Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ * OM hrIM aham namaH * mA bheTa ] zrI varddhamAna-satya-nIti-harSasUri jaina granthamAlA puSpa --(21) . [bheTa // cAndrakula-tapAgaccha-saMvignazAkhAmaNI-tIrthoddhAraka-AcArya zrIvijayanIti-harSasUrIzvarasadgurubhyo namaH // nyAyavizArada-nyAyAcArya-zrImad yazovijayavAcakaviracita-svopajJalokabhASAnusAriNI saMskRtavyAkhyAsamalakRtam jJAnasArASTakam dravyasahAyaka-marudharadeza-takhtagaDhanivAsI zreSThivarya-karpUracandrAtmajasAMkalacandraH ityetasya dravyasahAyena -: prakAzaka :zreSThi-vADIlAla mahokamabhAI vakIla-ahamadAbAda paM0 parameSThIdAso jainaH, jainendra presa lalitapura (jhAMsI ) u0 pra0 [pratayaH 50.] - AL vIra saM0 2488-satya saM0 262 ] sAdhusAdhvInAM bheTaH [ vi0 saM0 2018-IsvI saM0 1962
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ OXOCOSCOPRIACOBIO jJAnodyotanirastakalmaSadhanazrInItisUrIzvaraH / zraddhAdarzanadarzitAgamaguruzrIharSasUrIzvaraH // cAritryAbdhimahendrasUriranaghaprodyatpataGgaprabhaH / jJAna darzanamantimaM ca caraNaM yadyogamApojjvalam // 1 // ROCA GOBCAAG TH // 2 //
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ OGGETTO prastAvanA jagatanA tamAma dazanakArAe saMsAra nA bhAve samajavA ane samajAvavA athAga prayatno karyA che. ane potapotAnA buddhibaLe te bhAvene yathArtha karavA mATe anekavidha tarka zaktine paNa upayoga karela che. tathA tenI pAchaLa pitAnI ghaNI jiMdagIne bhAga paNa Apela che. tathApi lokAloka prakAzaka trikAlAbAdhita kevaLa jJAnanA abhAve vastuonuM yathArthasAna karI zakela nathI. ane tethI ja temAM paraspara virodha daSTigocara thayA vinA rahetA nathI. A rIte AvAM zAstro sAdhya sAdhananI utkRSTatAne batAvI zakatAM nathI ane AtmavikAsanuM sAdhya ane sAdhana jyAM sudhI nirdoSa jAvA-jaNAvavAmAM na Ave, tyAM sudhI kadApi jIvana kalyANanA mArgamAM AvI zakatuM nathI. vaibhAvika svarUpathI sarvathA mukata evA zuddha Atma svarUpAtmaka sAdhyane prApta karavA mATe pagalika vAsanAothI AtmAne virakta karavAmAM adhyAtmapaSaka graMthanuM paThana-pAThana e ja mahAna sAdhana che, ke jenA lIdhe sarva ArAdhanAnI kriyAo dIptimAna thAya che. jJAnasAra" e adhyAtma poSaka graMthamAM sauthI vadhAre mahattva dharAve che. te tenA vAMcanathI saheja samajAya tevuM che. tathA tenuM nAma paNa eTaluM badhuM ramaNUIya che ke jagatanA dhaNA viSayanuM talasparzI jJAna prApta karavA chatAM paNa te jJAnane sAra XeOCATEGOOOOrac I
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhUta adhyAtmane jIvanasparzI thAya te ja te prApta karela jJAna sArthaka che ema kahI zakAya.' :: jJAsAramAM lakhAyelA ekeka aSTaka ghaNo bhAvavAhI che. tathA tenA zabdezabdamAM ghaNuM lAlitya samAyeluM che. temaja ! vaktAnA hRdayamAM te te viSayanuM anekavidha manthana karAyA pachI AvA udgAre nikaLelA che tevI pratIti karAvyA vagara ratAM nathI. - haja kAvya AvA mahAna prathAne abhyAsa nayadraSTi vikasyA vagara B saMbhavita nathI.. tathA Waa kathA avasare nizcaya naya ane vyavahAra nayanI gauNutApradhAnatA karavI te je mANaso karavAne samartha nathI. tevA mANase jo gItArthanI nizrA vinA prajJA - If zakitathI aAvA- graMthanuM vAMcana kare che, te teo kaI paNu, eka nayamata pratye bahAgrahI thavA vaDe ekAntavAhI thatA prAyaH jovA All maLe che. mATe tevA nA upakAranI khAtara AvA graMtha upara TIkAo ane kAntanI avazya AvazyakatA rahe ja che. te . HI { te parama pUjya 1008 zrI mahendrasUri ma. sAhebe A graMtha upara sarala saMskRta TIkA ane draSTAnta chapAvI A graMtha kaMIka RT sahele karavA je prayatna kare che te stutya che. tathA te viSayanA pipAsu chone A graMtha A rIte paNa jarUra upakAra kAraka IT thaze. temAM saMdeha nathI ja, A graMthanI karAyelI sarala saMskRta TIkA pUjya graMthakAra' maharSi mahA mahopAdhyAya zrI yazovijayajI ma. sAhebanI lakhelI ya loka bhASAnA anusAre karavAmAM AvelI che. temAM ame jarA paNa parivartana karyuM nathI. tethI kartA tarIke graMthakAranuM nAma mukela che. che. ane draSTAte pUjya vijayalakSmI sUrIzvarajI viracita upadeza prAsAdamAMthI levAmAM AvelAM che. nA nabaLatarA ol
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ OXDDAAAAAAA ( dina pratidina A dezamAM vadhatI jatI anArya saMskRtimAM rasika banatI prajAne temAMthI bacAvI Arya saMskAra TakAvavA ane AdhyAtmikatA vikasAvavA AvA graMthe Thera Thera bhaNAya-bhaNAvAya te icchavA yogya che. Aje gRhastha vargamAM AvuM tattvajJAna naSTaprAyaH thatuM jatuM dekhAya che, ane tyAgI vargamAM paNa karmagraMtha tathA saMskRta be bukenuM jJAna prApta karI vyAkaraNamAM paDI bIjI anekavidha pravRttimaya jIvana banAvI nAkhavAthI AvA anu5ma jJAnathI cha vayita thatA jatA jovAmAM Ave che je duHkhano viSaya che. jaina zAsanamAM pUrve thaI gayelA mahA prabhAvaka puruSoe anekavidha nyAya-vyAkaraNu-dArzanika ane AdhyAtmika jJAna gra thenuM sarjana karyuM che. temAM rahelA adbhUta rahasyone lekene samajAvavA vartamAna kAlanA zAsana nAyake tevA graMthanuM paThanapAThana-vAMcana-manana-saMzodhana ane prakAzana vadhAre evI AzA rAkhuM che. - antamAM caturvidha saMdha AvA graMthanuM ekAgratA pUrvaka jJAna prApta karI tenA hArdika bhAvane AtmAmAM utArI ajarAmara padane prApta kare e ja abhilASA. ICCIACASCADA dhIrajalAla DAhyAlAla mahetA amadAvAda IN
