Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ namo arihaMtANaM namo sighdhANaM namo AyariyANaM namo uvajajhAyANaM namo lee savva sAhuNaM eso paMca namukakAro savva pAvappaNAsaNo maMgalANaM ca savvesi paDhamaM havaI maMgalaM
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinAgama prakAzana yojanA pa. pU. AcAryazrI ghAMsIlAlajI mahArAja sAheba kRta vyAkhyA sahita DVD No. 2 (Gujarati Edition) :: yojanAnA Ayojaka :: zrI caMdra pI. dozI - pIeca.DI. website : www.jainagam.com
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ GNAPANA PRAGNA Olabeledelse SHRI NA SUTRA PART : 03 el usuly-1 221 : 09-03 GALL-03
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainAcArya-jainadharmadivAkara-pUjyazrI-ghAsIlAlajI-mahArAjaviracitayA prameyabodhinyAkhyayA vyAkhyayA samalaGkRtaM hindI-gurjara-bhASA'nuvAdasahitam // zrI-prajJApanAsUtram // (tRtIyo bhAgaH) niyojakaH saMskRta-prAkRtajJa-jainAgamaniSNAta-priyavyAkhyAni paNDitamuni-zrIkanhaiyAlAlajI mahArAjaH prakAzakaH dAmanagaranivAsi-zreSThizrIjagajIvanadAsa ratanazIbhAI pradatta-dravyasAhAyyena a. bhA. zve0 sthA0 jainazAstroddhArasamitipramukhAzreSThizrIzAntilAla maGgaladAsamAI-mahodayaH mu0 rAjakoTa DOASBANGE vikrama saMvat IsavIsan prathama-AvRttiH prati 1200 vIra-saMvat 2503 2033 1977 mUlyam-rU0 40-00
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya mATe khAsa sUcanA A sUtranA mUlapAThano svAdhyAya divasa ane rAtrinA prathama prahare tathA cothA prahare karAya che. (2) prAta:uSAkALa, sanyAkALa, madhyAhna, ane madhyarAtrimAM be-be ghaDI (48 miniTa) vaMcAya nahIM, sUryodayathI pahelAM 24 miniTa ane sUryodayathI pachI 24 miniTa ema be ghaDI sarvatra samajavuM. mAsika dharmavALAM strIthI vaMcAya nahIM temaja tenI sAme paNa vaMcAya nahIM. jyAM A strIo na hoya te oraDAmAM besIne vAMcI zakAya. (4) nIce lakhelA 32 asvAdhyAya prasaMge vaMcAya nahIM. (1) AkAza saMbaMdhI 10 asvAdhyAya kAla. (1) ulkApAta-moTA tArA khare tyAre 1 prahara (traNa kalAka svAdhyAya na thAya.) (2) digdAha-koI dizAmAM atizaya lAlavarNa hoya athavA koI dizAmAM moTI Aga lagI hoya to svAdhyAya na thAya. garjArava -vAdaLAMno bhayaMkara garjArava saMbhaLAya. gAjavIja ghaNI jaNAya to 2 prahara (cha kalAka) svAdhyAya na thAya. nirdhAta-AkAzamAM koI vyaMtarAdi devakRta ghoragarjanA thaI hoya, athavA vAdaLo sAthe vIjaLInA kaDAkA bole tyAre ATha prahara sudhI svAdhyAya nA thAya. (5) vidyuta--vijaLI camakavA para eka prahara svAdhyAya na thA. (6) cUpaka-zuklapakSanI ekama, bIja ane trIjanA divase saMdhyAnI prabhA ane caMdraprabhA maLe to tene cUpaka kahevAya. A pramANe cUpaka hoya tyAre rAtrimAM prathama 1 prahara svAdhyAya na karavo. (7) yakSAdIta-koI dizAmAM vIjaLI camakavA jevo je prakAza thAya tene yakSAdIpta kahevAya. tyAre svAdhyAya na karavo. (8) ghumika kRSNa-kAratakathI mahA mAsa sudhI dhUmADAnA raMganI je sUkSma jala jevI dhUmmasa paDe che tene dhUmikAkRSNa kahevAya che. tevI dhUmmasa hoya tyAre svAdhyAya na karavo. (9) mahikAzveta-zItakALamAM zvetavarNavALI sUkSma jalarUpI je dhummasa paDe che. te mahikAzveta che tyAre svAdhyAya na karavo. (10) rajauddaghAta-cAre dizAmAM pavanathI bahu dhULa uDe. ane sUrya DhaMkAI jAya. te rajauddAta kahevAya. tyAre svAdhyAya na karavo.
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ (2) audArika zarIra saMbaMdhI 10 asvAdhyAya (11-12-13) hADakAM-mAMsa ane rUdhira A traNa vastu agnithI sarvathA baLI na jAya, pANIthI dhovAI na jAya ane sAme dekhAya to tyAre svAdhyAya na karavo. phUTeluM iMDu hoya to asvAdhyAya. (14) maLa-mUtra--sAme dekhAya, tenI durgadha Ave tyAM sudhI asvAdhyAya. (15) smazAna--A bhUminI cAre bAju 100/100 hAtha asvAdhyAya. (16) caMdragrahaNa-jyAre caMdragrahaNa thAya tyAre jaghanyathI 8 muhUrta ane utkRSTathI 12 muhUrta asvAdhyAya jANavo. (17) sUryagrahaNa--jyAre sUryagrahaNa thAya tyAre jaghanyathI 12 muhUrta ane utkRSTathI 16 muhUrta asvAdhyAya jANavo. (18) rAjavyagrata-najIkanI bhUmimAM rAjAonI paraspara laDAI thatI hoya tyAre, tathA laDAI zAnta thayA pachI 1 divasa-rAta sudhI svAdhyAya na karavo. (19) patana-koI moTA rAjAnuM athavA rASTrapuruSanuM mRtyu thAya to teno agnisaMskAra na thAya tyAM sudhI svAdhyAya karavo nahIM tathA navAnI nimaNuMka na thAya tyAM sudhI UMcA avAje svAdhyAya na karavo. (20) audArika zarIra-upAzrayanI aMdara athavA 100-100 hAtha sudhI bhUmi upara bahAra paMcendriyajIvanuM mRtazarIra paDyuM hoya to te nirjIva zarIra hoya tyAM sudhI svAdhyAya na karavo. (21thI 28) cAra mahotsava ane cAra pratipadA-ASADha pUrNimA, (bhUtamahotsava), Aso pUrNimA (indra mahotsava), kArtika pUrNimA (skaMdha mahotsava), caitrI pUrNimA (yakSamahotsava, A cAra mahotsavanI pUrNimAo tathA te cAra pachInI kRSNapakSanI cAra pratipadA (ekama) ema ATha divasa svAdhyAya na karavo. (29thI 30) prAtaHkAle ane sabhyAkALe dizAo lAlakalaranI rahe tyAM sudhI arthAta sUryodaya ane sUryAstanI pUrve ane pachI eka-eka ghaDI svAdhyAya na karavo. (31thI 32) madhya divasa ane madhya rAtrie AgaLa-pAchaLa eka-eka ghaDI ema be ghaDI svAdhyAya na karavo. uparokta asvAdhyAya mATenA niyamo mUlapAThanA asvAdhyAya mATe che. gujarAtI Adi bhASAMtara mATe A niyamo nathI. vinaya e ja dharmanuM mUla che. tethI AvA AvA vikaTa prasaMgomAM gurunI athavA vaDIlanI icchAne AjJAne ja vadhAre anusaravAno bhAva rAkhavo.
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAdhyAya ke pramukha niyama (1) (3) isa sUtra ke mUla pATha kA svAdhyAya dina aura rAtrI ke prathama prahara tathA cauthe prahara meM kiyA jAtA hai| prAta: USA-kAla, sandhyAkAla, madhyAhna aura madhya rAtrI meM do-do ghaDI (48 miniTa) svAdhyAya nahIM karanA cAhie, sUryodaya se pahale 24 miniTa aura sUryodaya ke bAda 24 miniTa, isa prakAra do ghar3I sabhI jagaha samajhanA caahie| mAsika dharmavAlI striyoM ko svAdhyAya nahIM karanA cAhie, isI prakAra unake sAmane baiThakara bhI svAdhyAya nahIM karanA cAhie, jahA~ ye striyA~ na hoM usa sthAna yA kakSa meM baiThakara svAdhyAya kiyA jA sakatA hai| nIce likhe hue 32 asvAdhyAya-prasaMgo meM vA~canA nahIM cAhie(1) AkAza sambandhI 10 asvAdhyAyakAla (1) ulkApAta-bar3A tArA TUTe usa samaya 1 prahara (tIna ghaNTe) taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (2) digdAha--kisI dizA meM adhika lAla raMga ho athavA kisI dizA meM Aga lagI ho to svAdhyAya nahIM karanA cAhie / garjArava-bAdaloM kI bhayaMkara gaDagaDAhaTa kI AvAja sunAI detI ho, bijalI adhika hotI ho to 2 prahara (cha ghaNTe) taka svAdhyAya nahIM karanA caahie| nirghAta-AkAza meM koI vyantarAdi devakRta ghora garjanA huI ho athavA bAdaloM ke sAtha bijalI ke kaDAke kI AvAja ho taba ATha prahara taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie / vidyuta--bijalI camakane para eka prahara taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie yUpaka-zukla pakSa kI prathamA, dvitIyA aura tRtIyA ke dino meM sandhyA kI prabhA aura candraprabhA kA milAna ho to use yUpaka kahA jAtA hai| isa prakAra yUpaka ho usa samaya rAtrI meM prathamA 1 prahara svAdhyAya nahIM karanA cAhie (8) yakSAdIpta--yadi kisI dizA meM bijalI camakane jaisA prakAza ho to use yakSAdIpta kahate haiM, usa samaya svAdhyAya nahIM karanA cAhie / dhUmikA kRSNa-kArtika se mAgha mAsa taka dhuMe ke raMga kI taraha sUkSma jala ke jaisI dhUmasa (koharA) par3atA hai use dhUmikA kRSNa kahA jAtA hai isa prakAra kI dhUmasa ho usa samaya svAdhyAya nahIM karanA cAhie /
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ (2) mahikAzveta--zItakAla meM zveta varNavAlI sUkSma jalarUpI jo dhUmasa par3atI hai vaha mahikAzveta kahalAtI hai, usa samaya svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (10) rajodghAta--cAroM dizAoM meM teja havA ke sAtha bahuta dhUla uDatI ho aura sUrya Dha~ka gayA ho to rajodghAta kahalAtA hai, usa samaya svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (9) aitihAsika zarIra sambandhI 10 asvAdhyAya -- (11,12,13) hADa-mAMsa aura rudhira ye tIna vastue~ jaba taka agni se sarvathA jala na jAe~, pAnI se dhula na jAe~ aura yadi sAmane dikhAI deM to svAdhyAya nahIM karanA cAhie / phUTA huA aNDA bhI ho to bhI asvAdhyAya hotA hai / (14) (15) (16) mala-mUtra - sAmane dikhAI hetA ho, usakI durgandha AtI ho taba-taka asvAdhyAya hotA hai / I zmazAna -- isa bhUmi ke cAroM tarapha 100 - 100 hAtha taka asvAdhyAya hotA hai / (19) candragrahaNa--jaba candragrahaNa hotA hai taba jaghanya se 8 muhUrta aura utkRSTa se 12 muhUrta taka asvAdhyAya samajhanA cAhie | (17) sUryagrahaNa - jaba sUryagrahaNa ho taba jaghanya se 12 muhUrta aura utkRSTa se 16 muhUrta taka asvAdhyAya samajhanA cAhie / (18) rAjavyudgata -- najadIka kI bhUmi para rAjAoM kI paraspara lar3AI calatI ho, usa samaya tathA lar3AI zAnta hone ke bAda eka dina-rAta taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie / patana -- koI bar3e rAjA kA athavA rASTrapuruSa kA dehAnta huA ho to agnisaMskAra na ho taba taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie tathA usake sthAna para jaba taka dUsare vyakti kI naI niyukti na ho taba taka UMcI AvAja meM svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (20) audArika zarIra -- upAzraya ke andara athavA 100 - 100 hAtha taka bhUmi para upAzraya ke bAhara bhI paJcendriya jIva kA mRta zarIra par3A ho to jaba taka vaha nirjIva zarI vahA~ par3A rahe taba taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (21 se 28) cAra mahotsava aura cAra pratipadA - ASAr3hI pUrNimA ( bhUta mahotsava), Aso pUrNimA (indriya mahotsava), kArtika pUrNimA ( skandha mahotsava), caitra pUrNimA (yakSa mahotsava) ina cAra mahotsavoM kI pUrNimAoM tathA usase pIche kI cAra, kRSNa pakSa kI cAra pratipadA (aikama) isa prakAra ATha dinoM taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie /
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ (29 se 30) prAta:kAla aura sandhyAkAla meM dizAe~ lAla raMga kI dikhAI deM ta taka arthAt sUryodaya aura sUryAsta ke pahale aura bAda meM eka-eka ghar3I svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (31 se 32) madhya divasa aura madhya rAtrI ke Age-pIche eka-eka ghar3I isa prakAra do ghar3I svAdhyAya nahIM karanA cAhie / uparokta asvAdhyAya sambandhI niyama mUla pATha ke asvAdhyAya hetu haiM, gujarAtI Adi bhASAntara hetu ye niyama nahIM hai / vinaya hI dharma kA mUla hai tathA aise vikaTa prasaMgoM meM gurU kI athavA bar3oM kI icchA evaM AjJAoM kA adhika pAlana karane kA bhAva rakhanA cAhie /
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ prajJApanAsUtra bhAga uThI viSayAnubhaziSThA anu. viSaya pAnA naM sAtavAM zvAsapA 1 nairayiThAThioM / urazvAsaniHzvAsaSThA ni3pArA AThavAM saMjJApaTa 2 saMjJApaghchA ni3pArA 12 navavAM yonipaTa 3 yonipaTA ni3pAyA 4 yoni vizeSaThA ni3pArA 5 bhanuSyayonivizeSa ThA ni3pAyA savAM yarabhAyarabhapaha wa 6 yarabhAyarabhatvaSThA ni3pA 7 yarabhAyarabhAhi malapamahatvaSThA ni3pAyA 8 saloTha Ahiche yarabhAyarabha The mapa satva chA ni3pAyA 8 parabhAzu AhiyarabhAyarabhatva chA ni3pArA 10 dvipradezI sTaMdha The yarabhAyarabhatvaSThA ni3pArA 11 saMsthAnachA ni3pArA 12 chavAhiyarabhAyarabhaThA ni3paa| Wom <0 0 73 gyArahavAM bhASApaTa 13 bhASApachA ni3pArA 14 vayanavizeSaSThA ni3pArA zrI. prazAnA sUtra : 3
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ anu. viSaya pAnA naM 15 bhASATheThArAvAhiSThA ni3pAyA 16 va bhASapaneThA jthana 17 bhASA zata bhASA De praThAra chA thana 18 bhASA dravyagraharA chA ni3pAyA 18 nairayiSThoM bhASAdravya grahAThA ni3pArA 20 bhASA dravya The nisarSana ThA ni3pArA 21 vayana sva3pa DA ni3pArA 22 bhASA meghavizeSa chA jthana 104 113 116 119 139 141 144 146 mArahavAM zarIra paTa 23 zarIra praSThAroM chA ni3pArA 24 audyAriThAhizarIra vizeSa chA ni3pArA 25 nAraThAhiThoM aughArichAhizarIroM chA ni3pAyA 26 asurAbhAra Adi ThoM De audyAriThATi zarIra chA ni3pArA 27 pRthvIThAyiSThAhiThoM che audyArichAhizarIra chA ni3pArA 28 pratara pUrA chA ni3pArA 148 1pa1 1pa9 162 164 169 terahavAM parizAbhapaha 28 parizabhana The sva3pa chA ni3pArA 30 gati parizAbhAThiThA ni3pArA 31 ava pariyAbhaThA thana 178 182 192 caudahaai kaSAyapada 32 uSAyoM sva3paThA jthana 33 chodhauSAya De vizeSabheToM chA jthana 197 200 paMdrahavAM chandriyapaTa u4 viSayArtha saMgraha 207 zrI prajJApanA sUtra : 3
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ anu. viSaya pAnA naM 208 211 21pa 223 upa chandriyoM sva35 ThAnthana u6 chandriyoM The avagAhanaSThA ni3pA u7 nairayiSThAchindriya Ahi ThA ni3pArA 38 spRSTa dvAra ThA ni3pArA 38 chandriyoM ke viSaya paribhAA hA ni3pAyA 40 anagArAhi viSayasaMbaMdhI jthana 41 pratinibhya viSaya: ni3pAyA 42 aDhatIndriya viSayajthana ThA ni3pArA 236 237 paMdrahave pachATusarA deza 43 ThUsare dezArtha saMgraha gAthA ThA ni3pArA 44 chandriyopayaya saMbaMdhI jthana 45 chandriya The savAyAhi ThA ni3pArA 46 chandriyAhiThA ni3pArAma 47 bhAvendriya chA ni3pArA 244 246 2para 2pa7 284 solahavAM paha 288 293 48 prayogaparibhA ThA ni3pArA 48 chava prayoga uA ni3pAyA 50 va prayoga meM viSThasaMyoga chA ni3pArA 51 va prayoga meM yatuSThasaMyoga chA ni3pArA 52 gatiprapAta ThA ni3pA 43 siddha kSetropapAtAhiThA ni3pAyA u06 314 318 324 sabhAsa zrI prshaan| sUtra : 3
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ vairayikAdikoM ke ucchvAsaniHzvAsakA nirUpaNa sAtamuM uvAsa pada zabda -(nepALa) maMte ! vakrutta bALamaMtti vA pALamaMti vA) he bhagavan ! nAraka keTalA kALe ucchvAsa le che temaja nizvAsa le che ? (jhalayaMti vA nIsamaMti vA ?) ucchvAsa ane nIzvAsa le che ? (nocanA ! satata saMtayAmeva bALamaMtti trA, vALamaMti vA' jhasayaMti vA, nAsati vA ?) he gautama ! sadAsaCdA ja u^vAsa ane nizvAsa letA rahe che (asumarAkha mate ! vAtta bALamaMti vA, vALamati vA, sayaMti vA, nIsamaMti 7 ?) huM bhagavAn ! asurakumAra keTalA kALe ucchavAsa le che ane nizvAsa le che ? (poyamAM ! naLAM sattaLuM thovALuM) he gautama ! jaghanya sAta stAkamAM (meLa sAtine zamsa vavasta AnamaMtti vA nAva nIrasaMti vA) utkRSTa sAtireka pakSamAM ucchvAsa ane nizvAsa le che, (nAgakumArANaM bhaMte ! kevai kAlassa ANamaMti vA, pANamaMti vA, UsasaMti vA, nIsa. saMti nA ?) he bhagavan! nAgakumAra keTalA kALe ucchavAsa ane nizvAsa le che ? (pothamAM ! barLaLa sattaLuM thovALa)huM gautama ! jaghanya sAta stakamAM (komeLa muhUttapuduttarana) utkRSTa mudbhUta pRthakatvamAM (DyuM nAva thaLiyamArALa)e ja prakAre stanitakumArA sudhI kahevu' joI e. (puviAcALa aMte ! varjAimsa bALati vA, pALamaMti vA, lAva nIsayaMti vA ?) he bhagavan! pRthvIkAyika keTalA kALe ucchvAsa ane nizvAsa le che ? (jocamA! vemAcA bALamatiyA gAva nIsaMti vA?) he gautama! vimAtrA aniyata kALathI ucchavAsa ane nizvAsa le che (I nA maLUssA) eja prakAre yAvat manuSya (vALamatA nA nA mArA) vAna-vyantara nAgakumAranI samAna (jJosiyALa mane ! devACbALatiyA gAva nIsamaMti va?) huM bhagavan ! jyAtiSka deva keTalA kALamAM zvAsa-ucchvAsa le che ? (poyamA ! naLeLa mudutapuduttarasa znosena vi muruttavunnuttaR) he gautama ! jaghanya muhUta pRthakatva utkRSTa paNa muhU pRthakatva (jJAva nIrasaMti) yAvat nizvAsa le che (vemAniyALa mate ! vayApta zALamatiyA, nAva nIlamaMti vA) he bhagavan! vaimAnika devA keTalA kALamAM ucchvavAsa ane niHzvAsa le che ? (noyamA ! goLa muddatta zrI prajJApanA sUtra : 3 1
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttara ko terIsANa paravA nAva nI jayaMti) he gautama! jaghanyathI muhUrta pRthakatvamAM ene utkRSTathI tetrIsa pakSamAM nizvAsa le che. soktavALe mare ! verUrisa kAmati vA kAra nIyaMti vA ?) he bhagavan ! saudharma kalpanA de keTalA kALamAM zvAsa-uchUzvAsa le che (locamA ! jaum muddatta gzttAsa 33 voE paravA nAva nIrakSeti) he gautama ! jaghanyathI muhUrta pRthakatvamAM ane utkRSTa be pakhavADiyAmAM yAvat nizvAsa le che (phALavALe aMte ! vagcAimsa bALamaMti vA nAva nAsaMti vA) he bhagavana! IzAna deva keTalA kALamAM zvAsa-ucchavAsa le che? (jo mA ! kaooo pArivArika muduttavuduttara vo AMtarajA rad paravALuM) he gautama! jaghanyathI sAtireka arthAt kaMIka vadhAre muharta pRthakatvamAM ane utkRSTathI sAtireka be pakhavADiyAmAM (kAva rItasaMti zA) yAvata nizvAsa le che. (rAyunAvALuM ane ! devaphAIrasa gALamaMti vA nAva nasalaeNri vA?) he bhagavana! sanatakumAra deva keTalA kALamAM vAsa-uDDavAsa le che? joya! nahaomLa loNuM jaFravA, koI sattae vi) he gautama! jaghanya be pakSamAM utkRSTa sAta pakSamAM (nAva nIravaMti) yAvat nizvAsa le che (nahiM revALe mare! rUIsTara gALamaMti vA nAva nIyaMti vA) he bhagavan ! mahendra ka95nA deva keTalA kALamAM zvAsa ucchavAsa le che? (cama7gmoi sApha rojhuM vALuM, koi sAphAM sattANuM nAva nIravaMti vA) he bhagavan! mahendra kalpanA deva keTalA kALamAM zvAsa-nizvAsa uThThavAsa le che (noramA ! gaomi RAre vo FsthAmAM koi nA sattaNuM karavAnuM nava niyaMti vA) he gautama! jaghanya sAtireka be pakSamAM, utkRSTa sAtireka sAta pakSemAM zvAsa-uchUvAsa le che. (vaMmohevA mete ! vAsTara gALamaMti vA nAva nIyaMti vA) he bhagavana! brahmaleka kalpanA deva keTalA kALamAM zvAsa-ucchazvAsa le che? (nomA ! koi sattaNuM pakavA koNe sae; nAva nIsamaMti vA?) he gautama ! jaghanya sAta pakSomAM utkRSTa dasa pakSethAM yAvat nizvAsa le che (caMtAvALuM maMte ! varUcIsTara thoLamaMti vA jAva nIyaMti vA?) he gautama! lAntaka deva keTalA kALamAM yAvat zvAsa le che? (royamA! kagomLa huM pUari so seLa rajuM ghaNA jAva nIrAMti) he gautama! jaghanya daza pakSomAM, utkRSTa cauda pakSemAM yAvat nizvAsa le che zrI prajJApanA sUtra : 3
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ T (mAthulA revALa mate ! jaivacArula bALamaMtivAnA nIlamaMti ?) he bhagavan ! mahAzukra kalpanA deva keTalA kALamAM yAvat nizvAsa le che ? (noyamA ! navoLa sad paravALuM, chole sattasaMgyuM paravALuM nAva nosaskRti) he gautama ! jaghanya cauda pakSeAmAM, utkRSTa sattara pakSamAM yAvat nizvAsa le che (sadEArA phevALa mate ! vacANa bALamaMti nA nAva nIlayaMti vA) he bhaga van ! sahasrAra kalpanA deva keTalA kALamAM ucchvAsa yAvat nizvAsa le che ? (jocamA ! goLa sattarasaj vALa ugnoseLa aTThAsad pavavAnuM lAva nIyaMti) he gautama ! jaghanya sattara pazcAmAM, utkRSTa aDhAra pakSeAmAM yAvat nizvAsa le che (aLacartuvALa mate ! vadyAsta gAmati jJAnIsasaMti vaTM?) huM bhagavan! Anata kalpanA deva keTalA kALamAM yAvat nizvAsa le che. (noyamA ! naLekhkha dular vALAM, zelenaM mULavIsAi palALa, nAva nIskRti vA) he gautama ! jaghanya aDhAra pakSAmAM, utkRSTa ogaNIsa pakSAmAM yAvat nizvAsa le che (jaLacavuMvALa maMte ! vacAtta bAvanIyaMti vA ?) he bhagavan ! prANata 5nA deva keTalA kALamAM yAvat nizvAsa le che (noyanA ! nonuM mULavIlANa pavavAnuM gnomeLa vIsAppavALuM) he gautama ! jaghanya egaNIsa pakSomAM utkRSTa vIsa pakSomAM (jJAva nIlapati) yAvat nizvAsa le che (ALayevALa mate ! vacArula nAva nIrasaMti vA ?) he bhagavan! AraNu kalpanA deva keTalA kALamAM yAvat nizvAsa le che ? (noyamA ! nameLa nIlA vALa, komena vIsANa vALa nAva nIlamaMtti) huM gautama ! jaghanya vIsa pakSomAM, utkRSTa ekavIsa pakSomAM yAvat nizvAsa le che (ajjuyarevAna jevacAruAE nAva nIlamaMtti yA ?) he bhagavan ! azruta kalpanA deva keTalA kALamAM yAvat nizvAsa le che ? (noyamA ! dLelAM vIsApavALuM, nAva zetenuM vAvIsAtvavALa nAva nIcayaMti vA ?) he gautama! jaghanya ekavIsa pakSomAM, utkRSTa khAvIsa pakSomAM yAvat nizvAsa le che (iiddhiiddhamanevigahevAnuM maMte ! vecANa nAva nIlasaMti vA) adhastana adhastana caiveyakanA deva, huM bhagavana keTalA kALamAM yAvat nizvAsa le che ? (joyo! nagena zrI prajJApanA sUtra : 3 3
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAvInag Faa, kolai tevA vALa vAva nItaraMti vA) he gautama ! jaghanya bAvIsa pakSomAM, utkRSTa tevIsa pakSomAM yAvat nizvAsa le che (krimamami vinavA maMte ! devaphacatra vAva nImavaMti vA ?) he bhagavan! adhastana madhyama raiveyakanA deva keTalA kALamAM yAvat nizvAsa le che? (jo ! Tumi tevI paLa, vRkSojuM varavI vavaraNa kAra nIvaMti dA) he gautama ! jaghanya tevIsa pakSomAM, utkRSTa covIsa pakSamAM yAvat nizvAsa le che. (iikramakavarivivALuM paMte ! varcasTasa kAra nIsataMti vAra) he bhagavan! adhastana uparitana daiveyaka deva keTalA kALamAM yAvat nizvAsa le che (lo! gaLe ravInA ghA, vRkSoLa, paLavInA nIyaMti vA) he gautama! jaghanya vIsa pakSamAM, utkRSTa pacIsa pakSemAM yAvat nizvAsa le che (narSAihiTrimoviyavALuM mete ! vaphAsTa lAva nIti vA?) he bhagavan! madhyama adhastana raiveyakanA deva keTalA kALamAM yAvat nizvAsa le che (norama! of TwvInA pAnaM voleLa charthInA vivAAM nAva nIravaMti) he gautama jaghanyathI paccIsa pakSomAM ane utkRSTathI chavvIsa pakSemAM yAvat nizvAsa le che. (makinnamallivijhanavA maMte ! varUvAjha nAva nItalaiMti vA?) he bhagavana! madhyama-madhyama vaiveyakanA deva keTalA kALamAM yAvat nizvAsa le che ? (joyA! na chatrInA gharavA, kole, sattAvIsa paravA nAva nIti va) he gautama ! jaghanya chavIsa pakSeAmAM, utkRSTa sattAvIsa pakSemAM yAvat nizvAsa le che (makittama varimovijhAvA mane ! chevaphA sAva nIrAMti vA) madhyama upari. tana veyakanA deva bhagavad ! keTalA kALamAM yAvat nizvAsa le che (nocanA! satAvIsA vALa, kannose bAvIsAha pALuM gAva nIrasaMti vA) he gautama ! jaghanya sattAvIsa pakSeAmAM, utkRSTa aThAvIsa pakSemAM yAvat nizvAsa le che (variddhivinavA mate ! vaDhI nAva nIyaMti va) he bhagavana! uparitana-adhastana praveyakane deva keTalA kALamAM yAvat nizvAsa le che? (yanA naE zrI prajJApanA sUtra : 3
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ chAM aThThAvIsANapavALa, koseLa mULatIsA, vastrALa jJAva nIsasaMti vA) huM gautama ! jaghanya aThAvIsa pazcAmAM, utkRSTa egaNutrosa pakSeAmAM yAvat nizvAsa le che (mizcimIvignavALuM maMte ! vacAruAE nAva nIsamaMti vA?) he bhagavan ! uparitana madhyama veyakanA deva keTalA kALamAM cAvat nizvAsa le che ? (noyamA ! naLeAM mULatIsANa valoLa, kAlena tIsAd pavALa jJAva nIsasaMti vA) he gautama ! jadhanya AgaNatrIsa pakSAmAM, utkRSTa tIsa padmAmAM yAvat nizvAsa le che (miminovijJAvAna mate ! pacAsa nAvanInta vA) huM bhagavan! uparitana--uparitana greveyaka deva keTalA kALamAM yAvat nizvAsa le che ? (poyamA ! naLAM tIsArvavALa', 'meLa', 'tIsArvavALa, nAva nIsamaMti vA) he gotama ! jaghanya tIsa pakSomAM, utkRSTa ekatrIsa pakSomAM yAt nizvAsa le che (vijaya vejayanta jayaMta aparAjitavimANesu devANaM bhaMte! kevaiyakAlarasa jAva nIsasaMti vA ? ) he bhagavan ! vijya, vaijayanta, jayanta ane aparAjita vinAnAnA deva keTalA kALamAM yAvat nizvAsa le che ? (noyamA ! gadoLa tIlA pavALAM koleLa' tettIlAl palALa nAva nIsamaMti vA) hai gautama ! jaghanya ekatrIsa pakSomAM utkRSTa tetrIsa pakSomAM yAvat nizvAsa le che (savaduSiddhayevALa aMte ! cAhasa nAva nIsakRti vA ?) he bhagavan ! sarvAM siddha vimAnanA deva kelA kALamAM yAvat nizvAsa le che ? (camA ! e gamachuzolena tettIlANa palALa nAva nakSati nA) he gautama ! ajaghanya anuSkRSTa tetrIsa pakSeAmAM yAvata nizvAsa le che (ph dU jaLavaLA sattama jhalAsavayaM samatta) e prakAre prajJApanAmAM sAtamuM uchvAsa pada samAsa / TIkA -pahelA prANiyAnA upapAta, viraha AdinI prarUpaNA karAi che, have je prANI nAraka Adi paryAyamAM utpanna thayA che ane prANApAna paryAptithI paryApta che teo keTalA kALa pachI ucchavAsa nizvAsa le che, e prarUpaNA karAya che zrI prajJApanA sUtra : 3 5
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ an prANane, dhAtuthI Aph upasa lAgatAM Ananti' rUpa bane che 'pra' upasa adhika lAgatA "prANanti" rUpa siddha thAya che, 'kriyat kAlasya' e SaSThI vibhaktinA prayAga paMcamI athavA tRtIyAnA amAM thayA che. zrI gautamasvAmI prazna kare cheH-De bhagavan nAraka jIva keTalA kALathI athavA keTalA kALamAM zvAsa le che, ane nizvAsa mUke che arthAt ucchvAsa le che ane nizvAsa mUke che ? ahI 'Ananti' ane prANanti, A banne kriyApadonA ane 'ucchvasanti' tathA 'ni:zvasanti' ane 'prANanti' nA artha antaramAM sphurati thanArI ucchvAsa nizvAsa kriyA che ane 'ucchvasanti' tathA 'niHzvasanti' pothI bahAra thanArI kriyA samajavI joIe. zrI bhagavAn uttara Ape che:-he gautama! nAraka jIva sadA-sarvadA nirantara satata ucchvavAsa ane nizvAsa letA rahe che. nAraka jIva atIva duHkhI thAya che, e kAraNe nirantara temanA ucchvAsa-nizvALa cAlu rahe che. eka paNa samayanu vacamAM vyavadhAna nathI thatuM A prakaraNamAM 'Ananti' padmanA vAraMvAra prayoga karIne ziSyanA vacananA prati Adara pradarzita karelA che, kemake je ziSyeAnA vacanAnA gurU dvArA Adara karAya che, temane sa MtASanI prApti thAya che. te ziSyeAnA vacana paNa Aya samajAya che. zrI gautamasvAmI:hai bhagavat asurakumAra keTalA kALamAM ucchvAsa le che ? zrI bhagavAn :-he gautama! jaghanya sAtastakAmAM ane utkRSTa kAMika vizeSa eka pakhavADiyAmAM ucchvAsa ane nizvAsa le che tApa e che ke jaldIthI jaldI ucchvAsa nizvAsa le te sAta stAkanA anantara ane lAMkhathI lAMkhAmAM ucchvAsa--nizvAsa le te kaMika sabhya adhika eka pakSamAM ucchvAsa-nizvAsa le che. devAmAM ucchvAsa-nizvAsanA niyama A che ke je devanI Ayu jeTalA sAgaropamanI hAya che, teTalA ja pakhavADiyAmAM ucchvAsa-nizrvAsa le che asurakumAreAnI utkRSTa sthiti kaMika vizeSa eka sAgaropamanI che, tethIja ukta niyamanA anusAra kaMika adhika eka pakSamAM te ucchvAsa-nizvAsa le che. zrI gautamasvAmI :-he bhagavan ! nAgakumAra keTalA kALamAM ucchvAsa-nizvAsa le che ? zrI bhagavAn :-he gautama ! jaghanya sAta stakAmAM ane utkRSTa muhUta pRthakatvamAM arthAt e muhUrtIthI laIne navamuhUrtanA anantara ucchvAsa-nizvAsa le che. nAgakumArAnI samAnaja suvarNa kumAra, agnikumAra, vidyumAra, udadhikumAra,dvIpakumAra, dikakumAra, pavanakumAra ane stanitakumAra paNa jaghanya sAta stakAmAM ane utkRSTa muhUta pRthakatvamAM ucchvAsa nizvAsa le che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan ! pRthvIkAyika jIva keTalA samaya pachI ucchvAsa nizvAsa le che ? zrI bhagavAn :-he gautama ! vimAtrA-viSamamAtrAMthI teo ucchvAsa-nizvAsa le che arthAt temanA ucchvAsa-nizvAsanA virahanA keAi kALa niyata nathI. pRthvIkAyikAnI jema zrI prajJApanA sUtra : 3
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ manuSyA sudhI samajI levA joie, arthAt apkAyika, teja:kAyika, vAyukAyika, vanaspatikAyika, vikalendriya, paMcendriya, tiyA~ca ane manuSyamAM badhA vimAtrAthI ja ucchvAsa nizvAsa le che. vAnabhyantaranA ucchavAsa-nizvAsa nAgakumArenI samAna samajI levA joI e zrI gautamasvArmI : he bhagavan ! yAtiSTha deva keTalA kALanA pachI ucchvAsanizvAsa nu che ? zrI bhagavAn :-he gautama ! janmyAtiSTadeva jaghanya muhUta pRthakatvamAM ane utkRSTa paNu muhUta pRthakatvamAM ucchvAsa-nizvAsa le che. devAmAM je deva jeTalA adhika AyuvALA hAya che, te teTalA ja adhika sukhI hoya che ane je jeTalA vadhAre sukhI hAya che, temanA ucchvAsa-nizvAsanA virahanA kALa eTalA ja adhika hoya che, kemake ucchvAsa nizvAsanI kriyA du:kha rUpa che. e rIte jema jema AyunA sAgaropamanI vRddhi thAya che. teTalA teTalA zvAseAsa virahanA pakSemAM paNa vRddhi thAya che. A abhiprAyathI zrI gautama prazna kare che--he bhagavan ! vaimAnika dhruva keTalA kALamAM ucchavAsa-nizvAsa le che? zrI bhagavAna :-De gautama! jaghanya muhUta pRthakatvamAM ane utkRSTa tetrIsa pakhavA DIyAmAM vaimAnika dhruva ucchvAsa-nizvAsa le che, kemake vaimAnikenI utkRSTa sthiti tetrIsa sAgaropamanI che, tethI ja temanA ucchvAsa nizvAsanA virahanA kALa paNa tetrIsa pakSakahela che. zrI gautamasvAmI :-he bhagavan ! saudha kalpanA deva keTalA kALa pachI ucchvAdsa nizvAsa le che ? zrI bhagavAn :-De gautama! jaghanya muhUrta pRthakatva ane utkRSTa e pakSeAnA pachI ucchvAsa-nizvAsa le che. saudharmAM 5nA devAnI utkRSTa sthiti e sAgaropamanI che, tethI temanA ucchvAsanizvAsanA virahu kALa e pakSa kahyo che. zrI gautamasvAmI :-he bhagavan ! izAna kalpanA deva keTalA kALamAM ucchvAsa nizvAsa le che ? zrI bhagavAn :-he gautama ! jaghanya sAtireka arthAt ki Mcit adhika muhUta pRtha tvamAM ane utkRSTa sAtireka e pakSemAM ucchvAsa-nizvAsa le che. IzAna kalpanA devAnu Ayu sAtireka e sAgarApamanu' che, tethI tamanA ucchvAsa-nizvAsanA viraha kAla sAtireka e pakSa kahela che. zrI gautamasvAmI :-he bhagavan! sanakamAra kalpanA dhruva keTalA kALamAM mat zrI prajJApanA sUtra : 3 7
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ keTalA kALanA pachI ucchavAsa nizvAsa le che? zrI bhagavAna -ku gautama ! jaghanya be pakSeAmAM ane utkRSTa sAta pakSemAM uzvAsa nizvAsa le che. sanakumAra devenuM AyuSya utkRSTa sAta sAgaropamanuM kahyuM che. tethI temanA ucchavAsa nivAsane viraha kALa sAta pakSane kahyo che. - zrI gautamasvAmI -he bhagavan! mahendra kalpanA deva keTalA samaya pachI ucchavAsa nizvAsa le che? zrI bhagavAna -he gautama! jaghanya sAtireka be pakSeAmAM ane utkRSTa sAtireka sAta pakSamAM ucchavAsa-nizvAsa le che. mahendra kalpanA devenuM utkRSTa Ayu sAtireka sAta pAnuM che, tethI temanA ucchavAsa-nizvAsane virahakALa paNa sAtireka sAta pakSa kahe che, zrI gautamasvAmI - he bhagavana ! brahmaleka kalapanA deva keTalA pakSamAM ucchavAsanizvAsa le che? zrI bhagavAn -he gautama ! jaghanya sAta pakSomAM, utkRSTa daza pakSomAM ucchavAsanizvAsa le che. brahmaleka kalpanA devenI utkRSTa sthiti daza sAgaropamanI che, tethI temanA ucchavAsa-nizvAsane viraha kAla daza pakSone kahelA che. zrI gautamasvAmI - he bhagavan! lAntaka kalpanA deva keTalA kALa pachI upavAsa nizvAsa le che? zrI bhagavAna -he gautama ! jaghanya daza pakSenA ane utkRSTa cauda pakSenA pachI uzvAsa-nizvAsa le che. lAntaka devenI utkRSTa sthiti cauda sAgaropamanI che, tethI temanA uzvAsa-nizvAsanA virahane kALI cauda pakSa kahe che. - zrI gautamasvAmI -he bhagavana ! mahAzuka kalpanA deva keTalA kALa pachI ucchavAsa nizvAsa le che? zrI bhagavAna -he gautama ! jaghanya cauda pakSamAM, utkRSTa sattara pakSemAM uchUzvAsa nizvAsa le che. mahAzuka kalpanA devenI utkRSTa sthiti sattara sAgaropamanI che, e kAraNe emanA uavAsa nizvAsane viraha kAla paNa sattara sAgaropamane kahela che. - zrI gautamasvAmI - he bhagavan ! sahastrAra kalpanA deva keTalA kALa pachI ucchavAsa nizvAsa le che? zrI prajJApanA sUtra : 3
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI bhagavAna ! he gautama ! jaghanya sattara pakSe pachI ane utkRSTa aDhAra pakSe pachI ucchavAsa-nizvAsa le che. sahastrAra kalpanA devenI utkRSTa sthiti aDhAra sAgaropamanI che. tethI temanA ucazvAsa-nizvAsane viraha kALa paNa aDhAra sAgaropama kahe che. zrI gautamasvAmI -he bhagavan ! Anata ka95nA deva keTalA kALa pachImAM ucchavAsa nizvAsa le che. zrI bhagavAna :- gautama! jayanya aDhAra pamAM ane utkRSTa egaNIsa pakSemAM ucchavAsa-nizvAsa le che. zrI gautamasvAmI - he bhagavan! prANI kalpanA deva keTalA kALa pachI ucchavAsanizvAsa le che? zrI bhagavAna he gautama! jaghanya ogaNIsa pakSemAM, utkRSTathI vIsa pakSamAM prANata kalpanA deva ucchavAsa-nizvAsa le che. prANata ka95nA devenI utkRSTa sthiti vIsa sAgaropamanI che. tethI ja temanA ucchavAsa-nizvAsane viraha kALa paNa sAgaropamane kahe che. zrI gautamasvAmI -he bhagavana ! AraNa ka95nA deva keTalA kALamAM uchUvAsanizvAsa le che? zrI bhagavAna: he gautama! jaghanya vIsa pakSemAM, ane utkRSTa ekavIsa pakSomAM ucchavAsa-nizvAsa le che. AraNa Tha95nA devenI utkRSTa sthiti ekavIsa sAgaropamanI che. tethI temanA ucchavAsane utkRSTa kALa paNa eka vIsa pakSane che. zrI gautamasvAmI he bhagavan ! acuta kalpanA deva keTalA kALa pachI ucalDravAsa nizvAsa le che? zrI bhagavAn :- he gautama! jaghanya ekavIsa ane utkRSTa bAvIsa pakSonA pachI uchUvAsa-nizvAsa le che. acuta kalpanA devonI utkRSTa sthiti bAvIsa sAgaropamanI che, tethI ja temanA ucachavAsa-nizvAsano kALa paNa utkRSTa bAvIsa pakSane kahela che. zrI gautamasvAmI - he bhagavAna ! adhastana-adhastananA arthAt nIcenA traNa yakemAMthI badhAthI nIcenA daiveyakanA deva keTalA kALa pachI ucchavAsa-nivAsa le che? zrI bhagavAna :- he gautama! jaghanya bAvIsa pakSanA pachI ane utkRSTa tevIsa pakSonA pachI ucchavAsa nizvAsa le che. adhastana veyakanA devenI utkRSTa sthiti tevIsa sAgarepamanI che. tethI temanA ucchavAsa nizvAsano kALa paNa tevIsa pakSane kahela che. zrI prajJApanA sUtra : 3
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI gautamasvAmI - he bhagavad ! adhastana madhyama arthAta nIcevALAomAM vacalA civeyakanA deva keTalA kALa pachI ucchavAsa nizvAsa le che? zrI bhagavAna -he gautama! jaghanya trevIsa pakSonA pachI ane utkRSTa covIsa pakSonA pachI zvAsocchavAsa le che. adhastana madhyama veyaka devAnI utkRSTa sthiti (Aya) cevisa sAgarepanI che. tethI ja temanA ucchavAsa nizvAsane viraha kALa paNa vIsa pakSa kahela che. zrI gautamasvAmI :-adhastana uparitana greveyakanA deva keTalA kALa pachI uzvAsa nizvAsa le che? - zrI bhagavAna -he gautama ! jaghanya cAvIsa pakSonA ane utkRSTa pacIsa pakSanA pachI ucchavAsa nizvAsa le che. adhastana uparitana zreyakanA devenI utkRSTa sthiti pacIsa sAgarepanI che, tethI temanA ucchavAsa nizvAsano viraha kALa paNa paccIsa pakSane kahyo che. zrI gautamasvAmI -he bhagavan ! madhyama adhastana arthAta vacalA traNa veyakamAM badhAthI nIcenA preyakamA deva keTalA kALamAM ucchavAsa nizvAsa le che? zrI bhagavAna -he gautama ! jaghanya pacIsa pakSenA pachI, utkRSTa chavvIsa pakSanA pachI zvAsocchavAsa le che. madhyamAdhastana zaiveyakanA devenI utkRSTa sthiti chavIsa sAgaropasanI kahelI che, tethI ja temanA ucchavAsa-nizvAsana kALa paNa chavIsa pakSane kahela che. zrI gautamasvAmI - he bhagavana madhyama madhyama greveyaka deva keTalA kALa pachI uchuvAsa nizvAsa le che? zrI bhagavAna he gautama! jaghanya chavIsa pakSa ane utkRSTa satyAvIsa pakSa pachI ucchavAsa nizvAsa le che. madhyama madhyama greveyakanA devenI utkRSTa sthiti satyAvIsa sAgarepamanI che, tethI ja temanA uavAsa nizvAsane kALa paNa utkRSTa satyAvIsa pakSane che. zrI gautamasvAmI -bhagavan! madhyama uparitana veyakanA deva keTalA kALa pachI uchuvAsa nizvAsa le che? zrI bhagavat : he gautama! jaghanya sattAvIsa pakSa ane utkRSTa aThayAvIsa pakSanA pachI ucchavAsa nizvAsa le che. madhyama u5ritana zreyakanA devAnI utkRSTa sthiti aDhAvIsa sAgaropamanI che, tethI temanA ucchavAsa nizvAsane kALa paNa aThayAvIsa pakSane che. zrI prajJApanA sUtra : 3
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI gautamasvAmI - he bhagavana uparitana adhatana arthAt UparanA traNamAMthI nIcenA vekanA deva keTalA kALa pachI uchuvAsa nizvAsa le che? zrI bhagavad -he gautama! jaghanya aThavyAvIsa pakSa ane utkRSTa ogaNatrIsa pakSanA pachI ucalDravAsa nizvAsa le che. uparitana adhatana daiveyaka devenI utkRSTa sthiti gaNuM trIsa sAgarepanI che, tethI ja temanA ucchavAsa nizvAsane viraha kALa paNa ogaNa trIsa pakSa kahyo che - zrI gautamasvAmI -uparitana madhyama vaiveyakanA deva keTalA kALa pachI uchuvAsa nizvAsa le che? zrI bhagavAna - he gautama ! uparitana madhyama veSakanA devo jaghanya ogaNatrIsa pakSa ane utkRSTa trIsa pakSanA pachI ucchavAsa nizvAsa le che. uparitana madhyama praveyakanA devenI utkRSTa sthiti trIsa sAgaropamanI che tethI ja temanA ucchavAsa nivAsane kALa paNa trIsa pakSane kahela che. zrI gautamasvAmI - he bhagavan ! uparitana 3paritana zaiveyakanA deva keTalA kALa pachI uchuvAsa nizvAsa le che? zrI bhagavAna -he gautama! jaghanya trIsa pakSa ane utkRSTa ekatrIsa pakSamAM ucchavAsa nizvAsa le che. uparitana uparitana praveyakanA devenI utkRSTa sthiti ekatrIsa sAgarepanI che tethI temanA zvAsavAsane samaya paNa utkRSTa ekatrIsa pakSane kahela che. zrI gautamasvAmI -he bhagavana! vijaya, vaijayanta, jayanta ane aparAjita vimAna nanA deva keTalA kALa pachI uchUvAsa nizvAsa le che ? zrI bhagavAn -he gautama! jaghanya ekatrIsa pakSa ane utkRSTa tetrIsa pakSe pachI ucchavAsa nizvAsa le che. vijya Adi anuttara vimAnanA devenI utkRSTa sthiti (Ayu) tetrIsa sAgaropamanI che, tethI temanA utkRvAsa nizvAsano kALa paNa utkRSTa tetrIsa pakSakahela che. zrI gautamasvAmI - he bhagavan! sarvArthasiddha vimAnanA deva keTalA kALa pachI ucchavAsa nizvAsa le che? zrI bhagavAna he gautama ! jaghanya ane utkRSTanA bhedethI rahita tevIsa pakSonA pachI uchuvAsa nizvAsa le che. savArthasiddha vimAnanA devonI eka ja prakAranI tetrIsa sAgaropamanI sthiti che, tethI ja tyAMnA denA udgavAsa nizvAsane viraha kALa paNa tetrIsa pakSano che. sAtamuM uvAsa pada samApta zrI prajJApanA sUtra : 3 11
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMjJApadakA nirUpaNa AThamuM saMjJA pada zabdArtha -(pha mate ! sattAvyo GUttAgo?) he bhagavan! keTalI saMjJAo kahI che? (noramA sannAlo qUU/To) he gautama! daza saMjJAo kahI che (taM gaThThA) teo A rIte (bArasannA) AhAra saMjJA (marasannA) bhaya saMjJA (meduttannA) maithuna saMjJA (rijaaar) parigraha saMjJA (dasa) krodha saMjJA ( nAnA ) mAnasaMjJA (mAthAnA) mAyA saMjJA (Dhonat) lebha saMjJA (Dhocaranar) loka saMjJA (coIsanA) edha saMjJA (nerA mate ! vati sannAmo pattAzo?) he bhagavan! nArakAmAM keTalI saMjJAo kahI che? (yamI! tusa sanALo gumttAlo) he gautama ! daza saMjJAo kahI che (taM ) teo A prakAre (kAranA kAra cogharanA) AhAra saMjJA yAvat ogha saMjJA (zaramALa mate ! 3 sanno pUchAttAgo?) he bhagavan! asurakumAramAM keTalI saMjJAe kahelI che ? (cama !) he gautama! ( sattAno patto ) daza saMjJAo kahI che (a ) te A prakAre (bArasaMnnA nArA sAghara ?) AhAra saMjJA yAvat e saMjJA ( sAva thAyavumAra) eja prakAre svanitakumAra sudhI (gvuM puSiArUjA) e pramANe pRthvikAyikamAM (jhAva mALiyALe necathaM) yAvat vaimAnike sudhI jANavuM joIe nirALa mare! kiM vAparovarattA) he bhagavana nAraka zuM AhAra saMjJAmAM upacata arthAt upagavALA thAya che ? (acaranovattA ?) bhaya saMjJAmAM upayukta thAya che? kAlanovattA ?) mithuna saMjJAmAM upayukta thAya che? (GrAhunnojakattA ?) parigraha saMjJAmAM upayukta thaI jAya che? (jayamAM !) he gautama! (sanna vahunna) prAyaH bAhya kAraNanI apekSAe (mayasannavalattA) bhaya saMjJAnA upayogavALA che (saMtakumAdya pUra) AMtarika anubhavanI apekSAe (AhAranovattA vi nAva mag. jovaDad vi) AhAra saMjJAmAM paNa yAvata parigraha saMjJAmAM paNa upayukta thAya che (eesiNaM bhaMte ! neraiyoNaM AhArasannovauttANaM, bhayasannovauttANaM mehuNasannovauttANa, urimANanottAna ) he bhagavan! AhAra saMjJAmAM upayukta, bhaya saMjJAmAM, upayukata, mithuna saMjJAmAM upayukta, parigraha saMjJAmAM upayukta, nArakamAM (je hiMto) keNa kenAthI (gaLyA vA vadugA thA turAvA vizeSAdiyA vA) a9pa, ghaNA tulya athavA vizeSAdhika che? (nomAM ! vyovA ne rUcAmadutanavaratta) badhAthI ochA nAraka maithuna saMjJAnA upagavALA che (bArasanna vattA saMvijhaTLA) AhAra saMjJAnA upaga vALA saMkhyAta gaNa che ( rinovattA saMyikanaguNA) parigraha saMjJAmAM upayukta saMkhyAta gaNu che. (macovavatta saMsajALA) bhaya saMjJAmAM upayukta saMkhyAta gaNu che zrI prajJApanA sUtra : 3 12
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ (tirikkhajoNiyANaM bhaMte ! kiM AhArasannovauttA, jAva pariggahasannovauttA?) hai bhagavad ! tiryanika zuM AhAra saMjJAmAM upayukta che, yAvat parigraha saMjJAmAM upayukta thAya che? (mgamAM sojo | kudara) he gautama bahulatAthI bAhya kAraNanI apekSA vaDe (bArasannovavattA) AhAra saMjJAnA upagavALA thAya che (saMtarUmadaM vahurA) Antarika anubhavanI apekSAe (kAhArasannovattA ni vAva parisaranovakattA vi) AhAra saMjJAmAM paNa upayukta thAya che, yAvat parigraha saMjJAmAM paNa upayukta thAya che (eesiNaM bhaMte ! tirikkhajoNiyANaM AhArasannovauttANaM jAva pariggahasannovauttANa ya) he bhagavan ! A AhAra saMjJAmAM upayukta yAvat parigraha saMjJAmAM upayukta tiyAmAM (jare care hiMto) kaNe konAthI (gaNA vA vA vA tura vA vasahiyAvA ?) a5, ghaNAM tulya athavA vizeSAdhika che? (joyA !) he gautama! (thavA) badhAthI ochA (sirijhobiyA) tirya nika varibhAvakattA) parigraha saMjJAmAM upayukta thAya che (dUranovattA saMnigor) maithuna saMjJAmAM upayogavALA saMkhyAta gaNA che (mAsanovAka saMfamguNA) bhaya saMjJAmAM upagavALA saMkhyAlagaNa che (bArasanovattA saMgijhaTLa) AhAra saMsAmAM upagavALA saMkhyAta gaNA che ( jALa mare! kiM varasannovavatta rAva rinovattA) he bhagavan! manuSya zuM AhAra saMjJAmAM upayukta thAya che, yAvat parigraha saMgrAma upayukta thAya che? (jayamarosanna 8AraNe pazu che gautama! bahulatAthI bAhyakAraNanI apekSAe (mAsa-novattA) maithuna saMjJAnA upayogavALA thAya che (saMtatimAkaM paDDava) Antarika anubhavanI apekSAe (kAhAra-navarattA vi rAve pamittA3ttA vi) AhAra saMjJAmAM upayukta paNa thAya che, yAvat parigraha saMjJAmAM paNa upayukta thAya che (Asika saMte ! madhuratA rAhAranovALa jJAvi viduranovattAna 2) he bhagavan! AhAra saMjJAmAM upayukta yAvatu parigraha saMjJAmAM upayukta manuSyamAM (yare 4pa hiMto) keNa kenAthI (Maa vA vahuvA vA tulA rA pitAphiyA vA ?) a9pa, ghaNA, tulya athavA vizeSAdhika che? zrI prajJApanA sUtra : 3 13.
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ (noramAM !) he gautama! (balyavA mapUsA) badhAthI ochA manuSya (mayasannovattA) bhaya saMjJAmAM upayogavALA hoya che (hArasanno uttA saMvinna TMT) AhAra saMjJAmAM upayogavALA saMkhyAta gaNA che (ricAranovattA saMfamTMI) parigraha saMjJAmAM upagavALA saMkhyAta gaNuM che (madutanavarattA saMvika guir) mithuna saMjJAmAM upagavALa saMkhyAta gaNA che (hevA mete ! viM!) he bhagavan ! zuM deva (zAhAranovA kAra risovasattA ?) AhAra saMjJAmAM upayogavALA thAya che yAvat parigraha saMjJamAM upaga vALA thAya che? (yamAM ! bosane 2i Tdura) he gautama ! bahulatAthI bAhyakAraNanI apekSAe (ifpAnanovattA vi) parigraha saMjJAmAM upagavALA thAya che (saMtatimA paduka7) Antarika anubhavanI apekSA be (nAhArano sattA vi jJAva parinovattA vi) AhAra saMjJAmAM upayukta yAvat parigraha saMgrAmAM paNa upayukta thAya che | (gsiba mate: revALuM mArA navarattA nava rinovattA 2) he bhagavan ! A AhAra saMjJAmAM upagavALA yAvat parigraha saMjJAmAM upayoga vALA devomAMthI (vAre vahiMto) kaNa kenAthI (vA vA vadu yA tu yA vihesAhirA gha1) a5, ghaNA, tulya agara vizeSAdhika che ? (noramA !) he gautama ! (vasthavA tevA) badhAthI ochA devo (vArasovattA) AhAra saMjJAnA upagavALA che (mayasannovara saMhika gu) bhaya saMjJAmAM ugavALA saMkhyAta gaNuM che medu sarovara saMnniA ) mithuna saMjJAmAM upayogavALAM saMkhyAta gaNuM che (ramane vattA safajhaTLA) parigraha saMjJAmAM upayogavALA saMkhyAta gaNuM che iti paNNavaNAe bhagavaIe aTThamaM sannApayaM samattaM bhagavatI prajJApanAmAM AThamuM saMjJA pada samAsa TIkAtha- sAtamAM padamAM ucchavAsa-nizvAsa paryAsi nAma karmanA udayathI thanAra prANionA zvAcchavAsa kriyAnuM prarUpaNa karAyuM che, have A AThamAM padamAM vedanIya temaja mehanIya karmanA udayathI thanAra tathA jJAnAvaraNIya temaja darzanAvaraNIya karmanA upazamanI apekSA rAkhanAra AtmapariNAmone laIne saMjJAnI prarUpaNa kare che. zrI prajJApanA sUtra : 3 14
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI gautamasvAmI prazna kare che -he bhagavana ! saMjJAo keTalI kahelI che? zrI bhagavAna he gautama ! saMjJAo daza kahelI che -teo A prakAre che (1) AhAra saMjJA (2) bhaya saMjJA (3) mithuna saMjJA (4) parigraha saMjJA (5) koi saMjJA (6) mAna saMjJA (9) mAyA saMjJA (8) lebha saMjJA (9) loka saMjJA (19) e saMjJA saMjJAne artha che-saMjJAna Ayoga arthAta eka vizeSa prakArane upaga, ceSTA vizeSa agara prayatna vizeSa athavA jenA dvArA jIvanuM saMjJAna thAya che, tene saMjJA kahe che. bannemAMthI kaI paNa vyutpatti svIkArAya chatAM tene artha nikaLe che vedanIya ane mehanIya karmanA udayathI tathA jJAnAvaraNa ane darzanAvaraNa karmanA kSapazamathI AhAra AdinI prApti thavI te saMjJA che. tenA daza bheda che, jemane ullekha pahelAM karI didhelo che. temAMthI kSudhA vedanIya karmanA udayathI zrAsa AdinA AhArane mATe pudgalone grahaNa karavAnI je kriyA thAya che, te AhAra saMjJA kahevAya che. kemake te Abhaga rUpa che. enAthI "A jIva che evI pratIti thAya che. tethI "jJAca nIvoDarca nacA, A vyutpatti paNa ghaTita thaI jAya che. e rIte bhaya mehanIyanA udayathI bhayabhIta prANInA nayana tathA mukhamAM vikAra utpanna thAya, kampana thavuM Adi kriyA bhaya saMjJA che. purUSadanA udayathI strInI abhilASA, eja prakAre strIvedanA udayathI purUSanI abhilASA thavI tathA napuMsaka veda ke tenA udayathI bannenI abhilASA thavA rUpa kriyA maithunasaMjJA kahevAya che. lebha moha. nIyanA udayathI saMsAranA kAraNomAM Asakti pUrvaka sacitta temaja acitta padArthone grahaNa karavAnI kriyA parigraha saMjJA che. e ja prakAre krodha mohanIyanA udayathI kepa (gusso) rUpa pariNati thaI te krodha saMjJA che. mAna mehanayanA udayathI ahaMkAra rUpa darpa AdinI pariNati thavI te mAna saMjJA che. mAyA mohanIyanA udayathI azubha adhyavasAya pUrvaka mithyAbhASaNa Adi chala pUrNa kriyA karavI te mAyA saMjJA kahevAya che. lebha mehanIyanA udayathI lAlacu banIne sacita ane acitta dravyane grahaNa karavAnI abhilASA thavI te lebha saMjJA che. matijJAnAvaraNIya karmanA kSapazamathI zabda AdinA artha vizeSane jANavAnI kriyA ogha saMjJA kahevAya che. phalita e thayuM ke jJAne pagane leka saMjJA ane darzanapAnane ogha saMjJA kahe che. saralatAthI samajavA mATe paMcendriyamAM A saMjJAo spaSTa rUpe pratipAdana karela che-ekendriya Adi chavAmAM A saMjJAo avyakta rUpamAM thAya che, ema samajavuM joIe. zrI gautamasvAmI pharIthI prazna kare che-he bhagavan! nAraka jIvAmAM keTalI saMjJAo maLI Ave che? zrI bhagavAn uttara Ape che - he gautama ! nArakamAM daza saMjJAo hoya che, te A prakAre AhAra saMjJA yAvat bhayasaMjJA, maithuna saMjJA, parigraha saMjJA, ke saMjJA, mAna saMjJA, mAyA saMjJA, lebha saMjJA, leka saMjJA, ane ogha saMjJA zrI gautamasvAmI -he bhagavan! asura kumAremAM keTalI saMjJAo che? zrI prajJApanA sUtra : 3 15.
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI bhagavana -he gautama ! daza saMjJAo kahelI che, teo A prakAre che-AhAra saMjJA yAvat ogha saMjJA arthAt pUrvokta badhA asurakumAranI jema nAgakumAra, suvarNakumAra, agnikumAra, vikumAra, udadhikumAra, dvIpakumAra, dikumAra, pavanakumAra, svanitakumAra devamAM paNa pUrvokta daze saMjJAo maLI Ave che. e ja prakAre pRthvIkAyikAthI laIne vaimAnika sudhI arthAt pRthvIkAyika, aSkAyika, tejaskAyika, vAyukAyika, vanaspatikAyika, vilendriya, paMcendriya tiyaca, manuSya, vanavyantara, jatiSka ane vaimAnika devAmAM paNa daza saMjJAo samajI levI joIe. zrI gautamasvAmI-he bhagavan! nAraka jIva zuM AhAra saMjJAmAM upayukta arthAt AhAra saMjJAmAM upayogavALA thAya che, athavA bhaya saMjJAmAM upaga vALA thAya che, agara maithuna saMjJAmAM upagavALA thAya che agara parigraha saMjJAmAM upagavALA thAya che? zrI bhagavAhe gautama bahulatAthI bAhya kAraNonI apekSAe nAraka bhayasaMjJAnA upayogavALA thAya che. mUlapAThamAM "prayukta" "bosa zabda bahulatAthI bAne vAcaka bane che. nArakamAM paramadhAmika denA dvArA vikiyA karelA zala zakti bhAlA vigere zane bhaya ghaNe rahe che. "sakhtati bhAva arthAt Antarika anubhava rUpa bhAvanI apekSAe nAraka jIva AhAra saMjJAmAM paNa upayukta thAya che. mithuna saMjJAmAM paNa upayukta thAya che ane parigraha saMjJAmAM paNa upayegI thAya che. tAtparya e che ke Ama te nArakamAM AhArAdi badhI saMjJAo thAya che. paraMtu saMjJA adhika hoya che. have saMjJAonI apekSAe nArakonA alpa bahuta pradarzita kare che zrI gautamasvAmI -he bhagavanAhAra saMjJAmAM upagavALA, bhaya saMjJAmAM upayogavALA, mithuna saMjJAmAM upagavALA, ane parigraha saMjJAmAM upagavALA nArakamAM koNa konI apekSAe alpa, ghaNA, tulya athavA vizeSAdhika che? zrI bhagavAna - he gautama!mithuna saMjJAmAM upayogavALA nAraka che dhAthI ochA che. kemake teone nimeSa mAtra paNa sukhano anubhava nathI hatA. teo nirantara prabala duHkha rUpI AgamAM baLatA ja rahe che. kahyuM paNa che rAtadivasa duHkhanA agnimAM zekAtA nArakane AMkhanA palakArA jeTalA samayamAM paNa sukha maLatuM nathI, temane nirantara duHkha ja duHkha thAya che. evI sthitimAM emane maithunanI IcchA nathI thatI, kintu kadAcita kavacita keIne thaI jAya te te thoDA samaya sudhI ja rahe che. tethI praznanA samaye alpanAraka ja mithuna saMjJAmAM upagapALA thAya che. mithuna saMjJAnA upagavALAnI apekSAe AhAra saMjJAmAM upagapALA saMkhyAta gaNa adhika che. kemake be duHkhI nArakamAM pracura kALa zrI prajJApanA sUtra : 3 16
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ sudhI AhAranI icchA banI rahe che. e paNa sabhava che ke pRcchAnA samaye AhvAra saMjJAmAM upayAgavALA ghaNA heAya AhAra saMjJAmAM upayAgavALAonI apekSAe parigraha saMjJAmAM upayegavALA sakhyAta gaNA adhika che, kemake AhAranI icchA phakata zarIra pASaNane mATe hAya che, jyAre parigrahanI abhilASA zarIrane mATe che ane AyudhAne mATe paNa DAya che, ane te adhika kALa sudhI rahe che, tethI pRcchAnA samaye parigraha sa`jJAmAM upayogavALA adhika maLI Ave che. temanI apekSAe bhaya sa jJAmAM upayogavALA sakhyAta gaNA adhika hAya che, kemake narakamAM nAraka jIvAne mRtyu paryaMnta bhaya vidhamAna rahe che, e kAraNe bhayasa'jJAmAM upayogavALA nAraka pUrvanI apekSAe sakhyAta gaNA adhika che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan ! tiryaMca jIva AhAra sajJAmAM upayukta thAya che? yAvat parigraha saMjJAmAM upayukta thAya che? arthAt bhaya, maithuna, ane parigraha saMjJAemAMthI zAmAM upayegavALAM thAya che? zrI bhagavAna-he gautama! bAhyakAraNeAnI apekSAe khaDulatAthI ti``ca AhAra saMjJAmAM uparyukta (upayegavALA) thAya che, kemake pratyakSa evu' ja dekhAya che. santatibhAva arthAt Antarika anubhavanA bhAvanI apekSAe tihu~ca bhayasaMjJAmAM paNa upayukta thAya che, maithuna saMjJAmAM paNa upayukta thAya che ane parigraha saMjJAmAM paNa upayukta thAya che. zrI gautamasvAmI:-he bhagavan! AhAra saMjJAmAM upayukta yAvat bhaya saMjJAmAM upayukata maithuna saMjJAmAM upayukata ane parigraha saMjJAmAM upayukata tiya cAmAM kANu keAnI apekSAe alpa, ghA, tulya athavA vizeSAdhika thAya che ? zrI bhagavAn he gautama! badhAthI ochA tiya ca parigraha sa jJAmAM upayukta thAya che, temane parigraha saMjJA alpa kAlika hAvAthI pRcchAnA samaye thADA ja maLI Ave che. maithunamAM upayukata tiya ca parigraha saMjJAvALAnI apekSAe saMkhyAta gaNA adhika che, kemake mathuna sa`jJAnA upayega pracuratara kALa sudhI thai rahe che. emanI apekSAe bhayasajJAmAM UpacegavALA sa khyAta gaNA adhika che, kemake teone sajAtIya prANiyA arthAt tiya cA ane vijAtiyeA arthAt ti caitara prANiyAthI bhaya thayA kare che. ane bhayane upayega pracuratama kALa sudhI rahe che. temanI apekSAe paNa AhAra saMjJAmAM upayukata tiyaca sakhyAta gaNA adhika haiAya che, kemake badhA tiya cAmAM sadA AhAra sa'jJAnA sadUbhAva rahe che. zrI gautamasvAmI he bhagavan! manuSya zu AhAra saMjJAmAM upayukata thAya che ? zuM maithuna sa jJAmAM upayukata thAya che? athavA zuM parigraha saMjJAmAM upayukata thAya ? zrI bhagavAnanhe gautama! manuSya kharDulatAthI maithuna saMjJAmAM Upayukata thAya che, zrI prajJApanA sUtra : 3 17
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ Antarika anubhavanI apekSAe AhAra saMjJAmAM Upayukata paNa thAya che, bhaya saMjJAmAM upayukata paNa thAya che, parigraha saMjJAmAM paNa upayukata thAya che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan! AhAra bhaya, mithuna ane parigraha saMjJAomAM upayukata manuSyamAM keNa kenI apekSAe ala5, ghaNa, tulya athavA vizeSAdhika che? zrI bhagavAna-he gautama ! bhaya saMjJAmAM upayukata manuSya badhAthI ochA hoya che. kemake theDA manuSyamAM thoDA samaya sudhI ja bhaya saMjJAne sadUbhAva rahe che. enI apekSAe AhAra saMjJAmAM upayukta manuSya saMkhyAta gaNuM adhika che, kemake AhAra saMjJA adhikALa sudhI rahe che. parigraha saMjJAvALA manuSya Ahara saMjJAvALAonI apekSAe paNa saMkhyAta gaNa adhika hoya che ane mithuna saMjJAmAM upayukata manuSya parigraha saMjJAvALAethI paNa saMkhyAta gaNuM adhika che, zrI gautamasvAmI-he bhagavan! deva zuM AhAra saMjJAmAM upayukata thAya che ? zuM bhaya saMjJAmAM upayukta thAya che? zuM maithuna saMjJAmAM upayukata thAya che? athavA zuM parigraha saMjJAmAM upayukta thAya che? zrI bhagavAna -he gautama ! bahalatAe deva parigraha saMgrAmAM upayukta hoya che. kemake parigraha saMjJAne janaka, rUcaka, maNi, ratna Adi teone sadA prApta rahe che. paraMtu Antarika anubhavanI apekSAe vicAra karavAmAM Ave te teo AhAra saMjJAmAM upa. ga vALA paNa thAya che. bhayasaMjJAmAM upayogavALA paNa thAya che, mithuna saMjJAmAM upagavALA thAya che, ane parigraha saMgrAmAM upaga vALA paNa thAya che. zrI gautamasvAmI -bhagavad ! AhArasaMjJAmAM upayogavALA, bhayasaMjJAmAM upagavALA maithunasaMjJAmAM upaga vALA, ane parigraha saMjJAmAM upayoga vALA A devAmAM ke kenI apekSAe alpa, ghaNA, tulya athavA vizeSAdhika che? zrI bhagavAna :- he gautama! badhAthI ochA deva AhAra saMjJAmAM upayogavALA hoya che, kemake devenI AhAranI IcchAne virahakAla ghaNo lAMbe hoya che ane AhAra saMjJAnA upagane kALa ghaNe zeDa hoya che. AhAra saMjJAmAM upayukata devenI apekSAe bhayasaMjJAmAM upayukata deva saMkhyAta gaNuM adhika hoya che. kemake bhaya saMjJA ghaNAne hoya che ane ghaNA samaya sudhI rahe che. bhaya saMjJAnA upayoga vALAnI apekSAe maithuna saMjJA vALA deva ananta gaNA adhika hoya che ane parigraha saMjJA vALA deva temanAthI paNa saMkhyAta gaNuM adhika hoya che. AThamuM saMjJA pada samAsa zrI prajJApanA sUtra : 3
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ yonipadakA nirUpaNa navamuM enipada zabdArtha-(vidA maMte ! jo vattA ?) he bhagavan! ni keTalA prakAranI kahelI che? (nomAM! tivi koLI 10LattA) he gautama! traNa prakArnI ni kahelI che (laM ). te A prakAre che (sIyA noLI) sata ni (ttiLa jaLa) uSNu ni (sItasiLa koLo) zItANa ceni (rAjuvALa mare! jiM sIttA koLI, ulinA goLI, cIttotibA noLI ?) he bhagavan! nArakenI zuM zItani, uSNani, agara zItoSNani hoya che, (noramA ! lIyA vi goLI, lirr ja ro no sItosaNA noI) he gautama! tane paNa hoya che uSNuzani paNa hoya che, zIteNu yuni nathI hotI (kurakumAra maMte ! ( sIyA koLI, sigA vaLI, sItasiMLA koLI) he bhagavana! asura kumAranI zuM zItAni hoya che, uSNuyoni hoya che agara zIteNUni hoya che? (joramA !no sI voLI, no libA , sItotinA koLI) he gautama! zItAni nathI hatI temaja ne uSNani hoya che. paraMtu zItaSNani hoya che (Urva gava thayikumAf) ema ja svanitakumAre sudhI (gvarUpa mate! %i sItA koLI, sigA voLI, sIfsA koLI) he bhagavana ! pRthvIkAyikenI zuM zItAni hoya che, zuM uSNani hoya che, athavA zuM zIteNuni haiya che? (joyA! sItA vi goLI, sigA ki goLA, sItoti vi joLI) he gautama! zIta nI paNa hoya che, uSNanI paNa heya che, zIteNa nI paNa hoya che (g) e prakAre (bADa-vAva, vAraNarUci -naiti-ririyA vi ce mALiyavaM) akhAcike, vAyukAyike, vanaspatikAyike, kIridra, trIndri, caturindriyanI paNa ni kahevI joIe (te phaLa no sItta, kalA, jo rItoSivir) tejasakAyikonI zIta ni hotI nathI, uSNuyoni hoya che, zItoSNuyoni paNa nathI hotI (paMcidiyatirikkhajoNiyANa bhaMte ! ki sItA joNI, usiNA joNI, saMtosiNA joNI) he bhagavana! paMcendriya tiyanI zuM zItAni, uSNani agarate zIteNu ni zrI prajJApanA sUtra : 3 19
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ hoya che? (kocamA ! sItA vi koLI, siT ri goLI, sItasiMA noLI) he gautama! zItani paNa, uSNani paNa, zIteNani paNa hoya che (saMkurijhamanirikaaoLiyA vi i veva) saMmUrNima tiryacenI eninuM kathana paNa eja prakAre ! (TdamAzaMtiya vaMciMtiririvaNiyALa maM! vuiM sItA koLI, siLAgoLI, sItoSiA koLI?) garbhaja paMcendriya tiryaMconI bhagavad zuM zItani hoya che? usNani hoya che, zuM zItacNa ni hoya che? (H) he gautama! (bat sItA, koLI, no usiTI noLI, rItoSirt aoLo) zIta ni nathI hotI, uSNuyoni paNa nathI hotI, zItaSNani hoya che (HUstAnuM maMre ! jiM sItA koLI, kaLA koLI, sItofsA noLI) he bhagavan! manunI zuM zItani hoya che, usNani hoya che, agara zIteNu ni hoya che? (jo mA ! sIyA ki koLI, usi vi goLI tosA vi jJALI) he gautama ! zItani paNa hoya che, uSNuni paNa hoya che, zItoSNani paNa hoya che (saMmukkimamag mate ! jiM sItA noLI, siLa kALA, sItasiTI goLI ?) he bhagavana ! saMmUIima manuSyanI zuM zIta ni, uSaNani athavA zItaLuni hoya che? (jo mA ! sividA koLI) he gautama ! traNe prakAranI ni hoya che (Tdamavatiya majuratai maMte! sita noLI, karinA koLI, sitopa noLI) he bhagavan! garbhaja manuSyanI zuM zItayoni, uSNani, agara zIteNa ni hoya che? (joya! jo sItA koLI, Lo siLa goLa sItoSiLa koLI) he gautama! zItani nahi, uSNani nahi, zItaSNu ni hoya che (vALamaMtara sevA maMte viM sItA koLI, usiTI koLI, sItozibA koLI) he bhagavAna! vAnavyantara devenI zuM zItAni, uSNani agara zIteNu ni hoya che? (camA ! jo sattA, jo piLA, sItasiT noLI) he gautama ! zIta nahi, uSNa nahi zIteNu ni hoya che (losimALiyA vi ivaM jeva) tiSka ane vaimAnikonI paNa eja prakAre (Ni maMte ! sIttanofkhAuM, tijajJoLiyALuM, sItasiLagoLiyA, goLiyAnaca) he bhagavan! A zItanike, uSNunike, zItaLunika ane anikemAM (vase hiMto) keNa tenAthI (gag vA vahuyA vA tu vA vizeSAhiyA vA) a5, ghaNA, zrI prajJApanA sUtra : 3
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ tulya agara vizeSAdhika che? (TocamA ! sarvovA navA sItasiLagoLi) he gautama! badhAthI ochA jIva zItoSNa nivALA che (tijajJoLiyA kaheTTLA) uSNa cenika asaMkhyAtagaNa che (goLiyA 3itALA) anika anantagaNu che (sItagoLiyA maLatALA) zItAnika anantagaNa che TIkArtha-AThamA padamAM jenI saMjJA pariNAmenuM prarUpaNa karAyuM che, A navamA padamAM temanI niyonuM nirUpaNa kare che - zrI gautamasvAmI prazna kare che-he bhagavana! keTalA prakAranI niyo rahelI che? "ju mitra' dhAtuthI yoni zabda bane che. tethI jemAM mizraNa hoya che te ni kahevAya che. tejasa temaja kArmANa zarIravALA prANI jemAM audArika Adi zarIrane cagya pudgala skanA samudAyanI sAthe mizrita thAya che arthAt ekameka thAya che, te ni che, jenuM tAtparya che utpattinuM sthAna, yoni zabdamAM vaLAvi thI ni pratyaya thaye che, zrI bhagavAna uttara Ape che -he gautama ! ni traNa prakAranI che te A rIte zItAni, uNani ane zIteNu yoni je ni zItasparzavALI hoya te zIta keni, je uSNa sparzavALI hoya te uSNu ni jemAM zIta tathA uSNa ane jAtanA sparza hoya te zIteNu ni kahevAya che. zrI gautamasvAmI -he bhagavana ! nAraka jIvonI ni zIta hoya che, usNa hoya che, athavA zItaNuM hoya che? zrI bhagavAna -he gautama! zItani paNa hoya che, uSNu ni paNa hoya che, paNa zItoSaNa ni hotI nathI, kemake nArakanA utpattisthAne agara te zIta ja hoya che. agarate uSNa ja hoya che. evuM ke utpattisthAna nathI je zIta ane uSNu banne prakA ranA sparza vALuM heya. kaI pRthvImAM kayA prakAranI ni hoya che e kahe che ratnaprabhA, zarkarAmabhA, ane vAlukAprabhA pRthvImAM nArakonA je utpatti sthAna che, te badhA zItasparza pariNAmavALAM hoya che. utpatti sthAna sivAya traNa pRthvImAM zeSa bhAga uSNa pakSavALA hoya che, e kAraNe tyAMnA nAraka zIta kenika hovAne kAraNe uSNu vedanAne anubhava kare che paMkaprabhA bhUmimAM ghaNuM upapata kSetra zIta sparza pariNAmavALA che ane cheDA usNa spaza pariNAma vALA che. je pAthaDAomAM ane je nArakAvAsamAM upapAta kSetra zIta sparza pariNAmavALAM che, temAM te kSetre sivAya zeSa samasta bhAga uSNasparza pariNAmavALe hoya che. ane je pAthaDAomAM temaja nArakAvAsamA upapAta kSetra usNa sparzavALA che temAM te kSetrane cheDIne zeSa saMpUrNa bhAga zItasparzavALA hoya che. e kAraNe tyAMnA ghaNA zIta yunika nAraka uSNa vedanAne anubhava kare che. dhUmaprabhA pRthvImAM ghaNA u5pAta kSetra uSNu sparza vALA ane thoDAka ja zIta spazavALA hoya che je pAthaDAo ane je nArakAvAsamAM upapata kSetra uNu sparzavALAM hoya che, temAM zeSa zrI prajJApanA sUtra : 3 21
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMpUrNa bhAga zIta vALA hoya che. ane jemanAmAM upapAta kSetra zItasparzavALA che, teomAM zeSabhAga zIta sparzavALA hoya che. tyAMnA ghaNA badhA uSNa cenika nAraka zItavedanAne anubhava kare che. ane alpa zIta yunika nAraka uSNa vedanAne anubhava kare che. tama prabhA ane mahAtamaprabhA agara adhaHsaptamI nAmaka chaDI ane sAtamI pRthvImAM jeTalA paNa u5pAta kSetra che. teo badhA uNa paze pariNAmavALA ja hoya che. te kSetre sivAya zeSa bhUbhAga zItasparza pariNAmavALA hoya che. e kAraNe tyAMnA nAraka uSNa yunika hovAne kAraNe zIta vedanAne anubhava kare che. zrI gautamasvAmI prazna kare che-he bhagavan! asurakumAra devonI ni zuM zIta hoya che agara uSNa hoya che athavA zItaSNa hoya che? zrI bhagavAna -he gautama! asurakumAra devenI eni zata nathI hotI, uoNa paNa nathI hatI paraMtu zIteNu ni hoya che. bhavanapati denA utpatti sthAna zIta ane uNu ubhaya rUpa hoya che, tethI ja temanI ni zIteNuM hoya che. na zIta ni hoya che ane na uSNu ni hoya che. asurakumAranI samAna nAgakumAre, suvarNa kumAre. agnikumAro, vighukumAre, udadhikumAra, dvIpakumAre, dizAkumAre, pavanakumAre ane svanita kumAronI paNa na zIta ye ni hoya che, na uSNu ni hoya che paNa zIteNu ni hoya che. zrI gautamasvAmI - he bhagavad ! pRthvIkAyikanI zItani hoya che agara uSNuni hoya che athavA zIteNu ni hoya che? zrI bhagavAna - gautama! pRthvIkAyi kenI ni zIta paNa hoya che, usNa paNa hoya che ane zItaSNa paNa hoya che. e ja prakAre akAyika, vAyukAyika, vanaspatikAyika, dvIndriya, trIndriya, caturindriyamAMthI pratyekanI traNa prakAranI ni samajavI joIe. teja skAyikanI ni usNa hoya che, zIta ane zIteNe nahi, tejaskAyikanA sivAya eke. ndriyanI, kIndriyanI, trIndriyanI, tathA caturindriyanI traNa prakAranI ni hovAnuM kAraNa e che ke temanuM utpattisthAna zIta sparzavALuM paNa hoya che, uSNu sparzavALuM paNa hoya che, ane ubhaya sparzavALuM paNa hoya che. tejaskAyikanA utpattisthAna uSNu sparzavALA ja hoya che, tethI ja tejaskAyika uNunika hoya che. zrI gautamasvAmI -he bhagavana tiryaMca paMcendriyenI zuM zItayunika hoya che? zuM uNu ni hoya che? agara zIteNuni hoya che? zrI bhagavAna -he gautama! pacendriya tiya cAnI ni zIta paNa hoya che, uSNu paNa hoya che, ane zItoSNa paNa hoya che. saMbhUmi tiryacenI ni paNa e ja rIte zrI prajJApanA sUtra : 3 22
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ traNe prakAranI hoya che. saMbhUmi tiyacenA u5pAta kSetra kaI zIta pazavALA, ke uSNu sparzavALAM ane kaI zIteNa sparzavALAM hoya che, tethI ja temanI ni paNa traNe prakAranI hoya che. saMmUrNima manuSyanI paNa eja prakAre AgaLa traNa prakAranI ni kahevAze. - zrI gautamasvAmI-he bhagavan! garbhaja paMcendriya tiryonI zuM zIta ni hoya che, uSNani hoya che agara zItaLuni hoya che? zrI bhagavanaH-he gautama gaja paMcendriya tiyAnI nathI zIta ni hartA nathI uNayoni hatI parantu zIteNe ye ni hoya che. temanA upapata kSetra zIteNu sparzavALA hoya che. tethI temanI ni zIteNe ja kahelI che. zIta nahi temaja usNa paNa nahi. e prakAre garbhaja manuSyanA u5pAta kSetra paNa zISNu-ubhaya sparzavALA hoya che. tethI temanI paNa zIteNu ni ja hoya che. zIta nahi ane uSNu nahi A vAta AgaLa kahevAze. zrI gautamasvAmI - he bhagavana! manuSyanI yuni zuM zIta hoya che, uSNa hoya hoya che, athavA zItaNuM hoya che? zrI bhagavAna he gautama! zItani paNa hoya che, uNu ni paNa hoya che, ane zIteoNa ni paNa hoya che. zrI gautamasvAmI -he bhagavad ! saMmUIima manuSyonI ni zuM zIta hoya che, uSNa hoya che agara zItaNuM hoya che? zrI bhagavAna he gautama! saMmaIima manuSyanI traNe prakAranI ni hoya che tenuM kAraNa pahelAM batAvyuM che. zrI gautamasvAmI - he bhagavangarbhaja manuSyanI yoni zuM zIta hoya che, agara uNa hoya che athavA zItaNuM hoya che? zrI bhagavAna -he gautama! garbhaja manuSyanI nathI zIta ni hotI nathI uSNu ni hatI paNa zISNu ni hoya che. yukti pahelAM kahI devAelI che. zrI gautamasvAmI:-he bhagavAna -vAna vyatara devenI zuM zIta yUni che, usNa ni che athavA zIteNu ni che ? zrI bhagavAna -he gautama ! vAnavyantara devenI zItAni nathI hotI, uSNu ni paNa nathI hotI paraMtu zatakaNa ni hoya che. vAnavyantara denA u5pAta kSetra zItaSNu ubhaya rUpe hoya che. tethI temanI ni paNa ubhaya rUpa kahela che. tiSka ane vaimAnika devenI paNa vAtavyantaronA samAna zIteNuM ja hoya che, zIta nahi temaja uSNa paNa nahi. tenuM kAraNa e che ke jyotiSka ane vaimAnikanA upapAta kSetra zIteNu ubhaya pariNamanavALA ja hoya che. kevaLa zIta paNanathI hota ke kevaLa uSNa paNa nathI hotA zrI gautamasvAmI -he bhagavana! A zItAni, uSNani ane zIteNu yonika zrI prajJApanA sUtra : 3 23
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ tathA anike arthAt nirahita siddha jemAMthI keNi kenI apekSAe alpa che, ghaNuM che, tulya che. athavA vizeSAdhika che? zrI bhagavAna !-he gautama ! zItaSNa cenika jIva badhAthI ochA che, kemake bhavana pati, garbhaja paMcendriya tiryaMca, manuSya, vAnavyantara, tika ane vaimAnika deva zItoSNa nivALA hoya che. zItaSNa enikonI apekSAe uSNu yonika asaMkhyAtagaNa adhika hoya che. kemake badhAM sUkrama ane bAdara tejaskAcika ghaNA kharA nAraka, keTalAka pRthvIkAyika, aSka yika, vAyukAyika ane pratyeka vanaspatikAyika uSNanika hoya che uSNa ze nikanI apekSAe anika arthAt siddha ananta gaNA che, kemake siddha ananta che. anikanI apekSAe zIta kenika anantagaNa che kemake badhA anantakAdhika zItAni vALA hoya che ane teo siddhothI paNa anantagaNu che. sUtra 1 che yoni vizeSakA nirUpaNa ni vizeSa vaktavyatA zabdArtha-(viNaM mate ! koLI TomttA) he bhagavanuM ni keTalA prakAranI kahelI che? (toyamAM nividA koLI HomttA) he gautama ! traNa prakAranI ni kahelI che? (taM ) te A prakAre (nittA) sacitta (nittA) acitta (kIriyA) mizra (nacALuM maMte ! je vittA koLI, vitta goLI, mItiyA koLI) he bhagavan ! nArakenI ni zuM sacitta hoya che ? acitta hoya che ? agara mizra arthAta sacittacitta hoya che! (camA ! mo vattA koLI nittA koLI, no mIsiyA goLA) he gautama ! sacitta ni nahi, acitta ni hoya che mizra ni paNa nahi (surakamArA saMte ! hiM nittA vALI mattA koLI, mItiyA koLI) he bhagavana ! asurakumArenI zuM sacittani, acittani agara mini hoya che? (noramA ! no nittA no, ciTI noLI no mInicA koLI) he gautama ! sacitta ni nathI hatI, acitta yoni hoya che, mizra ni nathI hotI (gvaM mArA) e ja prakAre svanitakumAra sudhI ( pu rUALe mare! kiM nittA goLI, nittA vALI, nIticA goLI? he bhagavan ! pRthvIkAcikenI zuM sacitta ni hoya che? acittani hoya che? agarata mizra yoni hoya che (camA ! pittA goLI, cittA noLI, maliyA vi vo) he gautama! sacitta ni, acittani, mizra ni paNa hoya che (ghauM nAva cariMvicA) eja prakAre cau zrI prajJApanA sUtra : 3 24
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ indriyA sudhI (saMmuiima cicitivijhoniyALa), samUzcima paMcendriya tiya cAnI (samucchimamanuCAyaNaM caitra) ane samUmi manuSyAnI paNa e ja prakAre (usmAna tiya initikivanoLiyALa) gabhajana paMcendriya tiya cAnI (mavA vicamanuskAna ca) ane garbhaja manuSyanI (no pittA. no cittA, masiyA noLI) sacitta nahI acitta nahIM, mizrayeAni hoya che. (vALamaMta'osiyaveniyALa amukumArALa) vAnabhyantaratiSTha ane vaimAnikAnI jema asurakumArenI yAninA saMbaMdhamAM paNa samajavuM, (eesiNaM bhate ! jIvANaM sacittajoNINaM acittajoNINaM, mIsajoNINa ya ajogINa ya kare cahito gaLA vAmaducA vA tujjA vA vizesAhiyA vA ?) he bhagavan! A sacitta ceAnika, acintayAnika ane mizrayeAnika tathA ayeAnikamAM keNu kAnAthI apa, ghaNA tulya athavA vizeSAdhika che ? (ocamA ! savvonAjhIvA nIsanoLiyA,) he gautama ! badhAthI ochA mizra ceAnika jIva che. (cittanoLiyA saMveganuLA) acitta sainika asa khyAtagaNuA che. (annoLiyA anaMtanuLA) ayAnika anantagaNA che (sacittanoLiyA vaMtazuLA) sacittayAnika anantagaNA che TIkA-prakArAntare pharI ceniyAnI prarUpaNA karAya che zrI gautamasvAmI :-he bhagavan ! ceAni keTalA prakAranI kahelI che? zrI bhagavAn :-he gautama! traNa prakAranI ceni kahelI che te A prakAre che,-sacitta, acitta ane mizra, jIvapradezAthI sakhaddhayAni sacitta, sathA jIva rahita yAni acitta ane ubhaya svarUpavALI ceAni mizra kahevAya che zrI gautama he bhagavan ! nAraka jIvAnI cena sacitta hAya che, agara acitta athavA mizra--sacittAcitta ? zrI bhagavAn -huM gautama ! nArakAnIyAni sacitta nathI hatI, paNa acitta hAya che, mizra paNa nathI hAtI, nArAkAnA upapAta kSetra sacitta arthAt sajIva nathI hAtAM tethI ja teonI acitta yAni ja kahI che. arthAt sajIva nathI hAtAM, tethI ja teonI acitta ceAni ja kahI che. arthAt sUkSma ekendriya jIva samasta leAkAkAzamAM vyAsa che, tathApi temanA kAraNe upapAta kSetra sacitta nathI kahevAtA, kemake temanA parasparAnugama saMbandha nathI, arthAt te upapAta kSetra e jIveAnA zarIra nathI. zrI gautamasvAmI :-he bhagavan ! asurakumA2AnI ceTanI sacitta hAya che acitta hAya athavA mizra hAya che ? zrI bhagavAna: he gautama ! asurakumArAnI ceni sacitta nathI hatI, acitta hAya che, mizra nathI hAtI, kemake asurakumArAnA upapAta kSetra kei jIva dvArA parIgRhIta nathI thatA, eja prakAre stanitakumAro sudhI jANavu joie. arthAt nAgakumAro, suva kumAro, agnikumAro, vidyutkrumAro, udadhikumAre, dvIpakumAra, dizAkumArI, pavanakumAra zrI prajJApanA sUtra : 3 25
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane stanitakumArenI paNa acittayAni heAya che. zrI gautamasvAmI :he bhagavan ! pRthvIkAyika vAnI caiAni sacitta hAya che.acitta hAya che athavA mizra hAya che ? zrI bhagavAna : "he gautama ! pRthvIkAyikAnI ceAni sacitta paNa hoya che. acitta paNa hAya che ane mizra paNa heAya che. kemake pRthvIkAyikAnA upapAta kSetra jIvA dvArA parigRhIta paNa hoya che, aparigRhIta paNa hoya che ane ubhaya rUpa paNa hAya che. e prakAre aSTAvika, tejaskAyika, vAyukAyikA, vanaspatikAyike dvIndriyo, trIndriyA ane caturindriyAnI paNa traNa prakAranI ceni haeNya che. sa'mUrchAima pa Mcendriya tiryaMcA ane samUmi manuSyanI paNa e rIte sacitta, acitta ane mizra traNe jAtanI ceni hAya che. kemake e badhAnA upapAta kSetra paNa sajIva nirjIva ane ubhaya rUpa hoya che. garbhUja paMcendriya tiya cAnI tathA garbhaja manuScAnI yAni sacitta nathI hAtI acitta paNa nathI haitI paNa mizra sacittAcitta ceni heAya che kemake temanA utpatti kSetramAM acitta paNa zukra zANita AdinA pudgala hoya che tethI ja temanI ceAni mizra ja samajavI joI e. vAnabhyantara jyAtiSka ane vaimAnikAnI caiAni asurakumArInA samAna haiAya che arthAt acitta ja ceAni heAya che, sacitta ane mizra nathI hotI. zrI gautamasvAmI :nhe bhagavan ! pUrvokta sacitta cAnivALA acitta ceAnivALA ane mizra ceAnivALA tathA yeAnika veAmAM kANu keAnAthI, apa, ghaNuA, tulya athavA vizeSAdhika che ? zrI bhagavAn -he gautama! badhAthI ochA mizra ceAnivALA jIva che kemake, mizra ceAni gabha`ja pacendriya tiyA ane garbhaja manuSyeAnI ja DAya che. mizrayeAnivALAnI apekSAe acitta ceAnivALA jIva asaMkhyAtagaNA adhika che, kemake samasta devA, nArakA tathA katipaya pRthvIkAyikA, apsAyika, teja kAyikA, vAyukAyika, vanaspatikAyikA, vikalendriya, samUrchAima paMcendriya tiryaMcA tathA samUmi manuSyenI ceni acitta hoya che. acitta ceAnikonI apekSAe aceAnika arthAt siddha jIva anantagaNA che. kemake siddhonI sakhyA ananta che. aceAnikAnI apekSAe sacitta ceAnika jIva anantagaNA adhika che kemake nigeAdanA jIva sacitta ceAnika hAya che, ane te siddhothI paNa ananta gaNA adhika che. // sU. 2 // zrI prajJApanA sUtra : 3 26
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ ceAni vizeSanI vaktavyatA zabdA (viddA naM. aMte ! goLI vaLattA ?) he bhagavan ! ceAni keTalA prakAranI kahI che? (noyamA ! tividvAnonI pattA) he gautama ! traNa prakAranI ceAni kahI che (a naar) te A prakAre che (sa~vuDA jhoni) sa'vRtta arthAta DhAMkelI caiAni (niyaGA noLI) vivRtta ceAni (saMyuiviyanA koLI) saMvRtta vivRtta ceni (neoALa aMte ! siMghudA noLI, vicalA noLI, saMtruviyaDA goLI) he bhagavan ! nAraka jIveAnI ceAni zuM savRtta haiAya che, vivRtta haiAya che, saMvRtta-vidyuta hAya che ? (toyamA ! (saMyukajhoLI) he gautama! saMvRtta cenihAya che (nAvivajJoLI) vivRtta ceAni nathI hAtI (no saMyudA viyaGagoLI) saMvRtta vivRtta ceAni paNa nathI hAtI (vaM gAya jaLastaravAcALa) e prakAre vanaspatikAyikA sudhI (verUMDhiyALa puThThA ) dvIndriyA sambandhI prazna (poyamA ! to saMyunoLI) he gautama! savRtta ceAni nathI hAtI (triyajJoLI) vivRtta yAni hAya che (no saMtuvicaGanoLI) saMvRtta vivRtta ceAni nathI hAtI (a nAva cAritriyALuM) e prakAre caturiMdriyA sudhI (samuddhimayaMnviyitilikoLiyALa, saMmucchimamabhusAna caNyuM ceva) sa'mUrchAima paMcendriya tiya cA ane samUmi manuSyanA paNa e prakAre (nagmavatiyavaMpisthitivinoLiyALa) gaja paMcendriya tiya cAnI (nammavatiya manullALa ca) ane gaja manuSyAnI (no saMyulA goLI, novicadA goLI, saMtruviyanA loi) na saMvRtta yAni hAya che na vivRtta yAni hAya che, paNa saMvRtta vivRtta yoni heAya che (vALamaMtaisicavemALiyALa) vAnabhyantara, jyoti ane vaimAnika devAnI vaktavyatA (nanhA neALa) nArakonA samAna (eesiNaM bhaMte! jatrANaM saMbuDajoNiyANaM, viyaDajoNiyANaM saMbuDaviyaDAjoNiyANaM ajoniyALa ca) he bhagavan A saMvRtta yonikA, vivRttayeAnike, saMvRtta vivrutta ceAnike ane ayeAnikAmAM (yare hiMto) kANu konAthI (baLA vA SaDDA dhAtustyA vA viselAciA vA) alpa ghaNA, tulya athavA vizeSAdhika che? (joyA !) he gautama ! (saddasyonA nIvA saruviyanoLiyA) badhAthI ochA jIva savrutta vivRtta ceAnika che. (vica-noLiyA asaMlignanuLA) vivRtta ceAnika asaMkhyAtagaNA che (jJoniyA anaMtamuLA) eceAnika anantagaNA che (saMyunoLiyA anaMtanuLA) saMvRtta ceAnika anantagaNA che TIkA:-have prakArAntare pharI cainiyAne samajAvavA mATe kahe che. zrI gautamasvAmI :-he bhagavan ! caiAniye keTalA prakAranI kahelI che ? zrI bhagavAn :-ceAniyA traNa prakAranI hatI che, te A prakAre :-savRttayAni, vivRtta ceAni, ane sa MvRtta vivRtta ceni zrI gautamasvAmI :-hai bhagavan! nAraka jIvAnI zuM savRtta arthAt AcchAdita ceni zrI prajJApanA sUtra : 3 27
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ hAya che agara vivRtta arthAt khulelI mahArathI spaSTa jaNAtI ceAni DAya che, athavA saMvRtta vivRtta arthAt banne prakAranI ceAni hAya che? zrI bhagavAn :-he gautama ! nArakeAnI saMvRtta caiAni hAya che, vivRtta nathI hAtI ane na saMvRtta-nivrutta hAya che, nArakeAnA utpatti sthAna naraka niSkuTa AcchAdvita jALI yAnA samAna DAya che. tethI ja tenI ceni savRtta ja kahI che. e sthAnAmA utpanna thayelA nArakA zarIrathI vRddhine pAmIne zItathI uSNu ane uSNuthI zIta sthAnAmAM paDe che. eja prakAre vanaspatikAyikA sudhI samajavuM joie. tAtparya e che ke asurakumAra Adi bhavanapatiyA, pRthvIkAyikA, aAyikA, tejaskAyikA, vAyukAyikA tathA vanaspati kAyikAnI ceni nArakAnI samAna sa MvRtta ja DAya che. vivRtta athavA saMvRtta ceAni nathI hAtI. ekendriyAnI ceAni paNu spaSTa pratIta na thavAne kAraNe saMvRtta ja hAya che. zrI gautamasvAmI :-he bhagavan ! dvIndriyAnI ceAni zuM saMvRtta hAya che. vivRtta haiAya che athavA saMvRtta vivRtta hAya che? zrI bhagavAn :-he gautama! dvIndriyAnI ceni savRtta nathI hotI paNa vivRtta hoya che, savrutta vivRtta nathI heAtI, kemake temanA utpatti sthAna jalAzaya Adi spaSTa dekhAde che. eja prakAre arthAta dvIndriyAni samAna ja trIndriyA ane caturindriyAnI caiAni paNa vivRtta haiAya che, saMvRtta nahi ane savRtta vivRtta paNa nathI thatI. temanA utpatti sthAna jalAzaya Adi paNa spaSTa pratIta thAya che. saMmUmi pacendriya tiya cA ane sami manuSyanI ceAni paNa vivRtta hAya che. savRtta agara savRtta vidyuta nathI thatI. gaja paMcendriya tiya ce. ane garbhaja manuSyanI ceAni sa MvRta nathI thatI, vidyuta pazu nathI hAtI paNa savrata vidyuta ja hAya che, kemake ga`ja sadyuta vivRta rUpa hAya che te andara heAya tyAre svarUpathI pratIta nathI thatA pazu uparanA vadhavA AdithI bahAra dekhA de che. vAnabyantara dhruvA, jyeAtiSka devA ane vaimAnika devAnI ceni nArakAnA samAna saMvRta ja samajavI joie, vidyuta agara saMvRta vidyuta nahi zrI gautamasvAmI :-he bhagavan! e pUrvokta saMvRta ceAnika, vidyuta sainika ane savrata vidyuta ceAnika tathA ayeAnika jIveAmAM kANu kAnAthI alpa, ghaNA, tulya athavA vizeSAdhika che ? zrI bhagavAn :-hai gautama ! badhAthI ochA jIva savRta vidyuta ceAnika che; kemake gaja paMcendriya tiya ca ane gA~ja manuSya ja saMvRta vidyuta ceAnika hoya che, saMvRta ceAnikAnI apekSAe vidyuta ceAnika asaMkhyAtagaNA che, kemake dvIndriya, trIndriya, caturi ndriya, samUmi paMcendriya tiya ca ane samUmi manuSya vidyuta ceAnika hAya che, vidyuta caiAnikAnI apekSAe aceAnika anantagaNA adhika che kemake siddha jIva ayeAnika che ane teo ananta che, acAnikanI apekSAe saMvRta ceAnika anantagaNA che, kemake vanaspatikAyika saMvRta ceAnika che ane tee siddhothI paNa anantagaNA che // 3 // zrI prajJApanA sUtra : 3 28
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ manuSyayonivizeSa kA nirUpaNa manuSya ni vizeSa vaktavyatA zabdArtha-(vi i mate ! vaLI quttA ?) he bhagavan! ni keTalA prakAranI che? (TomAM ! siviThThar ToLI qUU/ttA ?) he gautama ! traNa prakAranI ni kahI che (teM kA) te A prakAre (munnA) kUrmonnatA (saMvattA) zaMkhAvartA (vaMtapattA) vaMzIpatrA (muLAyA of soLI uttamakurisamai) kUrmonanatA ni uttama purUSanI mAtAonI hoya che (Horrori noLI) karmonA nimAM (uttamagar Tda trayaMti) uttama purUSa garbhamAM janma le che (i =EURT) teo A prakAre (bahaMtA) ahata (ravI ) cakavartI ( vA) baladeva (vAkuvA) vAsudeva (laMvAvattAE goLI) zaMkhAvartA ni (phathI racArasa) strI ratnanI hoya che (saMvatavattA koLI) zaMkhAvartA nimAM (kadave vIvAya vAca) ghaNu jIva ane pudgala (vAti) Ave che (vidyAmaMti) pedA thAya che (jayaMti) cita thAya che (varatti) upacita thAya che teno veva fbannati) parantu niSpanna nathI thatA (vaMsIttA koLI) vaMzI patrA ni (pidugara) pRthapha jananI mAtAonI hoya che (varI pattaLa koLI) vaMzI patrA nimAM (pidugaLe dame vapaMti) pRthapha jana garbhamAM Ave che ii paNNavaNAe navamaM joNipayaM samattaM che prajJApanAmAM navamuM nipada samApta che TIkArtha - have manuSyanI vizeSa caeNniyAnuM nirUpaNa karAya chezrI gautamasvAmI prazna kare che-he bhagavan! nio keTalA prakAranI kahelI che? zrI bhagavAn he gautama ! traNa prakAranI ni kahelI che, teo A prakAre karmonanatA, zaMkhAvartA ane vaMzIpatrA, je eni kAcabAnI pIThanI jema uMcI hoya te kRnatA ni kahevAya che. jenA Avarta zaMkhanA samAna hoya te zaMkhAvartA, be vaMzI patronA samAna AkAravALI nine vaMzIpatro kahe che. A traNa prakAranI yoni mAMthI phannatA ni uttama purUSenI mAtAonI heya che. karmonnatA nimAM uttama purUSa garbhamAM Ave che, jemake-arihanta (tIrthakara) cakavartI, baladeva ane vAsudeva. zaMkhAvata nI cakavartInI paTarANInI-strI ratnanI hoya che. zaMkhAvartAronimAM ghaNuM ane pudgala Ave che; garbha rUpathI utpanna thAya che, sAmAnya rUpathI vRddhine prApta zrI prajJApanA sUtra : 3 29.
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ thAya che ane vizeSa rUpathI paNa vRddhine prApta thAya che. paNa temanI niSpatti nathI thatI. vRddha AcAryonA kathanAnusAra enuM kAraNa e che ke atyanta tIvra kAma rUpI agninA saMtApathI te vinAzane prApta thaI jAya che. vaMzIpatra ni sAmAnya jIvenI mAtAnI hoya che. e nimAM sAdhAraNa jIva garbhamAM Ave che. navama ni pada samApta caramAgarama-kA nirUpaNa (10) carAcarama pada zabdArtha-(jo matte ! putravIvo vaUttAgo) he bhagavan! pRthvI keTalI kahelI che? (joyAadra putravIro TumttAzo) he gautama ! ATha pRthvIe kahelI che (i =hA) teo A prakAre che (caLacvama) ratnaprabhA (ramA) zarkarAmamA (vAsumA) vAlukA prabhA (vaMjamAM) paMkaprabhA (dhUmacqmA) dhUmaprabhA (tamavamA) tamaHprabhA (tama tamabUmA) tamastamaprabhA (usI ) ISat prArabhAra (Ama maMte ! racanAmAM purI inaramA) he bhagavan ! A ratnaprabhA pRthivI zuM carama che ? (ramA) acarama che (bhADuM) caramAI che (arajamADuM) acaramAI-acaramANi che (janamAMtA ) aramAnta pradeza che (jAmaMtavANA) acaramAMta pradeza che? (mA ! rUmALe racaT:qmAM guDhavI) he gautama ! A ratnaprabhA pRthvI (no rAmA no ) nathI caramA ke nathI acaramA (no raramard) na caramaNi (no rAmaird) acaramANie nathI ( ramaMtA , no amaMtA ) aramAnta pradezAnathI, acaramAnta pradezAnathI (niyama) niyamathI (bajaraH) acarama che (varamALa ca) bahuvacanAnta carama che (vasaMtalA 2 varamaMtA 2) caramAnata pradeza ane acaramAta pradeza zrI prajJApanA sUtra : 3 30
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ che (vaM gAya badde sattanA puDhavI) eja pramANe nIcenI sAtamI pRthvI sudhI kahevu' (sodamArUM nAva anutta vimALALa) saudhathI AraMbhIne anuttara vimAna sudhI (O leva sI vamA vi) e prakAre ItprAbhAra pRthvI paNa (chyuM cetra hova) eja prakAre leka paNa (chyuM cetra gajone vi) eja prakAre aleAka paNa kahevA TIkA"--navama padamAM prANiyAnI ceniyAnI prarUpaNA karAI che. A dazamapadamAM ratnaprabhA ADhi utpatti kSetrAnA carama acarama vibhAganI prarUpaNA karAya che zrI gautamasvAmI prazna kare che:-pRthvIye keTalI kahI che? zrI gautamasvAmI hai gautama ! pRthivIyA ATha kaDelI che, temanA nAma A che : (1) ratnaprabhA (ra) zakarA prabhA, (3) vAlukAprabhA, (4) paMkaprabhA (pa) dhUmaprasA (6) tamaHprabhA (7) tamastama prabhA ane (8) iSaprArabhAra pRthvI. teemAMthI ratnaprabhA Adi sAta pRthivicenuM nirUpaNa pahelAM karI didhelu che ane tee prasiddha paNa che. pIstAlIsa lAkha ceAjana lAMbI paheALI, zuddha sphaTika maNinA samAna siddha zIlA ISAbhAra pRthvI kahevAya che. ekAnta praznanA Azraya karIne gautamasvAmI prazna kare che-he bhagavan ! A ratna prabhA pRthvI zu camA che? acaramA che? zuM caramANi (caramanu' bahuvacana rUpa) che zuM acaramANi (acaramanu bahuvacananu rUpa) che? zuM caramAnta pradeza rUpa che? zu acaramAnta pradeza rUpa che? caramanA aM che antima arthAt antamAM sthita A 'carama' pada sApekSa che, arthAt khIjAnI apekSA rAkhe che. kAi pahelA heAya te tenAthI kAi khIjAne carama kahevAya che, jemake pUrva bhavAnI apekSAe antima bhavane carama bhava kahe che. jenI pahelA kaMI na heAya tene carama nathI kahetA. 'acarama' padanA aM che je carama arthAt antavatI na hoya arthAt madhyamAM hAya A pada paNa sApekSa che. kema ke-jyAre keAI antamAM hoya tyAre tenI apekSAe vacamA rahelI 'carama' kahevAya che, jenA AgaLa pAchaLa khIjA kAI na hAya tene 'aracama' arthAt madhyavartI agara vacamAM sthita paNa nathI kahevAtA. jemake carama zarIranI apekSAe tenAthI AgaLavALA madhyama zarIrane acarama zarIra kahevAya che. A rIte A be prazno eka vacananA AdhAra para karyAM che. eja prakAre e prazna mahuvacanane laIne karAya che, jemake-zuM A ratnapramA pRthvI 'caramANi' arthAt ghaNA ja carama rUpa che athavA acaramANi'arthAt ghaNA ja acarama-madhyavartI rUpa che? A cAra prazno samagra ratna prabhA pRthvIne eka dravya mAnIne karAelA che. have e prazno temanA pradezAne lakSyamA rAkhIne karAya che--he bhagavan! zuM ratnaprabhA pRthvI caramAnta ghaNA pradeza rUpa che, athavA acaramAnta ghaNA pradeza rUpa che ? arthAt zu antanA pradeza ratnaprabhA pRthvI che ? zuM madhyanA pradezane ratnaprabhA bhUmi kahe che ? ratnaprabhA pRthvInA viSayamAM ekAnta pakSane Azraya karIne ja A prazna karAyelA che ! zrI bhagavAn temanuM nirAkaraNa kare che :huM gautama ! A ratnaprabhA pRthvI caramA zrI prajJApanA sUtra : 3 31
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ nathI, kemake te dravyanI apekSAe eka ane akhaMDa rUpa che. tene carama nathI kahI zakAtI, kemake carama- sApekSa che arthAt koI tenA pahelA hoya te tene tenI apekSAe carama kahevAya. paNa kaI evA bIjA che nahi, kemake ratnaprabhA pRthvI eka ane akhaMDa che. he gautama ! tame te anya nirapekSa ekalI ratnaprabhA pRthvInA viSayamAM ja prazna karyo che, tethI ja tene carama nathI kahI zakatA, ratnaprabhA pRthvI pUrvokta yuktinA anusAra carama paNa nathI kahevArtA. arthAt acaratva (madhyavatIpaNu) paNa kaI bIjAnI apekSAe thAya che ahIM koI bIjuM che nahi ke jenI apekSAe ratnaprabhAne acarama kahevAya. e prakAre ratnaprabhA pRthvo nathI carama kahevAtI ke nathI kahevAtI acarama. have rahyA bahuvacana karelA be prazno-caramANi ane acaramANi. enuM tAtparya e che ke zuM ratnaprabhA pRthvI aneka carama rUpa che athavA aneka acarama rUpa? ene uttara e che ke ratnaprabhA pRthvI nA aneka carama che ane na aneka acarama che. kemake pahelA kahyA anusAra jyAre ratnaprabhA pRthvI ekatva viziSTa carama ane acarama nathI te bahatva viziSTa carama-acarama paNa kevI rIte thaI zake che? tAtparya e nikaLyuM ke 2naprabhA pRthvI nathI eka carama dravya ane nathI bahu acarama dravya. e prakAre ratnaprabhA pRthvIne casmAta pradezanA rUpamAM nathI kahI zakAtI. ane acaramAnta pradezanA rUpamAM paNa nathI kahI zakAtI. kemake jyAre ratnaprabhA pRthvImAM camatva ane acaramane saMbhava ja nathI te tene carama pradeza agara acarama pradeza paNa nathI kahI zakAtI. - have prazna e upasthita thAya che ke je ratnaprabhA pRthvI carama, acarama Adi nathI te te zuM che? ane kayA rUpe kahevAya ane kyA rUpe samajavI joIe ? A praznane uttara Ama che -ratnaprabhA pRthvI, carama, caramANi, caramAnta pradeza ane acaramAnta pradeza che. teno Azaya A che ke jyAre eka akhaMDa rUpamAM vivakSita ratnaprabhA pRthvInA viSayamAM prazna karAya te pUrvokta cha bhaMgAmAMthI koI paNa bhaMga dvArA ratnaprabhA pRthvIne nathI kahI zakAtI, paNa jyAre tene asaMkhyAta pradezomAM avagADha ane aneka avayavamAM vibhakta mAnIne prazna karAyate tene "carama" ane "caramANi kahI zakAya che, kemake temanA chevaTanA bhAgomAM vidyamAna temaja viziSTa ekatva pariNAmavALo je khaMDa che tene caramANi (aneka carama) kahI zakAya che. ane te prAnta bhAgonA vacamAM je moTo khaMDa khaMDe che te AkhAne ekamAnI levAya te te khaMDanI apekSAe te acarama che. ratnaprabhA pRthvI prAnta vatI aneka khaMDa ane madhyamavatI eka mahAkhaMDanuM saMmilita rUpa che agara tema na manAya te pachI ratnaprabhAnuM astitva ja nahIM rahe. e prakAre eka ja pRthvIne avayava avayavI rUpamAM vivakSita karavAthI tene "acarama ane caramANi. kahevAya che, paraMtu jyAre pradezanI vivakSA karIne vicAra karAya che, te tene caramAnta pradeza ane acaramAnta pradeza rUpa kahI zake che, kemake temanA bAhya khaMDamAM rahelA pradeza caramAnta pradeza kahevAya che ane madhyanA eka mahAnuM khaMDamAM rahelA pradeza acaramAnta pradeza kahevAya che. e prakAre ekAnta dudhanuM nirAkaraNa karavAvALA bhagavAnanA uttara vAkyathI A zrI prajJApanA sUtra : 3 32
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddha thAya che ke ratnaprabhA Adi samasta vastue avayava avayavI rUpa che ane te avayA tathA avayavImAM kadAcit bheda ane kadAcit abheda che. A anekAnta pakSanI sthApanA thaI. ratnaprabhA pRthvInI jevI prarUpaNA karAi che, evA prakAranI prarUpaNA zarkarA prabhA, vAlukAprabhA, pakaprabhA, dhUmaprabhA. tamaH prabhA ane tamastamA prabhAnI samajavI joI e. arthAt A pRthvIyA paNa kri eka akhaDarUpamAM vivakSita karAya te caramA paNu nahIM', acaramA paNa nahIM'. caramANa paNa nahIM. acaramANu paNa nahI', caramAnta pradeza paNa nahI' ane acaramAnta pradeza paNa nathI kahI zaRRAtI, kintu jyAre temanA avaya vAnA bheda vivakSita thAya che, ane prAntavatI bhAgA tathA madhyamA vidyamAna eka mahAn khaDane pRthakU vivakSita karAya che te tene caramAcaramANi, caramAM ta pradeza ane aca mAnta pradeza kahI zakAya che. eja prakAre saudharma, IzAna, sanatkumAra, mAhendra, brAleAka, lAntaka, mahAzukra, sahasrAra, Anata; prANata; AraNu, acyuta, navathaiveyaka, pAMca anuttara vimAnAnI vakta vyatA paNa samajI levI joie, iSaprAbhAra pRthvI paNa ratnaprabhAnI samAna ja kahevI joIe. leka ane alekanA viSayamAM paNa ema kahevu joie. paNa zarAprabhA ArkinA viSayamAM zabda prayoga Ama karavA joie-huM bhagavan ! zarkarA prabhA pRthvI zu caramA, acaramA caramANu, acaramANi, carmAnta pradeza ke acaramAnta pradeza che ? huM gautama! A zarkarAprabhA pRthvI caramAe nathI, acaramAe nathI, carANu paNa nathI, acaramANa paNa nathI, nathI caramAnta pradeza ke nathI acaramAnta pradeza niyamathI acarama, caramANi, caramAnta pradeza ane acaramAnta pradeza che. eja prakAre vAlukA prabhA pRthvI AdinA viSayamAM abhilApa karavA joie-he bhagavAna! saudhama kalpa zuM carama che, acarama che, caramANi che, acaramANui che. caramAnta pradeza che, agara acamAnta pradeza che vigera. eja prakAre pAMca anuttara vimAnA sudhI svayaM samajI levuM joie. Aja rIte iSAbhAra pRthvInA viSayamAM paNa kahevu joI e. lekanA viSayamAM abhilApa A prakAre karavA joIe H-he bhagavan! zuM A leka carama che. acarama che, caramANi che, acaramANi che. caramAnta pradeza agara acaramAnta pradeza che? hai gautama ! lAka acarama che. caramANi che. caramAnta pradeza che, acaramAnta pradeza che. ! sU0 15 zrI prajJApanA sUtra : 3 33
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ caramAgaramAdi ke alpabadutvanA nirUpaNa caramAcarama AdinA alpa bahutva zabdArtha-(rUmINeluM maMte ! rAjakumAra zukravINa garama 2, mALiya, maMtaYsApa ja maMtavaLa ca) he bhagavAna ! A ratnaprabhA pRthvInA acarama; caramaNi, caramAnta pradeza ane acaramAnta pradezamAM (vayANa vakRpausayA ) dravyanI apekSAe pradezonI apekSAe ane dravya pradezanI apekSAe (javere to) keNa kenAthI (vA vA vasuthA vA turA nA vivAdiyA vAM) alpa che, ghaNA che, tulya athavA vizeSAdhika che? (Tocamar !) he gautama ! (vasthA) badhAthI ochA (phakIre rayaTIcqmApa puDhavINa) A ratnaprabhA pRthvInA (vrayANa) dravyanI apekSAe (ghane gavarame) eka acarama che (22mAruM asaMvisaTTre) caramANi asaMkhyAta gaNuM che (kannara ca ravi virenAdirA) acarama ane caramANi ane vizeSAdhika che (GudrayANa) pradezanI apekSAe (saMvUlyovA) badhAthI ochA (rUmIne caNamANa puDhavINa) A ratnaprabhA pRthvInA (maMtavAsA) caramAnta pradeza che (kavaramaMtapAsa saMkuLa) ajImAnta pradeza asaMkhyAtagaNuM che (ramaMtA ca ma varamaMtA ca ravi visAyi) caramAMta pradeza ane acaramAnta pradeza ane vizeSAdhika che (vRkSausaMcAi) dravya ane pradezanI apekSA (satra vA mIre rAmApa putravINa je vAri) badhAthI ochA A ratnaprabhA pRthvInA eka acarama che ( mAruM manaDuM) caramANi asaMkhyAtagaNu che (garimaM gharamANa 2 rovi vizesAdica) acarama ane caramANi ane vizeSAdhika che (AmaMtavANA kahe TLA) caramAnta pradeza asaMkhyAtagaNa che (samaMtapa 3 vijJA ) acaramAnta pradeza asaMkhyAtagaNuM che (jAmaMtapaNA ra garamaMtA ca vi visAyiA) cara mAnta pradeza ane acaramAnta pradeza ane vizeSAdhika che (urva jJAva jasattaHig) e prakAre nIcenI sAtamI pRthvI sudhI (somarasa lava sToramAM ) saudharma yAvata leka sudhI e ja prakAre TIkAtha - have ratnaprabhA pRthvI Adi pratyekanA carama, acarama Adi saMbaMdhI zrI prajJApanA sUtra : 3 34
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ alpa bahutvanuM nirUpaNa karAya che zrI gautamasvAmI prazna kare che--hai bhagavan! A ratnaprabhA pRthvInA acarama, came caramAnta pradeza ane acaramAnta pradezemAMthI dravya pradeza temaja dravya pradezothI keNukAnI apekSAe alpa che, ghaNA che tulya che, athavA vizeSAdhika che ? zrI bhagavAn :-huM gautama ! badhAthI ochA A ratnaprabhA pRthivInA dravyanI apekSAe eka carama che. tathAvidha ekatva pariNAmamAM pariNata havAne kAraNe acarama eka che, tethI ja te badhAthI ochA che. tenI apekSAe caramANu arthAt caramakhaMDa asa khyAta gaNA adhika che, kemake te asakhyAta che. have prazna e che ke bhacarama ane caramANu, e mane maLIne zu carameAnA kharAkhara che athavA vizeSAdhika che? A praznanA uttara e che ke-acarama ane caramANu, e banne paNa vizeSAdhika che, tAtparya e che ke acarama eka dravyane carama dranyAmAM sAmila karI devAmAM Ave te carameAnI saMkhyA eka adhika thaI jAya che, tethI ja temanA samudAya vizeSAdhika thAya che. pradezeAnI dRSTie vicAra karAya te A ratnaprabhA pRthvInA caramAnta pradeza badhAthI echA che, kemake carama khaDa, madhyama khaDonI apekSAe atyanta sUkSma hAya che. joke te caramakhaDa asaMkhyAta gaNA che chatAM paNa madhyama khaDanA pradezeAnI apekSAe tee staka che. temanI apekSAe acaramAnta pradeza asaMkhyAtagaNA DAya che, kemake eka carama khaDa, caramakhAnA samUhanI apekSAe kSetrathI asaMkhyAtagaNuA hoya che. caramAnta pradeza ane acaramAnta pradeza ane maLIne paNu acaramAnta pradeze zrI vizeSAdhika hAya che. kemake caramAnta pradeza, acaramAnta pradezAnI apekSAe asaMkhyAtamA bhAga pramANe hAya che. acaramAnta pradezemAM caramAnta pradeza meLavI devAthI paNa teo acaramAnta pradezeAthI vizeSAdhika che. drazya ane pradeza banne apekSAe, A ratnaprabhA pRthvInA pUrvokta yuktinA anusAra acarama eka che, tenI apekSAe caramANi arthAt carama khaMDa asaMkhyAtagaNuA adhika che. temanI apekSAe acarama ane caramANi anne ja vizeSAdhika che. temanI apekSAe paNa caramAnta pradeza asaMkhyAtagaNA che, jo ke acaramakhaDa asakhyAta pradezAmAM avagADha heAya che, paNa dravyanI apekSAe te eka che, caramakhaDAmAM pratyeka asaMkhyAta pradezI hAya che, tethI carama ane acarama dravyanA samudAyanI apekSAe caramAnta pradezAne asa`khyAtagaNA samajavA joie temanI apekSAe caramAnta pradeza ane acaramAnta pradeza banne maLIne vizeSAdhika che. ratnaprabhA pRthvInA sabandhamAM carama-acamanA Azraya karIne je alpa, mahuva pratipAdita karAyeluM che, tevu ja zarAprabhA, vAlukAprabhA. paMkaprabhA, dhUmaprabhA, tamaHprabhA zrI prajJApanA sUtra : 3 35
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane tamastamaH prabhA pRthvInA saMbaMdhamAM paNa kahevuM joIe. saudharma, IzAna, sanakumAra mahendra, brAleka, lAntaka, mahAzuka sahasAra, Anata prANatA AraNa, azruta, nava greve yaka, pAMca anuttara vimAna, ISa~AbhAra temaja lekanA acarama, cerame, caramAnta pradeza ane acaramAnta pradezanuM paNa alapa bahutva dravyanI apekSAe pradezanI apekSAe tathA dravya pradezanI apekSAe ratnaprabhA pRthvInA samAna ja samajavuM joIe aloka Adi ke caramAgarama ke alpa bahatva kA nirUpaNa alekAdinA carAcaramanuM a9pa bahutva zabdArtha -(kokANa kare ! garama ya gharamAi, maMtaqupAgaca ramavA ca) he bhagavan! alanA acaramanA, caranA, aramAnta pradezanA ane acaramAnta pradezanA (vayA paps, pAtarANa) dravyanI apekSAe pradezanI apekSAe ane dravya pradezanI apekSAthI (care yahiMto) pheNa konAthI (vA vA yA vA tura vA vivANiyA vA) a5, ghaNA, tulya athavA vizeSAdhika che? (AMcamA !) he gautama! (sadavaratho) badhAthI ochA (korasa) alekanA (ghA) dravyanI apekSAe (je gavarame) eka acarama che ( mAruM maia TrgADuM) caramANi asaMkhyAtagaNu che (bavAmaMAmAni ca ra visaddhicAruM) acarama ane caramANi vizeSAdhika che ( G U) pradezonI apekSAe (valyovA) badhAthI ochA (kokAsa maMtava) alekanA caramAnDa pradeza che (varamaMtavANI tA) acaramAnta pradeza anantagaNuM che. (varamaMtaykSA 2 sattAmaMjaNA ja hovi visAyiA) aramAnta pradeza ane acaramAnta pradeza ane vizeSAdhika che (azygpurg) dravya ane pradezonI apekSAe (Rove) badhAthI ochA (bArasa) alekanA ( gavarame) eka acarama che ( mAruM saMgaluruM) carama asaMkhyAtagaNI che (varamaM ca varamALa 2 hova vinAhiyAruM) acarama ane caramANi bane maLI vizeSAdhika che (jAmaMtavAsa lauMjJA ) caramAnta pradeza asaMkhyAtagaNa zrI prajJApanA sUtra : 3 38
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ che (jAmatAsa 35idTir) acaramAnta pradeza anantagaNa che (jAmatA jAmatala 2 roya visAdiyA) aramAnta pradeza ane acaramAnta pradeza ane vizeSAdhika che (logAlogassa Na bhaMte! acaramassa ya caramANa ya- caramaMtapaesANa ya, acaramaMtaHTTTT ) he bhagavana ! lekalekanA acarama, carame, caramAnta pradeza ane acaramAna pradezomAM (tradrayANa) dravyanI apekSAe (FusayA) pradezonI apekSAe (vaMpgge TrayA) dravya ane pradezonI apekSAe (yare re hUiMto) keNa kenAthI (HI vA vA tura vA vizeSAhitrA vA) a5, ghaNA, tulya athavA vizeSAdhika che? (roya !) he gautama ! (vove) badhAthI ochA (DhoTo) lekolenA (vrayA) dravyanI apekSAthI (me avarane) eka eka acarama che (Dhora mAruM ai [T) lekanA carama asaMkhyAtagaNI che (bonasa gharamAruM vicAruM) alakanA carama vizeSAdhika che (DhokSa ca borasa ca sarapaMca mAni ) leka ane alekanA acarama ane caramaNi hoSi) ane (visAphiruM) vizeSAdhika che ( pacANa saMghabhyovA corasa jAmaMtasA) pradezanI apekSAe badhAthI ochA lekanA caramAnta pradeza che (korasa jAmaMta vici ) alekanA caramAnta pradeza vizeSAdhika che (sTora karamaMtavANA asaMvedanALA) lekanA acarama ta pradeza asaMkhyAtagaNuM che (boLa kara. maMjA ara7T) alakane acaramAnta pradeza anantagaNa che (Dhosa 2 aDhorasa ca ramaMtaramAM ja amaMtA hovi vizeSAdiyA) leka ane alekanA caramAnta pradeza ane acaramAnta pradeza ane vizeSAdhika che (vai drayANa karavuM cho DhoTosa mene ajame) dravya ane pradezonI apekSAe badhAthI ochA lekaalekanA eka eka acarama che (DholArasa 22mAruM nALA) lekanA carama asaMkhyAta gaNu che (DhokSa mAruM vidyArM) alakanA carama vizeSAdhika che (DhoraNa 1 joksa 2) leka ane alekanA (bAra) acarama (AmALiya) ane caramANi holi vidiyADuM) bane vizeSAdhika che (DhoraNa rAmaMtavapaHI ATTLA) lekanA caramAnta pradeza asaMkhyAtagaNuM che (Dhorasa ca namaMtavANA visAdiyA) alekanA caramAnta pradeza vizeSAdhika che (Dhora caramaMtapaNA saMvejhaTI) lekanA acaramAnta zrI prajJApanA sUtra : 3 37
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ pradeza asaMkhyAtagaNA che (bahomsa avamata paNNA anaMtanuLA) alekanA acaramAnta pradeza annatagaNA che (homsa ca bola 2) leAka ane alAkanA (paramatattA ya 56meM tapaCAya totri) caramAMta ane acaramAMta pradeza khanne (viNesAdiyA) vizeSAdhika che (savavavA viselAriyA) sa dravya vizeSAdhika che (sajja paNNA antazuLA) samasta pradeza ananta gaNA che (savva 14vA anaMtakuLA) sa` paryAya anantagaNA che TIkA :- huve aleka AdinA caramA carama AdinA alpa bahutva prarUpita karavAne mATe kahe che: zrI gautamasvAmI prazna kare che--hai bhagavan! aleAkanA acarama, carame, caramAnta pradeze ane acaramAnta pradezamAMthI dravyanI apekSAe pradezeAnI apekSAe tathA dravya pradezeAnI apekSAe kANu kAnAthI alpa che, tulya che, athavA vizeSAdhika che ? zrI bhagavAn uttara Ape che-De gautama! badhAthI echA alekanA dravyanI apekSAe acarama che, enI apekSAe carama khaMDa asaMkhyAtagaNA adhika che. acarama ane carama kha'Da banne maLIne vizeSAdhika che, pradezeAnI dRSTithI badhAthI echA alAkanA caramAnta pradeza che, kemake niSkuSTa pradezeAmAM ja temanA sadbhAva hoya che. e caramAnta pradezanI apekSAe acaramAnta pradeza anantagaNA heAya che, kemake alAka ananta che. caramAnta ane acaramAnta pradeza-mane maLIne vizeSAdhika che, kemake caramAnta pradeza, acaramAnta pradezeAnI sAthe saMmilita karI devAthI paNa te badhA maLIne acaramAnta pradezeAthI vizeSAdhika ja DAya che. dravya ane pradezeAnI dRSTie badhAthI ochA aleAkane eka acarama che, enI apekSAe carama khaMDa asaMkhyAtagaNA che, acarama ane caramaNi (caramakhaMDa) ane maLIne vizeSAdhika che, temanI apekSAe paNa caramAnta pradeza asaMkhyAtagaNA che ane acaramAnta pradeza temanAthI anantagaNA che caramAnta pradeza ane acaramAnta pradeza khanne maLIne vizeSAdhika che. zrI gautamasvAmI prazna kare che--he bhagavan ! leAkAlekanA acarame, caramA, caramAnta pradeze! ane acaramAnta pradezemAM dravyanI apekSAe pradezanI apekSAe tathA dravya ane pradezeAnI apekSAe keNa kAnAthI alpa, ghaNA, tulya agara vizeSAdhika che ? zrI bhagavAn uttara Ape che; he gautama ! badhAthI echA leAka ane aleAkanA dravyanI apekSAe eka-eka acarama arthAt acaramakhaMDa che, kemake te eka ja che. tenI apekSAe lekanA carama khaMDa dravya asaMkhyAtagaNA che. kemake tee asaMkhyAta che, temanI apekSAe aleAkanA carama khaMDa vizeSAdhika che. lekanA caramakhaDa vAstavamAM che te asaM zrI prajJApanA sUtra : 3 38
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ khyAta paranu pRthvInI sthApanAZA rIte karI che. A sthApanAnI kalpanAthI teo ATha manAya che teo A prakAre che-paNa cAre dizAomAM ane eka eka cAre vidizAomAM, alokanA carama khaMDa alekanI sthApanAnI parikalpanAnA adhAra para bAra manAya che. yathA eka eka cAre dizAomAM ane be be cAra vidizAomAM. A bAranI saMkhyA AThathI bamaNuM che, triguNI nathI, paraMtu vizeSAdhika ja kahevAya che. alekanA carama khaMDanI apekSAe leka ane aleka acarama ane temanA carama khaMDa bane maLIne vizeSAdhika thAya che. kemake pUrvokta kalpanAnA anusAra lekanA carama khaMDa ATha che ane acarama khaMDa eka che, bane maLIne nava thAya che. e ja rIte alakanA paNa carama ane acarama khaMDa meLavIne tera che. ane te bannene meLavI devAya te bAvIsa thAya che. A bAvIsa saMkhyA bArathI bamaNI ke traNa gaNuM Adi nathI, paNa vizeSAdhika che. A prakAre alekanA carama khaMDothI leAkAlekanA caramAgarama khaMDa maLIne paNa vizeSAdhika ja thAya che. pradezonI daSTie badhAthI ochA lekanA caramAnta pradeza che, kemake tenAmAM ATha ja pradeza che. temanI apekSAe alakanA aramAnta pradeza vizeSAdhika che. temanAthI lekanA acaramAnta pradeza asaMkhyAtagaNu che, kemake acarama kSetra ghaNuM moTuM che. e kAraNe enA pradeza paNa ghaNuM adhika che, temanI apekSAe alakanA acaramAnta pradeza ananta gaNA che, kemake te kSetra anantagaNuM che. emanI apekSAe paNa leka ane alekanA cara. mAnta pradeza ane acaramAnta pradeza ane vizeSAvika che, kemake alekanA acaramAnta prade. zemAM lekinA aramAnta pradezane acaramAnta pradezane tathA alekanA caramAnta pradezane meLavavAthI paNa teo badhA asaMkhyAta ja thAya che ane asaMkhyAta, anantanI apekSAe ochA ja che, temane temAM meLavI detA paNa teo alekanA aramAnta pradezathI vizeSAdhika ja hoya che. dravya ane pradezanI daSTithI a9pa bahutvane vicAra karAya te badhAthI eAchA leka ane alokanA eka-eka acarama che, e pahelA kahevAI gayA che. temanI apekSAe lekanA carama khaMDa asaMkhyAtagaNa adhika che, e viSayamAM paNa yukti pahelAM kI didhelI che. temanI apekSAe elekanA carama khaMDa vizeSAdhika che ane temanI ape. zrAe leka ane alokanA acarama ane temanA caramakhaMDa bane maLIne vizeSAdhika che, enuM kAraNa pUrvavat samajI levuM joie. emanI apekSAe lekanA caramAnta pradeza asaMkhyAtagaNu che, ane temanI apekSAe alekanA caramanta pradeza vizeSAdhika che. emanI apekSAe lekanA acaramAMta pradeza asaMkhyAtagANuM che. emanI apekSAe alakanA acaramAnta pradeza anantagaNa che. yukti pahelA kahI devAyelI che. temanI zrI prajJApanA sUtra : 3 39
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ apekSAe leka ane alekanA aramAnta pradeza ane acaramAnta pradeza banne maLIne vizeSAdhika che, emanI apekSAe badhAM dravya vizeSAdhika che, arthAt loka ane alekanA carama ane acarama pradezanI apekSAe badhA dravye maLIne vizeSAdhika che. kemake anantAnA saMkhyaka jIva, paramANuM ananta paramANuo sudhInA banelA skandha, badhA alagaalaga paNa ananta ananta che ane te badhA dravyanI apekSAe paNa badhA pradeza anantagaNA che ane badhA pradezanI apekSAe sarva paryAya anantagaNu che, kemake pratyeka pradezanA svapara paryAya ananta che. e sUtra 3 paramANu Adi ke caramAcaramatva kA nirUpaNa paramANu AdinI caramAyarama vaktavyatA zabdArtha-(paramANuparsenuM maMte je rie) he bhagavan! paramANu pudgala zuM carama che? (garime) acarama che? (savA ) avaktavya che? (22mADuM) gharamaNa-ghaNA carama rUpa che ? (jhavaNamA) ghaNA acarama rUpa che? (vADuM) ghaNu avaktavya rUpa che? (vA) athavA (rime ja rime 2) carama ane acarama che? (36) athavA (rameya umar6) carama ane ghaNA acarama rUpa che? (du maruM ja 3 wAruM ) athavA ghaNA carama ane ghaNuM acarama rUpa che ? (paDhamAM varSama) pahelI cI bha gI (aa rimeya avasthA 2) athavA carama ane avaktavya che (vAMdu jari ja vattayAruM va) athavA carama ane ghaNu avaktavya rUpa che ? (kAdu mAruM lava va ) athavA ghaNA carama ane avaktavya che? (kAdu maruM va vavacAruM ja) athavA ghaNuM carama ane ghaNuM avaktavya rUpa che? (vIcA maMt) A bIjI cI bhegI thaI (3DhAdu karame 2 jhavattavA ca) athavA acarama ane avaktavya che? (vAMdu rAme vattAyAruM ) athavA acarama ane ghaNu avaktavya rUpa che ? (SAdu kavaramANuM 2 vattazva ca) athavA ghaNA acarama ane avaktavya che? (mArUM ja vaacAruM ) athavA ghaNuM carama ane ghaNA avaktavya rUpa che? (taphA 13) A trIjI cI bhaMgI thaI (uvAda 2 2 1 2 zavattA 2) athavA carama acarama ane avaktavya che (varAhu rame 2 came ja avattavAcA ja) athavA carama, acarama ane ghaNuM avaktavya rUpa che (udu caraNe amAruM ja vattava 2) athavA carama, ghaNuM acarama ane avaktavya che? (vAda mAmA vattavA ) athavA carama, ghaNA acarama ane avaktavya che? (8Adu mAruM ja ame ja attavacAruM 2) athavA ghaNA zrI prajJApanA sUtra : 3 40
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ carama, acarama ane avaktavya che (jvAdu camArUM nagarane 2 bavattavayADuM ) athavA ghaNA carama rUpa, acarama rUpa ane ghaNA avaktavya rUpa che? (jvAdu caramArUM maiM car mArUM zra avattanach ca) athavA ghaNA carama, ghaNA acarama ane avaktavya che ? (TrAdu cazmAnuM ja gamArUM haiM vattavacA ) athavA ghaNA carama; ghaNA acarama ane ghaNA avaktavya rUpa che ? (pte chavvIsuM mA) e chavvIsa bhaMga che che) (jocamA !) hai gautama ! (paramANuo niyamAM vattana) carama nahi, acarama nahI. tadevajJA) zeSa bha MganA niSedha karavA joie TIkA pahelA ratnaprabhA Adi bhUmiyAnA carama-acarama AdinA viSayamAM vicAra karAyeA hateA, have paramANu pudgalanA carama-acarama aAdinA vicAra karAya che. zrI gautamasvAmI prazna kare cheH-he bhagavan! paramANu pudgala (1) zuM carama che ? (2) athavA zu' acarama che? (3) agara zu avaktavya che? ItyAdi rUpe prazna vAkayamAM chavIsa vikalpa sabhave che. teomAMthI carama, acarama ane avaktavya, e traNa vipa upara kahI gayela chIe. e traNane pRthakpRthak karIne bhegA karIne tathA ekavacanamAM ane khahuvacanamAM prayAga karIne AgaLanA bhaMga samajI levA joI e. jema ekavacanAnta asamilita traNa bhaMga Ama che--(1) carama : (2) acaramaH (3) avaktavyA emanA traNa mahuvacanAnta vikalpa A rIte thAya che(4) caramANa (5) acaramANui (6) avaktavyAni. Ama pRthak pRthak vivakSA karavAthI cha bhaMga thAya che. e--ene sAthe meLavavAthI traNa prakAranA bhaMga ane che. jemake-carama ane acaramanA saMceAgathI prathamadvika sacega, carama ane avaktavyanA sayAgathI khIjI dvika sayAga ane acarama tathA avakta vyanA saMcAgathI trIjuM dvika sayAga thAya che. paramANu pudgala (no carame, to ajame, niyamI avaktavya che (sesA meMLA di e traNemAMthI pratyekanA cAra cAra bhaMga bane che, pahelA dvika saMcAganA cAra bhaMga Ama cheH-26ma : ane bacama : , carma : garamA : > vamAM : lavaramAM, varamA garamA zrI prajJApanA sUtra : 3 1 41
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ e prakAranI caubhaMgI carama ane avaktavya padanI samajavI joIe acarama ane avatavya padane laIne paNa eka cI bhaMgI banAvI levI joIe. e prakAre kika saMganA kula bAra vikalpa thAya che. traNa saMgI bhaMga ATha thAya che. e prakAre badhAne joDI devAthI 6412484ra6 (chabIsa) bhaMga thaI jAya che. | gujarAtImAM caramanA ekavacanAnta ane bahuvacanAH rUpane spaSTa khyAla nathI Avato ethI e kAraNe spaSTatAne mATe ahIM ane AgaLa pAchaLa paNa saMskRta bhASAnA anusAra eka vacana ane bahuvacananA prayoga karAyA che. * have e bhaMgone spaSTa karatA kahe che-(4) caramANi arthAt paramANu pudgala zuM ghaNA carama rUpa che? (5) acaramANi arthAt zuM ghaNA acarama rUpa che? (6) 3ram ni-zuM paramANu pudgala ghaNuM avaktavya rUpa che ? pRthak pRthapha A cha bhaMga thayA. have dvika saMyegI bAra bhagAnuM pratipAdana kare che-athavA (7) paramANu yugala rAma ane : che? (8) vA paramANu parama : varamALa che arthAt eka carama ane ghaNuM acarama rUpa che? (9) athavA jamAna temaja garama (10) agara gharamANa ane varamana che? A pahelI caubhegI thaI. bIjI caubhaMgI-(11) 25maH gavaraHcA arthAt paramANu zuM carama ane avaktavya che ? (12) athavA parama : nava cAri che? (13) athavA gharamANa avazva H che? (14) athavA varamALa ane mAthAna che? A bIjI caubhaMgI thaI trIjI caubhaMgI-(15) karamara avazvaH che? (16) athavA pAmaH avaraDyAna che? (17) athavA paranAni avatacaH che? (18) athavA najaramALa avani che ? A trIjI cau bhegI thaI have trika saMgI ATha bhaMga batAve che-(19) athavA garama garama: avocaH che? (ra) athavA gharama, rAma kavaLyAni che ? (21) athavA gharama, varamAH lavaSyaH che? (22) athavA vImA kavarama:, mavathAni che? (23) athavA varamALa , kAttA kyA che? (2) athavA kavaramANi, kacarama avasAna che ? (25) athavA varamALi, garamAni avazya che? (26) athavA varamALa, kacaramA, avani che? A rIte praznavAkayamAM chavvIsa bhaMga thayA. zrI bhagavAna uttara Ape che-he gautama ! paramANu purADha 7 varamaH arthAt na eka carama che. te te niyamathI eka avaktavya che. tAtparya e che ke carama bIjAnI apekSAe thAya che ane ahIM ke bIjAnI virakSA karelI nathI. taduparAnta paramANu zrI prajJApanA sUtra : 3 42
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAMza (aneka aMzevALA) paNa che nahi, ke jenAthI tenA aMzenI apekSAe camatvanI apekSAe camatvanI saMbhAvanA karI zakAya. paramANu te niraMza--niravayava che. tethI ja paramANu acarama paNa nathI, kemake niravayava hevAthI tene madhya bhAga hetuM nathI. paramANu niyamathI avaktavya hoya che, kemake emAM carama athavA acarama kahevAnuM kaI kAraNa nathI, tethI tene nathI carama kahI zakatA ke nathI acarama kahI zakatA. je carama ane acarama zabdathI kahevA cagya na hoya te avaktavya che. jyAre paramANu niyamathI avaktavya bhaMgamAM ja pariNita thAya che te zeSa pacIsa bhegene niSedha samajI le joIe, kemake paramANumAM te bhaMgane saMbhava nathI. kahyuM paNa che,-GramANumi ja to arthAt paramANumAM paNa trIjo bhaMga arthAt avaktavya bhaMga ja thAya che. zAstra 4 kripradezI aMdha ke carAcaramatvakA nirUpaNa dvi pradezI AdinI caramAM caramatA zabdArtha - ghaNi jo mete ! he pucha?) he bhagavAn ! dvipadezI skaMdhanA viSayamAM pRcchA? (TyamAM ) he gautama! (suqfNA ) DhipradezI kanya (tiya rame) kathaMcita carama che (no karime) acarama che nahi (nica bAvA ) kathaMcit avaktavya che (sa maMTI vahivA ) zeSa bhaMgane niSedha kare joIe (tipAsiM maMte ! vaMdhe pucha?) he bhagavad ! tripradezI skandhanA viSayamAM pRcchA? (mA! tivAsaNa dhaMdhe) he gautama! tripradezI skandha (fsara rame) kathaMcit carama che (no barime) acarama nathI (sisa vattavaNa) kathaMcit avaktavya che (jo carADuM) caramANi-ghaNuM carama rUpa-che nahi teno garamADuM) acaramaNi nathI teno navatta vayA) ava zrI prajJApanA sUtra : 3 43
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ ktavyani nathI (no rame 2 vAya) carama acarama nathI (no jAmA majAmAji) carama acaramANi nathI (sica mAruM ja ameca) kathaMcit caramANi ane acarama che, teno jamArUM 2 camAruM ) caramANI ane acaramANa nathI (ci ne ca vaTavA ) kathaMcita carama ane avaktavya che (resA maMgA parasevA ) zeSa bhaMgano niSedha karavo joIe. (3cguru i maMte ! he puche? he bhagavanA cI pradeza skandhanA viSayanA pRcchA racanA ! jafsA of a) he gautama! cau pradezI kanya (sica parame) kathaMcita che? ( gajara) acarama nathI ra (tiya varabA kathaMcita avaktavya che, 3 (no jamADuM) caramANi nathI, 4 (no ramar6) acaramANi nathI, 5 (no vattayAjhuM) navahivyAni nathI, 6 ( rameya no bacaya) carama ane acarama nathI 7 (no rame 2 ajara huM 2) carama ane acaramANi nathI, 8 (li vamAruM variya) kathaMcit caramANi ane acarama che, 9 (siva vamAruM ja vAramADuM ra) kaMthAcita caramaNi ane acaramANi che, 10 (siya me ya avagaNa ca) kathaMcit carama ane avaktavya che, 11 (vira me 2 jAtannaDuM 2) kathaMcit carama ane avaktavyani che, 12 (cAlyuM ja avazva ca) caramANi ane avaktavya nathI, 13 (no varasAruM ja vivacAruM 4) cara. mANi ane avaktavyani nathI hetA, 14 (no karavA ra varabraNa ja) acarama ane avaktavya nathI, 15 (no ame avavacAruM ja) acarama ane avaktavyani nathI, 19 (Ro zAmaDuM kavacca 2) acaramaNi ane avaktavya nathI, 17 (vo amAruM avazvacahuM ) acaramANi ane avaktavyani nathI, 18 (no vA , avaranesa, avarasag ) carama, acarama ane avaktavya nathI. 19 (no varase varase, vattatrasAruM ja) carama, ane acarama ane avaktavyAni nathI, 20 (no vapameca amArUM 2 avazva) carama acarama ane avaktavya nathI, 21 (no vara ka ruM ja karaMvADuM ) carama, acaramANi ane avaktavyani nathI, 22 (Isara mAruM 2 caritra - traNa ) kaMcit caramANi, acarama ane avaktavya che, 23 (vaisA maM riphelA) zeSa bhaMgane niSedha kara joIe. zrI prajJApanA sUtra : 3 44
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ (paMggagi mate ! haM puchA) he bhagavan! paMca pradezI skandhanA viSayamAM pRcchA ? (cama ! vaMcANagi rahya) he gautama! paMca pradezI skandha (sithe jara) kathaMcita carama che. teno sAme) acarama nathI, 2 (niya bavattavA) kaMcit avakta vyA che, 3 (no ramADuM) caramANi nathI, 4 (Lo jharamardu) acaramANi nahi, 5 (no savattatravArpha) avaktavyAni paNa nathI, 6 (fNa rameya ajameca) kathaMcit carama ane acarama che, 7 (no rame 2 mAruM ) carama ane acaramANi nathI, 8 (sitha mahuM ja ajame) katha cit caramANi ane acarama che, 9 (tiya jamAruM ajamAruM ja) kathaMcit caramANi ane kathaMcit acaramANi che, 10 (fsaca rameya navaraMDyA 2) kathaM. cit carama ane avaktavya che, 11 (vica rameya avattavayAruM ) kathaMcit carama ane avaktavyani che, 12 (nica ramADuM ja avarUdavA 2) kathaMcit caramANi ane avakatavya che, 13 (no kAramADuM vattavayAvuM ) caramANi ane avaktavyAni nahIM, 14 (no anAmeva vattabdhaca) acarama ane avaktavya nathI, 15 (no ame bavattavA ja) acarama ane avaktavyAni nahIM, 16 (no mAruM bavattava 2) acaramANi ane avaktavya nathI, 17 (no kArabhAruM ja lAvyAchuM ja) acaramANa ane avaktavyAni nathI, 18 (no rame ja gavarame ja gavavyA ) carama, acarama. avaktavya nathI, 19 (no rara ra ra ra avazvAkuM 2) carama, acarama ane avaktavyani nahIM, 20 (7o janme ja jamavuM vattatraMtha) carama, acaramANi ane avaktavya nahIM 21 (no na ca karanAruM ja avavacAruM 4) carama, acaramANi, ane avaktavyAni nahIM, rara (siva jamADuM kAme lAvavAtha) kathaMcit caramANi, acarama, ane avaktavya che. 23 (Niya mAruM ja, kAme mavazvacAhuM ) kathaMcit caramANi, acarama ane avaktavyAni che, 24 (siya mAruM ja mAruM ja lAvattA va) kathaMcit caramANi acara mANi ane avaktavya che 25 ( gharamADuM ja kAcamAruM ja bavattaacAruM ) caramANi, acaramANi ane avaktavyani nathI 26 (quai maMte ! puchA) he bhagavana ! SaTa pradezI skandhanA viSayamAM pRcchA? (mar! chApUNigi viSe sira vara) he gautama ! pradezI skandha kathaMcit carama che. (no avarane) acarama nathI, 2 (siya vAvyag) kathaMcit avaktavya che. 3 (no nA zrI prajJApanA sUtra : 3 45
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ mA) caramANi nahIM. 4 (no lavAma) acaramANi nahI. 5 (no avattavayag) avatavyAni nahIM 6 (no siya jaya gavarameca) kathaMcit carama ane acarama che, 7 (vica romera amAruM gha) kathaMcit carama ane acaramANi che, 8 (zira rAmAruM ja janameda) kathaMcit caramANi ane acarama che, 9 (siya rAmAruM javAmaruM ) karthacit caramANi ane acaramANi che, 10 (hira rameya jhavattA ca) kathaMcit carama ane avakatavya che, 11 (hica me javAbairuM ) kathaMcit carama ane avaktavyAni che, 12 (mica mArUM avagaNa ) kathaMcit caramANi ane avaktavya che, 13 (siya mAruM ja gavallaruM ) kathaMcita caramANi ane avaktavyani che, 14 (no avarane AvavA ca) acarama ane avaktavyAni nathI, 15 (no rameza ja bavattajJA 2) acarama ane avaktavyAni nathI, 16 (no jamAruM = avazvA 2) acaramANi ane avaktavya nathI, 17 (no mAruM ja avavacAruM ra) acaramANi ane avaktavyAni nathI, 18 (siya rameya gavarameya avazva va) kathaMcit carama, acarama, ane avaktavya che. 19 (no parameya uttavacAruM 2) carama, acarama ane avakatavyAni nathI, 20 (no rameya mAruM ja bavattavALa) carama acarama ane avaktavya nathI, 21 (no rame 2 bAmaNuM ja avavacAruM 2) carama, acaramANi ane avaktavyani nathI, 22 (fsara mAruM ra mAramera vittava ca) kathaMcit caramANi acarama ane avaktavya nathI. 23 (fsara gharamAM 2 vAra ca navattavADuM ja) karthacit caramANi acarama ane avakatavyani che, 24 (ziva mAruM mArUM ja kavavA ca) kaMcit caramANi, acaramANi, ane avaktavya che, 25 (rica ramavuM para amAruM ja avavacArUM ) kathaMcit caramANi acaramANi ane avaktavyani che, 26 (sattapafsa maMte ! viMdhe pura ) he bhagavana! sata pradezI skandhanA viSayamAM pRcchA ? (yama ! sattAsi ve) he gautama! sapta pradezI audha (sisa rime) kathaMcita. carima che, 1 ( game) acarama nathI, 2 (ci vattAvA) kathaMcit avaktavya che 3 ( garamar) caramANi nathI, 4 ( ramADuM 2) acaramANi nathI, 5 (no vatra ) avaktavyani nathI, 6 (hica parame gavarameya) kathaMcita, carama ane zrI prajJApanA sUtra : 3
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ acarama che, 7 (siya me 2 vamAruM ) kathaMcit carama ane acaramANi che, 8 sira mAruM ja kavarame ca) kathaMcit caramANi ane acarama che, 9 (ttiya mAruM ja ramADuM ja) kathaMcita caramANi ane acaramANi che, 10 (fsa rame avazva 2) kathaMcita carama ane avakatavya che. 11 (fsara rame ca avazvacArUM ) kathaMcita carama ane avakatavyAni che. 12 (sica 22mAruM ja avattavyacAruM ) kathaMcit caramANi ane avakatavya che, 13 (siva jamADuM ja bavattAvArUM ja) kathaMcit caramANi ane avakatavyani che, 14 (je 2 avattava ca) acarama ane avaktavya nathI. 15 ( rame ja avavacAruM ) acarama ane avakatavyAni nathI, 16 (je amAruM = vattA ca) acaramANi ane avaktavya nathI. 17 (Lo mArUM 2 3 vattavayas 2) acaramANi ane avaktavyAni nathI 18 (siya jANe e kAraNe ja vattava 2) kathaMcit carama; acarama ane avakatavya che 19 (lica na ra ane 2 bavattavAjhuM ja) kathaMcit carama, acarama ane avakRta vyAmi che. 20 (fSA rame 2 bAramADuM 12 bAvA va) kathacit carama acaramANi ane avakatavya che. 21 (Mo rime ya garamADuM 2 vatta racArUM 2) carama, acaramANi ane avakatavyAni nathI. 22 (Isa jamADuM ja kAraNe ja bavattazvara ca) kathaMcit caramANi acarama ane avakatavyani che. ra3 (hira jamAruM ame avazvacAruM ) kathaMcita caramANi acarama ane avakatavyani che. 24 (siya mAruM ja mAruM ja sattAva va) kathaMcit caramANi acaramANi ane avakatavya che. 25 (fsara ramADuM ra garamAvuM ja vattAvArUM 2) kathaMcita caramANi acaramANi ane avakatavyAni che. 26 (bavufi maMte ! haM puchA ?) he bhagavana ! aSTa pradezI skandhanA viSayamAM pRcchA? (camAM ! bAri dhaMdhe) he gautama ! aSTa pradezI skandha (siva jAme) karthacit carama che. 1 (no gavarame) acarama nathI, 2 (siya ava4g) kathaMcit avaktavya che. 3 (no ramADuM) caramANi nathI, 4 (no bAramA) acaramANi nathI, 5 (no attatrayakuM) avaktavyAni nathI. 6 (fNaya jari 2 garime 2) kathaMcit carama ane acarama che, 7 (sisa rime 2 garimarchuM ) kathaMcit carama ane acaramANi che, 8 (vi zrI prajJApanA sUtra : 3 47
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ aramAnuM apame ca) kaMcit caramANa ane acarama che. 9 (siya paramArUM amArUM 6) katha'cit caramANi ane acaramANi che. 10 (siya me ca vattavvar ya) katha Mcit carama ane avakatavya che, 11 (nAya cazmeya lagattArUM 2) kaMcit carama ane avaktavyAni che, 12 (siya paramArU ja avattantraN ya) katha Mcit caramANu ane avakta vya che. 13 (siya paramArUM maiM avattayAk haiM) kathaMcit caramANi ane avaktavyAni che. 14 (Lo amei ca vatta 4) acarama ane aktavya nathI, 15 (no ame ca avattA haiM) agarama ane avaktavyAni nathI, 16 (no caramArUM ne avattaX! ca) acaramANi ane avaktavya nathI, 17 (no garvAzmArUM ca avattavacArUM 7) acaramANi ane avaktavyAni nathI, 18 (ci rime arjume ya bavattava ) kathaMcit carama, acarama ane avaktavya che, 19 (siya ame ya ameya bavattAruM 6) kathaMcit carama acarama ane avaktavyAni che, 20 (siya me ya parimAs 2 bavattavap ca) katha cit carama, acaramANi ane avavyavya che, 21 (siya me ca prAirUM ca bavatta vAmAM ja) kathaMcit carama, acaramANi ane avaktavyAni che, 22 (liya paramArUM ja annane ja avattanaNya) kathaMcit caramANu, acarama ane avaktavya che, 23 (liya mArUM ca SaDmaya bavattArUM ) katha Mcit caramANi, acarama ane avaktavya ni che, 24 (ziva paramArUM ja amArUM ja avattavap ca) kaMcit caramANi, acaramANu, ane avaktavya che, 25 (siya carmArM 7 baparamArUM 5 avattArUM ) kathaMcit caramANi acaramANi ane avaktavyAni che, 26 (gadeva baTTupati tadeva jJeya mALiyavaM) jevu aSTa pradezInu` kahela che. tevu' ja kathana darekanu kahevu joie, saMgraha gathAonA zabdArtha -(paramANusmiya to) paramANumAM trIjo bhaMga (TuvarDse) dvipradezI skandhamAM (no to) pahele ane trIjo bhaMga (hrAMti) thAya che (ttipte) traNa pradezI skandhamAM (14mo tajjJo navamo Aratamo ca) prathama, trIjo, navameA, ane agyA rameA, (4a) ceAthA pradezamAM (Dho to navamo samo jAlamo ca vArasamA tevIsamo maLA) prathama, tRtIya, navame, dazama, agIyArame ane khAramA ane tevIsamA bhaMga thAya che zrI prajJApanA sUtra : 3 48
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ (raMjanA) paMca pradeza mAM prathama, tutIya, saptama, navama, dazama, agIyArame, bArame, teramo, tevIsame, vIsama ane paccIsamo bhaMga maLI Ave che (jaAi) SaSTha pradeza skamAM (va rahya-vaMja-kuM) bIje, cothe, pAMcama, chaTho (nAsa-soruM sarasa lakU) pandarame, salame, sattarame, aDhArame (vIsIvItavAvIrAM ja vannenna) vIsamA ekavIsamA, bAvIsamAne choDIne (ratta sanma dhaMdhaHi) sata pradezI kapamAM (vijavaratha-paMja-) bIje, cothe, pAMcamo, chaTho (qvorg-soDhuM ja sattaradRAraM) pandarame salame, sattarama, aDhAra (vAsaTrama) bAvIsamA (vidUta) vinA (se vaMdhelu) zeSa skandhAmAM (vi-javastha -paMca-che) bIje, cotha, pAMcame, chaThe (Toor-toruM 2) paMdarame ane salamA (rA ) sattara ane aDhArame (te maMd asnA) A aMge sivAyanA (lesA maMIzeSa bhaMga maLI Ave che TIkartha-have ddhipradezI Adi skandhanA camatva AdinI vaktavyatAne prAraMbha karAya che zrI gautamasvAmI prazna kare che-he bhagavan! zuM dvidezI skandha carama che, agara acarama che athavA avaktavya arthAta carama ane acarama zabdathI na kahevAne yogya che? ItyAdi pUrvokta chavvIsa bhaMgane laIne prazna karavA joIe. zrI bhagavAna uttara Ape che-he gautama! kripradezI skandha kathaMcit carama che, kemake jyAre kripradezI skanya be AkAza pradezamAM samazreNImAM rahIne avagADha kare che. te samaye eka pradezI bIjA pradezanI apekSAe carama hoya che ane bIje pahelA pradezanI apekSAe carama hoya che. e kAraNe kripradezI skandha carama kahevAya che. tenI sthApanA AgaLa batAvAze. kintu DhipradezI skagha acarama nathI kahevAtA, kemake badhA dravyomAM kevaLa acaramane vyavahAra asaMbhavita che, tethI ja kripradezI skandhane paNa kevaLa acarama kahevAtA nathI. kripradezI skanya kathaMcit avaktavya che, kemake jyAre DhipradezI skanya eka ja AkAza pradezamAM avagADha thAya che. te samaye te vizeSa prakAranA ekava pariNamanathI yukta thAya che, tethI ja tene carama athavA acarama kahevAne kaI hetu nathI. e kAraNe te na carama kahevAya che na acarama kahevAya che. te samaye te avaktavya che. e prakAre DhipradezI skandamAM be bhaMgane saMbhava che. zeSa vIsa bhegone niSedha kare joIe. kahyuM paNa che-mo, to ya ho supavNe, arthAt dvipradezI skandamAM prathama ane tRtIya A be bhaMga maLe che. zrI gautamasvAmI punaH prazna kare che he bhagavan ! tripradezI skandha zuM carama che, acarama che, athavA avaktavya che? ItyAdi pUrvokta chavvIsa aMgene Azraya karIne prazna kare joIe. zrI bhagavAna uttara Ape che-tripradezI skane kathaMcit carama kahI zakAya che, kemake jyAre vipradezI skanya be AkAza pradezamAM, joke samazreNImAM rahela hoya. avagAha thAya che, tyAre te carama bhaMga dvArA kahI zakAya che. tenI sthApanA trIjI AgaLa zrI prajJApanA sUtra : 3 49
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ kahevAze. dvipradezI skandhanI jemaja temanuM' caramatva samajI levuM joie. kintu tripradezI skandha, dvipradezI skandhanA samAna carama nathI hAtA. te katha`cit avaktavya paNa che, kemake jyAre kAI tripradezI sanya eka ja AkAza pradezamA avagAhana kare che. tyAre paramANunA samAna emAM carama ane acaramanA vyavahAra nathI thaI zakatA, tethI ja te avaktavya kahevAya che. have cAthAthI AThamA bhaMga sudhInA niSedha kare che. tripradezI skandha cazmAni' (caramanu' bahuvacana, arthAt ghaNA carama) nathI kahI zakAtA, e mAbatamAM yukti pahelA atAvelI che, eja prakAre te mAni' ane avavyani paNa nathI kahevAtA, tripradezI sundha carama acarama' paNa nathI, 'jama-apamAni' paNa nathI kahI zakatA. temAM navamA bhaMganA saMbhava che, te khatAve che. tripradezI skandha thaMcit varamALa, zrama kahI zakAya che. jyAre tripradezI skandha samazreNImAM sthita traNa AkAza pradezeAmA avagADha thAya che, tyAre tenA Adi ane antanA be paramANu pantavatI hAvAne kAraNe carama thAya che. ane madhyama paramANu madhyavatI heAvAne kAraNe acarama thAya che. tethI te varama bacama' kahevAya che. enI ceAthI sthApanA AgaLa kahevAze. AmAM dazamA bhaMga 'caramANi acaramANika ghaTIta nathI thatA, kemake traNa pradezAvALA skandhamAM ghaNA carama ane ghaNA acarama DAI zakatAM nathI. agIyAramA bhaMga emAM ghaTita thAya che. te Ama che Athavita dhAma bhavac 'jyAre tripradezI skandha samazreNI ane vizreNImAM avagADha thAya che tyAre tenA be paramANu samazreNImAM sthita hAvAne kAraNe e pradezomAM avagADha dvipradezI skandhanA samAna carama kahI zakAya che, ane eka paramANu vizreNImAM sthita heAvAne kAraNe carama agara acarama zabdo dvArA vyavahArane ceAgya na hovAthI avaktavya khane che. enI sthApanA pAMcamI AgaLa kahevAze. mAkInA bhagAnA niSedha kahevA joie. AgaLa kaheze tripradezI skamAM prathama, tRtIya, navama ane ekAdazamA bhaMga maLI Ave che. tAtpaya eke tripradezI skandhamAM vama' e prathama bhaMga, vanyaH e trIjo bhaMga maLI Ave caramo acarama' e navamA bha'ga ane 'carama avaktavya' e agIyArame bhaga thAya che. khAkInA bha Mge ghaTita nathI thatA. zrI gautamasvAmI prazna kare cheDe bhagavan! caupradezI skandha zuM carama che, acarama che athavA avaktavya che? ityAdi prakArathI chavIsa bhaMga laIne prazna karavA joie. zrI bhagavAn uttara Ape che-caupradezI skandha katha'cit carama thAya che, kemake jyare te samazreNImAM sthita e AkAza pradezamAM avagADha thAya che, tyAre te carama kahevAya che. tenI sthApanA chaTThI AgaLa kahevAze. te samaye carama nathI kahevAtA. e viSayamAM yukti pUvat samajI levI joIe. trIjo bhaga temAM ghaTIta thAya che arthAta te kacit zrI prajJApanA sUtra : 3 50
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ avaktavya hoya che, kemake jyAre te catuH padeza anya eka ja AkAza dezamAM avagADha thAya che. tyAre paramANunI samAna te nathI carama kahI zakAte, nathI acarama kahI zakAte tethI ja te avaktavya che. enI sthApanA sAtamI AgaLa kahevAze. paNa caupradezI skandhane mAni nathI kahI zakatA. e viSayamAM yukti AgaLanI jema samajavI joIe. tene acaramANi paNa nathI kahI zakAte. "vacanipaNa nathI kahI zakAte. caramaacarama paNa tene nathI kahI zakatA "rA-rAma" paNa nathI kahI zakAto A bAbatamAM yuti pahelAnI jemaja che, hA navama bhaMga emAM ghaTita thAya che, tene kahe che-cI pradezI skandha, "rAma-avara' che, kemake jyAre keI cau pradezI kanya traNa AkAza pradezamAM, AgaLa kahelI AThamI sthApanAnA anusAra avagADha thAya che, tyAre Adi ane antima pradezathI avagADha be carama () thAya che. ane madhyamAM avagADha pradeza acarama kahevAya che. e prakAre e bane svarUpe vALA caupradezI skandha paNa "vara ane uttama kahevAya che. dazame bhaMga paNa caupradezI skandamAM ghaTita thAya che. arthAta caupradezI kanya "-bajA' kahevAI zake che. kemake jyAre te samazreNImAM sthita cAra AkAza pradezamAM AgaLa kahevAze te navamI sthApanAnA anusAra avagAhanA kare che. tyAre Adi ane antamAM avagaDha be paramANu "nA" (be carama) hoya che ane vacalA be paramANu "kahevAya che. tethI ja samagra caupradezI skandhane "caramI acarama kahI zake che. temAM apIAra bhaMga paNa ghaTita thAya che, arthAta cI pradezI skandha karthacit 'rAma "vattavya kahevAya che, kemake jyAre keI caupradezI skandha AgaLa kahevAze te dazamI sthApanAnA anusAra, samazreNI ane vizreNImAM sthita traNa AkAza pradezamAM avagADha thAya che. tyAre samazreNImAM sthita che AkAza pradezomAM avagADha traNa paramANu be pradezamAM avagADha kripradezI skandhanA samAna carama che ane vizreNamAM sthita eka paramANa, paramANunA sarakhA, carama-acarama zabdo dvArA vaktavya na thavAne kAraNe "bAja ja thAya che. tethI ja caupradezI skandha jarma ane adhya kahI zakAya che. eja prakAre bAramo bhaMga paNa temAM ghaTita thAya che. bAramA bhaMga A rIte che. kathaMcit carama avaktavya, arthAt caupradezI skandha kathaMcit carama ane avaktavya che. jyAre cI pradezI skandha AgaLa kahevAze te agIAramI sthApanAnA anusAra cAra AkAza pradezamAM avagAhana kare che, tyAre tenA be paramANu samazreNImAM rahelA be AkAza pradezamAM thAya che, ane be paramANu vizreNI mAM sithata be AkAza pradezomAM thAya che. A sthitimAM samazreNImAM sthita be paramANu kriSadezAvagADha dvipradezI skandhanA samAna che ane vizreNumAM sthita be paramANu ekalA paramANunI samAna carama agara acarama zabdathI kahevA yogya na hovAthI avaktavya thAya che. tethI ja samagra cI zrI prajJApanA sUtra : 3 pa1
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ pradezI skandha "nAma vaLe kahevAya che. paNa te "rAmANi 3vara nathI kahevAtA enuM kAraNa pUrvavat che ane varamALa-saLavaLyAni paNa nathI kahI zakatA pUrvokta yuktinA anusAra ja catuHpradezI kanya kAma-vAca paNa nathI kahI zakAtA "rAma navaraMDyAna paNa nathI kahI zakatA zaramALa avani paNa nathI kahI zakatA. "nAma -jAma-javAca' paNa nahI. "narama-garama cAni paNa nahI "-jaramANi- avatavya paNa nahIM. "rAma- mALi-vathAni' paNa nahIM "varama kavaramANa vahathAni' paNa nahIM kahI zakAya, hA tene kathaMcit "jara-avara-kavaca kahI zakAya che. te e rIte jyAre kaI caupradezI skanya AgaLa kahevAze te bAramI sthApanAnA anusAra cAra AkAza pradezamAM avagAhana kare che ane temanAmAM paNa traNa paramANu samazreNImAM sthita traNa AkAza pradezomAM avagADha thAya che ane eka paramANu vizreNImAM sthita AkAza pradezamAM rahe che, tyAre samazreNImAM sthita traNa paramANuomAMthI Adi ane antanA paramANu paryAvatI hovAne kAraNe carama hoya che ane vacalA paramANu acarama hoya che. vizreNImAM sthita eka paramANu carama athavA acarama kahevAvA gya na hovAthI avaktavya thAya che. e rIte samagra caupradezI skandha "rabharAma-lavaSya' kahevAya che, A bhaMgAnA sivAya bAkInA badhA bhaMgano niSedha kare joIe. AgaLa kaheze-catuSpadezI skandamAM prathama tRtIya navama-dazama ekAdaza dvAdaza ane tevIsame bhaMga maLI Ave che? zrI gautamasvAmI prazna kare che- he bhagavan! paMca pradezI audha zuM carama che acarama che athavA avaktavya che? ItyAdi chavIsa bhaMgane laine prazna karavo joIe. zrI bhagavAna uttara Ape che -he gautama! paMca pradezI skandha kathaMcit carama kahe vAya che, kemake jyAre ke paMca pradezI skandha samazreNImAM sthita che AkAza pradezamAM AgaLa kahevAze te teramI sthApanAnA anusAra avagADha thAya che, tyAre traNa paramANu eka AkAza pradezamAM avagADha thAya che, ane be paramANu bIjA AkAza pradezamAM rahe che. A sthitimAM ddhipradezAvagADha DhipradezI kalpanA samAna "rAma' e vyapadeza (kathana) thAya che. tene acarama nathI kahI zakAto paNa kathaMcit avaktavyakahI zakAya che. kemake jyAre koI paMca pradezI skandha AgaLa kahevAze te caudamI sthApanAnA anusAra eka ja AkAza pradezamAM avagADha thAya che, tyAre te paramANunA samAna "avaktavya" kahevAya che. tene "vAmAji' ema nathI kahI zakAtuM enuM kAraNa pUrvavat samajavuM joIe tene zrI prajJApanA sUtra : 3 para
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ varALi' paNa nathI kahI zakAtuM, enuM kAraNa pUrvavat samajavu joI e. tene 'ava yAni' paNa nathI kahI zakAtuM, paNa kathaMcit vama-zvarama,' kahI zakAya che, kemake jyAre koI paMca pradezI kandha AgaLa kahevAze te paMdara sthApanAnA anusAra pAMca AkAza pradezamAM avagAhana karIne rahe che. tyAre antanA cAra paramANu eka sambaddha pariNAmavALA hAvAnA kAraNe ane eka vaNu gadha rasa-spavALAM hAvAne kAraNe eka kahevAya che, tethI ja te parama' kahevAya che, paNu vacalA paramANu madhyavatI hAvAne kAraNe 'attarana' kahevAya che, e prakAre ubhaya rUpa paca pradezI skandha paNa carama-parama' kahevAya che. paMca pradezI kanya vama-prazvamAni nathI kahevAtA. A saMbaMdhamA yukti pahelA kahyA pramANe samajI levI joie. tene kathacit 'paramo-attarama' kahI zakAya che, kemake jyAre koi paMca pradezI skandha AgaLa kahevAze te seALamI sthApanAnA anusAra samazreNImA sthita traNa AkAza pradezamAM ava gADha thAya che, temanAmAMthI ke e paramANu Adya AkAza pradezAmAM, e antima AkAza pradezamA ane eka paramANu madhyanA AkAza pradezamA sthita hAya che, tyAre Adya pradezAvagADha ane carama ane antima pradezAvagADha banne paNa carama, A prakAre te cAre carama kahevAya che ane madhyanA paramANu madhyavatI hovAthI acarama kahevAya che, e prakAre samagra paca pradezI kanya samau aparama' kahevAya che. pA~ca pradezI skandha kathaMcit vamau vana' paNa kahI zakAya che, kemake AgaLa kahevAze te sattaramI sthApanAnA anusAra samazreNImAM sthita cAra AkAza pradezeAmA pAMca pradezI skandha avagADha thAya che, ane temanAmAMthI traNa paramANu traNa AkAza pradezamAM rahe che ane e paramANu eka AkAzamAM rahe che. tyAre Adya AkAza pradezavato paramANu carama, 'tima pradezavatI e paramANu carama, e rIte traNu paramANu, varmI ane madhyanA paramANu 'mau' thAya che. badhAno samUhabhUta paca pradeza skandha vamAM baparamAM kahevAya che, paMca pradezI skandha kaMcit carama-vac kahevAya che, kemake jyAre kAI paMca pradezI skandha AgaLa kahevAze te aDhAramI sthApanAnA anusAra samazreNI ane vizreNIthI traNa AkAza pradezeAmAM avagADha thAya che, temAMthI e--e paramANu samazreNImAM sthita e AkAza pradezamAM rahe che ane eka paramANu vizreNImAM sthita thAya che, tyAre cAra paramANu dvipradezAvagADha hAvAthI, dvidezAvagAhI dvipradezI skandhanA samAna 'parama' che ane vizreNImAM sthita eka paramANu avaktavya thAya che. tethI ja temanA samUha paca pradezI skandha paNa varama vanya kahevAya che. pAMca pradezI skandha katha`cit carama-avaktavyAni che, kemake jyAre paca pradezI skandha AgaLa kahelI ogaNIsamI sthApanAnA anusAra samazreNI ane vizreNI thI cAra AkAza pradezAmAM avagAhana kare che, teemAMthI e paramANu samazreNImAM sthita e AkAza pradezomAM zrI prajJApanA sUtra : 3 53
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ rahe che, ane eka paramANu kei vizreNImAM sthita AkAza pradezamAM rahe che. ane e paramANu kAI khIjI vizreNImAM sthita AkAza pradezamAM rahe che, tyAre e paramANu, samazreNImAM sthita dvipradezAvagADha thAya che. te dvipradezAvagADha dvipradezI skandhanA samAna dhvama' kahevAya che. eka ane e je vizreNImAM sthita pRthak pRthaka eka eka AkAza pradezamAM avagADha thAya che, tee apaco" kahevAya che. e prakAre samagra skandha maLIne '2Ama-gavanyau kahevAya che pA~ca pradezI skandha kathacita cau-vantha paNa kahevAya che. te A rIte--jyAre pA~ca pradezI skandha AgaLa helI vIsamI sthApanAnA anusAra pAMca AkAza pradezeAmAM avagAhana kare che. temAMthI e paramANu upara samazreNImAM sthita e AkAza pradezemAM avagADha thAya che. e paramANu nIce samazreNImAM sthita e AkAza pradezeAmA avagADha thAya che. ane eka paramANu aMtamAM vacceA vacce sthita rahe che tyAre e UparanA paramANu dvipradezAvagADha dvipradezI skandhanA samAna vama' ane nIcenA e paramANu paNa carama e prakAre cAra varamo' ane eka paramANu, ekalA paramANunI samAna avaktavya hovAthI samagra paca pradezI skandha pamau avasthya' kahevAya che. paMca pradezI nya mALi-avayAni' nathI kahevAtA, enuM kAraNa paNa pUrvAvata samajI levu' joie, te 'parama-vahradaya' paNa nathI kahevAtA, enuM kAraNa paNa pUvat samajI levu' joI e. te 'parama-vyavahaeAni' paNa nathI kahetA, 'apamAni-bavattabdha' paNa nathI kahI zakAtA. carama acarama avaktavya paNa nathI kahevAtA carama-azvarama avattAnAi' paNa nathI kahI zakAtA krama 'paramALi-bavavya' paNa nathI kahevAtA carama acarama avaktavya paNa nathI kahevAtA varama SanAniAvakhyAni, paNa nathI kahI zakatA nnarama-azvamALi-gavadajjAni nathI kahevAtA, varama-parama-gavanya paNa nathI kahI zakA paNa katha'cit vani-azvarama-vanya kahI zakAya che, kemake jyAre koi paMca pradezI skandha AgaLa kahevAmAM AvanAra ekavIsamI sthApa nAnA anusAra AkAza pradezeAmAM samazreNI athavA vizreNIthI avagAhana kare che, tee mAMthI traNa samazreNIthI sthita AkAza pradezAmAMthI pahelAmAM eka paramANu rahe che, madhyamAM e paramANu rahe che antamAM eka paramANu hAya che, ceAthA AkAza pradezamAM vizreNImAM sthita eka paramANu rahe che, tyAre traNa AkAza pradezeAmAM Adi ane antanA pradezeAmAM avagADha che. paramANu carau, ane madhya pradezavatI DhayaNuka madhyavati thavAnA kAraNe prarama kahevAya che. vizreNImAM sthita eka paramANu, kevaLa paramANunA samAna carama ane acarama zabdo dvArA vaktavya na heAvAne kAraNe 'lavanya' thAya che, A badhAnA samudAya paMca pradezI kandha ramo azvarama-avanya' kahevAya che. zrI prajJApanA sUtra : 3 54
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ pace pradezI skandha kathacit parama battarama-zravA paNa kahI zakAya che. te A pramANe-jyAre paca pradezI dha AgaLa kahevAmAM AvanAra bAvIsamI sthApanAnA anusAra pAMca AkAza pradezeAmAM samazreNI ane vizreNIthI avagAhana kare che. temAMthI traNa paramANu samazreNImAM rahelA traNu AkAza pradezAmAM avagADha thAya che. ane e paramANu vizreNImAM rahela e AkAza pradezamAM avagADha thAya che. tyAre AkAza pradezamAMthI Adi ane aMtanA pradezavatI e paramANu paramA~ kahevAya che, ane vacaluM paramANu 'parama' kahevAya che, ane vizreNImAM rahela e paramANu 'vo'hAya che. A rIte AnA samudAya rUpa te paMca pradezI skandha varamAM 26ma vattavyo' e pramANe kahevAya che. paMca pradezI skandha thaMcit 'paramaulaSaro-avakatavya paNa kahI zakAya che, jyAre paca pradezI AgaLa kahevAmAM AvanAra tevIsamI sthApanAnA anusAra samazreNI ane vizreNImAM sthita pAMca AkAza pradezamAM avagADha thAya che ane teemAMthI cAra paramANu samazreNImA sthita cAra AkAza pradezAmAM avagADha thAya che ane eka paramANu vizreNImAM sthita thAya che, tyAre te cAremAMthI Adi antanA che paramANu 'varmA' che. madhyanA e 'paramAM' che ane vizreNImAM sthita eka paramANu avaktavya che. e kAraNe temane samudAya paMcapradezI skandha paramo-garamA-avaktavya kahevAya che. paNa paMcapradezI ne caramaLi, apamAni, avaRcAni nathI kahI zakAtA e viSayamAM yukti pahelAnI samAna samajavI joI e. zrI gautamasvAmI prazna kare che : he bhagavan ! SaT pradezI skandha zu carama che ? acarama che ? athavA avaktavya che? ItyAdi chavIsa bhagALe laiye prazna karavA joie. zrI bhagavAna uttare Ape che-De gautama! SaT pradezI skandha katha Mcit carama kahevAya che. jyAre SaT pradezI skandha AgaLa kahevAmAM AvanArI cArvIsamI sthApanAnA anusAra samazreNImAM sthita e AkAza pradezamAM avagAhana kare che ane teemAMthI traNa paramANu eka AkAza pradezamAM ane traNa paramANu bIjA AkAza pradezamAM sthita thAya che, tyAre te dvipradezI skandhanA samAna 'parama' kahevAya che, paNa cha pradezI skandha carama' nathI kahI zakAte kemake caramanA vinA kevaLa acaramanuM Devu' saMbhava nathI, kemake antanA vinA madhyama nathI thaI zakatA pacapradezI ~ kathaMcit avaktavya kahevAya che kemake jyAre AgaLa kahevAze te paccIsamI sthApanAnA anusAra eka ja AkAza pradezamAM avagADha thAya che, tyAre kevaLa paramANunA samAna carama ane acarama zabdo dvArA kahevA caiAgya hAvAthI tene vaktavya,' kahe che paNa SapradezI skandhane vama"i athavA zvamAni athavA 'vaktavyani' nathI kahI zakatA. te katha Mcit vamAM aparama' kahI zakAya che, kemake jyAre SaT pradezI skandha AgaLa khatAvavAmAM AvanArI chavIsamI sthApanAnA anusAra samazreNImAM sthita pAMca AkAza pradezamAM avagADha thAya che, ane teemAMthI e pradeza zrI prajJApanA sUtra : 3 55
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ madhyamA hAya che ane eka-eka zeSa pradezamAM hAya che. tyAre te cAra paramANu eka sambandhI pariNamanamAM pariNata thavAne kAraNe tathA eka vaNu, gaMdha, rasa temaja sparzIvALA hAvAthI eka ja kahevAya che ane e kAraNe teemAM ekatvanA vyavahAra hAvAthI dharama' che. madhyavatI... e paramANu ekatva pariNAma pariNata heAvAne kAraNe 'battama' che. evI rIte bannenA samUha rUpa SaT pradezI skandha paNa 'varama, garama' kahevAya che, SapradezI skandha kathaMcit carama-paramau, kahevAya che, kemake jyAre kAi paNu SaT pradezI nyU AgaLa khatAvAze te satyAvIsamI sthApanAnA anusAra cha AkAza pradezamAM samazreNIthI ekAdhika avagAhanA kare che, tyAre sazreNImAM sthita cAra paramANu pahelA kahyA anusAra carama'ane madhyavatI che paramANu 'ajamo' kahevAya che. annenA samUha dbhapradezI skandha paNa ama-garamI kahevAya che. SaTrapradezI skandha narama-caramo' paNa kahevAya che. jyAre drUpradezI skandha AgaLa kahevAmAM AvanAra aThayAvIsamI sthApanAnA anusAra samazreNImAM sthita traNa pradezamAM avagAhana kare che, ane eka-eka AkAza prakazamAM che e paramANu rahe che, tyAre Adya pradezamAM rahelA e paramANu zvama' ane antima pradezamA sthita che paramANu paNu 'varama' ema banne maLIne camau kahevAyA tathA madhyavatI e pradeza 'azvarama'kahevAyA. samagra skandha ramo, attarama' kahevAyA. SapadethI kanya 2mo-lavaramAM paNa katha cit kahevAi zake che. te A prakArejyAre kAi SapradezI skandha AgaLa kahevAze te egaNatrIsamI sthApanAnA anusAra samazreNImAM avasthita cAra AkAza pradezeAmAM avagADha thAya che, ane temAMthI AdyapradezamAM e paramANu dvitIya pradezamAM e pamANu trIjA pradezamAM eka ane cethA pradezamA eka paramANu hAya che. tyAre Adya pradezamAM sthita che paramANu carama, ane antima pradezamAM sthita eka paramANu paNa carama kahevAya che. ema anne carama vama' thayA. khIjA pradezamA sthita e paramANu acarama che trIjA pradezamAM rahela eka paramANu paNuM acarama che ema e acarama-varamA~ thayA. tethI ja te khadhAnA samudAya SapradezI skandha paNa dhamauvaramAM kahevAya che. SaTjhadezI skandha kathaMcit parama-vaktavya paNa kahevAya che, kemake jyAre te AgaLa kahevAnArI trIsamI sthApanAnA anusAra samazreNI ane vizreNImAM sthita traNa AkAza pradezAmAM avagAhana kare che ane prathama pradezamAM e samazreNImAM sthita dvitIya pradezamAM e ane vizreNImAM sthita trIjA pradezamAM e paramANu rahe che, tyAre e pradezeAmAM avagADha cAra paramANu samazreNImAM avasthita temaja dvidezAvagADha dvipradezI skandhanA samAna pama e vizreNImAM thita pradezamAM avagADha e kevaLa paramANunA samAna avaktavya kahevAya che. temanA samUha SaT pradezI kandha paNa padma avaktavya' kahevAya che. Sadna pradezI skandhu kathaMcit parama-ava-tavyo, paNa kahevAya che. te A prakAre jyAre kAI pradezI skandha AgaLa kahevA nIce ekatrIsamI sthApanAnA anusAra samabheNI zrI prajJApanA sUtra : 3 6
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane vizreNathI cAra AkAza pradezamAM avagAhana kare che. temAMthI prathama pradezamAM be paramANu samazreNImAM sthita bIjA pradezamAM be paramANu temanA upara trIjA pradezamAM eka paramANu ane trIjA pradezanI nIcenA cethA pradezamAM eka paramANu avagADha thAya che. tyAre e pradezamAM cAra paramANu, samazreNImA sthita dvipradezAvagADha kripradeza anvanA samAna "rama" temaja vizreNImAM sthita be pradezamAM avagADha be paramANu zasatta kahevAya che. e prakAre badhAnA samUha rU5 Sa pradezI skandha paNa "varama- navaraMtavya kahevAya che. SaTra pradezI skandha kathaMcit " -vivatathI paNa kahevAya che, kemake jyAre kaI SaTa pradeza skandha AgaLa kahevAze te batrIsamI sthApanAnA anusAra samazreNImAM temaja vizreNIthI pAMca AkAza pradezamAM avagAhana kare che, ane temAMthI be paramANu sama zreNImAM rahela be AkAza pradezamAM rahe che, be paramANu temanI ja nIce samazreNImAM sthita AkAza pradezamAM nIce rahe che. ane be paramANu bane zreNuonA madhya bhAgamAM samazreNImA sthita eka AkAza pradezamAM rahe che. tyAre be paramANu be pradezamAM avagADha DhipradezI skandhanA sadaza UparanA be pradezamAM je avagADha che te rAma' kahevAya che ane je nIcenA be pradezamAM avagADha che teo paNa carama kahevAya che. e prakAre bane carama "ramo thayA ane eka pradezAvagADha be paramANu, kevaLa paramANunA samAna "zaatavya che. tethI ja temane samUha SaTrapradeza sabdha paNa "mau-zavAtaca' kahevAya che. SaTrapradezI skandha "-31vasaMtarathI paNa kahevAya che. te A rIte jyAre keI Sa pradezI kapa AgaLa batAvelI tetrIsamI sthApanAnA anusAra samazreNI temaja vizreNIthI chae AkAza pradezomAM avagAhana kare che. temAMthI be paramANu samazreNamAM sthita be AkAza pradezamAM rahe che, be paramANu teja samazreNImAM sthita AkAza pradezanI nIce rahe che, eka paramANuM ane zreNIonA madhya bhAganI samazreNImAM sthita pradezamAM rahe che, ane eka paramANu bannenI Upara vizreNImAM rahe che. tyAre uparanA be paramANu ttama kahevAya che, nIcenA bane paramANu paNa "ma' kahevAya che. e banne carama maLIne ja kahevAyA ane be avaktavyo che. e badhAnA samudAya rU5 vat pradeza skandha paNa "mau, nava kahevAya che. SaTrapradeza skandha pUrva yuktinA anusAra "rAma-gAjaLyuM nathI kahI zakAtA nAmalavavattavyani paNa nathI kahI zakAtA, "vAmana avakatA paNa nathI kahevAtA, "janaramA avattAni' paNa nathI kahI zakAtA, paNa te "narama-garama lavavaFrca kahevAya che. te A prakAre-jyAre keI SaTra pradezI anya AgaLa kahevAze te cetarIsamI sthApanAnA anusAra eka parikSepathI vizreNistha ekAdhika cha AkAza pradezamAM avagAhana kare che. tyAre ekane gheravAvALA cAra paramANu pUrvokta yuktinA anusAra "ma' che. eka kavara zrI prajJApanA sUtra : 3 57
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane madhyavatI eka avaktavya thAya che. temanA samUha SaT pradeI blyU vama-bama avaktavya kahevAya che. SapradezI skandha carama apama avattA nathI kahI zakAtA, A vIsamA bhaMga AvanArI pAMtrIsamI sthApanAnA anusAra sata pradezI skandhamAM ja ghaTita thAya che. SaTUM pradezI dhamAM nahI.. SapradezI skandha carama-vau-vattavya paNa nathI kahI zakAtA, A bhagapaNa AgaLa kahevAze te chatrIsamI sthApanAnA anusAra saptapradezI skandhamAM ja banI zake che. SaT pradeza skandha nahI. dhana-2mo-vattavyo' nA SaTa pradezI skandha nathI kahI zakAtA. A bhaMga AgaLa kahevAtI sADatrIsamI sthApanA anusAra avagADha aSTa pradezI bhaMgamAM ja saMgata thai zake che SaTrapradezImAM nahIM SaTjhadedezI skandha kathacit carama-aparama-avasanya kahI zakAya che. te A prakAre jyAre kAi SaT pradezI skandha AgaLa kahevAtI ADatrIsamI sthApanAnA anusAra cAra AkAza pradezamAM avagADha thAya che, teemAMthI e-e paramANu e AkAza pradezAmAM rahe che, eka paramANu teenI samazreNImAM sthita trIjA AkAza pradezamAM rahe che ane eka paramANu vizreNIstha AkAza pradezamAM rahe che. tyAre prathama pradezamAM ava gADha che paramANu rAma' kahevAya che, trIjA pradezamA avagADha eka paramANu 'parama' kahevAya che e prakAre banne parama-varamau, kahevAyA, khIjA pradezamAM avagADha eparamANu madhyavatI hAvAthI ama ane vikrenistha eka paramANu 'vaktavya kahevAya che. badhAnA samudAya rUpa SapradezI skandha camau-parama-avacca" kahevAya che. SapradezI skandha kathacit 'cau-ba2ma-avo" paNa kahevAya che. te A prakAre jyAre SaTjhadezI skandha AgaLa kahevAnArI egaNu cAlIsamI sthApanAnA anusAra samazreNI ane vizreNIthI pAMca AkAza pradezamAM avagAhana kare che ane temAMthI samazreNImAM sthita traNa AkAza pradezeAmAMthI prathama pradezamAM eka paramANu, khIjA pradezamAM eka paramANu trIjA pradezamAM e paramANu ane vizreNI sthita pradezamAM eka-eka paramANu rahe che, tyAre Adi ane antanA pradezamAM avagADha paramANu 'vau;'madhyanA pradezamAM avagADha 'carama' ane vizreNImAM sthita be pradezeAmAM avagADha paramANu avaRgnyA' kahevAya che. e badhAnA piMDa stUpradezI skandha paNa caucama-vo' kahevAya che, drUpradezI skandha katha Mcit mA-paramAM-bavaca' paNa kahI zakAya che, kemake jyAre te AgaLa kahevAnArI cAlIsamI sthApanAnA anusAra pAMca pradezamAM avagADha thAya che ane temanAmAMthI samazreNImAM sthita cAra AkAza pradezamAMthI pahelAnA traNa pradezamAM eka-eka paramANu hAya che, ceAthA pradezamAM e paramANu hAya che ane vizreNImAM sthita pAMcamA pradezamAM eka paramANu hAya che, tyAre Adi ane antanA pradezemAM rahelA e paramANu 'vaLI' kahevAya che, madhyanA pradezamAM sthita che paramANu 'avanya' kahevAya che. e zrI prajJApanA sUtra : 3 58
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ badhAne samudAya te dezI skandha -garama-gavaze kahevAya che. SaTra pradezI skandha kathaMcit "rama-garama-gavara' kahevAya che. te A prakAre jyAre pradeza skaMdha AgaLa kahevAnArI ekatAlIsamI sthApanAnA anusAra samazreNi ane vizreNimAM sthita cha pradezamAM avagADha thAya che, tyAre Adi ane attamAM avagADha be paramANu carama kahevAya che, madhyamAM rahelA be paramANu acaramI hoya che ane vizreNInA be pradezomAM avagADha be paramANu avaktavyI thAya che. e prakAre e badhAne samUha rUpa Sa pradezI skandha paNuM "narama,-garama-gava ' kahevAya che. - have paramAthI laIne cha pradeza anvanI sthApanAo aMkenA anukramathI dekhADAya che. temAM eka vacana ane bahuvacanathI che bhaMga thAya che-(1) rarama (2) kAma (3) avAkya (4) rAmaLi (5) ajamA (6) avanavyAna be-khene meLavavAthI bAra bhaMga thAya che, teomAM carama acaramanI cIbhaMgIye che (1) garama karama (2) vA varamALa (3) varamALa avara (4) varamALa gharamANi, carama avaktavyanI cau bhaMgI-(1) carama-avaktavya (2) carama avaktavyani (3) varamALa vaktavya (4) gharamAni avara zAni. acarama avaktavyanI caubhaMgI (1) acarama avaktavya (2) acarama avaktavyani. (3) acaramANi avaktavya (4) acaramANi avaktavyAni. trika saMganA ATha bhaMga(1) carama-acarama-avaktavya (2) carama-acarama avaktavyani (3) carama-acaramANi avaktavya (4) carama acaramANi-aktavyani (5) caramANi-acarama-avaktavya (6) caramANi acarama-avaktavyani (7) caramANi-acaramANi-avaktavya (8) caramANi-acaramANi avaktavyani e badhA maLIne chavvIsa bhaMga che sthApanAe A rIte che-1-0 2-00 3-4 04-000 5- 1 6-0000 - 6 8=0000 9-0000 10-00 4 11-0000 1300000 14-00000 15-00 16-00000 17-20000 18-20000 19-00 0 20-3 4 0 21-000 22 -00 30 23-00000 24-000000 25 3 3 26-06 3 0 29-0 0 28-00000 2 29 -000000 30- 0 0 0 0 0 0 31-00006 32-3 4 00 333 8 8 34-09 35-07 9 36-07 000 37-07 00 380000 3 39-0000 3 40-000 30 410000 zrI gautamasvAmI prazna kare che- he bhagavan! saptapradezI skanya zuM carama che? zuM acarama che? athavA zuM avaktavya che? A prakAre pUrvokta chavIsa bhaMgane laIne prazna kara joIe. zrI bhagavAna uttara Ape che-he gautama sAta pradezI skandha kathaMcita "rAma" hoya che. sthApanA- 8 8 8 . A bhaMga paDadezI kapanA samAna ja samajI le joIe zrI prajJApanA sUtra : 3 pa9,
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrva kathita yukitanA anusAra sapta pradezI skandhane attarana' nathI kahI zakAtA. te katha'cit vattasthya' thAya che, sthApanA- 8 8 8 A bhaMgane paNa pahelAnA samAna ja samajavA joie, A skandha paramaLi' nathI kahI zakAtA e viSayanI yukti pahelA kahI viMdhelI che. tene acaramANi paNa nathI kahI zakatA. avaktavyAni paNa nathI kahI zakatAsama pradezI skandhakatha'cit 'varama'baparama kahI zakAya che. sthApanA Ama tene katha'cit 'varama aSamau kahI zakAya che tenI sthApanA A pramANe che- hai 00 A bhaMgane paNa SapradezInA samAna samajavA joIe. A sasapradezI skandha dhamau paramau, kahI zakAya che tenI sthApanA Ama che-- 8 8 80 saptapradezI skandha kathacit vamAM avaktavya kahevAya che, sthApanA Ama che... 70 saptapradezI skandha thaMcit ttama vaktavyo kahevAya che. tene sthApanA che0 0 00 . O . A prakAre che- 7 tene kathaMcit vamAM vaktavya, paNa kahI zakAya che, sthApanA A rIte O O . che ka deg tene kathaMcit 'varano avatau paNa kahI zakAya che. tenI sthApanA Ama che 7 sapta pradezI skandha 2ma-vattanya. nathI kahI zakAtA. 22ma-avatA paNa nathI kahI zakAtA, attaramAM--avantavya paNa nathI kahI zakAtA. aparamo avato paNa nathI kahI zakatA. hA katha'cit parama-gavarma-avantanya kahI zakAya che, tenI sthApanA samapradezI anya carama-Ucarama-bavattau kahI zakAya che sthApanA Ama che ka O O A rIte che-0 07 tene carama-Avau avantavyau paNa kahI zakAya che sthApanA A prakAre che-0000 saptapradezI skandha parama paramAM avattau. nathI kahI zakAtA temane va * . . . O kathaMcit vamAM parama pravakatavya kahI zakIe chIe tenI sthApanA AAma che---- saptapradezI skandhane katha'cit pamAM lavarama bantA kahI zakAya che, tenI sthApanA A rIte che-07 27 tene varamAM caro--Avaca paNa kahI zakAya che. tenI sthApanA A rIte che- 7 7 7 tene pau-pautravA paNa kahe che tenI sthApanA A prakAre che-000 7 zrI prajJApanA sUtra : 3 . * tAtparya e che ke keAi saptapradezIskandha AkAzanA eka pradezamAM rahe che, kAi e AkAza pradezamAM rahe che, e prakAre kAi traNamAM, cAramAM, pAMcamA, chamAM ane kAi saptapradeze.mAM paNa rahe che. eja kAraNe pUrvokta bhaMga temAM saMbhavita thAya che. 60
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI gautamasvAmI prazna kare che he bhagavan! aSTapradezI skandha zuM carama che. acarama che? athavA avaktavya che? ItyAdi chavvIsa bhaMgane laIne prazna karavA joIe. zrI bhagavAna uttara Ape che-he gautama ! aSTapradezI skandha kathaMcit "rama" kahI zakAya che, jema sapta pradezI skandha. ene "janarama nathI kahI zakAte te kathaMcit avakatavya kahevAya che, "rAmAji' nathI kahevAte "nAmAni paNa nathI kahI zakAtA. "baracatti paNa nathI kahI zakAtA. aSTa pradezI anyane kathaMcit "rAma-rama, kahI zakAya che. tene "vara-javara kahI zakAya che, kathaMcit "nA-" paNa kahI zakAya che. kathaMcit "ghara-gavaramo kahI zakAya che, kathaMcit "ma-avaLe paNa kahI zake che. kathaMcit "nAma-nma paNa kahI zakAya che. kathaMcit "au -zatratathau paNa kahI zakAya che. tene vAma-avanagna nathI kahI zakAtA "garama-gavata paNa nathI kahevAtA. eja prakAre "ajara-gavavA temaja gAma-avakatavya paNa nathI kahI zakAtA. tene kathaMcit "rAma-avara-avatavya kahI zakAya che. kathaMcit "varama-avara bata kahI zakAya che. kathaMcita "rAma-garAma kadaca paNa kahI zakAya che. karthacita "jAma-vAma-avaLe, "ghara-gharama-gavarca, tathA "rAma-rAjAmau-manatti tathAca-gara-gavattau kahI zakAya che. saMkhyAta pradezI, asaMkhyAta pradeza ane ananta pradezI skandhanI prarUpaNuM aSTha pradezI skandhanI samAnaja kahevI joIe. have kahelA badhAne saMgraha karavAvALI gAthAo paramANumAM pUrvokta chavvIsa bhaMgamAMthI trIjo bhaMga maLI Ave che. kripradezI skandamAM prathama ane tRtIya bhaMga maLI Ave che. tripradeza skardhAmAM prathama-tRtIya- navame ane agIyArame bhaMga maLI Ave che ke 1 che caupradezI kanvamAM prathama, trIjo, nava, dazama, agIyArama, bArame, terame, bhaMga maLI Ave che ke 2 che paMca pradezI skandamAM prathama,tRtIya, sAtame, navame, dazame, agIyArame, bArame terame, tevIsame evI same ane pacIsame bhaMga prApta thAya che. 3 che SaTapradezI skandamAM, bIje, cothe pAMcame, chaThTho, paMdarame, soLame, sattaramAM, aDhArame, vIsame, ekavIsame tathA bAvIsamA bhaMga sivAya zeSa bhaMga prApta thAya che 4 sAta pradezI skadhamAM bIje, cothe, pAMcame, cho, paMdarame, selame, sattaramo, ane bAvIsamA bhaMga sivAya zeSa bhaMga prApta thAya che 5 che - zeSa aSTa pradezI vigere skandhAmAM bIjA, cethA, pAMcamAM chaTaThA, paMdaramA, selamA ane sattaramA, aDhAramA bhaga sivAya zeSa bhaMga prApta thAya che 6 che zrI prajJApanA sUtra : 3
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsthAnakA nirUpaNa saMsthAnA vaktavyatA. zabdArtha-(vaLa maMte ! saMDALA FUT?) he bhagavana ! saMsthAna keTalA kahyA che? (joyA! paMra saMThAnA pattA) he gautama! pAMca saMsthAna kahyA che (i =) teo A rIte (rimaM) parimaMDala (va) vRtta (taM) trikoNa-vyasa (3ra) catuSkaNa (bAyate) ane Ayata (lAMbA) (rimaMDhALuM maMte! saMDALA sikagA, saMjJA, aiA ?) he bhagavAna! parimaMDala saMsthAna zuM saMkhyAta che ? asaMkhyAta che ? ananta che? (camA ! no saMkSiA , ne avaMtrikA ) he gautama ! saMkhyAta nathI, asaMkhyAta nathI, anaMta che (vaM jAva bArA) eja rIte Ayata sudhI (parimaMDaleNaM bhaMte ! saMThANe kiM saMkhejjapaesie asaMkhejjapaesie aNatapaesie) 3 bhagavan! parimaMDala saMsthAna zuM saMkhyAta pradeza che, asaMkhyAta pradeza che agara ananta pradezI che? (royamA! rica laMkApagi) kathaMcit saMkhyAta pradezI (ci alejapatti) kathaMcit asaMkhyAta pradezI (ci laoNtapaNig) kathaMcit ananta pradezI ( nava vAya) e prakAre Ayata sudhI kahevuM (rimA mate ! sAthe saMpatti viM sannapANIyA) he bhagavAna ! saMkhyAta pradezI parimaMDala saMsthAna zuM saMkhyAta pradezamAM avagADha thAya che? (ahaMkApo asaMkhyAta pradezamAM avagADha thAya che? (ivso) ananta pradezamAM avagADha thAya che? (noramA ! saMgavao, no saMvedanaguso no arthAtayuto) he gautama ! saMkhyAta pradezamAM avagADha thAya che, asaMkhyAta pradezomAM avagADha nathI thatA, anaMta pradezamAM avagADha nathI thatA (vuiM nAva nAcate) eja prakAre Ayata saMsthAna sudhI (rimaMA maMte! saMkALe saMjJapariNa, viM saMvekaparo , saMgaparA gaMtavAso) he bhagavan! asaMkhyAta pradezI parimaM Dala saMsthAna zuM saMkhyAta pradezamAM avagADha thAya che? asaMkhyAta pradezomAM avagADha thAya che? agara ananta pradezamAM avagADha thAya che? (yama! siya saMjJANaso, siya gajavo, no aivpalo) he gautama ! kadAcit saMkhyAta pradezomAM avagADha thAya che kadAcit asaMkhyAtapradezamAM avagADha thAya che. kintu ananta pradezomAM avagADha thatA nathI (ghauM nAva sAcale) eja prakAre Ayata saMsthAna sudhI (rimaMDaLa marekaMTALe jaLanavasi isaMhequo, asaMvejJANo, aLatAno) he bhagavan! ananta pradezI parimaMDala saMsthAna zuM saMkhyAtapradezamAM avagADha thAya che. asaMkhyAta pradezomAM avagADha thAya che. agara ananta pradezamAM avagADha thAya che? (cama ! siya vijJANasonA, sika zrI prajJApanA sUtra : 3 62
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ asaMvijJaCoLaDhe no anaMtapaCoLADhe) he gautama ! kadAcit sa`khyAta pradezamAM avagADha thAya che, kadAcit asakhyAta pradezamAM avagADha thAya che, ananta pradezezamAM avagADha thatA nathI (chyuM lAva trAyate) e prakAre AyAta sudhI (parimaMDale NaM bhaMte saMThANe saMkhejjapa esie, saMghe vaNoDhe, vi bhai, abhai, paramAra, apamArM, camaMtapaNA, avamaMtapaNA ?) he bhagavan! saMkhyAta pradezI ane sakhyAta pradezamAM avagADha parima`Dala saMsthAna zuM carama che? acarama che? caramANi che ? acaramANi che ? caramAnta pradeza che? acaramAnta pradeza che ? (nocanA ! miMDhe NaM saMThANe saMkhejjapaesie saMkhejjapaesogADhe no carame, no acarame, no caramAI, no paramArUM to samaMtavaCA no azvamaMtaptA) hai gautama ! saMkhyAta pradezI ane sakhyAta pradezamAM avagaDha parimaDala saMsthAna carama nahIM caramANu nahI. acaramANi nahIM; caramAnta pradezI nahIM acaramAntapradezI pazu nathI (niyamana) niyamathI (aparamaM - mALiya) acarama ane caramANu che (maMtaptA caapamaMtavaCAya) caramAnta pradeza ane acaramAnta pradeza che (vaM jJAna bacate) eja pramANe Ayata saMsthAna sudhI jANavA ( parimaMDale NaM bhaMte ! saMThANe asaMkhejjapaesie asaMkhejjapaesogADhe kiM carame, acarame, mArUM mArUM maMtalA UpamaMtavallA ? pucchA) he bhagavan ! asa`khyAta pradezI, sakhyAta pradezeAmAM avagADha parimaDela sasthAna zu carama che ? acarama che, caramANi che, acaramANi che, caramAta pradeza che, acaramAnta pradeza che? prazna (poyamA ! asaMvaijJakSit saMple soDhe dUA.saMvajJapatti) hai gautama ! asakhyAta pradezI sakhyAta pradezomAM avagADha parimaMDala sasthAna sakhyAta pradezInA samAna (E bhAva Acare) e prakAre Ayata sudhI (parimaMDale NaM bhaMte! saMThANe asaMkhajjapaesie asaMkhejjapaesogADhe kiM carame, acarame, pujjA ?) he bhagavan ! asa`khyAta pradezI temaja asa'khyAta pradezomAM avagADha parima'Dela saMsthAna zuM carama che ? acarama che? prazna (nocamA ! basavannatti asaMvegnapaCoDhe no bhe) he gautama ! asakhyAta pradezI, asaMkhyAta pradedezeAmAM avagADha parima'Dala sasthAna carama nathI (nA saMghe sonATe) jema saMkhyAta pradezAvagADha (traM gAya gAyatte) e prakAre Ayata sa sthAna sudhI zrI prajJApanA sUtra : 3 63
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ (miMdaoLa aMte ! laMThALe gaLatattara pradezI sakhyAta pradezomAM avagADha parimaMDala saMvegnaCoDha) he bhagavan ! ananta saMsthAna (vijme, ame, pucchA ? zuM carama che, acarama che, prazna ? (poyamo! taheva gAva trAyate) he gautama ! eja prakAre yAvat Ayata saMsthAna (aLaMtavat asaMle sonADhe nA saMkSegnavaCogATe) asa khyAta pradezeAmAM avagADha ananta pradezI saMkhyAta pradezAvagAhanA samAna (a nAva Apate) eja rIte Ayata sudhI (parimaMDalassa NaM bhaMte ! saMThANarasa saMkhejjapaesiyahasa saMkhejjaparasogAdassa acarimassa vA mALa 7 camatavaSkALa 2 maMtavaCALa ca) he bhagavan! sakhyAta pradezI sakhyAta pradezezamAM avagADha acarama, carame, caramAnta pradeze ane acaramAnta pradeze mAMthI (duyA) dravyanI apekSAthI (vasaTrUcA) pradezenI apekSAthI (rvadhruvabhaTTucANa) dravya ane pradezAnI apekSAthI (care care to) kANu keAnAthI (baLA vA maTThA vA mujjA nA vizesAdiyA vA ?) alpa, ghaNA; tulya, agara vizeSAdhika che. (goyamA ! savvatthove parimaMDalasaMThANassa saMkhejjapaesiyassa saMkhejjapae sogADhassa vaTayANa ne ajarame) he gautama ! sa`khyAta pradezI, sa khyAta pradezamAM avagADha parimaDala saMsthAnanA dravyathI eka acarama sauthI A che. (mArUM lagnanuLA) cara mANi sakhyAtaguNA adhika che (aparama mAni ca Toni viSesAAira) acarama' ane caramANa ane vizeSAdhika che (saMcAla) pradezeAnI apekSAe (savvasthonA miMdarasta ThANa saMkhijjapaesiyassa saMkhijjapaesogADhassa caramaM tapaeso) sakhyAta pradezI, sakhyAta pradezamAM avagADha parimaDalasasthAnanA caramAnta pradeza badhAthI ochA che. (azvamaMttapannA saMlekAnuLA) acaramAnta pradeza sakhyAtagaNA che (samatapaNAcalaparamatavattA yoni visasAdyiA) caramAnta pradeza ane acaramAnta pradeza ane vizeSAdhika che (na vasaTruthA) dravya ane pradezenI apekSA e (savvasthone miMjIla saMThALaA saMghe pattiyakSa saMle prayogADhamsa te ame) sakhyAta pradezI temaja sakhyAta pradezeAmAM avagADha parima`Dala saMsthAnanA eka acarama che (mArUM saMli muLAa) caramANi sakhyAtaguNA che (baparamaM ca dharmaLa co vi vizejJA lRiADuM) acaramAM ane caramANi ane zrI prajJApanA sUtra : 3 64
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ vizeSAdhika che (maMtapaNA saTSTUTI) caramAnta pradeza saMkhyAtagaNuM che gajaramaMtA arNavana) acaramAntapradeza saMkhyAtagaNuM che. (maMtapaNA ja kamiMtaquiA ja ravi viNesANiyA) aramAnta pradeza ane acaramAnta pradeza ane vizeSAdhika che (parva vaDDa-saMta vAraMvAcakSu vi no vaM) eja prakAre vRtta-trikeNu catuSkoNa AyatamAM paNa yojanA karI levI joIe (rimaMdasa maM! saMkALaksa karaMjJAsiyarasa saMgaggNo hisa) he bhagavAn ! saMkhyAtapradezI, saMkhyAta pradezomAM avagADha parimaMDala saMsthAnanA (karamasya jamAca) acarama ane caramANa (vAsaMtAna ca vinaMtapasAna 2) caramAntapradeze ane acaramAntapradezomAM (trazyA, vAsaNA, vyavasANa) dravya, pradeza ane dravya pradezanI apekSAthI (je hiMto) keNu kenAthI (kaMA vA vahuvA vA turA vA vizeSAddivA ?) a5, ghaNuM, tulya athavA vizeSAdhika che? (goyamA ! sabvatthove parimaMDalassa saMThANassa akhejjapaesiyasa saMkhejjapaeso jaThara vayA je ) he gautama ! asaMkhyAta pradeza, saMkhyAta pradezamAM avagADha parimaDala saMsthAnanA dravyathI eka acarama badhAthI ochuM che ( mAruM saMjJaTr6) caramANi saMkhyAtagaNu che (zarAmaM ja ramAnica ra vi vilADuiM ) acarame ene eramANi banne vizeSAdhika che (saMdavavA miMdara saMkALa saMjJAsiyalsa saMvakanarUpaNoDhA maMtapauT) asaMkhyAta pradeza saMkhyAta pradezamAM avagADha parimaMDala saMsthAnanA pradezonI apekSAe badhAthI ochA caramAnta pradeza che (mApaNA saMvi HTTI) acaramAnta pradeza saMkhyAtagaNu che (maMtajAtA ca samaMtaparA ca o vi viNesANiyA) aramAnta pradeza ane acaramAnta pradeza ane vizeSAdhika che (zvara sA)dravya ane pradezanI apekSAe (navalyo) badhAthI ochA (rimaMksa saMDAsa vAraM ravajJAvAcasa saMnipajADha4) asaMkhyAta pradezI saMkhyAta pradezamAM avagADha parimaMDala saMsthAnanA (vANa) dravyathI ( garime) eka acarama che (mahuM savajJa guie) caramANi saMkhyAtagaNa che (cAmAni ca ravi vizeSAhicA) acarama ane caramaNi ane vizeSAdhika che (zaramAvA gADu) caramAnta pradeza zrI prajJApanA sUtra : 3
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMkhyAtagaNA che (RzvaramantaraNanA salagnanuLA) acaramAnta pradeza sakhyAtagaNA che (caramatapaNNA ca camatavasAya TroviviselAAi) caramAnta pradeza ane acaramAnta pradeza ane vizeSAdhika che (vaM gAva trAyate) eja prakAre yAvat Ayata saMsthAna ( parimaMDalassa NaM bhaMte! saMThANassa asaMkhejjapaesiyassa asaMkhejjapaesogADhassa acmalla paramALa caramaMtavaCALa ca amaMtavaCALa ca) he bhagavan asaMkhyAta pradezI temaja asakhyAta pradezeAmAM avagADha parima`Dala sasthAnanA acarama, caramANu caramAnta pradeze ane acaramAnta pradezeAmAM (yuTrayA paNDa-cApa, dhruvalApa) dravyathI, pradezArthI tathA dravya ane pradezeAthI (care care hiMto) kANu kAnAthI (appA nA macA vA tuSTAvA viSesAAi vA ?) alpa, ghaNA; tulya athavA vizeSAdhika che ? (noyamA ! nA caLavamAla zraghdhA varya takeya nivalesa mALiyantra) he gautama ! jevu ratnaprabhAnu alpa ahutva kahyuM che tevu ja sapUNu' kahevu joIe (traM nAva gAyaa) eja prakAre Ayata sasthAna sudhI (miMkaGLa aMte ! saMDhALaAE khaMtapattiyakSa saMghe paCoDhaAE) he bhagavAna! sakhyAta pradezemAM avagADha ananta pradezI parima Dala sasthAnanA (rimala cacaramALa caramataCALa ca2matattA ca) acarama, caramANu, caramAnta pradeza ane acaramAnta pradezeAmAM (ghaTTucA pasa-yANa catRvasa yA) dravyathI, pradezeAthI, dravya pradezAthI (care jyare hiMto) keNu kAnArthI (appA vA, vadu vA tuA vA vize sAdiyA vA ?) alpa, ghaNA, tulya, athavA vizeSAdhika che ? (goyamA ! nA saMghe pola) he gautama ! jevI sa`khyAta pradezomAM avagADha sakhyAta pradezInI vaktavyatA kahI che tevI ja jANavI (nava) vizeSa (sameLa) saka maNuthI (baLatanuLA) anantagaNA che (a nAva caDhe) e prakAre Ayata sasthAna sudhI. (miMdaC na maMte ! saMThALasa aMgatapattiyamsa ta va paNDovADhasya) hai bhagavan anaMtapradezI asa khyAta pradezamAM avagADha parima`Dala sa'sthAnanA (caramasta) acaramAntanuM (ca) ane caramAnta AdinuM alpamarhutva (jJadALamApa) je pramANe ratnaprabhAnu kathana kyuM che. teja pramANe(nava) vizeSa (tame baLatazuLA) sakramamAM anaMtagaNA kahyA che. (E nAva gAyaa) eja pramANe yAvatu Ayata saMsthAna sudhI samajavuM. zrI prajJApanA sUtra : 3 66
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ TIkAtha- anAthI pUrva kripradeza Adi kanvenA carama acarama AdinI vaktavyatAnuM nirUpaNa karAyuM che, kintu je koI paNa skanya hoya che, teo parimaMDala, vRtta AdimAMthI kaI ne kaI saMsthAnanA dhAraka hoya che, e kAraNe ahIM saMsthAnI vaktavyatAnuM prarUpaNa karAya che zrI gautamasvAmI prazna kare che he bhagavana saMsthAna keTalA kahyA che, zrI bhagavAna -he gautama ! saMsthAna pAMca prakAranA kahyAM che, te A prakAre che-(1) parimaMDala (geLAkAra) (2) vRtta-vala (3) vyastra-trikeNa 4) caturasa, ane AyatadIrgha (lAMbu) zrI gautamasvAmI -he bhagavana ! parimaMDala saMsthAna zuM saMkhyAta che, asaMkhyAta che athavA ananta che? zrI bhagavAna he gautama! parimaMDala saMsthAna saMkhyA nathI ane asaMkhyAta paNa nathI paraMtu ananta che. e pramANe vRtta, trikeNa, catuSkaNa ane Ayata saMsthAnA saMbaMdhamAM samajI levuM joIe. teo paNa saMkhyAta agara asaMkhyAta nathI kintu ananta che. zrI gautamasvAmI - he bhagavan! parimaMDala saMsthAna zuM saMkhyAta pradeza che athavA asaMkhyAta pradeza che athavA ananta pradeza che? zrI bhagavAn -he gautama! parimaMDala saMsthAna kadAcit saMkhyAta pradezI, kadAcit asaMkhyAta pradeza ane kadAcit ananta pradezI hoya che. Ayata saMsthAna sudhI pratyeka saMsthAna eja prakAre che. zrI gautamasvAmI prazna kare che-he bhagavan ! je parimaMDala saMsthAna saMkhyAta pradezI che, te zuM AkAzanA saMkhyAta pradezamAM avagADha thAya che? zuM asaMkhyAta pradezamAM avagADha thAya che? athavA ananta pradezomAM avagADha thAya che? zrI bhagavAn he gautama ! saMkhyAta pradezI parimaMDala saMsthAna saMkhyAta AkAza pradezamAM avagADha thAya che. asaMkhyAta pradezamAM athavA ananta pradezomAM avagaDha nathI thatA. kemake saMkhyAta pradezI parimaMDala saMsthAnanA pradeza saMkhyAta ja hoya che. tethI ja asaMkhyAta athavA ananta pradezamAM temane avagAha ke saMbhavita nathI e ja prakAre Ayata saMsthAna sudhI badhAnA viSayamAM samajavuM joIe. arthAt saMkhyAta pradezI vRtta saMsthAna, vyasasaMsthAna, caturasa saMsthAna ane Ayata saMsthAna paNa saMkhyAta AkAza pradezamAM ja avagADha thAya che, asaMkhyAta athavA ananta pradezamAM nahIM zrI gautamasvAmI prazna kare che-he bhagavan ! asaMkhyAta pradeza parimaMDala saMsthAna zuM saMkhyAta pradezamAM avagADha thAya che, asaMkhyAta pradezamAM avagADha thAya che athavA zrI prajJApanA sUtra : 3
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ ananta pradezamAM avagADha thAya che? zrI bhagavAna-he gautama! kadAcit saMkhyAta pradezamAM avagADha thAya che, kadAcita asaMkhyAtapradezamAM avagADha thAya che paNa ananta pradezamAM avagADha nathI thatA. kemake asaMkhyAta pradezI parimaMDala saMsthAnanuM saMkhyAta athavA asaMkhyAta pradezamAM avagAha thavo te virUddha nathI, paNa ananta pradezamAM avagAha tha virUddha che, eja prakAre Ayata paryanta badhA asaMkhyAta pradezI saMsthAnA viSayamAM samajI javuM joIe. zrI gautamasvAmI -he bhagavAn ! ananta pradezI parimaMDala saMsthAna zuM saMkhyAta pradezomAM avagADha thAya che agara asaMkhyAta pradezamAM avagADha thAya che athavA ananta pradezamAM avagADha thAya che? zrI bhagavAna -he gautama! kadAcita saMkhyAta pradezamAM avagADha thAya che, kadAcita asaMkhyAta pradezamAM avagADha thAya che paNa ananta pradezamAM avagADha nathI thatA. ananta pradezI parimaMDala saMsthAna paNa virodhanA kAraNe anaH AkAza pradezamAM avagADha nathI thaI zakatA, kemake samagra kAkAzanA paNa pradeza asaMkhyAta ja che ane lekAkAzanA bahAra pugalenI gati agara sthiti thaI zakatI nathI. tethI ananta pradezI parimaMDala saMsthAna agarate saMkhyAta pradezamAM avagAhana kare che, agara asaMkhyAta pradezamAM. ananta pradezomAM tenuM avagAhana saMbhavita nathI. ananta pradezI parimaMDala saMsthAnanA samAna ja vRtta, svastra, caturasa, ane Ayata saMsthAna paNa samajI levuM joIe, arthAta ananta pradezI vyastra Adi saMsthAna paNa saMkhyAta agara asa khyAta AkAza pradezamAM avagAhana kare che, anata pradezomAM nahIM. zrI gautamasvAmI - he bhagavana saMkhyAta pradezI tathA AkAza pradezomAM avagADha parimaMDala saMsthAna zuM carama kahevAya che acarama kahevAya che? zuM caramaNi kahevAya che? zuM acaramANi kahevAya che ? athavA zuM caramAnta pradeza kahevAya che ? agarate acaramAnta pradeza kahevAya che? zrI bhagavAna -he gautama! saMkhyAta pradeza ane saMkhyAta pradezamAM avagADha parimaMDala saMsthAna carama nathI kahevAtA acarama paNa nathI kahevAtA, caramANi paNa nathI kahevAtAM acaramANi paNa nathI kahevAtA, nathI caramAnta pradeza kahevAte ane nathI acaramAnta pradeza kahevAte ratnaprabhA pRthvInA samAna niyamathI acarama ane caramANi kahevAya che, kemake aneka avayava avibhAgAtmaka rUpamAM enI vivakSA karelI che. agara pradezanI vivakSA karAyate caramAnta pradeza ane acaramAnta pradeza kahevAya che. Ayata saMsthAna sudhI eja prakAre samajI levuM joIe arthAt saMkhyAta pradeza temaja saMkhyAta zrI prajJApanA sUtra : 3
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ pradezomAM avagADha parimaMDala saMsthAnanI ja jema vRtta, vyasa, caturasa ane Ayata saMsthAna paNa carama-acarama-caramANi-acaramANi-caramAnta pradeza ane acaramAnta pradeza nathI kahevAtA parantu avayavonA avibhAMgAtmakanI vivakSA karAya acarama ane caramANi kahI zakAya che, ane yadi pradezanI vivakSA karAya te caramAnta pradeza ane acamAnta pradeza kahI zakAya che. zrI gautamasvAmI -he bhagavAna ! saMpyAta pradezamAM avagADha asaMkhyAta pradezI parimaMDala saMsthAna zuM carama che athavA acarama che? caramANi che athavA acamANi che? aramAnta pradeza che, athavA acaramAnta pradeza che? zrI bhagavAn -he gautama! saMkhyAta pradezamAM avagADha asaMkhyAta pradezI pari maMDala saMsthAnanI vaktavyatA tevIja samajavI joIe jevI saMkhyAta pradezI temaja saMkhyAta pradezamAM avagADha parimaMDala saMsthAnanI kahelI che. e ja prakAre Ayata saMsthAna sudhI samajI levuM joIe. arthAt asaMkhyAta pradeza temaja saMkhyAta pradezamAM avagADhavRtta vyasa caturastra ane Ayata saMsthAnane paNa carama AdinA viSayamAM saMkhyAta pradezI temaja saMkhyAta pradezomAM avagADha parimaMDala saMsthAnanA samAnaja kahI levuM joIe zrI gautamasvAmI -he bhagavan! asaMkhyAta pradezI temaja asaMkhyAta pradezamAM avagADha parimaMDala saMsthAna zuM carama che agara acarama che? caramaNi che agara acaramANi che? aramAnta pradeza che agara acaramAnta pradeza che? zrI bhagavAna - gautama! asaMkhyAta pradeza temaja asaMkhyAta pradezamAM avagADha parimaMDala saMsthAnanuM kathana saMkhyAta pradezAvagADha parimaMDala saMsthAnanA samAna "samajavuM joIe, arthAt te carama, acarama, caramANi, acaramaNi, aramAnta pradeza acaramAnta pradeza nathI kahI zakAtA, paNa niyamathI aneka avayavAvibhAgAtmakatvanI vivikSAthI acaramaM-caramaNi kahevAya che. pradezanI vivakSA karatAM caramAnta pradeza ane acaramAnta pradeza kahevAya che. e ja prakAre Ayata saMsthAna sudhI samajI levuM joIe arthAt asaMkhyAta pradeza ane asaMkhyAta pradezAvagADha parimaMDala saMsthAnA samAna ja vRtta, vyasa, caturasa ane Ayata saMsthAnanI vaktavyatA paNa samajI levI joIe, zrI gautamasvAmI-he bhagavad ! ananta pradeza ane saMkhyAta pradezomAM avagADha parimaMDala saMsthAna zuM carama che agara acarama che caramANi che athavA acaramANi che? caramAnta pradeza che athavA acaramAnta pradeza che? zrI bhagavAna - gautama! jevuM saMkhyAta pradezI ane asaMkhyAta pradezI temaja zrI prajJApanA sUtra : 3
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ sakhyAta pradezamAM avagADhapurimaMDala saMsthAnanA viSayamAM kahela che, te ja prakAre ananta pradezI temaja sa khyAta pradezAvagADha parima Dala sasthAnanA sabandhamAM paNa kahevuM joIe. eja prakAre ananta pradezI temaja sakhyAta pradezamAM avagADha vRtta, vyasa, caturasra, ane Ayata saMsthAnane paNa samajI levu joie arthAt temane paNa carama acarama, caramANu, acaramANu, caramAnta pradeza ane acaramAnta pradeza nathI kahI zakAtA, kaMntu niyamathI aneka avayavAnA avibhAgAtmakatvanI vivakSAthIacarama, caramANu kahI zakAya che. pradezanI vivakSAthI caramAnta pradeza ane acaramAnta pradeza kahI zakAya che. ananta pradezI temaja asaMkhyAta pradezAvagADha parima`Dala sasthAnanu kathana ananta pradezI temaja sakhyAta pradezAvagADha parima DalanA samAna samajavuM joie. eja prakAre Ayata saMsthAna sudhI badhAnI vaktavyatA kahevI joIe. zrI gautamasvAmI-he bhagavan ! sa MkhyAta pradezI temaja sakhyAta pradezAvagADhanA acarama, caramANi, caramAnta pradeza ane acaramAnta pradezamAMthI dravyanI apekSAe prade zenI apekSAe tathA dravya ane pradezeAnI apekSAe kANu kAnAthI alpa, ghaNA, tulya athavA vizeSAdhika che ? zrI bhagavAn :-he gautama ! saMkhyAta pradezI temaja sa`khyAta pradezeAmAM avagADha parima'Dala saMsthAnanA dravyanI apekSAe eka acarama badhAthI ocho che. tenI apekSAe caramANi sa MkhyAtagaNA adhika che, kemake samagra rUpamAM parima Dala saMsthAna sakhyAta pradezAtmaka hAya che. tenI apekSAe acarama ane caramANu banne maLI vizeSAdhika che, pradezeAnI apekSAe sakhyAta pradezI temaja sakhyAta pradezamAM avagADha parima`Dala sa'sthA nanA caramAnta pradeza badhAthI ochA che, temanI apekSAe acaramAnta pradeza arthAt Adi ane madhyanA pradeza saMkhyAtagaNA adhika che. temanI apekSAe paNa caramAnta pradeza ane acaramAnta pradeza anne maLIne vizeSAdhika che. drazya eva pradezanI apekSAe sakhyAta pradezI tathA sakhyAta pradezamAM avagADha parimaMDala saMsthAnanA eka acarama badhAthI ochA che, tenI apekSAe caramANi saMkhyAta gaNA adhika che, temanI apekSAe paNa acarama ane caramANi ane maLIne vizeSAdhika hAya che. temanAthI caramAnta pradeza saMkhyAtagaNA adhika che, ane carmAnta pradezathI acaramAnta pradezasa khyAtagaNA hAya che ane acaramAnta pradezeAnI apekSAe caramAnta pradeza ane acaramAnta pradeza khanna maLIne vizeSAdhika che. eja rIte vRtta, vyasra, caturasra, ane Ayata sasthAnAnA alpa bahutvanI ceAjanA zrI prajJApanA sUtra : 3 70
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ karI levI joIe zrI gautamasvAmI -he bhagavana ! asaMkhyAta pradeza temaja saMkhyAta pradezomAM avagADha parimaDala saMsthAnanA acarama, caramaNi, zaramAnta pradeza ane acaramAnta pradezamAMthI dravyanI apekSAe, pradezonI apekSAe tathA dravya pradezonI apekSAe keNa konAthI alpa, ghaNA, tulya athavA vizeSAdhika che? - zrI bhagavAna he gautama! asaMkhyAta pradeza temaja saMkhyAta pradezamAM avagADha parimaMDala saMsthAnanA dravyanI apekSAe eka acarama badhAthI ocho che. tenI apekSAe caramANi saMkhyAlagaNa adhika che. temanI apekSAe paNa acarama ane caramANi bane maLIne vizeSAdhika che. pradezanI apekSAe asaMkhyAta pradeza temaja saMkhyAta pradezomAM avagADha parimaMDala saMsthAnanA caramAnta pradeza badhAthI ochA che, temanI apekSAe acaramAnta pradeza asaMkhyAta gaNa adhika che, temanI apekSAe paNa caramAnta pradeza ane acaramAnta pradeza bane maLIne vizeSAdhika che, dravya ane pradeza bannenI apekSAe asaMkhyAta pradeza temaja saMkhyAta pradezomAM avagADha parimaMDala saMsthAnane eka acarama badhAthI e che ke, tenI apekSAe caramANi saMkhyAtagaNa adhika che, temanI ape. kSAe acarama ane caramANi bane maLIne vizeSAdhika che. temanI apekSAe paNa caramAnta pradeza saMkhyAtagaNuM adhika che ane temanI apekSAe paNa acaramAnta pradeza saMkhyAtagaNa adhika che. temanI apekSAe paNa caramAnta pradeza ane acaramAnta pradeza banne maLIne vizeSAdhika che. e ja prakAre asaMkhyAta pradezI tema ja saMkhyAta pradeza mAM avagADha vRtta, vyasa, caturasta ane Ayata saMsthAnanuM paNa dravyathI pradezathI tathA dravya pradezathI alpa-baDutva samajI levuM joIe. zrI gautamasvAmI -he bhagavana ! asaMkhyAta pradezI temaja asaMkhyAta pradezomAM avagADha parimaMDala saMsthAnanA acarama, caramANa, caramAntapradeza ane acaramAnta pradezamAM dravya nI apekSAe, pradezonI apekSAe tathA dravya temaja pradezanI apekSAe koNa konAthI ala5, ghaNA, tulya athA vizeSAdhika che ? zrI bhagavAhe gautama! jevuM ratanaprabhA pRthvInA alpa bahatvanuM nirUpaNa karAceluM che, tevuM ja asaMkhyAta pradeza ane asaMkhyAta pradezomAM avagADha parimaMDala saMsthAnanA carama-acarama AdinA viSayamAM saMpUrNa alpa bahutva kahI levuM joIe, eja prakAre Ayata saMsthAna sudhI samajavuM joIe arthAt asaMkhyAta pradezI temaja zrI prajJApanA sUtra : 3 71
