________________
સ્મૃતિ સંદર્ભ ગ્રંથ
३४७
વય સંશોધન માટે શુ
શકે છે Tibetology સાય.
તિબેટન ભાષામાં બૌધ્ધ
જાણીતું છે. તેમાં ૨.૫૫૦૦૦ જેટલા ગ્રંથ છે. અને ૨૦,૦૦૦ પાતળો પરિચય કરીએ લગભગ ૯ લાખ અને તેથી વધુ વસ્તી જેટલી હસ્ત પ્રતે છે. અત્રે આપણે ચિતોંગના જાહેર ધરાવતા નેપાળ રાજ્યમાં દસ જેટલા ગ્રંથાલયો છે. જેમાં બીર ગ્રંથાલાય ને ઉલ્લેખ કરવો જ રહ્યો ૧૯૬૩ માં સ્થપાએલ ગ્રંથાલય નોંધપાત્ર છે. આ ગ્રંથાવપમાં ૧૫૦૦૦ જેટલી આ ગ્રંથાલયમાં સુંદર વાચન સામગ્રી છે. ગણા વાચકે તેને હસ્તપ્રત છે. બીજુ ૧૯૫૨ સ્થપાએલ નેપાળ ભારત સાંસ્કૃતિક ઉપગ કરે છે. ઢાકામાં આ ઉપરાંત એક સેન્ટ્રલ લાયબ્રેરી ગ્રંથાલય છે. તેમાં ૧૩૦૦૦ જેટલા ગ્રંથ છે. ભૂતાન રાજ્યમાંથી છે. જેમાં રાષ્ટ્રમાં પ્રકાશિત ગ્રંથ સંગ્રહવામાં આવે છે. છેલ્લે બહુ માહિતી ઉપલબ્ધ નથી. પણ તેમાં એક રાજ્યનું ગ્રંથપાલ છે. યુનિવર્સિટી ઓફ રાજા શાહી ના ગ્રંથાલયને ઉલ્લેખ કરે બાકીના બૌધ્ધ મઠના ગ્રંથાલય છે. હસ્તપ્રતનું પ્રમાણ કરવો પડશે. આ ગ્રંથાલય સંશોધન માટે દર સગવડ આપે વિપુલ છે. સિકિકમમાં નામ ગ્યાલ ઈન્સ્ટીટયુટ ઓફ તીબેટેલેજ. છે. એક લાખથી વધુ પુસ્તક છે અને ૮૦૦ જેટલા સામયિકો છે Tibetology સાથે સંકળાએલ એક ગ્રંથાલય છે જે નોંધ
પાત્ર છે. આમાં સંસ્કૃતને તિબેટન ભાષામાં બૌધ્ધ સાહિત્ય બ્રહ્મદેશ :
છે અને કેટલાક xylographs છે. ભારતની પૂર્વમાં આવેલ આ રાષ્ટ્ર એક વખત ભારત સાથે સંકળાએલ હતું. આ દેશમાં એક રાષ્ટ્રિય ગ્રંથાલય છે.
ભારત અને તેની નજીકના દેશોના-ગ્રંથાલયના પરિચય જેની સ્થાપના ઈ. સ. ૧૯પરમાં થયેલ આ ગ્રંથાલયમાં જ
પરિચય પછી આપણે પ્રથમ તેના દૂર પૂર્વ અને પછી તેની
પશ્ચિમ બાજુના દેશના ગ્રંથાલય ને પરિચય કરીએ. દૂર બ્રહ્મદેશની વર્નાડ કી લાયબ્રેરીને જોડી દેવામાં આવેલ છે. આ કે
પૂર્વના દેશમાં જાપાન, ચીન, કેરિઆ, મેંગેલીઆ, ગ્રંથાલયમાં ૪૯૧૨૩ ગ્રંથ અને ૪૦૧૦ હસ્તપ્રતો છે. આ
* ઈન્ડોનેસિઆ, થાઈલેન્ડ, વિયેતનામ, કંબડીઆ, સીંગાપુર ઉપરાંત આર્ટસ અને સાયન્સ યુનિવર્સિટી ગ્રંથાલય છે. જેમાં
અને મલયેશિયા નો સમાવેશ થાય છે. આપણે ઈન્ડોનેશિયા ૭૧૩૫૪ ગ્રંથ છે, એક ોંધપાત્ર ગ્રંથાલય ઈન્ટરનેશનલ ઈન્સ્ટીટયુટ ઓફ એડવાન્સ બુદ્ધિસ્ટિક સ્ટડીઝ લાયબ્રેરી છે.
થી શરૂઆત કરીએ. જેમાં ૧૭૦૦૦ ગ્રંથ ૭૦૦૦ સામયિક. ૭૬૫૦ તાડપત્ર ઇન્ડોનેસિયા :હસ્તપ્રતે, ૧૦૨૨ પાચમેન્ટ હસ્તપ્રત અને બીજી ધાતુ ઉપરના લેખે છે. આ ઉપરાંત સર્પય શૈકમેન જાહેર ગ્રંથાલય
- આ રાષ્ટ્રમાં અનેક ગ્રંથાલય છે. જેમાની સેન્ટ્રલ પણ જાણીતું છે.
