________________
ફક્ત “રાગ’ નું મહોરું બદલવાનો છે. રાગનો વિષય બદલી નાખો, “રાગ' નું બંધન તૂટી જશે. જે પદાર્થો જગતમાં કદી કોઈના થયા નથી અને ક્યારેય કોઈના થવાના પણ નથી, તેને માટેનું મમત્વ-મારાપણાનું બંધન તોડી નાખો; તે પદાર્થોને પારકા ગણો અને આખા જગતને વ્હાલ કરનારા વીતરાગ ઉપર મમત્વ-મારાપણું દાખવવા માંડો. જેને હૈયે “પ્રભુ મારો છે” એ વાત બેસી ગઈ છે, તેને દુન્યવી રાગનાં બંધનો બાંધી શકતાં નથી. અને જેનાં મનમાં “દુનિયા મારી'નો રાગ દઢ હશે, તેના મનમાં પ્રભુ પ્રત્યે રાગ જાગશે એ વાત જ વ્યર્થ છે. આપણા મહાકવિ શુભવીરે ગાયું છે :
“રાગ વિના નવિ રીઝે સાંઈ, નીરાગી વીતરાગ રે....”
અર્થાત્ પ્રભુ વીતરાગી ભલે હો, પણ તે તેમના માટેના નિર્ભેળ રાગ વગર કદાપિ રીઝતા નથી અને એની રીઝ વિના તો બંધનો શું તૂટવાનાં? તો જેને બંધનો તોડવાં છે તેને માટે એક જ ઉકેલ છે – “મેં કીનો નહીં તુમ બિન ઔરશું રાગ, - ભગવંત! હવે મારા મનમાં તમારા સિવાય કોઈનાય પ્રત્યે અને કશાય પ્રત્યે રાગ-મમતા-લગાવ કે પક્ષપાત રહ્યો નથી. હવે તો બસ તમે જ; અને તમારા સિવાય બીજો/બીજું કોઈ કાંઈ નહિ. - સાહેબ ! સંસારનો રાગ “વાસના' બની ગયો હતો. એ વાસનાને તૃપ્ત કરવા માટે હું જ્યાં ને ત્યાં ભટક્યો. પત્થર એટલા દેવ કર્યા અને એ બધા દેવોમાં અનેકાનેક ગુણો હોવાની આશાએ કે અંધશ્રદ્ધાએ મેં કેવાં કેવાં વાનાં કર્યા ! પણ ન મારી વાસના શમી, કે ન સાચા ગુણો ધરાવતું દેવતત્ત્વ મને સાંપડ્યું ! હવે થાકી-હારીને તારી પાસે આવ્યો છું; અને તારાં દર્શને શી અનુભૂતિ થઈ છે એ વર્ણવું ? સાંભળો :
“દિન દિન વાન વધે ગુણ તેરો, કંચન પરભાગ” તારી સ્થિતિ સો ટચના અસલી સોના જેવી મને ભાસી છે. જેમ દિવસો વીતતા જાય તેમ સોનાનો વાન ઉઘડતો જાય; તેની ચમક, તેનું તેજ વધતાં જ જાય; એ જ રીતે પ્રભુ ! જેમ જેમ દિવસો વીતતાં જાય છે, તેમ તેમ તારા ગુણો – મારા હૃદયમાં – ખીલતાં જ જાય છે, વધતાં જ જાય છે. દિનદહાડે તારા અવનવા ગુણો મને દેખાતા - સમજાતા – અનુભવાતા જાય છે, અને મારો નિશ્ચય વધુને વધુ દઢ થતો રહે છે – “નહીં તુમ બિન ઔરશું રાગ.'
ભક્તિત્વ |૩૩