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ asaMkhyAta pradeza mAM avagADha parimaMDala saMsthAnanA samAna ja vRtta, vyasa, caturastra ane Ayata saMsthAnanA carama-acarama Adi saMbaMdhI alpa mahatva samajI levuM joIe. zrI gautamasvAmI-he bhagavan! ananta pradeza temaja saMkhyAta pradezomAM avagADha parimaMDala saMsthAnanA acarama caramANa, caramAnta pradeza ane acaramAnta pradezomAMthI dravyanI apekSAe pradezonI apekSAe ane dravya tathA pradezanI apekSAe ke jenAthI alpa, ghaNa, tulya athavA vizeSAdhika che? zrI bhagavAna-he gautama ! jevuM saMkhyAta pradeza ane saMkhyAta pradezamAM avagADha parimaMDala saMsthAnanA carama-acarama Adi saMbaMdhI a5 bahuta nirUpita karAyuM che. teja prakAre ananta pradeza temaja saMkhyAta pradezomAM avagADha parimaMDala saMsthAnanuM paNa alpa bahutva samajavuM joIe. vizeSatA e che ke saMkramamAM anantagaNA che, arthAt jyAre kSetra prarUpaNAthI dravyanI prarUpaNA saMbaMdhI saMkramaNa-parivartana thAya che tyAre "cara. mANi anantagaNu hoya che. tenuM kathana A rIte che-badhAthI ochuM eka acarama che, caramANi kSetrathI saMkhyAtagaNuM ane dravyathI anantagaNuM che. acarama ane caramANi bane maLIne vizeSAdhika che. e ja prakAre ananta pradeza temaja saMkhyAta pradezomAM avagADha vRtta' vyasa, caturasa ane Ayata saMsthAnanA carama-acarama AdinA viSayamAM paNa a9pa bahatva samajIlevuM joIe. zrI gautamasvAmI -he bhagavan! ananta pradeza ane asaMkhyAta pradezamAM avagADha parimaMDala saMsthAnanA acarama, caramANa, caramAnta pradeza ane acaramAnta pradezamAM keNu tenAthI alpa, ghaNA, tulya athavA vizeSAdhika che? zrI bhagavAna - gautama ! jevuM ratnaprabhA pRthvInA carama-acarama AdinA viSayamAM alapa bahatva kaheluM che, te ja rIte ananta pradezI temaja asaMkhyAta pradezamAM AvagADha parimaMDala saMsthAnanA carama, acarama AdinA viSayamAM paNa alpa bahutva samajI levuM joIe vizeSatA e che ke saMkramamAM anantagaNa che ema kahevuM joIe. tenuM uccAraNa pahelA kahyA anusAra che. jevuM ananta pradeza temaja asaMkhyAta pradezomAM avagADha parimaMDala saMsthAnanu alpa bahutva kahyuM tevuM ja vRtta, vyasa, catura, ane Ayata saMsthAnanuM ananta pradeza temaja asaMkhyAta pradezomAM avagADha caramAdi viSayaka alpa bahu jANavuM joIe, je sU0 6 zrI prajJApanA sUtra : 3 72
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvAdi ke carAcaramakA nirUpaNa jAvAdi caramAcaramanI vaktavyatA zabdArtha-(lI je maMte) he bhagavan! jIva (mti rame) gati caramathI (hiM jAne ane ?) zuM carama che agara acarama che? (voyamA !) he gautama! (fNA rame, ziva ana) kathaMcita carama, kathaMcit acarama che (parva nitAM rAva mALig) eja rIte nirantara vaimAnika paryata ( rUgLa mete ! ja rame 4 rime, nava?i ) he bhagavana ! nairayika gati caramathI zuM carama che agara acarama che? (joramA jame, uttara gajarane) he gautama ! kathaMcit carama, kathaMcit acarama te (gvaM niraMtaraM kAra mALig) eja pramANe satata vaimAnika paryanta (cALe mare ! pati ja jAmA marimA) he bhagavana ! nAraka gati caramathI zuM carama che agara acarama che? (toya ! carimA vi ja rimA vi) he gautama! carama paNa che! acarama paNa che (vaM niraMtara vAva vejAInA) eja prakAre satata vaimAnike sudhI (mate! phri meLa vi jame-game?) he bhagavan! nAraka sthiti carama thI zuM carama che agara acarama? (cama ! me, siva garime) he gautama ! kathaMcit carama, kathaMcit acarama che (lve niraMtara nAva mALig) eja prakAre satata vaimAnike sudhI (nairaphALe maMte ! rui jaLa jiM rimA, garimA ?) he bhagavad ! nAraka sthitithI carama che agara acarama che? (vocamA ! narama pi manamAM vi) he gautama! carama paNa che acarama paNa (vaM niraMtaraM vAra LiyA) eja prakAre satata vaimAnike sudhI ( aMte mA vameva liM varase, rame, 2) he bhagavan ! nAraka bhava caramathI carama che agara acarama che? (jayamAM riya jame, siva rame) he gautama! kathaMcit carama kathaMcit acarama che? (vaM niraMtaraM nAva mAgi) eja prakAre nirantara vaimAnika sudhI (naicALe aMte! mavameLe carama, 31ma ?) he bhagavan ! narayika bhAva caramathI carama che? athavA acarama che? (camA ! jAmA vAra vi) he gautama! zrI prajJApanA sUtra : 3 73
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ carama paNa acarama paNa (lve nitAM nAva mALiyA) eja prakAre niraMtara vaimAniko sudhI (mate ! mArA rAme ja rAme rAvaNe?) he bhagavana ! nAraka bhASA caramathI zuM carama che agara acarama? (AmA ! siya rame, siya me) he gautama ! kathaMcit carama, kathaMcit acarama che (pUrva niraMtara nAda vaimALiT) eja prakAre satata vaimAnika sudhI tene rucA maMte ! mArA rAmeLe viM ramA, varamA) he bhagavan! nAraka bhASA caramathI carama che agara acarama? (jamA ! vikarama vi) he gautama! carama paNa, acarama paNa (Ava nA ricavA niraMtaraM nAva mALiyA) eja prakAre yAvatu ekedri sivAya niraMtara vaimAnike sudhI ( maMte ! bAnAvALu ghara vime, game?) he bhagavan! nAraka zuM zvAsocchavAsa caramathI carama agara acarama che? (vaM niraMtaraM gAya mALig) eja prakAre satata vaimAnike sudhI ( naioi mete ! kALajI rAme jiM 22 barama) he bhagavad ! nAraka zvAsocchavAsa caramathI zuM carama che agara acarama che? (yamI jAmAM vi bAramA vi) he gautama! carama paNa che acarama paNa che (gvaM niraMtaraM jAva mALiT) eja prakAre niraMtara vaimAnike sudhI (naiggi mate ! mANAra rame viM rame, meM ?) he bhagavad nAraka AhAra caramathI zuM carama che agara acarama? (jomA! siva jAme rica kArame) he gautama! kathaMcita carama kathaMcit acarama (niraMtara rAva mALiT) eja prakAre nirantara vaimAniko sudhI ri mare! darara jiM nAma aramA ?) he bhagavan ! nAraka AhAra caramathI zuM carama che agara acarama (nona! vi ramA vi) he gautama! carama paNa che, acarama paNa che (parva niraMtara nava vekALiyA) eja prakAre niraMtara vaimAnike sudhI (RArA mate ! mAva jaLa , narane ) he bhagavan! nArakabhAva-caramathI zuM carama che agara acarama che? (sira jame siva karame) kathaMcit carama che, kathaMcita acarama che (udya niraMtara nava mALig) eja prakAre nirantara vaimAnika paryanta RALa mare mAtra di nAmA, gavarama) he bhagavan! nAraka zuM bhAva cAra zrI prajJApanA sUtra : 3 74
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ mathI carama che agara acarama che? (noyamA ! cazmA vittaramA vi) he gautama! carama paNa che, acarama paNa che (vayaM niraMtara jJAva vemALiyA) eja prakAre satata vaimAnikA sudhI (nerA mate ! vaLa meLa ji pAme, azvame ?) he bhagavan ! nArakavaNuM caramathI carama che agara carama che ? (zaucamA ! siya varame, siya ajarame) hai gautama ! katha'cit carama, kathaMcit acarama che (I niraMtara nAva vemALi) eja prakAre nirantara vaimAnika sudhI (neALa maMtte! vaLa meLa ivamA, paramA ?) he bhagavan! nAraka zuM va caramI carama che agara acarama che? (poyamA ! paramA vi, azvaramAM vi) he gautama ! carama paNa che, acarama paNa che (vaM niraMtara nAva vemALiyA) eja prakAre nirantara vaimAnikA sudhI (neLa mate ! dhi meLa isame, azvame ?) nAraka gaMdha caramathI carama che. agara acarama ? (noyamA ! siya me siya me ?) hai gautama ! kathAcit carama kathaMcit acarama che (vaM niraMtara nAya vemAni) eja prakAre nirantara vaimAnika sudhI (meLa mate ! gaMdha meLa ivamA, acaramA) huM bhagavan! nArka gaMdha caramathI carama che agara acarama che? (poyamA! svaramAM vizvamA vi) hai gautama ! carama paNa che, acarama paNa che (rUM niraMtara nAva vemALiyA) eja prakAre avirata vaimAnikA sudhI (nALa maMte ! rasa meLavi ne, 2me) he bhagavan ! nAraka rasa-caramathI carama che agara acarama che ? (poyamA ! lica cazme, ttiya rame) he gautama ! katha'cit carama kathaMcit acarama che (vaM niraMtara nava vemALi) eja prakAre avirata vaimAnikA sudhI (nerAAM aMte ! rasa meLa viramAM, attaramA ?) he bhagavan ! nAraka rasa caramathI carama che, agara acarama che ? (hocamA ! caramA vilaparanA vi) hai gautama ! carama paNa che, acarama paNa che ? (vaM niraMtara jJAtra vemALiyA) eja prakAre avirata vaimAnikA sudhI (naSphaLa aMte! hAla meLa hiM rame, parame) he bhagavan ! nAraka spaza caramathI carama che agara acarama ? (oyamA ! siya pame siya ame) he gautama ! katha'cit carama, katharacita acarama che (E niraMtara jJAvalemaLiya) e prakAre avirata vaimAnika zrI prajJApanA sUtra : 3 75
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ sudhI tene phALe te ! jora gharameLa vi jAma, ?) he bhagavana ! narayika sparza caramathI carama che agara acarama che? (vocamA ! mAM vi avaramAM vi) he gautama! carama paNa che acarama paNa che (vaM nA mALiyA) eja prakAre vaimAnika sudhI (Rigrm Tr) saMgraNI gAthA-gati, sthiti, bhAva, bhASA, zvasevAsa, AhAra, bhAva, varNa, gaMdha, rasa ane sparzathI carama acaranI vaktavyatA che carama pada samApta TIkArya :-AnAthI pahelAM carama Adi vibhAga pUrvaka parimaMDala saMsthAna Adine vicAra karyo hate have jIvAdinI caramAgarama vibhAga pUrvaka prarUpaNa karAya che. zrI gautamasvAmI prazna kare che-he bhagavan ! jIva zuM gati caramathI carama che athavA acarama che? arthAt gati paryAya rUpa caramanI apekSAe vicAra karAya te jIva carama che agara te acarama che? zrI bhagavAna kahe gautama! gati caramanI apekSAe vicAra karavAthI keI jIva gati carama paNa hoya che, koI gati-acarama hoya che. praznanA samaye je jIva manuSya gatimAM vidyamAna che ane tenA pachI pharI paNa keI gatimAM utpanna nathI thatuM, paNa mukti prApta karI leze, e prakAre je jIvanI manuSya gati carama arthAt antima che, te jIva gati carama che, je jIva pRcchAkAlika gatinA pachI pharI kaI gatimAM utpanna thaze teja gati jemanI atima nathI, te gati-acarama che tAtparya e che ke taddabhava ekSa gAmI jIva gati carama che. zeSagati-acarama che. ahiM ATaluM dhyAnamAM rAkhavuM joIe ke sAmAnyataH gati carama manuSya ja hoI zake che, kemake manuSya gatithI ja mukti prApta thAya che. vizeSa daSTithI vicAra karAya te jIva je gatimAM atimavAra che, te e gatinI apekSAe gati carama che. yathA-pRcchAnA samaye keI jIva naraka gatimAM hayAta che paraMtu narakamAMthI nikaLyA pachI pharI kyAreya naraka gatimAM utpanna thaze nahiM, te tene naraka gati carama kahI zakAya che, paraMtu tene sAmAnyata: gati carama nathI kahI zakAtA, kemake nAraka gatithI nikaLatA tene bIjI koI gatimAM janma le ja paDe che. tethI ja sAmAnya paNe gati carama manuSya ja hoya che. AgaLanA praznottarathI A vAta spaSTa thaI jaze. zrI prajJApanA sUtra : 3
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI gautamasvAmI punaHprazna kare che he bhagavana ! narayika jIva zuM gati caramathI carama hoya che athavA acarama hoya che? zrI bhagavAna -he gautama ! koI narayika gati caramathI carama ane kaI acarama hoya che. tAtparya e che ke je nAraka pRcchAkALamAM naraka gatimAM vartamAna che, paNa tyAMthI udvartana thayA pachI pharI kayAreya naraka gatimAM utpanna thaze nahIM, te naraka gati carama arthAt naraka gati carama kahevAya che, kemake, vartamAna kALanI nAraka gati ja tenI antima che. paNa je nAraka narakathI nikaLIne temaja bIjI gatimAM utpanna thaIne punaH naraka gatimAM utpanna thaze, te gati acarama agara naraka gati acarama kahevAya che. - nAkanA sabanyamAM carama-acaramanI je vyAkhyA karelI che. te ja vimAnika sudhI samajavI joIe. arthAt bhavanapati, pRthvIkAyika Adi ekendriya, vikalendriya, paMcendriya tiryaMca, manuSya, vanavyantara, jatiSka ane vaimAnika paNa pitapotAnA gati paryAya rUpa caramathI kadAcit carama, ane kadAcita acarama hoya che, arthAt je jIva je gati paryAyathI nikaLIne pharIthI temAM utpanna thavAvALe nathI. te te gatinI apekSAe gaticarama che ane je pharI temAM utpanna thaze te te gatinI ape. kSAe gaticarama che. have teja prazna bahatvanI vivakSAe bevaDAvAya che zrI gautamasvAmI-he bhagavana ! bahatva nAraka zuM gati caramathI carama che agara acarama che zrI bhagavAna-he gautama! gati paryAya rU5 caramanI apekSAe prarUpaNA karavAthI keI nAraka carama paNa hoya che ane keI acarama paNa hoya che. A uttarane abhiprAya spaSTa che, arthAt pRcchAnA samaye ghaNA badhA nAraka evA che je atima vAra narakagatine anubhava karI rahela che, tyAMthI nikaLyA pachI kyAreya bIjI vAra narakamAM jaze nahIM, teo gati carama kahelA che. ghaNA nAraka evA paNa che je naragatithI eka vAra chUTIne pharI kyAreya narakamAM utpanna thaze te nAraka gati acarama kahelA che. e ja prakAre covIse daDonA kamekarI avirata vimAnike sudhI samajI levA joIe. zrI gautamasvAmI-he bhagavana nAraka jIva sthiti arthAta Ayu karmanA anubhava rUpa Ayu paryAyanA caramanI apekSAe carama che athavA acarama che? zrI bhagavAna-he gautama ! sthiti paryAya rUpa caramanI apekSAe prarUpaNA karavAthI nAraka jIva keI carama hoya che, keI acarama hoya che, tAtparya e che ke pRcchAnA samaye je nAraka je sthiti (Ayu) ne anubhava karI rahela che, te sthiti agara tenI antima che pharI kyAreya tene te sthiti prApta thaze nahIM te te nAraka sthitie karI carama kahevAya che. yadi bhaviSyamAM pharI kyAreya tene te sthitine anubhava kare paDaze te te sthiti-acarama che, zrI prajJApanA sUtra : 3 77
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ jema eka nArakanA viSayamAM sthiti carama-acaramanI prarUpaNA karAI, eja prakAre bhavanapati pRthvIkAyika Adi ekendriya, vikalendriya, pa Mcendriya tiya ca manuSya vAnabhyantara, jyAtiSTha ane vaimAnika sudhI cauvIse daDakAnA viSayamAM eka vacananA anusAra kahevu joI e. arthAt temane paNa eja prakAre carama ane acarama samajavAM joie have eja prazna bahuvacanathI aMgIkAra karIne karAya che zrI gautamasvAmI :-he bhagavan! zuM ghaNA nAraka sthiti caramathI carama che athavA acarama che ? zrI bhagavAna:-he gautama! sthiti paryAya rUpa caramanI apekSAthI nAraka jIva carama paNa che ane koI kAi acarama paNa che. enu spaSTI karazu pRvata samajI levu' joie. eja prakAre nirantara vaimAnikA sudhI kahevu joie arthAt pUrvokta ceAvIse daMDakAnA jIvAnA viSayamAM carama-acaramanI vyavasthA pUrvavat ja samajavI joI e. zrI gautamasvAmI:he bhagavan! nAraka jIva bhavacaramanI apekSAe zuM carama che athavA acarama che ? zrI bhagavAn--he gautama ! bhavaparyAya rUpa caramanI apekSAe kAi nAraka carama ane koi acarama hoya che evuM spaSTIkaraNa gati caramanA samAnaja jANI levu joie. vaimAnika sudhI A rIte kahevuM joie. arthAt pRcchA kALamAM nAraka ekendriya, vikalendriya tiya ca paMcendriya manuSya yAvat vaimAnikonA te vartamAna bhava antima che, tebhava carama che ane jenA te bhava antima nathI te bhava acarama che. zrI gautamasvAmI :-he bhagavan ! ghaNA nAraka bhava paryAya rUpa caramathI zuM carama che athavA acarama che? zrI bhagavAn he gautama ! carama paNa che, acarama paNa che. arthAt ghaNA nArake evA paNa che je vartamAna nAraka bhavanI pachI krIthI narakabhavamAM utpanna thaze nahi. te bhava carama che. ghaNI nAra evA paNa che je bhaviSyamAM pharI nAraka bhavamAM utpanna thaze te bhava acarama che. nArakAnA sabaMdhamAM je kathana karAyu` che, teja bhavana vAsI. pRthvIkAyika Adi ekendriyA, vikalendriyA, tiya ca pa McendriyA, vAnabhyantarA, jyAtiSkA ane vaimAnikanA viSayamAM paNa samajavuM joI e. teomAM paNa nArakAnA samAna phAi carama che, koi acarama che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan ! nAraka jIva bhASA caramathI arthAt carama bhASAnI apekSAe carama che agara acarama che ? zrI prajJApanA sUtra : 3 78
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI bhagavAn he gautama ! nAraka bhASAthI kAI che nAraka jIvanA bhASA carama ane bhASA acaramanA arthAta bhavanapati Ardine paNa bhASA cakrama ane bhASA eja prazna mahuvacananI apekSAthI prastuta karAya che zrI gautamasvAmI--he bhagavan ! ghaNA nArake zuM carama bhASAthI carama che athavA acarama che? pRcchAnA samaye je nAraka che te potAnA kAla krame carama bhASAne prApta thayela heAya, te bhASA carama kahevAya che ane temanAthI je bhinna che te bhASA-acarama kahevAya che? carama ane kAi acarama hAya samAna cAvIse daMDakAnA jIvane acarama samajI levA joie. zrI bhagavAn hai gautama ! bhASA caramanI apekSAe prarUpita karAyela nArakAmAM koi bhASA carama paNa hoya che. kaI bhASA acarama paNa hoya che. eja prakAre vaimAnikA sudhI kahevu joI e parantu ekendriya jIvAnA sivAya. kemake pRthvIkAyika Adi ekendriya jIvAne jijJA indriya prApta nathI thatI, tethI ja te bhASA rahita hoya che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan! nAraka jIva Ana prANu arthAt zvAse zvAsa paryAya rUpa caramanI apekSAe zu Ana prANu carama heAya che athavA ana prANa acarama hoya che ? zrI bhagavA--hai gautama ! Ana prANa paryAya rUpa caramathI koi nAraka carama DAya che, koi acarama hoya che. vaimAnikA sudhI cAvIse deDakAnA viSayAM eja prakAre kahevu joI e tApaya e che ke pRcchAnA samaye keI nAraka evA hAya che ke je te bhavamAM antimazvAcAhUvAsa laIne rahe che. te Ana prANu carama kahevAya che, temAM je bhinna che tee Ana prANu acarama kahevAya che ane prakAranA nArakanA sadbhAva hovAthI bhagavAne pharamAvyuM che ke kAi nAraka zvAseAvAsa carama paNa hAya che, koi zvAseAAsa acarama paNa heAya che. Aja prazna bahuvacananA rUpamAM upasthita karela che. zrI gautamasvAmI--huM bhagavan ! ghaNA nAraka jIva Ana prANu caramanI apekSAe carama hAya che athavA acarama hoya che ? zrI bhagavAn -De gautama ! carama paNa hAya che, acarama paNa hAya che. arthAt Ana prANu paryAya rUpa caramanI apekSAe prarUpaNA karAya te ghaNA nArA na prANu carama hoya che ane ghaNA Ana-prANu-acarama paNa hAya che. jee antima zvAseArTUna vAsa laI rahya! che, te Ana prANa carama ane je antima zvAsocchvAsa nathI laI rahyA teo Ana prANu acarama samajavA joie. nArakanI jemaja bhavanapati, pRthvIkAyika zrI prajJApanA sUtra : 3 79
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adi ekendriye, vikalendriye. paMcendritiyo, manuSya, vanavyatare, tiSka ane vaimAnikane paNa Ana prANa carama ane acarama samajI levA joIe. zrI gautamasvAmI-he bhagavan! ke eka nAraka zuM ahAra caramathI carama hoya athavA acarama hoya che? zrI bhagavAna - he gautama ! keI nAraka carama hoya che, keI acarama hoya che. eja prakAre vIse daMDakane laIne eka vacanamAM prarUpaNa karavI joIe. eja prazna bahuvacanane laIne prastuta karAya che zrI gautamasvAmI-he bhagavan! ghaNa nArake zuM AhAra caramanI apekSAe carama che athavA acarama che? zrI bhagavAhe gautama! AhAra paryAya rU5 caramanI apekSAe prarUpaNA karavAthI koI nAraka AhAra carama thAya che. keI AhAra acarama thAya che. e ja prakAre anavarata vaimAnike sudhI covIse daMDakene laIne prarUpaNe samajI levI joIe, arthAta nArakonI samAnaja bhavanapati, pRthvIkAyika Adi ekendriya, vikalendriye, paMcendriyatiyA mano, vAtavyantare, tiSka ane vaimAkene paNa AhAra caramanI apekSAe carama ane acarama kahevA joIe. spaSTIkaraNa pUrvavat samajI levuM joIe zrI gautamasvAmI-he bhagavAna ! eka nAraka jIva zvasevAsa arthAta bhAva paryAya rUpa caramathI zuM carama hoya che? athavA acarama hoya che? ( zrI bhagavAnahe gautama! kaI carama hoya che, keI acarama hoya che je nAraka je audayika Adi bhAva paryAyane antima vAra anubhava karI rahela che. bhaviSyamAM pharI kayAreya anubhava karaze nahi te e bhAvanI apekSAe bhAva carama kahevAya che, tenAthI je bhinna hoya te acarama kahevAya che. keI nAraka bhAva carama hoya che keI bhAva acarama hoya che. e ja prakAre vaimAnika Adi covIse daMDakanA viSayamAM kathana karI levuM joIe. | zrI gautamasvAmI-he bhagavana ! ghaNA nAraka chava bhAva caramanI apekSAe zuM carama hoya che athavA acarama hoya che? zrI bhagavAna audayika Adi bhAvenI apekSAe nirUpita karAyelA nAraka kaI carama hoya che. keI acarama paNa hoya che. A viSayanI pUrvavata yukti samajI levI joIe. nArakenA samAnaja vaimAnike sudhI covIse daMDakanA jInA viSayamAM Aja rIte kahevuM joIe. zrI gautamasvAmI-he bhagavana! kaI eka nAraka varNa paryAya rU5 caramanI apekSAe carama thAya che agara acarama che? zrI prajJApanA sUtra : 3 80
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI bhagavAna-he gatama! paryAya rUpa caramanI apekSAe kaI nAraka carama thAya che keI acarama thAya che, spaSTIkaraNa gati caramanA sadaza ja samajI levuM joIe ane nirantara vaimAnike sudhI covIse daMDakone laIne e pramANe prarUpaNA karavI joIe arthAt jema nAraka jIva varNa caramanI apekSAe carama paNa che ane acarama paNa che, e ja prakAre bhavanapati, pRthvIkAyika, Adi, ekendriya, vikalendriya, paMcendriyatiryaMca manuSya, vAnavyaMtara, tiSka ane vaimAnika deva paNa varNa caramanI apekSAe kaI carama ane keI acarama hoya che. bahuvacanane laIne eja prazna upasthita karAya che- zrI gautamasvAmI-he bhagavana ! zuM ghaNuM nAraka jIva varNa caramathI carama che athavA acarama che? zrI bhagavAna he gautama! carama paNa hoya che, acarama paNa hoya che. arthAt kaI nAraka varNa paryAya rUpa caramanI apekSAe carama che. koI acarama che. vaimAnike sudhI e ja prakAre kahevuM joIe. arthAt bhavanapati, pRthvIkAyika Adi ekendriya vikalendriya paMcendriyatiryaMca, manuSya, vAtavyantara, tiSka ane vaimAnika paNa nArakenI samAna varNa carama hoya che keI varNa acarama paNa hoya che. zrI gautamasvAmI-he bhagavana ! nAraka jIva gandha paryAya rUpa caramathI zuM acarama hoya che agara carama hoya che? zrI bhagavAn he gautama ! koI nAraka carama gandha paryAyanI apekSAe carama hoya che. keI acarama hoya che. vyAkhyA gati carama AdinI jema samajI levI joIe. eja prakAre nirantara vaimAnike sudhI kahevuM joIe. arthAt bhavanapati, pRthvIkAyika Adi ekendriya, vikalaeNndriya, paMcendriyatiyaca, manuSya, vAnavantara, tiSka ane vimAnika e covIse daMDakenA viSayamAM nArakanI jemaja gabdha acaramanuM kathana karavuM joIe, zrI gautamasvAmI-he bhagavan ! ghaNu nAraka jIva zuM gandha caramathI carama thAya che athavA acarama thAya che? zrI bhagavAna -he gautama! kaI carama paNa thAya che, keI acarama paNa thAya che. eja prakAre covIse daMDakene laIne bhavanapati, pRthvIkAyika Adi ekendri, vikalendri paMcendriya tiryo, manuSya, vAtavyantara, tiSka ane vaimAnikena viSayamAM paNa samajavuM joIe. zrI gautamasvAmI - he bhagavad ! eka nAraka rasa paryAya rU5 caramanI apekSAe carama thAya che agara acarama thAya che? zrI bhagavAna-he gautama ! rasa caramanI apekSAe kaI nAraka carama thAya che ane koI acarama thAya che, yuti pahelAnI samAna samajavI joIe. nArakanA samAna vaimAnika zrI prajJApanA sUtra : 3
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ sudhI ceAvIse daDakAne laine eja prakAre kahevu oie, arthAt bhavanapati, pRthvIkAyika, Adi ekendriya, vikalendriya, paMcendriyatiya uMca, manuSya, vAnabhyantara, jAtiSka ane vaimAnika devane paNa carama ane acarama kahevA joie, zrI gautamasvAmI :-he bhagavan! ghaNA nAraka rasa caramathI zu carama hoya che, athavA acarama Aya che? zrI bhagavAna-De gautama! rasa paryAya rU5 caramathI kAI nAraka carama paNa thAya koI acarama paNa hAya che. vaimAnikA sudhI eja prakAre kahevu joIe, arthAt bhavanapatiyAthI lai vaimAnikA sudhI adhA daDakonA koI jIva rasa paryAyathI carama ane kaI acarama thAya che. zrI gautamasvAmI-he bhagavAna! sparza carama arthAt spa` paryAya rUpa caramanI apekSAe nAraka jIva carama thAya che agara acarama zrI bhagavAna-he` gautama ! kAi nAraka carama hAya che, kaI acarama haiAya che. vaimA nikA sudhI eja prakAre kahevuM joie, arthAt bhavanapati, pRthvIkAyika, Adi ekendriya, vizlendriya, paMcendriyatiya ca, manuSya, vAnabhyantara, jyotiSka ane vaimAnika A cAvIse da'DakAnA keAI jIva sparzI carama Aya che ane keAI sparzI acarama hAya che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan ! ghaNA nArake| zuM spa` caramathI carama hAya athavA acarama hAya che ? zrI bhagavAn he gautama ! carama paNa hoya che, acarama paNa DAya che. jema nAraka spacaramathI carama thAya che ane acarama paNa thAya che. eja prakAre bhavanapati, pRthvIkAyika Adi ekendriya, vikalendriya, tiya ca pacendriya, manuSya, vAnaSyantara jyAtiSTha ane vaimAnikAmAMthI paNa keAIne sparzI carama ane kAine sparzI acarama samajavA joI e* spaSTIkaraNa gati carama AdinA samAnaja jANavuM joI e. je gati Adi paryAyAnA AdhAre nAraka AdinA caramatra-acaramatvanI prarUpaNA karAI che temanA nAmeAllekha karavAvALI eka gAthA A rIte che-(1) gati (2) sthiti (3) bhava (4) bhASA (5) AnaprANu (6) AhAra (7) bhAva (8) varNa (9) rasa (10) gaMdha (11) speza emanI apekSAe caramatna acaramatvanA vicAra che. Asu. chA zrI jainAcAya jainadhama divAkara pUjaya zrI ghAsIlAla kRtiviracIta prajJApanA sUtranI prameyakheAdhinI vyAkhyAmAM zrI prajJApanA sUtra : 3 . dasamuM carama pada samAsa // 10 // 82
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASApadakA nirUpaNa agIyAramuM bhASA pada zabda- ze) atha (pi) nizcaya (nAma) mAnuM chuM (ti) A prakAre (lohAni mAsA) bhASA baMdhanuM kAraNa che (jitemati goriLI mAtA) cintana karuM chuM ke, bhASA bedhanuM kAraNa che (6 mALAmati rodhAriNI mAtA) huM mAnuM chuM ke bhASA avadhAraNa karavAvALI-bodhanuM kAraNa che? ( kimi zodhAriLI mAtA) cintana karuM ke bhASA avadhArINI che? (tA) tathA eja prakAre (mavoriIti zodhALI mAtA) mAnuM chuM ke bhASA avadhAriNI che (ta vitemati boriNI mAtA) eja prakAre cintana karuM chuM ke bhASA avadhAriNI che (haMtA) hA (FI !) he gautama! (maviIti zodhAriLa mANA) bhASA avadhAriNI che, ema tame mAne che (vikIrti odhAriLI mAtA) bhASA avadhAriNI che, evuM tame vicAre che (mAmati jovA imANa7) mAne ke bhASA avadhAriNI che (tenIti godhAvaLI mAsa) cintana kare ke bhASA avadhAriNI che (saMda maULarmati godhAriLamA) pUrNa rUpe mAne ke bhASA avadhAriNI che (ta niri dhAriLI mAtA) pUrNa rUpe vicAre ke bhASA avadhAriNI che (borijI maMte! mAsA) he bhagavana ! avadhAriNI bhASA ( saravA, mola, sAmosA, baravAmA) zuM satya che, asatya che, satyAmRSA mizra che, athavA asatyamRSA anubhava che ? (cama !) he gautama ! (siya saravA) satya paNa hoya che (siya mosA) mRSA paNa hoya che (si sadA morA) satyAmRSA paNa hoya che (niya asara mosA) asatya mRSA paNa hoya che (te veLaLa maMte ! have gurU) he bhagavan! zA hetuthI evuM kahevAya che ke (godhALiILe mAtA sica savA sica mosA, sica sAmosA, mira jharamono ? avadhAriNI bhASA satya paNa, asatya paNa, satyAmRSA paNa, asatyAmRSA paNa thAya che ( mA ! garALi sadA) he gautama ! ArAdhinI bhASA satya che virAgiI mosA) virAdhinI bhASA asatya che (kArAvALi sattA mosA) ArAdhinI-virAdhinI bhASA satyA mRSA che (jJA) je (neva nArALa, va vAdiLI) nathI ArAdhinI ke nathI virAdhinI (aa karavA mosA khAmaM jarathI mAtA) te asatyA mRSA nAmaka cAthI bhASA che (se tenA Tre gocamA ! purva gurU) he gautama ! e hetuthI evuM kahevAya che ke ( harijI mAtA ttiva , sica mosA, nica sattA norA, siya karavA mosA) avadhAriNI bhASA satya paNa asatya paNa, satyAmRSApaNa ane asatyamRSA paNa thAya che ke 1 TIkArya--AnAthI pahelA dazamA padamAM prANiyenA upapAta kSetra ratnaprabhA AdinA camatva-acaratva vi, vaktavyatA kahI, have agIyAramAM padamAM satya mRSA sAyamRSA, zrI prajJApanA sUtra : 3
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane asatyamRSA e prakAre cAra prakAranI bhASAnI paryAptithI paryApta chanI bhASAne vibhAga pradarzita karavA mATe kahe che zrI gautamasvAmI-bhASAnA sambandha mAM potAne abhiprAya pragaTa karatA kahe che- bhagavad ! huM mAnuM chuM ke bhASA avadhAriNI che, arthAt bhASA dvArA padArthanuM avadhAraNa thAya che athavA bhASA avabedhanuM kAraNa che. je bhASI jAya agara belI zakAya te bhASA (belI) bhASAne gya dravyanuM grahaNa karIne tene bhASAnA rUpamAM pariNata karIne tyAga karAtA dravya samUhane bhASA kahe che. tAtparya e che ke huM ema mAnuM chuM ane kaMI paNa vicAra karyA sivAya nahi. paNa yukti dvArA e vicAra karuM chuM ke bhASA avadhAriNI che. e rIte bhagavAnanI samakSa pitAne abhiprAya pragaTa karIne tenI satyatAne nizcaya karavA mATe gautamasvAmI prazna kare che - he bhagavana ! zuM huM ema mAnuM ke bhASA avadhAriNuM che? zuM huM evuM cintana karUM ke bhASA avadhAraNuM che? arthAt zuM mArUM e prakAranuM mAnavuM ane vicAvuM nirdoSa che? he bhagavAn ! huM pahelA evuM mAnate ane vicArate hatuM ke bhASA avadhAriNI che. eja prakAre atyAre paNa mAnuM chuM ane vicAra karUM chuM ke bhASA avadhAriNI che? tAtparya e che ke mArA A samayanA ane pUrvakAlika mananamAM keI antara nathI. tathA je prakAre pahelA yuktipUrvaka vicArate hatuM ke bhASA avadhAriNI che, temaja atyAre paNa vicAruM chuM A rIte mArA pUrvakALanA temaja vartamAna kALanA cintanamAM kaI aMtara nathI. he bhagavana ! zuM mAruM A manana ane cintana yogya che? zrI bhagavAna kahe che-hA gautama! tamArU manana citana satya che. tame mAno cho ke bhASA avadyAriNI che, e vAta huM kevaLajJAnathI jANuM chuM. tame vicAre che ke bhASA avadhAriNI che. e huM paNa mArA kevalajJAnathI jANuM chuM, prAkRta bhASAnI zailIne kAraNe temaja ArSa prayoga hovAthI "mahAni ItyAdi kriyA pada madhyama purUSamA "tame e arthamA paNa prayukta thAya che, tethI pUrva vAkyanA arthanuM samarthana karatA bhagavAna kahe che enA pachI paNa tame mAne ke bhASA avadhAriNI che, tame nisaMdeha thaI ne cintana karo ke bhASA avadhAriNI che, huM paNa kevaLajJAna dvArA evuM ja jANuM chuM A jANavuM ane vicAravuM atyanta samIcIna ane nirdoSa che. tethI ja tame pUrvavata ja sArI rIte mAne ane vicAre ke bhASA avadhAriNI che. temAM jarA paNa zaMkA na nare, A kathanathI e nizcita thaI gayuM ke bhASA avadhAriNI che arthAta avabodhanuM bIja che arthane nizcaya karavAnuM kAraNa che. have prazna e upasthita thAya che ke avadhA zrI prajJApanA sUtra : 3
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ riNI bhASA satya che, asatya che, satyA mRSA che (ubhayarUpa) mizra che, athavA asatyA mRSA che arthAt anubhaya rUpa che. jene satya paNa na kahevAya ane mRSA paNa na kahI zakAya sat-purUSa! arthAt bhagavAnanI ajJAnA Azaka hAvAne kAraNe parama ziSTajanAne mATe je hita kara hAya arthAt-iha leAka, paraleAkanI ArAdhanAmAM sahAyaka hAvAthI mAkSa prApta karAvavA vALI hAya te bhASA kahevAya che athavA sajjanAne mATe je sAdhvI hAya arthAt bhalI hai!ya te satya bhASA kahevAya che. athavA sat arthAt mAkSapadanA prAptinuM kAraNa hAvAthI atizaya zAlana mula guNA ane uttara guNAne mATe je hitakara hAya te satya bhASA. athavA sat arthAt bhagavAnanA dvArA upardiSTa vidyamAna jIvAdi padArthazaMne mATe je hitakara hoya arthAt temanI vAstavika prarUpaNA karavAvALI hAya, te bhASA satya kahevAya che, je bhASA satya bhASAthI viparIta svarUpavALI hAya arthAt mithyA hoya te muSA bhASA che. je maLatI-bhaLatI haiAya arthAt jemAM kaika aMza satya ane koi aMza asatya hAya te satyAmRSA kahevAya che. je bhASA A traNeya prakAronI bhASAmAM samAviSTa na hoi zake, arthAt jene satya, asatya agara ubhaya rUpa na kahI zakAya jemAM traNemAMthI kAI paNa bhASAnuM lakSaNa ghaTI na zake, te asatyA mRSA bhASA che. A bhASAnA viSaya AmaM traNa karavuM' AjJAdevI Adi hAya che. kahyu paNa che-- je santA--bhalAne mATe hitakara hAya te satya bhASA che. sa a che muni, guNu athavA jIvAdi padA, tenAthI je viparIta hoya te mRSA bhASA ane je banne prakAranI hAya te mizra bhASA kahevAya che // 1 ||ane je ukta traNe prakAranI bhASAomAM parigaNita na karI zakAya, kevaLa zabda rUpa hAya te asatyA mRSA che zrI bhagavAn uttara Ape che-hai gautama! avadhAriNI bhASA kadAcit satya hAya che, kadAcit mithyA--mRSA haiAya che, kadAcit satyAmRSA ubhaya rUpa hoya che ane kadAcit asatyA mRSA hoya che. zrI gautamasvAmI enuM kAraNa pUche che-bhagavAna ! zA hetue evuM kahyuM che ke avadhAraNI bhASA satya, mRSA, satyAmRSA ane asatyA mRSA paNa thAya che ? zrI bhagavAnDe gautama ! je bhASA ArAdhinI hoya che te satya haiAya che. jenA dvArA mekSa mAnI ArAdhanA thAya arthAt je sajJanI AjJA anusAra khelAya te bhASA ArAdhanI kahevAya che. jema AtmA svarUpe satya che. pararUpe asat che, dravyAki nayathI nitya ane paryAyArthika nayathI anitya che. ityAdi aneka dharmAMnA samUhathI yukta che. e prakArathI yathArtha vastunuM pratipAdana karavAvALI bhASA satya kahevAya che. jenAthI mekSa mAnI virAdhanA thAya te virAdhanAnI bhASA asatya hoya che. te ayathArthI vastune siddha karavA mATe sarvajJa bhagavAnanI AjJAnI pratikUla kahevAya che, jema AtmAnuM astitva nathI athavA AtmA ekAnta nitya che. ItyAdi je bhASA satya hovA chatAM parapIDA janaka zrI prajJApanA sUtra : 3 85
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ hoya che, te viparIta vastunuM kathana karavAnA kAraNe athavA bIjAne pIDA utpanna karavAne kAraNe mokSanI virAdhaka hovAthI virodhI kahevAya che ane virAdhanI hovAthI mRSA che. je bhASA AMzika rUpamAM AradhanI ane AMzika rUpamAM virAdhanI hoya te satyAmaSA arthAt mizra bhASA kahevAya che jema keI gAma ke zaheramAM daza bALakane janma thatA kahe ke Aja ahIM vIsa bALako jamyA che. daza bALakone janma thaye eTalA aMzamAM A bhASA saMvAdanI che ane purAM vIsa bALakane janma na thavAthI visaMvAda hovAnA kAraNe virAdhanI che. A prakAre ArAdhana virAdhanI hovAthI te satyAmRSA kahevAya che. je bhASA ArAdhanI paNa na hoya, virAdhanI paNa na hoya ane ArAdhana virAdhanI paNa na kahI zakAya te asatyo mRSA nAmaka cothI bhASA che. tAtparya e che ke jemAM ArAdhanI bhASAnuM lakSaNa ghaTita na thAya, je ayathArtha padArthanuM kathana karavAvALI athavA parapIDAjanaka na hovAthI virAdhanI paNa na kahI zakAya, sAthe ja jemAM eka dezathI saMvAda ane eka dezathI visaMvAda na hovAthI ArAdhana virAdhamanI arthAt mizra bhASAnuM lakSaNa paNa na hoya, te asatyo mRSA nAmaka cAthI bhASA che jema-he muni ! pratikramaNa kare, thaMDilanuM pratilekhana karo. ItyAdi vyavahAranA antargata bhASA, AmaMtraNa Adi karavAvALI bhASA athavA vihAra karIne gAmanA samIpa AvatA kahevuM ke gAma AvI gayuM! tene anubhaya bhASA athavA vyavahAra bhASA paNa kahe che. have prakRta viSayo upasaMhAra kare che-gautama! A kAraNathI evuM kahevAya che ke avadhAraNI bhASA kadAcit satya, kadAcit asatya, kadAcita satya mRSA ane kadAcita asatyAbhavA bane che ke 1 ra bhASA vizeSa vaktavyatA zabdArtha -(traNa) atha (maMte) he bhagavan! (jAvo) gAya (niyA) mRga (jU) pazu (vI) pakSI (Toram gr mArA) A bhASA prajJApanI che? (aa hA mAsA morA) A bhASA mRSA nathI (haMtA) hA (nAcaNT ) he gautama ! (jJA 2 Tro miyA pakSI gvaLILe ghasA mAtA) je gAya, mRga, pazu, pakSI, A bhASA prajJApanI che (ju ghaNA mArA mosA) A bhASAmRSA nathI (mate ! nA TuthI va7) have he bhagavan! A je strI vacana che (nA 2 purisa va) je purUSa vacana che, (kA navuM va4) je napuMsaka vacana che, (TowAvaLIf pur mArA) A bhASA prajJApanI che ( masA mosA) A bhASA mRSA nathI ? (haMta jemA !) hA gautama! (Saa ja rUsthIvajha, nAra dhumavajha, kAca napuMsava5) je strI vacana che, je purUSavacana che, je napuMsaka vacana che (Toral gai mArA) A bhASA prajJApanI che (i mAtA mosA) A bhASA mRSA nathI (aha bhaMte ! jA ya itthI ANamaNI, jA ya puma ANamaNI, jA ya napuMsaga oNamaNI, oLavaNImAM phasA mAsA) atha he bhagavan! je strI AjJApanI, purUSa AjJApanI, napuMsaka AjJApanI che, e bhASA prajJApanI che ( plA mArI morA) A bhASA mRSA nathI (daMtA zrI prajJApanA sUtra : 3
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ (noyamA !) hA gautama ! (nA ca rUci bALamaLI, nAcavu zrALavaLI, nAca navuM sajja bALakaLI phaLavaLIna ittA mAla) je strI AjJApanI, je purUSa AjJApanI, je napu saka AjJA panI che, te bhASA prajJApanI che (na vA mAsA morA) A bhaSA mRSA nathI. (andu maMte ! nA ca rUthI vaLavaLI, nA ca puma pAvaLI, nA ya napusA raLavaLI, vAvaLIAM sA mAsA navA mAlA mosA) he bhagavan je strI prajJApanI che, je purUSa prajJApanI che, je je napuMsaka prajJApanI che ? A bhASA mRSA nathI ? (ha~tA pecamA !) hA gautama ! (jJA ca itthI paNNavaNI, jAya puma paNNavaNI, jAya napuMsaMga paNNavaNI, paNNavaNINaM esA bhAsA) ne strI prajJApanI che. purUSa prajJApanI che, napusaka prajJApanI che e bhASA prajJApanI che (na sA mAsA morA) A bhASA mRSA nathI. (gaddamaMtte !) have bhagavan! (jJA jJAtithI tra, jJAtI, puma va jJAtIti, navuMlAvaDa, paLavaLI na kA masA) je jAtimA strI vacana che, jAtimAM purUSavacana che, jAtimAM napuMsaka vacana che, e bhASA prajJApanI che? (na sA mAsA molA) e bhASA mRSA nathI ? (tA noyamA ! jJAtIti rUsthiva, nAkRti pumava, nAtIti napu sAva, vA inIna sAmasA) hai gautama ! je jAtimA strI vacana che, jAtimAM purUSa vacana che, jAtimAM napu Msaka vacana che, e bhASA prajJApanI che (na sA mAsA mola) e bhASA mRSA nathI. ( aha bhaMte ! jA jAtIi itthiyANamaNI, jAitti puma ANamaNI, jAtIti NapuMsagANa maNI, vaLavaLIne sA mAsA) adhunA bhagavan ! jAtimA je strI-prajJApanI che, jAtimAM je purUSa AjJApanI che, jAtimAM je napuMsaka AjJApanI che, e bhASA prajJApanI che (na sA mAsA molA ?) e bhASA mRSA nathI (tApomA !) hA gautama ! (jJAtIti sthi bALavaLI) jAtimAM je strI-AjJApanI (nAtatti ghuma bALavaLI) jAtimAM je purUSa-AjJApanI che (jJAtIti napusA bALavaLI) jAtimAM je napuMsaka AjJApanI che (vaLavaLI jaM lA mAlA) A bhASAprajJApanI che (na sA mAsA molA) A mRSA nathI, (badda maMte ! nAtItijJasthi LavaLI) atha bhagavan ! jAtimAM je strI prajJApanI che (jJAtIti pura rAyanI) jAtimAM je purUSa prajJApanI che (vratIti napusA paLavaLI) jAtimAM je napu saka prajJApanI che ? (vaLavaLInaM jJA mAsA) A bhASA prajJApanI che (na sA mAsA mosA) A bhASA mRSA nathI ? (dvaitA goyamA ! nArIti rUsthi LavaLI, jJAti puma jaLavaLI, jJAtti thavuMsaLa paLavaLI, paLavaLI nuM htA mAlA) hA gautama! jAtimAM je strI prajJApanI che, jAtimAM purUSa prajJApanI che, jAtimAM je napuMsaka prajJApanI che, te bhASA prajJApatI che (maiM isA masA morA) e bhASA mRSa nathI. TIkA"--pahelAM vAstavika svarUpanuM abhidhAna karavAvALI bhASA ArAdhanI hAvAthI satya che, evI prarUpaNA karAI hatI, have tenI khAkhatamAM gautama svAmIpharI prazna kare che-- he bhagavan ! (To) gAyA (miyA) arthAt mRga (vastu) arthAt pazu (pazrvi) arthAt pakSI e rIte prajJApanI arthAt prarUpaNIyA athavA anuM pratipAdana karavAvALI A bhASA zu' satya kahevAya che? e bhASAne mRSA nathI kahetA ? praznanA Azaya e che ke zrI prajJApanA sUtra : 3 87
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ (bo patra:) gAya e bhASA samagra gojAtinuM pratipAdana kare che ane A jAtimAM traNe liMgAvALA padArtha saMmilita DhAya che, kemake strI gAya, ane purUSa gAya, ane napu Msaka gau e traNenA geAjAtimAM samAveza hAvAthI jAti vAcaka sAmAnya padma traNe liMgavALAnA edhaka thAya che. eja prakAre mRga e jAti vAcaka zabda srI mRga, purUSa mRga, ane napuMsaka mRga e traNenA vAcaka ane che. pazu ane pakSI zabdane paNa trIliMganA vAcaka samajavA joie e rIte e zabdo zuM liMgAnA padArthInA vAcakatA che. paNa svayaM triliMga nathI phakta puliMga che. tethIja A AzakA utpanna thavI svAbhAvika che ke zu' eka ja puliMga zabda traNe liMgAvALA padArtho vAcaka banIne satya mAnI zakAya che? kema ene mithyA bhASA nahI' samajavI joI e ? zrI bhagavAn uttara Ape che he gautama ! hA A je nAvaH mULaH pazavaH pakSiLaH e rIte uccAraNa karAtI bhASA che, e bhASA prajJApanI che, arthAt e anu' kathana karavAne mATe prayAga karavA ceAgya che. te yathAvastunuM kathana karavAvALI hAvAthI satya che. tAtparya e che ke A bhASA jAtivAcaka che ane jAtimAM traNe liMgavALAnA samAveza thAya che. tethI ja jAtinu kathana karavAthI te jAtinA antata badhA vizeSeAnA sAmAnya rUpathI medha thAya che. tethI ja yathA vastusvarUpanI pratipAdaka hAvAnA kAraNe A bhASA prajJApanI che, mithyA nathI. zabdamAM vyAkaraNa zAstranA anusAra liMga vyavasthA jovAmAM Ave che. koI zabda strI liMga, koI pulliMga ane kAI napusakaliMga hoya che, paNa zabda kAI paNa liMganA kema na hAya, jo te jAtivAcaka hAya che te te jAtimAM antagata traNe liMgavALA arthAMnA edhaka thAya che. deza, kALa, ane prasaMga Adi sAma`nA anusAra tenA traliMga saMbaMdhI arthInA vAcaka hovAmAM kAI khAdhA nathI, A bhASA bIjAnepIDA utpanna karanArI nathI ane kAI ne ThagavAvALI paNa nathI, tema keAI dUSita uddezyathI elavAmAM AvI nathI. e kAraNe A bhASA mRSA nathI kahI zakAtI, A prajJApanI che, satya che. zrI prajJApanA sUtra : 3 88
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI gautamasvAmI punaH prazna kare che--he bhagavan ! A je strI vAcaka bhASA che, jemake zAchA, mArA, chatA Adi, je purUSavAcaka bhASA che, jema ghaTaH, paTaH Adi ane Aje napuMsaka vAcaka bhASA che, jemake dhanam, vanam Adi e bhASA zu-prajJApanI che e bhASA mRSA nathI ? tAtpa e che ke zAlA Adi zabda strIliMga kahevAya che ghaTa Aphri zabda puliMga kahevAya che, dhanaM bhAziklR napu`saka kahevAya che, paNa A zabdomAM nathI strIliMga nathI puliMga ane nathI napu Msakali'ga jovAmA Avatu jema kahyuM che--jenA meATA moTA stana ane kreza hAya tene strI samajavI joIe jenA badhA aMgAmA rAma hAya tene purUSa kahe che, jemAM strI ane purUSa bannenA lakSaNa ghaTatA hAya, tene napuMsaka jANavA joie. tAtparya e che ke zAlA mAlA Adi zabdomAM strInA ukta lakSaNa nathI hAtAM ghaTa, paTa Adi zabdomAM purUSanA lakSaNa nathI maLatAM dhana Adi napuMsaka kahevarAvanArA zabdomAM napusakanA lakSaNa nathI hatAM. evI sthitimAM koI zabdane strIliMga koIne puliMga ane koI ne napuMsakali'ga kahevu' te vAstavamAM satya che ? evuM kahevu zuM mithyA nathI ? zrI bhagavAn uttara Ape che-hai gautama ! hA A bhASA satya che, bhRSA nathI A je strIvacana che, jemake khaTUvA, latA Adi, A je purUSavacana che jema ghaTa paTa Adi ane Aje napu saka vacana che, jema kuDayam dvi- e bhASA prajJApanI che. mRSA nathI. jyAre kAI zabdanA prayoga karAya che te te zabda pUrvokta strI purUSa agara napusakanA lakSaNeAnA vAcaka nathI thatA. A vibhinna liMgAnA zabdo 'thama, 'ayam' tathA T zabdonI vyavasthAne kAraNe thAya che ane gurUnA upadezanI paraMparAthI samajAya che ke kayA zabda strIli'gI, kANu puliMgI ane keNu napuMsakaliMgI che. temanA abhidheya dha vastuta: leAkavyavahArathI siddha thAya che. kahyuM paNa iyamadamidamiti zabdavyavasthA hetu ramiyecadharma: uzAmyaH zrIpunapu satva ni" tene Azaya Upara AvI gayA che. e rIte zAbdika vyavahAranI apekSAe yathArtha vastunu pratipAdana karavAnA kAraNe A bhASA prajJApanI che. tenA prayAga na koI dUSita abhiprAya karAya che ane enAthI keAIne pIDA utpanna thatI tethIja A bhASA mRSA arthAt mithyA nathI. zrI gautamasvAmI pharI prazna kare che huM bhagavAn ! A je bhASA strI AjJApanI che arthAt je bhASAthI kaI strIne koI Adeza apAya che, A je bhASA purUSa prajJApanI che athavA je A bhASA napuMsaka prajJApanI che, zu' te bhASA prajJApanI satya che? zuM te bhASA mRSA nathI ? tAtpa e che ke satya bhASA ja prajJApanI thAya che, paNa A AjJApanI bhASA te phakta AjJA devAmAM prayukta thAya che. jene AjJA apAya che, te e AjJA anusAra kriyA karaze ja, e nathI kahI zakAtu kadAcit kare, kadAcit na paNa kare. jema keAI zrAvaka-zrAvikAne kahe che-savAra ane sAMje ane samaya sAmAyika prati*maNu ka, athavA zrAvaka peAtAnA putrane kahe che-"yathA samaya dharmanI ArAdhanA karo. athavA zrAvaka phAI napusakane kahe chenyathA samaya jIva ajIva Adi tatvAnu ci Mtana zrI prajJApanA sUtra : 3 89
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ karyo kaza evI AjJA devAthI, jene AjJA apAi che te jo ajJAnusAra kriyA na kare teA AjJA denArAnI te bhASA zu' prajJApanI arthAt satya kahevAze athavA mRSA kahevAze ? zrI bhagavAn uttara Ape che-hA gautama! je bhASA strI AjJApanI che, je bhASA purUSa AjJApanI che ane je bhASA napuMsaka AjJApanI che. te bhASA prajJApanI che, te mRSA bhASA nathI. AjJApanI bhASA e jAtanI hAya che--paraleAka mAdhinI ane enAthI bhinna je paraleAka sabandhI khAdhA utpanna na kare. temAMthI je bhASA sva-paranA anugrahanI buddhi vagara kaI zaThatA e paralaukika phaLanI siddhine mATe, hileka sabaMdhI Ala khana viSayaka, koI viziSTa kAryane siddha karavAnA sAmavALI. vinayayukta, strI agara ziSyAdi janAnA pratye khelAya che, te bhASA paraleAka khAdhaka thatI nathI. Aja munijanAnI prajJApanI bhASA che, kemake te pAralaukika khAdhA utpanna nathI karatI. enAthI bhinna prakAranI je bhASA haiAya che, te svaparane kleza utpanna kare che, tethI mRSA che. e bhASA muni vanA mATe ajJApanI bane che. kahyu paNa che--je kAI avinItane AjJA Ape che te peAte klezanu pAtra mane che ane mRSA bhASaNa kare che. kemake gha'TA-lehane samajIne kANu sAdaDI banAvavAmAM pravRtti kare che? // 1 // zrI gautamasvAmI pharI prazna kare che-he bhagavan! AjestrI prajJApanI bhASA che arthAt strInA lakSaNa khatAvavALI bhASA che. Aje purUSa prajJApanI arthAt purUSanA lakSaNa matAnArI bhASA che, ane Aje napusaka prajJApanI bhASA arthAt napu MsakanAlakSaNu khatAvanArI bhASA che, e bhASA zuM. prajJApanI arthAt satyabhASA che? zuM A bhASA mRSA nathI ? tAtpa e che ke-khA (strIliMga) laTaH ( puliMga ) naM (napu'sakaliMga) Adi vibhinna li MgAnA zabdo che, teo zAbdika vyavahAranA baLe anyatra paNa prayukta thAya che. jema khA' (pala'ga)mAM viziSTa stana ane keza Adi strInA lakSaNa ghaTita nathI thatA. te kha.' e zrI liM ga zabda khAne vAcaka thAya che. AvI sthitimAM e avyApaka hAvAne kAraNe srI lakSaNa AdinuM kathana karavAvALI bhASA khelavI joIe. agara na elavI joI e ? e sazaya utpanna thAya che. zrI bhagavAn uttara Ape che--hA, gautama ! je bhASA strI prajJApanI che, je purUSa prajJApanI che, ane je napuMsaka prajJApanI che, te bhASA prajJApanI che mRSA nathI. tAtpaya e che ke-zrI AdinA lakSaNa e prakAranA hAya che- eka zAbdika vyavahAranA anusAra, khIjuM' vedanA anusAra. temAMthI jyAre zAbdika vyavahArAzrita pratipAdana karavu iSTa DAya tyAre ema na khAlavu joI e, kemake ema elavu te avyApaka che. tethI ja tenI ape. kSAe A prajJApanI bhASA che. kintu jyAre veda (ramaNu karavAnI abhilASA)nA anurUpa pratipAdana karavu STi haiAya che, tyAre paNa A bhASA vAstavika anuM nirUpaNa karanArI prajJApanI ja ane che mRSA nathI thatI. zrI prajJApanA sUtra : 3 90
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI gautamasvAmI pharI prazna kare che he bhagavan! jAti (sAmAnya)nA arthamAM je strI vacana che arthAta strIliMga zabda che, jema "sattA jAtinA arthamAM jevuM liMga zabda che jema mAtra ane jAtinA arthamAM je napuMsaka vacana che. jema "sAmAnya A bhASA prajJApanI hoya che? zuM te bhaSA mRSA nathI ? tAtparya e che ke ahIM jAtine artha sAmAnya che. sAmAnya artha liMganI sAthe kaI saMbandha nathI hotuM ane saMkhyAnI sAthe paNa saMbaMdha nathI eTale eka vacana AdinI sAthe) anyatIthI ke e vastune ja liMga ane saMkhyAnI sAthe sambandha svIkAra karyA che. tethI ja yadi kevaLa jAtimAM utsargathI eka vacana ane napuMsakaliMga saMgata hoya te temAM triliMgane saMbhava nathI hato. paraMtu jAtivAcaka zabdo traliMgamAM prayukta thAya che, jemake Upara sattA, bhAvaH ane sAmAnya e zabdo batAvelA che, evI sthitimAM saMzaya utpanna thAya che ke AvA AvA prakAranI bhASA prajJApanI che ke nahIM? zrI bhagavAna uttara Ape che-hA gautama ! jAtivAcaka je strI vacana che, arthAta strI liMga zabda che (jemake sattA) jAtivAcaka je purUSa vacana che. arthAt puMliMga zabda che (jemake bhAva) ane jAtivAcaka je napuMsaka vacana che arthAtu napuMsakaliMga zabda che (jemake "mA" athavA "sava A bhASA prajJApanI che. A bhASA mRSA nathI. kemake ahI jAtipadathI sAmAnyanuM grahaNa kareluM che ane te bIjAonI mAnyatAnA anusAra ekAnta rUpathI eka niravayava ane niSkiya nathI) kemake evuM mAnavuM pramANuthI bAdhita che. vAstavamAM vastunA sadaza pariNamana ja sAmAnya che. vastunuM ja samAna pariNAma sAmAnya che. A vacananI pramANutAnA anusAra samAna pariNAma aneka dharmAtmaka thAya che, ane dharma ApasamAM paNa kathaMcita abhinna thAya che ane dhamathI paNa kathaMcit abhinna thAya che. tethI ja jAtimAM paNa triliMgatAne saMbhava che. e kAraNe e bhASA prajJApanI che. e bhASA mRSA nathI, zrI gautamasvAmI punaH prazna kare che he bhagavana! je bhASA jAtinI apekSAe strI prajJApanI thAya che. jemake A vaizyA athavA zudrA ema kare. je bhASA jAtinI apekSAe purUSa prajJApanI thAya che. jemake "amuka brAhmaNa agara kSatriya Ama kare e ja prakAre je bhASA jAtinI apekSAe napuM saka-AjJApanI thAya che, e bhASA zuM prajJApanI che ? e bhASA zuM mRSA nathI? tAtparya e che ke jenA dvArA ke I strI Adine keI AjJA apAya. paNa jene AjJA apAya che te e AjJA anusAra kiyA kare ja e nizcaya nathI hete. paNa na karatA te AjJApanI bhASA prajJApanI kahevAya agara te aSA kahevAya? ukta saMzayanuM nivAraNa karI rahela bhagavAna kahe che-hA gautama! jAtinI apekSAe strI AjJApanI je bhASA che, agara purUSa AjJApanI che athavA napuMsaka AjJApanI bhASA che, te bhASA prajJApanI che, mRSA nathI. tAtparya e che ke paraleka saMbadhI bAdhA zrI prajJApanA sUtra : 3
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ na pahoMcADanArI AjJApanI bhASA te kahevAya che. je pitAnA ane pArakAnA anugrahanI buddhithI ke kArya karavAmAM samartha vinIta strI Adi vinaya janene mATe belAya che, jemake he brAhmaNa ! sAvI ! Aja zubha nakSatra che. tame amuka aMganuM agara amuka zrutaskandhanuM adhyayana karo. AjJApanI bhASA prajJApanI ja che, kemake te nirdoSa che, je bhASA AjJApanI to che paNa pUrvoktathI viparIta che, arthAt svaparane pIDA utpanna karavAnuM kAraNa hoya te bhASA mRSA che. aprajJApanI che. zrI gautamasvAmI prazna kare che-he bhagavana ! je bhASA jAtinI apekSAe strI prajJApanI heya arthAt strInA svarUpanuM pratipAdana karavAvALI hoya, jema, strI svabhAvathI tuccha hoya che, temAM abhimAnanI bahulatA hoya che. tenI indriye caMcaLa hoya che. ane dhaya vagaranI hoya che, vigere kahyuM paNa che strI tuccha, ahaMkAranI bahulatA vALI IndricethI capaLa ane gheryanI dRSTie durbaLa hoya che. e ja prakAre je bhASA jAtinI ape kSAe purUSanA svarUpanuM pratipAdana karavAvALI hoya che, jema, purUSa svabhAvatA gaMbhIra AzayavALo hoya che, atiadhika Apatti AvI paDatAM paNa kAyara thatuM nathI dheryane parityAga karatuM nathI. ityAdi. e prakAre je bhASAnI apekSAe napuMsakanuM pratipAdana karavAvALI hoya che, jema napuMsaka svabhAve kalIba hoya che ane te moha rUpI vaDavAnaLanI javALAonA samUhathI baLatuM rahe che, ItyAdi. e prakAranI zuM bhASA prajJApanI hoya che? zuM A bhASA mRSA nathI? tAtparya e che ke yadyapi jAtinA guNa teja hoya che je Upara kahelA che, chatAM paNa kyAMya kaImAM anyathA bhAva paNa dekhAya che, jema ke strI gaMbhIra AzayavALI dhIra ane utkRSTa satvazAlinI hoya che, jyAre kaI kaI purUSa paNa prakRtithI tuccha, capalendriya ane jarA jeTalI Apatti AvatAM kAyara thato jovAmAM Ave che. keI napuMsaka paNa ochA mehavALe ane sattAna hoya che. tethI ja e saMzaya utpanna thAya che ke pUrvokta prakAranI bhASAne prajJApanI samajavI agarate mRSA samajavI ? zrI bhagavAna uttara Ape che-hA gautama ! A je strI prajJApanI che, je purUSa prajJApanI bhASA che athavA je napuMsaka prajJApanI bhASA che, e bhASA prajJApanI arthAt satya che, e bhASA mRSA thatI nathI. tAtparya e che ke jAtiguNonuM nirUpaNa bahulatAnI apekSAe thAya che, eka eka vyaktinI apekSAe nathI thatuM. eja kAraNa che ke jyAM koI samagra jAtinA guNonuM nirUpaNa karAya che te nirmaLa buddhi prarUpaNa kartA prAyaH zabdano prayoga kare che-teo kahe che prAyaH evuM samajavuM joIe. tethIja keI vakhata koI vyaktimAM jAtIya guNanI viparItatA maLI Ave te paNa keI deSa na thavAthI ja te bhASA prApanI ja che. te mRSA nathI kahI zakAtI. e sUtra 2 che zrI prajJApanA sUtra : 3
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASA vizeSa vaktavyatA zabdArtha -(bag) atha (mate ! maMgvumAra nA maMyumAriyA zA) he bhagavana ! maMdakumAra arthAt adha bAlaka athavA bAlikA (jJAAti) jANe che (kumA) belatIthakI (baImere yAmIti) huM A beuM chuM evuM (jo mA no rULa ) he gautama ! A artha samartha nathI (motha ) saMjJInA sivAya (kada mete ! maMmaraNa thA maMjumAriyA) he bhagavan! maMdabuddhikumAra agara kumArikA (jJAna) samajI zake che ke (gA vahAremALe) AhAra karatA thakA ke (jhamere mAnAdabitti) huM A prakArane AhAra karUM chuM? ( !) he gautama ! ( rULa sama) A arthe barAbara nathI, (MoM0i foro) saMjJIne cheDIne (bad maMte ! maMjumA2Na vA, mAriyA nAgari) atha he bhagavan! mandakumAra agara mandakumArIkA jANe che (garce pico) A mArA mAtApitA che (locamA! Lo samadra) gautama! A artha samartha nathI (Toorctha Lio ) saMjJIne choDIne (jhA aMte ! maM jaNa vA, kunariyA jA rata) atha he bhagavana mandakumAra agara mandakumArikA jANe che (sarca pati pAro) A mArA svAmInuM ghara che (ce apharA tti) A mArA svAmInuM ghara che. ema (jo mA ! no rULa sama) he gautama ! A artha samartha nathI (Totha saforo) saMjJIne cheDIne (mad maMte ! maMsumAra vA kumAriyA vA jJAti) he bhagavan! abodha bALaka athavA baMdha bAlikA jANe che ( je maphrivAraNa, caM TTikArayatti) A amArA svAmIne putra che, A mArA svAmInI putrI che ? (joyA ! go rUba sama, hegautama ! e artha samartha nathI, (Motha HoLo) saMsI sivAya (! joze, je ghoDhaNa aNa ) he bhagavan ! UMTa, baLada, gadheDuM, gheDa, bakaro. gheTA () jANe che (tucama) belatA thakA (gare yuvAmi) huM A boluM chuM (jemA ! zo rUddei sama) he gautama! A artha samartha nathI (Tootha saforLo) saMjJIne cheDIne (maMte ! ka nAva te bALati nA udAremALa) he bhagavan! UMTa yAvata, amariza jANe che AhAra karI rahela (jamere bArema) A khAUM chuM (! je kuLa sama kAra TorW fonLo) he gautama! A artha samartha nathI saMsI sivAya (jhag mate ! he re ghoraNa 3 4 vAgari- me mApicaro) he bhagavana! UMTa, gadhADa, bakarA, varU jANe che ke A mArA mAtA-pitA che? (TojanA ! je kuLa sama vAva ) he gautama! A artha samartha nathI, saMsI sivAya zrI prajJApanA sUtra : 3
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ (bar maMte ! Te nAva jIl nALati ca me atti vhetti) he bhagavan ! UMTa cAvat varU jANe che ke A mArAsvAmInu ghara che ? (oyamA ! jo phaLake samaTTe nAva nAsthi sani no) hai gautama ! A atha sama nathI saMjJI sivAya ( aha bhaMte ! uTTe jAva elae jANati ayaM me bhaTTidArae ayaM me bhaTTidAriyatti ) De bhagavan ! UMTa yAvat varU jANe che-A mArA svAmInA putra che. A mArA svAmInI putrI che ? (noyamA ! tano phaLake samaTyuM nAva nasya saLiLo) he gautama! A a samatha nathI, yAvat sa'nI sivAya TIkA-pahelA bhASAnuM nirUpaNa karyuM, have prakaraNane laIne bhASAnA viSayamAM kAMIka vizeSa vAtenI prarUpaNA karAya che-bhASA e prakAranI heAya che--samyakU prakArathI uparyukta arthAt upayegavALA saMyamInI bhASA, khIjI anupayukta, arthAt upayega zUnya asayata mANasanI bhASA, je pUrvApara-sa anyane samajIne temaja zrutajJAnanA dvArA arthAnA vicAra karIne khele che, te samyak prakArathI upayukta kahevAya che. te jANe che ke hu... A khAlI rahyo chuM. kintu je indriyAnI apaTutAnA kAraNe athavA khAla Adi dvArA caitanyanA upaghAta thaI javAne kAraNe AgaLa pAchaLanA sambandha nathI joi zakatA, je jevA tevA manathI kalpanA karI karIne ele che, te anupayukta kahevAya che. te ema paNa nathI jANatA.ke huM' Ama khelI rahyo chuM, chu khAlaka vigerene paNa khelatA joie chIe. tethI sazaya karatA zrI gautama prazna kare che-zu kumAra vigere jANe che ke ame A khelI rahyA chIe ? agara nathI jANatA ? e ja AgaLa kahevAya che-he bhagavan ! mantakumAra arthAt sarala AzayavALA navajAta zizu agara akhAdha khALaka agara evI jAtanI akhAdha khAlikA jyAre khele che arthAt bhASAne cAgya pudgalAne grahaNa karIne tene bhASA rUpamA pariNata karIne uccAraNa kare che, tyAre zuM ene mAluma rahe che ke huM A khelI rahela chu, agara khelI rahelI ? zrI bhagavat uttara Ape che-A artha sama nathI, arthAt A vAta yukti saMgata nathI. jo ke te mandakumAra mana:paryAtithI paryApta che. paNa jyAre paNa enuM mana apaTu che, ane mananI apaTutAnA kAraNe tenA kSaye pazama paNa maMda ja thAya che. zrutajJAnA varaNa karmonA yApazama prAyaH manarUpa karaNanI paTutAnA AzrayathI utpanna thAya che. lAkamAM evuM ja jovAmAM Ave che. tethIja mantakumAra agara mandakumArikAne khelatA samaye e nathI samajAtuM ke huM A melu` chuM agaratA khelI rahI chuM... zuM kAi paNa khAlaka khAlikAne evu' nathI thatu ? e praznanA uttara ApelA che-nArthe saLio' ahIM anyatra zabdanA atha che-sivAya agara tyajIne ahIM sannIne artha che avadhijJAnI athavA jAti smaraNavALA magara mananI viziSTa paTutAvAlA. tApa e che ke saMgI jIvane cheDIne kAi paNa mantakumAra agara kumArikAne ema mAluma nathI thatuM ke huM A khelI rahyo chu ke khAlI rahI chu. hA! pUrvokta saMjJIne jJAna rahe che ke huM A kheAlI rahyo chuM. zrI prajJApanA sUtra : 3 94
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI gautamasvAmI prazna kare che-he bhagavan! abodha bAlaka athavA abodha bAlikA AhAra karatA zuM jANe che ke huM A AhAra karUM chuM ke karI rahI chuM ? zrI bhagavAna-he gautama ! A artha samartha nathI, arthAt evuM nathI. e bAbatamAM paNa pUrvokta yukti ja samajavI joIe. paraMtu zuM badhA nathI jANatA ? tene uttara ApavA mATe kahyuM che-saMjJI sivAya! arthAt je avadhijJAnI che, jene jAti smaraNa jJAna che athavA jenuM mana viziSTa paTuM che, temanA sivAya bIjA nathI jANatA sannI te pUrvokta vAtane jANeja che. zrI gautamasvAmI prazna kare che he bhagavana ! zuM mandakumAra athavA mandakumArikA jANe che ke A mArA mAtA-pitA che? zrI bhagavana-he gatama! e artha samartha nathI. arthAt e vAta saMgata nathI. e viSayamAM paNa teja yukita samajI levI joIe je pahelA kahelI che. te zuM badhAne e mAluma nathI thatuM ke A amArA mAtA-pitA che? tene uttara Apela che. saMjJA sivAya je avadhijJAnI che, jene jAtismaraNa jJAna che athavA sAmAnya paNe jemanA mana atyanta paTu che, teo te e jANe che, kintu temanA sivAya anyane mAluma nathI thatuM ke A mArA mAtA pitA che. zrI gautamasvAmI punaH prazna kare che-he bhagavan ! zuM maMdakumAra athavA mandakumArI jANe che ke A mArA svAmInuM ghara che? bhUla sUtramAM "atisAruM, ne prayoga karela che. A zabda prAkRta che ane tene artha che svAmInuM kuLa arthAt ghara. zrI bhagavAnU-he gautama ! a artha samartha nathI. arthAt A vAta saMgata nathI enuM kAraNa pahelA ja batAvI didheluM che. te zuM badhAne evuM jJAna nathI thatuM? tene uttara che saMsIne cheDIne saMsIne artha pahelA batAvI didhela che. saMjJI e vAta jANe che. tenA sivAya anyane e nathI samajAtuM ke A mArA svAmInuM kula che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan! mandakumAra athavA mandakumArikA zuM e jANe che ke A mAre bhaTvadAraka arthAt svAmIne putra che? A mArI bhatRdArika che? zrI bhagavAna-he gautama ! e artha samartha nathI, arthAt tene e nathI mAluma thatuM enuM kAraNa batAvI didheluM che. zuM koI paNa nathI jANatuM ? tene uttara Ape che-saMjJI sivAya arthAt kevaLa saMjJIkumAra agara kumArikAne ja e jJAna thAya che ke amArA svAmIne putra ke putrI che. zrI gautamasvAmI-hebhagavad ! UMTa, gAya, gardabha, gheDA, bakarA, agara meMDhA (gheTA) bole che te zuM tene e mAluma paDe che ke huM A khelI rahyo chuM ? zrI bhagavAna gautama ! e artha samartha nathI arthAt te nathI jANatA ke huM A balI rahela chuM. te zuM kaI UMTa Adi nathI jANatA ? te tene uttara che-saMjJInA sivAya zrI prajJApanA sUtra : 3 95
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ arthAta koI viziSTa jJAnavAna UMTa Adi ja evuM jANI zake che. pratyeka nathI jANatA zrI gautamasvAmI prazna kare che ke-he bhagavan! UMTa gAya, gagheDA gheDA bakarA ke gheTA zuM e jANe che? ke huM A AhAra karI rahyo chuM ? A praznano uttara ApatAM prabhuzrI kahe che ke- he gautama ! Ama kahevuM te barAbara nathI. tenuM kAraNa-pahelAM kahyA pramANe ja samajI levuM joIe. te zuM kaI paNa UMTa vagere ema nathI samajatA? tene uttara e che ke-kevaLa saMsI prANI zivAya keI jANatA nathI. kevaLa saMjJI arthAt vizeSa prakAranA jJAnavALA UMTa vigere ja evuM jANuM zake che dareka nahIM. zrI gautamasvAmI-he bhagavana ! UMTa, gAya, gardabha, gheDA, bakarA athavA gheTAM zuM jANe che ke A mArA mAtApitA che ? zrI bhagavAna-gautama! saMjJI UMTa Adi sivAya e artha samartha nathI. arthAta sAmAnya UMTa vigere e nathI jANatA ke A mArA mAtA-pitA che. enuM kAraNa pahelAM kahyA pramANe jANavuM joIe. zrI gautamasvAmI- he bhagavan! UMTa yAvat meDhA zuM e jANe che, ke amArA svAmInuM ghara che? zrI bhagavAna-gautama ! A artha samartha nathI, arthAta UMTa Adi e nathI jANatA ke A mArA svAmInuM ghara che. te zuM kaI paNa UMTa vigere nathI jANatuM ? ene uttara che-saMjJIne choDIne arthAt kaI avadhijJAnI, jAtismaraNa jJAnI agara viziSTa kSapazama vALA UMTa ja jANI zake che ke A mArA svAmInuM ghara che zrI gautamasvAmI-he bhagavan! UMTa, gAya, gardabha, gheDA, bakarA ane meMDhA zuM e jANe che ke A mArA svAmIne putra che? A mArA svAmInI putrI che? zrI bhagavAna - gautama! A artha samartha nathI, arthAt A vAta yuti saMgata nathI. yukti pUrvavat samajI levI joIe. te zuM kaI paNa UMTa Adi evuM nathI jANatA? ene uttara e che ke-saMjJInA sivAya arthAt TheI avadhijJAnI, jAti smaraNa jJAnI athavA viziSTa mAnasika paTutAvALA ja evuM jANI zake che badhA nahIM. ahIM dhyAna rAkhavAnI vAta e che ke yadyapi praznomAM sAmAnya rUpathI uSTra Adine ullekha kare che, tathApi emane abhiprAya zaizava avasthAvALA UMTa Adi ja samajavA joIe, paripakava umaravALA nahIM, kemake paripakava ummaravALAone ukta prakAranuM jJAna thavuM saMbhava che. 3 | zrI prajJApanA sUtra : 3
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ vacanavizeSakA nirUpaNa vacana vizeSanI vaktavyatA zabdArtha-(ba) atha (mete !) he bhagavan ! (marNe) manuSya (mahi)=pADA (ra) azva (huthI) hAthI (sIphe) siMha (va) vAgha vize (pR varU) (kavi) dvIpI (gaccha) riMcha () tarakSa (TFre pArA:)-geMDA (rAme) gardabha (siyA) ziyALa (vi) bilADA (sukha-zuna:) kutaro (purU- zuna:) zikArI kutara ( ti) lemaDI (vasa-rArA) zazaluM (nittara-tri) cItto (vistRRNa) jaMgalI jaMtuvizeSa (ne cAvajo taraMpUTIST) e prakAranA je bIjA che (saMjJA) badhA (sA) te ( ) eka vacana che? (haMtA) hA (0oya !) he gautama! (mapuNe nAva visTa ne cAvajo taHIR saMvA nA gii vajha manuSya: yAvat viraDha. tathA e prakAranA je anya che, te badhA eka vacana che (gaThTha) atha (mete !) he bhagavana (majuranA manuSya ghaNu manuSya (vAva) yAvat (risTa4) cillalakA (ne yavane tavarA) je e prakAranA bIjA che (savA nA ja va) te badhA bahuvacana che? (haMtA joyA !) hA gautama! (manu nAva ji ) manuSya yAvata cilalakA (sagA vaduSaka) te badhA bahuvacana che ( maMte !) atha he bhagavana (majurasI) mAnuSI (AhitI) mahiSa-bheMsa (vA ) vaDavA ghaDI (sthiLiyA) hAthaNI (sI) siMhaNa (vathI) vAghaNa (vi) vRka-varU strI (DhIvicA) dvIpInI (barachI) riMchaNa (tarachI) taraphI (Grasa) parAzarA (AsapI) strI gardabha gadheDI (fsacI) siyALaNI (fkADhI) bilADI (suniyA) kutarI (vojhaniyA) kelazunakI (jokahRtiyA) kekantikA lemaDI (tariyA) zazakI (vittiyA) cItI ( viDhiyA) cilalikA tene cAvajo taddaq+TTYT) bIjA eja jAtanA je che (savA nA thava) te badhA strI vacana cha ? (haMtA goyamA ! maNussI jAva cillaligAo je yAvanne tahappagArA savvA sA rutyikajha) hA gautama ! mAnuSI yAvat cilalikA ane anya je evA prakAranA che, te badhA strI vacana che (maMte! magp nA nira44) he bhagavan! manuSya yAvat citalalaka cAlane radagTTT) e prakAranA je anya che (saMdagI nA umava) te badhA purUSa vacana che? (haMtA zrI prajJApanA sUtra : 3 87
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ jo mA ! magNe mahiNe kAra virA ne vAvane tapUjArA sA sA punava4) hA gautama manuSya yAvat cilalaka tathA eja prakAre je bIjA che te badhA puruSavacana-puliMga che (kag mate !) he bhagavana ! (valaM) kAMsyama kAMsu (iMto) kaMsela (uribaMdaruM) parimaMDala (4) zaiva (jUma) sUpa (4) jAla (thA) sthAla (tA) tAla (f) rU5 (bI ) akSi netra (puvaeN) parva para (4) kuMDama (63) padma (kuddha) dUdha (e) dahIM (vaLId) mAkhaNa () azanam (saya) zayanama (maLa) bhavanama (vimAnaM) vimAnama (4) chatram (vAma7) cAkarama (mA) bhaMgAraM (vALa) AMgaNuM (f ) niraMgana (jAmari) AbharaNama (ca) ratnam (ne vAvane tahavvArA) bIjA je evI jAtanA che (Ara huM tasAvajha) te badhA napuMsaka vacana che? (haMtA) ha (no !) gautama! (aaN gAja thaLa cAvajo taddAvaIII te saghaM napuMsava*) kAMsya yAvat ratnama tathA bIjA je AvA prakAranA che, te badhA napuMsaka vacana che (ga) atha (mete !) he bhagavan! (puristhi4) pRthvI strIvacana-strI liMga che. (bAuttirUmagha4) Apa purUSa vacana che (dhiitta tasava5) dhAnyae napuMsaka vacana che (quali raNA mAtA 2) A bhASA prajJApanI che ? (aa pratA mAtA mota ?) A bhASA mRSA nathI? (haMtA nocamA ! putravitti sthika, sAtti pumajha, ghachitti napuMsAvavA vaLI paNa mAra) hA gautama! pRthvIkAyika strIvacana che, bA purUSa vacana che, dhAnya napuMsaka vacana che, A bhASA prajJApanI che (T pH mAtA mosA) A bhASA mRSA nathI (bahumate ! puvitti rUIi bALakI) he bhagavana! pRthvI e strI AjJApanI (sAtti kuma bALakI) Apa e purUSa AjJApanI che (dhafmtti napuMsakamaLo) dhAnya e napuMsaka AjJApanI (Torani gNA mAsA) A bhASA prajJApanI che (aa nA mAnA mosA) A bhASA mRSA nathI? (daMtA camA !) hA gautama! (gvitti rUriya gALamA) pRthvI e strI AjJA panI (sAtti gumanAmaNA) Apa e purUSa AjJApanI che (dhatti napuMsaTILama) dhAnya e napuMsaka-AjJApanI (googvaLI hasI mAsA) A bhASA prajJApanI che ( mArA mosA) A bhASA mRSA nathI. (ba) atha (aMte !) he bhagavAna (gDhavI7i rU0i guUvaLa) pRthvI e strI prajJApanI che (tti pura hAvI) Apa e purUSa prajJApanI (patti napuMsattpavLavaLI) dhAnya zrI prajJApanA sUtra : 3 98
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ e napuMsaka prajJApanI (karALajuM paNa mArA) A bhASA ArAdhanI che? (gar mArA mosA ?) A bhASA mRSA nathI ? (daMtA) hA (camA!) gautama ! (puvatti sthi Yuva) pRthvIe strI prajJApanI (sAtti pukha gvaLI) ApaH e purUSa prajJApanI (dhoLatti napuMsApAvA) dhAnya e napuMsaka prajJApanI (garALILe hA mAsA) A bhASA ArAdhanI che (ra ghaNA mAnA mosA) A bhASA mRSA nathI (ve) e prakAre (mate !) he bhagavana (rUriya vALuM vA) strI vacana strIliMga (rUmavALuM vA) athavA purUSavacana-puliMga (vacama) bela (TowvaLI ghasI mAsA) A bhASA prajJApanI che ? (aa pusA mAtA mosA) A bhASA mRSA nathI ? (haMtA mA !) hA gautama! (sthira vA, pumavALa vA, napuMsAvacai vA) strIvacana, purUSavacana, agara napuMsakavacana (vALa) bolI rahela (TorvaLI ghaNA mAsA) A bhASA prajJApanI che (aa pusA mAsA mosA) A bhASA mRSA nathI TIkartha-have gautamasvAmI ekavacana AdithI viziSTa bhASA samabandhI saMdehanuM nivAraNa karavAnA mATe prazna kare che- bhagavan! manuSya, pADA, ghoDA, hAthI, siMha, vAgha, viga, dIvie, accha, taracha, paraspara, rAsabha, siyALa, virAla, suNaka, kelasuNaka, karkatie, sasaka, cittA, cillala a. temaja e prakAranA anya je zabda che teo badhA zuM eka vacana che? arthAta e prakAranI bhASA zuM ekatvanuM pratipAdana karavAvALI bhASA che? tAtparya e che dhamI ane dharmanA samUhane vastu kahe che. pratyeka vastumAM anaH dharma maLI Ave che. "mANasa e rIte kahevAthI dharmo temaja dhamInA samUhanA rU5 sapUrNa vastune baMdha thAya che. paNa eka vacanane pravega eka vastunA mATe ane bahu vacanane pravega ghaNI vastuo mATe thAya che. ahIM "manuSya e rIte ekavacanane prayoga karavAthI paNa manuSyagata ananta dharmone bodha thAya che. lekamAM paNa eka vacana dvArA vyavahAra thAya che evI sthitimAM eka vacanAnta prayAga samIcIna kevI rIte kahI zakAya ? manuSya, mahiSa, azva, Adi zabdonA artha Upara lakhela zabdArthanA anusAra samajI levA joIe. zrI bhagavAna praznane uttara Ape che he gautama ! sAcuM che. "Hse thI AraMbhIne jisTa' paryanta arthAta mahiSa, azva, hasta, siMha, vyAvra, vRka, dvIpI, rUkSa, tarakSa, parAzara, rAsabha, gAla, biDAla, sunaka, kolazunaka, kekantika, zazaka, citraka, cillalaka, tathA e jAtanA je anya zabda che, te badhA ekatva vAcaka bhASA che. zabdanI pravRtti vivakSAne AdhIna che ane vivekSA vaktAnA vibhinna prajanenA anusAra kayAreka ane kaI ThekANe kevI thAya che, kayAreka koI jagyAe anya prakAranI thAya che. e prakAre vivakSA niyata nathI hotI, udAharaNa jemake koI eka ja vyaktine teno putra pitAnA rUpamAM vivakSita kare che, tyAre te vyakti pitA kahevAya che. te ja putra jyAre tenI pitAnA adhyApakanA zrI prajJApanA sUtra : 3
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ rUpamAM vivakSita kare che te te vyakti upAdhyAya kahevAya che. e ja prakAre ahIM paNa jyAre dharmone gauNa karIne dhamanI pradhAnatA rUpe vivakSA karAya che, te samaye dhamI eka ja hoya che, tethI ja dhamInI vivakSAe ekavacana thAya che. te samaye samaratadharma dhamamAM ja antargata thaI jAya che. te kAraNe saMpUrNa vastunI pratIti thAya che. kintu jyAre dhamanI gauNa rUpamAM vivakSA karAya che ane vidvattA paropakAritva, mahedAratA Adi dharma pradhAnarUpamAM vivakSita karAya che, e samaye dharma ghaNuM hoya che, tethI ja dhamI eka hovA chatAM bahuvacanano prayoga thAya che. saMkSepamAM Azaya e che ke jyAre dharmothI dhamIjIne abhinna mAnIne ekatvanI vivakSA karAya che. tyAre ekavacanane praga thAya che ane jyAre dharmone gauNa karIne aneka dharmanI vivakSA karAya che, tyAre bahu vacanane pravega thAya che. e ja prakAre ananta dharmAtmaka vastu paNa dharmInA eka hevAnA kAraNe eka vacana dvArA pratipAdita karI zakAya che. zrI gautamasvAmI punaH prazna kare che-he bhagavana ! majurasA (manuSya) yAvat "jisTaI' (nijhA ) tathA evA prakAranA je anya bahuvacanAnta zabda che, te badhI zuM bahuvanI pratipAdakavANuM che? tAtparya e che ke manuSya Adi pUkata zabda jAti vAcaka che ane jAtine artha che sAmAnya ! sAmAnya eka hoya che. kahyuM paNa che "sAmAnya eka che, nitya che niravayava che kiyArahita che ane sarvavyApI che. evI sthitimAM jAtivAcaka zabda bahavacanAnta ke prakAra thaI zake che? kintu e zabdone bahuvacanamAM paNa joyA che, e ja saMzayanuM kAraNa che. zrI bhagavAna uttara Ape che-he gautama! hA, "mathurA' yAvat "jijI' e bahuvacanAH je zabda che te bahatvanuM pratipAdana karanArI vANuM che, tenuM kAraNa Abha che-e ThIka che ke pUrvokta "madhuratA' Adi zabda jAtinA vAcaka che, kinta jAti sadaza pariNAma hoya che ane sadaza pariNAma visaTaza pariNAmanA avinAbhAvI hoya che. e prakAre visadaza pariNAmathI yukta sadaza pariNAmanI ja pradhAnatAthI vivakSA karAya che. visadaza pariNAma pratyeka vyakti vizeSa)mAM bhinna hoya che, tethI ja tenuM jyAre kathana karAya che tyAre bahuvacanane praga ja saMgata thAya che. "ghaTA phAri bahuvacananI jema jyAre kevaLa sadaza pariNAmanI pradhAnatAthI vivakSA karAya che ane visadaza pariNAmone gauNa karI devAya che. tyAre sadaza pariNAma eka heya che, tethI ja tenuM pratipAdana karavAmAM eka vacanane prayoga paNa saMgata che. jema "badhA ghaDA "pRthurAjAra meTA ane geLa peTavALA hoya che. e prakAre "manuNA' (manuSya) ItyAdi pragamAM asamAna pariNAmathI yukta samAna pariNAmanI ja mukhya rUpathI vivakSA karela che ane samAna pariNAma aneka hoya che, tethIja bahuvacanane paga ucita che, zrI prajJApanA sUtra : 3 100
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI gautamasvAmI pharI prazna kare che-he bhagavan ! (manuslI) mAnuSI (ma1i) mahiSI bheMsa (vavA) vaDavA gheADI (ciLiyA) hAthaNI (sIddI) sihaNu (vadhI) vAghaNa (vistI 'dhRjI-varUi (rIvicA) dvIpIni (RSThI) 'kSA' rIMchaNu (tarachI) tarakSI (para:rA) - rA'-parabhA (rAsI) gadhADI (sicAhI) --siyALaNI (vicAhI) khilADI (suLiyA)-kutarI (joduniyA) zikArI kutarI (joyaMticA) kAka tikA-lAMbaDI (saliyA) zazalI (vittiyA) (vitrI'-cItI (viruSTiyA) cilalikA tathA teja prakAranA je anya 'A' temaja 'OM' antavALA zabdo chete zuM strIvacana che arthAt strItvanI pratipAdaka bhASA che? tAtparya e che ke ekaja vastu vyakti, padArthI ane vastu zabdo dvArA vyavahata thatI jovAya che, jema (phreMca yatti aca pArtha: kukuM vastu) ahIM vyakti zakhta strIliMga che. padAtha zabda puliMga che, vastu zabda napu saka li`ga che. e prakAre eka ja vAcyane traNe ligeAnA pratipAdaka vAkayA dvArA kahevAya che. AvI sthitimAM phakta eka auliMga mAtrane pratipAdaka zabda traNe liMgA dvArA pratipAdya vastunA vAcaka kevI rIte thai zake che ? 'narasi'mAM kevala siMha zabda athavA kevaLa nara zabda bannenA vAcaka nathI thaI zakatA, paNa pUrvokta strIliMganA zabda lAkamAM potapotAnA vAcyanA vAcaka jovAmA Ave che, tethI ja saMzaya utpanna thAya che ke e prakAranA badhAM vacana zuM strItvanA pratipAdaka che ? zrI bhagavAn uttara Ape che--hai gautama! hA pUrvokta zabda stravacana che arthAt 'manuslI' thI Ara'bhI 'viDhi' sudhInA, tathA eja prakAre je khIjA zabdo che, te strItva viziSTa athanA pratipAdaka che. tenu kAraNa e che--yadyapi pratyeka vastu aneka dharmotmaka che tathApi, je dharmAMthI viziSTa vastunuM pratipAdana karavuM abhiSTa hAya che, tene pradhAne karIne, tenAthI viziSTa dharmonuM pratipAdana kare che. tenA sivAya je zeSa dharma che tene gauNu karIne avikSita karI devAya che. jema keAi purUSamAM purUSatva paNa che. zrI prajJApanA sUtra : 3 101
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAstrajJAtR paNa che. atyanta udAratA paNa che, janakatva paNa che, adhyApakatva paNa che, temAM A badhA dharma eka sAthe rahelA che. te paNa jyAre tene putra tene Avate je che te kahe che-pitAjI AvI rahyA che. tenA ziSya kahe che-upAdhyAya Avi rahelA che. e prakAre prakRtamA mAnuSI Adi badhA yadyapi triliMgAtmaka che. tathApi ni mRdutA, adhIratA capalatA Adi strIlakSaNenI ja pradhAnatAthI vivekSA thavAne kAraNe, temanAthI viziSTa dhamane pradhAne karIne pratipAdana thavAthI mAnuSI Adi bhASA strIvApha arthAt strItvanuM pratipAdana karavAvALI bhASA kahevAya che. zrI gautamasvAmI punaH prazna kare che he bhagavad "magNe yAvat " nisTara' manuSyathI AraMbhIne "ji44 sudhInA zabda arthAt mahiSa, gheDa, hAthI, siMha, vAgha, vRka, dvIpI, akSa, tarasa, parAzara, rAsabha, zAla, bilADe, zunaka, kelazunaka, kekanika, zazaka, citraka ane cillalaka, zabda tathA eja prakAranA anya je che, te badhA purUSavAku che? arthAt puliMga pratipAdaka bhASA che? emAM saMzayanuM kAraNa pUrvavat samajavuM joIe. zrI bhagavAna uttara Ape che-he gautama, hA manuSyathI AraMbhI citalalaka sudhInA pavokta zabda tathA e prakAranA anya zabda je paNa che. te badhA puMvApha arthAt purUSatva viziSTa arthanA pratipAdaka che. ahiM uttara pakSane Azaya pahelAnA jeja samajo. joIe. tethI yadyapi te triliMgAtmaka che te paNa pradhAnarUpe putvanI ja vivakSA hovAthI temane puliMga manAya che. - zrI gautamasvAmI punaH prazna kare che he bhagavan ! "uM, to mAruM, cheruM, sui, s&, karuM, tA, 5, cha, ghauM, ruM, pa3, kuTuM, uM, jALId, araLa, saghaLa, mava, vimAnaM, chatta, rAmAM, mittA, zai, unALaM, gAmai, tLe A zabda tathA evI jAtanA anya badhA zabda zuM napuMsaka vacana che? arthAt zuM napuMsaka liMganA vAcaka che? pUrvokta prakArano ahIM paNa saMzaya thavAnA kAraNe prazna utpanna thAya che. zrI bhagavAna-hA gautama ! haM thI laIne yAM sudhInA zabda arthAt #AMcana, roha, rimaMhya, zam, rUpaY, nAnuM, rAmu, tAm, , kSi, pa, 6, jAn, dudham, dhi, navanItama, rAnam, rAcana[, mavanaM, vimAnama chatras, rAma, mRA, gama, niraMjanaM, gAma, ratna, A zabdo tathA e prakAranA anya badhA zabdo napuMsaka vacana che, pUrvokta prakArathI yadyapi e traNe liMgAtmaka che, tathApi prakRtamAM napuMsakatva dharmanI pradhAnatA rUpe vivakSA karavAnA kAraNe, tathA bIjA dharmone gauNa karI devAnA kAraNe temane napuMsaka vacanathI kahelA che. zrI gautamasvAmI punaHprazna kare che-he bhagavad ! "pRthvI" e strIvacana arthAt strI liMgavALA arthane pratipAdana karavAvALI bhASA che, "mA" (jala) e puliMga viziSTa zrI prajJApanA sUtra : 3 102
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ arthanI pratipAdikA bhASA che? "vAca' e napuMsaka liMgathI viziSTa arthanuM pratipAdana karanArI bhASA che? zuM A bhASA prajJApanI arthAt satya bhASA che? A bhASA mRSA nathI? zrI bhagavAna uttara Ape che-hA, gautama "pRthvI e strIvApha arthAt strIliMga viziSTa arthanuM pratipAdana karanArI bhASA che, "Apa A kuMvApha arthAta puliMga viziSTa arthanuM pratipAdana karavAvALI bhASA che. "dhanya e napuMsakavAku che. arthAt napuMsakatva viziSTa arthanuM pratipAdana karavAvALI bhASA che. A bhASA prajJApanI arthAt satya che, A mRSA bhASA nathI, kemake A satya arthanuM pratipAdana kare che. ahIM e dhyAna rAkhavuM joIe ke "jAka () arthAt pAchuM zabda prAkRta vyAkaraNanA anusAra puliMga che, saMskRta bhASAnA anusAra te strIliMga ja che. zrI gautamasvAmI punaH prazna kare che he bhagavana! pRthvI, e bhASA zuM strI AjJA panI bhASA che, arthAt strIliMganI AjJApanI che: e bhASA AjJApanI arthAt puliMganI pratipAdaka bhASA che, "s[ e napuMsakAttApanI bhASA che, te zuM te bhASA prajJApanI che? e zuM mRSA bhASA nathI ? zrI bhagavAna -hA gautama! "pRthvI" e strI AjJApanI bhASA, "kA: e purUSa AjJApanI bhASA ane "dhI e napuMsaka AjJApanI bhASA prajJApanI bhASA che-satya bhASA che A bhASA mRSA nathI. kemake ukta traNe sthAna para kamazaH strIliMga puliMga ane napuMsakaliMganI ja vivakSA hovAthI, tethI viziSTa tathA anya dharmone gauNa karIne pRthvI, ApU ane dhAnya rUpa dhamInuM A bhASA pratipAdana kare che. zrI gautamasvAmI punaH prazna kare che-"gvI" e strI AjJApanI bhASA "gA e puliMga viziSTa arthanuM pratipAdana karavAvALI bhASA ane "dhanya e napuMsaka prajJApanI bhASA zuM ArAdhanI bhASA che? jenA dvArA mokSamArga ArAdhAya tene ArAdhanI kahe che. te zuM A bhASA ArAdhanI che? A bhASA mRSA nathI ? zrI bhagavAna uttara Ape che hA gautama! "pRthvI" A strI prajJApanI, bApa! e purUSa prajJApanI ane "dhAnyam' e napuMsaka prajJApanI bhASA ArAdhanA-satya bhASA che. A bhASA mRSA nathI. kemake A bhASA zAbdika vyavahAranI apekSAe satya vastu svarUpanuM pratipAdana karavAvALI che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan! pUrveta prakArathI bIjI paNa stravacana, purUSavacana ane napuMsaka vacananuM pratipAdana karavAvALI bhASA zuM prajJApanI bhASA che? te mRSA nathI? zrI bhagavAna -hA, gautama! strIvacana purUSa vacana ane napuMsaka vacana, je pUrvoktathI bhinna che. temanuM pratipAdana karavAvALI bhASA prajJApanI bhASA che. te mRSAbhASA nathI. temAM zrI prajJApanA sUtra : 3 103
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAbdika vyavahAranA anusAra koI doSa nathI. deSatA tyAre thAya che jyAre vastunA svarUpathI viruddha kathanaka rAya, jevu' vastu svarUpa che tevuM ja rahevAya te temAM koI deSa nathI thaI zakatA. // 4 // bhASAke kAraNAdikA nirUpaNa bhASAnA kAraNe AdinA vicAra zabdA -(mAsALa) bhASA (maMte) he bhagavan! (trici) zuM AdivALI che athavA te bhASAnuM mULa kAraNa zuM che ? ( ipayA) bhASAne prabhava zuM che? (tti saMyiA) zu AkAranI che ? (fTM padmasiyA) zu anta che ? (goyamA !) he gautama ! (mAsALuM) bhASA (lIvAliyA) jIvAdivALI che-bhASAnuM mULa jIva kAraNa che (sarIvvamatra) zarIra prabhava che (yajJasaMTiyA) vajranA AkAravALI che (srovaMtapa(vattiyA) leAkanA antamAM tenA anta che (vaLattA) kahI che (mAsA ko ya pamati) bhASA kayAMthI udbhUta thAya che? (ti isamay hi mAlatI mAruM) keTalA samarcAmAM bhASA khelAya che? (mAlA RtivArA) bhASA keTalA prakAranI che? (ti vA mAsA aNumacA) keTalI bhASAe anumata che? // 1 // (sarIraCmavA mAsA) bhASAnA uddabhava zarIrathI thAya che? (ci samaz2arphe mAlatI mAruM) e samayamAM bhASA khele che (mArA cakaIT) bhASA cAra prakAranI che (voLiya mAsA laghumatA 3) parantu e bhASAe khelavA mATe anumata che // 2 // (vRtividdALa aMte ! mAttA pLattA !) he bhagavan! keTalA prakAranI bhASA kahI che ? (toyamA ! tuviddA mAsA pachaittA) he gautama! e prakAranI bhASA kahI che (taM naTTA) te mA prakAre (pajJattiyA ca pannattiyA 4) paryAmikA ane aparyAsikA (unnattiyAmAM mate ! masA RtividdA pachaLattA ?) hai bhavavan ! paryAmikA bhASA keTalA prakAranI kahI che ? (joyama ! suviA paLattA) he gautama ! e prakAranI kahI che (taM nA) te A prakAre (lA molA zrI prajJApanA sUtra : 3 104
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6) satya ane mRSA (sajvALaM aMte ! mAttA pannattiyA RtividdA chattA ?) he bhagavan! satya patrikA bhASA keTalA prakAranI kahI che ? (poyamA ! virArttA) he gautama ! daza prakAranI che (taM naTTA) te A prakAre (jJaLavacattA) jana pada satya (saAEyasavA) saMmata satya (jjA sattva) sthApanA satya (nAma sattA) nAma satya ( sA) rupa satya (pukhta sajjA) pratItya--apekSita satya (vadAra sajjA) vyavahAra satya (mAya sajjA) bhAva satya (jJoLa sajjA) ceAga satya (govaAE sajjA) upamA satya (naLavaca saMmatavaLA) janapada satya, sammata satya, sthApanA satya (nAme have vaDucca sacce) nAma satya, rUpa satya ane pratItya satya (dA-mAtra-none) vyavahAra satya, bhAvasatya cegasatya (ame govamma sajyeya) ane dazamA aupamya satya // 1 // (mosALa aMte ! mAlA pannattiyA Rtti vidyA pAttA ?) he bhagavan ! mRSAparyAmikA bhASA keTalA prakAranI kahI che? (poyamA ! viA vaLattA) hai gautama ! daza prakAranI hI che (ta nA) te A prakAre (kroninniyA) koSathI nikaLelI (mArjaptiyA) mAnathI nikaLelI (mAcA nissIyA) mAyAthI nikaLelI (honisTiyA) lebhathI nikaLelI (megna nimniyA) premathI nikaLelI (phosa nimpiyA) dveSathI nikaLelI (dvAranissiyA) hAsyathI nikaLelI (maryALaCicA) bhayathI nikaLelI (apavAcA nAmniyA) vArtAthI nikaLelI (lapAca zistiyA upaghAtathI nikaLelI (dohe mALe mAcA home viSNe taheva hose ca) krodha, mAna, mAyA, leAbha, prema tathA dveSa (hAsamaye vAdya vadhAya nistriya TrasI) hAsya, bhaya, AkhyAyikA ane dazamI upaghAtathI nikaLelI bhASA // 1 // (pajJattiyA aaN maMte ! viA mAsA raLattA) huM bhagavan ! aparyaMsikA bhASA keTalA prakAranI kahI che ? (noyamA ! dhruviddA pattA) he gautama ! e prakAranI kahI che (a nA) te A prakAre (sajjA molA) satya mRSA (basattvA mosA ca) ane asatyA mRSA (sannAmosALa maMte ! mAsA agnattiyAtividdA pattA ?) he bhagavan ! satyA mRSA aparyAsika bhASA keTalA prakAranI kahI che ? (nocamA saviA pAttA) he gautama ! daza prakAranI kahI che (ta nA) te A prakAre (kaLamiksacA) utpanna mizra (vinaya zrI prajJApanA sUtra : 3 105
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ miksicA) vigata-mRta mizra (squirviciiravA) utpanna vigata mizra (navanisi ca) jIva mizra (jIva misiyA) ajIva mizra (lIvAlImisiMcA) jIvAjIva mizra (avaMtanisiyA) ananta mizra (tti giricA) pratyeka mizra (badrAmakSiA ) addhA-mizra (addhA mikSiA ) kALanA ekadezathI mizra (zaradavAsAnuM maM! mArA aAjJattijA viThThar HomttA) he bhagavan! asatyA mRSA-aparyAsikA bhASA keTalA prakAranI kahI che? (jozamA! suvAsavidda qUUttA) che gautama! bAra prakAranI kahI che ( ka) te A prakAre (bApaiNa) saMbodhana bhASA (bALako) AjJApanI (jJALA) yAcanI () tathA (gchaf) pracchanI (2) ane (TUU/vaLI) prajJApanI (varALa) pratyAkhyAnI (mAtA) bhASA (chApu romA) IcchAnuM lema 1 . (mAphiyA masA) anabhigRhItA bhASA (mAnasa mirAhma voDhavyA) ane abhigrahamAM bhASA jANavI joIe | (saMsaLI ) saMzaya kariNI (vo) vyAkRtA-spaSTa arthavALI (macyonA veva) ane abAkRtA-aspaSTa arthavALI 2 TIkAIenA pahelA bhASA sambandhI saMzayenuM nivAraNa karyuM hatuM have sAmAnya rUpathI bhASAnA kAraNa AdinI prarUpaNA karAya che zrI gautamasvAmI prazna kare che-he bhagavad ? avadhanA kAraNabhUta bhASAnuM Adi zuM che? arthAt upAdAna kAraNanA sivAya tenuM mULa kAraNa zuM che? tene prabhava arthAta utpAdazAnAthI thAya che, arthAt mULa kAraNanA thavA chatAM paNa bIjA zA kAraNe bhASA utpanna thAya che? bhASAnuM saMsthAna arthAt AkAra zuM che? bhASAne anta kayAM thAya che? zrI bhagavAna uttara Ape che-he gautama! avadhanuM bIja bhASAnuM mUla kAraNa jIva che, kemake jIvanA uccAraNa prayatna sivAya badha bIja bhASAnI utpatti thavI saMbhava nathI. kahyuM paNa che-audArika, vikriyaka ane AhAraka e traNa zarIramAM jIvathI sambaddha pradeza hoya che, jenA dvArA jIva grahaNa arthAt bhASA dravyane grahaNa kare che. tatpazcAta te grahaNa karavAvALA jIva te bhASAne bele che. bhASaNanA samaye ja bhASA kahevAya che, e batAvavA mATe ahIM bhASAne bole che, ema kahyuM che ke 1 che have batAve che ke bhASAno prabhAva zuM che? bhASAnI utpatti audArika, vaikriya ane AhAraka zarIrathI thAya che. kemake A traNa zarIranA sAmarthyathI bhASA dravyanuM nirgamana thAya che. bhASAno AkAra zuM che? tene uttara e che ke bhASAnuM saMsthAna arthAt AkAra vajanA sadaza heya che. jIvanA viziSTa prayatna dvArA uccArita bhASAnA dravya saMpUrNa lekamAM vyApta thaI jAya che ane leka vajanA AkAranA che. tethI ja bhASA paNa vajAkAra kahelI che. bhASAnuM paryavasAna kayAM che? e praznano uttara e che ke bhASAne anna lekAntamAM thAya che arthAt jyAM lekane anta che, tyAM ja bhASAne aMta thAya che. evuM meM zrI prajJApanA sUtra : 3 106
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ tathA anya tIrthakaree prarUpaNa karyuM che. lekAntathI AgaLa gati sahAyaka dharmAstikAyane saddabhAva na hovAnA kAraNe bhASA dravyonuM gamana nathI thatuM. have prakArAntarathI eja viSayanuM kathana karAya che. bhASA zenAthI arthAt kayA yogathI utpana thAya che? zuM kAya egathI utpanna thAya che athavA vacanagathI utpanna thAya che? keTalA samayamAM bhASA bolAya che? arthAt jIvanA prayatna vizeSa dvArA tyajAtA dravya samUha rU5 bhASA keTalA samayamAM belI zakAya che? bhASAnA keTalA prakAra che? ane temAM keTalA prakAranI bhASA bolavAnI bhagavAnanI anumati che? zrI bhagavAna uttara Ape che-bhASAne uddabhava zarIrathI thAya che, arthAt audArika Adi traNa zarIrenA vegothI bhASAnI utpatti thAya che, arthAt bhASAnI utpattinuM kAraNa kAga che, jIva kAga dvArA bhASAnA egya pudgalene grahaNa kare che, pachI tene bhASAnA rUpamAM pariNata kare che ane pachI vacana yoga dvArA tenuM uccAraNa kare che. tadanantara kAyamanA baLathI bhASAnI utpatti thAya che. e kAraNe bhASAne prabhava zarIra roga kahela che. kahyuM paNa che-jIva kAyikagathI bhASA dravyane grahaNa karIne vAcikyogathI temane bahAra kADhe che. bhASA keTalA samayamAM belAya che? e praznano uttara apAya che- jIva be samamAM bhASA bole che. te eka samayamAM bhASAne gya pudgalene grahaNa kare che ane bIjA samayamAM temane bhASAnA rUpamAM pariNata karIne tyAge che bhASA keTalA prakAranI che ? e praznano uttara Ama che-satya asatya ubhaya ane anubhayanA bhedathI bhASA cAra prakAranI che. tenuM svarUpa pahelA kaheluM che. bhagavAne keTalA prakAranI bhASA belavAnI anumati Apela che? tene uttara bhagavAna Ape che-be prakAranI bhASA bolavAnI bhagavAne anumati Apela che satya bhASA ane anubhaya bhASA arthAt vyavahAra bhASA, mRSAbhASA ane ubhaya arthAt mizra bhASA bolavAnI anumati nathI ApI, kemake e baMne bhASAo yathArtha vastu svarUpanuM pratipAdana nathI karatI paraMtu ayathArtha vastu svarUpanuM pratipAdana kare che tethI ja te mekSathI virUddha che. zrI gautamasvAmI punaH prazna kare che-he bhagavana ! bhASA keTalA prakAranI che ? zrI bhagavAna uttara Ape che-he gautama! be prakAranI bhASA kahelI che-paryAsikA ane aparyANikA. je bhASA pratiniyata rUpamAM samajI zakAya te paryAsika bhASA kahevAya che evI paryAsika bhASA satya ane mRSA banne prakAranI hoya che, kemake banne prakAranI bhASA pratiniyata rUpathI avadhArita karI zakAya che. aparyApta bhASA te che je mizrita hevAnA kAraNe athavA mizrita pratiSadha rUpa hovAne kAraNe pratiniyata rUpamAM avadhArita zrI prajJApanA sUtra : 3 107
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ na karI zakAya. arthAt jene satya athavA asatyanI TimAM na rAkhI zakAya. zrI gautamasvAmI-he bhagavan! paryApta bhASA keTalA prakAranI che? zrI bhagavAhe gautama! paryApta bhASA be prakAranI che satya bhASA ane mRSA bhASA zrI gautamasvAmI-he bhagavana ! satya paryApta bhASAnA keTalA bheda che? zrI bhagavAna-he gautama! satya paryApta bhASA daza prakAranI kahI che te A prakAre (1) janapada satya bhASA-je vibhinna janapadamAM (pradezamA) ISTa arthanuM pratipAdana karanArI hovAne kAraNe vyavahArane hetu hevAthI satya manAya che, te janapada satya bhASA kahevAya che. (2) sammata satya bhASA-je samasta lekamAM sammata hovAne kAraNe satya samajAya che. jema zevALa, kumuda (candravikasI kamaLa) ane kamaLa (sUryavikasI kamaLa) A badhA kAdavamAM ja utpanna thAya che, paNa "paMkaja' (arthAt kAdavamAM utpanna thanAra) zabdathI. leka kamaLa artha ja samaje che. zevALa Adine kaI paMkaja kahetuM nathI. samajatuM nathI. tethI ja kamaLane paMkaja kahevuM sammata satya bhASA che. (3) sthApanA satya-vizeSa prakAranA kenI mudrAnI racanAne joIne je bhASAne vyavahAra karAya che, te sthApanA satya bhASA che. jema-eka saMkhyAnI AgaLa be bindu mUkelA joIne leka "sa" kahe che, traNa bindue dekhIne hajAra kahevA lAge che, eja prakAre vizeSa prakAranI mudrAne joIne mRttikA vigeremAM (A bhASA che) athavA A "paNa" che. tema kahe che. A sthApanA satya bhASA che sthApanA satyane kevaLa vyavahArika daSTithI ja satya bhASA samajavI joIe pAramArthika dRSTithI nahIM. pAramArthika dRSTithI sthApanA asanA samAna che tenI prarUpaNa anyatra karavAmAM AvI gayelI che. (4) nAmasatya-je bhASA nAmathI satya che, te nAma satya kahevAya che, jema ke vyakita pitAnA kuLane nathI ujALatI chatAM paNa kuLadIpa kahevAya che. (5) rUpasatya-je bhASA rUpathI satya che te rUpa satya jemake kaI e kapaTapUrvaka sAdhune veSa dhAraNa karI rAkhyo hoya, tene sAdhu kahe. (6) pratItyasatya-je kaI bIjI vastunI apekSAe satya hoya te pratIya satya bhASA kahevAya che-jema aMgUThAnI apekSAe tarjanI AMgaLIne lAMbI kahevI. athavA madhyamAM (vacalI) AMgaLInI apekSAe tarjanIne nAnI kahevI e prakArano saMdeha na karavo joIe ke tarjanI AMgaLIne lAMbI TukI banne prakAranI kema kahI zakAya ? kemake bhinna bhinna apekSAethI eka ja vastumAM paraspara virodhI aneka dharmone samAveza thaI zake che. temAM kaI prakArano virodha nathI. eka ja purUSa pitAnA putranI apekSAe pitA kahevAya che ane pitAnI apekSAe putra paNa kahevAya che. hA ! virodha tyAre thAya jyAre eka ja apekSAe athavA nirapekSa bhAvathI kaI vastumAM vidhI dharma svIkAra karAya. eka aMgUThAnI apekSAe tarjanI ne lAMbI ane TUMkI kahevAmAM virodha che ekalI madhyamAM zrI prajJApanA sUtra : 3 108
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ AMgaLInI apekSA e paNa lAMbI-TuMkI kahevI te virUddha che, kintu bhinna-bhinna apekSAethI eka ja vastumAM paraspara virUddha dharmanA svIkAra karavAmAM koI virodha nathI thatA. (7) vyavahAra satya-vyavahArathI arthAt leka vivakSAthI je satya haiAya te vyavahAra satya bhASA kahevAya che, jema-kaliMga yuddha karI rahela che, khATalA Akroza kare che, baLada vAhIka che, gAma banI gayu, ItyAdi, kaliMgadeza nivAsI purUSa yuddha kare che, paNa kaliMganA purUSone ane kaliMga dezane abhinna mAnIne evu kahevAya che ke, kaliMga yuddha kare che. khATalApara beThelA purUSa Akoza kare che-zera macAve che. paNa khATale beThelAM purUSane khATalAthI abhinnamAnIne leAkamAM AvA vyavahAra karAya che ke khATale Akroza kare che. e rIte gAvAhika vigeremAM paNa samajI levu' joI e. A prakAranA lekavyavahArane dhyAnamAM rAkhIne sajjana paNa AvA prakAranI bhASAnA prayAga kare che. A bhASA vyavahAra satya kahevAya che (8) bhAvasatya-bhAvathI arthAt va pa AdithI je bhASA satya hAya te bhAva satya bhASA kahevAya che. je bhAva padAmAM adhikatA meLave che, tenA AdhAra para parabhASAnA prayoga jaNAya che. evI bhASA bhAvasatya kahevAya che jema pAMca ra'geheAvA chatAM malAkA (maMgalAnI pa`kti) ne zveta kahevAM (9) cegasatya-yoganA a che sambandha. tenAthI je bhASA satya hoya te cegasatyabhASA kahevAya che. jema-itranA ceAgathI keAI ne chatrI' kahevA, bhale keAI vakhate chatranA cega temAM na hAya, eja rIte kAI ne dauMDanA ceAgathI daDI' kahevA. (10) aupamyasatya-je bhASA upamAMthI satya manAya jemake-gavaya(rAjha) gAyanA samAna hAya che. A prakAranI upamA para Azrita bhASA aupamyasatya kahevAya che. have ziSyajanAnA anugrahamATe saMgrahaNI gAthA kahe che (1) janapadmasatya (2) sammatasatya (3) sthApanAsatya (4) nAmasatya (pa) rUpasatya (6) pratItyasatya (7) vyavahArasatya (8) bhAvasatya (9) cegasatya (10) ane opasyasatya A daza prakAranI satyabhASA che zrI gautamasvAmI prazna kare chenhe bhagavan ! paryAsikA mRSA bhASA keTalA prakAranI kahelI che? zrI bhagavAn he gautama ! te paNu daza prakAranI kahelI che te daza prakAra Ama che (1) kronitA arthAt krodhathI nIkaLelI agara kodhanA AvezamAM khelelI bhASA krodhinestA kahevAya che. krodhane vaza thayelA mANasa visaMvAdanI buddhithI je satya agara asatya khAle che, te badhI mRSA bhASA samajavI joI e, kemake tenA Azaya duSita thAya che. ghuNAkSara nyAyathI te kadAcit satyabhASaNa kare teA paNa AzayanI dUSitatAnA kAraNe tenI bhASA mRSA ja che. (2) mAnanita-je bhASA mAnapUrvaka khelAya te mAnanita kahevAya che jeNe pahelA kyAreya azva nA anubhava na karyAM hAya te mANasa agara potAnI moTAI pragaTa karavA zrI prajJApanA sUtra : 3 109
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ mATe kahe che-"me te samaye azvaya nA upayoga karyAM hatA, tA tenI mAnakaSAyathI khelelI e bhASA mRSA che. (3) mAyAnista-ardhot chaLakapaTathI nIkaLelI bhASA mAyAnivruta-bhASA mRSA che. tAtpaya e che ke bIjAne ThagavAnA agniprAyathI je kAMI sAcuM jUThuM' khelIde che, te badhu mAyAthI khelAyela vacana mithyA che. (4) lenisrata-lAbhanA vize khelavamAM AvelI bhASA paNa mRSA che. leAbhane vaza thayela kAI manuSya jUThA tAla-mApa rAkhIne kahe che ke A tAlamApa kharAbara che te tenu te lAbhaprerita vacana mithyA che. (5) premanisuta-prema arthAt rAganA kAraNe elAelI bhASA paNa mRSA gaNAya che. jema atyadhika snehane vaza thaIne kAI kahe che huM tamArA dAsa chuM. A bhASA rAgane kAraNe nIkaLela hAIne mRSA kahevAya che. (6) dveSanAta-dveSanA kAraNe khelelI bhASA paNa mithyA che. jema keAI vizeSa Avezane vaza thaI ne tI karI niMdA kare che tenI te vANI bhASA dveSathI nIkaLI hovAne kAraNe mRSA kahevAya che. (7) hAsyaniSTatA-mazkarImAM khelAelI bhASA paNa koi parihAsane vaza thaI ne asatya bhASaNa kare che teA tenI asatya haiAya che, tethI yadi bhASA mRSA che. (8) bhayanimratA-bhayathI nIkaLelI bhASA paNa asatya haiAya che. koI cArA vigerethI DarIne ayukta bhASaNa kare che, te tenI bhASA bhayanigata hovAthI mRSA kahevAya che (9) AkhyAyikA niruta-je kAI kathA kahANI karatA asatya bhASaNa kare che, tenI bhASA AkhyAyikAnita kahevAya che ane evI belI asatya che. (10) aupaghAtika nisratA-upaghAtanA karaNe nIkaLelI bhASA mRSA kahevAya che. tu cAra che' e prakAranI bhASA upaghAta nita hAvAthI mRSA che. A mithyA bhASAnI sa`grahaNI gAthA kahe che (1) krodha (ra) mAyA (3) mAna (4) leAbha (5) prema (6) dveSa (7) hAsya (8) bhaya (9) AkhyAyikA ane (10) aupaghAtika, emanAthI nIkaLelI bhASA mRSA che // 1 // zrI gautamasvAmI puna : prazna kare che--hai bhagavan ! aparyAptikA bhASAnA keTalA bheda che ? zrI bhagavAn he gautama! apaStikA bhASA e prakAranI kahelI che--eka satyA mRSA bhASA arthAt ubhaya rUpa (mizra) bhASA,mIjI asatya mRSA arthAt vyavahAra bhASA je na satyamA ke na asatyamAM gaNAya che. tene anubhaya bhASA paNa kahe che. zrI gautamasvAmI prazna kare che--he bhagavAn ! satyA mRSA aparyAsikA bhASA keTalA prakAranI kahelI che ? zrI bhagavAn hai gautama ! satyAmRSA aparyAsikA bhASA daza prakAranI kahelI che, te A prakAre che : (1) utpanna mizritA (2) vigata mizritA (3) utpanna vigata mizritA (4) jIva zrI prajJApanA sUtra : 3 110
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ mizritA (5) ajIva mizritA (6) jIvAjIva mizritA (7) ananta mizritA (8) pratyeka mizritA (9) addhAmizritA (16) ane addhaddhA mizritA. temanuM svarUpa A rIte che (1) utpannamizrittA-anutpannenI sAthe, saMkhyAnI pUrtine mATe jemAM utpanna meLavI devAya, te utpanna mizritA bhASA satyA mRSA kahevAya che. jema keI gAma ke nagaramAM ochA ke vadhAre bALakone janma thavA chatAM paNa ema kahevuM ke-Aja A nagaramAM daza bALake ne janma thaye che. AvA prakAranI bhASA utpanna mizritA satyA mRSA bhASA kahevAya che. (2) vigata mizritA-vigatane artha che mRta ane je mRta na hoya te avigata che. avigatenI sAthe saMkhyAnI pUtinA hetu jemAM vigata arthAta vigate ne meLavI devAya te bhASA vigata mizritA satyamRSA kahevAya che. jema pahelAnI jema ke gAma ke nagarAdimAM nyUna agara adhika, vRddha janenA maraNanAM ema kahevuM ke Aja A nagaramAM 12 gharaDAo marI gayA. A bhASA vigata mizritA satyAmRSA bhASA kahevAya che. (3) utpanna vigata mizritA-janma ane maraNa banenI saMkhyA niyata hoya tyAre paNa temAM gaDabaDa karIne kahevuM te utpanna vigata mizrita satyA mRSA bhASA kahevAya che kemake utpanna ane mRtonI saMkhyA te nakakI che paNa temAM bIjI kahevAya che. (4) jIvamizritA-tathA zaMkhane eve samUha hoya ke jemAM ghaNuM jIvita hoya ane keTalAka mRta hoya tevA eka samUhane jaIne kahevuM ke "keTale moTo jIva samUha che A paNa mizritA satyA mRSA bhASA che, kemake A bhASA jIvita zaMkhanI apekSAe satya che ane mRta zaMkhenI apekSAe mRSA che. A rIte A jIva mizritA bhASA che. (5) ajIva mizritA-ghaNA mRtake ane keTalAka kavitAno eka samUha karyo hoya evA zaMkha vigerene joIne kahevuM ke keTale moTo mRtakone samUha che. A prakAranI bhASA ajIvamizritA satyA mRSA bhASA kahevAya che. kemake A bhASA paNa mRtakenI apekSAe satya ane jIvitanI apekSAe asatya che. (6) jIvAjIva mizritA-eja pUrvokta samUhane joIne "emAM ATalA mRtaka che, ATalA jIvita che. e prakAre nakakI karIne saMkhyAmAM visaMvAda hovA chatAM kahevuM te jIvA jIva mizritA bhASA che, emAM nakakI saMkhyA kahevI te mRSA che, paNa che ane ajIvanI vidyamAnatA satya che, tethI A jIvAjIvamizritA satyA mRSA bhASA che. (7) anatamizritA-mULA, gAjara Adi anantakAya kahevAya che. temanI sAthe keTalAka pratyeka vanaspatikAyika paNa bhaLelA hoya. AvI sthitimAM te kahe che ke-"AbadhA ananta kAyika che A bhASA ananta mizritA satyA mRSA bhASA kahevAya che (8) pratyeka mizritA--pratyeka vanaspatikAyane samUha anantakAyikanI sAthe Dhagale karI rAkhyuM hoya. tene joIne kahevuM ke "A badhA pratyeka vanaspati che. A prakAranI bhASA pratyeka mizritA satyA mRSA bhASA che. zrI prajJApanA sUtra : 3 111
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ (9) addhAmizritA-addhAne artha che kAla. je bhASA dvArA kALane divasa AdinI sAthe meLavI devAya, te addhamizritA satyA mRSA bhASA kahevAya che. jema-kAMIka divasa zeSa rahetA paNa jaldI karavA mATe kaI kaIne kahe che "jaldI uThe rAta paDI gaI che athavA thaDI rAtri bAkI rahetA paNa kahevuM ke, haTha divasa UgI gayA che! (10) addhaddhAmizritA-addhaddhA arthAt dina Adi kALane eka aMza je bhASAnA dvArA tenuM mizraNa karI devAya, te addhaddhA mizritA satyA mRSA bhASA kahevAya che, jemake utAvaLa karate ke pahele prahara thaye hovA chatAM paNa kahe che jaldI jAva, be prahara thaI gayA che. A prakAranI bhASA addhaddhAmizritA satya mRSA bhASA che. zrI gautamasvAmI punaHprazna kare che-he bhagavana ! aparyAbitaka asatyA mRSA bhASA arthAt vyavahAra bhASA keTalA prakAranI che ? zrI bhagavAna uttara Ape che-he gautama! aparyApta asatyA mRSA bhASA bAra prakAranI che te A prakAre che-(1) AmaMtraNa (2) AjJApanI (3) yAcanI (4) pRcchanI (5) prajJApanI (6) pratyAkhyAnI (7) IcchAnulemA (8) anabhigRhItA (9) abhigRhItA (10) saMzaya karaNI (11) vyAkRtA ane (12) avyAkRtA (temanuM svarUpa nidarzita che) (1) AmaMtraNa-saMbodhana sUcaka bhASA, jemake-he jinadatta ! vigere. A bhASA parvokta satya, asatya, ane mizra A traNe prakAranI bhASAonA lakSaNathI vilakSa hovAne kAraNe nathI satya kahevAtI, nathI asatya kahevAtI ane nathI satyAsatya. A bhASA kevaLa vyavaha 2 pravartaka che. tethI ja asatyA mRSA kahevAya che. AgaLa paNa e rIte samajI levuM joIe. (2) AjJApanI-jenA dvArA bIjAne kaI prakAranI AjJA apAya, e prakAranI je bhASA bIjAne kaI kAryamAM pravRtta karanArI hoya te bhASA ajJApanI bhASA che jemake, tame A kare (3) yAcana-kenI pAse vastunI yAcanA karavA mATe prayukta karAtI bhASA yAcanI kahevAya che. jemake, "bApa" e rIte kahevuM. (4) pracchanI-I anizcita-saMdigdha vAtane nizcaya karavA mATe tene viziSTa jANakAranA samakSa pitAnI jijJAsA nivedana karanArI bhASA pRcchanI bhASA kahevAya che, ramaka, keI ajJajana keI zabdane artha na jANatA heI kaI vijJane prazna kare che-"A zabdane artha zo che mane samajAve vigere. (5) prajJApanI-prajJApanI bhASA vinIta Adi chAtrajanene je upadeza rUpa hoya che, je prANI prANavadhane tyAgI hoya che te bhavAntaramA dI jIvI thAya che. kahyuM paNa cheja jIvavadhathI nivRtta thAya che, te dIrdhAyu ane nirogI hoya che. vigere upadeza rU5 bhASAne vitarAga dee prajJApanI bhASA kahI che ke 1 | (9) pratyAkhyAnI-je bhASA dvArA pratyAkhyAna pragaTa karAya te pratyAkhyAnI bhASA. kaI vastunI mAgaNI karatA tene devatAnA rUpamAM A bhASAno prayAga karAya che. jemake zrI prajJApanA sUtra : 3 112