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ DODIDATOTO dAnavIra zeThazrI sAMkelacaMdajI kapuracaMdajInuM saMkSipta jIvana-darzana bhAratavarSamAM jaina kemanA saputoe dharma-karma ane dAnathI je anerI suvAsa phelAvI che emAM sAMkaLacaMdajIne paNa apUrva ane ajoDa phALe che. eka khAnadAna khamIramAM zeTha sAMkaLacaMdajIne janma saMvata 1967 nA mAgasara vada-7 nA zubha dine takhatagaDhamAM thaze. saraLatA ane niDaratAnA saMskAra teonI khamIramAM bAlyakALathI ja pariNamyA hatA. zikSaNa pUruM thatAM teo yauvanAvasthAmAM ja vyApAra-udyama nimitta adhya pradezanA "vijayanagara" zaheramAM jaIne vasyA. tyAM potAnA buddhibaLa ane AtmabaLanA prabhAve teo AgaLa vadhavA lAgyA. temanI buddhi ane kunehanI mahAjanemAM prazaMsA thavA lAgI. temanI dharmabhAvanA paNuM. ajoDa che. saMvata 2009nA gaNu suda pakSamAM teoe takhatagaDhamAM aDhAI mahesava-aSTottarI zAMtisnAtra sahita bhAre dhAmadhumathI che, emAM sArI rIte paisA vAparyA saMvata 2013mAM takhatagaDhanI choTI taDamAM Avela zrI Adizvara bhagavAnanA daherAsaranA pratiSThA-mahetsava u52 teoe bhagavAnanAM munima thavAno apUrva lAbha lIdhe. takhatagaDhamAM bAlabrahmacArI suvihita AcAryazrI vijayaharSa surizvarajI mahArAja sAheba pAse abhimaha lIdhe te paripUrNa thavAthI badhAM zubha kAryo thayA ane thaze e gurudevane ucca prabhAva che. zrI sAMkalacaMdajIe saMvata 2014nA phAgaNa mAsamAM spezyala TrenadvArA zrI sametazikharajI jaina tIrtha yAtrAne adabhuta progrAma ra. yAtrIone laI spezyala Trena phAlanAthI phAgaNa suda-12nA zubha divase upaDI tyAMthI AgarA, mathurA, dilhI, hastinApura, krirAjAbAda, banArasa, zrI melupurI, bhadainI, siMhapurI, candrapurI, pAvApurI, rAjagRhI, nAlaMdA kaMDalapura, gIraDI thaI madhuvana (zrI sametazikharajI) GOOOOOOOOOOOOO HidA
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ OXODIACOSEACEDOTE pahegyA, tyAM rUDI rIte deva darzana-pUjA-dharma-prabhAvanA Adi karIne pAchA gIraDI AvyA ane tyAMthI prasthAna karI jameI, kSatrIkuMDa, lachavADa, kAkaMdInI yAtrA karI pAchA jaI AvyA. ane tyAMthI prasthAna karI achamagaja (murzidAbAda ) jiyAgaja, bAlucara, kaTalA, mahImApura gayAne tyAM rUDI rIte yAtrA karI kalakattA pahoMcyA, ne tyAMthI phAlanA prati prasthAna karyuM. lagabhaga 800 yAtrALuone pesyala Trena dvArA sukha rU5 laI zrI sAMkaLacaMdajI zeTha pAchA pharatI vakhate takhatagaDha gayo ane sarvee tyAM rUDI rIte dharma-yAna karyuM. A vizALa yAtrA saMghamAM zrI sAMkaLacaMdajIe meTI rakamane kharaca karIne yathAzakita zrI saMdhanI sevA karI. kharekhara zrImaMtAImAM sAdAI, ane saraLatAnA gurAne dhAraNa karI lakSmIne sadavyaya karavAnuM Apa jevA puNya prakRtivALAne ja sUjhe che. ane dharma pratyenI kharI dhagaza ApanA hRdayamAM lAgelI hovAthI prativarSa nivRtti laI tIrtha yAtrA karI A5 AtmAnone karI rahyA che. A 800 yAtrine saMdha spesyala Trena dvArA kADhIne jevI moTI rakamano kharca karI saMghamAM AvelA yAtrikonI Ape je sevA bajAvI che. ane temAM paNa teTalA vakhata sudhI darekanI sagavaDatA samabhAve sAcavI, koIpaNa jAtanI karakasara karyA vinA je udAra vRtti rAkhI che te kharekhara stuti pAtra che. Avo Apane dharmaprema tema ja vyavahArika kAryomAM paNa dharmanA kAryane mAMgalika rUpe mukhya rAkhI dareka kArya karavAnI khAsa jIjJAsA, svAmIbhAI paratvenI sahAnubhUti, ane saunI sAthenuM milanasArapaNuM e dareke dhyAnamAM levA jevA apratima guNa che. : Apa jevA guNo janane A yavijayajI mahArAja viracita "jJAnasAra aSTaka" upayogI graMtha premapUrvaka samapI ame atyaMta harSa anubhavIe chIe. AcArya zrI vijayamAhendrasUrizvara mahArAja sAhebane saddaupadezathI A uttama graMtha pragaTa karavA badala sArI rakama ApIne udAra sakhAvata karI amane protsAhana ApyuM te badala ApanA RNI chIe. - prakAzaka, hAla halAvI IIii .
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre CHOCOCCIDETEOR AcArya zrI vijayaharSasUrIzvara laghujIvanaprabhA etasyAmAryabhUmau marudharaviSaye thAMvalAkhye prasiddha / grAme dharme jinokte hyacalajivaNijo dattacittAH pavitrAH // AsaMstaddharmapatnI vinayaguNayutA svAmisaMsargasaumyA / bhUrIdevotinAmnA'bhavadatisaralA jainadharmapravINA // 1 // kSmAvedAGkendumAne (1941) dhavaladalayute phAlgune bANatithyAm / mAse'bde vaikramAkhye suSuva iti sutaM gurviNI bhUridevI / tatsUno nAmadheyaM mRduvimalatano naamsNskaarkaale| pitrA zuddhe muhUrte nijakulavidhinA kArita humicandaH // 2 // bAlo'yavai zaizavazAlinI saH,sadAvayasyaimilito'pi lIlAm / prAgjanmasaMskAravalena muktvA'bhavatsuvidyAdhyayanaprasaktaH // 3 // sadvidyA samadhItya laukikaguroH pArve sa vairAgyamAk / pitrAdipratibodhito'pi satataM dharphakadhyAne rataH // .. gArhasthAruciko munIzvarasamaH sadbhAvanAM dhyAyati / zrImad bhAgavatI bhavodadhitarI dIkSAkadaudeSyati // 4 // dhyAtveti zrAddhavaryaH zamarasajaladhiM zaudhayan saumyamUrta-majJAnadhvAntabhAnu gurumamalahRdaM gaurjarI bhUmimApa // dAhodagrAmamadhye katipayadivasaizcAgato humicndH| AcAryo nItimUrin munigaNasahitAMstatra dRSTvA jaharSe // 5 // sUrIzvaraM taM vidhinarSiyuktAM / pradakSiNIkRtya praNamya coce // mAM he kRpAlo bhavavAdhimacyA-dIkSA pradAyAzu samuddhara tvm||6|| nAgeSvakendu (1958) varSevimaladalayute phAlgune skandatithyAm / grAme dAhodanAmni prathamavayasi vai hukmicaMdo'yameva // AcAryANAM samIpe gurubhirathasamaM nItisUrIzvarANA-maGgIkRtyAzu dIkSAM vyaharati tato'nyatra kalpo munInAm // 7 // DOROUOCAGCABEDOEK // 8 //
