________________
(દિગંબર) જૈન ધર્મના અવતારી
પુરુષો અને તેમના સમર્થ અનુયાયિઆ
શ્રી કપિલભાઈ ટી. કોટડિયા બધાજ ધર્મોમાં અવતારી પુરુષે ની યાદી રજુ કરાય કેવળી થયા ત્યારબાર નંદિમિત્ર, અપરાજિત, ગોવર્ધન, ભદ્રછે. તેમને તીર્થંકર પર.ગંબર અવતાર વિગેરેથી ઓળખાવાય બાડ અને વિષ્ણુકુમાર નામના પાંચ શ્રુતકેવળીઓ થયા. છે જૈન ધર્મ એ વિશ્વધર્મ છે કારણ કે તેના પ્રણેતા તીર્થ કરે વિતરાત્રી હિતોપદેશી અને સર્વ હતાં “જયતિ ઈતિ
આ પાંચે આચાર્યો પૂર્ણ દ્વાદશાંગ વેત્તા સુતકેવલી જીનઃ ” જે આત્માના દુશ્મન એવા કર્મોને જીતે તે જીન છે.
થયા. ત્યાર પછી અગિયાર અંગ અને દશ પૂર્વેના વેત્તા એવા તેના અનુયાયિ તે જૈન અને તેમનો ધર્મ તે જૈન ધર્મ આમ
આગેયાર આચાર્યો થયેલા ૧. વિશાખાચાર્ય ૨. પ્રૌષ્ઠિલ, જૈન ધર્મ એ કઈ જ્ઞાતિ જાતિ કે કેમનો ધર્મ નથી. સમ
૩. ક્ષત્રિય, ૪. જય, ૫, નાગ, ૬. સિદ્ધાર્થ, ૭. કૃતિસેન, સ્ત માનવ અરે સારીયે જવ જાતિને ધર્મ છે ને જૈન ધર્મ
૮. વિજય ૯. બુદ્ધિલ ૧૦. ગંગદેવ અને ૧૧. ધર્મસેન, હરેક જીવને શીવ થવાની શકિતવાળો માને છે. દરેક આત્મા
એમને કાળ ૧૩ વર્ષનો છે. તે પછી ૧. નક્ષત્ર, ૨. જયપરમાત્મા ૮ ની શકે છે. આવા પરમાત્મા અનંત થયા
પાલ ૩ પાંડુ, ૪. ધ્રુવસેન. ૫. કંસ આ પાંચ આચાર્યો છે. અને અનંત થશે તેમ શાસ્ત્રો કહે છે ભુતકાળમાં થયા
અગિયાર અંગેના ધારક થયા. એમને કાળ ૨૨૨ વર્ષને અને ભાવિમાં થશે પણ વર્તમાનમાં જે આવા દિધો થયા
છે. પછીના ૧૧૮ વર્ષના સમયમાં ૧. સુભદ્ર, ૨. યશભદ્ર, તે પૈકી ૨૪ જણને અવતારી પુરષ યાને તીર્થકરો કહેવામાં
૩. યશેલાહ અને ૪. લેહાય આ ચાર આચાર્યો એક માત્ર આવે છે ત્યારે તે તીર્થ અને તીર્થને કરે તે તીર્થકર ભાગ
આચારાંગના ધારક થઈ ગયા. એમના પછી અંગ અને પૂર્વ વત અને અન્ય પુરાણોમાં પણ જેને અવતાર તરીકે આળ
વનોની પરંપરા પુરી થઈ ગઈ અને બધા જ અંગે અને ખાવી તેમની સ્તુતિ કરી નમસ્કાર કર્યા છે તેવા કષભદેવ એ
પૂના એક દેશનું જ્ઞાન આચાર્ય પરંપરાથી ધરસેનાઅને જૈન ધર્મના આદિયાને પ્રથમ તીર્થકર છે તે પછી અજીતનાથ
પ્રાપ્ત થયું. એ બીજા અગ્રાયણી પૂર્વના અંતર્ગત ચેથા વગેરે ૧૯ તીર્થકર થયાને ૨૦મા અવતાર છે મુનિ સુત્રત
મહાકર્મ પ્રકૃતિપ્રાભૃતના વિશિષ્ટ જ્ઞાની હતા. આજ અરસામાં સ્વામિ તેમના સમયમાં ભગવાન શ્રીરામ ( બલભદ્ર) વાસુદેવ
