________________
૫૩૦
એશિયાની ભૂમિકા સાથે ભારતીય અમિતા ભાગ-૨
પહોંચવાની હતી તે પણ શહેનશાહની પડખે રહ્યા. પશ્ચિમના પોતાની પ્રજાને રાજ્યબંધારણ બફર્યું છે એ વાત તેમણે સ્પષ્ટ જે ચાર અમીરે શહેનશાહને યથાસ્થાને સ્થાપિત કરવામાં કરી. કોઈ દબાણ નીચે આ ઘોષણા કરવામાં આવી નથી એમ કારણભૂત હતા તેમણે શહેનશાહને એક અદ્દભૂત આવેદન સાફ શબ્દોમાં જણાવી દીધી. “અનન્તકાળ સુધી અભંગ પત્ર સુપ્રત કર્યો શહેનશાની પડખે ન હોય એ સામ્રાજ્ય રીતે રામ્રાટોની હારમાળા જાપાની પ્રજા પર રાજય કરશે ને ભરમાં એક પણ જીવનથી એ કેઇ નાગરિક નથી જે હકુમત ચલાવશે.” એ વાત બંધારણમાં સ્પષ્ટ કરવામાં આવી સમ્રાટને વફાદાર પ્રજાજન ન હોય મધ્ય યુગમાં શાહી સત્તાનું અને એ પણ એ હકીકત ખુશીથી વધાવી લીધી. ખરું પતન થયુ હતું. લશ્કરી વગ ઉભું થવા પામ્યો હતો એણે પુછે છે મેઈજીને હસ્તક અઢળક સત્તા હતી. કેઈપણ બંધાસમગ્ર જીવન પચાવી પાડી અંદર અંદર વહેચી લીધી હતી. રણીય રાજવી કરતાં એમના અધિકાર વધારે હતા. એ જાતે પિતાની શકિતના જોર પર આટલા દિવસ ઝઝૂમી રહ્યા હતા કાયદાઓ ઘડવા શક્તિમાન હતા. પછી એ રાજ્ય સભાની પરન્તુ હવે શાહી સત્તા પુનઃસ્થાપિત થઈ એટલે તેમને લાગ્યું બેઠકમાં રજૂ કરવામાં આવતા રાજ્યસભાને તે રઢ કરવાની આપણે સમ્રાટની જમીનનો કબજો હવે કેમ રાખી શકીએ ? પણ સત્તા હતી. એમના પ્રજાજને પર કેવી રીતે રાજ્ય કરીએ? માટે અમે બધા આદર પૂર્વક અમારી અક્યામત સમ્રાટને સુપ્રત કરીએ
હવે જાપાની ઉદ્યોગમાં પણ ઝડપથી કાન્તિ આવવા છીએ. સમગ્ર સામ્રાજ્યમાં એક સરખું રાજય ચાલે એવું અમે લાગી. સમ્રાટ મૈઈજીના ૯ બ રાજ્યકાળના પાછલા ભાગમાં ઈચ્છીએ છીએ. આ રીતે જ આપણો દેશ અન્ય રાષ્ટ્રાની બિલાડીના ટોપ પેઠે કારખાનાં કુટી નીકળ્યાં; ઈસ્વીસન ૧૮હોલમાં ઉભે રહી શકશે.
પ૩માં જે જહાજોએ જાપાનને દિગ કરી આઘાત પહોંચાડે
હતે તે તેમણે પશ્ચિમની દુનિયામાંથી ખરીદી લીધાં ને જાપાની અને યુવાન સમ્રાટે પ્રજાને આ પડકાર ઝીલી લીધે. ગેદીઓમાં ઝડપથી એવા જહાજો બંધાવા માંડ્યાં જાપાનને હવે જાપાનના દરેક શહેરમાંથી દરેક પ્રકારના ધંધામાં પ્રતિ- ચીન વચ્ચેના મહત્વના આગટ વ્યવહાર પર અત્યાર સુધી નિધિ મંડળે લંડન પેરીસ ન્યુયેક ને અન્ય વિશ્વકેન્દ્રોમાં પરદેડો ઓને ઈજા હતા પરંતુ હવે સરકારી ટેકાની નવી ઘૂમતાં થઈ ગયાં. જાપાનમાં ગયેલા વિદેશીઓ કરતાં અનેખી “જાપાન મેઈલ લાઈન” શરૂ થઈ પશ્ચિમની ઢબની ભૂમિસભ્યતા દાખવી રહ્યાં. એક પ્રતિનિધિ મંડળ કેડર પેરીએ સેનાને ને જલસેના પણ ઊભી કરવામાં આવી. લાદેલી શરતેમાં સુધારા વધારા કરાવવાના એકલા આશયથી રવાના થયું. પશ્ચિમના