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ DAITSEDDATDEFINEDIC prAptavidyo'tigaMbhIraH zrIharSavijayo muniH / rAdhanapuramAyAta-viharan gurubhiH samam // 8 // vyomajGkahimAMzu (1970) varSakamite mArge site vai dale / mAse vizvatithau ca rAdhanapure zrIsadguroH sannidhau // tatraivAtha munIzvaro gaNipadaM rAkAtithau prAptavAn / pannyAsAspadabhUSito'bhavadapi prauDhapratApo muniH // 9 // varSeSTanAganidhicaMdramite ( 1988 ) phalodyAM / SaSThayAM tithau sitadale zubhazukramAse // zrInItimUrisuguroH kRpayA nagaryA / sUrIsvarAspadamathapiralaJcakAra // 10 // bRhaspatisamaM jJAne rAkendumiva nirmalaM / pratApa bhAnutulyaM taM, kSamAyAM pRthivInibham // 11 // samudramiva gAMbhIrye dayAmUrti tapasvinam / satyadharmopadeSTAraM bhavasAgaratArakam // 12 / / vijayaharasUrIzaM SaTtriMzadguNasaMyutam / zrImanmahendrasUrIzaH zAnto jJAnatapo nidhiH // 13 // zAstrapAraMgataH saumyaH kalyANamUripuGgavaH / panyAsapadasaMmAnyo maGgalavijayo gaNiH // 14 // sumatiH pUrNAnando jinendravijayastathA / eSA ziSyAvalirbhaktyA, muhuH stauti sadAgurum // 15 // bANendu khAkSimiti (2015) vaikramavatsare tR-toyAdine guruvarAya tapasyamAse / zukle. jinendravijayena' kRtArpitA ca, zrIharSamUrisugurorlaghujIvanAmA // 16 // 1 zrIpUjya vijayajinendrasUri ma. dhnaariivaalaa| . * iti zrI vijayaharSasUrIzalaghujIvanaprabhA . OXESSEN ESIKTADORSIDEN // 9 //
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ // OM namaH siddham // DoGHeallelsealeravale AcArya zrI vijayamahendrasUri-saMkSipta-jIvanaprabhA ratlAme nagare svakoyamavane cenAjI mAryAdalI, tatkukSerasite zubhagrahagate mArge tRtIyAdine // janmA'bhRdbhavatAM (1953) trivANanidhibhU-saMkhyAyute vatsare / sarveSAM sukhazAntikAraNaparAH prAdurbhavA vai satAm // 1 // jyeSTho bandhu sukesarImala iti, khyAtaH sadA lAlanAt / tAruNye'Gkurite tadaiva bhavatAM pitrostathA hyagrajasya svarge gamane tato vivazataH pitRvyaputrasthale, cakruste vasatiM viraktamanaso nAmnA tu mizrImalAH // 2 // zrIdevayogAdratalAmapuryA, gaNyagraNIsiddhi munenivAsaH // caritrabhAvaH prakaTaH svacitte, jAto hi teSAmupadezamAtrAt // 3 // zratvA zrIgaNivANAM, cAturmAsIsthitiM punaH / mahezANAbhidhe grAme, tato'guH siddhihetave // 4 // tataste gaNirAjAnAM, yAnaM bhRgupure'bhavan / upadhAnakriyAM kRtvA'hamadAbAdakaM yayuH // 5 // tasmAcchIvijayAntaharSamunibhiH supreritA vA gatAH / zrImannItigaNiprasaktamanaso jJAnAya tatra sthitAH // AEVA ACOCCA * svargastha vijayasiddhisUrIzvara jI mahArAja
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ axeUDENaClaicaachaielaicaCSIC jAtA mizrimalAstadA visapure'bhyAsena vidyAyutAH / prAyaH sAdhayitumalaM na vinaye-nAdyApi ki sevayA // 6 // tasmAdyAtAH sumAnyA hi punarahamadAbAdapuryA svamatyA / dIkSA taistu grahItA (1969) graharasanavabhU-vaikramAbde ca mAgeM / / mAse kRSNe caturthe'hni zubhasamayake harSasAdhoH sakAzAda / sAdhUnAM saGgatiryA nahi mavati mudhA vastutaH svIkRtA sA // 7 // paJcamIdivase mArge mAse pakSe site zubhe / vatsare vaikramIye tu, ( 1986 ) rasASTanavabhUmite // 8 // zAstrANAM jJAnasatvAca, kriyAkauzalyadarzanAt / AcAryA nItisUrIzA-stebhyo gaNipadaM daduH // 9 // panyAsAspadabhUSitena guruNA pAtraM samAlokya sat / (1987 ) saptASTagrahabhUmite zubhakare harSeNa saMvatsare // mArge cAsitapakSake vasutithau, vAre sipore gurau / zrIpanyAsapadaM samarpitamaho / asmai tu zAstrAdhvanA // 10 // samprApya padavI samunnatayazA, bhavyAJjanAn bodhayan / nAnAdezavihArakarmanipuNa-stanvan pratiSThAM guroH // siJcan dharmataruM vivekasahitaH pIyUSagirvAriNA / hyevaM zrIgurudevaharSaviduSaH ziSyAgraNIrapyabhUt // 11 // itthaM kAle vyatIte (1999) navanidhinidhibhU-vatsare vaikramoye / SaSThayAM mAse ca caitre'pyadhavalasahite'hammadAvAdagrAme / / zAntaM dhIraM mahAntaM sarasaguNayutaM surivaryaH praharSaH / paTTAlaGkArayogyaM munigaNavaramA-cAryavayaM cakAra // 12 // zrImatAM harSasUrINAM paadpngkjsevkaaH| abhavannatra vikhyAtAH zrImanmahendrasUrayaH // 13 // AdhaH zrIrAjahaMsAkhyo dvitIyastu sudarzanaH / sazIlastRtIyaH proktaH, tejaprabhaturIyakaH // 4 // ratnAkaraH pazcamakaH SaSTho hemaprabhaH sudhIH / ziSyA AcAryavaryasya mahendrasya matasya ca // 15 // GilasacaICAacarbordevac // 11 //
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ X anukramANikA viSaya ESTICOS ACCORDIO TAC viSaya purNASTaka jayaghoSa kathAnaka magnASTaka somavasu kathAnaka sthiratASTaka sanatkumAra kathAnaka mohatyAgASTaka ahaMdatta kathAnaka jJAnASTaka sAlamahAsAla kathAnaka zamASTaka mRgAputra kathAnaka indriya jayASTaka kurmadvayadraSTAtaH sukumArikA kathAnaka tyAgASTaka subhAnukumAra kathAnaka kriyASTaka ratisundarI kathAnaka tRptyaSTaka buddhisundarI kathAnaka nirlepASTaka guNasundarI kathAnaka niHspRhASTaka kAlavaizikaparSi kathAnaka maunASTaka kurudatta kathAnaka vidyASTaka samudrapAla kathAnaka vivekASTaka CEACTATA TODOSTOSAS // 12 //
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ XODCASOSIDADOCIGIC zramaNabhadramuni kathAnaka mAdhyasthASTaka ahaMnmitra kathAnaka nirbhayASTaka skandakarSi kathAnaka anAtmazaMsASTaka marIcikumAra kathAnaka tattvadRSTyaSTaka AcArya kathAnaka sarvasamRddhayaSTaka bhUmipAlanRpa kathAnaka karmavipAkacintanASTaka kadambavitra kathAnaka bhavodvegASTaka sukozalamuni kathAnaka lokasaMjJAsyAgASTaka zvetazyAmaprAsAda kathAnaka zAstrASTaka AryarakSitasUri kathAnaka parigrahASTaka saMyatamuni kathAnaka anubhavASTaka AbhIrIvazvakarvANakkathAnaka yogASTaka ujjhitamuni kathAnaka niyAgASTaka raviguptabrAhmaNa kathAnaka pUjASTaka dhanasAravaNikkathA dhyAnASTaka jhapakamuninI kathA nandana RSinI kathA tapASTaka sarvanayAzrayaNASTaka zukanI kathA upasaMhAra acaepcaleaiodiooooo 111 // 13 // 114
