Book Title: Agam 07 Ang 07 Upashak Dashang Sutra Sthanakvasi Author(s): Urvashibai Mahasati, Artibai Mahasati, Subodhikabai Mahasati Publisher: Guru Pran Prakashan Mumbai Catalog link: https://jainqq.org/explore/008764/1 JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLYPage #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vItarAgAya namaH upanA vagovaNI E EvA zrI upAsadazaga ga - 5 guraprANa Agama batrIsI AzIrvAda dAtA H tapasvI garadeva pUjya zrI ratilAlajI mahArAja sAheba pradhAna saMpAdikA : apUrva zrata ArAdhaka pU. zrI lIlamabAI mahAsatIjI Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kathA sva. pU. gurudeva zrI prANalAlajI ma. sA. nA hastAkSaro - - dAlanive | bAIka ja oi whee ) infjanAM kA adattAhANaM akittikaraNaM aNajjaM sAgarahANa piyajaNa mintajaNabheda vippItikArakaM rAgosa bahule / rALA vALA ne huM - vyAjharapatra. - 3 jaLa bajAra , karI khA NI ja sArA adattAdAna apayA karanAra anAyapha.i te badhA sAdhu 32 tA . niMdra banyuM che. e priyajana mitrajJa mA naMde ane apratIti utpanna karanAra che. ane rA ya khUba bhareluM che. ne 24 kadanA haka che. 'nA ila NItA khAte pasatyaM somaM sunaM sibaMsayA visuddha sabdha navva jaNANucinnaM nissaMkiyaM nijathaM .. brahmacarya lA sadA karata somya zubha ane zivache e parama vizuddhi = AratAnI mAnuM nirmalatAche save strI purUSone AgIyo che (tenuenTabana che) e mANo ne vizvAsapAtra banAve che tenAthI Ina bhamarato nathI. che jene trATaka nArApa mAra mAratA baLA khAvA che bALa hala nI suvidhA (5) jo ko hama ne bhaje chenla | pI. ne bA nI / lAcArAnanakhATala sAhabALa jIjJAAnanArA mana pyArene TAda dina 1 mAlagAdf/241ne baLa na pra 19 :Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama zA he ane de ma che cha Raja he ke chhe] selfle the telefhe be there beta leted one here he tell he lefelle_fit elle Agama za Ama zA mane zAstra A zAstra gA zAla gasa | gaNa pAtra gA zA Kadee re here be the che the tere aa betwere here befa Page #4 -------------------------------------------------------------------------- Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vItarAgAya namaH goMDala gaccha jayavaMta ho pU. zrI DuMgara - deva - jaya - mANeka - prANa - rati gurubhyo namaH zrI guru prANa Agama batrIo rUdeva pU. zrI prANalAlajI ma. sA. nI na ratilAlajI ma. sA. mahAprayANa , prA. nI cIra smRti tathA za zAbdI varSa upalakSa saurASTra kesarI gurudeva tapasamrAMTa gurudeva pU. zrI rad gaNaghara zazita sAtamuM aMga thI upAsakadazAMga mUtra, (mULapATha, bhAvArtha, vivecana, pariziSTa) pAvana nizrA : goMDala gaccha ziromaNI paramadArzanika pU. zrI jayaMtamuni ma. sA. saMpreraka vANIbhUSaNa pU. zrI girIzamuni ma. sA. ane Agama divAkara pU. janakamuni ma. sA. dhAnasAdhaka pU. zrI hasamakhamati prakAzanuM preraka dhyAnasAdhaka pU. zrI hasamukhamuni ma. sA. ane zAsanaaruNodaya pU. zrI namramuni ma.sA. (9 zubhAziSa : : pradhAna saMpAdikAH maMgalamUrti pUjyavarA apUrva zrata ArAdhaka pU. zrI mukatAbAI ma. = anuvAdikAH pU. zrI urvazIbAI ma. pU. zrI lIlamabAI ma. : parAmarza prayojikA : : saha saMpAdikA : utsAhadharA DaoN. sAdhvI zrI AratIbAI ma. pU. zrI uSAbAI ma. : prakAzaka: tathA sAdhvI zrI subodhikAbAI ma. zrI guru prANa prakAzana zuM PARASDHAM pArasadhAma, vallabhabAga lena, ghATakopara(IsTa), muMbaI - 400077 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : Agama prakAzana prAraMbha : I. sa. 1997 - 1998 pU. zrI prANaguru janmazatAbdI varSa guruprANa phAunDezana, rAjakoTa. punaH prakAzana - I. sa. 2009 prakAzaka : zrI guru prANa prakAzana, pArasadhAma, ghATakopara prathama AvRtti prata : 1050 * dvitIya AvRtti prataH 1008 prakAzana tArIkha : Asovada amAsa - vIra nirvANa kalyANaka tathA tapasamrATa gurudeva pUjya zrI ratilAlajI ma. sA. janmadina guru prANa prakAzana zrI parAgabhAI zAha * zrI zaileSabhAI desAI * zrI barjIzabhAI desAI zrI sumatibhAI zAha * zrI girIzabhAI zAha * zrI jitenabhAI zAha prApti sthAna ? www.parasdham.org * www.jainaagam.org 1. muMbaI - pArasadhAma vallabhabAga lena, ghATakopara(IsTa), muMbaI - 400077 phona - 3204 3232. 2. U. S. A. - Girish P. Shah 4048, Twyla Lane, Campbell CA - 95008-3721. U.S.A. Ph. : (India) 09867054439 (U.S.A) 001- 408-373-3564 (4. vaDodarA - zrI harezabhAI lAThIyA gautama, 12, paMkaja sosAITI, narmadA gesTa hAusanI sAme, IlorA pArka, vaDodarA - 380023 phona - 9824058489 3. rAjakoTa - zeTha upAzraya prasaMga hola pAchaLa, 150 phuTa rIMga roDa, kAlAvaDa roDa, rAjakoTa - 360005 phona - 9824043769 mudraka : zivakRpA oNphaseTa prinTarsa, amadAvAda - phona : 079-25623828 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( L N S) . saurASTra kesarI bA. bra. pU. gurudeva ( zrI prANalAlajI ma. sA. ne ananya zraddhAbhAve.. samarpaNa gura-ukIrta - parama pUrUSanAM paramAgamo, pacAvyAM prANe paMthAvAramAM, ') ? -goMDala gacchanA guruvaryonI, garamA guMjAvI grAmAnugrAmamAM, syAdvAdaLI saragama saMbhaLAvI, saMgaThabaLa sthApyuM samAjamAM, pU. jaya mANekabA aMtevAsI, vasI gayA jaLa-jALA prANamAM. urjA ujAgara murajhAyelI masikanI muskAna cetAvI bhAva prANe palakamAM, kiMcit vRddhopAsanA guruvaryAnI, phalIbhUta thaI ane jIvanamAM, zati-girIza guruvaryonI puSTi maLI AnaMda chAyo rome romamAM, aNamola avasara lAdhyo prabhu pharavA Agama avagAhI mAM. arpaNa vAvanA pravacana dvAza paramArtha samajAvI ApI amo A-gama, nigraMtha nijAnaMdanI moja mANavA laya-vikSepanI ApI nigama, vizaga-viti-vilaya-viveke viSayAbhilASaNo karIe virAma, para prANane pAmavA samarpie anuvAdaLo A paramAgama | - "ArcA mukata - lIlama' Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapa samrATa tapasvI gurudava pU zIrva ratilAlajI ma. sA. nA guru mahArAjanI janma zatAbdI nimitte AgamonuM prakAzana thaI rahyuM che, teno mane AnaMda che, tame sahu sAdhvIvRMda Agamano abhyAsa karI, tenAM mULabhUta tattvone samajo, jIvanane paMcAcAramaya banAvo, samAjamAM jaina dharmano pracAra karo. guru mahArAjanA nAmane amara banAvo ane saMyamI jIvanane saphaLa banAvo. e ja mArA aMtaranA AzIrvAda che. mArI sAthe cAturmAsa arthe royala pArka saMghamAM birAjamAna sAdhvIvRMda bhagavAna mahAvIranI vANIne samagra vizvamAM gUMjatI kare tevA zubhAziSa. 4 muni ratilAla tA. 14/9/97 royala pArka upAzraya, rAjakoTa. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. zrI jayaMtamuni ma.. zaromaNi pU. zrI. nA svahastAkSare che . goMDala gaccha ji. bano gA| 24atra anuja (40 4 4 ba6 "AnakAe bharI 20 Dana S nAnI na paAN htpa) 4 ve navA kAryuM prakhya - namaNi na 515740sOn mama 56 ta- 30vo na mAtra traNa tala - 'pazvata na , bya3 % 3La vi. nI A % na kheMn - 7- -- 20 0 ka kSaya 1 (pa! to LLLL huM AzA ApuM chuM tathA A kAryane svIkRti ApuM chuM ke guruprANa Agama batrIsInuM punaH prakAzana avazya karavuM joIe. A mahAkArya pUjya goMDala garacha kIrtidhara arUNodaya zrI namramuni prAraMbha kare, A mArA bhAva che. A kAryanI anumodanA karuM chuM. AnaMda maMgalama. zubha thAo... suMdara thAo... A AzIrvacana arpita karuM chuM. tA. 27-04-2009 akSayatRtIyA - somavAra. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruprANa Agama batrIsI che (c) anuvAdiDAM @ A mahAsatIjIo sAMnidhya pU. zrI jayaMtamuni ma. sA. pU. zrI girIzacandrajI ma. sA. jJAnadAnanA saMpUrNa sahayogI pU. zrI trilokamuni ma. sA. pradhAna saMpAdikA bhAvayoginI. bA. bra. pU. zrI lIlamabAI ma. sahasaMpAdikA. DaoN. sAdhvI zrI AratIbAI ma. tathA sAdhvI zrI subodhikAbAI ma. sUtranuM nAma anuvAdikA zrI AcArAMga sUtra(bhAga 1-2) zrI sUyagaDAMga sUtra(bhAga 1-2) zrI ThANAMga sUtra(bhAga 1-2). zrI samavAyAMga sUtra zrI bhagavatI sUtra(1 thI 5 bhAga) zrI jJAtA sUtra zrI upAsakadazAMga sUtra zrI aMtagaDadazAMga sUtra zrI anuttarovavAI sUtra zrI praznavyAkaraNa sUtra zrI vipAka sUtra zrI uvavAI sUtra zrI rAjaprazrIya sUtra zrI jIvAbhigama sUtra zrI prajJApanA sUtra(bhAga-1 thI 3) zrI jebUdIpaprajJapti sUtra zrI jyotiSagaNarAja prajJapti sUtra (caMdraprajJapti, sUryaprajJapti) zrI upAMgasUtra(zrI nirayAvalikAdi) zrI uttarAdhyayana sUtra(bhAga-1, 2) zrI dazavaikAlika sUtra zrI naMdI sUtra zrI anuyogadvAra sUtra zrI nizItha sUtra zrI traNa cheda sUtra zrI Avazyaka sUtra pU. hasumatIbAI ma., pU. puSpAbAI ma. pU. urmIlAbAI ma. pU. vIramatIbAI ma. pU. vanItAbAI ma. pU. DaoN. AratIbAI ma. pU. sumanabAI ma. 5. urvazIbAI ma. pU. bhAratIbAI ma. pU. sanmatibAI ma. pU. sunitAbAI ma. pU. uSAbAI ma. pU. kalpanAbAI ma. pU. biMdu-rUpala ya ma. pU. punitAbAI ma. pU. sudhAbAI ma. pU. muktAbAI ma. pU. rAjematIbAI ma. pU. kiraNabAI ma. pU. DaoN. amitAbAI ma. 5. sumatibAI ma. pU. gulAbabAI ma. pU. prANakuMvarabAI ma. pU. subodhikAbAI ma. pU. lIlamabAI ma. pU. DaoN. DolarabAI ma. pU. rUpAbAI ma. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siMha samA parAkramI, haMsa samA ujjavala thazomUrti, saurASTra kesarI pUjaya gurudeva zrI prANalAlajI ma.sA.nAM zrI caraNomAM zataguNa praNAmAMli jAgRtatA ArjavatA sajjanatA prasA bhavyatA tajajJatA mArdavatA apramattatA tA karaNatA saumyatA sAmyatA zUravIratA dhIratA sthiratA sA||B AtmaramaNatA krAMtikArakatA samanvayatA jJAnotsukatA AstiyatA tallInatA lokapriyatA dayALutA samayajJatA pramodatA girAgurutvatA vyavahAra kuzaLatA indriya damanatA satyavaktRtvatA jJAnadAtA pratibhAsaMpannatA zilAdAtA pavitratA dAkSiNyatA sevAzIlatA ojasvitA snehayuktatA akutUhalatA tejasvitA ekAMtapriyatA dharmakalAdharatA jJAnavRddhatA varcasvitA kSamAzIlatA pacavana paTutA pathapradarzitatA vicakSaNatA saMgaThanakArakatA anekAMtadarzitA vairAgyavArdhakya guNagrAhakatA samyakSarAkramatA ArAdhakatA udAsInatA jJAnaprasArakatA naitikatA sauSThavatA lAvaNyatA zraddhALutA variSThatA paramArthatA udAratA gaMbhIratA kuzalatA paripakvatA zrutasaMpannatA khamIratA zreSThatA zatAdi sadguNAlaMkRta tava vapuH bhUyAd bhavAlaMbanam gariSThatA vizALatA premALatA nirlepatA nirbhayatA svaramAdhurya karmaniSThatA prazamatA ahatA kRtArthatA tattvalokatA vAtsalyatA upazamatA rocakatA divyatA sahiSNutA laghutA suvinItatA nivedatA praviNatA samatA upazAMtatA vIratA pratirUpanA utsAhitA namratA amIratA cAritra parAyaNatA vibhutA kRtajJatA prabhutA prauDhatA Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ papa ( udI darI anna vathaasuthaishwassuu thaikabAlakathAkathaiuthayaahalaka ra ) kIri0i.00 0.00 0 jI hari dara C kahI data - pU. zrI haMma2-deva-jo-mANeka-prANa-ti-jaal-OArutaco 61013 che. hITa-vela- mAta-deva-ujaal-ula motI-zaan ajd- aNIjyotaat: goMDala saMpradAya-guruprANarati pUravAra F: O) maMgala manISI munivaro zAstra zusRSikA zramaNIvRMda 01. pU. zrI jayaMtamuni ma. sA. 06. pU. zrI manaharamuni ma. sA. 02, pU. zrI girIzacaMdrajI ma.sA. 07. pU. zrI gajendramani ma. sA. o3, pU. zrI janakamuni ma.sA. 08. pU. zrI suzAMtamuni ma. sA. 04, pU. zrI jagadIzamuni ma.sA. 09, pU. zrI namramuni ma. sA.. o5. pU. zrI hasamukhamuni ma.sA. 10. pU. zrI pIyuSamuni ma. sA. jadina 0-00 000000ra3 0 9 * = 0 f 0 9 90 9 $ $ 0 $ 6 che. - VVVV = riddhi0i 0 9000ra9 20 dilii 2: 01, pU. gulAbabAI ma. 37. pU. prItisudhAbAI ma. 73. pU. nalinIbAI ma. 2, pU. prANakuMvarabAI ma. 38. pU. mInaLabAI ma. pU. rakSitAbAI ma. pU. lalitAbAI ma. 39. pU. manISAbAI ma. pU. rozanIbAI ma. 04. pU. lIlamabAI ma. 40. pU. kiraNabAI ma. pU. aMjItAbAI ma. pU. vimaLAbAI ma. 41. pU. hasmitAbAI ma. pU. saMjItAbAI ma. 06. pU. haMsAbAI ma. 42. pU. zailAbAI ma. pU. saMghamitrAbAI ma. pU. puSpAbAI ma. 43. pU. urmibAI ma. pU. AratIbAI ma. 08. pU. vijayAbAI ma. 44. pU. sudhAbAI ma. pU. rUpAbAI ma. pU. tarUlatAbAI ma. 45, , urvazIbAIma. pU. mitalabAI ma. 0. pU. jasavaMtIbAI ma. 46. pU. smitAbAI ma. pU. zreyAbAI ma. pU. vasubAI ma. 47. pU. urmilAbAI ma. 83. pU. zrI dattAbAI ma. 12. pU. prabhAbAI ma. 48. pU. DolarabAI ma. pU. zrutibAI ma. pU. latAbAI ma. 49. pU. kalpanAbAI ma. pU. bhAvanAbAI ma. pU. bhadrAbAI ma. 50. pU. saMgItAbAI ma. pU. bhavitAbAI ma. pU. sumitrAbAI ma. 51. pU. naMdAbAI ma. pU. zeSAbAI ma. pU. sAdhanAbAI ma. para. pU. sunaMdAbAI ma. pU. zreyAMzIbAI ma. pU. aruNAbAI ma. 53. pU. jayezAbAI ma. pU. parijJAbAI ma. pU. saralAbAI ma. pa4. pU. arcitAbAI ma. pU. zvetAMsIbAI ma. pU. vanitAbAI ma. papa. pU. ajitAbAI ma. pU. subodhikAbAI ma. 20. pU. dIkSitAbAI ma. pa. pU. amitAbAI ma. pU. zIlAbAI ma. 21, pU. dhIramatIbAI ma. 57. pU. punitAbAI ma. pU. hemAMzIbAI ma. 22. pU. rAjematIbAI ma. 58. pU. sunitAbAI ma. 23. pU. hasumatIbAI ma. pU. namratAbAI ma. pa. pU. gItAbAI ma. 24. pU. sumatibAI ma. pU. pannAbAI ma. 60. pU. vidubAI ma. 25. pU. anumatibAI ma. 61. pU. tarubAI ma. pU. pUrvIbAI ma. 26. pU. vIramatIbAI ma. 62. pU. mInAbAI ma. pU. jAgRtibAI ma. 27. pU. yazomatIbAI ma. 63. pU. pUrNAbAI ma. pU. prabodhikAbAI ma. 28. pU. jJAnazIlAbAI ma. 64. pU. razmitAbAI ma. pU. priyalabAI ma. 29. pU. darzanazIlAbAI ma. pa. pU. biMdubAI ma. pU. svarUpAbAI ma. 30, pR. vinodInIbAIma. 66. pU. viralabAIma.. 101, pU. suhAnIbAI ma. 31. pU. prajJAbAI ma. 67. pU. rUpalabAI ma. pU. hRdayAbAI ma. pU. priyadarzanAbAI ma. 68. pU. tejalabAI ma. pU. vaidehIbAI ma. 33. pU. kRpAbAI ma. 69. pU. sujItAbAI ma. 104, pU. bhavyAMzIbAI ma. 34, pU. mIrAbAI ma. 70. pU. svAtibAI ma. 105. pU. jayaNAbAI ma. 35. pU. kuMdanabAI ma. 71. pU. zvetAbAI ma. 106. pU. saMbohIbAI ma. 36. pU. jyotibAI ma. 72. pU. reNukAbAI ma. 107. pU. bhavyAnIbAI ma. andissioneinninositorioussainbowlanessoiniraniankaassistandeshGheironmangoossssssssssssssssscasinoncession 1000 ja ni jayadi laIne 9000 2000 %D0BDfication visit 09090 IT $ VVVVUUUUUUU $ $ $ # # $ UU $ $ $ to ja Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ta sevAno satkAra mRtAdhAra (mukhyadAtA). zrImatI kumakuma ane zrI harSadarAya nImacaMda dozI zAsana arUNodaya, yuvA hRdayasamrATa, pUjya gurudeva zrI namramuni ma. sA. e kolakattAnA cAturmAsa daramiyAna AgamazAstra upara savistAra vAcanA dvArA zrutavAcana ane zrutasevA pratye apUrva jijJAsA ane utsAha jAgRta karyA che. temanA 39 mA janmadivasa prasaMge zrImatI kumakumabena ane zrI harSadabhAI dozI zrI upAsakadazAMga sUtranA zrutAdhArarUpe AgamanA prasAra mATe prerita thayA che. zrI harSadabhAIno janma paryuSaNanA prathama divase thayo hato. janmasamaye ja temane saurASTrakesarI pU. zrI prANagurunA svamukhethI parama upakArI mAMgalika zravaNano lAbha maLyo hato. dharmanA A saMskAra mAtApitAnI keLavaNIthI puSTa thayA. 1952 kolakattAnA cAturmAsathI Aja paryata paMDitaratna, paramadArzanika, goMDalagacchaziromaNi, pU. zrI jayaMtamunijInA temanA upara avirata AzIrvAda varasatA rahyA che. temanI kRpAthI dharmazravaNa ane svAdhyAya niraMtara thatA rahyA che. temaNe pUjya zrI jayaMtamunijInA maulika ane ciMtanabharyA sAhityanuM saMzodhana karIne saMpAdananuM mahattama kArya karyuM che. temanuM lakheluM pUjyazrInuM savistAra jIvanacaritra "sAdhutAnuM zikhara ane mAnavatAnI maheka' ghaNuM lokapraya thayuM che.temaNe aneka jJAna ane saMskAravardhaka zibironuM Ayojana karyuM che. teo jaina ekeDemI kalakattAnA pramukha che ane vIrAyatananA sahamaMtrI che. zrImatI kumakumabena ane zrI harSadabhAI dozI bALakomAM jainadharmanA abhyAsanI pravRttiomAM UMDo rasa dharAve che. have pU. gurudeva zrI namramunijInI preraNA, AzIrvAda ane luka enDa larna paddhatinA sahayogathI A pravRttine vadhu vega maLyo che. pU. zrI namramunijI ThANA 2 ane pU. vIramatibAIma. ThANA 6 nA kalakattAnA cAturmAsano A daMpatI upara UMDo prabhAva paDyo che. AgamanA zrutAdhArano lAbha ApavA badala teo pU. gurudevanA RNI che. teo A avasare pitAzrI sva. nImacaMda nathubhAI dozI, mAtuzrI lIlAvatIbena, bhAI sva. kizorakumAra nImacaMda ane bhaginI sva. mRdulAbena kuMdanakumAra mahetAnA sadA maLelA sneha ane hUMpha badala temanA putra Rtvika, putravadhu arcanA, pautro siddhAMta ane praNava sAthe temano paNa RNa svIkAra kare che. pUjya guruvaronA sadA AzIrvAda varasatA rahe ane jinazAsananI sevAno lAbha maLato rahe eja temanI abhyarthanA che. garaprANa prakAzana PARASDHAM Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAstra svAdhyAya saviveka tIrthaMkara prabhunA pavitra upadezarUpa AgamagraMtho dareka dharmaniSTha svAdhyAyapremI zramaNopAsake potAnA gharamAM vasAvavA joIe. tIrthakaronI anupasthitimAM tIrthakaronA upadezarUpa graMtho sAkSAt tIrthakara tulya mAnIne AgamagraMthone gharamAM kabATa ke zokezamAM suvyavasthita rUpe rAkhavA. pratidina tIrthakarone smRtipaTa para lAvI ahobhAvapUrvaka traNa bhAvavaMdana karavA. gharanA sadasyoe sAthe maLI zradhdhApUrvaka AgamavAMcana karavuM. vinaya dharmanuM mULa che tethI zAstra svAdhyAya mATe gurunI AjJA levI. 32 AgamagraMthomAMthI kAlika sUtranA mULapAThano svAdhyAya divasanA prathama ane cothA praharamAM ane utkAlika sUtranA mULapAThano svAdhyAya asvAdhyAya kAlane choDIne eTale ke be saMdhyA ane be madhyAhana kAlIna 48 miniTane choDIne game tyAre karI zakAya che. prAtaH uSAkAla, saMdhyAkAla, madhyAhna ane ardharAtrie be - be ghaDI zAstrano mULapATha vAMcavo nahIM. 32 asvAdhyAyamAM zAstra svAdhyAya thAya nahIM. gharamAM saMDAsa - bAtharUma hoya, strIone mAsikadharma hoya, vagere kAraNothI gharamAM Agama rAkhavAthI azAtanA thAya, tevI mAnyatA yogya nathI kAraNake sAdhvIjI potAnI pAse Agama graMtho rAkhe che. mAsika dharmavALA bahenoe zAstranA mULapAThano svAdhyAya karavo nahIM. te vyaktinI sAme paNa svAdhyAya karavo nahIM. tenAthI dUra alaga sthAnamAM besIne svAdhyAya karI zakAya che. gujarAtI anuvAda, bhAvArtha, vivecana, mAsika dharmamAM paNa baheno vAMcI zake che. temAM koI jAtanI azAtanA nathI. A samasta niyamo mULapATha vAMcavA ke svAdhyAya karavA mATenA che. kevaLa zAstronA gujarAtI bhAvArtha vAMcavA hoya, to uparokta niyamo lAgu paDatA nathI. AgamagraMthonA AdhAre ja bhUtakALamAM anaMta jIvoe AtmakalyANa karyuM che. AgamagraMthonA AdhAre ja pAMcamA ArAnA aMta sudhI jinazAsana jayavaMtuM raheze. tethI AgamagraMthonuM saMpUrNataH bahumAna jALavavuM. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Final dt. 23-9-09 aartibai swami viSaya pU. zrI DuMgarasiMhajI ma.sA.nuM jIvana darzana pU. zrI prANalAlajI ma.sA.nuM jIvana darzana pU. zrI ratilAlajI ma.sA.nuM jIvana darzana pUrva prakAzananA be bola punaH prakAzananA be bola abhigama gaurava gAthA prazasti saMpAdakIya saMpAdana anubhavo anuvAdikAnI kalame 32 asvAdhyAya adhyayana-1 : zramaNopAsaka AnaMda adhyayana paricaya jaMbusvAmInI jijJAsA AnaMda gAthApatinuM vyaktittva zivAnInuM vyaktittva bhagavAna mahAvIranuM samavasaraNa AnaMda gAthApatinuM darzanArthe gamana bhagavAnanI dharmadezanA viSayAnukramaNikA 12 11 AnaMda dvArA vratagrahaNa zrAvaka vratonA aticAra AnaMda zrAvakanI dRDha zradvA zivAnaMdA zramaNopAsikA zramaNopAsakanuM jIvana-darzana AnaMda zrAvakano zreSTha saMkalpa upAsaka (zrAvaka) pratimA AnaMda zrAvakane avadhijJAnanI prApti 13 15 17 19 21 8 3 2 2 4 33 34 35 40 42 54 h 1 4 7 9 2 2 2 2 2 80 10 13 14 15 28 45 48 50 para 55 59 9 viSaya AnaMda zrAvaka ane gautama svAmIno vArtAlApa gautamanI zaMkAnuM samAdhAna ane kSamAyAcanA AnaMda zrAvakanuM samAdhimaraNa,devaloka gamana 67 AnaMda zrAvakanuM bhaviSya adhyayana-ra : zramaNopAsaka kAmadeva adhyayana paricaya kAmadevanI gRhasaMpadA devakRta upasarga-pizAca rUpa devakRta upasarga-hAthI rUpa devakRta upasarga-sarpa rUpa devano parAbhava krodha para kSamAno vijaya bhagavAna dvArA kAmadevane dhanyavAda kAmadevanuM devaloka gamana || OM OM adhyayana-3 : zramaNopAsaka culanIpitA adhyayana paricaya gAthApati culanIpitA devakRta upasarga-putravadha devakRta upasarga-mAtRvadhanI dhamakI culanIpitAno kSobhaH kolAhala mAtA dvArA hitazikSA culanIpitAnI sAdhanA adhyayana-4 : surAdeva adhyayana paricaya surAdeva gAthApita devakRta upasarga-mahAroganI dhamakI dehAdhyAsathI vratabhaMga-patnInI preraNA aMtima ArAdhanA adhyayana-5 : cullazataka puSTa 4 70 4 * 9 % % 6 2 3 4 4 4 9 102 104 104 106 106 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya adhyayana paricaya culazanaka gAvAni devakRta upasarga-dhananAzanI dhamakI dhanAsakitathI vratabhaMga-patnInI preraNA pAyazcita svIkAra,aMtima ArAdhanA adhyayana- 6 : kuMDakaulika adhyayana paricaya kuMDIlika gAdhApati azokavATikAmAM sAdhanA devanuM pragaTIkaraNa niSativAdanI prarUpaNA kuMDakaulika ane devano vArtAlApa kuMDa kolikanI daDha zraddhA bhagavAna dvArA kuMDakaulikane dhanyavAda kUMDakauzikanuM samAdhimaraNa adhyayana-7 : sakaDAlaputra adhyayana paricaya sakaDAlaputra gAyApati sakaDAlaputranI sAdhanA prabhu mahAvIra ane sakaDAlaputrano vArtAlApa zrAvakadharmano svIkAra pRSTa bhagavAnano vihAra-gozAlakanuM Agamana gozAlaka dvArA bhagavAnanA guNagrAma prabhunA guNagrAmathI gauzALakane nimaMtraNa devakRta upA patnInI preraNAthI daDhatA adhyayana-8 : zramaNopAsaka mahAzataka adhyayana paricaya 108 110 110 111 112 122 125 126 devanuM pragaTIkaraNa tIrthaMkaranA padArpaNanI sUcanA 127 sarkaDAlaputranuM darzanArthe gamana 129 sakaDAlaputra para atIndriya jJAnano prabhAva 130 131 134 137 138 144 145 146 113 115 116 116 117 118 119 120 148 10 viSaya mahAzataka gAthApati revatI pramukha tera patnIo, sAdhana saMpadA mahAzataka dvArA zrAvakadharma svIkAra revatInI adhama vicAradhArA zramaNopAsaka mahAzatakanI mahAna sAdhanA revatIno upasarga mahAzatakanI dahatA,aMtima ArAdhanA, avadhijJAnanI prApti mahAzataka dvArA revatInuM bhAvi kathana bhagavAna dvArA mahAzatakane prAyazcitanI preraNA mahAzataka dvArA prAyazcita svIkAra adhyayana-9 : zramaNopAsaka naMdinIpitA adhyayana paricaya gAyApati noMdenIpitA gRhasvadharma svIkAra, sAdhanAmaya aMta adhyayana-10 : zramaNopAsaka sAlihIpitA adhyayana paricaya gAvApati sAbipIpitA saphaLa sAdhanA parizeSa sUtra,saMgrahagAthA pariziSTa 1. daza zrAvakonA jIvana saMbaMdhI viSaya saMkalana 2. 10 adhyayanonI mukhya mAhitIo 3. nuMgiyA nagarInA zramaNopAsaka 4. zrAvakanA traNa manoratha 5. vratagrahaNanI mahattA 6. satadhArAnI TUMkI vidhi 7. 14 niyamonuM saraLavAna 8. nava tattvo ane 25 kriyAo 9. vivecita viSayanI akArAdi anukramallikA pRSTa 151 152 153 153 156 157 158 159 162 13 15 166 166 168 169 169 171 172 175 177 179 180 182 184 189 192 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ goMDala gacchAdhipati, ekAvatArI AcArya pravara pU. gurudeva zrI DuMgarasiMhajI ma.sA. - jIvana darzana nAma : : zrI DuMgarasiMhabhAi. " janma : vi. saM. 1792. janmabhUmi : mAMgaroLa. pitAzrI : dharmaniSTha zrI kamaLasiMhabhAi badANI. mAtuzrI ? saMskAra saMpannA zrImatI hIrabAi. janmasaMketa : mAtAe svapnamAM lIlochama parvata ane kesarI siMhane potAnI samIpe Avato joyo. bhAtR bhaginI : cAra bena - be bhAi. vairAgyanimitta : pU. zrI ratnacaMdrajI ma.sA.no upadeza. saMcamasvIkAra : vi. saM.1815 kArataka vada - 10 divabaMdara. sadgaradeva : pU. zrI ratnacaMdrajI ma.sA. sahadIkSita parivAra : svayaM, mAtuzrI hIrabAi, bahena velabAi, bhANejI - mAnakuMvarabena ane bhANeja - hIrAcaMdabhAi. saMyama sAdhanA : apramattadazAnI prApti mATe sADA pAMca varSa nidrAtyAga, jJAnArAdhanA, dharmazAstro, darzanazAstro ane tattvajJAnano abhyAsa. tapa ArAdhanA rasendriya vijayanA vividha prayogo, mitAhAra. svAdhyAya, sADApAMca varasa nidrAtyAga, dhyAnarUpa AtyaMtara tapa. goMDala gacchasthApanA : vi. saM. 1845 mahAsuda -5 goMDala. tathA AcAryapada pradAna javalaMta guNo ': vinaya, viveka, vicakSaNatA, virakti, karUNA, samayasUcakatA vagere.. na Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ddi. pramukha ziSya pramukha ziSyA sAdhusaMmelana vihAra kSetra pratibodhita zrAvakavarya sthiravAsa anazana ArAdhanA AyuSya uttarAdhikArI upanAma pATaparaMparA * 3 AcArya pU. zrI bhImajI svAmI. OM pU. zrI hIrabAi ma., pU. zrI velabAi ma., pU. zrI mAnakuMvarabAi ma. OM vi. saM. 1861mAM AjJAnuvartI 45 jeTalA sAdhusAdhvIjIonuM saMmelana karI saMtonI AcAra vizuddhi mATe 13 niyamo banAvyAM. - kAThiyAvADa, jhAlAvADa, kaccha, mAMgaroLa, verAvaLa, porabaMdara, dIvabaMdara Adi kaMThALa pradezamAM grAmAnugrAma. : zrI zobhecaMdra karasanajI zAha - verAvaLa. vi. saM. 1871 caitra suda - 15 thI goMDalamAM. : vi. saM. 1877 phAgaNa suda - 13 thI anazana prAraMbha, vaizAkha suda - 15 samAdhimaraNa. : 84 varSa, saMyama paryAya - 62 varSa, AcArya pada - 32 varSa. AcArya pU. zrI bhImajI svAmI. gacchAdhipati, nidrAvijetA, yugapradhAna, ekAvatArI. : : : vidyamAna vicaratoparivAra : goMDala gacchAdhipati AcAryapravara gurudeva pU. zrI DuMgarasiMhajI ma.sA. dvitIya paTTadhara - AcArya pU. zrI bhImajI svAmI. tRtIya paTTadhara - AcArya pU. zrI neNasI svAmI. caturtha paTTadhara - AcArya pU. zrI jesaMgajI svAmI. paMcama paTTadhara - AcArya pU. zrI devajI svAmI. mahAtapasvI pU. zrI jayacaMdrajI svAmI yugadaSTA tapasvI pU. zrI mANekacaMdrajI ma.sA. saurASTa kesarI gurudeva pU. zrI prANalAlajI ma.sA. tapasamrATa gurudeva pU. zrI ratilAlajI ma.sA. 11 saMto, 300 jeTalA satijIo. 12 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saurASTra kesarI, munipuMgavA pU. garadeva zrI prANalAlajI ma.sA. jIvana darzana zubha nAma che " prANalAlabhAI. janmabhUmi verAvaLa. pitA zrImAna zrI kezavajIbhAI mIThAzA. mAtA saMskAra saMpannA kuMvarabAI. jJAti visA osavALa. janmadina vi. saM. 1954, zrAvaNa vada pAMcama, somavAra bhAtR-bhaginI cAra bhAI, traNa baheno. vairAgya bIjAropaNa be varSanI bAlyavaye. vairAgya bhAva-pragaTIkaraNa 13 varSanI kumAra avasthAmAM. saMyama svIkAra 21 mAM varSe vi. saM. 1976 phAgaNa vada chaThTha, gusvAra. tA. 13-3-1920 dIkSA bhUmi bagasarA-darabAra vAjasuravALAnA udyAnamAM vaTavRkSa nIce. gaccha paraMparA goMDala gaccha. saMyamadAtA mahAtapasvI pU. jayacaMdrajI ma.sA. zikSA dAtA parama zraddheya tapasvI mANekacaMdrajI ma. sA. dhArmika abhyAsa AgamajJAna, tattvajJAna, kathA sAhitya, rAsa sAhitya, vyAkaraNa, mahAkAvyo, karmasAhitya, jainetara graMthonuM vizALa avalokana, darzana zAstranA tajajJa. saMgha netRtva traNa varSanI dIkSA paryAye tapasvI pU. mANekacaMdrajI ma. sA. nA saMthArAnA samayathI. sevA zuzruSA vaDIla sAta gurubhrAtA ane aneka saMtonI sevA karI. 1 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAjotkarSa jJAna prasAra deha vaibhava AvyaMtara vaibhava vihAra kSetra goMDala gaccha saMmelana upanAma caturvidha saMgha samAdhi mATe tAravelA traNa siddhAMta (1) lokonA paropakAra mATe dAnadharmanI pradhAnatA (2) A khaMDana vAda (3)nIti ane prAmANikatAnuM AMdolana, jaina-jainetaro (kAThI, darabAra, Ahira)ne sapta vyasanathI mukti, aneka sthAne sAdharmika rAhata yojanA. . rAjakoTa, goMDala, jetapura, dhorAjI, vaDiyA, verAvaLa, porabaMdara, mAMgaroLa, jAmanagara, bhAvanagara vagere aneka sthAne jJAna bhaMDAra, vidyAlayanI sthApanA ane jIrNodhdhAra. lAvaNyamayI mudrA, sUrya sama tejasvI mukha, caMdrasamI zAMta AbhA,vizALa bhAla, nUrabharyA nayano, ghUgharALA keza, vINA jevo sumadhura kaMTha ane siMha jevI garjanA. vinaya saMpannatA, viveka, sAdAI, prema, vairAgya, sevA, pravacana-paTutA, guccaraNa sevA, dIrgha dRSTi, tyAgamastI. saurASTra, gujarAta. vi. saM. 2007mAM gaccha aikyatA mATe mahattvanuM yogadAna. paMjAba kesarI kAzIrAmajI ma. sA. dvArA pradatta "saurASTra kesarI' cAra saMta- tapodhanI pU. ratilAlajI ma. sA., anazana ArAdhaka tapasvI pU. jagajIvanajI ma. sA., pU. nAnA ratilAlajI ma. sA., parama dArzanika pU. jayaMtamunijI ma. sA., pU. moTA prabhAbAI ma. Adi 15 satIjI. bagasarA. vi. saM. 2013mAgasara vada terasa, zanivAra prAtaH 7-30 kalAke I. sa. 29-12-1956. sAtalaDI nadInA kinAre (bagasarA) vartamAne 118 saMta-satijIo 'prANa parivAra' nA nAme samagra bhAratamAM prasiddha che. svahaste dIkSita parivAra aMtima cAturmAsa, deha vilaya aMtima vidhi ziSya parivAra 14 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tapasamrATa pU. garadeva zrI ratilAlajI ma.sA. nuM - jIvana darzana zubha nAma janmasthAna janmadina pitA mAtA vairAgya bhAva dIkSA gurudeva ratilAlabhAI parabavAvaDI (saurASTra) Asovada amAsa vi. saM. 1969 zrImAna mAdhavajIbhAI raiyANI sadAcAra saMpannA jamakubAI 17 mA varSe phAgaNa vada pAMcama, gusvAra vi. saM. 1989-jUnAgaDha saurASTra kesarI pU. prANalAlajI ma.sA. goMDala gaccha. vyAvahArika- pAMca dhoraNa, dhArmika- 19 Agama kaMThastha, zvetAmbara-digaMbara sAhitya, kArmagraMthika sAhitya, dArzanika sAhitya, vyAkaraNa sAhitya rAtri-divasa niraMtara jAgRtadazAe AtmasAdhanA alpanidrA. vaDIla vRddha 9 saMtonI sevA karI. 19 varSa ekAMtara upavAsa, 999 AyaMbila tapa(sAgAra), 19 varSa pANIno tyAga, 9 varSa makAIsivAya zeSa anAja tyAga. gaccha paraMparA abhyAsa yoga sAdhanA yoga sevAyoga tapayoga | 15T Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mmiri. maunayoga puNya prabhAva vihAra kSetra jJAna anumodana dIkSA pradAnasaMkhyA Acarita sUtro jIvaMta guNo anazana pratyAkhyAna aMtima cAturmAsa mahAprayANa aMtima darzana tathA pAlakhI aMtimakriyA sthAna ttaa dIkSA pachI 9 varSa ekAMta mauna sAdhanA. I. sa. 1992 navembarathI AjIvana mauna ArAdhanA. gurudevanA puNya prabhAve aneka AtmAoe mAsakhamaNa Adi nAnI moTI tapazcaryAo tathA hajAronI saMkhyAmAM varSItapanI ArAdhanA karI che. temaja dAna, zIla ane bhAvanI vRddhi thaI che. gujarAta, mahArASTra, madhyapradeza, orissA, bihAra, baMgALa . zramaNI vidyApIThanA preraka banI 30 ziSyAo ane 30 vairAgI bahenone abhyAsArthe rahevAnI AjJA ApI. traNa sAmUhika cAturmAsa karAvI zAstravAcanA karAvI. 145 mumukSuone aNagAra banAvyA. jatuM karavuM, gama khAvo, vAda-vivAda ke dalIla na karavA, je thAya te sArA mATe, koI paNa jIvanI TIkA ke niMdA na karavI. vizALatA, udAratA, mAdhyasthatA, sahiSNutA, bhadrikatA, samAdhAna vRtti, jJAnaci. I. sa. 1992 rAjakoTamAM pU. bhAgyavaMtAbAI ma. ne 59 divasanI anazana ArAdhanA karAvI. rAjakoTa, zrI royalapArka sthAnakavAsI jaina moTA saMgha saMcAlita omAnavALA upAzraya.(1997) rAjakoTa, tA. 8-2-1998 mahA suda 115 i madhyAhna kALe 1.35 kalAke. ravivAra zrI royala pArka sthAnakavAsI jaina moTA saMgha, rAjakoTa. 'tapasamrATa tIrthadhAma', rAjakoTa-amadAvAda hAI-ve, sAta hanumAna sAme, rAjakoTa. 16 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eleg purva prakAzananA be bIjI (bIjI AvRtti) tIrthakara bhagavAnanA amRtasamA vacanone "Agama' rUpe gaNadhara bhagavaMtoe jhIlIne ziSya paraMparAne arpaNa karyAane ApaNane amRta vacano prApta thayA. tIrthakara bhagavAne anaMtajJAnane zrImukhethI pragaTa karI mahA upakAra karyo... gaNadhara bhagavaMtoe AgamajJAnane hRdayastha karI mahA upakAra karyo... ziSya paraMparAe AgamajJAnane kaMThastha karI mahA upakAra karyo... devardhvigaNi kSamAzramaNe AgamajJAnane graMthastha karI mahA upakAra karyo... graMthastha Agamone aneka AcAryoe samayAnusAra lokabhogya bhASAzailImAM anuvAda karIne sarvajana sahaja banAvyA. A ja paraMparAmAM saurASTrakesarI pU. gurudeva zrI prANalAlajI ma. sA. nI janmazatAbdI avasare temanA ja parivAranA mahAsatIjIoe gujarAtImAM anuvAda karIne jaina samAjanI jJAna sAdhanAne Agamika banAvavAmAM bahumUlo phALo Apyo che. A mahA kAryamAM apUrva zrata ArAdhikA pradhAna saMpAdikA bhAvayoginI zrI lIlamabAIma. ane saha saMpAdikA zrI AratIbAIma., zrI subodhikAbAI ma.nA sahayoga maLyo che. A Agama batrIsInI prathama AvRttine gujarAtanA dareka saMpradAyanA sAdhusAdhvI, zrAvaka-zrAvikAono bahoLo pratisAda maLatA TUMka samayamAM 1000 Agama graMtho anupalabdha thaI gayA ane punaH prakAzananI AvazyakatA ubhI thaI. ahIM eka khAsa ullekha karavAno ke jyAre prathamavAra Agama prakAzananI taiyArI cAlatI hatI tyAre ja tapasamrATa pU. gurudeva zrI ratilAlajI ma. sA. e zAsana prabhAvaka pU. zrI namramuni ma. sA. para kRpAdRSTi varasAvI. temaNe pATImAM lakhI ApyuM ke namramuni Agama prakAzananuM kArya saMbhALaze. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pU.gurudevanI dIrghadraSTi ane kRpAdRSTine anubhavatA pU.gurudeva zrI namramuni ma. sA. e amone AjJA ApI ke ApaNe Agama graMtho prakAzananI bIjI AvRti pArasadhAma' nA upakrame pragaTa karavI che. - pU. gurudeva zrI namramuni ma. sA. nI AjJAne zirodhArya karIne pArasadhAma - ghATakoparanA upakrame guruprANa Agama batrIsIne punaH pragaTa karatA AnaMda anubhavIe chIe. amArA A aNamola kAryamAM amane zrI girIzabhAI zAha (hemANI)-U.S.A. tathA zrI jitenabhAI zAha (kalakattA) no ananya sahakAra maLyo, jenA kAraNe amAruM kArya saraLa banyuM che. amArA A komapyuTara kAryamAM zrI amInabhAI AjhAda tathA snehA amIta dajIno paNa sahakAra prApta thayo che. tevI ja rIte udAradilA dAtAzrIo e paNa amane sahyoga ApIne amAruM kAryavegavAna banAvela che. ame te sarvanA AbhArI chIe. aMtamAM Agama prakAzana ApaNA sahunA AtmAne anaMtajJAna prAgaTyamAM sahyogI bane e ja bhAvanA. zrI guruprANa prakAzana PARASDHAM vallabhabAga lena, tilaka roDa, ghATakopara(IsTa), muMbaI - 400077 phona - 3204 3232. Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrva prakAzakanA be bolA (pahelI AvRtti) anaMta tIrthakara saha prabhu mahAvIranA anaMta jJAnanI amUlya nidhi che ApaNA AgamagraMtho. jenA mAdhyamathI ja jinazAsana jayavaMtuM rahyuM che, rahe che ane raheze. tene jIvaMta rAkhavA ane jana jananAM mana sudhI pahoMcADavA te pratyeka jaina nAma dharAvatI vyaktinI pavitra pharaja che. A pavitra pharajane ja dharma samajIne je tenuM AcaraNa kare che ane potAnAM tana-mana ane dhanane te kAryamAM samarpita kare che, tenuM manuSya jIvana saphaLa thAya che. eTaluM ja nahIM paraMtu te sAdhaka jinazAsananI prabhAvanAno amUlya lAbha prApta kare che. Avo ja apUrva lAbha prApta karavA ApaNA gujarAtI samAjane mATe AgamonA mULa pATha tathA saraLa gujarAtI anuvAdavivecana sahita prakAzana karavA mATe pU. mukta lIlama parivArane ekaciMtanadhArA jUnAgaDhanI puNyabhUmi para sparzI ane jene rAjANA nagarI rAjakoTamAM royalapArka upAzrayamAM sAkAra svarUpa maLyuM. ApaNA saunA parama upakArI goMDala gacchAdhipati, nidrA vijetA, ekAvatArI, yugapuruSa pU. zrI DuMgarasiMhajI ma. sA.nI pATa paraMparAe pU. zrI jaya-mANekanA lADIlA ziSyaratna saurASTra kesarI pU. zrI prANalAlajI ma. sA.nI janma zatAbdI nimitte A virATa Ayojana karyuM. pU. mahAsatIjIoe potAnI ciMtanadhArAne pUjya guruvaryonI samakSa pragaTa karI. sahunA harSollAsa ane AzIrvAda sAthe svIkRtinA samAcAra prApta thayA. royalapArka sthA. jaina moTA saMghanI nizrAmAM ame turaMta samiti racavAnI jAherAta karI. rAjakoTa prANa parivAranA sAmUhika cAturmAsa daramyAna janma zatAbdI varSa nimitte vi. saM. 2053 san 1997 mAM "pU. prANaguru zatAbdI prakAzana samiti rAjakoTa"nI sthApanA thaI. tyAra pachI tapasamrATa zrI ratilAlajI ma. sA., gujarAta kesarI pU. zrI girIzacaMdrajI ma. sA. ThA. pAMca tathA prANa parivAranA 73 sAdhvIjIonA pAvana sAMnidhyamAM janma zatAbdInA prathama caraNanI tapa-japa, sAdhanA sAthe bhavya rIte ujavaNI karavAmAM AvI. zrI guru prANa phAunDezana TrasTa dvArA 3ra Agamo ane prANaguru smRti graMthanuM prakAzana karavAnuM nizcita thayuM. AgamonuM lekhana kArya prANa parivAranA satIvRMde saharSa svIkArI lIdhuM. A rIte sarva samavAyano suyoga thatAM kAryano prAraMbha vegavaMta thayo ane batrIsa Agamo kramazaH gujarAtI bhASAmAM anuvAdita thayA. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ neTa C A prakAzananA aNamola avasare AzIrvAda varasAvI saharSa svIkRti ApanAra tapa samrATa gurudeva pU. zrI ratilAlajI ma. sA. tathA dareka AgamanA rahasyone pragaTa karato, tattvonuM vAstavika darzana karAvato, AzISa varasAvato amArA utsAhane vadhArato abhigama preSita karanArA goMDala gacchanA saMta ziromaNi parama dArzanika pU. zrI jayaMtIlAlajI ma. sA., ama mArgadarzaka gujarAta kesarI pU. zrI girIzacaMdrajI ma. sA. tathA AgamadivAkara pU. zrI janaka munijI ma. sA. nIDara vaktA pU. zrI jagadIzamunijI ma. sA. Adi muni bhagavaMto tathA Agamane suvyavasthita svarUpa ApanAra, athAga parizrama sahita niHsvArtha bhAve saMpUrNa sahayoga ApanAra Agama manISI pU. zrI trilokamunijI ma. sA. nA paNa amo RNI chIe. vAtsalya variSThA pUjayavarA pU. mukatAbAI ma., pradhAna saMpAdikA apUrvakRta ArAdhaka 5. lIlamabAI ma., ama prakAzana kAryanA udbhAvikA, utsAhadharA pU. uSAbAI ma., saha saMpadikA Do. pU. zrI AratIbAI ma. tathA pU. subodhikAbAI ma. ane prANa parivAranA anuvAdikA sarva mahAsatIjIonA ame RNI chIe. zrutAdhAra sahayogIo, ama Agama prakAzanamAMniSThAthI sevA ApanAra zrI mukuMdabhAI pArekha, zrI maNibhAI zAha, zrI navanItabhAI - tarUbena, kumArI bhAnubena, zrI jayavaMtabhAI zAha tathA Agamane komyuTarAIjhaDu karI mudraNa karI ApanAra bhAI zrI nehala hasamukhabhAI mahetAnA amo AbhArI chIe. Agama prakAzana kAryamAM zuddhikaraNanuM khUba ja dhyAna rAkhavAmAM AvyuM che. chatAM kyAMya azuddhi rahI gaI hoya to zuddha vAMcI te tarapha amAruM dhyAna doravA namra vinaMtI che. aMtamAM saunA sahiyArA puruSArtha badala zrI guruprANa phAunDezana sadAne mATe saunA kRtajJa banI raheze. jaya jinendra zrI guruprANa phAunDezana - TrasTI maMDaLa zrI caMdrakAMta mANekacaMda zeTha (pramukha) zrI ramaNIkalAla nAgaradAsa zAha (ceramena) zrI azvinabhAI kuMbhANI (Trejharara) zrI TI. Ara. dozI (upapramukha) zrI ke. pI. zAha (TrasTI) zrI kIrITabhAI zAha (TrasTI) Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhigama goMDala gaccha ziromaNI parama dArzanika pU. zrI jayaMtamuni ma.sA. jainAgamono Amukha : kharekhara! Amukhano artha- zabdArtha karavAmAM Ave to mukha sudhI evo thAya che, paraMtu ahIM to ApaNe mULa sudhI javuM che eTale sAco zabda mUkavo hoya to AmUla kahevuM joIe. Amukha zabda rUDha artha pramANe koIpaNa graMthanI pahelAM apAyelA abhiprAya mATe vaparAya che, eTale ahIM ApaNe bhale zIrSaka Amukha ja rAkhazuM paraMtu carcA AmUla sudhInI karIzuM... jainAgamo upara ke koIpaNa viSaya upara vizleSaNa karatAM pahelAM tenA saMbaMdhamAM lakSyabiMduo kAyama karavA Avazyaka hoya che. tanusAra ahIM paNa nimna lakSyabiMduo dhyAnamAM levAM jarUrI che(1) jainAgamono kathApravAha ane enI upadezAtmaka daSTi temaja jainAgamomAM vikharAyelA dArzanika siddhAMto jainAgamonI bhASAno bihAranI prAdezika bhASA sAtheno saMbaMdha arthAtu ardhamAgadhInuM vivecana jainAgamono itihAsa ane keTalIka aitihAsika ghaTanAo. jaina mImAMsA arthAt jainAgama upara mImAMsaka daSTi ane sAMpradAyika matabhedo. jainAgamonI samaye samaye thayelI vAcanAo ane AMzika parivartano pATalIputra, vijayanagara, vallabhIpura) (6) jenAgamonI kAvya tathA sAhityika daSTi. (7) upasaMhAra uparokta badhA muddAo upara vistArathI samucita carcA karatAM eka nibaMdha lakhAI jAya, paraMtu ahIM Amukha lakhavAnI maryAdA hovAthI sarasarI najarathI mukhya vAtone laI keTaluMka vivecana karazuM.... (1) jainAgamano kathA pravAha AdiH jainAgamAM mukhyataH upadezAtmaka zailImAM racAyA che. bhAratanAM zAstronI prAcIna zailI praznottaranI hoya che, arthAt ziSya (prazna)pUche che ane gurujavAba Ape che. jenAgomAM paNa badhA A zailI apanAvAI che. mahAvIra svAmInA paTTadhara ziSya gautama prazna pUche che ane mahAvIra svAmI uttara Ape che. ghaNI jagyAe bUsvAmI prazna pUche che ane sudharmAsvAmI T 21. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ** javAba Ape che. koI koI jagyAe sAmAnya saMto prazna pUche che ane sthavira mahAtmAo javAba Ape che. keTalIka jagyAe zrAvaka-zrAvikAe paNa prazna pUchyA che ane bhagavAna mahAvIra svAmIe potAnA zrI mukhethI javAba ApyA che. temAM jayaMtIbAI zrAvikAjI mukhya che. A praznomAM lagabhaga vizvasaMbaMdhI, vizvanAM mULa dravyo saMbaMdhI ane tamAma jIvarAzi saMbaMdhI, adhika prazno che. te praznomAM tattvajJAna vizeSa rUpathI spaSTa dekhAya che. sUkSma vyAkhyA karavAthI tattvajJAna paNa UbharI Ave che. sAmAnyapaNe munionAM, sAdhu-sAdhvIonAM kartavya ane AcaraNa saMbaMdhI upadeza vadhAre jovAmAM Ave che. A sivAyanA zrI bhagavatI sUtranA ghaNA praznomAM paramANuvidyAnI sUkSma vivecanA che, jene Adhunika bhASAmAM eTamika pAvara kahI zakAya. AvI ja rIte zrI naMdIsUtramAM dravya--kSetra ane kALanI pArasparika tulanA ane koNa konAthI vadhAre sUkSma che, tenuM UMDuM vivecana khUba ja dhyAna kendrita kare tevuM che. jyAre ghaNI jagyAoe dharmakathAo vairAgya rasa pUre che temAM paNa keTalIka aitihAsika ghaTanAo upasI Ave che. TUMkamAM kahevAno artha e che ke jainAgamo pradhAnarUpe upadezAtmaka hovA chatAM temanA prakaraNomAM bahu moTA pramANamAM vizvasaMbaMdhI vaijJAnika dRSTikoNathI carcAyelI bahu ja sUkSma vivecanAo che. A badhI vivecanAo dArzanika kasoTI upara caDe tevI che, ethI jainAgamonuM viSaya vastu bahu ja vyApaka banI jAya che. jaina zAstromAM potAnA sAMketika ane pAribhASika ghaNA zabdo che, jo tenuM anusaMdhAna karIe to eka svataMtra, nAno sAMketika ane pAribhASika koSa banI zake che. (ra) jainAgamonI bhASA : badhA jainAgamo bihAranI prAdezika bhASAmAM lakhAyelAM che. jene jaina samAja ardhamAgadhI tarIke oLakhe che. magadha e bihArano mukhya pradeza hato. bihAra zabda to pAchaLa thI udbhava pAmyo che. anyathA gayA, paTanA, ArA ane rAjagIra no keTaloka bhAga magadha deza tarIke oLakhAto hato. magadhamAM je bhASA bolAtI hatI tene mAgadhI bhASA kahevAmAM AvatI. jyAre jaina zramaNonuM kSetra magadhathI bihAra, vaizAlI, samastIpura ane nepAlanI tarAI, pazcimamAM kAzI--banArasa sudhI phelAyeluM hatuM, tethI bIjI bhASAono saMbaMdha paDato hato ane apabhraMza, pAlI, pizAcI, rAkSasI, kAzmIrI tathA mAgadhI A badhI ja bhASAonuM saMmizraNa hatuM. ardhAmAM mAgadhI ane ardhAmAM bAkInI bhASAo temAM samAyelI hatI, tethI A bhASAne ardhamAgadhI kahevAmAM AvatI. ardhamAgadhIno artha ApaNe joyo. ahIM bhASA saMbaMdhI eka ullekha karavo bahu ja jarUrI che ke mahAvIra svAmI pachI lagabhaga (300) traNaso varSa pachI jaina saMgha be bhAgamAM vaheMcAI gayo. (1) digaMbara (2) zvetAMbara. AB 22 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ardhamAgadhImAM lakhAyelAM prAcIna zAstro zvetAMbaroe barAbara jALavI rAkhyAM. jyAre digaMbara saMghoe A zAstrone amAnya karI tattvajJAnane punaH racita zAstromAM saMcita karyuM ane gomaTTasAra jevA viziSTa graMthonuM nirmANa karI temane AgamanI saMjJA ApI sthApita karyA. digaMbara jaina graMtho mukhyatve mAgadhI bhASAmAM lakhAyelA nathI paNa e vakhatanI mAgadhIne anurUpa evI prAdezika bhASAmAM lakhAyelA che. ahIM ApaNe jainAgamanI bhASA saMbaMdhI je carcA karI rahyA chIe te zvetAMbara jainAgama viSe lakhI rahyA chIe. zvetAMbaro A Agamone aMga, upAMga, mULa, cheda, Avazyaka ane cUlikAo rUpe vibhAjita kare che. ahIM ardhamAgadhI bhASAmAM lakhAyelAM badhAM jainAgamonI bhASA viSe ApaNe tulanAtmaka daSTipAta karIzuM. ardhamAgadhI ane apabhraMza bhASAno saMskRta sAthe sAro evo saMbaMdha che te spaSTa dekhAya che, paraMtu eno artha ema nathI ke saMskRtane vikRta karI A prAkRta bhASAno janma thayo che. hakIkatamAM to prAkRta bhASAne maThArI, sudhArI, saMskArI ane vyAkaraNabaddha karavAthI saMskRtino janma thayo che. saMskRta e vidvAnonI bhASA che to prAkRta jana samUhanI bhASA che. bhagavAna mahAvIre ane te samayanA mahAna saMtoe lokabhASAmAM upadeza Apyo che, lokabhASAnuM anusaraNa karyuM che. prAkRta bhASA eTale prakRtinI bhASA che. mahAna tattvavettA kalikAla sarvajJa zrI hemacaMdrAcAryajIe ThIka ja kahyuM che, prajaiH saMgAtaH prAchUta" eTale prAkRta mULa bhASA che. jo ke AvI bIjI bhASAo bhAratavarSanAM bIjA pradezomAM lokabhASA tarIke astitva dharAvatI haze, paraMtu bihAramAM ja arthAtu magadha, cedI, caMpA, vaizAlI, kAzI ane evAM bIjA uttarabhAratanAM rAjyomAM zramaNono vihAra hovAthI A pradezanI lokabhASA svIkArI levAmAM AvI hoya te sahaja che. ahIM ApaNe ardhamAgadhI viSe tenI utpatti upara prakAza pADI, e bhASAnA keTalAka maulika guNonuM vivaraNa karIzuM. ardhamAgadhI athavA A prakRtibhASA jarA paNa kliSTa nathI. sarvathA akliSTa kahI zakAya tevI che, te sahaja, sarala, uccAraNIya che. bolavAmAM jarA paNa vadhAre paDato prayAsa karavo paDe ke jIbhane maroDavI paDe tevA saMyukta, kliSTa uccAraNavALA zabdo A bhASAmAM hotA nathI saMskRtanA eka zlokane yAda karavAmAM jeTalo AyAsa che teTalo mAgadhI bhASAmAM nathI, te saheje zeya che. udAharaNa rUpe-saMskRtamAM chati bolAya che jyAre prAkRtamAM chaThTha bolAya che. saMskRtamAM pa bolAya che jyAre prAkRtamAM sava bolAya che. saMskRtamAM zreya bolAya che jyAre prAkRtamAM seva bolAya che. AvA to lAkho zabdo che, je lokabhASAnA zabdo gaNI zakAya, je vyAkaraNabaddha thaI saMskRtamAM pariNamI gayA che. ardhamAgadhI bhASAnI bIjI vizeSatA e che ke bhAvaprAkaTayanI khUba ja sugamatA che. bhAva pragaTa karavA mATe zabdonuM AlaMbana sarala rIte goThavAI jAya che. prAkRta bhASAmAM be ja liMga che ane liMganuM paNa vadhAre paDatuM baMdhana nathI. dvivacana to che ja nahIM. traNa " sa. za. Sa." mAMthI phakata eka ja sa no upayoga karavAmAM Avyo che ane A & 23 ) . Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para haLI datya sa traNeya sa. Sa. za. nuM kAma saralatApUrvaka karI zake che. Iza ne Isa kahe che. e ja rIte zabdo bevaDAya che te lagabhaga svajAtimAM bevaDAya che. jemake khamuAro namaskArane mATe vaparAya che. ahIM zuM potAnI svajAti va mAM ja bevaDAyo che, jethI bolanArane sugama thaI jAya che. ahIM izAro mAtra Apyo che bAkI AvA hajAro zabdonuM tulanAtmaka adhyayana thaI zake che. jainAgamanI A ardhamAgadhI bhASA bihAranAM khAsa karIne magadha ityAdi rAjyomAM grAmya jIvananuM temaja rAjagRhI, zvetAMbikA, caMpAnagarI, ityAdi zaherI jIvananuM paNa pratibiMba spaSTapaNe pUruM pADe che. te vakhatanA rAjAo ane zreSThIonA(jene jainAgamamAM gAthApati kahyA che) vaibhavanuM tathA sAmAjika jIvananuM paNa jainAgamomAM sArI rIte saMkalana thayuM che. prAkRtika ane bhaugolika sthitimAM paNa vivaraNa jovA maLe che. jaina sAdhunI padayAtrAne vihAra kahevAya che. Aje paNa jaina samAjamAM vihAra zabda prasiddha che. jaina zramaNonA vihArane kAraNe ja gaMgA ane dAmodaranAM temaja sonabhadranAM samasta kSetrane bihAra evuM nAma ApavAmAM AvyuM che. keTalAkanuM maMtavya che ke bauddha maThone vihAra kahevAmAM AvatA eTale bihAra nAma paDyuM paraMtu kharuM pUcho to samasta bihAranuM nAma jaina zramaNonA vihAra ne AdhAre ja paDeluM che. vihAra zabdano artha yAtrA thAya che, nahIM ke maTha! mAgadhI bhASA e janajIvananI bhASA hovAthI temanA graMthomAM arthAtu mAgadhI bhASAnA graMthomAM mahaddaaMze janajIvana samAyeluM che. jenAgamo sAthe jainasaMto rAjasthAna ane gujarAta sudhI saMcaryA jethI gujarAtI ane rAjasthAnI bhASAo upara paNa mAgadhI bhASAno prabhAva paDyo che ane gujarAtanI taLapadI bhASAomAM bihAranA taLapadI bhASAnA seMkaDo zabda sammilita thaI gayA che. je saMzodhana karavAthI joI zakAya che. ATaluM ahIM sUcana karIne jainAgamonI bhASA e eka uttama lokabhogya bhASAno namUno che eTaluM kahIne viramazuM. jaina zAstromAM jainAgamonA uccAraNane naMdIghoSa kahevAmAM Ave che. tenuM paNa e ja kAraNa che ke ardhamAgadhI bhASA mAM gavAtAM pado manane pramudita karI jAya che, sAMbhaLatAM ja cittane AhvAda ApI jAya che. adhikatara jainAgama gadyamAM ja lakhAyelAM che. jyAre keTalAMka zAstro gItikA prazna padya ke gAthA rUpe lakhAyA che. (3) jainAgamono ItihAsa ane ghaTanAo: jenAgamo viSe kahevAya che ke jaina zramaNomAM zAstra lakhavAnI paraMparA na hatI. zAstronI racanA thayA pachI temane kaMThastha karI maukhika bolavAnI ja prathA hatI. A vastu kharekhara satya lAge che kAraNa ke jaina zAstronA eka sarakhA pATha ane eka sarakhAM paricchedo, vAkyo ane kriyApado vAraMvAra bolavAnI prathA che ane eka sarakhA paricchedo vAraMvAra bevaDAya che. bolavAnuM jyAM vadhAre paDatuM lAMbuM thaI jatuM hoya tyAM jAva zabda kahevAnI prathA che. jAva-cAvatu no artha jyAM sudhI ane tAva-tAvatu no artha tyAM sudhI thAya che. zAstro kaMThastha karavA mATe nA graMtho ane rAjA nAgamo 24 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ** A prathA udbhavI hoya tema samajAya che. Akhe AkhA pATha vAraMvAra bevaDAya to ja kaMThastha rahI zake. kALa kramamAM amuka ghaTanAone kAraNe saMtoe sammilita thaI lakhavAnI svIkRti ApI. tyArathI zAstro tADapatra upara lakhavAno AraMbha thayo ane jainasamAjamAM hastalikhita zAstro lakhavAnI eka viziSTa kaLAno udaya thayo. Aje paNa e tADapatro maLI Ave che je kharekhara darzanIya che. jaina bhaMDAromAM ane sarakArI viziSTa saMgrahAlaya jevI lAyabrerImAM A tADapatro jovA maLe che. uDIsA sarakAre bhUvanezvara zaheranI lAyabrerImAM paNa sArA pramANamAM hastalikhita graMthazAstrono saMgraha karyo che. jainAgamonI A hastalikhita prato ati suMdara, svaccha ane maroDadAra temaja ati AkarSaka rIte lakhAyelAM padovALI che. jotAM ja prathama daSTie ApaNane lakhavAnI kaLA pratye mAna thAya che. tADapatro upara je akSaro lakhAyA che te kharekhara soyanI aNI vaDe prathama akSarone tADapatra para utkIrNa karIne temAM cakacakATa kare tevI uttama zAhI bharIne akSarone zobhAyamAna karyA che. eTaluM ja nahIM paraMtu e akSarone khUba ja dIrghAyu arpaNa karyuM che. tADapatra pachI hastanirmita kAgaLo upara sonerI--zyAmavarNI zAhIthI zAstro lakhavAno abhyudaya thayo ane soLamI zatAbdI sudhI A badhAM zAstro lakhAtAM ja rahyAM. Aje chApakhAnAno udaya thatAM A kaLA bahu ja mAtrAmAM laya pAmI gaI che. nAgamano lakhavAno ATalo itihAsa tapAsyA pachI mULa prazna Ubho rahI jAya che ke jainAgamonuM saMkalana koNe karyuM ? paraMtu A prazna jainAgama mATe lAgu paDato nathI. jema amuka graMtho amuka RRSie athavA amuka kavie racyA che tema jainAgama viSe kahI zakAya tema nathI, kAraNake temAM eka viSaya para eka vyaktinI vyavasthita racanA hoya tevuM joI zakAtuM nathI paraMtu jainAgama eTale alaga alaga sthAnoe alaga alaga mahAtmAoe ApelA upadezone alaga alaga saMtoe potapotAnI vANImAM vaNI lIdhA che ane keTalAka saMto dvArA alaga-alaga avasare pUchelA praznone te te samayanA pUrNa puruSoe saMpAdita karIne, potAnuM nAma mUkyA vagara zAstrarUpe A padone pravAhita karyA che. jainAgamonA koI prakaraNa ke koI khaMDa pUrNa thAya tyAMtti vemi arthAt ti dravImi A pramANe lakhavAno rivAja che. teno artha thAya che ke je pUrva tIrthaMkaroe ane pUrva jJAnI puruSoe kahyuM che tene pharIthI ahIM e ja rIte kahevAmAM AvyuM che. A kAMI amArI svataMtra racanA nathI ke amArA manamAM udbhavelA vicAro nathI paraMtu anaMta jJAnIonI vANIthI pravAhita thayelA upadezo AjanI bhASAmAM punaH saMkalita karelA che. koI koI jagyAe adhyayananA AraMbhamAM A upadeza koNa bole che te aMge amuka sthaviro, ahaMto ke bhagavaMta bolyA tevo ullekha maLe che. tyAM paNa koI vyaktigata nAma bhAgye ja jovA maLe che te uparAMta praznakartAonAM vyaktigata nAma ghaNI jagyAe jovA maLe che. ATaluM kahyA pachI tAravaNI e che ke jainAgamanI racanA viSe koI eka kALa ke koI AB 25 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyakti vizeSane racayitA rUpe sthApI zakAya tema nathI.samasta jainAgamo eka moTA saMgrahabhaMDAra jevA che. jemAM te samayanAM sarva zreSTha siddhAMtone jainAgamomAM saMgrahita karI levAmAM Avela che. saMtoe A khajAnAne arthAta jenAgamone zAstro rUpe svIkArI hIrA-mANeka ane motI karatAM paNa vadhAre kiMmatI mAnI saMgrahita karI, surakSita karI potAnAM dila-dimAganA bhaMDAromAM saMcita karI rAkhyAM che. je svayaM eka apUrva itihAsa banI rahe che. jainAgamonI ghaTanAo - jainAgamomAM te te kALanI ghaNI ghaTanAono itihAsa prasphaTita thAya che. je AjanA vartamAna vidvAnonA mata sAthe kyAMka kyAMka susaMgata thAya che, jyAre ghaNI jagyAe visaMgata paNa thAya che arthAt matabheda paNa thAya che. caMpApurInA rAjA koNikano itihAsa ane koNike vaizAlInA rAjAo sAthe AraMbheluM mahAyuddhanuM tAdazavarNana jaina zAstromAM jovA maLe che. temAM karoDo mANasono saMhAra thayo che, tevI yuddhanI saTIka noMdha jainAgamamAM che ane e ja varNanamAM vaizAlInA nava licchavI, nava malika e aDhAra rAjAonA gaNataMtrano itihAsa paNa jovA maLe che. AvI bIjI paNa ghaTanAono ullekha karI zakAya tema che arthAt rAjagRhIno ghaNA kALa sudhIno itihAsa jainAgamomAM saMcita thayelo che. eka rIte juo to rAjagRha jenAgamomAM kendrasthAne joI zakAya che. bIjI bAju saurASTranAM ane gujarAtanAM aitihAsika sthAno dvArikA nagarI, raivatagiri tathA rAjAdhirAja mahArAjA zrIkRSNano suMdara ullekha jainAgamamAM eka aitihAsika ghaTanAne Alekhe che ane dvArikAnuM varNana mugaTamaNinI jema camake che. vArANasInA tathA hastinApuranA ullekho paNa jainAgamamAM jyAM tyAM jovA maLe che. ayodhyAnuM varNana tathA jainazAsanano abhyadaya ayodhyAthI AraMbha thayo che, tevA ullekho jainAgama pUrA pADe che. nAnAM moTAM yuddha tathA eka bIjA rAjAoe paraspara nAnAM moTAM kAraNe karelI caDhAIo ane AkramaNone varNave tevA paricchedo paNa maLI Ave che. te uparAMta brAhmaNonA ane jaina zramaNonA vivAdonI paNa nAnI moTI noMdha joI zakAya che. brAhmaNa saMskRti sAme jaina saMskRtie sarjelI krAMtinAM sAMgopAMga darzana jovA maLe che. saMnyAsIo dhuNI dhakhAvI, paMcAgni tapa tapIne, hajAro maNa lAkaDAM bALI tathA agnikuMDanI racanA karI moTo ADaMbara karatA hatA. jamInamAM moTA khADAo karI temAM praveza karI nAnA moTA tapanuM pradarzana karatA hatA. nadI kinAre snAna karavA mATe sAdhuo jatA hatA. bIjI rIte paNa pANIno ghaNo ja durupayoga thato hato. chatra, cAmara dhAraNa karI, zaMkha phUMkI, moTA nagArA vagADI, bhinna-bhinna prakAranAM vAjIMtronA zabdothI vAtAvaraNa kSubdha karatA. e ja rIte vRkSonI DALI, pAMdaDA, phaLa, phUlathI pUjA pAThanA bahAnA nimitte ane yajJayAganA bahAnA nIce ghaNI jAtanA vRkSono nAza thato hato. A rIte pRthvI, pANI, agni, vAyu ane vanaspati A pAMca bhUta tattvonAM AraMbha-samAraMbha ke saMhArathI prakRtine ane prANI jagatane ghaNuM nukazAna thatuM hatuM, jyAre jaina tattvajJAnamAM A pAMce bhUta jIvarAzine ekendriya jIva gaNI ane temAM asaMkhya jIva che tevA siddhAMtano svIkAra karI, teno sadaMtara saMhAra na thAya te mATe & 26 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNonA nAnA prakAranA niyama ane upaniyamothI sAdhu AcArane vyavasthita karI, A badhI saMhAraka kriyAo aTakAvI devAmAM AvI che. saMto, mahaMto, gAdIpatio, maThAdhIzonAM bhojana mATe moTA ADaMbara karavAmAM AvatAM ane bhojananAM kAryane pramukhatA ApI, A badhA dharmaguruo mATe moTAM pramANamAM bhojanano prabaMdha karavAmAM Avato hato. jyAre AnAthI viparIta zramaNa saMskRtimAM nirdoSa, mAdhukarI ke gocarInI vyavasthA karI, saMtone khAvApIvAnAM ADaMbarothI mukta karI, jJAna upAsanA mATe prayAsa karavAmAM Avyo che. zramaNo mATe ke saMto mATe temanAM nimitte koIpaNa bhojana sAmagrI taiyAra na karavA mATe gRhasthone sUcanA ApavAmAM AvI che tathA gRhasthonA mATe taiyAra na thayelI bhojana sAmagrI grahaNa na karavA mATe zramaNone khAsa sUcanAo ApavAmAM AvI che. ADaMbaronA kAryakalApono niSedha karI sadAcArone mukhya sthAna ApavAmAM AvyuM che. A vAta jainAgamomAM spaSTa nihALI zakAya che. (4) nAgamomAM mImAMsAne avakAza - mImAMsA eka svataMtra zAstra che. koIpaNa zAstra ke uccakoTinA saiddhAMtika graMthone mImAMsAnAM trAjavAM para caDAvavAmAM na Ave to arthanA ghaNA anartha thavAnI saMbhAvanA che. kharekhara ! zAstronI mImAMsA thavI bahu jarUrI che. kumArila bhaTTa jevA zAstranA pAraMgata vidvAnoe vedonI mImAMsA karI ghaNuM navanIta tAravyuM che. jainAgamo paNa veda jevA vyApaka ane kyAreka kyAreka paraspara virodhI dekhAtAM-tevA utsarga ane apavAda bharelA mArganuM anusaraNa karI vidhi niSedha lAgu kare che. jo zAstranI mImAMsA karavAmAM Ave to AvA ghaNA ghaNA virodhAbhAsa TaLI zake. mImAMsA e artha karavAnI eka paddhati che. A paddhatithI zabdArtha, paramArtha, bhAvArtha, gUDhArtha pragaTa thAya che ane sauthI mahattvapUrNa tAtparyArtha tAravI zakAya che. zabdonuM tAtparyArtha prApta karavuM te ja mImAMsA che. mImAMsA dvArA zAstronA bhAvo ane tenA vidheyArtha-niSedhArthanA mUlyAMkana karavAmAM Ave che. eTale mImAMsAe zAstrone samajavAnI eka kUMcI che, eka cAvI che. A cAvIthI zAstramAM rahelAM gUDha rahasyo khUlI jAya che ane zabdanI aMdara chUpAyelAM aMtargata (bhAvo) tattvone pragaTa karI zakAya che. zabdonAM rahasyane mImAMsAthI samajI zakAya che ane sauthI moTI vAta to e che ke samagra zAstramAM sAmaMjasya sthApI zakAya che. mATe jainAcAryoe punaH jainAgama para mImAMsA karI, potAnI rIte jaina mImAMsAnuM sthApana karI, eka abhinava pracAra karavAnI jarUra che. ahIM ApaNe be, traNa nAnAM udAharaNa mUkI mImAMsAnI daSTie artha tAravI A prakaraNane samApta karIzuM. jaina AcAronAM vivaraNamAM evAM keTalAMka vAkyo hato ke je niSedhAtmaka zailIthI Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUrtipUjaka, amuka che. saMpradAyo ane vADI nasarI rahI che, tevo upadiSTa thayelAM. paraMparAgata A vAkyonI mImAMsA na thavAthI ane ekAMgI arthane grahaNa karavAthI jaina paraMparAmAM aneka saMpradAyono uddabhava thayelo che. jemAM digaMbara, zvetAMbara mUrtipUjaka, amUrtipUjaka, sthAnakavAsI ane terApaMthI jevA aneka saMpradAyo thayA che. temaja ghaNA gaccha ane upagaccha, saMpradAyo ane vADAono janma thato rahyo che ane ekeka zAkhA potAne sarvAgINa mAnI, jainAgamone pote pUrI rIte anusarI rahI che, tevo dAvo karI rahI che. A badhI kriyA ane pratikriyAothI jaina paraMparAno ghaNo hrAsa thayo che. jenadarzanamAM sApekSavAda, syAdvAda, anekAMtavAda jevA suprasiddha siddhAMto hovA chatAM mImAMsAnA abhAve A badhA gaccho ane vADAo jabaradasta ekAMtavAdamAM sarI gayA che. mImAMsA karavAthI ja syAdvAda siddhAMtanI pUrI pUrI rakSA thaI zake che. jainAgamamAM evI AjJA Ave che ke jaina sAdhue kUvAnA kinAre UbhA na rahevuM tarata ja bIjI AjJA che ke jaina sAdhue kuvAnA kinAre besavuM nahIM trIjI AjJA che ke kUvAne kinAre AhAra karavo nahIM ane cothI AjJA che ke kavAnA kinAre zayana karavuM nahIM Ama eka sAthe cAra AjJAo ApavAmAM AvI che. ahIM saheje tarka thAya ke jyAM UbhA rahevAnI manAI che tyAM besavAnI, sUvAnI ke AhAra karavAnI vAta kyAMthI saMbhave? paraMtu mImAMsA na jANanArane ja Avo prazna Ubho thAya. jeNe zAstranI mImAMsA samajIne tAtparyArtha prApta karavAnI kaLA meLavI che te A badhI AjJAonuM kramazaH sAmaMjasya karaze. UbhuM na rahevuM te barAbara che paraMtu koI kAraNe UbhA rahevAno samaya Ave to besavAnuM to nahIM ja, kadAca zarIranA kAraNe tyAM ja besavAno avasara Ave to ochAmAM ocho tyAM AhAra to na ja kare, paraMtu e sthAna para potAnI pAse rahelA AhAranI kSetra maryAdA pUrI thatI hoya to AhAra karIne tarata ja cAlyA jAya paraMtu sUvAnuM to na ja rAkhe. Ama zAstranI gaMbhIratAno A vividha AjJAothI khyAla maLI rahe che. A badhAM arthaghaTana mImAMsAnA AdhAre thaI zake che. zAstramAM rahelAM vidhi ane niSedhanAM mUlyAMkana paristhiti anusAra alaga alaga rUpe karavAnA hoya che. mImAMsA thavAthI samagra zAstromAM ane saMpradAyomAM ekasutratA lAvI zakAya che. mImAMsAnA AdhAre badhA matabhedone abhedabhAve nihALI zakAya che. arthAt tenuM samAdhAna ane nirAkaraNa thaI rahe che. mImAMsA e bagaDatI bAjIne sudhAravAnI utkRSTa kaLA che. ghaNI vakhata jaina siddhAMto sAkSAtu AjJA rUpe sthapAyelA hoya che, jyAre keTalAka siddhAMto sAkSAt kriyAnA mAdhyamathI tAravelA hoya che, jyAre keTalAka Adeza rUpe gupta ane adhyAhAra hoya to tene upasAvIne bahAra lAvavA paDe che, jyAre keTalIka dharma AjJAo paraMparA ane saMskRtimAM jaLavAyelI hoya che. jyAre keTalAka lokAcAra paNa hoya che. A badhAne zAstra saMgata karavA mATe mImAMsAnuM amRta meLavavuM jarUrI che. samagra jaina AgamomAM AvAM seMkaDo prakaraNa je 28 ( Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaDIbaddha jovA maLe che. jeno uttama artha niSpanna karavAmAM Ave to jainAgamanuM atyAre jeTaluM mUlya che tethI so gaNuM mUlya vadhI jAya tema che ane vizva dhoraNe jainAgamanI punaH virATa rUpe pratiSThA thaI zake tema che. Aje vizvane je siddhAMtonI jarUra che tevA rahasyamaya, gUDha siddhAMto jainAgamamAM saMcita thayelA che. Aje vijJAnanA yugamAM mANaso ema mAne che ke have bIjI kaI vastunI jarUra che? darakAra che? paraMtu vaijJAniko e bhUlI jAya che ke vijJAne kevaLa bhautika saMzodhana karyuM che, bAkI mAnavajAtinA eka paNa praznane hala karela nathI. parasparanAvivAdo ane rAjanItinA akhADAo, dharmanA nAme thatAM vitaMDAvAda vagere dUSita tattvo mAnavajAtine UMDI gartAmAM (khAImAM) laI jAya che. jo jaina AgamonA siddhAMtono samanvaya karI, jagatane pIrasavAmAM Ave to jainAgama eka prakAre janAgama banI prANImAtranuM kalyANa kare tema che ane vizvane maLelI je prAkRtika saMpadA che, tenI paNa surakSA jainAgamanI mImAMsAmAM samAyelI che. tema chatAM mImAMsAnI udAratAnA abhAve jaino pote ja athaDAtA dekhAya che. te bahu ja vicAravA lAyaka che. AthI vadhAre na kahetAM ahIM virAma karIzuM. (5) jainAgamo para thayelI vAcanAo: pUrvamAM ApaNe kahI gayA ke jenAgamone lakhavAnI praNAlI pahelAM na hatI ane jainAgamo ghaNAM varaso sudhI lakhAyA na hatAM, kevaLa kaMThastha pATho cAlatA hatA, eTale samayAMtare jainAcAryoe A badhAM zAstronI saritAne pravAhita karI, ekarUpatA lAvavA mATe saMmelana goThavyAM. jene jaina Agama vAcanA evuM nAma ApavAmAM AvyuM ane kramazaH AvI traNathI cAra moTI vAcanAo kAlAMtare thaI hatI. je vastu atyAre samagra jaina samAjanA khyAlamAM ja che ane itihAsanA pAne teno ullekha thaI gayo che. A vAcanAone jaina itihAsamAM pUrNa sthAna ApavAmAM AvyuM che tathA vidvAnoe tenA mATe potAnI prazasti paNa lakhI che. ATalI vAcanAo thavAM chatAM zrI AcArAMga sUtramAM prathama zrutaskaMdhanuM AThamuM adhyayana che ja nahIM, sAtamAM adhyayana pachI sIdhuM navamuM Ave che. AvI rIte zrI bhagavatI sUtranA chatrIsa hajAra prazno paripUrNa jovA maLatA nathI. bIjA zAstronA paNa ghaNA bhAvo lupta che ane ghaNI jagyAe pAThAMtara matabheda paNa jovA maLe che. taduparAMta zAstronAM je parimANa(zloka gaNanA saMkhyA) maLe che te parimANa pramANe zAstra upalabdha thatAM nathI arthAtu vAcanAo thavA chatAM A apUrNatAo pUrI zakAI nathI. vAcanAothI eTalo ja phAyado thayo ke zAstro kaDIbaddha thayAM ane vyavasthita thayAM. A vAcanAono samagra jaina samAja para bahu ja moTo prabhAva paDayo ane jainAgamo eka rIte sthira thayAM ane temAM Agama pratyenI atUTa zraddhAnI jhalaka UbhI thaI, jainAgamonAM parimANa 29 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A , SURAT upara mahora paNa lAgI gaI, eTale vAcanAone khUba ja saphaLa mAnavAmAM Ave che. jo ke A vAcanAo pachI zAstro para niryukti, bhASya, cUrNi, TIkAo, vivaraNo ityAdi lakhavAno kALa zarU thAya che, jemAM dArzanikatA, gaMbhIratA ane zAstronA UMDA artho pragaTa karavAnI zailI uddabhUta thaI che. phakata zabdArtha karatAM TabbAothI AgaLa vadhIne zAstrano deha khUba ja vistAra pAmyo che. (6) jainAgamonI kAvya tathA sAhityika daSTi - jainAgamomAM khUba ja sarasa rIte sAhityika DhaMgathI uccakoTinAM vizavarNano maLe che ane eka sAthe lacakadAra samAsapUrNa zabdonuM sAmaMjasya kAdaMbarI ane dazakumAra caritranAM varNanone Takkara mAre tevA vizavarNanono keTalIka jagyAe ullekha thayelo che. rasAtmajaM vAcaM Avyama jo A daSTie tapAsa karIe to jainAgamane ucca prakAranI saMskArI vANIthI rasamaya karI devAmAM AvyAM che. badhAM jainAgamo gadyamAM ke padyamAM lakhAyelAM hoya paraMtu AvAM gadhAtmaka lakhANo paNa gAI zakAya tevAM che ane zAstranuM vyavasthita uccAraNa karavAthI sAhitya bhAvanA rasa binduo TapakavA lAge che, eTale ke jainAgamonI haju sudhI sAhitya daSTithI parIkSA thaI nathI ane kAvyazAstra rUpe mUlyAMkana karavAmAM AvyuM nathI, nahIM to A Agamo uccakoTinAM mahAkAvyo jevAM che. jainAgamomAM eka samaye, eka jagyAe, sAhitya DhaMgathI je varNana karavAmAM AvyuM che te varNana sAMgopAMga jainAgamomAM badhI jagyAe che. te badhA caritromAM eka sarakhuM jovA maLe che. Ama punakti jevuM lAge paraMtu eka vakhata je zabdono rasAsvAda niSpanna karyo che te rasAsvAda badhI jagyAe sarakho maLI rahe ane eka vakhata kaMThastha thayA pachI vAraMvAra alaga alaga pATho kaMThastha na karavA paDe te mATe AgamakAroe A zailI apanAvI hoya tevuM lAge che. ahIM ApaNe thoDAM rasAtmaka vAkyonA namUnA rajU karIzuM. jJAtA sUtra:- tA re irayA naM 3qmAyA raLI stupattamata komalummiliyaMmi ahapaMDure pabhAe rattAsogapagAsa kiMsuya suyamuha guMjaddha rAga baMdhujIvagapArAvaya calaenacaNa parahuya surattaloyaNa jAsumiNa kusuma jaliyajUlaNa tavALam nA hiMnayana [2 vAra dantari vivAre - jJAtAdharmakathA sUtra, adhyayana-1. saMskRta chAyA:- tataH sa zreNika rAnA janca pratiH pramANe ratnIyAM 7 satpana kamala komala unmilite yathA pANDure prabhAyAM rakta azoka prakAza kiMzuka zuka mukha guMjAyamAna bandhu jIvaka pArAvata calananayana parabhRta surakta locana jabAkusuma valita jvalana tavanIya kalaza hiMgulaka nikara rUpAtIreka rekhAnta sa zreNi zrIyake rIvAre || Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahIM udayamAna sUryanuM sAhityabhAve varNana karyuM che- bahu ja vahelI savAre prabhAta, thatAM ane rAtrino aMdhakAra ghaTatAM, khIlelAM, prAtaHkAlIna kamaLo ke je ghaNAM komaLa che ane thoDAM thoDAM khIlI rahyAM che. temaja jhAMkhA jhAMkhA prakAzavALI prabhAnA samaye lAla azoka jevA prakAzavALA, kesUDAM ane popaTanI cAMca jevA, jANe guMjAphaLa khIlyAM hoya tevA, kabUtaranAM calAyamAna netro jevAM ane koyalanAM ati lAla-lAla locana jevAM, japAkusumanAM phUla jevA gulAbI-lAla raMgavALA, jANe koI lAla lAla tavo ke loDhI tapI uThayA hoya tevA, hiMgaLAnAM DhagalAthI paNa lAlarUpamAM caDI jAya tevA lAla rekhAvALA, zobhAthI paripUrNa sUrya nArAyaNa pragaTa thayA. AthI ApaNe samajI zakIe ke AvA samAcabaddha bhASAnA alaMkAra jevA sAhitya bhAvothI bharelA hajAro paricchedo (peregrApha) jainAgamomAM jovA maLe che ane temAM ucca lacakadAra samAsita uccakoTinAM pada vinyAsa, vidvAnonAM manane mugdha kare tevAM che, jyAre sAdhAraNa janatA mATe artha samajavA paNa kaThina hoya che. ahIM ApaNe jainAgamonA sAhitya bhAvano eka ja namUno mUkyo che. A uparanAM padano gujarAtI artha ahIM tapAsIzuM to khabara paDaze ke A kathAkAvyano bhAga keTalo samaya che. ahIM phakata eTaluM ja kahevuM che ke zreNika mahArAjA sUryodaya thatAM UThe che ane jAge che. sUyagaDAMga sUtra - sayaM sahassANa u joyaNANaM, tikaNDage paNDagavejayante / se joyaNe NvaNavaI sahasse uDasitto heTu sahassamegaM // - sUyagaDAMga sUtra, adhya e ja rIte kAvyamaya pado je chaMda rUpe che ane gAI zakAya tevAM pado paNa lalita bhASAmAM mUkelAM che. ahIM zrI sUyagaDAMga sUtranAM vIrasuti nAmanAM chaThThA adhyayananI dazamI gAthAmAM "meruparvata" nuM eka ja padamAM lalita varNana ApyuM che. parimANa paNa batAvyuM che. ahIM zAstrakAra bhagavAna kahe che ke eka lAkha yojanano arthAtuM ekaso hajAra jojanavALo, traNa khaMDavALo ane paMDagavana svayaM jenI dhvajA che tevo, navANuM hajAra jojana UMco najare caDe tevo ane eka hajAra jojana jamInamAM dharabAyelo meruparvata keTalo ramaNIya che. to AvI hajAro gAthAo paNa jaina AgamomAM kAvya ane alaMkArothI zAstranI zobhAne vadhArI rahI che. A rIte pAThaka joI zake che ke samagra jaina AgamomAM kAvya daSTi ke sAhitya daSTino abhAva na hato. paraMtu mAnavamanane uccakoTinA kAvya ane sAhitya bhAvothI raMjita karavAno bhagIratha prayAsa hato. AjanA yuganA navA abhyAsI saMtone ke viduSI mahAsatIjIone amArI bhalAmaNa che ke jaina AgamonuM UMDuM adhyayana karI tenA kAvyAtmaka ane sAhityAtmaka Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvone pradarzita karavAno prayAsa kare. vicAravaMta vAcakavarga rasapUrvaka jainAgamanuM vAMcana karaze, to mana rasa taraboLa banI jaze. magadha ane bihAra prAMtamAM ghaNA evA zabda vaparAya che ke je pazuo mATe ane vanaspati mATe eka samAna zabdo che. tethI kyAreka koIne jenAgamomAM mAMsAhAranA ullekhano bhrama thAya che paraMtu tatkAlIna bhASA-sAhityanA anubhavathI te vAtanuM nirasana thaI jAya che. (7) upasaMhAra: A nAnakaDA AmukhamAM samasta vizeSatAo samAviSTa karavI te gAgaramAM sAgara bharavA jevuM che. ahIM to ame eka izAro mAtra karyo che. moTA vidvAnoe ane saMskRta ane prAkRtanA prakAMDa paMDitoe jainAgamanuM maMthana karI AkhA graMtho bahAra pADavAnI jarUra che. ame to jenAgamo vAMcatA je kAMI AnaMdanI anubhUti thaI che ane je kAMI harSanAM AMsu vahyAM che tathA anya darzanonA adhyayananA AdhAre jainAgamonI je vizeSatAo najara sAme tarI AvI che teno yatkiMcit A AmukhamAM ullekha karyo che ane dArzanika daSTie thoDuM navanIta valovyuM che. bAkI pAThaka, A navanItamAMthI ghI banAve ane kITuM paDatuM mUke tevI karabaddha prArthanA che. Agama prakAzana samitie tathA saMpAdaka, pradhAna saMpAdaka maMDale abhigama lakhavA mATe amArA jevI sAmAnya vyaktinuM varaNa karyuM te mATe zata zata dhanyavAda ApatAM huM gauravano anubhava karuM chuM. Akho lekha lakhyA pachI mane paNa saMtoSa thayo che ke jainAgamaviSe ane khAsa karIne zvetAMbara zAstro viSe mAre je kAMI kahevuM hatuM te mATe mane suvarNa avasara upalabdha thayo che. punaH punaH mArAthI AvAM AdhyAtmika lakhANo thAya ane zAsana sevAmAM thoDuM ghaNuM arpita karI zakuM tevI bhAvanA sAthe A Amukha samApta karuM chuM. guru prANa caraNopAsaka jayaMtamuni peTarabAra Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazasti vANIbhUSaNa pU. zrI girIzamuni ma. sA. mArA parama upakArI dAdA gurudeva pU. zrI prANalAlajI ma.sA. nI janma zatAbdI upalakSya guru prANanA sAdhvIjIoe ApaNI sthAnakavAsI paraMparAmAM mAnya ura Agamono sarala, suvAcya gujarAtI bhASAmAM vivecana sahita anuvAda karavA puruSArthanI pagadaMDIe pagalAM bharyA che, te anumodanIya che. A badho puruSArtha bahumukhI prazaMsanIya che. jaina dharmano mUlAdhAra Agama che. tIrthakaronI anupama vANIne gaNadharoe gUMthI AgamarUpe saMrakSita karI che. AjathI daseka varSa pUrve amo muMbaI hatA tyAre goMDala gaccha dvizatAbdI mahotsava prasaMge "zrI prANa parimala prakAzana TrasTa"nI sthApanA karAvI hatI. temAM jainAgamo, graMtho ane sAhityonuM vividha rIte prakAzana thAya ane janatA sudhI tene pahoMcADavAno prayatna thAya evo eka nirNaya karavAmAM Avyo hato. Aje A saMsthA taraphathI nAnuM-moTuM ghaNuM sAhitya prakAzita thaI rahyuM che, paraMtu AgamonuM prakAzana kArya vicAraNIya rahyuM. pU. guru prANanI janma zatAbdIno prAraMbha thatAM guru upakArathI uRNa banavA vividha pravRttio AkAra laI rahI che. jemAM guru smAraka, guru smRti graMtha sAthe ura Agamone lokabhogya banAvavAM e paNa eka nirNaya karavAmAM Avela che. potAnI mAtRbhASAmAM anuvAdita AgamonI khoTane pUrNa karavA, saMyama jIvananI sAdhanA-ArAdhanAmAM saMlagna rahI sAdhvIratnA zrI muktAbAI ma., zrI lIlamabAI ma., sva. uSAbAI ma. e temanA sahavartinI sAdhvIjIonA pUrNa sahayogathI tana-mana sahita je athAga parizrama Adaryo che te mAtra anumodanIya ja nahIM paNa te sAdhvIjIo abhinaMdanIya che. emanuM A svapna sAkAra bane, Agamo karma nirjarAlakSI banI prakAzita thAya, jJAnanI paramopAsanAmAM saunuM saMyamI jIvana vadhu saMyamita bane tevA ama aMtaranA lAkha lAkha zubhAzIrvAda. AgamonuM jeNe talasparzI adhyayana karela che, evA Agama manISI saMtaratna zrI trilokamunijIe paNa potAnI sarvazaktine kAme lagADI saMpAdananA kAryane suMdara banAvavA bhagIratha puruSArtha Adaryo che. temanA puruSArthano mArga saraLa bane ane kArya paripUrNa thAya evA mArA hRdayanA lAkha lAkha AzIrvAda zrI royalapArka sthA. jaina moTA saMgha prerita zrI guruprANa phAunDezana(pU. prANaguru janma zatAbdI prakAzana samiti)nA sarva TrasTIo ke jemaNe A vizALa kArya hAtha dharyuM che te sau tana-mana-dhanathI sahayogI banI saunA sahakAra sAthe niHsvArtha bhAve A kAryane sAnaMda saMpanna kare evA saune ama aMtaranA AzIrvAda che. mArA dAdA gurunI janma zatAbdImAM AvuM bhagIratha kArya jaina-jainetara samAja mATe saMsAra tarI javAnuM eka saMbhAraNuM banI raheze. aNamola agaNita puruSArthathI pragaTa thatuM A prakAzana zrutajyoti dvArA paramAtma jyoti sudhI pahoMcavA mATe setu banI jAya evI zubha hArdika maMgala kAmanA karuM chuM. aMtamAM Agama prakAzana kAryamAM sarve saMta-satIjI, saMgha, samiti, sahayogI puruSArthIone hArdika dhanyavAda sAthe abhinaMdana ApavA e eka parama saubhAgya samajI huM paNa AnaMda anubhavuM chuM. 33 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gauravagAthA Agama divAkara pU. zrI janakamuni ma. sA. jiMdagIno hetu potAne maLelA amUlya mAnava jIvanane vizuddha banAvavA aMgeno che. mAtra bauddhika vikAsa ke zAbdika vAcALatA, e to UMDA aMdhAre laI janArA bane che. sAhityamAM zabda, samRddhi ane padalAlitya vizeSa karIne hovAne kAraNe tene mAtra "vAcana" to jarUra kahI zakAya. buddhi ahaMkArI che, tethI mAtra parane ja joI zake che. jyAre jJAna nirahaMkArI hovAne kAraNe sva ane para baMnene yathArtha svarUpe joI zake che. ApaNI AtmazaktinuM UrdhIkaraNa karavA mATe ApaNe buddhine vegavAna nathI karavAnI paNa jJAnane vegavAna banAvavAnuM che ane te aMgenuM prabaLa sAdhana che mAtra svAdhyAya. jemAM bauddhika vikAsane badale Atmika prakAza prApta thAya che ane te svAdhyAya mATe sarvotkRSTa sAdhana che. vItarAgavANI je ura Agama svarUpe ApaNI samakSa che. zAstra svAdhyAya mATe atyAre bhale thoDI udAsInatA sevAtI hoya, paNa jyAre udayano samaya Ave tyAre te audAsInya jAgRtimAM parivartana pAme che ane sAhitya vAcanane badale svAdhyAya taraphano mArga jIvaMta bane che. | tIrthakara devo ke dezamAM janme te dezanI bhASAmAM zAstro hoya che. ApaNA zAsanapati magadha dezanA hovAne kAraNe mAgadhI bhASA ApaNA zAstronI che, je vyAkaraNabaddha hovAne kAraNe saune mATe te sUtra svAdhyAya sahaja ke saraLa nathI. vItarAga devanI vANI jyAre potAnI mAtRbhASAmAM sulabha bane che, tyAre svAdhyAya premI mumukSu AtmAone mATe bhAgyanA dvAra khulavA jeTaluM prabhAvaka bane che. saurASTra kesarI ArAdhya gurudeva prANa parivAranA saraLa ane bhadrika hovA chatAM paNa jeno AtmA jAgRta ane jIvaMta caitanyamaya hato tevA sadgata zrI aMbAbAI mahAsatIjInA guNazIlapuNyazIla evA ziSyA parivAre 3ra AgamonuM gurjara bhASAmAM anuvAda karavAnuM je mahAna zAsana sevAnuM adbhuta kArya hAtha dharela che, te mATe teo sau dhanyavAdane pAtra che. zAsanadevanI sahAya tenA mArgamAM rahe ane zIdhra kArya AgaLa vadhe tevI zAsanapitAne prArthanA che. pU. prANaguru janma zatAbdI prakAzana samitinA dareka sabhyone dhanyavAda. atyAre je prathama zrI upAsaka dazAMga sUtra pragaTa thAya che te Agamano lAbha guru prANanA jyeSTha ziSyaratna tapasamrATa pU. zrI ratilAlajI ma. sA.nI preraNA dvArA uddabhavita "zrI prANa guru sthAnakavAsI jaina gurukuLa-vaDiyA"e lIdho che. kevo trisubhaga saMyoga, guru prANanI janma zatAbdIe, guru prANanA nAmanI saMsthAnA saujanyathI prathama Agama ratnano, guru prANa janma zatAbdI prakAzana samiti dvArA prakAzana thaze. have kArya zIdhra gati pakaDaze, AnaMda ane gaurava sAthe zramaNIvRMdane huM abhinaMdana pAThavI rahela chuM. e Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMpAdakIya apUrva zrutaArAdhaka bhAvayoginI bA. bra. pU. lIlamabAI ma. sa. priya pAThaka ! A akSaradehanI maMjUSAmAM besI huM tamAre AMgaNe AvuM chuM. mAruM nAma che Agama arIso. Avo, Agama arIsAmAM nihALo nijasvarUpane !! AtmA anAdikALathI karmabaMdhanathI baMdhAyelo che; kALalabdhi yoge azubha karmano nAza thatAM, upara UThato--UThato zubhakarmanA saMyoge sadgati pAme che. temAM manuSyano bhava pAmI, puNyarAzi ekatrita karI, sadgurunA yoge samyakadarzana pAmI, pariNAmanI vizuddhi dvArA tIrthaMkara nAmakarmanI nikAcanA kare che. dravya, kSetra, kALa, bhAva ane bhavanA yoge bAMdhelAM samasta karmono kSaya karavA, nirAraMbhI puNya yoge, jagajmavo prati bhAvadayA ane niSkAma karuNAyoge tIrthaMkara nAmakarmayukta te jIva janma dhAraNa kare che. traNeya lokamAM kSaNa mAtra prakAza vyApe che ane pratyeka jIvo zAtAno anubhava kare che. te tIrthaMkara paramAtmA parama pAriNAmika bhAvane pragaTa karavAnA lakSya Avazyaka vratane dhAraNa kare che, yAvajjIvananuM sAmAyika vrata sarvaviratipaNuM aMgIkAra kare che, siddha paramAtmAne vaMdana karI dehAtIta dazAno anubhava karavA kAyotsarga kare che. anAdinI vibhAvamAM vahetI caitanyadhArAnI dazAne badalAvI, zrutamaya banAvI ane karmaskaMdhathI bhinna karI, jaDamAM javAno niSedha karI, nizcaya anurUpa vyavahAramAM joDI bRhad (moTA) yama niyama kalpa dvArA yogone dharmakathA, caraNa ane dravya anuyogamAM praveza karAvI, cidAnaMdI banAvI, uttara-pradhAna svAdhyAyanuM adhyayana karAvI, dazavaikAlika kriyAne traikAlika davidha yatidharmamAM vahAvI bhAvathI vRSNi--bhIMjavI, puSpanI ceMgerI samAna komaLa banAvI, puSpa samAna haLavI banAvI, svabhAva kalpavatAsikAmAM lAvI, karmadalikonI udIraNA karI, udayAvalikAmAM lAvI, nirayAvalikA banAvatA, sUryasamAna prakAza pAmatI, caMdra samI nirmaLa thatI, kRSNAdi azubha lezmAnA jaMbU (jAMbuDA) samAna jAMbalI--zyAmavarNamAMthI nIkaLI, zubha adhyavasAyanA, prazasta lezyAnA dvIpa racI, kSaNe kSaNe svabhAvamAM sthitaprajJA banavAnA saMkalpa, akhaMDa dhruva sthitimaya, dhabakatI sajIva dhArAne ajIvamAMthI alaga karavAno abhigama keLavI, AtmarAjanuM zuddha svarUpa kevuM che? tevA praznonuM samAdhAna karI, paradezathI khasI, svadeza tarapha vALI, upapAta-janmanA kAraNabhUta vipAkane niSphaLa banAvI, praznonI hAramALAnuM vyAkaraNa karI, anuttara apramatta dazAmAM AvI, ghAtIkarmano aMta karavA upAsanA dvArA zukladhyAnano agni prajvalita karI, zAtAmaya caitanya 35 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavatI zaktinuM sAmarthya jagADI, pAMca samavAyanA samanvayathI svarAjyanuM sthAna prApta karavA, sva-parano bheda karI, pudgalono saMga choDI, svamAM sUtrabaddha karI, AcArane zaddha karI, yathAkhyAta cAritramAM pravezI, kSapakazreNIe caDhI, kSINa moha banI, vaibhAvika caitanyadhArAne saikAlika kevaLajJAnamaya zuddha cinmaya banAve che. arthAt sahaja svarUpamAM samAve che. A rIte tIrthaMkara paramAtmA 3ra AgamanA-jJAnabhAvane svamAM pariNata karI, kaivalyane pAme che ane tIrthakara nAma karmano udaya thatAM dezanA Ape che. dezanA sAMbhaLI jagatanA bhavya jIvo AgAra--aNagAra dharmanI zikSA prApta karI, nijAnaMdI banavA dIkSA dhAraNa kare che ane tIrthakara nAmakarmanA phaLarUpe cAra jaMgama tIrtha udita thAya che. A cAra tIrthamAMthI prathama tIrthamAM rahelA aNagAra prabaLa jijJAsAne zAMta karavA tattva-sattvanAM mULabhUta rahasyo jANavA vinayabhAve praznanI pRcchA kare che. tenA uttaramAM trilokInAtha traNa pada saMbhaLAve che. 3Mone TuvA, viyAne rU vA, dhuve rU va A traNa pada sAMbhaLatA pUrNa zrutajJAna pragaTa thaI jAya che. te pragaTa thayela jJAnane, gaNadhara nAma karmanA prabaLa udaye, sUtrarUpe grathita karI, sarvajIvone zAsanarasika banAve che. AtmA zuddha buddha, caitanyaghana che. tevI daSTi svayaMne maLI, te sarvane Ape che. jJAnadaSTi keLavavA gaNadhara bhagavaMtoe prabhunI vANI je pratidhvanita karI te ja dvAdazAMgI banI jAya che. (1) kriyAne-AcaraNa, samyaguM AcaraNa tarapha vALo. tevA bhAva darzAvatuM paheluM zrI AcArAMga sUtra. (2) samyagu AcaraNa dvArA jaDa-cetana bhinna che, tevuM bhAna karo. tenuM jJAna karAvatuM bIjuM zrI sUtrakRtAMga sUtra che. (3) jaDa-jaDasthAnamAM ane cetana cetananA sthAnamAM pariName tevuM jJAna karAvatuM trIjuM zrI sthAnAMga sUtra che. (4) upAya jANyA pachI puruSArthamAM vega lAvI, aMkagaNitanA sathavAre zuddhajJAna pragaTa karAvatuM cothuM zrI samavAyAMga sUtra che. (5) sankriyA dvArA bhagavatI zaktinA kendrane jAgRta karavAnA upAyane hastagata karAvatuM pAMcamuM zrI bhagavatI sUtra che. (6) A kriyA AtmAmAM bhAse che, paraMtu AtmAthI jagata para che. zeya AtmAmAM AkArarUpe pariNata na ja thAya mATe jJAtA banI joyA jANyA karo. tevo saMdezo ApatuM chaThTha zrI jJAtAdharmakathAMga sUtra che. (36 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7) jJAtA banavA, vAsanAne upAsanAmAM vALavAnI kriyA batAvatuM sAtamuM zrI upAsaka dazAMga sUtra che. (8) upAsanA AThe karmano nAza kare che. karmano aMta karavAno upAya darzAvatuM AThamuM zrI aMtagaDa sUtra che. (9) kALa labdhinA yoge puruSArtha adhUro rahetAM nirAzA dUra karI anuttara kriyAmAM magna rahetAM cAritronuM jJAna karAvatuM navamuM zrI anuttarovavAI sUtra che. (10) AzravamAM DUbI na javAya te mATe praznone hala karI, saMvaramAM sthira rahevAno upAya batAvatuM dasamuM zrI praznavyAkaraNa sUtra che. (11) A saMvara dvArA pUrvabaddha zubhAzubha karma vipAkano nAza karavAno upAya batAvatuM agiyAramuM zrI vipAka sUtra che. (12) karma vipAkano nAza karavA aneka daSTimAMthI samyagdaSTinI prApti tathA sthirIkaraNano upAya batAvatuM bAramuM zrI daSTivAda sUtra che. A sarva jANI, parathI saMpUrNapaNe nirALo banI AtmA nijamAM ramaNa kare tevA gaNadhara paramAtmA gama-jJAna Ape che. tene Agama dvAdazAMgI gaNipiTaka kahevAya che. huM to jJAnarUpa ja chuM. eka ja chuM, paraMtu vyakti bhede mArA bheda thAya che. tIrthakaranA zrImukhe traNa padamAM samAI jAuM chuM. gaNadharazrInA mukhe bAra bhede vistAra pAmuM chuM. teonI anupasthitimAM batrIsa bheda, aMga-upAMga rUpe vistAra pAmuM chuM. tame mane sAMbhaLo! tanmaya bano. AtmasAt karo to tamArAmAM saLaMga, akhaMDa eka rUpe samAI jAuM. mane oLakhI gayAne? huM ikriyAdi rUpe jaDa nathI paNa prANa svarUpI akhaMDa jIva dravya che. A-gama laI, paranA gamamAMthI nIkaLo ane paramAgamamaya banI jAo tevI maMgala bhAvanA. udbhavanuM uddhodhana : rAtri vyatIta thaI gaI. uSA udita thaIne suprabhAtano suramya saMdezo laIne AvI. maMjula svare bolI UThI " UTho, jAgo mumukSuo ! "guru prANa janma zatAbdI varSa" dvAre AvIne UbhuM rahyuM che. sahu sAthe maLIne Agamano gujarAtI anuvAda karI tenuM artha dharo. bhAva prANane jAgRta karo, apramatta dazAmAM varto. Avo saubhAgyazALI saMketano adRzya, alaukika svara sAMbhaLIne sativaMdanA prANa jAgRta thaI gayA, gurumaya banI gayA, dharmamaya banI gayA. