Book Title: Gnatadharmkathanga Sutram Part 03
Author(s): Kanahaiyalalji Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
अनगारधर्मामृतवर्षिणी टीका अ० १६ द्रौपदी चर्चा
छाया - धर्मों मङ्गलमुत्कृष्टम् अहिंसा संयमस्तपः । देवा अपि तं नमस्यन्ति, यस्य धर्मे सदा मनः ॥ नन्वहिंसा - संयम - तपो - रूपो धर्मो मङ्गलमुत्कृष्टमित्येतद्वचः किमाज्ञासिद्धम् आहोस्विद युक्तिसिद्धमपि १
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
-
अत्रोच्यते — उभयसिद्धमपि तथाहि - जिनवचनत्वा - दाज्ञासिद्धम् अनुमानमयत्रवर्तते -' अहिंसासंयमतपोरूपो धर्मो मङ्गलमुत्कृष्टम् इति प्रतिज्ञा, 'देवादि: उत्कृष्ट मंगलरूप हैं दशवैकालिकसूत्र में यही कहा है “धम्मो मंगलमुट्ठि अहिंसा संजमो तवो। देवा वि तं नम॑सति जस्स धम्मे सयामणो " धर्म ही उत्कृष्ट मंगल है | अहिंसा संयम और तप ये ही धर्म हैं । जिसका अन्तः करण इस धर्म से सदा युक्त रहता है उसके लिये देव भी नमस्कार करते हैं ।
शंका-अहिंसा, संयम और तपरूप धर्म में जो उत्कृष्ट मंगलरूपता कही है वह आज्ञासिद्ध है इसलिये कही है कि युक्ति से सिद्ध है इसलिये कही है ? भावार्थ - अहिंसादिकों में उत्कृष्टमंगलता किस प्रमाण से सिद्ध है ? आगम से या अनुमान से ?
उत्तर- इनमें उत्कृष्ट मंगलरूपता आगम और युक्ति दोनों से सिद्ध है । जिनेन्द्र के वचन होने से इनमें आज्ञासिद्धता है तथा अनुमान से प्रसिद्ध होने से युक्ति सिद्धता है। " धम्मो मंगलमुकिहं " इत्यादि गाथा द्वारा इनमें जिनेन्द्रवचनरूप आगमता पूर्व में ही प्रदर्शित की जा चुकी है अनुमान प्रसिद्धता इस प्रकार है-अनुमान के पांच अंग होते सूत्रभां मेवात वामां आवी छे - " धम्मो मंगलमुक्किट्ठे - अहिंसा सजमो तव । देवा वितं नम स ति जस्स धम्मे सया मणो " धर्म उत्सृष्ट भांगण છે. અહિંસા સંયમ અને તપ એ જ ધર્મ છે. જેનુ અન્તઃકરણ આ ધર્મથી સદા યુક્ત રહે છે તેને દેવા પણ નમન કરે છે,
શકા—અહિંસા, સંયમ અને તપ રૂપ ધર્મોને જે ઉત્કૃષ્ટ મંગળ રૂપ કહેવામાં આવ્યા છે તે આજ્ઞાસિદ્ધ છે. માટે કહેવામાં આવેલ છે કે યુતિથી સિદ્ધ છે એટલા માટે કહેવામાં આવે છે ? ભાવાથ-અહિંસા વગેરેમાં ઉત્કૃષ્ટ મગળતા કયા પ્રમાણથી સિદ્ધ છે ? આગમથી કે અનુમાનથી ?
३१९
For Private and Personal Use Only
ઉત્તર-મામાં ઉત્કૃષ્ટ મ ́ગલરૂપતા આગમ અને યુતિ ખ'નેથી સિદ્ધ છે. જિનેન્દ્રનાવચને હાવાથી આમાં આજ્ઞા સિદ્ધતા છે તેમજ અનુમાનથી પ્રસિદ્ધ होवा महल युक्ति सिद्धता छे " धम्मो मंगलमुक्किट्ठ " वगेरे गाथा वडे આમાં જિનેન્દ્ર પ્રવચનરૂપ આગમતા પહેલાં ખતાવવામાં આવી જ છે અને અનુ
वा ४२