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ * zuddhi-patraka * pRSTha paMkti pNkti| OXOCARDONA azukhaH svaritpAdinA vaMbhaNo. kSamAdAna ghRtRghRNA jagatamAzcarya pUritaH vAn bhavati pazyati vagaNA skArA parabadyANi roma kriyAmANaM zuddhaH / pRSTha svarityAdinA baMbhaNo jhamA dAnaM dhRtighRNA jagatAmAzcarya pUritAH vantaH bhavanti pazyanti vargaNA sphAro %&&&177**? azuddhaH pazyanApa zraNoti dharmarathA bhAsAdika darzayidhyeti tayauSadhasya rAjadRSTi dyalakRta baMdhA vAvAM muni thaiva sakalpa tadabhyaNa ravagRha savakarmasu pazyannapi zRNoti dharmazcA mAsAdika dayiSyati tasyauSadhasya rAjadRSTiM calakRtaH vaidyAvAvAM muniH tathaiva saMkalpa tadabhyarNa svagRha sarvakarmasu yoOaGeoOImelaeocat parabrahmaNi . roma vAka kriyamANa zrAneka // 14
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ va 29 26 sphATika mAnasarovare mahA prAvAjiSTAm bandhUna prAptadoSAdaNAM ajJApayati dvAdaze gRhAdvahi rAgiHbhiH yAt cintayasveva patajjali 60000mnsex rolai 35 bhaveda m m m m m sh sd w sh h h h h s w m mw sphaTikaM / 185 mAnasasarovare mahaD prAtrAjiSTAm | 62 9 yAta cintayatsveva pataJjali na bhaveta barjitaM svarUpa niHspRhasya saMgRhanti 85 10 sarpasya nirjIvAviva 95 13 95 16 itivadaha samatevaikA dharmasya raaeedeeyat bandhUna prAptadoSANAM AjJApayati dvAdaze gRhAdahi rAgibhiH volai prahaNaM sahakyajJAnaM notpAda pAlakAbhidho tachutvA tadAkaNya saMghAdiSu jitaM svarUpa GXDICABIEJIDADES Acca niHpUhasya prahaNa sahekyajJAna natpAda pAlakAbhidyo tacchrutvA tadAkaNya saMdyAdiSu 36 14 377 39 11 saMgRhaNanti sarvasya nirjIvAvi va matsya itibadahaM samatevekA dharmasyA matsyA nam yAmikAntripa . samRddhayaH yAmikAnvita samRddhayaH mune dhairya mune
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ anopAnA gurubhakteiH kadamba zazinA 14 10 6 atropamAnA / 126 gurubhakteH | 137 kadamba 138 zaninA 148 karama citto 149 vyAravyA gRhasthasya gRhasthasya brahmApaNa kSANavRttI prasanmasya sAmrAjya karmaNA kuNDo kuSTo 16 vyAkhyA gRhasthasya brahmApaNa zrINavRttI prasannasya sAmrAjya karmaNAM vyAkhyA tapaH marabha cittA vartate syauSadhaM 113 DETTATOREDDETTA. -nam-06663050ce tapa verAgya napasyApi tapasyapi vattate syauSadha jaho ikSulatA imA niviNNaH bhaGgibhiH mazruvanto AdhAro'rita parIkSAkSa sthirIkartR kRtaM CALOOCIACICADCAO sarvamidaM ikSulatAM imAM 1514 niviNNaH 152 maGgibhiH manuvanto AdhAro'sti parIkSArtha sthirIka vizramya / 167 119 122 kRddhabhUti savamidaM kRDhabhUti myAt upasaMhAra suvaNaghaTa viracita 123 10 syAt upasaMhAraH suvarNaghaTa viracitaM 126 vizrasya // 16 //
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ araca 12OMewaseaseDESHERE // aham // vardhamAna-satya-nIti-harSasUri-jainagraMthamAlA naM.-21 cAndrakula-tapAgaccha-saMvignazAkhAgraNI-tIrthoddhAraka-AcAryazrI vijaya-nIti-harSa-sUrIzvarasadgurubhyo namaH / nyAyavizArada nyAyAcArya zrImad yazovijayavAcakaviracita-svopajJa-zizubodhinI-vyAkhyAsamalaMkRtaM --- jJAnasArASTakam // maGgalAcaraNam // dIvyavaddhinatAya dveSahutabhuganIrAya vairAgyatA-dhIkAsadvibhavAya saMmRtisarastIrAya dhIrAtmane / syAdvAdAgamadezine janamano mAndakIrAyate, pratyUhopazamAya kAntamanase vIrAya nityaM namaH // 1 // enawar granthasya jJAnasAgasya, zrIyazovijayaH kRtAm / bhASAM hi saMskRtAM kurve, viduSAM modadAyinIm // 2 // // atha pUrNASTakam // aindrazrIsukhamagnena, lIlAlagnamivAkhilam / saccidAnandapUrNena, pUrNaM jagadavekSyate // 1 //
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre pUrNASTakam NONSEGONGOUSTETICA vyAkhyA-yathA indraH lakmyAH sukhe lInaH AtmA akhilaM jagat lIlAsukhe lagnameva pazyati tathA sat-sattA asti| tvaM vA, cit-jJAnam , AvandaH sukham , etattrayAMzena paripUrNa AtmA saMsAra-darzanajJAnacAritratattrayAMzena paripUrNa pazyati / | tAtparya tu etadasti yat yathA sukhI pumAn sarva sukhinameva jAnAti tathA pUrNaH sarva pUrNameva jAnAti nizcayanayadRSTayA bhrAntirnAsti / - yaduktam- navAsti rAjarAjasya, yatsukhaM naiva devarAjasya / tatsukhamihaiva sAdho-rlokavyApArarahitasya // 1 // vyAkhyA--cakravarttino rAjJaH yatsukhaM nAsti nApi devendrasya yatsukhaM bhavati tatsukhamatraiva sAMsArikapravRttizUnyasya sAdhorbhavati // 1 // aupAdhikyAH svAbhAvikyAzca pUrNatAyAH svarUpamAha| pUrNatA yA paropAdheH, sA yAcitakamaNDanam / yA tu svAbhAvikI saiva, jAtyaratnavibhAnibhA // 2 // ___ vyAkhyA- yat paravastu-AtmadravyAbhinnaM dhanadhAnyaparigrahAdirUpopAdhirUpAnimattAt pUrNatA asti, ( arthAtparopAdhita: matA pUrNatA asti ) tadvigahAdiprasaMge anyavyakteH sakAzAd prArthyAnItAlaGkAra ivAsti kintu yA svAbhAvikI-jJAnadarzanacAritrANAM svabhAvena siddhA pUrNatA asti sA uttamA uttamaratnakAntisamA asti / atha jayaghoSakathAnakam // 1 // araGENERSewaENDER // 2 //