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jeNe vyasanInAM vyasana, zikArInA zikAra, jugArInA jugAra choDAvI durlabhabodhi jIvonAM jIvanane AmUla parivartita karI sulabhabodhi banAvyAM hatAM. sAcA zramaNa, zramaNI, zramaNopAsaka, zramaNopAsikA bane tevA susaMskAro ropyA hatA; grAmAnugrAma vicarI, ardhamAM tanmaya banI, prANamaya Agamano amRta pyAlo ghoLI ghoLIne darekanA ghaTa-ghaTamAM utAryo hato, tevA guru prANa prati jana jananA aMtaramAM bhakti hatI. te bhakti aMdha ke sakAma na rahI jAya te mATe tadAkALe temaNe jainazALA, siddhAMtazALA ane vidyAlayonI sthApanA karI, samAjanAM jJAnacakSu ughADavAM parama puruSArtha karyo. vItarAga mArganA pathikane vItarAgI banAvavA mATe, AgamanAM abhUta rahasyo udghATita karavA mATe Agamano gujarAtI anuvAda karavAno prayatna karyo hato, paraMtu kALabaLe te amara bhAvanA paripUrNa karI zakyA nahIM, A vAta ekAeka amArA smRtipaTa para UbharAI AvI, aMtara bharAI gayuM, AMkhomAM harSAzru UbharAyAM. sarva sativaMde sAthe prANa paTTodhara, saMghasamrATa, AjIvana maunavratadhArI tapodhanI pU. gurudeva pAse AvIne, suvinIta bhAve saMketane suvidita karyo. jemaNe savAso vairAgIne saMyamanA sAja sajAvyA, jaina-zAsanamAM Asana apAvyuM, eTaluM ja nahi paraMtu strIzaktine biradAvI, Agama adhyayana karAvI, susaMskatA banAvI che, tevA gurudeve potAnA ziSyA parivAra para vizeSa vizvAsa mUkI maunabhAve abhayamudrAe AzIrvAda ApyA. te ja samaye ujama-motI-Amra-amRta parivAramAM eka kalyANakArI, sudarzanIya kalarava vyApI gayo. Agama batrIsInA vivecana sahita gujarAtI anuvAda karavAnA saubhAgye sahunA aMtaramAM AnaMda chalakAyo. sativRMde yathAzakti, pAtratA anusAra dRDha saMkalpa sAthe Agama-lekhana kAryane vadhAvI lIdhuM. "gara prANa janma-zatAbdI" varSanA upalakSe Agama batrIsI prakAzana temaja guru prANa smRtigraMtha vagere samAjopayogI Ayojano thayAM. RNa mukti mATe thayelAM A pavitra Ayojanone saphaLa banAvavA mATe zrI royalapArka sthA. jaina moTA saMghanI nezrAe "zrI guru prANa janma zatAbdI prakAzana samiti" nI racanA thaI. amIravaMtA ane khamIravaMtA gurabhaktoe A bhagIratha kAryanI saMpUrNa javAbadArI svIkArI lIdhI. yogAnuyoga pU. tapasvIrAjanI nezrAmAM vANIbhUSaNa bA.bra. girIzamuni ma.sA.nI preraNAthI nava jJAnagacchanA Agama manISI pU. zrI trilokamuni ma. sA.no suyoga sulabha banyo. pU. gurudeve temanI yogyatAnusAra saMzodhana kArya temane soMpyuM. svAdhyAya premI munirAje teno saharSa svIkAra karyo ane potAnI tana-mananI zaktine Agama kAryamAM samarpita karI dIdhI. sukAryano prAraMbha thayo, eTaluM ja nahIM paraMtu alpa samayamAM ja sahuno puruSArtha vegavaMto banyo. (38 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amArI vinaMtIne mAnya karIne pU. prANagurunA aMtevAsI paramadArzanika pU. zrI jayaMtIlAlajI mahArAja sAhebe vizALa Agama jJAnanA AdhAre dareka Agama upara potAnI maulika vicAradhArA abhigama nA mAdhyamathI pragaTa karI che. jJAnasthavirA pU. zrI jayAbAI ma. e potAnA anubhavanA AdhAre pU. gurudevanuM jIvana-kavana alpa samayamAM ja Alekhita karyuM. amArA kAryamAM sahAyaka bananAra pratyeka zruta sahAyako prati ame kRtajJatAno bhAva pragaTa karIe chIe. Aje pU.guruvaryonA AzIrvAde pU.guruNIvaryAnA kRpAbaLe ane svAdhyAyapremI sAdhakonA sahiyArA prayatna dvAdazAMgI gaNipiTakanuM sAtamuM aMga zrI upAsakadazAMga sUtra rUpe prathama Agamarana jaina samAjanA zraddhALu, zrutapremI samakSa pragaTa karatAM atyaMta AnaMda saha kRtArthatAnI lAgaNI anubhavIe chIe. vAcako tene vadhAvaze. aMtarathI AvakAraze, zraddhAthI svIkAraze, svabhAva sthiratAnA lakSe svAdhyAya karaze tevA akhaMDa vizvAsa saha, astu. AzIrvAda - sAdhvIranA urvazIbAI ma.! Agama anuvAda lakhavAno tamAro puruSArtha prazaMsanIya che. zrI upAsakadazAMga sUtramAM zramaNopAsakanI je upAsanA darzAvI che, te upAsanA pratyeka vAcaka, pAThaka, zrotAjananA ura-uramAM vasI jAya. vAsanA upAsanA bane ane rAga-dveSanAM bIja baLI vItarAga bane tevI zubhakAmanA. tame paNa AvA anuvAda karI, ekAgracittanI sAdhanA karI AtmAnA uramAM vaso arthAt AtmAnA anaMta guNone pragaTa karavA sva-adhyAya karo, parathI dUra thaI svamAM vaso, nijAnaMdI bano. saMpAdananuM kArya AryA AratIe ghaNuM sarasa karyuM che tene paNa dhanyavAda. AtmadevanI AratI utArI svarUpa ramaNatA kare tevI maMgala kAmanA. tamArAM nAma guNavAcaka bane ane mokSa zIdhra prApta thAya tevA AzIrvAda. bodhibIja dIkSA-zikSA dore bAMdhI, "mukta-lIlama taNA tAraka thayA, evA guNI "ujama-phUla-aMbA mAta" ne vaMdana karuM bhAvabharyA ; vItarAga vacana viruddha lakhAyuM hoya to mAMgu punaH kSamApanA, maMgala maitrI pramoda bhAvamAM vaho saha, evI karuM vijJApanA. pU. guruprANa-AmracaraNAnugAmI AryA lIlama bhAvayoginI bA. bra. pU. lIlamabAI ma.sa. 39 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMpAdana anubhava Do. sAdhvI AratI tathA sAdhvI subodhikA manuSya jIvanamAM saMyama pAlanano avasara amUlya che. A amUlya avasaramAM paNa koika subhaga ghaDIo hoya che, je mAnavanA tana-manane prasanna banAve che. AvI ja aNamola ghaDI amone paNa prApta thaI. prAtaHsmaraNIya pU. guruprANa janmazatAbdI varSa, tenA upalakSe Agama prakAzana ane temAM amone sAMpaDelu Agama saMpAdanakArya. Agama anuvAdanuM kArya to gurukUlavAsI sarva satijIoe svIkArI lIdhuM paNa Agama anuvAdanuM saMpAdana karavAnuM kone soMpavuM ? gurUkulamAM vicAraNA cAlI ane aMte te kaThina javAbadArI amArA zire AvI. te kSetramAM amArI zakti ke yogyatAno vicAra karyA vinA kevaLa gujJAne ja aMtare avadhArI amArA tana-manane te kAryamAM samarpita karyA. A kSetramAM amAro praveza ja hato, tema chatAM upakArI guruNImaiyA pU.lIlamabAI ma. nI pAvana nezrAmAM Agama manISI pU. trilokamuni ma.sA. nA mArgadarzana anusAra saMpAdana kAryano prAraMbha karyo. zrI upAsakadazAMgasUtramAM zrAvakadharmanuM, gRhastha jIvanamAM thatI AtmasAdhanAnuM jIvaMtavarNana che. prabhu mahAvIranA samayamAM thayelA AnaMda zrAvaka Adi daza zrAvakoe prabhu mahAvIranA samAgamamAM AvI potAnA jIvanamAM kaI rIte vaLAMka lIdho, pratikULatAmAM kevI rIte dharmazraddhAne, daDhatama rAkhI, aMta samaye kaI rIte aMtima ArAdhanA karI jIvanane saphaLa banAvyuM vagere viSayonuM nirUpaNa che. temAM zrAvakanA bAra vrata grahaNanI vidhi che. je gRhastha jIvanamAM atyaMta upayogI che. ame vivecanamAM vrata ane tenA aticArone vistRta vivecanapUrvaka samajAvyA che. te uparAMta samasta janasamAjamAM A zAstranI upayogitA svIkArIne zrAvakadharma saMbaMdhita judA judA viSayo yathA-vratadhAraNa vidhi, vratasvIkAranuM mahattva, pratidina dhAraNa karavA yogya 14 niyamo, navatattva, 25 kriyA, zrAvakanA traNa manoratha vagere viSayonA pariziSTa banAvyA che. AThamA adhyayanamAM mahAzataka zrAvakanI dhanasaMpatinuM parimANa ATha karoDa kAMsyapAtra pramANa sonAmahora khajAnAmAM...vagere kathana karyuM che. mahAzataka zrAvakanI 40 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMpati eTalI vipula hatI ke te mudrAonI gaNanA karavI muzkela hatI tethI tenuM parimANa pAtrathI batAvyuM che ame vivecanamAM prAcIna mAsA, karSa, tolA, zera, prastha, AThaka vagere mApane spaSTa karyA che. AnaMda zrAvakanI ArAdhanAnA prasaMgamAM agiyAra zrAvakonI pratimAnuM varNana zrI dazAzrutaskaMdhanA AdhAre, AnaMda zrAvakane pragaTa thayelA avadhijJAnanA prasaMgamAM cha lezyAnuM varNana zrI uttarAdhyayana sUtranA AdhAre tathA avadhijJAnanuM varNana naMdIsUtranA AdhAre karyuM che. A rIte anya AgamonA AdhAre AgamanA pratyeka viSayo spaSTa thavAthI pAThakonI jijJAsA pUrti thAya ane zAstrasvAdhyAyano rasa jaLavAI rahe che. Ama paramAtmA kathita zAstranA bhAvone yathArtha rIte samajIne jana-jana sudhI pahoMcADavAno yatkiMcita prayatna karyo che. zAstrasaMpAdananA mAdhyamathI zAsanasevAnI anupama taka amone prApta thaI tenA mATe upakArI gurubhagavaMto prati aMtarano AdarabhAva ane vaMdanIya-pUjanIya bhAvo pragaTa karI dhanyatA anubhavIe chIe. prAMte A Agama yugayugAntara paryaMta mumukSu ane upAsakone pathadarzaka bane, svAdhyAyamAM sahAyaka bane, AgAra dharmanI ArAdhanA karAvI, sAdhakane ArAdhaka banAve e ja maMgala bhAvanA. zAstranA bhAvonI prarUpaNAmAM kAMI paNa skhalanA thaI hoya to paMca parameSThI bhagavaMtonI sAkSIe micchAmidukakaDam sadA RNI mAta-tAta caMpAbena-zAmaLajIbhAi! karyuM tame saMskAronuM siMcana, anaMta upakArI o tapasamrATa gurudeva zrI ! ApyuM aNamoluM saMyama jIvana zaraNu grahyuM pU. mukta - lIlama guruNIzrI ! kholyA Ape divya jJAnarUpa nayana devaguru-dharmanI maLe evI kRpA zruta AratIe pAmuM Atmadarzana. 41 sadARRNImAta-tAta lalitAbena-popaTabhAi! karyuM tame saMskAronuM siMcana, anaMta upakArI o tapasamrATa gurudeva zrI ! ApyuM aNamoluM saMyama jIvana zaraNu grahyuM pU. mukata - lIlama - vIra guruNIzrI ! kholyA Ape divya jJAnarUpa nayana devaguru-dharmanI maLe evI kRpA zruta subodhe karuM kaSAyonuM zamana. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuvAdikAnI kalame sAdhvI zrI urvazIbAI ma. dharma ane dharmasAhitya H vatyu sahAvo dhammo vastuno svabhAva te ja dharma. AtmAno svabhAva te Atmadharma, jJAtA, daSTAbhAva athavA kevaLajJAna ane kevaLadarzana arthAt rAga dveSa karyA vinA kevaLa jovuM ane kevaLa jANavuM, te AtmasvabhAva che ane te ja Atmadharma che. anAdi kAlathI jIvamAtra svabhAvane bhUlIne bhavabhramaNamAM bhaTakI rahyA che. koIka yogI sAdhako bhulAyelA svabhAvane pAmavA puruSArthazIla bane che, parama puruSArthathI vibhAvane dUra kare che ane Atmadharmane prApta kare che. eTaluM ja nahi paraMtu sadAne mATe AtmadharmamAM ja sthita thaI jAya che. tene ja pUrNa zuddha dazA kahevAya che. pUrNa zuddhi prApta karyA pachI pUrNa zuddha vyakti jagatanA jIvo samakSa zuddhino (sAdhanAno) mArga pragaTa kare che, je smRti paraMparAe ke guruparaMparAe kramazaH lipibaddha thaIne pustakAruDha thAya che. tenA AdhAre ja dharmanI paraMparA avicchinna TakI rahe che. Ama koIpaNa dharmane ciraMjIva banAvanAra te dharmanuM sAhitya ja che. vaidika paraMparAnuM vahana karanAra veda che, bauddha paraMparAne vahana karanAra tripiTaka che, te ja rIte jaina paraMparAnuM vahana karanAra Agama sAhitya che. AgamaH A samantAt Amyate jJAyate vastu yena saH kRti JAma: / jenAthI vastu tattvanuM pUrepUruM satyajJAna prApta thAya, te Agama. je AyA se viNNAyA- je viNNAyA se AyA / [AcArAMga sUtra] je AtmA che te vijJAtA che ane vijJAtA che te ja AtmA che. AcArAMga sUtranA A sUtrAnusAra zuddha AtmA svayaM Agama svarUpa che. te AgamasvarUpa puruSanI vANI, teno upadeza paNa Agama che. AptavazvanAvirbhUtamartha saMvenamama:, 35vIrAvAlavavanuM ca| - [pramANanaya tattvAloka, 4-1,2] - ApaNA dharmagraMtho, dharma sAhitya Atmazuddhino mArga prakAzita kare che. tenA 42 - Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAdhyamathI ja jIva potAnA Atma svarUpane arthAt AtmAnA Agama svarUpane pragaTa karI zake che. tethI ja ApaNA dharmagraMthone 'Agama' saMjJA ApI che. je atyaMta mArmika (arthapUrNa) che. Agama sAhitya: devAdhideva tIrthakara bhagavaMtoe svayaMnA Agama svarUpane pragaTa karIne je upadezano pravAha vahAvyo, gaNadharoe tene jhIlyo ane potAnI bIja buddhi tathA gaNadhara labdhithI vistRta bhAvone upalabdha karyA. AvA labdhi saMpanna gaNadharo te AptavANInuM sUtrarUpe gUMthana kare, saMkalana kare ke saMpAdana kare, tene ja Agama sAhitya kahevAya che. AgamabhASA : jaina AgamonI bhASA ardhamAgadhI prAkRta che, tIrthakara te ja bhASAmAM saraLa artharUpe potAnI dharmadezanA Ape che. samavAyAMga sUtramAM kahyuM che - bhagavaM ca NaM addhamAgahIe bhAsAe dhammamAikkhaI / sA vi ya NaM addhamAgahI bhAsA bhAsijjamANI tesiM savve siM AyariyamaNAriyANa duppaya cauppaya-miya-pasu-pakkhi-sarIsivANaM appaNohiya siva-suhadAbhAsattAe pariNAma I -samavAyAMga sUtra - 22, 23, 34 "bhagavAna ardhamAgadhI bhASAmAM dharmanuM AkhyAna kare che. bhagavAna dvArA kathita ardhamAgadhI bhASA Arya, anArya, dvipada, catuSpada, mRga, pazu, pakSI, sarisarpa vagere sahunI bhASAmAM pariNata thaI jAya che. te sarva jIvone mATe hitakArI, kalyANakArI tathA sukhakArI hoya che." aMga sAhitya: kevaLajJAnanI prApti pachI tIrthakaro tIrthanI sthApanA kare che. tyAra pachI tripadI [upajoIvA, vigameIvA, dhuveIvA) no upadeza Ape che. tenA zravaNa mAtrathI ja bIjarUcinA dhAraka yogya AtmAne gaNadhara labdhinA udaye, viziSTa jJAnAvaraNIya karmanA kSayopazame dvAdazAMgInuM arthAt utkRSTa kRtanuM jJAna thaI jAya che. tene gaNadhara pade sthApita karAya che. tyAra pachI tIrthaMkaranA artharUpa upadezane gaNadharo sUtra rUpe graMthita kare che. te dvAdazAMgI gaNipiTaka kahevAya che. tenAM nAma A pramANe che 43 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) AcArAMga sUtra (2) sUtrakRtAMga sUtra (3) sthAnAMga sUtra (4) samavAyAMga sUtra (5) vyAkhyAprajJapti sUtra (6) jJAtAdharmakathAMga sUtra (7) upAsakadazAMga sUtra (8)aMtagaDa sUtra (9) anuttaropapAtika sUtra (10) praznavyAkaraNa sUtra (11) vipAka sUtra (12) daSTivAda sUtra. Agama-saMkalana : lekhita vAcanA : bhagavAna mahAvIra pachI lagabhaga eka hajAra varasa sudhI 'Agama sAhitya' smRti paraMparAe rahyuM. tyAra pachI yAdazaktinuM ghaTavuM, guru paraMparAno viccheda tathA anya aneka kAraNothI dhIre dhIre AgamajJAna paNa lupta thatuM gayuM. AgamarUpI mahAsarovaranuM pANI sUkAtAM sUkAtAM goSpada jeTaluM ja zeSa rahyuM hatuM. tyAre devardhigaNi kSamAzramaNe sAdhu saMmelana bolAvIne, smRtidoSathI lupta thayelA Agama jJAnane, jinavANIne surakSita rAkhavAnA pavitra uddezyathI lipibaddha karavAno aitihAsika prayAsa karyo. vallabhIpura (saurASTra)mAM AcAryadevardhigaNie tathA mathurAmAM AcArya nAgArjune jinavANIne pustakastha karIne bhAvi peDhI para avarNanIya upakAra karyo tathA jainadharma, darzana ane saMskRtinI dhArAne gatimAna rAkhavAnuM adbhuta kAma karyuM. AgamonuM A prathama saMpAdana vIranirvANa - 980 thI 993 varSa sudhImAM lagabhaga 13 varSamAM pUrNa thayuM. upasthita zramaNoe potAnI smRti anusAra AgamonuM saMkalana karyuM. Agamo lipibaddha thayAM, tethI AgamonuM eka sunizcitarUpa samAja samakSa pragaTa thayuM te hastalikhita svarUpa hatuM. bhagavatI sUtra - zataka 20 uddezaka 8 anusAra dvAdazAMgI zrata ane daSTivAda aMganuM pUrvagata zruta 1000 varSa sudhI rahevAnuM hatuM. A daramyAna samaye-samaye sAdhu samelana dvArA mULazruta ane arthane maukhika surakSita rAkhavAno prayatna thato rahyo hato. tyAM sudhI pUrvokta kaMThastha rAkhavAno krama cAlato hato. vartamAnamAM upalabdha jaina Agamo uparokta saMmelanamAM saMkalita AgamonuM ja rUpa che. bhagavatI sUtranA ukta pATha anusAra te samaye bAramA aMgadaSTivAdanuM Alekhana karyuM nahIM paraMtu 11 aMga zAstranA AdhAre ja aneka aMga bAhya zAstronI racanA thaI. zvetAMbara paraMparAmAM tenI saMkhyAnA saMbaMdhamAM ekamata nathI. zvetAMbara mUrtipUjaka saMpradAya 45 Agamane mAnya kare che ane zvetAMbara sthAnakavAsI tathA terApaMthI je saMpradAya che te 3ra Agamone svIkAre che. temAM 11 aMga 5 44 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 upAMga : (1) aupapAtika (2)rAyapAseNIya (3)jIvAbhigama (4) prajJApanA (5)jaMbUdvIpa prajJapti (6)caMdraprajJapti (7)sUryaprajJapti (8)nirayAvalikA (9)kappavaDisiyA (10) puSpikA (11)puSpacUlikA (12)vadvidazA. 4 cheda sUtraH (1)nizItha (2)dazAzrutaskaMdha (3)bRhatkalpa (4) vyavahAra 4 mULa sUtraH (1)dazavaikAlika (ra)uttarAdhyayana (3)naMdIsUtra (4)anuyoga dvAra. 1H Avazyaka sUtra. A rIte 11 aMgasUtra-aMga praviSTa tathA 21 aMgabAhya sUtra kula 3ra sUtra thAya che. naMdIsUtramAM zrutajJAnanI sUcimAM 73 sUtrono nAmollekha che. jemAMthI keTalAMka kAlakrame prakSipta thayAM che ane keTalAMka vicchinna thayAM che. A rIte vividha kAraNo ane apekSAe Aje 45 ane 3ranI saMkhyA paraMparAgata cAlI rahI che. pustakastha thayA pachI jaina AgamonuM svarUpa mULa svarUpe to surakSita thaI gayuM, paraMtu kAladoSa, bAhya AkramaNa, AMtarika matabheda, vigraha, smRti dhvaMsa ane pramAda vagere kAraNothI Agama jJAnanI zuddhadhArA, arthabodhanI samyaka guruparaMparA kramazaH kSINa thatI rahI che. AgamonA aneka mahatvapUrNa saMdarbha, pada tathA gUDha artha chinna-vibhinna thatAM gayAM. je Agama lakhavAmAM AvatAM hatAM, te paNa pUrNa zuddha lakhAtAM na hatA. samyaka artha jJAna denAra paNa virala ja hatA. anya paNa aneka kAraNothI Agama jJAnanI dhArA saMkacita thatI gaI. tenAM rahasyone uddaghATita karavA mATe tenA para saMskRta TIkAonI racanA thaI. zrI zIlAMkAcA AcArAMgasutra ane sUtrakatAMgasutra para TIkA lakhI ane navAMgI TIkAkAra zrIabhayadevasUrie zeSa nava aMgasUtra para TIkAo lakhI. tyAra pachI te mULabhUta TIkAne AdhAra banAvIne aneka vidvAnoe saMskRtamAM TIkAnI racanA karI. kAlakrame Agamone sarvajana bhogya banAvavA mATe hiMdI ane gujarAtImAM AgamonuM vivecana Avazyaka banI gayuM. upAsaka dazAMgasUtra : vihaMgAvalokana : prastuta vivecananA saMdarbhamAM prApta thayela upAsakadazAMga sUtra sAtamuM aMga zAstra che. tenA nAma uparathI ja teno viSaya spaSTa thaI jAya che ke temAM zrAvakonA jIvana-caritra varNita che. jaina dharmamAM sAdhanAnI daSTie zramaNadharma tathA zramaNopAsaka dharma ema be prakAre dharmanuM vibhAjana karyuM che. "zramaNa" sAdhu zabda sarvatyAgI saMyamInA arthamAM prayukata che. 45 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zramaNa mATe AtmasAdhanA ja sarvasva che. te daihika jIvanano nirvAha kare che paraMtu tenuM lakSya Atmazuddhi ja che. tenI vrata ArAdhanAmAM vikalpane koI sthAna nathI. je divase te zramaNajIvanamAM praveza kare che tyArathI ja savva savinaM no zvagAni arthAtu sarva sAvadha-pApa sahita, yogo-mAnasika, vAcika, ane kAyika pravRttiono trikaraNa triyone jIvana paryata tyAga kare che. zramaNopAsakanI zreSTha sAdhanA : mahAvratonI samagra, saMpUrNa athavA AgAra rahita ArAdhanA sarva mATe zakya nathI. daDhamanobaLanA dhAraka ane saMskArI virala puruSa ja tenI sAdhanA karavAmAM samartha hoya che. mahAvratonI sAdhanAnI apekSAe saraLa eka anya mArga che. jemAM sAdhaka potAnI zakti pramANe, maryAdA pramANe vrata svIkAre che. AvA sAdhaka mATe jaina zAstromAM zramaNopAsaka zabdano vyavahAra karAya che. zramaNa ane upAsaka A be zabda che. upAsakano zAbdika artha upa-najIka besanAro thAya che, je sAdhunA sAMnidhyamAM bese che eTale ke zramaNa pAsethI sajJAna tathA vrata grahaNa kare che. tenA mahAvratamaya jIvanathI prerita thaIne upAsanAnA mArge ArUDha thAya che. te zramaNopAsaka che. sAdhanAnA viSaya para 'kAntoLyopaniSa6' [7, 8-1]mAM lakhyuM che. sAdhanA mATe udyamavaMta mAnavamAM jyAre baLa jAgRta thAya che tyAre te UThe che. arthAt aMdaranI taiyArI kare che. AtmabaLa bheguM karI te dizAmAM gati kare che. tyAra pachI te gurunI sanmukha bese che. tenuM jIvana jue che. tenI pAsethI dharmazravaNa kare che. je sAMbhaLeluM che tenA para manana kare che, jAgRta thAya che ane jIvanamAM tadanurUpa AcaraNa kare che. A rIte jANIne, AcaraNa karIne te vijJAtA-viziSTa jJAtA kahevAya che. zramaNopAsakanI bhUmikA paNa e ja prakAranI che. zramaNopAsaka mATe eka bIjo zabda zrAvaka che. A zabda 'zra dhAtuthI banelo che. zrAvaka zabdano artha 'sAMbhaLanAra' thAya che ahIM zrAvaka lAkSaNika zabda che. zramaNano upadeza sAMbhaLI levAthI to te zrotA thAya che, paraMtu zrAvaka banI zakatA nathI. tene zrAvaka saMjJA tyAre ja maLe che ke jyAre te yathAzakti vrata grahaNa kare che. zrAvaka vratanI samajaNa : jaina dharmamAM zramaNopAsaka athavA zrAvakanAM vrata grahaNa karavAno krama paNa 46 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manovaijJAnika che. te ahiMsA, satya, acaurya, brahmacarya tathA aparigraha vratano svIkAra to kare che. paNa maryAdAmAM rahIne arthAt potAnAM AtmabaLa ane zakti anusAra, keTalAka AgAronI sAthe vratone grahaNa kare che. zrAvaka dvArA grahaNa karelAM vrato, sAdhunAM vratonI apekSAe nAnAM hoya che, tethI tene aNuvrata kahevAya che. vrata potAnA svarUpamAM moTuM athavA nAnuM nathI hotuM, paraMtu vrata pAlananI kSamatA athavA sAmarthyane kAraNe te mahAvrata athavA aNuvrata bane che. pUrve kahyuM te pramANe sAdhaka jyAre saMpUrNa sAmarthya sAthe vrata pAlanamAM pUrNarUpe udyata thAya che tyAre te vrata mahAvrata bane che ane jo sAmarthyanI, zaktinI ane pariNAmonI maMdatAnA kAraNe maryAdA ane AgAro chUTa-chATa sahita vrata pAlana kare tyAre te ja vrata aNuvratanuM nAma dhAraNa kare che. jainadharmanI vizeSatA ane vizALatA e che ke zrAvakonAM vratomAM AgAronuM koI ityaMbhUtaeka rUpa nathI. eka ja ahiMsAvrata ArAdhako dvArA aneka prakAranA AgAra sAthe grahaNa karI zakAya che. vibhinna vyaktionI kSamatA, sAmarthya vividha prakAranA hoya che. pratyeka vyaktinA utsAha, AtmabaLa parAkrama samAna hotAM nathI, tethI ja vrata ane tenA AgAra rAkhavAmAM vyaktinI potAnI svataMtratA che. tenA para vrata ke AgAra parANe Aropita karI zakAtAM nathI, tethI ochI, adhika dareka prakAranI zakti dharAvatI, sAdhanA mATe utsuka vyaktio sAdhanAnA mArgamAM praveza karI zake che. tat pazcAt sAdhaka potAnI zaktine kramazaH vadhAratA, sAdhanApathamAM vikAsa karatA jAya che, AgArone ochA karatA jAya che. tema karatAM karatAM te zramaNopAsakanI bhUmikAmAM zramaNabhUta (zramaNa jevo) banI zake che. A kramika vikAsano mArga eka UMDu manovaijJAnika tathya che. kharekhara ! gRhasthanI sAdhanAmAM jainadharmanI A paddhati nisaMdeha bejoDa che. aticAra-varjana vagere dvArA tenI manovaijJAnikatA vadhAre UMDI thatI jAya che. jenAthI vratI (vrata pALanAra) nuM eka sarvajana bhogya pavitra rUpa prakAzamAM Ave che. viSaya vastu - aMgasUtromAM upAsakadazAMga sUtra eka mAtra evuM sUtra che, jemAM saMpUrNa rIte zramaNopAsaka athavA zrAvakanA jIvananI carcA che. temAM bhagavAna mahAvIra svAmInA samakAlIna AnaMda, kAmadeva, culanIpitA, surAdeva, cullazataka, kuMDakaulika, makaDAlaputra, mahAzataka, naMdinIpitA tathA zAlihIpitA A dasa mukhya zrAvakonA jIvananuM tAdeza 47 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ citra(Alekhana) che. teo bAra vratadhArI Adarza zrAvako thayA che. dareka zrAvake chellAM cha varSo niraMtara poSadhazALAmAM rahI nivRttimaya dharmasAdhanA karI, agiyAra zrAvaka pratimAonI ArAdhanA karI ane teo prathama devalokamAM gayA ane devalokanuM AyuSya pUrNa karIne mahAvideha kSetramAM manuSya janma dhAraNa karIne sarva karmono kSaya karIne siddha gatine prApta karaze. te sarva varNana sUtramAM vistArathI nirUpita che. upAsaka dazAMga sUtrathI maLatI te samayanI sAmAjika sthiti: dase dasa zrAvakonI pAse godhana ghaNuM hatuM. tenA parathI phalita thAya che ke te samaye bhAratamAM gopAlananI pravRtti vizeSa hatI. vizALa saMkhyAmAM gAyo rAkhanAranI pAse khetara paNa tenA pramANamAM hovAM joIe. dUdha, dahIM tathA ghInA upayoga mATe to pazu hatAM ja, tenA vAcharaDA baLadanA rUpamAM khetIno sAmAna vahana karavAnA tathA ratha vagere savArIonA vahana karavAnA upayogamAM AvatAM hatAM. te samayanA janajIvanamAM, vAstavamAM gAya ane baLadanuM ghaNuM mahattva hatuM. te samayamAM lokonuM jIvana ghaNuM vyavasthita hatuM. dareka kAryamAM potAnI vidhi ane vyavasthAkrama hato. bhagavAna mahAvIra svAmInA darzana mATe zivAnaMdA vagereno javAno prasaMga Ave che. tyAM dhArmika uttama rathano ullekha che. te baLado dvArA kheMcavAmAM Avato hato. teno dhArmika kAryo mATe ja upayoga thato hato. AnaMde zrAvakavrata grahaNa karatI vakhate khAdha, peya, bhoga, upabhoga, vagerenI je maryAdA karI tenAthI te samayanI raheNI karaNI para sAro prakAza paDe che. mAliza vidhinI kriyAmAM zatapAka ane sahasapAka telano ullekha che. tenAthI e pragaTa thAya che ke tyAre Ayurveda ghaNuM vikasita hatuM. auSadhiomAMthI ghaNAM prakAranA guNakArI, bahumUlya tela taiyAra karavAmAM AvatAM hatAM. khAnapAna raheNIkaraNI sahaja, saraLa ane pathyakArI hatI. dAtaNa mATe lIlI yaSTimadhunI maryAdAno ullekha che. mAthuM, vALa vagere dhovA mATe dUdhiyA AMbaLAnI, ane mAlizamAM ghauM vagerenA loTanI sAthe sugaMdhI padArtha meLavIne taiyAra karelI pIThInI maryAdAno ullekha che. viziSTa loko deha para caMdana, kumakuma vagereno lepa paNa karatA hatA. lokomAM AbhUSaNa dhAraNa karavAnI paNa ruci hatI. moTA mANaso saMkhyAmAM ochAM paraMtu bahumUlya AbhUSaNa paheratAM hatAM. puruSomAM aMgUThI paheravAno vizeSa Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rivAja hato. AnaMde potAnI nAmAMkita aMgUThInA rUpamAM AbhUSaNanI maryAdA karI hatI. rathamAM joDavAnA baLadone paNa moTA mANaso sonA cAMdInAM AbhUSaNo paherAvatA hatA. cAMdInI ghaMTaDI gaLAmAM bAMdhatA hatA. sAtamA adhyayanamAM agnimitrAnA dhArmika rathanA varNanathI e spaSTa thAya che. bhojana pachI sopArI, pAna, pAnano masAlo vagere khAvAnI paNa lokomAM prathA hatI. prastuta graMthamAM varNita dasa zrAvakomAMthI nava zrAvakone eka eka patnI hatI. mahAzatakane tera patnI hatI. tenAthI e spaSTa thAya che ke te samayamAM bahu patnI prathAno rivAja paNa kayAMka kayAMka hato. kanyAonA lagna prasaMge pitRpakSa taraphathI sthAvara jaMgama, saMpatti devAno rivAja hato. tenA upara teno ja adhikAra raheto. mahAzatakanI badhI patnIone tevI saMpatti maLI hatI. mahAzatakanI mukhya patnI revatIe potAnI badhI zokyonI hatyA karI tenI saMpatti laI lIdhI hatI. prAyaH pratyeka nagaranI bahAra udyAna hatA. mukhyarUpe AvA udyAna lokonA sArvajanika upayoga mATe hatA. tyAM vizALa sabhA bhavano rahetAM hatAM. jemAM seMkaDo sAdhu rokAI zakatA hatA. chaThThA ane sAtamA adhyayanamAM sahasrAmravanano ullekha che. tenA parathI pratIta thAya che ke jyAM AMbAnAM hajAro vRkSo hoya tevA udyAna paNa te samayamAM rahyA hatA. dhyAna, ciMtana, manana tathA ArAdhanA mATe zAMta sthaLa joIe, tethI zramaNopAsaka vizeSa upAsanA mATe pauSadhazALAno upayoga karatA. te sivAya dharmopAsanA (sAmAyika vagere) mATe te vATikAnA rUpamAM potAnuM vyaktigata zAMta vAtAvaraNamaya sthAna paNa rAkhatA. chaThThA ane sAtamA adhyayanamAM kuMDakaulika ane sakaDAlaputra mATe potAnI azokavATikAomAM jaIne dharmopAsanA karavAno ullekha che. upabhoga-paribhoga parimANa vratanA aticAronI aMtargata 15 karmAdAnanuM varNana che. je zrAvaka mATe anAcaraNIya che. temAM je kAmano niSedha che, tenAthI tatkAlIna pracalita vyavasAya, vyApArano bodha thAya che. karmAdAnomAM pAMcamuM sphoTana karma che. temAM khANa khodavI, paththara phoDavA vagereno samAveza che, tethI pragaTa thAya che ke khanIjanA 49 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vyApAranuM tyAre calaNa hatuM. samRddha vepArI AvAM kAryanA ijArA letA hoya ane te karavAnI vyavasthA karatA hoya. hAthIdAMta, hADakAM, cAmaDA vagereno vepAra paNa tyAre cAlato hato. je daMtavANijyanA nAmanA chaThThA karmAdAnathI pragaTa thAya che. tyAre bhAratamAM dAsa prathAnuM calaNa hatuM. dasamuM karmAdAna kezavANijayanuM che. kezavANijyamAM gAya, bheMsa, bakarI, gheTAM, UMTa, ghoDA vagere prANIonA krayavikrayanI sAthe sAthe dAsa dAsIonA krayavikrayano dhaMdho paNa sAmela hato. saMpattimAM cAra pagavALAM prANIonI sAthe be pagavALAM prANIonI paNa gaNanA thatI hatI. be pagavALAmAM mukhya rUpe dAsa dAsIonI gaNanA thatI. uparokta varNanathI spaSTa che ke jaina Agama kevaLa jainadharmanA sidhdhAMta, AcAra, rItarivAja vagerenA jJAna mATe ja vAMcavuM (bhaNavuM) Avazyaka che tema nathI paraMtu AjathI aDhI hajAra varasa pahelAM bhAratIya samAjanAM vyApaka adhyayananI dRSTithI paNa tenuM anuzIlana Avazyaka ane upayogI che. vAstavamAM jaina Agamo ja te samaya sAthe saMkaLAyelA evA sAhityagraMtho che ke jemAM janajIvananAM sarva pAsAonuM varNana, vivecana thayuM che. A evuM sAhitya nathI ke jemAM kevaLa rAjavIvarga athavA jAtivarganA ja guNakIrtana thayAM hoya. paraMtu temAM to kheDUta, majUra, bharavADa, vepArI, svAmI, sevaka, rAjA, maMtrI, adhikArI vagere samAjanA nAnA moTA dareka vargonuM yathArtha varNana thayuM che. bhASAzailI -- jaina AgamonI bhASA saraLa ane rasALa che. tenA varNano jIvaMta che. keTalAMka varNana ghaNAM ja mArmika ane hRdayasparzI che. udAharaNa mATe bIjA aghyayanamAM zramaNopAsaka kAmadevane calita karavA mATe upasargakArI devanuM varNana che. devanA rAkSasI rUpanuM je varNana tyAM thayuM che, te Azcarya, bhaya, ane ghRNA (napharata) traNenuM jIvaMta citra rajU kare che. tyAM ullekha che ke tenAM kAnomAM kuMDaLonA sthAne noLiyA laTakI rahyA hatA. teNe garoLI ane uMdaranI mALA paherelI hatI. teNe potAnA zarIra para dupaTTAnI jema sarpone lapeTIne rAkhyA hatA. tenuM zarIra pAMca raMgonA, ghaNA prakAranA vALathI DhaMkAyeluM hatuM. kevI vicitra kalpanA che. bIjAM paNa AzcaryakArI aneka vizeSaNo tyAM che. 50 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anAvazyaka ativistAranA bhayathI AgamomAM sarva sAmAnya varNano mATe 'nAva' ane ' vaLo'dvArA saMketa karyo che. jene anusarI bIjA AgamomAM te varNana laI levAmAM Ave che. seMkaDo varSo sudhI kaMThastha ane pachI lekhita praNAlImAM Agamone surakSita rAkhavA mATe AvuM karavuM Avazyaka hatuM. sAmAnya rIte rAjA, zreSThI, sArthavAha, nagara, udyAna, caitya, sarovara vagerenuM varNana prAyaH eka sarakhuM hoya che. tenA mATe eka eka vizeSa pATha goThavavAmAM AvyA che. jene sAmAnya rIte badhA rAjAo, zreSThIo, sArthavAho, nagaro, udyAno, caityo, sarovaro vagerene mATe potapotAnA nirNita pATho upayogamAM levAya che. prastuta AgamamAM paNa evuM ja thayuM che. A rIte upAsaka dazAMga sUtramAM daza zrAvakanA kathAnakanA mAdhyamathI tatkAlIna zrAvakonI dhArmika bhAvanA sAthe sAmAjika, rAjakIya ane Arthika paristhitinuM nirUpaNa thayuM che. tema ja gRhastha jIvananI pratyeka pharajo pUrNa karatAM gRhastho paNa sAdhanAnA kSetramAM praveza karI vrata-niyamonuM pAlana karI zake che ane kramazaH sAMsArika pravRttiomAMthI nivRtta thaIne zramaNabhUta jIvana jIvI aMtima ArAdhanA karI zake che. tenuM tAdaza citra pragaTa thayuM che. jina zAsananA staMbha sama cAra tIrthamAM [sAdhu- sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikA] sthAna pAmanAra pratyeka vyaktine sAdhanA - ArAdhanAno haka samAna che, A ja jaina dharmanI vizeSatA che. koIpaNa vyakti zramaNa banI zake che, zramaNopAsaka banI zake che. upAsaka dazAMga sUtra gRhastho mATe dIvAdAMDI sama che, gRhasthone jIvana jIvavAnI kaLA zIkhave che, bhogamAMthI tyAga tarapha javAnA mahAmArgane pradarzita kare che. 32 AgamomAM zrAvako mATenuM A eka ane ananya Agama che. je upAsakonI amUlya nidhi che. AgamonuM prakAzana : AgamonuM pUrNata: hiMdI anuvAdanuM prakAzana sarva prathama Agama vidvAna samAdaraNIya munizrI amolakhaRRSie karAvyuM. tyAranI paristhitimAM temanuM kArya atyaMta mahattvapUrNa hatuM. tyAra pachI zAsrAcArya zrI parama pU. ghAsIlAlajI ma. e svaracita saMskRta TIkA sAthe hiMdI ane gujarAtI bhASAmAM paNa prakAzana karAvyuM. tema ja jaina zramaNa saMghanA prathama AcArya pU. AtmArAmajI ma. sA.e keTalAMka AgamonI saMskRta chAyA vyAkhyA saha hiMdI anuvAdanuM mahAna kArya karyuM. je vAstavamAM atyaMta upayogI hatuM. te uparAta jaina zvetAMbara, terApaMtha taraphathI Agama prakAzananuM kArya 51 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gatizIla che. saMzodhana saha mULapATha, vistRta vivecana ane TippaNa sahitanA Agamo prakAzita thaI rahyAM che, tethI AgaLa vadhIne zramaNasaMghanA yuvAcArya pU. zrI madhukara munijI ma. sA. e paNa atyaMta saMkSipta nahIM temaja atyaMta vistRta paNa nahIM, te rIte hiMdI vivecana saha Agama batrIsIne samAja samakSa pragaTa karIne mahAna RRta sevAnuM kArya karyuM che. je sthAnakavAsI samAjanI bahumUlyavAna saMpatti che. Agama manISI zrI triloka munie batrIsa zAstrono hiMdImAM ane gujarAtI bhASAmAM sArAMza prakAzita karAvyo che je sAmAnya ane prauDha banne svAdhyAyIone upayogI che. A rIte Agama sAhityane jIvaMta ane cirakAlIna rAkhavA samaye samaye Agama premI sAdhakoe vidhavidha prayatno karyA che ane karI rahyA che. tema chatAM pratyeka prakAzanonI potAnI vizeSatA che. prastuta saMskaraNa : prastuta prakAzananI potAnI AgavI vizeSatA che. temAM mULapATha, bhAvArtha, saMkSipta vivecana, prasaMgopAta sAdhaka-jIvanopayogI hitazikSAo, zrAvaka jIvanopayogI viSayonAM vizeSa pariziSTo ane aMte artha sahita kaThina zabdonuM Alekhana karyuM che. svAdhyAyapremI sAdhako teno svAdhyAya karaze tyAre ja tenI vizeSatAne pArakhI zakaze, anubhavI zakaze. AbhAra darzana : manuSyanAM jIvanamAM saMyamapAlanano avasara amUlya che. paraMtu te amUlya avasaramAM paNa koIka subhaga ghaDIo hoya che ke mAnavanA tana-manane prasanna banAve che. AvI ja aNamUlI ghaDIo mArA jIvanamAM paNa AvI. pU. guru prANa janma zatAbdI ane tenA upalakSe Agama-lekhana kArya. gujjano ane guNImaiyAnA asIma AzIrvAdathI sAhitya jagatamAM akSaradehe AgaLa AvavAnI pavitra taka mane prApta thaI. pUjyavarA mukta-lIlama-uSA guNInI kRpAdRSTithI A upAsakadazAMga sUtranuM anuvAda saha vivecana karavAno mane Adeza maLyo. je kArya mAruM parama saubhAgya mAnI, gurvAjJA samajIne meM svIkArI lIdhuM. utsAhapUrvaka kAryano AraMbha karyo. te ja utsAha sAthe kArya saMpanna karyuM. Agama avagAhana karatAM karatAM zruta upAsanAno adbhuta AnaMda 52 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anubhavyo che. A Agama lekhanamAM pUrva prakAzita aneka saMpAdanono meM AdhAra lIdho che. tenA mATe pUrvAcAryone nata mastake vaMdana karI tenA prakAzako pratye AbhArano bhAva vyakta karuM chuM. Agama manISI pU. trilokamuni ma.sA.e A zAstranA saMpAdana kAryamAM khUba ja jahemata UThAvI che, atyaMta parizrama karI saMpUrNa sahayoga ane mArgadarzana ApyAM che. teonI zrutasevAmAM apramattadazA joIne mastaka jhUkI jAya che. temanA kAryanI trikaraNa yoge anumodanA karIne temanA zrI caraNomAM bhAvavaMdana karuM chuM. bhAvayoginI dAdI gussImaiyA pU. lIlamabAI ma. e zAstranuM vihaMgAvalokana karI, jhINavaTa dRSTithI mArA kAryane saraLa ane zuddha banAvyuM che. temanA ananya upakArane aharniza aMtaramAM avadhArI koTI koTI vaMdana karuM chuM. Do. AratIbAI ma. e kevaLa svAdhyAya rucie javAbadArIpUrvaka A zAstranuM saMpAdana karyuM che. temanA athAga puruSArthane biradAvI mArI jAtane dhanya mAnuM chuM. aMte mArA saMyamI jIvananA sarva kAryamAM sahAyaka sAdhvI zIlAe mArA kAryamAM saMpUrNa sahayoga ApI kAryane pUrNatA sudhI pahoMcADyuM che. tenA sahayoganI huM pUrNapaNe kadara karuM chuM. A rIte aneka zrutapremIonI sevAthI A zAstra prakAzita thaI rahyuM che. amArA pUjyavarA mukta-lIlama guruNInI asImakRpA ane parama viduSI guNImaiyA uSAbAI ma. nA AziSa ane mArA kSayopazama anusAra A lekhana kArya karyuM che. temAM chadmasthatA temaja mArA alpa kSayopazamanA kAraNe kSationI zakyatA che. prajJAvaMta svAdhyAyIo kSatione sudhArIne svAdhyAya kare ane satyane pAme te ja namra bhAvanA. anuvAdikA sAdhvI urvazI. 53 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 svAdhyAya zAstranA mULapATha saMbaMdhI krama viSaya asvAdhyAya kAla eka prahara jyAM sudhI rahe tyAM sudhI be prahara eka prahara ATha prahara eka prahara jyAM sudhI dekhAya tyAM sudhI jyAM sudhI rahe tyAM sudhI jyAM sudhI rahe tyAM sudhI jyAM sudhI rahe tyAM sudhI 11 12-13 AkAzasaMbaMdhI dasa asvAdhyAya AkAzamAMthI moTo tAro kharato dekhAya digdAha-koI dizAmAM Aga jevuM dekhAya akAlamAM meghagarjanA thAya [varSARtu sivAya) akAlamAM vIjaLI camake [varSARtu sivAya AkAzamAM ghoragarjanA ane kaDAkA thAya zuklapakSanI 1, 2, 3nI rAtri AkAzamAM vIjaLI vagerethI yakSanuM cihna dekhAya karA paDe dhummasa AkAza dhULa-rajathI AcchAdita thAya audArika zarIra saMbaMdhI dasa asvAdhyAya tiryaMca, manuSyanA hADakAM baLyA, dhovAyA vinA hoya, tiryaMcanA lohI, mAMsa 60 hAtha, manuSyanA 100 hAtha [phUTelA IMDA hoya to traNa prahara] maLa-mUtranI durgadha Ave athavA dekhAya smazAna bhUmi [100 hAthanI najIka hoya]. caMdragrahaNa-khaMDa/pUrNa sUryagrahaNa-khaMDa/pUrNa rAjAnuM avasAna thAya te nagarImAM yuddhasthAnanI nikaTa upAzrayamAM paMcendriyanuM kalevara cAra mahotsava-cAra pratipadA aSADha, Aso, kArataka ane caitranI pUrNimA ane - tyAra pachInI ekama savAra, sAMja, madhyAhna ane ardharAtri. 12 varSa dekhAya tyAM sudhI jyAM sudhI rahe tyAM sudhI 8/12 prahara 12/16 prahara navA rAjA thAya tyAM sudhI yuddha cAle tyAM sudhI jyAM sudhI hoya tyAM sudhI 21-28] saMpUrNa divasa-rAtri eka muhUrta 29-3ra [noMdha:- paraMparA anusAra bhAdaravA suda pUnama ane vada ekamanA divase paNa asvAdhyAya manAya che. tenI gaNanA karatAM 34 asvAdhyAya thAya che.] Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI GdhAsaTazAMga sUtra zrI dhAAMga sUtra sa sUtra zrI dhAsadazAMga sUtra zrI dhAsahazAMga sUtra zrI dhAsApAsaTazAMga sUdhAsAsUtra zrI dizAMgo mutra zrI upAsakArAze upAsakadazAMga satra zrI upAsaka satra zrI upAsakadazAMga sUtra SC / zAMga sUtra zrI pAra upAe dazAga | zrI upAsakadazAMga sUtra zrI upAsakadazA sutro cheuparAka ke sannI bhAgakA bhI posA chata sAtamu zrI pAsaSTazAMga sUtra zrI rAdhAsahazAgara kaNabara ra, mULapATha, upAsakadazAMga sUtra zrI upAsakeTalAMga bhAvArtha, vivecana, pariziSTa anuvAdikA urvazIbAI bAie A kAlikasutra che. tenA mULapAThano svAdhyAya divasa ane rAtrinA pahelA tathA cothA praharamAM thaI zake che. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-1 : paricaya 80 1 prathama adhyayana paricaya paTTo masamoTo solA bhagavAna mahAvIra svAmI sadehe birAjamAna hatA tyAranI A ghaTanA che. teo potAnI dharmadezanAthI lokonA mAnasamAM adhyAtmano saMcAra karI rahyA hatA. uttara bihAranA eka bhAgamAM jyAM licchavIonuM gaNa rAjya hatuM te licchavIonI rAjadhAnI vaizAlI pAse vANijyagAma nAmanuM nagara hatuM. Aje paNa vANiyA gAma nAmanuM eka gAmaDuM te bhUmimAM che. saMbhava che ke te vANijya gAmano ja avazeSa hoya. vANijyagAmamAM AnaMda nAmanA eka sagRhastha rahetA hatA. te dhanasaMpanna, samRddha ane vaibhavazALI hatA. A prakAranA mANaso mATe jaina Agama sAhityamAM gAyApati zabdano prayoga thayo che. AnaMda gAthApatine tyAM karoDo sonAmahora, saMpatti, dhana, dhAnya, bhUmi, godhana vagerenI samRddhi hatI. AjanA mUlya pramANe tene abajopati kahevAya. tene dasa dasa hajAra gAyonAM cAra gokuLa hatAM. AnaMda gAthApati samRddha hovAnI sAthe samAjamAM pratiSThita paNa hatA. sarva varganA loko tene sanmAna ApatA hatA. te ghaNA buddhimAna, vyavahArakuzaLa ane milanasAra svabhAvanA hatA, tethI loko potAnAM kAryomAM temanI salAha letA hatA. temaja temanAmAM vizvAsa hovAthI potAnI guptavAta paNa temanI pAse pragaTa karavAmAM jarA paNa saMkoca pAmatA nahIM. A rIte teo sukhI, samRddha, saMpanna ane pratiSThita jIvana jIvI rahyA hatA. temanI dharmapatnInuM nAma zivAnaMdA hatuM. te rUpavatI, guNavatI ane patiparAyaNa hatI, potAnA pati pratye asIma anurAga, zraddhA ane samarpaNa bhAva rAkhatI hatI. temanA parivAranA sabhyo paNa sAdhana saMpanna ane sukhI hatA. badhAM ja AnaMda gAthApatine Adara ane sanmAna ApatAM hatAM. samaya jatAM AnaMda gAthApatinA jIvanamAM eka navo vaLAMka Avyo. saMyogavaza zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI grAmAnugrAma vicaratAM vANijyagAmanA kollAka sannivezamAM padhAryA. tyAMnA rAjA jitazatru potAnA sAmaMto, adhikArIo ane parivAranI sAthe bhagavAnanA darzana mATe gayA. jainetaro tathA dharmAnurAgI loko paNa tyAM gayA. AnaMda gAthApatine paNa jANa thaI. tenA manamAM bhagavAnanAM darzananI utsukatA jAgI. te kollAka sannivezamAM sthita dhRtipalAza caityamAM jyAM bhagavAna birAjamAna hatA tyAM gayA. kollAka sanniveza vANijya gAmanuM upanagara hatuM. AnaMde bhaktipUrvaka bhagavAnane vaMdana-namaskAra karyA. prabhue dharmadezanAmAM jIva ajIva vagere tattvono bodha Apyo, temaja aNagAra dharma tathA AgAra dharma(zrAvakadharma)nuM spaSTIkaraNa karyuM. prabhunI dezanAthI AnaMda gAdhApati prabhAvita thayA. temaNe bhagavAna pAse pAMca aNuvrata tathA sAta zikSAvrata, tema kula 12 vratarUpa zrAvaka dharmano svIkAra karyo. Aja sudhI temanuM jIvana hiMsA, bhoga ane parigraha vagere dRSTithI amaryAdita hatuM, tene maryAdita ane sImita banAvyuM. asIma lAlasA ane Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI upAsaka dazAMga sUtra tRSNAne saMyamita karI. pariNAme tenAM khAna-pAna, rIta-bhAta, vastra, bhoga-upabhoga Adi sarva jIvana vyavahAro pahelAMnI apekSAe atyaMta sImita ane sAdAM thaI gayAM. AnaMda gAthApati eka vivekazIla ane prazasta adhyavasAyI puruSa hatA temaja sAdhanA jIvanamAM sahaja bhAvathI lIna banI gayA. AnaMda gAthApatie vicAryuM ke bhagavAna mahAvIra svAmI pAsethI je mane zuddha Atma dharmanI prApti thaI che, tema zivAnaMdAne paNa dharmanI prApti thAya to zreSTha thaze. temaNe ghare AvI potAnI patnIne kahyuM "he devAnupriye ! tame paNa bhagavAnanAM darzana karo, vaMdana karo ane zrAvakadharma svIkAro." 2 AnaMda gAthApati vyaktinI svataMtratAnuM mUlya samajatA hatA. mATe teNe potAnI patnI para koI jAtanuM dabANa karyuM nahIM, mAtra hitakArI sUcana karyuM. zivAnaMdAne potAnA patinuM sUcana ucita lAgyuM. te bhagavAna mahAvIra svAmInI sevAmAM upasthita thayA ane dharma sAMbhaLyo. atyaMta zraddhA ane utsAhanI sAthe zrAvakavrata gRhastha dharmano svIkAra karyo. thoDA samaya pachI prabhu mahAvIra svAmIe tyAMthI vihAra karyo. have dharmamaya jIvana vyavahArathI AnaMdagAthApati vizeSa sukhI hatA. A rIte cauda varSa vyatIta thaI gayAM. eka samayanI vAta che ke AnaMdagAthApati rAtrinA aMtima praharamAM jAgRta thayA. dharmaciMtana karatAM temaNe vicAryuM ke je sAmAjika sthitimAM huM chuM temAM aneka viziSTa mAnavo sAthe saMbaMdha hovAne kAraNe dharma ArAdhanA mATe yogya samaya phALavI zakAto nathI. have huM sAmAjika ane laukika javAbadArImAMthI mukta banI jAuM ane mAruM jIvana dharmanI ArAdhanAmAM ja vizeSa saMlagna banAvuM te ja mArA mATe zreSTha che. temaNe potAnA vicArane puSTa karyo. bIje divase temaNe eka prItibhojananuM Ayojana karyuM. temAM sarva pArivArikajanone nimaMtrita karyA, teone bhojana karAvyuM ane satkAra karyo. temaja potAno nirNaya badhAnI samakSa pragaTa karyo. potAnA jayeSTha putrane kuTuMbano bhAra soMpI, sAmAjika javAbadArI ane saMbaMdhone sArI rIte jALavI rAkhavAnI hitazikSA ApI. temaja te samaye upasthitajanone vizeSarUpe kahyuM ke gRhastha saMbaMdhI koIpaNa kAmamAM mane kAMI pUchavuM nahIM. A rIte AnaMda gAthApatie saharSa kauTuMbika ane sAmAjika jIvanathI potAne pRthak karI lIdhA. te sAdhu jevuM jIvana jIvavA mATe taiyAra thaI gayA. AnaMda zrAvaka kollAka sannivezamAM Avela pauSadhazALAmAM dharmaArAdhanA karavA lAgyA. temaNe kramazaH zrAvakanI agiyAra paDimAonI bhAvapUrvaka ArAdhanA karI. ugra tapomaya jIvana pasAra karavAthI temanuM zarIra atyaMta kuza thaI gayuM ane zarIranI nADIo dekhAvA lAgI. eka samayanI vAta che, rAtrinA aMtima praharamAM dharmaciMtana karatAM AnaMdazrAvakanA manamAM vicAra Avyo ke huM zArIrika daSTie kRza ane nirbaLa thaI gayo chuM. tema chatAM atyAre paNa mArAmAM AtmabaLa, parAkrama, zraddhA ane saMvega bhAvamAM koI kacAza nathI, tethI mArA mATe te ja zreSTha che ke huM prabhu mahAvIra svAmInI hAjarImAM aMtima mAraNAMtika saMlekhanAno svIkAra karuM; AjIvana annajaLano tyAga karuM; mRtyunI kAmanA na karatAM, zAMta cittathI mAro aMtima samaya pasAra karuM potAnA vicAra anusAra bIjA divase yAvajjIvana anazana svIkArI lIdhuM. aihika jIvananI sarva prakAranI icchAo ane AkarSaNothI te sarvathA para banI gayA. jIvana ane maraNa baMnenI AkAMkSAothI rahita te AtmaciMtanamAM lIna thaI gayA. dharmanuM gADha ciMtana ane ArAdhanAmAM saMlagna AnaMda zrAvakanAM zubha ane ujjavaLa pariNAmonAM Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-1: paricaya : kAraNe avadhijJAnAvaraNa karmano kSayopazama thayo ane temane avadhijJAna utpanna thayuM. bhagavAna mahAvIrasvAmI vihAra karatAM vANijya gAmanI bahAra dhutipalAsa caityamAM padhAryA. loko dharmalAbha laI rahyA hatA. te samaye bhagavAnanA mukhya ziSya gautamasvAmI haMmezAM chaThThane pAraNe chaThTha karI rahyA hatA. eka divasa te pAraNA mATe vANijyagAmanA kollAka sannivezamAM gayA tyAre teNe AnaMda zrAvakanA AjIvana anazana viSayaka vAta sAMbhaLI. temaNe vicAryuM ke huM paNa tyAM jaI AvuM. te AnaMda zrAvakanI pauSadhazALAnI pAse AvyA. AnaMda zrAvakanuM zarIra ghaNuM kSINa thaI gayuM hatuM. potAnA sthAnathI sthAnAMtara thavuM temanA mATe azakya hatuM. pote vidhivat vaMdana karI zake te mATe teNe gautamasvAmIne najIka padhAravAnI vinaMtI karI. gautamasvAmI najIka AvyA. AnaMda zrAvake bhakitapUrvaka vaMdana karyA. ane eka prazna paNa karyo. 'bhale ! zuM guhasthane avadhijJAna utpanna thaI zake che?' gautame kahyuM "hA, AnaMda! thaI zake che', tyAre AnaMde kahyuM huM eka zrAvakanI bhUmikAmAM chuM, mane paNa avadhijJAna thayuM che. huM te jJAnathI pUrva, pazcima ane dakSiNa dizAmAM lavaNa samudramAM pAMcaso yojana sudhI, uttaramAM culahimavaMta parvata sudhI, Urdhva dizAmAM saudharma devaloka sudhI tathA adhodizAmAM prathama narakanA lolupAcyata narakAvAsa sudhI joI zakuM chuM.' A vAta sAMbhaLI gautamasvAmI bolyA "AnaMda! gRhasthane avadhijJAna thaI zake che paraMtu ATaluM vizALa nahIM, mATe tame A asatya bolyA cho, tenI AlocanA ane prAyazcita karo.' AnaMdazrAvaka bolyA, "he bhagavan! zuM jina pravacanamAM satya ane yathArtha bhAvo mATe paNa AlocanA hoya che?' gautamasvAmIe kahyuM- AnaMda ! te pramANe nathI. tyAre AnaMda bolyA "bhagavAna ! jina pravacanamAM jo satya ane yathArtha bhAvonI AlocanA na hoya to Apa ja A saMbaMdhamAM AlocanA karo arthAtu meM je kahyuM che te asatya nathI.' gautamasvAmI vicAramAM paDI gayA. A saMbaMdhamAM bhagavAnane pUchavAno nirNaya karyo. te bhagavAna pAse AvyA. teNe sarva hakIkata bhagavAna mahAvIra svAmIne kahI ane pUchayuM ke AlocanA ane prAyazcitanA bhAgI koNa che? bhagavAne kahyuM- he gautama! tame ja AlocanA karo ane AnaMda pAse jaI tame kSamAyAcanA karo. gautamasvAmI pavitra ane saraLa svabhAvanA sAdhaka hatA. temaNe bhagavAna mahAvIranuM kathana vinayapUrvaka svIkAryuM ane saraLabhAvathI potAnA doSanI AlocanA karI. AnaMda zrAvaka pAse jaI kSamAyAcanA paNa karI. AnaMda zrAvaka potAnAM Atma pariNAmomAM uttarottara daDha ane daDhatara thatAM gayAM. eka mAsanI saMlekhanAnA aMte samAdhimaraNa prApta karyuM. deha tyAgI ne saudharma devalokanA saudharmAvalaMsaka mahAvimAnanA IzAnakhUNAmAM sthita aruNa vimAnamAM devarUpe utpanna thayA. devabhavanuM AyuSya pUrNa karI AnaMda zrAvakano AtmA mahAvidehakSetramAM janma dhAraNa karI siddha, buddha ane mukta thaze. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama adhyayana zramaNopAsaka AnaMda zrI upAsaka dazAMga sUtra jaMbUsvAmInI jijJAsA ane sudharmAsvAmIno uttara H 1 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM caMpA NAmaM NayarI hotthA / vaNNao / puNNabhadde ceie / vaLao / zabdArtha:hotthA = hatI, hatuM, hato tekha jAteLa teneM samaU = te kALe ne te samaye, suSama duSamA kALanA (cothA ArAnA) samayamAM, chellA bhAgamAM, bhagavAna mahAvIranA zAsanakALamAM, prAsaMgika ghaTanAnA samayamAM vaLao = bIjA sUtrathI vistRta pATha jANI levo, cer = udyAna, bagIco. bhAvArtha:- te kAle-vartamAna avasarpiNInA cothA ArAnA aMtamAM, te samaye--jyAre Arya sudharmAsvAmI birAjamAna hatA tyAre caMpA nAmanI nagarI hatI. pUrNabhadra nAmanuM caitya hatuM. baMnenuM varNana aupapAtika sUtrathI jANI levuM joIe. vivecanaH rUpa ahIM kALa ane samaya te be zabda no prayoga che. cha dravyomAM eka kAla dravya che, te vartanA lakSaNa che temaja kAla dravyanA sarvathI nAnA ekamane, arthAt avibhAjya aMzane samaya kahe che. prastutamAM baMne zabdo A arthamAM prayukta thayA nathI paraMtu kAla zabdathI avasarpiNIkALanA cothA ArAnA aMtima vibhAganuM grahaNa thAya che ane samaya zabdathI te cothA ArAnA aMtamAM paNa jyAre sudharmAsvAmI birAjamAna hatA, te samayanuM grahaNa thAya che. ahIM caMpAnagarI tathA pUrNabhadra caityano ullekha thayo che. baMnenI AgaLa vaLo zabda Avyo che.jaina AgamomAM gAma, nagara, udyAna vagere viSayonA varNana eka nizcita svIkRta svarUpe svIkArAyelA che. udAharaNa mATe nagarInA varNanano je sAmAnya krama che te badhI nagarIo mATe samAna che. te ja rIte anya viSayomAM samajI levuM joIe. Agamo lipibaddha thayAM pahelAM maukhika paraMparAthI yAda rAkhavAmAM AvatAM hatAM. yAda rAkhavAmAM saraLatA rahe, te dRSTithI saMbhavataH A zailI apanAvavAmAM AvI hoya tevI saMbhAvanA che. temaja nagara udhAna vagere sAmAnya rUpe lagabhaga samAna ja hoya che. 2 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtevAsI ajja suhamme NAmaM there jAi saMpaNe jAva saMkhitta-viula-teDalesse cauddasapuvvI, cauNANovagae, paMcahi aNagAra saehiM saddhiM saMparivuDe, puvvANupuvvi caramANe gAmANugAmaM dUijjamANe, suhaM suheNaM viharamANe jeNeva caMpA NayarI jeNeva puNNabhadde ceie teNeva uvAgacchai / Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-1 : zramaNopAsaka AnaMda pa caMpA NayarIe bahiyA puNNabhadde ceie ahApaDirUvaM oggahaM ogiNhai, ogiNhittA saMjameNaM tavasA appANaM bhAvemANe viharai / AGEArtha :- jAva = ahIMthI bhAMDI tyAM sudhI, 'bhava' nI pahesAM khAvatAM zabdathI sardhane pachI khAvelA zabda sudhIno pATha jIla 4gyAthI bhaeAvo, yAvat saMkhitta viula vistRta prabhAvavANI tebhelezyAne potAnAmAM saMkSipta 'rIne rAjesA puvvANupuvvi = pUrvAnupUrvI-paDesAM paDelAM AvatAM grAbhAhinA ubhathI yAsatAM duijjamANe = hemaMta ane grISma A je Rtu (zeSaDAsa) mAM viyarA 42tAM ahApaDirUvaM = saMyamanI bharyAhAnusAra khane upayogI oggahaM = khavagraha - zayyA - sthAna, sUvA jesavAnI 4gyA, pATa, ghAsa vagere saMparivuDe = gherAyesA, sAdhe rahelA. = bhAvArtha :- te kAle ane te samaye zramaNa bhagavAna mahAvIranA aMtevAsI Arya sudharmAsvAmI jAti saMpanna yAvat vizALa tejolezyAne potAnI aMdara ja saMkSipta karanArA, caudapUrvadhara--caudapUrvajJAnanA dhAraka, bhati, zruta, avadhi, bhanaHparyavajJAna, te yAra jJAnathI yukta, pAMyaso zramazothI gherAyesA, umazaH bhAgaNa vadhatAM, grAmAnugrAma vicaratAM, sukhapUrvaka vihAra karatAM, te caMpAnagarInI bahAra jyAM pUrNabhadra caitya hatuM tyAM padhAryA. tyAM yathApratirUpa-sAdhucaryAne anurUpa AvAsa(sthAna) grahaNa karIne saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatA rahyA. 3 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM ajja suhammassa therassa jeTTe aMtevAsI ajja jaMbU NAmaM aNagAre kAsava gotteNaM sattussehe, samacauraMsa-saMThANa-saMThie, vaira-risaha - NArAyasaMghayaNe jAva saMjameNaM tavasA appANaM bhAvemANe viharai / zArtha :- therassa = sthavira, jJAnasthavira me vayasthavira. bhaavaarth:te kAle te samaye, AryasudharmA sthaviranA aMtevAsI jaMbusvAmI nAmanA aNagAra hatA. teo kAzyapa gotrIya hatA ane te sAta hAthanI UMcAIvALA, samacaturasa saMsthAnathI saMsthita hatA. je vajaRRSabha nArAcasaMghayaNa (sudaDha hADakAnAM baMdhanathI yukta viziSTa deha racanA)thI yukta hatA yAvat saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatA rahyA. 4 tase ajja jaMbU NAmaM aNagAre jAyasaDDhe, jAyasaMsae, jAyakoUhalle; uppaNNasaDDhe, uppaNNasaMsae, uppaNNakoUhalle; saMjAyasaDDe, saMjAyasaMsae, saMjAya koUhalle; samuppaNNasaDDhe, samuppaNNasaMsae, samuppaNNakoUhalle uTThAe uTThei, uTThettA jeNeva ajjasuhamme there teNeva uvAgacchai, uvAgacchitA ajjasuhammaM theraM tikkhutto AyAhiNaM payAhiNaM kare, karettA, vaMdai NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA NaccAsaNNe NAidUre sussUsamANe NamaMsamANe abhimuhe viNaNaM paMjaliuDe pajjuvAsamANe evaM vayAsI jai NaM bhaMte! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM AigareNaM, titthayareNaM, sayaM saMbuddheNaM, purisuttameNaM, purisasIheNaM, purisavarapuMDarIeNaM, purisavaragaMdhahatthiNA, loguttameNaM, logaNAheNaM, logahieNaM, logapaIveNaM, loga - pajjoyagareNaM, abhayadaeNaM, cakkhudaeNaM, maggadaeNaM, saraNadaeNaM, jIvadaeNaM, bohidaeNaM, dhammadaeNaM, dhammadesaeNaM, dhammaNAyageNaM, Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ s ] zrI upAsaka dazAMga sUtra dhammasArahiNA, dhamma vara-cAurata-cakkavaTTiNA, dIvotANaM-saraNa-gaI-paiTThANeNaM, appaDiyahaya- varaNANadaMsaNadhareNaM, viyadRchaumeNaM, jiNeNaM, jAvaeNaM, tiNNeNaM, tAraeNaM, buddheNaM, bohaeNaM mutteNaM, moyageNaM, savvaNNeNaM savvadarisiNA, siva-mayala-maruyamaNaMta-makkhaya- mavvAbAha mapuNarAvattayaM siddhigai-NAmadheya ThANaM saMpatteNaM, chaTThassa aMgassa NAyAdhammakahANaM ayamaDhe paNNatte, sattamassa NaM bhaMte ! aMgassa uvAsagadasANaM samaNeNaM jAva saMpatteNaM ke aTe paNNatte ? zabdArtha - gAyak = tattva, arthanA jJAna mATe icchA zraddhA (svabhAvathI pravRtta) nAyasaMsa = nahi dhArelA tattva pratye saMzaya nAyo danta = samAdhAnane, javAbane jANavAnI utsukatA 3ppA = pahelAMnI apekSAe kaMIka vRddhi thavAthI vadhAre zraddhA vagere saMgAtha = svabhAvathI vadhAre zraddhA vagere pravRtta samukhyau = vRddhi thavAthI thanArI vizeSa zraddhA vagere. bhAvArtha :- tyAre Arya jaMbU aNagAranA manamAM zraddhApUrvaka icchA utpanna thaI, saMzaya-anizcita arthamAM zaMkA-jijJAsA ane kutUhala utpanna thayuM; vizeSa prakAre zraddhA, saMzaya ane kutUhala utpanna thayAM. te UThyA, UThIne jyAM sthavira Arya sudharmAsvAmI hatA tyAM AvyA. AvIne sthavira Arya sudharmAsvAmIne traNavAra AdakSiNA pradakSiNA (traNa Avartana) karI, vaMdana namaskAra karI na ati dUra tema na ati najIka te rIte sAMbhaLavAnI icchA rAkhatAM, praNAma karatAM, vinayapUrvaka hAtha joDatAM, tenI paryApAsanA karatAM bolyA- he bhagavAna! zramaNabhagavAna mahAvIre je Adikara-sarvajJatA prApta thayA pachI zrutadharmanI Adi karanArA, cAra tIrthanI sthApanA karanAra, svayaM bodhane pAmelA, puruSomAM zreSTha, puruSomAM siMha samAna, puruSomAM zreSTha kamala samAna, puruSomAM zreSTha gaMdha hastI samAna, lokamAM uttama, lokanA nAtha, lokanuM hita karanAra, lokamAM dIpaka samAna, lokamAM pradhAMta karanAra, jIvone abhayadAna denArA, jJAnarUpI netranA dAtA, mokSamArganA dAtA, zaraNadAtA, saMyamarUpI jIvanadAtA, bodhibIja- samyakta lAbhanA dAtA, dharmanA dAtA, dharmanA upadezaka, dharmanA nAyaka, dharmanA sArathI, cAra gatino aMta karavAmAM zreSTha dharma cakravartI, dvIpa samAna rakSaka, zaraNabhUta, gatirUpa ane AdhArabhUta, apratihata- bAdhArahita, zreSTha kevaLa jJAna ane kevaLa darzananA dhAraka, chadmastha avasthAthI rahita, rAgadveSanA vijetA, anyane jItAvanArA, saMsAra sAgarathI tIrNa, anyane tAranArA, svayaM bodhane pAmelA, anyane bodha pamADanArA, karmothI mukta, anyane mukta karAvanAra, sarvajJa, sarvadarzI, kalyANa svarUpa, sthira, roga rahita, aMta rahita, kSaya rahita, bAdhA rahita, punarAgamana rahita evI siddha gati nAmaka sthAnane prApta thayelA te prabhue chaThThA aMga jJAtAdharmakathAno je artha kahyo che te meM sAMbhaLyo che. bhagavAne sAtamA aMga upAsakadazAMgano zo artha kahyo che? | 5 evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM sattamassa aMgassa uvAsagadasANaM dasa ajjhayaNA paNNattA / taM jahA ANaMde kAmadeve ya, gAhAvai culaNIpiyA / surAdeve cullasayae, gAhAvai kuMDakolie / saddAlaputte mahAsayae, NaMdiNIpiyA sAlihIpiyA // jai NaM bhaMte ! samaNeNaM jAva saMpatteNaM sattamassa aMgassa uvAsagadasANaM dasa ajjhayaNA Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana--1 : zramaNopAsaka AnaMda paNNattA, paDhamassa NaM bhaMte ! ajjhayaNassa samaNeNaM jAva saMpatteNaM ke aTThe paNNatte ? bhAvArtha :- Arya sudharmAsvAmI e kahyuM,' he jaMbU ! zramaNa bhagavAna mahAvIre sAtamA aMga upAsakadazAMganA dasa adhyayana kahyA che, te A pramANe che- (1) AnaMda (2) kAmadeva, (3) culanIpitA (4) surAdeva (5) cullazataka (6) kuMDakaulika (7) sakaDAlaputra (8) mahAzataka (9) naMdinIpitA (10) sAlihIpitA. jaMbU svAmIe pharI pUchyuM- he bhaMte ! zramaNa bhagavAna mahAvIre sAtamA aMga upAsakadazAMganAM je dasa adhyayana kahyAM che temAM teoe pahelA adhyayanano zo artha kahyo che ? tenuM zuM tAtparya kahyuM che ? vivecanaH sAmAnya varNanane mATe jaina AgamamAM vaLodvArA sUcana karyuM che, jethI anyatra varNita apekSita prasaMgane prastuta sthAna para laI zakAya che. te ja rIte vizeSaNAtmaka varNana vistAra Adi mATe nAva zabda dvArA saMketa karavAnuM paNa jaina AgamomAM pracalita che. tatsaMbaMdhita varNana anya AgamomAM jyAM AvyuM hoya tyAMthI grahaNa karAya che. ahIM bhagavAna mahAvIrasvAmI, sudharmAsvAmI ane jaMbUsvAmInuM varNana nAva zabdathI sUcita karyuM che, te zrI jJAtAdharmakathA, zrI aupapAtika sUtra, zrI rAjapraznIya sUtrathI jANavuM. mukhya rUpe bhagavAna mahAvIranA zarIra Adino vistRta pATha aupapAtika sUtrathI ane sudharmA svAmI, jaMbUsvAmInA paricayano pATha jJAtA sUtrathI jANavo joIe. jaina AgamonI kaMThastha paraMparAnI suvidhA mATe ane lekhana zailInI suvidhA mATe A saMkSipta pAThanI zailI svIkArI che. AnaMda gAthApatinuM vyaktitvaH 6 evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM vANiyagAme NAmaM Nayare hotthA / vaNNao / tassa vANiyagAmassa bahiyA uttarapuratthime disibhAe dUipalAsae NAmaM ceie / vnnnno| tattha NaM vANiyagAme Nayare jiyasattU rAyA hotthA / vnnnno| tattha gaM vANiyagAme ANaMde NAmaM gAhAvaI parivasai- aDDe ditte, vitte vicchiNNa-viula-bhavaNasayaNAsaNa- jANa-vAhaNe, bahu-dhaNa - jAyarUva-rayae, Aoga-paoga-saMpatte, vicchddddiypa3ra-matta-pALe, vahu-vAlI-vAsa-no-mahisa-vetALamU vahunaLastra paribhrUNa / zabdArtha:- hAvajJa = gRhasvAmI Abo-poLa = vyAja vaTAvano dhaMdho vighdhatriya = vadhelo (bacelo) ane ghaNA lokone apAto AhAra abhrUNa = atiraskRta (sammAnita) bhAvArtha:- Arya sudharmAsvAmI bolyA - he jaMbU ! te kAle-vartamAna avasarpiNInA cothA ArAnA aMte, te samaye, jyAre bhagavAna mahAvIrasvAmI birAjamAna hatA, tyAre vANijya gAma nAmanuM nagara hatuM. (nagaranuM varNana uvavAI sUtrathI jANavuM) te nagaranI bahAra uttara-pUrva dizAmAM(IzAnakhUNAmAM) dhrutipalAsa nAmanuM caitya hatuM. (caityanuM varNana uvavAI sUtrathI jANavuM) tyAM jitazatru nAmanA rAjA hatA. (rAjAnuM varNana uvavAI sUtrathI jANavuM) tyAM vANijyagAmamAM AnaMda nAmanA gAthApati rahetA hatA. AnaMda zrImaMta,prabhAvazALI, saMpanna gRhastha hatA. te bhavana, zayana, oDhavA pAtharavAnAM vastra, Asana- Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI upAsaka dazAMga sUtra besavAnuM upakaraNa, yAna-mAlasAmAna laI javAnI gADI, vAhana savArI vagere ghaNAM sAdhana sAmagrI tathA sonA-cAMdI, sikkA vagere pracura dhananA svAmI hatA. teo Ayogaprayoga saMpravRtta-vyApAradaSTithI dhananuM AdAna-pradAna karanArA hatA. tene tyAM bhojana karyA pachI paNa ghaNAM AhAra pANI vadhatAM hatAM. tenAM gharamAM ghaNAM nokara, cAkara, gAya, bheMsa,baLada, pADA, gheMTA, bakarAM, vagere hatAM. te lokothI aparibhUta hatAM arthAt samRddhi ane pratiSThAmAM bahu lokothI UMcA darajjAmAM hatA. vivecanaH . gAthApati zabdano sAmAnya artha 'gRhasvAmI' thAya che. vizeSa arthamAM dhanadhAnya, samRddhi, vaibhava AdinA adhikArI(samRddha)gRhasthane gAthApati kahe che. nagarI, caitya ane rAjadhAnInuM varNana ahIM saMkSiptamAM karyuM che. vistRta varNana zrI aupapAtika sUtramAM che. Aoga-paoga - Ayogena - dviguNAdi lAbhena dravyasya prayogaH, adhamarNAnAM dAnaM tatra saMprayuktAni vyApRtAni tena vA saMprayuktAni / --[upAsaka dazAMga TIkA. ane bhagavatI za--ra, u -5] AnaMdazrAvaka potAnI saMpattino dviguNA lAbha mATe prayoga karato hato arthAt jarUriyAtamaMdane dAna Apato, vyApArAdimAM sahAyaka banato vagere rIte sAdharmikone sahAyaka banato hato. A rIte te zAhukArInI pravRtti karato hato. vikriya pamattapALe = bhojana karyA pachI tenA gharamAM pracura bhojana zeSa rahetuM hatuM. tenA karmacArI paNa ghaNA hatA, tethI teone mATe paNa ghaNuM bhojana banatuM hatuM. tene tyAM go, mahiSa Adi pazu samUha paNa ghaNo hato. A prasaMgathI pragaTa thAya che ke te samaye khetI ane gAya pAlananuM kArya uttama manAtuM hatuM. samRdhdha gRhastha tene AnaMdathI svIkAratA hatA. 7 | tassa NaM ANaMdassa gAhAvaissa cattAri hiraNNakoDIo NihANapauttAo, cattAri hiraNNakoDIo vuDDipauttAo; cattAri hiraNNakoDIo pavittharapauttAo, cattAri vayA dasagosAhassieNaM vaeNaM hotthA / zabdArtha:- khihALa = khajAno vRgni = vyApAramAM pavitthara = gharanA vaibhavamAM, vistAramAM pattAri vayA = cAra gokula, vraja vasa-no-sAhasliNa = dasa hajAra gAyonA bhAvArtha :- AnaMda gAthApati e cAra karoDa sonaiyA khajAnAmAM rAkhyA hatA. cAra karoDa sonaiyA vyApAramAM rokayA hatA. cAra karoDa sonaiyA gharanA vaibhava-dhana,dhAnya, dvipada ane catuSpada prANI vagere sAdhana sAmagrImAM rAkhyA hatA. tenA cAra vraja-gokuLa hatAM. pratyeka gokuLamAM dasa hajAra gAyo hatI. vivecanaH ahIM prayoga karavAmAM Avela hiraNya-sonAno abhiprAya sonAnA sikkAothI che. te samayamAM tenuM calaNa pracalita haze. sonAnA sikkAnuM calaNa A dezamAM prAcIna kAlathI cAlyuM Ave che. bhagavAna mahAvIra svAmI pachI paNa bhAratamAM sonAnA sikkAnuM calaNa hatuM. videzI zAsakoe bhAratamAM je sonAnA sikkAnuM calaNa karyuM, tene dInAra kahetA hatA. saMskRta bhASAmAM 'dInAra' zabdano 'dInAra' tarIke ja svIkAra Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhyayana-1: zramaNopAsaka AnaMda zAnada karyo che. musalamAna rAjAonA zAsanakALamAM je sonAnA sikkA cAlyA tene mahora athavA azaraphI paNa kahetA hatA. tyArapachI bhAratamAM sonAnA sikkAnuM calaNa baMdha thaI gayuM. 8 se NaM ANaMde gAhAvaI bahUNaM rAIsara talavara-mADaMbiya-koDuMbiya-ibbha-seTTi-seNAvai satthavAhANaM bahusu kajjesu ya kAraNesu ya maMtesu ya kuDubesu ya gujjhesu ya rahassesu ya Nicchaesu ya vavahAresu ya ApucchaNijje paDipucchaNijje sayassa vi ya NaM kuDuMbassa meDhIbhUe, pamANabhUe, AhArabhUe, AlaMbaNabhUe, cakkhubhUe savva-kajja-vaDDAvae yAvi hotthA / zabdArtha - mAliya = jAgIradAra soviya = moTA kuTuMbanA agresara rUma = vaibhavazALI reDDI = saMpatti ane vyavahArathI pratiSThita zeTha tanavara = rAjA khuza thaIne jene paTTabaMdha Ape tene talavara kahevAya che. bhAvArtha :- AnaMda gAthApati ghaNA mAMDalika rAjA, aizvaryazALI ane prabhAvazALI puruSa, rAja sanmAnita viziSTa nAgarika, jAgIradAra, moTA parivAronA mukhI, vaibhavazALI, zreSThI (saMpatti ane suvyavahArathI pratiSThA prApta zeTha) senApati, temaja nAnA-nAnA vepArIone sAthe laIne vepAra karanArA sArthavAha, A badhAnAM aneka kAryomAM, kAraNomAM, maMtraNAomAM, pArivArika samasyAomAM, guptavAtomAM, ekAMtamAM vicAravA yogya(sArvajanika rUpamAM apragaTa) viSayomAM, karelA nirNayomAM tathA parasparanA vyavahAromAM, pUchavA yogya ane salAha levA yogya hatA. te potAnA saMpUrNa parivAramAM paNa meDhibhUta, mukhya kendrabhUta, pramANabhUta, AdhArabhUta, AlaMbanabhUta, cakSubhUta, mArgadarzaka tathA badhAM prakAranAM kAryone AgaLa vadhAranAra hatA. vivecana : ahIM prayukta 'talavara' vagere zabda te samayanA mANasonI viziSTa pratibhAne pragaTa kare che ane te samayanA lokonI Arthika, vyApArika, zAsanika tathA vyAvahArika jANakArI paNa te zabdothI maLI Ave che. A varNanathI AnaMdagAthApatinA vyApaka, prabhAvazALI ane AdaraNIya vyaktitvano spaSTa paricaya prApta thAya che. te eTalA udAra, gaMbhIra ane ucca vicAra dharAvanAra vyakti hatA ke sarva prakAranAM viziSTa mANaso potAnAM kAryomAM tenI salAha levI upayogI mAnatA hatA. A varNanamAM eka bIjI mahatvanI vAta che ke AnaMda potAnA AkhA parivAranA kendrabiMdu hatA. temaja parivAranA vikAsa tathA saMvardhanamAM tatpara rahetA hatA. lAkaDAnA daMDane meDhI kahevAya che. jene khaLAnI madhyamAM nAMkhIne, baLadone tenAthI bAMdhI, anAja kADhavA mATe cArebAju pherave che. tenI madadathI baLada gatizIla rahe che. parivAramAM A ja sthiti AnaMda gAthApatinI hatI, tethI ja sUtramAM tene mATe meDhIbhUta (kendrabhUta) vagere vizeSaNono prayoga thayo che. zivAnaMdAnuM vyakitatva - | 9 tassa NaM ANaMdassa gAhAvaissa sivANaMdA NAmaM bhAriyA hotthA- ahINa paDipuNNa- paMciMdiya-sarIrA, lakkhaNa-vaMjaNa-guNovaveyA, mANummANappamANa-paDipuNNasujAya- savvaMgasuMdaraMgI, sasi-somAkAra-kaMta-piya-daMsaNA surUvA / ANaMdassa gAhAvaissa iTThA, ANaM deNaM gAhAvaiNA saddhiM aNu rattA, avirattA iTTe Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 10 | - zrI upAsaka dazAga satra sadda-pharisa-rasa-rUva-gaMdhe paMcavihe mANussae kAmabhoe paccaNubhavamANI viharai / zabdArtha :- marIna = hInatAthI rahita, paripUrNa taqkha = saubhAgya sUcaka hAthanI rekhA, lakSaNa apurA = anurAgavALI viratA = roSathI rahita bhAvArtha :- AnaMda gAthApatine zivAnaMdA nAmanI patnI hatI. tenA zarIranI pAMca indriyo pUrNa hatI arthAtu zarIra racanAnI daSTie akhaMDita, saMpUrNa, potapotAnA viSayamAM sakSama hatI. tenA zarIramAM saubhAgyasUcaka hAthanI rekhA vagere uttama lakSaNa-utkarSa sUcaka tala, masA vagere cihna rUpa vyaMjano tathA guNa-zarIranA guNothI yukta hatA. tenA zarIrano gherAvo, vajana, UMcAI vagerethI te paripUrNa zreSTha tathA sarvAMgasuMdara hatI. tenuM svarUpa caMdra jevuM saumya, kamanIya tathA tenuM darzana ghaNuM ja suMdara hatuM. A rIte te rUpavatI hatI. AnaMda gAthApatine te atyaMta priya hatI. te AnaMda gAthApatimAM anurakta, anurAgavALI hatI. kayAreya avirakta-anurAgazUnya ke ruSTa thatI na hatI. te potAnA pati sAthe priya zabda, sparza, rasa, rUpa tathA gaMdha mUlaka pAMca prakAranA sAMsArika kAmabhoga bhogavatI hatI. vivecana : prastuta prasaMgamAM nArInAM prazasta svarUpanuM saMkSepamAM suMdara varNana karyuM che. jemAM sauMdarya ane sadAcAra baMneno sumeLa che temAM ja nArInI paripUrNatA che. ahIM prayukta 'avirakata' vizeSaNa pati pratye patnIno saMpUrNabhAva tathA nArInA udAtta vyaktitvanuM sUcaka che. kollAka sanniveza:|10 tassa NaM vANiyagAmassa Nayarassa bahiyA uttarapurasthime disIbhAe ettha NaM kollAe NAma saNNivese hotthaa| riddhisthimiya-samiddhe jAva pAsAIe. darisaNijje. ba01, Diskave | bhAvArtha :- vANijyagAmanI bahAra uttara-pUrva dizAmAM(IzAnakhUNAmAM) kollAka nAmanuM sanniveza (upanagara) hatuM. te vaibhavazALI, surakSita ane samRdhdha hatuM yAvat cittane prasanna karanAruM, darzanIya, abhirUpa-AkarSaka, yogya guNa saMpanna, temaja pratirUpa-bahu guNa saMpanna, manamAM vasI jAya tevuM hatuM. 11 tattha NaM kollAga-saNNivese ANaMdassa gAhAvaissa bahave mitta-NAi-Niyaga-sayaNa- saMbaMdhi-parijaNe parivasai, aDDe jAva aparibhUe / zabdArtha :- Maa = samAna AcAra vicAravALI jJAti = mAtA pitA putra vagere sathaLa = svajana, bhAI vagere saMvidha = sasarA, mAmA vagere paribaLa = dAsa-dAsI vagere. bhAvArtha :- tyAM kollAka sannivezamAM AnaMda gAthApatinAM aneka mitra, jJAtijana-svajAtinA loko, nijaka-putra-putrI, patnI, svajana-mAtA-pitA, bhAI-bahena vagere, saMbaMdhI-zvasura, mAmA vagere, parijana-dAsa-dAsI vagere nivAsa karatAM hatAM. teo sukhI ane samRddha hatAM. bhagavAna mahAvIranuM samosaraNa:12 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre Aigare jAva siddhigai Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhyayana-1: zramaNopAsaka AnaMda NAmadheyaM ThANaM saMpAviukAme, arahA jiNe kevalI satta hatthussehe, samacauraMsa saMThANasaMThie, vajjarisahaNArAya saMghayaNe, aNuloma vAuvege jAva puvvANupuTvi caramANe gAmANugAma duijjamANe suhaMsuheNaM viharamANe vANiyagAma Nayarassa bahiyA duipalAsae ceie ahApaDirUvaM oggahaM ogiNhitA saMjameNaM tavasA appANaM bhAvemANe viharae / ___ parisA nniggyaa| kUNie rAyA jahA, tahA jiyasattU rAyA vi Niggacchai NiggacchittA jeNeva dUipalAsae ceie, teNeva uvAgacchai uvAgacchittA samaNassa bhagavao mahAvIrassa adUrasAmate chattAIe titthayarAisese pAsai, pAsittA AbhisekkaM hatthirayaNaM Thavei, ThavettA AbhisekkAo hatthirayaNAo paccoruhai, AbhisekkAo hatthirayaNAo paccoruhittA, avahaTTa paMca-rAya-kakuhAI, taM jahA- khaggaM, chattaM, upphesaM, vAhaNAo, bAla-vIyaNaM, jeNeva samaNe bhagavaM mahAvIre, teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA samaNaM bhagavaM mahAvIraM paMcaviheNaM abhigameNaM abhigacchai, taM jahA- saccittANaM davvANaM viusaraNayAe, accittANaM davvANaM viusaraNayAe, egasADiyaM uttarAsaMgaM karaNeNaM, cakkhuphAse aMjali paggaheNaM, maNaso egatta-bhAva-karaNeNaM samaNaM bhagavaM mahAvIra tikkhutto AyAhiNaM payAhiNaM karei, tikkhutto AyAhiNaM payAhiNaM karettA vaMdai NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA tivihAe pajjuvAsaNAe pajjuvAsai, taM jahA- kAiyAe, vAiyAe, mANasiyAe / kAiyAe- tAva saMkuiyaggahatthapAe, sussUsamANe NamaMsamANe abhimuhe viNaeNaM paMjaliuDe pajjuvAsai; vAiyAe- jaM jaM bhagavaM vAgarei, taM taM evameyaM bhaMte! tahameyaM bhaMte ! avitahameyaM bhaMte! asaMdiddhameyaM bhaMte! icchiyameyaM bhaMte! paDicchiyameyaM bhaMte ! icchiya-paDicchiyameyaM bhaMte ! se jaheyaM tubbhe vayaha, apaDikUlamANe pajjuvAsai; mANasiyAe- mahayA saMvegaM jaNaittA tivva-dhammANurAgaratte pajjuvAsai / zArtha :- saMpAviukAmANaM = bhokSaprAptinI bhAvanA, bhokSaprApti bhATe pravRtta samosarie - padhAryA ( biyA). bhAvArtha :- kAle ane te samaye zramaNa bhagavAna mahAvIra, je potAnA yugamAM dharmanI Adi-prAraMbha karanArA yAvat siddhagati-siddhAvasthA nAmanI avasthitine pAmavAnI bhAvanAvALA, ahaMtu-pUjanIya, jina, kevaLI, sAta hAthanI UMcAIthI yukta, samacaturaMsa saMsthAnathI saMsthita, vajaRSabhanArAcasaMghayaNa saMpanna, dehano aMdarano vAyu ucita vegavALo hato tevA yAvat anukramathI cAlatAM, rAmAnugrAma sukhapUrvaka vicaratAM vANijyagrAma nagaranI bahAra dhutipalAsa caityamAM yathocita sthAna grahaNa karIne, saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatAM tyAM birAjamAna thayA. nagaranA loko bhagavAnanA darzana mATe javA lAgyA. jitazatru rAjA paNa koNika rAjAnI jema bhagavAnanAM darzana, vaMdana karavA mATe nIkaLyA.dhuti palAsa udyAnamAM AvyA. AvIne bhagavAnanI na ati dUra, na ati najIka, yogya sthAna para sthita thayA. tIrthakaronAM chatra-Adi atizayone joIne DAthInI savArIthI nIye jAto, tarIna (1) tasavAra (2) chatra (3) bhugaTa (4) zivitA (5) yAbha2, A pAMca rAja cihnono tyAga karyo ane bhagavAna mahAvIra jyAM hatAM tyAM AvyA, AvIne (1) saceta Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI upAsaka dazAMga sUtra padArthono tyAga ane (2) atyaMta (ayogya) padArthono paNa tyAga karIne (3) ekazATika eka khabhA para rahenArA vastrane mukhasAme dhAraNa karIne (4) dharmanAyaka para daSTi paDatAM ja hAtha joDayA (5) manane ekAgna karyuM. A pAMca niyamonuM pAlana karatA rAjA jitazatru bhagavAnanI sanmukha AvyA. bhagavAnane traNa AdakSiNA-pradakSiNA karI, vaMdana-namaskAra karyA, vaMdana namaskAra karIne mana, vacana, kAyAthI pazpAsanA karI. kAyika paryupAsanAnA rUpamAM hAtha pagane saMkucita karyA. saMkucita karI sAMbhaLavAnI icchA karatAM, namana karatAM bhagavAnanI sanmukha vinayathI hAtha joDIne sthita rahyA, vAcika paryuMpAsanAnA rUpamAM bhagavAna je je bolatAM hatA, tenA mATe A ema ja che, he bhagavAna ! A ja tathya che ; he bhagavan ! A satya che ; he prabhu! A saMdeharahita che; he svAmI ! A ja icchita che; he bhagavAna ! A svIkRta che. he prabhu A icchita-pratIcchita che. A pramANe anukULa vacana bolatAM rahyA.mAnasika paryupAsanAnA rUpamAM potAnAmAM atyaMta saMvega-mumukSubhAva utpanna karatAM tIvra dharmaanurAgathI anurakta rahI payuMpAsanA karavA lAgyA. vivecanaH 12 ahIM sUtramAM zramaNa bhagavAna mahAvIrasvAmInA saMyamanA guNonuM ane zarIranA mastakathI laIne paga sudhInA pratyeka aMgopAMganuM paripUrNa varNana atidezAtmaka rUpe karavAmAM AvyuM che. tenuM vistRta varNana uvavAIsUtra pramANe jANavuM. saMpAviDame :-vicaraNa karatA bhagavAnanuM kathana jyAM Ave tyAM saMpaviDajAmALa athavA saMpAviDAne zabda-prayoga thAya che. jyAre mukta avasthAne prApta karelA bhagavAnanuM kathana karavAmAM Ave che tyAre saMpALaM zabda thI bhagavAnanuM varNana pUrNa karavAmAM Ave che. ahIM sUtramAM bhagavAnanA nagarImAM padhAravAnA varNanamAM saMpASitAmAM che ane jaMbusvAmInA pRcchA samayamAM saMpattAAM zabdano prayoga che, kAraNa ke jaMbUsvAmInA prazna samaye bhagavAna siddhagatine prApta thaI gayA hatA. te vANijyagrAma nagaranI bahAra kollAka nAmanuM upanagara hatuM. tenuM varNana aupapAtika sUtragata caMpA nagarInA varNana samAna jANavuM. A sUtramAM Ava zabda ke vAo vagere zabdanA saMketa vinA paNa keTalAka saMkSipta pATha che. jema ke- pariztA biLavA - A zabda dvArA bhagavAnanA padhAravAnI jANakArI thavI, samUhamAM darzana karavA mATe gherathI ane nagarImAMthI nIkaLavuM vagere varNana che. abhigama - muni darzana athavA devAdhidevanA darzana karavA mATe janArA rAjA vagere mATe pAMca rAjacihnono tyAga ane pAMca niyamanuM pAlana karavuM jarUrI che. te ja vidhithI muni pAse javuM joIe. anya zradghALu zrAvako mATe kevaLa pAMca Avazyaka niyama hoya che, te zAstrIya bhASAmAM abhigama kahevAya che. vyavahAramAM tene "muni darzana mATenA sAmAnya niyama' kahe che. pAMca rAjya cihna :- (1) talavAra vagere zastra (2) chatra (3) mugaTa (4) vAhana-ratha, hAthI, zibikA- pAlakhI vagere ane (5) cAmara. pAMca abhigama :- (1) sacittatyAga--phUla, phaLa, Adi koIpaNa sacitta vastu hoya to tene mUkI devI. (2) acitta tyAga -sAmAnano thelo, upAnaha-caMpala joDAM, khAdhasAmagrI, vastra, vAsaNa athavA anya Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhyayana-1: zramaNopAsaka AnaMda 13 ] koIpaNa sAmAna hAthamAM, mAthA upara, pagamAM athavA khabhA para hoya, tene nIce mUkI devo. (3) mukha upara dupaTTo rAkhavo athavA rUmAla, muhapattI bAMdhavI (4) hAtha joDavA (5) mananI sthiratA karavI. traNa prakAre mana, vacana ane kAyAnA yogathI paryupAsanA karavI arthAt traNe yogonI sAvadhAnIthI dharma zravaNa karavuM joIe. AnaMdanuM darzanArtha gamana:|13 tae NaM se ANaMde gAhAvaI imIse kahAe laddhaDhe samANe- evaM khalu samaNe bhagavaM mahAvIre jAva puvvANupuTvi caramANe gAmANuggAmaM dUijjamANe ihamAgae, iha saMpatte, iha samosaDhe, iheva vANiyagAmassa Nayarassa bahiyA dUipalAsae ceie ahApaDirUvaM oggahaM ogiNhittA saMjameNaM tavasA appANaM bhAvemANe viharai, taM mahapphalaM khalu bho! devANuppiyA ! tahArUvANaM arahatANaM bhagavaMtANaM NAmagoyassa vi savaNayAe, kimaMga puNa abhigamaNa-vaMdaNa-NamaMsaNa-paDipucchaNa-pajjuvAsaNayAe; egassa vi Ariyassa dhammiyassa suvayaNassa savaNayAe, kimaMga puNa viulassa aTThassa gahaNayAe ! taM gacchAmi NaM devANuppiyA ! samaNaM bhagavaM mahAvIraM vadAmi NamaMsAmi sakkAremi sammANemi kallANaM maMgalaM devayaM ceiyaM pajjuvAsAmi, evaM saMpehei, saMpehittA NhAe, suddhappAvesAI maMgalAI vatthAI pavara-parihie, appamahagghAbharaNAlakiya-sarIre sayAo gihAo paDiNikkhamai, paDiNikkhamittA sakoreMTa-malla-dAmeNaM chatteNaM dharijjamANeNaM maNussavaggurA-parikkhitte pAyavihAracAreNaM vANiyaggAmaM jayaraM majjhaM majjheNaM Niggacchai, NiggacchittA jeNAmeva dUipalAse ceie, jeNeva samaNe bhagavaM mahAvIre teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA tikkhutto AyAhiNaM payAhiNaM karei, karettA vaMdai NamaMsai jAva pjjuvaasi| zabdArtha :- = vicAra karyo pavara = zreSTha rahaNa = dhAraNa karavuM mahApa = mUlyavAna 3vA chattA = AvIne. bhAvArtha :- tyAra pachI AnaMda gAthApatine A prasaMganI(nagaranA lokone prabhunA darzana karavA jatA joIne) khabara paDI ke zramaNa bhagavAna mahAvIra yAvatuM yathAkrame vihAra karatAM, grAmAnugrAma vicaratAM ahIM AvyA che, ahIM padhAryA che, ahIM samosaryA che, ahIM vANijyagrAmanI bahAra dhutipalAza caityamAM yogya sthAna grahaNa karI, saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karI rahyA che. huM temanA darzananA mahAna phaLane meLavI lauM. arihaMta bhagavAnanAM nAma-gotranuM zravaNa paNa mahAphaLadAyaka che, to tyAM gamana karavuM, sanmukha javuM, vaMdana, namana karavA, paryApAsanA karavI, prazna pUchavA, tenuM to kahevuM ja zuM? saguNa niSpanna, sadharmamaya eka suvAkayanuM zravaNa paNa mahatvanuM che to vipula-vistRta arthanA grahaNanI to vAta ja zuM? mATe e ja zreSTha che ke huM tyAM jAuM ane zramaNa bhagavAna mahAvIrane vaMdana karuM, namana karuM, satkAra karuM, sanmAna karuM, bhagavAna kalyANa svarUpa che, maMgalasvarUpa che, devasvarUpa che, jJAnavaMta che tenI paryApAsanA karuM. - AnaMda gAthApatinA manamAM A vicAra Avyo, teNe snAna karyuM. zudhdha tathA sabhAyogya mAMgalika vastro samyaka prakAre paridhAna karyA, bahumUlyavAna AbharaNothI zarIrane alaMkRta karyuM. tyAra pachI gharethI nIkaLyA, nIkaLIne koraMTaka phUlonI mALAthI yukta chatrane dhAraNa karIne, puruSothI gherAyelA, pagapALA Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 14 ] zrI upAsaka dazAMga sUtra jIta sUtramAM te Ane vI nirUpita che. te ne tenI pAsethI cAlatAM, vANijyagAmanagaranI madhyathI pasAra thayA ane tipalAza caityamAM bhagavAna mahAvIra samIpe AvyA. tyAM AvIne traNavAra AdakSiNA-pradakSiNA karI, vaMdana karyA, namaskAra karyA ane pappAsanA karI. vivecana : A sutramAM te samayanA zreSThIvaryonI dharma bhAvanAnuM jIvaMta citra che. prastuta sutramAM te AnaMda gAthApatinI bhASAmAM ane bhAvanAomAM vistArathI nirUpita che. te zreSThIvaryo dharmaguruonA darzana ane paryapAsanA karavAne ane tenI pAsethI dharmazravaNa karI jIvanamAM vrata niyamane dhAraNa karavAne ja mahAna hitakArI, kalyANakArI samajatA hatA ane te pramANe ja hRdayamAM anubhava paNa karatA hatA. teonI AvI zraddhA, bhAvanA ane dharmaniSThA anukaraNIya che. tivo AyAdav patha :- AgamomAM tIrthakara bhagavAnane athavA anya sAdhu sAdhvIne vaMdana karavAnA varNana prasaMge A padono prayoga jovA maLe che. tenI chAyA ane artha A pramANe che tihu (trizUvA) = traNavAra, mAthAdi (mAlAgyA) = jamaNI taraphathI prAraMbhIne, pathakhi (kakSA ) = Avartana(joDAyelA hAthathI traNavAra). vinayanI pUrNatA pragaTa karavA mATe Avartana karyuM. koI cIjano nirNaya nizcita karavAmAM koIpaNa pravRttine mahattva ApavAmAM traNano AMka khAsa pracalita che. jamaNI bAjuthI - pUjanIyano vinaya karavA mATe teonA jamaNA vibhAgane pradhAnatA ApavAmAM Ave che. maMdiramAM parikramA karavAmAM paNa mUrtine potAnI jamaNI bAju rAkhavAmAM Ave che. AratI karavAmAM paNa hAtha pUjya puruSanI jamaNI taraphathI upara laIne pharI DAbI bAju nIce utAratAM hoya tema pheravavAmAM Ave che tethI ahIM vaMdana vidhimAM paNa aMjalIbaddha hAthane pUjanIya puruSanI jamaNI bAjuthI upara letA Avartana rUpe traNavAra pheravavAmAM Ave che. pradakSiNA :- A zabdano artha to parikramA karavI, pradakSiNA karavI evo thAya che. prasaMgAnusAra pramANe artha karatAM baMne hAthanI aMjali karIne traNa Avartana(pradakSiNA) karavAnI praNAlikA paraMparAe prApta che, tethI ja A traNa zabdono sAra e thayo ke AnaMda ane rAjAe hAtha joDIne aMjali dvArA traNavAra AratInI jema Avartana karIne vaMdana namaskAra karyA. tyArapachI Apa kalyANa svarUpa cho ; devasvarUpa cho vagere zabdothI temane sammAnita karyA. vedya :- A paNa bhagavAnanuM guNayukta vizeSaNa che. zAstromAM caitya zabda vividha arthomAM prayukta thayo che- bagIcA mATe, devAlaya mATe, sAdhu mATe, jJAna mATe vagere. ahIM veDya zabda jJAna arthamAM prayukta che ke he prabho ! Apa jJAnavaMta cho. tIrthakarone je vRkSa nIce kevaLajJAna thAya che te vRkSane zAstramAM caityavRkSajJAnotpattinuM vRkSa kahyuM che. tethI ahIM veDya no artha Apa jJAnasvarUpa cho", A artha susaMgata che. bhagavAnanI dharmadezanA:14 tae NaM samaNe bhagavaM mahAvIre ANaMdassa gAhAvaissa tIse ya mahai-mahAliyAe parisAe jAva dhamma parikahei / parisA paDigayA / rAyA ya gae / bhAvArtha :- tyAra pachI zramaNa bhagavAna mahAvIre AnaMda gAthApati tathA moTI pariSadane dharmano upadeza Apyo. upadeza sAMbhaLI pariSada cAlI gaI. rAjA paNa cAlyA gayA. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhyayana-1: zramaNopAsaka AnaMda 15 | vivecanaH A sUtramAM tIrthakara bhagavAnanI dharmadezanAnuM saMkSipta kathana che. bhagavAnanA upadezanuM vistArathI varNana aupapAtikasUtramAM che, te upadezano saMkSipta viSaya A pramANe che (1) loka, aloka, jIva, ajIva vagere; narakAdi, mAtApitA, RSi-muni, siddha-siddhi vagere tattvonuM astitva che. (2) aDhAra pApa, pApono tyAga, puNya ane pApa karmonuM phaLa vagere che. (3) kevalI prarUpita utkRSTa dharmanuM AcaraNa, ArAdhana karI jIva siddha thAya che, karma zeSa rahe to kalyANakArI deva thAya che ane tyAra pachInA bhavamAM mukta thAya che. (4) narakAdi cAre gatiomAM javAnA arthAt tenA AyuSya baMdhanAM cAra cAra kAraNa che. (5) dharmanA be prakAra che- AgAra dharma ane aNagAra dharma. tenI ArAdhanA te ja muktino mArga che. (6) aNagAra dharmamAM pAMca mahAvrata ane rAtri bhojana viramaNavrata; A aNagAra sAmAyika dharma che. (7) AgAra dharmamAM zrAvakanA bAra vratonuM spaSTIkaraNa karIne kahyuM che ke A AgAra sAmAyika dharma che. te AgAra dharmanI zikSAmAM sthita zrAvaka paNa AjJAno ArAdhaka thAya che. tadanaMtara paMDita maraNa arthAt saMlekhanA-saMthArAnuM kathana che. A upadeza sAMbhaLIne keTalAka aNagAra bane che, keTalAka zrAvakanA vrata svIkAre che, keTalAka samyagdarzanane prApta kare che. AnaMda dvArA vratagrahaNa:15 tae NaM se ANaMde gAhAvaI samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtie dhamma soccA Nisamma haTThatuTTha cittamANadie pIimaNe paramasomaNassie harisavasa-visappamANahiyae uThAe uTTei, udvettA samaNaM bhagavaM mahAvIra tikkhutto AyAhiNaM payAhiNaM karei, karettA vaMdai NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA evaM vayAsI- saddahAmi NaM bhaMte ! NiggaMthaM pAvayaNaM, pattiyAmi NaM bhaMte ! NiggaMthaM pAvayaNaM,roemi NaM, bhaMte ! NiggaMthaM pAvayaNaM, evameyaM bhaMte! tahameya bhaMte ! avitahameyaM bhaMte ! icchiyameyaM bhaMte ! paDicchiyameyaM bhaMte ! icchiyapaDicchiyameyaM bhaMte ! se jaheyaM tubbhe vayaha tti kaTu, jahA NaM devANuppiyANaM aMtie bahave rAIsara-talavara-mAMDabiya-koDuMbiya-seTThi-seNAvaI-satthavAhappabhiiyA muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pavvaiyA, No khalu ahaM tahA saMcAemi muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pavvaittae / ahaM NaM devANuppiyANaM aMtie paMcANuvvaiyaM satta-sikkhAvaiyaM duvAlasavihaM gihidhamma paDivajjissAmi / ahAsuhaM devANuppiyA! mA paDibaMdha kreh| zabdArtha - gaMti = pAse sozva = sAMbhaLIne tadana = tathya che gatima = asatya nathI, satya che no saMvAmitra samartha nathI, huM nathI karI zakato ahajuduM = jema sukha Upaje tema karo. bhAvArtha :- tyArapachI AnaMda gAthApati paNa zramaNa bhagavAna mahAvIra pAsethI dharmanuM zravaNa karIne harSita ane saMtuSTa thatAM, cittamAM AnaMda ane prasannatAno anubhava karatAM, atyaMta saumya mAnasika bhAvothI yukta tathA harSanA atirekathI vikasita hRdayavALA thaIne UbhA thayA, UbhA thaIne zramaNa bhagavAna mahAvIrane teonI jamaNI bAjuthI prAraMbha karIne traNa AvartanapUrvaka vaMdana namaskAra karyA, vaMdana namaskAra karIne A pramANe bolyA-he bhagavAna! huMnigraMtha pravacanamAM zraddhA karuM chuM, vizvAsa karuM chuM. nirgatha pravacana Ama ja Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 ] zrI upAsaka dazAMga sUtra che, tathya che, satya che, icchita che pratIcchita che, svIkRta che icchita-pratIcchita che, jevuM Ape kahyuM, tevuM ja che. he devAnupriya ! je rIte ApanI pAse aneka rAjA, Izvara-aizvaryazALI, talavara, mAMDabika, kauTuMbika, zreSThI, senApati temaja sArthavAha vagere muMDita thaIne gRhavAsano tyAga karI aNagAranA rUpamAM pravrajita thayA, te rIte huM muMDita thaIne (gRhastha jIvanano tyAga karI aNagAra dharmamAM) pravrajita thavA asamartha chuM. mATe ApanI pAse pAMca aNuvrata, sAta zikSAvrata Adi bAra prakArano gRhastha dharma(zrAvakadharma) grahaNa karavA icchuM chuM. A pramANe AnaMde kahyuM tyAre bhagavAne kahyuM-he devAnupriya ! je rIte Apane sukha thAya tema karo, vilaMba na karo. ahiMsA vata :16 tae NaM se ANaMde gAhAvaI samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtie tappaDhamayAe thUlagaM pANAivAyaM paccakkhAi, jAvajjIvAe duvihaM tiviheNaM, Na karemi, Na kAravemi, maNasA vayasA kAyasA / zabdArtha - pagAphavAyaM = prANAtipAta, hiMsA. bhAvArtha :- tyAre AnaMda gAthApatie zramaNa bhagavAna mahAvIra pAse pahelAM yU la prANAtipAta-sthUla hiMsAnA pratyAkhyAna karyA ke- huM jIvanaparyata be karaNa-kRta ane kArita arthAt karavuM ane karAvavuM tathA traNa yoga-mana, vacana ane kAyAthI sthUla hiMsA karIza nahIM ane karAvIza nahIM. satya vrata :17 tayANaMtaraM ca NaM thUlagaM musAvAyaM paccakkhAi, jAvajjIvAe duvihaM tiviheNaM Na karemi Na kAravemi, maNasA vayasA kaaysaa| bhAvArtha :- tyAra pachI teNe sthUla mRSAvAda-asatyavANInA pratyAkhyAna karyA ke- huM jIvana paryaMta be karaNa ane traNa yogathI sthUla mRSAvAdano tyAga karuM chuM eTale ke huM mana, vacana tathA kAyAthI skUla asatya bolIza nahIM, bolAvIza nahIM. asteya vrata:18 tayANaMtaraM ca NaM thUlagaM adiNNAdANaM paccakkhAi, jAvajjIvAe duvihaM tiviheNaM, Na karemi, Na kAravemi, maNasA vayasA kAyasA / zabdArtha - tayANaMtara = tyAra pachI. vaLAvALuM = adattAdAna. bhAvArtha :- tyArapachI teNe sthUla adattAdAna- corInA pratyAkhyAna karyA ke- huM jIvanaparyata be karaNa ane traNa yogathI sthala corIno tyAga karuM chuM eTale ke mana, vacana, kAyAthI sthUla corI karIza nahIM ane karAvIza nahIM. svadAra saMtoSaH19 tayANaMtaraM ca NaM sadArasaMtosie parimANaM karei, NaNNattha ekkAe sivANaMdAe Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-1H zramaNopAsaka AnaMda [ 17 ] bhAriyAe, avasesaM savvaM mehuNavihiM paccakkhAmi / zabdArtha :- salAra = svadArA (svapatnI). bhAvArtha :- tatpazcAtu teNe svadArA saMtoSa vratanI aMtargata maithunanuM parimANa-maryAdA karI ke mArI eka zivAnaMdA nAmanI patnI sivAya zeSa samagra strIo sAthe maithuna sevanano tyAga karuM chuM. vivecanaHsthala hiMsA:- zikAra karavAnI vRttithI paMcendriya hiMsA, mAMsAhAra mATe paMcendriya hiMsA, niprayojana kutuhala vRtti, caMcala vRtti athavA hiMsaka krUra pariNAmothI saMkalpapUrvaka trasajIvonI arthAt beindriya, teindriya, caurendriya ane paMcendriya jIvonI hiMsA, krodha vagere kaSAyavaza thaIne alpatama aparAdhI athavA niraparAdhI nAnA moTA koIpaNa trasa jIvonI hiMsA vagere sthUla hiMsAnAM kAryo che. prathama aNuvratI zrAvakane A prakAranI hiMsAno tyAga hoya che. avazeSa hiMsA :- gRhastha jIvanano nirvAha karatAM zarIra ane parivAranA nirvAha mATe je gRhakArya, vyApAra athavA vAhano dvArA gamanAgamanAdi karavAmAM Ave che, temAM sthAvara tathA trasajIvonI hiMsA thAya che. potAnA athavA potAne Azrita jIvonA zarIranI surakSA, upacAra vageremAM trasa jIvonI hiMsA thAya che; AkramaNa karatAM jIvono sAmano karavA mATe hiMsA thAya che; potAnA prANonI ane saMpattinI surakSA mATe jIva rakSAno prayatna karavA chatAM paNa koIka jIvanI hiMsA thaI jAya che, ityAdi prasaMgomAM je hiMsA thAya che te uparokta vratamAM sUcita sthala hiMsAmAM samAviSTa thatI nathI, te avazeSa hiMsA che. teno zrAvakane AgAra hoya che. karaNa ane yoga:- karavuM, karAvavuM, anumodana karavuM, A traNa karaNa che arthAt hiMsAdi pApa kArya svayaM karavAM, anyane Adeza devo ane hiMsA karanAranuM anumodana karavuM (sAruM samajavuM, mAnavuM). - mana, vacana, kAyA A traNeya yoga che arthAt koI paNa kArya karavAnAM A traNa sAdhana che. A traNa yogothI paNa karavuM, karAvavuM vagere kriyA thAya che. manathIH- (1) pApa kArya karavAno svayaM saMkalpa karavo (2) manamAM ja potAne AdhIna vyaktine pApa kArya karavA mATe preraNA karavI, Adeza devo. (3) manamAM ja koInAM karelAM pApa kAryo sArAM mAnavAM, joIne athavA sAMbhaLIne khuzakhuza thavuM. manathI pApa kArya karavA karAvavAmAM prasannacaMdra rAjarSinuM ane taMdulamacchanuM dAMta jANavuM. manathI kArya karavuM, karAvavAno nirNaya karavo, manamAM ja maMtranA smaraNathI hiMsA pravRtti svayaM karI zakAya che ane maMtra dvArA bIjA pAse paNa karAvI zakAya che. vacanathIH- (1) pApa kAryano saMkalpa ane nirNaya vacanathI pragaTa karavo, maMtroccAraNa vagere dvArA koInI hiMsA karavI. (2) hiMsA vagere kAryono vacanathI Adeza devo, preraNA karavI (3) hiMsAnAM kArya karanArane vacanathI dhanyavAda ApavA ke prazaMsA karavI. kAyAthI H- (1) zarIrathI pote ja hiMsA karavI. (2) zarIra athavA hAtha vaDe izAro karI koIne kahyA vinA hiMsAnI preraNA karavI. (3) hiMsAnAM kAmo karanAranuM hAthathI ke AkhA zarIrathI anumodana karavuM. sthUla daSTie manathI anumodana, vacanathI karAvavuM ane kAyAthI karavuM. A traNa bola sahaja ane Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 zrI upAsaka dazAMga sUtra saraLatAthI samajAya che. anya cha vikalpone samajavA mATe sUkSma dRSTikoNathI vicAra karavo paDe che. AnaMda zrAvake pahelAM, bIjA, ane trIjA vratamAM be karaNa traNa yogathI sthUla hiMsA, sthUla asatya ane sthUla adattano tyAga karyo, jethI teNe mana, vacana, kAyA traNe yogothI svayaM karavAno ane anya pAse karAvavAno tyAga karyo. [ bhagavatI sUtra zataka-8, uddezaka-5 mAM zrAvakanA aNuvrato grahaNa karavAnA karaNa ane yoganI apekSAe (49) bhaMga kalA che. ] sthUla mRSA :- moTuM jUTha- akAraNa koIne daMDita thavuM paDe, nukasAna thAya, rAjya taraphathI moTo aparAdha gaNIne sajA ApavAmAM Ave, lokomAM niMdA thAya, kuLa, jAti athavA dharma kIMketa cAya, tevA asatya vacananA uccAraNane moTuM jUTha kahevAya che. koInA prANa saMkaTamAM mukAI jAya tevA asatya vacana paNa cUlamRSA kahevAya che. zrAvakane mATe pAMca prakAranAM sthUla asatya kahyAM che- (1) vara kanyA arthAt manuSya saMbaMdhI moTuM jUTha (ra) pazu saMbaMdhI(3) bhUmi-saMpatti saMbaMdhI (4) thApaNa saMbaMdhI--koIe pUrNa vizvAsathI potAnI kiMmatI vastu koInI pAse rAkhI hoya te saMbaMdhI vizvAsaghAta karI jUTha bolavuM (5) pUrNa asatyanA pakSamAM sAkSI ApavI jethI sAcI vyaktine daMDa maLe che. A rIte pAMca prakAranA sthUla mRSAvAdano AnaMda tyAga karyo. avazeSamRSA :- sthUlamRSAvAda no tyAga karavA chatAM paNa zrAvakathI keTalAMka asatyano gRhastha jIvanamAM tyAga thaI zakato nathI. sAdhunI jema zrAvaka mATe vacana samitinuM vidhAna paNa nathI. tethI bhUlathI, AdatathI, hAsya vinodathI, bhaya saMjJAthI, potAnI prANa rakSA athavA saMpattinI rakSA mATe, svajana parijana vagerenI surakSA mATe athavA vyApAra saMbaMdhamAM asatya vacananuM uccAraNa thaI jAya to teno zrAvakanA A vratamAM AgAra hoya che arthAt A uparokta prakAranA sthUla mRSAvAdathI bhinna prakAranA sUkSma mRSAvAda samajavA joIe, teno zrAvakane tyAga hoto nathI. sthUla adatta (moTI corI) :- (1) divAla athavA daravAjA toDIne corI karavI(ra) peTI-paTArAmAMthI sAmAna laI levo (3) tALA toDIne athavA anya cAvIthI kholIne corI karavI(4) koIne jabaradastIthI lUMTI levA athavA vizvAsaghAta karI khissuM kApavuM (5) koInI koIpaNa kiMmatI vastu paDelI joIne corInI bhAvanAthI laI levI. A pAMca prakAranI corIno zrAvake tyAga karavAno hoya che. avazeSa adatta(sUkSma adatta-corI) :- corInI manovRttinA abhAvamAM paricita athavA aparicita vyaktinI vastu levI athavA pAchI daI devI athavA koI upayogamAM laI levI. vepAramAM paNa jene paraspara vizvAsa hoya tenI koIpaNa vastu laI levI ane daI devI. rAjakIya vyavasthA,niyama saMtoSakAraka na hovAthI keTalAka niyamonuM pAlana thatuM nathI. bIjA paNa vyApAra athavA vyavahAranI sUkSmatama pravRttio jeno uparokta pAMca moTI corImAM samAveza thato nathI. te pravRttione sthUla adattathI bhinna eTale sUkSma adatta samajavuM. A avazeSa hiMsA, asatya, adattanA sevanathI yathAyogya pApa sevana ane karma baMdha to thAya ja che, paraMtu gRhastha jIvananI aneka paristhitione kAraNe tenI avazeSamAM gaNanA karI che. teno paNa vivekapUrvaka tyAga karavAnuM lakSya rAkhavuM joIe. cothAvratamAM karaNayoganuM spaSTIkaraNa mULapAThamAM nathI. tenuM kAraNa e che ke zivAnaMdA patnI sivAya AnaMde saMpUrNa kuzIlano tyAga karyo. A viSayamAM paraMparAthI eka karaNa eka yoga samajavAno che. tenuM kAraNa e che ke gRhastha jIvanamAM putranA lagna karavA, tenA mATe Adeza ke nirdeza karavo vagere pravRttinI saMbhAvanA hovAthI zrAvakoe maithuna viramaNa vratano svIkAra eka karaNa ane eka yogathI karavo, te paraMparA Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhyayana-1: zramaNopAsaka AnaMda [19] upayukta che. javAbadArIthI nivRtta thayA pachI karaNa ke yogamAM vadhAro karI zakAya che. devadevInI apekSAe be karaNa traNa yogathI tyAga samajavo. ahIM mULa pAThamAM keTalIka pratomAMsilanA Avo zabda maLe che, paraMtu abhidhAna rAjendra koSamAM AnaMda gAthApatinA varNanamAM mULapAThamAM sarvatra sivAna zabda che. ahIM mULa pAThamAMlivAna zabdane ja zuddha mAnIne rAkhavAmAM Avyo che. IcchA parimANa:20 tayANaMtaraM ca NaM icchA parimANaM karemANe hiraNNa-suvaNNavihi-parimANaM karei, NaNNattha cauhiM hiraNNakoDIhiM NihANapauttAhiM, cauhiM vuDipauttAhiM, cauhiM pavittharapauttAhiM, avasesaM savvaM hiraNNasuvaNNavihiM paccakkhAmi / bhAvArtha :- tyArapachI teNe icchA parimANa=parigrahanI maryAdA karatAM hiraNya-suvarNanA viSayamAM A pramANe maryAdA karI ke khajAnAmAM rAkhela cAra karoDa sonAmahoro, vyApAramAM rokelI cAra karoDa sonAmahoro tathA ghara ane gharanAM upakaraNomAM rokela cAra karoDa sonAmahoro sivAya samasta sonAmahorono huM tyAga karuM chuM. 21 tayANaMtaraM ca NaM cauppayavihi parimANaM karei, NaNNattha cauhiM vaehiM dasa gosAhassieNaM vaeNaM, avasesaM savvaM cauppayavihiM paccakkhAmi / zabdArtha:- avasiM = bAkI. bhAvArtha :- tyAra pachI teNe catuSpada vidhi pazurUpa saMpattinA saMbaMdhamAM A pramANe maryAdA karI ke dasa dasa hajAra gAyonAM cAra gokuLo sivAya badhAM catuSpada pazuo rUpI saMpattino huM tyAga karuM chuM. | 22 tayANaMtaraM ca NaM khettavatthuvihi-parimANaM karei, NaNNattha paMcahiM hala-saehiM NiyattaNa-saieNaM haleNaM avasesaM savvaM khettavatthuvihiM paccakkhAmi / zabdArtha - ttavaltha = khullI jamIna ane makAna vagere. bhAvArtha - tyAra pachI teNe kSetra-vAstu vidhinI maryAdA karI ke so nivartana(bhUminuM eka vizeSa mApa)nA eka haLanA hisAbathI 500 haLa sivAya samasta kSetra-vAstu vidhino huM parityAga karuM chuM. | 23 tayANataraM ca NaM sagaDavihi parimANaM karei, NaNNattha paMcahiM sagaDasaehiM disAyattiehiM, paMcahi sagaDa-saehiM, saMvahaNiehi avasesa savvaM sagaDavihiM paccakkhAmi / zabdArtha :- I6 = gADuM. bhAvArtha :- tyArapachI teNe zakaTavidhi-gADAonA parigrahanI maryAdA karI ke 500 gADAM bahAra yAtrA mATe (bhramaNa mATe) ane 500 gADAM mAla levA laI javA mATe, A sivAya badhAM gADAonAM parigrahano huM tyAga karuM chuM. 24 tayANaMtaraM ca NaM vAhaNavihi-parimANaM karei, NaNNattha cauhiM vAhaNehiM Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 20 | | zrI upAsaka dazAga sUtra disAyattiehiM, cauhi vAhaNehiM saMvahaNiehiM, avasesaM savvaM vAhaNavihiM paccakkhAmi / zabdArtha :- vAhana = savArI karavAnAM sAdhana. bhAvArtha :- tyAra pachI teNe vAhanavidhi parigrahanI maryAdA karI ke digyAtrika-dezAttara javA mATe cAra vAhana tathA mAla levA-laI javA mATe cAra vAhana rAkhuM chuM. te sivAya sarvaprakAranA vAhanarUpa parigrahano huM tyAga karuM chuM. vivecana : vartamAnamAM upalabdha vratonI pATha paraMparA anusAra pAMcamA, chaThThA ane sAtamA A traNe ya vrata saMbaMdhita maryAdA A sUtromAM pAMcamA icchA parimANa vratanI aMtargata upalabdha che. aticAradarzaka pAThamAM chaThThA dizAvratanA aticAra yathAkramathI ApyA che, paraMtu ukta sutromAM dizAvratanuM spaSTa nAma nathI, chatAM paNa dizAvratanI maryAdA hevantha nI aMtargata samAviSTa thAya che, kAraNa ke hevanyu khullI jamIna-khetara vADI vagere ane DhAMkelI jamIna-makAna vagere, tevo artha thAya che, paraMtu ahIM khetavatthanI maryAdAnA prasaMgamAM 500 haLapramANa bhUminI maryAdAno ullekha che. 500 haLa pramANa bhUmi saMpUrNa bhArata deza pramANa thAya che, tethI A maryAdA dizAvratanI ja hoya zake che. vAhanonI maryAdA sAtamA vratanA 26 bolamAM thAya che. te paNa uktasUtromAM icchAparimANa vratanI aMtargata ja grahaNa karI che. apekSAe A upara kahelAM badhAM sutronI sarva maryAdAo icchAparimANamAM samAviSTa karI zakAya che. A sUtromAM karelI maryAdAno krama A rIte che. (1) nidhAna,vyApAra ane gharanAM upakaraNonI maryAdA sonaiyAnA mApamAM (2) pazuonI maryAdA (3) kSetra sImA (dizA maryAdA athavA khetInI maryAdA) (4) baLadagADI(5) cAra vAhana dezAMtara javA mATe (savArInI gADIo-jIpa, kAra jevI) (6) cAra vAhana mAla levA laI javA mATe (mAlagADIo-Traka jevI). pAMcaso haLa :- 10 hAthano eka vAMsa, 20 vAMsano eka nivartana, 100 nivartanano eka haLa, AvA 50) haLa pramANa kSetra sImA rAkhI10 hAtha 1 vAMsa 2) vAMsa 1 nivartana 2000 vAMsa 100 nivartana 100 nivartana 1 haLa 1 haLa 2000 vAMsa = 20,000 hAtha = 5000 dhanuSa 2000 vAMsa = 5000 dhanuSa 4000 dhanuSa 2 koza 5000 dhanuSa aDhI koza pa00 haLa 1250 koza 2000 koza 9000 ki. mI. (lagabhaga) 1250 koza = 4375 ki. mI. A rIte vicAratAM jaNAya che ke 500 haLa pramANanI kSetramaryAdA dizAvratanI apekSAe che. A vicAraNA vizeSaNavatI graMthane AdhAre che. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhyayana-1: zramaNopAsaka AnaMda [ 21 ] TIkAkAra AcArya abhayadevasUrino Azaya A pramANe che- khetaranI jamInane haLathI kheDatAM so vakhata jatA AvatA lITA (cAsa) paDe arthAt so vakhata haLa jeTalI jamInamAM phare (Ava-jA kare) te niyatta-nivartana pramANa jamInane eka haLa kahe che. A artha pramANe eka nivartana (cAsa) = ekavAra haLanI AvavA-javAnI jamIna traNa phUTa (Azare) thAya, tethI eka so nivartananA traNaso phUTa eTale ke 100 gaja (lagabhaga 100 mITara jamIna) thAya, tethI eka haLanI jamIna barAbara 100 mITara laMbAI ane 100 mITara pahoLAInA kSetranA mApanI jamInano TukaDo. AnAthI 500 gaNI jamIna AnaMda zrAvake khetI mATe rAkhI hatI. AnaMda zrAvakanA vyApAra saMbaMdhI kathana ahIM vratagrahaNanA pAThamAM nathI. prAraMbhika varNanamAM AvyuM che ke AnaMdane vyAja vaTAvano vyApAra hato. karoDonI mudrA rAkhe to paNa sarva zreSTha zrAvakomAM tenI gaNanA thaI che. tene mahAparigrahI zrAvaka kahyA nathI, kAraNake vrata svIkAratI vakhate tenI pAse jeTalo parigraha hato temAM ja temaNe saMtoSa rAkhyo. parigraha vRttine sImita karI, icchAone saMyamita karI, tethI ja tene sImita parigrahavALA kahevAya che. nava prakAranA bAhya parigrahamAMthI ahIM keTalAka parigrahanuM ja parimANa batAvyuM che. (1) sonuM (2) dhana (3) catuSpada (4) kaviya vagerenuM kathana A vratamAM karyuM che. zeSa pAMca prakAranA parigrahano samAveza uparokata maryAdAmAM ja samajI levo. |25 tayANaMtaraM ca NaM uvabhoga-paribhogavihiM paccakkhAemANe, ullaNiyAvihi parimANaM karei / NaNNattha egAe gaMdhakAsAIe, avasesaM savvaM ullaNiyAvihiM paccakkhAmi / zabdArtha:- 31mo = ekavAra bhogavavA yogya vastu paramona = vAraMvAra bhogavavA yogya vastu. bhAvArtha :- tyAra pachI temaNe upabhoga- paribhoga vidhinuM pratyAkhyAna karatAM bhInA zarIrane lUchavAnA, upayogamAM AvatA aMga lUchavAnA TuvAla vagerenuM parimANa karyuM.(maryAdA karI)-sugaMdhita ane lAla -eka prakAranA aMga lUchavAnA TuvAla sivAya badhA ja aMga lUchavAnA TuvAlano huM tyAga karuM chuM. | 26 tayANaMtaraM ca NaM daMtavaNavihiparimANaM karei / NaNNattha egeNaM allalaTThImahueNaM, avasesaM daMtavaNavihiM paccakkhAmi / zabdArtha:- attamadui = lIlA jeThImadhanuM dAtaNa. bhAvArtha :- tyAra pachI teNe dAtaNa vagerenI maryAdA karI. lIlAM jeThI madhanAM dAtaNa sivAya bIjAM badhAM dAtaNano huM tyAga karuM chuM. 27 tayANaMtaraM ca NaM phalavihiparimANaM karei / NaNNattha egeNaM khIrAmalaeNaM, avasesaM phalavihiM paccakkhAmi / zabdArtha:- hIrAmINaM = dUdhiyA AMbaLAM, goTalI vinAnAM AMbaLAM. bhAvArtha :- tyAra pachI phaLavidhinuM parimANa karyuM ke- eka kSIra(mIThAM) AMbaLAM sivAya anya phaLono huM tyAga karuM chuM. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [22] | zrI upAsaka dazAMga sUtra vivecana : ahIM phaLavidhinuM vidhAna AMkha, mastaka Adi dhovAnA kAmamAM AvatAM phaLothI che. (khAvAnA phaLonI maryAdA A bolamAM nathI) AMbaLAnI A kAryamAM vizeSa upayogitA che. jemAM goTalI paDI na hoya ane je dUdhanI jema mIThAM hoya, tevA kAcAM mulAyama AMbaLAMne kSIra AMbaLA athavA dUdhiyA AMbaLA kahe che. paNa li zabdano sIdho saraLa artha karIe to AnaMde madhura AMbaLA sivAya badhAM phaLono tyAga karyo hato. svAthyanI daSTie vaidhaka graMthomAM AMbaLA phaLanA ghaNAM guNo batAvyA che. | 28 tayANaMtaraM ca NaM abbhaMgaNavihi parimANaM karei / NaNNattha sayapAga-sahassapAgehi tellehi avasesaM abbhaMgaNavihiM paccakkhAmi / zabdArtha :- sayA | = zatapAka tela, so auSadhIthI banAveluM tela. bhAvArtha :- tyArapachI teNe atyaMgana vidhinI maryAdA karI. zatapAka ane sahasaMpAka tela sivAya huM sarva abhaMganavidhi-mAlizanA telano tyAga karuM chuM. vivecana : zatapAka ke sahasaMpAka tela viziSTa mUlyavAna tela che. zatapAka telamAM so prakAranAM dravyo nAMkhelAM hoya, jene so vAra pakAvela hoya athavA jenuM mUlya so kArdApaNa hoya. kArdApaNa prAcIna bhAratamAM prayukta eka sikko hato. hajAra auSadhi nAMkhI taiyAra thayelA telane sahasapAka kahevAya che. 29 tayANaMtaraM ca NaM uvvaTTaNavihiparimANaM karei / NaNNattha egeNaM surahiNA gaMdhaTTaeNaM, avasesa uvvaTTaNavihiM paccakkhAmi / zabdArtha:- 3brA = mardana, mAlisa. bhAvArtha :- tyAra pachI teNe ubaTana vidhinI maryAdA karI ke eka mAtra sugaMdhita gaMdhATaka-ghauM vagerenA loTanI sAthe keTalAka sugaMdhita padArthone meLavIne taiyAra karelI pIThI sivAya badhAM ja dravyono huM tyAga karuM chuM. |30 tayANaMtaraM ca NaM majjaNavihiparimANaM karei / NaNNattha aTThahiM uTTiehiM udagassa ghaDehiM avasesa majjaNavihiM paccakkhAmi / zabdArtha :- majA = snAna. bhAvArtha :- tyAra pachI teNe snAna vidhinI maryAdA karI ke pANInA ATha auSTrika-UMTa AkAranA ghaDA (jenuM mukha UMTanI jema sAMkaDuM, Doka lAMbI ane AkAra moTo hoya, te) sivAya zeSa pANIno snAna mATe tyAga karuM chuM. 31 tayANaMtaraM ca NaM vatthavihiparimANaM karei / NaNattha egeNaM khomajuyaleNaM, avasesaM vatthavihiM paccakkhAmi / zabdArtha - homanuyod = sUtaranAM vastra yugala. bhAvArtha :- tyAra pachI teNe vastra-vidhinI maryAdA karI ke sUtaranAM be vastra sivAya anya vastrono Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhyayana-1: zramaNopAsaka AnaMda [ 23 ] huM tyAga karuM chuM. arthAt zarIra para sUtaranAM be vastra ja paheravAM. 32 tayANaMtaraM ca NaM vilevaNavihiparimANaM karei / NaNNattha agaru-kuMkumacaMdaNamAdiehiM avasesaM vilevaNavihiM paccakkhAmi / bhAvArtha :- tyAra pachI teNe vilepana vidhinI maryAdA karI ke agara, kumakuma tathA caMdana sivAya sarva vilepana dravyano huM saMpUrNa tyAga karuM chuM. 33 tayANaMtaraM ca NaM pupphavihiparimANaM karei / NaNattha egeNaM suddhapaumeNaM, mAlaikusuma-dAmeNaM vA avasesaM pupphavihiM paccakkhAmi / bhAvArtha :- tyAra pachI teNe phUlavidhinI maryAdA karI ke sapheda kamaLa tathA mAlatInAM phUlonI mALA sivAya sarva prakAranAM phUlone dhAraNa karavAno huM saMpUrNa tyAga karuM chuM. 34 tayANaMtaraM ca NaM AbharaNavihiparimANaM karei / NaNNattha maTTha-kaNNejjaehiM NAmamuddAe ya, avasesaM AbharaNavihiM paccakkhAmi / bhAvArtha :- tyAra pachI teNe AbharaNa-vidhinI maryAdA karI ke zudhdha sonAnAM sAdA kuMDaLa ane nAmAMkita vIMTI sivAya sarvaprakAranAM AbharaNono huM tyAga karuM chuM. |35 tayANaMtaraM ca NaM dhUvaNavihiparimANaM karei / NaNNattha agaru turukka dhUvamAdiehiM, avasesaM dhUvaNavihiM paccakkhAmi / zabdArtha :- agara tuTavapUva = agara, lobAna tathA dhUpa. bhAvArtha - tyAra pachI teNe dhUpa vidhinI maryAdA karI ke agara, lobAna, ane dhUpa sivAyanI sarva dhUpanIya vastuno huM saMpUrNa tyAga karuM chuM. |36 tayANaMtaraM ca NaM bhoyaNavihiparimANaM karemANe, pejjavihi parimANaM krei| NaNNattha egAe kaTThapejjAe, avasesaM pejjavihiM paccakkhAmi / zabdArtha :- 6 = kADho(pIvAyogya), kavAtha (auSadha). bhAvArtha :- tyAra pachI teNe bhojana vidhinI maryAdAnI aMtargata peya(pIvA yogya) vidhinI maryAdA karI ke eka mAtra kADho athavA pIvA yogya kvAtha (auSadha), maganuM pANI athavA ghImAM zekelA bhAtathI banAvelI kAMjI(eka vizeSa pINuM) sivAya badhA pIvA yogya peya padArthono huM tyAga karuM chuM. 37 tayANaMtaraM ca NaM bhakkhaNavihiparimANaM karei / NaNNattha egehiM ghayapuNNehiM khaMDakhajjaehiM vA, avasesaM bhakkhaNavihiM paccakkhAmi / zabdArtha - payapuof = ghIthI paripUrNa ghevara hunnara = khAMDavALA khAjAM, sATA. bhAvArtha - tyAra pachI teNe bhakSya vidhinI maryAdA karI ke ghIthI paripUrNa ghevara ane mIThAM khAjA(sATA) sivAya badhAM ja pakavAnono huM saMpUrNa tyAga karuM chuM. 38 tayANaMtaraM ca NaM odaNavihiparimANaM karei / NaNNattha kalamasAli-odaNeNaM, avasesa odaNavihiM paccakkhAmi / Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 zrI upAsaka dazAMga sUtra zabdArtha:- tama sAli = kalamajAtinA cokhA, kolama. bhAvArtha :tyAra pachI teNe odana(bhAta) vidhinI maryAdA karI ke kalama jAtinA cokhA sivAya badhA prakAranA cokhAno huM saMpUrNa tyAga karuM chuM. 39 tayAnaMtaraM ca NaM sUvavihiparimANaM karei / NaNNattha kalAyasUveNa vA, mugga-mAsasUveNa vA / avasesaM sUvavihiM paccakkhAmi / zabdArtha :- sUva = dALa. bhAvArtha:- tyAra pachI teNe dALa vidhinI maryAdA karI ke caNA, maga ane aDadanI dALa sivAya badhI dALano huM saMpUrNa tyAga karuM chuM. 40 tayAnaMtaraM ca NaM ghayavihiparimANaM karei / NaNNattha sAraieNaM goghayamaMDeNaM / avasesaM ghayavihiM paccakkhAmi / zabdArtha:- ya - ghI sAraphphLa = zAradIya, prAtaHkAlIna. bhAvArtha:karelA ghI sivAya sarva prakAranA ghI no huM saMpUrNa tyAga karuM chuM. 41 tayANaMtaraM ca NaM sAgavihiparimANaM karei / NaMNattha vatthusAeNa vA tuMbasAeNa vA sutthiyasAeNa vA maMDukkiyasAeNa vA avasesaM sAgavihiM pacca tyAra pachI teNe ghInI maryAdA karI ke gAyanA uttama zAradIya-prAtaHkAle ja taiyAra zabdArtha:- vaghusAE = vathavAnI bhAjI tuMvasALa = dUdhI susthiya-sANaM = suvA-pAlakanI bhAjI maMDulziya = bhIMDo. bhAvArtha :- tyAra pachI teNe zAkavidhinI maryAdA karI ke bathavAnI bhAjI, dUdhI, suvA, pAlakha ane bhIMDo A zAka sivAya sarva prakAranA zAkano huM tyAga karuM chuM. 42 tayANaMtaraM ca NaM mAhurayavihi parimANaM karei / NaNNattha egeNaM pAlaMkAmAhuraeNaM, avasesaM mAhurayavihiM paccakkhAmi / zabdArtha:- mAttutya = madhura pINAM. bhAvArtha :tyAra pachI teNe mAdhuraka vidhinI maryAdA karI ke pAlaMkA--guMda vizeSa, je atyaMta madhura hoya che, te sivAya mAdhuraka vidhino huM tyAga karuMchuM. [saMbhava che ke A pAlaMkA madhuraka eka prakAranuM zAka hoya jenI zAkavidhimAM maryAdA karI hoya. je kayAreka svataMtra mAdhuraka vidhi thaI gaI hoya kAraNake abhidhAna rAjendra kozamAM 'pAlaMkA' zabdanA arthamAM kahyuM che ke te mahArASTra dezamAM prasiddha eka prakAranuM zAka che.] 43 tayAnaMtaraM ca NaM jemaNavihi parimANaM karei / NaNNattha sehaMbadAliyaMbehiM, avasesaM jemaNavihiM paccakkhAmi / zabdArtha:- seova = kAMjInAM vaDAM liyanehi = dALanAM vaDAM. bhAvArtha :- tyAra pachI teNe vyaMjana vidhinI maryAdA karI ke kAMjInAM vaDA, khaTAzayukta maga vagerenI Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-1: zramaNopAsaka AnaMda [ 25] dALanA vaDA (dahIMvaDA) sivAya sarva prakAranA vyaMjana-svAdiSTa padArthono huM tyAga karuM chuM. 44 tayANaMtaraM ca NaM pANiyavihi parimANaM karei / NaNNattha egeNaM aMtalikkhodaeNaM, avasesaM pANiyavihiM paccakkhAmi / zabdArtha -pAya vidhi = pIvAnuM pANI. bhAvArtha - tyAra pachI teNe pIvAnA pANInI maryAdA karI ke eka mAtra AkAzamAMthI paDelA, gharamAM ekaThA karelA varasAdanA pANI sivAya bIjA badhA prakAranA pANIno huM tyAga karuM chuM. 45 tayANaMtaraM ca NaM muhavAsavihi parimANaM karei / NaNNattha paMcasogaMdhieNaM taMboleNaM, avasesa muhavAsavihiM paccakkhAmi / zabdArtha -paMva-sowifdha = pAMca sugaMdhI vastunA mukhavAsa. bhAvArtha :- tyAra pachI teNe mukhavAsa vidhinI maryAdA karI ke pAMca sugaMdhita vastuothI yukta pAna sivAya sarva mukhavAsano huM tyAga karuM chuM. vivecanaHAnaMdanI upabhoga-paribhoganI Adarza sAmagrI :- (1) sugaMdhita ane lAla raMgano TuvAla (2) lIluM jeThImadhanuM dAtaNa (3) dUdhiyA AMbaLA (4) mAliza mATe zatapAka, sahasaMpAka tela (5) eka prakAranI sugaMdhita pIThInuM mardana (6) ATha ghaDA pANI snAna mATe (7) paheravAnAM sUtaranAM vastra tathA zarIra para be vastra (8) caMdana, kumakuma, agara,lepa vagere tilaka mATe (9) kamaLa ane mAlatInAM phUlonI mALA (10) kuMDaLa, aMgUThI, AbhUSaNa (11) agara, lobAnano dhUpa (12) eka prakArano kADho ukALo athavA maga ke cokhAnuM osAmaNa (13) miSTAnnamAM ghevara, khAjA (14) bhojanamAM bAsamatI cokhA (15) caNA, maga, aDadanI dALa (16) haMmezAM savAre taiyAra kareluM zAradIya ghI (17) bathavA, dUdhI, suvA, pAlaka ane bhIMDAnuM zAka (18) pAlaMkA-viziSTa prakAranuM zAka (19) dALanAM vaDAM ane kAMjInAM vaDAM (taLelA padArtha) (20)pIvA mATe varasAdanuM bheguM kareluM pANI (ra1) mukhavAsamAM elacI, laviMga, kapUra, taja, jAyaphaLa vagere (22) kula 1000 baLadagADAM, te uparAMta cAra vAhana savArI mATe ane cAra vAhana mAlasAmAna mATe ; Ama ATha vAhano rAkhyA hatA. vartamAnamAM pracalita 26 bolanI maryAdAmAMthI AnaMda gAthApatinI maryAdAmAM (1) vigaya (2) joDA (3) zayana (4) sacitta vastu (5) dravyanI maryAdAnuM spaSTIkaraNa nathI. uttama jAtinA bAsamatI cokhAmAM kalama eka vizeSa prakAra che. AnaMda zrAvaka uttara bihAranA nivAsI hatA. tethI ja khAvAnA anAjanI maryAdAmAM kevaLa bhAtanI maryAdAno ja ullekha karyo che. jeno Azaya e che ke aneka prakAranA cokhAmAM eka vizeSa jAtinA cokhAno ja apavAda rAkhyo, bIjAno saMpUrNa tyAga karyo tethI anumAna thAya che ke tyAre te kSetramAM ghauM vagere anya dhAnyano upayoga ocho thato hoya athavA bhAtano ja khorAka mukhya hoya. ahIM sApha zabdathI zarada RtunuM kathana nathI paraMtu zAradIya dhRtanuM kathana che. zAradIya dhRtano artha prAtaHkAlIna vRta thAya che. haMmezAM savAre taiyAra karelA ghInI ja AnaMda zramaNopAsake chUTa rAkhI hatI. maMDa = pApaDIvALuM ghI. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 ] zrI upAsaka dazAMga sUtra AnaMda zrAvake khAvA yogya, pIvA yogya, bhogya ane upabhogya tathA sevya je je vastuono apavAda rAkhyo eTale ke potAnA upayoga mATe je vastuno svIkAra karyo tenA varNanathI pratIta thAya che ke upAdeyatA, uttamatA, priyatA vagerenI daSTie teNe ghaNI ja samajaNapUrvaka maryAdA karI che. atyaMta upayogI, svAthyavardhaka, hitAvaha ane ruci anusAra padArtho teNe bhoga-upabhogamAM rAkhyA che. mAdhuraka vidhimAM phaLa, mevAnI maryAdA karavAnI paraMparA che paraMtu AnaMdanAM vratonA A pAThamAM kevaLa pAlaMkA-guMda vizeSa sivAya badhI mAdhuraka vidhino tyAga kahyo che. saMbhava che ke artha paraMparA yogya na rahI hoya athavA upAnaha-joDAnI maryAdA vidhinI jema ja phaLa, mevAnI maryAdA sucaka pATha paNa AgamamAM nathI; AvuM samajI zakAya che. ne vidinI jagyA temavida pATha paNa che. teno artha che ke saMskArita vyaMjanonI maryAdA karavI. ahIM sAmAyika pauSadhanI maryAdAnA paccakakhANano pATha paNa upalabdha nathI. vartamAna paraMparAmAM upalabdha 26 bola lagabhaga saMpUrNa che, paraMtu rAtribhojana parimANavrata mULamAM athavA paraMparAnA bolomAM nathI; je ati Avazyaka che. rAtribhojana tyAganI AvazyakatA aneka sUtrothI siddha che. paraMparAmAM teno samAveza sAtamA ke agiyAramA vratamAM karavAmAM Ave che. anarthadaMDa viramaNa:46 tayANaMtaraM ca NaM cauvvihaM aNaTThAdaMDa paccakkhAi, taM jahA- avajjhANAyariyaM pamAyAyariyaM, hiMsappayANaM, pAvakammovaese / bhAvArtha :- tyAra pachI teNe cAra prakAranA anarthadaMDa, apadhyAnacarita, pramAdAcarita, hiMsapradAna, temaja pApakarmopadezanA pratyAkhyAna karyA. vivecanaH koIpaNa uddeza vinA je hiMsA karavAmAM Ave che teno samAveza anarthadaMDamAM thAya che eTale ke hiMsA te to hiMsA ja che paNa je laukika daSTithI AvazyakatA athavA prayojanavaza karavAmAM Ave che; temAM ane nirarthaka karavAmAM AvatI hiMsAmAM moTo bheda che. koIpaNa vyakti jyAre AvazyakatA athavA prayojanavaza hiMsA karavA taiyAra thAya to tenI paravazatAne joIne tene vyAvahArika daSTie kSamya karI zakAya paNa koI vyakti niyojana hiMsA vagerenuM AcaraNa kare to te sarvathA anucita ja gaNAya. tene AgamanI bhASAmAM anarthadaMDa kahevAya che. vRttikAra AcArya abhayadevasUrie dharma, artha tathA kAma rUpe prayojana vinA thatAM hiMsApUrNa kAryone anarthadaMDa kahyo che. apadhyAna - anarthadaMDanI aMtargata kahela apadhyAna caritano artha durthAna che. te paNa eka prakAranI hiMsA ja che. te AtmaguNono ghAta kare che. durgAna be prakAranuM che ArtadhyAna tathA raudradhyAna. dhanasaMpatti, saMtati, svasthatA vagere icchita vastunI prApti mATe ane garIbAI, rogIpaNuM, priyajanano viraha vagere aniSTa sthitine dUra karavA mATe manamAM je klezapUrNa ciMtana thAya te ArtadhyAna che. krodhAveza, zatrubhAva ane vaimanasya AdithI prerita thaIne bIjAne hAni pahoMcADavA mATe krUra vicAraNA karavI te raudradhyAna che. A baMne prakAranuM ciMtana te apadhyAnacarita rU5 anarthadaMDa che. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aghyayana--1 : zramaNopAsaka AnaMda 27 pramAdAcarita :- potAnA dharma, kartavya athavA pharaja prati ajAgratapaNuM te pramAda che. AvI pramAdI vyakti lagabhaga potAno samaya bIjAnI niMdA karavAmAM, gappA mAravAmAM, potAnI moTAInA guNagAna gAvAmAM, kharAba vAto karavAmAM vyatIta kare che. AvI pramAdI vyaktino yogavyApAra te pramAdAcarita che. bIjI rIte koIpaNa vyavahAranI pravRtti viveka rAkhyA vinA karavI te paNa pramAdAcarita anarthadaMDa che. hiMsapradAna :- hiMsAnAM kAryomAM sAkSAt sahayoga Apavo, jema ke- cora, DAku tathA zikArI vagerene hathiyAra devAM, Azraya devo tathA bIjI rIte sahAya karavI. A prakAranAM AcaraNathI hiMsAne protsAhana ane madada maLe che, tethI te anarthadaMDa che. bIjI koIpaNa avivekI vyaktine zastro ApavA te paNa hiMsapradAna anarthadaMDa che. pApakarmopadeza H-- bIjAne pApakAryomAM pravRtta thavAmAM preraNA, upadeza athavA salAha devI. jema ke koI zikArIne batAvavuM ke amuka sthAna para zikArayogya pazu-pakSI ghaNAM prApta thaze. bIjI vyaktine anya vyakti herAna kare te mATe uttejita karavI, pazupakSIne pIDita karavA mATe lokone kharAba preraNA karavI, A sarvano pApakarmopadezamAM samAveza thAya che. saMsAra vyavahAranA nAnAM moTAM koIpaNa kAryonI Avazyaka pharaja ke jarUriyAta vinA preraNA devI e paNa pApakarmopadeza anarthadaMDa che, anarthadaMDamAM samAviSTa A cAra prakAranAM duSkArya evAM che ke jeno pratyeka dharmaniSTha, ziSTa ane sabhya nAgarike tyAga karavo joIe. AdhyAtmika pragatinI sAthe uttama ane naitika nAgarika-jIvananI daSTie paNa A ati Avazyaka che. anarthadaMDathI dUra rahevA mATe zrAvakoe nimnokta sAvadhAnI rAkhavI joIe :-(1) azubha ciMtanane vivekathI rokI devuM ane samabhAva, zAMti, saMtoSanA vicArothI AtmAne saMskArita ane jAgRta rAkhavo. (2) sAMsArika kartavyo, vyavahAro, vepAranI pravRttio ane gharanI pravRttiomAM pUrNa vivekayukta AcaraNonuM lakSya ane abhyAsa rAkhavo. nirarthaka, anAvazyaka pravRttio, manoraMjaka pravRttio ane lokapravAhane vaza thaI karavAmAM AvatI pravRttiothI paNa jJAna vairAgya ane vivekapUrvaka dUra rahevAno prayatna karavo. (3) zastra saMgraha-zastra vitaraNa, zastra prayoganI preraNA ke dalAlI na karavI. (4) potAnI Avazyaka lAgaNI athavA javAbadArI jyAM hoya te sivAya koInA paNa saMsArI kArmo, vyApAra athavA anya vyavahAromAM rasa na levo. AraMbha, samAraMbhathI banelAM viziSTa darzanIya sthaLonI atizaya prazaMsA na karavI. koI cIjanI prazaMsA karavAmAM bhAva ane bhASAno viveka rAkhavo. aMte anarthadaMDa viramaNa vratanI A prasiddha ghoSaNA che ke gRhastha jIvananI ati Avazyaka pravRtti sivAya koipaNa anAvazyaka ciMtana, bhASaNa athavA pravRtti karavI nahIM ane mana, vacana, kAyAthI sAvadhAna ane sajAga rahevuM. A anarthadaMDa viramaNa vratanI ArAdhanA vAstavamAM zrAvakane aMtarmukhI banAve che. temAM sajaga rahevAthI jIva kramazaH AtmavikAsa karato jAya che. dhArmika saMskArothI susaMskArita tenuM vyAvahArika jIvana anya mATe paNa Adarza preraNAbhUta bane che, tethI pratyeka vratadhArI zrAvake A vratanA mahattvane samajI tenI madhya ArAdhanA karavI joie. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI upAsaka dazAMga sUtra zrAvakakvatonA aticAra : samyaktvanA aticAra : 47 ANaMdA ! tti samaNe bhagavaM mahAvIre ANaMda samaNovAsagaM evaM vayAsI- evaM khalu ANaMdA! samaNovAsaeNaM abhigayajIvAjIveNaM jAva ThavaladdhapuNNapAveNaM, AsavasaMvara- Nijjara-kiriyA ahigaraNa-baMdha mokkha- kusaleNaM, asahejjeNaM, devAsura- nAgasuvaNNa jakkha-rakkhasa- kiNNara- kiMpurisa garula-gaMdhavva-mahoragAiehiM devagaNehiM NiggaMthAo pAvayaNAo aNaikkamaNijjeNaM, sammattassa paMca aiyArA peyAlA gALiyavyA, 5 samAriyabA, teM guhA- saMjA, hA, vitinicchA, pravAsaMDavasaMsA, prpaasNddsNthvo| zabdArtha :- abhivavAnIvenuM - jIva ajIvanuM svarUpa jeNe jANI lIdhuM che. basooLa - anyanI sahAyatA nahIM lenArA aLabajJeLa - koI calita na karI zake evA. bhAvArtha:- bhagavAna mahAvIre AnaMda zrAvakane kahyuM, he AnaMda ! jeNe jIva ajIva vagere padArthonA svarUpane yathAvat jANyuM che; puNya ane pApanA bhAvone upalabdha karyAM che; Azrava, saMvara, nirjarA, kriyA, adhikaraNa, baMdha ane mokSane sArI rIte samajyAM che; je anyanI sahAyatAnI icchA rAkhatA nathI; deva, asura, nAga, suvarNa, thaLa, rAkSasa, kinnara, kiMpuruSa, garuDa, gAMdharva, mahoraga vagere devatAo dvArA nirNaya pravacanathI calita na karI zakAya tevA zramopAsakoe samyakatvanA pAMca pradhAna aticAra jANavA joie paNa tenuM AcaraNa karavuM na joIe. te aticAra A pramANe che-- zaMkA, kAMkSA, vicikitsA, parapAsaMDa prazaMsA tathA parapAsaDa saMstava. vivecana - vrata dhAraNa karavAM kaThina che, paNa vratanuM dRDhatAthI pAlana karavuM te tenAthI vizeSa kaThina che. pAlana karavAmAM vyaktie kSaNe kSaNe jAgrata rahevuM paDe che. bAdhaka paristhitimAM paNa avicala rahevAnuM hoya che. svIkArelA vratamAM sthiratA rahe, upAsakanA bhAvomAM nyUnatA na Ave tenA mATe jaina sAdhanA paddhatimAM aticAra varjanarUpa suMdara upAyanuM sUcana karyuM che. aticArano artha che ke vratamAM koI prakAranI durbaLatA, skhalanA athavA AMzika malinatA thavI. aticAronI sImA jyAre AgaLa vadhI jAya tyAre aticAra anAcAramAM paNa parivartita thai jAya che. anAcAra eTale lIdhelA vratanuM khaDita thayuM, tethI upAsakoe aticArone yathAvat svarUpamAM samajIne jAgRti ane AtmabaLa sAthe teno tyAga karavo, te vratane surakSita ane suzobhita rAkhavA mATe ati Avazyaka che. samyaktva : sAdhaka mATe sarvathI adhika mahattvanI vastu samyaktva che. samyaktva eTale yacArtha tattva zraddhAna, satya pratye sAcI zraddhA. jo sAdhaka samyaktvane ja khoI nAkhe to tenA jIvanamAM kaMIpaNa zeSa raheze nahIM. zraddhAmAM satyanA sthAne asatya praveza kare to tenA AcaraNamAM sahaja rIte viparItatA AvI jAya, mATe bhagavAna mahAvIre AnaMda zrAvakane sarvaprathama samyaktvanA aticAra kahyA ane tenuM AcaraNa na karavAno upadeza Apyo. samyaktvanA pAMca aticAronuM saMkSepamAM vivecana A rIte che-- zaMkA :- sarvajJa dvArA kathita AtmA, svarga, naraka, puNya, pApa, baMdha, mokSa vagere tattvomAM saMdeha thavo te zaMkA che. manamAM saMdeha thavAthI AsthA DagI jAya che. vizvAsa halI jAya che, tene zaMkA kahe che. zaMkA thavAthI Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhyayana-1: zramaNopAsaka AnaMda [ 29 ] jijJAsAno bhAva paNa haLavo paDI jAya che paraMtu vizvAsa athavA AsthAne daDha karavA mATe vyakti jyAre koI tattva vizeSa jANavAnI icchA kare, prazna kare tene zaMkA kahevAtI kAraNa ke jijJAsArUpa saMzayathI te potAnA vizvAsane daDhathI daDhatara karavA icche che. bhagavAna mahAvIranA mukhya ziSya indrabhUti gautamanA prazna tathA bhagavAnanA uttaro AgamavANImAM Thera Thera bharapUra che. jyAM gautamasvAmI prazna kare tyAM sarvatra temanA manamAM saMzaya utpanna thavAno ullekha che. sAthosAtha tene parama zraddhAvAna paNa kahyA che. gautamanA saMzayo jijJAsAmUlaka hatA. eka samyaktInA manamAM jijJAsApUrNa saMzaya thavo, prazna thavo te doSa nathI paNa tene azraddhAmUlaka zaMkA thavI na joIe. kAMkSA - sAdhAraNa rIte kAMkSAno artha icchAne koIpaNa bAju vaLAMka devo. prastuta prasaMgamAM teno artha che bahArano dekhAva, ADaMbara joIne athavA bIjA pralobhanathI prabhAvita thaIne anya mata tarapha jhUkI javuM. samyakatvIe potAnA AtmaguNonI surakSA mATe bahAranA pradarzanathI prabhAvita thavuM na joIe. vicikitsA - manuSyanuM mana ghaNuM caMcaLa che. temAM aneka prakAranA saMkalpa-vikalpa thayA ja kare che. kayAreka upAsakanAM manamAM Avo bhAva paNa UThe che ke te dharmanuM je anuSThAna kare che, tapa vagerenuM AcaraNa kare che, tenuM phaLa haze ke nahIM? A prakArano saMdeha te vicikitsA che. manamAM A prakAranA saMdehAtmaka bhAva thatAM ja manuSyanA kAryamAM sahaja zithilatA Ave che, nirAzA vadhavA lAge che. A prakAranI manaHsthiti kAryasiddhimAM bAdhaka che. samyaktIe tenAthI bacavuM joIe. parapAkhaMDa prazaMsA :- "pAkhaMDI' zabdano prAsaMgika artha che- anyamatanA vratadhArI anuyAyIo. vyavahAramAM te zabdano artha luccA ane dhutArArUpe thAya che paraMtu te artha ahIM apekSita nathI. parapAkhaMDa prazaMsA samyaktano cotho aticAra che. teno abhiprAya che ke samyakvI jIve anya matAvalaMbInA prazaMsaka thavuM na joIe. ahIM prayukta prazaMsA vyAvahArika ziSTAcAranA arthamAM nathI, tAttvika arthamAM che. anya matAvalaMbInA prazaMsaka thavuM arthAt tenA dhArmika siddhAMtonuM sanmAna karavuM, anya matanA siddhAMto, dharmagraMtho athavA dharmapravartakonI atizaya prazaMsA, anyane mATe 'kAMkSA' doSanuM nimitta bane che ane svayaMne svadharma athavA svadharma siddhAMtonI zraddhAmAM zithilatA AvavAmAM nimittabhUta banI zake che tethI samajIne, vicArIne, pote karelA vizvAsa-zraddhA para vyaktie daDha rahevuM joIe. AvA prazaMsA Adi kAryothI daDhatAno nAza thAya che. A prazaMsAno niSedha saMkucitatA nathI paNa AsthAnI puSTino eka mahattvazIla upAya che. samyaktane surakSita ane svastha rAkhavAnI parejI che. parapAkhaMDa saMstavaH- saMstavano artha ghaniSTha saMparka athavA nikaTatApUrNa paricaya che. paramatAvalaMbI pAkhaMDIonI sAthe dhArmika daSTie tevo paricaya athavA saMparka upAsaka mATe upAdeya nathI tethI tenI AsthAmAM vicalitapaNuM utpanna thavAnI AzaMkA rahe che. ahiMsAvRta aticAra:48 tayANaMtaraM ca NaM thUlagassa pANAivAya-veramaNassa samaNovAsaeNaM paMca aiyArA peyAlA jANiyavvA Na samAyariyavvA, taM jahA- baMdhe, vahe, chavicchee, aibhAre, bhattapANavocchee / zabdArtha :- jenA = pramukha, pradhAna, moTA. Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 30 ] zrI upAsaka dazAMga sUtra bhAvArtha :- tyAra pachI zrAvake sthUla prANAtipAta viramaNa vratanA mukhya pAMca aticAra jANavA joie paNa tenuM AcaraNa karavuM joie nahIM. te A rIte che, baMdha, vadha, chaviccheda, atibhAra, bhaktapAna vyavaccheda. vivecana :paiyAlA :- pramukha, pradhAna, mukhya. A arthomAM peyAlA zabdano prayoga thayo che. je zabdano prayoga prAcIna kALamAM badhAM ja vratonA aticAronI sAthe hato paraMtu kAladoSathI chUTatAM-chUTatAM te kevaLa samyatvanA ane ahiMsAvratanA aticAra sAthe ja rahI gayo che. peyAlA zabdano prayoga pratyeka vratanA aticAro sAthe rahe tyAre teno bhAva e che ke A vratanA mukhya(pradhAna) A pAMca aticAra che. apradhAna sUkSma, nAnA-nAnA anya aneka aticAra hoi zake che. pradhAna-apradhAna sarva aticArothI bacavAno prayatna karavo te ja zrAvakane mATe hitAvaha che. TIkAH- vecAra sArA, dhAnA, bhUtatvana zakya vyapAtrA vizeSa, pramukha athavA skUla rUpamAM samajavA ane samajAvavAmAM zakya evA A prakAranA pAMca aticAra sarva vratonA che.--upAsaka TIkA ane Avazyaka niryukti. (1) baMdhaH- teno artha bAMdhavuM che. pazu, dAsa, bALaka, nokara vagerene evI rIte bAMdhavAM ke jethI tene kaSTa thAya. zrAvakane kaSAyavaza athavA avivekathI A aticAra lAge che. (ra) vadha :- sAmAnya rIte vadhano artha koIne jAnathI mArI nAMkhavo evo thAya paraMtu ahIM vadha A arthamAM prayukta nathI kAraNake koIne jAnathI mArI nAMkhavAthI ahiMsAvrata sarvathA khaMDita ja thaI jAya che. te to anAcAra che. ahIM to 'vadha' ghAtaka prahAranA arthamAM prayukta thayelo che. evo prahAra ke jenAthI prahAra karAyelI vyaktinAM aMga-upAMgane nukazAna thAya che. (3) chaviccheda - krodhAvezamAM koInAM aMga upAMga kApI nAMkhavAM. manoraMjana mATe kutarA vagere pALela pazuonuM pUMchaDuM, kAna Adi kApI nAkhavA vagere kriyAno samAveza paNa A aticAramAM thAya che. (4) atibhAra :- paza. nokara Adi pAsethI tenI zakti uparAMta kAma levuM. nokara. majara. adhikata karmacArI pAse tenI zakti uparAMtanuM kAma levuM. te atibhAra aticAra che.. (5) bhaktapAna vyavaccheda - teno artha A pramANe che- khAnapAnamAM aMtarAya nAMkhavo arthAtu potAne Azrita pazune yathAsamaye cAro temaja pANI na devAM, bhUkhyAM ane tarasyAM rAkhavAM. A vAta dAsa-dAsI mATe paNa lAgu paDe che. tenA khAnapAnamAM aMtarAya nAMkhavI. AjanA yuganI bhASAmAM potAnA nokara cAkarone samayasara pagAra na devo, pagAramAM paNa kApa mUkavo, koInI AjIvikAmAM bAdhA nAMkhavI, sevaka vagere Azrita varga pAsethI khUba kAma levuM paraMtu tenA badalAmAM paryApta bhojana ane pagAra na Apavo vagere pravRtti A aticAramAM AvI jAya che. A prakAranI pravRtti sAmAjika jIvanamAM paNa anyAyajanya che. vratadhArInI hIlanA ane dharmanI badanAmI thAya tevI che, tethI A vratanA ArAdhakamAM anukaMpAbhAvanI puSTi(vRddhi) hovI atyAvazyaka che. Aje sAmAjika sthiti badalAI gaI che. nirdayatA, krUratA, atyAcAra vagere pravRtti aneka navInarUpe pratIta thAya che. mATe zrAvake potAnI dainika jIvanacaryAnuM sUkSmatAthI nirIkSaNa karIne, aticAranA mULa bhAvane grahaNa karavA joIe ane nirdayatApUrNa kAryane choDI devA joIe. Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhyayana-1: zramaNopAsaka AnaMda satyavatanA aticAra :49 tayANaMtaraM ca NaM thUlagassa musAvAya-veramaNassa paMca aiyArA [peyAlA] jANiyavvA Na samAyariyavvA, taM jahA- sahasabbhakkhANe, rahasabbhakkhANe, sadAramaMtabhee, mosovaese, kUDalehakaraNe / zabdArtha:-= khoTo AkSepa karavo. bhAvArtha :- tyAra pachI sthUla mRSAvAda viramaNavratanA pAMca (pramukha) aticAra jANavA joIe. tenuM AcaraNa karavuM joie nahIM, te A pramANe che- (1) sahasA-abhyAkhyAna (2) rahasya-abhyAkhyAna (3) svadAra maMtrabheda (4) mRSopadeza (5) kUTalekhakaraNa. vivecana : (1) sahasA abhyAkhyAna- vicAra vinA koi para ekAeka khoTo AkSepa karavo. (2) rahasya abhyAkhyAna- koInAM rahasya pragaTa karavAM. (3) svadAra maMtra bheda- potAnI strInI guptavAta bahAra pragaTa karavI. (4) mRSopadeza- koIne khoTI salAha ApavI athavA asatya upadeza Apavo. (5) kiTalekhakaraNa- khoTA lekha lakhavA, bIjAne ThagavA athavA phasAvavA mATe khoTI jALa racavI, khoTA kAgaLa taiyAra karavA. sahasA abhyAkhyAna :- sahasAno artha ekAeka che. koi vAta vicAryA vagara bhAvAvezamAM AvI jaladI kahI devI, tyAM A zabdano prayoga thAya che. A prakAranA AcaraNamAM vivekane badale bhAvAveza kAma kare che. sahasA abhyAkhyAna eTale koI para ekAeka vicAryA vagara doSAropaNa karavuM. jo A doSAropaNa durbhAvanA, durvicAra ane saMkalezapUrvaka athavA irAdApUrvaka thAya to te aticAra nahIM paraMtu anAcAra thaI jAya che. tyAM zrAvakanAM vrata khaMDita thAya che. rahasya abhyAkhyAna - rahasUno artha ekAMta che. tenAthI rahasya zabda banyo che. teno artha ekAMtanI vAta athavA gupta vAta che. rahasya abhyAkhyAnano abhiprAya e che ke koinI gupta vAtane acAnaka pragaTa karI devI. sAdhaka mATe A karaNIya nathI. rahasya abhyAkhyAnano bIjo eka artha A pramANe che- koi upara guptarUpe payaMtra vagere karavAnuM doSAropaNa karavuM, jema ke koi vyakti ekAMtamAM besIne paraspara vArtAlApa kare che, tene joIne manamAM zaMkita thaIne ekAeka tenA upara Aropa mUke ke te amuka payaMtra karI rahyA che. A prakAranA AcaraNano paNa A aticAramAM samAveza thAya che. jyAM sudhI sahasA, acAnaka, vicAryA vagara AvuM karavAmAM Ave che tyAM sudhI to te aticAra che. paNa jo durbhAvanApUrvaka, samajI vicArIne Aropa mUkavAmAM Ave to te anAcAra thaI jAya che, tenAthI vrata khaMDita thaI jAya che. svadAra maMtrabheda:- vyaktigata saMbaMdhomAM pati ane patnIno saMbaMdha sarvathI ghaniSTha saMbaMdha che. tenI potAnI guptamaMtraNAo, vicAraNAo vagere paNa hoya che. jo pati potAnI patnInI koI gupta vAtane pragaTa kare to te svadAra maMtrabheda che. vyAvahArika daSTie paNa AvuM karavuM ucita nathI. jenI vAta pragaTa thAya che tene potAnI guptatA khullI paDavAthI duHkha thAya che athavA potAnI durbaLatA pragaTa thavAthI te lajjita thAya che. muSopadeza - khoTI phariyAda karavI athavA khoTo upadeza devo te muSopadeza che. viSayanI satyatA, asatyatA, hitakArakatA, ahitakArakatA vagerenuM jJAna na hovA chatAM anyane taviSayaka salAha ApavI Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 32 ] zrI upAsaka dazAMga sUtra athavA vastunI asatyatA siddha hovA chatAM tenI bIjAne salAha ApavI, tevo upadeza Apavo, te mRSopadeza che. je vyakti, koIpaNa kAryane ahitakArI jANavA chatAM bIjAne tevuM karavAnI preraNA kare, upadeza Ape, to te anAcAra che ane temAM vrata khaMDita thaI jAya che, kAraNa ke tyAM preraNAdAtAnA upadezano hetu sarvathA azuddha che. kaTalekhakaraNa - khoTA lekha athavA dastAveja lakhavA, khoTA hastAkSara karavA vagere pravRtti kUTalekhakaraNa kahevAya che. jo sAdhaka asAvadhAnIthI, ajJAnavaza athavA anicchApUrvaka AvuM kare to te aticAra che ane jo koI jANIbUjhI bIjAne dago devA mATe khoTA dastAveja taiyAra kare, khoTI mahora athavA chApa lagAve, khoTA hastAkSara kare to te anAcAra che ane tenAthI vrata khaMDita thaI jAya che. adattAdAna viramaNa vratanA aticAra:50 tayANaMtaraM ca NaM thUlagassa adiNNAdANaveramaNassa paMca aiyArA [peyAlA] jANiyavvA Na samAyariyavvA, taM jahA- teNAhaDe, takkarappaoge, viruddharajjAikkame, kUDatullakUDamANe, tappaDirUvagavavahAre / zabdArtha :- nALiyajJa = jANavA joIe. bhAvArtha :- tyAra pachI sthUla adattAdAna viramaNa vratanA pAMcapradhAna] aticAro jANavA joIe. tenuM AcaraNa karavuM joIe nahIM. te A pramANe che- (1) te nAhata (2) taskaraprayoga (3) viruddharAjyAtikrama (4) kUTatola-kUTamAna 5) tat pratirUpa vyavahAra. vivecana :(1) tenAhata :- stanano artha cora thAya che.Ahatano artha lAvelI arthAtu cora dvArA corIne lAvelI vastune levI, kharIdavI ane rAkhavI. (2) taskara prayoga :- potAnA vyApAranAM kAryomAM corano upayoga karavo arthAt corane madada karavI. (3) viruddha rAjyAtikrama:- virodhavaza potAnA dezathI anya dezanA zAsaka dvArA praveza-niSedha hovA chatAM nirdhArita sImAnuM ullaMghana karavuM, bIjA rAjyomAM praveza karavo, rAjyaviruddha kAma karavuM, tAtparya e che ke rAjyanA kAyadA kAnUnathI viruddha pratyeka pravRtti A aticAranI aMtargata che. (4) kaTatola kaTamAna - toLavAmAM ane mApavAmAM khoTA tolamApano prayoga eTale ke devAmAM ochuM toLavuM athavA mApavuM. (5)tatApratirUpa vyavahAraH-vepAramAM anaitikatA ane asatya AcaraNa karavuM. jemake sArI vastu batAvIne kharAba vastu ApavI, sArI vastumAM kharAba vastu meLavI devI,nakalIne asalI batAvavI vagere. svadArA saMtoSavratanA aticAra - 51 tayANaMtaraM ca NaM sadArasaMtosie paMca aiyArA [peyAlA] jANiyavvA, Na samAyariyavvA, taM jahA- ittariyapariggahiyAgamaNe, apariggahiyAgamaNe, aNaMgakIDA, paravivAhakaraNe, kAmabhogativvAbhilAse / cho Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-1 : zramaNopAsaka AnaMda 33 zabdArtha:- vRttariya-nAnI uMmaravALI sar=svadArA(potAnI patnI) aLazIMhA=asvAbhAvika kAma krIDA karavI. bhAvArtha:- tyAra pachI svadArA saMtoSa vratanA pAMca [mukhya] aticAro jANavA joIe, tenuM AcaraNa karavuM joIe nahIM. te aticAra A pramANe che- (1) itvarika parigRhitA gamana (2) aparigRhitA gamana (3) anaMga krIDA (4) para vivAha karaNa (5) kAmabhoga tIvrAbhilASa. vivecanaH (1) irika parigRhitA gamana H- itvarikAno artha alpavayaskA-nAnI uMmaravALI strI che. nAnI uMmaranI patnInI sAthe sahavAsa karavo. (2) aparigRhitA gamana :- aparigRhitAno artha lagna na thayelI potAnI vAgdattA strI. lagna pahelAM ja (sagAI karelI) patnI sAthe sahavAsa karavo. (3) anaMgakrIDA :- kAmAvezavaza, asvAbhAvika kAmakrIDA karavI, tenI aMtargata svajAtIya saMbhoga, aprAkRtika maithuna, kRtrima kAma upakaraNothI viSaya-vAsanA zAMta karavI vagere samAviSTa che. cAritranI dRSTie A prakAranuM AcaraNa atyaMta tuccha che. tenAthI kutsita kAma ane vyabhicArane poSaNa maLe che. A vratano trIjo aticAra che. A traNe ya aticAra nAnI vayanA vratadhArInI daSTi e che. (4) paravivAha karaNa :- jaina dharma anusAra upAsakanuM lakSya brahmacaryasAdhanA che. lagna AdhyAtmika dRSTie jIvananI durbaLatA che, kAraNa ke dareka vyakti saMpUrNapaNe brahmacArI rahI zakatI nathI. gRhastha sAdhakanuM dhyeya brahmacarya hoya, to te abrahmacaryathI uttarottara mukta thatAM jAya ane eka divasa saMpUrNapaNe brahmacaryanA ArAdhaka banI zake che, tethI gRhasthe AvAM kAryothI bacavuM joie. bIjAnA lagna karAvI devA, sagAI karAvavI vagere pravRtti A aticAramAM Ave che. eka zrAvaka hovAthI potAnA gharanAM, parivAranAM putra-putrInAM lagnamAM teNe sakriya preraka thavuM ja paDe che ane te anivArya paNa che, paNa bIjAnAM lagna karAvavAmAM utsuka ane prayatnazIla rahevuM te brahmacaryanI sAdhanAnI daSTie ucita nathI. tevuM karavuM te A vratano cotho aticAra che. koi koi AcAryoe to potAnAM bIjIvAra lagna karavA, tene paNa A aticAra ja mAnyo che. (5) kAmabhoga tIvrAbhilASa :- niyaMtrita ane vyavasthita kAmasevana mAnavanI AtmadurbaLatAne kAraNe thAya che. te AvazyakatAnI pUrti sudhI vrata dUSita thatuM nathI, paraMtu te kAmanI tIvra abhilASA athavA bhayaMkara vAsanAthI grasita thAya to tenA vratanuM ullaMghana thaI zake che ane maryAdAbhaMga thaI zake che. anya aticAra paNa anAcAramAM pariNamI zake che. tIvra vaiSayika vAsanAvaza kAmoddIpaka, vAjIkaraNa auSadhi, mAdaka dravya vagerenuM sevana A vratano pAMcamo aticAra che. jenAthI sAdhake sarvathA dUra rahevuM joIe. ahIM bahenone(zrAvikAone) samasta aticAra puruSanI apekSAe samajavA joIe. icchA parimANa vratanA aticAra : 52 tayAnaMtaraM ca NaM icchAparimANassa samaNovAsaeNaM paMca aiyArA [peyAlA] gALiyavvA, 5 samAriyaLA, tuM bahA- hetta-vattha-pamALAne, diLa-suvaLa Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 74 ] zrI upAsaka dazAMga sUtra | pamANAikkame dupaya-cauppaya-pamANAikkame, dhaNa-dhaNNa-pamANAikkame, kuviyapamANAikkame / bhAvArtha - zrAvake icchA parimANavratanA pAMca mukhya aticArane jANavA joIe, paNa tenuM AcaraNa karavuM joie nahIM. te A pramANe che- (1) kSetra-vAstu pramANAtikrama (2) hiraNya-suvarNa pramANAtikrama (3) dvipada-catuSpada pramANAtikrama (4) dhana-dhAnya pramANAtikrama (5) kuSya pramANAtikrama. vivecana : sAMsArika jIvanamAM dhana, vaibhava ane saMpattinuM eka evuM AkarSaNa che ke samajadAra ane vivekazIla vyakti paNa tenI mohakatAmAM phasAyelI rahe che. icchA parimANavrata te mohakatAthI mukta thavAno mArga che. vyakti bhautika sAdhana-sAmagrInA saMbaMdhone kramathI sImita karato jAya, te ja A vratanuM lakSya che. (1) kSetra vAA pramANAsikama :- kSetrano artha khetI karavAnI bhUmi che ane vAstuno artha rahevAnAM makAna, bagIcA vagere che. zrAvake vrata letI vakhate tenI je maryAdA karI che tenuM ullaMghana karavuM. (2) hiraNya savarNa pramANAsikama - vrata letI vakhate zrAvake sonA-cAMdI vagere bahumUlya dhAtuonI potAnA mATe maryAdA karI che. tenI maryAdAnuM ullaMghana karavuM te. mahora, rUpiyA vagere pracalita sikkA paNa AmAM ja samAviSTa thAya che. (3) dvipada catuSpada pramANAtikrama :- dvipada-be pagavALAM manuSya, dAsa-dAsI, nokara tathA catuSpada-cAra pagavALAM pazu. vrata svIkAra karatI vakhate tenA saMdarbhamAM karelI maryAdAnuM ullaMghana karavuM. (4) dhana dhAnya pramANAsikama - maNi, motI, hIrA, pannA vagere ratna tathA kraya-vikrayanI vastuone ahIM dhana kahyuM che. cokhA, ghauM, java, caNA vagere anAja dhAnyamAM Ave che. dhana ane dhAnyanI maryAdAnuM ullaMghana karavuM. (5) kuSya pramANAtikamaH- kuSyano artha gharano sAmAna. jevI rIte kapaDAM, khATalo, Asana, pAtharavAnAM, oDhavAnAM sAdhana, pharnicara vagere. A saMbaMdhamAM karelI maryAdAonuM ullaMghana karavuM. ahIM spaSTatAthI samajavuM joIe ke maryAdAnuM ullaMghana jyAre abuddhipUrvaka arthAt ajANatA thAya tyAM sudhI te aticAra che. jANIjoIne kareluM maryAdAnuM ullaMghana te anAcAra che. anAyAsa anilAbha thaI jAya to te aticAra paNa nathI, paraMtu tene maryAdA pramANe rAkhIne zeSa saMpattimAM viveka rAkhavo arthAt tyAga athavA dAna karI devuM joIe. dizA vratanA aticAra :53 tayANaMtaraM ca NaM disivvayassa paMca aiyArA [peyAlA] jANiyavvA, Na samAyariyavvA,taM jahA- uddhRdisi pamANAikkame, ahodisi pamANAikkame, tiriyadisi pamANAikkame, khettavuDDI, saiaMtaraddhA / zabdArtha:- sadbhata rahna = kSetranI sImA bhulAI javI (yAda na rahyuM hoya). bhAvArtha - tyAra pachI dizA vratanA pAMca mukhya] aticArone jANavA joie paNa tenuM AcaraNa Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-1 : zramaNopAsaka AnaMda 35 karavuM joIe nahIM. te A pramANe che- (1) Urdhvadik pramANAtikrama (2) adhodik pramANAtikrama (3) tiryadik pramANAtikrama (4) kSetravRddhi (5) smRtyaMtardhAna. vivecanaH (1) Urdhvadik pramANAtikrama : UrdhvadizA--UMcAI tarapha javAnI maryAdAnuM ullaMghana. (2) adhodik pramANAtikrama : nIce tarapha kUvA, khANa vageremAM javAnI maryAdAnuM ullaMghana. (3) tiryadghik pramANAtikrama : tirachI dizAomAM javAnI maryAdAnuM ullaMghana. (4) kSetra vRddhi : vyApAra, yAtrA vagere mATe karelI maryAdAnuM ullaMghana. (5) smRtyaMtardhAna : potAnA dvArA karelI dizAo vagerenI maryAdAne yAda na rAkhavI, bhUlI javuM te A vratanA aticAra che. cothA aticAranA mUlapAThamAM kSetravRddhi zabda che. teno artha A pramANe paNa thAya che- jANI joIne karelI maryAdAne eka dizAmAM ghaTADI bIjI dizAmAM vRddhi karavI. vrata grahaNanA prasaMgamAM jo ke dizAvrata ane zikSAvrata grahaNa karavAno ullekha nathI. to paNa A vratonuM grahaNa samajI levuM joIe kAraNake pahelAM AnaMde kahyuM che ke TuvAlakavi sAvayadhamma pakivangillAmi bAra prakArano zrAvakadharma aMgIkAra karIza ane pachI paNa duvAtasavida sAvadhimaM Divantar bAra prakAranA zrAvaka dharmane aMgIkAra kare che. A pramANe pATha che. TIkAkAre spaSTIkaraNa karatAM kahyuM che sAmAyika vagere zikSAvrata alpakAla mATe karavA yogya hovAthI AnaMde te samaye te vrato grahaNa karyAM na hoya athavA te vratonA pATha vartamAne upalabdha na rahyA hoya. uvabhoga paribhoga parimANa vratanA aticAra : 54 tayANaMtaraM ca NaM uvabhogaparibhoge duvihe paNNatte, taM jahA- bhoyaNao ya kammao ya / tattha NaM bhoyaNao samaNovAsaeNaM paMca aiyArA [ peyAlA] jANiyavvA na samAyariyavvA, tuM bahA- sacittAhAre, sacitta-palibaddhAhAre, apolahimavahaLavA, dupakkosahi-bhakkhaNayA, tucchosahi-bhakkhaNayA; kammao NaM samaNovAsaeNaM paNNarasa kammAdANAI jANiyavvAI, Na samAyariyavvAiM, taM jahA- iMgAlakamme vaNakamme, sADImme, mADImmu, joDImme, tavALo, lavavavAoi, rasavALio, vizavALio, savALio, khaMtapIttaLammu, pitttachaLammu, vAivAvaLayA, sa-64tlaay- sosaNayA, asai - jaNa - posaNayA / zabdArtha:- janmAvAkhArUM = vadhAre karmanuM grahaNa jenAthI thAya te karmAdAna saravahatAyasolaLayA = sarovara, taLAva vagere sthAnone sukAvI devAM asa-gaLa-polaLavA = zokhathI hiMsaka pazuonuM poSaNa karavuM vagere. bhAvArtha :uvabhoga paribhoga be prakAranA kahyA che. bhojananI apekSAthI tathA karmanI apekSAthI. zrAvake uvabhoga paribhoga vratanA pAMca [mukhya] aticAra jANavA joIe, tenuM AcaraNa karavuM nahIM. te A pramANe che- (1) sacitta AhAra (2) sacitta pratibaddha AhAra (3) apakva auSadhi bhakSaNa (4) duSpadhva auSadhi bhakSaNa (5) tuccha auSadhi bhakSaNa. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 36 ] zrI upAsaka dazAMga sUtra karmanI apekSAthI zrAvake paMdara karmAdAna jANavAM joIe paNa tenuM AcaraNa karavuM joIe nahIM. te A pramANe che- (1) aMgArakarma (2) vanakarma (3) zakaTakarma (4) bhADAkarma (5) sphoTanakarma (6) daMtavANijya (7) lAkSAvANijya (8) rasavANijya (9) viSavANijya (10) kezavANijya (11) yaMtra pIDana karma (12) nibaMchaNa karma (13) dAvAgni dApana (14) saradaha taDAga zoSaNa tathA (15) asatijana poSaNa. vivecana:(1) sacitta AhAra :- sacitta = prANa sahita athavA sajIva. nahIM pakavelA, nahIM ukALelA, zAka, vanaspati, phaLa, asaMskArita anna, pANI vagere sacitta padArtho che. teno AhAra te sacitta AhAra che. zramaNopAsaka saceta vastuonA sarvathA tyAgI hotA nathI ane tenA mATe te anivArya paNa nathI. te potAnI zakti pramANe saceta vastuono tyAga kare che ane amuka sacitta dravyanI maryAdA kare arthAt amukanI chUTa rAkhe che. jenI teNe maryAdA karI che tenuM asAvadhAnIthI ullaMghana thaI jAya, to te sacitta AhAra nAmanA aticAramAM gaNAya ane jo jANI joIne maryAdAnuM ullaMghana kare to te anAcAra che. bIjo artha e che ke saceta padArthanuM bhakSaNa karavuM, e paNa zrAvakanA vratano aticAra che. jema zrAvaka paMdara karmAdAnamAMthI koI paNa karmAdAnano tyAga na kare paraMtu tenuM sevana kare, to te paNa aticArarUpa che. prazna :- jeno tyAga na karyo hoya teno aticAra zA mATe? samAdhAna - pahelAM vratamAM mAravAnA saMkalpathI mAravAno tyAga che. to paNa atibhArane aticAra kahyo che. cothA vratamAM kuzIla sevanano tyAga che to paNa para vivAhakaraNane aticAra kahyo che, mATe jeno tyAga na hoya to paNa vratane sUkamapaNe dUSita karanArA kAmone aticAra kahevAmAM AvyA che. (2) sacitta pratibaddha AhAra :- sacitta vastunI sAthe lAgelI acitta vastune khAvI te sacitta pratibaddha AhAra che, jema ke- moTI drAkSa athavA khajUra. temAM be bhAga che- goTalI tathA teno garbha(mAvo). goTalI sacitta che ane teno garbha acitta che. jhADane coMTelo guMda temAM jhADa saceta che ane tene lAgelo guMda aceta che. A aticAra paNa te vyaktinI apekSAthI che ke jeNe sacitta vastuonI maryAdA karI che ane jo te sacitta pratibaddhanuM (sacitta-saMlagnanuM) sevana kare to tenI maryAdAnuM ullaMghana thAya che ane tenI gaNanA aticAramAM karavAmAM Ave che. (3) apakva auSadhi bhakSaNa :- purI nahIM pakavelI arthAtu je pUrNa rUpe acitta thaI nathI tevI vanaspati, phaLa, dhAnya vagereno AhAra karavo taratanA vaghArelA khAriyA, kAcA saMbhArA vagere. (4) duSpakva auSadhi bhakSaNa:- ghaNA lAMbA samaye pAkanArAM dhAnya, phaLa vagere ayogya rItathI, ati hiMsAthI pakAvelA hoya, tenuM sevana karavuM, jema ke chAla sahita sekelA DoDA, uparanI phaLI sahita pakAvelA vaTANA, DuMDA sahita pakavIne taiyAra karelo ghauM vagereno poMka, AkhA rIMgaNAne muMjIne taiyAra thayelo oLo vagere. AvI rIte pakAvelA padArthomAM trasa jIvonI hiMsA paNa thaI zake che. (5) tuccha auSadhi bhakSaNa:- je phaLa, phUla, auSadhi vageremAM khAvA yogya bhAga ocho hoya ane pheMkavA yogya bhAga vadhAre hoya te sarva tucchauSadhi kahevAya. jema ke zeraDI, sItAphaLa vagere. je padArtha khAvAmAM vadhAre hiMsA thAya, tevA khasakhasanA dANA, kaMdamULa, anaMtakAya vagere tathA je vastuo ja tuccha hoya jema ke Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhyayana-1: zramaNopAsaka AnaMda bIDI, sIgAreTa, tamAku, bhAMga vagere te padArthono upayoga karavo te badhA tucchaSadhibhakSaNa kahevAya che. A aticArothI dUra rahevA mATe zramaNopAsaka bhojananA viSayamAM jAgRta rahe, rasa lolupatAthI haMmezAM dUra rahe. rasendriya para vijaya prApta karavo ati kaThina che, mATe sAdhake atyaMta sAvadhAna rahevuM joIe. paMdara kamadAna : karma ane AdAna A be zabdothI karmAdAna zabda banelo che. karma+AdAna-grahaNa karavuM. je pravRttinA sevanathI jJAnAvaraNa Adi karmano prabaLa baMdha thAya che, jemAM ghaNI hiMsA thAya che te karmAdAna che. zrAvaka mATe te varjita che. A karma saMbaMdhita aticAra che. zrAvakane tenA tyAganI preraNA ApavAmAM AvI che. karmAdAnanuM vizleSaNa A pramANe che(1) aMgAra karma - aMgArano artha kolasA che. aMgAra karmano mukhya artha che kolasA banAvavAno dhaMdho karavo. je kAmamAM agni ane kolasAno vadhAre upayoga thAya te vyApAra paNa aMgAra karma kahevAya che. jema ke ITanI bhaTTI, cUnAnI bhaThThI, simeMTanAM kArakhAnAM vagere ghora hiMsA thAya, tevA vyApAro. (2) vana karma :- je vyApArano sIdho saMbaMdha vana sAthe hoya che, tevA vyApArane vanakarma kahe che. jaMgala kApI sApha karavuM, jaMgalanAM vRkSa kApI lAkaDAM veMcavAM, jaMgala kApavAno ijAro rAkhavo, lIlI vanaspatinuM chedana-bhedana vagere kAryo ghora hiMsAnAM kAryo che ane te vanakarma che. AjIvikA mATe vana vRkSonuM utpAdana, saMvardhana karIne vRkSane kApavAM, kapAvavAM e badhAM ja vanakarma che. (3) zakaTa karma :- zakaTano artha gADuM che. ahIM gADAnA ullekhathI savArI athavA mAla laI javA, lAvavA mATe vaparAtAM sarva vAhano upalakSita thAya che. AvAM vAhano, tenA mazIno taiyAra karavAM, veMcavA vagere zakaTa karmamAM AvI jAya che. AjanI paristhitimAM relagADI, moTara, skUTara, sAyakala, Traka, TrekaTara vagere banAvavAnAM kArakhAnAM paNa zakaTakarma kahevAya che. (4) bhADI karma :- bhADIno artha bhADuM che. baLada, ghoDA, UMTa, bheMsa, gadheDAM Adi rAkhI bhADA khAvAno vyApAra karavo, Traka, moTara, sAikala, rIkSA Adi vAhana calAvI tenuM bhADuM khAvAno vyApAra karavo. (5) sphoTana karma - sphoTana eTale phoDavuM, toDavuM, khodavuM, khANa khodavI, paththara toDavA, kUvA, taLAva tathA vAvaDI vagere khodavAnA dhaMdhA sphoTana karma che. (9) data vANijya :- hAthIdAMtano vyApAra karavo. upalakSaNathI hADakAM, cAmaDAM, rezama, kastUrI, zaMkha, Una vagere trasa jIvonAM zarIrAvayavonA vyApAranuM paNa grahaNa thaI jAya che. (7) lAkSA vANijya - lAkhano vyApAra. je vastunA vyApAramAM trasa jIvonI hiMsA thAya athavA jemAM saDo karavo paDe tevA kemikalsano vyApAra, soDA, sAbu, mIThuM, khAra, raMga vagereno vyApAra karavo.[abhidhAna rAjendra koSa bhA. 6, pR. 197] (8) rasa vANijya :- madirA vagere mAdaka rasano vyApAra. madha, mAMsa, carabI, mAkhaNa, dUdha, dahIM, ghI, tela, khAMDa, goLa vagereno vyApAra paNa rasa vANijya che. rasa zabda sAmAnya rIte zeraDI ane phaLonA rasa mATe paNa prayukta thAya che paraMtu ahIM te artha nathI. (9) viSa vANijya :- vividha prakAranA viSa(jhera)no vyApAra. talavAra, charA, baMdUka, dhanuSya, bANa, Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 zrI upAsaka dazAMga sUtra DI.DI.TI. pAuDara vagere hiMsaka vastuono vyApAra viSa vANijya kahevAya che. (10) keza vANijya :- ahIM vaparAyelo keza zabda lAkSaNika che. keza vANijyano artha dAsa, dAsI, gAya, bheMsa, bakarI, gheTAM, UMTa, ghoDA, vagere jIvita prANIonA kraya-vikrayano vyApAra che. keTalAka AcAryo camarI gAyanA pUMchaDAnA vALanA vyApAranuM kathana kare che. tenA cAmara paNa bane che paraMtu morapaMkha tathA teno dhaMdho kezavANijyamAM samAviSTa karyo nathI. camarI gAyanA vALa prApta karavA tathA morapaMkha prApta karavAmAM bheda eTalo ja che ke camarI gAyane mArI nAMkhavAmAM Ave che jyAre morapaMkha tathA Una mATe morane ane gheTAMne mArI nAMkhAvAM AvatA nathI. (11) yaMtra pIDana karma :- tala, sarasava, magaphaLI vagerenuM ghANI dvArA tela kADhavAno dhaMdho, temaja carakhA, mila, presa vagerenA vyApAra. (12) nilaMchaNa karma :- baLada, pADA vagerene napuMsaka banAvavAno dhaMdho karavo, tenA aMgopAMganuM chedana karavuM. (13) dAvAgni dApana H - vanamAM Aga lagADavAno dhaMdho karavo. A Aga atyaMta bhayAnaka ane bekAbU hoya che. tenAthI jaMgalanA ghaNA trasajIvo tathA sthAvara jIvo marI jAya che. -- (14) saradaha taDAga zoSaNa * sarovara, taLAva vagere pANInAM sthAnone sukAvI devAM. (15) asatIjana poSaNa :-- vyabhicAra mATe vezyA vagerenuM poSaNa karavuM. zrAvaka mATe vAstavamAM A nIMdanIya kArya che. AvAM kAryothI samAjamAM durAcAra phelAya che, vyabhicArane poSaNa maLe che, zokhathI hiMsaka pazuonuM pAlana karavuM teno paNa A karmAdAnamAM samAveza thAya che. AkheTa, zikAra mATe zikArI kUtarA vagere pALavAM, UMdara mATe bilADI pALavI, A sarva kAryo asatIjana poSaNamAM AvI jAya che. anarthadaMDa viramaNa vratanA aticAra H 55 tayAnaMtaraM ca NaM aNaTThadaMDaveramaNassa samaNovAsaeNaM paMca aiyArA [ peyAlA ] gALiyavvA, na samAyariyA, tuM bahA- lakhe, vadhu, mohari, aMguttAhirane, uvabhogaparibhogAiritte / zabdArtha :- jIvantuNa = kuceSTA karI hoya mor = vAcALapaNuM. bhAvArtha :- tyAra pachI zramaNopAsake anartha daMDa viramaNa vratanA pAMca [mukhya] aticArone jANavA joie. tenuM AcaraNa karavuM joIe nahIM. te A pramANe che. (1) kaMdarpa (2) kautkacya (3) maukharya (4) saMyuktAdhikaraNa (5) uvabhogaparibhogAtireka. vivecanaH (1) kaMdarpa- kAmavAsanA uttejita thAya tevI ceSTA karavI. (2) kauccana bahurUpInI jema kharAba ceSTAo karavI. (3) maukharya-nirarthaka vAto karavI athavA bakavATa karavo. (4) saMyuktAdhikaraNazastra Adi hiMsAmUlaka sAdhano bhegAM karavAM. (5) uvabhogaparibhogAtireka- uvabhoga paribhogano atireka-anAvazyaka vRdghi, uvabhoga paribhoga saMbaMdhI sAmagrI tathA upakaraNo Avazyaka na hoya to paNa bhegAM karavAM. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana--1: zramaNopAsaka AnaMda 39 sAmAyika vratanA aticAra : 56 tayANaMtaraM ca NaM sAmAiyassa samaNovAsaeNaM paMca aiyArA [ peyAlA] jANiyavvA, Na samAyariyavvA, taM jahA- maNaduppaNihANe, vayaduppaNihANe, kAyaduppaNihANe, sAmAiyassa saiakaraNayA, sAmAiyassa aNavaTThiyassa karaNayA / zabdArtha :sAmADvasa sa araLavA = sAmAyika lIdhI che te bhUlI javuM (ajAgRtapaNuM) sAmAnDsansa maLavadiyalsa taLayA = vyavasthita rIte sAmAyika na karI hoya. bhAvArtha:tyAra pachI zramaNopAsake sAmAyika vratanA pAMca [mukhya] aticAro jANavA joIe, tenuM AcaraNa karavuM joIe nahIM. (1) mana-dupraNidhAna (2) vacana-dupraNidhAna (3) kAya-dupraNidhAna (4) sAmAyika-smRti akaraNatA (5) sAmAyika anavasthitakaraNatA. vivecanaH - (1) mana dupraNidhAna H- ahIM praNidhAnano artha dhyAna athavA ciMtana che. dUSita ciMtana-manadupraNidhAna kahevAya che. sAmAyika karatI vakhate rAga, dveSa, mamatA, Asakti saMbaMdhI vAto manamAM lAvavI; gharanI samasyAonA vicAramAM magna rahevuM vagere vicAro sAmAyikanA aticAra che. sAmAyikano uddeza jIvanamAM samatAno vikAsa karavAno che. krodha, mAna, mAyA, lobhajanita viSamatAne dhIme dhIme dUra karIne zuddha AtmasvarUpamAM tanmayatA pAmavI, te ja sAmAyikanuM carama lakSya che. jyAM A uddeza bAdhita thAya che tyAM sAmAyika eka paraMparAnA rUpamAM rUDha thaI jAya che. tenAthI jIvanamAM je upalabdhio thavI joIe te thatI nathI. sAdhaka mATe e jarUrI che ke potAnA manane pavitra rAkhe, samatAnI anubhUti kare, mAnasika duzciMtanathI dUra rahe. (2) vacana dupraNidhAna H- sAmAyika karatI vakhate vANIno durupayoga athavA mithyAbhASaNa karavuM. bIjAne duHkha thAya tevI kaThora bhASA bolavI. AdhyAtmikatAthI viruddha vAto karavI, te vacana dupraNidhAna che. sAmAyikamAM jema mAThuM ciMtavavuM nahIM tema vacanathI paNa mAThuM bolavuM nahIM. (3) kAya dupraNidhAna - mana ane vacananI jema sAmAyikamAM zarIra paNa vyavasthita, sAvadhAna ane saMyamita rAkhavuM joIe. hiMsA thAya tevI pravRtti zarIrathI karavI na joIe. (4) sAmAyika smRti akaraNatA :- sAmAyika AkhA jIvanano viSaya che, jIvananI sAdhanA che. tenA abhyAsa mATe teno 48 miniTano samaya nizcita karyo che.jyAre sAdhaka sAmAyikamAM hoya tyAre teNe pUrepUruM sAvadhAna ane jAgRta rahevuM joIe, temaja e paNa bhUlavuM na joIe ke huM sAmAyikamAM chuM arthAt sAmAyikane anurUpa mana, vacana, kAyAnI pravRttio karavI joIe. jo sAdhaka svayaM sajaga na rahe, to te sAmAyikane anurUpa pravRtti na karatAM anya pApakArI pravRttinuM sevana kare che ane te sAmAyikano aticAra che; jenA mULamAM pramAda, ajAgRtapaNuM tathA asAvadhAnI che. (5) sAmAyika anavasthita karaNatA :- avasthita = yathocita rUpamAM sthita rahevuM. tema na karavuM te anavasthitatA che. sAmAyikamAM anavasthita-avyavasthita na rahevuM joIe. kayAreka sAmAyika karI levI, kayAreka na karavI, kayAreka sAmAyikanA samaya pahelAM UbhA thaI javuM vagere pravRtti vyaktinA avyavasthita Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI upAsaka dazAMga sUtra temaja asthira jIvananI sUcaka che. AvI vyakti sAmAyikanI sAdhanAmAM asthira ane asaphaLa rahe che te ja rIte te potAnA laukika jIvanamAM paNa vikAsa karI zakatI nathI. sAmAyika pUrNa thayA pahelAM ja sAmAyika vrata pALI levuM, te A aticArano mukhya artha che. dezAvagAsika vratanA aticAraH 40 57 tayANaMtaraM ca NaM desAvagAsiyassa samaNovAsaeNaM paMca aiyArA [peyAlA] jANivvA Na samAyariyavvA taM jahA ANavaNappaoge, pesavaNappaoge, sahANuvAe, rUvANuvAe, bahiyA poggalapakkheve / bhAvArtha :tyAra pachI zramaNopAsake dezAvagAsika vratanA pAMca [mukhya] aticAro jANavA joIe paNa tenuM AcaraNa karavuM joIe nahIM. te A rIte che-(1) Anayana prayoga (2) preSya prayoga (3) zabdAnupAta (4) rUpAnupAta (pa) bahi:pudgala prakSepa. vivecana : deza ane avakAza A be zabdo maLIne dezAvagAsika zabda banyo che. vitta gRhIta yakti parimANaM tasyaikadezo dezaH tatrAvakAzaH gamanAdyavasthAnaM dezAvakAzaH tena nivRtaM dezAvakAzikam / dezano artha ahIM eka bhAga che, avakAzano artha maryAdita kSetramAM pravRtti karavI. zeSa kSetramAMthI nivRtta thavuM. chaThThA dizAvratamAM dizA saMbaMdhI mApa athavA maryAdA je jIvana paryaMta karavAmAM Ave che tenAthI eka divasa-rAta mATe ke nyUnAdhika samaya mATe tene ghaTADavI, te dezAvagAsika vrata che. avakAzano artha nivRtti paNa thAya che. Ama ja bIjAM vratomAM paNa A rIte dararoja amuka samaya mATe je saMkSepa karavAmAM Ave che te paNa A vrata mAM AvI jAya che. bIjAM vratomAM saMkSepa karavA mATe A vratanA pAThamAM dravyAdi zabdano ullekha che. tenI vyAkhyAmAM dravyAdi cauda bola gaNAvavAmAM AvyA che tenA AdhAre A vratamAM cauda niyama dhAraNa karavAmAM Ave che. A vratano svIkAra karanAra eka vyakti covIsa kalAka mATe maryAdA kare ke A eka makAnanI bahAra rahelA padArthono upabhoga karIza nahIM, bahAranuM kAma karIza nahIM, maryAdita bhUminI bahAra jaIne pAMca AzravanuM sevana karIza nahIM ane tyArapachI jo te niyata kSetrathI bahAranAM kAma saMketathI athavA bIjI vyakti dvArA karAve to te pahelAM karelI maryAdAnuM ullaMghana kare, to te A dezAvagAsika vratanA aticAra che. A vratanA pAMca aticAronuM spaSTIkaraNa A pramANe che- (1) Anayana prayoga- jeTalA kSetranI maryAdA karI che, te maryAdita kSetrathI bahAranI vastuo maMgAvavI. (2) preSya prayoga- maryAdita kSetrathI bahAranAM kSetramAM kArya karavA mATe sevaka(nokara), parivAranA sabhyane mokalavo. (3) zabdAnupAta-- maryAdita kSetrathI bahAranuM kArya karavAno prasaMga Ave to chIMka khAIne, udharasa khAIne athavA koIne bolAvIne, pADozIne saMketa karIne kAma karAvI levuM. (4) rUpAnupAta-- maryAdita kSetrathI bahAranAM kAma karavA mATe moDhAthI kAMI bolyA vagara hAtha ke AMgaLIthI saMketa karavo. (5) bahi:puddagala prakSepa- maryAdita kSetrathI bahAranAM kAma karAvavA mATe kAMkarA vagere pheMkIne bIjAne izAro karavo. A kArya karavAthI vratanA zabdAtmaka pratipAlanamAM bAdhA AvatI nathI paNa vratano mULabhUta hetu Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhyayana-1: zramaNopAsaka AnaMda [ 41 ] naSTa thAya che. sAdhanAno abhyAsa daDha thato nathI mATe tenuM varjana atyaMta Avazyaka che. dizA sahita dravyAdi aneka bolonI maryAdA karavI te paNa A vratano viSaya che. jene 14 niyama kahe che ane je pratidina dhAraNa karAya che. laukika eSaNA, AraMbha vagerene maryAdita karI jIvanane uttarottara Atmanirata banAvavAmAM dezAvagAsika vrata ghaNuM agatyanuM che. jaina darzananuM aMtima lakSa saMpUrNapaNe Atmakendrita thavAnuM che. eka sAthe samasta bhautika bhAvonI Asaktine choDIne AtmabhAvomAM sthira thavuM te sAmAnya jana mATe zakaya nathI. tethI ja kramazaH eSaNA, kAmanA ane icchAnuM niyaMtraNa karatAM karatAM aMtima lakSyane siddha karI zake che. A abhyAsamAM A vrata ghaNuM Avazyaka che. pauSadha vratanA aticAra:|58 tayANaMtaraM ca NaM posahovavAsassa samaNovAsaeNaM paMca aiyArA [peyAlA] jANiyavvA, Na samAyariyavvA, taM jahA- appaDilehiya-duppaDilehiya-sijjAsaMthAre, appamajjiyaduppamajjiya-sijjAsaMthAre, appaDilehiya-duppaDile hiya-uccArapAsavaNabhUmI, appamajjiya duppamajjiya-uccArapAsavaNabhUmI, posahovavAsassa samma aNaNupAlaNayA / zabdArtha :- kvAra pAvanabhUmi = vaDInIta, laghunIta paraThavAnI jagyA sikkA saMthAra = zayyA saMstAraka, makAna, Asana. bhAvArtha :- tyAra pachI zramaNopAsake pauSadhavratanA pAMca mukhya] aticAra jANavA joIe, tenuM AcaraNa karavuM joIe nahIM, te A pramANe che- (1) apratilekhita-duSpatilekhita zayyAsaMstAraka (2) apramArjita- duSpamArjita zayyAsaMstAraka (3) apratilekhita-duSpatilekhita uccAraprasavaNabhUmi(maLa mUtranA tyAganI bhUmi) (4) apramArjita-duSpamArjita uccAra prasavaNa bhUmi tathA (5) pauSadhopavAsa samyaka ananupAlana. vivecana : pauSadhopavAsamAM pauSadha ane upavAsa A be zabda che. pauSadhano artha dharmanuM poSaNa athavA puSTi karanArI kriyA vizeSa che. upavAsa zabda upa upasarga ane vAsa zabdathI banyo che. upa no artha samIpe ane vAsano artha che nivAsa karavo. upavAsano zAbdika artha AtmA athavA AtmaguNonI samIpe vAsa karavo e che. AtmaguNonuM sAmIpya athavA sAMnidhya sAdhavAmAM keTalAka samaya mATe bahirmukhatA nAza pAme che. bahirmukhatAmAM sahuthI vadhAre mahatvapUrNa sthAna bhojananuM che tethI sUryodayathI bIjA divasanA sUryodaya sudhI covIsa kalAka mATe azana, pANI, khAdima, svAdima Adi cAre AhArano tyAga te upavAsa che. pauSadha ane upavAsarUpa sammilita sAdhanAno artha e che ke upavAsI upAsaka eka nakkI karelA samaya mATe (24 kalAka mATe) gRhasthapaNAnA sarva saMbaMdhane choDIne lagabhaga sAdhuvatu thaIne eka sthAnamAM nivAsa kare. sUvuM, besavuM, vaDInIta, laghunIta vagere dareka mATe paNa nirvadya sthAna nizcita karI le che. sAdhunI jema Avazyaka upakaraNano paNa yatanA athavA sAvadhAnIthI upayoga kare che. zrAvaka athavA upAsakanA traNa manorathamAM eka manoratha A pramANe che ke- vALamAM muke pavittA putrane mArA jIvanamAM e avasara kyAre Avaze ke jyAre huM muMDita thaIne dIkSita thaIza. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI upAsaka dazAMga sUtra A manoratha ucca bhAvanAnA poSaNamAM athavA pragatimAM sahAyaka che. zramaNa sAdhanAnA abhyAsanuM A eka vyAvahArika rUpa che. je rIte eka zramaNa potAnA jIvananI dareka pravRttimAM jAgRta ane sAvadhAna rahe che tema zramaNopAsaka paNa A vratamAM te prakAranuM AcaraNa kare che. pauSadhopavAsa vratamAM sAmAnya rIte A cAra vAta mukhya che- (1) azana, pANI vagere khAdya ane peya padArthono tyAga (2) zarIranI sajAvaTa, vezabhUSA, snAna vagereno tyAga (3) abrahmacaryano tyAga (4) samagra sAvadha-sapApa, kAryasamUhano tyAga 42 Ama to pauSadhopavAsa game tyAre karI zakAya che. paraMtu jaina paraMparAmAM bIja, pAMcama, AThama, agiyArasa, caudaza ane pAkhI vagere tithio nakkI karI che. temAM paNa AThama, caudaza ane pAkhI (amAsapUnama) A tithio AgamamAM kahelI che. pauSadhopavAsanA aticAronuM spaSTIkaraNa nIce pramANe che-- (1) apratilekhita duSpratilekhita zayyA saMstAraka :- zayyA = pauSadha karavAnuM sthAna temaja saMstAraka = jenA para sUI zakAya tevA caTAI vagere sAmAnya pAtharavAnAM upakaraNa. te joyA vagara athavA lAparavAhIthI joyelA sthAna ane pAtharavAnAM upakaraNono upayoga karavo. (2) apramArjita--duSpramArjita zayyA saMstAraka :- * poMjeluM na hoya athavA lAparavAhIthI poMjeluM sthAna ane pAtharavAnAM upakaraNono upayoga karavo. (3) apratilekhita--duSpratilekhita uccAra pravaNabhUmi -- joyA vagara athavA ayogya rIte joyelA sthAnano vaDInIta ke laghunIta(maLa-mUtra) tyAga mATe upayoga karavo. (4) apramArjita duSpramArjita uccAra pravaNabhUmi H- poMjyA vagara tathA ayogya rIte poMjelA sthAnano laghunIta ke vaDInItanA tyAga mATe upayoga karavo. (5) pauSadhopavAsa samyaka ananupAlana :- pauSadha upavAsanuM samyaka prakAre athavA yathAvidhi pAlana na karyuM hoya. keTalIka pratiomAM posahastra samma maLazupAlaLayA evo pATha paNa prApta thAya che. A pATha anusAra A vratamAM upavAsa karavo jarUrI nathI. bhagavatI zataka-12, uddezaka 1-2 mAM zaMkha-puSkalInA adhikAramAM puSkalI Adi aneka zrAvakoe bhojana-pANI karIne pauSadha karyo hato, tevuM varNana che. zramaNopAsake pauSadha vratanA uparokta aticArothI dUra rahevuM joIe. yathA saMvibhAga vratanA aticAra : 59 tayANaMtaraM ca NaM ahAsaMvibhAgassa samaNovAsaeNaM paMca aiyArA [ peyAlA ] gALiyA, na samAyariyavyA, teM nahIM- sacitta-billevaLayA, sacittapihaNayA, vAlAne, pavavaNe, mariyAd | zabdArtha :- sahAsavibhAgastra = potAnI vastumAMthI yogya rUpathI vibhAjana karavuM mariyAd abhimAna vagere kaSAya bhAvothI ke avivekathI supAtradAna ApavuM. bhAvArtha: tyAra pachI zramaNopAsake yathA saMvibhAga vratanA pAMca [mukhya] aticArone jANavA joIe paNa tenuM AcaraNa karavuM joIe nahIM. te A pramANe che- (1) sacitta nikSepaNatA (2) sacitta pidhAna (3) kAlAtikrama (4) paravyapadeza (5) matsaritA. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhyayana-1: zramaNopAsaka AnaMda 43 | vivecanaH yathA saMvibhAgano artha che AhAra, pANI, vastra vagere potAnI adhikRta vastuo cAritrasaMpanna pAtrane yogya rIte ApavI, tene saMvibhAga kahe che. A vratanuM nAma atithi saMvibhAga paNa che. jeno artha A pramANe che- jenA Agamanano koI divasa ke tithi nizcita nathI te atithi che. AvA sAdhu arthAtu saMyamI atithine potAnI vastuomAMthI ApavuM, te atithi saMvibhAga che. gRhasthanuM A ghaNuM ja uttama ane Avazyaka kartavya che. tenAthI udAratAnI vRtti vikasita thAya che. AtmaguNa pragaTe che. saMyamaguNonuM anumodana thAya che. A vratanA pAMca aticAra che. tenI pAchaLanI bhAvanA e ja che ke zramaNopAsakanI dAnavRtti haMmezAM utsAhita banI rahe. temAM nyUnatA na AvI jAya temaja muninuM cAritra nirmala ane nirdoSa rahe. tenA aticAronuM spaSTIkaraNa A pramANe che(1) sacitta nikSepaNatA - saMyamIne levA yogya acitta-nirjIva padArthone, sacitta-sajIva dhAnyAdinI upara rAkhavA. (2) sacitta pidhAna :- sacitta vastuthI acitta vastune DhAMkIne rAkhavI. (3) kAlAsikama - kALa athavA samayanuM ullaMghana karavuM. bhikSAno samaya vyatIta thaI jAya pachI jamavuM ane jamatA pahelAM bhAvanA karavI arthAt koIpaNa samaye gocarInI veLA na hoya tyAre bhAvanA karavI. (4) paravyapadeza - viveka, jAgRti ane smRtinA abhAvamAM potAne hAthe na vahorAvavuM ane anyane vyapadeza-nirdeza karavo ke A vastu vahorAvo. (5) matsaritA :- matsara athavA IrSAvaza AhAra vagere devA. tenA traNa artha thAya che- (1) koI anyane dAna detAM joIne tenAM manamAM ahaMkAra bhAva jAgRta thAya ke huM paNa tenAthI kaMI ocho nathI. huM paNa ApI zakuM tema chuM. tema dAnanI bhAvanAthI nahIM paraMtu ahaMkAranI bhAvanAthI dAna ApavuM. (2) matsaritA eTale kRpaNatA athavA kaMjUsAI. dAna devAmAM kaMjUsAI karavI. (3) matsaritA eTale krodha. krodhapUrvaka bhikSA athavA bhojana ApavA, te aticAra che. ekaMdare krodha, mAna, mAyAdi kaSAyabhAva sahita dAna ApavuM te matsaritA che. dAna ApyA pachI gusso ke ghamaMDa karavo, teno samAveza paNa A aticAramAM thAya che. sAra e che ke kaSAyone vaza thaIne ajJAna ane avivekathI AzAtanApUrvaka vahorAvavuM te matsaratA doSa che. zrAvakoe A badhA aticArone TALIne ja vivekabhAvathI dAna ApavuM joIe. mAraNAMtika saMlekhanAnA aticAra:60 tayANaMtaraM ca NaM apacchima-mAraNaMtiya-saMlehaNA-jhUsaNA ArAhaNAe paMca aiyArA [peyAlA] jANiyavvA Na samAyariyavvA,taM jahA- ihalogAsaMsappaoge, paralogAsaMsappaoge, jIviyAsaMsappaoge, maraNAsaMsappaoge, kAmabhogAsaMsappaoge / zabdArtha:- chama = aMtima maraNAsaMsaMo = maraNanI icchA karI hoya mAratiya = mRtyunA nikaTa samayamAM karavAnI. bhAvArtha :- tyAra pachI apazcima mAraNAMtika-saMlehaNA-jhuSaNA ArAdhanAnA pAMca muikhya] Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 4 zrI upAsaka dazAga sUtra aticArone jANavA joIe paNa tenuM AcaraNa na karavuM joIe. te A pramANe che- (1) Ihaloka AzaMsA prayoga (2) paraloka AzaMsA prayoga (3) jIvita AzaMsA prayoga (4) maraNa AzaMsA prayoga tathA (5) kAmabhoga AzaMsA prayoga. vivecanaH jaina darzana pramANe jIvananuM aMtima lakSya che-AtmAnA satu svarUpanI prApti. tenA para je karmonuM AvaraNa AvyuM che, tene kSINa karIne te dizAmAM pragati karavI te ja sAdhakanI yAtrA che. zarIra temAM upayogI che. zarIrathI saMsAranAM kAma thAya che, te to prAsaMgika che. AdhyAtmika dRSTithI zarIrano yathArtha upayoga saMvara tathA nirjarAmUlaka dharmanuM anusaraNa che. zramaNopAsaka athavA sAdhaka potAnA zarIranuM pAlana-poSaNa kare che kAraNake tenA dharmAnuSThAnamAM te sahayogI che. zarIra sadAne mATe eka samAna rahetuM nathI. bAla, yuvAna ane vRddhAvasthA anusAra temAM parivartana thayA ja kare che temaja temAM karmajanya pheraphAra paNa thayA kare che. jyAM sudhI zarIra sAdhanAmAM sahAyaka bane che tyAM sudhI pUrNa utsAhathI sAdhanA kare ane jyAre zarIra kSINa thaI jAya, rogothI gherAI jAya, sAdhanAmAM sahAyaka na bane tevI sthiti sarjAya, tyAre sAdhakane mATe jainadarzanamAM eka anokho mArgadarzAvyo che. sAdhaka zAMti ane daDhatApUrvaka zarIranA saMrakSaNano bhAva choDI de che, te khAnapAnano tyAga karI de che ane ekAMta athavA pavitra sthAnamAM AtmaciMtana karato, bhAvanI ucca bhUmikA para ArUDha thaI jAya che. A vratane saMlehaNA kahevAmAM Ave che. saMlehaNAno artha zarIra ane kaSAyone kUza karavAM, evo darzAvyo che. saMlehaNAnI sAthe jhuSaNA ane ArAdhanA A be zabda paNa che. kRSaNAno artha prItipUrvaka sevana che. ArAdhanAno artha anusaraNa karavuM athavA jIvanamAM utAravuM eTale ke saMlehaNAvratanuM prasannatApUrvaka anusaraNa karavuM. tenI sAthe ja be vizeSaNa bIjAM paNa che. apazcima ane mAraNAntika. apazcimano artha che aMtima athavA AkharI. jenA pachI A jIvanamAM bIjuM kAMI karavAnuM zeSa na rahe. mAraNAttikano artha che maraNaparyaMta cAlatI ArAdhanA. A vratamAM AjIvana AhArano tyAga to hoya ja che, sAdhaka iha laukika ane pAralaukika kAmanAone paNa choDI de che. temAM eTalA badhA Atmastha thaI jAya che ke jIvana ane mRtyunI kAmanAthI paNa para thaI jAya che. sahajabhAvathI jyAre mota Ave che tyAre zAMti ane svecchAthI svIkArI le che. AdhyAtmika draSTithI A pavitra, unnata ane prazasta manaHsthiti che, tethI tene paMDita maraNa kahyuM che. A vratanA je aticAranI kalpanA karI che tenI pAchaLa e ja bhAvanA che ke sAdhakanI A pavitra vRtti vyAghAta na pAme. aticAronuM spaSTIkaraNa A prakAre che(1) Ihaloka AzaMsA prayoga :- A loka saMbaMdhI bhoga athavA sukhanI kAmanA karavI. marIne huM samRddhizALI, sukhasaMpanna rAjA banuM athavA vartamAne mArI yazakIrti thAya, evI bhAvanA karavI. (ra) paraloka AzaMsA prayoga :- svargamAM prApta thatA bhogonI kAmanA karavI jema ke huM marIne svarga prApta karuM tathA tyAMnAM anupama sukha bhogavuM. (3) jIvita AzaMsA prayoga - prazasti, prazaMsA, yazakIrti vagerenA lobhathI vadhu jIvavAnI icchA karavI. (4) maraNa AzaMsA prayoga :- tapazcaryAne kAraNe thanArI bhUkhatarasa tathA bIjI zArIrika pratikULa tAone kaSTa mAnIne zIdhra maravAnI icchA karavI. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhyayana-1: zramaNopAsaka AnaMda | 45 (5) Amaloga mAzaMsA prayoga :- mA yo saMbadhA tathA 52soI saMbaMdhI za6, 35, 2sa, gaMdha tathA sparza mUlaka indriya sukhone bhogavavAnI icchA karavI. evI bhAvanA rAkhavI ke amuka bhogya padArtho mane prApta thAya. prathama ane dvitIya aticAramAM sAmAnya sukhanI cAhanA che ane pAMcamA aticAramAM bhoga sukhanI cAhanA che. A aMtima sAdhanAkALamAM uparyukata vicAro manamAM AvavA sarvathA ayogya che. tethI AMtarika pavitratA bAdhita thAya che. je pavitra ane mahAna lakSmapUrvaka sAdhaka sAdhanA patha para ArUDha thayA che te lakSyanI siddhi thatI nathI, tethI ja sAdhake A sthitimAM atyaMta jAgRta rahevuM joIe. A rIte tyAga, titikSA ane adhyAtmanI uccabhAvanA sAthe svayaM mRtyune svIkAravuM. jaina zAstroe AvA mRtyune mahotsava kahyo che. ajJAnI loko, anazana sAdhanAne AtmahatyAnuM nAma Ape che paraMtu AtmahatyA ane anazanamAM ghaNo ja taphAvata che. AtmahatyA, krodha, duHkha, zoka, moha vagere ugra mAnasika AvegathI thAya che. koIpaNa icchAthI viparIta paristhitino svIkAra na thAya, jyAre jIvana nIrasa lAge tyAre prANI AtmahatyA kare che. saMlekhanApUrvaka AmaraNa anazana te AtmAno ghAta nathI paraMtu AtmaguNono vikAsa ane utthAna che. jyAM kAma, krodha, rAga, dveSa, moha vagerene AMzika paNa avakAza nathI. A rIte jotAM anazana ane AtmahatyAnA uddezamAM AkAza pAtALanuM aMtara che. AnaMda zrAvakanI daDha zraddhA:|61 tae NaM se ANaMde gAhAvaI samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtie paMcANuvvaiyaM sattasikkhAvaiyaM duvAlasavihaM sAvagadhamma paDivajjai, paDivajjittA samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdai NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA evaM vayAsI___No khalu me bhaMte ! kappai ajjappabhiI aNNautthie vA, aNNautthiyadevayANi vA, aNNautthiyapariggahiyANi ceiyAI vA, vaMdittae vA NamaMsittae vA, puvvi aNAlatteNa Alavittae vA saMlavittae vA, tesiM asaNaM vA pANaM vA khAimaM vA sAimaM vA dAuM vA aNuppadAuM vA, NaMNattha rAyAbhiogeNaM, gaNAbhiogeNaM, balAbhiogeNaM, devayAbhiogeNaM, guruNiggaheNaM, vittikNtaarennN| kappai me samaNe NiggaMthe phAsueNaM esaNijjeNaM asaNa-pANa- khAima-sAimeNaM vattha-paDiggaha-kaMbala-pAyapuJchaNeNaM, pIDha -phalaga-sijjA-saMthAraeNaM, osaha-bhesajjeNa ya paDilAbhemANassa viharittae tti kaTu imaM eyArUvaM abhiggahaM abhigiNhai, abhigiNhittA pasiNAI pucchai, pucchittA aTThAI Adiyai, AdittA samaNaM bhagavaM mahAvIra tikkhutto] vaMdai NamaMsai vaMdittA NamaMsittA samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtiyAo duipalAsAo ceiyAo paDiNikkhamai, paDiNikkhamittA jeNeva vANiyaggAme Nayare, jeNeva sae gihe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA sivANaMdaM bhAriyaM evaM vayAsI evaM khalu devANuppie ! mae samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtie dhamme Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [46] zrI upAsaka dazAMga sUtra nnisNte| se vi ya dhamme me icchie paDicchie abhiruie, taM gacchAhi NaM tuma devANuppie ! samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdAhi, NamaMsAhi, sakkArehi, sammANehi, kallANaM, maMgalaM, devaya, ceiyaM pajjuvAsAhi, samaNassa bhagavao mahAvIrassa atie paMcANuvvaiya sattasikkhAvaiyaM duvAlasavihaM gihidhamma paDivajjAhi / zabdArtha :- parva = A pramANe vasi = kahyuM vaMpha = kalpanIka, karaNIya anna = Aja saUMUMtthiA = anya dharmothI saMbaMdhita puruSa atirekha mAstaviktA = bolAvyA vagara bolavuMtti tAre" = AjIvikA saMkaTagrasta hovI sAruM = prazno pasumaH = nIkaLe che nididharmo = gRhastha dharma, zrAvaka dharma, paDivaLAdi = grahaNa karo. bhAvArtha :- tyAra pachI AnaMda gAthApatie zramaNa bhagavAna mahAvIra pAse pAMca aNuvrata tathA sAta zikSAvratarUpI bAra prakArano zrAvakadharma svIkAryo. svIkArIne bhagavAna mahAvIrane vaMdanA namaskAra karI teNe bhagavAnane A pramANe kahyuM. he bhagavAna! AjathI anya yuthika - anya dharmonA saMnyAsI, tenA devo(tenA mukhya dharma pravartako) ane tenA dvArA parigRhIta caitya (te anya tIrthiyonA dharmamAM svIkArelI koIpaNa mUrtio) tene vaMdanA karavI, namaskAra karavA, tenA bolAvyA vinA tenI sAthe AlApa-saMlApa karavo, tene dhArmika dRSTithI azana-khAdyapadArtha, pAna-pANI, khAdima-phaLa, mevA vagere vastuo tathA svAdima-svAdha, pAna sopArI vagere mukhavAsa athavA mukha zuddhikara cIjo ApavI, vAraMvAra ApavI vagere pravRttio mArA mATe kalpanIya nathI. arthAt huM A kArya karIza nahIM paraMtu (1) rAjA (2) gaNa-janasamudAya athavA viziSTa janasattAtmaka, gaNataMtrIya zAsana (3) baLa-senA athavA balavAna puruSa (4) deva (5) guru, mAtA-pitA vagere gurujanano Adeza athavA Agraha tathA (6) potAnI AjIvikA saMkaTagrasta hovAnI sthiti vagere paristhitimAM karavAno apavAda che arthAt A sthitimAM ukta kArya mArA mATe karavA yogya che. zramaNa-nigraMthone prAsuka-acitta, eSaNIya-tenA dvArA svIkAra karavA yogya nirdoSa, AhAra, pANI, khAdha tathA svAdha; vastra, pAtra, kaMbala, pAdaprIMchaNa, (rajoharaNa athavA paga lUchavAnuM vastro pATa, bAjoTha, rahevAnuM sthAna, pathArI rUpe pAtharavA mATe ghAsa vagere, auSadha(sUkI jaDIbuTTI), bheSaja (be-traNa dravya bhegA karIne banAvelI davA) ApavI mane kahyuM che, mArA mATe karaNIya che. AnaMda zrAvake A abhigraha-saMkalpano svIkAra karyo. svIkAra karIne bhagavAnane prazno pUchayA, prazno pUchIne tenuM samAdhAna karyuM samAdhAna karIne zramaNa bhagavAna mahAvIrane vaMdanA namaskAra karIne bhagavAna pAsethI yutipalAza nAmanA caityathI bahAra nIkaLIne vANijyagAma nagaramAM potAne ghera AvyA. tyAM AvIne potAnI patnI zivAnaMdAne kahyuM he devAnupriye ! meM zramaNa bhagavAna mahAvIra pAse dharma sAMbhaLyo che. te dharma mArA mATe iSTa, atyaMta iSTa ane rucikara che. he devAnupriye! tame bhagavAna mahAvIra pAse jAo ane vaMdanA karo, namaskAra karo, teno satkAra karo, sanmAna karo, te kalyANasvarUpa che, maMgalamaya che, devasvarUpa che ane jJAnavaMta che, temanI paryApAsanA karo tathA pAMca aNuvrata ane sAta zikSAvratarUpa bAra prakArano gRhastha dharma (zrAvakadharma) svIkAra karo. vivecanaH zrAvakanAM bAra vratamAM pAMca aNuvrata, traNa guNavrata ane cAra zikSAvrata che. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana--1 : zramaNopAsa AnaMda 47 aNuvrata :- ahiMsA, satya, acaurya, brahmacarya ane aparigraha te pAMca mULa vratane aNuvrata kahe che. guNavrata - aNuvratanA guNAtmaka vikAsamAM sahAyaka bane athavA sAdhakanA cAritramUlaka guNonI vRddhi Hkare tene guNavrata kahe che. dizA parimANa, uvabhoga-parioga parimANa ane anarthadaMDa viramaNa vrata te traNa guNavrata che. zikSAvrata - jeno abhyAsa punaH punaH karAya ane te abhyAsa dvArA AtmAne zikSita--saMskArita karAya tene zikSAvrata kahe che. sAmAyika vrata, desAvagAsika vrata, pauSadhavrata ane atithi vibhAga vrata te cAra zikSAvrata che. te aNuvratonA abhyAsa mATe ane sAdhanAmAM sthiratA lAvavA mATe atyaMta upayogI che. prastuta pAThamAM traNa guNavrata ane cAra zikSAvrata tema sAta zikSAvratanuM kathana che. guNavrata ane zikSAvrata e banne aNuvratanA abhyAsamAM sahAyaka bane che, tethI sthUla dRSTikoNathI sAta zikSAvratanuM kathana cita che. AnaMda zrAvake vrata grahaNa karyAM pachI eka vizeSa prakArano saMkalpa karyo hato. te samyaktvanI daDhatA mATe pathya rUpa che. A pratijJAmAM AnaMde anya dharma pravartakonI, tenA anuyAyI saMnyAsIonI, temaja teonA maMdira mUrtionI zraddhA bhakti karavAno tyAga karyo hato, kAraNake te papAsaMha saMdhavI aticAranA paththarUpa che ane vaMsaga vangeLA thI samakitanI surakSA thAya che. prazna thaI zake che ke AnaMda samajIne ja dharma siddhAMtano svIkAra karyo hato, pachI tene zaMkita thavAnI zuM jarUra hatI ? samAdhAna e che ke sAmAnya rIte mAnavanuM mana bahu bhAvuka hoya che ane AvI bhAvukatA kayAreka vivekane gumAvI paNa de che. tyAre vyakti temAM taNAI jAya tethI tenI sAcI AsthA calAyamAna thaI jAya. AvAM kAraNothI zraddhAnI surakSAne mATe uparyukta abhigraha karavo te ucita mAnavuM joIe. bhagavAnanA vicaraNa kAlamAM aneka matamatAMtara hatA ane tenA dharmapraNetA paNa vicaratA hatA. jeno saMga ane paricaya paNa potAnI dharmazraddhAne calita kare tevA hatA. te dharmapraNetAonAM nAma A pramANe che- (1) pUraNa-kAzyapa (2) maMkhalIputra gozAlaka (3) saMjaya verIputra (4) ajita keza kaMbala (5) kukudakAtyAyana (6) nigraMtha jJAtaputra.--divyAvadAna bauddha graMthamAM. mATe sUtramAM aLa'sthiya devaLi A bahuvacananA zabdano prayoga karyo che. pUrvanA be zabdothI samasta anya dharma pravartako ane dharmasAdhaka gRhatyAgIonuM grahaNa karyuM che. tenA pachI trIjA vAkyamAM caitya zabda che. caityano artha anya tIrthikonuM maMdira che ane paririyAi zabdano artha che teonA mAnelA svIkArelA. A prakAre AnaMde trIjA vAkayathI anyatIrthikonA mAnya iSTa devonAM badhAM maMdiro, mUrtiono bhaktibhAva karavAno tyAga karyo hato. A trIjA vAkyanA mULa pAThamAM koIka pratiomAM tevA zabda sAthe ja arihaMta zabda joDAyelo maLe che tethI arihaMta rephyArUM zabda thaI gayo che ane AkhuM vAkya maLatasthiya pAihiyAbhi arihaMtanephyArUM A pramANe pATha jovA maLe che, paraMtu AnaMda zrAvake samyakatvanI surakSA mATe anya dharmapravartako ke anyatIrthikonA caitya-maMdiramAM javAno tyAga karyo hato, tethI prastuta prasaMgamAM arihaMta vAra zabdaprayoga yarthocita lAgato nathI; temaja saM. 1186nI hastalikhita tADapatramAM paNa arihaMta nevArUM pATha nathI, mAtra veDyArUM eTalo ja pATha prApta thAya che, tethI prastuta saMskaraNamAM vevArUM pATha Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. zrI upAsaka dazAMga sUtra svIkAryo che. anya matAvalaMbI sAdhuone vaMdana, namana, AhAra pradAna vagere vyavahAra na karavAnuM kathana AdhyAtmika athavA dhArmika daSTithI che paraMtu ziSTAcAra ke sarvyavahAra vagereno ahIM niSedha samajavo nahIM, kAraNa ke ziSTAcAra ane sadyavahAranI apekSAe ja sUtramAM cha AgAra kahyA che. temAM saMgha samAjanI paristhitino AgAra paNa che. te cha AgAra A pramANe che- (1) rAjA (2) saMgha, samAja (3-4) sainya athavA baLavAna puruSa ane devatAnA bhayathI athavA tenA dabANathI (5) gurunA AdezathI (6) AjIvikA-- nokarImAM mAlikanI AjJAno AgAra ane jaMgalamAM ApattimAM phasAI javAnI sthitino AgAra. pAyapuMchaNeNaM :- samyaktvanI zuddhinI pratijJA pachI AnaMde samyaktvanI puSTi mATe zramaNa nigraMthono pUrNa AdarabhAva, sevAbhAvanI pratijJA sAthe sAdhuone kalpanIya 14 prakAranI vastuonAM dAnanI bhAvanA athavA saMkalpa paNa karyo. 14 vastuomAM pAyaluMchAM pATha paNa che. ahIM pAyakhuMchaLa zabdathI rajoharaNanuM grahaNa thAya che. A upakaraNa ane zabdanA viSayamAM vivecana ane vicAraNA nizItha sUtra uddezaka-2 mAM che. tivrutto :- A zabdano prayoga jyAre koI darzana karavA jAya che tenA varNanamAM traNavAra Avartana karavA mATe AdakSiNA pradakSiNA zabdanI pUrve hoya che. paryupAsanA pachI pAchA javAnA samaye pAThamAM prAyaH vavapha LamaMsapha eTaloja pATha hoya che. bhagavatI vagere aneka sUtromAM Avo pATha jovA maLe che, tethI ahIM paNa vavajJa LamaMlapha pATha hovo joIe. tivadyuttozabda kayAreka lipi pramAdathI AvI gayo tevI saMbhAvanAthI prastutamAM pATha sudhArIne saMpAdita karyo che ane tivrutto zabda koSTakamAM Apyo che. zivAnaMdA zramaNopAsikA H 62 tae NaM sA sivANaMdA bhAriyA ANaMdeNaM samaNovAsaeNaM evaM vuttA samANA haTThatuTThA jAva cittamANaMdiyA, pIimaNA, paramasomaNassiyA, harisavasavisappamANahiyayA karayalapariggahiyaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTTu evaM sAmi ! tti ANaMdassa samaNovAsagassa eyamaTTha viNaNaM paDisuNei / zabdArtha:- haZIET - harSita saMtuSTa thaIne ya pAihiya = hAtha joDIne parama-somaLassiyA = ati saumya mAnasika bhAvothI. bhAvArtha :- zramaNopAsaka AnaMde jyAre potAnI patnI zivAnaMdAne kahyuM tyAre te harSita, saMtuSTa ane atyaMta prasanna thatI, cittamAM AnaMda ane prItino anubhava karatI, ati saumya mAnasika bhAvothI yukta tathA harSanA atirekathI vikasita hRdayavALI thaI, hAtha joDI traNa Avartanayukta aMjalibaddha karI bolI " he svAmI ! e ja pramANe che arthAt ApanuM kathana svIkArya che." A zabdothI AnaMdanA kathanane svIkArya bhAvathI vinayapUrvaka sAMbhaLyuM. | 63 tae NaM se AnaMde samaNovAsae koDuMbiyapurise saddAvei, saddAvettA evaM vayAsIkhippAmeva bho ! devANuppiyA ! lahukaraNajuttajoiyaM jAva dhammiyaM jANappavaraM uvaTTaveha, uvavettA mama eyamANattiyaM paccappiNaha / zabdArtha:- sAver = bolAve che sviSva = zIghra thamniya nAgabavara = dhArmika kAryanA upayogamAM Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhyayana-1: zramaNopAsaka AnaMda AvanAro zreSTha dharma ratha AttiyaM = AjJA prajvavikhada = pAchI Apo (AjJApAlana aMge jANa karo). bhAvArtha :- tyAre zramaNopAsaka AnaMde potAnA sevakone bolAvIne kahyuM- tIvra gativALo vAvatuM dhArmika kAryomAM upayogamAM AvanAro zreSTha ratha zIdhra upasthita karo. upasthita karIne mane khabara Apo. eTale ke AjJA anusAra kArya thaI javAnI sUcanA Apo. 64 tae NaM te koDubiyapurisA ANaMdeNaM samaNovAsaeNaM evaM vuttA samANA haTThatuTThA evaM sAmi! tti ANAe viNaeNaM vayaNaM paDisuNei, paDisuNettA khippAmeva lahukaraNajuttajoiyaM jAva dhammiyaM jANappavara uvaTThavettA tamANattiyaM paccappiNatti / zabdArtha -= kahevAthI varga = vacana. bhAvArtha :- tyAra pachI kauTuMbika puruSoe zramaNopAsaka AnaMdanA A pramANe kahevAthI atyaMta prasanna thaI vinayapUrvaka potAnA svAmInI AjJA zirodhArya karI ane zIghagAmI baLadothI yukta dhArmika, uttama ratha mATe AjJA karI hatI, tevo ja ratha hAjara karyo ane AjJA anusAra kArya thayAnI jANa karI. 65 tae NaM sA sivANaMdA bhAriyA NhAyA jAva pajjuvAsai / zabdArtha:-hAtha = snAna karyuM juvAna = papRpAsanA karI. bhAvArtha :- tyAre AnaMdanI patnI zivAnaMdAe snAna karyuM lAva bhagavAna mahAvIranI paryApAsanA karavA lAgI. 66 tae NaM samaNe bhagavaM mahAvIre sivANaMdAe tIse ya mahai mahAliyAe parisAe jAva dhamma kahei / zabdArtha naM 6 = upadeza Apyo. bhAvArtha - tyAre zramaNa bhagavAna mahAvIre zivAnaMdAne tathA upasthita pariSadane dharmadezanA ApI. 67 tae NaM sA sivANaMdA samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtie dhamma soccA Nisamma haTTa jAva gihidhamma paDivajjai, paDivajjittA samaNaM bhagavaM mahAvIra vaMdai NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA tameva dhammiyaM jANapavaraM duruhai duruhittA jAmeva disaM pAubbhUyA tAmeva disaM paDigayA / zabdArtha :- gyA = sAMbhaLIne siFH = hRdayamAM dhArIne ku = ArUDha thayA. bhAvArtha :- zivAnaMdA zramaNa bhagavAna mahAvIra pAsethI dharma sAMbhaLIne temaja tene hRdayamAM dhAraNa karIne atyaMta prasanna thaI, teNe gRhastha dharma-zrAvakadharma svIkAra karyo. svIkAra karIne zramaNa bhagavAna mahAvIrane vaMdana namaskAra karyA. vaMdana namaskAra karIne te ja dhArmika ratha para ArUDha thaI, ArUDha thaIne je dizAmAMthI AvI hatI te ja dizAmAM pAchI gaI. AnaMdanI dikSA viSayaka gautamano prazna:68 bhaMte! tti bhagavaM goyame samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdai NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA evaM Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 50 zrI upAsaka dazAMga sUtra vayAsI- pahU NaM bhaMte! ANaMde samaNovAsae devANuppiyANaM aMtie muMDe jAva pavvaittae ? No iNaDhe samaDhe, goyamA ! ANaMde NaM samaNovAsae bahUI vAsAI samaNovAsagapariyAyaM pAuNihii, pAuNittA ekkArasa ya uvAsagapaDimAo sammaM kAraNaM phAsittA mAsiyAe saMlehaNAe attANaM jhUsittA, sardvi bhattAI aNasaNAe chedettA, AloiyapaDikkate samAhipatte kAlamAse kAlaM kiccA sohamme kappe aruNAbhe vimANe devattAe uvvjjihii| tattha NaM atthegaiyANaM devANaM cattAri paliovamAI ThiI paNNattA, tattha NaM ANaMdassa vi samaNovAsagassa cattAri paliovamAI ThiI paNNattA / zArtha :-iNaTTe = te artha ThiI = sthiti-bhara paNNattA = 58 cha. bhAvArtha:- gautama svAmIe bhagavAna mahAvIra svAmIne vaMdana namaskAra karyA ane pUchayuM- he bhagavan! zuM zramaNopAsaka AnaMda ApanI pAse muMDita yAvat pravrajita thavAmAM samartha che? bhagavAne kahyuM- he gautama! te zakya nathI. zramaNopAsaka AnaMda aneka varSo sudhI zramaNopAsaka paryAya(zrAvaka dharmonuM pAlana karaze. upAsakanI agiyAra paDimAonuM sArI rIte pAlana karaze ane aMte eka mahinAno saMthAro eTale ke sATha bhakata bhojanano tyAga karIne anazana ArAdhIne AlocanA, pratikramaNa- jJAta ajJAta rUpamAM Acarita doSonI AlocanA ane pratikramaNa karIne, samAdhipUrvaka yathA samaye dehatyAga karaze. te saudharmakalpamAM saudharma devalokamAM aruNAbha nAmanA vimAnamAM deva rUpe utpanna thaze. tyAM aneka devonI sthiti cAra palyopamanI kahI che. zramaNopAsaka AnaMda paNa cAra palyopamanI sthiti prApta karaze. 69 taeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre aNNayA kayAi vANiyagAmAoNayarAo duipalAsAo ceiyAo paDiNikkhamai, paDiNikkhamittA bahiyA jaNavayavihAra viharai / zArtha:-bahiyA = mahAra jaNavaya = gama, nagara, dezamA viharai = viDAra 72vo. bhAvArtha :- tyAra pachI zramaNa bhagavAna mahAvIra vANijyagrAma nagaranA dhutipalAza caityathI vihAra karI anya janapadomAM vihAra karI gayA. zramopAsanaMjavana-zana:|70 tae NaM se ANaMde samaNovAsae jAe abhigayajIvAjIve, uvaladdha-puNNapAve, AsavasaMvara-Nijjara-kiriyA-ahigaraNaM baMdhamokkhakusale, asahejje, devAsuraNAgasuvaNNa- jakkharakkhasa-kiNNara-kiMpurisa-garula-gaMdhavva-mahoragAiehiM devagaNehiM NiggaMthAo pAvayaNAo aNaikkamaNijje, NiggaMthe pAvayaNe NissaMkie, NikkaMkhie, Nivvitigicche, laddhaDe, gahiyaDhe, pucchiyaDhe abhigayaTe, viNicchiyaDhe advimiMja-pemANurAgaratte, ayamAuso! NiggaMthe pAvayaNe aDhe, ayaM paramaDhe sese aNaDe, Usiyaphalihe,avaMguyaduvAre, ciyattaMteura-paragharadArappavese cAuddasaTThamuddiTThapuNNamAsiNIsu paDipuNNaM posaha samma aNupAlettA samaNe NiggaMthe phAsuyaesaNijjeNaM asaNa-pANa-khAima-sAimeNaM vattha-paDiggaha-kaMbala- pAyapuMchaNeNaM osahabhesajjeNaM pADihArieNa ya pIDhaphalagasejjAsaMthAraeNaM paDilAbhemANe viharai / Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana--1 : zramaNopAsa AnaMda 51 zabdArtha :- samovAsaQ - zramaNopAsaka (zrAvaka) Apu . thayA vAta - jANI lIdhA hatA AduM - anartha paramaduM - paramArtha savAya vattuM - khullA daravAjA siyaktio - AgaLiyA UMcA UThelA che arthAt aMdarathI baMdha na karelA daravAjA. bhAvArtha :- tyArapachI AnaMda gAthApati zramaNopAsaka thaI gayA. teNe jIva-ajIva Adi padArthonAM svarUpane sArI rIte samajI lIdhA hatA; puNya ane pApanA bheda jANI lIdhA hatA; Azrava, saMvara, nirjarA, kriyA, adhikaraNa (jenA AdhArathI kriyA karavAmAM Ave te) baMdha ane mokSane sArI rIte jANI lIdhA hatA. teo bIjA koInI sahAyatA letA na hatA, teo asahAya vRttivAna hatA. temane deva, asura, nAga, suparNa, yakSa, rAkSasa, kinnara, kiMpuruSa, garuDa, gaMdharva, mahoraga vagere devatAo paNa nigraMtha pravacanathI vicalita karI zakavAmAM samartha na hatA. nigraMtha pravacanamAM je nizaMka zaMkA rahita, niSkAza Atma utthAna sivAya anya AkAMkSArahita, nirvicikitsa-saMzayarahita, labdhArtha- dharmanA yathArtha tattvane prApta karelA, gRhitArthateNe grahaNa karelA, puSTArtha- jijJAsA athavA prazna dvArA tene sthira karelA, abhigatArtha svAyatta karelA (svAdhIna karelA) vinizcitArtha- nizcitarUpamAM AtmasAt karelA hatA. A pramANe je asthi ane majjAparyaMta dharma prati prema anurAgathI bharelA hatA. jene nizcita vizvAsa hato ke A nigraMtha pravacana ja arthabhUta che. A ja paramArtha che. te sivAya anya samasta saMsAra prapaMca anarthakArI ane aprayojana mata che. dazivali, upara UThelA che AgaLiyA jenA evA ava vaDuvAre-khullA daravAjAvALA eTale ke dAna mATe tenA daravAjA khullA rahetA hatA. te eTalA prAmANika hatA ke koInA paNa aMtaHpuramAM ane paragharamAM teno praveza paNa prIti janaka hato. te avizvAsa utpanna karanArA na hatA. te caudaza, AThama, amAsa tathA pUrNimAnA divase paripUrNa pauSadhanuM sArI rIte pAlana karatA, zramaNa-nigraMthone prAsuka--acitta athavA nirjIva, eSaNIya--sAdhu dvArA svIkAra karavA yogya nirdoSa, azana, pANI, khAdya, svAdima, AhAra, vastra, pAtra, kaMbala, paga lUchavAnuM vastra, auSadha, bhaiSaja, prAtihArika laIne pAchI devA yogya vastu, pATa, bAjoTha, zayyA-sthAna, saMstAraka, bichAnA mATe ghAsa vagere dvArA zramaNa-nigraMthone pranilAbhita karanAM dhArmika jIvana jIvI rahyA hatA. vivecana : prastuta sUtrapAThamAM zrAvakanA aneka viziSTa guNonuM nirUpaNa che- (1) navatatvanA jJAtA :- zrAvaka jIva, ajIva, puNya, pApa, Azrava, saMvara, nirjarA, baMdha ane mokSa te nava tattvanA jJAtA hoya che. (2) asahAyavRtti :- zrAvaka koI paNa kAryamAM anyanI apekSA rAkhatAM nathI. devanI sahAyatA paNa :icchatA nathI. tene karma siddhAMtamAM daDhatama zraddhA hovAthI te svAvalaMbI arthAt Atmanirbhara hoya che. (3) daMDha zraddhAvAna :- te deva, guru ane dharma prati ananya zraDhAvAna hoya che, deva-dAnava Adi tene zraddhAthI calita karI zakatA nathI. temaja tenI zraddhA daDha hovAthI dharmamAM ke dharmaphaLamAM tene zaMkAdinI saMbhAvanA ja rahetI nathI. (4) labdhArtha :- zrAvakoe dharmanA yathArtha tattvone prApta karyAM hoya,samajI lIdhA hoya ane te tattvo saMbaMdhI satya dhAraNA karI hoya che. Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI upAsaka dazAMga sUtra (5) gRhItArtha:- dharmatattvane grahaNa karyuM hoya, tenI dhAraNA karI hoya che. () pArtha - tadviSayaka jijJAsA thAya to tene pUchIne samAdhAna meLaveluM hoya che. (7) abhigatArtha:- te tattvone svAdhIna arthAt otaprota karelAM hoya che. (8) vinizcitArtha - tattvone nizcita rUpe AtmasAt karyA hoya che. A vizeSaNo zrAvakonA mAnasika valaNane, temaja tenA guNonA kramika vikAsane sUcita kare che. zrAvako jinavANInA zravaNa mAtrathI ja pUrNatA na mAne. te tattvone samajIne, svIkArIne jIvananA pratyeka vyavahAramAM tenuM AcaraNa karavAno prayatna kare ane te AcaraNamAM paNa jyAre otaprota thaI jAya tyAre ja kahevAya ke dharmano raMga tenI hADa-hADanI majjAe lAgyo che. (9) nirvedavAna :- daDha zraddhAthI sAdhanA prati saMvega bhAva jAgRta thAya, tenI sAthe saMsAranA samasta prapaMco prati tene nirvedabhAva jAgRta thAya ane tenA aMtaramAM te prapaMcathI chUTavAnI bhAvanA thaI jAya. (1) dAnavIra H- potAne prApta thayelI saMpattino haMmezAM yathAzakti dAnamAM upayoga karanArA hoya. saMyamI ane sAdharmikane sahAyaka banatAM hoya. (11) prAmANika - tenA jIvanamAM nItimattAno guNa pradhAnapaNe hoya. potAnA vyaktigata temaja sAmAjika jIvanamAM te prAmANikapaNe vyavahAra karanAra hoya. (12) vizvasanIya - tenuM bAhya ane atyaMtara jIvana samAna hovAthI anyane mATe te vizvAsapAtra hoya che. (13) pauSadha-ArAdhaka - saMsAranI pravRttimAMthI haMmezAM nivRtta thavAnI bhAvanA te rAkhatAM ja hoya che. taddanusAra parva-tithie-be AThama, be caudasa, pUrNimA ane amAvasyA te cha parvatithiomAM pauSadhavratanA ArAdhaka hoya che. zrAvakanA 21 guNono ullekha dharmaratna prakaraNa vagere graMthomAM prApta thAya che. prastuta mULapAThamAM AnaMda zrAvakanA jIvananA mukhya guNonuM kathana saMkhyA vagara che. tenuM ja ahIM vivecana karavAmAM AvyuM che. |71 tae NaM sA sivANaMdA bhAriyA samaNovAsiyA jAyA abhigayajIvAjIvA jAva paDilAbhemANI viharai / zabdArthaH- samovAsA = zrAvikA. bhAvArtha :- AnaMdanI patnI zivAnaMdA zramaNopAsikA thaI gayAM. teNIe paNa jIva, ajIva Adi padArthonA svarUpane sArI rIte samajI lIdhAM hatAM yAvata zramaNa nigraMthone prAsuka ane eSaNIya padArtho dvArA pratilAbhita karatAM jIvana vyatIta karavA lAgyAM. AnaMda zrAvakano zreSTha saMkalpa:72 tae NaM tassa ANaMdassa samaNovAsagassa uccAvaehiM sIlavvayaguNaveramaNapaccakkhANa-posahovavAsehi appANaM bhAvemANassa coddasa saMvaccharAI vIikkatAi / paNNarasamassa saMvaccharassa aMtarA vaTTamANassa aNNayA kayAi puvvarattAvarattakAlasamayasi dhammajAgariyaM jAgaramANassa imeyArUve ajjhathie, ciMtie, patthie, maNogae saMkappe Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana--1 : zramaNopAsaka AnaMda 53 samupajjatthA evaM khalu ahaM vANiyagAme Nayare bahUNaM rAIsara jAva sayassa vi ya NaM kuDuMbassa jAva cakkhUbhUe savvakajja vaDDhAvae, taM eeNaM vakkheveNaM ahaM no saMcAemi samaNassa bhagavao mahAvIrassa (aMtiyaM) dhammapaNNattiM uvasaMpajjittANaM viharittae / taM seyaM khalu mamaM kallaM jAva (jahA pUraNo) jeTThaputtaM kuTuMbe ThavettA, taM mitta NAiNiyagasayaNasaMbaMdhiparijaNaM jeTThaputtaM ca ApucchittA, kollAe saNNivese NAyakulaMsi posahasAlaM paDilehittA, samaNassa bhagavao mahAvIrassa ( aMtiyaM) dhammapaNNattaM uvasaMpajjittANaM viharittae / evaM saMpehei, saMpehettA kallaM jAva jeTThaputtaM saddAvei, saddAvittA evaM vayAsI evaM khalu puttA ! ahaM vANiyagAme bahUNaM rAIsara jAva eeNaM vakkheveNaM ahaM No saMcAemi samaNassa bhagavao mahAvIrassa ( aMtiyaM) dhammapaNNattaM uvasaMpajittANaM viharittae / taM seyaM khalu mama idANiM tumaM sayassa kuDuMbassa meThiM, pamANaM, AhAraM, AlaMbaNaM, cakkhuM ThavettA taM mitta-NAi-Niyaga-sayaNa-saMbaMdhi-parijaNaM tumaM ca ApucchittA kollAe saNNivese NAyakulaMsi posahasAlaM paDilehittA, samaNassa bhagavao mahAvIrassa (aMtiyaM) dhamma- paNNattiM uvasaMpajjittANaM viharittae / zabdArtha:- jvAva = aneka prakAranA, dhanika ke garIba zraghdhALuM = AtmAne saMvADuM = varasa, saMvatsara vatArUM = vyatIta thayA vaTTamALaK = vartatuM (cAlatuM) i = kAle nekapukhta = moTA putrane hiptendittA = paDilehaNa karIne, pratilekhana karIne. = bhAvArtha :- tyAra pachI zramaNopAsaka AnaMdane anekavidha, zIlavrata, guNavrata, viramaNa-virati, pratyAkhyAna, tyAga, pauSadhopavAsa Adi dvArA AtmAne bhAvita karatAM, AtmAnuM zodhana ane parimArjana karatAM cauda varSa vyatIta thaI gayA. jyAre paMdaramuM varSa cAlI rahyuM hatuM tyAre eka divasa ardha rAtri vyatIta thayA pachI dharma jAgaraNa karatAM AnaMda zrAvakanA manamAM evo aMtarbhAva--ciMtana, aMtaranI mAMga, manobhAva athavA mAnasika saMkalpa utpanna thayo ke vANijya gAma nagaramAM ghaNA mAMDalika rAjA, aizvaryazALI ane prabhAvazIla puruSo vagerenAM aneka kAryomAM huM pUchavA yogya ane salAha levA yogya chuM. huM mArA kuTuMbane mATe cakSubhUta chuM ane samasta kAryane pUrNa karAvanAra chuM. A vikSepa, kAryabahulatA athavA rukAvaTanA kAraNe huM zramaNa bhagavAna mahAvIranI dharmaprajJapti-dharmasAdhanAnuM samyaka prakAre pAlana karI zakato nathI. mArA mATe te ja zreyaskara che ke huM kAle yAvat pUraNanI jema [bhagavatI sUtra za. 3, urdU. 2 pUraNa tApasanA varNananI jema] jayeSTha putrane potAnA sthAne niyukta karIne, kuTuMbano bhAra tene soMpIne, potAnA mitragaNa, pArivArika sadasya, baMdhu-bAMdhava, saMbaMdhI, parijana tathA jayeSTha putrane pUchIne temanI anumati laIne kollAka sannivezamAM sthita jJAtakuLanI pauSadhazALAnuM pratilekhana karIne bhagavAna mahAvIranI dharmaprajJapti-dharmasAdhanAnuM pAlana karIza. A rIte AnaMde vicAryuM, ciMtana karyuM ane bIjA divase yAvat moTA putrane bolAvyo. bolAvIne kahyuM- he putra! vANijyagAma nagaramAM huM ghaNA mAMDalika rAjA, aizvaryazALI puruSo vagerethI saMbaMdhita chuM yAvat A badhAthI saMbaMdhita hovAnA kAraNe zramaNa bhagavAna mahAvIranI dharmaprajJapti-dharmopAsanA karI zakato nathI tethI A samaye mArA mATe zreSTha che ke tamane kuTuMbanA meDhIbhUta(meDha samAna), pramANabhUta, AdhAra ane AlaMbananA rUpamAM sthApita karI huM mitravRMda, svajano, parivAranA sabhya, baMdhu, bAMdhava saMbaMdhI parijana A badhAne tathA tamane pUchIne kollAka sannivezamAM sthita jJAtakuLanI pauSadhazALAne poMjIne bhagavAna mahAvIranI dharmaprajJapti- dharmopAsanAmAM vicaruM. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 54 | zrI upAsaka dazAMga sUtra 73 tae NaM jeTTaputte ANaMdassa samaNovAsagassa taha ti eyamaTuM viNaeNaM pddisunnei| zabdArtha - yamaduM = A arthane. bhAvArtha :- tyAra pachI zramaNopAsaka AnaMdanA moTA putre, "jevI ApanI AjJA", A pramANe kahIne atyaMta vinayapUrvaka potAnA pitAnA kathanano svIkAra karyo. pauSadhazALAmAM nivRttimaya jIvana - 74 tae NaM se ANaMde samaNovAsae jAva parijaNassa purao jeTThaputtaM kuTuMbe Thavei, ThavittA evaM vayAsI- mA NaM devANuppiyA ! tubbhe ajjappabhiI kei mamaM bahusu kajjesu ya kAraNesu maMtesu ya kuDuMbesu ya gujjhesu ya rahassesu ya Nicchaesu ya vavahAresu ya Apucchau vA, paDipucchau vA, mamaM aTThAe asaNaM vA pANaM khAima vA sAimaM uvakkhaDeu vA uvakareu vA / zabdArtha - suvuM = kuTuMbamAM bichAsu = nirNayomAM have = sthApita karyA nesu = kAryomAM To = samasyAomAM, gUDha vAtomAM 3173 = taiyAra karavo 3vare3= karavo, lAvavo. bhAvArtha :- tyAra pachI zramaNopAsaka AnaMde potAnA mitravarga, jAtivarga vagerenI samakSa potAnA moTA putrane kuTuMbamAM potAnA sthAne sthApita karyo, vAraso tene soMpyo. A pramANe karIne jeTalA mANaso hAjara hatA tene kahyuM- he devAnupriyo ! AjathI ApanA vividha kAryomAM, maMtraNAomAM, kAraNomAM, parivAranI samasyAomAM, guptavAtomAM, ekAMtamAM vicAraNIya viSayomAM, karelA nirNayo tathA parasparanA vyavahAronA saMbaMdhamAM mane pUchavuM nahIM, vicAra vinimaya karavo nahIM. mArA mATe azana, pAna, khAdima, svAdima vagere AhAra taiyAra karavA nahIM ane mArI pAse lAvavA nahIM. 75 tae NaM se ANaMde samaNovAsae jeTuputtaM mittaNAiM jAva Apucchai, ApucchittA sayAo gihAo paDiNikkhamai, paDiNikkhamittA vANiyagAma Nayara majjhaM-majjheNaM Niggacchai, NiggacchittA, jeNeva kollAe saNNivese, jeNeva NAyakule, jeNeva posahasAlA, teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA posahasAla pamajjai, pamajjitA uccArapAsavaNabhUmi paDilehei, paDilehittA dabbhasaMthArayaM saMtharai, saMtharettA dabbhasaMthArayaM duruhai, duruhittA posahasAlAe posahie dabbhasaMthArovagae samaNassa bhagavao mahAvIrassa (aMtiyaM) dhammapaNNattiM uvasaMpajjittANaM viharai / zabdArtha - sayAgo = potAnA ziho = gharethI biccha = nIkaLyA 05 saMthAvuM = tRNanI pathArI (saMthAro) pAk = pramArjana karyuM. bhAvArtha :- pharIthI AnaMde potAnA moTA putra, mitravRMda, jJAtijano vagerenI anumati lIdhI. anumati laIne gherathI prasthAna karyuM. prasthAna karIne vANijyagAma nagaranI madhyamAMthI pasAra thayA ane kollAka sannivezamAM jJAtakuLa ane jJAtakuLanI pauSadhazALAmAM jaIne pauSadhazALAnuM paDilehaNa karyuM, pramArjana karyuM, vaDInIta ane laghunItanA sthAnanI paNa pratilekhanA karIne DAbhanA tuNanI pathArI karI (saMthAro karyo). Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhyayana-1: zramaNopAsaka AnaMda | tenA para ArUDha thayA. ArUDha thaIne pauSadhazALAmAM pauSadha karIne zramaNa bhagavAna mahAvIranI dharmaprajJapti-nivRtta saMvaramaya dharma sAdhanA svIkAra karIne tyAM rahyA. vivecanaH uparokta sUtromAM AnaMda zrAvakano adhyAtma vikAsa pratIta thAya che. aNuvratanuM pAlana karanAra zrAvakanuM lakSya sadA mahAvratanuM, sarvasaMga parityAganuM ja hoya che. gRhastha jIvananI pharaja pUrNa karIne te gRhastha saMbaMdhono tyAga karI zramaNabhUta jIvana jIvavA kaTibaddha thAya che. te ja rIte AnaMda zrAvaka paNa jyeSTha putrane kauTuMbika javAbadArIo soMpI, svayaM pauSadhazALAmAM upAsaka pratimAnI ArAdhanA mATe taiyAra thayA hatA. eka gRhastha paNa sAdhanAmAM kaI rIte kramika vikAsa karI zake, tenuM tAdazya citra AnaMdanA kathAnakathI jANI zakAya che. potAnI zakti anusAra svecchAthI gRhastha jIvana svIkArya che. tethI tenAM kartavyo paNa pUrNa karavAM ane tema chatAM pravRttionI vacce paNa nivRttinI bhAvanA, bhogamAM paNa tyAganA prabaLatama bhAvonA pariNAmo zrAvakonA jIvanamAM hovAM ja joIe. tenAM pariNAmo ja zrAvakanI bhUmikAne daDhatama banAve che. ane tevA zrAvako ja gRhastha jIvanamAM paNa AdhyAtma vikAsa karIne aMtima lakSyane siddha karI zake che. pauSadhazALA:- te jamAnAnA zrAvako gRhastha jIvananI AvazyakatA anusAra bhoga-upabhoganI sAdhanasAmagrInI vyavasthA karatA. tenI sAthe ja potAnI sAdhanA mATe sAdhanAne anukULa eka sthAnanI vyavasthA paNa karatA hatA. jene jena pAribhASika zabdamAM pauSadhazALA kahevAya che. e pauSadhazALAmAM ghAsanI pathArI, temaja paraThavAnI bhUmi vagerenI paNa vyavasthA avazya rAkhatA hatA. vartamAnamAM guhastha sAdhako mATe AnaMdanuM jIvana dizAsucaka che. zrAvakoe potAnA gharamAM kevaLa bhoga vilAsa yogya ja vAtAvaraNa na rAkhatAM, sAdhanA yogya svataMtra sthAna rAkhavuM, te atyaMta jarUrI che. upAsaka pratimA :76 tae NaM saM ANaMde samaNovAsae paDhama uvAsagapaDima uvasaMpajjittANaM viharai jAva paDhama uvAsagapaDima ahAsuttaM, ahAkappaM, ahAmaggaM ahAtaccaM sammaM kAeNaM phAsei, pAlei, sohei, tIrei, kittei, ArAhei / zabdArtha - 3vAsa paramaM = zrAvakanI pratimA, paDimA mahIlud = sUtrapramANe, sUtrokta vidhi pramANe adANaM = pratimAnA AcAra pramANe ahImAM vItarAga mArgane anurUpa mahAtavaM = yathAtaththarUpe viDa = kIrtita karI. bhAvArtha :- tyAra pachI zramaNopAsaka AnaMde zrAvakanI pahelI paDimA dhAraNa karI yAvatu pahelI zrAvaka paDimA teNe yathAzruta- zAstra pramANe, yathAkalpa-paDimAnA AcAra athavA maryAdA anusAra, yathAmArga- vidhi athavA kSAyopathamika bhAva pramANe, yathAtattva-siddhAMta athavA darzana pratimAnA zabdanA tAtparyane anurUpa samyaka prakAre sahajarUpamAM grahaNa karI, tenuM pAlana karyuM, aticAra rahita anusarI, tene zodhita karI athavA gurubhaktipUrvaka ahobhAvathI pAlana karI zobhita karI, tIrNa karI, AdithI aMta sudhI sArI rIte pUrNa karI, kIrtita karI, samyaka AcaraNa dvArA abhinaMdita karI, ArAdhita karI. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 56 ] zrI upAsaka dazAMga sUtra 77 tae NaM se ANaMde samaNovAsae doccaM uvAsagapaDima, evaM taccaM, cautthaM, ji, chaThTha, satta, mAM, java, rasama, rasama, mahAsutta, ahIM, ahImAM, ahAtacca sammaM kAraNaM phAsei, pAlei, sohei, tIrei, kittei, ArAhei / zabdArtha - rovuM = bIjIvAra tavaM = trIjIvAra pArasamaM = agiyAramI. bhAvArtha :- zramaNopAsaka AnaMde tyAra pachI bIjI, trIjI, cothI, pAMcamI, chaThThI, sAtamA, AThamI, navamI, dasamI tathA agiyAramI paDimAnI ArAdhanA karI. tenI yathAzruta, yathAkalpa, yathAmArga ane yathAtattva sArI rIte sparzanA karI, pAlana karI, zodhana tathA samyaka prakAre samApta karI. vivecana : prastuta sUtramAM AnaMda zrAvake svIkArelI 11 upAsaka pratimAnuM varNana che. pratimA zabda pratIka ke pratibiMbano vAcaka che. te ja rIte pratimAna ane mApadaMDa arthamAM paNa prayukta thAya che. jyAre sAdhaka vizeSa anuSThAnanA utkRSTa paripAlanamAM tallIna banI jAya che tyAre tenuM paripAlana eka Adarza udAharaNa ke mApadaMDa banI jAya che. pratimA vizeSa anuSThAna rUpa athavA viziSTa pratijJArUpa che. sAdhaka potAnI zakti anusAra kramazaH viziSTa pratijJAnuM ArAdhana karatA jAya che. 11 pratimA upAsakanA kramika AdhyAtma vikAsane sUcita kare che. dazAzrutaskaMdha sUtranI chaThThI dazAmAM 11 pratimAnuM vistRta varNana AvyuM che, te A pramANe che(1) darzana pratimA - te pratimAdhArI zrAvaka zrutadharma ane cAritradharmamAM daDha zraddhA rAkhe che. mana, vacana, kAyAthI samyatvamAM koI prakAranA aticAranuM ke devatA, rAjA AdinA koIpaNa AgAranuM sevana karatA nathI. eka mahinA sudhI deDha samyaktanI ArAdhanA kare che. A prakAre prathama darzana pratimAnA dhAraka vratadhArI zrAvaka kahevAya che. keTalIka pratomAM te saMsAvA bhava evo pATha paNa maLe che. darzana zrAvaka eka paNa vratadhArI hotA nathI. samyagdarzana prApta, caturtha guNasthAnavartI jIva darzana zrAvaka kahevAya che, paraMtu pratimAdhAraka zrAvaka bAra vratanA pAlaka to pahelethI hoya ja che, tethI tene kevaLa darzana zrAvaka kahevA ucita nathI. (2) vrata pratimA vrata pratimAdhArI zrAvaka daDha samyakta sahita pAMca aNuvratonuM ane traNa guNavratonuM niraticAra pAlana kare che, cAra zikSAvratane paNa dhAraNa kare che, paraMtu temAM sAmAyika ane dezAvagAsikavratanuM yathAvidha samyaka pAlana karI zakatA nathI. te anukaMpA vagere guNothI yukta hoya che. A paDimAnI ArAdhanAno samaya be mahinAno che. (3) sAmAyika pratimA :- samyagdarzana ane vratonI ArAdhanA karanArA sAdhaka sAmAyika pratimA svIkArIne haMmezAM niyamathI traNa sAmAyika kare che. A paDimAdhArI zrAvaka sAmAyika ane dezAvagAsika vratanuM samyakarUpe pAlana kare che, paraMtu AThama, caudaza tathA pUnama vagere viziSTa divasomAM pauSadha upavAsanuM samyaka prakAre ArAdhana karI zakatA nathI. tanmayatA ane jAgRti sAthe sAmAyika vratanI upAsanA karavI te ja A pratimAno mULa hetu che. Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhyayana-1: zramaNopAsaka AnaMda | A ArAdhanAnI avadhi (kALa) traNa mahinAnI che. (4) pauSadha pratimA :- pahelI, bIjI ane trIjI paDimAthI AgaLa vadhatAM ArAdhaka zrAvaka cothI pauSadha paDimA svIkArIne AThama, caudaza vagere cha parva tithionA divase pauSadhavratanuM pUrNarUpe pAlana kare che. A pratimAnI ArAdhanAno samaya cAra mahinAno che. (5) kAyotsarga pratimA :- kAyotsargano artha kAya athavA zarIrano tyAga che. zarIra to jIvanaparyata sAthe ja rahe che, teno tyAga eTale tenI Asakti, mamatA choDavI. kAyotsarga pratimAmAM upAsaka zarIra, vastra vagerenA mamatvane choDIne potAnA AtmaciMtanamAM lIna banI jAya che. AThama ane caudaze eka ahorAtri kAusagga athavA dhyAnanI ArAdhanA kare che. A paDimAno samaya eka divasa, be divasa, traNa divasathI laIne utkRSTa pAMca mahinAno hoya che. () brahmacarya pratimA :- A pratimAmAM pUrNarUpathI brahmacaryanuM pAlana karavAmAM Ave che. strIone anAvazyaka maLavuM, vAtacIta karavI, tenA zaNagAranI ceSTAone jovI vagere kriyAo varjita che. upAsaka svayaM paNa zaNagAra, vezabhUSA vagere upakramathI dUra rahe che, snAna karatAM nathI, dhotInI pATalI bAMdhatA nathI, rAtribhojana karatAM nathI. A pratimAdhArI zrAvaka sacitta AhArano tyAga karatAM nathI, kAraNavaza te sacittanuM sevana kare che. A pratimAnI ArAdhanAno samaya jaghanya eka, be, traNa divasa tathA utkRSTa cha mahinAno che. (7) sacirAhAravarjana pratimA :- pUrvokta niyamonuM pAlana karatA, paripUrNa brahmacaryanuM anusaraNa karatA, upAsaka A pratimAmAM sacitta AhArano sarvathA tyAga karI de che, paNa te AraMbhano tyAga karatA nathI. A pratimAnI ArAdhanAno utkRSTa kALa sAta mahinAno che. (8) svayaM AraMbhavarjana pratimA - pUrvokta sarva niyamonuM pAlana karatA A pratimAmAM upAsaka svayaM koI prakArano AraMbha athavA hiMsA karatA nathI, AraMbhano pUrNarUpe tyAga kare che, paraMtu bIjA pAse AraMbha karAvavAno tene tyAga hoto nathI. A pratimAnI ArAdhanAno kALa jaghanya eka, be, traNa divasa utkRSTa ATha mahinAno che. (9) prakhyatyAga pratimA :- pUrvavartI pratimAonA sarva niyamonuM pAlana karatA upAsaka A pratimAmAM AraMbhano tyAga kare che eTale ke teo svayaM AraMbha karatA nathI, bIjA pAse karAvatA nathI paraMtu potAnA uddezathI banAvelA bhojanano te tyAga karatA nathI. A pratimAnI ArAdhanAno samaya jaghanya eka, be, traNa divasa ane utkRSTa nava mahinAno che. (10) udiSTa bhakta varjana pratimA :- pUrvokata niyamonuM pAlana karatA upAsaka A pratimAmAM udiSTa - potAne mATe taiyAra karelA bhojana vagereno paNa tyAga kare che. te pote laukika kAryothI prAyaH dUra rahe che. te saMbaMdhI koI Adeza athavA potAno vicAra paNa darzAvatA nathI. amuka viSayamAM te jANe che athavA jANatA nathI ATalo ja javAba daI zake che. A pratimAnA ArAdhaka kSuramuMDana karAve athavA koI zikhA paNa rAkhe che. tenI ArAdhanAno samaya eka divasa, be divasa athavA traNa divasa che tathA utkRSTa samaya 10 mahinAno che. (11) zramaNa bhUta pratimA :- pUrvokata badhA niyamonuM pAlana karatA zrAvaka A pratimAmAM potAne lagabhaga zramaNa athavA sAdhu jevo banAvI de che. tenI badhI kriyAo eka zramaNa jevI yatanA ane jAgRtipUrvakanI hoya che. te sAdhu jevo veza dhAraNa kare che, tevAM ja pAtrA, upakaraNa vagere rAkhe che, mAthAnA vALane astrAthI kADhe che, jo sahanazIlatA athavA zakti hoya to loca paNa kare che. sAdhunI jema te bhikSAcaryAthI Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI upAsaka dazAMga sUtra jIvananirvAha kare che, paraMtu aMtara e che ke sAdhu darekanA ghare bhikSA mATe jAya che ane te upAsaka potAnA svajano- jJAtijanonA ghera jAya che, kAraNa ke kuTuMbIjano sAthe teno rAgAtmaka saMbaMdhano saMpUrNa viccheda thayo hoto nathI. 58 tenI ArAdhanAno kALa(samaya) jaghanya eka, be, traNa divasa yAvat utkRSTa agiyAra mahinAno che. A pratimAnA ArAdhaka, zramaNanI bhUmikAmAM to nathI paraMtu prAyaH zramaNa jevA hoya che. tethI tene zramaNabhUta pratimA kahe che. 78 tae se ANaMde samaNovAsae imeNaM eyArUveNaM urAleNaM, viuleNaM payatteNaM, paggahieNaM tavokammeNaM sukke lukkhe, NimmaMse, aTThicammAvaNaddhe, kiDikiDiyAbhUe, kise dhamaNisaMtae jAe / zabdArtha:- rAbheLa = utkRSTa, vikaTa payatteNaM = prayatnathI suje = sUkAI gayuM juva` = rUkSa thaI gayuM jimmese = mAMsa rahita thaI gayuM vise = kRza, pAtaLuM, durbaLa adi= hADakAM dhamma = cAmaDuM. bhAvArtha :- A rIte svIkArela zrAvaka pratimAnI utkRSTa, vipula, prayatna sAdhya tapazcaryAthI AnaMda zrAvakanuM zarIra sukAI gayuM, rUkSa thaI gayuM, temAM mAMsa rahyuM nahIM, hADakAM ane cAmaDI mAtra zeSa rahyAM, hADakAM ghasAvAthI avAja AvavA lAgyo, zarIra kRza ane kSINa thaI gayuM, tenI badhI naso dekhAvA lAgI. AnaMda zrAvakanI bAhvAnyaMtara tapasAdhanA : 79 tae NaM tassa ANaMdassa samaNovAsagassa aNNayA kayAi puvvarattAvarattakAlasamayaMsi dhammajAgariyaM jAgaramANassa ayaM ajjhatthie- evaM khalu ahaM imeNaM pyArUveLa, rAlekha, vibheLa, payattaLa, pariN tavojameLa su, tuvante, NimmaMse, aTThicammAvaNaddhe kiDikiDiyAbhUe, kise, dhamaNisaMtae jAe / teM asthi tA me ThThALe, jammu, varte, vIra, pusAra parame, saddhA, dhirra, saMvege / taM jAva tA me atthi uTThANe saddhA dhiI saMvege, jAva ya me dhammAyarie, dhammovae sae, samaNe bhagavaM mahAvIre jiNe suhatthI viharai, tAva tA me seyaM kallaM jAva jalate apacchima-mAraNaMtiya-saMlehaNA - jhUsaNA-jhUsiyassa, bhatta-pANa -paDiyAikkhiyassa kAlaM aNavakaMkhamANassa viharittae / evaM saMpehei, saMpehettA kallaM jAva apacchima- mAraNaMtiya saMlehaNA-jhUsaNA-jhUsie, bhatta-pANa -paDiyAikkhie, kAlaM aNavakaMkhamANe viharas | zabdArtha::- aLayA yAk= eka divasa, koI samaye asthir = adhyavasAya, vicAra khAMte = sUryodaya, camakatA sUryano udaya vAta = mRtyunI anavalamAne = icchA nahIM karato. bhAvArtha :- eka divasa pUrva rAtrinA uttarArdhamAM dharma jAgaraNa karatAM AnaMda zrAvakanA manamAM A vicAra athavA saMkalpa utpanna thayo. A rIte zrAvaka pratimA vagerenA rUpamAM svIkRta, utkRSTa, vipula, sAdhanA yogya prayatna tathA tapazcaryAthI mAruM zarIra sUkAI gayuM che, rUkSa thaI gayuM che, temAM mAMsa rahyuM nathI, hADakAM ane cAmaDI mAtra zeSa rahyAM che, hADakAM khakhaDe che teno avAja Ave che, zarIramAM eTalI badhI kRzatA AvI gaI che ke jenA kAraNe nasenasa dekhAya che. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhyayana-1: zramaNopAsaka AnaMda mArAmAM haju utthAna-dharmonmukha utsAha, karma-tarUpa pravRtti, bala-zArIrika zakti, daDhatA, vIryaAMtarika oja, puruSAkAra parAkrama-puruSocita parAkrama athavA aMtaHzakti, zraddhA-dharma pratye AsthA, dhRti-sahiSNutA, saMvega-mumukSabhAva che. jyAM sudhI A badhuM ja mArAmAM che temaja jyAM sudhI mArA dharmAcArya, dharmopadezaka, jina-rAgadveSavijetA, suhasti (bhagavAna mahAvIranuM utkarSasUcaka vizeSaNa) zramaNa bhagavAna mahAvIra vicarI rahyA che tyAM sudhI mArA mATe e zreyaskara che ke huM kAle sUryodaya thAya tyAre aMtima mAraNAMtika saMlekhanA svIkArI lauM, khAnapAnanA pratyAkhyAna karuM, maraNanI icchA na karato ArAdhanAmAM lIna thAuM, zAMtipUrvaka potAno aMtimakALa vyatIta karuM AnaMda zrAvake A pramANe vicAra karyo, vicAra karIne bIje divase savAre aMtima mAraNAMtika saMlekhanA karI, khAnapAnano tyAga karyo, mRtyunI kAmanA na karatAM te ArAdhanAmAM lIna thaI gayA. AnaMda zrAvakane avadhijJAnanI prApti - 80 tae NaM tassa ANaMdassa samaNovAsagassa aNNayA kayAi subheNaM ajjhavasANeNaM, subheNaM pariNAmeNaM, lesAhiM visujjhamANIhiM, tadAvaraNijjANaM kammANaM khaovasameNaM ohiNANe smuppnnnne| purathime NaM lavaNasamudde paMcajoyaNasayAI khettaM jANai pAsai, evaM dakkhiNeNaM paccatthimeNaM ya, uttare NaM jAva cullahimavaMtaM vAsaharapavvayaM jANai, pAsai, uDDhe jAva sohammaM kappaM jANai pAsai, ahe jAva imIse rayaNappabhAe puDhavIe loluyaccuyaM [loluyaM] NarayaM caurAsIi-vAsasahassaTThiiyaM jANai pAsai / zabdArtha - sumeLa = zubhAravazovarmA = kSayopazama digIne = avadhijJAna pusthine pUrvamAM vetta = kSetrane sthama = pazcima patraya = parvata vAlIDravAsasahasa = caurAsI hajAra varSanI sthiti. bhAvArtha :- tyAra pachI zramaNopAsaka AnaMdane eka divasa AtmAnA zubha adhyavasAya, zubha pariNAmothI (aMtara pariNatithI) vezyAo vizuddha, vizuddhatara thavAthI, avadhi jJAnAvaraNa karmanA kSayopazamathI, avadhijJAna utpanna thayuM. tenA phaLa svarUpe te pUrva-pazcima tathA dakSiNa dizAmAM pAMcaso pAMcaso yojana sudhInuM lavaNa samudranuM kSetra, uttaradizAmAM culahimavaMta, varSadhara parvata sudhInuM kSetra, UrdhvadizAmAM saudharmakalpa - pahelA devaloka sudhI tathA adhodizAmAM pahelI naraka-ratnaprabhAmAM corAzI hajAra varSanI sthitithI yukta lolupAcyata[lolupa] nAmanA narakAvAsa sudhI jANavA lAgyA ane jovA lAgyA. vivecana :lezyAoH- prastuta sUtramAM zramaNopAsaka AnaMdane avadhijJAna utpanna thayAnA saMdarbhamAM zubha adhyavasAya tathA zubhapariNAmothI vizuddha thatI vezyAono ullekha che. AtmAmAM je pariNAma utpanna thAya che tene bhAva lezyA kahe che. bhAva lezyAthI lezyA vargaNAnA pudagalo grahaNa thAya tene dravya lezyA kahevAya che. dravya lezyA pudgalAtmaka che mATe temAM varNa, gaMdha, rasa ane sparza hoya che. lezyAno raMga bhAvonI prazastatA tathA aprazastatA para AdhArita che. kRSNa lezyA atyaMta kaluSita bhAvonI paricAyaka che. bhAvonI kaluSitatA jema jema ochI thAya che tema vargomAM aMtara paDatuM jAya che. Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 20 | zrI upAsaka dazAMga sUtra kRSNa lezyA janita bhAvonI kaluSitatA jyAre kaMIka ochI thAya che tyAre nIlalezyA yogya pariNAma thAya che. jema jema kaluSitatA maMda thatI jAya tema-tema vezyA zubha thatI jAya che. kRSNa, nIla ane kApota A traNe varNa aprazasta bhAvanA sUcaka che. zeSa traNa varNa prazasta bhAvanA sUcaka che. pahelI traNa vezyAo azubha tathA aMtima traNa lezyA zubha che. AtmAmAM je bhAvalezyA utpanna thAya che, tenAM be kAraNa che- (1) mohanIya karmono udaya (2) mohanIya karmano upazama, kSaya athavA kSayopazama. - kRSNalezyA, nIlalezyA ane kApotalezyA mohanIya karmanA udayathI utpanna thAya che. te azubha athavA aprazasta hoya che tathA tejalezyA, pAlezyA ane zuklalezyA mohanIya karmanA upazama, kSaya athavA kSayopazamathI utpanna thAya che. te zubha athavA prazasta hoya che. AtmAmAM audayika, aupathamika, kSAyika ke kSAyopathamika Adi je bhAva utpanna thAya te pramANe dravya lezyAo utpanna thAya che. dravya ane bhAva bane vezyAo anyonyAzrita paNa che. dravya lazyAnI ane bhAva lezyAnI anyonyAzritatAne AyurvedanA eka udAharaNathI samajI zakAya che. AyurvedamAM vAta, pitta, kapha A traNa doSa mAnavAmAM AvyA che. pittanA prakopathI vyakti krodhita ane uttejita thAya che. krodha ane uttejanAthI pharI pitta vadhe che. kaphanA prakopathI zithilatA, taMdrA ane ALasa utpanna thAya ane zithilatA taMdrA ane ALasathI pharIthI kapha vadhe che. vAtanI prabaLatAthI caMcaLatA, asthiratA ane kaMpana pedA thAya che. caMcaLatA ane asthiratAthI pharI vAyunI vRddhi thAya che. A rIte dravya ane bhAva vezyAnuM anyonyAzritapaNuM samajI zakAya che. jaina siddhAMtamAM aneka graMthomAM vezyAnuM prasaMgopAta vizleSaNa thayuM che. prajJApanA sUtra, pada-17 tathA uttarAdhyayana sUtra, adhyayana-34mAM vezyAnuM vistRta vivecana che, je mananIya che. Adhunika manovijJAnanI sAthe jainadarzanano viSaya samIkSAtmaka ane tulanAtmaka dRSTithI ciMtana karavA yogya che. prastuta sUtramAM AnaMda zrAvakanA uttarottara prazasta thatA athavA vikAsa pAmatA AMtarabhAvono je saMketa che tenAthI spaSTa thAya che ke AnaMda zrAvaka AtmazodhananI bhUmikAmAM atyaMta apramatta hatA. tenA phaLa svarUpe AtmapariNAma zuddha, zuddhatara thayAM ane tene avadhijJAna utpanna thayuM. avadhijJAna :- anaMta jJAna, anaMta darzana, anaMta sukha, anaMta vIrya(zakti) AtmAno svabhAva che. karma eka AvaraNa che. jaina darzana pramANe karma pudgalAtmaka che, mUrti che. AtmasvabhAvane te DhAMke che. AtmAnA svonmukha, prazasta adhyavasAya, uttama pariNAma, pavitra bhAva ane tapazcaraNathI karmonAM AvaraNa jema jema dUra thatAM jAya che tema tema AtmAno svabhAva prakAzita athavA pragaTa thAya che. jJAnane Avatta karanAruM karma jJAnAvaraNa kahevAya che. jainadarzanamAM jJAnanA pAMca bheda che. matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna, mana:paryavajJAna tathA kevaLajJAna. tene AvaraNa athavA AcchAdana karanArA karma kramathI matijJAnAvaraNIya, zrutajJAnAvaraNIya, avadhijJAnAvaraNIya, mana:paryavajJAnAvaraNIya tathA kevaLa jJAnAvaraNIya kahevAya che. A AvaraNo dUra thavAthI kramaza: pAMca jJAna pragaTa thAya che. parokSa ane pratyakSa rUpe tenA be bheda che(1) parokSa :- indriya ane mananI sahAyatAthI joyane jANe tene parokSa jJAna kahe che. matijJAna ane Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana--1 : zramaNopAsa AnaMda zrutajJAna parokSajJAna che, jema ke AMkhanA mAdhyamathI padArthane jovA. vyavahAramAM ema kahevAya ke meM AMkhathI pratyakSa joyuM paraMtu te vyavahAra bhASA che. darzanazAstramAM tene sAMvyAvahArika pratyakSa kahyuM che, nizcayathI te jJAna parokSa che. kAraNa ke temAM jJAtA ane jJeyano saMbaMdha AMkhanAM mAdhyamathI thAya che. 61 (ra) pratyakSa :- indriya ane mananI sahAyatA vinA sAkSAt AtmA dvArA ja jJeya ne jANe, te pratyakSa jJAna che. avadhijJAna, mana:paryavajJAna ane kevaLajJAna A traNa pratyakSajJAna che. temAM kevaLajJAna sakala pAramArthika pratyakSa che ane avadhijJAna tathA mana:paryavajJAna vikala pAramArthika pratyakSa che. tenAthI jJeya padArthanA saMpUrNa paryAyo jANavAmAM AvatA nathI. avadhijJAna te atIndriya jJAna che. jenA dvArA vyakti dravya, kSetra, kALa ane bhAvane maryAdApUrvaka athavA mUrta padArthane jANe che. avadhi jJAnAvaraNa karmanA kSayopazamanI tIvratA, maMdatAne AdhAre avadhijJAnamAM taratamatA thAya che. avadhijJAnanA saMbaMdhamAM eka vizeSatA che ke devayoni ane narakonimAM te jJAna janma siddha che. A yonimAM jIvane janma dhAraNa karatAM ja sahaja sopazama dvArA avadhijJAna utpanna thAya che, tene bhava pratyaya avadhijJAna kahe che. avadhijJAnAvaraNa karmanA sayopazama mATe tene tapasyA vagere vizeSa prayatna karavo paDato nathI. tapa, vrata, pratyAkhyAna vagere nirjarAmUlaka anuSThAno dvArA avadhi jJAnAvaraNa karma-pudgalonA kSayopazamathI je avadhijJAna prApta thAya che tene guNa pratyaya avadhijJAna kahe che. te manuSyo ane tiryaMcone hoya che. bhava pratyaya avadhijJAna devayoni ane narakoninA pratyeka jIvane thAya che jyAre guNa pratyaya avadhijJAna pratyeka manuSya ane tiryaMcone thatuM nathI, te tacAprakAranI yogyatA saMpanna jIvane ja thAya che. AnaMda zrAvake potAnA utkRSTa AtmabaLanA AdhAre, pavitra bhAva tathA prayatnapUrvaka tevI sthiti prApta karI lIdhI hatI. tene avadhijJAnAvaraNa karmapudgalano thayopazama thayo. tenA phaLasvarUpe tene avadhijJAna utpanna thayuM. AnaMdazrAvakanuM avadhikSetra :- AnaMda zramaNopAsaka(avadhijJAna dvArA) tirag-pUrva, pazcima ane dakSiNa dizAmAM lavaNa samudramAM pa00 yojana, uttara dizAmAM cullahimavaMta parvata sudhI. UMcuM- prathama saudharma devaloka paryaMta nIce- prathama narakanA lolApAcyuta(lolupa) narakAvAsa paryaMtanA te kSetromAM rahelA rUpI padArthone jANatA-dekhatA hatA. traNa dizAmAM lavaNa samudramAM 500 yojana paryaMtanuM kSetra kahyuM che eTale ke AnaMda zrAvaka svasthAnathI saMpUrNa bharatakSetra, jaMbUdvIpanI jagatI(koTa) ane tyArapachI lavaNa samudranI aMdara 500-500 yojananA kSetrane jANatA dekhatA hatA. sAmAnya rIte avadhikSetranI gaNanA utsedha aMgulathI thAya che, paraMtu prastutamAM 500 yojananuM mApa utsedhaaMgulanuM kahevuM saMgata nathI, kAraNa ke AnaMdanA avadhakSetranuM kathana zAzvata kSetrane apekSita karIne kahyuM che. upara saudharmakalpa paryaMta, nIce prathama narakanA lolupa narakAvAsa paryaMta ane tirachuM paNa lavaNa samudramAM 500 yojana paryaMtanuM kSetra kahyuM che. zAzvata kSetronuM mApa pramANAMgulathI ja hovAthI ahIM 500 yojananuM mApa paNa pramANAMgulathI mAnavuM te vizeSa saMgata lAge che. lolupAcyuta :-- te prathama narakano narakAvAsa che. tenA nAma viSayaka matabheda che. aneka pratomAM bhinna-bhinna Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI upAsaka dazAMga sUtra pATha upalabdha thAya che. toluyantuya, tolughna, loluya-annuyavagere. abhidhAna rAjendra koSamAM pUrvokta eka paNa zabdo prApta thatA nathI, tyAM lolupa zabda che. te prathama narakanA prathama pratarano kendravartI narakAvAsa che. tevo ullekha che. tethI lolupa zabdano pATha vadhAre zuddha lAge che athavA A sUtranA aMte AvelI saMgrahaNI gAthAomAM paNa lolupa zabda che. lolupa ane acyuta nAmaka be narakAvAsa paNa hoI zake che. --upAsaka dazAMga sUtra TippaNa (vizva bhAratI, lADanU). gaNadhara gautamanuM gocarI mATe nirgamana : 81 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre samosarie, parisA NiggayA jAva paDigayA / 62 zabdArtha :-parikSA = pariSada pahiyA = pAchI pharI. bhAvArtha:te kAle--vartamAna avasarpiNInA cothA ArAnA aMte, te samaye-bhagavAna mahAvIra samosaryA (padhAryA) hatA, te samaye pariSada bhegI thaI, dharma sAMbhaLIne pAchI potAnA sthAne cAlI gaI. 82 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa jeTThe aMtevAsI iMdabhUI NAmaM aNagAre jAva chaTTha-chaTTeNaM aNikkhitteNaM tavokammeNaM saMjameNaM tavasA appANaM bhAvemANe viharai | zabdArtha:- bhAvemALe - bhAvita karatAM. bhAvArtha:te kALe, te samaye zramaNa bhagavAna mahAvIranA jyeSTha aMtevAsI indrabhUtI nAmanA aNagAra yAvat niraMtara chaTTanA pAraNe chaTTa tapanuM anuSThAna karatAM, saMyama sAdhanA tathA tammUlaka vividha tapazcaryA dvArA potAnA AtmAne bhAvita karatAM tyAM birAjatA hatA. 83 ta NaM se bhagavaM goyame chaTThakkhamaNa-pAraNagaMsi paDhamAe porisIe sajjhAyaM karei, biiyAe porisIe jhANaM jhiyAI, taiyAe porisIe aturiyaM acavalaM asaMbha muhapattiM paDilehei, paDilehittA bhAyaNa-vatthAiM paDilehei, paDilehittA bhAyaNAI pamajjai, pamajjittA bhAyaNAI uggAhei, uggAhittA jeNeva samaNe bhagavaM mahAvIre teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdai, NamaMsai, vaMdittA, NamaMsittA evaM vayAsI- icchAmi NaM bhaMte ! tubbhehiM abbhaNuNNAe chaTThakkhamaNapAraNagaMsi vANiyagAme Nayare ucca-NIya-majjhimAiM kulAI ghara samudANassa bhikkhAyariyAe aDittae / ahAsuhaM devAppiyA ! mA paDibaMdhaM kareha / zabdArtha :- pamAN = prathama sAyaM = svAdhyAya jJALa = dhyAna aturiya = utAvaLathI rahita, maMdagati apavataM = capaLatAthI rahita mAkhi = bhAjana, pAtra mAmArUM = madhyama ghara-samuvALalsa = sAmudAnika, sarva gharomAM. = bhAvArtha:- chaThThanA pAraNAno divasa hato. bhagavAna gautame prathama praharamAM svAdhyAya, bIjA praharamAM dhyAna ane trIjA praharamAM utAvaLa rahita, sthiratApUrvaka, AkuLatArahita(jAgRtipUrvaka) muhapattinuM Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhyayana-1: zramaNopAsaka AnaMda | 3 | pratilekhana karyuM, pAtra ane vastronuM pratilekhana ane pramArjana karyuM, pAtro hAthamAM grahaNa karIne jyAM zramaNa bhagavAna mahAvIra hatA tyAM AvyA. temane vaMdana, namaskAra karyA; vaMdana, namaskAra karIne A pramANe kahyuM- he bhagavan! ApanI AjJA laIne Aje chaThThanA pAraNAnA divase vANijyagrAma nagaramAM ucca (dhanavAna), nimna (nirdhana) ane madhyama sarva kuLamAM sAmudAnika- kramamAM AvatAM koIpaNa gharane choDyA vinA bhikSAcaryA mATe javA icchuM chuM. bhagavAna bolyA- he devAnupriya! jema Apane sukha Upaje tema (pratibaMdha vinA-vilaMba vinA) karo. 84 tae NaM bhagavaM goyame samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM abbhaNuNNAe samANe samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtiyAo dUipalAsAo ceiyAo paDiNikkhamai, paDiNikkhamittA aturiyamacavalamasaMbhaMte jugaMtara-paloyaNAe diTThIe purao riyaM sohemANe jeNeva vANiyagAme Nayare teNe va uvAgacchai, uvAgacchittA vANiyagAme Nayare ucca-NIya-majjhimAI kulAI ghara-samudANassa bhikkhAyariyAe aDai / zabdArtha :- gugatara = yuga pramANa(parimANa) sADA traNa hAtha phariyaM = IrSA samitipUrvaka ADa = pharavA lAgyA. bhAvArtha :- zramaNa bhagavAna mahAvIra pAsethI AjJA laIne bhagavAna gautame yutipalAza caityamAMthI prasthAna karyuM. maMdagatithI, sthiratApUrvaka, AkuLatArahita, yuga--parimANa sADA traNa hAtha sudhInA mArganuM avalokana karatAM, IryAsamitipUrvaka bhUmine sArI rIte joIne cAlatAM jyAM vANijyagrAma nagara hatuM, tyAM AvyA. AvIne tyAM UMca, nimna ane madhyama kuLomAM bhikSA mATe pharavA lAgyA. 85 tae NaM se bhagavaM goyame vANiyagAme Nayare ucca-NIya-majjhimAiMkulAiMgharasamudANassa bhikkhAyariyAe aDamANe ahApajjattaM bhattapANa paDiggAhei, paDiggAhettA vANiyagAmAo jayarAo paDiNigacchai, paDiNigacchittA kollAgassa saNNivesassa adUrasAmaMteNaM vIIvayamANe, bahujaNasaI NisAmei, bahujaNo aNNamaNNassa evamAikkhaI evaM khalu devANuppiyA ! samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtevAsI ANaMde NAmaM samaNovAsae posahasAlAe apacchima mAraNa tiya-salahaNA-jhUsaNA-jhUsie, bhattapANa-paDiyAikkhie kAlaM aNavakaMkhamANe viharai / zabdArtha :- atUrasAna = na ati dUra na ati najIka paNa mANasa = paraspara. bhAvArtha :- bhagavAna gautamasvAmIe vANijyagrAma nagaramAM bhikSAcaryAnA vidhAnane anurUpa UMca, nimna ane madhyama kuLomAM sAmudAnI bhikSA mATe pharatAM paryApta mAtrAmAM AhAra-pANI grahaNa karyA. grahaNa karIne vANijyagrAma nagaramAMthI nIkaLIne, kollAka sannivezanI na ati dUra na ati najIka e rIte pasAra thatA tyAM ghaNA lokone paraspara vAto karatAM sAMbhaLyAM. teo paraspara ema bolatA hatA ke he devAnupriyo! zramaNa bhagavAna mahAvIranA aMtevAsI zramaNopAsaka AnaMda pauSadhazALAmAM mRtyune nahIM icchatAM, aMtima mAraNAMtika saMlekhanA karIne khAna-pAnano tyAga karIne, AmaraNa-anazanano svIkAra karIne ArAdhanAmAM lIna thayA che. Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 14 | zrI upAsaka dazAMga sUtra AnaMda zrAvakanI samIpe gaNadhara gautamanuM gamana :86 tae NaM tassa goyamassa bahujaNassa aMtie eyamaDhe soccA, Nisamma ayameyArUve ajjhatthie, ciMtie, patthie, maNogae saMkappe samuppajjitthA- taM gacchAmi NaM ANaMda samaNovAsayaM pAsAmi / evaM saMpehei, saMpehettA jeNeva kollAge saNNivese jeNeva posahasAlA, jeNeva ANaMde samaNovAsae, teNeva uvAgacchai / zArtha :-pAsAmi = tau 4y, saMpehei = viyA2 4o. bhAvArtha - aneka loko pAsethI A vAta sAMbhaLIne gautama svAmInA manamAM A prakArano bhAva, ciMtana, vicAra athavA saMkalpa thayo ke huM zramaNopAsaka AnaMdanI pAse jAuM ane jouM. A pramANe vicArIne kollAka sannivezanI pauSadhazALAmAM zramaNopAsaka AnaMda samIpe gayA. 87 tae NaM se ANaMde samaNovAsae bhagavaM goyama ejjamANaM pAsai, pAsittA haTTha tuTTha jAva bhagavaM goyamaM vaMdai NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA evaM vayAsI- evaM khalu bhaMte! ahaM imeNaM urAleNaM jAva dhamaNi-saMtae jAe, No saMcAemi devANuppiyassa aMtiyaM pAubbhavittA tikkhutto muddhANeNaM pAe abhivaMdittae, tubbhe! icchAkAreNaM aNabhioeNaM io ceva eha, jahA NaM ahaM devANuppiyANaM tikkhutto muddhANeNaM pAesu vaMdAmi NamaMsAmi / zArtha :-ejjamANaM = sAvatA icchAkAreNaM = svecchApUrva aNabhioeNaM = 65 vinA. bhAvArtha :- zramaNopAsaka AnaMde bhagavAna gautamane AvatAM joyA, joIne te atyaMta prasanna thayA yAvatu bhagavAna gautamane vaMdana namaskAra karI bolyA, he bhagavan! huM ghora tapazcaryAthI eTalo kSINa thaI gayo chuM yAvatu mArA zarIra para naso dekhAvA lAgI che, mATe ApanI pAse AvavAmAM tathA traNavAra mastaka namAvIne ApanAM caraNomAM vaMdana karavAmAM huM asamartha chuM, tethI he prabho ! Apa ja svecchApUrvaka anabhiyogathI-koI dabANa vinA, ahIM padhAro, jethI huM traNavAra mastaka jhukAvIne ApanAM caraNomAM vaMdana namaskAra karI zakuM. 88 tae NaM se bhagavaM goyame, jeNeva ANaMde samaNovAsae, teNeva uvAgacchai / bhAvArtha :- tyAra pachI bhagavAna gautama jyAM AnaMda zramaNopAsaka hatA tyAM padhAryA. AnaMda zrAvaka ane gautamasvAmIno vArtAlApa:89 tae NaM se ANaMde samaNovAsae bhagavao goyamassa tikkhutto muddhANeNaM pAesu vaMdai Namasai, vaMdittA NamasittA evaM vayAsI- atthi Na bhaMte! gihiNo gihamajjhAvasaMtassa ohiNANaM samuppajjai ? haMtA asthi / jai NaM bhaMte ! gihiNo gihamajjhAvasaMtassa ohiNANaM samuppajjai, evaM khalu bhaMte ! mama vi gihiNo gihamajjhAvasaMtassa ohiNANe smuppnnnne| purathimeNaM lavaNasamudde paMca joyaNasayAI khettaM jANAmi pAsAmi evaM dakkhiNeNaM paccatthimeNaM ya, uttareNaM jAva cullahimavaMtaM vAsaharapavvayaM jANAmi pAsAmi, uDDhe jAva sohammaM kappaM jANAmi pAsAmi, ahe jAva imIse rayaNappabhAe puDhavIe loluyaccuyaM [loluyaM] NarayaM jANAmi paasaami| Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-1: zramaNopAsaka AnaMda [ 65] zabdArtha -mukkAnuM mastaka namAvIne hinsA vasaMta = gRhasthapaNe rahetA. bhAvArtha :- zramaNopAsaka AnaMde traNavAra mastaka jhukAvIne bhagavAna gautamanAM caraNomAM vaMdana, namaskAra karyA. vaMdana namaskAra karI te A pramANe kahyuM, he bhagavan! zuM gharamAM rahetAM eka gRhasthane avadhijJAna utpanna thaI zake che? gautama svAmIe kahyuM - hA, thaI zake che. AnaMdazramaNopAsake kahyuM- he bhagavan! eka gRhasthanI bhUmikAmAM vidyamAna mane paNa avadhijJAna thayuM che. jenA kAraNe huM pUrva pazcima tathA dakSiNa dizAmAM pAMcaso pAMcaso yojana sudhInuM lavaNa samudranuM kSetra, uttara dizAmAM culahimAvAna varSadhara parvata sudhInuM kSetra, Urdhva dizAmAM pahelA devaloka sudhI tathA adhodizAmAM pahelI ratnaprabhA narakamAM lolupAcyata nAmanA narakAvAsa sudhI jANuM chuM ane jouM chuM. AnaMda zrAvakanA avadhijJAna viSayaka gautama svAmInI zaMkA - 90 tae NaM se bhagavaM goyame ANaMdaM samaNovAsayaM evaM vayAsI- atthi NaM, ANaMdA! gihiNo jAva samuppajjai, No ceva Na emahAlae / ta Na tuma ANaMdA ! eyassa ThANassa Aloehi paDikkamAhi,NiMdAhi,garihAhi, viuTTAhi, visohehi akaraNayAe, abbhuTThAhi ahArihaM pAyacchittaM tavokamma paDivajjAhi / zabdArtha :- pati = AvaDuM moTuM pathasa TAsta = A sthAnanI tavonuM = tapa karmane kevaLAdi = grahaNa karo viThTharda = nivRtta thAo. bhAvArtha - tyAre gautama svAmIe AnaMda zramaNopAsakane kahyuM- gRhasthane avadhijJAna utpanna thaI zake che, paraMtu ATaluM vizALa nahIM. mATe he AnaMda ! tame A sthAnanI (A mRSAvAdarUpa sthiti athavA pravRttinI) AlocanA karo, pratikramaNa karo, punaH zuddha aMtaHsthitimAM pAchA pharo. A pravRttinI niMdA karo, gaha karo, AMtarika khedano anubhava karo, te bhAvo vichinna karo athavA dUra karo, A akaraNatA athavA akAryanuM zodhana karo. tenAthI utpanna thayelA doSonuM parimArjana karo. yathocita prAyazcita mATe atthita-taiyAra thAo. te mATe tapa karma svIkAra karo. 91 tae NaM se ANaMde samaNovAsae bhagavaM goyama evaM vayAsI- atthi NaM, bhaMte! jiNavayaNe saMtANaM, taccANaM, tahiyANaM, sabbhUyANaM bhAvANaM Aloijjai jAvapaDivajjijjai? No iNadve samaDhe / jai NaM bhaMte! jiNavayaNe saMtANaM jAva bhAvANaM No Aloijjai jAva tavokammaM No paDivajjijjai, taM NaM bhaMte! tubbhe ceva eyassa ThANassa Aloeha jAva paDivajjaha / zabdArtha :- niNavayane = jinazAsanamAM, jinavacanomAM tavALuM = satya tariyALuM = tathya samUyAI = sadbhata gArira = tadanurUpa, tene yogya. bhAvArtha :- zramaNopAsaka AnaMde bhagavAna gautamane kahyuM- he bhagavAna ! zuM jinazAsanamAM satyatattvapUrNa, tathya-yathArtha sadbhUta bhAvo mATe paNa AlocanAno yAvat svIkAra karavo paDe che? gautamasvAmIe kahyuM- he AnaMda! te pramANe nathI. AnaMde kahyuM ke he bhagavan! jyAre jinazAsanamAM satya Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | | zrI upAsaka dazAMga sUtra bhAvone mATe AlocanAno yAvatuM svIkAra karavAno na hoya to he bhaMte ! A sthAnanA AcaraNa mATe Apa ja AlocanAno yAvata svIkAra karo. gaNadhara gautamanI zaMkAnuM samAdhAna:92 tae NaM se bhagavaM goyame ANaMdeNaM samaNovAsaeNaM evaM vutte samANe, saMkie, kaMkhie, viigicchA-samAvaNNe, ANaMdassa samaNovAsagassa aMtiyAo paDiNikkhamai, paDiNikkhamittA jeNeva dUipalAse ceie, jeNeva samaNe bhagava mahAvIre, taNa uvAgacchai, uvAgacchittA samaNassa bhagavao mahAvIrassa adUrasAmaMte gamaNAgamaNAe paDikkamai paDikkamittA esaNamaNesaNaM Aloei, AloittA bhattapANaM paDidaMsei, paDidaMsittA samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdai NamaMsai, vaMdittA, NamaMsittA evaM vayAsIevaM khalu bhaMte! ahaM tubbhehiM abbhaNuNNAe taM ceva savvaM kahei, jAva jeNeva ihaM teNeva havvamAgae, ta Na bhate! ki ANadeNa samaNovAsaeNa tassa ThANassa Aloe yavvaM jAva paDivajjeyavvaM udAhu mae? goyamA! ti samaNe bhagavaM mahAvIre bhagavaM goyama evaM vayAsI- goyamA! tumaM ceva NaM tassa ThANassa Aloehi jAva paDivajjAhi, ANaMdaM ca samaNovAsayaM eyamaTuM khaamehi| zArtha:- esaNamaNesaNaM = meSIya sane aneSaNIya paDidaMsei = satAve cha Aloei = mAtoyanA purI saMkie = saMhita thayA, saMdeDa yuta thayA kakhie = kSita thayA, zrInAthanamA mAibita thayA khAmehi = prabhAvo, kSamA uro, kSamA mAMgavI. bhAvArtha :- zramaNopAsaka AnaMde A pramANe kahyuM tyAre bhagavAna gautamanA manamAM zaMkA, kaMkhA, vicikitsA, saMzaya utpanna thayAM. te AnaMda pAsethI bahAra nIkaLyA, bahAra nIkaLIne dhutipalAza caityamAM bhagavAna mahAvIra samIpe AvIne zramaNa bhagavAna mahAvIrathI na ati dUra, na ati najIka rahIne gamanAgamananuM pratikramaNa karyuM, eSaNIya-aSaNIya AhAranI AlocanA karI, AlocanA karIne bhagavAnane AhArapANI batAvyAM ane vaMdana namaskAra karIne A pramANe bolyA- he prabho ! huM ApanI AjJA laIne bhikSA mATe gayo hato yAvata ApanI pAse tarata ja Avyo chuM. he bhagavan! ukta sthAnanA AcaraNa mATe zuM zramaNopAsaka AnaMde AlocanA svIkAra karavI joIe ke mAre? - zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe kahyuM- he gautama ! A sthAnanA AcaraNa mATe tame ja AlocanA karo. yAvatuM prAyazcita karo tathA te mATe zramaNopAsaka AnaMdathI kSamAyAcanA paNa karo. gaNadhara gautamanI kSamAyAcanA:93 tae NaM se bhagavaM goyame, samaNassa bhagavao mahAvIrassa taha tti eyamaTuM viNaeNaM paDisuNei, paDisuNettA tassa ThANassa Aloei jAva paDivajjai, ANaMda ca samaNovAsayaM eyamaTuM khAmei / zArtha :- tahatti = Apa Docho tema4 cha tassa ThANassa = te sthAnanI. Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhyayana-1: zramaNopAsaka AnaMda . [ 67 ] bhAvArtha :- bhagavAna gautame zramaNa bhagavAna mahAvIranA kathanane tatti 'Apa kaho cho tema ja che' A pramANe kahIne vinayapUrvaka sAMbhaLyuM, sAMbhaLIne te sthAnanA AcaraNa mATe AlocanA yAvata tapazcaryAno svIkAra karyo ane te mATe AnaMda zramaNopAsakanI pAse jaI kSamAyAcanA karI. vivecana : - guNa-garimA - jinazAsana guNapradhAna che, veSa pradhAna nathI. te AnaMda zrAvaka ane gautama svAmInA vyavahAra parathI siddha thAya che. AnaMda zrAvakanA AmaraNAMta anazananA samAcAra maLatAM ja gautama svAmInuM svayaM tyAM javuM, tyAM gayA pachI paNa AnaMdanI zArIrika zakti ane bhAvonA vegane nihALI tenI nikaTa javuM, tenA jJAna viSayaka vArtAlApa karavo, vagere prasaMgo gautama svAmInI guNa daSTine pragaTa kare che. AnaMda zrAvakanA avadhijJAnanI vizALatA viSayaka zaMkA thatAM atyaMta saraLatA ane sahajatAthI prabhu pAse tenuM samAdhAna karavuM, eTaluM ja nahIM paraMtu eka gRhasthanA ghare jaI kSamA yAcanA karavI te gautama svAmInA jIvanano eka mahattvapUrNa prasaMga che. jemAM tenI mahAna saraLatA, namratA ane prabhu pratyenI sAcI niSThA(aMtarazraddhA) pragaTa thAya che. cAra jJAna ane cauda pUrvI hovA chatAM paNa alanA thaI zake che. mATe dareka sAdhake jyAM sudhI kevaLajJAna na thAya, tyAM sudhI koIpaNa jAtano Agraha rAkhyA vinA satya svIkAravAnI saraLatA ane namratA rAkhavI joIe. koI sAthe skUlanAyukta vArtA thaI jAya to te bhUlanuM bhAna thatAM ja ahaMbhAva mUkI, te vyaktinI pAse jaIne, potAnI bhUlano svIkAra karI, kSamA yAcanA karavI joIe. 94 tae NaM samaNe bhagavaM mahAvIre aNNayA kayAi bahiyA jaNavayavihAraM viharai / bhAvArtha :- tyAra pachI zramaNa bhagavAna mahAvIra koIka samaye anya janapadomAM vihAra karI gayA. zramaNopAsaka AnaMdanuM samAdhimaraNaH devaloka gamana :95 tae NaM se ANaMde samaNovAsae bahUhiM sIlavvaya guNaveramaNapaccakkhANaposahovavAsehi appANaM bhAvettA, vIsaM vAsAI samaNovAsagapariyAgaM pAuNittA, ekkArasa ya uvAsagapaDimAo sammaM kAraNaM phAsittA, mAsiyAe saMlehaNAe attANaM jhUsittA, saTThi bhattAI aNasaNAe chedettA, Aloiya-paDikkate, samAhipatte, kAlamAse kAlaM kiccA, sohamme kappe sohammavaDiMsagassa mahAvimANassa uttarapurasthimeNaM aruNe vimANe devattAe uvvnnnne| tattha NaM atthegaiyANaM devANaM cattAri paliovamAI ThiI pnnnnttaa| tattha NaM ANaMdassa vi devassa cattAri paliovamAI ThiI paNNattA / zabdArtha:-sanadhya = zIlavratothI, sadAcaraNothI akhAI = AtmAne riyA = paryAya, zrAvaka paryAya pANI = pAlana karIne, prApta karIne. bhAvArtha :- A rIte zramaNopAsaka AnaMda anekavidha zIlavrata, guNavrata, pratyAkhyAna ane pauSadha dvArA AtmAne bhAvita karyo, vIsa varSa sudhI zramaNopAsaka paryAya-zrAvaka dharmanuM pAlana karyuM. agiyAra zrAvakanI pratimAnuM paNa sArI rIte pAlana karyuM, eka mAsano saMthAro ane sAThabhakta bhojanano tyAga Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI upAsaka dazAMga sUtra karIne, eka mAsanuM anazana pUrNa karIne, AlocanA, pratikramaNa karIne, mRtyu samaye samAdhipUrvaka zarIrano tyAga karyo. zarIrano tyAga karI te saudharma devalokamAM, saudharmAvataMsaka mahAvimAnanA IzAna koNamAM sthita aruNavimAnamAM devarUpe utpanna thayA. tyAM aneka devonI sthiti cAra palyopamanI che. zramaNopAsaka AnaMdanuM Ayu-sthiti paNa cAra palyopamanuM che. e AnaMdanuM bhaviSya : 96 ANaMde NaM bhaMte! deve tAo devalogAo AukkhaeNaM, bhavakkhaeNaM, Thiikkhae NaM anaMtaraM cayaM caittA, kahiM gacchihii ? kahiM uvavajjihii ? goyamA ! mahAvidehe vAse sijjhahii | evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM uvAsagadasANaM paDhamassa ajjhayaNassa ayamaTThe paNNatte / zabdArtha:- AsanavruSNa = AyuSyanA dalikano kSaya thavA para mavavavrukSNa = gatirUpa karmono kSaya thavA para vivaLa = sthitino kSaya thavA para. bhAvArtha:- gautama svAmIe bhagavAna mahAvIra svAmIne pUchyuM- bhaMte ! AnaMda, te devalokanuM AyuSya, bhava ane sthitino kSaya karIne, deva-zarIrano tyAga karI, kayAM jaze ? kayAM utpanna thaze ? bhagavAne kahyuM- gautama ! AnaMda mahAvideha kSetramAM janma dhAraNa karIne siddha thaze, siddhagati athavA mokSa prApta karaze. A rIte he jaMbU ! zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe zrI upAsakadazAMga sUtranA prathama adhyayanamAM A bhAva kahyA che. vivecanaH zrAvaka dharmanuM samyaka prakAre ArAdhana karIne AnaMda zrAvaka ekAvatArI thayA. AtmazuddhinI sAdhanA mATe koI paNa kSetra, kAla ke vezanuM baMdhana nathI. vyakti svayaM jAgRta thaIne bodha prApta karI le che tyAre te koI paNa kSetramAM sAdhanA karI zake che. AnaMda zrAvakanuM caritra te tathyane siddha kare che. Ayurdalika nirjareNa AukkhaNaM bhavakkhaNaM ThikkhaNaM = bhava nibaMdhanabhUta gatyAdi nirjareNa AyuSya karmaNo sthiti vedanena bhAvArtha :- (1) AyukarmanA pradezono kSaya (2) AyukarmanI sthitino kSaya (3) AyukarmathI saMbaMdhita gati, jAti Adi anya nAma karmanI prakRtionI nirjarA thavAthI. upasaMhAra :- AnaMda zrAvaka ane zivAnaMdA zrAvikAnuM jIvana eka Adarza zramaNopAsakanA jIvananuM darzana karAve che. saraLatA ane sahajatAthI te daMpatIe gRhastha dharmanuM pAlana karyuM. AnaMdanA jIvanamAM eka paNa upasarga ke anya koIpaNa jAtanI pratikULatA AvI nathI. je zraddhAthI zrAvakadharmano svIkAra karyo hato te ja zraddhA aMtima samaya sudhI TakI rahI hatI. gautamasvAmInA padArpaNa samaye temaja avadhijJAnanA kSetra Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhyayana-1: zramaNopAsaka AnaMda | 9 | viSayaka vArtAlApanA samaye tenAmAM atyaMta namratA, laghutA ane bhaktibhAva pratIta thatAM hatAM. AvA aneka sadaguNonA kAraNe ja teoe gRhastha jIvanane saphaLa banAvyuM, aMtima ArAdhanA karI ekAvatArI padane prApta karyuM. guhastha jIvanamAM rahIne paNa gRhastha kaI rIte ArAdhanA karavI, pravRttimAM paNa nirvedabhAva keLavI, kaI rIte AdhyAtma vikAsa karavo, tenuM saMpUrNa mArgadarzana AnaMda zrAvakanuM jIvana karAve che. agatyanI zikSA A levAnI che ke Atmika vikAsanI cAhanAvALA dareka zramaNopAsake jIvananA(AyuSyanA) chellA bhAgamAM gharadhaMdhAthI nivRtta thaI pUrNa dharmArAdhanAmAM ja lAgI javuM joIe. I adhyayana-1 saMpUrNa II Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 70 ] 2 zrI upAsaka dazAMga sUtra bIjuM adhyayana paricaya 2i A2 grAma zu che 999 492 49) zrI kRSNa ru zramaNa bhagavAna mahAvIranA samayanI vAta che. pUrva bihAramAM caMpA nAmanI nagarI hatI. tyAM jitazatru nAmanA rAjA rAjya karatAM hatA. Aje jyAM bhAgalapura che tenI AsapAsamAM caMpAnagarI hatI. keTalAMka avazeSo, cihno vagere Aje paNa tyAM jovA maLe che. caMpAnagarI potAnA yuganI eka atyaMta samRddha nagarI hatI. tyAM kAmadeva nAmanA gAthApati rahetA hatA. tenI patnInuM nAma bhadrA hatuM je suyogya tathA patiparAyaNa hatI. kAmadeva eka atyaMta samRddha ane sukhI gRhastha hatA. tenI saMpatti gAthApati AnaMdathI paNa ghaNI vadhAre hatI. cha karoDa sonAmahoro khajAnAmAM, cha karoDa sonAmahoro vyApAramAM, cha karoDa sonAmahoro gharanA upakaraNa-sAdhana sAmagrImAM rokI hatI. prabala puNyodayanA kAraNe kAmadevanuM pArivArika jIvana sukhI hatuM. te eka sajjana tathA milanasAra svabhAvanA ane samAjamAM agragaNya hatA. rAjakIya kSetramAM tenuM ghaNuM mAna hatuM. A rIte sAmAjika, rAjakIya ane ArthikakSetre tenuM ucca sthAna hatuM. kuTuMbamAM te meDha samAna(meDhIbhUta) hatA. bhogavilAsa yogya saMpUrNa sAdhanonI upasthitimAM paNa AnaMda zrAvakanI jema kAmadevanA jIvanamAM paNa eka navo vaLAMka Avyo. tenA vivekane jAgRta thavAno eka vizeSa avasara prApta thayo. janajanane ahiMsA, samatA ane sadAcArano saMdeza ApatA zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI vihAra karatAM caMpAnagarImAM padhAryA. pUrNabhadra nAmanA caityamAM birAjyA. bhagavAnanuM padArpaNa thayuM jANIne darzanArthIonA samUha tyAM jaI rahyA hatA. rAjA jitazatru paNa potAnA rAjakIya ThAThamAThathI bhagavAnanA darzana karavA gayA. anya dharmAnurAgI nAgariko paNa tyAM pahoMcyA. A samAcAra maLatAM ja kAmadeva paNa sAMbhaLavAnI kAmanAthI bhagavAnanI sevAmAM pahoMcI gayA. dharmadezanA sAMbhaLI teno viveka jAgRta thayo. pUrvabhavanA saMskAra ane sAkSAt tIrthakaranuM sAMnidhya temaja upadeza, parama vaibhavazALI gAthApati kAmadevanA citta para asara karI gayo. AnaMdanI jema teNe paNa bhagavAna pAse gRhastha dharma aMgIkAra karyo. gRhasthavAsamAM rahevA chatAM paNa bhogavAsanA, lAlasA ane kAmanAne saMyamita ane niyamita karI. jIvananA pratyeka kAryamAM Asaktine ghaTADavAno prayatna karyo. kAmadevanI dharmabhAvanA puSTa thaI. vizeSa ArAdhanA mATe teo gRhastha jIvananI javAbadArIthI mukta thayA. jyeSTha putrane sarvasva soMpIne teo jIvananI aMtima dharma sAdhanAmAM lIna thayA. zIla, vrata, tyAga, pratyAkhyAna vagerenI ArAdhanAmAM tanmaya banI AtmabhAvamAM ramaNa karavA lAgyA. ekadA tenA jIvanamAM kasoTInI ghaDI AvI. te pauSadhazALAmAM pauSadhanA bhAvamAM magna hatA. tenI sAdhanAmAM vidana karavA mATe ane zraddhAnI kasoTI karavA mATe eka mithyAtvI deva Avyo. teNe kAmadevane bhayabhIta karavA ane trAsa ApavA mATe eka atyaMta bhISaNa, vikarALa, bhayAvaha rAkSasanuM rUpa dhAraNa karyuM. rAkSase hAthamAM talavAra laIne kAmadevane DarAvyA, dhamakAvyA ane kahyuM ke tame tamArI sAdhanA choDo Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-2 H paricaya 71 anyathA hamaNAM A talavArathI kApI tamArA TukaDe TukaDA karI nAMkhIza. kAmadeva vivekI ane sAhasika puruSa hatA. teo daDha zraddhAvALA hatA, deha ane AtmAnA bhedajJAnane anubhavatA hatA. kaMcana jyAre kasoTIe caDe tyAre ja tenuM mUlya thAya che. tema vyaktinuM vyaktitva paNa pratikULa tAmAM ja jANI zakAya che. kAmadeva mATe paNa kasoTIno samaya hato, paraMtu kAmadeva dharma bhAvamAM sthira hatA. rAkSasa vadhAre krodhita banyo. teNe bIjIvAra, trIjIvAra pharIthI te ja pramANe kahyuM, paraMtu kAmadeva pUrvavat daMDha ane sthira rahyA. tyAre rAkSase jevuM kahyuM hatuM te ja pramANe kAmadevanA zarIranA TukaDe TukaDA karI nAMkhyA. kAmadeve daDha AtmabaLa ane ghIratAthI ghora vedanAne sahana karI. A deva mAyAvI hato, tethI sarva kArya jhaDapathI pUrNa thayuM ane kAmadeva daihika daSTie thAvat banI gayA. devanA manamAM kAmadevane vicalita karavAnI bhAvanA zamI na hatI. teNe eka unmatta ane durrAnta hAthInuM rUpa banAvyuM. kAmadevane AkAzamAM uchALavAnI, dAMtothI vIMdhI devAnI, paga nIce kacaDI nAMkhavAnI dhamakI ApI. ekavAra, bevAra ane traNavAra Ama kahyuM. kAmadeva daDha ane sthira rahyA. tyAre hAthInA rUpadhArI deve kAmadevane kahyA pramANe ghora kaSTa ApyuM, paraMtu kAmadevanI daDhatA avicala rahI. deve ekavAra pharI prayatna karyo. teNe ugra viSadhara sarpanuM rUpa dhAraNa karyuM. sarpanA rUpamAM teNe kAmadevane krUratAthI pIDA ApI. tenI DokamAM traNavAra lapeTAI chAtI para DaMkha mAryo, paraMtu teno A prayatna paNa niSphaLa gayo. kAmadeva zrAvaka kiMcit mAtra paNa calita thayA nahIM. dharmazraddhAthI kAmadeva agni parIkSAmAMthI saphaLatApUrvaka pasAra thaI gayA. viparIta paristhiti vidyamAna hovA chatAM paNa je calita thatAM nathI, te ja ghIra che. vIra che. hiMsA upara ahiMsAno vijaya thayo. krodhabhAva para kSamAbhAvano vijaya thayo. deve hAra svIkArI. devanA mukhamAMthI zabda sarI paDyA. kAmadeva ! kharekhara tame dhanya cho, dhanya cho. deve kAmadevanAM caraNomAM jhUkIne kSamAyAcanA karI ane potAnA pApano svIkAra karyo- saudharma devalokanA iMdre ApanI dharmazraddhAnI prazaMsA karI, te prazaMsAne huM sahana karI zakyo nahIM ke svIkArI zakyo nahIM, irSyAne vaza thaIne Apane calita karavA Avyo hato, paraMtu ApanI dharmazraddhA meM pratyakSa joI lIdhI. vaMdana che ApanI ananya dharmazraddhAne ! A rIte pApanA prakAzanathI deva haLavo banI devalokamAM cAlyo gayo. zramaNopAsaka kAmadevanuM mana upAsanAmAM ja tallIna hatuM. upasarga pUrNa thayo che, tema jANIne svIkArelI pratimAnuM samApana karyuM. zubha saMyoge bIje divase bhagavAna mahAvIra grAmAnugrAma vihAra karatAM caMpAnagarImAM padhAryA. prabhunA AgamanathI kAmadeva zrAvaka atyaMta harSita thayA. teNe vicAryuM ke prabhune vaMdana karIne ja pauSadhane pUrNa karIza. te pramANe pUrNabhadra udyAnamAM jyAM bhagavAna birAjamAna hatA tyAM pahoMcyA. bhagavAnanA darzana karyA. ane prasanna thayA. bhagavAna to sarvajJa hatA. je kAMI thayuM hatuM te jANatA ja hatA. prabhue kAmadevane saMbodhana karI te traNa upasargonuM varNana karyuM. je upasargone kAmadeve nirbhayatAthI sahana karyA hatA. aMte prabhue kAmadevane saMbodhana karIne kahyuM - he kAmadeva ! zuM A yathArtha che ? kAmadeve vinIta bhAvathI pratyuttara Apyo- bhaMte ! Apa je kaho cho tema ja thayuM che. bhagavAna mahAvIre kAmadevanI sAthe thayelI ghaTanAne daSTimAM rAkhIne upasthita sAdhu sAdhvIone saMbodhana karIne kahyuM ke eka zramaNopAsaka gRhastha jIvanamAM paNa dharma ArAdhanAmAM ATalI daDhatA rAkhI zake che, to Apa sahu e to A pramANe karavuMja joIe. sAdhakoe kadApi kaSTothI kAyara thavuMna joIe. sahanazIlatA Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI upAsaka dazAMga sUtra ane dhIraja A mukhya guNo ja sAdhutAno AdhAra che. tenAthI ja sAdhanA nirmaLa ane ujjavaLa bane che. bhagavAnanI dRSTimAM kAmadevanuM AcaraNa dhArmika dRDhatAnA saMdarbhamAM eka preraka udAharaNa hatuM, tethI ja prabhue pariSadamAM teno ullekha karyo. 