Book Title: Shramankriya Sutra Sandarbh
Author(s): Prabhanjanashreeji
Publisher: Shantilal Chunilal Shah
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005806/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramakriyA sUtra sandarbha pUjya pAda prAta ramaNIya suvira prazAnta varSAmAM te mArA vaya-zrIvijayAMmAMnI dharI, manA batAvatuM sAhelI zrIprama jUnAthI nathI svAdhyAyo bheTa ja. kAntIlA mukhya sahAyaka vADIlAla nagInadAsa Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | ba | || jJAna-ciccAM motaH | zrIzramaNakiyAsu pUjyapAda prAtaHsmaraNIya saMghasthavira prazAnta tapamUrti AcAryavarya zrI vijayasiddhiIzvarajI ma.nA AjJAvarti sAdhvIjI zrIprabhaMjanAzrIjI taraphathI svAdhyAyAthe bheTa. prakAzaka - zAha zAntilAla cunilAla. che. mAMDavInI piLa, suradAsa zeThanI poLa, amadAvAda, Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PATRI. prathama AvRtti, nakala 1000 vi. saM. 2013 AsA. 14110114120-1929023012021 muka jIvaNalAla purUSAttamadAsa paTela utkRSTa mudraNAlaya rIcIrADa, pula pAse, amadAvAda. BIEBE Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjyapAda prAtaHsmaraNIya zAntatAmUrti saMghasthavira zatAdhikavarSAyuH A. zrI vijyasiddhisUrIzvarajI mahArAja Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAntamUrti sva. AcArya mahArAja pU. zrI vijayamegha sUrIzvarajI mahArAja prAta:smaraNIya pU. AcArya mahArAja zrI vijaya maneAhurIdharajI mahArAja Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prA kathana. jJAna-ciLyAM moDhA AtmAne anAdi dukhamAMthI chUTakAre samajapUrvakanAM kartavya karavAthI thAya che. e zrI jinezvaradevane upadeza che ane e kartavyanuM svarUpa paNa teoe samajAvyuM che. tene samajIne jIvanane kartavyaparAyaNa banAvavuM e duHkhamAMthI chUTavAne sAro upAya che. A kartavyarUpa purUSArtha be prakAra che. eka jaDa sAmagrI dvArA thate bAhya ane bIje citanya (AtmaguNe) dvArA thate abhyantara. jJAnIoe "jJAna ane kiyA" benA saMyukta purUSArthathI mokSa thAya ema kahyuM che, temAM jJAna cita rUpa che ane kriyA svarUpe jaDa che. saMsArI chavAstha che saghaLA ya jaDanA (karmanA) saMgavALA che. mATe mULasvarUpane pragaTAvavA jaDa svarUpa kriyA paNa teone Avazyaka che. kAraNa ke tatvaSTie te jaDa citanyane ke citanya jaDane kaMI karI zakatuM nathI, kintu jaDakiyAthI jaDanuM bandhana teDI zakAya che ane jJAnAdi citanyathI AtmAnuM jJAnAdi zuddhasvarUpe pragaTa karI zakAya che. ema be kAryo sAthe thAya che. vastutaH jaDathI mukti sAthe caitanyanuM pUrNa pragaTIkaraNa athavA citanyanA saMpUrNa pragaTIkaraNa sAthe jaDathI sarvathA mukti, e ja mekSa che. ekalI jaDanI mukti ke eka citanyane prAdurbhAva thata nathI. jema divasanI samAptie ja rAtrI, ane rAtrIne prArambha e ja divasanI samApti che, tema ane jaDathI mukti e ja citanyane prAdurbhAva ane cityanane prAdurbhAva e ja jaDathI mukti che. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ATaluM samajyA pachI kevaLa jaDakriyAne Agraha ke mAtra jJAnane pakSa TakI zakatuM nathI. pantha kApavAmAM paga ane cakSu bene sahakAra Avazyaka che. paMgu dekhavA chatAM ane anya cAlavAnI zaktivALe chatAM ekale ISTa sthaLe pahoMcI zakatuM nathI, parasparanA sahakArathI pahoMcI zake che, ahIM paNa jJAna ane kriyA bannenA sahakArathI muktirUpa kArya siddha thaI zake che. ' ema chatAM zAstramAM kriyAnI mahattA karatAM jJAnanI mahattA ghaNI batAvelI che, jJAnane sUrya samAna ane kriyAne khajuA tulya kahI che, te paNa satya che. kiMtu temAM apekSA jJAnanA viSayamAM jJAnanuM prAdhAnya bhale hoya, tethI kriyAnuM prAdhAnya ghaTatuM nathI, kriyAnA viSayamAM kriyAnuM mahattvajJAnanA jeTaluM ja che. mAthAnA mugaTanI kiMmata bhale game teTalI moTI hoya paNa pagarakhAMnuM kAma mugaTa kadI karI zake nahi, pAghaDInI kiMmata bhale game tevI meTI heya paNa lageTanuM (lajA DhAMkavAnuM kAma te karI zake nahi, keDonI kiMmatane hIre paNa aTavImAM lAgelI sakhta tRSA vakhate jIvADanArA pANInuM kAma karI zake nahi, sUrya tIvra andhakArane nAzaka chatAM bheMyarAnA andhakArane TALanAra dIpakanuM kArya te karI zake nahi, tema jJAna paNa game teTaluM samartha chatAM karmone (jaDane) nAza karanArI kriyAnI khoTa pUrI zake nahi. hA, kriyAnA sahakArathI jJAna AtmasvarUpane pragaTAvI zake, paNa ema te jJAnanA sahakArathI kriyA paNa jaDanAM banane samULa nAza karI ja zake che. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ema vicAratAM samajAze ke jJAna karatAM kriyAnuM sthAna jarA ya utaratuM nathI, e uparAMta kiyA jJAnanI jema bhADe maLatI nathI. jJAna te bIjAnuM paNa kAma lAge che, kriyA ekanI karelI bIjAne upakAra karatI nathI. vaLI mAtAnI jema jJAnane pragaTa karanAra, zuddha karanAra, rakSaNa karanAra, ke vRddhi pamADanAra, kriyAne jJAnanI mAtA tuya paNa kahI zakAya. mATe ja samiti guptine pravacana mAtA kahI che. samartha tattvavettA (cauda pUrvadha) paNa kriyAne akhaNDa ArAdhe che. bIjI vAta e paNa che ke jJAnathI deva-gurU ke dharma e upakArIonI oLakhANa thAya che, AtmAnA jJAna-darzana ane cAritra jevAM amUlya ratanenI pIchANa thAya che, paNa e upakArIonI ke jJAnAdi ratnanI prApti te kriyA vinA thatI nathI. te uparAnta jJAna bIjA sAmAnya jIne adazya-pakSa hovAthI mAtra te AtmAne ja upakAra kare che ane kriyA anyane paNa pratyakSa hovAthI sva-para upakAraka che. ahIM keI kahe ke jJAna parane upakAra kare ja che, te samajavuM joIe ke te upakAra upadeza dvArA kare che, svataMtra rIte nahi, ane e jJAnane upadeza paNa eka kriyA che, mATe kriyA dvArA jJAna bhale parane upakAraka hoya, svataMtratayA nahi, jyAre kiyA te bAhya pravRttirUpa hovAthI pratyakSa dekhAya che, tethI tene joIne paNa egya jIve anumodanA-prazaMsA vigere karIne lAbha meLavI zake che. A sivAya paNa kriyAnI mahattA aneka prakAre bhinna bhinna yuktiothI samajI zakAya tema che, paNa ahIM ATaluM ja jaNAvavuM basa che. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kriyAnuM AvuM (ATaluM mahattva hevA chatAM ethI jJAnanuM mahattva aMze ya ochuM mAnavAnuM nathI. "jJAnI eka zvAsocchavAsamAM je karmo khapAvI zake che, teTalAM karmo ajJAnI keDa pUrva varSo sudhI AkarI kriyA karavA chatAM khapAvI zakato nathI ema jJAnIoe kaheluM che te taddana satya che. chatAM e samajAvavuM jarUrI che ke kriyAnAM kaSTothI gabharAI uThelA jeo kriyAnI vajUda svIkAratA nathI, kevaLajJAnanI ja vAta karI jenazAsananA syAdvAdane teDI ajJAna bheLA vargane kriyA pratye anAdarathAya te ekAntika-mithyAmArgane Agraha kare che, teo sva-parane me anyAya karI rahyA che. A granthamAM zramaNakiyAnAM sUtrane sathraha che ane te kriyA sAdhu-sAdhvInA anuSThAna rUpa che. uparanI hakikatathI vAcake samajaze ke anuSThAna Atmika vikAsa mATe eka Avazyaka rtavya che, mATe tenA sUtro, artha, ke anuSThAna saMbandhI vizeSa mAhitI jemAM che te A pustaka paNa sAmAnya chatAM vizeSa upakAraka che. laukika ke lakattarakriyA-anuSThAne to sukhane arthI jIva eka yA bIjA rUpamAM karate AvyA che, kare che ane yathArtha sukhanI prApti na thAya tyAM sudhI karaze paNa khare! ethI ahIM kriyAnA kartavyapaNAne anne bahujaNAvavA karatAM kriyAnI samajaNa, vidhi ane zraddhAne aDage jaNAvavuM vizeSa jarUrI lAgavAthI A pustakamAM tene atre prayatna karavAmAM AvyuM che ane ahIM paNa kaMIka jaNAvavuM ucita lekhAze. bahudhA ajJAnI jIvane svabhAva "gADarIyA pravAha" Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ S jevA che, ekanu dekhIne khIjo, bIjAnu dekhI trIjo, ema dekhAdekhI pravAha cAlatA hAya che. tenA rahasyane samajavAnI rUci ke prayatna karanArA jIvA AchA heAya che. AthI teo kriyAnAM kaSTo uThAvavA chatAM tenA sAcA phaLathI vaMcita rahe che ane keAIvAra viparIta pariNAma paNa lAve che. A viSayamAM khALa jIvA paNa samaje tevAM dRSTAntAthI bhavya AtmAone kriyAneA Adara, vidhinA Adara ane zraddhAne pragaTAvavA pUrva purUSoe ghaNA prayatnA karyA che, ethI ahIM e saMbadhI kaI kahevAnI jarUra nathI. bAlya kALamAM mAtRmukhI jIvana bhale upakArI hAya, paNa jIvanabhara mAtRmukha rahenArA mUrkha gaNAya che, gADaranA jIvanamAM anyanA anukaraNa jevI gADara paddhatti bhale upakAraka hoya paNa mAnava jIvananA cheDA sudhI evuM jIvAya tA jIvana niSphaLa prAyaH nIvaDe. tema ahIM paNa je je viSayanA khAdha na heAya ke meLavI zakAya tema na heAya te viSayamAM ajJAnI jIva khIjA jJAnInu anukaraNa bhale kare, paNa jJAnanA anAdarathI anya anukaraNa jevuM anuSThAna kare te te hitAvaha nathI. mATe dareka anuSThAna samajapUrvakanuM hAvu joie. hA, AvI samaja hovA chatAM ya vinaya karavA rUpe upakArIonI AjJAne AdhIna banI teonu` kahyu karavuM e uttama sAdhunuM kartavya che, paNu samajyA vinA ja karyAM karavuM te ceAgya manAtuM nathI. khIjI vAta e che ke kriyA jema pratyakSa hovAthI sva-para upakAra kare che tema jo te aceAgya hoya te sva Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para apakAra paNa kare che. mATe ja kriyAnA vidhine akhanDa sAcavavuM jarUrI che. zrIvItarAga kathita AtmahitanAM anuSThAnene manasvIpaNe je jema phAve tema kare tene jJAnIoe virAdhaka kahyo che, kAraNa ke tenuM anukaraNa karatAM paramparAe kriyAnuM mULarUpa badalAI jAya ane ema anavasthA ubhI thAya, mithyAtva paNa vadhe ane jinAjJAne bharga paNa thAya. ItyAdi zAsanane mekSamArgane ghaNe dhakako lAge. e paNa samajavAnuM che ke jJAnanI jema kriyA e keI eka vyaktinuM dhana nathI, kintu bhavya jIne mezanagara javA mATenI mahApurUSoe bAMdhelI ane sAcavelI sundara saDaka che, saDaka upara cAlavAne adhikAra hoya paNa tene teDavAne ke manasvI upayoga karavAne adhikAra keIne na hoya, tema kiyA-anuSThAna AcaravAno AtmArthI jIvane adhikAra che, kintu tene virodha ke manasvI upaga karavAne kaIne adhikAra nathI. pUrvanA maharSioe evA prasaMga ubhA thatAM manasvI-AgrahI ArAdhakonI upekSA karI che, paNa vidhine dhakako pahoMcavA dIdhuM nathI. hA, dravya-kSetra-kALa-bhAvane Azrine kriyAmAM pheraphAra karavAnuM vidhAna che, paNa te kaI eka vyakti ke pakSane nahi, zramaNasaDagha zAsananA ane ArAdhaka AtmAonA hitAhitane vicAra karI pramAdAdi zatruothI bhavyAtmAonuM rakSaNa thAya ane jinakathita anuSThAnanA teo ArAdhaka banI zake e rIte temAM pheraphAra karI zake che. manasvI kriyAne karanArAo ane temAM sahAya karanArAo zAsanane kevuM ahita kare che te samajAvavA mATe zAstramAM kaheluM zrIkRSNajInI bherInuM dRSTAnta vicAravA lAyaka che. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidhi ane samaja hovA chatAM zraddhA (pakSa) na hoya te paNa kiyA Atmahita karI zakatI nathI, kriyAne vidhi ane samaja be evAM tattva che ke prArambhamAM zraddhA vinA paNa vidhi ane samajapUrvaka kriyA karanArane mithyAtvamahine kSapazama thAya che tethI na hoya te zraddhA paNa pragaTe che, ema kriyAmAM zraddhAne pragaTAvavAnI ane piSavAnI paNa zakti che. ATalI hakikata samajyA pachI A grantha keTalo upakArI che te vAcaka svayaM samajI zakaze. AmAM vidhi sAthe sAmAnya hetue paNa samajAvavA prayatna karyo che. TUMkANamAM darekanA artha paNa ApyA che, ke jenA baLe AtmAthI jI samaja, zraddhA ane vidhipUrvaka anuSThAna karI svavanane saphaLa karI zake. mukhyatayA bALajIne uddezIne lakhA ele A grantha teone upakAraka thaze evI AzA rAkhavI anucita nathI. pustakamAM zramaNakriyAmAM sUtro vigerene saMgraha hovAthI vizeSatayA te sAdhu-sAdhvIne upakAraka che, te paNa gRhastha dharmane sambandha sAdhudharma sAthe hevAthI tene paNa upakAraka che. granthokta viSaye "viSayAnukrama" jevAthI samajAya tevA che, ethI enuM vivecana karyuM nathI. grantha lakhavAmAM "dharmasaMgraha uparAnta bIjA paNa upayogI granthano AdhAra lIdho che, chatAM emAM chadmasthapaNAthI ke anupagathI je kaMI zAstraviruddha lakhAyuM hoya tene micchAmi dukkaDe daI bhavya AtmAone A granthane yathAzakya upayoga karavA vinaMti karuM chuM. uparAnta je kaMI bhUla dekhAya te teo lakhI jaNAvaze evI AzA rAkhuM chuM. sampAdaka. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya nivedana. anAdi jagatamAM bhinna bhinna prakRttivALA jene jIvanamArga vicitra hoya che, ethI parasparanI athaDAmaNe dvArA rAga-dveSa, kedhAdi kaSAya ane verajhera vigerethI jagata sadAya trAsI rahyuM che. e duHkhamAM rIbAtA prANIene zAstro ekamArge dorI uparyukta AMtara zatruothI bacAvavAnuM kAma karatAM AvyAM che, bAhya jhaghaDAonA nivAraNa mATe paMce, ke, rAjya vigere jarUrI che, chatAM AMtara jhaghaDA TaLyA vinA bAhya jhaghaDAonI vAstavika zAnti jagatane maLI ja nathI. A AMtara jhaghaDAonuM samAdhAna karIne vera-jherane badale mitrI Adi bhAvo pragaTAvavAdvArA sarvane samAna sukha ApavAnuM kAma eka ja mAtra jainazAstro karI zake che. AvA upakArI zAstronI vaphAdArI jIvanamAM pragaTAvavA mATe jaina sAhityanI sevA jeTalI thAya teTalI ochI che. e kAraNe pU. gurU denA upadezathI A eka nAnakaDuM paNa ati upakAraka pustaka samAjane caraNe dharatAM ame khUba santoSa anubhavIe chIe. A pustakanA sampAdanamAM 50 pU. saMghasthavira A0 zrIvijayasiddhisUrIzvarajI ma.nA paTTAlaMkAra sva. A 0 zrIvijaya meghasUrIzvarajI ma.nA paTTadhara A0 zrIvijayamaneharasUrIzvarajI ma.nA ziSya muni zrIbhadrakavijayajI mahArAje karelA prayatna khUba ja anumodanIya che. . * - prakAzaka. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAnukrama. viSaya 1 zrIRSimaDalastAtra2 zrIsAdhusAdhvI ceAgya kriyAtro,, 1 zrIpa McaparameSThi namaskAra mahAmantra. 5, 10 zrIpAkSika khAmaNAM. 11 pratikramaNamAM aticAra 2 zrIsAmAyikasUtra. 3 IcchAmi ThAmi 4 rAtrika--daivasika aticArA cittavavAnI gAthA,, 5 devasika aticAra meATA. 6 rAtrika aticAra meTA. 7 pAkSika aticAra. 8 zrIsAdhupratikramaNusUtra (rAmakSijJA). 9 zrIpAkSikasUtra. 1 pratilekhanA. po sAthe 92 "" 1 pratilekhanAnA 25 prakAza. hetuo. ,, 12 chIMkanA kAryAtsaga vidhi. 13 mAMDalAneA vidhi. 14 saMthArA peArisInA vidhi ane sUtrapATha,, pariziSTa 19. "" "" "" "" 22 , ,, "" pRSTha 1 25thI220 221 223 ,, cintavavAnI gAthA vizeSA padya "" "" ,, ,, 22 25 26 28 30 31 32 33 40 107 199 209 210 211 214 221thI230 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 viSaya 3 pratilekhanAnA ela. 4 sthApanAcAryanI pratilekhanAnA ela. 5 kyA khela kyA age mAlavA tenI sajjhAya. 6 prAMtalekhanAmAM rahasya. 7 savAranI pratilekhanAnA vidhi. pRSTha 2 sALa utpAdana doSo. 3 grahaNaiSaNAnA dasa doSo. 20 prakAranA dAyakA. 4 zayyAtarapiNDanA niSedha. 5 rAjapiNDane niSedha. 6 grAsaiSaNAnA pAMca doSo. 6 gAcarI AlAcavAnA vidhi. cha pratidina sAtavAra caityavandana. 8 pratidina cAra vAra sajjhAya. pariziSTa na. 2. 1 caraNasittarI. 1 mahAvratAnuM svarUpa. 224 8 sAMjanI 230 ra savAre pAdAnaperisa (cha ghaDI)nA vidhi. 231 "" 225 227 228 3 paccakkhANu dhAravAnA vidhi. ,, 4 dazavaikAlika sUtranI sattara gAthAo sAtha. 233 5 gAcarInA dASA (eSaNA samiti). 242thI 267 1 seALa ugama dASA tathA temAM avizeSi kaiATi. 248 249 252 256 263 265 "" 267 268 "" ,, 269thI 283 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 2 dazaprakAranA yatidharma, 3 vaiyAvaccanA daza le. 4 brahmacaryanI nava guptie. 5 jJAnAditraya. - tapanA mAra prakAranuM svarUpa. 7 krAdhAdi nigraha. 2 karaNasittarI. 1 indriyanirAdha. 2 abhigrahA. 3 dazA sAmAcArI. 4 caitramAsamAM kAryAtsaga karavAnA vidhi. 5 sattara prakAranA saMyamanuM svarUpa. 6 aSTa pravacanamAtAe. 288 290 291 293 300 303 9 cAra prakAranI bhASA ane tenA 4ra uttarabheda. 308 10 pAMca mahAvratAnI paccIsa bhAvanAo. 313 11 mAre bhAvanAo. 317 7 bhikSunI bAra paDiyAe. 8 bAvIsa parISahe. pariziSTa naM. 3 1 asvAdhyAyika prakaraNa. 2 leAcanA vidhi. 3 sAdhu-sAdhvI kAladha pAme tyAre karavAnA vidhi. 274 275 276 278 279 283 284 1 zrAvakanu kartavya. 2 sAdhuone karavAnA vidhi. 4 savijJa sAdhu ceAgya niyama kulaka sA ,, 285 322 331 334 335 337 340 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddhipatrakam . paNa paMkti azuddha zuddha | pRSTha paMkti azuddha zuddha 1 5 sotram stotram 31 4 saMsakata saMsakta 1 15 caMdrakAra candrAkAra 32 14 saghadra saMghaTa 18,19, marda gaI 32 17 aNautta, aNautte 32 22 saMtharA 3 8 hA hA saMthArA 4 4 paJcete paJcaite 22 pariNakI pariaNakI 32 22 AuMdaNakI AuTaNakI 32 23 acakhu acakhu 5 2 0dadhi samA0 0dadhisamA0 >> 3 04taH 04taH 38 5 uttarapaTTA uttarapaTTo >> 4 vI vI. 39 11 hu huM , pa-6 vakSaH kSA | 41 11 kAraNe kAraNe , 20 dI hai 44 21 veLAMdhe 6 2 0laGkataH laGkRtaH 45 17 zAyara jhAcAra, 7 8 jADayatA jAgatA para 11 prAtikA prAkRtikA 10 5 vaLe. va. para 21 najha na , 21 "mArI "mAM 55 11 TukamArjanayA duSTamArganA 11 1 Rpimala-RSimaNDala 56 2 asaM me asaMyame 12 13 zrIsaMbhavane zrI saMbhavanAthane 59 15 oLakhavAthI oLavavAthI 13 10-11 hai "phrI 63 16 hiMsAnubadhi hiMsAnubadhi rara 8 bhU" "bhU" 65 14 paMkhya dharma ra7 18 bhale te ! | 65 19 , ra7 23 vAsirAmi sirAmi | 66 2 tenAnI te thI 28 14 aticAra karyo 66 17. anivarti anivRtti aticAra karyA 66 24 prAti pati Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddha pRSTha pakti azuddha 3 prayagAthI prayogathI 7 85 23 (huzrutabhA) (mahuzrutabhAM) 85 2 caturvisa caturviMza jinAn rAtrimAM dosa rAgadosa pasatthe 1064 / janAn 12. rAtrikamAM 106 108 12 109 8 pasan 117 8 rAIbho aNe rAIbhoaNe 3 savva savvaM 118 egameva 120 14 evameva 124 10 pattiatehi pattiaMtehi 124 14 uvasaMpajjitA uvasaMpajjittA 125 12 saddatehi saddahaMtehiM 18 sohemo visohemo " 126 11 atopakkhassa aMtopakha 20 prANidhAna praNidhAna praNAti prANAti 127 130 20 15 131 14 ucAraNA uccAraNA 132 20 prANAtripAta prANAtipAta 135 17 nivRti nivRtti 140 17 prANAnam prANAnAm 146 21 sArU sArA 151 23 sadArUvA saddArUvA pRSTha pa kti 152 20 155 21 169 11 amala AmAla 172 17 upasapamnaH upasaMpannaH 181 4 zakti zakita tesi tesiM 183 12 185 7 186 2 186 . 3 gaNuvidyA 99 "" 200 azuddha " zakti dharmya 188 22 magavat bhagavat prajJaptiH 18- 21 prajJapti 198 10 jesi jesiM 188 3 apAyaMkANaM appAyaMkANaM 15 paDicchira paDicchiaM 20 0saMtia 0saMtiaM B kammAI kammAI 6 cAtaraMta cAuraMta aDadhe laghunIti laghunIti aTale eTaNe 206 211 zuddha 2 aLave 9 214 5 zakita dharma vedhyakama vedhyakam va valI vaNu velI gaNividhA 216 2 vosirasu vosirisu 224 15 Ati ati 225 16 rajaharaNA 226 3 tajI 229 17 kahI rjoharaNa taLuM karI Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha paMkti azuddha zuddha | pRSTha paMkti azuddha zuddha 233 2 saMno saMgamo | 332 14 dizAne- dizAne DAbI 237 19 agnine strIno , 15 DAbI pUMTha - pUMTha 239 4 dharamAMthI gharamAMthI | 332 21 ghaniSThA dhaniSTa che 23 bhIjAelAM bhI jAelAM | 333 22 praveyaNAnA payaNAnA , 24 vastronI vastronI 334 2 sAdhu sAdhu 243 5-9 ezika ghauzika 335 20 sathvInuM sAMvInuM 248 23 sama samA 337 3 paga ane-paga AgaLa ane 249 19 sArusa to 328 6 ladhu, sAdhvI e250 16 lavuM levAM laghu,sAvIe 260 22 gahitR grahita | 342 4 pari 266 11 krejha dhUmra , , naTTe nidde 268 18 pAya pAryA | 343 4 muLa muLa 280 5 sanmitita sanmatita ' 5 rasa ussaggaM 293 3 padhya padhdha 345 2 vani vani 295 5 dhuMsarI, dhuMsarI .346 5 AhAgaNa AhArANa , 14 phe ke 346 23 kavAtha kvAtha 296 18 janee janoe 347 3. mavI mavi 306 20 samyakatvata sabhyatvavaMta 314 18 jano jene , 6 nididhvatinA nirivati 315 13 prAga prA 347 7 khaDAi khaMDAi 318 7 mama mamatva 348 3 muttaM muttuM 320 8 karyA karyA 348 7 maNiyaM bhaNiyaM 325 16 A nathI nathI | 349 3 sa@ivi sahUiur 329 3 prasa prasaM- 350 20 dukkaDa Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ I ca | anantalabdhinidhAnAya zrIgautamasvAmine namaH / / sugRhItanAmadheyazrIvijayasiddhisUrIzvarebhyo nmH| zramaNa kriyA sUtrasandarbhaH sArthaH // zrIRSimaNDalastotram // (vinayAdi guNavALA yogya AtmAne ochAmAM ochAM traNa AyaMbila karyA pachI A staMtrane vAMcavAM bhaNavA mATe adhikArI kahyo che.) AdyantAkSarasaMlakSya-makSaraM vyApya yasthitam / agnijvAlAsamaM nAda-bindu-rekhAsamanvitam // 1 // agnijvAlAsamAkrAntaM, manomalavizodhanam / dedIpyamAnaM hRtpajhe, tatpadaM naumi nirmalam // 2 // artha-pahelA ane chellA (a-ha) akSarethI je oLakhAya che, tenI vacce sarva akSare rahelA hevAthI je sarva akSaremAM vyApaka raheluM che, ane je agninI jvAlA samAna, nAda eTale addhacaMdrakAra (), bindu ane rekhA (repha) () thI suzobhita che (1) agninI vAlAnI jema hRdayakamaLamAM vyApIne rahela te "ae pada mananA sarva melanI zuddhi karanAruM che, te dedIpyamAna ane nirmaLa " padane huM namaskAra karuM chuM. (2) Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kriyA sUtrasaMdarbha ahamityakSaraM brahma, vAcakaM parameSThinaH siddhacakrasyAdibIjaM, sarvataH praNidadhmahe // 3 // OM namorhadbhaya Izebhya, OM siddhebhyo namo namaH OM namaH sarvasUribhya, upAdhyAyebhya OM namaH // 4 // OM namaH sarvasAdhubhya, OM jJAnebhyo namo namaH OM namastattvadRSTibhya-zrAstreibhyastu OM namaH // 5 // zreyase'stu zriye'stveta-dahaMdAdyaSTakaM zubham / sthAneSvaSTasu vinyastaM, pRthag bIjasamanvitam // 6 // areM evuM e pada akSara (avinAzI) che, brahma (siddha)svarUpa che, arihaMtAdi paMca parameSThinuM vAcaka che, ane zrI siddhacakra maMDaLanA madhyamAM raheluM te siddhacakranuM prathama bIja che (siddhacakanAM bIjAM sarva pade emAM vyApelAM che), tenuM ame sarva prakAre praNidhAna (prArthanAdhyAna) karIe chIe. (3) have eja praNidhAna karatAM kahe che ke 1 Izvara evA arihaMtane huM praNava pUrvaka namaskAra ( 1) karuM chuM, e rIte rasiddhane "jha namo nama: 3-sarva AcAryone "OM nama:", 4-zrI upAdhyAyane rAma", 5 sarva sAdhuone "che nA, 6-zrI jJAnaguNane namaH, 7-zrI tattvadaSTi (samyagU darzana) guNane '3 rana, ane 8-zrI cAritra dharmane paNa "huM nama: namaskAra karuM chuM. (4-5) Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RSimaNDala stotrama AdyaM padaM zikhAM rakSet; paraM rakSettu mastakam / tRtIyaM rakSennetre dve, turya rakSecca nAsikAm // 7 // paJcamaM tu mukhaM rakSet , SaSThaM rakSecca ghaNTikAm / saptamaM rakSennAbhyantam , pAdAntaM rakSetvaSTamam // 8 // - ja ka-sigA-3-sA-jJAna-nivA ihI nA judA judA bIjAkSarothI (hyA che vigerethI ) yukta (nIce kahIzuM te zikhA vigere) ATha sthAnamAM sthApana kareluM ahaMndu-siddha Adi ATha padenuM e zubha aSTaka kalyANane karanAruM tathA bAhya-abhyattara lakSamIne karanAruM thAo ! arthAt kalyANa ane lakSamIne kare. (6) have ATha sthAnamAM ATha padonI sthApanA sAthe praNidhAna kare che. paheluM (arihaMta) pada mastakanI zikhAnuM rakSaNa kare, bIjuM (sidhdha) pada mastakanuM rakSaNa kare, trIjuM (sUripada) be netronI rakSA kare; ane cothuM (upAdhyAya) pada; nAsikAnI rakSA kare. (7) pAMcamuM (sAdhupada) mukhanI rakSA kare, chaDuM (jJAnapada) gaLAnI rakSA kare, sAtamuM (darzana pada) nAbhi sudhI rakSA karo ane AThamuM (cAritra pada) nIce paga sudhI rakSaNa kare. (8). Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kriyA sUtra saMdarbha pUrva praNavataH sAntaH, sareko dvayabdhipaJcaSAn / saptASTadazasUryAGkAn, zrito bindusvarAn pRthak // 9 // pUjyanAmAkSarA AdhAH, paJcate jJAnadarzanacAritrebhyo namo madhye, hI sAntaH samalaGkataH // 10 // jI hAM " E de he haiM e 3 sahita ATha bIjAkSara rUpa nava akSarane RSimaNDalastavana mUla maMtra che ane "jha 1-fsa-ma-3-jJA-jJAna- -- jAmyo hI namaH' e aDhAra akSarane RSimaMDaLane vidyAmaMtra che. have e bIjAkSarane ane vidyAmaMtrane banAvavAne upAya kahe che. pUrve praNava (%) ne sthApIne sakArane ane (chello) rahelo da akSara repha (3) sahita eka bindu ane bIje svara mA, ethe pAMcame 3 chaThTho 5 sAtame ja AThame je dazame che ane bArame " e svarothI yukta jude jude lakhave, arthAt k nI sAthe 6 joDIne judAM judA te te svaro cukta karo ane upara bindu * karavuM ema karavAthI ATha bIjAkSara banaze, tene 3 pUrvaka 'OM hrAM arhanayo namaH OM hrI siddhebhyo namaH OM hu~ AcA cai namaH vigere judA judA ATha prakAre lakhavA. (9) have vighAmatvane upAya jaNAve che. pUjya evAzrI paMca parameSThinAM nAmanA prathama akSare "a-ri-A-4-ar' e pAMca pachI jana-jana-zAnnei Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RSimaNDala sTeAtram jambUvRkSadharo dvIpaH, kSArodadhi samAvRtaH / gavAghaaeAjAdhiSTharataH // 2 // ('vIjamiti RSimaNDalastavayantrasya mUlamantraH, ArAdhakasya zubhanavabIjAkSaraH, aSTAdaza vidyAkSaraH, evamekatra sptviNshtijJa: ) nama: ane tenI madhyamAM (namaH nI pUrve) sakArane ante rahelA 6 nAda-bindu-kaLA-kAra ane chakArathI alaMkRta eTale / lakhavA. ahI' paNa 'pUrve praLavataH'e navamA zlAkanA padanI anuvRttithI pUrve lakhavA. ethI OM a-sa-A-3-jJA-jJAna-zaeNna cAztrio ddInamaH evA aDhAra akSAnA vidyAmaMtra banaze. 10 have RSimaDalastavanA maNDalanI racanAnA upAya jaNAve che, jammUvRkSane dhAraNa karanArA lavaNa samudrathI viTAyelA 'jammUDhIpa' nAmanA dvIpa ATha dizAomAM rahelAM arhat' Adi ATha padonA aSTakathI suAAbhita manAvavA. arthAt madhyamAM gALa thALI AkAre maMDala rUpa jammUdrIpane AkAra karI tenI cAre tarapha pharatA lavaNu samudranA AkAra valaya rUpe banAvavA ane te valayamAM pUrvAdi ATha dizAomAM anukrame 'OM artho namaH" vigere ATha pado AlekhavAM. (11) 1 upara pramANe RSimaNDala stavayaMtranA khIja rUpa mULa maMtra jANavA. temAM ArAdhakanuM zubha karanArA nava khIjAkSarA ane aDhAra vidyAkSarA che, ema kula sattAvIza akSare che. Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 zramaNa kriyA sUtrasaMda tanmadhye saGgato meruH, kUTalakSairalaGkRtaH / uccairuccaistarastAra-tArAmaNDalamaNDitaH // 12 // tasyopari sakArAntaM, bIjamadhyAsya sarvagam / namAmi bicamArhantyaM, lalATasthaM niraJjanam // 13 // akSayaM nirmalaM zAntaM bahulaM jADyatojjhitam / nirIhaiM nidvAra, tAre sAratanuM dhanam // 4 // enI madhyamAM rahelA, lAkkhA phrUTAthI zeAbhatA, atyaMta UcA ane dedIpyamAna tArAma Dala (jyeAtizrcakra) thI ze|bhatA merU parvatanI sthApanA (kalpanA) karavI. (12) tenI upara sakArane aMte rahelu ' je RSimaMDalanuM khIja che, samasta jagatamAM (laukika leAkeAttara vyavahArAmAM, ke jJAnaguNu dvArA sarva jJeyAmAM) vyApaka che, tene lalATastha =merU cUlA upara sthApana karIne temAM rahelA niraMjana=ghAtIka rUpa ajana rahita cAvIsa jinezvarAnA 'Arhattva' eTale arihaMtapaNuM che jemAM evA te khimmane namaskAra rUM chuM. (13) have e Antya biMba kevu... che te kahe che, jJAnAdi guNeAthI avinazvara, khAhya abhyaMtara mela * 14 thI 19 sudhInA zreSThatA bhAvA prApta AdhArAne lakSyamAM rAkhI yathAmati lakhelA che, chatAM te paryApta nathI, ene bhAva samajavA atigahana chatAM ArAdhaka bALa buddhi jIvAnA satASa mATe lakhelA hAvAthI vizeSa jJAnIe pAsethI ene vizeSa a prApta thAya teTalA meLavavA yathAzakaya prayatna karavA. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaSimaNDala stotrama anuddhataM zubhaM sphItaM, sAcikaM rAjasaM matam / tAmasaM cirasambuddhaM, taijasaM zarvarIsamam // 15 // sAkAraM ca nirAkAraM, sarasaM virasaM param / parAparaM pagatItaM, paraMparaparAparam // 16 / / rahita nirmaLa, ghAtI karmonA udayanA abhAve zAnta, sarva tIrthakaranuM eka svarUpa hovAthI sarva cevizIomAM vistareluM, ajJAnarUpa jADacatA rahita, matijJAnane prakAra IhA athavA IchA rahita, ahaMkAra rahita, mATe svayaM zreSTha, jagatane jJAnarUpa locananuM dAna devAthI atizreSTha, AtmapradezathI ghanIbhUta mATe "ghana" (siddha sthAnamAM anaMta AtmAo sAthe eka avagAhanAmAM raheluM che. (14) vaLI uddhatapaNuthI rahita, tIrthakara nAma karmanA udayane yoge zubha, sarvadevanAM traNa kALanA rUpa karatAM ya atizaya rUpavALuM hovAthI sphIta eTale dedIpyamAna, AtmAnA anaMta vIryarUpa satvaguNavALuM, traNe jagatanA nAtha rUpe mAnya hovAthI rajoguNI, kamarUpa zatruonuM nAzaka mATe tame guNavALuM, vaikalaka-cirajJAnavALuM, (athavA jyAM "vilaM-g' e pAThAntara che tyAM zRMgArAdi rasarahita, ane jJAnavALuM ema artha samajavo) pUrNimAnI rAtrinI jema tejavALuM (zAnta prakAza karanAruM) (15) vaLI avagAhanA hovAthI AkAravALuM chatAM siddhApekSAe arUpI hovAthI nirAkAra che. AtmaguNenA rasane Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kriyA sUtrasaMdarbha ekavaNa dvivarNaM ca, trivarNaM turyavarNakam / paJcavarNaM mahAvarNa, saparaM ca parAparam // 17 // anubhava karanAra mATe rasavALuM chatAM zRMgAra vigere ke madhura vigere bAhya senA abhAve rasa rahita che, sarvajIvathI para che, vaLI eka avagAhanAmAM anaMta siddha bhegA rahetA hovAthI bhAvi nayanI apekSAe "parathI apara eTale eka svarUpa che, "para' eTale pudgala dravyathI sarvathA rahita hovAthI pasatIta che ane "paraMpara" eTale guNasthAnakanA kame athavA samyagadana, jJAna, ane cAritra, e guNenA krame "para" eTale uttama baneluM chatAM te kramathI apara che ema "paraMpara parA5ra" che. (16) dareka tIrthakaramAM paMcaparameSThi rahelA che mATe arihaMtarUpe eka veta varNavALuM, arihaMta-siddha be rUpe zveta-rakta be varNavALuM, arihaMta-siddha-AcArya traNa padenA ta-rakta ane pIta-ema traNa varNavALuM, temAM upAdhyAyapada meLavatAM ta-raktapIta-lIla ema cAra varNavALuM ane sAdhupada meLavatAM tarata-pIta- lIla ane kRNa ema pAMca varNavALuM che, covIsa arihaMta pazunI Rddhi bhogavavAthI arihaMta, jJAnAdi guNonI siddhi karavAthI siddha, upadeza devAthI AcArya, ziSyone vinayAdikarAvanAra-zikhavADanAra mATe upAdhyAya, ane vyavahAra cAritra pALavAthI sAdhu, ema arihaMtamAM pAMceya parameSTio rahelA che (vyavahArabhASya) Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RSimaNDala stotram sakalaM niSkalaM tuSTaM, nivRtaM bhrAntivarjitam / / ni(4) nira/, niste vItasaMgra(za)phalA IzvaraM brahma sambuddhaM, zu(bu)ddhaM siddhaM mataM gurum / jyotIrUpaM mahAdevaM, lokAlokaprakAzakam // 19 // tIrthakaranA pAMceya varNovALuM hovAthI mahAvaNuM che, para eTale "brahma-mekSa sahita hovAthI "sapara che ane chatAM para eTale "brahmA thI apara mATe parApara paNa che. (17) [" OM hvo marda namaH ] (mUDhamAra) "kala eTale zabda=arihaMtanI apekSAe 35 guNa yukata vANIvALA mATe 'sakala ane siddhanI apekSAye tethI rahita mATe " niSkala" che, svaguNemAM AnaMdavALuM mATe tuSTa prasanna che chatAM "nivRta eTale sarvathA zAnta che, vaLI kevaLajJAnI havAthI. "bramaNuM rahita che, nirajana eTale ATha karmarUpa aMjana rahita athavA nIraMjana eTale rAga rahita che, sarva prayajana samApta thayelAM hevAthI AkAMkSA rahita che, navAM karmonA baMdha rUpa lepa rahita mATe nilepa che-sarvathA "saMzraya" eTale rAgAdi AlaMbana rahita athavA "saMzaya" eTale saMdehazaMkA rahita che. (18) | tIrthakarapaNAnuM azvarya bhegavanAra mATe Izvara che, jJAna athavA mekSarUpa hevAthI brahma che, kevalajJAnI mATe "saMbuda che, meharUpI melanA abhAve zuddha (athavA Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 zramaNa kriyA sUtrasada arhadAkhyastu varNAntaH, sarepho bindumaNDitaH / turthasvarasamAyujo, vadulA nAmAhitaH // 20 || asmin bIje sthitAH sarve, RSabhAdyA jinezvarAH / vaNairnijairnijairyuktA, dhyAtavyAstatra saGgatAH // 21 // nAdazcandrasamAkAro, bindurnIlasamaprabhaH / jADaLasamA sAnta:, svargAmaH sarvatomuvaH // 22 // ' svayaM bAdha pAmela heAvAthI yuddha) che, sarva kAryA ( athavA zuSNeA) siddha thavAthI siddha che, 'mata' eTale traNe jagatane mAnanIya che, meAkSa mArgane samajAvanAra mATe gurU che, kevaLajJAnathI sUryanI jema prakAzaka mATe jyAtIrUpa che, rAga-dveSa ane ajJAna rahita mATe devAdhideva-mahAdeva che ane lokAlokanuM jJAna jagatane karAvanAra mATe lAkAlAkamakAzaka che. (19) 'at' eTale 24 tIrthaMkaronAM nAmavALA je te vaNuM khIjarUpa che te varNano anya akSara '' che, sarek eTale rakAra sahita (g) che. bindu sahita (mATe haiM che cothA svara sahita (mATe) ane prAyaH nAda eTale caMdrakalAthI ze|bhatA) eTale ' che. (20) A' bIjAkSaramAM zrIRSabha Adi sarva tI. karo rahelA che, svasva vathI yukta te " mAM rahelA te tI karAnuM te te varNAnA Ala anapUrvaka dhyAna karavuM. (1) Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pimaDala stAtram ziraHsaMlIna IkAro, vinIlo varNataH smRtaH / varNAnusArasaMlInaM, tIrthakRnmaNDalaM stumaH || 23 || candraprabhapuSpadantau, nAdasthitisamAzritau / bindumabhyagatau nemi - suvratau janasattamau // 24 // padmAma vAsupUchyo, tAva iitau / ziddhasthitimaMDInau, pArzva-maThThI ninottamau / / / 11 have te dI mAM kayA varNo kayAM kayAM che te kahe che, mathALe rahelA 'nAda eTale ahu~caMdrAkAra' caMdranI kaLA jevA AkAravALA ane cadra samAna veta' varNavALA che, temAM rahelA bindu (anusvAra) zyAma' che, kaLA eTale uparanuM mathALuM (-)arUNasamuM rakta che ane sakArane ' ' antyAkSara haiM sarvadizAe (sampUrNa) suvarNa sarakhA pILe' che. (22) vaLI-- haiM nA mastake rahelo '++ ' (1) svara vinIla eTale ' lIlA ? varNana kahelo che. emAM te te varSoMne anusAre rahelA te te varNavALA 24 tIrthaM karAnA ma'DaLa (samuha)nI ane stuti karIe chIe. (23) eja hakikatane spaSTa karatAM kahe che ke zvetavarNa vALA zrIcandraprabha ane puSpadanta (suvidhinAtha) be nAdamAM (uparanI caMdrakalAmAM) sthAna karIne rahelA che. uttama evA zrI neminAtha ane munisuvrata e zyAma varNavALA uparanA anusvAramAM rahelA che. (24) Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 zramaNa kriyA sUtrasaMdarbha RRSama pAnitaM vande, sanmavuM pAminanam / mumati tathA muvA%0, vande zrIzItaruM ninam // 26 // zreyAMsaM vimalaM vande, cAnantaM dharmanAthakam / zAnti nyu-mahendra, nami vIr namAmyaham // 27 || etA~zca SoDazajinAn, gAGgeyadyutisannibhAn / trikAlaM naumi sadbhaktyA, ha - rAkSaramadhiSThitAn // 28 // zrI padmaprabha ane vAsupUjya, e e raktavarNavALA kaLA eTale mathALAmAM sthAna karIne rahelA che, ane mathALe rahelA hU~ (1) mAM uttama evA nIla varNavALA e zrIpArzvanAtha ane maThThInAtha rahelA che. (25) have haiM mAM rahelA pItavarNa vALA 16 nAM nAmeA jaNAve che. zrIRSabhadevane, zrI ajitanAthane, zrIsa'bhavane, ane abhinandanasvAmIne huM vandana karUM tathA sumatinAthane, supArzvanAthane ane zrI zItaLajinane huM vAMduM chuM (26) zrI zreyAMsanAthane, zrIvimaLanAthane, zrI anaMtanAthane tathA zrI dharmanAthane vAMdu' chu. vaLI zrI zAntinAtha zrIkunthunAtha zrI arajina zrI naminAtha tathA zrI mahAvIra jinane vandana karUM chuM. (27) e gAMgeya eTale seAnAnA jevA pILAvaNu vALA sALa jinezvarA ke jeo haiM ane r e e akSarezamAM rahelA che teAne suMdara bhaktibhAvathI trikALa namuM chu. (28) * A 26-27-28 gAthAe prakSipta samajAya che. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RSimaNDala statram zeSAtIrthaMtaH marye, sthAne niyogitAH / mAyAvInAthanuM prAptA--RtuvijJati tAm // 21 / / tAna-dveSa-moDhA:, sarvaSAvanitAH / ,, sarvadAH sarvakAleSu, te bhavantu jinottamAH // 30 // devadevasya yaccakraM tasya cakrasya yA pra ( vi )bhA / tayA''cchAditasarvAGga, mAM mA hiMsantu pannagAH // 31 // 13 zeSa eTale 24-25 zlAkamAM kahelA cAra varNa vALA ADasivAyanA (26 thI 28 zlAkamAM kahelA) pILA varNavALA sarva (16) tIrthaMkarA TM TM'(I) nA sthAnamAM sthApana karelA che, ema ariha MtanI cAvIsI mAyAbIja eTale akSarane prApta karIne temAM rahelI che, arthAt 24 tIrthaMkarAnA sthAnarUpa mAyAkhIja che. (29) rAgadveSa ane meAhathI rahita, mATe sarva pApothI mukta te cAvIsa zrI tI kA sarvakALe sarva sukhane ApanArA thAo-mane sarva sukhA Apo. (30) upara kahyuM te devadeva eTale devAdhideva zrItIkAnu cakra eTale je maMDaLa-te maMDaLanI je prabhA eTale kAnti athavA mahimA tenA vaDe AcchAdita che sa aMga jevuM evA mane pannageA (sarpa) na haNeA ! arthAt A tIrthaMkarAnI chAyAthI aMgarakSA karanArane sarpa haNutA nathI. ema AgaLanA dareka zleAkeAmAM prathamanA traNa padonA samAna artha samajavo, ceAthA pAdamAM rahelAM bhinna bhinna nAmAnA a yathAmati jaNAvIe chIe. (31) Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kriyA sUtra saMdarbha devadevasya yaccakra0, mAM mA hiMsantu dAnavAH // 32 // devadevasya yaccakra0, mAM mA hiMsantu khecarAH // 33 // devadevasya yaccakra0, mAM mA hiMsantu rAkSasAH // 34 // devadevasya yaccakra0, mAM mA hiMsantu taskarAH // 35 // devadevasya yaccakraM, mAM mA hiMsantu hastinaH // 36 // devadevasya yaccakra0, mAM mA hiMsantu vahnayaH // 37 // devadevasya yaccakra0, mAM mA hiMsantu mudgalAH // 38 // devadevasya yacakra0, mAM mA hiMsantu kugrahAH // 39 // devadevasya yaccakra0, mAM mA hiMsantu hiMsakAH // 40 // devadevasya yaccakra0, mAM mA hiMsantu zukarAH // 41 // devadevasya yaccakra0, mAM mA hiMsantu zatravaH // 42 // bhane hAnavo na ho ! (32) bhane vidyaadhre| na / ! (33) bhane rAkSasa na / ! (34) bhane yorI 42n|2(yaa) na ! ! (35) bhane hAthI na ho! (38) . bhane mani (manibhA2 vo) nara ! (37) bhane svech| na ho|! (38) bhane duSTa na kha ! (38) mane hiMsaka manuSya na haNe (40) bhane shu42| (lu tinAM pazuo) no! (41) bhane zatru na / ! (42). Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSimaDala stotrama devadevasya yaccakra0, mAM mA hiMsantu bhUmipAH // 43 // devadevasya yaccakraM0, mAM mA hiMsantu durjanAH // 44 // devadevasya yaccakra0, mAM mA hiMsantu daMSTriNaH // 45 // devadevasya yacca0, mAM mA hiMsantu vyantarAH // 46 // devadevasya yacca0, mAM mA hiMsantu pakSiNaH // 47 // devadevasya yaccakra0, mAM mA hiMsantu vyaadhyH||48|| devadevasya yaccakra0, mAM mA hiMsantu siMhakAH // 49 // devadevasya yaccakra0. mAM mA hiMsantu devatAH // 50 // devadevasya yaccakra0, mAM mA hiMsantu goNasAH // 51 // devadevasya yaccakraM0, mAM mA hiMsantu vRzcikAH // 52 // devadevasya yaccakra0, mAM mA hiMsantu repalAH // 53 // bhane 210 / / / ! (43) bhane huno na ! (44) bhane hAvANai (mAMsAhArI) pazumena // ! (45) bhane vyt| na !! (46). bhane pkssii| na / ! (47) bhane vyAdhisa na / ! (48) bhane sidd| na / ! (48) bhane vo (vAsa) na ! (50) mane gaNasa jAtinA sarve na haNe ! (51) bhane vichii| na / ! (52) bhane 35saam| (?) na ho| ! (43) Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 zramaNa kriyA sUtra saMdarbha devadevasya yaccakra0, mAM mA hinastu DAkinI // 54 // devadevasya yaccakra0, mAM mA hinastu yAkinI // 55 // devadevasya yaccakra0, mAM mA hinastu rAkinI // 56 // devadevasya yaccakra0, mAM mA hinastu lAkinI // 57 // devadevasya yaccakra0, mAM mA hinastu kAkinI // 58 // devadevasya yaccakra0, mAM mA hinastu zAkinI // 59 // devadevasya yaccakraM, mAM mA hinastu hAkinI // 60 // devadevasya yaccakra0, mAM mA hinastu jAkinI // 61 // devadevasya yaccakra0, mAM mA hinastu nAginI // 62 // devadevasya yaccakra0, mAM mA hinastu z2ambhiNI // 63 // devadevasya yaccakra0, mAM mA hinastu vyantarI // 64 // bhane 4 // na ho|! (54) bhane yATinI (1) no ! (55) bhane 2||tthinii (?) na yo ! (56) bhane sAnI (?) na ! (57) bhane chinI (?) na ! (58) bhane zAlinI (?) na ho| ! (58) bhane ThinI (?) na ! (60) bhane chinI (1) na ! (61) bhane nA na !! (12) bhane minI (tiya mila!) na f! (63) bhane vyantarI (pIsI) na ! (64) Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RSimaNDala stAtram devadevasya yaccakaM0, mAM mA hiMsantu toyadAH || 65 // devadevasya yaccakaM0, mAM mA hiMsantu citrakAH ||66 // devadevasya yaccakra0, mAM mA hinastu mAnavI // 67 // Tevavazya thaze, mAM mA dinantu nirI 68 / / Tevavazva yacakra, mAM mA dinantu vaidi // 6 // devadevasya yaccakraM0, sA mAM pAtu sadaiva hi // 70 // zrI gautamasya yA mudrA, tasyA yA bhuvi labdhayaH | tAbhirabhyadhikajyoti - rahan sarvanidhIzvaraH // 71 // mane meghakumAra devo na haNeA ! (65) mane cittA na haNeA ! (66) mane mAnavI (nAmanI) devI na haNeA! (67) mane kinnarI (devI) na haNeA ! (68) mane deva (aSTa) na haNo ! (69) 17 ema devAdhidevonu je cakra ane te cakranI je prabhA (mahimA) tenAthI AcchAdita zarIravALA mArUM te prabhA sadA rakSaNa kare ! (70) zrI gautamaprabhunI je mudrA ( gaNadhara pada ) ane jagatamAM tenI je labdhiA che, tenAthI paNa adhika jJAna (sAma)vALA zrIarihaMtadeva sarvanidhionA (guNurUpa khajAnAnA) svAmI che. (te mArUM rakSaNa kare !) (71) 0 2 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kriyA sUtrasada pAtAlavAsino devA, devA bhUpIThavAsinaH / svasino'pi ye devAH sarve rakSantu mAmitaH // 72 // asaroorat ye tu paramAvadhilabdhayaH / ', tu. te sarve munajo tevA, mAM sa~kSantu sarvataH // charU // bhuvanendra - vyantarendra - jyotiSkendra - kalpendrebhyo namo namaH / zrutAdhi-phezavaSa-sarvAdhi--paramAdhiSThAnna-yuddhiddhitrAsa--mavaidhitrAsa-anantavaruddhiprApta -tapa RddhiprApta-dvitrAsavaikriyrddhipraapt kSetra ddhiprApta - akSINamahAnasaddhi prAptebhyo namo namaH / / 18 - je (bhavanapati) devA pAtAlamAM rahenArA che, je (vyantara) devA bhUmIpITha upara rahe che, ane (vaimAnika) je svargAMmAM rahelA che te (traNe leAkavI) sava devA mane sarva (upadravA)thI rakSaNa karA ! (72) je avadhijJAnanI labdhivALA ane paramAvidha jJAnanI labdhivALA che te sarva munie ane (upara jaNAvyA te sa) deve| mArUM sarva prakAre rakSaNa karo ! (73) bhuvanapatinA Indrone, vyantarAnA indrAne, jyAtiSi AnA IndrAne ane saudharmAdri kalpAnA vaimAnika IndrAne namaskAra thA, namaskAra thAe. zrutajJAna-avadhijJAna-dezaavadhijJAna-sa adhi jJAna ane paramAdhijJAnane pAmelA, buddhirUpI Rddhine pAmelA, sarvoSadhi labdhine pAmelA, anantamaLa rUpa Rddhine pAmelA, tapa Rddhine pAmelA, rasarUpa Rddhine pAmelA, Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RSimaDala stotrama durjanA bhUtavetAlAH, pizAcA mudgalA'nalAH / te sarve'pyupazAmyantu, devadevaprabhAvataH // 74 // OM hI-hIH zrI tirlakSmI-gaurI caNDI sarasvatI / jayA'mbA vijayA klinA-jitA nityA madadravA // 75 // kAmAGgA kAmabANA ca, sAnandA''nandamAlinI / mAyA mAyAvinI raudrI, kalA kAlI kalipriyA // 76 // etAH sarvA mahAdevyo, vartante yA jagattraye / mahyaM sarvAH prayacchantu, kAnti lakSmIM dhRti matim // 77 // kriya labdhirUpa Rddhine pAmelA, kSetrarUpI Rddhine pAmelA ane akSINamahAna salabdhirUpa Rddhine pAmelA, e sarvane namaskAra thAo ! namaskAra thAo ! | durjane, bhUte, vetALe, pizAca, mlecche, ane agnio; e saghaLA devAdhidevanA prabhAvathI upazAnta thAo. arthAt mane upasargo upadra) na karo ! (74) pUrve che dara maMtrAkSaro sAthe zrIRSimaMDalayaMtramAM te te nAmathI Alekha karAelI hI devI, zrIdevI, dhatidevI, lakSmIdevI, gaurI, caMDI, sarasvatI, jayAdevI, ambAdevI, vijayAdevI, kRlinnAdevI, ajitAdevI, nityAdevI, madadravAdevI, kAmAgAdevI, kAmabANAdevI, AnaMdAdevI, AnaMdamAlinIdevI, mAyAdevI, mAyAvinIdevI, raudrIdevI, kalAdevI, kAlIdevI ane kalipriyAdevI, e sarva (vIza) mahAdevIe ke je traNa jagatamAM rahelI che te sarva mane kAnti, lakSmI, dhIraja ane buddhine Ape ! (75-76-77) Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 zramaNa kriyA sUtrasandarbha divyo gopyaH suduSprApyaH, zrIRSimaNDalastavaH / bhASitastIrthanAthena, jagattrANakRte'naghaH // 78 // raNe rAjakule vahnau, jale durge gaje harau / smazAne vipine ghore, smRto rakSati mAnavam // 79 // rAjyabhraSTA nijaM rAjya, padabhraSTA nijaM padam / lakSmIbhraSTA nijAM lakSmI, prApnuvanti na saMzayaH // 8 // bhArthI labhate bhAroM, putrArthI labhate sutam / vidyArthI labhate vidyA, naraH smaraNamAtrataH // 81 // have praSimaMDala stavane mahimA varNave che ke devI mahimAvALuM, rakSaNa karavA gya, ane (jenI prApti egyatA vALAneja thatI hovAthI) duSpApya evuM A RSimaMDala stavana traNa jagatanA rakSaNa mATe zrI tIrthakara deve kaheluM atyaMta pavitra (pAparahita) che. (78) vaLI bhayaMkara yuddhanA prasaMge, rAjadarabAramAM, agninA upadravamAM, jaLanA upadravamAM. killebaMdhInA prasaMge, hAthInA upadravamAM, siMhanA upadravamAM, ramazAnamAM, ane ghera jaMgala (aTavI)mAM paNa smaraNa karavAthI te manuSyanuM rakSaNa kare che (79) enA smaraNathI rAjyathI bhraSTa thaelA pitAnA rAjyane, sthAna (padavI) bhraSTa thaelA punaH petAnI padavIne, lakSmIbhraSTa thaelA pitAnI lakSmIne nizcayathI prApta kare che. temAM saMdeha nathI. (80) Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RSimahala stotrama - svarNe raupye paTe kAMsye, likhitvA yastu pUjayet / tasyaivA'STamahAsiddhi-he vasati zAzvatI // 2 // bhUrjapatre likhitvedaM, galake mUni vA bhuje / dhAritaM sarvadA divyaM, sarvabhItivinAzakam // 83 // mUrtaH taiya, pizArpauM vastra (kreDa) ! vAtapittakaphodreka-rmucyate nAtra saMzayaH // 84 // -kuMvADhiyAda-rtinaH zAzvata ninAda. taiH stutairvanditaidRSTa-ya't phalaM tatkalaM smRtau (tam ) / / 85 / / vaLI A RSimaMDala stavananuM smaraNa mAtra karanAre purUSa strIne athIra hoya te strIne, putrane athI putrane, vidyAne athI vidyAne meLave che. (81) have ene maMtra (pa) banAvavAne vidhi kahe che ke suvarNanA, rUpAnA, ke kAMsAnA patrA upara lakhIne je A yaMtra (paTTa)ne pUje che tenA gharamAM aSTamahAsidhdhio kAyama rahe che. (2) vaLI bhejapatramAM AlekhIne A divya maMtrane gaLe, mastake ke bhujAe rAkhavAthI te sarvadA sarva bhayone nAza kare che. (83). tathA-bhUta-preta-grahoca-pizAce-pleche-khala (durjana) purUSe (athavA lazkare) tathA vAyupitta tathA kaphanA vikAre (roga); e sarvathI nicce mukta thAya che (arthAt e sarvanA upadrava avazya nAza pAme che.) (84) Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 zramaNa kriyA sUtrasanna etagopyaM mahAstotraM na deyaM yasya kasyacit / mithyAtvavAsine datte, bAlahatyA pade pade // 86 // AcAmlAdi tapaH kRtvA, pUjayitvA jinAvalim / aSTasAhasriko jApaH, kAryastatsiddhihetave // 87 // zatamaSTottaraM prAta- ye paThanti dine dine / teSAM na vyAdhayo dehe, prabhavanti na cApadaH (ca sampadaH) // 88 // (vaLI Atmika lAbha tarIke) 'bhU' eTale tirthyaleAka, 'bhuva:' eTale adheAleAka, ane 'sva:' eTale Urdhva leAka e traNe jagatarUpI pIThanA Azraya karIne rahelAM je zAzvatAM jinabiMbe che te sarvanI stuti karavAthI--vandana karavAthI tathA darzana karavAthI je phaLa maLe te phaLa A stavanuM smaraNa karavAthI maLe che (ema kahelu' che) (85) have A stAtra ceAgyaneja ApavuM te mATe kahe che ke A RSimaDalamAstAtra rakSaNa karavA ceAgya che mATe jene tene ApavuM nahi, mithyAtvathI vAsita (mithyA dRSTi) jIvAne ApavAthI ApanArane tenA padepade bAlahatyA karavA jeTaluM pApa lAge che. (86) (ceAgya AtmAe AduSprApya staMtra gurvAdi pAsethI meLavInebhaNIne) Akhila-upavAsa vigere tapa karIne zrI jinezvaradevAnI pUjA karIne potAnA kAryane sidhdha karavA mATe ATha hajAravAra japavA (gaNavA). (87) je manuSya prAtaHkALe pratidina ekase ATha vAra Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RSimaSThala stotram aSTamAsAvadhiM yAvat prAtarutyAya yaH paThet / stotrametanmahAtejo, jina(jastvahaMd)bimbaMsa pazyati // 89 // dRSTe satyahato (tyAhate) vimbe, bhave saptamake dhruvam / edaM prApnoti zuddhAtmA, paramAnandananditaH (tam ) // 90 // vizvavanyo bhaved dhyAtA, kalyANAni ca so'znute / gatvA sthAnaM paraM so'pi, bhUyastu na nivartate // 91 // idaM stotraM mahAstotraM, stutInAmuttamaM param / panIramaHTT-mya(ma)madhyam 12 . gaNe che tenA zarIre rogo-vyAdhio thatA nathI ane Apattio tene naDatI nathI. (88) je manuSya e pramANe prAtaHkALe UThIne ATha mahinA sudhI dararoja A mahA prabhAvazALI tetrane gaNe tene zrI jina pratimAnuM darzana thAya che. (89) ane e rIte arihaMtanI pratimAnuM darzana thaye chate nizca sAtamA bhAvamAM (parama AnaMdane pAmelo) tene zudhdha AtmA parama AnaMdanA sthAnarUpa paramapada (mAkSane) pAme che. (90) AnuM dhyAna karanAro paNa jagatuvandha thAya che, sarva prakAranAM kalyANane pAme che ane te paraM (mokSa) sthAnane pAmIne punaH tyAMthI pAchA pharate nathI. (1). A tetra eka mahAoNtra che, dareka stutiomAM Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 zramaNa kriyA sUtrasandarbha *RSimaNDalanAmaitat , puNyapApapraNAzakam / divyatejo mahAstotraM, smaraNAtpaThanAcchubham // vighnaughAH pralayaM yAnti, cApado naiva karhicit / RddhisamRddhayaH sarvAH stotrasyA'sya prabhAvataH / / zrIvarddhamAnaziSyeNa, gnnbhRdgautmrssinnaa| RSimaNDalanAmaitad bhASitaM stotramuttamam // ati uttama che, ene gaNavAthI smaraNa karavAthI ane jApa karavAthI avyaya pada-mekSane prApta karI zakAya che. (2) RSi maMDaLa nAmanuM puNya-pApa ubhaya (ATha) karmone nAza karanAruM devI teja ApanAruM A mahAtetra che tene smaraNa karavAthI-gaNavAthI te zubha kare che. (92) A tetranA prabhAvathI vidanenI paraMparA nAza pAme che, Apattio kadApi kyAMya naDatI nathI, sarva Rdhi ane samRddhio maLe che. jinezvaradeva zrI vaddhamAna (mahAvIra) prabhunA ziSya zrI gautama gaNadhara bhagavaMte A RSimaMDala nAmanuM uttama tetra kaheluM che. I |Ini zrI draSimaMDalastAtra sAthe samAptama | * chellI traNa gAthAo kaI koI sthaLe maLe che. badhA prakhyAmAM maLatI nathI. mATe tene kamAMka Apyo nathI. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIza khezvarapArzvanAthAya nama: sAdhu-sAdhvI yogya kriyAstro sArtha 1-zrIpa'caparameSThinamaskAramahAmaMtra namo arihaMtANaM, namo siddhANaM, namo AyariANaM, namo uvajjhAyANaM, namo loe savvasAhUNaM / ', eso paMca namukAro, savva pAvappaNAsaNo / maMgalANaM ca savveMsiM, paDhamaM havai maMgalaM // a zrIarihaMta bhagavatAne namaskAra thAe, zrIsiddhabhagavatAne namaskAra thAe, zrIAcArya bhagava MtAne namaskAra thA, zrIupAdhyAya bhagavAne namaskAra thAe, leAkamAM sarva zrIsAdhubhagavAne namaskAra thA. A paMca parameSThiAne karelA namaskAra sarva pApAnA nAza karanAro che ane sarva maMgaLAmAM prathama ( zreSTha ) magaLa che. vivecana-namaskAra mahAmatra che, tene mahimA yathA rUpamAM zrItItha karA paNa kahI zake tema nathI. jema laukika mAtrathI hiM laukika dhAryAM kAryo siddha thAya che, tema A lekettara mahAmaMtrathI AtmAne lAgeluM anAdi kAlanu meAhanuM jhera utarI jAya che ane kramazaH sukha saMpattine bhAgavavA chatAM nirvikArI banatA jIva Akhare A leAka-paralekanAM vipula sukhAne bhegavatA sava thA nivikArI banI paramapadane prApta kare che. zraddA karIne je AtmA ene savizeSa jApa kare che te jJAna-darzana-cAritra guNAne nima La banAvI duSkara kAryAMne sAdhatA dhora upasa ane pariSahAne sahana karatA vItarAgadevanI Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 zramaNa kriyA sUtrasandra AjJAnA akhaMDa upAsaka banI zake che. vadhAre zuM? A mahAmatra saguNAnI prAptimAM bIjasvarUpa che, cAritranA prANa che, ene yathAvidhi ArAdhanArA AtmA sasukhAte siddha karI zake che. . ra-zrIsAmAyika sUtra. ', karemi bhaMte ! sAmAiaM savvaM sAvajjaM jogaM paccakrakhAmi, jAvajjIvAe, tivihaM tiviheNaM, maNeNaM vAyAe kAraNaM, na karemi na kAravema karataM pi annaM na samaNujANAmi, tassa bhaMte ! samAmi niMdAmi garihAmi appANaM vosirAmi || ahe bhagavaMta ! huM (ApanI sAkSIe) sAmA yika (samabhAvamAM rahevAnA nizcaya) karUM chuM, jIvuM tyAM sudhI sarva pApa ceAgAneA (mana-vacana-kAyAnI akuzaLa pravRttine) trividha trividhathI tyAga karUM chuM. te A pramANe- manathI vacanathI ane kAyAthI ema traNe ya ceAgeAthI (te pApa vyApArane) huM svayaM karUM nahi, bIjA dvArA karAvuM nahi, ane kAI svayaM kare temAM saMmata thAuM nahi.' he bhagavaMta! te pApanuM pratikramaNa karUM chuM, mArA AtmAnI sAkSIe niMdA karUM chuM ane ApanI samakSa e pApa che" ema gA~ karUM chuM, vaLI (te pApa karanArA mArA bhUtakAlIna paryAya rUpa) AtmAne vosirAvuM - sarvathA tanu chuM. vivecana-sarva jIvAte petAnI samAna mAnavA athavA rAga-dveSanAM kAraNeA Ave tyAre paNa upazamamAM [samabhAve] ramavuM Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karemi bhaMte ! ' te bhAvasAmAyika che. tenI siddhi A paccakhANa karI tenuM pAlana karavAthI thAya che. samajapUrvaka jIvana paryaMtanuM AvuM paccakhANa karanArane turta bhautika IrachAono nAza thavA mAMDe che, mana-vacanakAyAnI zubha pravRttithI cittazuddhi thAya che ane AtmA svarUpane AnaMda anubhave che. jaDabhAvo tene AkarSaNa karavA asamartha banI jAya che ane AtmaguNono rAga pragaTavA mAMDe che. A sUtra AtmAnA cAritrarUpa prANanuM rakSaNa karavAmAM bakhtara tulya che, tene vAraMvAra samaraNa karI tenA arthonuM dhyAna karavAthI jIva pramAdathI bacI jAya che, mATe dararojanI kriyAmAM tene nava vAra bolavAno vidhi che. te uparAMta paNa tenuM jeTaluM vadhAre ciMtana thAya eTale pramAda emAM bhaMte ! zabda che tene huM sukhI-kalyANavaMta gurU ! evo artha che, tethI ema samajavAnuM che ke jIvanabhara gurUnI nizrA cAritramAM Avazyaka che. bIjo artha bhaMte !=he bhavano pAra pAmelA (jinezvara) deva ! ema thAya che. ethI "jIvanabhara jinAjJanuM akhaMDa pAlana karavA mATe cAritra che ", ema samajavAnuM che. bIjI vakhate bha te ! zabda Ave che tene bhAva e che ke "he bhagavaMta ! A cAritra huM ApanA AzIrvAda-kRpAthI laI zakyo chuM, e yaza (upakAra) Apane ghaTe che ' ema bhaktipUrvaka kRtajJatA batAvavA mATe che. A paccakkhANamAM sAmAIe karemi' enAthI vartamAnakAlanAM, paccakhAmi " padathI bhaviSyakAlanAM ane "paDikkamAmi niMdAmi gariphAmi apAyuM vAsirAmi" padethI bhUtakALanAM, ema traNe kALanAM pApa vyApArone tyAga thAya che. tivihaM tiviheNuM' pAThathI sAta sabhaMgIo rU5 ogaNapacAsa bhAMgI ane tene traNa kALathI gaNatAM eka suDatAlIsamAM (chellA) bhAge thatuM A paccakhANuM utkRSTa che. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kriyA sUtrasanna ete yathAyAgya samajI pAlana karanAre| AtmA paraMparAe sarvasukhAnA sthAnarUpa mekSane pAme ja che. 3-icchAmi DaeNAmiTa 28 ' ', " icchAmi ThAmi kAussaggaM, jo me devasio aiAro kao, kAio vAio mANasio, ussatto ummaggo akappo akaraNijjo, dujjhAo dubvicitio, aNAyAro aNicchianvo asmvALo, nALa, haMsa, atti, muLa, sAmALa, tij yurIIAM, unhaM kasAyANaM, paMcaha mahavtrayANaM, chaNDaM jIvanikAyANaM, sahaM piMDesagANaM, aThThaNhaM pavayaNamAUNaM, navaNhaM baMbhaceraguttINaM, dasavihe samaNadhamme, samaNANaM jogANaM jaM khaMDia jaM virAhiaM tassa micchAmi dukkaDaM // a--huM kAyAtsa karavA icchu chuM, (zA mATe ?) je me' daisika aticAra karyo (tenI zuddhi mATe). ati cArAne (sAdhana bhede jaNAve che ke) kAyAthI, vacanathI ane manathI karyA hAya, (tene nimitta bhede jaNAve che ke) te utsUtra=AgamanuM ullaMghana karavAthI, unmArga=(AtmAnA kSAyeApamikabhAvarUpa) meAkSamAnu ullaghana karavAthI, arthAt mAhanA uDDayarUpa unmAne vaza thavAthI, akalpya= caraNa-karaNarUpa sAdhunA kalpanuM ullaMghana karavAthI, ane akaraNIya=sAmAnyatayA akAryane karavAthI. temAMnA mAnasika aticArAne aMge kahe che ke-durdhyAna karavAthI ane duSTa ciMtana karavAthI.. ahI sthiracitta eTale dhyAna ane caLacitta eTale ciMtana samajavuM. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IcchAmi ThAmi, have e kAyikAdi traNe aticArene aMge kahe che ke-te anAcAra=nahi AcaravA yogya, mATe te anichanIya nahi IcchavA gya ane tethI te asAdhuprAgya sAdhu jIvanamAM aghaTita che. (have viSaya bhede jaNAve che ke-) jJAnamAM. darzanamAM ane cAritramAM. (jJAnAdinA judA judA viSaye jaNAvavA kahe che ke-) zratamAM=zrutajJAnanA ATha AcAranuM pAlana karavAmAM, sAmAyikamAM=samyavasAmAyika rUpa darzanAcAranA ATha AcAronuM pAlana karavAmAM, tathA cAritrAcAranA pAlana rU5 traNa guptiomAM (pramAda karavAthI), cAra kaSAmAM (vaza thavAthI), pAMca mahAvratamAM (pramAda karavAthI), cha javanikAyamAM surakSA nahi karavAthI), sAta piDeSaNAmAM (deSa lagADavAthI), ATha pravacana mAtAmAM (doSa lagADavAthI), nava brahmacaryanI guptiomAM ( nahi pALavAthI), daza prakAranA (kSamAdi) zramaNadharmamAM (tenuM pAlana nahi karavAthI) ane sAdhuonAgomAM (sAdhu sAmAcArIrUpa kartavyamAM pramodAdi karavAthI) je je khaMDanA (deza virAdhanA) karI hoya, je virAdhanA meTI bhUla) karI hoya te mAruM sarva pApa mithyA thAo ! vivecana-A sUtramAM AtmAnA anAdi saMskArone lIdhe thaelI bhUlenI ddhi karavAno upAya batAvyo che, A sUtra AlecanA mATe bolAya tyAre "IcchAkAreNa saMdisaha bhagavad ! devisa AlauM? arthAta he bhagavaMta! ApanI IchAnusAra Apa Adeza Apa huM divasanA aticArenI ApanI samakSa AlocanA karU ? Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 zramaNa kriyA sUtrasandarbha ema gurUnI anumati meLavI je je bhUlA jevA jevA bhAvathI thai hAya tevA tevA bhAvane jaNAvavA pUrvaka nikhAlasapaNe gurunI samakSa te pragaTarUpamAM jaNAvAya che. ethI vidhi pUrNAMka bhUlene kabUla karatA AtmA te pApeAmAMthI chUTI jAya che, jema snAna karavAthI zarIrane mekSa jAya tema A sUtrathI AtmasnAna thAya che, ka`mela dUra thAya che. e pratikramaNAmAM AThavAra AvuM snAna karavAthI AtmAnI malInatA dUra thatI jAya che ane uttarAttara cAritratA adhyavasAyo zuddha thatA (vadhatA) rahe che. bhUla thavI e mahAdi azubha karmAMnu pariNAma haiAvAthI duSkara nathI, kintu bhUlane prazcAttApa pUrNAMka nirmULacitte ekarAra karavA te atiduSkara che. e kAma A sUtranA AlaMbanathI AtmA karI zake che, mATe tenu vAraMvAra ciMtana-manana karIne zuddha thanArA jIva para parAe niraticAra cAritranA sAdhaka bane che. 4-rAtrika-daisika aticArAne ciMtavavAnI gAthA " saMcaLa banavALA, cethana-me(6)jJa-Aya-ghAre / samitI(ra) mAtra puttI, vitAyaralaMmi gabbaro ?" (Ava. niyu. 1348) azayana, Asana, AhAra pANI, caitya, sAdhu, vasati, mAtra, sthaMDila, samiti, bhAvanA ane gupti e viSayamAM je je viparIta (ayeAgya) AcaraNa karyu hoya te te aticAra jANavA. (1) vivecana-zayana=saMthAro vigere avidhie karavAthI, Asana= pATa-pATalA vagere avidhie (pUjayA-pramAryAM vinA) levA mUkavA ke vAparavAthI, AhAra pANI=tene vaheravA vApavAmAM eSaNAnA doSo paikI kAi doSa sevavAthI, caitya=jinamaMdirane aMge avidhi (devavandanAdi nahi karavAthI ke avidhie) karavAthI, ti=sAdhu Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devasika aticAra , 31 ono vinaya-vaiyAvacca vigere nahi karavAthI ke AzAtanAdi karavAthI, ziyA=vasati (upAzraya) ne aMge pramAjanAdi nahi karavAthI ke strI AdithI saMsaMketa vasatimAM rahevAthI, kAya=prazravaNane aMge (azuddha bhUmimAM paraThavavAthI ke jIvAdithI rahita zuddhabhumimAM paNa daSTipaDilehaNAdi nahi karavA rUpa) avidhi karavAthI, ane uccAra= pariSa (hale) pAThavavAmAM (prazravaNanI jema) avidhi karavAthI, samiti=pAMca samitinuM yathAyogya pAla nahi karavAthI, bhAvanA= anityAdi bAra ke mahAvratanI pacIsa bhAvanAonuM ciMtana vigere nahi karavAthI ke avidhio karavAthI ane gupti=mano gupti Adi traNanuM pAlana nahi karavAthI ke avidhithI karavAthI. upalakSaNathI tapa, pADalehaNa. pratikramaNa svAdhyAya vigere sAdhunA dareka vyApAramAM avidhi Adi karavAthI lAgelA aticArene kAusagnamAM A gAthAnuM dhyAna karavA pUrvaka yAda karI dhArI rAkhavA ane pachI gurUsamakSa kahI saMbhaLAvI prAyazcitta levuM. ' pa-devasika aticAra moTA ThANe kamANe caMkamaNe Au aNautte hariekAyasaMghake, bIakAyasaMghake, trasakAyasaMgha, thAvarakAyasaMghaThe, chapAIA saMghaThe, ThANAo ThANuM saMkAmiA, dehare gocarI bAhirabhUmi mArge jAtAM AvatAM strI-tiryaMcataNuM saMghaTTa paritApa upadrava huA, divasamAMhi cAra vAra sajhAya, sAta vAra caityavaMdana na kIdhAM, paDilehaNuM AghI pAchI bhaNAvI, astavyasta kIdhI, AdhyAna raudradhyAna dhyAyAM, dharmadhyAna zukladhyAna dhyAyAM nahi, gocarI taNa beMtAlIza doSa upajatA ciMtavyA nahi, Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra zramaNa kriyA sUtrasandarbha pAMca deza mAMDalI taNuM TAnyA nahi, mAgu aNu pUje lIdhuM, aNupUMcha chavAkuLa bhUmikAe parAThavyuM, pAThavatAM " aNu jANaha jasugraha na kIdho, paraThavyA peThe vAra traNa "sire vosire na kIdhuM, deharA upAzraya mAMhi pesatAM nisihI-nIsaratAM AvasahI kahevI visArI, jinabhuvane rAzI AzAtanA-gurUpratye netrIza AzAtanA (kIdhI, anero divasa saMbaMdhI je kai (aticAra) pApadeSa lAgyo hoya, te savituM mane-vacana-kAyAe karI tassa micchAmi dukkaDa agharA zabdArtha ThANe=bhA rahetAM bAhirabhUmi=sthaDila bhUmi kamaNe=cAlatAM sa ghaTTa=sAmAnya sparza caMkamaNa-Ama tema pharatAM paritApa=vizeSa saMtApa (pIDA) Autte=upagapUrvaka upadrava= atyaMta trAsa aNa uo upayoga vinA AghI pAchI=moDI vahelI bIakAya=9nAM bIjadANuM astavyasta =jema tema avidhithI vigere pApa=sAvaghavyApAra (kriyA) chapaI=pa padikA-jU | deva=manane azubha pariNAma 6-rAtrika aticAra moTA saMtharA uvaTTaNakI, pariTTaNakI, AuNakI, pasAraNakI, chapAia saMghadRNukI. (acakakhu visaya huo), saMthArA uttarapaTTA TaLatA adhika upakaraNa vAvaryo, zarIra aNapaDilehyuM halAvyuM, mAthuM Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 pAkSika aticAra aNajryuM lIdhuM, aNaguMjI bhUmikAe pAThavyuM. paraThavatAM aNujANuha jammucco na kIdhe, paraThavyA peThe vAra traNa vosire sire na kIdhuMsaMthArA parisI bhaNavyA vinA sutA, kasvapna lAdhuM, svanAMtaramAMhi ziyalItaNuM virAdhanA huI, AhaTa dehada ciMtavyuM, saMka95 vikalapa kIdhe, rAtrisaMbaMdhi je koI aticAra lAgyuM hoya te savi hu mana, vacana ane kAyAe karI tassa micchAmi dukkaDaM. agharA zabdArtha. vidaNakI=bIje paDakhe pharatAM. acakhusiya=aMdhAre dekhAyuM pariaNakI punaHmULa paDakhe pharatAM. na heya. AuMTaNakI=paga vigere saMkocatAM. lIdhuM =AvyuM. - AhaTa doha=ADuM doDhuM pasAraNakI=paga vigere laMbAvatAM. | (jema tema) chappaIe saMghadRNukI=jUno saMghaTTa saMka9pa daDha ka95nA. thatAM. vika95=vAravAra athavA * vicitra kalpanA. pAkSika aticAra. " nANaMmi daMsaNaMmi a, caraNami tavaMmi tahaya viriymi| AyaraNaM AyAro, ia eso paMcahA bhaNio" // 1 // - jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra, tapAcAra, viryAcAra, e paMcavidha AcAramAMhi ane je koI aticAra pakSa Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 zramaNa kriyA sUtrasandarbha divasamAMhi sUma-bAbara jANatAM ajANatAM huo hoya, te savi hu manavacana-kAyAe karI micchAmi dukkaDaM. (1) tatra jJAnAcAre ATha aticAra-vAre vidhA bahumANe, uvahANe taha aninhavaNe / vaMjaNa-attha-tadubhae, kavi nAnamAyA zA" jJAna kALaveLAmAMhe palyo guNe parovaryo nahi, akAle patyo, vinayahIna bahumAna hIna gopadhAnahIna palyo, anerA kahe palyo, ane gurU kahyo, devavaMdaNa vAMdaNe paDikkamaNe sakjhAya karatAM paDhatAM-guNatAM phaDe akSara, kone mArge Agalo-ocho bha gu. sUtrArtha tadubhaya kUDAM kahyAM, (sAdhutaNe dharma) kAje aNuudvaryA-DAMDe aNapaDilehyAM-vasati aNazeThAMaNapayAM asakjhAIpa aNajjA kALavelAmAMhi zrI dazavaikAlika pramukha siddhAnta bha guNo parAvaryo. avidhie gopadhAna kIdhAM karAvyAM, jJAnepakaraNa-pATI pithI ThavaNI kavaLI nekAravALI sAMpaDA sAMpaDI strI vahI kAgaLIA oLIA pramukha pratye paga lAge, thuMka lAgyuM, thuMke karI akSara bhAM(mAM), jJAnavaMta pratye praaSa matsara vahyo, aMtarAya avajJA AzAtanA kIdhI, kuNahi pratye tetaDo bebaDe dekhI hasya-vitaryo, matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, mana maryavajJAna, kevaLajJAna-e paMcavidha jJAnataNI - 1-ka. 2-gurUvandanamAM. 3-. 4-vadhAre ocho. 5-asthAyAyanAM kAraNe chatAM anadhyAya divasomAM-ke kALaveLAe. 6pustakane vIMTavAnI. u-deDhIo pAThAM. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSika aticAra 35 asahaNA AzAtanA kIdhI, jJAnAcAra viSaIo ane je koI aticAra pakSa0 (2) dazanAcAre ATha aticAra-"nizi nikkaMkhizra, nivitigicchA amUDhadiTThI a| uvavRha uri, vacheruM pumAva kaTTa ! " devagurU dharmataNe viSe niHzaMkapaNuM na kIdhuM, tathA ekAnta nizcaya dharyo nahi, dharmasabaMdhiA phaLataNe viSe nissedeha buddhi dharI nahi, sAdhu-sAdhvI taNI nindA jugupsA kIdhI, mithyAtvI taNuM pUjA prabhAvanA dekhI mUDha daSTipaNuM kIdhuM, saMghamAMhi guNavaMta taNI anupabRhaNA kIdhI, asthirIkaraNa avAtsalya aprIti abhakti nipajAvI, tathA devadravya gurUdravya sAdhAraNa dravya bhakSita-upekSita prajJAparAdhe viNA, viNasa te uvekhyo, chatI zaktie sAra saMbhALa na kIdhI, ThavaNAyariya hAtha thakI pADyA, paDilehavA vicAryA, jinabhuvana taNI corAzI AzAtanA, gurUpratye tetrIza AzAtanA kIdhI, darzanAcAra viSaIo anero je kaI aticAra pazna (3) cAritrAcAre ATha aticAra-"jillAnA jutto, paMcahiM samiI hiM tIhiM guttIhiM / esa carittAyAro, viho o nAyo ?" Isamiti, bhASAsamiti, eSaNAsamiti, AdAnabhaMDa mAtra nikSepaNA samiti, pArikA 1-prazaMsA na karI. 2-dharmamAM asthiratA. 3 bhakSaNa karyuM, upekSA karI. ochI samajathI durUpayoga karyo, durUpayega thavA dIdhe. 4-rakSA. Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kriyA sUtrasanna panikAsamiti, mane gupti, vacanagupti, kAyagupti, e aSTa pravacanamAtA DIpere pALI nahi, sAdhutaNe dharme sadaivazrAvakataNe dhame sAmAyika pAsaha lIdhe je kAMI khaMDanA virAdhanA huI hAya, cAritrAcAra viSaie ane je koI aticAra pakSa0 (4) 36 ' 14 1 vizeSatazcAritrAcAre *tAdhana taNe dharma - " vayachaLa, 1rAyajIruM, 1lo nidghimAyaLa / "biMda niSniA' ya, 'siLAnuM 19mohavanAM zA" vrataSaTka-pahele mahAvrate-prANAtipAta sUkSma-- bAdara trasaMsthAvara jIvataNI virAdhanA huI (1). bIje mahAvrate-krodha-lAbha-bhaya-hAsyalage jhU huM melyA (2). trIje adattAdAnavaramaNa mahAvrate-"jJAnInIvArtta, titthayara'dattaM taheva ya gurUhiM / evamadattaM cauhA, paNNattaM vIyATTui / / / / " svAmIadatta, jIvaadatta, tIrthaMkaraadatta, gurUadatta, e caturvidha adattAdAnamAMhi kaI adatta paribhAgaLyuM (3). ceAthe mahAvrate-" vasahIdanisijjidiy - kuDitaraputrakIlie paNie / aimAyAhAra vimUlaLA ya, nava caMmarethyuttotro / / ' e. navavADA suddhI pAlI nahi, suhaNe svapnAMtare dRSTiviparyAsa huA (4). pAMcame mahAtrate-dharmopakaraNane viSe icchA mUrchA vRddhi Asakti dharI, adhikA upakaraNa vAvaoN, patithie paDi * sAdhu taNe dhame. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAkSika aticAra lehavA visAryAM (5). chUTTe rAtri@AjanaviramaNavrate'asUrA bhAtapANI kIdhA, rachAreAdgAra AvyA, pAtre pAtra che takrAdinA chAMTA lAgyA, kharaDyo rahyo, lepa tela auSadhAditaNeAi sa Mnidhi rahyo, paatimAtrAe AhAra lIdhe (6). e chae vrata viSaie ane je koI aticAra pakSa0 (5) 37 kAyaSaTka-gAmataNe paisAre nisAre paga paDilehavA visAryA, mATI mIThuM. khaDI dhAvaDI arako pASANutaNI cAtalI upara paga AvyA (7). akAya-vAdhArI krUsA huA, vaheAravA gayA, UlakhA hAhyA, leATa DhALyA, kAcA pANI taNA chAMTA lAgyA (8). teukAya vIja dIvAtaNI uhI hui (9). vAukAya-ughADe mukhe AlyA, mahAvAya vAjatAM kapaDA kAmaLI taNA cheDA sAcavyA nahi, hU~ka dIdhI (10). vanaspatikAya-nIlaphUla-sevAlathaDa-phaLaphUla-vRkSa zAkhA-prazAkhAtA saMghaTTa para para niraMtara huA (11). trasakAya-eiMdrI teiMdrI carendrI poMcendrI kAgamaga uDAvyA, DhAra trAsabyAM, mAlaka mIha- rAvyAM (12). SaTkAya viSayaie ane je kAI aticAra pakSa (6) akalpanIya sijjA-vasa-pAtra-piMDa-paribhAgaLye, 1-aMdhAre athavA sUryanA prakAza maMda paDe tevA lagabhaga vakhate. 2-khATA (achaNu nA) eDakAra. 3-jheLIe. 4-sa dharyAM. pa-vadhAre paDatA. 6-pesavA nikaLavAnI bhAgeALe. 7-chATa. 8-jhAkaLa dhumasanI spa'nA. ha-saMsakta pANInuM pAtra vizeSa. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 zramaNa kriyA sUtrasanna upayAga kIdhA 15Akhe viharyAM, dhAtrITTASa, trasa-khIjasasakta, pUrva karma-pazcAtaka, udgama utpAdanA(di) doSa citavyA nahi (13). grahasthataNA bhAjana bhAMntyA, kADhyo, vaLatA pAchA ApyA nahi . (14). sutAM saMthArIA uttarapaTTA TaLatA adhikA upakaraNa vAvarSA (15-16). dezataH snAna (kI) mukhe bhInA hAtha lagADyo, sarvataH snAnataNI vAMchA kIdhI (17). zarIrataNeA mela phekyo, kezarAma nakha samAryA, anerI kAMirADhA-vibhUSA kIdhI (18). akalpanIya piMDAdi viSaie ane je koI aticAra pakSa0 (6) "gAvakSaya' mannA,2 hioLa jJALa mitra' lamattaTTe I Agama-nigamo, TALe nisIbaLa tuTTa" // // 4 Avazyaka ubhayakAla vyAkSiptacittapaNe paDimaNuM kIdhuM, paDikkamaNAmAMhi ghyA, beThAM paDikkamaNuM kIdhuM (1). divasa pratye cAra vAra sajjhAya sAta vAra caityavaMdana na kIdhAM (2). paDilehaNA 4AghI pAchI bhaNAvI, paastavyasta kIdhI (3). Atta dhyAna raudradhyAna dhyAyAM, dharmadhyAna zukladhyAna dhyAyAM nahi (4). gocarI gayAM betAlIsa doSa upajatA ciMtavyA nahiM, pAMca doSa mAMDalI taNA TALyA nahi (5). chatI zaktie patithie upavAsAdi tapa kIdhA nahiM (6). deharA-upAsarAmAMhi pesatAM nisihI nisaratAM AvasahI kahevI ke visArI, icchA-micchAdika 1-vinA vahAyu . 2-uparAMta. 3-zAbhA, 4-meADI vahelI. 5-jema tema avidhie. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramaNa kriyA sUtrasadabha dazavidha cakavAla sAmAcArI sAcavI nahi, gurUtaNe vacana tahatti karI paDivo nahi, aparAdha AvyAM micchAmi dukkaDaM dIdhe nahi (7). usthAnake rahetAM hariakAya bIakAya kIDItaNuM nagara zedhyAM nahi (8). egho muhapatti caLapaTTo baullaMghaTyA, strI tiryaMcataNA saMghaTTa anantara paraMpara huA (9-10). vaDA pratye "pasAya karI lahuDAM pratye "IcchAkAra ityAdika vinaya sAcavyuM nahi. sAdhu sAmAcArI viSaIo ane je kaI aticAra pakSa divasamAMhi sUkSama-Adara jANatA ajANatAM hue hoya te savi hu manavacana-kAyAe karI micchAmi dukkaDaM. (6) Iti pAkSika aticAra saMpUrNa 1-svIkAryo. 2-thatAM. 3-ubhA rahetAM. 4-saMbhALyAM. 5-eka hAthathI vadhAre cheTA mUkyA. 6-ladhusAdhuo. Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhu pratikramaNa sUtra sAthe // pagAma sijjaa0|| avataraNa-have sAdhunA pratikramaNa sUtra nAma vijJApanuM vivaraNa lakhIye chIye. temAM " pratikramaNa zabdane artha zubhayogamAMthI azubhayogomAM gaelA AtmAnuM punaH zubhAgamAM pratikULa (ulaTuM) gamana karavuM. pAchA pharavuM tene pratikramaNa kahyuM che. te pratikamaNa be prakAranuM che. eka yAjajIva sudhInuM ane bIju amuka kAla sudhInuM. temAM mahAvrate Adi uccaravAM te yAvajajIva mATenuM ane devasika-rAI vigere pratikamaNa maryAdita kAlanuM samajavuM. pratikamaNanA viSa-1-pratiSiddha kArya karavuM. 2-karaNIya nahi karavuM, 3-temAM (jina vacanamAM) azraddhA karavI ane ka-viparIta prarUpaNA karavI e cAra che. maMgaLa-pratikamaNa sUtranA prAraMbhe (bhAvamaMgaLa rU5) zrIpaMcaparameSThi namaskAra maMtra, ane "karemi bhaMte kahevuM. te pachI vidanenI zAnti mATe pratikramaNa sUtra maMgaLapUrvaka kahevuM joIe mATe sUtrakAra svayaM maMgalane jaNAve che ke " cattAri maMgalaM, arihaMtA maMgalaM, siddhA maMgalaM, sAhU maMgalaM, kevali paSNatto dhammo maMgalaM." vyAkhyA-"saMsArathI mane gALe" (pAra utAre) te maMgalaM" athavA "maMgAya (prApta karAya) hita jenAthI te maMgalaM" athavA "maMga" eTale dharmane "lA" eTale Ape Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pagAma sijjA 41 te 'magala' ema 'maMgara' zabdanI bhinna bhinna vyutpatti dvArA judA judA arthA thAya che, (tAtparya thI badhA arthA ekArthika che) temAM cAra padArtho 'maMgala' che. te kahe che ke-arihatA maMgala'' vigere, arthAt 1-ariha MtA, 2-siddho, 3-sAdhue ane 4-kevaliprarUpita dharma, e cAra magalA che. temAM AcAryA-upAdhyAyo paNa sAdhupaNAthI yukta hAvAthI 'sAdhue'mAM teone paNa samajI levA ane kevaliprarUpita dharmamAM zruta dharma ane cAritra dharma (jJAna ane kriyA) ane dharma samajI levA. e padArthonI maMgalatA e kAraNa che ke hita teA dvArA ja maMgAya che. (meLavAya che). A hetuthI ja tenuM leAkeAttamapaNuM che. athavA leAkeAmAM te padArthonuM uttamapaNa che, e jaNAvavA kahe che ke-- 'vattA joyuttamA-buddhiMtA homuttamA, nidrA homuttamA, sAhU loguttamA, kevali paNNatto dhammo loguttamo. ++ vyAkhyA--pUrve kahelA cAra padmArthA, leAka eTale (kSAyeApazamika Adi bhAveArUpa) bhAva leAkamAM uttama che mATe leAkeAttama' che, temAM 'arihaMtA' bhAvalAkamAM pradhAna che, kAraNa ke tene karmanI sarva zubhaprakRtienA udaya hoya che, arthAt zubhaauyika bhAve teAvatA hoya che. samagra lAkamAM arihaMtanI tulanAmAM Ave tevA koI AtmA zubhaauyika bhAvavALA hAtA nathI. siddho' cauDharAja leAkanA aMte upara traNa leAkane mastake rahelA hovAthI kSetraleAkamAM uttama che. 'sAdhue'te samyag Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kriyA sUtrasanna jJAna-darzana ane cAritrane Azrine bhAvalAkamAM uttama che ja. arthAt jJAnAdi guNeArUpa bhAvadharmanI prAptivALA hAvAthI bhAvalAkottama che ane dharmAMmAM zrutadharma kSAyeApamika bhAvaleAkanI apekSAe tathA cAritra dharma kSAyikabhAva ane mizra (sAMnipAtika) bhAvanI apekSAe bhAvaleAkeAttama che. ema tenuM lokeAttamapaNu hovAthI ja te zaraNu karavA ceAgya paNa che, athavA te zaraNa karavA ceAgya hAvAthI temAM lokottamapaNuM che. e jaNAve che ke-- 42 cattAri saraNaM pavajjAmi - arihaMte saraNaM pavajjAmi, siddhe saraNaM pavajjAmi, sAhU saraNaM pavajjAmi, kevali paNNattaMdhammaM saraNaM pavajjAmi, " vyAkhyA cAra zaraNAMne huM aMgIkAra karUM chu arthAt sAMsArika duHkhAthI mArI rakSA karavA mATe huM cAranA Azraya karUM chu-cArane bhajuM chuM. 1-arihaMtAnA Azraya karUM chuM', 2-siddhonA Azraya karUM chuM, 3-sAdhuonA Azraya karUM chuM ane 4-kevali prarUpita dharmanA Azraya karUM chuM, e rIte mAMgalika vyavahAra karIne have pratikramaNa sUtra kahe che. " rchAmi mira' somaiyAdi tatta micchAmi dudhapu' '' sudhI kahevuM. ema aticArIne AdhathI jaNAvIne tenuM saMkSepamAM pratikramaNa jaNAvyuM; have vigatavAra aticArA jaNAvIne tenuM pratikramaNa kahe che temAM paNa pahelAM gamana-Agamanane a MgenA aticArAnuM pratikramaNa karavA mATe " icchAmi paDikkamiGa iriAvahiyAe " vigere khAle, Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAma sijjA 43 ema gamana-Agamana aMgenA aticArAnu pratikramaNa kahyuM, have bAkInA saghaLA aticAronA pratikramaNa mATe mUla- pratikramaNa sUtra kahe che--- icchAmi paDikamiuM pagAmasijjAe, nigAmasijjAe, saMthArAuvaNAe, pariaTTaNAe, AuMTaNAe, pasAraNAe, chappaya saMghaTaNAe, kUr3ae, kakkarAie, chIe, jaMbhAie, Amose, sasarakkhAmose, AulamAulAe, soaNavattiAe, itthIvipariAsiAe, diDIvippariAsiAe, maNaviSpariAsiAe, pANabhoaNaviSpariAsiAe, jo me devasio aiAro kao, tassa micchAmi dukkaDam // paDikkamAmi goaracariAe, bhikkhAyariAe, ugvADakavADa ughADaNAe. sANAvacchA-dArA saMghaTTaNAe, maMDIpAhU DiAe, balipAhuDiAe, ThavaNApAhuDiAe, saMkie, sahasAgArie, aNesaNAra, pANesaNAe, pANabhoaNAe, bIabhoNAe, hariabhoa - gAe, pacchekammiAe, purekammiAe, adihaDAe. dagasaMsaha - haDAe. syasaMsaDahaDAe, pArisADaNiAe, pAriDAvaNiAe, ohAsaNabhikkhAe, jaM uggameNaM upAyaNesaNAe, aparisuddhaM, pari (Di) gahiaM, paribhuttaM vA jaM na pariTThaviaM, tassa micchAmi dukkaDam // " paDikkamAmi cAukkAlaM sajjhAyassa akaraNayAe, ubhaokAlaM bhaMDovagaraNassa appaDilehaNAe, duSpa DilehaNAe, Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 zramaNa kriyA sUtrasandarbha appamajjaNAe, duppamajjaNAe, aikkame, vaikkame, aiAre, aNAyAre, jo me devasio aiAro kao, tassa micchA mi dukkaDam // paDikkamAmi egavihe asaMjame, paDikkamAmi dohiM baMdhaNehiM-rAgabaMdhaNeNaM, dosabaMdhaNeNaM / paDikkamAmi tihiMdaMDehiMmaNadaMDeNaM, vayadaMDeNaM, kAyadaMDeNaM / paDikkamAmi tihiM guttIhiMmaNaguttIe, vayaguttIe, kAyaguttIe / paDikkamAmi tihiM sallehi-mAyAsalleNaM, niyANasalleNaM, micchAdasaNasalleNaM / paDikkamAmi tihiM gAravehi-iDDigAraveNaM, rasagAraveNaM, sAyAgAraveNaM / paDikkamAmi tihiM virAhaNAhi-nANavirAhaNAe, dasaNavirAhaNAe, crittviraahnnaae| paDikkamAmi cauhiM kasAehi-kohakasAeNaM, mANakasAeNaM, mAyAkasAeNaM, lobhakasAeNaM / paDikkamAmi cauhiM sannAhi-AhArasanAe, bhaya . sannAe, mehuNasannAe, pariggahasannAe / paDikkamAmi cauhiM vikahAhi-itthikahAe, bhattakahAe, desakahAe, rAyakahAe / paDikkamAmi cauhiM jhANehiM-aTeNaM jhANeNaM, rudeNaM jhANeNaM, dhammeNaM jhANeNaM, sukkeNaM jhANeNaM / paDikkamAmi paMcahi kiriyAhiM-kAiAe, ahigaraNiyAe, pAusiyAe, pAritAvaNiyAe, pANAivAyakiriyAe / paDikkamAmi paMcahiM kAmaguNehi-sadeNaM, rUveNaM, raseNaM, gadheNaM, phAseNaM / paDikkamAmi paMcarhi mahavvaehiMpANAivAyAo veramaNaM, musAvAyAo veramaNaM, adinnAdANAo veramaNaM, mehuNAo veramaNaM, pariggahAo veramaNaM / paDikkamAmi Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pagAma sijja 45 paMcahiM samiihiM-iriyAsamiie, bhAsAsamiie, esaNAsamiie, AyANabhaMDamattanikakhevaNAsamiie, unArapAsavaNakhelajallasiMghANapAriTThAvaNiAsamiie / paDikkamAmi chahiM jIvanikAe hiMpuDhavikAeNaM, AukAeNaM, teukAeNaM, vAukAeNaM, vaNassaikAeNaM, tasakAeNaM / paDikkamAmi chahiM lesAhiM-kiNhalesAe, nIlalesAe, kAulesAe, teulesAe, pamhalesAe, sukkalesAe / paDikkamAmi sattahiM bhayaThANehi, aTTahiM mayaThANehiM, navahiM baMbhaceraguttihiM, dasavihe samaNadhamme, igArasahiM uvAsagapaDimAhiM, bArasahiM bhikkhupaDimAhiM, terasahiM kiriAThANehiM, caudasahiM bhUagAmehiM, pannarasahiM paramAhammiehiM, solasa hiM gAhAsolasaehi, sattarasavihe asaMjame, aTThArasa vihe abaMbhe, eguNavIsAe nAyajjhayaNehi, vIsAe asamAhi ThANehiM, iga (ka) vIsAe sabale hiM, bAvIsAe parIsahehi, tevIsAe suagaDajjhayaNehiM, cauvIsAe devehiM, paNavIsAe bhAvaNAhiM, chabbIsAe dasAkappavavahArANaM uddesaNakAle hiM, sattAvIsAe aNagAraguNehiM, aTThAvIsAe AyArapakappehi, eguNatIsAe pAvasuappasaMgehiM, tIsAe mohaNIyaThANehiM, igatIsAe siddhAiguNehiM, battIsAe jogasaMgahehiM, tittIsAe AsAyaNAhiM, 1 arihaMtANaM AsAyaNAe, 2 siddhANaM AsAyaNAe, 3 AyariyANaM AsAyaNAe, 4 uvajjhAyANaM AsAyaNAe, 5 sAhUNaM AsayaNAe, 6 sAhuNINaM AsAyaNA e, 7 sAvayANaM AsayaNAe, 8 sAviyANaM AsAyaNAe, 9 devANaM AsAyaNAe, 10 devINaM AsAyaNAe, 11 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 zramaNa kriyA sUtrasandarbha ihalogassa AsAyaNAe, 12 paralogassa AsAyaNAe, 13 kevali - pannattassa dhammassa AsAyaNAe, 14 sadevamaNuAsurassa logassa AsAyaNAe 15 savvapANa- bhUa - jIva-sattANaM AsAyaNAe, 16 kAlassa AsAyaNAe, 17 suassa AsAyaNAe, 18 suadevayAe AsAyaNAe, 19 vAyaNAyariassa AsAyaNAe, 20 jaMvAiddhaM, 21 vaccAmeliaM, 22 hINakkharaM, 23 accakakharaM, 24 yahI 25 viyahINaM, 26 ghosahINaM, 27 jogahINaM, 28 suThudinnaM, 29 duTupaDicchiaM, 30 akAle kao sajjhAo, 31 kAle na kao saMjjhAo, 32 a sajjhAie sajjhAiaM 33 sajjhAie na sajjhAiaM tassa micchA mi dukkaDam // " namo cavIsAe titthayarANaM usa bhAimahAvIrapajjavasANAgaM. iNameva niggaMthaM pAvayaNaM saccaM aNuttaraM kevaliaM paDipunnaM Au saMsuddhaM salagattaNaM siddhimaggaM muttimaggaM nijjANamaggaM nivvANamaggaM avitahamavisaMdhisavvadukkhapahINamaggaM // itthaM ThiA jIvA sijjhati bujjhati muccati parinivvAyaMti savyadukkhANamaMta karaMti, taM dhammaM saddahAmi pattiAmi roema phAsema pAlemi aNupAlemi taM dhammaM saddahaMto pattiaMto roaMto phAsato pAlato aNupAlato tassa dhammassa kevalipannattassa ao mi ArAhaNAra, virao mi virAhaNAra, asaMjamaM pariNAmi, saMjamaMDava saMpajjAmi, abhaM pariANAmi, baMbhaM ubasaMpajjAmi, akappaM pariANAmi, kathaM vasaMpajjAmi, annANaM Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pagAma sijajA 47 pariANAmi, nANaM uksaMpajjAmi, akiriaM pariANAmi, kiriyaM uvasaMpajjAmi, micchattaM pariANAmi, sammattaM uvasaMpajAmi, abohiM pariANAmi, bohiM upasaMpajjAmi, amaggaM pariANAmi, maggaM uvasaMpajjAmi, jaM saMbharAmijaM ca na saMbharAmi, jaM paDikkamAmi jaM ca na paDikkamAmi, tassa sabassa devasiassa aiArassa paDikkamAmi / samaNo haM saMjaya-viraya-paDihayapaJcakkhAya-pAvakamme, aniANo, diTThisaMpanno, mAyAmosa vivajjio, aDDhAijjesu dIvasamuddesu panarasasu kammabhUmIsu jAvaMta kevi sAhU rayaharaNagucchapaDiggahadhArA paMcamahavyayadhArA aTThArasasahassasIlaMgadhArA akkhuyAyAracarittA te savve sirasA maNasA masthaeNa caMdAmi // khAmemi savvajIve, savve jIvA khamaMtu me| mitti me sababhUesu, vairaM majjha na keNai // 1 // evamahaM Aloia, niMdiaMgarahia dugaMchiaM sammaM / tiviheNa paDikkato, vaMdAmi jiNe 'cauvvIsaM // 2 // - vyAyA-prathama zayanayAnA matiyAnA prtikamaNa mATe kahe che ke-pratikamaNa karavA IcchuM chuM konuM pratibhae ? te 4 cha / 'prakAmazayyayA' arthAt 'praabhzayyA" karavAthI lAgelA divasa saMbaMdhI aticAranuM. ahiM paNa "kriyAkALa" samaja. arthAt jyAre jyAre prakAmazamyA karavAthI mane aticAra lAgyo hoya te te vakhate lAgelA aticAranuM mane " micchAmi dukkaDaM" thAo, e Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 zramaNa kriyA sUtrasanna samApti kALa jANavA. eTale atyAre te mAruM pApa mithyA thAe. ema samajavuM. ema AgaLanAM padomAM paNa kriyAkALa~ane samAptikALanA viveka karavA. have prakAmazayyA'nA artha kahe che ke--zayana karavuM te zayyA' te 'prakAma''=atizaya=cAre prahara sudhI karavuM te 'prakAmazayyA' A amAM zayyA eTale saMthArIyuM vigere samajavuM. te 'prakAmA'eTale saMthArA--UttarapaTTAthI vadhAre upakaraNA athavA kapaDAne uddezIne traNathI vadhAre kapaDA vAparavA te 'prakAmazayyA' kahevAya, evI kAipaNa prakAmazayyA' karavAthI lAgelA aticAranuM pratikramaNa karavA icchuM chuM. ema saMbaMdha joDavA. A rIte 'prakAmazayyA'karavAthI svAdhyAya na thaI zake te ahIM aticAra samajavA, nijhAmarAyA= dararAja 'prakAmazayyA' karavI te 'nikAmazayyA' kahevAya, tenAthI 'svAdhyAya nahi karavArUpa' aticAra lAgyA hAya tenuM pratikramaNa tathA saMstAra varNanayA(RTI)=saMthArAmAM 'una' eTale zayana karyuM hoya tenI apekSAe bIjA paDakhe kravAthI ane vittanayA(tayA)=punaH teja (pUrvanA) paDakhe pharavAthI--punaH paDakhuM badalavAthI, (ahIM 'sA' pratyaya svArthamAM karelA che, ema AgaLa paNa jyAM jyAM 'tA' pratyaya Ave tyAM svArthamAM samajavA). A uddana ane parivartana karatAM saMthArAne ane kAyAne nahi pramAvA vigerethI aticAra samajavA. 13-nayA(tA)=zarIranA avayava (paga vigere) ne sa kAcavAthI, tathA prajJAvA(sayA)=sa kAcelA avayavAne " Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pagAma sijjA 49 paheALA (lAMbA) karavAthI lAgelA aticAranuM pratikramaNa. ahIM kukkaDInI jema AkAze (uMce) paga laMbAvavAnI tathA sakAcavAnI kriyA pramAIne karavI joie. te pramANe nahiM karavAthI aticAra samajavA. vIsaMghaTTayA(tathA)= Ane vidhie saMghaTTaNa (spa) karavAthI, tathA 'nite'= khAMsI AvavAthI, arthAt khAMsI vakhate mukha AgaLa mukhavastrikA ke hAtha nahi rAkhavAthI, dAcitte'=nArAjIthI vasati (makAna)mAM teA 'khADATekarA che' athavA garamI che" vigere khelavuM te ka rAyita' kahevAya, vasatine aMge evI nArAjI thAya te AttadhyAna rUpa aticAra samajavA. tathA 'bhUtetRmitte chIMka ke bagAsu avidhie khAvAthI arthAt chIMka ke bagAsu AvatAM mukhe mukhastrikA ke hAtha rAkhI jayaNA nahi karavAthI, 'AmarthaLe'=sparza karavAthI, arthAt kAi vastune pramArjana karyA vinA hAtha lagADavAthI, 'ttarajJastAmaneM'=pRthvI Adi rajavALI vastune sparza karavAthI. e jAgRta avasthAmAM saMbhavita aticArone uddezI kahyu, have nidrAdhIna avasthAmAM saMbhavita aticArAne kahe che ke- 'brAjhuhAjIyA=nimittayA'=AkuLa-vyAku LatAthI svapnanimittaka, eTale svapnamAM zrI AdinA - bhAga, vivAha ke kAine sAthe yuddha vigere karavuM, arthAt te te viSayanI AkuLatAthI nidrAmAM judA judA prakAranAM svapna AvavAne lIdhe je aticAra lAgyA hAya, A AkuLa vyAkuLatA paNa mULaguNa ane Uttara guNane a Mge, ema e prakAranI hAya tethI tene bhinna bhinna jaNAve Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 zramaNa kriyA sUtrasadarbha che ke-"zrIpati'=abrA (strI) sevana saMbaMdhI AkuLa-vyAkuLatAthI, "vaiSaNikathA'=rUpane . jevAnA anurAgathI-strIne jevArUpa daSTi vikArathI thayelI AkuLavyAkuLatAthI, e pramANe "manoriyA=manamAM strInuM dhyAna-ciMtana karavArUpa manevikArathI thayelI AkuLavyAkuLatAthI, tathA "namo nakhaNiyA=rAtre AhArapANI vAparavArUpa viparIta vartana jemAM hoya tevI AkuLavyAkuLatAthI (tAtparya kenidrAmAM che te prakAranI vyAkuLatAne kAraNe abrahma sevananuM, strInA rUpane javAnuM, tenA ciMtananuM, ke AhArapANe vAparavA saMbaMdhI svapna AvavAthI) "jo mathAvataH aticAraH kRta =je meM divasa saMbaMdhI aticAra karyo hoya te "mithyA me TukatamuM =mAruM pApa mithyA thAo. prazna-sAdhune divase zayanano niSedha hovAthI e aticAre divase kevI rIte thAya ? uttara-prazna barAbara che, paNa A pATha ja ema jaNAve che ke vihArane kAraNe thAka lAgyo hoya ItyAdi prasaMge apavAdathI sAdhu divase paNa zayana karI zake ane tyAre A aticAre paNa saMbhavita che. ema zayana saMbaMdhI aticAronuM pratikamaNa kahIne have gocarI saMbaMdhI aticAronuM pratikamaNa karavA mATe kahe che ke- " mani=pratikamaNa karuM chuM. zAnuM? gocarI karavAmAM je aticAre lAgyA hoya tenuM, ema sarvatra Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 51 5gAma sija saMbaMdha joDe. "jorAvaryAyAm'=gAyanuM caravuM te "rA' kahevAya, gocaranI jema "a =bhramaNa karavuM te temAM lAgelA aticAronuM. kayA viSayamAM ? "mikSArayAm' bhikSA mATe bramaNa karavuM te bhikSAcamAM, arthAt bhikSA mATe gocarI pharatAM lAgelA aticAronuM pratikamaNa karuM chuM. te A pramANe sAdhu AhArAdi vastu maLe ke nA maLe tenI apekSA vinAnA ane cittamAM dInatArahita, arthAt maLe te saMyama vRddhi ane na maLe te tapavRddhi, ema ubhayathA lAbhane mAnate, mATe ja maLavA, na maLavAmAM nirapekSa havAthI dInatA vinAne, vaLI uttama (zrImaMtanAM), adhama (daridronAM) ane madhyama (sAmAnya) gharamAM iSTa vastu maLe te paNa rAga vinA ane aniSTa maLe to paNa dveSa vinA gocarI phare, e gocarI pharavAne vidhi che, temAM aticAra kevI rIte lAge te kahe che ke-3ghATa darghadanayA"= udghATa eTale mAtra sAMkaLa caDhAveluM ke alpa mAtra baMdha kareluM, mAtra aDakAveluM "kapATa eTale kamADa, upalakSaNathI jALI-bArI-kabATa-koThAra vigere tene "ughATanayA" eTale saMpUrNa ughADavAthI. ahIM vinA pramAje ughADavAthI aticAra samajo. tathA "sthAnavatarAjAlaMghanA = kUtarAMne, vAcharaDAne ke nAnA bALakane (upalakSaNathI bIjA paNa tiryaMca vigerene) saMghaddo (sparza) thavAthI aticAra, "mavNajhAtiyA'="prAtikA eTale siddhAnanI paribhASAthI bhAta (AhAra) samajavo, te jyAM maMDImAM eTale DhAMkaNI-DhAMkaNa ke bIjA keI bhAjanamAM Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para zramaNa kriyA sUtrasanna agrasUra (uparanA bhAga) judo kADhIne pachI bhikSA Ape te 'ma'DI prAkRttikA' kahevAya, tema karavAthI sAdhune nimitte AhArane judo kADhavArUpa pravRtti (doSa) thAya te ahIM aticAra samajavA. 'vRtti pravRttiyA'-khalI eTale anya dharmavALA svadharma anusAre mULa bhAjanamAMthI prathama cAre dizAmAM (digpAleAne) ke agnine khalidAna phUMkIne pachI bhikSA Ape te 'baliprAkRtikA' kahevAya, ema AhAra phUMkavAthI jIva virAdhanA thavArUpa ahIM aticAra samajavA. ' sthApanAprasRtiyA 'sthApanA, eTale anya bhikSukAne mATe rAkhI mUkelI prAbhatikA (AhAra), temAMthI bhikSA Ape te letAM bhikSukAne aMtarAya thAya te, (athavA nigraMtha sAdhune ApavA mATe paNa rAkhI mUkelI vastu vaheAravAthI sthApanA doSa'rUpa) aticAra lAge. tathA 'datte'=je AhArAdi vaheAratAM 'AdhAka'vigere koi paNa doSanIzakA rahe te AhArAdi je je doSathI 'zakita'hAya te te doSarUpa aticAra lAge. 'sahAre'= zIghratayA (rabhasavRttithI) akalpanIya vastu grahaNa karI tene nahi parijhavavAthI athavA avidhie parijhavavAthI aticAra, e prakAre 'aneSa'=aneSaNA karavAthI arthAt (ahIM 'na' alpa arthAMmAM heAvAthI) eSA samitimAM pramAda karavAthI ane 'prAgaiSaLayA'=sarvathA avicAritapaNe pramAda karavAthI--doSanA sarvathA vicAra nahi karavAthI lAgelA aticAra tathA 'prALamo'nayA'-temAM 'prANa eTale rasa vigeremAM utpanna thatA jIvA bheAjane' dahIMbhAta vigeremAM Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAma sijjA pa3 (kAlAtIta dahImAM ke vAMsI bhAtamAM), tathA saDelAM keLAMmAM ke bhAgelI kerI vigeremAM, athavA junI khAreka vigeremAM (utpanna thayelA jIvAvALI te te vastu khAvAmAM), je virAdhanA thAya te prANanA (jIvAvALI vastunA) bhAjanathI lAgelA aticAra. e pramANe 'vIjJamonayA tathA vrutimo'nayA' talasAMkaLI vigere khAvAmAM kAcA tala vigere bIjonI virAdhanA ane bhijAvelI dALa vigerenI nakhImAM ugelA aMkurA (anaMtakAya)nA saMbhava hAvAthI tevI vastu khAvAmAM harita (vanaspatikAya)nI virAdhanAnA saMbhava che. ema khIja ane haritanI virAdhanAthI lAgelA aticAra. tathA 'pazcAt garmiyA ane duHmiyA'=dAna dIdhA pachI pAtra ke hAtha vigere dhAvAmAM pANI vAparavuM, vagere 'pazcAt karma'jemAM thAya tevI ane dAna dIdhA pahelA pAtra hAtha dhAvA vigere 'puraHkarma' jemAM thayuM heAya tevI bhikSA levAthI lAgelo aticAra. 'sadRSTAdvaitayA'-letAMmUkatAM dekhAya nahi te rIte lIdhelI, lAvelI, mUkelI bhikSA levAthI, temAM ApanArane jIvana saMghaTTo vigere thavAnA saMbhava hovAthI aticAra. 3 maMtkRSTAdatayA'=(sacitta) pANIthI saMsRSTa (bhijAelA)-pANIvALA sthAnethI lAvelI bhikSA levAthI (sacitta saMghaTTana rU5) aticAra. e pramANe 'na:saMvRSTAdvaitayA'= sacitta pRthvI Adi rajavALA sthAnethI lAvelI bhikSA letAM paNa sacitta raja saMghaTTanarUpa aticAra. 'parizAniyA'devAnI vastune jamIna upara DhALatA vaheArAve te 'pArizATanikA' bhikSA kahevAya te levAthI Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kriyA sUtrasanna kAyajIvAnI virAdhanArUpa aticAra.. variSThAnizayA'= bhejana ApavA mATenA bhAjanamAMnA anya dravyane khAlI karIne tenAthI dAna devuM tene 'pariSThApana' kahevAya, tevI rIte ApelI bhikSA levAthI paNa sacittAdinA saMghaTTA vigerenA saMbhava hAvAthI aticAra. 'avamASamikSA'= viziSTa dravyanI mAgaNI karavI tene siddhAntanI bhASAmAM avabhASaNa (ehAsaNa) kahevAya che, evI bhikSA levAthI lAgelA aticAra. have upasa'hAra karatAM kahe che ke-e rIte bhedo ghaNA ja che, te keTalA kahI zakAya ? mATe saghaLA bhedo 'udgama, utpAdana ane eSaNA' e traNa prakAzamAM aMtargata thatA heAvAthI kahe che ke-calU sAmena sapATnana thayA 2 sarvAzuddha pavRtiM'=je kAMI azanAdi 'AdhAkarma' vigere udgama dveSAthI, dhAtrIdoSa' vigere utpAdana dASAthI ane 'zakita' vigere eSaNA doSothI duSita chatAM lIdhuM, 'mu vA yanta paftgAvirsa'= levA chatAM je paraThavyuM nahi, athavA vAparyuM, ema je je aticAra lAgyA hoya tala micchAmi dudhA'= 'te mAru pApa mithyA thAo' vigere pUrve karelI vyAkhyA pramANe. e pramANe geAcarI saMbaMdhI aticAranuM pratikramaNa kahIne have svAdhyAyAdimAM lAgelA aticAranA pratikramaNa mATe kahe che ke... pratikramaNa karu chuM" konuM pratikramaNa ? "tu ja svAdhyAyaya aLatayA'=divasanA ane rAtrinA pahelA ane chellA be be prahara, ema cAra vAra sUtranA svAdhyAya 14 Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pagAma sijjA 55 karavAnuM vidhAna che te pramANe nahi karavAthI je aticAra karyA hAya tenuM pratikramaNa karuM chuM, ema saMbaMdha samajavA. tathA 'samayAnuM=divasanI pahelI ane chellI pArisImAM 'mALyapadArtha'='bhANDa' pAtra vigere ane 'upakaraNa' vastro vigerene (ahIM samAhAra ke samAsathI eka vacanAnta prayAga samajavA tene) atratyupekSaLayA'=sarvathA netrAthI nahi jovAthI ane 'sunnatyupekSA =jematema (asapUrNa --avidhithI) jovAthI, tathA 'apramArganayA'=rajoharaNa vigerethI sarvathA pramArjanA nahi karavAthI '3'pramAnanavA'-avidhithI (jema--tema) pramArjanA karavAthI, tathA 'atikrame atikrame'tivArenAAre'= atikrama~kRtikrama-aticAra ane anAcAra karavAthI 'yo mayA vattija aticAra: taH tasya mithyA ne duSkRtam'=me je divasa saMbaMdhI aticAra karyA hoya te mAru pApa mithyA thAo. te atikrama vigerenuM svarUpa A pramANe che--jemake kAI AdhAkarmikAdi doSita vastu vaheAravA nima traNa kare tene (doSita jANavA chatAM) sAMbhaLavAthI (niSedha nahi karavAthI) 1-atikrama, tene vaheAravA mATe jatAM 2-vyatikrama, te doSita vastu letAM-levAthI 3-aticAra, ane te doSita AhAranuM bhAjana karavA kALIyA hAthamAM levAthI 4-anAcAra. ema anya prasaMgeAmAM paNa svayaM samajI levuM. have ekavidha dvividhAdi bhedothI pratikramaNa kahe che. 'pratimAmi'"pApanuM pratikramaNa karUM chuM, pApathI pAchA pha chu. kayA hetuthI lAgelA pApanuM pratikramaNa ? te vigatavAra ? Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paTTa zramaNa kriyA sUtrasanna 6 kahe che, 'viSe asaMme'=aviratirUpa eka asaMyamathI je aticAra karyAM (sengeA) hAya * te mArUM pApa mithyA thAe' ema'vAyariyasa basayaLA' sudhInA dareka padAne chellA pada miththA me duSkRtam'nI sAthe saMbaMdha samajavA. 'pratiSThamami dvAAM vadhanAkhyAM-51-vandhanena, 365naina'=rAga ane dveSa e be madhanAthI sevelA aticArAnu' pratikramaNa karuM chuM. temAM 'rAga eTale abhivga' (Asakti anurAga) ane dveSa eTale aprIti. e banne AtmAne (karmabaMdha karAvanAra hovAthI) saMsAramAM baMdhanarUpa che e spaSTa che.+ (ahIM koI padAmAM tRtIyA vibhakti che ane AgaLa +ahIM asaMyamathI rAga-dveSa juThThA nathI, tema kahevAtA traNa krUDA vigere badhA hetue eka bIjAmAM aMtagata che arthAt asaMyamathI lAgatA aticArA rAgadveSathI ja thAya che ane te paNa mana-vacana ane kAyArUpa traNa daMDathI thAya che, ema eka hetumAM pachI pachInA badhA ya hetue aMtagata che, chatAM bhinnabhinna jaNAvavAnuM kAraNa e che ke pratikramaNa karanAra bhinnabhinna rIte khyAla karIne lAgelA doSonuM sArI rIte pratikramaNa karI zake. vaLI asayama, rAgadveSa, traNa dauM, zaNyA, gAravA, kaSAyo vigere azubha bhAvAthI te aticAra lAge ane tenuM pratikramaNa paNa karAya, paNa traNagupti, zubhadhyAna, pAMca mahAtratA, samiti vigere zubha bhAvA che, tenuM pratikramaNa zA mATe ? ema prazna thAya te samajavuM ke e karaNIya lAvAne nahi karavAthI, avidhiye karavAthI, temAM zraddhA nahi karavAthI, ke viparIta prarUpaNAdi karavAthI lAgelA aticAranuM pratikramaNa karavAnuM che, e rIte 'moTarduM gADhAsohasardi, muLavInnAha nAyAyatlRi" vigeremAM paNa te te zrutajJAnanI zraddA na karavAthI ke .utsUtra prarUpaNAdithI lAgelA aticArAnuM pratikramaNa karavAnuM hoya che. tyAdi svayaM samajI levuM. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pagAma sijjA 57 saptamI vikalpe koI padomAM saptamI vibhakti che te vyAkaraNanA niyama pramANe hetu vigeremAM tRtIyA (paMcamI) thAya che e arthamAM sarva padomAM te te vibhakti samajI levI. ahIM mAtra zabdArtha kahIe chIe) jenAthI AtmA daMDAya arthAt jJAnAdi guNArUpa azva nuM haraNa karIne je AtmAne nirdhana (daridra) banAve te 'TruDa' kahevAya, ahIM duSTa mArge joDAelAM mana-vacana ane kAyA e traNa IMDA che, mATe 'pratimAmi trimi-rDai:, manojjena, vorjjaina, jAyajjaina = maneAda Da, vacanadaMDa ane kAyada Da e traNa daMDathI je aticAra karyA hAya tenuM pratikramaNa karUM chuM.x 'pratikramAmi tisRbhirguptibhiH, manoguptyA vAgguSyA vAyagucA'=+maneApti, vacanagupti ane kAyagupti, e xrAjA daMDa pharamAvIne dhanavAnane lUTe tema me|harAjA mana-vacanakAyA dvArA AtmAnAM guNaratnene lUTe che mATe te 'DA'kahevAya che. + AraudradhyAna karAvanAra kalpanAAtA rAdha karavA te 1, dhama dhyAna janaka zAstrAnusArI * mAdhyasthapariNatIsevavI te 2, ane mana: kalpanAonA sathA rAdha karavA te 3; ema maneguptinA traNa prakAra che. vacanaguptinA be prakAro che. 1-mukhatetrAdinI sa MjJAne paNa tyAga karIne sathA mauna karavuM te, 2-mukhe mukhavastrakA rAkhIne vAcanA-pRcchanAdi svAdhyAya karavA tathA zAstra ke vyavahArathI avirUddha satya-hitakara khelavuDa te. trIjI kAyaguptinA paNa be prakAre che. eka pariSadga-upasargAdi prasaMge paNa kAyaeNtsaga rUpe kAyaceSTAnI nivRtti athavA caudamA guNasthAnake kAyaye gatA sarvothA nirodha karavA te ane bIjo vinaya-vaiyAvacca-paDilehaNa-pramAna Adi zAstrAnusArI saMyama anuSThAna AcaravuM te. e pramANe traNa guptinuM pAlana nahi karavAthI, temAM zraddhA nahi karavAthI ke viparIta prarUpaNA karavAthI aticAra lAge ema samajavuM. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 zramaNa kriyA sUtrasandarbha traNa guptiothI karelA aticAranuM pratikramaNa karuM chuM. temAM gopana karavuM-rakSaNa karavuM te gupti samajavI arthAt zubhamAM pravRtti ane azubhamAMthI nivRtti karavA rUpe manavacana-kAyAnuM rakSaNa karavuM, te traNa guptio nahi karavAthI lAgelA aticAranuM pratikamaNa karuM chuM, ema sarvatra samajavuM. 'prati0 tribhiH zalyaiH, mAyAzalyena-nidAnazalyena mithyAttva (ra) rANena=mAyAzalya, niyANazalya ane mithyAtvazalya, e traNa zalyathI lAgelA aticAranuM pratikramaNa karuM chuM. jenAthI AtmAne zalya-duHkha-pIDA thAya te "zalya" arthAt kAMTo, temAM 1-"mAyA' kapaTa eja zalya. jemake jIva aticAra sevavA chatAM kapaTathI gurUnI samakSa AlocanA na kare, kare te bIjI (beTI) rIte kare, ke kapaTathI bIjAnI upara potAnA doSe caDhAve tyAre mAyAthI azubha karmane baMdha karIne pote AtmAne duHkhI kare, "mAyApravRti eja tenuM zalya kahevAya, tenAthI karelo aticAra. 2nidAna-devanI athavA manuSyanI Rddhi jaIne ke sAMbhaLIne tene meLavavAnI abhilASAthI (dharma,anuSThAna karavuM, e pApasAdhananI anumodanA dvArA AtmAne kaSTa ApanAra hovAthI zalya ane 3-mithyA=viparItadarzana (arthAta beTI mAnyatA-zraddhA), tenA dvArA paNa karmabaMdha karIne AtmAne duHkhI karavAthI te paNa zalya, ema mAyA-nidAna ane mithyAtva e traNa zalyathI karelA aticAranuM pratikramaNa. tathA 'prati0 tribhirgauravaiH, RddhigauraveNa-rasagauraveNa-sAtAgauraveNa' =ahIM gurUpaNuM (meTAI) eTale gaurava, arthAt abhimAna Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAma sijjA 59 ane leAbharUpa AtmAnA azubhabhAva. Avu gaurava rAjapUjA ke AcArya paNa' vigere Rddhi (sanmAna saMpatti) maLavAthI, iSTa (maneAnukULa) raseAnI prAptithI ane zAtAthI (sukhathI) thAya arthAt tenI tevI prAptinuM abhimAna karavAthI ane vadhAre meLavavAnI prArthanA (abhilASA) karavAthI thAya, mATe tenA Rddhi, rasa ane zAtA ema traNa prakAro kahyA, te karavAthI thayelA aticAranuM pratikramaNa. tathA prati tisRbhivirAdhanAbhiH, jJAnavirAdhanayA - darzana viraadhnyaacAritravidhanA'-virAdhanA eTale khaMDanA, jJAnanI, darzananI ane cAritranI ema traNanI virAdhanA dvArA. temAM jJAnanI virAdhanA pAMca prakAre thAya, 1-jJAnanI niMdrA karavAthI, 2-gurvAdi upakArIone chUpAvavAthI teone upakArI mAnI kRtajJabhAva dAkhavavAne badale teonA upakArane ALakhavAthI, -zAomAM tenA te ja pRthvIkAyAdi jIvAnu ane prANAtipAtaviramAdi tAnuM vAraMvAra varNana (niSkAraNa) karyu" che, madya-viSaya Adi pramAdAnu ane tenA pratipakSI apramAdAnu jyAM tyAM vAraMvAra varNana karIne punarUkta doSa karyA che, tathA sAdhu jIvanamAM caiAtiSa ke ceAninA jJAnanI zuM jarUra che? niraka jyeAtiH zAstranu ane yAni prAbhUta vigerenu varNana karyuM' che, ema zAstronI niMdAdi AzAtanA karavAthI, 4-svAdhyAya karanArane antarAyAdi karavAthI ane pa-akAle svAdhyAya karavA vigere ATha jJAnAcAranI virUddha vartana karavAthI. khIjI darzananI eTale samyaktvanI virAdhanA paN dananA mahimA Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kriyA sUtrasandarbha jaNAvanArAM "saMmati Adi darzana zAstronI apekSAe eja pAMca prakAre thAya che. 1-jenadarzananI niMdAthI, 2-janadharmInI nindA karavAthI, 3-jainadarzananI satyatA siddha karanArA jena darzananAM granthanI, jinamaMdira-mUrti ke tIrthonI tathA jainadarzananI prabhAvanA karanArA udyApanAdi kAryonI nindA karavAthI, asAdharmI Adine upadrava-dharmamAM aMtarAya karavAthI ane pa-darzanAcAranA ATha AcArone nahi pALavAthI, ema yathAyogya pAMca prakAre samajI levA. cAritranI virAdhanA paNa vrata vigerenA khaMDanarUpa samajavI. (tenA paNa 1- cAritranI nindA, cAritravaMta sAdhusAthvInI nindA, 3-cAritranA upakaraNanI AzAtanA, 4 cAritra lavAmAM ke pALavAmAM te te prakAre aMtarAya karavo ane pa-samiti guptionuM ke caraNa--karaNa sittarI vigerenuM yathAyegya pAlana nahi karavuM. ema pAMca prakAre yathAyogya samajavA.) e traNa prakAranI virAdhanAthI je aticAra sevyo hoya tenuM pratikramaNa karuM chuM. vaLI 'caturbhikaSAyaiH, krodhakaSAyena-mAnakaSAyena-mAyAkaSAyena mAna' temAM jyAM jIvo vividha dukhethI kasAya eTale pIDAyarIbAya-marI jAya tene "kaSa eTale saMsAra kahyo che, tene Aya eTale lAbha jenAthI thAya te kaSAye cAra che, krodha-mAna-mAyA ane lobha. temAM krodha eTale aprIti, mAna eTale akaDAI, mAyA eTale ka5Ta-kuTilatA ane lobha eTale jaDa padArtha upara mUcha, e darekane udaya thavA pahelAM udaya thate nahi aTakAvavAthI ane Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pagAma sija , udayamAM AvelAne niSphaLa nahi karavAthI aticAra lAge. (enA uttara bheda, sthiti, phaLa ane svarUpa vigere anya granthamAMthI (pahelA karmagraMthamAMthI joI levuM), tathA "0i catasRbhiH saMjJAbhiH, AhArasaMjJayA-bhayasaMzayA-maithunasaMzayA prAraMvA'=saMjJA eTale samaja, abhilASA vigere, arthAt anAdi kALathI AtmA upara lAgeluM paugalika vAsanAnuM baLa te saMjJA, tenA cAra prakAre che. 1-sudhA vedanIyanA udayathI AhAranI abhilASA te "AhAra saMjJA', 2-(bhaya) mehanIyanA udayathI DaravuM te "bhayasaMjJA, 3-veda mehanIyanA udaye mithunanI abhilASA thAya te mithuna saMjJA ane 4-tIvra lobhanA udaye jaDapadArtha upara mUcha thAya te "parigraha saMgrA. (e uparAMta daza-seLa vigere bheda paNa kahyA che, je A cAranA ja uttara bheda rUpa che. te daMDaka vigere graMthI jANI levA) te cAra saMjJAothI je aticAra lAgyuM hoya tenuM pratikramaNa. vaLI 'prata ratafmaviMthami, strathayA-makanAtha -rAvAthacA-nAgAthA =ahIM virUddha-viparIta kahevuM te vikathA (jemake-strI ke - purUSa saMbaMdhI kAmejika vArtA karavI te strI kathA, balarUpa-svAdane uddezIne rAga-dveSajanaka bhejananI vArtA karavI te bhakta kathA, sukha-saMpattine uddezIne rAga-dveSathI dezanI vArtA karavI te dezakathA ane rAga-dveSAdinA lIdhe rAjAnA guNadoSa vigerenI vArtA karavI te rAjakathA) zrI sthAnAlga sUtramAM e cAra uparAMta mRdukArUNikI, darzanabhedinI ane cAritrabhedinI traNa maLI sAta vikathAo kahI che, temAM Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 zramaNa kriyA sUtrasanna putrAdinA vicAgathI duHkhI mAtA vigere atyaMta karUNAjanaka vilApa kare te mRdukArUNikI, anya kutIrthionA jJAnaAcAra vigerenI prazaMsA karavI (ke jethI sAMbhaLanArane jainadana uparanI zraddhA tUTe) vigere darzana bhedinI ane vartamAnamAM sAdhue bahu pramAdI hovAthI A kAlamAM mahAtratAne saMbhava nathI, aticAranI zuddhi kare tevA AleAcanAcAya nathI ane temaNe ApelA prAyazcittathI aticArAnI zuddhi paNa thAya tema nathI, ItyAdi cAritramAM azraddhA thAya tevI vAta karavI te, cAritra bhedinI jANavI. e traNanA pUrvanI cAra vikathAomAM aMtarbhAva samajavA. e vikathAothI lAgelA aticAranuM pratikramaNa, prati. caturbhirdhyAnaiH, Artena dhyAnena - raudreNa dhyAnena-dhamryeNa dhyaanensujaina dhyAnena'=ahIM dhyAna eTale mananA sthira adhyavasAya, arthAt mananuM aMtarmuhUta sudhI eka viSayanuM ekAgra AlaMbana. tenA cAra prakAreA che, temAM 1-Artta' eTale viSayanA anurAgathI thatuM,2-raudra' eTale hiMsAnA * anurAgathI thatuM, 3-'dharmAM'=kSamAdi daza prakAranA dharma vALuzrI jinavacananA arthanA nirNaya rUpa ane 'zukla' eTale zAkane dUra karAvanArUM, jemAM rAganuM baLa na heAya tevuM rAga vinAnuM, e darekanA cAra cAra prakAro che. 1-Atta dhyAna-ArttadhyAnanA prakArAmAM 1-aniSTa viyeAga'=zabda-rUpa-gaMdha-rasa-sparUpe indriyAnA amane jJa viSayA ke tenA AdhArabhUta padArtho gadheDA vigerenA cAga thatAM tenA viyeAganI ane bhaviSyamAM evA caiAga na Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pagAma sijjA thavAnI, ityAdi ciMtA-abhilASA karavI te. 2-rAgaciMtA'= 'zUla'vigerene rAga thatAM tenA viyAganuM dhyAna karavuM, ke te maDhyA pachI punaH na thAya evI ciMtA karavI te. 3'iSTa saMcAga' Artta dhyAna=maLelA manapasa da zabdAdi viSayAnA tathA udayamAM AvelA zAtAvedanIya vigere (sukha)ne viyeAga na thAya tevI tathA te sukha ke sukhanA sAdhanarUpa zabdAdi viSayAne cAga thAya tevI abhilASA-ciMtA karavI te ane 4-nidAna'=anyabhavamAM cakravartI AdinI Rddhi (sukha)nI prArthanA karavI te ArttanA cAra prakAro jANavA. A AdhyAnane oLakhavAnAM liMge paNa cAra che. 1duHkhIAnA vilApa, 2-apUrNa nayane rUdana, 3-dInatA karavI ane 4-mAthu phUTavuM-chAtI pITavI vigere, ema karanArA ArttadhyAnI che ema samajavuM. 63 2-raudradhyAna-raudradhyAnanA cAra prakArA che. temAM 1-hi'sAnubaMdhi=jIvAne mAravA-viMdhavAmAMdhavA--DAma devA ageApAMgAdi cheThavAM ke prANamukta karavAM, ityAdi vicAravuM te. ra-mRSAnu dhi=cADI, asabhya, asatya, ke kAine dhAta vigere thAya tevuM khelavAnuM vicAravuM te. 3-steyAnu adhi=krAdha-aAbha vigerethI khIjAnuM dhanaharaNa karavAnuM ciMtavavuM te ane 4-viSaya sarakSaNAnubaMdhi=pAMce indriyAnA zabdAdi viSayAnA AdhArabhUta te te padArthInA rakSaNa mATe 'rakhe keAI laI na le" evI sarva pratyenI zakAthI khIjAone mArI nAkhavA sudhI dhyAna karavuM te. ema cAra prakAro raudranA jANavA. raudradhyAnanAM liGgA Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kriyA sUtrasanna (nizAnIe) paNa 1-utsanna, 2-mahela, 3 nAnAvidha ane 4-AmaraNa, ema cAra che temAM hiMsAnubaMdhi Adi cAra prakAro kahyA te paikInA keAI eka prakAranA raudradhyAnamAM utsanna= satata pravRtti kare te. 1-'utsannadoSa', cAreya prakArAmAM e rIte pravRtti kare (arthAta hiMsA jhaDe-cArI ane viSaya-- rakSaNa e cAre ya Acare) te. 2-bahuladoSa,'cAmaDI utAravI, netrA ukheDavAM, vigere hiMsAnA bhinnabhinna upAyA (prakAra) vAraMvAra kare te. 3-nAnAvidha doSa ane pAte ke sAmA paNa mahA (mAraNAntika) ApattimAM mUkAya te paNa potAnA kAryanA pazcAttApa na thAya arthAt marI javA sudhI akAryathI na aTake, te. 4-'AmaraNa doSa.' 64 ' 3-dhama yAna-dharmAM dhyAnanA cAra prakArA che. temAM 1-AjJAvicaya-jeNe jJAna-darzana-cAritra-vairAgya ane bhAvanAothI AtmAne abhyAsI banAvyeA hAya tevA AtmA peAtAne naya--nikSepa-saptabha'gI vigere te te apekSAothI atigahana evuM zrIjinavacana tuccha buddhithI na samajAya paraMtu te satya ja che evuM ciMtana kare te, 2-apAryAvacaya-rAga-dveSa ane kaSAyAne tathA tenA cAge hiMsA-jhUjha-cArI vigere AzravAne karanArA te te AtmAe te te AzravAthI AleAka-paraleAkamAM je je duHkhA pAme tenuM dhyAna karavuM te. 3-vipAkavicaya-prakRti, sthiti, rasa ane pradeza e cAra * bhedathI ATha karmonuM svarUpa vicAravuM te ane 4-sasthAnavicaya-zrIjinezvara Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pagAma sijjA 65 deve kahelA (dharmAstikAyAdi) cha dravyAnAM lakSaNa, AkAra, AdhAra, bhedo ane pramANa vigerenuM dhyAna karavuM te. temAM dharmAstikAyanuM lakSaNa gatisahAyakatA, jIvanuM jJAnAdi vigere te te dravyenAM te lakSaNeA kahevAya, dharmAstikAya, adharmA- stikAyanA AkAra leAkAkAza jevA, jIvAnA samacaturasa saMsthAnAdi cha prakAranA. ajIvanA gALa-- ageAla Adi pAMca prakArane, kALanA manuSya kSetranA jevA gALa vigere te te dravyenA AkAra samajavA. chae dravyAnA AdhAra cauda rAjaleAka pramANa leAkAkAza samajavuM. jIva-ajIva vigerenA prakAra e tenA bhedo ane te te padArthonuM jadhanya utkRSTa vigere mApa te pramANa jANavu, tenuM 'vicaya' eTale ciMtana dvArA paricaya karavA te saMsthAna vicaya. ema cAra bhedo dharmAM dhyAnanA che. tenAM liMge 1-AgamathI, 2-upadeza zravaNathI, 3-(gurUnI) AjJAthI ane 4-naisargika bhAve ema zrIjinezvare kahelA pratyakSa parAkSa bhAvAmAM te te prakAre zraddhA thavI te dharmAMdhyAnanAM liMge, jAMNavAM arthAta jinakathita tattvAnI zraddhAthI oLakhAya ke jIvamAM A dharmAM dhyAnanAM liMge che, jinakathita tattva zraddhAthI oLakhAya ke A dharmadhyAnI che. 4-zukaladhyAna-enA paNa 1-pRthavitarka savicAra, 2-ekatvavitaka avicAra, 3-sUmakriyA anivRtti ane 4nyucchinnakriyAapratipAti, ema cAra bhedo che temAM. eka ja drazyamAM tenA utpatti-vyaya ane stharyAdi paryAyeAnI te dravyathI bhinnatAne je vitaka (kalpanA), tenA 'vicAra' 5 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 zramaNa kriyA sUtrasandarbha eTale saMkrama, tenAnI yukta je dhyAna te 1-pRthakatvavitakasavicAra ahiM saMkrama paraspara "artha--vyaMjanamAM tathA mAM samajo, te artha eTale padArtha (dravya)mAMthI vyaMjana eTale zabdamAM ane zabdamAMthI padArthamAM, ema traNa yugamAM (manavacana-kAyAmAM) paNa paraspara vicAranuM saMkramaNa te "vicAra ane tevA vicAravALuM dhyAna mATe "savicAra (arthAt eka ja dravyamAM tenA paryAnA bhedanI kalpanAthI paraspara zabada-artha (vAcakavA) nA tathA manavacana-kAyAnA saMkramathI vicAra kare te. 2-"ekavitarka avicAra'="ekatva eTale dravyaparyAyanA abhedapaNAne "vitaka =zabda athavA arthanI kalpanA, te paNa "avicAra eTale zabda--artha-oganA saMkrama rahita arthAt koI eka ja yoganuM AlaMbana laIne mAtra zabdathI athavA arthathI, eka ja apekSAe dravyaparyAyanI abhinnatAnuM dhyAna karavuM te. zukladhyAnanA A be bhede pUrvadhane hoya che. 3-sUmakriyA anivati'= traNa pego pikI mana-vacananA yugane saMpUrNa rodha karyA pachI (bAdara) kAgane ardhA rodha karanAra kevaline yeganirodha karatAM (mAtra sUkSma kAya yoganA vyApArarU5) hoya te trIju ane 4-bhUchinakriyAapratipAticaudame guNasthAnake zailazI avasthAmAM yoganA abhAvarUpa mATe bhUcchinnakriyA ane nAza nahi pAmanArUM mATe apratiprAti, (arthAt yaugika (sarvajaDanI) kiyAne kAyamI abhAva), temAM chadmasthanI mananI nizcalatAnI jema kevalIne Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pagAma sijA kAyAnI nizcalatA eja trIjuM dhyAna ane vegone nirodha karavAthI dravya mananA abhAve paNa pUrva pragAthI kuMbhAranuM caka cAle tema jIvana upaga vartate hevAthI bhAva mana hoya, te cothuM bhavastha (agI) kevaLIne hoya che. ahIM dhyAna zabda je dhAtu uparathI bane che te je dhAtunA paNa 'ciMtana, kAyAne nirodha ane ayogIpaNuM ema aneka artho thatA hovAthI kAyanirodha ane agI avasthAne paNa dhyAna" kahI zakAya che. A zudhyAnanAM 1-avadha, ra-asaMmeha, 3-viveka ane 4-butsarga, ema cAra liMgo che. temAM pariSaha-upasargo prasaMge paNa dhyAnathI calAyamAna na thAya e dhIra-sthira AtmA te te pariSahAdithI paNa bhaya na pAme te -"avadha, atyanta gahana-sUkSma viSayomAM paNa saMmehane (mUDhatAne) vaza na thAya, tema aneka vidha devamAyAmAM paNa na muMjhAya te -"asaMmeha, AtmAthI zarIrane temaja sarva saMgone judA (bhinna) mAne. parapadArtha (jaDa)mAM mamatva na kare te 3-viveka', tathA zarIra, AhAra ane upadhi sarvane sarvathA tyAga karI, niHsaMga bane te 4-butsarga), ema kula cAra dhyAne paikI prathamanAM be sevavA dvArA tathA dharma-zukladhyAna nahi sevavAthI (athavA te dhyAnanI zraddhAprarUpaNAdi viparIta karavAthI) lAgelA aticAranuM pratikamaNa karuM chuM. baf0pazcaminifma, vicA-mAdhifjayA-prakriyA-gifttAvanA -kAti tiva=kiyA eTale vyApAra, temAM kAyAne vyApAra te kAyikIkriyA Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kriyA sUtrasandarbha traNa prakAre che. 1-aviratakAyikI, A kriyAmAM mithyASTi ane aviratisamakitadaSTi (tathA dezavirati pAMcamA guNasthAnaka sudhInA jIva)nI phekavuM vigere karmabaMdhanA kAraNabhUta sarva kriyAo samajavI. 2-duppaNihita kAyikI, A kliAmAM pramatta saMyata (chaThA guNasthAnakavALA)nI (paMcavidha) pramAda yukta Indriye ane manadvArA thatI sarva pravRtti samajavI ane 3-uparatakAyikI, A kriyA prAyaH pApavyApArathI nivRtta apramatta saMyata (chaThAthI uparanA guNasthAnakavALAnI samajavI. ema mULa kAyikI kriyAnA traNa bheda jANavA. have bIjI AdhikaraNikI=jenAthI AtmA narakAdi durgatine adhikArI thAya tyAM upaje) te adhikaraNa kahevAya ane evAM adhikaraNa dvArA thatI kiyAne AdhikaraNikIkiyA kahevAya. tenA be bhede che. temAM cakaratha-(gADAM-meTara-sAIkala-rIkSA) vigere vAhane calAvavAM, pazune bAMdhavAM (pakSione pAMjare ghAlavAM, manuSyane jelamAM puravAM vagere) tathA manva-tatva vigerene prayoga kare te 1-adhikaraNa pravartatI ane khagna vigere zastro banAvavAM te ra-adhikaraNa nivatanI. trIjI prAdaiSikImatsarane vege thatI kiyA. (arthAt matsara karavA te.) tenA paNa 1-keI sajIva upara matsara karavo te ane 2-keI ajIva padArtha upara matsara kare che, ema be bhede jANavA. cothI pAritApanikI eTale tADana- tarjanAdinuM duHkha te paritApa ane te duHkhathI thatI kriyAne pAritApanikI kriyA jANavI. tenA paNa 1-pitAnA Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAma sijjA 69 zarIrane tADanatanAdi karavuM te ane ra-paranA zarIrane tADanA-tanAdaeNi karavuM te, ema be bheda jANavA. pAMcamI prANAtipAtikI=prANane nAza karavArUpa kriyA. tenA paNa potAnA ane paranA prANanA nAza, ema be bheda che, temAM pahelI saMsAranA du:khAthI kaMTALIne saravA mATe athavA svargAdinAM sukha meLavavA mATe parvata uparathI paDIne marI javuM ItyAdi peAtAne ApaghAta karavA te ane bIjI-meha krAdha vigerene vaza thai bIjAne haNavA te. e upara jaNAvelI pAMca kriyAo vaDe je aticAra lAgyA hAya tenuM pratikramaNa. prati mi: dAmanun:, rAdena-dave-zvena-plena-sparzana'arthAt zabda-rUpa-gandharasa ane sparza e pAMca kAmaguNeAthI lAgelA aticAranu pratikramaNa, temAM pAMce indriyAnA te te zabdarUpa'vigere viSacAnI icchA thAya mATe te 'kAma' kahevAya ane dravyane Azrine rahelA dravyanA guNa heAvAthI tene guN paNa kahevAya. mATe te' kAmaguNa ' ,samajavA. prati. pazubhirmahAvrataiH prANAtipAtA dviramaNaM - mRssaavaadaadvirmnnNanidrAvAnAdi maithunAddhimanuM-paribhrAdrimaI'=(ahIM ; mAM prathamA vibhakti saptamInA arthamAM hovAthI) prANAtipAta viramaNAdi pAMca mahAvratAmAM je aticAra lAgyA hAya tenu pratikramaNa samajavuM ane te te teAne aMge nahi karavA caiAgya karavAthI, karavA ceAgya nahi karavAthI, ityAdi (cAra) kAraNeAthI athavA saMghaTTo-paritApa vigere karavAthI prANAti pAtAdi te te vratamAM lAgatA aticAra svayaM vicArI levA. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ go zramaNa kriyA sUtrasanna tathA prati mi:mittimi, ryArdAma cA- mAthAsmityaa - eSaNA samityA - AdAnabhANDamAtra nikssepnnaasmityaaujjAprazravAyuddhajJavidhAnapariSThAtihAsamasyA'= iryosamiti Adi pAMca samitionuM yathArtha pAlana vigere nahi karavAthI temAM lAgelA aticAranuM pratikramaNa, temAM 1-4osamiti eTale je raste leAkA cAlelA hAya, sUryanA prakAza jyAM paDatA hoya tyAM jIvahiMsA na thAya te mATe yugapramANa dRSTithI bhUmIne joine cAlavuM te. ra-bhASAsamiti niSpApa, sarva jIvAne hitakArI ane priya evuM mita (alpa) khelavuM te. 3-eSaNAsamiti= AhAra-vastra-pAtra ane zayyA levAmAM (vaheAratAM) zAsrAkta khetAlIsa doSone TALavA te. 4-AdAnabhADamAtranikSepaNAsamiti=ahIM AMdAna eTale levu, nikSepaNA eTale mUkavuM ane bhANDamAtra eTale pAtra-vastrAdi saMyamepakAraka sa vastuo. temAM vaccenA 'bhANDamAtra' zabda AgaLa-pAchaLanA ane zabdo sAthe saMbaMdhavALA hovAthI e atha thayA ke bhANDamAtrane (sarva upakaraNAne) levAmUkavAmAM pUjavA-pramArjavA pUrvaka samyak pravRtti karavI te AdAnabhANDamAtranikSepaNAsamiti, tathA 5-uccAraprazravaNa-khela jalasi`ghAna-pAriSThApanikA samiti= uccAra=maLa (jhADA), prazrava=mAtru (pezAba), khelazUka, kaph vigere, jallazarIra uparanA mela ane siMdhAnazleSma (nAkanA mela) ane pAriSThApanikA samiti=e darekane pharI nahi levAnA uddezathI nirjIva bhUmimAM vidhipUrvaka sathA Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pagAma sijjA 91 tajI devu' te e pAMca samiti dvArA(mAM) lAgelA aticArAnuM pratikramaNa vigere bAkInA artha sugama che. 'prati0paDabhirjIvanikAyaiH, pRthvI kAyena - apakAyena taijskaayenvAyujAyena-vanaspatijJAthena-trasajjAthena=pRthvIkAya, aplAya, teukAya, vAyukAya, vanaspatikAya ane trasakAya, e cha kAyajIvone a Mge (virAdhanAdi karavArUpa) je aticAra lAgyA hoya tenuM pratikramaNa tathA prati pavRmi jhayAmi, kRSNale zyayA- nIlale zyayA- kApotale zyayA - tejolezyayA pdmdezyathA-gu cheyA'=kRSNAdi cha vezyAomAM pahelI traNamAM pravRtti karavAthI (sevavAthI) ane chellI traNamAM pravRtti nahi karavAthI (nahi sevavAthI) je aticAra lAgyA hAya tenuM pratikramaNa temAM jema nirmaLa paNa sphaTikaratnanA tevA tevA dravyanA sahayAgathI tevA tevA vaN thAya tema nirmaLa paNa AtmAno sarvaka prakRtiyAnA rasa (jharaNA) bhUta te te kRSNa-nIla-vigere dravyAnA saMbadhathI tevA tevA pariNAma thAya, tene lezyA kahevAya che, te 'kRSNa-nIla kApAta' vigere cha che, tenu svarUpa gAmanA vadha mATe nIkaLelA cArAnA ane jA MbUne khAnArA cha purUSonA hRSTAntAthI samajavuM. tathA ti samimaya sthAna: =bhayanAM sthAna eTale bhayanA AzrayA (nimitto), *keTalAka cAre kAI gAmamAM cerI karavA nIkaLyA, raste jatAM paraspara vicAra karatAM eka eTyAH "je gAmamAM javuM che tyAM jete dekhA tene mAravA." khIjAye kahyu: "ema zA mATe ? bicArA pazuonA zu aparAdha che ? manuSyane ja mAravA," trIjAe kahyuM: "e paNa ThIka nathI, Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kriyA sUtrasanna strIo-bALakA vigerene cheDIne, mAtra purUSone ja mAravA ke je dhananA mAlika che.'' ceAthAe kahyuM, "ema paNa zA mATe? je zastradhArI hAya tene ja mAravA.''pAMcamAe kahyuM, "nahi, bhale zastradhArI hAya, nAsI jatAne na mAravA. sAme thAya tene ja mAravA.'' chaThThAe kahyu', "are ! eka te cArI ane khIjI manuSya hatyA ? zA mATe kAine paNa mArave ? mAtra dhana ja levuM." e cha judA judA pariNAmavALA cArAnI anukrame kRSNa-nIla-kApAta-tejo-padma ane zukala lezyA jANavI. e rIte kAi cha mANasA aTavImAM bhUlA paDayA, bhUkhyA thayelA temaNe cAre bAju najara pheMkatAM eka pAkelAM jAbuDAnuM vRkSa joyu. Ana MdamAM AvI eka khelyA, 'kApo jhADane mULamAMthI, nAkhe nIce, ke jethI sukhapUrNAMka jAMbU khAi zakIye.'' bIjo eklyA, "AvuM me!Tu' vRkSa pharI kayAre Uge ? mATe meTA DALAM ja kApA, kAraNake kaLA te DALAM upara ja che ne ?'' trIjo khelyeA, "meTAM DALAM paNa ghaNA varSAe taiyAra thAya tene zA mATe kApavAM? nAnI DALIyA kApo, jAMbU teA nhAnI DALIyA upara ja che ne !'ceAtheA catura khelyA, "nhAnI DALIyAne zA mATe kApavI ? jAMbUnA gucchA ja kApo, ApaNe jarUra teA jAnUnI che ne ?'' pAMcame melyA, "are ! gucchAmAM paNa ghaNAM kAcAM ke kharAba jAbU hAya tenuM ApaNe zu prayAjana che? mAtra pADelAM jA' ja teDavAM ApaNe kAma tenuM ja che ne !' chaThTho khelyA, '"vinA prayeAjane uparanAM jA. zA mATe teADavAM ! nIce pAkelAM DhagalAbaMdha paDayAM che te ja khAe ne ! kAma te jAMbu khAvAnuM ja che ne? vinA prayeAjane hiMsA zA mATe karavI?" e cha jaNamAM jema pariNAmanuM tAratamya che tema kRSNAdi traNa lesyAvatamAM uttarAttara azuddhinI nyUnatA ane chellI traNamAM uttarAttara zuddhine praka-vRddhi, jANavI. A pratyeka lesyAmAM paNa tAratamyanI apekSAe asaMkhyAta bhedo hoya che. arthAta pratyeka lessAmAM vatA vicitra pariNAmavALA jIvA asaMkhyAtA heya che. Cr Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAma sijjA te 'AleAka-paraleAka-AdAna-akasmAta-AjIvikA--maraNu ane apayaza' ema sAta prakAranAM che. temAM 'manuSyane manuSyathI pazune-pazuthI'vigere svajAtithI bhaya te 1-haleAkabhaya, parajAtine eTale manuSya vagerene tiryaMca vigerethI bhaya te 2-paraleAkabhaya rakhe, kAi cAra vigere mArUM dhana. vigere, laI jaze, evA bhaya te 3-AdAnabhaya, kAI bAhya nimitta vinA ja (ekAeka vijaLI paDavA vigerenA) athavA gharamAM aMdhakAranA bhaya, te 4-akasmAt bhaya, nina, vigerene 'are re, huM duSkALamAM zI rIte jIvIza ?" vigere bhaya te 5-AjIvikA bhaya 6-maraNanA bhaya ane lekamAM apakIrti Adi thavAne bhaya te 7-apayaza bhaya. e sAta bhaya sthAnAne lIdhe je aticAra lAgyA hAya tenuM pratikramaNa karUM chuM. have pachInA pAThamAM sUtrakAra bhagavate 'pratimAmi' kriyApadma tathA te te sthAneAnI nAmapUrvaka gaNanA karI nathI, ethI te svayameva samajI levAM. 'sagmirmasthAneH'=ATha madasthAnA vaDe (lAgelA aticAranu 'pratikramaNa karUM chuM" ema svayaM samajI levuM) e AThe madyasthAnA 1-jAtimada, ra-kuLamada, 3-baLamada, 4-rUpamada, 5tapamada,6-adharya -ThakurAinA mada,7-zratamada ane 8-lAbhamarda, tathA 'namidrahmacaryanuRmiH-brahmacarya nI rakSA mATe upAyabhUta 'vasati zuddhi' vigere navavADAnu' pAlana nahi karavAthI lAgelA aticArAnuM pratikramaNa. (navavADAnu varNana A pustakamAM ja judA sthAne kahevAze tyAMthI joi levuM.) tathA TrAviSe zramaLadharme'=kSamA vigere daza prakAranA yati 73 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 zramaNa kriyA sUtrasandarbha dharmanuM yathAsthita pAlana nahi karavA vigerethI lAgelA aticAranuM pratikramaNa. (daza prakAranA yatidharmanuM svarUpa A pustakamAM ja juduM kahevAze tyAMthI joI levuM) tathA " gharazafmAranautamAma =zrAvakanI agIAra pratimA saMbaMdhamAM azraddhA vigerethI lAgelA aticAranuM pratikramaNa. (zrAvakanI A agIAra pratimAnuM svarUpa anya graMthathI jANI levuM), tathA tArAmimikrutimarumaH'=viziSTa prakAranA abhigraha svarUpa bAra prakAranI bhikSu pratimA saMbaMdhamAM lAgelA aticAranuM pratikamaNa, (A bAra prakAranI sAdhu pratimAnuM varNana A pustakamAM juduM kahevAze tyAMthI joI levuM). jayoma vicAratha=ahI kriyA karmabaMdhamAM hetabhUta ceSTA ane tenuM pratikamaNa kriyA sthAne A pramANe che. 1-arthAya (saprajana) kriyAsaMyama nirvAha na thAya tevA prasaMge, athavA plAna vigerene kAraNe, ema sva-parArthe doSita AhArAdi vastu levI paDe te (athavA trasAdi jIvanI virAdhanA karavI paDe te), 2-anarthAya (nipajana) kriyA vinA prajane paNa doSita vastu levI (athavA kAciMDe ke vananA velAdi teDavA, ItyAdi kriyA, 3hiMsAmai (hiMsA mATe) kriyA deva, gurU ke saMghanA zatruonI hiMsA, athavA sarpa vigerenI eNe hayA, haNe che, ke haNaze; ema teonI traNa kALa saMbaMdhI hiMsA mATe daMDa kare-mAra mArave, te hiMsA kriyA=hiMsAkriyA. 4-akasmAt kiyA-keI bIjAne haNavA mATe bANa vigere zastra pheMkavA chatAM ghAta bIjAne thAya che. pa Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pagAma sijjA 75 dRSTiviparyAsakriyA=miMtra chatAM zatru jANIne ke cAra na hAya tene cAra samajIne haNavA. 6-mRSAkriyA=(potAnA mATe ke jJAtijana vigerenA mATe) asatya khelavA rUpa kriyA. -adattAdAnakriyA(peAtAnA ke jJAtijana vigerene mATe) svAmi adatta, jIvaadatta, tIrthaMkara adatta ane gurUdatta e cAra prakAranuM adatta grahaNa karavArUpa kriyA. 8-adhyAtmakriyA=kAMkaNa dezanA sAdhunI jema citavavuM te. (athavA kaI kaI kahe nahi te paNa pAte hRdayamAM krAdha-mAna-mAyA-lAbhathI duHkhI thAya te peAtAnAM AtmAmAM thatI kriyA), -mAnakriyA=pAte jAti-kuLa vigerenA mada (abhimAna) karIne bIjAne halakA mAnavA--avahelaNA karavI te. 10-amitrakriyA=mAtA-pitA ke jJAtijana vigerene alpa aparAdha chatAM tADanatana-%0hanAdi sakhta kreDa karavA te (ane mitradveSa kriyA paNa kahI che). 11-mAyAkriyAkapaTathI juduM karavuM te. 12-lAbhakriyA lAbhathI azuddha (dASita) AhArAdi grahaNa karavAM te athavA pApA *kAMkaNu dezanA eka kheDUte prabhu zrI RSabhadevanA zAsanamAM dIkSA lIdhelI, teNe eka divase kAryotsarga karelA, temAM bahu vAra lAgavAthI gurUe pUchyuM: '"he mahAnubhAva ! ATale vakhata teM kAyAtsaga mAM zu ciMtavyuM ?" teNe kahyuMH 'jIvadayA ! kevI jIvadayA ciMtavI?tyAre kahyuM: "atyAre varSARtu che, huM khetI karatA tyAre kSetramAM 'sUDa' vigere sArI rIte karatA tethI anAja dhaNu pAkatuM. have putra pramAdI che te sUDa vigere nahi kare te anAja AdhuM pAkaze, te te bicArA zuM khAze ! mATe mUDa vigere kare tA sArU, vigere ciMtavyuM." gurUe sAvadya jaNAvI niSedha karyAM vigere. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 zramaNa kriyA sUtrasanna raMbhamAM ke srIbhAgamAM Asakta jIva peAtAnI rakSA karatA AjA jIvAne mAre haNe AMdhe ityAdi kriyA. 13-4ryApathikI kriyA vItarAgInI kriyA, jemAM mAtra yoga pratyayika trisAmAyika karma baMdha hAya-pahele samaye aMdhAya. bIje samaye bhegavAya ane trIje samaye nirjarA thAya te. 'caturyamasmRtaprAm:'= 'bhUta' eTale jIvA, tenA grAma' eTale samuho te cauda bhUtAmeAthI (azraddhA viparIta prarUpaNA-hiMsAdI .karatAM) lAgelA aticAranuM pratikramaNa bhUtagrAme A pramANe che. sUkSma ane mAdara e be prakAranA ekendriya jIvA tathA eindriya--taindriya ane caurindriya ema traNa vikalendriyA tathA sannI ane asa'nI ema e prakAranA paMcendriyA maLI kula sAta prakAranA jIvAnA pratyekanA paryAptA ane aparyoMmA be e, (athavA cauda guNasthAnakavartI cauda) ema cauda bhUtagrAmeA. pazcami varamAdhami:'=5dara prakAranA atisa kliSTa cittavALA (vamA+kAdhamijA=)paramAdhArmika nAmanA (bhavanapati nikAyanA) asurone age (azraddhAdika karavAthI) lAgelA aticAranuM pratikamaNu. teonAM 15 nAme A pramANe che- 1-amba, 2-ambarIza, 3-zyAma, 4-zayala, 5-raudra, 6-uparaudra, 7-kAla, 8-mahAkAla, 9-asipatra, 10-dhanuSya, 11-kumbha, 12-vAlukA, 13-vaitaraNI, 14-kharasvara ane 15-mahAdyASa. (e asurA svasva nAma pramANe nArakane ghaNAM duHkheA Ape che)'jokaramAMthAonA =jemAM 'gAthA'nAmanuM adhyayana seALamuM (chelluM) che, te suyagaDAMga sUtranA pahelA Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pagAma sijjA ha7 zrutaskaMdhanAM rasALa adhyayanene aMge (azraddhA, viparItaprarUpaNAdi karavAthI) lAgelA aticAronuM pratikamaNa, tenAM nAme A pramANe che. 1-samaya, ra-vaitAlIya, 3-upasargaparijJA, 4-strIparijJA, panarakavibhakti, vIrastava, cha- (kuzIlIonI) kuzIla paribhASA, 8-vIrya, 9-dharma, 10samAdhi,11-mArga, 12-samavasaraNa, 13-avitatha,14-graMtha, 15-cadatI ane 16-gAthA. "sattAvaDamaMca'=sattara prakAranA saMyama (A graMthamAM jude Apela che tenA)thI virUddha asaMyamane AcaravAthI je aticAra sevyo hoya tenuM pratikamaNa, "gAvi vahmaNi = dArika ane kiya zarIra dvArA (eTale manuSya, tiryaMca ane devanA zarIra sAthe) mana-vacana ane kAyAthI maithuna sevavuM nahi, sevarAvavuM nahi, sevatAne sAro mAne nahi ema (ra43 =64=18) aDhAra prakAranA brahmacaryathI viparIta abrahmane AcaravA vigerethI lAgelA aticAranuM pratikramaNa jonarvicA zAnAtha ="jJAtA dharmakathA" nAmanA chaThA aMgasUtranA pahelA zrutaskaMdhanAM ogaNasa adhyayanane aMge (azraddhA, utsutra prarUpaNA vigerethI) lAgelA aticAronuM pratikramaNa. te adhyayane A pramANe che. 1-utakSipta jJAta, 2-saMghATaka jJAta, 3-aMDakajJAta, 4-kUrmajJAta, pa-selakajJAta, da-tuMbakajJAta, 7-rohiNIjJAta, 8-mallIjJAta, 9-mArkadIjJAta, 10-caMdramajJAta, 11-dAvadravajJAta, 12udakajJAta, 13-maMDukkajJAta, 14-telIjJAta, 15-naMdIphaLajJAta, 16-aparakakAjJAta, 17-AkIrNajJAta, 18-ssumA Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9. zramaNa kriyA sUtrasanna jJAta ane 19-puMDarikAta. 'virAcAsamAdhisthAne -temAM samAdhi=cittanI svasthatA, eTale meAkSamAga mAM sthiratAdRDhatA, tene abhAva te asamAdhi ane tenAM sthAnA eTale AzrayA-nimitto, te sva-parane asamAdhi pedA karanArAM mATe asamAdhisthAnA te A pramANe vIsa che. 1-jaldI-jaldI (ayatanAthI) cAlavuM, 2-apramArjita sthAne besavuM-suvuM ityAdi, 3-pramA2elA sthAne paNa jema tema besavuM vigere, 4-zAstrAjJAthI vadhAre zayyA vAparavI, pazAsrAnA uparAMta vadhAre Asana vAparavuM. (ahIM upalakSaNathI vastra-pAtrAdi sarva upakaraNeA samajavAM.) 6-ratnAdhika (vaDila)neA (apamA nAdi) parAbhava karavA, chasthaviranA upaghAta (vinAza) karavA, 8-pRthvIkAyAdi bhUtAnI eTale jIvAnI hiMsA karavI, 9-kSaNika kApa karavA, 10-lAMbA kALa sudhI krodhane vaza thavuM, 11-khIjAne avarNavAda bAlavA (niMdrAdi karavuM), 12-kAi dASitane paNa vAraMvAra 'tuM cAra che, tuM drohI che, tuM kapaTI che," vigere kahevu', 13-zAnta thayelA kaSAyanI punaH UDhIraNA karavI, 14-zAsra niSiddha karelA kALe svAdhyAya karavA, 15-sacita rajathI kharaDAyelA hAtha-paga chatAM pravRtti karavI, 16--rAtri (divase paNa avivekathI) vageremAM uMcA svare khelavu, 17-kalaha (vAkalA) karavA, 18-jhaMjha eTale gacchamAM paraspara sAdhuomAM bheda paDAvavA, 19-sUryAsta viranA traNa prakAreA che, eka samavAyAMga sUtra sudhInA jJAtA te mrutasthavira, khIjA--vIza varSanA dIkSA paryAyavALA te paryAyasthavira ane trIjA sApha athavA sIttera varSanI vaya vALA te vayasthavira, Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pagAma sijjA 79 sudhI AhAra pANI vAparavAM ane 20-eSaNA samitinuM pAlana nahi karavuM. e vIsa asamAdhi sthAneA sevavA vigerethI lAgelA aticAranuM pratikramaNa0 'virAsthA rAvaDhe'=ahIM (mULathI virAdhanA nahi paNa) cAritramAM zakhalapaNuM (malInatAne) karanArAM ekavIza nimittone 'zakhala' kahevAya che, 1-hastakriyA karavA-karAvavArUpa abrahmanu sevavu, 2-atikrama vyatikrama ane aticArarUpe divyAdi trividha (deva-manuSya-tiya ca saMbaMdhI) 'maithuna sevavuM" arthAt e trividha maithunane aMge atikramAdi traNa doSA sevavA. (Alakhana vinA atikramAdi sevanAra ke anAcAra sevanAra virAdhaka jANavA, kAraNe atikramAdi sevanArA zakhala jANavA, ema AgaLanA bhedomAM paNa samajavuM), 3-divase vahe|reluM divase, divase vaheAreluM rAtrie, rAtrie vahereluM divase ane rAtrie vahereluM rAtrie vAparavu, e cAra bhAMgAmAM pahelA bhAMgA zuddha che. mAkInA traNa bhAMgA rUpa 'rAtri bheAjanamAM atikramAdi traNa doSo sevavA te zakhala. gADha kAraNe te jayaNAthI sanidhi vigere rAkhavAmAM doSa nathI. 4thI 10 A pramANe-1- AdhAkarmika, ra-rAjapiMDa, 3-krItapiMDa, 4--prAmityakarpiDa ane 5--abhyAkRtapiMDa tathA 6- AcchedyapiMDa tathA, (vAraMvAra) tyAga (paccakkhANu) karelA piMDa (vastu), e sAta akalpsa dravyeAne vinA kAraNe bhAgavavAmAM atikramAdi traNa doSa lagADavA te cArathI daza sudhInAM sAta zakhalA, ahIM paNu gADha kAraNa vinA atikramAdi ke anAcAra sevanAra Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kriyA sUtrasabha virAdhaka jANavA. 