________________
२३
shroffer टीका श० १० उ० १ सू० १ दिक्स्वरूपनिरूपणम्
नामसंख्यातानामवगाढत्वात्, अतः सर्वेषु द्विकयोगेषु प्रदेशानामाद्यविरहितं भङ्गकद्वयमेवावसेयम्, यावत् - अथवा आग्नेय्यां दिशि एकेन्द्रियाणां प्रदेशाच त्रीन्द्रियस्य प्रदेशाथ १, एकेन्द्रियाणां प्रदेशाच त्रीन्द्रियाणां प्रदेशाश्च सन्ति २, एवमेव एकेन्द्रियाणां प्रदेशाश्च चतुरिन्द्रियस्य प्रदेशाश्च १, एकेन्द्रियाणां प्रदेशाच चतुरिन्द्रियाणां प्रदेशाश्च सन्ति २, तथैत्र एकेन्द्रियाणां प्रदेशाश्च पञ्चेन्द्रियस्य प्रदेशाश्च १, एकेन्द्रियाणां प्रदेशाश्च पञ्चेन्द्रियाणां प्रदेशाश्च सन्ति २, एवम् एकेन्द्रियाणां प्रदेशाथ अनिन्द्रियस्य प्रदेशाथ १, एकेन्द्रियाणां प्रदेशाश्च अनिन्द्रियाणां
1
एक क्षेत्र प्रदेश में एक ही प्रदेश होता है तो भी उस प्रदेशपदमें भी बहुवचनान्तता ही होती है क्योंकि आग्नेयी दिशा में ऐसे असंख्यात प्रदेशोंका अवगाढ है । इसलिये सब द्विक संयोगों में प्रदेश के आचभङ्ग रहित दो भंग ही होते हैं ऐसा जानना चाहिये। इसी विषयको टीकाकारने इस प्रकार से प्रकट किया है - अथवा आग्नेयी दिशा में एकेन्द्रियोंके प्रदेश होते हैं और तेहन्द्रिय जीवके प्रदेश होते हैं १, अथवा एकेन्द्रियोंके प्रदेश होते हैं और तेइन्द्रियों के प्रदेश होते हैं २, इसी प्रकार से एकेन्द्रियोंके प्रदेश होते हैं और चौइन्द्रिय के प्रदेश होते हैं १, अथवा एकेन्द्रियोंके प्रदेश होते है और चौइन्द्रियोंके प्रदेश होते हैं २, इसी प्रकार से वहाँ आग्नेयी दिशामें एकेन्द्रियोंके प्रदेश होते हैं और पंचेन्द्रियके प्रदेश होते हैं १, एकेन्द्रियो के प्रदशे होते हैं और
અનિન્દ્રિય જીવને એક ક્ષેત્રપ્રદેશમાં એક જ પ્રદેશ હોય છે, તે પશુ તે પ્રદેશ પદમાં બહુવચનાન્તતા જ રહે છે, કારણ કે અગ્નિ દિશામા એવા અસંખ્યાત પ્રદેશેાના અવગાઢ છે. તેથી બધાં દ્વિક સચાગેામાં પ્રદેશેની અપેક્ષાએ પહેલા ભાગા સિવાયના એ લાંગાએ જ મને છે, એમ સમજવું. આ વિષયને સરળતા પૂર્ણાંક સમજાવવા માટે ટીકાકાર તે ભાંગાએ અહીં પ્રકટ કર્યાં છે.~~
(૧) અગ્નિ દિશામાં એકેન્દ્રિય જવાના પ્રદેશ હાય છે અને તેઇન્દ્રિય જીવના પ્રદેશેા હોય છે. (ર) અથવા એકેન્દ્રિય જીવેાના પ્રદેશ હાય છે અને તેઇન્દ્રિય જીવેાના પ્રદેશ હાય છે. એજ પ્રમાણે (૧) અગ્નિ દિશામાં એકેન્દ્રિય જીવેાના પ્રદેશા અને ચતુરિન્દ્રિય જીવના પ્રદેશે હાય છે (૨) અથવા એકેન્દ્રિય જીવેાના પ્રદેશે અને ચતુરિન્દ્રિય જીવેાના પ્રદેશેા હાય છે. એજ પ્રમાણે તેમાં (૧) એકેન્દ્રિય જીવેાના પ્રદેશેા અને ૫ ચેન્દ્રિય જીવના પ્રદેશા હાય છે (૨) અથવા એકેન્દ્રિય જીવાના પ્રદેશેા અને પંચેન્દ્રિય જીવેાના