72 kAmadeve jijJAsAthI bhagavAnane aneka prazno pUchyA ane samAdhAna karyuM. vaMdana namaskAra karI pAchA AvyA, pauSadhane pUrNa karyo. kAmadeva zrAvaka ArAdhanAmAM uttarottara vikAsa karatAM gayA. tenA pariNAma ujjavaLa, ujjavaLatara ane ujjavaLatama banatA gayA, bhAvanA vizuddha thatI gaI. kAmadeve vIsa varSa sudhI zramaNopAsaka dharmanuM samyaka pAlana karyuM, agiyAra pratimAonI ArAdhanA karI. eka mAsanA anazana dvArA samAdhipUrvaka deha tyAga karyo. te saudharma kapanA saudharmAvatasaka mahAvimAnanA IzAna khUNAmAM sthita aruNAbha nAmanA vimAnamAM cAra palyopamanI sthitivALA deva thayA. Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-2: zramaNopAsaka kAmadeva 73 bIjuM adhyayana zramaNopAsaka kAmadeva CODDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDG | 1 jai NaM bhaMte ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM sattamassa aMgassa uvAsagadasANaM paDhamassa ajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte, doccassa NaM bhaMte ! ajjhayaNassa ke aTTe paNNate? zArtha :- paDhamassa = prathama docassa = pI0 ajjhayaNassa = adhyayananA. bhAvArtha - jaMbUsvAmIe AryasudharmA svAmIne pUchyuM- siddhi prApta zramaNa bhagavAna mahAvIre sAtamA aMga upAsakadazAMganA prathama adhyayanano A artha-Azaya pratipAdita karyo, to he bhagavAna! temaNe bIjA adhyayanano zo artha kahyo che? hAmavanI gRhasaMpaEl: 2 evaM khala jaba / teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM caMpA NAma NayarI hotthaa| paNNabhadde ceie / jiyasattU rAyA / kAmadeve gAhAvaI / bhaddA bhAriyA / cha hiraNNa-koDIo NihANapauttAo, cha vuDDi-pauttAo, cha pavitthara-pauttAo, cha vayA dasa-go-sAhassieNa vennN| smosrnnN| jahA ANaMdo tahA Niggao, taheva sAvagadhamma pddivjji| __ sA ceva vattavvayA jAva jeTTa-puttaM, mitta-NAI ApucchittA, jeNeva posahasAlA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA posahasAlaM pamajjai, pamajjittA uccArapAsavaNabhUmi paDilehei, paDilehittA, dabbhasaMthArayaM saMtharai, saMtharettA dabbhasaMthArayaM duruhai, duruhittA posahasAlAe posahie dabbhasaMthArovagae samaNassa bhagavao mahAvIrassa [atiya] dhammapaNNattiM uvasaMpajjittANaM viharai / zaGEArtha:-sAvagadhamma = zrAvadharma paDivajjai = svIkArecha ApucchittA = pUchIne dabbha = tue| aMtiyaM = pAse. bhAvArtha :- Arya sudharmA svAmI bolyA- he jaMbU! te kAle-vartamAna avasarpiNInA cothA ArAnA aMte te samaye-jyAre bhagavAna mahAvIra sadehe birAjamAna hatA tyAre caMpAnagarI hatI. pUrNabhadra nAmanuM caitya hatuM. jitazatru nAmanA rAjA hatA. tyAM kAmadeva nAmanA gAthApati rahetA hatA. tenI patnInuM nAma bhadrA hatuM. gAthApati kAmadeve cha karoDa sonAmahoro khajAnAmAM, cha karoDa sonAmahoro vyApAramAM tathA cha karoDa sonAmahoro gharanA vaibhava-sAdhana sAmagrImAM rokI hatI. tene cha gokuLa hatAM. pratyeka gokuLamAM dasa hajAra gAyo hatI. bhagavAna mahAvIra padhAryA. samosaraNanI racanA thaI. AnaMda gAthApatinI jema potAnA gherathI Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 74 ] zrI upAsaka dazAMga sUtra nIkaLyA. bhagavAnanI pAse pahoMcyA. zrAvaka dharma svIkAryo. tyAra pachInI ghaTanA paNa pUrvavat che yAvatu potAnA moTA putra, mitro tathA jJAtijanonI anumati laIne kAmadeva jyAM pauSadhazALA hatI tyAM AvyA. AvIne AnaMdanI jema pauSadhazALAnuM pramArjana karyuM (sApha karI). vaDInIta, laghunItanA sthAnanuM pratilekhana karyuM, pratilekhana karIne tRNano saMthAro karyo ane tenA para sthita thayA. A rIte kAmadeve pauSadhazALAmAM pauSadha karyo. zramaNa bhagavAna mahAvIranI dharma prajJapti- nivRtta sAdhanAno svIkAra karI upAsanAmAM lIna thayA. vivecana :dharmaprajJatiH- prastuta AgamamAM bhagavAna mahAvIranA zAsananI viziSTa sAdhanAnA kathana mATe A zabdaprayoga thayo che. te sAdhanAmAM mukhyatve sAMsArika kAryothI nivRtta thaIne dhArmika, AdhyAtmika sAdhanA karAya che. zramaNopAsaka AnaMda, kAmadeva Adi daze zrAvakonA varNanamAM A zabdaprayoga gRhastha jIvananI javAbadArIothI pUrNa nivRtta thaIne pauSadhazALAmAM karelI aMtima ArAdhanA mATe thayo che. zramaNopAsaka kaMDakaulikanA adhyayanamAM sAmAyikanI sAdhanA mATe paNa A zabda prayoga che. tAtparya e che ke alpakAlIna athavA dIrghakAlIna sAvadha ane sAMsArika kAryonA tyAga rUpa Atma-sAdhanAne mATe AgamomAM Thera Thera dharmaprajJapti zabdano prayoga thayo che. zramaNa bhagavAna mahAvIranA zrAvaka je A prakAranI sAmAyika, pauSadhAdinI sAdhanA kare che tene bhagavAna mahAvIranI dharmaprajJapti kahe che. gozAlakanA zrAvakanI A prakAranI ja nivRttimaya sAdhanAne gozAlakanI dharmaprajJapti (zakapAla zrAvakanA prakaraNamAM) kahI che. A rIte spaSTa thAya che ke nivRttimaya koIpaNa sAdhanA(saMvara, sAmAyika vagere) mATe dharmaprajJapti zabdano prayoga thAya che. anya rIte bhagavAna mahAvIranA dharmazAsana mATe temaja gozAlakanA dharmazAsana mATe dharmaprajJapti zabdaprayoga thayo che. uipAsaka dazAMga sUtra, adhyayana-4] sutra pAThamAM dharma prajJapti svIkAravAnA prasaMge aMtiyaM zabdano prayoga pratomAM jovA maLe che. A zabdanI upayogitA jyAre bhagavAna pAse vrata grahaNa kare tyAre to barobara che paraMtu pratomAM upalabdha badhI jagyAe upayukta jaNAtuM nathI, mATe kasamAM Apela che. devakRta upasargaH| 3 tae NaM tassa kAmadevassa samaNovAsagassa aMtie puvvarattAvaratta kAla-samayasi ege deve mAyImicchadiTThI pAubbhUe / zabdArtha:- puSparAvarattAna = madhyarAtri miliTTa = mithyAdaSTi paDamUS = pragaTa thayo. bhAvArtha :- tyAra pachI (koI samaye) pUrvarAtrinA aparAtra(madhyarAtri) kAlamAM zramaNopAsaka kAmadevanI samakSa eka mithyAdaSTi, mAyAvI deva pragaTa thayo. vivecana : A adhyayananA prAraMbhano mULa pATha ghaNo saMkSipta ja che. teno vistRta pATha prathama adhyayana Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhyayana-2: zramaNopAsaka kAmadeva | 75 pramANe samajavo. tethI ahIM paNa AnaMdanI jema ja kAmadeva zrAvakanAM bAra vrata grahaNano vistAra samajI levo joIe. cauda varSa pachI teo paNa gRhastha kartavyothI nivRtta thaI pUrNa dharmasAdhanAmAM joDAI gayA. vizeSamAM kAmadeva zramaNopAsakanI dharmasAdhanAmAM eka mithyASTi devano upasarga thayo te varNana A prakAre che. devanuM vikarALa pizAca rUpaH|4 tae NaM se deve egaM mahaM pisAyarUvaM viuvvi| tassa NaM devassa pisAyarUvassa ime eyArUve vaNNAvAse paNNatte- sIsaM se go-kiliMja-saMThANa-saMThiyaM, sAlibhasella-sarisA se kesA, kavila-teeNaM dippamANA, mahalla-uTTiyA-kabhalla-saMThANaM-saMThiyaM NiDAlaM, muguMsapuccha va tassa bhumagAo phugga-phuggAo vigaya-vIbhaccha-dasaNAo, sIsa-ghaDiviNiggayAI acchINi vigayabIbhaccha-dasaNAI, kaNNA jaha suppa-kattaraM ceva vigayabIbhaccha-daMsaNijjA, urabbha-puDa-saMNNibhA se NAsA, jhasirA-jamala-cullI-saMThANasaMThiyA do vi tassa NAsA- puDayA, ghoDaya-pucchaMva tassa maMsUI, kavila-kavilAI vigaya-bIbhaccha dasaNAI, uTThA uTTassa ceva laMbA, phAla-sarisA se daMtA, jibbhA jaha suppa-kattaraM ceva vigaya- bIbhaccha- daMsaNijjA, hala-kuddAla-saMThiyA se haNuyA, gallakaDillaM va tassa khaDaM phuTTa kavilaM pharusaM mahallaM, muiMgAkArovame se khaMdhe, puravarakavADovame se vacche, koTThiyA-saMThANa-saThiyA do vi tassa bAhA, NisApAsANasaMThANa-saMThiyA do vi tassa aggahatthA, NisAloDha-saMThANa- saMThiyAo hatthesu aMgulIo, sippi-puDagasaMThiyA se NakkhA, hAviya-pasevao vva uraMsi laMbai do vi tassa thaNayA, poTTa ayako?o vva varlDa, pANa kalaMda sarisA se NAhI, sikkagasaMThANasaMThie se Nette, kiNNapuDasaMThANaM-saMThiyA do vi tassa vasaNA, jamala- koTTiyA-saMThANa-saMThiyA do vi tassa UrU, ajjuNaguTuM va tassa jANUI kuDilakuDilAI vigaya-bIbhaccha-dasaNAI, jaMghAo kakkhaDIo lomehiM uvaciyAo, aharIsaMThANaM-saMThiyA do vi tassa pAyA, aharIloDhasaMThANasaMThiyAo pAesu aMgulIo, sippipuDasaMThiyA se NakhA / zArtha :- mahaM = bhoTA pisAya = pizAya vikubvai = vidugusrI vaNNAvAse = vistRta pani paNNatte = adhuMcha, mA prakAre buMcha. sIsaM = bhA) go-kiliMja = ||yne yAro hevAnI vAsanI TopalI sAlima-sella-sarisA = yopAnI bharInAM taMtuonI samAna mahalla= bhoTANiDAlaM =magAo= bhrama2, mAMjana1652nA vANa mugusa-puMcha = noNiyAnI pUMchI bIbhaccha = bibhatsa (52) bhayArI acchINi = ipo, yakSa suppa = sUpaDukaNNA = AnaNAsA = 115 susirA = nasorA jamalacullI = yUlA sAthe Doya tevA uTThA = Do: suppa-kattaraM = tUTeDaM sU59haNuyA = 75thI galla = kaDillaM = 351 pharusaM = ahora khaMdhe =pamA muiMga = mRgavacche = vakSasthaNakavADa =62vAthaNayA = stanaNAhI = namiNette =PHin, siMga sippi puDa = yopiyA vasaNA- aMDaoSa poTTa = peTa. bhAvArtha:- tyArapachI te deve ekavizALakAya rAkSasanuM rUpa dhAraNa karyuM. tenuM vistRta varNana A pramANe che te rAkSasanuM mAthuM gAyane cAro devAnI vAMsanI TopalI jevuM hatuM, vALa cokhAnI maMjarInAM taMtuonI samAna rUkSa ane moTA, bhUrA raMganA ane camakIlA hatA. kapALa moTAM mATalAnAM ThIkarAM jevuM moTuM ane Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 74 ] zrI upAsaka dazAMga sUtra bahAra nIkaLeluM hatuM, bhramara-pAMpaNa noLiyAnI pUMchaDInI jema vikharAyelI hatI, dekhAvamAM ghaNI vikRta ane bIbhatsa, dhRNA utpanna kare tevI hatI. tenI AMkho mATalA jevI goLa-maToLa ghaDI(nAnA ghaDA)mAMthI bahAra nIkaLelI dekhAvamAM vikRta ane bhayAnaka hatI, kAna tUTelA sUpaDAnI jema moTA ane beDoLa dekhAtA hatA. nAka-gheTAnAM nAka jevuM capaTuM hatuM, temAM khADA jevA cheda hatA. nAkanA be nasakorAM joDelA be cUlA jevA lAgatA hatA, tenI pUMchaDI ghoDAnI pUMchaDI jevI bhUrI, vikRta ane durdarzanIya hatI, hoTha UMTanA hoThanI jema lAMbA hatA. dAMta haLanA loDhAnA phaLA jevA aNIdAra hatA, jIbha sUpaDAnA TukaDA jevI jovAmAM vikRta tathA bIbhatsa hatI, dADhI haLanA agrabhAganI jema bahAra nIkaLelI hatI, gAla kaDAInI jema UMDA ane phATelA bhUrA raMganA kaThora tathA vikarALa hatA, skaMdha mRdaMga jevA hatA, vakSa:sthaLa-chAtI nagaranA daravAjAnI jevI pahoLI hatI, baMne bhujAo, loDhuM vagere dhAtu gALavAmAM kAma AvatI mATInI koThInI samAna hatI, baMne hatheLIo ghaMTInA paththaranI jema jADI hatI, hAthonI AMgaLIo zilAputraka-dALa vATavAnA lAMbA paththara jevI hatI. nakha cIpiyA jevA, tIkSNa ane moTA hatA, baMne stana hajAmanA astrA vagere nAMkhavAnI cAmaDAnI thelInI jema chAtI para laTakI rahyAM hatAM. peTa loDhAnI koThInI jema goLAkAra hatuM, nAbhi-kapaDAmAM raMga karavA mATe vaNakara dvArA prayogamAM levAtAM mAMDanA vAsaNa jevI UMDI hatI, liMga-sIkAnI jema laTakI rahyAM hato. baMne aMDakoSa phelAvelAM(bharelAM) be thelAM jevA hatA. tenI baMne jaMghAo be koThInI samAna hatI. tenA ghUMTaNa arjuna nAmanA vRkSanI gAMTha jevA vAMkA ane bIbhatsa hatA. piMDI-kaThora ane vALathI bharelI hatI. tenA baMne paga dALa vagere pIsavAnI zilA samAna hatA. paganI AMgaLIo loDhA jevI hatI. AMgaLIonA nakha cIpiyA jevA hatA. 5 laDahamaDahajANue, vigaya-bhagga-bhugga-bhumae, avadAliya-vayaNavivara-NillAliyaggajIhe, saraDa kaya mAliyAe, uMduramAlA-pariNaddhasukaya-ciMdhe, Naula kaya-kaNNapUre, sappa-kayavegacche, apphoDate, abhigajjate, bhImamukkaTTahAse, NANAvihapaMcavaNNehiM lomehiM uvacie egaM mahaM NIluppala-gavala-guliya- ayasikusumappagAsaM khuradhAraM asiM gahAya, jeNeva posahasAlA, jeNeva kAmadeve samaNovAsae, teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA Asuratte, ruTe, kuvie, caMDikkie, misimisIyamANe kAmadevaM samaNovAsayaM evaM vayAsI- haM bho kAmadevA samaNovAsayA ! apatthiyapatthiyA, duraMtapatalakkhaNA, hINa-puNNa- cAuddasiyA, hiri-siri-dhii-kitti-parivajjiyA, dhamma-kAmayA, puNNakAmayA, saggakAmayA, mokkhakAmayA, dhammakaMkhiyA, puNNakaMkhiyA, sagga-kakhiyA, mokkhakakhiyA, dhammapivAsiyA, puNNapivAsiyA, saggapivAsiyA, mokkhapivAsiyA, No khalu kappai tava devANuppiyA! jaM sIlAI, vayAI, veramaNAI, paccakkhANAI, posahovavAsAiM cAlittae vA khobhittae vA, khaMDittae vA, bhaMjittae vA, ujjhittae vA, pariccaittae vA; taM jai NaM tumaM ajja sIlAI, vayAI, veramaNAI, paccakkhANAI posahovavasAI Na chaDesi, Na bhaMjesi, to taM ahaM ajja imeNaM NIluppala-gavala-guliya-ayasi-kusumappagAseNa, khuradhAreNa asiNA khaMDAkhaMDiM karemi, jahA NaM tuma devANuppiyA ! aTTaduhaTTavasaTTe akAle ceva jIviyAo vavarovijjasi / zabdArtha - gaNapa = ghUMTaNa taDa = laTakI rahyA Dara = kaMpAyamAna, kAMpI rahyAM vayana = moTuM, vadana Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-2 : zramaNopAsaka kAmadeva 77 avavaliya = phADIne saraha = kAkIDo, kAMcIDo, kAkIDI, kAMcIDI OMvara = UMdara khatta = noLiyo savva = sApa gayaLa = AMkha le che = vIMTAyelA bhIma = bhayaMkara tomeai = vALa, ruvAMcavA-guliya = bheMsanA zIMgaDAM ghuradhAra = tIkSNa dhAravALI Asuratte = krodhita caM'iviN = tIvra krodhAyamAna milimisiyamALe - dAMta kacakacAvato asthiyapasthivA= maraNanI icchA karato paMta vALA = azubha lakSaNanA dhAraka turaMta = duHkhada aMta thAya tevA ri = lajjA liri = zobhA vaDAlajuiM = TukaDe TukaDA vhAle = asamayamAM AittaN = choDavA mATe vavovijJapti = marI jazo. bhAvArtha:- te rAkSasanA ghUMTaNa beDoLapaNe laTakI rahyA hatA. tenI pAMpaNa vikRta, khaMDita, kuTila athavA vAMkI hatI. teNe potAnuM mukha guphAnI jema phADIne rAkhyuM hatuM, jIbha bahAra kADhI rAkhI hatI. teNe saraDA- kAMcIDAnI mALA mastaka para paherI hatI. UMdaranI mALA paNa dhAraNa karI hatI. je tenI oLakhANa hatI. tenA kAnamAM kuMDaLanA sthAne noLiyA laTakI rahyA hatA. teNe sApane dupaTTAnI jema lapeTIne potAnA vakSaHsthaLane zaNagAryuM hatuM. te potAnA hAthane bhujAo upara mArato-mArato bhayaMkara aTTahAsya karI rahyo hato. tenuM zarIra pAMca raMgonA kezathI vyApta hatuM. te rAkSasa nIla-kamaLa, bheMsanAM zIMgaDAM tathA aLasInAM phUla jevI zyAma, tIkSNa dhAravALI talavAra laI jyAM pauSadhazALA hatI, zramaNopAsaka kAmadeva hatA tyAM Avyo. AvIne atyaMta kruddha, ruSTa, kupita tathA vikarALa rUpa dhAraNa karatAM, tIvra zvAsozvAsa choDatAM, teNe zramaNopAsaka kAmadevane kahyuM- jene koI icchatuM nathI evA mRtyunI icchA rAkhatAM, azubha lakSaNanA dhAraka, du:khada aMta thAya tevA hIna, kALI caudazane divase janmelA he puNyahIna, lajjA, zobhA, dhIraja tathA kIrtithI hIna, dharmanI, puNyanI, svarganI, mokSanI, kAmanA karanAra ! dharmanI, puNyanI, svarganI,mokSanI icchA ane utkaMThA rAkhanAra, he devAnupriya ! zIla vrata, viramaNa vrata, pratyAkhyAna tathA pauSadhopavAsathI vicalita thavuM, kSubdha thavuM, tene khaMDita karavuM, bhagna karavuM, teno tyAga karavo, saMpUrNa tyAga karavo tamane kalpe nahIM. tenuM pAlana karavAmAM tame kRta pratijJa cho paraMtu jo tame Aje zIla( vrata, viramaNa, pratyAkhyAna) ane pauSadhopavAsano tyAga nahIM karo, tene bhagna nahIM karo to huM nIla- kamaLa, bheMsanAM zIMgaDAM tathA aLasInA phUla jevI, tIkSNa dhAravALI A talavArathI tamArA TukaDe TukaDA karI nAMkhIza. he devAnupriya ! tenAthI tame ArtadhyAna ane vikaTa duHkhathI pIDita thaIne kasamaye ja jIvanathI pRthak thaI jazo (marI jazo). 6 tae NaM se kAmadeve samaNovAsae teNaM deveNaM pisAya-rUveNaM evaM vutte samANe, abhIe, atatthe, aNuvvigge, akkhubhie, acalie, asaMbhaMte, tusiNIe dhammajjhANovagae viharai | zabdArtha:- amIp = nirbhaya atasthe = atrasta aNunei = anudvigna tusiLIr = mUMgAM, cupacApa thammajJALovANa = dharmadhyAnamAM asaMbhaMte = bhrAMtirahita. bhAvArtha:- te rAkSase A pramANe kahyuM tyAre zramaNopAsaka kAmadeva nirbhaya, atrasta, anuDhigna, akSubhita, acala, asaMbhrAMta rahyA ane cUpacApa zAMta bhAvathI, dharmadhyAnamAM sthira rahyA. 7 tae NaM se deve pisAyarUve kAmadevaM samaNovAsayaM abhIyaM, jAva pAsai, pAsittA doccapi taccaM pi kAmadevaM evaM vayAsI jAva jIviyAo vavarovijjasi / Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI upAsaka dazAMga sUtra bhAvArtha :- rAkSasanuM rUpa dhAraNa karelA deve zramaNopAsaka kAmadevane A rIte nirbhaya bhAvathI dharmadhyAnamAM magna joyA tyAre teNe bIjIvAra, trIjIvAra pharIthI kahyuM thAva tame jIvanathI rahita thaI jazo. 8 tae NaM se kAmadeve samaNovAsae teNaM deveNaM doccaMpi taccaMpi evaM vutte samANe, abhIe jAva viharai / bhAvArtha :- zramaNopAsaka kAmadevane te deve bIjIvAra, trIjIvAra A pramANe kahyuM, topaNa te bhayabhIta na thayA yAvatu potAnA dharmadhyAnamAM sthira rahyA. | 9 tae NaM se deve pisAyarUve kAmadevaM samaNovAsayaM abhIyaM jAva viharamANaM pAsai, pAsittA Asuratte ruTe kuvie caDikkie tivaliya bhiuDi NiDAle sAhaTu, kAmadevaM samaNovAsayaM NIluppala jAva asiNA khaMDAkhaMDiM karei / zArtha :- tivaliyaM = 35 vaNavANI bhiuDiM = (bhRkuTI NiDAle = Qu2wi. bhAvArtha :- jyAre rAkSasa rUpadhArI deve zramaNopAsaka kAmadevane nirbhaya thAvata upAsanA rata joyA tyAre te atyaMta krodhita thayo. tenA lalATamAM traNa vaLavALI, bhrakuTI caDhI gaI. teNe talavArathI kAmadeva para ghA karyo ane TukaDe TukaDA karI nAMkhyA. 10 tae NaM se kAmadeve samaNovAsae taM ujjalaM, viulaM, kakkasaM, pagADhaM, caMDaM, dukkhaM durahiyAsaM veyaNaM sammaM sahai, khamai, titikkhai, ahiyAsei / zArtha :- kakkasaM = za durahiyAsaM = 4856, duHsa titikkhai = saDana aryu. bhAvArtha :- zramaNopAsaka kAmadeve te tIvra vipula, atyadhika, karkaza, pragADha, raudra, kaSTaprada tathA duHsahya vedanAne kSamAbhAvathI sahana karI. hAthInu 35:11 tae NaM se deve pisAya-ruve kAmadevaM samaNovAsayaM abhIyaM jAva viharamANaM pAsai, pAsittA jAhe No saMcAei kAmadevaM samaNovAsayaM NiggaMthAo pAvayaNAo cAlittae vA, khobhittaevA, vipariNAmittae vA, tAhe saMte, taMte, paritaMte saNiyaM saNiyaM paccosakkai, paccosakkittA, posahasAlAo paDiNikkhamai, paDiNikkhamittA divvaM pisAyaruvaM vippajahai, vippajahittA egaM mahaM divvaM hatthirUve viuvvaisattaMgapaiTThiyaM, sammaM saMThiyaM, sujAyaM, purao udaggaM, piTThao varAha, ayAkucchi, alaMbakucchi, palaMba-laMbodarAdhara-karaM, abbhuggaya-maula-malliyA-vimala-dhavala-daMtaM, kaMcaNakosIpaviTTha-daMtaM, ANAmiya-cAvalaliya-saMvelliyagga-soNDaM, kumma-paDipuNNa-calaNaM,vIsai-NakhaM, allINa-pamANajutta puccha, mattaM mehamiva gulaguleta maNa-pavaNa-jaiNavegaM divvaM hatthirUvaM viuvvai / zArtha:- NiggaMthAo pAvayaNAo= nigraMtha prakyanathI, nidharmathI saMte = zrabhita, thAhI gayo taMte = id, rAnagayo paritaMte = mina, pUrIzatathAThI gayo saNiyaM saNiyaM = dhIre dhIre paccosakkai = pATIgayA vippajahai = choDI hehatthi = hAthI sattaMga paiTTiyaM = sAta aMgathI yuta varAha = Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana--2 : zramaNopAsaka kAmadeva 79 Dukkara vRSTi = kukSi mA = bakarI vaLajolI = sonAthI veSTita jhumma = kAcabA vIsapha = vIsa puStra = pUMchaDI gulamuteMta = garajI rahyo hato, kikiyArI karato. bhAvArtha :- tyAra pachI pizAca rUpadhArI deve joyuM ke zramaNopAsaka kAmadeva nirbhaya bhAve upAsanAmAM rata che. te zramaNopAsaka kAmadevane nigraMtha pravacana-jinadharmathI vicalita, kSubhita, viparIta pariNAmayukta karI zakyo nathI, tenA manobhAva badalAvI zakyo nathI, tethI zramita, klAMta ane khinna thaIne dhIre dhIre pAcho haTI gayo, pAchaLa haTIne pauSadhazALAthI bahAra nIkaLyo, bahAra nIkaLIne devamAyA janya pizAca rUpano tyAga karyo. tyArapachI devamAyAthI eka vizALakAya hAthInuM rUpa dhAraNa karyuM. te hAthI supuSTa sAta aMgathI yukta hato. tenI deharacanA suMdara ane sugaThita hatI. te AgaLathI UMco ane upara uThelo hato . pAchaLathI DukkaranI jema nIce namelo hato. tenI kukSi-jaThara, bakarInI kamara jevI hatI. teno nIceno hoTha ane sUMDha lAMbAM hatAM. moDhAmAMthI bahAra nIkaLelA dAMta aDadhI khUlelI kaLI jevA ujjavaLa ane sapheda hatA. te sonAnI myAnamAM hatA, eTale ke sonAnA vepTanayukta hatA. tenI sUMDhano AgaLano bhAga kaMIka kheMcelA dhanuSyanI jema suMdara rUpamAM vaLelo hato. tenA paga kAcabA jevA pUrNa, ekadama jADA ane capaTA hatA. tene vIsa nakha hatA. tenI pUMchaDI zarIra sAthe coMTelI, suMdara ane pramANopeta laMbAI pahoLAI vagere suMdara AkAravALI hatI. te hAthI madathI unmata hato. vAdaLAMnI jema garajI rahyo hato. tenI jhaDapa mana ane pavananA vegane jItanArI hatI. 12 viDavvittA jeNeva posahasAlA, jeNeva kAmadeve samaNovAsae teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA kAmadevaM samaNovAsayaM evaM vayAsI- haM bho kAmadevA samaNovAsayA ! taheva bhaNai jAva Na bhaMjesi, to te ajja ahaM soMDAe giNhAmi, giNhittA posahasAlAo mi, NaNittA uDDa vehAsaM uvvihAmi, uvvihittA, tikkhehiM daMta-musalehiM paDicchAmi, paDicchittA ahe dharaNi-talaMsi tikkhutto pAesu lolemi, jahA NaM tumaM devANuppiyA ! aTTa-duhaTTa-vasaTTe akAle ceva jIviyAo vavarovijjasi / zabdArtha:- soMghAv = sUMDhamAM nInemi = laI jaIne vehAla = AkAzamAM vviAmi = uchALIza mUlattei = mUsaLa jevA dAMtothI hinchAmi = pakaDIza anhe = nIce tivrutto = traNavAra pANyu = pagathI totemi = kacaDI nAMkhIza, ragadoLI nAMkhIza. bhAvArtha :- AvA hAthInA rUpanI vikriyA karIne pUrvokta deva jyAM pauSadhazALA hatI, jyAM zramaNopAsaka kAmadeva hatA, tyAM Avyo, AvIne zramaNopAsaka kAmadevane pUrvavarNita pizAcanI jema kahyuM yAvat jo tame vrata bhaMga nahIM karo to huM tamane mArI sUMDhathI pakaDI laIza. pakaDIne pauSadhazALAnI bahAra laI jaIza, bahAra lAvI upara AkAzamAM uchALIza, uchALIne mArA tIkSNa ane mUsaLa jevA dAMtothI pakaDIza, pakaDIne nIce pRthvI para traNavAra pagathI ragadoLIza, jethI tame ArtadhyAna, vikaTa duHkhathI pIDita thatAM, akALe ja jIvanathI pRthak thaI jazo, marI jazo. 13 tar NaM se kAmadeve samaNovAsae teNaM deveNaM hatthirUveNaM evaM vutte samANe, abhIe jAva viharai / zabdArtha:- vutte samALe = kahevA chatAM paNa viharapha = dharma dhyAnamAM rata rahyA, vicare che. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 80 / zrI upAsaka dazAMga sUtra | bhAvArtha :- hAthInuM rUpa dhAraNa karelA deve A pramANe kahyuM, chatAM paNa zramaNopAsaka kAmadeva nirbhayabhAvathI upAsanAmAM rata rahyA. 14 tae NaM se deve hatthirUve kAmadevaM samaNovAsayaM abhIyaM jAva viharamANaM pAsai, pAsittA doccapi taccapi kAmadevaM samaNovAsayaM evaM vayAsI- haM bho ! kAmadevA ! jAva viharai / bhAvArtha :- hAthIrUpadhArI deve jyAre zramaNopAsaka kAmadevane nirbhayatAthI yAvatu potAnI upAsanAmAM saMlagna joyA tyAre teNe bIjIvAra, trIjIvAra pharI zramaNopAsaka kAmadevane pUrvavatu kahyuM, paraMtu zramaNopAsaka kAmadeva pUrvavat nirbhayatAthI potAnI upAsanAmAM saMlagna rahyA. 15 tae NaM se deve hatthirUve kAmadevaM samaNovAsayaM abhIyaM jAva pAsai, pAsittA asuratte jAva kAmadevaM samaNovAsayaM soMDAe giNhei, geNhettA uDDe vehAsaM uvvihai, uvvihittA tikkhehiM daMtamusalehi paDicchai, paDicchettA ahe dharaNitalasi tikkhutto pAesu lolei / zArtha :- giNhei = DA yo uDDe = Giye. bhAvArtha :- hastirUpadhArI te deve jyAre zramaNopAsaka kAmadevane nirbhayatAthI upAsanAmAM lIna joyA tyAre atyaMta krodha karIne vAvatu potAnI sUMDhathI tene pakaDyA, pakaDIne AkAzamAM UMce uchALyA, upara uchALIne pharIthI nIce paDatA tene potAnA tIkSNa ane mUsaLa jevA dAMtathI pakaDyA, pakaDIne jamIna para nIce pachADIne traNavAra pagathI ragadoLyA. 16 tae NaM se kAmadeve samaNovAsae taM ujjalaM jAva ahiyAsei / zArtha :- ahiyAsei = saDana yu. bhAvArtha :- zramaNopAsaka kAmadeve tIvra vedanAne vAvatu samyaka prakAre sahana karI. sapamuM35:17 tae NaM se deve hatthirUve kAmadevaM samaNovAsayaM jAhe No saMcAei NiggaMthAo pAvayaNAo cAlittae vA jAva divvaM hatthi-rUvaM vippajahai, vippajahittA egaM mahaM divvaM sappa-rUva viuvvai, uggavisa,caDavisa, ghoravisa mahAkAya, masI-mUsA-kAlaga, NayaNavisa-rosa-puNNaM, aMjaNa-puMja-NigarappagAsaM, rattacchaM lohiya-loyaNaM, jamala-juyala- caMcalajIha, dharaNIyala-veNIbhUyaM, ukkaDa-phuDa-kuDila-jaDila-kakkasa viyaDa- phuDADovakaraNa- dacchaM, lohAgara-dhammamANa-dhamadharmataghosaM, aNAgaliya-tivva- caMDa-rosaM sapparUvaM viuvvai, viuvvittA jeNeva posahasAlA jeNeva kAmadeve samaNovAsae, teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA kAmadevaM samaNovAsayaM evaM vayAsI- haM bho kAmadevA samaNovAsayA ! jAva Na bhaMjesi, to te ajjeva ahaM sarasarassa kAyaM duruhAmi, duruhittA pacchimeNaM bhAeNaM tikkhutto gIvaM veDhemi, veDhittA tikkhAhiM visa parigayAhiM dADhAhiM uraMsi ceva NikuTemi, Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhyayana-2: zramaNopAsaka kAmadeva . [ 81 ] jahA NaM tumaM devANuppiyA ! aTTa-duhaTTa-vasaTTe akAle ceva jIviyAo vavarovijjasi / zadArtha:- 34T = ugra caMDa pracaMDa marI = zAhI, kALI zAhI, ruzanAImUsA = loDhAnuM vAsaNa, mUsa maMgaLa-jna = kAjaLano samUha ratta = lAla AMkho veLabhUyaM = veNI jevo 36 = utkaTa, ugra Da = dedipyamAna, spaSTa Dita = kuTila, vAMkI vithaDa = vikaTa, bhayaMkara RSi = pAchaLathI navuM = grIvA, gardana, Doka veni= lapeTAvuM 3raMsi = chAtI upara. bhAvArtha :- jyAre hAthI rUpadhArI deva zramaNopAsaka kAmadevane nigraMtha pravacanathI vicalita karI zakayo nahIM tyAre yAvatu hAthInA rUpano tyAga karyo ane divya vikarALa sarpanuM rUpa dhAraNa karyuM. te sarpa ugraviSadhara, pracaMDaviSadhara, ghoraviSadhara ane vizALakAya hato. te zyAhI ane UMdara jevo kALo hato. tenI AMkhomAM viSa ane krodha bharelAM hatAM. te kAjaLanA DhagalA jevo lAgato hato. tenI AMkho atyaMta lAla hatI. tenI jIbha caMcaLa hatI, lapalapa thaI rahI hatI. tenI kALAzathI te pRthvInI (pRthvIrUpI nArI) veNI (vALanA guccha) jevo lAgato hato. te potAnI utkaTa-ugra, phuTa-dedIpyamAna, kuTila-vAMkI, jaTila-moTI, karkaza-kaThora, vikaTa-bhayaMkara pheNa phelAvavA samartha hato. luhAranI dhamaNanI jema phUMphADo mArI rahyo hato. teno tIvra krodha rokayo rokAya tevo na hato. te sarpa rUpadhArI deva jyAM pauSadhazALA hatI, jyAM zramaNopAsaka kAmadeva hatA tyAM Avyo, AvIne zramaNopAsaka kAmadevane kahyuM - are kAmadeva! jo tame zIlavrata yAvata tyAga nahIM karo, bhaMga nahIM karo to huM hamaNAM sararara karato tamArA zarIra para caDhIza. caDhIne pAchalA bhAgathI (pUMcha bAjuthI) tamArA gaLAmAM traNa lapeTA laIza, lapeTA laIne tIkSNa jheravALA dAMtothI tamArI chAtI para DaMkha mArIza. jenA kAraNe tame ArtadhyAna ane vikaTa duHkhathI pIDita thatAM akALe ja jIvanathI pRthaka thaI jazo, marI jazo. 18 tae NaM se kAmadeve samaNovAsae teNaM deveNaM sapparUveNaM e vatte samANe abhIe jAva viharai / so vi doccaMpi taccaMpi bhaNai / kAmadevo vi jAva viharai / zabdArtha:- te = deva dvArA. bhAvArtha :- sarpa rUpadhArI te deve A pramANe kahyuM, chatAM kAmadeva nirbhayatAthI upAsanAmAM lIna rahyA. deve bIjIvAra, trIjIvAra paNa evuM ja kahyuM paraMtu kAmadeva pahelAnI jema upAsanAmAM lIna rahyA. |19 tae NaM se deve sapparUve kAmadevaM samaNovAsayaM abhIyaM jAva pAsai, pAsittA Asuratte jAva kAmadevassa sarasarassa kAyaM duruhai, duruhittA pacchimabhAeNaM tikkhutto gIvaM veDhei, veDhittA tikkhAhiM visaparigayAhiM dADhAhiM uraMsi ceva NikuTTei / zabdArtha - vArdi = dADha dvArA biruda = DaMkha mAryo. bhAvArtha :- sarpa rUpadhArI deve, jyAre zramaNopAsaka kAmadevane nirbhaya joyA tyAre te atyaMta krodhita thaIne sararara karato zarIra para caDhI gayo. caDhIne pAchalA bhAgathI tenA gaLAmAM traNa lapeTA lIdhA, lapeTA laIne potAnA tIkSNa jheravALA dAMtothI chAtI para DaMkha mAryo. 20 tae NaM se kAmadeve samaNovAsae taM ujjalaM jAva ahiyAsei / Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 zrI upAsaka dazAMga sUtra bhAvArtha :- zramaNopAsaka kAmadeve te tIvra vedanAne sahana karI. devano parAbhava krodha para kSamAno vijayaH 21 tae NaM se deve sappa-rUve kAmadevaM samaNovAsayaM abhIyaM jAva pAsai, pAsittA jAhe No saMcAei kAmadevaM samaNovAsayaM NiggaMthAo pAvayaNAo cAlittae, jAva posahasAlAo paDiNikkhamai, paDiNikkhamittA divvaM sappa-rUvaM vippajahai, vippajahittA egaM mahaM divvaM deva rUvaM viuvvai / hAra-virAiya-vacchaM kaDaga-tuDiya-thaMbhiya-bhuyaM, aMgaya-kuMDala- maTTha-gaMDakaNNapIDha dhAriM, vicittahatthAbharaNaM, vicittamAlA - mauli-mauDaM, kallANaga-pavaravattha-parihiyaM, kallANaga- pavara-mallANulevaNaM, bhAsura- bodiM, palaMbaM vaNamAladharaM divveNaM vaNNeNaM, divveNaM gaMdheNaM, divveNaM rUveNaM, divveNaM phAseNaM, divveNaM saMghAeNaM, divveNaM saMThANeNaM, divvAe iDDIe, divvAe juIe, divvAe pabhAe, divvAe chAyAe, divvAe accIe, divveNaM teeNaM, divvAe lesAe dasa disAo ujjovemANaM pabhAsemANaM, pAsAIyaM darisaNijjaM abhirUvaM paDirUvaM divvaM devarUvaM viuvvara, viuvvittA kAmadevassa samaNovAsayassa posahasAlaM aNuppavisai, aNuppavisittA aMtalikkha- paDivaNe sakhiMkhiNiyAiM paMcavaNNAiM vatthAI pavaraparihie kAmadevaM samaNovAsayaM evaM vayAsIhaM bho kAmadevA samaNovAsayA ! dhaNNesi NaM tumaM devANuppiyA, saMpuNNe, kayatthe, kalakkhaNe, suladdhe NaM tava devANuppiyA, mANussae jammajIviyaphale, jassa NaM tava NiggaMthe pAvayaNe imeyArUvA paDivattI laddhA, pattA, abhisamaNNAgayA / zaGEArtha :- divvaM = hivya mahaM = bhoTu virAiyaM = zobhatI vacchaM = chAtI mauDa jAnubaMdha palaMbaM = saTatI. = bhuguTa aMgaya = bhAvArtha :sarpa rUpadhArI deve jyAre joyuM ke zramaNopAsaka kAmadeva nirbhaya che. te tene nigraMtha pravacanathI vicalita karI zakyo nathI. tyAre yAvat te sarpapauSadhazALAmAMthI bahAra nIkaLyo. bahAra nIkaLIne devamAyA janita sarpanA rUpano tyAga karyo. te pramANe karI teNe uttama divya devanuM rUpa dhAraNa karyuM. te devanA vakSaHsthaLa 52 hAra zobhato hato. teNe potAnI bhujAo 52 kaMkaNa tathA bAhurakSikA--bhujAo sthira rahe evI AbhUSaNa rUpa paTTI, aMgada--bAjubaMdha dhAraNa karelAM hatAM, kesara, kastUrIthI suzobhita tenA gAla para karNabhUSaNa--kuMDaLa zobhatA hatAM. hAthamAM aneka prakAranA AbhUSaNa dhAraNa karelA hatAM. tenA mastaka para vividha prakAranI mALAthI yukta mugaTa hato. teNe mAMgalika tathA uttama pozAka tathA kalyANakArI uttama mALAo dhAraNa karI hatI, caMdana kesara vagerenA vilepanathI yukta hato. tenuM zarIra dedIpyamAna hatuM. sarva RtuonA phUlothI banelI mALA tenA gaLAthI ghUMTaNa sudhI laTakatI hatI. teNe divya varNa, gaMdha, 35, sparzathI, ddivya saMghAta - zarIranuM gaThana, hivya saMsthAna - zarIrano suMdara khAAra, hivya Rddhi-vastra, AbhUSaNa vagere haiviDa samRddhi, hivya dhuti-AbhAyukta, hivya prabhA, hivya aMti, hivya arthi-hIpti, divya teja ane divya lezyA- bhAmaMDalathI daze dizAone prakAzita karatuM, prabhAsita-suzobhita karatuM, prAsAdanIya, darzanIya, abhirUpa- manojJa, pratirUpa-manamAM vasI janAruM divya devarUpa dhAraNa karyuM, te Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-2: zramaNopAsaka kAmadeva pramANe karIne te deve zramaNopAsaka kAmadevanI pauSadhazALAmAM praveza karyo, praveza karIne AkAzamAM sthira rahIne nAnI ghaMTaDIthI yukta pAMca varNonA uttama vastra dhAraNa karelA te deve zramaNopAsaka kAmadevane A pramANe kahyuM- he zramaNopAsaka kAmadeva! he devAnupriya! tame dhanya cho, puNyazALI cho, kRtakRtya cho, zubha lakSaNavALA cho. he devAnupriya! tamane nigraMtha pravacanamAM AvI pratIti-vizvAsa, AsthA, sulabdha che, suprApta che, svAyatta che, nizcita rUpe tame manuSya janma ane jIvanane saphaLa banAvyuM che. 22 evaM khalu devANuppiyA ! sakke deviMde devarAyA, vajjapANI, puraMdare, sayakkaU, sahassakkhe, maghavaM, pAgasAsaNe, dAhiNaDDalogAhivaI, battIsa-vimANa-saya-sahassAhivaI, erAvaNavAhaNe, suriMde, arayaMbara-vatthadhare, Alaiya-mAlamauDe, Nava-hema-cAru-cittacaMcala- kuMDala-vilihijjamANagaMDe, bhAsuraboMdI, palaMba-vaNamAle, sohamme kappe sohammavaDeMsae vimANe sabhAe suhammAe sakkaMsi sIhAsaNaMsi caurAsIIe sAmANiyasAhassINaM tettIsAe tAyattIsagANaM, cauNhaM logapAlANaM, aTThaNhaM aggamahisINaM saparivArANaM, tiNhaM parisANaM, sattaNhaM aNiyANaM, sattaNhaM aNiyAhivaINaM, cauNhaM, caurAsINaM Ayarakkha-devasAhassINaM aNNesiM ca bahUNaM devANa ya devINa ya majjhagae e vamAikkhai, evaM bhAsai, evaM paNNavei, evaM parUvei- evaM khalu devA ! jaMbuddIve dIve bhArahe vAse capAe NayarIe kAmadeve samaNovAsae posahasAlAe posahie baMbhayArI jAva ummukka-maNi-suvaNNe,vavagaya-mAlA-vaNNaga-vilevaNe, Nikkhitta-sattha-musale, ege, abIe dabbhasaMthArovagae samaNassa bhagavao mahAvIrassa (aMtiyaM) dhammapaNNattiM uvasaMpajjittANa viharai / No khalu se sakkA keNai deveNa vA dANaveNa vA jakkheNa vA, rakkhaseNa vA, kiNNareNa vA, kiMpuriseNa vA, mahorageNa vA gaMdhavveNa vA NiggaMthAo pAvayaNAo cAlittae vA khobhittae vA vipariNAmittae vA / tae NaM ahaM sakkassa deviMdassa devaraNNo eyamaDhe asaddahamANe, aroemANe ihaM havvamAgae / taM aho NaM, devANuppiyA ! iDDi, juI, jaso, balaM, vIriyaM, purisakkAraparakkame laddhe, patte, abhisamaNNAgae / taM diTThA NaM devANuppiyANaM ! iDDI jAva abhisamaNNAgae / taM khAmemi NaM, devANuppiyA ! khamaMtu majjha devANuppiyA ! khatumarihati NaM devANuppiyA ! NAI bhujjo karaNayAe tti kaTu pAyavaDie, paMjaliuDe eyamaTTha bhujjo-bhujjo khAmei, khAmittA jAmeva disaM pAubbhUe tAmeva disaM paDigae / zArtha :- sayakkau = zatatu maghavaM = vAhaNonA niyaMtA arayaMbara = sAzanI bhanibhaNa vatthadhare = vastranAdhAra 42nArA deviMdassa hevendra devaraNNo hevarA4 diTThA yA abhisamaNNAgae = prApta thaya khatumarihati = kSamA 32vA bhATa yogya bhujjI-bhujjo = 3za 3za paDigae pA gayA. bhAvArtha :- he devAnupriya ! zakra-zaktizALI devendra, devarAja, devomAM suzobhita, vajapANI-hAthamAM vaja dhAraNa karela, puraMdara-asuronA nagara vizeSanA vidhvaMsaka, zatakratu-pUrvajanmamAM kArtika zeThanA bhavamAM so vAra viziSTa abhigrahonA pAlanakartA, sahasAkSa-hajAra AMkhavALA, potAnA pAMcaso maMtrIonI apekSAehajAra AMkhovALA, maghavA-vAdaLonA niyaMtA, pAka zAsaka-pAka nAmanA zatrunA nAzaka, dakSiNArdha Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 84 ] zrI upAsaka dazAMga sUtra lokanA adhipati-jaMbudvIpanA dakSiNa vibhAganA svAmI, batrIsa lAkha vimAnanA adhipati, airAvata nAmanA hAthI para savArI karanArA, surendra-devatAnA svAmI, AkAzanI jema nirmaLa vastradhArI, mALAothI yukta, mukuTa dhAraNa karelA, ujjavaLa sonAnA suMdara, caMcala DolatA kuMDaLothI jenA gAla suzobhita che evA dedIpyamAna zarIra dhArI, lAMbI puSpamALA paherelA indra saudharmakalpanA saudharmavataMsaka vimAnamAM sudharmA sabhAmAM idrAsana upara birAjelA, te indra corAzI hajAra sAmAnika devo, tetrIsa gurusthAnIya trAyanTiMzaka devo, cAra lokapAla, parivAra sahita ATha agramahiSIo-pramukha idrANInI traNa pariSado, sAta anika-senAo, sAta senAdhipatio, traNa lAkha chatrIsa hajAra aMgarakSaka devo tathA ghaNA anya devo ane devIonI madhyamAM A pramANe kahyuM, bhASita, prajJapta ane prarUpita karyuM. he devo ! jaMbudvIpanA bharatakSetramAM caMpAnagarImAM zramaNopAsaka kAmadeva pauSadhazALAmAM pauSadha svIkArI, brahmacaryanuM pAlana karatAM, maNiratna suvarNamALA, zaNagAra mATe AbhUSaNo, caMdana, kesara vagerenA vilepanano tyAga karelA, zastradaMDa vagerethI rahita, ekAkI, advitIya, (koIne sAthe lIdhA vinA) DAbhanA saMthArA para sthira thayA che. zramaNa bhagavAna mahAvIranI pAse aMgIkAra karelI dharmaprajJaptine anurUpa upAsanAmAM lIna che. koI deva, dAnava, yakSa, rAkSasa, kinnara, kiMpuruSa, mahoraga, gaMdharva, nigraMtha pravacanathI tene vicalita, bhita tathA vipariNAmita karI zakatA nathI. devendra, devarAja zakrendranA A kathanamAM mane zraddhA, pratIti, vizvAsa na thayo, te mane gamyuM nahIM, tethI huM zIdhra ahIM Avyo. he devAnupriya ! je Rddhi, dhuti, yaza, baLa, vIrya, puruSocita parAkrama tamone upalabdha -prApta thayA che tathA abhisamanvAgata-sanmukha thayAM che. te sarva meM joyuM. he devAnupriya ! huM tamArI kSamAyAcanA karuM chuM. he devAnupriya! mane kSamA karo. he devAnupriya! Apa kSamA karavAmAM samartha cho. huM kadApi AvuM karIza nahIM. A rIte kahIne caraNomAM jhUkIne teNe hAtha joDI vAraMvAra kSamAyAcanA karI. kSamAyAcanA karIne je dizAmAMthI Avyo hato te dizAmAM pAcho gayo. vivecana : prastuta sUtramAM deva dvArA pizAca, hAthI ane sarpanuM rUpa, dhAraNa karavAnA prasaMgamAM vikriyA athavA vidurvaNA karavI te kriyApadano prayoga che. je devanA bhavapratyayika vaikriya zarIrano sUcaka che. jainadarzanamAM audArika, vaikriya, AhAraka, taijasa, ane kAzmaNa ema pAMca prakAranA zarIra mAnyAM che. vaikriya zarIra be prakAranA che- bhavapratyayika ane labdhipratyayika. bhava pratyayika vaikriya zarIra deva ane nArakIne janmathI ja prApta thAya che. tyAM pUrvasaMcita karmono evo yoga che ke te jIvone janmajAta vaikriya zarIra hoya che. labdhipratyayika vaikriya zarIra tapazcaraNa vagere dvArA vaikriya labdhi vizeSathI prApta thAya che. te manuSya tathA tiryaMca yonimAM hoya che. vaikriya zarIramAM asthi, majjA, mAMsa, rakta vagere azucimaya padArtha nathI. iSTa, kAMta, manojJa, priya ane zreSTha pudgalo zarIra rUpe pariNata thAya che. mRtyu pachI vaikriya zarIranA pagalo kapUranI jema UDI jAya che. vaikriya zabdathI ja spaSTa thAya che ke vaikriya zarIra dvArA vividha prakAranI vikriyAo-eka rUpa banAvI aneka rUpa banAvavA temaja aneka rUpa banAvIne ekarUpa banAvavuM, pRthvI ane AkAzamAM cAlavA yogya vividha prakAranAM zarIra dhAraNa karavAM, dazya ane adazya rUpa banAvavA vagere viziSTa kriyAo karI zakAya che. Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhyayana-2: zramaNopAsaka kAmadeva saudharma Adi devalokanA devo eka, aneka, saMkhyAta, asaMkhyAta, samAna, asamAna sarva prakAranI vikarvaNAo karavAmAM sakSama hoya che. A vipharvaNAnI aMtargata ekendriyathI paMcendriya sudhInA sarva prakAranAM rUpa dhAraNa karI zake che. prastuta prakaraNamAM zramaNopAsaka kAmadevane dharmazraddhAthI vicalita karavA mATe deve vividha rUpa dhAraNa karyA. A tenuM uttara vaikriya rU5 arthAtu mULa vaikriya zarIranA AdhAre banAveluM vaikriya zarIra hatuM. zramaNopAsaka kAmadevane pIDita karavA mATe deve ATalo upadrava kema karyo? tenuM samAdhAna A sutramAM che. te deva mithyAdaSTi hato. mithyAtvI hovA chatAM paNa pUrvajanmamAM karelAM tapazcaraNAdithI devayoni to prApta thaI paNa mithyAtvane kAraNe nigraMtha pravacana, jainadharmamAM je azraddhA hatI, te devabhavamAM paNa vidyamAna rahI. IndranA mukhathI prazaMsA sAMbhaLIne tathA utkRSTa dharmopAsanAmAM kAmadevane tanmaya joIne tene IrSyA AvI, tethI te devane kAmadevanI zraddhAnI kasoTI karavI hatI paNa tene mAravAnI kAmanA na hatI. vaikriya labdhidhArI devonI A vizeSatA hoya che ke te dehanA pudgalonuM jeTalI zIghratAthI chedana-bhedana kare che, kApe che, toDe che, phoDe che, teTalI ja zIghratAthI tene yathAvat saMyojita paNa karI zake che. A badhuM eTalI zIghratAthI thAya che ke AkrAnta vyakti ghora pIDAno anubhava kare paraMtu chedAvuM-bhedAvuM Adino anubhava karI zakato nathI, te kriyA atyaMta alpakAlIna hoya che ane tethI ja vyaktinuM zarIra jevuM hoya tevuM ja pratIta thAya che. kAmadevanI sAthe AvuM ja banyuM hatuM. kAmadeve ghora kaSTa sahana karyA paraMtu dharmathI vicalita thayA nahIM, tyAre deva mULarUpamAM pragaTa thayo ane teNe sarva vRttAMta kahyo, je kAraNe kAmadevane kaSTa devA mATe te duSparita thayo hato. 23 tae NaM se kAmadeve samaNovAsae NiruvasaggaM iti kaTTu paDima pArei / zabdArtha - jivana = upasarga rahita. bhAvArtha :- tyAra pachI zramaNopAsaka kAmadeve jANI lIdhuM ke have upasarga (vina) samApta thaI gayA che, tyAre potAnI pratimAne pUrNa karI vrata samApana karyuM. bhagavAna mahAvIranuM padArpaNa:24 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre jAva jeNeva caMpA NayarI, jeNeva puNNabhadde ceie, teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA ahApaDirUva oggaha ogiNhittA saMjameNaM tavasA appANaM bhAvemANe viharai / zabdArtha:-mahAparva = yathocita, yogya. bhAvArtha :- te kALe, te samaye zramaNa bhagavAna mahAvIra yAvatu caMpAnagarInA pUrNabhadra caityamAM padhAryA, yathocitta sthAna grahaNa karIne, saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatAM vicarI rahyA hatA. | 25 tae NaM se kAmadeve samaNovAsae imIse kahAe laddhaDhe samANe evaM khalu samaNe bhagava mahAvIre jAva viharai / taM seyaM khalu mama samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdittA, NamaMsittA tao paDiNiyattassa posaha pArittae tti kaTu evaM saMpehei, saMpehettA suddhappAvesAI vatthAI pavara-parihie jeNeva samaNe bhagavaM mahAvIre, teNeva uvAgacchai, Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 ] zrI upAsaka dazAMga sUtra | uvAgacchittA tikkhutto AyAhiNaM payAhiNaM karei, karettA vaMdai, NamaMsai, vaMdittA, NamaMsittA tivihAe pajjuvAsaNAe pajjuvAsai / zabdArtha :- DAyaralsa = pAchA pharIne parittara = pAraNuM karIza. bhAvArtha :- zramaNopAsaka kAmadeve jyAre A sAMbhaLyuM ke bhagavAna mahAvIra padhAryA che, tyAre teNe vicAryuM ke mArA mATe e zreyaskara che ke huM zramaNa bhagavAna mahAvIrane vaMdana namaskAra karI, pAcho pharI pauSadha samApana karuM. Ama vicArIne teNe zuddha zreSTha tathA pariSadane yogya mAMgalika vastra paridhAna karyA. pauSadha- zALAmAMthI nIkaLIne pagapALA cAlatAM cAvatuM jyAM zramaNa bhagavAna mahAvIra hatA tyAM AvyA. AvIne traNavAra AdakSiNA-pradakSiNA karI vaMdana namaskAra karyA. vaMdana namaskAra karI trividha kAyika, vAcika ane mAnasika paryApAsanA karI. 26 tae NaM samaNe bhagavaM mahAvIre kAmadevassa samaNovAsayassa tIse ya jAva dhammakahA sattA | bhAvArtha :- zramaNa bhagavAna mahAvIre zramaNopAsaka kAmadeva tathA pariSadane dharmadezanA ApI(dharmadezanA pUrNa thaI). vivecana :pauSadhamAM darzanArtha javuM :- kAmadeva zrAvaka pauSadhanI samApti karyA vinA pagapALA bhagavAnanA darzana karavA gayA. pauSadha samAptinA ahIM be artho samajI zakAya che :- (1) Azrava tyAga samApti (2) AhAra tyAga samApti. A viSayamAM eka vicAraNA A che ke kAmadeva zrAvaka pauSadhamAM pagapALA gayA. temaNe koIpaNa vAhana ke pagarakhAM vagereno upayoga na karyo tathA sabhAne yogya vastro (pozAka) badalyAM. pauSadhazALAmAM kAmadeva nivRtta sAdhanAmAM hatA; eTale zramaNanI jema pauSadhayogya 1-2 joDI vastro temanI pAse hatAM. temAMthI bahAra sabhAmAM javA yogya bIjA vastro paherI lIdhAM. sAvadhayoga tyAga pauSadha ane AhAratyAga pauSadha baMnemAM bhagavAnanA darzana karavA jaI zakAya che. bIjI vicAraNA anusAra kAmadeve pauSadha samApti karI lIdhI hatI paraMtu upavAsanuM pAraNuM pAchA AvyA pachI karyuM hatuM. A baMnemAM prathama vicAraNA yathocita jaNAya che. bhagavatIsUtra zataka-12, uddezaka-1, anusAra puSkalI zrAvaka potAnI pauSadhazALAmAMthI pauSadhamAM ja zaMkha zrAvakajInA ghera emane bolAvavA mATe gayA hatA. bhagavAna dvArA kAmadevane dhanyavAda - 27 kAmadevA ! ti samaNe bhagavaM mahAvIre kAmadevaM samaNovAsayaM evaM vayAsI- se NUNaM kAmadevA! tubbhaM aMtie puvva-rattAvarattakAla-samayaMsi ege deve pAubbhUe / tae NaM se deve ega mahaM divvaM pisAya-rUvaM viuvvai, evaM tiNNi vi uvasaggA kahei jAva jAmeva disaM pAubbhUe tAmeva disaM paDigae / se NUNaM kAmadevA ! aDhe samaDhe ? haMtA, atyi T Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhyayana-2: zramaNopAsaka kAmadeva zabdArtha:- hAya= grahaNa karIne 3vasa | = upasarga. bhAvArtha:- zramaNa bhagavAna mahAvIre kAmadevane kahyuM- he kAmadeva! rAtrinA pUrvArdhamAM eka deva tamArI sAme pragaTa thayo hato. te deve eka vikarALa rAkSasanuM rUpa dhAraNa karyuM vagere traNeya upasargonuM kathana karyuM. yAvatu deva je dizAmAMthI Avyo hato te dizAmAM pAcho gayo. A varNana karI bhagavAna mahAvIra svAmIe kahyuM- he kAmadeva ! zuM A pramANe thayuM che? kAmadeva bolyA- bhagavan! hA ema ja thayuM che. | 28 ajjo ! tti samaNe bhagavaM mahAvIre bahave samaNe NiggaMthe ya NiggaMthIo ya AmatettA evaM vayAsI- jai tAva, ajjo ! samaNovAsagA, gihiNo, gihamajjhAvasaMtA divva-mANusa-tirikkhajoNie uvasagge sammaM sahati khamaMti, titikkhaMti ahiyAseMti, sakkA puNAI, ajjo ! samaNehiM NiggaMthehiM duvAlasaMgaM gaNipiDagaM ahijjamANehiM divva-mANusa-tirikkhajoNie uvasagge samma sahittae khamittae, titikkhittae ahiyAsittae / zabdArtha :- foliLI = sAdhvI AmaMtti = AmaMtraNa ApIne klinahi = adhyayana karatAM samuM = sArI rIte ditta = sahana karI zake. bhAvArtha :- bhagavAna mahAvIre aneka sAdhu ane sAdhvIone saMbodhana karIne kahyuM- he Aryo ! jo zramaNopAsaka gRhastha hovA chatAM paNa devakRta, manuSyakRta, tiryacakRta, pazupakSIkRta upasargone sArI rIte sahana kare che, kSamA ane titikSAbhAvathI sahe che to pachI Aryo ! dvAdazAMgarUpa gaNipiTaka--bAra aMgonuM adhyayana karanArA zramaNa nigraMthoe devakRta, manuSyakRta tathA tiryacakRta upasargone sahana karavA joIe tathA kSamA ane titikSAbhAvathI sArI rIte sahana karavA joIe. |29 tao te bahave samaNA NiggaMthA ya NiggaMthIo ya samaNassa bhagavao mahAvIrassa taha tti eyamaTuM viNaeNaM paDisuNetti / zabdArtha -viSai = vinayabhAvathI Disuti = sAMbhaLe che (svIkAra kare che). bhAvArtha :- zramaNa bhagavAna mahAvIranA A kathanano aneka sAdhu ane sAdhvIoe tahatti Ama ja che bhagavan! ema kahIne vinayapUrvaka svIkAra karyo. |30 tae the kAmadeve samaNovAsae haTTha jAva samaNaM bhagavaM mahAvIraM pasiNAI pucchai, aTThamAdiyai / samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdai NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA jAmeva disaM pAubbhUe, tAmeva disaM paDigae / zabdArtha - mAya = samAdhAna meLavyuM. bhAvArtha :- zramaNopAsaka kAmadeva atyaMta prasanna thayA, teNe zramaNa bhagavAna mahAvIrane prazna pUchyA, samAdhAna meLavyuM. zramaNa bhagavAna mahAvIrane traNa vAra vaMdana namaskAra karI, je dizAmAMthI te AvyA hatA te dizA tarapha pAchA pharI gayA. 31 tae NaM samaNe bhagavaM mahAvIre aNNayA kayAi caMpAo paDiNikkhamai, paDiNikkhamittA bahiyA jaNavaya-vihAraM viharai / Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI upAsaka dazAMga sUtra bhAvArtha :- zramaNa bhagavAna mahAvIre eka divasa caMpA nagarImAMthI prasthAna karyuM. prasthAna karI te anya janapadomAM vihAra karatAM vicaravA lAgyA. kAmadevanuM devaloka gamana:|32 tae the kAmadeve samaNovAsae paDhama uvAsaga-paDima uvasaMpajjittANaM viharai / jAva ekkArasamaM uvAsagapaDimaM sammaM ArAhei, evaM jahA ANaMde jAva bhattapANapaDiyAikkhie kAlaM aNavakaMkhamANe viharai / zabdArtha :- Da = pratimA. bhAvArtha - tyAra pachI zramaNopAsaka kAmadeve pahelI upAsaka pratimAno svIkAra karyo yAvanuM zrAvakanI 11 pratimAnI samyaka prakAre ArAdhanA karI ane tyAra pachI AnaMda zrAvakanI jema saMthAro karyo. 33 tae NaM se kAmadeve samaNovAsae bahUhiM sIlavvaya-guNa-veramaNa-paccakkhANaposahavavAsehiM appANaM bhAvettA vIsaM vAsAI samaNovAsagapariyAgaM pAuNittA, ekkArasa uvAsagapaDimAo samma kAeNaM phAsettA, mAsiyAe saMlehaNAe appANaM jhUsittA, sarTi bhattAI aNasaNAe chedettA, AloiyapaDikkate, samAhipatte, kAlamAse kAlaM kiccA, sohamme kappe sohammavaDiMsayassa mahAvimANassa uttarapurasthimeNaM aruNAbhe vimANe devattAe uvvnnnne| tattha NaM atthegaiyANaM devANaM cattAri paliovamAI ThiI paNNattA / kAmadevassa vi devassa cattAri paliovamAI ThiI paNNattA / zabdArtha - khAkhe = AtmAne vAlAvuM varSa, aneka varSa, varSo mAliyANa = eka mahIno sarphi sATha. bhAvArtha :- zramaNopAsaka kAmadeve aNuvrata, guNavrata, viramaNa, pratyAkhyAna tathA pauSadhopavAsa dvArA AtmAne bhAvita karyo. AtmAne zodhana tathA svaccha karyo. vIsa varSa sudhI zramaNopAsaka paryAya-zrAvaka dharmanuM pAlana karyuM, agiyAra upAsaka pratimAnuM sArI rIte pAlana karyuM, eka mAsano saMthAro ane sAThabhakata bhojanano tyAga karI, AlocanA, pratikramaNa karI, maraNa samaye samAdhipUrvaka dehano tyAga karyo. dehano tyAga karI ne saudharma devalokamAM saudharmAvalaMka mahAvimAnanA IzAnakoNamAM sthita aruNAbha vimAnamAM devarUpe utpanna thayA. tyAM aneka devonI sthiti cAra palyopamanI hoya che. kAmadeva nAmanA devanuM AyuSya paNa cAra palyopamanuM che. 34 se NaM bhaMte ! kAmadeve tAo devalogAo AukkhaeNaM bhavakkhaeNaM ThiikkhaeNaM aNaMtaraM cayaM caittA, kahiM gamihii, kahiM uvavajjihii ? goyamA ! mahAvidehe vAse sijjhihii / Nikkhevo jahA paDhamassa / bhAvArtha :- gautama svAmIe bhagavAna mahAvIrane pUchayuM- he bhaMte ! kAmadeva te devalokanA AyuSya, bhava ane sthitino kSaya thAya tyAre deva zarIrano tyAga karIne kyAM jaze? kyAM utpanna thaze ? bhagavAne kahyuM - he gautama! kAmadeva mahAvideha kSetramAM siddha thaze, mokSa prApta karaze. ahIM upasaMhAra vAkya prathama adhyayananI samAna samajavuM joIe. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-2: zramaNopAsaka kAmadeva vivecana :nikSepa - sarva adhyayananA prAraMbhamAM 3Fro ane aMte niro zabda che. je utthAnikA ane upasaMhAra vAkyane sUcita karavA mATenA saMkSipta zabdo che. te be zabdathI je pATha grahaNa thAya che te A prakAre che- 3cvo- na - mate !samAM bhaviya nAsapatte DevIsavisA padamasta mayaNalsa Ayamare paUntte koblamsa [ mate mayaNalsa & sarvei paUUUtte ? artha- Arya jaMbusvAmIe sudharmAsvAmIne pUchyuM, siddhi prApta bhagavAna mahAvIre upAsaka dazAnA prathama adhyayanano jo A artha-bhAva pratipAdita karyo che, to he bhagavan! te prabhue bIjA adhyayanano zo artha kahyo che? nikkhevo- evaM khalu jambU ! samaNeNaM jAvasaMpatteNaM bIiyassa ajjhayaNassa ayamaThe paNNatte ttini artha- nigamana-Arya sudharmAsvAmIe kahyuM - he jaMbu! siddhi prApta bhagavAna mahAvIre bIjA adhyayanano A ja artha-bhAva kahyo hato, je meM tane kahyo che. upasaMhAra :- daDha zraddhA vyaktine mahAna banAve che. dharmArAdhakane koI pratikULatA AvatI nathI, tema nathI paraMtu dharma e vyaktine pratikULatAmAM sahana karavAnI kSamatA ane samajaNa pradAna kare che. | game tevI vikaTa paristhitimAM paNa daDha dharmazraddhAvAna vyakti ja TakI zake che. sthira ane svastha rahI zake che. pratyeka vyakti pUrvakRta karmane AdhIna che. kyAre, kayuM ane kevuM karma udayamAM Ave tenAthI vyakti ajJAta che. jo tenAmAM avicala dharmazraddhA hoya to ja te pratikULatAne samabhAvathI sahI zake che, prasanna rahI zake che, anarthakArI karmabaMdhathI aTakI zake che. A rIte dharmazraddhA Ihaloka ane paralokanI daSTie lAbhanuM kAraNa che, AdhyAtma vikAsanuM prathama sopAna che. dharmazraddhA te jIvana jIvavAnI eka anokhI kaLA zIkhave che te kAmadeva zrAvakanA kathAnakathI jANI zakAya che. II adhyayana-ra saMpUrNa II Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 90] zrI upAsaka dazAMga sUtra ( trIjuM adhyayana ) paricaya jaya cAra ratha 298 2999049 8 thI 9 cu prabhu mahAvIranA samaye vArANasI nAmanI nagarI hatI. tyAM koSTaka nAmaka caitya hatuM. jitazatru nAmanA rAjA hatA. te nagarImAM culanIpitA nAmanA puNyavAna gAthApati, zyAmA nAmanI dharmapatnI sAthe Adarza gRhastha jIvana jIvI rahyA hatA. gRhastha jIvana suvyavasthita rIte vyatIta thAya te mATe potAnI saMpattino suyogya rIte viniyoga karatA hatA. teo AnaMda ane kAmadeva gAthApati karatA vizeSa samRddha hatA. ATha karoDa sonAmahoro tenA surakSita khajAnAmAM, ATha karoDa sonAmahoro vyApAramAM, ATha karoDa sonAmahoro gharanAM upakaraNamAM tathA vaibhavamAM rAkhI hatI. te samayanA lokonuM jIvana evuM saMtulita hatuM ke jeTalI saMpatti vyApAramAM rAkhatA hatA teTalI ja saMpatti gharanI zAna tathA suvidhAne mATe paNa vAparatA hatA. te samaye bhAratamAM go-pAlananuM kAma vyApaka rUpe pracalita hatuM. AnaMda ane kAmadevane cAra ane cha gokuLa hatAM, culanI pitAne dasa dasa hajAra gAyonA ATha gokuLa hatAM. A saMpattinA varNanathI spaSTa thAya che ke culanIpitA te samayanA eka atyaMta vaibhavazALI puruSa hatA. prAcIna sAhityane jyAre vAMcIe chIe tyAre eka vAta spaSTa thAya che ke aneka puruSo te vakhate aDhaLaka saMpattinA ane vaibhavanA svAmI hatA. sarva prakAranuM bhautika athavA laukika sukha teone prApta hatuM. paraMtu te sukhanA unmAdamAM teo unmatta na hatA. teo dhArmika jIvana saMbaMdhI vAstavika vicAra paNa karatA hatA. bhagavAna mahAvIranA AgamanathI AnaMda ane kAmadevanI jema culanIpitAnA jIvanamAM paNa vizeSa prakAranuM parivartana AvyuM. bhagavAna mahAvIra jyAre vihAra karatAM karatAM vArANasI nagarImAM padhAryA tyAre culanIpitAe paNa bhagavAnanI dharmadezanA sAMbhaLI, aMtaramAM avadhArI ane tene AcAramAM utArI. teNe zrAvakadharma-gRhastha dharma svIkAryo ane adhyAtmavikAsa mATe prayatnazIla banyA. eka divasanI vAta che. te brahmacaryavrata ane pauSadhavrata svIkArIne pauSadhazALAmAM upAsanAmAM tallIna hatA. rAtrinA pUrvArdha bhAgamAM upasarga karavA mATe eka deva pragaTa thayo. hAthamAM tIkSNa talavAra laI teNe culanIpitAne kahyuM ke tame vratane choDI do, anyathA huM tamArA moTA dIkarAne gherathI upADI lAvIza. tamArI sAme tene kApI traNa TukaDA karIza, ukaLatA pANInI bharelI kaDAImAM tene nAMkhIza, tamArA dIkarAnuM ukALeluM mAMsa ane lohI tamArA zarIra para chAMTIza. culanIpitAnI sAme eka bhayaMkara dazya hatuM. putranI hatyAno kAramo prasaMga hato. sAMsArika svajanomAM putranuM sthAna asAdhAraNa che. putra pratye pitAnI mamatA jagaprasiddha che. culanIpitAnI sAme eka hRdayadrAvaka paristhiti hatI, paraMtu atyaMta samajaNa ane vivekathI teNe tenA manane makkama rAkhyuM. potAnI upAsanAmAM avicala bhAvathI lIna rahyA. devano krodha vadhI gayo. teNe kahyA pramANe devamAyAthI Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-3: paricaya : kSaNabharamAM tevuM ja dazya upasthita karyuM. tenA ja suputranAM ukaLatAM mAMsa ane lohI tenA deha para chAMTyAM. A ghora bhayAnaka ane bIbhatsa kRtya hatuM. paththara hRdaya paNa dravI jAya tevuM dazya hatuM paraMtu culanI pitA dharmabhAvamAM aDaga ane acala rahyA. deva vadhu vikarALa banyo ane pharI dhamakI ApI ke meM jevuM tamArA moTA dIkarA sAthe karyuM che tevuM tamArA vacalA dIkarA sAthe paNa karIza, haju paNa mAnI jAo ane ArAdhanAne choDo, paraMtu calanIpitA gabharAyA nahIM. deve vacalA putra para paNa tevo ja atyAcAra karyo. deve trIjIvAra paNa calanIpitAne dhamakI ApI. tamArA be putrone to meM mArI nAkhyA. have sahuthI nAnA ane lADalA putranI paNa A ja dazA thaze, tethI have tamAro durAgraha choDo, paraMtu culanIpitA daDha rahyA. deve pitAnI samakSa ja nAnA putra para paNa julama gujAryo, rAkSasI vyavahAra karyo, tathApi culanIpitA upAsanAmAM-sAdhanAmAM evA dattacitta hatA ke putrano moha tene parAjita karI zakyo nahIM. jyAre deve zramaNopAsaka calanIpitAnI mAnasika dhIratA, vIratA ane gaMbhIratAne nihALI tyAre teno dveSabhAva vizeSa puSTa thaIne pragaTa thayo. dhamakIbharyA zabdomAM teNe kahyuM ke hajI paNa tame mArI vAtano svIkAra nahIM karo to tamArI mAtA bhadrA sArthavAhInI paNa putro jevI ja sthiti tamArI samakSa karIza. tenA ukaLatAM mAMsa ane lohI tamArA zarIra para chAMTIza. potAnA traNe dIkarAnI rAkSasI hatyA vakhate tenuM hRdaya jarA paNa vicalita thayuM nahIM, atyaMta daDha tA ane tanmayatAnI sAthe dharmadhyAnamAM sthira rahyA hatA, paraMtu jyAre janmadAtrI, parama zraddheya, mamatAbharI mAtAnI hatyAno prazna Avyo tyAre tenI dhIraja khUTI gaI, dhIrajanA sthAne kSaNika Aveza AvI gayo. tene manomana lAgyuM ke A duSTa kRtya mArI najara sAme huM kaI rIte joI zakIza? huM hamaNAM A duSTane pakaDI lauM, A pramANe krodhita thaIne culanIpitA tene pakaDavA UbhA thayA ane hAtha phelAvyA paraMtu te to devanI mAyA hatI. te deva AkAzamAM aMtardhAna thaI gayo ane culanIpitAnA hAthamAM pauSadhazALAno thAMbhalo Avyo. culanIpitA khinna thaI gayA. te jorajorathI avAja karavA lAgyA. mAtAe putranA Arta zabdo sAMbhaLyA ane tarata ja tyAM doDI AvyA. mAtAe vyAkuLatAnuM kAraNa pUchyuM tyAre culanI pitAe sarva hakIkata pragaTa karI. mAtAe putrane AzvAsana ApI zAMta karyo ane satya tattva samajAvyuM ke A devakata upasarga hato, devamAyA hatI. sarva surakSita che. koInI hatyA thaI nathI. tame nirarthaka AvezamAM AvI, kuddha banIne tamArA vratane khaMDita karyuM che, sAdhanAne dUSita banAvI che. tamArA A doSanI zuddhi mATe AlocanA, niMdA karIne prAyazcita karo. culanIpitAe mAtAnI AjJAne zirodhArya karI, prAyazcita karyuM. culanIpitA dharmanI upAsanAmAM uttarottara pragati karavA lAgyA. Ama vrata ArAdhanAthI AtmAne bhAvita karatAM teone vIsa varSa pUrAM thayAM, jemAM cha varSanI nivRtta sAdhanA sAthe zrAvakanI agiyAra pratimAonuM ArAdhana karyuM. aMte saMlekhanApUrvaka eka mahinAnuM anazana pUrNa karI samAdhipUrvaka dehano tyAga karyo ane saudharma nAmaka prathama devalokamAM aruNaprabha vimAnamAM devarUpe utpanna thayA. Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 trIjuM adhyayana zramaNopAsaka culanIpitA zrI upAsaka dazAMga sUtra gAthApati culanIpitA : 1 ukkhevo taiyassa ajjhayaNassa / evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM vANArasI NAmaM NayarI / koTThae ceie / jiyasattU rAyA / zabdArtha :- taphyumsa = trIjuM, trIjAno jovruN = koSThaka. bhAvArtha :- utkepa (upodghAta)-trIjA adhyayananuM prAraMbha vAkya prathama adhyayananI samAna samajavuM joIe. Arya sudharmAsvAmIe kahyuM- he jaMbU ! te kALe--vartamAna avasarpiNInA cothA ArAnA aMte, te samaye--jyAre bhagavAna mahAvIra sadehe birAjamAna hatA tyAre vArANasI nAmanI nagarI hatI. koSThaka nAmanuM caitya hatuM. tyAMnA rAjAnuM nAma jitazatru hatuM. 2 tattha NaM vANArasIe NayarIe culaNIpiyA NAmaM gAhAvaI parivasaI, aDDhe jAva aparibhUe / sAmA bhAriyA / aTTha hiraNNa-koDIo NihANa paDattAo, aTTha vuDhipattAo, aTTha pavitthara-pauttAo, aTTha vayA, dasa-go-sAhassieNaM vaeNaM / jahA ANaMdo rAIsara jAva savva-kajja-vaDDhAvae yAvi hotthA / sAmI samosaDhe / parisA NiggayA / culaNIpiyA vi jahA ANaMdo tahA Niggao / taheva gihi-dhammaM paDivajjai / goyama- pucchA / taheva sesaM jahA kAmadevassa jAva posaha sAlAe posahie baMbhayArI samaNassa bhagavao mahAvIrassa [aMtiyaM] dhammapaNNattiM uvasaMpajjittANaM viharai / = zabdArtha :-maThThuM = samRddha jakhkha = kArya vaMbhavanti = brahmacArI samosaDhe - padhAryA vaDhDhAvaN = AgaLa vadhAravAvALo. bhAvArtha :- vArANasI nagarImAM culanIpitA nAmanA gAthApita rahetA hatA. te atyaMta samRddha ane prabhAvazALI hatA. tenI patnInuM nAma zyAmA hatuM. ATha karoDa sonAmahora tenA khajAnAmAM, ATha karoDa sonAmahora vepAra vANijyamAM tathA ATha karoDa sonAmahora gharanA vaibhava, dhana, dhAnya, nokaro, pazu vagere sAdhana sAmagrImAM hatI. tene ATha gokuLa hatAM. pratyeka gokuLamAM dasa-dasa hajAra gAyo hatI. AnaMda gAthApatinI jema rAjA, aizvaryazALI puruSa vagere viziSTa vyaktione sarva kAryomAM salAha ApanAra hovAthI teo sarva kAryavardhaka hatA. bhagavAna mahAvIra padhAryAM. samovasaraNa thayuM. bhagavAnanI dharmadezanA sAMbhaLavA pariSada nIkaLI. AnaMdanI jema culanIpitA paNa gherathI nIkaLyA. bhagavAnanA sAMnidhyamAM pahoMcI gayA. AnaMdanI jema teNe paNa zrAvakadharma svIkAryo. Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'adhyayana-3: zramaNopAsaka culanIpitA [ 93] gautamasvAmIe je rIte AnaMdanA saMbaMdhamAM bhagavAnane prazna karyo hato, te rIte culanI pitAnA bhAvi jIvananA saMbaMdhamAM paNa prazna karyo. bhagavAne tenuM samAdhAna karyuM. zeSa ghaTanA gAthApati kAmadevanI samAna che. glanIpitA pauSadhazALAmAM brahmacarya ane pauSadha svIkArIne zramaNa bhagavAna mahAvIranI dharmaprajJapti-nivRtta dharmasAdhanA aMgIkAra karI upAsanAmAM lIna thayA. devakRta upasargaH - | 3 tae NaM tassa culaNIpiyassa samaNovAsayassa puvva rattAvarattakAla-samayaMsi ege deve aMtiyaM pAubbhUe / zabdArtha - ane te = koIka deva. bhAvArtha - pUrvArdha rAtrinA aparAtrikALa (addharAtrikALa) samaye zramaNopAsaka culanI pitAnI samakSa eka deva pragaTa thayo. putravadhanI dhamakI:| 4 tae NaM se deve egaM mahaM NIluppala jAva asiM gahAya culaNIpiyaM samaNovAsayaM evaM vayAsI- haM bho culaNIpiyA samaNovAsayA ! jahA kAmadevo jAva Na bhaMjesi, to te ahaM ajja jeTTha puttaM sAo gihAo NINemi, pINettA tava aggao ghAemi ghAettA tao maMsa-solle karemi, karettA AdANa-bhariyasi kaDAhayaMsi ahahemi ahahettA tava gAyaM maMseNa ya soNieNa ya AyaMcAmi, jahA NaM tumaM aTTa-duhaTTa vasaTTe akAle ceva jIviyAo vavarovijjasi / zabdArtha :- nItuvRtta = utpala jevI nIlI siM = talavAra saMsi = bhaMga karIza saMsa-sojo = mAMsanA TukaDA DAIli = kaDAI mAna = taLIza AryavAmi = siMcIza. bhAvArtha :- deve eka moTI, nIlI, tIkSNa dhAravALI talavAra kADhIne je rIte rAkSasa rUpadhArI deve kAmadevane kahyuM hatuM, te ja pramANe zramaNopAsaka culanI pitAne kahyuM- he zramaNopAsaka culanIpitA ! jo tame vrata bhaMga nahIM karo to huM Aje tamArA moTA putrane gharethI lAvIza. lAvIne tamArI samakSa tene mArI nAMkhIza. mArIne tenA traNa TukaDA karIza. UkaLatA pANIthI bharelI kaDAImAM ukALIza. tenA mAMsa ane lohIthI tamArA zarIrane siMcIza. jethI tame ArtadhyAna ane atiduHkhathI pIDita thaIne akALe ja prANothI rahita thaI jazo. vivecana : A sUtramAM Avela sAmayiMsi zabdano artha TIkAmAM A pramANe karavAmAM Avyo che- 'AdANabhariyasi' tti AdANam-AdrahaNaM yad udaka tailAdikam anyatara dravya-pAkAya agnau uttApyaMte tad bhRte / addahemi = AdrahayAmi-utkAlayAmi / -upAru TIkA / koIpaNa vastune pakAvavA mATe je pANI ke telane ukALavAmAM Ave tenAthI bharelI kaDAImAM ukALIza. niSkarSa :- ahIM vyAkhyAmAM pANI ke tela vagere zabdano prayoga thayo che. chatAM A prasaMgamAM pANI Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 ] zrI upAsaka dazAga sUtra samajavuM vadhAre upayukta che, kAraNa ke pAThamAM ukALavA mATeno zabda che, taLavA mATeno zabda nathI. bIjI vAta e che ke ahIM garama karavAnuM, ukALavAnuM prayojana che. taLavAnuM prayojana nathI. taLavAnuM prayojana koIpaNa cIjane khAvA mATe ke svAdiSTa banAvavA mATe hoya che. jyAre ahIM to garama karIne zrAvaka upara chAMTavAnuM prayojana che. A vicAraNAthI mULapAThanA anuvAdamAM, 'pANIthI bharelI kaDAI evo artha svIkAravAmAM Avyo che. culanI pitAnI nIDaratA :| 5 tae NaM se culaNIpiyA samaNovAsae teNaM deveNaM evaM vutte samANe abhIe jAvaviharai / bhAvArtha :- deva dvArA A pramANe kahevA chatAM culanIpitA nirbhaya bhAvathI dharmadhyAnamAM lIna rahyA. 6 tae NaM se deve culaNIpiyaM samaNovAsayaM abhIyaM jAva pAsai, pAsittA doccaMpi taccapi culaNIpiyaM samaNovAsayaM evaM vayAsI- haM bho culaNIpiyA samaNovAsayA ! taM ceva bhaNai jAva viharai / bhAvArtha :- jyAre te deve zramaNopAsaka culanIpitAne nirbhaya joyA tyAre teNe bIjIvAra, trIjIvAra te ja pramANe kahyuM paraMtu culanIpitA pUrvavat nirbhayatAthI dharmadhyAnamAM sthira rahyA. jayeSTha putra-vadhaH|7 tae NaM se deve culaNIpiyaM samaNovAsayaM abhIyaM jAva pAsittA Asuratte culaNIpiyassa samaNovAsayassa jeTuM puttaM gihAo NINei NINettA aggao ghAei, ghAettA tao maMsasollae karei, karettA AdANabhariyasi kaDAhayasi addahei, addahettA culaNIpiyassa samaNovAsayassa gAyaM maMseNa ya soNieNa ya AyaMcai / zabdArtha - pitta = joIne pha = laIne pattA = vadha karIne AvA miipa = tela, pANI vagere koIpaNa pravAhI padArthathI bharelI gAyaM = (gotra) zarIrane. bhAvArtha :- deve calanIpitAne jyAre A rIte nirbhaya joyA tyAre te atyaMta krodhita thayo ane calana pitAnA jayeSTha putrane tenA gherathI upADI lAvyo ane tenI sAme tene mArI nAMkhyo. mArIne tenA traNa TukaDA karyA, ukaLatA pANIthI bharelI kaDAImAM nAMkhIne ukALyA. tenAM mAMsa ane lohIthI culanIpitAnA zarIrane siMcyuM. |8 tae NaM se culaNIpiyA samaNovAsae taM ujjalaM jAva ahiyAsei / zabdArtha:- 3ma = tIvra. bhAvArtha :- culanI pitAe te tIvra vedanAne samatApUrvaka sahana karI. madhyama ane kaniSTha putrano vadha:| 9 tae NaM se deve culaNIpiyaM samaNovAsayaM abhIyaM jAva pAsai, pAsittA doccaMpi taccapi culaNIpiyaM samaNovAsaya evaM vayAsI-haM bho culaNIpiyA samaNovAsayA ! Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' adhyayana-3: zramaNopAsaka culanI pitA | 45 apatthiya-patthiyA jAva Na bhaMjesi, to te ahaM ajja majjhimaM puttaM sAo gihAo NINemi, NINettA tava aggao ghAemi jahA jeTuM puttaM taheva bhaNai, taheva karei / evaM taccapi kaNIyasaM jAva ahiyAsei / zArtha :- majjhima = madhyama sAo = potAnA aggao = mAgaNaghAemi = 15 rIza. bhAvArtha :- deve zramaNopAsaka culanI pitAne jyAre A rIte nirbhaya joyA, tyAre teNe tene bIjIvAra, trIjIvAra kahyuM, he mRtyunA icchuka culanIpitA ! jo tame vrata bhaMga nahIM karo to tamArA madhyama putrane gherathI lAvIza ane tamArI sAme tamArA jyeSThaputranI jema tenI paNa hatyA karIza. jyAre A vAta para paNa calanIpitA aDaga rahyA tyAre deve tema ja karyuM. teNe trIjIvAra paNa nAnA putranA saMbaMdhamAM paNa te ja pramANe kahyuM. culanIpitA gabharAyA nahi. dave nAnA putranuM paNa te pramANe ja karyuM. culanIpitAe te tIvra vehanAne samatApUrva sahana rI. bhAtRpadhanI dhamakI : 10 tae NaM se deve culaNIpiyaM samaNovAsayaM abhIyaM jAva pAsai, pAsittA cautthaM pi culaNIpiyaM samaNovAsayaM evaM vayAsI-haM bho culaNIpiyA samaNovAsayA ! apatthiyapatthiyA jai NaM tumaM jAva Na bhaMjesi, tao ahaM ajja jA imA tava mAyA bhaddA satthavAhI devayagurujaNaNI, dukkaradukkarakAriyA, taM sAo gihAo NINemi, NINettA tava aggao ghAemi, ghAettA tao maMsasollae karemi, karettA AdANabhariyaMsi nava gAyaM maMseNa ya soNieNa ya AyaMcAmi, jahA Na tuma aTTa-duhaTTa-vasaTTe akAle ceva jIviyAo vavarovijjasi / / zArtha:- cautthaM = yothIvAra vayAsi = hyu apatthiyapatthiyA = bh29|n| 654 dukkara dukkara kAriyA = hu42 chiyA 2nA2. bhAvArtha - deve jyAre culana pitAne A rIte nirbhaya joyA tyAre teNe cothIvAra tene kahyuM- he motanA icchuka culanIpitA ! jo tame vratabhaMga karazo nahIM to huM tamArA mATe deva ane guru samAna pUjanIya, tamArA hita mATe atyaMta duSkara kArya karanArI, tamArI mAtA bhadrA sArthavAhIne gherathI ahIM lAvIza, lAvIne tamArI samakSa tenI hatyA karIza, tenA traNa TukaDA karIza, UkaLatA pANIthI bharelI kaDAImAM nAMkhIne ukALIza, tenA mAMsa ane lohIthI tamArA zarIrane siMcIza, jethI tame ArtadhyAna ane vikaTa duHkhathI pIDita thaIne akALe ja mRtyu pAmazo. 11 tae NaM se culaNIpiyA samaNovAsae teNaM deveNaM evaM vutte samANe abhIe jAva viharai / bhAvArtha :- deve A pramANe kahyuM chatAM zramaNopAsaka calanI pitA nirbhayatAthI dharmadhyAnamAM magna 2LA. 12 tae NaM se calaNIpiyaM samaNovAsayaM abhIyaM jAva viharamANaM pAsai. pAsittA culaNIpiyaM samaNovAsayaM doccaMpi taccapi evaM vayAsI- haM bho culaNIpiyA dava calaNAAla Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 96 ] 2 zrI upAsaka dazAMga sUtra | samaNovAsayA! taheva jAva vavarovijjasi / zabdArtha - k = Arta sudR = dukhArta vaTTa = vyApta. bhAvArtha :- te deve zramaNopAsaka culanI pitAne nirbhaya joyA tyAre bIjIvAra, trIjIvAra pharIthI ema ja kahyuM- he zramaNopAsaka culanIpitA! yAvatu tame ArtadhyAna ane vikaTa duHkhathI pIDita thaIne asamayamAM ja jIvanathI rahita thazo arthAt mRtyune prApta karazo. vivecana : prastuta sUtramAM zramaNopAsaka culanIpitAnI mAtA bhadrA sArthavAhInuM eka vizeSaNa devaya gurujananI = deva guru tulya pUjanIya mAtA che je bhAratIya AcAra paraMparAmAM mAtA prati raheluM sanmAna, Adara ane zraddhAnuM dhotaka che. mAtAnuM saMtAno para eka evuM RNa che ke jenAthI uRNa thavuM sarvathA azakaya che, mATe ahIM mAtAnI devatulya pUjanIyatA ane sanmAnanIyatA tarapha saMketa karyo che. Do. rUDolpha hornale eka jUnI vyAkhyAnA AdhAre devaguruno artha devatAonA guru bRhaspati karyo che. e artha pramANe mAtA bRhaspatinI jema pUjanIya che. bhAratanI sarva paraMparAonA sAhityamAM mAtAne asAmAnya batAvI che. nanana nannamUnigna valapi garIyasI - A sUkita anusAra mAtA ane mAtRbhUmine svargathI paNa adhika gauravazALI mAnI che. bhagavAna "manu" e to mAtAnuM ati gaurava svIkAryuM che. teNe mAtAne pitAthI hajAragaNuM adhika mahattva ApyuM che. deve culanI pitA zramaNopAsakane calita karavAnA traNa prayoga karyA pachI paNa saMtuSTa na thayo. zramaNopAsaka culanIpitA zraddhA ane sAdhanAnA zikhare sthira hatA ane raudrarUpadhArI deva krodhanI parAkASTAe hato. tethI teNe mAtRvadhanI dhamakIno navo upAya karyo. culanI pitAno kSobhaH kolAhala - |13 tae NaM tassa culaNIpiyassa samaNovAsayassa teNaM deveNaM doccaMpi taccapi evaM vuttassa samANassa imeyArUve ajjhatthie jAva samupaNNe- aho NaM ime purise aNArie aNAriyabuddhI, aNAriyAI pAvAI kammAI samAyarai, jeNaM mamaM jeTuM puttaM sAo gihAo jINei, NINettA mamaM aggao ghAei, ghAettA evaM jahA kayaM tahA ciMtei, jAva aayNci| jA vi ya NaM imA mamaM mAyA bhaddA satthavAhI devaya-guru-jaNaNI, dukkaradukkara-kAriyA taM pi ya NaM icchai sAo gihAo NINettA mama aggao ghAettae, ta seya khalu mamaM eyaM purisaM giNhittae tti kaTu uddhAie, se vi ya AgAse uppaie, teNaM ca khaMbhe AsAie, mahayA-mahayA saddeNaM kolAhale kae / zabdArtha :- api = anArya. bhAvArtha :- te deve jyAre bIjIvAra, trIjIvAra, e pramANe kahyuM, tyAre zramaNopAsaka culanI pitAnA manamAM vicAra Avyo ke A puruSa adhama che, anArya buddhivALo che, pApa kArya karanAra che. teNe mArA Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-3: zramaNopAsaka culanIpitA yeSTha putrane gherathI lAvI mArI samakSa mArI nAMkhyo. Ama je rIte deve karyuM hatuM tenuM ciMtana karyuM, yAvat tenAM mAMsa ane lohI mArA zarIra para chAMTayA ane have deva tathA guru samAna pUjanIya, mArA hitArthe atyaMta duSkara kArya karanArI, duSkara dharmakriyA karanArI, mArI mAtA bhadrA sArthavAhIne paNa gherathI lAvI mArI sAme ja mArI nAMkhavA icche che, to mArA mATe te ja zreSTha che ke huM te puruSane pakaDI lauM. A pramANe vicAra karIne te tene pakaDavA mATe doDyA. tatkaNa te deva AkAzamAM adazya thaI gayo. pakaDavA mATe phelAvelA culanIpitAnA hAthamAM thAMbhalo Avyo. te jorajorathI avAja karavA lAgyA. jananInI jijJAsA:14 tae NaM sA bhaddA satthavAhI taM kolAhala-sadaM soccA, Nisamma jeNeva culaNIpiyA samaNovAsae, teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA culaNIpiyaM samaNovAsayaM evaM vayAsIkiNNaM puttA ! tuma mahayA-mahayA saddeNaM kolAhale kae ? zabdArtha - #otAdatta = avAja, kolAhala sa6 = zabdane vivi = kema, zA mATe. bhAvArtha :- tyAra pachI bhadrA sArthavAhIe te avAja sAMbhaLyo tyAre te jyAM zramaNopAsaka culanIpitA hatA, tyAM AvyA, AvIne bolyA, he putra ! tuM Ama jorajorathI avAja kema kare che? culanI pitA zramaNopAsakano mAtAne pratyuttara :15 tae NaM se culaNIpiyA samaNovAsae ammayaM bhaI satthavAhiM evaM vayAsI- evaM khalu ammo ! Na jANAmi ke vi purise Asuratte jAva ega mahaM NIluppala jAva asi gahAya mama evaM vayAsI- haM bho culaNIpiyA samaNovAsayA ! apatthiya-patthiyA jAva akAle ceva jIviyAo vavarovijjasi / zabdArtha - amartha = mAtA marda = bhadrA sItAruM = zIlathI vaDuM vratothI. bhAvArtha - potAnI mAtA bhadrA sArthavAhIne zramaNopAsaka culanIpitAe kahyuM - he mAtA! na jANe te kayo puruSa hato, jeNe atyaMta krodhita thaIne eka moTI, tIkSNa dhAravALI talavAra kADhIne mane kahyuM, he mRtyunA icchuka zramaNopAsaka culanIpitA! mRtyune icchanAra yAvat asamayamAM ja prANone choDI dezo arthAt mRtyune prApta karazo. 16 tae NaM ahaM teNaM puriseNaM evaM vutte samANe abhIe jAva viharAmi / bhAvArtha:- te puruSe A pramANe kahyuM, chatAM huM nirbhayatAthI sAdhanAmAM saMlagna rahyo. |17 tae NaM se purise mamaM abhIyaM jAva viharamANaM pAsai, pAsittA mamaM doccaMpi taccaMpi evaM vayAsI- haM bho culaNIpiyA samaNovAsayA ! jAva gAya maseNa ya soNieNa ya bhAvArtha :- jyAre te puruSe mane nirbhayatApUrvaka sAdhanAmAM lIna joyo, tyAre teNe mane bIjIvAra, trIjIvAra A pramANe kahyuM- zramaNopAsaka culanIpitA! yAvata teNe mAMsa ane lohIthI zarIrane siMcyuM. Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 48 zrI upAsaka dazAMga sUtra 18 tae NaM ahaM taM ujjalaM, viulaM, kakkasaM, pagADhaM, caMDa, dukkhaM, durahiyAsa veyaNaM sammaM sahAmi, khamAmi, titikkhAmi, ahiyAsemi / evaM tiNNi vi uvasaggA kahei jAva ahiyAsemi / zArtha :- caMDaM = raudra ahiyAsemi = saDana yuM uccArayavvaM = vo, 43. bhAvArtha :- meM sahanazIlatA, kSamA bhane titikSApUrva: te tIa, vipura, 2, praud, raudra, 5STaya tathA duHsaha vedanAne sahana karI. A rIte traNe ya upasargonuM kathana karyuM yAvat te tIvra vedanAne meM sahana karI. 19 tae NaM se parise mamaM abhIyaM jAva pAsai, pAsittA mamaM cautthaM pi evaM vayAsIhaM bho culaNIpiyA samaNovAsayA ! apatthiya-patthiyA jAva Na bhaMjesi, to te ajja jA imA mAyA devayaguru jaNaNI dukkara-dukkarakAriyA, taM sAo gihAo NINemi, NINettA tava aggao ghAemi, ghAettA tao maMsasollae karemi, karettA AdANa-bhariyasi kaDAhayasi addahemi, addahettA tava gAya maseNa ya soNieNa ya AyacAmi, jahA Na tuma a-duhaTTa-vasaTTe akAle ceva jIviyAo vavarovijjasi / bhAvArtha-te puruSe jyAre mane nirbhaya joyo, tyAre teNe cothIvAra kahyuM - he motanA icchuka zramaNopAsaka culanIpitA ! jo tame vrata bhaMga karazo nahIM to Aje tamArA mATe deva ane guru samAna pUjanIya, tamArA hitArthe atyaMta duSkara kArya karanArI, duSkara dhArmika kriyA karanArI, tamArI mAtAne gherathI lAvIza, lAvIne tamArI sAme teno vadha karIza, traNa TukaDA karIza, UkaLatA pANInI kaDAImAM nAMkhIne ukALIza, tenAM mAMsa ane lohI tamArA zarIra para chAMTIza jethI tame ArtadhyAna ane vikaTa duHkhothI pIDita thaIne akALe ja prANothI rahita thazo. 20 tae NaM ahaM teNaM puriseNaM evaM vutte samANe abhIe jAva viharAmi / bhAvArtha:- te puruSe A pramANe kahyuM chatAM huM nirbhayatAthI dharmadhyAnamAM lIna rahyo. 