11- jJAnAdi prayojana vinA che mahinAmAM eka gaNathI bIjA gaNunI nizrAmAM javuM, 12-eka mahinAmAM traNa vAra dRgalepanAbhi jeTalA pANImAM utaravuM, ardhuM ja dhA sudhI pANI hAya te 'saMghaTTa' nAbhi sudhI heAya te 'deMgalepa' ane ethI vadhAre uMDu hAya te leApari' kahevAya che. temAM eka mAsamAM vadhumAM vadhu e vAra 'Dhagalepa' karI zakAya, traNa kare teA zamala, 13-eka mAsamAM traNa vAra kapaTa--mAyA karavAthI zakhala, ahIM anAcaraNIya AcarIne lajjA (bhayArdi)thI AcAryane nahi kahevu --chUpAvavuM te mAyA--kapaTa samajavu, 14-irAdApUrvaka eka--be athavA traNa vAra lIlI vanaspatinA aMkurA vigere tADavA ityAdi prANAtipAta--hiMsA karavI, 15--irAdApUrvaka eka--be ke traNa vAra jUThThuM belavuM, 16--irAdApUrvaka eka--e ke traNa vAra adyatta vastu levI. 17-irAdApUrvaka bhInI, kIDI, makADI vigerenAM iMDAMvALI, trasa jIvavALI, ke sacitta khIja (kaNAdi)vALI jamIna upara tathA sacitta patthara ke kIDAoe khAdhelA (kIDAvALA) lAkaDA upara ke i paNa AMtarA vinA sIdhA sa MghaTTo thAya tema (AsanAdi pAtharyA vinA ja) ubhA rahevuM--esavuM, 18-IrAdA (nirdayatA) pUrvaka mULakanda puSpa-phaLa vigere lIlI vanaspatinuM bheAjana karavuM, 19-eka varSamAM daza vAra dagalepa karavA (nAbhi sudhI pANImAM utaravuM), 20-eka varSamAM daza vAra mAyAkapaTa karavuM (bhUlo karIne chUpAvavI) ane 21-(irAdApUrvaka). sacitta bhIMjAyelA-gaLatAjaLabinduvALA hAtha ke pANIthI pAtravALA 20 Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pagAma sikkA gRhastha pAsethI bhejana vahorIne vAparavuM. ema ekavIza paikI koI paNa zabUlathI lAgelA aticAranuM pratikramaNa , tathA "afuMcA koSa =A granthamAM judA jaNAvyA che te bAvIza pariSahene aMge (ArtadhyAnAdi karavA dvArA) je aticAra se hoya tenuM pratikramaNa tathA "jhathorvirAyA sUtratA ca=sUyagaDAMga nAmanA bIjA aMga sUtranAM trevIza adhyayane, temAM pahelA zrutaskaMdhanAM seLa (seLamA AlAvAmAM) kahyAM ane bIjA zrutaskaMdhanAM 1-puMDarika, 2-kriyAsthAna, 3-AhAraparijJA, 4-paccaka- khANa kiyA, pa-anagAra, 6-AkIya ane 7-nAlaMdIya, e sAta maLI trevIza adhyayanane aMge azradhdhA-viparIta prarUpaNa-virAdhanAdi karavA dvArA lAgelA aticAranuM pratikamaNa0 tathA "turvizatyAre =zrI RSabhAdi covIza jinezvaranI virAdhanAthI athavA daza bhavanapatio, ATha vyaMtare, pAMca jayotiSIo ane eka prakAre vaimAnike maLI kula cAre nikAyanA covIza jAtinA devene aMge azradhdhAdi karavAthI lAgelA aticAranuM pratikamaNa tathA. jJafarA mAnarfma=pAMca mahAvratanA rakSaNa mATe dareka vratamAM bhAvavAnI pAMca pAMca maLI pacIsa bhAvanAo, (A granthamAM judI ApelI che. tene aMge 'pAlana nahi karavuM ItyAdithI je aticAra lAgyo hoya tenuM pratikramaNa. tathA KrAvyA zapathavAnALAmurAnA = ahIM Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 zramaNa kriyA sUtrasanna sUtrAdinA uddeza samuddeza ane anujJAtra mATe gurUne cha vandana devAM, traNa vAra kAyAtsaga karavA, ItyAdi zAstrokta (mATA joganI) kriyA karavI te uddezana kALa jANavA, te dazAzrutaskaMdhanA daza adhyayanAmAM daza, kalpasUtranAM daza dhyayanAmAM daza ane vyavahAranA cha uddezAnAM che, ema chavvIzane aMge kAlagrahaNAdi te te kriyA avidhie karavAthI (ke azraddhAasadbhAvAdi karavAthI) lAgelA aticAranuM pratikramaNa. tathA 'latavirAsthAnanAranuMnH'=sattAvIza sAdhunA zuSNeAnuM pAlanAdi nahi karavAthI lAgelA aticArAnuM pratikramaNa te guNe A pramANe che-1 thI 6-rAtrIbhAjana viramaNa sahita cha vratAnuM pAlana, 7 thI 11-pAMca indriyAnA vijaya, 12, bhAvazuddhi, 13-pratyupekSaNAdikriyAnI zuddhi, 14-kSamAnuM pAlana, 15-vairAgya, 16-17-18-mana-vacana-kAyAnI duSTa pravRttinA nirAdha, 19 thI 247 kAya jIvAnI rakSA karavI, 25-vinaya-vaiyAvacca-svAdhyAya vigere saMyamanA vyApArenuM sevana, 26- zItADhi pariSaheAnI pIDAone sahavI ane 27-prANAnta upasa vigeremAM paNa samAdhi rAkhavI. 'adRrzAvAyA. AvAXt:'=ahIM'AcAra' eTale AcArAMgasUtra ane 'prakalpa' eTale tenI ja pAMcamI cUlArUpa 'nizItha' x uddeza=mULa sUtra bhaNAvavuM-bhaNavuM, samuddeza arthAthI bhaNavuMbhaNAvavuM-sthira karavuM ane anujJA-bhaNeluM kharAkhara che evI tathA khIjAne bhaNAvavAnI saMmati levI-devI. athavA uddeza eTale bhaNavAnA kramanA niya, samuddeza eTale te kramanu anujJA aTale e rIte bhaNyA pachI bIjAne bhaNAvavAnA adhikAra, pAtrana ane Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAma sijjA nAmanuM adhyayana, e be maLIne 'AcAraprakalpa' AcArAMga' pacIsa adhyayane vALu hovAthI tenAM pacIsa ane temAM udghAtima (nAnuM prAyazcitta) anudghAtima (mATu !Ayazcitta) ane ArApaNA (ApelA prAyazcittamAM vadhAro karavA te), e (traNa prakAranAM prAyazcittane a MgenA jemAM vicAra che te) prakalpanAM traNa adhyayanA meLavavAthI aTThAvIzane a Mge (azraddhA- viparIta prarUpaNA-virUddha AcaraNA vigerethI) lAgelA aticA ronu pratikramaNa. AcAranAM pacIsa adhyayanAnAM nAme A pramANe che--1--zastraparijJA, ra-leAkavijaya, 3zIteAStrIya, 4-samyaktva, 5-AvaMtIlAkasAra, 6-dhUta (karma dhUnana), 7-~ vimeAha, 8-upadhAnazruta, 9-mahAparijJA, 10-pisSaNA, 11-zayyA, 12-irSyA, 13-bhASAjAta, 14-1aiSaNA, 15pAtraiSaNA, 16-avagrahapratimA, 17 thI 23-(1 sthAna, ra- naiSadhikI, 3-uccAraprazravaNa, 4-zabda, 5-rUpa, 6-parakriyA, 7-anyAnyakriyA, e) sAta samirka (sattakIyAM), 24-bhAvanA ane 25-vimukti temAMnA pahelA zrutaskaMdhamAM seALa ane bIjAmAM nava samajavAM, 'jotrirAtA pavazrutaprasaMnne:' pApanA kAraNa bhUta 29 prakAranuM zruta te pApazruta ane tenA prasaMge eTale sevA (AcaraNa) te pApazruta prasaMga, te sevavA vigerethI lAgelA aticArA pratikramaNa. te ogaNatrIsa A pramANe che-nimitta zAstranAM ATha aMgA1-divya'=vyantarAdi devAnA aTTahAsa vigerenA phaLanuM varNana jemAM hAya, 2-utpAta'=rUdhirane varasAda, vigerenA phaLanuM jemAM varNana hAya, 3-AntarikSa'=AkAzamAM thatA grahonA 83 . Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 zramaNa kriyA sUtrasanda bheda vigerenA phaLatu jemAM vana heAya, 4- bhauma''=bhumikaMpa vigere pRthvInA vikAra joine ja 'AnuM Ama thaze' vigere phaLa jaNAvanAra, 6-svara=SaDja' vigere svare (ane pakSio vigerenA svara) nuM phaLa jaNAvanAra, vyaMjana= zarIra uparanA masa tala vigere uparathI tenu phaLa jaNAvanAra ane 8-kSaNu=avayavAnI rekhAo uparathI tenu phaLa jaNAvanAra, e nimitta zAstranAM ATha aMgonA darekanA traNa traNa bhedo che, 1-sUtra, 2-vRtti ane 3-vArtika, e traNathI guNatAM (843=24) cAvIsa ane 25-saMgItazAstra, 26nRtyazAstra, 27-vAstuvidyA (zilpazAstra), 28-vaidyaka (auSadhanuM) zAstra ane 29 dhanurveda (zasrakaLAnApaka) zAstra, aMgavijjA nAmanA payajJAsUtramAM te nimittanAM ATha aMgo A pramANe kahyAM che-1-aMga, 2 svapna,'3-svara, 4-vyaMjana, 5-bhauma, 6-lakSaNA, cha--utpAta ane 8-AntarikSa (arthAt dine badale svapnazAstra kahelu che eTaleA bheda che.) tathA 'trirAtA modIyasthAne:'-meAhanIya nAmanu ceAthuM karma AMdhavAnAM trIsa kAraNeA sevavAthI lAgelA aticArAnuM pratikramaNa. te trIsa kAraNeA A pramANe che, 1--krUratAthI pANImAM DubADIne strI vigere trasa jIvAne haNavA, ra--hAthathI ke kapaDA vigerethI bIjAnuM mukha baMdha karIne (Duce| daine, gaLe Tu MpA daine, ke evI krUratA karIne) niyapaNe mArI nAkhavA, 3-rASathI cAmaDAnI lIlI vAdhara vigerethI mastaka" viMTIne mArI x sUtra=mULa graMtha, vRtti=sUtranA * vistRta anuM saMskRtamAM niyamana ane vArtika=vruttinA kAI kAI bhAganuM vadhu spaSTikaraNu. . Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pagAma sijjA 85 nAkhave, 4--krUratAthI mastake megara--huthoDA--ghaNu vigere mArIne mAthu vigere phADIne mArI nAkhavA, 5--saMsAra samudramAM DUbatA prANIone rakSaNa karavAmAM sama dharmanA nAyaka (gaNadhara--AcAya vigere)ne haNavA, 6--chate sAmarthya Ara (kaThAra) pariNAmathI glAnanI auSadhAdi sevA na kare, 7- sAdhune (ke dIkSAnA arthI gRhasthane) balAtkAre dharmabhraSTa kare (ke dIkSA letAM razake), 8--samyag darzanAdi (jJAna-darzana-cAritrarUpa)meAkSamArganI viparIta prarUpaNA ane sAdhu ke dharmasAdhanAnI nindA, vigere karIne tenA upara bIjAne arUci--asadbhAva pragaTa karavA dvArA sva-parane apakAra kare, arthAt leAkeAne jaina zAsananA dveSI banAve, 9-kevaLajJAna che ja nahi, athavA kAI kevaLI ane ja nahi, vigere tIrthaMkarAnI ke kevalajJAnienI nindA kare, 10-AcArya, upAdhyAya vigere sAdhuvanI (teonAM jAti--jJAna vigerenI) nindA kare, 11--jJAnadAna vigerethI upakAra karatA peAtAnA upakArI AcAya--upAdhyAya--gurU AdinI sevA vaiyAvacca na kare, 12--punaH punaH nimittakathanAdi dvArA adhikaraNa (AhAra upadhi Adi) meLave, 13-tInA bheda (kusaMpa) karAve, 14vazIkaraNAdi kare, 15--tyAga (paccakkhANu) karelA bhAgeAnI icchA kare, 16--vAraMvAra bahuzruta na heAya chatAM peAtAne bahuzruta ke tapa na karavA chatAM tapasvI tarIke jAhera kare. (bahuzrutamAM ke tapasvImAM gaNAve), 17--ghaNAone agninA dhumADAmAM gugaLAvIne mArI nAkhe, 18--peAte pApakarma karIne bIjAne Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 zramaNa kriyA sUtrasanna zire caDhAve, 19-peAtAnI upadhi-pAtrane kapaTathI chupAve (peAtAnA asad AcaraNane kapaTathI chupAvI. bIjAone Dhage, sadAcArImAM gaNAve), 20-asadbhAvathI sabhAmAM satya khelanArane paNa jUnA TharAve, 21--nitya kalaha kare, 22--bIjAne vizvAsa utpanna karIne (aTavI vigeremAM lai jaine) tenuM dhana vigere lUTI le, 23-e ja rIte parane vizvAsa pamADIne tenI strIne leAbhAve-lalacAve (vaza kare), 24--kumAra nahi chatAM bIjAnI AgaLa peAtAne kumAra tarIke jaNAve, 25-e rIte brahmacArI nahi chatAM peAtAne brahmacArI jaNAve, 26--jenI sahAyathI pote dhanADhya thaye hAya tenA dhanane lAbha kare, 27-jenA prabhAvathI pAte leAkaprasiddha (yazasvI) thayA hAya tene ja kAI rIte a MtarAya (du:khI) kare, 28-rAjA, senApati, maMtrI, rASTraciMtaka, Adi ghaNA jIvAnA nAyakane haNe, 29-kapaTathI nahi jovA chatAM 'huM devAne dekhuM chuM' ema kahI leAkeAmAM prabhAva vadhAre, 30--devAnI avajJA kare, arthAt viSayAMdha devAnu zuM prayeAjana che ? huM ja deva chuM, ema bIjAone jaNAve, (A trIsa prakAreAthI sAmAnyathI dareka karmanu'mAha' evuM nAma ApeluM hAvAthI sAmAnyatayA AThe ya karmone ane vizeSatayA mehanIkama ne jIva khAMdhe che) te mahAmeAhane pedA karanArAM, sAdhuone jenA pakSa thavA saMbhavita che, evAM trIsa sthAnakA paikI kAi karavAthI, kAi karAvavAthI ane kAI karavAnI manamAM icchA karavAthI je aticAra lAgye hAya tenuM pratikramaNa tathA trizatA siddhAviSNuLe:'= Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pagAma sijjA kamika nahi paNa siddhAvasthAnA prAraMbhamAM ja eka sAthe pragaTa thatA hovAthI Adi guNo kahyA che te ekatrIsa siddhAdi guNone aMge azraddhA-viparItaprarUpaNa--abahumAna, Adi karavAthI je aticAra lAgyuM hoya tenuM pratikamaNuMka e guNe A pramANe che-(geLa-cAra-vigere) pAMca saMsthAno (AkAre), zuklAdi pAMca varNo, surabhi-durabhi be prakAranA gaMdha, madhurA Adi pAMca prakAranA rase, gurU-laghu Adi ATha sparzIe ane purUSa veda vigere traNa veda, aThAvIzane abhAvate aThavIza tathA azarIrIpaNuM, asaM- gapaNuM ane janmarahitapaNuM ema ekatrIza guNe, athavA jJAnAvaraNIyAdi ATha karmono kSayarUpa ekatrIza guNe, te A pramANe pAMca prakAranuM jJAnAvaraNIya, nava prakAranuM darzanAvaraNIya, be prakAre vedanIya, darzana mehanIya ane cAritramehanIya ema be prakAre mehanIya, cAra prakAranuM AyuSya, zubha ane azubha ema be prakAre nAmakarma, be prakAre gevakarma ane pAMca prakAranuM aMtarAyakarma, ema 31 prakAranA karmane kSayathavArUpa ekatrIze siddhAdiguNo jANavA. "jhAtA yojavaMza =mana-vacana-kAyAnA prazasta genA saMgraha mATe nimittabhUta "AlocanA" vigere ga saMgrahanA batrIzaprakAro, tenA dvArA temAM) je aticAra se hoya tenuM pratikamaNa, te prakAre A pramANe che. 1- ziSya vidhipUrvaka AcAryane AlocanA devI. (pitAnA aparAdhe niSkapaTabhAve gurUne yathArtha kahI saMbhaLAvavA.), 2-AcAryuM paNa ziSya kahelI AlocanA (aparAdha) bIjAne Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 zramaNa kriyA sUtrasandarbha nahi jaNAvavA, 3-ApattinA prasaMgamAM (dravyAdi upasargomAM) paNa dharmamAM daDhatA keLavavI, 4-Aloka-paralokanA sukhanI apekSA vinA upadhAna (vividha tapa) karavAM, 5grahaNa ane AsevanarUpa be prakAranI zikSAnuM sevana karavuM, (vidhipUrvaka jJAna bhaNavuM ane kiyAmAM pramAda nahi kare), da-zarIranuM pratikarma (zuzruSA-zobhA vigere) nahi karavuM, --bIje jANe nahi tema gupta tapa kara, 8-nirlobhatA mATe yatna kara, lobha tajavo, 9-parISaho, upasargo Adine jaya kare, samabhAve sahavA. durbAna nahi karavuM, 10-saraLatA rAkhavI, 11-saMyamamAM tathA vrata vigeremAM (mUla-uttara guNomAM) pavitratA rAkhavI (aticAra nahi sevavA.), 12-samyakatvanI zuddhi sAcavavI (dUSaNAdi nahi sevavuM), 13-cittamAM samAdhi keLavavI (rAga-dveSAdi nahi karavA), 14-AcAranuM pAlana karavuM (dekhAva mAtra nahi kare), 15-vinIta thavuM (karavAgyane darekane vinaya kare) mAna nahi karavuM, 16-pairyavAna thavuM (dInatA nahi karavI), 17-saMvegamAM mekSanI ja eka sAdhanAmAM) tatpara rahevuM, 18--mAyAne tyAga karavo, 19-- dareka anuSThAnomAM suMdara vidhi sAcavavI, 20-saMvara kare (navAkarmabaMdhane bane teTale aTakAvavo), 21--AtmAnA dene upasaMhAra (ghaTADo) kare, 22- sarva paugalika IcchAonA virAganI (tyAganI) bhAvanA keLavavI, 23-mULa guNene aMge (caraNasittarImAM) vizeSa vizeSa paccakakhANa karavAM, 24-uttara guNone aMge (karaNasittarImAM) savizeSa Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5gAma sijaja pIphakhANa karavAM, 25-dravya ane bhAva ubhaya viSayamAM vyutsarga (vividha tyAga) karo. (dravyathI bAhya upAdhi Adine bhAvathI aMtaraMgarAgadveSAdino tyAga karapakSa taja), 26-apramattabhAva keLava, ra7-kSaNe kSaNe sAdhusAmAcArInuM rakSaNa-pAlana karavuM, . 28-zubhadhyAnarUpa saMvaga sevavo, 29-prANAnta vedanAnA udaye paNa manamAM (dharmamAM) kSobha nahi kare, 30-paugalikasaMbaMdhonuM svarUpa samajavuM ane tene tyAga karavA mATe savizeSa paccakhANa karavAM. 31--aparAdhenuM prAyazcitta karavuM ane 3ra-aMtakAle ArAdhanA (salekhanA) karavI, A pramANe 32 vegasaMgrahanuM pAlana-rasevana nahi karavAthI lAgelA aticArenuM pratikamaNa0 tathA "jhariMtratA mArAtanAma:'=gurUvandana adhikAramAM AvatI gurUnI tetrIza AzAtanAodvArA, athavA ahIM ja AgaLa sAkSAt kahIye chIye te tetrIza AzAtanAodvArA lAgelA aticAranuM pratikamaNa, te AzAtanAe arihaMtathI mAMDIne vAcanAcArya sudhInA ogaNIsanI ogaNIsa, tathA vyAviddha padathI mAMDIne chelle "svAdhyAya kALe svAdhyAya na karyo tyAM sudhInI mRta saMbaMdhI cauda maLIne tetrIza A pramANe samajavI. 1-'rihaMtAnAmAratana'=arihaMte nathI, athavA jANavA chatAM bhegone kema bhagave ? vigere avarNavAda balavAthI karelI arihaMtanI AzAtanA dvArA, -raddhAnAmarphAtanA'=kaI siddho nathI, vigere avarNa vAda balavAthI karelI siddhonI AzAtanAdvArA, Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kriyA sutrasandarbha 3-"mArAmArAtattayA, 4-3SyanAratanathar=A te mahArAthI nAkhe che, akulIna che, dubuddhi che, alpalabdhi (zakti) vALe che, ItyAdi avarNavAda bolavAthI karelI AcAryanI AzAtanA dvArA, tathA eja pramANe karelI upAdhyAyanI AzAtanA dvArA, pa-sAdhUnAmarrAtanA, 6-ranA ghInAmAzAtanayA'= bhajana, vAcanA, vigere prasaMge A te avasarane oLakhate nathI vigere bIjAM sAdhu-- sAdhvInA avarNavAda (apamAnAdi) karavAthI sAdhu-sAdhvIne aMge karelI AzAMtanAo dvArA, -AvAnAmAratanayAM, 8-avinAnAmArA taravA'= zrAvaka tathA zrAvikAne aMge paNa jina dharmane jANavA chatAM virati (cAritra) nahi lenAro zrAvaka-zrAvikAone dhanya (bhAgyavAna) kema kahevAya ? vigere balavAthI karelI AzAtanA dvArA, 9-vAnamAratanA' 10-revanAmArA tanayA'=deva tathA devIone aMge paNa e te aviratI che, kAmagamAM Asakta che, sAmarthya chatAM tIrthanI (zAsananI) prabhAvanA karatA nathI, vigere bolavAthI karelI AzAtanA dvArA, 11-6ovacArAtanA 12-gDhokArAtanA=ahIM manuSyane manuSyapaNuM vigere samAnatA te Aloka ane manuSyane devapaNuM vigere asamAnatA te paraleka jANa, tene aMge asatya prarUpaNAdi karavAthI karelI AzAtanA dvArA, 13-"vaphTIprazakhrastha ghamasthAzAtanA'=kevalajJAnIoe kahelA zrata cAritra (jJAna-kriyA) rUpa dharmanI, jemake "Agama prAkRta, bhASAmAM raceluM che, te keNa jANe che ke kaNe kapeluM che? Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAma sijjA 91 asatya vigere zrutane aMge, tathA jemAM dAna devAnuM nathI te cAritrathI zuM kalyANa thAya ?" vigere cAritrane aMge avarNavAda meAlavAthI karelI AzAtanAdvArA, 14-sadevamanujJADapurovacArazAtanayA'=ahIM devathI ulAka, manuSyathI tioleAka ane asura zabdathI adheAlAka, ema traNa leAka (rUpa caudyarAja)ne aMge 'sAta dvIpa-sAtasamudra jeTalA ja leAka che, brahmAe utpanna karelA che, athavA prakRti ane purUSanA ceAgathI thayelA che, vigere asatyaprarUpaNAdine cage karelI AzAtanAdvArA, 15-sarvaprALamUta'vasAvAnAmAjJAtanayA'=ahIM 'prANA' eTale eindriyAdi pragaTa zvAseAAsavALA thaelA thatA ke thanArA jIvA, bhUtAni'=pRthvI vige2e pAMca sthAvara, jIvA'=jIve te jIvA, arthAt AyuSyane bhAgavatA sarva jIvA ane 'satvA=sa sArI-asaMsArI sarva jIve, ema judo judo artha karavA, athavA judA judA dezanA ziSyAne samajavA mATe judA judA zabdo hovA chatAM darekanA eka ja sajIvA'ema artha samajavA, teonI temanA svarUpathI viparIta prarUpaNA (azraddhA) Adi karavAthI thayelI AzAtanA dvArA, te viparIta prarUpaNA vigere A rIte jemake, eindriyavigere jIvA mAtra aMguThAnA parva jevaDA ja che, pRthvI AdimAM teA hAlavuM-cAlavuM vigere caitanya kriyA dekhAtI nathI mATe te jIvA nathI, jIvA teA kSaNika che, aMguThAnA parva jevaDA mAtra saMsArI ja che, saMsArathI pAra pAmelA kAi che ja nahi, meAkSa te mujhAyelA dIpaka Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hara zramaNa kriyA sUtrasandarbha sarakhe abhAvarUpa che, vigere kaI-kaI darzanavALAnAM je manta che, te asatya prarUpaNA samajavI. 16-dhArArAtanA'= kALa dravyane na mAne, kALa che ja nahi, athavA jagata kALanI pariNatirUpa che, ItyAdi kALanI viparIta prarUpaNA ke azraddhAdi karavAthI karelI AzAtanA dvArA, 17-putAratanayAM'= jJAnAcArane aMge viparIta bele, jemake-mAMdAne vaLI kALa-akALa kaye ? melAM vacce devAmAM vaLI kALa-akALa ke ? je jJAna mekSanuM sAdhana che te tene mATe "A kALa ane A akALa' vigere zA mATe ? tathA "AgamamAM jyAM tyAM te ja cha kAyanuM, te ja vratanuM, vigere vAraMvAra eka ja viSayanuM varNana karI punarUkti doSa karyo che, sAdhune vaLI tiSanI zI jarUra hatI ke "jyotiSaprAbhata viMgere graMthe racyA haze ? vigere zAstrane avarNavAda bole, ItyAdi AzAtanA dvArA. teramI AzAtanA mRtadharmane aMge kahI ane A svataMtra zratane aMge ja kahI, mATe punarUkta doSa nathI. 18-"zutarevatAcA rAtanA=zrata devI che ja nahi athavA tenAmAM kAMI sAruM cheTuM karavAnI zakti ja nathI vigere viparIta bolavA rUpa AzAtanA dvArA, 19-vAranAvArthacAratanA= vAcanAcAryane aMge teo sAmAnA sukha-duHkhane khyAla karyA vinA vAraMvAra ghaNAM vandana devarAve che ItyAdi asadbhAvapUrvaka vacana belavA vigerethI karelI AzAtanA dvArA, ema ogaNIsa AzAtanA - kahI. have pachInA vAjhuddha vigere 14 pade zratane aMge. kiyA ane kALa Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pagAma sijjA 93 AzAtanA dvArA, AzAtanA dvArA, viSayaka hAvAthI punarUkta doSa samajavA nahi. te A pramANe che-1-'thavuvirtta=sUtrAdimAM astavyasta karyuM, jema mALAmAM ratnA nAnAM-meTAM jema tema pAve tema zrutamAM paNa krama vigere sAcave nahi, uccAra yathArtha kare nahi, ityAdi AzAtanA dvArA je aticAra karyAM tenuM pratikramaNa, ema AgaLa paNa vAkya saMbaMdha karavA. ra-cayAbhraMkita'= jyAMthI tyAMthI vastu lAvIne banAvelI kALInI kSAranI jema judAM judAM zAstronA pAThA (a MgreA) meLavIne mULa zAstrane svarUpathI badalI nAkhavArUpa 3-dInAkSar'=akSara nyUna karavArUpa 4'anyakSara = akSara vadhAravA5 AzAtanA dvArA, 5-vInaM'=pada ghaTADavArUpa AzAtanA dvArA, 6-vinaya*ti"=cita vinaya nahi karavArUpa AzAtanA dvArA, 7- ghoDhInaM=' udAtta, anudAtta vigere te te varNanA ghASa(avAja) yathArtha nahi karavArUpa AzAtanAdvArA, 8-'zeDhIna'= vidhipUrvaka ceAgodbahana nahi karavArUpa AzAtanA dvArA, -'jIju sa~'='suSDa' zabdaneA prAcIna 'bhASAmAM 'adhika' artha thatA hAvAthI ahIM gurUe alpadyutane ceAgya sAdhune 'suSThu' eTale ghaNuM zruta ApyuM arthAt ceAgyatA rahitane vadhAre bhaNAvavArUpa AzAtanA dvArA, 10-juhu prancchinna'= ziSye luSitacitte sUtrAdi grahaNa karavA (bhaNavA) rUpa AzAtanA dvArA, 11-cAhe ta: svAdhyAyaH, 1ra-jAhe na ta: svAdhyAyaH -svAdhyAya mATe niSiddha samaye svAdhyAya karyo ane aniSiddha samaye svAdhyAya na karyAM, ema Ubhaya Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kriyA sUtrasandarbha rIte AzAtanA dvArA, 13-svAdhyAya svacAritam, 14-arNAdhi rAjasthati =ahiM svAdhyAya e ja vyAkaraNanA niyama pramANe svArthamAM pratyaya AvatAM svAdhyAyika ane svAdhyAyika nahi te asvAdhyAyika, (enAM kAraNe rUdhira-hADakuM vigerene paNa kAraNamAM kAryane upacAra karavA dvArA asvAdhyAyika kahevAya) te asvAdhyAyikanuM varNana A graMthamAM ApeluM che te anadhyAya prasaMge svAdhyAya karyo ane adhyAyanA abhAve svAdhyAya na karyo ema Ubhaya rIte AzAtanA dvArA je aticAra sevyo hoya tenuM pratikramaNa karuM chuM. ema sarvatra vAkya saMbaMdha jeDa. ema eka vigerethI tetrIsa sthAne sudhI lAgelA aticArenuM pratikamaNa sUtramAM kahyuM, te uparAMta AgaLa paNa samajavuM. jemake zrI jinezvaronA cetriza atizayamAM azraddhA, viparIta prarUpaNA vigerethI karelI AzAtanA dvArA, buddhanA pAMtrIsa vacanAtizAmAM azraddhAdi karavA dvArA, uttarAdhyayanamAM chatrIsa adhyayanamAM azraddhAdi karavArUpa AzAtanA dvArA, yAvat " tArAyukta zatabhiSA nakSatra hoya che tyAM sudhI samavAyAMga sUtramAM kahelA te te prakArene aMge te te prakAranI AzAtanAnuM pratikamaNa jANavuM. e pramANe aticArenI vizuddhi karIne A pramANe namaskAra kare, athavA pUrve karelI azubha sevanAnu (aticAranuM) pratikramaNa karIne punaH tevuM nahi karavA mATe pratikamaNa karanAra namaskArapUrvaka kahe ke Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pagAma sijjA __ namazcaturvisataye tIrthakarebhyaH Rssbhaadimhaaviirpryvsaaremya =zrISabhadevAdi prabhu mahAvIra sudhInA covIsa tIrthakarene namaskAra thAo. ema namaskAra karIne prastuta jaina pravacana (Agama)nA guNenuM varNana (prazaMsA karatA kahe ke "meva sAmAyika vigere pratyAkhyAna paryanta, athavA AcAryanI jhaverAtanI peTI tulya bAra aMgerUpa "nartha kAvara=ahIM nathaM=bAhya-atyaMtara graMtha (parigraha)thI mukta thayelA nirca (sAdhuo)nuM pravacana= jemAM prakRSTatayA (vizeSa rUpamAM vyApakarUpe) jIva-ajIva Adi padArthonuM varNana kareluM che te Agama, arthAt e ja sAdhu jIvanane upakAraka Agama, te kevuM che te jaNAve che ke varca= sajajanone hitakArI, vaLI naya (nyAya) darzana paNa pitAnA viSayenA nirUpaNamAM satya che mATe kahe che ke "anuttara =jenAthI uttara (zreSTha) bIjuM kaI darzana nathI, kAraNa ke samasta padArthonuM emAM yathArtha svarUpe pratipAdana kareluM che. vaLI kaI , mAne ke bIjuM paNa kaI zAstra AvuM haze mATe kahe che ke varjisaeN= (varSa athavA je vastra te ja stra ema svArthamAM pratyaya AvavAthI vastranI siddhi samajavI), advitIyaM, jenI barAbara bIjuM kaI pravacana nathI evuM, tathA pratip'=sarva viSayonuM prarUpaka hevAthI, athavA sarvana (apekSAo) rUpa hovAthI mokSa prApti karAvanArA guNothI bhareluM-paripUrNa, taiiyAra=mekSamAM laI janAruM arthAta mukti prApta karAvanAruM) athavA nyAyathI yukta (nItine Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kriyA sUtrasanna samajAvanArUM) vaLI keAi mAne ke evuM paNa e Agama azuddha haze ? tenA nirAkaraNa mATe 'aMzuDha'=kaSa-cheda ane tApa e traNa parIkSAethI zuddha hAvAthI sarvathA zuddha. ekAnte kalaka (doSa) vinAnuM, vaLI kAI mAne ke evuM paNa tenA svabhAve ja kadAca sa'sAranA kAraNabhUta mAyAdi zalyAne dUra karavAmAM asamartha haze, mATe kahe che cacattataM = traNa zalyAne kApI nAkhanArUM. have paradA ke jeo siddhi Adine mAnatAM nathI, tenu nirAkaraNa karatAM kahe che ke siddhimAga:-muminA'= ahiM siddha thavuM (karavuM) te siddhi arthAt hitakara bhAvA (avasthA) nI prApti te siddhi, tenA mArUpa ane mUkAvuM te mukti, arthAt ahitakArI karma (saMbaMdha)thI chUTA thavuM te mukti, tenA mA rUpa, arthAt AtmAnA hitakArI padAnI prApti karAvavA dvArA ane ahitakAraka karmonA saMbaMdhane tADAvavA dvArA meAkSanI siddhi karAvanArUM. (ahIM 'mArza' pulliMge chatAM 'A prayAgathI mULamAM napuMsakapaNu che ema samajavu) A vizeSaNAthI jeo ema mAne che ke muktAtmAone kevalajJAnAdi guNo hAtA nathI ane te karmothI yukta hoya che" teonA duya (anyAyI nirUpaNa)nu nirAkaraNa karyuM samajavu. 'niLimAn:'=ahIM 'vA' dhAtu uparathI bahula a mAM 'lyuTa' pratyaya AvavAthI 'cAra' zabda ane che tenA artha jyAM jIvA jAya te yAna sthAna, nirUpama (zreSTha) yAna (sthAna) mATe nirmyAna, arthAt 'iSaprAkbhArA' (siddhazilA) nAmanu muktAtmAonu sthAna, da Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pagAma sijja tyAM javAne mArga, mATe "niyAmA =A vizeSaNathI je muktAtmAonuM sthAna aniyata jaNAve che te durnaya (kuvikalpavALA)nA matane pratikAra karyo samajavo. vaLI 'nivAmA =nivRtti (zAnti) te nirvANa arthAta saMkaLa karmono kSayathI pragaTatuM AmAnuM atyaMta (saMpUrNa-- avinAzI-zuddha-nirUpAdhika) sukha, tene mArga te nirvANamArga, A vizeSaNathI jeo mAne che ke muktAtmAo sukha-duHkha banethI rahita hoya che, teonA kuvikalpa (durnaya) ne nirAza karyo samajavo. have tenI ghaTanA karatAM kahe che ke- marina'=satya, athavA punarUkta deSa TALavA mATe pUrve "rajane artha "satya" karyo che, tethI ahIM sarane paryAya "sArca karIne "a" eTale pUjA sahita te "sAce evo artha kare, kAraNa ke A pravacana jagatane pUjAnuM paNa sthAna (pUjya) che. "vigha=(adAvarita) nAza vinAnuM, mahAvidehAdi kSetramAM satata cAlu hevAthI zAzvata, "sarvaduvArIkhamA =sarva duHkha prahaNasarvathA kSINa thayAM che tyAM te mekSa, tene mArga eTale meLavavAnuM kAraNa. have paropakAra karavA dvArA pravacananuM ciMtAmaNapaNuM siddha karavA kahe che ke-"satra sithatA va: =A nircatha pravacanamAM tenI ArAdhanAmAM) rahelA ja vidracatti'= aNimA vigere labdhio (atizaya) rUpa phaLanI siddhi (prApti) kare che, vaLI 'puNyati =bodha pAme che, kevalajJAna-darzanavALA bane che, vaLI "mutte=bhapagrAhI Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 zramaNa kriyA sUtrasandarbha (aghAtI) karmothI paNa mukta thAya che, vaLI 'ghanirdhArita (athavA pAThAntara "nivRtti)=sarva rIte nirvANa (zAntine) pAme che, eTale zuM te kahe che ke-sarvaduHvAnAmane yunita =zarIra ane mana saMbaMdhI sarva duHkhane vinAza kare che. e pramANe pravacanano mahimA varNavIne have ciMtAmaNI ratna tulya e pravacanamAM karmamelane dhovAmAM samartha pANInA pravAhatulya potAnI zraddhAne pragaTa karatAM kahe che ke-"te dharma =je A nirgatha pravacana saMbaMdhI dharma kahyo temAM huM 'tti (tevI ja rIte te che evI pratIti vizvAsa) karuM chuM. koIne sAmAnya rUpe paNa vizvAsa thAya mATe vizeSaNa kahe che ke "jema =emAM daDha zraddhA karuM chuM, athavA ene prIti karavA rUpe svIkAra karuM chuM. vaLI "af= =e dharmanI vadhAre sevA karavAnI bhAvanA pUrvaka sevAnI rUci-abhilASA karuM chuM. ahIM prIti ane rUcimAM e bhinnatA che ke koI jIvane dahIM-dUdha vigere upara prIti hovA chatAM sadeva tenI rUci na hoya. ema prItithI rUci judI samajavI. vaLI "pRAAmitrate dharmanI AsevanA (pAlana) karavA rUpe sparzanA karuM chuM. tathA "rAni' (ahIM "vi pATha vadhArAno jaNAya che te paNa je te atirUDha che te) teno artha 'pAlana" eTale aticArathI tenuM rakSaNa karuM chuM, ema have pachI kahevAze te "ginto pAThane artha paNa e rIte samajI le. vaLI "anuvADhavAmi=punaH punaH rakSA karuM chuM, te pachI "te dharma pradhAna pratIyana (itimAno) racan Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pagAma sikkA 90 spRzan (pAlayan ) anupAlayan tasya dharmasya (kevaliprajJaptasya) abhyutthito'smi ArAdhanAyAm virato'smi viraajAthAkU =ema te dharmanI zraddhA, pratIti, rUci, sparzana, pAlana ane anupAlana karate huM te kevali kathita dharmanI ArAdhanA karavAmAM udyata thayo chuM ane virAdhanAmAM(thI) nivRtta thaye chuM--aTakya chuM. have eja ArAdhanA-virAdhanAmAM udyama ane nivRttine vibhAga pUrvaka jaNAve che ke-raMgamaM=prANAtipAtAdi rUpa asaMjamane "jJAnAmi =jJAnathI jANIne paccakhANa dvArA tyAga karuM chuM, tathA "saMyamaM=jenuM svarUpa A granthamAM juduM kahyuM che te saMjamane "=aMgIkAra karuM chuM, ema rijhAnAnuM ane sArA padano artha AgaLa paNa samajI le. have saMyamane svIkAra je asaMyamanA aMgeno tyAga karavAthI thAya te asaMyamanuM mukhya aMga abrahma che mATe tene tajavA kahe che ke-"brahma =ahIM bastikarmane aniyama te abrahma ane graha =bastikarmane niyama te brahma, temAM samajIne abrahmane tyAga karuM chuM ane "brahmane svIkAra karuM chuM. vaLI asaMyamanA aMgabhUta "hai=akRtyane jANI-samajIne tyAga karuM chuM ane "zaef=kRtyane svIkAra karuM chuM, ema sarvatra samaja pUrvaka tyAga ane svIkAra samajI le. have "akalpa ajJAnathI ja thAya che mATe tene parihAra karavA kahe che ane =samyam jJAnathI viparIta je ajJAna tene tyAga ane "brAnaMRjinavacana tene svIkAra karuM chuM. Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 zramaNa kriyA sutrasandarbha e ajJAnanA prakAranA tyAga mATe kahe che "ziyA'= nAstikane mata akiyA, tene tyAga ane fai=Astikane samyaguvAda, tene svIkAra karuM chuM. vaLI ajJAnanuM mULa mithyAtva che mATe tene tyAga karavA kahe che fmathyAraa=atatvamAM rUci (athavA tattvamAM rUcine abhAva) tene tyAga ane "sabhya varva=tattva rUcino svIkAra karUM chuM, have "adhie mithyAtvanA aMgabhUta hevAthI kahe che "avoI mithyAtvanA kAryarUpa je zrIjinadharmanI aprApti te adhine tyAga ane "vofdha =samyakatvanA kAryarUpa zrIjinadharmanI prAptirUpa bodhi teno svIkAra karuM chuM, have mithyAtva te mokSane unmArga che mATe bIjA paNa unmArgane tyAga karavA kahe che ke "mA"=mithyA--avirati-kaSAyAdine tyAga ane "mA=samyagradarzana, prazama-savegAdine aMgIkAra karuM chuM. uparyukta padenA pAThane kama jaNAvanArI A saMgraha gAthA kahI che. " saMjame baMbhe kappe, nANe kiriAi sammabohIsu / magge savipakaravesuM, parina uvasaMpayA kamaso // 1 // " bhAvArtha saMyama, brahma, kalpa, jJAna, kriyA, samyakatva, badhi ane mArga e sAtamAM asayaMmAdi sAtanuM parijJAna ane saMyamAdi sAtane svIkAra karuM chuM ema samajavuM. have chadmasthapaNAthI keTaluM yAda kare ? mATe sarva doSonI zuddhi mATe kahe che ke-gharamAmi =je kaMI DuM Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pagAma sijja 101 paNa mane smRtimAM che te ane "na je chadmasthapaNAne kAraNe upaganA abhAve mane smRtimAM nathI, tathA ita pratimami'=upayogathI je jANavAmAM AvyuM ane pratikramaNa karyuM) tathA "batamAma'= je sUkrama jANavAmAM na AvyuM tethI pratikramaNa na karyuM) e pramANe je kaI aticAra lAge hoya "tI sarvaza vinivastha ativAstha pratimAna'=te sarva divasa saMbaMdhI aticArenuM pratikamaNa karuM chuM. (ahIM aticAre ghaNA chatAM jAtimAM eka vacana samajavuM). " ema pratikramaNa karIne punaH paNa akalyANakara pravRttine parihAra karavA pitAnA svarUpane vicAra karate kahe che ke "pramoda =huM tapa-saMyamamAM rakta zramaNa (sAdhu) chuM, temAM paNa "caraka vigere anya darzanIya sAdhu nahi paNa "saMvataH'=samasta prakAre yatanAvAn (pramAdanA parivAra mATe prayatnazIla) chuM ane havethI 'virata-pApathI nivRtta za chuM arthAt bhUtakAlIna aticAranI niMdA karate ane bhaviSyakAlInane saMvara (tyAga) karate huM aticArothI aTakya chuM, tethI "tirta'=vartamAnamAM paNa akaraNaya rUpe 'thAthAta pAva=tyAga karyo che pApakarmone jeNe e huM tAtparya ke bhUtakALanAM pApakarmanI niMdA ane bhaviSyakALane aMge saMvara karelo hevAthI huM vartamAnamAM paNa pApakarmanA pratyAkhyAna (tyAga) vALa chuM. vaLI niyANuM karavuM te saMsAranuM mULa hovAthI maTe cheSa che, mATe pote e doSa rahita che ema bhAvanA Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 zramaNa kriyA sUtrasandarbha bhAvate kahe che ke "niyAnA =huM niyANA rahita chuM (arthAt A nirgatha pravacananI ArAdhanA kaI ehikapAralaukika bAhya sukhanI icchAthI karatuM nathI.) vaLI sakala guNanA mULabhUta "darzana pitAnAmAM che e vicAre che keergium: =huM samyaga darzanavALe chuM. have (AgaLa kahe che te) mAruM vaMdana dravyavaMdana nathI ema bhAvate kahe che ke-nAyAmRSavilaMta =mAyApUrvaka mRSA bolavuM te mAyA mRSAvAda, tenAthI rahita e huM zuM karuM chuM te kahe che- * - vyAkhyA-arvavata theg dipamukag=aDhI dvipa ane vaccenA be samudromAM arthAt jambudvIpa, dhAtakIkhaMDa ane puSparAvarta dvIpa aDadhe, ema aDhI dviIpa ane vaccenA lavaNa tathA kAlodadhi nAmanA be samudromAM, ahIM samudra kahevAnuM kAraNa e che ke-kaI prasaMge cAraNa munio vigere samudramAM thI pasAra thatA hoya tyAre samudramAM paNa hoya. e aDhI dvIpamAM paNa " gvarANu =5-bharata, pa-airAvata ane pa-mahAvideha rUpa " bhUmi-karmabhUmiemAM, 'jAvata: nit sAdhava' je kaI sAdhuo, upakaraNa tarIke "jJAchA -praduSArahyA. e ane gucchA tathA pAtrane dhAraNa karanArA, ahIM gucchA ane pAtro kahevAthI "pAtrA, jhoLI, nIceno guccho (pAtrasthApana), pAtrakesarikA, paDalA, rajastrANa ane guccheda (upara), e pAtrane saghaLe upadhi samaja. kAraNa ke Adi ane anya zabdanA kathanathI madhyanuM kathana paNa Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pagAma sijjA - - 103 AvI jAya che, ahIM paNa "guccha ane pAtra be zabda Adi ane atyamAMnA che mATe sarva upadhi jANo. tathA "madAvratadhArA"=paMcamahAvratamAM "dhArA" eTale prakarSa (pariNAmanI vRddhi) vALA, vaLI upAdhi Adi ekAdi vizeSaNathI rahita pratyeka buddho vigerene paNa sAthe gaNavA mATe kahe che ke- "magvarAsADhAdhArA=aDhAra hajAra zIlAMgane dhAraNa karanArA. je koI rajoharaNAdi upakaraNaupadhi vinAnA paNa hoya te saghaLAne vandana thaI zake mATe A vizeSaNa sArthaka che. aDhAra hajAra zIlAMga A pramANe che- sIlaMgasahassANaM, aTThArasagassa niphatti // 1 // " bhAvArtha-mana, vacana ane kAyA, e traNa gethI; karavuM-karAvavuM ane anumodavuM nahi e traNe karaNathI, AhAra-bhaya-mathuna ane parigraha, e cAra saMjJAthI, sparza nendriya Adi pAMca IndriyathI, tathA pRthvIkAyAdi pAMca ekendriya, traNa vikalendriya ane saMjJI-asaMjJI be paMcendriya, ema daza prakAranA chane, kSamA, mRdutA, Arjava, nirlobhatA, tapa, saMjama, satya, zauca, Arkicanya, (aparigraha) ane brahmacarya, e daza prakAranA yati dharmanI rakSA karavA pUrvaka (343444pa10410=18000) zIla (AtmadharmanI rakSA thAya te aDhAra hajAra prakAre zIlAMganA (sadAcAranA) jANavA. pratyekanI judI judI bhAvanA te A pramANe karavI. Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 zramaNa kriyA sUtrasanna AhArasa sAthI mukta, zrotre driyathI saMvRta ( zAbdika viSayanA parihAravALA) kSamAvAna, pRthvIkAyanA Arabhane, manathI, na kare, te eka prakAra, e pramANe mRdutAvALAne bIjo prakAra, ema daza dharmanA darza prakAza eka ja pRthvIkAyanA thAya. te pramANe apakAya vigere bAkInA nava prakAranA jIvAnA daza daza gaNatAM eka indriyanA se| thayA, tene pAMca indriyathI guNatAM pAMcase thAya, te eka AhArasa jJAnA thayA, ema bAkInI traNa saMjJAnA paNa gaNatAM kula be hajAra thAya, te eka maneyAganA thayA, tema traNe cAganA gaNatAM cha hajAra thAya ane te paNa 'svayaM' karavAnA' thayA tema karAvavAnA-ane anume davAnA gaNatAM aDhAra hajAra thAya. 'akSatadAraeAritra=ahIM AkAra eTale svarUpa ane akSata AkAra=aticArathI jenuM svarUpa kSata (kRSita) nathI thayuM evA nirmaLa cAritravALA. (mULapAThamAM *'gavA che temAM ASa prayAgathI 'ukAra' thayele che ema samajavu) 'tAn sarvAr'=te gacchavAsI ke jinakalpikAdi gacchathI mukta thaelA, sarvane sA'=mastakathI, 'manalA'=aMtaHkaraNathI ane 'matakrena' mastakathI 'vande'=huM vAMdu chuM. ema vacanadvArA uccAra karIne e ja varSe" pAThathI (manathI, * kAi sthaLe 'akSudra' evA paryAya karIne 'azruva'eTale atuccha arthAt suMdara-timaLa cAritravALA evA adha karyAM che te banne ekA che. kAI sthaLe 'prapannuyAya'" evA mULa pAThAntara paNa jovAmAM Ave che. Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAma sijjA 105 vacanathI ane mastakathI eTale kAyAthI) vandana karUM chuM. ema 'vande'" kriyApadanI puna: caiAjanA karavI. e rIte sAdhuone vAMdIne puna: sAmAnyathI sarva jIvAnI sAthe kSamApanA pUrvaka maitribhAva batAvatAM kahe che ke 66 17 khAmi savjIve, savve jIvA khamaMtu me / mittI me savvabhUesa, veraM majjha na kei // 2 // bhAvA--spaSTa che. sarva jIvAne huM khamAvuM chuM, sarva jIvA paNa mane kSamA karo, mAre sarva jIvA sAthe maitrI che, mAre kAinI sAthe vaira nathI. ahIM 'sarva jIvA mane kSamA kare? ema kahevAthI teone paNa akSamAne kAraNe mArA nimitte karmabaMdhana na thAe' ema karUNA darzAvI che. have peAtAnuM svarUpa (ArAdhakapaNuM) batAvavA pUrvaka sUtranI samAptinA ma Mgala mATe kahe che ke ** " evamahaM Aloia, niMdia garahia dugaMchiuM sammaM / tiviheNa paDikkato, vaMdAmi jiNe cauncIsaM // 1 // bhAvA --ema pratikramaNa sUtramAM kahyA pramANe 'bAhocya'=gurUnI samakSa (aticArone) pragaTa karIne, nimphivA'=Atma sAkSIe peAtAnA pApakArI paryAyanI nindA karIne, ditva'=gurU sAkSIe peAtAnI nindA karIne, 'jIguptisthA'='e pApapravRtti duSTa che' ema tenI duchA karIne, athavA kAI sthaLe duchinna' pATha che te pAMcamI vibhaktinA leApavALA che mATe tenA paryAya jIjItiAt' samajIne e rIte jugupsA karelA pAvyA Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 zramaNa kriyA sUtrasandarbha pArathI (aticArAthI) 'samyak trividhana pratijrAnta:'-samyag (sArI rIte) mana, vacana ane kAyAthI nivRtta (mukta) thayelA huM vande |jJanAna caturvitim'-cAviza jinezvarane vandana karUM chuM. e AleAcanA, nindA, garhA ane prati kramaNanuM phaLa anukrame zalyAnA udhdhAra, pazcAttApa, puraskAra (anAdara tiraskAra) ane teAnAM chidrone DhAMkavAM (vratAne akhaDa banAvavA), vigere uttarAdhyayana sUtrathI jANavuM. ema daivasiMka pratikramaNa (sUtra) kahyuM, rAI paNa prema ja samajavuM mAtra devasika pAThane sthAne rAtrika (T) zabda kahI rAtrinA aticArA kahevA. prazna--je rAtrikamAM paNa A pratikramaNa sUtra ja kahevAnuM che te temAM phchAmi prattimira oarabi vigere geAcarInA aticArAnuM pratikramaNa nirarthaka che, kAraNa ke rAtre geAcarInA doSone saMbhava nathI. uttara--ekAnta ema nathI svapna vagerethI paNa geAcarInA aticAreAnI rAtre paNa saMbhAvanA che, athavA sUtra pAThe akhaMDa rAkhavA mATe e khelavAnA che. jo ema na hoya tA ceAgeAdvahana karanArA sAdhue ke jeone parajhavavA cAgya AhAra vAparavAnA adhikAra nathI tene paNa paccakkhANamAM 'TThiAvaLiyanarena' AgAra zA mATe uccAravA joie ? mATe e AlAvaoN belavAmAM kaMI doSa nathI. // iti zrI pagAmasijjA sAtha sampUrNam // Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // zrIpAkSikasUtram // titthaMkare atitthe, atitthasiddheya titthasiddhe y| siddhe jiNe risI maha - risI ya nANaM ca vaMdAmi // 1 // je - ya imaM guNarayaNasAyaramavirAhiUNa tinnasaMsArA / te maMgalaM karitA, ahamavi ArAhaNAbho ||2|| mama maMgalamarihaMtA, siddhA sAhU suyaM ca dhammo a / khaMtI guttI muttI, ajjavayA maddavaM ceva ||3|| loammi saMjayA jaM, kariti paramarisidesiamuAraM / ahamavi uvaDio taM, mahanvayauccAraNaM kAuM // 4 // se kiM taM mahavayauccAraNA ? mahantrayauccAraNA paMcavihA pannattA, rAIbhoaNa veramaNa chaTTA, taM jahA- savtrAo pANAvAyAo veramaNaM 1. savvAo musAvAyAo veramaNaM 2, savvAo adinnAdANAo veramaNaM 3, savvAo mehuNAo veramaNaM 4, saccAo pariggahAo veramaNaM 5, savvAo rAIbhoaNAo veramaNaM ||6|| tattha khalu paDhame bhaMte ! mahavvA pANAr3avAyAo veramaNaM savvaM bhaMte! pANAvAyaM paccakkhAmi, se suhUmaM vA, ghAyaraM vA, tasaM vA, thAvaraM vA, neva sayaM pANe aivAejjA, nevannerhi pANe aivAyAvijjA, pANeaivAyaMte va annena samaNujANAmi, jAvajjIvAe tivihaM tiviheNaM, maNeNaM vAyAe kAraNaM na karemi, na kAravemi, karaMtaM pi annaM na samaNujANAmi, tassa bhaMte ! paDikkamAmi niMdAmi garihAmi appA vosirAmi // se pANAivAe caubihe pannate / taM jahAdantrao khittao kAlao bhAvao, davvao NaM pANAivAe chasu Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 zramaNa kriyA sUtrasandarbha jIvanakAsu / khittao NaM pANAivAe savvaloe / kAlao NaM pANAvAe diA vA rAo vA / bhAvao NaM pANAvAe rAgeNa vA doseNa vA / jaM mae imassa dhammassa ke lipannattassa ahiMsAlakkhaNassa saccA hiDiassa viNayamUlassa khaMtippANassa ahiraNasovanniassa ubasamapabhavassa navabaMbhaceraguttassa apayamANassa bhikkhAvittiassa kukkhIsaMbalassa niraggisaraNassa saMpakkhAli assa cattadosassa guNaggAhiassa nivciArassa nivvittilakvaNassa paMcamahavvayajuttassa asaMnihisaMcayassa avisaMvAiassa saMsArapAragAmi assa nivvANagamaNapajjavasANaphalassa, putri anAyA asavaNayAe ahi ( A ) e abhigameNaM abhigameNa vA pamAeNaM rANadosapaDibaddhayAe bAlayAe mohayAe maMdayAe kiDayAe tigAravagaru ( a ) yAe caukkasAovagaeNaM paMcidiovasaNaM par3appanabhAriyAe sAyAsukkhamaNupAlayateNaM ihaM vA bhave, annesu vA bhavaggahaNesu, pANAivAo kao vA, kArAvio vA, kIraMto vA parehiM samaNunnAo, taM niMdAmi, garihAmi, tivihaM tiviheNaM maNeNaM vAyAe kAraNaM, aIaM niMdAmi, paDuppannaM saMvaremi, agAgayaM paccakkhAmi savvaM pANAivAyaM, jAvajjIvare aNissio'haM neva sayaM pANeaivAejjA, nevannehiM pANe aivAyAvijjA, pANe aivAyaMte vi anne na samaNujANijjA ( NAmi ), taM jahA - arihaMtasakkhiaM siddhasakviaM, sAhusakviaM, devasakkhiaM, appasakkhiaM evaM bhavai bhikkhu vA bhikkhuNI vA saMjaya - viraya - paDiya - paccakrakhAya - pAvakamme, C Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAkSikasUtra 108 diA vA rAo vA, egao vA parisAgao vA, sutte vA jAgaramANe vA, esa khalu pANAvAyassa veramaNe hie muhe khame nissesie ANugAmie pAragAmie sandhesiM pANANaM, savvesiM bhUyANaM, savesi jIvANaM, savvesiM sattANaM, aduvakhaNayAe asoyaNayAe ajUraNayAe atippaNayAe apIDaNayAe apariyAvaNayAe aNuddavayA mahatthe mahAguNe mahANubhAve mahApurisANucinne paramarisi desie pasanthe, taM dukkhavakhayAe kammakkhayAe mo (mu) kkhayAe ghohilA bhAe saMsArutAraNAe ti kaTTu unasaMpajjitA NaM viharAmi / paDhame bhaMte ? mahavva uvaDio mi saccAo pANAr3avAyAo veramaNaM // 1 // 3 ahAvare docce maMte ? mahantrae musAvAyAo veramaNaM / savyaM bhaMte ! musAvAyaM paccakakhAmi / se kohA' vA lohA vA bhAvA hAsA vA, netra sayaM musaM vaejjA, nevannehiM musaM vAyAvejjA, musaM vayaMte vi anne na samaNujANAmi, jAvajjIvAe tivihaM tiviheNaM maNeNaM vAyAe kAraNaM, na kareMmi, na kAravemi, karaM pi annaM na samaNujANAmi, tassa bhaMte ? paDikakamAmi niMdAmi rihAmi appANaM bosirAmi / se musAvAe cauccihe pannatte / taM jahA - o khittao kAlao bhAvao, davtrao NaM musAvAe savvadavvesu khittao NaM musAvAe loe vA aloe vA, kAlao NaM musAvAe diA vA rAo vA, bhAvao NaM musAvAe rAgeNa vA doseNa vA / jaM mae imassa dhammassa kevalipannattassa ahiMsAlavakhaNassa saccA hiTTiyassa viNayamUlassa khaMtippahANassa Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 zramaNa kriyA sUtrasandarbha ahiraNNasovanniassa uvasamapabhavassa navabaMbhaceraguttassa apayamANassa bhikkhAvittiassa kukvIsaMbalassa niraggisaraNassa saMpakkhAliassa cattadosassa guNaggAhiyassa niviArassa nivittilakkhaNassa paMcamahAyajuttassa asaM nihisaMcayassa avisaMvAiassa saMsArapAragAmiassa nivvANagamaNapajjavasANaphalassa, pubbi-annANayAe asavaNayAe abohi(A)e aNabhigameNaM abhigameNa vA pamAeNaM. rAgadosapaDibaddhayAe bAlayAe mohayAe maMdayAe kiDDayAeM tigAravagaru(a)yAe caukkasAovagaeNaM paMciMdiovasaTTeNaM paDuppannabhAriyAe sAyAsukkhamaNupAlayateNaM ihaM vA bhave, annesu vA bhavaggahaNesu, musAvAo bhAsio vA, bhAsAvio vA, bhAsijjaMto vA parehiM samaNunnAo, taM niMdAmi garihAmi tivihaM tiviheNaM maNeNaM vAyAe kAraNaM, aIaM niMdAmi, paDuppannaM saMvaremi, aNAgayaM paccakkhAmi, savvaM musAvAyaM, jAvajjIvAe aNissio'haM neva saMyaM musaM vaejjA, nevannehiM musaM vAyAvejjA, musaM vayaMte vi anne na samaNujANijjA(NAmi) taM jahA-arihaMtasakkhiaM siddhasakkhioM sAhusakkhioM devasakkhi appasa kviaM, evaM bhavai bhikhu vA bhikhuNI vA saMjaya-visya-paDihaya-paccaravAya-pAvakamme diA vA rAo vA, egao vA parisAgao vA, sutte vA jAgaramANe kA, esa khalu musAvAyassa veramaNe hie suhe khame nissesie ANugAmie pAragAmie savvesiM pANANaM savvessi bhUyANaM sambesi jIvANaM savvesi sattANaM adukkhaNayAe asoaNayAe ajUraNayAe Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAkSikasUtra 111 atippaNayAe- apIDaNayAe apariAvaNayAe aNuddavaNayAe mahatthe mahAguNe mahANubhAve mahApurisANucinne paramarisidesie pasatthe, taM dukkhakvayAe kammakkhayAe mo(mu)kvayAe bohilAbhAe saMsAruttAraNAe tti kaTu uvasaMpajjittA NaM viharAmi / docce bhaMte ? mahavvae uvaDio mi sabbAo musAvAyAo veramaNaM // 2 // ___ ahAvare tacce bhaMte ! mahabbae adinnAdANAo veramaNaM / savvaM bhaMte ? adinnAdANaM paccakkhAmi, se gAme vA nagare vA araNNe vA, appaM vA bahuvA, aNuM vA thUlaM vA, cittamaMtaM vA acittamaMtaM vA, neva sayaM adinnaM givhijjA, nevannehiM adinnaM giNhAvijjA, adinnaM giNhaMte vi anne na samaNujANAmi, jAvajjIvAe tivihaM tihiNaM maNeNaM vAyAe kAraNaM na karemi, na kAravemi, karaMtaM pi annaM na samaNujANAmi, tassa bhaMte ? paDikamAmi niMdAmi garihAmi appANaM vosigAmi / se adinAdANe caubdhihe pannatte / taM jahA-dabao khitto kAlao bhAvao / davyao NaM adinnAdANe gahaNadhAraNijjesu davvesu, khittao NaM adinnAdANe gAme vA nagare vA araNNe vA, kAlao NaM adinnAdANe diA vA rAo vA, bhAvao NaM adinnAdANe rAgeNa vA doseNa vA, jaM mae imassa dhammassa kevalipannattassa ahiMsAlakravaNassa saccAhiTThiassa viNayamUlassa khaMtippahANassa ahiraNNasovanniassa uvasamapabhavassa navabaMbhaceraguttassa apayamANassa bhikkhAvittiassa kukkhIsaMbalassa niraggisaraNassa saMpa Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 " zramaNa kriyA sUtrasandarbha kkhAliassa cattadosassa guNaggAhiassa nivviArassa nivtricilakkhaNassa paMcamahantrayajuttassa asaMnihisaMcayassa avisaMvAdaassa saMsArapAragAmiassa nivvANagamaNapajjavasANaphalassa puvvi annANayAe asavaNayAe abohi ( A ) e aNabhigameNa abhigameNa vA pAeNaM rAgadosapaDibaddhayAe bAlayAe mohayAe maMdayAe kiDayAe tigAvagaru ( a ) yAe caukkasAo gaeNaM paMcidiovasaNaM par3appannabhAriyAe sAyAsukkhamaNupAlayeterNa iha vA bhave, annesu vA bhavaragahaNesu, adinnAdANaM gahiaM vA gAhAviaM vA dhippataM vA parehiM samaNunnAyaM taM niMdAmi gari hAmitivihaM tiviNaM maNeNaM vAyAe kAraNaM, aIaM niMdAmi, par3appannaM saMvaremi, aNAgayaM paccakkhAmi savvaM adinnAdANaM. jAvajjIvAe aNissio'haM neva sayaM adinnaM giNDijjA, nevane adinnaM gihAvijjA, adinnaM giNhaMte va anne na samaNujANAmi (NijjA), taM jahA - arihaMtasakkhiaM siddhasakkhi sAhusa kkhiaM devasakkhiaM appasakviaM, evaM bhavai bhikkhu vA bhikkhuNI vA saMjaya - viraya- paDihaya- paccakrakhAya - pAvakamme diA yA ovA, egao vA parisAgao vA sutne vA jAgaramANe vA, esa khala adinnAdAsa ramaNe hie suhe khame nissesi ANugAmie pAragAmie sabvesiM pANANaM savvesiM bhRANaM savvesi jIvANaM savvesiM sattANaM adukkhaNayAe asoaNayAe ajurayAe atiSpaNayAe apIDaNayAe apariAvaNayAe aNuvaNayAe mahatthe mahAguNe mahANubhAve mahApurisANu cinne paramarisidesie pasatthe, Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAkSikastra 113 taM dukkhakkhayAe kammakkhayAe mo (mu) kkhayAe bohilAbhAe saMsArutAraNAe ti kaTTu uvasaMpajjitA NaM viharAmi / tacce bhaMte ? mahatvae uoimi savvAo adinnAdANAo veramaNaM // 3 // ahAvare cautthe bhaMte ? mahatrae mehuNAo veramaNaM / savvaM bhaMte ? mehuNaM paccakkhAmi / se divyaM vA mANusa vA tirikkhajoNiaM vA / neva sayaM mehuNaM sevijjA, nevannehiM mehuNaM sevAvijjA, mehUNaM sevate va anne na samaNujANAmi, jAvajjIvAe tivihaM tiviNaM maNeNaM vAyAe kAraNaM na karemi, na kAravemi, karataM pi annaM na samaNujANAmi, tassa bhaMte ? paDikkamAmi niMdAmi garihAmi appANaM vosirAmi / se mehuNe caubvihe patte / taM jahA - dao vittao kAlao bhAvao / davvao NaM mehuNe khvesuvA svasahagaesu vA khittao NaM mehuNe uDDhaloe vA aholoe vA tiriyaloe vA, kAlao gaM mehuNe diA vA rAo vA bhAvao NaM mehaNe rAMgeNa vA doseNa vA / jaM mae isa dhammassa kevalipannattassa ahiMsAlakkhaNassa saccA hiDi assa viyamUlassa khaM tippANassa ahiraNNasovagniassa uvasamapabhavassa navabaMbhaceraguttassa apayamANassa bhikkhAvittiassa kukkhIsaMbalassa niraggisaraNassa saMpavakhAliassa cattadosassa guNaggAhiassa nivtrirassa nivvittilakkhaNassa paMcamahavvayajuttassa asaMnihisaMcayarasa avisaMvAiassa saMsArapAragAmiassa nivvANagamaNapajjavasANaphalassa, pucci - annANayAe asavaNayAe abohi (A) e Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 zramaNa kiyA sUtrasandarbha aNabhigameNaM abhigameNa vA, pamAeNaM rAgadosapaDi-baddhayAe bAlayAe mohayAe maMdayAe kiDDayAe tigAravagaru(a)yAe caukkasAovagaeNaM paMciMdioksaTeNaM paDuppannabhAriyAe sAyAsukakhamaNupAlayaMteNaM ihaM vA bhave, annesu vA bhavaggahaNesu, mehuNaM seviaM vA sevAviraM vA sevijaMtaM vA parehiM samaNunnAyaM, taM niMdAmi, garihAmi, tivihaM tiviheNaM maNeNaM vAyAe kAraNaM, aIyaM niMdAmi, paDuppannaM saMvaremi, aNAgayaM paccavakhAmi, savvaM mehuNaM, jAvajjIvAe aNissio'haM nevasayaM mehuNaM sevijjA, nevannehiM mehuNaM sevAvijjA, mehuNaM sevaMte vi anne na samaNujANijjA(NAmi) / taM jahA-arihaMtasakviaM siddhasakvioM sAhusakkhioM devasakkhiaM appasakkhiraM, evaM bhavai bhikkhU vA bhikkhuNI vA saMjaya-viraya-paDihaya-paccakkhAyapAvakamme diA vA rAo vA, egao vA parisAgao vA, sutte vA jAgaramANe vA, esa khalu mehuNassa veramaNe hie suhe khame nissesie ANugAmie pAragAmie savvesiM pANANaM samvesi bhUANaM savvesi jIvANaM savvesi sattANaM adukkhaNayAe asoaNayAe ajUraNayAe atippaNayAe apIDaNayAe apariAvaNayAe aNuivaNayAe mahatthe mahAguNe mahANubhAve mahApurisANucinne paramarisidesie pasatthe, taM dukkhakvayAra kammakkhayAe mo(mu)kkhayAe vohilAbhAe saMsAruttAraNAe tti kaTu uvasaMpajjittA NaM viharAmi / cautthe bhaMte ? mahabbae ubaDhio mi sabAo. mehuNAo veramaNaM // 4 // Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 115 zrIpAkSisUtra ahAvare paMcame bhaMte ? mahavvae pariggahAo veramaNaM, savvaM bhaMte ? pariggahaM paccakkhAmi, se appaM vA bahuM vA, aNuM vA dhUlaM vA, cittamaMtaM vA acittamaMta bA, neva sayaM pariggahaM parigibihajjA, nevannehiM pariggahaM parigiNhAvijjA, pariggahaM parigiNhate vi anne na samaNujANAmi, jAvajjIvAe, tivihaM tiviheNaM, maNeNaM vAyAe kAraNaM, na karemi na kAravemi karataM pi annaM na samaNujANAmiH tassa bhaMte ? paDikkamAmi niMdAmi garihAmi appANaM vosirAmi / se pariggahe caunvihe pannatte / taM jahAdavyao khittao kAlao bhaavo| davyaoNaM pariggahe sacittAcittamIsesu davvesu / khittao NaM pariggahe sabaloe / kAlao paM pariggahe diA vA rAo vA / bhAvao NaM pariggahe appagdhe vA mahagghe vA, rAgeNa vA doseNa vA / jaM mae imassa dhammassa kevalipannattamsa ahiMsAlakkhaNassa saccAhiTiassa viNayamUlassa khaMtippahANassa ahiraNNasovanniassa. uvasamapabhavassa navabaMbhaceraguttassa apayamANassa bhikkhAvittiassa kukkhIsaMbalassa niraggisaraNassa saMpakvAliassa cattadosassa guNaggAhiassa niviAramsa nivittilakkhaNassa paMcamahanvayajuttassa' asaMnihisaMcayassa avisaMvAiassa saMsArapAragAmiassa nivvANagamagapajjavasANaphalassa puci annANayAe asavaNayAe abohi(A) e aNabhigameNaM abhigameNa vA pamAeNaM rAgadosapaDibaddhayAe cAlayAe mohayAe maMdayAe kiDDayAe tigAravagaru(a)yAe caukasAovagaeNaM paMciMdiovasaTTeNaM paDupanabhAriyAe sAyAmukkha Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 zramaNa kriyA sUtrasandarbha maNupAlayateNaM ihaM vA bhave, annesu vA bhavaragahaNesu, pariggaho gahio vA gAhAvio vA dhippaMto vA parehiM samaNunnAo, taM niMdAmi garihAmi, tivihaM tiviheNaM maNeNaM vAyAe kAraNaM aaM niMdAmi, pappannaM saMvaremi, aNAgayaM paccakkhAmi, sa pariggahaM, jAvajjIvAe aNissio'haM neva sayaM pariggahaM parigahijjA, nevannehiM pariggahaM parigiNhAvijjA, pariggahaM parigaNhate va annena samaNujJANAmi ( NijjA) taM jahA - arihaMtasakaii siddhasakaii sAhasa kkhiaM devasavikhaaM appasa kviaM, evaM bhikkhu vA bhikhuNI vA saMjaya - viraya- paDihaya-paccakkhAyapAvakamme divA rAo vA. egao vA parisAgao vA. sute vA jAgaramANe vA, esa khalu pariggahassa veramaNe hie suhe khame nissesi ANugAmie pAragAmie savvesiM pANANaM saccesi ANaM savvesi jIvANaM savvesiM sattANaM adukkhaNayAe asoayA ajUraNayAe atippaNayAe apIDaNayAe apariAvaNayAe aNuvaNayA mahatthe mahAguNe mahANubhAve mahApurisANucinne parama risidesie patthe, taM dukkhakkhayAe kammakkhayAe mo (mu)kkhayA bohilAbhAe saMsAratAraNAe tikaTTu uvasaMpajjittA gaM virAmi / paMcame bhaMte ? mahatvae uvaDiomi savvAo pariggahAo veramaNaM // 5 // ahAvare chaTThe bhaMte ? vae rAImoaNAo veramaNaM / savvaM bhaMte ? rAIbhoaNaM paccakkhAmi / se asaNaM vA pANaM vA khAima vA sAimaM vA neva sa rAI bhuMjijjA, nevannehiM rAI bhuMjAvijjA, Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAkSika sutra 117 rAI bhuMjate vi anne na samaNujANAmi, jAvajjIvAe tivihaM tiviheNaM maNeNaM vAyAe kAraNaM na karemi, na kAravemi, karaMtaM pi annaM na samaNujANAmi, tassa bhaMte ? paDikkamAmi niMdAmi garihAmi appANaM vosirAmi / se rAIbhoaNe caubihe pannatte taM jahA-davyao khittao kAlao bhaavo| davyao NaM rAIbhoaNe asaNe vA pANe vA khAime vA sAime vA, khittao NaM rAIbhoaNe samayakhitte, kAlao NaM rAIbhoaNe diA vA rAo vA, bhAvao NaM rAIbho aNe titte vA kaDue vA kasAe vA aMbile vA mahure vA lavaNe vA rAgeNa vA doseNa vA / jaM mae imamsa dhammassa kevalipannattassa ahiMsAlakhaNassa saccAhiTiassa viNayamUlassa khaMtippahANassa ahiraNasovanniassa upasamapabhavassa navabaMbhaceraguttamsa apayamANassa bhikkhAvittiassa kukkhIsaMbalassa niraggisaraNassa saMpakvAliassa cattadosassa guNaggAhiassa nibiArassa nibittilakakhaNasma paMcamahavyayajuttassa asaMnihisaMcayassa avisaMvAiassa saMsArapAragAmiassa nivvANagamaNapajjavasANaphalassa puci annANayAe asavaNayAe abohi(A)e aNabhigameNaM abhigameNa vA pamAeNaM rAgadosa-paDibadvayAe bAlayAe mohayAe maMdayAe kiDDayAe tigAravagaru(a)yAe caukkasAovagaeNaM paMciMdiovasaTTeNaM paDuppannabhAriAe sAyAsukkhamaNu-pAlayateNaM ihaM vA bhave, annesu vA bhavaggahaNesu, rAIbhoaNaM bhuttaM vA, muMjAviaM vA, bhujaMtaM vA parehiM samaNunnAyaM, taM niMdAmi garihAmi tivihaM Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 zramaNa kriyA sUtrasanna tiviheNaM maNeNaM vAyAe kAraNaM / aaM niMdAmi, paDuppannaM saMvaremi, aNAgayaM paccakkhAmi savva rAIbhoaNaM / jAvajjIvAe aNissio'haM neva sayaM rAIbhoaNaM bhujijjA, nevannehi rAI bho aNaM bhujAvijjA rAIbhoaNaM bhuMjate vi anne na samaNujANijjA (nAma) taM jahA - arihaMtasa kkhi siddhasavikhaaM sAhusa kkhiaM devasaraj appasakkhiyaM / evaM bhavai bhikkhU vA bhikkhuNI vA saMjaya - vizya-paDihaya-paccakrakhAyapAvakamme diA vA rAo vA, egao vA parisAgao vA, sutte vA jAgaramANe vA / esa khalu rAIbhoaNassa veramaNe hie suhe khame nissesie ANugAmie pAragAmie savvesiM pANANaM savvesiM bhRANaM savvesiM jIvANaM savvesiM sattANaM adukkhaNayAe asoaNayAe ajUraNayAe atiSpaNayAe apIDaNayAe apariAvaNayAe aNuddavaNayAe mahatye mahAguNe mahANubhAve mahApurisANucinne paramarisidesie pasanthe, taM dukkhakkhayAe kammakhayA mo (mu)kkhayAe bohilAbhAe saMsAruttAraNAe ti kaTTu uvasaMpajjittANaM viharAbhi / chaTThe bhaMte! va uvaDio mi satrAo rAIbhoaNAo veramaNaM // 6 // icce AI paMcamahanvayAI rAibhoaNaveramaNachaTTAI attahiaTTayAe uvasaMpajjittANaM viharAmi // appasatthA ya je jogA, pariNAmA ya dAruNA / pANAivAyarasa veramaNe, esa akkame // 1 // tibbarAgA ya jA bhAsA, tivvadosA taheva ya musAvAyarasa veramaNe, esa vRtte akkame // 2 // Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAkSisUtra 119 uggahaMsi ajAittA. avidinne ya uggahe / adinnAdANassa veramaNe, esa vutte aikkame // 3 // saddA-rUvA-rasA-gaMdhA, phAsANaM paviyAraNA / mehuNassa veramaNe, esa butte aikkame // 4 // icchA mucchA ya gehI ya, kaMkhA lobhe ya dAruNe / pariggahassa veramaNe, esa vutte aikkame // 5 // aimatte a AhAre, sUrakhittami saMkie / rAIbhoaNassa veramaNe, esa butte aikkame // 6 // dasaNanANacaritte, avirAhittA Thio samaNadhamme / paDhamaM vayamaNurakkhe, virayAmo pANAivAyAo // 7 // dasaNanANacaritte, avirAhittA Thio samaNadhamme / vIa vayamaNurakkhe, virayAmo musAvAyAo // 8 // dasaNanANacaritte, avirohittA Thio samaNadhamme / taithaM vayamaNurakakhe, virayAmo adinnAdANAo // 9 // dasaNanANacaritte, avirAhittA Thio samaNadhamme / cautthaM vayamaNurakkhe, virayAmo mehuNAo // 10 // daMsaNanANacaritte, avirAhitA Thio samaNadhamme / paMcamaM vayamaNurakkhe, virayAmo pariggahAo // 11 // dasaNanANacaritte, avirahittA Thio samaNadhamme / chaThaM vayamaNurakkhe, virayAmo rAIbhoSaNAo // 12 // AlayavihArasamio, jutto gutto Thio samaNadhamme / paDhamaM vayamaNurakkhe, virayAmo paannaaivaayaao|| 13 // Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kriyA sUtrasanna AlayavihArasamio, jutto gutto Thio samaNadhamme / bIaM vayamaNuravakhe, virayAmo musAvAyAo || 14 || AlayavihArasamio, jutto gutto Thio samaNadhamme / asi vayamaNuravakhe, virayAmo adinnAdANAo || 15 // AlayavihArasamio, jutto gutto Thio samaNadhamme / utthaM vayamaNurakkhe, virayAmo mehuNAo // 16 // AlayavihArasamio, jutto gutto Thio samaNadhamme, paMcamaM vayama rakkhe, virayAmo pariggahAo // 17 // AlayavihArasamio, jutto gutto Thio samaNadhamme / chahaM vayamaNurakhakhe, virayAmo rAI bhoaNAo || 18 || AlayavihArasamio, jutto gutto Thio samaNadhamme / tiviheNa appamatto, rakkhAmi mahatvae paMca / / 19 // sAvajjajogamegaM, micchattaM emameva annANaM / parivajjaMto gutto, rakkhAmi mahavvae paMca // 20 // aNavajjajogamegaM, sammattaM egameva nANaM tu / uvasaMpanno jutto, rakkhAmi mahavva paMca / / 21 / / do caiva rAgadose, dunni ya jhANAI aTTaruddAI | parivajjaMto gutto, rakkhAmi mahatvae paMca // 22 // duvihaM caritadhammaM, dunni ya jhANAI dhammasukkAI / uvasaMpanno jutto, rakkhAmi mahavyae paMca // 23 // kivhA nIlA kAU, tinni ya lesAo . appasatyAo / parivajrjato gutto, vakhAmi mahavvae paMca // 24 // 120 Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAkSikatra 121 teU pahA sukkA, tinniya sAo suppasatthAo / uvasaMpanno jutto, rakkhAmi mahatvae paMca / / 25 / / maNasA mANasaccaviU, vAyAsacceNa karaNasacceNa | tivi vi saccaviU, rakkhAmi mahantrae paMca // 26 // cattAriya duhasijjA, cauro sannA tahA kasAyA ya / parivajjato gutto, rakkhAmi mahanvae paMca / / 27 / / cattAri ya suhasijjA, caubvihaM saMvaraM samAhiM ca / uvasaMpanno jutto, rakkhAmi mahavvae paMca // 28 // paMcaiva ya kAmaguNe, paMcaiva ya aNhave mahAdose | parivajjato gutto, rakkhAmi mahanvae paMca / / 29 / paMcidiyasaMvaraNaM, taheva paMcavihameva sajjhAyaM / uvasaMpanno jutto, rakkhAmi mahavtrae paMca // 30 // chajjIvanikAyavahaM, chappi ya bhAsAo (u) appasatthAo | parivajrjato gutto, rakkhAmi mahatva paMca / / 31 / / chanvihamabhiMtarayaM, bajjhaMpi ya chavvihaM tavokammaM / upasaMpanno jutto, rakkhAmi mahatvae paMca / / 32 / / sattaya bhayaThANAI, sattavihaM caiva nANavibhaMgaM / parivajjato gutto, rakkhAmi mahatvae paMca // 33 // piMDesaNa pANesaNa, uggaha sattikkayA mahajjhayaNA / uvasaMpanno jutto, rakkhAmi mahavyae paMca ||34|| a ya maThANAI, aTTha ya kammAI tesiM baMdhaM ca / parivajjato gutto, rakkhAmi mahatrvae paMca / / 35 / / 5 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kriyA sUtrasandarbha aTTha ya pavayaNamAyA, diTThA aTThavihaniTiaTehiM / uvasaMpanno jutto, rakkhAmi mahabbae paMca // 36 // . navapAvaniANAI, saMsAratthA ya navavihA jIvA / parivajjato gutto, rakkhAmi mahabbae paMca // 37 // navabaMbhaceragutto, dunavavihaM baMbhaceraparisuddhaM / uvasaMpanno jutto, rakkhAmi mahavvae paMca // 38 // uvaghAyaM ca dasavihaM, asaMvaraM taha ya saMkilesaM ca / parivajjato gutto, rakkhAmi mahabbae paMca // 39 // saccasamAhiTThANA, dasa cetra dasAo samaNadhammaM ca / uvasaMpanno jutto, rakkhAmi mahavvae paMca // 40 // AsAyaNaM ca savvaM, tiguNaM ikkArasaM vivajjato / uvasaMpanno jutto, rakkhAmi mahavyae paMca // 41 // evaM tidaMDavirao, tigaraNasuddho tisllnissllo| tiviheNa paDikkato, rakkhAmi mahavyae paMca // 42 // icceiaM mahavyayauccAraNaM thirattaM salludhdharaNaM dhiibalaM vavasAo sAhaNaTTho pAvanivAraNaM nikAyaNA bhAvavisohI paDAgAharaNaM nijjUhaNArAhaNA guNANaM, saMvarajogo pasatthajjhANovauttayA juttayA ya nANe paramaTTho uttamaTTho / ___esa khalu titthaMkarahiM rairAgadosamahaNehiM desio pavayaNassa sAro chanjIvanikAyasaMjamaM uvaesiaM telukkasakkayaM ThANaM abbhuvagayA / namo'tthu te siddha buddha mutta niraya nissaMga mANamUraNa guNarayaNasAyaramaNaMtamappamea / namo'tthu te mahaimahAvIra Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAkSikasUtra 123 baddhamANasAmissa / namo'tthu te arahao, namo'tyu te bhagavao, tti kaTu / ___ esA khalu mahavyaya-uccAraNA kayA, icchAmosuttakittaNaM kAu / ___ namo tesiM khamAsamaNANaM jehiM imaM vAiaM chabihamAvassayaM bhagavaMtaM / taM jahA-sAmAiaM cauvIsatyao vaMdaNayaM paDikkamaNaM kAussaggo pcckkhaannN| sabehiM pi eammi chavihe Avassae bhagavaMte samutte saatthe sagaMthe sanijjuttie sasaMgahaNie je guNA vA bhAvA vA arihaMtehiM bhagavaMte hiM pannattA vA parUviA vA / te bhAve sadahAmI pattiyAmo roemo phAsemo pAlemo aNupAlemo / te bhAve sadahaMtehiM pattiaMtehi roaMtehiM phAsaMtehiM pAlaMtehiM annupaalNtehi| aMtopakkhassa jaM vAiaM paDhiraM parivaTTikaM pucchiaM aNupehiaM agupAliaM, taM dukravAravayAe kammakkhayAe mukvayAe bohilAbhAe saMsArutAraNAe tti kaTu uvasaMpajittA NaM biharAmi, aMtopakravassa jaM na vAiaM, na paDhiaM, na pariaTiaM, na pucchioM, nANupehiraM, nANupAlia, saMte bale, saMte vIrie, saMte purisakAraparakkame, tassa Aloemo paDikkamAmo niMdAmo garihAmo biuTTemo visohemo akaraNayAe abbhuTTemo ahArihaM tabokamma pAyacchittaM paDivajjAmo, tassa micchA mi dukkaDaM / namo tesiM khamAsamaNANaM / jehiM imaM vAia aMgabAhiraM ukkAli bhagavaMtaM, ta jahA-dasaveAlia, kappiAkappi, kullakappasuaM, mahAkappasu, o(uva)vAia', rAyappaseNi, Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 zramaNa kriyA sUtrasandarbha jIvAbhigamo pannavaNA mahApannavaNA naMdI aNuogadArAI deviMdatyao taMdulaveAli caMdAvijjhayaM pamAyappamAyaM porisimaMDalaM maMDappaveso gaNivijjA vijjAcaraNaviNicchao jhANavibhattI maraNavibhattI AyavisohI saMlehaNAsuvIyarAyasuvihArakappo caraNavihI AurapaccaravANaM mahApaccakravANaM sabehiM pi eammi aMgabAhire ukkAlie bhagavaMte. sasutte saatthe sagathe sanijjuttie sasaMgahaNie je guNA vA bhAvA vA arihaMtehiM bhagavaMtehi pannattA vA parUviA vA, te bhAve saddahAmo pattiAmo roemo phAsemo pAlemo aNupAlemo, te bhAve saddahaMtehiM pattiatehi roaMtehiM phAsaMtehiM pAlaMtehiM aNupAlaMtehiM aMtopakravassa jaM vAi paDhi pariaTi pucchi aNupehi aNupAli taM dukravakkhayAe kammakkhayAe mukkhayAe bohilAbhAe saMsAra tAraNAe tti kaTu uvasaMpajjitA NaM viharAmi / aMtopakvassa jaM na vAiaM, na paDhiaM, na pariaTTi, na pucchi, nANupehi, nANupAli, saMte bale, saMte vIrie, saMte purisakAraparakkame, tassa Aloemo paDikkamAmo niMdAmo garihAmo viuddemo visohemo akaraNayAe abbhuThemo ahArihaM tavokamma pAyacchittaM paDivajjAmo tassa micchA mi dukkddN| namo tepti khamAsamaNANaM jehiM imaM vAiaM aMgabAhira kAliaM bhagavaMtaM, taM jahA-uttarajjhayaNAI dasAo kappo vavahAro isibhAsiAI nisIhaM mahAnisIhaM jaMbuddIvapannattI sUrapannattI caMdapannattI dIvasAgarapannattI khuDDiyAvimANapavibhattI mahalli Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAkSikasutra 15 AvimANapa vibhaktI aMgacUliAe vaggacUliAe vivAhaculiAe aruNovavAe varuNovavAe garulovavAe (dharaNovavAe) vesamaNovavAe velagharovavAe deviMdovavAe udvANasue samuDANasue nAgapariAvaliANaM nirayAvalaANaM kappiANaM kappavarDisyANaM puSphiANaM puSkaculiANaM ( vahiANaM) vahidasANaM AsI visabhAvaNANaM diDivisabhAvaNANaM cAraNa (sumiNa) bhAvaNANaM mahAsumiNabhAvaNANaM agginisaggANaM savvehiM pi eammi aMgavAhire kAlie bhagavaMte samute satthe sathe sanijjuttie sasaMgahaNie je guNA vA bhAvA vA arihaMtehiM bhagavaMtehiM pannattA vA paruviA vA, te bhAve sahAmo pattiAmo roemo phAsemo pAlemo aNupAlemo / te bhAve sahate hi pattiaMtehiM royaMtehiM phAsaMtehi pAlaMtehiM aNupAsaMtehi aMtopakvassa jaM vAia paDhi pariaDio pucchi aNupehia' aNuvAlia taM dukkhakkhayAe kammakkhayAe mukkhayA bohilAbhAe saMsArutAraNAe ti kaTTu uvasaMpajjittA gaM viharAmi | aMtopakvassa jaM na vAia na paDhia na pariahia na pucchi nANupehi nANupAliaM, saMte bale, saMte vIrie, saMte purisakAraparakakame, tassa Aloemo paDikkamAmo niMdAmo garihAmo viuddhemo sohemo akaraNayAe abhuDemo ahArihaM tavokammaM pAyacchittaM paDivajjAmo tassa micchAmi dukkaDaM // namo tesiM khamAsamaNANaM / jehiM imaM vAiaM dubAlasaMgaM gaNipiDagaM bhagavaMtaM taM jahA - AyAro sUagaDo ThANaM samavAo vivAhapannattI nAyAdhammakahAo uvAsagadasAo aMtagaDada sAo Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 zramaNa kriyA sUtrasandarbha aNuttarovavAiadasAo pahAvAgaraNaM vivAgasuaM diThivAo savvehiM pi eammi duvAlasaMge gaNipiDage bhagavaMte sasutte saatthe sagaMthe sanijjuttie sasaMgahaNie je guNA vA bhAvA vA arihaMtehiM bhagavatehiM pannattA vA paruviA vA, te bhAve saddahAmo pattiAmo roemo phAsemo pAlemo aNupAlemo, te bhAve saddahaMtehiM pattiaMtehiM royatehiM phAsaMtehiM pAlaMtehiM aNupAlaMtehiM aMtopakkhassa jaM vAi paDhi pariaTTi pucchi aNupehi aNupAliaMtaM dukkhakkhayAe kammakkhayAe mukkhayAe bohilAbhAe saMsAruttAraNAe tti kaTu uvasaMpajjitA NaM vihraami| atopakkhassa jaM na vAina paDhina pariaTTina pucchi nANupehi, nANupAliaM, saMte bale, saMte vIrie, saMte purisakAra-parakkame, tassa Aloemo paDikkamAmo niMdAmo garihAmo viuTemo vimohemo akaraNayAe abbhuTemo ahArihaM tavo. kammaM pAyacchittaM paDivajAmo tassa micchA mi dukkaDaM / __namo tesiM khamAsamaNANaM jehiM imaM vAi duvAlasaMga gaNipiDagaM bhagavaMtaM. samma kAraNaM phAsaMti pAlaMti pUraMti (sohaMti) tIraMti kiTaMti sammaM ANAe ArAhaMti, ahaM ca nArAhemi, tassa micchAmi dukkaDaM // suadevayAbhagavaI, nANAvaraNIakammasaMghAyaM / tesiM khaveu sayayaM, jesiM suasAyare bhattI // 1 // // zrIpAkSikasUtraM samAptam // Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pAkSikasUtranA artha. avataraNa--zramaNa bhagavAna mahAvIra deve arthathI nirUpaNa karela ane gaNadhara bhagavate sUtrathI gUMthela, A pAkSika sUtramAM sAmAnyathI traNa adhikAro varNavavAmAM AvyA che. pahelA adhikAramAM--prANAtipAta viramaNa" vigere pAMca mahAvrata ane chaThThuM 'rAtri bhajana viramaNu'vrata ema cha enA aticAranA pratikramaNa mATe vistArapUrvaka e che, enu' samrutkina-stuti (pratijJA) vigere. khIjA adhikAramAM--e ja mahAtratAnA rakSaNa mATe, sAvadya ceAga' vigere tyAga karavA lAyaka ane ' anavadya ceAga' vigere svIkAra karavA lAyaka ekathI daza paryaMtanA bhAvAnuM nirUpaNu,, ane trIjA adhikAramAM--gaNadharAdi bhagava tAe gUMthelA Avazyaka, kAlika, utkAlika, aMga praviSTa Adi zratanuM samurtyina. A traNa adhikAramaya atigaMbhIra arthAvALu zrI pAkSika sUtra pAkSika Adi pratikramaNamAM gurUe Adeza karela sAdhu (sAdhvI) cittanI ekAgratApUrvaka gaMbhIra ane udAtta svare mele ane anya mumukSu AtmAo prANidhAna pUrvaka kAyAtsaga mudrAe rahI anI vicAraNA pUrvaka sAMbhaLe. ema zAstriya vidhAna che. A pAkSika sUtranI racanA karatA sUtrakAra bhagavata abhiSTa Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 zramaNa kriyA sUtrasandabha kAryanI siddhi mATe bhAva maMgalanuM nirUpaNa karatAM kahe che ke-- "nityAre ba tirthe, atimidre yatiniddhe haiM / siddhe niLe (ya) si, miitta(ba)LAAM ca yaMgama "I" vyAkhyAH--ahiM 'vaijJAni'=huM vAMdu chuM' e kriyApadma sarvAMpadA sAthe joDavuM. kAne kAne ? te kahe che. tIthajAnU'=vItarAga evA tIrthaMkarAne, tathA (4) zabdathI traNe kALanA tIrthaMkarA samajavA, '|rthAna'=tI rUpa prathama gaNadhara, saMgha (athavA dvAdazAMgI) vigerene. atIrthavijJAna-sIlidAna-liktha'=atI siddhone, tIrthaMsisrone ane siddhone, emAM atIsiddho ane tIrthasiddho e e siddhonA artha e che ke caturvidha saMgharUpa tI sthapAyA pachI tIrthaM cAlatuM hAya, te kALe siddha thayelA tI-siddha' ane te pahelA ke tIrtha viccheda thayA pachI siddha thAya te atI siddha' jANavA ane siddhone eTale bAkInA jinasiddha ajinasiddha vigere tera prakAre siddha thayelAone. A jinasiddha vigerenuM svarUpa anyagrantheAthI jANavuM. jJajJAna sAmAnya kevaLIne, 'ravIn'= mULaguNathI yukta ane uttaraguNathI yukta yati (sAdhu)e ne, 'mIt'=e sAdhuene ja nahi paNa je aNimA' vigere labdhivALA munie heya temane, 'jJAna'=mati Adi pAMca prakAranA jJAnane, e sarvane 'vAMduM chuM.' ema yiApada joDavuM. ('ca' sarvatra samuccaya arthamAM jANavA.) Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAkSikasUtra 120 re phuo rA" "je=je munio (vaLI ) me gujarAtanA vidag=A guNarUpI ratnanA sAgara tulya mahAvratanA ArAdhanane suMdara rIte pALane (AradhIne) tIrthaiari'=saMsArane vistAra pAmyA (teo mane maMgaLa kare) aDhA =huM paNa "sAna ma vA' te munione maMgaLa karIne (te guNaratnanA sAgarabhUtamahAvratanuM) "mAdhanAmara =ArAdhana karavA eka cittavALo thaye chuM arthAt mahAvratanA ane mahAmunionA ArAdhana mATe utsAhI thaye chuM. vaLI paNa arihaMta ane dharmanI AziSarUpa pitAnA maMgaLa mATe kahe che ke -" & I rU " "ataH jinezvare, siddhA.=paMdara prakAre siddha thayelA siddho, sAdhaa"=munio, saM'=Agama ane dharmazca'=sAdhu ane zrAvakanA AcAra rU5 be prakAranI virati, 'kSArita '=sahanazIlatA-kSamA, "ju=manavacana-kAyAnI unmArgathI rakSA karavI (rekavA), muAi lobhane abhAva-saMtoSa, mAvata'=nirmAyapaNuM-saralatA ane nava'=nirmadapaNuM, e arihaMte vigere "mama ma =mArUM maMgala kare. ahiM kare e artha uparanI gAthAne le. -have mahAvratane pote ucaya (uccare) che te sUcave che ke - "Dho(a)fma || ka | " "Dho'karmabhUmirUpa paMdara kSetromAM, "saMtA=munio, yuni =je kare che, zuM kare che? "mati =tIrthakarAdie dekhADeluM kaheluM, "s= Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 zramaNa kriyA sUtrasandarbha ati balavAna (zreSTha), 'mAratorf'=paMcamahAvratanuM uccAraNa (kathana), "te sunnate mahAtroccAraNa karavAne, aThThama'i huM paNa, parita=auyAra thaye chuM. (ema gurUe kahevAthI ziSya prazna kare che ane gurU tene javAba Ape che. te ja kahe che. urja saMs" iaa ahiM chaThA pada sudhI prazna samaja. "verane artha "have pachI, ane 'u' prazna mATe samaje. tethI have te mahAvatenuM uccAraNa zuM vastu che arthAt "mahAvrata uccAraNa eTale zuM ? ema praznArtha samaja. athavA prAkRtabhASAnI zailI pramANe abhidheyane anusarIne liMga ane vacana samajavAnAM hoya che e nyAye ' ne badale "rA' "a" nA sthAne nA" ane "ravAra' nA sthAne "vArA pado karIne kayI te mahAvratanI uccAraNa? ema artha kare. gurU mahArAja tene javAba Ape che ke mAtra tenI uccAraNA pAMca prakAranI "nA"=kahI che ane rAtri bhajanane tyAga e cha prakAra che, "tavrathA'te A pramANe "varama'==sa ane sthAvara, temAM paNa sUkSma ane bAdara ema sarva prakAranA che , te paNa "karavuM, karAvavuM ane anumodavuM, ema traNa prakAre, je "gridvAtAta'=jIvahiMsana (hiMsA) tenAthI virama'=aTakavuM. (te prathama mahAvrata kahyuM che, tema "sarvaramAna mRSAvAra maga =krodha, lobha, bhaya ke hAsya, e kaI kAraNe bolAtuM sarva mithyA( asatya) vacana, tenAthI aTakavuM, (te bIju) tathA "varamAraphattAvAnAdima' dAMta khota Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 131 zrIpAkSikasatra ravA mATe tRNanI saLI levA jevuM nhAnAmAM nhAnuM (arthAt sarvathA) paNa adattAdAna eTale corI tenAthI aTakavuM, (te trIju), "sarvaramAdhunAdirama'=mAtra strI(purUSa)nI vAta karavA jeTaluM alpa paNa (arthAt sarva prakAranuM) mithuna eTale kAmane saMga, tenAthI aTakavuM, (te cothuM) "navamAta grAma=sarva eTale (bheguM karavuM vigere vadhAre to dUra rahyuM paNa saMyama mATe upakArI jarUrI vastumAM paNa) sahaja (alpa) mAtra je mUccharUpa parigraha, tenAthI paNa aTakavuM (te pAMcamuM) ane "sarvaramAM TrAtrimonanAgiram'=sarva eTale "divase lAveluM divase vAparavuM ItyAdi caturbhagI paikI koIpaNa duSTa bhAMgAthI AhAra levA mAtra rUpa je rAtribhejana, tenAthI aTakavuM, (te chaThuM mahAvrata kaheluM che) ema nAma mAtra ucAraNa karIne have prathamavatanuM vistArathI uccAraNa kare che ke| 'tarA pada mA0i" / "tatra'Rte mahAvratanA uccAraNamAM, var=nizcayathI, "te ?' he bhagavanta ? ema gurUnI AgaLa pratikramaNa karavA mATe pUjya gurUne saMbodhavA mATe "mane pada samajavuM. prathama mAad girlfarvanzma=pahelA mahAvratamAM jIvahiMsAthI aTakavuM, ahiM "aTakavuM eTale sarvathA hiMsAne tyAga samaja. ema sarvatratamAM samajavuM. ahiM kaI AcAryo, saptamI vibhaktinA sthAne prathama vibhakti kahe che, teonA mate "prathama dAvrata' thAya. ema saghaLA ya vratomAM pahelI vibhakti kahe che. samagrata ! prANAtipAta pravAghAni'= Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13ra zramaNa kriyA sUvasadabha he bhagavaMta? prANAtipAtane sarvathA tyajuM chuM. have ahiM 'sarvathA prANAtipAtane tyajuM chuM." tene ja vizeSa rUpamAM jaNAve che ke "je kuduma vA' vigere, temAM "a" zabda te vratane jaNAvanAra che, arthAt te A pramANe ema jaNAvavA mATe che, "sUma vA=pAMce IndriyethI jANIjoI na zakAya, mAtra jJAnathI samajI-jANI zakAya tevA jIvane, vAva vA' indriyathI jANI-joI zakAya tevAne, " vA agnikAya ane e vAyukAya be (gatitrasa) tathA beIndriyathI paMcendriya sudhInA keI (gatimAna) jIvane, thAva vA=pRthvI, pANI ane vanaspatirUpa traNa (sthira) ekendriyane, sarvatra "vA' zabdo paraspara eka bIjAnA samuccaya (joDANa) mATe che, "naiva sAyaM prAgAra atipatirAma =huM svaye (upara kahyA te) koI ne haNuM nahi, nava vALAnuM atipAta thaIma =bIjAo dvArAe kaI jIvane haNAvuM nahi. "prANAtipAta tArA samaju jJAna =e jIvane haNanArA bIjAone paNa huM sArA jANuM nahi, (anumodanA karuM nahi), kayAM sudhI ? "gAvanavA ItyAdi. "sAvajhA =jIvuM tyAM sudhI, trividha = traNa prakAranI karavA-karAvavA-anumodavA rU5) hiMsAne trividhe-traNa karaNa (mana-vacana-kAyA)thI, tajuM chuM. ema saMbaMdha samaja. e ja jaNAvavA kahe che ke'mnsaa vAcA kAyena na karomi na kArayAmi kurvantamanya manuSAnAma=mana-vacana ane kAyAthI, karUM nahi, karAvuM nahi ane bIje kare te tene anumati ApuM Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAkSikasUtra 133 (anumAnanA karUM) nahi. 'takSya' te (paNa) trikALa bhAvi hiMsA paikI bhUtakAlanI hiMsAnuM 'masa'=he bhagava'ta ! pratimAmi'=huM pratikramaNa karUM (mithyA duSkRta dauM) che. 'nindrAmi'=AtmasAkSie jugupsA (niMdA) karUM chuM ane 'nami'=para sAkSie jugupsA karUM chu. kAne niMde che te kahe che ke 'AnaM=hiMsA karanArA mArA AtmAne (bhUtakAlIna AtmaparyAyane) ke je praza'sA karavA ce|gya nathI, tene 'vukSunAmi'-sarvathA tyajI chuM, vaLI paNa dravya kSetra-kALa-bhAvabhede prANAtipAta (hiM...sA)nuM varNana kare che. . 'se pANAivAe cauvvihe pannatte0 ityAdi' 'sa praannaatipAta asuvidhaH prajJama:-teprANAtipAta cAra prakArane kaheleA che, 'tadyathA'=te A pramANe dravyataH kSetrataH vyAjata: mAtrata:'= 1-dravyathI, 2-kSetrathI, 3-kALathI ane 4-bhAvathI. temAM prathata: naM kALAtipAta: vaghu nIniAbhu'='na' vAkayanI zAlA mATe che, dravyathI prANAtipAta che jInikAyane viSe, arthAt pRthvI, p, teu, vAu, vanaspati ane trasa e chakAya paikI koIpaNa jIvanI hiMsA te dravya prANAvipAta, 'kSetrataH prALAtipAta: sarvahore-kSetrathI hiMsA cauda rAjaleAka rUpa sarva kalAkamAM hrAtaH prALativAto vidyA vA pAtro vA=kAlathI hiMsA-divase athavA rAtre, ane'mAvataH prAtijAto rAmeLa vA dveneLa vA'=bhAvathI hiMsA-rAga athavA dveSathI, ema hiM'sAnuM bhedathI svarUpa Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 zramaNa kriyA sUtrasandarbha kahIne bhUtakALamAM karelI te hiMsAnI vizeSa rUpamAM nindA karavA mATe kahe che ke - "yo macADaca dharmara'=je meM A sAdhune AcAra dharma ke je "phesTiAnnata' Adi bAvIza vizeSaNothI viziSTa che. temAM pUrve ajJAnatAdi cAra kAraNothI ane pramAda vigere agiAra kAraNethI prANAtipAta karyo hoya tenI niMdA karuM chuM vigere vAkayane saLaMga saMbaMdha joDave. tene artha kahe che ke-vaM" emAM vibhakti badalAyelI hovAthI =je (prANAtipAta ema saMbaMdha joDe) temAM "ma= padathI pratikramaNa karanAra sAdhu pitAne jaNAve che, arthAt meM, "ma0 dharI =A sAdhunA AcArarUpa sarvavirati dharmamAM, ke te dharma ? 1- 4rma =kevali bhagavate kahelo, ra="vADhakSar= ahiMsaka vRttithI oLakhAte arthAt ahiMsA jenuM cinha che, 3-ttAva futastha'=satyanA AdhAre rahele (arthAt satya jemAM vyApaka che), 4-virAsya =jenuM mULa vinaya che, pakSAtipradhAnazya'= kSamA (sahanazIlatA) jemAM mukhya che. - "Ifthagvasatha'=jemAM hiraNya (kAcuM senuM rU5) ane suvarNa (sauneyA ke ghaDeluM suvarNa) jemAM rAkhI zakAtuM nathI, arthapattithI sarva prakAranA sarva parigrahathI rahita, 7uttarAmapramava=jenAthI AtmAmAM (mahAdine) upazama thAya che, 8-navagrahmagura=nava prakAranI brahmacaryanI guptirikSA)thI surakSita, - gharamAnaca =jenA ArAdhaka pAka (rasoI) karatA nathI, arthAt rasoI karavAnI kriyAnA Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 135 zrIpAkSikasUtra tyAgI sAdhue jenA ArAdhaka hoya che, 10 mikSattira=(pAkakiyAne tyAga hevAthI) bhikSAthI jemAM AjIvikA calAvavAnI che, 11-kukSiAzvag=(te bhikSAthI paNa saMcaya karavAne nahi kinta) mAtra kukSipramANa bhejana jemAM levAnuM che, 12-1nA rAjaya-parastha vA=jyAM agninuM zaraNa athavA maraNa paNa karavAnuM nathI (arthAt zIta pariSahAdi kAraNe paNa agnine upaga jemAM karAte nathI, 13-inkSAhitI=sarvakarmamalanuM prakSAlana karanAre (athavA sarva deSanuM jemAM prakSAlana thAya che), 14-covaca =rAgAdi dene jemAM tyAga che, (athavA 'ro' eTale "" jemAM tyajAelo che), ethI ja, 15-gujarAdhikA =jemAM guNane anurAga che. (tAtparya ke te cAritradharmanuM ArAdhana karanArane te doSone athavA vaiSane tyAga ane guNane anurAga (vRddhi) karAvanAra che), vaLI, 16-nirvikAra =jemAM Indriya ane manane vikAra (IcchAone unmAda) nathI, 17-nivRtiakSara = sarva (pApa) vyApArane parihAre e jenuM lakSaNa (athavA pariNAme je bAhya sarva yogenI nivRtti karAvanAra) che, vaLI 18-jhamAtratagujarA=je pAMca mahAvrata rUpa che, (pahelAM "ahiMsAlakSaNasya" ema kahevA chatAM pharI "paMca mahAvrata yuktasya" ema kahyuM tenuM kAraNa e che ke ahiM. sAnI jema bIjA mahAvratanI paNa A dharmamAM (ahiMsAmAM) pradhAnatA che, 19-nidhitaca0'=jemAM (lADu vigere AhAra, khajurAdi mevo ke phaLaphaLAdi Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 zramaNa kriyA sutrasandarbha khAdima ane haraDe Adi auSadha paNa rAtre vAsI rAkhavA rUpa) saMnidhinA saMcaya thatA (rakhAtAM) nathI, 20-'vi saMvanana =jenuM nirUpaNa ( ke pravRtti) dRSTa ke ISTanuM vidhi nathI, (arthAt jemAM jagatamAM pratyakSa dekhAtA bhAvAnu, AtmAnA iSTa sukhane Ape tevuM yathA ane yatheSTa nirUpaNa che), 21-naMnnapAyaminaH'=je saMsArathI pAra utAranAro che ane 22-nirvALAmanattvavanAnaST = nirvANa (meAkSa)nI prApti eja jenu pAramArthika (sAcu) phaLa che, e pramANe 22 vizeSaNAthI viziSTa cAritradharmanI, (ArAdhanA karatAM ajJAnatA vigerethI) ema SaSThI vibhaktinA saMbaMdha joDavA. huve tenI ArAdhanA karatAM zu karyuM? te kahe cheH---- 1-'pUrvamajJAnatA'=(dharma pAmyA) pahelAM ajJAnatAthI, 2-'azravaLatA'=(gurvAdikanA mukhe) nahi sAMbhaLavAthI, 3-'vokhyA'=(sAMbhaLavA chatAM yathArtha rUpe) nahi samaja vAthI (mAnavAthI) ane 4-anizamena'=(sAMbhaLavA ane samajavA chatAM). sabhyapaNe nahi svIkAravAthI, athavA 'mizamaina' evA pADAMntaramAMthI vibhakti badalIne, minaE' paryAya karavAthI svIkAravA chatAM temAM pramAda vigere karavAthI (ema cAra nimittothI e dharmamAM prANA tipAta karyAM hAya, ema sabaMdha joDavA.) have te prANAtipAtanA pramAda vigere hetuo kahe che.-- 6 1- pramATena'=madya vigere pAMca prakAranA athavA ALasa vigere dvArA pramAda karavAthI, 2-rAgadveSa prativa Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAkSikatra 137 RRtathA '=rAgadveSanI AkULatAthI (vaza thaIne) 3-vAjatathA' khalabuddhi (mRDhatA)thI athavA khAlakapaNAthI, 4- 'maddatayA'=mithyAtva vigere mAhanIya karmanA udayane ApIna thavAthI, 5 'mayA'=kAyAnI mamrutA (jaDatA)thI- AlasathI, ---ramataTr'=krIDApriya (kutuhala> paNAthI, cha- 'trizauravaguhatayA'=rasa, Rddhi ane zAtA, e traNa gAravanA bhArepaNAthI (madathI), 8-tuSAyovagatena'-krodhAdi cAra kaSAyanA udayane vaza thaIne, 9-naindriyopa rAtana'= sparzanAdi pAMca indriyAnA AdhInapaNAthI thayelI vihavaLatAne cAge, 10--< pratyunemAdri(a)yA'=vata mAna kAlIna kanA bhAra jene hAya che, te pratyutpannabhArika kahevAya, evA pratyutpannabhArikapaNAthI, arthAt vamAnakAlIna karmonA bhArepaNAthI ane 11-sAtasauM thamanuMpaniyatA '=zAtA vedanIya karmanA udayathI maLelA sukhane gRddhithI bhAgavatAM, arthAt sukhamAM Asakti karavAthI ema agiAra hetuothI 'rmas yA mave'= vartamAna janmamAM, 'anyeSu cA mavaprannu'-bhUtakALa ane bhAvikALanA( janmA ) bhavezamAM, 'trAjJAtipAta hato vA to yA yimAno pai: yA samanujJAtaH teM'=je prANAtipAta (hiMsA) svayaM karyAM, khIjA dvArA karAvyA, athavA bIjAoe svayaM karatAM meM sArA mAnyA, huM saMmata thayA, e rIte trividha prANAtipAtane, 'nimyAmi zani'=AtmasAkSie pAzcAttApa (nindrA) karUM chuM ane parasAkSie paNa 'e me' aAgya karyu che' ema mArI duSTatAne 10 Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 zramaNa kriyA sUtrasandarbha kabUla (jAhera) karuM chuM-gaha karuM chuM. kevI rIte? "trividhe trividhena'=karavA, karAvavA ane anumodavArUpa vividha prANAtipAtane traNa dvArA nindu chuM-gaNuM chuM. te traNa go kyA? te kahe che, "nA, vAvA, jAna'= mana, vacana ane kAyA e traNa gothI (nindA ane gaha karuM chuM) ahIM vAkyane saMbaMdha pUrNa thaye. have traNe kALa saMbaMdhI ene tyAga karatAM kahe che ke- tatte nidrAma, pratyutpatti saMghu mi, sanAte paMcavAmi=bhUtakAlIna prANAtipAtane nindu chuM, vartamAna kAle saMvaruM (ku) chuM ane bhavi dhyakALe "nahi kare e niyama (paccakakhANa) karuM chuM. "sarva prANAticid=ema sarva prANAtipAtanI niMdA-saMvara ane paccakakhANa karIne tene kAlika tyAga karUM chuM. ' have A bhaviSyanA paccakakhANane ja vizeSa rUpamAM "vaLIvanizcitoDaThTha =jIvuM tyAM sudhI AzaMsArahita e huM naiva sthaLe prANAnasipattathApi, naivA: prANAnatipAtayAmi, prANAnatipAtayato'pyanyAnna smnujaanAma'=svayaM (bIjAnA prANane nAza nahiM ja karuM, bIjAo dvArA prANene nAza nahiM ja karAvuM ane bIjA prANunAza karanArAone paNa huM sArA nahi mAnuM. A paccakakhANa keTalI sAkSipUrvaka kare che te kahe 'tadyathA-arhatsAkSikaM, siddhasAkSika, sAdhusAkSika, devAkSi, Ama te paccakhANa A pramANe karUM Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAkSisUtra - 139 chuM-1. arihatenI sAkSie, arthAta arihaMte jyAM samakSa (pratyakSa manAya te arihaMtanI sAkSipUrvaka kahevAya. tAtparya ke arihaMtanI sAkSi mAnIne, ema 2. siddhonI sAkSie, 3. sAdhuonI sAkSie, 4. devanI sASie ane 5. mArA AtmAnI sAkSie "pa" A pramANe paccakhANathI (karavAthI) "mavati milsa mikSuka vA'= sAdhu athavA sAdhvI thAya che, ke thAya che? "saMtavirata-tita-pratyAkhyAtApa'=saMyata, virata, pratihata ane pratyAkhyAta karyA che pApakarmo jeNe, evo thAya che. temAM "saMvata'=sattara prakAranA saMyamathI yukta, "vita'=bAra prakAranA tapamAM vividha prakAre rakta, 'tata sthitine hAsa thavAthI graMthibheda dvArA jJAnAvaraNIyAdi pApakarmone vinAza, tathA "paccakhANa=(mithyAtva vigere karmabaMdhanA) hetunA abhAve nirAkRta (dIrdha sthitie na baMdhAya tevAM) karyA che jJAnAvaraNIyadi pApakarmone jeNe e, (arthAta sattara prakAre saMyamayukta, vividha tapamAM rakta ane alpasthitivALAM tathA punaH dIrdha sthitika na baMdhAya tevAM karmovALe thAya che. e vAkyamAM be padane karmadhAraya ane chellA traNa padone bahuvrIhi samAsa karavApUrvaka punaH te bene karmadhAraya samAsa kare. te paNa kevI kevI avasthAmAM kayAre kayAre te thAya che te kahe che ke-vivA vA rAtrI vA=divase athavA rAtre, arthAt sarva kALe, " vA parvato ghA =koI kAraNe ekAkI hoya tyAre athavA sAdhuonI parSadA eTale Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 zramaNa kriyA sUtrasadarbha samuhamAM hoya tyAre, arthAt ekalo ke anya sAdhuo sAthe, kaI paNa prasaMgamAM, "puto vA ghAgharA'=rAtrie be prahara sute hoya tyAre ke zeSakALe jAgatuM hoya tyAre, arthAt kaI paNa avasthAmAM, (te sAdhu ke sAdhvI saMyata, virata ane pratihata pratyAkhyAtapApakarmA bane che.) - have A prANAtipAtanI traNa kALanI trividha trividhe karelI viratine mahimA varNave che ke-("paNa=padamAM vibhaktine vyatyaya hovAthI) "saMta bALatipAta viramaf= te prANAtipAtanI virati (tyAga) nizcayathI "rti =(pathyaAhAranI jema) hitakara che, "turNa =(tarasyAne zitala jalanI jema) sukha karanAra che, "kSama"=tAravAmAM (karmaghAta karAvavAmAM samartha che, " saini =mekSanA kAraNabhUtamekSakAraka che, "mAnuifma=bhabhava sukha ApanAra (arthAta viratinA saMskArane anubaMdha (paraMparA)cAlavAthI anyabhAmAM paNa viratijanya sukhane prApta karAvanAra), tathA "svarAma=pAra utAranAruM che. have e hitakara vigere kema che tenA hetuo kahe che- gf prALAnam'=sarva (be traNa ane cAra Indriya vALA) ne, "vaiSa mUtAnAm'=sarva vanaspatikAyajIvone, " vAnA'=sarva pAMca IndriyavALA jIvone, "raghAMsavAnA=sarva pRthvIkAya Adi jIvane "duHNanatA=manamAM saMtAparUpa duHkha nahi karavApaNAthI, * "prANa" eTale dazavidha prANa dhAraNa karanArA paMcendriya, bhUta eTale thayA che, thAya che ane thaze te trikALavatI pRthvI Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAkSisUtra 141 rirAjanatalAkazeka nahi karAvavApaNAthI, "nUtayA"= jIrNa (azakta) nahi karavApaNAthI, (arthAt vRSabha, pADA, hAthI, ghoDA, uMTa, gadheDA vigerene atibhAra kheMcAvatAM, AhAra nahi ApatAM, aMkuza, cAbuka vigerethI mAratAM, azakta-vRddha banatAM jovAya che, tevuM nahi karavAthI), "nayA=beda vigere nahi pamADavAthI, (pasIne, lALa, AMsu vigere paDe te parizrama nahi ApavApaNAthI) kaniyA'=paga vigerethI (pIlavArU5) pIDA nahi karavAthI, "autApanata'=sarva prakAranAM zArIrika duHkharUpa saMtApa karavAnA abhAvathI (nahi karavAthI), "anupadravaLatathA'=sarvathA maraNa (athavA ati trAsa) nahi karavAthI, (e kAraNathI, A vrata sarva prANa-bhUta-vigerene hitakara, sukhakara vigere guNakAraka che), vaLI A prANAtipAta viramaNa pada (vrata) kevuM che te kahe che ke mArtha, mahAgui, mahAnubhAva, mahApujAnurI, gharamafherAta, karArata =(phaLasvarUpa vigere kaheluM hevAthI) mahAarthavALuM, (mahAvate sakalaguNone AdhAra hevAthI) mahAguNasvarUpa, (svarga-mekSa vigere acinya phaLa ApavAthI) mahA mahimAvALuM, kAyAdi pAMca prakAranA che, "jIva eTale nirapakrama AyuSyathI jIvanArA-deva, nArake, zalAkApurUSo, asaMkhyAta varSanA AyuvALA tiyaca-manuSya-yugalika, tathA caramazarIrI manuSyo ane "sarva" eTale lekanA upakAra pUratuM ja jemanuM sattva che tevA vikalaprANavALA, sopama AyuSavALA tiryaMca manuSyo ane vikalendrijIvo, e paNa arthe pAkSikasUtranI vRttimAM kareluM che. Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 zramaNa kriyA sUtrasandabha (tItha kara gaNadharAdie AcareluM hAvAthI) mahA purUSoe AcareluM-sevelu, (zrI tItha karAdie upadezela hovAthI) paramaSioe kahelu' ane ( sakaLa kalyANane karanAra hovAthI prazasta che. te prANAtipAta viramaNu mane du:sAcAya, rmAcAya, mokSAya, vodhijAmAya, sattAro saraLAya'=zArIrika, mAnasika, vigere sava duHkhAnA kSayane mATe, jJAnAvaraNIyAdi karmonA kSayane mATe, rAgadveSAdrinAM baMdhanAthI mukta thavA mATe, janmAntaramAM samyaktvAdi saddhanI prApti mATe ane mahAbhayaMkara bhavabhramaNamAMthI pAra utaravA mATe, sahAyaka thaze' (ema ahiM adhuro pATha samajI levA) 'ti e'=e kAraNathI pasaMgha La virAma' te prANAtipAta viramaNane sarvathA aMgIkAra karIne, 'mAsakalpa'vigere navakalpI sAdhunA vihArathI vicarUM chuM. ( vAkayanI zaiAbhA mATe avyaya samajavevA), kAraNa ke ema nahi vicaravAthI vrataneA svIkAra thAya. have chelle trata svIkAranI pratijJA (nizcaya) karatAM kahe che ke-- 'prathame bhadanta ! mahAvrate upasthito'smi sarvasmAt prALatipAtAt vimaLa'=he bhagavaMta! huM pahelA mahAvratanI samIpamAM rahyo chu, sarvathA prANAtipAtanI viratinA svIkAra karU chu, arthAt mAre AjathI sarva prakAranA prANAtipAtathI (hi'sAthI) viramaNu eTale nivRtti (nahi . karU evI pratijJA) che. ahiM he bhagavaMta ' evu AmaMtraNa AdimAM madhye ane aMte kareluM hovAthI, gurUne pUchyA : Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAkSikasUtra 143 vinA kaMI karavuM nahi ane pUchIne paNa karyA pachI teone jaNAvavuM ema sUcavyuM che, e rIte A vratanI ArAdhanA thAya che. A vrata levA chatAM prANAtipAta karanArAone 'narakamAM javuM, AyuSya ghaTavuM--alpa thavuM, ahu rAgeA thavA, kapA thavu', vigere vigere dASA samajavA. (1) e pramANe pahelu vrata kahyuM. have bIjuM vrata kahe che adbhAvane 3(3)e maMte.' ityAdi = have pahelA pachInA bIjA mahAvratamAM he bhagavaMta! zrI jinezvaradevAe * mRSAvAdanI virati kahI che. he bhagavaMta! te mRSAvAdanuM * *mRSAvAdanA cAra prakArA che- 1 satyanA niSedha karavA, 2 asatyanI sthApanA karavI, 3 heAya tethI bIjuM ja kahevu ane 4 anucita (gaDha NIya) khelavuM, temAM 1 AtmA nathI, puNyapApa nathI, vagere satya vastunA niSedha samajavA, ema meAlavAthI AtmA- punya-pApa vigere tattvAnA abhAve jIvanI dAna, dhyAna, tapa adhyayanAdi sarva kriyAo vyU thAya ane jagatanI vicitratAnuM kAraNa na rahe, vigere tenu juThThApaNuM samajavuM. 2 AtmA bahu nAnA che, te lalATamAM ke hradayamAM rahe che, athavA satra vyApaka che, tyAdi asatyanI sthApanA jANavI. ethI sava zarIramAM sukhaduHkhanA anubhava thAya che te asatya Thare, athavA sarva vyApaka hoya te sarvatra zarIranA ke sukhadu:khanA anubhava thavA joie, te thatA nathI mATe te mRSA samajavuM. 3 gAyane dhADeA, strI te purUSa, tyAdi khelavu te spaSTa pRSA che ja. 4 ayAgya-goMyogya khelavu' te, kANAne kANA' kahevA ityAdi kaTuvacana, athavA paraleAka jenAthI bagaDe tevAM sAvadya vacanA ' khetI karA '-' kanyAne paraNAvA '-' zatrune mArA '- vigere kheAlavu' te, e cAre ya prakAranA mRSAvAdanI virati. Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 zramaNa kriyA sUtrasandarbha huM sarvathA paccakhANa (tyAga) karUM chuM. te A pramANe kodhathI, lobhathI, bhayathI athavA hAsyathI (hAMsI mazkarI Adi kutUhalathI) ane pahelA tathA chellA kaSAyo kodha tathA lobha kahyA mATe upalakSaNathI tenI vaccenA mAnathI tathA mAyAthI paNa, ema koI hetuthI huM svayaM mRSA beluM nahi, bIjA dvArA mRSA bolAvuM nahi ane mRSA bolanArA bIjA koIne sAre jANuM nahi, te pachIne artha pahelA vata pramANe jANa. . - A mRSAvAda dravyAdi viSayenI apekSAe cAra prakArane kahyo che. te A pramANe-1 dravyathI, 2 kSetrathI, 3 kALathI ane 4 bhAvathI. temAM 1 dravyathI-jIva-ajIva Adi sarva dravyomAM ane tenA te te dharma adharma Adi bhAvo vigere sarva viSayamAM viparIta balavAthI, rakSedrathI-caudarAja pramANa lokamAM ane tenI bahAra alakamAM, arthAta leka-alakane aMge mRSA bolavAthI, 3 kALathI (kALa saMbaMdhI athavA rAtre ke divase) ane 4. bhAvathI-(kSAyikAdi bhAvene aMge athavA rAga ke dveSathI), pachI artha pahelA vrata pramANe- e mRSAvAda huM be, athavA bIjA pAse bolAjo ke bolanArA bIjAone meM sArA mAnyA vigere pahelA vratamAM kahyuM te pramANe-cAvat saMpUrNa AlApakane artha samajI le, jyAM prANAtipAta zabda che, tyAM mRSAvAda samajI te pramANe artha samaja. (2) . have trIjA vratanuM varNana karavA mATe kahe che ke Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAkSikasUtra 145 "sAvare tare re ! maraNa" ItyAdi have e pachInA trIjA mahAvratamAM he bhagavaMta! zrI jinezvaradevee mAlike ApyA vinAnuM kAMI paNa levAne niSedha (virAma) kahe che, he bhagavaMta! evuM mAlike ApyA vinAnuM levAne huM sarvathA tyAga karuM chuM. te A pramANe-gAmamAM, nagaramAM ke araNyamAM koI paNa sthaLe, DuM ke ghaNuM, nAnuM ke meTuM, sajIva ke niva, kaMI paNa ApyA vinAnuM svayaM laIza nahi, bIjA dvArA levarAvIza nahi, ke bIje keI svayameva le tene huM sArUM mAnIza nahi, yAjajIva sudhI, vigere te pachIne saghaLe artha pahelA AlApakanA artha pramANe jANa. - te adattAdAna (ApyA vinA levA) nA paNa cAra prakAro A pramANe che-1 dravyathI, 2 kSetrathI, 3 kALathI ane 4 bhAvathI. temAM dravyathI-adattAdAna-je levA gya ke pAse rAkhavA egya hoya te padArtha, AthI cAlavAmAM sthira thavAmAM, ke jIvana vyavahAramAM upayogI dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya ane kALa, e cAra dravya grahaNa karavAnAM ke pAse rAkhavAnAM hatAM nathI. mATe tene aMge adattAdAna nathI ema samajavuM. kSetrathIgAmamAM nagaramAM ke araNyamAM (aTavI-jaMgala-vana vigere vasati vinAnA kSetramAM) arthAt sajana nirjana keI paNa sthaLe, kALathI ane bhAvathI, pahelA vratamAM jaNAvyA pramANe, te pachIne artha paNa te vratamAM kahyA pramANe jANavo. e adattAdAna grahaNa karyuM, bIjA pAse grahaNa karAvyuM Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 zramaNa kriyA sUtrasandarbha athavA bIjAe grahaNa karyuM tene sArUM mAnyuM, vagere bAkIne artha paNa pUrva pramANe jIvuM tyAM sudhI AzaMsA rahita huM e adattAdAnane grahaNa karIza nahi, bIjA dvArA grahaNa karAvIza nahi ane bIjA grahaNa karanArane sAro mAnIza nahi, vigere prathama vrata pramANe- nizcayathI A adattAdAnane tyAga hitakArI che, vigere paNa pUrva pramANe, he bhagavaMta! huM A trIjA mahAvrata mATe upasthita thayela chuM, sarvathA adattAdAnanA tyAgane (viratine svIkAruM chuM. (3) have cothA vratanA viziSTa (pheraphAravALA) pAThanA artha kahe che. "sAva vacce aMte " ItyAdika have te pachInA cothA mahAvratamAM zrIjinezvaree mithunathI virAma (virati) karavAnuM kahyuM che, he bhagavaMta ! te sarva mithunane huM paccakakhuM chuM. (tyAga karUM chuM) deva-devInA kiyA zarIra saMbaMdhI, manuSya strI-purUSanA zarIra saMbaMdhI, ane tiryaMca ghaDA-gheDI AdinA zarIra saMbaMdhI, kaI paNa mithuna huM svayaM sevuM nahi, bIjAne sevarAvuM nahi, ke bIjA sevanArAone huM sAruM mAnuM nahi, (evuM paccakakhANa mAre) jAvajIva sudhI, vigere artha pUrva pramANe te maithuna cAra prakAranuM che, dravyathI vigere, te paNa pUrve kahyA pramANe temAM 1 dravyathI Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAkSikasUtra 147 mithuna-"rUpimAM" eTale nijIva pratimAo vigeremAM athavA jene AbhuSaNAdi zaNagAra na hoya tevAM rUpacitramAM (Asakti karavA rU5), tathA "rUpa sahagatamAM" eTale sajIva strI purUSanAM zarIramAM athavA AbhuSaNa-alaMkArAdi zabhA sahita (citrAdi) rUpomAM, 2 kSetrathI-maithunaurvalaka, alaka, ke tirthIlokamAM at traNe lokamAM, 3, kALathI ane 4. bhAvathI vigere pachInA pAThane artha pUrve kahyA pramANe- te maithuna sevyuM hoya, sevarAvyuM hoya, ke bIjA mithuna sevanArAone sArA mAnyA hoya tene nindu chuM, vigere pUrve kahyA pramANe jIvuM tyAM sudhI AzaMsA vinAne huM te sarva mithunane svayaM sevIza nahi, bIjA dvArA sevarAvIza nahi, bIjA sevanArAone sArA mAnIza nahi. pachIne artha pUrve kahyA pramANe nizcayathI A mithunane tyAga hitakara che vigere pachI artha pUrva pramANe. he bhagavaMta! huM A cothA mahAvrata mATe taiyAra thaye chuM (pAse Avyo chuM), ethI sarvathA maithuna tyAgane huM svIkAruM chuM. (4) have pAMcamA vratanA pheraphAravALA pAThane artha kahe che adAre mateItyAdi have te pachInA pAMcamA mahAvratamAM zrIjinezvaree parigrahathI virAma (virati) karavAnuM kahyuM che, he bhagavaMta! huM te sarva parigrahane pacakhuM chuM (tAjuM chuM) te (paccakakhANa e rIte Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 zramaNa kriyA sutrasandarbha karuM chuM ke, alpa ke bahu, hAnA ke moTA, te paNa sacitta (sajIva) ke acitta (nirjIva) keI paNa (padArtha) parigraha huM svayaM karIza nahi, bIjA dvArA tevA parigrahane karAvIza nahi ane parigraha karanArAone sArA mAnIza nahi, vigere artha pahelA vratamAM kahyA pramANe. te parigraha cAra prakArane che, dravyathI, kSetrathI, vigere pahelA vrata pramANe. temAM dravyathI-sajIva (strI vigere), nijIva (ghareNAM vigere) ane mizra (sAlaMkAra strI vigere), ema kaI paNa padArthamAM mUcha te dravya- parigraha, kSetrathIsarvalokamAM (cauda rAjalakamAM) AkAza vigere sarva padArthamAM paNa parigraha (mamatva) karI zakAya che, mATe sarva- lekarUpa kSetramAM parigraha te kSetra parigraha, kALathI-divase ke rAtre ane bhAvathI-alpa mUlya ke bahu mUlyavALA koI paNa padArthamAM rAga athavA zreSathI mamatva karavuM te bhAvathI parigraha. pachIne artha pUrve kahyA pramANe, e parigraha meM grahaNa karyo, bIjA pAse grahaNa karAvyuM ke bIjAe grahaNa karela sAre mA tene nindu chuM vigere pUrva pramANe. yAvAjIva sudhI Asakti rahita huM sarva parigrahane svayaM grahaNa karIza nahi, bIjA dvArA grahaNa karAvIza nahi ane bIjA parigraha grahaNa karanArAone sArA mAnIza nahi, pachI artha pUrva pramANe A parigrahanuM viramaNa (virati) nizcayathI hitakArI che, vigere pUrva pramANe Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAkSikasUtra 149 he bhagavaMta! huM A pAMcamA mahAvratane mATe upasthita taiyAra) thaye chuM. sarvathA parigrahathI virAma (keI paNa padArthamAM mUcchIne tyAga) karuM chuM. (5) have cha rAtribhUjana viramaNavratamAM pheraphAravALApAThane artha kahe che mahAvare cha maM" ItyAdi have te pachI chaThAvratamAM zrIjinezvaroe rAtribhejanane virAma(tyAga) kahyo che, he bhagavaMta! huM te sarva rAtribhojanane eTale "rAtre grahaNa kareluM rAtre vAparavuM vigere (cAra) bhAMgAvALA rAtribhejanane paccakakhuM chuM tyAga karUM chuM). te (e rIte ke) AhAra, pANI, khAdima athavA svAdima, e cAre prakAranA AhAranuM huM svayaM rAtre bhejana karIza nahi, bIjAone rAtre bhojana karAvIza nahi ane bIjA rAtribhajana karanArAone sArA mAnIza nahi. pachI artha pahelA vrata pramANe te rAtribhojana cAra prakAranuM kahyuM che, te A pramANevigere pUrva pramANe - temAM dravyathI-rAtri bhajana azana, pAna, khAdima ane svAdima, e cAra prakAranAM dravya paikI kaI vastu khAvI te, kSetrathI-manuSyalokamAM, kAraNa ke tyAM ja rAtri hoya che, manuSyaloka sivAya anyatra rAtri divasane vyavahAra nathI), kALathI-divase athavA rAtre, ane bhAvathI-kaDavuM, tIkhuM, turuM, khATuM, mIThuM ane khArUM, ema koIpaNa svAdavALA Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 zramaNa kriyA sUtrasandarbha paTTAmAM rAga ke dveSa karavApUrvaka, bAkInA artha pUrva kahyA pramANe. e rAtrieAjana svayaM bhAgavyuM (khA) khIjAne khavarAvyuM, athavA khIjAoe rAtre khAdhuM tene sArU mAnyuM tene nindu chuM vigere pUrva pramANe. jAvaDva sudhI anAzaMsAvALA huM sa rAtribhAjanane svayaM rAtre karIza nahi, bIjAone rAtre bhAjana karAvIza nahi ane bIjA tribhAjana karanArAone sArA mAnIza nahi, pachInA artha pUrva pramANe, A rAtri bhAjananI virati nizcayathI hitakAraka che, vigere pachInA artha pUrva pramANe. he bhagavaMta! huM A chaThThA vratamAM (pAlanamAM) upasthita (utsAhI) thayA chuM, sarva prakAranA rAtri bheAjanane huM virAma (tyAga) karUM chuM. (6) have e sava (chae) teAnI eka sAthe uccAraNA karatAM kahe che ke-- 'caidyAr" ItyAdi=e upara jaNAvyAM te pAMca mahAvatA ke jenI sAthe rAtrieAjana viramaNa vrata cha che, te (chae) tratAnA AtmAnA hita mATe samyak svIkAra karIne huM vicarU chuM (pAlana karU chuM.) have kramazaH e mahAvratAnA aticArA kahe che. "apalasthA ya ne sopa" ItyAdi thA, chu thI 6= 'aprAstA = ce. coLA, pAimAzrvatALA:'=ajayaNAthI cAlavuM-khelavuM vigere hiMsAjanaka vyApAre| (pravrutti) ane Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAkSikasUtra 151 dArUNa pariNAmo eTale ene haNavA vigerenA raudra (dhyAnarUpa che) adhyavasAya, bALatipatijI vimaLa, papa karA atigAma =prANAtipAta viramaNa vratamAM A atikamarUpa doSa kahelo che (mATe tene taja joIe), ema mAnIne tene tyaje. ema sarvatranI gAthAomAM (adhure) artha je . (1). tIvratA' ItyAdi viSayanA utkaTa rAgavALI je bhASA, tathA "tIvran'sugra matsaravALI je bhASA (arthAta utkaTa rAga ke utkaTa ASa pUrvaka bolavuM) te mRSAvAda viramaNavratamAM atikama kahyo che, (mATe tene taja joIe) ema mAnIne tene tyaje. (2) "avagadaM ra yathAvaravA ItyAdi mAlika pAsethI ke teNe jene bhaLAvyo hoya tevA bIjA pAsethI avagraha (upAzraya-Azraya)nI yAcanA karyA vinA, (anumati meLavyA vinA) temAM rahevuM, (eTalA zabda adhyAhArathI samajavA) tathA "va va vava=pratiniyata amuka (meLavelA) avagrahanI jagyAnI) bahAra je jagyA tenA mAlike vAparavAnI saMmati na ApI hoya tyAM) "ceSTA karavI" ("tene upa. ga-karo e zabda paNa adhyAhArathI samajavA), te . adattAdAna viramaNavratamAM atikrama (Sa) kahe che, ema - mAnIne te aticArone tyaje. (3) - "vArivAranAder, Hi0" ItyAdi ahiM prakamathI suMdara zabda umera, jethI suMdara zabda, rUpa, rase, gadhe ane sparzInI vivALA =rAgapUrvaka sevA karavI (bhega Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 zramaNa kriyA sUtrasandabha vavA), te maithuna viramaNarUpa cothA vratamAM atikrama (doSa) kahelA che, ema mAnIne tene tyAga kare. (4) 'kUcchA' ItyAdi=IcchA eTale prApta nahi thayelA koi paNa padArthInI prArthanA, 'mUrchA ca'=cArAi (haraNa thai) gaelA, nAza pAmelA padArthanA zAka, khristra'=vidyamAna padAnI mUrchA (mamatva) ane 'dakSA'=nahi maLelA vividha padArthonI prAthanA, tarUpa je lAbha, te kevo ? 'vALa:'=raudradhyAnanA kAraNabhUta (ati utkaTa), e IcchA, mUrchA, sRddhi, ane dArUNa kAMkSArUpa leAbha e sarva piragraha viramaNa vratamAM atikrama (deSa) kahelA che, ema mAnIne tene taje, (anyatra IcchA, mUrcyA vigere zabdone, eka avALA jaNAvI judA judA ziSyAne temanI bhASAmAM samajAvavA mATe bhinna bhinna zabdonA prayAga karyAM che, ema paNa vikalpe jaNAveluM che) ahiM mULamAM jyAM jyAM va'=='che te samuccaya(vaLI) arthAMmAM samajavA. (5) 'attimAtra AdAra:'- ItyAdirAtre kSudhA lAgavAnA bhayathI divase ghaNA AhAra levo, tathA sUkSetre rAhate' udaya asta thavArUpa sUrya kSetramAM, arthAt sUrya jyAM uge ane Athame te AkAza kSetramAM zakti' eTale sUryanA udaya thayA ke nahi ? athavA asta thayA ke nahi ? evI zaMkA heAvA chatAM AhAra levA, te rAtribheAjana viramaNu vratamAM atikrama (doSa) kahelo che, ema mAnI tene tyaje. (6) ema cha vratAnA aticArA kahyA. have tenI rakSAnA upAya kahe che:-- Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAkSikastra 'EttaLanALatti' ItyAdi 'rzanazAnacAritrAmyaviASTa'-darzana, jJAna ane cAritranI virAdhanA karyA vinA ( avirAdhita ) 'sthita: zramaLadharma=sAdhu dharmamAM sthira (nizcala) thayeleA hu', 'prathamaM vratam anurakSAmi'=pahelA vratanuM (koi doSa na lAge tema) rakSaNa karUM chuM (pAlana karU chu), kevA huM ? 'vidyAmAM' epane bahuvacanane badale ekavacanAnta karavAthI 'vitta'sma prALA,tipAtAr= sarvathA prANAtipAtathI virAma pAmeleA (mukta) evA huM, arthAt darzana, jJAna ane cAritranuM yathArtha pAlana karatA, zramadharmamAM nizcaLa ane prANAtipAtathI virAma pAmelA huM pahelA mahAvratanuM koI paNa doSa na lAge tema rakSaNa-pAlana karU chuM. (1) e pramANe bAkInI pAMca gAthAone artha paNa samajI levA, mAtra bIjI gAthAmAM mRSAvAdathI virAma pAmeleA', trIjImAM 'adattAdAnathI virAma pAmeleA', cAthI pAMcamI chaThThI gAthAmAM anukrame maithunathI, parigrahathI ane rAtribhAjanathI virAma pAmele evA artha te te vratane anusAre samajI levA. 153 " vaLI paNa tratAnA rakSaNanA upAya kahe che ke-- 'ALavijJAnamio ' ItyAdi ' AhrayaH'=ahiM Alaya zabda sUcaka hAvAthI 'AlayavattI ' arthAt 'strIpazupa'Daka vigerethI rahita ItyAdi sakaLa doSa vinAnAM sthAnamAM rahelo huM, tathA 'vihAra:'AgamAkta navakalpI vihArathI vicaratA huM, 'mita'-IryAsamiti Adi pAMca Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 zramaNa kriyA sUtrasandarbha samitinuM pAlana karate "samita" e huM, tathA ""= pariSaha sahavA, gurUkuLavAsa seva" vigere sAdhunA guNothI yukta e huM, "guptaRtraNa guptinuM pAlana karavAthI guptae huM, 'thita zramadharma kSamA, mRdutA Adi daza prakAranA zramaNadharmamAM sthira-nizcaLa evo huM, "prathamaM vratamanarakSaka, vitarima bALarracta" ene artha upara jaNAvelI gAthAonA artha pramANe (arthAt prANAtipAtathI virAma pAmelo huM pahelA mahAvratanuM sarva dethI rakSaNa karuM chuM. ema) karavo. (1) A gAthA pramANe ja bIjIthI chaThI gAthA sudhIne artha paNa karavo, mAtra "bIjImAM mRSAvAdathI, trIjImAM adattAdAnathI, ethImAM mithunathI, pAMcamImAM parigrahathI ane chaThImAM rAtribhejanathI virAma pAmelo huM eTalo artha te te zabdane anusAra bhinnabhinna karavo. sAtamI gAthAnA pUrvArdhane artha paNa upara jaNAvyuM tema kare, uttarAddhamAM ATalo pheraphAra samajavo, trividhena manavacana ane kAyA rUpa traNa vegathI, "mAma=sArI rIte e. kAgra banelo huM "kSAma matAni v=svajIvanI jema pAMca mahAvratanuM rakSaNa (pAlana) karUM chuM. (7) have ekathI daza paryanta haiyabhAvone tyAga ane upAdeyane svIkAra karavA dvArA mahAvratanI vizeSa rakSA mATe kahe che ke - 'ttAvAno ItyAdi NAvazojaF=(sarva ninya karmorU5) eka pApa vyApArane, "micchAmu=eka Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAkSikasUtra 155 mithyAtvane, 'vamajJAna'=e pramANe (eka) ajJAnane, 'vacana'-tyAga karatA, 'zunna'=mana-vacana ane kAyaguptithI gupta, "mi madAvratAni paztra=pAMca mahAvratAnuM rakSaNa karU chuM, (A gAthAmAM ajJAna, mithyAtva ane avirati rUpa jJAna, darzana ane cAritranAM mULa dUSaNeAnA tyAga karavA pUrvaka zuddha mana, vacana ane kAyAthI pAMca mahAvratAnuM rakSaNa jaNAvyuM, ema samajavuM.) (1) 'anavadyayogamem'=sakaLa Atmahitakara anuSkAnArUpa eka niSpApa vyApArane, 'samyaktvam pam'=eka samyagdarzanane ane 'varSa jJAnaM tu'e pramANe eka samyajJAnane paNa 'jIrNavantaH'=prApta thayelA huM (arthAt cAritra, samyaktva ane jJAnavALA) tathA 'cunnaH'=(vinaya vaiyAvacca vigere) saMyamanA vyApArathI yukta evo huM' pAMca mahAvratAnuM rakSaNa karU chuM. (2) 'dardI nava rAgadveSI'=eka rAga ane eka dveSa ema e tathA dU ra dhvane ArttIvra=ane be duSTa dhyAnA, eka A ane khIjuM raudra, enA tyAga karatA huM pAMca mahAtratAnuM rakSaNa karU chuM. (3) 'dvividha cAritradharmam =dezavirati ane sarvaviratirUpa e prakAranA cAritradharmane ane 'Dhe 2 sthAne dharma che'=dharma tathA zukla e e dhyAnAne '3pa0' vigerenA artha prApta thayelA ane gupta evo huM pAMca mahAvratAnuM rakSaNa karU' chuM.' have pachInI gAthAonA uttarAddhanA artha e pramANe jANavo. (4) mULagAthAmAM 'jiddA' vigere prathamAnta che, te paNu Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 zramaNa kriyA sUtrasandarbha vibhaktine badalavAthI haLAM nIchAM jApota N =kRSNa, nIla ane kApAta e 'tijo haiDyA amarAta :'=traNa aprazasta lezyAone '.i' vigere pUrva pramANe. (5) tainalI paDyAM jIvA'=tejolezyA, padmalezyA ane zukkalezyA e 'tisro jevAH sutratAH'-traNa atiprazasta lezyAone 'va' vigere pUrva pramANe. (6) 'manalA'=zubha bhAvarUpe prazasta cittadvArA pAMca mahAtAnuM huM rakSaNa karUM chuM ema sabaMdha joDavA. temAM huM kevA ? 'manaHsatyavidvAna'=manasatyane jANatA huM, arthAt akuzaLa manane nidha ane zubhacittanI uddIrA karavA rUpa mana satya (mananA sayama)ne jANutA, e pramANe 'vAdasatyena=kuzaLa vacananI udIraNA ane akuzaLanA nidha karavA rUpa vacana saMyama vaDe ane, 'jaLanatyena'=kriyAnI zuddhi vaDe arthAt kAyasaMyama vaDe, (kAyasayama, kA karatAM gamana-Agamana vigere jayaNAthI karavAthI ane kArya na hAya tyAre hAtha-paga vigere avayavAne sakeAcIne sthira besavAthI thAya che) ema'viSenApi savit'=traNeya prakAre sayamane jANatA hu'paMcamahAvratAnuM rakSaNa karU chu. A 'manasaMyama' vigere traNa bhAMgA kahyA tenAthI, dvikasaMcAgI paNa traNa bhAMgAnuM sUcana kareluM che, te A pramANe1-mana-vacananA sayamathI, 2-mana-kAyAnA sayamathI tathA 3-vacana-kAyAnA saMyamathI ane trikasa ceAgI 1-manavacana-kAyA traNenA saMyamathI, ema sarva bhAMgAthI satyane (saMyamane) jANutA--arthAt zuddha saMyamanA pAlaka huM, A Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAkSikasUtra 157 kathanathI vikasaMgI eka bhAMge kahyuM ema samajavuM. kula 1-mAtra mana, -mAtra vacana, 3-mAtra kAyA, 4-mana-vacana, pa-mana-kAyA, 6-vacana-kAyA, 7-manavacana-kAyA, ema sAta bhAge saMyamanuM rakSaNa karuM chuM. ema artha jANavo. (7). - " sukArAccA =cAra duHkha zayyA, te dravyathI te duSTa palaMga-khATala (saMthAra) vigere, bhAvathI duHkhazacyA eTale duchacittajanya kusAdhutAne svabhAva, tenA cAra prakAre (zrI ThANAMgasUtramAM) A pramANe che, 1pravacanamAM (jinavacanamAM) azraddhA, 2-bIjA pAsethI (padgalika) dhana AhArAdi meLavavA vigerenI IcchAprArthanA, 3-deva-manuSya saMbaMdhI kAma (ge)nI AzaMsA, (meLavavAnI-bhegavavAnI IcchA) ane 4snAnAdi zarIra sukhanI (gRhasthapaNAnAM sukhanI) IcchA, A cAra duSTa bhAvanAothI saMyamamAM duHkhane anubhava thAya mATe te duHkhazayyAo samajavI. tathA "tatra: saM'=(azAtAvedanIya ane mehanIyanA udayajanya) cAra prakAranI cetanA, 1-AhAra saMjJA, 2-bhaya saMjJA, 3-mathuna saMjJA ane 4-parigraha saMgrA. tathA "ravA vAyA-krodha-mAnamAyA ane lobha, e cAra kaSAye, e darekane "0i'= tyAga karate huM pAMca mahAvratanuM rakSaNa karuM chuM. (8). tathA "taya guNarAvyA =cAra sukhazayyAe, te dravyathI ane bhAvathI duHkhazayyAo kahI tenAthI viparIta (thAThANamAM kahyA pramANe) jANavI, 'turvidha saMvara-cAra prakAre saMvara, temAM mana-vacana ane kAyA e traNane (akuzaLathI Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 zramaNa kriyA sUtrasandarbha nirodha ane kuzaLamAM pravartAvArUpa) saMvara, tathA (mahAmUlya vastro-suvarNa AdinA tyAga rU5) cothe upakaraNa saMvara jANa. tathA "samAdhi =cAra prakAranI samAdhi, arthAt jJAna-darzanacAritra ane tapa e cArane aMge AtmAne prazasta (ArAdhaka) pariNAma te cAra prakAre samAdhi jANavI, e badhA pado dvitIya vibhaktivALA havAthI cAra prazasta zayyAone, cAra prakAranA saMvarane ane cAra samAdhine =svIkArate (prApta thayele) huM pAMca mahAvratanuM rakSaNa karuM chuM, vigere pUrvanI jema artha karavo. (9) gva ja majA =mane bhiSTa zabda-rUpa-rasagaMdha ane sparza e pAMce (kAma eTale vikArane guNa karanArA hevAthI) kAmaguNone, tathA ra ra navAmadArovAna=prANAtipAta, mRSAvAda, adattAdAna, mithuna ane parigraha, e pAMca karmonuM grahaNa kare mATe Asta, arthAt karma AvavAnAM (baMdhanA) dvArUpa Azra, e. (AtmAne dAruNa duHkhanAM kAraNe hovAthI) "mahAde che, tene "0"=vigere pUrva pramANe. (10) tathA "jivika saMghara=(nivRtti ane upakaraNarUpa be dravyendriya ane labdhi tathA upagarupa be bhAvendriya ema cAra prakAranI) sparzana-rasanA-ghANI ane zrotra nAmanI pAMca IndriyanA (ISTa viSayamAM rAga ane aniSTamAM dveSa nahi karavA rU5) saMvarane, "tavaiva viSame vAdhyAyam'= tathA e ja rIte pAMca prakAranA (vAcanA-pRcchanA-parAvartanA Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAkisUtra 159 anuprekSA-ane dharmakathArUpa) svAdhyAyane "gha"=prApta thayela huM pAMca mahAvratanuM rakSaNa karuM chuM vigere. (11). pIvanirAdhe=pRthvIkAyAdi cha prakAranA jInA vadhane (vinAzane), tathA "vidhA: (sefpa) ra mA aparAtA =7 prakAranI aprazasta (karmabaMdha thAya tevI) bhASAone, te A pramANe 1-hIlitA, 2-khiMsitA, 3parUSA, 4. alikA, 5-gAhasthI ane 6. upazamitAdhikaraNadIraNI, ema cha jANavI, temAM asUyAthI-avajJAthI (anAdara pUrvaka-he gaNi, he vAcaka, he kArya, vigere) bolavuM te 1-hilItA, nindApUrvaka (bIjAnA agya vartanane pragaTa karavA pUrvaka) balavuM te rakhisitA, (he duSTa! vigere) galI devA pUrvaka kaThera vacana bolavuM te 3-parUSA, ('divase kema uMghe che vigere zikhAmaNa ApatA gurnAdikane "nathI uMghato vigere) asatya jaNAvavuM te 4-alikA, gRhasthanI jema, (pitA, putra, kAkA, bhANeja vigere sagAIvAcaka) balavuM te -gAhasthI ane zAnta thayelA kalaha vigere punaH zarU thAya tevuM bolavuM te -upazamita kalaha pravartanI, e darekane "ji" tyAga karato vigere pUrvanI jema, (12). "pavidha saccattara vAghammara ra viSe tapovA =prAyazcitta, vinaya, vaiyAvacca, svAdhyAya, kAyetsarga ane zubhadhyAna e cha prakAranuM atyaMtara tapa karma, ane anazana, udarikA, vRttisaMkSepa, rasa tyAga, kAyakaleza ane saMlInatA, e cha prakAranuM bAhya tapa karma, tene "0"=prApta thayela vigere pUrve kahyA pramANe (13). Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 zramaNa kriyA satrasandarbha "vatta ja mAthAnAni =Ihalokabhaya, paraloka bhaya vigere pUrve (pagAmasijajAnA arthamAM) kahI gayA te sAta bhayasthAnene (bhayamahanIya karmanA udayathI janya AtmAnA bhayarUpa pariNAmanAM kAraNene) tathA "vavidha citra jJAnavipa'=ahiM "jJAna ane vibhaga be pado pUrvApara pheravavAthI sAta prakAranA vibhaMga jJAnane vi=tyAga karate vigere pUrva pramANe A visaMga jJAnanA sAta prakAre batAvanArI gAthA kahe che' - "-riNi sonAmo, zivira murAvyo nI ja murAya rAvI, vara nA vimavil" arthAta 1-Azi srojafmAma:=pUrvAdi kaI eka ja dizAmAM loka (sarva jagata che evA) bedha te eka virbhAgajJAna, tathA ra-rAhu dikSu DhowifmAma =karmone nahi mAnavA rUpe ane zarIranA dharmo dekhIne AtmAne te mAnavA rUpe cha dizAne badale urva adhe pikI koI eka ane cAra ticha dizAe, ema pAMca dizAmAM leka che e bodha, 3-fthAvALo kaa: =jIva prANAtipAta vigere kiyAo kare che te pratyakSa dekhAya che, temAM hetubhUta karma te dekhAtuM nathI, mATe jIva karmathI AvRta nathI, paNa kyiA ja jIvanuM AvaraNa che e bodha, 4-"muv=bhavanapatyAdi devenuM vekiya zarIra bAhya abhyatara pugalonA grahaNapUrvaka karAtuM jovAthI jIva "muda" eTale svazarIravagAha kSetra sivAyanA anya kSetramAMthI lIdhelA pudgalonA zarIravALo che, e abhiprAya, pa-pramuv=vaimAnika Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAkSikasUtra 161 devAnuM vaiksthi zarIra bAhya abhyaMtara pudgalAnA grahaNa vinA racAtuM joine jIva 'amudragra' eTale khAdya-abhyaMtara kSetragata pudgalonA grahaNa vinAnA svazarIrAvagADha kSetragata pugalonA zarIravALA che, evA vikalpa, 6-nIyo '= vaikriya zarIradhArI devAnA rUpane joine zarIrane ja jIva mAnavA, jemake--jIvarUpI' che evA abhiprAya, ane cha-'sarvajJIva:'=vAyuthI calAyamAna pudgalone joine temAM paNa jIvanI mAnyatA karavAthI jagatamAM dekhAya che te pratyeka vastu 'jIva' che, evA abhiprAya, A sAte abhiprAyAmAM leAka cha dizAmAM che chatAM nyUna mAnavA rUpe, tathA karmAne nahi mAnavA rUpe ane zarIranA dharmAM dekhIne AtmAne tevA mAnavA rUpe, 'vi'=viparIta, 'bha'ga'=kalpanA hAvAthI tene vi+bhaMga=vibhaga'jJAna kahyuM che, A jJAna mithyAtva meAhanIyanA uddaya pUrvakanA jJAnAvaraNIya karmonA sApazamathI thAya che, athavA mithyAtvI devanArakIne bhavapratyayika hAya che, mATe te ajJAna che. (14) tathA-- 'vijyeSaLA: jAnaivaLA:'=sAta pisSA ane sAta pAnaiSaNAnuM varNana geAcarInA dASAmAM kahyA pramANe jANavuM. tene tathA avatratA: (sapta)=ahiM sUcanA mAtra karI che, eTale 'alaprada'=vasati (raheThANa-upAzraya) te aMge sAta prakAranI pratimAo (abhigrahA), te A pramANe 1-AvA 'amuka upAzraya meLavavA paNa bIje nahi' ema abhigraha karIne pachI tevAnI ja yAcanA karIne tevA meLavavA te pahelI pratimA, ra-'huM bIjAone mATe upAzraya yAcIza, Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16ra zramaNa kriyA sUtrasandarbha athavA bIjAoe yAcelAmAM rahIza" e abhigraha te bIjI pratimA. pahelI pratimA sarva sAmAnya (sarva) sAdhuene uddezIne ane bIjI gacchavAsI sAMbhogika (eka mAMDalIvALA) ke asAMgika abhinna mAMDalIvALA) utkaTa vihArI (niraticAra cAritravALA) sAdhuone aMge che, ema bemAM bhinnatA samajavI. kAraNa ke teo eka bIjAne mATe e rIte yAcanA kare che. 3-bIjAne mATe vasatinI yAcanA karIza; paNa huM bIjAe yAcelImAM rahIza nahi e abhigraha te trIjI pratimA A "yathAlaMdaka (jinakalpanA jevI kaThora kriyA karanAra) sAdhune hoya che, kAraNa ke teo bAkI rahelA sUtranuM tathA arthanuM adhyayana AcArya dvArA karavAnI abhilASAvALA hovAthI A cAryane mATe tevI yAcanA kare che. 4-"bIjAone mATe vasati yAcIza nahi, paNa bIjAe yAcelI vasatimAM rahIza e abhigraha te cothI pratimA. A gacchamAM rahIne jinakalpane abhyAsa karanArA sAdhuone hoya che, pahuM mArA mATe vasatinI yAcanA karIza, bIjAne mATe nahi evo abhigraha te pAMcamI pratimA. A jinakalpika sAdhune hoya che. jenI vasati grahaNa karIza tenuM ja sAdaDI, ghAsa vigere paNa saMthArA mATe maLaze te laIza, anyathA utkaTAsane ke beThAM beThAM rAtrI pUrNa karIza evo abhigraha te chaThThI. A paNa jinakalpika vigerene ja hoya che. 7-sAtamI paNa chaThThInA jevI ja samajavI, mAtra "saMthArA mATe zikSA vigere je jevuM pAthareluM maLaze te laIza anyathA nahi? Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAkSikasUtra 163 e abhigrahuM paNa jinakalpikAdine ja hoya che. e sAta (avagraha) pratimAone, tathA '(jJattiyA) sakhta sajjainnA:' --AcArAMga sUtranAM bIjA zrutaskaMdhanI khIjI cUlikArUpe je sAta adhyayanA che, temAM uddezA nahi heAvAthI te eka sarA adhyayana kahevAya che. tenuM ekasarA paNuM che mATe 'ekekaTa ane sAtanI saMkhyA che, mATe darekane 'saptakaka' kahevAya che, kAraNa ke zAstromAM te adhyayanAnuM tevuM nAma che, te darekanA nAmeA (pagAmasajjAnA amAM) pUrva kahyAM che, te pramANe jANavA, e sAta saptakIAne, tathA 'maDhAyanAni'= zrIsUtrakRtAMga sUtranA bIjA zrutaska MdhanAM sAta adhyayanA, te pahelAM zrutaska MdhanAM adhyayanAnI apekSAe mahAn (moTA) che, tethI 'mAdhyayanA' kahevAya che. tenAM nAme paNa (pagAmasijjAnA amAM) pUrva kahyAM te pramANe jANavAM, te sAta mahAdhyayanAne '350' prApta thayelA vigere artha pUrve jaNAvyA pramANe. (15) ( 'athrI masthAnAni'jAtimada vigere (pagAmasijjAmAM kahyAM te) ATha masthAnA (madda thavAnAM jAti vigere ATha nimitto) tene, tathA aghrau mAM '=jJAnAvaraNIyAdi ATha karmone, ane 'teSAM varSAM '=e ATha karmonA navA baMdha, te darekane 'vi' tyAga karatA vigere bAkInA artha upara kahyA pramANe jANavA. (16). tathA 'aSTa 2 pravacanamAtara:'Iyosamiti Adi pAMca samiti ane manegupti Adi traNa gupti, e ATha pravacana mAtAo ke je, 'avinizcitAveM: ra5A'=ATha Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kriyA sUtrasandarbha prakAranA artho (jJAnAvaraNIyAdi karmo) jeone kSaya thayA che evA zrI jinezvaradevane "cha" eTale prApta thaI che, te ATha pravacana mAtAone "3" prApta thayela vigere artha upara pramANe. (17) nava pApa nivAnAni=pApanAM kAraNabhUta nava (bhega vigerene meLavavAnI bhAvanA rU5) niyANa, te A pramANe niva-sidi-0i-grNe, urgvAre pavisAre ja ! agg-di, dukA nA nizALe"=kaI sAdhu (tapasvI) ema vicAre ke-deva-devaloka te pragaTa che nahi, mATe A pratyakSa dekhAya che te RddhimaMta rAjAo ja deve che, jo mArA tapa-niyamAdinuM phaLa heya te "bhaviSyamAM huM rAjA thAuM?-1, keI ema vicAre ke rAjAne te ahu khaTapaTa ane duHkha-bhaya hoya che, mATe huM dhanapati -zeTha thAuM-2, keIema vicAre ke purUSane ghaNI pravRtti, yuddhamAM utaravuM, duSkara kAryo karavA vigere duHkha hoya che, mATe mArUM tapa-niyama vigere saphaLa hoya te "huM bhaviSyamAM strI thAuM--3, keIema vicAre ke strI nibaLa-parAdhIna tathA nindAnuM pAtra gaNAya che, mATe huM anya janmamAM purUSa thAu-4, keI ema vicAre ke A manuSyanA bhoge te mUtra, pariSa, vamana, pitta, glema, zuka vigere azucithI bharelA che, devadevIo pitAnA vidha vidha veksirUpa karIne bhoga bhegave che, mATe huM bIjAM devadevIone bhogavI zakuM te "paramavicArI deva thAuM. -pa, kaI vaLI ema vicAre ke emAM te bIjA Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAkSikasUtra 165 devadevIonI parAdhInatA che mATe huM mArA pitAnAM ja deva-devInAM ubhayarUpi vikuvIne banne vedanAM sukho bhegavI zakuM te "svapravicArI deva thAu-6, keI manuSya ane devonA bhegothI vairAgI banelo sAdhu ke sAdhvI ema vicAre ke A dharma ne saphaLa hoya te jyAM pravicAraNA nathI tevo (navayakAdi) "a5davALe deva thAu- 7, koI ema vicAre ke deva te aviratI hoya che, mATe A dharmanuM phaLa maLe te huM anya janmamAM zrImaMta ugrakuLa vigere uttamakulamAM "zrAvaka thAuM-8, ane keIema vicAre ke kAmabhoga duHkhadAyI che, dhana pratibaMdhaka che mATe anyabhavamAM huM 'daridra thAuM" ke jethI sukhapUrvaka gRhasthabhAvane tyajI pravajyA grahaNa karI zakuM. 9, ema pitAnA tapa-niyama vrata vigerenI ArAdhanAnA phaLa rUpe anyabhavamAM te te avasthAne prApta karavAne nizcaya karavo te *navaniyANAne, tathA "saMsArarathA nava * AmAM pahelA cha niyANuvALAo anyabhave vItarAgane mArga sAMbhaLe te paNa tenI zraddhA na thAya, sAtamA niyANuvALAne dharmamAM zraddhA thAya, paNa dezaviratinA pariNAma na thAya, AThamA niyANAvALA zrAvaka thAya, paNa sarvavirati prApta na kare ane navamA niyANAvALAne sAdhupaNuM maLe paNa mekSa prApti na thAya, ema samajIne niyANuM nahi karavAM, kAraNa ke niyANa karyA vinA ja sAdhu-zrAvakadharmanA phaLarUpe te te phaLa maLe ja che, ulaTuM niyANuM karavAthI bhaviSyamAM dharmaprApti thatI nathI, chellAM niyANAthI samakita dezavirati-sarvavirati pragaTa thavA chatAM jIvane mekSa aTake che, prathamanAM sAta niyANuM te niyamo saMsAravardhaka che ja. Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kriyA sUtrasandarbha vidhA navA pRthvI-apa-te-vAu-vanaspati-beIndriyateIndriya-caurindriya ane paMcendriya ema nava prakAranA saMsAravata jIvone (hiMsAdi virAdhanAne) "vi=tyAga karate vigere artha pUrva pramANe* (18) tathA "navarAhmacarya guNa: =brahmacaryanI navavADethI surakSita (brahmacaryavALe) huM "di navavidya trArtha =ddhi navavidha eTale aDhAra prakAranA nirdoSa brahmacaryane pa' prApta thayelo vigere artha pUrva pramANe-navaguptinuM varNana Aja pustakamAM kahevAze. brahmacaryanA devI tathA audArIka bhoge, mana-vacana-kAyAthI, sevavA nahi-sevarAvavA nahi ane bIjA sevatA hoya tene anudavA nahi ema (ra43-643=18) aDhAra bheda samajavA. (29) "pati 2 vAvidhaE'=daza prakAranA cAritrAdinA upaghAtane, te A pramANe " ma-su-gam-ifhrnn-prisaaddnnaa ya nANatige / saMrakkhaNA'ciatte, uvaghAyA hata me hRti" | arthAta AhAra-vastra--pAtra-zayyA vigerenI prAptimAM seLa ugama deze pikI ke IdeSa lagADavAthI cAritrane upaghAta thAya te 1-uddagama upaghAta. seLa utpAdana deze pikI ke IdeSa sevavAthI 2-utpAdana upaghAta. daza eSaNA deze paikI kaI deSa sevavAthI 3.eSaNa upaghAta, saMyamamAM akathya upakaraNane pari. * cUrNimAM te "navavida kSaNavA 7 8 nithALa ravidyA vA' evo pATha che, tyAM "cakSudarzanAvaraNAdi cAra ane pAMca nidrA' maLI navabheda darzanAvaraNanA jANavA. Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAkSikasUtra 167 bhoga karavAthI 4-pariharaNuM upaghAta. vastrapAtrAdinuM parikarma (vAM-raMgavA vigere) zabhA karavAthI pa-parizAtanA upaghAta, pramAdAdithI "akAla svAdhyAya vigere zrutajJAnamAM aticAra sevavAthI 6-jJAna upaghAta, jinavacanamAM zaMkAdi darzanAcAramAM aticAra sevavAthI 7- dazana upaghAta, pAMca samiti Adi aSTa pravacana mAtAnuM yathArtha pAlana nahi karavAthI 8-cAritra upaghAta, zarIrAdi saMbaMdhI mUccha-saMrakSaNa karavAthI parigraha viramaNa vratane aticAra lagADavAthI -saMrakSaNuM upaghAta ane gurvAdi sAdhugaNa upara aprIti karIne vinayane upaghAta karavAthI 10-aciyatta upaghAta, e daza upaghAtane tathA "vidha saMvara tathA 4 saMkara = daza prakAranA asaMvarane tathA daza prakArane saMkaleza eTale asamAdhine, e asaMvara ane saMkaleza A pramANe che"jogidi-ovhisuii, asaMvaro dasa ya saMkileso a / nAkhaiggvahIvana sAyanaufe ! " arthAt traNa ga, pAMca Indri, upadhi ane sUci (seya)e dazane asaMvara, tathA jJAnAdi traNa, yaMga traNa, upadhi, vasati, kaSAya ane AhAra-pANI e dazane aMge asamAdhi te daza prakArane saMkaliza jANa. 10 asaMvara A pramANe mana-vacana ane kAyA e traNe yogenI akuzalapravRttine nahi rekavI te traNa yugane asaMvara, pAMca Indriyone ISTa-aniSTa zabdAdi viSayamAM rAga-dveSa karatAM nahi rokavI te pAMca Indriyone asaMvara, zAstrokta saMkhyA-pramANathI viparIta (aniyata) Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 168 zramaNa kriyA sUtrasandarbha ke akathya vastra pAtrAdi upAdhi grahaNa karavI, athavA jyAM tyAM veravikhera paDelA vastrApAtrAdine yathAsthAne nahi mUkavA te -upadhi asaMyama, ane sUci (seya)nA upalakSaNathI sAyanakharadanI, pimpalaka Adi zarIrane upaghAta kare tevI aNI (dhAra)vALI vastuone surakSita nahi rAkhavI te 10sUci asaMvara jANa. daza prakArane saMleza A pramANe 1-jJAnanuM avizudhdhamAnapaNuM, te "jJAnasaMkleza", radarzana nanuM avizudhyamAnapaNuM te "darzana saMkleza, 3-cAritranuM avizudhdhamAnapaNuM te "cAritra saMkleza, tathA 4-manadvArA (manamAM) saMkleza thAya te "manasaMkleza, pa-vacana dvArA saMkleza thAya te "vacana saMkaleza, 6 kAyAne AzrayIne (rAga-dveSAdi) thAya te kAyasaMkleza, tathA saMyamane athavA saMyamanA sAdhaka zarIrane upadhAna eTale AlaMbana thAya te upadhi-sArA narasAM vastro vigeremAM rAga-dveSAdi thAya te -upadhisaMkleza." sArI-kharAba (vasati) upAzrayane aMge saMkaleza thAya te 8-vasatisaMkaleza, krodhAdi kaSAne vaza thavuM te -"kaSAyasaMkalaza', ane IniSTa AhArapANI vigeremAM saMkleza thAyate 10-annapANa saMkasaMkaleza, ema daza prakAranA asaMvarane tathA dazavidha lezane "ra" tyAga karate vigere artha pUrva pramANe (20). "vA-samAdhirathAnAni jA jaiva varA nA = daza prakAranuM satya, daza samAdhisthAne, dazadazAo ane dazavidha zramaNadharma e darekane '350' prApta thayelo vigere Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAkSikasUtra 169 bAkInA athaeN pUrva pramANe, te darekanuM varNana nIce pramANe che daza prakAranuM satya A pramANe. kahyuM che ke" jJaLavayarsamacatravaLAnaame rUve paDucca sacce ya / vavahArabhAva joge, dasame ovmaghe haiM ||"arthAt bhinna bhinna dezanI te te bhASAmAM te te vastunAM bhinna bhinna nAmA jema ke kAMkaNAdi dezeAmAM pANIne payaH, peya, nIra, udaka' vigere judA judA nAmathI ALakhavAmAM Ave che te, te te dezanI apekSAe satya che, mATe te 1-janapada satya. 