Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 06 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
________________
५६८
भगवतीसूत्रे हे भदन्त ! यावत- पृथिवीकायिकायेकेन्द्रिय द्वीन्द्रिय त्रीन्द्रिय चतुरिन्द्रिय पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिक-मनुष्य-भवनपति-वानव्यन्तर ज्योतिषिक वैमानिकाः खलु स्पर्शचर मेण कि चरमाः प्रान्तवर्तिनः ? किंवा अचरमाः मध्यवर्तिनो वर्तन्ते ? भगवानाह- हे गौतम! पृथिवीकायिकादियावद् वैमानिकाः चरमाः प्रान्तवर्तिनोऽपि, अचरमाः मध्यवर्तिनोऽपि व्यदिश्यन्ते, तथाहिये तावत् वैमानिकपवसं भवनं स्पर्श न लप्स्यन्ते, पुनस्तत्रानुत्पादेन मुक्तिगमनातं वैमानिकाः स्पर्शचरमेण 'चरमाः' इति व्याहियन्ते, यतु वैमानिकभवसंभवं 'जाव वेमाणिया णं भंते ! फासचरिमेणं किं चरिमा अचरिमा ? गोयमा ! चरिमा वि अचरिमा वि' हे भदन्त ! यावत् पृथिवीकायिक आदि एकेन्द्रिय जीव, द्वीन्द्रिय जीव, त्रीन्द्रिय जीव, चतुरिन्द्रिय जीव, पञ्चेन्द्रिय तिर्यग्योनिक जीव, मनुष्य, भवनपतिदेव, वानव्यन्तरदेव, ज्योतिषिकदेव, और वैमानिकदेव ये स्पर्शचरमसे मान्तवर्ती हैं ? या मध्यवर्ती हैं ? उत्तर में प्रभु कहते हैं- हे गौतम! पृथिवीकायिक एकेन्द्रिय जीवसे लेकर वैमानिकदेव तक सब जोव चरम-प्रान्तवर्ती भी हैं और अचरम मध्यवर्ती भी हैं । जो वैमानिकदेव वैमानिक भव संबंधी स्पर्शनको पायेंगे और फिर वहां पर अनुत्पादसे मुक्ति गमन करेंगे वे वैमानिकदेव स्पर्शचरमसे 'चरम' इस रूपसे व्यवहृत किये जाते हैं । जो वैमानिकदेव वैमानिक भव संबंधी स्पर्शको प्राप्त करेंगे वे वैमानिकदेव 'अचरम' इस रूपसे व्यवहृत किये जाते हैं। UPA :- 'जाव वेमाणियाणं भंते फासचरिमेणं कि चरिमा अचरिमा ? गोयमा चरिमा वि अचरिमावि' महन्त ! पृथ्वी४ायि४ मा मेन्द्रिय ७१, हन्द्रिय 4, ત્રિન્દ્રિય જીવ, ચતુરિન્દ્રિય જીવ, પંચેન્દ્રિય તિર્યંચ યોની જીવ, મનુષ્ય, ભવનપતિ દેવ, વાનયંતર દેવ, તિષિક દેવ, અને વૈમાનિક દેવ, એ સ્પર્શચરમથી પ્રાંતવતી છે કે મધ્યવતી છે? ઉત્તરમાં પ્રભુ કહે છે કે હે ગૌતમ પૃથ્વીકાયિક એકેન્દ્રિય જીવથી લઈને મૈમાનિક દેવ પર્વતના સઘળા જીવો ચરમ-પ્રાંતવતી પણ છે. અને અચરમ-મધ્યવતી છે. જે વૈમાનિક દેવ કૌમાનિક ભવ સંબંધી સ્પર્શને પામશે અને પછી ત્યાં અનુત્પાદથી भुति गमन ४२२. ते मानि १ २५शयमयी 'चरम' से ३५०ी व्यवहारा॥ કરવામાં આવ્યા છે. અને જે વૈમાનિક દેવ ગૌમાનિક ભવ સંબંધી સ્પર્શને પ્રાપ્ત કરશે. a भानित व 'अचरम' से ३५यी व्यवहाराणा ४२॥५॥ छ. मतमा भगवानना
श्री. भगवती सूत्र: