Gnatadharmkathanga Sutram Part 03

Author(s): Kanahaiyalalji Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 847

८२८
शिताधर्मकथासूत्रे
रूपादेव्या अपि विज्ञेयम्, नवरं = विशेषोऽत्रायम् - पूर्वभवे चम्पायां नगर्यां पूर्ण - भद्रं चैत्यम्, रूपको गाथापतिः, रूपश्रीर्भार्या, रूपादारिका, शेषं तथैत्र नवरं भूतानन्दाग्रमहिषीतया तस्या उपपातः जन्म । देशोनं पल्योपमं स्थितिः । निक्षेपकः=समाप्तिवाक्यरूपः प्रबन्धोऽत्र विज्ञेयः । एवं सुरूपाऽपि २, रूपांशाऽपि ३, रूपकावत्यपि ४, रूपकान्तापि ५, रूपप्रभाषि ६ । एताचैत्र उत्तरीयाणामिन्द्राणां
आई। इसके रहने के भवन का नाम रूपकावतंसक था । और जिस सिंहासन पर यह बैठती थी उसका नाम रूपक था । पीछे जिस प्रकार का वर्णन कालीदेवी का किया गया है उसी प्रकार का इनका भी वर्णन जानना चाहिये। उसके पूर्वभव का वर्णन इस प्रकार है - यह पूर्वभव में चंपा नामकी नगरी में कि जिसमें पूर्णभद्र नाम का उद्यान था और रूपक गाथापति जिस में रहता था उस गाथापति की यह रूपश्री भार्या से " रूपा दारिका" इस नाम से पुत्री उत्पन्न हुई थी। बाद में प्रभु का उपदेश सुनकर यह प्रतिबोध को प्राप्त हो गई और कालीदेवी की तरह यह आर्या बन गई इसके आगे जिस तरह का काली देवी का वृत्तान्त बना इसी तरह से इसका भी जानना चाहिये । जब यह काल अवसर - काल कर गई तब यह भूतानंद इन्द्र की अग्रमहिषीरूप से उत्पन्न हुई । वहाँ इसकी कुछकम १, पल्य की स्थिति है। इस प्रकार रूपा देवी के कथानक का यह निक्षेपक है। इसी तरह से (२) सुरूपा (३) रूपांशा (४) रूपकावती (५) रूपकान्ता और ६ रूपप्रभा का भी वर्णन जानना
નામ રૂપકાવત ́સક હતું' અને જે સિંહાસન ઉપર તે બેસતી હતી તેનુ' નામ રૂપક હતું. જેમ પહેલાં કાલી દેવીનુ વધુ ન કરવામાં આવ્યું છે તેમજ આનુ વર્ણન પણ સમજી લેવું જોઇએ. તેના પૂર્વભવનું વર્ણન આ પ્રમાણે છે
"
આ પૂર્વભવમાં ચંપા નામની નગરીમાં-કે જેમાં પૂભદ્રા નામે ઉદ્યાન હતું અને રૂપક ગાથાપતિ જેમાં રહેતા હતા. તે ગાથાપતિની આ રૂપશ્રી ભાર્યોથી રૂપાદારિકા ’ આ નામથી પુત્રી રૂપે ઉત્પન્ન થઈ હતી. ત્યારપછી પ્રભુના ઉપદેશ સાંભળીને એ મેષને પ્રાપ્ત થઈ અને કાલી દેવીની જેમ આર્યો થઈ ગઇ, એના પછીની વિગત કાલી દેવીની હતી તેવી જ એની પણ સમજી લેવી જોઈએ, જ્યારે તેણે કાળ અવસરે કાળ કર્યો ત્યારે આ ભૂતાનંદ ઇન્દ્રની અગ્રસહિષી ( પટરાણી ) ના રૂપમાં ઉપ-ન થઇ. ત્યાં તેની ઘેાડી એછી એક પલ્યની સ્થિતિ છે. આ પ્રમાણે રૂપાદેવીના કથાનકના આ નિક્ષેપક છે. या प्रमाणे ४ (२) बु३पा, (३) ३पांशा, (४) ३पावती, (4) ३पता भने