અદબલિ, માઘનંદિ વિનયઘર, શ્રીદત્ત, શીવદત્ત, વૃતિસેના લક્ષમણ અને પ્રતિનારાયણ રાવણ થયા છે. તે પછી નમિ
ચાર્ય, પણ થયાનું કહેવાય છે. આ બધાને અંગતથા પૂર્વના * તીર્થકર થયાને ત્યારબાદ નારાયણ શ્રી કૃષ્ણને કાકાના દીકરા
એકદેશ જ્ઞાતા હોવાનું મનાય છે. અરિષ્ટનેમી યાને નમીનાથ ૨૨માં તીર્થકર થયા. જે શ્રી
તાવતારની આ પરંપરા ધવલા ટીકાના રચયિતા કૃષ્ણ ઔતિહાસિક પુરં છે તે અરિસ્ટનેમિ પણ રાજા સમુદ્ર ૨વામી આ વીરસેન અને ઇન્દ્ર નન્દિ અનુસાર છે નન્દિસંઘની ગુપ્તના દીકરા હોવાથી ઔતિહાસિક પુરૂષ ઠરે છે. ત્યારપછી
પ્રાકૃત પટ્ટાવલી (જે ઉપલબ્ધ છે) તે અનુસાર પણ શ્રતાવહર્મન જેકેલી જેવા જર્મન વિદ્વાન અને ઇતર ઘણાં સંશે
તારનો આજ ક્રમ છે. ફક્ત આચાર્યોના કેટલાક નામોમાં ફેર ધન કારો એ ત્રેવીસમાં તીર્થકર શ્રી પાર્શ્વનાથને પણ અતિ- છે. પરંતુ મોટા ભાગે તે ઉપર્યુકત કાલગણનાનુસાર ભ. હાસિક પુરૂષ માન્યા છે. તેમના ૨૫૦ વર્ષ પછી અને ઈ. મહાવીરમાં નિર્વાણ પછીના દર+૧ ૦+ ૧૮૩+૨૨૦+ ૧૧૮ સ. પૂર્વે ૩૪ વર્ષ જૈનના અંતિમ અને ચાવીસમાં તીર્થંકર ૬૮૩ વર્ષો વિત્યા પછી જ આચાર્ય ધરસેન થયા એમ શ્રી મહાવીર સ્વામી શ્યા. તેમનું આયુષ્ય માત્ર ૯ ૨ વર્ષનું સ્પષ્ટ સ્કિર્ષ નિકળે છે નન્દિ સંધની પટ્ટાવલી પ્રમાણે ધરહતું. તેમને નિર્માણ પાવાપુરીમાં આજથી ૨૪૯૭ વર્ષ સેનાધાને કાળ વીર નિર્વાણથી ૬૧૪ વર્ષ પછી છે. બૃહપહેલાં ચે હતે. રાજા શ્રેણીક અને રાજા ચેતકની જેમ ક્રિપણિકા જે એક વેતાંબર વિદવાનની લખેલી છે અને જે મહાવીરના પિતા રાજા સિધ્ધાય પણ આતિહાસિક ર છે. બહુ જ પ્રમાણિત માનવામાં આવે છે એમાં પણ ધરસેનાઅવતારોમાં શ્રી મહાવીર છેલે અવતાર છે. તે કેવળજ્ઞાની ચાર્યને કાળ વિ. નિ. થી ૬૦૦ વર્ષ પછીના બતાવેલ છે. હતા સિધ્ધ પદને પામ્યા યાને મેક્ષે ગયા છે. ત્યારબાદ જન્મ મરણનો ફેરો મટી જાય તેવી પરમસિયતને પામેલાઓમાં આ ધરસેન કાઠિયાવાડમાં આવેલા ગિરિનગર (ગિરનાર ઈન્દ્રભૂતિ ગૌતમ, સુધર્માચાર્ય અને જંબુ સ્વામી થઈ ગયા. પર્વત)ની ચાંદ્ર ગુફામાં રહેતા હતા. જ્યારે એ ઘણું જ વૃદ્ધ ભગવાન મહાવીરના નિર્વાણ બાદ બાસઠ વર્ષમાં આ ત્રણ થઈ ગયા અને પિતાનું જીવન અત્ય૫ અને અવશક્તિ જોયું
છે . સ્કર્ષ નિધી નિર્વાણથી 5
લખેલી
ના
Jain Education Intemational
For Private & Personal use only
www.jainelibrary.org