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ A vastu huM tamane nahI Apu (7) IcchAnulemA-je bhASA IcchAne anukULa hoya arthAt vaktAnA ITa arthanuM samarthana karavAvALI hoya te IcchAnulemAM bhASA kahevAya che. jemake, keI keI kAryane AraMbha karatI vakhate keI ne pUche che. jene pUche che te kahe che "Apa A kArya karo emAM mArI anumatI che, A jAtanI bhASA IcchAnulemA kahevAya che. (8) anabhigRhItA-je bhASA keI cakkasa arthane avadhAraNa na karanArI hoya arthAta niyata na hoya, jemake ke koIne pUche che-ghaNuM kArya upasthita che, temAMthI A vakhate kayuM kArya karuM? tyAre tene uttaradAtA kahe che "je ThIka lAge te kare A bhASAthI keI viziSTa kAryane nirNaya nathI thatuM, tethI ja tene anabhigRhItA bhASA kahe che. (9) abhigRhItA-je bhASA niyata arthane nizcaya karavAvALI hoya jemake, "A vakhate amuka kAryakaro" bIjuM kaI kArya na kare, A prakAranI bhASA abhigRhItA che (10) saMzayakaraNa-je bhASA aneka arthone kahenArI hovAne kAraNe bIjAnA cittamAM saMzaya utpanna kare, jemake, "saindhava laI Ave sainyava zabdanA aneka artha thAya che, jemake-mIThuM, ghaDe, vastra ane purUSa, tethIja sainyava zabdane sAMbhaLIne A saMzaya utpanna thAya che ke A mIThuM maMgAvela che ke gheDa vigere A saMzaya karaNa bhASA che. (11) vyAkRtA-je bhASAne artha spaSTa hoya, jemake, "A ghaDe che." (12) avyAkRtA-je bhASAne artha atyanta gUDha hoya te athavA avyakta (aspaSTa) akSarone pravega karanArI atyAkRta bhASA che, kemake te bhASA ja samaja nathI AvatI. A bAra prakAranI aparyApta asatyA mRSA bhASA che, je sAdhu purUSane mATe paNa balavA ga mAnelI che . pa jIva ke bhASakapanakA kathana jIva bhASaka vaktavyatA zabdArtha -(jhIva La mare! jiM mArA mAra?) he bhagavan! jIva zuM bhASaka che ke abhASaka che? (joyA ! nIvA mAsA vi amArA vi) he gautama! jIva bhASaka paNa che, abhASaka paNa che (LaLa mare! ghauM TuravaTu-navA mAsA vi amAsA vi ?) he bhagavad zA hetue ema kahevAya che ke jIva bhASaka paNa che, abhASaka paNa che? (vocamA ! navA suvir gowttA) he gautama! jIva be prakAranA kahelA che (taM jJA) teo A zrI prajJApanA sUtra : 3 113
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAre (saMsAramAghaoLaTI ja sAMsadamAvaUTTI ) saMsAra samApana arthAta saMsArI ane asaMsAra samApana arthAt mukta (tasthaLe ne te saMsArasamavighaT) teomAM je asaMsAra samApana che (telaM siddhA) teo siddha che (siddhALa jamAtA) siddha abhASaka che (tyAM ne te saMtAnasamAvaUDIII) temAM je saMsArI che (te suvi paU/ttA) te be prakAranA kadAA che (taM ) te A prakAre (kesI vivaOFFII, sesI parivaUT 2) zailezI karaNane prApta ane zelezI karaNane je prApta na hoya (tatha ne te sekresI dinabaLA teoi mAra) teomAM je zailezI karaNane prApta che te abhASaka che (tatyAM ne te kanTesI divaUT/II te suvi HVI) teomAM je azalezI pratipanna che, teo be prakAranA che (taM nA) teo A prakAre (iilayA 2 3LiirayA ca) ekendriya ane anekendriya (tasthaLe te vicA) temAM je ekendriya che (te 3 mAsa) teo abhASaka che (tatva ne te zariyA te yuvA pauUTI) temAMthI je anekendriya che, teo be prakAranA che (taM jJA) te A prakAre (F==II 2 ca) paryApta ane aparyApta tathai ne te bapasjhara te jamAnA) teomAM je aparyApta che, teo abhASaka che (tathai ne te pUnattara te mAraFIT) teomAM jeo paryAptaka che, teo bhASaka che ( gyi momA ! have kudaravA mAsA vi, amArA vi) e hetuthI he gautama! evuM kahyuM che ke jIva bhASaka paNa hoya che, AbhASaka paNa hoya che (narALuM maMte ! viM mArAM mAtA) he bhagavan! nAraka zuM bhASaka che agara abhASaka che? (nomA ! rUcA mArA vi, amArA vi) he gautama ! nAraka bhASaka paNa che, abhASaka paNa che (te veLaof mate ! iva pujanerA mAtA vi, amAsanA vi) zA hetuthI he bhagavan ! evuM kahyuM che ke, nAraka bhASaka paNa che, abhASaka paNa che (joyA! naiyA suvi HowttA) he gautama! nAraka be prakAranA kahelA che (kahA pattA ya kAkAttA ca te A prakAre-paryApta ane aparyApta (tasthavi ne te apakattA ) temAMthI jeo aparyApaka che (te of amAsa) teo abhASaka che (je guLaof mocamA ghaM 3varU-vaphA mArA vi, amArA vi) e hetuthI he gautama ! evuM kahevuM che ke nAraka zrI prajJApanA sUtra : 3 114
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASaka che, abhASaka paNa che (chyuM citrajJAnaM niraMtara - mALiya-) e prakAre ekendriyA sivAya nirantara kahevu joI e TIkA-have te prarUpaNA karAya che ke jIva bhASaka arthAt bhASAnA upayeAga karanAra hAya che athavA abhASaka hAya che? gautamasvAmI prazna kare che--he bhagavan! jIva bhASaka hAya che ? ke abhASaka hAya che? zrI bhagavAna uttara Ape che-hai gautama ! koI jIva bhASaka paNa hoya che, ane DhAI abhASaka paNa hAya che. zrI gautamasvAmI :-he bhagavana zA kAraNathI evu' kahyu che ke keAI jIva bhASaka ane kAI abhASaka paNa hoya che ? zrI bhagavAna-he gautama ! jIva e prakAranA hAya che-saMsAra samApanna arthAt sa'sArI ane asaMsAra samApana temAM je asaMsAra samApanna che arthAta sa MsAra samApanna nathI, tee siddha che. siddha jIva abhASaka hAya che-te bhASAnA prayoga nathI karatA, kemake te zarIra, I ndriya AdithI rahita hAya che. je jIva sa`sAra samApanna che, te e prakAranA hAya che--zailIzI pratipanna ane ezailezI pratipanna. je jIvA cegonA niradha karIne nizcaya-nispanda AtmapradezAvALA thaI cUkayA che, te zailezI pratipanna kahevAya che. zailezIkaraNane prApta te jIva abhASaka haiAya che. kintu je jItra zailezIpratipanna nathI, temanA paNa e bheda che ekendriya arthAt pRthvIkAyika Adi sthAvara jIva ane anekedriya arthAt che, traNa, cAra athavA pAMca IndriyAvALA. je jIva ekendriya che, temanA be bheda che--paryApta ane aparyApta teJAmAM je aparyApta che, te abhASaka che, kemake bhASA paryAsinI pUrNatA vinA bhASAneA prayAga karI zakAtA nathI. kintu temAM je paryAptaka che, teo bhASaka thAya che. upasa'hAra karatA kahe che- he gautama ! e hetue evuM kahevu che ke jIva bhASaka paNa heAya che ane abhASaka paNa hoya che. zrI gautamasvAmI have daDakanA kramathIsa prathama nArakeAnA viSayamAM Aja prazna pharI kare che--he bhagavan! nAraka jIva zuM bhASaka hAya che athavA abhASaka hAya che ? zrI bhagavAna-he gautama ! koi phAi nAraka bhASaka hAya che ane koI kAi abhASaka paNa hAya che. zrI gautamasvAmI enuM kAraNa pUchatAM prazna ka2e che he bhagavan! zA kAraNe ema kahyuM che ke kAI nAraka bhASaka che ane kAi abhASaka hAya che ? zrI bhagavAn uttara Ape che-De gautama! nAraka jIva e prakAranA che paryAptaka ane aparyAptaka, temAM je nAraka aparyApta che, te abhASaka hAya che, kintu je nAraka zrI prajJApanA sUtra : 3 115
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ paryApta che teo bhASaka hoya che. have prakRtine upasaMhAra karatA kahe che-e hetue he gautama ! evuM kahevAya che ke nAraka jIva bhASaka paNa hoya che ane abhASaka paNa hoya che, jevuM nArakanA bhASakaabhASaka thavAnuM nirUpaNa karyuM che, teja prakAre ekendrithI laIne vaimAnika de paryanta badhAnA viSayamAM samajI levuM joIe. ekendriyone tyajI devAnuM kAraNa e che ke teo jIhA IndriyathI rahita hovAnA kAraNe abhASaka ja hoya che 6 bhASA jAta bhASA ke prakAra nA kathana bhASA jAta vaktavyatA zabdArtha-(rU i mate ! mAsa jJAcA pattA) he bhagavan bhASAjAta arthAta bhASAnA prakAra-rUpa keTalA kahyAM che ? (jayamA ! cattAra mAsa kAcA papaLattA) he gautama ! cAra bhASA jAta kahelA che (taM -saravAM mArajJAcaM) eka satya bhASAjAta (vinice mosaM) bIjuM mRSA bhASA jAta (taphAM saravA mokaM) trIjuM satyA mRSA (rahyuM navAM mosaM) cethuM asatyA mRSA (dvALe mare! savaM mAruM mAsatti) he bhagavan ! jIva zuM satya bhASA bole che (e mArUM mAsaMti ?) mRSA bhASA bole che (savA mohaM mAtaM mAtaMti) satyA mRSA bhASA bole che? (karavA mohaM mAAM mAri) asatyo mRSA bhASA bele che? (cama ! nIvA sara vi mAhaM mArUti) he gautama! jIva satya bhASA paNa bele che (mosaM vi mAtaM mayaMti) mRSA paNa bele che (sava mohaM pi mA mAri) satyA mRSA bhASA paNa bele che (annA mohaM pi mArUM mAsaMti) asatyA mRSA bhASA paNa bele che. (phALa mate ! bhava sarva mAlaM mAtaMtti) he bhagavana nArake zuM satya bhASA bole che ? (nAva jAmai fpa mAe mAtaMti) yAvat asatyA mRSA bhASA bele che (urva basurama kAva thaLImA ) eja pramANe asurakumArathI laIne yAvat ratanitakumAra parvata samajavuM (vaphaMddhi tethaya varjivicAra no saMde, jo jo, no savAmoe mAe mAsaMti) dvIndriya, trIndriya, caturi driya satya bhASA bolatA nathI, mRSA bhASA bolatA nathI, satyAmRSA paNa belatA nathI. (jarA mohaM mArUM majayaMti) asatyA mRSA bhASA bole che. (paMviMci tirikavoLiA mare! kiM sadaraM mAtaM mAyaMti) he bhagavan! tiryaMca paMcendriya zuM satya bhASA bele che? (Ava vi ujavavAmAM mArNa mAsaMti) yAvatu zuM asatyA zrI prajJApanA sUtra : 3 116
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ mRSA bhASA bele che? (camA ! vaMciMdritikrioLiyA Lo saMvaM mArAM mAtaMti) he gautama! paMcendriya tiryaMca satya bhASA nathI bolatA (Lo mohaM mArUM mAraMfsa) mRSA bhASA nathI bolatA (mo saravA mAM mArAM mAsaMti) satyA mRSA bhASA nathI bolatA (gi sarajAmotta mAE mAsaMti) eka asatyA mRSA bhASA bele che ( puravAM uttara guddhivA padurA) sivAya zikSA guNa pUrvaka athavA uttara guNa labdhinI apekSAe (narja pi mA mAraMti) satya bhASA paNa bole che (mosa ri saMgrAmokuM , aNavA jesaM mAtaM ma naMti) mRSA paNa, satya mRSA paNa ane asatya mRSA paNa bhASA bole che (majussA sAva maLavA) manuSyathI laIne vaimAnike sudhI (te nahIM nIvA ta mALiyavA) e jIvanI jema kahevA joIe TIkAtha- prakArAntare ahIM bhASAnI prarUpaNa karAya che zrI gautamasvAmI prazna kare che- he bhagavan ! bhASAnA prakAre keTalA kahyA che? yadyapi bhASAnA prakAranuM kathana pahelA karI devAyuM che, paraMtu ahIM pharIthI prazna karAyela che, te kAMIka vizeSatA pragaTa karavAne mATe che, tethI punarUkti doSanI AzaMkA na karavI joIe. zrI bhagavAn uttara Ape che-he gautama! cAra bhASA jAta arthAta bhASAnA prakArakahelA che, te A prakAre che-satya prathama bhASA che, asatya bIje bhASA jAta che, satyA mRSA trIjo bhASA jAta che ane satyAmRSA je bhASA jAta che. e rIte bhASAnA cAra bheda tyAM ja che ke je pahelA kahI didhelA che, have temanI bAbatamAM je viziSTatA che tenuM pratipAdana kare che zrI gautamasvAmI-he bhagavan! jIva zuM satya bhASA bole che? zuM asatya bhASA bele che? satyA mRSA bhASA bole che athavA asatyA mRSA bhASA bole che? zrI bhagavAna he gautama! kaI jIva satya bhASA paNa bele che, asatya bhASA paNa bole che. satyA mRSA bhASA paNa bole che, ane asatyA mRSA bhASA paNa bele che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan! narayika zuM satyA bhASA bole che. asatya bhASA bele che, satyA mRSA bhASA bole che, athavA asatyA mRSA bhASA bole che! zrIbhagavAna-he gautama! keI naithika kayAreka satya bhASA paNa bele che, kayAreka koI asatya bhASA paNa bele che, mizra bhASA paNa bole che ane vyavahAra bhASA paNa bole che. jevuM nArakonA viSe kaheluM che, teja prakAre asurakumArothI laIne svanitakumAra sudhI samajavuM joIe, arthAt asurakumAra, nAgakumAra, suvarNakumAra, agnikumAra, vikumAra, udadhikumAra, dvIpakumAra, dikakumAra, pavanakumAra, ane svanitakumAra paNa kayAreka satya bhASA bele che, kyAreka asatya bhASA, kyAreka mizra, ane kyAreka vyavahAra bhASA bele che. dviIndriya, trIndriya ane caturindriya jIva satya bhASA nathI bolatA. asatya bhASA zrI prajJApanA sUtra : 3 117
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ paNa nathI bolatA. satyA mRSA paNa nathI belatA. kintu asatyA mRSA bole che. e prakAre dvIndri, brIndriyo, ane caturindrimAM satya, asatya ane mizra A traNa bhASAenA prayogane niSedha samajavo joIe. tenuM kAraNa e che ke temAM samyajJAna nathI hatuM ane bIjAne ThagavAne abhiprAya paNa nathI dete. zrI gautamasvAmI-he bhagavana ! paMcendriya tiryaMca kenika jIva zuM satya bhASA bele che yAvata zuM asatyA mRSA bhASA be le che? zrI bhagavAna-he gautama! paMcendriya tiya ca satya bhASA nathI belatAM, asatya bhASA nathI besatAM, satyAmRSA bhASA paNa nathI bolatAM kintu eka mAtra asatyA mRSA arthAt vyavahAra bhASA bole che, kemake paMcendriya tiryaMca yathArtha vastunA svarUpanuM pratipAdana karavAnA abhiprAyathI nathI bolatAM, ane bIjAne ThagavAne ke chetaravAnA AzayathI nathI belatA. paNa cAhe te krodhAvasthA hoya, cAhe bIjAne ghAta karavAnI icchAnI sthiti hoya, teo badhI avasthAomAM samAnarUpathI ja le che. tethI ja temanI bhASA asatyAmRSA ja hoya che, jene nathI satyanI koTimAM mUkI zakAtI ane nathI asatyanI keTimAM paNa mUkI zakAtI. te zuM badhAM paMcendriya tiryacenI bhASA asatyA mRSA ja hoya che, athavA temAM keI apavAda paNa che? A praznane uttara ApavAne mATe kahe che zikSA Adine choDIne teo traNa bhASAone prayoga nathI karatA, kiMtu zuka (paTa) ane sArikA (enA) Adi paMcendriyane je zikSA apAya athavA temane vizeSa prakAranA kSapazama hovAthI jAti smaraNa Adi rUpa koI uttara guNanI labdhi thaI jAya athavA viziSTa vyavahAra kauzalya rU5 labdhinI prApti thaI jAya te teo satya bhASA paNa bele che, asatya bhASA paNa bole che ane satyA mRSA bhASA paNa bele che. manuSya yAvat -vanavyantara-tiSka ane vaimAnika ivenA samAna samajI levA joIe, arthAt sAmAnya jIvonI je vaktavyanA kahI che, teja A denA viSayamAM paNa samajI levI joIe 7 che zrI prajJApanA sUtra : 3 118
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASA dravyagrahANa kA nirUpaNa bhASA dravya grahaNa vakatavyatA zabdArthanI mate ! jAtiM vAjiM) he bhagavana ! jIva je dravyone (mAsattA fmti) bhASA rUpamAM grahaNa kare che (tAruM kiM ThAruM iti TicAruM ti) zuM te sthitane grahaNa kare che athavA asthitane grahaNa kare che? (camA! riyajaM gati, to cihuM nivrutti) he gautama ! sthita dravyane grahaNa kare che, athita dravyane nathI grahaNa karatA (jhADuM mate ! TicAkuM nivruti) he bhagavAn ! je sthita dravyane grahaNa kare che (tAruM isuvato rivrutti) teone zuM dravyathI grahaNa kare che (tti ) kSetrathI grahaNa kare che (4o iiti) kaLathI grahaNa kare che (mAvo frog ?) bhAvathI grahaNa kare che (sutro vi nivruti) he gautama! dravya thI paNa grahaNa kare che (tti govi) kSetrathI paNa (4o vi) kALathI paNa (mAvo vi rivruti) bhAvathI paNa grahaNa kare che (jAti bhaMte ! davvao geNhati, tAI kiM egapadesiyAiM giNhati, dupadesiyAiM jAva vAtAvaNiyAruM neti ?) he bhagavana dravyathI jene grahaNa kare che, zuM eka pradezavALA te dravyane grahaNa kare che, zuM ddhipradezI yAvat ananta pradeza dravyane grahaNa kare che ? (jo nA! no paricae mti) he gautama eka pradeza dravyane grahaNa nathI karatA (Ava annavasirpha 3i) yAvatu asaMkhyAta pradeza dravyane grahaNa nathI karatA (jaLarAzicAhuM neogti) ananta pradeza dravyane grahaNa kare che (AruM rimo itti) jeone kSetrathI grahaNa kare che (tAruM pANata tti) zuM AkAzanA eka pradezamAM avagADha te dravyane grahaNa kare che? (hiM paNa sAruM neogfsa 8) zuM be pradezomAM avagADha dravyane grahaNa kare che? tanAva saMageto natarchuM neti ?) yAvat zuM asaMkhyAta pradezamAM avagADha dravyane grahaNa kare che? (AruM vAco itti) je dravyane kALathI grahaNa kare che (tArUM kiM ghAsamA bicAruM tti) zuM eka samayanI sthitivALA te dravyone grahaNa kare che? ( suramacaDhicAruM nivruta ?) zuM be samayanI sthitivALA dravyone grahaNa kare che ? (Ava karaMjasamAphiyaruM) yAvat asaMkhyAta samayanI sthitivALA dravyane grahaNa kare che? (toyamA! - samajuM pitti ) he gautama ! eka samayanI sthitivALA dravyone paNa grahaNa kare che (suramaTiyAruM pi jovruti) be samayanI sthitivALAne paNa grahaNa kare che (nAka annasamayeriyANuM ritti ) yAvat asaMkhyAta samayanI sthitivALAone paNa grahaNa kare che zrI prajJApanA sUtra : 3 119
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ (nAra' mAvato niSphaOM) je dravyane bhAvathI grahaNa kare che (ars' fTM ramaMtArU naiti ) zu vaNu vAn dravyane grahaNa kare che (navamatArUM samaMtara, rAsamaMtA, naiti ?) aMdhavALA, rasavALA, 5 vALA dravyAne grahaNa kare che ? (noyamA ! vaLavaMtA, vinAva jAsamaMtArU' vi neti) hai gautama ! varNavALA paNa yAvat spa vALA paNa drabyAne grahaNa kare che (lADu mAvato naLamaMtAD` fq neti) varNavALA pazu je dravyeAne bhAvathI grahaNa kare che (sApha di NA vAr nAva paMca naLAklR naiti) zu' eka vaNa vALA, dravyane grahaNa kare che yAvat pAMce varNavALA dravyene grahaNu kare che ? (nocamA ! nLA..vadhura) hai gautama ! grahaNa dravyeAnI apekSAe (vAr` viro6jja) eka vaNuvALAone paNa grahaNa kare che (lAva vava vaLAd vize ti) yAvat pAMce vIvALA dravyAne paNa grahaNa kare che (sajvALa pakura niyamA paMcavaLA rotti) rasa grahaNanI apekSAkhe niyamathI pAMce vIvALA dravyAne grahaNa kare che (te g2ahA-hAruArUM nIhAr joAida, dAriAd', munnA6') te A prakAre kALA, nIlA, lAla, pILA ane sapheda drabyane paNa grahaNa kare che. (nApha vaLo jAArU niti) vaNuthI kALA je dravyeAne grahaNa kare che (sAra ji muLajAgarUteti jJAna anaMtanuLAtkArphe nivRtti ) zuM eka guNa kALA te drabyAne grahaNa kare che yAvat ananta guNu kALA dravyAne grahaNa kare che ? (nocamA pazuLAchApha vi nivRtti nAva gatanuLA' vizeti) hai gautama ! eka guNu kALA dravyene grahaNa kare che, yAvat ananta guNu kALA dravyeAne paNa grahaNa kare che (E nAva muiAr fq) eja pramANe yAvat zukala draaiAne paNa grahaNu kare che. (jJAr' mAvo gaMdhamattArUttitti) bhAvathI je gaMdhavALAM drabyAne gahaNa kare che (tApha di NAnaMvAra nitidurvAMdhA niti) zu... eka gadhavALA dravyAne grahaNa kare che athavA e gaMdhavALA dravyAne grahaNa kare che? (nocamA ! naLa svAra vaDuccA gaMdhArUM viduLadhA, vizitti) he gautama! grahaNa dravyAnI apekSAe eka gadhavALAone paNa ane e garadhavALAone paNa grahu kare che (savALa vaDu2 niyamA tuSAra' niti) sa` grahaNanI apekSAthI niyamathI e gadhavALA dravyone grahaNa kare che zrI prajJApanA sUtra : 3 120
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ (jAI gaMdhao subhigaMdhAI giNhai tAI ki egaguNasunmigaMdhAI giNhati jAva lairgidhAryuM ja jiti ) gaMdhathI sugaMdhita dravyane grahaNa kare che te zuM eka guNa sugaMdhita dravyane grahaNa kare che? yAvatu ananta guNa sugandhita dravyane grahaNa 42 cha ? (goyamA ! egaguNasubbhigaMdhAI pi jAva aNaMtaguNasubhigandhAi pi geNhai) De gatima! eka guNa sugandhita dravyane paNa yAvat anantaguNa sugandhita dravyone paNa grahaNa kare che (dumi dhA vi jovruti) eja prakAra durgavALAone paNa grahaNa kare che (jAI bhAvao rasamaMtAI gehati tAI ki ega rasAI giNhati jAva kiM paMcarasAI ti) bhAvathI rasavALAM je dravyane grahaNa kare che, zuM eka rasavALA dravyone grahaNa kare che yAvat zuM pAMca rasavALA dravyone grahaNa kare che? (camA ! Tdura gm sAruM pi niti kAra paMcaratArUM ki itti ?) he gautama ! grahaNa dravyanI apekSAe eka rasavALA dravyone paNa grahaNa kare che, yAvat pAMca rasavALAM dravyone paNa grahaNa kare che (saMdaramaM Tdura niyama paMra tArUM neti) sarva grahaNanI apekSAe niyamathI pace rasavALA dravyane grahaNa kare che (AruM rasazo tattarArUM uti) rasathI tikta rasavALA je dravyone grahaNa kare cha (tAI ki egaguNatittarasAI giNhati jAva aNaMtaguNatittarasAI giNhati) zu se guNa tikta rasavALA dravyone grahaNa kare che, yAvat anata guNa tikta dravyone grahaNa 42 cha (goyamA ! egaguNatittAi pi giNhati jAva arNataguNatittAI pi giNhati) De gautama! eka guNa tikta dravyone grahaNa kare che, yAvat ananta guNa tikta dravyane paNa grahaNa kare che tevuM lAva madhuro ) e prakAre yAvat madhura rasa sudhI (jAI bhAvato phAsamaMtAI geNhati tAI kiM ega phAsAi geNhati jIva aTra phAsAI ziSyati ?) bhAvathI je sparzavALA dravyane grahaNa kare che zuM eka sparzavALA dravyone grahaNa kare che yAvat ATha sparzavALA dravyane grahaNa kare che? (goyamA ! gahaNadavyAI paDucca No ega phAsAiM giNhati duphAsAI giNhai jAva cau. huM iti) he gautama! grahaNa dravyanI apekSAe eka sparzavALA dravyone nathI grahaNa karatA, be sparzavALAne grahaNa kare che. yAvata cAra sparzavALAone grahaNa kare che je vaM jAnA ti) paMca sparzavALAone nathI grahaNa karatA (jAva ne zatA zrI prajJApanA sUtra : 3 121
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ dravyone grahaNa kare che athavA askRSTa dravyone grahaNa kare che? (noramA ! purUM prati, no puTTArUM ti) he gautama! pRSTa dravyone grahaNa kare che. askRSTa dravyone nathI grahaNa karatA (jAi bhaMte ! puvAI geNhati, tAI kiM ogoDhAiM gehati aNogADhAi geNhati ?) . gautama! je pRSTa dravyane grahaNa kare che zuM te avagaDha dravyone grahaNa kare che athavA anavagADha dravyone grahaNa kare che? (joyA ! moDhADuM gati, no gaLoDhAruM vrutti) he gautama ! avagADha dravyone grahaNa kare che, anavagADha dravyone grahaNa nathI karatA (jAiM bhaMte ! ogADhAI geNhati tAI ki aNaMtarogADhAiM geNhati paraMparogADhAiM geNhati ?) he bhagavan! je avagADha dravyone grahaNa kare che, zuM anantarAvagaDha dravyone grahaNa kare che agara paraMparAthI avagADha dravyane grahaNa kare che? (noramA ! aiArorDhAruM nivrutti no viADhAruM ti) he gautama ! anantarAvagaDha dravyone grahaNa kare che. paraMparAvagADha dravyane grahaNa nathI karatA (AruM maMte ! anaMtoSADhA netti) he bhagavana ! je antarAvagADha dravyone grahaNa kare dravyone grahaNa kare che athavA askRSTa dravyone grahaNa kare che? (jovA ! puruM iti, to mAruM ti) he gautama! pRSTa dravyone grahaNa kare che. askRSTa dravyone nathI grahaNa karatA (jAI bhaMte ! puvAI geNhati, tAI ki ogoDhAI geNhati aNogADhAi geNhati ?) hai gautama! je vRSTa dravyane grahaNa kare che zuM te avagaDha dravyone grahaNa kare che athavA anavagaDha dravyone grahaNa kare che? (toya ! boDhADuM rotti, no gaLoDhADuM nebrutti) he gautama ! avagADha dravyone grahaNa kare che, anavagADha dravyone grahaNa nathI karatA (jAiM bhaMte ! ogADhAI geNhati tAI ki aNaMtarogADhAiM geNhati paraMparogADhAiM geNhati ?) he bhagavan! je avagADha dravyone grahaNa kare che, zuM anantarAvagADha dravyone grahaNa kare che agara paraMparAthI avagADha dravyone grahaNa kare che? ( mA ! aittaroTIDhAruM zikti no paraMparADhAruM ti) he gautama! anantarAvagADha dravyane grahaNa kare che. paraMparAvagADha dravyone grahaNa nathI karatA (AruM maMte ! anaMtoSAtArUM neti) he bhagavan! je antarAvagADha dravyane grahaNa kare zrI prajJApanA sUtra : 3 122
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ che (tAruM saMte! ji kapUruM neogti, rAcarADuM jIvrutti ?) he bhagavan! zuM e aNu dravyane grahaNa kare che agara bAdara dravyone grahaNa kare che? ( mA! adhUruM ja joiti vAcA ni ti) he gautama! azudrone paNa grahaNa kare che, bAdara dravyone paNa grahaNa kare che (jAiM bhaMte ! aNUI geNhati tAI ki uDaDhaM gehati aghe geNhati, tiriyaM gehati ?) hai bhagavAna ! je aNu dravyone grahaNa kare che, zuM emane UMdharva adhaH ane tirjI grahaNa kare che? (cA! ja neti badhe pravrutti, tithiM pi netti) he gautama! Urva paNa grahaNa kare che, adhaH arthAt nIce paNa grahaNa kare che, ticha paNa grahaNa kare che (AruM maMte ! vaa pi gehUti, vevi ti, tiricaMpi ti) he bhagavana ! je Urvi, adhaH tiryaka dravyane paNa grahaNa kare che (ruM jiM vuiM ti, ma neti pagavALa neti ) zuM teone AdimAM, madhyamAM agara antamAM grahaNa kare che? (camAM! ahiM ki zeri, maNe pi meti puSya nA vi joti) he gautama! AdimAM paNa grahaNa kare che. madhyamAM paNa grahaNa kare che, paryAvasAnamAM paNa grahaNa kare che. (jAI bhaMte ! Adipi gehati, majhepi gehati pajjavasANe vi geNhati, tAI ki savisA vizvati, avinA nivRtti ?) he bhagavana je dravyanI AdimAM paNa grahaNa kare che madhyamA paNa grahaNa kare che, antamAM paNa grahaNa kare che, zuM te svargocara dravyone grahaNa kare che. agara aviSaya-svAgacara dravyane grahaNa kare che? (camA ! savitA niti no vinag frogti) he gautama ! svargocara dravyane grahaNa kare che, svAgacara dravya grahaNa nathI karatA (nArUM mane ! savIra zera tAruM vi jANupurivaM ne hRti, baLargyviM neti) he bhagavAn ! je svagocara dravyane grahaNa kare che, zuM AnupUvIthI grahaNa kare che agara anAnupUrvIthI grahaNa kare che yamAbApuputriM ti, no ukALuputri ti) he gautama! AnupUvIthI grahaNa kare che anAnupUvIthI grahaNa nathI karatA (jAI bhaMte ! ANupubi gehati tAI ki tidisI gehati jAva chadisi giNhati ?) he bhagavAn AnupUvathI je dravyane grahaNa kare che, temane traNa dizAothI grahaNa kare che zrI prajJApanA sUtra : 3 123
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ agara cha dizAethI grahaNa kare che ? (noyamA ! niyama che vitti ge ti) he gautama ! niyamathI cha dizAethI grahaNa kare che saMmaLI nathA-(puTTo gADha anaMta anU ca sad bAyare ya u bhae Adi visayANuputri NiyamA taha chaddisI ceva ) saMgrahaNI gAthAnA atha:-pRSTa avagADha, anantara, aNu tathA khAdara, Urdhva adhaH Adi, viSaya, AnupUrvI ane niyamathI cha dizAothI grahaNa kare che. TIkA jItra pahelA bhASA dravya arthAt bhASA vaNAnA pudgalAne grahaNa kare che. pachI tene bhASAnA rUpamAM pariNamana kare che ane pachI bhASAnA rUpamA tene tyAgI de che. e pahelAM kahevAeluM che. have prazna e che ke, je bhASA dravye ne jIva grahaNa Thare che, teo kevI jAtanA hAya che? e viSayamAM uThatA aneka praznonuM ahIM samAdhAna karAya che zrI gautamasvAmI prazna kare che-he bhagavan! jIva bhASAnA rUpamAM pariNata karavAne mATe je drabyAne grahaNa kare che, te sthira arthAt (halana calana vagaranA) hAya che ? athavA a asthira arthAt gamana kriyA yukta hAya che? zrI bhagavAna hai gautama ! jIva sthita arthAt sthira dravyAne ja bhASAnA rUpamA pariNata karavA mATe grahaNa kare che, asthira arthAt halana calanavALA drabyAne bhASAnA rUpamA pariNata karavA mATe grahaNu nathI karatA. zrI gautamasvAmI-he bhagavan ! je sthita pudgalAne grahaNa kare che. teone zuM dravyathI grahaNa kare che ? zu' kSetrathI grahaNa kare che? zu kAlathI grahaNa kare che ? athavA zuM bhAvathI grahaNa kare che? zrI bhagavAna-he gautama sthita dravyAne dravyathI paNa grahaNa kare che, kSetrathI paNa grahaNa kare che, kALathI paNa grahaNa kare che ane bhAvathI paNa grahaNa kare che. zrI gautamasvAmI he bhagavan! jeene dravyathI grahaNa kare che, te dravye zu eka pradezI hAya che, dvipradezI hAya che yAvat zu' ananta pradezI hAya che? arthAt traNa pradezI, cAra pradezavALA, pAMca pradezavALA, cha pradezavALA, sAtapradezavALA, AopradezavALA navapradezavALA, dazapradezavALA, sakhyAta pradezavALA, asaMkhyAta pradezavALA, athavA zu anaMta pradezAvALA hAya che? zrI bhagavAn he gautama! jIva dravyathI eka pradezI sthita dravyeAne bhASA rUpamAM grahaNu nathI karatA yAvat e pradeza, traNa pradezI, cAra pradezI pAMca pradezI, cha pradezI, sAta pradezI, ATha pradezI, nava pradezI, daza pradezI drabyAne paNa grahaNa nathI karatA, sakhyAta pradezI athavA asaMkhyAta pradezI dravyene paNa grahaNa nathI karatA parantu ananta pradezI drabyAne ja grahaNa kare che, kemake ananta paramANuothI banela skandha ja jIvanA dvArA grahaNa karavAne ceAgya hAya che. eka paramANuthI laine asakhyAta pradezI dravya sudhI svabhAvathI ja grahaNa karavAne aceAgya hAya che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan! jIva je drabyAne kSetrathI bhASAnA rUpamA pariNata karavAne mATe grahaNa kare che, te dravyAne zuM AkAzanA eka pradezamAM avagADha thAya che, zrI prajJApanA sUtra : 3 124
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ agara be AkAza pradezamAM avagADha thAya che yAvat zuM traNa, cAra, pAMca, cha, sAta ATha nava, daza pradezamAM avagADha thAya che, zuM saMkhyAta pradezamAM avagADha thAya che athavA zuM asaMkhyAta pradezomAM avagADha thAya che? zrI bhagavAna-jIva je dravyone kSetrathI bhASAnA rUpamAM pariNata karavAne mATe grahaNa kare che, teo AkAzanA eka pradezamAM avagADha nathI thatA, be, traNa, cAra, pAMca, cha, sAta, ATha, nava, daza pradezamAM avagADha paNa nathI thatA, saMkhyAta pradezamAM avagADha paNa nathI thatA, paraMtu asaMkhyAta pradezamAM avagADha thAya che. tAtparya e che ke je bhASAdravya lokanA asaMkhyAta pradezamAM avagADha thAya che, teone jIva bhASAnA rUpamAM pariNata karavAne mATe grahaNa kare che, je bhASA dravya eka, be agara daza agara saMkhyAta pradezamAM avagADha thAya che, te svabhAvathI ja grahaNa karavAne mATe agya hoya che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan! jIva kALathI je bhASA dravyone grahaNa kare che, teo zuM eka samayanI sthitivALA hoya che? agara zuM be samayanI sthitivALAne grahaNa kare che? yAvat zuM asaMkhyAta samayanI sthitivALAne grahaNa kare che? zrI bhagavAna-he gautama! kALathI eka samayanI sthitivALA dravyane grahaNa kare che. be samayanI sthitivALA dravyone paNa grahaNa kare che, thAvat traNa, cAra, pAMca, cha, sAta, ATha, nava, daza samayanI sthitivALAone paNa grahaNa kare che. saMkhyAta samayanI sthiti vALAone paNa grahaNa kare che, ane asaMkhyAta samayanI sthitivALAone paNa grahaNa kare che, pudgalenI avasthiti asaMkhyAtakALa paryanta paNa saMbhavita che. kahyuM paNa chebhagavad ! ananta pradeza kanya keTalA samaya sudhI halana calanathI yukta rahe che? gautama! jaghanya eka samaya sudhI utkRSTa AvalikAnA asaMkhyAtamAM bhAga sudhI rahe che ane halana calana rahita jaghanya eka samaya sudhI, utkRSTa asaMkhyAta kALa sudhI rahe che. grahaNa karelA bhASA dravyone grahaNa karyA pachInA samayamAM avazya nisarga (tyAga) thAya che. A prakAranA svabhAvavALAonA anantara samayamAM grahaNa samajavuM joIe athavA Adi bhASA pariNAmanI apekSAe eka samayanI sthitivALA dravyane paNa grahaNa kare che ema kahyuM che, kemake pudgalonuM pariNamana vicitra hoya che. tethI ja eka ja prayatna dvArA gRhIta ane tyAgelA paNa kaI kaI pudgala eka samaya sudhI ja bhASAnA rUpamAM rahe che. zrI gautamasvAmI prazna kare che-je bhASA dravyane jIva bhAvathI grahaNa kare che, zuM varNavALA gaMdhavALA, rasavALA ane sparzavALA te dravyane grahaNa kare che ? zrI bhagavAna gautama! jIva bhAvathI bhASA rUpamAM pariNata karavAne mATe je dravyone grahaNa kare che, te varNavALA, gaMdhavALa, rasavALA, ane sparzavALA hoya che. zrI prajJApanA sUtra : 3 125
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI gautamasvAmI-he bhagavana! bhAvathI je varNavALA dravyone grahaNa kare che. teo zuM eka varNavALA dravyo hoya che, yAvat zuM be varNavALA, traNa varNavALA cAra varNavALA athavA pAMca varNavALA hoya che? zrI bhagavAna-he gautama! grahaNa dravyonI apekSAe arthAt je dravyo grahaNa karAya che teonI apekSAe eka varNavALA dravyane paNa grahaNa kare che, yAvata be, traNa, cAra ane pAMca varNavALA dravyone paNa grahaNa kare che, arthAt je dravya grahaNa karavAne gya che, temAM kaI eka varNavALA hoya che. keI be varNavALA hoya che, keI traNa varSothI yukta che, koI cAra varNovALA hoya che ane kaI kaI pAMca varNavALA hoya che. dinu sarva grahaNanI apekSAe te dravya niyamathI pAMca varNo vALA hoya che. tAtparya e che ke jyAre eka prayatnanA dvArA gRhIta samasta dravyanA samudAyanI vikSA karAya che tyAre niyamathI pAMca varNovALA dravyone grahaNa kare che. te pAMca varNovALA A prakAre che-kALA, nIlA, lAla, pILA ane zveta. A pAMce dravyane bhASA rUpamAM pariNata karavAne mATe jIva grahaNa kare che. zrI gautamasvAmI-ha bhagavad ! varNathI kALA je dravyone jIva bhASA rUpamAM pariNata karavAne mATe grahaNa kare che. teo zuM eka guNavALA kALA hoya che? be, traNa, cAra, pAMca, cha, sAta, ATha, nava, daza guNa kALA hoya che? saMkhyAta guNa kALA hoya che? athavA asaMkhyAta guNa kALA hoya che ? agara ananta guNa kALA hoya che? zrI bhagavAna he gautama ! eka guNa kRSNa paNa hoya che, yAvat ananta guNa kRSNa paNa hoya che. arthAt varNanI apekSAe bhASAnA rUpamAM pariNata karavAne mATe jIva eka paNa kRSNa dravyone paNa grahaNa kare che, be, traNa, cAra, pAMca, cha, sAta, ATha, nava daza guNa kRSNa dravyane paNa grahaNa kare che. saMkhyAta guNa ane asaMkhyAta guNa kRSNa dravyone paNa grahaNa kare che, e prakAre, nIla, lAla, pILA ane zukala varNavALA dravyanA viSayamAM paNa kahevuM joIe arthAt eka guNa nIla, pIta, rakta ane zukala varNathI laIne ananta guNa nIla Adi sudhIne grahaNa kare che. zrI gautamasvAmI-he bhagavana ! bhAvathI gaMdhavALA je bhASA dravyone grahaNa kare che, te dravya zuM eka gaMdhavALA hoya che athavA be gaMdhavALA hoya che? - zrI bhagavAna-he gautama ! grahaNa dravyanI apekSAe arthAt grahaNa cagya pratyenI apekSAe eka gaMdhavALA dravyone paNa grahaNa kare che. ane be gaMdhavALA ne paNa grahaNa kare che, kintu sarva grahaNanI apekSAe vicAra karAya te niyamathI be gaMdhavALA dvivyane ja bhASA rUpamAM pariNata karavAne grahaNa kare che. zrI prajJApanA sUtra : 3 126
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI gautamasvAmI-he bhagavana gaMdhathI suMgadhita gaMdhavALA je dravyane jIva bhASA rUpamAM pariNuta thavAne mATe grahaNa kare che. zuM eka guNa surabhi gaMdhavALA dravyone grahaNa kare che? athavA be, traNa, cAra, pAMca, cha, sAta, ATha, nava agara daza surabhi gaMdha vALA dravyane grahaNa kare che? zuM saMkhyAta guNa surabhi gaMdhavALA dravyane grahaNa kare che? asaMkhyAta guNa surabhi gaMdhavALA dravyane grahaNa kare che athavA anaMtaguNa surabhi gaMdhavALA dravyane grahaNa kare che? zrI bhagavAna-he gautama! eka guNa surabhi gaMdhavALA dravyone paNa yAvat ananta guNa surabhigaMdhavALA dravyane grahaNa kare che, tAtparya e che ke, jIva bhASAnA rUpamAM pari kRta karavAne mATe je pudgalene grahaNa kare che, temAMthI keI eka guNa surabhi gaMdha vALa hoya che, keI be, traNa, cAra, pAMca, cha, sAta, ATha, nava ane daza guNa surabhi gaMdhavALA paNa hoya che ke saMkhyAta guNa surabhi gaMdhavALA paNa hoya che ane kaI asaMkhyAta guNa surabhi gaMdhavALA paNa hoya che ane keI ananta guNa surabhi gaMdhavALA paNa heya che. e prakAre durabhi gaMdhavALA pudgalenA viSayamAM paNa samajI levuM joIe. zrI gautamasvAmI-he bhagavana ! je rasavALA pudgalene jIva bhASAnA rUpamAM pariNata karavAne mATe grahaNa kare che, teo zuM eka rasavALA hoya che, yAvata pAMce rasavALA hoya che ? zrI bhagavAna-he maitamagrahaNa yogya dravyanI apekSAe eka rasavALA dravyone paNa-bhASAnA rUpamAM pariNata karavAne mATe grahaNa kare che, yAvat be, traNa, cAra ane pAMca rasavALA pudgalene paNa grahaNa kare che. kintu sarva grahaNanI apekSAe niyamathI pAMca rasa vALa dravyane paNa bhASAnA rUpamAM pariNuta karavAne mATe grahaNa kare che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan! rasa karIne je tikta rasavALA dravyone jIva bhASAnA rUpamAM pariNata karavAne mATe grahaNa kare che, te dravya zuM eka guNa tikta rasavALA hoya che, thAvat be, traNa, cAra, pAMca, cha, sAta, ATha, nava, daza guNa tita rasavALA hoya che, yA saMkhyAta guNa, asaMkhyAta guNa athavA ananta guNa tikta rasavALA hoya che? zrI bhagavAna ! he gautama! teoe bhASAnA rUpamAM pariNata karavAne mATe grahaNa karela dravya eka guNa tikta paNa hoya che, yAvat be, traNa, cAra, pAMca, cha, sAta, ATha, nava, daza guNa tikta paNa hoya che, saMkhyAta guNa asaMkhyAta guNa ane ananta guNa tita paNa hoya che. eja prakAre madhura rasa sudhI kahevuM joIe, arthAt jema tikta rasanA viSayamAM kahyuM che. e ja prakAre, amla, kaTuka, kaSAya ane madhura rasanA sambandhamAM paNa kahevuM joIe ke eka guNa asla Adine laIne ananta guNa asta Adi rasavALA, dravyane jIva bhASAnA rUpamAM parita karavAne mATe grahaNa kare che. zrI prajJApanA sUtra : 3 127
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI gautamasvAma-he bhagavana! bhAvathI sparzavALA je dravyane jIva bhASA rUpamAM pariNata karavA mATe grahaNa kare che, te dravya zuM eka sparzavALA hoya che? yAvat ATha sparzavALA hoya che? zrI bhagavAna-he gautama! grahaNa yogya dravyenI apekSAe eka sparzavALAM dravyone bhASAnA rUpamAM pariNata karavAne mATe grahaNa nathI karatA, kemake eka sparzavALA kaI pudgala dravya thatAM ja nathI. eka paramANumAM paNa niyamathI be sparza maLe che, kahyuM paNa che-paramANu kAraNa ja hoya che, keInuM kArya nathI hatA. te anya dravya che, kemake tenAthI ati sUkSama keI pudgala hatAM nathI. te sUkSma ane nitya hoya che. temAM eka rasa, eka gaMdha, ekavarNa, ane be paza vidyamAna hoya che. te pratyakSamAM dRSTi gocara nathI thatAM, kevaLa skanya rUpa kAryanI anyathAnupapattithI temanuM anumAna thAya che. kintu jIva bhASA rUpa pariNata karavAne mATe be sparzavALa, traNa sparzavALA athavA cAra sparzavALA dravyane grahaNa kare che. be sparzavALAM dravya hoya te sinagdha ane zIta athavA snigdha ane ane uSNa hoya che, vigere, traNa hAya rUkSa zIta ane sinagdha sparzavALA agara rUkSa, uraNa ane snigdha sparzavALA vigere heya che cAra sparza vALA dra hoya te zIta, rUkSa nigdha ane uNa, A cAra sparzavALA hoya che bhASAnA dravya catuHspazI hoya che-teomAM zIta, uSNa, snigdha ane rUkSa A cAra sparza ja hoya che kintu laghu, gurU, mRdu, karkaza e cAramAMthI kaI sparza maLI AvatuM nathI. bhASA rUpamAM pariNata karavAne mATe jIva pAMca sparzavALA, sAta, pazavALA ane ATha sparzavALA dravyone paNa grahaNa nathI karatA. paNa sarvagrahaNanI apekSAe vicAra karAyate niyamathI cAra sparzavALAM dravyane ja bhASAnA rUpamAM pariNata karavAne mATe grahaNa kare che. teo A prakAre che-zItaparzavALA dravyone grahaNa kare che, uSNasparzavALA dravyone grahaNa kare che, niSpa sparzavALA dravyone grahaNa kare che ane rUkSa sparzavALA dravyane grahaNa kare che. zrI gautamasvAmI-he bhagavana ! sparzanI apekSAe je zIta sparzavALA dravyane jIva bhASAnA rUpamAM pariNata karavAne mATe grahaNa kare che, te dravyo zuM eka guNa arthAta eka aMzavALA zIta hoya che, athavA be, traNa, cAra, pAMca, cha, sAta, ATha, nava, daza guNa zIta hoya che ? athavA saMkhyAta guNa zIta, asaMkhyAta guNa zIta agara ananta guNa zIta hoya che? zrI bhagavAna - gautama ! te dravya eka guNa zIta paNa hoya che, yAvat ananta guNa zIta paNa hoya che, arthAt eka, be, traNa, cAra, pAMca, cha, sAta, ATha, nava, daza, saMkhyAta-asaMkhyAta athavA ananta guNa zIta hoya che. zrI prajJApanA sUtra : 3 128
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ eja prakAre uSNu, snigdha, ane rUkSa guNNAnA sambandhamAM paNa samajI levuM joie. arthAt eka guNa uSNu AdithI laine anantaguNu uSNa Adi sudhInA, eka guNa snigdhathI laIne ananta guNu snigdha sudhInA ane eka guNu rUkSathI lai ananta guNu rUkSa sudhInA dravyAne jIva bhASAnA rUpamA parita karavA mATe grahaNa kare che. zrI gautamasvAmI puna: prazna kare che-he bhagavan ! je eka guNu kRSNavarNa thI laIne ananta guNu rUkSa sparza sudhInA dravyene jIva bhASAnA rUpamA pariNata karavAne mATe grahaNa kare che, te dravyeA zu pRSTa hAya che agara aspRSTa hAya che? tAtparya e che ke pUrvamA je je sparzI, gaMdha, rasa ane sparzIvALA drabyAne jIvanA dvArA bhASAnA rUpamAM pariNata karavAne mATe grahaNa kare che, te drabyA zu AtmapradezanI sAthe saMskRSTa saMyukta hAya che athavA atkRSTa (asaMyukta) hAya che? zrI bhagavAna-he gautama ! je pUrvokta dranyAne jIva bhASAnA rUpamAM pariNata karavAnai mATe grahaNa kare che, te jIva pradezeAnI sAthe sAMskRSTa ja thAya che. arthAt jIva pradezanI sAthe sa MskRSTa pudgalAne ja jIva bhASAnA rUpamA pariNata karavAne mATe grahaNa kare che. asapRSTa dravyone grahaNa nathI karatA. je AkAza pradezamAM jIva pradeza che tenAthI khahAra rahIne paNa bhASA dravya jIva pradezanI sAthe spaSTa thai zake che, tethI ja have A prazna upasthita thAya che ke te dravye zu avagADha hAya che athavA anavagADha hAya che? je AkAza pradezeAmAM jIvanA pradeza che, te AkAza pradezAmAM je dravya avasthita hAya, te avagADha kahevAya che ane je bhinna AkAza pradezamAM avasthita DhAya te anavagADha kahevAya che. zrI bhagavAna-he gautama ! jIva avagADha arthAt eka ja kSetramAM sthita drabyAne grahaNa kare che, anavagADha dravyAne grahaNa karatA nathI. zrI gautamasvAmI-he bhagavan! e avagADha drathaine ja jIva grahaNa kare che, anavagADha dravyAne grahaNa nathI karatA te zuM anantarAvagADha dravyene grahaNa kare che arthAt vyavadhAna rahita dravyene grahaNa kare che, athavA paramparAvagADha arthAt vyavahita rUpathI avasthita dravyene grahaNa kare che? zrI bhagavAna hai gautama ! anantarAvagADha arthAt Atma pradezathI avyavahita rUpamAM sthita dravyAne bhASAnA rUpamAM pariNata karavAne mATe grahaNa kare che. paramparAvagADha arthAt Atma pradezathI vyavadhAna yukta thaIne avasthita dravyenei jIva grahaNa nathI karatA tApa e che ke je Atma pradezamAM je bhASA dravya rahela che, te Atmapradeze dvArA te bhASA dravya grahaNa karAya che, eka, be, traNa Adi Atma pradezeAthI vyavahita dravya grahaNa nathI karAtA. gautamasvAmI-he bhagavan! anantarAvagADha je dravyAne jIva grahaNa kare che, te dravya zuM aNu arthAt thADA pradezAvALA hAya che athavA khAdara arthAt ghaNA pradezAvALA hoya che ? zrI prajJApanA sUtra : 3 129
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI bhagavAna-he gautama ! aNu athotu thoDA pradezevALA dravyane paNa grahaNa kare che ane bAdara arthAt ghaNA pradezathI upacita dravyane paNa grahaNa kare che. ahIM aNune artha apradezI dravya na samaje joIe. kinta bhASAnA rUpamAM pariNata thavAne gya thoDA pradezovALA skandha samajavA joIe eja prakAre bAdarane artha ghaNuM pradezavALA bhASA egya skandha samajavo joIe. zrI gautamasvAmI-he bhagavan! jIva je aNu dravyone bhASAnA rUpamAM pariNata karavAne mATe grahaNa kare che, teo zuM Upara rahelA hoya che? zuM adhe dezamAM rahelA hoya che? agara tirachAdezamAM rahelA hoya che? zrI bhagavAna-he gautama! Urdhva pradezathI paNa grahaNa kare che, adha:pradezathI paNa grahaNa kare che ane tiryagU dizAthI paNa grahaNa kare che. tAtparya e che ke jIvanA dvArA grahaNa karavA gya bhASA dravya jeTalA AkAza-kSetramAM avasthita hoya che, teTalA ja kSetrane ahIM Urva adha: ane tiya samaje joIe. zrIgautamasvAmI-he bhagavana je bhASA dravyane jIva Upara, nace ane tichathI grahaNa kare che, temane zuM AdimAM arthAt prathama samayamAM grahaNa kare che, agara madhyamAM eTale ke bIjA vigere samayemAM grahaNa kare che? athavA paryAvasAnamAM arthAt antima samayamAM grahaNa kare che? zrI bhagavAn he gautama! AdimAM paNa grahaNa kare che, madhyamAM paNa grahaNa kare che ane paryAvasAnamAM paNa grahaNa kare che. tAtparya e che ke je bhASA dravya antamuhUrta paryanta grahaNa karavAne yogya che, temanA grahaNane utkRSTa samaya antarmuhUrta pramANa hoya che, te kALanA prathama samayamAM paNa grahaNa kare che, dvitIya Adi samayamAM paNa grahaNa kare che ane atima samayamAM paNa grahaNa kare che zrI gautamasvAmI-he bhagavana je dravyane AdimAM paNa grahaNa kare che, madhyamAM paNa grahaNa kare che ane antamAM paNa grahaNa kare che, te dravya zuM svaviSaya-svagocara arthAta skRSTa, avagADha, antarAvagADha rUpa hoya che agara aviSaya arthAt svanA agocara arthAta skRSTa, avagADha, anantarAvagADhathI bhinna hoya che? zrI bhagavana he gautama ! svaviSaya arthAt pRSTa, avagADha temaja antarAvagADha dravyone ja grahaNa kare che, aviSaya arthAt askRSTa, avagADha agara paraMparAvagADha dravyone grahaNa nathI karatA zrI gautamasvAmI- he bhagavana ! je svaviSaya dravyane jIva grahaNa kare che, teone zuM AnupUrvIthI-anukramathI grahaNa kare che, athavA anAnupUvIthI grahaNa kare che? AnupUvano artha che grahaNanI apekSAe samIpanA anusAra ane anAnupUrvI tenAthI viparIta, zrI bhagavAna-he gautama ! AnupUrvIthI grahaNa kare che-anAnupUvathI grahaNa nathI karatA, arthAt grahaNanI apekSAe AsannatAnA anusAra grahaNa kare che. AsannatAnuM ullaMghana karIne grahaNa nathI karatA. zrI prajJApanA sUtra : 3 130
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI gautamasvAmI-he bhagavana ! je bhASA dravyone AnupUvathI grahaNa kare che, te zuM traNa dizAmAMthI AvelA dravyone te grahaNa kare che? agara cAra dizAothI, pAMca dizAethI athavA cha dizAethI AvelA bhASA dravyane grahaNa kare che? zrI bhagavAna-he gautama! niyamathI chae dizAethI AvelA bhASA dravyane grahaNa kare che. tenuM kAraNa e che ke bhASaka jIva niyamathI trasa nADInA antare ja hoya che, kemake trasa jIvaja bhASaka banI zake che ane te trasa nADIthI bahAra nathI maLI Avate. ane je jIva trasa nADImAM avasthita che te che e dizAmAMthI AvelA pudgalene grahaNa kare che. upara je je muddAonA viSayamAM prazna karAyela che. te badhAne saMgraha karanArI gAthA kahe che-"pahelA pRSTa viSayaka bhASA dravyanI prarUpaNa karAI tenA pachI avagADha viSayaka, punaH antarAvagADha viSayaka. tenA pachI aNu bAdara saMbandhI, pachI Urva, adhara, tiryaka sambandhI, tadanantara Adi, madhyama temaja avasAna saMbaMdhI tatpazcAt viSaya saMbaMdhI pachI AnupUvI saMbaMdhI, tadanantara niyamathI cha dizAo saMbaMdhI bhASA dravyanI prarUpaNa karAI che. te 8 che bhASA dravya grahaNa saMbaMdhI vizeSa vaktavyatA zabdArtha(nIve jo maMte sAruM dhyAruM mApattA ti) he bhagavan! jIva je dravyane bhASAnA rUpamAM grahaNa kare che (tAruM diM saMta vruti, nita neti) zuM teo tene sAntara vacamAM vyavadhAna nAkhI te-grahaNa kare che, yA nirantara arthAt anavarata grahaNa kare che ? (jogamA ! sattAMpi ti, niraMtarapi ti) he gautama ! sAntara paNa grahaNa kare che, nirantara paNa grahaNa kare che (saMtaraM ziSNumaLe) sAntara grahaNa karI rahela (GuLe i gii tamacaM) jaghanya eka samaya (kore gAmag) utkRSTa asaMkhyAta samayanA (baMtAM 46) atara karIne (nivruti) grahaNa kare che (niraMtara mALa) nirantara grahaNa karI rahela (Gooo te samag) jaghanya be samaya sudhI (kose kAramaNa) utkRSTa asaMkhyAta samaya sudhI (kapuracaM) pratisamaya (vihicaM) viraha vinA (nita) anavarata ( tti) grahaNa kare che (nIvei maMte ! nADuM huM mArA phiMgara) he bhagavan! jIva bhASAnA zrI prajJApanA sUtra : 3 131
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ rUpamA gRhIta je dravyeAne tyAge che ? (tArUM siMtara niSpha, niraMtara nisara ?) temane zu sAntara tyAge che agara nirantara tyAge che ? (noyama) he gautama (aMtara nisattva, no nisara nilapha) sAMtara tyAge che, nirantara nathI tyAgatA (saMtaruM nisaramALe) sAntaratyAgI rahelA (choLuM samaLe tetti) eka samayamAM grahaNa kare che (jJeLa samai nisarlR) eka samayamAM tyAge che (te" nisarovALa) A grahaNa ane nissaraNanA upapAtathI (6orna dusamaE) jaghanya e samaye (olena save samarca) utkRSTa asakhyAta samaya baMtomutta) aMtarmuhUta sudhI (zaLa nisaraLovAya re'ti) grahaNa ane tyAga upapAta kare che (lIveLA aMte ! nArUM mujbAphe mAsattA ciA nisati) he bhagavan! jIva bhASA rUpamAM gRhIta je dravyAne tyAge che. (sArUM minnArUM niyati aminArUM nisati ?) zuM te bhinna drabyAne kADhe che agara abhinna drabyAne tyAge che ? (zocamA ! minnArUM vi nistara, aminAdva nikSrarU) he gautama ! bhinna drabyAne paNa kADhe che abhinna dravyone paNa kADhe che (jJArU miAr` visa) je bhinna dravyone kADhe che (tA. khaMtamuLavuDhIpAM parivudramALA hoyaMta Rtti) te dravyA anaMta guNu vRddhithI vRddhine prApta thatA leAkAntane sparza kare che (nAr amiArUM' nisarUM sArU saMvegna govALava6gAtro caMtA) je abhinna drabyAne tyAge che te asaMkhyAta, avagAhanA vaNAe sudhI jaine (mer mAvasaMti) bhedane prApta thaI jAya che (salennArUM komaLAre gatA) sakhyAta ceAjanA sudhI jaIne (vidhvaMsamAOti) vidhvaMsane prApta thAya che TIkA-jIva bhASA dragaiAne grahaNa kare che, e kahevAI gayuM che, parantu zuM temane vacamA-vacamA thoDo samaya tyAgIne grahaNa kare che, athavA nirantara grahaNa karatAja rahe che ? vigere prazno para ahIM prakAza paDAya che zrI gautamasvAmI prazna kare che-he bhagavan! jIva je drabyAne bhASA rUpamAM grahaNa kare che, zu teone sAntara arthAt vacamAM the|DA samayanuM vyavadhAna rAkhIne agara vacamAM vacamAM rokAIne grahaNa kare che, athavA nirantara arthAt vacamAM koi vyavadhAna rAkhyA sivAya nirantara (satata) grahaNa kare che? zrI prajJApanA sUtra : 3 132
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI bhagavAn he gotama ! jIva sAntara paNa grahaNa kare che ane niraMtara paNa grahaNa kare che. banne prakAre bhASA dravyane grahaNa karI zake che? agara jIva bhASA dravyane sAntara grahaNa kare che te keTalA kALa sudhI grahaNa karate rahe che? ane jIva je nirantara grahaNa kare che te keTalA kALa sudhI grahaNa karatA rahe che? tene uttara Ape che-agara jIva bhASA dravyane sAntara grahaNa kare arthAt vyavadhAne (antara) karI grahaNa kare te jaghanya eka samayanA ane utkRSTa asaMkhyAta samayanA antare karIne grahaNa kare che. je sadA belo rahe che arthAt bhASAmAM pravRtta rahe che, tenI apekSAe jaghanya eka samayanuM antara samajavuM joIe. te A prakAre-keI vijJa eka samayamAM bhASAnA pudgalene grahaNa kare che, bIjA samayamAM te pudgalane kADhe che, te samaye grahaNa nathI karatA, pAchA trIjA samayamAM grahaNa ja kare che, kADhatA nathI. e prakAre bIjA samayamAM prathama samayamAM gRhIta pudgalene kADhe che ane anya pudgalene grahaNa nathI karatA, zaMkA-pudgalanuM grahaNa anya prayatna vizeSathI thAya che ane nisarga anya prayatna vizeSa thAya che. A banne paraspara virodhI kAryo che tethI eka samayamAM temanuM thavuM saMbhavatuM nathI. samAdhAna-jIvane svabhAva ja e che ke yadyapi eka samayamAM be upayogane saMbhava nathI, paraMtu eka samayamAM ghaNI kriyAo thaI zake che. temanA thavAmAM kAMI aDacaNa nathI. eka ja samayamAM eka ja nartakI bhramaNa vigere karatI hAthe pagothI vividha prakAranI kriyAo kare che, A pratyakSa dekhAya che. badhI vastuone eka ja samayamAM utpAda ane vyaya levAmAM Ave che. kahyuM paNa che-bhASA dravyanuM grahaNa ane tyAganA prayatna paraspara virodhI hevAthI eka ja samayamAM zA prakAre thaI zake che ? A zaMkAnuM samAdhAna A che ke eka samayamAM be upayoga nathI thatA, paNa be kriyAonA thavAmAM zuM doSa Ave che? kAMI paNa nahIM. athavA jIva vyavadhAna vinA nirantara bhASA dravya grahaNa karatA rahe te jaghanya be samaya sudhI grahaNa karate rahe che ane utkRSTa asaMkhyAta samaya sudhI prati samaya vinA vyavadhAne nirantara grahaNa kare che. keI asaMkhyAta samayamAM ekanuM ja grahaNa na samajI le, eTalA mATe-bramanivAraNa mATe " anusamaya' zabdane praveza karyo che. kadAcit vacamAM vyavadhAna AvatAM paNa vyavahArathI "anusakhya samajI zake che, temanA bhramane dUra karavAne mATe "avirahitama' zabdane praveza karyo che. e prakAre prathama samayamAM grahaNa ja thAya che. nisarga nathI thate; kemake grahaNa karyA vinA nisarga thavuM asaMbhavita che, atima samayamAM nisarga ja thAya che. grahaNa nathI thatuM, kemake bhASAne abhiprAya jyAre uparata thaI jAya che te grahaNa thatuM nathI.-zeSa bIjA trIjA vi. samayamAM grahaNa ane nisarga ane sAthe sAthe thAya che. zrI gautamasvAmI-he bhagavana bhASAnA rUpamAM grahaNa karelA je dravyane jIva bahAra zrI prajJApanA sUtra : 3 133
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ kADhe che temane zuM sAntara arthAt vyavadhAna karIne kADhe che, athavA nirantara-satata kADhe che? zrI bhagavAna-he gautama! bhASAnA rUpamAM grahaNa karelA dravyone sAntara kADhe che. nirantara nathI kADhatA. tAtparya e che ke je samayamAM je bhASA dravyone grahaNa kare che, te samayamAM e dravyone kADhatA nathI. jemake prathama samayamAM gRhIta bhASAdravyone prathama samayamAM ja nathI kADhatA, paNa pUrva pUrva samayamAM gRhIta dravyone AgaLa AgaLanA samayamAM kADhe che, arthAt prathama samayamAM gRhIta dravyAne bIjA samayamAM kADhe che, bIjA samayamAM gRhIta dravyone trIjA samayamAM kADhe che. ItyAdi pahelA grahaNa thatA ja nisarganuM thavuM saMbhave che. agRhItanuM nisarga thavuM asaMbhavita che. eja AzayathI A kahevuM che kenisarga sAntara hoya che nirantara nahIM. kahyuM paNa che-"bhASA dravyanuM grahaNa pratisamaya nirantara koTela che te temanA nisarga paNa niraMtara hovA joIe. agara nirantara kahevAya te pachI mUlamA sAntara kema kahyuM che? e zaMkAnuM samAdhAna e che ke-sAntara nisarga je kaheluM che te grahaNanI apekSAe samajavuM joIe, arthAta je samayamAM je dravyone grahaNa kare che, teja samayamAM temane nisarga nathI thatuM, jemake, prathama samayamAM nisarga nathI thatuM agRhIta dravyanA nisaga nathI thaI zakate, pahelA grahaNa thatAM ja nisarga thAya che tethI ja nisargane sAntara kahela che vAstavamAM te "laghuttamavidhei niraMtaraM nebyu ahIM grahaNane niraMtara kahevAthI prathama samayane choDIne zeSa samayamAM nisargane paNa samajavo joIe, kemake gRhIta dravyanI anantara arthAt AgaLanA samayamAM niyamathI nisarga thAya che. tenuM spaSTIkaraNa kare che-sAntara nikaLatA eka samayamAM arthAt pUrvavatI samayamAM grahaNa kare che, ane bIjA arthAt tenA uttaravatI samayamAM bahAra kADhe che, jemAM prathama samayamAM gRhIta dravyane trIjA samayamAM kADhe che. athavA ema samajavuM joIe ke grahaNa karyA pachI ja nisarga thaI zake che. tethI eka samayamAM arthAt prathama samayamAMja grahaNa thAya che, nisarga nathI thatuM kemake grahaNa karyA sivAya nisarga thaI zakatuM ja nathI. e rIte eka arthAt atima samayamAM kevaLa nisargaja hoya che, kemake te samaye bhASAne abhiprAya uparata thaI javAthI grahaNa nathI thaI zakatA. e prakAre prathama samayamAM phakta grahaNa thAya che, atima samayamAM phakta nisarga thAya che, kintu dvitIya, tRtIya Adi vacalA samayamAM grahaNa ane nisarga bane thatA rahe che. kintu bane na thatA rahevAne abhiprAya e na samajo ke je samayamAM je dravyone grahaNa karAya che, teja samayamAM tene (temano) nisarga karI devAya che, paNa prathama samayamAM gRhIta dravyane bIjA samayamAM ane bIjA samayamAM gRhIta dravyane trIjA samayamAM, ema pUrva-pUrva samayanA gRhIta dravyane AgalA AgalA samayamAM nisarga thAya che. - niraMtara grahaNa ane nisargane kALa jaghanya be samayane hoya che ane utkRSTa asaMkhyAta kALane che. eja abhiprAye kahyuM che ke, A grahaNa-nisarganA upapAtathI jaghanya zrI prajJApanA sUtra : 3 134
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ e samaya ane utkRSTa asaMkhyAta samayanA antara muhUta sudhI grahaNa nisa kare che. zrI gautamasvAmI pharI prazna kare che-he bhagavan! jIva je drabyAne bhASAnA rUpamAM kADhe che. te dravya zuM bhinna bhedane prApta-vyakta-sphuTa hAya che? athavA zu abhinnaavyakta, aspheTa hAya che ? zrI bhagavAn-he gautama! koi jIva bhinna drabyAne paNa bahAra kADhe che, keAI jIva abhinna dravyAne paNa bahAra kADhe che. vaktA e prakAranA haiAya che tIvra prayatna vALA ane mantra prayatnavALA. je vaktA rogagrasta heAvAthI athavA anAdara bhAvanA kAraNe maMda prayatnavALA hoya che, temanA dvArA nikaLela dravya abhinna hAya che, te sthUlakhaDa rUpa hAya che, avyakta hAya che parantu je vaktA nirdega hAya che ane vizeSa Adara bhAvanA kAraNe tIvra prayatna vALA haiAya che, te bhASA dravyeAne khaMDa-khaMDa karIne vyakta temaja skuTa rUpamAM bahAra kADhe che, kahyuM paNa che--kAI vaktA mantra prayatnavALA hAya che, te sakala arthAt akhaMDa bhASA dravyeAne kADhe che, khIjA keAI vaktA tIvraprayatnavALA hAya che, te bhASA dravyeAne bhedIne temanA TukaDA-TukaDA karIne bahAra kADhe che // 1 // ane je dravya bhedana karIne-khaMDa-khaMDa karIne kADhavAmAM Ave che, te ananta guNu vRddhithI vRddhine prApta thaI leAkAntanA sparza kare che--tAtparya e che ke bhASA dravya jyAre khaDita karIne kaDhAya che te teenI zakti ananta gaNI vadhI jAya che ane te vadhelI zaktinA kAraNe te leAkanA anta sudhI jaI pahoMce che. tIvra prayatnavALA vaktA dvArA kADhela spheTa bhASA dravya sUkSma ane ghaNA heAya che ane teo anyAnya bhASA drabyAne paNa vAsita karatA thakA AgaLa vadhe che, e kAraNe chae dizAe temaja leAkAntaka sudhI paheAMcI vyApta thai jAya che. kahyuM paNa che--bhinna dravya sUkSma hAvAnA kAraNe ananta guNu vRddhine prApta thaI jAya che ane leAkAnta sudhI pahoMce che. ema sa pUrNa leAkane bhASAthI nyAsa karIle che // 1 // enAthI viparIta manda prayatnanA dvArA uccArita hAvAne kAraNe je bhASA dravyo asphuTa rUpamAM bahAra kaDhAya che, tee asakhyAta avagAhana vaNAenuM atikramaNa karIne bhedane prApta thaI jAya che ane sakhyAta yAjana sudhI jaI ne vinaSTa thaI jAya che arthAt temanA zabda paryAMya rahI jatA nathI. eka-eka bhASA dravyanA AdhAra bhUta, asaMkhyAta pradezI kSetra vibhAganuM avagAhana kare che, temanI vaNAe arthAt samUha, avagAhana vaNA kahevAya che. kahyuM paNa che abhinna dravya asaMkhyAta avagAhana vaNAe sudhI thaI ne bhedane prApta thAya che ane saMkhyAta ceAjana sudhI jaine vidhvasta thai jAya che, arthAt zabda paryAyane tyAgI de che ! 8 1 zrI prajJApanA sUtra : 3 135
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASA dravyanA bheda zabdArtha-(tesiLa aMte! sutrA #vivide mere vatte) he bhagavana te dravyonA keTalA prakAranA bheda kahelA che? (toyamA! vaMva mere paUtti) he gautama ! pAMca prakAranA bheda kahela che (saM nA) teo A prakAre ( hiMmare) khaMDa bheda (me) pratara bheda (juniyA mere) cUrNabheda (baluviyA mere) anutarika bheda (uriyA mere) utkaTikA bheda ( jiM tuM yaM maTe?) khaMDa bheda zuM che (vaMdAmere) khaDabheda (if kacayaMer gA) je leDhAnA khaMDAne ( tadAna va) kalAInA khaMDanA (saMva gharAja vA) tAMbAnA khaMDanA (trIsa caMdA) zIsAnA khaMDanA (cacavaMdana vA) cAMdInA khaMDanA (jJAtavaaALA vA) athavA senAnA khaMDenA (vaMDaui) khaMDanA dvArA temaNe mApha) bheda thAya che (taM racaMDa e) te khaMDa bheda kahevAya che | ( va taM paMcarAma?) pratara bheda zuM che ? (rAme) pratara bheda (6 i vaMtAna ) je vasenA (vettA vA) athavA netaranA (nasTAra vA) agara nALAnA (strIrthamALa ) agara keLanA sthanA (maracA vA) agara abrakanA paDane (aaN mare mapha) pratathI bheda thAya che (te te parame) te pratara bheda kahevAya che (vi taM guniyA mere) cUrNika bheda zuM che? (vumicA mere) cUrNikA bheda ( ) je (tiruM ) telanA bhUkAnA (muLa guouTLa vA) maganA bhukAnA (maracuOTT ) agara aDadanA lukAnA (viTI guorLa vA) pIMpaLanA bhukAnA (mirI, junA vA) kALA marInA bhukAnA ( qvrtr pA) AdunA gurAnA (rUpiyANa mere meru) curo karavAthI bhedana thAya che (sed foothI me) te caNika bheda che (jiM tuM majutariyA mere ?) anutaTikA bheda zuM che? (aNurahiyA mere) anutaTikA bheda (6 ) je (baTET Raa) kuvAonA (tadAna vA) agara talAnA (hAi vA) agara dharAonA (navILavA) agara nadIonA (vAvALa vA) agara vAvanA (purina vA) yA puSkaraNiyenA (sIriyA vA) agara dIrghakAonA (gAjhiyAba vA) agara vAMkI nadInA (rAjA vA) agara sarevanA (rasarALa vA) athavA sarasarenA-ghaNA puSpothI vyApta sarovaranA (vayaMti vA) sarovaranI paMkitanA (kapuriyA mere ma7) anutaTikA bheda thAya che taM madhurikA mere) te anukaTikA bheda kahevAya che ( piM taM variyA mere) utkaTikA bheda zuM che? ( ) je (mULa) mUSanA (vA zrI prajJApanA sUtra : 3 136
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ agara (maMjulAna vA) maMDUSAnA (samiAna vA) agara talanI sagAnA (musi'gALa vA) agara maganI si`gAnA (mAsa trijJAna vA) athavA aDadanI siMgAnA (kanIyALa vA) agara eraDAnA bIjanA (kuDiyA rAi meTsava) phATavAthI utkaTikA bheda thAya che te utkaTikA bheda kahevAya che (sinaM aMte ! svvAna) he bhagavan! e dravyomA (hradAmA patharAmechA, suLiyA meLa adyutaliyA meLavaNNiA mAM ca) khaMDa bhedathI, pratara bhedathI, cUrNikAbhedathI, anutaTikA beTTethI, (miSnamALAnaM) bhedAne prApta thanArA (re. rephito) kANu kAnAthI (appA vA maducA vA, tujjAvA vizesAAi vA ?) alpa, ghaNA, tulya athavA vizeSAdhika che ? (zothamA ! savavyonAr vAdariyAmeLa midhnamALA6) utkaTikA bhedathI bhedAtA dravya khadhAthI ochA che. (anutaDhiyAmeLaM mignamALAr. anaMtanuLAk', anutakiA bhedathI bhedane prApta thanArA ananta gaNA che (suLiyAmeLa mijhamAnAr anaMtanujArU') cUrNikA bhedathI bhinna thanArA dravya mana tagaNA che (payAmAM mignamALArU anaMtanuLA ) pratara bhedathI bhedAtA dravya anatagaNA che (vaMkAmarAM mingamALApha anaMtanuLA) kha'Da bhedathI bhedAnArA dravya anantagaNA che TIkA-pahelA kahyuM hatuM ke keAI keAI vaktA bhinna bhASA dravyonA nisarga kare che. e kathanathI bhASA dravyanA bhedanA prasaMga upasthita thayA. eja prasa`gane laIne ahI bhedanA prakArAnu pratipAdana karAya che. zrI gautamasvAmI prazna kare che he bhagavan ! dravyeAnA bheda arthAt bhedana keTalA prakA ranA kahyA che? zrI bhagavAn uttara Ape che-he gautama! bheda pAMca prakAranA kahelA che. te pAMca prakAra A che--(1) khaDabheda (ra) pratarabheda (3) cUrNikAbheda (4) anutaTikAbheda (5) utkaTikAleda teomAMthI leAhakhaMDa AdinA samAna bhASA drabyAnA khaDabheda thAya che, akharakanA paDAnA bhAjapatrAnI jema pratara bheda samajavA joie, leATa vigerenI samAna cUrNikA bheda thAya che, selaDInI chAla vigerenI jema anutaTikA bheda thAya snatyAgha phaLInA phuTavAnI zrI prajJApanA sUtra : 3 137
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ jema utkaTikA bheda thAya che. have te bhedanI prarUpaNa karAya chezrI gautamasvAmI prazna kare che-he bhagavAna! khaMDa bheda kone kahe che? zrI bhagavAna-he gautama! leDhAnA khaDonA, kalAInA khaMDenA, tAMbAnA khaDAnA, zIzAnA khaMDonA, cAMdInA khaMDonA, athavA sonAnA khaMDanA, khaMDaka (khaMDita karanArA) dvArA je bheda thAya che te khaMDa bheda kahevAya che. tAtparya e che ke lekhaMDa vigerenA TukaDA TukaDA thavAthI temanAmAM je bheda thaI jAya che. tene khaMDabheda kahevAya che. zrI gautamasvAmI prazna kare che-he bhagavanpratara bhedane artha zuM che? zrI bhagavAna vAMsa, netara, nala, kadalI staMbha, athavA azvapaTala AdinA pratarathI arthAt paDa utAravAthI je bhedana thAya che te pratara bheda kahevAya che zrI gautamasvAmI cUNikAbhedane artha zuM che? zrI bhagavAna he gautama ! talanuM cUrNa, maganuM cUrNa, aDadanuM cUrNa, pIpalanuM cUrNa, kALA marInuM cUrNa, AdunuM cUrNa e badhAne cUrNikA dvArA je bheda thAya che te cUrNika bheda kahevAya che. tAtparya e che ke tala, maga vigerene pIsavAthI temanuM bhedana thaIne cUrecUrA thaI jAya che, te bheda cUrNikA kahevAya che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan! anutaTikA bhedane artha zuM che? zrI bhagavAna-he gautama! kuvA, taLAva, dharAo, nadI, vAvaDiye, carasa lAMbI vA) puSkaraNiye arthAt goLAkAra vA, dIdhikAe vAvaDiye sareva sarasarA arthAta lAMbI vAva zuM jAlikAo arthAt vAMkI cUMkI vAve sarevare, sarasare arthAta puSkariNiye arthAt gaLAkAra vAvaDI, dIghikAe arthAt lAMbI vAva arthAt lAMbI vAvethI vyApta sAvara, sarapaMkti (eka hAramAM banelAM tala tathA sara sara paMkti (paMkti baddha banelA saravare ke jemAM naLI dvArA pANIne sa cAra thAya che) ne anutaTikA dvArA je bheda karAya che, tene anutaTikA bheda kahe che. zrI gautamasvAmI-he bhagavAna ! utkaTikAne artha zuM che? zrI bhagavAna-mUSa, maMDUka, talaphaLI, magaphaLI (maganI siMga) aDadaphaLI, tathA eraMDAnA bIjenA phATavAthI je bhedana thAya che, tene utkaTikA bheda kahevAya che. zrI gautamasvAmI-he bhagavad ! khaMDa bhedathI bhedAvAvALA, pratarabhedathI bhedAvAvALA, caNikA bhedathI bhedanArA. anuSkaTikA bhedathI bhedanArA ane utkaTikA bhedathI bhedAvAvALA dravyamAM keNa konAthI a5, ghaNA, tulya athavA vizeSAdhika che? zrI bhagavAna-he gautama! utkaTikA bhedathI bhedanAra dravya badhAthI ochA che, anu zrI prajJApanA sUtra : 3 138
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaTikA bhedI bhedAnArA dravya temanAthI anantagaNA che, cUrNikAbhedathI bhedAnArA dravye tenAthI paNa anantagaNA che, pratara bhedathI bhedAnArA temanAthI paNa anantagaNA che, ane khaDabhedathI bhedAnArA dravya temanAthI paNa anantagaNA adhika che, e prakAre khar3a bhedI bhedAnArA bhASA dravya adhAthI adhika che ! 10 // vairayikoM ke bhASAdravya grahaNakA nirUpaNa zabdA (neran maMte ! nAra TrmasattA gerra) he bhagavan ! nAraka jIva je drabyAne bhASAnA rUpamAM grahaNa kare che (tArUM ficArjD aDhiyAra ger ? zu sthita dravyeAne grahaNa kare che agara asthita dravyene grahaNa kare che ? (goyamA pUrva cetra) he gautama ! e prakAre (jJA nIce vattatrayA mALiyA taddA naidyakSa vi) jevI jIvanA viSayamAM vaktavyatA kahI che. evI naiyikanI paNa samajavI. (jJAva gappA vakruc) alpa bahutva sudhI (vaM nicivano pheMTalo nAva vemALiyA) eja prakAre ekendriya sivAya vaimAnike sudhI daMDaka kahevA joie. (jhIvAna maMte ! nArUM muvADuM mAsattA teeti) he bhagavan ! jIve je dravyene bhASAnA rUpamAM grahaNa kare che (sArUM viDhiyArU enDruti, baDhiyAr naietti ?) thru sthita dravyAne grahaNa kare che agara asthita dravyeA grahaNa kare che? (noyamA ! traM caiva vunnutteLavi beyantra) eja prakAre pRthakatvathI paNa jANavu joI e (jJAva vemALiyA) yAvatu vaimAnike sudhI (nIyeLa, maMte ! nAduM tudhvArUM saramAsattAC neti) he bhagavan! jIva je drabyAne satya bhASAnA rUpamAM grahaNa kare che (tAk' Ri vicAra' netti, aDhiyArntti ?) zu sthita dravyone grahaNa kare agara asthita byAne grahaNa kare che ? (jocamA ! laddA ociMto tA qho vi) he gautama ! jevA audhika daDaka kahyA tevA A paNa jANavA (navara virjiniyA na pucchinnatti) vizeSatA e che ke viklendriyAnA viSayamAM pRcchA na karavI (ImosA masAt visarAmosAmAkSAt vigalAmosAmAsArva) eja prakAre sRSA bhASAmAM paNa satyAmRSA bhASAmAM paNu, asatyA mRSA bhASAmAM paNa (chyuM eva) eja prakAre (nava) vizeSa (sAmosAmAsANa vijiniyA vucchinnati meLa mihavena) asatyA mRSA bhASAnA viSayamAM vikalendriyAnA sabandhamAM A zabdothI prazna karavA (vipatti'triphLa mate !) he bhagavan vikalendriya jIva (jJAr' vAr`balAmolAmAsAp ndi6) je drabyAne asatyA mRSA bhASAnA rUpamAM grahaNa kare che (sArUM' ji thiArUM ennurU aDhiyAra nendra) zuM sthita dravyAne grahaNa kare che agara asthita dvanyAne grahaNa kare che? (joyA ! nA bociro) he gautama ! jema audhika ThaMDaka (chyuM " jattapu oLa zrI prajJApanA sUtra : 3 139
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ na haM mALiyAvA) e prakAre ekavacana-bahuvacanathI A dasa daMDaka kahevA joIe. TIkAtha-have narayika AdinA bhASA grahaNa saMbaMdhI vaktavyatAnuM prarUpaNa karAya che zrI gautamasvAmI-he bhagavana ! nAraka jIva je dravyuMne bhASAnA rUpamAM grahaNa kare che, te zuM sthita arthAt sthira dravyane grahaNa kare che athavA asthita gamana kiyAvALA dravyone grahaNa kare che? - zrI bhagavAna-he gautama! pUrvokta kathana pramANe sthita dravyone grahaNa kare che, asthita dravyone arthAta saMcaraNavAna dravyone grahaNa nathI karatA. teone atideza karIne sUtrakAra kahe che-je vaktavya samuccaya jIvanA viSayamAM kahyo che, te ja narayikanA viSayamAM paNa jANI le joIe, yAvatu dravyathI, kSetrathI, kALathI, ene bhAvathI paNa grahaNa kare che, ananta pradeza kAne grahaNa kare che, asaMkhyAta pradezamAM avagADha dravyone grahaNa kare che. eka samayathI laIne asaMkhyAta sayA sudhInI sthitivALA dravyone grahaNa kare che, varNavAnuM , gandhavAna , rasavAnuM, sparzavAna, dravyane grahaNa kare che, pRSTa, avagADha anantarAvagADhane grahaNa kare che, aNudravyo ane bAdara dravyone paNa grahaNa kare che, Urva, adhaHane tiryane paNa grahaNa kare che, Adi, madhya ane paryAvasAnamAM paNa grahaNa kare che. sva viSayabhUtane AnupUrvIthI grahaNa kare che, niyamathI chae dizAomAM grahaNa kare che. sAntara paNa grahaNa kare che, nirantara paNa grahaNa kare che. vigere alpabahatvanI vakatavyatA paryanta je prarUpaNA jIvanA viSayamAM kahI che, teja nArakanA viSayamAM paNa kahevI joIe. e ja prakAre ekendriya sivAya badhA daMDaka vaimAnike sudhI kahevA joIe. badhA daMDakanA jIva pUrvokta dravyone ja bhASAnA rUpamAM grahaNa kare che, arthAt sthita dravyane grahaNa kare che, asthita dravyone grahaNa nathI karatAM, dravyathI ananta pradezI skane kSetrathI asaMkhyAta pradezomAM avagADha dravyane, kAlathI eka samaya AdinI sthitivALA dravyone, bhAvathI rUpAdivALA dravyane grahaNa kare che, ItyAdi pUrvokta vivaraNa samajI levuM joIe. paNa ekendriya jIva bhASA dravyane grahaNa nathI karatA, kemake temanAmAM bhASAne abhAva hoya che. | zrI gautamasvAtI -ghaNA jIva je dravyane bhASAnA rUpamAM grahaNa kare che, te dravya sthita hoya che agara asthira hoya che? zrI bhagavAna-he gautama ! je eka jIvanA viSayamAM kaheluM che te ja ghaNuM jenA saMbaMdhamAM paNa samajI levuM joIe. yAvat be Indriya, traNa Indriya, caturiMdriya, tiryaMca paMcendriya, manuSya, vAnavyantara, tiSka ane vaimAnika paNa thita gamana kriyAthI rahita dravyone ja bhASAnA rUpamAM grahaNa kare che. asthita dravyane nathI grahaNa karatA ItyAdi AgaLa pramANe jANavuM zrI gautamasvAmI-he bhagavan ! jIva je dravyane satya bhASAnA rUpamAM grahaNa kare zrI prajJApanA sUtra : 3 140
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. te zu sthita dravyone grahaNa kare che athavA asthita dravyone grahaNa kare che? zrI bhagavAna-he gautama! jevuM samuccaya daMDakanA saMbaMdhamAM kahela che arthAta sAmAnya bhASAnA viSayamAM kahela che, tevuM ja satya bhASAnI bAbatamAM paNa samajavuM joIe temAM vizeSa vAta eTalI che ke satyabhASAnI pRcchAmAM vikasendriya jInA sambandhamAM pRcchA na karavI joIe, kemake vikasendriya jIva satya bhASA bhASI nathI hatA teo kevaLa vyavahAra bhASAne ja upayoga kare che, tethI vyavahAra bhASAnA rUpamAM ja pudgalene grahaNa kare che, satya bhASAnA rUpamAM nahIM, e ja prakAre mRSA bhASAnA viSayamAM rasatyAmRSA bhASA arthAta mizra bhASAnA viSayamAM ane asatyA mRSAnA viSayamAM paNa samajavuM joIe. tAtparya e che ke, A cAre prakAranI bhASAone gya je dravyane grahaNa karAya che te sthita ja hoya che, asthita nahIM, vigere vizeSatA e che ke jyAM asatyAmRSA bhaSAnA sambandhamAM prazna karAya tyAM vikalendriyene laIne ja prazna karavA joIe. te praznane amilApa A rIte che-"he bhagavana ! vikalendriya jIva je dravyane bhASAnA rUpamAM grahaNa kare che, te zuM te sthita dravyone grahaNa kare che ke asthita dravyone grahaNa kare che? tene uttara zrI bhagavAna A prakAre Ape che-jevA sAmAnya jIvanA daMDaka kahyA che. tevAja vikalendriyanA viSayamAM paNa kahevA joIe. tethI vikasendriya jIva je dravyone asatyo mRSA bhASAnA rUpamAM grahaNa kare che, te dravya sthita-sthira ja hoya che, asthira arthAt saMcAra karanArA dravyane grahaNa nathI karatA. e rIte eka vacana ane bahuvacananA daMDaka arthAt nAraka. bhavanapati, kIndriya, trIndriya caturindriya, tiryaMca paMcendriya manuSya, vAnavantara tiSka temaja vaimAnika saMbaMdhI daza daMDaka kahI levA joie. e prakAre A daze daMDakanA viSayamRta nAraka Adi jIva asatyAmRSA bhASAnA rUpamAM sthita dravyone grahaNa kare che, asthita dravyone grahaNa karatA nathI ItyAdi pUrvavat samajI levuM joIe che 11 che bhASA dravya ke nisarjana kA nirUpaNa bhASAnA vizeSa nisarganI vaktavyatA zabdArtha (nIve mane ! kArUM vyAchuM savamAsattAka bitti) he bhagavana! javA zrI prajJApanA sUtra : 3 141
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ je drabyAne satya bhASAnA rUpamAM grahaNa kare che. (tArUM ja samAsattAC nisarar, mosa mAlattA nitarapha, sa2AmolamAsattA nisara, asa2AmosamAsattA niNaraGa ?) temane zu satya bhASAnA rUpamAM mahAra kADhe che. asatya bhASAnA rUpamAM kADhe che, satyA mRSA bhASAnA rUpamAM kADhe che. athavA asatyA mRSA-vyavahAra bhASAnA rUpamAM kADhe che ? (poyamA ! sanmA malattAC nisaraE) he gautama ! satya bhASAnA rUpamAM kADhe che (no moramAsattAghu nisara, no sajjAmokSamAttattApa nisatti, no asabbAmosamAsattAka tikSatti) mRSA bhASAnA rUpamAM nathI bahAra kADhatA satyamRSA bhASAnA rUpamAM nathI kADhatA, asatyA mRSA bhASAnA rUpamAM nathI kADhatA (a civirjiniyayajJo phaMgo jJAna vemALiyA) eja prakAre ekendriye ane vikalendriya sivAya vaimAnika sudhInA daDakA kahevA joie (vaM punnuttena vi) eja prakAre khahuvacanathI paNa kahI levA. (nIvenuM aMte ! nArUM ArUM mosamasattA niti) he bhagavan! je dravyAne jIva mRSA bhASAnA rUpamAM grahaNa kare che (tArUM ja saccamAsattA nisarati) temane zuM satya bhASAnA rUpamAM bahAra kADhe che. (mokSamAsANa, sAmosamAsattApa, asarAmolamAlattA nisarpha ) mRSAbhASA, satyA mRSAbhASA agara asatyA mRSA bhASAnA rUpamAM kADhe che ? (goyamA ! no saccAbhAsattAe nisarati, mosabhAsattAe nisarati, No sccaamosbhaasttA nihnarati, no alavAmokSamAsattAghu nikSatti) he gautama! satya bhASAnA rUpamAM nathI kADhatA, mRSA bhASAnA rUpamA kADhe che satyAmRSA bhASAnA rUpamAM nathI kahADatA asatyA mRSA bhASA paNAthI paNa nathI kahADatA. (E sakhtAmolamAsattAghu vi. annAmosamasattAN ni va ceva) e prakAre satyA mRSA bhASAnA rUpamAM ane eja prakAre asahya sRSA bhASAnA rUpamAM paNa samajavuM (navamAM sarAmolamAsattAC vizahityiA tadeva puSThi'tti) vizeSa asatyAkrRSA bhASanA rUpamAM vikalendriyeAnI e prakAre pRcchA karavI joIe (nAt cetra zitti, tAN ceva nisati) je bhASAnA rUpamAM grahaNa kare che, teja bhASAnA rUpamAM bahAra kADhe che (va ceva te ttavudghattiyA TruvaMdanA mALiyantrA) eja prakAre e eka vacana-mahuvacanathI AThe daMDaka kahevA joI e, TIkA have grahIta bhASA dragaiAne kADhavAnA viSayamAM vizeSa vaktavyatA kahe che zrI prajJApanA sUtra : 3 142
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI gautamasvAmI prazna kare che--he bhagavan ! jIva je dravyane satya bhASAnA rUpamAM grahaNa kare che, teone zu' satya bhASAnA rUpamAM ja kADhe che? zu mRSAbhASAnA rUpamAM bahAra kADhe che ? zuM satya mRSA bhASAnA rUpamAM kADhe che? athavA zuM asatyAmRSA bhASAnA rUpamAM kADhe che? zrI bhagavAna: he gautama ! satyabhASAnA rUpamAM grahaNa karelA bhASA dravyene jIva satyabhASAnA rUpamAM ja kADhe che, tyaje che, mRSA bhASanA rUpamAM nathI, kADhatA. satyAmRSA bhASAnA rUpamAM nathI kADhatA tathA asatyA mRSA bhASAnA rUpamAM paNa nathI kADhatA. e ja prakAre arthAt jevuM samuccaya jIvanA viSayamAM kahyuM che. tevuM ja kathana ekendriya ane vikalendriya sivAya vaimAnika sudhI badhA daDakAmAM kahevu joie arthAt naiyika, bhavanapati, paMcendriya tiya ca manuSya, vAnavyantara, jyAtiSka ane vaimAnika paNa satyabhASAnA rUpamAM gRhIta bhASA dravyAne satyabhASAnA rUpamAM tyAge che, mRSAbhASAnA rUpamAM nahIM. satyAmRSA bhASAnA rUpamA nahIM ane asatyA mRSA bhASAnA rUpamAM paNa nahIM'. ekendriyAne cheDavAnu kAraNa e che ke temanAmAM bhASAnA abhAva che, tethI ja te nathI bhASAnA dravyAne grahaNa karatA ane nathI tyajatA vikalendriyAne choDavAnuM kAraNa e che ke teemAM phakta asatyA mRSA bhASA hAya che. teo satyabhASAnA dravyane nathI grahaNa karatA, ke nathI tyAga karatA kevaLa asatyA mRSAvyavahAra bhASAnA drabyAnuM ja grahaNu-nisarga kare che. uparyukta samasta kathana jevu eka vacanamAM kahyuM che, tevuM ja mahuvacanamAM paNa samajavu joi e. arthAt ghaNA jIva, ghaNA naraka, ghaNA asurakumAra vigere paNa satya bhASAnA rUpamAM gRhIta bhASA drabyAne satya bhASAnA rUpamAM ja tyAge che, khIjI kAI bhASAnA rUpamAM nathI tyAgatA. zrI gautamasvAmI-he bhagavan ! jIva je drabyAne mRSA bhASAnA rUpamAM grahaNa kare che, teone zu satya bhASAnA rUpamAM kADhe che (tyAge che) ke mRSA bhASAnA rUpamAM tyAge che ? satya mRSA bhASAnA rUpamAM tyAge che ? athavA zu` asatyA mRSA bhASAnA rUpamAM tyAge che ? zrI bhagavAna--hai gautama ! jIva mRSAbhASAnA rUpamAM gRhIta bhASA dravyeAne satyabhASAnA rUpamAM nathI kADhatA, paNa mRSAbhASAnA rUpamAM ja tyAge che. satyAkrRSAbhASAnA rUpamAM athavA asatyA mRSAbhASAnA rUpamAM paNa nathI tyAgatA. e rIte je dravya satyamRSA bhASAnA rUpamAM grahaNa karela hAya temane jIva satyA mRSA bhASAnA rUpamAM ja tyAge che, satyabhASA, asatyabhASA athavA asatyA mRSAbhASAnA rUpamAM nathI tyAgatA. e ja prakAre je dravya asatyAmRSAnA rUpamAM grahaNa karAya che, temane jIva satyA mRSA bhASAnA rUpamAM ja tyAge che, satya bhASAnA rUpamAM nahIM. mRSabhASAnA rUpamAM nahI zrI prajJApanA sUtra : 3 143
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ athavA satyAmRpA bhASAnA rUpamAM paNa nahIM. temAM vizeSa vAta e che ke vikasendriyanA viSayamAM paNa pRcchA karavI joIe. arthAta-dvIndriya, trIndriya, ane caturindriya jIva paNa asatyA mRSA vyavahAra bhASAnA rUpamAM gRhIta dravyone asatyA mRSA bhASAnA rUpamAM ja tyAge che uparyukta kathanane saMkSepamAM sAra e che ke je bhASAnA rUpamAM dravyonuM grahaNa karAya che, teja bhASAnA rUpamAM temane tyAga karAya che. e rIte ekavacana ane bahuvacanane laIne A ATha daMDaka nairayikathI laIne vaimAnike sudhI sambandha rAkhanAra samajavA joIe, arthAtuM eka vacanane laIne cAra bhASAonA cAra daMDaka ane bahuvacanane laIne cAra bhASAonA cAra daMDaka samajavA joIe. sU0 12aa vacana ke svarUpa kA nirUpaNa vacana saMbaMdhI vaktavyatA zabdArtha-(javide La mate ! vaLe gym??) he bhagavan! vacana keTalA prakAranA che? zeramA ! rojhava vacane he gautama! sela prakAranA vacana kahyA che (taM TE) te A prakAre che ( vaLa) eka vacana (du vaLa) dvi vacana (vaghuvo) bahu vacana (civajo) strIvacana (uMghathaLe) purUSa vacana (napuMsAvacaLa) napuMsaka vacana (gajjaWvo) adhyAtma vacana (3LIcavo) upanIta vacana (bALIcavo) apanI vacana (3vIcAjIva) UpanItApanI vacana (avaLIcovaLIyAco) apanI topanIya vacana (tIra ) atIta vacana (hunnaro) vartamAna vacana (kAjacavo) anAgata-bhaviSya vacana (gnajaLa) pratyakSa vacana (rovavo) pakSa vacana (phurUtaM mane ! vALa vA kAra rokavaca vA) e rIte eka vacana yAvat parokSa vacana (varamALa) belatA (qvjavaLI ghaNA mAtA) A bhASA prajJApanI che? (aa paNa mArA mosA ?). A zrI prajJApanA sUtra : 3 144
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASA mRSA nathI? (daMtAyanA vicaLa ghA jJAva parovavAthai at vamaLa) hA, gautama ! e prakAre eka vacanane yAvat pakSa vacanane bolatA (Toranii rasa mANaf) A bhASA prajJApanI che (aa ghA mAsA kosA) A bhASA mRSA nathI. TIkAI-bhASAne prasaMga hovAthI bhASAnA eka viziSTa rU5 vacananuM ahIM prati. pAdana karAya che zrI gautamasvAmI prazna kare che he bhagavan! vacana keTalA prakAranA kahelA che? zrI bhagavAna-he gautama! vacana saLa prakAranA che. te soLa prakAra A pramANe che. (1) eka vacana-jema manuSyaH arthAta eka manuSya. (2) dvivacana-ddhitvanuM pratipAdaka, jema "manu arthAt be manuSya, (3) bahuvacana-bahatvanuM pratipAdaka, jema "manuSyAH" arthAt ghaNu manuSya. (4) strI vacana-strItvanuM pratipAdaka, jema "nArI ! (5) purUSavacana-puMliMga vAcaka jema "pumAna" (6) napuMsaka vacana-napuM saka vAcaka jema ke-"gharam' (7) adhyAtma vacanamanamAM kAMI bIjuM ja vicArIne ThagavAnI buddhithI kAMIka bIjuM ja kahevA I che, paNa acAnaka te meDhAmAMthI nikaLI jAya ke je manamAM vicAryuM hoya. (8) upanItavacana-prazaMsAtmaka vacana. jema "A kanyA atyanta suMdara che? (9) apanIta vacana-nindAtmaka vacana. jema "A kanyA khUbakadarUpI che." (10) u5nItApanIta vacana-pahelA prazaMsA karIne pachI nindA karavAvALuM vacana, jema "A suMdarI che paNa durazIlA che." (11) apanItapanata vacana-nindA pachI prazaMsA karanArUM vacana jema-"A kanyA yadyapi kurUpa che, paNa che suzIlA (12) atIta vacana-bhUta kAladyotaka vacana jema "bA (karyuM) (13) pratyutpanna vacana-vartamAna vAcaka vacana jema "pUta" arthAta rAdhe che. (14) anAgata vacana-bhaviSyakALanuM vAcaka vacana, jema "maLyati" arthAta jaze, zrI prajJApanA sUtra : 3 145
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ (15) pratyakSa vacana-jema "A ghaDo che. ahIM 'A' e pratyakSanuM sUcaka vacana che. (16) pakSavacana-jema te have ahIM" "te vacana pakSane sUcita kare che gautamasvAmI-A seLa vacananA sambandhamAM prazna kare che zrI gautamasvAmI-he bhagavana! A eka vacanathI laIne parokSa vacana sudhInA jIva jyAre pravega kare che te temanI te bhASA zuM prajJApanI hoya che? zuM e bhASAmRSA nathI? zrI bhagavAna-gautama ! hA, uparyukta ekavacana, dvivacana, bahuvacana strIvacana, purUSa vacana, napuMsaka vacana, adhyAtma vacana, upanIta vacana, apanIta vacana, upanItApanI vacana, ayanI temanI vacana, atIta vacana, vartamAna vacana, anAgata vacana, pratyakSa vacana, parekSa vacana nA jIva jyAre bele che te temanI bhASA prajJApanI hoya che. te bhASA mRSA nathI hotI. e prakAre uparyukta seLa vacana jyAre vAstavika vastunuM pratipAdana kare che, tyAre teo mithyA nathI thatA. tethI ja samyak prakAre upayoga karIne jyAre A vacane belAya che, te te bhASA prajJApanI thAya che ema samajavuM joIe che 13 bhASA ke bhedavizeSa kA kathana bhASA vizeSanA bheda zabdArtha ( mare ! mArA pattA) he bhagavana! bhASAnA keTalA prakAra kahyA che? noramA ! gharara mAlakAyA gourd) he gautama ! bhASAnA cAra prakAra kahyA che () teo A prakAre che (me mArI bhASAne eka prakAra satya (vitIcaM mohaM mAravArtha) bIjo bhASAno prakAra mRSA (tarthaM sAmosaM' mAsakkA) trIjo bhASAne prakAra satyAmRSA che (jAhya kAmosaM mAtajJArtha) ceAthe bhASAno prakAra asatyA mRSA che ( cAE maMte ! cattAri mAsagAthAkuM mAmAne) A cAra bhASA prakArone bolate jIva (ddhi bArAi virANI) zuM ArAdhaka hoya che agara virAdhaka hoya che ? (camA re sucArUM mAnanAruM bAjuM mAmAne) A bhASA prakArano upayoga pUrvaka belanAra (T[; no virazg) ArAdhaka thAya che, virAdhaka nahIM (teja pAM) upaga karIne bhASaNa karanArathI bhinna (maMgA-gavAra-gagSaya sadacaravAcavAvakrae) asaMyamI avirata, pApa kamane pratighAta ane pratyAkhyAna na karanAra (saMDyuM mAyaM mAsaMto) satya bhASA bela 21 (mosaM vA saccAmosaM vA asaccAmosaM vA bhAsaM bhAsamaNo no ArAhae virAhae) mRSA, satyAmRSA, athavA asatyAmRSA bhASA bolate thako ArAdhaka nathI, virAdhaka che zrI prajJApanA sUtra : 3 146
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ (vinaM aMte ! nIvAnuM saccabhAsagArNa, mosabhAsa gANaM, saccAmosabhA sagANaM asa2AmolamAlavALuM, pramAsantAna ya) he bhagavan ! asatyabhASakA, mRSAbhASakA, satyamRSA bhASaka, asatyA mRSA bhASA, ane abhASaka jIvAmAM (re care hinto, aA vA vadhuyA vA tulhAnA viselAAi vA ?) DANa kenAthI alpa, ghaNA, tulya athavA vizeSAdhika che ? (nocanA ! savvasthovAnIvA samalA) he gautama ! badhAthI echA jIva satya bhASI che (satttAmolamAsanA asaMvenuLA) satyA mRSA bhASI asaMkhyAta gaNA che (mola mAsa asaMvedanazuLA) mRSA bhASI asaMkhyAta gaNA che (sakhAmosamasanA saMvedananuLA) asatyA mRSA bhASI asa MkhyAtagaNuA che (amAsanA tanuLA) abhASakajIva ananta gaNA che. bhASApada samAsa TIkA-prakArAntarathI bhASAnA sambandhamAM kIIka viziSTatA pradarzita karAya che zrI gautamasvAmI prazna kare che. huM bhagavAn ! bhASAnA prakAra (be) keTalA kahelA che? zrI bhagavAn uttara Ape che-he gautama ! bhASAnA cAra prakAra kahelA che. teo A prakAre che. (1) satya, A bhASAnA eka prakAra che. (ra) mRSA, e bhASAnA khIjo prakAra che. (3) satyAmRSA e bhASAnA trIjo prakAra che ane (4) asatyA mRSA e bhASAne ceAthA prakAra che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan! bhASAnA A cAra prakArathI bhASaNa karanArA jIva zu Ara dhaka heAya che, agara virAdhaka hAya che ? zrI bhagavAn he gautama ! bhASAnA A cAra prakArane jIva samyak prakAre U~payega karIne khele che, arthAt e vAtanuM dhyAna rAkhIne khele che ke pravacanamAM keAI prakAranI malinatA na thAya, pravacananI nindA na thAya, ane te khadhAthI pravacanane bacAvavAne mATe gaurava-lAghavanA vicAra karIne mele che. te sAdhujana ArAdhaka thAya che, virAdhaka nathI thatA. parantu je upayAga lagADIne bhASaNa karanArathI bhinna che arthAt je mAnasika, vAcika temaja kAyika saMzayathI rahita che, je pApakamathI virata nathI hotA. arthAt pApakarmAMnA tyAgI nathI, jeNe peAtAnA atIta kAlika pApenA mATe mithyA duSkRta nathI dIdhuM, prAyazcita nathI karyuM ane bhaviSyat kALa sambandhI pApAnuM pratyAkhyAna nathI karyuM, evA jIva cAhe satya bhASA ele. cAhe mithyA bhASA kheAle, cAhe satyamRSA bhASA khele cAhe asa syAmRSA bhASAnA prayAga kare, te ArAdhaka nathI, virAdhaka che. gautamasvAmI-he bhagavan! asatyabhASA khelanArA, mRSAbha SA khelanArA, satyAsRSA bhASA khelanArA, asatyA mRSAbhASA khelanArA ane abhASaka arthAt bhASA na khAlanArA jIvA koNa konAthI alpa che, kANa kAnAthI ghaNA che, kANu keAnAthI tulya agara vizeSAdhika che ? zrI prajJApanA sUtra : 3 147
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI bhagavAna--he gautama! badhAthI ochA jIva satyabhASI che. kemake satyabhASI du bha che. satyabhASI jIvAthI satyA mRSA (mizra) bhASI asaMkhyAta gaNA adhika che. temanAthI mRSA bhASI asa MkhyAta gaNA adhika che mRSA bhASicethI asatyAkrRSA bhASI asa khyAta gaNA adhika che. ane asatyA mRSA bhASiyAthI abhASaka jIva ananta che kemake siddha ane ekendriya jIva ananta gaNA che ane teo badhA abhASaka che. zrI jainAcArya jainadharmAdivAkara pUjaya zrI ghAsIlAla tiviracita prajJApanA sUtranI prameyakheAdhinI vyAkhyAnu agiyAramuM bhASA pada samAsa // 11 // Wan zarIra ke prakAroM kA nirUpaNa maracu zarIra pada-zarIranA prakAra zabdA-rU La mate ! sarIrA pAttA ?) he bhagavan! zarIra keTalA prakAranA kahyAM che ? (goyamA ! paMca sarIrA vaLattA) hai gautama ! pAMca prakAranA zarIra kahyA che (a hA) teo A prakAre (borAhi) audArika (venni) vaikriya (bAra) AhAraka (leya) tejasa (janma) kANu (nathALa mane ! rsarIyA vaLattA) huM bhagavan! nArAnA keTalAM zarIra kahyAM che.(noyamAM ! to sIDyA paLattA) he gautama ! traNa zarIra kahyAM che (te naphA) tee A prakAre (vaika--ipa, tetrA, kamma) vaikriya, taijasa, kArmANa (traM amukumArALa vijJAya thaniya kumAraO) e prakAre asurakumArAnA yAvat stanita kumArI sudhI (puniyALa maMte ! varsarIyA vaLattA ?) he bhagavan! pRthvIkAyikAnA keTalAM zarIra kahyAM che? (poSamA ! to karIyA vaLajjA) he gautama ! traNa zarIra kahelAM che (taM gaddA) teo A prakAre (lohi, tethala, ma) audArika, tejasa, kArmANa (chyuM vA3nAyaMtranuM lAva caciALa) eja prakAre vAyukAyikA sivAya yAvat caturindriya sudhI (vAkAcALa mate ! rU sarIyA paLattA) he bhagavana vAyukayikAnA keTalA zarIra hAya che ? (gotramA ! cattari sarIcA vaLattA) he gautama ! cAra zarIra kahyAM che (ta nA boddhi, vaikanvipa, taiyaCmma) e A prakAre-audArika, vaikriya, tejasa kAmaNa (i iiAnavilanoLiyALa vi) eja prakAre paMcendriya tiya ceAnA paNa (manurasALa aMte ! rsarIcA vaLattA ?) he bhagavan ! mANasAnA keTalAM zarIra kahyAM che. (jobA ! paMca zrI prajJApanA sUtra : 3 148
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarIyA vour) gautama ! pAMca zarIra kahyAM che (taM nA-gorANi, divA, Eng, sevA-HT) teo A rIte-dArika, vaikriya, AhAraka, taijasa, kAmaNa (vALamaMtara voziyamALiyALe kahyuM nephA) vAvyantara, nika, ane vaimAnika denA zarIra nArakAnA samAna samajavA. TIkArtha-pUrvokta prakAre agIyAramA padanI prarUpaNA karIne have bAramAM padanI prarUpaNAne prAraMbha karAya che. agiyAramAM padamAM jInI satya asatya Adi bhASAnI prarUpaNA karAI kintu bhASA zarIrane AdhIna hoya che. kahyuM paNa che-"zarIra prabhavA bhASA" arthAta bhASAne udbhava zarIrathI thAya che, e kathana pAchalA padamAM ja karAyeluM che. tethI ja zarIrane prasaMga laIne temanA bhedonI prarUpaNa kare che - zrI gautamasvAmI pUche che-he bhagavana! zarIra keTalAM kahyA che? utpattinA samayathI zarU karIne pratikSaNa je zINuM arthAt jarjarita thatAM rahe che, te zarIra che zrI bhagavAna uttara Ape cheH he gautama! zarIra pAMca kahelAM che. te A rIte che (1) audArika (2) vaikriyaka (3) AhAraka (4) taijasa ane (5) kArmaNa udAra arthAta pradhAna zarIrane audArika kahe che. dArika zarIranI pradhAnatA tIrthakare ane gaNadharanI apekSAe samajavI joIe. tenA sivAya anuttara denA paNa zarIra anantaguNahIna hoya che. athavA udArane artha che vistAravAn audArika zarIra vistAravAna e kAraNe kahevAya che ke te sthAyI rUpathI sAtireka eka hajAra jana pramANa sudhInA hoya che. vikriya zarIranuM paNa eTaluM avasthita pramANa nathI hotuM. tenuM vadhAremAM vadhAre avasthita pramANe pAMcaso dhanuSanuM ja hoya che. e paNa kevaLa sAtamI naraka bhUminA nArakamAM ja maLI Ave che, bIje nahIM, je ke uttara vaikriya zarIra eka lAba jana sudhInA hoya che, paraMtu te bhavaparyanta sthAyI na hovAnA kAraNe avasthita nathI hotAM. ahI tenI apekSAe kathana nathI karAyuM. kahyuM paNa che ke-udAra vistAravAnuM ne kahe che arthAta je vizAla hoya paNa e kevI rIte? tene uttara e che ke, audArika zarIra kAMIka adhika eka hajAra yojana avasthita pramANuvALA hoya che. anya kaI paNa zarIranuM pramANa eTaluM nathI hotuM. vaikriya eTalA moTA hoI zake che kintu tenuM te pramANa anavasthita hoya che. arthAt bhavaparyanta kAyama nathI rahetuM avasthita pramANe te sAtamI pRthvImAM pAMcaso dhanuSanuM che. kintu vanaspati kAyikonA dArika zarIranuM eka hajAra ejananuM pramANa bhavaparyata avasthita rahe che. athavA svasiddhAntanI paribhASAnA anusAra udArane artha che-mAMsa, asthi, snAyu temaja majA AdithI sambaddha. udAra ja dArika kahevAya che. sarvatra svArthamAM Du pratyaya thaIne audArika zabda niSpanna thayela che. viziSTa vilakSaNa athavA vividha kriyA vikriyA che ane temAM thanAra zarIra vaikriya zrI prajJApanA sUtra : 3 149
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ kahevAya che. kahyuM paNa che-vividha athavA viziSTa kriyA vikiyA kahevAya che, temAM je hoya te kriya zarIra. A kriya zarIra ravabhAvataH nAke ane devAnA hoya che. athavA vahiva nuM saMskRta rUpa dharvi' samajavuM joIe. vikrvaNA arthavALA "vipharvadhAtuthI bhAva arthamAM "in' pratyaya thaIne vaikirSika rUpa bane che. tAtparya e che ke vividha kriyAothI niSpanna zarIra vaikarvika kahevAya che. cauda pUrvenA dhAraka muni dvArA prajana hatAM je zarIranuM niSpAdana karAya che, te AhAraka che. tathA je tejano vikAra hoya te tejasa. e prakAre je zarIra karmathI utpanna thAya te karma ja agara kArmANa zarIra kahevAya che. A pAMce zarIramAMthI audArika zarIranI apekSAe vikriyanA vakriyanI apekSAe AhArakanA AhArakanI apekSAe taijasanA ane tejasanI apekSAe kAmaNa zarIranA pradeza adhika hoya che, pachI pAchAM e zarIre uttarottara sUkSama bane che. e ja prakAre vargaNAemAM audArika vargaNAnI apekSAe vaikiya vargaNAmAM pradezanI bahalatA hoya che, vaikriya vargaNAnI apekSAe AhAraka vargamAM pradezanI bahulatA hoya che. A prakAranI vizeSa tAnuM pratipAdana karavAne mATe, uparyukta kamathI maidArika Adi zarIramAM upanyAsa karela che. nAraka Adi nA A pAMca zarIramAMthI ja yathAgya zarIra thAya che. e prarUpaNa karavAne mATe kahe che zrI gautamasvAmI-he bhagavannArakAnA keTalAM zarIra hoya che? zrI bhagavAna-he gautama! nArakanA traNa zarIra kahelAM che, te A prakAre-kriya. tejasa, ane kAmaNa. eja prakAre asurakumAranA paNa Aja traNa zarIra maLI Ave che. yAvatu nAgakumAre, suvarNakumAre, agnikumAre, vikumAre, udadhikumAre, dvIpakumAre, dikumAre, pavanakumAra ane svanitakumAranA paNa uparyukata traNa zarIre ja hoya che. zrI gautamasvAmI-he bhagavana pRthvIkAyikonA keTalAM zarIra kahelAM che? zrI bhagavAna-he gautama! traNa zarIra kahAM che, te A prakAre-dArika taijasa ane kArmaNa. eja prakAre vAyukAyike sivAya caturi kiye sudhI arthAt akAcike, tejakAya ke, vanaspatikAyake dvIndri, trIndriya ane caturindriyenA paNa Aja traNa zarIra hoya che. zrI gautamasvAmI he bhagavana! vAyukAcikenA keTalAM zarIra hoya che? zrI zrI bhagavAna-he gautama! cAra zarIra hoya che, teo A prakAre audArika, vaikika, tejasa, ane kAmaNa eja prakAre paMcendriya tiryaMcanA paNa Aja cAra zarIra haya che. zrI gautamasvAmI-he bhagavana ! manuSyanA keTalAM zarIra kahelAM che? zrI prajJApanA sUtra : 3 1pa0
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI bhagavAna-he gautama! pAMca zarIra kahelAM che, teo A prakAre-dArika vaikriyaka, AhAraka, tejasa ane kArmaNa. vanavyantare, tiSka ane vaimAnika devena nArakenI samAna traNa zarIra hoya che-kriya, tejasa, ane kAzmaNa 24audArikAdi zarIra vizeSa kA nirUpaNa dArika Adi zarIranI vaktavyatA zabdArtha-(vALa pare ! bori sarIra paUAttA ?) he bhagavad audArika zarIra keTalAM kahelAM che ? (noramA ! suvigA HomttA) he gautama ! be prakAranA kahela che (=ST vacce ca muDhiyA 2) teo A prakAre baddha ane mukta (tI i te vastra tef miT) temAM je baddha che teo asaMkhyAtA che (saMjJAhiM pharavini-ofeiffe vadItti) asaMkhyAta utsarpiNI avasarpiNI kALathI temanuM apaharaNa thAya che () kALathI (dvitto ahaMkanA stronA) kSetrathI asaMkhyAta leka (ratha ne te muje sTA) temAMthI jeo mukta arthAt tyAgelA che (te aitA) teo ananta che (jaLatahiM kaviLi-viiihaM 3 vahIti zAstro) kALathI ananta utsarpiNI-avasarpiNI kALathI apaharaNa thAya che (ttama matA sojA) kSetrathI ananta leka (34mAsiddhiti anaMtakuLa) abhathI anantagaNA che (siddhAtamALo) siddhonA anantamA bhAga jeTalA che. (vacaE mate veravicArI rahyA pachAttA) he bhagavan! vekriya zarIra keTalAM kahelAM che? (7opamA! suvier guttA) he gautama ! be prakAranA kahyAM che (i =aa) teo A prakAre (hRcA mu lyA 2) baddha ane mukta (7W te veDhecA, te je saMjJA) temAM jeo baDhelaka che teo asaMkhyAta che. (te saMjJAThuiM 34if-divaffheM navIti va ) kAlathI asaMkhyAta utsarpiNi ane avasarpiNiyathI apahata thAya che (tto) kSetrathI (annA seDhImo) asaMkhyAta zreNiye (carara asaMverUmA) pratarane asaMkhyAtamo bhAga (taratha dhAM ne te mundrA ) teomAM je mukta che (te i zAMtA) teo anaMta che. ane (baMtA sauiLI-golakviji ivanavadIti) anaMta utsarSaNiye avasarpiNIthI ahata thAya che (dADhI) kAlathI 3 E kara huM zrI prajJApanA sUtra : 3 151
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ jevA audArikanA muktaka che,tevA ja (bALa maMte ! bAAlarIyA vaLattA ?) he bhagavan ! AhAraka zarIra keTalAM kahelAM che (noyamA ! tuviddA paLattA) he gautama ! e prakAranA kahyA che. (tA nA) teo A prakAre (brejA ca mu%0rA ca) baddha ane mukta (tattva La ne te vahevA) teomAM je baddha che (te naliya asthi sica sthi) tee kadAcit haiAya che. kadAcita nathI hAtA (jJarU asthi) jo hAya (naLeLo vA vA ttiLiyA) jaghanyataH eka, be agara traNa hAya che (koseLa sarasapudutta) utkRSTathI sahasra pRthahtva hoya che (tattva La ne te muddA) teeAmAMthI je mukta zarIra che (te jaM anaMtA) tee ananta che (jJaddA orAjiyaC) jema audArika (mu) mukta kahyA che. (he mALiyA) eja prakAre kahevA joI e (jevavALaM mate tecalarIcA vaLattA?) he bhagavan ! tejasa zarIra keTalA kahyA che? (nocamA ! tuviddA vaLajJA) he gautama ! e prakAranA kahyAM che (te nA) tee A prakAre (vakretA ca mudde ca) baddha ane mukta (tatya + ne te vaherucA) taomAM je khaddha che. (tena anaMtA) te ananta che. (avaMtatlRi kamsadhvini kosabiLiei avAti) ananta utsapiNIyA ane avasarpiNIyA dvArA apahRta thAya che (hrAjho) kALathI (vatto gaLatA jovA) kSetrathI ananta leka (jjo vindendu to anaMtazuLA) dravyathI siddhothI anantagaNA che (savva nIvALaMtamA mULA) khadhA jIveAthI ananta bhAgahIna tatha taM te muddeyA te naM anantA) teemAM je mukta che teo ananta che (anaMtApti siioiini avadIti) ananta utsarpiNIye, avasarpiNIcA dvArA apahRta thAya che (jAsro) kALathI (vettao jaMtA hovA) kSetrathI ananta leAka (vo sajjanItiovaMtanuLA) dravyathI adhA jIveArthI anantagaNA (lIyavAAEAvaMta mALe) jIva vanA anantame bhAga mukkellayA taba veDavviyarasa vi bhANiyavvA) vaikriyanA paNa muktaka kahevA joie. (Nya maLasarIni zrI mALicannAni) eja prakAre kAmaNu zarIra paNa kahevAM joIe TIkA- je pAMca zarIranu varNana pahelAM karI didheluM che, te che--e prakAranA hAya che--baddha ane mukta prarUpaNA karatI vakhate jIvAmAM je zarIrAne grahaNa karIne rAkhyAM zrI prajJApanA sUtra : 3 1para
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. te baddha zarIra kahevAya che, kintu je zarIrane jIvoe pUrva bhavamAM grahaNa karIne tyAgI didhAM che teo mukta zarIra kahelAM che. ahiM baddha ane mukta zarIrenA parimANanA dravya, kSetra, kALathI pratipAdana karAya che zrI gautamasvAmI-he bhagavan! dArika zarIra keTalAM kahelAM che? zrI bhagavAna-he gautama ! be prakAranA kahelAM che. te A prakAre-baddha ane mukta, prAkRta vyAkaraNa anusAra vastra ane mujhA' zabdamAM svArthathI rUlsa pratyaya thayela che. e be prakAranA zarIramAMthI baddha dArika zarIra asaMkhyAta che. temanI asaM khyAta saMkhyA saMkhyAnA pahelA kALanI apekSAe pratipAdana karAya che. baddha audArika zarIra asaMkhyAta utsapiNi ane asaMkhyAta avasarpiNamAM apahata thAya che. tAtparya e che ke utsapiNi ane avasarpiNI kAlatA eka eka samayamAM je audArika zarIranA apaharaNa karAya te samasta audArika zarIranA apaharaNamAM asaMkhyAta utsapiNiye ane avasarpiNa vyatIta thaI jAya. e prakAre kALathI temanuM parimANa batAvIne have kSetranI apekSAe teja parimANa batAve che. kSetranI apekSAe asaMkhyAta leka pramANa che. arthAta agara baddha audyArika zarIranA apiMDa rUpamAM sthApita karavAmAM Ave te asaM. khyAta le te zarIrethI vyApta thaI jAya. zaMkA-jyAre baddha audArika zarIranA dhAraka jIva ananta che te baddha dArika zarIranA parimANa asaMkhyAta ja kema kahyA ? samAdhAna-jIva be prakAranA che-pratyeka zarIra ane anantakAyika pratyeka zarIra je jIva che, te badhAnA alaga-alaga audArika zarIra hoya che, nahIM te teo pratyeka zarIra ja na kahevAya kintu anantakAyika jIva je hoya che temanA zarIra pRthaka pRthaka nathI hotAM, paraMtu anantAnanta nuM eka ja zarIra hoya che e kAraNe dArika zarIrI jIva anastAnanA hovA chatAM paNa audArika zarIra asaMkhyAta ja hoya che. - have mukta odArika zarIranA pariNAma kahe che-mukta pradArika zarIra ananta che kAla kSetra ane draSyanI apekSAe temanI anantatAne samajAvatA pahelA te kALathI samajAve che. kALanI apekSAthI mukta audArika zarIranA ananta utsapiNiye ane avasapi. mAM apaharaNa thAya che. arthAt utsapiNi ane avasarpiNI kALanA eka samayamAM eka eka mukta audArika zarIranA apaharaNa karAya te samasta zarIrenuM apaharaNa karavAmAM ananta utsapiNi ane avasapiNi samApta thaI jAya. tene artha e thaye ke ananta utsarpiNa ane avasarpiNamAM jeTale samaya thAya che, teTalI ja mukta dArika zarIranI saMkhyA che. kALathI ananta pramANanuM pratipAdana karIne have kSetrathI kare che kSetranI apekSAe pratara AdithI anantaleka pramANa mukta audArika zarIra samajavA zrI prajJApanA sUtra : 3 153
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ joIe, tAtparya e che ke asaMkhyAta pradeza eka leAkamAM heAya che, evA evA ananta lekanA jeTalA pradeza hAya, teTalA ja mukta audArika zarIra che. dravyanI apekSAe temanI anantatAnuM pratipAdana Ama che-mukta audArika zarIra abhavya jIveAthI anantagaNA che ane siddha jIvAnA anantame! bhAga che. tene phalitAM A che, ke mukta audArika zarIra abhavya jIveAthI anantagaNA heAvA chatAM paNa siddha jIvAne anantame| bhAga mAtra ja che, arthAt te siddha jIvarAzinI kharAmara nathI. prazna-mukta audArika zarIreAnI sakhyA eTalI kevI rIte hoi zake ? paNa avikala (jemanA tema) mukta audArika zarIrAnI A saMkhyA mAnavAmAM Ave te teo ananta nathI thaI zakatA, kemake mukta zarIra avikala rUpathI ananta kAla sudhI rahI nathI zaktA, kemake pudgaleAnI sthiti adhikathI adhika paNu asa khyAta kALa sudhI kahI che. cadivAnA dvArA je pudgalAne audArika zarIranA rUpamAM atIta kAlamAM grahaNa karIne tyAgI didhela che, temane ahIM levAmAM Ave te badhA jIvA e badhA pudgalene audArika zarIranA rUpamAM grahaNa karIne tyAgela che-kAi pudgala zeSa nathI rahyuM. tethI ja badhAM pudgaleAnu grahaNa thaI jAya che, evI sthitimAM mukta audArika zarIra alangethI anantagaNA ane siddha jIvAnA anantamA bhAga che. e kathana saMgata nathI thaI zakatuM, kemake sarva jIvAnI sapthAnI sAthe anantAnantanA guNAkAra karavAthI ananta guNatvanA prasaMga Ave che. Uttara-ahiM mukta audArika zarIrAmAM kevaLa avikala zarIrAnuM ja grahaNa nathI ane na audArika zarIranA rUpamAM grahaNa karIne tyAgelA pudgalAnuM ja grahaNa karAya che temane grahaNa karavAmAM ukta doSanA prasa ga Ave che. parantu jIve je audArika zarIrane grahaNa karIne tyAgI didhA che. te vinAzane prApta thavA chatAM ananta bhedovALA mane che. teo ananta bhedIne prApta thatA pudgala jyAM sudhI audArika paryAyane parityAga nathI kadatA tyAM sudhI audArika zarIra ja kahevAya che je pudgalee audArika paryAyanA parityAga karela che. teo audArika zarIra nathI kahevAtA. e prakAre eka ja zarIranA ananta zarIra sabhavI zake che. eja rIte eka eka zarIra ananta bheDhAvALA hAvAne kAraNe eka ja samayamAM anantazarIra maLe che. teo asaMkhyAta kALa sudhI avasthita rahe che. te asaMkhyAtamAM kALamAM jIve dvArA tyAgela khIjA paNa asa khyAta zarIra hAya che. te badhAnA paNa pratyekanA anante ananta bhedu hAya che. temAMthI te kALamAM je audArika zarIra paryAyanA parityAga karI de che. temane gaNatarImAM nathI levAtA khAkInAnI gaNatarI audArika zarIramAM thAya che. tethI ja mukta audArika zarIronuM parimANa je upara kahela che, tenA sabhava ane che kahyuM paNa che-kevaLa avikala nahi arthAt jemanA tema rahelA mukta ane audArika zrI prajJApanA sUtra : 3 154
