________________
પણ વિહાર કરે જ છે; તપસ્યા પણ કરે જ છે; કશી સુખ-સગવડની અપેક્ષા રાખ્યા વિના ગરમીને - ઉષ્ણ પરિષહને વેઠે જ છે. ગરમી વિષે ફરિયાદ જરૂર કરે, અકળામણ પણ અનુભવે, પણ પંખા જેવાં સાધનોનું સેવન કરવાની ઇચ્છા સુદ્ધાં ન કરે. સંયમજીવનની આવી નિષ્ઠાને શતશઃ પ્રણામ ! એમને કોઈએ પરાણે દીક્ષા લેવા પ્રેર્યા નહોતા. સંયમમાં વેઠવી પડનારી આ બધી વિષમતાઓથી તેઓ અજાણ નહોતા. તો જાણી-સમજીને આવો આકરો પંથ અપનાવનારા એ બાળ, યુવાન, વૃદ્ધ, ગ્લાન ભગવંતોને, આત્મહિત ખાતર, આવું કષ્ટ વેઠતાં અને આરાધના કરતાં જોવાનો લ્હાવો, આ કપરા કાળમાં પણ, આપણને મળે, એ આપણું કેટલું મોટું સદ્ભાગ્ય ગણાય !
આટલી સમજણ વિકસી જાય, તો પછી કદી કોઈની ટીકા કરવાની મલિન વૃત્તિ નહિ જાગે.
ગરમી વધી છે. વર્ષે વર્ષે હવે વધતી જ જવાની છે. કેમકે વૃક્ષો અને વનસ્પતિઓ અને તેનાથી છલકાતાં જંગલો લગભગ કપાઈ કપાઈને સપાટ થઈ ગયાં છે. ચારે તરફ સિમેન્ટ-કોંક્રીટનાં મકાનો-બાંધકામો છવાયાં છે. ડામરનાં રોડ, પાણી વરસે તેને જમીનમાં ઊતરવાની ક્યાંય જગ્યા નથી રહી. તે પાણી કાં ગટરમાં ને કાં દરિયામાં વહી જાય. ધરતી ભીની ન થાય તો ગરમની ગરમ જ રહે, એટલે ધરતીમાંથી સાંપડતી ઠંડક પણ હવે ખતમ થઈ ગઈ. ઉપરથી સૂર્યતાપમાં તપતા આર.સી.સી.ના બાંધકામો થકી તો આગ વરસવાની જ. ગામડાંમાં પણ ઔદ્યોગિક વિકાસને કારણે ખેતર નાબૂદ થયાં છે, ખેતીવાડી એકદમ ઘટી રહી છે. આંકડા ભલે લલચાવનાર વાંચવા મળે, પણ વાસ્તવિકતા એ છે કે ખેતી ને ખેતરો બહુ ઝડપથી ઘટી ગયાં ને ઘટી રહ્યાં છે. તે જમીનોમાં ઉદ્યોગોના પ્લાન્ટ્સનાં નિર્માણ થાય છે અને તેના ઝેરી રાસાયણિક કચરા આસપાસની ધરતીને તથા તેમાંનાં જળસ્રોતોને નષ્ટ ભ્રષ્ટ કરતાં જાય છે. જમીનનાં જળસ્રોતો તથા નદીના પાણીનો મોટો હિસ્સો ઉદ્યોગો ભરખી જાય છે. સમુદ્રમાં ક્રૂડના તથા ઔદ્યોગિક રસાયણોના કદડા બહુ મોટા પ્રમાણમાં અને ઘણા વેગથી ઠલવાઈ રહ્યાં છે. તેથી વાદળાં સમુદ્રી પાણી ખેંચી વરસાદી જળમાં રૂપાન્તરિત કરી વરસાદરૂપે વરસાવે તે પ્રક્રિયામાં પણ ભંગાણ પડવામાં છે. કાચની ઇમારતો, એ.સી. અને એક્ઝોસ્ટ ફેન જેવાં સાધનો દ્વારા વાતાવરણમાં ફેંકાતી જ જતી ઉષ્ણતાનું ઘાતક હદે વધતું પ્રમાણ,
કારખાનાંઓ તથા વાહનો દ્વારા પ્રસર્યે જતી પ્રદૂષણજન્ય ઉષ્ણતા, આ બધું લક્ષ્યમાં ૧૪૪||
