________________
સ્મૃતિ સંદર્ભ ગ્રંથ
૩૯૧
ઉડાવતી. એ દાસીઓના અંગે પણ અલંત હતાં ને એમના એની વાસના સંતેષાય એમાં જ એમના સુખની ઇતિશ્રી શરીરે અત્રર ને ચદનના લેપ થતા ( યુદ્ધકાંડ પ્રકરણ ૨૧ ) આવી જતી.
આ આદિવાસી પ્રદેશમાં પ્રથમ ત્રષિમુનિઓ ધર્મપ્રચાર ઇન્દ્રને અહલ્યાના પ્રસંગમાં ઈન્દ્રમાં રહેલી પશુતા ને કરવા જતા. એમના રક્ષણના બહાને આર્ય રાજાઓ આદિ- અહલ્યામાં રહેલા અહંભાવનું પતિક છે બનેમાંથી કેઈને વાસીઓ સામે યુદ્ધ ખેલતા. ને તેમને પરાજીત કરી પોતાના એક બીજા પર પ્રેમ નહોતે પરિણામે બન્નેને યોગ્ય દંડ તાબેદાર બનાવતા.
ભોગવવો પડે. રામાયણમાં સાત કાંડ છે. પ્રથમ છ મહર્ષિ વાલ્મિકીએ
વિશ્વામિત્ર મેનકા પર મહી પડ્યા પરંતુ પુત્રી જન્મ લખેલા કહેવાય છે. સાતમો કાંડ પછીના ઓછી પ્રતિભાવાળા
થતાં જ એમના મોહનો અંત આવ્યો અને પ્રતિ વિશ્વામિત્રને કવિઓએ રચ્યો જણાય છેપ્રથમ છ ભાગમાં હકીકતને ક૫
ધ્રણ ઉપજી ને બન્નેને જંગલમાં રઝળતાં મૂકી એ હિમાનાનું સરખું પ્રમાણ છે, જ્યારે સાતમાં કાંડમાં કલ્પના જ લય
- લય ભાગી ગયા (બાલકાંડ પ્રકરણ ૬૩) વધારે નજરે પડે છે. છતાં બધા જ કાંડ પુરાણું છે. અધિકૃત મહારાજા દંડ વિમમાચલ ને શિવાલી ગિરિમાળ વચ્ચેના ને પવિત્ર માનવામાં આવે છે. આવા પુરાણ મહાન ગ્રંથમાં પ્રદેશ પર રાજ્ય કરતા હતા. તેમણે મોહાંધ બની શકાઘણા સુધારા વધારા થયા હોય એ શકય છે કેટલાક સ્પષ્ટ છે. ચાર્યની પુત્રી અરુની પર બળાત્કાર ગુજાર્યો પરિણામે બ્રહ્મર્ષિના કેટલાક ગર્ભિત છે.
રાજા, એની સત્તાને, પ્રજા, ઢોરઢાંકર, પશુપંખીઓ,
વૃક્ષો, સંપત્તિ તમામ ભસ્મીભૂત થઈ ગયું ને બે પ્રદેશ ૩ રામાયણ : એક પ્રેમકથા
દંડક્ષર તરીકે ઓળખાય (ઉત્તર કાંડ : ૯૩-૯૪) રામાયણ એક મહાન પ્રણયકથા છે. એમાં હિંસા, કેસરી ખ્યાતનામ વાનરધ્ધ હતો. અંજના એની વેર, આક્રમણ, ઈર્ષા, દ્રોહ, ઇત્યાદિ ઘણું ઘણું છે છતાં મુખ્ય સુંદર પત્ની. વાયુએ અંજના પર અત્યાચાર ગુજાર્યો પરિણામે તંતુ પ્રેમકથાના જ છે.
હનુમાનને જન્મ થયો. એ વિશ્વને મહાબ્રહ્મચારી બન્યા. દશરથ કૌશલ્યાને વૃદ્ધાવસ્થામાં પરણ્યા એ કઈ પ્રણય
(કિષ્કિળા કાંડ પ્રકરણ ૬૬) લગ્ન નહોતું. એમને સંતાન નહોતું તેથી ગાદી વારસ મેળ- દેવવતી એક સુંદર કન્યા હતી દુશધ્વજ રાજાનીએ વવા તેમણે એ ત્રીજું લગ્ન કર્યું હતું. વિષાદ ને મૃત્યુ એનું દીકરી. કુશધ્વજ વિખ્યાત બ્રહ્મષિ હતા. વેદવતી દેવેની જીવનમાં પરિણામ આવ્યું.