'kumuda, kuvalaya, kamaLa, aravinda vigere badhAM ya kAdavamAM utpanna thanArA heAvAthI 'paMkaja che, chatAM abAla-ge|pAla aravindane ja paMkaja mAne che, mATe aravinda eTale sthaLa vikAsI kamaLane paMkaja' kahevuM te sarva saMmata hAvAthI 2-sa`mata satya. jANavuM, khIjA caMdravikAsI kamaLa eTale kumuda, nIlakamaLa eTale kuvalaya, sUvikAsI kamaLa, temAM paMkaja zabdanA vyavahAra asaMmata hovAthI tene 'pa kaja' kahevuM te asatya jANavuM. kAI pASANAdinI mUrti banAvI tenI amuka devAdi tarIke sthApanA karavAmAM Ave te 3-sthApanA satya; jemake prabhu mahAvIranI mUrtine mahAvIra' kahevA te. satya kAinuM nAma pADayuM hAya tene tevA kahevA te 4-nAma satya; jemake kAI phulane vadhAranAra na hovA chatAM tenuM nAma 'phulavana'rAkhyuM hAya tA te nAmathI satya jANavuM. kAinA mAhyarUpane anusAre tene tevA kahevA, jema 'kAI kapaTI sAdhune bahArathI sAdhuvezane dhAraNa karelo hovAthI sAdhu kahevA athavA kAI lAMca-rUzvata lenAra Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 zramaNa kriyA sUtrasandarbha nyAyAdhIzane nyAyAdhIza kahe te 5-rUpa satya. bIjI bIjI vastune AzrayIne belAya te 6-pratItya satya jemake anAmikA (pUjananI AMgaLI) ne nhAnI ane meTI kahevI te pratIya satya, kAraNa ke te kaniSThAthI moTI che ane madhyamAthI nhAnI paNa che. -vyavahAra satyaeTale "parvata baLe che, ghaDe jhame che, vigere belavuM te, vastutaH parvata nahi paNa ghAsa vigere baLe che, ghaDe nahi paNa pANI jhame che, te paNa vyavahArathI tevuM bolAya che, mATe te satya che. 8-bhAva satya--eTale padArthamAM je dhamanI vizeSatA hoya tene anusare bolavuM te. jemake bhamarAmAM pAMca varNa hovA chatAM kALAM varNanI vizeSatA hovAthI bhamarAne kALe kahevo, bagalAmAM zukla varNanI vizeSatA hovAthI tene zuddha kahevo vigere. -vega satya-kaI padArthanA bIjA padArtha sAthenA vegathIsaMbaMdhathI tene tevo kahevo te. jemake daMDanA vegathI sAdhune "daSThI" kahevo vigere. tathA 10 upamA satyaupamAne Arepa karavo te jemake-moTA savarane samudra, punyavAna manuSyane deva, ke zUravIrane siMha kahevo vigere. A daza prakAranAM sAya jANavAM. daza samAdhisthAne A pramANe kahyAM che"itthikhaa''snniidia-nirikkhsNsttvshivjnnyaa / aimAyAhArapaNIa,-puvvarayasaraNaparihAro // 1 // . na ya sAe ya siloge, majijja na saharUvagaMdhe ya, iya dasa samAhiThANA, saparesi samAhikAraMNao // 2 // " Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAkSikasUtra 171 vyAkhyA--purUSe srInI ke srIe purUSanI vikArajanaka vAtAne tyAga karavo, athavA purUSe ekalI strInI sabhAmAM kathA nahi karavI te paheluM samAdhisthAna. ema purUSanu Asana strIe ane strInuM Asana purUSe vajavu te khIjuM, strInAM rAgajanaka a MgA-indriyA purUSe ke purUSanAM a Mge Adi strIe rAgapUrvaka nahi jovAM te trIjuM. strI, pazu, napuMsaka AdithI yukta athavA trasa Adi jIvothI sa Msakta vasati (upAzraya)ne sAdhue Azraya nahi karavo te cothuM atimAtra (pramANAdhika) AhAranA tyAga karavo te pAMcamuM. snigdha-mAdaka AhArano tyAga karavo te chaTTha, pUrva gRhasthAzramamAM bhAgavelA bhogAnu smaraNa nahi karavu te sAtamuM. zAtAvedanIya janya sukhamAM athavA zAtAne upajAvanAra zubharasa-5 Adi viSayAnA sukhamAM rAgamada nahi karavo te AThamu, e pramANe peAtAnI kIti prazaMsA AdinA maDha nahi karavA te navamuM ane zubha rasa-zabda-rUpa-gaMdha vigere indriyAnA viSayAmAM Asakti nahi karavI te dazamu. ema daza prakAre svaparane samAdhi thAya che, mATe e dazane samAdhi sthAno kahyAM che. tathA daza adhikArane jaNAvanArAM daza zAstra te daza dazAo, ahiM darekanuM nAma strIliMge mahuvacanAnta che, tenuM kAraNa te zAstro tevA nAme AgamamAM jaNAvelAM che. te A pramANe-- vivApALa phasA, vAsavaMtAnanuttattA ca / pAvALasA, sAmuavavaMdhattA ca // 2 // " Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kriyA sUtrasanna "baMdhAi dasA cauro, sesA vakkhANi na cunnIe / mahavvayakasAyacaujua--tavehiM dasahA samaNadhammo ||2||" 172 vyAkhyA--1-kavipAkadazA, 2-upAsaka dazA, 3- atakRta dazA, 4-aNuttara papAtika dazA, praznavyAkaraNa dazA 6 dazAzrutaskaMdha dazA, cha-baMdha dazA, 8-dvigRddhi dazA, 9dIrgha dazA. 10-sa kSepaka dazA. ema daza dazAsUtro jANavAM temAM chellI cAra dazA vamAna kALe aprasiddha hovAthI cUrNIimAM kahI nathI. tathA pAMca mahAvratAnuM pAlana, cAra kaSAyanA tyAga ane khAra prakAranA tapa e daza prakAre zramadharma samajavA. '350'vigerenA apUrva pramANe. (21). bAzAtanAM 2 sarvA=sAmAnya rIte sarvakAI AzAtanAone, athavA trizuLa UjAza'=agiAranA aMkathI traNa guNI arthAt tetrIza AzAtanAe (pagAmasijjAmAM kahI che te) ne 'vivarjAya' tyAga karatA, ane tethI ja '3pattapanna'=arthapattie anAzAtanA bhAvane prApta thayeleA, 'cu:' sAdhutAnA guNAthI yukta huM pAMca mahAvratAnuM rakSaNapAlana karUM chuM, vigere a pUrva pramANe jANavA. (22) e pramANe eka be Adi zubhasthAnAnA aMgIkAra * kSamA mRdutA, Ava, nileIbhatA, tapa, saMyama, satya, zauca, aparigraha, ane brahmacaya, yatidhamanA e paNa daza prakAro kahyA che, bIjA AcAryoM kSamA--nilebhitA-mAva-Aja va-lA dhava- tapa-saMyama-tyAga-aparigraha ane brahmacaya -ema paNa daza prakAra kahe che. Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAkSikasUtra 173 ane azubha sthAnene tyAga karavA dvArA mahAvratanI (pAlananI) pratijJA karI. have nahi kahelA bAkInAM sthAnene atideza (bhalAmaNa karavA pUrvaka mahAvratanI pratijJA karatAM kahe che ke "vaM=upara "traNa lezyA vigerenA tyAga pUrvaka vigere kahyuM tema " triviratA =traNa daMDathI virAma pAmelo, arthAt jema rAjA daMDa karIne dhananuM apaharaNa kare tema azubha mana-vacana ane kAyA paNa cAritrarUpI dhananuM apaharaNa karatAM hovAthI te traNa daMDe kahevAya che, tene tyAga karate, tathA "trinaLaruddha=mana-vacana ane kAyA e traNa karaNathI zuddha thayela, (ahiM ema prazna thAya ke tridaMDavirata hoya te trikaraNa zuddha paNa gaNAya te pharI kahevAnuM kAraNa zuM? tenuM samAdhAna e che ke "tridaMDa virata' eTale sAvadya gothI nivRtta ane trikaraNa zuddha eTale niravadyogamAM pravRtta, athavA te "sAvadya pravRtti karavAnI mAtra nivRttie tridaMDanI virati ane karavA karAvavA anudavArUpa trividha nivRtti te "trikaraNanI zuddhi ema bheda samaja, athavA gItArthoe bIjI rIte paNa e bheda ghaTAve, kAraNa ke pUrva maharSionA zabdo artha gaMbhIra hoya che. - ' tathA trirAncanArAncamAyA, niyANuM ane mithyA- e traNa bhAvaza (AtmAne kaSTa ApanArA duSTa pariNAmo) dUra gayAM che jenAM e zalyarahita ane Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 zramaNa kriyA sUtrasandarbha 'triviSena pratiAnta:'=traNa prakAre (aticAra karavA nahi, karAvavA nahi ane anumADhavA nahi ema) sarva aticArAnuM pratikramaNa karyu che jeNe, arthAt sarva aticArAthI nivRtta thayelA huM "ramimAtratAnivazrva=pAMca mahAtratAnu pAlana-rakSaNa karuM chuM. (23) have pAMca mahAvratAnI pratijJA karI tenI stuti karatAM kahe che ke 'cetat' ema A upara kahyuM te 'mahAvratocAraLam' mahAvratAnuM uccAraNa (pAlana) kevuM che ? athavA enAthI ze| lAbha thAya che? te kahe che "cittvam'e ja mahAvratAmAM athavA cAritra dharmamAM te sthiratA karanArUM hAvAthI AtmAne dharmamAM nizcalatA-dRDhatA karanArUM, 'zoharaLam' zahyAnA nAza karavAmAM kAraNa hovAthI mAyAdi traNa zalyAnA nAza karanArUM, kRttiva dhaiya eTale cittanI samAdhimAM maLa-AlaMbana ApanArUM ( koI ThekANe vid kaca' evA pATha che tyAM dhRtiva" paryAya karavA ane temAM svAki''pratyaya mAnI artha e ja pramANe karavA.) 'vyavasAya: '=AtmAmAM duSkara paNa ArAdhanA (udyama) karavAnA adhyavasAya pragaTa karanArUM 'sAdhanArya'=mAkSanI sAdhanA mATe te 'a" eTale parama upAya, 'pApanivAra'= pApa-azubha karmanuM nivAraNa karanArUM 'nijAvanA=peAtAne vratAnI prAptimAM atidRDha kAraNa che, ethI te zubhakarmonI nikAcanAmAM kAraNa heAvAthI tene ja nikAcanA kahevAya che, 'mAvavizoSi'=bhAva eTale AtmAnA pariNAmeAnI vizuddhi karanAra hAvAthI 'bhAvavizeSa' che, 'tAjJAna = Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 175. zrIpAkSikasUtra patAkA eTale cAritranI ArAdhanA rUpa vijayadhvajanuM haraNa (grahaNa) karavA rUpa hovAthI patAkA haraNuM che, (arthAt cAritra dvArA karmonI sAme AtmAne vijaya karAvanAra che.) "nirgunA=dUra haTAvI devuM, kamarUpI zatruone AtmArUpI nagaramAMthI haMmezane mATe nirvAsa (bahiSkAra) karanAra che, "mArAdhanA gunAnAma=muktinA sAdhaka cAritranA vyApAre (udyame) rUpI guNanI "ArAdhanA" eTale akSayatA karanAra che, (arthAt mukti prApaka vyApAramAM akhaMDa pravRtti karAvanAra che.) "saMvarona=navAM karmone rekavA rUpa saMvarane vega eTale vyApAra che, athavA saMvaranI sAthe AtmAne vega karAvanAruM che, (AtmAmAM saMvara pragaTa karanAruM che.) "parAste dhyAnopayutatA=zreSTha (dharma ane zukla) dhyAnanI prApti rU5 che, "yuwA ja jJAne=ahiM saptamInA badale trIjI vibhaktine prayoga samaja, ethI jJAna sAthe te saMbaMdha " karAvanAra che arthAt viziSTa avadhi Adi jJAne ane aMte AtmAne kevaLajJAnabhAva pragaTa kare che. "paramArtha = A mahAvratanuM uccAraNa e satyapadArtha che, (satya tattva) che, 'ttamArtha =mokSarUpI phaLanuM sAdhaka hevAthI ati zreSTha padArtha (tattva) che, kAraNa ke jagatanA sarve padArtho karatAM ya mahAvratanI pradhAnatA che. vaLI =(ahiM liMgabheda hovAthI) A mahAvatenuM uccAraNa "tIrthaH pravacana sAro zitaH=zrItIrthakaree siddhAntane sAra (AgamanuM sarvasva) che, ema darzAvela che. kevA tIrthakaree? "sirAmirai mohanI Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 zramaNa kriyA sUtrasandarbha yakarmanA udayajanya tathAvidha AnaMdarUpa rati-cittane vikAra tathA rAga ane dveSanuM maMthana (nAza) karanArAo e pravacanane sAra kahelo che, vaLI e tIrthakara bhagavate 'SaDjIvanikAyasaMyamam upadizya trailokyasatkRtaM sthAnaM abhyupti= jIva nikAyanuM saMyama eTale ahiMsA ane upalakSaNathI satya, asteya, brahmacarya ane aparigraha, e pAMca mahAvratane upadeza karIne ane upalakSaNathI svayaM paNa pAlana karIne traNe lokamAM satkAra pAmelA siddhikSetrarUpa mekSasthAnane pAmyA che, AthI paNa mahAvratanuM atyaMta upAdeyapaNuM sucavyuM. - have maMgalane mATe Asana upakArI bhagavAna mahAvIranI stuti karatAM jaNAve che ke "namoDastu te he vaddhamAna svAmi! tamane namaskAra thAo, kevA tame? siddhA=sapUrNa thayAM che sarva prajane (kAryo) jenA evA pudrAktatvane jANu, "mu=pUrve bAMdhelA karmarUpa baMdhanethI chUTA thaelA, "nIrakI=baMdhAtA karmothI rahita arthAt vartamAnamAM jeone karmone na baMdha thatuM nathI, nisa putra, strI, mitra, dhana, dhAnya-suvarNa vigere sakaLa saMbaMdhothI mukta, "mAnamUra: =garvane cUra karanArA, (ghAtaka) guNaratnasIra =anaMta guNarUpI ratnanA samudra, mananta =emAM '' alAkSaNika (prAkRta-bhASAnI zailIthI mUkavAmAM AvyA che) hovAthI ananta =ananta jJAnasvarUpa hevAthI bhagavAna paNa anaMta che, "ameca=sAmAnya janathI na oLakhI zakAya tevA svarUpavALA), "mati madhruvIra vandra Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAkSikasUtra 177 mAna !'=(mahati ! saMbaMdhananuM eka vacana che mATe meMkSaprApti mATe karI che moTI mati jeoe evA he vaddhamAna! ema prasaMgAnurUpa artha jANa, (arthAta mahAmativALA) ane mahAvIra ! eTale karmone nAza karavAmAM mahAna vIra (samartha) evA he vardhamAna ! athavA bIjI rIte "madu maTTAvIra' ne rUDhivazAt "ati mahAna vIra !" e artha karI, vaddhamAnanuM vizeSaNa karavuM arthAt atimahAna vIra evA he vardhamAna prabhu! "namoDastu te = tamone namaskAra thAo ! kyA hetuthI namaskAra kare che, te kahe che, "sAmiA=ahiM chaThThI vibhaktine vyatyaya karIne pahelI vibhakti karavAthI, Apa mArA svAmI prabhu che, tti =(ktitva)=ethI karIne (e hetuthI Apane namaskAra thAo) ema AgaLa paNa "tti varlDa ne saMbaMdha badhe je, "namoDastu te baddana titva=tame arihaMta cho e hetuthI Apane mAre namaskAra thAo ! vaLI 'namostu te mavanititvo=Apa bhagavAna che e hetuthI Apane mAre namaskAra thAo ! athavA "ri DhuM ne 'tritva paryAya karI tene "traNa vAra e artha karIne, he ati mahAna vIra vaddhamAna ! Apa mArA svAmI che, Apane traNa vAra mAro namaskAra thAo ! ema arihaMta evA Apane traNa vAra namaskAra thAo ane "bhagavAna" evA Apane traNa vAra namaskAra thAo ema artha kare, ahiM prabhustutine prasaMga hovAthI dareka vAkaye (traNa vAra) namoDastu te =ema kahyuM temAM punarUkta deSa mAnavo nahi, Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 zramaNa kriyA sUtrasandarbha jema mahAvratanI pratijJA (tuti) karmakSaya karanArI che, tema mRtanuM kIrtana paNa karmakSaya karanAruM che, ethI have te kIrtana mATe kahe che ke-gu hu mAtratocAnA chatA=nicche A (upara) mahAvratanI uccAraNA (pratijJA) karI, have "rUchI zrutIrtane nukazratanI stuti karavAnuM IcchIe chIe, te zrata be prakAre che eka aMga praviSTa ane bIjuM aMgabAhAM, jemake "gaNaharakayamaMgagayaM, jaM kaya therehiM bAhiraM taM tu / aMgapaviTTha niyayaM, aniayasuaM bAhiraM bhaNiaM // 1 // " arthAt gaNadharakRta mRta te "aMgapraviSTa ane viroe kareluM te "aMgabAhya kahevAya che, tathA je zrata niyata che te aMge praviSTa ane aniyata kRtane aMga bAhya kahyuM che aMgabAhya paNa be prakAranuM che. eka Avazyaka ane bIjuM Avazyaka sivAyanuM, temAM a5 varNana karavAnuM hovAthI pahelAM namaskAra karavA pUrvaka Avazyaka sUtranI stuti karavA mATe kahe che. (T) je te ivamAsamALI ItyAdi. "namastebhyaH kSama bamaLekhyAM=namaskAra thAo te kSamAzramaNa eTale gurU athavA tIrthakara, gaNadhara vigere pUrva purUne, 9i= jeoe A (kahIe chIe te) zratane "vAcita ane ApyuM, athavA sUtra tathA artha rUpe racyuM che, kayuM mRta? puSei zAvara =avazya karaNIya evuM cha adhyayanarUpa Avazyaka, "mavina =atizaya yukta evA padArthonA varNana rUpa samRddhi vigere bhaga-guNovALuM, (arthAt aizvarya-rUpa Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAkSikatra 179 yaza-lakSamI-dharma ane prayatna e cha ne 'bhaga' kahevAya che, te cha prakAranA bhAga (guNethI) yukta mATe "bhagavata' evuM zratanuM vizeSaNa samajavuM.) te che prakAre A pramANe 1sAmaci=(sAmAyika sUtra-pApayoganI virati jemAM mukhya che tevuM adhyayana vizeSa), 2-"caturvizatitava= (legasasUtra-RSabhAdi covIza jinanI nAmapUrvaka jemAM guNastuti che te adhyayana), 3-vana =(gurUvaMdana sUtraguNavaMtanI pratipattirUpa vinaya jemAM che tevuM adhyayana), 4-pratimaf=(pagAmasijajA vigere pratikramaNa sUtrethayelI khalanA (bhUlo)nI niMdA vigere jaNAvanAra adhyavana vizeSa), pa-vatsa =(dharmarUpa kAyAmAM lAgelA aticArarUpI kRta (ghA)nI zuddhi karanAra adhyayana "anartha sUtra) ane 6-kacAcAna=(virati guNasAdhaka adhyayana vizeSa) "sarvaniri harimana padhei Avaze mAvati =A saghaLA ya cha prakAranA bhagavat evA AvazyakamAM, "samU=mULa sUtrarUpa AvazyakamAM, "sArthe=arthayukta AvazyakamAM "saraLe niyukti saphaLI =graMtha sahita niyukti sahita ane saMgrahaNa sahita evA AvazyakamAM, temAM mAtra sUcana karavArUpa bIjasvarUpa je mULa pATha te "sUtra' jANavuM, vRtti tathA TIkAthI je varNana karyuM hoya te "artha jANa, akhaMDitasUtra ane artha . banne prakArane pATha tene "graMtha kahevAya, vividha anukamaNikAdi vistAra yukta pATha hoya te "niryukti ane bahu arthane jemAM gAthAo baddha saMgraha karela hoya te Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 zramaNa kiyA sUtrasandarbha saMgrahaNI kahevAya. e darekathI yukta evA saghaLA ya AvazyakamAM "gu va=viratinA, jinezvara vigerenA guNenI kIrti-stuti vigere je guNa eTale dharmo, ( vA=zabda uttarapadanuM joDANa batAvavA mATe che). "mAvA vAkakSApazamika, kSAyika Adi AtmAnA bhAve athavA bhAga jIva ajIva Adi padArtho, "badriA mavadri prajJatAH= zrIarihaMta bhagavaMtee sAmAnyarUpe kahyA che, tevA zabdo dareka padamAM samuccaya (vaLI arthamAM samajavA) "pitA" (vA) vizeSarUpamAM kahyA che, "tAr mAvAna te bhAvene (ane upalakSaNathI te guNene paNa) "zrAma =A ema ja che evI rIte sAmAnyathI zraddhA karIe chIe, "pratipAma=prIti karavA dvArA vizeSatayA aMgIkAra karIe chIe, cAmA te bhAvamAM vahAla eTale (AcaravAnI abhi lASA) karIe chIe, jIrAma: te te kahelI kriyAo dvArA te bhAvane sparza karIe chIe, "pAcama =rakSaNa karIe chIe, "anupAyAmaH"=vAraMvAra te bhAvenuM rakSaNa karIe chIe, e bahuvacanAnta padothI kartA rUpe "ame e padanI cejanA karavI, arthAt te guNe ane bhAmAM ame zraddhA, prIti, vahAla, sparza, rakSaNa ane vAraMvAra rakSaNa karIe chIe. e rIte te te guNe ane bhAvamAM zanaiH pratipadyamAnaiH rocayadbhiH spRzadbhiH pAlayadbhiH anupAlayadbhiH'= upara pramANe zraddhA, prIti, hAla, sparza, rakSaNa ane vAraMvAra rakSaNa karatAM amoe "ganta pakSI =A pakSa (5khavADiyA)mAM "carita =je mRta bIjAone ApyuM, Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 181 zrIpAkSikasUtra hita =je svayaMbhaNyA, "parivartita =je mULasUtrathI gaNyuM, (Avartana karyuM. "ge pUrve bhaNelA sUtra artha vigeremAM zaMkti raheluM vigere je pUchyuM, "anupekSita' vismaraNanA bhaye arthanuM ciMtavana karyuM, ane "anupasjitamuEupara jaNAvyA pramANe (bhaNAvavAthI, bhaNavAthI, Avartana karavAthI, pUchavAthI, ane artha ciMtanathI) niraticAra ArAdhyuM hoya, tatkSAye-te amene (zArIrika-mAnasika) azAtA vigere dunuM nAzaka thaze, (ema dareka padomAM samajavuM) pharmakSAe=jJAnAvaraNa vigere karmonuM ghAtaka thaze, "mokSA =paramakalyANa mekSa) kAraka thaze, "vadhisTAmA=anyajanmamAM sadharmane prApta karAvaze, "haMsAttApAye=bhavazvamaNathI pAra utAraze, (amene upara kahyA pramANe lAbha karaze ema tAtparya samajavuM), "tti vAMe hetuthI upasAtha i vimiM tene aMgIkAra karIne (arthAt te te rIte vAcanA-paThana-pRcchA vigerethI ArAdhyuM tenI ghaNuM anumodanA karatA) ame (mAsakalpa vigere sAdhunA vihAranA nava kalpa pramANe) vartIe (rahIe) chIe. ahiM " pada vAkyanI zobhA mATe ane "vivAmi je ekavacanAta che tene bahuvacanAH "vikrama samajavuM. vaLI-. "antaH pakSastha canna vanita ja paTita parivartita na pRSTha nAnubekSita nAnupArjita' =A pakhavADIyAmAM je bhaNAvyuM nahi, bhaNyA nahi, mUlasUtrathI Avartana karyuM nahi, pUchyuM nahi, artha ciMtana karyuM nahi, ane e rIte yathArtha ArAdhyuM nahi, "sati vacce zArIrika (Indriyadi prANanuM) baLa hovA Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 zramaNa kriyA sUtrasandarbha chatAM "sati vIrya =AtmAmAM utsAhajanya baLa (vIrya) hovA chatAM ane "kSati purUSIrapAtra = purUSAbhimAnanI saphaLatA rUpa parAkrama hovA chatAM, (je vAcanAdithI ArAdhyuM nahi), "toyama-te avAcanAdika pramAda karyo tene gurUmahArAjanI samakSa jaNAvIe chIe kabUla karIe chIe), pratima=micchAmi dukkaDaMrUpa pratikramaNa karIe chIe, 'ni =AtmasAkSIe pazcAttApa karIe chIe, amaH= gurUnI samakSa nindA karIe chIe, "rivartayAma"=vizeSa tayA teDIye chIe arthAt enI paraMparAne viccheda karIe chIe, "vizodhayAma: te pramAdane dUra karI sarva rIte Atmazuddhi karIe chIe, ane "maUtiya rijhamaH"=punaH nahi karavAne nizcaya karIe chIe ane "cathaI =aparAdhane anusare yAcita "pavarma"="nivi vigere tapane athavA tapa e ja pApakarmane cheda karanAra hovAthI "kAzcitta prAyazcittane "tipavAma=aMgIkAra (svIkAra) karIe chIe, "taya sidhyA su9ta tenuM (arthAt chatAM bala-vIrya-parAkrame paNa je vAcanapaThana Adi na karyuM heya te aparAdhanuM) "micchAmi dukkaDaM" daIe chIe, e pramANe Avazyaka zrutanuM kIrtana karyuM. - have Avazyaka sivAyanA aMgabAhA mRtanuM kIrtana karavA mATe kahe che, te paNa be prakAranuM che-eka kAlika ane bIjuM utkAlika, temAM je divasanI ane rAtrinI pahelI chellI pirisImAM ja (divasanA ane rAtrinA pahelA tathA chellA prahAramAM ja) asvAdhyAya na hoya Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAkSikasUtra 183 tyAre ja bhaNI zakAya, evuM kALathI baddha te kAlika, ane je cAra saMdhyAe rUpa kALa veLA ane pAMca prakAranA asvAdhyAya sivAyanA koI paNa samaye bhaNI zakAya te utkAlika, pAMca prakArane asvAdhyAya kahyo temAM 1-saMyamaghAtI, 2--autpAtika ulkApAtAdi, 3-caMdrasUrya vigerenAM grahaNa vigere sAdivya, 4-bugraha (yuddhAdi) janya ane pa-zArIrika mRtakAdi-azuci nimittaka. (ema A granthamAM jaNAvelA "asvAdhyAya prakaraNamAMthI tenuM vizeSa svarUpa jANI levuM.) e be prakAramAM pahelA utkAlikanA varNana mATe kahe che-no te ItyAdi 'namastebhyaH samAtramabhyaH vuiM citta bAhyamusTiva mavana tathA te kSamAzramaNane namaskAra thAo ke jeoe A bhagavat evuM aMgabAhya utkAlika zrata amene ApyuM, athavA sUtrArtha ubhayatayA racyuM, tenAM nAme A pramANe che-1-vaizAsTi =dazavaikAlika (zrI zayyabhavasUrijIe mahAtmA zrImanakamuninI ArAdhanA mATe pUrvazruta (pUrvo)mAMthI udbhareluM che tenAM adhyayane daza hovAthI "ra ane madhyAhana pachI sUryAsta pahelAM vikALa veLAe raceluM hovAthI dvisTiksa evuM nAma thayuM ane zrIsaMghanI vinaMtithI bhAvijInA upakArArthe upasaMhAra na karatAM vidyamAna rAkhyuM te) 2"pAvali =(kamya ane akathyane viveka jemAM batAvela che te) kaSAkarSyA, 3- huSTapuzruta 4-ma kRtaM =kalpa eTale sthaviraka5. jinakalpa vigere sAdhu Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 zramaNa kriyA sUtrasandarbha enA te te AcArene jaNAvanAra je alpagraMtha ane alpaartha yukta che te "laghukalpakRta ane tenI apekSAe. vistRta graMtha tathA artha jemAM vistRta che te bRhatkalpathata ema bheda samaja, 5-pati-upapAta arthAta deva nArakapaNe utpanna thavuM ane siddha sthAne javuM te upapAta, tene uddezIne racAyeluM hovAthI "papAtika nAmavALuM (je AcArAMgasUtranuM upAMga che, ane temAM zrIAcArAMganA pahelA "zastraparijJA adhyayananA pahelA udde zAmAM varSi no nA mavaDuM, asthi vA sAcA kavavA ItyAdi sUtra che tene vistAra che) 6-zogAzrIcaNa=pradeza rAjAnA praznone anulakSIne racAyeluM A bIjA sUtrakRtI aMganuM "rAjapraznIyanAmanuM upAMga che. 7nIvAmitrajI ane ajInuM varNana hovAthI "jIvAbhigama nAmanuM trIjA sthAnAMga' sUtranuM A upAMga che. 8-prajJApanA-ane -maprijJApana e bemAM jIvAdi padArthonuM prajJApana eTale nirUpaNa hovAthI eka prajJApanA" ane vistRta varNana hovAthI bIjuM mahAprajJApanA, evA nAmavALAM A bane cothA "samavAyAMga sUtranAM upAMge che. 10-nI"=bhavya jIne nadI eTale AnaMda karanAruM mATe "naMdInAmanuM jJAnanA pAMca prakAranuM svarUpa jaNAvanAruM adhyayana vizeSa. 11-anucodALi'= anugavyAkhyAnanAM 'upakama-nikSepa-anugama ane naya" e cAra dvAranuM (mukhanuM svarUpa jaNAvanAra hovAthI anuyogadvAra nAme adhyayana vizeSa. 12- tava"=denA Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAkSikasUtra 185 Indro 'camarendra-alIndra vigerenuM stavana eTale teonA bhavane, AyuSya, teonuM svarUpa vigere viSayone jaNAvanAruM hovAthI tenuM nAma devendrastava che. 13-tandurvevAvi =so varSanA AyuSyavALA purUSanA pratidina bhogya taMdula (nA dANAnI)nI saMkhyAne jemAM vicAra karelo che te "naMdulavaicArika nAme eka graMtha. 14-"rAdhyama = caMdra eTale rAdhA nAmanI yAMtrika putaLInI AMkhanI kIkI, tene maryAdApUrvaka vedha te "rAdhAvedha tenI upamA dvArA maraNa samayanI ArAdhanAne jaNAvanAra 'caMdrAdhyaka' nAmane eka graMtha, 15-pramANamati[=pramAdanuM ane apramAdanuM svarUpa, bene bheda, phaLa ane tethI sukhaduHkhane anubhava vigere jaNAvanAra "pramAdApramAda nAmane eka graMtha.. 16-1Imakhva pratidina paurUSI' eTale purUSa pramANa sUryanI chAyAvALo samaya tenuM nirUpaNa jemAM che te graMtha. ahiM sarva vastunI sva-sva pramANa chAyA thAya tyAre paurUSI thAya. AvuM pramANa uttarAyaNa ane dakSiNAyanamAM eka eka divasa ja hoya, te pachI huM AgaLa pratidina dakSiNAyanamAM vadhe ane uttarAyaNamAM ghaTe, ema sUryanA pratyeka mAMDale paurUSIne judo jude samaya jaNAvanAre graMtha hovAthI tenuM nAma "paurUSImaMDala che. 17- stra - verA"=jemAM caMdra ane sUryane dakSiNa ane uttaranAM mAMDalAmAM praveza varNavela che te graMtha paNa "maMDalapraveza" nAmane che. 18-vicA'=sAdhune gaNa eTale samudAya athavA guNane samudAya jemAM hoya te gaNuM eTale AcA 12. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 zramaNa kriyA sUtrasandabha ne upacAgI vidyAo jemAM varNavalI che, te graMthanu' nAma 'gaNuvidyA' dIkSA ApavI vigere kAryamAM upayogI zubha tithi-karaNa-nakSatra vigere jyAtiSanu ane lakSaNAdi nimi ttAnuM jJAna karAvanAra graMtha vizeSa. 19-vidyASaravinisvaca'=vidyA eTale samyagdarzana pUrNAMkanuM samyagajJAna ane caraNa eTale cAritra, tenA vizeSa nizcaya jaNAvanAra graMthatuM nAma paNa 'vidyAcaraNa vinizcaya'. 20-dhyAnavitti:'= Ata dhyAnAdi cAra dhyAnAnA vibhAga jemAM che te graMthanu nAma paNa dhyAnavibhakti' che. 21--'maravima'i=Avici Adi 17 prakAranAM maraNAtuM jemAM pratipAdana (vibhAga) che te graMthanu'nAma 'maraNavibhakti'. 22-'AtmavizuddhiH'=jIvane AleAcanA-pratikramaNa vigere prAyazcita karAvavA dvArA karmonA nAza karavA rUpa vizuddhi karavAnA jemAM upAya batAveleA che, te graMthanu' nAma 'Atmavizuddhi.' 23--'mahelanA zruta'=dravya ane bhAvabhaya lekhanAnuM pratipAdana karanAra graMthanuM nAma salekhanA zruta' temAM dravyasalekhanA cAra varSa vicitratapa, cAra varSa vigaInA tyAga, vigere bAra varSa paryanta zarIrane kRSa banAvavAnI (AgaLa kahIzu te) prakriyA ane bhAvasa lekhanA eTale dhAdi kaSAyane jItavA mATe kSamAdinA abhyAsa karavA te. 24-vItAzruta=sarAga avasthAnA tyAga pUrvaka AtmAnA vItarAga svarUpane jaNAvanAra graMtha tenuM nAma 'vItarAga zruta'. 25-vihAra5:'= vihAra eTale vana tenA kalpa eTale vyavasthA arthAt jemAM sthavira kalpa vigere sAdhutAnA AcAranu varNana Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAkSikasUtra 187 che te graMthanuM nAma "vihArakalpa." 26-"ravidhi" vrate, zramaNadharma, vigere (A graMthamAM judI kahI che te caraNasittarIne jaNAvanAra graMthanuM nAma "caraNavidhi. 27mAtu-pratyAcana=Atura eTale kriyAmAM azakta banela glAna, tenuM paccakakhANa je graMthamAM che te graMthanuM nAma Atura paccakkhANa emAM e vidhi che ke gItArthagurU kriyAmAM glAna ne azakta banelo jANI, dina dina AhArAdi dravyane ochAM ochAM karAvatAM chelle sarva dravya tarapha vairAgya pedA karAvI, bhejananI IcchAthI nivRtta thayelA te mahAtmA munine, aMte cAre AhArane tyAga karAve vigere jaNAvanAra graMtha te AturapaccakkhANa samajavo. 28-"mahApratyAkyAnama=moTA pratyAkhyAnanuM varNana jemAM che te grantha, emAM sthavirakalpa athavA jinakalpanuM pAlana karIne aMte sthavirakalpika sAdhu bAra varSa saMlekhanA karIne ane jinakalpika sAdhu vihAra karavA chatAM yathAyogya saMlekhanA karIne, chelle-bhavacarimanAmanuM mahApaccakhANa kare, A vigere savistara varNana jaNAvela che jemAM te granthanuM nAma "mahApaccakhANa" (ema utkAlika zrutanA 28 nAme kahyAM te upalakSaNa rUpa jANavAM arthAt eTalAM ja utkAlika zruta che ema nahi samajavuM.) "sarvasmintari tasmina zAhe 3&i =A sarva prakAranA utakAlika zrutabhagavaMtamAM (je sUtra artha-graMtha-niryukti-saMgrahaNIthI sahita che temAM) je guNe athavA bhAvo zrI vItarAga bhagavatee sAmAnya ane vizeSa rUpamAM kahyA che, te bhAvone ame zraddhAgata karIe Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 zramaNa kriyA sUtrasanna chIe. prIti-rUci-spardhA-pAlana ane anupAlana karIe chIe, te bhAvonI zraddhA-rUci-sparzapAlana ane anupAlana karavA pUrvaka ame A pakhavADIyAmAM je bIjAne bhaNAvyuM, svayaM bhaNyA, sUtranuM parAvartana karyuM, zakita pUchyuM, athathI ciMtavyuM ane e rIte ArAdhyu te amArA duHkhAnA-karmAnA kSaya karaze, meAkSa karaze anya janmamAM samyag dharmanI prApti karAvaze ane bhavabhramaNathI pAra utAraze, e kAraNe tene aMgIkAra (vAraMvAra anumedanAdi) karatA ame vartIe chIe. A pakhavADIyAmAM je na bhaNAvyuM, na bhaNyA, sUtranuM parAvartana na karyuM, pUchyuM. nahi, atha ciMtavyA nahi; temaja zarIramaLa, utsAha ane parAkrama hAvA chatAM sArI rIte ArAdhyuM nahi, te pramAdarUpa aticAranI AlocanA-pratikramaNa-nindrA gA~vyAvana ane vizuddhi karIe chIe. punaH ema nahi karavAne nizcaya karIe chIe ane te pramAdarUpa anArAdhanAne ghaTatuM taparUpa prAyazcitta aMgIkAra karIne te pApanuM 'miAduSkRta' karIe chIe. vigere bAkInA artha pahelA kahyA pramANe sarva svayaM samajI levo, have kAlikazrutanuM utkIrtana karavA mATe kahe che-- 'namastebhyaH kSamAzramaNebhyo yairidaM vAcitaM aGgabAhyaM kAlikaM maLavat tathayA te amArA gurUne athavA zrIjinezvaragaNadhara Adine namaskAra thAo ke jeoe A aMgakhAhya kAlika zruta bhagavata amAne Apyu che, athavA jeoe sutrA ubhayatayA racyuM che, tenAM nAme A Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 189 zrIpAkSikasUtra pramANe-1-uttarArthanAni"=uttara eTale pradhAna, athavA pahelA AcArAMga sUtranA uttara vadhArAmAM kahelAM, "vinaya adhyayana' vigere chatrIza adhyayanevALa graMtha te 'uttarAdhyayanAni. 2-za: =daza adhyayanAtmaka graMtha, jenuM prasiddha nAma dazA zrutaskaMdha che. 3-4=sthavirakalpa-jinakalpa vigere kalpa, athavA ka5 eTale sAdhune AcAra, tene pratipAdaka graMtha te "kalpa. 4-ca =prAyazcita saMbaMdhI vyavahArane jaNAvanAra graMtha te "vyavahAra 5-pimASitAnika ahiM RSio eTale "pratyeka buddha vigere sAdhuo, te zrIneminAthajInA tIrthamAM "nArada vigere viza, zrI pArzvanAthajInA tIrthamAM paMdara ane zrIvaddhamAna svAminA tIrthamAM daza, ema pIstAlIza munivare levA teonAM kahelAM "zravaNa' vigere te te viSayanAM pIstAlIza adhyayane, te "RSibhASitAni. 6-nizItha =nizItha eTale madhyarAtrie vastu jema gupta rahe che. tema gupta rAkhavA gya rahasyabhUta (gItArtho sivAya sAmAnya sAdhune nahi bhaNavavA gya) adhyayana te "nizItha' arthAt AcArAMgasUtranI pAMcamI cUlikA. A "nizItha' karatAM mULagraMtha ane artha jemAM mahAna che te. -mAnizItha'="bRhada nizIthasUtra, 8-navUdhIpajJa =jemAM jaMbudvIpa vigere dvIpanuM svarUpa jaNAveluM che te granthanuM nAma "jabudvIpa prajJapti che. 9manamati caMdranuM pitAnA mAMDalAmAM paribhramaNa, tene jaNAvanAre graMtha te "caMdraprajJapti. 10-sUba =sUryanAM mAMDalAM ane tenuM paribhramaNa vigere jaNAvanAra graMtha, te Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kriyA sUtrasandarbha "sUryaprajJapti'. (kaI Ane utkAlika zrutamAM gaNe che te paNa gya che, kAraNa ke nandIsUtramAM utkAlikamAM gaNeluM che.) 11 pariprajJapti =asaMkhyAtA dvIpo ane samudronuM jemAM varNana che te grantha 'dvIpasAgara prajJapti'. 12-kSaNiIvimAnavimasiM.13-matI vimanimitta =vaimAnika devenAM zreNIgata ane prakIrNaka vimAnane vibhAga jemAM varNavyA che te eka "kSullikA vimAna pravibhakti ane bIjI vadhAre sUtro tathA aMrthavALI mahatI vimAna pravibhakti." 14-bUsTivA =AcArAMga vigere aMgasUtronI cUlikA, (jemake AcArAMgane aneka cUlikAo che) te "aMgacUlikA kahelA ane nahi kahelA ane saMgraha jemAM karelo hoya te "cUlikA jANavI. 15 "vUiDhi =ahiM varga eTale adhyayane vigerene samuha jANa, jemake aMtagaDadazAmAM ATha vargo che, evA vargo uparanI cUlikA te "vargacUliko jANavI. 16-vivAvRSTiA=ahiM vivAha zabdathI vivAha prApti arthAta pAMcamuM aMga bhagavatI sUtra, tenI cUlikAo, te "vivAha (vyAkhyA) cUlikA. 1-baso patiH "=arUNa nAmanA devanA samayathI (saMketathI) racAyelo tenA upapAtanA hetune jaNAvanAre graMtha te "arUNapapAta jyAre sAdhu upagapUrvaka tenuM Avartana (pATha) kare tyAre pitAnA samayathI (saMketathI) racAyeluM hovAthI Asana calAyamAna thatAM avadhijJAnathI jANIne atirSita thayelo te deva jyAM te sAdhu hoya tyAM AvI bhaktithI puSpavRSTi kare che, upagapUrvaka saMve Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAkSikasUtra 191 ganI zuddhivALA te deva granthane sAMbhaLe che ane sAdhune varadAna mAgavAnuM kahe che, kevala meAkSAbhilASI sAdhu niHspRhatA batAve che, tyAre adhika savegavALA te deva traNa pradakSiNA daine namaskAra karIne pALe jAya che. e ja pramANe-18-'vahaLopavAta:, 19--4koSapAta:, 20-dhaLoSapAta:, 21-vedharoSapAta:, 22-tevendroSapAta =A pAMcanu svarUpa paNa jANavuM, mAtra te te devAnAM te te nAme ane pATha karavAthI teonuM Agamana vigere jANavuM. 23-'utthAnavrutam =utthAna zruta nAmanuM adhyayana, te jyAre saMghanuM koI viziSTa kArya Ave tyAre kAi kula, gAma, rAjadhAnI vigerene upadravita karavA mATe tenA saMkalpa karIne Avezayukta sAdhu aprasanna manathI viSama-azubha Asane utthAnaththutanu' parAvartana (pATha) kare tyAre eka-be athavA traNa vAra pATha karatAM saMkalpita kuLa-gAma ke rAjadhAnI vigere bhayabhIta thaIne vilApa karatA bhairApUrvaka nAsavA mAMDe. AvuM paNa kArya saMdha vigerenI rakSA mATe kAI tathAvidha ceAgya sAdhu kare che. AvA upadravane zAnta karavA mATe jenuM parAvartana karAya 24-'samutthAnazrutam=samutthAna zruta nAmanuM adhyayana jANavuM. enA parAvartanathI punaH sarva niCyasvastha-zAnta thAya che. 25-'nAgapaauvahiA'=nAga eTale nAgakumAra devA temanA samaya (saMketa)thI racelu adhyayana vizeSa, te 'nAgaparyAvalikA', jyAre sAdhu upayAgapUrvaka tene gaNe tyAre devane saMkalpa na karavA chatAM te nAgakumAra devA svasthAne rahyA thakA tene jANe-vaMdana karenamaskAra kare te. Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 zramaNa kriyA sUtrasanna bahumAna kare ane saMdha vigerenA kArya mATe varadAna Ape. 26-'niyAvahiA'-jemAM zreNIbaddha ane prakIrNaka narakAvAsAnuM, tathA tyAM utpanna thanArA tiya cA manuSyA vigere te te narakAdhikArI jIvA vigerenu varNana che, te 'nirayAvalikAo' kahevAya che, 27-aaiH saudhama vigere kalpAnu' (devalokana) jemAM varNana che te sUtrazreNIne 'kalpikA' kahI che. 28-'pAvAMsajA:'=saudharma ane IzAna devalokamAM kalpapradhAna je svasvakartavyathI baMdhAyelA vimAnA che, te 'kapAvata...saka' vimAne kahevAya che, temAM devadevIe je viziSTa tapathI upaje che ane savizeSa Rddhine pAme che, te vigere varNana vistArathI jemAM che te graMthazreNIne 'kapAvatasikAo'kahevAya che. 29-'puSTijA:'=gRhavAsanAM baMdhanAne tyAga karIne jIva sayama bhAvathI puSpita (sukhI) thAya (khIle) ane puna: saMyama bhAvanA cheDI detAM du:khAthI halakA ane (karamAya), puna: tenA tyAgathI puSpanI jema khIle (AtmavikAsa thAya), e viSayanu pratipAdana karanArI sUtrazreNIne 'puSpikAe' kahevAya che. 30-puSpavRSTiA'=e puSpikAonA viSayane vizeSa rUpamAM jaNAvanArI cUlikAone 'puSpa cUlikAo' kahevAya che. 31-vRdhdhiAH' ane 32-'vRSNiA '-vRSNui=aMdhakavRSNui rAjA tenuM varNana jemAM che, te vRSNuikAe' ane te ja dRzanI saMkhyAvALI, tene 'vRSNuidazAo'kahevAya che. 33'bArazIviSamAtranAH'-Asya (mukha)mAM jene viSa hAya teMne AzIviSa kahevAya, te jAtithI ane karmathI ema e prakAre che. temAM viMchI, deDakA, sarpa ane manuSyamAM Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAkSisUtra 193 jAtithI jANavA, teonuM jhera anukrame A pramANe che. vichInuM utkRSTathI ardhA bharatakSetra jevaDA zarIramAM, deDakAnuM saMpUrNa bharata jevaDA zarIramAM, sarpanuM jambudvIpa jevaDA zarIramAM ane tevA manuSyanuM jhera utkRSTathI aDhI dvIpa jevaDA zarIramAM vyApaka bane che, ane karmathI paMcendriya tiryo manuSya ane aparyApta avasthAmAM pUrvabhavanI labdhivALA sahastrAra sudhInA deva jANavA. tapazcaryAthI athavA bIjI zaktithI A AzIviSa viMchI-sarpa vigerenI jema zApa vigerethI bIjAne nAza karI zake che, mATe tevA karmathI teo AzIviSa kahevAya che, e AzIviSa svarUpane jemAM vicAra che te "AzIviSa bhAvanAo jANavI. 34-daSTiviSamAvanA =jenI daSTimAM jhera hoya te daSTiviSa kahevAya che ane teone vicAra jemAM karela hoya te "dRSTiviSabhAvanAo" kahevAya che. 35-rAmAvanAH "=jaMghAcAraNa ane vidyAcAraNa baMne prakAranA cAraNalabdhivALA munienuM varNana jemAM che te "cAraNabhAvanAo kahevAya che. 36-masviAnamavinA gaja-vRSabha Adi mahAsvapnanuM svarUpa jemAM vistArathI jaNAveluM che te granthazreNIne "mahAsvapnabhAvanAo" kahevAya che. 37- tainasAninisa tejalezyA dvArA tejasa arinane bahAra pheMka vigere varNana jemAM che te tejasAni nisarga kahevAya che, A AzIviSabhAvanA vigere prAMcanuM varNana tenA nAmane anusare kahyuM che, ethI vizeSa varNana zAstra yA paraMparAthI dekhavA maLatuM nathI. ema vRttikAra jaNAve che. "sarvaminnatasmikALe varji Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 zramaNa kriyA sUtrasandarbha mAvati =*A bhagavAn evA sarva aMgabAhya kAlika zrutamAMvigere bAkane artha pUrve jaNAvyA pramANe samajI le. ahiM sudhI Avazyaka ane Avazyaka sivAyanuM utkAlika ane kAlika, ema aMgabAhyazrutanuM utkIrtana karyuM, have aMga praviSTabutanuM utkIrtana kare che. ____ 'namastebhyaH kSamAzramaNebhyo yairidaM vAcitaM dvAdazAGgam jaLI mAva tathA te kSamAzramaNane namaskAra thAo jeoe A bhagavat dvAdazAMga gaNipITakamRta amene ApyuM che, athavA jeoe sUtrArtharUpe racyuM che. vigere artha pUrva jaNAvyA pramANe samajI le, ahiM dAra =eTale bAra ane samuha te dvAdazAMga ahiM upara jaNAvyA te te nAme upalakSaNa rUpa samajavAM, kAraNa ke je je tIrthakarone jeTalI zramaNa saMpadA (ziSyo) heya che, tenA zAsanamAM teTalI saMkhyAmAM prakIrNaka sUtra hoya che, jemake pahelA tIrthakarane corAzI hajAra, madhyamanA bAvIsa tIrthakarone sarva maLI saMkhyAtA hajAro ane vIra prabhune cauda hajAra sAdhuo hatA ane teTalAM payanA sUtro hatAM, ahiM sADatrIsa nAme kahyAM tene badale anya graMthamAM sUryaprajJaptine ukAlikamAM tathA vRSNikA ane vRSNidazA ene eka gaNI kAlika zrutamAM 35 nAme paNa kahelAM che. * zrutarUpa purUSanAM jamaNa-DAbo be paga, jamaNI-DAbI be aMdhAo, jamaNI DAbI be sAthaLo, pITha, udara, jamaNI DAbI be bhujAo, grIvA ane mastaka e bAra aMgarUpa anukrame AcArAMga Adi bAra sUtra che, jemake "AcArAMga ane sUtrakRtAMgamAM be page, kANuga ane samavAyAMga be jaMghAe ema chelle "daSTivAda Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAkSikasUtra 195 ane te "jaLavITara=gaNI eTale AcArya teonI peTI eTale Agama vacanarUpa rane karaMDIo-khajAne, mATe gaNIpITaka ema artha samaja. tenAM nAme A pramANe che. 1-mAvA-ziSTa purUe Acarelo jJAnadiguNa sAdhakavidhi (AcAra) tene jaNAvanAra graMthanuM nAma paNa AcAra. ra-sUtra -sUcanamAtra kare te sUtra, tevAM sUtrothI gUMthelo je sva-paradarzananuM svarUpa vigere sakaLa padArthane jaNAvanAra graMtha te "sUtrakRta'. 3-thA=jemAM eka, be vigere saMkhyAnI vivakSApUrvaka AtmA vigere padArthone sthApana karelA (varNavelA) che te "sthAna, athavA ekathI daza paryantanA AtmA vigere padArthonAM sthAnene (svarUpane) jaNAvanAra graMtha te "sthAna. 4-"samavAsama (samyaktayA) lava (adhika rUpamAM) saca javA jIvAdi padArthonuM varNana jemAM che te grantha "samavAya. pa-vivAhaprajJapti =jemAM bhagavAna mahAvIradevane zrIgautama gaNadhare pUchelA prazno ane uttare rUpe anekavidha viSayonuM gaMbhIra varNana kareluM che, te "vyAkhyAprajJapti graMtha, atIva pUjya hovAthI e "bhagavatI' nAmathI paNa oLakhAya che. 6-jJAtidharmA =jJAta-uda mastaka samajavuM, ema dvAdazAMgI eTale bAra aMgarUpa AgamapurUSa kahe che. kahyuM che ke-ging nA jAzuddha tu ro - bAhU ya / gIvA siraM ca puriso, bArasa aGgo suyvisittttho|| - be paga, be jaMghA, be sAthaLo, pITha ane udara e be uddhava kAyanAM gAtre, be bhujAo, grIvA, ane zira, e bAra aMgavALo viziSTa kRtapurUSa vaNo. Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 zramaNa kriyA sUtrasandarbha haraNa pUrvaka dha kathAone jaNAvanAra graMtha te 'jJAtAdhama kathA ', 7-' pAmavA '-upAsaka eTale zramaNeApAsaka (zrAvaka), tenI kriyA vigerenuM varNana che, jemAM te graMtha 'upAsaka dazA.' 8-'bantazA'=karmonA athavA karmanA phaLarUpa saMsAranA aMta jeoe karyAM che te tIrthaMkara vigere takRtAnuM pahelA va'mAM daza adhyayanAthI varNana hovAthI te graMthanuM nAma 'aMtakRddazA'. 9-anuttoSaSAtiruvA:'= anuttara eTale uparanA chellA pAMca vimAna, tyAM utpanna thanArA, athavA anuttara eTale zreSTha devamAM janma lenArA arthAt 'sarvAM siddha' vigere pAMca vimAnAmAM utpanna thanArA AtmAonAM varNanavALA daza adhyayanathI gU MthelA graMtha te 'anuttarApapAtika dazA'. 10-pramacAra'=prazno ane vyAkaraNa eTale uttarA (samAdhAna vacane) rUpe gUMthelA graMtha te 'praznavyAkaraNa'. 11-'viSAzruta '=zubhAzubha karmanA vipAkA (phaLA)ne jaNAvanArA graMtha te 'vipAka zruta' ane 12-'dRSTivAH"--dRSTi eTale darzana arthAt sarva dAnA vAda, athavA sa naceArUpI bhinnabhinna dRSTie (apekSAo) jemAM kahelI che, te graMtha 'dRSTivAda. A khAra agAnA nAmeA jANavA. 'sarvasminnavyutasmin dAvAno bipITale mAvati=A bhagavat evA gaNapITakarUpa khAra aMge rUpa sadvAdazAMgImAM. vigere bAkInA apUrva kahyA pramANe. e pramANe sAmAnyathI aMgapraviSTa zrutanuM varNana karyuM' ahiM sarva siddhAntAnAM mAtra nAmA ja kahyA che tenA bhedA, zAstra (viSaya) tathA adhyayana, uddezA vigeranI Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAkSikatra 197 saMkhyAnuM pramANa vigere graMthavistAranA bhayathI kahyuM nathI te anya graMthamAMthI jANI levA. have A zrutane ApanArA tathA pAlana karanArAone namaskAra karavA mATe tathA potAnA pramAdane " micchAmi duka' devA mATe kahe che - 'namastebhya kSamAzramaNebhyo yairidaM dvAdazAGga gaNipITakaM ma7 =te kSamAzramaNa (mArA gurU athavA jinezvare gaNadhare vigere)ne namaskAra thAo ! jeoe A bhagavat evuM AcAryanA ratnanA khajAnA sarakhuM bAra aMgarUpa muta amone ApyuM athavA jeoe sUtra artha rUpe racyuM che; tathA "sakhya zAna sthAnti paDhinti pUranti tIracatti yatti sanyajJayAgAnti =jeo sArI rIte kAyAthI tene sparza kare che, pUrNa kare che, tare che, kIrtana kare che ane yathArtha AjJA dvArA ArAdhe che, "teone paNa namaskAra thAo', e artha ahiM paNa jeDa, temAM kAyAthI sparza kare che, eTale mAtra manathI ja nahi paNa kAyAthI aviparItapaNe bhaNavAnA samaye bhaNe (grahaNa) kare che. pAlana kare che, eTale punaH punaH abhyAsa karIne rakSaNa kare che. pUrNa kare che, eTale mAtrA-bindu akSare vigerene bhaNanAra bhUle te tene sudhAre che-pUre che. tare che, eTale jIve tyAM sudhI vismaraNa nahi thavA detAM jIvananAM cheDA sudhI pahoMcADe che-cAra rAkhe che. kIrtana kare che, eTale pitAnA nAmanI mAphaka svAdhyAya karavA dvArA stuti kare che athavA samyapha zabdoccAraNa kare che ane yathArtha AjJAnusAra Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 zramaNa kriyA sUtrasandarbha ArAdhe che eTale yathArtha temAM kahelI AjJA athavA svagurUnI AjJAnA pAlanapUrvaka temAM kahelI kriyA anuSThAna karIne saphaLa kare che. ema artha samaje. ja nadhiyAmi ta mithyA TuMkata=huM pramAdAdine vaza thaI je je ArAdhanA nathI karate te dezanuM huM mithyAduSkRtI dauM chuM arthAt mAruM te pApa mithyA thAo. have maMgaLa mATe zrIdevInI stuti kahe che. "suga(ca) vaya mavi, nANAvaLI maidhaciM / tesiM khaveu sayayaM, jesi suyasAyare' bhattI // 1 // " vyAkhyA-bhagavatI zrutadevatA teonA jJAnAvaraNIya karmanA samuhane (haMmezAM) kSaya kare, ke jeone zrutajJAnarUpa samudramAM vinaya-bahumAnarUpa bhakti che. ema pAkSikasUtrane lezamAtra artha kahyo. Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // zrI pAkSika khAmaNAM // icchAmi khamAsamaNo! piaM ca me jaM bhe, haTThANaM tuTThANaM, aNpAyaMkANaM, abhaggajogANaM, susIlANaM, suvvayANaM, sAyariyauvajjhAyANaM, nANeNaM, daMsaNeNaM, caritteNaM, tavasA appANaM bhAvemANANaM, bahusubheNa bhe divaso posaho pakkho vakkato, anno ya bhe kallANeNaM pajjuvaDio sirasA maNasA matthaeNa vaMdAmi // (guruvAkyam ) tubbhehiM samaM // ___ icchAmi khamAsamaNo ! puci ceiAI vaMdittA, namaMsittA, tumbhamhaM pAyamUle viharamANeNaM, je kei bahudevasiyA sAhuNo diTThA samANA vA vasamANA vA gAmANugAmaM dUijjamANA vA, rAiNiyA saMpucchaMti, omarAiNiyA vaMdaMti, ajjayA vaMdati, ajjiyAo vaMdaMti, sAvayA vaMdaMti, sAviyAo vaMdati, ahaMpi nissallo nikkasAo tti kaTu, sirasA maNasA matthaeNa vaMdAmi // (guruvAkyam ) ahamavi vaMdAvemi ceiAI // icchAmi khamAsamaNo ! uvaDiohaM (abbhuDiohaM) tubbhaNhaM saMtiaM, ahAkappaM vA, vatthaM vA, paDiggahaM vA, kaMbalaM vA, pAyapucchaNaM vA, (syaharaNaM vA) akkharaM vA, payaM vA, gAhaM vA, silogaM vA, silogadhaM vA, ahaM vA, heuvA, pasiNaM vA, vAgaraNaM vA, tumbhehiM ciatteNaM dinnaM, mae aviNaeNa paDicchia, tassa micchAmi dukaDaM // (guruvAkyam ) AyariyasaMtia // Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kriyA sUtrasandarbha icchAmi khamAsamaNo ! ahamapubvAI, kayAI ca me, kiddmAruM, AyAmatare, viLayamaMtare, seoi, seddAviko, saMgaphrio, baLadiyo, sAbo, vAto, sophlo, hinnolo, ciattA me paDicoyaNA (anbhuTTiohaM ) uvaDiohaM, tubbhaNhaM tavateyasirIe, imAo cAtaraMta saMsArakaMtArAo, sAhadu nityarissAmiti kaTTu sirasA maNasA matthaeNa vaMdAmi / ( guruvaa5) nityArAnA hoi tA. 200 avataraNa--kSamApanA eka parama auSadha che, vinayamUlaka dharmanuM nirUpaNa karanArA vItarAga zAsanamAM e kAraNe vAra vAra kSamApanA karavAnuM vidhAna che. chadmastha sulabha aparAdhI jIvanamAM A kSamApanA AtmAnI zuddhi kare che ane aparAdha thayeA hAya te paNa tRtIya auSadhanI jema AtmAnI nirmaLatA vadhArI uparanA guNasthAnakanI prApti karAve che. mATe auSadhamAM jema punarUkti doSa nathI tema kSamApanA paNa vAraMvAra karavAmAM punarUkti doSa nathI. ulaTu AtmAnI vizeSa zuddhi thAya che, mATe jema maMgaLa pAThaka (maMgalika stAtrAdi saMbhaLAvanArA) kAi zreSTha kArya pUrNa thatAM pAtAnA mAlikane huM akhaDakhalI rAjan ! ApanA bhUtakALa suMdara gayA (saphaLa thayA) ane bIjo paNa e rIte suMdara prApta thayA (arthAt saphaLa thAo)' vigere kahIne bahumAna kare che tema sAdhuA paNa potAnA upakArI gurUnA (aTTha sUtrathI vAravAra vinaya-kSamApanA karavA chatAM) punaH khAmaNAM sutrathI Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAkSikasUtra 201 vinayApacAra pUrvaka pAkSikAdi kSamApanA kare che te A pramANe-- pAkSika khAmaNAMnA a 'phajhjhAmilamAsamaLo ? kiM6 me.' ItyAdi= phnchAmi=huM khamAvavAnI (AgaLa kahu chu tevI) 'abhilASA karUM chuM, athavA IcchuM chuM. zuM IcchuM chuM? AgaLa jaNAvuM chuM te, te ja jaNAve che ke 'kSamAtramaLA:'=he pUjya ! 'priyaM ca mama'=kAI kAraNe kAIne kAMIka 'apriyanI paNa IcchA' thAya mATe ahiM kahe che ke (huM Icchu chu) ane mane priya-mAnya paNa che ke-la me ! (cadmavatAM)'=je Apane (jJAnAdinI ArAdhanA pUrvaka parva divasa ane pakSa pU thayA ane bIjo paNa zarU thayA, te mane priya che ema vAkacasa'baMdha joDavA). kevA ApanA ? te vizeSaNA kahe che ke-dUdhrAnA'nirogI evA ApanA, 'tuTTAnAm'-cittanI prasannatAvALA Apane, 'pAtarlRAnAM'=alpa zabda abhAvavAcaka hovAthI (tatkALa ghAtaka rogarUpa) AtaMkathI sarvathA rahita evA Apane, (athavA sarvathA nirogIpaNAne asaMbhava hAvAthI a5rAgavALA, arthApattie sAmAnyatayA nigI evA ApanA), 'coLAnAC'=akhaMDa saMyama vyApAravALA (saMyamanI karaNImAM vyAghAta vinAnA) Apane, 'muzIjAnAM'=aDhAra hajAra zIlAMga (AcAra) sahita ApanA, 'sutratAnAm'=suMdara paMcamahAvratanA dhAraka ApanA, 'sAcA vAdhyAyAnAm'=bIjA paNa anuyAgAdi AcArya - upAdhyA| sahita ApanA, arthAt ApanA ane anya 13 Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 zramaNa kriyA sUtrasanna paNa anuyAga AcAryAdika sarve'nA, 'jJAnena yUzanana cAritra tapatA bAtmAnuM mAvacatAm'--jJAna-darzanacAritra ane tapa dvArA AtmAne vizuddha karatA evA Apa sarvenA, 'mo !'=he bhagavaMta ! vivasaH pauSadha pakSaH vaduzumena tiAnta'=pauSadhadivasa arthAt AjanA parva divasa ane pakSa (pakhavADIyu) atyaMta (zubha kArya karavA) rUpe pUrNa thayA, anyazra mavatAM yALena dhupasthita '=ane bIjo pakSa-ardhamAsa Apane kalyANakArI zarU. thayA. (he kSamAzramaNa pUjya !) huM te IcchuM chuM-mane priya che--mAnya che, ema gurUnI bhUta bhAvi ArAdhanAmAM ziSya petAnI prasannatA batAvIne praNAma kare che ke-zirasA manasA'=zira vaDe, mana vaDe ane upalakSaNathI ('vAvA') vacana vaDe 'masthaLa vAmi'=huM mastaka vaDe vAMduM chuM. praNAma karUM chuM, zirA'kahevA chatAM ahiM 'matsyA vaMvAmi' kahyuM te padma zrIjainazAstra prasiddha yutti vinAnuM samagra pAribhASika namaskAra vacana hAvAthI punarUkti doSa nathI. e prasaMge AcAya paNa kahe ke (tu-hiMsama), 'yugmAmi: sArda'tamArA sarvanI sAthe (arthAt tamAre amAre sarvane sva-52 sahakArathI) e prApta thayA, arthAt ArAdhanA thaI ane punaH ArAdhanAnA prAraMbha thayA. have bIjA khAmaNAmAM gurUne caityeA tathA sAdhuone vaMdana karAvavA mATe teoe karelI vaMdanAnuM nivedana kare cheH-- rcchAmilamAsamakho ! pubdhi cennArUM vaMvitA' ityAdi, temAM 'TucchAmi kSamAtramaH!'=he pUjya ! huM IcchuM chuM! zu Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAkSikatra 203 IcchuM chuM ? "Apane caityavaMdanA tathA sAdhuvaMdanA karAvavA mATe nivedana karavAne, eTale adhure vAkayArtha svayaM samajI le. pUrvaje=vihAra karyA pahelAM ApanI sAthe hate tyAre huM A caityavaMdanA zrIsaMghanI vatI karuM chuM.' ema adhyavasAya karIne, caiityaniM=zrIjinapratimAone stutio rUpe 'vantivA=vaMdana karIne ane praNAmarUpe namaskRtya = namaskAra karIne, kyAM ane kyAre vaMdana-namaskAra karIne te kahe che ke-ghumAruM parimUje=ApanI sAthe hatA tyAre ahiM ane te pachI, " vitA maca=anyatra vicaratAM bIjA kSetramAM, je vana vavasiA =je kaI ghaNA divasanA (varSonA) paryAyavALA "sAdhavA dag~sAdhuone joyA (huM maLe), te kevA sAdhuo? "samar =vRddhatvAdinA kAraNe jaMghAbaLa kSINa thavAthI eka sthAne sthiravAsa) rahelA, 'vasanA vA=athavA nava kalpa vihAravALA, (gAmamAM eka rAtri, nagaramAM paMcarAtri vigere kamathI vicaratA) ane tethI ja "prAmAnuprIma kUvo vA'=gAme gAma pharatA, (vA zabdo badhe samuccaya (ane) arthamAM samajavA.) arthAta vihAramAM je kaMI bahu paryAyavALA sthiravAsa rahelA ke gAme gAma vicaratA sAdhuo mane maLyA, temAM "pattivaH saMpraznAnti'=je dIrdha cAritra paryAyavALA (AcA) malyA temane meM vAMdhA ane ApanI vatI paNa vaMdanA karI, tyAre teoe ApanA kuzaLa samAcAra Adi pUchayA, (anuvandanA kahI) vigere ane samAtni: yanta =jeo ApanAthI laghuparyAyavALA AcAryo maLyA, rahelo ja dhAbaLa kSIe? jAdhuone eka Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 zramaNa kriyA sUtrasanna teoe Apane vaMdanA karI (amArA dvArA vaMdanA jaNAvarAvI) ane kuzaLa samAcAra vagere pUchyuM hatuM. vaLI 'AyavA andro'=hAnA (sAmAnya) sAdhuoe paNa Apane vaMdana karyuM, (amArA dvArA jaNAvarAvyuM che ), tathA 'bAciyA: vant'=e pramANe je AryAe (sAdhvIo) maLyAM teoe paNa vandana kahyu', zrAvA: vant'je je zrAvakA gAmA gAmamAM maLyA teoe paNa vaMdana karyuM ane 'zrAviA: vanta' je je zrAvikAo maLI teoe paNa vaMdana karyuM hatuM arthAt caturvidha saMgha paikI je je maLyA te sahue Apane yathAyAgya anuvaMdanA, vaMdanA karavApUrvaka sukhazAtAddi kuzaLa samAcAra pUchyA hatA, tathA te veLA, 'nirAjyaH niSAyaH bapi zirasA manamA mastana vanvAmi=zalpa rahita kaSAya mukta evA me paNa zirathI, manathI ane upalakSaNathI vacanathI paNa teone vaMdana karyuM", "kRti tyA'te hetuthI Apa pUjya paNa teone vaMdana karaza, ema ziSyanA kahevAthI gurU kahe, 'bapi vandre vaicAni'=huM paNa te te vaMdana karelA catyAne (ane upalakSaNathI te te AcAryAdi saMghane) vaMdana karUM chuM, ahIM bIjA AcAryA kahe che ke avi vanvAmi ce ema pADe che, tenA artha ema karavA ke ziSya gurUne kahe che ke huM paNa caityava MdanA karAvuM chuM. arthAt amuka nagaramAM gAmamAM tamArI vatI je je caityAne me vaMdananamaskAra karyA, tathA saMghe paNa Apane je je jaNAvarAvyuM, tene Apa paNa vaMdana karI ! (samagra AlApakanA bhAva e che Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAkSisUtra ke ziSya gurUne cAlu pakSamAM vihAra karatAM gAme gAma je citya tathA anya AcAryAdi zrIsaMghane malya, vaMdananamaskAra karyA, gurUnI vatI paNa vaMdanA-namaskArAdi yathA gya je je jenI sAthe ucita vyavahAra karyo hoya te gurUnI samakSa jaNAvIne, gurUne paNa te te cityane tathA zrIsaMghane vaMdana karAvavA vinaMti kare che, te sAMbhaLI prasanna thaelA gurU paNa te caityone ahiM rahyAM rahyAM vaMdana-namaskArAdi kare che ane anya AcAryo Adi zrIsaMghane paNa vaMdanA-anuvaMdanA ke dharmalAbha vigere yathAyogya kare che). have trIjA khAmaNAmAM ziSya pitAnuM nivedana karavA mATe kahe che - chAmi tamAmaLo ! thoduM (mi) ItyAdi, temAM chAmi kSamazramaNa--he pUjya kSamAzramaNa ! huM AgaLa kahIza te pramANe IcchuM chuM, "pasthitoDaphreM mAruM nivedana karavA huM taiyAra thaye (Avyo) chuM. have nivedana kare che ke- saM--ApanuM ApeluM A saghaLuM je amAre upayogI che, te kevuM ? "yathAvaM=sthavira kalpane ucita-kathya, zuM zuM ApyuM te nAmapUrvaka kahe che ke "vAM, pataE, nyUruM, konzana, ( M) =vastra, pAtra, kAmaLa, rajoharaNa (rajeharaNa e jude pATha kaImAM dekhAya che tyAM pAdanane artha daMDAsaNa ane rajoharaNa eTale e ema jude kare ThIka lAge che), tathA "akSara, ghauM, jAthA, stro, (ssoDhuM)*=sUtrane eka akSara, pada, gAthA, (AryAbaddha Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 zramaNa kriyA sUtrasandarbha padya), zleka (anuSyabU padya) kavacit zlekArdha aLadho zleka e paNa pATha che, vaLI "vartha, hetu, prazna, cAvaLa =sUtranuM abhidheya (vAcca) te artha, (ahiM napuMsakalikane prayoga che te prAkRtazilIne ge samaja), hetueTale kAraNe, bIje mAna utAravA mATe pUche te prazna, tene uttara ApavAmAM Ave te vyAkaraNa, ahiM dareka padanI sAthe "vA pada che te samuccaya (vaLI) arthamAM jANa. e pramANe vastrAdi, akSarAdi ane artha vigere je je yumi prItyA =vinA mAge Ape mane prItipUrvaka ApyuM chatAM, "mAvina kalIsita meM te avinayathI grahaNa karyuM, 'tA mithyA me TutinuM te mAruM pApa mithyA thAo ! ema ziSya pitAnA avinAdi aparAdhanI kSamA mAge tyAre gurU paNa "kAvArtha e badhuM pUrvAcA nuM tamane ApyuM che. emAM mAruM zuM che? ema kahI pitAnA garvane tyAga ane svagurU pratye bhakti darzAve (3). have cothA khAmaNAmAM gurUe je zikSA (jJAnakriyArUpa) ApI te gurUnA anugrahanuM bahumAna karatAM zive kahe ke - "chAmi devamAtamo [vi puvAraMva ItyAdi, temAM "chAmi kSamajhamaH ! bahumapUrvAni (tivarmANa za7) = he pUjya-kSamAzramaNa ! huM apUrva-bhaviSyakALe (paNa) kRtikarmo (vandana) karavAne IcchuM chuM. ema vAkya saMbaMdha . "kRtAni 1 kayA nirmAtathA meM je bhUtakALa kRtika (vandano) karyo, te vaMdanemAM 'zAnArA koI Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAkSikasUtra jJAnAdi AcAra vinA arthAtu kaI jJAnAcArAdi AcArenuM pAlana nahi karatAM, tathA vinaya =vinaya nahi karatAM arthAt te jJAnAdi kiyAmAM vinaya bhaMga karatAM, "zikSita =Ape svayaM mane te AcAra vinayAdi zikhaDA, athavA bIje paryAya bayataH =AcAramAM ane vinayamAM mane kuzala banAvyuM, "zikSApatAH" athavA "sevApitA -upAdhyAyajI Adi anya sAdhuo dvArA mane zikhaDAvarAvyo athavA kuzaLa banAvarAvyuM. tathA "saMtA= Ape mane ziSya tarIke Azraya ApyuM. (svIkAryo) - pRthrIta =jJAna vigere ApIne tathA vastrAdi ApIne saMyama mATe AdhAra (Azraya) Ape, "sArita =mArA hitamAge mane doryo, "vAritA =ahita pravRtti karatAM aTakAvyuM, "rati=saMyama ArAdhanAmAM khalanAdi karatAM "tamArA jevAne Ama karavuM cogya nathI ema madhura zabdathI mane bhUla vigere, karatAM aTakAvya (bacAvyo). "pratirohita = e rIte vAraMvAra bacAvya-preraNA ApI, "cittA mama prativono=Ape e vAra vAra preraNA karI te mane prItikara banI che, ahaMkArAdithI aprItikara nathI lAgI, upalakSaNathI zikSA-saMdhanA-sAraNa-vAraNa-preraNuM e badhuM mane prItikara banyuM che, ema svayaM samajI levuM. ethI ja "pasthitoDaY (myusthitoDaphaF)=e Ape preraNA-pratipreraNA karI che te viSayamAM huM bhUla sudhAravA taiyAra-udyamI thiyo chuM. (mane pUrNa zraddhA che ke, "ju tapateH kaca= ApanA tapanA tejarUpI lamIthI arthAt ApanA tapa Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -- 298 zramaNa kriyA sUtrasandarbha tejanA mahimAthI, "taH cAturanta saMsArazAntAranuM saMca niSyiAmi =A cAragatirUpa cAra cheDAvALI saMsArarUpI aTavImAM kaSAye, Indriya ane go vigerethI phelAelA (phasAelA-bhamatA) mArA AtmAnuM saMharaNa karIne arthAt e aTavImAMthI kheMcI laIne, tene huM ullaMghI jaIza arthAta saMsArarUpI aTavIne pAra pAmIza. "tivRtva =e hetuthI " risA mananI mana vani=pUrve artha karyo che tema zira dvArA-mana dvArA ane upalakSaNathI vacana dvArA Apane huM vaMdana karuM chuM. ema ziSya gurUne mahAupakAra mAnate kRtajJatA dAkhave, tyAre gurU kahe, "nitAra--tame saMsArasamudrathI anya jIne athavA tame karelI tamArI pratijJAone (tratAdi niyamono) vistAra (nirvAha) karanArA ane pArada=saMsArasamudrathI pAra pAmanArA "mavata'= thAo arthAta te jIvonuM ane tamAruM kalyANa kare. ema gurU AzIrvAda Ape. e pramANe pAkSika khAmaNAne artha kahyo. (4). - Iti pAkSika khAmaNA sUtra artha samApta Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAkSikasUtra 209 pratikamaNamAM aticArone ciMtavavAnI gAthA. sayaNAsaNannapANe, ceia jai sinja kAya uccAre / samiI bhAvaNa guttI, vitahAyaraNami aiAro // 1 // bhAvArtha-zayana-eTale saMthAre uttarapaTTo vigere. Asana pATa pATIyuM Asana vigere, ene vitathAcaraNamAM eTale avidhie levA, mUkavA, pAtharavA ane vAparavA vigerethI aticAra lAgyo hoya te vicAre. anapAna=avidhithI AhArapANI levAmAM, AlecavAmAM, vAparavA vigeremAM lAgelo aticAra. caitya jinamUrti maMdira, tyAM AzAtanA ke avidhie devavandanAdi karavAthI lAgelo aticAra. yatisAdhu (sAdhvI), teone yathAgya vinaya, vaiyAvacca, vandanAdi nahi karavAthI ke avidhie karavAthI lAgela aticAra. ziyA vasati, upAzrayAdi, tene yathAgya pramArja. nAdi nahi karavAthI, avidhie karavAthI, ke strI pazu paMDakAdithI yukta sthAnane upayoga karavAthI aticAra. kAya ane uccAra=mAtru ane sthaDila (jhADe pezAba), e bene asthaDile (agya-jIvasaMsakta sthAne) paraThavavAthI ke UDile (gya bhUmimAM) paNa cakSuthI joyA pramAryA vinA paraThavavAthI aticAra. samiti pAMca samitionuM pAlana nahi karavAthI ke avidhi karavAthI aticAra. e pramANe bhAvanA ane guptibAra ke cAra bhAvanAonuM ane traNa guptionuM paNa pAlana nahi karavAthI athavA avidhi karavAthI, ema te te viSayamAM anucita vartana karavAthI ke yathAyogya nahi karavAthI Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 zramaNa kriyA sUtrasandarbha lAgelA aticArenuM ciMtana karI yAda rAkhI AlocanA karavI. (emAM je sAdhu-sAdhvIne AhArAdi mATe bahAra bhramaNa karavAnuM hoya teNe eka vAra ane AcAryane be vAra A ciMtana karavuM, kAraNa ke AcAryane alpa pravRtti havAthI ciMtavavAnuM zeDuM hoya, mATe banne sarakho TAIma kAyetsagamAM rahI zake eTale vizeSa samajavo).. pAkSikadi pratikramaNamAM chIMkano kAyotsarga vidhi. pAkSikAdi traNa pratikramaNomAM aticAra agAuM chIMka Ave te prAraMbhanA IriyAvahIthI pratikramaNa pharIne karavuM, paNa je te pachI maTI zAntisudhImAM chIMka Ave te duphakhakRpaya kammaphakhayanA kAusagna pahelAM IriTa pratikamIne amArA daI IcchA saMdi. bhagave zudropadrava ehaDAvaNArtha kAusaga karuM? Iccha, zudropadrava ohaDAvaNArtha karemi kAusaguM, annatha0 vigere kahI kAyotsarga karavo, temAM cAra logassa sAgaravaragaMbhIrA sudhI (108 zvAse) ciMtavavA, pArIne vaDIle nIcenI stuti kahevI. sarve yakSAmbikAdyA ye, vaiyAvRttakarA jine (surAH) / kSudropadravasaMghAtaM, te drutaM drAvayantu naH // 1 // pachI sarvee kAussaga pArI pragaTa logassa kahevo. * chIMka vAyunA vikArathI thate zabda che, te paNa tenuM utthAna evA sthAnethI che ke te amaMgaLamAM nimitta (sUcaka) bane che. je ke zArIrika zabda mAtra vAyunA bhinna bhinna adeza rUpa che, te paNa tenuM zubhAzubhapaNuM che ja ane tethI sAMbhaLanArane te zubhAzubha Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAkSikasUtra 211 mAMDalAnA vidhi. "bArasa bArasa tinni a, kAiauccArakAlabhUmio / gato vArSiM bine, adibAse vibheddA 60mArA rU]" akhAra, khAra, ane traNa, anukrame laghunIti, vaDInIti ane kAlagrahaNa mATe kula ra7 sthaLAnuM paDilehaNa (pramArjana) kare. temAM hAjata sahana thAya te vasatinI bahAranI ane sahana na thAya tyAre aMdaranI bhUmine upayoga kare, temAM ladhunIti, vaDInIti paDilehatAM (mAMDalAM karatAM) nIce pramANe te te sthAne pATha elavAnA vidhi che. phaLa paNa Ape che. gatamAM A tattva anubhavasiddha che, mATe tenA pariNAma rUpa amaMgaLane TALavA A kAyotsaga che. kAryAtsama tapa ane prAyazcitta rUpe maMgaLa che, temAM thatuM zrIjinezvarAdinuM dhyAna AtmAnAM abhyaMtara azubha nimittone TALe che ane smaraNa karAelA zAsanadevA khAdya- azubha nimittone TALavA sama che. ema A kAryAtsagathI abhyantara azubha karmI rUpa ane bAhya upadravA rUpa banne amaMgaLane TALI zakAya che. A stutimAM zrI jinezvaranI (zAsananI) vaiyAvacca karanArA sa yakSa ane ambikAdi yakSi NIone sarva upadraveA dUra karavA mATe prArthanA karavAmAM Ave che. zabdanuM sAmarthya aciMtya che, eka zabda prItinuM ane bIjo veranuM kAraNu khate che, tyAdi tenI viziSTatA zAstrothI ane AjanA vijJAnathI paNa siddha thaI che, zabdamAM khAdya-abhyaMtara sarve rAgA (duHkhAte) nAza karavAnI ane utpanna karavAnI paNa zakti che, mATe zabdanA zubhAzubha bhede che ane tenI lAbha hAnine aMge upAyA paNa che. Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 zramaNa kriyA sUtrasandarbha 6-sathArA pAse. vaDInIti-1 AghADe Asane uccAre pAsavo ahiyAse. laghunIti-2 AghADe Asane pAsavaNe ahiyAse. vaDInIti-3 AghADe manne uccAre pAsavaNe aNu piyAse. ladhunIti-4 AghADe manne pAsavaNe ahiyAse. vaDInIti-5 AghADe uccAre pAsavaNe aNuhiyAse. laghunIti-6 AdhADe dUra pAsavo ahiyAse. 6-dvAra pAse upAzrayanI aMdaranA bhAge. vaDInIti-1 AghADe Asane uccAre pAsavaNe ahiyAse. laghunIti-ra AghADe Asane pAsavaNe ahiMyAse. vaDInIti--3 AdhAre matjhe uccAre pAsavaNe ahiyAse. laghunIti-4 AghADe manne pAsavaNe ahiyAse, vaDInIti-5 AghADe krUre uccAre pAsavaNe ahiyAse. laghunIti-6 AghADe pAsavaNe ahiyAse. da-dvAra pAse bahAranA bhAge. vaDInIti-1 aNuAghADe Asanne uccAre pAsavaNe aNuhiyAse. laghunIti-2 aNAghADe Asane pAsavaNe ahiyAse, Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAkSikasUtra 213 vaDInIti-3 aNAghADe manke uccAre pAsavaNe aNahiyAse. laghunIti-4 aNuAghADe makke pAsavaNe aNuhiyAse. vaDInIti-pa aNuAghADe dare uccAre pAsavo aNu hiyAse. laghunIti-6 aNuAdhADe krU pAsavaNe aNuhiyAse. 