________________
એશિયાની ભૂમિકા સાથે ભારતીય અસ્મિતા-ભાગ-૨
પૂજા કરવાનું પણ હિ. સં.નું એક પ્રધાન અંગે છે. તેના ક્રસીસી વિદ્વાન સિલવા લેવીને પૂર્વના દેશોના સંબંધમાં પ્રસંગ ઋતિ, સ્મૃતિ, ગીતા, રામાયણ ગ્રંથમાં ભર્યા પડ્યા છે. અભિપ્રાય છે કે ઘણે ભાગે ભારતમાં અને વિજય થવાથી
ત્યાંના આદિવાસીઓએ ભાગી તે દેશમાં શરણ મેળવ્યું હિન્દુ સંસ્કૃતિ
આ કેટલો વાહિયાત તર્ક છે! પહેલાં તે ભારત પર આને શંભુ દયાલજી મેતીવાલા.
વિજય જ કપોળ કલ્પિત છે! બીજા દેશોના શરણથી એની
સંસ્કૃતિ ને પ્રભાવ તે દેશની સંસ્કૃતિઓ પર પડે! શું આ હિન્દુ સંસ્કૃતિનું અનુશાસન તે ફેજી અથવા પોલીસનું સંભવ લાગે છે? કોઈ પણ દેશમાં જવા વાળા શરણાથી એની અનુશાસન નથી તે પ્રેમનું અનુશાસન છે !
સંખ્યા બેડી હોવાથી તે પોતાની સંસ્કૃતિને પ્રભાવ પાડવાને કન્યા-માતા પિતાના ઘરમાં દેવી છે. પતિના ઘરમાં
બદલે તેજ દેશની સંસ્કૃતિમાં રંગાય જાય છે. લકમી છે, પુત્ર પાસે જગદંબા છે. એવી જ રીતે આ સંસ્કૃતિમાં એક મત એ પણ છે પહેલાં તેમાંના ઘણા દેશને કામનું મુખ બંધાયેલું છે. પુરૂષે માટે પિતાની પત્ની સિવાય ભારત સાથે વેપારી સંબંધ હતું ત્યાં જઈ હિન્દુ પોતાના ધર્મને બધી સ્ત્રીઓ પિતાની મા બહેન અથવા પુત્રી સમાન છે. લગ્ન પ્રચાર કરવા લાગ્યા અને ત્યાંના રાજાએ હિન્દુ ધર્મ ગ્રહણ સમયે એટલા માટે શેત્ર, પ્રવર વગેરે સાવધાનીથી જોવાય કરી લીધે આ મત પણ તર્કની કસોટીએ ચડાવતા ઠીક નથી છે. કે કન્યા કેઈ દૂરના સંબંધમાં પણ બહેનતે થતી નથી ને ! લાગતે. વિદેશી સંસ્કૃતિના અનુયાયીઓ, અરબ ખરાબ પતિ
ભેડા ઘણા આવેલા હિન્દુઓના પ્રચારથી પ્રભાવિત સીનેમાના બંધ મકાનમાં મખમલની ગાદી પર બેસી આ થઈ તે દેશના રાજા પિતાને પરંપરા ગત ધર્મ છોડી દે ! આવી મહાન તત્વજ્ઞાનના સ્વપ્ન પણ નહિ જોઈ શકે કે સંસ્કૃતિ શું ! વાત પણ ગમતી નથી કેટલાંક લોકોનું એવું કહેવું છે કે તે સુસભ્ય કેશુ? અહિં તહીં રખડનાર બીજી સંસ્કૃતિઓ પાછળ દેશ પર વિજય મેળવી હિન્દુઓએ પિતાનું રાજ્ય સ્થાપિત ભટકનાર સંપૂર્ણ ગ સમુજજવલ હિન્દુ સંસ્કૃતિને અનાદર કર્યું અને વૈદિક સંસ્કૃતિને પ્રચાર કર્યો. આ તકમાં પd. નહિ કરી શકે.