મશહુર ગુરુ બૃહસ્પતિની પત્રી થાય. રાવણે એને અંતપુરમાં
સ્થાન આપવા પ્રસ્તાવ મુક્યો. પરંતુ એનું દિલ વિષ્ણુમાં લગ્ન પછી રામસીતાનું પ્રણય વિર દાંપત્ય વર્ણવામાં
લાગ્યું હતું. એટલે એણે વિનમ્રતાથી રાવણની માગણી આવ્યું છે પરંતુ લગ્ન પછીના પહેલા તબક્કામાં તો બધાજ
ઈન્કારી. રાક્ષસોએ એનું પરાણે હરણ કર્યું. એના શિયળને નવદ પતી એ પ્રમાણે પ્રણયવિભેર બને છે પરંતુ રાવણના વધા
ભંગ કર્યો. લજાની મારી મારી એ નિર્દોષ કુમારીકાએ પછી બધી જ મુશ્કેલીઓને અંત આવ્યો ત્યારે સીતાને
આત્મહત્યા કરી (ઉત્તરકાંડ પ્રકરણ ૧૭) એને અગ્નિપ્રવેશ સુખના દિવસ ભેગવવાના આવ્યા ત્યારે રામે એમનો ત્યાગ
કરતી અટકાવવા વિગુ એની વહારે ન થાય પરાક્રમી રાક્ષ કર્યો કેઈપણ પ્રકારના દોષ વિના દેવાયેલા આ વનવાસે જ
આગળ એમના ચક્રનું કાંઈ ન વળ્યું. બાકી એમણે દ્રઢયુદ્ધનું એમની પાસે આત્મહત્યા કરાવી.
રાક્ષસને આમંત્રણ આપવું જોઈતું હતું. એને માર હતા
યા પતે યમશરણ થવું હતું. આમ વેદતીને શુદ્ધ પ્રેમ સુર્પણખા પ્રથમ દષ્ટિપાતે જ રામ પર મહી પડી હતી પરંતુ એને પ્રેમ એક તરફી હતો પરિણામે લક્ષ્મણે
વેડફાઈ ગયે. એનાં નાક કાન કાપી લીધાં.
કુમારી સામદારે પુત્રપ્રાપ્તિની ઝંખના હતી પરન્ત
એને કેઈની પત્ની બનવું નહોતું. એણે મુનિવર ચુલીની સહાય રાવણ સીતાનું અપહરણ કરી ગમે ત્યારે એનો સીતા
યાચી. એમણે મંત્રેલું પ્રવાહી એને આપ્યું ને બ્રધદત્તને પર પ્રેમ નોત ઉભરાઈ ગયો. એ મેહાંધ પણ નહેાતે
જન્મ થયે પરન્તુ સમદા ને ચુલી વચ્ચે પ્રેમનું નામનિશાન બન્યા પરંતુ કેવળ વેરાગ્નિ તૃપ્ત કરવા જ એણે એ આચ
નહોતું. બ્રહ્મદત્ત કંપાબાને રાજા થયા ને વિશ્વામિત્રની રણ કર્યું હતું. પરિણામે એને એના કુળનો વિનાશ થયે.
હજાર ફેઈ સાથે લગ્ન કર્યા (બાલકાંડ પ્રકરણ ૩૩) તારાને વાલી પ્રતિનો પ્રેમ નહોતે. કેવળ દેહિક રામાયણમાં શુદ્ધ પ્રેમનું ઉદારણ ફકત ચંદ્ર જ છે વાસના જ હતી. સત્તાલુપતા હતી. એણે વાલીને સુગ્રીવ મહર્ષિ અગ્નિ ને મહાસતી અનસૂયાનું. (અર્યાદમા કાંડ પ્રકરણ બન્ને પ્રતિ પ્રેમ દાખવ્યો છે એનું મહારાણીપદ સચવાય ને ૧૧૭)
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
