________________
ગૃહસ્થદશામાં વર્તતા આ અહંતો જ્યાં જાય ત્યાં સ્વપરને લાભ થાય, હાનિ મટે; વિજય મળે, પરાભવ ટળે; સુખ વધે, દુઃખ અને રોગો શમે; એમના જીવનની પ્રત્યેક પળ તથા પ્રત્યેક પ્રસંગ કલ્યાણવંત જ હોય.
નિત્યજાગૃત અને સ્વયંપ્રબુદ્ધ આ પુણ્યાત્મા, પૂર્વસંચિત અન્ય શુભકર્મોના કારણે સંસારલીલા નિર્લેપ-અનાસક્ત-ભાવે માણે ખરા, પરંતુ તેમનું લક્ષ્ય તો આત્મપ્રદેશોમાં વિલસતા જિન-નામકર્મને અને આઈજ્યની વિશુદ્ધ ઊર્જાને ઉત્યિતઉદ્દબુદ્ધ કરવાનું જ વર્તતું હોય. એટલે એનો કાળ સમીપે આવતાં જ, એ ઊર્જાના પ્રભાવે લોકાંતિક દેવોનાં આસનો કંપે. વિજ્ઞપ્તિ કરવા તે દેવો આવે; દુઃખ-દારિદ્રય અને દર્દનો નાશ કરનાર : વાર્ષિક દાન અપાય, અને તેના અંતે તે પુણ્યપુરુષ ચારિત્રધર્મ ગ્રહણ કરે. એનું નામ “દીક્ષા કલ્યાણક'.
આ કલ્યાણકના અવસરે એક વિલક્ષણ વિસ્ફોટ તે આત્માની અંદર થાય, જેના પરિણામે તેમને ચોથું જ્ઞાન પ્રગટ થાય.
આ પછી શરૂ થાય એક અદ્ભુત આત્મસાધના : જે એક તરફ તેમને આઈજ્યઊર્જાના પરમોચ્ચ વિસ્ફોટ અને તે દ્વારા પ્રાપ્ત થતા પૂર્ણ જ્ઞાન-દર્શન ભણી દોરી જાય, તો બીજી તરફ તેમના અંતરાત્મામાં, ગત જન્મોમાં તેમણે સેવેલી “સૌનું કલ્યાણ માટે સ્વયં કરવું છે' એવી ઉત્કટ ઝંખનાને સફળ બનાવનારી બની રહે.
આ આત્મસાધના જ્યારે તેની પરાકાષ્ઠાએ પહોંચે, ત્યારે શુકલધ્યાનના મધ્યાંતરમાં વર્તતા એ આત્મામાં જે અતિપ્રચંડ વિસ્ફોટ સર્જાય, તેનું નામ
કેવળજ્ઞાન કલ્યાણક.' આ વિસ્ફોટ બાદ એ આત્મા જ્યાં વિચરે ત્યાં સાત ભયો ન ટકે; સવાસો યોજનના વાયુમંડળમાં રોગાદિ ઉપદ્રવો ન સંભવે; અને એવા અગણિત બાહ્ય – આત્યંતર વિશ્વહિતકર પ્રકારો તેમના પ્રભાવ વડે, સાંનિધ્યબળે અને વાણી દ્વારા રચાતા રહે. અસંખ્ય આત્માઓ મોક્ષપદ પ્રાપ્ત કરે અને દુર્ગતિથી તેમ જ ભવભ્રમણથી ઉગરે, તે પણ આ આઈજ્યની ઊર્જાનો જ પ્રતાપ. સદેહે શક્ય હોય તેટલું પ્રત્યક્ષ લોકકલ્યાણ કર્યા બાદ, ભૌતિક સત્તાને નામશેષ કરી શુદ્ધ આત્મસત્તાને અર્થાત્ આઈજ્યના અવિકૃત પૂર્ણાવતારને પ્રાપ્ત કરવાની અંતિમ જીવન-ઘટના તે “નિર્વાણ કલ્યાણક'. દેહનો દીવો ઓલવાય, પણ આત્મસ્વરૂપમાં વિલસતો પૂર્ણ જ્ઞાનનો અખંડ દીવો તો શાશ્વતકાળ પર્યત જગતસમસ્તને અજવાળતો જ રહેવાનો – આ ઘટના પછી.
\