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ zarIranuM ja grahaNa karela che. ane audArika zarIranA rUpamAM grahaNa karIne mukta nahIM karela badhA pudgalenuM grahaNa kareluM che. paraMtu je audarika zarIra jIvanA dvArA tyAgI dIdhela che, te ananta bhedethI bhinna hoya che. jyAM sudhI te pudgale jIvanA dvArA nivartita audArika zarira kAyama rUpa paryAyane tyAga nathI karatA ane bIjA koI pariNAmamAM pariNata nathI thatA, te badhA zarIra ja kahevAya che. e prakAre eka eka dArika zarIra ananta ana bhedavALA hovAne lIdhe ananta audArika zarIra kahevAya che. ItyAdi. have prazna e upasthita thAya che ke eka-eka zarIradravyanA dezane zarIra kevI rIte kahI zakAya? tene uttara e che ke mIThAnA daSTAntathI ema kahI zakAya che. jema khArI paNa mIThuM che, droNa paNa mIThuM che ane ADhaka paNa mIThuM che. e vigere vyavahAra thAya che. te ja prakAre sakala arthAt saMpUrNa dArika zarIra paNa dArika zarIra kahevAya che. tene aDadhe bhAga paNa audArika zarIra kahevAya che. tyAM sudhI ke zarIrane anantamo bhAga paNa zarIra kahevAya che. tethI e siddha thayuM ke audyArika zarIrane egya gudgalenA samudAya paNa audArika rUpe pariNata thatA chatAM audArika zarIra kahevAya che. prazna-ananta kAkAzanA pradezanA barAbara teo ananta audArika zarIra eka kAkAzamAM ja kevI rIte samAya che? uttara-pradIpanA prakAzanI samAna temane samAveza thaI zake che. jema eka dIpakane prakAza saMpUrNa bhavanamAM vyApta banI rahe che, agara e bhavanamAM anyAnya dIpaka mUkavAmAM Ave te temane prakAza paNa teja bhavanamAM samAI jAya che. e prakAre audArika zarIranuM samAI javuM paNa samajI levuM. have vakriya zarIrane laIne gautamasvAmI prazna kare che he bhagavanvaikriya zarIra keTalAM kahelAM che? zrI bhagavAna-he gautama!-vaikiya zarIra be prakAranA kahelAM che. te A rIte chebaddha ane mukta. e bannemAM baddha vikriya zarIra asaMkhyAta hoya che. kAlathI te asaMkhyAtanI prarUpaNa kare che. yadi utsarpiNI ane avasarpiNI kALanA eka eka samayamAM eka eka hai keya zarIranuM apaharaNa karAya te saMpUrNa zarIranA apaharaNa karavAmAM asaMkhyAta utsarpiNI ane avasarpiNiye vyatIta thaI jAya. tAtparya e che ke asaMkhyAta utsapiNi ane avasariNiyene jeTalo samaya hoya che, teTalAM ja baddha vaikiya zarIra che. kSetranI apekSAe baddha vaikiya zarIra asaMkhyAta zreNi pramANa che. zreNinuM parimANa prataranA asaMkhyAta bhAga mAneluM che, tAtparya e che ke prataranA asaMkhyAtamA bhAgamAM jeTalI zreNiye thAya che. te zreNiyomAM jeTalA AkAza pradezonI saMkhyA hoya, teTalA ja baddha vaikiya zarIra che. zreNInuM parimANa A prakAre che-ghanIkRta leka badhI bAjuthI sAta rajaju pramANa deya che. evA lekanI laMbAImAM sAta rAjU temanI muktAvalInA samAna eka eka AkAza zrI prajJApanA sUtra : 3 155
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ pradezanI paMkti zreNi kahevAya che. lekane ghanAkAra karavAthI te sAta raju pramANa A prakAre thAya che-sapUrNa leka uparathI nIce sudhI cauda rajaju che. tene vistAra nIce kiMcit ochA sAta rajaju che, madhyamAM eka rAju che, brahmaleka nAmaka pAMcamA devalokanI jagyAe, bilakula madhya bhAgamAM pAMca raju che. ane Upara jyAM lekane aMta thAya che, tyAM eka rajaju vistAra che. rajajunuM parimANa svayaMbhUramaNa samudranI parataravartI pUrva vedikAnA aMtathI AraMbha karIne tenI paranI vedikA sudhI samajavuM joIe. lekanI A laMbAI pahoLAI che ane lekanA AkAra ane hAtha keDe rAkhIne nAcatA naTanA samAna che. have potAnI kalpanAthI trasa nADInA dakSiNa bhAgavatI adholekanA khaMDane, je nIcethI kaMIka ochA traNa rajaju pramANa che ane sAta rajajuthI kAMIka adhika UMcA che, ene laIne trasa nADInA Upara pAzvamAM uparano bhAga nIce ane nIceno bhAga Upara karIne rAkhavAmAM Ave enI pAchaLa Urva lekamAM traNa nADInA bhAgavatI kUparanA AkAranA je be khaMDa che, je dareka kAMIka ochA sADA traNa rajajunA hoya che, temane ApaNI kalapanAthI laIne ulaTAvI uttara pArzvamAM rAkhI devA ema karavAthI nIcenA lekAI kAMIka ochA cAra rajajunA vistAravALA temaja kAMIka adhika sAta rajaju vistAravALA UMcA thaI jAya che. pachI UparanA Urdhva bhAgane buddhi dvArA grahaNa karIne nIcenA adha bhAgane uttara pArthamAM rAkhI devAya. ema karavAthI kAMIka adhika sAta rajaju UMcA ane kAMIka ochA sAta rajaju vistAravALA ghana banI jAya che. sAta rajajunA Upara je adhika hoya che, tene upara nIce lAMbA bhAgane uttara pArzvamAM meLavI devA ema karavAthI vistAramAM paNa pUrA sAta raju thaI jAya che. e prakAre ghanAkAra banAvAya che. ghanAkAra banAvelA leka sAta rajaju pramANa thaI jAya che. jyAM ghanavathI sAta jajunA pramANanI pati na thAya. tyAM kalpanAthI pUti karI levI joIe. anyatra jyAM kayAMya paNa zreNI athavA prataranuM grahaNa karAya, tyAM badhe pUrvokta rItIthI ghanIkRta sAta rajaju pramANa lekanI zreNI agara prastara samajavA joIe. have mukta vikriya zarerAnA dArika zarIranA rAmAna pratipAdana karavAne mATe kahe che-pUrvokta baddha ane mukta kiya zarIramAMthI je mukta vaikriya zarIra che, teo ananta che. temanI anantatA pUrvokta audArika zarIranA samAna samajavAne mATe kahyuM che, ananta utsapiNiye temaja avasapiyamAM temanuM apaharaNa thAya che, arthAt e bane kALanA eka eka samayamAM eka eka vaikriya zarIranuM apaharaNa karAya te samasta mata vaikriya zarIranA apaharaNa thAya che. tenuM tAtparya e thayuM ke anaMta utsapiNi ane avasarpiNamAM jeTalo samaya thAya che. teTalA ananta ahIM grahaNa karavA joIe. arthAta mukta vikriya zarIranA pramANa eTalAM ja che. e prakAre jevA mukta audArika zarIrenA pramANu kahyAM che. tevAja mukta va dha zarIrenA paNa pramANu samajI levAM joIe. zrI prajJApanA sUtra : 3 1pa6
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ have AhAraka zarIranA viSayamAM zrI gautamasvAmI prazna kare che he bhagavan ! AhAraka zarIra keTalA prakAranA kahyA che? zrI bhagavAn he gautama ! AhAraka zarIra e prakAranA kahyA che-khaddha ane mukta temAMthI addha AhAraka zarIra kadAcit hAya che kadAcit nathI hAtAM. kemake AhAraka zarIranA viraha kALa jaghanya eka samaya ane utkRSTa cha mAsanA che. kahyu paNa che A lekamAM AhAraka zarIra kadAcit nathI paNa hAtAM, jo nathI hAtAM te jaghanya eka samaya sudhI nathI hAtAM ane utkRSTa cha mAsa sudhI nathI hAtAM / / 1 5 yadi AhArazarIra hAya che teA jaghanyathI eka e agara traNa hAya che. adhikathI adhika hoya tA sahasra pRthakatva arthAt be hajArathI laIne nau hajAra sudhI hAya che. mukta AhAraka zarIra mukta audArika zarIranA samAna che, te batAvavA mATe kahe emane prakAranA AhAraka zarIzamAM je mukta AhAraka zarIra che, te ananta che. jema mukta audyArikanA AhAraka zarIra ananta kahelAM che. temaja mukta AhArakanA mukta zarIra paNa ananta kahevAM joie. tejasa zarIranA viSayamAM paNa gautamasvAmI prazna kare che-he bhagavan ! tejasa zarIra keTalAM kahyAM che ? zrI bhagavAna-he gautama ! tejasa zarIra e prakAranAM che-baddha ane mukta. buddha tejasa zarIra ananta che. ananta utsarpiNIyA ane avasarpiNIyAnA eka eka samayamAM tejasa zarIranuM apaharaNa karAya te ananta utsarpiNiyAM ane avasarpi`NiyAmAM te badhAnA apaharaNa thAya che. e prakAre baddha tejasa zarIranI sakhyA teTalI ja che jeTalI ananta utsarpiNa avasarpi`Ni kALanA samayanI che. kSetranI apekSAe anantaleAka parimANa che, arthAt ananta leAkAkAzAmAM jeTalA pradeza hAya che. eTalA ja te tejasa zarIra che. dravyanI apekSAe yuddha taijasa zarIra siddhothI ananta gaNA che. kemake samasta sa'sArI jIvAmAM taijasa zarIra hAya che ane sa'sArI jIva siddhonI apekSAe anantagaNA hAya che. tethIja taijasa zarIra paNa siddhothI anantagaNA che. paNa sa pUrNa jIva rAzithI anantamA bhAga ochA hAya che, kemake siddhonA tejasa zarIra nI hAtAM, kemake teo samasta zarIrathI rahita-azarIrI hAya che ane siddha sajIvarAzinA anantamA bhAga che, temane echA karI devAthI sa jIvAnA anantamA bhAga echA tejasa zarIra kahelAM che. have mukta tejasa zarIranI anantatA dravya, kSetra ane kALanI apekSAthI pratipAdana 5re che zrI prajJApanA sUtra : 3 157
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ mukta taijasa zarIra ananta che. kALanI apekSAe ananta utsarpiNI-avasarpiNI kALanA samayeAmAM temanA apaharaNa thAya che, tAtpa e che ke ananta utsarpiNI-avasarpiNI kALAnA jeTalA samaya che, teTalA ja mukta tejasa zarIra che. kSetranI apekSAe mukta tejasa zarIra ananta leAka pramANa che, arthAt leAkAkAzanA kharAkharanA anaMta khaDAmAM jeTalA AkAza pradeza hAya che. teTalA ja mukta tejasa zarIra che. dravyanI apekSAe mukta tejasa zarIra khadhA jIvAthI anantagaNA che. kemake pratyeka jIvanu eka tejasa zarIra hAya che. jIvAnA dvArA jyAre temanA parityAga karI devAya che te te pUrvokta prakArathI anaMta bheda vALA hAya che ane temanI asakhyAta kALa sudhI sthiti hAya che. eTalA samayamAM jIveA dvArA tyAgelA anya tejasa zarIra prati jIva asaMkhyAta thaI jAya che ane te khadhA paNa pUrvakitaprakArathI ananta bhedovALA ane che, tethI ja temanI saMkhyA badhAM jIvAnI apekSAe anantagaNI kahelI che. zuM te mukta taijasa zarIra jIvAnA varga pramANu hAya che ? A zaMkAnu samAdhAna karavAne mATe kahe che--mukta teMjasa zarIra te jIva vanA anantabhAga pramANa hoya che. te jIva tra pramANu kema nathI hAtA ? tenuM samAdhAna e che ke, jo eka eka jIvanA zarIra madhA jIvanA zarIranI kharAkhara athavA temanAthI kAMIka adhika hAya. jethI siddhonA ananta bhAganI pUti thAya che te te jIvA vaga pramANa hAi zake che. kemake kAI rAzInA eja rAzinI sAthe guNAkAra karavAthI va thAya che, jemake traNanI sAthe guNAkAra karavAthI tenA va 9 Ave che. paNa eka eka jIvanA tejasa zarIra sarva jIva rAzi pramANa yA tenAthI krAMIka adhika nathI thaI zaktA, paratu tenAthI ghaNA ja echA hoya che. ane te asa`khyAta kALasudhI rahe che. te kALe e je anya mukta tejasa zarIra hApa che, te paNa thADAM ja hAya che, kemake kALa thADA che. e kAraNe mukta tejasa zarIra jIva vaga pramANu sa bhava nathI, paNa jIva vanA anantamA bhAga mAtra ja hAya che. paNa eja prakAre arthAt tejasa zarIranA samAna ja kANu zarIra khuddha ane muktanA bhedathI e prakAranA hoya che. baddha ane mukta kAmaNa zarIra tejasa zarIranA samAna ja kALa, kSetra, ane dravyathI ananta samajavAM joI e // 2 // zrI prajJApanA sUtra : 3 158
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ nArakAdi koM ke audArikAzizarIroM kA nirUpaNa nArakAdi saMbaMdhI zarIra zabdArtha-naira maMte! vacA morAcinI ghaon?) he bhagavan! nArakenA dArika zarIra keTalAM kahyAM che? (cama! suvi futta) he gautama ! be prakAranA kahyA che (taM jI- sTa ja mu I ) teo A prakAre-baddha ane mukata (tasthai ne te vayA te je 0i) teomAM je baddha che. teo nathI hotA (tatha te murA , te i sLarA) teomAM je mukta che, teo ananta che (gorAjhiyamu. yA tA mALiyA) jevA audArika mukta kahyA tevA kahevA joIe. ( RcALe mare! cA vezvikIyA TOUttA) he bhagavan! nArakanA vaikriya zarIra keTalA kahyAM che ? (yA! suvigA Human) he gautama! be prakAranA kahyA che (taM nahAvA mu IT 2) baddha ane zukta (taratha i te vaIT te a. ziT) teomAM je baddha che teo asaMkhyAta che ( anAhiM pharajini-zoLihiM zaradIti zAstro) teo kALathI asaMkhyAta utsarpiNa-avasarpiNI kALamAM apahata thAya che (uttaLa asaranA seDhIno) kSetrathI asaMkhyAta zreNiye (vacararasa raMga; mA) prataranA asaMkhyAtame bhAga (tALi seDhI) te zreNiyenI ( vidyumanU) vidhvaMbha sUcI ( guDhAramavAmU8) AMgaLanuM prathama vargamUla (nitI vAnjhagai) dvitIya varga mUlathI guNela (bAvaLa) athavA (caMguvicAmULamALameLo DhIgo) aMgulanA dvitIya vargamUlanA ghana pramANamAtra zreNiye (te mudde te i = gorAjhiraNa mujhArada mALiyA) temAM je mukta vaikriya che, teo mukta audArikanA samAna kahI levA joIe ( na maMte! jarA AEArId your) he bhagavana ! nArakonA AhAraka zarIra keTalAM kahyAM che? (nomAM! duSi vAttA) he gautama ! be prakAranA kahyAM che (R TET) te A prakAre (muerra) baddha ane mukta (G) e prakAre (koriyA puje 2 maniSA) jevA dArikanA baddha ane mukta kahyA che (nava) te ja prakAre (grFaa vi majayavyA) AhAraka paNa kahevA jaIe (tevA vaDuM nA guhaM je revadivyacA) tejasa ane kArmaNa jevA eonA vekriyaka zrI prajJApanA sUtra : 3 1pa9
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ TIkArya-AnAthI pahelAM sAmAnya rUpathI audArika Adi zarIranI samuccaya rUpamAM prarUpaNa karAelI che. have nAraka AdinA audArika Adi zarIranI prarUpaNa karAya che zrI gautamasvAmI-he bhagavan! nAraka jInA dArika zarIra keTalAM kahyA che. zrI bhagavAna !-he gautama ! nArakenA audArika zarIra be prakAranA kahelA che. te A prakAre che-baddha ane mukta e bannemAM je baddha dArika zarIra che, e nAraka chanA nathI hatAM, kemake bhavanA svabhAvathI ja teomAM audArika zarIrane abhAva hoya che, hA ! mukta audArika zarIra temanA ananta hoya che. jema samuccaya mukta audArika zarIranuM kathana paheluM kahevAyeluM che, eja prakAre nArakanA mukta audArika zarIranuM paNa kathana samajI levuM joIe. zrI gautamasvAmI bhagavana! nArakanA kriya zarIra keTalAM kahelAM che? zrI bhagavAna-he gautama ! nArakenA vikiya zarIra be prakAranA kahelAM che-baddha ane mukta, teomAM baddha kriya zarIra asaMkhyAta che, kemake nAraka jIva asaMkhyAta che ane pratyeka nArakanA eka baddha kriya zarIra hoya che, tethI ja temanA zarIranI saMkhyA paNa asaMkhyAta ja che. e asaMkhyAta saMkhyAnI kALanI apekSAe prarUpaNA kare che. utsarpiNI ane avasarpiNI kALonA eka eka samayamAM je eka eka zarIranuM apaharaNa karAya te asaMkhyAta utsarpiNa ane avasapiNiyAmAM temanA apaharaNa thAya, tAtparya e che ke asaMkhyAta utsapiNi ane avasarpiNiyenA jeTalA samaya hoya che, teTalA ja nArakanA baddha ane vaikriya zarIra hoya che, kSetranI apekSAe teo asaMkhyAta zreNI pramANa che, ane zreNI pratarane asaMkhyAtama bhAga samaja joIe. abhiprAya e che ke asaMkhyAta zreNiyAmAM jeTalA AkAza pradeza hoya che, teTalA ja nAraka jIvana baddha vikiya zarIra hoya che. prazna e che ke saMpUrNa prataramAM paNa asaMkhyAta zreNiye hoya che, prataranA adha bhAgamAM paNa asaMkhyAta zreNiye hoya che. ane prataranA tRtIya bhAgamAM paNa asaMkhyAta zreNi hoya che, evI sthitimAM ahiM keTalI zreNiye samajavI joIe. A jijJAsAnuM samAdhAna karavAne mATe kaheluM che-pratarane asaMkhyAta bhAga. tAtparya e che ke prataranA asaMkhyAtamA bhAgamAM jeTalI zreNi hoya che, teTalI ja zreNiye ahiM levI joIe temanuM vizeSa parimANa batAvavAne mATe kahyuM che-te zreNiyenI vibha sUci arthAt vistAranI apekSAe eka pradezavALI zreNi eTalI thAya che, eTale aMgulanA prathama vargamUlane bIjA vargamULanI sAthe guNavAthI rAzi samUha utpanna thAya che. Azaya e che ke eka aMzula pramANa mAtra kSetranA pradezanI jeTalI rAzi zrI prajJApanA sUtra : 3 160
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ thAya che. te pradeza rAzinA asaMkhyAta vargo mULa thAya che. prathama varga mULane paNa je vargamULa thAya che, te bIje vargamULa kahevAya che. e bIjA varga mULanuM varga mULa trIjo vargamULa thAya che. e prakAre asaMkhyAta vargamULa hoya che. ahiM kahevuM che ke prathama vargamULane bIjA vargamULanI sAthe guNavAthI jeTalA pradeza thAya che, teTalA pradezanI sUcI buddhithI kalpita karI levAya. kalpita karIne vistAramAM tene dakSiNa uttaramAM lAMbI sthApita karavI joIe. sthApita karelI te sUcI jeTalI zreNine sparza kare che, teTalI zreNiye ahiM grahaNa karavI joIe. teo A prakAre che-eka aMzula parimita kSetramAM vAstavamAM pradezanI rAzi asaMkhyAta hoya che. paNa asatkalpanAthI tene ra56 mAnI levAmAM Ave e prakAre 256nI saMkhyAne prathama vargamULa (16) thAya che. bIje vargamUla (4) thAya che ane trIje vargamULa (2) Ave che. temAMthI bIje vargamUla arthAt cArane prathama vargamULa arthAt 16nI sAthe guNavAthI (64) saMkhyA Ave che. basa eTalI ja zreNiye samajavI joIe, eja vAta prakArAntarathI pratipAdita karAya che athavA aMgulanA dvitIya vargamUlanA ghana pramANa zreNiye samajavI joIe Azaya e che ke eka aMgula pramANa kSetramAM jeTalA pradeza che, tenA dvitIya vargamUlanA arthAta asat kalpanAthI cArane je ghana hoya teTalA pramANa vALI zreNiye samajavI joIe. je rAzine je vargamUla hoya tene rAzinI sAthe guNAkAra karavAthI ghana thAya che. jemake be ne ghana ApyuM che. be rAzine varga cAra che, tene enI sAthe guNAkAra karAya te ATha saMkhyA Ave che. e rIte beno ghana ApyuM che. ahiM cArane vaga seLa che, tene cAranI sAthe guNAkAra karAya te cArane ghana Ave che, evuM karavAthI paNa te ja saMkhyA 64 Ave che. A banne prakAramAM kaI vastu bheda nathI. athavA-aMgula pramANa kSetranA pradezanI rAzine pitAnA prathama vargamalanI sAthe guNAkAra karavAthI pradezanI je rAzi Ave che. teTalA ja pramANavALI sUcI jeTalI zreNine sparza kare che. teTalI zreNiyamAM jeTale AkAza pradeza hoya teTalA ja nArakamAM baddha kriya zarIra hoya che. nAraka jIvanA je vaikriya zarIra che, temanI vaktavyatA nArakenA mukta audArika zarIranA samAna samajavI joIe. zrI gautamasvAmI-he bhagavana ! nAraka nA zarIra keTalAM kahelAM che? zrI bhagavAna -he gautama ! nArakanA AhAraka zarIra be prakAranA kahelAM che, te A prakAre che- baddha ane mukta. jevI nArakanA baddha ane mukta audArika zarIranA viSayamAM prarUpaNa karelA che, tevI ja prarUpaNa temanA AhAraka zarIranA sambandhamAM paNa samajI levuM joIe. arthAt baddha AhAraka zarIra nArakanA nathI hotAM. kemake teo AhAraka labdhithI rahita hoya che. A caturdaza pUrva dhAraka munine ja hoya che. nArakene nahi. zrI prajJApanA sUtra : 3 161
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ nArakonA tejasa ane kArmaNa zarIra, nArakanA vaikriyaka zarIranA samAna ja kahevA joI e che 3 che asurakumAra Adi koM ke audArikAdi zarIra kA nirUpaNa asurakumArAdinA zarIranI vaktavyatA zabdArtha-(bakurakumaFri maMte ! chevaphA sorAjhirI goLA ?) he bhagavan! asurakumAronA audyArika zarIra keTalAM kahevAelAM che? (jomAM! GST jorA gorAzivapIranu maLiyA) he gautama ! je nArakenA audArika zarIra kahyAM che (deva hiM mALiyA) teja prakAre temanA kahevA joIe (asurakumAra mate ! cA vicArI paU/?) he bhagavana asurakumAranA vaikriya zarIra keTalA kahyAM che? (camA ! vi7 guyttA) he gautama ! be prakAranA kahyA che (saM nag) teo A prakAre (ddha ca mu ndrA ca) baddha ane mukta (tathai ne te vastra, te i .saMjJA) temAM je baddha che teo asaMkhyAta che (saMvedanA kaMiLa kofcsLi ivahIti zAstro) kALathI asaMkhyAta utsarpiNI-avasarpiNI kALo apaharaNa karAya che (ttio lAgo seDhIlo) kSetrathI asaMkhyAta zreNi (varasa basaMverUmA) pratarane asaMkhyAtame bhAga (rANa ) te zreNiyenI (vidyumanU) vikebha sUcI (baMnupamavamUkSa vejJarUmA) aMgulanA prathama vargamUlanA saMkhyAtame bhAga (tasyAM te muja) teomAM je mukta vaikiyazarIra che. tenuM kA goracikara4 tA maNicaDyA) te dArika zarIranA muktanI samAna kahI levAM joIe zrI prajJApanA sUtra : 3 162
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ (AhAranasarIra) AhAraka zarIra (jJA sesi ceva borAhiyA) jevA temanA audA rika zarIra (tadeva duniA mALicavvA) eja prakAre be prakAranA kahevAM joI e (taiyAAETsarIrA dhruvidA vitti cetra viviyA) tejasa kANu zarI2 khanne jevA teonA vaikriya zarIra (chyuM nAva nicamArA) eja prakAre yAvat stanitakumAra TIkA-have asurakumAre| AdinA audArika Adi zarIrAnI prarUpaNA karavAne mATe kahe che zrI gautamasvAmI-he bhagavan ! asurakumArAnA audArika zarIra keTalAM kahyAM che ? zrI bhagavAna-De gautama ! jevA nArakAnA audArika zIrAnuM kathana karAyela che te ja prakAre asurakumArAnA audArika zarIranuM kathana paNa samajI levuM joIe, arthAt asurakumAronA audArika zarIra mukta hAya che, khaddha audArika zarIra nathI hAtAM, kemake asurakumAreAnA paNa bhavasvabhAvane kAraNe audArika zarIra nathI hAtAM, zrI gautamasvAmI-he bhagavan ! asurakumAranA vaikriya zarIra keTalAM kahelAM che ? zrI bhagavAna ! asurakumArAnA vaikriya zarIra e prakAranA kahelAM che, yathA addha ane mukta temAMthI addha vaikriya zarIra asakhyAta che. have temanI asakhyAta saMkhyAnuM kAla ane kSetrathI prarUpaNa kare che-kAlanI apekSAe yadi utsarpiNI ane avasarpiNI kALAnA eka eka samayamAM temanA apaharaNa karAya te asaMkhyAta utsarpiNIyA ane avasarpiNIyAmAM temanA apaharaNa thAya tAtpa e che ke asa khyAta utsarpiNiyA ane avasarpi`NiyAnA jeTalA samaya che, teTalA ja asurakumArAnA yuddha vaikriya zarIra che kSetranI apekSAe asakhyAta zreNi pramANa che arthAt asaMkhyAta zreNiyAmAM jeTalA AkAza pradeza hAya che, teTalA ja te zarIro che. te zreNiyA prataranA asaMkhyAtamA bhAga pramANa jANavI joI e. ahiM nArakonI apekSAe viziSTa parimANanuM pratipAdana karatA thakA kahe chete zreNiyAnA pariNAmane mATe je sUci pahelAM kahI che, te aMgula pramANa kSetranA pradezanI rAzinA prathama varga mULanA saMkhyAmA bhAga che, eka aMzula pramita kSetranA pradezanI rAzi asahkalpanAthI 256 mAnI che. tenu prathama va mUla 16 Ave che tenA saMkhyAtamA bhAgamA jeTalA AkAza pradeza hAya, asatkalpanAthI pAMca heAya ke cha hAya, eTalA pradeza rUpa zreNine viSNubha sUci samajavI joie. e prakAre nArakeAnI apekSAe asurakumAranA addha vaikriya zarIrAnI viSNuMbha sUci asa MkhyAta guNahIna thAya che. kemake nArakAnI zreNinA parimANunA mATe grahaNa karela viSNubha sUci dvitIya va mULathI guNita prathama vargamULa jeTalA pradezezavALI che. khInne vargamULa vAstavamAM asaMkhyAta pradezAtmaka thAya che. tethI ja asakhyAta guNu prathama vargamULanA pradeza jeTalI nArakAnI sUci che, paNa asurakumAronI viSNubha sUci aMzulanA prathama vamUlanA sabhyeya lAga zrI prajJApanA sUtra : 3 163
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ pradeza rUpa ja che mahAI DakamAM paNa samasta bhavanavAsiyAnA ekalI ratnaprabhA pRthvInA samasta nArakanI apekSAe tA nArakAthI paNa asa`khyAta guNahIna kahela che, tethI ja temanI asaMkhyAta guNahInatA siddha thai ja jAya che. asurakumAranA je mukta vaikriya zarIra che temane temanA mukta auDArika zarIronA samAna ja kahevAM joI e. asurakumAranA AhAraka zarIranuM kathana asurakumArAnA ja mukta ane khaddha audArika zarIranA samAna ja samajavuM joIe. asurakumArenA, taijasa ane kANu zarIrAnI vaktavyatA asurakumAranA ja paddha ane mukta vaikriya zarIronA sadaza jANavI joI e. asurakumArAnI samAna ja stanitakumAro sudhInI prarUpaNA karI levI joie arthAta nAgakumAro, suvarNa kumArA, vidhukumArA, dvIpakumAro, dikakumAro, pavanakumAre| ane stanita kumArAnA audarika, vaikriyaka, AhAraka, tejasa ane kANu zarIra paNa baddha ane muktanA bhedathI me e prakAranA che, teemAMthI baddha audyArika zarIra pUrvokta yuktinA anusAra thatAM nathI hotAM. mukta aukArika zarIra ananta che, khaddha vaikriya zarIra asaMkhyAta che. ane mukta vaikriya zarIra ananta che. AhAraka zarIra baddha nathI hAtA mukta ananta hAya che, tejasa ane kArmAMNu zarIra khuddha asaMkhyAta ane mukta ananta che // 4 // pRthvIkAyikAdi koM ke audArikAdi zarIra kA nirUpaNa pRthvIkAyikAdinA zarIra zabdA -(puDhaviAcALa maMte ! vacA borAjiyasarI vaLattA) he bhagavan ! pRthivIkAyikAnA audArika zarIra keTalAM kahyAM che ? (noyamA ! truvijJA paLattA taM baddA) he gautama ! e prakAranA kahyA che. te A prakAre che-khaddha ane mukta (tattva La ne te varte te LaM asaMveggA) teomA je addha che, teo asaMkhyAta che (asaMvegneEi kSiina-provinodivadIpatti zrI prajJApanA sUtra : 3 164
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAjho) asaMkhyAta utsapiNiye ane avasapiriNAthI apahata thAya che, kAlanI apekSAe (tti saMjJA Dhort) kSetrathI asaMkhyAta leka pramANa (tI jo ke te murja) teomAM je mukta che (te ii saLaMtA) teo ananta che (3itAhiM saLi-goraHLIhiM. navadIyaMti) ananta utsapiNiye-avasarpiNiyathI apahata thAya che (cho) kALanI apekSAe to gata Topa) kSetrathI ananta leka pramANa (jamavaddhiofhaMto aTAT) abhavyethI anantagaNuM che (siddhANaM tamana) siddhone ananta bhAga che (puviphA maMte ! garUcA vedivasI) he bhagavana ! pRthvIkAyikonA kriya zarIra keTalo che? (noramA ! suvi HULA) he gautama ! be prakAranA kahyA che (taM kadA raddha4 2 mu teo A prakAre baddha ane mukta (tastha ? te vastrA ) teomAM jeo baddha che, te nathi) teo nathI (tatva jo ne te muha8TI) teomAM je mukta che. (te i = wife veva morADhiyA tava mAnacava) teone emanA ja audArika zarIranA kathana pramANe samajI levA (Artha mArA sarI vi) eja pramANe AhAraka zarIra saMbaMdhI paNa samajavuM. (teyAraHTI HThThA hiM 20 vorjiyA) taijasa ane kArmANa saMbaMdhI emanA ja audArika zarIranA kathana pramANe samajavA (mArUcA terArUthA vi) eja pramANe apakayika ane tejaskAyika saMbaMdhamAM paNa samajI levuM. (vArasAi mete ! vayA gorAjhiyarI FuT) he bhagavana! vAyukAyikanA dArika zarIra keTalA kahyA che (caHI ! duvig guyttA) he gautama! be prakAranA kahelA che. (aaN nA vastrA 2 mujha ca) te A pramANe baddha ane mukta (suvi vi nA puDhavijAphA moDhicA) banne jevA pRthvIkAyikanA dArika (divALe puchA) vaikriya zarIranI pRcchA (nomA ! suviEURT guyttA) he gautama! be prakAranA kahyA che (te bahA) teo A prakAre (vA ja mu ca) baddha ane mukta (tatya ne te vakvesTa) teomAM je baddha che (te annA ) teo asaMkhyAta che (tama-samag) samaya samayamAM (vahImALat) apahRta karAtA (jhionamajja) palyopamanA ( jJANamALameLa) asaMkhyAtamAM bhAgamAM (i) kALathI (vahIvaMti) apahRta thAya che (no reDa i lavaciA vicA) adhika nathI detA (mundrA ) mukta zarIra (RT zrI prajJApanA sUtra : 3 165
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ puvijAthAna) jevAM pRthvIkAyikAnA (bahAraja tevA mA) AhAraka, taijasa, kArmANa, (jJaddA puruvijrAcALa) jevA pRthvIkAyikAnA (vaLacALanA puruvidyAphecALa) vanaspati kAyikonA pRthvIkAyikAnA samAna (vAM) vizeSa (teyA ampA nA goThiyA tevA varmA) taijasa ane krANu jevA samuccaya tejasa ane kANu (vayiALa aMte ! jevA gorAjiyasarIyAnnA) he bhagavan ! dvIndriyAnA audArika zarIra keTalA kahyA che? (pAcamA ! tuviAvaLA) he gautama ! e prakAranA kahyA che (vagheru ca murunA ca) maddha ane mukta (tasthaLa ne te vagheo te La saMvegna1) teomAM je addha che teo asa MkhyAta che (saMghe nahiM utsarniyosiidivIti jAgo) kALathI asaMkhyAta utsarpi`Ni-avasarpiNiyAthI apahRta thAya che (velso asaMlenAgo seDhIo) kSetrathI asaMkhyAta zreNiyA (carama saMvegnArU maLe) prataranA asaMkhyAtamAM bhAga (jJasiLa seDhILuM vizrvasUku) te zreNiyAnI viSNubha sUci (saMghe jJAbo noyaLonAnoDhILo) sakhyAta kADA-keADIyeAjananI (basavannArUM seDhizamULa) asaMkhyAta zreNiyAnA varga mUla TIkA have pRthvIkAyikA AdinA audArika Adi zarIreAnI prarUpaNA karAya che zrI gautamasvAmI-he bhagavan ! pRthvIkAyika jIvAnA audArika Adi zarIrakeTalAM hAya che? zrI bhagavAn ! he gautama ! pRthvIkAyika jIveAnA audArika zarIra e prakAranA che--khaddha ane mukta temanAmAMthI je baddha audArika zarIra che, teA pRthvIkAyikAnA asaMkhyAta thAya che. have kAla ane kSetre te asaMkhyAta saMkhyAnu` spaSTIkaraNa kare che, kALanI apekSAe yadi utsarpiNI ane avasarpiNI kALanA eka eka samayamAM eka eka zarIranA apaharaNa karAya te asakhyAta utsarpiNIyA ane avasapiyiAmAM temanA apaharaNa thAya e sambandhamAM yukti pUrvavat samajI levI joIe. kSetranI apekSAe peAtAnI avagAhanAthI teo asaMkhyAta lakone vyAsa karI le eTalA che, pRthvIkAyikAnA je mukta zarIra che te ananta che. temanI anantatA kAla kSetra ane dravyanI apekSAe prarUpaNA karAya che--kAlanI apekSAe eka-eka samayamAM apaharaNa karavAthI ananta utsarpiNiyA-ava sapiNamAM temanA purI rIte apaharaNa thAya che. kSetranI apekSAe tee eTalAM che ke potAnI avagAhanAthI ananta leAkAkAzane vyAsa karI de. dravyanI apekSAe pRthvIkAyikAnA mukta audyArika zarIra abhavya jIvarAzithI ananta gaNA che kintu siddha jIvAthI anantamA bhAga che. e viSayamAM yukti pahelA kahevAI gaI che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan ! pRthvIkAyika jIveAnA vaikriya zarIra keTalA kahelAM che. zrI bhagavAn hai gautama! pRthvIkAyikAnA vaikriya zarIra e prakAranA kahyA che--mRddha ane mukta, e emAM je addha vaikriya zarIra che te te pRthvIkAyakonA hAtAM nathI kAraNa ke zrI prajJApanA sUtra : 3 166
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ temanAmAM vakriya labdhine abhAva hoya che. mukta vekiyazarIra teonA mukta audArika zarIranA samAna samajavA joIe. AhAraka zarIra, vikriya zarIranA samAna ja che. pRthvIkayikanA tajasa ane kArmANazarIra pRthvIkAcikenA ja dArika zarIranI samAna jANavA joie arthAt jevAM temanA dArika zarIra baddha ane muktanA bhede be prakAranA kahyAM che, tevAM ja taijasa ane kArmANa zarIra paNa be be prakAranA hoya che. aSkAyike ane tejaskAyikanA zarIranI vakatavyatA pRthvIkAcikenA samAna kahevI joIe arthAt aSkAyika ane tejaskAcikenA banebaddha ane mukta audArika zarIra hoya che. baddha audArika zarIra asaMkhyAta che, mukta ananta che. kriya zarIra baddha nathI hatAM, parantu mukta ja hoya che. AhAraka paNa mukta ja hoya che. baddha nahIM. tejasa ane kArpaNa zarIra baddha paNa hoya che, ane mukta paNa hoya che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan! vAyukAyikonA odArika zarIra keTalo che? zrI bhagavAn he gatama! vAyukAcikenA dArika zarIra be prakAranA kahyAM che. baddha ane mukta, banne prakAranA kathana pRthvIkAcikenA audArika zarIrenA samAna samajI levAM joIe. e prakAre vAyukAyikanA paNa baddha audArika zarIra asaMkhyAta hoya che, mukta audAraka zarIra ananta hoya che. zrI gautamasvAmI-he bhagavana! vAyukAyikanA vaikriya zarIra keTalAM hoya che? zrI bhagavAna -he gautama ! vAyukAyikAnA vakriya zarIra be prakAranA che-jemakebaddha ane mukta baddha kriya zarIra asaMkhyAta hoya che. te asaMkhyAta saMkhyAnuM kALathI spaSTI karaNa kare che agara eka-eka samayamAM eka-eka zarIranuM apaharaNa karAya te pa manA asaMkhyAtamA bhAganA kALamAM temanA purI rIte apaharaNa thAya che. tenAthI adhika nahIM tAtparya e che ke palyopamane asaMkhyAta bhAga jeTalA kALanA jeTale samayathAya che, teTalA ja vAyukAyikanA baddha vikiya zarIra thAya che. tenAthI adhika nathI thatA. vAyukAyika jIva sUkSma ane bAdaranA bhedathI tathA banenA paryAya ane aparyAptanA bhedathI cAra prakAranA hoya che. temAMthI bAdara paryApta sivAya zeSa traNemAMthI pratyeka paNa asaMkhyAta lekAkAza pradezanA barAbara che ane bAdara paryApta prataranA asaMkhyAta bhAga pramANa che, bAdara paryAptAmAMthI paNa saMkhyaya bhAgamAtramAM ja vekiya zarIra maLI Ave che, anyamAM nahIM, kahyuM paNa che-"traNa rAzionI kriya labdhi ja nathI thatI, bAdara paryAyomAMthI paNa saMkhyAta bhAga mAtramAM ja vaikriya labdhi thAya che. e kAraNe pRcchAnA samaye popamanA zrI prajJApanA sUtra : 3 167
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ asaMkhyaya bhAga mAtra vAyukAyika ja vaikiyazarIravALA maLI Ave che, temanAthI adhika nahIM. vAyukonA mukta kiyazarIra, pahelAM kahevAmAM Avela pRthvIkAcikenA mukta vaikriya zarIranA samAna anata kahevI joIe. vAyukAyikAnA AhAraka, tejasa ane kArmaNa zarIra pRthvIkAcikana samAna ja che, arthAta vAyukAyikenA baddha AhAraka zarIra nathI hotA, kemake teone AhAraka labdhine abhAva hoya che. kevaLa mukta AhArakazarIra ja hoya che ane te pUrva kathitayukti anusAra ananta che. tejasa ane kAmaNa zarIra temanA baddha paNa hoya che, mukta paNa hoya che. baddha asaMkhyAta, mukta ananta che. vanaspatikAcikenA audArika Adi zarIra pRthvIkAcikenA samAna kahevAM joIe. parantu pRthvIkAyikethI vizeSatA e che ke vanaspatikAyikanA tejasa ane kArmaNa zarIranI prarUpaNA samuca tejasa ane kAmaNa zarIre jevI karavI joIe. abhiprAya e che ke vanaspati kAyikanA baddha ane mukta ane prakAranA audArika zarIra hoya che. temAMthI baddha audArika zarIra asaMkhyAta che ane mukta ananta che. vaikiya mukta ja thAya che, a8 nathI thatAM. kemake vanaspatikAyikamAM vaikriyalabdhi nathI thatI, ane temanA mukta kriya zarIra ananta thAya che. vanaspatikAyikomAM AhAraka zarIra paNa mukta ja hoya che, baddha nahIM. tenuM kAraNa pahelA kahI devAeluM che. tejasa ane kAmaNa zarIra baddha paNa anA ane mukta paNa ananta hoya che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan! hIndriyanA audArika zarIra keTalA kahelAM che? zrI bhagavAna-he gautama ! dviIndriyanA dArika zarIra be prakAranA hoya che, teo A prakAre--baddha ane mukta baddha dArika zarIra asaMkhyAta che. A asaMkhyAta saMkhya nI kAla ane kSetranI apekSAe utsarpiNI-avasarpiNI kAlenA eka-eka samayamAM eka eka audArika zarIranuM apaharaNa karAya te asaMkhyAta utsarpiNI avasarpiNImAM te badhAnA apaharaNa thAya. Azaya e che ke--kALanI asaMkhyAta utsarpiNa temaja avasarpiNI kALamAM jeTale samaya thAya che, teTale asaMkhyAtakALa ahIM grahaNa kare joIe. kSetranI apekSAe asaMkhyAta zreNiyAne teo pitAnI avagAhanAthI vyApta kare che. pUrvokta prakArathI te zreNiye pataranA asaMkhyaya bhAga thAya che arthAta asaMkhyAta zreNiyomAM jeTalA AkAza pradeza hoya che, teTalA ja kIndriyenA baddha audArika zarIra paNa hoya che te zreNiye prataranA asaMkhya bhAga pramANa asaMkhyAta che. kintu nArake ane bhavanapatinA zarIranA pratarAsaMkheya bhAganI apekSAe dvAdrinA zarIranA pratarAsaMkhyaya bhAga kAMIka bhinna prakAra che, e batAvavAne mATe sUcanA mAnanI prarUpaNa karAya che e zreNiyenA parimANane nizcita karavAne mATe vistAranI je sUcI mAnI che, te asaMkhyAta keDA keDI ceAjananA pramANa zrI prajJApanA sUtra : 3 168
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ samajavI joIe athavA eka paripUrNa zreNinA pradezonI je rAzi thAya che, temanuM je prathama dvitIya tRtIya yAvat asaMkhyAtamuM varga mUla che. te badhAne saMkalita karI devAya, badhAne saMkalita karI devAthI jeTalI pradeza rAzi thAya che, teTalA pradezanA samUha rUpa vikhaMbha sUcI samajavI joIe. yadyapi zreNimAM vastutaH asaMkhyAta pradeza hoya che, kintu asatka95nAthI temane 65536 mAnI levAya te temanuM prathama varga mUla 256 Ave che, bIjuM varga bhUla 16 trIjuM varga bhUla 4 ane cothuM varga mULa 2 thAya che. A badhI saMkhyA joDavAthI 278 saravALe thAya che, asatkalpanAthI eTalAM pradezanI sUcI samajavI joIe che e che pratara pUraNa kA nirUpaNa pratara pUraNa vaktavyatA zabdArtha - kriAii) dvAndriyenA (borArirI)i dArika zarIrethI (dhe hiM) baddhothI (pa) pratara (lavaNIrU) apahuta karAya che (saMathuM ravini-gItavinihiM jAzo) kALanI apekSAe karI asaMkhyAta usarpiNI-avasarpiNI kAlathI (ttio) kSetrathI (guDhavacArasa) aMgula prataranA (bAvaDhiyAra va) ane AlikAnA ghare kamAna patrImALa) asaMkhyaya bhAga pratibhAgathI (sahya ) teomAM (ne te muvastra ) je mukta che tyajelA che (saM =aa zohiyA rAjhiyamundrayA) teo samuccaya muktonA samAna (Tiva bArA vastra na0i) baddha vaikriya ane AhAraka hotA nathI (murasTanA na lohiyA zoDhiyamuI) mukta samu mukta audArikanA samAna (tevA kahA siM deva gohiyA yoDhiyA) taijasa kArpaNa temanA samuccaya dArikenA samAna (parva vAva vicA) eja prakAre yAvat caturindriya (paMjiricatirivara koLiyAdi gvuM va) tiryaMca paMcendrinA kathana eja pramANe (nava) vizeSa (vezcicarI - hu rUmo viro) vekiya zarIramAM A vizeSatA che (vaMciMdritiSioLiyALa mare ! carcA vicAracA pUomtta) paMcendriya tiryaMca nikenA he bhagavan! keTalAM vaikriya zarIra kahyAM che? ( mA ! suviI FUUttA) he gautama ! be prakAranA kahyA che (taM kahyuM - thAya, mundrA ca) baddha ane mukta (tatva jo te vadhe te saMjJA) teomAM je badudhelaka che teo asaMkhyAta che ( mAramAra/vi) jema asurakumAra saMbadhI kathana che teja pramANe (vara) vizeSatA (tAvI teDhI) te zreNiyenI (visarvamasU) vidhvaMbha sucI (bhaMguru pamavAmUTara zaherU mA) AMgaLanA pahelA vargamUlanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalI che. (muvA taheva) mukta zarIra paNa A pramANe samajavA. (majurasAi mete ! devaphA soraskicArI ghauttA) he bhagavan manuSyanA audArika zarIra keTalA kahyA che? (jo mA ! suviThTha pattA) he gautama! be prakAranA kahevAmAM zrI prajJApanA sUtra : 3
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvelA che. (tA jJaddA) te A pramANe (vautjhA yamuiA ya) baddha ane mukta (tattva naM je te vALA) temAM je adhellakA che ( tenaM siya sanniSnA, siya saMvignA) te kadAcit sa MkhyAta kadAcit asakhyAta hAya che (nanheMLavavuM saMlaggA) jaghanya padamAM sakhyAta hoya che (savajJAno) sakhyAta (joDAjoTIlo) keDAkaDI (ttijJamayamsa ri') triyamala padanA upara (43'macasta hiTTA) catuH yamala paTTanI nIce ( chaThTho vo paMcamava vaLo) athavA paMcama vathI guNita chAva (vAM chAtlR checaLAyAphrAsI) athavA chanuvAra aDadhI- aDadhI karelI rAzi (kotaraNa saMvijJA) utkRSTa pa4mAM asakhyAta che (avaMvajJAtlRi kacchavaLI-osaviLIhi' avaphItti Ajako) kALathI asaMkhyAta utsarpiNI avasarpiNI kALAthI apahata thAya che (vatto) kSetrathI (valantati manuRhi) eka rUpanA jemAM AkSepa karyAM che, evA manuSyAthI (senrI) zreNi (gavaddIg) apahRta thAya che (lIle) te (seDhI) zreNinA (trAsavaeNttahiM) AkAza kSetrathI (avo) apaharaNa (mazinna) kheALAya che (jJasavannA) asaMkhyAta (asaMvaijJAndi' sapiLi-bosavinirphei Ajako) kALathI asa`khyAta utsarpi`NiyA-avasarpi`NiyAthI (vatto) kSetrathI (baMguruvamavamUruM sadyaLamUjIvaDubA) trIjA vaga mULathI guNita aMzulanA prathama varga mUla (tattva aaN ne te muzke(1) teemAMthI je mukta che (tenA lohiyA muzke) te samuccaya mukta audArikAnA samAna (vembiyALa pucchA ?) vaikriya zarIrA saMbaMdhI pRcchA ? (joyama! tuvidA vaLattA) he gautama ! e prakAranA kahyAM che (sa~ nA) tee A prakAre che (vaghe ca mu4gAya) addha ane mukta (tasthaLa ne te vaghejInjA te" saMvijJA) teeAmAM je addha che, teo sakhyAta che (sama-samar avaTThImALe avarImALe) samaya samayamAM apahRta thatAM thatAM (saMlagneAM jAhei) sa`khyAta kALamAM (gavaddInaMtti) apahRta thAya che. (no ceva nuM bayA siyA) paNa apahRta nathI thai jatAM (nete mugve tena nanhA ohiyA boricA) temAM je mukta che. tee samuccaya audArikanA samAna (jJAAsarIyA nA boriyA) AhAraka zarIra samuccaya AhArakanI samAna (taiyA dabA nA siMceya ohiyA) taijasa zrI prajJApanA sUtra : 3 170
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane kAzmaNa jevA temanA audArika (vALamaMtara = ne rUcA moDhicA) vanavyantarena jevAM nArakanA audArika (divAnI nA nahIM ne rUcA) vaikriya zarIra jevAM nArakanA (nava) vizeSa (rAzi ) te zreNiyenI ( viamaNU) viEbha sUcI (saMvinnarocAracatraparimALo zvArA) prataranA saMkhyAta zatavarga prati bhAga (musDiyA kA gorA ) mukta zarIra audArikanA samAna ( bhArata) AhAraka zarIra (jJa bahumArA) jevA asurakamAnA (recA win) tejasa ane kAzmaNa ( gravi va vicA) jevA temanA vaizyi (voricA pUrva cera) jyotiSkanA e prakAre (tAramAM vikaamaNUkuM) temanI vidhvaMbha sUcI (vichaqnaMguDhavapaDhimA pArasa) pratarane base chappana varga pramANa khaMDa armi gve va) vaimAnikanA e pramANe (nava) vizeSa (tAsi seDhIne vijavaMma[) te zreNinI vikhaMbha sUyI (guru vitIcavamUhuM tarUcavAmUjhAtuqnaM) tRtIya va maLathI guNita aMgulanA dvitIya vargamULa (baovi) athavA (guru taphAvamUDha ghaimAmettAgo seDhIo) aMgulanA tRtIya vaga mUlanA ghana pramANa mAtra zreNiye (aaN te veva) zeSa teja pramANe che. - zarIra pada samApta TIkAIzrIndriya jInA zarIra keTalI avagAhanAo dvArA keTalA kALamAM saMpUrNa pratarane pUro kare che? evI A zaMkA utpanna thatAM tenuM samAdhAna kare che- aMgulanA asaMkhyaya bhAga pramANa avagAhanAothI, pratyeka AvalikAnA asaMkhyA tamA bhAgamAM eka-eka avagAhanAnI racanA karavAthI asaMkhyAta utsarpiNImAM dviIndriyonA zarIra saMpUrNa pratarane pure kare che e prakAre AlikAnA eka eka asaMkhyAtamA bhAgamAM aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa eka eka avagAhanAnI racanA karAya che, tyAre asaMkhyAta utsarpiNa-avasarpiNI kALamAM dvIndriyenA zarIrathI pure pratara bharAI jAya che. eja vAta apahAranA dvArA prarUpita karAya che zrI prajJApanA sUtra : 3 171
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvIndriyAnA audArika baddha zarIrAthI prataranA AhAra thAya che. kALathI thanArAM apahArane kahe che kALanI apekSAe asa`khyAta utsarpiNI-avasarpiNI kALAthI apa hAra thAya che. kSetranI apekSAe eka prAdezika zreNIrUpa AMgaLamAtra prataranA asaMkhyeyabhAga pratibhAga pramANa khaDathI apaharaNa thAya che. A kSetra viSayaka parimANu jANavu oie. kALa viSayaka parimANu eke AvalikAnA asakhyAtamA bhAgathI apaharaNa thAya che. e rIte dvIndriyanA dvArA aMgulanA asa`khyAtamA bhAga pramANa pratara khaMDa AvalikAnA asa khyAtamAM bhAgathI apahRta thAya che. khIjA dvIndriyanA dvArA eTalA ja pramANavALA khaMDa teTalA ja vakhatamAM apahRta thAya che. e prakAre aparhuta karAtA pratara khadhA dvIndriyA dvArA asakhyAta utsarpiNI--avasarpiNI kALamAM apahata thAya che addha ane mukta audArika zarIramAMthI je dvIndriyAnA mukta audArika zarIra che, temanI prarUpaNA samuccayamukta audArika zarIranA samAna samajavI joIe. dvIndriya jIvAnA baddha ane vaikriya zarIra ane AhAraka zarIra nathI hAtAM. mukta vaikriya ane AhAraka e prakAre samajavAM joie. jevAM samuccaya mukta audArika zarIra kahyAM che. dvIndriyAnA taijasa ane kANu zarIra audArika zIrAnA samAna jANavA joIe. dvIndriyeAnA samAna ja trIndriyA ane caturindriyAnA paNa audArika, vaikriyaka, tejasa ane kANu zarIra mRddha ane mukta jANI levA joie. pacendriya ti"cAnA baddha ane mukta audArikazarIra dvIndriyAnA samAna ja samajavAM joI e. paNa dvIndriyenI apekSAe vaikriya zarIranA viSayamAM e vizeSatA che-bhagavan ! paMcendriya jIvAnA vaikriya zarIra keTalA hAya che? maha zrI bhagavAn enA uttara Ape che-De gautama ! paMcendriya tiryaMcAnA vaikriya zarIra e prakAranA hyAM che. te A prakAre che--khaddha ane mukta vaikriya zarIramAMthI vaikriya zarIra che, te asaMkhyAta che. jevuM asurakumAranuM kathana karyu che, tevuM ja ahIM paNa kahevuM joI e. e rIte kALanI apekSAe prati samayamAM eka eka zarIranu apaharaNa karavAthI asaMkhyAta utsarpiNI temaja avasarpiNI kALAmAM yuddha vaikriya zarIranA purI rIte apaharaNa thAya che. kSetranI apekSAe sakhyAta zreNiyAmAM jeTalA AkAza pradeza hAya che, eTalAM ja samajavAM joi e. te zreNiyA prataranA asaMkhyAtamA bhAga samajavA joie parantu vizeSatA e che ke e zreNiyAnI viSNubha sUcI aMgulanA prathama varSAM mULanA asaMkhyAtameA bhAga samajavA joI e. asurakumAreAnI vaktavyatAmAM zreNiyAnI vikabha sUcInuM pramANa AMgulanA prathama va'mUlanA asaMkhyAtamA bhAga khatAvelA hatA, ahIM zrI prajJApanA sUtra : 3 172
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ asa khyAtamA bhAga samajavA joie. e prakAre eka Azula mAtra kSetrathI pradezonI rAzinA prathama vargamULanA asaMkhyAtamA bhAgamAM jeTalA AkAza pradezeA hoya che teTalA pradeza rUpa sUcInI zreNiyA spaSTa che, te zreNiyAmAM jeTalA AkAza pradeza thAya che teTalAM ja tiya ca pacendriyAnA baddha vaikriya zarIra thAya che. kahyuM paNa che-saMjJI tiryaMca jIveAnA uttara vaikriyazarIronI zreNiye aMgulanA vamULanA asaMkhyAtamA bhAga parimita thAya che. parantu tiya cAnA mukta vaikriya zarIra eja prakAre samajavAM joI e jevAM samuccaya tiya carcAnikAnA mukta vaikriyazarIra kahyAM che. paMcendriya tiya cAnA baddha tejasa ane kAmaNu zarIra baddha audArika zarIranA jevAM ja samajavA joIe. ane mukta samuccaya mukta zarIrAnA samAna che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan manuSyAnA audArika zarIra keTalA kahyA che ? zrI bhagavAn he gautama! manuSyanA audArika zarIra e prakAranA kahyA che. te A prakAre che--khaddha ane mukta temAM je baddha audArika zarIra che. tee kadAcit sakhyAta ane kadAcit asaMkhyAta thAya che, kemake mANasA e prakAranA che-gaja ane samUmi. gaCja manuSyeAnI sattA sadaiva rahe che, tethI ja kAI evA samaya nathI hotA jyAre garbhaja manuSya na haya, paNa saMmUmi manuSya kayAreka hAya che ane kyAreka bilakula nathI heAtA, kemake samUIma manuSyAnuM utkRSTa AyuSya paNa antarmuhUrtInu ja hAya che. temanA utpAdanuM antara covIsa muhUta pramANu kahela che. e prakAre je kALamAM samUmi manuSkAnA abhAva thAya che tyAre kevaLa gaja manuSya ja rahe che, te samaye tee sakhyAta hoya che, kamake garbhaja manuSyanI sa MkhyA sakhyAta ja kahI che, paraMtu jyAre samUti manuSyanI sattA hAya che, te samaye manuSya asa khyAta hAya che, samUmi manuSya utkRSTa zreNinA asaMkhyAtamA bhAgamAM rahelA AkAza pradezonI rAzinA kharAkhara che, e abhiprAyathI kahe che--jaghanya padamAM arthAt AchAmAM ochA manuSya sakhyAta kADA kADI hAya che-traNa yamala padethI U~para cAra yamala padethI nIce hAya che. jyAM badhAthI ochA manuSya maLI Ave che, te jaghanya pada kahevAya che te padmathI gabhaeNja manuSyAnu' ja grahaNa thAya che, samUmeiAnuM nahi kemake gaja manuSya sadA vidyamAna rahe che. jyAre saMmUmi manuSya nathI hAtA tyAre badhAthI ochA maLI Ave che. utkRSTa padamAM gaja ane samUmi-annanuM ja grahaNa thAya che. kahyuM paNa che--utkRSTa padamAM jaMtara arthAt saMmUminu paNa grahaNa thAya che, jaghanya padamAM kevaLa garbhUja manuSyanuM ja grahaNa thAya che. ahIM jaghanya padathI sakhyAta manuSyAnuM grahaNa thAya che. parantu saMkhyAtanA saMkhyAta bheda thAya che, tethI sakhyAta kahevAthI viziSTatAnA zrI prajJApanA sUtra : 3 173
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAdha nathI thaI zakate. e kAraNe viziSTa saMkhyAne nirdhArita karavAne mATe kaheluM che saMkhyAta keDA kaDI e saMkhyAta keDA keDI saMkhyAnuM parimANa adhika spaSTa karavAnA uddezathI kahyuM che-traNa yamala padanA nIce tene Azaya A prakAre che-manuSyanuM pratipAdana karanArA (29) ogaNatrIsa aMka AgaLa kahevAze. zAstrIya paribhASAnA anusAra ATha aMkanuM eka yamala pada kahevAya che. e prakAre covIsa akenA traNa yamala pada hoya che. covIsa aMkezanA pazciAt pAMca aMkasthAna zeSa rahe che, paNa yamala padanI pUrti ATha aMkethI thAya che, e kAraNe AgaLanA pAMca aMkamAM cothuM yamala pada purU nathI thatuM. e kAraNe kahyuM che-"traNa yamala padanA Upara ane cAra yamala padenI nIce. manuSyanI saMkhyAnA sUcaka 29 pada A rIte che 79 228 16 25 14 26 43 37 pa9 35 43 950 336. athavA be varga maLIne eka yamala para thAya che, cAra varga maLIne be yamala pada thAya che, cha varga maLIne traNa yamala pada thAya che, ane cAra varga maLIne cAra yamala pada thAya che. e prakAre chae vargonI Upara ane sAtamAvarganI nIce kahela che. e kAraNe kahyuM che ke traNa yamala padanA Upara ane cAra padanI nIce. traNa yamala padano samUha 'triyamala pada ane cAra yamala padono samUha caturyamala pada kahevAya che. have tenAthI paNa adhika spaSTa vyAkhyAna kare che-athavA paMcama vargathI guNita chaTho varga arthAta paMcama vargathI chaThA vargano guNAkAra karavAthI je rAri utpanna thAya che. jaghanya padamAM te rAzi pramANa manuSyanI saMkhyA che. ekanA aMkanI sAthe guNAkAra karavAthI guNana phala eka ja Ave che, saMkhyAnI vRddhi nathI, thatI, tethI ja varganA rUpamAM tenI gaNatA nathI thatI. paNa bene benI sAthe guNAkAra karavAthI cAra saMkhyA Ave che. e prathama varga thaye. cArane pharIthI cAranI sAthe guNAkAra karyo te soLa saMkhyA AvI e bIjo varga thaye. pharI solane sela sAthe guNAkAra karavAthI baso chapana (2pa6) saMkhyA AvI. e trIjo varga thaye. base chapanane basechapananI sAthe guNAkAra karavAthI 65536 rAzi Ave che A cothA varga thaye e cothA varganI rAzine eja rAzinI sAthe guNAkAra karyo te 4294967296 saMkhyA Ave che. A pAMca varSa thaye kahyuM paNa che cAraso ogaNatrIsa karoDa ogaNapacAsa lAkha, saDasaTha hajAra, basa channe saMkSepamAM pa cama vargathAya che. eja rAzine eja rAzinI sAthe guNAkAra karavAthI je rAzi Ave che te cho varga thAya che tenA AMkaDA A rIte che 184467 440 73 70 95 51 61 6. A rIte A chaThA vargane pUrvokta paMcama varganI sAthe guNAkAra karavAthI je phaLa utpanna thAya che, jaghanya padamAM eTalAM zrI prajJApanA sUtra : 3 174
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja manuSya che. A manuSye pUrvalikhita 29 aMka pramANa che. te egaNutrIsa aka kADA koDI AdinA dvArA kahI nathI zakAtA, tethI bannAnAM vAmato ttiH' arthAt ekAnI gaNanA avaLI rIte thAya che e nyAyanA anusAra-antatI aMka sthAnathI laIne ulaTA krame a'kAnA sa`graha karanArI e gAthAe, je prAcIna AcArye niddha karI che. ahI apAya che. cha, traNu traNa zUnya, pAMca, nava, traNa, cAra, pAMca, traNa, nava, pAMca sAta, traNa, traNa, cAra, cha, be, cAra, eka, pAMca, khe, cha, ADa, e, e, nava ane sAta // 1-rA have eja pUrvokta sakhyAtane vizeSa rUpe samajAvavAne mATe kahe che--athavA 96 IMdranaka rAzi. je saMkhyAmA adhi adhi karavAthI 96 vAra chedane prApta thai ane antamA eka vadhe te 96 chedanaka rAzi kahevAya che. e rAzi eTalI ja che jeTalI pAMcamavanA chaThThA varganI sAthe guNAkAra karavAthI thAya che. jema pahelA khatAvela prathamavaga agara dAya tA e chedanaka Ape che-pahele chedanaka e ane bIjo chedanaka eka, bannenA saravALA karavAthI e chedanaka thayA. kemake prathama varganI sakhyA cAra che, eja prakAra khIjA varganA cAra chedanA thAya che, kemake te 16 sALa saMkhyAnA che, tene pahele chedanaka ATha, khIjo cAra, trIjo be ane ceAthe eka chedanaka thAya che, trIjo va 256 sakhyAnA che, tethI tenA ATha danaka thAya che. eja prakAre ceAthA vanA 16 enaka thAya che, pAMcamA varganA khatrIsa chekana Ave che chaTThA varganA ceAsaTha chedanaka thAya che. A prakAre badhAne joDavAthI paMcama vathI cuNela chajjUdA vargonA 96 chedanaka thAya che, je je vaga nA je je vanI sAthe guNAkAra kAya che. te vargamAM guNya ane guNuka khanne varganA chedanaka hAya che, jema prathama vanI sAthe khIjA vargane guNAkAra karavAthI cha chedanaka thAya che. sela saMkhyA vALA dvitIya varganA cAra sakhyA vALA prathama varganI sAthe guNAkAra karavAthI ceAsaTha sakhyA Ave che, tenA pahele chedanaka khatrIsa che khIjo chedanaka sAla, trIje chedanaka Ai. ceAtheA chedanaka cAra, pAMcame e ane chaThThe eka Ave che. e prakAre cha chedanaka thAya che, pahelA vargamAM e chenaka hatA ane khIjA vargamAM cAra chedanaka hAtA, badhAne joDavAthI cha ja chedana thAya che. e prathama va mULathI guNita dvitIya vamULamAM dekhADelA ja che. e ja prakAre pAMcamA varga mULamAM khatrIsa jainaka ane chaTThAmAM cAsaTha chedanaka pahelA kahevAelA che, tethIja pAMcamA vagathI chaTThA vatA guNAkAra karavAthI channu bhaMga maLe che, e siddha thayuM. athavA koi eka aMkane sthApana karIne tene chantuvAra khamaNA karavAthI jo teTale ja javAba AvI jAya tA te rAzi 96 chedanaka rAzi kahevAya, ema samajI levu joie, A jaghanya padamAM manuSyAnI saMkhyA kahelI che. have utkRSTa padamAM sakhyA atAvavAne mATe kahe che zeSapaNa asalegA' arthAt utkRSTa padamAM manuSya asaMkhyAta hAya che. e asaMkhyAtanu kALathI prarUpaNa kare che--eka eka samayamAM eka eka manuSyanA zarIranA apaharaNu kara ya teA asaMkhyAta utsarpiNI-mavasarpiNI kALamAM temanuM pUrNa rUpathI zrI prajJApanA sUtra : 3 175
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ apaharaNa thAya che. tenuM ja have kSetranI apekSAe prarUpaNa kare che kSetranI apekSAe jemAM eka rUpa saMmilita karyuM che, evA manuSyothI eka zreNInuM purI rIte apaharaNa thAya che. e prakAre utkRSTa padamAM vidyamAna manuSyamAM asatkalpanAnA anusAra eka rU5 meLavIne saMpUrNa eka zreNinuM apaharaNa thAya che. kSetra ane kALathI e zreNinA apahAranI mAgaNI kahe che-jyAre e zreNInA AkAza kSetrothI apahAranI mAgaNI karAya che, tyAre manuSya asaMkhyAta hoya che. te A prakArenkALanI apekSAe asaMkhyAta utsarpiNI temaja avasarpiNI kALathI asaMkhyAta manuSyanA apahAra thAya che. kSetranI apekSAthI trIjA vargamULathI guNita prathama vargamULa samajavuM joIe. asat kalpanAthI aMgula pramita kSetranA pradezanI rAzi baso chappana (26) ne prathama varga mULa saLa thAya che, tenuM trIjuM vargamULa benI sAthe guNAkAra karavAthI batrIsa (164=32) pradezanI saMkhyA Ave che. eTalI saMkhyAvALA khaMDethI apaharaNa karAelI zreNi samApta thAya che. ahIM manuSyanI saMkhyA paNa samApta thaI jAya che. prazna-eka zreNInA uparyukta pramANavALA khaMDathI apaharaNa karavAthI asaMkhyAta utsapiNi ane avasarpiNiye kevI rIte lAge che? uttara-kSetra atyanta sUkSama hoya che, tethI asaMkhyAta utsapiNiye-avasapiNi eka zreNinA apaharaNamAM samApta thaI jAya che. kahyuM paNa che-kALa sUkrama heya che, paraMtu kSetra tenAthI paNa adhika sUma hoya che kemake aMgula mAtra zreNImAM asaMkhyAta utsapiNi samAI jAya che, arthAt eka aMgula pramANa kSetramAM je pradeza rAzi hoya che te asaM. khyAta utsarpiNInA samayathI paNa adhika hoya che. manuSyanA baddha ane mukta audArika zarIramAMthI je mukta audArika zarIra che, temanI vaktavyatA samuccaya mukta audArika zarIranA samAna samajI levI joIe. zrI gautamasvAmI-he bhagavan! vaikriya Adi zarIranI pRchA? arthAt manuSyanA vaikriya zarIra keTalAM hoya che? zrI bhagavAna-he gautama! manuSyanA vaikriya zarIra be prakAranA hoya che-teo A prakAre che-baddha ane mukta. e bannemAMthI manuSyanA baddha kriya zarIra saMkhyAta che. kemake garbhaja manuSyamAM je kriya labdhi maLI Ave che, ane temAMthI paNa kaI keInI ja hoya che badhAnI nahIM. eka eka samayamAM apaharaNa karavAthI saMkhyAta kALamAM badhAnuM apaharaNa thAya che, tyAra pachI nahIM kemake saMkhyAta kALamAM ja badhA manuSyanA saMkhyAta vikiya zarIrenuM apaharaNa thaI jAya che. baddha ane mukta manuSyanA vaikriya zarIramAMthI je mukta vekiya zarIra che, temanuM zrI prajJApanA sUtra : 3 176
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ kathana samuccaya dArika zarIranA samAna samajI levuM joIe. jevA samuccaya AhAraka zarIra kahyA che, eja prakAre manuSyonA AhAraka zarIra kahevAM joIe. manuSyanA taijasa ane kAzmaNa zarIra manuSyanA audyArika zarIranA samAna ja kahelAM che. e prakAre manuSyanA baddha taijasa ane kAmaNa zarIra baddha dArika zarIranA samAna che ane mukta samuccaya muktanA samAna che. vAna vyaronA audArika zarIra nArakanA mukta audArika zarIranA samAna che kriya zarIra nArakenA jevAM asaMkhyAta samayamAM eka eka zarIranuM apaharaNa karavAthI asaMkhyAta utsarpiNI-avasarpiNI kALamAM vAvyantare nA baddha kriya zarIrane apahAra thAya che. kSetranI apekSAe asaMkhyAta zreNi pramANa che, arthAt asaMkhyAta zreNi mAM jeTalA AkAza pradeza hoya che, teTalA ja te zarIre che. te zreNiye pratarane asaMkhyAtamo bhAga che. kevaLa temanI sUcImAM vizeSatA hoya che. te batAve che-te asaM. khyAta zreNiyenI viabha sUcI arthAt vistAra sUcI kahevI joIe. pratarakA pUraNa tathA apaharaNamAM te sUcI saMkhyAta jana zatavarga pratibhAga arthAt khaMDa che. vAna vyaronA mukta kriya zarIra audArika zarIranA samAna kahevAM joIe. AhAraka zarIrenuM kathana asurakumAronA samAna che. tejasa ane kAmaNa zarIra jevA temanA vakriya zarIra kahyAM che. tevAja kahI levAM joIe. tiSka denA baddha ane mukta dArika zarIra vyaktinA samAna hoya che. baddha ane vaikiya zarIra temanA asaMkhyAta hoya che. kAlanI apekSAe mArgaNa karavAthI eka eka samayamAM eka eka zarIranuM apaharaNa karavAthI asaMkhyAta utsarpiNI-avasarpiNI kALamAM temanA apaharaNa thAya che. kSetranI apekSAe asaMkhyAta zreNi pramANa che. te zreNiye pratarane asaMkhyAtamo bhAga jANavI joIe. e kAraNe jyAtiSka devonA pratibhAga vanavyantarethI saMkhyAta guNahIna che. saMkhyAta gaNa adhika sUcI hoya che. vizeSa e che ke e zre na viSkabha sUcI baso chappana varga pramANa khaMDa rUpa prataranA pUraNa ane apaharaNamAM jANavA, jyotiSkanA mukta vaikriya zarIra samuccaya muktanA samAna che. AhAraka zarIra nArakanI samAna. baddha tejasa aneka kAmaNa zarIra vekiyanA samAna hoya che. ane mukta samuccayanA samAna samajavA joIe. AhAraka zarIra nArakonA samAna. baddha tejasa ane kAmaNa zarIra vekiya zarIranA samAna che ane mukta samucayanI jema samajavA joIe. vaimAnikenA zarIranI vaktavyatA paNa eja prakAranI che. zrI prajJApanA sUtra : 3 177
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ arthAt vimAnikonA dArika zarIra nArakonA samAna samajavAM joIe. baddha vekiya zarIra asaMkhyAta che. vaimAnika devenI tiSka devAnA samAna prarUpaNa karavI joIe. kSetranI apekSAe asaMkhyAta zreNi pramANa che, arthAt asaMkhyAta zreNimAM jeTalA AkAza pradeza hoya che, teTalA ja zarIra che. te zreNiyenuM parimANa prataranA asaMkhyAtamA bhAga jeTaluM che. paraMtu nAraka AdinI apekSAe prataranA asaMkhyAtamA bhAganA parimANamAM kAMika bhinnatA che. jene kahe che-tezreNiye nI vijhaMbha sUcI tRtIya varga mULathI guNita dvitIya varga mULa pramANa che, jemAM prathama vargamULa pramANa 22= che trIjuM vaga mULa 16416 256 che. tene guNAkAra karavAthI 44256=1024nI saMkhyA Ave che. athavA aMgulanA tRtIya varga mULanA ghananA barAbara zreNiye che. zeSa pUtanI samAnaja samajavuM joIe. e prakAre aMgula mAtra kSetranA pradezanI rAzi asat kalpanAthI base chapana (256) mAnI le te tenA bIjA varga mULane arthAt cArane trIjA varga mULa benI sAthe guNavAthI jeTalI pradeza rAzi (arthAt ATha) Ave che, eTalA pradezonI vijhaMbha sUcathI amita zreNiye AhIM grahaNa karavI joIe. e prakArathI paNa AThanI saMkhyA Ave che. vaimAnikena AhAraka zarIra nArakenA samAna che. baddha tejasa ane kArmaNa zarIra baddha vikiya zarIranA samAna che. mukta tejasa ane kAmaNuM zarIra samuccaya muktanA samAna hoya che. zrI jainAcArya jainadharmaDhivAkara pUjaya zrI ghAsIlAla vati viracita prajJApanA sUtranI prameyAdhinI vyAkhyAnuM bAramuM zarIra pada samApta che 12 | ti zrI prajJApanA sUtra : 3 178
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariNamana ke svarUpa kA nirUpaNa teramuM pariNAma para zabdArtha-(vi i maMte ! pariNAme pUchaLa ) he bhagavan! pariNAma keTalAM prakA2nA kahyAM che ? (TocamA ! tuni pariNAme paUUQ) he gautama! be prakAranA pariNAma kahyAM che (i =I) te A prakAre che (navapariNAme ja zanIvapariNAme va) jIvanuM pariNAma ane ajIvanuM pariNAma. (nIvALA are! kavi go ) he bhagavAna ! jIvanA pariNAma keTalA prakAranAM kahyAM che ? (joyajidde gutta) he gautama ! daza prakAranA kahyAM che (taM naET) te A prakAre (rUpariNAme) gati pariNAma (phaMtiparAme) Indriya pariNAma (#sAra pAme) kaSAya pariNAma (treraNA pariNAme) leDyA pariNAma (rAme) vega pariNAma (3mrin) upayoga pariNAma bAbariNAme) jJAna pariNAma (raMgapariNAme) darzana pariNAma (jarittAriNAme) cAritrapariNAma (verariNAme)veda pariNAma TIkAI-bAramAM padamAM audyArika Adi zarIranA vibhAganI prarUpaNa karAI parantu zarIranI utpati viziSTa pariNAmanA vinA saMbhavatI nathI tethI prakRti padamAM pariNAmanA svarUpanI prarUpaNa karAya che zrI gautamasvAmI prazna kare che he bhagavan! pariNAma keTalA prakAranuM kahevAeluM che pariNAma arthAta pariNamana agara kaI dravyanI eka avasthA badalIne bIjI avasthA thaI javI. ahIM eTaluM samajI levuM joIe pariNAma vividha ane vicitra vicitra prakAranA hoya che, kemake pratyeka dravya pitAnA samayAnusAra pUrva avasthAne parityAga karIne utara avasthAne dhAraNa karatA rahe che. vastutaH trikAla sthAyI dravya pitAnA sata svarUpamAM avasthita rahIne paNa dharmAntara arthAta paryAyAntarane prApta thAya che. dravyane zrI prajJApanA sUtra : 3 179
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaI paNa samaye sarvathA vinAza nathI ja thatuM, ane sadA eka ja rUpe rahe che. kahyuM paNa che-je pariNAmanA vAstavika svarUpane jANe che. te dravyanA eka paryAyathI bIjA paryAyamAM javuM te ja pariNAma mAne che, kemake dravyanuM sarvathA anavasthAna nathI hotuM ane sarvathA vinAza paNa nathI thate che 1 | e prakAre dravyArthikanayanI apekSAe sata padArtha ja vividha avasthAone dhAraNa karatA rahe che, e ja pariNAma che. paryAyArthika nayanI dRSTie pUrvavata satyaparyAyanI apekSAe vinAza thavo ane uttara kAlIna asata paryAyanI apekSAe prAdurbhAva thI pariNAma kahevAya che. kahyuM paNa che-sat paryAyanI apekSAe vinAza thAya che ane asat paryAyanI apekSAthI prAdurbhAva thavo paryAyArthika nayanI apekSA thI dravyonA pariNAma mAnelAM che ke 1 che zrI bhagavAna gautamasvAmInA praznanA uttara ApatAM kahe che- he gautama pariNAma be prakAranuM kahyuM che-jIva pariNAma ane ajIva pariNAma temAthI jIvanuM pariNAma prAyogika janita hoya che ane ajIvanuM pariNAma (svAbhAvika) hoya che. zrI gautamasvAmI punaH prazna kare che-bhagavan! jIvanA pariNAma keTalA prakAranA kahelAM che? zrI bhagavAna-he gatamajIvanA pariNAma daza prakAranA kahelAM che te A prakAre che (1) gati pariNAma (2) Indriya pariNAma (3) kaSAya pariNAma (4) lezyA pariNAma (5) yoga pariNAma (6) upaga pariNAma (7) jJAna pariNAma (8) darzana pariNAma (9) cAritra pariNAma (10) veda pariNAma. (1) gatipariNAma-narakagati nAmakarma AdinA udayathI jenI prApti thAya te gatipariNAma. (2) Indriya pariNAma-Idana arthAt jJAna rUpa parama aizvaryanA vegathI AtmA Indra kahevAya che, athavA "he dRtti rU!' arthAt jIva, je Indrane hoya te Indriya, ahIM Indra zabdathI "' pratyayane nipAta thayo che AtmAnuM Indriya rUpe pariNamana Indriya pariNAma kahevAya che, zrI prajJApanA sUtra : 3 180
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) kaSAyapariNAma-jemAM 'nti'arthAt prANI duHkhI thAya che, tene 'ka' kahe che kaSanA atha che saMsAra, jenA kAraNe kaSa arthAt sa MsAranI prApti thAya te kaSAya jIvanA kaSAya rUpa pariNamanane kaSAya pariNAma kahe che. (4) laizyApariNAma-lezyAnuM svarUpa AgaLa kahevAze. lezyA rUpa jIvanuM pariNamana vaizyA pariNAma kahevAya che. (5) ceAgapariNAma-manAyeAga Adiyuga kahevAya che. cAga rUpa pariNAma coga riNAma kahevAya che (6) upayegapariNAma-upayAga pratIta ja che, upacega rUpa pariNAma upayega pariNAma che. (7) jJAna pariNAma-matijJAna Adi pAMca jJAna rUpa pariNati jJAna pariNAma che. (8) darzIna pariNAma-sAmAnya edharUpa pariNamana. (9) cAritra pariNAma-caraNarUpa pariNati. (10) veDha pariNAma-srIveda Adi rUpamAM jIvanuM pariNamana vibhinna bhAve para Azrita madhAbhAvezanA pradurbhAva gati pariNAmanA vinA nathI thatA e kAraNe badhAthI pahelA gati pariNAmanuM pratipAdana karAyeluM che. gati pariNAmanA pachI Indriya pariNAma avazya thAya che. e kAraNe gati pariNAmanA khAdya indriya pariNAmanuM pratipAdana karyu" Indriya pariNAmanA pachI STi ane aniSTa viSayanA saMparkathI rAmadveSa rUpa pariNAma utpanna thAya che. tethI tenA pachI kaSAya pariNAma kahyuM che. kaSAya pariNAma, vaizyA pari NAmanu vyApya che, tethI tenA pachI lezyA pariNAmanA nirdeza karyo che, lephyA pariNAma sayeAgi kevalI paryanta rahe che. tethI ja te vyApaka che ane kaSAya pariNAma vyApya che. sthitinI prarUpaNA karatI vakhate lezyAmAM zukala vaizyAnI sthiti jaghanya ane utkRSTa zrI prajJApanA sUtra : 3 181
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ rUpathI nimna prakArathI kahelI che. "zukala lezyAnI jaghanya sthiti antarmuhUrta pramANa hoya che ane utkRSTa sthiti nava varSa ochA kareDa pUrvanI A utkRSTa sthiti soga kevalImAM ghaTita thAya che, anyatra nahIM. kintu kaSAya pariNAma sUphama samparAya guNasthAna sudhI rahe che, e prakAre siddha thAya che ke kaSAya pariNAma, vezyA pariNAmanuM vyApya che. leyA pariNAma kaSAya pariNAmanA abhAvamAM paNa thAya che, e kAraNe kaSAya pariNAmanA pachI lezyA pariNAmanuM pratipAdana kareluM che. lezyA pariNAmanA bAda kaSAya pariNAmanuM pratipAdana kareluM nathI. vezyA pariNAma pariNAma svarUpa hovAthI vezyA pariNAmanA pachI yoga pariNAmane nirdeza karyo che, kemake kahyuM paNa che-corA pariNAmo sepha, arthAta yoganuM pariNamana ja lehyA che. pariNAma saMsArI jIvanuM upaga pariNAma thAya che, e kAraNe vega pariNAmanA pachI upayoga pariNAma kahela che. upaga pariNAma thavAthI jJAna pariNAma utpanna thAya che, e kAraNe upaga pariNAmanA anantara jJAna pariNAma kahyuM che. jJAna pariNAma be prakAranuM che-samyajJAna pariNAma, ane mithyAjJAna pariNama. A baMne pariNAma samyaktva ane mithyAtvanA vinA thatAM, nathI e kAraNe tenI pachI darzana pariNAma kahela che. rAmyagdarzana pariNAma jyAre utpanna thaI jAya che tyAre jinendra bhagavAnanA vacanenuM zravaNa karavAthI navI-navIna saMveganI utpatti thaIne cAritrAvaraNa kamanA pazamathI caritra pariNAma unna thAya che, e kAraNe darzana riNAmanA pachI cAritra pariNAma kahela che. cAritra pariNAmanA prabhAvathI mahA satvavAna purUSa vida pariNAmane vinAza kare che e kAraNe cAritra pariNAmanA pachI veda pariNAma kahela che. gati pariNAmAdi kA nirUpaNa gati pariNAma AdinI vakatavyatA zabdArtha-(AtipariNAme maMte ! vize goLajo ) he bhagavad gati pariNAma keTalA prakA ranA kahyAM che? (gocamAM ravi ) he gautama ! cAra prakAranA kahyAM che (saM nar) te A prakAre (uttarAtipiLA) narakagati pariNAma (tirarAtipariNAme) tiryaMcagati pariNAma (majutipariNAme) manuSyagati pariNAma (vAtiparAme) deva gati pariNAma zrI prajJApanA sUtra : 3 182
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ (cirvALAme naM aMte ! viSe vaLatte) he bhagavan ! Indriya pariNAma keTalA prakA2nA kahela che ? (oyamA ! varSAva, vaLatte) hai gautama ! pAMca prakAranA kahyA che (te nA) te A prakAre (socirvALAme) zretrandriya pariNAma (tricipariNAme) cakSu indriya pariNAma (giyi nAme) ghrANendriya pariNAma (jJitrimaMciAime) jahendriya pariNAma (sidghi niAme) sparzendriya pariNAma (pAya pAimeLa aMte ! vidde paLatte ?) huM bhagavan ! kaSAya pariNAma keTalA prakAranA kahela che? (goyamA ! 2vivaE) Ge gautama! cAra prakAranA hyAM che (taM nahA) te A praka2 (jo sAcaLAme) krodha kaSAya pariNAma (mALasAcafraLAme) mAna kaSAya pariNAma (mAcAsAyAime) mAyA kaSAyapariNAma (homasAcafranAme) lAlakaSAya pariNAma (Dhe.sAvariLAmeLa mate ! trizne paLatte ?) he bhagavana lezyA pariNAma keTalA prakAranA kahyA che? (noyamA ! ibiMduMtte) he gautama! cha prakAranA kahela che (te nahA) te A prakAre (hemlA vaLAme) kRSNalezyA pariNAma (nIhelA nAme) nIla lezyA pariNAna (jAhekSA pariLAme) kApAtavaizyA pariNAma (tetjhellA [Ame) teolezyApariNAma (vacchelA viLAme) pama lezyA pariNAma (muosALiAme) zukalalezyApariNAma. (lorinAmeLa mate ! rUviSe vAtte ?) he bhagavan cega piraNAma keTalA prakAranA hela che? (noyamA ! tiSiSe patte) he gautama! traNa prakAranA kahyAM che (taM nA maLanoLavaLAme, yajJopaLiAme, canoAime) te A prakAre-maneAyeAga pariNAma, vacanayeAga pariNAma, kAya cegapariNAma (koAimeLa aMte ! viSe patte ?) he bhagavan ! upayAga pariNAma keTalA prakAranA kahyAM che ? (goyamA ! tuviSe vaLatte) he gautama ! e prakAranA kahyAM che (taM hraddA) te e prakAre (sAcArovaboLavaLAme, aLagotro raLAme) sAkArApayega pariNAma ane anAkArApayoga pariNAma (bALaLimeLA aMte ! trizne vaLatte ( ? he bhagavan jJAnapariNAma keTalA prakAre zrI prajJApanA sUtra : 3 183
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka cha ? (goyamA ! paMcavihe paNNatte) he gautama ! pAMca 42 // 43 cha (taM jahA) te mAre (AbhiNibohiyaNANApariNAme) mAlinimAdhi jJAna5riNAma (suyaNANapariNAme) zruvajJAna pariNAma (ohiNANapariNAme) akSitAna palAma (maNapajjavanANApariNAme) bhana:55jJAna 5:294ma (keyalaNANapariNAme) 34 . pariNAma (aNNANapariNAmeNaM bhaMte! kaivihe paNNatta ?) hai magapana ? majJAna pariNAma sA prAranA 4i cha ? (goyamA !' tivihe paNNatte) he gautama ! 19 prA2nA 43 cha (taM jahA) ta prAre (mai aNNANapariNAme) bhati gajJAna 52 bhi (sua aNNANapariNAme) zrutamajJAna pariNAma (vibhaMgaNANapariNAme) vijJAna pariNAma (dasaNapariNAmeNaM bhaMte ! kaivihe paNNatte) magavan ! 4zana pariNAma 21 PM Hai cha ? (goyamA ! tivihe paNNatteM) 3 gautama! 19 2nA 4aa cha (taM jahA) te / 2 (sammaIsaNapariNAma) sabhyazana pariNAma (micchAdasaNapariNAme) mithyA pariNAma (sammamicchAdasaNapariNAme) sabhya mithyA 4zana pariNAma (carittapariNAmeNaM bhaMte kaivihe paNNatte 1) he bhagavan ! yA27 pA2ma 48sA prAranA 43 cha ? (goyamA ! paMcavihe paNNatte) gautama pAya prAranA 4 cha (taM jahA) te mA 54.2 (samAizcArittapariNAme) sAmAyi sArita pariNAma (chedovaDAvaNiya cAritta pariNAme) che|5sthaapniiy yAtri pariNAma (parihAravisuddhiya cArittapariNAme) 5242 vizuddhi yAtri 524ma (sahumasaMparAyacArittapariNAme) sUkSmasAparAya yAtri pariNAma (ahakkhAya cArittapariNAme) yathAsyAta yAtri 524Ama (vedapariNAmeNaM bhaMte ! kaivihe paNNatte ?) he sapAn ! 365.24Ama hai| prA2ai cha ? (goyamA! tiSihe paNNatte) gautama ! 1 42 // 4yAM cha (ithivedapariNAme, purisa. vedapariNAme, napuMsagavedapariNAme) strIva4526ma, 53565riNAma nasa ve45riNAma (neraiyA) nA24 05 (gatipariNAmeNa) gati pariNAmathA (nirayagatiyA) nA24 gatI cha (iMdiyapariNAmeNaM paMciMdiyA) chandriya pariNAmayI pandriya cha (kasAyapariNAmeNaM koha zrI prajJApanA sUtra : 3 184
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaNAI vi jJAva hovAthI vi) kaSAya 5raNAmathI kodha kaSAyI paNa yAvat lebha kavAyI paNa che (paLAmULa, DhelA vi, nIrasa vi, vaDherA vi) lezyA pariNAmathI kRNa lezyAvALA paNa, nIla vezyAvALA paNa, kApata lezyAvALA paNa (nonapariNAmeLa) yuga pariNAmathI (maLanI vi, vacanonI vi, vAyako vi) mana gavALA paNa, vacana gavALA paNa kAya gavALA paNa (gopariNAmei sAvitta vi, gaLAnAvavattA vi) upaga pariNAmathI sAkArapagavALA paNa, anAkAro pagavALA paNa (TdariNAmeLe maLavohizALI vi suyALI vi zohizALI vi) jJAna pariNAmathI AbhinIdhika jJAnI paNa zrutajJAnI paNa, avadhijJAnI paNa, (TouringriNAmef) ajJAna pariNAmathI (ariI vi sura gaoviLI vi, vimAnarLI vi) matyajJAnI paNa, zrutA jJAnI paNa, virbhAgajJAnI paNa (haMsariNAme) darzana pariNAmathI (riTI vi; micchA phiTa vi sammAmi chAviThThI vi) samyagdaSTi paNa, mithyASTi paNa, samyagU mithyA daSTi paNa (rittariNAmeLa no pattI no carittAcarittI, garittI) caritra pariNAmathI na cAritravAnuM che na cAritrAcAritra-deza cAritravALe che, acAritrI che (paraNAmef) vedapariNAmathI (no TrI ve) na strI vedI (no puraveTI) napurUSa vedI (jIpuMsA ) napuMsaka vedI che (bakurAra pi ghauM jeva) asura kumAra paNa eja prakAre (ba) vizeSatA (seva ticA sA vi jJAve tevA vi) devagatinA jIva kRNa lezyAvALA paNa yAvat te lezyAvALA paNa hoya che (verAIne rUci vi purAvA vi) veda pariNAmathI davALA paNa ane purUSadavALA paNa () vadhuM sanada veTI) napuMsaka vedI nathI hotA (aaN te va) zeSa teja (gdhuM jJAva thayikumAra vi) eja prakAre svanita kumAra (rUDhavivArUcA tiifmeLa ricAriyA) pRthvIkAyika gati pariNAmathI tiyaca gati vALA che (vicaraNomen givicA) Indriya pariNAmathI ekendriya (revaM na thai) zeSa nArakanA samAna (nava) vizeSa (tariNAme tevarasA ) lezyA pariNAmathI tene lezyAvALA paNa hoya che. (nALimeLe vAcako) yoga pariNAmathI kAyamavALA (bALapariNAme nathi) jJAna pariNAma nahIM (khAkhariNAmeLa marU gALI, tuca chaorrLa) ajJAna zrI prajJApanA sUtra : 3 185
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ (vaMsariLAmeLa miRTTiI) `na pari pariNAmathI matyajJAnI ane zrutAjJAnI heya NAmathI mithyAdaSTi (sersa taM caitra) zeSa teja (bAvaLarUM gALyA vi) aSThAyika ane vanaspatikAyika paNa( tevA) tejaskrAyikA ane vAyukAyika (o ceva) eja prakAre (navara) vizeSa (hesA raLameLa nA nerA) lezyA pariNAmathI nArakeAMnA samAna (vaiciA gatiAimeLa tiyitiyA) dvIndriya gati pariNAmathI tiyaca gati vALA (paMciLAmeLa vephreniyA) Indriya pariNAmathI dvIndriya (lelaM nadI nALa) zeSa nArAnA samAna (navara) vizeSa (nonaraLAmeLa vacanonI, vAyajJonI) yoga pariNAmathI vacana cAgI, kAyasegI (nALanAme miLIyophiyaLAnI vi, sucanALI vi) jJAna pariNAmI AbhiniSedhika jJAnI pazu, zrutajJAnI paNa (ajALavaLAmeLa mapha nAnI tri, mukhya baLAnI tri) ajJAna pariNAmathI matyajJAnI paNu, zrutAjJAnI paNa (no vimAna nALI) vibhaMga jJAnI nathI hAtA (zsaLavaLAmeLa)dana pariNAmathI (sammati Tri uva micchAniddhi vi) samyagdaSTi paNa, mithyAdraSTi paNa (no samvAmicchA viThThI) sabhya mithyAdraSTi nathI hotAM (temaM ta caitra) zeSa teja (vuM lAva pariTriyA) eja prakAre caturindriyA sudhI (navara) vizeSa (phicaritruI jAcavA) indriyAnI vRddhi karI levI joIe. (paMcicitivizrvanoLiyA gatiAimeLa, ttiricAtiyA) 5'cendriya tiya ca gatipariNAmathI tiyaca gativALA (temaM nA nephALa) zeSa jevAM nArakAnA pariNAma (navara) vizeSa (chellA riLAmeLa) lezyA pariNAmathI (srAva muDhezvA tri) yAvat zukalalezyAvALA paNa (rittarinAmeLa) sAritra pariNAmathI (no parittI) cAritravALA nathI (larittI vi paztiArittI vi) acAritravALA paNu, cAritrAcAritra-deza cAritravALA paNa thAya che (vaitanaLAmeLa) veda pariNAmathI (thiye tri, pusiyenA vi, na'lavenA vi) strIvedI paNa, purUSavedI paNa, napu Msaka vedI paNa thAya che (majIssA gatiniAmeLa maLuyatiyA) manuSya gati pariNAmathI manuSya gatika(krucivaLiAmeLa SividyA) Indriya pariNAmathI pacendriya (niyiA vi) anindriya paNa (sAya vaLAmeLa) kaSAya pariNAmathI (josArUM vinAva asArUM vi) krodha kaSAyavALA paNa yAvat akaSAyI paNa (chellAjaLa meLa) lezyA pariNAmathI (GelA vijJAvallA vi) zrI prajJApanA sUtra : 3 186
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ kRSNalezyAvALA paNa yAvat alezya paNa (gogarAmeLa maLagoLI vijJApatranonI vi) ceAgapariNAmathI maneyAgI paNa yAvat ayAgI paNa hAya che. (goLiAmeLa) upayega pariNAmathI (nA nera) jevA nAraka (bALaraLAmAM) jJAna pariNa!mathI (zraminiyoLiALI vijJAna vahALI vi) AbhinikhAdhikajJAnI paNa yAvat kevalajJAnI paNa (anAjarinAmeLa) ajJAna pariNAmathI (tiLi vi baLALA) traNe ajJAna pariNAma vALA (saLavaLAmeAM) dana pariNAmathI (tiLi vi DhuMsaLA) traNe dana pariNAma thAya che (pattanAmeLa) cAritra pariNAmI (parittI vi, trAjJI tri, pattiArittI vi) cAritravAna paNa cAritrarahita paNa deza cAritravALA paNa (veTarinAmeLa) vaida pariNAmathI (civecanA tri, pusivecAva, navuM savecA vi) strI vedI paNa; purUSa vedI paNa napu saka vedI paNa, (vecA vi) avedI paNa (vALamaitarA) vAnavyantara (gati,LiAmeLa sevAtiyA) gati pariNAmathI devagatika (nA amur3hamArA) jevA asurakumAra (E noD siyA vieja prakAre jyAtiSka paNa (nava) vizeSa (tez2elA) tejo lezyAvALA hoya che (vainALiyA vidyuM cetra) vaimAnika paNa eja prakAre (navarI) eja prakAra (jeAEALimena) lezyA pariNAmathI (tekahennA vi) tejolakSyAvALA paNa (muddaottA vi) zaMkalalezyAvALA paNa (ata nIvavaLAme) A jIva pariNAmanI vaktavyatA thaI TIkA-AnA pUrve jIvanA gatipariNAma AdinI prarUpaNA karelI che. have te pariNAmeAnA bhedonI kramAnusAra prarUpaNA karAya che zrI gautamasvAmI prazna kare che ke-he bhagavan gatipariNAma, jenu lakSaNa pahelu kahI devAyelu che, keTalA prakAranI che? zrI bhagavAn-he gautama ! gatipariNAma cAra prakAranA che, te A prakAre che-(1) naraka gatipariNAma (2) tiya gatipariNAma (3) manuja gatipariNAma (4) devagati pariNAma zrI gautamasvAmI-he bhagavan! Indriya pariNAma keTalA prakAranA che? zrI bhagavAn~he gautama! pAMca prakAranA che (1) maitrindriya pariNAma (2) cakSuI ndriya pariNAma (3) ghrANendriya pariNAma (4) jihendraya pariNAma (5) sparzendriya pariNAma, zrI gotamasvAmI-he bhagavan ! kaSAya pariNAma keTalA prakAranA che ? zrI bhagavAna-he gautama ! kaSAya pariNAma cAra prakAranA che, te A prakAre che-(1) krodha kaSAya pariNAma (2) mAnakaSAya pariNAma (3) mAyA kaSAya pariNAma, (4) lAbha kaSAya pariNAma. zrI gautamasvAmI-he bhagavan ! lezyA pariNAma keTalA prakAranA che ? zrI bhagavAna--he gautama ! cha prakAranA kahyAM che, te A prakAra (1) kR'lezyA zrI prajJApanA sUtra : 3 187
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariNAma (2) nIlezyA pariNAma (3) katalezyA pariNAma (4) tejalezyA pariNAma (5) paDyUlezyA pariNAma (6) zukalezyA pariNAma. zrI gautamasvAmI-he bhagavana ! vega pariNAma keTalA prakAranA che? zrI bhagavAna-he gautama! yega pariNAma traNa prakAranA kahyAM che-te A prakAre che mogapariNAma, vacanagapariNAma, ane kAgapariNAma. zrI gautamasvAmI-he bhagavan! upaga pariNAma keTalA prakAranA che? zrI bhagavAna - he gautama! upaga pariNAma be prakAranA che, jema ke sAkAro paga, (jJAne paga) pariNAma ane anAkArapaga pariNAma arthAt darzane paga pariNAma. zrI zaitamasvAmI-he bhagavan! jJAna pariNAma keTalA prakAranA che? zrI bhagavAna-he gautama ! jJAna pariNAma pAMca prakAranA che, jemake-Aminibedhika jJAna pariNAma, zrutajJAna pariNAma, avadhijJAna pariNAma, mana:paryavajJAna pariNAma ane kevaLajJAnapariNAma. zrI gautamasvAmIe bhagavad ajJAnapariNAma keTalA prakAranA che ? zrI bhagavAna-De gautama ! ajJAna pariNAma traNa prakAranA che jemake-tyajJAnapariNAma, zrutajJAnapariNAma, virbhAgajJAna pariNAma. zrI gautamasvAmI-he bhagavana ! darzana pariNAma keTalA prakAranA che? zrI bhagavAna-he gautama ! darzana pariNAma traNa prakAranA che jemake, samyagdarzana pariNAma, mithyAdarzana pariNAma ane samyagRmithyAdarzana pariNAma. zrI gautamasvAmI-he bhagavan! cAritra pariNAma keTalA prakAranA che ? zrI bhagavAna-he gautama! cAritrapariNAma pAMca prakAranA che jemake-sAmAyika cAritrapariNAma, che parathApanIya cAritrapariNAma parihAravizuddha cAritrapariNAma, sUmasamparAya cAritrapariNAma ane yathAkhyAtacAritrapariNAma. zrI gautamasvAmI-he bhagavad " veda pariNAma keTalA prakAranA che? zrI bhagavAna-he gautama veda pariNAma traNa prakAranA che. jemake-strIveda pariNAma, purUSada pariNAma ane napuMsaka vedapariNAma, e rIte daze pariNAmonA lene nirdeza karIne have te dekhADe che ke nAraka Adi cAvIsa daMDanA chAmAM kevA kayA pariNAmanA keTalA keTalA bheda maLI Ave che? nAraka jIva gati pariNAmathI naraka gatika arthAta naraka gativALA che, Indriya pari. chAmathI paMcendriya, kaSAyapariNAmathI koIkaSAyI paNa hoya che, mAnakavAyI paNa hoya che, zrI prajJApanA sUtra : 3 188
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAyA kaSAyI paNa hoya che. ane lebha kaSa thI paNa hoya che, vezyA pariNAmathI kRSNalezyAvALA, nilalekSAvALA, ane katalezyAvALA hoya che, nArakomAM Aja traNa vezyAo hoya che. zeSa traNa lezyAo nathI hotI. temAMthI paNa ratnaprabhA ane zarkarApabhA pRthvimAM kApata. lezyA, vAlukAprabhAmAM kAtilezyA ane nalalezyA, paMkaprabhAmAM nIlalezyA, dhUmaprabhAmAM nIla ane kRSNa lezyA, tama prabhAmAM phakta kRSNalezyA ja hoya che. gapariNAmanI apekSAe nAraka jIva manAvALA paNa, heya che. vacana gavALA paNa hoya che kAgavALA paNa hoya che. upaga pariNAmathI sAkAra upagavALA ane anAkAraupagavALA paNa hoya che. jJAnapariNAmathI nAka AminibAdhikAnI che, zrutajJAnI paNa hoya che ane avavijJAnI paNa hoya che. ajJAna pariNAmathI matyajJAnI paNa hoya che zrutajJAnI paNa hoya che ane virbhAgajJAnI paNa hiAya che. darzanapariNAmathI nAraka jIva samyagdaSTi paNa hoya che, mithyASTi paNa hoya che ane samyagRmithyAdiSTa paNa hoya che, cAritra pariNAmathI nAraka jIva cAritrI nathI letA cAritrAcAritrI arthAta deza cAritravALA paNa nathI hotA. kintu acAritrI hoya che. saMpUrNa cAritra manuSyamAM ja saMbhave che ane dezacAritra manuSya ane tiryaMca gatimAM ja thaI zake che. tenA sivAya koI bIjAmAM bhavasvabhAvanA kAraNe cAritra pariNAmane saMbhava nathI. e kAraNe nArakomAM paNa cAritrano abhAva kahe che. veda pariNAmathI nAraka jIva nathI strIvedI hatA, ane nathI purUSavedI hatA, teo phakta napuMsakavedI ja hoya che, kahyuM paNa che ke nAraka ane saMpUrNima jIva napuMsaka ja hoya che. asurakumAronI vaktavyatA nArakanA samAna ja samajavI, joIe. vizeSatA tema. nAmAM e che ke asurakumAra gati pariNAmathI deva gati kahela che temAM kRSNa, nIla. kApita ane tejalezyA pariNAma paNa hoya che teo veda pariNAmathI strIvedI ane purUSa vedI hoya che, paNa napuMsaka vedI nathI hotA, kemake devomAM napuMsaka veda nathI hotuM te uparAnta badhA pUrvavat samajavA joIe. asurakumAronA samAna nAgakumAra, suvarNa kumAre, agnikumAre, vighukumAra, udadhikumAra, kopakumAre, dikakumAra, pavanakumAre ane svanitakumAronA paNa kathana samajI levA joIe. pRthvI kAyika gati pariNAmathI tiryaMca gati hoya che. indriya pariNAmathI ekendriya hoya che, zeSa pariNAma nArakanA samAna jANavA joIe. vizeSatA e che ke zrI prajJApanA sUtra : 3 189
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ pRthvIkAyika javAmAM tene vezyA paNa hoya che. e kAraNathI saudharma ane izAna devaka sudhInA deva pRthvIkAyikamAM utpanna thaI zake che. pariNAmathI pRthvakAyika jIva kAyAgI ja hoya che, temAM vacanagavALA ane mane yogavALA nathI hotA. pRthvIkAcikemAM jJAna pariNAma maLI ja nathI zakta, kemake AgamamAM pRthvIkAyika Adi pAMcamAM sAsAdana samyakatvane niSedha karelo che, tethI ja samyakRtva ane jJAnane abhAva samaja jaIe. hA, pRthvIkAyikamAM ajJAna pariNAma hoya che ane te pariNAmathI teo matyajJAnI paNa hoya che ane zrutajJAnI paNa hoya che. darzana pariNAmathI pRthvIkAyika mithyAdaSTi hoya che. kemake samyakatva-mithyAtva pariNAma paMcendriya saMjJI emAM ja maLI Ave che, temanA sivAya bIjA badhAmAM temane niSedha jANavuM joIe. zeSa kathana nArakanA samAna che. aSkAyika ane vanaspatikAcikenA vaktavyatA pRthvIkAyikAnA jevI ja che, teja: kAyika ane vAyukAyikanuM kathana paNa eja prakAranuM che, temAM vizeSatA eTalI che ke lezyA pariNAmanI apekSAe vAyukAyika jIva nArakanA samAna che. kIndriya jIva gati pariNAmathI tiryaMcagatika hoya che. dvIndriyenuM zeSa kathana nArakanA samAna samajavuM joIe. vizeSa vAta e che ke pega pariNAmathI zrIndriya jIva vacanagI ane kAyamI hoya che. jJAna pariNAmathI ndriya jIva AbhinibaMdhijJAnI paNa hAya che zrutajJAnI paNa hoya che. tAtparya e che ke kaI kaI dvIndriya jIva karUNA paryApta avasthAmAM sAsAdana samyagdaSTi paNa maLI Ave che, e kAraNe temanAmAM jJAnapariNAma paNa hoya che. eja apekSAe AgaLa temane samyagdaSTi paNa kaheze. ajJAna pariNAmathI hIndriya jIva matyajJAnI hoya che ane zrutajJAnI paNa hoya che, paraMtu virbhAgajJAnI nathI hotA. dazanA pariNAmanI apekSAe teo samyagdaSTi paNa hoya che, mithyAdaSTi paNa hoya che, paNa samyamithyAdaSTi arthAta mizradaSTi nathI hatA zeSa kathana nArakanA samAna samajavuM joIe. je vakatavyatA hIndriyanI kahI che, tevI ja trIddhi ane caturindriyenI paNa samajavI joIe. paraMtu zrIndriyenI apekSAe vizeSatA e che ke temanAmAM IndriyonI vRddhi karI levI joIe. arthAt Indriya pariNAmathI teone trIndriya ane caturindriya kahevA joIe. sparza ane rasanA IndriyanA vegathI jIva dvIndriya kahevAya che, sparza rasanA ane prANa Indriya hovAthI trIndriya ane sparza rasanA ghANa ane cakSunA saMbadhathI caturindriya kahevAya che. paMcendriya tiryacanika jIva gati pariNAmathI tiryaMcagativALA kahevAya che, zeSa vakatavyatA nArakenI samAna kahevI joIe. vizeSatA e che ke paMcendriya tiryaMca jIva zrI prajJApanA sUtra : 3 190
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ lezyA pariNAmathI kRSNalezyAvALA, nIlezyAvALA, kAtilezyAvALA, tejalezyAvALA, padmazyAvALA, ane zukalezyAvALA paNa hoya che. cAritrapariNAmathI paMcendriyatiyaca cAritrI nathI hotAM paNa acAritrI paNa hoya che. ane cAritrAcAritrI paNa hoya che. kemake paMcendriya tiryomAM eka dezacAritrapariNAma hoI zake che. e kAraNe teo cAritrAcAritrI paNa hoya che. veda pariNAmanI apekSAe paMcendriya tirthaM ca strIvedI paNa hoya che, purUSadI paNa hoya che ane napuMsakadI paNa hoya che. manuSya gati pariNAmathI manuSyagatika hoya che. indriyapariNAmathI paMcendriya hoya che ane kaI kaI arthAt siddha manuSya atindriya paNa hoya che. kaSAya pariNAmathI manuSya phodha kaSAyI paNa hoya che. mAnakaSAyI paNa hoya che, mAyAkaSAyI paNa hoya che, jema kaSAyI paNa hoya che. ane koI phAI akaSAyI paNa hoya che, vezyA pariNAmathI manuSya kRSNalezyAvALA thAvat alezya paNa hoya che, arthAt kRNa lAvALA paNa, nIla lezyAvALA paNa kApita lezyAvALA paNa, telezyAvALA paNa, padmAvALA paNa, zukala lezyAvALA paNa hoya che. kaI kaI manuSya alezya arthAt legyAthI rahita paNa hoya che pariNAmanI apekSAe vicAra karavAthI manuSya manovegI paNa hoya che, vacana yegI paNa hoya che, kAyamI paNa hoya che. ane kaI-kaI agI paNa hoya che, jema cadamAM guNasthAnavatI manuSya upaga pariNAmathI nArakenA samAna kahevAmAM Avela che, arthAt teo sAkArepayuga pariNAmavALA paNa hoya che, ane anAroga pariNAma vALA paNa hoya che. jJAna pariNAmanI apekSAe AbhinibAdhikajJAnI yAvatu kevaLajJAnI paNa thAya che, arthA, AbhinibadhikajJAnI zrutajJAnI, avadhijJAnI, mana:paryavajJAnI ane kevaLajJAnI thAya che. ajJAnapariNAmathI manuSya matyajJAnI paNa thAya che. zrutajJAnI paNa thAya che, ane virbhAgajJAnI paNa thAya che. darzana pariNAmathI manuSyamAM traNe darzana maLI Ave che, tethI ja teo samyagdarzanI paNa hoya che, mithyAdarzanI paNa hoya che ane samyagRmithyAdarzanI paNa hoya che. cAritra pariNAmathI manuSya cAritrI paNa heya che, acAritrI paNa hoya che ane dezacAritrI paNa hoya che. pariNAmanI apekSAe manuSya strIvedI paNa hoya che. purUSavedI paNa hoya che ane napuMsakadI paNa hoya che. koI koI manuSya vedarahita paNa hoya che. vAgyantaradeva gatipariNAmathI devagatika che. vAvyaronuM pratipAdana e prakAre samajavuM joIe ke jevuM asurakumAranuM kahyuM che. jyotiSka devenI vaktavyatA paNa asurakumAranIja samAna samajavI joIe. paraMtu asurakumAranI apekSAe tiSkamAM zrI prajJApanA sUtra : 3 191
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ vizeSatA e che ke jatiSka deva tejalezyAvALA hoya che, tethI ja tiSNadeva kevaLa tejalezyAvALA ja hoya che, temAM telezyAnA sivAya anya kaI lezyA nathI detI. vaimAnika devenI vaktavyatA paNa asurakumAronA samAna ja kahevI joIe, paNa asurakumAra AdinI apekSAe temanAmAM vizeSatA e che ke vaimAnika deva te leDyA vALA paNa hoya che, padma lezyAvALA paNa hoya che ane zukala lezyAvALA paNa hoya che A jIva pariNAmanuM nirUpaNa thayu che 2 che ajIva pariNAmakA kathana ajIva pariNAma vakatavyatA zabdArtha-(jhavaLAme aMte ! viSe pUchaLa ?) he bhagavan ! ajIva pariNAma keTalA prakAranA kahyAM che? (camA ! vi Tv) he gautama ! ajIva pariNAma daza prakAranA kahyAM che () te A prakAre (vaMdhapariNA) bandhapariNAma (natiriNAme) gati pariNAma (laMkAnapariNAme) saMsthAnapariNAma (meriNAme) bhedapariNAma (or:riNAme) varNa pariNAma (variNAme) gaMdhapariNAma (raNavAime) rasapariNAma (sattarAme) sparza pariNAma (gADhavufNAme) agurulaghupariNAma (tAriNAme) zabda pariNAma (vaMdhAriNAmeLa mate ! viE gur) he bhagavanuM baMdha pariNAma keTalA prakAranA kahyAM che? (goramA ! duSi gor) he gautama ! be prakAranA kahyAM che (te nahIM) te A prakAre (ddhivArita) snigdha bandhana pariNAma (suavaidhapariNAme) ane rUkSa badhI pariNAma (maLadravADa dhaMdho dorU) samAna sinagdhatA hovAnA kAraNe baMdha nathI hotA (samajuttApa vi ja hoz) samAnaguNa rUkSatAnA hevAthI paNa baMdha nathI hota (mAddhihuratta) viSama mAtrAvALA nigdhatva ane rUkSatva hovAthI (vaMdho dhaMdhALa) skane babdha hoya che (dvirata jaLa suyAgii) be guNa adhika snigdhanA sAthe snigdhanA (skSasa suraNa suragii) be guNa adhika rUkSanI sAthe rUkSanA (niraNa juna uve vaMdho) sinagdhanI rUkSanI sAthe baMdha thAya che ( nAno ) jaghanya guNane choDInu (virama samo ) viSama athavA samA zrI prajJApanA sUtra : 3 192
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ (tiriNAmeLa maMte! vize gm) he bhagavana! pati pariNAma keTalA prakAranA kahyA che? (camA ! suvie vaLaT) he gautama ! be prakAranA kahyA che (taM jJaT) te A prakAre (FsamANAtipariNAme ja garamALarfpariNAme ca) spRzat gati pariNAma ane aspRzat gati pariNAma (ba) athavA (zariNAme 2 Trasa rUpariNAme 2) dIrdha gati pariNAma ane hasva gati pariNAma (saMkaLavaLAmeLa maMte! #vi paVM) he bhagavad ! saMsthAna pariNAma keTalA prakAranA kahyAM che? (govA ! paMcavi pavor) he gautama! pAMca prakAranA kahyA che (taM ) te A prakAre (rimaM saMkALime) parimaMDala saMsthAnapariNAma (ka) yAvat (zAyarasaMDALa pariNAme A saMsthAnA pariNAma (varALa mete ! vi quLa) he bhagavana ! bheda pariNAma keTalA prakAranA kahyAM che (thama ! paMcavi Tv) he gautama! pAMca prakAranA kahyAM che te jJA) te A prakAre (haMdameriNAme nAva unnarimeriNAme) khaMDa bheda pariNAma yAvat utkarikA bheda pariNAma kahevA jaI e. paze ane rasanA Indriya pariNAmathI teone trIndriya ane caturindriya (vaUpariNAmeNaM maMte ! kRddhi gor) he bhagavana varNapariNAma keTalA prakAranA kahyA che? (caTT! vaMvi paur) he gautama ! pAMca prakAranA kahyA che (kadA) te A prakAre (ADhavALime jAva yu4iaompariNAme) kRSNavarNa pariNAma lAvat zuklavarNa pariNAma (pariNAmeLe mare! Rvi pam ?) he bhagavana! gaMdhapariNAma keTalA prakAranA kahyA che? ( mA suvi HUMT) he gautama! be prakAranA kahyA che. (te gA) te A prakAre (budimadhapariNAme sumidhapariNAme 2) sugaMdha pariNAma ane durgadha pariNAma (rasapariNAmeLe mare! viE ?) he bhagavad rasapariNAma keTalA prakAranA kahyAM che? (jo ! vaMvi pavLa) he gautama! pAMca prakAranA kahyAM che (saM 1) te A prakAre (tittara parigAme nava madurarapariNAme) tiktarasa rUpa pariNAma yAvat madhurarasa pariNAma pariNAme mane ravide gam ?) he bhagavan! sparza pariNAma keTalA prakAranA kahyAM che? (norama! aviSe vAte) he gautama ! ATha prakAranA kahyAM che ( zrI prajJApanA sUtra : 3 193
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ ) te A prakAre (varasArinane 2 nA suvAsariNAme ) karkaza parza rUpa pariNAma yAvat rUkSa sparza rUpa pariNAma (zahidu pariNAmeLa maMte ! phavi For) he bhagavan! agurU laghu pariNAma keTalA prakAranA kahyA che? ( ! WIFI gor) he gautamaekAkAra kahyA che (sALi meLe mane! vi go ) he bhagavana! zabda pariNAma keTalA prakAranA kahyAM che? (camA! vade gutta) he gautama! be prakAranA kahyA che (taM ) te A prakAre (misadariNAne ja TimasapariNAme va) zubha zabda pariNAma ane azubha zabda pariNAma (tta nIvariNAme 2) A ajIvanuM pariNAma pUrNa thayuM pariNAma pada samApta TIkartha-have ajIvanA pariNAmanI prarUpaNa karAya che-zrI gautamasvAmI prazna kare che ke he bhagavana! A ajIva pariNAma keTalA prakAranA kahyAM che ? - zrI bhagavad ! uttara Ape che-hegautama! ajIva pariNAma daza prakAranA rahyAM che. te A prakAre che (1) bandhana pariNAma (2) gati pariNAma (3) saMsthAnapariNAma (4) bheda pariNAma (5) vaNuM pariNAma (6) gaMdhapariNAma (7) rasapariNAma (8) sparza pariNAma (9) agurulaghu pariNAma ane (10) zabdapariNAma. zrI gautamasvAmI-he bhagavan! bandhana pariNAma keTalA prakAranA kahyAM che? zrI bhagavAna-he gautama! bandhana pariNAma be prakAranA kahyAM che te A prakAre che sinagdha bandhana pariNAma ane rUkSa bandhana pariNAma che. sigdha pudgalanA bandhana rUpI pariNAma nigdha bandhana pariNAma kahevAya che ane rUkSa pudgalanA bandhana rUpa pariNAma rUkSa bandhana pariNAma kahevAya che. snigdhanA ane rUkSanA bandhana pariNAma kyA prakArathI thAya che? e AkAMkSAnI zAnti karavAne mATe bAna pariNAmanA lakSaNanI prarUpaNa kare che samAna guNa snigdhatA vALA pudgalane bandha nathI hotA, ane samAna guNa rUkSatA vALA pudgalene paNa baMdha thatA nathI. kintu jyAre snigdhatA ane kSatAnI mAtrA viSama thAya che, tyAre skandhone paraspara bandha thAya che. arthAt samAna guNa paramANa AdinA samAna guNa snigdhatAvALA paramANu AdinI sAthe banyuM nathI thatuM e ja prakAre samAna guNa rUkSa paramANu AdinA sAthe samAna guNa rUkSa paramANu AdinI sAthe paNa nathI thatuM paraMtu viSama guNavALA nigdha paramANu AdinA viSama guNavALA snigdhanI sAthe ane viSama guNavALA rUkSane viSama guNa rUkSanI sAthe baMdha thAya che have viSama mAtrAnA prakaraNanA kAraNe tenI prarUpaNa karavA mATe kahe che yadi nidhu paramANu Adine snigdha paramANu AdinI sAthe bandha thAya che te be guNa adhika paramANu AdinI sAthe ja baMdha thAya che. e ja prakAre rUkSa paramANa zrI prajJApanA sUtra : 3 194
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adino rUkSa paramANu AdinI sAthe jyAre bandha thAya che te tenA paNa niyamathI be Adi adhika guNavALAnI sAthe ja baMdha thAya che, anyathA nahi, A gAthAnA pUrvArdhane artha thayo. have tenA uttarAIne arthAt AgaLanA aDadhA bhAgane artha kahe che jyAre snigdha ane rakSa pudgalene paraspara bandha thAya che. tyAre kevA prakAre baMdha thAya che? te kahe che-snigdha paramANu Adine rUkSa paramANu AdinI sAthe baMdha thaI zake che, kintu jaghanya guNane choDIne thAya che, bhale te sama hoya ke viSama hoya. jaghanyane Azaya che, eka DigrI (kALAza) vALA sinagdha agara eka DIthI (kALAza) vALA rukSa, tene choDIne zeSa be guNavALa Adi snigdhane dviguNa rakSa AdinI sAthe baMdha thAya che. e prakAre bandhana pariNAmanI prarUpaNa karIne have gati pariNAmanI prarUpaNA kare che zrI gautamasvAmI-he bhagavan! gati pariNAma keTalA prakAranA kahyAM che ? zrI bhagavAna-he gautama! gati pariNAma be prakAranA kahAM che, te A prakAre che spRzat gati pariNAma ane aspRzat gati pariNAma. vacamAM AvanArI bIjI vastuone sparzavA chatAM je gati thAya che. te pRzat gati kahevAya che. e gati rUpa pariNAmane aizata gati pariNAma kahe che, jemake pANInA Upara prayatna karIne tiIi phekelI ThIMkarInuM gati pariNAma, tichi karelI ThIkarI vacamAM jaLane sparza karatI thakI gati kare che chokarA A rIte ramatA najare paDe che. tenAthI viparIta vacamA AvanArA padArthone sparza karyA vinA ja je vastu gamana kare che, temanI gati aspRzat gati pariNAma kahevAya che. jema siddhajIva, siddha zilAnI tarapha gamana kare che. have gati pariNAmanuM ja prakAntare nirUpaNa kare che-gati pariNAma be prakAranA chedIrtha gati pariNAma ane hasva gati pariNAma. bahu ja dUravartI dezanI prAptinuM je kAraNa hoya te dIrgha gati pariNAma kahevAya che ane samIpa dezAntaranI prAptinA kAraNa bhUta gatine hasva gati pariNAma kahe che, zrI gautamasvAmI-he bhagavana ! saMsthAnA pariNAma keTalA prakAranA che? zrI bhagavAna he gautama ! saMsthAnA pariNAma pAMca prakAranA kahyAM che. jemake-pari maMDala saMsthAna pariNAma yAvata Ayata saMsthAna arthAta (vRtta saMsthAna) vyasa saMsthAna caturastra saMsthAna ane Ayata saMsthAna. goLAkArane parimaMDala saMsthAna kahe che, vartula AkAra vRtta saMsthAna kahevAya che, trikoNa AkRti astra saMsthAna, carasa AkAra caturasa saMsthAna ane lAMbe AkAra Ayata saMsthAna kahevAya che. A AkAranA rUpamAM thanAra pariNamana temanA ja nAmathI kahevAya che. zrI gautamasvAma-he bhagavana bheda pariNAma keTalA prakAranA kahyA che? zrI bhagavAna-he gautama! bheda pariNAma pAMca prakAranA kahyAM che, jemake--khaMDabheda zrI prajJApanA sUtra : 3 195
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariNAma, prabheda pariNAma, cU`kAle pariNAma, anuTikA bhada pariNAma ane utkarikA bheda pariNAma, loDhAnAkhaDa, tAMbAnAkhaDa, zIzAnAkhaDa Adi bhedakhaDa bheTa kahevAya che. vAMsAnA, netaranA, naleAnA, kadI sta MbhAnA bheda pratarabheda kahevAya che. talanAbhUkAnA, maganabhUkAnA, aDadanA bhUkAnA, pIpaLanA cUrAnA, maracAnA cUrAnA, AdunA cUrAna, bheda cUrNikA bheda kahevAya che, kUpa, taLAva, hada, na, vAva, puSkaraNI, dIdhdhika, gu jAlikA tathA sarAvara AdinA bheda anuTikA bheda kahevAya che. talanI phaLIyAnA, maganIkLIcAnA, aDadanI phaLIyAnA tathA eraMDAnA bIjonu phuTavuM te utkaTikA bheda kahevAya che. zrI gauramasvAmI-he bhagavan ! vaNuM pariNAma keTalA prakAranA kahyA che? zrI bhagavAna-he gautama ! varNa pariNAma pAMca prakAranA kahyAM che, jemake-kRSNavarNa pariNAma, nIlava` pariNAma, leAhitalaNu pariNAma, pItavaNu pariNAma, ane zveta (zukala) vaNu pariNAma. zrI gautamasvAmI-he bhagavan ! gadhapariNAma keTalA prakAranA che? zrI bhagavAna-he gautama ! gadhapariNAma be prakAranA kahelA che-surabhigadha pariNAma ane durabhiga dha pariNAma. zrI gautamasvAmI--he bhagavan ! rasapariNAma keTalA prakAranA kahyAM che ? zrI bhagavAna- gautama ! rasapariNAma pAMca prakAranA kahyAM che, jemake tiktarasa pari NAma, amlarasa paribhrama, kaTurasa pariNAma, dhAyarasa pariNAma ane madhurasa pariNAma, zrI gautamasvAmI-he bhagavan! spA pariNAma keTalA prakAranA kahyAM che ? zrI bhagavAna-he gautama ! ATha prakAranA kahyAM che, jemake-- zaspaza pariNAma vit rUkSapaza pariNAma, arthAt 'zaspaza` pariNAma, mRduspa` pariNAma, gurUspaza pariNAma laghusparza pariNAma, uSNupa' pariNAma, zItapa pariNAma, snigdhapaza pariNAma, rUkSaspaza pariNAma. zrI gautamasvAmI-he bhagavan ! anurUladhu pariNAma keTalA prakAranA kahelAM che ? zrI bhagavAn he gautama ! anulaghu pariNAma eka ja prakAranuM kahevuM che, kazmAmA bhASArUM yArUM guruducArUM' A Agama vacananA anusAra kANu paga NA, maneAvaNA ane bhASAvaNAnA pudUgala anurUlaghu pariNAmavALA hAya che. eja prakAre amUrta AkAza Adi drunyAnA paNa anurUlaghu pariNAma samajavAM joie. ahIM' anurUlaghu pariNAmanuM grahaNa upalakSaNa mAtra che, tethI ja gurUlaghu pariNAma paNa ahIM samajI levu joie. A gulaghu pariNAma audArika AdithI zarU karI taijasa dravya sudhI maLI Ave che. kahyu paNa che-- audArika vaiSkriya ane AhAraka tathA tejasa dravya gurUlaghu hAya che. zrI prajJApanA sUtra : 3 196
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI samasvAmI-he bhagavan! zabda pariNAma keTalA prakAranA kahyA che? zrI bhagavAna -he gautama! be prakAranA kahyAM che-surabhi zabda pariNAma ane durabhi zabda pariNAma. ahIM surabhi zabda zubha ane durabhi zabda azubhane vAcaka che. je zretAne priya hoya te surabhi zabda ane je apriya hoya te durabhi zakhada kahevAya che. A ajIva pariNAmanI prarUpaNuM thaI pariNAma pada samApta 13 caudamu kaSAya pada kaSAyoM ke svarUpanA kathana kaSIya vaktatA zabdArtha-(phaLa ! sAcA gund) he bhagavan! kaSAya keTalA kahyA che? (gama! vattari sAcA gourd) he gautama ! cAra kaSAya karyo che (taM gA) te A prakAre (voha g, mALavatAMg, mAyANA, majjara) krodhakaSAya- mAnakaSAya, mAyAkaSAya, lobhakaSAya narcALa maM!i vasAyA chAttA) he bhagavana ! nArakomAM keTalA kaSAya hoya che? mA ! cAri jayA pArA) he gautama! cAra kaSAya kahA che (taM nar) te A prakAre (brokanA kAga DhosA9) krodhakaSAya yAvat lAbhakaSAya (vaM jAva mALiyA) eja prakAre yAvata vaimAnikAmAM ( dripa mate ! huM patta) he bhagavan! kodha keTalA para pratiSThita-Azrita che (ya! pradipa zo? gutte) he gautama! krodha cAra para pratiSThita kahela che (11) te A prakAre (jhaddig) Ama pratiSThita (pUrapaTTiNa) para pratiSThita (mApaQ) te banne parapratiSThika (zAgi) apratiSThita nirAdhAra (vaM nerA nA mALiyA) eja prakAre narayikanA yAvat vaimAnikena (raMgo) daMDaka (ghaM mALeLa saMra) e prakAre mAnanI sAthenA daMDaka kahevA (mAyA hazo) mAyAthI daMDaka (ToLa go) lebhathI daMDaka (hiM mate ! haM duwttI mavaru) he bhagavan! keTalAM sthAne arthAta kAraNothI krodhanI utpatti thAya che? (camA ! vahiM TALahuM #guii mArU che gautama! cAra kAraNathI koInI utpatti thAya che (tA) te A prakAre (haraM pahuja) kSetranA Azrita (blyu vahu5) vAstunA (ghara)ne Azrita (jarI padura) zarIranA Azrita (GhuM pahujA) upadhinA Azrita (gvuM ne phALe jJAva vemALiyA) eja prakAre nAraka yAt vimAnikonA (ga mALA zi, mAsA vi Tomeina vi) eja prakAre mAnathI paNa, mAyAthI paNa, lebhathI paNa (bdha gg vi rattari jaMhA) eja prakAre A paNa cAra iMkaDa (#$ vi maMte ! vo gutte ?) he bhagavan! krodha keTalA prakAranA kahyA che? (vanA ! zrI prajJApanA sUtra : 3 197
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ ravi gur) he gautama! cAra prakAranA koI kahyA che te jJA) te A prakAre (gaUtAjubaMdhI re) anantAnuMbaMdhI krodha (pattavALe zo) apratyAkhyAnI krodha (vApavaLe zo) pratyAkhyAnAvaraNa krodha (saMgo jode) saMkalana krodha (vaM raphALe vAva vemajivALa) eja prakAre nArake yAta vaimAnikonA krodha samajavA (ghaM mALei, mAyA, meLa) eja prakAre mAna, mAyA, ane lebhathI ( vi cattAkara ) A paNa cAra daMDaka che TIkArtha-teramA padamAM sAmAnya rUpathI nArakAdi gati Adi jIvonA pariNAmanuM pratipAdana karAyuM che ane sAmAnya vizeSamAM rahe che. tethI vizenA pratipAdananI paNa avazyakatA rahe che. ekendriya mAM paNa krodha Adi kaSAya vidyamAna hoya che, kemake cAre kaSAye punarbhapanA mULane siMcana kare che, evAM dazavaikAlikanA vacana pramANathI, tathA pradhAna rUpathI bandhanuM kAraNa hovAthI prathama vizeSatA, kaSAya pariNAmanI prarUpaNuM karavAne mATe kahe che zrI gautamasvAmI prazna kare che- he bhagavana! kaSAya keTalA prakAranA kahyA che zrI bhagavAna-he gautama ! kaSAya cAra prakAranA kahyA che, te A rIte che-kodhakaSAya mAnakaSAya, mAyAkaSAya, ane lAbhakaSAya, dhAtuthI vilekhanane artha samajAya che. je karma rUpI kSetrane kheDIne tene sukhaduHkha rUpI dhAnyanI upajane mATe vAve che temane kaSAya kahe che. athavA je zuddha svabhAvI jIvane kaluSita agara karma-malina kare che, temane kaSAya kahe che, ahIM kaluSa dhAtuthI kaSAya zabda banyuM che. kaluSa dhAtune pU' Adeza thaI jAya che. kahyuM paNa che je sukhaduHkha rUpI zastrane mATe karmakSetrane nitta arthAt kheDe che, athavA je jIvane kaluSita kare che, temane kaSAya kahe che ke 1 che zrI gautamasvAmI punaH prazna kare che- he bhagavan! nAraka chavAmAM keTalA kapAya heya che? zrI bhagavAna-ha gautama ! cAra kaSAya hoya che, te A rIte-krodhakaSAya, mAnakaSAya, mAyAkaSAya ane lAbha kaSAya. e prakAre vimAnike sudhI badhA jemAM cAra kaSAya kahI devA joIe, arthAt asurakumAra Adi bhavanapatimAM, pRthvIkAyika Adi ekendriyomAM vilendrimAM, paMcendriyatiyAmAM, manuSyamAM, vAnavataramAM, tiSkamAM ane mA nikamAM paNa krodha, mAna, mAyA temaja lekaSAya jANavA joIe. zrI gautamasvAmI-bhagavad koi keTalA para Azrita che? arthAt konA konA AdhAra para rahela che? zrI bhagavAna-he gautama! krodha cAra para pratiSThita thAya che, arthAt te krodhanA AdhAra cAra hoya che, te A prakAre 1) krodha Atma pratiSThita hoya che arthAt pitAne pitAnA upara ja krodha utpanna thaI jAya che, jemake pote ja karelA koI karmanA phala svarUpa keI Ihileka saMbandhI vinAza jove che, tyAre te pitAnA para ja krodha karavA lAge che. A krodha AtmapratiSThita kahevAya che. te krodha pitAnA ja uddezathI thAya che. zrI prajJApanA sUtra : 3 198