ખામી છે. સંસ્કૃતિની સમસ્યા
ભગવાન મનુએ લખ્યું છે કે કઈ પણ દેશ પર વિજય ગંગાશંકરજી મિશ્ર કરવાથી ત્યાંના પ્રચલિત રીત રિવાજોમાં વિજેતાઓએ કઈ
દિવસ માથું મારવું જોઈએ નહિ. હિન્દુ નરેશ એ છે ! મિ. કેગનો મત છે કે પ્રાચીન પિલિનેશિયન ગાથા- રાધમ પર બરાબર ધ્યાન રાખ્યું છે. તેઓએ મી 1 એ પણ એમાં વૈદિકભાવેનો આભાસ છે. સ્વર્ગ, નર્ક, પૃથ્વી, આકાશ,
પિતાને ધર્મ અથવા સંસ્કૃતિ લાદવાને કદી ને યત્ન કર્યો લેક, પરલેક સંબંધમાં તે લોકોના વિચાર જાણી શકીએ નથી. બીજાઓને હિન્દુધર્મ ગ્રહણ કરવાની મનાજ આવે છીએ. માને કે દ્વિપ, દ્વિપમાં પ્રસાંત મહાસાગરમાં વૈદિક તકની અસત્યતા સિદ્ધ કરે છે. મંત્ર પ્રતિધ્વનિત થઈ રહ્યો છે. ડે. રેડિએ પિતાના “પોલિનેશિયન રિલીજન” નામના ગ્રંથમાં તે દેશની કેટલીક ગાથા- હિન્દુ સંસ્કૃતિમાં ઈશ્વરવાદ એને અનુવાદ કરી બતાવેલ છે કે તેનામાં વૈદિકભાવમાં કેટલીક સમાનતા છે.
બાંકે બિહારીદાસજી
શ્રી બાંકે બિહારીદાસજી આ શિર્ષકના લેખમાં એક દિવાન ચમનલાલે પિતાની “હિન્દુ અમેરિકા” નામના પુસ્તકમાં બતાવ્યું છે કે બનને અમેરિકામાં હિ. સં.નો કેટલે ફકરા ટાંકતા લખ્યું છે કે પ્રચાર હતું. ત્યાં પશ્ચિમમાં અફઘાનીસ્તાનથી માંડી મિસર - પશ્ચિમદેશના પ્રકાંડ વિદ્વાન છે. મેકસમુલરે મુકતકંઠે સુધી ઘણુ કરીને બધા દેશોમાં હિં. સં.ના છૂટા છવાયા સ્વીકાર કર્યો છે અને કહ્યું છે કે હિન્દુ સંસ્કૃતિ દરેક ક્ષેત્રમાં ચિહન મળે છે યુરોપીય દર્શન તથા વિજ્ઞાનને આદિ ગુરુ બધા દેશની સંસ્કૃતિની જનેતા છે. સંપૂર્ણ વિશ્વમાં બધા યુનાન માનવામાં આવે છે. પણ તેની વિચાર ધારા પ્રાચીન પ્રાતિક સાધનથી સંપને, સૌન્દર્ય, શક્તિ અને સંપત્તિથી ભારતીય સિદ્ધાંતથી રંગાયેલી જણાય છે. સ્કેન્ડિનેવિયા, અલંકત દેશ મારા વિચાર પ્રમાણે ભારત વર્ષ જ છે. જર્મની, આયલેન્ડ વિગેરે દેશની પ્રાચીન સંસ્કૃતિએ ભારતીય સંસ્કૃતિને ઘણી મળતી આવે છે. આ બધુ માત્ર - જે મને પૂછવામાં આવે કે કયા દેશમાં માનવમસ્તકે થોડા સમયના વ્યવહારિક સંબંધ અથવા બેચાર વિદ્વાનના પિતાની મુખ્યતમ શક્તિને વિકાસ કર્યો ? તેમજ જીવનના આવાગમનથી નથી બનતું.
મોટા પ્રશ્નો પર વિચાર કર્યો અને એવું સમાધાન ગોતી કાઢયું
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
