________________
સ્મૃતિ સંદર્ભ ગ્રંથ
३१७ એનેસી નદીની બે મુખ્ય શાખાઓ છે. એક એસી અને આ નદીનું વહેણ ભૂતકાળમાં ઉત્તર તરફ ખસતું રહ્યું છે. બીજી અંગારા. બને ચીનની સરહદમાંથી થઈને રશિયામાં આથી ઉત્તર ચીનમાં તેણે ઘણીવાર વિનાશ ફેલાવ્યો છે. આથી પ્રવેશે છે. યુનેસી નદી માઈલે સુધી જળમાર્ગ તરીકે ઉપ- તેને “ચીનના શેક”નું ઉપનામ પણ આપવામાં આવ્યું છે. યોગમાં લેવામાં આવે છે. યુનેસીને તેની પૂર્વમાંથી ત્રણ ચીનની આ લેકમાતાને મિજાજ પ્રતિવર્ષ કિનારાના પ્રદેશમાં નદીએ આવીને મળે છે. ૧. અપર તુંગસ્કા ૨. મધ્યતુંગચ્છા વિનાશ વેરે છે. અને ૩ લેઅર તુંગચ્છા
યાંગસિયાંગ લીના નદી
ચીનની આ સૌથી મોટી નદી છે. દુનિયાની મોટી યેનેસીની પૂર્વમાં અગત્યની નદીઓમાં લીના મુખ્ય છે. નદીઓમાં તેનું સ્થાન છર્યું છે. તેની લંબાઈ ૩૨૦૦ માઈલ તે મધ્ય એશિયાના ઉચ્ચ પ્રદેશમાંથી બૅકલ સરોવરની જેટલી છે. તેનું મહત્વ એટલા માટે વધી જાય છે. કારણ કે પશ્ચિમેથી નીકળે છે. થોડા અંતર સુધી તે અંગારાને સમાંતર ચીનમાં તે સૌથી મોટો આંતરિક જળમાર્ગ બનાવે છે. તે વહે છે. કલ સરોવરની પૂર્વમાંથી નીકળતી વિટીમ નામની ઉપરાંત મધ્ય ચીનમાં ફળદ્રુપ મેદાન પણ બનાવે છે. તેના નદી આગળ જતા તેને મળે છે. વિટીમ અને લીનાના સંગમ બનાવેલા ત્રિકોણ પ્રદેશમાં ચીનનું મહત્વનું શહેર શાંધાઈ સ્થાનથી લીના પ્રવાહ ઈશાન દિશા તરફ વળે છે. સ્ટેને આવેલું છે. વય પર્વતમાંથી નીકળતી આડન નદી તેને પૂર્વમાંથી આવી મળે છે. ત્યારબાદ લીના ઉત્તર-પશ્ચિમ તરફ વહેવાનું શરૂ
સિકયાંગ કરે છે. આડન અને લીનાના સંગમ ઉપર લીનાને પટ બાર દક્ષિણ ચીનમાં સિકયાંગ મહત્વની નદી છે. યુનાનના માઈલ જેટલે વિશાળ બને છે. આ નદીની માઈલ જેટલી ઉચ્ચ પ્રદેશમાંથી તે નીકળે છે. અને દક્ષિણ ચીનમાં ફળદ્રુપ લંબાઈ જળમાર્ગ માટે ઉપયોગી છે.
મેદાનનું નિર્માણ કરે છે. આ ઉપરાંત લીનાની પૂર્વે રહેલી યામા, ઈડીગિરકા મિકાંગ અને કેલિમા નદીઓ પણ આર્કટિક મહાસાગરને મળે છે. ૨ પેસિફિક મહાસાગરને મળતી નદીઓ
વિએટનામની આ મુખ્ય નદી છે. તે ઉત્તર-દક્ષિણ
વહે છે. તેનું મેદાન ખૂબ જ ફળદ્રુપ છે. તેના ત્રિકેણ પ્રદેએશિયાના પૂર્વ ભાગની નદીઓ પણ એકબીજાને સમાંતર શમાં દક્ષિણ વિએટનામની રાજધાની સાઈન આવેલી છે. વહે છે. અને પૂર્વ દિશા તરફ વહીને પેસિફિક મહાસાગરને મળે છે. રશિયામાં આવેલી આમૂર, ચીનની હોઆંગ-હો, મિનામ યાંગસિયાંગ અને સિયાંગ, વિએટનામની મિગ અને
મિનામ થાઇલેંડની સૌથી વધુ મહત્વની નદી છે. તેને થાઈલેન્ડની મિનામ મહત્વની નદીઓ છે.
પ્રવાહ પણ ઉત્તર-દક્ષિણ દિશામાં છે. નદીને મેદાનાવસ્થાને આમૂર નદી
ભાગ પહેલું મેદાન બનાવે છે. આથી તેનું આર્થિક મહત્વ આમૂર નદી મધ્ય એશિયાના ઉચ્ચ પ્રદેશમાંથી પૂર્વ ઘણું છે. તેના ત્રિકોણ પ્રદેશમાં થાઈલેંડની રાજધાની બેંગકેક તરફ વહીને પેસિફિક મહાસાગરને મળે છે. આર્થિક દૃષિએ આવેલી છે. આમૂર નદીને ખીણ પ્રદેશ મહત્વ છે. તેને ખીણ પ્રદેશ
૩ હિંદી મહાસાગરને મળતી નદીઓ રશિયા તેમજ ચીનમાં આવેલ છે. શિલ્કા અને આરગુન નામની બે નદીઓના સહેગથી આમૂર નદી બને છે. માઈલે સુધી એશિયાની દક્ષિણે આવેલી અને હિંદી મહાસાગરમાં આ નદીને ઉપયોગ જળમાર્ગ તરીકે કરવામાં આવે છે. વહેતી નદીઓમાં સિંધુ, ગંગા અને બ્રહ્મપુત્રા પ્રસિદ્ધ
નદીઓ છે. આ નદીઓમાં પાણી ઘણું વધારે હોય છે. કારણ હે આંગણે
કે તેમના મૂળ હિમાલયમાં છે. પરંતુ આ નદીઓની લંબાઈ ઉત્તર ચીનમાં વહેતી આ નદીને પીળી નદી તરીકે ઓછી છે. તે ઉપરાંત બર્માની ઇરાવદી તથા સાલ્વીન, ઈરાકની પણ ઓળખવામાં આવે છે. કારણ કે લેસના મેદાનમાંથી દજલા અને ફરાત, ભારતની અન્ય નાની પણ મહત્વની તે વહે છે. ત્યારે પીળા માટીના કણે તેની સાથે ભળી જાય નદીઓ તાપી, નર્મદા અને મહા છે. છે. ચીનના ઉત્તરના વિસ્તાર માટે ૨૭૦૦ માઇલ લાંબી આ સિધ નદી જીવનદાતા તેમજ વિનાશક છે. તિબેટના ઉચ્ચ પ્રદેશમાંથી તે નીકળી ઉત્તર-પૂર્વમાં વહે છે. તે પછી મંગેલિયામાં સિંધુ નદીને શરૂઆતને ભાગ ભારતમાં વહે છે, ત્યાર બાદ પ્રવેશી પૂર્વ તરફ વળે છે. તેની સહાયક નદી વી–હે છે. તે મેદાનમાં ઉતરી આવે છે. અને પાકિસ્તાનમાં વહેવા માંડે છે;
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