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ (2koI koI parapratiSThita thAya che, koI bIjA mANasa para utpana thanAra krodha para pratiSThita kahevAya che. jyAre bIjo koI manuSya Akoza Adi karIne krodha utpanna kare che, tyAre tenA pratye je krodha utpanna thAya che. te parapratiSThita krodha kahevAya che. (3) kaI kaMdha e paNa hoya che je pitanA Upara ane bIjAnA Upara paNa thAya che jemakepitAnA temaja anya dvArA karelA aparAdhanA kAraNe svapara viSayaka krodha kaI kare che, tyAre te kodha ubhaya pratiSThita kahevAya che. (4) cothA prakArane krodha apratiSThita hoya che. jyAre koI krodha durAcaraNa athavA Akoza Adi kAraNa vinA nirAdhAra kevaLa vedanIya karmanA udayathI utpanna thaI jAya che, te apratiSThita krodha kahevAya che. pitAnA durAcAranA kAraNe utpanna na thavAthI te AtmapratiSThita nathI hotuM. te krodha parapratiSThita paNa nathI hote, kemake te bIjAnA pratikUla vyavahArathI utpanna nathI thatuM, e kAraNe ubhaya pratiSThita paNa nathI hoto. e prakAre nirayike yAvat vaimAnike sudhI arthAt asurakumAra Adi bhavanapati pRthvIkAyike Adi ekendri, vikalendriye, paMcendriyatiyo, manuSya, vanavyantara deve, tiSka de tathA vaimAnika dene koI paNa AtmapatiSThita, parapratiSThita ane apratiSThitanA bhedathI cAra prakAranA hoya che. jevA phodhanA daMDaka kahyA che, te ja prakAre mAnane paNa cAra para pratiSThita kahevuM joIe. mAyAne paNa ane lebhane paNa cAra cAra para pratiSThita kahI levAM joI e. e prakAre kodha, mAna, mAyA, lobhanA AdhAranA bhede bheda dekhADIne have kAraNa bhedathI bhedanI prarUpaNa karavAne mATe kahe che-he bhagavana! koinI utpatti keTalA kAraNathI thAya che? zrI bhagavAna-he gautama! kodhanI utpatti cAra kAraNothI thAya che, te cAra kAraNe A rIte che-(1) kSetra athatu khetaranA nimi tathA (2) vAstu athata makAnaAdi ImAratenA nimittathI (3) zarIranA nimittathI ane (4) upadhi arthAta upakaraNanA nimittathI. tAtparya e che ke, jamIna, makAna, zarIra ane enA sivAya bIjA sAthanene jyAre kaI kAraNathI hAni ke kSati pahoMce tyAre, krodha utpanna thAya che. ahI upadhi, je cothuM kAraNa kaheluM che, temAM jamIna, makAna ane zarIra sivAya bAkInI badhI priya vastuone samAvaza samajI levuM joIe, eja prakAre nAraAthI laIne vaimAnika deve sudhI cAvIse daMDakonA jInA krodhanI utpatti uparyukta cAra kAraNothI thAya che, arthAt nAraka asurakumAra Adi daza bhavana pati, pRSiAyika Adi ekenidra, vikalanika, endriya ti , manuSya, vAnavyantara, jyotiSka ane vaimAnika devAmAM krodhanI utpatti pUrvokta cAra kAraNathI thAya che, zrI prajJApanA sUtra : 3 199
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ eja prakAre mAna, mAyA ane lebhanA viSayamAM paNa eja badhu samajI levuM joIe ke je koinA sambandhamAM kahela che. arthAt mAna AdinI utpatti paNa kSetra, vAstu, zarIra ane upadhinA kAraNe thAya che ane nAraka Adi covIse daMDakonA jInA mAna AdinI utpatti paNa Aja cAra kAraNothI thAya che. zrI gautamasvAmI punaH prazna kare che-he bhagavan! krodha keTalA prakArane kahe che? zrI bhagavAna gautama ! krodha cAra prakAra che. tenA cAra bheda A prakAre che (1) anantAnubaMdhI kodha-ke je samyakatva guNane paNa ghAtaka hoya che. (2) apratyAkhyAnI krodha-je deza viratine vighAtaka heAya che. (3) pratyAkhyAnAvaraNako-je sarvaviratine pratibaMdhaka thAya che. (4) saMjavalanako-je yathAkhyAta cAritrane utpanna nathI thavA dete. e prakAre nArakathI laI vaimAnika deve sudhI samajI levuM joIe. arthAta asurakumAra Adi dazabhavanapati, pRthvIkAyika Adi ekendri, vikalendri, paMcendriya tiya, manuSya, vAnacantara, tiSka ane vaimAnikonA paNa kodha anantAnukhandI apratyAkhyAnI, pratyAkhyAnAvaraNa ane saMjavalananA bhedathI cAra cAra prakAranA che. eja prakAre mAna, mAyA ane lobha nAmaka kakSAnA viSayamAM paNa samajavuM joie. arthAta mAna, mAyA ane lebha paNa anantAnubaMdhI apratyAkhyAnI pratyAkhyAnAvaraNa ane saMjvalananA bhedathI cAra cAra bhedo che ane nArakethI vaimAnika deva sudhInA mAna AdinA paNuM cAra cAra bheda che. krodhakaSAya ke vizeSabhedoM kA kathana krodhanA vizeSa bheda zabdArtha - viLa maMte ! pUchajo ) he bhagavan! krodha keTalA prakAranA kahela che? (locana ! ja izodhe utte) he gatama! cAra prakAranA phodha kahela che (taM jJA) te A prakAre (kamonivruttip) upaga pUrvaka utpanna karela (gAmoniHtti) vinA zrI prajJApanA sUtra : 3 200
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ upayoga pUrvaka utpanna karAyela (valaMte) upazAnta (guvataMte) anupazAnta (gvaM jorarUyALe jAva mALiyA) e prakAre nArake yAvat vaimAnikenA kAdha samajavAM. (vaM mALA vi) e rIte mAnathI paNa (mAcAra vi) mAyAthI paNa (tromena vi) lebhathI paNa (vattAri laMkA) cAra daMDaka kahevA joIe. (lIvALuM maMte! vahiM kaLaei) he bhagavan ! e keTalAM sthAne arthAta kAraNathI (mUDIro) ATha karmaprakRti (ttifig?) caya karela che? (joyA ! kahuM ap mArI Lig ?) he gautama! cAra kAraNathI ATha karma prakRtine caya karela che (a ) te A prakAre (joLa, mALeluM, mAyA, Tomef) kodhathI, mAnathI, mAyAthI ane lebhathI (gvaM phALe jJAva mALiati) eja prakAre nAraka yAvatu vaimAnikonA viSe samajavuM (nIvALuM maMte ! kALajuM vhIzo vinaMti ?) he bhagavan ! jIva keTalA kAraNathI ATha kama prakRtinuM cayana kare che? (Ama ! ra3fhuM ) he maitama cAra kAraNethI (taM nahIM-aoLa, mALa, mAyA, ToLuM) te A prakAre krodhathI, mAnathI, mAyAthI lebhathI (ghauM ne jJAna mALiyA) e prakAre nAraka yAvat vaimAnika paryA samajI levuM. | (vINA maMte ! vahiM TALe jaznapajAvI jinirAMti ) he bhagavan! jIva keTalA kAraNethI ATha kama prakRtinA caya karaze ? (caFA ! jasTiM bekiM vALo rilaiiMti) hi gautama ! cAra kAraNathI ATha karma prakRtinA caya karaze teM ) te A prakAre (zo, mALe, mAyA, rome) kodhathI, mAnathI, mAyAthI, lebhathI (Ila ne rUpA rAva rekhALiyA) e prakAra nAraka yAvat vaimAnika paryata samajI levuM. (nIvAmAM aMte hiM kaThuiM a grNIo vajifig) he bhagavad ! keTalA kAraNathI aSTa karma prakRtine upacaya karela che? (noramA ! haM hArdi 1 smaTI kAniMg) he maitama! cAra kAraNothI aSTa kama prakRtine upacaya kare che (raM gALa, mALe, mAyA, hoLa) te A prakAre-dhathI, mAnathI, mAyAthI, lebhathI (vaM rerA nAva vebaLiyA) eja prakAre nAraka cAvat vaimAnika (bIjA) jIva (mete !) he bhagavan ! (pu) prazna (nAyamA ! haM TALehiM kavaji zrI prajJApanA sUtra : 3 201
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ ti) cAra kAraNathI upacaya kare che (kAva ToLuM) yAvat le bhathIta (hiM lAva ne kAra remaLiyA) eja prakAre nAraka yAvata vaimAnika (kavisaMti) eja prakAre upacaya karaze (lIvALuM maMte ! tihiM TALahiM mavpANIno vaMciMku ?) he bhagavana ! chAe keTalA kAraNathI ATha karma prakRtie bAMdhI? (cama ! huM kALathuM ka mapAko vaMdhiMg) hai gautama! cAra kAraNothI ATha karma prakRtine bAMdhI (i = zo, mALa, mApa, meLa) krodhathI, mAnathI, mAyAthI, lebhathI (gvaM nephayA nAva mALiyA) eja prakAre nAraka yAvat vimAnika (vaMhi) bAMdhyA (vaMta) bAMdhe che (vaMghitaMti) bAMdhaze (lI) udIraNA karI (3ItI) udIraNuM kare che (zirIravaMti) udIraNuM karaze (veriyuM) vedana kayu (tti) vedana kare che. (saMti) vaMdana karaze (nijhariMg) nirjarA karI (nijhati) nirjarA kare che (nijhasviMti) nirjarA karaze (vaM) e prakAre (?) A (kIvaphA) jIvathI zarUAta karIne (mALA jhavALA) vaimAnika sudhI (bhaTrAsavaMja) aDhAra daMDaka (nAra vaimALiyA) vaimAnika sudhI (nirnAranijhare ti, rilaiMti) nirjarA karI, nirjarA kare che, nirjarA karaze (bAyotidira) Atma pratiSThita (tta pahuja) kSetranA AzrayathI (ings) anantAnubaMdhI (mo) upaga (jiLa-vattina-vaMdha-vIra-ve) caya, upacaya, baMdha udIraNa, vedanA (tadda nijhA) tathA nirjarA (4) ane kapAya pada samApta TIkAI-have nivRttinA bhedathI tathA avasthAnA bhedathI thanArA krodhAdinA bhedanI prarUpaNa karAya che zrI zaitamasvAmI prazna kare che. he bhagavan ! krodha keTalA prakAranA kahyA che? zrI bhagavAna gautama! koi cAra prakAranA kahyA che, jemake, Abheganivartita, anAganivartita, upazAta ane anupazAna. jyAre bIjAnA aparAdhane jANIne ane krodhanA puSTakaraNanuM avalaMbana karone, prakAratarathI ene zikSA nathI maLI zakatI, e vicAra karIne krodha kare che, tyAre te krodha Abheganivartita arthAt jANu vicArathI utpanna krodha zrI prajJApanA sUtra : 3 202
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ kahevAya che. jyAre sAdhAraNa rUpathI vizeSa prakAranA mohavaza guNa doSanI vicAraNAthI rahita thaIne. parAdhIna banela jIva phodha kare che. tyAre te krodha anAganivartita kahevAya che. je koI udaya avasthAne prApta na thAya te upazAnta kahevAya che. ane udaya avasthAne prApta krodha anupAta kahevAya che. eja prakAre nArakathI laIne vaimAnike sudhInA krodhanA saMbandhamAM samajavuM joIe. arthAta nArako, asurakumAra Adi daza bhavanapati, pRthvIkAyika Adi ekendriya, vikalendri, pacendriyatiya, manuSya, vanavyataro, tiSka ane vaimAnikena krodha paNa Anivartita, anAganirvatita upazAnta ane anupazAnta e rIte cAra prakAranA kahevA joIe. dhanI ja jema mAna, mAyA, lebhanA paNa Abheganivartita Adi cAra-cAra bheda thAya che ane nArakAthI laIne vaimAni sudhInA mAna, mAyA, lebhanA paNa Aja cAra cAra bheda thAya che, ke Adi kaSAyenA vazIbhUta thavAthI jIvane zuM zuM pariNAma bhogavavuM paDe che. agara krodha AdinuM phaLa zuM che? e sambandhamAM zrI gautamasvAmInA praznonuM ane zrI bhagavAnanA uttaranuM pratipAdana karAya che zrI gautamasvAmI- he bhagavan! keTalA kAraNethI jIvoe karmanI ATha prakRtinA caya karyA? jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, vedanIya, mehanIya, AyuSya, nAma ane gera antarAya e kamanI ATha prakRti che. kaSAya pariNata thayela chava karmane egya pudgalanuM upAdAna kare che, tene ja ahIM caya samaja joIe. tAtparya e thayuM ke e kaSAya pariNata thaIne keTalA kAraNothI pUrvokta ATha karmaprakRtinuM cayana karyuM che? zrI bhagavAna utara Ape che--he gautama! cAra karaNathI e pUrvokta ATha karma prakRtine caya karyo che. te cAra kAraNa A che-dha, mAna, mAyA ane lAbha. e ja pramANe nArakathI laIne vaimAnike sudhI kahevuM joIe, arthAt asurakumAra Adi daza bhavanapati, pRthvIkAyika Adi pAMca ekendri, vilendri, pacandriyatiya, manuSyo vanavyantaro, tiSka ane vaimAnikanA viSayamAM paNa Aja pramANe samajI levuM joIe. arthAta narayikothI laIne vaimAnika sudhInA badhA covIsa daMDakanA jIe krodha, mAna, mAyA ane lobhane kAraNe ATha karmaprakRtine caya karyo che. A bhUtakALa sambandhI daMDaka thaye. have vartamAna kAla viSayaka daMDakane laIne prarUpaNA kare che zrI gautamasvAmI-he bhagavan ! keTalA sthAne arthAt kAraNothI jIva ATha karmaprakRtine caya kare che? zrI bhagavAna --he gautama! kaSAya pariNata jIva, cAra kAraNathI ATha karma prakRtinA caya kare che. te cAra kAraNa che-krodha, mAna, mAyA ane lobha, eja prakAre nArakothI laIne vaimAnike sudhI samajavuM joIe, arthAt asurakumAra zrI prajJApanA sUtra : 3 203
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adi daza bhavanapati, pRthvIkAyika Adi pAMca ekendriya, traNa vikelendriye, paMcendriya tiryaMcA, manuSya, vAtavyantare, tiSka ane vaimAnikonA viSayamAM paNa evuM kahevuM joIe ke te krodha Adi cAra kAraNathI ATha karmaprakRtine caya kare che. zrI gautamasvAmI prazna kare che- he bhagavana ! kaSAya pariNata thayela jIva keTalA kArathI ATha karmaprakRtine caya karaze? zrI bhagavAna gautama! kaSAya pariNata jIva cAra kAraNathI ATha karma prakRtine caya karaze. te cAra kAraNe A che-krodha, mAna, mAyA ane lebha. e prakAre nArakethI laIne vaimAnika sudhI cAvIse daMDakanA jIvonA sambandhamAM kahevuM joIe arthAt nAraka, asurakumAra, bhavanapati Adi badhA ja krodha, mAna, mAyA, ane lebhanA dvArA ATha karmaprakRtine caya karaze. e prakAre karma pugalanA upAdAna (grahaNa) rU5 cayananuM pratipAdana karIne upacaya, banya, udIraNa, vedanA ane nirjarA saMbaMdhI, atIta, vartamAna ane bhaviSyan kAlanabhedathI traNa-traNa daMDakonuM pratipAdana kare che ane badhAno saravALo aDhAra daMDakenI prarUpaNuM karavAne mATe kahe che- he bhagavana ! chAe keTalA kAraNathI ATha karmaprakRtine upacaya karyo che? zrI bhagavAna-he gautama! jIvoe cAra kAraNathI ATha karmaprakRtiyono upacaya karyo che. te cAra kAraNa A che-krodha, mAna, mAyA ane lebha. pitAnA abadhAkALa pachI jJAnAvaraNIya Adi karmacagya pudgalanA vadhana-nika upacaya kahevAya che. tene kama A rIta-prathama sthitimAM badhAthI adhika dravya, bIjI sthitimAM vizeSa hIna trIjI sthitimAM tenI apekSAe paNa vizeSatara hIna, e prakAre uttarottara vizeSahIna vizeSahIna thatA tatkAla baddhamAna sthiti caramasthiti bane che, tyAM sudhI kahevuM joIe je vaktavyatA chanA viSayamAM kahI che, te ja nArakathI laIne vaimAniko sudhInA viSayamAM jANavI joIe. arthAt nArake, bhavanapati, pRthvIkAyike Adi ekendri, vikalendra, paMcendriya tiya ci, manuSya, vanavyantara, jyotiSko ane vaimAnikane viSayamAM paNa evuM ja samajI levuM joIe. A badhA jIvoe krodhAdinA kAraNe ATha kama prakRtine upacaya karyo che. have vartamAna kALanI apekSAe zrI gautamasvAmI prazna kare che hiM bhagavana kaSAyapariNata jIva keTalA kAraNathI ATha kAryaprakRtine upacaya kare che? bhagavAna-kaSAya pariNAmavALA jIva cAra kAraNathI ATha karmaprakRtino upacaya kare che. jemake, kodhathI, mAnathI, mAyAthI ane lebhathI. nArakAthI laIne vaimAnika sudhI e prakAre samajavuM joIe arthAt je vAta samuccaya viSayamAM kahI che, te ja nArake, daza bhavanapati, pRthvIkAdhike Adi pAMca ekendra, vikalendriye, paMcendriya tirya, manuSya, vAtavyantare, tiSka ane vaimAnikonA zrI prajJApanA sUtra : 3 204
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ sambandhamAM paNa ema ja kahevuM joIe ke A badhA covIsa daMDakanA jIva koya, mAna, mAyA ane temanA kAraNe ATha kama prakRtine upacaya kare che. vartamAna kALanA samAna bhaviSya kALamAM paNa samuccaya jIva tathA nArakathI laIne vaimAnikanA vIse daMDakonA jIva kodha, mAna, mAyA ane temanA kAraNe ATha karmaprakRtiyone upacaya karaze. zrI gautamasvAmI-he bhagavan! keTalA kAraNethI jIvee ATha karmaprakRtine anya karela che? zrI bhagavAna - he gautama, cAra kAraNathI e karmanI jJAnAvaraNIya Adi ATha prakRtino bandha karyo che. te cAra kAraNa Ama che. krodha, mAna, mAyA ane lebha jJAna varaNIya Adi karma pudgalanA pUrvokta rItathI potapotAnA abAdhA kAlanA pachI je niSikta karelA che, temanuM punaHviziSTa kaSAya pariNatithI nikAcana thavuM te khabdhana kahevAya che. eja prakAre nArakethI laIne vaimAnike sudhI samajavAM joIe. arthAta samuccaya jIvone samAna ja daza bhavanapati Adi vaimAnika de paryantanA jIvoe punaH kaSAya pari gRta thaIne krodha, mAna, mAyA, ane lebhathI aSTa karma prakRtine baMdha karela che. anya kare che ane banca karaze. bandhananA viSayamAM samuccaya che ane grevIsa daMDakanA vizeSa-vizeSa jIvanA viSayamAM je prarUpaNa karAI che. teja udIraNAnA sambandhamAM paNa samajI levI joIe arthAta pUta badhA e kedha, mAna, mAyA ane temanA kAraNe ATha karma prakRtinI udIraNa karI che. udIraNa kare che ane udIraNA karaze udIraNuM nAmaka karmanA dvArA je karma udayamAM nathI AvyAM, temane udayAvalikAmAM praviSTa karavA te udIraNa kahevAya che. te udIraNa paNa kiMcit eka vizeSa prakAranI kaSAya pariNatinA kAraNe thAya che. e abhiprAyathI kahe che-cArakAraNathI jIvoe udIraNA karI che, kare che ane karaze, kaSAya pariNata samuccaya jIve tathA nArakAthI laIne vaimAnike sudhInA vizeSa jIe ukta cAra kAraNathI ATha karma prakRtinuM vedana karyuM che, teo vartamAna kALamAM vedanA kare che ane bhaviSya kALamAM pedana karaze. pitA-pitAne abAdhAkALa samApta thatAM udayamAM Avela agara udIraNa karaNanA dvArA udayamAM lAvelA karmane vipAkane anubhava karavo te vedanA kahevAya che. eja prakAre nirjarAnA viSayamAM paNa kahevuM joIe. arthAt kaSAya pariNata samuaiya che tathA nArakathI laIne vaimAnika sudhInA vizeSa jIvonA krodha, mAna, mAyA ane lebha, A cAra kAraNathI Avela karma prakRtinI nirjarA karelI che. nirjara kare che ane nirjarA karaze. karma pudgala nuM vedanA thayA pachI te karma banI jAya che, tene ja nirjarA kahe che arthAta phaLa bhegavyA pachI karmonuM Atma pradezathI pRthapha thaI javuM te nirjarA che, zrI prajJApanA sUtra : 3 205
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ kahyuM paNa che-pUcvacamArA nikArA, arthAt pUrva baddhakarmonuM pRthaka thavuM te nirjarA che. kintu ahIM je nirjarAnuM kathana karAyeluM che, te deza nirjarA samajavI joIe, kemake te kaSAya janita che. sarva nirjarA kaSAyathI rahita yugane sarvathA nirodha karanArA ane mokSa rUpI mahela para ArUDha thanArAone ja hoya che, bIjAone nathI hotI. deza nirjarA badhA ja sadAkALa karatA rahe che. have upasaMhAra karatA kahe che, A pUrvokta samuccaya jIvoe tathA nArakothI laIne vaimAnika deve sudhInA vIse daMDakana e atIta, vartamAna ane bhaviSyakALanA bhedathI caya, upacaya, banya, udIraNa, vedanA ane nirjarA karela che, kare che, ane karaze. caya, upacaya Adi chaene traNe kALethI guNAkAra karatA aDhAra daMDaka thAya che. temane A prakAre kahevA joIe-caya karyo, kare che, ane karaze upacaya karyo upacaya kare che ane upacaya karaze. bandhana karyuM, baMdhana kare che ane bandhana karaze. udIraNa karI, udIraNa kare che, ane udIraNA karaze. vedana karyuM, vedana kare che ane vedana karaze. nijara karI, nirjarA kare che ane nirjarA karaze. have uparyukta viSayono saMgraha karanArI gAthA kahe che - Atma pratiSThita, kSetranA AzrayathI, anantAnubaMdhI, Abhega, caya, upacaya, ba, udIraNA, vedanA ane nirjarAnuM ahIM kathana kareluM che. gAthAne Azaya spaSTa che. 0 2 che zrI jainAcArya jainadharmadivAkara pUjaya zrI ghAsIlAla vati viracita prajJApanA sutranI prameyabodhinI vyAkhyAnuM caudamuM kaSAya pada samApta. me 14 zrI prajJApanA sUtra : 3 206
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayArtha saMgraha paMdaramuM pada zabdArtha-(laMkA) saMsthAna (vArca) sthULatA (TUrja) pRthatva (rUpAsa) katipradeza IndriyonA pradeza keTalA? (kAro) avagADha (kag alpa bahutva (puTTa) pRSTha (f) praviSTa (viSaya) viSaya (bAra) anagAra (gA) AhAra (kadAca) darpaNa (karIya) talavAra (naLI) maNi (kuddha) dUdha (viLe) pAnaka (vesTa) tela (Liya) zaba (vA) ane cabI (4) kAMbaLa (dhULa) jUna (carcA) thIgaDI (kavolphi) dvIpa, samudra (zno (Sone 2) leka ane alaka TIkA-kaSAya bandhanuM pradhAna kAraNa che. tethI caudamA padamAM tenuM vizeSa rUpe nirUpaNa karAyuM che, paratuM Indriya pALA mAM ja lezyA vigerene sadbhAva hoya che, tethI vizeSa rUpathI Indriya pariNAmanI prarUpaNa karavAne mATe paMdaramA padanI vyAkhyA karAya che A padamAM be uddezaka che. temAMthI pahelA uddezakamAM je je viSayenI prarUpaNA karAI che. temane nirdeza be gAthAomAM karAyela che, te ja ahIM kahevAya che. (1) saMsthAna-sarva prathama IdrinA AkAranI prarUpaNa karAze (2) tyAra bAda IndrinI skUlatAnuM arthAt piMDa rUpanuM kathana karAze (3) pRthutva-pachI IndriyonA vistAranuM prarUpaNa thaze. (4) kati pradeza-kaI indriyanA keTalA pradeza che. e kahevAze. (5) avagADha Indriya keTalA pradezamAM avagADha che, e batAvAze (6) a5-bahu-avagAhanA sambandhI ane karkaza Adi saMbaMdhI apabahatvanuM pratipAdana karAze. (7) pRSTa-pRSTa temaja askRSTa saMbaMdhI prarUpaNuM. (8) praviSTa-praSTi-apraviSTa saMbaMdhI carcA. (9) viSayaviSayanuM pramANa. (10) anagAra, anagAra saMbaMdhI prarUpaNa. (11) AhAra-AhAra viSayaka prarUpaNa. (12) Adarza arthAta kAca saMbaMdhI kathana, eja prakAre (13) asitalavAra (14) maNi (15) dugdha (16) pAnaka (17) tela (18) phANita (19) vasA arthAt cabI (20) kambala (21) dhUNuM (22) thignala, arthAt AkAza thignala (23) dvIpa temaja (24) sAgara (25) leka ane (26) aleka saMbaMdhI prarUpaNa karAze. zrI prajJApanA sUtra : 3 207
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ indriyoM ke svarUpa kA kathana Indriya vaktavyatA zabdArtha-(varUi maMte ! phuvicA paurd?) he bhagavana ! Indriya keTalI kahI che? (jogamA! vaeNra ricA guttA) he gautama! Indriye pAMca kahI che. (te nahI te A prakAre (noraMgi, jiyaMgi, ghauvi nirimaMgi, wifsaMviA) zretrendriya, cakSuI driya, ghANendriya, jihendriya, sparzendriya (sogii mate ! vija saMgi gum ?) he bhagavan ! tendriya kevA AkAranI kahI che? (noramA ! yuvA judawhaMTALasaMkig goLa) he gautama ! kadambanA phUlanA AkAranI kahela che. (vuiM gii aMte ! saMgi gov?) he bhagavana! cakSuIndriya kevA AkAranI kahI che? (nomA ! majUravaMsaMhAsaMgi gon) he gautama! masUra ke candramAnA AkAranI kahela che. (vArSi aMte ! puchA) he bhagavana ! dhrANendriyanI pRcchA? (locama! muttaciMDhaMDhaLasaMkig) he gautama ! atimuktaka ane candranA AkAranI. (nidimaNi puchA?) jihendriyanA viSayamAM prazna hoyahupataMThALauMTiNa vaLa) he gautamakadALInA AkAranI kahela che. (wifsaMviNa puche ?) sparzendriya saMbaMdhI pRcchA? (noramA ! bALAsaMdAjaMkig gum) he gautama ! aneka prakAranA AkAranI kahI che (rogim maMte! deva vAha gum ?) he bhagavan ! zrendriyanuM sthUlatva keTaluM che? (joya ! gurjara pra jJarU mA vAste gm ?) he gautama! aMgulana asaM khyAtamA bhAga jeTaluM bAhalya kahela che. (gvaM gAva zaifsaMviNa) eja prakAre yAt spazendriya (noraMti maM! varU pam Tum ?) he bhagavan! zregnendriya keTalI pRthu. vizAla che? (camA ! laMgurata asaMgarU mA pALe pUchatte) he gautama! aMgulanA asaMkhyAtamo bhAga pRthuM che (gvaM nAra parvata vi, vArika vi) eja prakAre cakSurindriya paNa, ghANendriya paNa (girimaMuii puchA) jillA Indriya saMbaMdhI pRcchA? (w ! gaDhapuoNLa quLa) he gautama! aMbula pRthakatva vizAla kahela che. (tti vitta chuM Test) sparzendriyanA viSayamAM prazna? (myamAM ! tIraMdAmAmere roLa gutte) he gautama! zarIra pramANa mAtrapRthutva ja che zrI prajJApanA sUtra : 3 208
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ (soyaMtinA mate ! r paNala patte ?) he bhagavan ! zretrendriya keTalA pradezavALI hI che (nocamA ! saMghe parNasat vatte) hai gautama ! asaMkhyAta pradezI kahela che. (i nAva Atti vila) eja prakAre yAvat sparzendriya. TIkA"--have indriyAnA saMsthAna AdinI prarUpaNA karavAne mATe sarvaprathama saMsthAna dvAra kahevAya zrI gautamasvAmI prazna kare che he bhagavan indriyA keTalI kahevI che ? zrI bhagavAn--ha gautama ! indriyA pAMca kahelI che, te A prakAre che--(1) kSetre ndriya (2) cakSurindriya (3) ghrANendriya (4) jihvAindriya (pa) ane sparzendriya zrI gautamasvAmI-he bhagavan ! zretrandriya kevA AkAravALI kahela che ? arthAt trendriyanI AkRti kevI che? zrI bhagavAna-he gautama ! zretrendriyanA AkAra kadambanA phUlanA jevA kahela che. ahIM ema samajavu joI epAMca Indriya dravyendriya ane bhAvendriyanA bhethI be-be prakAranI hAya che. dracendriyA paNa e prakAranI che--labdhi ane upayoga tatvA sUtramAM kahyuM che-nivrutyuvALe kscendriya, arthAt nivRtti ane upakaraNa dravyendriya che, tathA haSNupayoau mavendriyanlR arthAt labdhi ana upayoga bhAvendriya che. indriceAnA je vibhinna vibhinna saMsthAna ane vizeSa prakAranA sasthAna che, tene nivRtti kahu che. nivRtti paNa e prakAranI hAya che-bAhya nivRtti ane Abhyantara nivRtti bAhyani vRtti papaTikA Adi che-te aneka prakAranA hAya che, tethI ja tene kAi eka rUpamAM kahI nathI zakAtI. udAharaNa tarIke mANusanA kAna banne netrAnI pahelA paDakhe che. ane bhamara kAnanI uparanI bAjI zravaNukha dhanI apekSA samAna hoya che. paNa gheADAnA kAna tenI AMkhAnI upara heAya che ane tenA agrabhAga aNIdAra hAya che. e rIte jAti bhedathI kAna aneka prakAranA hoya che. Abhyantara nivRtti khadhA prANiyAnI sarakhI ja hAya che. parantu sparzInendriyanI khAdya ane Abhyantara nivRttimAM bheda nathI hotA. tethI pUrvAcAyoe bhedanA niSedha karelA che. bhAvendriyanA be bheda che--labdhi ane upayAga. zrAtrAdi indriya viSayaka badhA Atma pradezanA tadAvaraNIya karmono kSayApazama labdhi che. ane labdhinA anusAra peta peAtAnA viSayamAM indriyAnA vyApAra thavA te upayAga che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan ! cakSu indriyanA kevA AkAra che? zrI bhagavAna-he gotama ! cakSuI ndriyanA AkAra masUranI dALanA samAna hoya che, evu' dhyAnamA che, candranA artha che dALa ane masUranA a che masUra nAmanuM anAja, zrI gautamasvAmI-he bhagavan ! ghrANendriyanA viSayamAM pRcchA ? arthAt prANendri ndriyanA kevA AkAra che ? zrI bhagavAn--he gautama ! atimuktAnu kula, ane candramAnA samAna ghrANendriyanA zrI prajJApanA sUtra : 3 209
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkAra kahyo che. ahIM candrane artha che phUla. zrI gautamasvAmI-he bhagavana ! jihA IndriyanA viSayamAM pRcchA ? arthAt rasanendriyane kevo AkAra che? zrI bhagavAna-he gautama! jihAIndriya khurapA-davAnuM sAdhana kedALInA AkAranI che. zrI gautamasvAmI-he bhagavana ! sparzendriya viSayaka pRcchA? zrI bhagavAna -he gautama! sparzendriya nAnA prakAranA AkAranI che. have bIjA bAhya dvAranI prarUpaNa karAya che zrI gautamasvAmI-he bhagavana ! zregendriya bAhalya arthAt sthUlatAnI daSTie keTalI kahela che? zrI bhagavAna-he gautama ! zretrendriyanuM bAhulya AMgalanA asaMkhyAtamA bhAga jeTaluM kahela che. e ja prakAre, cakSuIndriya, ghrANendriya, jihendriya ane sparzendriyanuM bAhalya samajavuM joIe. kahyuM paNa che-"bAhalyanI apekSAe badhI Indriye aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANavALI che." prazna thAya che ke-je spazendriyanuM bAhalya aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga jeTaluM che te khaDUga, astro vigerene AghAta lAgavAthI zarIranI aMdara vedanAne anubhava kema thAya che? e praznanuM samAdhAna e che ke sparzendriya zIta Adi sparzone jANe che, jema AMkha rUpane ane ghaNu gaMdhane ja grahaNa kare che. jyAre khaga ke charIne AghAta lAge che te zarIramAM zIta sparza AdinuM vadana thatuM nathI, paNa duHkhanuM vadana thAya che. AtmA duHkhanI e vedanAne saMpUrNa zarIramAM anubhava kare che kevaLa sparzendriyathI nahIM, jema javara AdinuM vedana saMpUrNa zarIramAM thAya che. tethI ukta kathanamAM kaI doSa nathI. zrI gautamasvAmI-he bhagavana ! zregendriya keTalI pRthu arthAta vizAla kahelI che? zrI bhagavAn --gautama ! zregnendriya aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAga jeTalI vizAla kahelI che. brondriyanA samAna cakSuIndriya ane dhrANendriya paNa aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalI pRthu kahelI che. | zrI gautamasvAmI bhagavan! jihendriyanA viSayamAM pRcchA? arthAta jihaIndriya keTalI vizAla che? zrI bhagavAna che gautama ! jillA Indriya aMgula pRthakatva vizAla che, arthAt tene vistAra be AMgaLIthI nau AgaLa sudhI hoya che. zrI gautamasvAmI-he bhagavana ! sparzendriyanA saMbaMdhamAM prazna che? zrI bhagavAn he gautama " sparzendriya zarIranAM pramANa jeTalI vizAla kahI che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan! zretrendriya keTalA pradezavALI che? zrI bhagavAna - gautama! zrendriya asaMkhyAta pradeza kahelI che. e rIte cakSu indriya, jihendriya ane sparzendriya paNa asaMkhyAta pradezI ja kahelI che 1 ! zrI prajJApanA sUtra : 3 210
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ indriyoM ke avagAhanakA nirUpaNa avagAhanA dvAra zabdArtha-(sophaMtioi mare! ToLA vaLajo ) he bhagavan! bendriya keTalA pradezamAM avagADha che? (jothama! kahenAro ghaom) he gautama! asaMkhyAta pradezamAM avagADha kahI che. (have nAva saMgi) eja prakAre yAt sparza indriya, (Ni maMte ! sophaMti-vidhvaMci-ghoLatri-vimiMDhiya-wifsaMvicAi) he bhagavan! A eNndriya, cakSuIndriya, dhrANendriya, jihendriya ane sparzendriyamAM. ( gopacApa) avagAhanAnI apekSAe (TNasA ) pradezonI apekSAe (bomgUygpyA) avagAhanA temaja pradeza banenI apekSAe. (care vagere hato) keNa kenAthI. ( va vaducA vA tuA rA visAAi vA ?) a5, ghaNA, tulya athavA vizeSAdhika che? hegautama ! (jo mA ! sotho carivaMvi) badhAthI ochI cakSuIndriya che. (joLavA) avagAhanAnI apekSAe (jovi rLapvA saMjJA) zrendriya avagAhanAthI saMkhyAtaguNI che. (vANi gorigbadayA saMmLa) dhrANendriya avagAhanAthI saMkhyAtagaNI (nidimaNi zorgyA karanarLe) jindriya avagAhanAthI asaMkhyAtaguNa che. (saMki bhogALA saMkuLa) sparzendriya avagAhanAthI saMkhyAtagaNI che. (THcAra sabhyo vizvaviA) pradezanI apekSAe badhAthI ochI cakSuIndriya che. (TusayA voehira saMgamuLapradezathI zretrendriya saMkhyAtagaNu che. (ghALiviNa pAsacA saMga) pradezathI dhrANendriya saMkhyAtagaNuM che. (girimaMrira pAsadRyANa ) pradezothI jihu indriya asaMkhyAtagaNI che. (siMgi gggyA saMvedanarLa) pradezothI spaze. ndriya saMkhyAtagaNI.. ( bopa Na) avagAhanA ane pradezanI apekSAo. (saMghaco vilaMkSiNa badhAthI ochI cakSuIndriya avagAhanAnI apekSAo ( goLapyA sohRtti zAMkALe) avagAhanAnI apekSAe zretredriya asaMkhyAtagaNuM che (AbiMviA borgrdrayANa saMvijJALa) ghaNendriya avagAhanAthI saMkhyAtaguNI (girimaMgi ThaLaducAra vAvAjho) jihAIndriya avagAhanAthI asaMkhyAtagaNI. (krAnniti koyANa saMvemyLe) sparzendriya avagAhanAthI saMkhyAtagaNI (vicarasa boyahUMto) sparzendriyanI avagAhanArthatAthI (vihyA - rasomana) caluindriya pradeuthatAthI anana gaNI che. (phophaMtrita pANapyA saMgALa) zrendriya pradezathI saMkhyAtagaNI che. (ghabiMdi padayANa saMDaLa) ghANendriya pradezathI saMkhyAtagaNI che. (girimaNi paraMparA annapu) jindriya pradezanI apekSAe asaMkhyAtagaNI che. (Alavira kyA saMvejhaT) sparzendriya pradezathI saMkhyAtagaNI che zrI prajJApanA sUtra : 3 211
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ (socitta naM aMte ! jevA jvalaNa guthanuLA vAttA ?) he bhagavan ! kSetrandriyanA kaza-gurUka guNu keTalA kahevAelA che ? (jo ! atA vanuSyanuLA vaLattA) he gautama ! ananta kaza gurUkaguNa kahelA che (TyuM nAva jAti'cihna) eja prakAre yAvat sparzendriyanA (sorUcistAna aMte!trA macatucanuLA vaLattA) he bhagavan! zrAtrendriyanA mRdu-ladhu guNa keTalA kahyA che? (7ocamA ! anaMtA macayanuLA chAttA) hai gautama! ananta mRdu-ladhu guNu kahelA che (chyuM nAva hAsacihna) eja prakAre sparzendriyAnA samajavA. (eesiNaM bhaMte! soiMdiyacakkhiM diyaghANi viyajibbhiMdiyaphAsi diyANaM kakkhaDaguruyaguNANaM mathavanuLALa ca thare rendui to) he bhagavan ! A zretrendriya, cakSurindriya, ghrANendriya, jihvendriya ane sparzendriyAnA kaza gurU guNA ane mRdu-laghuguNAmAM kANuM kenAthI (baLA vAvahudhA vA, tujA vA, trisettAAi vA ?) alpa, ghaNA, tulya athavA vizeSAdhika che ? (noyamA ! savvasthonA pakSicilajjalaghucanuLA) he gautama ! badhAthI echA cakSuindriyAnA kaza gurU guNa che (so cirasa lagurunuLA naitamuLA) zrAAndriyanA za gurU guNu anantagaNA (vALi'vicarasa vastu cALA kapAtanuLA) ghrANendriyanA karkaza gurUgruNu anantagaNA che (nirmicihna vadanuLA anaMtanuLA) jihvendriyanA kaza gurUguNa anantagaNA che (AlicisakavalanucanuLA baLatanuLA) sparzendriyanA kaza gurUguNu anantagaNA che (ma'caducanuLAnaM) mRdu-laghu guNAmAM (savvasthotrA tti vicala macatkaca muLA) sparzendriyanA mRdu-laghuguNu khadhAthI AchA che (nirmiciAE mayaMdunuLA agatanuLA) jihavendriyanA mRdu-laghuguNa anantagaNA che (vALi cimsa madduca dudhanuLA chAtaDuLA) dhrANe ndriyanA-mRda-laghuguNa anaMtagaNA che (sovicAsa macaducanuLA anaMtarALA) zrAtrendriyanA mRdulaguNa anaMtagaNuA che (einiyarsa maya haduM"nuLA baLatanuLA) cakSuindriyanA mRdu laghuguNu anantagaNA che (vacAracanuLALa) kaza gurUguNA (macacAnuLAna ca) ane mRdu laghuguNe mAMthI (ruSovA parivatiyakSa vakAcanuLA) badhAthI AchA cakSuIndriyanA karkaza gurUguNa che zrI prajJApanA sUtra : 3 212
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ (sovicaraNa vaNakaracarcALA baLataNuLA) zretrendriyanA keza gurguNu anantagaNA che (pALicitra pavadAcamuLA atyaMtanuLA) dhrANendriyanA karkaza gurUdguNa anantagaNA che (jJimiti caraNa lA carcALA anaMtanuLA) jihvA indriyanA kaza gurUguNu anantagaNA che (tti citta vaNakayamunA aLatanuLA) sparzendriyanA kaza gurU guNa anantagaNA che (jAti cirala vakAcanuLadi'to) sparzendriyanA kaza gurU guNAthI (sUkA ceva mayaruduMcamuLA) temanA mRdu-laghuguNa (NaLA) anantagaNA che (nirmicinnamayahradayanuLA anvaMtaranuLA) jihvendriyanA mRdu-laghuguNa ananta gaNA che (vALicihna macaducanuLA anaMtakuLA) dhrANendriyanA mRdu-laghu guNa ananta gaNA che (sociphsa maca hanucaranuLA ga MtanuLA) zretrendriyanA mRdu laghu guNa ananta gaNA che (viSNaniyamsa majajItu nuLA baLatanuLA) cakSu IndriyanA mRdu ladhu guNa anantagaNA che TIkA -have IndriyAnI avagAhanA nAmaka pAMcamA dvAranI prarUpaNA karAya che zrI gautamasvAmI-he bhagavan ! zretrendriya keTalA pradezamAM avagADha che ? zrI bhagavAna-De gautama ! zretrendriya asaMkhyAta pradezAmAM avagADha che, eja prakAre sparzendriya sudhI hevu joI e. arthAt cakSuindriya, ghrANendriya, jivaeNndriya, ane sparze - ndriya paNa asa MkhyAta pradezAmAM avagADha che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan ! A zretrendriya, cakSuindriya, ghrANendriya, jivaeNndriya ane sparzendriyamAMthI avagAhanAnI apekSAe, pradezanI apekSAthI ane avagAhanA temaja pradezeAnI apekSAthI keNu kAnAthI alpa, ghaNA, tulya, athavA vizeSAdhika che ? zrI bhagavAna-he gautama ! badhAthI ochI cakSu IndriyanI avagAhanA tA che arthAt cakSuI ndriya khadhAthI ochA pradezomAM avagADha che. zretrendriyanI avagAhanA tA saMkhyAta gaNI adhika che. kemake te cakSunI apekSAe adhika pradezamAM avagADha che. AAtrendriyanI apekSAe ghrANendriyanI avADhanA tA saMkhyAtagaNI adhika che, kemake te khIjA paNa adhika pradezAmAM avagaDha che. tenI apekSAe javaeNndriyanI avagAhanA tA asaMkhyAta gaNI adhika che, kemake tenA vistAra aMzula pRthakatvanA che. tenI apekSa e spazendriyanI avagAhanA tA saMkhyAta gaNI adhika che, kemake azula pRthakatva arthAt be AMgaLathI nava AMgaLa sudhI vistAravALI jihvendriyanI apekSAe sparzendriya zarIra parimita haiAvAthI adhika vistAra vALI che. have pradezeAnI apekSAe azpa-mahutvanI prarUpaNA karAya che pradezeAnI apekSAe cakSu indriya badhAthI alpa che, kaimake te khadhAthI ochA prade zAvALI che, cakSuindriyanI apekSAe zretrendriya pradezeAnI apekSAe saMkhyAta gaNI che, zretrandriyanI apekSAe ghrANendriya pradezAthI saMkhyAta gaNI adhika che. tenI apekSAe zrI prajJApanA sUtra : 3 213
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ jijJA Indriya pradezAthI asaMkhyAta gaNI adhika che. jijJA indriyanI apekSAe sparze ndriya pradezathI sakhyAtagaNI adhika che, e bAbatamAM yukti pUvata samajI levI joI e, have avagAhanA ane pradeza khannenI apekSAe alpa mahutvanuM pratipAdana karAya che avagAhanAnI apekSAe badhAthI thoDI cakSu indriya che, tenI apekSAe zretrendriya avagAhanA thI saMkhyAta gaNI che, zre trendriyanI apekSAe ghrANendriya avagAhanAthI sa MkhyAta gaNI che, ghrANendriyanI apekSAe jilvendrita avagAhanAthI asakhyAtagaNI ane jivendriyanI apekSAe avagAhanAthI sparzendriya saMkhyAta gaNI adhika che. sparzendriyanI avagAhanAthI cakSu indriya pradezAthatAthI ananta gaNI che, zretrendriya pradezA 'tAthI sakhyAta gaNI che, ghrANendriya pradezA'tAthI sakhyAtagaNI che, jijJendriya pradezA tAthI asaMkhyAta gaNI che ane sparzendriya pradezAthatAthI asaMkhyAta gaNI che. have kaza Adi guNu dvArano prarUpaNA karAya che- zrI gautamasvAmI prazna kare che he bhagavan ! zretrendriyanA ka za gurUka guNu keTalA kahyA che ? zrI bhagavAnDe gautama ! zretrendriyanA kaza gurUka guNa ananta kahyA che, eja prakAre sparzendriA sudho arthAt cakSu, kANu, rasanA ane sparzanendriyana karkaza gurUka guNu paNa ananta-ananta hAya che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan zra!nnendriyanA mRdu-laghu guNa keTalA che ? zrI bhagavAn he gotama ! zretrendriyanA mRdu-laghu guNa ananta kahyA che, eja prakAre yAvat sparzendriyanA arthAt zretrendriyanA samAna cakSu, ghrANu, jihvA ane sparzI indriyAnA mRduM laghu guNu paNa ananta ananta hAya che. zrI gautamasvAmI-habhagavan ! e mendriya, cakSuri driya ghrANendriya, jihvendriya ane sparzanendriyanA kaza gurUguNAmAM ane mRdu laghu guNAmAM keNu keAnAthI alpa, ghaNA, tulya athavA vizeSAdhika che? zrI bhagavAna hai gautama ! cakSurindriyanA kaza-gurU guNa badhAthI ochA che, temanI apekSAzrI zrAdrendriyanA kaza-gurU guNu ananta gaNA adhika che ane temanAthI sparzendriyanA karkaza gurU guNa ananta gaNA adhika che. have mRdu-laghu guIA je temanAthI viparIta che, tenuM alpa mahatva nirUpita kare che mRdu-laghu AmAM khadhAthI ochA mRdu laghu gugu sparzenandriyanA che, temanI apekSAe zrI prajJApanA sUtra : 3 214
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ laghu guNemAM badhAthI ochA mRdu laghu guNa saMparzanendriyanA che, jindriyanA mRdu laghu guNa anantagaNuM che, temanI apekSAe dhrANendriyanA mRdu laghuguNa anantagaNu che. temanI apekSAe zrondriyanA mRdu-laghu guNa ananta gaNu che, temanI apekSAe cakSurindriyanA mRdulaghu guNa anantAgaNA che. tAtparya e che ke cakSu, zrotra, ghANa, jillA ane sparzana indriya anukamathI ananta-anantagaNuM adhika karmazagurUguNavALI che. tethI ja mRdu laghu guNanI daSTie vicAra karAya te svabhAvathI tene krama ulaTa thaI jAya che, jenuM kathana Upara kareluM che. have e bannenA alapa bahatvanuM kathana karAya che, je A prakAre che-karkaza gurUguNe ane mudu laghu guNamAMthI cakSu IndriyanA karkaza gurU guNa badhAthI ochA che, temanI apekSAe zrotrandriyanA karkaza guruguNa ananta gaNuM adhika che, temanI apekSAe dhrANendriyanA karkaza gurU guNa ananta gaNa adhika che, temanI apekSAe jihuvedriyanA karkaza gurU guNa ananta gaNuM adhika che, temanI apekSAe sparzanendriyanA karkaza gurU guNa anantagaNa adhika che. ekI sAthe banenA alpa bahu A prakAre che-sparzanendriyanA karkaza gurU guNonI apekSAe temanA arthAt sparzanendriyanA ja mRdu laghu guNa anantagaNuM che, kemake zarIramAM kAMIka UparanA avayava zadagamanA saMparkanA kAraNe kakaza thAya che. temanA zivAya adhikAMza avayava, temanA aMdara paNa mRdu ja bane che, tethI ja sparzanendriyanA karkaza gurU guNenI apekSAe mRdulaghu guNa ananta guNita kahelA che. spazanendriyanI apekSAe jIhaveMdriyanA mRdu, laghu guNa anaMta gaNa che. jIhavendriyanA karatAM ghANendriyanA mRdu-laghu guNa anantagaNu che. temanI apekSAe zrotrendriyanA mRdu-laghu guNa anantagaNA che ane zretre ndriyanA mRdu-laghu guNonI apekSAe cakSu IndriyanA mRdu laghu guNa ananta gaNu che. nairayikAdi ke indriya Adi kA nirUpaNa nararthika Adi Indriya vaktavyatA zabdArtha-( vi mate ! 14 iMdirA vattA ?) he bhagavan! nArakenI keTalI Indriya hoya che? (vocamAvaMja ricA gutta) he gautama! pAMca Indriye kahI che (taM jJag tophaMtriA jJAva kSitti) te A prakAre zrovendriya yAvat sparzanendriya (naiyA mate ! sophaMgi kiM saMkti pawtte ?) he bhagavana ! nArakanI zregnendriya kavA AkAranI che ? (camA ! jarjavucAvaMTALauMdira gund) he gautama ! kadambanA puSpanA zrI prajJApanA sUtra : 3 215
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkAranI che (udya na johiyALa vaTavA maLiyA tava ne upa rAva thar jANi hoUiA) eja prakAre jevI samuccaya jIvonI vaktavyatA kahIM tevI ja nArakanI paNa kahevI yAvat banne alpa-bahatva (nava) vizeSa jovA mate ! wifsaMvigha liMTiNa guLa) he bhagavan! nAranI sparzanendriya kevA AkAranI kahI che? (caHT! vide qv) he gautama! be prakAranI kahI che (4 sNA mavadhArajo-2 pattaraveTiva 2) te A prakAre-bhavadhAraNIya ane uttara kriya (taratha ne mavadhArajo re zaM tuM haMkAsaMdig gor) temAM je bhavadhAraNIya che te huMDaka saMsthAnavALI che (taratha [ re re uttaraviNa te vi taheva) temAM je uttara vaikiya che, te paNa teja prakAre haMDakAkAra (sa veva) zeSa pUrvokta rIte samajavuM. (bahumALe aMte! 8 phuriyA pUjA) he bhagavAna ! asurakumAranI Indriya keTalI kahI che? (camAM ! paMja hRdvicA pattA ) he gautama ! pAMca Indriya kahI che (uM na zohicAni jAva thagirfja roLi vi) e prakAre jevA samuccaya yAvata bane alpa-bahatva (navaraM liNi suvi ) vizeSa e ke sparzanendriya be prakAranI kahI che (i =aa) te A prakAre (mAdhALine ca sattAveTivara ca) bhavadhAraNIya ane uttara vaikriya (tatva che ne te mAdhALijo) temanAmAMthI je bhavadhAraNIya che (je samajavAM. kaMTALasaMpi) te samacaturansa saMsthAnavALI (qv) kahela che (tattha if ne se kattaradiva) temAM je uttara vaikriya che te jo bALAsaMdALasaMpi) te nAnA AkAravALA hoya che (he te jova) zeSa teja pramANe (ghauM nA niyamorALa) eja prakAre yAvat svanitakumAra (puvijAcA saMte ! 3 iMdriA HumttA) he bhagavana ! pRthvIkAyikAnI keTalI Indriya kahI che ( je siMgi Ur) he gautama! pRthvIkAdhi kenI eka spazendriya kahI che? (purivALe mare ! liMpi piM saMDALalaMThig gutte) he bhagavana ! pRthvIkAyikAnI sparzendriya kevA AkAranI kahI che? (jo ! majUracaMTursaTAilaMkag guLA) he gautama ! masUranI dALanA AkAranI kahI che (gDhavajAphA mate! vaNacaM vAba vAre) he gautama ! pRthvIkAyikanI spazendriya keTalI maTI kahelI che? (baMnuDhA asaMvejharu zrI prajJApanA sUtra : 3 216
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ mana vAratnenuM vaLataeN) he gautama ! agulanA asaMkhyAtamA bhAganI bahulatAvALI che (purti hAthALa aMte ! jAti' ikSetranca pottenuM jaLatta) huM bhagavan! pRthvIkAyikAnI sparzane ndriya keTalI vizALa kahI che? (vocamA ! sarIkhamAmenne potteLa) he gautama ! zarIranA jevaDI ja vizALa (puDhaviAcALa maMte ! tti' ijharU vasila patte ?) he bhagavan ! pRthvIkAyikAnI sparzendriya keTalA pradezeAnI kahI che ? (nocanA! anaMtapatti vaLatte) hai gautama ! ananta pradezI kahI che (puDhaviAcALa aMte ! tti vi ph vaCona ke vatte)he bhagavan! pRthvIkAyikAnI sparzanendriya keTalA pradezomAM avagADha kahI che (eesiNaM bhaMte ! puDhavikAiyANaM phAsi diyarasa ogAhaNaTTayAe paesaTTayAe oNAhaNapae anucAN care yahi to chappA vA, navA vA, tujjI vA, viselAAi vA ) hai bhagavan! A pRthvIkAyikeAnI sparzanendriyanI avagAhanAtA, pradezACtA tathA avagAhanA pradezAtAnI apekSAe kANu kAnAthI alpa, ghaNA, tulya athavA vizeSAdhika che ? (zocamA ! sajjatyo puvidyA niSi ojAUTacA) huM gautama ! badhAthI AchA pRthvIkAyikAnI sparzanendriya avagAhanAnI dRSTie (te caiva saTruthAt anaMtazuLe) te ja pradezathI anantagaNI che (vuvidyAnuM maLe ! rnicitta vAvavAca muLA pattA) he bhagavan ! pRthvIkAyikAnI sparzanendriyanA karkaza gurUguNa keTalA kahyA che? (noyamA ! thanaMtA) hai gautama anaMta (rUM macaducanuLA vi) eja prakAre mRduM-laghuguNu paNa samajavA (tti nAM aMte ! vudghaniSThAyALuM jAtiviyANa vaDanu muLAnuM macaducanuLALa ca) he bhagavan! A pRthvIkAyikeAnI sparzanendriyanA kaza gurU guNA ane mRdu-laghu guNAmAM (care retio bA vA mahuvA vA tulba vA, visettAAiyA ?) kANu kAnAthI alpa ghA, tulya, athavA vizeSAdhika che? (noyamA ! savvatthovA puDhanidrAcAne sisthita vAvaDanucanuLA) hai gautama ! pRthvIkAyikAnI sparzanendriyanA kaza gurU zu adhAthI echA che (tala ceva maca jhuLA anaMtanuLA) temanA mRdu-laghu guNu ananya gaNA adhika che (ttva ApAmyALa vi gAya vaLAcAnuM) eja prakAre aSThAyikAnA paNa yAvat vanaspatikAyikAnA paNu (navara saMDALe kmo viSeso vaduvyo) vizeSasatA e che ke sa`sthAnamAM A vizeSatA jANavI joie zrI prajJApanA sUtra : 3 217
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ (bArArUcA thavayaMduvaMTALaThie To ?) acchAyikanA saMsthAna bulabudanA (parapoTA) AkAranA che (leraphaLa phUTTAvAMTALalaMDi pavLa) tejaskAyikanA saMsthAna sUcikalApanA sadaza che (vAvALa parAsaMdazaMkA vaLa) vAyukAyikanA saMsthAna patAkAnA samAna kahA che (GUrUcALa banarizvaMThig gm) vanaspatikAyikenA AkAra nAnA prakAranA kahyA che vicALe mate ! huM phaMhi FUUtta) he bhagavan! kIndriyanI keTalI Indri kahI che? (camAM! to phuriyA GU/) he gautama! be Indriyo kahI che (limi vi, siMgi) te A prakAre jihUvendriya ane sparzendriya (vruSi kuMDhiyA) banne Indrina (laMkA) saMsthAna ( vArja) bAhaya (vo) pRthutA (vi) pradeza (bonA 2) ane avagAhanA (GhuM baciALe mALiyA) jevI samuccayanI kahI che (ta mAcivA) tevI kahevI (4) vizeSa (hiMdira duvaMTALamaMdig govtte ti rUmo viro) sparza nendriya ka sasathAta vALI che, e vizeSatA che (guLa mate ! phaeNricA) he bhagavana! A be IndrimAM (zivamavicalivicaLa) jihvendriya ane sparzanendriyamAM ( soyANa) avagAhanArthatAthI (ugge). pradezArthatAthI (brorigrNakucApa) avagAhanA ane pradezathI (je hiMto) ke jenAthI (gA thA vaduvA vara tura nA visANiyA vA ?) a5, ghaNA tulya athavA vizeSAdhika che? (Fr! navo vephaMriyALa rimaMkSiNa boringyA) he gautama ! badhAthI ochA zrIndriyanI jindriya avagAhanArthatAthI che (#ifhari haLaducArU saMvejha) sparzanendriya avagAhanArthatAthI saMkhyAtagaNI che ( TyAra nazvarathove phaeNriyA nirimaMgi) pradezanI apekSAe badhAthI ochI zrIndriyanI jihvendriya che ( TyA jAliMgi saMvejJaTI) pradezanI apekSAe spazanendriya saMkhyAtagaNuM che. (boriTcANa tho vephaMcitta vidhimaMgi) avagAhanA ane pradezanI apekSAe badhAthI ochI hIndriyenI jindriya che. (jorAvara liM isaMgALa) avagAhanAthI sparzanendriya saMkhyAta gaNI che (virata goLAto) sparzanendriyanI avagAhanAthI (anAmivira vAlA zrI prajJApanA sUtra : 3 218
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ jANa sAraVT) jihuvendriya pradezathI anantagaNI che. (orfigi guzcAra saMveTorr) sparzanendriya pradezathI saMkhyAtagaNI che (vizALa aMte ! nirmivica vara va caTTI QUOTT) he bhagavana ! kIjiyenI jihAIndriyanA karkaza gurU guNa keTalA kahyA che ? (jocamA ! maLatA paumttA) he gautama ! ananta kahyA che (urva rsiMcita vi) eja prakAre sparzanendriyanA karkazagurU guNa paNa samajavA (rva madurastraducALA vi) eja prakAre mRdu laghu guNa paNa samajavA. | (grNa jo mane ! veeriyA nirimaMthiwifsaMviyal) he bhagavana ! A dvIddhinI jihundriya ane sparzanendriyanA (vayaTorrLa, maracaRtucaTri, vAhamaya du, muLAja ca) karkaza gurUguNe, mRdu-laghuguNe, karkaza gurUguNamRdu laghu guNomAM ( hiMto) ke tenAthI (gaNa vA ghagyA thA tukSyA thA viresANiyA vA) a5, ghaNA, tulya athavA vizeSAdhika che? | (momA !) he gautama! (zvatthovA) badhAthI ochA (vaivicA) dvIndinI (trimacitta rANAvALA) jindriyanA karkaza guruguNa che. (siMci utAravA sAraTM) sparzanendriyanA kakaza guruguNa anaMtagaNu che (siriyasa talapAya mhiM to) sparzanendriyanA karkaza gurU guNethI (tarasa va ma hucaTLA) tenA mRdulaghu guNa (ta gu) anantagaNA che (fSatriyasta thaigyaTLA) jihuvendriyanA mRdu laghu guNa ( 37) anaMtagaNa che (e nAva tariMdricatti) e prakAre yAvata caturiMdriya (nava) vizeSa (pheriyarivuThThI jAcavhA) e che ke IndriyanI vRddhi karavI joIe (visAjo vArita thave) trIndriyanI dhrANendriya sva95 che. (rakriyA javihari tho) caturiMdriyonI cakSurindriya staka-sva95 che. (te taM va) vizeSa teja pUrva pramANe che. (iitirivAvanoLicALe mapUsAna ja nA nezai) paMcendriya tiryo ane manuSyanI vaktavyatA nArakenA samAna (nava) vizeSa (wifsaMviA) sparzanendriya (jaTias kaMTALasaMdig) cha prakAranA saMsthAnavALI ( ) kahI che. (taM nahIM) te cha prakAra A prakAre (samAja) samacaturasa-samarasa (nirApirimaMjaruM) jodha parimaMDala (tArI) sAdI () kunja (vALa) vAmana (huM ) huMDaka zrI prajJApanA sUtra : 3 219
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ | (vALamaMtarosimALiyAmAM kahyuM kurakumAra) vAnavaMtare, tiSka ane vaimAnikanI vaktavyatA asurakumAranA samAna samajI levI TIkArtha-have nArakamAM IndriyonA saMsthAna AdinI prarUpaNa karavAne mATe kahe che zrI gautamasvAmI-he bhagavana nArakonI keTalI Indriya kahI che? zrI bhagavAna he gautama! nArakanI pAMca Idriya kahI che. te A prakAre che-zrotrendriya, cakSuIndriya, prANendriya, jihavendriya ane sparzanendriya. zrI gautasvAmI-he bhagavan! nArakanI zrotrendriya kevA AkAranI kahelI che? zrI bhagavana-he gautama ! nArakanI zrotrendriya kadambanA phulanA AkAranI kahelI che. e rIte jevI samuccaya jInI vaktavyatA kahI che, te ja prakAre nArakanI vaktavyatA paNa kahevI joIe yAvat temanI cakSuIndriya masUranI dALanA AkAranI che, dhrANendriya ati muktanA kulanA AkAranI che temaja jindriya kedALInA AkAranI che. sthUlatAnI apekSAe aMgulane asaMkhyAtame bhAga kahela che. pRthatA arthAt vistAranI draSTie aMgulane asaMkhyAtamo bhAga kahela che jihA Indriya aMgula pRthakatvanI che. zrotrendriya ananta pradezI che. vigere badhuM kathana pUrvoktanAM samAna ja samajavuM joIe. kayAM sudhI samajavuM joIe? tenA saMbaMdhamAM kaheluM che-bane prakAranA alapa bahu sudhI A prakAre samajI levuM. kintu samuccaya jInI apekSAe nArake saMbaMdhI vaktavyatAmAM kiMcatuM aMtara che. te A prakAre che-he bhagavana ! nArakenI sparzanendriya kevA AkAranI kahelI che? zrI bhagavAna-uttara Ape che-he gautama! nArakanI sparzanendriya be prakAranI kahI che. te A prakAre bhavadhAraNIya ane uttarakriya. te bannemAMthI bhavadhAraNIya spazanendriya haMDaka saMsthAnavALI kahI che, kemake te e pakSInA rANInA samAna che, jenI badhI pAMkha ukhADI nAkhelI hoya. tenI uttaravikriyA saMbaMdhI spazanendriya paNa haMDaka saMsthAnavALI hoya che. abhiprAya A che--nArakonA zarIra be prakAranA hoya che-bhavadhAraNIya arthAt bhavanA prAraMbhathI aMta sudhI rahevAvALA ane uttara kriya arthAt vikriyA karIne banAvelA. nArakonA bhavadhAraNIya zarIra khUbaja bIbhatsa AkAravALA hoya che, jevAM e pakSInA zarIra ke jenI khadhI pAMkha ukhADelI che. temanA uttarakriya zarIra paNa eja prakAre haMDAkAra hoya che. "ame parama ramaNIya zarIranI vikuNA karIzuM. evI bhAvanA karIne. paNa teo jyAre vaikriya zarIranI racanA kare che, tyAre atyaMta azubha nAma kamanA udayathI atIva abhadra vaikiza zarIra bane che. zeSa samasta vaktavyatA pahelAnA jevI samajI levI joIe. zrI gautamasvAmI-he bhagavana asurakumAranI Indriye keTalI che? zrI bhagavAna-he gautama! asurakumAranI indri pAMca kahI che. e rIte samuccaya zrI prajJApanA sUtra : 3 220
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ veAnA samAna vaktavyatA kahI levI joIe. yAvat zrotrendriya, cakSurindriya, ghrANendriya, ane sparzInendriya, temanAmAMthI zrotrendriya kadambanA puSpanA AkAranI che. cakSuindriya masUranI dALanA AkAranI che. ghrANendriya atimuktaka kula samAna che. jivaeNndriya kharapaDI (khurapA) AkAranI che, ityAdi badhI vaktavyatA ane prakAranA alpa bahuva sudhI hevI joie hA, pahelAnI apekSAe vizeSatA e che ke asurakumAronI sparzanendriya e prakA ranI kahelI che-bhava dhAraNIya ane uttaravaikiya. temAMthI bhavadhAraNIya sparzInendriya samacaturasra sasthAna vALI che ane vaikiya-sparzInendriya nAnA sthAnavALI che arthAt aneka AkAranI DAya che. bAkI badhu pUrvavat samajavu joie, yAvat stanitakumAre| sudhI arthAta nAgakumAre, suvarNa kumAra, agnikumArA, vidyukumArA, udadhikumArA, dvIpakumAre, dikumAra, pavanakumArI ane sTaniMtakumAranI IndriyA saMbaMdhI vaktavyatA asurakumArAnA samAnaja kahevI joIe. sparzInendriya samagra zarIra vyApI hovAthI bhavadhAraNIya sparzanendriya zarIra ja che. tenA AkAra samacatusra hAya che, parantu uttaravikriyA IcchAnusAra kAI paNa prakAranI hAI zake che, tethI ja te aneka AkAranI hAI zake che-tenA koi eka ceAkkasa akAra nathI hatA. zrI gautamasvAmI-he bhagavan ! pRthvIkAyikAnI indriyA keTalI che ? zrI bhagavAn he gautama! pRthvIkAyikAnI eka sparzanendriya hAya che. zrI gautamasvAmI he bhagavan! pRthvIkAyikAnI sparzanendriya kevA AkAranI hAya che? zrI bhagavAna--he gautama ! pRthvIkAyikAnI sparzanendriya masUranI dALanA AkaranI kahelI che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan ! pRthvIkAyikAnI sparzanendriya keTalI sthUla che ? zrI bhagavAnDe gautama ! AMgaLanA asa`khyAtamA bhAga jeTalI sthUla kahela che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan ! pRthvIkAyikAnI sparzanendriyanA vistAra keTaleA che? zrI bhagavAn hai gautama ! zarIranI kharAkhara vistAra che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan pRthvIkAyikAnI sparzanendriya keTalA pradezAvALI helI che? zrI bhagavAnDe gautama ! pRthvIkAyikAnI spathanendriya ananta pradezI kahelI che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan! pRthvIkAyikAnI sparzInendriya AkAzanA keTalA prade zAmAM avagADha che ? zrI bhagavAn he gautama! pRthvIkAyikAnI sparzInendriya asaMkhyAta pradezamAM avagADha kahelI che ? zrI prajJApanA sUtra : 3 221
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ have sparzanendriyanA a85 bahutvanA viSayamAM zrI gautamasvAmI prazna kare che- he bhagavana ! pRthvIkAyikanI sparzanendriyanI avagAhanAnI apekSAe, pradezanI apekSAe tathA avagAhanA ane pradeza bannenI apekSAe keNa tenAthI apa, ghaNI, tulya agara vizeSAdhika che? zrI bhagavAna -badhAthI ochI pRthvIkArikenI sparzanendriya avagAhanAnI apekSAe che, tejasparzendriya pradezonI apekSAe anantagaNI che. zrI gautamasvAmI he bhagavad ! pRthvIkAyikanI sparzanendriyanA karkaza gurU guNa keTalA che? zrI bhagavA-he gautama ! pRthvIkAyikenI sparzanendriyanA karkaza gurUguNa ananta kahA che. e ja prakAre mRdu-laghuguNa paNa ananta kahyA che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan! pRthvIkAyikanI sparzanendriyanA karkaza gurUguNe ane du-laghuguNemAM koNa konAthI alpa, ghaNA, tulya athavA vizeSAdhika che? zrI bhagavAna-he gautama ! badhAthI ochA pRthvIkAyikanI sparzanendriyanA kaza gurU guNa che, temanI apekSAe teja spazanendriyanA mRdu-laghuguNa ananta guNita adhika che. pRthvIkAyikanA vaktavyatAnA anusAra akAyiko vAva-tejaskAcike, vAyukAyiko ane vanaspatikAyikanI sparzanendriyanI vaktavyatA, karkaza gurUnI badhAnI apekSAe nyUnatA ane mRdu-laghu guNanI ananta guNatA kahevI joIe. paNa pRthvIkAyikanI spaze. nendriyanI apekSAe aSkAyika AdinI sparzendriyamAM AkAranI vizeSatA hoya che. te vizeSatA Ama che-apnAyikonI sparzanendriya pANInA parapoTAnA AkAranI che. tejaskAyanA jInI sparzanendriya sUcikalApa (sene samUha) nA AkAranI hoya che. vAyukAyakenI sparzanendriya patAkAnA AkAranI che. vanaspatikAyikanI sparzanendriyanA AkAra vividha prakAranA hoya che. zrI gautamasvAmI-he bhagavana ! hIndriya nI Indriye keTalI che? zrI bhagavAna-he gautama! hIndriya nI be Indriya hoya che, jemake jihendriya ane sparzanendriya. A banne IndriyenA AkAra bAhalya vistAra pradeza ane avagAhanA samuccaya jInI IndriyenA samAna samajI le joIe. vizeSatA e che ke-dvAdri yenI sparzendriya huMDaka saMsthAnavALI hoya che. zrI gAmamasvAmI-he bhagavan! hIndriyenI jihAIndriya ane sparzanendriyamAM avagAhanAnI apekSAe pradezanI apekSAe tathA avagAhanA ane pradezonI apekSAe koNa kenAthI a95, ghaNa, tulya athavA vizeSAdhika che? zrI bhagavAna-he gautama ! badhAthI ochI kIndriyanI jihAI driya avagAhanAnI apekSAe che, tenI apekSAe sparzanendriya avagAhanAnI apekSAe saMkhyAtagaNI adhika che. pradezanI apekSAe badhAthI ochI be IndriyanI jihAIndriya che. tenAthI sparzanendriya pradeza rUpathI saMkhyAtagaNI che. avagAhanAnI apekSAe zrIndriyanI jihAIndriya sarvastaka che, sparzanendriya avagAhananI apekSAe saMkhyAtagaNI adhika che. sparzanendriyanI avagAhanArthatAthI jihAindriyanI pradezArthatA anantaguNita che. sparzanendriya pradezanI apekSAe zrI prajJApanA sUtra : 3 222
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMkhyAtagaNI che. zrI gautamasvAmI-hai bhagavan ! dvIndriya jIvAnI jinhAIndriyanA kaza gurU guNu keTalA kahyA che ? zrI bhagavAnha gautama ! dvIndriyAnI jinhA indriyanA kaka za-gurU guNa ananta kahyA che. eja prakAre sparzanendriyanA kaza gurUjINu paNa ananta kahelA che. mRdu ladhu guNa paNu dvIndriyAnI jillA ane sparzana indriyAnA ananta ananta kahevAmAM AvelA che zrI gautamasvAmI-he bhagavan ! dvIndriya jIvAnI jihvA ane spazanandrinA kaza gurUNA mRdu-laghuguNA to keka za-gurU-guNa-mRdu-laghuNeAmAMthI keNu kAnAthI alpa, ghaNA, tulya athavA vizeSAdhika che ? zrI bhagavAn--hai gautama ! dvIndriya jIveAnI jihvAIndriyanA kaeNza gurUguNu khadhAthI echA kahevAyelA che. temanI apekSAe sparzanendriyanA kaza gurU guNu ananta gaNA adhika che. sparzanendriyanA kaza gurUguNAthI tenA (sparzanendriyanA) mRdu laghu guNu anantagaNA che. temanAthI paNa jihUvendriyanA mRdu laghu guNu anantagaNA che. eja prakAre trIndriya ane caturindricAnA viSayamAM paNa kahevuM joie. vizeSatA e che ke teemAM eka eka IndriyanI vRddhi karI levI joie. trIndriyAnI ghrANendriya stAka haiAya che ane caturindriyanI cakSu indriya stAka (ochI) hAya che. zeSa vaktavyatA dvIndriyAnI samAnaja che. pa'cendriya tiya``ce ane manuSyeAnI Indriya saMbaMdhI vaktavyatA nArakonI vaktavyatAnA sadeza che. paNa nArakeAnI vaktavyatAthI teenI vaktavyatAmAM A antara che ke paMcendriya tiya ce ane manuSyanI sparzInendriya AgaLa kahevAze te chae saMsthAnAvALI hoya che. te saMsthAna A prakAre che- samacaturasa, nyugrodhaparima Dala, sAdi, kubjaka, vAmana ane huDaka saMsthAna, vANu nyantarA, naitiSkA ane vaimAnika devAnI Indriya vaktavyatA asurakumAza jevI kahevI joI e. spaSTa dvAra kA nirUpaNa dhRSTa dvAra vaktavyatA zabdA -(putA maLe! sArUM muLez? avruduM sAduM muLar ?) huM bhagavanazrotre zrI prajJApanA sUtra : 3 223
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ ndriya pRSTa zabdone sAMbhaLe che agara askRSTa zabdone sAMbhaLe che" (joya! puruM sAruM, muLarU to zapudgAruM sAruM kuLaz) he gautama! pRSTa zabdone sAMbhaLe che. apRSTa zabdone nathI sAMbhaLatI (puSaM mate ! huM , lapuEAruM rajavADuM paNa ?) he bhagavan! cakSu spaSTa rUpone jove che agara askRSTa rUpane jove che (joyamA ! no puruM rahavAs pAsa, padaM vA T6) he gautama ! pRSTa rUpane nathI dekhatI, askRSTa rUpane jove che (purUM aMte! dharuM maraghAra, puruM aMdhAruM ghAra) he bhagavan! ghANa pRSTa gaMdhane suMghe che agara ApRSTa gaMdhane suMghe che? (jamA ! puruM pADyuM navAjhu. ne apUruM idhAruM thA) he gautama! spaSTa gaMdhane suMghe che, askRSTa gaMdhane nathI suMghatI (g rALa vi, sAna vi) eja prakAre rasa ane sparzIne paNa (nava) vizeSa (sAruM zarUA. g3, jAnAruM vahiyaMtti mAvo zAcavo) rasanuM AsvAdana kare che, ane sparzenuM pratisaMvedana kare che, e abhilApa kahevo joIe. (vidgAruM maMte ! tAruM kuLa, viruM sAruM puruM ?) he bhagavad ! bendriya praviSTa zabdone sAMbhaLe che agara apraviSTa zabda sAMbhaLe che? (ma! vivuM sAruM che, no vAvaruM sAruM kuLa6) he gautama ! praviSTa zabdane sAMbhaLe che, apraviSTa zabdane nathI sAMbhaLatI (parva nA puni ta SaviThThaLi vi) e prakAre jevA pRSTa tevA praviSTa paNa kahevA joIe. TIkartha- have sAtamA spaSTa dvAranI prarUpaNa karAya che-zrI gautamasvAmI prazna kare che he bhagavana! bendriya pote pRSTa zabdane sAMbhaLe che athavA arapRSTa zabdone sAMbhaLe che? nidrayanI sAthe jene sparza thayela che te zabda pRSNa kahevAya che ane jemano sparza nathI thayela te apRSTa kahevAya che, jenA dvArA artho-padArthonuM pratipAdana karAya temane zabda kahe che? zrI bhagavAna uttara Ape che-he gautama! zretrendriya pite pRSTa zabdone ja praNa kare che, paraMtu aspRSTa zabdone grahaNa nathI karatI. A uttarathI e paNa samajavuM joIe ke eNndriya pRSTa mAtra zabdane ja grahaNa karI che, jema ghaNendriya baddha ane pRSTa gaMdhane grahaNa kare che, te prakAre zregnendriya nahIM zrI prajJApanA sUtra : 3 2 24
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ tenuM kAraNa e che ke prANendriya AdinA viSayabhUta dravyanI apekSAe zabda dravya arthAta bhASA vagaNanA pudgala sUma hoya che ane ghaNuM hoya che. te sAthe zabda dravya te te kSetramAM rahelA zabda pariNamananA megya bIjA zabda dravyane paNa suvAsita karI le che. e kAraNe Ama pradezanI sAthe spaSTa thAya che nivRtti-IndriyamAM praveza karIne jaldI upakaraNendriyane abhivyakta karI de che. tenA sivAya dhrANendriya AdinI apekSAe zregnendriya pitAnA viSayane grahaNa karavAmAM adhikapaTu che. e prakAre zregnendriya spaSTa zabdone ja grahaNa kare che. aspaSTa zabdone grahaNa nathI karatI, kemake temane svabhAva prApta pRSTa viSaya ja grahaNa karavAne che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan! cakSuIndriya rUpanuM grahaNa kare che te zuM dhRSTa rUpanuM grahaNa kare che-dekhe che, athavA aspaSTa rUpane grahaNa kare che? zrI bhagavAna-he gautama! cakSuindriya pRSTa arthAtu netranI sAthe sambaddha rUpane grahaNa nathI karatI paraMtu askRSTa arthAt jene sparza na thaye heya evA rUpane grahaNa kare che arthAta dekhe che kemake cakSuIndriya aprAkArI mAnelI che. zrI gautamasvAmI-he bhagavana! ghaNendriya zuM pRSTa arthAt baddha pRSTa gaMdhane sugha che athavA apRSTa arthAt abaddha ane askRSTa gaMdhane suMghe che? zrI bhagavAna-he gautama ! ghaNendriya baddha ane pRSTa gaMdhane ja suMghe che, abaddha apRSTa gadhene nathI suMghatI. eja prakAre rasa ane sparzenA sambandhamAM paNa kahevuM joIe arthAt jema ghANendriya baddha ane pRSTa gaMdhane grahaNa kare che, eja prakAre jihendriya baddha pRSTa rasone grahaNa kare che ane parzanendriya baddha-skRSTa sparzIne grahaNa kare che. vizeSatA e che ke ji hendriyanA mATe AsvAdana kare che ema kahevuM joIe ane sparzanendriyane mATe "pratisaMvedana kare che ema kahevuM joIe kahyuM paNa che-zrotrendriya spaSTa zabdane sAMbhaLe che, cakSu askRSTarUpane juve che ane bAkInI traNa indriya baddha ane spaSTa gaMdha, rasa ane sparzane grahaNa kare che zrI gautamasvAmI-he bhagavan! zrotrendriya zuM karNakuharamAM praviSTa zabdane sAMbhaLe che athavA, karNa kaharamAM apraviSTa zabdone sAMbhaLI le che? zrI bhagavAna-he gautama ! zretrendriya praviSTa arthAt karNakuTaramAM prApta thayela zabdane sAMbhaLe che, apraviSTa zabdone sAMbhaLatI nathI* je prakAre jevuM pRSTanA viSayamAM kaheluM che, eja prakAre praviSTanA viSayamAM paNa kahI levuM joIe. tAtparya e che ke cakSuIndriya apraviSTa rUpane grahaNa kare che. prANuIndriya baddha praviSTa gaMdhane grahaNa kare che ane ji hendriya tathA sparzanendriya paNa baddha dhRSTa rasa temaja sparzane jANe che. kemake gaMdha AdinA dravya bAdara ane staka hoya che tathA prANa Adi indriye abhAvuka hoya che ane zrotrendriyanI apekSAe manda zaktivALI hoya che. parza zrI prajJApanA sUtra : 3 225
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane pravezamAM A bheda che-kemake zarIra upara dhULa cATavI e sparza che ane moDhAmAM keLIye je te praveza che. indriyoM ke viSaya parimANa kA nirUpaNa viSaya parimANa vaktavyA zabdArtha-(sophaMciTsa jU mare ! levA vinA patte ?) he bhagavan ! zrotrendriyanA viSaya keTalA kahelA che ? (camA ! nagomLa gupta vaMverUmA) he gautama! jaghanya aMgulane asaMkhyAtama bhAga (raghoLe vArdi nahiMto) utkRSTa bAra ejanathI ( cha) chedane nahIM pAmela (ja) pudgala (pu) pRSTa (viruM sAruM muLepha) praviSTa zabdane sAMbhaLe che. (vakipaarikSa La ma ! traphuDa visara ToLajo ) he bhagavana ! cakSu IndriyanA keTalA viSaya kahelA che? (vocamA somLa zaMkujhaksa saMvegaDu mA) he gautama ! jaghanya aMgulano saMkhyAta bhAga (vo pADyo locAra sadasAgo) utkRSTa kiMcit adhika lAkha janathI (chinne rAje) achinna pudgala (baTuM) apRSTa (kaviruM vAruM pAsa) apraviSTa rUpane jove che. (vicaraNa puchA) dhrANendriyanA viSayamAM pRcchA (noramA nahaomLa aMgurjara mALo) he gautama ! jaghanya aMgulanA asaMkhyAtame bhAga (uoLa) utkRSTa (jIvahiM locahiMto) nava ejanathI (chiom) achinna (jI) pudgala (pu) pRSTa (viDuM baMdhAruM gaNA) praviSTa gaMdhane suMghe che (parva nirvimarikSa vi, hiMsi vi) e prakAre jindriyanA paNa, pazanendriyanA paNa TikAtha-have indriyanA viSaya parimANa nAmaka navamAtAranuM pratipAdana karAya che zrI prajJApanA sUtra : 3 226
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI gautamasvAmI prazna kare che-he bhagavan ! zretrendriyanA viSaya keTalA kahyA che? arthAt keTale cheTethI AvelA zabdene zretrendriya grahaNa karI zake che ? zrI bhagavAna gautama! jaghanya AtmA zulanA sakhyAtamA bhAgathI AvelA zabdane ane utkRSTa khAra ceAjanathI AvelA zabdone sAMbhaLe che, paNa te zabda ahinna arthAt avyavahita hovA joie, arthAt khIjA zabdo arthAt vAyu AdithI temanI zakti pratihata na thavI joI e. te zabdo pudgala rUpa che, taiyAyikAnI mAnyatA anusAra aAkAzanA guNa nathI. sAthe ja te zabda pudgala pRSTa hAvAM joI e. aspRSTa zabdane zretra grahaNa nathI karI zakatA. taduparAnta tee nivRtti IndriyanA madhyamA praSTi paNa hAvI joI e zretrandriyamAM AnAthI vadhAre dUra Avela zabdone grahaNa karavAnI zakti hotI nathI tetho enAthI adhika cheTethI Avela zabdanu pariNamana mantra thaI jAya che, e kAraNe te zravaNu karavAne ceAgya nathI rahetI. te sivAya zrotrendriyamAM paNa evuM sAmarthya nathI ke te khAra ceAjanathI adhika cheTethI AvelA zabdone sAMbhaLI zake. zrI gautamasvAmI-he bhagavan ! cakSuindriyanA viSaya keTalA kahyo che, arthAt keTale dUra rahelA rUpI drabyAne AMkhA dekhI zake che? zrI bhagavana-De gautama ! cakSuIndriyajadhanya aMzulanA saMkhyAtamA bhAga cheTe sthita rUpane grahaNa kare che ane utkRSTa eka lAkha yeAjana dUra para sthita rUpane dekhI zake che cakSundriya achinna arthAt divAla AdinA vyavadhAna rahita aspRSTa ane apraviSTa arthAt nivRtti-indriyamAM praviSTa nahI thayela rUpI pudgalene dekhI zake che tenAthI AgaLanA rUpane jovAnuM sAmarthya cakSumAM nathI, bhale vyavadhAna na paNuM hAya. zrI gautamasvAmI--he bhagavan ! ghrANendriya sa baMdhI pRcchA ? arthAt ghrANendriyanA viSaya keTalA kahelA che ? ghrANendriya keTale dUrathI AvelA gadhane jANI zake che ? zrI bhagavAn-he gautama! jaghanya aMgulanA asaMkhyAtamA bhAgathI AvelA ane utkRSTa nava ceAjanathI Avela achinna arthAt anya dravyethI apratihata dhRSTa gaMdhane dhrANendriya grahaNa kare che. ghrANendriya prApyakArI che arthAta prApta viSayane ja jANe che, e kAraNathI nivRtti-indriyamAM praviSTa gadha drabyAnI gaMdhane ja grahaNa karI zake che. jihendriya ane sparzanendriyanI vaktavyatA prANendriyanA samAna kahevI joie arthAt jinhendriya ane sparzInendriya paNa jadhanya AtmAMzulanA asa`khyAtamA bhAgathI AvelA ane utkRSTa nava ceAjanathI AvelA avyavahita arthAt anya drabyAnA dvArA jemanI zaktineA pratighAta na thayela hAya evA pRSTa rasa ane sparzIne grahaNa kare che, kemake e banne zrI prajJApanA sUtra : 3 227
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ Indriye paNa prAptakArI che. ahIM e samajI levuM joIe ke zretra Adi cAra Indriya prApyArI hevAne kAraNe jaghanya aMgulanA asaMkhyAtamA bhAgathI paNa AvelA zabda, gaMdha, rasa ane sparzane jANI zake che, kintu cakSuIndriya aprApyakArI hevAne kAraNe jaghanya aMgulanA saMkhyAmAM bhAga para sthita avyavahita rUpI dravyane jANe che. enAthI adhika nikaTavartI rUpane te nathI jANI zakatI, kemake atyanta sannikRSTa aMjana,24, mala Adine pitAnI AtmIya AMkha nathI dekhI zaktI. kahyuM paNa che-netranA sivAya bIjI Indri jaghanya aMgulanA asaMkhyAtamA bhAgathI AvelA pitAnA viSayane ane netra aMgralanA saMkhyAmAM bhAga dUra para rahela rUpI dravyane grahaNa kare che. aMgula traNa prakAranA kahelA che- AmAMgula, utsadhAMgula, ane pramANagula je samayamAM je mANasa hoya che, te samayanA temanA aMgula AmAMgula kahevAya che, e kAraNe AtmA gulanuM parimANa aniyata che ke 1 | paramANu, ghareNu, rathareNu, vAlAjha, lIkha, yUkA ane yava te anukrame ATha ATha gaNA hoya che, arthAta ATha paramANuone eka trasaraNa, ATha trasareNuone eka rathareNu ATha rathayuone eka vAlAjha, ATha vAlAnI eka lIkha, ATha lIkhonI eka yukA ane ATha yukAne eka yava vigere rUpathI ukyAMgula agara ubhedhAMgula kahevAya che. eka ubhe. dhAMgalathI hajAra gaNuM pramANugula mAnelA che, vIrabhagavAnane nijAMgula usedhAMgulathI bamaNuM hoya che. AtmAgulathI tAtkAlika vAva, kuvA Adi vastuo mapAya che. utsadhAMgulathI manuSya, tiya"co deva ane nArake AdinA zarIranI avagAhanA mApI zakAya che, tathA pramANakAlathI pravI temaja vimAne AdinA parimANa mapAya che. kahyuM paNa che-AtmAMgulathI vastuonuM mApa karavuM joIe. ulledhAMgulathI zarIranuM ane pramANagulathI parvata, pRthvI temaja vimAnane mApavAM joIe che 1 ! A prakaraNamAM IndriyenA viSayanA parimANa AtmAgulathI ja samajavAM joIe. cakSa IndriyanA viSayanA parimANanI prarUpaNa karatA bhASyakAre kahyuM che- netra ane mana e bane aprApyakArI che. netrane viSayanuM parimANa AtmAMgulathI eka lAkha ejanathI kAMIka vadhAre che. 15 - zarIranuM mApa utsadhAMgulathI ja karAya che. tethI ja dehanI Azrita IndriyanA viSayanuM parimANa paNa utsadhAMgulathI ja karavuM joIe, AtmAgulathI nahIM, tathApi Indriye dehazrita che, te paNa temanA viSayanuM parimANa dehathI bhinna che, te dehAzrita nathI, tethI IndriyenA viSayanuM mApa AtmagulathI karavAmAM koI doSa nathI, keI anaucitya paNa nathI. bhASyakAre kahyuM paNa che- prazna thaI zake che ke dehanuM parimANa utsadhAMgulathI thAya che te pachI indriyanA viSayanuM mApa paNa tenAthI thavuM joIe, tene uttara A zrI prajJApanA sUtra : 3 228
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ che ke, utsedhAMgulathI dehetu ja mApa thAya che, indriyAnA viSayanuM mApa nathI thatuM. indriyAnA viSayanuM je parimANu patAvyuM che, te AtmAMzulathI ja samajavu' joie. agara indriyanA viSayanuM mApa utsedhAMgulathI karAya te pAMcase dhanuSa AdinI avagAhanA vALA manuSyanA viSayanA vyavahAranA uccheda thaI jaze. te A prakAre-bharata cakravatInA AtmAMzula ja pramANAMgula kahevAya che ane eka hajAra utsedhAMgulanA eka pramANAMzula ane AvI sthitimAM bharata Adi cakravatI enI acaiAdhyA Adi nagarIyA temanA AtmAMgulathI khAra ceAjana lAMkhI prasiddha che. agara utsedhAMgulathI temanuM mApa karAze te te keTalAya hajAra ceAjana lAMkhI thaI jaze. tethI tyAM AyudhazALA AdimAM vagADela bherI (vAjIMtra) AhiM dhvaninA zabda khadhAne saMbhaLAze nahI', kemake evuM kahevuM che ke kSetra khAra ceAjanathI AvelA zabdane grahaNu kare che. AgamamAMte pratipAdana kareluM che ke vijaya-bherI AdinA zabda samagra nagara vyApI ane samagra skaMdhAvAra vyApI hAya che. eja prakAre mAnava vyavahAra thAya che. phalitA e che ke indriyonA viSayanuM mApa AtmAMzulathI ja samajavu joie, utsedhAMgulathI nahIM, anyathA pAMcase dhanuSa AdinI kAyAvALA manuSyanA indriya viSaya sabaMdhI vyavahAranA uccheda thai jaze tenAthI e paNa phalita thayuM ke zretrendriya mArceAjanathI Avela zabdane sAMbhaLe che ane zeSa indriyA nava ceAjanathI AvelA prApta viSayane grahaNa kare che. tenAthI adhika dUrathI AvelA viSayane grahaNa karavAnuM sAmarthya' temanAmAM hatuM nathI, kemake te dravya mada pariNAmavALAM banI jAya che. indriyemAM eTalu baLa nathI hatuM ke te temane haNa karI zake. anagArAdi viSayasaMbaMdhI kathana anagArAdi viSaya vaktavyatA zabdArtha -(aLagArasta naM mate ! mAvitravthaLomAratiyasamuthALI samoyala) bhAvi. tAtmA temaja mArAMntika samudghAtathI samahata aNugAranA (ne saramA vijJAA) je carama niA-pudgala che (kudrumALa te mAsA padmattA) te pudgala sUkSma kahelAM che (kSamANo) AyuSman zramaNA (savRM hon pi ca naM) saMpUrNa lAkane (borittA haiM vikRti) avagAhanA karIne rahe che (phnta noyamA) hA gautama ! (baLavAraAEmAniyaLano mAragaMtiyasamrapAi samo yakSNa) bhAvitAtmA temaja AraNAntika samudghAtathI samavahata anAgAranA (e zrI prajJApanA sUtra : 3 229
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ ramA niSNA posTiA) je antima nirjarA pudgala che (sudumAmAM te vAjhA ToLA) te pudgale sUkSama kahyAM che (samaLAvo) AyuSyanuM zramaNa ! (caM sof fpa ca i gohittA) badhA lekanI avagAhanA karIne (nijhUMti) rahe che (mate ! mane) he bhagavad ! chadmastha manuSya (7fkSa nipajA) te nirjarA pudgalenA (fjaM) zuM (gA~) anyatva (nAtta) nAnatva (zImatta) hInatA (78 sai vA) athavA tucchatA (Tcatta vA) agara gurUtA (RtucaraM vA) agara laghutA (kAgaTTa pAsa) jANe che, je che? (locamA ! Lo phaLa sama) he gautama! A artha samartha nathI ( LaLa maMgvaM ) he bhagavana ! zA hetuthI evuM kahevAya che ke (43majo majUre) chadmastha manuSya (terasa LijJAna pAchA) te nirjarA pudgalenA (no) nahIM (vi) kAMI paNa (gALad vA) anyatvane (pALajuM vA) nAnAtvane (maraM vA) hInatvane (tu cha vA) tuchatvane (cAM vA) gurUtvane (dbhaya va) athavA laghutvane (kALapha pAsa) jANe che dekhe che ? have ni ca baM alyANa) kaI kaI deva paNa ) je kAraNathI (tesiM bina vALaM) te nirjarA pudgalanA (no) nahIM (vi) kiMcit (kALajuM vA nAnA vA goraM vA tuccha vA jataM vA 4dugA~ vA) anyatva, bhinnatva, hInatva, tucachAva, gurUva athavA laghutvane (jJAnaru pAsa3) jANe che, dekhe che, ( tenAM jovA ! parva pura) e hetuthI he gautama! evuM kahevAya che ke (imathe makhUNe) chadmastha manuSya (siM jijJA pALa) te nirjarA putranA (no) nahIM (krivi) kAMI paNa (bALatti vA nAra nAga pANa3) anyatvane yAvat jANe che, dekhe che (gvaM kudumAmAM te posA Your samA ko) e prakAranA sUphama te pudgale kahyAM che te AyuSyanuM zramaNa ! (savaM stro vi aaN te goLattii vikrUtti) te samasta lekanI avagAhanA karIne rahe che (RaaN maMte ! binarAjazne jiM jJAti naMti kAti) he bhagavan! nAraka nirjarA pugalene zuM jANe che, dekhe che ane AhAra kare che? (hu) athavA (zAMti ANaMti, mahAti) nathI jANatA nathI dekhAtA ane AhAra kare che? (vanA! jora lagA he na jJAti, 7 phaMti, sAhati) he gautama ! nAraka nirjarA judu zrI prajJApanA sUtra : 3 230
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ leAna jANatA nathI, dekhatA nathI AhAra kare che. (a nAva vi sthitivijJoLiyALa) e prakAre yAvat paMcendriya tiya ca ceAnika (maLarALa mate ! te nijJA koNe) he bhagavan ! te ni"rA puddagalene (tti' gAnaMti vAsaMtti, bAhAra'ti) zuM jANe dekhe ane AhAra kare che ? (vALu) athavA (nA jJAnaMti na pAsatti AhArati) jANatA nathI, dekhatA nathI ane AhAra kare che. (noyamA ! tye" nAnaMti pAmaMti gAhAti) he gautama! kAI AI jANe che, dekhe che ane AhAra kare che (asthenA) kAI kAI (na nALaMti-na jayaMti gaRti) nathI jANatA nathI dekhatA, parantu AhAra kare che. (le meLaDheLa aMte ! vaM 34-arthe dyA jJAnaMti, paraMti, bAne'ti) zA hetuthI he bhagavan! ema kahevAya che ke kaI kaI jANe che. dekhe che ane AhAra kare che (traNe pA na nALaMti na jAti, jJAti) kei kei jANatA nathIAM dekhatAM nathI para Mtu AhAra kare che ? (poSamA ! maLelA yuvA vaLattA, saM hraddA) hai gautama ! manuSyae prakAranA kahyAM che, te A prakAre (samiyA ya saLiyA ) saMjJIbhUta ane asaMjJIta (tasthaLa ne te aLimUyA te baMne jJAnaMti na TMyaMti) temAM je asa'nI bhUta che, te jANatA ke dekhatA nathI (ga re`tti) AhArakare che (sahya baMne saLimUyA te yuniA jaLanna!) temAM jee sa'nI bhUta che, te e prakAranA kahyA che (te nA) te prakAra (vattA ca anuvakattA ca) upayAgathI yukta ane upayegathI rahita (tattva naM che te anuvakattA) teomAM upayoga rahita che (te naM 6 jJALaMti na jAeti) teo jANatA nathI, dekhatA paNa nathI (AAaitti) paNa AhAra kare che (tattvaLa ne te putravattA) teomAM je upayoga yukta che (te jJAnaMti pAmaMtti bAda tti) teo jANe che, dekhe che ane AhAra kare che (se chuLa nocamAM ! yunnarU) e hetuthI he gautama ! evuM kahevAya che ke (atyajADyA na nAgati na jAti, AhARtti) kAI kAi nathI jANatA, nathI dekhatA, pazu AhAra kare che (atye cA nALati, vAsaMti jJAtte tti) kaMI jANe-dekhe che ane AhAra kare che (vALamaMtaranosiyA nahA neDyA) vAnabhyaMtara ane jyeAtika, nArakonA samAna (lemAIyaLa mate te jijJAone vinAnaiti vAsaMti ayAreti ) huM bhagavan zrI prajJApanA sUtra : 3 231
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaimAnika te nirjarA gudgalene zuM jANe-dekhe ane AhAra kare che (nAmadhUrA) mANasonI samAna () vizeSa (mALiyA suvi HUttA) vaimAnika be prakAranA kahyA che (taM dA) teo A rIte tamArUmiTTiI kaaavrI ca mAthI samIi 3vavAjAca) mAyI mithyAdraSTi utpanna ane amAyI samyagdaSTi utpana (taratha ne te mAru mirajIii vavavaUT TT) teomAM je mAyI mithyASTi utpana che (te jo na jJAti 7 pati) teo jANatA nathI temaja dekhatA paNa nathI ( sAtti ) paraMtu AhAra kare che (tastha te mAcI miiida vavaMI) teomAM je amArI mithyASTi utpanna che (te suvi Hurt) teo be prakAranA kahyA che (a sT) teo A prakAre (iia. J givovavaI ) anantara utpanna ane paraMparA-utpanna (tathai ne te gatasevavALA) teomAM je anantarapapanna che (te i = zALaMti vaMti, Aje ti) teo nathI jANatA, nathI dekhatA, AhAra kare che (tatya gaM ne te paraMgovavaUTT re suvidyA pattA) teomAM je paraMparA papanna che, teo be prakAranA kahelA che (ta nA) teo A prakAre (pannattA vapajJaT ) paryAptaka ane aparyAptaka (tI te pajhaTI) temAM je aparyAptaka che (te i jJAnaMti, jayaMti) teo nathI jANatA, nathI dekhatA (gA~ti) AhAra kare che (tatha jo te pannA) temAM je paryAptaka che (te suvi vora) te be prakAranA kahyA che (taM kadA) teo A prakAre che (kavavattA ca gvattAya) upayukta ane upaga karAelA ane anupayukta arthAt jeoe upayoga na karyo hoya ( i ne te aNuvattA) teomAM je anupayukta che (te gALaMti na jayaMti) teo nathI jANatA ke nathI dekhatA (zAMti) AhAra kare che (tatha naM je te vavavattA) teomAM je upayukta che (te kArbatti vAsaMti) teo jANe che, dekhe che (zAAti) AhAra kare che (se iTre zocamA ! turtha gujaru) e hetuthI he gautama ! evuM kahevAya che ke 'kalyANayA jJAti kAra arthe rUcA sAtti ) kaI kaI jANe che, yAvat kaI kaI AhAra kare che TIkArtha-IndriyanA viSayanuM prakaraNa hevAthI temanA sambandhamAM vizeSa vaktavyatA pragaTa karavA mATe dazama dvAranI prarUpaNA karAya che- jemaNe pitAnA AtmAne jJAna darzana ane cAritrathI tathA viziSTa tapasyAthI bhAvita karela che te zramaNa bhAvitAmAM anagAra kahevAya che. te anagAra jyAre maraNAntika samudaghAtathI samavahata thAya che, tyAre tenA je carama arthAt zailezI avasthAnA cAntima samayamAM thanArA pudgala che, jenA kama paryAya dUra thaI gayA che teo zuM sUphama arthAt atI. ndriya hoya che? he AyuSyamAna zramaNa ! te pudgale zuM saMpUrNa lekane vyApta karIne rahe che? zrI bhagavAna uttara Ape che-he gautama ! hA, e satya che. mAraNAntika samudraghAtathI samahavata temaja bhAvitAtmA anagAranA je carama arthAt zailezI avasthAnA antimakAla bhAvI nirjarA pudgala che jenA karma rUpa pariNamanathI mukta thayela che. te pudgale, he AyuSyasana ! zramaNa gautama! sUma hoya che ane saMpUrNa lekanI avagAhanA karIne rahe che. zrI gautamasvAmI punaH prazna kare che-he bhagavan! je manuSya chadmastha che arthAta zrI prajJApanA sUtra : 3 232
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ viziSTa avadhi jJAna temaja kevalajJAnathI hita che, te zailezI avasthAnA antima samaya saMbandhI te nirjarA pudgalenA anyatvane jANe che? arthAt A pudgala amuka zramaNanA che ane A nirjarA pudgala amuka sAdhu sambandhI che, e bhinnatAne jANI zake che? zuM te te pudgalemAM rahelA varNAdinA bhedane arthAt nAnAtvane oLakhI zake che? eja prakAre zuM temanI hInatA, tucchatA arthAt niHsAratA, gurUtA agara laghutAne jANe che? zrI bhagavAna-he gautama! A artha samartha arthAt A vAta yukti saMgata nathI. chastha manuSya te nirjarA pudgalenA anyatva agara bhinnatva Adine nathI jANI zakatA zrI gautamasvAmI-he bhagavan! zA kAraNe ema kahevAya che ke chadmastha manuSya te nirjarA pudgalenA anyatvane, bhinnatvane, hInatAne, tucchatAne tathA gurUtAne ane laghutAne nathI jANatA? zrI bhagavAna-he gautama ! kaI kaI deva paNa evA hoya che. je te nirjara pudlenA anyatvane, nAnAtvane, hInatvane tathA tucchatva, gurUtva. athavA laghutvane jANatA dekhatAnathI, e kAraNe he gautama! evuM kahevAya che ke chatmastha manuSya e nirjarA pudgalenA nAnA- Adine nathI jANatA ane dekhatA paNa nathI. he AyuSyama- zramaNa ! te nirjara pudgale eTalA sUkSama hoya che ane saMpUrNa lekane vyApta karIne rahelA hoya che. tAtparya e che ke deva manuSya apekSA e adhika paTu IndriyavALA hoya che ane jayAre koI kaI deva paNa te pugale, anyatA Adine avadhijJAnathI nathI jANI zakatA temaja avadhidarzanathI nathI dekhI zakatA te pachI mANasanI te vAta ja zI che. zalezI avasthAnA atima samayavatI te pudgale samasta lekane sparza kare che, tethI ja gautamasvAmI pharI prazna kare che-bhagavad ! zuM nAraka te nirjarA pudgalene, je atyanta suma hoya che ane karma paryAthI rahita thayela che, jANe che ane dekhe che ane AhAra kare che athavA nathI jANatA, nathI dekhatA paraMtu AhAra kare che? zrI bhagavAn-gautama ! nArakajIva te nirjarA pudgalene nathI jANatA, nathI dekhatA. kevaLa temane AhAra kare che. pudgalene svabhAva vicitra hoya che, tethI ja A hArarUpamAM paNa temanuM pariNamana thavuM saMbhava che. paNa temanuM jJAna ane darzana temane nathI thaI zakatuM. e ja prakAre paMcendriya tiya sudhI jANavuM joIe. arthAt nArakanI ja samAna asurakumAra Adi bhavanapati pRthvIkAyika Adi ekendri, vikalendri, paze zrI prajJApanA sUtra : 3 233
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ ndriya tiyAne paNa e nirjarA pudgalenA jJAna ane darzana nathI thatAM, te kevaLa te pudgalene AhAra karI zake che. kemake te nirjarA pudgale khUba sUkSama hovAnA kAraNe AMkha vagerethI dekhAtA nathI ane nAraka Adi te kArpaNa pulane jaNAvanAra avadhi jJAnathI rahita hoya che. zrI gautamasvAmI-bhagavAna ! zuM manuSya te nirjarA putrane jANe che, dekhe che ane AhAra kare che, athavA nathI jANatA nathI dekhatA paNa AhAra kare che ? zrI bhagavAna-gautama! kaI koI manuSya te jANe che dekhe che ane AhAra kare che. kaI kaI nathI jANatA nathI dekhatA paraMtu AhAra kare che. gautamasvAmI-tenuM kAraNa pUchatAM prazna kare che ke he bhamavana zA hetuthI ema kahevAya che ke kaI kaI manuSya te jANe che dekhe che, ane AhAra kare che. tathA ke manuSya nathI jANatA nathI dekhatA ane AhAra kare che? zrI bhagavAna -gatama! mANasa be jAtanA hoya che-saMjJabhUta ane asaMjJIbhUta jesaMjJI hoya te saMjJIbhUta ane asaMjJI hoya te asaMjJIbhUta ahIM saMsIne artha che te avadhijJAnavAna manuSya jemanuM avadhijJAna kANa pudgalene jANI zake che. je mANasa A prakAranA avadhijJAnathI rahita hoya teo asaMphibhUta kahevAya che. A banne prakAranA manuSyomAM je, asaMgnibhUta manuSya che, teo te pugalene nathI jANatA ane dekhatA paNa nathI, kevaLa temane AhAra kare che. je manuSya saMktibhUta che, teo paNa be prakAranA heya che, jema ke upayukta, ane anupayukta jeee upayoga karela hoya teo upayukta kahevAya che ane je e upayoga na karyo hoya teo anupayukta kahevAya che je manuSya saMgnibhUta te che paNa upayoga zUnya che, arthAt jeoe upayoga nathI karI rAkhe, teo e pudgalene nathI jANatA ane nathI dekhatA kevaLa temane AhAra kare che. kintu je upayukta che, te mANase te pudgalene avadhijJAnathI jANe che, dekhe che ane jAdekhIne AhAra kare che. e hetuthI, he gautama ! evuM kahevuM che ke kaI kaI manuSya nathI jANatA ane nathI dekhatA chatAM e nirjarA pudgalene AhAra kare che ane kaI kaI manuSya jANI dekhIne paNa AhAra kare che. vANuvyantara devenI vaktavyatA nArakanA samAna samajavI joIe. zrI gautamasvAmI-he bhagavanvaimAnika deva te nirjarA pudgalene ke je atIva sUkSma svarUpavALAM hoya che, zuM jANuM ane dekhIne AhAra kare che athavA nahIM jANavA nahIM dekhavA chatAM AhAra kare che? zrI bhagavAna-gautama ! jevuM mANasanA sambandhamAM kahyuM che, tevuM ja vaimAnikenA zrI prajJApanA sUtra : 3 234
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMdhanyamAM paNa kahI devuM joIe. manuSyanI apekSAe vaimAnikenA viSayamAM vizeSa vaktavya e che ke vaimAnika deva be prakAranA hoya che. jema ke mAyi mithyASTi-upapanaka ane amAyimithyAdRSTi u55naka ahIM mAyAnAmaka je trIjo kaSAya che, tenA grahaNathI anya badhA kaSAnuM grahaNa karI levuM joIe. jemAM mAyAkaSAya vidyamAna hoya temane mAyI kahe che ane evI mithyASTione mAyi mithyAdaSTi-samajavI joIe. je mAyA mithyASTi rUpathI utpanana thayela hoya, teo mAcizciAdaSTi-upapanaka kahevAya che. ane temanAthI je viparIta hoya teo amAyi mithyASTi upapannaka kahevAya che. mAyi. mithyASTi-upapannaka nava geyaka sudhInA devemAM maLI Ave che ane amAyika mithyAdaSTi-upapannaka zabdathI anuttara vimAne sudhInA dezamAM maLI AvI zake che. AvI A vAta dhyAnamAM rAkhavAnI che ke navagrevaiyaka ane tenA pahelA saudharma kalpa AdinA deva paNa kaI kaI samyagdaSTi hoya che, kintu temanuM avadhijJAna eTaluM sabala nathI hatuM ke teo nirjarA pulane jANI dekhI zake, tethI ja te mAyI-mithyAdaSTi sarakhA che. e kAraNe teone mAyA mithyATinA antargata kahyA che. TIkAkAra zrI malayagirIe te e ja artha kahyo che. ke je AhIM lakhe che. paNa mahArAjazrInI dhAraNA evI che ke, saudharma Adi deva lekenA deva paNa e nirjarA pudagalene jANI dekhI zake che, ane e vAta mULa pAThathI paNa siddha thAya che. A mAyA-mithyASTi ane amAthI samyagdaSTi devAmAM je mAyI mithyAdaSTi che, teo A nirjarA pudgalene nathI jANatA, nathI dekhatA kintu AhAra kare che, paNa temAM je amAyI samyagdaSTi deva che, temAM be prakAranA hoya che-anantapanna ane paraMparopapana ! jene utpanna thayAne prathama samaya hoya, teo anantaro55naka kahevAya che. ane jemane utpanna thaye ekathI vadhAre samaya adhika thaI gaela hoya teo paraMparopapanna kahevAya che. A banne prakAranA devemAM je anantaro55nna che, teo te nirjarA dugane nathI jANatA, temaja dekhatAM paNa nathI, kintu AhAra kare che ! tenA uparAnta te aparyApta paNa hoya che, je amAyI-samyagdaSTi deva paraMparopapanna che, temAM paNa be prakAranA hoya che, jema ke-paryApta ane aparyApta temanAmAM je aparyApta paraMparopapanna che, teo nathI jANatA, nathI dekhatA, kevaLa te nirjara pudgalene AhAra kare che, kemake aparyApta hevAnA kAraNe temane upaga ThIka rIte thaI nathI zakate. je deva paryApta paraMparo papannaka che teo paNa be prakAranA che-upayukta ane anupayukata te bannemAM je anuyukta che, teo nirjarA pudgalene jANatA dekhAtA nathI, kevaLa AhAra kare che, kemake upaganA vinA sAmAnya athavA vizeSa rUpathI temanuM jJAna thaI zakatuM nathI. paNa je deve upayukta arthAt upayogayukta che, teo jANe che, dekhe che ane temane AhAra paNa kare che. zrI prajJApanA sUtra : 3 235
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ kahyuM che-kamane arthAt kArmaNa vargaNAnA pudgalene je jIva dravyathI dekhe che, te kSetrathI lekanA saMkhyAta bhAgone dekhe che. anuttara vimAnanA deva saMpUrNa lekanAlIne dekhe che." he gautama! e hetuthI kahevuM che ke kaI kaI vaimAnika deva nirjarA pudgalene paNa jANe che, dekhe che ane AhAra kare che, keI ke I nathI jANatA nathI dekhatA parantu AhAra kare che. jyAM AhAra kare kahela che tyAM badhe mahAra ja sama ja joIe. pratibimba viSayaka nirUpaNa pratibiMba vaktavyatA zabdArtha(kArca pemaNe khUNe cA ve, ve pazvimA peha) darpaNa je manuSya darpaNane jove che, te pote pitAne dekhe che ke pratibimbane jove che ? (mocamA ! gAra ) he gautama! darpaNane dekhe che teno aitLa vedA) pite pitAne nathI jene (juSTi mA veda6) prativimbane dekhe che () eja prakAre (teNe misrAvef) A pramANe atilApathI (la) talavArane (i) maNine yuddha) dUdhane (vALa) pANIne tairja) telane (jakhi) goLane (varSa) cabIne TIkA-I jinuM prakaraNa cAlu che. A prakaraNamAM Indriya grAhya pratibimbanI vaktavyatAnI prarUpaNuM kare che zrI gautamasvAmI prazna kare che-he bhagavan! manuSya jyAre darpaNane jove che te vAstavamAM zuM jove che? zuM darpaNane dekhe che? zuM pitAne arthAt pitAnA zarIrane e che? athavA pratibimbane dekhe che? - zrI bhagavAna gautama! manuSya jyAre darpaNane jove che tyAre te darpaNane je che, kemake darpaNa ja yathAvasthita pratyakSa spaSTa rUpe jovAmAM Ave che. paNa te mANasa pitAne zrI prajJApanA sUtra : 3 236
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ nathI jete. kemake kAcamAM pitAnA zarIrane sadUbhAva nathI hote pitAnuM zarIra pitAnAmAM ja rahe che, darpaNamAM nahIM evI sthitimAM darpaNane nathI dekhI zakate hA, pitAnA zarIranA pratibimbane te avazya dekhe che. pratibimba chAyA pudgalene samUha hoya che. badhI indriya gocara vastuo razUla hoya che, caya-apacaya dharmavALI hoya che ane raziyamAna hoya che. ramiye arthAta kiraNe chAyA pudgala ja che. chAyA pudgala pratyakSathI ja badhI razUla vastuonI chAyAne anubhava kare che tethI ja pratItithI ja tenI siddhi samajI javI joIe. bhAva e che ke dUra sthila athavA 05vahita (vyavadhAna yukta) sthUlavastunuM darpaNa AdimAM kiraNonuM avagAhana thavAthI chAyAnA pudgalenuM enAthI paNa anumAna thaI zake che. chAyApudgala vibhinna prakAranI sAmagrIne saMga pAmIne vicitra prakAranA pariNamanavALA dekhAya che. jemake e chAyA pudgala divasamAM kaI abhAsvara vastu upara paDIne pitAnA - darpaNanI aMdara zarIranA je avayava saMkAnta thaI jAya che, temane ja prakAzanA yoge darpaNamAM upalaMbha thAya che, bIjAne nahIM | 2 darpaNanA sammadhamAM je kAMI kahevAeluM che, teja abhilApa kame asi, maNi, dUdha, pANI, tela, goLa ane cabInA viSayamAM paNa kahevuM joIe. jemake-talavArane jete e manuSya zuM talavAra jove che, zuM pitAne jove che? athavA pitAnA zarIranA pratibiMbane jove che? eja rIte maNi vagerene laIne praznanuM rUpa banAvavuM joIe. uttara A rItane thaze-talavAra vigerene jete mANasa talavAra vagerene jove che, potAnA zarIrane nathI dekhate pitAnA zarIranA pratibimbane dekhe che. te sambandhamAM yukti teja che ke je darpaNanA sambandhamAM kahI devAI che. A Adaza maNi, asi, dUdha, pANI, tela, goLa, ane cabI sudhInuM kathana samApta thayuM. aDhatIndriya viSayaka kathana kA nirUpaNa zabdArtha-(vA mete ! AditapariDhite samA) he bhagavan! kAMbala rUpa vastra vATeluM khUba vATeluM (bAvati) jeTalA (9trAsaMtaivi) AkAza pradezane (sittA niti) sparza karIne rahe che, (vinsTiA vi maLe) phelAyeluM paNa (tAvaticaM vavAsaMta) eTalA ja AkAza pradezane (sittati vidra) parza karIne rahe che (dUtA zoca !) hA gautama ! (vaMvataof bAveDhicAriveDhiNa samAje) kAMbala vaTabAIne khUbaja vIMTaLAIne (nAvaticaM) jeTalA (taM reva) eja pramANe (jUnA maMte! 38 bhaksiyA samaf) he bhagavan! chUNA upara uThelI (nAva6 staM bomttai) jeTalA kSetrenI zrI prajJApanA sUtra : 3 237
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ avagAhanA karIne (vikrUpha) rahe che (ti ipa ca aaN nAcatA sama) tichI laMbAInI thaIne paNa (tAvarU jevA ) teTalA ja kSetrane (gogAdrittA viru) avagAhanA karIne rahe che? (daMtA joyaT !) hAM, gautama ! (dhULAnaM gasiyA te veva) sthUNa UMcI uThelI, ItyAdi teja (fpati) rahe che (barituthamchef maMte !) he bhagavana ! AkAza rUpa thigala arthAt laka (Lir ) zAnArthI pRSTa che? arthAt spardhAyela che? ( va aaei vA ?) keTalI kAyAthI skRSTa che? ( ghammatithag ) zuM dharmAstikAyathI pRSTa che, vicitra Mi ) dharmAstikAyanA dezathI pRSTa che? (dhatithawAraNa ghahiM muke) dharmAstikAyanA pradezathI spaSTa che? (hiM adhakiA ) e pramANe adharmAsti kAyathI (kAsthi AkAzAritakAyathI (ggs mevi) A bhedathI (nAva puDhavizALa guphe) yAvat pRthvIkAyathI pRSTa che (jJAna rANaof) yAvata trasakAyathI (aa saM) kALathI (F) spaSTa che (TocamA dharmAsthiTuri ) gautama! dharmAti kAyathI pRSTa che (no dhamacisa reLe De) dharmAstikAyanA dezathI spaSTa nathI. (dharmaridhAcatta pahiM pu) dharmAstikAyanA pradezathI spaSTa che (guM sapamthiTUM vi) eja prakAre adharmAstikAyathI paNa teno gAriyA ) AkAzAstikAyathI pRSTa nathI (gAriyo re ) AkAzAstikAyanA dezathI pRSTa che (kArighavAyarala hiM) AkAzasti kAyanA pradezathI (kAva) kAvat (sArUMw ke) vanaspatikAyathI pRSTa che (tasAda siva De) trasa kAyathI kathaMcita spaSTa che (lA tamAM teNe ke-rese no che) kAla dravyathI dezamAM pRSTa che, dezamAM pRSTa nathI (kaMgu phI maMte ! vIve) he bhagavana! jambudvIpa nAmaka dvIpa (vinA ) kenAthI skRSTa che? (R iva aa i) keTalI kAyAthI pRSTa che ? (iM ghacivaNavi nAva Asthivi , 8) zuM dharmAstikAyathI yAvat AkAzAstikAyathI spaSTa che ? (camAM ! jo dharmasthiyi ) he gautama ! dharmAstikAyathI pRSTa nathI (dhakSatyi cakSa Mi Tde) dharmAstikAya dezathI spaSTa che (variyAvara GuhuM re) dharmAstikAyanA pradezathI spaSTa che (udya dhamasi vi) e ja prakAre adharmAstikAyanA paNuM (TI zrI prajJApanA sUtra : 3 238
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ vasthiwAyarala vi) AkAzAstikAyanA paNa (virUM De) pRthvIkArSikathI pRSTa che (GTSa jaLarUi ) yAvat vanaspatithI spaSTa ( raphavi siya Aiya je pu) trasa kAyathI kadAcit spaSTa thAya che kadAcit thatA nathI (gA samai ) addhA samayathI spaSTa che (na) eja prakAre (DhavANamude) lavaNa samudra (rimaMtarapura) aMdaranA puSkarAI (vAhinapura) bAhya puSTharArdha (gve veva) eja prakAre (nava) vizeSa (saddhAramaui no che) addhAsamayathI spaSTa nathI (gvuM sAva mUramAkure) eja prakAre svayaMbhUramaNa samudra sudhI (gNA parivArI) A paripATI (rUmaing TrafhuM agrita gA) A gAthAothI jANavI joIe ( 1) te A prakAre (iq) jambudvIpa (Dhavo) lavaNa samudra (dhA) ghAtakI khaMDa (Aya) kaleka (pu) puSkara dvIpa (vaLo) varUNa dvIpa (vIra-ghara vocaivizarat je dI ravara, ghatavara, kSeda Izna nandIzvara, arUNavara kuMDalavara rUcaka (bAmara- vara-i) AbharaNuM vastra gaMdha (aqsisTa) utpala tilaka (3maniA che) padma, nidhi, ratna (vANa - nazo) varSadhara, hada, nadiye (vinA) vijaya (vArivA) vakSaskAra, kalpa, Indra (kura-maMtara-) kurU, maMdara, AvAsa (1) kUTa (navajIvaMtUra) nakSatra, candra ane sUrya (2) deva () nAga (ka) yakSa (mUkya) ane bhUta (mULe ca) ane svayaMbhUramaNa (g) e prakAre () jevA (vAAipua) bAhya puSkarAI (magi) kahyo (tA) e ja rIte (Ava sacaMpUramAtamudde) yAvat svayaMbhUramaNa samudra (nava) yAvat (gAmagf no ) addha kAlathI spaSTa nathI (do mare ! vijApu) he bhagavan! lekazAnAthI pRSTa che? (hiM ghA #igf) agara keTalI kAyAthI (hA jAthi) jevA AkAza cila-leka (bo mare ! jiMdAju #fhuM vAM vArdi) he bhagavan ! eka zAnAthI pRSTa che. keTalI kAyAe tho ? (pu) prazna (rogamAM ! no mahielevi ) he gautama ! dhamastikAyathI spaSTa nathI (kAva) yAvatuM (je DA, sacivAha ) AkAzastikAyathI pRSTa nathI (gAriyarata reseLa De) AkAzAstikA ne dazathI pRSTa che. teno putravi #gg ) prakAyikathI pRSTa nathI (kAra aDhAramagi ) vAva addhA samayathI zrI prajJApanA sUtra : 3 239
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ skRSTa nathI. (je bIva Tuva re) eka ajIva dravyane deza che (baaMdupa) te agurU laghu che (teDhuiM anukaraducarhi) ananta agurU-laghu guNethI (saMju) saMyukta che (sagATI baLatamALa) saMpUrNa AkAzane ananta bhAga ocho (divasa Dho vaNo) Indriya padane prathama uddezaka puro thaye TIkArtha-atIndriya vastunI vaktavyatAnuM prakaraNa hovAthI viziSTa atIndriya viSaya saMbaMdhI ekavIsamA dvAranI prarUpaNa karAya che zrI gautamasvArgI prazna pUche che-he bhagavan ! kAMbaLane saMkelIne vALI devAya te jeTalA AkAza pradezane ghere che, zuM tene ukelIne phelAvAmAM Ave te teTalA ja AkAza pradezane te ghere ? arthAt zuM bane avasthAomAM sarakhA ja AkAza pradezane avagAhanA kare che ? zrI bhagavAna-hA, gautama ! emaja che vALelI kAMbaLa jeTalA AkAza pradezane ghere che, phelAvelI paNa teTalA ja AkAza pradezane ghere che. zrI gautamasvAmI punaH prazna kare che-he bhagavana ! chUNA (thAMbhale) ubhuM kareluM hoya te jeTalA kSetranI avagAhanA kare che, ADo paDelo thAMbhale paNa zuM eTalA ja pradezanI avagAhanA kare che ? zrI bhagavAna-he gautama hA, ema ja che UMce ubhelo thAMbhale jeTalA AkAza pradezane vyApta kare che, ADe paDele paNa te teTalA ja AkAza pradezane vyApta kare che. zrI gautamasvAmI-he bhagavana ! AkAza-thiggala arthAt leka zenAthI pRSTa che? saMpUrNa AkAza eka vistRta paTanA sarakhuM che, temanA vacamAM leka ziMgaDA samAna che. tethI lakakAzane thingala kahela che. A leka zenAthI spaSTa arthAt vyApta che? keTalI kAyAethI spaSTa che prathama sAmAnya rUpe prazna kare che, tyAra pachI teja prazna vizeSane laIne karyo che. have teja kAyAone eke eke pUche che-zuM leka dharmAstikAyathI pRSTa che? zuM dharmAstikAyanA eka dezathI pRSTa che? zuM dharmAstikAyanA pradezathI pRSTa che ? eja prakAre zuM adharmAstikAyathI pRSTa che? adharmAstikIyanA dezathI pRSTa che? athavA zuM adhamastikAyanA pradezathI pRSTa che? zuM AkAzAstikAyathI pRSTa che ! zuM AkAzAstikAyanA dezathI spaSTa che ? athavA zuM AkAzasti kAyanA pradezothI pRSTa che? eja prakAre zuM pulAstikAyathI pRSTa che ? zuM pudgalAstikAyanA dezathI pRSTa che? athavA zuM puNalAstikAya pradezathI pRSTa che ? zuM jIvAstikAyathI pRSTa che ? vigere rUpamAM prazna samajI levuM joIe. temaja zuM pRthvIkAyathI pRSTa che? yAvat zuM aplAyathI zrI prajJApanA sUtra : 3 240
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ pRSTa che ? zuM tejaskrAyathI pRSTa che ? zuM vAyu kayathI spaSTa che? zu vanaspatikAyathI pRSTa che? zuM trasakAya arthAt zrIndriya trIndriya caturindriya ane pa McendriyathI sRSTa che? zuM ahvA kAlathI pRSTa che? zrI bhagavAna uttara Ape cheDe gautama ! leka dharmAstika yathI rapRSTa che, kemake dharmostikAya purepurA lekamAM avagaDha che, tethI ja dharmAstikAyanA dezathI dRSTa nathI kemake je jenI sAthe purepurUM byAsa thAya che, tethI tenI sAthe eka dezathI byAsa na kahevAya paNa lAka dharmAstikAyanA pradezothI tA vyAsa ja che, kemake dharmAstikAyanA saphala pradeza lekamAM ja avagADha che. eja prakAre leAka adharmAstikAyazI paNa pRSTa che, adharmAstikAyanA dezathI pRSTa nathI, paNa adharmAstikAyanA pradezathI pRSTa che. paNa leka sapUrNa AkAzAstikrAyathI pRSTa nathI kemake leka sa pUrNa AkAzAstikAyane eka nAnA khaDa mAtraja che. kintu AkAzAstikAyanA dezathI pRSTha che ane AkAzAsti kAyanA pradezothI pazu pRSTa che. yAvat puddagalAstikAyathI, jIvAstikAyathI, pRthvIkAyathI, aSThAyathI, tejaskAyathI, vAyukAyathI ane vanaspatikAyathI pRSTa che. sUkSma pRthvIkAya Adi samasta lekamAM vyApta che, tethI ja temanA dvArA paNa te pUrNa rUpathI pRSTa che, paNa trasakAyathI kavacit pRSTa thAya che ane kavacit pRSTa nathI paNa thatA. jyAre kevalI samuddAta kare che tyAre ceAthA samayamAM tee potAnA AtmapradezathI sapUrNa lekane byAsa karI le che. kevalI bhagavAna trasakAyanA ja aMtagata che, tethI ja te samaye samasta leka trasakAyathI dhRSTa thAya che, tethI atirikta anya samayamAM sapUrNa leAka trasakAyathI pRSTa nathI thatA. kemake trasa jIva phkta trasa nADImAM ja maLI Ave che. je phakta eka rAju paheALI ane cauda rAjI uMcI che, addhA samaya dvArA leAkanA koi bhAga pRSTa thAya che ane koI bhAga pRSTa nathI thatA, zrI gautamasvAmI-he bhagavan ! ja khUdvIpa nAmaka dvIpa zAnA dvArA pRSTa che ? A sAmAnya prazna che. tene ja vizeSa rUpe pUche che-jammUdrIpa keTalI kAyAthI pRSTa che? tenuM spaSTIkaraNa kare che, zuM dharmAstikAyathI pRSTha che? agara zu dharmAstikAyanA dezathI dRSTa che? zuM dharmAstikAyanA pradezeAthI pRSTa che? e prakAre zu adharmAstikAyathI pRSTha che? zuM adharmAstikAyanA dezathI athavA zuM adharmAstikAyanA pradezethI pRSTha che? eja prakAre zuM AkAzAstikAyathI pRSTa che? zrI bhagavAn-De gautama ! jambudvIpa dharmAstikAyathI pUrNa rUpathI pRSTa nathI, kintu dharmAstikAyanA dezathI pRSTa che, dharmAstikAyanA pradezeAthI pRSTa che. eja prakAre adharmostikAya ane AkAzAstikAyanA paNa dezathI ane pradezeAthI pRSTa che. sa`pUrNa adharmI zrI prajJApanA sUtra : 3 241
