________________
૬) સત્ય અને મૃષા (સજ્વાળં અંતે ! માત્તા પન્નત્તિયા ઋતિવિદ્દા છત્તા ?) હે ભગવન્! સત્ય પત્રિકા ભાષા કેટલા પ્રકારની કહી છે ? (પોયમા ! વિરાર્ત્તા) હે ગૌતમ ! દશ પ્રકારની છે (તં નટ્ટા) તે આ પ્રકારે (જ્ઞળવચત્તા) જન પદ સત્ય (સÆયસવા) સંમત સત્ય (જ્જા સત્ત્વ) સ્થાપના સત્ય (નામ સત્તા) નામ સત્ય ( સા) રુપ સત્ય (પુખ્ત સજ્જા) પ્રતીત્ય—અપેક્ષિત સત્ય (વદાર સજ્જા) વ્યવહાર સત્ય (માય સજ્જા) ભાવ સત્ય (જ્ઞોળ સજ્જા) ચેાગ સત્ય (ગોવÆ સજ્જા) ઉપમા સત્ય
(નળવચ સંમતવળા) જનપદ સત્ય, સમ્મત સત્ય, સ્થાપના સત્ય (નામે હવે વડુચ્ચ સચ્ચે) નામ સત્ય, રૂપ સત્ય અને પ્રતીત્ય સત્ય (દા-માત્ર-નોને) વ્યવહાર સત્ય, ભાવસત્ય ચેગસત્ય (અમે ગોવમ્મ સજ્યેય) અને દશમા ઔપમ્ય સત્ય ॥ ૧ ॥
(મોસાળ અંતે ! માલા પન્નત્તિયા ઋત્તિ વિદ્યા પાત્તા ?) હે ભગવન્ ! મૃષાપર્યામિકા ભાષા કેટલા પ્રકારની કહી છે? (પોયમા ! વિા વળત્તા) હૈ ગૌતમ ! દશ પ્રકારની હી છે (ત ના) તે આ પ્રકારે (ક્રોનિન્નિયા) કોષથી નિકળેલી (માર્જપ્તિયા) માનથી નિકળેલી (માચા નિસ્સીયા) માયાથી નિકળેલી (હોનિસ્ટિયા) લેભથી નિકળેલી (મેગ્ન નિમ્નિયા) પ્રેમથી નિકળેલી (ફોસ નિમ્પિયા) દ્વેષથી નિકળેલી (દ્વારનિસ્સિયા) હાસ્યથી નિકળેલી (મર્યાળÇિચા) ભયથી નિકળેલી (અપવાચા નામ્નિયા) વાર્તાથી નિકળેલી (લપાચ શિસ્તિયા ઉપઘાતથી નિકળેલી
(દોહે માળે માચા હોમે વિષ્ણે તહેવ હોસે ચ) ક્રોધ, માન, માયા, લેાભ, પ્રેમ તથા દ્વેષ (હાસમયે વાદ્ય વધાય નિસ્ત્રિય ટ્રસી) હાસ્ય, ભય, આખ્યાયિકા અને દશમી
ઉપઘાતથી નિકળેલી ભાષા ॥ ૧ ॥
(પજ્ઞત્તિયા ાં મંતે ! વિા માસા રળત્તા) હું ભગવન્ ! અપર્યંસિકા ભાષા કેટલા પ્રકારની કહી છે ? (નોયમા ! ધ્રુવિદ્દા પત્તા) હે ગૌતમ ! એ પ્રકારની કહી છે (ä ના) તે આ પ્રકારે (સજ્જા મોલા) સત્ય મૃષા (બસત્ત્વા મોસા ચ) અને અસત્યા મૃષા (સન્નામોસાળ મંતે ! માસા અગ્નત્તિયાતિવિદ્દા પત્તા ?) હે ભગવન્ ! સત્યા મૃષા અપર્યાસિક ભાષા કેટલા પ્રકારની કહી છે ? (નોચમા સવિા પાત્તા) હે ગૌતમ ! દશ પ્રકારની કહી છે (ત ના) તે આ પ્રકારે (કળમિક્સચા) ઉત્પન્ન મિશ્ર (વિનય
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૩
૧૦૫