________________
એશિયાની ભૂમિકા સાથે ભારતીય અસિમતા ભાગ-૨ માંડેલ અને આ આખે યે વ્યાપારને ઈતિહાસ હકીકતે એક વસવાટ થઈ ચુક્યું હતું. આ વ્યાપાર સીધે ચાઈનીઝ લેકે વિશાળ રાજદ્વારી દાવપેચ અને વ્યાપારી કુનેહબાજીથી ભરેલો સાથે થતું ન હતું. તેની John Weddel નામનાં પુરુષે ઇતિહાસ છે. એ બધી પ્રજા ભારત અને ચાઈનાનાં કિનારે આવો સીધે વ્યાપારી સંબંધ સ્થાપવાનો પ્રયાસ કર્યો. પરંતુ પિતાની કંપનીઓ અને વ્યાપારી અઠ્ઠા જમાયે જતાં તેને ત્યાં સફળતા મળી નહિ. હતાં. અને રાજકારણને તાગ મેળવતાં હતાં વર્ષોનાં વ્યાપાર
ત્યાર પછી ૧૬૪૩, ૧૬૫૮ અને ૧૬૬૪ માં પછી રાજદ્વારી નાડ પારખવાની કળા હસ્તગત થઈ ચુકી
આ માટે ફરીથી પ્રયત્ન કરવામાં આવ્યાં. છેવટે ૧૯૭૧ હતી. લેહી પણ રાજકારણના રંગે રંગાઈ ગયું હતું.
માં A m ૦y ખાતે એક અંગ્રે જ મા લી કી નું આ લેકે વ્યાપાર અને રાજકારણની જાણે કે સમાંતર
કારખાનું સ્થાપવામાં આવ્યું. પરંતુ આ બધામાં સાચી સફલગામ પકડીને ડબલ ઘોડા પર એકી સાથે જ સવારી કરી
ળતા તો અંગ્રેજોને ભારતમાં મળી. અને ભારતમાં ૧૬૧૧માં હતી. આ બધામાં અંગ્રેજો એ વ્યારી પારી અંચળા હેઠળ ઘણી
એક કારખાનું Masuli -Patam અને બીજું ચાલાકી ભરેલી કુટીલ નીતિની પ્રવૃત્તિઓ અજમાવી હતી.
કારખાનું
૧૬૧૨માં સુરત ખાતે ખોલવામાં આવ્યું અને આ રીતે કલકત્તામાં ઈસ્ટ ઈડીઝ કંપની નાંખનાર અંગ્રેજો છેવટે
અંગ્રેજોનાં ભારત પરનાં વર્ચરવને પાયો નંખાઈ ચુક્યો Divide and Rule ની ખલનીતિથી ભારત પર દોઢસો
૧૬૫૪નાં હાડકાં મદ્રાસ શહેર પાસે સેન્ટ જેનો કીલે વરસ સુધી સર થઈ શકયાં હતાં.
બતાવવામાં આવ્યા ૧ ૬૬૧માં મુદેવી (હાલનું બેઓ ) ઈ.સ. ૧૬૦૦માં ઈસ્ટ ઈસ્ટ ઈડીયા કંપનીની સ્થાપના
ટાપુ બ્રગેન્ઝાની કૅથેરાઇનનાં લગ્નમાં Catherine of Braકરવામાં આવી. તેનું હેડ કવાર્ટર લંડન હતું. આ વ્યાપારી
ganga કરીયાવર તરીકે મેળવા ૧૩ આમ વ્યાપારમાં કંપનીને મુખ્ય ગર્ભિત હેતુ ભારત અને દુર-પૂર્વના વ્યાપારને
ભારતીય પ્રદેશોને તે લેકે કરીયાવર તરીકે ખપાવીને મેલી પ્રોત્સાહીત કરવાનું હતું આ પછી ધેડા વર્ષો બાદ ક્રાંસે
મુરાદનું પ્રદર્શન કયે જતા હતાં રાજનૈતિક દષ્ટિએ આ પણ વ્યાપારી વર્ચસ્વ માટે આવી એક પિતાની કંપની સ્થાપી
વ્યાપારી ઘટનાનું ખૂબ જ મહત્વ હતું ૧૬૮૪માં અંગ્રેજોએ ઈસ્ટ ઈન્ડીયા કંપનીએ ચાર વર્ષની ઉંમરે જ એટલે કે એક કારખાનું કે ટનમાં નાંખ્યું અને ધીરે ધીરે અંગ્રેજીમાં ૧૬૦૪માં પિતાની ચાર સ્ટીમરને Molueeas માં મોકલી.