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrNASTakam jJAnasAre ONTSTOOEDEELTOE vArANasyAM yugmajasodarau kAzyapau jayaghoSa-vijayaghoSAhAvabhRtAM / anyaDA jayaghoSo gaGgAM snAtuM gato mukhopAttaraTanmaNDUkamakSakaM sarpaka vyalokata / kurarapakSiNA sa bhujaGgo'pi drataM gRhItvotkSipyAdhaH kSitau kSipto makSayituM prArebhe / tena pakSiNA bhakSyamANo'pyahiH sandaMzadezIyadaMSTrAtroTi navigrahaM raTantaM taM bhekaM jaghAsa / evaM mitho asantau tau prekSya jayaghoSo dadhyau-"aho ! saMsRtisvarUpaM yataH-- yo hi yasmai prabhavati, prasate taM sa mInavat / na tu gopayati svIya-zakti ko'pi nadInavat OM // 1 // kRtAntastu mahAzakti-riti sa asate'khilam / tadasAre'tra saMsAre, kA nAmAsthA manISiNAm // 2 // kiMceha dharma evaikaH kRtAntazakti kuNThIkaraNe kSamaH, tattamevAhaM zrayAmi" iti cetasi saMpradhArya gaGgAparatoraM gataH sa pUrvoktapUrNatAguNAnvitAn sAdhUna dadarza / tadrAi ca jainadharmamavetya tato vratamAdAya bhuvi vyahArSIt / krameNa viharana vANArasI purodyAne samAgAt / tatra puryAM vijayaghoSo yajJaM karoti / tatra mAsakSapaNapAraNe so'nagAro bhikSArtha tatra yyau| taM saMyataM yAjako'jAtapratyabhijJo vijayaghoSa eva pratiSedhatisma"he bhikSo ! naiva dAsyAmi tubhyaM bhikSA, yAcasvAnyataH, kutaH 1 vedavida eva dvijA yajJamaNDapaniSpannAnnaM bhoktuM yogyAH" evaM yAjakena pratiSiddho'pi samatayaiva sthitaH, nAnAdyartha, kintu teSAM tAraNabuddhayA idaM vAkyamabravIt -- * samudravat / GASICS GEBICAC // 3 //
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAnasAre pUrNASTakam GICOSOCIOCASSICMACHENOL "bho dvija ! tvaM vedamukhaM-vedeSu pradhAnaM, yajJamukhaM-yajJAnAM. yanmukhamupAyaH, nakSatrANAM mukha pradhAnaM, dharmANAM mukhaM ca na | jAnAsi / " iti zrutvA sa smAha- "yUyameva tarhi sarvamupadizatha / " muniH smAha- "ahiMsAdidharma eva pradhAnaH, yajJamukhaM bhAvayajJa eva, nakSatramukhaM candraH dharmamukhaM kAzyapo yugAdidevo mukhamupAyaH tasyaiva prathamastatprarUpakatvAt , tannigaditadharmArAdhaka eva brAhmaNaH, yata uttarAdhyayane paJcaviMzAdhyayane jahA paumaM jale jAyaM, no vilippai vAriNA / evaM alittakAmehi, taM vayaM bUma mAhaNaM // 1 // | anyacca-na vi muMDieNa samaNo, na OMkAreNa baMbhaNo / na muNI raNNavAseNa, kusacIreNa na tAvaso // 2 // nApi muNDitena zramaNo-nigranthaH syAt , na praNaramAtreNa dvijaH bhUrbhuvaH svaritpAdinA, na muniraraNyavAsena, na kuzacIraM darbhamayaM vastraM valkalopalakSaNamidaM tena na tApasaH / tarhi kathamete bhavantItyAha-- samayAe samaNo hoi, baMbhacereNa vaMbhaNo / nANeNa ya muNI hoi, taveNa hoI tAvaso // 1 // kammuNA baMbhaNo hoi, kammuNA hoi khnio| kammuNA vaiso hoi, muddo havai kammuNA // 2 // karmaNA-kriyayA dvijaH syAt, yataH kSamAdAnaM damo dhyAna, satyaM zaucaM ghRtighRNA / jJAnaM vijJAnamAstikya-metadbrAhmaNalakSaNam // 1 // tathA karmaNA-vatatrANalakSaNena bhavati kSatriyaH, vaizyaH kRSipazupAlyAdinA, zUdo bhavati karmaNA-zocanahetupreSyAdi // 4 //
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19 pUrNASTakam jAnabAre teacwwwsacarone sampAdanarUpeNa, karmanAnAtvAmAve hi bAmaNAdivyapadezAnAmabhAva eveti, ahiMsAdiguNairyuktA ye dvijottamAsta eva taraNatAraNadhamA" ityAdi dharmavAkyAni zrutvA gatasaMzayo vijayaghoSastaM muni mama sodaro nUnamityupalakSya tuSTa idamuvAca- "he saMyatAH! yUyameva vedavidA, he yathAsthitatattvajJAH / yUyameva yajJakartAraH bhAvayajJayaSTAraH parAnAtmAnaM coddhatuM samarthAH, tasmAdanugrahamasmAkaM kuru he mithutama! miyAgrahaNena / " evaM dvijenokta munirAha-he dvija ! na kArya mama maikSyeNa, kintu kSipraM niSkrama-pravraja, bhayAvaH ghorasaMsArasAgare mA bhrmiiH| yathA mRttikAmayI ArdraH zuSkazca dvau golako bhittAvAsphAlito, ya ArdraH sazliSyati, dArzantikayojanAmAha evaM laggati dummehA, je narA kAmalAlasA / virattA u ma laggati, jahA sukke u golae // 1 // ityAdidharma zrutvA sarvasaGgaM vimucya sa pravavrAja / tato dvau sodarau munI pUrvakarmANi kSiptvA krameNa siddhisaukhymbaaptuH| // iti pUrNASTake jayaghoSakathAnakam // 1 // Wan upAdhikatA pUrNatA apagacchet kintu svabhAvasiddhA pUrNatA kadApi na gacchedityAha-- avAstavI vikalpaiH syAt, pUrNatA'bdherivormibhiH / pUrNAnandastu bhgvaaN-stimitoddhisnnibhH||3|| vyAkhyA-tarajAto vAridheH pUrNatAvata vikalpataH avAstavikapUrNatA bhavati, parantu pUrNAnandasvabhAvo bhagavAn nizcala Goaaelaelaelaeace // 5 //
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre pUrNASTakam ADIDESCOBRICODE samudra iva nizcalo'sti, yathA taralatAGgena samudrasya kalpitA pUrNatA bhavati tathA'haM dhanavAnasmi, ahaM rUpavAnasmi, tathA putravAn strImAnasmi' ityAdi saMkalpavikalpAbhyAm avastutaH utpannA mithyArUpA kalpitapUrNatA bhavati, parantu Anandena paripUrNe bhagavAn zuddhasvabhAvaH AtmA sthirasamudravat prazAnto bhavati / AtmarUpasamudrasya jJAnAdiratnaiH sadA pUrNatA asti evaM vicAraNIyam. bAhyadRSTito vikalparUpataraGgeNa pUrNo manyate // 3 // jAgatijJAnadRSTizcet, tRSNA kRSNAhijAGgalI / pUrNAnandasya tatkiM syAd dainyavRzcikavedanA // 4 // d vyAkhyA - yadi tRSNArUpasya kRSNArpasya viSApaharaNe jAGgulIvidyAsadRzapUrNatAjJAnadRSTiH jAgaryAt tadA pUrNAnandamaya| syAtmanaH dInatArUpasya vRzcikavedanA kathaM bhavet ? pUrNatAjJAnasya dRSTiH tRSNAM samUlaM hanti, apUrNasya tu tRSNA bhUyo'bhivardhate / | yena sarpasya viSaM dUrIkriyate tena vRzcikasya vedanA kuto na dUrIkriyate, itpbhipraayH| paryante yena kRpaNA-stadapekSeva pUrNatA / pUrNAnandasadhAsnigdhA. dRSTireSA manISiNAma // 5 // .. vyAkhyA-yena dhanadhAnyAdiparigraheNa kRpaNAH hInasattvA lobhino jantavaH pUryante tasyaiva dhanadhAnyAdiparigrahamyopekSaiva pUrNatA asti, atra dhanadhAnyAdiparigrahasyopAdAnaM savikalpamasti upekSA tu nirvikalpA asti, tato'tra upekSA gRhItA'sti, pUrNAnandAmRtenArdIbhRtA dRSTiH paNDitAnAM bhavati / yatrAtmadravyasya pavitrajJAnAdiparyAyasya pUrNatA sarvadA'vasthitA asti tatra pudgala| saMkalpitA apUrNatA naivAbhijJAyate, kintu utkRSTopekSayA dedIpyamAnasvarUpA pUrNataiva prakAzate // 5 // awardeesisease
