________________
પ્રબુદ્ધ જીવન
માર્ચ, ૨૦૧૧
આવતી. પાછળથી ક્ષતિગ્રસ્ત મંદિરોને શિલ્પીઓની સહાયતાથી (મધ્યપ્રદેશ)ની ગુફામાં બૌદ્ધધર્મના ૧૫૦૦ વર્ષ જૂનાં ભીંતચિત્રો નવીન ઓપ આપવામાં આવતો. દા. ત. આબુના વિમલશાહના સાચવવામાં આવે છે તો આપણે ‘સીતાના વાત્સલ'ના ૨૨૦૦ મંદિરો, કુંભારિયાજીના મંદિરો, તારંગાનું અજિતનાથનું દેરાસર વર્ષ જૂના જૈન પેઈન્ટિંગો કેમ સુરક્ષિત નહીં જાળવીએ! તે જ પ્રમાણે વગેરે.
વિજયનગર, રતલામનું બાબાશાહ મંદિર, અંકલેશ્વરના મંદિર વગેરે હવે પરિસ્થિતિ પલટાઈ છે. જ્યાં પણ સો-બસો વર્ષોથી વધુ સ્થળોના મંદિરોની દિવાલો પરના પેઈન્ટિંગ કેમ ન જાળવીએ ! પુરાણા મંદિરો હોય, જેની દિવાલો હજાર વર્ષથી પણ વધુ ટકી અહીંના ઘણાં દેરાસરોમાં લાલ કિલ્લામાં આવેલ દીવાને-ખાસ જેવી શકે એવી હોય તેમને અદ્યતન સાધનો વડે અથવા જરૂર પડે તો કારીગીરી છે. અંદરના બાવન જિનાલય અને મુખ્ય મંદિર લાલ બુલડોઝરનો પણ આશરો લઈને
પત્થરના બનાવેલ છે. બાવન જમીનદોસ્ત કરાય છે. અહીંની સ્વરાજ આશ્રમનો સૌજન્યપૂર્ણ પ્રતિભાવ પત્ર જિનાલયને ભલે ન બચાવી શક્યા પ્રાણપ્રતિષ્ઠિત પ્રતિમાજીઓને પ્રતિ,
પરંતુ પેઈન્ટિંગવાળી દિવાલને તો નજીકના સ્થળે પરોણા તરીકે સુજ્ઞ પ્રમુખશ્રી અને અન્ય પદાધિકારીઓ,
સંભાળીને રાખી શકાય. સાચવીને રખાય છે. મધ્યકાલીન મુંબઈ જૈન યુવક સંઘ,
ગત બે-ત્રણ વર્ષ દરમ્યાન તોડી સમયના મંદિરો હજુ સુધી સાદર વંદના!
પડાયેલ પ્રાચીન દેરાસરોની સંખ્યા માળવા, મેવાડ અને મારવાડમાં આપ સૌ સ્વયં ચેક અર્પણવિધિ માટે આટલી મોટી સંખ્યામાં ઘણી મોટી છે. આપણો કંઈ કેટલાય જોવા મળતા હતા તે પણ હવે ઊંડાણમાં આવેલા સ્વરાજ આશ્રમ વેડછીમાં પધાર્યા એથી આશ્રમ ગુફામંદિરોનો સુરક્ષાના અભાવે અદશ્ય થયા છે. આપણે પરિસર સાથે સીધી કે આડકતરી રીતે સંકળાયેલા અમો સૌ અત્યંત અન્ય ધર્મીઓએ કબજો લઈ લીધો સપરિવાર યાત્રાએ જઈએ અને રાજી થયા છીએ. અમારી કશી વિધિસરની માંગણી વિના છે એમાં ખંડગિરિ (ઓરિસ્સા), દાદા જો પોત્રને એમ કહે, (જરૂરિયાત બહુ મોટી) આપના પ્રતિષ્ઠિત સંઘે સ્વયં ઉત્સાહથી અંજનેરી ગુફા (મહારાષ્ટ્ર), દુર્ગ બેટા, આ તીર્થ તો એક હજાર રૂા. ૨૮,૨૭,૩૪૩/-ની માતબર રકમ આશ્રમ પુનર્રચના માટે (છત્તીસગઢ) વગેરેનો સમાવેશ વર્ષ જૂનું છે. અહીં કંઈ કેટલાયે અર્પણ કરી એ આશ્રમનું અહોભાગ્ય છે અને અમો સૌના પ્રેરક થાય છે. ગુરુ મહારાજાઓએ સાધના કરી મહાન સેવક પૂ. જુગતરામ દવેની તપશ્ચર્યાની ફળશ્રુતિ છીએ. સ્થાપત્યદોષ, જૂનો દેખાવ, છે. એમના પુદગલ પરમાણુઓ આ દેશમાં દાનની પરંપરા જળવાયેલી છે. તોપણ એમાં કોઈક ભોંયરામાં છે માટે અથવા ઘણું અહીં છે.' પૌત્ર તરત જ ઉત્તર પ્રકારની શરતો હોય છે. વળી દાનની રકમ મોટા તેયાર ફંડોમાંથી નાનું ગર્ભગૃહ છે એવા કારણો આપશે, ‘દાદાજી, આ મંદિર તો ઘણી વાર અપાય છે. એ પણ સારું જ છે. તેમ છતાં તમે ગુણવત્તાની દર્શાવીને સંઘપુ૨, હસમપુ૨, હમણાંનું જ બનાવેલ હોય એમ રીતે એક ડગલું આગળ વધ્યા છો એ વાતની સહર્ષ નોંધ લેતાં જીરાવલા, ઉજ્જૈન, બદનાવર, વર્તાય છે. તમે શી રીતે એને એક અમે ગદગદિત થઈએ છીએ. તમે લોકશક્તિ જગાડી શુદ્ધ હૃદય ભોપાવર, અદભુતજી એવા અનેક હજાર વર્ષ પ્રાચીન કહો છો ?' ભાવનાથી પ્રેરાઈ નાની-નાની રકમ સ્વૈચ્છિક રીતે પ્રાપ્ત કરી, સ્થળોએ જીર્ણોદ્ધાર થઈ રહ્યો છે. આવા અનપેક્ષિત ઉત્તરથી ભલે તેનો આવો સુંદર નિધિ એકત્ર કરીને અર્પણ કર્યો એ વાતની અમે એક કિ. આપણે અવાચક થઈએ છતાં ઊડી કદર કરીએ છીએ. આપ વ્યાપક ધર્મભાવન
ઊંડી કદર કરીએ છીએ. આપે વ્યાપક ધર્મભાવનાનું એક ઉત્કૃષ્ટ મંદિર કે ઉપાશ્રયનો જીર્ણોદ્ધાર એક વિચારણીય પ્રશ્ન તો અને જ્વલંત ઉદાહરણ પૂરું પાડ્યું છે.
જરૂરી હોય તો એને અંશતઃ કરવું. આપણને ઢંઢોળશે જ. શું આપણે
નવા નવા પ્રોજેક્ટો માટે દાનો સહેલાઈથી ઉપલબ્ધ થાય છે, તાજમહેલ કે ચાર મિનાર કે મોટા
નવા નવા પ્રોજેક્ટો માટે દાનો સહેલાઈથી ઉપલ ભવિષ્યની પેઢીને ફક્ત આબુ- પરંતુ તમે તો જૂના મકાનો, ગૌશાળા વગરના
છે. પરંતુ તમે તો જૂનાં મકાનો, ગૌશાળા વગેરેની પુનરચના માટે મોટા મહેલોને જાળવવાની પદ્ધતિ
- આ ઉદાર સહાય એકત્ર કરી આપી છે એ એક અપવાદરૂપ ઘટના નિષ્ણાતો નક્કી કરે છે માટે આપણે દેરાસરો, શત્રુંજયના મંદિરોનો છે. જે શુભનિષ્ઠાથી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘે આ દાન આપ્યું એવી પણ
ષ્ઠિાથી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘ આ દાન આપ્યું એવા પણ એવા નિષ્ણાતોની મદદ લેવી. સમૂહ એ જ બતાવી શકીશું. અન્ય શુભનિષ્ઠા, ખંત તથા કરકસરથી તેનો વિનિયોગ થશે એવી
આ મંદિરની બહાર તથા અંદર એક પણ નહિ? આપને હું ખાતરી આપું છું.
સમારકામ કરતાં પહેલાં એની આજે વિશ્વમાં દરેક વસ્તુ ફરીથી આપ સૌનો ખરા હૃદયથી ખૂબ ખૂબ આભાર.
વિડિયોગ્રાફી અવશ્ય કરવી. તે સાચવવાની અદ્યતન ટેકનિક અને
ભીખુભાઈ વ્યાસ
સ્થળના અને પ્રતિમાજીઓ સાથે એ માટે મશીનો અને એના
પ્રમુખ, સ્વરાજ્ય આશ્રમ વેડછી
તે સ્થળના ફોટોગ્રાફ્સ લેવા. જ્યાં નિષ્ણાતો મોજૂદ છે. બાઘ
તા. ૪-૨-૨૦૧૧
પાયા વગર મંદિર ચણેલા હોય અને