21 tae NaM se purise doccaMpi taccapi mamaM evaM vayAsI- haM bho culaNIpiyA samaNovAsayA! ajja jAva vavarovijjasi / bhAvArtha-te paruSe bIjIvAra, trIjIvAra mane A pramANe kahyuM- he zramaNopAsaka calanIpitA! Aje " nA kahyuM- he zramaNopAsaka culanIpitA ! Aje thAvat tame jIvanathI rahita thazo" 22 tae NaM teNaM puriseNaM doccapi taccapi mamaM evaM vuttassa samANassa imeyArUve ajjhathie jAva samupaNNe- aho NaM ! ime purise aNArie aNAriyabuddhI, aNAriyAI pAvAI kammAiM samAyarai, jeNaM mamaM jeTTha puttaM sAo gihAo taheva jAva kaNIyasaM jAva AyaMcai, tubbhe vi ya NaM icchai sAo gihAo NINettA mamaM aggao ghAettae, taM seyaM khalu mama evaM purisaM giNhittae tti kaTu uddhAie / se vi ya AgAse uppaie, mae vi ya khaMbhe AsAie, mahayA-mahayA saddeNaM kolAhale kae / zArtha :- aNAriyabuddhi = anAryabuddhi pAvAI kammAI = pApabhakhaMbhe = thAMmalo AsAie = Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-3: zramaNopAsaka culanIpitA 99] prApta thayo, pakaDyo ! = karyo mahayA = moTethI samayara = karyuM. bhAvArtha :- puruSe bIjIvAra, trIjIvAra A pramANe kahyuM tyAre mArA manamAM evo vicAra Avyo ke are! A adhama, anAryabuddhivAna, puruSe adhama pApakarma karyuM, mArA jyeSTha putrane, madhyama putrane ane kaniSTha putrane gherathI lAvyo, tenI hatyA karI, tenA mAMsa ane lohI mArA zarIra para chAMTayAM, have Apane paNa (mAtAne) gherathI lAvIne mArI sAme mArI nAMkhavA icche che. mArA mATe e ja zreSTha che ke huM te puruSane pakaDI lauM. Ama vicAra karI huM tene pakaDavA mATe doDyo, takSaNa te AkAzamAM UDI gayo. tene pakaDavA phelAvelA mArA hAthamAM thAMbhalo Avyo ane meM jorajorathI avAja karyo. mAtA dvArA hitazikSA:| 23 tae NaM sA bhaddA satthavAhI culaNIpiyaM samaNovAsayaM eva vayAsI- No khalu kei purise tava jAva kaNIyasaM puttaM sAo gihAo NINei, NINettA tava aggao ghAei, esa NaM kei purise tava uvasaggaM karei, esa NaM tume vidarisaNe diTe / taM NaM tuma iyANiM bhaggavvae bhaggaNiyame bhaggaposahe viharasi / taM NaM tumaM puttA ! eyassa ThANassa Aloehi jAva paDivajjAhi / zabdArtha :- 6 purile = koI puruSa vili = bhayaMkara dazya 9i = dekhyo bhAva = vratabhaMga mawrNayane = niyamabhaMga aer = yathAyogya. bhAvArtha :- tyAre bhadrA sArthavAhIe zramaNopAsaka culanIpitAne kahyuM - he putra! evo koI puruSa hato nahIM, je tamArA pAvatu nAnA putrane gherathI lAvyA hoya ane tamArI sAme hatyA karI hoya. A to tamArA mATe koI devakRta upasarga hato, tethI tamane A bhayaMkara dazya dekhAyuM. tamArA vrata, niyama ane pauSadha khaMDita thayAM che. mATe he putra! tame A sthAnanI, vratabhaMga rUpa AcaraNanI AlocanA karo yAvat tenA mATe tatparUpa prAyazcitta svIkAro. vivecana : prastuta sUtramAM deva dvArA zramaNopAsaka culanIpitAnA traNa putrone tenI najara samakSa talavArathI kApavAno tathA UkaLatA pANInI kaDAImAM nAMkhavAno je ullekha che, te koI vAstavika ghaTanA na hatI. te devakRta upasarga hato. tenuM spaSTIkaraNa kAmadevanA prakaraNamAM karyuM che. vizeSatA e che ke aMte lanIpitA potAnAM vratothI vicalita thaI gayA. vratI athavA upAsaka mATe e Avazyaka che ke te pratikSaNa sAvadhAna rahe. potAnA niyamanA yathAvatuM pAlanamAM jAgRta rahe. tema chatAM sAdhaka kyAreka pUrvakRta karmonA udayane AdhIna banI jAya che. tenI daDhatA kyAreka tUTI jAya che. A samaye guru bhagavaMto tene dharmamArgamAM sthira kare che. kyAreka svayaM AtmapreraNAthI punaH sAvadhAna thaI jAya che. prastuta prakaraNamAM mAtAnI preraNA putrane sAvadhAna kare che. temaja pUrve AcarelA doSonuM punarAvartana na thAya te mATe te potAnA saMkalpane smRtipaTa para lAve che. sAdhako mATe te doSa sevananA daMDarUpa prAyazcitanuM vidhAna che. prAyazcitanI prakriyAmAM upAsaka aMtarmukha banIne AtmanirIkSaNa kare che. tenA ja anusaMdhAnamAM AlocanA, pratikramaNa, niMdA, gaha vagere zabdaprayoga vizeSa rUpe che. je Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI upAsaka dazAMga sUtra prastuta prasaMgamAM paNa thayo che. sAmAnya rIte A zabda samAnArthaka pratIta thAya che, paraMtu UMDANamAM jaIe to pratyeka zabdanI potAnI vizeSatA che. jaina paraMparAmAM AtmavizuddhinI A eka viziSTa prakriyA che. jenI pAchaLa ghaNuM moTuM manovaijJAnika ciMtana che. AlocanA--gurunI sanmukha potAnI bhUlane pragaTa karavI. A kriyA ghaNI lAbhadAyaka che. tenAthI aMdarano mela dhovAya jAya che. pratikramaNa zabdanuM paNa potAnuM mahattva che. upAsaka svayaM AtmasaMbodhana kare che- he Atman ! tuM pAcho phara, bahirmukha thaI tuM kayAM gayo hato ? have pAcho phara. tyAra pachI niMdAnuM kathana che. niMdA--AtmasAkSIe doSano svIkAra karavo athavA duSkRtyanAM AcaraNano kheda karavo ane te ja AlocanA jyAre guru samakSa thAya tyAre te garha kahevAya che. A prakriyAmAM sAdhaka je AMtarika khedano anubhava kare che ane je vicAradhArAne kAraNe bhUla thaI te vicAradhArAno ja tyAga karavA mATe saMkalpabaddha thAya che. aMte te prAyazcittanA rUpe kaMIka tapazcaryA svIkAre che. 100 prastutamAM culanIpitAnI mAtAe tene kahyuM che ke tamArAM vrata, niyama ane pauSadha bhagna thayAM che. TIkAkAre vratAdi bhaMga thavAnuM spaSTIkaraNa A rIte karyuM che. sAdhAraNa rIte zrAvaka ahiMsA-aNuvratamAM niraparAdhI jIvonI hiMsAno tyAga kare che, paraMtu pauSadhamAM niraparAdhInI sAthe sAparAdhInI hiMsAno paNa tyAga hoya che. culanIpitA krodhathI upasarga denAranA nAza mATe doDayA, tethI bhAvathI sthUla prANAtipAta viramaNa vratanuM ullaMghana thayuM. A rIte tenuM vrata bhaMga thayuM. pauSadhamAM krodhano tyAga ja hoya che, paraMtu krodha karavAne kAraNe uttaraguNarUpa niyamano bhaMga thayo. anAcaraNIya pravRttinA tyAganuM ullaMghana karavAnA kAraNe pauSadhabhaMga thayo. A rIte vrata, niyama ane pauSadha bhaMga thayAM. tenI vizuddhi mATe AlocanA vagere karavI anivArya hatI. 24 tae NaM se culaNIpiyA samaNovAsae ammayAe bhaddAe satthavAhIe 'taha' tti eyamaTTha viNaNaM paDisuNei, paDisuNettA tassa ThANassa Aloei jAva paDivajjai / bhAvArtha :- zramaNopAsaka culanIpitAe potAnI mAtA bhadrA sArthavAhInA kathanane tahatti Apa kaho cho tema ja che te pramANe kahIne vinayapUrvaka sAMbhaLyuM, sAMbhaLIne vratabhaMga, niyamabhaMga ane pauSadhabhaMgarUpa AcaraNanI AlocanA karI yAvat prAyazcittanA rUpamAM tadnurUpa tapakriyAno svIkAra karyo. culanIpitAnI sAdhanA : 25 tae NaM se culaNIpiyA samaNovAsae paDhamaM uvAsagapaDimaM uvasaMpajjittANaM viharai, paDhamaM uvAsagapaDimaM ahAsuttaM jahA ANaMdo jAva ekkArasamaM vi / bhAvArtha :- tyAra pachI zramaNopAsaka culanIpitAe AnaMda zrAvakanI jema yAvat upAsaka pratimAnI yathAvidhi ArAdhanA karI. 26 tae NaM se culaNIpiyA samaNovAsae teNaM urAleNaM jahA kAmadevo bahUhiM sIlavvaya- guNa-veramaNa - paccakkhANa-posahovavAsehiM appANaM bhAvettA, bIsa vAsAI samaNovAsaga- pariyAyaM pAuNittA, ekkArasa ya uvAsaga-paDimAo sammaM kAraNaM phAsittA, mAsiyAe saMlehaNAe attANaM jhUsittA, saTThi bhattAiM aNasaNAe chedettA, Aloiya-paDikkaMte, samAhipatte kAlamAse kAlaM kiccA sohamme kappe Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana--3: zramaNopAsaka culanIpitA sohammavaDisagassa mahAvimANassa uttara-puratthimeNaM aruNappathe vimANe devattAe uvavaNNe cattAri paliovamAiM ThiI paNNattA mahAvidehe vAse sijjhihii / Nikkhevo jahA paDhamassa / zabdArtha :- sinnidhijJa = siddha thaze tevattAC = devarUpe. = 101 bhAvArtha :- zramaNopAsaka culanIpitA, kAmadeva zramaNopAsakanI jema te dhAraNa karela pradhAna aNuvrata, guNavrata, viramaNa pratyAkhyAna tathA pauSadhopavAsa dvArA aneka prakAre AtmAne bhAvita karI, vIsa varSa sudhI zrAvaka dharmanuM pAlana karI, agiyAra upAsaka pratimAnI samyaka prakAre ArAdhanA karI, eka mAsanI saMlekhanAthI AtmAne jhUSita karIne 60 bhakata anazana saMpanna karI, AlocanA pratikramaNa karI, maraNanA samaye samAdhipUrvaka dehano tyAga karI saudharma devalokamAM saudharmAvatasaka mahAvimAnanA IzAnakoNamAM sthita aruNaprabha vimAnamAM devarUpe utpanna thayA. tyAM tenI Ayu:sthiti cAra palyopamanI kahI che. mahAvideha kSetramAM te siddha thaze mokSa prApta karaze. ahIM adhyayananuM upasaMhAra vAkya prathama adhyayananI samAna samajavuM joIe. upasaMhAra H- * culanIpitA dezraddhAvAna hatA. zraddhAne aMta sudhI akhaMDa rAkhI, paraMtu mAtAnI mamatAne kAraNe deva prati samabhAva rahyo nahIM. pauSadhabhAvamAM skhalanA thaI. te zrAvake eka tarapha potAnA putronAM zarIra para thanArI dAruNa vedanA saharSa svIkArI, paraMtu mAtA para AvatI ApattinI kalpanAthI te adhIra thayA. mAtA prati je kartavyaniSThA hatI te guNarUpa hatI, paraMtu aihika kartavyaniSThAmAM te pAralaukika AdhyAtmika sAdhanArUpa pauSadhanI sImAnuM ullaMghana karI upasargadAtAne pakaDavA AdinI pravRtti ane saMkalparUpa pratikAra karavA tatpara thaI gayA. te ja tenI skUlanA thaI. te ja teno doSa thayo. mAtAnA nirdezathI prAyazcita karyuM ane punaH AtmabhAvamAM lIna thayA. A rIte chadmastha sAdhakone koIpaNa nimittathI doSa sevananI saMbhAvanA rahe che tevA samaye jAgRtipUrvakanuM prAyazcita karavuM te ja tenI zuddhino upAya che. ja II adhyayana-3 saMpUrNa // Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI upAsaka dazAMga sUtra [ 102] ( cothuM adhyayana ) paricaya 99999999999cchazvAzva svAsthaha vArANasI nagarImAM surAdeva nAmanA gAthApati hatA. te ghaNA samRddha hatA. cha karoDa sonAmahoro tenA khajAnAmAM, cha karoDa sonAmahoro vyApAramAM tathA cha karoDa sonAmahoro gharanA vaibhavamAM rAkhI hatI. tenI patnInuM nAma dhanyA hatuM. puNyayoge ekavAra bhagavAna mahAvIra vArANasImAM padhAryA, samavasaraNa thayuM. AnaMdanI jema surAdeve paNa zrAvaka dharma svIkAryo. te dharma ArAdhanAmAM uttarottara vikAsa karatA gayA. ekadA sUAdeva pauSadhazALAmAM brahmacarya ane pauSadha svIkArI upAsanAmAM rata hatA. pUrvArdha rAtrinA samaye tenI samakSa devakRta upasarga Avyo. eka deva tenI sAme pragaTa thayo. tenA hAthamAM tIkSNa dhAravALI talavAra hatI. teNe surAdevane upAsanAmAMthI calAyamAna karavA mATe ghaNo prayatna karyo. temane DarAvyA, dhamakAvyA paraMtu tenI asara thaI nahIM, tyAre culanIpitAnA putronI jema tenA traNa putronI kramazaH hatyA karI. dareka putranA zarIranA pAMca pAMca TukaDA karI UkaLatA pANInI kaDAImAM nAkhyA ane te ukaLatuM mAMsa ane lohI surAdeva upara chAMTayAM, paraMtu surAdevanI daDhatA tUTI nahIM, te nirbhayatAthI potAnI upAsanAmAM saMlagna rahyA. deve vicAryuM ke putro pratye rahelI mamatA surAdevane vicalita karI zakatI nathI. tene calita karavA mATe vizeSa prayatna karavo joIe. A jagatanA jIvone aneka vastuo ane vyaktio para gADha Asaktino bhAva ane rAgano saMbaMdha hoya che, paraMtu zarIra para sarvathI adhika mamatvabhAva hoya che, tethI deve surAdevane tenA zarIramAM eka sAthe 16 mahAroga utpanna karavAnI dhamakI ApI ane kahyuM ke tArA vratane choDI de anyathA huM tArA zarIramAM ekI sAthe dama, udharasa, tAva,dAha, peTano duHkhAvo, bhagaMdara, harasa, ajIrNa, daSTiroga, mAthAno duHkhAvo, aruci, AMkhanI vedanA, kAnanI vedanA, khUjalI, jalaMdara, ane kuSThapaNuM A soLa mahAroga utpanna karIza. A mahArogathI tAruM zarIra saDI jaze, tenI asahya pIDAthI tAruM zarIra jIrNa thaI jaze. potAnI najare dIkarAnI hatyA thatI joI, chatAM surAdeva calita na thayA. paraMtu mahArogonAM nAma zravaNathI ja AkuLa vyAkuLa thaI gayA. teNe vicAryuM ke A bhISaNa rogonI asIma vedanA bhogavI mAruM jIvana ja mRtavat thaI jaze. A vicArathI ja te vyAkuLa thaI gayA. anAdikAlanA dehAdhyAsathI surAdeva pathabhraSTa thaI gayA. teNe vicAryuM je duSTa mArA dehamAM soLa mahAroga utpanna karavA icche che tene ja pakaDI levo joIe. teNe tene pakaDavA mATe hAtha phelAvyA paraMtu te devamAyAnuM SaDayaMtra hatuM. tarata ja deva AkAzamAM adazya thaI gayo. pauSadhazALAno je thAMbhalo surAdevanI sAme hato, te tenA hAthamAM Avyo. surAdeva mUDha thaI gayA. te samajI zakayA nahIM ke A zuM thayuM? te jorajorathI avAja karavA lAgyA. surAdevanI patnI dhanyAe jyAre A kolAhala sAMbhaLyo ke tarata ja te pauSadhazALAmAM AvI ane potAnA patine tenuM kAraNa pUchyuM, surAdeve saMpUrNa hakIkata pragaTa karI. dhanyA tIvra buddhimAna ane Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhyayana-4: paricaya. [ 103 | vivekI hatI. teNe potAnA patine kahyuM. A ApanI kasoTI hatI, devakRta upasarga hato. tamArA putro kSemakuzaLa che. temaja tamArA zarIramAM 16 mahAroga utpanna karavAnI kevaLa dhamakI ja hatI. bhayabhIta thaI tame tamArA vratane khaMDita karyuM, doSa sevana karyuM mATe prAyazcita laIne tamAre zuddha thavuM joIe. surAdeva potAnI patnInI preraNAthI sAvadhAna thaI gayA. potAnI bhUla mATe AlocanA karI, prAyazcita grahaNa karyuM ane svastha banI gayA. surAdevanuM uttaravartI jIvana calana pitAnI jema dharmopAsanAmAM adhikAdhika gatizIla thayuM. teNe vratonuM sArI rIte pAlana karatAM vIsa varSa sudhI zrAvakanAM vratonuM pAlana karyuM. zrAvakanI agiyAra pratimAnI samyaka prakAre ArAdhanA karI. eka mahinAno saMthAro-anazana vrata saMpanna karI samAdhipUrvaka dehano tyAga karyo. saudharma devalokamAM aruNakAMta vimAnamAM te deva rUpe utpanna thayA. Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 zrI upAsaka dazAMga sUtra cothuM adhyayana zramaNopAsaka surAdeva CODDODDDDDDDDDDDDDDDDDDDG surAdevagAthApati | 1 | ukkhevao cautthassa ajjJayaNassa / evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM vANArasI NAma NayarI / koTThae ceie / jiyasattU rAyA / surAdeve gAhAvaI aDDe jAva aparibhUe / cha hiraNNa-koDIo NihANa-pauttAo, cha vuDDi-pauttAo, cha pavittharapauttAo / cha vayA, dasa-go-sAhassieNaM vaeNaM / dhaNNA bhAriyA / sAmI samosaDhe / jahA ANaMdo taheva paDivajjae gihidhamma / jahA kAmadevo jAva samaNassa bhagavao mahAvIrassa dhammapaNNattiM uvasaMpajjittANaM viharai / zArtha :-dhammapaNNatiM = nivRtta dharmamArAdhanA. bhAvArtha :- cothA adhyayananuM prAraMbha vAkya prathama adhyayananI samAna samajavuM joIe. Arya sudharmAsvAmIe kahyuM- jaMbU ! te kALe-vartamAna avasarpiNInA cothA ArAnA aMte, te samaye- jyAre bhagavAna sadehe birAjamAna hatA, tyAre vArANasI nAmanI nagarI hatI. koSThaka nAmanuM citya hatuM. jitazatru nAmanA rAjA hatA. tyAM surAdeva nAmanA gAthApati hatA. teo atyaMta samRddha ane zreSTha hatA. temaNe cha karoDa sonAmahora khajAnAmAM, cha karoDa sonAmahora vyApAra vANijyamAM ane cha karoDa sonAmahora gharanA vaibhavamAM rAkhI hatI. tene cha gokuLa hatAM. pratyeka gokuLamAM dasa dasa hajAra gAyo hatI. tenI patnInuM nAma dhanyA hatuM. bhagavAna mahAvIra padhAryA, samovasaraNa thayuM, AnaMda zrAvakanI jema surAdeve paNa zrAvaka dharma svIkAryo. kAmadevanI jema te bhagavAna mahAvIra pAse aMgIkAra karelI dharma prajJapti, dharmazikSAne anurUpa upAsanAmAM lIna thayA. vata 6pasarga:| 2 tae NaM tassa surAdevassa samaNovAsayassa aMtie puvva-rattAvarattakAla-samayasi ege deve pAubbhavitthA / se deve egaM mahaM NIluppala jAva asiM gahAya surAdevaM samaNovAsayaM evaM vayAsI- haM bho surAdevA samaNovAsayA ! apatthiya-patthiyA jAva jai NaM tuma sIlAI jAva Na bhaMjesi, to te jeTTha puttaM sAo gihAo NINemi, NINettA tava aggao ghAemi, ghAettA paMca sollae karemi, karettA AdANabhariyasi kaDAhayaMsi ahahemi, ahahettA tava gAyaM maMseNa ya soNieNa ya AyaMcAmi, jahA NaM tumaM aTTa-duhaTTa vasaTTe akAle ceva jIviyAo vavarovijjasi / evaM majjhimayaM, kaNIyasaM; ekkakke paMca sollyaa| taheva karei jahA culaNIpiyassa, Navara ekkekke paMca sollayA / Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhyayana-4 zramaNopAsaka surAdeva 105 ] bhAvArtha :- tyArapachI ekadA pUrvArdha rAtrinA samaye zramaNopAsaka surAdeva samakSa eka deva pragaTa thayo. teNe nIlI, tIkSNa dhAravALI yAvatu talavAra kADhIne zramaNopAsaka surAdevane kahyuM, he motanA cAhaka ! zramaNopAsaka surAdeva! jo tame Aje zIla, vrata Adino yAvat bhaMga karazo nahIM to huM tamArA jyeSTha putrane gherathI lAvIza, lAvIne tamArI sAme tene mArI nAkhIza. mArIne tenA pAMca pAMca TukaDA karIza, UkaLatA pANIthI bharelI kaDAImAM nAkhIza, tenAM mAMsa ane lohI tamArA zarIra para chAMTIza, jethI tame akALe ja jIvanathI rahita thaI mRtyune prApta karazo. A rIte teNe madhyama ane kaniSTha putrane paNa mArI nAMkhavAnI, tenA pAMca pAMca TukaDA karavAnI dhamakI ApI, paraMtu surAdeva avicala rahyA, tyAre culanIpitAnI sAthe deve jevuM krUra vartana karyuM hatuM tevuM ja vartana karyuM. tenA putrone mArI nAMkhyA. tyAM deve traNa traNa TukaDA karyA hatA, ahIM deve pAMca pAMca TukaDA karyA. mahAroga utpanna karavAnI dhamakI:| 3 tae NaM deve surAdevaM samaNovAsayaM cautthaM pi evaM vayAsI- haM bho surAdevA samaNovAsayA ! apatthiya-patthiyA jAva Na pariccayasi, to te ajja sarIraMsi jamagasamagameva solasa-rogAyaMke pakkhivAmi, taM jahA- sAse, kAse, jare, dAhe, kucchisUle, bhagaMdare, arisae, ajIrae, diTThisUle, muddhasUle, akArie, acchiveyaNA, kaNNaveyaNA, kaMDue, udare, koDhe, jahA NaM tuma aTTa-duhaTTa-vasaTTe akAle ceva jIviyAo vvrovijjsi| zabdArtha - = zarIramAM sarjA= Aje vizvAmitra utpanna karIza, prakSita karIza #Are = udharasa. bhAvArtha - tyAre te deve zramaNopAsaka surAdevane cothIvAra paNa A ja pramANe kahyuM - he mRtyunA cAhaka zramaNopAsaka surAdeva! jo tamArA vratono tyAga nahIM karo to Aja huM tamArA zarIramAM eka sAthe zvAsa, udharasa, tAva, zarIramAM baLatarA, kamaramAM duHkhAvo, bhagaMdara, arza-harasa, ajIrNa, daSTizULa-netramAM zULa kheMce tevI tIvra vedanA, mAthAmAM duHkhAvo, aruci, akSivedanA, kAnanI vedanA, khaMjavALa, jalodara vagere peTanI bImArI tathA kuSTha roga, koDha A soLa bhayAnaka roga utpanna karIza, jethI tame ArtadhyAna tathA bhayaMkara duHkhathI pIDita thaIne akALe ja jIvanathI rahita thaI jazo. |4 tae NaM se surAdeve samaNovAsae teNaM deveNaM evaM vutte samANe abhIe, atatthe, aNuvvigge, akkhubhie, acalie, asaMbhaMte, tusiNIe dhammajjhANovagae viharai / evaM devo doccaMpi tacca pi bhaNai jai NaM tuma ajja sIlAI, vayAI, veramaNAI, paccakkhANAI, posahovavAsAI Na chaDesi, Na bhaMjesi, to te ahaM ajja sarIraMsi jamaga-samagameva solasa rogAyaMke pakkhivAmi jahA Na tumaM aTTa-duhaTTa-vasaTTe akAle ceva jIviyAo vavarovijjasi / bhAvArtha :- zramaNopAsaka surAdevane te deve A pramANe kahyuM, chatAM paNa te bhayabhIta, trasta, udvigna, zubhita, calita tathA AkuLa-vyAkuLa thayA nahIM, cupacApa zAMta bhAvathI dharmadhyAnamAM sthira rahyA. tyAre te deve bIjIvAra, trIjIvAra pharIthI temaja kahyuM, jo tame Aje zIla vrata, viramaNa pratyAkhyAna tathA pauSadhopavAsano tyAga karazo nahIM, bhaMga karazo nahIM, to huM Aje tamArA zarIramAM eka sAthe soLa bhayAnaka roga utpanna Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI upAsaka dazAMga sUtra karIza, jethI tame ArtadhyAna ane vikaTa duHkhathI pIDita thaIne akALe ja jIvanathI rahita thaI jazo. dehanA anurAge vratabhaMgaH 106 5 tae NaM tassa surAdevassa samaNovAsayassa teNaM deveNaM doccaM pi taccaM pi evaM vuttassa samANassa imeyArUve ajjhatthie jAva samupaNNe- aho NaM ime purise aNArie jAva samAyarai, jeNaM mamaM jeTTha puttaM jAva AyaMcai, je vi ya ime solasa rogAyaMkA, te vi ya icchai mama sarIragaMsi pakkhivittae, taM seyaM khalu mamaM evaM purisaM gihittatta kaTTu uddhAie / se vi ya AgAse uppaie / teNa ya khaMbhe AsAie, mahayA - mahayA saddeNaM kolAhale kae / bhAvArtha :- te deve bIjIvAra, trIjIvAra A pramANe kahyuM tyAre zramaNopAsaka surAdevanA manamAM Avo vicAra Avyo ke, A adhama puruSa je mArA jyeSTha putrane gharethI lAvyo yAvat mAMsa ane lohI mArA zarIra para chAMTayAM. te mArA zarIramAM soLa bhayAnaka roga utpanna karI devA icche che, tethI mArA mATe e ja zreyaskara che ke huM A puruSane pakaDI lauM, Ama vicArIne te tene pakaDavA mATe UThayA. eTalAmAM te deva AkAzamAM adazya thaI gayo. tenA phelAvelA hAthamAM thAMbhalo Avyo ane te jorajorathI avAja karavA sAgyA. patnInI preraNA : 6 | tae NaM sA dhaNNA bhAriyA kolAhalaM soccA- Nisamma, jeNeva surAdeve samaNovAsae teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA evaM vayAsI- kiNNaM devANuppiyA ! tubbhehiM mahayAmahayA saddeNaM kolAhale kae ? bhAvArtha :surAdevanI patnI dhanyAe jyAre A kolAhala sAMbhaLyo tyAre jyAM surAdeva hatA tyAM AvI. AvIne patine kahyuM- he devAnupriye ! tame jorajorathI kema avAja karo cho ? aMtima ArAdhanA : 7 | tae NaM se surAdeve samaNovAsae dhaNNaM bhAriyaM evaM vayAsI- evaM khalu devANuppie ! ke vi purise, taheva tiNNi vi uvasaggA kahei jahA culaNIpiyA / dhaNNA vi paDibhaNai- No khalu devANuppiyA ! tubbhaM ke vi purise sarIraMsi jamaga- samagaM solasa rogAyaMke pakkhivai, esa NaM ke vi purise tubdhaM uvasaggaM karei / sesaM jahA culaNIpiyassa tahA bhaNai / evaM sesaM jahA culaNIpiyassa NiravasesaM jAva sohamme kappe aruNakaMte vimANe uvavaNNe / cattAri paliovamAiM ThiI / mahAvidehe vAse sijjhihii / Nikkhevo jahA paDhamassa / bhAvArtha : zramaNopAsaka surAdeve potAnI patnI dhanyAne traNeya upasargonuM sarva vRttAMta kahyuM, je Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhyayana-4: zramaNopAsaka surAdeva 107 ] rIte calana pitAe kahyuM hatuM. dhanyAe kahyuM- he devAnupriya ! koIe tamArA jyeSTha, madhyama ke kaniSTha putrane mAryA nathI. koI puruSe tamArA zarIramAM soLa roga paNa utpanna karyA nathI. A to koI devapuruSe upasarga karyo che. zeSa sarva kathana culanIpitAnI samAna jANavuM arthAt AlocanA, prAyazcita karIne punaH ArAdhanAmAM tallIna thayA. pachInI sarva hakIkata paNa culanI pitAnI samAna ja che. aMte surAdeva dehano tyAga karIne saudharmakalpamAM aruNakAMta vimAnamAM devarUpe utpanna thayA. tenI Ayu-sthiti cAra palyopamanI kahI che. mahAvideha kSetramAM te siddha thaze, mokSa prApta karaze. ahIM adhyayananuM upasaMhAra vAkya prathama adhyayananI samAna samajavuM joIe. vivecana :upasaMhAra :- vItarAgadazA pragaTa na thAya tyAM sudhI game te nimittathI sAdhakanA patananI pUrNa zakyatA che, paraMtu patana thayA pachI svayaM jAgRta thaI jAya athavA tenI AsapAsanI vyakti jo tene jAgRta kare ane sAdhaka samajI jAya to turaMta mArgastha banI jAya che. zramaNopAsaka surAdeva deDhabhAve sAdhanAmAM AgaLa vadhI rahyA hatA, paraMtu dehAdhyAsanA nimitte, mahAroga utpanna thavAnA bhayanA kAraNe alita thayA. paraMtu dharmapatnIe kharekhara dharmamArgamAM potAnuM kartavya bajAvyuM ane patine svastha karyA. gRhastha jIvanamAM pati-patnIe paraspara dharmamArgamAM pUraka banavuM Avazyaka che. to gRhastha jIvanamAM paNa sAdhanA thaI zake ane jIvana saphaLa banAvI zakAya che. II adhyayana-4 saMpUrNa Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 108 | zrI upAsaka dazAMga sUtra pAMcamuM adhyayana .3 2 2 2 2 gre 229 2222 (paricaya uttara bhAratamAM AlabhikA nAmanI nagarI hatI. tyAM zaMkhavana nAmanuM udyAna hatuM. jitazatru nAmanA rAjA hatA. te nagarImAM cullazataka nAmanA eka samRddha gAthApati nivAsa karatA hatA. tene bahulA nAmanI patnI hatI. tenI cha karoDa sonAmahoro khajAnAmAM surakSita hatI. teTalI ja vepAramAM ane teTalI ja gharanA vaibhavamAM hatI. tene tyAM dasa dasa hajAra gAyonAM cha gokuLa hatAM. pUrvakRta puNyanA yoge sukhI ane samRddha hatA. teo Adarza gRhastha jIvana vyatIta karatA hatA. zramaNa bhagavAna mahAvIra janapadamAM vihAra karatAM ekavAra AlabhikA nagarImAM padhAryA. anya mAnavonI jema cullazataka paNa prabhunA darzana mATe gayA. prabhunI dharmadezanAthI teo prabhAvita thayA ane teNe gRhastha dharma athavA zrAvakanAM vrata svIkAryA. gRhasthadharmI hovA chatAM paNa cullazataka vratonI ArAdhanA, dharmanI upAsanAmAM tallIna hatA. loka-vyavahAra ane adhyAtmano suMdara samanvaya tenA jIvanamAM hato. te yathA samaye vrata, sAdhanA, abhyAsa, vagerenuM pAlana yathAvidhi karatA hatA. eka divasa te pauSadhazALAmAM brahmacarya ane pauSadha grahaNa karI dharmopAsanAmAM lIna hatA. pUrvArdha rAtrinA samaye acAnaka eka deva tenI sAme pragaTa thayo. te cullazatakane sAdhanAthI calita karavA icchato hato. culanIpitAnI sAthe deve jevo vyavahAra karyo hato, tevo ja vyavahAra A deve cullazatakanI sAthe paNa karyo. deve tenA traNa putrone tenI samakSa mArI nAkhyA. tenA sAta sAta TukaDA karI nAkhyA. tenuM lohI ane mAMsa tenA para chAMTayuM. paraMtu putra-moha ke devakopathI teo calita thayA nahIM ane vrata bhaMga karyo nahIM. dharmadhyAnamAM tanmaya rahyA. deve tyAre vicAryuM ke A saMsAramAM darekane lakSmI pratye gADha Asakti hoya che. kadAca manuSya bIjuM sahana karI zake che paraMtu dhana-nAzano AghAta te sahI zakato nathI. mATe mAre have tenI sAthe e prakAranuM ja vartana karavuM joIe. deve atyaMta krodhita thaIne ane karkaza avAjamAM gulazatakane saMpUrNa dhananAzanI dhamakI ApI. paraMtu culazataka sAdhanAmAM sthira rahyA. deve kaDaka bhASAmAM bIjIvAra, trIjIvAra pUrvavat kahyuM. cullazataka sAdhanAmAM sthira hatA, bhAvomAM daDha hatA, tyAM acAnaka tenA AkhA zarIramAM vIjaLI jevo saMcAra thayo. daridratAnuM bhayAnaka dazya tenI najara samakSa khaDuM thayuM. teo gabharAI gayA. tenA manamAM vAraMvAra A vicAra Avyo ke nItizAstromAM kahyuM che ke A jagatamAM dhana jIvana che, dhana prANa che, dhana sarvasva che. vizvanI pratyeka vastu dhanathI prApta thaI zake che. jenI pAse dhana che tenA ja mitro, tenA ja bhAI hoya che. te ja manuSya kahevAya che. tene ja loko buddhimAna mAne che. vyAkuLa manosthitimAM cullazatakane vratanuM bhAna rahyuM nahIM. dhananI Asakitae tene mArgabhraSTa karyA. te krodhita thaIne devane pakaDavA gayA paraMtu deva tatkSaNa adazya thaI gayo ane cullazatakanA hAthamAM pauSadha- zALAnA thAMbhalA sivAya kaMI AvyuM nahIM. cullazatakakiMkartavyamUDha jevA banI gayA. te paristhitine samajI zakyA nahIM. vyAkuLatAnA kAraNe te jorajorathI bUmo pADavA lAgyA. avAja sAMbhaLIne tenI Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-5: paricaya : 109 ] patnI bahulA tyAM AvI, jyAre teNe potAnA pati pAsethI sarva hakIkata sAMbhaLI, tyAre patine satya tattvano bodha karAvyo, tethI teo AlocanA, pratikramaNa ane prAyazcita karI punaH upAsanAmAM-sAdhanAmAM sthira thaI gayA. cullazatakanuM uttaravartI jIvana calanI pitAnI jema vrata ArAdhanAmAM uttarottara unnatizIla banyuM. teNe aNuvrata, guNavrata, zikSAvrata vagerenI samyaka upAsanA karatA vIsa varasa sudhI zrAvakadharmanuM ane zrAvakanI agiyAra pratimAnuM samyaka prakAre pAlana karyuM. aMte eka mahinAno saMthAro(anazana) karI, samAdhipUrvaka dehano tyAga karyo. saudharma devalokamAM aruNasiddha vimAnamAM te devarUpe utpanna thayA. Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 pAMcamuM adhyayana zramaNopAsaka cullazataka zrI upAsaka dazAMga sUtra cullazataka gAthApatiH 1 ukkhevo paMcamassa ajjhayaNassa / evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM AlabhiyA NAmaM jayarI / saMkhavaNe ujjANe / jiyasattU rAyA / cullasayae gAhAvaI aDDe jAva cha hiraNNakoDIo NihANapauttAo, cha vuDDipaDattAo, cha pavittharapaDattAo, cha vayA, dasa go sAhassieNaM vaeNaM / bahulA bhAriyA / sAmI samosaDhe / jahA ANaMdo tahA gihidhammaM paDivajjai / sesaM jahA kAmadevo jAva dhamma paNNatti uvasaMpajjittANaM viharai / bhAvArtha:- pAMcamA adhyayananuM prAraMbha vAkya prathama adhyayananI samAna samajavuM joIe. Arya sudharmAsvAmIe kahyuM- he jaMbU ! te kALe - vartamAna avasarpiNInA cothA ArAnA aMte, te samaye--jyAre bhagavAna mahAvIra sadehe birAjamAna hatA, tyAre AlabhikA nAmanI nagarI hatI. tyAM zaMkhavana nAmanuM udyAna hatuM. jitazatru nAmanA rAjA hatA. te nagarImAM cullazataka nAmanA gAthApati rahetA hatA. te vaibhavazALI ane prabhAvazALI puruSa hatA. cha karoDa sonAmahora tenA khajAnAmAM, cha karoDa sonAmahora vyApAramAM ane cha karoDa sonAmahora gharanA vaibhavamAM hatI. tene cha gokuLa hatAM. pratyeka gokuLamAM dasa-dasa hajAra gAya hatI. tenI patnInuM nAma bahulA hatuM bhagavAna mahAvIra padhAryA, samovasaraNa thayuM. AnaMdanI jema cullazatake paNa zrAvakadharma svIkAryo. tyAra pachInI ghaTanA kAmadevanI samAna che. te bhagavAna mahAvIra pAse aMgIkAra karelI dharmaprajJaptidharmazikSAne anurUpa upAsanAmAM lIna thayA. devakRta upasarga : 2 tae NaM tassa cullasayagassa samaNovAsayassa aMtie puvva-rattAvarattakAla - samayasi ege deve pAubbhUe jAva asiM gahAya evaM vayAsI- bho cullasayagA samaNovAsayA ! jAva Na bhaMjesi to te ajja jeTTaM puttaM sAo gihAo NINemi / evaM jahA culaNIpiyaM, NavaraM ekkekke satta maMsasollayA jAva kaNIyasaM jAva AyaMcAmi / tae NaM se cullasayae samaNovAsae jAva viharai / zabdArtha -- gAya = laIne kSatta = sAta vava = kramazaH eka ekane. bhAvArtha -- tyAra pachI ekadA pUrvArdha rAtrinA samaye cullazatakanI sAme eka deva pragaTa thayo. yAvat teNe talavAra kADhIne kahyuM- are zramaNopAsaka cullazataka ! yAvat jo tame tamArA vratano tyAga nahIM karo to huM Aje tamArA moTA putrane gharethI lAvIza yAvat culanIpitAnI sAthe jevuM thayuM hatuM, tevuM Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-5: zramaNopAsaka cullazataka | 111 ja banyuM. deve jyeSTha, madhyama tathA kaniSTha putrane kramazaH mAryA, mAMsanA TukaDA karyA, mAMsa ane lohIthI callazatakanA zarIrane siMcyuM. temAM vizeSatA e che ke tyAM deve mAMsanA pAMca pAMca TukaDA karyA hatA, ahIM deve mAMsanA sAta sAta TukaDA karyA. zramaNopAsaka cullazataka nirbhayabhAvathI upAsanAmAM saMlagna rahyA. dhana nAzanI dhamakI :| 3 tae NaM se deve cullasayagaM samaNovAsayaM cautthaM pi evaM vayAsI- haM bho cullasayagA samaNovAsayA ! jAva Na bhaMjesi to te ajja jAo imAo cha hiraNNakoDio NihANa- pauttAo, cha vuDDipauttAo, cha pavittharapauttAo, tAo sAo gihAo NINemi, NINettA AlabhiyAe NayarIe siMghADaya tiya-caukka-caccara-caummuhamahApahapahesu savvao samaMtA vippairAmi, jahA NaM tuma aTTa-duhaTTa-vasaTTe akAle ceva jIviyAo vavarovijjasi / zArtha:- siMghADaya = trioe| sthAna caukka = yoDarastAno osathAya, megAthAya te mahApaha = 2|4maagcccr = ghr| bhAgamegAthAya caumuha = yAra bhAganyAMthInIdhaNe, yAhizAmAMya. bhAvArtha :- deve zramaNopAsaka cullazatakane cothIvAra kahyuM- zramaNopAsaka cullazataka ! yAvatuM tuM hajI paNa vratano bhaMga nahIM kare to huM tArA khajAnAmAM rahelI cha karoDa sonAmahora, vyApAramAM rAkhelI cha karoDa sonAmahora ane gharanA vaibhavanI cha karoDa sonAmahora lAvIza, lAvIne AlabhikA nagarInA zRMgATaka trikoNa sthAnamAM, traNa rastA, cAra rastA jyAM bhegA thatA hoya evA sthAnomAM, caturmukha-jyAMthI cAra rastA nIkaLe che evAM sthAna tathA mahApatha-moTA rastA athavA rAjamArgomAM, cAre bAju vikherI nAkhIza. jethI tame ArtadhyAna ane vikaTa duHkhathI pIDita thaIne asamayamAM ja jIvanathI rahita thazo, mRtyune prApta karazo. cullazatakanI daDhatA:|4 tae NaM se cullasayae samaNovAsae teNaM deveNaM evaM vutte samANe abhIe jAva viharai / tae NaM se deve cullasayagaM samaNovAsayaM abhIyaM jAva pAsai, pAsittA doccaM pi tacca pi taheva bhaNai, jAva vavarovijjasi / bhAvArtha :- deve A pramANe kahyuM, chatAM zramaNopAsaka cullazataka nirbhayatApUrvaka potAnI upAsanAmAM lIna rahyA. jyAre te deve zramaNopAsaka cullazatakane A rIte nirbhaya joyA tyAre teNe bIjIvAra, trIjIvAra tema ja kahyuM kAvat are ! tame prANa rahita thazo. banAsaktithI vratabhaMga-patnInI preraNA - | 5 tae NaM tassa cullasayagassa samaNovAsayassa teNaM deveNaM doccaMpi taccapi evaM vuttassa samANassa ayameyArUve ajjhathie jAva samuppaNNe- aho NaM ime purise aNArie jahA culaNIpiyA tahA ciMtei jAva AyaMcai, jAo vi ya NaM imAo mamaM cha hiraNNakoDIo NihANapauttAo, cha vuDipauttAo chapavittharapauttAo, tAo vi ya NaM icchai mamaM sAo gihAo NINettA AlabhiyAe NayarIe siMghADaga jAva vippairittae, taM seyaM khalu mamaM evaM purisaM giNhittae tti kaTu uddhAie, jahA surAdevo / taheva bhAriyA pucchai, taheva kahei / Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra = zabdArtha:bhAvArtha:te deve jayAre bIjIvAra, trIjIvAra, zramaNopAsaka culazatakane A pramANe kahyuM tyAre tenA manamAM culanIpitAnI samAna vicAra Avyo. A anArya puruSe yAvatu mAMsa ane lohIthI mAruM zarIra siMcyuM. have mArA khajAnAmAM rAkhelI cha karoDa sonAmahora laI levA icche che ane tene AbhikA nagarInA trikoNa mArga vagere sthAnomAM veravikhera karavA(verI nAMkhavA) icche che. mArA mATe e ja zreyaskara che ke huM A puruSane pakaDI lauM. Ama vicArI te devane pakaDavA mATe surAdevanI jema doDyA. zrI upAsaka dazAMga sUtra vikhavAd - vikheravuM, veravuM pi - pakaDI lauM ana65 - doDayA. - zeSa vRttAMta surAdevanI jema jANavuM. surAdevanI patnInI jema tenI patnIe paNa tene sarva hakIkata pUchI, teNe yathAtathya kaMcana karyuM. prAyazcitta svIkAra ane aMtima ArAdhanA : 6 sesaM jahA culaNIpiyassa jAva sohamme kappe aruNasiddhe vimANe uvavaNe / cattAri paliovamAI ThiI / se NaM bhaMte ! cullasayae tAo devalogAo AukkhaeNaM, bhavakkhaeNaM, Thiikkhae NaM anaMtaraM cayaM caitA kahiM gamihii ? kahiM uvavajjihii ? goyamA ! mahAvidehe vAse sijjhihii / Nikkhevo jahA paDhamassa / bhAvArtha:- tyAra pachInI ghaTanA culanIpitAnI samAna che. deha tyAga karI cullazataka saudharma devalokamAM aruNasiddha vimAnamAM deva rUpe utpanna thayA. tyAM tenI Ayu--sthiti cAra palyopamanI kahI he bhagavan ! cullazataka te devalokamAMthI Ayu, bhava ane sthitino kSaya karIne, deva zarIrano tyAga karIne kyAM jaze ? kyAM utpanna thaze ? he gautama ! te mahAvideha kSetramAM siddha thaze, mokSa prApta karaze. A adhyayananuM upasaMhAra vAkya prathama adhyayananI samAna samajavuM joIe. vivecana : zramaNopAsaka cullazatakanuM kathAnaka AjanA bhautika yuganA mAnavo mATe atyaMta preraka che. vrata, tapa, japa AdinI ArAdhanA karavI te kadAca sugama hoI zake paraMtu dhananI mUrchA choDavI te kaThina che. mAnava dhanane ja sarvasva mAne che paraMtu dhana sarvasvano nAza paNa karI zake che. vAstavamAM je ArAdhanA karavAthI rAga-dveSa ke Asaktino bhAva ghaTato jAya te ja sadgharma che. rAga-dveSa dUra thAya te ja dharmanuM phaLa che. saMsAranI ane dhananI Asaktino tyAga karavo ane chelle sudhI te ja viraktinA pariNAmone sAcavI rAkhavAM, jALavI rAkhavAM, te ja A adhyayanano sAra che. -~ II adhyayana-5 saMpUrNa // m Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana- : paricaya 113 chaThThuM adhyayana paricaya 00 00 00 0000 kAMpilyapura mAM kuMDakaulika nAmanA gAthApati rahetA hatA. temanI patnInuM nAma pUSA hatuM. kAMpilyapura bhAratanuM eka prAcIna nagara hatuM. bhagavAna mahAvIranA samayamAM te bahuja samRddha ane prasiddha hatuM. uttara pradezamAM gaMgAne kinAre badAyuM ane pharUkhAbAdanI vacce kapila nAmanuM Aje paNa eka gAma che. je itihAsakAronA mata anusAra kAMpilyapuranuM vartamAna rUpa che. kAMpilyapura nagara Agama vADmayamAM aneka sthAne saMketa pAmeluM, bhagavAna mahAvIranA samakAlIna rAjA jitazatrunA rAjyamAM hatuM. tyAM te nagaramAM sahasrAmravana nAmanuM udyAna hatuM. temAM prAyaH hajAro AmravRkSo hovAne kAraNe udyAnonAM e pramANe nAma rAkhavAmAM AvatAM hatAM. gAthApati kuMDakaulika eka samRddha ane sukhI gRhastha hatA. tenI pAse aDhAra karoDa suvarNamudrAo hatI. temAMthI cha karoDa mudrAo surakSita dhanarUpe khajAnAmAM rAkhela hatI. cha karoDa vyApAramAM ane cha karoDa gharanA vaibhavamAM rokelI hatI tathA tenI pAse dasa-dasa hajAra gAyonAM cha gokuLa hatAM. eka samaye bhagavAna mahAvIra kAMpilyapura padhAryA. tyAre anya lokonI jema gAthApati kuMDakaulika paNa bhagavAnanA sAMnidhyamAM pahoMcyA, dharmadezanA sAMbhaLIne prabhAvita thayA ane zrAvakadharmano svIkAra karyo. temanA jIvanamAM adhyAtmano samAveza thayo. kuMDakaulika svIkArelAM vratonuM sArI rIte pAlana karatAM eka uttama dhArmika gRhastha jIvana vyatIta karavA lAgyA. eka divasa kuMDakaulika baporanA samaye dharmopAsanAnI bhAvanAthI azoka vATikAmAM gayA. tyAM potAnI aMgUThI (vIMTI) ane uttarIya vastra utArIne pRthvIzilApaTTaka upara rAkhI svayaM dharmadhyAnamAM saMlagna thaI gayA. temanI zraddhA vicalita karavA mATe eka deva tyAM pragaTa thayo. kuMDakaulikanuM dhyAna vicalita karavA mATe deva te aMgUThI ane dupaTTo uThAvI laIne AkAzamAM sthira thaI gayo. deve kuMDakaulika ne kahyuMjuo, maMkhaliputra gozAlakanA dharmasiddhAnta bahu ja suMdara che. temAM prayatna, puruSArtha ke karmanuM koI mahattva nathI. je thavAnuM che te badhuM nizcita che. bhagavAna mahAvIranA dhArmika siddhAMta uttama nathI. temAM to udhama, prayatna ane puruSArtha e badhAne svIkArela che ane je kAMI thAya che te badhuM temanA anusAra niyata nathI. have te bannenuM aMtara tame pote ja juo. gozAlakanA siddhAMta anusAra puruSArtha, prayatna Adi je kAMI karavAmAM Ave che te badhuM nirarthaka che. kaMI ja karavAnI AvazyakatA nathI kAraNake aMte je thavAnuM hoya te ja thAya. e sAMbhaLIne kuMDakaulika bolyA--he deva ! jarA eka vAta e jaNAvo ke tame je A divya Rddhi, dhRti, kAMti, vaibhava, prabhAva Adi prApta karyAM che te badhAM puruSArtha ane prayatnathI prApta karyA che ke apuruSArtha ane aprayatnathI ? zuM prayatna ane puruSArtha karyA vagara ja A badhuM meLavyuM che ? tyAre deva bolyo he kuMDakaulika ! A badhuM meM puruSArtha ane prayatna karyA vagara ja meLavyuM che. tyAre kuMDakaulike devane kahyuM ke jo e pramANe thayuM hoya to je anya prANIo puruSArtha ane prayatna Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 114 | | zrI upAsaka dazAMga sUtra karatA nathI teo tamArI jema deva kema thayA nahIM? te jaNAvo. agara tame ema kaho ke A divya Rddhi ane vaibhava tamane puruSArtha ane prayatnathI maLyA che, to pachI tame gozAlakanA siddhAMtane, ke jemAM puruSArtha ane prayatnano svIkAra nathI, suMdara kevI rIte kahI zakazo? ane bhagavAna mahAvIranA siddhAMtane, ke jemAM puruSArtha ane prayatano svIkAra karela che, tene asuMdara kevI rIte kahezo? mATe tamAruM kathana mithyA che. kaMDakaulikanuM yuktiyukta ane tapUrNa kathana sAMbhaLI deva niruttara banyo ane tenI aMgUThI ane dupaTTo cupacApa pRthvIzilApaTTaka upara rAkhI tyAMthI cAlyo gayo. zubha saMyoga anusAra bhagavAna mahAvIra prAmAnugrAma vicaraNa karatAM punaH kAMpilyapura padhAryA. tenI jANa thatAM ja kuMDakaulika bhagavAnane vaMdana karavA gayA. temanuM sAMnidhya prApta karyuM ane dharmadezanA sAMbhaLI. bhagavAna mahAvIra to sarvajJa ane sarvadarzI hatA. je kAMI ghaTanA banI hatI tenI temane khabara hatI. temaNe kaMDakaulikane saMbodhana karI azoka vATikAmAM je prasaMga banyo hato teno sarva vRttAMta kahyo ane tene pUchyuM- zuM A pramANe badhuM thayuM hatuM? kuMDakaulike atyaMta vinaya ane AdarapUrvaka kahyuM, he prabhu! Apa to badhuM ja jANo cho. je pramANe Ape jaNAvyuM, ema ja thayuM hatuM. kuMDakaulikanI dhArmika AsthA ane tattvajJatAne lakSita karI prabhue tenI prazaMsA karatAM kahyuMkuMDakaulika! tame dhanya cho, tame khUba ja prazaMsanIya kArya karyuM che. tyAM upasthita sAdhu sAdhvIone preraNA devAnA hetuthI bhagavAne teone kahyuM - gRhastha avasthAmAM rahevA chatAM paNa kuMDakaulika keTalA suyogya tattvavettA che ! temaNe anya matAnuyAyIne yukti ane nyAyathI niruttara karyA. bhagavAne e AzA vyakta karI ke bAra aMgonuM adhyayana karanArA sAdhu sAdhvI to e pramANe karavAmAM sakSama che ja. teomAM to evI yogyatA hovI ja joIe. - kaMDakaulikanI ghaTanAne ATaluM mahattva ApavAno bhagavAnano Azaya ema samajavo ke pratyeka dharmopAsaka potAnA dharmasiddhAMtomAM daDha to hoya ja che paraMtu tenI sAthe tene potAnA siddhAMtonuM jJAna tathA tene bIjAnI samakSa rajuAta karavAnI yogyatA paNa hovI jarUrI che, jethI anya matAnuyAyI vyakti tene prabhAvita na karI zake, paraMtu tenA yuktiyukta ane tarkapUrNa vizleSaNathI teo niruttara thaI jAya. vAstavamAM bhagavAna mahAvIra dvArA dharmopAsakone tattvajJAnamAM pUrNa jANakAra rahevAnI A preraNA hatI. kaMDakaulika bhagavAnane vaMdana namaskAra karI svasthAne pAchA pharyA. bhagavAna mahAvIra anya janapadamAM vihAra karI gayA. kaMDakaulika uttarottara sAdhanA patha upara AgaLa vadhatA rahyA. e rIte cauda varSa pasAra thaI gayAM. paMdaramA varSe teNe potAnA moTA putrane parivAranI javAbadArI soMpI, pote sarva rIte sAdhanAmAM tallIna thayA. tenA pariNAma uttarottara pavitra thatAM gayAM. temaNe zrAvakanI agiyAra pratimAonI upAsanA karI. aMte eka mAsanI saMlekhanA-AjIvana anazana dvArA samAdhipUrvaka dehatyAga karyo ane te aruNadhvaja vimAnamAM devarUpe utpanna thayA. Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-6 : zramaNopAsaka kuMDakaulika chaThThuM adhyayana zramaNopAsaka kuMDakaulika 115 kuMDakaulika gAthApatiH 1 chaTThassa ukkhevao / evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM kaMpillapure Nayare sahassaMbavaNe ujjANe / jiyasattU rAyA / kuMDakolie gAhAvaI / pUsA bhAriyA / cha hiraNNakoDIo NihANapaDattAo, cha vuDDipaDattAo, cha pavittharapauttAo, cha vayA, dasa gosAhassieNaM vaeNaM / bhAvArtha: chaThThA adhyayananuM prAraMbha vAkya prathama adhyayananI samAna samajavuM joIe. AryasudharmA svAmIe kahyuM- he jaMbU ! te kAle--vartamAna avasarpiNInA cothA ArAnA aMte, te samaye--jyAre bhagavAna mahAvIra sadehe birAjamAna hatA tyAre kAMpilyapura nAmanuM nagara hatuM, tyAM sahasrAmravana nAmanuM udyAna hatuM. jitazatru nAmanA rAjA hatA. te nagaramAM kuMDakaulika nAmanA gAthApati rahetA hatA. tenI patnInuM nAma pUSA hatuM. temaNe cha karoDa sonAmahora. surakSita khajAnAmAM, cha karoDa sonAmahora vyApAra vANijyamAM, cha karoDa sonAmahora gharanA vaibhava ane sAdhana sAmagrImAM rokI hatI. tene cha gokuLa hatAM. pratyeka gokuLamAM dasa-dasa hajAra gAyo hatI. bhagavAnanuM padArpaNa : 2 sAmI samosaDhe / jahA kAmadevo tahA sAvayadhammaM paDivajjai / sA ceva vattavvayA jAva paDilAbhemANe viharai / zabdArtha : pahilA memALe viharapha = AhAra pANI zramaNone ApatA rahyA, pratilAbhita karatA rahyA. bhAvArtha -- bhagavAna mahAvIra svAmI padhAryA, samovasaraNa thayuM. kAmadevanI jema kuMDakaulike paNa zrAvaka dharma svIkAryoyAvat zramaNa nigraMthone zuddha AhAra pANI vagere vahorAvatAM dharma ArAdhanAmAM lIna rahyA. vivecanaH kAMpilyapura bhAratavarSanuM eka prAcIna nagara hatuM. mahAbhArata vagere mAM kAMpilyano ullekha che. te drupada rAjAnI rAjadhAnI hatI. draupadIno svayaMvara tyAM ja thayo hato. -[zAtA. a. 16] te samaye badAyuM ane pharUkhAbAdanI vacce bUDhI gaMgAnA kinAre kapila nAmanA gAmarUpe avasthita hatuM. koIka samaye A jainadharmanuM pramukha kendra rahyuM hatuM. AgamomAM prApta saMketothI pragaTa thAya che ke bhagavAna mahAvIranA samayamAM A nagara ghaNuM ja samRddha hatuM. AnaMda zramaNopAsakanI jema kuMDakaulike paNa zrAvakanAM bAra vrato AdaryAM hatAM. Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [11] | zrI upAsaka dazAMga sUtra azokavATikAmAM sAdhanA:| 3 tae NaM se kuNDakolie samaNovAsae aNNayA kayAI puvvAvaraNha-kAlasamayaMsi jeNeva asogavaNiyA, jeNeva puDhavi-silA-paTTae, teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA NAmamuddagaM ca uttarijjagaM ca puDhavisilA-paTTae Thavei, ThavettA samaNassa bhagavao mahAvIrassa [aMtiyaM] dhammapaNNattiM uvasaMpajjittANaM viharai / zabdArtha :- puvaka pRthvI sarijha = dupaTTo, uparanuM vastra 6 = mUkyuM. bhAvArtha :- eka divasa zramaNopAsaka kaMDakaulika baporanA samaye azokavATikAmAM gayA. jyAM pRthvIzilApaTTaka hato, tyAM pahoMcyA. pahoMcIne potAnA nAmathI aMkita aMgUThI ane dupaTTo zilApaTTaka para rAkhyAM. rAkhIne zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmInI dharmaprajJapti-dharma upAsanA svIkAra karI temAM lIna banyA.(arthAt sAmAyika ke saMvara svIkArIne Atma sAdhanA, svAdhyAya dhyAna karavA lAgyA). vivecanaHpuSpAvarabda vAta :- uparokta sUtramAM samayasUcaka A zabda prayoga thayo che. teno artha baporano samaya thAya che. temaja kyAMka samaya sUcaka puSyarattAva22ttAne zabda prayoga thAya che. A zabda prayoga jo AtmaciMtananuM ke dharmajAgaraNanuM sUcana karato hoya to rAtrinA nidrA pahelAMnA ane prAtaHkAle jAgRta thayA pachInA kAlanuM sUcana kare che ane devakRta upasarganuM sUcana karato puSyarattAvAra samaryAli zabda hoya to te madhyarAtrino samaya hoya che. uttarIya vastra :- kaMDakaulika zramaNopAsaka azokavATikAmAM upAsanA arthe gayA. tyAM teoe svanAmAMkita mudrikA ane uttarIya vastra utArIne pRthvIzilApaTTa para rAkhyAM, tevo pATha che. A pATha te samayanA lokonA paheraveza tarapha prakAza pADe che. loko sAmAnya rIte hAlamAM pracalita khamIsa, jhabhbho, buzarTa vagere prakAranA veza dhAraNa na karatAM dupaTTA jevuM vastra ja upara dhAraNa karatAM haze. AnaMdazrAvake paNa vastra vidhinI maryAdAmAM uttarIya vastra ane eka nIcenuM vastra tema be vastranI ja chUTa rAkhI hatI athavA Agama mAM aMtarika ane 3ttarinA A be zabdothI ja te vakhatanAM vaparAtAM badhAM vastronuM grahaNa thaI jAya che. sAmAyika Adi sAdhanA karatI vakhate zrAvako bahudhA khamIsa vagere kADhIne dupaTTA jevuM vastra dhAraNa kare che tene uttarIya vastra kahe che. tema ja te samaye zrAvako potAnAM alaMkAro paNa kADhIne sAmAyikAdi karatA hatA. bahumUlya vastu utArIne rAkhavAthI ghaNA lokonA cittamAM caMcaLatA thavAnI zakyatA ne kAraNe hAlamAM AbhUSaNo kADhavAnI prathA nathI. devanuM pragaTIkaraNa:|4 tae NaM tassa kuMDakoliyassa samaNovAsayassa aMtie ege deve pAubbhavitthA / bhAvArtha :- zramaNopAsaka kuMDakaulikanI sAme eka deva pragaTa thayo. niyativAdanI prarUpaNA - 5 tae NaM se deve NAmamuddagaM ca uttarijjagaM ca puDhavisilA-paTTayAo geNhai, Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-s: zramaNopAsaka kuMDaulika | 117 geNhittA aMtalikkha-paDivaNNe jAva kuMDakoliyaM samaNovAsayaM evaM vayAsI- haM bho kuMDakoliyA samaNovAsayA ! suMdarI NaM devANuppiyA ! gosAlassa maMkhalIputtassa dhammapaNNattINathi uThANe ivA, kamme i vA, bale i vA, vIrie ivA, purisakkAra-parakkame ivA, NiyayA savvabhAvA, maMgulI NaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa dhammapaNNattI- atthi uTThANe ivA, kamme ivA, bale ivA,vIrie ivA, purisakkAra parakkame ivA, aNiyayA svvbhaavaa| zArtha:- sakhikhiNi = nAnI nAnI ghaMTIthI yuta aMtalikkha = mAza suMdarI= suMdara, sArI NiyayA niyata savvabhAvA = sarva mAvo aNiyayAniyata nathI. bhAvArtha :- te deve kaMDakaulikanI nAmAMkita mudrikA ane dupaTTo pRthvI zilApaTTaka parathI laI lIdhAM. nAnI nAnI ghaMTaDIonA avAjanI sAthe te AkAzamAM rahIne yAvata zramaNopAsaka kaMDakaulikane temaNe kahyuM- he kaMDakaulika devAnupriya! makhaliputra gozAlakanI dharma prajJapti, dharmazikSA suMdara che te pramANe utthAna, karma, baLa, vIrya, puruSAkAra parAkrama vagerenuM koI sthAna nathI. sarvabhAvo niyata-nizcita che. zramaNa bhagavAna mahAvIranI dharmaprajJaptimAM utthAna, karma, baLa, vIrya, pauruSa-parAkrama A sarvanuM sthAna che, sarva bhAva niyata nathI, te dharma prajJapti asuMdara che arthAt ThIka nathI. kuMDakaulika ane devano vArtAlApa - | 6 tae NaM se kuMDakolie samaNovAsae taM devaM evaM vayAsI- jai NaM devA ! suMdarI gosAlassa maMkhaliputtassa dhammapaNNattI- patthi uTThANe i vA kamme i vA, bale i vA, vIrie i vA, purisakkAra-parakkame i vA, NiyayA savvabhAvA, maMgulI NaM samaNassa bhagavao mahavIrassa dhammapaNattI- atthi uTThANe i vA jAva aNiyayA svvbhaavaa| tume NaM devA ! imA eyArUvA divvA deviDDI, divvA devajjuI, divve devANubhAve kiNNA laddhe, kiNNA patte, kiNNA abhisamaNNAgae ? kiM uTThANeNaM kammeNaM, baleNaM, vIrie NaM purisakkAraparakkameNaM ? udAhu aNuTThANeNaM akammeNaM, abaleNaM, avIrieNaM apurisakkAra- parakkameNaM ? zArtha :- divvA = hivya devajjui = 4q siti laddhe patte = prA yA cha. bhAvArtha :- tyAre zramopAsIsi hevane - heva ! utthAna, bha, basa, vIrya, puruSAra parAkrama nuM koI astitva nathI, sarva bhAva niyata che. AvI gozAlakanI dharmazikSA jo uttama hoya ane zramaNa bhagavAna mahAvIranI dharmaprarUpaNA jema ke utthAna vagerenuM potAnuM mahattva che, sarvabhAva niyata nathI vagere jo anuttama hoya. (zreSTha na hoya) to he deva! tame je divya Rddhi, dhuti tathA prabhAva upalabdha, saMprApta ane svAyatta (svAdhIna) karyA che; te zuM utthAna, karma, baLa, vIrya puruSAkAra parAkramathI prApta thayAM cha anutthAna, ma, ajaya, avIrya, apurussaa||2-52raamthii tamane prApta thayAM cha? arthAt dharma, baLa vagerenA prayoga vinA ja prApta thayAM che? | 7 tae NaM se deve kaMDakoliyaM samaNovAsayaM evaM vayAsI- evaM khalu devANuppiyA! mae imeyAruvA divvA deviDDI jAva apurisakkAraparakkameNaM laddhA, pattA, abhismnnnnaagyaa| Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 118] zrI upAsaka dazAMga sUtra zabdArtha :- garilaf2 = parAkrama vinA ApasamANa tha = svAdhIna thayA che. bhAvArtha :- deve zramaNopAsaka kuMDakaulikane kahyuM-devAnupriya ! mane A divya Rddhi, dhRti ane prabhAva vagere utthAna yAvatu parAkrama vinA ja upalabdha thayAM che. |8 tae NaM se kuMDakolie samaNovAsae taM devaM evaM vayAsI- jai NaM devA ! tume imA eyArUvA divvA deviDDI jAva apurisakkAra-parakkameNaM laddhA, pattA, abhisamaNNAgayA, jesiM NaM jIvANaM Natthi uTThANe i vA, parakkame i vA, te kiM Na devA? aha NaM, devA! tume imA eyArUvA divvA deviDDI jAva parakkameNaM laddhA, pattA, abhisamaNNAgayA, to jaM vadasi- suMdarI NaM gosAlassa maMkhaliputtassa dhammapaNNattINatthi uTThANe i vA jAva NiyayA savvabhAvA, maMgulI NaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa dhammapaNNattI- atthi uTThANe i vA jAva aNiyayA savvabhAvA, taM te micchA / zabdArtha :- fmaccha = miththA saTTAne = utthAna vasi= kaho cho. bhAvArtha :- tyAre zramaNopAsaka kuMDakaulike te devane kahyuM jo tame A divya Rddhi, prayatna, puruSArtha, parAkrama vagere karyA vinA ja prApta karyA che, to je jIvomAM utthAna, parAkrama vagere nathI, te deva kema thatA nathI? ane jo tame divya Rddhi utthAna yAvatu parAkramathI prApta karI hoya to utthAna vagereno jemAM svIkAra nathI, sarvabhAvaniyata che, tevI gozAlakanI dharma zikSA suMdara che tathA jemAM utthAna vagereno svIkAra che, sarvabhAva niyata nathI evI bhagavAna mahAvIra svAmInI zikSA zreSTha nathI, evuM tamAruM kathana mithyA che. vivecana : gozAlakanuM kathAnaka zrI bhagavatI sUtramAM che. teNe prabhu mahAvIranA tapaprabhAvathI AkarSita thaIne, aMtaranI Agraha bharelI bhAvanAthI prabhunuM ziSyatva svIkAra karyuM; cha varSa sAthe rahIne tejovezyAnI prApti karI. tatpazcAt te bhagavAnathI pRthaka thaI gayo ane niyativAdanI prarUpaNA karavA lAgyo, svayaMne jina, ahaMtu, tIrthakara ane kevaLI tarIke oLakhAvavA lAgyo. prastuta sUtramAM deve gozAlakanA niyativAdanI prarUpaNA karI che. vAstavamAM A saMsAramAM kAla, svabhAva, niyati, pUrvakRta karma ane puruSArtha te pAMca samavAyanA sumeLathI ja koI paNa kAryasiddhi thAya che. A prabhu mahAvIranI dharmaprajJapti che. jyAre gozAlakanA anuyAyI deva ekAMta niyatinI prarUpaNAne satya kahe che. sUtramAM prayukta utthAna, karma, baLa, vIrya, puruSAkAra parAkrama te pAMca zabdo kAryasiddhinA kramika vikAsane spaSTa kare che. tenA artha A pramANe che- (1) utthAna- kArya karavAno utsAha, tIvrabhAvanA athavA kArya karavAno nirNaya (2) karma- kAryano prAraMbha (3) bala- zArIrika baLa zarIra sAmarthya (4) vIrya- Atmika baLa, jIva sAmarthya (5) puruSAkAra parAkrama- kArya karavAmAM kriyAnvita thavuM. -[ upAsaka dazAMga sUtra, TIkA] kuMDakaulikanI daDhazraddhAH| 9 tae NaM se deve kuMDakolieNaM samaNovAsaeNaM evaM vutte samANe saMkie kaMkhie, Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-6 H zramaNopAsaka kuMDakaulika viigicchAsamAvaNNe, kalusa samAvaNNe No saMcAei kuMDakoliyassa samaNovAsayassa kiMci pAmokkha-mAikkhittae ; NAmamuddayaM ca uttarijjayaM ca puDhavisilA - paTTae Thave, ThavettA jAmeva disiM pAubbhUe, tAmeva disiM paDigae / 119 zabdArtha :- tulasamAvaLe = vyAkuLa citta, kaluSatAthI yukta no saMvAC = javAba na ApI zakyA. bhAvArtha :- zramaNopAsaka kuMDakaulike A pramANe kahyuM, tyAre te deva zaMkita, kAMkSita ane saMzayayukta tathA kaluSatAthI yukta, glAniyukta athavA hataprabha thaI gayo, pratyuttara ApI zakayo nahIM, tethI teNe kuMDakaulikanI nAmAMkita aMgUThI ane dupaTTo pRthvI zilApaTTaka upara rAkhI dIdhAM ane je dizAthI Avyo hato te dizAmAM pAcho pharI gayo. 10 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM sAmI samosaDhe / bhAvArtha :- te kALe ane te samaye bhagavAna mahAvIranuM kAMpilyapuramAM padArpaNa thayuM. 11 eNaM se kuMDakolie samaNovAsae imIse kahAe laddhaTTe haTTha jahA kAmadevo tahA Niggacchai jAva pajjuvAsai / dhammakahA / zabdArtha -- bhAvArtha :-zramaNopAsaka kuMDakaulike jyAre A sAMbhaLyuM tyAre te atyaMta prasanna thayA ane bhagavAnanA darzana mATe kAmadevanI jema gayA. bhagavAnanI paryupAsanA karI, dharmadezanA sAMbhaLI. bhagavAna dvArA kuMDakaulikane dhanyavAda : 12 kuMDakoliyA ! tti samaNe bhagavaM mahAvIre kuMDakoliyaM samaNovAsayaM evaM vayAsIkuMDaliyA ! kallaM tubbhaM aMtie puvvAvaraNha-kAla- samayaMsi asoga vaNiyAe ege deve pAubbhavithA / tae NaM se deve NAma-muddagaM ca taheva jAva No saMcAei tubbhe kiMci pAmokkhamAikkhittae, NAmamuddagaM ca uttarijjagaM ca puDhavisilApaTTae Thavei, ThavettA jAmeva disaM pAubbhUe, tAmeva disaM paDigae / se NUNaM kuMDakoliyA ! aTThe maTThe ? haMtA atha / taM dhaNNesi NaM tumaM kuMDakoliyA ! jahA kAmadevo / zabdArtha -- anne samakke ? = artha samartha che,A satya che ? thaLesi = dhanya cho. taduM = prApta khiApha = nIkaLyA pannuvAsapha = paryupAsanA karI. = bhAvArtha :- he kuMDakaulika ! A prakAre saMbodhana karI bhagavAne zramaNopAsaka kuMDakaulikane kahyuM - he kuMDakaulika! kAle baporanA samaye azokavATikAmAM eka deva tamArI samakSa pragaTa thayo. te tamArI nAmAMkita aMgUThI ane dupaTTo laIne AkAzamAM gayo yAvat saMpUrNa ghaTanA kahevI. jyAre te deva tamane kAMI uttara ApI zakyo nahIM tyAre tamArI nAmAMkita aMgUThI ane dupaTTo yathAsthAne rAkhIne je dizAmAMthI Avyo hato te dizAmAM pAcho gayo. he kuMDakaulika ! zuM A yathArtha che? kuMDakaulike kahyuM - bhagavAna ! hA, ema ja thayuM che. kuMDakaulika ! tame dhanya cho yAvat zramaNopAsaka kAmadevane bhagavAne jema kahyuM hatuM, te ja pramANe kahyuM. zramaNa nigraMthone preraNA H 13 ajjo ! tti samaNe bhagavaM mahAvIre samaNe NiggaMthe ya NiggaMthIo ya AmaMtittA Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 120 / zrI upAsaka dazAMga sUtra evaM vayAsI- jai tAva, ajjo ! gihiNo gihimajjhAvasaMttANaM aNNautthie advehi ya heUhi ya pasiNehi ya kAraNehi ya vAgaraNehi ya NippaTTa-pasiNavAgaraNe karei, sakkA puNAI ajjo ! samaNehiM NiggaMthehiM duvAlasaMga gaNi-piDagaM ahijjamANehiM aNNautthiyA aTThehi ya heUhi ya pasiNehi ya kAraNehi ya vAgaraNehi ya NippaTTha-pasiNavAraNA karittae / zArtha :- aNNautthiya = anyamatAvalaMbI heuhi = hetu dvArA pasiNehi = prazradvArA NipaTTa = niruttara sakkA = samartha. bhAvArtha :- zramaNa bhagavAna mahAvIre upasthita rahelA sAdhu-sAdhvIone saMbodhana karIne kahyuM - he Aryo! jo gRhasthAvAsamAM rahelA gRhastha paNa anya matAvalaMbIone artha, hetu, prazna, yukti tathA uttara dvArA niruttara karI zake che, to he Aryo ! dvAdazAMgarUpa gaNipiTakanuM-AcArAMga sUtra vagere bAra aMgonuM adhyayana karanArA zramaNa nigraMtha to anya matAnuyAyIone artha, hetu, prazna, yukti tathA vizleSaNa dvArA niruttara karavAmAM samartha hoya ja che. samartha hovA ja joIe. 14 tae NaM samaNA NiggaMthA ya NiggaMthIo ya samaNassa bhagavao mahAvIrassa 'taha' tti eyamaDheM viNaeNaM paDisuNeti / / bhAvArtha :- zramaNa bhagavAna mahAvIranuM A kathana sAMbhaLI te sAdhu-sAdhvIoe 'hA, ema ja che" te pramANe kahIne vinayapUrvaka svIkAra karyo. 15 tae NaM se kuMDakolie samaNovAsae samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdai NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA pasiNAI pucchai, pucchittA aTThamAdiyai, aTThamAdittA jAmeva disiM pAubbhUe tAmeva disiM paDigae / sAmI bahiyA jaNavaya-vihAraM viharai / bhAvArtha:- zramaNopAsaka kuMDakaulike zramaNabhagavAna mahAvIrane vaMdana namaskAra karyA, prazna pUchI samAdhAna karyuM tathA je dizAmAMthI te AvyA hatA te ja dizAmAM pAchA gayA. bhagavAna mahAvIra svAmI anyatra vihAra karI gayA. kuMDalinuM samAdhi-bharA :|16 tae NaM tassa kuMDakoliyassa samaNovAsayassa bahUhiM sIla jAva bhAvemANassa coddasa saMvaccharAiM vaikkaMtAI / paNNarasamassa saMvaccharassa aMtarA vaTTamANassa aNNayA kayAi jahA kAmadevo tahA jeTTaputtaM ThavettA tahA posahasAlAe jAva dhammapaNNattiM uvasaMpajjittANaM viharai / evaM ekkArasa uvAsaga paDimAo taheva jAva sohamme kappe aruNajjhae vimANe jAva cattAri paliovamAI ThiI paNNattA / se NaM bhaMte ! kuMDakolie tAo devalogAo AukkhaeNaM, bhavakkhaeNaM, ThiikkhaeNaM aNaMtaraM cayaM caittA kahiM gamihii ? kahiM uvavajjihii ? goyamA ! mahAvidehe vAse sijjhihii, bujjhihii muccihii, savva dukkhANaM aMtaM kAhii / Nikkhevo jahA paDhamassa / zArtha :- coddasa = yauha vaTTamANassa = yAsatuM tyAre. bhAvArtha :-tyArapachI zramaNopAsaka kaMDakaulikane vratonI upAsanA dvArA AtmAne bhAvita karatAM cauda Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhyayana-s: zramaNopAsaka kuMDakaulika . [ 121 | varasa vyatIta thaI gayAM. paMdaramA varasano prAraMbha thayo. ekadA tenA manamAM kAmadevanI samAna vicAra Avyo hato, te ja rIte potAnA jyeSTha putrane potAnA sthAne niyukta karI kAmadevanI samAna pauSadha zALAmAM jaIne bhagavAna mahAvIranI dharmaprajJapti-dharma sAdhanAno svIkAra karyo ane upAsanAmAM lIna thaI gayA. teNe agiyAra upAsaka pratimAnI ArAdhanA karI. zeSa varNana paNa kAmadevanI samAna jANavuM. aMte deha tyAga karI aruNadhvaja vimAnamAM devarUpe utpanna thayA. he bhagavAna! kaMDakaulika te devalokanuM Ayu, bhava ane sthitino kSaya karIne deva zarIrano tyAga karIne kayAM jaze? kyAM utpanna thaze? he gautama ! te mahAvidehakSetramAM siddha, buddha ane mukta thaze. sarva duHkhono aMta karaze. A adhyayananuM upasaMhAra vAkya prathama adhyayananI samAna jANavuM. vivecana : - upasaMhAra:- kaMDakaulikanuM jIvana samyajJAna ane samyaka samajaNanI vizeSatAne prakAzita kare che. zraddhAnI daDhatA mATe samyajJAna anivArya che. jyAre vastutattva yathArtha jaNAya tyAre tenA para sahaja zraddhAno bhAva jAgRta thAya che. samajaNapUrvakanI zraddhA ja daDhazraddhA bane che ane daDhazraddhA ja cAritramAM pariNamI zake che. samajaNa vinAnI zraddhA game tyAre azraddhAmAM palaTAI zake che, mATe dareka zraddhALuoe tattvanuM jJAna vadhAravAno prayatna karavo ja joIe. kaMDakaulikanI zraddhA samajaNapUrvakanI hatI, tethI ja devanA kathanathI teo calita thayA nahIM, eTaluM ja nahIM paraMtu yuktipUrvaka niyativAdanuM khaMDana karIne svasiddhAMtanI prarUpaNA karI zakyA ane devane niruttara karI zakyA. prabhue paNa kuMDakaulikanI ghaTanAthI sAdhu sAdhvIone pavitra preraNA ApI. prajJA-buddhi dharAvanAra zramaNo ane zramaNopAsakoe nigraMtha pravacananuM eTale jainAgamonuM vizALa ane UMDANapUrvaka adhyayana karavuM joIe, e ja A adhyayanano sAra che. kuMDakaulika zrAvakanI dharma sAdhanAmAM devano upasarga thayo nathI paratuM temaNe potAnI daDha zraddhA ane satya samajaNanA sahAre devane niruttara karyA hatA. e ja A adhyayananI viziSTa ghaTanA che. II adhyayana-6 saMpUrNa II Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 zrI upAsaka dazAMga sUtra ( sAtamuM adhyayana ) paricaya 99999999999cchazvAzva svAsthaha bhagavAna mahAvIrano samaya vibhinna saMpradAyo, dharmAvalaMbIo ane ghaNA kriyAkAMDonI bahulatAvALo hato. uttara bhAratamAM avaidika vicAradhArAvALA ghaNA AcAryo hatA. je badhA potapotAnA siddhAMtono pracAra karatA hatA. temAMthI keTalAka potAnI jAtane ahaMtu, jina, kevaLI athavA sarvajJa kahetA hatA. te vakhate evA 3 saMpradAyo hovAno ullekha bauddha graMthomAM maLe che. - sUtrakRtAMga sUtramAM AvA saiddhAMtikonA cAra varga karavAmAM AvyA che. TIkAmAM tenA ja 33 bheda prabheda karavAmAM AvyA che. - bauddhazAstromAM mukhyarUpe cha zramaNa saMpradAyono ullekha che, jenA nimnokta AcArya athavA saMcAlaka kahyA che- (1) pUraNa kAzyapa, (2) makhali gozAlaka, (3) ajIta kesakaMbali, (4) pakudha kAtyAyana, (5) nigraMtha jJAtaputra, (6) saMjayavelaDriputra. tenA saiddhAMtikavAda kramazaH (1) akriyAvAda, (2) niyativAda, (3) ucchedavAda, (4) anyonyavAda, (5) cAturyAma ke paMcamahAvratarUpa saMvaravAda tathA (6) vikSepavAda kahyA che. bauddha sAhityamAM bhagavAna mahAvIra mATe nigraMtha jJAtaputra no prayoga thayo che. jaina ane bauddha baMne sAhityomAM makhaliputra gozAlakanuM niyativAdanA prarUpaka rUpe vistRta varNana che. paMcama aMga vyAkhyAprajJapti sUtranA 15 mA zatakamAM gozAlakanuM vistArathI varNana che. gozAlakane aSTAMga nimittanuM kaMIka jJAna hatuM. tenAthI lAbha, alAbha, sukha, duHkha, jIvana ane maraNanA viSayamAM satya uttara Apato hato, tethI ghaNA loko tenI pAse AvIne evI ja vAto karatA hatA. A rIte tenA jJAnathI prabhAvita thaI hajAro loko tenA anuyAyI thaI gayA hatA. polAsapuramAM sakalAlaputra nAmanA kuMbhakAra paNa tenA mukhya anuyAyI hatA. te samRddha ane saMpanna gRhastha hatA. teNe eka karoDa sonAmahora surakSita khajAnAmAM, eka karoDa sonAmahora vyApAramAM, eka karoDa sonAmahora gharanA vaibhava ane sAdhana sAmagrImAM rAkhI hatI. tene dasa hajAra gAyonuM eka gokuLa hatuM. sakalAlaputra mATInAM vAsaNa banAvavA tathA vecavAno vyApAra karatA hatA. polAsapura nagaranI bahAra tenI pAMcaso karmazALA hatI, jyAM aneka pagAradAra mANaso savArathI sAMja sudhI vAsaNo banAvavAnuM ane vecavAnuM kAma karatA hatA. sakalAlaputranI patnInuM nAma agnimitrA hatuM. te gRhakAryamAM kuzaLa tathA potAnA patinA sukhaduHkhamAM sahabhAgI hatI. sakalAlaputra potAnA dhArmika siddhAMto pratye niSThAvAna hatA. te pramANe dharma upAsanAmAM paNa samaya vyatIta karatA hatA. te yuga ja kaMIka evo hato ke vyakti potAnA vicAro pramANe AcaraNa karatA hatA. arthAt zraddhA anusAra cAritranuM pAlana karatA hatA. Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | adhyayana-7: paricaya 123 ] ekadA sakalAlaputra baporanA samaye potAnI azokavATikAmAM gayA. tyAM potAnI mAnyatA pramANe dharma ArAdhanAmAM nimagna thayA. thoDIka vAramAM tyAM eka deva Avyo ane AkAzamAM adazya rahI deve tene saMbodhana karIne kahyuM- kAle savAre ahIM mahAmAhaNa, apratihata jJAna-darzananA dhAraka, railokaya dIpaka, arihaMta, jina, kevaLI sarvajJa, sarvadarzI padhAraze. tame tene vaMdanA namaskAra karI paryApAsanA karajo ane tene sthAna, pATa, bAjoTha, vagere mATe AmaMtraNa Apajo. A pramANe kahI te deva pAcho gayo. sakalAlaputre vicAryuM- deve zreSTha vadhAmaNI ApI. mArA dharmAcArya saMkhaliputra gozAlaka kAle ahIM Avaze. te ja jina, arhat ane kevaLI che, mATe huM avazya tene vaMdana namaskAra karIne paryApAsanA karIza. tenA upayoganI vastuo mATe tene AmaMtraNa ApIza, paraMtu bIje divase prAtaHkAle bhagavAna mahAvIranuM padArpaNa thayuM. teo sahasAmravanamAM birAjyA, aneka zraddhALu mAnavo tenA darzana karavA mATe gayA. sakalAlaputra tenA AcArya gozAlakanA padArpaNane samajIne te paNa darzana mATe gayA. bhagavAna mahAvIre dharmadezanA ApI. anya lokonI sAthe sakaDAlaputre paNa sAMbhaLI. bhagavAna jANatA hatA ke sakalAlaputra sulabhabodhi che. tene sadudharmanI preraNA ApavI joIe, tethI bhagavAne tene saMbodhana karIne kahyuM - kAle bapore azoka vATikAmAM deve tamane je vadhAmaNI ApI hatI, temAM devano abhiprAya gozAlakanA Agamanano na hato. sakalAlaputra bhagavAnanA aparokSa jJAnathI prabhAvita thayA ane manamAM ne manamAM prasanna thayA. te UThyA, bhagavAnane vidhivat vaMdanA karI ane potAnI karmazALAomAM padhAravAnI tathA apekSita sAmagrI grahaNa karavAnI vinaMtI karI, bhagavAne tenI vinaMtI svIkArI ane tyAM padhAryA. sakaDAlaputra bhagavAna mahAvIranA vyaktitva ane tenA atIndriya jJAnathI prabhAvita thaI gayA hatA, paraMtu tenI saiddhAMtika zraddhA maMkhaliputra gozAlakamAM hatI. eka divasa sakaDAlaputre potAnAM vAsaNone sUkavavA mATe bahAra tApamAM rAkhyAM. sarvajJa prabhue tene pUchyuM- A vAsaNa kevI rIte banAvyAM?sakaDAlaputra bolyA- bhagavAna ! pahelAM mATIne bhegI karI, tene palALI, temAM rAkha ane chANa meLavyAM, tyAra pachI tene khUMdIne badhuM bheguM karyA pachI taiyAra thayelI bhInI mATIne cAkaDA para caDhAvI, tenAthI vividha prakAranA A vAsaNo taiyAra karyA. tyAre pharIthI prabhue tene pUchyuM- saMkaDAlaputra ! tamArAM A vAsaNo prayatna, puruSArtha, udyamathI banyAM che ke prayatna ane puruSArtha vinA banyAM che? sakalAlaputra- he bhagavAna! aprayatna, apuruSArtha ane anumathI banyAM che, kAraNa ke prayatna, puruSArtha ane udyamanuM koI mahattva nathI. je kAMI thAya che te sarva niyata ja che. bhagavAna mahAvIra- sakaDAlaputra ! koI puruSa sukAI gayelAM tamArAM vAsaNa corI jAya, tene koI vikherI nAkhe, toDI de, phoDI de athavA tamArI patnI agnimitrA sAthe baLAtkAra kare to tame tene zo daMDa Apazo? sakalAlaputra- he bhagavAna! huM tene ghaNo mAra mArIza, eTaluM ja nahIM tene jIvato paNa choDIza nahIM. bhagavAna mahAvIra- sakalAlaputra ! AvuM kema? tame to prayatna ane puruSArthane svIkAratA ja nathI, sarva bhAvone niyata mAno cho, to pachI je puruSe A duSkRtya karyuM, temAM tenuM zuM kartApaNuM che? A sarva bhAvo to pahelethI ja niyata che. tene doSita zA mATe mAno cho? jo tame kaho ke te to prayatnapUrvaka thAya che to prayatna ane puruSArthane na mAnavAno ane sarva bhAvone niyata ja mAnavAno tamAro siddhAMta mithyA che, asatya che. sakaDAlaputra eka medhAvI ane samajadAra puruSa hatA. bhagavAnanA kathana mAtrathI teo siddhAMtanI vAstavikatAne samajI gayA ane aMtaranI zraddhAthI bhagavAna mahAvIranA caraNamAM jhUkI gayA. bhagavAna Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI upAsaka dazAMga sUtra mahAvIra svAmI pAse zrAvakanAM bAra vrato dhAraNa karyAM. agnimitrA mAryAe paNa teonI preraNAthI prabhunA darzana karI, upadeza sAMbhaLI, te ja divase bAra vratano svIkAra karyo. teo baMne gRhastha jIvananI sAthe dhArmika ArAdhanAmAM paNa potAno samaya vyatIta karavA lAgyAM. ja 124 sakaDAlaputra maMliputra gozAlakanA mukhya zrAvaka hatA. gozAlake jyAre A vRttAMta sAMbhaLyo tyAre tene sakaDAlaputranuM kArya uMcita na lAgyuM, teNe sakaDAlaputrane pharIthI samajAvavAnuM ane svamatamAM sthira karavAnuM manomana vicAryuM ane tarata ja polAsapuramAM AvIne AjIvikonA upAzrayamAM potAnAM pAtrA, upakaraNa vagere rAkhyAM tathA potAnA keTalAka ziSyone sAthe laIne sakaDAlaputrane ghera gayA. sakaDAlaputre to sattattva ane sadguru prApta karI lIdhA hatA. tethI sakaDAlaputre gozAlakano zraddhA pUrvaka Adara-satkAra karyo nahIM. gozAlaka sakaDAlaputranA vartana parathI samajI gayo. teNe yuktipUrvaka sakaDAlaputrane prasanna karavA mATe bhagavAna mahAvIranI khubaja prazaMsA karI. bhagavAnanI guNa gAthA gAI. gozAlakanA A kuTila vyavahArane te samajI zakayA nahIM ane gozAlaka sAthe ziSTAcAra yukta vyavahAra karyo ane potAnI karmazALAmAM rokAvAnI ane Avazyaka vastu levAnI vinaMtI karI. gozAlake vinaMtIno svIkAra karyo. tyAMnA pravAsa daramyAna gozAlake sakaDAlaputra sAthe tAttvika vArtAlApa karyo. tattvazraddhAne parivartita karavAno prayatna karyo, paraMtu te niSphaLa gayo. sakaDAlaputre to atyaMta viveka ane samajaNapUrvaka tattvane prApta karyuM hatuM. gozAlaka nirAza thaI tyAMthI vihAra karI gayo. sakaDAlaputra zramaNopAsaka pUrvavat potAnI sAMsArika AjIvikAnI javAbadArI sAthe eka ucca koTInA zramaNopAsaka tarIke dharmasAdhanAmAM lIna rahevA lAgyA. A rIte cauda varasa vyatIta thayAM. paMdaramAM varSamAM ekavAra arthe rAtrinA samaye sakaDAlaputra zramaNopAsaka potAnI dharma ArAdhanAmAM magna hatA. tyAM eka mithyAtvI deva tenuM vratabhaMga karavA mATe Avyo. vrata choDI devA mATe teNe tenA putrone mArI nAMkhavAnI dhamakI ApI. sakaDAlaputra aDaga rahyA, tyAre teNe tenI sAme kramathI tenA traNa dIkarAne mArIne nava nava TukaDA karyA. UkaLatA pANInI kaDAImAM nAMkhyA ane tenA mAMsa, lohI tenA upara chAMTayAM, paraMtu sakaDAlaputre AtmabaLa ane dhairyanI sAthe A badhuM sahana karyuM. tenI zraddhA calita thaI nahIM. chatAM paNa deva nirAza thayo nahIM, teNe vicAryuM ke sakaDAlaputranA jIvanamAM agnimitrAnuM mahattva ghaNuM che. teNI patiparAyaNa tathA tenA sukha duHkhamAM sahabhAgI che ane sauthI mahattvanI vAta e che ke teNI tenA dhArmika jIvananI ananya sahAyaka che. A pramANe vicArIne teNe sakaDAlaputranI sAme tenI patnI agnimitrAne mArI nAMkhavAnI ane tevI ja durdazA karavAnI dhamakI ApI. sakaDAlaputra zramaNopAsaka dIkarAonI hatyA potAnI sAme jotAM hovA chatAM khUbaja aDaga rahyA hatA, paraMtu A dhamakIthI teo khaLabhaLI gayA. krodhita thayA ane vicAryuM ke A duSTane mAre pakaDI levo joIe. tene pakaDavA mATe UThayA, paraMtu devanA SaDyuMtramAM koNa kone pakaDI zake ? deva adazya thaI gayo. sakaDAlaputranA hAthamAM sAmeno thAMbhalo Avyo. A badhI AzcaryakArI ghaTanA joI sakaDAlaputra zramaNopAsaka gabharAI gayA ane jorathI avAja karyo. agnimitrAe jayAre sAMbhaLyuM tyAre tarata ja tyAM AvI. patinI badhI vAta sAMbhaLI ane kahyuM- aMtima parIkSAmAM tame hArI gayA. te mithyAdaSTi deva aMte tamArA vratabhaMga karavAmAM saphaLa thayo. A bhUla mATe tame prAyazcita karo. sakaDAlaputre tema karyuM. sakaDAlaputra zramaNopAsakanuM aMtima jIvana ghaNuM ja prazasta hatuM. aMte teoe eka mahinAnA saMcArAnI (anazananI) sAthe samAdhimaraNa prApta karyuM. dehatyAga karIne te aruNabhUta vimAnamAM cAra palyopamanI sthitivALA deva thayA. ////////// Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-7: zramaNopAsaka sakaDAlaputra 125 | 6) sAtamuM adhyayanA zramaNopAsaka sakalAlaputra ddddddchI sakalAlaputra gAthApati:| 1 sattamassa ukkhevo / polAsapure NAma Nayare / sahassaMbavaNe ujjANe / jiyasattU raayaa| bhAvArtha - sAtamA adhyayananuM prAraMbha vAkya prathama adhyayananI samAna samajavuM joIe. Arya sudharmA svAmIe kahyuM -polAsapura nAmanuM nagara hatuM. tyAM sahasAmravana nAmanuM udhAna hatuM. jitazatru nAmanA rAjA hatA. | 2 tattha NaM polAsapure Nayare saddAlaputte NAmaM kuMbhakAre AjIviovAsae privsi| AjIviya-samayasi laddhaTe, gahiyaTe, pucchiyaDhe, viNicchiyaTe, abhigayaTe, aTThimiMjapemANurAgaratte ayamAuso ! AjIviya-samae aDhe, ayaM paramaDhe, sese aNaDhe tti AjIviya- samaeNaM appANaM bhAvemANe viharai / zabdArtha :- mAre = kuMbhAra mAnaviyovAsA = AjIvikopAsaka parivasa = rahetA hatA pu0i = prazno dvArA artha sthita karelA niMga = asthi ane majjA mApurI ratta = prema ane anurAgavALA mA = aprayojanabhUta. bhAvArtha :- polAsapuramAM sakaDAlaputra nAmanA kuMbhAra rahetA hatA. te AjIvika siddhAMta athavA gozAlakanA matAnuyAyI hatA. teNe labdhArtha-zravaNa Adi dvArA AjIvika matanA yathArtha tattvane prApta karelA, grahaNa karelA, puSTArtha-jijJAsA athavA prazna dvArA sthita karelAM, vinizcitArtha-nizcayarUpe AtmasAt karelAM, abhigatArtha-svAdhIna karelAM hatAM. tene potAnA dharma prati asthi ane majjA sudhI prema ane anurAga hato. teno A nizcita vizvAsa hato ke AjIvikA mata ja arthabhUta che, e ja paramArtha che bAkI badhuM aprayojanabhUta che. A rIte AjIvikA mata anusAra te AtmAne bhAvita karatAM dharmamAM rahetA hatA. vivecana : - uparokta sUtramAM sakaDAlaputranI gozAlaka mata paranI daDha zraddhAnuM pratipAdana che. temanI zraddhA siddhAMtanA samajaNa sahitanI hatI, tethI ja tenA mATe labdhArtha, gRhItArtha Adi vizeSaNano prayoga karyo che. te parathI tatkAlIna lokonI dharma ruci paNa pragaTa thAya che. loko laukika jIvana sAthe dhArmika ane tAttvika daSTie paNa UMDo rasa dharAvatA hatA, tevuM spaSTa samajAya che. sakalAlaputranI saMpadA - | 3 tassa NaM saddAlaputtassa AjIviovAsagassa ekkA hiraNNakoDI NihANapauttA, ekkA vuDDipauttA, ekkA pavittharapauttA, ekke vae, dasa-gosAhassieNaM vaeNaM / bhAvArtha :- AjIvika matAnuyAyI sakaDAlaputranI eka karoDa sonAmahora surakSita khajAnAmAM, eka Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI upAsaka dazAMga sUtra karoDa sonAmahora vyApAramAM tathA eka karoDa sonAmahora paranA vaibhava sAdhana sAmagrImAM hatI. tene eka gokuLa hatuM. jemAM dasa hajAra gAyo hatI. 4 tassa NaM saddAlaputtassa AjIviovAsagassa aggimittA NAmaM bhAriyA hotthA / bhAvArtha:- AjIvika upAsaka sakaDAlaputranI patnInuM nAma agnimitrA hatuM, 5 | tassa NaM saddAlaputtassa AjIviovAsagassa polAsapurassa nagarassa bahiyA paMca kuMbhakArAvaNa-sayA hotthA / tattha NaM bahave purisA diNNa- bhai bhatta-veyaNA kallAkulli bahave karae ya vArae va pihaDae ya ghaDae ya addha ghaDae ya kalasae ya aliMjarae ya jaMbUlae ya uTTiyAo ya kareMti / aNNe ya se bahave purisA diNNa- bhai bhatta-veyaNA kallAkalli tehi bahUhiM karaehi ya vAraehi ya pihaDaehi ya ghaDaehi ya addha-ghaDaehi ya kalasaehi ya aliMjaraehi ya jaMbUlaehi ya uTTiyAhi va rAyamaggaMsi vitti kappemANA viharaMti / zabdArtha :- AvaLa = dukAna jevayA = vetana matta = bhojana tApti = prabhAte, savAra thatAM ja vAraNa gADavo, ghaDo. vida- kuMDAM mAMsa- mArga upara vitta - AjIvikA. 126 bhAvArtha :- polAsapura nagaranI bahAra AjIvikopAsaka sakaDAlaputra kuMbhAranI pAMcaso karmazALA hatI. tyAM bhojana tathA majUrI rUpe vetana para kAma karanArA pagAradAra aneka mANaso savAre AvIne jaLa bharavAnA ghaDA, gADavA, thALI athavA kUMDAM, nAnA ghaDAo, kaLazo, mATalAM, kUMjA tathA uSTrikA(tela bharavAnA moTA vAsaNa, jemAM lAMbI Doka ane moTuM peTa hoya tevA AkAranAM vAsaNo banAvatA hatA. bhojana ane majUrI para kAma karanArA bIjA aneka mANaso savAra thatAM ja ghaNAM ja jaLa bharavAnA ghaDA, gADavA, cALI athavA kuMDA, ghaDA, nAnA ghaDAo, kaLaza, mATalA, kUMjA tathA uSTikAtila bharavAnA moTAM vAsaNa, jemAM lAMbI Doka ane moTuM peTa hoya tevA AkAranAM vAsaNo) vagere sAthe laIne mArga para jaIne AjIvikA prApta karatA hatA. arthAta tene vecatA hatA. vivecana : prastuta sUtramAM sakaDAlaputranA vyApArano ullekha che. tenI pAMcaso karmazALA nagaranI bahAra hatI. teno vyApAra ghaNo ja vikasita hato. temAM aneka sAmAnya loko potAnI AjIvikA prApta karatA hatA. temaja tenA vizALa vyApAra uparathI tenI sAdhana-saMpannatA paNa jANI zakAya che. sakaDAlaputranI sAdhanA : 6 tae NaM se saddAlaputte AjIviovAsae aNNayA kayAI puSvAvaraNha-kAla- samayaMsi jeNeva asogavaNiyA, teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA gosAlassa maMkhaliputtassa [aMtiyaM] dhammapaNatti uvasaMpajjittANaM viharai / bhAvArtha :- eka divasa AjIvikopAsaka sakaDAlaputra baporanA samaye azoka vATikAmAM gayA. khaliputra gozAlakanI dharma prApti-dharmopAsanAmAM lIna thayA. vivecanaH sakaDAlaputra ATalo moTo vyApArI hovA chatAM tenA jIvanamAM dharmanuM sthAna hatuM. tethI ja gRhastha Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-7: zramaNopAsaka sakaDAlaputra [ 127 ] jIvananI anukULatA anusAra bapore sAmAyika saMvaranI sAdhanAmAM lIna banatA hatA. devanuM pragaTIkaraNa: 7 tae NaM tassa saddAlaputtassa AjIviovAsagassa aMtie ege deve paaubbhvitthaa| bhAvArtha :- AjIvikopAsaka makaDAlaputranI samakSa eka deva pragaTa thayo. tIrthakaranA padArpaNanI sUcanA - | 8 tae NaM se deve aMtalikkha paDivaNNe sakhikhiNiyAiM paMcavaNNAI vatthAI pavara parihie sahAlaputtaM AjIviovAsayaM evaM vayAsI- ehii NaM devANuppiyA ! kallaM iha mahAmAhaNe, uppaNNaNANa-dasaNadhare, tIya-paDuppaNNa-maNAgaya-jANae, arahA, jiNe, kevalI, savvaNNU, savvadarisI, telokka-vahiya-mahiya-pUie, sadevamaNuyAsurassa logassa accaNijje vaMdaNijje NamaMsaNijje sakkAraNijje sammANaNijje, kallANaM, maMgalaM, devayaM, ceiyaM pajjuvAsaNijje, tacca-kamma-saMpayA-saMpautte / taM NaM tuma vaMdejjAhi, NamaMsejjAhi, sakkArejjAhi, sammANejjAhi, kallANaM, maMgalaM, devayaM, ceiyaM pajjuvAsejjAhi, pADihArieNaM pIDha-phalaga-sijjA-saMthAraeNaM uvaNimaMtejjAhi / doccaM pi tacca pi evaM vayai, vaittA jAmeva disaM pAubbhUe tAmeva disa paDigae / zabdArtha :- 52 = zreSTha taiya DupaUM = bhUtakALa, vartamAnakALa tattvam = saphaLa ane satya kriyAovALA paDihAgii = pAchI devA yogya vattA = kahIne. bhAvArtha:- tyAre nAnI nAnI ghaMTaDIothI yukta pAMca varNanAM uttama vastro dhAraNa karelA deve, AkAzamAM avasthita rahIne AjIvikopAsaka sakaDAlaputrane kahyuM - he devAnupriya! kAle savAre ahIM mahAmAhaNamahAna ahiMsaka, apratihata jJAna darzananA dhAraka, atIta-vartamAna ane bhaviSya traNe kALanA jJAtA, ahaMta-paramapUjya, parama samartha, jina-rAgadveSanA vijetA, kevaLI, paripUrNa, zuddha ane anaMtajJAna AdithI yukta, sarvajJa, sarvadarzI, traNe lokanA jIvo atyaMta harSa pUrvaka jenA darzananI jhaMkhanA kare che, jenI sevA ane upAsanAnI icchA kare che, deva, dAnava ane mAnava sarva dvArA arcanIya-pUjanIya, vaMdanIya, namaskAraNIya, satkAra ane Adara karavA yogya, kalyANamaya, maMgalamaya, iSTadeva svarUpa athavA divyateja tathA zaktiyukta, jJAnasvarUpa, paryApAsanIya-upAsanA karavA yogya, tathyakarma saMpadAthI yukta-satkarmarUpa saMpattithI yukta evA bhagavAna padhAraze. tame tene vaMdana karajo (namaskAra, satkAra, tathA sanmAna karajo). prAtihArika (upayogamAM laIne pAchI ApI zakAya tevI vastu) pITha-pATalA, bAjoTha, phalaka-pATa, pATiyuM, zayyA-nivAsa sthAna, saMstAraka-saMthArA mATe (pathArI mATe) ghAsa vagere vastuonuM temane AmaMtraNa karajo. A rIte bIjIvAra, trIjIvAra kahI je dizAmAMthI deva pragaTa thayo hato te dizAmAM pAcho gayo. vivecanaH prastuta sUtramAM prabhu mahAvIranAM aneka vizeSaNonA prayogathI arihaMtanuM svarUpa spaSTa karyuM che. temAM mukhya vizeSaNa mahInA zabdanI vyAkhyA karatAM AcArya abhayadeva sUrie vRttimAM lakhyuM che - je vyakti nizcaya kare che ke huM koIne mArIza nahIM temaja je mana, vacana, ane kAyAthI sUkSma ane skUla Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 ] - zrI upAsaka dazAga sUtra samasta jIvonI hiMsAthI nivRtta thaI jAya che, anyane A rItano upadeza Ape che, te mAhaNa kahevAya che. AvA puruSa mahAna hoya che, mATe te mahAmAhaNa che arthAtu mahAna ahiMsaka che. anya AgamomAM paNa jyAM mahAnA zabda Avyo che, tyAM A ja rIte vyAkhyA karI che. tenI vyAkhyA bIjI rIte paNa thAya che. prAkRtamAM brAhmaNa' mATe 'bappaNa' tathA 'bampaNa' nI jema mAhaNa zabda paNa che. e anusAra mahAmAhaNano artha mahAna brAhmaNa thAya che. brAhmaNa zabda bhAratIya sAhityamAM guNa-niSpannatAnI daSTie atyaMta mahattva dharAve che. brAhmaNamAM eka evA vyaktitvanI kalpanA che, je pavitratA, sAttvikatA, sadAcAra, titikSA, tapa vagere saguNanA samavAyanuM pratIka che. zAbdika daSTithI teno artha jJAnI thAya che. vyutpatti pramANe teno artha A pramANe thAya che- je brahma, veda athavA zuddha caitanyane jANe che athavA tenuM adhyayana kare che, te brAhmaNa che. guNAtmaka dRSTithI veda, je vid dhAtuthI banelo zabda che te utkRSTa jJAnanuM pratIka che. A rIte brAhmaNa zabda eka ucca jJAnI ane cAritraniSTha vyaktitvanA rUpamAM prastuta thayo che. 3MULa khAi haMsAdhare - utpanna jJAna-darzananA dhAraka arthAtu kevaLajJAna-kevaLadarzananA dhAraka. jyAre rAga dveSarUpa mohanIyakarmano nAza thAya tyAre vyakti vItarAgI bane che. tyAra pachI jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya ane aMtarAya karmono nAza thAya arthAtu cAre ghAtikarmono nAza thAya tyAre tene kevaLajJAna-kevaLa darzana pragaTa thAya che ane te jina, kevaLI, sarvajJa, sarvadarzI ane arihaMta kahevAya che. AtmAnA anaMta guNa pragaTa thayA hovAthI tathA tIrthanA sthApaka hovAthI trilokanA jIvo dvArA vaMdanIya ane pUjanIya che. A rIte svayaM Atma ramaNatAmAM lIna che ane tenuM astitva mAtra jagatanA kalyANanuM kAraNa che. tevA tIrthaMkara prabhu mahAvIra padhAraze tevI maMgala vadhAmaNI deve sakaDAlaputrane ApI. asaMkhya devo tIrthakaranA bhakta hoya che. je prasaMgopAta prabhunA atizayo pragaTa kare, sAmAnya lokone prabhunI vizeSatA samajAve, samavasaraNa vagere racanA karI potAno bhaktibhAva pragaTa kare che, te ja rIte prabhunA bhakta deve sakaDAlaputranI samakSa pragaTa thaI tene prabhunA darzana, vaMdana, namaskAra yAvatuM paryApAsanA karavAnI preraNA karI. sakalAlaputrano aMtara AnaMda| 9 tae NaM tassa saddAlaputtassa AjIviovAsagassa teNaM deveNaM evaM vuttassa samANassa imeyAruve ajjhathie, ciMtie, patthie maNogae saMkappe samuppaNNe- evaM khalu mamaM dhammAyarie dhammovaesae gosAle maMkhaliputte, se NaM mahAmAhaNe uppaNNa-NANa-dasaNadhare jAva tacca-kamma-saMpayA-saMpautte, se NaM kallaM iha havvamAgacchissai / tae NaM taM ahaM vaMdissAmi NamaMsissAmi jAva sakkAressAmi, sammANessAmi, kallANaM, maMgalaM, devayaM, ceiyaM pajjuvAsissAmi; pADihArieNa jAvapIDha-phalaga-sejjA-saMthAraeNaM uvnnimtissaami| bhAvArtha :- deve A pramANe kahyuM tyAre AjIvikopAsaka sakalAlaputranA manamAM Avo vicAra Avyo, manoratha, ciMtana ane saMkalpa thayo-mArA dharmAcArya, dharmopadezaka, mahAmAhaNa, apratima jJAna darzananA dhAraka yAvat satkarma, saMpattiyukta maMkhaliputra gozAlaka kAle ahIM Avaze tyAre huM tene vaMdanA, Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-7: zramaNopAsaka sakaDAlaputra [ 129 ] namaskAra, satkAra ane sanmAna karIza. te kalyANamaya, maMgalamaya, devasvarUpa tathA jJAnavaMta che, tenI paryApAsanA karIza tathA prAtihArika pITha, phalaka, zayyA, saMtAraka mATe AmaMtraNa karIza. bhagavAna mahAvIranuM Agamana - 10 tae NaM kallaM jAva jalate samaNe bhagavaM mahAvIre jAva samosarie / parisA NiggayA jAva pajjuvAsai / bhAvArtha :- tyArapachI bIje divase savAre bhagavAna mahAvIra padhAryA, pariSada bhegI thaI, bhagavAnanI paryApAsanA karI. sakalAlaputranuM darzanArtha gamana :11 tae NaM se saddAlaputte AjIviovAsae imIse kahAe laddhaDhe samANe- evaM khalu samaNe bhagavaM mahAvIre jAva jeNeva polAsapure Nayare, jeNeva sahassaMbavaNe ujjANe, teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA ahApaDirUvaM oggahaM ogiNhittA saMjameNaM tavasA appANaM bhAvemANe viharai, taM gacchAmi NaM samaNaM bhagavaM mahAvIraM vadAmi NamaMsAmi, sakkAremi, sammAmi kallANaM, maMgalaM, devayaM, ceiyaM pajjuvAsAmi evaM saMpehei, saMpehittA hAe jAva appamahagghAbharaNAlaMkiya-sarIre, maNussavaggurA-parigae sAo gihAo paDiNikkhamai, paDiNikkhamittA, polAsapura NayaraM majjhamajjheNaM Niggacchai, NiggacchittA jeNeva sahassaMbavaNe ujjANe, jeNeva samaNe bhagavaM mahAvIre, teNeva uvAgacchai uvAgacchittA tiktto AyAhiNaM payAhiNaM karei, karettA vaMdai, NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA NaccAsaNNe NAidUre sussUsamANe NamaMsamANe abhimuhe viNaeNaM paMjaliuDe pajjuvAsai / zabdArtha :- sulUsamAne = sAMbhaLavAnA bhAvathI, bhakti-bhAvathI. bhAvArtha :- AjIvikopAsaka sakaDAlaputre A sAMbhaLyuM ke bhagavAna mahAvIra polAsapura nagaramAM padhAryA che. sahasAmravana udhAnamAM yathocita sthAna grahaNa karI saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatAM birAjyA che. teNe vicAryuM, huM jaIne bhagavAnane vaMdanA, namaskAra, satkAra, ane sanmAna karuM. teo kalyANamaya, maMgalamaya, devasvarUpa tathA jJAnavaMta che, teonI paryApAsanA karuM. Ama vicArI temaNe snAna karyuM yAvatu pariSadane yogya zuddha (mAMgalika ane uttama) vastra paheryA. alpa paNa bahumUlya AbhUSaNothI zarIrane alaMkRta karyuM, janasamudAyanI sAthe gherathI nIkaLyA, polAsapura nagaranI madhyamAMthI pasAra thaIne, sahasAmravana udyAnamAM jyAM bhagavAna mahAvIra svAmI birAjamAna hatA, tyAM AvyA, AvIne traNavAra AdakSiNA- pradikSaNA karI, vaMdana namaskAra karyA, vaMdana namaskAra karI bhagavAnathI na ati dUra, na ati najIka e rIte sAme beThA, namana karI sAMbhaLavAnI icchAthI vinayapUrvaka hAtha joDyA, paryApAsanA karI. 12 tae NaM samaNe bhagavaM mahAvIre saddAlaputtassa AjIviovAsagassa tIse ya mahai jAva dhamma parikahei / bhAvArtha :- tyAre zramaNa bhagavAna mahAvIre AjIvikopAsaka sakaDAlapatrane tathA pariSadane dharmadezanA ApI. Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 130 zrI upAsaka dazAMga sUtra bhagavAna dvArA sakalAlaputranA manobhAvanuM kathana:|13 saddAlaputtA ! i samaNe bhagavaM mahAvIre saddAlaputtaM AjIviovAsayaM evaM vayAsIse NUNaM saddAlaputtA ! kallaM tumaM puvvAvaraNha-kAla-samayaMsi jeNeva asogavaNiyA jAva viharasi / tae NaM ege deve tubbhaM aMtiyaM pAubbhavitthA / tae NaM se deve aMtalikkha-paDivaNNe evaM vayAsI- haM bho ! saddAlaputtA ! taM ceva savvaM jAva se NUNaM saddAlaputtA! aDhe samaDhe ? haMtA ! atthi / No khalu saddAlaputtA ! teNaM deveNaM gosAlagamaMkhaliputtaM paNihAya evaM vutte / zArtha :- paNihAya = sarIne. bhAvArtha :- zramaNa bhagavAna mahAvIre AjIvikopAsaka sakalAlaputrane kahyuM - he sakalAlaputra ! baporanA samaye tame jyAre azokavATikAmAM yAvatu tame sAdhanAmAM hatA tyAre eka deva tamArI sAme pragaTa thayo ane AkAzamAM sthita rahIne tamane A pramANe kahyuM- he zakaDAlaputra! yAvatu bhagavAne sarva vRttAMta kahyo ane pUchyuM- saMkaDAlaputra! zuM A pramANe thayuM che? sakalAlaputra bolyA- hA, ema ja thayuM che. tyAre bhagavAne kahyuM- sakalAlaputra! te deve maMkhaliputra gozAlakane lakSa karIne tema kahyuM na hatuM. sakalAlaputra para atIndriya jJAnano prabhAva - 14 tae NaM tassa saddAlaputtassa AjIviovAsayassa samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM evaM vuttassa samANassa imeyAruve ajjhatthie ciMtie patthie maNogae saMkappe samuppaNNe esa NaM samaNe bhagavaM mahAvIre mahAmAhaNe, uppaNNa-NANadaMsaNadhare jAva tacca-kammasaMpayAsaMpautte / taM seyaM khalu mamaM samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdittA NamaMsittA pADihArieNaM pIDhaphalaga-sejjA-saMthAraeNaM uvaNimaMtittae / evaM saMpehei, saMpehittA uTThAe uDhei, udvettA samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdai, NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA evaM vayAsI- evaM khalu bhaMte ! mama polAsapurassa Nayarassa bahiyA paMca kuMbhakArAvaNasayA / tattha NaM tubbhe jAva pADihAriyaM pIDha-phalaga-sejjA-saMthArayaM ogiNhittA NaM viharaha / bhAvArtha :- zramaNa bhagavAna mahAvIre A pramANe kahyuM, tyAre AjIvikopAsaka sakaDAlaputranA manamAM A prakArano vicAra Avyo- zramaNa bhagavAna mahAvIra ja mahAmAhaNa, utpanna jJAna darzananA dhAraka thAvat satkarma saMpattiyukta che, tethI mArA mATe e zreyaskara che ke huM zramaNa bhagavAna mahAvIrane vaMdana namaskAra karI, prAtihArika pITha, phalaka, zayyA ane saMtAraka mATe AmaMtraNa karuM. A pramANe vicAra karI te UThyA. zramaNa bhagavAna mahAvIrane vaMdana namaskAra karIne bolyA- he bhagavAna! polAsapura nagaranI bahAra mArI pAMcaso kuMbhakAra karmazALA che. Apa tyAM prAtihArika pITha, phalaka, zayyA ane saMstAraka grahaNa karIne birAjo. bhagavAnanuM karmazALAmAM padArpaNa:|15 tae NaM samaNe bhagavaM mahAvIre saddAlaputtassa AjIviovAsagassa eyamaDhe paDisuNei, paDisuNettA saddAlaputtassa AjIviovAsagassa paMcakuMbhakArAvaNasaesu phAsu- esaNijja Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-7 : zramaNopAsaka sakaDAlaputra pADihAriyaM pIDha-phalaga sejjA saMthArayaM ogiNhittA NaM viharai / zabdArtha:- Asu-sakhiA = prAsuka, yogya, acitta kSabhikhkhuM = zuddha, grahaNa karavA jevA. bhAvArtha :- bhagavAna mahAvIra svAmIe AjIvikopAsaka sakaDAlaputranI A vinaMti svIkArI tathA tenI pAMcaso karmazALAomAM prAsuka, zuddha prAtihArika, pITha, phalaka(zayyA) saMstAraka grahaNa karIne tyAM birAjamAna thayA. 