ચૂસણખરેએ હકુમતને હલકી જકા- આમ ગજબની ભૌતિક પ્રાપ્તિ છતાં અને કદાચ તેના તના અનેક લાભે પ્રાપ્ત કર્યા હતા તેમાં સુધારાને ભારે પરિણામે જાપાની પ્રજાને પોતાને પરદેશીઓને બક્ષાયેલા અવકાશ હતે. પરંતુ આ પ્રતિનિધિ મંડળને સફળતા ન મળી અધિકારો ખૂંચવા લાગ્યા. જાપાનને સંસ્કારી રાષ્ટ્ર ગણવામાં એટલે એ સમાચાર મળતાં જ શહેનશાહે પિતાના દેશને આવતું નહોતું એવું તેમને લાગવા માંડ્યું. પરદેશીઓ પિતાને અર્વાચીન કક્ષાએ મૂકી મજબૂત બનાવવાને વેગ બમણે કરી મળી ચૂકેલી છૂટછાટો જતી કરવા લેશમાત્ર તૈયાર ન હતા. દીધે “ભવિષ્યમાં જાપાન પોતાના પગ પર જ ઉભું રહેશે ત્યાં કોરિયાના પ્રશ્ન પર જાપાનને ચીન વચ્ચે યુદ્ધ ફાટી નીકળ્યું. ને તમામ આક્રમણોને સામને કરશે’ સમ્રાટનો દઢ નિર- જાપાને ઝડપીને આશ્ચર્ય જનક વિજય મેળવ્યું એટલે પરદેધાર હતો.
શોમાં જાપાન વિષે અભિપ્રાય બદલાયો ઈસ્વીસન ૧૮૯૪માં
જાપાન ને બ્રીટન વચ્ચે નવા કેલકરાર થયા. બીજા દેશો સાથે ગામે ગામ રેલ્વે વ્યવહારથી જોડાઈ ગયું. વિશાળ પણ કલંકરારે પણ થયા એટલે બ્રીટનને ઈજારો તૂટી ગયે. ડકાઓ ઉભા થયા. ઊંડા પાણીમાં વિહરતાં જહાજોને સેવા
પરંતુ ચીનના યુદ્ધ પછી જાપાનમાં પશ્ચિમ અંગે ઘણી આપવા સુવિધા કર ઈ છાપાનાં તાર ઓફીસે બેન્કે પ્રવાસી જાપાનીઓએ જગતમાં જે કંઈ જોયું યા જાણ્યું તે બધું જ
કડવાશ ઉભી થઈ. ફ્રાન્સ રશિયાને જર્મની ત્રિપુટીએ કોલ
કરારમાં ખંડને જે પ્રદેશ જાપાને જીતી લીધો હતો તેને જાપાનમાં સ્થાન પામ્યું શહેનશાહુને પ્રેરણાત્મક પ્રેત્સાહક
કબજે જાપાનને રાખવા દીધું નહિ માત્ર ફોર્મોસા જ એના સાથે દરેક વાતમાં મળતો રહ્યો. રાજકીય પક્ષેનું રાજકારણ
કબજામાં રહ્યું. જાપાની રાજ્ય સભાને જાપાની વર્તમાન દાખલ કરવામાં આવ્યું નવા સત્તાધીશ બનેલા સમ્રાટને કદાચ
પત્રમાં ખૂબ ફેષ ઠાલવવામાં આવ્યું. ‘જાપાન ચીન જીતી પોતાની આ પાશ્ચાત્ય ઢબનું રાજ્યતંત્ર પોતાના દેશ માટે શ્રેષ્ઠ તે એમ મને ખાતરી થઈ ગઈ હતી. ઈસ્વીસન ૧૮
લીધું હતું : એણે આગળ વધવું જ જોઈએ. પિતાના અધિ
કારો માટે જગત જીતી લેવું જોઈએ.' ૮૫માં એમણે વડાપ્રધાનની આગેવાની નીચે પ્રધાન મંડળ : કેબીનેટ : પદ્વત્તિ રાજ્યતંત્રમાં દાખલ કરી લેખી બંધારણ
- સમ્રાટ મેઈજીએ પિતે આ આંદોલન ઉપાડયું હતું. તૈયાર કરાવ્યું પરંતુ મેઈજીએ રાષ્ટ્રીય તકતા પરથી ખસી પરત એ સારી રીતે
પરન્તુ એ સારી રીતે જાણતા હતા કે જાપાન જો કે પશ્ચિમી જવા કદી વિચાયું નહોતું શહેનશાહે પોતાની સ્વેચ્છાએ
છાએ સત્તા વિરુદ્ધ જંગમાં ઉતરવાની મૂર્ખામી કરે તે મહાપરણે
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
