Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 06 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
भगवतीसूत्रे द्वधज्ञानिनच नियमतः प्रतिपादितार तथा अपर्याप्तकावरथायां सासादनगुणस्थानकतया ज्ञानद्वयन्तः स्युः, पर्याप्तकावस्थायांतु सासादनगुणस्थानकत्वाभावात् अज्ञान द्वयवन्त एव स्युरिति भावः, 'नोसन्नि नोअसन्नी जहा सिद्धा ९ ' नोसंज्ञि नोअसंज्ञिनश्च सिद्धाः त्रयोदशचतुर्दशगुणस्थानकवर्तिनो जीवाश्च यथा सिद्धाः केवलज्ञानिन उक्तास्तथैव नियमतः केवलज्ञानिनः ॥सू०६॥
दशमे लब्धिद्वारे लब्धिभेदानाहमूलम्- कइविहा णं भंते ! लद्धी पण्णता ? गोयमा ! दसविहा लद्धी पण्णत्ता' तंजहा-नाणलद्धी १, दंसणलद्धी २, चरित्तलद्धी ३, चरित्ताचरित्तलद्धी ४, दाणलद्धी ५, लाभलद्धी ६, भागलद्धी ७, उवभोगलद्धी ८, विरियलद्धी ९, इंदियलद्धी १०, णाणलद्धी णं भंते ! कइविहा पण्णत्ता ? गोयमा ! पंचविहा अर्थात् अपर्याप्तकावस्थामें सासादनगुणस्थानवाले होनेसे बेइिन्द्रयजीव मतिज्ञान और श्रुतज्ञान इन दो ज्ञानवाले होते कहे गये हैं और पर्याप्तावस्थामें सासादनगुणस्थान नहीं होनेसे मत्यज्ञान और श्रुताज्ञान इन दो अज्ञानवाले कहे गये हैं उसी प्रकार असंज्ञी जीव भी ऐसे ही होते हैं ऐसा जानना चाहिये । 'नो सन्नी नो असन्नी जहा सिद्धा' जो जीव न संज्ञी है और न असंज्ञी है ऐसे सिद्धजीव तथा तेरहवें गुणस्थानवर्ती और चौदहवें गुणस्थानवीजीव नियमसे केवलज्ञानवाले ही होते हैं । दो आदिज्ञानवाले नहीं होते हैं । जैसे सिद्धजीव एक केवलज्ञानवाले हैं । उसी प्रकारसे ये होते हैं ॥१०६॥ બે અજ્ઞાનવાળા કહ્યા છે. અર્થાત-અપર્યાપ્તકાવસ્થામાં સાસાદન ગુણસ્થાનવાળા હોવાથી બે ઈદ્રિય જીવ મતિજ્ઞાન અને શ્રુતજ્ઞાન એ બે જ્ઞાનવાળા હેવાનું કહેવું છે અને અપર્યાપ્તાવસ્થામાં સાસદન ગુણસ્થાન નહીં હોવાથી મત્યજ્ઞાન અને શ્રુતજ્ઞાન એ બે અજ્ઞાનવાળા કહેલા છે. એ જ રીતે અસંસી જીવ પણ તેવાજ હોય છે તેમ સમજવું. 'नो सन्नी नोअसन्नी जहा सिद्धा' ४१ सशी ३ मसीडता नथी तथा સિદ્ધ જીવ તેમજ તેરમા અને ચૌદમાં ગુણસ્થાનમાં રહેનારા જીવ નિયમથી કેવળજ્ઞાનવાળા જ હોય છે. બે આદિ જ્ઞાનવાળા હોતા નથી. જેવી રીતે સિદ્ધ જીવ એક કેવળજ્ઞાનવાળા खायछ तवी रीत ती पण डाय छे. ॥ सू. ६ ॥
श्री. भगवती सूत्र :