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAyathI paNa jambudvIpa pRSTa nathI, te pRthvI kAyathI pRSTa che yAvat vanaspatikAyathI skRSTa arthAt akAya, tejaskAya, vAyukAya ane vanaspatikAyathI pRSTa che jambudvIpa rAsakAyathI kavacit pRSTa thAya che, kavacit pRSTa nathI thate addhA kAlathI pRSTa che. jambudvIpa saMbaMdhI vaktavyatAnA anusAra ja lavaNa samudra, dhAtakIkhaMDa dvIpa, kAleda samudra abhyatra puSkarAI ane bAhya puSkarAI paNa samajI levA joIe. pahelAthI vizeSa e che ke addhA samaya aDhAI dvIpanA antagarta ja hoya che, bahAra nahIM tethI ja bahAranA dvIpa ane samudra addha kALathI pRSTa nathI. eja rIte svayaMbhUramaNa samudra sudhI samajI levuM joIe arthAta varUNa, kSINa, vRta. ikSu, nandIzvara, arUNuvara, kuMDala, rUcaka, kurU, mandara, AvAsa, phUTa, nakSatra, candra, sUrya, deva, nAga, yakSa, bhUta, svayaMbhUtaramaNa samudra A badhA dharmAstikAyanA deza AdithI spaSTa che. jambudvIpa Adi saMbaMdhI A paripATI A gAthAothI samajI levI joie. badhA kapa ane samudranI vacce A jambudvIpa che. tene badhI bAjuthI gheranAra lavaNa samudra che. A vyavaNa samudranI cAre bAju dhAtakI khaMDa nAme dvIpa che. tenA pharate kAlAda samudra che. kAleda samudrane parikSepa karavAvALe puSkara vara dvIpa che. tenI pAchaLa dvIpanA samAna ja nAmavALA samudra che.-jemake puSkaravara samudra ane pachI varUNuvara dvIpa. varUNavara samudra, lIvara dvIpa, kSIroTa samudra, tyAra pachI ghatavara dvIpa ane vRda samudra, tadanantara ikSuvara dvIpa ane IkSuvara samudra, pachI nandIzvara dvIpa ane nandIzvara samudra, A ATha dvIpa ane samudra eka eka rUpa che. temanI pAchaLa pratyeka dvIpa ane samudra traNa traNa maLatA nAmevALA che. jemake-arUNa, arUNavara, arUNavarAvabhAsa, kuMDala padathI kuMDala, kuMDalavara ane kuMDalavarAbhAsa, rUcaka, rUcakavara, ane rUcakavarAvabhAsa, vigere. A kama nandIzvarasamudranA pachI- varUNadvIpa arUNasamudra, arUNavarasamudra, pachI arUNavarAvamA sadvIpa, arUNuvarAvabhAsa samudra vigere dvIpa ane samudronA nAma anukramathI saMgRhIta karavAne mATe kahyuM che jeTalAM paNa AbharaNenA nAma che, jemake hAra, ardhahAra, ratnAvalI, kanakAvalI, Adi jeTalAM vastronA nAma che, jemake cInAMzuka Adi, jeTalAM gaMdhanA nAma che. jemake keSThapuTa Adi, jeTalAM paNa kamaLanA nAma che-jalarUha, candrodyota Adi, eja prakAre vRkSanA tilaka Adi je nAma che, pamenA zatapatra, sahasapatra, Adi jeTalAM nAma che, pRthvInA je ratnaprabhA, zarkaraprabhA, vAlukAprabhA, paMkaprabhA, dhUmapramA Adi nAma che, cakavartInA navanidhi ane cauda ratnanA je nAma che, varSadhara parvatanA je hiMmavAnuM zrI prajJApanA sUtra : 3 242
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adi nAma che, hadanA je padmahada Adi nAma che, nadinA je gaMgA sidhu Adi nAma che, vijayenA je kaccha sukaccha Adi nAma che. vakSaskAra parvatanA je mAlyavanta Adi nAma che, saudharma Adi kapanA je nAma che. Indra AdinA je keI zake Adi nAma che. e pramANe devakurU, uttarakura, mandara Adi parvata zakAdi sambandhI AvAsa meranA najIkanA kUTa e badhAnA tathA kRttikA Adi nakSatranA, candronA, sUryanA je kaI paNa nAma che, e badhAnA nAma upara dvIpa ane samudranA traNa traNa rUpamAM nAma samajI levA joIe. jemake hAradvIpa, hArasamudra, hAravaridvIpa, hAravarasamudra, hAravarAvabhAdvIpa, hAravarAvabhAsasamudra ItyAdi rUpathI pratyekanA traNa traNa svarUpa kahevAM joIe, yAvat sUryadvIpa, sUryasamudra, sUrya varadvIpa, sUryavara samudra, sUryAvarAvabhAsa dvIpa, sUryavarAbhAsa samudra tenA pachI, suryavarAvabhAsane badhI bAjuthI gherIne deva dvIpa, vaLI deva samudra, pAcho nAgadvIpa, nagasamudra pachI yakSa dvIpa, yakSasamudra, vaLI pAchA bhUtadvIpa bhUtasamudra, svayaMbhUramaNa dvIpa, svayaMbhUramaNa samudra, A pAMca devAdidvIpa ane pAMca devAdi samudra che. je eka rUpa ja che. e traNa traNa svarUpavALA nathI. pahelAM leka je AkAza thiga zabdathI prarUpita karyuM hatuM, have "leka, dvArA ja tenI prarUpaNa karavAne mATe kahe che he bhagavan ! leka kaI vastuthI pRSTa che ? A prazna sAmAnyarUpe thaye. tene ja vizeSa rUpe kahe che-laka keTalI kAyAthI pRSTa che? zrI bhagavAna uttara Ape che jema AkAza thignalanA viSayamAM nirUpaNa karyuM che te ja prakAre lekavA viSayamAM paNa samajI levuM joIe. zrI gautamasvAmI-he bhagavad aleka konAthI pRSTa che? keTalI kAyAthI pRSTa che ? zuM dharmAstikAyathI spaSTa che ? zuM dharmAstikAyanA dezathI spaSTa che ? athavA zuM dhama. stikAyanA pradezothI spaSTa che? zuM adharmAstikAyathI pRSTa che? ke adharmAstikAyanA dezathI skRSTa che athavA adharmAstikAyanA pradezathI spaSTa che ? zuM AkAzAstikAyathI spaSTa che AkAzAstikAyanA dezathI pRSTa che ? athavA kAzAstikAyanA pradezathI pRSTa che? ItyAdi pRchA karavI joIe. zrI bhagavAn he gautama! aleka dharmAstikAyathI pRSTa nathI, dharmAstikAyanA dezathI skRSTa nathI, dharmAstikAyanA pradezathI pRSTa nathI. te adharmAstikAyathI pRSTa nathI. adharmAstikAyanA dezathI pRSTa nathI, adharmAstikAyanA pradezathI paNa spaSTa nathI. aleka AkAzAritakAyathI pRSTa nathI. paraMtu AkAzAstikAyanA dezathI spaSTa che. te pRthvIkAyikathI paNa pRSTa nathI yAvat addhA samayathI paNa pRSTa nathI. arthAt aSkAyathI, teja kAyathI, vayakAyathI, vanaspatikAyathI ane trasakAyathI paNa spaSTa nathI. addhA samayathI paNa spaSTa nathI. alakAkAza ajIva dravya arthAt AkAzAstikAyane eka deza che, saMpUrNa AkAzA zrI prajJApanA sUtra : 3 243
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ stikAya te nathI kahevAte, kemake te lekAkAzathI hIna che, te agurUvaghu che, kemake asata che, ananta agurulaghu guNothI saMyukta che, kemake tenA eka eka pradezamAM vapara bhedathI bhinna ananya agurulaghu paryAya vidyamAna che, aleka sapUrNa AkAzanA anantamAM bhAgathI hIna che athavA ema kahevuM joIe ke kAkAza jeTalA khaMDathI kama saMpUrNa AkAza pramANa che. zrI jainAcArya jainadharmadivAkara pUjaya zrI ghAsIlAla vati viracita prajJApanA sUtranI prameyabodhinI vyAkhyAne paMdaramA indriya padane prathama uddezaka samApta ArA dUsare udezArtha saMgraha gAthA kA nirUpaNa paMdaramuM pada-dvitIya uddezaka zabdArtha-dvAra saMgraha gAthAne zabdArtha A prakAre che-(pheritra kavaca) Idripacaya (nivattaLAva) ane nirtanA (niyA mare basaMjJA) asaMkhyAta samaya thAya che (DI) lavidha (4troi) upaga kALa (baMA vaDuM) alpa bahatva ( vivAdri) vizeSAdhikA 1. ( IT) avagAhanA (lavaNa) avAya (dA) IhA (ta yaMgaLa jANe) tathA vyaMjanA vagraha (va) ane (digaMtiya) drabendriya (maviMdira) bhAvendriya (tIyA) atIta (gaDhA) baddha (puravallaviyA) AgaLa thanArI TIkArtha-paMdaramA padanA prathama uddezakanI prarUpaNa karIne have bIjA uddezakanI prarUpaNuM karavAne mATe temAM nirUpita viyenA saMgraha karavAvALI be gAthAo prathama kahe che zrI prajJApanA sUtra : 3 244
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) sarva prathama IndriyenuM nirUpaNa karAze. Indriya jenA dvArA upacayane prApta thAya te upacaya, arthAt Indriyone pudgaleno saMgraha agara Indriya paryApti Indripacaya kahevAya che. (2) tadanantara nirvatanA arthAt bAhya ane Abhyantara nivRtti athavA AkRtinuM utpanna thavuM te kahevAze. (3) tatpazcAta pUrvokta nirvatanA keTalA samayamAM thAya che, evI jijJAsA thatAM uttara apAze ke nirvatanAnA asaMkhyAta samaya hoya che. (4) tenA pachI labdhi arthAt indriyAvaraNa karmanA kSapazama nuM kathana karAze. (5) pachI upayoga kALanuM nirUpaNa karavAmAM Avaze. (6) tatpazcAt alpa bahatvanI prarUpaNa karatA pUrva pUrvanI apekSAe uttarottara upagAddhA vizeSAdhika kahevAze. (7) pachI avagraha arthAta pariccheda rUpa varatu nirNaya kaheze. (8) pariccheda avAya AdinA bhedathI aneka prakAranA hoya che, e kAraNathI tadanatara avAyanuM prarUpaNa karAze. (9) pachI IhAnuM ane pachI (10) vyaMjanAvagrahanuM prarUpaNa thaze. sUtramAM prayukta "ca" zabdanI arthAvagrahanI paNa prarUpaNa karaze (11) pachI dravyendriyanI, pachI- (12) bhAvaIndriyanI, ane pachI (13) atIta, baddha ane puraskRta indriyanuM kathana thaze. e prakAre bIjA uddezakamAM nirUpita viSane saMgraha be gAthAomAM karAele che. zrI prajJApanA sUtra : 3 245
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ indriyopacaya saMbaMdhI kathana Indricaya AdinI prarUpaNa zabdArtha-(vii aMte ! IMdriya savA pamtte ) he bhagavan! Indriya upacaya keTalA prakAranA kahyA che? (cA! paMcavi phaMciDavavA paum ?) he gautama! pAMca prakAranA IndriyApacaya kadA che (saM ) te A prakAre (sophaMjiSavA) zregendriya upacaya (vi. vira 17) cakSurindriya upacaya (grLavi ravajA) dhrANendriya upacaya (nirimaMgi ) jiMhendriya upacaya (brasiMviA ravA) sparzendriya upacaya (aa maMte! vide pheriovara ghaomtte ?) he bhagavan ! nArakenA keTalA prakAranA Indriyo pacaya kahelA che? (nomA! paMjavide phacivavA guLa) he gautama ! pAMca prakAranA Indripacaya kahyA che ( nA) te A prakAre (tophaeNvi vavava va siMgiovA) zregnendripacaya yAvata sparzanendriyApacaya (kve nAva mALicALa) e rIte vaimAnike sudhI ( 1 IMriyA) jenI jeTalI indriye che (tarasa tariNAM reva phaMrivaro mAyo ) tenA teTalA ja prakAranA IndriyApacaya kahevA (vidA aMte! phaviza nivaI good?) he bhagavAna ! indriya nivanA keTalA prakAranI kaDI che ? (toyadhaMdhA risa triraMgA GUttA) he gautama! pAMca prakAranI Indriya nivartanA kahI che (i =aa) te A prakAre (tophaMti nivRttI nAva saMci nivRttaTI) zrendriya nivanA yAvat sparzanendriya nirvatanA (vuM jorarUcaM nA vemAnacArja) e prakAre nArake yAvat nAnikonI (nava) vizeSa (AraNa jJapha pheriyA ) jene jeTalI Indriyo che (tophaMdhicaLidattanAM maMte! zarU samarUca pavLA) he bhagavana ! che gendriyanirvatanA keTalA samayanI kahelI che? (locamAM ! nasaphaLa baMtomariyA UTTI) he gautama! asaMkhyAta samayavALA antamuhUrtanI kahI che (vaM nAva saMvicanivALA) eja prakAre yAvat sparzanendriya nirvatanaH (vaM nerA nA mALiyA) eja prakAre nArako yAvata vaimAnikanI | (vidALa aMte ! phuriyaThThI qUU/T) he bhagavan ! indriya labdhi keTalA prakAranI zrI prajJApanA sUtra : 3 246
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ kahevAyelI che? (locamA ! paMcavi hRricadI ghaouttA) he gautama! pAMca prakAranI Indriya labdhI kahI che (taM gara) te A prakAre che (tophaMciThThI nava kSitiya) zrendriya labdhI yAvat sparzanendriya labdhi (ghauM nAva terA nAva mALiyA) eja prakAre nArake yAvat vimAnikAnI (bava garama zarU pheriyA athi tarasta tArA mALiyavyA) vizeSa e ke jeTalI Indriya che, temanI teTalI ja kahevI joIe (javiALa aMte ! phaM ivorA utta) he bhagavan! Indriya-upAddha keTalA prakAranA kahyA che? (lomA vaMvi hRttivo gujttA) he gautama ! Indriya upacigahA pAMca prakAranA kahyA che (i) te A prakAre (lohRti yoddhA nA hiM. vicAravAta) endriya upayegA yAvat sparzanendriya upagAddha (ghauM netALa nA romachiyA) eja prakAre nArake yAvat vimAnikanA (navaraM phuriyA gathi) vizeSa e ke jene jeTalI indriya che (gusaLe maMte ! sovicAritrivinirimaMdiifkSatriyaf) he bhagavana ! A eNndriya, cakSurindriya, ghrANendriya, rasanendriya ane sparzanendriyanA ( pAra kare goDhANa, 3oriyAra vAgoddhApu) jaghanya upagAtA ane utkRSTa upayogaddhAmAM (RougosicANa 3oddhANa) jAtkRSTa upagAddhAmAM (je hiMto) keNa kenAthI (vcir vA' vaidu vA tA thA, viresANiyA vA) a9pa, vadhAre, tulya ke vizeSAdhika che? (joyadhvajA ravivaMcitta gaLA ughodA) he gautama! badhAthI cheDA cakSurindriyanA jaghanya upagAha che (vicaraNa kauir ao risArita) - driyanA jaghanya upagAddha vizeSAdhika che (ricAra kALiyA ghasora visA ricA) prANendriyanA jaghanya upagAddhA vizeSAdhika che (nimiMtiya gaNiyAro vikAphiyA) jihendriyanA jaghanya upagAddhA vizeSAdhika che ( liriksa serviaa . orDhA visAphiyA) sparzanendriyanA jaghanya upagAddhA vizeSAdhika che (3osicAI 32oddhAra vyomA virbhAvasa hosiyA vagora) utkRSTa zrI prajJApanA sUtra : 3 247
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ upayogAddhAmAM sarvathI ochA cakSurindriyanA utkRSTa upagAddhA che (AraMvicaraNa voliyA joddhA vivA ) zrendriyanA utkRSTa upayogaddhA vizeSAdhika che (ghALi phicarsa voriyA kAga virenadiyA) ghaNendriyanA utkRSTa upagAddhA vizeSAdhika che (rimaMricara koriyA vAddha vicA ) jihAIndriyanA utkRSTa upagAddha vizeSAdhika che (AsiMci koriyA uddhA vizeSAhita) sparzanendriyanA utkRSTa upagADhA vizeSAdhika che. (1gUT thoriyA vAddha) jaghanyatkRSTa upagAddhAmAM (brovA vilaMvicarU nA vaLoddhA) badhAthI ochA cakSuIndriyanA jaghanya upagaddhA che (loraMci kafromyA vALo viSesathi) zregendriyanA jaghanya upagAraddhA vizeSAdhika che (vArSAicisa naLiyA kAmonA visA)i dhrANendriyanA jaghanya upagAddhA vize vAdhika che (girimaM inagrouTcA vAddha vinAzA) jindriyanA jaghanya upagAnDA vizeSAdhika che (ttivicaraNa saLiyA varaddhA vinAhiyA) sparzanendriyanA jaghanya upagAddha vizeSAdhika che (wifsaMvicaraNa naLiyArdito vAgoddhArdUita) spazanendriyanA jaghanya upagAddhAthI (gnivaMcita voriyA kALopA visAphiyA) cakSuriMdriyanA utkaTa upagaddhA vizeSAdhika che. (sovisa koliyA vAgoddhA vivekAphiyA) zrIndriyanA utkRSTa upagaddhA vizeSAdhika che (ghaMviksa 34osipa 34oDhA vizeSAdivasa) ghANendriyanA utkRSTa upagAddhA vizeSAdhika che (nirimaMdirata 3SporiyA vavazo) jihendriyanA utkRSTa upagAddha vizeSAdhika che (#!fivicaraNa koriyA lAgoOM siphitra) parzanendriyanA utkRSTa upayogaddhA vizeSAdhika che (viTTA mete ! rUriya zor gov/ttA ?) he bhagavan ! Indriya avagrahaNa keTalA prakAranA che? (nomA! vaMvidha vimorrrr FunttA) he gautama ! pAMca prakAranA Indriya avagrahaNa kahela che (te nahA-sophephilo gAra eivica ojALA) te A prakAre bendriya avagrahaNa yAvat sparzanendriya avagrahaNa (gvuM ne DucA nAva mALicAi) e prakAre nArake yAvat vaimAnikenI (navAM karaNa 46 kuMDhiyA gaci) vizeSa e che ke jemane jeTalI Indriye che zrI prajJApanA sUtra : 3 248
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ TIkA"--have nirdezanA kramAnusAra sarva prathama Indriya paryAya rUpa indriyApagaya nAmaka prathama dvAranI prarUpaNA karavA mATe kahe che prathamadvAra zrI gautamasvAmI prazna kare che he bhagavan ! indriyeApacaya keTalA prakAranA kahyA che ? zrI bhagavAna-he gautama ! IndriyApacaya arthAt IndriyAnA cAgya pudgalenA saMgraha pAMca prakArana kahyo che, te A prakAre che-zrotrendriyApacaya arthAt zrotrendriyane ceAgya pudgalenA saMgraha, cakSuindriyApacaya, ghrANendriyApacaya, jilbendriyApacaya ane sparzInendriyApacaya. zrI gautamasvAmI-he bhagavan ! nAraka jIvAnA indriyApacaya keTalA prakArane kahyo che ? zrI bhagavAn--he gautama! nArakonA indriyApacaya pAMca prakAranA kahela che, te A prakAre che--AAyiApacaya, yAvata-cakSurindriyApacaya, prANendriyApacaya, jilvendriyApacaya, ane sparzInendriyApacaya. nairiyakAnA samAna ja asurakumArAdi bhavanapatiyA, pRthvIkAyikA Adi ekendriya, vikelendriyA, tiya ca pacendriyA, manuSya, vAnabhyantarA, jyAtiSka ane vaimAnikonA paNa IndriyApacaya yathA ceAgya samajI levA joie. tenuM spaSTIkaraNa karela che-je jIvanI jeTalI IndriyA haiAya che, temanA indriyApacaya paNa teTalA ja prakAranA hoya che. e kathanAnusAra nArakAthI laIne svanitakumAra sudhInA jIvAne indriyApacaya pAMca prakAranA che, pRthvIkAyikA, akAyikA, tejaskAyikA, vAyukAyikA, ane vanaspati kAyikAnA eka prakAranA, dvIndriyAnA e prakAranA, traundriyAnA traNa prakAranA, caturiMdriyAnA cAra prakAranA, paMcendriyanA pAMca prakAranA, tiya cA, manuSya, vAnabyantarA, jyAtiSThA ane paimAnikAnA indriyeApacaya pAMca prakAranA kahelA che, arthAt spana, rasana, prANa ane zrAtrandriyanA upacaya, dvitIyadvAra-zrI gautamasvAmI-hebhagavan ! Indriya niCnA arthAta indriyAnI niSpatti (racanA) keTalA prakAranI kahI che ? zrI bhagavAn--hai gautama ! Indriya ninA pAMca prakAranI kahI che. te A prakAre che--trAtrendriya nirtanA, cakSuindriya nivanA, dhrANendriya nirvAMnA, jivendriya nirvAMnA, spenendriya ninA (racanA). e prakAre nArako yAvat asurakumA2 Adi bhavana patiyA paMcendriya tiya ceA, manuSya, vAnaSyantarA, jyAtiSka tathA vaimAnikAnI Indriya ni nA paNa samajI levI joI e. tenuM spaSTIkaraNa kare che-vizeSatA e che ke je jIvanI jeTalI indriyeA heAya che, temanI indriya nirvAMtanA (racanA) eTalAja prakAranI hoya che. tRtIya dvAra zrI gautamasvAmI-he bhagavana ? zretrandriya ninA keTalA samayanI kahelI che ? zrI prajJApanA sUtra : 3 249
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI bhagavAn hu gautama ! asakhyAta samayanA antarmuhUtanI kahelI che. eja prakAre yAvat zretrendriya nivanA kahevI joie, cakSurindriya niCtanA, ghrANendriya ninA' jitendriya nirjInA ane sparzInendriya nirvAMtanA paNa asaMkhyAta sAmayika antarmuhUnI kahelI che. eja prakAre asurakumAra Adi bhavanapatiyAnI pRthvIkAyika Adi ekendriyenI, vikelendriyAnI, paMcendriyatiya caiAnI, manuSyanI, vAnavyantarAnI, jAtiSTha ane vaimAnika dhruvenI indriya nirvAMtanA yathAyogya samajI levI joie. caturthAM dvAra-zrI gautamasvAmI-he bhagavan ! Indriyalabdhi arthAt indriyAvaraNa kranA kSayezamanA keTalA bheda che ? zrI bhagavAnDe gautama ! indriya labdhi pAMca prakAranI kahelI che, te A prakAre che zrotrendriya labdhi, cakSurindriya labdhi, zrANendriya labdhi, jihvendriya labdhi, sparzInendriya labdhi. eja prakAre bhavanapati, pRthivIkAyaka Adi vikalendriya, pa Mcendriya tiya iMca, manuSya, vAnavyantara, jyAtiSka ane vainika devAnI indriya labdhi paNa yathA ceAgya samajI levI joI e. enu' spaSTIkaraNa karatA kaheluM che--je jIvanI jeTalI IndriyA che, temanI teTalIja indriya labdhi thAya che. pAMcamu' dvAra-zrI gautamasvAmI-he bhagavan ! Indriya upayogaddhA arthAt indriyAnA upayAganA kALa keTalA kahyA che ? jeTalA kALa sudhI IndriyanA upayAgathI yukta koI rahe che, tyAMsudhInA kALa indriyApayeAgaddhA kahevAya che. zrI bhagavAn he gautama ! indriya upaye hA pAMca prakAranA kahele che te A prakAre zrotrendriya upayogaddhA, yAvat pazanendriya upayogaddhA arthAt zretrendriya upayogaddhA, cakSurindriya upayAga..., prANendriya upayegaddhA, jindriya upayegaddhA ane sparzInendriya upayAgaddhA eja prakAre narayikA yAtrat vaimAnikA sudhI, arthAt asurakumAra Aki bhavana patiyA, pRthvIkAyika Adi ekendra, vikalendriyA, paMcendriyA tice, manuSyA, vAnavyantaro, jyAtiSka tathA vaimAnikAnA upayegaddhA paNa samajI levA joIe. vizeSatA e che ke je jIvanI jeTalI indriyA hAya che, temanA teTale ja upayAgaddhA hAya che. cha u dvAra-zrI gautamasvAmI-he bhagavan ! A zretrendriya, cakSurindriya, ghrANendriya, jihvendriya ane sparzendriyanA jaghanya upayogAddhAmAM utkRSTa upayAgAdvAmAM. tathA jadhacaitkRSTa upayegAhAmAMthI kANu kAnAthI alpa, ghaNA, tulya athavA vizeSAdhika che ? zrI bhagavAn-De gautama! cakSurindriyanA jaghanya upayegaddhA badhAthI ochA che, tenI apekSAe zrotrendriyanA jaghanya upayegaddhA vizeSAdhika che, tenI apekSAe pazu ghrANendriyanA zrI prajJApanA sUtra : 3 250
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaghanya upayAgaddhA vizeSAdhika che, ane tenAthI paNa rasanendriyanA javanya upayogaddhA vizeSAdhika che. ane tenAthI paNa sparzanendriyanA jaghanya ugaddhA vizeSAdhika che. utkRSTa upagaddhAmAM badhAthI ochA cakSurindriyanA upagaddha che, tenAthI zregendriyanA upagaddhA vizeSAdhika che, tenI apekSAe dhrANendriyanA upagaddhA vizeSAdhika che, enI apekSAe ji. ndriyanA upayoga vizeSAdhika che, ane tenI apekSAe paNa spazendriyanA utkRSTa upagaddhA vizeSAdhika che. jaghanyatkRSTa upayogaddhAmAM badhAthI ochA cakSurindriyanA jaghanya upagaddhA che, temanI apekSAe zregendriyanA jaghanya upagaddhA vizeSAdhika che, tenI apekSAe ghANendriyanA jaghanya upagaddhA vizeSAdhika che, tenI apekSAe jindriyanA jaghanya upagaddhA vizeSAdhika che ane tenAthI paNa pazanendriyanA jaghanya upagaddhA vizeSAdhika che, sparzanendriyanA jaghanya upagaddhAthI cakSurindriyanA u-kRSTa upagaddhA vizeSAdhika che, tenI apekSAe zrotrendriyanA utkRSTa upayoga vizeSAdhika che. tenI apekSAe ghANendriyanA utkRSTa upagaDha vizeSAdhika che. tenAthI jindriyanA utkRSTa ugaddhA vizeSAdhika che. tenI apekSAe spazanendriyanA utkRSTa upagAddhA vizeSAdhika che. sAtamuM dvAra-zrI gautamasvAmI-he bhagavad IndriyAvagrahaNa arthAt IndriyothI thanArA paribeTa keTalA prakAranA che? zrI bhagavAna-he gautama ! IndriyAvagrahaNa pAMca prakAranA kahyA che, te A prakAre chendriyAvagrahaNa, cakSurindriyAvagraha, dhrANendriyAvagrahaNa, jihUndriyAvagrahaNa ane sparza ndriyAvagrahaNa, eja prakAre nAra, asurakumAra Adi bhavanapati, pRthvIkAyika Adi ekendri, vilendri, pacendriya tiryaMce, manuSya vAnavyantara, jotiSka, tathA mAnikena IndriyAvagrahaNa samajI levA joIe, --i vizeSa e che ke je jIvanI jeTalI indra hoya che, tenA teTalA ja indriyAvagrahaNa thAya che, jemake nArakathI laIne asura kumAra paryata paMcendriya hoya che, tethI ja temanA IndriyAvagrahaNa paNa pAMca prakAranA che. pRthvI, apa, teja, vAyu ane vanaspatikAvika jIvanI eka ja Indriya hoya che ataH temanA IndriyAvagrahaNa paNa eka ja prakAranA che, zrIndriyanA InDiyAvagrahaNa be prakAranA trInA traNa prakAranA, caturindriyanA cAra prakAranA tathA paMcendriya tiryaMce, manuSya, vAnavyakto, ti, ane vaimAnikonA pAMca prakAranA che, kemake temane pAMce Indriyo hoya che. zrI prajJApanA sUtra : 3 251
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ indriya ke avAyAdi kA nirUpaNa avAyAdi vaktavyatA zabdArtha-(vihe aMte! IMrivAra ghaour ?) he bhagavan! Indriya- vAya keTalA prakAranA kahyA che (locamA paMcavi hRtikavANa ) he gautama ! indriya avAya pAMca prakAranA kahyA che (taM gaThThA) te A prakAre (noraMritra kathA nA lavica 3yANa) zretrendriya avAya yAvat sparzanendriya-avAya (vaM nephrA nA veniyA) eja prakAre nAraka thAvata vimAnike nA (m) vizeSa (jhara jharU hRriyA adhi) jemanI jeTalI Indriye che (vi maMte! hA YourQaa ?) he bhagavana ho keTalA prakAranI kahI che? ( mar! paMviThThar t qUUttA) he gautama! pAMca prakAranI IhA hoya che (taM ) te A prakAre (rovica phrA nA viMci phrA) zregendriya IhA yAvat sparzanendriya Iha (rva nAva veniyA) eja prakAre yAvat vaimAnika sudhI (Ava 4 phaMtisA) vizeSa e che ke jemanI jeTalI Indri (vaLa maMte! vAhe pavLa) he bhagavan! avagraha keTalA prakAranA kahyA che? (no suvi vatta) he gautama ! be prakAranA avagraha heya che (taM -thoma ja vaijJo de ca) arthAvagraha ane vyaMjanAvagraha (vaMgajorALaM maMre vide Tv ) he bhagavana vyaMjanAvagraha keTalA prakAranA kahyA che? (jAma! raSyi utte) he gautama! cAra prakAranA kahyA che (-sacivaMde, niMtivaMgaLo, girimaMdiravaMDaLo, siMcivaMLodde) te A rIte zregendriya vyaMjanAvagraha, dhrANendriya vyaMjanA. vagraha, jihuvendriya vyaMjanAvagraha, sparzanendriya vyaMjanAvagraha (gopALe re! vi Tv ) arthAvagraha he bhagavan! keTalA prakAranA che? (norama! vi Tour) he gautama ! cha prakAranA kahyA che (naM -oraMci kahyo che cakkhiMdiyaatthoggahe, ghANi diyaatthoggahe, jinbhiMdiyaatthoggahe, phAsidiyaatthoggahe, no iMdiya bojAre) te A prakAre-trendriya arthAvagraha, cakSurindriya-arthAvagraha, dhrANendriya arthIvagraha, jihavendriya-arthAvagraha, sparzanendriya-arthAvagraha, ne Indriya-arthAvagraha ( maMte! vide 3 qutte) he bhagavana ! nArakenA avagraha keTalA prakAranA kahyA che? (toya! suviE Tumtte) he gautama! be prakAranA kAA che (a gA) zrI prajJApanA sUtra : 3 252
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ goLa 2 vaMkaLAya) teo A prakAre-arthAvagraha ane vyaMjanAvagraha (vaM cArakumALe vAva thaLicakumai) eja prakAre asurakumAra yAvat svanitakumAronA (puddhavizALa maMte ! vidde ?) he bhagavana ! pRthvIkAyikanA avagraha keTalA prakAranA kahyA che? (HT! suvighe pautta) he gautama! be prakAranA kahyA che (koca 2 vaijJAvAca) arthAvagraha ane vyaMjanAvagraha (puphiyALe aMte ! vaMLogA vize pUchatte) pRthvIkAyikonA he bhagavan! vyaMja nAvagraha keTalA prakAranA kahyA che? (mocamA ! je siMviMjhaLapAchuM vaLa) he gautama ! eka sparzanendriya vyaMjanAvagraha kahyo che. (kudravijAphA maMte ! vide moja vvor) pRthvIkAcikenA he bhagavan! arthAvagraha keTalA prakAranA che? (jo mA! ne siMdira vorA pavLa) he gautama! eka sparzanendriya-arthAvagraha kahela che (rSi vAva varaphuvA ) eja prakAre yAvat vanaspatikAyikAnA samajavA. (vuiM phaMci ji) eja prakAre dvIndrinA paNa (navaraM riyALa jaMgaLapAde dukadde pukhta, code suvidhe qv) vizeSa e che ke zrIndrinA vyaMjanAvagraha be prakAranA kahyA che. arthAvagraha be prakAranA kahyA che (gvaM te pheriyA, variyALa vi) eja prakAre trIndriyanA caturindriyanA paNa (navAM phaMca parivuddha caDyA) vizeSa e che ke IndriyanI vRddhi karavI joIe (ttivicALe caMgaLomA tivi pavLa) cAra indriyanA vyaMjanAvagraha traNa prakAranA kahyA che (asthamA ravi gur) arthAvagraha cAra prakAranA kahyA che (resa nA netA nA vaimALiyA) zeSa jevA nArakanA yAvat vaimAnikanA AThamuM dvAra TIkAtha-I dviArA thanArA avagrahaNa rUpa sAmAnya paricchedanI prarUpaNa karyA pachI ahIM nizcaya rUpa avAya Adi vizeSa paricchedanI prarUpaNa karavAne mATe kahe che zrI gautamasvAmI prazna kare che--he bhagavan! IndriyAvAya arthAt IndriyenA dvArA thanAra avAya keTalA prakAranA kahyA che? zrI bhagavAna uttara Ape che-he gautama ! IndriyAvAya pAMca prakAranA kahyA che. jJAne pagamAM sarva prathama avagrahajJAna thAya che. avagrahajJAna apara sAmAnya viSaya kare che, tatpazcAt IhAjJAnanI utpatti thAya che, jenA dvArA vadhunA vizeSa dharmane jANavAnI AkAMkSA zrI prajJApanA sUtra : 3 253
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ karAya che arthAt jJAnapaga sAmAnya dharmathI AgaLa vadhIne vizeSa dharmane grahaNa karavAne mATe abhimukha thAya che. IhinA pachI avAyane udaya thAya che, je vastunA vizeSa dharmane nizcaya kare che. A ghaTa ja che, A 58 ja che, ItyAdi nizcayAtmana jJAna avAya athavA apAya kahevAya che. A avAya jJAna manathI paNa thAya che ane indriyothI paNa thAya che. paNa ahIM I dri dvArA thanArA avAyanA sambandhamAM ja prazna karAyela che, tethI ja tenA sambandhamAM uttara Apela che. IndriyothI thanArA avAya pAMca prakAranA che. je A prakAre che-(1) zregendriyAvAya (2) cakSurindriyAvAya (3) dhrANendriyAvAya () jindriyAvAya (5) sparzanendriyo vAya. A prakAre nArakathI laIne vaimAnika sudhIne avAya samajI levA joIe. arthAt nArakA, asurakumArAdi bhavanapati, pRthvIkAyika Adi ekendri, vikalendriye, paMcendriya ti , manuSya, vanavyanta, tiSka ane vaimAnikone yathA egya jANavA joIe. vizeSa vAta dhyAnamAM rAkhavA A che ke je jIvane jeTalI Indriye hoya che, tenA teTalA ja avAya hAya che. navamuM dvAra-zrI gautamasvAmI-he bhagavan! IhA keTalA prakAranI che? zrI bhagavAna- he gautama ! IhA pAMca prakAranI che. sadUbhUta padArthanuM paryAlocana jJAna rUpa IhA che. IhA jJAna avagrahanA pachI ane avAyanA pahelAM thAya che. A jJAna paThAthanA sadbhUta vizeSa dharmane jANavAne mATe abhimukha thAya che, jemake-ahIM madhuratA Adi zabdane artha upalabdha banI rahe che, karkazatA, niSpharatA Adi nahi ataH A zabda veNu ke vaNane have joIe. kahyuM paNa che ke- "IhA jJAna sadbhUta vizeSane grahaNa karavA ane asabhUta vizeSane tyAgavAne mATe abhimukha thAya che? Iha jJAnanA pAMca bheda A prakAre che-trendriya IhA, cakSurindriya-hi, ghANendriya hA, jihuvendriya Iha ane sparzanendriya-Ihi. eja prakAre nArake, asurakumAra Adi bhavanapati, pRthvIkAyika Adi ekendri, vikasendriye, paMcendriye tiryaMce, manuSya, vAtavyantare, tiSka ane vaimAnikenI Indriya IhA paNa yathA yegya samajI levI joIe. vizeSa e che ke je jIvanI jeTalI Indriyo hoya che. temanI Indriya IhA paNa eTalA ja prakAranI hoya che jemake pRthvIkAyika Adi ekendriyanI Ihi eka ja prakAranI, kIndriyenI be prakAranI, trIIndriyanI traNa prakAranI, ItyAdi. dazamuM dvAra zrI gautamasvAmI-he bhagavana ! avagraha keTalA prakAranA kahyA che? zrI bhagavAna-he gautama avagraha be prakAranA kahyA che. te A prakAre-arthAvagraha ane vyaMjanAvagraha. arthane avagraha arthAvagraha kahevAya che, tAtparya e che ke zabda dvArA nahIM kahevAtA gya arthanA sAmAnya dharmane grahaNa karo te arthAvagraha che. kahyuM paNa che-rUpAdi vizeSathI rahita, anidezya sAmAnya mAtranuM grahaNa avagraha kahevAya che. jema zrI prajJApanA sUtra : 3 254
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ dIpakanA dvArA ghara vyakta karAya che, e ja prakAre jenA dvArA arthavyakta karAya te vyaMjana arthAt upakaraNa dravyendriya ane zabdAdi rUpamAM pariNuta dravyone paraspara sambandha. kemake sabandha hovAthI ja zregendriya Adi zabda Adi viSayane vyakta karavAmAM samartha thAya che. anyathA nahIM ataH indriya ane tenA viSayane sambandha vyaMjanA kahevAya che. kahyuM paNa che--jenA dvArA artha vyakta karAya che, te vyaMjana kahevAya che, jemake dIpakane dvArA ghaTa vyakta karAya che upakaraNendriya ane zabda AdinA rUpamAM pariNata drane sambandha vyaMjanA che "tAtparya e che ke IndriyanI sAthe sambandha dharAvanAra zabda Adi rUpa avyakta jJAdha vyaMjanAvagraha kahevAya che. athavA je vyakta karAya te zabdAdi vyaMjana kahevAya che. upakaraNendriyane prApa zabda Adi dravyonu avyakta jJAna vyaMjanAvagraha kahevAya che. zaMkA-vyaMjanAvagraha pahelA utpanna thAya che ane arthAvagraha bAda evI sthitimAM, bAdamA thanAra arthAvagrahanuM kathana pahelA kema kareluM che? tenuM samAdhAna e che ke arthAvagraha spaSTa svarUpavALA hoya che ane spaSTa svarUpa vALA hovAthI badhA prANI tene samajI zake che. eja hetuthI tenuM kathana paheluM kareluM che. tenA sivAya arthAvagraha badhI IndriyethI ane manathI thAya che, e kAraNe tene ulalekha pahele karela che. vya janAvagraha e nathI te cakSu ane manathI nathI thatA tathA aspaSTa zarIravALA hovAne kAraNe badhAnA saMvedanamAM nathI AvatA e kAraNe tenuM kathana pachIthI kareluM che. vyaMjanAvagrahanA pachI ja arthAvagraha thAya che, e kamane Azraya laIne prathama vyaMjanAvagrahanA svarUpanuM nirUpaNa karAya che. zrI gautamasvAmI-he bhagavana vyaMjanAvagraha keTalA prakArane kahela che? zrI bhagavAna -he gautama! vyaMjanAvagraha cAra prakArane kahela che, te A prakArezregendriya vyaMjanAvagraha, dhrANendriya vyaMjanAvagraha, jihvendriya vyaMjanAvagraha ane spara nendriya vyaMjanAvagraha, ahIM e samajI levuM joIe--pahelAM kahevu che ke upakaraNendriya ane zabda AdinA svarUpamAM pariNata kane paraspara je sambandha thAya che. te vyaMjanAvagraha che, ane cAra jaI dri evI che jeno potAnA viSayanI sAthe sambandha hoya che, cakSu ane manane sambadha nathI thato, kemake e banne aprApyArI che arthAta pitAnA viSayanI sAthe sambandha thayA sivAya ja te pitanA viSayane grahaNa kare che, AvI sthitimAM temane saMbaMdha saMbhava nathI. zrI gautamasvAmI-he bhagavana ! arthAvagraha keTalA prakArane kahyo che? zrI bhagavAna-he gautama! arthAvagraha cha prakArane kahela che-te A prakAre zrotrendriyA rthAvagraha, cakSurindriyAthavagraha, dhrANendriyAthavagraha jitendriyAthavagraha, sparzanendriyA vagraha ane ne IdriyAthavagraha. ne Indriyano artha che mana. mana be prakAranuM che-dravya-mana ane bhAvamAna. mana; zrI prajJApanA sUtra : 3 255
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ paryApti nAma kramanA udayathI, manane ceAgya vAone grahaNa karIne temane mananA rUpamAM pariNata karavu. dravyamana che. dravya mananI sahAyatAthI jIvatu je manana rUpa pariNamana thAya che, te bhAva mana hevAya che. kahyuM paNa che manaH paryAsi nAma karmonA hradayathI manAyAgya dravyenuM grahaNa karIne temane mana rUpamAM pariNata karavuM agara te dravyenu mana rUpamAM pariNamana thavu dravya mana che. manana rUpa pariNAmathI pariNata chatra bhAvamana kahevAya che. ze| Azaya che ? maneAdrInA AlaMbanathI jIvane je manevyApAra thAya che, te bhAtramana hevAya che. ahIM A prakaraNamAM bhAvamananuM grahaNa karavuM joI e ane bhAva mananA grahaNathI dravyamananu paNa grahaNu avazya thaI jAya che, kemake dravya mananA sivAya bhAva mananuM hAvuM che asabhavita che. vyaMjanAvagrahanA pachI, eka samaya bhAvi, sAmAnya mAtrane grahaNa karavAvALA zretrendriya janita avagraha zretrendriyAvagraha kahevAya che. eja prakAre ghrANendriyAvagrahaNa AdinuM paNa svarUpa samajI levu joIe. cakSu ane manathI vyaMjanAvagraha nathI thatA, tyAM pahelethI ja arthAvagraDu thaI jAya che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan ! nAraka jIvAne thanAra ayyavagraha keTalA prakAranA che? zrI bhagavAna-De gautama! e prakAranA che-arthAMvagraha ane vyaMjanAvagraha. e ja prakAre asurakumAro, nAgakumArA, sutra kumAra, agnikumAra, vidyukumArA, udadhikumAra, dvIpakumArA, dikumArA, pavanakumArI, ane stanitakumArAnA avagraha paNa be prakAranA samajavA joI e-arthAvagraha ane bya-janAvagraha. zrI gautamasvAmI--pRthvIkAyikAnA avagraha keTalA prakAranA che ? zrI bhagavAnDe gautama ! pRthvIkAyikAnA avagraha e prakAranA che--arthAvagraha ane vyaMjanAvagraha. zrI gautamasvAmI-he bhagavan ! pRthvIkAyikAnA vyaMjanAvagraha keTalA prakAranA che ? zrI bhagavAn--he gautama! pRthvikAyikAne eka sparzanendriya vyaMjanAvagraha ja DAya che, kemake temane spenanA sivAya anya kAI indriya hatI nathI. zrI gautamasvAmI-he bhagavan ! pRthvIkAyikAnA arthAvagraha keTalA prakAranA che ? zrI bhagavAna ! he gautama ! eka sparzanendriya arthAvagraDha heAya che. e prakAre kAyikA, tejasjhAyikA, vAyukAyikA ane vanaspatikAyikAnA pazu avagraha e prakAranA che-marthAvagraha ane vyaMjanAvagraha. temane phakta sparzanendriya janita eka arthAvagraha ane eka ja vyajanAvagraha hoya che. pRthvIkAyikAnI mAphaka TvIndriyAnA avamaDuM paNa e prakAranA che-arthAvagraha ane vyaMjanAvagraha parantu vizeSa vAta e che ke-TvIndriyAnA vyajatAvagraha e prakAranA zrI prajJApanA sUtra : 3 256
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ che ane arthAvagraha paNa be prakAranA che, kemake temane be Indriye hoya che. e ja prakAre trIddhi ane caturiMdrinA avagraha paNa be prakAranA che, paNa kIndriyanI apekSAe emanAmAM eka-eka IndriyanI vRddhi karavI joIe. eja rIte trIndrimAM traNa prakAranA vyaMjanAvagraha ane traNa prakAranA arthAvagraha thAya che ane caturindrimAM traNa prakAranA vyaMjanAvagraha ane cAra prakAranA arthAvagraha thAya che, e abhiprAyathI sUtrakAra kahe checaturindrimAM traNa prakAranA vyaMjanAvagraha thAya che, kemake cakSurindriya aprAkArI hovAthI tenA dvArA vyaMjanAvagraha thaI zakato nathI. temanAmAM arthAvagraha cAra prakArane thAya che. zeSa jInA avagrahonuM kathana nArakanA samAna samajavuM joIe arthAt paMcendriyatiryaMcA, manuSya, vAnavyatare, tiSko ane vimAnikAmAM banne prakAranA avagraha thAya che, ItyAdi badhuM pUrva kathana pramANe samajavuM. sU0 lA indriyAdi kA nirUpaNam IndriyAdi vaktavyatA. zabdArtha-(vidAdi mane ! phuriyA pUowttA) he bhagavad ? indriye keTalA prakAranI kahI che? (camA ! suvi pUjA ) he gotama be prakAranI kahI che (te ka- i2 azvidizA cate A rIte dravyendri ane bhAvendriya (3i aMte tridizA pUchaLam) he bhagavad ! dravyendriye keTalA prakAranI kahI che? (roya! gar variyA pattA) he gautama! dravyendriye ATha kahI che (saM ) te A prakAre ( sottA, nettA, te ghAnA, , ,) be kAna, be AMkha, be ghANa, jibha ane sparzana (vairALa aMte! Du viviyA 5omttA) he bhagavan! nArakanI dravyendriye keTalI kahI che (jomA ! adra paNa esa) he gautama! te ja ATha (urva sukumArabhaM nAva thaLiyaEArA vi) eja prakAre asurakumAranI yAvat stanatakumArenI paNa (gvALa aMte ! # trividyA 5chAttA) he bhagavana! pRthvikAyikenI keTalI dravyakti kahI che? (jomAM ! ne ri paur) he gautama ! eka sparzanendriya kahI che (guM vAva varaNArUi) e prakAre yAvat vanaspatikAyikenI (paMvizALa mare! $ varjiricA pattA) he bhagavan! kIndriyanI keTalI dravya indriya kahI che? (toya ! to ciMdrikA pachAttA) he gautama ! be dravyendriye kahI che (te gA) te A prakAre (AkSitti 2 zrI prajJApanA sUtra : 3 2pa7
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ nimitriya) sparzendriya ane rasanendriya (sephaMtiyALa pucchA ?) trIndriyAnI pRcchA ? (nocamAM ! vasAra viviyA pachaLatA) hai gautama! cAra dravyendriyA kahI che (te navA ropALA, sImA, jAtte) e prANu, jIbha, sparza (pariyAna puThThA ?) caturindriyAnI pRcchA ? (poyamA ! 4 sani niyA vaLajJA) he gautama! cha dravyendriyA kahI che (te sAro bettA, rovALA nIkSa nAle) te A prakAro e AMkha, e ghrANu rasanA ane sparzana (lemALa nanhA nephyAna gAva vaimALiyAna) khAkInAnI nArakAnI samAna yAvat asurakumAronI (imenasDa naM aMte ! necaralsa jevA viviyA gItA ?) he bhagavan ! eka eka naicikanI keTalI dravyendriya atIta che? (zocamA ! aLatA) he gautama! anaMta (devacA vaheoTT !) baddha thanArI keTalI ? (poyamA ! baTTu) he gautama! ATha (devacA purelA) AgaLa thanArI keTalI (poyamA ! baTTu vA, sojIta vA, sattarasa nA saMvegnA vA, saMve vA anaMtA vA) he gautama ! ATha, sAla, sattara, sakhyAta asakhyAta athavA anaMta (memsa aMte ! sukumAranA kRtrividyA atItA ?) he bhagavan ! eka eka asurakumAranI keTalI dracendriya atIta che? (cayamAM ! baLatA) he gautama ! ana ta (levA vahe) keTalI baddha che (aTTu) mATe (vacA purelA) AgaLa thanArI keTalI ? (aTTu nA nava vA nAya saMvenA nAgasavanA vAJagatA vA) ADa, nau Avat sakhyAta asa khyAta athavA ananta (a nAva thaLiyamArALa tAva mALiyaq) eja prakAre stanita kumArI sudhI kahevu... joI e. (E puviAcA, vAcA, vaLasAcA vi) eja prakAre pRthvIkAyika, aSThAkAyika, vanaspatikAyika paNu (nava) vizeSa (vacA vaDherAtti pujkAra uttara) ddha keTalA che A prazna thatAM uttara A che (de viniya trivi) peka spazana dravyendriya a sekAca vAkAcasa vi) eja prakAre taijasDAyika ane vAyukAyika paNa (nara) vizeSa (purelavaDA nava vA sa vA) AgaLa thanAra nava agara isa (vayaM vairUriyALa vi) eja prakAre kIndriyAnI paNa (nava') vizeSa (yuddha vunnAdu yoni) vizeSa ahanI pRcchA thatAM khe zrI prajJApanA sUtra : 3 258
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ indriyA che. (traM tecihna vi) eja prakAre trIndriya paNa (navAM vaghesTA pattAri) nizeSa baddha cAra (dvaM vicaraNa vi) eja prakAre caturindriyanI paNa (navaraM vattejI ga cha) vizeSa baddha che. che ( paMcidiyatirikkhajoNiyA maNUsA vANamaMtarA joisiyA sohammIsANagadevassa) 5 cendriya tiya kSeAnika, manuSya, vAnavyantA, caitiSThA, saudharmaizAna devAnI (jJA asurakumAra ) jevI asurakumAranI (vara) vizeSa e che ke (manUsanna puravadA sar asthi rasarU sthi) manuSyanI AgaLa thanArI kAIne hAya che, DhAI ne nathI heAtI (naslasthi mu aa, naga vA, saMvegnA vA, saMvenA vA gaLatA vA) jenI thaze tenI ATha, nava, saMkhyAta, asa khyAta athavA ananta thaze (samAramAMhi EmahaMtAmulaRAra gALaca pAya A na Ajavuya zaivengaresa ca nA necaAE) sanatkumAra, mAhendra, brahmaleka, lAntaka, zukra, sahassAra, ANuta, prANuta, mAraNa, acyuta, traiveyaka, devanI indriyA jevI naiyikAnI (vinaya, venanta nayanta, aparAjJiya, revAsa vaivA--i TviAgatItA ?) vijaya, vaijayanta, jayanta, aparAjita. devanI atIta IndriyA keTalI ? (noyamA ! gaLatA) 4 gautama! ananta (levA vagherA) maddha keTalI (yu) AThe (trA purevalA) keTalI AgAmI (17 vA, sojIta vA, cakavIsA vA, saMvejJA vA) ADa, seLa, cAvIsa athavA saMkhyAta (saduSiddhanevaphsa) sarvA` siddha devanI (atIttA baLatA) atIta anata (vatteja gaTTu) khaddha ATha (revadA Tu) AgAmI aDha (nenDsALa maMte ! mA sRvidyiA atItA, ?) huM bhagavan ! nArakeAnI atIta dravya indriyA keTalI che ? (zocamA ! aLatA) he gautama! ananta (vAyatte?) maddha keTalI (noyamA ! asaMvennA) huM gautama ! asaMkhyAta (trA purelA) AgAmI keTalI (nocamA ! aLatA) he gautama ! ananta (chyuM nAva jove devALa) e rIte yAvat graveyaka devAnI (nava) vizeSa (manUpALuM vatpresDanA ttiya saMvegnA sica saMvegnA manuSyanI addha syAt sakhyAta, syAt asa khyAta (vicaleJayaMta caMtAniyavALa pucchA ?) vijaya vaijayanta jayata ane aparAjita devAnA viSayamAM pRcchA ? (poSamA ! zratIta anaMtA, zrI prajJApanA sUtra : 3 259
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ va8 asaMjJA purejavA saMjJA) he gautama! atIta, ananta, baddha asaMkhyAta, agAmI asaMkhyAta | (HapNavALuM purA ?) sarvArtha siddha devanI pRcchA? (jo! atItA baMtA) he gautama ! atIta anata (vA saMjJA) baddha saMkhyAta (puvA saMjJA) agAmI saMkhyAta (Ame rakSai ne phakta ne phatte varUtha viMDhiyA gaNItA) eka eka nArakanI nArakapaNAmAM keTalI atIta dravhendriye? (jogamA! vaLatA) he gautama! ananta (rUca 24) keTalI baddha (camAM! adra) he gautama ! ATha (vaphA puvA ) AgAmI keTalI (kocamA ! je pathi varU na0i) he gautama ! keInI che keInI nathI (kSatni, navA, sojIsavA,ravInA vA, saMjJA vA varSanA vA maiA vA) jenI che tenI aThi, sela, grevIsa, saMkhyAta, asaMkhyAta athavA anaMta che (Ame neraghasa kurakumAra jevA viciA katIrA) eka eka nArakanI asurakumArapaNAnI atIta dravyendrio keTalI che? (voyamA ! maLatA) he gautama ! ananta (vadayA sTA) keTalI baddha (joyaHI ! ci) he gautama ! nathI (vaphA rezvA ) agAmI keTalI ! (nomAM saru 0i, rU na0i) he gautama! koInI che, keInI nathI (H asthi bhaTra vA so vA, ravInA vA saMveT? vA a TI T, TitA a) jenI che tenI ATha, sola, cevIsa, saMkhyAta, asaMkhyAta, athavA ananta che (TdhuM sAva cigumatti) eja prakAre yAvat svanitakumAra sudhI (mevANa ne puSijarUca devaLa vakriyA ?) he bhagavana eka eka nArakanI pRthvIkAyapaNAmAM keTalI atIta drandriyo che (jema ! aiaa) he gautama! ananta (jayA ?) baddha keTalI (caNAsthi) he gautama ! nathI (vaphA pureag) AgAmIkeTalI ? (locamA ! za ritha, rasarU tya) he gautama! keIne hoya che keIne nathI hotI (tyi vai la va tiuiLa vA, saMkara vA basaMjJA vAgatA vA) jene che eka be agara traNa athavA saMkhyAta, asaMkhyAta ke anaMta che (gvaM jJAva vArasa zo ) eja prakAre yAvat vanaspatikAyapaNuM zrI prajJApanA sUtra : 3 260
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ (rUmesaLa aMte ! necahna vaicitte mAdhdhiviyA battItA ?) he bhagavan ! ekaeka nArakInI dvIndriya paNe dravyendriyA keTalI ? (noyamA ! baLatA) he gautama ! anaMta (jevA vagheLA) baddha keTalI ? (noyamA ! sthi) he gautama ! che nahi (vaDyA re. valA) AgAmI keTalI ? (goyamA ! lapha asthi sar nayi) he gautama ! kAine hAya che keAI ne nathI hAtI (nahi to vA vattara yA, saMvenA va!, asaMvegnA vA, baLatA vA) jene che, e agara cAra athavA sakhyAta agara asaMkhyAta athavA anaMta hoya che. (I teiyine vi) e rIte trIndriyapaNe paNa (nagAM revakA cattApti vA anuvA vArasa vA saMvegnA vA asaMvegnA vA, baLatA vA) vizeSa-AgAmI, cAra, ATha, khAra, sa`khyAta, asaMkhyAta athavA ananta che (traM paricitte vi) eja prakAre caturindriya paNe pazu (nara) vizeSa (purelalA OM vAvArasa vA, adruta vA saMvegnA vA, asaMvegnA vA baLatA vA) AgAmI che, khAra aDhAra sakhyAta, asakhyAta athavA ananta (iilagoLiyatte) pacendriyatiya spenika (nA aNumatte) jema asurakumAra paNe (manUtte vi va ceva) manuSya paNe pazu eja prakAra (navara vacA purevaDA) vizeSa-AgAmI keTalI ? (aTTu vA, sojIta vA navIsA vA saMlaggA vA, asaMvenA vA, baLatA vA) ATha, sAla, cAvIsa, sakhyAta, asaMkhyAta athavA ananta (sabvesi manUsavajJALuM) manuSyanA sivAya badhAnI (purelayA) AgAmI (manUtte) manuSya paNe (phlak asthi, sarU nahyi) kAInI che ane koInI nathI (Nya na vunnara) evu nathI kahevAtuM (vALamaMtano ziyasomA nAya teve vatte atItA gaLatA) vAnavyantara, jyAtiSTha, saudharmo, yAvat traiveyaka devapaNe atIta ananta (vagA raci) khaddha nathI (revaDA sarU asthi, sad ci) AgAmI koIkane hoya che, koIne nathI hAtI (nasla baddhi aTTa vA, sojIta vA, ravInA vA saMvegnA nA asaMvegnAvA) jenI che tenI ATha, sALa, cAvIsa, saMkhyAta, asakhyAta athavA ananta che (mesaLa aMte ! necahna) he bhagavan! eka-eka nArakanI (vijJacave caitanayaMta apAnitaddevatta vadyA vidyiA atItA ?) vijaya, vaijayanta, jayanta, aparAjitadevapaNe keTalI atIta kUcendriyA kahI che? (sthi) nathI (devacArelA) AgAmI keTalI ? zrI prajJApanA sUtra : 3 261
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ (zrla asthi, ssaph )i kAinI che, kAinI nahI. (nala asthi anuvA, rosalA,) jenI che tenI ATha athavA seALa che (saTruSiddhaLIvase battI na)i sarvArthI saddha devapaNe atIta nahI' (maghejInA nasthi) khaddha nathI (purelA sad buddhi kSar natyi) AgAmI kAI ne heya che, koIne nathI hAtI (naphsa asthi aTTa) jene hAya che tene ATha hAya che (va' nA necavuMgo sIto sA surakumArALa vi neyantro) e prakAre jevA nArAnA daMDaka kahyA che tevAja asura kumAreAnA paNa kahI devA joI e (jJAva paMnviyitiAinoni N) yAvata paMcendritiya ca yoninA (nava) vizeSa (narala saTTAne naph vadhe tarata tan mALiyavA) jenI svasthAnamAM jeTalI baddha kahI tenI teTalI kahevI joI e. (messaga maMte ! majUsasa necatta jevA rUvi riyA tItA ?) he bhagavan ! eka eka manuSyanI nAraka paNe keTalI atIta dravya Indriyo che? (jocamAM ! anaMtA) he gautama! ananta (vacA vacA) khaddha keTalI (nasthi) nathI (vadyA pureyasa) agAmI keTalI (ssar atyi r sthi) kAIne hAya che? koine nahI. (jJasa asthi baTTu vA sojIta vA 2mIsAvA, saMnnenA vA, saMveggA vA, baLatA vA) jene che, tenI ATha seALa, cAvIsa, saMkhyAta asa khyAta athavA ananta che (chyuM nAva vaMciAitavilanoLiyatte) eja prakAre paMcendriya tiya cayoni paNuM(navar. niyiyihimuinala nan purezrvajJA) vizeSa ekendriya tathA vikalendriyomAM jenI jeTalI AgAmI (lamsa tattIya mALiyantra) tenI teTalI kahevI joie (vamesa nuM aMte ! majUsala maLUlatte kSetrA viviyA atItA!) huM bhagavan! eka eka manuSyanI keTalI atIta IndriyA ? (novamAM ! gaLatA) he gautama ! ananta (vA thavuMgheruLA) baddha keTalI (royamA ! arlR) he gautama ! ATha (vacA purelA) agAmI keTalI ? (saci, gharU nasthi) koInI che, kAinI nathI (sla asthi aTTavA sohaNa vA, caDavIsAvA, saMvegnA vA, asaMvaijJAvA baLatA vA) jene che tanI ATha, seALa, cAvIsa, saMkhyAta asaMkhyAta, athavA anata che (vALamaMttarajJoliyA) vAnabhyantara jyotiSTha (jJAva) yAvat (zetre vatte) traiveyaka zrI prajJApanA sUtra : 3 262
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ devapaNe (sg ne rUdatta) jema nArapaNumAM (Ame rakSaNa maMte ! maraNa) he bhagavad ! eka eka manuSyanI (vinayanacaMtanacatta pAriva) vijaya, vaijayanta, jayanta, aparAjita devapaNe (vaca vruici nItA? kevalI atIta drabendriya che? (jo stri jarUra nadhi) he gautama! keInI che, keInI nathI (Grasa ci vA so vA) jenI che. ATha athavA sela che (davA puravaET) AgAmI keTalI ( ci 3 ) keInI che, koI nathI (kalsa thi vA soDhA vA) jene che, ATha athavA soLa che | (gT i ? BykSa sivatta) he bhagavana eka eka manuSyanI savArtha siddha devapaNe (Ara 11 diariyA atItta) keTalI atIta dravyendriya che? (HT! asthi smaru nahi) he gautama! koIne che, keIne nathI (aa ati adbha) jene che, tenI ATha (garUca va 7) baddha keTalI (0i) nathI (traNa puravaBr) keTalI AgAmI ? (rUriza, sarU na0i) meInI che keInI nathI (Ara 0i ) jenI che, te ATha che (jAnamaMtarajJosipa nA nephasa) vAnavyantara tiSkamAM narayikanI samAna (roma vi ne!) saudharma devamAM jema nArakamAM (nava) vizeSa (nodaHTTzaikSa vinayanacatta nayanatApAniya 11 thatI) sIdhama devanI vijaya vijayanta jyanta ane aparAjita devapaNe atIta keTalI ? | (cama! zaraNa ci, ci) he gautama! keInI che, keInI nathI ( zastri ) jene che, ATha che (varuNa ja) baddha keTalI (thi) nathI levA jesA) AgAmI keTalI ? (joya! varasa vasthi, sarU na0i) kedanI che, keInI nathI (rasa ci ja jA, to vA) jenI che, ADa athavA soLa che (tatva siddhapatti sarvArtha siddha devapaNe (TET PraphacaraNa) jevI nArakanI (vuiM nA jJAkSa) e ja prakAre yAvat yakadevanI (brasiddha tAva joya) sarvArthasiddha deva sudhI jANavI joie. (evamegasta NaM bhaMte ! vijayavejayamtajayaMtAparAjiyadevassa neraiyatte kevaiyA dabidiyA atItA?" zrI prajJApanA sUtra : 3
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ he bhagavana ! eka eka vijaya vaijayanta, jyanta ane aparAjita devanI nArakapaNe keTalI atIta bendriya che? (vocamA! ajaMtA) gautama! anaMta (vathA vesTa) baddha keTalI? (asthi) nathI (vA purevara) AgAmI keTalI ? (aa0i) nathI (urva kAra ciMtitirivAjo atIttA vALA) eja prakAre paMcendriya tiryacapaNe ane manuSya paNe atIta anaMta che ( A thi) baddha nathI (pujevA ja vA, losTa , 23. thInA vA saMjJA vA) AgAmI ATha, soLa, covIsa agara saMkhyAta (vALamaMtarajjo - citte jA ) vANavyantara ane tiSkapaNe jema nAraka paNe (rohamavare satInA tA) saudharma devapaNe atIta ananta ( vajhA ritha) baddha nathI (jevA sparU thi, #Ata nariya) AgAmI kAIne che ane keIne nathI (gara 0i ane rosTara vA, ravajI vA, saMjJA vA) jene che te ATha, seLa, agara jevIsa, agara saMkhyAta ( jJAva neveT ) eja prakAre yAvat preyaka deva paNe (vinarantAvanA ghAnicatte anItA sara asthi raNa ci) vijya, vijyanta, jayanta ane aparAjita devapaNe atIta keInI hoya che. keInI nathI hotI ( rUci ) jenI hoya che ATha che (vaphA va I) baddha keTalI (16) ATha (vaphA rekara) AgAmI keTalI ( sthi, varU nadhi) keInI che, keInI nathI ( sthi) jenI che (bhaTTa) ATha (ArU che te ! vinavenacAcara aniraH) he bhagavan ! eka eka vijaya, vaijayanta, jyanta ane aparAjita devanI (satrasiddhajIvatta racA vica bIjA) sarvArtha siddha devapaNe atIta drandriye keTalI ? (nomA! ja0i) he gautama ! nathI (daiva vadhenTa) he bhagavad ! baddha keTalI che ? (0i) nathI (vacA purA ) agAmI keTalI ? (+rU kIi varU thi) keInI hoya che. keInI nahIM ( basthi) jenI che (ka) ATha che (egamegassa NaM bhaMte ! savvadRsiddhagadevassa neraiyatte kevaiyA dabidiyA atItA ?) 8 bhagavAna ! eka eka sarvArthasiddha devanI nArakapaNe atIta Indriye keTalI? (jogama! gaLatA) he gautama! ananta (vA varanTa II) baddha keTalI (0i) hAtI nathI (varUcA zrI prajJApanA sUtra : 3 264
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ rekaagr) AgAmI keTalI (gariya) nathI, (vuiM mapUsaMvardhva nAva jove jhAvajo) eja pramANe manuSyane choDIne yAvat praveyakadevapaNAmAM samajavuM (nava) vizeSa ( matte atIta atA) manuSyapaNAmAM atIta ananta che. (verU thaye) baddha keTalA che? (0i) baddha nathI (varUcA gaz) AgAmI keTalA? (6) ATha ( vivecantanAgapunita atItA jarAtarU gathi, vArasarU nathi ) vijaya. vaijayanta, jayanta, aparAjita devapaNe koInI hoya che keInI nathI hotI (kalsa bhaTTa) jenI che tenI ATha (vA vara) baddha keTalI (i0i) nathI (varUcA puravaThA) AgAmI keTalI (sthi) nathI. (egamegassa NaM bhaMte ! savvadasiddhagadevasta, savvadRsiddhadevagadevatte kevaiyA davidiyA atItA?) he bhagavana! eka-eka sarvArtha siddha devanI sarvArthasiddha devapaNe atIta dravye%i keTalI? (nonA ! nadhi) he gautama! nathI (vaphA 4) baddha keTalI (ga) ATha (veva puSa) agAmI keTalI (0i) nathI (aa La ane ! visi atItA) he bhagavannArakenI nArakapaNe atIta dravyendriya keTalI? (nomAmaLatA) he gautama! ananta (vaphA varlsaTI) baddha keTalI (gA ) asaMkhyAta (vaphA vidyaT) agAmI keTalI ? (ALaMtA) ananta ( naicALe ! sumAre variyA atItA) he bhagavan ! nArakanI asurakumAra paNe atIta dravyendriya keTalI? (royamAM zaiA) he gautama ! ananta (vAyA caMsTa?) baddha keTalI? (mci) nathI (vaphathI pu ) AgAmI keTalI? (gaLaMtA) ananta che (urva nAva vejAvajo) eja pramANe yAvat praveyaka devapaNe (RcALe mare! vinayanantanacatta rAziva) he bhagavana ! nArakenI vijaya vaijayanta, jayanta, aparAjita devapaNe (varRcA variyA atItA?) atIta dravyandriyone keTalI ? (naci) nathI (jayA vara) baddha keTalI ? (0) nathI (vaphathI purA) AgAmI keTalI che? (saMjJA) asaMkhyAta (rva saadRddhivire vi) eja prakAre sarvArthasiddha devapaNe paNa (pUrva gava paMvitrisirijhoniyA savasiddhAvajo mAcitra) eja prakAre yAvat paMcendriya tiryacanika sarvArthasiddha devapaNe paNa kahevuM zrI prajJApanA sUtra : 3 265
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ joIe (navaraM vaparALa, vinayanatacaMtanapAnava grasiddhava) vizeSa vanaspatikAyikanI vijaya, vaijayanta, jyana, aparAjita devapaNe ane sarvArthasiddha devapaNe (pure aiA) AgAmI ananta che (zve mA sarvAsiddhAvanA sAthe vadhesTa avejJA)manuSya ane sarva siddha de sivAya badhAnI svasthAnamAM baddha dravyendriyo asaMkhyAta che (FREALe 4 sthi) parasthAnamAM baddha nathI (vAsarUArU gha4TI mAMga) vanaspatikAyikanI baddha asaMkhyAta che (maNU atItA baMtA) manuSyanI nArakapaNe atIta anaMta che ( 8II nathi) baddha nathI (puravaNI matA) AgAmI ananta che (gvuM ghare ) e prakAre yAvata raiveyaka devapaNe (vara sAthe atItA aiRT) vizeSa-svasthAnamAM atIta ananta che ( varanA sira saMjJA) baddha kadAcit saMkhyAta che (hira ajhA) kadAcit asaMkhyAta (gaha maLatA) AgAmI ananta (maNUkA mete ! vijJA, vekayatta, kAnta, nitte traNa viciA karI che he bhagavAna ! manuSyanI vijaya, vaijyanta, jayanta, aparAjita devapaNe atIta bendri keTalI ? (saMvedanA) saMkhyAta jevA vastrA ) baddha keTalI (ghathi) nathI varacA pUre ) AgAmI keTalI? (sitra saMjJA, sira ajJA ) kadAcita saMkhyAta kadAcit asaMkhyAta (gvaM satrathasiddharAva) e prakAre sarvArtha siddha devapaNe (batI ghathi) atIta nathI (vA ci) baddha nathI (purejaar is ) AgAmI asaMkhyAta che (rva nA vekAvA) e prakAre yAvat praveyaka devanI che (vijayavejayaMtajayantaaparAjiyadevANaM bhaMte ! neraiyatte kevaIyo davi diyA atItA ?) 3 bhagavana! vijya, vaijanta. jayanta ane aparAjita devenI nArapaNe atIta dravyendri keTalI ? (inocama! lavaMtA) he gautama ! ananta (vaphA tha TT?) baddha keTalI (gathi) nathI (varyA jevI keTalI AgAmI (TO) nathI (ghauM nA kocitte vi) eja prakAre yAvata jyotiSka paNe paNa (navaruM pUrNa karI savaMtA) vizeSa manuSyapaNe atIta ananta (aa ) baddha keTalI ? (ra) thI (puravaNe saMjJA) AgAmI asaMkhyAta (pUrva nA joverA ) eja prakAre yAvat raiveyaka devapaNe (ALe gItA - zrI prajJApanA sUtra : 3 266
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ nA) sthAnamAM atIta asaMkhyAta (vA vastrA) baddha keTalI (gasaMhitA) asaMkhyAta (varU juvaET) AgAmI keTalI ? ( annA ) asaMkhyAta (vyasiddhArevatte atItA na0i) sarvArtha siddha devapaNe atIta nathI hotI ( va I mtya) baddha nathI (purAvA sAthennA) AgAmI asaMkhyAta (savaeNsiddhavALuM maMte ! vAyA viriyA gItA?) he bhagavana ! sarvArtha siddha devenI nArakapaNamAM keTalI atIta dravyendriye che? (nomA! maiA) che gautama ! ananta (vA vararA) baddha keTalI (sthi) baddha rahetI nathI (uttara pure zvara ?) AgAmI keTalI ? (0) nathI hotI (gvaM mapUsaMvaSe tAva je vajo) e prakAre manuSya sivAya ziveyaka devapaNAM sudhI (maNUsa karatA 3iii) manuSyapaNe atIta ananta ( sTAra nadhi) baddha nathI hotI (purejA haMgA) AgAmI asaMkhyAta (vijJAtacaMttama nitte varU racita atItA) vijaya, vaijayanta jayanta, aparAjita devapaNe atIta dravyanidra keTalI ? (saMjJA) saMkhyA vevala vadheTIT) baddha keTalI ? (0i) nathI hotI (vA puravaET ?) AgAmI keTalI? (tyi) nathI hotI (4Trasiddha maMte ! savvasAva chevA dvicA atItA) he bhagavana! sarvArthasiddha devapaNe atIta dravyendriye keTalI? (sthi) nathI letI (vaphA a ) baddha keTalI ? (laMfami) saMkhyAta vevasthA pura ) AgAmI keTalI? (ci) nathI hotI agIyAramuM-bAramuM dvAra TIkArtha-IndriyenI vizeSa prarUpaNa karavAne mATe kahe chezrI gautamasvAmI prazna kare che-he bhagavan! Indriye keTalIka kahelI che zrI bhagavAna gautama ! indriye be prakAranI kahI che, te A prakAre che-dravya. ddhi ane bhAvendriye. zrI gautamasvAmI-he bhagavan! drandri keTalI kahI che? zrI bhagavAna gautama! dravyendriye ATha kahI che-be kAna, be netra, be nAsi kAe jima ane sparzana zrI gautamasvAmI-he bhagavan! nAraka jInI dravyendriye keTalI kahI che? zrI bhagavAna-he gautama ! A pUrvokta ATha ja eja prakAre asurakumArathI laIne svanitakumAra sudhI arthAt asurakumAre, nAga. kumAre, Adi badhA bhavanapatinI A ATha ja dravyendriya jANavI. zrI gautamasvAmI-he bhagavana pRthvIkAyikanI dravyendriye keTalI kahelI che? zrI bhagavAna ! pRthvIkAcikenI eka sparzanendriya kahI che. e ja prakAre vanaspati kAyike sudhI arthAt aSThAyika, tejaskAyika, vAyukArSika ane vanaspatikAyikenI paNa eka sparzanendriya ja kahI che. zrI gautamasvAmI-he bhagavana hIndriyanI keTalI kansendriya kahI che? zrI prajJApanA sUtra : 3 267
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI bhagavAna gautama ! be drandriya kahI che. jemake sparzanendriya ane rasanendriya. trIndriyanI pRcchA? arthAt trIdriyanI keTalI dravyekTi kahI che? zrI bhagavAna-he gautama! trIndriyanI cAra dravyandriya kahI che, te A prakAre be ghANa, jihA ane sparzana. zrI gautamasvAmI-he bhagavan! caturindriyanI keTalI dravyendriya kahI che? zrI bhagavAna-he gautama! cha dravya kahI che jemake be netra, be ghANa, rasanA ane sparzana. - zeSa jIvenI dravyendriya nArakena rAmAna ATha samajI levI. joIe. arthAt paMcendriya tiryaMce, manuSya, vAnadhyantare, jyoti ane mAninI pUrvokta aThe Indri kahelI che zrI gautamasvAmI-he bhagavana eka eka nArakanI atIta arthAt bhUtakAlIna dravyandriya keTalI che? zrI bhagavAna-he gautama! anaMta dravyendriya atIta kALanI che. zrI gaumatasvAmI-he bhagavad baddha arthAt vartamAnamAM prApta dravyendrio keTalI? zrI bhagavAna -he gautama! baddha dravyendriye ATha hoya che zrI gautamasvAmI-he bhagavana ! puraskRta arthAt agAmI kALamAM thanArI vyakti keTalI che? zrI bhagavAna-hegautama ! ATha, seLa, sattara, saMkhyAta asaMkhyAta. athavA ananta haze, je nAraka AgalA bhavamAM manuSya paryAya prApta karIne siddha thaI jaze tenI manuSya bhava sammI ATha ja kandriya thaze. je nAraka narakamAMthI nikaLIne paMcendriya tiryaMca nimAM utpanna thaze ane pachI manuSya gati prApta karIne siddhi prApta karI leze tenI tiryaMca bhava saMbaMdhI ATha ane manuSya bhava saMbaMdhI ATha maLIne seLa thaze. je nAraka narakathI nikaLIne paMcendriya tiryaMca thaze, tyAra bAda ekendriyakAyamAM utpanna thaze ane pachI manuSya bhava pAmIne siddha thaI jaze. tenI paMcendriya tiryaMca bhavanI ATha e kendriya bhavanI eka ane manuSya bhavanI ATha, Ama badhI maLIne sattara dravyendriya thaze. je nAraka saMkhyAta kALa sudhI saMsAramAM bhramaNa karaze tenI saMkhyAta, je asaMkhyAta kALa sudhI bhava bhramaNa karaze tenI asaMkhyAta ane je ananta kALa sudhI saMsAramAM sthita raheze. temanI ananta Iddhi thaze. zrI gautamasvAmI-he bhagavana! eka eka asurakumAranI atIta dravyendriye keTalI che? zrI bhagavAna -he gautama! atIta dravyendriye ananta che. zrI gautamasvAmI-he bhagavana ! baddha keTalI che? zrI prajJApanA sUtra : 3 268
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI bhagavAna gautama! ATha dravyendriye vartamAnamAM baddha thAya che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan! AgAmI dravyekti keTalI che? zrI bhagavAna-he gautama ! ATha, nava, saMkhyAta, asaMkhyAta athavA anata thaze. asurakumArathI laIne IzAna paryAnA je deva AgalA bhavamAM pRthvIkAyika Adi ekendriya paryAya prApta karIne pachI manuSya bhava pAmIne siddha thaI jAya che, tenI nava Indri hoya che ItyAdi pUrvavat samajI levuM joIe. asurakumAranI ja samAna stunitakumAra sudhI badhA bhavanapatinA viSayamAM samajI levuM joIe, temanI AgAmI drandri paNa ananta sudhI thaI zake che. e ja prakAre pRthvIkAcike, aSkAyike. temaja vanaspati kAcikenA sambandhamAM paNa kahevuM joIe. vizeSatA e che ke-baddha dravyendriye keTalI che? e prakAranI pRcchA thatAM uttara e che ke badUdha dravyendriya eka ja hoya che, tejaskAvika ane vAyukAyikanI paNa eja prakAre kahevI joIe, paraMtu temanI AgAmI drandriye nava athavA daza hoya che kemake pRthvIkAyika Adi udvartana karIne manuSyamAM upanna thAya che, ane siddha thaI jAya che. temAMthI je AgalA bhavamAM manuSya bhava pAmIne siddha thaI jaze, tenI manuSya bhava saMbaMdhI ATha dravyendriye hoya che. je AgAmI eka bhava pRthvI Adine karIne tatpazcAt manuSya thaIne siddha thaze. tenI nava Indriye hoya che. kintu tejaskAvika ane vAyu kAyika jIva marIne manuSya bhava prApta karI zakatA nathI DhIdriyandriya ane caturindriya cha pharIne pAchA AvanArA bhavamAM manuSyabhava prApta te karI zake che, paraMtu siddhi prApta nathI karI zaktA, te mATe ja temanI jaghanya nava nava Indriyo kahevI joIe. kIndriyanA viSayamAM paNa evI ja vaktavyatA samajavI joIe. vizeSatA e che ke baddha dravyendriyanI pRcchA thatA be sparzanendriya ane rasanendriya-dravyakti kahevI joIe. bIndriyanI vaktavyatA paNa evI ja che, paraMtu temanI baddha dravyendriye cAra samajAvI joIe. caturindriyanI vaktavyatA paNa e prakAranI ja che, paNa temanI baddha dravyendri cha heya che. paMcendriya vice, manuSya, vAnastare, tike saudharma tathA IzAna kalpanA devenI dravyendriye asurakumArenA samAna kahevI joIe. paraMtu manuSyanI AgAmI dravye. ndriyanA viSayamAM vizeSa che. te e che ke koI manuSyanI AgAmI dravyendriya sahAya che ane keIne nathI paNa hatI. je eja manuSya bhavathI siddha thaI jAya che, temanI nathI haitI, zeSa manuSyanI hoya che jenI hoya che, ATha, nava, saMkhyAta, asaMkhyAta athavA te ananta hoya che. je manuSya vacamAM eka bhava ekendriyane karIne, manuSya thaIne siddha thaI jAya che, tenI nava AgAmI dravyendriyo hoya che. sanakumAra, mahendra, brahmaleka, lAntaka, zuka, sahastrAra, Anata, prANuta, azruta tathA zrI prajJApanA sUtra : 3 268
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ raiveyaka devanI vaktavyatA narayikanI drandriyenA samAna samajavI joIe. sanakumArAdi deva ovana karIne pRthvIkAya AdimAM utpanna nathI thatAM kintu paMcendrimAM utpanna thAya che. tethI ja temanuM kathana narayikanA samAna samajavuM joIe. zrI gautamasvAmIhe bhagavana! eka eka vijaya, jayanta, jayanta ane aparAjita devanI atIta dravyendriya keTalI kahe che? zrI bhagavAna he gautama ! ananta kahI che. zrI gautamasvAmI-he bhagavana ! vijaya Adi devonI baddha arthAt vartamAna kAlika dravyakti keTalI hoya che? zrI bhagavAna-he gautama! baddha dravyekTri ATha hoya che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan! puraskRta arthAta agAmI kALamAM thanArI dravyendriya keTalI hoya che? zrI bhagavAhe gautama! ATha, seLa, covIsa, agara saMkhyAta AgAmI drandriya hoya che, je deva AgalA ja bhavamAM manuSya thaIne siddhi prApta karI leze, temanI dravyendriye ATha hoya che, kintu je eka vAra manuSya thaIne ane pAche manuSyabhava prApta karIne siddhi prApti karaze. tenI seLa hoya che, je vayamAM eka devabhava adhika thAya arthAta deva bhavathI yuta thaIne manuSya thaze pharI deva thaze ane pAchA manuSya thaIne siddha thaze, tenI covIsa bhAvI dravyendriya hoya che. saMkhyAta kALa sudhI saMsAramAM rahevAvALAnI saMkhyAta AgAmI dravyakti kahelI che. sarvArthasiddha vimAnanA devanI atIta dravyendriye ananta hoya che, baddha ATha hoya che ane bhaviSya kAlina paNa ATha ja hoya che. vijaya Adi cAra vimAne mAM gaela jIva prabhUta asaMkhyAta kALa sudhI agara anaMtakALa sudhI saMsAramAM rahetA nathI, e kAraNe temanI AgAmI dravyendriye saMkhyAta ja kahI che, asaMkhyAta agara ananta nathI hotI. sarvArthasiddha vimAnanA deva niyamathI AgalA bhavamAM ja siddhi prApta kare che, tethI ja temanI AgAmI dravyandriyo ATha ja kahI che. have bahuM vacananI apekSAe nirUpaNa karAya chezrI gautamasvAmI-he bhagavana ! nArakenI dravyendriya atIta keTalI kahelI che ? zrI bhagavAna-he gautama! nArakanI atIta dravyendriye ananta kahI che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan! baddha keTalI kahI che? zrI bhagavAna-he gautama! nArakanI baddha dravyendriya asaMkhyAta che, kemake badhA nArake maLIne asaMkhyAta che. zrI gautamasvAmI-he bhagavana! bhAvI dravyakti keTalI che? zrI bhagavAna-he gautama! ananta che, kemake bhaviSyamAM aneka nArako thaze. eja prakAre raiveyaka deva sudhI kahevuM joIe. arthAt asurakumAra Adi bhavana zrI prajJApanA sUtra : 3 270
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ patiyA, pRthvIkAyika mAdi ekendriyA, vikalendriyA, paMcendriya tiryaMcA manuScA, vAnavyantare, jyAtiSka, vaimAnikA tathA navacaiveyaka devenI atIta drabyundriye ananta che. addha asakhyAta che, ane bhAvi ananta che. kintu vizeSatA A che ke manuSyAnI addha drabsendriyA kadAcita saMkhyAta ane kadAcit asaMkhyAta DAya che. enuM kAraNa e che ke koI samaye sa'mUmi manuSyane sathA abhAva thaI jAya che, temanuM antara cArvIsa muhUrtonuM che, e pahela' kahI didhela che. jyAre samUmi manuSya sathA nathi hatAM te samaye manuScAnI te dravyendriya sakhyAta hAya che, kemake gaja manuSya sakhyAta ja che, kintu jyAre samUmi manuSya paNa thAya che. tyAre khaddhadrabsendriya asaMkhyAta ane che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan ! vijaya, vaijaya ta, jayanta ane aparAjita devAnI dravyendriyA atIta keTalI, baddha keTalI, ane puraskRta keTalI hAya che ? zrI prajJApanA sUtra : 3 271
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI bhagavAna he gautama ! baddha dravyendriye eka eka nArakanI ATha hoya che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan! AgAmI keTalI che? zrI bhagavAna-keI nArakanI bhaviSya kAlika dravyakti hoya che, keInI nathI hotI, je nAraka narakamAMthI nikaLIne pAcho kadI nAraka nathI thatuM. tenI bhaviSyakAlika dravyendri nathI hotI. je pharIthI koI vakhate narakamAM utpanna thaze, tenI hoya che. agara te eka vAra utpanna thanAra hoya te tenI ATha, be vAra nAraka thanAro hoya te seLa, traNa vAra utpanna thanAra hoya te covIsa saMkhyAta vAra utpanna thanAra hoya te saMkhyAta ane vaLI asaMkhyAta vAra utpana thanAra hoya te asaMkhyAta, agara ananta vAra nAraka thanAra hoya te ananya hoya che. e abhiprAyathI sUtrakAra kahe che-jemanI puraskRna dravyandriye che, temanI ATha seLa, covIsa, saMkhyAta, asaMkhyAta athavA ananta hoya che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan! eka eka nArakanI asurakumAra paNe arthAt asurakumAra bhavanI avasthAmAM keTalI atIta dravyendriye che? zrI bhagavAna-he gautama ! atIta dravyeridra ananta che. zrI gautamasvAmI-he bhagavana ! baddha keTalI che? zrI bhagavat he gautama ! vartamAna kALamAM nArakanI asurakumAra paNe dravyendra baddha nathI hotI, kemake je jIva nAraka paryAyamAM che, te asurakumAra paryAyamAM eja samaye hoya te asaMbhava che. zrI gautamasvAmI bhagavAna ! puraskRta baeNndriyo keTalI che? zrI bhagavAna-he gautama! koInI hoya che, keinI nathI hatI. jenI hoya che, tenI ATha, seLa, cAvIsa, saMkhyAta, asaMkhyAta athavA ananta hoya che. enuM kAraNa pahelA kahevAyeluM che, jema asurakumAra paNe dravyendriya kahI tema ja nAgakumArapaNe, suvarNakumAra paNe, agnikumArapaNe, vighakumArapaNe, udadhikumArapaNe, dvIpakumArapaNe, dikakumArapaNe, pavana kumArapaNe ane svanitakumArapaNe paNa keI nArakanI bhAvI Dhabendriya hoya che, keInI nathI hatI. jenI hoya che, tenI ATha. seLa, covIsa, saMkhyAta, asaMkhyAta athavA ananta hoya che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan! eka-eka nArakanI pRthvIkAyikapaNe keTalI keTalI atIta dravyakti hoya che? zrI bhagavAna-he gautama! ananta atIta kacendriya hoya che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan! baddha dravyendriyo keTalI hoya che? zrI bhagavAna he gautama! nathI hotI kemake naraka bhavamAM vartamAna nArakanA pRthvIkAyikanA rUpamAM vartamAna hovuM asaMbhavita che, e kAraNe baddha dravyekti nathI hotI, zrI prajJApanA sUtra : 3 ra72
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI gautamasvAmI-he bhagavan! AgamI drandriya keTalI ? zrI bhagavAna-he gautama ! keInI hoya che, keInI nathI hotI je nArakanI pRthvIkAyika paNe bhAvI dravyakti hoya che, tenI eka, be, traNa, saMkhyAta asaMkhyAta athavA ananta hoya che, e ja prakAre akAyikapaNe, teja kAyikapaNe vAyukAyikapaNe tathA vanaspati kAyikapaNe keI nArakanI bhAvI kandrio hoya che, kenI nathI hotI. jenI hoya che, tenI eka, be, traNa, saMkhyAta asaMkhyAta athavA ananta hoya che. atIta ananta heya che, baddha hetI nathI? zrI gautama vAma-he bhagavana ! eka eka nArakanI dvIndriya paNe atIta bendriya keTalI che? zrI bhagavAna-he gautama! atIta dravyendriye ananta che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan! baddha keTalI che? zrI bhagavAna-he gautama ! baddha dravyendriya nathI hotI, kemake naraka bhavamAM vartamAna nArakanuM dvIndriyapaNe vartamAna hovuM te asaMbhavita che. zrI gautamasvAmI-he bhagavana! bhAvI drandriye keTalI che? zrI bhagavAna-he gautama! koI nArakanI prakriyapaNe bhAvI dravendriya hoya che, keInI nathI hatI. jenI hoya che, tenI be, cAra, saMkhyAta, asaMkhyAta athavA ananta hoya che. eja prakAre nArakanI kacendriya paNe paNa atIta dravyendriye ananta hoya che. baddha nathI hotI, vizeSa A che ke AgAmI dravyakti koInI hoya che. keInI nathI hotI jenI hoya che, tenI cAra ATha, bAra, saMkhyAta, asaMkhyAta agara ananta hoya che, kemake trIndriya jInI cAra dravyendriya hoya che e pahelAM kahI didheluM che. e prakAre caturindriya bhavanI avasthAmAM paNa eka-eka nArakanI atIta dravyendriye anaMta che, baddha drandri nathI hotI. paNa bhAvI Dhabendri che, bAra, aDhAra, saMkhyAta, asaMkhyAta athavA ananta hoya che, caturindriyenI dravyendriye che heya che e pahelAM kahI didheluM che. jema nArakanI asurakumArapaNe atIta, baddha, ane bhAvI vyakti hIM che, te ja pramANe paMcendriya tiryacapaNe samajI levuM joIe. manuSya paNe paNa atIta ane baddha dravyakti asurakumArapaNe jevI kahI che, tevI ja kahevI joIe. vizeSatA e che ke nArakanI manuSya paNe keTalI bhAvI dravyendriye che? A praznano uttara Ama che- ATha, soLa, covIsa, saMkhyAta, asaMkhyAta athavA ananta che. keI keInI hatI ja nathI. zrI prajJApanA sUtra : 3 273
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ manuSya sivAya bAkI badhA tevIsa daMDakanA jIvanI bhAvI dravyadrandriye manuSya bhavAvasthAmAM keInI hoya che, keInI nathI hotI. ema na kahevuM joIe, kemake je manuSyatara prANuM che, temanuM manuSya bhavamAM Agamana thayA sivAya mokSa ja nathI thaI zakate, ataH manuSya bhavamAM AvavuM evayaMbhAvI che, tethI ja manuSya paNe bhAvI dravyajiye jaghanya ATha ane utkRSTa ananta che, ema kahevuM joIe. vanavyara, tiSka, saudharma, IzAna, sanaskumAra, mahendra. brahmaka, lAntaka zuka, sahastrAra, Anata, prAkRta, AraNa, acuta ane raiveyaka devapaNe eka eka nArakanI atIta dravyendriye ananta che. baddha nathI, kemake je nAraka narakamAM vartamAna che, te vanavyantaranA bhAvamAM vartamAna nathI thaI zakate bhAvI Dhabendriye keInI hoya che, tenI nathI hotI. je nArakanI hoya che. tenI ATha, seLa, jevIsa, saMkhyAta asaMkhyAta athavA ananta hoya che. zrI gautamasvAmI-he bhagavana! eka eka nArakanI vijaya, vaijayanta, jyanta ane aparAjita devanA rUpamAM keTalI atIta drakriye che? zrI bhagavAna-nathI, vijaya Adi cAra vimAnanA devomAM nArakanI atIta dravya ddhi nathI hotI. kemake je jIva eka vAra vijaya Adi vimAnamAM utpanna thaI jAya che, temane pharI pAcho niyamekarI nArakamAM, paMcendriya tiryaMca sudhImAM, vAnacantaromAM ane khetikAmAM janma nathI thatuM, tethI temanAmAM nArakanI atIta dravyendriyene saMbhava nathI, kevaLa teo manuSyamAM ane saudharmAdi devAmAM ja utpanna thAya che. zrI gautamaravAmI- he bhagavana ! temanI bhAvI dravyendriya keTalI che? zrI bhagavAna gautama! kaI kaInI vijaya Adi denA rUpamAM bhAvI vyakti hoya che, keInI nathI hotI. je nArakanI vijayAdi denA rUpamAM bhAvI dravyendriyo hoya che. temanI ATha athavA soLa, hoya che, kemake je vijya Adi vimAnamAM jaIne utpana thaI jAya che, temanI niyamathI mukti thaI jAya che. nArakanI sarvArthasiddha devanA rUpamAM atIta dravyendriya nathI hotI, baddha dravyakti paNa nathI hotI kemake nArakanI baddha kandriye naraka bhavamAM ja thaI zake che. nAraka jIva atIta kALamAM kayAreya sarvArthasiddha deva thayela nathI, tethI ja sarvArthasiddha devapaNuthI temane dravyaktine abhAva hoya che. bhAvI dravyakti keI nArakanI hoya che, keInI nathI hotI. jenI hoya che, tenI ATha hoya che, kemake sarvArthasiddha vimAnamAM ekavAra utpanna thayA pachI manuSya bhava pAmIne jIva siddhi prApta karI le che. e rIte jevA nArakanA daMDaka kahyA che, arthAt nArakanI cAvIsa daMDakemAM prarUpaNa zrI prajJApanA sUtra : 3 274
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ karI che. eja prakAre asurakumAranA daMDaka paNa samajI levAM joIe yAvat nAgakumAra Adi bhavanapaticeAnA, pRthvIkAyika Adi ekendriyAnA viklendriyenA, paMcendriya tiya cAnA paNa Aja rIte jANavA joI e. vizeSatA e che ke je jItranI svasthAnamAM jeTalI khaddha drangendriyA hAya che temanI eTalI ja kahevI joIe. zrI gautamasvAmI-he bhagavan ! eka eka manuSyanI nArakapaNe atIta drazaindriyA keTalI ? zrI bhagavAna-De gautama ! atIta dracendriya ananta hoya che. zrI gautamAmI-addha keTalI hAya che ? zrI bhagavAna-De gautama ! khadgha dravyendriyA nathI hAtI, kemake je manuSya paryAyamAM vidhamAna che, te nAraka paryAyamAM vidyamAna nathI thaI zakatA. zrI gautamasvAmI-he bhagavan! bhAvI draaindriye keTalI che ? zrI bhagavAna-De gautama! kAI manuSyanI nArakapaNe bhAvI dravyendriye heya che, keAInI nathI hAtI, jenI hAya che, tenI ADa, seALa, cevIsa, sa MkhyAta, asaMkhyAta athavA te ananta DAya che. jema manuSyanI nArakapaNe dravyendriyAnI prarUpaNA karI, eja prakAre asura kumAra Adi bhavanapatinA rUpamAM pRthvIkAyika Adi ekendriya vikalendriya tathA paMcendriya tiyacanA rUpamAM paNa atIta kacendriye ananta heAya che. baddha hAtI nathI ane bhAvI dravyendriya kAI manuSyanI hAya che, phAinI nathI hatI. vizeSa e che ke ekendriya-vikalendriyAmAM je mANasanI jeTalI bhAvI dravyendriyA haiya che, tenI eTalI ja kahevI joie. zrI gautamasvAmI-he bhagavan! eka eka manuSyanI, manuSya bhavanI avasthAmAM atIta dravyendriyA keTalI che ? zrI bhagavAna ke gautama ! manuSyanI manuSyapaNe atIta dhrUjyendriyA ananta che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan ! baddha keTalI che ? zrI bhagavAna--he gautama! AThe che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan ! manuSyanI manuSyapaNe bhAvI dravyendriyo keTalI ? zrI bhagavAna--he gautama! manuSyanI manuSya rUpamAM bhAvI dravyendriyA koInI hAya che. ane kAInI nathI hAtI, jenI hAya che, tenI ATha, seLa, cauvIsa, saMkhyAta, asakhyAta athavA ananta hAya che. vAnanyantara, jyotiSTha cAvat vaimAnika traiveyaka devapaNe manuSyanI atIta baddha ane puraskRta dravyendriyo . eja prakAre samajI levI joie. jevI naiyika paNAmAM pratipAdita karelI che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan eka-eka manuSyanI vijaya, vaijayanta, jayayanta ane zrI prajJApanA sUtra : 3 275
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ aparAjita devapaNe advaita dravyendriyo keTalI ? zrI bhagavAnDe gautama ! koi manuSyanI vijayAdi devapaNe atIta dravyendriyo keinI hAya che, keAInI nathI hAtI, jenI heAya che, tenI ADa agara tA sALa hrAya che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan ! khaddha keTalI heAya che ? zrI bhagavAna-4 gautama! buddha nathI hAtI-kemake manuSya vijaya Adi devanA rUpamAM vidyamAna nathI hAtA. zrI gautamasvAmI-he bhagavan ! bhAvIdracendriyo keTalI ? zrI bhagavAn he gautama ! koi manuSyanI vijayAdi devanA rUpamAM bhAvI dravyendriyo hAya che, keAInI nathI hai|tI. je manuSya bhaviSyamAM vijayAdi devapaNAnA rUpamAM utpanna thaze. tenI bhAvI dravyendriyo haiAya che, je utpanna nahIM thAya tenI nathI hAtI. jenI hAya che tenI AThe agara seLa hAya che kemake eka vAra athavA adhikathI adhika e vAra ja vijayAddhi vimAnAmAM manuSyanA janma thAya che zrI gautamasvAmI-he bhagavan! eka eka manuSyanI sarvArthasiddha devanA rUpamAM atIta dravyendriyo keTalI che ? zrI bhagavAna hai gautama ! koi mANasanI atIta dravyendriyA hAya che, koInI nahI' jenI hAya che tenI ATha ja DAya che. kemake sarvAsiddha vimAnanA manuSya eka ja bhava kare che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan addha dravyendriyA keTalI hAya che ? zrI bhagavAn-4 gautama! yuddhadravyendriyA nathI hatI, kemake je mANusa manuSya bhavamAM vartImAna che, te sarvArthasiddha devI avasthAmAM vartamAna nathI thaI zakatA zrI gautamasvAmI-he bhagatran ! bhAvI dravyendriyA keTalI heAya che ? zrI bhagavAna-huM gautama! keAI manuSyanI bhAvI dravyendriyA hAya che, keAInI nathI hAtI. jenI ya che, tenI ATha ja hAya che, tAtparya e che ke pratyeka manuSya sarvo siddha vimAnamAM utpanna thaze ja, evA niyama nathI koi utpanna thAya che, kAI nathI paNa thatA. je nathI utpanna thanArA, te manuSyanI sarvAMCsiddha devapaNe bhAvI indriyA nathI. ane je utpanna thanArA che, temanI bhAvI dravyendriya ATha hAya che, kemake sarvAM siddha vimAnamAM eka ja vAra janma levAya che. vAnanyantara deva tathA jyAtiSkanI vaktavyatA nArakanI samAna samajavI joIe. saudharmAMka devanu paNa kayana nArakanA saza ja che. vizeSa e che ke saudharmAMka devanI vijaya, jayanta; jayanta, ane aparAjita devapaNe atIta dravyendriye keTalI che ? zrI bhagavAn-uttara Ape chenDe gautama ! koinI hAya che, koinI nathI hAtI, jenI hAya che, tenI ATha hAya che, zrI gautamasvAmI-De bhagavan ! mardra keTalI che ? zrI bhagavAn he gautama ! badgha dravyendriyeA nathI hAtI, kemake jesaudhama dhruvalejanA deva che, te vijaya aditrimAneAnA deva eja samaye nathI thaI zakatA, zrI prajJApanA sUtra : 3 276
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI gautamasvAmI-he bhagavan! bhAvI dravyendriya keTalI che? zrI bhagavAna he gautama! keInI hoya che, keInI nathI hotI. je saudharma devanI vijaya deva AdinA rUpamAM bhAvI dravyendriye hoya che, tenI ATha athavA soLa hoya che. saudharma devanI sarvArthasiddha devapaNe atIta baddha ane bhAvI dravyendriye e prakAre kahevI joIe jevI nAraka jIvanI atIta baddha ane bhAvI dravyendriya kahI che. saudharma devakanA samAna, IzAna, sanaskumAra, mahendra, brahmaleka, lAntaka, mahAzukra, sahasAra, Anata prANata, AraNa. ata tathA nava raiveyaka devanI atIta, baddha ane anAgata dravyendriye sarvArthasiddha paNe samajI levI joIe. arthAt nArakapaNAthI AraMbha karIne sarvArthasiddha devapaNA sudhI atIta Adi dravyendriyanI nava raiveyaka sudhI prarUpaNa karavI joIe. zrI gautamasvAmI-he bhagavan ! eka eka vijaya, jayanta, jayanta, aparAjita devanI nArakapaNe atIta dravya keTalI hoya che ? " zrI bhagavAna -he gautama! atIta drandriye ananta che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan! vartamAnamAM baddha keTalI che? zrI bhagavAna-he gautama! baddha dravyendriya nathI hotI, kemake je deva vijya deva AdinA bhAvamAM vartamAna che, te nAraka bhavamAM vartamAna nathI thaI zakatA. zrI gautamasvAmI-he bhagavan! bhAvI drandriye keTalI che? zrI bhagavAna-he gautama! vijya Adi devanI nArakapaNe bhAvI dravyendriya nathI hatI, kemake vijaya vimAna AdinA deva bhaviSyat kALamAM narakamAM utpanna nathI thatA. nArakapaNAnI samAna asurakumAra Adi bhavanapatinA rUpamAM, pRthvIkAyika Adi ekendriyanA rUpamAM, vikalendrinA rUpamAM, paMcendriya tiryacanA rUpamAM tathA manuSyanA rUpamAM vijayAdi devanI atIta drayendriyo ananta che, pUrvokta yuktinA anusAra baddha drandriyo hotI nathI, bhAvI drandriye vijaya Adi devanI bhavanapati AdinA rUpamAM tathA manuSya rUpamAM ATha, soLa athavA vAsa hoya che. vijyAdi devanI vAnacantara tiSkapaNe atIta baddha ane bhAvI dravyendriyo e prakAre ja samajavI joIe, jevI nArakapaNe kahI che. vijyAdi devanI saudharmAdi deva paNe atIta Indriye ananta che. pUrvokta yuktinA anusAra baddha drandriyo hotI nathI, bhAvI dra ikeInI hoya che, kenI nathI hotI. kintu je vijyAdi devanI saudharma paNe bhAva drayo hoya che, tenI ATha, seLa, cevIsa athavA saMkhyAta hoya che. e sambandhamAM yukti pahelA kahevAelI che. izAna devapaNe tathA sanakumAra mahendra brahmaloka, lAntaka, mahAzukra, sahasAra, Anata prANata, AraNa ane ayuta devapaNe tatha zrI prajJApanA sUtra : 3 277
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ navagaiveyaka devapaNe vijayadeva AdinI atIta baddha ane anAgata dravyendriyo eja prakAre samajI levI joIe, jevI saudharmI devapaNe kahI che. vijaya vaijayanta, jayanta ane aparA jita de.paNe atIta dravyendriya kAi vijayAdi dhruvanI hAya che, kAinI nathI hAtI kemake vijaya Adi vimAnAnA deva e bhava karIne ja mekSe cAlyA jAya che. jemanI hAya che temanI atIta dravyendriyA ATha hAya che. zrI gautamasvAmI-3 bhagavan ! addha dravyendriyA keTalI hAya che? zrI bhagavAna- gautama ! vijayAdi devanI svabhavamAM khaddha dvancendriya ATha hAya che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan ! bhAvI dravyendriye! keTalI hAI zake ? zrI bhagavAn--huM gautama ! vijayAdi devanI svabhavamAM anAgata, draaindriyo kAInI hAya che ane koInI nathI hAtI, je vijayAdi devanI bhAvI dravyendriyo haiAya che, temanI ATha hAya che ema jANavu joie. zrI gautamasvAmI--he bhagavan ! eka eka vijaya, vaijayanta, jayanta ane aparAjita devanI sarvAMsiddha devapaNe atIta dravyendriyo keTalI che ? zrI bhagavAna-4 gautama ! vijayAdi devanI sarvAMIsiddha devapaNe atIta dravyendriyA nathI hotI kemake sIMsiddha devanA bhava karyAM pachI vijaya deya AdinA bhava thatA nathI. zrI gautamasvAmI-vijayAdi devanI sarvAsiddha devapaNe bahu dravyendriyo keTI hoya che ? zrI bhagavAna-he gautama ! nathI hAtI, kemake je jIva vijaya deva AdinI avasthAmAM vidyamAna che, te eja samaye sarvAM siddha devanA rUpamAM vamAna nathI thatA, zrI gautamasvAmI-he bhagavan! bhAvI dravyendriyo keTalI che? zrI bhagavAnanhe gautama ! kAI vijaya deMya AdinI sarvAsiddha devapaNe lAvI dravyendriyA hAya che, koInI nathI hAtI. jenI hAya che tenI ATha hoya che. zrI gautamasvAmI--he bhagavan! eka eka sarvAsiddha devanI nAraka avasthAmAM atIta drazaindriyA keTalI che ? zrI bhagavAn-he gautama ! sarvAM`siddha devanI nAraka bhavamAM atIta dravyendriyA ananta che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan ! maddha keTalI che ? zrI bhagavAn hai gautama ! sarvAsiddha devanI nAraka paNe addhadravyendriyA nathI hotI, e khAkhatamAM yukti pUvat samajI levI joI e. zrI gautamasvAmI-hu bhavI dravyendriyA keTalI che? zrI bhagavAna-he gautama ! sarvAM siddha devanI nAraka avasthAmAM bhAvI dravyendriyo nathI hAtI, kemake sarvAM` siddha deva bhaviSyamAM nArakamAM utpanna nathI thatA. eja prakAre manuSyanA sivAya, bhavanapatitva, pRthvIkAyikatva Adi vilendriyattva, paMcendriya tiya k zrI prajJApanA sUtra : 3 278
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ yonika, vAnavyantaratva, tiSka, vimAnika deva, nava raiveyakavAmAM paNa sarvArtha siddha devanI atIta, baddha ane bhAvI dravyendriyonI prarUpaNA karI levI joIe. vizeSa e che ke manuSya paNe sarvArthasiddha devanI atIta Dhabendriye ananta che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan! sarvArtha siddha devanI manuSyanA rUpamAM baddha dravyandriyo keTalI che? zrI bhagavAna baddha dravyendriyo nathI hotI, e viSayamAM yukti pUrvavata samajavI joIe. zrI gautamasvAma-he bhagavan ! bhAvI dravyendriyo keTalI che? zrI bhagavAna-he gautama! bhAvI dravyendriyo ATha che. vijaya, jayanta, jayanta ane aparAjita devanA rUpamAM atIta Dhabendriya keInI hoya che keInI nathI hotI. jenI hoya che tenI ATha hoya che zrI gautamasvAmI-he bhagavana ! baddha dravyendriye keTalI che ? zrI bhagavAna-he gautama! sarvArthasiddha devanI vijyAdi devanA rUpamAM pUkata yuktinA anusAra baddha dravyendriyo nathI hotI. zrI gautamasvAmI-he bhagavan! sarvArthasiddha devanI vijyAdi devanA rUpamAM bhAva dravyendriya keTalI? zrI bhagavAna-he gautama ! sarvArthasiddha devanI vijyAdi devanA rUpamAM bhAvI kace. dri hotI nathI, kemake je jIve sarvArthasiddha devanI avasthAmAM janma lIdhe che te AgaLa vijayAdi vimAnamAM utpanna thatA nathI. zrI gautamasvAmI-he bhagavana ! eka eka sarvArthasiddha devanI sarvArthasiddha devanA rUpamAM atIta drabendriya keTalI che? zrI bhagavAnahe gautama! atIta dravya nathI hotI kemake eka jIva be vAra sarvArthasiddha vimAnamAM janma nathI lete. zrI prajJApanA sUtra : 3 279
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI gautamasvAmI-he bhagavad baddha dravyakti keTalI che? zrI bhagavAna he gautama! baddha drandriye ATha hoya che. zrI gautamasvAmI-he bhagavana ! bhAvI dravyendriA keTalI? zrI bhagavAna-he gautama ! nathI. kemake bhaviSya kALamAM te pharIthI te bhavamAM utpanna nahIM thAya. ataH bhAvI dravyendriye hetI nathI. zrI gautamasvAmI. have bahuvacanane laIne prazna kare che he bhagavana ! nArakenI nAraka rUpamAM atIta dravyendriye keTalI? zrI bhagavAna-he gautama! atIta dravyendriye ananta che, zrI gautamasvAmI-he bhagavan! baddha dravyekti keTalI che? zrI bhagavAna-he gautama ! nArakenI nAraka rUpamAM baddha arthAt vartamAna indri asaMkhyAta che, kemake pRcchAnA samayamAM paNa teo asaMkhyAta ja che. zrI gautamasvAmI-he bhagavana! bhAvI drandriye keTalI che? zrI bhagavAna nArakenI nAraka rUpamAM anAgata dravyendriye ananta che. zrI gautamasvAmI-he bhagavana ! nArakenI asurakumAranA rUpamAM atIta dravyendri keTalI che? zrI bhagavAna-he gautama ! atIta dravyendriye ananta che zrI gautamasvAmI-he bhagavad ! addha dravyendriye keTalI? zrI bhagavAna gautama! nArakanI asurakumAranA rUpamAM baddha dravyendriya nathI hotI, e bAbatamAM yukti pUrvavat samajI levI joIe. zrI gautamasvAmI-he bhagavad ! bhAvI dravyendriye keTalI hoya che? zrI bhagavAna he gautama! ananta hoya che. jevI nArakanI asurakumAranA rUpamAM Indriye kahI che, e prakAre nAgakumAra Adi bhavanavAsinA rUpamAM, pRthvIkAyika Adi ekendriyAnA rUpamAM, vikalAnA rUpamAM che, ndriya tiryaMcAnA rUpamAM, manuSyanA rUpamAM vAtavyantara jyotika vaimAnika ane mayaMke devonA rUpamAM atIta baddha ane bhAvI dUbendriya kahevI joIe. zrI gautamasvAmI-he bhagavan ! nArakenI vijaya, jayanta, jyanta aparAjIta devanA rUpamAM atIta dravyendriya keTalI? zrI bhagavAna-he gautama ! nArakenI vijaya Adi denA rUpamAM atIta kanTendri nathI hotI. zrI gautamasvAmI-he bhagavana ! baddha dranidrA keTalI hoya che? zrI bhagavAna-he gautama! pUrvokta yuktinA anusAra baddha dravya nathI hotI. zrI gautamasvAmI-he bhagavan! bhAvI DhabenidrA keTalI hoya che ? zrI bhagavAnahe gautama ! nArakanI vijaya Adi devanA rUpamAM bhAvI dravyendri asaMkhyAta che, kemake nAraka jIva asaMkhyAta che. zrI prajJApanA sUtra : 3 280
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ eja prakAre sarvArthasiddha devanA rUpamAM paNa nArakanI atIta, baddha ane bhAvI dravyendrita kahevI joIe. temanAmAMthI nAraka asaMkhyAta che, tethI bhArthI dravyendriya paNa asaMkhyAta samajI levI joIe. jevI narIkenI dravyendro kahI teja prakAre asurakumAra Adi bhavanapatinI pRthvIkAyika Adi ekendriyonI viklendriyanI paMcendriya tiryaMconI dravyendriyo nArakapaNethI te sarvArthasiddha devapaNe kahevI joIe. vizeSa e che ke vanaspatikAyikonI vijaya, jayanta, jayanta ane aparAjita devanA rUpamAM tathA sarvArthasiddha devanA rUpamAM bhAvI dravyendriye ananta che, kemake vana spatikAyika java ananta hoya che. manuSya ane sarvArtha siddha deva sivAya badhAnI svasthAnamAM baddha dravyakTi asaMkhyAta jANavI joIe. parasthAnamAM baddha dravyendriyo hetI nathI kemake, je jIva je bhAvamAM vartamAna che, te tenAthI atirikta para bhavamAM vartamAna nathI thaI zakate. vanaspatikAyikanI baddha dravyendriye asaMkhyAta hoya che, kemake vanaspatikAyi. kenA dArika zarIra asaMkhyAta ja hoya che mANasonI narayika paNe atIta dravyendriyo ananta che. baddha nathI hotI. A viSayamAM yukti pahelAM kahI didhelI che. manuSyonI nAraka rUpamAM atata dravyendriyo ananta che. jevI mANasonI nAraka rUpamAM dravyendriye kahI che, teja prakAre asurakumAra Adi bhavanapatinA rUpamAM, paMcendriya tiryaMcAnA rUpamAM manuSyanA rUpamAM vAnacantaramAM tiSka, vaimAnike tathA navaceyaka devenA rUpamAM atIta, baddha ane bhAvI dravyendriyo kahevI joIe. vizeSa e che ke svathAnamAM atIta dravyendriyo kadAcita saMkhyAta che kadAcita asaMkhyAta che. bhAvI Dhabendriyo ananta che. zrI gautamasvAmI-he bhagavana! manuSyanI vijya, vaijayanta, jayanta ane aparAjita devanA rUpamAM atIta dravyendriya keTalI che? zrI bhagavAna-he gautama! saMkhyAta che. zrI gautamasvAmI-he bhagavAna ! baddha dravyendriye keTalI che? zrI bhagavAn he gautama ! baddha dravyakti nathI rahetI. zrI gautamasvAmI-he bhagavan ! bhAvI drandriya keTalI che? zrI bhagavAn he gautama! saMkhyAta hoya che, kadAcita asaMkhyAta hoya che. vijyAdi devapaNAnA samAna sarvArthasiddha devapaNe paNa manuSyanI atIta kanTendri asaMkhyAta hoya che, eja prakAre yAvat rAyakanI samajavI arthAta vAnacantare, jyAtiSka vaimAnika tathA nava veyaka devanI atIta, baddha ane bhAvI kandriye paNa mANasanA zrI prajJApanA sUtra : 3 281
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAna ja samajavI joIe. zrI gautamasvAmI-he bhagavana-vijaya, vai yanta, jyanta, aparAjita, devenI nAraka paNe atIta dravyendriye keTalI che? zrI bhagavAna-he gautama! ananta che. zrI gautamasvAmI-he bhagavana! baddha dravyakti keTalI che? zrI bhagavAna he gautama! baddha drandriye nathI hotI. zrI gautamasvAmI-he bhagavana! bhAvI dravyendriye keTalI che? zrI bhagavAna-he gatama! bhAvI dravyendriya nathI hotI kemake, vijayAdi vimAnanA devene narakamAM kayAreya utpAda nathI thatuM. jevI vijayAdi vimAnonA devenI nArakapaNe dravyaktinI prarUpaNa karI che. teja prakAre asurakumAra Adi bhavanapatinA rUpamAM, vikalendriyenA rUpamAM, paMcendriya tiryaMcanA rUpamAM, vAnadhyantanA rUpamAM, tiSkanA rUpamAM paNa atIta baddha ane bhAvI Dhabendri kahevI joIe. vizeSatA e che ke, manuSyanA rUpamAM atIta Dhabendriye ananta che, zrI gautamasvAmI-he bhagavan! baddha vyakti keTalI che? zrI bhagavAna-he gautama! temanI baddha dravyendriya nathI haitI. zrI gautamasvAmI-he bhagavana ! bhAvI drandriye keTalI che? zrI bhagavAna-he gautama! bhAvI dravyendriye asaMkhyAta che, kemake vijaya Adi vimAnanA deva asaMkhyAta che. eja prakAre saudharma, IzAna Adi kalpavAsI devAnA rUpamAM tathA nava raiveyakanA denA rUpamAM vijaya Adi vimAnanA devanI atIta, baddha ane bhAvI. dravyakti kahevI joIe. svasthAna arthAt svabhavamAM atIta dravyendriye asaMkhyAta hoya che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan! svasthAnamAM baddha dravyendriyo keTalI che? zrI bhagavAna-he gautama! svasthAnamAM baddha vyakti asaMkhyAta che. zrI prajJApanA sUtra : 3 282
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI gautamasvAmI-he bhagavan ! bhAvI dravyendriya keTalI che ? zrI bhagavAn hai gautama ! asaMkhyAta che, kemake, vijayA deva asakhyAta che. vijaya Adi vimAneAnA devAnI sarvAsiddha devanA rUpamAM atIta dranmendriyA nathI hAtI. khaddha paNa nathI hAtI, bhAvI dravyendriyA sakhyAta hoya che. cAra anuttara vimAnanA deva sa sAramA adhika nahI' raheze. e mATe sarvo siddhamAM bhAvI dranaindriye sakhyAta ja haze, zrI gautamasvAmI-he bhagavan ! sarvAsiddha DhavAnI nArakAnA rUpamAM atIta kacendriyA keTalI che ? zrI bhagavAn- gautama ! ananta advaita dravyendriyA che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan ! addhadravyendriyoM keTalI che ? zrI bhagavAna hai gautama! bahu dravyendriyA hAtI nathI. zrI gautamasvAmI-he bhagavan ! bhAvI dravyendriyo keTalI hai ya che ? zrI bhagavAn he gautama ! bhAvI dravyendriya paNa nathI hatI, kemake sarvA siddhanA deva naraka bhavamAM utpanna nathI thatA. eja prakAre manuSya sivAya asurakumArAthI laIne nava caiveyaka pantanA devAnA rUpamAM sarvAsiddha devAnI atIta, khaddha ane bhAvI dravyendriyA kahevI joI e. manuSya paNAmAM atIta dravyendriyA ananta hoya che, yuddha hAtI nathI ane bhAvI vyendriye sakhyAta hAya che. zrI gautamasvAmI--vijaya, vaijayanta, jayanta, ane aparAjita deyanA rUpamA atIta dravyendriyA keTalI che ? zrI bhagavAna--he gautama ! saMkhyAta che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan ! ahu keTalI che ? zrI bhagavAn--he gautama ! adbhu dravyendriya heAtI nathI. zrI gautamasvAmIhe bhagavana ! bhAvI dracendriyA keTalI hAya che? zrI bhagavAna-gautama ! bhAvI drazcendriyA nathI hotI. zrI gautamasvAmI-he bhagavan ! sarvArthasiddha devanI sarvAMsiddhaka devAnA rUpamAM atIta dracendriyA keTalI che ? zrI bhagavAna-he gautama! atIta dravyendriya nathI hotI. zrI gautamasvAmI-he bhagavan ! maddha keTalI che ? zrI bhagavAn-he gautama ! khandva dravyendriya sakhyAta che. zrI gautamasvAmI-bhe bhagavan! bhAvI dravyendriye keTalI che : zrI bhagavAn-he gautama ! bhAvI dravyandriyo hotI nathI kemake sarvAsiddha deva puna: sarvotha siddha vimAnamAM utpanna nathI thatA, agIyAramuM dvAra samApta, zrI prajJApanA sUtra : 3 283
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvendriya kA nirUpaNa bhAvendriya-vaktavyatA zabdArtha-( [ aMte ! mAliMdhiyA paUtta) he bhagavana bhAvendriya keTalI kahI che? (jayamA! paMra mArSAiviyA FUUttA) he gautama! pAMca bhAvendriye kahelI che (ta naDDA-so sure nA javiA) te A prakAre-trendriya yAvat sparzanendriya (naiyA maM ? maviMderiyA ghawttA ?) he bhagavan! nArakenI bhAvendriye keTalI kahI che? (vana paM mAravaMci ITttA) he gautama! pAMca bhakti kahI che (taM hoNi jJA #fsa phira) te A rIte-trendriya yAvat sparzanendriya (e nakSa gA) e prakAre jemanI jeTalI IniMdra che (rasa ta6maLiyajJA) tenI teTalI kahevI joIe (kA vemarati) thAvat vaimAnikanI (mjANa mete ! ricaraNa) he bhagavan! eka eka nArakenI (vaphA) keTalI (mAnava vica) bhAvendriye (atItA) atIta che? (camA ! baLattA) he gautama ! ananta (gA va IT) keTalI baddha-vartamAna che? (vaMja) pAMca (paracA pureaNa31) keTalI bhAvI che? ( at at pjAra vA saMveLA vA, asaMnnA thA, gaLatA vA) pAMca athavA daza, athavA agIyAra, athavA saMkhyAta, athavA asaMkhyAta, athavA ananta (pUrva kumArasa vi) eja prakAre asukumAranI paNa (nava) vizeSa (9 ) bhAvI (paMca vA cha vA, saMjJA vA, saMjJA vA chatA vA) paMca athavA che, athavA saMkhyAta athavA asaMkhyAta, athavA anaMta (pUrva jJAva thayikumArasa vi) e ja prakAre yAvat svanita kumAranI paNa (parva) eja prakAre (putravidya-A -vArAphacaraNa vi) eja prakAre pRthvIkAyika, aSThAyika, vanasapatikAyikanI paNa ci-sevitra-riMvicaraNa zi) eja prakAre dvAdriya, trIdriya, caturindriyanI paNa (te 61ra vAva caraNa vi) tejaskAyika, ane vAyu kAyikanI paNa (pUrva7) eja prakAre (nava) vizeSa (cha vA, satta vAM, saMve nA vA nAM venA vA kAMtA tA) che, athavA sAta, athavA saMkhyAta, athavA asaMkhyAta, athavA zrI prajJApanA sUtra : 3 284
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ ananta (tricitivijJoLiyarasanA phremALastanA punATE) paMcendriya tiya cathI laIne IzAna deva sudhI asurakumAranA samAna (Lavara) vizeSa (maNUttamsa purelanA sara asthi mlA nasthi tti mALiyaX' manuSya bhavanI bhAvI IndriyA keInI DAya che, kAInI nahI' ema kahevuM joI e (laLavumAra nAva neveJanasla nA necarala) sanakumAra yAvat greveyaka devanI nArakanA samAna (vinaya vejJacanta-nacaita-avanita phevamsaatItA gaLatA) vijaya, vaijayanta, jayanta-aparAjita devanI atIta ananta (vRddheA paMca) maddha pAMca (relavaNA paMca nA, vRkSa lA, pArasa vA, saMvegnA vA) bhAvI pAMca athavA deza athavA paMdara athavA saMkhyAta (sanvaTra siddhavevasa) sarvArthasiddha devanI (sItA LatA) atIta ananta (vagsjI paMca) khaddha pAMca (trA purevadA) bhAtrI keTalI ? (va) pAMca (neDthALa mare ! traddhA mArviciA tItA ?) he bhagavan! nArakonI atIta bhAvendriye keTalI ? (ocamAM! anaMtA) hai gautama ! ananta (trAvaDhuMjA) khaddha keTalI ? (saMlaggA) asakhyAta (devathA purelA) bhAvI keTalI ? (anaMtA) ananta (kuM nA e prakAre jema (viSNu) dravyendriyAmAM (Utte N) pRthakatva-mahuvacanathI (TUMko aLiko) daMDaka kahyA che (tA) eja prakAre (mArviviSNu) bhAvendriyamAM paNa (itenuM TUMgo mALicandro) bahuvacanathI daDaka kahevA joie (nava) vizeSa (vaLaAEphAALa mahetA aLatA) vanaspatikAyikAnI khuddha ananta che (melsana maMa! necarala) he bhagavan! eka eka nArakanI (tette) nArakapaNamAM (levA mArvivicAgatItA) keTalI bhAvendriyo atIta che ? (noyamA ! gaLatA) hai gautama ananta (vaghetjhA) baddha (vRtta) pAMca (revaDA jela vityi, la vi nasthi) puraskRta kAinI che. keAInI nathI (nala RSi, paMca vA sa vA pAma vA saMvenA vA, asaMvegnA vA, amaMtA vA) jenI che tenI pAMca, daza, paMdara, saMkhyAta, asakhyAta, athavA ananta che (rUM nAva muthumArALuM nAva thayibhArALa) eja prakAre asurakumAranI temaja stanita kumArAnI (navaraM vaghe naci) vizeSa-maddha nathI (puDhaviAyatte nAva vaicitta nA yuni viSe) pRthvIkAyikapaNe yAvat dvIndriya paNe jevI dravyendriyo (secitte tadeva) zrIndriya zrI prajJApanA sUtra : 3 285
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ Sta ravAnI paNe eja prakAre (nava) vizeSa (ga3) bhAvI (tipri vA, cha = Lava vA, saMjJA jA, avajJA vA, vALanA vA) traNa, cha, nava, saMkhyAta, asaMkhyAta, athavA ananta (gvaM zariMcitte vi) eja prakAre caturindriya paNAmAM paNa (nava) vizeSa ( purA ) bhAvI (vAri vA, ghaTTa vA, vora vA, havana vA, saMjJA vA, satA vA) cAra, AThabAra, saMkhyAta, asaMkhyAta, athavA ananta (vaM paNa trA) e prakAre A gama paNa (vAri) cAra (kALeyavA) jANavA jeI e tene vera vi gig) je dravyendriyomAM (navara) vizeSa (rUca jJALicaDyA) te tRtIya gamamAM jANavA joIe (karaNa jJarU iMdriyA) jenI jeTalI Indriyo (te) teo (puNyaketu) bhAvI IndriyomAM (muLecavA) jANavA joIe (pathame) ghethA gamamAM (deva divaMgi) jema dravyendriyo (jJAva) yAvat (sakaagsiddhavALa) sarvArthasiddhaka devenI (tatvaritta) sarvArthasiddhaka devapaNe vaphA mArSAiviyA atItA ) keTalI atIta bhAvendriyo (tyi) nathI (ddha4) baddha (saMjanA) saMkhyAta purejA) bhAvI? (riyo nathI (pharitra samra) Indriya pada samAsa TIkAI-have bhAvendriyonI prarUpaNa karAya che zrI gautamasvAmI prazna kare che-he bhagavan! bhAvendriyo keTalI kahI che? zrI bhagavAna-he gautama ! vendriya pAMca kahI che-bendriya, cakSurindriya, ghANendriya, jindriya, sparzanendriya zrI gautamavAmI-he bhagavan! nAraka jIvonI bhAvendriya keTalI che? zrI bhagavAna-he gautama ! nArakana bhAvendriya pAMca kahI che-zregendriya yAvatacakSurindriya prANendriya, jihuvendriya, ane sparzanendriya. e prakAre je jIvanI jeTalI bhAvendriya hoya che. tenI teTalI bhAvendriyo kahevI joIe. asurakumAra Adi bhavana vAsie, pRthvI kAyika Adi ekendriyo, vimalendriya, paMcendriya tiryaMce, manuSyo, vAna vantara, tiSka ane vaimAninI bhAvendriye paNa yathA saMbhava kahevI joIe. zrI gautamasvAmI-he bhagavan! eka eka nArakanI bhAvendriye atIta keTalI che? zrI bhagavAna-he gautama ! atIta bhAvendriya ananta che. zrI gautamasvAmI-he bhagavana-nAranI baddha bhAvendriye keTalI che? zrI bhagavAna-he gautama ! baddha bhAvendriya pAMca che. zrI gautamasvAmI-he bhagavana! bhAvI bhAvendriye keTalI che ? zrI bhagavAna-he gautama! pAMca, daza, agIyAra, saMkhyAta, asaMkhyAta agara ananta bhAvI bhAvendriya che. asurakumAranI atIta, baddha ane bhAvI bhAvendriya nArakanA samAna ja samajI levI joIe. vizeSatA e che ke asurakumAranI bhAvI bhAvendriye pAMca, cha, saMkhyAta zrI prajJApanA sUtra : 3 286
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ asaMkhyAta athavA ananta hoya che, asurakumAranA samAna nAgakumAra, suvarNakumAra agni kumAra, vikumAra, udadhikumAra, dvIpakumAra, dikakumAra, pavanakumAra ane svanikumAranI paNa atIta, baddha ane anAgata bhAvendriya samajI levI joIe. e prakAre arthAt nAraka ane asurakumAra AdinA samAna pRthvIkAyika, akAyika ane vanaspatikAyikanI paNa atIta baddha ane bhAva bhAvendrio jANI levI joIe. kandriya, trIndriya ane caturindriyane atIta, baddha ane bhAvI bhAvendriye nArakanA samAna samajavI joIe. tejaskAyika ane vAyukAyikanI paNa eja rIte kahevI joIe. nAraka ane asurakumAra AdinI apekSAe vizeSatA A che ke bhAvI bhAvendriya cha, sAta, saMkhyAta asaMkhyAta, athavA ananta hoya che. paMcendriya tiryaMca yonikathI laIne IzAna devasudhI asurakumAranA samAna samajavA joIe. arthAt paMcendriya tiryaMca, manuSya, vAnara jatiSka saudharma deva tathA IrAna devanI atIta, baddha ane bhAvI bhAvendriye e prakAre samajI levI joIe ke jevI asura kumAranI kahI che. emAM vizeSatA e che ke keI manuSyanI bhAvI bhAvendriyo hoya che, keInI nathI letI. sana-kumAra, mahendra, brahmaleka, lAntaka, mahAzuka, sahastrAra, Anata, prANuta, AraNa ane azruta tathA navayaka devanI atIta, baddha ane bhAvI bhAvendri nArakanA sadaza kahevI joIe. vijaya vaijyanta jyanta ane aparAjita devanI atIta bhAvendriye ananta che, paddha paMca che ane anAgata pAMca, daza, paMdara athavA saMkhyAta che. sarvArthasiddha devanI atIta bhAvendriye ananta che, baddha pAMca hoya che ane bhAva bhAvendriye paNa pAMca ja hoya che. zrI gautamasvAmI-punaH bahuvacanane laIne prazna kare che-he bhagavannArIkenI atIta bhAvendriya keTalI che ? zrI bhagavat he gautama! ananta che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan! nArakanI baddha bhAvendriye keTalI che? zrI bhagavana-he gautama ! nArakanI baddha bhAvendriye asaMkhyAta che. zrI gautamasvAmI-he bhagavana ! nArakanI bhAvI bhAvendriya keTalI che? zrI bhagava-he gautama ! ananta che. e prakAre jema dravyendriyanA viSayamAM bahuvacanane laIne daMDaka kahela che. eja prakAre bhAvendriyenA viSayamAM paNa kahI levuM joIe. kintu dravyendriyenI apekSAe AmAM vizeSatA e che ke. vanaspatikAcikenI bhAdri baddha ananya che, kemake vanaspati zrI prajJApanA sUtra : 3 287.