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAnasAre pUrNASTakam DESSUTOCLAESENTASI - apUrNaH pUrNatAmeti, pUryamANastu hIyate / pUrNAnandasvabhAvo'yaM, jAdadbhutadAyakaH // 6 // vyAkhyA--vAstavikatyAgabhAvanayA dhanadhAnyAdipudgalairapUrNazrAtmA AdhyAtmikaguNaiH pUrNatAmadhigacchati tathaiva dhanadhAnyAdipudgalaiH pUrNatAmadhigacchan AtmA jJAnAdiguNAnAmapacayaM prApnoti, arthAt pudgalAnAmaparigrahAt jJAnAdInAM pUrNatA jAyate, | pudgalAnAM copacayAt jJAnAdInAM hAniH prasiddhaivAsti / ayaM pUrNAnandasya zuddhasyAtmanaH svabhAH jagatamAzcaryakArako'sti laukikadravyAgArAdayo'pUritAH syuH tathApi ayamAtmA pUrito na bhavati / yadi te paritaH syustadApyayamAtmA hAni nApnoti yatazcAtmanastu khabhAvaH tebhyaH viparIto'sti tasmAdAzcarya vidadhAti // 6 // , parasvatvakRtonmAthA, bhUnAthA nyUnatekSiNaH / svasvatvasukhapUrNasya, nyUnatA na harerapi // 7 // ___vyAkhyA-paradravyeSu svAtmabuddhathA vyAkulatAM labhamAnAH rAjAno'pi svabhinnApekSayA khasminyUnatAdarzanasvabhAvavAn bhavati M] arthAt anyasyApekSayA Atmani apUrNatAM pazyati / parantu Atmadravye Atmatvasya sukhanirapekSAviratAnandena pUrNa sthajJAninaH indrApekSayA'pi nyUnatA nAsti yatohi svabhAvasukhaM sarveSAM samAnaM bhavati tatra kasmAdapi kasyacit adhikatA nyUnatA vA nAsti // 7 // kRSNa pakSe parikSINe, zukle ca samudaJcati / dyotante sakalAdhyakSAH, pUrNAnandavidhoH klaaH||8|| vyAkhyA-kSayaM gate kRSNapakSe, vRddhi gate ca zuklapakSe sarveSAM samakSaM pUrNAnandacandrasya kalAH suzobhante / atrAyamAzayaH--candrapakSe-kRSNapakSa ityasyArthaH andhakArasya paJcadaza dinAni, zuklapakSa ityasya ca prakAzasya paJcadaza dinAni kalA BICOCACOSMECTACTACTACTS |7||
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAnasAre | pUrNASTakam DODDISFUNKSION SoDazo mAgaH, pUrNAnandapa tu kRSNapakSa ityasya ardhapudgalaparAvarcAt adhikasaMsAraparibhramaNazaktiH zuklapakSa ityasya ca pudglpraavmvintrsNsaarH| kalA-caitanyAparaparyAyaM jJAnaM jJeyam "jesimabaDDo pumgalapariaDDo sesayoga sNsaaro| te sukkapakkhiA khalu, avare puNa kaNhapakkhoA" // 1 // yastha kiJcinyUno'rSapadgalaparAvartasaMsAro'vaziSyate sa zuklapAkSikaH anyaH tasmAdadhikasaMsAravAn kRSNapAkSiko jJAtavyaH / "jo jo kiriyAvAI, so mavvo nniymaasukkpkkhio| aMto puggalapari-adRssusijmai // " yo yaH kriyAvAdI-AtmavAdI asti sa bhavyo'sti avazyazuklapAkSikazca asti, sa arddhapudgalaparAvamyintare siddho bhavati yaH dazAbhUtacUlnusArataH arddhapadgalaparAvartAdadhikaH saMsAraH asti sa kRSNapakSaH tadabhyantaraHkAlaH zuklapakSo jJAtavyaH // 8 // // iti prathama-pUrNASTakam // bacaCaelaelaeDEA // atha dvitIyaM magnASTakam // pratyAhRtyendriyavyUha, samAdhAya mano nijam / dadhacinmAtravizrAnti, magna ityabhidhIyate // 1 // vyAkhyA-indriyasamudAyaM pratyAhRtya-svasvaviSayempaH vivRttaM vidhAya svaM mAnasaM ca viSayAntarasaMcArAt pRthakkRtyAsmadravye eca nidhAya cinmAtre-bAnamAtre vizrAnti sthiratAM prakurvANaH AtmA magna ityucyate / arthAtsarvAn bhAvAn jJAnamAvena
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAnasAre pUrNASTakam . Dewasieroelacraceae dadhAnaH magna ityabhidhIyate // 1 // yasya jJAnasudhAsindhau, parabrahmaNi magnatA / viSayAntarasaMcArastasya hAlAhalopamaH // 2 // . vyAkhyA--yasya-jantoH jJAnAmRtasamudra prapaJcarahite zuddhAtmajyotiH svarUpe parabrahmaNi paramAtmarUpe magnatA-lInatA | asti tasya jantoH jJAna vihAyAnyasmin pravRttiH viSatulyA'sti, yathA mAlatIpuSpe samAsakto bhramaraH kadalIstambhe kadApi nopavizati tathaivAntaraNasUkhe rakto jIvaH bAhyapravRttiM nAcaret // 2 // - svabhAvasukhamagnasya, jagattatvAvalokinaH / kattu tvaM nAnyabhAvAnAM, sAkSitvamavaziSyate // 3 // ___vyAkhyA-sahajAnande magnaH jagataH tattvasya syAdvAdadRSTayA zuddhasvarUpaM parIkSyAvalokina AtmanaH anyabhAvAnAM svasmAdvimAnyapadArthAnAM kartatvaM nAsti, kintu sAkSitvamavaziSyate, mRttikAprabhRtayaH padArthAH ghaTAdirUpeNa pariNamanti, teSu kumbhakArAdayaH sAkSiNa eva santi, tathApi te kathamabhimanyante yad vayaM ghaTAdInAM kartAraH smH| tathaiva bhASAvagaNAdravyaM varNarUpeNa, varNaH padarUpeNa, padaM vAkyarUpeNa, vAkyaM mahAvAkyarUpeNa, mahAvAkyaM grantharUpeNa pariNamati; tatra granthakAraH sAkSI evAsti, tathApi kathamabhimanyate yadahaM granthakartA'smi, sarvameva dravyaM nijanijapariNAmasya karta asti, kintu pariNAmasya kazcitkartA nAsti, iyaM bhAvanA'nyabhAvAnAM kartRtva nAsti kintu sAkSitvamasti / parabrahmaNi magnasya,zlathA paugalikI kathA / kvAmI cAmIkaronmAdAH, sphArA dArAdaraH kva ca // 4 ODCASADENTISTATOME // 9 //