131 prabhu mahAvIra ane sakaDAlaputra vacce vArtAlApa H se saddAlaputte AjIviovAsae aNNayA kayAI vAyAhayayaM kolAla-bhaMDa aMto sAlAhiMto bahiyA NINei, NINettA, AyavaMsi dalayai | 16 ta zabdArtha : bhAvArtha :zALAmAMthI bahAra lAvIne tApamAM rAkhyAM. vAyA vayaM = havAthI sUkAI gayelA jolA - mATInA bhaMDa = vAsaNa mAyavRtti = tApamAM. eka divasa AjIvikopAsaka sakaDAlaputre havAthI sUkAI gayelAM mATInAM vAsaNo karma 17 tae NaM se samaNe bhagavaM mahAvIre saddAlaputtaM AjIviovAsayaM evaM vayAsIsaddAlaputtA ! esa NaM kolAlabhaMDe kao ? bhAvArtha :bhagavAna mahAvIre AjIvikopAsaka sakaDAlaputrane kahyuM- he sakaDAlaputra ! A mATInAM vAsaNa kevI rIte banAvyAM? |8| | tae NaM se saddAlaputte AjIviovAsae samaNaM bhagavaM mahAvIraM evaM vayAsIesa NaM bhaMte ! puvvi maTTiyA AsI, tao pacchA udaeNaM Nimijjai, NimijjittA chAreNa ya kariseNa ya egayAo mIsijjai, mIsijjittA cakke Arohijjai, tao bahave karagA ya jAva uTTiyAo ya kajjati / zabdArtha:- pubdhi = pelA, pahelAM pA = pachI khimintrajJa = kacaravAmAM AvI rekhaM = rAkha risepa = chANa mausingapha = meLavIne candre = cAkaDA para. bhAvArtha :- AjIvikopAsaka sakaDAlaputre zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIne kahyuM- he bhagavAna ! pahelAM mATIne pANI sAthe palALI kacaravAmAM Ave che, pachI rAkha ane chANa sAthe meLavI kacaravAmAM Ave che. A rIte badhu bheguM karI tene cAka upara caDhAvavAmAM Ave che. tyAre ghaNAM vAsaNa, pAtra, gADavA, thALI athavA kuMDA, ghaDA, ardhaghaDA, loTA, moTA mATalAM, zakorAM tathA kuMDA banAvAya che. 19 tae NaM samaNe bhagavaM mahAvIre saddAlaputtaM AjIviovAsayaM evaM vayAsI - saddAlaputtA ! esa NaM kolAlabhaMDe kiM uTThANeNaM jAva purisakkAra- parakkameNaM kajjaMti ? udAhu aNuTThANeNaM jAva apurisakkAra-parakkameNaM kajjaMti ? bhAvArtha :tyAre zramaNa bhagavAna mahAvIre AjIvikopAsaka sakaDAlaputrane pUchyuM- he sakaDAlaputra ! A mATInAM vAsaNa zuM prayatna, puruSArtha ane udyama dvArA bane che ? ke prayatna puruSArtha ane udyama vinA ja bane che ? Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 132 zrI upAsaka dazAMga sUtra 20 tae NaM se saddAlaputte AjIviovAsae samaNaM bhagavaM mahAvIraM evaM vayAsIbhaMte! aNuTThANeNaM jAva apurisakkAra-parakkameNaM / Natthi uTThANe i vA jAva parakkame ivA, NiyayA savvabhAvA / bhAvArtha :- AjIvikopAsaka sakaDAlaputre zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIne kahyuM- he bhagavAna ! prayatna, puruSArtha tathA udyama vinA ja bane che. prayatna, puruSArtha ane udyamAM koI astitva athavA sthAna nathI, sarva mAvo niyata (nizcita) cha. 21 tae NaM samaNe bhagavaM mahAvIre sahAlapattaM AjIviovAsayaM evaM vayAsIsahAlaputtA! jai NaM tubbhaM kei purise vAyAhayaM vA pakkellayaM vA kolAlabhaMDa avaharejjA vA vikkharejjA vA bhiMdejjA vA acchidejjA vA pariTThavejjA vA, aggimittAe vA bhAriyAe saddhiM viulAI bhogabhogAI bhuMjamANe viharejjA, tassa NaM tumaM purisassa kiM daMDaM vattejjAsi ? zArtha :- pakkellayaM = 48vekSA avaharejjA = yorI 04, 504 vikkhirejjA viSeza nANe daMDaM vattijjAsi = dezo. bhAvArtha :- tyAre zramaNa bhagavAna mahAvIre AjIvikopAsaka sakaDAlaputrane kahyuM- sakaDAlaputra ! jo koI puruSa tamArAM havAthI sUkAyelAM athavA pakAvelAM mATInAM vAsaNo corI jAya athavA vikherI nAkhe athavA temAM kANAM pADI de, phoDI nAMkhe athavA upADI bahAra nAMkhI de athavA tamArI patnI agnimitrAnI sAthe vipulabhoga bhogave, to te puruSane tame zuM daMDa Apazo? 22 bhaMte ! ahaM NaM taM purisaM NibbhacchejjA vA haNejjA vA baMdhejjA vA mahejjA vA tajjejjA vA tAlejjA vA NicchoDejjA vA NibbhacchejjA vA akAle ceva jIviyAo vavarovejjA / zArtha :- AosejjA = 21rIza mahejjA = 4tharIza. bhAvArtha :- sakaDAlaputre kahyuM- he bhagavAna! huM tene phaTakArIza athavA mAra mArIza, bAMdhIza, kacarIza, tarjanA karIza (dhamakAvIza) thappaDa mArIza, muSTiprahAra karIza, tenuM dhana vagere chInavI laIza, kaThora vacanothI teno tiraskAra karIza athavA akALe ja tenA prANa laIza. 23 saddAlaputtA ! No khalu tubbhaM kei purise vAyAhayaM vA pakkellayaM vA kolAlabhaMDa avaharai vA jAva pariTThavai vA, aggimittAe vA bhAriyAe saddhiM viulAI bhogabhogAI bhuMjamANe viharai, No vA tumaM taM purisaM Aosejjasi vA haNejjasi vA baMdhejasi vA mahejjasi vA tajjejjassi vA tAlejjasi vA NicchoDejjasi vA Nibbhacchejjasi vA akAle ceva jIviyAo vavarovejjasi; jai Natthi uTThANe i vA jAva parakkame i vA, NiyayA savvabhAvA / ____ aha NaM tubbhaM kei purise vAyAhayaM vA pakkellayaM vA kolAlabhaMDaM avaharai vA vikkhirai vA bhiMdai vA acchidai vA pariDhuvei vA, aggimittAe vA bhAriyAe saddhiM Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-7 : zramaNopAsaka sakaDAlaputra viDalAI bhoga bhogAI bhuMjamANe viharai, tumaM vA taM purisaM Aosesi vA hasi vA baMdhesi vA mahesi vA tajjesi vA tAlesi vA NicchoDesi vA Nibbhacchesi vA akAle ceva jIviyAo vavarovesi / to jaM vadasi - Natthi uTThANe i vA jAva NiyayA savvamAvA, teM te minhA / 133 bhAvArtha:- bhagavAna mahAvIra svAmI bolyA- he sakaDAlaputra ! jo prayatna, puruSArtha ane udyama nathI. sarva thanArAM kAryo nizcita che. to koI puruSa tamArAM havAmAM sUkAvelA athavA tApamAM tapAvelAM mATInAM vAsaNone coratA nathI yAvat tene upADIne bahAra nAMkhatA nathI. tamArI patnI agnimitrA sAthe vipulabhoga bhogavatA nathI. tame te puruSane phaTakAratA nathI, mAra mAratA nathI, bAMdhatA nathI, ragadoLatA nathI, tarjanA karatA nathI, thappaDa, muSTi prahAra karatA nathI, tenuM dhana laI letA nathI, kaThora vacanathI teno tiraskAra karatA nathI, akALe ja tenA prANa laI zakatA nathI. kema ke utthAna yAvat parAkrama jevI koI vastu nathI, sarvabhAvo niyata che. jo tame mAno cho ke vAstavamAM koI puruSa tamArA havAmAM sUkavelA athavA tApamAM tapAvelAM, sUkAI gayelAM, mATInAM vAsaNone corI jAya che athavA veravikhera karI nAMkhe che athavA temAM kANAM pADe che athavA tene phoDI nAMkhe che athavA upADIne bahAra nAMkhI de che athavA tamArI patnI agnimitrAnI sAthe bhoga bhogave che, tame te puruSane phaTakAro cho, mAro cho, bAMdho cho, ragadoLo cho, tarjanA karo cho, thappaDa, muSTi prahAra karo cho, tenuM dhana chInavo cho, kaThora vacanothI tiraskAra karo cho, akALe ja tenA prANa laI lo cho, tyAre tamAro prayatna, puruSArtha vagere na hovAnuM tathA thanArAM sarva kAryo niyata hovAnuM je kathana karo cho te asatya thAya che arthAt mithyA sidgha thAya che. vivecanaH - pUrvokta sUtromAM sakaDAlaputrane prabhu mahAvIra sAthe niyativAda viSayaka thayelI carcAnuM nirUpaNa che. prabhue sakaDAlaputrane tenA rojiMdA kAryathI ja puruSArthavAdanI upayogitA ane anivAryatA samajAvI, ApaNuM dareka kArya puruSArtha vinA zakya ja nathI. prabhue sakaDAlaputrane ja pUchyuM ke tame je kAMI mATInAM vAsaNo vagere banAvo cho, te kaI rIte thAya che ? sakaDAlaputre tenI prakriyA AdithI aMta sudhI samajAvI. mATI palALavAthI laIne vAsaNane bhaThThImAM pakavavA sudhI badhI ja kriyA puruSArthajanya ja che, tethI ja sarvabhAvo niyata che, tenuM khaMDana thaI jAya che. vyAvahArika jIvanamAM niyativAdane svIkAravo ucita nathI. niyativAdanA svIkArathI vyakti sarvathA niSkriya banI jAya, pramAda vadhI jAya. je thavAnuM che te thaze', te vicArathI ke te zraddhAthI kArya thatuM nathI, tethI ekAMtavAdane na svIkAratAM prabhu mahAvIranI dharmaprajJapti anusAra kAryasiddhi mATe pAMca samavAyane svIkAravA te sarva prakAre saMgata che. sakaDAlaputre dhyAnapUrvaka prabhunI vAta sAMbhaLI ane tenA para UMDo vicAra karyo. bhagavAnanA kathana para tene zraddhA thavA lAgI. satya darzana : 24 | ettha NaM se saddAlaputte AjIviovAsae saMbuddhe / Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 134 / zrI upAsaka dazAMga sUtra zArtha :- saMbuddho = zodha prA thayo. bhAvArtha :- A prakAranA vArtAlApathI AjIvikopAsaka sakaDAlaputrane bodha prApta thayo. viveyana: sakalAlaputra sulabhabodhi jIva hatA. prabhu tenI yogyatA jANatA hatA. tethI ja prabhu sakalAlaputranI karmazALAmAM padhAryA hatA. prabhunA sAMnidhyathI sakaDAlaputrane samyagubodha prApta thayo. prastuta sUtramAM tIrthakaronI niSkAma karuNA pratIta thAya che. jIvamAtranuM kalyANa thavAnI maMgala bhAvanA temanA aMtare sadAne mATe rahelI hoya che. sakalAlaputranI mAnyatAnuM yuktipUrvaka khaMDana karIne, tene satyadarzana karAvyuM. | 25 tae NaM se saddAlaputte AjIviovAsae samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdai NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA evaM vayAsI- icchAmi NaM bhaMte ! tubbhaM aMtie dhamma NisAmettae / zArtha :- icchAmi = 42chuchu. bhAvArtha :- sakalAlaputre zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIne vaMdana namaskAra karyA ane teNe kahyuM- he bhagavan! huM tamArI pAse dharma zravaNanI icchA rAkhuM chuM. prabhu mahAvIranI dharmadezanA: 26 tae NaM samaNe bhagavaM mahAvIre saddAlaputtassa AjIviovAsagassa dhamma prikhei| bhAvArtha - tyAre zramaNa bhagavAna mahAvIre AjIvikopAsaka makaDAlaputrane dharmopadeza Apyo. sakalAlaputra ane agnimitrA dvArA zrAvaka dharmano svIkAra :| 27 tae NaM se saddAlaputte AjIviovAsae samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtie dhamma soccA Nisamma haTTha-tuTTha jAva hiyae jahA ANaMdo tahA gihidhamma paDivajjai / Navara egA hiraNNakoDI NihANapauttA, egA hiraNNakoDI vuDipauttA, egA hiraNNakoDI pavittharapauttA, ege vae, dasa go-sAhassieNaM vaeNaM jAva samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdai NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA jeNeva polAsapure Nayare, teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA polAsapuraM NayaraM majhamajjheNaM jeNeva sae gihe, jeNeva aggimittA bhAriyA, teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA, aggimittaM bhAriyaM evaM vayAsI- evaM khalu devANuppie ! samaNe bhagavaM mahAvIre jAva samosaDhe, taM gacchAhi NaM tuma, samaNaM bhagavaM mahAvIra vaMdAhi jAva pajjuvAsAhi, samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtie paMcANuvvaiyaM sattasikkhAvaiyaM duvAlasavihaM gihidhamma paDivajjAhi / zArtha :- egA meM gacchAhi = o vaMdAhi = vahana 42. bhAvArtha :- AjIvikopAsaka sakaDAlaputra zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmI pAsethI dharma sAMbhaLIne atyaMta prasanna ane saMtuSTa thayA ane teNe AnaMdanI jema zrAvakadharma svIkAryo, paraMtu temAM bhinnatA e che Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-7: zramaNopAsaka sakaDAlaputra [ 135 ] ke sakaDAlaputre parigrahanA rUpamAM eka karoDa sonAmahora surakSita khajAnAmAM, eka karoDa sonAmahora vyApAramAM tathA eka karoDa sonAmahora gharanA vaibhavamAM sAdhana sAmagrImAM rAkhI hatI. tene eka gokuLa hatuM, jemAM dasa hajAra gAyo hatI. sakalAlaputre zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIne vaMdana namaskAra karyA. vaMdana namaskAra karIne te tyAMthI pAchA gayA. polAsapura nagaranI madhyamAMthI pasAra thatAM potAnA ghara patnI agnimitrA pAse AvyA ane tene kahyuM- he devAnupriye! zramaNa bhagavAna mahAvIra padhAryA che, tame tyAM jAo, temane vaMdanA thAvat paryApAsanA karo, ane temanI pAsethI pAMca aNuvrata tathA sAta zikSAvrata rUpa bAra prakArano zrAvakadharma svIkAra karo. 28 tae NaM sA aggimittA bhAriyA saddAlaputtassa samaNovAsagassa 'taha' tti eyamaTuM viNaeNaM paDisuNei / bhAvArtha :- zramaNopAsaka sakaDAlaputranI patnI agnimitrAe tahatti- Apa kaho cho tema ja che, e pramANe kahIne vinayapUrvaka potAnA patinA kathanano svIkAra karyo. vivecana : A prasaMga gRhastha jIvananA parasparanA saMbaMdho kevA hovA joIe, tenA para prakAza pADe che. pratyeka sAMsArika pravRtti dAMpatya jIvanamAM sAthe thAya che, te ja rIte dhArmika anuSThAno paNa sAthe thAya to te Adarza gRhastha kahevAya. sakalAlaputra Adarza jIvana jIvI rahyA hatA. tenI patnI agnimitrAne pati pratye pUrNa Adara pUrvaka samarpita bhAva hato. patinA vacanane koI paNa prakAranA tarkavitarka karyA vinA svIkAryuM potAnI varasonI mAnyatA ane zraddhAne choDI patinI AjJA anusAra sahaja rIte prabhunI dezanA sAMbhaLavA taiyAra thaI. 29 tae NaM se saddAlaputte samaNovAsae koDubiyapurise saddAvei, saddAvettA evaM vayAsI- khippAmeva bho devANuppiyA ! jAva juttAmeva dhammiyaM jANappavara uvaTTaveha, uvaTThavettA mama eyamANattiyaM paccappiNaha / zabdArtha :- kuriyara sevakone. bhAvArtha :- tyAre zramaNopAsaka sakalAlaputre potAnA sevakone bolAvIne kahyuM-he devAnupriya! tIvra gativALA, vAva, dhArmika yAnapravara - zreSTharatha taiyAra karo, taiyAra karI mane zIdhra khabara Apo. 30 tae NaM te koDubiyapurisA saddAlaputteNaM samaNovAsaeNaM evaM vuttA samANA haTTatuTTha- cittamANaMdiyA, pIimaNA, paramasomaNassiyA, harisavasavisappamANahiyayA, karayala- pariggahiyaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTu 'evaM sAmI' tti ANAe viNae Na vayaNaM paDisaNeti, paDisUNettA khippAmeva lahukaraNajuttajoiyaM jAva dhammiya jANappavara uvaTThavettA tamANattiyaM paccappiNati / bhAvArtha :- zramaNopAsaka sakaDAlaputre A pramANe kahyuM, tyAre sevakoe atyaMta prasanna thatAM, cittamAM AnaMda ane prItino anubhava karatAM, ati saumya-mAnasika bhAvothI yukta tathA harSanA atirekathI vikasita hRdayavALA, hAtha joDI, mastakanI cArebAju pheravI tathA aMjalibaddha karIne svAmI ema AdarapUrNa Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 138 zrI upAsaka dazAMga sUtra bhAvathI unAka sAMje sAMbhaLIne tIra ravivAra zabdathI sakalAlaputrane saMbodhita karatAM, svIkRtipUrNa bhAvathI vinayapUrvaka sAMbhaLyuM sAMbhaLIne tIvra gativALA baLado dvArA kheMcavAmAM AvatA yAvata dhArmika uttama rathane zIdhra ja upasthita karyo ane te bAbata sakalAlaputrane khabara ApI. 31 tae NaM sA aggimittA bhAriyA NhAyA jAva appamahagghAbharaNAlaMkiyasarIrA, ceDiyAcakkavAla-parikiNNA dhammiyaM jANappavaraM duruhai, duruhittA polAsapuraM Nayara majjhamajjheNaM Niggacchai, NiggacchittA jeNeva sahassaMbavaNe ujjANe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA dhammiyAo jANappavarAo paccoruhai, paccoruhittA ceDiyAcakkavAlaparivuDA jeNeva samaNe bhagavaM mahAvIre teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA tikkhutto AyAhiNaM payAhiNaM karei, karettA vaMdai NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA paccAsaNNe NAidUre sussUsamANA, NamaMsamANA abhimuhe viNaeNaM paMjaliuDA ThiiyA ceva pajjuvAsai / zArtha :- hAyA = snAna yuM ceDiyA = hAsI NaccAsaNNe = ati nanali dhammiyAo jANAo= dhArmi: 2thathI. bhAvArtha :-tyAre sakalAlaputranI patnI agnimitrAe snAna karyuM kAvat alpa paNa bahumUlyavAna AbhUSaNothI dehane suzobhita karyo. dAsIonA samUhathI gherAyelI te dhArmika ratha upara AruDha thaIne polAsapunagaranI madhyamAMthI pasAra thatI sahasAmravana udyAnamAM AvIne, dhArmika uttama rathathI nIce UtarI, dAsIonA samUhathI gherAyelI jyAM bhagavAna mahAvIra svAmI birAjamAna hatA tyAM gaI; jaIne traNa vAra AdakSiNA, pradakSiNA karI vaMdana namaskAra karyA; bhagavAnathI na ati dUra, na ati najIka e rIte sanmukha upasthita thaI ane namana karI, zravaNanI icchAthI vinayapUrvaka hAtha joDI paryApAsanA karavA lAgI. 32 tae NaM samaNe bhagavaM mahAvIre aggimittAe, tIse ya mahai mahAliyAe parisAe dhamma parikahei / bhAvArtha - zramaNa bhagavAna mahAvIre agnimitrAne tathA upasthita vizALa pariSadane dharmopadeza Apyo. 33 tae NaM sA aggimittA bhAriyA samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtie dhamma soccA-Nisamma haTTha-tuTThA samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdai NamaMsai, vaMdittA, NamaMsittA evaM vayAsI- saddahAmi NaM bhaMte ! NiggaMthaM pAvayaNaM, pattiyAmi NaM bhaMte ! NiggaMthaM pAvayaNaM, roemi NaM bhaMte ! NiggaMthaM pAvayaNaM, evameyaM bhaMte ! se jaheyaM tubbhe vayaha / jahA Na devANuppiyANaM aMtie bahave uggA, bhogA, rAiNNA, khattiyA, mAhaNA, bhaDA, johA pasatthAro, mallaI, lecchaI, aNNe ya bahave rAIsara-talavara-mADaMbiya-koDuMbiya-ibbhaseTThi-seNAvai-satthavAhappabhiiyA muMDA bhavittA agArAo aNagAriyaM pavvaiyA, No khalu ahaM tahA saMcAemi devANuppiyANaM aMtie muMDA bhavittA agArAo aNagAriyaM pavvaittae / ahaM NaM devANuppiyANaM aMtie paMcANuvvaiyaM satta-sikkhAvaiyaM duvAlasavihaM gihidhamma paDivajjissAmi / ahAsuhaM devANuppiyA ! mA paDibaMdhaM kareha / zabdArtha :- icchiyaM = richata paDicchiyaM = pratIchita johA = yoddhA, pasatthAro adhinArI. Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-7: zramaNopAsaka makaDAlaputra 137 ] bhAvArtha :- sakalAlaputranI patnI agnimitrA zramaNa bhagavAna mahAvIra pAsethI dharma zravaNa karIne harSita ane saMtuSTa thaI, teNe bhagavAnane vaMdana namaskAra karyA. vaMdana namaskAra karI te bolI- he bhagavAna! huM nigraMtha pravacanamAM zraddhA karuM chuM, vizvAsa karuM chuM, nigraMtha pravacanamAM huM ruci karuM chuM. he bhagavAna! A Ama ja che, A tathya che, satya che, icchita che, vAraMvAra icchita che, icchita-pratIcchita che, jevuM Ape pratipAdana karyuM tema ja che. he devAnupriya! ApanI pAse je rIte ghaNA ugra-ArakSaka adhikArI, bhoga-rAjAnA maMtrImaMDaLanA sabhya, rAjanya-rAjAnA parAmarzaka maMDalanA sadasya, kSatriya vaMzanA rAjakarmacArI, brAhmaNa, subhaTa, yoddhAyuddhopajIvI sainika, prazAstA-prazAsana adhikArI, mallika-malla gaNarAjyanA sabhya, licchavIlicchavI gaNarAjyanA sabhya tathA anya aneka rAjA, aizvaryazALI, talavara-jAgIradAra, mADaMbika, kauTuMbika, dhanavAna, zreSThI, senApati ane sArthavAha vagere muMDita thaI, gRhavAsano tyAga karI aNagAra athavA zramaNa rUpe pravrajita thayA che, huM te rIte muMDita thaIne, gRhavAsano tyAga karI aNagAra dharmamAM pravrajita thavAmAM asamartha chuM mATe ApanI samIpe pAMca aNuvrata, sAta zikSAvrata rUpa bAra prakArano zrAvakadharma grahaNa karavA icchuM chuM. agnimitrAe A pramANe kahyuM, tyAre bhagavAne kahyuM- he devAnupriyA ! tamane jema sukha Upaje tema karo, vilaMba karo nahIM. 34 tae NaM sA aggimittA bhAriyA samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtie paMcANuvaiyaM sattasikkhAvaiyaM duvAlasavihaM sAvagadhamma paDivajjai, paDivajjittA samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdai NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA tameva dhammiyaM jANappavaraM duruhai, duruhittA jAmeva disiM pAubbhUyA, tAmeva disiM paDigayA / bhAvArtha :- tyAre agnimitrAe zramaNa bhagavAna mahAvIra pAse pAMca aNuvrata, sAta zikSAvratarUpa bAra prakArano zrAvaka dharma svIkAryo; zramaNa bhagavAna mahAvIrane vaMdana namaskAra karyo, vaMdana namaskAra karIne uttama ratha para ArUDha thaI, je dizAmAMthI AvI hatI te dizAmAM pAchI gaI. vivecana : agnimitrA sAdhana saMpanna parivAranI strI hatI. tema chatAM abhimAna Adi avaguNo tenAmAM na hatA. tenAmAM paNa ghaNI saraLatA hatI. patinA nirdeza anusAra prabhuno upadeza sAMbhaLyo. saraLa vyaktinI ja zuddhi thAya che ane tenA aMtaramAM ja upadeza asara kare che. agnimitrAnA aMtaramAM prabhuno vItarAga dharma sparzI gayo ane tarata ja zrAvaka dharmano svIkAra karyo. bhagavAnano vihAra:35 tae NaM samaNe bhagavaM mahAvIre aNNayA kayAI polAsapurAo NayarAo sahassaMbavaNAo ujjANAo paDiNiggacchai, paDiNiggacchittA bahiyA jaNavayavihAraM viharai / bhAvArtha :- tyAra pachI zramaNa bhagavAna mahAvIra polAsapura nagaramAMthI sahasAmravana udyAnamAMthI prasthAna karI eka divasa anyatra vihAra karI gayA. 36 tae NaM se saddAlaputte samaNovAsae jAe abhigayajIvAjIve jAva viharai / tae NaM sA aggimittA bhAriyA samaNovAsiyA jAyA abhigayajIvAjIve jAva viharai / Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI upAsaka dazAMga sUtra bhAvArtha :- tyAre te sakaDAlaputra jIva-ajIva vagere tattvonA jJAtA zramaNopAsaka thaI gayA yAvat dhArmika jIvana jIvavA lAgyA. tyAre te agnimitrAbhAryA jIva-ajIva vagere tattvonI jJAtA zramaNopAsikA thaI gaI yAvat dhArmika jIvana jIvavA lAgI. gozAlakanuM Agamana : 138 37 tae NaM se gosAle maMkhaliputte imIse kahAe laddhaTThe samANe evaM khalu saddAlaputte AjIviya-samayaM vamittA samaNANaM NiggaMthANaM diTThi paDivaNNe / taM gacchAmi NaM saddAlaputtaM AjIviovAsayaM samaNANaM NiggaMthANaM diTThi vAmettA puNaravi AjIviya diTThi geNhAvittae tti kaTTu evaM saMpehe, saMpehettA AjIviya- saMghasaMparivuDe jeNeva polAsapure Nayare, jeNeva AjIviyasabhA, teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA AjIviyasabhAe bhaMDagaNikkhevaM karei, karettA kaivaehiM AjIviehiM saddhiM jeNeva saddAlaputte samaNovAsae teNeva uvAgacchai / zabdArtha:- mALIviya-samaya- AjIvika siddhAMta viEi- daSTine, vicAradhArAne saMpasaMparavuDe= saMgha sAthe. bhAvArtha:tyAra pachI maMkhaliputra gozAlake sAMbhaLyuM ke sakaDAlaputre AjIvika siddhAMta choDIne zramaNa nigraMthonI daSTi (darzana) athavA mAnyatA svIkArI lIdhI che, tyAre teNe vicAra karyo ke, huM AjIvikopAsaka sakaDAlaputranI pAse jAuM ane zramaNa nigraMthonI mAnyatA choDAvI tene pharI AjIvika siddhAMtano svIkAra karAvuM. A pramANe vicAra karIne te AjIvika saMghanI sAthe polAsapura nagaramAM Avyo, AjIvika sabhAmAM pahoMcyo. tyAM pote pAtra, upakaraNa rAkhyAM tathA keTalAka AjIvikonI sAthe jyAM sakaDAlaputra hatA tyAM gayo. vivecanaH vartamAna praNAlikA anusAra upAzraya, sthAnaka ane sabhAbhavana vagere dharmasthAna hoya che, te ja rIte AgamakAlIna yugamAM paNa pauSadhazALA ane sabhAbhavana Adi dharmasthAna hatAM. uparokta sUtramAM kahyuM che ke gozAlaka potAnI AjIvika sabhAmAM rahyo hato. sakaDAlaputrano upekSAbhAvaH 38 tama NaM se saddAlaputte samaNovAsae gosAlaM maMkhaliputtaM ejjamANaM pAsai, pAsittA No ADhAi, No parijANAi, aNADhAyamANe aparijANamANe tusiNIe saMciTThai / zabdArtha:- jnamALa = AvatAM no AhApha = Adara na Apyo. bhAvArtha: zramaNopAsaka sakaDAlaputre maMkhaliputra gozAlakane AvatAM joyA ; joIne Adara karyo nahIM, temaja aparicita jevo vyavahAra karyo. Adara na karatAM, aparicita jevo vyavahAra karatAM arthAt upekSAbhAvapUrvaka cupacApa beThA rahyA. gozAlaka dvArA bhagavAnanA guNagrAma : 39 tae NaM se gosAle maMkhaliputte saddAlaputteNaM samaNovAsaeNaM aNADhAijjamANe Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-7: zramaNopAsaka sakaDAlaputra | 138 aparijANijjamANe pIDha-phalaga-sijjA-saMthAraTThayAe samaNassa bhagavao mahAvIrassa guNakittaNaM karemANe saddAlaputtaM samaNovAsayaM evaM vayAsI- Agae NaM devANuppiyA ! ihaM mahAmAhaNe ? bhAvArtha :- zramaNopAsaka saMkaDAlaputra dvArA anAdara pAmelA, temaja potAnI upekSA thatI joIne saMkhaliputra gozAlaka pITha, bAjoTha, pATa, pATalA tathA saMtAraka vagere prApta karavA mATe zramaNa bhagavAna mahAvIranAM guNakIrtana karavA lAgyo ane zramaNopAsaka sakaDAlaputrane kahyuM- he devAnupriya! zuM ahIM mahAmAhaNa AvyA hatA? 40 tae NaM se saddAlaputte samaNovAsae gosAlaM makhaliputtaM evaM vayAsI- ke NaM, devANuppiyA ! mahAmAhaNe ? bhAvArtha :- zramaNopAsaka sakalAlaputre makhaliputra gozAlakane kahyuM- he devApriya! koNa mahAmAhaNa? (Apano zuMabhiprAya cha?) 41 tae NaM se gosAle maMkhaliputte saddAlaputtaM samaNovAsayaM evaM vayAsI- samaNe bhagavaM mahAvIre mahAmAhaNe / se keNatuNaM devANuppiyA ! evaM vuccai- samaNe bhagavaM mahAvIre mahAmAhaNe? evaM khalu saddAlaputtA ! samaNe bhagavaM mahAvIre mahAmAhaNe uppaNNa-NANa-dasaNadhare jAva mahiya-pUie jAva tacca-kamma-saMpayA-saMpautte / se teNaTeNaM devANuppiyA ! evaM vuccai- samaNe bhagavaM mahAvIre mahAmAhaNe / Agae NaM devANuppiyA ! ihaM mahAgove ? ke NaM devANuppiyA ! mahAgove ? samaNe bhagavaM mahAvIre mahAgove / se keNaTeNaM, devANuppiyA ! evaM vuccai- samaNe bhagavaM mahAvIre mahAgove / ___ evaM khalu, devANuppiyA ! samaNe bhagavaM mahAvIre saMsArADavIe bahave jIve NassamANe, viNassamANe, khajjamANe, chijjamANe, bhijjamANe, luppamANe, viluppamANe, dhammamaeNaM daMDeNaM sArakkhamANe, saMgovemANe, NivvANa-mahAvADaM sAhatthiM saMpAvei / se teNaTeNaM saddAlaputtA ! evaM vuccai- samaNe bhagavaM mahAvIre mahAgove / / Agae NaM devANuppiyA ! ihaM mahAsatthavAhe ? ke NaM devANuppiyA ! mahAsatthavAhe? saddAlaputtA ! samaNe bhagava mahAvIre mahAsatthavAhe / se keNaTeNa ? evaM khalu devANuppiyA ! samaNe bhagavaM mahAvIre saMsArADavIe bahave jIve NassamANe, viNassamANe, khajjamANe, chijjamANe, bhijjamANe, luppamANe, viluppamANe ummagga paDivaNNe dhammamaeNaM paMtheNaM sArakkhamANe NivvANa-mahApaTTaNAbhimuhe sAhatyi saMpAvei / se teNaTeNaM saddAlaputtA ! evaM vuccai- samaNe bhagavaM mahAvIre mahAsatthavAhe / Agae Na devANappiyA ! ihaM mahAdhammakahI? ke NaM devANappiyA ! mahAdhammakahI? Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 140 | zrI upAsaka dazAMga sUtra samaNe bhagavaM mahAvIre mahAdhammakahI / se keNadveNaM samaNe bhagavaM mahAvIre mahAdhammakahI? evaM khalu devANuppiyA ! samaNe bhagavaM mahAvIre mahaGmahAlayasi saMsArasi bahave jIve NassamANe, viNassamANe, khajjamANe, chijjamANe, bhijjamANe, luppamANe, viluppamANe, ummaggapaDivaNNe, sappaha-vippaNaDhe micchatta-balAbhibhUe, aTThaviha-kamma- tama-paDalapaDocchaNNe, bahUhiM advehi ya jAva vAgaraNehi ya cAuratAo saMsArakaMtArAo sAhatthi NitthArei / se teNaTeNa devANuppiyA ! evaM vuccai- samaNe bhagavaM mahAvIre mhaadhmmkhii| Agae NaM devANuppiyA! ihaM mahANijjAmae? ke NaM devANuppiyA! mahANijjAmae? samaNe bhagavaM mahAvIre mahANijjAmae / se keNaTreNa ? evaM khalu devANuppiyA ! samaNe bhagavaM mahAvIre saMsAra mahAsamudde bahave jIve NassamANe, viNassamANe jAva viluppamANe buDDamANe, NibuDDamANe, uppiyamANe dhammamaIe NAvAe NivvANa-tIrAbhimuhe sAhatthi saMpAvei / se teNaTeNaM devANuppiyA ! evaM vuccai samaNe bhagavaM mahAvIre mahANijjAmae / zabdArtha :- aDavI = aTavImAM unALe = khavAI rahyA che naNaM vaMdeLa = dharmarUpI daMDathI utthA = bahAra kADhe che sandhi = potAnA hAthe, pote ja. bhAvArtha :- paMkhaliputra gozAlake zramaNopAsaka sakaDAlaputrane kahyuM- zramaNa bhagavAna mahAvIra mahAmAhaNa che. sakalAlaputra- he devAnupriya ! zramaNa bhagavAna mahAvIrane Apa mahAmAhaNa kayA abhiprAyathI kaho cho? gozAlaka- he sakalAlaputra! zramaNa bhagavAna mahAvIra apratihata jJAna darzananA dhAraka che yAvata traNe loka dvArA sevita ane pUjita che yAvata satkarma saMpattithI yukta che, tethI huM tene mahAmAhaNa kahuM chuM. gozAlaka- zuM ahIM mahAgopa AvyA hatA? sakalAlaputra- he devAnupriya ! koNa mahAgopa? mahAgopathI Apano zuM abhiprAya che ? gozAlaka- zramaNa bhagavAna mahAvIra mahAgopa che. sakalAlaputra- he devAnupriya ! temane Apa kayA arthamAM mahAgopa kaho cho ? gozAlaka- he devAnupriya ! A saMsArarUpI bhayAnaka vanamAM aneka jIvo naSTa thaI rahyA che. sanmArgathI bhraSTa thaI rahyA che, vinazyamAna che-(pratikSaNa maraNa prApta karI rahyA) che; khAdyamAna che-(haraNa vagerenI yonimAM) siMha, vAgha, dvArA khavAI rahyA che; chidyamAna che-(manuSya vagere yonimAM) talavAra vagerethI chedAI rahyA che; bhidhamAna che-bhAlA vagere dvArA vIMdhAI rahyA che; lupyamAna che-jenA kAna, nAka vagerenuM chedana karavAmAM Ave che; vilupyamAna che-jene vikalAMga karavAmAM Ave che. tenuM dharmarUpI daMDathI rakSaNa karatAM, saMgopana karatAM, tene madada karI mokSarUpIvizALa vADAmAM pote ja pahoMcADe che. he sakalAlaputra! mATe zramaNa bhagavAna mahAvIrane huM mahAgopa kahuM chuM. gozAlaka- he devAnupriya ! zuM ahIM mahAsArthavAha AvyA hatA? sakaDAlaputra- Apa kone mahAsArthavAha kaho cho ? gozAlaka- he sakalAlaputra ! zramaNa bhagavAna mahAvIra mahAsArthavAha che. sakalAlaputra- kevI rIte ? gozAlaka- he devAnupriya! A saMsArarUpI bhayAnaka vanamAM ghaNA jIvo nazyamAna, vinazyamAna, Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-7: zramaNopAsaka sakaDAlaputra [ 141 ] khAdhamAna, chidyamAna, bhidhamAna, lupyamAna, vilupyamAna ane unmArgagAmI che. dharma mArga dvArA tenI surakSA karatAM, dharma mArga para tene AgaLa vadhAratAM, sahAya ApIne mokSarUpI mahAnagaramAM pahoMcADe che. he sakalAlaputra! A abhiprAyathI huM tene mahAsArthavAha kahuM chuM. gozAlaka- he devAnupriya ! zuM mahAdharma pravakatA(mahAdharmakathI) ahIM AvyA hatA ? sakalAlaputra- he devAnupriya! koNa mahAdharmakathI che? gozAlaka- zramaNa bhagavAna mahAvIra mahAdharmakathI che. sakaDAlaputra- zramaNa bhagavAna mahAdharmakathI kevI rIte che? gozAlaka- he devAnupriya ! A atyaMta vizALa saMsAramAM ghaNAM prANI nazyamAna, vinazyamAna, khAdhamAna, chidyamAna, bhidhamAna, lupyamAna che, vilupyamAna che, unmArgagAmI che, satya patha bhraSTa che, mithyAtvathI grasta che, ATha prakAranA karmarUpI aMdhakAra samUhanA AvaraNathI DhaMkAyelAM che. tene aneka prakAre satya samajAvI vizleSaNa karI, manuSya, deva, tiryaMca, narakagatimaya saMsArarUpI bhayAnaka vanamAMthI sahAyaka banIne bahAra kADhe che. he devAnupriya ! mATe huM tene mahAdharmakathI kahuM chuM. gozAlaka- he devAnupriya! zuM ahIM mahAnirdhAmaka AvyA hatA? sakalAlaputra- he devAnupriya! koNa mahAnirdhAmaka che? gozAlaka- zramaNa bhagavAna mahAvIra mahAnirdhAmaka che. sakalAlaputra- kevI rIte? gozAlaka- he devAnupriya ! saMsArarUpI mahAsamudramAM aneka jIva nazyamAna, vinazyamAna ane lupyamAna ane vilupyamAna che, teo saMsArarUpI mahA samudramAM DUbI rahyA che, gothAM khAI rahyA che, vahI rahyA che. tene sahAro daIne (pote ja) dharmamaya naukA dvArA mokSarUpI kinArA para laI jAya che; mATe huM tene mahAniryAmaka- karNadhAra athavA mahAna nAvika kahuM chuM. vivecana : A sutramAM bhagavAna mahAvIranI aneka vizeSatAone sUcita karatAM aneka vizeSaNa prayukta thayAM che. temAM mahAgopa tathA mahAsArthavAha paNa che. A baMne vizeSaNa atyaMta mahattvapUrNa che. mahAgopa - bhagavAna mahAvIrano samaya eka evo yuga hato, jemAM gopAlanano pracAra ghaNo hato. te samayamAM moTA gRhastho hajAronI saMkhyAmAM gAyo rAkhatA hatA. te samaye godhana samRddhinuM dyotaka hatuM. upayogitA ane aneka lokone rojagArI ApavAnI daSTie tenuM mahattva hatuM. A rIte gAya pradhAna yugamAM gAyonI sAra saMbhALa karanArA govALanuM paNa atyaMta mahattva hatuM. bhagavAnanuM mahAgopanA rUpaka dvArA ahIM je varNana thayuM che, tenI pAchaLa samAjanI gopAlana pradhAnavRttino saMketa che. gAyone niyaMtrita karanAra govALa tene uttama ghAsa vagere caravAnA lobhamAM bhaTakavA detA nathI, paraMtu khovAya na jAya tenuM dhyAna rAkhatA carAvIne gAyone sAMje vADAmAM pahoMcADatA hatA. te rIte bhagavAna paNa bhaTakatA prANIone bhaTakatA aTakAvIne mokSarUpI vADAmAM nirvine pahoMcADe che, tethI ja bhagavAna lokasaMrakSaka ane kalyANakArI mahAgopa hatA. mahAsArthavAha :- "mahAsArthavAha' zabda paNa ghaNo mahattvano che. te samaye evA vyApArI sArthavAha kahevAtA hatA ke je dUrasudUra bhUmArgathI athavA jalamArgathI lAMbI musApharI karIne vyApAra karatA hatA. jo teo bhUmArgathI yAtrAo kare to aneka gADA-gADI mAla bharIne laI jatAM, jyAM lAbha maLe tyAM vecI detA, tyAMthI bIjo sasto mAla bharI letA. jo A yAtrA samudramArgathI kare to jahAja laI jatA. yAtrAono Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 142 ] zrI upAsaka dazAMga sUtra samaya lagabhaga lAMbAgALAno hato. jahAjamAM vecavAnA mAla sAthe pIvAnuM pANI, khAvAnI cIjo, davA vagere upayoganI badhI cIjo rAkhatA hatA, A yAtrAonA saMcAlaka sArthavAha kahevAtA hatA. AvA sArthavAhanI khAsa vizeSatA e hatI ke jyAre te AvI vyApArika yAtrA karatA hatA, tyAre nagaramAM ghoSaNA karAvatA ke- je koI vyApArI vyApAra mATe A yAtrAmAM AvavA icchatA hoya te potAnA sAmAnanI sAthe gADAM-gADI laIne AvI jAya athavA jahAjamAM AvI jAya, tenI badhI vyavasthA sArthavAha taraphathI thaze. temAM paisAnI jarUra paDaze to sArthavAha te paNa Apaze. tenAthI thoDA mAlavALA nAnA vepArIone moTI sagavaDa maLatI hatI, svayaM yAtrA karI zake teTalI sAdhana sAmagrI tenI pAse hotI nathI, lAMbI yAtrAomAM lUMTaphATano bhaya raheto hato; mATe sArthavAha ArakSakonuM eka zastrasajjita daLa paNa potAnI sAthe rAkhatA hatA. A rIte nAnA vepArIo potAnI pAse alpa sAdhano hovA chatAM paNa dUra-sudUra vyApAra karavAmAM sahAya meLavI letA. sAmAjika daSTie A paraMparA ghaNI upayogI ane mahattvapUrNa hatI ane tethI ja te samayamAM sArthavAhonI sAmAjika pratiSThA ane rAjyamAM sanmAna hatAM. AgamomAM AvA aneka sArthavAhonAM varNana che. zrI jJAtAdharmakathAnA 15mA adhyayanamAM dhanya sArthavAhanuM varNana che. te caMpAnagarathI ahicchatrAnI vyApArika jAtrA karavA jAya che tyAre te nagaramAM sArvajanika rUpe ghoSaNA karAve che ke- tenA sArthamAM je AvavA icche te nisaMkoca AvI zake che. AcArya haribhadra samarAditya kathAnA cothA bhavamAM dhana nAmanA sArthavAha putranI A prakAranI yAtrAnuM varNana karyuM che. jyAre te potAnA nivAsa sthAna suzarmanagarathI tAmralipta jaI rahyA hatA tyAre teNe paNa A rIte potAnI yAtrAnI ghoSaNA karAvI hatI. bhagavAna mahAvIrane 'mahAsArthavAha'nI upamAthI tatkAlIna mahAsArthavAha zabdanI sAthe rahelA sAmAjika sanmAnanuM paNa sucana che. je rIte mahAsArthavAha sAmAnya mANasone potAnI sAthe laI jAya che, moTI vyApArika sthiti sudhI pahoMcADI de che, te rIte bhagavAna mahAvIra saMsAramAM bhaTakatA prANIone mokSa (je jIvanavyApAranuM aMtima lakSya che.) sudhI pahoMcavAmAM madada kare che. 42 tae NaM se saddAlaputte samaNovAsae gosAlaM maMkhaliputtaM evaM vayAsI- tubbhe NaM devANuppiyA ! iyaccheyA iyadacchA, iyapaTThA, iyaNiuNA, iya-NayavAdI, iya-uvae saladdhA, iya-viNNANa-pattA, pabhU NaM tubbhe mama dhammAyarieNaM dhammovaesaeNaM bhagavayA mahAvIreNaM saddhiM vivAdaM karettae ? No iNaDhe samaDhe / ___ se keNaTTeNaM devANuppiyA ! evaM vuccai- No khalu pabhU tubbhe mamaM dhammAyarieNaM dhammovaesaeNaM, samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM saddhiM vivAdaM karettae ? __ saddAlaputtA ! se jahANAmae kei purise taruNe jugavaM balavaM, appAyake, thiraggahatthe, paDipuNNapANipAe, piTuMtarorusaMghAyapariNae, ghaNaNiciyavaTTapAlikhaMdhe, -pavana- gaphaLa-vAyAma-samalthi, -madiya-samadaff2-, urassabalasamaNNAgae, tAlajamalajuyalabAhU, chee, dakkhe, pattaDhe NiuNa-sippovagae ega mahaM ayaM vA elayaM vA sUyaraM vA kukkuDaM vA tittiraM vA vaTTayaM vA lAvayaM vA kavoyaM vA kaviMjalaM vA vAyasaM vA seNayaM vA hatthaMsi vA pAyaMsi vA khuraMsi vA Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-7: zramaNopAsaka sakaDAlaputra 143 ] pucchaMsi vA picchaMsi vA siMgaMsi vA, visANaMsi vA, romaMsi vA jahiM jahiM giNhai, tahiM tahiM NiccalaM NipphaMdaM dharei / evAmeva samaNe bhagavaM mahAvIre mamaM bahUhiM advehi ya heUhi ya pasiNehi ya kAraNehi ya vAgaraNehi ya jahiM jahiM giNhai tahiM tahiM NippaTTha-pasiNa-vAgaraNaM karei / se teNaDhaNaM saddAlaputtA ! evaM vuccai- No khalu pabhU aha tava dhammAyarieNajAva mahAvIreNa saddhi vivAda karettae / zabdArtha :- saddhi = sAthe je phaLadde samad = te artha samartha nathI, te saMbhava nathI. apAya = nirogI ftharAdantha = sthira pakaDavALA hAtha upadR = pITha thai jaya = atyaMta saghana vaTTa = goLa pattiUdhe = taLAvanI pALa jevA aMdhathI yukta saMgha = kUdIne aMtara kApavuM pavana = UMcAImAM kUdavuM va-meTTa = ITonA TUkaDAthI bharelo cAmaDAno kothaLo (kuMjo), nIcethI vistAravALo upara sAMkaDA mukhavALo. vAyAma = vyAyAma vi= muTTI 32 stavana samaUMI = AMtarika utsAha ane zaktiyukta #Ne = dakSa, catura sikhovAI = kalAnI sUkSmatAthI yukta = gheTAM yaM = bakaro tittara = tetara seLayaM = bAjane unnatna = gatizUnya fSThavaM= halanacalana rahita. bhAvArtha :- tyAra pachI zramaNopAsaka sakaDAlaputre makhaliputra gozAlakane kahyuM - he devAnupriya ! tame ATalA badhA vicakSaNa dakSa, catura, zreSThavAzmI-vANInA catura, nipuNa-sUkSmadarzI, nayavAdI, nItivaktA, upadezalabdha-Aptajanono upadeza prApta karyo che. bahuzruta, vijJAna prApta arthAt vizeSa bodhayukta cho. zuM tame mArA dharmAcArya, dharmopadezaka, bhagavAna mahAvIranI sAthe tattvacarcA karavAmAM samartha cho ? gozAlaka- nA, te saMbhava nathI. sakalAlapatra- he devAnupriya ! e pramANe zA mATe kaho cho ke tame mArA dharmAcArya, dharmopadezaka, zramaNa bhagavAna mahAvIranI sAthe tattvacarcA karavAmAM samartha nathI? gozAlaka- sakaDAlaputra! jema koI taruNa, yugavAna, baLavAna, nirogI puruSa hoya, te hAthanI sthira pakkaDavALo, majabUta hAtha-pagavALo, baLavAna paDakhAM, pIThano vacalo bhAga tathA jAMghavALo, lokhaMDanA daMDa jevI lAMbI ane vizALa bhujAo vALo, daDha, mAMsala ane taLAvanI pALa jevA goLa skaMdhavALo, ITonA TukaDAthI bharelA cAmaDAnA kuppA, mugara vagere sAdhanone upADavAnA vyAyAmano abhyAsI, cAmaDAnI rassImAM parovelA muTTInA pramANavALA goLAkAra pattharanA TukaDAnA tADana dvArA paDelA cihnothI vyApta zarIravALo, doDavAmAM, kUdavAmAM tathA atyaMta vegavALA vyAyAmamAM catura ane AMtarika sAmarthyavALo, kuzaLa, dakSa, nipuNa-prAraMbhelA kAryane pUrNa karanAra, kaLA kauzalano jANakAra evo koI yuvAna puruSa eka moTA bakarAne, gheTAne, Dukkarane, maraghAne, tetarane, vartakane, lAvakane, kabUtarane, kapiMjalane, kAgaDAne athavA bAjane paMjA, paga, kharI, paMcha, pAMkha, zIMgaDAM, ruMvAMTI Adi jyAMthI paNa pakaDe tyAM ja tene nizcala tathA niSpada(halana calana rahita) banAvI de che. A rIte zramaNa bhagavAna mahAvIra aneka prakAranA tAttvika artho, hetuo, prazno, kAraNo tathA vizleSaNo Adi dvArA jyAMthI pakaDaze tyAM mane niruttara banAvI deze. he sakalAlaputra! tethI kahuM chuM ke tamArA dharmAcArya bhagavAna mahAvIranI sAthe huM tattvacarcA karavA samartha nathI. vivecanaH prastuta prasaMgathI e preraNA maLe che ke zuddha vItarAga dharmane prApta karIne sAdhakoe anya-anya Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 zrI upAsaka dazAMga sUtra matamatAMtaranA pravartako sAthe ati saMparka ke temane mAnasanmAna pradAna karavuM na joIe ke temanI vicAradhArAmAM UMDA UtaravuM na joIe, tema karavAthI samakitanA aticAra kayAreka anAcAramAM pariNamI jAya che. sakaDAlaputrane prabhu mahAvIranI dharma prajJaptimAM zraddhA thayA pachI teNe gozAlakane Adara-satkAra Apyo nahIM tenI sAthe upekSApUrvakano bhAva pradarzita karyo. sAdhake bhagavAna mahAvIranA zramaNo pratye zraddhA, bhakti, tathA AdarabhAva barAbara rAkhavo joIe. kadAcit chadmasthatA ke cAritramohanA udaye koInA AcaraNamAM kaMI paNa skhalanA ke pheraphAra jaNAya, to paNa AvA vItarAga mArganA sAdhako sAthe durvyavahAra, avyavahAra athavA niMdA, tiraskAra jevI pravRttio karavI ucita nathI. tevA vItarAga mArganA sAdhako kudarzanI paNa nathI ane samakitathI patita paNa nathI. mATe tevA sAdhakono anAdara karavo ke abhakti karavI e jinazAsananI ja abhakti kahevAya che. tAtparya e che ke koIe gozAlaka sAthe karelA sakaDAlaputranA vyavahArano Adarza sAme rAkhIne jaina sAdhuono, mahAvIranA zraddhAvAna zramaNono anAdara kyAreya karavo na joIe. bhagavatI sUtranA pacIsamAM zatakamAM mUlaguNa doSa sevanArA zramaNomAM paNa sAdhupaNAno niSedha na karatAM teone nigraMthamAM gaNAvyA che. mATe vItarAga dharmanI zraddhA rAkhanArA zramaNo sAthe vivekathI vyavahAra karavo joIe. te uparAMta jaina sAdhuo sAthe ucita vyavahAra na karavo te sujJa zrAvakone yogya nathI. prabhunA guNagrAmanA kAraNe gozAlakane nimaMtraNa : 43 tae NaM se saddAlaputte samaNovAsae gosAlaM maMkhaliputtaM evaM vayAsI - jamhA NaM devAppiyA ! tubbhe mama dhammAyariyassa dhammovaesagassa, samaNassa bhagavao mahAvIrassa saMtehiM, taccehiM, tahiehiM, sabbhUehiM bhAvehiM guNakittaNaM kareha, tamhA NaM ahaM tubbhe pADihArieNaM pIDha-phalaga-sejjA-saMthAraeNaM uvaNimaMtemi, No ceva NaM dhammoti vA, tavotti vA / taM gacchaha NaM tubbhe mama kuMbhArAvaNesu pADihAriyaM pIDha-phalaga sejjAsaMthArayaM ogiNhittANaM viharaha / bhAvArtha:tyAre zramaNopAsaka sakaDAlaputre gozAlaka maMkhaliputrane kahyuM - he devAnupriya ! Apa mArA dharmAcArya dharmopadezaka zramaNa bhagavAna mahAvIranA satya, yathArtha, tathya, tathA sadbhUta bhAvothI guNakIrtana karI rahyA cho, mATe huM Apane prAtihArika pITha(bAjoTha) zayyA tathA saMstAraka mATe AmaMtrita karuM chuM, dharma athavA tapa mAnIne nahIM. Apa mArI kuMbhakAranI karmazALAmAM prAtihArika, bAjoTha, pATiyuM zayyA tathA saMstAraka grahaNa karI nivAsa karo. 44 tae NaM se gosAle maMkhaliputte saddAlaputtassa samaNovAsayassa eyamaTTha paDisuNei, paDisuNettA kuMbhArAvaNesu pADihAriyaM pIDha-phalaga- sejjA - saMthArayaM ogiNhittANaM viharai / bhAvArtha:- maMkhaliputra gozAlake zramaNopAsaka sakaDAlaputranuM A kathana svIkAryuM ane te tenI karma-zALAomAM prAtihArika pITha phalaka, zayyA, saMstAraka grahaNa karIne rahyo. gozAlakanuM gamana : 45 tae NaM se gosAle maMkhaliputte saddAlaputtaM samaNovAsayaM jAhe No saMcAei bahUhiM Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-7: zramaNopAsaka sakaDAlaputra [ 145 ] AghavaNAhi ya paNNavaNAhi ya saNNavaNAhi ya viNNavaNAhi ya NiggathAo pAvayaNAo cAlittae vA khobhittae vA vipariNAmittae vA, tAhe saMte, taMte, paritaMte polAsapurAo NayarAo paDiNikkhamai, paDiNikkhamittA bahiyA jaNavaya-vihAraM viharai / zabdArtha :- mayavAhaM = aneka prakAre kahIne puchAvaNafhaM = bhedapUrvaka tattvanirUpaNa karIne saUvAha = samyaka prakAre samajAvIne vivAha = manane anukULa bhASaNa karIne. bhAvArtha :- paMkhaliputra gozAlaka AkhyApanA-aneka prakAre kahIne, prajJApanA-bhedapUrvaka tattva nirUpaNa karIne, saMjJApanA-samyaka prakAre samajAvIne tathA vijJApanA-tenA manane anukuLa bhASaNa karIne paNa jyAre zramaNopAsaka sakaDAlaputrane nigraMtha pravacanathI vicalita, kSabhita tathA vipariNAmita-viparIta pariNAmayakta karI zakayo nahIM, tenA manobhAvone parivartita karI zakyo nahIM tyAre te zrAnta, kalAtta, ane khinna thaIne polAsapura nagarathI prasthAna karI anyatra vihAra karI gayo. devakRta upasargaH - 46 tae NaM tassa saddAlaputtassa samaNovAsayassa bahUhiM sIlajAva bhAvemANassa coisa saMvaccharAI vaikkaMtAI / paNNarasamassa saMvaccharassa aMtarA vaTTamANassa aNNayA kayAI puvva-rattAvaratta-kAle jAva samaNassa bhagavao mahAvIrassa [atiya] dhammapaNNatti uvasaMpajjittANaM viharai / zabdArtha :- vakratA = vyatIta thayA. bhAvArtha :- tyAra pachI zramaNopAsaka sakalAlaputrane vratonI upAsanA dvArA AtmAne bhAvita karatA cauda varasa vyatIta thaI gayAM. jyAre paMdaramuM varasa vyatIta thaI rahyuM hatuM, tyAre ekavAra pUrvAddha rAtrinA samaye vAvatuM zramaNa bhagavAna mahAvIranI dharmaprajJaptine svIkAra karI upAsanAmAM nimagna thayA. 47 tae NaM tassa saddAlaputtassa samaNovAsayassa aMtiyaM puvvarattAvarattakAle ege deve pAubbhavitthA / bhAvArtha - ekavAra madhyarAtrie sakaDAlaputranI sAme eka deva pragaTa thayo. 48 tae NaM se deve egaM mahaM NIluppala jAva khuradhAraM asiM gahAya saddAlaputtaM samaNovAsayaM evaM vayAsI- haM bho saddAlaputtA samaNovAsayA ! evaM savvaM uccAreyavvaM jAva aayNci| NavaraM ekkekke putte Nava maMsa-sollae karei AyaMcai / bhAvArtha :- deve eka moTI, utpala jevI nIlI yAvatu tIkSNa dhAravALI talavAra hAthamAM laI, zramaNopAsaka sakaDAlaputrane kahyuM- are o zramaNopAsaka sakalAlaputra! (A prakAre saMpUrNa kathana karavuM) thAvat mAMsa ane lohI sakaDAlaputra para chAMTayA. vizeSatA e che ke eka-eka putranA nava-nava TukaDA (mAMsa-khaMDa) karyA. 49 tae NaM se saddAlaputte samaNovAsae abhIe jAva viharai / bhAvArtha :- tyAre sakaDAlaputra zramaNopAsaka nirbhayatApUrvaka yAvat dharmadhyAnamAM lIna rahyA. Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 14 / | zrI upAsaka dazAMga sUtra 50 tae NaM se deve saddAlaputtaM samaNovAsayaM abhIyaM jAva pAsittA cautthaM pi saddAlaputtaM samaNovAsayaM evaM vayAsI- haM bho sahAlaputtA samaNovAsayA ! apatthiyapatthiyA jAva Na bhaMjesi tao jA imA aggimittA bhAriyA dhamma sahAiyA, dhammabiijjiyA, dhammANurAgarattA, sama-suha-dukkha-sahAiyA, taM te sAo gihAo NINemi NINettA tava aggao ghAemi, ghAettA Nava maMsa-sollae karemi, karettA AdANa-bhariyasi kaDAhayaMsi ahahemi, aihettA tava gAyaM maMseNa ya soNieNa ya AyaMcAmi, jahA NaM tumaM aTTa-duhaTTa- vasaTTe akAle ceva jIviyAo vavarovijjasi / AGEArtha :- dhammabiijjiyA = dharmamA sAthe 23nArI. bhAvArtha :- deve jyAre zramaNopAsaka sakaDAlaputrane nirbhaya joyA, tyAre cothIvAra tene kahyuM - he motanA cAhaka zramaNopAsaka sakaDAlaputra! jo tame tamAruM vrata khaMDita nahIM karo to tamArI dharma sahAyikAdhArmika kAryomAM sahAya karanArI,dharmadvitIyA-dharmasaMgInI dharma kAryamAM sAthe rahenArI, dharmAnurAgaraktA-dharmanA anurAgamAM raMgAyelI, samasukhaduHkha sahAyikA-tamArAM sukha ane duHkhamAM samAnarUpe vibhAjana karanArI patnI agnimitrAne gharethI laI AvIza, lAvIne tamArI samakSa tenI hatyA karIza, mAMsanA nava TukaDA karIza, ukaLatA pANIthI bharelI kaDAImAM nAMkhIza, nAMkhIne tenA mAMsa ane lohIthI tamArA zarIrane siMcIza, jethI tame ArtadhyAna ane vikaTa duHkhathI pIDita thaIne akALe prANothI rahita thaI jazo. 51 tae NaM se saddAlaputte samaNovAsae teNaM deveNaM evaM vutte samANe abhIe jAva viharai / bhAvArtha :- deve A pramANe kahyuM chatAM paNa zramaNopAsaka sakaDAlaputra nirbhIkatApUrvaka yAvat dharmadhyAnamAM lIna rahyA. 52 tae NaM se deve saddAlaputtaM samaNovAsayaM doccapi taccapi evaM vayAsI- haM bho ! saddAlaputtA samaNovAsayA ! taM ceva bhaNai / bhAvArtha :- deve pharIthI zramaNopAsaka makaDAlaputrane punaH bIjIvAra, trIjIvAra te pramANe kahyuM, patnInI preraNAthI daDhatA - 53 tae NaM tassa saddAlaputtassa samaNovAsayassa teNaM deveNaM doccaMpi taccapi evaM vuttassa samANassa ayaM ajjhathie jAva samuppaNNe evaM jahA culaNIpiyA taheva ciMtei jAva AyaMcai, jA vi ya NaM mamaM imA aggimittA bhAriyA sama-suha-dukkha sahAiyA, taM pi ya icchai sAo gihAo jINettA mamaM aggao ghAettae / taM seyaM khalu mama evaM purisaM giNhittae tti kaTu uddhAie / evaM jahA culaNIpiyA taheva savvaM bhANiyavvaM / NavaraM aggimittA bhAriyA kolAhalaM suNittA bhaNai / aruNabhUe vimANe uvavaNNe jAva mahAvidehe vAse sijjhihii / Nikkhevo jahA paDhamassa / Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-7 : zramaNopAsake sakaDAlaputra bhAvArtha:- te deve bIjIvAra, trIjIvAra A pramANe kahyuM, tyAre zramaNopAsaka sakaDAlaputranA manamAM culanIpitAnI jema vicAra Avyo yAvatu mAMsa ane lohI mArA zarIra para chAMTayAM. have mArA sukhaduHkhamAM sahabhAgI patnI agnimitrAne gherathI lAvI mArI samakSa mArI nAMkhaze. mArA mATe e ja zreyaskara che ke 147 huM A puruSane pakaDI lauM. Ama vicArI huM doDayo. zeSa ghaTanA culanIpitAnI samAna samajavI joIe. vizeSamAM ahIM sakaDAlaputranI patnI agnimitrA kolAhala sAMbhaLIne AvI ane sakaDAlaputrane vAstavikatAno bodha karAvyo, dharma mArgamAM sthira karyAM yAvat sakaDAlaputra zramaNopAsaka aruNabhUta vimAnamAM utpanna thayA. tyAMthI mahAvideha kSetramAM janma laI siddha thaze. A adhyayananuM upasaMhAra vAkya prathama adhyayananI samAna jANavuM. H upasaMhAra :- sarkaDAla zramaNopAsaka jAtithI kuMbhakAra hatA, pAMcaso kuMbhArazALAonA mAlika hatA. tenA jIvananuM kathAnaka eka saraLa, pavitra ane Adarza gRhasthanuM darzana karAve che. puNyanA yoge sAdhana saMpanna hovA chatAM tenA jIvanamAM dharmanuM sthAna hatuM. tenI zraddhA gozAlakanA niyativAdanI hatI. prabhunA prathama samAgame ja tene satya samajAI gayuM. tarata ja teNe potAnA vicArono Agraha na rAkhatA sat--tattvane svIkArI lIdhuM. saraLa vyakti ja potAnA chaMda(abhiprAya)ne choDI zake che ane je svacchaMdane choDI zake che te ja satyane samarpita thaI zake che ane aMte satyane pAmI zake che. jIvananA pratyeka vyavahAramAM saraLatA ati Avazyaka che. tenAthI aneka durguNone rokI zakAya che. te sadguNone janmAvI zake che. tenI patnI agnimitrA paNa saraLatAnI mUrti hatI. A eka guNanA kAraNe ja aMta sudhI te daMpatIe bhagavAna mahAvIranA dharmanI ArAdhanA karI. AvA Adarza zrAvaka zrAvikAnA jIvanathI dareka mumukSu AtmAe saraLabhAve satya tattvano svIkAra karIne jIvanano vikAsa karavo joIe. II adhyayana- saMpUrNa // Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 AThamuM adhyayana go zrI upAsaka dazAMga sUtra paricaya 11 11 llkyilaannn saMgharSamaya paristhitimAM paNa vyaktinI samajaNa dazA hoya to te ArAdhanA karI zake che. tenuM Adarza daSTAMta rAjagRhInA nivAsI gAthApati mahAzataka hatA. tyAMnA rAjA zreNika hatA, je bauddha sAhityamAM biMbisAra nAmathI prasidhdha hatA. zreNika rAjAnA rAjyamAM prajA sukha-zAMtithI jIvana vyatIta karatI hatI. gAthApati mahAzatakane revatI pramukha tera patnIo hatI. te samaye sAdhana saMpanna lokomAM bahupatnInI prathA pracalita hatI. mahAzataka pAse ATha karoDa kAMsyapAtra pramANa suvarNa muddAo surakSita khajAnAmAM, teTalI ja vyApAramAM ane teTalI ja gharanI sAdhana-sAmagrImAM hatI. tenI saMpattinI gaNatarI mudrAthI bharelAM kAMsya pAtrothI karavAmAM AvI che, kAMsyapAtra te jamAnAnuM eka mApavAnuM pAtra hatuM. revatI vagere tera patnIo potAnA piyarathI prItidAnanA rUpamAM vipula saMpatti lAvI hatI. temAM revatI ATha karoDa suvarNa mudrA ane daza-daza hajAra gAyonAM ATha gokuLa ane zeSa bAra patnIo eka eka karoDa suvarNamudrA ane eka eka gokuLa piyarathI lAvI hatI. piyaranI saMpatti patnIonA adhikAramAM svataMtra rUpe rahetI hatI. A rIte mahAzataka tera tera patnIo sAthe pAMce indriyonAM viSaya sukhane bhogavato hato. tema ja tenI sajjanatA Adi sadguNonA kAraNe samAjamAM paNa tenI pratiSThA hatI. kevaLa bhoga vilAsa ja tenuM jIvana na hatuM. bhoganI sAthe tyAganuM paNa sthAna tenA jIvanamAM hatuM. yogAnuyoga prabhu mahAvIra rAjagRhI nagarImAM padhAryA. tenA darzana ane upadeza zravaNa mATe pariSada bhegI thai. mahAzataka vaibhavazALI ane sAMsArika daSTithI sukhI hatA, paraMtu te vaibhava ane sukhamAM lipta na hatA. nagaranA lokonI jema te paNa bhagavAna mahAvIranA sAMnidhyamAM pahoMcI gayA, upadeza sAMbhaLyo, Atma preraNA jAgI, AnaMdanI jema teNe paNa zrAvaka dharma svIkAryo. parigrahanA rUpamAM ATha-ATha karoDa kAMsya pramANa sonAmahorone khajAnA vageremAM rAkhavAnI maryAdA karI, gaudhanamAM ATha gokuLo rAkhavAno saMkalpa karyo. potAnI tera patnIo sivAya anya strIo sAthe abrahmacaryano tyAga karyo. pratidina levaDa-devaDa mATe eka kAMsyapAtra pramANa sonAmahoronI chUTa rAkhI. A rIte teNe potAnI vRttine maryAdita banAvI lIdhI. mahAzatakanI mukhya patnI revatI vyaktigata saMpattinA rUpamAM dhanADhaya hatI paraMtu tenA manamAM artha ane bhoganI adamya lAlasA hatI. ekavAra madhyarAtrie tene eka duSTa vicAra Avyo- jo huM mArI bAra zokyone mArI nAMkhu to tenI vyaktigata saMpatti para mAro sahaja adhikAra thaI jAya ane mahAzatakanI sAthe huM ekalI manuSya jIvananA vipula, viSaya-sukha bhogavatI rahuM. revatI kAmAMdha banI gaI hatI. potAnA kuLa ane gotrano vicAra karyA vinA potAnI sattAnA jore atyaMta krUra kRtya teNe karAvyuM, bAra zokyonI ghAta karAvIne, mananI icchA pUrNa karI. kAmAMdha vyakti kevAM bhayAnaka kAma manuSya bhavamAM karI zake che, te revatInI pravRttithI jANI zakAya che. eka bhoga lAlasAne Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-8 : paricaya 149 kAraNe tenA jIvanamAM aneka kuMvyasanoe praveza karyo hato. te mAMsa ane madirAmAM atyaMta Asakta banI gaI, tenA vinA te rahI zakatI na hatI. rAjAe ekavAra potAnA rAjyamAM 'amAri'no paDaha vagaDAvyo. prANI vadhano sarvathA niSedha thayo. revatI mATe moTI muzkelI UbhI thaI, paraMtu teNe eka mArga zodhI kADhayo. potAnA piyarathI lAvelA dAso dvArA teNe piyarathI lAvelAM gokuLamAMthI pratidina be vAcharaDAM mArIne potAnI pAse pahoMcADavAnI vyavasthA karI, gupta rIte A kArya cAlu rahyuM. revatInI vilAsI vRtti vRDhigata banatI gaI. zramaNopAsaka mahAzatakanuM jIvana eka navo vaLAMka laI rahyuM hatuM, te vratonI upAsanA-ArAdhanAmAM pragatinA paMthe hatA. ema karatAM cauda varasa vyatIta thaI gayAM. tenI dhArmika bhAvanAe vega pakaDayo. teNe potAnI kauTuMbika ane sAmAjika javAbadArI potAnA moTA putrane soMpI dIdhI. pote dharmanI ArAdhanAmAM vizeSapaNe nimagna thayA. patinuM dharmamaya jIvana revatIne gamyuM nahIM. eka divasanI vAta che, mahAzataka pauSadhazALAmAM dharma upAsanAmAM tallIna hatA. dArUnA nasAmAM unmata banelI revatI lathaDiyAM khAtI, potAnA vALa vikherI pauSadhazALAmAM AvI. teNe zramaNopAsaka mahAzatakane dharmadhyAnathI calita karavAnI ceSTA karI, vAraMvAra kAmottejaka hAvabhAva dekhADyA ane teNe kahyuM A dharmaArAdhanAthI kadAca tamane svarga maLe, paraMtu svargamAM A viSayasukhathI vizeSa zuM che ? dharmanI ArAdhanA choDI do, mArI sAthe manuSya jIvananA durlabha bhoga bhogavo. A eka vicitra ghaTanA hatI. tyAga ane bhoga, virAga ane rAganuM A yuddha hatuM. atyaMta vikaTa sthiti hatI. mahAzataka eka zUravIra puruSa hatA. atula AtmabaLanA dhaNI hatA. potAnI patnInI kAmuka sthiti, kAmottejaka ceSTAo te sthira cittavALA sAdhakane leza mAtra paNa vicalita karI zakI nahIM. te potAnI upAsanAmAM himAlayanI jema acala ane aDaga rahyA. revatIe bIjIvAra, trIjIvAra pharI tene lobhAvavAno prayAsa karyo paraMtu mahAzataka para tenI talamAtra paNa asara thaI nahIM. te dharmadhyAnamAM lIna rahyA. bhoga para tyAgano vijaya thayo. revatI vIle moDhe pAchI pharI gaI. mahAzatako sAdhanAkrama uttarottara unnata ane vikasita thato gayo. teNe kramathI agiyAra paDimAonuM samyakarUpe ArAdhana karyuM. ugra tapazcaryA ane dharmAnuSThAnane kAraNe tenuM zarIra kRza thaI gayuM. teNe vicAryuM ke have A zeSa jIvanano upayoga sarvathA sAdhanAmAM thaI jAya to zreSTha che, tethI mAraNAMtika saMlekhanA AmaraNa anazanano svIkAra karIne samagra jIvanane AdhyAtma sAdhanAmAM joDI dIdhuM. sAdhanA karatAM teone avadhijJAna pragaTa thayuM. A rIte mahAzataka sAdhanAnI mastImAM prasanna hatA. jayAre raivatI vAsanAnI bhISaNa javALAmAM baLI rahI hatI. saMyogonI A vicitratA hatI. revatI bhogapUrti vinA rahI zakI nahIM temaja patinI upekSA sahI zakI nahIM, AthI pharIvAra zramaNopAsaka mahAzatakane vratathI vicalita karavA mATe pauSadhazALAmAM AvI. mAMsa ane madirAmAM lolupa vyasanI ane pApI manuSyano viveka naSTa thaI jAya che. ghorAtighora pApa kAryomAM te phasAI jAya che, tethI ja jaina dharmamAM mAMsa ane madhanA tyAganuM atyaMta mahattva che. tenI sAta kuvyasanomAM gaNanA karI che. dyUtamAMsasurAvezyA''kheTa caurya parAGganAH / mahApApAni saptete, vyasanAni tyajedbudhaH // padmanandi paMcaviMzatikA 1-16 // Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 ] zrI upAsaka dazAMga sUtra jugAra, mAMsabhakSaNa, madyapAna, vezyAgamana, zikAra, corI tathA parastrIgamana; A mahApAparUpa sAta kuvyasano che. buddhimAna puruSe teno tyAga karavo joIe. A vyasano mAnava mATe sarvathA varyu che. revatI eka kulAMganA hatI, rAjagRhInA eka mahAna ane samAnanIya gAthApatinI patnI hatI. paraMtu kuvyasanomAM phasAIne te dharma, pratiSThA, kulInatAne bhUlI gaI hatI ane nirlajja bhAvathI potAnA sAdhakapatine patita karavAmAM lAgI hatI. mahAzataka vAstavamAM dhIra hatA. vikArotpAdaka sthiti paNa tenA manane vikRta karI zakI nahIM. te upAsanAmAM sthira rahyA. revatIe bIjIvAra, trIjIvAra pharI te ja kuceSTA karI. zramaNopAsaka mahAzataka kaMIka kSubdha thayA. avadhijJAna dvArA revatInuM bhaviSya joyuM ane bolyA- tame sAta rAtrimAM bhayAnaka alasaka (lakavA) rogathI pIDita thaIne atyaMta duHkha bhogavIne mRtyu pAmazo. marIne prathama naraka ratnaprabhAmAM lolupa nAmaka narakAvAsamAM corAzI hajAra varSanI AyuvALA nArakInA rUpamAM utpanna thazo. revatIe jyAM A sAMbhaLyuM, tyAM te dhUjI gaI. Aja sudhI te madirAnA nazAmAM ane bhoganA unmAdamAM pAgala banelI hatI. ekAeka tenI najara samakSa motanI bhayAnakatA AvI gaI. te ja pagale te pAchI pharI gaI. mahAzatake kahyuM hatuM te ja pramANe sAta rAtamAM bhISaNa alasaka rogathI pIDita thaIne ArtadhyAna ane asahya vedanAthI grasita thaI marI gaI, narakagAminI thaI. saMyogavaza bhagavAna mahAvIra te samaye rAjagRhImAM padhAryA. bhagavAna to sarvajJa hatA. mahAzatakanI sAthe je kAMI ghaTita thayuM hatuM te badhuM jANatA hatA. teNe potAnA aMtevAsI gautamane kahyuM - he gautama ! mahAzatakanI sAdhanAmAM alanA thaI gaI che. aMtima saMlekhanA ane anazana ArAdhaka mATe satya, yathArtha ane tathya paNa jo aniSTa, apriya, ane amanojJa hoya to kahevuM kalpanIya, dharmavihita nathI. anyane bhaya, trAsa ane pIDA thAya tevuM satya bhASaNa na karavuM joIe. mahAzatake avadhijJAna dvArA revatInI sAme je satya bhASaNa karyuM te sAdhakane mATe ucita nathI. tame jaIne mahAzatakane kaho ke te doSa sevana mATe AlocanA, pratikramaNa karI, prAyazcitano svIkAra kare. jainadarzananuM ciMtana keTaluM uccatama kakSAnuM che. Atmarata sAdhakanA jIvanamAM samatA, ahiMsA ane maitrIno bhAva sarvathA vidyamAna rahe te ja atyaMta mahattvanuM che. gaNadhara gautama mahAzatakanI pAse AvyA. bhagavAnano saMdezo pAThavyo. mahAzatake tene savinaya zirodhArya karyo ane AlocanA tathA prAyazcita karI te zuddha thayA. zramaNopAsaka mahAzataka dharmopAsanAmAM utsAha ane ullAsa sAthe tanmaya rahyA. yathAsamaya samAdhipUrvaka deha tyAga karyo. saudharmakalpamAM aruNAvataMsaka vimAnamAM te devarUpe utpanna thayA. Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-8: zramaNopAsaka mahAzataka 151 | AThamu adhyayanI zramaNopAsaka mahAzataka ddddddchI mahAzataka gAthApatiH| 1 aTThamassa ukkhevao / evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe Nayare guNasIlae ceie / seNie rAyA / bhAvArtha :- AThamA adhyayananuM AraMbha vAkya prathama adhyayananI samAna jANavuM. Arya sudharmAsvAmIe kahyuM- jaMbU! cothA ArAnA aMtima bhAgamAM, bhagavAna saMdehe birAjamAna hatA, tyAre rAjagRha nAmanuM nagara hatuM. nagaranI bahAra guNazIla nAmanuM caitya hatuM. zreNika nAmanA rAjA tyAM rAjya karatA hatA. | 2 tattha NaM rAyagihe mahAsayae NAmaM gAhAvaI parivasai, aDDe, jahA ANaMdo / NavaraM aTTha hiraNNakoDIo sakasAo NihANa-pauttAo, aTTha hiraNNakoDIo sakasAo vuDipauttAo, aTTa hiraNNakoDIo sakasAo pavittharapauttAo, aTTa vayA, dsno sAhasi vaM I zabdArtha :- sasAo = kAMsya pramANa sonAmahora. bhAvArtha :- rAjagRhamAM mahAzataka nAmanA gAthApati nivAsa karatA hatA. te samRddhizALI hatA. vaibhava vageremAM AnaMda zrAvakanI samAna hatA. bhinnatA e hatI ke tenI pAse ATha karoDa kAMsya pramANa sonAmahora surakSita khajAnAmAM, ATha karoDa kAMsya pramANa sonAmahora vyApAramAM ane ATha karoDa kAMsya pramANa sonAmahora gharanA vaibhavamAM rAkhI hatI. tenA ATha vraja-gokuLa hatAM. pratyeka gokuLamAM dasa-dasa hajAra gAyo hatI. vivecana : - prastuta sUtramAM mahAzatakanI saMpattino vistAra kAsyapAtra pramANa sonAmahoramAM varNita che. kAMsyano artha kAMsAthI banAveluM eka pAtra vizeSa che. prAcInakALamAM vastuonI gaNatarI tathA vajananI (tolanI) sAthe sAthe mApanuM paNa calaNa hatuM. eka vizeSa mApanI sAmagrI aMdara samAI zake evA mApanAM pAtra A upayogamAM levAmAM AvatAM hatAM. ahIM kAMsyano artha A prakAranA pAtrathI che. 16 mAsA = 1karSa 1 karSa = 1 tolo 64 tolA = 1 zera = prastha 4 prastha = 1 ADhaka = kAMsyapAtra = catuHSaSTipala kAMsyapAtra paNa nAnAM moTAM aneka prakAranAM hoya che. be droNa parimANanuM paNa kAMsyapAtra hoya che. Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15ra | | zrI upAsaka dazAMga sUtra cAra ADhaka = 1 droNa. be droNa = 1 zUrpa = kuMbha = kAMsya pAtra.-bhAva prakAza. dvitIya bhAga, pUrva khaMDa] mahAzatakanI saMpatti eTalI vipula hatI ke mudrAonI gaNatarI karavI muzkela hatI, tethI suvarNa mudrAothI bharelA pAtrathI A saMpattinuM parimANa batAvyuM che. anuyoga dvAra sUtramAM paNa droNa nuM mApa batAvyuM che. mahAzataka potAnA dainika levaDa-devaDanA saMbaMdhamAM eka maryAdA kare che, te anusAra be droNaparimANa eka kAMsya pAtrathI adhika svarNamudrAono levaDa-devaDamAM upayoga na karatA. teno Azaya e thayo ke je pAtramAM be droNa arthAt ATha ADhaka athavA 32 prastha arthAt 64 tolAnA zeranA hisAbathI 3ra zera pramANa vastuo samAI zakatI hatI. te zUrpa athavA kuMbha kahevAto hato. A sUtramAM Avela kAMsya athavA kAMsyapAtra, A zUrpa athavA kuMbhano paryAyavAcI che. bhAvaprakAzakAre jene zurpa athavA kuMbha kahyo che, te ja arthamAM ahIM kAMsya zabda prayukta che, kAraNa ke be droNano eka zUrpa athavA kuMbha thAya che ane pUrvokata varNana anusAra be droNanuM te kAMsyapAtra hatuM. ekaMdare gAthApati mahAzataka pracura dhanasaMpattinA svAmI hatA. revatI pramukha tera patnIonI rUpa saMpadA - | 3 tassa NaM mahAsayagassa revaIpAmokkhAo terasa bhAriyAo hotthA-ahINa paDipuNNa-paMciMdiyasarIrAo,lakkhaNa-vaMjaNa-guNovaveyAo, mANummANappamANapaDipuNNasujAyasavvaMga-suMdarIo, sasi-somAkAra-kaMta-piya-dasaNAo surUvAo / zabdArtha :- sisonAra = caMdra samAna saumya. bhAvArtha :- mahAzatakane revatI vagere tera rUpavatI patnIo hatI. teonA zarIranI pAMca indriyo ahIna, pratipUrNa-racanAnI daSTithI akhaMDita, saMpUrNa ane potAnA viSayamAM sakSama hatI. teo uttama saubhAgyasUcaka hAthanI rekhAo vagere, lakSaNo-pragatisUcaka tala, masA vagere cihnarUpa vyaMjana tathA sadAcAra, pativratA vagere guNothI yukta hatI athavA lakSaNo ane vyaMjanonA guNothI yukata hatI. zarIrano gherAvo, vajana, UMcAI vagere daSTithI paNa paripUrNa, zreSTha tathA sarvAga suMdara hatI. tenuM rUpa caMdra samAna saumya hatuM tathA jovAmAM mohaka, priyakArI, darzanIya ane rUpALuM hatuM. sAdhana saMpadA - | 4 tassa NaM mahAsayagassa revaIe bhAriyAe kola-ghariyAo aTTha hiraNNakoDIo, aTTha vayA, dasa-go-sAhassieNaM vaeNaM hotthA / avasesANaM duvAlasaNha bhAriyANaM kolaghariyA egamegA hiraNNakoDI, egamege ya vae, dasa-go-sAhassieNaM vaeNaM hotthaa| bhAvArtha :- mahAzatakanI patnI revatI pAse potAnA piyarathI lAvela ATha karoDa sonAmahora tathA dasa-dasa hajAra gAyonAM ATha gokuLa vyaktigata saMpattinA rUpamAM hatAM. zeSa bAra patnIonI pAse tenA piyarathI lAvelI eka eka karoDa sonAmahora tathA dasa dasa hajAra gAyonuM eka eka gokuLa vyaktigata saMpattinA rUpamAM hatuM. Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-8: zramaNopAsaka mahAzataka | 153 mahAzataka dvArA zrAvaka dharma svIkAra:| 5 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM sAmI samosaDhe / parisA NiggayA / jahA ANaMdo tahA Niggacchai / taheva sAvayadhamma paDivajjai / NavaraM aTTha hiraNNakoDIo sakaMsAo uccArei, aTTa vayA / revaipAmokkhAhiM terasahiM bhAriyAhiM avasesa mehuNavihiM pcckkhaai| sesa savva taheva,ima ca Na eyArUva abhiggaha abhigiNhai-kallAkalli ca NaM kappai me be-doNiyAe kaMsa-pAIe hiraNNa-bhariyAe saMvavaharittae / bhAvArtha :- samaye bhagavAna mahAvIranuM rAjyagRhImAM padArpaNa thayuM. pariSada nIkaLI. mahAzataka paNa AnaMda zrAvakanI jema bhagavAnanI samIpe pahoMcI gayA ane teNe paNa zrAvaka dharma svIkAryo. temAM aMtara e ja hatuM ke mahAzatake parigrahanA rUpamAM ATha-ATha karoDa kAMsya-pramANa sonAmahora khajAnA AdimAM tathA ATha gokuLa rAkhavAnI maryAdA karI. revatI vagere tera patnIo sivAya bIjI strIo sAthe maithuna - sevanano tyAga karyo. teNe zeSa pratyAkhyAna AnaMda zrAvakanI samAna karyA, paraMtu eka vizeSa maryAdA karI ke huM roja levaDa-devaDamAM be droNa-parimANa eka kAMsya pAtrathI adhika sonAmahoranI maryAdA karuM chuM. 6 tae NaM se mahAsayae samaNovAsae jAe abhigayajIvAjIve jAva viharai / bhAvArtha :- tatpazcAtu mahAzataka jIva, ajIva vagere tattvonA jJAtA zramaNopAsaka thaI gayA. yAvata dhArmika jIvana jIvavA lAgyA. |7 tae NaM samaNe bhagavaM mahAvIre bahiyA jaNavaya vihAraM viharai / bhAvArtha :- tyAra pachI zramaNa bhagavAna mahAvIra anya janapadamAM vihAra karI gayA. revatInI adhama vicAradhArA - | 8 tae NaM tIse revaIe gAhAvaiNIe aNNayA kayAi puvvarattAvaratta-kAlasamayaMsi kuTuMba-jAgariyaM jAgaramANIe imeyArUve ajjhathie- evaM khalu ahaM imAsiM duvAlasaNha savattINaM vighAeNaM No saMcAemi mahAsayaeNaM samaNovAsaeNaM saddhiM urAlAI mANussayAI bhogabhogAI bhuMjamANI viharittae / taM seyaM khalu mamaM eyAo duvAlasa vi savattiyAo aggippaogeNaM vA satthappaogeNaM vA visappaogeNaM vA jIviyAo vavarovittA eyAsi egamegaM hiraNNakoDiM, egamegaM vayaM sayameva uvasaMpajjittANaM mahAsayaeNaM samaNovAsae NaM saddhiM urAlAI mANussayAI bhogabhogAI bhuMjamANI viharittae / evaM saMpehei, saMpehettA tAsiM duvAlasaNha savattINa aMtarANi ya chiddANi ya vivarANi ya paDijAgaramANI viharai / zArtha :- savattiyAo = zo'ya. bhAvArtha :- eka divasa pUrvArdha rAtrinA samaye gAthApati mahAzatakanI patnI revatI pote pArivArika viSayonI ciMtAmAM jAgatI hatI. tyAre tenA manamAM e vicAra Avyo ke huM mArI bAra zokyonA vidanane kAraNe mArA pati zramaNopAsaka mahAzatakanI sAthe manuSya jIvananA vipula viSayasukha bhogavI zakatI nathI, tethI mArA mATe e ja zreSTha che ke huM bAra zokyone agniprayoga, zastraprayoga athavA viSaprayoga Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154] zrI upAsaka dazAMga sUtra dvArA mArI nAMkhyuM. Ama teonI eka eka karoDa sonAmahora ane eka eka gokuLa sahaja rUpe mane prApta thaI jAya. huM zramaNopAsaka mahAzatakanI sAthe manuSya jIvananA vipula viSaya sukha bhogavatI rahIza. A pramANe vicAra karI te potAnI bAra zokayone mAravA mATe anukULa avasara ane ekAMtanI zodha karavA lAgI. | 9 tae NaM sA revaI gAhAvaiNI aNNayA kayAi tAsi duvAlasaNhaM savattINaM aMtaraM jANittA cha savattIo satthappaogeNaM uddavei, uddavettA cha savattIo visappaogeNaM uddavei, uddavettA tAsiM duvAlasaNhaM savattINaM kolaghariyaM egamegaM hiraNNakoDiM, egamegaM vayaM sayameva paDivajjai, paDivajjittA mahAsayaeNaM samaNovAsaeNaM saddhiM urAlAI bhogabhogAI bhuMjamANI viharai / zabdArtha :- 3 = mArI nAkhavA zota-parivaM = pIyarathI lAvelA. bhAvArtha :- koI samaye gAthApatinI patnI revatIe anukULa avasara joIne potAnI bAra zokyomAMthI cha ne zastra prayoga dvArA ane cha ne viSaprayoga dvArA mArI nAMkhI. A rIte potAnI bAra zokyone mArI teonA piyarathI lAvelI eka eka karoDa sonAmahora tathA eka eka gokuLa pote laI lIdhAM ane te zramaNopAsaka mahAzatakanI sAthe vipula bhoga bhogavatI rahevA lAgI. vivecana - prastuta be sUtromAM revatInI adhamAdhama vicArAdhArA ane tadanusAranA adhama kRtyanuM nirUpaNa che. viSayavAsanA jIvanane sarvanAza tarapha laI jAya che tenuM sAkSAt daSTAMta revatInuM A kRtya che. pAMca indriyonA viSayonuM satata ciMtana Asaktino bhAva jAgRta kare che. je viSayanI Asakti jAgRta thAya tenI kAmanA thAya, kAmanA pUrti mATe vidha vidha prayatno thAya. temAM je koI bAdhaka bane tenA para krodha thAya athavA kAmanA pUrti na thAya to krodha thAya. krodhI vyakti mUDha banI jAya, heya-upAdeyano, yogyayogyano viveka bhUlI jAya che. tenI smRtino nAza thAya. smRtinA nAzathI buddhino nAza ane buddhinAza sarva vinAzane notare che. revatInuM A duSkRtya paNa viSaya-vAsanAnuM ja pariNAma hatuM. vAsanApUrti mATe potAnI ja bAra bAra zokyono krUra rIte ghAta karavo te eka amAnuSI kArya hatuM ane temAM paNa eka strI hRdayane mATe A kRtya atyaMta romAMcaka ane bIbhatsa hatuM. revatInI durvyasananI lAlasA - |10 tae NaM sA revaI gAhAvaiNI maMsaloluyA, maMsesu mucchiyA, giddhA, gaDhiyA, ajjhovavaNNA bahuvihehiM masehi ya sollehi ya taliehi ya bhajjiehi ya suraM ca mahuM ca meragaM ca majjaM ca sIdhuM ca pasaNNaM ca AsAemANI, visAemANI, paribhAemANI, paribhujemANI viharai / zabdArtha - notuya = lolupa muchiyA = mugdha muMnamALI = bhogavatI. bhAvArtha :- gAthApatinI patnI revatI mAMsa bhakSaNamAM lolupa, Asakta, lubdha tathA tatpara rahetI Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-8: zramaNopAsaka mahAzataka [ 155 | hatI. te lokhaMDanI loDhI para sekelA, ghImAM taLelAM tathA agni para bhUMjelA ghaNA prakAranA mAMsa ane surA- dArU, madhu, meraka, madha, sIdhu ane prasanna nAmanI madirAonuM AsvAdana karatI, tenI majA letI, bIjAone vaheMcatI, unmatta banI tenuM sevana karatI jIvana pasAra karavA lAgI. vivecanaH prastuta sUtramAM surA, madhu, sIdhu tathA prasanna nAmanI madirAono ullekha che. jene revatI upayogamAM letI hatI. mAdaka dravyanA sevanathI vyakti unmatta, vivekabhraSTa ane patita thaI jAya che. te rIte revatI paNa unmatta banI gaI hatI. AyurvedanA graMthomAM jayAM madirAnA bhedonuM varNana che tyAM bIjI rIte A nAmo paNa AvI jAya che. tenuM varNana A pramANe che- surA-bhAvaprakAza anusAra zAlI athavA sAThI dhAnyanI pIThIthI je madha taiyAra thAya che tene surA kahevAya che. madhu- jenA nirmANamAM anya vastuonI sAthe madha paNa meLavavAmAM Ave che. aSTAMga hRdayamAM(vAbhaTe lakhela vaidaka graMthamAM) tene mAdhavamadha kahevAmAM AvyuM che. suzruta saMhitAmAM teno madhvAsavanA nAmathI ullekha che. madha ane goLa dvArA tene banAvavAmAM Ave che. meraka- AyurvedanA graMthomAM teno maireya nAmathI ullekha che. suzruta saMhitAmAM tene triyoni kahela che. pIThIthI banelI surA, goLathI banelo Asava tathA madha A traNanA milanathI A taiyAra thAya che. madha-madha sAmAnya rIte madirAnuM ja nAma che. paraMtu ahIM saMbhava che ke A madirA mArdika bhedathI saMbaMdhita che. suzruta saMhitA anusAra A drAkSamAMthI taiyAra thAya che. sIdhubhAvaprakAza pramANe zeraDInA rasathI banAvelA madhane sIdhu kahevAya che. te zeraDInA pAkA rasa ane kAcA rasa baMnemAMthI bhinna bhinna taiyAra thAya che. baMnenI mAdakatAmAM taphAvata hoya che. prasanna-suzrutasaMhitA pramANe surAno nItarelo uparano nirmaLa bhAga prasanna athavA prasannA kahevAya che. aSTAMga hRdayamAM vAruNIno paryAya prasannA kahyo che. te pramANe surAno uparano svaccha bhAga prasannA che, teno nIceno ghaTTa bhAga jagala kahevAya che. jaMgalano nIceno bhAga medaka kahevAya che. nIce rahelA kalkane nIcovavAthI nIkaLeluM dravya bakkasa kahevAmAM Ave che. |11 tae NaM rAyagihe Nayare aNNayA kayAi aNAghAe ghuDhe yAvi hotthA / zabdArtha :- mAyA = amAri paDaha yukrena ghoSaNA srotari pura = piyarathI lAvelA nokara. bhAvArtha :- ekavAra rAjagRhanagaramAM amAri paDaha-prANIvadha na karavAnI ghoSaNA thaI. 12 tae NaM sA revaI gAhAvaiNI maMsaloluyA, maMsesu mucchiyA jAva kolagharie purise sahAvei, sahAvettA evaM vayAsI- tubbhe, devANuppiyA ! mama kolaghariehiMto vaehito kallAkalli duve duve goNa-poyae uddaveha, uddavittA mama uvaNeha / zabdArtha :- tuve kuve be-be goLapaNa = gAyanuM vAcharaDuM vati lAvo. bhAvArtha :- gAthApatinI patnI revatI mAMsamAM lolupI ane Asakta hatI tethI potAnA piyaranA nokarane bolAvyo ane tene kahyuM - tame mArA piyaranA gokuLomAMthI pratidina be vAcharaDAM mArIne mArI pAse lAvo. 13 tae NaM te kolaghariyA purisA revaIe gAhAvaiNIe tahatti' eyamaTuM viNaeNaM Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 156] zrI upAsaka dazAMga sUtra paDisuNaMti, paDisuNittA revaIe gAhAvaiNIe kola ghariehito vaehito kallAkalliM duve duve goNa poyae vahati, vahettA revaIe gAhAvaiNIe uvaNeti / bhAvArtha - piyaranA nokaroe gAthApatinI patnI revatInA kathanano jevI AjJA kahIne vinayapUrvaka svIkAra karyo tathA te tenA piyaranA gokuLomAMthI roja savAre be vAcharaDAMno vadha karIne revatI gAthApatnI pAse lAvatA hatA. |14 tae NaM sA revaI gAhAvaiNI tehiM goNamaMsehi ya sollehi ya taliehi ya bhajjiehi ya suraM ca mahuM ca meragaM ca majjaM ca sIdhuM ca pasaNNaM ca AsAemANI, visAemANI, paribhAemANI, paribhujemANI viharai / bhAvArtha:- gAthApatinI patnI revatI loDhI para sekelA vAcharaDAnA mAMsanA TukaDA AdinuM tathA madirAnuM lolupa bhAve sevana karavA lAgI. vivecanaH prastuta sUtramAM revatInI rasendriyanI lAlasAnuM darzana thAya che. viSaya-vAsanAnI pUrti karatAM karatAM jIva aneka vyasanomAM phasAI jAya che. eka pagathiyuM nIce Utare tene kramazaH eka pachI eka pagathiyAM nIce UtaratAM samaya vyatIta thato nathI. anAdi kAlanA kusaMskArathI nimitta maLatAM jIvanuM patana turaMta ja thaI jAya che. revatIe vAsanA pUrtine kAraNe bAra zokyono ghAta karyo. sAthe ja madha mAMsamAM Asakta banI ane vividha prakAranA madha-mAMsa vividha rIte khAtI pItI hatI. tIvra Asakti vivekano nAza kare che. revatI rAjya niyamanuM paNa pAlana na karI zakI. zreNika rAjAnI AjJAnuM ullaMghana karI, gupta rIte piyaranA gokuLamAMthI pratidine be vAcharaDAM vAta karI roja maMgAvavA ane khAvAM. kharekhara ! A aMge vicAratAM paNa hRdaya dhrUjI UThe, aMtara kaMpana anubhave tevuM kukRtya hatuM. viSayAsakta vyaktinuM jIvana kevuM hoya? ane te kevAM adhamAdhama kArya nirlajjatA sAthe karI zake che te revatInA jIvanathI jANI zakAya che. jIvanasAthI mahAna kakSAnA zramaNopAsaka mahAzatakanI daDhatama zraddhA ane tenuM dharma AcaraNa revatIne kaMI paNa asara karI zakayuM nahIM. zramaNopAsaka mahAzatakanI mahAna sAdhanA :|15 tae NaM tassa mahAsayagassa samaNovAsagassa bahUhiM sIlavvaya jAva bhAvemANassa coddasa saMvaccharA vaikkaMtA / evaM jahA ANaMdo taheva jAva dhammapaNNattiM uvasaMpajjittA NaM viharai / bhAvArtha:- zramaNopAsaka mahAzatakane vividha prakAranAM vrata-niyamo dvArA AtmAne bhAvita karatAM cauda varSa vyatIta thayAM yAvat AnaMda zrAvakanI jema (teNe pArivArika ane sAmAjika javAbadArI jyeSTha patrane soMpI ane pote pauSadhazALAmAM) nivRtta dharma sAdhanA svIkAra karI dharmadhyAnamAM lIna banyA. vivecana : A saMsAramAM pratyeka jIva karmane AdhIna che. eka ja gharamAM rahetAM, eTaluM ja nahIM paraMtu pUrvajanmanA Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-8: zramaNopAsaka mahAzataka 157 ] saMskAranI bhinnatA ane vartamAnanI ruci ane puruSArthanI bhinnatAnA AdhAre be nikaTatama vyaktionA paNa jIvana vyavahAramAM AsamAna jamInanuM aMtara hoya zake che. mahAzataka ane revatI baMnenA jIvanane ApaNe joI zakIe chIe. zramaNopAsaka mahAzataka zraddhAnA zikhare sthita hatA. gRhastha dharmanI utkRSTa bhAve ArAdhanA karI rahyA hatA ane tenI ja aMtevAsinI bhoganI parAkASTAe hatI, viSaya vAsanA, bhoga vilAsamAM cakacUra hatI. basa ! A ja karmanI vicitratA che. AvI vicitra paristhitimAM paNa vyakti sabodha prApta karI potAnA bhAvAnusAra jIvana ghaDatara karI zake che, mahAzataka tenuM tAdeza daSTAMta che. mahAzatakane zrAvaka dharmanuM pAlana karatAM 14 varSa vyatIta thayAM, AtmabhAvamAM daDha banatA gayA. teo gRhastha jIvananI pharajo pUrNa karyA pachI nivRttimaya ArAdhanA mATe tatpara banyA hatA. revatIno upasarga - 16 tae NaM sA revaI gAhAvaiNI mattA, luliyA, viiNNakesI uttarijjayaM vikaDDamANI vikaDhamANI jeNeva posahasAlA jeNeva mahAsayae samaNovAsae, teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA mohummAyajaNaNAI, siMgAriyAI itthibhAvAiM uvadaMsemANI uvadaMsemANI mahAsayayaM samaNovAsaya evaM vayAsI- haM bho mahAsayayA samaNovAsayA dhamma-kAmayA puNNa-kAmayA sagga-kAmayA mokkha-kAmayA dhamma-kaMkhiyA jAva mokkhakaMkhiyA dhammapivAsiyA jAva mokkhapivAsiyA kiNNaM tubbhaM, devANuppiyA dhammeNa vA puNNeNa vA saggeNa vA mokkheNa vA ? ja NaM tuma mae saddhiM urAlAI mANussAI bhogabhogAI bhujamANe No viharasi? zabdArtha :- mattA = unmatta natriya = lathaDiyAM khAtI 3ttariya = oDhavAnuM vastra, oDhaNI vimaLI = ulALatI 3--Artha = unmAda 31maLI = batAvatI = svarga. bhAvArtha :- eka divasa gAthApatinI patnI revatI dArUnA nazAmAM unmatta banI, lathaDiyAM khAtI, vikharAyelA vALavALI, vAraMvAra potAnA uttarIya-dupaTTA athavA oDhaNIne ulALatI, prasphoTana karatI, pauSadhazALAmAM jayAM zramaNopAsaka mahAzataka hatA tyAM AvI, AvIne vAraMvAra moha tathA unmAdajanakakAmoddIpaka kaTAkSa vagere hAvabhAva pradarzita karatAM, zramaNopAsaka mahAzatakane kahevA lAgI- dharma, puNya, svarga tathA mokSanI kAmanA, icchA ane utkaMThA rAkhanArA zramaNopAsaka mahAzataka ! tame mArI sAthe manuSya jIvananAM vipula viSaya sukha kema bhogavatAM nathI. he devAnupriya ! tame dharma, puNya, svarga tathA mokSathI zuM prApta karazo? tamone vratapAlananA phaLa svarUpe bhoga vilAsathI adhika zuM maLaze? |17 tae NaM se mahAsayae samaNovAsae revaIe gAhAvaiNIe eyamaTuM no ADhAi, No pariyANAi, aNADhAijjamANe apariyANamANe tusiNIe dhammajjhANovagae viharai / zadArtha:- je ADhA Adara Apyo nahIM janmajJALavApa-dharmaArAdhanAmAM rahyA, dharmadhyAnayukta. bhAvArtha :-zramaNopAsaka mahAzatake potAnI patnI revatInI A vAtane jarA paNa Adara Apyo nahIM ane tenA para dhyAna ApyuM nahIM. anAdara karatAM dhyAna nahIM ApatAM te mauna bhAvathI dharma ArAdhanAmAM lIna rahyA. Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI upAsaka dazAMga sUtra 18 tae NaM sA revaI gAhAvaiNI mahAsayayaM samaNovAsayaM doccaMpi taccapi evaM vayAsI- haM bho ! taM ceva bhaNai, so vi taheva jAva aNADhAijjamANe apariyANamANe tusiNI dhammajjhANovagae viharai / 158 bhAvArtha :- tenI patnI revatIe bIjIvAra, trIjIvAra te ja pramANe kahyuM, paraMtu teo paNa te ja prakAre yAvat patnI revatInA kathanane Adara na detAM, tenA para dhyAna na detAM, dharmadhyAnamAM magna rahyA. 19 taNaM sA revaI gAhAvaiNI mahAsayaeNaM samaNovAsaeNaM aNADhAijjamANI, apariyANijjamANI jAmeva disaM pAubbhUyA, tAmeva disaM paDigayA / bhAvArtha :- A rIte zramaNopAsaka mahAzataka dvArA Adara na maLavAthI, dhyAna na devAthI tenI patnI revatI je dizAthI AvI hatI te dizAmAM pAchI cAlI gaI. mahAzatakanI sAdhanAnI dRDhatA H 20 tae NaM se mahAsayae samaNovAsae paDhamaM uvAsaga-paDimaM uvasaMpajjittA gaM viharai jAva ArAhei / evaM ekkArasa vi ArAhei / bhAvArtha :- zramaNopAsaka mahAzatake prathama upAsaka pratimA svIkArI tenI ArAdhanA karI ane kramazaH agiyAra pratimAonI zAstrokta vidhithI ArAdhanA karI. 21 tae NaM se mahAsayae samaNovAsae teNaM urAleNaM jAva kise dhamaNisaMtae jAe / bhAvArtha :- ugra tapazcaryAthI zramaNopAsaka mahAzatakanA zarIramAM eTalI kRzatA (kSINatA) AvI gaI ke tenI naso dekhAvA lAgI. aMtima ArAdhanA : 22 taNaM tassa mahAsayayassa samaNovAsayassa aNNayA kayAi puvvarattAvaratta-kAle dhamma- jAgariyaM jAgaramANassa ayaM ajjhatthie jAva samupaNNe- evaM khalu ahaM imeNaM urAleNaM jahA ANaMdo taheva apacchima-mAraNaMtiyasaMlehaNAe jhUsiya- sarIre bhatta-pANapaDiyAikkhie kAlaM aNavakaMkhamANe viharai / bhAvArtha :- eka divasa pUrvArdha rAtrinA samaye dharma jAgaraNa karatAM AnaMda zrAvakanI jema zramaNopAsaka mahAzatakane vicAra Avyo ane teNe aMtima mAraNAMtika saMlekhanAno svIkAra karI (saMthAro karyo) AhAra pANIno tyAga karyo ane mRtyunI kAmanA na karatAM te ArAdhanAmAM lIna thaI gayA. avadhijJAnanI prAptiH : 23 tae NaM tassa mahAsayagassa samaNovAsagassa subheNaM ajjhavasANeNaM subheNaM pariNAmeNaM, lesAhiM visujjhamANIhiM tadAvaraNijjANaM kammANaM khaovasameNaM ohiNANe samuppaNNe- puratthimeNaM lavaNasamudde joyaNa- sAhassiyaM khettaM jANai pAsai, evaM dakkhiNaM, paccatthimeNaM, uttareNaM jAva cullahimavaMtaM vAsaharapavvayaM jANai pAsai, uDDuM jAva Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-8: zramaNopAsaka mahAzataka 159 ] sohammekappe jANai pAsai, ahe imIse rayaNappabhAe puDhavIe loluyaccuyaM [loluyaM] NarayaM caurAsIi-vAsasahassaTThiiyaM jANai pAsai / zabdArtha :- novA sAhasikaM = hajAra yojana patta = kSetrane rAkhaDu pAk = jANuM-joyuM. bhAvArtha :- tyAra pachI zramaNopAsaka mahAzatakane zubha adhyavasAya, zubha pariNAmathI, vizuddha thatI lezyAothI ane avadhijJAnAvaraNa karmanA kSayopazamathI avadhijJAna utpanna thayuM. tenA pariNAme te pUrva pazcima tathA dakSiNa dizAmAM eka eka hajAra yojana sudhInA lavaNa samudranuM kSetra, uttaradizAmAM culahimavaMta varSadhara parvata sudhI UrdhvadizAmAM saudharma devaloka sudhI tathA adho dizAmAM prathama naraka ratnaprabhAmAM corAzI hajAra varSanI sthitivALA lolupAcyuMta lolupa nAmanA narakAvAsa sudhInA kSetrane jANavA ane jovA lAgyA. vivecanaH zramaNopAsaka mahAzatake kaSAyone maMda karIne saMlekhanA karI. tapasyAthI zarIra kaza thaI gayuM hatuM. chatAM te potAnI aMtima ArAdhanAmAM lIna hatA. sAdhaka jema jema svamAM sthira thatAM jAya che tema tema karmanAM paDaLo dUra thatAM jAya che. mahAzatakane paNa avadhijJAnAvaraNIya karmanuM AvaraNa dUra thayuM ane avadhijJAna pragaTa thayuM jenA mAdhyamathI maryAdita kSetramAM rahelA rUpI padArthane jANavA ane jovA lAgyA. revatI dvArA punaH prayatna:24 tae NaM sA revaI gAhAvaiNI aNNayA kayAI mattA luliyA, viiNNakesI uttarijjaya vikaDhamANI vikaDamANI jeNeva mahAsayae samaNovAsae jeNeva posahasAlA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA mahAsayayaM taheva bhaNai jAva doccapi taccapi evaM vayAsI- haM bho taheva / bhAvArtha :- tyAra pachI eka divasa mahAzataka gAthApatinI patnI revatI dArUnA nazAmAM unmatta lathaDiyAM khAtI, vikharAyelA vALavALI, vAraMvAra potAnA uttarIya vastrane ulALatI, pauSadhazALAmAM jayAM zramaNopAsaka mahAzataka hatA tyAM AvI, AvIne mahAzatakane pUrvavat kathana karyuM. (tame mArI sAthe manuSya jIvananA viSayasukha kema bhogavatAM nathI. devAnupriya ! tamane dharma, puSya, svarga tathA mokSathI zuM maLaze ?) teNe bIjIvAra, trIjIvAra pharIthI te ja pramANe kahyuM. mahAzataka dvArA revatInuM bhAvi kathana:25 tae NaM se mahAsayae samaNovAsae revaIe gAhAvaiNIe doccaMpi, taccapi evaM vutte samANe Asuratte jAva ohiM pauMjai, pauMjittA ohiNA Abhoei, AbhoittA revaI gAhAvaiNiM evaM vayAsI- haM bho revaI ! apatthiya-patthie jAva evaM khalu tumaM aMto satta-rattassa alasaeNaM vAhiNA abhibhUyA samANI aTTa-duhaTTa-vasaTTA asamAhipattA kAlamAse kAlaM kiccA ahe isIse rayaNappabhAe puDhavIe loluyaccue [lolue] Narae caurAsIi-vAsasahassaTThiiesu Neraiesu NeraiyattAe uvavajjihisi / Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 160] zrI upAsaka dazAga sUtra zabdArtha :- hiM = avadhijJAna panara = prayoga karyo Apa = upayoga mUkyo pazcima = chellA (aMtima) sattaradTsa = sAta rAtamAM tasaM = alasakaroga, lakavo vAdipa = roga. bhAvArtha :- revatIe bIjIvAra, trIjIvAra A pramANe kahyuM, tyAre zramaNopAsaka mahAzataka krodhita thayA. teNe avadhijJAnamAM upayoga mUkayo ane joyuM, joIne-jANIne potAnI patnI revatIne kahyuM- he motanI cAhaka revatI ! tuM sAta rAtrinI aMdara alasaka(lakavo) nAmanA rogathI pIDita thaIne vyathita, duHkhita tathA vivaza thatI Ayu pUrNa karIne, azAMtipUrvaka marIne adholokamAM, prathama ratnaprabhAmAM naraka lolupAcyata [lolupa nAmanA narakAvAsamAM, corAzI hajAra varSanI sthitiyukata nArakIpaNe utpanna thaIza. vivecana : prastuta sUtramAM alasaka rogano ullekha thayo che, jenAthI pIDita thaIne atyaMta kaSTa sAthe revatInuM maraNa thayuM. AcArAMga sUtra zrutaskaMdha-2, adhyayana-2, uddezaka-1 mAM anasa rogamAM zarIranuM zUnya thaI javuM, lakavo thaI javo, tevo artha karyo che. teno bIjo artha sojo caDavo tema paNa karyo che. tyAM mUla pAThamAM ataphA zabda paNa maLe che ane sAthe ja vivi zabda paNa che, tethI alasakano artha TIkAkAre je karyo che, te Agama saMmata che. bhramathI A zabdane alasakanI jagyAe alasara mAnIne peTano roga kahevAmAM Ave che. je ahIM prasaMga saMgata nathI. TIkAkArano karelo artha prAsaMgika che. revatIno duHkhada aMta - |26 tae NaM sA revaI gAhAvaiNI mahAsayaeNaM samaNovAsaeNaM evaM vuttA samANIruTe NaM mama mahAsayae samaNovAsae, hINe NaM mama mahAsayae samaNovAsae, avajjhAyA NaM ahaM mahAsayaeNaM samaNovAsaeNaM, Na Najjai NaM ahaM keNa vi kumAreNaM mArijjissAmi tti kaTu bhIyA, tatthA, tasiyA, uvviggA, saMjAyabhayA saNiya-saNiyaM paccosakkai, paccosakkittA jeNeva sae gihe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA ohaya-maNa-saMkappA, ciMtA-soga-sAgara-saMpaviTThA, karayala-palhatthamuhA, aTTajjhANovagayA, bhUmigaya-diTThiyA ziyA I zabdArtha :- i inka i= na jANe ke niiAsami= mArI nAMkhaze jarAna-pattaha(c)muer = hatheLI para moTuM rAkhyuM "nirAya kriyA = bhUmi para daSTi rAkhI 3Sya = udvigna saMgAthamatha = bItI bItI, bhaya pAmelI. bhAvArtha - zramaNopAsaka mahAzatake A pramANe kahyuM, tyAre revatIne thayuM ke- zramaNopAsaka mahAzataka mArA para ruSTa thayA che. mArA prati tene durbhAvanA utpanna thaI che. te mAruM kharAba icche che. na jANe te mane kevA kamote marAvI nAkhaze. Ama vicArI te bhayabhIta, trasta, vyathita, udvigna thaIne bhayabhIta thatI, dhIre-dhIre tyAMthI nIkaLI, ghera AvI. tenA manamAM udAsInatA AvI gaI hatI. te ciMtA ane zoka sAgaramAM DUbI gaI, hatheLI para moTuM rAkhyuM, ArtadhyAnamAM khovAyelI bhUmi para daSTi rAkhI vyAkuLa thaIne vicAramAM paDI gaI. Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-8: zramaNopAsaka mahAzataka [11] 27 tae NaM sA revaI gAhAvaiNI aMto sattarattassa alasaeNaM vAhiNA abhibhUyA aTTaduhaTTa-vasaTTA kAlaMmAse kAlaM kiccA imIse rayaNappabhAe puDhavIe loluyaccue [lolue] Narae caurAsIi-vAsa-sahassaTThiIesu raiesu raiyattAe uvavaNNA / bhAvArtha :- tyAra pachI revatI sAta rAtrinI aMdara alasaka rogathI pIDita thaI gaI, vyathita, duHkhita tathA vivaza thatI potAnuM AyuSya pUrNa karI prathama narakamAM(ratnaprabhAmAM) lolupAcyata(lola5) nAmanA narakAvAsamAM corAzI hajAra varSanA AyuSyavALA nairayikomAM nAraka rUpe utpanna thaI. vivecana : viSayAsaktinuM pariNAma sarvanAza ja che. uttarAdhyayana sutra adhyayana-3ra mAM eka eka indriyanA viSayamAM aMdha bananAra prANInA daSTAMta sAthe tenI duHsthitinuM tAdaza varNana karyuM che. revatI to pAMca indriyanA viSayamAM Asakta hatI. tethI teno sarvanAza to sahaja samajI zakAya che. A bhavamAM potAnA svabhAva doSanA kAraNe gRhastha jIvanamAM saphaLa thaI zakI nahIM. jIvananA aMtima divasomAM paNa sAdhaka pati dvArA tiraskRta thaI, eTaluM ja nahIM paraMtu ahIMthI marIne naraka gatinA ghorAtighora duHkhanI bhoktA banI. eka sAdhana saMpanna gharamAM janmI, pratiSThita ane dhArmika patinI patnI banI. puNyano yoga hato, chatAM teNIe mAnava jIvanane niSphaLa banAvyuM. bhagavAnanuM padArpaNa:28 teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre samosarie / parisA NiggayA / dhamma kahA / parisA paDigayA / bhAvArtha :- samaye zramaNa bhagavAna mahAvIra rAjagRhImAM padhAryA. samavasaraNa thayuM. pariSada bhegI thaI, dharmadezanA sAMbhaLI, pAchI pharI gaI. bhagavAna dvArA mahAzatakanI paristhitinuM prakAzana:29 goyamA ! tti samaNe bhagavaM mahAvIre evaM vayAsI- evaM khalu goyamA ! iheva rAyagihe Nayare mama aMtevAsI mahAsayae NAmaM samaNovAsae posaha-sAlAe apacchima-mAraNaMtiyasaMlehaNAe jhUsiya-sarIre, bhattapANa-paDiyAikkhie kAlaM aNavakaMkhamANe viharai / bhAvArtha :- zramaNa bhagavAna mahAvIre gautamane saMbodhana karI kahyuM- he gautama! A rAjagRha nagaramAM mArA aMtevAsI-anuyAyI mahAzataka nAmanA zramaNopAsaka pauSadhazALAmAM aMtima mAraNAMtika saMlekhanAnI ArAdhanAmAM lIna thayA che, AhAra pANIno tyAga karyo che. mRtyunI icchA na karatAM, dharmaArAdhanAmAM rata che. 30 tae NaM tassa mahAsayagassa revaI gAhAvaiNI mattA luliyA, viiNNakesI uttarijjaya vikaGkamANI-vikaGkamANI jeNeva posahasAlA, jeNeva mahAsayae, teNeva uvAgayA, evaM uccAreyavvaM jAva uvavajjihisi / bhAvArtha :- mahAzatakanI patnI revatI zarAbanA nazAmAM unmata lathaDiyAM khAtI, vIkharAyelA vALavALI, vAraMvAra potAnuM uttarIya vastra ulALatI pauSadhazALAmAM mahAzatakanI pAse AvI vagere thAvatu narakamAM utpanna thaIza, tyAM sudhInuM kathana karavuM joIe. Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 zrI upAsaka dazAMga sUtra bhagavAna dvArA mahAzatakane prAyazcittanI preraNA : 31 No khalu kappara, goyamA ! samaNovAsagassa apacchima mAraNaMtiya- saMlehaNAjhUsaNA - jhUsiya- sarIrassa, bhatta- pANapaDiyAikkhiyassa paro saMtehiM taccehiM, tahiehiM, sabbhUehiM, aNiTThehiM, akaMtehiM, appiehiM, amaNuNNehiM, amaNAmehiM vAgaraNehiM vAgarittae / taM gacchaha NaM devANuppiyA ! tumaM mahAsayayaM samaNovAsayaM evaM vayAhi- No khalu devANuppiyA ! kappai samaNovAsagassa apacchima mAraNaMtiya- saMlehaNAjhUsaNA-jhUsiyasa, bhatta- pANa- paDiyAikkhiyassa paro saMtehiM taccehi, tahiehiM, sabbhUehiM, aNiTThehiM, akaMtehiM, appiehiM, amaNuNNehiM, amaNAmehiM vAgaraNehiM vAgarittae / tume yaNaM devANuppiyA ! revaI gAhAvaiNI saMtehiM jAva aNiTThehiM jAva vAgaraNehiM vAgariyA / taM NaM tumaM eyassa ThANassa Aloehi jAva ahArihaM ca pAyacchittaM paDivajjAhi / bhAvArtha :- he gautama! satya, yathArtha, tathyabhUta-atizayojita athavA nyUnoti rahita, sahabhUta-bhAM kahelI vAta sarvathA vidyamAna hoya, AvAM vacana paNa jo aniSTa, akAMta-apriya, amanojJa-mana jene bolavA ke sAMbhaLavA icche nahIM, amaNAma-mana jene vicAravA paNa na icche ane svIkAravA na icche tevA hoya, to aMtima mAraNAMtika saMlekhanAnI ArAdhanAmAM lIna, anazana ArAdhaka zramaNopAsaka mATe bolavuM kalpanIya nathI. mATe he devAnupriya ! tame zramaNopAsaka mahAzatakanI pAse jAo ane tene kaho ke aMtima mAraNAMtika saMlekhanAmAM lIna anazana ArAdhaka zramaNopAsaka mATe satya yathArtha, tathyabhUta ane sadbhUta vacana paNa jo aniSTa, akAMta, apriya, amanojJa, manane pratikULa hoya to bolavuM kalpanIya nathI. he devAnupriya ! tame revatIne satya paraMtu aniSTa akAMta, apriya, amanojJa ane amanohara vacana kahyuM, mATe tame A sthAnanI, dharmanA pratikULa AcaraNanI AlocanA karo ane yathocita prAyazcitta svIkAra karo. gautama svAmInuM mahAzatakanA ghera gamana : 32 tae NaM se bhagavaM goyame samaNassa bhagavao mahAvIrassa tahatti eyamaTTha viNaNaM paDisuNei, paDisuNettA tao paDiNikkhamai, paDiNikkhamittA rAyagihaM NayaraM majjhaM-majjheNaM aNuppavisai, aNuppavisittA jeNeva mahAsayagassa samaNovAsayassa gihe, jeNeva mahAsayae samaNovAsae, teNeva uvAgacchai / bhAvArtha :- bhagavAna gautame zramA bhagavAna mahAvIrane - tahatti Apa ne uho cho te hI che, khebha kahIne vinayapUrvaka e vAta sAMbhaLI ane tyAMthI nIkaLIne rAjagRha nagaranI madhyamAMthI pasAra thayA. zramaNopAsaka mahAzatakanA ghera temanI pAse pahoMcyA. 33 tae NaM se mahAsayae samaNovAsae bhagavaM goyamaM ejjamANaM pAsai, pAsittA haTTha jAva hiyae bhagavaM goyamaM vaMdai NamaMsai / bhAvArtha :- zramaNopAsaka mahAzatake jyAre bhagavAna gautamane AvatAM joyA tyAre te harSita ane prasanna thayA yAvat vaMdana namaskAra karyA. 34 tae NaM se bhagavaM goyame mahAsayayaM samaNovAsayaM evaM vayAsI- evaM khalu devANuppiyA ! Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-8: zramaNopAsaka mahAzataka | 153 samaNe bhagavaM mahAvIre evamAikkhai bhAsai paNNavei parUvei, No khalu kappai devANuppiyA! samaNovAsagassa apacchima jAva mAraNaMtiya-saMlehaNA-jhUsaNA-jhUsiyassa bhatta-pANapaDiyAikkhiyassa paro saMtehiM, taccehi, tahiehiM, sabbhUehiM, aNidvehiM, akaMtehiM, appiehiM, amaNuNNehiM, amaNAmehiM vAgaraNehiM vAgarittae / tume NaM devANuppiyA! revaI gAhAvaiNI saMtehiM jAva vAgariyA, taM NaM tuma devANuppiyA ! eyassa ThANassa Aloehi jAva paDivajjAhi / bhAvArtha - bhagavAna gautame zramaNopAsaka mahAzatakane kahyuM- he devAnupriya ! zramaNa bhagavAna mahAvIra A pramANe kahe che, bhASaNa kare che, sUcita kare che ane prarUpita kare che ke- he devAnupriya ! aMtima mAraNAMtika saMlekhanAnI ArAdhanAmAM lIna, anazana ArAdhaka zramaNopAsaka mATe satya, yathArtha,tathya, sadbhuta vacana paNa jo aniSTa, akAMta, apriya, amanojJa tathA manane pratikULa hoya to te bolavuM kalpanIya nathI. he devAnupriya ! tame tamArI patnI revatI pratye A prakAranAM vacana bolyA, mATe tame A sthAna (bAbata)nI dharmanA pratikULa AcaraNanI AlocanA karo, prAyazcitta grahaNa karo. mahAzataka dvArA prAyazcitta svIkAra :|35 tae NaM se mahAsayae samaNovAsae bhagavao goyamassa tahatti eyamaTuM viNaeNaM paDisuNei, paDisuNettA tassa ThANassa Aloei jAva ahArihaM ca pAyacchittaM pddivjji| bhAvArtha :-tyAre zramapAsa mahAzata bhagavAna gautamanAthanane tahatti-A54o chote hIche e pramANe kahIne vinayapUrvaka svIkAra karyo. potAnI bhUlanI AlocanA karI yAvata yathocita prAyazcitta karyuM. 36 tae NaM bhagavaM goyame mahAsayagassa samaNovAsayassa aMtiyAo paDiNikkhamai, paDiNikkhamittA rAyagihaM NayaraM majjhaM-majjheNaM Niggacchai, NiggacchittA jeNeva samaNe bhagavaM mahAvIre, teNeva uvAgacchai uvAgacchittA samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdai NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA saMjameNaM tavasA appANaM bhAvemANe viharai / bhAvArtha - tyAra pachI bhagavAna gautama zramaNopAsaka mahAzatakanI pAsethI nIkaLyA, rAjagRhanagaranI madhyamAMthI pasAra thayA ane jyAM zramaNa bhagavAna mahAvIra hatA tyAM AvyA, bhagavAnane vaMdana namaskAra karyA ane vaMdana namaskAra karI saMyama ane tapathI AtmAne bhAvita karatAM dharma ArAdhanAmAM tallIna thayA. 37 tae NaM samaNe bhagavaM mahAvIre aNNayA kayAi rAyagihAo NayarAo paDiNikkhamai, paDiNikkhamittA bahiyA jaNavaya vihAra viharai / bhAvArtha :- tyAra pachI zramaNa bhagavAna mahAvIra kayAreka rAjagRhanagarathI prasthAna karI anyatra vihAra karI gayA. |38 tae NaM se mahAsayae samaNovAsae bahUhiM sIla jAva bhAvettA vIsaM vAsAI samaNovAsaga-pariyAya pAuNittA, ekkArasa uvAsagapaDimAo samma kAeNa phAsittA mAsiyAe saMlehaNAe appANaM jhUsittA, saTThi bhattAI aNasaNAe chedettA, Aloiya Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI upAsaka dazAMga sUtra paDikkaMte samAhipatte kAlaMmAse kAlaM kiccA sohamme kappe aruNavaDisae vimANe devattAe uvavaNNe / cattAri paliovamAI tthiii| mahAvidehe vAse sijjhihii / Nikkhevo jahA paDhamassa / bhAvArtha :- A rIte zramaNopAsaka mahAzatake anekavidha vrata, niyama, vagere dvArA AtmAne bhAvita karyo, Atmazuddhi karI, vIsa varSa sudhI zrAvaka dharmanuM pAlana karyuM. temaNe agiyAra upAsaka pratimAonI samyaka prakAre ArAdhanA karI, eka mAsanI saMlekhanA--anazanamAM AtmAne tallIna banAvI, sApha bhakta bhojanano tyAga saMpanna karI, AlocanA pratikramaNa karI, mRtyunA samaye samAdhipUrvaka deha tyAga karyo. te saudharma devalokamAM aruNAvataMsaka vimAnamAM devarUpe utpanna thayA. tyAM tenI sthiti cAra palyopamanI che. mahAvideha kSetramAM te siddha mukata thaze. A adhyayananuM upasaMhAra vAkya prathama adhyayananI samAna jANavuM. 164 upasaMhAra H- mahAzataka zramaNopAsakane revatI patnIno ghaNo ja pratikULa saMyoga hato. evI pratikULatAmAM paNa temaNe potAnuM jIvana saphaLa banAvyuM. anukULatAno Adara nahIM, pratikULatAno pratikAra nahIM, te sUtrane mahAzatake aMtaramAM aMkita karyu hatuM. samajaNa dazA jeTalI daMDa hoya teTalo ArAdhanAnA kSetre vikAsa thaI zake che. karmanI hRdayajanya paristhitine parivartita karavAnI tAkAta sAkSAt tIrthaMkaramAM paNa nathI paraMtu te paristhitimAM potAnI manosthitine parivartita karavAmAM ke samabhAva keLavI rAkhavAmAM vyakti svataMtra che ane adhyAtma kSetre te ja puruSArtha karavAno che. mahAzatakane dharmano raMga hADehADanI majjAe lAgyo hato. temaNe gRhastha jIvananAM kartavyo anAsakta bhAve pUrNa karyAM. temaNe pratikULa saMyogajanya paristhitinI kaMI paNa darakAra na karatAM cauda varSa sudhI sAmAyika, pauSadha vagere vratonI ArAdhanA karatAM, aMte cha varSa nivRttipUrvaka ArAdhanA karIne gRhastha hovA chatAM avadhijJAna prApta karyuM. temaja saphaLa sAdhanAnA hetubhUta eka mahinAnA AjIvana anazanano paNa svIkAra karyo. Ama zrAvaka jIvananI ArAdhanA karI ekAvanArI banI gayA. vicitra karmothI gherAyela vyaktie mahAzatakanA jIvanane yAda karIne adbhuta mastImAM rahevAnI kaLA zIkhavI joIe. temaja gametevI sthiti hoya to paNa anukULa avasare nivRttipUrvaka aMtima ArAdhanAmAM avazya lAgI javuM joIe; A adhyayanano mukhya sAra e ja che. // adhyayana-8 saMpUrNa // Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-9: paricaya | [15] navamuM adhyayana @ @ 9429 0982082 2089 paricaya @ zrAvastI nagarImAM naMdinIpitA nAmanA eka samRddhizALI gAthApati hatA. tenI saMpatti bAra karoDa sonAmahora pramANa hatI. jeno trIjo bhAga surakSita khajAnAmAM, teTalI ja vyApAramAM tathA teTalI ja gharanA vaibhavamAM hatI. tene dasa dasa hajAra gAyonAM cAra gokuLa hatAM. tenI patnInuM nAma azvinI hatuM. naMdinIpitA eka sukhI, saMpanna gRhasthanuM jIvana vyatIta karI rahyA hatA. eka suMdara prasaMga banyo. bhagavAna mahAvIra zrAvastImAM padhAryA. zradhdhALu mAnava samudAya darzana mATe UmaTI paDyo. naMdinIpitA paNa gayA. bhagavAnanI dharmadezanA sAMbhaLI temane aMtara preraNA jAgI. gAthApati AnaMdanI jema teNe paNa zrAvakanAM bAra vrata grahaNa karyA. naMdinIpitA potAnA vratamaya jIvanane uttarottara vikasita karatA gayA. A rIte cauda varSa vyatIta thayAM. tenuM mana dharmamAM nimagna thatuM gayuM. teNe pArivArika tathA sAmAjika javAbadArIothI mukta thaIne potAnA sthAne jayeSTha putrane niyukta karyo ane svayaM dharma ArAdhanAmAM lIna thayA. zubha saMyogathI tenI upAsanAmAM koI prakArano upasarga ke vidana AvyuM nahIM. teNe vIsa varSa sudhI samyaka prakAre zrAvaka dharmanuM pAlana karyuM. A rIte AnaMdanI jema sAdhanAmaya jIvana jIvatAM aMte samAdhi maraNane prApta karI te saudharmakalpamAM aruNa gava vimAnamAM devarUpe utpanna thayA. Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 16s ] zrI upAsaka dazAMga sUtra o) navamuM adhyayanA zramaNopAsaka naMdinIpitA gAthApati naMdinIpitA :| 1 Navamassa ukkhevo / evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM sAvatthI nyrii| koTThae ceie / jiyasattU rAyA / tattha NaM sAvatthIe NayarIe NaMdiNIpiyA NAma gAhAvaI parivasai / aDDe jAva bahujaNassa aparibhUe / cattAri hiraNNakoDIo NihANapauttAo, cattAri hiraNNakoDio vuDDipauttAo, cattAri hiraNNakoDio pavittharapauttAo, cattAri vayA, dasa gosAhassieNaM vaeNaM / assiNI bhAriyA / bhAvArtha:- navamA adhyayananuM AraMbha vAkya prathama adhyayananI samAna jANavuM. he jaMbu! te kALe ane te samaye zrAvastI nAmanI nagarI hatI. koSThaka nAmanuM caitya hatuM. jitazatru nAmanA rAjA hatA. zrAvastI nagarImAM naMdinIpitA nAmanA samRddhivAna yAvatu ghaNA lokothI saMmAna prApta gAthApati nivAsa karatA hatA. tenI cAra karoDa sonAmahora surakSita khajAnAmAM, cAra karoDa sonAmahora vyApAramAM tathA cAra karoDa sonAmahora gharanI sAdhana-sAmagrImAM hatI. tene cAra gokuLa hatAM. pratyeka gokuLamAM dasa dasa hajAra gAyo hatI. tenI patnInuM nAma azvinI hatuM. gRhastha dharma svIkAra, sAdhanAmaya aMta:| 2 sAmI samosaDhe / jahA ANaMdo taheva gihidhamma paDivajjai / sAmI bahiyA viharai / bhAvArtha :- bhagavAna mahAvIra svAmI zrAvastI nagarImAM padhAryA, samavasaraNa thayuM. AnaMdanI jema naMdinIpitAe zrAvakadharma svIkAra karyo. bhagavAna anyatra vihAra karI gayA. 3 tae NaM se NaMdiNIpiyA samaNovAsae jAva viharai / bhAvArtha :- naMdinIpitA zrAvakadharma svIkArI zramaNopAsaka thaI gayA. dharma ArAdhanApUrvaka jIvana vyatIta karavA lAgyA. zAMtimaya jIvana ane sAdhanAmaya aMtaH| 4 tae NaM tassa NaMdiNIpiyassa samaNovAsayassa bahahiM sIlavvayaguNa jAva bhAvemANassa coddasa saMvaccharAI vaikkaMtAI / taheva jeTTha puttaM Thavei / dhammapaNNattiM / vIsaM vAsAI pariyAgaM / NANattaM- aruNagave vimANe uvavAo mahAvidehe vAse sijjhihii / Nikkhevao jahA paDhamassa / Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-9: zramaNopAsaka naMdinIpitA [ 17 ] bhAvArtha :- tyAra pachI aneka prakArathI aNuvrata guNavrata vagerenI ArAdhanA dvArA AtmAne bhAvita karatA zramaNopAsaka naMdinIpitAnA cauda varSa vyatIta thayAM. teNe AnaMdanI jema potAnA putrane pArivArika ane sAmAjika javAbadArI soMpI. svayaM dharma upAsanAmAM rata rahevA lAgyA. naMdinIpitAe vIsa varSa sudhI zrAvaka dharmanuM pAlana karyuM. temAM vizeSatA e che ke (dehano tyAga karI) te aruNagava vimAnamAM utpanna thayA. tyAMnuM AyuSya pUrNa karIne mahAvideha kSetramAM janma dhAraNa karIne mukata thaze. A adhyayananuM upasaMhAra vAkya prathama adhyayananI samAna jANavuM. vivecana : naMdinIpitA zramaNopAsakanA jIvanamAM koI upasarga na thayo. temaNe UMtithI zrAvaka jIvananI ArAdhanA vIsa varasa sudhI karI, jemAM cha varasanI nivRtta sAdhanA ane saMlekhanA saMthArAnI ArAdhanA paNa karI. cha varasanI nivRttimaya sAdhanAnI samAnatAvALA ja zrAvakonuM jIvana A sUtramAM levAmAM AvyuM che. Avo Adarza AjanA zrAvakoe paNa svIkAravA jevo che. I adhyayana-9 saMpUrNa II Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 zrI upAsaka dazAMga sUtra dasamuM adhyayana paricaya 99999999999cchazvAzva svAsthaha zrAvastImAM sAlidIpitA nAmanA eka dhanADhaya tathA prabhAvazALI gAthApati hatA. tenI patnInuM nAma phAlganI hatuM. naMdinIpitAnI jema sAlidIpitAnI saMpatti bAra karoDa sonAmahora pramANa hatI. jeno eka bhAga surakSita khajAnAmAM, eka bhAga vyApAra ane eka bhAga gharanA vaibhavamAM rAkhyo hato. eka vAra bhagavAna mahAvIra svAmI zrAvastImAM padhAryA. zradhdhALu nAgarikomAM utsAha AvI gayo. darzana ane upadeza zravaNa mATe loko bhagavAnanI sevAmAM pahoMcyA. sAlidIpitA paNa gayA. bhagavAnanA upadezathI tene adhyAtma preraNA maLI. teNe gAthApati AnaMdanI jema zrAvakanAM bAra vrata svIkAryA. cauda varSa pachI vizeSa prakAre nivRttimaya ArAdhanAmAM lIna thavA mATe potAnI laukika javAbadArI jyeSTha putrane soMpI dIdhI ane svayaM upAsanAmAM magna thayA. zrAvakanI agiyAra pratimAonuM yathAvidhi pAlana karyuM. sAlidIpitAnI ArAdhanA, upAsanAmAM koI upasarga Avyo nathI. aMte samAdhimaraNa prApta karI saudharmakalpamAM aruNakIla vimAnamAM devarUpe utpanna thayA. Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayana-10: zramaNopAsaka sAlidIpitA 169 | dasamuM adhyayana zramaNopAsaka sAlidIpitA ddddddchI gAthApati sAlidIpitA :| 1 dasamassa ukkhevo / evaM khalu jabUM ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM sAvatthI nnyrii| koTThae ceie / jiyasattU rAyA / tattha NaM sAvatthie NayarIe sAlihIpiyA NAma gAhAvaI parivasai, aDDe ditte jAva aparibhUe / cattAri hiraNNakoDio NihANapauttAo, cattAri hiraNNakoDio vuDipauttAo, cattAri hiraNNakoDio pavittharapauttAo, cattAri vayA, dasa-go-sAhassie NaM vaeNaM / phagguNI bhAriyA / bhAvArtha :- dasamAM adhyayananuM prAraMbha vAkya prathama adhyayananI samAna jANavuM. jaMbu ! te kALe ane te samaye zrAvastI nAmanI nagarI hatI, koSThaka nAmanuM caitya hatuM ane tyAM jitazatru nAmanA rAjA rAjya karatA hatA. zrAvastI nagarImAM sAlidIpitA nAmanA eka dhanADhaya ane dIpta-dIptimAna yAvatu prabhAvazALI gAthApati rahetA hatA. teNe cAra karoDa sonAmahora khajAnAmAM, cAra karoDa sonAmahora vyApAramAM tathA cAra karoDa sonAmahora gharanA vaibhavamAM rAkhI hatI. tenAM cAra gokuLa hatAM. pratyeka gokuLamAM dasa dasa hajAra gAyo hatI. tenI patnInuM nAma phAlganI hatuM. saphaLa sAdhanA: 2 sAmI samosaDhe / jahA ANaMdo taheva gihidhamma paDivajjai / jahA kAmadevo tahA jeTTha puttaM ThavettA posahasAlAe samaNassa bhagavao mahAvIrassa dhammapaNNattiM uvasaMpajjittANaM vihri| NavaraM NiruvasaggAo / ekkArasa vi uvAsagapaDimAo taheva bhANiyavvAo / evaM kAmadeva gameNaM NeyavvaM jAva sohamme kappe aruNakIle vimANe devattAe uvavaNNe / cattAri paliovamAI ThiI / mahAvidehe vAse sijjhihii / bhAvArtha :- bhagavAna mahAvIra svAmI zrAvastImAM padhAryA, samavasaraNa thayuM. AnaMda zrAvakanI jema sAlidIpitAe zrAvakadharma svIkAryo. kAmadevanI jema temaNe potAnA jyeSTha putrane pArivArika ane sAmAjika javAbadArI soMpI, zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmInI dharma prajJapti arthAt nivRtta dharma sAdhanA svIkAra karI pauSadhazALAmAM sAdhanAmAM rata rahevA lAgyA. vizeSatA e ja che ke tene upAsanAmAM koI upasarga Avyo nahIM. pUrvokta rUpe teNe zrAvakanI agiyAra paDimAonuM nirvidane pAlana karyuM. teno jIvanakrama kAmadevanI jema samajavo joIe. dehatyAga karI te saudharma kalpamAM aruNakIla vimAnamAM devarUpe utpanna thayA. tenI Asthiti cAra palyopamanI che. mahAvideha kSetramAM te siddha(mukta) thaze. Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 170] zrI upAsaka dazAMga sUtra | 3 evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM jAva saMpatteNaM sattamassa aMgassa uvAsagadasANaM dasamassa ajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte // bhAvArtha :- Arya sudharmAsvAmIe kahyuM- he jaMbU! siddhi prApta bhagavAna mahAvIre sAtamA aMga upAsakadazAnAM dazamA adhyayanano A artha-bhAva prajJapta-pratipAdita karyo che. vivecana : trIjAthI dazamA zramaNopAsakanA varNanamAM zrAvaka vrata grahaNa karavAnuM AnaMda zrAvakanI samAna jANavAnuM kahyuM che ane zeSa varNana kAmadevanI samAna jANavAnuM kahyuM che. tenuM kAraNa e che ke paMdaramA varSamAM svIkArelI nivRttinA samayamAM AnaMda zrAvaka gharathI dUra anyatra pauSadhazALAmAM gayA hatA ane kAmadeva Adi nava zrAvakoe potAnA gharanI sImAmAM svataMtra pauSadhazALA rAkhI hatI ane tyAM ja sAdhanA karI hatI. II adhyayana-10 saMpUrNa Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parizeSa sUtra . [ 171] 9parizeSa satra ) upasaMhAra:| 1 uvAsagadasANaM sattamassa aMgassa ego suyakhaMdho / dasa ajjhayaNA ekkasaragA, dasasu ceva divasesu uddissaMti / tao suyakhaMdho samuhissai, aNuNNavijjai, dosu divasesu agaM taheva / bhAvArtha :- sAtamA aMga upAsaka dazAmAM eka zrutaskaMdha che, dasa adhyayana ekasamAna varNanavALA che, teno dasa divasamAM uddeza-pATha karavAmAM Ave che. tyAra pachI saMpUrNa zrutaskaMdhano be divasamAM samuddeza(sUtrane sthira ane paricita) karAya che ane tenI sAthe ja anumati ApavAmAM Ave che. A rIte aMgano samuddeza ane anumati samajavI joIe. vivecana : A aMga sutramAM prathama, dvitIya evA koI vibhAga na hovAthI eka ja zrutaskaMdha che. tenI vAcanA (vAcaNI) ziSyone dasa divasamAM apAya che, tene uddeza kahevAya che. tyAra pachI be divasa tenuM punarAvartana ane sthirIkaraNa karAya che, tene samudeza kahevAya che. tenI sAthe ja pUrNa paripakva ane parizuddha pATha thaI gayA pachI anyane vAcanA ApavAnI AjJA apAya che, tene anujJA kahevAya che. tyAra pachI te ziSya koine paNa vAcanA ApI zake che, pATha sAMbhaLI zake che, javAbadArI sahita pATha ApI zake che. vartamAne keTalAka samudAyomAM sAdhu-sAdhvI zAstrAdhyayana kare che, paraMtu uddeza, samudeza ane anujJA vidhinI koI vyavasthA ke paraMparA rahI nathI ane keTalAka samudAyomAM uddeza, samudeza ane anujJA paraMparA che paNa tyAM adhyayananI suvyavasthA jovAtI nathI. upAsaka dazAMga sUtra saMpUrNa Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 172 / zrI upAsaka dazAMga sUtra pariziSTa-1: | | dasa zrAvakonA jIvana saMbaMdhI viSaya saMkalana HTTTTT sAcA viSaya rAjana [vRttiara mAra saMgraDI gAthA dvArA (1) mAnaha (2) aheva (3) yusanIvitA (4) surAheva (5) yussazata (s) siDa (7) zAsaputra (8) mahAzata: (C) mahinIpitA (10) zAsinI pitA, mAza zrAvonI nagarInA nAma Adi viSayonuM saMkalana karyuM che.] vANiyagAme caMpA, duve ya vANArasIe NagarIe / AlabhiyA ya puravarI, kaMpillapuraM ca boddhavvaM // 1 // polAsaM rAyagihaM, sAvatthIe purIe doNNi bhave / ee uvAsagANa, NayarA khalu hoti boddhavvA // 2 // sivaNaMda bhadda sAmA, dhaNNa bahula pUsa aggimittA ya / revai assiNi taha, phagguNI ya bhajjANa NAmAI // 3 // ohiNNANa pisAe, mAyA vAhi dhaNa uttarijje ya / bhajjA ya suvvayA, duvvayA NiruvasaggayA doNNi // 4 // aruNe aruNAbhe khalu, aruNappaha aruNakaMta siTe ya / aruNajjhae ya chaThe, bhUyavaDise gave kIle // 5 // cAlI saTThI asIi, saTThi saTThI ya saTThi dasa sahassA / asIi cattA cattA, ee vaiyANa ya sahassANaM // 6 // bArasa aTThArasa cauvIsaM, tivihaM aTTharasai NeyaM / dhaNNeNa ti covvIsaM, bArasa bArasa ya koDIo // 7 // ullaNa daMtavaNa phale, abhigaNuvvaTTaNe siNANe ya / vattha vilevaNa pupphe, AbharaNaM dhUva pejjAI // 8 // bhakkhoyaNa sUva ghae, sAge mAhura jemaNaNNa pANe ya taMbole igavIsaM, ANaMdAINa abhiggahA // 9 // uDDa sohammapure, lolUe ahe uttare himavaMte / paMcasae taha tidisiM, ohiNNANaM dasagaNassa // 10 // dasaNa vaya sAmAiya, posaha paDimA abaMbha saccitte / AraMbha pesa uddiTTha, vajjae samaNabhUe ya // 11 // ikkArasa paDimAo, vIsaM pariyAo aNasaNaM mAse / sohamme caupaliyA, mahAvidehammi sijjhihii // 12 // gAthArtha :- nagarI nAma:-za zrAvaonI nagarInA nAma ubhaza: // prabhAvA - (1) vAziya grAma (2) yaMpAnagarI (3) vArANasI nagarI (4) vArANasI nagarI (5) nagarIomA zreSTha mAlamiyAnagarI (G) apilapu2 (7) podAsapu2 (8) 24gRha nagara (8) zrAvastI nagarI (10) zrAvastI ngrii.||1-2|| Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | pariziSTa-1: daza zrAvakonuM jIvana 173 ] patnInA nAma:- daza zrAvakonI patnInA nAma kramazaH A pramANe che- (1) zivAnaMdA (2) bhadrA (3) zyAmA (4) dhanyA (5) bahulA (6) pUSA (7) agnimitrA (8) revatI (9) azvinI ane (10) phAlganI. lal upasarga - daza zrAvakone AvelA upasargo A pramANe che- (1) AnaMdane avadhijJAna thayuM. (2) kAmadevane devakRta pizAca, gaja ane sarpano upasarga thayo. te upasargathI parAjita thayA nahIM. (3) calanI pitAne devakRta upasarga thayo. temAM aMte mAtAnA vadhanI dhamakIthI vratabhaMga ane mAtAnA nimitte punaH sthira thayA. (4) surAdevane devakRta upasarga thayo. temAM aMte vyAdhi utpanna karavAnI dhamakIthI vratabhaMga ane patnInA nimitte bodha pAmyA. (5) culazatakane devakRta upasargamAM dhanaharaNanI dhamakIthI vratabhaMga ane patnInI preraNAthI pratibodha pAmyA. (6) kuMDakaulikane deva dvArA vastra-dupaTTo ane nAmAMkita mudrikAnuM apaharaNa thayuM. deva dvArA gozAlaka matanI prazaMsA thaI paraMtu kaMDakaulika svadharmamAM sthira thayA. (7) zakaDAlaputrane upasargamAM patnI vadhanI dhamakIthI vratabhaMga ane aMte agnimitrA nAmanI patnI dvArA dharmamAM sthira thayA. (8) mahAzatakane revatI nAmanI potAnI duvratA-durAcAriNI patnI dvArA upasarga thayo. temAM nizcala rahyA paraMtu aMtima ArAdhanA kAlamAM aniSTa-apriya bhASaNathI doSa sevana ane gautama svAmInI preraNAthI prAyazcita svIkAra. (9-10) naMdinI pitA ane zAlinI pitA A baMnene koI upasarga thayo nathI. I4 gati- daze zrAvako saMkhanApurvaka mRtyu pAmIne prathama saudharma devalokamAM bhinna bhinna vimAnomAM utpanna thayA. te vimAnonA nAma kramazaH A pramANe che- (1) aruNa (2) aruNAbha (3) aruNaprabha (4) aruNakAMta (5) aruNaziSTa (6) aruNa dhvaja (7) aruNabhUta (8) aruNavataMsa (9) aruNagava (10) aruNakIla./pI vraja saMkhyA daze zravAkonI vraja saMkhyA kramazaH A pramANe che- (1) cAra gokuLa-40,000 gAyo (2) cha gokuLa-0,000 gAyo (3) ATha gokuLa-80,000 gAyo (4) cha gokuLa-0,000 gAyo (5) cha gokuLa-$0,000 gAyo (6) cha gokuLa- 50,000 gAyo (7) eka gokuLa- 10,000 gAyo (8) ATha gokuLa- 80,000 gAyo (9) cAra gokuLa-40,000 gAyo (10) cAra gokuLa-40,000 gAyo hato. vaibhava parimANa- daze zrAvako pAse vaibhava kramazaH A pramANe hato- (1) bAra karoDa suvarNa mudrA (2) aDhAra karoDa (3) covIsa karoDa (4) aDhAra karoDa (5) aDhAra karoDa (6) aDhAra karoDa (7) traNa karoDa (8) covIsa karoDa (9) bAra karoDa (10) bAra karoDa suvarNa mudrA hatI. maryAdA- daze zrAvakoe 21 bolanI maryAdA karI. (1) ullaNayAvihiM (2) dAtaNanI maryAdA (3) phaLanI maryAdA (4) atyaMgana (5) ubaTana (6) snAna vidhi (7) vastra vidhi (8) vilepana (9) puSpa (10) AbharaNa (11) dhUpa (12) bhojana (13) bhaThya-miSTAnna (14) odana (15) sUpA (16) dhRta-ghI (17) zAka (18) mAdhuraka-pAlaMkA vizeSa prakArano guMda (19) jamaNa-taLelA padArtho (20) pANI (21) mukhavAsanI maryAdA athavA abhigraha karyA.l8-lA avadhijJAna- AnaMda ane mahAzataka A baMne zrAvakane avadhijJAna thayuM. temAM AnaMda ane mahAzatakanA avadhijJAnano viSaya Urdhva dizAmAM saudharma devaloka sudhI, adha dizAmAM prathama narakanA lolupa nAmanA narakAvAsa sudhI, uttara dizAmAM himavAna pavarta paryata ane zeSa tridizAmAM pUrva, pazcima ane dakSiNa dizAmAM lavaNa samudramAM 500-500 yojana sudhI jANatA hatA ane mahAzataka pUrva, pazcima ane dakSiNa Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 174 zrI upAsaka dazAMga satra dizAmAM 1000 yojana sudhInA lavaNa samudranA kSetrane jANatA hatA./10 pratimAnA nAma- zrAvakonI 11 pratimAnA nAma A pramANe che- (1) darzana pratimA (2) vrata pratimA (3) sAmAyika pratimA (4) pauSadha pratimA (5) kAyotsarga pratimA (da) abrahmacarya tyAga-brahmacarya pratimA (7) sacitta tyAga pratimA (8) svayaM AraMbha tyAga pratimA (9) preSTha tyAga pratimA (10) udiSTa tyAga pratimA (11) zramaNabhUta pratimA. ll11il. bhaviSyanI gati- daze zrAvakoe agiyAra pratimAonuM pAlana karIne, vIsa varSa zrAvaka paryAyanuM pAlana karIne, aMta samaye eka mAsanA anazanapUrvaka kAladharma pAmIne, saudharma devalokamAM cAra palyopamanI sthitie utpanna thayA. devalokanuM AyuSya pUrNa karI mahAvideha kSetramAM manuSya janma pAmIne siddha thaze. ll1ro A sUtrathI maLatA jIvana saMskAra :(1) puNyathI prApta thayelI Rddhino garva na karavo joIe. (2) mAnava jIvanane guNono bhaMDAra banAvavuM joIe ke je gharamAM ane samAjamAM darekane mATe hitakArI thAya. (3) game teTalI samRddhi athavA pravRttio hoya to paNa zrAvakanAM 12 vrata svIkAravAmAM pramAda na karavo joIe. (4) zrAvakoe mahinAmAM cha pauSadha mATe ciMtanazIla ane prayatnazIla banavuM joIe. (5) gharanA pratyeka sadasyo mAtA, pitA, pati, patnI Adine paNa yogya preraNA ApI bAra vratadhArI zrAvaka banAvavA joIe. (6) sAMsArika javAbadArI game teTalI vizALa hoya to paNa yogya samaye tenAthI nivRtti laI viziSTa sAdhanAnuM lakSya rAkhavuM joIe. (7) jIvananA aMtima samaya sudhI sAMsArika vyavahAromAM pratibaddha na rahevuM joIe. (8) duHsahya paristhitimAM ane saMkaTanA samaye paNa dharmazraddhA ane dharmAcaraNamAM aDagatA rAkhavI joIe. (9) camatkAranI AzAthI jIvanane saMzayAtmaka na banAvavuM joIe. (10) koI paNa dharmI vyakti para saMkaTa Ave to paNa dharmazAsananI zraddhA, prarUpaNAmAM pUrNa viveka rAkhavo joIe. koI prakAranA nirAzApUrNa vAkya na bolavAM joIe. camatkAra thavo te koI dharmanuM phaLa nathI. samabhAvanI prApti ja dharmanuM sAcuM phaLa che. (11) gharamAM koI viparIta saMyoga [mahAzataka ane revatInI samAna] prApta thaI jAya to paNa dharmAcaraNanI pragatine rokavI na joIe. mahAzatakanI patnI revatIe 12 patnIone mArI nAMkhI, dararoja mAMsa-madirAno AhAra karatI vagere Apattijanaka vyavahAramAM paNa mahAzatake sAdhanAne saphaLa karI. (12) jIvanamAM traNa manorathonuM avazya ciMtana karavuM joIe-1. kayAre huM sarva AraMbha-parigrahano tyAga karuM. 2.kayAre paMca mahAvratadhArI sAdhu banuM. 3.kayAre huM aMtima samaye ArAdhanApUrvakanA paMDita-maraNane prApta karuM. (13) jIvanamAM amuka varSanI uMmara nizcita karI levI joIe, tyAra pachI pUrNa nivRtta jIvana jIvavuM joIe. (14) saraLatA, namratA ane bhUla sudhAravAnI bhAvanA vagere guNonA vikAsathI yukta jIvana banAvavuM joIe. (15) guNavikAsa, tapavikAsa, jJAnavikAsa thavA chatAM paNa guruo pratye vinayabhakti avazya rAkhavI joIe. (1) AnaMda zrAvaka ane gautama svAmIno vinaya, kAmadevanI daDhatA ane saMdharSamaya paristhitiomAM mahAzatakanI dharmazraddhAne sadAne mATe smRtimAM rAkhavI joIe. Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-raH krama 1 2 4 zrAvakanuM nAma m AnaMda 3 | culanIpitA | zyAmA zivAnaMdA | vANijya grAma kAmadeva bhadrA caMpAnagarI patnI 5 | cullazataka surAdeva dhanyA 6 | kuMDozika [vArANasI]| bahulA gAma purA kAzI vArANasI AbhikA kayAM udyAnamAM prabhu padhAryA dhrutipalAza guvA pUrNabhadra susamudra koSTaka suvarNa koSTaka suvarNamudrA zaMkhavana suvarNamudrA kAMpilapura | sahasAmravana suvarNamu 7 | sakaDAlaputra agnimitrA polAsapura | sahasrAmravana suvarNamuddA 10 adhyayanonI mukhya mAhitIo upasargathI calita thayA ke nahIM? saMpatti 12 kroDa 18 kroDa 24 kroDa 18 kroDa 18 kroDa 18 kroDa 3 kroDa godhana cAra gokuLa cha gokuLa ATha gokuLa 9 gokuLa chu gokuLa cha gokuLa eka gokuLa upasarga devakRta devakRta devakRta haejulge x devakRta calita thayA nathI. aMte calita thayA. calita thayA. calita thayA. calita thayA. viziSTa ghaTanA avadhijJAnanA vistAra viSayaka gautama svAmIno saMzaya, prabhu dvArA samAdhAna pizAca, hAthI, ane sarpanA rUpamAM devopasarga. kAmadevanI aMta sudhI daDhatA deva dvArA kramazaH traNa putravadha, aMte mAtRvadhanI dhamakIthI vratabhaMga ane mAtAnI preraNAthI prAyazcita svIkAra deva dvArA kramaza H traNa putravadha, aMte soLa mahAroga utpanna karavAnI dhamakIthI vratabhaMga, patnInI preraNAthI prAyazcita svIkAra devadvArA kramaza : traNa putravadha. aMte sarva saMpattine veravikhera karavAnI dhamakIthI vratabhaMga, patnInI preraNAthI prAyazcita svIkAra deva dvArA vIMTI ane uttarIya vastra laI javA, gozAlaka matanI prazaMsA. zrAvaka dvArA tenuM khaMDana ane devanuM maunapaNe gamana paralokagamana prathamadevaloka aruNa vimAna prathamadevaloka aruNAbha vimAna prathamadevaloka aruNaprabha vimAna prathamadevaloka aruNakAMta vimAna prathamadevaloka aruNa zreSTha vimAna prathama devaloka arudhvaja vimAna gozAlakanA niyativAdanI zraddhA dharAvanAra prathamadevaloka paraMtu prabhunA samAgame sadbodhanI prApti. | aru NabhUta ArAdhanA samaye deva dvArA traNa putravadha aMte patnIvadhanI dhamakIthI vratabhaMga. patnInI preraNAthI prAyazcita svIkAra pariziSTa-2 : adhyayanonI mAhitI 175 Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama devaloka aruNAvataMsaka 176. vimAna 8 | mahAzataka rivatI pramukha rAjagRha | guNazIla | 24 kroDa | ATha gokuLa | patnIkRta | calita thayA nathI. | adamya kAmavAsanAthI pIDita revatIno tera patnI kAMsyapAtra kAmoddIpaka vyavahAra. mahAzatakanI parimita nizcalatA, aMtima ArAdhanAmAM suvarNamudrA avadhijJAnanI prApti. revatinA bhAvi narakagamana viSayaka satya kathana paraMtu aniSTa bhASaNa rUpa doSa sevana. prabhunA AdezathI, gautama svAmInI preraNAthI prAyazcita svIkAra |9| naMdinIpitA | azvinI | zrAvastI | koSTaka 12 kroDa | cAra gokuLa saraLa ane sahajapaNe vratArAdhanA suvarNamudrA 10|sAlidIpitA phAlganI | zrAvastI | | koSTaka | 12 kroDa cAra gokuLa saraLa ane sahajapaNe vratArAdhanA suvarNamudrA prathama devaloka aruNagava vimAna prathama devaloka aruNakIla vimAna daze zrAvakoe 12vrata ane 11 pratimAonuM pAlana karyuM. 20varSa sudhI zrAvaka-dharmanuM pAlana karyuM. temAM ja chellAM varSa guhasthapravRttiothI nivRtti laIne AtmasAdhanA karI.aMte eka mAsano saMthAro karIne samAdhimaraNa-prathamadevaloka gamana-tyAMthI mahAvideha kSetramAM janma dhAraNa karI mukita-gamana karaze. zrI upAsaka dazAMga sUtra Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-3H giyA nagarInA zrAvaka | 177 pariziSTa-3: taMgiyA nagarInA zramaNopAsaka [ prabhu mahAvIranA daza zrAvakonuM kathAnaka upAsaka dazAMga sUtramAM varNita che. te uparAMta anya zrAvakone preraka evA taMgiyA nagarInA zramaNopAsakonuM varNana zrI bhagavatIsUtra zataka-2, uddezaka-5 mAM aMkita che. zrAvakonA AtmaguNonuM spaSTa Alekhana temAM karyuM che. viSayane anurUpa hovAthI tene ahIM pariziSTarUpe ApavAmAM Ave che.] zrAvakonI bAhya addhiH teNaM kAleNaM teNaM samae NaM tugiyA NAmaMNayarI hotthA, vnnnno| tIse NaM tuMgiyAe NayarIe bahiyA uttarapurasthime disIbhAge pupphavaie NAma ceie hotthA, vaNNao / tattha Na tugiyAe NayarIe bahave samaNovAsagA parivasaMti- aDDA dittA vitthiNNa-viula-bhavaNa- sayaNAsaNajANavAhaNAiNNA, bahudhaNa-bahujAyarUvarayayA, Aogapaoga-saMpauttA, vicchaDDiya-vipula-bhattapANA, bahu-dAsIdAsa-go-mahisa-gavelayappabhUyA, bahujaNassa apribhuuyaa| te samaye taMgiyA nAmanI nagarI hatI. te nagarInI bahAra pUrvottara dizAmAM puSpavatI nAmanuM udhAna hatuM. tuMgiyA nagarImAM aneka zramaNopAsako nivAsa karatA hatA. te ADhaya (dhana-dhAnyathI paripUrNa), dIpta (dedIpyamAna) hatA. tenA bhavanavizALa-vistIrNa hatAM. temanI pAse zayana-Asana, yAna-vAhana Adi sukhanAM sAdhana paNa ghaNAM hatAM. teo dhana ane sonA cAMdIthI saMpanna hatA, vyAja-vaTAvano vyApAra karatA hatA. tenA ghera aneka loko bhojana karatA hatA, tethI ghaNuM bhojana zeSa rahetuM hatuM. tene tyAM dAsa-dAsI, gAya, bheMsa, gheTAM, bakarAM Adi pazuo paNa ghaNAM hatAM. A rIte aneka lokomAM RddhinI ane pratiSThAnI apekSAe te aparAbhUta hatA. arthAt tenAthI adhika RddhisaMpanna koI na hatuM. zrAvakonI AtyaMtara trAddhiH abhigayajIvAjIvA, uvaladdha-puNNa-pAvA, Asava-saMvara-Nijjara-kiriyAhigaraNabaMdhamokkha-kusalA / asahejja-devA-sura-NAga-suvaNNa-jakkha-rakkhassa-kiNNara-kiMpurusa-garulagaMdhavva-mahoragAIehiM NiggaMthAo pAvayaNAo aNaikkammaNijjA,NiggaMthe pAvayaNe NissaMkiyA NikkaMkhiyA NivvitigicchA, laTThA, gahiyaTThA, pucchiyaTThA, abhiyagayaTThA, viNicchiyaTThA, aTrimiMja pemANurAgarattA ayamAuso! NiggaMthe pAvayaNe aTe, ayaM paramaTe, sese aNaDe / usiyaphalihA, avaMguyaduvArA ciyttNteurghrppvesaa| bahuhiM sIlavvaya-guNa-veramaNa-paccakkhANa-posahovavAsehiM cAuddasahumuddiTTa-puNNamAsiNIsu paDipuNNaM posahaM samma aNupAlemANA, samaNe NiggaMthe phAsuya-esaNijjeNaM asaNaM pANaM khAimaM sAimeNaM vattha-paDiggaha-kaMbala-pAyapuMchaNeNaMpIDha-phalaga-sejjA-saMthAraeNaMosahabhesajjeNaM paDilAbhemANA ahApaDiggahiehiM tavokammehi appANaM bhAvemANA viharati / abhigaya jIvA-jIvA = te zrAvomemapa tattvanA 2135ne vA sAthe tene mamita-mAtmAmA sthApita karyA hatA. uvaladdhapuNNa-pAvA = puNya bhane pApa tattvanA artha ane Azayane prApta yA tA. puNya-pApanAnimitto, Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 zrI upAsaka dazAMga sUtra bhAvo, kriyAo ane pariNAmone samajIne hRdayaMgama karyA hatAM. Asava saMvarararara = Azrava, saMvara, nirjarA, kriyA, adhikaraNa, baMdha ane mokSanA svarUpa, sAdhana, AcaraNa, baMdhana ane muktinA svarUpane samajatA hatA. te Ahata siddhAMtamAM dakSa, nipuNa ane vizeSajJa hatA arthAt te tattvajJa, tattvAbhyAsI, tattvAnubhavI, tattvasaMvedaka ane tattvadA vidvAna hatA. AtmAnI vaibhAvika ane svAbhAvika dazAnA, AtmAne anAtma dravyathI saMbaMdhita karanAra bhAvo ane AcaraNonA, tenAthI mukta thavAnA upAyonA ane mukatAtmAnA svarUpa AdinA teo talasparzI jJAtA hatA. heya-zaiya ane upAdeyano viveka karavAmAM nipuNa hatA. masA devAsura = te zrAvako sukha-duHkhane svakRta karmodayanuM pariNAma samajIne samabhAvapUrvaka sahana karatA hatA, paraMtu koI deva-dAnavanI sahAyatAnI icchA karatA nahIM. teo dharmamAM evI daDha zraddhAvALA hatA, ke deva-dAnavAdi paNa temane calita karI zakatA nahIM. fi pAvayaNe utsari = nigraMtha pravacana-jinezvara prarUpita siddhAMtamAM daDha zraddhAvAna hatA. tenA aMtaramAM jina siddhAMtamAM koI paNa prakAranI zaMkA na hatI. te jinadharma sivAya anya dharmanI AkAMkSA rAkhatA nahIM, kAraNake temane jinadharmamAM ja pUrNa zraddhA hatI. dharmArAdhanAnA phaLamAM temane aMzamAtra saMdeha na hato. nirdI ku ra= teoe tattvonA artha prApta karyA hatA, jijJAsA thatAM ja prabhu samIpe athavA sarvazruta ke bahuzruta samIpe jaIne, prazno pUchIne samAdhAna prApta karyA hatA, siddhAMtanA bhAvone samyaka prakAre samajIne dhAraNa karyA hatA. teoe vizeSa ciMtanapUrvaka nizcaya karIne tattvonuM rahasyajJAna prApta karyuM hatuM. miMga-unApurA ratAte eka bhavAvatArI zramaNopAsakonI dharmazraddhA eTalI daDha hatI ke tenA AtmapradezomAM dharma prema deDhatara ane daDhatama thaI gayo hato. tenA prabhAvathI tenA asthi ane majjA paNa te prazasta raMgathI raMgAI gayA hatAM. gayAraso ! fNA pAvayaNe = tenA dharma rAganI utkRSTatAnuM pramANa e ja che ke jyAre sAdharmIbaMdhuo paraspara bhegA thAya athavA paraspara dharma carcA thAya, tyAre tenA aMtaramAM eka ja nAda guMjato hoya ke A nigraMtha-pravacana eka mAtra arthabhUta che, sArabhUta che, prayojanabhUta che, zeSa sarva asAra che, anarthabhUta che, duHkhadAyaka che. siyata arvAvakuvA = te udAra hatA, dAtA hatA. tenA gharanAM dvAra yAcakone mATe khullAM rahetAM hatAM. pAkhaMDI ke kujhAvacanikothI temane koI prakArano bhaya na hato. vivettaraparakhavelA = tema prayojanavaza koInA paNa gharamAM athavA rAjyanA aMtaHpuramAM praveza karatAM tyAre loko tenA cAritramAM koI prakAranI zaMkA karatA nahIM. te potAnA svadAra-saMtoSavratamAM daDha hatA, samAjamAM vizvAsapAtra hatA. te aneka prakAranA tyAga-pratyAkhyAna, aNuvrata-guNavrata, sAmAyika, pauSadhopavAsa ane aSTamI, caturdazI, amAvasyA ane pUrNimAnA divase pratipUrNa pauSadhavratanuM pAlana karatA hatA, zramaNa nigraMthone acitta-nirdoSa AhAra-pANI, vastra, pAtra Adi 14 prakAranAM dAna ApatAM hatAM ane yathAzakti tapa karatAM potAnA AtmAne bhAvita karatA hatA. Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-4: zrAvakanA traNa manoratha [ 179] pariziSTa-4 zrAvakanA traNa manoratha | AraMbha parigraha kaba ta, kaba huM mahAvrata dhAra. saMthAro dhAraNa karuM, yetIna manoratha sAra.-ThANAMga sUtra - 3 prathama manoratha :- zrAvaka zrAvikA dina pratye traNa manoratha (traNa bhAvanA) bhAve- emAM pahelo manoratha (pahelI bhAvanA) ema bhAve ke he nAtha ! he dayALu ! he aMtaryAmI ! huM anaMta kALathI ajJAnapaNe mahA AraMbha, mahAsamAMrabha karI, mahAmohamAM lubdha thaI, mahAparigraha vadhArI, krodha, mAna, mAyA, lobha, roga, dveSa rUpI kaSAyane AdhIna thaIne, A asAra evA sAra vagaranA saMsAramAM rakhaDI rahyo chuM; janma, jarA, maraNa, Adhi, vyAdhi, upAdhi, duHkha, pIDA bhogavI rahyo chuM, topaNa prabhu kayAMyathI pAra pAmyo nahIM. Ama anaMtakALathI rakhaDatAM rajhaLatAM karmanA vipAka paripAka bhogavatA, koI zubhakarmanA udaye karI, puNyanAM yoge karI he nAtha ! tamArI kRpAe karI A uttama manuSya deha, AryakSetra, uttama kuLa, saMpUrNa indriyo ane sarvotkRSTa evo jaina dharma pAmyo chuM. he nAtha, AvI chatI riddhi ane jogavAI hovA chatAM mArA anAdi kALanA UlaTA svabhAvanA pariNAme karI, gAphela rahI, pramAda sevI, ALasa karI, A ratna ciMtAmaNI sarIkho manuSya deha hArI na jAuM, mAro phero niSphaLa na jAya, mATe he nAtha ! he dayALu! he kRpALu ! mane evI sabuddhi (sanmati) Apo ke jethI mane ema samajAya ke mahAAraMbha, mahAsamAraMbha duHkhanuM kAraNa che, mahAmoha, mahAparigraha anaMta kALa sudhI saMsAra sAgaramAM rakhaDAvanAra che, rajhaLAvanAra che, evuM jANI mahAAraMbha, mahAmoha, mahAparigraha tyAgIne zrAvakanAM bAra vrata aMgIkAra karuM ane zuddha rIte pAlana karuM. aho prabhu! AvuM apUrva zrAvakapaNuM huM A dehe, A janme prApta karuM. te dina, te ghaDI mArI dhanya gaNIza, dhanya gaNIza. bIjo manoratha - bIjI bhAvanA zrAvaka zrAvikA ema bhAve ke he nAtha ! he dayALu ! huM A bhavamAM zrAvakanA bAra vrata aMgIkAra karuM. kALa krame mAro AtmA evo daDha balavAna thAya ke huM sAdhujInA paMca mahAvrata dhAraNa karuM, vizuddha apUrva sAdhupaNuM je pUrve kadI prApta thayuM nathI evuM mahAdurlabha sAdhupaNuM A bhave, A dehe, prApta karuM. te dina, te dhaDI huM mArI dhanya gaNIza, dhanya gaNIza. trIjo manoratha -trIjI bhAvanA zrAvaka zrAvikA ema bhAve ke he nAtha ! he dayALu ! mArA AyuSya kALanA aMte, maraNanA avasare, AlovI, paDikkamI, niMdI niHzalya thaI jagatanA jIvone khamAvI, saMsAranI sarva pApakArI kriyAothI mukata thaI aDhAra pApa, cAra AhAra ane zarIrano tyAga karI, saMthAro karI, zuddha bhAve samatA pariNAme A deha uparathI mAyA, mamatva mUchabhAva utArI, mRtyane aNavAMchato thako, jIvataranI icchA rahitapaNe, samAdhi maraNa, paMDitamaraNe, saMthArA sahita kayAre marIza? aho prabhu ! AvuM samAdhimaraNa, paMDitamaraNa, sakAmamaraNa A dehe, A bhave prApta thAya, te dina, te ghaDI huM mArI dhanya gaNIza, dhanya gaNIza. te mRtyu mAruM dhanya gaNIza, dhanya gaNIza. Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 180] zrI upAsaka dazAMga sUtra pariziSTa-pa vrata grahaNanI mahattA jIva anAdi kAlathI 84 lAkha jIvayonimAM paribhramaNa karI rahyo che. jyAM jyAM janma dhAraNa kare che, jenI sAthe rahe che, je je padArtho bhogave che, tenA rAga dveSanI paraMparA satata tenI sAthe bhava bhavAMtara sudhI rahe che. te jyAM sudhI mithyAtva, avrata, pramAda, viSaya-kaSAya ane azubhayoganA pariNAma karaze, tyAM sudhI karmabaMdha thayA ja karaze ane jyAM sudhI karmabaMdha karaze, tyAM sudhI janma, jarA ane maraNanA cakkaramAM ane duHkhonI paraMparAmAM ja paribhramaNa karaze. A prakAranI avasthA te jIvananuM asaMskRta rUpa che. sadgurunA yoge zuddha zraddhA sAthe sajJAnanI prApti karIne cAritra mArgamAM uttarottara vikAsa karavo, te ja jIvananuM saMskRta rUpa che. cAritranA vikAsa mATe ja vratonI A yojanA che. puNyavAna jIva ja tenuM pAlana karI zake che. zAstramAM cAra aMganI durlabhatA samajAvI che. cattAri paramaMgANi, dullahANIha jaMtuNo / mApuraM su saddhA, saMgamama ya variyuM | - uttarAdhyayana sUtra adhya -3, gAthA-1 A saMsAramAM prANIone manuSya deha prApta thavo durlabha che, manuSya janma prApta thayA pachI vItarAga dharma prApta thavo durlabha che, kadAcita dharma prApta thaI jAya to paNa zAstra zravaNa ane zraddhA thavI atyaMta durlabha che ane zraddhA thaI jAya tema chatAM dharmanuM AcaraNa karavuM atyaMta durlabha che arthAtu zrAvaka-vrata ke saMyama grahaNa karavo ane tenI zuddha ArAdhanA karavI atyaMta duSkara che. cAra gatimAM manuSya gati eka mAtra evI gati che ke jemAM kevaLa dharmAcaraNa ja nahIM paraMtu sarva karmano nAza karI siddha, buddha ane mukata paNa thaI zakAya che. mAnava bhavamAM jIvane je AdhyAtmika viveka zakti prApta thAya che te anya bhavamAM sulabha nathI, tethI manuSya bhava prApta karIne tene saphaLa karavAno prayatna sadAne mATe karavo joIe. vrata dhAraNa karavAthI cAritrano vikAsa thAya che. tema ja avratIne je nirarthaka Azrava Ave che, tenAthI bacI zakAya che, anarthakArI karmabaMdha aTakI jAya che. avirati eTale zuM? bhoga taraphanI doTa ane virati eTale te doTa uparanI breka, breka eTale pratijJA pUrvakano tyAga. pratijJA vinAnA tyAganI jinazAsanamAM koI kiMmata nathI. bhADe rAkheluM makAna ke je jo bhADUta khAlI karIne jAya, makAna baMdha hoya, koI upayoga na hoya tema chatAM tene bhADuM bharavuM ja paDe che. jyAM sudhI te potAno bhADUta tarIkeno haka haTAve nahIM tyAM sudhI bhADuM bharavuM ja paDe che. jema moTA zaheramAM taLAvamAMthI naLa dvArA pANI Ave che. temAMthI keTalAke taLAva joyuM paNa na hoya chatAM naLa khole eTale pANIno pravAha cAlu thAya che ane naLa baMdha kare to pravAha baMdha thAya che. tema Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-5 : vratadhAraNa zA mATe ? 181 AtmAe lokanA ghaNA moTA bhAgamAM pApasthAnakarUpa pANInA Dema bAMdhyA che. tRSNArUpI pAIpa dvArA pravAha cAlu ja che tene avratarUpa naLa baMdha karavo ja paDe che temaja pApa aTakAvavA mATe pratijJApUrvakanA tyAganI anivAryatA che. saMsAranA vyavahAramAM paNa vaDApradhAna, DokaTara, vakIla Adi koI pade pratiSThita thanAra vyaktine pratijJA karAvAya che. te ja rIte sAdhanAnA kSetramAM zAstranA pAThathI pratijJA grahaNa karavI Avazyaka che. vratI jIvanuM narakAdi durgatiomAM bhramaNa thatuM nathI. tenuM vartamAna jIvana paNa zAMta ane sukhamaya banI jAya che. AtmA jyAre vikAsonmukha bane che, tyAre tene jJAna, darzana, cAritra ane Atma zAMtinI upalabdhi thAya che. te zabdo dvArA avarNanIya che. tethI pratyeka sadgRhasthe potAnA jIvanane vratamaya banAvavuM te ati Avazyaka che. teo jIvananI sAdhanA uttarottara AgaLa vadhAratA rahe, tyAre ja te mAnava jIvanane saphaLa banAvI zakaze. [bAra vratanI samajaNa, vrata dhAraNa karavAnI rIta, tenA aticAro vagerenuM vistRta varNana aghyayana--1 mAM che.] C Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 182 ] 2 zrI upAsaka dazAMga sUtra | pariziSTa-6 vrata dhAraNa karavAnI saraLa tathA TUMkI vidhi samyaktaH deva, guru, dharmanI zuddha samaja rAkhIza ane sudeva, sugurune bhaktipUrvaka vinaya, vaMdana karIza. kudeva-kugurune vinaya, vaMdananI pravRtti samAja vyavahAra ke koInuM mAna rAkhavA mATe tathA paristhitine kAraNe karavI paDe to tenI chUTa. (1) paheluM vrata jANIne mAravAnI bhAvanAthI niraparAdhI trasa jIvone mAravAnA paccakakhANa. potAnI samaja ane dhAraNA anusAra, AgAra sahita be karaNa ane traNa yogathI jIvana paryaMta. aticAronuM sevana na thAya, tenuM dhyAna rAkhIza. (2) bIjuM vataH pAMca prakAranuM moTuM jUTha bolavAnA paccakakhANa. potAnI samaja ane dhAraNA anusAra, AgAra sahita be karaNa ane traNa yogathI jIvana paryaMta. aticAronuM sevana na thAya, tenuM dhyAna rAkhIza. (3) trIja vrataH pAMca prakAranI moTI corI nahi karavA aMge AgAra sahita paccakakhANa. be karaNa ane traNa yogathI jIvana paryaMta. aticAronuM sevana na thAya, tenuM dhyAna rAkhIza. (4) cothuM vrata H (1) saMpUrNa maithuna (kuzIla) sevanano tyAga athavA (2) maryAdA () (3) parastrIno tyAga (4) divasano tyAga (5) navA lagna ()varSa pachI tyAga. aticAronuM sevana na thAya, tenuM dhyAna rAkhIza. (5) pAMcamuM vrata : khetI () kula makAna, dukAna () bAkI parigraha rU. () athavA sonAmAM () A maryAdA uparAMta dhAraNA anusAra tyAga, eka karaNa ane traNa yogathI aticAranuM sevana na thAya, tenuM dhyAna rAkhIza. () chaTha vata: hiMdustAna (bhArata) uparAMtano tyAga athavA deza () uparAMta tyAga. upara () mAIla nIce () phUTa uparAMta tyAga. eka karaNa ane traNa yogathI samajaNa pramANe. aticArone TALavAnI koziza karIza. (7) sAtamuM vrata H (1) maMjana () (2) sAbu nAhavAno () (3) tela () anya vilepana () (4) mahinAmAM snAna ( ) divasano tyAga (5) vastra jAti () rezamano tyAga (6) phUla () attara () phUlanI mALA () (7) AbhUSaNa () (8) dhUpanI jAta () agarabattInI jAta () (9) vanaspati () kaMdamULa () (10) mevA ( ) (11) vAhana, havAI jahAja jIvanamAM ( ) samudrajahAja ( ) prANI (jAnavara) para savArI ( )(12) pagarakhAMnI jAti () joDI () (13) pathArI () pratidina (14) sacitta pratidina () (15) dravya () pratidina. kula vyApAra () karmAdAna () A uparanI maryAdA sivAyano tyAga, samajapUrvaka dhAraNA anusAra, AgAra sahita, eka karaNa ane traNa yogathI. aticAronuM sevana na thAya, tenuM dhyAna rAkhIza.bhUla ane davAnI chUTa, bIjA karI de teno AgAra. (8) AThamuM vrataH cAra prakAranA anarthadaMDane potAnI samaja ane viveka anusAra tyAga karIza. be karaNa ane traNa yogathI jIvana paryaMta. aticAronuM sevana na thAya, tenuM dhyAna rAkhIza. Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | pariziSTa-s: vratadhAraNanI vidhi [ 183 | tyAga karIza- hoLI ramavI () phaTAkaDA phoDavA () pattA ramavAM () sAta vyasana () dhUmrapAna () tamAku khAvuM, suMghavuM () koIpaNa jAtanA mApa vagara pANIthI nAhavuM () gaLyA vinAnuM aNagaLa pANI pIvuM () rAtre snAna Adi kArya (). koIpaNa AraMbha samAraMbhanI vastunI bahu prazaMsA vakhANa nahi karuM tenuM dhyAna rAkhIza. (9) navamuM vrataH mahinAmAM () sAmAyika karIza, chUTachATa sahita. batrIsa doSone jANIne TALavAno prayatna karIza. (10) dasamuM vrata : dararoja trevIsa niyama (14 niyama) dhAraNa karIza ane traNa manoratha ciMtavIza. kayAreka bhUla thAya teno AgAra ane avasthAnI chUTa. (11) agiyAramuM vrata kula dayA athavA pauSadha varSamAM () samaja dhAraNA anusAra chUTachATa sahita. (12) bAramuM vrata: dararoja ekavAra bhojana karatI vakhate traNa navakAra gaNIne supAtradAna devAnI bhAvanA bhAvIza. saMta satIjIo sAme khoTuM bolavAnA paccakakhANa. anya paccakakhANa : vyApAramAMthI nivRtti () rAtribhojana () navakArazI () pratikramaNa () mahinAmAM bIjA koIpaNa paccakhANa hoya athavA navA karavA hoya tenI noMdha levI. noMdhaH badhAM ja vrata samajaNapUrvaka dhAraNAnusAra aMgIkAra karuM chuM. bhUlacUka zArIrika paristhiti tathA paravazatAnI chUTa. A badhA lakhelA niyamone dareka mahinAmAM be vakhata jarUra vAMcIza. dhArelA niyamomAM kayAreya paNa zaMkA thaze athavA je viSayamAM hajI sudhI kAMIja samajaNa nathI te viSe samajaNa zakti ane bhAvanA anusAra karIza. samaja, dhAraNA, chUTachATa, aticAra AdinA varNanone vAMcIne samajI laIza. Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 184] 2 zrI upAsaka dazAMga sUtra | pariziSTa-0 14 niyama [rapa niyama]nuM saraLa jJAna prayojanA : zramaNopAsaka dvArA AjIvana mATe grahaNa karelAM vrata ane maryAdAone, potAnA dainika jIvanavyavahAranuM dhyAna rAkhIne, dararoja mATe saMkSipta karavI, te ja A cauda niyamanuM mukhya prayojana che. AraMbha samAraMbha ane vibhAga paribhoganI vastuonI je maryAdAo jIvana paryata vratomAM karI che, te sarva padArthono upayoga pratidina thavo zakya nathI, tethI te maryAdAone pratidina saMkSipta karavAnuM zrAvakanuM lakSya hovuM joIe. tenAthI AtmAmAM saMtoSavRtti pragaTe che, pApAzrava ghaTe che, karmabaMdhananAM aneka dvAro baMdha thaI jAya che. meru parvata jeTaluM pApa kevaLa rAI jeTaluM ja rahI jAya che, tema kahIe to paNa temAM atizayokti nathI. pratidina vrata paccakhANanI smRti rahevAthI ane AtmAmAM tyAgabhAvanI vRddhi thavAthI anaMta azubha karmonI nirjarA thAya che, mATe zrAvakoe upayogapUrvaka, rucipUrvaka ane zuddha samajapUrvaka pratidina A niyamone dhAraNa karavA joIe. A prakAranA tyAganA lakSyamAM vRddhi karavAthI vratonI ArAdhanA ane aMtima samayamAM paMDita maraNa prApta thavuM atyaMta saraLa banI jAya che ane te sAdhaka ArAdhaka banIne zIdhra mokSane prApta kare che. viveka jJAna - prAtaHkAle (sAmAyikamAM athavA UThIne tarata ja) namaskAra mahAmaMtra, traNa manoratha AdinuM ciMtana, zubha dhyAna karIne A niyamone dhAraNa karavA joIe. niyamone dhAraNa karatI vakhate Avo viveka rAkhavo Avazyaka che ke huM amuka amuka pAMca sacitta dravya vAparIza. ema na bolatA, A pramANe kahevuM joIe ke, pAMca sacitta dravya uparAMta sarvano tyAga, athavA A pAMca sacitta dravya uparAMta sarva sacittane khAvAno tyAga karuM chuM." A rIte sarva niyamomAM tyAga pradhAna vAkyanuM uccAraNa karavuM joIe. svIkata vratomAM bhUlathI athavA asAvadhAnIthI doSanuM sevana thAya to tenuM ' micchAmi dukkaDam' kahevuM joIe. jo irAdApUrvaka doSanuM sevana karyuM hoya to guru ke tyAgI mahAtmAonI samakSa AlocanA karIne prAyazcitta svIkAra karavuM joIe. zreSTha e ja che ke svIkRta vratonuM daDhatApUrvaka, dhyAnapUrvaka ane doSarahita pAlana karavuM joIe. 14 niyamonA nAmanI gAthA : sacitta davva viggai, paNNI tAMbUla vattha kusumesu / vAhaNa sayaNa vilevaNa, baMbha disi pahANa bhattesu // (1) sacitta :- sacitta vastuo je khAvA pIvAnA upayogamAM Ave, tenI jAtinI maryAdA karavI. jema Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-3 : cauda niyama 185 ke lIlAM zAkabhAjI, phaLa, phUla, variyALI, elacI, mevA, mIThuM, jIruM, rAI, methI, ajamA, kAcuM pANI vagere. sacitta vastu agni athavA anya koI paNa zastra-pariNata thaI jAya pachI te acitta thaI jAya che. jo pUrNa rUpe zastra pariNata na thayA hoya to te sacitta ja gaNAya che. mizrita vastu jema ke pAna AdimAM jeTalI sacitta vastuo hoya, te sarvane pRthak pRthak gaNavI joIe. dhyAnamAM levA yogya vizeSa sUcana :- 1. bIja sahitanuM phaLa ane teno rasa sacitta gaNAya che. bIja paNa kAcAM ane pAkAM be prakAranA hoya che. tenuM pUrNa dhyAna rAkhavuM joIe. 2. khArIyA (mIThA vagerethI saMskArita karelAM kAcAM zAka) tathA saMkelA makAI vagerenA DoDA ardhapakva hovAthI siMcatta gaNAya che. 3. pAkA phaLono rasa kADhayA pachI ane gALyA pachI keTaloka samaya vyatIta thayA pachI acitta gaNAya che. 4. sApha karelA cokhAne choDIne prAyaH sarva anAja sacitta che. tene pIsavAthI ke rAMdhavAthI acitta thAya che, palALavAthI nahIM. 5. kALuM mIThuM choDIne sarva prakAranuM mIThuM [nimaka] sacitta che. ukALIne taiyAra kareluM hoya garama kareluM hoya to te acitta che. tene pIsavAthI citta ja rahe che. 6. dhANAnA be TukaDA thaI jAya to paNa sacitta ja rahe che. tene pIse to acitta bane che. 7. koI paNa bhInA padArthamAM nimaka, jIruM Adi upara nAMkhe to ardho kalAka sudhI citta rahe che. sUkA padArthamAM nAMkhavAthI te sacitta ja rahe che. [anya paNa koI dhAraNAnuM spaSTIkaraNa nizcita karI zakAya che. (2) dravya : AkhA divasamAM jeTalI cIja vastu khAvA - pIvAnA upayogamAM Ave, tenI jAtinI maryAdA karavI, arthAt taiyAra karelI cIjanI eka jAti gaNavI. tene game te rIte upayogamAM levAtI hoya. bIjI rIte e paNa che ke jeTalI rIte svAda parivartana karI, anya dravyano saMyoga karI khAvAmAM levAya, tene judAM dravyo gaNavAM. jemake dUdhamAM uparathI sAkara nAMkhI to tene be dravya gaNavAM. dravyanI gaNanAmAM davAno AgAra rAkhI zakAya che. anya koI paNa AgAra athavA dhAraNA nizcita karI zakAya che. (3) vigaya : mahAvigaya (mAkhaNa-madha) no tyAga karavo ane pAMca vigaya (1. dUdha 2. dahIM 3. thI 4. tela 5. sAkara-goLa) mAMthI ochAmAM ocho eka vigayano tyAga karavo. ekano paNa tyAga na thaI zake to pAMcenI maryAdA karavI. goLa sAkara ne judA judA gaNavAthI cha vigaya gaNAya che. cA, rasagullA, mAvAnI mIThAImAM be vigaya gaNavA. gulAbajAMbumAM traNa vigaya gaNavA, dahIM mAMthI mAkhaNa na kADhayuM hoya tyAM sudhI dahIMnuM vigaya gaNavuM. jema ke rAItuM, maTTo Adi. telamAM banAvelI koI paNa cIja hoya to tene telanuM vigaya gaNavuM jema ke zAka, athANuM, telamAM taLelI vastu. sAkara, goLa ane temAMthI banelI cIjo, zeraDIno rasa Adine sAkara-goLanA vigayamAM gaNavuM. je cIjamAM sAkara-goLa vinA svAbhAvika mIThAsa hoya to tenI viyamAM gaNanA thatI nathI. jema ke phaLa, mevA, khajura Adi. dahIM nAMkhIne banAvela zAka ke kaDhInI dahIMnA vigayamAM gaNanA thatI nathI. (4) pannI(pagarakhA) : pagamAM paheravAnAM cappala, bUTa AdinI jAti, cAmaDAnA, rabbaranA AdinI maryAdA karavI tathA joDI ke naMganI maryAdA karavI. sparza Adino athavA bhUlacUkano AgAra. khovAI Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 186] zrI upAsaka dazAMga sUtra | javAthI bIjI jADI paheravI paDe to AgAra rAkhI zakAya che. gharanA sadasyonA cappala, bUTa uparAMtano paNa tyAga karI zakAya che. mojAnI gaNanA vastramAM thAya che. (5) tAMbala : mukhavAsanI cIjo, jemake sopArI, elacI, variyALI, pAna cUrNa vagerenI jAtinI maryAdA karavI. mizra vastu- jema ke pAna AdimAM eka jAti paNa gaNI zakAya che ane tene potAnI icchAnusAra pRtha-pRthaka paNa gaNI zakAya che. () vastra paheravAnAM vastra ane anya upayogamAM AvatAM vastronI gaNatarI karavI. jema ke- khamIza, peTa, rUmAla, TuvAla, dupaTTA, TopI, pAghaDI, mojAM, DresIsa, muhapatti Adi. (7) kasama : zokhathI suMghavAnA padArthonI jAtimAM maryAdA karavI. jema ke- tela, attara, paraphayuma, seMTa, spe Adi. koI cIjanuM parIkSaNa karavA mATe suMghavI paDe. jema ke ghI, tela, phaLa Adi, teno AgAra. bhUlacUka ke davAno AgAra. (8) vAhanaH sarva prakAranA vAhananI maryAdA karavI. jAti tathA naMganI maryAdA karavI. jema ke- sAIkala, skUTara, rIkSA, moTara, relave, ghoDAgADI Adi. vizeSa paristhitimAM pAMca namaskAramaMtranA AgAra sAthe jAti ane naMganI maryAdA karI zakAya che. pratidina Avazyaka na hoya tyAre havAI jahAja,(vAyuyAna) jalayAna Adino sarvathA tyAga karI zakAya che. (9) zayana : oDhavA - pAtharavAnA gAdI, takiyA, cAdara, rajAI, palaMga, khurazI Adi pharnIcaranI maryAdA naMgamAM karavI. temAM sparzamAM athavA cAlavAmAM paga nIce Ave to teno AgAra tathA jenI gaNanA zakya na hoya tevA prasaMgomAM paNa AgAra. eka jagyAe beThA hoya tenI eka zayana tarIke paNa gaNanA nizcita karI zakAya che. je rIte gAlIco, gAdI, cAdara, zetaraMjI Adi eka sAthe hoya. palaMga para aneka gAdI takiyA eka sAthe hoya ane tenA para besavAno prasaMga Ave to tene eka gaNavuM. je rIte suvidhA ane saraLatA rahe te rIte potAnI maryAdA ane AgAra nizcita karI zakAya che. rojIMdA vaparAzano AgAra rAkhI navAnI maryAdA karI zakAya che. (10) vilepana : lepa ane zRMgAranA padArtho, je zarIra para lagADAya che. tenI jAtinI maryAdA karavI. jema ke- tela, pIThI, sAbu, caMdana Adino lepa, attara, veselina, krIma, pAvaDara, kaMku, hIMgaLo, maheMdI Adi. bhojana pachInA cIkaNA hAtha athavA anya samaye koI lepya padArthathI hAtha lipta thaI jAya, tene zarIra para pheravavAnI Adata hoya to teno paNa AgAra rAkhI zakAya che. bhUlacUka ane davAno AgAra. (11) brahmacarya : saMpUrNa divasa-rAtane mATe kuzIlano tyAga athavA maryAdA karavI. sAta prahara, cha prahara athavA divasano tyAga athavA samayathI maryAdA karI zakAya che. (12) diziH sva sthAnathI cAre dizAmAM svAbhAvika keTalAMkilomITara athavA mAIlathI adhika AvAgamana na karavuM, tenI maryAdA karavI, UMcI dizAmAM pahADa para athavA traNa, cAra Adi maMjilanA makAna para javAnI maryAdA karavI. nIcI dizAmAM bhoMyarA AdimAM javuM hoya to tenI maryAdA mITara athavA phUTamAM karavI joIe. vizeSa paristhitimAM pAMca namaskAra maMtranA AgArathI maryAdA karavI. (kilomITaramAM athavA rAjayamAM) svAbhAvika sthAnanI jamIna UMcI ke nIcI hoya to teno AgAra. Teliphona, TeligrAma, patra Adi vyavahAra svayaM karavAnI maryAdA karavI, (ki.mI. mAM athavA pUrNa bhAratamAM athavA amuka-amuka deza athavA prAMtamAM saMkhyAmAM paNa maryAdA karI zakAya. Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | pariziSTa-7: cauda niyama 187 ] (13) snAna : AkhA zarIra para pANI nAkhIne snAna karavuM te pUrNa snAna che. AkhA zarIrane bhInA kapaDAthI lUchavuM te madhyama snAna che ane hAtha, paga, mukha Adi dhovA te jaghanya snAna che. tenI maryAdA karavI tathA snAna karavAnA pANInuM mApa lITara pramANe karavuM athavA DolanI maryAdA karavI. taLAva, nadI, khullo naLa, varasAda athavA mApa vinAnA pANImAM snAnano tyAga karavo. rastAmAM cAlatA nadI ke varasAda AvI jAya to temAM cAlavAno AgAra arthAt temAM irAdApUrvaka snAnano tyAga. laukika vyavahArano AgAra. (14) bhakata: divasamAM keTalI vAra jamavuM, tenI maryAdA karavI arthAtu bhojana, dUdha, cA, nAsto, phaLa, mukhavAsa Adine mATe jeTalI vAra mukha cAlu karavuM paDe tenI gaNanA karavI. koI vyasana hoya to choDI devuM joIe athavA tenI gaNanA karI zakAya athavA teno AgAra rAkhI zakAya. anya koI paNa AgAra ke dhAraNA potAnI AvazyakatA anusAra nizcita karI zakAya. uparokta 14 niyamo sivAya paraMparAthI ninokta niyamo paNa umeryA che. mULa pAThamAM dravyAdi zabda hovAthI, saMkhyAno nirdeza na hovAthI ane ninokata niyamonI maryAdA paNa dinacaryAmAM Avazyaka hovAthI, te bola paNa ApyA che. (15) pRthvIkAyaH mATI, khaDI, geru, hiMgaLo, haratAla Adino svahaste AraMbha karavAnI maryAdA (jAti athavA vajanamAM) karavI athavA saMpUrNa tyAga karavo. bhojanamAM uparathI nimaka levAno tyAga athavA maryAdA karavI. svahaste nimakanA AraMbhanI maryAdA vajanamAM karavI.. (1) aplAya pANI-pIvAmAM, snAnamAM, kapaDA dhovAmAM, gRhakArya AdimAM svahaste vAparavuM, AraMbha karavo, tenI kula maryAdA karavI. pANInA sparzano, naLa vagerethI pANI bharavAno, bIjI jagyAe mUkavAno, bIjAne devAno ane pIvaDAvavAno AgAra (2) keTalA gharanuM pANI pIvuM, tenI maryAdA ke gaNanA karavI. (17) teukAyaH (1) potAne hAthe keTalI vAra agni prajvalita karavI tenI maryAdA karavI. (2) lAITanI svIca cAlu baMdha karavAnI maryAdA (naMgamAM) karavI. (3) keTalI jagyAnA cullA, sTava, gesa Adi para banelI cIja uparAMtano tyAga arthAtu cUlA AdinI naMgamAM gaNatarI karavI, gharanI banelI cIjano eka cUlo gaNI zakAya che. te game teTalA cUlA, sagaDI, sTava, Adi para banI hoya. bahAranI cIja-vastu je vaicAtI lIdhI hoya tenA cUlA AdinI gaNanAnI spaSTatA na thAya to pratyeka cIjano eka cUlo gaNI zakAya che arthAt kharIdelI jeTalI cIja khAya teTalA cUlAnI gaNanA karI zakAya. bIjAnA ghera jyAM bhojanAdi kare to tenA gharanI cIjono eka cUlo gaNI zakAya che. (18) vAyukAya: svahaste havA khAvAnA sAdhanonI gaNanA naMgamAM karavI. ilekTrika svIca, paMkhA, pUThA, kapaDA Adi koIpaNa sAdhanothI havA khAvAno prasaMga Ave to tenI gaNanA karavIH svayaM kare ke karAve tenI ja gaNatarI karavI. sahaja rIte havA Ave to teno AgAra. hIMcakA, pAraNA Adi svayaM calAve tenI ja gaNanA karavI. eka svIca aneka vAra cAlu-baMdha karavI paDe to naMgamAM eka ja gaNI zakAya. kUlara, erakaMDIzanano tyAga maryAdA karavI. (19) vanaspatikAya : lIlotarI zAkabhAjI, phaLa, phUla Adino tyAga athavA maryAdA karavI.(khAvAnI athavA AraMbha karavAnI) spardhAdino AgAra.zakyatA hoya to lIlotarInAM nAma ane vajananuM spaSTIkaraNa paNa karI zakAya. Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 188] zrI upAsaka dazAga sUtra (20) rAtri bhojana: cauvihAra, tivihArano tyAga karavo athavA rAtri bhojananI maryAdA karavI. rAtrimAM keTalI vAra khAvuM, pANI pIvuM, keTalA vAgyA pachI khAvA-pIvAno tyAga, vagere nizcita karavuM. savAre sUryodaya paryata athavA navakArazI ke porasI sudhIno tyAga karavo. (21) asi H svahaste jeTalA zastra, ojAra Adi kAmamAM levAya tenI maryAdA naMgamAM nizcita karavI. soI, kAtara, cAka, charI Adi hajAmatanA badhAM sAdhanone eka gaNI zakAya. hajAma jo hajAmata kare to tenI gaNanA zakaya nathI, tethI teno AgAra rAkhI zakAya. moTA zastra talavAra, bhAlA, baMdUka, pAvaDo, kodALI, barachI Adino saMpUrNa tyAga karavo athavA maryAdA karavI. (rara) masiH pena, pensila, holDara AdinI maryAdA karavI. kAgaLa, noTa vagerenI maryAdA paNa zakya hoya to karI zakAya. (23) kaSi vANijaya : khetIno vyApAra hoya to tenA saMbaMdhamAM te kSetranA amuka vIghA uparAMtano tyAga athavA saMpUrNa tyAga. pote karavAnAM vyApAronI maryAdA jAtimAM karavI. nokarI karatA hoya teNe te sivAya sarva vyApArano tyAga karavo. ghara kharcAnI maryAdA karavI. (24) upakaraNa : ghaDiyALa, cazmA, kAca, thALI, vATakA, glAsa, ledhara-bega, bokasa, kabATa, bAjoTha, reDIyo, TI.vI., sophAseTa Adi ghara-vakharInI cIja-vastunI potAnA upayogamAM maryAdA karavI. rojiMdA vaparAzano AgAra rAkhIne navA upakaraNanI maryAdA karI zakAya che. (25) AbhUSaNo H zarIra para paheravAnAM sonA cAMdInAM AbhUSaNonI maryAdA jAtimAM ke jaMgamAM karavI. athavA navA paheravAnI maryAdA ke tyAga karavo. paherelAno AgAra karI zakAya. paccakakhANano pAThaH A rIte meM maryAdA ane AgAra rAkhyA che, te sivAya mArI samajaNa ane dhAraNA anusAra, davA ane anivArya kAraNanA AgAra sahita, upayogapUrvaka tyAga, egavihaM tiviheNuM na karemi maNasA, vayasA, kAyasA, tasma bhaMte paDikkamAmi, niMdAmi, gariyAmi, appANe vosirAmi. paccakakhANa pALavAno pATha: jo me desAvagAsiyaM paccakhANa karyA (meM ahorAtrane mATe je dravyAdinI maryAdA karIne zeSanA paccakakhANa karyA hatA.) te samma kAeNe, na phAsiyaM, na pAliya, na tIriya, na kiTTiya, na sohiyaM, na ArAhiya, ANAe aNupAliya na bhavaI, tassa micchAmi dukkaDam. athavA - gaI kAle dhAraNa karelA niyamomAM koI aticAra doSa lAgyo hoya to tassa micchAmi dukkaDam. noMdha- pUrvokata niyamo sivAya pratidina sAmAyika, mauna, krodha tyAga, asatya tyAga, kalahatyAga, navakArazI, porasI, svAdhyAya pratijJA, dhyAna Adi niyamo yathAzakti grahaNa karavAM joIe. Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-Ta : nava tattvo ane paccIsa kriyAo pariziSTa-8 nava tattvo ane paracIsa kriyAo 189 nava tattva : tattva nava che. te nava tattvanuM jJAna ane zradvAna samyagdarzananuM Avazyaka aMga che. zrAvakane A nava tattvanuM jJAna hovuM ja joIe. jeno saMkSipta paricaya A pramANe che. 1. jIvaH jJAna darzanarUpa upayoga guNayukata, cetanAlakSaNa saMpanna ane saMsArAvasthAmAM janma maraNa ane gamanAgamana rUpa gati karanAra jIva dravya che. jIvatattva arUpI che, zAzvata che, asaMkhya pradezI che saMsArI jIvavya saMkoca vistAranA svabhAvavALo che arthAt tene jevuM zarIra maLe temAM teno AtmA samAviSTa thaI jAya che. saMsArI ane siddha tenI mukhya be avasthA che. 2. ajIva : jIva sivAyanA lokanA samasta padArtha ajIva tattvamAM samAviSTa che. te rUpI ane arUpI be prakAranA che. jemAM cetanA, jJAna darzana Adi nathI, je sukha duHkhane jANI ke vedI zakatAM nathI te ajIva che. jIvonA choDelAM zarIra tathA A vizvamAM dekhAtA sarva padArtho jaDa che, ajIva che, te uparAMta dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya ane kALa paNa arUpI ajIva che. skUla daSTie jIva ane ajIva be dravyomAM ja samasta padArthono samAveza thaI jAya che. 3. puNya : nAnA moTA koI paNa jIvone sukha pahoMcADavuM, bhautika zAMti suvidhA pradAna karavI, te puNya che. mana, vacana, kAyAthI jIvone sukha pahoMcADavuM, satkAra, sanmAna, namaskArapUrvaka manojJa vyavahAra karavo, AhAra, pANI, vastra, pAtra, makAna, pAtharaNuM Adi ApI sukha pahoMcADavuM te puNya che. tenA nava bheda che. koI paNa pravRttithI koIpaNa jIvane duHkha pahoMcADavuM te pApa che. jIvanI vibhAva dazA ane ajJAna dazAnuM sevana paNa pApa che. tenA aDhAra prakAra che. 5. Azrava : karmonA AgamananI pravRttio ane avasthAone Azrava kahe che arthAt karmabaMdhananAM kAraNa te Azrava che. tenA vIsa bheda che. AmAM puNya ane pApa banne pravRttiono samAveza thAya che. Azravano nirodha arthAt AvatAM karmone rokavA, te saMvara che. tenA vIsa bheda che. karmono vizeSa prakAre kSaya thAya tene nirjarA kahe che. tenA 12 prakAra che. je bAra prakAranAM tapathI oLakhAya che. tenA cha bAhya ane cha AvyaMtara bheda che. AtmA sAthe karmonuM cITakI javuM, ekameka thaI javuM te baMdha che. prakRti, sthiti, anubhAga ane pradeza te cAra prakArathI paripUrNa baMdha thAya che. 6. saMvara : 7. nirdeza 8. baMdha : 9. mokSa H saMpUrNa karmakSaya thavAthI mukta avasthA prApta karavI te mokSa che. samyajJAna, samyagdarzana, samyakcAritra ane samyaktapa, A cAra tenA upAya che. Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 kAyikI Adi pAMca kriyA H 1. kAyikI - 2. adhikaraNikI 3. prAauSikI - 4. pAritApanikI - 5. prANAtipAtikI - 1. AraMbhikI - 2. parihiTI - 3. mAyA pratyayA - 4. apratyAkhyAnikI 5. mithyAtva - 25 kriyAo zarIranA AtyaMtara sUkSma saMcArathI thatI kriyA. zarIranA bAhya sUkSma saMcArathI thatI kriyA. sUkSma kapAyonA astittvathI dhatI kriyA. zarIrane kaSTa pahoMcADavAthI thatI kriyA. jIva hiMsAthI thatI kriyA. -[bhagavatI sUtra - ThANAMga sUtra] [pahelAMnI traNa kriyAo sUkSma saiddhAMtika daSTithI che. je saMsAranA badhA jIvone badhA jIvothI sadAya lAge che. pAchaLanI be kriyAo sthUla daSTithI che. A apekSAe ahIM paribhASA Apela che.] AraMbhikI Adi pAMca kriyA : hiMsAnI pravRtti ane saMkalpathI thatI kriyA. koI paNa padArtha para mamatva rAkhavAthI thatI kriyA. dRSTijA Adi ATha kriyA : 1. daSTijA - 2. sparzajA - 3. nimittakI - 5. svahastikI - 6. naiSTikI - 7. AjJApanikI - 8. vidArIkI - 1. anAbhoga - 2. anavakAMkSA - 3. prema pratyayA - zrI upAsaka dazAMga sUtra krodha, mAna, mAyA, lobhathI athavA tenA udayathI thatI kriyA. padArthono ke pApano tyAga na karavAthI thatI kriyA. khoTI mAnyatA ane khoTI zraddhA, prarUpaNAthI thatI kriyA. 4. sAmantopanipAnikI - prazaMsAnI cAhanAthI athavA prazaMsA karavAthI thatI kriyA. [bhagavatI sUtra - ThANAMga sUtra] koI paNa padArthane rAga pUrvaka jovAthI thatI kriyA. koI paNa padArthane rAga pUrvaka sparza karavAthI thatI kriyA. koI paNa vastu--vyaktinA saMbaMdhamAM bolavAthI, vicAravAthI athavA tene sahayoga ApavAthI thatI kriyA. svahaste kArya karavAthI thatI kriyA. koI paNa vastu pheMkavAthI thatI kriyA. koI paNa kAryanI AjJA ApavAthI thatI kriyA. koI paNa vastune phADavA, toDavAthI thatI kriyA. -[ThANAMga sUtra] anAbhoga Adi sAta kriyA : ajANapaNe pApa-pravRtti cavAthI thatI kriyA. upekSA athavA lAparavAhI vRttithI thatI kriyA. rAgabhAva karavAthI thatI kriyA. Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-Ta : nava tattvo ane paccIsa kriyAo 4. dveSa pratyayA - 5. prayoga pratyayA - 6. sAmudAnikI 7. IrvAdhikI - 191 dveSabhAva karavAthI thatI kriyA. mana-vacana-kAyAnI pravRttithI thatI kriyA. sAmUhika pravRttio ane ciMtanathI thatI kriyA. vItarAgI jIvone yoganI pravRttithI thatI kriyA. -[ThANAMga sUtra] A pacIsa kriyAomAM sUkSma, atisUkSma ane vibhinna prakAranI skUla sarva kriyAono samAveza karyo che. vItarAgI manuSyone potAnI samasta pravRttiomAM kevaLa pacIsamI kriyA lAge che. zeSa saMsArI jIvone ukta 24 kriyAmAMthI koIpaNa kriyA lAge che. koI pravRti na karavA chatAM paNa saMsArI pramatta jIvone kAyikI Adi traNa kriyAo niraMtara lAge ja che. A kriyAothI ja hInAdhika vibhinna mAtrAmAM karmabaMdha thAya che, tethI mumukSuoe zakya hoya teTalI kriyAothI bacavAno pUrNa prayatna karavo joIe. Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 192 | zrI upAsaka dazAga sUtra pariziSTa-9 'vivecita viSayonI akArAdi anukramaNikA viSaya pRSTAMka viSaya pRSNaka kAMkSA 33 33 SO 18 AukkhaeNa aNuvrata atibhAra adhodi pramANAtikrama anaMgakrIDA apakva auSadhibhakSaNa apadhyAna apratilekhita......zadhyA saMsmAraka apratilekhita......uccAra prasavaNa bhUmi apramArjita...zayyA sastAraka apramArjita.....uccAra prasavaNa bhUmi aparigRhitAgamana abhigama avadhijJAna avazeSa mRSA avazeSa corI avazeSa hiMsA avaMguyaduvAre asatijana poSaNa asahAya vRtti aMgAra karma Aoga paoga Anayana prayoga InDarika parigRhitA gamana Ihaloka AzaMsA prayoga | uttarIya vastra upaNNa NANa dasaNadhare upabhoga paribhogAtireka Urdhvadi pramANatikrama karaNa ane yoga kAmabhoga AzaMsA prayoga kAmabhoga tIvrAbhilASa kAya duppaNidhAna kAlAtikrama kAMsya yAtra pa1 kuSya pramANAtikrama kuTatolA kUTamAna kUTalekhakaraNa kezavANijya kaMdarpa, kautkacya gAthApati guNavrata ceiya cha AgAra chaviccheda jIvita AzaMsA prayoga | tat pratirUpa vyavahAra taskara prayoga tikkhutto AyAhiNaM tiryadipha pramANatikrama tuccha auSadhibhakSaNa dAvAgnidApana dvipadacatuSpada pramANAtikrama duSpakava auSadhibhakSaNa dezAvagAsika daMtavANijya dhana-dhAnya pramANAtikrama dharmaprajJapti nilaMchaNa karma nikSepa 5 | parapAkhaMDa prazaMsA parapAkhaMDa saMstava paraloka AzaMsA prayoga paravyapadeza paravivAhakaraNa parokSajJAna pApakarmopadeza pAyapuchaNeNe puvvAvaraNhakAla 51 44 116 44 151 192 Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa-9 _ 197 pRSTAMka viSaya pRSTAMka viSaya paiyAlA prepyaprayoga pauSadhopavAsa pauSadhopavAsa samyaka ananupAlana pauSadhazALA pAMca rAjya cihna pAMcaso haLa pratyakSajJAna pradakSiNA pramadAcarita prasanna | bahiHpudgalaprakSepa baMdhe bhaktapAnavyavaccheda bhADAkarma matsaritA madha | vacana duppaNidhAna vadha vanakarma vicikitsA viruddharAjyAtikrama viSavANijya zakaTakarma zabdAnupAta zikSAvrata zaMkA 1pa 43 155 155 39 madhu manadupraNidhAna maraNa AzaMsA prayoga mahAgopa mahAmAhaNa mahAsArthavAha kRSapadeza 127 sacitta AhAra sacitta nikSepaNatA sacitta pidhAna sacitta pratibaddha AhAra sakhyatve saradahataDAMga zoSaNa svadAra maMtrabheda sahasA abhyAkhyAna sAmAyika anavasthita karaNatA sAmAyika smRti akaraNatA sIdhu surA sthUla adatta sthUla mRSAM sthala hiMsA stanAhata smRtyaMtardhAna phoTana karma saMyuktAdhikaraNa | hiraNa-suvarNa pramANAtikrama hiMsapradAna kSetravAstu pramANatikrama kSetravRddhi 141 31 meraka 38 maukharya | yaMtrapIDana karma rasavANijya rahasya abhyAkhyAna rUpAnupAta lolupAcyatA lAkSAvANijya lezyAo 40 37 kSa | 193 Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e 3 ne e gara prANa Agama batrIsInA ta sahadhyogI dAtAo : prathama Agama vimocaka: mAtuzrI caMpAbena zAMtIlAla paraSottamadAsa saMghavI tathA mAtuzrI mRdulAbena navanItarAya zAMtIlAla saMghavI nA smaraNa sAthe sau. kuMdanabena jayaMtIlAla zAMtIlAla saMghavI zrI navanItarAya zAMtIlAla saMghavI zrI rAjIva jayaMtIlAla, zrI zaileza navanItarAya, zrI hirena navanItarAya saMghavI sutAdhAra muMbaI U.S.A. AkolA U.S.A. muMbaI * mAtuzrI kusumabena zAMtilAla zAha haste - suputra zrI INita - Do. nItA zAha, zrI bhASita - darzitA zAha mAtuzrI savitAbena Do. nAnAlAla zAha (hemANI) suputra zrI satISa - razmi zAha, suputrI zrImatI Do. bhAratI -Do. razmikAMta zAha sAdhvI subodhikA (bhadrA) jaina TrasTa, mAtuzrI lalitAbena popaTalAla zAha (hemANI) bahena-zrImatI latA zarada zAha, zrImatI harSA bhUpendra modI zrImatI dattA girIza zAha (pU. subodhikAbAI ma. nA bhAI-bhAbhI) suputra zrI muMjAla - vijyA, zrI bhAvina - tejala, suputrI nivizA manISa mahetA * pU. AratIbAI ma. nA baheno - zrImatI sarojabena jazavaMtarAya domaDiyA zrImatI harSAbena vasaMtarAya lAThIyA haste- zrI alakeza, zrI priyeza, zrI hemala mAtuzrI jayAbena zAMtIlAla kAmadAra, mAtuzrI ramAbena choTAlAla daphatarI haste zrImatI premilAbena kirITabhAI daphatarI Do. bharatabhAI cImanalAla mahetA suputra-cI. malaya, suputrI zrImatI virala AziSa mahetA mAtuzrI vijyAlakSmIbahena mANekacaMda zeTha suputra zrI dilasukhabhAI zeTha, zrI caMdrakAMtabhAI zeTha (zeTha bilDarsa) zrI ratiguru cerITebala TrasTa, haste TI. Ara. dozI * zrI ratiguru cerITebala TrasTa, haste TI. Ara. dozI zrI ratiguru cerITebala TrasTa, haste TI. Ara. dozI zrI ratiguru cerITebala TrasTa, haste TI. Ara. dozI * mAtuzrI hIrAgaurI harilAla dozI, zrImatI pUrNimAbena narendradozI haste-narendra-mInAdozI, ku. meghanA, ku. dezanA U.S.A. rAjakoTa rAjakoTa rAjakoTa rAjakoTa rAjakoTa rAjakoTa rAjakoTa Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjakoTa muMbaI muMbaI * muMbaI rAjakoTa muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI cembara mAtuzrI kAzmIrAbena kAMtibhAI zeTha haste - zrImatI hetala saMjaya zeTha, ku. upAsanA, ku. kIMjala * mAtuzrI jazavaMtIbena zAMtIlAla turakhIyA, zrImatI bhAvanA dilIpa turakhIyA haste - dilIpa esa. turakhIyA, suputra- zrI pArasa - riddhi turakhIyA * mAtuzrI kiraNabena pravINacaMdradozI haste suputra zrI nIrava - tejala dozI, ku. priyAMzI, ku. jhIla mAtuzrI maMjulAbena chabIladAsa cUDagara haste - suputra zrI ketana - AratI cUDagara, ku. dhruvI zrI lakSmIcaMdabhAI jasANI parivAra zrI praviNabhAI gaMbhIradAsa pArekha ku. vidhi girIza jozI, kumAra kuzAna girIza jozI haste - zrImatI nIlAbena girIzabhAI jozI zrI parezabhAI sumatIbhAI zAha * zrI kizorabhAI zAha * zrI ramezabhAI gaTulAla kAmadAra mAtuzrI lIlAvatIbena nImacaMda nathubhAI dozI, sva. kizorakumAra nImacaMda dozI, sva. mRdulA kuMdanakumAra mahetA. haste - harSada ane kumakuma dozI mAtuzrI tArAbena modI mAtuzrI madhukAMtAbena naMdalAla bhImANI haste- zrI rAjezabhAI bhImANI * mAtuzrI kIkIbena desAI, haste - zrI zailezabhAI mInAbena desAI zrI aMjalabhAI DhAMkI gurubhakta zrI hemendrabhAI pUMjANI * mAtuzrI caMpakabena zazIkAMtabhAI mahetA, haste - suputrI zrI kirITa-arUNA, zrI ajaya-nItA, zrI kamaleza - divyA, suputrI - nirUpamA - niraMjana dozI mAtuzrI narmadAbena rUganAtha dozI, haste - zrI kAMtIbhAI rUganAtha dozI * zrI hemalatAbena naTavaralAla maNIyAra mAtuzrI amRtabena bhagavAnajI avalANI parivAra haste - zrI ramaNIkabhAI bhagavAnajI avalANI * zrI kezavajIbhAI zAha parivAra kalakattA kalakattA kalakattA muMbaI muMbaI rAjakoTa muMbaI kalakattA vaDodarA kalakattA kalakattA Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ U.S.A. U.S.A. AkolA AkolA kolhApura muMbaI muMbaI kalakattA kuta anumodaka zrImatI Do. bhAratIbena - Do. razmikAMta kAMtIlAla zAha zrImatI latAbena - zrI zaradabhAI kAMtIlAla zAha zrImatI harSA bhUpendra modI, zrImatI jImitA hirena modI, zrImatI Do. zruti maheza varmA, zrImatI bhavitA jayaMta IMgaLe zrI saurASTra dazAzrImALI prANa mahilA maMDaLa, haste - adhyakSA sau. harSAbena modI mAtuzrI nirmaLAbena lAlacaMda bharavADA * zrI parezabhAI ramezacaMdra sutarIyA * mAtuzrI suzIlAbena kAMtIlAla paMcamIyA * zrI mInAbena harIzabhAI desAI yuta sadasya zrI pAritoSa Ara. zAha * zrImatI rAjula rajanIkAMta zAha * jaina jAgRti senTara * zrI mukunda Ara. zeTha * zrI ketanabhAI zAha zrImatI guNavaMtIbena praphullacaMdradomaDIyA zrI sudhIrabhAI pI. zAha zrI rAjeza kalyANabhAIgAlA zrImatI mRdulAbena navanItarAya saMghavI haste - sau. hInA zaileza saMghavI, sau. sonala hirena saMghavI muMbaI muMbaI vAzI (muMbaI) muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI muMbaI kalakattA Page #259 -------------------------------------------------------------------------- Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ //////elc7/ 22/Lele ki/ kala/ mATe madaAYANa pAra HThe sa ha7 para pah! rANamANa a l mI rahI aude che //TaHelp/es/eD//toTa//es/e/za/eleke Balle/c/PR 222e/re. WWW / SLR marI 12 TH # mArI paNR dhAma dvArA dA/Na /// maNiThe FIR !! B/P A.'' Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a bit a bit tan mAM zA | Kalme by he is mAno Ayo ja na thAya A zo. Aga zAstra Agama za 2 Pat 212AL sa sa khUba za da ya ka aa nAma yAM. sago ja sAmA ja gAma che ane zA Aga zA mA zAstra AgA zAstra A Agama / Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PARASDHAM Vallabh Baug Lane, Tilak Road, Ghatkopar (E), Mumbai - 400 077. Tel: 32043232 www.parasdham.org www.jainaagam.org