Book Title: Siddhahemchandra Shabdanushasan Gujarati Vivaran Adhyay 01 04
Author(s): Hemchandracharya, Prashamprabhvijay
Publisher: Syadwad Prakashan
View full book text
________________
૧.૪.૨
(iv) તે – ૪ તત્ + નન્ , જે મા દે. ૨.૨.૪૨” – ત મ + નન્ , જ 'સુપાચ૦ ૨..રૂ' - a + નન્ , * “નસ રૂ૨.૪.૨' – + રૂ, 'ગવચ્ચેa૦ ૨.૨.૬' તો
(3) સર્વાદિ નામ આ કારાન્ત જ જોઈએ એવું કેમ ? (a) અવન્તઃ
(b) સર્વો: મવ(વા)+{| ‘માન્ ૨.૪.૮' – સર્વગા=સર્વા+નમ્ જ શકિત: ૨.૪.૭૦' – ભવન્ + કમ્ | ‘સમાનાનાં સેન ૨.૨.૨' સર્વા “ો : ૨૨.૭૨' – ભવન્તર્
“ો જ ૨.૨.૭૨' સર્વા * પાનો૨.રૂ.રૂ' – મવત્તા
પાજો. ૧.રૂ.રૂ’ – સર્વા:
અહીંસર્વાદિ નવ (નવા) અને સર્વા શબ્દો મ કારાન્ત ન હોવાથી તેમના સંબંધી ન પ્રત્યાયનો આદેશ
ન થયો.
(4) સર્વાદિ નામ સંબંધી જ ન પ્રત્યયનો રૂઆદેશ થતો હોવાથી અહીં ફઆદેશ નહીં થાય.
(a) પ્રિવર્તી પુનઃ – પ્રિયા: સર્વે રેષાં તે = પ્રિયસર્વ + અર્, “સમાનાન૨૨ - પ્રિસર્વાન્ - fમયસન્ - પ્રિયા
અહીં અન્યપદાર્થપ્રધાન બહુવતિ સમાસ થયો હોવાથી ન પ્રત્યય સર્વાદિ એવા સર્વ શબ્દ સંબંધી ન વર્તતા સર્વાદિ શબ્દની અન્વર્થ સંજ્ઞા રહિત અન્ય પદાર્થવાચી પ્રિયસર્વ શબ્દ સંબંધી વર્તવાના કારણે તેનો આ સૂત્રથી આદેશ ન થયો.
(5) શંકા - રામપ્રતને તિવિશિષ્ટચાડપિ પ્રમ્' ન્યાય હોવાથી કોઇ પણ લિંગમાં વર્તતા ન કારાન્ત સવદિ નામોના ન પ્રત્યયનો આ સૂત્રથી રૂ આદેશ થવો જોઈએ. તો સર્વાનિ જ્ઞાનિ વિગેરે સ્થળે નપુંસકલિંગમાં વર્તતા સર્વ શબ્દ સંબંધી ન પ્રત્યયનો ? આદેશ કેમ નથી કરતો?
સમાધાન - વાત સત્ય છે. પરંતુ પ્રસ્તુત સૂત્રની અપેક્ષાએ પર એવા નપુંસક શિઃ .૪.' સૂત્રથી પૂર્વ જનનો શિઆદેશ થઇ જાય છે. તેથી ગપ્રત્યયના અભાવે સર્વાન વૃત્તાનિ વિગેરે સ્થળે નપુંસકલિંગમાં વર્તતા સર્વ શબ્દ સંબંધી ન પ્રત્યયનો આદેશ નથી કરાતો. IIT.
