________________
કમાલ પાશાની કર્મભૂમિ
તુર્કી
શ્રી કૃષ્ણવદન જેટલી
ભૌગોલિક અને સાંસ્કૃતિક દૃષ્ટિએ તુકી એશિયા સૌથી મોટું ઈસ્તંબુલ છે. તુકનું પાટનગર અંકારા છે. અને યુરોપખંડને જોડનારો સેતું છે. તેનો ૯૭ ટકા ભાગ અને તે વસતિની દષ્ટિએ બીજા નંબરે આવે છે. રાજ્યના એશિયામાં છે અને ત્રણ ટકા ભાગ યુરોપમાં. આ ત્રણ ૯૯ ટકા ભાગના લોકો મુસ્લિમ ધર્મ પાળે છે અને રાષ્ટ્રટેકાના ભાગમાં આવેલું તેનું ઈસ્તંબુલ શહેર જે પહેલાં ભાષા તકીંશ છે. પરંતુ લિપિ રોમન છે. હાસ્ય પ્રધાન તુર્કી કોન્ટટીનોપલ તરીકે ઓળખાતું તે બે ખંડોનું શહેર બિરબલ નસરૂદિન હોઝાની કથાઓ જગતમાં પ્રખ્યાત છે. કહેવાય છે. તેનો મુખ્ય પ્રદેશ અન્તલિયા એજ એશિયા
ઈ.સ. પૂર્વે ૩૦૦ થી અનેક સંસ્કૃતિના પડ એકબીજા માઈનોર. બાવીસ સદીઓથી સ્વતંત્ર રીતે રહેલા તુકે
નીચે દબાતાં ગયાં છે અને ઈ.સ. ૨૦૦ થી હણના શાસનથી તેમની આઝાદી માટે મુસ્તફા કમાલ પાશાની (૧૮૬૧
માંડી અનેક શાસન બાદ ૧૦૮૦-૧૩૦૮ સુધી સેલ્યુકોનું ૧૯૩૮) સરદારી તળે ૧૯૧૯-૧૯૨૨ના સંઘર્ષમાં વિજય
શાસન રથપાયું. ૧૪૫૩ માં સુલતાન મહમદ બીજાએ પામ્યા. એકટ ૨ની ૨૯મી તારીખે ૧૯૨૩માં મુકી દેશ
કોન્સ્ટટીનેપલ જીત્યું અને તેની સાથે બાઈઝાન્ટાઈન સામ્રાપ્રજાસત્તાક જાહેર થયો અને તે તારીખ તેમનો રાષ્ટ્ર દિન
જ્યનો અંત આવ્યો અને એટ્ટોમન સામ્રા જય (૧૨૯૯છે. ૧૯૭૩માં તુક પ્રજાસત્તાક તેની સુવર્ણ જયંતિ ઉજવશે.
(૧૬૮૩) સ્થપાયું. સુલતાન સલિમ અને મહાન સુલેમાનના ઈ. સ. પૂર્વે ચીનાઓએ “તુ-કિ” શબ્દનો ઉપયોગ તુકી
શાસનમાં આ સામ્રાજ્યનો વિસ્તાર ત્રણ ખંડમાં વિસ્ત– માટે કરેલો. મુસ્તફા કમાલ આના તુકે તુકીને આધુનિક
એશિયા, યુરોપ અને આફ્રિકામાં -યુરોપમાં બગેરિયા, દેશ બનાવ્યો અને તેણે અનેક ક્રાંતિકારી સુધારાઓ દાખલ
રૂમાનિયા અને યુગોસ્લાવિયા; એશિયામાં ઇરાક, સિગ્યિા, કઝી તેના પ્રથમ પ્રમુખપદને ઉજાળ્યું.
અરબસ્તાન, અમરતી જિંયા અને આફ્રિકામાં ઇજિપ્ત, તુકી ૦૬ થી ઉત્તર અક્ષાંશમાં અને ૨૫ થી ૫૫
ટ્રિપલી, અજિયર્સ યુનિસ ઘણે અંશે આ સામ્રાજ્યનો રેખાંશમાં આવેલો દેશ છે. તેની ઉત્તર સરહદે કાળો સમુદ્ર, ભાગ
ભાગ બન્યાં હતાં. ઉત્તરપૂર્વમાં સેવિયેટ રશિયાને કોકેશસ, પૂર્વમાં ઈરાન, તુકમાં વર્ષમાં ઘણાખરા ભાગમાં ૩૦૦ દિવસ સૂર્ય દક્ષિણમાં ઈરાક, સિરિયા અને ભૂમધ્ય સમુદ્ર અને પશ્ચિમે પ્રકાશ હેય છે. તુકીને નાણાકીય એકમ લીરા છે. અને એજિયન સમુદ્ર અને ગ્રીસ તથાં ઉત્તર પશ્ચિમે બગેરિયા તેના ભાગ એકસે કુરુશ થાય. ૯ લીરા બરાબર એક અમેઆવેલ છે. તેને કુલ વિસ્તાર ૩૧૦,૦૦૦ ચોરસ માઈલ રિકન ડોલર એટલે લીરા ભારતના રૂપિયા સમાન ગણાય. છે. એશિયન ભાગ અને યુરોપીય ભાગ વચ્ચે ડાડેનસ એપ્રીલ ૨૩ મી તુકીનો બાલદિન છે. મે ૧૯મી યુવકદિન મારમરાનો સમુદ્ર અને સ્પેસ સામુદ્રધુની આવ્યાં છે. છે. જુલાઈ ૧ લી નૌકાદળ દિન છે. ઓગસ્ટની ૨૦ મી બાયબલ-પવિત્ર પુસ્તકના નવા કરારમાં ઉલ્લેખ પામેલા ૩૬ ઈઝમીરમાં આંતરરાષ્ટ્રીય મેળો ભરાય છે. અને એક મહિને ભૌગોલિક નામો તકી દેશમાંના સ્થળનાં છે. ૧૯૬૦માં ચાલે છે. ઓગષ્ટ ૩૦ મી વિજય દિન છે. ૨૯ મી ઓકટોતેની વસતિ ૨૭,૮૯,૮૩૧ હતી ને હવે ૩ કરોડ ઉપર થઈ બર પ્રજાસત્તાક દિન અને ડિસેમ્બર ૧૦ થી ૧૭ મી સુધી હશે. તેના એક લાખથી વધુ વસતિ ધરાવનારા ૯ શહેરમાં ૧૩ મી સદીના મહાન રહસ્યવાદી કવિ મૌલાના જલાલુદ્દિન
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
