________________
મહારાજોએ, આ અવશેષોને નષ્ટ કરી ન દો પણ અમોને સોપો, અમે તેની જાળવણી કરાવીશું, તેવી માંગણી કરેલી હોવા છતાં, આ લોકોએ ધરાર તેનો નાશ જ કર્યો ! જૈન મંદિરો વગેરેનો નાશ વિધર્મીઓ જ કરે એવું થોડું છે?
વિચિત્રતા તો એ છે કે આ જ ગામમાં, આ જિનાલયની ૫૦૦ મીટર દૂર, તેનું જ સમકાલીન પ્રાચીન સૂર્ય મંદિર છે. તે પણ ખંડિત ખંડિયેરની સ્થિતિમાં પડ્યું છે. પણ સરકાર દ્વારા તેની પ્રાચીન સ્મારક-સ્થાપત્ય તરીકે જાળવણી થઈ રહી છે. આ મંદિરની પણ આ જ રીતે, ભલે જૈનો દ્વારા જ, જાળવણી થઈ શકી હોત; અને નવીન દેરાસર બાજુના વિભાગમાં બાંધી શકાત. પણ.... - જીરાવલાની દશા પણ આવી જ જોઈ. કરોડોના ખર્ચે નવું મંદિર ભલે બંધાયું; પરંતુ પુરાતન સ્થાપત્યમાં હતી તેવી પવિત્રતા, સુંદરતાનો અંશ પણ આમાં જળવાયો નથી. આંખ થાકી-કંટાળી જાય તેવી એકવિધ અને જડ કળા - કારીગરી આમાં હવે જોવા મળે છે. ધર્મશાળામાં એક જ દહાડો રહેવાનું બન્યું, પણ ભોજનશાળાના એંઠવાડો અને ખુલ્લી ગટરો અને ચારે તરફ પથરાયેલા ગંદા ઉકરડાઓને કારણે માથાફાટ દુર્ગધ, મચ્છર-માખીઓનો ઉપદ્રવ, વાંદરાનો વિલક્ષણ ત્રાસ - બધું આવા મોટા ગણાતા તીર્થક્ષેત્ર માટે અજુગતું જ જણાયું. આરસનાં મંદિર બનાવી શકાય છે, પણ સ્વચ્છતા માટે થોડાક હજાર ખરચવામાં પણ આપણા કૃપણ અને સંકુચિત વણિકોને તકલીફ પડે છે, તેનો પ્રત્યક્ષ નમૂનો જીરાવલામાં જોવા મળ્યો.
બસો ત્રણસો કરોડના ખર્ચે નવનિર્માણ પામી રહેલા આ તીર્થમાં લોકો તો ભંડારમાં તેમ જ પેઢીમાં અઢળક ધન ભેટરૂપે આપે જ છે. છતાં આવક કરવાનો લોભ કેવો કે જીરાવાલાજી પ્રભુના ચાલુ આર્ટ પેપર પર છાપેલ ફોટા, ખુલ્લા તથા ફ્રેમવાળા અહીં પેઢી વેચે છે. જે ફોટો હજારોની સંખ્યામાં છાપવામાં આવતો હોય તેની નકલ બે રૂપિયામાં સહેજે પડે; તેના ઓછામાં ઓછા ત્રીસ રૂપિયા ! અને ફ્રેમવાળાના ૫૦ થી ૮૦ સુધીના વિવિધ ભાવ ! બિલ કે પાવતીમાં રકમ લખાય, પણ ફોટાની સંખ્યા નહિ લખવાની અને પૈસા જમા થાય “પ્રચાર ખાતામાં'. બહુ રમૂજપ્રેરક અનુભવ રહ્યો. ભગવાનના નામે કેવી રીતે બિઝનેસ થઈ શકે છે ! શ્રદ્ધાળુ લોકોને ભાવ વધે તે માટે જે વસ્તુ મફતમાં આપી શકાય, આપવી ઘટે, તેનો આવો ધંધો ! અને બસો કરોડનો ખર્ચ કરનારાઓને આ ધંધામાંથી શું પ્રાપ્ત થતું હશે તે પણ સમજણની બહાર જ રહે. અસ્તુ.
|
ધર્મતા
૫
