________________
પોતાના લાડલાએ કરેલા પરાક્રમની, સાંભળેલી વાત કહેતાં કહેતાં ત્રિશલામાતા એકદમ મોજમાં આવી ગયાં; પણ પાછું પોતાના લાલને એના ભેરૂબંધોએ સાવ એકલો છોડી દીધાની હરકત યાદ આવતાં ચિંતામાં વ્યાકુળ થઈને સહિયરો પર વરસીયે પડ્યાં. અને આમ ને આમ વાતો કરતાં કરતાં એમની જીભ “મારો વીર, મારો લાલ' નું રટણ કરવા માંડી, અને એમણે સેવકો દ્વારા વિરકુંવરને તત્કાલ બોલાવી મંગાવ્યા. માતાની આ ગતિવિધિનું કવિએ એક શબ્દ-લસરકે આમ આલેખન કર્યું છે :
ત્રિશલા માતા મોજમાં એમ કહેતાં, સખીઓને ઓળંભા દેતાં, ક્ષણ ક્ષણ પ્રભુ નામ જ લેતાં, તેડાવે બાળ
...૫ અને તેડાવેલા કુંવર આવતાં જ, ઓટલા પર જ બેઠેલાં માતા કુંવરને તેડીને કેવાં વહાલ એના પર વરસાવે છે તે પણ કવિના મુખે જ સાંભળીએ :
વાટ જોવંતા વીરજી ઘેર આવ્યા, ખોળે બેસારી દુલરાવ્યા, માતા ત્રિશલાએ હવરાવ્યા, આલિંગન દેત
...૬ કવિ જાણે આંખે દેખ્યો હેવાલ આપી રહ્યા છે ! કુંવર આવ્યા, માએ લાગલા જ તેને તેડી લીધા અને ખોળામાં લીધા; ખોળાને હીંચકે જ માએ કુંવરને ખુલરાવ્યા પછી માતા કુંવરને તેડીને ઊઠયાં, રાજભુવનમાં અંદર ગયાં; ત્યાં પોતાના એ કાળજાના ટુકડાને સ્નાન કરાવી ચોખ્ખો-નરવો કર્યો; નવાં કપડાં સજાવ્યાં, અને પછી છાતીસરસો ચાંપીને માથું સુંઘતાં સુંઘતાં વ્હાલી વ્હાલી કરી રહ્યાં !
કુશળ ચિત્રકાર જેમ ચિત્રના મુખ્ય વિષયનું ભાવપ્રવણ આલેખન કર્યા પછી, આસપાસના પરિવેષનું ચિત્રણ પીંછીના એક લસરકે કરી નાખે તેમ, કવિ પણ, પોતાની વાત આ રીતે અહીં આટોપે છે :
યૌવનવય પ્રભુ પામતાં પરણાવે, પછી સંયમશું દિલ લાવે, ઉપસર્ગની ફોજ હઠાવે, લીધું કેવળજ્ઞાન
માતાનાં આવાં લાડ આપણા વિરકુંવરને જેમ જેમ મળતાં ગયાં, તેમ તેમ તેઓ સવગે અને સર્વાશે વૃદ્ધિ પામતાં પામતાં યુવાન થયા; માતા-પિતાએ રાજકન્યા યશોદા સાથે તેમને પરણાવ્યા; માતા-પિતાની વિદાય પછી સંયમપંથે સંચર્યા; સંયમ સાધવામાં અનેક ઉપદ્રવો આડે આવ્યા, તે તમામને હઠાવ્યા અને વિજયી થઈને કેવળજ્ઞાનને વર્યા. એ પછી :
ભક્તિના દિલ