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre | pUrNASTakam GODDESSASINDHISAISO ___ vyAkhyA- parabrahmANi paramAtmasvarUpe magnasya pusaH pudgalasambandhinI kathA-vArtA zlathA-nIrasAyate,tadA tasya puruSasya savarNadhanAnAmunmAdaH kuto bhavet, dedIpyamAnAyAH kAntAyAH AliGganAdirUpAdaro'pi kuto bhavet arthAt na kadApi bhavet // 4 // atha magnASTake somavasukathAnakam // 2 // kauzambyAM somavipro'bhUt pratyahaM dharmazAstrazravaNapriyaH / ekadA purANe lomazarSikathAmiti zuzrAva, tathAhi-kazcidIrghadarzI tApaso dvAdazavarSasahasrANi tapastepe / mAsopavAsAnte paMcasu gRheSu baddhAM bhikSAM yAcate, yadA kadAcitteSu gRheSu bhikSAM na labhate tadA mAsopavAsaH, sa ca SaSagRhe na yAti / evaM caturmAsakSapaNAni yAvallubdhamAhAraM caturbhAgIkRtya jalacara-sthalacara-khacarebhyo dattvA caturthAzamekaviMzatikRtvaH payasA prakSAlya svayaM bhuGkte / atha sa mRtaH indro'bhUt / pRSTaM ca tema devAnA--"purA kenAya svargaH kRtaH?" ityukte devA jaguH-"na kenApi kRto'yaM, svayaM siddhaH" tataH zakro dadhyo-"jIrNo'yaM, tena navInaM svarga kariSye" devaruktaM"navInaH svagoM na kenApi kattu zakyate" / zakro'vak-"pUrvendrA azaktAH, ahaM tu samartho'smi" / tataH surAH jagu:-"svAmin ! pUrva matryalokaM vilokya pazcAtsvehi taM kuryAH" / tata indro naralokaM draSTuM gataH, kasmiMzcidvane'tarumUle lomazanAmarSistapastapyamAno dRSTaH, indreNetyuktaH-"kathaM maThaM vinA tapaH sahase ?" tataH RSiravak-caturdazacatuSkikAsa gatAsu gatAsu mamaikaM romaM patati, sAdhatrikoTI rogNAM patiSyati tadA me paJcatvaM bhASi, adyApi zirastazcatvAraH kezA na cyutAH santi, catuSkikaikA viMzatisahasrAdhikatricatvAriMzallakSaSaNiAM syAt , sarvaromasu patiteSu me mRtyuH, ato'nityo'yaM dehaH, yadi zAzvataM vapuH syAttadA maThAdisthAnamoho NICARADICSOMACACOCTOEICHE // 10 //
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre pUrNASTakam SEPEDECKTAI vidhIyate myaa|" tata indro dadhyau-"asya yaterane mamAyustuSAralavamAtraM, ataH svargakaraNe ko vyAmohaH / " tato nivRtta indraH svasthAnaM gataH / iti anityavAkyaM zrutvA dadhyo-"kulajAto dharmo na prazasyataraH ataH parIkSAM vidhAya jJAnadharma zravAmi / " nAnAdarzanAnyavalokamAnaH kvApi mate paritrAjaM dharma papraccha / prabhuNA dharmatripadyuktA-"miTuM bhuMjeavvaM 1; suhaM soavvaM 2, loappio | appA kAyavo 3 / jIrNe bhojana rucyanurUpa mRduzayyAyAM sukhaM zayanaM ; mantrauSadhAdinA lokapriya AtmA bhavet itizrutvA somavasurdabhyo "nAso samyagdharmaH; pApapravRttimayatvAt" / punaranyatra sAdhupArve tripadyartha pRcchati / sAdhuravak-"ekAntare'kRtAkAritAnanumatabhojyaM paramAdhaMto miSTa; sukhaM dvayodAtRdAnagrAhakazuddhayA; vidhinA svalpanidrAyAM sukhazayanaM ; mahAnirIhatve lokapriyatvam / " somavasurdabhyo-"mArgA| nusAryasAvartha : samIcInaH / " itthaM dvijastatvajJAnAt hRSTaH paJcasamititriguptiyutasAdhusamIpe kriyAmANAM tripadImapi dRSTavA zrutvA ca || pravabAja / ekadAraNye pratimayA sthitaH indriyaviSayAnivArya AtmasvarUpamAsane karavarUpasamAdhimayaM cittaM vidhAyAtmasvarUpajJAnamagno babhava / yataH- jJAnamagnasya yatsaukhyaM, tadvaktuM naiva zakyate / nopameyaM priyAzleSairnApi tacandanadravaH // 1 // . AtmasvarUpopalabdhiyuktasya yacchama sukhaM tanna vAggocaram / tadadhyAtmasukhaM priyAliGgana candanavilepanana nopamIyate Aro|| paja saukhyaM svarUpavastusaukhyatulyaM na syAt / uktaM ca labbhai surasAmittaM; labhai pahuattaNaM na saMdeho / ikko navari na labbha; jiNiMdavaradesio dhammo // 1 // dhammo pavittirUvo; labbhai kaiyA'vi nirayadukkhatayA / jo niavatyusahAvo; so dhammo dullaho loe // 2 // jaEGorae // 11 //
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ haansaare| | pUrNASTakam eGaalaimeges ato vastusvarUpadharmasparzanena zubhadhyAnamagnaH sa hijarSiH kAyotsarga cakAra / taminsamaye ekazcakravartizcaturazItilakSahaya- | gajarathayuktaH SaNNavatikoTipadAtikalitazcAnekavArAGganAGganAnATyakArayanmArge gacchati; tAvanmuniM dRSTvA sa dadhyau-aho ! asya svAtmadharmamagnatAguNo vAggocaraH; matsainya gatasparzAdiviSayAn pazyannApa na pazyati ahaM gajarakandhAduttIryAlApayAmi-"he mune ! ahaM sArvabhaumo'smi tvAM ca vande" punaH punarityAdi zrRNvannapi na zraNoti; svabhAvavastudharmazthASTAdazasahasrazIlAGgarathAdicamUvIkSaNe- || katAnatvAt , va parAvalokanaM tava dharmaH, vibhAvatvAdityAdibhAvitAtmaraNamagnatArUpo muniyAmAdha yAvadvilokito'pi na dhyAnamagnatAguNaM jahA~ / tadanu muniguNAn dhyAtvA nutvA ca zrAvakadharma lalau / munirapi krameNApUrvajJAnaM siddhiM ca prApeti // iti magnASTake somavasukathAnakam // 2 // tejolezyAvivRddhiryA, sAdhoH paryAyavRddhitaH / bhASitA bhagavatyAdau, setthaMbhUtasya yujyate // 5 // vyAkhyA-cAritravataH zramaNasya bhAsAdikacAritraparyAyANAmamivRddhA tejolezyAyAH cittasukhasya adhikA vRddhiH bhagavatIsUtrapramukhagranthe nirUpitA'sti / itthaMkrameNa yo jJAnamagno bhavet tasya sA ghaTate, anyo yaH mandasaMvego bhavet tasyAyaM bhAvo naiva mavet bhagavatIsUtre kathitamasti yat-"ye tadA zramaNA nirgranthAH vicaranto bhavanti te zramaNAH kasyAH tejolezyAyA:-cittasukhasya prAptimatikAmanti, he gautama ! ekamAsasya paryAyavantaH sAdhavaH nirgranthAH asurendraM vihAya, bhavanavAsidevAnAM sukhamatikrAmanti, trimAsasya paryAyavantaH zramaNAH nirgranthA asarakamArendradevAnAM sukhamatikAmanti, caturmAsaparyAyavantaH zramaNA nirgranthAH candrAkauM DevarGICCIDIODESIGIC // 12 //
