Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 06 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
__ भगवतीमत्रे टीका-अथ शरीरद्वारमाश्रित्य तृतीयं दण्डकमाह-'जे अपज्जत्तगा' इत्यादि । 'जे अपज्जतगा मुहुमपुढवीकाइयएगिदियपओगपरिणया, ते ओरालियतेयाकम्मगसरीरप्पभोगपरिणया,' ये अपर्याप्तकमूक्ष्मपृथिवीकायिकैकेन्द्रियप्रयोगपरिणताः पुद्गलाः प्रज्ञप्तास्ते औदारिकतैजसकार्मणशरीरप्रयोगपरिणता एवं भवन्ति न तु आहारकवैक्रियशरीरप्रयोगपरिणताः। औदारिकतैजसकार्मणशरीराणां प्रयोगैः परिणताः परिणाम प्राप्ताः ये ते तथा । एवं जे पज्जत्तामुहम० जाव वैक्रिय, तैजस और कार्मण शरीर प्रयोगपरिणत हैं तथा जो पुद्गल पर्याप्त सर्वार्थसिद्ध अनुत्तरोपपातिक देवप्रयोगपरिणत हैं वे भी वैक्रिय तैजस और कार्मण शरीरप्रयोगपरिणत हैं । (दण्डगा३) इस प्रकार तीन दण्डक कहे जा चुके हैं । ___टीकार्थ-इस सूत्रद्वारा सूत्रकारने शरीरद्वारको आश्रित करके यह तीसरा दण्डक कहा है इसमें यह समझाया गया है कि 'जे अपजत्तगमुहुमपुढवीकाइय एगिदियपओगपरिणया ते ओरालिय, तेया, कम्मग सरीरप्पओगपरिणया' जो अपर्याप्तक सूक्ष्मपृथिवीकायिक एकेन्द्रियपयोगपरिणत हैं वे औदारिक, तैजस और कार्मण शरीर इनतीन शरीरोंके प्रयोगसे ही परिणत होते हैं आहारक और वैक्रिय शरीरके प्रयोगसे परिणत नहीं होते हैं । औदारिक, तैजस और कार्मण इन तीनों शरीरोंके प्रयोगोंसे परिणामको जो प्राप्त हुए हैं वे औदारिक तैजसकार्मण शरीर प्रयोग परिणत पुद्गल हैं । तात्पर्य कहनेका यह વૈક્રિય, વૈજસ, અને કાશ્મણ શરીર પ્રગપરિણત હોય છે, અને જે પુદગલે પર્યાપ્ત સવાર્થસિદ્ધ અનુત્તરૌપપાતિક દેવ પર્યન્તના પ્રયોગપરિણત હોય છે, તેઓ પણ વૈક્રિય, तेस मने भए शरीर प्रयोगपरिणत डाय छे. (दंडगा ३) मा प्रमाणे त्रय દંડક કહેવામાં આવી ગયા છે.
ટીકાથ– આ સૂત્ર દ્વારા સુત્રકારે શરીરદ્વારને અનુલક્ષીને આ ત્રીજુ દંડક કહ્યું છે. तमा वा सभqqiwi मावी छ ? 'जे अपज्जत्तगा मुहुम पुढवीकाइय एगिदिय पओगपरिणया-ते ओरालिय, तेयाकम्मगसरीरप्पओगपरिणया' જે અપર્યાપ્તક પુદગલ સૂક્ષ્મપૃથ્વીકાયિક એકેન્દ્રિય પ્રયોગપરિણત હોય છે, તેઓ દારિક, તૈજસ અને કામણ, આ ત્રણ શરીરના પ્રયોગથી જ પરિણત હોય છે, તેઓ આહાર અને વૈકિયશરીરના પ્રયોગથી પરિણત હોતા નથી. દારિક, સૌજસ અને કાર્મણ, આ ત્રણે શરીરના પ્રયોગથી પરિણમન પામેલાં જે પુદગલે હૈય છે, તેમને દારિક તૈજસ કાર્માણશરીર પ્રગપરિણત પુદગલ કહે છે. આ કથનનો ભાવાર્થ નીચે પ્રમાણે છે
श्री. भगवती सूत्र :