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAyikanA jIva ananta hoya che. zrI caitamasvAmI-he bhagavana ! eka eka nArakanI narakabhavanI avasthAmAM atIta bhAvendriye keTalI che? zrI bhagava-he gautama ! anata atIta bhAvendriya che. zrI gautamasvAmI-he bhagavat baddha keTalI che? zrI bhagavAna-he gautama ! eka eka nArakanI baddha bhAvedri pAMca hoya che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan! anAgata bhAvendriya keTalI che? zrI bhagavAn he gautama ! keI nArakanI nAraka rUpamAM bhAvI bhAvendriye hoya che, keInI nathI hotI arthAt je nAraka narakamAMthI nikaLIne anyagatimAM utpanna thaIne punaH nArakamAM utpana thanAra che, tenI nArakapaNe bhAvI bhAvendriya hoya che. kintu je jIvane vartamAna nAraka bhava antima che, arthAta je narakamAMthI nIkaLIne pharI kayAreya narakamAM utpanna nathI thatuM, tenI naraka rUpamAM bhAvI bhAvendri nathI hotI. jenI che tenI pAMca daza, paMdara, saMkhyAta asaMkhyAta athavA ananta paNa heva che. je bhaviSyamAM eka vAra utpana thaze, tenI pAMca bhAvI bhAvendriye, je be vAra utpanna thaze, tenI daza, traNa vAra utpanna thanAranI paMdara, saMkhyAta, asaMkhyAta agara ananta vAra utpanna thanAranI saMkhyAta, asaMkhyAta agara ananta bhAvI bhAvendriya hoya che. eja prakAre asurakumAronI, nAgakumAranI, suvarNakumAronI, agnikumAranI, vidhutkamAronI, udadhikumAranI, dvIpakumAranI, dizAkumAranI, pavanakumAranI ane svanitakumArenI paNa atIta, baddha ane bhAvI bhAvendriya nArakapaNamAM samajI levI joIe. vizeSa A che ke asurakumAra AdimAM nArakapaNe baddha bhAve nathI letI A viSayamAM yuti pUrvavat samajI levI joIe. pRthvIkAyika, aSkAyika, tejasakAyika, vAyukAyika ane vanaspatikAyika tathA hIndriyanA rUpamAM je prakAre bendriye kahI che, e ja prakAre bhAvendriye paNa kahevI joIe. vanaspati kAyika paNe ane kIndriya paNe paNa drandriyenA samAna bhAvendriya kahevI joIe, trIndriyapaNe paNa eja prakAre kahevuM joIe. paraMtu vizeSa e che ke-trIndriyapaNe bhAvI bhAvendriye traNa, cha, nava, saMkhyAta asaMkhyAta athavA ananta hoya che. cAra IndriyapaNe paNa eja prakAre jANavuM joIe. paraMtu bhAvI bhAvendriye cAra, ATha, bAra saMkhyAta, asaMkhyAta athavA ananta hoya che. e prakAre dravyendriyonA viSayamAM paNa je cAra gama kahyA che, teja ahIM paNa samajI levA joIe, te cAra gama che-vairavika, tiryaMcanika, manuSya ane deva saMbaMdhI kahe che kintu trIjA gamamAM arthAt manuSya saMbaMdhI abhilApamAM jenI jeTalI Indri che. tenI teTalIja anAgata bhAvendrimAM jANavI joIe. caturthagAmamAM arthAt deva saMbaMdhI abhilApamAM jevI dravyendriya kahI che, e ja prakAre bhAvendriya kahevI zrI prajJApanA sUtra : 3 288
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ joI e. cAvat pa McendrikatiyaMca, manuSya, vanavyantara, jyAtiSka, vaimAnika, navagreveyaka, vijayAda, anuttara deva tathA sarvAsiddhaka devAnI sarvAsiddha devanA rUpamAM keTalI atIta bhAvendrice che ? tenA uttara e che ke sarvAM-siddha devanA rUpamAM temanI atIta bhAvendriyA nathI hAtI. zrI gautamasvAmI-he bhagavan! sarvAM-siddha devenI sarvo siddhapaNe addha bhAvendriya keTalI che? zrI bhagavAnDe gautama ! saMkhyAta che, kemake sarvo siddha vimAnanA deva sakhyAta che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan-bhAvI bhAvendriyA keTalI che? zrI bhagavAn-De gautama! sarvAsiddha devAnI sarvo`siddha devanA rUpamAM bhAvI bhAve. ndriyA hAtI nathI, kemake je jIva eka vAra sarvAsiddha vimAnamAM utpanna thAya che te bIjI vAra sarvArthasiddha vimAnamAM utpanna nathI thatA. // padaram indriya parda samApta thayuM ! prayogaparimANa kA nirUpaNa sALamu -prayAga pada zabdA -(viSe naM maMte ! paLone paLatte ?) he bhagavan ! prayoga keTalA prakAranA kahyA che ? (noyamA ! phaLa viSe vone vaLatte) he gautama ! padara prakAranA prayoga kahyA che (a gaddA) te A prakAre (sattvamaLoo) satya manaH prayAga (jasaccamotte) asatya manaH prayeLa (sAmolamaLone) satya mRSA mana: pracetra (sadAmolamaqoLe) asatyA mRSA manaH prayAga (chyuM vapatrone) eja pramANe vacana prayAga paNa (23) cAra prakAre che (jJohiyasarI(cavone) audArika zarIra kAyaprayAga (loniyamItasarIrocakone) audArikamizrazarIrakAyaprayAga (vekTiyasarIyalvotte) vaikriya zarIrakAyaprayAga (bAlavIyaLone) AhAraka zarIrakAyaprayAga (bALamIrasI zrI prajJApanA sUtra : 3 289
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ #gone) AhAraka mizra zarIrakAya pravega (mA zarIravAra putro) kAmaNa zarIrakAya prayoga TakAtha-indriyavALA jIvamAM ja lezyAne sadbhAva hoya che, e kAraNe enA AgaLanA padamAM indriya pariNAmanuM pratipAdana karyuM, have pariNAmanI sadazatAne kAraNe prayoga pariNAmanI prarUpaNa karAya che zrI gautamasvAmI prazna kare che he bhagavan! praga keTalA prakAranA kahelA che? pra" upasarga sahita "yuja' dhAtuthI ghana pratyaya thavAthI "praga" zabda niSpanna thaze. prayogane artha che-parispandana rUpa AtmAne vyApAra arthAt gaathavA jene kAraNe AtmA kriyAomAM sambaddha thAya, agara sAMparAyika ane IryApatha AsavathI saMyukta thAya, te pravega kahevAya. ahIM karaNa arthamAM "ghara" pratyaya thayela che zrI bhagavAna-he gautama! prayoga paMdara prakArano kahyo che, je A prakAre che-(1). satya manaH prayoga (2) asatya manaH prAga (3) satya mRSA manaH prAga (4) asatyamRSA manaH prAga temanAmAMthI sat padArthomAM yathAvasthita vastu svarUpanuM ciMtana karIne je sAdhu heya. te satya, jema-svarUpathI sat ane pararUpathI asat jIva prApta zarIranA pariNAmavALe che, ItyAdi rUpathI yathAvarita vastu svarUpanuM cintana karanAra mana satya kahevAya che. satya mananA vyApArane satya manaH prayoga kahevAya che. je satyathI viparIta hoya te asatya, jemake-jIvanuM astitva nathI, athavA te ekAnta rUpe sat che, AvA prakAranI mithyA kalpanAo karavAmAM tatpara mana asatya kahe vAya che. asatya manane prayoga arthAt vyApAra asatya manaH prayoga che. je satya ane asatya-ubhaya rUpa hoya te satyAsatya, jemake koI vanamAM vaDa, pIpaLe plekSa, palAza Adi aneka jAtinA vRkSa vidyamAna che, paraMtu azoka vRkSanI vipulatAne kAraNe tene azoka vana kahevuM. azoka vRkSanI vidyamAnatA hovAthI ema vicAravuM te satya che kintu temanAthI atirikta vaDa, pIpaLa Adine sadbhAva hovAthI asatya paNa che, paraMtu vyavahAra nayane Azraya laIne evuM vicAryuM che. vAstamAM evuM vicAravuM asatya che, kemake vastu tevI che nahIM, ke jevI vicArelI che. tethI tene satya mRSA manaHprayoga kahe che, je satya paNa na hoya ane asatya paNa na hoya e mane vyApAra asatyAmRSA manaH prAga kahevAya che. vivAda thatAM vastutatvanI siddhine mATe sarvasanI AjJA anusAra vikalpa kare che. jemake-jIva che ane sat asat rUpa che. A satya manaH pravega kahevAya che, kemake te ArAdhaka che. je vivAda thatAM vastunI pratiSThA karavAnI IcchA thatAM paNa savajJanI AjJAnI virUddha vikalpa kare che, jemake, "jIva nathI" athavA jIva ekAnta nitya che te virAdhaka hovAnA kAraNe asatya che. kintu vastunI siddhinI IcchA vinA paNa svarUpa mAtranA paryAcana karanArA vAkayane pravega karAya che, jema-jinadattathI paTa laI AvavuM athavA gAma javuM ItyAdi, te asatyAmRSA kahevAya che, kemake te svarUpa mAtranuM paryAlacana zrI prajJApanA sUtra : 3 290
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ karanAra che. pUrvokta lakSaNa satya nathI ane mRSA paNa nathI, kintu A badhuM vyavahAra nayanI apekSAe samajavuM joIe. anyathA yadi ThagavAnI bhAvanA hoya te tene samAveza asatyamAM thAya che. anyane antarbhAva satyamAM thAya che. A prakAranuM asatyAmRSA rUpa mana asatyAmRSA mana che ane tene pravega asatyAmRSA manaH pravega kahevAya che. eja prakAre vacana praga paNa cAra prakAranA hoya che. jemake, satya vacana prayoga mRSA vacana praga, satyamRSA vacana prayoga ane asatyAmRSA vacana prayoga A cAre prakAranA vacana prayoganuM svarUpa pUrvokta satyamanaH prayoga AdinA samAnaja samajI levuM joIe. pulanA skandha samUharUpa hovAthI tathA upacayarUpa hovAthI dArika zarIra ja audArika zarIrakAya kahevAya che, tene praga. audArika zarIrakAyane praga che. A tiryaMca ane manuSya paryAptakane hoya che, je kAyaprayoga audyArika hoya ane kAmaNa zarIranI sAthe mizra hoya te baudArika mizra kahevAya che. kahyuM paNa che "jIva anantara kAmaNagathI AhAra kare che, tyAra pachI mizra vegathI AhAra kare che, jyAM sudhI zarIranI niSpatti heya. yadyapi jema kAmaNagathI audArika yoga mizrita bane che, eja prakAre audArikathI kArpaNa paNa mizrita thAya che, e rIte mizraNa bannenA samAna che. AvI sthitimAM audArika mizrane samAna kArmaNa mizra vega paNa tha joIe. paNa kArmaNa mizraga kaheluM nathI, kemake zretAonuM te ja kathana grAhyA hoya che. je nibaMdha vivakSita arthanI pratipati kahenAra heya. kAmaNabhava paryanta nirantara vidyamAna rahe che. arthAta jyAM sudhI mukti prApta nathI thatI tyAM sudhI kAmaNa zarIra barAbara banI rahe che ane te badhAM zarIramAM hoya che. AvI sthitimAM yadi "kAmaNamizra kathana karAya te A zaMkA thAya che ke zuM tiryo ane manuSyanI aparyApta avasthAmAM te vivakSita che athavA deva nArakamAM te vivakSita che? A rIte keI nizcaya nathI thatuM, e kAraNe karmaNa mizranuM grahaNa nathI kareluM. utpattinI apekSAe audyArikanI pradhAnatA hovAnA kAraNe tathA kadAcika hovAne kAraNe, sadeha rahita abhISTa padArthane baMdha karavA mATe audArika mizranAmathI kathana kareluM che. dArika zarIradhArI manuSya agara paMcendriya tiryaMca agara paryApta bAdara vAyukAyika jIva kriya labdhithI saMpanna hoya che ane vaikriya kare che, tyAre hArika zarIra prayogamAM ja vartamAna rahIne pradezane bahAra phelAvIne vaikriya zarIrane yogya pudgalene grahaNa karIne vaikiya zarIra paryAptithI jyAM sudhI paryApta nathI thaI jatA, tyAM sudhI je ke audaki zarIra vaikriyanI sAthe mizra che ane mizratA bannemAM che, tathApi dArika zarIra prAraMbhika havAne kAraNe pradhAna che, ane pradhAnanA nAmathI kathana karAya che, A nyAyanA anusAra zrI prajJApanA sUtra : 3 291
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'audArika mizra' ema kahevAya che, vaikriyathI mizra nathI kahevAtu eja prakAre jyAre kAi AhAraka labdhithI sa panna pUrva dhArImuni--AhArakazarIra khanAve che. tyAre yapi edArika ane AhArakanI mizratA thAya che ane te mizratA bannemAM che, tathA audArika zarIra prAraMbhika hAvAne kAraNe pradhAna heAvAthI tenA nAmathI vyavahAra thAya che tene audArika mizra kahe che. AhArakanA nAmathI nathI kahetA. A audArika mizra zarIrakAyathI thanAra prayoga audyArika mizra zArakAya prayoga kahevAya che. vaikriya zarIrakaya prayAga kahevAya che, A vaiyi zarIra rUpa kAyathI thanAra prayAga vaikriya zarIra paryAthiI paryAptajIvane DAya che. kArmANanI sAthe mizrita vaikriya zarIranA prayAga vaikriya mizra zarIrakAya prayAga che. A prayoga deve ane nArakeAnI aparyApta avasthAmAM thAya che. ahIM paNa pU pakSa ane * neTaH-dArika zarIrakAya cegathI vaikriya ane ahiAraka banAvatA samaye vakriya mizra ane AhArakamizra hAya ane vaikriya tathA AhArakathI pAchA audArikamAM jatI vakhate audArikamizra thAya che. uttara pakSa pahelAnA samAna ja samajavA joie. jyAre kai paMcendriyatiya ca, manuSya, athavA vAyukAyika vaikiyazarIra thaine peAtAnu` kA` karI kRtakRtya thaIne vaikriyazarIrane tyAgavAnA Icchuka thAya tyAre vaikriya zarIranA sAmarthyaOthI audyArika kAya yAgane grahaNa karavAmAM pravRtta thAya che. e prakAre tyAM vaikriyanI pradhAnatA haiAvAthI tenA nAmathI vyavahAra thAya che, audArikanA nAmathI nahI, tethIja vaikriyamizra zarIra kAyayega kahevAya che. AhAraka zarIrakAya prayAga AhAraka zarIra paryAptithI paryApta jIvane thAya che. AhA24 mizra zarIrakAyaprayoga te samaye thAya che jyAre AhArakathI audyArikamAM praveza kare che. arthAt jyAre kAI AhAraka zarIra thaIne ane peAtAnuM karyuM purU karone punaH audArikane grahaNa kare che, te samaye AhArakanA khaLathI ja audArikamAM praveza thAya che, tethI mizratva antamAM samAna DeAvA chatAM AhArakanI pradhAnatA havAne kAraNe AhAraka mizranA vyavahAra karAya che. audArikanA nAmathI vyavahAra nathI thatA, A AhAraka mizra zarIrakAya cega thayA. kArmANu zarI kAya cega vigraha gatimAM thAya che tathA kevila samuddhAtanA trIjA, cethA ane pAMcamA samayamAM thAya che. tejasa ane kANu anne sahacara che ataH eka sAthe annanuM grahaNa kareluM che // 11 5 zrI prajJApanA sUtra : 3 292
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIva prayoga kA nirUpaNa pAMcadaza prayAga vaktavyatA zabdA :-(gIvALuM mane! viSe vone tte ? ) bhagavan ! jIveAnA prayoga keTalA prakAranA kahyA che ? (nocamA ! jaLaviSe patte) hai gautama ! paMdara prakArathI kahyA che. (sattamaLaLagoro nAva masarIdAyone) satya manaHprayoga yAvat kArmANa zarIrakAyaprayoga (nethALa maMte ! viSe vaoo paLatte ?) he bhagavan ! he nArakeAnA prayoga keTalA prakAranA kahyA che? (noyamA ! kArasavidde vone vaLatte) he gautama ! agIyAra prakAranA prayANa kahyA che ( taM nahA-) te A prakAre (sattvamaLone bAya sAmosavacaLaboro, vendriyasarIrajAcaLo), vendriyamIsasarI caLagoLe, mmAsarIrAyone) satyamanaHprayAga yAvat asatyA mRSA vacanaprayoga, vaikriya zarIra kAyaprayoga, vaikaya mizrazarIrakAyaprayoga, kArpaNu zarIra kAya prayAga (traM anumAna vijJAva caLiyakramALa ) eja prakAre asurakumAranA paNa yAvat stanitakumAronA paNa (muniAcALa pucchA ? ) pRthvIkAyikAnA viSayamAM pRcchA ? ( jJeyamA ! tiviSe bone vaLatte) he gautama ! traNa prakAranA prayoga kahyA che (a nanhA ) A rIte (gocitarIra AcaLakone, goyinIsasarIyAthaqboro, dhamAsarI vAcakone) audArika zarIra kAca prayoga, audArikamizrazarIra kAya prayoga, kArmAMNu zarIra kAyaprayoga ( i gAya vaLalAcALa ) eja prakAre yAvat vanaspati kApikAnA (vayaM vAAcALa varSAvede vone vaLatte) vizeSa--vAyukAyikAnA prayoga pAMca prakAranA kahyA che (tuM nA) te A prakAre che (jhohiyAyatrone, osTiyamIlasarIvAyavgoro ca) audArika zarIra kAya prayoga, audArika mizra zarIra kAya prayoga (va'viNa duvid, masarIrAyaproze ) e prakAranA vaikriyaka ane kANu zarIra kAya prayoga (vaiciALa pujjA) dvIndriyonA viSayamAM pRcchA ? (poyamAM ! 23vvid 1mo po) zrI prajJApanA sUtra : 3 293
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ he gautama ! cAra prakAranA prayogo kahyA che? ( taMjJA) te A prakAre ( asanAmosavar kone ) asatyAmRSAvacanaprayoga ( gohiyalI coLe) audArika mizra zarIrakAya prayoga ( mAttarIrAcavone) kANu zarIra kAyaprayoga (chyuM nAva vatutiMyiALa ) eja prakAre yAvat caturindriyonA ( vaMciniyatilinoLiyA pucchA ? ) pAMcendriya tiya ca sambandhI pRcchA ? (nothanA ! serasavid brone vaLatte ) gautama ! tera prakAranA prayoga kahyA che ? ( taMjJaddA) te A prakAre (sattvamaLaLagoro) satya manaH prayAga (molamaLaboro) mRSA manaH prayAga (sarAmosamaLapatrone) satya mRSA manaH prayoga ( gamakhvAmolamaLone ) asatyA mRSA mana: prayoga ( E vaLone vi) eja prakAre vacana prayAga paNa ( orAjiyasarIya done audArika zarIra kAya prayAga (gohiyamIttasarI vAcavo) audArikamizra zarIra kAya prayAga ( vevicasarAyaporo ) vaikriya mizra zarIra kAya prayAga (mmAsarI vAcaLakone ) kANa zarIra kAya prayaNa ) ( mathUlALa pujjA ?) manuSyeAnA viSayamAM pRcchA ? ( zocamA ! vaLarasaviddezo patta ) hai gautama ! paMdara prakAranA prayoga kahyA che (tuM nA) te A prakAre (amaqoo) satya manaH prayAga (jJAyambhAsarIyaLone) yAvat kAmaNu zarIra kAya prayAga) (vALamaMtarajJo'liyanemALiyALa) vAnanyantara, jyotiSTha vaimAnikAnA (jJA nephyALuM ) jevA nArakAnA TIkA :-have pUrvokta paMdara prayAgAnu jIva Adi sthAnamAM prarUpaNa karAya che zrI gautamasvAmI prazna kare che-bhagavan! jIvAnA prayoga keTalA prakAranA kahyA che ? zrI bhagavAn--he gautama ! jIveAnA prayAga 5dara prakAranA che, kemake samuccaya jIvAnI apekSAe sadaiva paMdara prayAga kahelA che. te prayAge A prakAre che :-~~ (1) satya mana: prayAga (2) asatya manaH prayAga (3) satya mRSA manaH proga (4) asatyA mRSA manaH prayega (5) satya vacana prayAga (6) asatya vacana prayAga (7) satya mA vacana prayAga (8) asatyA mRSA vacana prayAga (9) audArika zarIra kAya prayAga (10) audyArika mizra zarIra kAyaprayAga (11) vaikriya zarIra kAyaprayega (12) vaikriya mizra zarIra kAya prayAga (13) AhAraka zarIra kAya prayAga (14) AhAraka mizra zarIra kAyaprayAga (15) kANu zarIra kAyaprayoga, zrI gautama svAmI-bhagavan ! nAraka jIvAnA keTalA prakAranA prayoga kahyA che ? zrI bhagavAna-he gautama ! agIyAra prakAranA prayoga nArakamAM thAya che te A rIte -- (1) satya manaH prayoga (2) asatya manaH prayoga (3) satya mRSA manaH prayoga (4) asatyA mRSA manaH prayoga (6) satya vacanaprayoga (6) asatya vacanaprayoga (7) satya mRSA vacanaprayoga (8) asatyA mRSA vacanaprayoga (9) vaikriya zarIra kAyaprayoga (10) vaikriya mizra zarIra kAya prayoga (11) kAONu zarIra kAya prayoga nArakAmAM audArika, saudArikamizra, mAhAraka ane mAhAra mizra, A cAra prayoga sabhavita nathI, zrI prajJApanA sUtra : 3 294
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ nArakAnA samAna asurakumAremAM paNa pUrvokta agIyAra prayoga ja kahelA che. e ja prakAre nAgakumAra, suvarNakumAre, agnikumAre, vighukumAre, udadhikumAre, dvIpakumAre, dikakumAro, pavanakumAra ane svanita kumAremAM paNa pUrvokta agIyAra prakAranA prayoga ja maLI Ave che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan! pRthvIkAcikemAM keTalA prakArane prayoga kahelA che? zrI bhagavAna-he gautama! traNa prakAranA prayoga kahyA che, jema ke dArikazarIra kAya prayoga, audArika mizra zarIra kAyaprayoga, audArika kAmaNa zarIra kAyaprayoga. pRthvIkAcikenA samAna aprakAyika, tejasa kAyika ane vanaspatikAcikenA paNa traNa prakAranA prayoga kahyA che. vAyu, cikemAM pAMca prakAranA prayoga thAya che, te A prakAre che- dArika zarIra kAyaprayoga, audyArika mizra zarIra kAya prayoga, be prakAranA kiya prayoga arthAta kiyazarIra kAyaprayoga, vikriya mizrazarIra kAyaprayoga ane kAmaNa zarIra kAyaprayoga. zrI gautamasvAmI-he bhagavan ! kIndriya jIvemAM keTalA prayoga thAya che? zrI bhagavAna -he gatama! kIndriyomAM cAra prakAranA prayoga kahelA che, te A prakAre che-asatyAmRSA vacanaprayoga, audArika zarIra kAyaprayoga, audArika mizra zarIra kAya prayoga, kAmaNa zarIra kAya prayoga. e prakAre trIndriyo ane caturindriyomAM paNa Aja cAra bhede samajavA joIe, kemake vikasendriyomAM satyabhASA Adine saMbhava nathI, zrI gautamasvAmI-he bhagavana ! paMcendriya tiyAmAM keTalA prakAranA prayoga kahyA che? zrI bhagavAna-he gautama! tera prakAranA prayoga kahyA che, te A prakAre che : (1) satya manaH prayoga (2) asatya manaH prayoga (3) satya mRSA manaH prayoga (4) asatyo mRSA manaH prayoga (5) satya vacana (6) mRSA vacana (7) satya mRSA vacana prayoga (8) asatyA mRSA vacana prayoga (9) dArika zarIra prayoga (10) dArika mizra zarIra kAya prayoga (11) vikiya zarIra kAya prayoga (12) vaikriya mizra zarIra kAya prayoga (13) kArmaNa zarIra kAya prayoga. paMcendriya tiyAmAM AhAraka ane AhAraka mizra prayoga nathI hotA, kemake teo cauda pUrvenA jJAtA hotA nathI ane cauda pUrvenA jJAtA thayA sivAya AhAraka zarIra prApta nathI thatuM. zrI gautamasvAma-he bhagavanmanuSyomAM keTalA prakAranA prayoga kahelA che? zrI bhagavAna-he gautama ! manuSyamAM paMdara prakAranA prayoga kahelA che, te A prakAre che- (1) satya manaHpraga (2) asatya manaHprayoga (3) samRSA mana prayoga (4) asatyAmRSA manaHprayoga (5) satya vacana prayoga (6) asatya vacana prayoga () satyamRSA vacana pravega (8) asatyAmRSA vacana prayoga (9) dArika zarIrakAyaDga (10) audArika zrI prajJApanA sUtra : 3 295
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ mizra zarIrakAyoga (11) vaikiya zarIrakAya prayoga (12) vikiya mizrazarIrakAyapraga (13) AhAraka zarIrakAyaprayoga (14) AhAraka mizra zarIrakAya pravega ane (15) kArpaNa zarIrakAyapraga. A prakAre manuSyamAM badhA prakAranA prAga saMbhave che. vanavyantara deva, tiSka deva ane vaimAnika devamAM nArakonA samAna agIyAra prakAranA prayeLa maLI Ave che. temAM audArika, audArikamizra, AhAraka ane AhAraka mizra prayoga nathI hotA. che . 2 che jIva prayoga vaktavyatA zabdArtha-(kIvA mete ! savamaLagonI jiM HIrApoLI) he bhagavan! jIva zuM satyamanaHprayegI che yAvatuM zuM kArmANa zarIrakAya prANI che? (vA sarve vi rAva) badhA ja (ho 7 sajanaLavoLI vi lAva veravicamInArAyaqojI vi bharIkSAmAna vi) satyamanaHprayAgI yAvat vekiyamizrazararakAyapravegI paNa, kArpaNa zarIrakAya pravegI paNa che (baje 2) athavA keI (jJAAna sarI jAyaqI ) eka AhAraka zarIrakAya prapagI (baje 2 bArAkSarIvArIno ) athavA keI ghaNuM AhAraka zarIrakAya prAgI (nAne 2 bANAnamItasara coLI) athavA kaI eka AhAraka mizrazarIrakAyayogI (gaLe ja kAraNanItarI jAyagzonI ca) athavA kaI ghaNA AhAraka mizrazarIrakAya prANI (rabaM) cAra bhaMga (lo zAharIzacapagoLI , zAmInI corI 2) athavA keI eka AhArakArIrakAya prayegI ane eka AhAraka mizrazarIrakAyaprayegI (bare zA sarIravAyagjha ca gArA sAravAra pagoLo ca) athavA eka AhAraka zarIrakAyaDgI ane aneka AhAraka mizrazarIrakAyaprAgI (have 2 gaNAtA koLio ja mArA sAsarIvA gonI ca) athavA aneka AhAraka zarIrakAyayogI ane eka AhArakamizazarIrakAyayogI (kadavene ja gaNAyagojiLo 2 gAmItAsIra gogoca) athavA aneka AhAraka zarIrakAya prayAgI ane aneka AhArakamizrazarIrakAyaDgI () e (navA) janA (ga) ATha-bhaMga kahyA che. (nairacA maMte ! samAghojI jAva krAsarI monI) he bhagavana! nAraka zuM satyamanaprayegI che, yAvat kAmaNa zarIrakAya prANI che? (aa veri zrI prajJApanA sUtra : 3 296
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA) nAraka badhA (gA) hoya che (saMdaramacjonI vi) satya mana prayoga paNa (jJAna vaidivacamInAkSIrajAmbagoLI vi) lAvat vikiya mizra zarIrakAya pravegI paNa bane 2 vAlI vacagALo 2) athavA keI eka kArmANazarIrakAya prayAgI paNa (ane 2 mAsathI vAyaU bojiLoca) athavA keI aneka kArmANazarIrakAya prayAgI paNa hoya che. (rva yurakumAra thi nA niyama pALa) eja prakAre asurakumAra paNa yAvat svanitakumAra paryanta jANavuM. (puDha vikAiyANaM bhaMte ki orAliyasarIrakAyappa bhogI oraaliymiisaasriirkaaypponI janmAkSarI caqo) he bhagavana! pRthvIkAyika zuM dArika zarIrakAyaprayegI che? audArika mizrazarIrakAyamayogI che, ke kArmaNazarI kAya prayogI che? (noramA') he gautama! (gDhavizarUca) pRthvIkAyika (paDhicarIyaqogI vi, gorAjhimIrasarIravAcaqoLI Si, rAkSarI davmo vi) audArika zarIrakAya pravegI paNa che audArika mizra zarIrakAya prayAgI, kArmANa zarIrakAya prANI paNa che. (rva nava varUApharALuM) eja prakAre yAvata vanaspatikAyika paNa (va) vizeSa (lavaNa veraSyivasarIyucrgoLI vi, veviyamarAsarI jAyago vi) vAyukAyika kriya zarIrakAyaprayoga paNa, vekiyamizra zarIrakAyaDgI paNa che. (beiMdiyANaM bhaMte ! kiM orAliyasarIrakAyappaogI jAva kammAsarIrakAyappaogI?) I bhagavad aaN kIndriya zuM audyArika zarIrakAya prayogI che, yAvata kArpaNa zarIrakAya pragI che? (vocamA ! vephaMdira save vi to honnA) he gautama! hIndriya badhA che (maracA moravarUdhvagoLI vi) asatyamRSA vacana prayAgI paNa (goraDhiyasara vAvag goLI vi) audArika zarIrakAyaprayegI paNa (jorjiyamIttaparIvAdagogI vi) dArika mizra zarIrakAya pravegI paNa kaha ca ArI_boLI vi) athavA keI eka kAmaNa zarIrakAyogI caturindriya paNa (bane ja janmarat #AyoAiLo ca) athavA aneka kAmaNAza rIrakAyapayogI (gvuM kAva) e prakAre yAvat (raviyA vi) caturindraya paNa jANavA. (uciMtinirivAranavA taiyA) pacendriya tiryacanikA narayikanA samAna (ra) vizeSa (boksicarI vAghagonI vi) audArika zarIrakAya prayoga paNa (borjiyamInA zrI prajJApanA sUtra : 3
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ %AthagorI vi) dArika mizrazarIrakAyapravegI paNa (have e mrAsavIrA goLI ja) athavA keI eka kArmaNa zarIrakAya prAgI (gaNave ca mArI ghoLio 2) athavA keI aneka kArpaNa zarIrakAya pragI (mayari maMte ! sAmA goLI nAva jiM mArI patronI) he bhagavana! manuSya zuM satya manaHprayAgI che? yAvatuM kAmaNa zarIrakAya prayogI che? (vamA! mathurA je ja tAja) he gautama ! badhA manuSya (gA) hoya che (jamaLarsonI ji) satyamana prAga paNa (AvajotasTicAyagI vi) lAvat audArika kAyayegI paNa (vaidivA sI 18AcoLI vi) vaikriya zarIrakAya pravegI paNa (veravica mIsarI jAyaqI ) kriya mizra zarIrakAya prayogI (ca morAjhiyamItAkSarI nAmonI ca) athavA keIdarika mizra zarIrakAya prayAgI (jhane corAjhiyamItAkSarIravAyagojiLo ja) athavA kaI aneka dArika mizra zarIrakAya prAgI (kadavene bahAnArIravayaqonI va) athavA koi AhAraka zarIra kAyogI ( davene 2 zArIravacaqoLio 2) athavA aneka AhArakazarIrakAya prayogI (ane e kAramI sAsarIyago 2) athavA keIeka AhArakamizrazarIrakAyaprAgI (have A bArAmApIrajApugoLo) athavA kaI aneka AhAraka mizra zarIrakAya prayoga ( ka mArA vAcakonI ca) athavA keI karmaNa zarIraskAya prAgI (ane cazmA sIravacagoLo 2) athavA keI aneka kArpaNa zarIrakAya pravegI (gNa amaMgA) A ATha bhaMga (ttecaM) pratyekanA jANavA (ba , gorAci mIsarI jAyagonI ca, jhArI corI ca) keI eka audArikamizra zarIra kAyapAgI ane AhAraka zarIrakAyaprANI (go ca ojhiyarIsAsarIvALI ca, bAjarI6Tyappamano ) athavA koI eka audArikamizra zarIra kAya prANI ane aneka AhAraka zarIrakAyaprayAgI (have koDhiyamItAkSarInAthagoLio 2, mArA gIradAvazo 2) athavA keI aneka audArikamizra zarIrakAyogI ane eka AhA2ka zarIrakAya prayAgI ( ja kocimIlA sarI jALio , mAhArAsarI vaItharyLo ) athavA kaI aneka audyArika mizra zarIrakAya prayogI ane aneka AhAraka zarArakAya prAgI (gvuM ghaNa vAra maM) A prakAre A cAra bhaMga thAya che. zrI prajJApanA sUtra : 3 298
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ (ahavege ya orAliyamIsAsarIrakAyappaogI ya AhAragamIsAsarIrakAyappaogI ya) athavA keI eka audArika mizrazarIrakAya prayogI ane eka a hAraka mizrazarIrakAyapragI (have 2 vorAthimIsArI vanonI e mAdArAmArI vacanonio ca) athavA kaI eka dArika mizra zarIrakAya prayogI ane aneka AhAraka mizra zarI2kAya praga ( 2 boDhiyamIrAsarI jAyaqnoLio ja bANAsAmInArAyaNa goLI ca) athavA keI aneka audArika mizra zarIrakAya prayAgI ane eka AhAraka mizrazarIrakAya prayAgI (ane 2 vorAtrimAM sAravAcomLo ja AEJrAmIsAsarI vAghojiLo ) athavA kaI aneka dArika mizra zarIrakAya prayogo ane aneka AhAraka mizra zarI2kAya pravegI (vattAmiMga) A cAra bhaMga che (bo ca soDhiyamAnAsarIyAjogI ca, vAcabUtronI ca) athavA ke eka audArika mizra zarIrakAya prayogI ane eka kAmaNa zarIrakAya pravegI (gaNaje ya ghoDhiya mItarIvAjonI ja mArA khoLio ) athavA koI eka dArika mizra zarIrakAya pravegI ane aneka kAmaNa zarIrakAya pravegI (bare ja konTimInA parIvArajagoLio ja ApIvAthargonA ca) athavA koI aneka audAri, mizra zarIrakAya prayoga ane eka kAmaNa zarIrakAyathegI (kaverA zojhicamInA grammoLio 2 vaMAsarIyAgoLo ) athavA aneka audArika mizra zarIrakAya prayAgI ane aneka kArmANa zarIrakAya prayogI ( cattara maMmi) A cAra bhaMga thAya che ( nA jIrAjagoLI ca mArA sAsarIyonI ca) athavA koI eka AhAraka zarIrakAya pravegI, ane eka AhAraka mizra zarIrakAya pravegI (kadave AjJAkArIgaronI ya bahAranI tAsIrIrAjaqoLio 2) athavA eka keI AhA raka zarIrakAya pravegI ane aneka AhAraka mizra zarIrakAmAM pravegI (bhAve bhAratajarUrI #coLo , zAharAmInArAyaNonI ) athavA aneka AhArakazarIra kAyaDgI ane eka AhAraka mizra zarIrakAya prayogI (kadave ja bANAsarIrajApu jiLo ya, sAhasamIsAsarIvAjagoLio ya) athavA keI aneka ahAraka zarIrakAyapragI ane aneka AhAraka mizra zarIrakAya prANI (uttara maM) A cAra bhaMga thAya che. (bAve nAdAgasarIvAcakoLI vaM/sarIvALo ca) athavA aneka AhAraka zarIrakAya pravegI ane eka kArmANa zarI2kAya prAgI ( ca zAsajAyagonI ja mArI chAyagoLio tha) athavA kaI eka AhAra zarIrakAya prayoga ane aneka kArmaNa zarIrakAya pravegI (have ca ArAsarIvaLumoLio 2 janmA sarIyonI ca) athavA koi aneka AhAraka zarIrakAya prayAgI ane eka kArpaNa zarIrakAyaprayogI (bara ja hAjarI # ojiLa 2 HTTwAcaboAiLo 2) athavA keI aneka AhAraka zararakAyaDgI ane aneka kAryaNazarIrakAyaprAgI (ro maMgA) A cAra bhaMga thAya che (ave ja mahAzamInArAyago ca ArI #caqgoLI ca) athavA kaI eka AhArakamizazarIrakAya prAgI ane eka kAryaNazarIrakAyaprAgI (gaLe ja gAmInA zrI prajJApanA sUtra : 3 299
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ zarIranA koLI ja janmAkSarIthagogiLa ja) athavA koI eka AhArakazarIrapraNI ane aneka kArmaNa zarIrakAyaprayegI hoya che. (lavene ja mANArAnI parIkSAvajoAiLo 2, mArIvAdorIca) athavA keI aneka AhAraka mizrazarIrakAyaprANI ane koI eka kAmaNa zarIrakAyaDgI (bahu nAnIsArIravAyojiLo ja rathagzoLio ) athavA aneka AhAraka mizrazarIrakAyaprANI ane aneka kArmaNazarIrakAyogI deya che. (3o maM)A cAra bhaMga che (Urva ravIraM maMmi) e rIte vIsa bhaMga thayA. TIkAtha-have samuccaya chavAmAM tathA pRthaka pRthapha daMDakamAM pravegenI prarUpaNa karAya che zrI gautamasvAmI-he bhagavana ! jIva zuM satyamana prANI che athavA zuM satyamanegavALA che yAvatuM zuM kAmaNukAya pravegI che? arthAt satya mana prANI che, asatya mana prayogI che, satyamRSA mana pragI che agara asatyAmRSA mana prayogI che? eja prakAre vacana praga saMbandhI cAra bhaMga paNa samajI levA joIe arthAt jIva zuM satya vacana prANI che, vigere- tathA zuM audArika zarIrakAya praI che? athavA zuM audArika mizra zarIrakAya pravegI che? zuM kriya zarIrakAya prANI che? athavA zuM AhAraka zarIrakAya prayogI che? zuM AhAraka mizra zarIrakAya pravegI che? athavA zuM kArpaNa zarIrakAya pravegI che? zrI bhagavAna uttara Ape che-badhA jIva satya mana pravegI paNa che vAva-RSAmana prayegI, satyamRSA mana pragI, asatyA mRSA manapagI Adi kiyamizrazarIrakAyaprayogI paNa che kAmaNa zarIrakAya pravegI paNa hoya che, e prakAre tera padenA vAcya thAya che, A eka bhaMga che. tAtparya e che ke sadaiva ghaNuM badhA jIva satya mana vigerenA prayegI vit karmANa zarIrakAya pravegI maLI Ave che. nAraka jIva sadaiva upapAtanA pachI uttara vakriyane AraMbha kare che, e kAraNe sadaiva vaikriya mizra zarIrakAya pravegI thAya che. vanaspati AdinA jIva sadeva antarAla gatimAM maLI Ave che. tethI teo sadaiva karmaNa zarIrakAya prayAgI hoya che. kintu AhArakazarIra kyAreka kyAreka bilakula thatAM ja zrI prajJApanA sUtra : 3 300
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ nathI. kemake temanuM utkaTa antara cha mAsanuM thaI zake che, arthAta e saMbhava che ke cha mahinA sudhI eka paNa AhAraka zarIra jIva na maLI zake. jyAre teo maLI paNa Ave che te jaghanya eka agara be agara traNa hoya che ane utkRSTa sahastra pRthatva, arthAt be hajArathI nava hajAra sudhI thAya che. e prakAre jyAre AhAraka zarIrakAya prayAgI ane AhAraka mizra zarIrakAya pravegI eka paNa nathI maLato tyAre ghaNA jInI apekSA tera padene eka bhaMga thAya che, kemake ukta tera padavALA jIva sadeva ghaNA rUpamAM rahe che. - jyAre eka AhAraka zarIrakAya pravegI paNa maLI Ave che, tyAre bIjo bhaMga thAya che. tene kahe che-athavA eka AhArakakAya prayAgI. eja prakAre pUrvokta tera padenI sAthe eka ahiAraka zarIrakAya prayAgInuM maLI AvavuM bIjo bhAga che. jyAre AhAraka zarIrakAya pravegI ghaNa maLI Ave che, tyAre trIjo bhaMga thAya che, tene mATe kahyuM che-athavA kaI kaI ghaNA AhAraka zarIrakAya prayAgI. tAtparya e che ke pUrvokta tera padavALAonI sAthe aneka AhAraka zarIrakAya pravegIonuM maLI AvavuM te trIjo bhaMga che eja prakAre AhAraka mizra pravegI padathI paNa eka ane ghaNuM jenI apekSAe be bhaMga bane che, te batAvavA kahe che athavA eka jIva AhAraka mizra zarIrakAya prANI bane che. athavA ghaNuM che AhAraka mizra zarIrakAya pravegI thAya che. e rIte A cAra bhaMga thayA ane je kevaLa tera pavALA prathama bhaMgane AmanI sAthe alaga gaNI levAyate pAMca pAMca bhaMga thaI jAya che (6) have ddhika saMgI cAra bhaMganI prarUpaNa kare che-athavA eka AhAraka zarIrakAya prayAgI ane eka AhAraka mizra zarIrakAya prAgI (6) athavA eka AhAraka zarIrakAya prayAgI ane ghaNA AhAraka mizra zarIrakAya prANI (7) athavA aneka AhAraka zarIra kAya prayAgI ane eka AhAraka mizra zarIrakAya progI (8) athavA aneka AhAraka zarIrakAya prayAgI ane aneka AhAraka mizra zarIrakAya prayAgI (9) A jIvonA ATha bhaMga nirUpita karAyelA che. temAM prathama bhaMgane meLavavAthI bhagenI saMkhyA nava thAya che zrI gautamasvAthI prazna kare che- he bhagavan! nAraka jIva zuM satyamanA pratyegI hoya che? yAvat kArpaNa zarIrakAya pravegI hoya che? nArakamAM satyamana prayogathI laIne vaikriya mizra zarIrakAya pravegI paryata sadeva bahutva viziSTa daza pada maLe che, paNa kAmaNa zarIrakAyaprayegI nAraka kayAreka kyAreka eka paNa nathI maLatA, kemake nArakagatinA upapAtane viraha bAra muhUrta kahe che. jyAre kArmaNa zarIrakAya pravegI nAraka maLI Ave che. tyAre jaghanya eka ke be ane utkRSTa asaMkhyAta maLI Ave che, e prakAre jyAre eka paNa kArmANazarIrakAya prayegI nathI LI AvatA zrI prajJApanA sUtra : 3 301
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ tyAre prathama bhaMga thAya che. jenu svarUpa AgaLa kahevAze. jyAre eka kArmANa zarIrakAya prayAgI maLI Ave che tyAre AgaLa kahevAze te bIje bhaMga thAya che. jyAre ghaNA maLI Ave che. tyAre trIjo bhaMga thAya che. e abhiprAyathI bhagavAna kahe che-nAraka badhA satyamana prayAgI paNa hAya che, asatyamana prayegIpaNu hoya che. satya mRSAmana prayAgIpaNa hAya che. vigere rUpathI antima kahe che vaikriya mizra zarIrakAya prayAgI paNa hAya che. athavA keI eka nAraka kANuM zarIrakAya prayAgI paNa hAya che, kAI aneka nAraka kANu zarIrakAya prayAgI paNa hAya che. nArakAnI samAna asurakumArane paNa samajI levA joie. e prakAre asurakumAra paNa aneka satya mana prayegI, asatya mana prayogI Adi yAvat vaikriya mizra zarIrakAya pra cagI paNa hAya che koi eka krANu zarIrakAya prayANI kAI ghaNA badhA asurakumAra kaNa zarIrakAya prayegI, paNa hAya che. eja prakAre nAgakumAra, suvarNa kumAra, agnikumAra, vidyu humAra, udadhikumAra, dvIpakumAra. dikakumAra, pavanakumAra, ane stanitakumAra paNa jANavA. zrI gautamasvAmI prazna kare che-he bhagavan! pRthvIkAyika zu auArika zarIrakAya pratyeAgI hAya che ? athavA zuM audArika mizra zarIrakAya prayANI hAya che? zuM kAmaNa zarIrakAya prayAI hAya che? zrI bhagavAn uttara Ape che-he gautama ! pRthvIkAyika jIva audArika zarIrakAya prayAgI paNa hAya che, audArika mizra zarIrakAyaprayogI paNu hAya che, kANu zarIrakAya prayAgI paNa hAya che. pRthvIkAyikAnI samAna aSThAyika, tejaskAyika, vAyukAyika, vanaspatikAyika paNa samajI levA joI e vizeSatA e che ke vAyukAyika vaikiya zarIrakA yaprayAgI paNa haiya che ane vaikriyamizrazarIrakAya pratyeAgI paNa hAya che. e prakAre pRthvIkAyikAmAM akA kAmAM, tejaskAyikamAM ane vanaspatikAyikAmAM, audyArika zarIrakAyaprayeAgI audArika mizra zarIrakAyaprayAgI tathA kANu zarIrakAyaprayogI sadaiva ghaNI sakhyAmAM maLI Ave che, tethI ja A traNa pada bahuvacanAnta che. A eka bhaMga che. vAyukAyAmAM audArika dvika (audArika ane audArika mizra) vaikriya Tvika (vaikriya ane vaikriya mizra) tathA kANa zarIra, A pAMcenA bahutva rUpa eka bhaMga thAya che, kemake vAyukAyikAmAM vaikriya zarIra ane vaikriya mizra zarIra sadaiva bahu rUpamAM maLI Ave che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan ! dvIndriya jIva zu` audArika zarIrakAya prayAgI hAya che? yAvat chu audArika mizra zarIrakAya prayAgI hAya che ? athavA zu tatprakRti kAmaNa zarIra kAya prANI hAya che ? zrI prajJApanA sUtra : 3 302
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI bhagavAna hai gautama ! badhA dvIndriya asatyamRSA vacana prayoga] hAya che, teo satyavacananA prayoga nathI karatA, temaja asatya vacananA prayoga paNa nathI karatA ane ubhaya rUpa vacananA prayoga paNa tI karatA. te audArika zarIrakAyaprayogI paNa hAya che, audArika mizra zarIrakAyaprayogI paNa hoya che. A traNenA eka bhAga che. dvIndriya jIvAmAM antarmuhUta mAtra upapAtanA virahakAla che, paNa audArikamizra gatanuM antarmuhUta ghaNuM mATu hAya che, tethI ja temAM audArika mizra zarIrakAya prayogI sadaiva maLI Ave che, paNa kAmaNu zarIrakAya prayogI kayAreka kayAreka eka paNa nathI maLI AvatA, kemake temanA upapAtanA viraha antamuhUta kahela che. jo te maLI Ave che te jaghanya eka agara e ane utkRSTa asa`khyAta maLI Ave che. e prakAre jyAre eka paNa kArmANa zarIrakAya prayAgI nathImaLI AvatA tyAre te traNenA prathama bhaMga thAya che. jyAre eka kANuM zarIrakAya maLI Ave che tyAre ekatva viziSTa khIo bhaMga thAya che, e pratipAdana karavAne mATe kahe che-athavA kei eka Indriya jIva kANu zarIrakAya prayAgI paNa thAya che. have bahutva viziSTa trIjA bhaMganu pratipAdana kare che. koI ANa e indriya kAmaNa zarIrakAya prayAgI paNa hAya che. dvIndriya jIvanI samAna trIndriya ane caturindriya jIvAnI vaktavyatA paNa samajavI joie. paMcendriya tiya cAnu kathananAranA sadeza jANavu joIe paNa temAM vizeSatA e che ke te audArika zarIrakAya prayAgI paNa hAya che ane audArika mizra zarIrakAya prayAgI paNa hAya che. tethI ja temane vaikriya zarIrakAya prayAgI ane vaikriya mizra zarIrakAya prayAganI sAthe sAthe audArika zarIrakAya prayogI ane audArika mizrazarIra kAyaprayeArgI kahevA joIe. e prakAre cAra prakAranA manaHprayAga ane cAra prakAranA vacanaprayAga tathA vaikriya ane vaikriya mizra e dezanI sAthe audArika ane audArika mizra A e padmAne meLavatA khAra pada sautra bahu rUpamAM maLI Ave che. kANu zarIrakAya prayegI pacendriya tiyacAmAM kayAreka eka paNa nathI maLatA, kemake temanA upapAtanA virahakALa antarmuhUta pramANu kahela che. e prakAre jyAre eka paNa kANu zarIrakAya prayegI nathI hAtA tyAre pUrvokta pahelA bhaMga haiAya che. jyAre kANu zarIrakAya prayAgI eka hAya che tyAre bIjo bhaMga thAya che je A prakAre che-keAI eka pacendriya tiya ca kArmAMNu zarIrakAya cegI paNa thAya che. jyAre kANu zarIra kAyayeAgI ghaNAhAya che, tyAre trIjo bhaMga thAya che--athavA ghaNA paMcendriya tiya ca kAmaNu zamIra kAyatra caiAgI hAya che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan ! manuSya zu' satya manaHprayAgI hAya che? yAvata zuM kANa zarIrakAya prayAgI hoya che ? zrI bhagavAna-ha gautama ! badhA manuSya satya manaprayAgI paNa hoya che, yAvat audA zrI prajJApanA sUtra : 3 303
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ riMku zarIrakAya prayAgI paNa hAya che, arthAt manuSya cAre prakAranA manaprayAgI, cAre prakAranA vacana prayAgI ane audArika zarIrakAya prayAgI paNa hAya che. teo vaikriya zarIrakAya prayAgI paNa hAya che. vaikriya mizra zarIrakAya prayAgI paNa hAya che. e prakAre manuSyamAM mananA cAre prayAga, vacananA cAre prayAga audArika ane vaikriya dvika, A agIyAra pada sadaiva bahurUpamAM maLI Ave che. manuSyeAmAM vaikriSa mizra zarIrakrAya prayAgI vidyAdharAnI apekSAe samajavA joI e. kahyuM paNa che--manuSya kriya mizra zarIrakAyaprayogavALA hAya che, kemake vidyAdhara Adi sadaiva vikriyA karatA rahe che. paNa auDhArika mizra zarIrakAya prayAgI ane kANa zarIrakAya ceAgI mANasAmAM kayAreya bilakula nathI hAtA, kemake manuScAnA upapAtanA virahakAla khAra muhUtane kahelA che. AhAraka zarIrakAya prayAgI ane AhAraka mizra zarIra kAya prayAgI kyAreka kyAreka hoya che. e pahelA ja kahel che. tethI ja oTTArika mizra Adi cAra prayogonA abhAva thatA upayukta agIyAra pratye gAvALA ghaNA jIveAnu` maLI Avavu. A prathama bhaMga che. audArika mizra prayAgavALA eka jIvanu' maLI Avavu' mItte bhaMga che ane ghaNA jIvAnu` maLI AvavuM trIjo bhaMga che, eja prakAre AhAraka prayAgane laIne e bhaMga thAya che, AhAraka mizra prayogathI paNa e bhaMga thAya che, ane kANu prayAganI apekSAe paNa e bhaMga thAya che. e prakAre eka ekanA saMcAga karavAthI AThe bhaMga ane che, temanI prarUpaNa karAya che athavA eka kAI manuSya odArika mizra zarIrakAya prayANI hAya che, (1) athavA koI ghaNA manuSya audArika mizra zarIrakAya prayAgI thAya che, (ra) athavA koI eka manuSya AhAraka zarIrakAya prayAgI thAya che (3) athavA koI ghaNA manuSya AhAraka zarIrakAya prayAgI hAya che (4) athavA koI eka manuSya ahAraka mizra zarIrakAya prayANI hAya che (5) athavA ghaNA manuSyA AhAraka mizra zarIrakAya prayAgI che (6) athavA koI eka manuSya kA'Nu zarIrakAya prayAgI thAya che, (7) athavA ghaNA manuSya kANu zarIrakAya prayAgI hAya che (8) A AThe bhaga eka ekanI apekSAe che. have mAjIsamAM dvika saMcAgI (be enA saMcAgathI thanArA) cAvIsa bhaMgAnI prarUpaNA karAya che athavA koi eka audArika mizra zarIrakAya prayAgI ane eka AhAraka zarIrakAya prayAgI hAya che (1) athavA koI eka audArika mizra zarIrakAya prayAgI ane bahu AhAraka zarIrakAya prayAgI (ra) athavA koi eka audArika mizra zarIrakAya prayAgI ane ghaNA AhAraka zarIrakAya zrI prajJApanA sUtra : 3 304
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAgI (3) athavA ghaNA audArika mizra zarIrakAya pravegI ane ghaNA AhAraka zarIrakAya prayAgI A cAra bhaMga che. athavA kaI eka dArika mizra zarIrakAya prayoga che ane eka AhAraka mizra zarIrakAya prayegI (1) athavA koI eka audArika mizra zarIrakAyaDgI che, ane ghaNA AhAraka mizra zarIrakAya pravegI (2) athavA koI ghaNA audyArika mizra zarIrakAya progI ane eka AhAraka mizra zarIra kAya pravegI athavA ghaNuM dArika mizra zarIrakAya pravegI ane ghaNu AhAraka mizra zarIra kAya pravegI (4) A cAra bhaMga samajavA jeIe. athavA kaI eka dArika mizra zarIrakAya prAgI ane eka kAmaNa zarIrakAya prayegI. (1) athavA kaI eka dArika zarIrakAya pravegI ane ghaNuM kArmaNa zarIrakAya pravegI (2) athavA keI ghaNuM audArika zarIrakAya prayogI ane eka kArmANa zarIrakAya prayogI (3) athavA ghaNA audArika zarIrakAya prANI ane ghaNA kAmaNa zarIrakAya prAgI (4) A cAra bhaMga thayA. athavA kaI eka AhAraka zarIrakAya pravegI ane eka AhAraka mizra zarIra kAya prAgI (1) athavA eka AhAraka zarIrakAya prayegI ane ghaNuM AhAraka mizra zarIrakAya prayogI (2) athavA ghaNuM AhAraka zarIrakAya prAgI ane eka AhAraka mizra zarIrakAya prAgI (3) athavA ghaNA AhAraka zarIrakAya prANI ane ghaNA AhAraka mizra zarIrakAya prANI (4) A cAra bhaMga thayA. athavA keI eka AhAraka zarIrasAya prayAgI ane eka kArmANa zarIrakAya pravegI (1) athavA eka AhAraka zarIrakAya prANI ane ghaNuM kAmaNa zarIrakAya prAgI (2) athavA kaI ghaNuM AhAraka zarIrakAya pravegI ane eka kAmaNa zarIrakAya prANI (3) athavA keI ghaNA AhAraka zarIrakAya prayogI ane eka kAmaNa zarIrakAya prayogI zrI prajJApanA sUtra : 3 305
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) A cAra bhaMga thayA. athavA kaI eka AhAraka mizra zarIrakAya prayogI ane eka kAmaNa zarIrakAya prayegI hoya che. (1) athavA keI eka AhAraka mizra zarIrakAya progI ane ghaNA kAmaNa zarIrakAya prayegI cheSa che. (2) athavA keI ghaNA AhAraka mizra zarIrakAya pravegI ane keI eka kArmaNa zarIra kAya prayegI hoya che (3) athavA ghaNA badhA AhAraka mizra zarIrakAya prayogI ane ane ghaNA badhA kAma zarIrakAya prayogI hoya che (4) A cAra bhaMga saMpana thayA. - ukta prakArathI vIsa bhaMga saMpanna thayA. hika saMyogamAM ekavacana ane bahavacanathI dArika mizra ane AhArakanA cAra bhaMga, dArika mizra ane AhAraka mizra padethI cAra bhaMga, e prakAre dArika mizra ane kAzmaNanA cAra AhAraka tathA AhAraka mi panA cAra, AhAraka ane kAzmaNanA cAra ane AhAraka mizra tathA kAmaNanA cAra bha ga thAya che. e badhAne meLavI devAthI dvika saMgI bhaga vIsa samajavA joIe, 50jIva prayoga meM vikasaMyoga kA nirUpaNa trika saMga vaktavyatA zabdArtha-(bane 2 rAcimIsAsarIjhoco ca, gorAjIrAva jIra, lAddara mInIsarI jAyagoLI ca) athavA kaI eka dArika mizra zarIrakAya prayegI, eka AhAraka zarIrakAya prayeLI ane eka AhAraka mizra zarIrakAya praveNI (1) zrI prajJApanA sUtra : 3 306
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ (ahavege ya orAliya mIsagasarIrakAyappaogI ya, AhAragasarIrakAyappaogI ya AhA. vA mIrAsara corIno ca) athavA koI eka dArika mizra zarIrakAyaDgI, eka AhAraka zarIrAyaDgI ane ghaNuM AhAraka mizra zarIrakAyogI (2) (ahavege ya orAliya mIsagasarIrakAyappaogI ya AhAragasarIrakAyApaogINo ya, kAjAmInArAyagar ) athavA eka dArika mizra zarIrakAthapragI, ghaNA Aha 2ka zarIrakAya pravegI, ane eka AhAraka mizra zarIrakAya pravegI (3) (ahavege ya orAliyamIsAsarIrakAyappaogI ya, AhAragasarIrakAyappaogI ya AhA. rAmArI jogiLo ca) athavA eka dArika mizrazarIrakAya prayoga ghaNA AhAraka zarIrakAya prayoga ane ghaNuM AhAraka mizra zarIrakAya pravegI (4) (ahavege ya orAliyamIsAsarIrakAyappaogiNo ya, AhAragasarIrakAyappaogI ya, aahaarAmArIrAyagonI ca) athavA ghaNuM dArika mizra zarIrakAya praNI. eka AhAraka zarIrakAya progI ane eka AhAraka mizra zarIrakAya prayoga (5) (ahavege ya orAliya mIsA sarIrakAyappaogiNo ya, ahAraga sarIrakAyappaogI ya, AhAra mIkAtarIyamgoLo ca) athavA ghaNA badhA audyArika zarIrakAya prayAgI eka AhAraka zarIrakAya prANI ane ghaNuM AhAraka mizra zarIrakAya prayogI (6) (ahavege ya orAliya mIsAsarIrakArappaogiNo ya, AhAragasarIrakAyappaogiNo ya mArA bIjA parIvAronI ya) athavA ghaNu badhA auSarika mizra zarIrakAyaprANI ghaNA badhA AhAraka zarIrakAyapraNI ane eka AhAraka mizra zarIrakAya pravegI (7) (ahavege ya orAliya mIsAsarIrakAyappaogiNo ya AhArakasarIrakAyappaogiNo ya bAra mINA parIvAcaqojiLo 2) athavA ghaNA audArika mizra zarIrakAyaprayogI ghaNA AhAraka zarIrakAya pravegI ane ghaNA AhAraka mizra zarIrakAya pravegI (8) (gNe aM) A ATha bhaMga che (ahavege ya orAliya mIsAsarIrakAyappaogI ya, AhAraga sarIrakAyappaogI ya, kammaga zarIranA koLI tha) athavA eka audArika mizra zarIrakAya pravegI, eka AhAraka zarIra kAya pravegI ane eka kArmaNa zarIrakAya prAgI (1) zrI prajJApanA sUtra : 3 307
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( ahavege ya orAliya mIsAsarIrakAyappaogI ya, AhAragasarIrakA yappaogI ya, jammA sarIra hoyaboLILA ca) athavA eka audArika mizra zarIrakAya prayAgI, eka AhA. 2ka zarIrakAyaprayAgI ane ghaNA kArmANa zarIrakAya prayANI (2) ( ahayege ya orAliya mIsA sarIrakAyappaogI ya, AhAragasarI rakAyappaogiNo ya janmazatarI hAyalonI ca) athavA eka audArika zarIrakAya prayAgI, ghaNA AhAraka zarIrakAya prayAgI ane eka kANu zarIrakAya pratyeAgI (3) ( ahavege ya orAliya mI sAsarI ra kAyapaogI ya, AhAragasarIrakAyappaogiNo ya, janmAkSarIravAyajJozino ca) athavA eka audArika mizra zarIrakAya prayAgI, ghaNA badhA A!hAraka zarIrakAya prayAgI ane ghaNA kANa zarIrakAya prayogI (4) ( ahavege ya orAliya mIsA sarIrakAyappaogiNo ya, AhAragasarIra kAyappaogI ya, janma sAcavonI ya) athavA ghaNA audArika mizra zarIrakAya prayegI, eka AhA2ka zarIrakAya prayAgI ane eka kANuM zarIrakAya prayegI (5) ( ahavege ya orAliya mIsAsarIrakAyappa oriNo ya, AhAragasarIrakA yappaogI ya, mAlI jAyayonino ca) athavA ghaNA audArika mizra zarIrakAya prayAgI, eka AhA * zarIrakAya prayAgI, ane ghaNA kANu zarIrakAya prayAgI (6) ( ahavege ya orAliyamIsAsarIra kAyappaogINo ya, AhAragasarIrakAyappa ogiNo ya, (sI)caLaboniLo ca,) athavA koi eka AhAraka audyArika mizra zarIrakAya prayAgI aneka AhAraka zarIrakAya prayAgI ane eka kANuM zarIrakAya prayANI (9) ( aha vege ya orAliyamIsa | sarIrakAyappaogiNo ya AhAragasarIrakAyappaogiNo ya, gAlIcAcaLabozino ca) athavA ghaNA audArika mizra zarIrakAya prayAgI, ghaNA AhAraka zarIrakAya prayAgI ane ghaNA kAryaNu zarIrakAya prayAgI (8) ( ahavege ya orAliyamI sAsarIrakA yappaogI ya, AhAragamIsA sarIrakA yappaogI ya kammaga sI jAyalonI ya) athavA eka audArika mizra zarIrakAya prayegI eka AhAraka mizrazarIrakAya prayAgI, ane eka kAmaNa zarIrakAya prayAgI (1) ( ahavege ya orAliyamIsA sarIrakAyama ogI ya, AhAragamIsAsarIrakAyappaogI ya, rUkSmaNI jAcoLIno ca) athavA eka audArika mizra zarIrakAya prayAgI, eka Aha! zrI prajJApanA sUtra : 3 308
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ raka mitra zarIrakAyaprayegI ane ghaNA kANu zarIrakAyaprayAgI (2) ( ahavege ya orAliyamIsAsarIrakA yappaogI ya, AhAragamIsAsarIrakAyappaogiNo ya, zmagalarI vAyavvonI ca) athavA phAI eka audArika mizra zarIrakAya prayAgI, ghaNA AhAraka mizra zarIrakAya prayAgI ane eka kA`Nu zarIrakAya prayegI (3) ( ahavege ya osaliyamI sAsarIrakA yappaogI ya AhAragamIsAsarIra kAyappa ogiNo ya, mAsInAthagoLiLo ya) athavA kaI eka aurika mizra zarIrakAya prayogI ghaNA ahAraka mizra zarIrakAya prayAgI ane ghaNA kAmaNa zarIrakAya prayAgI (4) ( ahayege ya orAliyamIsAsarIrakA yatpayogiNo ya, AharagamIsAsarIrakAyappaogI ya, janmagalarI jAcavonI ca) athavA ghaNA audArika mizra zarIrakAya prayeLI, eka AhAraka zarIrakAyaprayegI ane eka kAmaNa zarIrAyaprayogI (5) ( ahavege ya orAliyamIsAsarIrakA yappaogiNo ya, AhAragamIsAsarIrakA yappaogI ya, mmasI hAthabonino ca) athavA ghaNA audArika mizra zarIrakAya prayogI, eka AhAraka mizra zarIra kAyaprayogI ane kAI ghaNA kAmaNa zarIrakAya prayogI (6) ( ahavege ya oraliyamosAsarIrako yappaogiNo ya, AhAragamIsAsarIrakA yappaogiNo ya, janmasIhAyajJonI ca) athavA ghaNA audArika mizra zarIrakAya prayogI, ghaNA AhAraka mizra zarIrakAya prayogI, eka kAi kANu zarIrakAya prayogI (7) (aha vege ya orAliyamIsAsarIra kAyappaogiNo ya, AhAragamIsAsarIrakA yappaogiNo ya janmAkSarI jAcaLaboziLo ca) athavA ghaNA audArika mizra zarIrakAya prayogI, ghaNAM AhAraka mizra zarIrakAyaprayogI ane ghaNA kANu zarIrakAyaprayogI (8) ( ahavege ya AhAraga sarIrakAyappaogI ya AhAraga mIThA sarIrakAyappaogI ya, kammA sarI jAyagoLI ca) athavA kAI eka AhAraka zarIrakAyaprayogI, eka AhAraka mizrazarIrakAyaprayogI ane eka kANu zarIrakAyaprayogI (1) ( ahavege ya AhAragasarIrakAyampaogI ya, AhAragamIsAsarI ra kAyappaogI ya, kammAsarIra zrI prajJApanA sUtra : 3 309
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAyaLagonino ca) athavA koi eka AhAraka zarIrakAyaprayAgI eka AhAraka mizrazarIra kAyaprayAgI ane ghaNA kAmaNuzarIrakAyaprayeAgI (2) ( ahavege ya AhAragasarIrakAyappaogI ya, AhAragamIsAsarIrakAyappaogiNo ya, kammA sarIjAyantronI ca) athavA kAI eka AhAraka zarI kAyaprayAgI, ghaNA AhAraka mizra zarIrakAyaprayAgI ane koI eka kAmaNa zarIrakAyaprayAgI (3) ( aha bege ya AhAragasarIra kAyappaogI ya, AhAragamI sAsarIrakA yappaogiNo ya, kammapa sItAboLio ca) athavA kAI eka AhArakazarIrakAyaprayAgI, ghaNA AhAraka mizra zarIrakAyaprogI ane ghaNA kANuzarIrakAyaprayegI (4) ( ahavege ya AhAragasarIrakAyappaogiNA ya, AhAragamIsAsarIrakAyappaogI ya, kammA sIrAyaLonI ca) athavA ghaNA badhA zAhArakazarIrakAyaprayAgI, eka AhAraka mizra zarIrakAyaprayAgI ane eka kANuMzarIrakAyaprayAgI (5) ( ahavege ya AhAragasarIrakAyappa ogiNo ya, AhAragamI sAsarIrakA yappaogI ya, kamma sataLAyonILA ca) athavA ghaNA AhArakazarIrakAyaprayegI, eka AhAraka mizrazarIra kAyaprayAgI ane ghaNA kANazarIrakAyaprayegI (6) ( ahavege ya AhAragasarIrakAyappa ogiNo ya, AhAragamI sAsarIrakAyappaogiNo ya kmmaasIvAyaLonI ca) athavA koi ghaNA AhArakazarIrakAyaprayegI, ghaNA AhAraka mizrazarIra kAyapratyeAgI ane kAI eka kANuzarIrakAyapraye!gI (7) ( ahavege ya AhAragasarIrakAyappa ogiNo ya, AhAragamIsAsarIrakA yappaogiNA ya, janmagalarI jAcavakozino ca) athavA ghaNA badhA AhArakazarIrakAyaprayegI, ghaNA badhA AhAraka mizrazarIrakAyaprayAgI ane ghaNA kAma NazarIrakAyaprayogI (8) (a) e prakAre (r) e (tiya saMjJoLa) traNanA samaigathI (pattA) cAra (baduM ma) ATha bhaMga thayA (sattve vi mijinnA) badhA maLIne (vastInuM maMgaLa) khatrIsa bhaga (nALiyavA) jANavA joI e (32) TIkA-have manuSyamAM maLI AvatA trika saMcAgI khatrIsa bha MgAnuM nirUpaNa karAya che athavA koi eka manuSya audArika mizrazarIrakAyaprayAgI thAya che, koI eka manuSya zrI prajJApanA sUtra : 3 310
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ AhAraka zarIrakAyapogI thAya che, koI eka manuSya AhAraka mizra zarIrakAyaprayAgI thAya che (1) athavA kaI eka manuSya audArika mizrazArIrakAyaDgI thAya che, keI eka AhAraka zarIrakAyaprayegI thAya che, ane aneka manuSya AhAraka mizrazarIrakAyayegI thAya che (2) athavA keI eka manuSya audArika mizrazarIrakAyaprayegI thAya che. ghaNu manuSya AhAraka zarIrakAyaprayogI thAya che, ane kaI eka manuSya AhAraka mizrazarIrakAyayogI thAya che (3) athavA koI eka manuSya audArika mizrazarIrakAyaprayegI thAya che, ghaNuM manuSya AhArazarIrakAyaDgI bane che ane ghaNA badhA manuSya AhAraka mizrazarIrakAyamayegI thAya che (4) athavA aneka manuSya audArika mizrazarIrakAyaprayogI hoya che, eka manuSya AhAraka zarIrakAyaprayogI hoya che ane koI eka manuSya AhAraka mizrazarIrakAyaprayAgI hoya che. (5) athavA koI aneka manuSya dArika mizrazarIrakAyogI hoya che, koI eka manuSya AhAraka zarIrakAyaprayAgI hoya che, aneka manuSya AhAraka mizrazarIrakAyaDyegI hoya che. (6) 1 athavA koI aneka manuSya dArika mizrazarIrakAyaDgI hoya che, aneka manuSya AhAraka zarIrakAyaprayegI bane che, ane keI eka manuSya AhAraka mizrazArIrakAyapragI bane che. (7) athavA kaI eka aneka manuSya audyArika mizrazarIrakAyaprANI hoya che, aneka manuSya AhAraka zarIrakAyaprayegI thAya che, ane aneka manuSya AhAraka mizrazarIrakAyaprayegI hoya che (8) A trika saMyegI ATha bhaMga saMpanna thayA. athavA kaI eka manuSya AhAraka mizrazarIrakAyaDyegI thAya che, keI eka manuSya AhAraka zarIrakAyaprayogI thAya che ane eka manuSya kAmaNa zarIrakAyaprayogI thAya che (1) athavA kaI eka manuSya audArika mizrazarIrakAyapravegI thAya che, ke eka manuSya AhAraka zarIrakAyaprayegI bane che, ane ghaNA badhA manuSya karmaNa zarIrakAyaprayegI hoya che. (2) athavA koI eka manuSya audArika mizrazarIrakAyaprayogI thAya che, aneka manuSya AhAraka zarIrakAyogI thAya che, ane koI eka manuSya kAmaNazarIrakAyaDgI thAya che. (3) athavA keI eka manuSya audArika mizrazarIrakAyaprogI hoya che, aneka manuSya AhAraka zarIrakAyaDyegI deya che ane keI aneka manuSya kArmANazarIrakAyamayegI thAya che. (4) zrI prajJApanA sUtra : 3 311
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ athavA koI aneka manuSya audArika mizrazarIrakAyaprayogI thAya che, koI eka manuSya AhAraka zarIrakAyaprayAgI hoya che, ane kAi eka manuSya kANuzarIrakAyaprayAgI hAya che. (5) athavA kAI aneka manuSya audArika mizrazarIrakAyaprayogI hoya che, koi eka manuSya AhArakazarI2kAyaprayogI heAya che, kei aneka manuSya kAma zarIrakAyaprayAgI hAya che. (6) athavA kAI aneka manuSya. audArika mizrazarIrakAyaprayAgI bane che, koI aneka manuSya AhArakazarIrakAyaprayAgI hoya che. ane kAI eka manuSya kANazarIrakAya prayogI hAya che (7) athavA ghaNA badhA manuSya audArika mizrazarIkAyaprayAgI thAya che, ghaNA manuSya AhAraka zarIrakAyaprogI hoya che, ane ghaNA manuSya krANuzarIrakAyaprayogI hAya che. (8) A prakAranA ATha laMga che. pUrvokta ATha meLavavAthI khadhA maLIne sela thaI jAya che. athavA koI eka manuSya audyArika mizrazarIrakAyaprayogI hAya che, koI eka manuSya AhAraka mizrazarIrakAyaprayegI hAya che ane kAI kAma chuzarIkAyaprayAgI heAya che. (1) athavA koi eka manuSya auArika mizrazarIrakA prayegI hAya che, kei eka manuSya AhAraka mizrazarIrakAyaprayogI hAya che, ane aneka manuSya kANuzarIrakAyaprayogI khane che (2) athavA koI eka manuSya audArika mizrazarIrakAyaprayogI hAya che, aneka manuSya AhAraka mizrazarIrakAyaprayogI heAya che, ane eka manuSya ka NazarIrakAyaprayogI hAya che. (3) athavA koI eka manuSya audArika mizrazarIrakAyaprayogI hoya che, aneka nuSya AhAraka mizrazarIrakAyaprayogI ane che, ane aneka manuSya kAma zarIrakAzaprayogI thAya che. (4) athavA kAI aneka manuSya audyArika mizrazarIrakAyaprayogI hAya che, koI eka manuSya AhAraka mizrazarIrakAyaprayogI hoya che, ane eka manuSya kAmaNazarIrakAyaprayogI thAya che (5) athavA koi aneka manuSya audArika mizrazarIrakAyaprayogI hAya che, koI eka manuSya AhAraka mizrazarIrakAyaprayogI thAya che ane kAi ghaNA kACzarIrakAyaprayogI thAya che. (6) athavA aneka manuSya audArika mizrazarIrakAyaprayogI hAya che aneka manuSya AhA26 mizrazarIrakAyaprayogI hAya che ane kAI eka kAmaNazarIrakAyaprayogI haiAya che. (7) zrI prajJApanA sUtra : 3 312
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ athavA ghaNA khadhA manuSya audyArika mizrazarIrakAyaprayogI ane che, ghaNA AhAraka mizrazarIrakAyaprayogI thAya che ane ghaNA kANuzarIrakAyaprayogI bane che. (8) pUrvokta sALa bhaMgAmAM A AThane meLavavAthI badhA maLIne cAvIsa bhaMga thayA. athavA koI eka manuSya AhAraka zarIrakAyaprayogI thAya che, kaiAI eka manuSya AhAraka mizrazarIrakAyaprayogI thAya che, ane eka manuSya kANazarIrakAyaprayogI thAya che (1) athavA koI eka manuSya AhAraka zarIrakAyaprayogI hAya che, kei eka AhAraka mizrazarIrakAyaprayogI hoya che ane koI ghaNA manuSya kANuzarIrakAyaprayogI hAya che (2) athavA koI eka manuSya AhAraka zarIrakAyaprayogI hAya che, koI aneka manuSya AhAraka mizrazarIrakAyaprayogI hoya che, ane koi eka kANuzarIrakAyaprayogI Sya che (3) athavA koi eka manuSya AhAraka zarIrakAyaprayogI hAya che, kAi aneka manuSya AhAraka mizra zarIrakAyaprayogI hoya che, ane koI aneka manuSya kANuzarIrakAyaprayogI hoya che. (4) athavA aneka AhAraka zarIrakAyaprayogI heAya che, kAi eka manuSya ahiAraka mizra zarIrakAyaprogI hAya che, ane kAi eka kANuMzarIrakAyaprayogI hAya che (5) athavA aneka manuSya AhAraka zarIrakAyaprayogI hAya je kAI eka manuSya AhAraka mizrazarIrakAyaprayogI hoya che ane aneka manuSya kANuzarIrakAyaprayogI hoya che (6) athavA aneka manuSya AhAra zarIrakAyaprayAgI hAya che, aneka manuSya AhAraka mizrazarIrakAyaprayAgI hoya che ane eka manuSya kAma NazarIrakAyaprayegI haiAya che (7) athavA aneka manuSya AhAraka zarIrakAyaprayogI hAya che, aneka manuSya AhAra mizrazarIrakAyaprayegI heAya che, aneka manuSya krANuzarIrakAyaprayegI hAya che. (8) Atrika sa'yegI ekavacana ane bahuvacananI vivakSA karavAthI cAra prakAranA AThe AThe bhaMga arthAt badhA maLIne batrIsa bhaMga siddha thAya che. traNa traNa prayAganA sayoga A prakAre karelA che-audArika mizra, AhAraka ane AhAraka mizranA sayAgathI ATha audArika mizra AhAraka ane kANanA sayeAgathI ATha. audArika mizra, AhAraka mizra ane kArmANanA sayogathI AThe tathA AhAraka AhAraka mizra ane kAmaNanA sa yAgathI ATha. A prakAre badhA maLIne trika sacAMgI bhaga khatrIsa che. ! s0 45 zrI prajJApanA sUtra : 3 313
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIva prayoga meM catuSka saMyoga kA nirUpaNa catuSka saMga vaktavyatA zabdArtha-( zoDhicamInArAyamgoLI , lAuMjIrAvavo ca, sAhAnIsAsarIvAcakonI ca, glAsarIvAyago ) athavA koI eka dA rika mizrazarIrakAyaprayAgI, eka AhAraka zarIrakAyaDyegI, eka AhAraka mizrazarIrakAya prayAgI, ane eka kArmaNazarIrakIyaprayegI (1) __ (ahavege ya orAliyamIsAsarIrakAyappaogI ya, AhAragasarIrakAyappaogI ya, AhA nItArI vAyagonI ca, mAtarI jAyagojiLo ) athavA keI eka dArika mizrazArIrakAyaprayAgI, eka AhArakazarIrakAyaprayAgI, eka AhAraka mizrazarIrakAyamayegI, ane ghaNA kANuzarIrakAyamayegI (2) (ahavege ya orAliyamIsAsarIrakAyappaogI ya, AhAraga sarIrakAyappaogI ya, AhAraga. mIsArI vayavonILo ca, mArI vAgo ) athavA kei eka audyArika mizra zarIrakAyaprayAgI che, eka AhArakazarIrakAyaprayogI, aneka AhAraka mizrazarIrakAyauogI ane eka kAryaNazarIrakAyaprAgI (3) (avege ya orAliyamIsAsarIrakAyappaogI ya, AhAragasarIrakAyappaogI ya, aahaa24 mIrAsarI jAyauoLio , 4rarIvArayoLio ca) athavA keI eka dArika mizrazarIrakAyaprogI, eka AhAraka zarIrakAyayogI aneka AhAraka mizrazarIrakAyayogI ane aneka kArmANazarIrakAyaprAgI (4) (ahavege ya orAliyamIsAsarIrakAyappaogI ya, AhAraga sarIrakAyappaogiNo ya, baters masAlAvAyajagorI 3, Hirago ja) athavA kaI eka dArika mizrazarIrakAyaprayAgI, ane aneka AhAraka zarIrakAyapeyegI, eka AhAraka mizrazarIra kAyamayegI, keI eka kArmaNazarIrakAyaprAgI (5) zrI prajJApanA sUtra : 3 314
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ (ahavege ya orAliya mIsAsarIrakAyappaogI ya, AhAraga sarIrakAyappaogiNo ya, AhAra mArI vAcakoLI 2, mArI vacaqojiLa 2) athavA kaI eka dArika mizrazarIrakAyaprayAgI, aneka AhArakazarIrakAyaprayogI eka AhArakamizrazarIrakAyogI, aneka kAmaNazarIrakAya prayAgI. (6) (ahavege ya orAliya mosAsarIrakAyappaogI ya, AhAraga sarIrakAyappaogiNo ya, sahArA molAsIkvoLio ca, WArA pagoLo ca) athavA koI eka audArika mizrazarIrakAyapragI, aneka AhArakazarIrakAyaprayegI, aneka AhAraka mizrazarIrakAya prayAgI ane eka kAmaNazarIrakAyaprayegI (7) (bahu ja garAsvica mInArAyaNonI ja, hAla harIrAjauoLo 2, bahAra morArIya goAiLo , mArI zALAAiLo ) athavA koI eka audArika mizrazarIrakAyamI , ghaNA AhArakazarIrakAyaprayAgI, ghaNA AhAraka mizrazarIrakAya prayegI ane ghaNu kAmaNazarIrakAyaprayogI (8) (ahavege ya orAliya mIsAsarIrakAyappaogiNo ya, AhAragasarIrakAyappaogI ya, grAharAmInArAjagoLI , pArAyaNonI ) athavA ghaNA oNdArika mizra zarIrakAyapragI, kaI eka AhArakazarIrakAyaprayAgI, eka AhAraka mizrazarIrakAyamayegI ane eka kArmaNazarIrakAyaprayAgI (9) (ahavege ya orAliya mIsAsarIrakAyappaogiNo ya, AhAragasarIrakAyappa mogI ya, bAi mIsAsarI vAcavonI ca, mArIrAjaboAiLo 2) athavA ghaNA dArika mizra zarIrakAyaprayegI, eka AhAraka zarIrakAyaprayAgI, eka AhAraka mizrazarIrakAya prayAgI ane ghaNuM kArmaNazarIrakAyapragI. (10) (ahavege ya orAliya mIsAsarIrakAyappaogiNo ya, AhAragasarIrakAyappaogI ya, aahaavA mItArAcoLio ca, jhArIjA kvonI ) athavA ghaNA dArika mizra zarIrakAyaprayegI, eka AhAraka zarIrakAyaprayAgI, ghaNe AhAraka mizrazarerakAyamayegI, ane eka kAmaNazarIrakAyaprayAgI (11) (ahavege ya orAliyamIsAsarIrakAyappaogiNo ya, AhAragasarIrakAthappaogI ya, bAdAmInArAyavAiLo 2, mArI vAcablogiLo ca) athavA ghaNA audArika mizrazArikAyaDyegI' eka AhAraka zarIrakAyaprayogI, ghaNA AhAraka mizrazarIrakAya magI, ghaNA kAmaNazarIrakAyaprayegI (12) zrI prajJApanA sUtra : 3 315
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ (ahavege ya orAliyamIsAsarIrakAyappa ogiNo ya, AhAragasarIrakAyappaogiNo ya, bArAmArI vAcaqonI ca, janmAkSarIrAcacqojI ca) athavA ghaNA audArika mizra zarIrakAyapragI, ghaNu AhArakazarIrakAyAgI, eka AhAraka mizrazarIrakAyaDgI ane eka kArmaNazarIrakAyaprayegI (13) (ahavege ya oroliyamIsAsarIrakAyappaogiNo ya, AhAragasarIrakAyappa mogiNo ya, AdarAmInArAyagI ca, mArI vAyogiLa ) athavA ghaNA audArika mizrazarIrakAyapragI, ghaNA AhArakazarIrakAyaprayAgI, eka AhAraka mizrazarIrakAyogI ane ghaNA kArmaNazarIrakAyaDyegI. (14) (ahavege ya orAliyamIsAsarIrakAyappaogiNo ya, AhAragasarI rakAyappaogiNo ya, mAdA mInArI vAcaboAiLo ca, janmAkSarIsAyAganI ) athavA kaI ghaNA audArika mizrazarIraTAyagI , ghaNA AhArakazarIrakAyaprogI, ghaNA AhAraka mizrazarIrakAya prayeLI ane eka kArmaNa zarIrakAyaprayAgI. (15) (ahavege ya orAliyamIsAsarIrakAyappaogiNo ya, AharagasarIrakAyappaogiNo ya, mInArAjagoLio , vanmAparIvArajagoLio ) athavA ghaNA audArika mizrazarIrakAyapravegI, ghaNA AhArakazarIrakAyaprayegI, ghaNA AhAraka mizrazarIrakAyapragI ghaNuM kAmaNa zarIrakAyaprayAgI. (16) (pvuM ) e prakAre (ga) e (23 saMnoui) cAra saMyegathI (sojhara maM) sela bhaMga (avaMti) thAya che (savaeN vi ca aaN paricA) badhA maLIne (laspati) eMsI (maMga) bhaMga (avaMti) che (vALamaMtaranorUsamALiyA bakurakumAra) vAnacantara, jatiSka, ane vaimAnika asurakumAranI jema catuSka saMyoga vaktavyatA TIkArtha -have cAra praganA saMyogathI thanAra manuSya saMbandhI seLa bhaMganI prarUpaNA karAya che. athavA koI eka manuSya audyArika mizrazarIrakAyaprayogI hoya che, eka AhAraka zarIrakAyamayegI hoya che, eka AhAraka mizrazArIrakAyaprayegI thAya che, ane eka kArpaNa zrI prajJApanA sUtra : 3 316
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ zarIrakAyaprayAgI heAya che. (1) athavA koI eka manuSya audArika mizrazarIrakAyaprayogI hoya che, eka AhAraka zarIrakAyaprayAgI hoya che, eka AhAraka mizrazarIrakAyaprayogI hAya che ane aneka manuSya kAma NuzarIrakAyaprayogI hoya che (2) athavA ke|i eka manuSya audyArika mizrazarIrakAyaprayogI, eka AhArakazarIrakAyaprayogI, ghaNA khaMdhA AhAraka mizrazaArakAyaprayogI ane eka kANuMzarI2kAyaprayogI hAya che (3) athavA koi eka manuSya audyArika mizrazarIrakAyaprayogI hAya che, eka AhAraka zarIrakAyaprayogI hAya che, ghaNA AhAraka mizrazarIrakrAyaprayogI hAya che ane ghaNA kANa zarIrakAyaprayogI hAya che. (4) athavA koi eka audArika mizrazarIrakAyaprayogI hAya che, ghaNA AhAraka zarora krAyaprayogI hoya che, keAi eka AhAraka mizrazarIrakAyaprayogI hAya che ane koI eka kAma zarIrakAyaprayogI heAya che. (5) athavA koI eka audArika mizrazarIrakAyaprayogI hAya che, ghaNA AhAraka zarIrakAyaprayogI hoya che, keAI eka AhAraka mizrazarI?kAyaprayogI haiAya che. aneka kANu zarIrakAyaprayogI hoya che (6) athavA kAMi eka manuSya audArika mizrazarIrakAyaprayogI haiAya che, aneka AhAraka zarIrakAyaprayogI hoya che, aneka mahAraka mizrazarIrakAyaprayogI hAya che ane eka kANa zarIrakAyaprayogI hAya che (7) athavA koi eka manuSya dArika mizrazarIrakAyaprayAgI hAya che, ghaNA manuSya AhArakazarIrakAyaprayogI hAya che, ghaNA AhAraka mizrazarIrakAyaprayogI hAya che. ghaNA kAma buzarIrakAyaprayogI hAya che, (8) athavA ghaNA manuSya audArika mizrazarIrakAyaprayogI hAya che, koI eka AhAraka zarIrakAyaprayogI hAya che, eka AhAraka mizrazarIrakAyaprayogI hAya che eka kALuzarIrakrAyaprayogI heAya che. (9) athavA ghaNA audArika mizrazarIrakAya prayANI hAya che, keAI eka AhArakazarIrakAya prayAgI hAya che. eka AhAraka mizrazarIrakAyaprayAgI hAya che ane ghaNA kANuzarIrakAyaprayAgI hAya che (10) athavA ghaNA audArika mizrazarIrakAyaprayAgI hoya che, eka AhArakazarIrakAyaprayAgI hAya che, ghaNA AhAraka mizrazarIrakAyaprayAgI haiAya che, eka kANuzarIrakAyaprayAgI hAya che (11) zrI prajJApanA sUtra : 3 317
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ athavA ghaNA audArika mizrazarIrakAyaprayAgI hoya che, eka AhArakazarIrakAya prayAgI hAya che, ghaNA AhAraka mizrazarIrakAyaprayogI hoya che, ghaNA kANu zarIrakAyaprayAgI hoya che (12) athavA ghaNA audArika mizrazarorakAyaprayogI hAya che, ghaNA AhAraka zarIrakAya prayAgI hAya che, eka AhAraka mizrazarIrakAyaprayogI hAya che, eka kA zarIrakAya prayAgI haiAya che. (13) athavA ghaNA audArika mizrazarIrakAyaprayAgI haiAya che, ghaNA AhArakazarIrakAyaprayogI DAya che, eka AhAraka mizrazarIrakAyaprayegI hAya che, aneka kANazarIrakAyaprayogIDAya che. (14) athavA ghaNA audArika mizrazarIrakAyaprayAgI hoya che, ghaNA AhArakazarIrakAya prayAgI hai!ya che, ghaNuA AhAraka mizrazarIrakAyaprayAgI hoya che, eka kANuzarIkAyaprayAgI hAya che. (15) athavA ghaNA audArika mizrazIrakAyaprayogI haiAya che, ghaNA AhArazarIrakAya prayAgI hAya che, ghaNA AhAraka mizrazIrakAyaprayeAgI heya che ane ghaNA kANuzarIra kAya prayAgI hAya che (16) A cAra cAra prayAgeAnA saMcAgathI soLa bhaMga thAya che. audArika mizra AhAraka ane AhAraka mizra ane kANu e cAranA saMyogathI ekavacana ane bahuvacananI vivakSAthI sALa bhaMga sapanna thayA. eka be traNa ane cAranA saMcAgavALA badhA laMga maLIne eMsI thAya che, jema-eka eka prayoganA ATha, dvisa'cegI cAvIsa trika sayAgI khatrIsa ane catuSka saMcALI sALa. vAnavyantarA, jyAtiSkA, tathA vaimAnikAnuM pratipAdana asurakumAronA samAna samajI levu joI e. gatiprapAta kA nirUpaNa gati vaktavyatA zabdA -vide aMte ! tiSvavat vajJe ?) he bhagavan ! gatiprapAta keTalA prakAranA kahyA che ? (joyanA ! paMcavid navnavAra pachaLatte) he gautama ! pAMca prakAranA gatiprapAta kahyA che (a nA) te A prakAre (goLatI) prayogagati (sattAtI) tatagati (thayaLadevaLa jatI) andhana chenagati (vavAyattI) upapAtagati (viAcAtI) vihAyeAgati zrI prajJApanA sUtra : 3 318
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( jiM tuM ghAta ?) prayogagatinA keTalA bheda che? (1zo to gharavidA GUAttA) pragati paMdara prakAranI kahI che-(=A) te A prakAre che (damAzo rI) satyamanapragati (vaM vo maLato) e prakAre jema prayoganA bheda kahA che (ta ghaNA vi maLiyaat) eja prakAre AnA arthAt gatinA bheda paNa kahevA joIe (kAva kramasarIravAyagzontI) sAvat kAmaNazarIrakAyapragati (nIvA maMte ! #tivihA potAnI pattA) he bhagavan ! jIvenI keTalA prakAranI pragati kahI che? | (cama! gugra /ttA) he gautama ! paMdara prakAranI kahI che (taM managonAnI nAva pawAsarIvALacuovAtI) te A prakAre satya manapragati yAvanuM kArmaNazarIrakAyapragati (nairAzALa maMte ! vi jovAtI guyttA) he bhagavana nairayikenI keTalA prakAranI pragagati kahI che? (Ama! ravi pAttA) he gautama ! agIyAra prakAranI pragagatI kahI che (i =ST) te A prakAre (saMdaramALo kAtI) satya manapragati (uM) e rIte (vAnnikA) prayoga karIne (kasa gati vidA) jenI jeTalA prakAranI (taraNa tati vidA) temanI teTalA prakAranI (mALavA) kahevI joIe (kA vemALiyA) yAvata, vaimAnike sudhI (nIvALe aMte ! samaUT :otI nava varmasavIrorrI) he bhagavana ! jInI satyamana prayogagati yAvata kArmaNa zarIrakAyaprayogagati (vavi paNa ?) keTalA prakAranI kahI che? (caHT !) he gautama! (nIvA: sarve va tAva maLargotI vi) jIva badhA hoya che, satyamanA pragativALA paNa (vaM te va) e prakAre teja (putravatti mALiyacaM) pUrva varNita kahevuM joIe (maMra tara) bhaMga teja prakAre (kAya mALiyAi) yAvat vimAnikonA (se teM jogAtI) A pragati thaI | (se tiM tAri?) tata gati zuM che? (tata tA) tatagatI ( ) jeo (jAmaM vA nAva saMnivea vA saMpati) grAma tarapha yAvata sannivezanI tarapha ravAnA thayA (saMjo) paNa tyAM pahoMcyA nahIM (vaMtarA) vacce rastAmAM (vatti) rahela che. (taM taratI) te tatagati che zrI prajJApanA sUtra : 3 319
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( isaM vaMthaLa chetI ) bandhana chedanagati zuM che? (nIvo vA saro ) jIva zarIrathI (tararaM vA vALo) athavA zarIra jIvathI (ta vaMdhacheTgatI) A baMdhana chedana gati thaI | ( jiM hai vavavAti?) u5pAta gati keTalA prakAranI che? (vaghavAyAtI nividA Touri) upapAta gati traNa prakAranI kahI che (taM ) te A prakAre sattAvavAnI manovavAcanatI, no movavA jarI) kSetre papAtagati bhopAtagati, no bhavapapAtagati | ( jiM te vavAyAtI) kSetre papatagati keTalA prakAranI che? (vettAvevAyAtI vaMtravidyA guttA) kSetre papAtagati pAMca prakAranI kahI che (jaM jJA) te A prakAre (phaya verovavAcArI) nAraka kSetro papAtagati (tirikravanodiya uttaravayAtI) tiyoni kSetrapAtagati (majUra vattoDavAcatA) manuSya kSetro papAtagati vattAvAcanatI) deva kSetro papAtagati (siddha vettavavAdAtI) siddhakSetro papAtagati (siM jorarUca vettAvevAyAtI) marayika kSetro papAtagati keTalA prakAranI che? nerarUpa vettAvavAnI sattanirA ghaonttA) narayika kSetro papAtagati sAta prakAranI kahI che (ta ) te A prakAre (rayAdaqmAM puvi ne rucarAvavAvAtI vAva banattama puSi necattovavAnI) ratnaprabhA pRthvI narayika kSe papatagati yAvata tamastamAM pRthvI narayika kSetro papAgatI (se neraphera 7ovavAnI) A narayika kSetropa pAtagati thaI (se jiM hai tirijarva voLiya ttavavAyAtI) tiryaMca kSetrogatAgatI keTalA prakAranI che? (tirikSanoLiya togavAvatI vaMvaviThTha pattA) tiyanika kSetro papAtagati pAMca prakAranI che (ta nar) te A prakAre (citirivoLicattovavAMcatI vAva paMviMcitirivALiya gha7ovAyAtI) ekendriya tiryaMca kSetrapAtagati yAvata, paMcendriya tiryaMca kSetro papAtagati (se raM tirivarava Liya 7ovavAyAtI) A tiryaMcani kSetrapAtagati thaI (tiM madhRta verovavAghAtI) manuSya kSetro papAtagati keTalA prakAranI che? (masavettAvAcatI suviA TumttA) manuSya kSe pAtagati be prakAranI kahI che (naM nA) te A prakAre (saMmUrijhama magRta rojavAcanAta, jamavati mapUra 7ovavAcAlI) saMmUrNima zrI prajJApanA sUtra : 3 320
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ manuSya kSetro papatagatI ane garbhaja manuSya zepa pAtagati (se te majUra levAyAtI) A manuSya kSetromapAta gati thaI ( jiM teM reva verovevAyatI ?) deva kSetropa pAtagati keTalA prakAranI? (trivivAcArI 23 viET guttA) deva kSetromapAtagati cAra prakAranI kahI che (saM kahA) te A prakAre (majAjarU rovavAnI nAva mALiya Teva vettAvAgatI) bhavana pati kSetromAta gati thAvat vaimAnika deva kSetro papAtagati (se teM re vettAvavA tI) A deva kSetro papAtagati thaI. TIkAtha-vizeSa vyApAra rUpa praganuM AnA pahelA nirUpaNa karAyuM che ane prayoganA kAraNe che ane ajIvanI gati thAya che, tethI ja have gati svarUpanuM nirUpaNa karAya che zrI gautamasvAmI prazna kare che he bhagavana ! gatiprapAta keTalA prakAranA kahyA che? gamana karavuM gati kahevAya che. eka dezathI bIjA dezamAM prApta thavuM ane eka paryAya tyAga karIne bIjA paryAyane prApta thavuM ahIM gatino artha samajavo joIe. gatine prapAta gati kapAta kahevAya che. zrI bhagavAna uttara Ape che-he gautama! gati prapAta pAMca prakAranA che jemake (1) pragagati (3) tatagati (3) badhana chedana gati (4) upapAtagati ane (5) vihAgati. temAMthI vyApAra rUpa prAga paMdara prakArane pahelA kahI didhela che. proparUpagatine pragati kehe che. e dezAntara rUpa che, kemake jIvanA dvArA prerita mana AdinA mudagala yathA yogya ghoDA AghA dUra jAya che. tatA arthAt vistRtagati tatagati kahevAya che. jemake jinadatta Adi kaI gAmanA agara saniveza Adine mATe ravAnA thayela che, paraMtu e gAma ke sanniveza sudhI haju pahecela nathI, vacamAM rastAmAM che ane eka eka kadama AgaLa vadhI rahela che, te tatagati kahevAya che. joke kadama vadhavuM jinadattanA zarIrane prayoga ja che. e kAraNe A gati paNa pravega gatimAM gaNAI zakAya che, paraMtu AmAM vistRta tatAnI vizeSatA hevAthI alaga gaNI che. tethI punarUkti na samajavI joIe, bandhananuM chedana thavuM bandhana kedana ane tenAthI thanArI gati baMdhana chedanagati kahevAya che. A gati jIva dvArA tyAgela zarIranI athavA zarIrathI bahAra nikaLela jIvanI hoya che. kezana phATavAthI eraMDAnA bIjanI uparanI tarapha je gati thAya che, te eka prakAranI vihAgati samajavI joIe. upapAtane artha che prAdurbhAva. tenA traNa bheda che-kSetro :pAta, bhapAta ane te bhAve papAta. kSetra arthAta AkAza jyAM nAraka Adi prANI siddha ane pugala rahe che. bhava arthAta karmanA saMsarga karanAra jIvanA nAraka Adi paryAya. jyAM jIva karmanA vazavatI bane che, tene bhava kahe che, kama janita narayikatva Adi paryAthI rahita-bhavathI bhinna pudgala athavA siMddhane ne bhava kahe che, kemake e bane ja pUrvokta bhavanA lakSaNathI rahita che. e prakArane upapAtaja upayata gati kahevAya che. vihAyasa arthAt AkAza dvArA gati thavo vihAye gati che. tenA bheda AgaLa kahIzuM. zrI gautamasvAmI prazna kare che he bhagavan! pragati zene kahe che? zrI prajJApanA sUtra : 3 321
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI bhagavAna-De gautama! prayAgagati padara prakAranI kahI che. te A prakAre satya mana prayAgagati ItyAdi jevA prayAganA padara bheTTha kahyA che, eja prakAre prayogagatinA paNa paMdara bheda samajI levA joie arthAt satyamanaprayogagati, mRSA mana prayogagati, satya mRSA mana prayAgagati, asatyAmRSA mana prayaigagati, satyavacana prayoga gati, asatyavacana prayAgagati, satyamRSA vacana prayogagati, asatyAmRSA vacana prayoga gati, audArika zarIrakAyaprayogagati, audArika mizrazIrakAya prayAgagati, vaikriya zarIra kAya prayAgagati, vakriya mizrazarIrakAya prayogagati, AhAraka zarIrakAya prayAgagati, AhAraka mizrazarIrakAyaprayAgagati, kArmAMNazarIrakAyaprayogagati zrI gautamasvAmI-he bhagavan! jIvAnI pratyeAgagati keTalA prakAranI kahI che ? zrI bhagavAna hai gautama ! pa`dara prakAranI kahI che, satyamanapracegagati yAvat kAmaNa zarIrakAyaprayAgagatI. zrI gautamasvAmI-nArakanI prayogagati keTalA prakAranI kahI che? zrI bhagavAna-he gautama ! nArakAnI prayogagati agIyAra prakAranI kahI che, te A prakAre--satyamana prayAgagati vigere, upayega karIne je jIvanI jeTalA prakAranI gatine sabhava hAya, tenI teTalA ja prakAranI gati kahevI joie. eja rIte asurakumAra Adi bhavana paticenI, pRthvIkAyika Adi ekendriyAna, vikalendriyAnI, pAMcendriya tiya cAnI manuSyAnI, vAnavyantara, jyAtiSka ane vaimAnika devAnI prayogagati yathA cegya samajI levI joIe. A kathananA anusAra nArakAnI satyamanaprayAgati Adi, asatyAmRSA vacana prayAgagati, vaikriya zarIrakAya prayAgagati, vaikriya mizrazarIrakAya prayAgagati kA'Nu zarIra kAya pracetragati rUpa agIAra, prakAranI gati jANavI joi e prakAre asurakumAra AdinI paNa gati samajavI joie. zrI gautamasvAmI ke bhagavan ! jIvAnI zuM satyamana prayogagati hAya che yAvata zu kANu zarIrakAya prayAgagati hAya che? zrI bhagavAn--gautama ! jIva badhA satyamana prayAgagativALA paNa heAya che, vigere e badhu kahevu' joIe jevuM kathana Upara karAelu che, have prayogagatinA kathananA upasaMhAra karatA kahe che-A prayogagatinuM nirUpaNa samajavuM joI e. zrI gautamasvAmI-he bhagavan! tatati zene kahe che ? zrI bhagavAn--kAI jIva hai!i grAma, kaTa, savAha, Azrama, athavA sa'nivezanI tarapha ravAnA thayela che, paNa tyAM sudhI paheAMcela nathI, vacamAM rastAmAM che, tenI te samaye zrI prajJApanA sUtra : 3 322
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ je gati thAya che te tata gati che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan! ana chedana gati zuM che? zrI bhagavAna-he gautama! jIva zarIrathI bahAra nikaLe che athavA zarIra jIvathI pRthapha thAya che, tene bandhana kedanagati kahe che. gautamasvAmI-he bhagavana! upapatagati kene kahe che? zrI bhagavAna--upapAtagati traNa prakAranI kahI che-kSetrapAtagati, papAtagati ane ne bhaviSapAtagati. zrI gautamasvAmI-he bhagavan! kSetro papAtagati keTalA prakAranI kahI che? zrI bhagavAna he gautama! kSetro papAtagati pAMca prakAranI che te A prakAre che--nAraka kSetrapAtagati, tiryaMca kSetroya pAtagati, manuSya kSetropa patagati, deva kSetro papAtagati ane siddha kSetro papAtagati. zrI gautamasvAmI-nAraka kSetro papAtagati kene kahe che? zrI bhagavAna nAraka kSetro papAtagati sAta prakAranI kahI che te A prakAre che--naprabhA pRthvI nAraka kSetro 5potagati. zarkarA prabhA pRthvI nAraka kSetro pAtagati, vAlukAprabhA pRthavI nAraka kSetre papAtagati, paMkawbhA pRthvI nAraka kSetro papAgatI, dhUmaprabhA pRthvI nAraka kSetrapAtagati, tama prabhA pRthvI nAraka kSetro papatagati ane adhAsatama pRthvI nAraka kSetropapAtagati, A narayika kSetro55gatinuM nirUpaNa thayuM. zrI gautamasvAmI-he bhagavana ! tiryanika kSetro potagati zuM che? zrI bhagavAna- tinika kSetro papAtagati pAMca prakAranI che te A prakAre cheekendriya tiryanika kSetre papAtagati, dvAdriya tirlagenika kSetro pAtagati, trIndriya tiyaMgenika kSetro papagati, caturindriya tiyonika kSetro papAtagati ane paMcendriya tinika kSetro pAtagati. A tiryaMgyanika kSetrapAtagati thaI. zrI gautamasvAmI-he bhagavan! manuSya kSetrapa pAtagati zuM che? zrI bhagavAn he gautama manuSya kSetro pAtagati be prakAranI kahI che, te A prakAre saMmaSThima manuSya kSetro pagAtagati ane garbhaja manuSya kSetre papAtagati. A manuSya kSetrepapAtagati thaI zrI gautamasvAmI-he bhagavana! deva kSetre pAtagati keTalA prakAranI che? zrI bhagavAna-he gautama! deva kSetrapAtagati cAra prakAranI che, jemake-bhavanapati deva kSetro papAtagati, vAnavantara deva kSetrapAtagati, jyotiSka deva kSetre papAtagati, ane vimAnika deva kSetrapAtagati, A deva kSetre papAtagatinuM kathana thayuM. zrI prajJApanA sUtra : 3 323
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ siddha kSetropapAtAdi kA nirUpaNa siddha kSetrapAta AdinI vaktavyatA zabdArtha (se piM te sivettAvavA jatI?) siddha kSetro papAtagati keTalA prakAranI che? (Avi guttA) aneka prakAranI kahI che (i =) te A prakAre (saMdhIve phI) jambudvIpa nAmaka dvIpamAM (mAvavA) bharata ane eravata kSetramAM (av) badhI dizAomAM (parisiM) badhI vidizAomAM (siddhovAyAtI) siddha kSetro pAta gati hoya che (iii ) jambudvIpa nAmaka dvIpamAM (gusTa himavaMta siri vAsadA vratanaparva savilaMkiM) kSudra hiMmavAna ane zikharI, varSadhara, parvatathI badhI dizAo vidizAomAM (siddha vettAvAcArI) siddha kSetre papAtagati che (vaMdhurI lI) jambudvIpa nAmaka dvIpamAM (mAyarAvAsa+rva saMpattirSi) haima ta hairaNyavarSanI badhI dizAo ane vidizAomAM (dvivettAvAcanI siddhakSetro papatagati che. (vaMdhurI vIve) jaMbUdvIpa nAmanA dvIpamAM (sI vivavavavecaDhapavuM sAvihaM siddhaherovavAnI) zabdApAtI (zakaTApAtI) ane vikaTApAtI vRtta vaitADhaya parvatanI badhI dizA-vidizAomAM siddhakSetre papAtagati che (laMgurIve sIve mahimavaMta kavivArapatranAM vihiM dvivettAvavAcakAtI) jarabuddhIpa nAmaka dvIpamAM mahAhimavanta ane rUkima nAmaka varSadhara parvatenI badhI dizA-vidizAomAM siddhakSetro papatagati che (navRtI phI nivAsa HT vAsaNavaMta sAhiti siddhovarAcArI) jabuDhIpa nAmaka dvIpamAM harivarSa temaja ramyaka varSanI badhI dizA-vidizAomAM siddhakSetro papAtagati che (laMDuzI vIve idhApati mAvaMta pravraya vaDha ca sarva sarvivipti liTTalenovavAnI) jambudvIpa nAmaka dvIpamAM gaMdhApAtI, mAlyavanta parvata vRttavaitADhyanI badhI dizAomAM badhI vidizAomAM siddha kSetre papAtagati che (vaMtUrI vIve jisanIDhavaMtarAdApUvaravivuM sAhirisiM siddha vettovavA jAtI) jambudvIpa nAmaka dvIpamAM niSadha ane nIlavanta nAmaka varSadhara parvatanI badhI dizA-vidizAomAM siddhakSetre papAta gati che (jhabUrI phI puvyavira4i sava saririhiM siddha verovavAyAtI) jambudvIpa nAmaka dvIpamAM pUrva videha ane apara videDanI badhI dizAo-vidizAomAM siddhakSetre papAtagati che (jJapurI vIve vara-uttara savira sapiirakSa siddharovavAthI) jambudvIpa nAmaka dvIpamAM devakura ane uttara kurUmAM badhI dizAe vidizAomAM siddhakSetrapAtagati che (G]ii have maMra pravacaraNa sarvei viihaM zivastoravAyAtI) jambudvIpa nAmaka dvIpamAM mandara parvatamAM badhI dizA-vidizAomAM siddhakSetre papAtagati che (vasamudra saparivuM sAhihiM siddharAvavAvAtI) lavaNa samudramAM badhI dizA vidizAomAM siddhakSetrapAtagati che (dhAryaM have purathimakraM rijhamamaMtra zrI prajJApanA sUtra : 3 324
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ sahiM parivisiM sirovavA) dhAtakIkhaMDa dvIpamAM pUrvArdha ane pazcimAI maMdira parvatanI badhI dizA-vidizAomAM siddhakSetre papAtagati che (Ayasamu sakriya sAhi vihiM dvivettAvavA jAtI) kAleda samudramAM badhI dizA vidizAmAM siddhakSetro papAtagati che (pukkharavaradIvaddhapurasthimaddhabharaheravayavAsasapakkhiM sapaDidisiM siddhakhettovavAyagatI) 42 vara dvIpArdhanA pUrvArdhanA bharata aravata varSamAM badhI dizA-vidizAomAM siddhakSetre papAta pati cha (evaM jAva pukkharavaradIvaddhapacchimaddha maMdarapavvaya sapakkhiM sapaDidisi siddhakhetto ghavAyAtI) eja prakAre yAvat puSkaravara pArdhanA pazcimAdhanA mandara parvatamAM badhI dizA vidizAomAM siddhakSetre papAtagati che ( taM siddhattivavApAtI) A siddhakSetro pAtagati thaI (je hiM te moravAco?) bhopAtagati keTalA prakAranI che? (movAtI jasvyig goUttA) bhApAtagati cAra prakAranI kahI che () te A prakAre che tene movavAyAtI nAva vamavalavAyata) narayika bhapAtagati thAvat deva bhApAtagati ( piM te nerathamavovavAnI?) nAraka bhapAtagati keTalA prakAranI che? nirara moghavAyatI ravi ontta) nAraka bhavapapAtapati sAta prakAranI che (taM kadA) te A prakAre (uM) e prakAre (sivo ) siddhane tyajIne (mo) bheda (mALavo) kahevA joIe jo naiva vivAti) je kSetro papAtagatimAM (lo va) teja (taM reva mavovAtI) A deva yAtagati thaI (setaM moghavAyA) A bhapAtagatinuM nirUpaNa thayuM | ( kri hai vo morArajItta) ne bhapAtagati zuM che? teno movarAvAtI suvi pachaUttA) ne bhapAtagati be prakAranI kahI che (teM ) te A prakAre (jAsTa movalAyatI) pudgala ne bhopapAtagati (fsaddha no movavAti) siMddha ne bhapAta gati (phri tai gADha no avovALI) pudgala ne bhapAtagati zuM che? (volTa nomavovavAtI) pudgalanebhapAtagati ( i grHggo jANe che ke paramANu pudgala (AraNa pusthimiLo jAmaMto) lekanA pUrvavata caramAntathI (vaMzavatyimituM ) pazcimI caramAMta sudhI (jAmauLuM) eka samayamAM ( chatti) jAya che (kveriyamarANo zrI prajJApanA sUtra : 3 325
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ vA paramato) athavA pazcimI caramAnDathI (ghurasthimiruM caramata) puI carmAntamAM (samaLa ti) eka samayamAM jAya che (vAiinachAtro nA caramantAtro uttarAM paramata) athavA dakSiNI caramAntathI uttarI caramAntamAM (samaN) ekasamayamAM (ti) jAya che (vaM uttarAgo jJAdinirjI) eja prakAre uttara taraphathI dakSiNa sudhI (Aigo phaiTvio) uparanI khAjuthI nIcenI bAjumAM (hiddiAo vario) nIcalA cheDethI uparanA sudhI (seteM jozomovavAtI) A pudgalanI nA bhavepapAtagati che (se viza te siddhaLomovayata ?) siddhanebhavaSapAta gati keTalA prakAranI che? (siddha no movavAcanatI tuvidA pattA) siddhanAbhave papAtagati e prakAranI kahI che (te gaddA) te A prakAre (anaitasiddhayomanovatrAyatI, paraMq siddhaLomanovavAcatI 2) anantara siddhatA bhavApapAtagati ane parapara siddhanAbhave papAtagati che (se tiM gaLattara siddhomavovavAyatI ?) anantara siddhanA bhavApapAtagati keTalA prakAranI che? (anaMta siddhomovavAcanatI jaLaviA paLattA) anantara siddhanA bhavapapAtagati paMdara prakAranI che (taM saddA) te A prakAre (ttisthasiddha atyaMta siddhaLo manovavAtI) tItha siddha-anantara siddhanAbhavApapAtagati (ca) ane (jJAva) yAvat (gesiddhaLomovAyata) aneka siddhanAbhApapAtagati (ttejita raMvasidaLomovAyAtI !) para parA siddhanAbhavApapAtagati keTalA prakAranI che ? ( paraMparasiddhanomayovavAyatI baLevA phaLattA ) para para siddhanAlave papAtagati aneka prakAranI kahI che (taM laddA) te A prakAre ( avamasamasidyaLomavovavAyatI ) aprathama siddhano bhavapapAtagati (E Tu samaya siddhaLo movavAyagatI) e rIte dvi samaya siddhanobhavAvAyagati (nAya gaLata samaSiddhaLomodhavAcI) yAvat ananta samaya siddhanAbhavepapAtagati (zvetaM siddhaLonoSavAcatI) A siddhanAbhavApapAtagatinuM prarUpaNa thayu (mesa~ no movavAyatI, seta vAcAtI) nAbhavApapa ta gatinuM prarUpaNa ane upapAtagatinuM prarUpaNa thayuM. (le di' tAvihAyAtI ?) vihAyagati keTalA prakAranI che ? (vihAyatA sattala vijJA vattA) vihAyA gati sattara prakArano kahI che tuM mahA) te A prakAre (samALAtI) zrI prajJApanA sUtra : 3 326
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ sparza karatA gati (baykSamALA) sparza nahIM karanArI gati (3vasaMpannatI ) upasaM5 ghamAnagati (bagvasaMpannamALA ) anupasaMpadyAnagati (pAsa) pudgalagati (gaMDUcAtI) maMDUkagati (bAvAgata) naukAgati (navA) nayagati (chAyAtI) yAgatI (chAyAjuvAtAta) chayAnupAtagati (sAta) lezyAgati (ALuvArA) lezyAnupAtagati (sivimattAtI) uddazya pravibhaktagati (varapurisaMvamattAta) catuH purUSa pravibhaktagati ( vaMtI) vakragati( vaMtI) paMkagati (vaMdhavimocana tI) baMdhana vimocanagati (se taM namALatI ?) pRzagati kene kahe che (i i Tmaju maDhALa TuriyAgAva taparicA) je paramANu pudgalenI dvipadezI yAvat ananta pradezI (vALa) skanI (2iU/mavi ytALa) ApasamAM sparza karanArAonI (zata) gati (vattarU) hoya che (setta samajAtI)) te spRzad gati che ( f% asamAnatI?) aspRzad gati kene kahe che? (vaM naM gpfuM reva kurlA tALe jatI vattatI raM garamAgarAtI) je sparza na karatA rahelA e ja paramANu AdinI gati heya che. te aspRzad gati che ( vi << vavayaMvaramANapatI ) upasaMpadyamAnagati kene kahe che? (nari rAcaM vA) rAjAne (gvArtha vA) yuvarAjane (vA) ezvaryazAlIne (ttajhava vA) talavara-jene rAjAnI taraphathI paTTe malyA hova tene (mAMvi) maMDapanA adhipatine (TUMvilaM) kauTumbikane (maM vA) zeThane (jAti vA) senApatine (satyavA vA) athavA sArthavAhane (palaMkinnattALa) Azraya karIne (chatti) gamana kare che (se 3iAnamALI ) te upasaMghamAnagati che ( jiM te magvasaMvsjhamALatI) anupasaMpadyamAna gati kone kahe che? ( i gu vi ) je teja pUrvoktane (mavi) aMdaro aMdara (puvasaMnnittai) Azraya na karIne (cha) gamana kare che (je te jIvataMganALAnI) te anupasaMpadyamAna gati che (se te vagAtI) pudgala gati kone kahe che? ( 1 ramAkuvA ) je paramANu pudgalenI (nAva airefNavALa ravaMvALuM) yAvat ananta pradezanI skana benI (jatI vapatta) gati hoya che (se hai voSTikatI) te pudgala gati kahevAya che zrI prajJApanA sUtra : 3 327
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( vi tai maMjUcakAtI) maMDUka gati kone kahe che? (vuM maMgo zikittA chati re sai maMcAtI) deDake je uchaLIne cAle che, te maMDUka gati che (re di teM ghatvAtI) nakAgati zuM che? ( i wvA judA tArI rAgivecArji narupaNa chatti) jema naukA pUrva vaitAlItaraphathI dakSiNa vaitAlI tarapha jala mArge jAya chellA tArI vA varatAruM kaDhaLa Tchati) athavA dakSiNa tAlI taTathI pazcima vitAlI tarapha jalamArgathI jAya che te jovAkAtI) te naukA gati thaI (se te thatI?) nayagati kene kahe che? (i = LAmaHvavArA:kusuca samamiDhagvamUarvi Ri) jemake naigama, saMgraha, vyavahAra, rAju sUtra zabda, samabhirUDha ane evI jAtanA nAnI (vA) je (ra) gati (vAva) athavA (sava cA vi) badhA naya ( rUri) je mAne che (jAtI) te nayagati che (se jiM te chAtI? 2) chAyAgati zuM che? (6 i gchAthe vA) gheDAnI chAyAne ja chArca vA) hAthInI chAyAne (nachArtha vA) athavA manuSyanI chAyAne (jaunchAe va) athavA kinaranI chAyAne (morachAya ) athavA mahAraganI chAyAne (paravarachAye vA) athavA gaMdhavanI chAyAne ( 3chA vA) vRSabhanI chAyAne (chA vA) athavA rathanI chAyAne (chattachA vA) athavA chAtranI chAyAne (3amnnittA) Azraya karIne (Tchatti) gamana thAya che taM chAcA ata) te chAyA gatI che ( jiM te chAjuvAcata) chAyAnupAta gati kene kahe che? ( i grikSa chAyApurachapha) chAyA purUSane je pIcho pakaDe che teno purise kArya kagTcharu) purUSa chAyAnuM anugamana nathI karate ( te chAyAnuvAca tI) te chAyAnupAta gati che ( vite resA jatI? 2) lezyA gati zene kahe che? ( i vikSA nIsTarsa TH) kRSNa lezyA nIla vezyAne prApta thaIne (admttA) tenA ja varNa rUpamAM (vA baMdha ttANa) tenA gaMdharUpamAM (ta rasarA) tenAja rasa rUpamAM (ta sattA) tenA sparza rUpamAM (muna muno) vAraM vAra (mi) pariNata thAya che (gvaM nItterasa vi jAherakhaM) aja prakAre nIla lezyA kApata lezyAne (gg) prApta thaIne (ta rAttApu) tenA ja varNa rUpamAM (jJApa tA sattA) yAvat tenA ja sparza rUpamAM (parimiti) pariNuta thAya che (paDyuM - zrI prajJApanA sUtra : 3 328
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ sA vi tevarakuM) eja prakAre kApata vezyA paNa tene vezyAne (te skelsA vi ) tejo vezyA paNa padmazyAne ( gan vi duvA ja) padma lezyA paNa zukala lezyAne prApta thaIne (ttA vattAnAva vALamati) tenA ja varNa rUpamAM pariNata thAya che (ta jatI) te vezyA gati che | ( jiM te pheraHIgvacAtI) leDyAnupAtagati zuM che ? ( sAruM huM cArutta) je vezyA dravyane grahaNa karIne (AruM 6) kALa kare che-mare che( tahevuM 3. kapha) teja vezyAvALAmAM utpanna thAya che (taM kaEURT f su, nava yuvara, zA) te A praka-kRSNa lezyAvALAomAM yAvat zukala vezyAvALAomAM (hai teM seMsAnuvAyAtI) te lezyAnupAta gati che (se jiM teM dasa vimAna? 2) uddizya pravibhakta gati zene kahe che? ( ja kacarcei vA) je ke AcAryane (uvajJArthe vA) athavA upAdhyAyane (the va) athavA sthA virane (patti vA) athavA pravartakane (aa vA) athavA gaNIne tenA vA) athavA gaNadharane (nA vA) athavA gaNAvacchedakane (Trika dri) uddezya karI karIne ( 6) gamana kare che te huM vimAnI) te udizya pravibhakta gati che | ( jiM jarapuripavimattA) catupurUSa pravibhakata gati kone kahe che ? (2) atha (nAma) kaI paNa nAmavALA (vattAri purA) cAra purUSa (samAM vijJA) eka sAthe ravAnA thayA ane (rama pujJaviyA) eka sAthe pahoMcyA 1, (samAM vi) eka sAthe ravAnA thayA (vinamaM jhariyA) AgaLa pAchaLa pahoMcyA 2, (viramaM vi) AgaLa pAchaLa ravAnA thayA (samai TimvicA) eka sAthe paheMcyA (viramaM vidA) AgaLa pAchaLa ravAnAthayA (viramaM viyA) agaLa pAchaLa pahoMcyA (re taM japurisavimattA) te catuH purUSa pravibhakta gati che. (jiM tuM vaMti ? 2) vakra gati zuM che? (vaMtI cAritra paumttA) vakagati cAra prakAranI kahI che (taM nA) te A prakAre che () ghaTTanathI (caMmAcA) staMbhanathI (DhasaLA) cikaNA paNAthI () patanathI (je vaMcAtI) te vakragati che (se kiM panI ? 2) paMka gati zene kahe che? (2) atha (kAnAmag) keI paNa nAmavALA ( rUri) kaI parUSa (ri vA) kIcaDamAM (kari nA) athavA pANImAM zrI prajJApanA sUtra : 3 329
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) zarIrane (trihi) bIjAnI sAthe joDIne (chati) gamana kare che (saMta paM vAtI) te paMkagati che. ( f 7 vaidha vimoLAnI 2) bandhana vimocana gati zuM che? ( jo jALa vA) je ke kerInA (baMnnAna vA) athavA amlATakanA (mATuM, vA) athavA bIjerAnA (virahyALa gA) athavA bilAMeAnA (vidrAna vA) agara kaviThanA (madALa vA) agara bhadra nAmaka phala? (AnA vA) agara phaNasenA (jhimALavA) athavA dADamanA (vattA vA) athavA pArAvaMtanA (boTAda vA) athavA akharoTanA (varALa vA) athavA cArAnA (varALa vA) agara berenA (hiMduvALa vA) agara teMduonA (Tali) pAkelanA (rivAjA baM) taiyAra thayelAnA (vaMdhaLo vizvamuIi) bandhathI chUTelAonA (unAvA) rUkAvaTa na thavAthI ( vIrA jatI vatta6) nIce svabhAvathI ja gati thAya che (ta vaMdana virANI) te bandhana vimocana gati che (tta vidAyo) A vihAye gati che prAga pada samApta TIkAIhave siddha kSetro papAta gati AdinI prarUpaNa karAya che. zrI gautamasvAmI prazna kare che-he bhagavana ! siddha kSetre papAta gati keTalA prakAranI che? zrI bhagavAna-he gautama ! siddhakSetre papAtagati aneka prakAranI kahelI che. siddhanuM kSetra te siddhakSetra kahevAya, temAM upapAta rU5 gati siddhi kSetre papAta gati kahevAya che, temanA aneka bheda che jemake jabUdvIpamAM bhArata ane eravatakSetranA Upara sapakSa (pUrva-pazcima, dakSiNa ane uttara rUpa pArzva jemAM samAna haiya) tathA sapratidika (IzAna Adi vidizAo jemAM samAna hoya) arthAt badhI dizAomAM ane badhI vidizAomAM sarvatra siddha kSetre papAta gati hoya che sapakSa ane "sapratidipha A bane kriyA vizeSaNa samajavAM joIe. e prakAre jambudvIpa nAmaka dvIpamAM cullahimAvAna ane zikharI nAmaka varSadhara parvatanA sapakSa ane pratidipha arthAt badhI dizAomAM ane badhI vidizAomAM siddhakSetre papAta gati che eja prakAre jabUDhIpamAM haimavata hairaNyavata kSetranA Upara sapakSa ane sapratidipha siddhikSetrapapAta gati che. e ja prakAre jambudvIpamAM zabdApAtI (zakaTApAtI) ane vikaTApAtI vRtta vitADhaya parvatanA sapakSa ane sapratidipha siddhikSetre papAtagati che. jambudvIpamAM mahAhimavAnuM ane rUkima nAmaka varSadhara parvatanA sapakSa ane sapratidipha siddhikSepapAsAgati che. jambudvIpamAM harivarSa ane ramyaka varSa kSetramAM sapakSa ane sapratikipha siddhi kSetrapapAta gati che. eja prakAre jambudvIpamAM gaMdhApatI ane mAlyavana parvatanI sapakSa ane sapratidipha siddhikSetrapAta gati che. eja prakAre jambudvIpamAM niSadha ane nalavanta zrI prajJApanA sUtra : 3 330
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAmaka vaSadharapaCtAnI sapakSa ane sapratidik arthAt badhI dizAe ane badhI vidizAAmAM siddhikSetrapapAta gati che, eja prakAre jammUdrIpa nAmaka dvIpamAM pUrva videha ane pazcima videhanI sapakSa ane sapratidik siddha kSetrApapAta gati che. jammUdrIpamAM devakurU ane uttara kurUnI sapakSa ane sapratiki siddhikSetre papAta gati che. eja prakAre jammUdrIpamAM mandara paryaMtanI sapakSa ane sapratiki arthAt khadhI dizAo ane vidizAomAM siddhi kSetrapapAta gati che. lavaNu samudramAM sapakSa ane saMpratiki arthAt badhI dizAe ane badhI vidizAomAM siddhikSetrApapAta gati che. eja prakAre dhAtakI khaDa dvIpamAM pUrva ane pazcimAnA mandara paryaMtanI sapakSa ane sapratiki siddhi kSetrapapAta gati che. eja prakAre kAleAda samudranI sapakSa ane saMpratidik siddhikSetrapapAta gati che, eja prakAre puSkaravara dvIpA nA pUrvAdhanA bharata ane aravata kSetranI sapakSa ane sapratidik siddhikSetrApApAta gati kahelI che. aja prakAre siddhikSetropapAta gatinA sattAvana bheda samajavA joIe. jammudvIpanI zreNiyAnI samazreNiyA ane vizreNiyAmAM 1 bharata aravata ra cullahimavanta ane 3 zikharI tathA haimavata, 4 hairaNyavata zakaTApAtI-vikaTApAtI, 5 mahAhimavAn 6 harava ramyaka varSI 7 gaMdhApAtI-mAlyavanta 8 niSadhanIlavanta huM pUrva-pazcima mahAvidehA 10 devakurU, uttarakurU 11 ane merU paryanta agIyAra siddhi kSetropapAta gatiyA che. eja prakAre 22 dhAtakIkhaMDa dvIpamAM 22 puSkarA dvIpamAM, eka lavaNu samudramAM ane eka kAlAdhi samudramAM che. A badhA maLIne (57) siddhi kSetroSapAta gati che. have temane upasa'hAra kare che--A siddhi kSetroSapAta gatinI prarUpaNA thaI. zrI gautamasvAmI prazna kare che-bhavaSayAta gati keTalA prakAranI kahelI che ? zrI bhagavAn--hai gautama ! bhASapAta gati, cAra prakAranI kahI che, te A prakAre chenAraka bhavApapAta gati, tiya caiAnika bhAvApapAta gati, manuSya bhavASapAta gati ane deva bhApAta gati zrI gautamasvAmInhe bhagavan ! nArakabhAvApapAta gati keTalA prakAranI che ? zrI bhagavAn--he gautama ! nArakabhavApapAta gati sAta prakAranI kahI che, te A prakAre che--ratnaprabhA pRthvI nAraka bhavASapAta gati, zarkarAprabhA pRthvI nAraka bhavASapAta gati, vAlukAprabhA pRthvI nAraka bhavASapAta gati, pakaprabhA pRthvI nAraka bhApapAta gati, dhUma prabhA pRthvI nAraka bhavApapAta gati, tamaHprabhA pRthvI nAraka bhASapAta gati, ane adha: saptama pRthvI nAraka bhASapAta gati. zrI prajJApanA sUtra : 3 331
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ eja prakAre siddhone choDIne tiryanika bhASapAta gatinA bheda, manuSya bhavepapata gatinA bheda ane deva bhapAta gatinA bheda kahI levA joIe. tAtparya e che ke papAta gatimAM nAraka, tiryaMca manuSya ane devagatinA bhedathI je bheda kahyA che, teja ahIM paNa kahI levA joIe. e prakAre nirayika AdinA bhedathI bha2pAta gatinA mULa bheda cAra che, ane uttara bheda bAvIsa che. temanAmAMthI narayika bha pAta gatinA ratanaprabhA AdinA bhedathI sAta bheda thAya che, tiryanika bhapAta gatinA saMmUrNima ane garbhaja manuSyanA bhedathI be bheda che ane devabhopAta gatinA bhavanapati, vAna. bantara; jatiSka ane vaimAnika bhedathI cAra bheda che. A badhAne meLavatA aDhAra bheda che ane temAM cAra mULa bheda saMmilita karI devAya te badhA maLIne bAvIsa bheda thaI jAya che. have upasaMhAra kare che-A deva bhopAta gatinuM prarUpaNa thayuM ane bhave papAta gatinI prarUpaNa paNa samApta thaI gaI. zrI gautamasvAmI-he bhagavan! ne bhavapapAta gati kone kahe che? zrI bhagavAnane bhapAta gati be prakAranI kahI che. karmanA udayathI thanArI nArakanya Adi payIthI rahita bhavathI je bhinna hoya tene no bhava kahe che. e pudgala ane siddha bhavathI bhinna che, kema ke Aja ane karma janita paryAthI rahita che. tene bhavamAM upapAta rU5 gatine ne bhopAta gati kahela che. enuM ja spaSTIkaraNa karatAM sUtrakAra kahe che ne bhapAta gatinA be bheda A che-pudgalobhapAta gati ane siddhabhapapAtagati. zrI gautamasvAmI-he bhagavana ! pudgalane papAta kone kahe che? zrI bhagavAna - gautama pula paramALa lokanA pUvI caramAnta arthAta antathI pazcimI caramAnata sudhI eka ja samayamAM pahoMcI jAya che, dakSiNa caramAtathI uttarI caramAnta ane uttarI caramAntathI dakSiNa caramAnDa sudhI eka samayamAM gati kare che, eja prakAre UparanI bAjuthI nIcenI bAju sudhI ane nIcenI bAjuthI UparanI bAju sudhI eka samayamAM ja gati kare che. A pudgala ne bha pAta gati kahevAya che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan! siddhabhapAta gati keTalA prakAranI kahI che? zrI bhagavAna-he gautama ! siddhane bhopAta gati be prakAranI kahI che-anantara siddha ne bhopAta gati ane paraMparA siddhane bhaviSapAta gati. zrI zaitamasvAmI-he bhagavan! anantara siddhano bhapAta gati keTalA prakAranI che? zrI bhagavAn he gautama ! anantara siddhane bhopa pAta gati paMdara prakAranI che te A zrI prajJApanA sUtra : 3 332
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAre-tIrthasiddha ane anantara siddha ne bhapAta gati aneka siddha anantara siddha no bhapAta gati (ahIM paMdara prakAranA siddhonA anusAra paMdara prakAranI gati samajI levI joIe. zrI gautamasvAmI-paramparA siddha ne bhapAta gati keTalA prakAranI che? zrI bhagavA-paraMparA siddha ne bhapAta gati aneka prakAranI kahI che, te A prakAre aprathama samaya siddha ne bhapAta gati, kisamaya siddha ne bhopAta gati, thAvat ananta samaya siddha ne bhapAta gati arthAt trisamaya siddha, catuH samayasiddha, paMca samaya siddha, SaTu samaya siddha, sapta samaya siddha, aSTa samaya siddha, nava samaya siddha, daza samaya siddha, saMkhyAta samaya siddha, asaMkhyAta samaya siddha, ananta samaya siddha ne bhapAta gati. A siddha ne bhapAta gatinuM svarUpa kahyuM ane upa pAta gatinI prarUpaNa thaI cUkI che. zrI gautamasvAmI punaH prazna kare che- he bhagavAna! vihA gati keTalA prakAranI che? zrI bhagavAna uttara Ape che-vihA gati arthAt AkAzathI thanArI gati sattara prakAranI kahI che. te A prakAre che- (1) Rgati-paramANu Adi anya vastuonI sAthe spRSya gati thaI-thaIne athatu parasparanA anubhavanuM je gamana karAya che, te spRzadu gati kahevAya che. (2) aspRzad gati-je paramANu Adi anya paramANu Adine sparza karyA vagara ja gati kare che, jema paramANu eka ja samayamAM lokanA eka carama mAtrathI bIjA carama mAtra sudhI pahocI jAya che, tenI gati aspRza6 gati kahevAya che. (3) upasaMpadyamAna gati kaI bIjAne Azraya laIne gamana karavuM, jema dhana sAthe vAhanA AzrayathI dharmasaSa AcAryanuM gamana karavuM, e upasaMpadyamAna gati che. (4) anupasaMghamAna gati-keInA Azraya vinA mArgamAM gamana karavuM. (5) pudgalagati-pulinI gati, je siddha che (6) maMdrakagati-deDakAnI mAphaka uchaLI-uchaLIne cAlavuM. (7) naukAgati-nadI AdimAM nAva vigerethI gati thavI. (8) nayagati-naimana Adi nane pitAnA abhimatathI puSTi karavI, paraspara sApekSa thaIne pramANathI abAdhita vastunI vyavasthA karavI nayanagati che. (9) chAyAgati chAyAnuM anusaraNa karIne athavA Azraya laIne gamana karavuM. (10) chAyAnupAta gati-chAyA pitAnA kAraNabhUta purUSa AdinuM anusaraNa karIne je gati kare che, te chAyAnupAta gatipurUSa chAyAnuM anusaraNa na kare paNa chAyA ja purUSanuM anusaraNa kare tyAre chAyAnupAta gati kahevAya che. zrI prajJApanA sUtra : 3 333
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ (11) lezyAgati-tiryo ane manuSyanI kRSaNa Adi vezyA dravya nIla Adi lezyAnA dravyane prApta karIne tadrupamAM pariNata thAya che, te lezyAgati kahevAya che, (12) vezyAnupAtagati-lazyAnA anupAtathI arthAta anusAra je gamana thAya che, te lazyAnupAtagati che. jIva lezyAnA dravyanuM anusaraNa kare che. lazyA dravya jIvanuM anusaraNa nathI karatA. AgaLa kahevAze-jIva je lezyA dravyane grahaNa karIne kALa kare che, teja leNyA vALA dravyamAM utpanna thAya che, anya vezyAvALAmAM nahIM. (13) udizya pravibhaktagati-prati niyata AcArya, upAdhyAya Adine uddezya karIne temanI pAsethI dha padeza sAMbhaLavA mATe athavA temane prazna pUchavAne mATe je gamana karAya che, te udizya pravibhakatagati che (14) catupurUSa pravibhaktagati-cAra prakAranA purUSanI cAra prakAranI pravibhakata arthAt prati niyatagati catuHpurUSa pravibhaktagati kahevAya che. jemake cAra purUSa eka sAthe ravAnA thayA ane eka sAthe pahoMcyA, ItyAdi rUpathI sUtrakAre svayaM mUlamAM batAvI didhela che. (15) vakragati-kuTila--vAMkI cUkIgati. te cAra prakAranI hoya che-ghaTTanatA, staMbhatana, gleSaNatA ane patanatA, khaMjI (laMgaDI) gatine ghaTTana kahe che. grIvAmAM dhamanI AdinuM staMbhana thavuM staMbha che athavA AtmAnA aMga pradezanuM stabdha thaI javu staMbha che DhIMcaNa vigerenI sAthe ja vigerene saMga bleSaNa kahevAya che. patanate prasiddha che. (16) paMkagati-paMka arthAt kAdava ane upalakSaNathI pANImAM pitAnA atithi zAla zarIrane koInI sAthe joDIne tenI sahAyatAthI cAlavuM. (17) baMdhana vimecanagati-khUba pAkI gaela kerI vigere phaLonuM pitAnI DALakhIthI alaga thavuM svAbhAvika rIte nIce paDavuM, baMdhana vimecana gati che have uparyukta sattara prakAranI vihAgatinA udAharaNa sahita vizada rUpe prarUpaNA karAya che zrI gautamasvAmI-he bhagavan! skUzaLati zene kahe che? zrI bhagavAna-he gatamaparamANu pudgalanI, agara dvidezI, tripradeza, cataH pradezI, paMca pradezI, cha pradezI, sAta pradezI, ATha pradezI, nava pradezo, saMkhyAta pradezI. asaMkhyAta pradezI, athavA ananta pradezI skanvenI eka bIjAne sparza karatA je gati thAya che, te spRzad gati kahevAya che. zrI gautamasvAmI-hi bhagavad ! aspRzadgati zene kahe che? zrI bhagavAna- gautama teja pUrvokta paramANu pudgalathI laIne ananta pradezI skandhanI paraspara sparza karyA sivAya ja gati thavI te aspRzadugati kahevAya che. zrI gautamasvAmIha bhagavan! upasaM5ghamAna gati zene che? zrI prajJApanA sUtra : 3 334
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI bhagavAn he gautama! rAjA, yuvarAja, Izvara, talavara,mADambika, kauTumbika, Ilya, zreSThI, senApati, athavA sAvAhanA Azraya laine gamana karavu te upasa dhamAna gati che. rAjA bhUpatine kahe che. je rAjyanI vyavasthA kare ane jene rAjyAbhiSeka thavAnA hAya te yuvarAja kahevAya che. je viziSTa aizvaryAMthI sapanna hAya te zvira. rAjAe sate|Sa mAnIne jene paTTa bandha pradAna karyAM hrAya te talavara kahevAya che. je eka viziSTa rAjapurUSa hAya che, je maDamba nAmaka vastInA svAmI hAya te saDasmika. huja moTA kuTumbanA vaDIla te kauTumbika kahevAya che. mATo dhanADhaya purUSa ibhya (Ibha arthAt hAthIne ceAgya) zrI che devatA jenI te zreSThI kahevAya che, tathA jenA mugaTa suvarNamaya paTTathI alakRta hAya che. te zreSDI kahevAya che. rAjAnI catura gaNI senAnA adhipati senApati kahevAya che. samUhanA netAne sAvAha kahe che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan ! anupama padmamAnagati kAne kahyuM che ? zrI bhagavAn he gautama ! pUrvokta rAjA vigerenA Azraya lidhA sivAya je gati karAya che, te anupama padyamAna gati che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan ! pudgala gati Ane kahe che? cAra zrI bhagavAna-he gautama ! paramANupurdUgalanI yAt dvipradezI. tripradezI, pradezI, pAMca pradezI, cha pradezI, sAta pradezI. ATha pradezI, nava pradezI, daza pradezI, saMkhyAta pradezI, asakhyAta pradezI athavA ananta pradezI skandhAnI je gati thAya che, te pudgalagati kahevAya che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan ! ma'Dragati zuM che? zrI bhagavAn he gautama ! deDakA dI-kUdIne je cAle che. te maMDUkagati kahevAya che. zrI gautamasvAmI-tAvagati kAne kahe che? zrI bhagavAnnAva dvArA purva caitAlIthI athavA dakSiNa vaitAlIthI pazcima vetAlI taTa sudhI jaLa mArgethI javu te nAvAgati che. zrI gautamasvAmI-bhagavan! naya gati kAne kahe che ? zrI bhagavAna gautama ! negama, saMgraha, vyavahAra RjIsUtra, zabda, samabhirUDha ane eva bhUta nayAnI je gati hAya che te nayagati athavA jene badhA naya mAne chete nayati che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan! chAyAgati zuM che ? zrI bhagavAn-he gautama ! dhe!DAnI chAyAnA hAthInI chAyAneA manuSyanI chAyAnA kinnaranI chAyAnA, maheraganI chAyAne, anyano chayAne, vRSabhanI chAyAnA, rathanI chAyAnA, chatranIchAyAnA, Azraya karIne thanArIgati chAyAgati kahevAya che. zrI prajJApanA sUtra : 3 335
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI gautamasvAmI-bhagavAn ! chAtrAnupAtagati kone kahevAya che? zrI bhagavAna-he gautama ! chAyA purUSanuM' anukaraNa karIne cAle che, purUSa chAyAnu anusaraNa karI nathI cAlatA, te chAyAnupAta gati che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan! lezyAgati kAne kahe che? zrI bhagavana-he gautama ! kRSNa lezyA nIla lezyAnA rUpamAM pariNata thaIne nIla lezyAnA raMga, gaMdha rasa ane sparUpamA punaH puna: pariNamana kare che, eja prakAre nIla lezyA kApAta lezyAnA va, ga Mdha, rasa, ane rUpamAM vAraMvAra pariNata thAya che. kApAtalezyA tejalezyAnA rUpamAM tejalezyA pamalezyAnA rUpamAM, padmamalezyA zukalalezyAnA rUpamAM prApta thaIne pariNata thAya che, tene ja lezyAgati kahe che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan! lezyAnupAtagati kAne kahe che ? zrI bhagavAn-gautama ! je lezyAnA drabyone grahaNa karIne jIva kAla kare che, teja lezyAvALA dranyAmAM utpanna thAya che, jemake, kRSNa lezyAvALA yAvat zukala lezyAvALA drabyAmAM, A lezyAnupAtagati che. zrI gautamasvAmI-he bhagavAna! uddizya pravibhaktigati kAne kahe che? zrI bhagavAna-he gautama ! AcAya, upAdhyAya, sthavira, pravartaka, gaNi, gaNadhara, magara gaNAvacchedakane lakSya karIna je gamana karAya che, te uddizya pravibhakta gati che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan! catuHpurUSa pravibhaktigati kAne kahe che? zrI bhagavAna-he gautama ! cAra purUSa eka ja sAthe peAtAnI jagyAethI ravAnA thAya ane eka ja sAthe paheAMce (1) bIjA cAra purUSa eka sAthe ravAnA thayA paNa AgaLa pAchaLa pahoMce (2) bIjA cAra purUSa AgaLa pAchaLa nikaLyA paNuM paheAMcyA eka ja sAthe (3) eja prakAre cAra purUSa AgaLa pAchaLa ravAnA thayA ane AgaLa pAchaLa pahoMcyA (4) A cAra prakAranI catuHpurUSa pravibhanagati kahevAya che. zrI gautamasvAmI-he bhagavana ! vakragati zuM che? zrI bhagavAn hai vagati cAra prakAranI kahI che-ghaTTanatA, staMbhanatA, zleSaNatA. ane patanatA. kha'jagati rUpa ghaTTunatA che. grIvAmAM dhamanI AdinuM sta Mbhana thavuM. te staMbhanatA che, jAnu AdinI sAthe urU AdinA sayeAga thavA te zleSaNutA che.patananA bhASa patanatA che. A cAra prakAranI vakragati kahevAya che. zrI gautamasvAmI-he bhagavan ! pakagati kAne kahe che? zrI bhagavAn--hai gautama ! koi paNa nAmanA koI purUSa kAdava ke pANImAM potAnA zarIrane bIjAnI sAthe joDIne gamana kare che, te pa kagati kahevAya che. zrI gautamasvAmIhe bhagavan ! andhanavimeAcana gati kAne kahe che? zrI bhagavAn he gotama ! mAkronI, amlATakAnI, mAtuli'gA (bIjArA) nI, khIlAMnI kapitthAnI, kyuseAnI, dADameAnI, pArAvatAnI, kharerATonI, cAlAnI, bArAnI, hindukAnI, ke je pAkelAM hAya che, je pAtAnI DITAthI judAM paDI gaela hAya che, kAI rAkANa zrI prajJApanA sUtra : 3 336
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ na hoya te svabhAvathI ja adhogati thAya che, e bandhanavimocana gati kahevAya che. A vihagati sattara prakAranI rahelI che. zrI jainAcArya jainadharmadivAkara pUjaya zrI ghAsIlAla ghati viracita prajJApanA sUtranI prameyabedhinI vyAkhyAnuM soLamuM prAgapara saMpUrNa 16 zrI prajJApanA sUtra : 3 337