6- bahAra se| DagalAMnI aMdara nijIva bhUmimAM, vaDInIti 1 aNuAghADe Asane uccAre pAsavaNe ahiyAse. laghunIti 2 aNuAdhADe Asanne pAsavaNe ahiyAse. vaDInIti 3 * aNuAdhADe makke uccAre pAsavaNe ahiyAse. laghunIti 4 aNuAghADe makke pAsavaNe ahiMyAse. vaDInIti 5 aNuAghADe uccAre pAsavo ahiMyAse. laghunIti 6 aNuAghADe pAsavaNe ahiyAse. kALagrahaNanI traNa bhUmi kAlagrahaNa mATe cAgavAhI sAdhune paDilehavAnI hAya che, tene netarAM devAnA vidhi kahevAya che. emAM ' AghA = khAsa viziSTa kAraNe. eTale makAnanI bahAra javAya tema na hoya tyAre vaDInIti laghunIti mATe e bhUmie makAnamAM sudhArAnI pAse ane khIjI bAraNA pAse aMdara rakhAya che; temAM ' ahiMyAse ' = vadhu paDatI hAjatane kAraNe vilaMba karI zakAya nahi, tyAre sa`ghArA pAsenI ane 'ahiMyAse ' sahana thaI zake tevI hAjatamAM bAraNA pAsenI bhUminA upayoga = Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 zramaNa kriyA sUtrasadarbha karavA mATe te vidhi che. aNaghADe = AgADha kAraNanA abhAve arthAta bahAra nIkaLI zakAya tema hoya tyAre bahAranI bhUmi paikI aNahiyAsenA prasaMge bAraNAnI pAse bahAra ane ahiyAse eTaNe hAjata sahana thAya tema hoya tyAre se DagalAMnI aMdaranI cothI (chellI) bhUmimAM paraThavavAnuM vidhAna karAya che. uccAre pAsavarNa = vaDInIti laghunIti che ane pAsavarNa = eka ja laghunIti samajavAnI che. tathA Asane = najIkamAM, ma = madhyamAM ane dUra = dUra, ema traNa traNa bhUmikAo samajavAnI che. temAM e kAraNa che ke rAtrie bahAranI jamInamAM kaI baLada vigere pazu Adi ane aMdaranI bhUmiomAM kIDI, keDI Adi jIvono upadrava thAya te najIkanI choDIne madhyanI ane madhyanI choDIne dUranI bhUmine upayoga karI zakAya. AgADha kAraNe eTale keI rAjA, cera, pratyenIka vigereno bhaya hoya ke saMyamane upaghAta thAya tevAM vizeSa kAraNe hoya tyAre makAnanI bahAra na javuM. e rIte mAMDalAne bhAva ane viveka samaja. saMthArA parisI bhaNAvavAno vidhi ane sUtrapATha. sAMjanA pratikramaNa pachI gurUnI vizrAmaNa ke svAdhyAya dhyAna vigere karatAM rAtrine eka prahara pUrNa thAya tyAre sAdhue zayana karavuM te pahelAM nahi, evuM zAstrIya vidhAna che. zayana ane nidrA saMyamanI ArAdhanAmAM zArIrika svasthatA mATe jarUrI che. ArAmanI abhilASA sAvadya che ane saMyama mATe svasthatAnI abhilASA niravadya che, mATe e uddezathI nidrA levAne vidhi che. nidrA vakhate upaga avarAI jAya che, tevA samaye ekAeka AyuSyanI samApti thaI jAya te jIvane aMtima ArAdhanA adhurI Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rApa bIpAkSikasUtra rahI jAya, mATe sAgAra anazana rU5 saMthArAvidhi kahela che, tene pATha nIce pramANe che - "nisIhi nisIhi nisIhi, namo khamAsamaNANaM goyamAINaM mahAmuNINa" hIna shriinbh24|2 mamatrapUrva 42bhimate ! sUtra kahevuM. eTale pATha traNavAra kahIne pachI- "aNujANaha jidvajjA ! aNujANaha paramagurU guruguNarayaNehiM mNddiysriiraa| bahupaDipunnA porisI, rAiyasaMthArae ThAmi ?" "aNujANaha saMthAraM, bAhuvahANeNa vAmapAseNaM / kukkuDi (Du) pAyapasAraNa, ataraMta pamajjae bhumi // 1 // saMkoia saMDAsA, uvvaTuMte a kAyapaDilehA / davvAi uvaogaM, UsAsaniraMbhaNAloe // 2 // jai me hujja pamAo, imassa dehassimAi rayaNIe / AhAramuvahiM dehaM, savvaM tiviheNa vosiriaM // 3 // " "cattAri maMgala-arihaMtA maMgalaM, siddhA maMgalaM, sAhU maMgalaM, kevalipannatto dhammo maMgalaM / cattAri loguttamA-arihaMtA loguttamA, siddhA loguttamA, sAhU loguttamA, kevalipannatto dhammo loguttmo| cattAri saraNaM pavajjAmi-arihaMte saraNaM pavajjAmi, siddhe saraNaM pavajjAmi, sAhU saraNaM pavajjAmi, kevalipannattaM dhamma saraNaM pavajjAmi // " / - "pANAivAyamaliaM, corika mehuNaM daviNamucchaM / kohaM mANaM mAyaM, lohaM pijjaM tahA dosaM // 1 // kalahaM abbhakkhANaM, pesunnaM raiaraisamAuttaM / paraparivAyaM mAyA-mosaM micchattasallaM ca // 2 // Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 zramaNa kriyA sUrasadarbha vosirasu imAI, mukkhamaggasaMsaggavigdhabhUyAI / duggainibaMdhaNAI, aTThArasa pAvaThThANAI // 3 // " ..." "egohaM natthi me koI, nAhamannassa kassai / evaM adINamaNasA (so), appANamaNusAsai(e) |4|| ego me sAsao appA, nANadasaNasaMjuo / sesA me bAhirA bhAvA, savve saMjogalakkhaNA // 5 / / saMjogamUlA jIveNa, pattA dukkhaparaMparA / tamhA saMjogasaMbaMdha, savvaM tiviheNa vosiriaM // 6 // " "arihaMto maha devo, jAvajjIvaM susAhuNo guruNo / jiNapannattaM tattaM, ia sammattaM mae gahiaM // 1 // " A gAthA traNa vAra belIne pachI- "khamia khamAvia mayi khamaha !, savvaha jIvanikAya / siddhaha sAkha AloyaNaha, mujjhaha vera na (na vera) bhaav||1||" savvejIvA kammavasa, caudaha rAja bhamaMta / / te me savve khamAviA, mujjha vi teha khamaMta // 2 // jaM jaM maNeNa baddhaM, jaM jaM vAeNa(yAi) bhAsiyaM pAvaM / jaM jaM kAraNa kayaM, micchA mi dukkaDaM tassa // 3 // " matha-nisIhi0 tyAha, mana, qyana bhane 4AyAthI sAvadha vyApArane tyAga karavA mATe traNavAra nizIhi kahI maMgalarUpe "kSamAzramaNa evA gautamAdi mahAmunione nbh24|2 thAyo" sebha 47. aNujANaharU ye mA bhane ava) yAyo, maTA guNa ratnothI zobhita zarIravALA paramagurU mane Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAkSisUtra ra17 anujJA Ape, parisI ghaNI pUrNa (sapUrNa thaI che te huM rAtri saMbaMdhI saMthArAmAM rahuM (zayana karuM) ? junAihuM saMthAraItyAdi = DAbA hAthanuM upadhAna (ozIkuM) karIne, DAbe paDakhe, kukkaDI (TITeDI) nI jema paga uMcA (addhara) rAkhIne ane zrama lAge te bhUmi (saMthAre) pramAIne paga lAMbA karIne e rIte saMthArAnI (zayananI) anujJA Apo. (1) sopha saMDAsA, ItyAdi paDakhuM badalatAM saMDAsA (sAthaLa vigere) pramAjIne paga TUMkA karIne badalavAnuM paDakhuM tathA paDakhuM badalavAnI jagyAe saMthArAne pramAne badalavA mATe, rAtre laghunIti vigere kAraNe uThavuM paDe tyAre dravyAdine upayoga karIne (dravyathI huM koNa chuM, kSetrathI kyAM chuM, kALathI hamaNAM kayo samaya che ane bhAvathI mAruM zuM kartavya (kayI avasthA) che? ItyAdi vicArIne ane nidrA na chUTe te ucchavAsa rekIne svastha thaI laghunIti Adi karavA mATe AjJA Apo" vigere arthane pUrvanI gAthA sAthe saMbaMdha samaje. (2) ema zayana mATe AjJA mAgIne sAgAra anazana mATe kahe che ke rapha eka = je nidrAmAM maraNa thAya te caturvidha AhArane, vastrApAtrAdi sarva prakAranAM upakaraNo rU5 upadhine ane A mArA zarIrane paNa mana, vacana ane kAyAthI sirAvuM chuM arthAt maraNa pachI tene saMbaMdha tajuM chuM (3). . pachI maMgala vigerene svIkAra karavA mATe kahe ke rAri maMmDha = A jagatamAM sarva vidanene vighAta karanArAM cAra maMgala che. 1-arihaMte maMgala che, 2-siddho Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kriyA sUtrasandarbha maMgala che, 3-sAdhuo maMgala che ane 4-kevali kathita dharma maMgala che. e cAra (maMgala che mATe) lokamAM uttama paNa che, 1- arihaMte lakattama che, rasiddha lakattama che, 3-sAdhuo lokottama che ane 4-kevalikathita dharma lakattama che. e cAranuM (lakattama che mATe) zaraNa svIkAruM chuM, 1-arihaMtanuM zaraNa svIkAruM chuM, 2- siddhonuM zaraNa svIkAruM chuM, 3-sAdhuonuM zaraNa svIkAruM chuM ane 4-zrI kevalibhASita dharmanuM zaraNa svIkAruM chuM. ema cArane maMgala, lokottama tarIke mAnI te cAranuM zaraNa kare. pachI aDhAra pApasthAnakene tajavA mATe TrphavA ItyAdi = 1 prANAtipAta = hiMsA, 2alika = asatya, 3-corI, 4-maithuna, pa-dravyamUcha = sarva dravyane parigraha, 6-kodha, 7-mAna, 8-mAyA, -bha, 10-prema rAga, 11 deza Sa (1), hR0 ItyAdi = 12-kalaha, 13-abhyAkhyAna (TuM ALa devuM), 14-pazunya cADI, 15-rati--arati vaDe samAyukta eTale be maLIne eka 16-paraMparivAdazreSathI bIjAnI niMdA, 17 mAyApUrvaka mRSA (asatya) vacana ane 18-mithyAtvarUpI Atmazalya (2). sirasva ItyAdi A kahyAM. te aDhAre pApasthAnake mekSamArganA saMsargamAM (sevanAmAM) vidanabhUta che, durgatinAM kAraNe che, te sarvane huM sirAvuM chuM (tAjuM chuM) (3). te pachI pitAnuM svarUpa bhAvate bhAvanA bhAve ke hUM ItyAdi huM ekaluM chuM, mArUM koI nathI, huM Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAkSikasUtra 219 paNa bIjAnA keAInA nathI, ema addIna mana vaDe (manamAM nirAdhAraNAnI dInatA vinA) AtmAne zikhAmaNa Ape arthAt he jIva! A saMsAranA saba MdheA kRtrima che, tuM nirAdhAra nathI, paNa arihaMtAdinA zaraNe rahelA che, mATe niya che ema samajAve. (4) 1 me. ityAdi=mArA AtmA ekalA che, zAzvatA che, jJAnadarzana (vigere guNA)thI saMyukta che, e sivAyanA bIjA je bhAvA mane malyA che te (zarIrAdi) sa` saMcAgarUpa che (mATe nAzavaMta che) (5). saMgamUjA ItyAdi=jIve je du:khanI paraMparA bhogavI che te sarva saMcAganA kAraNe bhAgavI che, mATe saMyoganA sarva saMbadhane (rAgane) trividhe (mana-vacana ane kAyAthI) huM vosirAvuM chuM. (6) ema bhAvita thaine samyaktvanuM paccakkhANa karavA mATe traNa vAra "arihaMta mArA deva che, jAvajIva sudhI susAdhuo mArA gurUe che ane zrIjinakathita bhAvA eja tattva (satya) che ema huM samyaktvane grahaNa karUM chuM." (1) ema kahe, te pachI kSamApanAdi karavA mATe-- mila. ItyAdi=huM bIjA jIvone kSamA karUM chuM ane teonI pAse mArA aparAdhAnI kSamA mAguM chuM. sarva (cha) nikAyavartI jIvA mane kSamA karaza. huM siddhonI sAkSIe AleAcanA karUM chu ke mAre koInI sAthe vairabhAva nathI. (1) Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kriyA sUtrasanna manI ItyAdi=sarva jIve kamane vaza cauda rAjaleAkamAM bhame che, te sarvane huM khamAvuM chuM; mane paNa te sahu kSamA kare. (ra) Gga naM. ItyAdi=me je je pApa manathI khAMdhyu hAya, vacanathI bhAkhyu` hoya ane kAyAthI karyuM hoya te mArUM sarva pApa mithyA thAo. (3) 20 e pramANe vidhi pharI zayana karavAthI jIva ghaNAM pApAthI halakA thAya che ane ekAeka maraNa thAya te paNa ArAdhaka bane che. anitya kSaNa vinazvara jIvanamAM eka kSaNa paNa upayAga vinAnI na jAya e mATe nidrA pahelAM A vidhi keTaleA mahattvanA che te sUkSmabuddhithI vicAratAM tarata ja samajAya tevuM che. Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa paheluM . pratilekhanA. karaNasittarImAM pratilekhanAnA 25 prakAre je kahyA che te A pramANe-- muhapatti colapaTTA, kappatigaM do nisijja rayaharaNaM / saMthAruttarapaTTo, dasa pehA'Nue sUre ||1|| uvagaraNacauddasagaM, paDile hijjai diNassa paharatige / uSApe rilIjjI, vattanisnehiA // 2 // sAdhune pratidina traNa pratilekhanA karavAnA vidhi che. eka prabhAte, bIjI trIjA praharane ate ane trIjI sUryAMyathI pANA prahare. temAM prabhAte 1 muhapatti, 2 cAlapaTTo (upalakSaNathI ka MdAre), 3-4-5 traNa (eka kAmaLI ane e sUtrAu) kapaDA, 6-7 rajoharaNanI (aMdaranuM sutrAu ane uparanuM unanuM edhArI ema) be niSadyA, 8 2oharaNa, 9 saMthAro ane 10 uttarapaTTo tathA kalpacUrNinA abhiprAye 11-6 DA-ema agIAra vastunI pratilekhanA sUryodaya thatAM pahelAM karavI. temAM sahuthI prathama mukhava zrikA, pachI rajoharaNa, aMdaranuM niSadyA, bahAranuM AghArIyu,cAlapaTTo, (kadAro Asana), kapaDA, uttarapaTTo, saMthArA ane daDA ema nizIthacUrNImAM krama kahyo che. purUSanI apekSAe prathama AcArya, tapasvI, glAna, sakSa, ItyAdi krama samajavA. Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rarara zramaNa kriyA sUtrasandarbha bIjI pratilekhanAmAM divasanA trIjA praharane aMte cauda upakaraNanuM paDilehaNa karavAnuM che temAM prathama muhapattI, pachI calapo, te pachI pAtrAne uparane gucho, caravaLI, jheLI, paDalA, rajastrANuM, nIcene guccho, nAnuM pAtra, meTuM pAtra, te pachI rajoharaNa ane traNa kapaDA ema cauda samajavAM. upalakSaNathI bIjI paNa upadhi paDilehavI. A agIAra ane cauda maLI 25 vastunI patilehaNAne 25 prakAre kahevAya che. anya mata muhapattinA pacIsa bela bela vApUrvaka muhapatti vigerenuM paDilehaNa thAya che, te 25 prakAre A pramANe kahyA che. didvipaDileha egA, cha uDDhapakkhoDa tiga tigaMtariA / akkhoDa pamajjaNayA, nava nava muhapatti paNavIsA // 3 // artha-1-daSTipaDilehaNA prathama muhapattine banne pAsAM badalIne dRSTithI jovAM, da-urvaprasphoTaka te pachI muhapatti be hAthathI pakaDIne pahelAM DAbA hAthe ane pachI jamaNA hAthe nacAvavArUpa traNa traNa pakheDA karavA te cha urvapakhoDA. 9 akabaDA ane 9 pramAjanA te pachI muhapatinAM traNa vadhuTaka karIne (jamaNA hAthanI AMgaLImAM vahunA ghuMghaTanI mAphaka bharAvIne) hAthane sparza nahi tema DAbA hAthanI hatheLIthI keNI sudhI muhapattine laI jatAM traNa vAra aphaDA karavA ane te pachI keNIthI hathelI tarapha laI jatAM muhapatti sparze tema hAthane pramAje te traNa pramArjanA karavI. ema traNa aphakhoDA pachI Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAkSikasUtra 223 traNa pramArjanA, punaH traNa aphaDA ane traNa pramArjanA ane trIjI vAra traNa aphaDA ane traNa pramArjanA karavI te AMtare AMtare nava akhoDo ane nava pramArjanA maLI aDhAra, ema 1-daSTipaDilehaNA, 6-urvaprasphoTaka, 9-akhoDA ane 9-pramArjana maLI 25 paDilehaNA samajavI. - trIjI paDilehaNA sUryodaya pachI piNa prahare pAtra ane paDalA, jheLI, guccha vigere pAtronA upakaraNanI karavAnI che. - A traNa vakhatanI paDilehaNA uparAMta prabhAte patilehaNa pachI vasatinI prArthanA ane sAMje trIjA praharane aMte vasatinI pramArjanA karI upadhinI paDilehaNA karavAnuM pravacana sAroddhAra vigeremAM kaheluM che. varSA kALamAM vasati pramArjanA traNa vAra, jIvasaMsakta vasati hoya te anekavAra karavI ema kahyuM che ane ema chatAM paNa jIvayetanA na pALI zakAya te jene upadrava hoya te vasati badalavAnuM vidhAna kareluM che. . paDilehaNAnA hetuo jaNAvatAM kahyuM che kepddilehnnaae heu, jaivi jIarakkhaNaM jiNANA ya / tahavi imaM maNamakkaDa, nijjataNatthaM gurU biMti // 4 // artha--jo ke pratilekhanAnA sAmAnya hetuo te jIvarakSA ane jinAjJAnuM pAlana che te paNa mukhyatayA paDilehaNA A manarUpa mAMkaDAne vaza karavA mATe karavAnI che. e mATe paDilehaNa karatAM je je belane ciMtavavAnA che te upayogI hovAthI ahIM ApIe chIe. Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 zramaNa kriyA sUtrasandarbha 1 sUtra artha tatva karI saddauM. 4 samakita mehanIya, mizramehanIya, mithyAtva mehanIya pariharUM. 7 kAmarAga neharAga daSTirAga pariharUM. 10 sudeva sugurU sudharma AdarUM. 13 kudeva, kugurU, kudharma pariharU. 16 jJAna, darzana, cAritra AdarUM. 18 jJAnavirAdhanA darzanavirAdhanA cAritravirAdhanA pariharUM. rara managupti vacanagupti kAyamurti Ara. 25 manadaMDa vacanadaMDa kAyadaMDa pariharUM.. tamAma vastro, pAtra vigere A pacIsa bolathI paDilehavAM. daMDe, dAMDI, dare, kaMdare vigere prathamanA daza belathI paDilehavAM ane muhapatti aMganA 25 bela sahita pacAsa belathI paDilevI te aMganA bela A pramANe che. 3 hAsya rati Arati pariharU. 6 bhaya zoka durgachA pariharU. ' 9 kRSNalesthA nIlalekSA kAjetalezyA pariha. 12 rasagArava RddhigArava zAtAgArava pariharU. 15 mAyAzalya niyANazalya mithyAtvazalya pariharU. 17 krodha-mAna pariharU, 19 mAyA-lebha pariharU. 22 pRthvIkAya apakAya teukAyanI (jayaNA) rakSA karUM. 25 vAyukAya vanaspatikAya trasakAyanI rakSA karUM. zrIsthApanAcAryane paDilehavAnA bola- 1 zuddha svaspanA dhAraka gurU. 4 zuddha jJAnamaya, zuddha darzanamaya, zuddhacaritramaya. 7 zuddha zraddhAmaya, zuddha prarUpaNAmaya, zuddhasparzanAmaya. - 10 paMcAcAra pALe, paMcAcAra paLA, paMcAcAra anumade, 13 managuptie, vacanaguptae, kAyaguptie guptA. Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAkSikasUtra 225 e bola kayA kayA aMge paDilehaNa karatAM bolavA te anya granthothI agara gurUgamathI jANI levuM. A vidhine jaNAvatI eka sajhIya paMDita zrIvIravijayajIe racelI che te ahIM ApIe chIe. DhALa -siri jabbare, vinayabhakti zira nAmIne, kara joDI re, pUche zrI sehamasvAmIne; bhagavaMtAre, kahe zivakAntA kima male ? kahe sahamare, mithyAbhrama dUre TaLe. Taka --dUre TaLe viSa garala IhA, ubhaya mArga anusarI, eka jJAna dUcha karata kiriA, abhedAra paNa karI; jima paMgudazita caraNakarSita, aMdhabihu nijapura gayA, tima satvasajatA tattvajetA, bhavika ke sukhIyA thayA. (1) DhALa -vaikalya kyuM re, kaSTa te karavuM sohiluM, paNa jabure, jANapaNuM jaga dehiluM; teNe jaNIre, Avazyaka kiriA karo, upagaraNe re, rAjaharaNo muhapatti dharo. tUTaka -muhapatti teM mAne peleM, sela nija aMgula bharo, deya hAtha jhAlI daga nihAlI, dRSTi paDilehaNa karo; tyAM sUtra arthe sutatva karIne, saddauM ema bhAvie, ccA vaccA rUpa tiga tiMga, poDA be lAvie. (2) DhALa -samakita mohanare, mizra mithyAtvane pariharsa, kAmarAganere, neha-daSTirAga saMhare; e sAtere, bela kahyA have Agale, aMgulI vacce re, gaNu vadhUTaka karatale. lUka - karatale vAme aMjali dharI, akhADA nava kIjIe, pramArjana nava tima ja karIe, tiga tigaMtara lIjIe; sudeva sumura sudharma AdarU, pratipakSI parihare, vaLI jJAna darzana caraNa AdarUM, virAdhana trika apaharUM. (3) Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 zramaNa kriyA sUtrasadarbha DhALa -managuptire, vacana-kAyagupta bhajuM, mane daDare, vacana-kAyadaDane taju; pacavIza re, bola e muhapattinA lahyA, have aMganA re, pariharuM ema saghaLA(be) kahyA. tUTaka -kahyA vadhUTaka karI paraspara, vAma hAthe trika dharo, hAsya rati ne arati cheDI, Itara kara trika anusare; bhaya zoka dugachA tajIne, payAhiNe Acare, kRSNalesthA nIla kapota, lalATe trika pariharo. (4) DhALa -rasagArava re, Rddhi-zAtA gAravA, mukha hiyaDe re, traNa traNa ema dhAravA; mAyAza re, niyANa mithyAtva TALIye, vADhA khaMdhe re, krodha mAna deya gALIe. Taka -gALIe mAyA lebha dakSiNa-khaMdha urva adhe maLI, trika vAma pAde puDhavI apa vaLI, teunI rakSA karI; jamaNe page traNa vAu vaNasaI, trasakAyanI rakSA karuM, pacAza bole paDilehaNa, karata jJAnI bhavaharU. (5). dALa -eha mAMhethI re, cAlIza bola te nArIne, zIrSa hRdayanA re, aMdha bela daza vArIne; daNa vidhiryuM re, paDilehaNathI ziva lahyo, avidhi karI re, chakAya virAdhaka kahyo. traka - kahyo kiMcidAvazyakathI, tathA pravacanasArathI, bhAvanA cetana pAvana kahI, guruvacana anusArathI; ziva lahe jammu je rahe zubha-vIravijayanI vANIe, mana mAMkaDuM vanavAsa bhamatuM, vaza karI ghara ANIe. (6) pratidina paDilehaNA karatAM prativastra-pAtra ciMtavavAnA uparyukta bola Atmazuddhi karavApUrvaka saMyamamAM sthira karanArA che, tenA satata abhyAsane pariNAme vakalacirI anya dharmamAM janma levA Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAkSikasUtra 227 chatAM jAtismaraNanA baLe kevaLajJAna pAmIne paramapada prApta karI gayA. jinakathita anuSkAnAnuM AdarapUrvaka Asevana karavAthI AtmAMmAM tenA anubandhayukta sakAre paDe che ane uttarAttara kriyAne Adara ane zuddhi karatA te sazkArA cheka meAkSa pahoMcatA sudhI sahAya kare che. paDilehaNA ane pramAnAmAM satata upayoga rAkhanAra AtmA vizuddha cAritrane pAmI saMsAra sAgarathI pAra utare che mATe sAdhune te atiupakAraka che. muhapattirUpa vastranA TUkaDAne khaMkheravA mAtranI A kriyA nathI, paNa te te khelane khelavA pUrvaka te te aMge muhapatti ke vastra vigerenA sparze pramArjana vigere karavAmAM gaMbhIra Azaya raheze| che, te te dASAne 'riharU" ane te te guNAne 'Adar'vigere khelavAthI AtmAmAMthI te te doSone tyAga ane guNAne AvirbhAva thAya che, A kikata jaina ajaina leAkavyavahAramAM paNa vyApaka che. hAsya, rati, arati vigere karma pudgalanA udayathI jIvamAM tevA tevA hAsyAdi bhAveA janme che, mATe tevAM azubha pudgalane dUra karavA ke zubha pudgalAne prApta karavA muhapattinI spanA pUrvaka te te khela khelavAnuM vidhAna haiAya ema saMbhave che. zarIranA amuka amuka aMgAnA sparzathI jema kAmavAsanA jAge che tema amuka amuka avayavAnA muhapattinA sparzathI te te dugu NA zAnta paNa thAya che. A hakikata vamAnamAM 'mesamerijhama 'nI kriyAthI siddha thaI che, uparAMta aneka rAgAne maTADavAnA AvA upAyA paNa vyavahAramAM jovAya che. AMkhe lAgelA jhokAnI lAlAza, sApa-viMchI vagerenAM jhera, tathA bhUta-pretAdinA vaLagADa dUra karavA AvA upAyA karAya che ane tethI lAbha paNu thAya che. mAtA putranA zarIra upara prema pUrNAMka hAtha pherave che ke mAlika pAtAnA gheADA baLada gAya bheMsa vigere jAnavarA upara prasannatAthI hAtha pherave che te zAka ane thAka UtarI javA sAthe prasannatA ane ArAma vadhe che, dhAmi`ka anuSThAne mAM paNa brAhmaNe gAyatrI meAlatAM . Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 zramaNa kriyA sUtrasandabha aMgAnA hAthathI sparza kare che, kAi DAbhanA ghAsathI tAkA zrutithI aMgasparze che, musalamAtA nimAja vakhate judA judA amuka aMgenA sparza kare che, jaitAmAM paNa bhinna bhinna mudrA vakhate tathA AtmarakSA mATe jinapaMjara ztAtra khelatAM paNa te te rIte aga pa karAya che, vagere AbAlagApAla prasiddha che, tema paDilehaNa karanAra te te khela khelavA pUrNAMka te te aMge muhapattine sparza kare tethI te te guNeA pragaTe ane deSA TaLe e paNa satya ja che, mAtra tevu praNidhAna ane prayatna joie. zrIjinezvarAe kahelA bhAvA kadI paNa asatya TharatA nathI, jo teeAe paDilehaNA karavAthI ATheya kamerrInI nirjarA ane mekSa thAya ema jaNAvyu che te te satya ja che, mAtra tevA vizvAsa pragaTa karI tevA praNidhAna pUrNAMka e kriyA karavI joie, ema pratilekhanA eka Atmazuddhinu (meAkSanu) pradhAna aMga che e siddha thAya che. pratilekhanAmAM ArabhaTA, saMmardA, muzalI, (asthAna sthApanA), praspheTanA, vikSitA ane vedikAbakhA vigere doSo kahyA che te Adhaniyukti pacavastuka vigere granthAthI jANI levA. vata mAnamAM pratilekhanAnA vidhinA krama A pramANe che. savAranI pratilekhanA rAIpratikramaNa karyAM pachI sUryodaya pahelAM daza paDilehaNA thAya te (spaSTa arUNaeNdayanA prakAza thAya te) veLA prathama iri. pratikramI, khamA. daI, 'IcchA. saMdi. bhaga paDilehaNa karuM?" kahI, prathama muhapatti, pachI AdyA, Asana, kaDhorA ane cAlapaTToe pAMca * sAdhune cAlapaTTo-kadArA zarIra sAthe saMbaMdha rAkhe che mATe pAMcamAM tenI gaNatrI che arthAt zarIra upara avazya rAkhavAnAM vastraonu` prathama paDilehaNa karavAnuM sUcana che tenA upalakSaNathI Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAkSikasUtra 29 vastu paDilehevI,) pachI IriTa paDiIcchakArI bhagava pasAya karI paDilehaNA paDilehAjI" kahI AcArya, sthApanAjI, glAna, navadIkSita vigerenI upadhi paDilehI khamA daI IcchA upadhi muhapatti paDilehuM?" Iccha" kahI muhapatti paDilehI khamA daI IcchA"upadhi saMdisAhe? Icche ? kahI khamAtra "IcchA upadhi paDilehuM IcchuM" kahI bAkInAM sarva vastra paDilehavAM. chelle DAMDe paDilehI DaMDAsaNa laI paDilehIne IriTa paDikkamI kAje le, punAIri0 paDikkamI kAje zedhIne zuddha bhUmimAM paraThava. pachI IriTa paDikkamI khamA daI IcchA saMdi bhaga. sajhAya karuM? Iccha" kahI "dhame maMgala' vigere pAMca gAthAnI sajhAya sAdhue beThAM (ane sAdhvIe ubhAM rahI) kahevI. pachI ubhA thaI IcchA saMdi. bhagave upayoga karuM? Iccha" kahI IcchA upayoga karAvaNa kAussaga karuM? IrNa upayoga karAvaNa karemi kAussagaM annattha0 vigere kahI eka navakArane kAussaga kahI pArI upara pragaTe navakAra kahI ziSya pUche, IcchA saMdi. bhagavad ? " gurU kahe lAbha, ziSya kahe kahaM lezuM? gurU "jahagatie sUrihiM (sAhUhi) kahe, pachI ziSya "AsiyAe jasTa jego " kahI zayyAtara grahasthanuM ghara (nAma) pUche. pachI svAdhyAya zarU kare. sAvIne avazya paheravAno kaMcuka vigere paNa samajI levAM. kAraNa ke sADe paDilehelo ane kaMcuka paDilehaNa vinAno paherI rAkhavAthI paDilehelA sADAnuM parilehaNa niSphaLa thAya. vigere samajavA yogya che. Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 zramaNa kriyA sUtrasandarbha - sAMjanI pratilekhanAne vidhi-khamA daI IcchA saMdi. bhagave bahu-paDipunnA pirisi! kahI khabhAi daI IriTa paDikkamIne amArA daI IcchA kAreNa saMdisaha bhagavad paDilehaNa karUM ? Iccha, khamAtu IcchA saMdi. bhagaLa vasati pramANuM ? Icche kahI upavAsa karyo hoya te mukhavastrikA vigere traNa ane bhajana karyuM hoya te pAMca vAnAM paDilehavA, pachI pAMca vAnAM paDilehanAre iriTa paDikamI khamAtra IcchAkArI bhagava pasAyakArI paDilehaNAM paDilehAjI kahI AcArya, sthApanAcArya vigere vaDilanI ane glAna, vRddha, bALa, zaikSa vigerenI upadhi paDilehavI, pachI amArA daI IcchA saMdi. bhago upadhi muhapatti paDilehuM? Iccha kahI muhapatti paDilehavI. mAtra IcchA saMdirA bhago sakjhAya karuM? Iracha kahI navakAra gaNuM "dharmo maMgala mukia vigere pAMca gAthA kahI be vAMdaNAM devAM, pachI ubhA ubhA IcchakArI bhagava pasAya karI paccakhANane Adeza dezojI. kahI, cAre AhAranA tyAganuM (muThisahI Adi) paccakhANa karavuM. khamA daI IcchA saMdi. bhagavya upadhi saMdisAhuM? Iccha, khamA daI IcchA saMdi. bhagava upAdhi paDilehuM ? Iccha kahI bAkInAM vastro paDilehavAM. upavAsI calapaTTo chelle paDilehe. ItyAdi paraMparAgata vidhi gurUgamathI samaja. paDilehaNa pachI IriTa paDikakamI kAje uddharI punaH IriTa paDikkamI kAMje zuddha bhUmimAM paraThava. Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIpAkSikasUtra 23 - savAre pAdonaparisina vidhi - sUryodaya pachI paNe prahara pUrNa thatAM sUtra pirisi pUrNa thAya che, te vakhate amArA daI IcchA saMdi. bhaga bahupaDipunA parisi? kahI, khamA daI Iri0 pratika maNa karI, khamA daI IcchA saMdi. bhagava paDilehaNa karuM ? Iccha, kahI mukhavastrikA paDilehavI. Ane kaI cha ghaDInI pirisi paNa kahe che, kintu zAstrIya vidhAna piNa praharanuM che, tethI dararoja dinamAnane ce bhAga karI tethI piNe bhAga jeTalo samaye sUryodaya pachI jAya tyAre bhaNAvavI joIe. pahelA praharamAM lAvelAM AhAra-pANI trIjA prahara sudhI ja khapI zake che, mATe bIjI parisinAM AhAra-pANI eka prahara divasa gayA pachI lAvavAM joIe. te pahelAM lAvelAM cothA praharamAM vaparAya nahi. paccakhANa pAravAne vidhi. paccakakhANane samaya pUrNa thayA pachI khamA daI, IriTa paDikkamI, khamA daI Adeza mAgI jagaciMtAmaNInuM cityavandana jayavIyarAya sudhI karavuM. pachI khamA daI, IcchA saMdi. bhagao sakjhAya karuM? Iccha, kahI dhamemaMgalamukika vigere pAMca gAthA kahevI. pachI amArA daI IcchA. saMdi. bhagave muhapatti paDilehuM ? Iccha, kahI mukhavAsikA paDilehavI, pachI khamA daI IcchA saMdi. bhaga paccakakhANa pArUM? "yathA zakti kahI punaH Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 zramaNa kriyA sUtrasanabha khamA daI IcchA saMdi. bhaga paccakhANa pArtha, tahatti kahI jamaNA hAthane aMguTha muThInI aMdara vALI hAtha ghA upara sthApI eka navakAra pragaTa karI Arya bila parvatanAM paccakhANa pAravA mATe A pramANe kahevuM "uggae sUre namukkArasahi, pirisi, sADha parisi, sUreuggae purimaDha, avaDha, muThisahiyaM paccakhANa karyuM cauvihAra, AyaMbila, nIvi, ekAsaNuM, besaNuM paccakakhANa karyuM tivihAra, paccakakhANa phAsie, pAlie, sahiaM, tIrieN, kidie, ArAhiaM, cana ArAhiaM, tassa micchAmi dukkaDa" ema kahevuM. tivihAra upavAsa hoya te "sUreuSNae (upavAsa) paccakakhANa karyuM tivihAra, pirisi, sADhaparisika sUreuggae purimaDha, avaDha, muThisahiyaM paccakakhANa karyuM pANahAra paccakkhANa phAsisaMpAlieN vigere upara pramANe kahevuM. emAM namukkAra sahiyaM vigere je kALa paccakhANa tathA AMbila nIvi vigere je je paccakakhANa karyuM hoya te te zabdo bolavA. ema paccakakhANa pAryA pachI upara "dhame maMgalamukki, vigere sattara gAthAo gaNavI ane bhejana karyA pachI kAje sirAvIne jagaciMtAmaNInuM cityavandana jayaviyarAya sudhI karavuM. Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazavaikAlikasUtranI sattara gAthAo. dhammo maMgalamuTThi, ahiMsA sajabho tavo / devA vi taM namasaMti, jassa dhamme sayA maNo || 1 || jahA dumassa puSphesu, bhramaro Aviyai rasaM / Naya puSkaM kilAmei, so a pINei appayaM // 2 // emee samaNA muttA, je lAe saMti sAhuNA / vihaMgamAva pupphesu, dANabhattesaNe rayA ||3|| vayaM ca vittiM labbhAmA, na ya koi uvahammaI / ahAgaDe rIyaMte, puSphesu bhamarA jahA ||4|| mahugArasamA buddhA, je bhavaMti aNissi / nANA piMDarayA daMtA, teNa vaccaMti sAhuNA 'tti bemi ||5|| kahaM nu kujjA sAmaNNaM, jo kAme na nivArae / pae para visIaMto, saMkappassa vasaM gao // 6 // vattha gaMdha malaM kAra, itthIo sayaNANi a (ya) / acchaMdA je na bhuMjaMti, na se cAiti ca // 7 // je a kaMte pie bhoe, dve piTTha kuI / sAhINe cayaI bhoe, se hu cAi ti buccaI ||8| samAi hAi parivvayaMtA, siA maNo nissaraI bahiddhA | api tIse, icceva tAo viNaijja rAgaM // 9 // AyAvayAhI caya seogamalaM, kAme kamAhI kamiaM khudukkhaM / chiMdrAhi dAsaM viNaijja rAgaM, evaM suhI hohisi saMparAe // 10 // pakhade jaliaM joI, dhUmake durAsa | necchati vaMtayaM bhoktuM kule jAyA agaMdhaNe // 11 // sAmahaM 15 Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 zramaNa kriyA sUtrasandarbha dhiratthu te'jaso kAmI, jo taM jIviyakAraNA / vaMta rUchasi Aved, seca te marjA ave rAA ahaM ca bhogarAyassa, taM ca si aMdhagavaNhiNo / mA kUle. gaMdhaNA homA, saMjamaM nihuo cara // 13 // jai taM kAhisi bhAvaM, jA jA dicchasi nArIo / vAyAviddhavva haDo, aTriappA bhavissasi // 14 / / tIse so vayaNaM soccA, saMjayAi subhAsi / aMkuseNa jahA nAgo, dhamme saMpaDivAio // 15 / / evaM karaMti saMbuddhA, paMDiA paviakkhaNA / viNiaTuMti bhoesu, jahA se purisuttamo-ttivemi // 16 // saMjame suThThiappANaM, vippamukkANa tAiNaM / tesimeamaNAinnaM, niggaMthANaM mahesiNaM // 17 // bhAvArtha--gha=ahiMsA saMyama ane tapa traNenA yoge te dharma utkRSTa maMgaLarUpa che. jenA manamAM A dharma sadA vate che tene deve paNa namaskAra kare che. (1) (vastutaH ahiMsA e ja parama dharma che, tenI siddhi A granthamAM batAvelA saMyamathI thAya che ane e saMyamanI siddhi bAra prakAranA tapathI thAya che. ema tapathI saMyama ane saMyamathI ahiMsAnI siddhi thAya che. arthAta traNane paraspara sAdhya sAdhana saMbaMdha che; chatAM upacArathI sAdhanane paNa ahIM dharma kahyo che. e dharma mahAmaMgaLa rUpa (sarva viddhane nAza karanAra) che, A dharmane sAcA rUpamAM manuSyamAM paNa sAdhuo ja ArAdhI zake che, devo aciMtya zaktivALA chatAM AvA dharmanuM pAlana karavA asamartha che; mATe evA dhamane deve paNa name che. e ahiMsAdirUpa dharmanI Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dahai. sattara gAthA. 235 sAdhanA mATe ahArAdi piMDa zuddha joIe mATe te kevI rIte levo te jaNAvavA mATe kahe che ke...) nahIM =jema vRkSonAM puSpomAMthI bhamare alpa alpa rasa (makaraMda) cUse che chatAM puSpane pIDA karatuM nathI ane pitAne tRpta kare che. (2) meo=e rIte A lekamAM je sAdhue tapasvI ane saMtoSI che, bAhya-atyaMtara parigrahathI mukta che, teo "puSpamAMthI bhamarAo rasa le che tema gRhastha ApelA prAsuka AhAra vigeremAM eSaNA (zuddhi)nI rakSA mATe rakta hoya che arthAt dAtArane pIDA na thAya tema ghaNAM gharamAMthI alpa alpa prAsuka AhAra grahaNa karavAnI vRttivALA hoya che. (3) vacaM =(teo sadaiva evuM dhyAna kare che ke- jema bhamarA pitAne mATe nahi ugelAM pupimAMthI rasa le che tema ame paNa "yathAkRta" eTale amAre mATe kRta nahikAritA nahi ke anumata nahi evA eTale gRhastha pitAne mATe taiyAra karelA padArtho (azanAdi) rU5 vRtti (AjIvikA) meLavIzuM. te paNa bhamarAo jema puSpane pIDA upajAvyA vinA alpa a85 rasa cUse che tema ame paNa kaI gRhasthanI AjIvikAne ane tenA manane (bhAvane) kalAmaNa na thAya (dhakako na pahoMce) tema grahaNa karIzuM. (4). - koIne aprIti ke asadbhAva pedA karavo te paNa (bhAvathI) hiMsA kahI che, mATe ahiMsakavRttivALA sAdhune kaI kAraNe bIjAne mAnasika du:kha paNa na thAya tema jIvavAnuM hoya che, sAdhu pratye Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 zramaNa kriyA sUtrasannubha aprIti thatAM jIvate mithyAtvamehanIyAdikamAMnA khadha thAya che, tenAthI enAM janma maraNA thAya che ane upAya havA chatAM emAM nimitta banavAthI sAdhune paNa ka``dha kahyo che. vinA kAraNe kAine paNa kama baMdhamAM nimittabhUta nahi banavAnI zAstrAjJA che. mahur.=bhamarAnI jema AjIvikA meLavanArA, chatAM bhamarAnA jevA ajJAna nahi, kintu tattvAtattvane jANanArAvivekI, uparAMta bhamarAnI jema rasamAM lubdha nahi, paNa amuka gharanI ke gharanI nizrA vinAnA arthAt AzAnA dAsIna nahi, kintu AhArAdi maLe ke na maLe te paNa samabhAvamAM rahenArA ane eka ja sthaLanA ke eka ja jAtanA piMDamAM rakta nahi, kintu ghara gharathI alpa alpa je kaMI nirdoSa maLe tevu levAnI vRttivALA ane evu bhAgavavA chatAM mana ane indrionA vijaya karanArA, athavA Iyyasamiti AdimAM upayAgavALA, ityAdi bhamara karatAM aneka vidha viziSTatAvALA sAdhu heAya te sAdhu kahevAya che, ema huM Aya jammU ! prabhu zrImahAvIre kaheluM huM tane kahuM chuM. (5) have saMyamI AtmAnuM citta sa yamathI calAyamAna thAya tA tene brahmacarya pAlananA atidezathI upadeza Ape che ke 'duM nu' ItyAdi=je 'kAmane' eTale aprazasta IcchAone, athavA tenA viSayabhUta zabdAdi viSayane, ane tenA kAraNabhUta vedanA udayane rokaze nahi te sthAne sthAne viSAda (ciMtA) karatA saMkalpane vaza thaelA cAritradharmane kevI rIte pALaze ? (6) Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ da0 paiva sattara gAthA. 237 valyadha ItyAdi jeo pitAne prApta nahi thaelAM evAM vastra, gaMdha dravya, alaMkAre (AbharaNI), strIo (nA bhego), palaMga, pathArI vigere zayane ane upalakSaNathI Asane vigerene bhogavatA nathI teo (subadhunI jema) tyAgI kahI zakAtA nathI. (7) ne A saMte ItyAdi kintu jene suMdara ane priya (ISTa) evA zabdAdi bhogo malyA che chatAM aneka zubha bhAvanAonA baLe tene taje che (jogavatA nathI, te ja (bharata cakravatI vigerenI jema) tyAgI kahevAya che. (8) (ahIM e zaMkA thAya ke maLelA bhAgo taje te ja tyAgI kahevAya to je dhana vagaranA kramaka vigere dIkSita thayA te tyAgI nahi kahevAya, tenuM zuM ? tyAM samajavuM ke daridramAM daridra paNa dIkSA lenAro kroDa kroDa ranonI kiMmatanAM agni, sacittajaLa ane strIne sparza e traNe rane te choDe ja che, mATe te tyAgI che. e traNanI kreDa kroDa ratna jeTalI kiMmata che ema maMtrIzvara abhayakumAre rAjagRhInI prajAmAM puravAra karI ApyuM hatuM te prasiddha che. tene traNa keDa ratnanA traNa DhagalA ApavAnuM kahevA chatAM koIe paNa agnine, sacittajaLano ane agnino tyAga karavA taiyAra thayuM nahi, ethI siddha thayuM ke traNa kroDa rane karatAM paNa agni AdinI kiMmata gRhasthane vadhAre che, evI jIvanamAM jarUrI vastuone tyAga karanAra dikSita mahAtyAgI che ja, ane tethI tene tyAgI kahe e jarA ya asaMgata nathI.) mAruM verdi" ItyAdi=samApe eTale sva-paramAM samAna daSTithI jete arthAt gurUnA upadezathI saMyamayegamAM vartavA chatAM paNa sAdhune keI tathAvidha karmodaya (vedadaya) Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 zramaNa kriyA sUtrasandabha 1 ne vaza mana sayamathI ahAra nIkaLe, asayamanA vicAravALA ane te ema ciMtana kare ke te strI mArI nathI ane huM tenA nathI' e pramANe tenA pratye thayelA rAgane dUra kare. (9) (ahIM ema samajavu ke-eka rAjaputre mArgomAM krIDA karatAM kutUhaLathI peAtAnI dAsIne mastake rahelA jaLapAtra para kAMkA pheMkI tene kANuM karyuM, dAsIe vicAyu ke jyAM rakSaka bhakSaka khate tyAM nyAya kayAMthI meLavavA ? pANImAM agni uThe tyAre tete jIjhavavA pANI kayAMthI lAvavuM ? tyAdi vicAra karI tarataja bhInI mATI vaDe jaLapAtranuM chidra pUrI daI pANIne bacAvI lIdhuM. tema je manane saMyama dvArA vaza karavAnuM che te karavA chatAM mana sthira na thAya tyAM bIjo kANu sahAya kare ? mATe svayaM zuddha bhAvanAnA baLe saMyamathI bahAra nIkaLatA manane vaza karI sayamamAM sthira karavuM joie.) ema abhyantara maneA nigraha karavAnuM jaNAvyuM kintu te mAthuM upAyA vinA zakya nathI mATe tenA vidhi jaNAve che ke-- 'bacAvayAdi. ItyAdi=manane saMyamamAM sthira karavA AtApanA kara ! (upalakSaNathI unAdarikA vigere tapa karavAnuM samajavuM). sukumAratAnA tyAga kara ? (kAraNa ke sukumAratAnA sevanathI kAmanI icchA jAge che), e rIte kAmAne (bhAgeAnI icchAone) 'kAma ya'-eTale ullaMdhI jA (nAza kara), kAraNa ke tenuM kamia' eTale AtmA upara AkamaNu e ja duHkha che. e rIte AMtara kAmavAsanAnA nAza mATe paNa tenA viSama vipAkAne jJAna maLe vicArIne dveSanA cheda kara, rAgane dUra kara' ema karavAthI tuM saMsA Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 239 da0 sattara gAthA. ramAM (athavA parISaha ane upasargonI sAme yuddha karavAmAM) sukhI thaIza. (10) have saMyama rUpI gharamAMthI manane nahi nIkaLavA devAne vidhi kahe che ke - "" ItyAdi tiryaMca chatAM je agaMdhana kuLamAM janmelA nAga vameluM viSa punaH cUsavAne IcchatA nathI kintu tevA prasaMge dukhe jene sparza karI zakAya tevA dhagadhagatA avinamAM paDe che te manuSya chatAM meM je bhege rUpI jheranuM vamana karyuM tenI punaH IcchA huM kema karuM? (11) eja arthamAM bIjuM udAharaNa kahe che ke-jyAre rAmatI upara rahanemIne rAga thayo tyAre tene samajAvavA ekadA rAjImatIe khIranuM bhojana karI, mIMDhaLanA prayogathI vamana karI, rahanemIne kahyuM "A kSIra che, tenuM pAna kare !" rahI bolyA, "vameluM kema pIvAya?" rAjImatI bolyAM, "te zrIne manAthajIe vamelI rAmatIne paNa kema bhagavAya ?" e prasaMgane jaNAve che ke - pittha0 ItyAdikarAimatIe rahanemIne kahyuM, "he yazanA arthI kSatriya ! athavA he apayazanA athI mUrkha ! tamane dhikkAra thAo ! ke tame (asaMyama rU5) jIvanane mATe vameluM pIvAne Iracho cho, ema karavA karatAM te tamAre maravuM te sAruM che." (12) e rIte rahanemIne bodha pamADIne rAjImatIe dIkSA lIdhI, rahanemI paNa dIkSita thayA. punaH ekadA varSAnA kAraNe guphAmAM bhIjAelAM vastronI jyaNa mATe vivastrA banelI rAmatIne joI, jyAre rahanemIne rAjImatI upara rAga thayo tyAre temane samajAvatAM rAjImatIe kahyuM ke- Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 zramaNa kriyA sUtrasandarbha - "bahuM ja ItyAdi huM bhegarAja (ugrasena rAjA)nI putrI chuM ane tame aMdhakavRNi (samudra vijayarAjA)nA putra che, mATe AvA uttama kuLamAM janmelA ApaNe gaMdhana (jAtinA nAga jevA) thavuM na joIe arthAt vamelA legenI IcchA paNa na karavI joIe. mATe nibhUta thaIne (Indriyone kAcabAnI jema gopavIne) saMyamanuM pAlana kare ! (13) vaLI- 'taM" ityAdi je tame je je strIone dekhAze tenA pratye "A strI suMdara che mATe huM tene bhegavuM e bhAva karaze te pavanathI hacamacI gaelA mULa vagaranA vRkSanI (velAnI) jema asthirAtmA (saMyamamAM asthira) banI jaze. jema pavananI AMdhIthI mULa rahita vRkSa asthira bane tema bheganI IcchArUpa pavananA jhapATe caDheluM saMyama asthira banI jaze arthAt pramAdarUpI pavananA jhAkaLe caDhelA tame saMsAra samudramAM bhamaze. (14) bI" ItyAdi te sAdhvI zrImatI rAmatInuM saMgajanaka tevuM vacana sAMbhaLIne arthAt rAjImatIe aMkuzathI jema hAthIne vaza kare (mArge lAve, tema te purUSe - ttama rathanemIne e vacana dvArA dharmamAM (saMyamamAM) sthApyA. (sthira karyA) (15) te pramANe-- "rva ItyAdi saMbuddhA eTale buddhimAna (samakitI), evA paMDita (samyajJAnI) ane vicakSaNa (cAritranA pari NAmavALA) purUSe bhogathI virAma pAme che arthAta jema te Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 241 60 vai0 sattara gAthA. purUSottama rathanemI bhegathI aTakyA tema bheganI (viSanI) lAlasAthI aTake che (16). e pramANe saMyamamAM sthira thavAne upadeza ApIne have saMyamamAM vartatA AtmAe nahi sevavA gya (anAcIrNa)ne sevavAne niSedha karavA kahe che ke - "saMgane suHii" ItyAdi = jenuM svarUpa pUrve kahyuM te saMyamamAM zAstrAjJAnusAra sthira rahelA, "vipramuktA bA abhyatara parigrahathI bhAvapUrvaka mukta thaelA, tethI ja vAtA eTale sva- paranA rakSaka, "maharSie" eTale mahAyatanAvALA evA te nirca ne eTale sAdhuone A te pachInI gAthAmAM jaNAvelA bhAva) anAcarita eTale nahi AcaravA gya (akaraNIya) che (17). A sattara gAthAone sajajhAya (svAdhyAya) mAnavAmAM Ave che. sAdhu-sAdhvIone sajajhAyane sthAne emAMnI pahelI pAMca gAthAone upayoga karavAnuM hoya che ane paccakhANuM pAryA pachI pUrvakALe dazavaikAlikanA pAMcamAM adhyayana sudhI svAdhyAya karI AhAra vAparavAne vidhi hato tene badale vartamAnamAM A sattara gAthArUpa svAdhyAya karIne AhAra vAparavAne vidhi cAlu che. Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAcarInA dASo-(eSaNA). eSaNA eTale anveSaNu. dASAnI zodha karavI athavA` nirdeSa piMDanI zodha karavI tene eSA kahevAya che, tenA gaveSaNA, zrRNeSaNA ane grAsaNA . ema traNa prakAre che. gaveSaNAnA udgama ane utpAdana ema be prakAre che, piMDa taiyAra karavAmAM gRhasthathI lAgelA doSone udgama DhASA ane piMDa levA mATe sAdhuthI lAgatA deSone utpAdana dASA kahevAya che. e antanI zuddhi sAcavavI te gaveSaNA kahI che ane pi'Da letI veLA prAyaH gRhastha-sAdhu ubhayathI doSa lAge tene grahaNaiSaNAnA doSA kahelA che. soLa udgama doSo, sALa utpAdana doSo ane daza grahaNaiSaNAnA doSo ema 42 doSo piMDa levAnA saMbaMdhamAM kahyA che. te dASAne TALI nirdoSa piMDa (AhAravastra-pAtra ane vasati) levAya tene ja eSaNA samiti kahelI che. e uparAMta bhAjana karatAM lAgatA grAsaNAnA pAMca doSo kathA che, nirdeSi chatAM paNa nityapiNDa, bhaktane piNDa, vigere paNa tyAjya kahyo che. e saMtuM vivecana karatAM eka svata Mtra grantha thAya tema che, ethI ahI... saMkSepamAM A 47 deSAnuM ja varSoMna karIzuM. 1-sALa ugamaDhASA-- AhAkammuddesiya, pUikamme amIsajAe a / ThavaNA pAhuDiyAe, pAoara kIya pAmicce || 1 | pariaTTie abhihaDu - bhinne mAlohaDe a acchijje / aNisiTThe ajjhoara, solasa piMDuggame dosA || 2 || 'AdhAka" vigere nIce kramazaH kahIzuM' te seALa piMDanA udgamadoSo che. 1-AdhAka sAdhunuM nimitta cittamAM dhArIne kama eTale sacittane acitta karavuM athavA acittane pakAvavu Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gocarInA de ra43 tene "AdhAkame kaheluM che arthAt sAdhune nimitte ani AdithI pakAvavuM ke sacittane acitta karavuM te. ra-dezika kaI paNa yAcaka vigerene uddezIne taiyAra kareluM. tenA 1 odhadezika ane 2 vibhAgIde zika ema be bhede che. temAM sva-parane vibhAga kapyA vinA pitAne mATe taiyAra karAtA AhArAdimAM bhikSA ApavAnI buddhie kaMIka bhAga vadhAre nAkhIne taiyAra kareluM te odyozika' kahyuM che. AvuM prAyaH duSkALAdimAMthI pasAra thaelA keI dhanavAnane ema kalpanA thAya ke "muzkelIo jIvyA chIye te kaIka puNyadAna karIe tyAre sva-parane vibhAga karyAvinA dAnanI buddhi pUrvaka AhArAdi taiyAra karavAthI thAya. A rIte taiyAra thayelAmAMthI potAnI kalpanA pramANe dAnamAM apAI jAya te pachI je vadhe te zuddha samajavuM. vibhAgIdezika tene kahevAya che ke vivAhAdi prasaMge vadhI paDelA AhArAdimAMthI mAlika amuka hisso dAna devA mATe jude kare, ene doSita e kAraNe kahyuM che ke potAnI sattAmAMthI dAna devA mATe te juduM kaheluM hoya che. tenA traNa bheda che. 1-udiSTa, 2-kRta ane 3-karma. temAM potAne uddezIne jamaNavAra vigere prasaMge karelAmAMthI vadhelA AhAramAMthI amuka bhAga bhikSukane ApavA mATe judo kADhe te udriTophrezi-1, e rIte vadhelA bhAta vigerene bhikSA tarIke ApavA mATe dahIM vigerethI mizra kare te kRtIdezika 2, ane vivAha vigeremAM vadhelA lADuonA bhUkA vigerene cAsaNI vigerethI saMskAra karIne punaH lADu banAvavA Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 zramaNa kriyA sUtrasandarbha te karmAdezika 3, uSTimAM mAtra vibhAga karavAnuM, kRtamAM sacitta AraMbha vinA saMskAravAnuM ane karmamAM agni AdinA upayoga karavApUrvaka ArabhathI saMskAravAnu` hAvAthI uttarAttara te traNe vadhAre doSavALA jANavA. te darekanA paNa uddeza, samuddeza, Adeza ane samAdeza ema cAra cAra bhedo paDe che, je samasta yAcakone ApavAnI kalpanAvALu te uddeza, caraka, pAkhaDIone ApavAnI kalpanAvALu te samuddeza, nigrantha (jaina) zAkaca, tApasa, garika, auddha matAvalaMbI sAdhuone ApavAnI kalpanAvALu te Adeza ane nidraMntha sAdhuone ApavAnI kalpanAvALu te samAdeza, ema uSTi kRta ane karmanA cAra cAra bhedo jANavA. AdhAkarma eTale prathamathI ja sAdhuo mATe taiyAra kareluM ane Azika eTale pahelAM potAne mATe taiyAra kareluM hoya temAM ja puna: sAdhu mATe saMskAra kareluM, ema emAM bhinnatA samajavI. 3-pRtika =AdhAkarmanA leza mAtra paNa jemAM lAgyA hAya te zuddha chatAM pUtikama jANavuM. tethI vaheAratAM AdhAka thI kharaDAelAM kaDachI, camacA ke bhAjana vigerenA upacAga na karavA. 4-mizrajAta=prathamathI ja peAtAnA ane sAdhunA uddezathI bhegu' taiyAra kareluM. tenA yAvadarthikamizra, pAkhaDImizra ane (jaina) sAdhumizra ema traNa bhedo kahyA che. zramaNAne pAkha DIenI bhegA gaNavAthI 'zramaNamizra' bheda judo nathI kahyo. 5-sthApanA=sAdhune nimitte keTalAka vakhata mUkI Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAcarInA DhASA 245 rAkhavuM te, athA ' sAdhuone ApavAnuM che' evI buddhithI ApavAnI vastu keTaleAka (amuka) kALa vyavasthita rAkhavI te sthApanA, A sthApanAnA svasthAna parasthAna ema be bhedo che, jemake bheAjananuM svathAna cUlA, raseADu vigere ane parasthAna chIzuM, kabATa, kaDalA, hATIyuM, vigere. e enA paNu anantara ane parapara ema be be bhedo che, temAM je vastu (ghI-gALa vigere) lAMbA kALa tevI avasthAmAM ja rahI zake tevI vastunI sthApanA anantara kahevAya ane dUdha vigere jenuM svarUpa paryAya badalAI jAya tenI sthApanA paraspara kahevAya. dUdhanI paNa te ja divasa puratI anantara ane te pachI paraMpara jANavI. sAdhu vahAratA hoya te pachInAM 5kti rahita traNa ghara pachInAM dharAmAM vaheArAvavA mATe kAI pahelAMthI vastu hAthamAM le, ke bhAjanamAM kADhI rAkhe te paNa sthApanA jANavI. 6-prAbhUtikA-vartamAnamAM sAdhu najIka hovAthI sAdhune dAna devAnA lAbha maLaze ema samajI lagnAdi prasa'ga, vilaMbe AvavAnA hAya tA paNa vaheleA rAkhavA, ane vahelA hAya tene bhaviSyamAM sAdhu AvanAra che ema samajI teAne dAna devAnA uddezathI vila e rAkhavA tene zAstra paribhASAthI prAkRtikA kahI che. te paNa lagnAdi meTA prasaMgane vahelA meADA karavAthI bAdara prAkRtikA ane sAmAnya prasa'gane sAdhune dAna devAnI buddhie meADA vahelA karavo te sUkSma prAkRtikA samajavI. 7-prAduSkara=sAdhune je vastu pratyakSa jovAya tevA sthAne paDI heAya te levAnA dharma che. eTale mArI Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 zramaNa kriyA sUtrasandarbha vastu aMdhArAmAM che mATe vahAraze nahi ema samajI dIvA vigerene prakAza kara, bhitamAM jALI-ArI vigere mUkIne ke ughADIne prakAza kare, athavA bahAra prakAzamAM vastu lAvavI te prAduSkaraNa te be prakAre thAya, eka vastu upara prakAza karavAthI ane bIjuM vastune prakAzamAM lAvavAthI 8-kIta-je vastu sAdhune mATe mUlyathI kharIdavI te kIta kahevAya. tenA sva-para ane dravya-bhAva bhede cAra prakAre che. je sAdhu gRhasthane cUrNanI guTikA ke bIjI keI pitAnI vastu ApIne tenA badale AhArAdi meLave te svadravya kIta ane gRhastha pitAnA dhana vigerethI kharIdI sAdhune Ape te paradravyakata, tathA sAdhu bhejana meLavavAnI AzAe dharmakathA kare ane tenA badale gRhastha tene te Ape te svabhAvakIta ane sAdhune bhakta keI gayo vigere sAdhune dAna devA pitAnI kaLAthI bIjAne raMjita karI tenI pAsethI vastu meLavI sAdhune Ape te parabhAvakIta. 9-prAmiyaka dAna devA mATe vastu UcchinI (udhAra) lAvI ApavI te prAmityaka. tenA laukika lokottara ema be bhede che, gRhastha udhAra ucchinuM lAvI sAdhune Ape te laukika ane eka-bIjA sAdhu paraspara kaI vastu tevI bIjI vastu pAchI ApavAnI zarate le Ape te lokottara. 10-parAvartita-pitAnuM bagaDI gayeluM ghI vigere ApIne tenA badale sAruM ghI vigere laIne ApavuM te parAvartita, enA paNa prAmityakanI peThe laukika ane lakattara ema be bheda jANavA. Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gocarInA DhASA 247 6 11-abhyAhata peAtAnA gherathI upAzraye ke peAtAnA gAmathI anya gAmamAM jyAM sAdhu hoya tyAM vaheArAvavA sAme lai javuM te abhyAdbhuta. te khIjAe jANe tema pragaTa ane gupta ema be prakAre che temAM paNa * AcINuM - anAcINuM ' vigere bahu bhedo che. AcINuM tene kahyuM che ke je kSetrathI seA DagalAM aMdarathI athavA upAzrayathI ke sAdhu vahAratA hoya te gaNatAM traNa ghareAmAMthI lAveluM hoya. itvarika sthApanAmAM kALanI ane abhyAhatamAM kSetranI vivakSA che mATe bannemAM bheda che. 12-ubhinna ughADIne athavA ukheDIne ApavuM te. jemake ApavAnI ghI-gALa vigere vastu kuDalA ke mATalA vigeremAM bharI upara mATI vigerenuM sIla karyu hAya te ukheDIne athavA kabATa vageremAMthI tALuM ughADIne ke pATalI vigerenI gAMTha vigere cheDIne ApavuM te. 13-mAlApahata-mALa eTale zikA vigeremAM uMca mUkeluM sAdhu mATe lAve te mAlApahRta. tenA urdhva, adheA, ubhaya ane tirthaMka, ema cAra bhedA thAya che. uMce agAzI, chAjalI, zikA vigeremAM raheluM te 16 sthita, nIce bhoMyarA vigeremAM mUkeluM 2-adhaHsthita, koDI-kAhAra vigeremAM mUkeluM jene levAmAM paganI pAnIe vigere upADavuM paDe ane aMdara mastaka vigerene namAvavuM paDe ema addhara thavAnI ane namavAnI e kriyAethI laI zakAya tema mUkeluM. te 3-ubhayasthita ane jamIna vigere upara mUkelu chatAM jene letAM lAMbu thavuM paDe ItyAdi kaSTathI lai zakAya tema mUkelu' te 4-tiya kRsthita. Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 zramaNa kiyA sUtrasandarbha 14-Agha=je pArakuM balAtkAre laIne Ape te Acche. temAM svAmI (rAjA) prajA pAsethI balAtkAre che te svAmI Arachedya, gharane mAlika, strI ke bALaka yA nekara vigerenuM balAtkAre laI Ape te prabhu Achedya ane cAra koInuM corIne Ape te cAra Acchedya jANavuM. - 15-anisraSTa kaI gaThIyAnuM bhajana sarvanI anumati vinA temAMnA thaDA athavA temane keI eka ja mANasa sAdhune Ape te anisRSTa. tenA sAdhAraNa, collaka ane jaDa, ema traNa bhede che. je ghaNuM mAlikanuM hoya te 1-sAdhAraNa, keI svAmI vigeree sevake vigerene bheguM ApyuM hoya tevuM bhejana vigere, te ra-callaka ane jalDa eTale hAthI, tene tenA mAlike khAvA mATe mAvata vigerene sepeluM emAMnuM keI vinA hakake sAdhune Ape che te 3jaDaprakAranuM aniruNa kahevAya. 16-athavapUraka pitAne mATe pakAvavA ApyA pachI sAdhu vigere AvyA che ema jANI temane dAna devAnI buddhie temAM vadhAro kare te adhyavapUraka tene paNa mizra jAtanI jema 1-cAvadarthika, ra-pAkhaMDI ane 3-sAdhu, ema traNanA nimitte te te nAme traNa bheda kahyA che. avizedhikeTi. e seLa do paikInA 1-AdhAkarma, 4- zikanA 13 bheda pikI kamI zikanA chellA samudeza, Adeza ane sama deza e traNa bhedo, 8-mizrajAta ane adhyavarakanA aMtima be be-pAkhaMDI ane sAdhu viyaka bhede,-AhAra-pratikarma, Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gocarInA DhASA 249 10-Adara prAkRtikA, e daza bhedo vizeAdhikADhi kahevAya che, arthAt e doSothI dUSita annAdi bIjA zuddha AhArAdimAMthI kADhI levA chatAM zeSa zuddha AhArAdi zuddha thAya nahi. A dasa doSAvALA sukA dANA ke chAza vigere lepakRtanA ke vAla vigere alepakRtane aza paNa bhaLyA hAya te paNa te kADhI nAkhIne pAtrane traNa vAra dhoyA vinA temAM zuddha AhAra levAmAM Ave te te zuddha gaNAtA nathI. e sivAyanA bAkInA dASAthI kRSita AhAra kADhI nAkhyA pachI zuddha AhAra zuddha gaNAya che mATe te vizeAdhikeTi kahevAya che. chatAM vizAdhikATInA aza tyajIne bAkInA AhAra tyAre vaparAya ke jo nirvAha thAya tema na hoya. ghI vigere durlabha drabyA te azuddha hAya teTalAM ja tajavAM, sarva nahi. ItyAdi viveka samajavA. 2-sALa utpAdana dASA-- dhAI duI nimitte, AjIva vaNImage timicchA ya / kohe mANe mAyA, lohe a havaMti dasa e e || 1 || pupicchA [va] saMthava, vijjA maMte a cunna joge a kaLAyaLA DhosA, sAtame mUme A rA dhAtrIpiMDa, kUtipiMDa vigere nIce pramANe sALa dA utpAdanAnA jANavA. 1-dhAtrIpiDa=bAlakane dUdha pAvuM, snAna karAvavuM, vastrAbharaNa paherAvavAM, ramADavA ane kheALe rAkhavA (teDIne pharavu), e pAMca prakAre pAlana karanArI pAMca dhAvamAtAe 1} Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 zramaNa kriyA sUtrasandarbha kahevAya che. je sAdhu AhArAdi meLavavAnI buddhie gRhasthanAM bALakonuM e dhAtrIkarma karI AhArAdi meLave te dhAtrIpiMDa jANa. ra-dUtIpiMDa paraspara saMdeza kahe te dUtIkarma, bhikSA mATe evuM gRhasthanuM dUtIpaNuM karI AhAradine meLave te dUtIpiMDa jANo. 3-nimittapiMDa lakSaNa-tiSAdi zAstranA baLe gRhasthane bhUta, bhaviSya ke vartamAnamAM thaelI, thanArI ke thatI lAbha-hAni jaNAvI tenA badale AhArAdi meLavavA te nimittapiMDa kahe che. 4-AjIvapiMDa te te jAti, kuLa, gaNa, karma, zilpa vigere AjIvikAnAM sAdhane jeonAM pradhAna viziSTa) hoya teonI AgaLa bhikSA meLavavAnA dhyeyathI pitAnI paNa te te jAti, kuLa, gaNa, karma ke zilpa vigere che ema jaNAvI AhArAdi lavuM te AjIvapiMDa jANo. pa-vanI5kapiMDa zramaNa, brAhmaNa, tApasa, atithi ke kUtarAonA bhaktonI sAme AhArAdi mATe sAdhu paNa pitAne tene tene huM paNa bhakta hatA. ema jaNAvI AhArAdi meLave te vanapakapiMDa jANo. -cikitsApiMDa AhArAdi meLavavA mATe sAdhu gRhasthane vamana, virecana ke bastikarma vigere prayoga karAve athavA keI amuka vidya, DokaTara ke auSadhAdinI bhalAmaNa karI AhArAdi meLave te cikitsApiMDa jANavo. kopiMDa sAdhu bhikSA mATe gRhasthanI AgaLa Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gocarInA doSa 251 pitAnI vidyA ke tapane prabhAva kahIne, athavA amuka rAjA vigere mArA bhakta che ema kahIne, ke sAdhune krodha niSphaLa ja nathI, ItyAdi kahIne "Ane AhArAdi nahi ApuM te mane ApattimAM nAkhaze evo bhaya pedA karI AhArAdi meLave te kepiMDa jANavo. 8-mAnapiMDa-pitAnI labdhinI prazaMsA sAMbhaLIne garviSTha banelo keI sAdhu bIjA sAdhue mAne caDhAvavAthI AhArAdi lAve athavA keI sAdhu koI gRhasthane abhimAne caDhAvIne teNe abhimAnathI Apelo AhArAdi piMDa lAve, vigere mAnapiMDa jANavo. 9-mAyApiMDa vAraMvAra piMDa meLavavA mATe judA judA viSa badalIne ke judI judI bhASA (svara) balIne ASADhAbhUtinI jema mAyA karI lAve te mAyApiMDa jANavo. 10-lobhapiMDa=ghaNAM athavA mane bhiSTa AhArAdine meLavavAnA lobhe ghaNAM gharamAM pharanArane lAvelo piMDa lobhapiMDa jANo. 11-pUrvapazcAt saMstavapiMDa ahIM pUrva zabdathI pUrvanA saMbaMdhI mAtA-pitA-kAkA vigere pitRpakSa ane pazcAt zabdathI pachI saMbaMdhamAM AvelA sAsu, sasare, sALA vigere zvasurapakSa jANavo. je sAdhu bhikSAne mATe dAna denArane pitAnA mAtApitAdinA jevAM athavA sAsu-sasarAdinA jevAM jaNAvIne e rIte saMbaMdhanI ghaTanA ghaTAvavArUpa prazaMsA karIne AhArAdi lAve te yathAkrama pUrva saMstava athavA pazcAt saMstavapiMDa jANo. Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5ra zramaNa kriyA sUtrasandarbha 1rathI-15-vidyA-maMtra-cUrNa-gapiMDa bhikSA meLavavA mATe pitAne siddha thaelI vidyA vigerene upa ga (proga) kare te vidyApiMDa vigere jANave. temAM je maMtra jApa, hama vigere karavAthI siddha thAya athavA jenI adhiSThAyikA devI (strI) hoya te vidyAnA prAgathI meLavelo 12-vidyApiMDa. uccAra mAtrathI siddha thAya athavA jene adhiSThAyaka deva (purUSa) heya te maMtranA prayogathI meLavelo 13-maMtrapiMDa jene netrAdimAM AMjavA vigerethI adazya thaI zakAya, rUpa badalI zakAya, vigere zaktivALAM cUrNo kahevAya, tenA prayogathI meLavela 14-cUrNapiMDa ane page lepa karavA vigerethI saubhAgya daurbhAgya vigere thAya te (ghaNA padArthonI meLavaNIthI karelA) yoga kahevAya, tenA prayogathI meLavelAM AhArAdi 15-gapiMDa jANo. 16-mULakarmapiMDa=bhikSA mATe garbha thaMbhAva, dhAraNa karAva, gaLAva, ke te mATe maMtrasnAna karAvavuM, mULIyAM bAMdhavAM, rAkhaDI bAMdhavI, vigere cAritrane mULamAMthI nAza karanAra karma karIne AhArAdi meLavavAM te mULakarmapiMDa kahyo che. A udgama ane utpAdananA dethI rahita piMDanI gaveSaNa zodha) karavI tene gaSaNaSaNa kahelI che. 3-grahaNaSaNAnA daza de. saMkia makkhia nikkhitta, pihia sAharia dAyagummisse / apariNaya litta chaDDia, esaNadosA dasa havaMti // 1 // Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gocarInA doSo 253 zaMkita, prakSita, vigere grahaNaSaNAnA daza de nIce pramANe che. 1-zaMkita AdhAkarma vigere doSathI hadaya zaMkita hovA chatAM sAdhu AhArAdi je je piMDa grahaNa kare te zaMkita jANo. temAM grahaNejane zaMkita azakita vigere cAra bhAMgA A pramANe che. 1-grahaNa karatAM ane bhejana karatAM paNa zaMkita=grahaNa karatAM lajajAdi kAraNe nahi pUchavAthI zaMkApUrvaka grahaNa kare ane bhojana karatAM sudhI paNa zaMkA na TaLe chatAM vApare che. ra-grahaNe zaMkita bhojane azakita grahaNa karatAM zaMkA hoya chatAM grahaNa karyA pachI keInA kahevAthI ke anya kAraNathI zaMkA TaLI jAya, nirdoSa che ema samajAya te. 3-grahaNe azaMkita bhejane zakita-nirdoSa samajIne lIdhA pachI paNa koI hetuthI deSita che evI zaMkA upajavA chatAM vApare che. 4-grahaNe bhejane azakitaka grahaNa karatAM ane bhejana karatAM sudhI paNa nirdoSa che ema nizcayapUrvaka le-vAparate. A cAramAM bhojana vakhate zaMkA vinAne bIje ane ce bhAMge zuddha jANa. bIjA bemAM je je "AdhAka' Adi doSanI zaMkA hoya te te doSathI te piMDa draSita samaja arthAta te te doSanuM prAyazcitta lAge. 2-sUkSitaM=sacitta pRthvI, pANI vigere pAMca sthAvathI athavA acitta paNa dArU vigere niMdya vastuthI kharaDAelA annAdine prakSita jANavuM. temAM sacitta ke acitta paNa niMdya dravyothI prakSita vastu sarvathA aka Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54. zramaNa kriyA sUtrasandarbha dhya samajavI. ghI vigerethI kharaDAela vastu te tene lAgelA kIDI vigere jene jayaNA pUrvaka utAryA pachI kapya samajavI. emAM paNa 1-zuddha hAtha, zuddha pAtra, 2zuddha hAtha, kharaDeluM pAtra, 3-kharaDele hAtha, zuddha pAtra ane 4-kharaDAelA hAtha ane kharaDAela pAtra, ema cAra bhAMgAmAM chelle bhAge zuddha jANa arthAt vahorAvanArane hAtha ane vaharAvavAnuM kaDachI, cama, vATakI vigere pAtra pahelAM gRhastha svaprajane kharaDayAM hoya tenAthI vaherI zakAya. ema na karavAthI purakama ke pazcAt karma doSa lAge. vaherAvatA pahelAM sAdhune nimitte hAtha vigere jovA te pura karma ane pAchaLathI dhavA te pazcAt karma. ema sAdhune nimitte tene vaherAvatA pahelAM ke pachI gRhasthane hAtha, pAtra vigere jovuM na paDe te rIte vahoravuM, mATe je pAtramAM AhArAdi hoya te saMpUrNa nahi letAM sAvazeSa levuM. jo sapUrNa le te te khAlI thaeluM pAtra gRhastha che. temAM sAdhu nimitta banavAthI tene AraMbha sAdhune lAge, vigere gItArtha gurU dvArA vizeSa AmnAya samaja. 3-nikSipta acitta paNa AhArAdi je pRthvIpANI--agni-vAyu-vanaspati ke trasajI upara mUkeluM hoya te te nikSipta samajavuM. AmAM paNa anantara (AMtarA vinA) ane paraMpara (Atare) mUkeluM evA bheda saMbhave che te chakAyane aMge svayaM vicAravA. temAM AMtare mUkeluM heya te sacittane saMghaTTa na thAya tema jayaNAthI laI zakAya tema hoya te apavAde kalpa. agnikAya upara Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gocarInA doSe 255 AMtare mUkeluM hoya te A rIte jayaNA sAcavavI. jemake keIe zeraDIne rasa ukALavA mUkyo hoya, ati uSNa na hoya, tenI nIce agni bhAjanane sparza karatA na hoya, bhAjana uparathI pahelA mukhavALuM (kaDAI jevuM) hoya, tene cUlA upara kadaInI culInI peThe cAre bAju mATIthI dIne sthira kareluM hoya ane vahorAvanAra catura hoya, te jo emAM rahelA rasane vADakI vigerethI addharathI laIne Ape, vAsaNanA kAMThe ke budhe sparza na thavA deto tevuM vahoravuM kAraNe kalpe. je vAsaNane saMgharSa thAya te sUkama paNa calana thavAthI tenI nIce lAgeluM kAjaLa nIce agnimAM paDatAM agnikAyanI virAdhanA thAya. vaherAvatAM biMdu mAtra paNa agnimAM paDe te paNa agnikAyanI virAdhanA thAya, ItyAdi buddhithI vicArI virAdhanA na thAya te rIte vaherAvanAra hoya te paNa anivArya kAraNe vahoravuM kalpa. e upalakSaNathI bIjA prasaMgone paNa svayaM sadeSa-nirdoSapaNAne khyAla kare. zrIjinezvaranI AjJA che ke sarvatra niSkapaTabhAve vyavahAra kare. bAhya zuddhine jaNAvavA kapaTa karanAra AtmA pite ThagAya che. mahAvirAdhaka bane che. 4-pihitaM=devAnI vastu anAdi sacitta phaLa vigerethI DhAMkelI hoya arthAt upara pRthvIkAyAdi sacitta mUkeluM hoya te pihita kahevAya. tenA paNa anaMtara pihitA ane paraMpara pihita ema be bhedo che temAM paraMpara pihita hoya te kAraNe jayaNApUrvaka levuM ka9pe. pasaMhad=dAnamAM nahiM devA gya vastu pRthvI Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 zramaNa kriyA sUtrasandarbha kAyAdi sacitta upara nAkhIne ke kAi acitta bhAjana vigeremAM nAkhIne te khAlI thayelA bhAjanathI kayya-nirdoSa AhArAdi vahorAve tA sahRtadoSa jANavo. emAM paNa 1-sacitta sacittamAM, 2-sacitta acittamAM, 3-acitta sacittamAM ane 4-acitta acittamAM khAlI kare, e cAra bhAMgAmAM chellA bhAge zuddha jANavA. dadAyaka-ayAgya dAtAranA hAthe vaheAravAthI dAyaka doSa lAge te dAtArAnuM svarUpa nIce pramANe jANavuM, avatta apahu there, paMDe matte a khittacitte a / ditte jakkhAiThe, karacaraNachinnaMdha Niale a | 1|| tosa guntriNI bAlavaccha kaMDatIpisa-bhajjaMtI / aMtatI vigatI, maga mALo DhosA / 2 / / az--avyakta eTale khALa vigere ayAga dAtArane hAthe dAna levAmAM nIce pramANe utsa-apavAda samajave. 1-avyakta-ATha varSathI nyUna ummaravALeA bALa jANavA, mAtApitAdinI saMmati vinA tenA hAthe dAna levAthI sAdhunI upara ghaNuM laI javA vigerenA Aropa Ave ane tenA vAlIone dveSa thAya, mATe tenA hAthe nahi levuM, kintu tenA mAtApitAdinI saMmatithI te vaherAve te levuM ema sarvatra guNadoSa svaya' vicAravA. ra-aprabhu=neAkara, cAkara, rasoIe, vigere sattA vinAnA dAtAra vaheArAve te paNa na leluM, kintu tenA mAlikanI sa MmatithI te vahorAvatA hoya te levu' kahyuM, Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAcarInA dASA 157 3-sthavira=sittara athavA matAntare sATha varSathI vadhAre ummaravALe vRddha, tenA hAthe vahoratAM zarIra pavA vigerethI virAdhanA thAya mATe bIjAnI sahAyathI Ape ke svayaM sazakta ane sattAdhIza hoya te levuM kalpe 4-5Daka=napuMsaka, te atikAma vikAravALeA hovAthI vahorAvatAM .sva--para AAbhanA saMbhava rahe mATe niSiddha jANavA. chatAM je tevA prakAranA na hoya tevA napu MsakanA hAthe levu ka2e. 5-matta-dArU vigere kephI pINAM pIvAthI unmatta thaelo, tenA hAthe utsarga mAge levu' na ka2e paNa jo te zraddhALu hoya ane ghaNA lokonI hAjarI na hoya tA levuM kalpe. e sivAya te upadrava kare ke pAtra vigere bhAgI nAkhe, ItyAdi doSa lAge ema jaNAya teA na levuM tevA prakAranA ane lokApavAdathI zAsananI apabhrAjanA paNa thAya. 6-kSicitta-cittavibhramavALA, 7-dipta=kAI mahAlAbha vigere thavAthI ke mahAna kArya karavAthI utkRSTavAna banelo dvIpI gayelo ane 8-yakSAviSTa=bhUta pretAkrinA Aveza ( praveza)vALA e traNanA hAthe vaheAratAM te bheTI paDe, mAra mAre, ityAdi upadravanA saMbhava rahe, mATe teonA hAthe levuM na ka2e chatAM je te sAdhuonA rAgI ane dAnarUcivALA hAya ane upadravAnA bhaya na heAya te levuM ka2e. Tu-chinnakara=hAtha kapAelA, huMThA, ke hAthathI vastu pakaDavAnI yAgyatA vinAneA.10-chinnacaraNu=paga kapAelo Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 zramaNa kriyA sUtra sandarbha laMgaDe, uThavA besavAmAM agya banelo, evA mANasanA hAthe levAthI AhArAdi paDI jAya, pAtra phUTI jAya ke te nIce paDI jAya vigere de saMbhavita che, mATe kapAelA hAthavALa bIjAnI sahAyathI ane paga chedAelo beThAM beThAM Ape te alpa gRhasthanI hAjarImAM levuM kalpa. 11-aMdha=nahi dekhavAthI vahorAvatAM cha kAyanI virAdhanA thAya, mATe bIjAnI sahAyathI Ape te levuM kalpa. 12-nigaDita hAthe beDI (baMdhana)mAM paDelo, ke pagathI heDamAM purAela, te vahorAvatAM DhoLe ke paDI jAya vigere kAraNe levuM na kalpe je te DhIlA baMdhanavALo hoya ane hAtha lAMbA pahoLA karI zakato hoya ke svayaM khasI zakato hoya te tenI zraddhAne akhaMDa rAkhavA mATe levuM kalpa. 13-tvaguNI=cAmaDInA regavALo koDhavALe, ragata pittio, khasavALe, ItyAdi tenA hAthe letAM cepI regane bhaya rahe ane lokamAM durgachAdithavAthI zAsananI mAlinatA thAya mATe na kalpa paNa jene koDha vigere roga sUko heya, azuddhi ke cepakAraka na hoya te levuM kalpe. 14-gaNiI tenA uThavA-besavAthI garbhane bAdhA thAya mATe navamA mAse tenA hAthe sthavirakalpI sAdhue na vahoravuM. jinakalpIne te temane kalpa nirapavAda hoya che ane garbhanuM jJAna hoya che mATe garbha rahe te divasathI teo gaNiInA hAthe na vahere. (sthavira kalpI, uThyA-beThAM vinA ja mULa hAlatamAM paherAvI zake tema hoya te tenI dAnarUcinA rakSaNa mATe tenA hAthe navamA mahine paNa levuM ka95). Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gocarInA doSo 250 15 bAlavatsA=sthavirakalpI sAdhune, je strIne bALaka stanapAna karatuM nhAnuM hoya tenA hAthe vahoravuM na kalpa kAraNa ke vahorAvavA bALakane chUTuM mUke te bilADAM kUtarAdine upadrava bALakane thAya, athavA bALaka raDe vigere doSa lAge. jinakalpika sAdhu te bALaka jyAM sudhI bALaka manAya tyAM sudhI tenI mAtAnA hAthe na vahore kAraNa ke teo utsarga mAge vartanArA hoya che. 16-khAMDanArI=sacitta anAja vigere khAMDanArI khAMDatAM khAMDatAM vahorAvavA uThe to sacitta dANA vigereno saMghaTTa thAya mATe tene hAthe levuM na ka9pe, kintu teNe muzaLa uMce upADayuM hoya te avasare sAdhu AvI jAya ane jayaNApUrvaka muzaLane niravadya sthAne mUkI vahorAve te kape. - 1-daLanArI=acittavastu daLanArInA hAthe levuM kape, sacitta vastu daLanArI e ghaMTImAM nAkheluM sacitta daLI nAkhyuM hoya ane bIjuM nAkhyuM na hoya tevA avasare sAdhu Ave te te jayaNAthI uThIne vaharAve te kape. vATanArI mATe paNa daLanArInI jema kamya akathyane viveka samaja. 18-bhujanArI=anAja vigere sekanArInA hAthe levuM na kalpe, chatAM daLanArInI jema jayaNAthI laI zakAya tema hoya te levuM ka9pe. athavA "khAnArI" e artha karatAM jo teNe eMThuM na karyuM hoya ane zuddha hAthathI zuddha AhArAdi vahorAvI zake tema hoya te levuM kalpa, anyathA na kape. Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kriyA sUtrasandarbha 1--kAMtatI rU kAMtanArI jo jADuM kAMtatI hoya te tenA hAthe levuM kalpa, kintu sUkSma tAra kAMtatI hoya te AMgaLIe thUka lagADeluM heya ItyAdi denA kAraNe levuM 20-pIMjatI=rU pIMjanArI paNa hAtha vigere dheyA vinA Ape te levuM kape, paNa zaucavAdInI hoya ane hAtha vigere dhoIne Ape te na kape. e pramANe dAyakane aMge utsarga apavAda sAmAnyathI jANa, vizeSa te dravya-kSetra-kALa ane bhAvane Azrine gItArtha jema sva-parane lAbha thAya tema varte ema sarva viSayamAM samajavuM. 7-unmizra=dAnamAM ApavAnI acitta vastu paNa sacitta dhAnyanA kaNIyA vigerethI mizrita hoya te unmizra kahevAya, te levuM na kalpe. 8-apariNata=pUrNa acitta thayA vinAnuM eTale kaMIka acitta kaMIka sacitta hoya te apariNata jANavuM. tenA dravyathI ane bhAvathI ema be bhede che, tenA darekanA paNa denAra tathA lenAranI apekSAe be be bhede che. temAM dravya apariNata eTale pUrNa acitta nahi thaeluM, te denAre ApyuM na hoya tyAM sudhI datRdravya apariNata ane sAdhue lIdhA pachI gahitRdravya apariNata samajavuM. bhAvaapariNata eTale devAnI vastunA mAlika be hoya temAM ekane devAne bhAva na hoya te dAtRbhAva apariNata ane lenAra sAdhunA saMghATaka pikI ekane zuddha ane bIjAne azuddha samajAtuM hoya te grahitRbhAva apariNata samajavuM. evuM Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gocarInA de 261 zaMkAvALuM hovAthI sAdhune levuM na kape, kAraNa ke te levAthI gRhasthane kalahAdi thAya ane sAdhune zakitAdi doSa lAge. ahIM kahyo te "dAtRbhAva apariNata ane pUrve jaNAvyuM te "sAdhAraNa anisRSTa" A be deSamAM devAnA pariNAma na hoya te gRhasthanI hAjarImAM bIje Ape te dAtRbhAva apariNata ane pakSamAM Ape te sAdhAraNa aniruNa ema bheda samaja. anyathA bemAM samAnatA AvI jAya. 9-lisaje vastuthI cIkAza vigere lepa lAge te lita kahevAya. utsargathI sAdhue tevAM dahIM, dUdha, chAza, ghI, vigere jevAM nahi, kintu lepa na lAge tevAM vAla-caNA vigere levAM joIe. chatAM vizeSa kAraNe lipa lAge tevI vastu paNa laI zakAya tyAre saMsRSTa-asaMsRSTa hAtha, pAtra ane sAvazeSa-niravazeSa dravya e traNa padanA ATha bhAMgA thAya che temAM sAvazeSa dravyavALA cAra bhAMgAthI vahoravuM kape, emAM ema samajavAnuM che ke hAtha ane pAtra khaDelAM ke akharaDelAM hoya te paNa pazcAt karmane saMbhava nathI, paNa dravya sapUrNa vahoravAmAM Ave to khAlI thaelA bhAjanane sApha karavAthI pazcAt karmane saMbhava che, mATe pAtra saMpUrNa khAlI thAya tema nahi vahoravuM. 