Book Title: Siddhahemchandra Shabdanushasan Gujarati Vivaran Adhyay 01 04
Author(s): Hemchandracharya, Prashamprabhvijay
Publisher: Syadwad Prakashan
View full book text
________________
૨૭૪
શ્રીસિદ્ધહેમચન્દ્રશબ્દાનુશાસન સમાધાન - ધ્ર + મો અવસ્થામાં આ સૂત્ર અને મા ઘેર: ૨.૨.૪?' સૂત્ર વિપ્રતિષેધ (= સ્પર્ધ) બનેલા અને સ્પર્ધ એવા તે બન્ને સૂત્રો પૈકી ‘ા ફેરઃ ૨..૪૬' સૂત્રએ આ સૂત્રની પ્રવૃત્તિનો બાધ કર્યો હતો. તો
તે વિપ્રતિષેણે વધતં વધતમેa'ન્યાયાનુસારે ‘ર: ૨..૪૨' સૂત્રથી બાધિત એવું આ સૂત્ર બાધિત જ ગણાતા દૃ + અર્ અવસ્થામાં આ સૂત્રથી – આગમ ન થઈ શકવાથી નથી કર્યો. તેથી હવે ના નો તો ૨.૨.૨૨' સૂત્રથી આ આદેશ થતા થો: પ્રયોગ સિદ્ધ થાય છે.
(7) નામ્યત નપુંસકલિંગ જ નામોને આ સૂત્રથી આગમ થાય એવું કેમ ? (2) મુની (b) સાપૂ – મુનિ + શ , સાપુ + માં, ‘તો. ૨.૪.૨૨' – મુની, સાપૂ
આ બન્ને સ્થળે પરમાં સ્વરાદિ મો પ્રત્યય છે, પણ મુનિ અને સાધુ નામો નપુંસકલિંગ ન હોવાથી આ સૂત્રથી તેમને – આગમન થયો.
(8) આ સૂત્રથી – આગમ કરવા મામ્ સિવાયના સ્વરાદિ સાદિ પ્રત્યયો નાખ્યત્ત નપુંસક નામ સંબંધી જ હોવા જોઈએ. (2) વિવાર - પ્રાર્થ. રૂ.૨.૨૨' - પ્રિયં વારિ વ ત = પ્રિયવરિ + , “
ડિવિત્તિ ૨.૪.૨૨' વિવારે + છે, જે “તો૨.૪.૨રૂ' પ્રિવાસન્ + ૪ = વિવાર
(b) વિનો પુનઃ - ૪ પ્રિયં મધુ = પ્રિયમ + , ‘હિત્યવિતિ ૨.૪.૨૨' પ્રિયપો + ૩, ૦ ૨.૪.રૂપ' વનપો + પાત્તે રૂબરૂ' - પ્રવમયો. પુંસા
આ બન્ને સ્થળે સ્વરાદિ સ્વાદિ જે-૩પ્રત્યયો પ્રિયવાર અને પ્રિયમપુગત નામ્યન્ત નપુંસક વાર અને મધુ નામો સંબંધી નથી, પણ તેઓ સંપૂર્ણ પુલિંગ પ્રિયવર અને પ્રિયમવું નામો સંબંધી છે. માટે પ્રિયવર અને પ્રિય નામોને આ સૂત્રથી આગમન થયો ૬૪.
સ્વર | ૨.૪.૬ધી बृ.वृ.-जस्-शसादेशे शो परे स्वरान्तानपुंसकात् परो नोऽन्तो भवति। कुण्डानि, वनानि, प्रियवृक्षाणि कुलानि, वारीणि, त्रपूणि, कर्तृणि। स्वरादिति किम्? चत्वारि, अहानि, विमलदिवि, सुगणि। अत इत्येव सिद्धे स्वरग्रहणमुत्तरार्थम् ।।६५॥
સૂત્રાર્થ -
નમ્ અને પ્રત્યયના આદેશભૂત પિશ પ્રત્યય પરમાં હોય તો સ્વરાન્ત નપુંસક નામથી પરમાં – આગમ થાય છે.
