________________
આનો પ્રત્યુત્તર આપતા હોય તેમ કવિ કથે છે : “નીરાગી સેવે કાંઈ હોવે, એમ મનમાં નવિ આણું, ફળે અચેતન પણ જિમ સુરમણિ, હિમ તુમ ભક્તિ પ્રમાણું..રાજ..” ...૨
પ્રેમમાં પાગલ ભલે હોય, પરંતુ ઉપરોક્ત ટકોરનો જવાબ તો કવિ બહુ જ સ્વસ્થતાથી અને તર્કસંગત રીતે આપે છે. કવિ કહે છે કે વીતરાગ, જેનામાં રાગ એટલે કે સ્નેહનો છાંટો પણ નથી તેની સેવા કરવાથી શું પ્રાપ્ત થાય ? – એવી વાત, એવો પ્રશ્ન પણ મારા મનમાં આણતો નથી, ઊઠતો નથી.
મને બરાબર ખબર છે કે આપણાં શાસ્ત્રોમાં દેવમણિ-ચિંતામણિરત્નની વાત આવે છે. તે તો પત્થર છે, જડ હોય છે, અને છતાં તે મનવાંછિત ફળ આપતો હોય છે. તો જો જડ પત્થરને પણ આપણે સેવીએ તો આપણને ફળ આપે, તો આ મારો સ્વામી તો ચૈતન્ય અને ઊર્જાનો પરમ - શ્રેષ્ઠ ધોધ છે, ફુવારો છે. તેની ભક્તિ-ભલે એકતરફી જ સહી – કરું તો તે ફળ કેમ નહિ આપે ? આપે જ. આપ્યા વિના ન જ રહે. ખરું કહું તો જો મને આટલી ખાતરી ન હોત તો હું આ પ્રિયતમના એકતરફી પ્રેમમાં પાગલ ન જ બન્યો હોત. માટે મારા પ્રિયતમ પરમાત્મા તરફથી મને કાંઈ જ નહિ મળે – એવી આશંકા ભૂલથીયે કરતા નહિ.
અહીં ફરી પેલા “કોઈ કવિને મૂંઝવવાનો પ્રયાસ કરે છે. એમને અચંબો છે કે સામેનું પાત્ર આની સામે પણ જોતું નથી, ઉપેક્ષા કરે છે; દેખીતી રીતે કશું ફળ કે વળતર મળવાની શક્યતા પણ નથી, છતાં આને આટલો વિશ્વાસ? આટલો પ્રેમ ? ગળે ન ઊતરે તેવી વાત છે. આ અચંબામાં તે અચંબામાં એ પૂછી બેસે છે : ભલા ! તારા આ ઉદાસીન પ્રિયતમ તને “કાંઈક' આપશે જ એવો દૃઢ, ના, આંધળો ભરોસો તને શાથી છે ? આવા ભરોસા પાછળનું રહસ્ય શું છે તે તો અમને સમજાવ. ત્યારે આપણા પ્રેમી કવિ લલકારી ઉઠે છે :
ચંદન શીતલતા ઉપજાવે, અગનિ તે શીત મિટાવે, સેવકના તિમ દુઃખ ગમાવે, પ્રભુ-ગુણ - પ્રેમ - સ્વભાવે...રાજ..”.૩
કવિ કહે છે : ભલા માણસ ! એક વાત તમે બરાબર નોંધી લો કે મારા પ્રિયતમ એ માત્ર પ્રિયજન જ નથી, પણ એ “પરમાત્મા પણ છે. પરમાત્મા એટલે સઘળા ગુણોનો ભંડાર, એક પણ ગુણ ઓછો હોય તો પરમાત્મા ન થઈ શકાય. પરમાત્મા એટલે સર્વગુણસંપન્ન પ્રિયતમ. બીજી વાત : એમના ગુણ એ જ એમનો સ્વભાવ પણ છે. અર્થાત્ એમનો સ્વભાવ અને એમના ગુણો એકમેકથી ઓતપ્રોત છે; જુદા નથી. હવે જેમ ચંદનનો સ્વભાવ અથવા ગુણધર્મ શીતલતા-ઠંડક