મીલીટરી લાયબ્રેરી જાણીતી છે. આ ગ્રંથાલયમાં લગભગ
૩૬૦૦૦ ગ્રંથા છે. બીજી જાણીતી લાયબ્રેરી છે. સેન્ટ્રલ લંકા :
લાઈબ્રેરી ઓફ ડીપાર્ટમેંટ ઓફ ઈનફર્મેશન જે લેક સંપર્ક
માટે અગત્યની છે. આ ગ્રંથાલયમાં સમાજશાસ્ત્રના અને શ્રીલંકાના કેલ શહેરમાં એક મોટુ જાહેર ગ્રંથાલય છે. સ્થાપના સન ૧૯૨૫માં થયેલી. સીત્તોરહાર અને તેથી
રાજ્યશાસ્ત્રના ઉત્તમ ગ્રંથ છે. આ ગ્રંથાલય જાકાર્તામાં છે.
આ ઉપરાંત રાષ્ટ્રમાં વિદ્યાપીઠ ગ્રંથાલયે, સરકારી ખાતાના વધુ ગ્રંથ ધરાવતાં આ ગ્રંથાલયને ખૂબ જ ઉપયોગ થાય છે.
ગ્રંથાલયે અને જાહેર ગ્રંથાલય છે. બીજું સન. ૧૯૫૫માં સ્થાપના પામેલ સીલેન ઈન્સ્ટીટ્યુટ એફ સાયંટીફીક એન્ડ ઈન્ડસ્ટ્રીઅલ રીસર્ચ લાયબ્રેરી જાણીતી કાજ (કંબડીઆ ). છે. તેમાં ૧ ૦૦૦ ગ્રંથ છે. ૨૫૦ સામયિક આવે છે તે સંશોધન માટે ઘણી જાણીતી છે. એક જૂની લાયબ્રેરી લંબે રાજધાની ફેનપેન્ડમાં એક વિશાળ ગ્રંથાલય બિમ્પિ નેશનલ મ્યુઝિયમ લાયબ્રેરી છે જે ઈ. સ. ૧૮૭૭માં સ્થપાયેલ ઓથેક દ ઈન્સ્ટીટયુટ બૌદ્ધિક છે. ૧૯૨૩માં સ્થપાએલ આ છે. તેમાં એક લાખ જેટલા ગ્રંથ. ત્રણ હજારથી વધુ હસ્ત ગ્રંથાલય ફ્રેન્ચ, અંગ્રેજી, થાઈ, બ્રાહ્મી, સિંહાલી, ચાઇનીઝ પ્રત સિંહલા; સંસ્કૃત, પાલી બ્રાહ્મી અને કાજ ભાષામાં તીબેટન, માંગેલ, કબાજ અને પાલી ભાષાના પુસ્તકો અને છે. આ ઉપરાંત ડીપાર્ટમેન્ટ ઓવ નેશનલ આઇવનું ગ્રંથા- હસ્તપ્રત ધરાવે છે. ૪૦,૦૦૦ ગ્રંથો છે. અને ૧૬૨૦૦ હસ્ત લય જાણીતું છે. અત્રે ૧૬૫૬ થી ૧૭પ૬ સુધીમાં રહી ગયેલ પ્રતે છે. કેટલીક હસ્તપ્રત તાડપત્રમાં છે. એક રાષ્ટ્રિય ગંથાવલંદાઓના સરકારી દફતરો છે. ૧૯૬ થી ૧૮૪૮ના અંગ્રેજી લય છે જેમાં ૩૧૦૦૦ પુસ્તક છે. રાજ્યકાળના અગત્યના અહેવાલો છે. આ ઉપરાંત ૧૬૫૬ .... પહેલાનાં ફિરંગીઓના શાસનકાળ દરમિયાન કેટલાક ગ્રંથ તેમ જ તમિળ અને સિંહાલીમાં મુદ્રિત ગ્રંથ છે.
ડેમોક્રેટીક પીપલ્સ રીપબ્લિક ઓફ કેરીઓ આ નેપાળ-ભૂતાન-સિકકીમ
રાજ્યમાં ૧૫ જેટલા ગ્રંથાલયો છે. જેમાં પ્રાંતવાર ગ્રંથાલયે,
શહેર ગ્રંથાલયે અને રાજ્યકક્ષાના ગ્રંથાલયે છે. એક મધ્યઆપણી ઉત્તરના તદન નજીકના રાષ્ટ્રોમાંના નેપાળ વતી ગ્રંથાલય છે. સ્ટેટ સેન્ટ્રલ લાયબ્રેરીમાં ૧૫,૦૦,૦૦૦ ભૂતાન અને સિકકીમમાં પણ ગ્રંથા લય છે. જેને આછો જેટલા ગ્રંથ છે.
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
