________________
મકાઓ-એશિયામાનું પોર્ટુગીઝ ચીની સંસ્થાન
-કૃષ્ણવદન જેટલી.
૧૯૭૧માં પાંચ લાખ ત્રીસ હજાર પ્રવાસીઓ મકાની ને આધારે છે. મકાઓના દેવના પવિત્ર નામનું મકાએ શહેર મુલાકાતે આવ્યા હતા. તેમાંના ઘણા ખરા જાપાનીઓ હતા. - વેપાર અને ઉદ્યોગ ઉપરાંત પ્રવાસીઓની આવક પણ સારી ચીનમાંથી ૧૯૭૦માં ૨૦ લાખ પ્રવાસીઓ આરામ કે આનંદ રીતે આધાર રાખે છે. તૈપ અને કેલેવાનમાં પણ પ્રવાસીઓ માટે આવ્યા હતા, મકાઓ દેશ કયાં આ ! તે કેટલે માટે સારી હોટલેની સગવડ કરવામાં આવી છે. અને મકાઓ મેટો છે ! તેનું આટલું બધું આકર્ષણ શાથી છે ! આ પ્રશ્નો તૈપાને પૂલ પૂરેપૂરો બંધાઈ રહેતાં પ્રવાસી વિકાસ એજના ના જવાબ ખરેખર આશ્ચર્ય પમાડે તેવા છે. મકાઓ ઈ. સ. પૂરેપૂરી ખીલશે. મકાઓમાં ચીન અને જાપાન ઉપરાંત અમે૧૫૫૭માં પિગને ચીને આપેલી ભેટ છે. પોર્ટુગલના રિકા, ઓસ્ટ્રેલિયા, મલેશિયા, થાઈલેન્ડ, ઈન્ડોનેશિયા, સીંગાલકોએ ૧૬ અને ૧૭મી સદીમાં અનેક ખંડમાં અનેક પુર, ફ્રાંસ અને સ્વીઝર્લેન્ડના લોકો પણ પ્રવાસે આવે છે. સંસ્થાઓ સ્થાપ્યાં હતાં. ભારતમાં પણ દીવ, દમણ અને હોંગકોંગ અને મકાઓ વચ્ચે હોડીઓ અને નાનાં જહાજે કે ગેવા પોર્ટુગલના સામ્રાજ્યના અવશેષ રૂપ છેક ભારતની સ્ટીમ લચોને સતત વહેવાર છેઃ ૧૯૭૦માં હોંગકેગે એકલા આઝાદી સુધી હતાં. પછી ભારતે તેમને ત્યાંના લેકે દ્વારા એ મકાની ૬૧૫૦ ટન માછલીની આયાત કરી હતી. આઝાદ બનાવ્યા પરન્તુ મકાએ તે ચીનની પિટગીઝ લેટોએ
ચાના ઇનામ પે એટલે પ્રાપ્ત કરેલ મકાઓ ચીનના ક્રાંતિકારી મહાન નેતા ડો. સુનયાત હશે. કદાચ આખા એશિયામાં રહેલું ર ક જ પટ. સેનનું વતન હતું. ૧૮૯૨ માં હોંગકોંગમાં દાક્તરી ઉપાધિ ગલ સંસ્થાન છે. પલ નદીના મુખ આગળ ચીનના પશ્ચિમ મેળવીને મકાઓમાં ડે. સુનયાત સેન પ્રેકટિસ કરતા હતા. કિનારે મકાઓનું આ સંસ્થાન આવેલું છે અને તે “અતિ. હાસિક મકાઓ” ગણાય છે. તે એક મકાએ દ્વિપક૯૫
ઈ. સ. ૧૫૧૧માં પોર્ટુગીઝ લેકે મલાક્કા પહોંચ્યા અને તૈપ અને કૈલેવાન ટાપુઓને બનેલે પ્રદેશ છે. અને ઇ. સ. ૧૫૧૩માં તેઓ પર્લનદીના મુખ પાસે આવી આ બધા પ્રદેશને કુલ વિસ્તાર કેવળ છે. ચોરસ માઈલ અથવા
પહોંચ્યા. ચીન પશ્ચિમના દેશો સાથે વેપારને ઉત્તેજન આપતું ૧૭ ચોરસ કિ. મિટર છે ! પોર્ટુગલનું એ સૌથી નાનું
3 થી નહિ પણ પિટુગીઝ લેકોએ ચાંચીને દબાવી ચીનને તેમના સંસ્થાન છે. અહીં વસતિની ગીચતા ચોરસ કિ મિટર દીઠ
ભયમાંથી મુક્ત કર્યું અને ચીને પોર્ટુગીઝ લોકોને મકાઓમાં ૧૧૦૦૦ની છે. એટલે તેની કુલ વસતિ ફક્ત એક લાખ અને
વસવાની પરવાનગી આપી. મકાની આ નવી વસાહતને નેવું હજાર જેટલી છે. આવા એક નાના શહેર જેવા મકાઓમાં
નામ હતું. “દેવના નામનું શહેર ! આ નામ “ અ–મા-- ૩૩૩ ખંડવાળી આલિશાન લિએ હોટલ છે. હોંગકોંગથી
છે :
થી ગા ” પરથી ઉતરી આવ્યું હતું. અ–મા–ગાઓ એટલે ૪૦ માઈલ પૂર્વમાં મકાઓ આવેલું છે. તેમાં આઠ હજાર
અ–મા દેવીનું બંદર. આ દેવીને એક પ્રાચીન મંદિર સમઉપરાંત બેડા પોર્ટુગીઝ લોકો સિવાય બીજી ચીનાઓ વસે છે.
પિત થયેલું હતું. પર્ટુગીઝ લોકો આરંભમાં તે વાર્ષિક ત્યાંના મકાનિઝ તરીકે ઓળખાતા પાર્ટુગીઝમાં ચીની રક્તને
ભાડું આપી અહીં વસ્યા હતા. પરંતુ ૧૮૮૭ની પોર્ટુગલ અંશ છે. તૈપા ટાપુનો વિસ્તાર ૧,૪ માઇલ અને કોલોવાન
સાથેની મૈત્રી અને વેપ રની સંધિથી તે પોર્ટુગલના સંસ્થાન ૨,૫ ચોરસ માઇલ છે.
તરીકે પગલે ખાલસા કર્યું. બીજા વિશ્વયુદ્ધ વખતે પણ
મકાએ જાપાનીઓના હાથમાં ન પડયું. તે વખતે આ શહેરમાં મે થી સપ્ટેમ્બર સુધીમાં ત્યાં ૮૦ ઈંચ ઉપરાંત વરસાદ એટલા હિજરતીઓ અને નિરાશ્રિત હતા કે તેની વસતિ પાંચ પડે છે. શિયાળો ઠંડો હોય છે અને પાનખર ઋતુ સુકી અને લાખ જેટલી થઈ હતી. સૂર્ય પ્રકાશિત તેમજ હંફાળી હોય છે. આ પ્રદેશની સૌથી વધુ વસતિ એક લાખ અને ૬૫ હજાર ઉપરાંત મકાએ શહે- મકમાંથી જાપાનને ચાંદીના બદલામાં રેશમ મળતું રમાં જ વસે છે. મકાઓમાં પિગી અને ચાઈનીઝ ભાષા- હતું. પરંતુ જાપાને તેલુગાવા શગુનેતની એકલતાની નીતિ એનું ચલણ છે. કોન્ફશિયન અને બૌદ્ધ ધર્મની દૃષ્ટિએ ૧૬૩૯માં અપનાવી અને મકાઓને જાપાન સાથે વેપાર બહુમતિમાં છે અને ૨૦,૦૦૦ ઉપરાંત ખ્રિસ્તીઓ છે અને પડી ભાંગ્યો. ગમે તેમ તેયે પરદેશીઓને વસવા માટે ચીનમાં ૩૦,૦૦૦ જેટલા કેઈ નિશ્ચિત ધર્મ વિહોણા લેકે છે. હજુ આ શહેર જ અનુકૂળ જગ્યા હતી. એટલે ૧૮મી સદીમાં પણ પોગલ રાજ્ય મકા–તપ અને કોલેવાન પર સત્તા પશ્ચિમે અને અમેરિકાએ ચીન સાથે વેપાર વધાર્યો ત્યારે અને કાબુ ધરાવે છે અને તે માર્ચ ૨૬મી ૧૮૮૭ની સંધિ મકાએ પરદેશી મેટા વેપારીઓનું મુખ્ય મથક થઈ પડયું.
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