વ્યાપારને વિસ્તાર વધતો ચાલે. અનતે મળે ત્યાંથી કિંમતી મસાલા, પીપર pepper, એબનુસ અઢારમી સદીનાં પૂર્વાર્ધ સુધી અંગ્રેજી સ્ટીમર ચાઈ Elony અને ચંદન લાવવાનું રહેતું હતું ત્યાર બાદ જાવામાં નાનાં બંદર સુધી જતી હતી પરંતુ ત્યાં જતાં પહેલાં રજા Kelling-Expedition કીલીગ સાહસ મંડળીએ જાવામાં પરવાનગી મેળવવી પડતી હતી. ૧૭૫૭માં ચાઈનાનાં સમ્રા
અને વ્યાપારી સ્ટેશને નાખ્યું. ઈ ગ્લેન્ડના જન્મ ની Imperial.Edict થી તેઓ સડમતી મેળવી કેન્ટન પહેલાનાં એક રાજદૂતે જાપાનની સફર ખેડી. અને ઈગ્લેન્ડનાં સધી રક્ત વાર જઈ શકવા લાગ્યા છે કે આવી જ યર. વ્યાપાર માટે પાનનાં બંદરો ખુલ્લા મૂકવા માટેની કોશીશ કરી છે કે અંગ્રેજોએ એશીયાનાં ગ્રેટબ્રીટન તરીકે ઓળખાતાં આ જાપાનમાં ફેકટરીઓ સ્થાપી દીધી. પરંતુ પછીથી અંગ્રેજો અંગ્રેજોનાં આ આખાયે વ્યાપારી અંચળા હેઠળ ચીનનાં અને ડચ લેકે વચ્ચે એટલી બધી સ્પર્ધા થઈ કે તેઓ Emperor crown સાથે મુત્સદી ભર્યો સંબંધ વિકસાવવાને વ્યાપારની સાથે છેવટે તે રાજકારણને પણ સ્પર્શવા અને આશય હતા અને એ રીતે ૧૭૯૨માં LORD MACARછંછેડવા લાગેલાં તેથી જાપાન ખૂબજ કંટાળી ગયું. અને TNEU ને પેકીંગમાં રાજદૂત બનાવીને મોકલવામાં આવ્યો તેથી ૧૬૨૪ માં જાપાનીઓએ બધા વિદેશીઓને પોતાનાં તેની પાછળ બીજા પણ ઘણું હેતુઓ હતા. દા. ત પેકીંગમાં રાષ્ટ્રમાંથી હાંકી કાઢયાં જાપાન સાથે સબંધમાં આવવાથી જ અ ગ્રેજો માટે એક ડે ખુલ. Ningpo, Chusan Island કદાચ “ચા” નું નામ ઈગ્લેન્ડમાં સર્વ પ્રથમ સંભળાવા લાગ્યું', Tientsin માં અંગ્રેજોના પ્રવેશને મજબૂત બનાવવા વિ. આવા અને પીન્ટો નામનાં પહેલાં યુરોપીયને “ચા” નો ઉલ્લેખ કર્યો. હેતુઓ હતાં મોટા ખર્ચે ખેલવામાં આવેલી અંગ્રેજોની એમ્બેસી ૧૨ આ પીન્ટોએ ૬ઠ્ઠી સદીની મધ્યમાં દર પૂર્વનાં દર્શન નાકામયાબ નીવડતી હતી ભારતમાં પણ છૂ૫ રાજદ્વારી
ર્યા હતાં. પરંતુ જ્યાં સુધી Samuel Pepys ૧૬૬૦ થી હેતુઓ સાથે વ્યાપારી વાધા પહેરીને આવેલા અંગ્રેજો અને ૧૬૬૯ સુધીની પિતાની ડાયરી રાખતું ન હતો ત્યુ સુધી કે ટકરાઈ પડયા અંગ્રેજી કારખાનાઓને વિરોધ ભારતીય ‘ટે કે “ટી” જેવું ચાનું નામ રાખવામાં આવ્યું ન હતું.
લેકે નહિં પરન્તુ ક્રન્ચ લેકેજ સીધી રીતે કરતાં હતાં આ
અંગ્રેજોની વધુ કમનસીબી હતી. ઈ.સ. ૧૯૩૬માં પ્રથમ અંગ્રેજ Henry Bornford ચીન સાથે વ્યાપાર કરવા માટે Macao પર ભારી સંબંધ ફ્રેન્ચ-વિરોધને સપ્ત-વષય દુધ પછી દાબી દેવામાં સ્થાપવામાં સફળ થયો અને ત્યારે ત્યાં પિચુંગલ વસ્તીને આવ્યું. લેડ કલાઈવ વોરન હેસ્ટીંક જેવા નેતા ઓનાં ૧૨ “Asla Dudley stamp p. 63
93 Asia' Dudley Stamp P. 63
ધનોને પણ આપી
અrs
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
