________________
અફઘાનિસ્તાન
-કૃષ્ણવદન જેટલી.
આરત અને અફઘાનિસ્તાનને સંબંધ મહાભારત કાળ આવ્યા છે. બામિયામાં બૌદ્ધ ધર્મનું કેન્દ્ર હતું અને ત્યાં પહેલાં છે. કૌરના પિતા ધૃતરાષ્ટ્રની પત્નિ ગાંધારી અફ- ભગવાન બુદ્ધની વિશાળ પ્રતિમા હજુયે છે. અફઘાનિસ્તાન ઘાનિસ્તાનને ગન્ધારની રાજકુમારી હતી. અફઘાનિસ્તાની ખુરાસાન સૂર્યોદયને પ્રદેશ પણ કહેવાતું હતું. પાકીસ્તાનના પઠાણ અને વેદોની રચના અફઘાનિસ્તાનમાં થઈ હતી. ચંદ્ર- કવેટા શહેરથી બેલનઘાટને રસ્તે કંધાર---અફઘાનિસ્તાનમાં ગુપ્ત અને અશોકના સમયમાં અફઘાનિસ્તાનનો મોટો ભાગ પ્રવેશી શકાય છે. હાલ અફઘાનિસ્તાનમાં શાહ ઝાહિરખાનું ભારતમાં હતા. આપણુ સદૂગત રાષ્ટ્રપતિ ઝાકિર હુસેન પઠાણું શાસન છે. હતા. આજે ભારત અને અફઘાનિસ્તાન વચ્ચે પાકિસ્તાન
અફઘાનિસ્તાનનું પાટનગર કાબુલ ચારદેહ” અને આવેલું છે છતાં ભારત અને અફઘાનિસ્તાન મિત્ર દેશ છે.
‘બેગરામ’ની લીલીછમ ઘાટિયે વચ્ચે નદીની બંને બાજુએ સરહદના ગાંધી ખાન અબ્દુલ ગફખાનને અફઘાનિસ્તાને જ
આવેલું છે. શહેર બહાર બાલા હસાર નામને કિલ્લા જે આશ્રય આપ્યો છે. દિલહીથી અફઘાનિસ્તાનની રાજધાની કાબુ
મહેલ છે. પહેલાં અહીં અફઘાન રાજા રહેતા. પણ હવે લમાં વિમાન ભાગે ત્રણ કલાકમાં પહોંચી શકાય છે. જમીન
તેને સૈનિકની કેલેજ તરીકે ઉપયોગ થાય છે. રાજાના મહેમાગે પેશાવરથી મોટરમાં બે કલાકમાં અફઘાનિસ્તાનમાં પ્રવેશાય
લનું નામ “અરકએ-શાહી છે, તેના પર ચારમટા ધુમ્મટ કારણ પેશાવરથી અફઘાનિસ્તાનની સરહદ ત્રીસ પાંત્રીસ રે
છે. કાબુલથી ચાર માઈલ ચાલીસ તંભેવાળે “મહેલ અતૂન માઇલ દૂર છે. પેશાવરથી અફઘાનિસ્તાન જતાં વચ્ચે જમશેદને પ્રાચી કિલો આવે છે. તે ખબરઘાટ પર છે. તે પછી
સરકારી અતિથિગૃહ છે. અલી મસ્જિદ આવે છે. અહીં પહાડી લોકે વસ્તુઓ ખરીદવા
અફઘાનિસ્તાન આઠ મોટા અને છ નાના પ્રાંતમાં આવે છે. પેશાવરની નાની રેલવે લાઈન લડીકલન સ્ટેશને વિભાજિત થયેલ છે. (૧) કાબૂલત (૨) કંધાર (૩) હિરાત પૂરી થાય છે. લડીકેનલથી અફઘાનિસ્તાનમાં જવાય છે અને (૪) નૂરીસ્તાન (૫) મજાર શર ફ(૬) કાગના (૭) નિંગારદાર પહેલી અફઘાન ચોકી તેરખમ માસે મામેરે પાસપોર્ટ અમ. અને (૮) પટિકા અથવા પાકતિયા. આ આઠમોટા પ્રાંત અને લદાર) પાસપોર્ટ જુએ છે. ત્યાંથી સાત માઈલ દૂર “કા' (૧) એમનાહ (૨) ફારાડુ (૩) બદલખાં (૪) શક ચકી પર ફરીથી સૈનિકે પાસપોર્ટ જએ છે. અફઘાનિસ્તાનને (પ) હરવાન અને (૬) ગઝનીએ અફઘાનિસ્તાનના છ નાના પ્રથમ શહેર જલાલાબાદ સરહદથી ૪૦ માઈલ દૂર છે. અહી માતા છે. થાક ઉતારી ખાઈપી રાજધાની કાબુલ જવા માટે ૯૦ ધામ કબુલ માઈલનું અંતર કાપવું પડે. કાબુલનો રસ્તો સુંદર છે. બંને બાજુ હરિયાળા પર્વતે, ખેતરો, ઝરણું અને દ્રાક્ષ, અખરોટ કાબુલ નદીથી ૪૦ માઈલ દૂર ૫૮૫૦ ફૂટની ઊંચાઈ વગેરે ફળની વાડીઓ છે. પેશાવરથી કાબલ પાકી સડક છે. પર આવેલુ રાજધાનીનું શહેર કાબુલ અત્યંત આકર્ષક છે. કાબુલમાં ગુરુ ગોરખનાથનું પ્રાચીન મંદિર છે.
તેનું સંસ્કૃત નામ “કુભા’ છે. તેનું સંસદ ભવન જેવાલાયક
છે. શાહ અમાનુલ્લખાં એ તે બંધાવેલું. કાબુલનું અજાયબ સંસ્કૃતિ
ઘર મ્યુઝિયમ એશિયામાં વિખ્યાત છે. કાબુલમાં કેહશમનની અફઘાનિસ્તાનનું ક્ષેત્રફળ બે લાખ ચોસઠ હજાર ચોરસ
જગવિખ્યાત દ્રાક્ષ અત્યંત સુલભ છે. “મહલ સત્ન’ ગુલબાગ માઈલ અને વસ્તી એક કરોડથી વધુ છે. અફઘાનિસ્તાનને
અને પીગમાન બાગમાં ફરવાની મઝા આવે છે. બાસિયાનું સૌ પર્વત હિન્દુકુશ છે અને તેનું શિખર “ સકારામ '
પ્રસિદ્ધ અતિહાસિક નગર કાબુલ પ્રાંતમાં છે અને ત્યાં પ્રાચીન ૧૫૬૯૦ ફૂટ ઉચુ છે. આ પર્વત પર બારે માસ બરફ છે.
બૌધ્ધમંદિર અને ગુફાઓ મળી આવ્યાં છે. બુધ્ધ ભગવાનની તેથી તેને “સફેદ કાહ કહે છે. અફઘાન પઠાણે મુસ્લિમ ધર્મ
૧૧૫ ફૂટ પહોળી અને ૧૭૫ ફૂટ મોટી મૂર્તિઓ અહીં છે. પાળે છે. તેમની માતૃભાષા પસ્તા અથવા પખ્ત કહેવાય છે.
બામિયાને “શહેર ગલગલા” અથવા “વેરાન નગર” પણ અફઘાનિસ્તાનનું પ્રાચીન નામ આર્યા છે. ભાગ્યેદ અને ?
કહેવાય છે. પારસી ધર્મગ્રંથ અવેસ્તાની રચના આ પ્રદેશમાં થઈ હતી. મહાભારતને ગંધાર એજ હાલને કંધાર રાજધાનીઅફઘાનિસ્તાનના દક્ષિણ ભાગમાં ખોદકામ કરતાં સંસ્કૃત, વાળો કંધાર ત્રાંત કંધારને લાલ દાડમ ભારતમાં પણ પ્રસિધ્ધ પાલી, ખાસાન, ખરોષ્ટી વગેરે ભાષાઓના શિલાલેખે મળી છે. અહીંની દ્રાક્ષ અત્યંત મીઠી હોય છે અને બજારમાં
Jain Education Intemational
ation Intermational
For Private & Personal Use Only
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
