________________
કે આવાં કાર્યો વધુ પ્રમાણમાં કરવા માટે થોડુંક વિશેષ ફંડ થવું જોઈએ. એટલે તે વિશેષ ફંડની મહેનત ચાલે. ફંડ વધે એટલે, કાર્ય ન આવી પડે ત્યાં સુધી, તેની ડિપોઝીટ કરવામાં આવે. પછી મૂડી કાયમ રાખી વ્યાજમાંથી જ તે તે કાર્યો કરવાનું ગોઠવાય. વધુ વ્યાજ મળે તે માટે વધુ ફંડની મથામણ ચાલે અને આ રીતે જાણેઅજાણે પણ, ધર્મના બહાના હેઠળ, અનેકવિધ ભયંકર પાપવ્યાપારોમાં આપણું ધન રોકાતું જાય, અને એ પાપવ્યાપારોમાં આપણી મૂંગી તથા સક્રિય સંમતિ, એ રીતે, અપાઈ જાય. પણ ધનસંગ્રહ એટલે કે પરિગ્રહ અને લોભસંજ્ઞાના જોશમાં આ ખતરનાક તથ્ય આપણે ત્યાં સાવ વીસરાઈ ચૂક્યું છે. ગૃહસ્થોને મહાઆરંભ અને મહાપરિગ્રહના ત્યાગના નિયમો આપવા તત્પર એવા સંયમી આત્માઓ પણ, વિવિધ સંઘો-ટ્રસ્ટો-સંસ્થાઓ માટે અનેકવિધ ફંડો કરાવીને પછી, તે ડિપોઝીટ બની જઈને તેવા જ મહાઆરંભોનાં તથા મહાપરિગ્રહનાં કાર્યોમાં પરંપરાએ વપરાય તેમાં, નિમિત્તભૂત, અજાણતાં જ, બને છે.
• આપણા સમાજમાં વ્યાપકરૂપે સાંભળવા મળતો સૂર એ છે કે “પૈસો જ પ્રધાન છે; પૈસો ભેગો કરવો, ખર્ચવો નહિ; કામ ભલે બગડે કે રખડે, આપણાં દેરાસરો, ઉપાશ્રયો તથા તેવી અન્ય મિલકતોની મેલી, ગંદી અને કચરા-જાળાં આદિથી ભરપૂર હાલત જોઈએ ત્યારે આ વાત સાચી લાગે છે. અંગત ધ્યાન આપવું કે ચોક્કસ સમયાંતરે નિયમિત દેખભાળ રાખવી તે તો હવેના ટ્રસ્ટીઓ માટે શક્ય જ નથી; એવી ભક્તિ તથા ચીવટ કોઈનેય નથી રહી. પરંતુ, પગારદાર નોકરો રાખીને તેમના દ્વારા આ બધાં કાર્યો નિયમિત અને પદ્ધતિસર થતાં રહે તે જોવામાં પણ હવે ભાગ્યે જ કોઈને રસ રહ્યો છે !
માણસો અથવા સારા/યોગ્ય માણસો રાખવા નહિ. યોગ્ય પગાર આપવા જ નહિ. માણસને પ્રેમ તથા વિશ્વાસ આપવા નહિ. ગમે ત્યારે છૂટા કરી દેવાની તલવાર તેના માથે લટકતી જ હોય. તેની સાથે વ્યવહાર પણ તોછડો, માણસાઈભર્યો ન કહેવાય તેવો થાય. પગારની તુલનામાં ઘણું બધું વધુ કામ ખેંચાવાય, અને તે પણ તોછડાઈપૂર્વક. અને આ બધાના પરિણામે માણસો કંટાળે તથા નોકરી છોડી જાય તો “સારા માણસો અથવા તો માણસ જ મળતા નથી - એવી ફરિયાદ કરીને અટકી જવાનું ! “ધાર્મિક શોષણ' કોને કહેવાય અને કેવું
હોય તે જોવું હોય તો આપણાં ધર્મસ્થાનોના સ્ટાફની સ્થિતિ તપાસવી પડે. આવું શોષણ હોય ત્યાં સારા માણસો આવે નહિ, આવે તો ટકે નહિ, અને ટકે તો
aucta 1999
