________________
મૃતિ સંદર્ભ ગ્રંથ
૩૧૫ વચ્ચે સામ્યવાદી પક્ષ અસ્તિત્વમાં આવ્યું અને ત્યાંના રાજ- ભેય વિદેશી શાસનમાંથી મુક્તિ મેળવવાનું હતું. આ ચળવળ કારમાં સામ્યવાદીઓએ અસરકારક ભાગ ભજવ્યો.
એ સામાજિક કે આર્થિક હેતુ સ્પષ્ટ કર્યો ન હતો. અને આ
સંદર્ભમાં રજૂ થયેલ વિચારો અસ્પષ્ટ અને આદર્શરૂપે હતા. ચીનમાં શાંધાઈ ખાતે ૧૯૨૧ માં સામ્યવાદી પક્ષની
રશિયન ક્રાંતિએ આ ક્ષેત્રે પરિવર્તન આણીને મહાન પ્રભાવ સ્થાપના થઈ. પશ્ચિમી શિક્ષણ મેળવેલ ડો. સુન-યાત સેન
પાડે. ચીનમાં તથા ભારતમાં રશિયન ક્રાંતિ પછી રાષ્ટ્રીય ચીની રાષ્ટ્રવાદના પ્રણેતા હતા. તેમને પ્રભાવ ચીનમાં ઘણે જ
ચળવળે આથિક દયેય સ્વીકાર્યું. સોવિયેત-રશિયાએ સામ્રાહોવાથી સોવિયેત શાસને સુન યાત–ન સાથેનાં સંબંધ
જ્યાવાદ તથા આર્થિક આયોજનના જે ખ્યાલો રજૂ કર્યા તેનાથી સ્થાપવાના પ્રયત્નો કર્યા. રશિયા-ચીન સહકાર અંગે જે
આ બન્ને દેશ સારા પ્રમાણમાં પ્રભાવિત થયા. ભારત તથા સંયુક્ત નિવેદન બહાર પાડવામાં આવ્યું તેમાં સોવિયેત
ચીનના ઘણાં ક્રાંતિકારીઓ પણ માર્કસવાદી વિચાર સરણીથી પ્રતિનિધિઓ ચીનની રાષ્ટ્રીય એક્તા તથા સંપૂર્ણ સ્વતંત્રતાનું શનિનો રાષ્ટ્રીય ક્તિા નથી તે પૂર્ણ
૭ પ્રભાવિત થયા હતા. સમર્થન કર્યું અને આ રીતે એશિયન રાષ્ટ્રવાદનું કાંતિકારી રશિયાએ જાહેરમાં સમર્થન કર્યું.
- આ પ્રમાણે એશિયામાં સંસ્થાનવાદના ગાળા દરમ્યાન રશિયન ક્રાંતિએ બીજી રીતે પણ એશિ માં ખાસ પશ્ચિમના રાજ્યના વિવિધ ક્ષેત્રે જે પ્રભાવ પડયો તેનું કરીને ભારત તથા ચીનમાં ચાલતી રાષ્ટ્રવાદની ચળવળને નવું વિહંગાવલોકન કરતાં જણાય છે કે તેણે એક યા બીજી રીતે સ્વરૂપ આપ્યું. રશિયન ક્રાંતિ પહેલાં આ બન્ને દેશોમાં ચાલતી એશિયન રાષ્ટ્રને અસર કરી. અને વર્તમાન એશિયાના ઘણું રાષ્ટ્રીય ચળવળ મુખ્યત્વે કરીને રાજકીય હતા. તેમનું મુખ્ય રાજ્ય પર અત્યારે પણ આ પ્રભાવની અસર જોવા મળે છે.
Chhaganlal Kasturchand
G, P. 6. BOX NO. 878 LALSING BUILDING, LOHAR CHAWL.
BOMBAY-2
Jain Education Intemational
For Private & Personal use only
www.jainelibrary.org
