Book Title: Gnatadharmkathanga Sutram Part 03
Author(s): Kanahaiyalalji Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
अगरधर्मामृतवर्षिणी टीका अ० १६ द्रौपदीचर्चा
ફેર
किं च यथा लोके मुग्धानां सुवर्णमात्रसाम्येना शुद्धसुवर्णेऽपि प्रवृत्तिमवलोक्य शुद्धाशुद्धपरीक्षणाय विचक्षणैः कषच्छेदतापा आद्रियन्ते तथाऽत्रापि परीक्षणीये श्रुतचारित्रलक्षणे धर्मे कषादयः समादरणीया भवन्ति ।
पाणिधादीनां पापस्थानानां यस्तु शास्त्रे प्रतिषेधः, तथा स्वाध्यायध्यानादीनां यश्व तत्र विधिः स धर्मषः । प्राणिवध संपर्कवति पूजने तु धर्मत्वबुद्धिर्मोहवशादेव भवति, शास्त्रे प्राणिवस्य प्रतिषेधात् । अतस्तत्र नास्ति कषशुद्धिः ।
का ही कारण कहा है " पंचहि ठाणेहिं जीवा दुग्गदं गच्छति-तं जहा - पाणीइवाएणं, मुनाबाएणं, अदिन्नादाणेणं, मेहुणेणं, परिग्गहेणं इति । (स्था ५ ठा- १ उ.) इन पांचो स्थानों से जीव दुर्गति के पात्र बनते हैं - प्राणातिपात से, मृषावाद से, अदत्तादान से मैथुन से और परिग्रह से । किञ्च - लोक में जिस में जिस प्रकार भोलेभाले व्यक्तियों की सुवर्णमात्र की समानता से अशुद्ध स्वर्ण में भी यह सच्चा सुवर्ण है इस प्रकारकी प्रवृत्ति को देखकर सुवर्णपरीक्षक जन उसके सम्यक्त्व और असम्यत्क्व परीक्षाके लिये कष छेद और तप रूप उपायों का अवलम्बन करते हैं उसी प्रकार परीक्षणीय इस श्रुतचारित्ररूप धर्म की परीक्षा के लिये सूत्रकारों ने कषादिक परीक्षा के साधनों का उपयोग किया है प्राणिवधादिक पापस्थानों का शास्त्र में जो निषेध का विधान हुआ है तथा स्वाध्याय एवं अध्ययन आदि का जो वहां पर विधान किया गया है यही धर्म का कष है पूजन में यह धर्म कष नहीं है क्यों कि वह प्राणि वध के संपर्क से दूषित है अतः फिर भी जो उसमें धर्म
"
जीवा दुग्गइ गच्छंति - तं जहा - पाणाइवाएण, मुसावारण, अदिन्नादाणेण मेहुणेण परिग्गहेण इति ) ( स्था. ५, ठा. १ उ. ) मा यांचे स्थानाथी हुर्गતિને ચેાગ્ય ઠરે છે-પ્રાણાતિપાતથી, મૃષાવાદથી, અદત્તાદાનથી, મૈથુનથી અને પરિગ્રહથી. અને બીજું પણ કે લેાકમાં જેમ ભેાળા માણસાની સુવર્ણ માત્રની સમાનતાથી અશુદ્ધ સુવર્ણમાં પણ આ સેાનું ખરૂં છે, ' આ જાતની પ્રવૃત્તિ જોઈને સુવણુ પરીક્ષકા તેના ખરા-ખાટાની પરીક્ષા માટે કષ‚ છેદ અને તાપ રૂપ ઉપાયાના આસરો લે છે તેમજ પરીક્ષણીય આ શ્રુતચરિત્ર રૂપ ધર્માંની પરીક્ષા માટે સૂત્રકારોએ કષ વગેરે પરીક્ષાના સાધનાને ઉચેાગ કર્યાં છે. પાણિ વધ વગેરે પાપસ્થાનનું શાસ્ત્રમાં જે નિષેધ રૂપ વિધાન થયું છે તેમજ સ્વાધ્યાય અને અધ્યયન વગેરેનું જે ત્યાં વિધાન કરવામાં આવ્યું છે તે જ ધર્માંની કસેાટી-કષ છે. પૂજનમાં આ ધમ ક નથી કેમકે તે પ્રાણિવધના સપર્કથી દૂષિત છે. છતાં ય તેમાં ધત્વની બુદ્ધિ રાખવામાં આવે છે તે મૂક્ત
For Private and Personal Use Only