1-saM0 ha0, saM0 pAtra, sAva dravya. 2-saM0 ha0, nirava dravya. |. 3- , asaM0 pAtra, sAva0 dravya. 4- , , nira0 dravya. 5-asaM. hasta, saM0 pAtra sAva dravya. Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262. zramaNa kriyA sUtrasandarbha * 5 nira0 dravya. 7- cha asaM0 pAtra sAvadravya. 8- , , nirava dravya. 10-chadita-ghI-dUdha-dALa-vigerene DhaLatAM vaherAve te tethI kIDI-mAkhI Adi che marI jAya pariNAme madhanA TIMpAnA udAharaNathI maTI hiMsA thAya mATe tevuM nahi vaheravuM. e pramANe seLa ugama, seLa utpAdana ane daza grahaNaSaNAnA maLI 42 deSo TALIne zuddha AhAra le tene eSaNA samiti kahelI che. A badhA dene zAstramAM saMkSepathI navakeTImAM aMtarbhAva karela che. 1 svayaM hisAthI (acitta) karavuM nahi, 2 svayaM kharIdavuM nahi ane 3 svayaM pakAvavuM nahi, e traNa nahi karAvavAnA ane traNa nahi anumodavAnA maLI nava bhAge zuddha AhAra sAdhune te kape. ene levAmAM sthAna, dAyaka, gamana, grahaNa, Agamana, pAtra, parAvartita, patita, gurUka tridhA ane bhAva, e agIAra dvArethI viveka batAvyuM che te ghaniyukti AdimAMthI jANa. ahiM vistAra thaI javAnA bhaye tenuM varNana jaNAvyuM nathI. vaLI grahaNaSaNamAM AhAra ane pANI bannenA pratyeka judA judA "asaMsRSTa, saMsRSTa, uddhata, alpalepA, avagRhatA, pragRhItA ane utidharmA, ema sAta sAta bheda paNa anya graMthithI jANI levA. Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gocarInA de zayyAtarapiMDano niSedha. uparyukta zuddhapiMDa paNa zayyAtarane na le, kAraNa ke jenA makAnamAM rahe tyAMthI AhArAdi paNa le te dAtAne asadabhAva thavAthI utaravAnuM makAna paNa na Ape ane je zayyAtara bhakta zraddhALu hoya te eka ja makAnamAM najIka rahevAthI sAdhunI jarUrI Atene jANI jatAM, doSita banAvIne ke lAvIne paNa Ape ema aneka dene saMbhava rahe. zacyA eTale vasati-upAzraya teno mAlika ke mAlike makAna jene bhaLAvyuM hoya te zayyAtara kahevAya. (jenI anumatithI makAnamAM rahI zakAya te vastutaH zayyAtara gaNa ucita che, anyathA zayyAtarapiMDa tajavAne zAkta hetu saphaLa thAya nahi). temAM paNa utsargathI te makAnanA jeTalA mAlika hoya te badhAne piMDa taja, ema karatAM nirvAha na thAya te te paikI kaI ekane te piMDa avazya taja. zayyAtarane A bAra prakArane piMDa vaye kahyo che. 1azana, 2-pAna, 3-khAdima, 4-svAdima, papAdapRSNana, -vastra, 7-pAtra, 8-kAmaLa, 9-zuci (ya), 10-charI (a), 11-kAnanI saLI, 12-nakharadanI (naraNI). e sivAyanAM 1-saMthArA mATe ghAsa, 2-gucIkaraNa mATenAM Dagala, 3-bhasma, 4-kuMDI, pa-zayyA, 6-saMthAre, 7-pATapATalA, 8-pAdi auSadha ane tenA gharane koI manuSya dIkSA levA taiyAra thAya te te upadhi sahita paNa le kape. ahiM e vizeSa che ke eka makAnamAM sutA ane Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 zramaNa kriyA sUtrasadarbha keI kAraNe savAre pratikramaNa bIjA makAnamAM karavuM paDe te bane makAnanA mAlike zayyAtara gaNavA, paNa eka makAnamAM samagra rAtri rahevA chatAM ughe nahi, jAge ane savAre pratikramaNa kAraNavazAt bIjAnA makAnamAM kare te jyAM pratikramaNa kare tene mAlika zayyAtara gaNAya, rAtre, jAgyA te makAna mAlika nahi. kadAca makAna soMpIne tene mAlika dezAntara jAya te paNa zayyAtara te te ja gaNAya bIje nahi. vaLI kaI mAtra vezadhArI sAdhu zayyAtarane piMDa taje ke na paNa taje te paNa uttama sAdhu, tene paNa cAritravaMta mAnIne tene je zayyAtara hoya tene piMDa paNa avazya taje. kaI gADha bimArInA kAraNe bimArane mATe zayyAtarane piMDa paNa kalpa, ane bimArI gADha na hoya te bimArane gya vastu gAmamAM traNa vAra gocarI pharavA chatAM na maLe che tevI vastu zayyAtaranI paNa levI kalpa. ane AgADha kAraNe te tarata ja paNa levI kalpa, ema pravacana sAroddhAra gA851nI TIkAmAM che. kaI ati zraddhALu zayyAtara khUba AgrahathI vaheravAnI vinaMti kare te tenI zraddhAne akhaMDa rAkhavA eka vakhata vahorI zakAya, bIjI vAra Agraha kare to avazya niSedha karavo joIe. tathA mArI-marakI jevA upadrava prasaMge, rAjabhaya, corabhaya, ke duSkALa vigerenA kAraNe paNa zayyAtara piMDa laI zakAya. Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gerInA damAM rAjapiMDa. 265 rAjapiMDane niSedha. rAjAne piMDa levAne paNa pahelA chellA tIrthakaranA zAsanamAM niSedha che, kAraNa ke tyAM piMDa levA jatAM-AvatAM apazukana mAnI adhikArI ane sAdhuone upadrava kare athavA "A te rAjAne tyAMthI Icchita ane svAdiSTa bhejanane lenArA sukhazIliA che ema lokamAM apavAda thAya, mATe nIce pramANe ATha prakArane rAjapiMDa sAdhue levo nahi. 1-azana, 2-sthAna, 3-khAdima, svAdima, 5-pAdachana, da-vastro, cha-pAtro ane 8-kAmaLa, gRhastha dharmamAM vyApArazuddhi-nyAyapArjita dhana durlabha che tema sAdhudharmamAM zuddha AhAra meLavavo durlabha che, mATe AtmAthIe te mATe savizeSa udyama karavo. Ave zuddha AhAra paNa be keza uparAMta dUrathI lAvela hoya te kSetrAtita kahyo che ane pahelA praharane vahelo trIjA praharanI samApti thatAM kAlAtIta kahyo che, mATe be keza uparAMtane ane trIjA prahara pachIne AhAra vAparavA na ka. e pramANe zuddha AhAra lAvIne gurU samakSa AleanAdi karyA pachI mAMDalI sAthe vidhipUrvaka vApare. temAM nIcenA pAMca doSane TALe. grAmaiSaNAnA pAMca do. "saMganA pamALa, hRAA chUma kAra jevA saMjanA-pramANAdi pAMca doSo A pramANe che. 1-saMjanA=rasanA lobhathI jeTalI vigere dravyane khAMDa-ghI vigere anya dravyathI mizrita (saMjita) karavAM te. AvI saMjanA sAdhue nahi karavI. 17 Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kriyA sUtrasandarbha 2-pramANa jeTalA AhArathI zarIrabaLa, dhIraja ane saMyamanAM kAryo sadAya nahi teTale AhAra pramANe pita kahevAya, tethI adhika levAthI vamana vigere vikyiA thAya, vyAdhi thAya ane chelle maraNa paNa thAya, mATe pramANAtirikta AhAra na le. 3-aMgAra=svAdiSTa AhArAdinI ke tenA dAtAranI prazaMsA karate bhajana kare te rAga rUpa agnithI cAritrane aMgArA (kelasA) tulya banAve che. mATe sarAgapaNe evI prazaMsA nahi karavI. 4-dhUmra=be svAda ke aniSTa aMtrAdinI ke tenA denAranI niMdA karate bhejana kare te cAritrane nindArUpa dhUmADAthI kALuM banAve che mATe tevI nindA nahi karavI. pa-kAraNubhAva nIce jaNAvelAM kAraNo vinA bhojana karavAthI sAdhune kAraNAbhAva nAmano deSa lAge che. te che kAraNe A pramANe kahyAM che veagaveyAvacce, iriaTThAe a saMjamaTThAe / taha pANavattiAe, chaTTha puNa dhammaciMtAe // 1 // 1-vedanA-sudhAvedanIya karmanA udayathI sudhA sahana na thavAthI, ra-zarIramAM azaktinA kAraNe vaiyAvacca na thavAthI, 3-netranuM teja vigere maMda paDatAM IsamitinuM pAlana na thavAthI, 4-zarIrasAmarthyanA abhAve sattara athavA sIttera prakAre saMyamanI rakSA nahi thavAthI, 5-AhAra vinA prANa javAne saMzaya thavAthI arthAt maravAno bhaya ubhuM thavAthI ane 6-ArtadhyAna thatAM dharmadhyAnane nAza (asamAdhi) thavAthI ema che kAraNoe sAdhune AhAra Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gocarInA deSamAM rAjapiMDa. 267 levAnuM kahyuM che e kAraNe vinA AhAra levAthI karaNAbhAva nAmane deSa lAge che. upara kahelA kara deSathI vizuddha AhAra paNa vAparatAM grAsaSaNAnA A pAMca doSa avazya TALavA, nahi te nirdoSa paNa AhAra vAparavA chatAM cAritra malina thAya che. ItyAdi AhAranA viSayamAM aneka vidha sUkSma vicAraNA karavI. gocarI AlecavAne vidhi. zAstradarzita vidhipUrvaka AhAra-pANI Adi saMyamopakAraka vastu laIne upAzrayamAM praveza karatAM 'nisIhi nitIti nizIhi namo khamAsamaNuNuM" belavuM, gurU pAse AvI "marthIeNa vaMdAmi' kahI paga bhUmine pramAIne gurU sanmukha ubhA rahI DAbA paganA aMguThA upara dAMDo rAkhI jamaNA hAthamAM mukhavastrikA pakaDI ubhA ubhA amArA daI IriyAvahi paDikkamavA. kAussagnamAM legassa uparAMta je kamathI AhArAdi lIdhuM hoya te kama pUrvaka letAM je deSa vigere lAgyA hoya te vicArIne yAda karavA, pachI kAsaga pArIne legassa kahIM, yAda rAkhelA aticAre vigere kamazaH gurUne jaNAvavA. pachI "paDikamAmi goaracariAe vigere " tamicchA mi dukkaDaM sudhI kahI tassa uttarI. azvattha kahI kAussaga karavo temAM nIcenI gAthA ciMtavIne te pramANe bhAvanA bhAvavI. aho ! jiNehiM asAvajjA, vittI sAhUNa desiyA / mukkhasAhaNaheussa, sAhu dehassa dhAraNA // 1 // artha-mekSanA sAdhana rUpa samyagU darzana-jJAna Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - zramaNa kriyA sUtrasada cAritranA sAdhana-bhUta sAdhunA zarIrane TakAvavA zrIjinezvae sAdhuone pAparahita AjIvikA batAvelI che. arthAt A AhAradine upaga indriyanI tRpti mATe nahi, paNa saMyamanI sAdhanA mATe levAne che, mATe rAga-dveSAdine vaza thayA vinA udAsInapaNe vAparavAnuM che, ema AtmAne samajAvavo. te pachI kAyotsarga pArIne pragaTa logassa kahe ane gurUnA puNyaprabhAvathI maLelI te vastuo teone soMpI devI ane teo temAMthI je AhArAdi vAparavAno Adeza kare te ja nirIhabhAve vAparavuM. ema karavAthI gurUnI kRtajJatA sacavAya che, karmonI nirjarA thAya che ane rAga-dveSa vigere thavAne prasaMga AvatuM nathI, uparAMta zarIranuM Arogya paNa bagaDatuM nathI. pratidina sAta vAra caityavandana. 1-prAtaHkALe jAgyA pachI jagaciMtAmaNInuM jayavayarAya sudhI, 2-rAIpratikamaNamAM vizAlacananuM, 3jinamaMdiramAM, ka-paccakhANa pAryo pUrve ane pa-bhajana karyA pachI jagacitAmaNInuM jayavIyarAya sudhI, 6-devasika pratikamaNamAM "namostu vardhamAnAya'nuM ane 7-saMthArA pirisimAM caukkasAyanuM, ema sAta cityavandane karavA joIe cAra vAra sajajhAya. 1 savAre pratikamaNamAM "bharaphesara bAhubalI 2 sAMje pratikamaNamAM, 3 savAre paDilehaNa pachI dharmo maMgalanI, ane 4 sAMje paDilehaNanI madhyamAM "dharmo maMgala mukikaThaM vigere pAMca gAthAnI, ema cAra vAra sakjhAya karavI. Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa naM. 2. caraNasittarI. 1 10 10 vaya samaNadhamma saMjama, vaiyAvaccaM ca bhaguttIoM / 3 4 1 2 nANAitiyaM tava kohaniggahA ii caraNameyaM // 1 // bhAvA pAMca mahAvratA, daza vidha zramadharma, sattara prakAre saMyama, dazavidha vaiyAvacca, navavidha prAcayanI gupti, traNa jJAnAdi AtmaguNA, khAra prakArane tapa ane krodhAddhi cAra kaSAyAnA nigraha ema sittera prakArane caraNasittarI kahI che. temAM 1-mahAvratA * ahiMsA satyamasteyaM, brahmAkiJcanyameva ca / mahAvratAni pRSThe ca vrataM rAtrAvabhojanam || 2 || ca, bhAvAtha ahiMsA, satya', acaurya, brahmacarya', Akicanya (aparigrahatA) e pAMca mahAvratA che ane rAtrie bheAjananA tyAga e chaThThuM vrata che temAM-- prathama ahiMsAvratanuM lakSaNa-- pramAdayogato'zeSa - jIvA suvyaparopaNAt / nivRttiH sarvathA yAvajjIvaM sA prathamaM vratam // 3 // bhAvAtha-ajJAna, saMzaya, viSaya, rAga, dveSa, smutibhraMza, cAgAnI duSTatA ane dharmamAM anAdara, e ATha Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *So zramaNa kriyA sUtrasannA prakAranA pramAdathI trasa ane sthAvara athavA sUkSma ane bAdara koI paNa (sarva prakAranA) jIvAnA pAMca indrio, traNa khaLa, zvAseAcchavAsa ane AyuSya rUpa (jene jeTalA hAya teTalA) prANAnA vinAza karavA rUpa hiMsAnA sarva (trividha trividha) prakAre jAvaDva sudhI tyAga (hiMsA nahi karavAnA nizcaya) karavA tene paheluM ahiMsAvrata kaheluM che. sa tratAnuM dhyeya ahiMsA heAvAthI ane zAstramAM ene nakhara pahelA hovAthI te paheluM mahAvrata samajavu, bIjA vratanuM lakSaNa A pramANe che. *pAMca mahAvratA, ahiMsA mahAvrata ke je paramadhama rUpa che tenI siddhimAM paraspara sApekSa che, khIjA tratAnA sahakArathI eka vrata upakAra kare che eTaluM ja nahi, pahelA ahiMsAtratanI siddhi bAkInAM trA vinA thatI nathI, ema kahevA chatAM dareka vrate svataMtra upakAraka che, mATe darekanuM mahAtratapaNuM svataMtra che. jemake-hiMsA, jIva mAtranuM aniSTa che mATe tene aTakAvavA paheluM vrata upakAraka che, asatya, vastunA sAcAsvarUpane eLavI khATuM svarUpa jAhera kare che te aTakAvavA satyavrata upakArI che, nIti ke je vAstavamAM AtmasvarUpa che, sa`sukha prAptine| amedha upAya che, tene nAza karanAra teya che tene aTakAvavA asteya vrata upakAraka che, svarUpa ramaNatAnA zuddha AnaMdane abrahna lUTe che ane AtmAne parapArthImAM Asakata manAve che tene aTakAvavA brahmacarya vrata upakAraka che ane parizraha ke je AtmAne svAzraya bhAva lUMTIne parAzrita banAve che tene nAza karavA (svataMtra ane svAzrayI banavA) mATe aparigrahatA upakAraka che. ema pAMce tratA peAta peAtAnuM viziSTa kAya karanArAM hAvAthI svataMtra mahAvratA tarIke kahelAM che. A pAMca mahAvratA uparAMta chaTThA Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caraNasittarImAM mahAvrato 27 sarvathA. sarvato'lIkAdapriyAcAhitAdapi / vacanAdvinivRttiryA, tatsatyavratamucyate // 4 // bhAvArtha...kodha, lobha, bhaya ane hAsya, e sakaLa kAraNethI belAtuM asatya vacana, tathA aprIti kArakavacana, tathA bhaviSyamAM ahita kAraka vacana, evA kaI paNa vacanathI je vividha trividha aTakavuM (evuM nahi balavAno nizcaya kare) tene satyavrata kaheluM che. jo ke khoTuM bolavuM tene asatya kahevAya, te paNa sAcuM vacana paNa aprItijanaka ke ahita kAraka hoya te paNa paramArthathI karmabaMdha, hiMsAdi anarthonuM kAraNa hovAthI vyavahArathI asatya samajavuM. kANAne kANe, corane cera, kaDhIAne keDhIo kahevAthI tene aprIti thavAne saMbhava che, mATe ja zAstramAM 1-halakAI karanArI, ra-niMdA karanArI, 3-kaThora, 4-asatya, pa-gRhasthanI (sAvadha) bhASA ane rAtribhojana viramaNavratane mahAvata nahi paNa vrata kahyuM che tenuM kAraNa e paNa che ke tenuM pAlana gRhastha ane sAdhu bane karI zake che ekalA sAdhu nahi. eTale gRhastha ane sAdhu ubhayane e vrata sAmAnya che. enI viziSTatA e che ke dharmanA mukhya sAdhanarUpa mAnavadehane AdhAra AhAra che te zuddha havA uparAMta ucitakALe hoya te ja upakAraka thaI zake, mATe AhAramAM kALanI maryAdA karanAruM hevAthI rAtribhojana viramaNavata upakAraka che. e rIte ucita kAle lIdhelA zuddha AhArathI pipAyelA zarIra dvArA pUrvanAM mahAvratanuM pAlana zakya bane che. mATe pAMca mahAvratanA pAlanamAM chaThA vatane sahakAra Avazyaka che. AvivayamAM "mAnavIya AhAranI mImAMsA' vicAravA jevI che. Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 zramaNa kriyA sUtrasandarbha dazAnta paDelA kalaha kaSAyane udIranArI, ema cha prakAranI bhASAne aprazasta kahI che. tathA mArgamAM ' pAradhI pUche ke mRgalAM kayI dizAmAM gayAM che ? tyAre e jANavA chatAM sAcuM kahetA pAradhI mRgalAMne mAre' mATe evI ahitakAraka jIvaghAtaka bhASA paNa satya chatAM asatya samajavI. zAsramAM kahyuM paNa che ke-parane pIDA karanArUM hoya evuM satya paNa nahi belavuM, A granthamAM kahelA cAra prakAranI bhASAnA betAlIsa bhedone jANI-samajIne A vratanuM pAlana karavuM. trIjA acauya vratanuM lakSaNa A pramANesklsyaapydttsy, grahaNAdvinivarttanam / sarvathA nIvana yAvata, takhteyavrataM matam // dho bhAvArtha -svAmi adatta' vigere cAre ya prakAranA adattane triviSe trividhe nahi levAnA jIvana paryanta nirNaya karavA te trIjI acaurya vrata kahyuM che. temAM tRNu, kASTa vigere vastu tenA mAlike ApyA vinA levI te svAmi adatta, koI mAtApitAe peAtAnA putrane dIkSA ApavA vaheArAvavA chatAM te putranI IcchA na heAvA chatAM dIkSA ApavI vigere te jIvaadatta, tIthaMkarAe niSedhelA AdhAkarmika AhAra Adi piMDa levA te tIrthaMkara adatta ane mAlike ApeluM, zyAdhAkarmikAdi doSa rahita, ajIva (acitta), paNa gurUnI anumati vinA levuM-vAparavuM te gurU adatta samajavu', gAma nagara athavA araNyamAM, alpa ke ghaNuM, nAnuM ke mATu', ane sacita athavA acitta koI paNa svAmi Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ casittarImAM mahAvratA. 273 annattAdi cAre prakAranuM adattAdAna jAvajjIva sudhI trividhe trividha tajavuM te acaurya vratanuM lakSaNa samajavu. ceAthA brahmavratanuM lakSaNa A pramANedivymaanusstairshc - maithunebhyo nivarttanam / trividhaM trividhenaiva tad brahmavratamIritam ||6|| bhAvA-deva, manuSya ane tiryaM canAM maithunathI trividha trividhe nivRtta thavuM tene brahmacarya vrata kahyu che. arthAt vaikriya ane audArika kAmabhegAnA mana, vacana ane kAyAthI karavA-karAvavA ane anumedavAnA paNa tyAga karavA te (rax3=6x3=18) aDhAra prakAre brahmacaya kahyuM che. pAMcamA mahAvratanuM lakSaNa A pramANeprigrhsy sarvasya sarvathA parivarjanam / AkiJcanyatrataM prokta-marhadbhirhitakAGkSibhiH ||7|| bhAvA-sacitta acitta ke mizra padArthonA athavA dravya kSetra-kAlaane bhAvanA mUrchArUpe trividha trividhathI jAvajjIva panta tyAga karavA tene hitecchu evA arihaMtAe arigrahavrata kahyu che arthAt sayamApakAraka padArtho rAkhavA chatAM temAM mamattva nahi karavuM te aparigrahavata samajavu. mATe ja munione zarIrAdi dharmopakaraNamAM mUrchAnA abhAve mukti thAya che tevI rIte sAdhvIne paNa zAstrAkta vajrapAtrAdi rAkhavA chatAM mUrchAnA abhAve mukti thavAmAM kaMI khAdhaka nathI. A granthamAM judI kahelI pAMca mahAvratAnI pacIsa bhAvanAothI pavitra (niraticAra) pALelAM A vratA yathA guNa sAdhaka ane che. Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kriyA sUtrasandarbha e uparAMta prabhu zrImahAvIradevanA zAsanamAM chaThThuM rAtribheAjana viramaNavrata A pramANe kaheluM che. vartAvadhavAdAsya, sarvathA (nizAyAm) viganam / paSThaM vratamitAni, jinairmUlaguNAH smRtAH // 8 // 274 bhAvArtha-azana, pAna, khAdima ane svAdima, e cAre prakAranA AhAranA rAtrie sarvathA tyAga karavA te chaThThuM rAtrieAjanaviramaNavrata kahyuM che. zrIjinezvarAe A vratAne tathA upalakSaNathI AgaLa kahIzuM te zramaNadhama vigere caraNa sittarInA bheddene saMyamanA mULa guNo kahyA che. temAM have davidha zramadharma kahIe chIe. khaMtI maddava ajjava, muttI tava saMjame abodhacve / ', sacca soyaM AciNaM ca baMbhaM ca jahadhammo // 9 // bhAvAtha-1-kSamA zaktinA sadbhAve ke abhAve paNa parAbhavAdi pratikULatAne sahana karavAnA Atma pariNAma arthAt kAdhakaSAyanA udayane sarva rIte niSphaLa banAvavA te. ra-mAva=mhoTAinA tyAga athavA nirabhimAnatA arthAt laghupaNuM-namratA. 3-Aja va=mana, vacana ane kAyAnI akuTila (avakra) pravRtti, saraLatA, mana, vacana, kAyAnA vikAranA abhAva athavA mAyArahitapaNuM. 4-mukti=bAhya abhyantara paudgalika bhAvAnI tRSNAne vicchedya arthAt lAbhanA sarva prakAre tyAga. 5-tapa=jenAthI rasa rUdhirAdi dhAtu tape te bAhya ane karmo tape te abhyaMtara-ema e prakAranA tapa, jenA anazana uSNeArikAdi khAra avA Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caraNasittarImAM 10 zramaNadharma 295 ntara prakAra che te. 6-sayamakarmone AvavAnAM AzravAnA rAdha te saMyama enuM varNana A granthamAM juduM ApeluM che tyAM jovuM. cha-satya=mRSAbhASaNanA tyAga. e paNa ahI ApelA bhASAnA prakAza dvArA ane bIjA vratanA lakSaNa dvArA samajavuM. 8-zauca=saMyamamAM nirUpalepatA arthAt aticAra nahi lAgavA devA rUpa sayamanI pavitratA - AkicanyabAhya abhyaMtara sampatti ke upakaraNA pratye paNa mArApaNAne abhAva upalakSaNathI zarIranA mamattvane paNa abhAva ane 10-brahmacaya =navavidha vADAnA pAlanapUrvaka viSayendriyanA saMyama karavA te. koI AcAryo satya ane zaucane sthAne lAghava ane tyAga kahe che, teonA mate dravyathI upadhi alpa rAkhavI ane bhAvathI gauravanA tyAga karavo te ' lAdhava' ane sarva saMganA tyAga karavo te athavA sAdhuone vastrAdi satyameApakAraka padArthonuM dAna karavu te tyAga jANavo. e caraNasittarImAM darzAvadha yatidharma kahyo, have sattara prakAranA saMyama, tenuM varNana A granthamAM judu kareluM che te pramANe samajavo. have vaiyAvacca kahIe chIe. vaiyAvacca=vyapArapaNuM, te te AcAryAdine anukULa hitakAraka pravRtti. tenA daza bhedo A pramANe kahelA che. AyariauvajjhAe, tavassisehe gilANasAhUsu / samajubhasaMdhajhALavelAva' var sA II ? || bhAvAtha-pratrAjakAcAya,digAcArya, uddezAmyAya, samudde Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 zramaNa kriyAsUtra sajja zAnujJAcAya ane AmnAyAtha vAcakAcAya ema pAMca prakAranA AcArya nI teonI IcchAnusAra sayamasAdhaka sva-parahitakAraka sevA karavI te 1-AcAya nI vaiyAvacca, ema satra vaiyAvaccenA, saMyama sAdhaka sva para hitakArI sevA artha samajavo. AcAryanI anujJAthI jJAnAdi AcAra viSayaka adhyayana sAdhue jenI pAse karete ra-upAdhyAya, aSTamabhakta vigere vikRRRtapa kare te 3-tapasvI, grahaNAdi zikSAne ceAgya navadIkSita sAdhu te zaikSa, javara vigere bimArIvALA sAdhu te paJlAna, sthira kare te6-sthavira, tenA zruta paryAya ane vaya bhede traNa bheda che, samavAyAMga sudhInA abhyAsI te zrutasthavira, vIza ke tethI vadhAre varSanA dIkSA paryAyavALA te paryAyasthavira ane sIttera ke tethI vadhAre varSanI ummaravALA te vayasthavira samajavA. eka (samAna) sAmAcArIvALA te cha-samanAjJa, sAdhu-sAdhvI, zrAvakazrAvikAonA samudAya te 8-sagha, ga=eka AcAryanI nizrAvALA sAdhu samudAya, tevA eka jAtIya ghaNA gacchanA samuha te ' cAndrakuLa ' vigere kuLa ane 'kauTika' vigere ghaNAM kuLAnA samudAya te 10-gaNu, e darekanI yatheAcit dravya-kSetra-kALa ane bhAvAdithI sApekSa sevA karavI te dezavidha vaiyAvacca. have brahmacaryaMnI nava guptie--A pramANe che. casahikahanisijjindiya-kuDDu tarapuvyakIlie paNie / aimAyAhAravibhUsaNAI, nava baMbhaceraguttIo // 11 // Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caraNasittarImAM nava brahmagusi 277 bhAvA brahmacArIe strI-pazu ane pa'DakavALI vasatimAM nahi rahevuM te 1-vasati, kevala strIone ekalA sAdhue dhakathA paNa nahi kahevI ane srIenI vAtA purUSane na saMbhaLAvavI ItyAdi te 2-kathA, strInI sAthe eka Asane, temaja teNe vAparelA Asane purUSe eka muhUta sudhI ane purUSanA vAparelA Asane srIe traNa prahara sudhI nahi besavuM, kAraNa ke tema karavAthI vikAra thavAnA saMbhava che mATe parasparanuM Asana tajavuM te 3-Asana, cittamAM vikAra karanAra heAvAthI strIe purUSanAM ane purUSa strInAM netra mukha stana vagere te te agAne sthira daSTie jovAnI buddhie nahi jevAM te indriya, jyAM bhIMta vigerenA AMtare paNa strI purUSanA kAmakrIDAnA zabdo saMbhaLAya tevA sthAne nahiM rahevu te 5-kuMDayAntara, pUrve gRhasthAvasthAmAM karelI kAmakrIDAnuM smaraNu nahi karavu' te --pUvakrIDita, atisnigdha vikAraka svAdu AhAranA tyAga karavA te cha-praNItAhAra, rUkSa paNa adhika AhAranA tyAga karavA te 8-atimAtrAhAra, ane snAna, vilepana, nakha, keza vigerenuM samAraNa ItyAdi zANA nahi karavI te -vibhUSA. e darekane tyAga karavA rUpa brahmacarya mATenI nava vADA kahI che. jema khetaramAMnA pAkanuM rakSaNa kAMTAnI vADa vinA thaI zake nahi, tema veDhAdayavALA jIvAnA brahmacarya rUpa cAritranA mULabhUta guNanuM rakSaNa A vADAnA pAlana vinA zaka nathI. vadhAre zuM? vedone sattAmAMthI paNa jeAne nimULa kSaya thayA hAya che te, Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 zramaNa kriyA sUtrasandarbha tIrthakare nirvedI chatAM anya jInA upakAranI khAtara (vyavahAra zuddhi mATe) e vADenuM pAlana kare che. kevaLajJAnI, paNa sAdhu, sAdhvIo sAthe rahetAM nathI. AvA jJAnIo paNa A vyavahAra sAcave che te chadmastha ane nirbaLamanavALA che mATe te pUchavuM ja zuM? zrIjinezvaree prANionA AtmaguNonI rakSA ane vRddhi mATe batAvelA dareka vyavahAre AtmAne pUrNa upakArI che. tenI upekSA karanAre pitAnA AtmAnuM paNa hita sAdhI zake nahi te anya januM hita te zI rIte sAdhe? vastutaH sva rakSAthI para rakSA ane svahitathI parahita sAdhI zakAya che e apekSAne bhUlavA jevI nathI. - jJAnAdivaya-jenAthI geyabhAvone jaNAya te Abhinizcika (matijJAna) vigere samyagRjJAna ane Adi zabdathI samyagadarzana ane samyaphacAritra, e traNa guNonuM rakSaNa ane vRddhi karavI te traNa prakAre A pramANe che. bArasaaMgAi suaM, nANaM tattatthasahahANaM tu / dasaName caraNaM, viraI dese a savve a // 12 // bhAvArtha= AcArAMga' vigere bAra aMge vigere te zrutajJAna,tatvArthanI zraddhA te samyagadarzana ane dezathI athavA sarvathI sAvadyogonI virati te samyakracAritra. paramArthathI A guNa ja AtmAnuM sAdhya che; e traNanI sAdhanA jeTale aMze thAya teTale aMze mokSamArganI sAdhanA gaNAya che ane enI saMpUrNa siddhine mokSa kahevAya che. Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 279 caraNasittarImAM tapa tapa-jenuM lakSaNa dazavidha yatidharmamAM jaNAvyuM te bAra prakArano tapa yathAzakya Acare. te bAre prakAre A pramANe che. 1-anazana traNa athavA cAre AhArane kavarUpe tyAga. -udarI sudhAnI apekSAe nyUna AhAra laI saMtuSTa banavuM. 3-vRttisaMkSepa dravyanI apekSAe nyUna dravyathI nirvAha kare arthAt alpadravyathI satiSa kare. 4-rasatyAga-svAdanI (rasanI apekSA nahi rAkhavI arthAt vigaIo (rasa)ne zakti pramANe tyAga karavo. pa-kAyakaleza loca vigerenAM kaSTo prasannabhAve sahavAM. pariSaha upasargomAM prasannatA keLavavI ane -saMlInatAsAvadya kAryomAM kAyika pravRtti aTakAvavI. aMgopAMga vigere avayavone saMkecI rAkhavAM. anazanAdi cha prakArane A tapa bAhya eTale loke dekhe tevo athavA kAyA dvArA thatuM hovAthI bAhya che. temAM kacchanI apekSAe pUrva pUrvane tapa kaThIna che, jemake anazanamAM sarvathA AhArano tyAga che. uNodarImAM tema nathI, udarImAM alpaSudhA sahavAnI che, vRttisaMkSepamAM tevuM nathI, ityAdi svayaM vicAravuM. mane vijaya mATe uttarottarane tapa balavAna AlaMbana che, kAraNa ke -upavAsa karavA karatAM uNodarI karavI temAM manane vadhAre jItavuM paDe che. tethI paNa dravyasaMkSepamAM vadhAre, tenAthI vadhAre rasatyAgamAM, tenAthI vadhAre kAyalezamAM ane sahuthI vadhAre manovijaya salInatA tapamAM karavo paDe che. A bAhyatapa bhAva (atyaMtara) tapanuM Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 zramaNa kriyA sUtrasadarbha kAraNa che, AdhAra che, zaNagAra che ane bALa jIvone AkarSaka heAI zAsana prabhAvanAnuM viziSTa aMga che. A tapanI ArAdhanAthI Indriyene vijaye karI zakAya che ane pariNAme manane vijaya banatAM atyaMtara tapa pragaTa thAya che tenA cha prakAre A pramANe che. - 1-prAyazcitta enA AlecanA, pratikamaNa, mizra, viveka, kAyetsarga, tapa, cheda, mULa, anavasthApya ane pArAcita, ema daza prakAro che je prAyaH cittanI (AtmAna) zuddhi kare tene prAyazcita kahevAya che. 2-vinayakazAstramAM vinayanA bhinna bhinna rIte aneka prakAre kahyA che, AtmAnA pApakarmone vizeSa prakAre niyati dUra kare athavA AtmAne vizeSatayA urvadazAmAM dore te viya kahevAya. sarva guNanI bhUmikA hovAthI vinayane mekSanuM mULa kaheluM che. eTaluM ja nahi ziSyane zAstramAM vineya" nAma ApIne vinaya kare te saMyamanuM mukhya ane Avazyaka aMga che ema sUcavyuM che. 3-vaiyAvaca=enuM varNana upara jaNAvAyuM che, tenA daza prakAre che, tene apratipAti guNa kahyo che, enAthI vIryAtarAya vigere karmone kSaya thatAM puNyasAdhaka ane nirjarAkAraka nirmaLa baLa maLe che jenAthI pariSaha ane upasargomAM sthira banI AtmA kaThora karmone nAza karatAM paraMparAe mokSane sAdhe che. 4-svAdhyAya=sAmAnyatayA vAcanA, pRcchanA, parAvartana, anuprekSA ane dharmakathA ema pAMca prakAro svAdhyAyanA che, gRhasthane dravya upArjananI jema saMyamIne svAdhyAya kare e mukhya vyApAra che, svAdhyAyathI navuM navuM jJAna Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caNisattarImAM tapa 281 maLe che, ethI. pariNatinI zuddhi thatI jAya che ane adhyavasAya sthAne vadhatAM guNasthAnakamAM vRddhi (vizuddhi) thAya che. svAdhyAyamAM vAcanAdi traNa ane dharmakathA dravyamruta che ane anuprekSA bhAvazrutarUpa che, kevaLajJAnanI prApti karAvanAra zrutajJAnanI sevA svAdhyAyarUpe thAya che. enAthI jJAnAvaraNIyAdi ghAtIkarmonA paNa ghAta thAya che, ItyAdi svAdhyAyanuM mahattva ati ghaNuM che. 5-yAna=dhyAnanA cAra prakAra che, Atta, raudra, dha ane zukla. emAMnAM pahelAM be azubha (Deya) ane chellAM e zubha (upAdeya) che. ahIM tapamAM chellAM be dhyAnA samajavAnAM che(paramAtha dRSTie.jainazAsanamAM batAvelA kazAsanane mAnya rAkhI tenA amAdhita niyamAne vaza thavAthI ja jIva karma mukta thAya che, mATe ja kazAsanane vaza banI jIvA peAtAnA jIvanane dharmamaya banAve e nIti rAjyazAsananI ane tenAthI paNa prathama darajjAnA leAkazAsananI che. leAkazAsana upara rAjyazAsananI ane enA upara karrazAsananI sattA che. e traNenu kartavya jIvane tenI zaktine anusAra 'ahiMsA satya' vigerenuM pAlana karAvavArUpa dharmazAsanane vaphAdAra manAvavAnu che. je jIva ema kare che te huMmezane mATe traNe zAsanamAMthI mukta thaI zAzvata sukhanA bhAgI ane che. Ama chatAM mahAdhIna ajJa jIva jyAre karmasattAthI uparavaTa thaI sukhI thavA mATe vicAra kare che tyAre tene Artta dhyAna kahevAya che. ArttadhyAnanA cAre ya prakArAnu lakSaNa udita karmanI uparavaTa thaI sukhI mana 18 Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 zramaNa kriyA sUtrasandabha vAnA vicAra karavA te che ane raudradhyAnanu lakSaNa ArttadhyAnarUpa karmanI uparavaTa thai sukhI thavA mATe karelA vicArezane anusAre hiMsAdi pApA karavAnu dhyAna karavuM te che, mATe te e dhyAne navAM karmonAM adhanA vadhArI jIvane saMsAramAM bhamAve che. enAthI bacavA mATe dharma dhyAna ane zukladhyAna e be dhyAneA che.) temAM karmanA niyamAne prasannapaNe anusaravuM, asamAdhithI acavuM ane evu jIvana ane tevA upAyA, karavA te dharmadhyAna che ane enA phaLa rUpe samAdhistha banI kamekraya bhAgavavA chatAM AtmAne tethI para (bhinna) anubhavavA te zukladhyAnanA prathamanA be prakAreA che. ema dharma dhyAna ane zukladhyAnanuM pUrvAddha e ahIM dhyAnarUpa tapa tarIke samajavuM. -kAyAtsaga - caudamA guNAsthAnakanI ayegI ( cenaredharUpa ) ava sthA A chellA tapa che. enI prAptithI atarmuhUta mAM mukti thAya che, A nizcaya kAyAtsaga (yAganirodha) e ja jIladhyAnanuM uttarApta che. ahI tene kAyAtsagarUpe dhyAnathI bhinna tapamAM gaNyuM che. enI prApti mATe abhyAsarUpe kAryAtsaga karavAnu vidhAna aneka rIte anuSThAnAmAM jaNAveluM che e paNa piraNAme yAganarodharUpa kAyAtsanuM kAraNa hAvAthI tene paNa A tapamAM aMtarbhAva samajavA. ema A cha prakAranA abhyatara tapa uttarAttara Atmavizuddhi karanArA ane pariNAme mekSa ApanArA che, mATe nirjarA tattvamAM bAra prakAranA tapa kahyo che. ema bAhya abhyaMtara maLI tapanA khAra prakAro kahyA. have chelluM krodhAdi nigrahanuM svarUpa kahIe chIe. Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caraNasittarImAM krodhAdi nigraha. 283 krodhAdi nigraha kedha mAna, mAyA ane lobha e cAra kaSAyane nigraha kare te cAra prakAra. ema caraNasittarInA "pa-trate, 10-vatidharma, 17-saMyama, 10-vaiyAvacca, 9-brahmacaryanI guptio, 3-jJAnAdi guNa, 12-prakAretapa ane 4-kedhAdi cAra kaSAyane nigraha ema caraNasittarInA sittera bheda samajavA. emAM A rIte vizeSatA samajavI-cothA vratamAM brahmacarya kahevA chatAM navabrahmagupti judI kahI te brahmacaryavratanuM pAlana nirapavAda karavAnuM sUcavavA mATe che. mahAvrata cAritrarUpa chatAM jJAnAdi traNamAM punaH cAritra kahyuM te cheda vigere cAra cAritronA saMgraha mATe samajavuM ane mahAvratathI pAMca cAritra paikI eka sAmAyika cAritra samajavuM. tathA yatidharmamAM saMyama-tapa kahevA chatAM punaH kahyAM te mekSamAM saMyama ane tapanI prAdhAnyatA samajavA mATe bhinna kahyAM che, saMyamathI navo karma baMdha aTake ane tapathI jUnAMnI nirjarA thAya, ema mokSamAM benI pradhAnatA spaSTa che. tapamAM vaiyAvacca kahevA chatAM te sva-para upakAraka hovAthI bIjAM tapathI vizeSatA jaNAvavA judI kahI. tathA yatidharmamAM krodhAdinA abhAva rUpa kSamAdi kahevA chatAM kodhAdine nigraha judo kahe te udayamAM vartatA kodhAdine niSphaLa karavA rUpa samaje ane kSamAdi, kepa vigerenA anudaya rU5 samajavA athavA kSamAdi cAra upAdeya rUpe ane kedhAdi cAra heyarUpe bhinna samajavAM. A pramANe caraNasittarI rU5 mULa guNanuM svarUpa kahyuM, have karaNasittararUpa uttaraguNanuM svarUpa kahIe chIe. Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 zramaNa kriyA sUtrasabha karaNasittarI. 1 2 12 piMDavisohI samiI, bhAvaNa paDimA ya iMdiyaniro ho / 3 25 4 paDilehaNaguttIo, abhiggahA caitra karaNaM tu // 1 // bhAvA cAra prakAranA piMDanI (AhAra, vastra, pAtra ane vasatinI) vizuddhi te cAra, pAMca samitinuM pAlana te pAMca, khAra bhAvanAo bhAvavI te khAra, bhikSunI Ara paDimAnuM pAlana te khAra, pAMca indrionA vikArane nirodha te pAMca, vastrAdinI pacIsa pratilekhanArUpa pacIza, traNaguptinA pAlana rUpa traNa ane dravyAdi cAra prakAranA abhigrahe dhAravA te cAra, ema karaNa ane mULa guNeAnI sAdhanAmAM sAdhanarUpa (45+12+12+5+25+3+4=50 ) A sittera guNAne karaNasittarI kahI che. tenuM kamazaH svarUpa A pramANe che. cAra pi'Davizuddhi,pAMca samiti ane traNa guptinu varNana A granthamAM ApelA aSTa pravacana mAtAnA svarUpamAM kahyA pramANe samajavuM. khAra bhAvanA paNa judu kahyu che te pramANe jANavu. tathA khAra paDimAnu' svarUpa indriyanire dha=spanA, rasanA, prANa, cakSu ane zrotra, e pAMca indrionA anukrame A sparza, pAMca rasa, be gaMdha, pAMca rUpa ane sacitta, AMcatta tathA mizra ema traNa prakAranA zabdo maLI 23 viSayA che, temAMnA ISTa viSaye Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 285 karaNasittarImAM indriyaniSedha pratye rAgapariNatIne ane aniSTa pratye dveSapariNatine tyAga te pAMca prakArano IndriyaniSedha kahyo che. Indrione dharma te te viSayanA te te svarUpanuM jJAna karAvavAnuM che, tethI e pAMcane jJAnendrio kahI che, enA dvArA AtmAne jJAna meLavavuM hitakara che. ISTamAM rAga kare ke aniSTamAM DheSa kare te AtmAnuM kartavya nathI, anAdi kALathI jJAnendriyo dvArA te te viSayanuM jJAna meLavIne mehadayathI temAM rAga-dveSa karavAthI jIva saMsAramAM bhaTake che, temAMthI bacavA mATe saMyama che mATe saMyamIe ISTa aniSTa viSa pratye rAga-dveSane tajavA ja joIe, mohane parAbhava karavA mATe jemAM dveSa thAya tevA viSayane sevavA joIe ane jemAM rAga thAya tevA viSane tyAga karavo joIe. jaDa padArthone jaDa jIvana purato upayoga jarUrI che, temAM rAga-dveSa thAya te niSkAraNa karmabaMdhanuM kAraNa bane che ane je mehano nAza karavAnuM che tenuM poSaNa karIne ulaTo AtmAne parAbhava kare che, mATe jinavacananA baLe anitya padArthonA svarUpane vicArI rAga-dveSanA parAbhavathI bacavA udyama kare joIe. paDilehaNa enuM varNana A granthamAM juduM ApeluM che. abhigraha=dravya, kSetra, kALa ane bhAvane aMge IcchAne dha karavA mATe abhigraha (pratijJAo) karavI te A abhigrahanA dravyAdi cAra prakAre che. 1-vyAbhigraha amuka lepakRt athavA alepakRt vastu sivAyanI vastu na levI athavA amuka dravya (sAdhana)thI vahe Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 zramaNa kriyA sUtrasanna rAve te ja levI, ItyAdi amuka dravya vastune a Mge maryAdA AMdhavI te dravyaabhigraha. 2-kSetrAbhigraha amuka sthAnika gAma ke bIjA gAmamAMthI vigere amuka kSetramAMthI ke amuka gharamAMthI maLe te sivAyanuM nahiM levuM evA kSetrane aMge nizcaya karavA te kSetraabhigraha. ene a Mge sAmAnyataH zAstramAM ATha geAcara bhUmie kahI che 1-javI-upAzrayathI eka ja sIdhI lAInamAM rahelAM gharAmAM kramazaH gAcarI mATe pharavuM, AhAra pUrNa na thAya te paNa bIjI lAInamAM nahi karavuM te. ra-gApratyAgati-upAzrayathI nIkaLI eka paMkitamAM rahelAM gharAmAM pharI pAchA pharatAM tenI sAmenI bIjI paMkitanA chellA gharathI AraMbhI khIjI paMkita pUrNa karavI, AhAra pUrNa na thAya ke khilaphula na maLe teA paNa e lAinA sivAya anyatra nahi karavuM te. 3-gAmUtrikAsAmA sAmI e 5ktionAM ghAmAMthI kramazaH eka eka gharamAMthI AhAra letAM be pakti pUrNa karavI e sivA yanA gharAmAM nahi pharavuM te. 4-pataGagavithi=aniyata krame chUTAM chUTAM game te amuka gharAmAM karavuM te. 5-peTAgAmane cAra khuNAvALuM kalpIne vaccenAM gharene cheDI cAre dizAmAM rahelAM paMktibaddha gharomAM ja pharavuM te. 6-adpeDhAe peDhArUpe kalpelAM cAre dizAnAM ghare paikI aDadhAM kAI e dizAnI pAse pAsenI be paMktiomAM rahela ghAmAM ja pharavuM te. cha-aMtaHzambukA=gAmanA madhya bhAgamAMthI prAra'bhIne za MkhanAM AvartonI jema gALa pa`ktie Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 287 karaNasittarImAM abhigraha pharatAM pharatAM gAmane cheDe rahelA gharamAM samApti karavI te. 8-bahira zakhUkA=aMtaH zakhUkAthI viparIta gAmanA cheDe rahelA gharathI prAraMbhIne gALa paMktie pharatAM pharatAM chelle gAmanA madhyanA gharamAM samApti karavI te. 3-kALAbhigraha=bhikSAkALa thavA pUrve gocarI pharavuM te Adi, bhikSAkALe pharavuM te madhya ane bhikSAkALa pUrNa thayA pachI pharavuM te aMta, e traNa prakAramAM kaI paNa kALane abhigraha karI te kALe ja gocarI mATe pharavuM te. 4-bhAvAbhigraha amuka pIrasavA mATe pAtramAMthI hAthamAM ke kaDachI vigeremAM lIdhelo, athavA pAtramAM paDelo, athavA bhejana mATe pIrasele, khAvA mATe hAthamAM lIdhele, athavA amuka hAlatamAM rahelo maLe te ja AhAra levo, ItyAdi nizcaya te bhAvaabhigraha samajavo. je ke nirdoSa ane kamya vastu levAmAM sAdhune sAvadya vyApAra nathI chatAM manane (IcchAne) vaidha karavA A abhigraha yathA zakya dararoja karavA joIe. gRhasthane desAvagAsikanA paccakkhANathI sAvadya vyApAranI maryAdA thAya che. tema sAdhune A abhigrahathI IcchAne redha thAya che mATe te karavAnuM vidhAna kareluM che. ema piMDavizuddhinA cAra, samitinA pAMca, bhAvanAnA bAra, paDimAonA bAra indrionA nirodhanA pAMca, paDilehaNAnA pacIza, guptionA traNa ane abhigrahonA cAra maLI kula sittara prakAre karaNasittarInA jaNAvyA. Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazadhA sAmAcArI. egha, dazadhA ane pavibhAga, ema sAmAcArI traNa prakAre che. temAM eniyuktimAM kahelI te eghasAmAcArI. tathA utsarga apavAdanA bhedo te padavabhAgasAmAcArI sama javI. ane dazadhAsAmAcArI nIce pramANe che-- 1-icchAkAra-jIrvAdie ziSyane koI kAmanI preraNA karatAM 'tArI IcchA hoya te A amuka kArya kare' ema kahevuM athavA kAma karanAre vinA preraNAye paNa 'ApanI IcchA hAya te huM amuka kAma ka" te. ema paraspara eka bIjAnI IcchA joI kArya karavuM-karAvavuM, paNa balAtkAra nahi karavo. ra-mithyAkAra jinavacananA sArane jANa muni sayamanI koI paNa pravRttimAM bhUla thAya tyAre te bhUlanA svIkArapUrvaka 'mithyAduSkRta' Ape kintu punaH tevI bhUla na kare ke bhUlane samaja pUrvaka Adara na kare te. 3-tathAkAr=sUtra artha viSayaka pRcchA karatAM, gurvAdi je kahe te sAMbhaLI tarata ja 'tadghatti' kahI svIkAre, paNa kutarkAdi na kare. e rIte guddhi sAmAnya viSayaka Adeza kare tyAre paNa tarata ja 'tahatti' kahI svIkAra kare, vyAkhyA nAdi sAMbhaLatAM paNa punaH puna: 'tahatti' kahI svIkAra kare, ItyAdi. 4-AyikI jJAnAdi Avazyaka prayAjane upAzrayAdithI bahAra jatAM * AvasahI' belI gurU AjJA 6 Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ davA samAcArI 289 pUrvaka bahAra javuM te kriyAne ane kliAsUcaka 'AvasahI' zabdane paNa ArthikI kahI che. 5-naiSadhikI-avazya prayeAjane bahAra gayelA sAdhune punaH upAzrayAdi sthAnamAM praveza karI, te kAryathI nivRtta thavuM te ane praveza karatAM nisIhi' zabda uccAravA tene paNa naiSedhikI samajavI. 6-ApRcchA=sarva prayeAjanamAM gurUnI AjJA meLavavA vinayapUrvaka pRcchA karavI, koI paNa kArya karatAM pahelAM gurUne pUchavuM te ApRcchA' sAmAcArI. 7-pratipRcchAgurUe kahyu hoya ke tyAre amuka kArya karavuM te kArya karatAM pahelAM gurUne punaH pUchyuM te pratikRcchA. pahelAM gurUnI AjJA meLavI heAya athavA gurUe kAi kAma karavA sUcanA karI hoya te kArya karatAM puna: pUchavAthI karatI veLA kadAca te kAma karavAnuM na hoya te gurU niSedha kare athavA kaMi vizeSa sUcanA karavAnI hAya aaa karI zake mATe punaH pUchyu... joie. 8-chandanA=pUrve grahaNa karelA AhArAdimAMthI sarva sAdhuone 'A AhArAdi huM lAvyeA chu, jo koine upacegI thAya te icchA pramANe grahaNa kare' ema dAna mATe vinati karavI te chaMdanA. 9-nima traNA=AhAra lAvatA pahelAM ja khIjA sAdhune 'huM Apane mATe jarUrI AhArAdi lAvuM" ema nimaMtraNa karavuM te nimaMtraNA. Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 zramaNa kiyA sUtrasandarbha ka 10-upasaMpadAjJAnAdinI viziSTa ArAdhanA mATe anya AcAryanI (gachanI) nizrAmAM pitAnA AcAryanI anujJApUrvaka rahevuM te. jJAna eTale sUtra-artha Adi bhaNavA mATe, darzana eTale darzana prabhAvaka "sanmititarka vigere granthanA adhyayana mATe, cAritra eTale tapazcaryA, vinaya, vaiyAvacca vigere karavA mATe, ema tenA aneka bhedo ane vidhi zAstromAM kahelo che. temAM paNa upasaMpadA tenAthI laI zakAya ke jene gurUnI anujJA maLI haya, pitAnI gerahAjarImAM svacchamAM gudinI sevA karanAra ke gacchanI javAbadArI upADanArA anya sAdhuo gurUnI pAse hoya ane pitAnI viziSTa zaktione vikAsa karavA mATe svacchamAM tevI sahAya maLe tema na hoya. ItyAdi viveka samaja. caitramAsamAM kAyotsarga karavAno vidhi. citra sudi 11-12-13 athavA sudi 12-13-14 ane bhUlI javAya te chelle sudi 13-14-15, ema traNa divasee dararoja sAMje pratikramaNa karyA pachI Iri0 pratikramaNa karI amArA daI "IcchA saMdi. bhagaLa acittaraja ehaDAvaNathaM kAusagga karuM? Iccha, acittaraMja ehaDAvaNae karemi kAusagga, annattha0 kahI, cAra logassa sAgaravaragaMbhIrA sudhIne kAryotsarga kare, pArIne pragaTa logassa kahe. je A kAussaga na kare te mULa AgamanuM paThana-pAThana-vAMcana ke gaddhahanAdi karI-karAvI zakAya nahi. (kaI pratikamaNamAM sajajhAya kahyA pachI A kAyotsarga karI pachI dukakhakakhaya kampakakhayane kAryotsarga karavAnuM kahe che, paNa te yukti saMgata jaNAtuM nathI, kAraNa ke A kAryotsargane saMbaMdha pratikamaNa sAthe nathI). Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattara prakAranA saMyamanuM svarUpa. paJcAsavAviramaNaM, pazcidiyaniggaho ksaayjo| daMDattayassa viraI, sattarasahA saMjamo hoi // 1 // bhAvArtha-saMyama eTale "saF=eka sAthe "rAma" kAbu kare--aTakavuM. temAM hiMsA-asatya-cerI-maithuna ane parigraha e pAMca AzrAnI (navAM karmabandhanAM kAraNonI) virati karavI te pAMca prakAre, sparzanA vigere pAMca Indriene nigraha kare arthAt tenA anukULa pratikULa viSajemAM rAga-dveSa nahi karavA te pAMca prakAre, krodhAdi cAra kaSAyane jya eTale udayamAM AvelAne vaza nahi thavuM ane udita na hoya tene utpanna nahi karavA te cAra prakAre ane mana-vacana ane kAyAnI azubha pravRttirUpI daMDenI virati eTale nirodha kare te traNa, ema sattara prakAre saMyama karI zakAya che. anya AcAryo te bIjI rIte 17 prakArane kahe che, kahyuM che ke-- puDhavidagaagaNimArua-vaNassaiviticaupaNidiajIve / pehuppehapamajaNa-pariThavaNamaNovaIkAe // 2 // bhAvArtha-pRthvI, pANI, agni, vAyu, vanaspati, beIndriya, teIndriya, caurindriya ane paMcendriya e nava prakAranA jIne mana, vacana ane kAyAthI saMraMbha samAraMbha ane AraMbha kare nahi, karAve nahi ane anumedavo nahi te nava prakArane saMyama che. temAM Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 zramaNa kriyA sUtrasannabha hiMsAdine saMkalpa karavA te saMrabha, paritApa upajAvavo te samArabha ane prANAnA nAza karavA te Ara Mbha samajavo. te uparAMta ajIva eTale pustaka vigere saMyamanAM upakaraNAnA saMgraha, du:khama kALanA doSe buddhismRti AdithI hIna, alpa AyuSyavALA vartamAnanA jIvAnA upakArArthe te jarUrI che mATe tene pratilekhanA pramAnA vigere jayaNApUrvaka rAkhavAM te 10-ajIvasayama, netrAthI joine sacittAdi rahita nirjIva bhUmimAM besavuM, suvuM, karavuM, ItyAdi 11-prekSAsa yama, gRhasthAnA sAvadya vyApArAnI preraNA nahi karatAM upekSA karavI te 12-upekSA sayama, athavA khIjI rIte prekSAsayama sayamamAM pramAda karatA sAdhuAne saMyamamAM preraNA karavI te. ane pArzva sthAdi saMyama pratye nirdhva sa pariNAmIenI upekSA karavI te upekSA saMyama samajavo. netrothI joelAM paNa vasra-pAtra-bhUmi vigerenA upayoga karatAM letAM mUkatAM rajoharaNAdithI pramArjavAM tathA vijAtIya bhUmimAM praveza karatAM nIkaLatAM gRhasthA vigere dekhe tema na heAya tyAre sacittAdi rajathI kharaDAelA paga vigerene pramArjavA ane dekhe tema hAya tA nahi pramArjavA te 13-pramAnA sayama, sthaMDila (uccAra), mAtru (prazravaNa) vigere athavA azuddha temaja saMyamane anuSakAraka jIvasa'sakta AhAra-pANI vigerene nirjIva zuddha bhUmimAM paraThavavAM te 14-pariSThApanA sayama, manane droha, IrSyA, abhimAnAdi azubha bhAvothI rokI dharma dhyAnAdimAM joDavuM te 15-manasayama, Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 293 aSTa pravacanamAtAe sAvadya-kaThera-tuccha vigere duSTa vacanathI aTakavuM ane satya, pathya, mita ane pratikAraka bolavuM te 16-vAsaMyama ane gamanAgamanAdi avazya karavA yogya pravRttimAM upayoga pUrvaka kAyavyApAra karavo te 17-kAyasaMyama. ema hiMsAdi AzravothI aTakavA rUpa saMyama sattara prakAre jANavo. aSTa pravacanamAtA. pAMca samiti ane traNa gupti, ema AThane pravacananI (cAritranI) mAtAo kahI che. kahyuM che ke - etAzcAritragAtrasya, jananAt paripAlanAt / saMzodhanAcca sAdhUnAM, mAtaroSTau prakIrtitAH // 1 // artha--A pAMcasamiti ane traNa guNie sAdhuenA cAritrarUpI zarIrane putrane janma Ape che, pAlana kare che ane zuddha kare che, tethI te AThane mAtAo kahI che. te vastutaH mana, vacana ane kAyAnA yoganA baLe abhyatara saMyama (jJAnAdi guNe) pragaTe che. mATe tenI zubhamAM pravRtti ane azubhamAMthI nivRtti karavAnA upAya rUpe ATha pravacanamAtAonuM vidhAna che. guptio, te te mana-vacana ane kAyAnI sadeva zubhamAM pravRtti ane azubhathI nivRttirUpa che ane samitio, jIvananA (saMyamanA) AhAra-nihAra-vihArAdi vyApAra ke jJAnAdiguNenA vikAsArthe vinaya, viyAvacca, svAdhyAya, kAyotsarga, dhyAna, ItyAdi vyApAre - karatAM samyagU jayaNa (yatanA) pALavA rUpa che, ema bemAM bhinnatA Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 294 zramaNa kriyA sUtrasandarbha che. samiti te te prakAranI pravRtti vakhate pALavAnI hevAthI "sapravicAra" che ane guptie jIvana bhara mATe (agara gRhasthane sAmAyika pauSadha paryata) pAlana karavAnI hovAthI te azubhathI nivRtti rUpa "apravicAra ane zubhamAM pravRttirUpa "sapravicAra" ema ubhayAtmaka che, ethI ja kahyuM che ke "je samitivALe che te niyamA guptivALo hoya che, paNa guptivALo samiti yukta heya athavA na paNa hoya." jema ke-kuzaLavacanane belate bhASA samita ane vacana gupta che, kintu maunI hoya tyAre mAtra vacana gupta che, bhASA samita nathI, ItyAdi svayaM samajI levuM, saMyamanA te te sarva vyApAramAM A ATha pravacana mAtAnA pAlanathI saMyamanI rakSA, zuddhi tathA vRddhi thAya che. e sarva vyA pArane pAMca bhAgamAM vaheMcI tenI zuddhi jALavavA mATe pAMcasamiti (samyagra pravRtti)nuM vidhAna karyuM che, temAM 1-Isamitilokaativaahite mArga, cumbite bhAsvadaMzubhiH / janturakSArthamAlokya, gatirIryA matA satAm // 1 // artha-ghaNA lokenA gamanAgamanathI vaTAelA ane sUryanAM kiraNethI sparzita thaelA raste jIvarakSA mATe daSTithI cAra hAtha AgaLa nIce bhUmine jotA jotA cAlavuM tene jJAnIo Isamiti kahe che. ethI e nakakI thayuM ke vaTAelA mArgane choDIne anya mArge rAtre ke nIce joyA vinA sAdhue cAlavuM joIe nahi. kAraNa ke lekAthI nahi vaTAelA mArge cAlatAM sapa, viMchI Adine bhaya rahe ane temAM cAra-asadAcAra vigerenI zaMkA janma, rAtre ke divase paNa aMdhArAvALA mArge cAlavAthI dekhI na zakAya Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTa pravacanamAtA 295 ane bhUmi paNa sacitta hAvAneA saMbhava rahe, tathA divase vaTAelA mArge cAlavA chatAM nIce joyA vinA cAlavAthI kIDI Adi veAnI virAdhanA thAya, uparAMta AjubAju jovAthI te te padArthImAM kheMcAyeluM citta saMyamamAM caMcaLa bane. dhuMsarI pramANu cAra hAthathI vadhAre dUra jotAM spaSTa joI zakAya nahiM ane najIkamAM jotAM paDI javAnA saMbhava rahe, ItyAdi aneka hetue svayaM vicAravA, -bhASAsamiti avadyatyAgataH sarvajanInaM mitabhASaNam / priyA vAcaMyamAnAM sA, bhASAsamitirucyate // 2 // a-pAya vacananA tyAga karavA pUrvaka sarva jIvAne hitakArI pramANeApeta' kholavu. te munivarone priya (jinAjJAne anusaratI) evI bhASAsamiti kahevAya che. ethI e nakkI. thayu' phai sAvadya Adeza-upadezarUpa, kAinuM paNa ahita thAya tevu, vinA prayAjane ghaNu ke zAstrAjJA viSha vacana sAdhue elavu joie nahi. upalakSaNathI apriya ahitakAraka ane asatya khelavuM joIe nahi. kAraNa ke-pApavacanathI pApavyavahAra cAle, ekanu hita karatAM bIjAnuM ahita thAya te paNa hitakara na gaNAya ane ghaNuM kheAlavAmAM asatya-ahitakara vigere khelAI javAnA dmarthane sAMbhava che. je khelavAthI sAMbhaLanArane pApanI preraNA maLe, kAine paNa ahita thAya ke asatya chatAM satyamAM khape te vacana jinAjJAne anusaratuM gaNAya nahi ane chadmasthate jinAjJA vinAnuM svataMtra khelavAthI hita thAya nahi, mATe upara jaNAvyuM tevuM ja samyag vacana kheAlavAthI vratanuM rakSaNa thAya che. 3-eSaNAmiti Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 zramaNa kriyA sUtrasandarbha dvicatvAriMzatA bhikSA-doSainityamadRSitam / punitanamA, maiSaTIkSamitirmatA rU . " artha-pratidina bhikSAnA beMtAlIza SothI Sita na hoya tevuM je anna muni grahaNa kare che tene eSaNAsamiti kahI che. zarIra (manavacana-kAyA) e dharmanuM mukhya sAdhana che, tenI pavitratA upara dharmane AdhAra che, e pavitratA AhArane AbhArI che, mATe "ojAhAra, kavalAhAra ane mAhAra" e traNe AhAre pavitra (ahiMsaka) hevA joIe. temAM ahIM kavalAhArane uddezIne eSaNAsamitinuM vidhAna che, temAM TALavAnA karI deSo A granthamAM judA ApelA gocarInA doSomAM kahyA pramANe samajavA. "AhAra tevo oDakAra' catura vahu culAmAM pese' vigere ki vadaMtio mahatvanI che, ajeno divya zaucamAM mAnanArA AhAranI pavitratA upara tyAM sudhI bhAremUke che ke snAna vinA bhojana karAya ja nahi. ethI AgaLa vadhIne atyaMtara zaucanuM mahattva AMkanArA jaina ane jaina sAdhuee AhArazuddhi upara vizeSa bhAra mUkayo che, e kAraNe bhayAbhakSya ke piyAreya vigerenI vicAraNe janoe vizeSatayA karI che ene bhUlIne atyaMtara zuddhinI IcchA karavI te pAyA vinA havelI caNavA jevuM che. A viSayamAM ghaNuM samajavA jevuM che, je jJAnIgItArtha gurUonI sahAya vinA duHzakya che. ka-AdAnabhaMDamattanikSepaNA samiti AsanAdIni saMvIkSya, pratilikhya ca yatnataH / gRhaNIyAnikSipedvA yat , sAdAnasamitiH smRtaa||4|| artha-Asana vigere koI paNa vastu pahelAM upayoga Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTa pravacanamAtAo, 297 pUrvaka cakSuthI jeIne pachI rajoharaNAdithI paDilehIne levI ke mUkavI te AdAnasamiti kahI che. punaH punaH pUjavuM, pramAjavuM, e ahiMsAnA pAlana mATe Avazyaka che, temAM pramAda karanArane jIva na mare te paNa ahiMsAnI bedarakArIrUpe (saMbhava) hiMsA lAge che, mATe zrIjinezvarAe A samitimAM vastu mAtra letAM-mUkatAM pUjavA-pramArjavAnuM vidhAna kareluM che. pa-pAriSThApanikAsamiti- kaphamUtramalaprAya, nirjantujagatItale / yatnAdyadutsRjetsAdhuH, sotsargasamitirbhavet // 5 // artha-kapha, lemba, mAtru, thaMDila vigere tathA nirUpagI paraThavavA gya vastra, pAtra, AhAra, pANI vigere vastuone sAdhu trasa sthAvara jIvathI rahita acitta bhUmimAM jayaNApUrvaka pAThave te pArikApanikAsamiti jANavI. jema zarIramAM nirUpakAra banI gayela alpa paNa maLI rahI jAya te pIDA uparAMta anyane pragaTa kare che tema saMyamI jIvanamAM nirUpayogI banI gaelI vastu nahiM paraThavavAthI tenA upara mamatva ane pramAdanuM kAraNa bane che pariNAme saMyamane pIDArUpa ane uttarottara pramAdanI vRddhimAM sahAya kare che, jema upayogI paNa vastu pramANutIta levAthI zarIrane bAdhA-roga kare che tema upayogI upakaraNa mATe paNa saMyamane aMge samajI levuM. have traNa guptio paikI pahelI managupti kahe che ke vimuktakalpanAjAlaM, samatve supratiSThitam / AtmArAmaM manastajjai-manoguptirudAhRtA // 1 // Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 zramaNa kyiA sUtrasadamAM artha-mane guptinA traNa prakAre che, 1-AdridradhyAnanA kAraNa bhUta duSTa kalpanAonI paraMparAthI mananI mukti, 2-paralokamAM sukha ApanArI, zAstrane anusaratI, dharmadhyAnamAM hetubhUta evI mAdhyacyavRttimAM mananI sthiratA ane 3-zubhAzubha sarva mane vyApArathI rahita caudamAM guNa sthAnakavatI AtmAnI yoga niSedha avasthAne AtmAnaMda, A pramANe 1--akuzalamanane nirodha, 2-kuzala mananI pravRtti ane 3-sarvathA mananA nirodha rUpa mane gupti traNa prakAre tenA jJAtA zrI tIrtha karedevAe kahelI che. bIjI vacanagupti saMjJAdiparihAreNa, yanmaunasyAvalambanam / vAgavRtteH saMvRtirvA yA, sA vAggupti rihocyate // 2 // artha-mukha, netra, brakuTi, aMgulI vigerenI ceSTA athavA udharasa vigerenA zabda, pattharAdi pheMkavuM, ubhA thavuM, huMkAre kara vigerenA tyAgapUrvaka mauna karavuM te vacanaguNine eka prakAra ane sarvathA mauna nahi karatAM mukhe mukhavastrikAthI jayaNA karavApUrvaka loka ane Agamane anusaratuM bolavuM te bIjo prakAra, ema vacanagupti be prakAre che ane bhASA samitimAM samyaga vANInI pravRtti ja che, ema bene bheda samajo . trIjI kAyagupti- upasargaprasaGge'pi, kAyotsargajuSo muneH / / sthirIbhAvaH zarIrasya, kAyaguptirnigadyate // 3 // Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aSTa pravacanamAtAo. 299 zayanAsananikSepAdAnacaMkramaNeSu yaH / - sthAneSu ceSTAniyamaH, kAyaguptistu sA'parA // 4 // artha-deva, manuSya ke tiryacanA karelA upadrava tathA sudhA vigere parISahanA prasaMge ane tevA prasaMga vinA paNa zarIra pratye nirapekSa bhAvarUpa kAryotsargane bhajanArA evA sAdhune zarIranI nizcalatA athavA kAyoganA nirodharUpa zArIrika ceSTAne tyAga tene kAyamusi kahevAya che. vaLI suvuM-besavuM, levuM-mUkavuM, cAlavuM ke ubhA rahevuM vigere kaI paNa kAyika pravRtti karatAM svaccheda ceSTAne tyAga kare (jayaNAthI vartavuM) te bIjI kAyagupti che. anAdi mahAcchAdita jIvane bhautika (jaDa) vAsanAone saphaLa karavAnuM sAdhana mana, vacana ane kAyAnA yoga che tene jinavacananA baLe vaza karyA vinA vAsanAono vega rokI zakAya tema nathI ane e rokANa vinA navA karmonA baMdhathI bacavuM zakya nathI, mATe vAsanAnA baLane pivanArI yogenuM vazIkaraNa karavA mATe guptionuM pAlana Avazyaka che, enAthI niSphaLa banelI vAsanAo dhIme dhIme maMda paDatAM AtmAnA jJAnAdi yogonuM baLa vadhe che ane pariNAme vAsanAone kSaya thatAM saMyama vizuddha banI AtmAne vizuddha banAve che. guptinuM pAlana rAtri ke divasa keI paNa samaye karavAnuM che ane samitionuM pAlana te te mana-vacana ane kAyAthI cAlavuM-bolavuM, vigere pravRttio karatAM karavAnuM che. Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhikSunI bAra paDimAo. paDimA=pratimA, ene artha e che ke vizeSa ArAdhanAnI yogyatA keLavIne te pramANe ArAdhanA mATe vizeSa (Aka) abhigraha kare-pALave. gRhasthane samyaktva pratimA vigere agIAra pratimA hoya che, kintu sAdhune bArapratimAo kahelI che. 1-ekamAsikI, 2-dvimAsikI, 3-traNamAsikI, cAra mAsikI, 5-pAMca mAsikI, 6-cha mAsikI, cha-sAta mAsikI, 8-prathama sAta ahorAtranI, 9-bIjA sAta ahorAtranI, 10-trIjA sAta ahorAtranI, 11-eka (traNa) aherAtranI ane 12-eka rAtrinI. kahyuM che ke - mAsAI sattA, pddhmaabiitiasttraaydinnaa| ahagai egarAI, bhikkhUpaDimANabArasagaM // 1 // bhAvArtha-ekathI sAta sudhI eka mahinA be mahinA vigerenI arthAt jeTalAmI pratimA hoya teTalA mahinAnI AThamI, navamI, dazamI sAta sAta ahorAtranI, 11 mI eka ahorAtranI ane 1ramI eka rAtrinI, ema bhikSuenI pratimAo bAra jANavI. A pratimAonuM pAlana karavA irachatA sAdhu pahelAM gacchanI nizrAe jinakalpikanI jema tapa, zrutajJAna saMghayaNa, ekatva ane sattva e pAMca viSayamAM parikarma eTale tulanA kare, te te viSayamAM AtmAnI yegyatA Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhikSunI khAra paDimA. 301 keLave. je pratimAnA jeTalA kALa hAya teTalo kALa te pratimAnA parikane jANavA. varSA cAturmAsamAM parika ke pratimA thaI zake nihu. ethI pahelI ane bIjI ema e pratimA eka varSamAM thaI zake, trIjI, ceAthI e eka eka varSImAM, pAMcamI, chaTThI, sAtamI, traNanuM parikama eka eka varSa ane pratimA pAlana bIjA bIjA varSe ema darekanAM e be varSA, ema pahelI sAta pratimAo mATe nava varSo joIe ane pachInI pAMce eka ja varSamAM thaI zake. pratimA pAlaka jinakalpikanI jema zarIranI mamatA ane sAra-saMbhAla na kare, prAyaH (AhAra-vihAra-nihArane choDIne) kAyAtsaga mAM rahe, devAdinA upasargo ane parISahene pazu samatApUrvaka sahana kare, AhAra alepakRta ane te paNa eSaNAnA sasRkSAdi sAta prakArA paikI uddhatAdi pAMca prakArAmAMnA anyatara be prakArAthI levAnA abhigraha karI, eka prakArathI AhAra ane bIjA prakArathI pANI grahaNa kare. pratimA grahaNa karanAra gacchamAM parikaryA pachI gacchamAMthI nIkaLIne pahelI eka mahinAnI pratimA grahaNa kare, te eka mahinA sudhI AhAra ane pANInI eka eka datti grahaNa kare, mahinA pUrNa thatAM punaH gacchamAM Ave ane bIjInuM parikama be mahinA sudhI gacchamAM karI bIjI pratimAne svIkAre ema sAta pratimA mATe samajavuM, mAtra eTaluM vizeSa che ke jeTalAmI pratimA Aya teTalI vruttiethI AhAra ane teTalI dRttiothI pANI vahAre. AThamI-pahelA sAta aheArAtranI pratimAmAM gAmanI Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 zramaNa kriyA sUtrasanabha bahAra rahe, cAtha bhakta (ekAntara upavAsa) ane pAraNe AyaMbila kare, vruttinA niyama nathI. te cattA ke pAsuM vALIne sUI rahe, ubhA rahe, athavA sarakhI jagyAe bese, yathAzakti e pramANe sAta ahArAtra rahe. navamImIjA sAta ahorAtranI pratimA paNa gAma nagarAdinI bahAra rahIne pALe, emAM eTaluM vizeSa che ke utkaTikA Asane rahIne, athavA mastaka ane paganI pAnIe sivAya zarIranA anya bhAga jamInane na sparze tema, athavA mAtra pRSTa ` (pITha) sivAyanuM aMga jamInane sparza na kare tema, athavA paga lAMbA karIne daMDanI jema bhUmi para zarIrane lAMbu karIne, ema koI paNa Asane rahe. dazamI-trIjA sAta ahorAtranI paNa ema ja samajavI, vizeSa eTaluM ke gAhikA Asane, vIrAsane (siMhAsana upara besIne paga nIce mUkacA pachI Asana laI letAM je rIte zarIra rahe tema), ke AMbAnA phaLanI jevA zarIranA vAMke AkAra karIne rahe. A traNamAM sAta sAta ahorAtra uparAnta AgaLa pAchaLa ekAsaNAnA eka eka divasa meLavatAM pratyekanA nava nava divasa gaNatAM sattAvIza divase thAya. agiAramI-ahorAtranI pratimAmAM chaTThanA tapa kare ema e upavAsanA cAra bhakta ane AgaLa pAchaLa ekAsaNuM karI eka eka bhakta cheDatAM kula cha bhaktanA tyAga kare. te paNa pahelA ahorAtra pachI chaTThanA tapa karavAnA hovAthI traNa divasanI samajavI. chellA pAraNAnA ekAsaNAnA divasa-pratimAmAM gaNavA nahi, Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 303 bhikSunI bAra paDiyAo bAramIeka rAtrikI pratimA cAra divase pUrNa thAya kAraNa ke je rAtrie A pratimAnuM pAlana kare pALe te rAtrI pachI lAgalo ja traNa divasane aThama tapa karavAnuM hoya che. e paNa grAma nagarAdinI bahAra AkhI rAtrI animeSa netrathI siddhazilAnI sAme (uMcI), daSTi rAkhIne thAya che, emAM avadhi Adi koI eka viziSTa jJAna pragaTe che, bAvIsa parISahA. 1-sudhA bhUkha lAgavA chatAM zaktivaMta sAdhu eSaNAsamitinuM rakSaNa kare ane dInatA ke virahalatA vinA gItArtha e sAdhu mAtra saMyama yAtrAnuM lakSya rAkhI gocarI mATe phare. - ra-pipAsA tRSAtura thayela paNa sAdhu vihAramAM paNa tattvane jANa gItArtha dInatA vinA paMtha kApe, kintu sacitta ke zItaLa pANInI vAMchA na kare, acitta ane nirdoSa pANInI zodha kare. 3-zIta vadi ke kAmalI AdithI rahita paNa sAdhu zItapariSahane (ThaMDIne) sahana kare, paNa akathya vastrane ke agnine upayoga karavAnI IcchA sarakhI na kare. - 4-uSNa garamIthI tapela paNa sAdhu garamInI nindA na kare, chAyAnuM smaraNa na kare, tema paMkhAnI ke zarIre jaLa siMcavA vigerenI IcchA paNa na kare. pa-daMzamazakaDAMsa-macchara vigere karaDavA chatAM jIva mAtrane AhAra priya che ema samajato tene dUra na kare, Sa paNa na kare ane trAsa paNa na pAme. - 6-acelaka jINuM prAyaH vastrane dhAraNa karate muni Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34. zramaNa kriyA sUtrasadabha mAre vastra nathI, athavA A vastro sArA nathI, ema ArtadhyAna na kare, kintu saMyamanI lAbhahAnine samajo sArA-khoTA vastronI IcchA nahi karatAM jyAre je saMyamopakAra ane labhya hoya temAM prasanna rahe, rAga-dveSa na kare, 7-arati-dharmarUpa ArAmane Icchate muni cAlavAmAM, ubhA rahevAmAM ke besavAmAM paNa cittanI svasthatA (samAdhi)ne keLave, paNa arati na kare. 8-strI=munine strIne anukULa parISaha Ave bhegAdinI prArthanA kare) tyAre paNa muni strIne bheganI IcchA sarakhI paNa na kare, kintu strIne saMga durgAnanuM kAraNa che, mekSanI sAdhanAmAM vinabhUta che ane tenI ciMtA karavA mAtrathI paNa dharmane nAza thAya che ema vicAre. e pramANe strIo purUSane aMge vicAre. 9-caryA-vihAra=sAdhu grAmAnugrAma vicare, vinA kAraNa sthiravAsa na rahe. keI gAma, nagara, ke upAzrayAdi sthAnane pratibaMdha (rAga) na kare ane te ekale vicaravA mATe gya hoya te vizeSa karmanirjarA mATe gurU AjJAthI vividha abhigraha karIne ekalo paNa vicare. viziSTa cogyatA jenAmAM hoya te ja ekAkI vicarI zake. 10-niSadhA(Asana)=strI-pazu-paDakAdi bhAvakaMTaka na hoya tevI mazAna vigere bhUmimAM paNa kAryotsarga vigere karate muni anukULa pratikULa upasargone nirbhayapaNe zarIranI yaNa darakAra cheDIne zubha bhAvanAthI sahe. 11-vasati (zavyA)=savAre te vihAra karavAne Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAvIsa pariSaho 305 che ema vicArate muni vasatinAM garamI-ThaMDI-khADA-TekarA vigeremAM rAga-dveSa karyA vinA sukha-duHkhane sahana kare, sArAkhoTA upAzraya pratye rAga-dveSa na kare. 12-Akroza=pate "kSamAzramaNa che ema bhAvanA bhAvate muni bIje kaI pitAnA upara kodha kare te paNa pote krodhana kare, kintu Akreza karanArane paNa upakArI mAne. 13-vadha (tADana tajana=kaI tADana kare (mAra mAre) te paNa mane mArI te nathI nAMkhatene !ema samajate muni sAme tene mAre te nahi, paNa bhale eNe duSTatAthI krodha karyo te paNa mAre te kSamAguNanI sAdhanA mATe upakAra thaye ema citave. 14tyAcanA-paranA dAna upara jIvanArA munine yAcanA karavI te yogya nathI, ema samajate muni yAcanA karavAmAM duHkha na mAne ane punaH grahavAsanI IcchA paNa na kare. 15-alAbha bIjAnI pAsethI pitAnA ke paranA mATe AhArAdi maLavAthI maMda na kare ane na maLavAthI pitAnI ke dAtAranI nindA paNa na kare. - 16-roga-karmonA udayathI kaI prasaMge rega thAya te muni udvega na kare, te mATe auSadhAdinI IcchA paNa na kare, kintu zarIra ane AtmAnI bhinnatAne samajI dInatA vinA prasannacitta rogane sahana kare ( 17----Nasparza=vastranA abhAve ke alpa hoya tyAre 'tRNa (ghAsa) vigerene saMthAro karatAM muni tenA sparzanuM Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 zramaNa kriyA sUtrasanna du:kha sahana kare, kintu kAmaLa sAdhananI ke kAmaLa tRNunI IcchA na kare. 18-mala=nALAnA tApathI pasInAne kAraNe gAtro bhijAtAM zarIre mela thAya te melathI muni udvega na kare, snAnanI IcchA paNa na kare, tema zarIra cALIne melane dUra paNa na kare, paraMtu malina gAtrAnA duHkhane sahana kare. 19-satkAra=muni, potAnAsatkAra mATe ubhA thavu, pUjana karavuM, mAna ApavuM' ityAdi abhilASA tA na kare, kintu kAi evA satkAra kare teA hu paNa na kare. ane satkAra na kare te du:kha paNa na dhare. 20-prajJA(buddhi)=bIjA buddhimAnAnI viziSTa buddhine joine ane peAtAnI tevI buddhi nathI ema samajatA muni viSAda na kare tathA buddhinA peAtAmAM utkaSa hoya teA mada paNa na kare. 21-ajJAna=huM jJAna cAritra yukta chatAM chadmastha chuM, ema samajatA muni jJAnanI prApti kramazaH abhyAsa karatAM thAya che ema mAnI ajJAnane sahana kare, kintu akramathI jJAna meLavavA na icche ane ajJAnanu duHkha paNa na dhare. 22-samyak=samyakRtva'ta muni zrIjinezvarI, temaja teoe kahelAM jIva, dharma, adharma paraleAka, vigere padArthI pratyakSa nahi chatAM te mithyA nathI, ema samaje. e pramANe mana, vacana, kAyAne vaza karanAre muni svaprerita ke para prerita zArIrika ane mAnasika parISahAne niyapaNe sahuna kare. Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvIsa pariSahe 307 A parISahA jJAnAvaraNIya, vedanIya, meAhanIya ane aMtarAya karmInA uddayathI saMbhave che, temAM kSudhA, tRSA, zIta, uSNa, dazamazaka, carcA, zayyA, vadha, rAga, tRNuspa ane mala e 11 vedanIyanA uddayathI, prajJA ane ajJAna e jJAnAvaraNIyanA uDDayathI ane alAbha parISaha aMtarAya karmanA udayathI, samyaktva, darzanamehanIyanA udayathI ane acelaka, arati, strI, niSadyA, Akroza, yAcanA, satkAra, e sAta cAritra mAhanIyanA uddayathI hAya che. temAM Adara sa'parAya (navamA) guNasthAnaka sudhI sarve, sUkSmasa'parAya ane kSINamoha guNasthAnake chadmasthane vedanIyanA 11, jJAnAvaraNIyanA 2 ane aMtarAyanA udayathI thatA 1, ema cauda hAya che, tathA vedanIyanA udayajanya 11 kaivalIne paNa hAya che. temAM paNa eka sAthe jaghanyathI eka ane utkRSTathI 20 hAya che, kemake paraspara virUddha zIta-uSNu tathA vihAravasati sAthe sabhave nahi. zrItavAtha sUtramAM te vihAravasati ane niSadyA traNa paikI eka vakhate eka ja hAya ema kahI utkRSTathI eka jIvane eka sAthe 19 kahyA che. Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAra prakAranI bhASA ane tenA 42 uttara bheda.. paDhamA bhAsA saccA, bIA u musA vivajjiA tAsi / saccAmusA asaccAmusA puNo taccautthI u // 1 // bhAvArtha-pahelI satyA, bIjI tenAthI viparIta mRSA, trIjI satyAmRSA (mizra) ane cothI asatyA amRSA (vyavahAra) bhASA ema vyavahAranaye bhASAnA mULa cAra bhede che. nizcayanaye te belanAranA upayoga (uddeza)ne anusAra satya ane asatya, ema be ja prakAza bhASA rahasyamAM kahelA che ane ArAdhaka-virAdhaka bhAvanI apekSAe te be ja ghaTe paNa che. temAM pahelI satyAbhASAnA daza bhedo A pramANe che. 1-janapadasatya janapada eTale deza, amuka dezamAM koI amuka vastu mATe amuka zabda belAte hoya te anya dezamAM na belA hoya te paNa te dezanI apekSAe satya gaNAya. 2-sammata satya-sarva saMmata vacana, jema ke rAtrivikAsI, sUryavikAsI vigere kamaLa badhAM paMkamAM (kAdavamAM uge che te paNa AbAlagopAla aravindane ja paMkaja kahevAya che bIjAne nahi, mATe paMkaja eTale aravinda (kamaLa) gaNAya, bIjI jAtanAM kamaLe nahi, ItyAdi. 3-sthApanAsatya sthApanA (vyavahAra)thI satya, jema ekkAnI AgaLa be mIDAM sthApavAthI se, traNa mIThAM Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhASAnA 4 prakAra ane tenA 4ra bhedA 309 mUkavAthI hajAra, vagere. athavA pASaNAdinI sthApelI mUrti-citra vigeremAM 'arihaMta' vigere te te vyaktine mAnavI te. 4-nAmasatyanAma mAtrathI satya. jemake kuLanI vRddhi nahi karavA chatAM koI vyaktinuM nAma kulavana rAkhyuM hoya teA tene nAma mAtrathI 'kulavana' mAnavA te. 5rUpasatya=rUpanI apekSAe satya. jema ke daMbhathI koie sAdhu veSa paheryAM hAya tA tenA te veSa (rUpa)thI tene sAdhu kahevA, te. 6-pratItyasatya=anya vastune Azrine satya. jemake anAmikA AMgulIne kaniSThAnI apekSAe lAMbI ane madhyamAnI apekSAe TUMkI kahevI. cha-vyava hArasahyalAka vyavahArathI satya. jemake parvata upara ghAsa ke jhADa khaLatAM hAya chatAM leAkeAmAM khelAya che ke parvata maLe che. pANI gaLavA chatAM khAlAya ke pAtra gaLe che, peTa hAvA chatAM koI garbhadhAraNa na kare tevIne ' anudarA ' peTa vagaranI kahevI, ItyAdi. AvuM vyavahArathI sAdhu paNa beAle te te vyavahAra satya samajavuM. 8-bhAvasatyavarNa vigere te te bhAvAnI utkaTatAnI apekSAe khelAtuM vacana, jemake pAMce varNI hovA chatAM ujjavaLa varNa utkaTa hAvAthI za Mkhane ujajavaLa kahevA, pAMce varNavALA bhamarAmAM kALA varNanI utkaTatA heAvAthI kALA kahevA, ItyAdi. yAgasatya=anya vastu vigerenA ceAganI apekSAe te te prakAre khelavuM te. jemake keAI huMmezAM chatra dhAraNa karatA hovAthI kadAcit chatra na hoya tyAre paNa tene chatravALA kahevA, maMtrI Adi pada cheDI devA chatAM Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310. zramaNa kriyA sUtrasadarbha tene maMtrI tarIke oLakhave, ItyAdi ane 10-upamA satyaupamAne upacAra karI bolavuM. jemake meTA taLAvane samudratulya kahevuM, ati rUpavAnane deva tulya kahe, vigere. bIjI mRSAbhASAnA daza uttara bheda A pramANe che. 1kouasatya, 2-mAnaasatya, 3-mAyAasatya, 4labha asatya, pa--rAga (prema) asatya, 6-Saasatya, 7-hAsyaasatya, 8-bhaya asatya, 9-kathA asatya ane 10upaghAtaasatya. temAM kodhathI belAeluM satya chatAM asatya, athavA kodhathI dAsa nahi chatAM dAsa kahe che. 1krodha asatya. e rIte mAnathI "huM samartha chuM 'svAmI chuM' vigere sAcuM ke khoTuM bolavuM te. ra-mAnaasatya. bIjAne ThagavAnA AzayathI satya ke asatya bolavuM te. 3-mAyAasatya. lobhathI alpa mUlyavALA padArthane bahu mUlya vALa kahe vigere 4-lebhaasatya. rAga premathI strIne kahevuM ke "huM tAre dAsa chuM" vigere pa-prema asatya. dveSathI guNavAnane paNa nirguNI kahe vigere 6-dveSa asatya, hAMsI mazkarImAM besavuM te 7-hAsyaasatya. cAra vigerenA bhayathI gabharAIne jema tema asaMbaMdha balavuM te 8-bhaya asatya. vAtakathA karatAM asaMbhavita chatAM saMbhavita jaNAvavuM te 9-kathAasatya ane upaghAtane yoge tuM cora che? vigere bolavuM te 10-upaghAtaasatya. trIjI satyAmRSA (mizra) bhASAnA daza prakAre A pramANe che 1-utpannamizra kaI gAmamAM dazathI jUna ke adhika bALakane te divase janma thavA chatAM Aje Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhASAnA 4 prakAra ane tenA 4ra bhedA 311 ahIM daza bALaka janmyAM vigere khAlavuM te. ra-vigata mizrajanmanI jema nyUnAdhika maraNu thavA chatAM Aje ATalA mANusA marI gayA vigere belavu te. 3-ubhayamizra= utpatti vinAza ubhayane a Mge nyUnAdhika chatAM amuka saMkhyAmAM janmyA ane amuka saMkhyAmAM maryA vigere elavu' te. 4-jIvimazraghaNA jIvAnA DhagalAmAM thADA marelA paNa hovA chatAM A jIvAnA samuha che" ema khelavu te. 5--ajIvamizra=dhaNA marelA sAthe gheADA jIvatA chatAM A muDadAMnA samuha che' ema khelavuM te. 6-jIvA jIvamazra=e ja DhagalAmAM jIvatA-marelA jIvAnI saMkhyA nakkI nahi karavA chatAM 'ATalA jIvatA che, ATalA marelA che, ema nizcaya AMkathI khelavu' vigere. 7-anaMtamizra= mULA vigere anaMtakAyika vastu tenAM pAkelAM pAMdaDA ke bIjI keAI vastunI sAthe rahelI joine te pAMdaDAM vigere sane 'A anaMtakAyika che' vigere kahevu' te. 8-pratyekamizra=e paNa anaMta mizranI peThe pratyeka vanaspatine aMge khelavuM te. -ahvAmizra=addhA eTale prasa`gAnusAra ahiM divasa vA rAtri tene a Mge keAI zIvratA karAvavA rAtri chatAM Ale ke divasa ugyA athavA divasa chatAM ele ke rAtrI paDI ItyAdi. ane 10-addAddAmizra= ahIM divase ke rAtrInA eka deza te 'addhAdvA' samajavA. jemake keAI pahelA prahare paNa utAvaLa karAvavA kahe ke 'jaldI kara, madhyAhna thayA' vigere. ceAthI asatyA amRSA (vyavahAra) bhASAnA khAra utta Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 312 zramaNa kriyA sUtrasandarbha rabhedo A pramANe che. 1-AmantraNI=AmantraNa arthe 'huM devadatta !" ItyAdi khelavuM te, A bhASA satyA, asatyA ane mizra e trothI vilakSaNa hovAthI satya paNa nathI ane asatya paNa nathI mATe mizra paNa nathI, tethI tene 'asatyADamRSA' (vyavahAra bhASA) samajavI. 2-AjJApanI=AjJA vacana jemake 'Amakara' ItyAdi. 3-yAcanI= 'amuka Apa'ityAdi yAcanA vacana. 4-pracchanI-ajANupaNAthI ke saMzayathI jANakArane A zuM che? ityAdi pUchavuM te. 5-prajJApanI ziSyAMdine upadeza devA. jemake hiMsA nahi karavAthI AyuSya dIdha thAya che.? vigere khelavuM te. 6-pratyAkhyAnI yAcakane niSedha karavA vigere nakAra vacana, 7-icchAnuti nI=pUchanAranI IcchAne anusaratA javAba Apavo vigere. 8-annabhagRhItA=koi eka niya vinAnuM vacana, jemake keAi pUche atyAre zuM karUM ?" tenA javAbamAM 'je ceAgya jaNAya te karo' vigere. -abhiTTahItA-nirNayAtmaka vacana, amuka kAma karavuM, amuka nahi, ityAdi. 10-sa`zayakaraNI=aneka artha samajAya tevo zabda eTalI sAmAne saMzaya upajAvavo te. 11-vyAkRtA= spaSTA vacana ane 12-abhyAkRtA=gUDha arthavALuM athavA aspaSTAkSaravALuM vacana. ema cAra bhASAnA uttara bhedo 4ra che te samajIne satyavratanA pAlana mATe pahelI chellI bhASAe khelavI, asatyA ane mizrane tyAga karavo. Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMca mahAvratanI pacIsa bhAvanAo. pahelA mahAvratanI pAMca bhAvanAo. manoguptyeSaNAdAne-ryAbhiH samitibhiH sdaa| dRSTAnnapAnagrahaNenA'hiMsAM bhAvayet sudhIH // 1 // bhAvAtha-1-mane gupti, ra-eSaNA samiti, 3-AdAnabhaMDamattanikSepaNusamiti ane 4-Isamitie cAranuM pAlana karavuM, tathA AhAra pANI joIne grahaNa karavAM, vAparavAM, ema pAMca prakAre ahiMsAvratanuM buddhimAna AtmAe rakSaNa karavuM. prasannacaMdra rAjarSi vigerenI jema hiMsAmAM mananuM prAdhAnya hovAthI mane guptinuM ahiMsAmAM upayogIpaNuM che tathA eSaNA samiti dvArA nirdoSa piMDa levAthI, vastu levA-mUkavA vigeremAM AdAnabhaMDamattanikSepaNa samitinA pAlanathI gamanAgamanamAM IryAsamitinA pAlanathI tathA AhAra-pANI Adi cakSu dvArA joIne levAthI ane divase prakAzavALA sthaLe pahoLA mukhanA bhAjanamAM vAparavAthI ahiMsAnuM pAlana thAya che. ' bIjA mahAvratanI pAMca bhAvanAo. hAsyalobhabhayakrodhapratyAkhyAnai nirantaram / AlocyabhASaNenA'pi, bhAvayet sunRtavratam // 2 // bhAvArtha-bolavAmAM hAsyAdi cArane tyAga karavo ane vicArIne bolavuM. ema pAMca prakAre satyavratanuM pAlana karavuM. kAraNa ke-hAMsIthI bolanAre mithyA (DuM) bole, e rIte lobhane vaza thaelo dhananI IcchAthI, bhayabhIta 20 Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 zramaNa kriyA sutrasandabha anele prANa vigerenA rakSaNa mATe ane kAdhI paNa krodhane vaza mithyA bole mATe satyanI rakSA mATe kholavAmAM hAsyAdinA huMmezAM tyAga karavA tathA hAsyAdi vinA paNa jUThThuM ahitakara vigere na kholAI jAya tema vicArIne bolavu, trIjA mahAvratanI pAMca bhAvanA. AlocyAvagrahayAJcA'bhIkSNAvagrahayAcanam / etAvanmAtramevaitadityavagrahadhAraNam || 3 || samAnadhArmikebhyazca tathA'vagrahayAcanam / anujJApitapAnA'nnAzanamasteyabhAvanAH // 4 // bhAvArtha-Indra, rAjA, mAMDalika, zayyAtara ane sAdhu (sAdharmika), ema pAMca paikI jenA adhikAra jyAM hAya tenA tyAM vicAra karIne avagraha (jagyA)nI yAcanA karavI. e pAMcamAM pUrva pUrvanA avagraha uttara uttarane bAdhaka che, jemake rAjAnA avagraha Indra pAse mAgavA chatAM na ka2e, tema mAMDalikanA avagraha rAjA pAse, zayyAtaranA mAMDalika pAse ane sAdhue utarelA hoya te vasatine zayyAtara pAse mAgavA chatAM ane teNe ApavA chtAM paNa na kalpe, kintu jene jyAM mukhya adhikAra cAlu hoya tenI pAse mAgavAthI ja pe, mATe te pramANe vicArIne jagyAnI yAcanA karavI te 1-bhAvanA, pUve yAcelA avagrahane paNa bimArI vigere kAraNe sthaMDila mAtru Adi paraDavavA zayyAtara pAse punaH punaH mAgaNI karavI te ra-bhAvanA. ATaluM-amuka pramANApeta kSetra mAre upayAgI che ema pramANano nirNaya karavA te 3-bhAvanA, jyAM pUrve bIjA sAdhuo rahelA hoya tenI Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 315 pAMca mahAvratAnI pacIsa bhAvanA. anumatipUrvaka sakalpAdi mATe pAMcagneza vigere pramANavALA kSetranI mAgaNI karI, tenI anumatipUrvaka tyAM upAzrayAdinI yAcanA karavI te 4-bhAvanA ane kampya tathA nirdoSa AhAra-pANI Adi paNa gurUnI anujJA pUrvaka levAM ane vrata paccakrRkhANa tapa japa vigere dharmasAdhanA paNa gurUnI anumati pramANe karavI te 5-bhAvanA samajavI. e pAMca bhAvanAothI trIjA mahAvratanuM rakSaNa thaI zake che. anyathA adattAdAna, vaira, virodha Adi aneka doSo uparAMta jinAjJAnA bhaga vigere dASA lAge. cAthA mahAvratanI pAMca bhAvanAo. strISaNDhapazumadvezmA - sanakuDyAntarojjhanAt / sarAgastrI kathA tyAgAtprAgaratasmRtivarjanAt // 5 // strIramyAGgekSaNasvAGga-saMskAraparivarjanAt / praNItAtya zanatyAgAd, brahmacaryaM ca bhAvayet // 6 // bhAvAtha-devIe strIe ke tenAM citrA tathA napuMsA ane pazue jyAM hoya tevA upAzrayanA ane teonAM bhAgavelAM AsanAnA tathA jenI bhIMtanA AMtare srIpurUSanI kAma krIDAnA zabdo saMbhaLAya tevA sthAnane tyAga karavA te pahelI bhAvanA, rAgane vaza banI strIonI sAthe khelavuM nahi ke srInI kathA purUSanI sAthe karavI nahi athavA rAgavatI strInI sAthe khelavuM nahi ke rAgavatI strInI vAtA purUSanI sAthe karavI nahi te bIjI bhAvanA. pUrve bhAgavelA bhAgeAnu smaraNa tajavuM te trIjI bhAvanA. strInAM ke tenAM citra mUrti AdinAM 'mukha netre stana 'vigere Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 zramaNa kiyA sUtrasadarbha vikArajanaka aMgenuM nirIkSaNa nahi karavuM ane pitAnAM aMgene saMskAra (bhA) vigere nahi karavuM te cethI bhAvanA. ane snigdha (mAdaka) ane svAdiSTa rasadAra AhArane tathA lukhA paNa adhika AhArane tyAga kare te pAMcamI bhAvanA. e pAMca bhAvanAthI brahmacaryanuM pAlana karavuM. (vastutaH brahmacaryanI nava vADenuM pAlana e ja pAMca bhAvanAe che. pahelI bhAvanAmAM vasati, Asana ane bhIMtanA aMtaranuM varjana-e traNa guNio che, bIjImAM strIkathAne tyAga, trIjImAM pUrvakIDita mRtine tyAga, cothImAM IndriyAdi aMgene jovAnuM ane svazarIra vibhUSAne tyAga ane pAMcamI bhAvanAmAM praNIta ane ati AhArane tyAga, A rIte naguptionuM pAlana A pAMcamAM AvI jAya che.) pAMcamA mahAvratanI pAMca bhAvanAo: sparze rase ca gandhe ca, rUpe zabde ca hAriNi / paJcasvitI(svapI)ndriyArtheSu, gADhaM gArddhasya varjanam // 7 // etemvevAmanojJeSu, sarvathA dveSavarjanam / zatrata, mavanAra pArtiA | 8 | bhAvArtha-sparza, rasa, gandha, rUpa ane za, e pAMce ya indriyAnA pAMca manapasaMda viSayomAM atigRddhine ane na game tevA te sparzAdimAM sarvathA dveSane tyAga kare te aparigrahavratanI pAMca bhAvanAe kahI che. vastutaH viSayane virAga e ja dharmanuM phaLa che, kAraNa ke enA rAgamAMthI dveSa ane krodhAdi kaSAye janme che. Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMca mahAvratAnI pacIsa bhAvanA. 317 emAMthI asatya, cArI, hiMsA vigere pApAnI paraMparA janme che, mATe ja parigrahane (viSayAnI mUrchAne) sa pApAnuM mULa kahyuM che, ane e mUrchAnA vijaya karavA ahI anukULanA rAga ane pratikULanA dveSa tajavAnuM kahyuM che. A pacIsa bhAvanA vinA mahAtratAnuM pAlana nAma mAtra rahI jAya che ane sayamanAM kaSTa sahana karavA chatAM AtmAmAM guNasthAnaka vadhatuM ke TakatuM paNa nathI. bhAvanAe mahAvratAnA prANarUpa che. jema prANa vinAnuM zarIra game tevuM zaNagAreluM paNa nirUpayeAgI muDadu' gaNAya che tema bhAvanAonA khaLa vinAnAM mahAvratanuM pAlana game tevAM rAgapUrvaka karAya ke kaSTA' veThIne mAhyathI suMdara banAvAya te paNa temAM AtmAnA bhAva prANA-jJAnAdi guNeA pragaTatA nathI. khAra bhAvanA. sa'sArane oLakhavA mATe sayeAgeAnuM anityapaNuM 1, jIvanuM azaraNapaNuM 2, ekalApaNuM 3, sarvathI judApaNuM 4, zarIranuM azucipaNuM 5, nATakIAnI jema jIvanuM bhinna bhinna rUpe ane saMbaMdhothI bhaTakavApaNuM 6, pratisamaya karmothI baMdhana cha, tene rAkavAnA upAyA 8, jUnA kamaeNthI chUTavAnA upAyA 9, jagata (caudyarAja)nA vistAra-AkAra vigere 10, emAMthI chUTavA mATe zrIjinezvare kahelA dharmanI uttamatA 11 ane e dharmaprAptinI durlabhatA 12, ema khAra bhAvanAone vAravAra bhAvavAthI jIvanA ajJAna, rAga, dveSa, meAha vigere doSo maDha paDe che, sa'sArathI vairAgya pragaTe che, dharmaprApti mATenI ceAgyatA pragaTe Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 zramaNa kriyA sUtrasandarbha che ane pariNAme sarva du:khAmAMthI chUTI zAzvata sukhanA bhAgI ane che. 1-anityapaNu -STi manuSyanA meLApa, riddhi, viSayasukhanI sAmagrI, saMpatti vigere bAhya saMcAgA tathA Arogya, zarIra, yauvana ane chevaTe AyuSya (jIvana) paNa nAza pAmanArUM che, mATe temAM mamattva nahi karavuM. 2-azaraNapaNuM-janma, jarA ane maraNa vigere bhacAthI ane vividha vyAdhiothI bharelA jagatamAM (e ApattiothI rIkhAtA ) jIvane bIje kyAMya zaraNa maLe tema nathI, anAtha, dIna ane lAcArapaNe bhaveAbhava bhaTakatA jIvane mAtra eka zrIjinavacana ja sAcuM zaraNa che. 3-ekalApaNu -ekalAM janmatA ane maratA jIvane saMsAracakramAM sArI-mAThI gatie ... ekalAne ja bhAgavavI paDe che, mAtA-pitA, bhAI-hena, strI-putra ke keAI khIjuM bhAga karatuM nathI, mATe jIve potAnuM Atmahita pAte ekalAe ja karavuM joIe. bIjAnI AzA rAkhavI vyartha che. 4-savathI judApaNu'vajraneAthI, parivArathI, velavathI ane jene pALI-poSIne aneka rIte saMbhALe che te zarIrathI paNa huM bhinna chuM, temAMnu kAI mArUM nathI, evI jenI buddhi hAya tene zAkarUpa zatru duHkhI karI zakatA nathI. 5-zarIranu' azucipaNuM-je zarIra svabhAve ja vastumAtrane du dhamaya banAve che, jenI utpatti azucimAMthI thaelI che ane pachI paNa te gadA padArthothI pASAya che, te zarIranuM satra apavitrapaNuM vAraMvAra vicAravuM. upara Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAra bhAvanAo. 319 maDhelI cAmaDI- mAtramAM mUDha anele jIva zarIranA rAgathI anekAneka pApA kare che, te je zarIranA svarUpane samaje tA vairAgya pragaTa thAya ane sarva pAponu kAraNa zarIrane rAga TaLI jatAM meAkSanI ArAdhanAmAM te sAdhana banI jAya. 6-sa'sArI sabadhAnI vicitratA-eka vAra je mAtA hoya che te ja A saMsAramAM bIjA janmamAM hena, putrI, ke patnI paNa thAya che, brAhmaNa kasAI, rAjA raMka, paMDita mUkha, deva kIDA, ke zrImaMta daridra paNa thAya che. tA kayA saMbaMdhamAM kenI upara vizvAsa rAkhavA ? 7-Azrava--jema jema jIva mithyAdRSTi, avirati, kaSAyeA, akuzala mana-vacana-kAyA rUpI traNa IMDAnA Azraya le che, tema tema tene navAM karmo Ave (baMdhAya) che, mATe te karmabaMdhanAM kAraNeAne rAkhvA prayatna karavA joie. 8-saMvara--sArAM ke mAThAM (puNya-pAparUpe) baMdhAtAM karmIne rAkavA mATe (kuzaLa) mana-vacana ane kAyA (rUpa guptie)dvArA (zubha)pravRtti (aneM azubhamAMthI nivRtti) karavI tene samAdhijanaka, Atmahitakara ane iSTa sukha ApanAra, saMvara kahelA che mATe te saMvaranA svarUpanI bhAvanA bhAvavI. 9-nija rA--jema ghaNA jUnA paNa peTamAM jAmelA maLa tenuM zoSaNa karavArUpa cikitsA karavAthI pAkIne nIkaLI jAya che tema ati jUnAM ane ghaNAM paNa ekaThAM thaelAM karmo AzravanAM dvArA aMdha karIne saMyamamAM jhIlatA AtmA bAhya abhyantara tapa dvArA pakAvIne kheravI nAkhe che. Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra0. zramaNa kriyA sUtrasandarbha 10-lekavistAra-leka eTale jIvane janma maraNAdi dvArA paribhramaNa karavAnuM sthAna. Ane AkAra be hAtha keDa upara mUkIne nIcethI paga pahoLA karI ubhelA manuSyanA je goLa che. tenI sAtarAja pahoLa, caudarAja uMca, madhyamAM eka rAja, keNInA bhAge pAMca rAja ane mastake eka rAja paheLe che, temAM A jIve sarva (sarva AkAza pradeza upara) ThekANe janma-maraNa anaMtIvAra karyA che ane pite arUpI chatAM karma-bhASA-zvAcchavAsa-mana ane bhinna bhinna zarIrarUpe anaMtAnaMta rUpI yugalane tene Azraya le paDyo che. e vigere vicAravuM. 11-dharmanI suMdaratA-A jagatamAM AtmAnA aMtaraMga zatrune nAza karI cUkelA zrIjinezvaradee jagatanA hita mATe upadeza dvArA jainadharma" nAmane mahAna dharma e prasiddha karyo che ke je kaI AtmA ane pitAne banAve che-cittamAM dhAraNa kare che tene te A saMsArarUpI mahAsamudramAMthI zIdhra pAra utArI de che. 12-badhinI dulabhatA-janma-maraNa karatAM koI vAra jIvane manuSyapaNuM karmabhUmirUpa Arya kSetra, Arya (uttama) kuLa, suMdara Arogya, dIrgha AyuSya, pAMce IndrionI pUrNatA ane partA vigere eka ekathI durlabha sAmagrI maLI javA chatAM dharmazravaNanI IcchA thatI nathI ane te thAya te dharmopadezakane yoga thatuM nathI, te ega thAya te paNa teonA vacana pratyene vizvAsa-samakita te atidurlabha che. Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khAra bhAvanAo. 3ra1 ema chatAM kanuM jora maMda paDatAM bhavitavyatA ane kALatA paripAka thatAM kadAca samakita paNa pragaTe tA paNu jayanA mAha-rAga ane unmAmAM phasAi gaelA jIvane saMpattio, pAMce indrionA viSayAnA rasa ane sukhazIliyApaNuM e traNanA meAharUpa traNa gAravAnA lIdhe vikRtijaDanI sevAnA rAga tajavA atitara dubha che. kadAca viratirUpa dharmaratna paNa maLI jAya te paNa indriyA, kaSAyA, gAravA ane parISaheArUpa zatruothI vijaya meLavavA te teA duSkara duSkaratama che. mATe sukhanA athI bhavya jIvAe e parISahA, indrio, gAravA ane e badhAnAM nAyaka sarakhA kaSAyAne jItavA mATe kSamA, mRdutA, saraLatA ane sa MtASarUpa svaguNAnI madada meLavavI joie. Akhare te AtmAnuM sukha AtmAnI zaktionA (adhyAtmanA) aLe .ja meLavI zakAze, jaDa vastu te jAgrata AtmAne prAraMbhamAM gheADA sAtha Apaze. mehamUdrane tA vizeSa phasAvI saMsAramAM bhaTakAvaze. vigere tattvane vicArI Atma (adhyAtma)baLa keLavavA prayatnazIla thavuM, ItyAdi. Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa trIjuM. 1-asvAdhyAyika prakaraNa", rUdhirAdi azuci vigerene kAraNe svAdhyAya (sUtrAdinuM paDana--pAThana) vigere na thaI zake tevA prasa MgAne asvAdhyA yika kahevAya che. tenA be mULa bhedo che, temAM-1-Atma samuttha=svAdhyAya karavAnI IcchAvALAthI je kAraNa upaje te Atmasamrutyu ane 2-parasamrutyu-khIjAthI kAraNa upaje te parasamurtya jANavuM. temAM parasamurtyanuM varNana nIce pramANe che. Atmasamrutya asvAdhyAya te parasamutthamAM kahIzuM te paramanuSyanA asvAdhyAyanI tulya samajI levA. parasamurtya tenA uttara prakAro pAMca che. 1-saMyamadhAtika, 2-autpAtika, 3-sadaiva, 4-yuAhika ane pa-zArIra. e pAMce prakAranA asvAdhyAyikamAM svAdhyAya karanArane jinAjJAnA bhaMga, anavasthA vigere doSo lAge che. 1-saMyamaghAtika =saMyamanA ghAta karanAra, tenA traNa bhedo che, 1-mahikA, ra-sacittarajovRSTi ane 3-aplAyanI vRSTi. temAM kArtikathI mAgha mahinA sudhI AkAzamAM je ghumarI (dhummasa) varase te 1-mahikA. A dhummasa varasatAM tarataja sarva sthAne akAyamaya banI jAya che, mATe aMgeApAMga sa kAcIne maunapaNe upAzrayAdi sugupta sthAne besI rahevuM joie, hAtha-paga paNa halAvavAM joie nahi. ra-araNyanA pavanathI uDelI vyavahAra sacitta raja, te varSoMthI kaMIka lAla Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asvAdhyAyika prakaraNa 3ra3 hoya ane dUra dUra dizAomAM dekhAya. A sacitta raja paNa satata varase te traNa divasa pachI sarva sthAne pRthvIkAyamaya banI jAya che. 3-apakAyanI vRSTi tenA traNa prakAre che, 1-bubuddha varSA, rabubuddarahita ane 3-kusiA. temAM bubudda eTale je varasAdamAM nIce pANImAM parapoTA (pANInI saLIyo) thAya, te jo AThaprahara sudhI (ane anya mate traNa divasa sudhI satata varase to, te pachI asvAdhyAya ra=bubuddAMparapoTA)rahita-satata pAMca divasa varase te te pachI asvAdhyAya ane 3-kusIkA (jhINIsI) satata sAta divasa varase te te pachI sarvatra apakAyamaya banI jAya, mATe te te samaya pachI asvAdhyAya samaje. (A asvAdhyAya AdrathI citrA nakSatrane sUrya hoya tyAre samaja, zeSakALe te alpa varasAda paDe te paNa baMdha thayA pachI traNa prahara) vaLI A saMyamaghAtikane parihAra svAdhyAyamAM dravyAdi cAra bhede kahyo che. 1-dravyathIuparyukta mahikA, sathittaraja ane varSAne tyAga, 2-kSetrathIje gAma-zahera AdimAM varase tyAM svAdhyAyane tyAga, 3kALathI-te te kALa pachI jyAM sudhI te varase tyAM sudhI (teTalA kALane) tyAga ane 4-bhAvathI-netraphUraNazvAsozvAsa sivAyanI saghaLI ceSTane tyAga kara, uparAMta javuM-AvavuM paDilehaNa karavuM vigere kAyika pravRtti ane balavuM vigere vAcika pravRtti paNa vajevI. vinA kAraNa leza paNa pravRtti nahi karavI, bimArI vigere Avazyaka kAraNa AvI paDe to hAtha-AMkha ke AMgalInA IzArAthI kAma levuM, belivuM paDe te mukhavastrikAthI mukha Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 zramaNa kriyA sUtrasandarbha DhAMkIne besavuM ane javuM-AvavuM paDe te varSA kalpa(kALI) thI zarIra DhAMkIne javuM-AvavuM. 2- tpAtika-rajasa, mAMsa, rUdhira, keza ane pASANanA varasAdathI thAya te autpAtika asvAdhyAya jANa, temAM acittaraja varase te 1-rajovRSTi, mAMsanA kakaDA AkAza mArgethI paDe te ra-mAMsavRSTi, rUdhiranA biMduo paDe te 3-rUdhiravRSTi, uparanA bhAgathI keza paDe te 4kezavRSTi ane karA vigere pattharane varasAda paDe te 5pASANavRSTi, tathA rodaghAta-dizAo rajavALI hoya tyAre sUtra nahi bhaNavuM, bIjI saghaLI ya pravRtti karI zakAya. temAM mAMsa ane rUdhiranI vRSTi thAya te eka ahorAtra sudhI asvAdhyAya ane zeSa rajovRSTi vigeremAM te te vRSTi thAya tyAM sudhI nandI vigere sUtra na bhaNavuM, zeSa kALe bhaNavuM. ahIM rajevRSTi ane jeghAtamAM e bheda che ke dhUmADA jevA AkAre kaMIka sapheda acitta dhULa varase te ravRSTi ane sarva dizAo acitta dhULavALI chavAI jatAM sarvatra aMdhakAra jevuM dekhAya te raghAta jANa. e banne pavana sahita ke rahita paDe tyAre tyAM sudhI sUtra nahi bhaNavuM. 3-sadaiva devAdithI thaela asvAdhyAyikane sadaiva (athavA sAdivya) kahevAya che te A pramANe che. 1-gAdhavanagara cakavatI vigerenA nagaranA utpAtanuM sUcaka saMdhyA samaye te te nagara upara killA, aTArI vigere AkAra sahita bIjuM nagara dekhAya te avazya devakRta hAya. 2-digadAhakeI eka dizAmAM uce moTuM zahera saLagatuM hoya te Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avAdhyAyika prakaraNa 325 prakAza dekhAya ane nIce aMdhakAra dekhAya che. 3-vijaLI svAtithI mRgazirane sUrya hoya te divasemAM vijaLI thAya te. -ulakApAta tAre paDe temaja pAchaLa rekhAvALI athavA prakAza yukta ulkA (maTI prakAzanI rekhA) paDe te. - gati -vAdaLanI garjanA, pacUpaka-zuklapakSamAM bIja, trIjA ane cotha traNa divasa sudhI caMdra saMsthAgata hovAthI saMdhyA na dekhAya tene cUpaka kahevAya che. traNa divasa saMdhyAnI samApti na samajAyAthI kALavelAne nirNaya na karI zakAya mATe prAdeSika kALa ke sUtra parisIna thAya. 6-cakSAdItaMtra eka dizAmAM AMtare AMtare vijaLI sara prakAza dekhAya te. A gAndharvanagara vigere thAya tyAre eka eka prahara asvAdhyAya ane garjita thAya tyAre be prahara sudhI svAdhyAya nahi kare. gAMdharvanagara te devakRta ja hoya zeSa digadAha vigere devakRta hoya ane svAbhAvika paNa heya. je ke svAbhAvika hoya te asvAdhyAya AnathI te paNa "devakRta nathI paNa svAbhAvika che? evo nirNaya karavAnuM viziSTa jJAna nahi hovAthI svAdhyAya nahi kare. - A uparAMta paNa caMdragrahaNa, sUryagrahaNa, nirdhAta, gunjita, catuHsaMdhyA, mahApaDavA, mahAmaha vigere prasaMgene sadaiva asvAdhyAyamAM kahelA che. temAM - caMdragrahaNane asvAdhyAya utkRSTa bAra ane jaghanya ATha praharane che. te A pramANe-ugate caMdra grahaNa thayo te rAtrinA cAra ane bIjA divasanA cAra maLI ATha prahara ane Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra6 zramaNa kiyA sUtrasandarbha prAtaH grahaNa thAya, grahaNa sahita Athame te te pachI divasa, rAtrI ane bIjA divasanI sAMja sudhI bAra prahara. athavA utpAtathI samagra rAtrIgrahaNa rahe ane sagrahaNa Athame te te rAtrI ane bIje divasa tathA rAtrI maLI bAra prahara, athavA vAdaLathI caMdra dekhAya nahi tyAre grahaNa kayAre thayuM te nahi jANavAthI te samagra rAtrI ane bIje divasa ane rAtrI maLI bAra prahara, paNa je spaSTa grahaNa dekhAya te grahaNa thAya, tyArathI bIjA divasane caMdra uge tyAM sudhI asvAdhyAya jANa. e siddhAntane mata kahyo. bIjA AcAcenA mate AcaraNa evI che ke rAtre caMdragrahaNa thAya ane rAtre mUkAya te savAre sUryodaya thatAM sudhI asvAdhyAya. (ane grahaNa sahita Athame to grahaNa thAya tyArathI bIje divasa ane bIjI rAtrI sudhI asvAdhyAya jANo). sUryagrahaNane asvAdhyAya jaghanyathI bAra(ATha) ane utkRSTathI soLa prahara. te A pramANe-grahaNa sahita sUrya Athame te te pachInI rAtrI ane bIje aherAtra maLI bAra. ugate sUryagrahaNa thAya ane utpAtane vaza Akho divasa grahaNa rahe, grahaNa sahita Athame tyAre te divasa, rAtrI ane bIjo ahorAtra maLI saLa prahara. AcaraNathI anya AcAryonA mate sUrya divase grahaNa thAya ane mUkAyA pachI Athame te je divase grahaNa thAya tyArathI bIjA sUryodaya sudhI asvAdhyAya nirvAta-vAdaLa sahita ke rahita AkAzamAM vyaktara deve karela mahAgajenA tulya avAja. gujita-garjanAnA ja vikArarUpa guMjArava karate Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asvAdhyAyika prakaraNa 327 mahAni ( avAja ). A banne thAya tyArathI Aprahara pUrNa thatAM sudhI asvAdhyAya. cArasaMdhyA=sUryAsta pachI, madhyarAtrIe, sUryodaya pUrva ane madhya divase ema cAra vakhata e be ghaDI asvAdhyAya. cAre mahApaDavA=aSADha, AsA, kArtika ane caitra mAsanI pUrNimA tathA pratipada e cAra mahAmahe|tsavanA divase che. jo ke mahAtsava caturdazInA madhyAhnathI pUrNimA sudhI hoya che te paNa pratipadAnA divase paNa cAlu rahetA hAvAthI pratipadA sudhI ghaNI hiMsAnuM kAraNa hAvAthI e divaseAmAM svAdhyAya nahi karavA, bIjI pravRtti karavAnA niSedha nathI. A indramahAtsavo je deza-gAma-nagaramAM jeTalA divasa cAle teTalA asvAdhyAya samajavA. caitrI Indramaha zukalapratipadAthI kRSNapratipadA sudhI prasiddha che.+ 4-nyuAhika daSTika vigerenA paraspara yuddhanA prasaMge leAkeA bhayathI asvastha haiAya te kAraNe svAdhyAya varjavA. e daDika rAjAe, be senApatio, ke * AcArapradipamAM AcaraNAthI sUryAsta pahelAM, madhyarAtre, sUryodaya pahelAM ane madhyadinanI ema cAra sadhyA kahelI che ane anyatra sUryodaya tathA sUkSmastanI pahelAM ane pachI eka eka ghaDI kahelI che, + vamAnamAM AsA caitramAM suda 5 nA ane aSADha kArtikamAM suda .14nA madhyAhnathI Ara MbhI vada 1 nA pUrNAhuti sudhI A mahApaDavAne aMge asvAdhyAya che tathA phAgaNamAM hAlikA pragaTe tyArathI dhULa uDe (leTI samApta thAya) tyAM sudhI asvAdhyAyika gaNAya che. Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 zramaNa kriyA sUtrasandarbha tevI prasiddha kaI strIo laDejhaghaDe tyAM sudhI asvAdhyAya. athavA mallayudda prasaMge ke koI e gAmAnA loko (athavA eka ja gAmanA moTA pakSeA) paraspara patthara-zastra AdithI laDatA hoya tyAM sudhI asvAdhyAya, kAraNa ke tevA prasaMge vyantarAdi devA pAta peAtAnA pakSamAM AvavAna saMbhava hAvAthI te chaLe. leAkeAne paNa aprIti thAya ke ame bhayamAM chIe tyAre paNa nirdAkSiNya sAdhuo nizciMta thaine bhaNe che. koI rAjA maraNa pAmyA pachI bIjA rAjAne abhiSeka na thAya tyAM sudhI tevA arAjakatAnA prasaMge asvAdhyAya jANavA. tathA mleccha vigere gAma upara AkramaNa kare tyAre bhayathI lAke Akula vyAkula heAya tyAre paNa asvAdhyAya. A buddhAdi kAraNe jyAM sudhI leAkamAM kSeAbha hAya, svasthatA na Ave tyAMsudhI ja nahi paNa kSeAbha-- svasthatA gayA pachI paNa eka ahArAtra asvAdhyAya pALavA.have maraNa saMbaMdhamAM koI gAmamAlika ke gAma vigerene adhikArI upAzrayathI sAta ghara sudhImAM maraNa pAme te te mRtaka laI gayA pachI eka aheArAtra asvAdhyAya. koI anAtha se| hAthanI aMdara marI jAya te zayyAtaMra athavA kAI tevA zrAvaka dvArA dUra karAya nahi tyAM sudhI asvAdhyAya. anAthanuM kalevara kUtarAM vigeree teDayuM hoya te tenA avayavAdi jyAM jayAM dekhAya tyAMthI zuddha karAya nahi tyAM sudhI asvAdhyAya- zayyAtara ke anya grahastha upAzrayathI sAta gharo sudhImAM mare te mRtaka laI gayA pachI eka ahorAtra bhaNavuM nahi, athavA kAI na sAMbhaLe tema bhaNavuM, anyathA Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asvAdhyAyika prakaraNa 329 lAkAmAM gIM thAya. koI strI du:khathI DaratI hoya tenA zabda saMbhaLAya tyAM sudhI na bhaNavuM. ItyAdi prasagAmAM leAkamAM sAdhutAnI niMdA vigere thavAnA kAraNe asvAdhyAya samajavA. -zArIra-zArIrika azuci AdinA kAraNeAthI asvAdhyAya. enA manuSya saMbaMdhI ane tiya casa badhI ema e prakAre che.temAM maccha kAcabA vigerejaLacara, gAyabheMsa vigere sthaLacara ane mayura popaTa vigere khecara,ema tiya ca sabaMdhI traNa bhedo che . ane e jaLacarAdi traNenA dravyAdi bhede cAra cAra prakAza che, temAM dravyathI-pacendriyatiya - canAM rUdhirAdi kAI paNa dravyanA asvAdhyAya, kSetrathI-sAITha hAthanI aMdaranA kSetramAM asvAdhyAya. temAM paNa kAi nAnuM gAma hoya te nAnA traNa mArgethI atarita kSetramAM ane mATuM nagara hoya tA eka moTA rAjamArgathI arita kSetramAM te rUdhirAdi paDeluM hAya tA asvAdhyAyika na gaNavuM, paNa nAnA gAmamAM kAI kutarAM bilADAMe e kalevarane ThekANe ThekANe su thavAthI badhe rUdhirAdi paDyuM hoya tA gAma ahAra jaI svAdhyAya karavA. kALathI te rUdhirAdi azAnA saMbhava kALathI mAMDIne traNa prahara sudhI asvAdhyAya,athavA moTA koi khilADAe mArelA uMdarAdinA kalevarane age ATha prahara asvAdhyAya ane bhAvathI-nandIsUtra vigere sUtro nahi bhaNavAM. athavA khIjI rIte cAra prakAra kahyA che ke-e jaLacarAdinA rUdhira-mAMsa-hADaku ane cAmaDu e cAra drabyAne a Mge asvAdhyAya. emAM vizeSa e che ke sAiTha Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 zramaNa kriyA sUtrasandarbha hAthanI aMdara mAMsa dhoyuM hoya ke pakAvyuM hoya te te mAMsa bahAra laI javA chatAM tyAM avazya biMduo paDe mATe traNa praharane asvAdhyAya. je te pahelAM varasAdanA ke bIjA pANIne pravAha AvavAthI devAI jAya che tyArathI asvAdhyAya maTe. koI IMDuM 60 hAthanI aMdara paDe paNa phUTe nahi te te dara karyA pachI asvAdhyAya nathI, paNa phUTe ane tene rasa jamIna upara paDe te dUra karavA chatAM traNa praharane asvAdhyAya. je kapaDA vigere upara paDeluM IMDuM phUTe te paNa sAITha hAthanI bahAra te kapaDAne dhavAthI asvAdhyAya nathI. e IMDAne rasa ke lohInuM bindu mAkhIne paga DUbe teTaluM alpa paNa hoya te asvAdhyAya gaNave. vaLI jarAyu (ovALa) rahita hAthaNI vigerene prasava thAya tene traNa prahara asvAdhyAya. jarAyuvALAM gAya vigerene prasava thAya tene ovALa paDyA dUra karyA) pachI traNa prahara asvAdhyAya. sAITha hAthamAM rAjamArgamAM rUdhirAdinAM bindu paDyAM hoya te jatA-AvatA manuSya-pazuonA pagalAM vigere paDavAthI jinAjJA evI che ke asvAdhyAya gaNAya nahi, paNa rAjamArga sivAya anyatra sAITha hAthamAM tiryaMcanuM rUdhirAdi kaMI paDayuM hoya ane te varasAdanA pravAhathI dhevAya ke agnithI baLI jAya te asvAdhyAya na thAya, paNa emane ema rahela hoya te thAya. have manuSya saMbaMdhI asvAdhyAya mATe kahyuM che ke-manuSyanAM paNa rUdhira, mAMsa, cAmaDuM ane hADakAM e cAra dravyomAM hADakA sivAyanAM traNa paikI kaI se hAthanI aMdara paDeluM hoya te eka ahorAtra asvAdhyAya. je manuSyanuM ke tiryaMcanuM rUdhira sAITha ke se hAthamAM Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asvAdhyAyika prakaraNa 331 paDelu sukAIne varNAntara thaI gayuM hoya tA asvAdhyAya nathI. strI rajasvalA thAya tyArathI traNa ahArAtra (24 prahara) asvAdhyAya, te pachI rUdhira gaLe te paNa asvAdhyAya nahi. strIne putra janme teA sAta ane putrI janme teA ATha aheArAtra asvAdhyAya jANavA, dAMta sivAyanuM manuSyanuM kaI paNa hADakuM sA hAthanI aMdaranI jamInamAM dATayuM hoya tA bAra varSa sudhI asvAdhyAya. paDelA dAMta seA hAthathI dUra paravyA pachI asvAdhyAya nathI, keAI dAMta kheAvAI jAya zodhavA chatAM na jaDe tA asvAdhyAya nathI; keAI ema kahe che ke-tene ehaDAvaNA' kAryAtsaga karavA joie. agnithI maLelAM hADakAM seA hAthanI aMdara hAya tA paNa asvAdhyAya nathI. asvAdhyAyamAM anuprekSAnA niSedha nathI, paNa sUtranI vAcanA-pRcchanA-parAvanA na thAya ane dharmakathAmAM sUtra na vaMcAya. lAcanA vidhi. mastaka ane dADhI mUchanA keza cUMTAvavA rUpa leAcaparISahu sahana karavA te eka mahAnirAkAraka uttama anuSThAna che, chatI zaktie yuvAna sAdhue varSamAM traNa vAra athavA be vAra leAca karavA rUpa e ArAdhanA avazya karavI joie. enAthI vIryAntarAya karmonA kSayApazama thatAM bAhya abhyaMtara banne prakAranuM baLa pragaTe che ane te baLathI anAdi saMcita karmone nAza karavA AtmA utsAhI thaI zake che. mATe pravrajyA aMgIkAra karanAre (sAdhu-sAdhvIe) avazya karAvavA joie. tenA vidhi A pramANe-- ca Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 332 zramaNa kriyA sUtrasanna prathama gurU samakSa khamA. daI Adeza mAMgavA pUrvaka iripaDiksamavA. pachI khamA. daI Adeza mAgI muhapatti paDilehavI, pachI e vAMdaNAM daI cAra khamA. devAM. pahelu' khamA kaI IcchA sadi. bhagaAya. sadisAvemi, bIjI khamA. daI IcchA. sadi. bhaga. leAya kAremi, trIjuM khamA daI IcchA saMdi * bhaga. uccAsaNuM sadisAvemi ane ceAthu khamA. kaI IcchA. sadi. bhaga uccAsaNu'ThAmi, ema cAra Adeze mAge, pachI leAca karanAra paryAyathI meATA hoya te tene khamA pUrvaka IcchA. sadi. bhaga, lAya kareha ! ema vinaMtI kare ane nAnA hAya tA khamA vinA 'icchakArI lAya' kare' ema kahe, pAse sahAyaka tarIke mAtraka(bhasma) dhAraka ane kezagrAhakane paNa icchakAra pUrvaka vina Mti kare. te pachI te te tithie jogaNIvALI dizAne rAkhIne ke DAbI pUMTha daine leAca karAvA bese. jogaNI te te tithie nIce jaNAvelI dizAmAM hAya che. 1-9 pUrvamAM, 2-10 uttaramAM, 3-11 agnikeNe, 4-12 naiRtyamAM, 5-13 dakSiNamAM 6-14 pazcimamAM, 7-15 vAyavyamAM ane 8-0)) IzAnakoNamAM. leAca, budha-sAma-gurU ane zukravAre, tArA ane cadramaLa sArU hAya te tithie, puSya, punarvasu, zravaNa, ghaniSThA, e cAra uttama nakSatromAM ke (kRtikA, vizAkhA, maghA ane bharaNI nakSatrA vane) zeSa madhyama nakSatrAmAM, 4-9--14-0))-(8-6) tithisivAyanI bIjI tithiomAM karAvavA. leAca pUrNa thaye leAca Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lecana vidhi 333 karanAranA bAhunI vizrAmaNA karIne nIce jaNAvelA vidhithI locanuM pravedana karavuM. gurU pAse AvI IriTa paDikkamI khamA daI Adeza mAgavA pUrvaka muhapatti paDIlehI be vAMdaNAM devAM. pachI khamA daI IcchAsaMdibhagave leyaM paveemi ? kahe, gurU kahe payaha tyAre Iccha kahI khamA daI saMdisaha ki bhaNAmi? kahe tyAre gurU "vaMdittA payaha kahe, pachI trIjuM khamA daI kesa me pajuvAsiyA" kahe, tyAre gurU 'dukkare karya, iMgiNuM sAhityaM" ema kahe, tene svIkAra karate ziSya "IcchAme aNusarkiM" kahe. cothuM khamA daI tumhANuM paIe saMdisaha! sAhUNuM paveemi ? kahe tyAre gurU payaha kahe, pAMcamuM khamA daI pragaTa navakAra gaNe chaThuM khamA daI tumhANuM paIe, sAhUNaM paIe, saMdisaha ! kAusagga karemi ? kahe, gurU "kareha kahe, tyAre "I' kahI sAtamuM khamA daI kese supajuvAsinkamANesu samma je na ahiyAsiyaM, kUI, kakakarAIe, chIe, jasmAIeN, tassa ehaDAvaNArtha karemi kAusagga" kahI annaththa0 vigere kahI ra7 zvAsa pramANa kAryotsarga karI, pArI, pragaTa logassA kahe, pachI yathA paryAya vaDIla sAdhuone vandana kare, teo paNa tene sukhazAtA pUche, pote teonA paganI vizrAmaNA kare. je pitAnI jAte leca kare te saMdisAvaNA ane praveyaNAnA Adeze na mAge. Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 zramaNa kriyA sUtrasandarbha sAdhu-sAdhvI kAladharma pAme tyAre karavAnI vidhi keI sAdhue rAtre kALa karyo hoya tyAre bIjA sAdhuoe pratikamaNAdi kriyA sagavaDa hoya te bIjA hAlamAM maunapaNe karavI. mRtakanA helamAM sthApanAjI vigere rAkhavA nahi, nAnA sAdhue mRtakavALA sthAne besavuM-rahevuM nahi. sagavaDa na hoya te te ja rUmamAM paDadA vigerene AMtare pratikramaNAdi karavuM. prauDha ane dhIra sAdhue jAgavuM ane kAyikInuM mAtraka rAkhavuM. je mRtaka uThe te DAbA hAthamAM kAyikI laI bu bu guga" kahI tenA upara chAMTavuM. gRhastha tyAM hAjara hoya te mRtakane sirAvI teone seMpI devuM. temAM prathama mRtaka jyAM paDayuM hoya tyAM tenA mAthAnI pAse jamInamAM eka khIlI mAravI. pachI mRtaka pAse daDe thApI khamA daI Iri0 pratikramI amArA daI kaTika gaNa, vayarI zAkhA, cAMdrakula, AcArya zrIvijayasiMhasUrijI (athavA pitAnA AcAryanuM nAma levuM), upAdhyAya zrIsakalacaMdrajI (athavA pitAnA gacchanA upAdhyAyanuM nAma levuM), mahattarA zrI (pitAnA gacchamAM je mahattarA hoya tenuM nAma levuM) amuka gurUnA ziSya (ke ziSyA) munizrI amuka nAma hoya te nAma belavuM (sAdhvInAM gurUNI ane kAladharma pAmanAranuM nAma levuM) mahApAriThAvaNiAe karemi kAussagga annattha0 kahI, eka navakArane kAyetsarga karI pArIne pragaTa navakAra kahevo. pachI mRtakanA mastake vAsakSepa karavA pUrvaka traNavAra "sire kahevuM. sirAvatAM pahelAM Aghe, vadhArAnI upadhi vigere zrAvako pAse dUra karAvI, unanI vastuone gomUtra ke senA Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhu-sAdhvInA kAladharmanA vidhi 335 vANI pANI chAMTIne ane sutarAune pANIthI pavitra karavI. mRtakane vesirAvatA pahelAM kAladharma pAme te ja vakhate eka AMgaLInA sahaja chedya karI khaMDita manAvavuM. hAtha-paganAM AMgaLAM dheALA sutarathI bAMdhI levAM, ke jethI kAi byantarAdi temAM praveza na karI zake. zrAvakanu ke vya--mRtakane mastaka tathA dADhI-mUchanA vALanuM muMDana karAvavu, rAtre dhIra zrAvakAe cAkI karavI, muMDana pachI eka katharoTa vigeremAM besADIne kAcA pANIthI prakSAlana (snAna) karavu, su MvALA vastrathI zarIra kerUM karI caMdanakesara-arAsa ghasIne vilepana karavuM. sAdhu heAya te ceALapaTTo rA hAthanA paherAvI ke dorA bAMdhavA, upara sADA traNa hAthanA kapaDA paherAvavA, kapaDAnA cAra cheDe ane madhyamAM kesaranA avaLA svastika karavA. bIjA kapaDAMne kesaranA chAMTA nAkhavA. nanAmI upara eka majabuta kapaDAnA uttarapaTTo pAtharIne vacce ATAnA avaLA sAthIyA karI mRtakane tenI upara suvADavuM. keAI AcAryanuM mRtaka hAya tA mAMDavI manAvI besADavAnI jagyAe temAM ATAne avaLe sAthIyA karIne besADavuM ane zarIrane mAMDavI sAthe marAkhara bAMdhI levuM. sAdhvInuM mRtaka hAya tA zrAvikAe e nIce paherAvavAnA leMghA vigere sivAyanAM uparanAM kapaDAMmAM darekane pAMca avaLA sAthIyA keMsarathI karavA. kesara dareka vastrone chAMTavu.... nIce pahele nAvanA AkAre lagATa paherAvavA te na heAya teA kapaDAnA cauda paDa karI lagATa khAMdhavA tenI upara ja dhrA sudhInA le dhA, ane tenI upara paganI Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 336 zramaNa kriyA sUtrasandarbha ghuMTI sudhIne leMgho, tenI upara kaTI bhAge kare, tenI upara sADe paganI pAnI sudhI lAMbo paherAva, upara derI bAMdhavI. kaMcuAnI jagyAe pahelAM stana bhAgane kapaDAnA pATAthI bAMdhI, kaMca paherAvI, eka nAne kapaDAM paherAve. pachI nanAmImAM suvADayA pachI paganI pAnIthI mastaka DhaMkAya te lAMbe kapaDe oDhADa, mukha khulluM rAkhavuM, sAdhu-sAdhvI ubhayane mukhe mukhavastrikA bAMdhavI. ema mRtakane zaNagArI jyAM nanAmI ke mAMDavI padharAve tyAM paNa mAthAnI pAse lehanI khIlI jamInamAM ThokavI. mRtakanI jamaNI bAjue eka caravalI, muhapatti ane DAbI bAjue eka lADu sahita khaMDita pAtravALI jhoLI mUkavI kAladharma pAmatI vakhate caMdranakSatra je rohiNa, vizAkhA, punarvasu ane traNa uttarA e cha paikInuM kaI nakSatra hoya te mRtakanI sAthe DAbhanAM be putaLAM mUkavAM, je ThA, Adra, svAti, zatabhiSapha, bharaNI, AzleSA ane abhijitu e sAta paikInuM koI nakSatra hoya te putaLuM mUkavuM nahi, zeSa paMdara nakSatromAM eka putaLuM mUkavuM. jeTalAM putaLAM mukavAnA Ave te pratyekanI sAthe eka caravaLI, muhapatti ane lADu sahita khaMDita pAtravALI jhoLI mUkavI. ema mRtakanA paDakhe mUkavAnI vastuo mUkI tenI upara majabuta kapaDAM oDhADe ane e kapaDAthI sAdhune mastaka sivAyanuM ane sAdhvIne mukha sivAyanuM sarva aMga sArI rIte DhAMkavuM. tenA upara jarIyAna vastra oDhADI mRtakane nanAmI sAthe sArI rIte bAMdhavuM. pachI tenI upara vAsakSepa karI pUjana karavuM. Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhu-sAdhvInA kAladharmanA vidhi. 3390 e rIte nanAmI zaNagArIne sArA muhUrte tene upADIne laI jatAM pahelAM paga ane mAthuM pAchaLa rahe tema upADavu, nagara bahAra gayA pachI paga nagara tarapha ane mAthu jaMgala tarapha pheravI devuM. mRtakane laI jatAM zAkapUrNa hRdaye mahAtsavapUrvaka vAjiMtronA nAda sahita laI javu, trAMbA vigerenA hAMDAmAM agni lai eka zrAvake AgaLa cAlavuM, mRtakanI AgaLa zrAvakAe senAnAM puSpo, seAnA rUpA nANuM, badAma, cAkhA vigere uchALatA cAlavuM ane raDavu nahi, paNa 'jaya jaya nA. jaya jaya bhaddAnI gheASaNA karatA sava zrAvakAe samudAya sahita dhIme dhIme jayaNAthI cAlavuM. arthAt zAsananI prabhAvanA thAya te rIte nanAmI ke mAMDavIne zuddha khetara vigere jIvarahita bhUmimAM laI javAM. agnisaMskAranA sthAnanI bhUmine prathama pramAIne caMdana vagerenAM uttama kASTothI tenA agnisaMskAra karavA, saMpUrNa rAkha thayA pachI te rAkhane jaLAzaya (nadI) vagere cAgya sthaLe paraThavavI ke jethI AzAtanA na thAya. pachI zrAvakAe snAnathI pavitra thaI upAzraye AvI samudAya sAthe gurUmukhe satikara, laghuzAnti, gRhaththAnti, maMgalika sAMbhaLI kALadharma pAmanAra sAdhunA guNA sAMbhaLavA uparAMta anityatAdinA upadeza sAMbhaLavA ane peAtAne eka AdhAra bhUta gurUnA viyeAga thayA tenuM du:kha dhAraNa karavu. sAdhuone karavAnA vidhi-sAdhu kALadharma pAmyA hoya te caturvidha saMghe ane sAdhvI kAladharma pAmyA hAya tA sAdhvI ane zrAvikA sathe bhegA thaI devavantananI 22 Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 338 zramaNa kriyA sutrasa kriyA karavI, temAM prathama mRtaka laI gayA pachI upAzrayamAM gAmUtra chAMTavuM, mRtakane padharAvyuM hoya tyAM senAvANI,karela acitta pANIthI bhUmizuddha karavI. sAdhu-sAdhvIe kALa karyo hoya tyAM leTanA sAthIe karAvavA.pachI kALadharma pAmanAranA ziSya ane te na hoya teA ladhu paryAyavALA sAdhu ke sAdhvI e vastrA avaLAM paheravAM. AghA jamaNI kAkhamAM rAkhI dvArathI aMdaranA bhAga tarapha kAjo avaLe levA, lATanA sAthIyA paNa avaLA kAjAmAM laI levA, pachI kAjA saMbaMdhI iri pratikramaNa karIne kAje paraThavavA, pachI devavantana ane iri. pratikramaNa avaLA vidhithI karavuM. temAM prathama kallAzukadanI pahelI stuti, eka navakAranA kAussaga, annattha rahataceiANuM0 jayavIyarAya uvasaggaharaM0 namAhat jAva takevisAhU. khamAsamaNu, jAvati caiiAi 0 namrutyuNa, jakici, pArzvanAthanuM caityavaMdana, khamA pragaTa legasa0 eka leAgasa ca Mdesu.nimmalayarA sudhI kAryAtsa, annatha tassauttarI iriyAvahI., khamA. daI avidhi AzAtanAnA micchAmi dukkaDa' devA. pachI savaLe veSa paherIne savaLe kAje ra0 prati pUrNAMka levA. pachI zrAvake upAzrayamAM nI mAMDI cAre dizAmAM cAra pratimA athavA caturmu kha biMba padharAvIne na MdinI cAre khAjI cAra dIpake| ghInA karavA, pAMca svastika karI tenI upara pAMca zrIphaLa padharAvavAM pachI dhUpa vigere yathA ceAgya karIne caturvidha sathe deva vAMdavA. naMdinI samakSa prAraMbhamAM sarva sAdhuoe gAmUtra ke acitta seAnAvANI pANIthI cALa Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhu-sAdhvInA kAladharmanA vidhi 339 paTTAnA, muhapattinA eka eka cheDA, kadArAnA, tathA AdhAnA dvArAnA ane edhAnI eka dazInA cheDA, ema pAMca vastu zuddha karavI. pachI ATha thAya ane pAMcazakrastavathI devavandrana karavuM. caityavatttane zrIpArzvanAtha tathA zrIzAntinAthanAM kahevAM, stutie saMsAradAvA ane snAtasyA.nIkahevI tathA stavanamAM ajitazAntistava kahevuM. A rIte devavandana pUrNa thayA pachI khamA. daI, IcchAkAreNa sakri. bhaga. kSudropadrava ehaDAvaNuttha kAussagga karU ? Iccha, kSudropadrava ehaDAvaNuttha karemi kAussagga kahI annatya kahI cAra leAgasa sAgava2gaMbhIrA sudhInA kAyAtsa karavA.vahele pArIne namA t kahI "sarve cakSAmbrijAvA ce, vaiyAvRtyavaktA: surAH / kSudropadravasaMSAta, te dhrutaMdrAvayantu naH || R e stuti kahevI, pachI eka jaNe lAgalI ja gRhacchAnti kahevI te pachI sahue kAyAtsaga pAravA upara pragaTa leAggasa kahI, khamA. dai, avividha AzAtanAnA micchAmi dukkaDaM devA. ema devavandana karyA pachI sarva sAdhuone yathA paryAya * sahue vandana karavu ane vaDilanA mukhe kAladharma pAmanAranI sayamanI ArAdhanA tathA samAdhi vigerenuM varNana sAMbhaLavuM. jIvananI anityatAne, saMyamanI durlabhatAne, manuSya janmanI viziSTatAnA ane zrIjainazAsananI mahattAne khyAla karI kRtajJabhAve vizeSa ArAdhanAmAM udyata thavuM. bahAragAmathI `svasAmAcArIvALA kAi sAdhu-sAdhvI phAdharma pAmyAnA samAcAra Ave tA sadhasahita upara Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 340 zramaNa kriyA sUtrasandarbha jaNAvyA pramANe savaLA deva ATha thAya ane pAMcazakastava pUrvaka vAMdavA. ajitazAntistava ane zudropadrava ohaDAvaNathaM kAyetsarga, stuti, bRhasthAnti, vigere upara pramANe samajavuM. // atha saMvijJasAdhuyogyaM niyamakulakam // bhuvaNikkapaIvasamaM, vIraM niyagurupae a namiUNaM / ciraiaradikkhiANaM, jugge niyame pavakkhAmi // 1 // niauarapUraNaphalA, AjIviamitta hoi pancajjA / dhUlihaDIrAyattaNa-sarisA savvesiM hasaNijjA // 2 // tamhA paMcAyArA-rAhaNaheuM gahijja ia niame / loAikaTThakhvA, pavvajjA jaha bhave saphalA ! / 3 / / nANArAhaNaheu, paidiahaM paMcagAhapaDhaNaM me / parivADIo giNhe, paNagAhA NaM ca sahA ya // 4 // traNa bhuvanane viSe eka (asAdhAraNa) pradIpa samAna zrIvIraprabhune ane mArA gurUnA caraNakamaLane namIne dIrghaparyAyavALA ane navadIkSita paNa sAdhuone egya (sukhe nirvahI zakAya evA) niyame huM (semasuMdarasUri) kahIza-(1) gya niyamonuM pAlana karyA vagaranI pravajyA (dIkSA) pitAnuM udarapUraNa karavArUpa AjIvikA calAvavA mAtra phaLavALI thAya che, tethI evI dIkSA dhULeTInA rAjA (IlA) nA jevI sahu koIne hasavA gya bane che. (2) te mATe paMcAcAra (jJAna-darzana-cAritra-tapa-vIrya AcAra) nA arAdhana mATe lAcAdi kaSTarUpa niyame grahaNa karavA joIe ke jethI (AdarelI) pravrajyA saphaLa thAya. (3) temAM jJAna ArAdhanA mATe mAre haMmezAM pAMca mULa Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savijJasAyAgyaniyamakulaka 341 asi paDhatthaM, paNagAhAo lihemi taha niccaM / parivADIo paMca ya, demi paDhatANa paidiyahUM ||5|| vAsAsu paMcasayA, aDa ya misire ya tinni gimhaMmi / paidiyahaM sajjhAyaM, karemi siddhaMtaguNaNeNaM ||6|| paramiTThanavapayANaM, saya megaM paidiNaM sarAmi ahaM / aha daMsaNaAyAre, gahemi niyame ime sammaM // 7 // 4/ deve vaMde niccaM, paNa sakkatthaehiM ekavAramahaM | '' do tinniya vA vArA, paijAmaM vA jahAsati // 8 // gAthAo bhaNavI-ka'ThAgra karavI ane dararAja pAMca gAthAonI artha sahita gurU pAsethI vAcanA levI. (4) vaLI huM khIjAone bhaNavA mATe ha MmezAM pAMca gAthA pustakamAM lakhuM ane bhaNanArAone hamezAM paripATIthI (vidhipUrvaka vAcanAthI) pAMca pAMca gAthAe ApuM-(bhaNAvuM- artha dharAvuM vigere.) (5) vaLI siddhAMtapATha (gAthA vigere) bhaNavA vaDe varSARtumAM pAMcase, zizira RtumAM AThase ane grISmaRRtumAM traNase gAthA pramANa dararAja sajjhAyadhyAna sadaiva karUM. (6) paMca parameSThinAM navapadonu (navakAra mahAmaMtranuM) eka seA vAra huM sadAya raTaNa karUM. (darareAja eka AMdhI navakAravALI gaNuM) have huM danAcAranA A (nIcenA) niyamAne sArI rIte grahaNa karU chu. (7) pAMca zakrastava vaDe dararAja eka vakhata devavaMdana karUM, athavA be vakhata, traNa vakhata, ke pahAre paheAre (cAra vakhata) Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kriyA sUtrasanna aTTamIcaudasIsuM, savvANi vi ceiAI vaMdijjA | savve vi tahA muNiNo, sesadiNe ceiaM ikaM // 9 // paidiNa tinni vArA, jITUThe sAhU namAmi niameNaM / veyAvaccaM kiMcI, gilANa buDDhAiNaM kuvve ||10|| aha cAritAyAre, niyamaggahaNaM karemi bhAveNaM / vahimULanaLAnuM, vargo vattA vistha / / / / yathAzakti ALasarahita devavandana karUM. (zakti saMcAga pramANe jadhanyathI eka vakhata ane utkRSTathI 4 vakhata devavaMdana karUM. (8) 342 vaLI dareka aSTamI tathA caturdazInA divase je gAma nagaramAM hAuM tyAMnAM saghaLAM derAsarA juhAravAM, temaja saghaLA ya munirAjone vAMDhavA ane bAkInA divaseAmAM eka derAsare darzIna-caityavandanAdi avazya karavu. (9) ha MmezAM vaDIla sAdhuAne nizcayathI traNa vAra (trikALa) vandana karUM ja ane khIjA glAna (khImAra) tathA vRddhAdika munijaneAnI vaiyAvacca yathAzakti karUM. (sAdhvIe potAnA samudAyamAM dareka vaDIla sAdhvIne vandana karavu.) (10) have cAritrAcAra viSe nIce mujaba niyame bhAvasahita aMgIkAra karUM chuM. 1. iryAsamiti-vaDInIti-laghunIti karavA athavA AhAra-pANI vaheAravA jatAM-AvatAM Iyyasamiti pALavA mATe (jIvarakSA mATe) vATamAM vArtAlApa vigere karavAnuM huM va"tyAga karUM chuM. (raste cAlatAM khelIza nahi)- (11) Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savijJasAyAgyaniyamakulaka 343 apamajjiyagamaNammi, asaMDAsapamajjiu ca uvavisaNe / pAuMchaNayaM ca viNA, uvavisaNe paMcanamukkArA // 12 // ughADe muheNa, no bhAse ahava jattiyA vArA / mAne tattiyamittA, jogana nemi kamsanuM zA asaNe taha paDikkamaNe, vayaNaM vajje visesakajja viNA sakkIyamuvaci tahA, paDilehaMto na bemi sayA // 14 // annajale oid farre no dhovaNaM sakajjeNaM / agaliajalaM na vihare, jaravANIaM viseseNaM // 15 // divase STithI ke rAtrie daMDAsaNathI pUjyA pramAA~ vagara cAlyA javAya teA, aMga-paDilehaNA pramukha saDAsA ke Asana paDilehyA-pramA vinA esI javAya tA ane kaTAsaNA-kAMbaLI vinA jamIna upara besI javAya te (tatkALa) pAMca namaskAra karavA. (pAMca khamAsamaNu devAM athavA pAMca vAra navakAra mantranA jApa karavA.) (12) 2-bhASAsamiti-ughADe mukhe (muhapatti rAkhyA vinA) nahi ja evu, chatAM galatathI jeTalI vAra khulA mukhe khAlI jAuM teTalI vAra (iriyAvahIpUrvaka) eka legassanA kAussagga karUM. (13) AhAra-pANI vAparatAM temaja pratikramaNa karatAM koI mahattvanA kArya vinA kAine kAMI kahuM nahi, eTale ke keAI saMgAthe vArtAlApa nahi; e ja rIte mArI peAtAnI upadminI paDilehaNA karatAM huM kadApi meluM nahi.(vaDIlanA paDilehaNa vakhate kAraNe khelavuM paDe te jayaNA.) (14) 3-eSaNAsamiti-bInuM nirdoSa prANuka (nirjIva) Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 344 zramaNa kriyA sUtrasandarbha sakkIyamuvahimAI, pamajjinikkhivemi giNhemi / jai na pamajjemi tao, tattheva kahemi namukkAraM // 16 // jattha va tattha va ujjhaNi, daMDagauvahINa aMbilaM kunthe / sayamegaM sajjhAyaM, usmagge vA guNemi ahaM // 17 // mattagapariTThavaNammi a, jIvaviNAse karemi nivviyaM / avihIi vihariUNaM, pariThavaNe aMbilaM kubve // 18 // jala maLatuM hoya te mArA pitAnA mATe dhavaNavALuM jaLa huM grahaNa karuM nahi. vaLI aLagaNa (gaLyA vinAnuM jaLa huM lauM nahi ane jaravANI (gRhastha nItArIne taiyAra kareluM) te vizeSe karIne lauM ja nahi. (15) 4-AdAnanikSepaNasamiti-mArI potAnI upAdhi pramukha keIpaNa cIja pUMjI pramAIne (bhUmi upara) mUkuM temaja pUjI pramAjIne grahaNa karuM, tema pUjavA pramArjavAmAM gaphalata thAya che tyAM ja eka navakAra gaNuM. (16) dAMDo pramukha pitAnI upAdhi. jyAM tyAM (jema tema sUnIbhaLAvyA vinA) mUkI devAya te eka AyaMbila karuM athavA ubhA ubhA kAussaga mudrAe rahI ekaso zleka athavA se gAthA jeTalo kAussaga karuM. (17) 5-pAriThAvaNiyAsamiti-laghunIti ke zleSmavigerenuM bhAjana paraThavatAM kaI jIvane vinAza thAya te nivI karUM ane avidhithI (sedeSa) AhAra-pANI pramukha vaherI lAvavAthI tene pAThavavAM paDe te eka AyaMbila karuM. (18) Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa vijJasAyAgyaniyamakulaka aNujANaha jassuggaha, kahami uccAramattagaTThANe / taha sannADagalagajeAga - kappatiSpAi vosire tigaM // 19 // rAgamaye maNavaNe, ikkikkaM nivviyaM karemi ahaM / kAyakuciTThAe puNo, uvavAsaM aMbilaM vA vi ||20| biMdiyamAINa vahe, iMdiyasaMkhA karemi nivviyayA / bhayako hAivaseNaM, alIyavayaNaMmi aMbilayaM // 21 // paDhamAliyAI tu gahe. ghayAivatthUNa guruadiTThANaM / daMDagata paNagAI, adinnagahaNe ya aMbilayaM ||22| 345 vaDInIti (jhADA) ke laghunIti (pezAba) vigere karavAnA ke paraThavavAnA sthAne 'aNajANaha jassaggahA' prathama kahuM, temaja te laghuvaDInIti, dheAvAnu pANI, lepa ane Dagala (zuddhi mATenA IMTa, mATI, patthara vigerenA kakaDA) pramukha paravyA pachI traNa vAra 'vAsire' kahu. (19) traNaguptinA pAlana mATe-mana ane vacanathI rAgamaya (rAgAkuLa) vicArUM ke eTaluM teA huM eka nivI karUM ane jo kAyAthI kuceSTA thAya--unmAda jAge te upavAsa athavA Ayamila karUM (20) pahelA ahi'sAvratamAM-eindriyapramukha trasajIvanI virAdhanA-hiMsA mArA pramAdAcaraNathI thaI jAya te te te marelA jIvanI indriyA jeTalI nivIe karUM. bIjA vratamAM bhaya, krodha, lAbha ane hAsyAdikane vaza thaI asatya (asabhya) evu tA AyaMbila karUM. (21) trIjA vratamAM navakArazI vigeremAM ghI, dUdha, vigere Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kriyA sUtrasandarbha egitthIhiM vattaM na kare parivADidANamavi tAsi / rUpAvavA dhruva haiM, ve dvipa na jhAmi // 2 // pattagaTupparagAi, pannarasa uvariM Thave na ThAvemi | AhAgaNa caunhaM, roge vi a saMnihiM na kare || 24 // maharoge vi a kADhaM, na karemi nisAha pANIyaM na pibe / sAyaM doghaDiyANaM, majjhe nIraM na pibemi ||25|| vikArI vigai Adi vastuo gurUe joI hoya (mane vAparavAnI gurUe AjJA karI hoya) te ja vAparUM. (kAraNa ke- munine kAraNa vinA vigai vAparavAnuM vidhAna nathI) ane bIjA sAdhuenAM dAMDA tarapaNI vigere upakaraNA teonI rajA vagara lauM-vAparUM te Ayakhila karUM. (22) ceAthA vratamAM-ekalI strIe sAdhvIe saMgAthe vArtAlApa na karUM ane teene ekaleA (svatantra) bhaNAvuM nahi. pAMcamA vratamAM-eka varSa ceAgya (jeTalI ja) upadhi rAkhuM paNa ethI adhika na ja rAkhuM, (23) pAtrAM ane kAcalAM pramukha badhuM maLI mArA peAtAnA (tarIke) 5dara uparAMta rAkhuM nahi ane bIjAne rakhAvuM nahi. chUTyA vratamAM-azana, pAna, khAdima ane svAdimarUpa cAre prakAranA AhAranA (lezamAtra) sanidhi rAgAdika kAraNe paNa rAtre rAkhuM nahi. dararAja jarUra hoya te pramANe lAlu, vadhAre saMgraha na rAkhu. (24) 346 moTA roga thayA hoya tA paNa kavAtha na karuM-ukALe karAvIne vAparuM nahi. rAtri samaye jaLapAna paNa karUM nahi Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMviNasAdhu yogyaniyamaklaka 347 ahavatthamie sUre, kAle nIraM na karemi sayakAlaM / aNahArosahasaMnihI-mavI no ThAvemi vasahIe // 26 // tavaAyAre giNhe, aha niyame kaivae sasattIe / ogAhiyaM na kappai, chaTThAitavaM viNA jogaM // 27 // nivviyatiga ca aMbila-dugaM viNu no karemi vigymhN| vigaidiNe khaMDAi-gakAra niyamo a jAvajIvaM // 28 // ane sAMje chelI be ghaDImAM (sUryAsta pahelAMnI be ghaDInA kALamAM) pANI pIuM nahi, (be ghaDI pahelAM covihAra paccakakhANa karuM) te pachI bIjA azanAdika AhAranI te vAta ja zI ? arthAt sUryAsta pahelAM be ghaDI bAkI rahe tyAre sarva AhArane tyAga karuM. (25) athavA sUrya Athame chate sadAya jaLapAna na karUM (sUryAsta pahelAM ja sarva AhAra saMbaMdhI paccakakhANa karI lauM.) ane aNAhArI auSadhane saMnidhi paNa upAzrayamAM rAkhuM-rakhAvuM nahi. (ra6) tapAcArane viSe keTalAka niyame svazaktine anusAre grahaNa karuM chuM. temAM chaTha (eka sAthe be upavAsa) ke tethI vadhu tapa na karyo hoya, temaja gahana na karate heluM te mAre avagAhima (paphavA-vigaI) kape nahi. (27) lAgalagAM traNa nivIo athavA be AyaMbila karyA vinA huM vigaI (dUdha, dahI, ghI pramukha) vAparuM nahi ane vigaI vAparuM te divase paNa svAda mATe dUdha vigeremAM khAMDa vigere bheLavavAne niyama jAvajajIva sudhI pALuM. (28) Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kriyA sUtrasandabha nivviayAI na giNhe, nivtriyatigamajjhi vigaidivase a / vigaI no giNhemi a, dunni diNe kAraNaM muttaM // 29 // aTTamIcaudasI, kare ahaM nibbiyAI tinneva / aMbiladugaM ca kubve, upavAsaM vA jahAsati ||30|| davvakhittA gayA, diNe diNe abhiggahA gahe anyA / jIyammi jao maNiyaM pacchittamabhimgahAbhAve ||31|| bIriyAyAraniyame, giNhe keI avi jahAsati / LipaLAhArDaLa, bantha zinde ma (5) zuLa sayA rUA traNa nivI lAge lAga thAya tyAM sudhI temaja vigaI vAparavAnA divase paNa nivIyAtAM dravyo (pakvAnnAdi) grahaNa karUM nahi-vAparUM nahi, temaja koIpaNa tevA puSTa kAraNa vinA be divasa sudhI lAgaTa vigaI vAparUM nahi (29) ') pratyeka aSTamI ane caturdazIe upavAsa karUM, zaktinA abhAve che. Ayakhila, athavA traNa nivIe vigere svazakti pramANe karI ApuM. (30) 348 pratidina dravya--kSetra-kALa ane bhAvathI abhigrahe dhAraNa karavA. kAraNa--abhigraha na dhAre te prAyazcitta Ave.' ema zrIyatijItakalpamAM kahyuM che. (31) vIryAcAra saMbaMdhI keTalAka niyamA yathAzakti huM grahaNa karUM chuM. sadA saMpUrNa pAMca gAthA vigerenA artha huM grahaNa *karaNasittarImAM cAra bhedo abhigrahanA gaNelA che. te dareAja karavA yAgya hAvAthI AhArAdi saMjJAnA vijaya mATe sAdhue (gRhasthanA desAvagAsikanI jema) pratidina draSAdi abhigraho dhAravA, Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savijJasAdhuyAgyaniyamakulaka. 349 paNavAraM diNamajjhe, pamAyayaMtANa demi hiyasikkhaM / ghaNAM divemi ba, mattayaM sattvajJAdaLa phA cavIsa vIsaM vA, logassa karemi kAusaggammi | malayadA patiLa, sAyaM yAtri tamitte rUAA nidAipamAeNaM, maMDalibhaMge karemi aMbilayaM / niyamA karemi egaM, vissAmaNayaM ca sAhUNaM ||35|| sehagalANAINaM, viNA va saMghADayAisaMbaMdhaM / paDile haNamallagapari-ThavaNAi kuvve jahAsati || 36 // karUM. ochAmAM ochI pAMca gAthA gAkhuM, a karUM, bhaNAvuM vigere karuM. (32) (vaDIla tarIke) AkhA divasamAM sayama mArgomAM (dharmakAryamAM) pramAda karanArAone huM pAMca vAra hitazikSA (zikhAmaNa) ApuM ane laghu tarIke sarva vaDIla sAdhuonuM eka eka mAtraka (paraThavavAnuM bhAjana) paraThavI ApuM. (33) pratidivasa kakSaya mATe cAvIsa ke vIsa legasanA kAussagga karUM, athavA kAusaggamAM rahI sthiratAthI eTaluM sAyadhyAna karUM. (34) nidrAdika pramAda vaDe maMDalInA bhaMga thai jAya (pratikramaNu paDilehaNa svAdhyAyAdimAM judo paDu) tA eka AyaMbila karUM ane (karavA ceAgya vaDIla) sAdhuonI eka vakhata vizrAmaNA vaiyAvacca nizce karUM. (35) saMghADArdikanA kaze saManya na hoya te paNu laghu ziSya Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kriyA sUtrasandarbha sIvesi nigama, nisihIAvassiyANa vissaraNe / pAyApamajjaNe viya, tattheva kahemi namukAraM ||37|| bhayavaM pasAu kariu, icchA (cA) i abhAsaNammi vuDDhesu / phecchA ArAro, mu sAmu jagenuM rU savvatthavi khaliesaM micchAkArasta akaraNe taha ya / sayamannAu visarie, kahiyacvo paMcanamukkA ||39| buDDhassa viNA pucchaM, visesavatthaM na demi gihe vA / annaM pi a mahakajjaM buDDhaM pucchiya karemi sayA || 40 // (bAla) glAna sAdhu, pramukhanuM paDilehaNa temaja temanI kheLa pramukhanI kuMDIne paraThavavI vigere huM yathAzakti karIza. (36) 350 vasati (upAzraya)mAM praveza karatAM 'nisIhi' ane nIkaLatAM 'Avasahi' kahevI bhUlI jAu tathA gAmamAM pesatAM ke nIsaratAM paga pUjavA bhUlI jAuM tA yAda Ave tyAM ja navakAramaMtra gaNuM, (37) kAya prasa Mge vinati karatAM vRddha sAdhuone 'he bhagavan pasAya karI' ane laghu sAdhune 'icchakAra' eTale temanI IcchA anusAre, ema kahevu bhUlI jAuM ke sarvatra jyAre jyAre bhUla thAya tyAre tyAre 'micchAkAra eTale 'micchAmi dukkaDa' ema kahevuM bhUlI jAuM tA jyAre mane yAda Ave athavA kaI hitastrI saMbhArI Ape tyAre tatkALa mAre eka vAra navakAramantra gaNavA (38-39) vRddha (vaDIla)ne pUchyA vinA koI vizeSa sArI vastu Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 351 saMvijJasAdhu yogyaniyamakulaka. dubbalasaMghayaNANa vi, ee niyamA suhAvahA pAyaM / kiMci vi veraggeNaM, gihivAso chaDDio jehiM // 41 saMpaikAle vi ime, kAuMsakke karei no niame / so sAdunihitta-3mayamo muLayo karAra jassa hiyayammi bhAvo, thovo vi na hoi niymghnnmi| tassa ka(ga)haNaM niratthaya-masirAvaNi kUvakhaNaNaM va // 43 // (AhAra vastra pAtrAdi) bIjA pAsethI lauM nahi ane dauM paNa nahi tathA sadeva kaI meTuM kAma vRddha (vaDIla) ne pUchIne ja karuM, pUchayA vagara karUM nahiM. (40) zarIrane bAMdhe nabaLe che evA durbaLa saMdhayaNavALA paNa jemaNe kAMIka vairAgyathI gRhasthavAsa choDa che, teone -A upara jaNAvelA niyame prAyaH sukhethI pALI zakAya tevA (zubha phaLa denArA) che. (41). saMpratikALe paNa sukhe pALI zakAya evA A niyamane je Adare-pALe nahi, te sAdhupaNA thakI ane gRhasthapaNA thakI ema ubhayabhraSTa thaze jANo. (ra) jenA hRdayamAM ukta niyame grahaNa karavAne leza paNa bhAva na hoya tene A niyama saMbandhI upadeza kare e sirA (jyAM pANuM pragaTa thAya tema na hoya tevA sara) rahita sthaLe ku khodavA je nirarthaka-niSphaLa thAya che. athavA tene saMyamane svIkAra pANI vinAnI jamInamAM kuve che davA barAbara che. (43) Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa kriyA sUtrasandarbha saMghayaNakAlacaladUsamA - gyAlaMbaNAI ghittaNaM / savvaM ciya niamadhuraM, nirujjamAo pamuccati // 44 // bucchinno jiNakappo, paDimAkappo a saMpaI natthi / suddho a therakappo, saMghayaNAINa hANI ||45 // taha vi jai ea niyamA- rAhaNavihIe jaijja caraNammi / sammamuvauttacitto, to niyamArAhago hoI // 46 // ee savve niyamA, je sammaM pAlayaMti veraggA / tesiM dikkhA gahiA, sahalA sivasuhaphalaM dei // 47 // para vartamAnamAM saMghayasukhaLa, kALamaLa ane duHSamaArA vigere nabaLAM che' evAM hINAM Ala aneA pakaDIne purUSA rahita-pAmara hoya tevA jIveA ALasa-pramAdathI madhA niyamarUpI saMyamanI dhuMsarIne cheDI de che. (44) (sa'pratikALe) jinakalpa bucchinna thayeleA che, vaLI pratimAkalpa paNa atyAre vartatA nathI ane saMdhayaNArdikanI hAnithI zuddha sthavirakalpa paNa pALI zakAtA nathI, te paNu jo mumukSu jIva A niyamAnI ArAdhanA karavApUrvaka samyag uparyukta cittavALA thai cAritra pALavAmAM yatna (udyama) karaze, te te niyamA-nizce jinAjJAnA ArAdhaka thaze. (45-46) A sarve niyameAne je AtmAo vairAgyathI sArI rIte pALe che, ArAdhe che, temanI grahaNa karelI dIkSA saphaLa thAya che ane te zivasukha kuLane Ape che. (47) // samApto'yaM zramaNakriyAsUtra sandarbhaH // Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AND herates