Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 06 Sthanakvasi

Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 06 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 633
________________

प्रमेयचन्द्रिका टी. श.८ उ.५ सू.२ स्थूलमाणातिपातमत्याख्याननिरूपणम् ६२१ पातः क्रियमाणादिवि भवेत्, वर्तमानकालं स्वाश्रित्य मुगमैव तोजना भविष्यत्कालापेक्षया तु एवमसौ योजना - ‘न करोति मनसा. 'तं हनिष्यामि' भी कि जा सकती है- अतीतकालमें मन आदिके द्वारा कृत हुए कारित हुए और अनुमोदित हुए प्राणातिपातको अब वह श्रमणो. पासक श्रावक क्रमसे नहीं करता है, न कराता है, और न उसकी अनुमोदना करता है। क्यों कि मिथ्यात्वयुक्त अविरति दशामें वह उस प्राणातिपातकि निन्दा करके उसकी अनुमोदना करनेका त्यागी नहीं होता है- परन्तु सम्यक्त्वयुक्त देशविरतिसे युक्त बन जाने पर वह उसकी निन्दा करके उसकी अनुमोदना करनेका त्यागी हा जाता है- इसलिये वह उससे पीछे हट जाता है। यदि वह उसकी निन्दा नहीं करता है तो इस स्थितिमें वह उसकी अनुमोदना करता है यह बात मानी जा सकती है अतः पूर्वकालमें किया गया कराया गय। तथा अनुमोदित हुआ प्राणातिपात किये जा रहे आदिकी तरह हो जाता है।
वर्तमान कालको आश्रित करके करणादिकी योजना सुगमही है। भविष्यकालकी अपेक्षा यह योजना इस प्रकारसे जाननी चाहिये'न करोति मनसा' यह प्राणातिपातको मनसे नहीं करता है-अर्थात यह ऐसा विचार मनसे नहीं करता है कि मैं इसे आगे चल कर આ પ્રમાણે પણ કરી શકાય છે. અતીતકાળમાં મન આદિ દ્વારા કરવામાં આવેલ, કરાવવામાં આવેલ અને અનુદિત કરેલ પ્રાણાતિપાત હવે તે શ્રમણોપાસક શ્રાવક અનુક્રમે કરતો નથી, કરાવતું નથી અને તેની અનુમોદના કરતું નથી. કારણ કે મિથ્યાત્વયુકત અવિરતિ દશામાં તે આ પ્રાણાતિપાતની નિન્દા કરીને તેની અનુમોદના કરવાનો ત્યાગી થતા નથીપરંતુ સમ્યકત્વ યુક્ત દેશવિરતિથી યુકત બન્યા બાદ તે તેની નિન્દા કરીને તેની અનુમોદના કરવાને ત્યાગ કરે છે તે કારણે તે પ્રાણાતિપાત કરતે, કરાવત અને અનુમોદને અટકી જાય છે, જે તે તેની નિન્દા ન કરતે હેય તે એવી પરિસ્થિતિમાં તે તેની અનુમોદના કરતે હેય એવું પણ માની શકાય છે. તેથી પૂર્વે (ભૂતકાળર્મા) કરવામાં આવેલ, કરાવવામાં આવેલ અને અનુમોદવામાં આવેલ પ્રાણતિપાત જાણે કે વર્તમાનમાં કરાતું, કરાવાતું અને અનુમોદાતું હોય એવું બની જાય છે.
વર્તમાનકાળને અનુલક્ષીને કરણદિની ચેજના સરળજ છે. ભવિષ્યકાળની અપેક્ષાએ ते योना या प्रमाणे समावी- 'न करोति मनसा' ते मनयी प्रातिपात ४२t नधी थेट ते वा पियार ४२तो ना तेने लविष्यमा भारी 'न कारयति'
श्री. भगवती सूत्र :


Page Navigation
1 ... 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823