Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 06 Sthanakvasi

Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 06 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 515
________________

प्रमेयचन्द्रिका टीका श. ८ उ. २ सु. ११ ज्ञानगोचरनिरूपणम्
५०३
द्रव्यावगमात, अत्र वक्तव्यं नन्दीसूत्रावधिमाह- यावत्- भावतः, भावाधिकारपर्यन्तमित्यर्थः तथाच भावतोऽवधिज्ञानी जघन्येनानन्तान् भावान् आधारद्रव्यानन्तत्वात् जानाति, पश्यति नतु प्रतिद्रव्यम्, उत्कृष्टतोऽपि अनन्तान भावान् जानाति, पश्यति तेऽपि चोस्कृष्टपदिनः सर्वपर्यायाणामनन्तभागम; इति भावः । गौतमः पृच्छति- 'मणपज्जवनाणस्स णं भंते ! केवइए विसर वर्तमानकालको भी अवधिज्ञानी जानता और देखता है ऐसा जानना चाहिये । तथा भावकी अपेक्षा से अवधिज्ञानी जघन्यरूप से अनन्त पर्यायोंको जानता है और देखता है । पर्यायोंके आधारभूत द्रव्य अनन्त हैं, अतः इस अपेक्षा अनन्त पर्यायोंकों जानने देखनेकी बात अवधिज्ञानीके लिये भावकी अपेक्षासे कही गई है । एक द्रव्य की अपेक्षासे नहीं । एक द्रव्यकी अपेक्षा तो अवधिज्ञानी संख्यात अथवा असंख्यात पर्यायोंको ही जानता देखता है । उत्कृष्ट से अवधिज्ञानी जीव अनंत पर्यायों को जानता और देखता है । जघन्यरूप से भी अवधिज्ञानी अनन्तपर्यायोंको जानता है और देखता है और उत्कृष्टसे भी अनन्तपर्यायों को जानता देखता है- सो उसमें जघन्य की अपेक्षा उत्कृष्ट अनन्तगुणा होता है । अतः अवधिज्ञानी जघन्यसे सर्वरूपी द्रव्योंकी अपेक्षा पर्यायोंके अनन्तवें भागको जानता और देखता है।
अब गौतम स्वामी प्रभुसे ऐसा पूछते हैं- 'मणपज्जवनाणस्स णं भंते केवहए विसर पण्णत्ते' हे भदन्त ! मनःपर्यवज्ञानका विषय कितना
લગતા રૂપિ દ્રવ્યોને જાણે છે, વર્તીમાન કાળને અવધિજ્ઞાની જાણે છે અને દેખે છે. એમ સમજવું. તેમજ ભાવની અપેક્ષાએ અધિજ્ઞાની જઘન્યરૂપથી અનંત પર્યાઓને જાણે છે અને દેખે છે. પર્યાયાના આધારભૂત દ્રવ્યો અનંત છે, અતઃ તે અપેક્ષાએ તે અનતપર્યાયાને જાણવા અને દેખવાની વાત અવધિજ્ઞાનને માટે ભાવની અપેક્ષાથી જ કહી છે. એક જ દ્રબ્યુને! આશ્રય કરીને નહી. એક દ્રવ્યની અપેક્ષાએ અવધિજ્ઞાની સંખ્યાત્ તથા અસંખ્યાત્ પર્યાયને જાણુ છે અને દેખે છે. ઉત્કૃષ્ટથી અવધિજ્ઞાની જીવ અનંત પર્યાયને જાણે છે અને દેખે છે. જઘન્યરૂપથી અવધિજ્ઞાની અનંત પર્યાયાને જાણે છે અને દેખે છે અને ઉત્કૃષ્ટથી પણ અનંતપર્યાયને જાણે છે અને રૃખે છે. તે જઘન્યની અપેક્ષાએ ઉત્કૃષ્ટ અનતગુણા થાય છે એટલે અવધિજ્ઞાની જધન્યથી સરૂપી દ્રવ્યાની અપેક્ષાથી પર્યાયાના અનંતમાં ભાગાને જાણે છે અને દેખે છે.
प्रश्न :- मणपज्जवनाणस्स णं भंते केवइए विसर पण्णत्ते ' है लगवान् ! भनः पर्यवज्ञानना डेटला विषय या छे ! 6. :- ' से समासओ चउत्रिहे पण्णत्ते '
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : ૬


Page Navigation
1 ... 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823