Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 06 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
५२६
भगवतीमत्र दशानामपि मत्यादीनां स्थितिकालः प्रज्ञापनानुसार प्ररूपितः । अथैकोनविंशतितमम् अन्तरद्वारमाह-मूले- 'अंतर सव्वं जहा जीवाभिगमे पश्चानां मत्यादीनां ज्ञानानाम्, त्रयाणां मत्यज्ञानादीनाश्च अज्ञानानाम् अन्तरं सर्व यथा जीवाभिगमे उक्त तथा अत्रापि वक्तव्यम्, तथाहि - आभिनिबोधिकज्ञानस्य अन्तर जघन्येन अन्तर्मुहूर्त म्, उत्कृष्टेन देशोनार्धपुद्गलपरावर्तकालम्, तथैव श्रुतज्ञानिनः, अधिज्ञानिनः, मनःपर्यवज्ञानिनोऽपि विज्ञेयम, केवलज्ञानिनः परस्परमन्तर नास्ति सर्वदा विद्यमानत्वात् । मत्यज्ञानि-श्रुताज्ञानिनोरन्तरं जघन्येन अन्तुमुहूर्त म्, उत्कृष्टेन तु सातिरेकाणि षट्षष्टिसागरोपमाणि, विभङ्गप्रकार से इन मत्यादिक दश १० का भी स्थिति काल प्रज्ञापनाके अनुसार कहा है।
अब १९वे द्वार अन्तर द्वारको सूत्रकार कहते हैं-'अंतरं सव्वं जहा जोवाभिगमे ५ मत्यादि ज्ञानों का और ३ मत्यज्ञान आदि अज्ञानोंका अन्तर जैसा जीवाभिगम सूत्र में कहा गया है वैसा ही यहां पर भी वह कहना चाहिये । तात्पर्य ऐसा है. आभिनियोधिक ज्ञानका अन्तर जघन्य से अन्तर्मुहूर्त का है और उत्कृष्ट से देशोन अर्धपुद्गल परावर्तन कालरूप है । इसी तरहसे अन्तरकालका प्रमाण जघन्य और उत्कृष्ट रूप भे श्रुतज्ञानीका, अवधि ज्ञानीका और मनः पर्यवज्ञानी का भी जानना चाहिये । केवलज्ञानीका अन्तर नहीं होता है । क्योंकि वह होकर सर्वदा विद्यमान रहता है। मत्यज्ञानी और श्रुताज्ञानी का अन्तर जघन्य से अन्तरमुहूर्तका है और उत्कृष्टसे कुछ સાદિ અર્થવસિત ૨, મતિજ્ઞાનાદિ પાંચ જ્ઞાન ૩, મત્યજ્ઞાનાદિ ત્રણ અજ્ઞાન એ રીતે આ મત્યાદિક દશેને સ્થિતિકાળ પ્રજ્ઞાપનાનુસાર કહેલ છે.
३४२ १८ म सभा मतदारनो माश्रय शन 0. 'अंतरं सव्वं जहा जीवाभिगमे' पांय माया ज्ञानार्नु भने । सत्यज्ञान माहि जानानुं અંતર જેવી રીતે છવાભિગમ સૂત્રમાં કહ્યું છે, તેવી જ રીતે અડીં સમજી લેવું. કહેવાનું તાત્પર્ય એ છે કે આમિનિબેધિક જ્ઞાનનું અંતર જઘન્યથી અંતર્મુહૂર્તનું છે અને ઉત્કૃષ્ટથી દેશના અર્ધપુદગલ પરાવર્તન કાલરૂપ છે. એજ રીતે અંતકલનું પ્રમાણ જઘન્ય અને ઉત્કૃષ્ટ રૂપથી શ્રુતજ્ઞાનીનું અવધિજ્ઞાનીનું અને મન:પર્યવજ્ઞાનીનું પણ સમજવું કેવળજ્ઞાનીનું અંતર હેતું નથી. કેમકે તેને થયેલું જ્ઞાન વિદ્યમાન રહે છે. મત્યજ્ઞાની અને હતાશાનીનું અંતર જઘન્યથી અંતર્મુહૂર્તનું છે અને ઉત્કૃષ્ટથી કંઈક | અધિક ૬૬ છાસઠ સાગર પર પ્રમાણુનું છે. વિર્ભાગજ્ઞાનીનું અંતર જઘન્યનું અંતર્મુહૂર્તનું
श्री. भगवती सूत्र :