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ D jJAnasArA vihAya prahagaNanakSatratArAjyotiSikadevAnAM sukhamatikAmanti, paJcamAsasya paryAyavantaH zramaNAH nirgranthAH candrArkarUpajyotiSika- || pUrNASTakama devAnAM sukhamatikAmanti, SaNmAsasya paryAyavantaH zramaNA nirgranthAH sanatkumAra-mahendrayoH sukhamatikAmanti, aSTamAsasya paryAyavantaH zramaNA nigranthA brahmaloka-lAntakadevAnAM sukhamatikAmanti, navamAsasya paryAyavantaH zramaNA nirgranthA mahAzukra-sahasrAradevAnAM sukhamatikAmanti, dazamAsasya paryAyavantaH zramaNA nirgranthAH Anata-prANatA-''raNA'cyutadevAnAM sukhamatikrAmanti, ekAdazamAsasya paryAyavantaH zramaNA nirgranthA aveyakadevAnAM sukhamatikrAmanti, dvAdazamAsasya paryA yavantaH zramaNA nigranyA anucaropapAtikadevAnAM sukhamatikAmanti / tatpazcAtzuklo vizuddhaH abhinnacAritraH kRtajJaH sadArambhI hitAnubandhI niraticAraH parama- | zuklapariNAmaH AtmaniSThaH Agamena vizuddho bhUtvA buddho mukto nirvANamadhigacchati saMpUrNaduHkhaM ca dhvaMsayati, taduktam "AvizcanyaM mukhyaM brahmA taM paraM sadAgamavizuddham / sarva zuklamidaM khalu, niyamAtsaMvatsarArdhvam / " mukhyamakizcanatvaM brahmaNi lInatA sadAgamena vizuddhaH etat sarva zuklamasti tadekasaMvatmarasya cAritrAt pazcAdavazyaM bhavati / | anyaccoktaM dharmasindho- uktaM mAsAdiparyAya-vRddha thA dvAdazamiH param / tejaH prApnoti cAritrI, sarvadevebhya uttamam // cAritravAna sAdhuH mAsAdicAritraparyAyavRddhathA dvAdazamAsaparyAyeNa sarvebhyo devebhya atyuttamaM sukhaM prApnoti / __ atra dharmasindhuTIkAyAM nirUpitaM yattejazcittasukhalAbhalakSaNam // 5 // jJAnamagnasya yacchama, tadvaktuM naiva zakyate, nopameyaM priyA zleSa-nApi tacandanadravaiH // 6 // // 13 // DSOMSODEBITDEJO ENDODODEDESSENDEGE
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAnasAre pUrNASTakam aDaaaaaaaaa vyAkhyA-jAnamagnasya puMsaH yatsukhamasti tat avaktavyaM vaktumazakyamasti nahi tatsukhaM kAntA''liGganamukhairupameyamasti nApi candanasakhenopameyamasti, nahi saMsAre tAdRzaM kimapi vastu asti yat tat sAdRzyaM bhajate / zamazaityaSo yasya. vigruSo'pi mahAkathA / kiM stumo jJAnapIyUSe, tatra sarvAGgamagnatAm // 7 // ___ vyAkhyA-yasya jJAnAmRtasya bindorapi mahAkathA upazamarUpazIlatAM puSNanti tatra jJAnapIyUSe-jJAnAmRte sarvAGgamagnatAM | sampUrNarItyA lInatAM kathaMkAraM stumaH, yasya jJAnAmRtabindudharmakathAM zRNvataH mahAsukhaM jAyate saH jJAnAmRte sarvAGgamagno'sti // 7 // yasya dRSTiH kRpAvRSTi-giraH zamasudhAkiraH / tasmai namaH zubhajJAna-dhyAnamagnAya yogine // 8 // vyAkhyA- yasya yoginaH dRSTiH karuNAyAH vRSTiHvarSApravAhasamA asti, yasya giraHvacAMsi upazamarUpAmRtasizrakAH santi tasmai prazastajJAnadhyAneSu magnAya-lInAya namaskAro'stu || // iti dvitIyaM magnASTakam // // atha tRtIya sthiratASTakam // vatsa ! kiMcaJcalasvAnto, bhrAntvA bhrAntvA viSIdasi / nidhi svasannidhAveva, sthiratA drshyissyti||1|| vyAkhyA he vatsa! aticazcalo bhUtvA kuta: sthAne sAne grAme grAme nagare nagare bhramaNaM vidhAyAsmani khedaM vahasi yahivaM alasaglel dha // 14 //
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre IN/ nidhAnaM vAJchasi tarhi tava.ntike eva, tava yA sthiratA asti, sA svAM nidhi darzayiSyeti // 1 // pUrNASTakam jJAnadugdhaM vinazyeta, lobhavikSobhakUrcakaiH / amladravyAdivAsthairyA-diti matvA sthiro bhava // 2 // ___vyAkhyA- jJAnarUpaM dugdhaM asthiratArUpAmlapadArthAt lobhavikSobharUpakUrcakaiH praNazyati, evaM matvA sthiro bhava // 2 // asthire hRdaye citrA, vaangnetraakaargopnaa| puMzcalyA iva kalyANa-kAriNI na prakIrtitA // 3 // vyAkhyA-yadi cittamasthiramitastataH paribhramaNaM kurvana syAttadA vicitrA vAganetrAkRtiveSAdInAM gopanA kriyA kalaTAvat kalyANakoM na kutrApi kathitA / sthiracittaM vinA zatazaH kRtA api kriyAH dambhakUSA bhavanti tAmyaH kathamapi artha- IN siddhina syAt // 3 // antargataM mahAzalya-masthairya yadi noddhRtam / kriyauSadhasya ko doSa-stadA guNamayacchataH // 4 // ___pyAkhyA- yadi hRdayasthitamahAzalyarUpA'sthiratA nApagatA bhavet tadA hitamakurvataH kriyAspauSadhasya ko doSo bhavet || arthAt na ko'pi doSaH / yadA zalyaM hRdayagataM syAt tadA auSadhaM guNakArakaM na bhavedeva tatra tayauSadhasya dopo nAsti kintu zanyasya doSo'sti, ataH prathamaM zanyamapaneyam // 4 // sthiratA vAGmanaHkAyai-ryeSAmaGgAGgitAM gatA / yoginaH samazIlAste, grAme'raNye divA nizi // 5 // // 15 // XEADETS SESSIONS acaicoacaccelerala aces -
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnasAre | pUrNASTakam Dewara SHOTSSOCIATIONS vyAkhyA-yeSAM yoginAM sthiratA vacanamanaHkAyaizcandanagandhavata ekIbhAvaM-tanmayatAM jaladugdhavatprAptA asti, te yoginaH || grAme vane vA dine rAtrau vA samazIlA bhavanti // 5 // atha sthiratASTake sanatkumArakathAnakam // 3 // kAzanapure vikramayazA nRpaH / tasya paJcazatImitAH striyaH santi / tatra nAgadatta ibhyaH / tasya viSNuzrIyiryA'sti / anyadA nRpaH pathi gacchan viSNuzrIrUpamohitastAmantaHpure cikSepa / yato dharmApadezamAlAyAM vRttau santi mArgaNAghAtAnAM, soDAraH pracurA yudhi / viralAstu smarazastra-prahAgaNAmivAvanau // 1 // nAgadattastu priyAvirahavihala: purAntaH parivabhrAma / aparA nRpapatnyo bharkharAcchedAtkupitAH kArmaNayogenemAM mRtyumavApayan / nRpo mohamohitaH kupitAM budhyamAno mRtAmajAnAnastatpade lagna ityabhyadhAt-"niraparAdhe mayi kathaM kopaH tvayA kRtaH" tathApyanalpantI tAmutsaGgagatAM kRtvA'tasthau, tasyAH saMskAraM kartuM na dadAti, tadA mantribhirmantradambhato bhUpaH kAryavyagrIkRtaH / tato rAjadRSTi parivaJcya sA vipine nItA / acirAnmantrayitvA''gatastAmavIkSya mUJchitaH, candanAmbhobhiH siktaH / mRcchantei pAha-"priyA me kvAsti ? yatrAsti tato'pyAnIya dazyatAM / " svAmin ! sA vATikAyAM gatA'sti tvadvirahArditA krodhaM vihAya tvadNAn saMsmRtya punareSyati, mA cintAM kuru / " annAdhabhigrahaM kRtvA nRpaH sthitaH / itthaM zokAkrandaparo dinadvaye'tIte dhIsakhaiH sa tacchavasannidhau ninye / tasya vikRtAsyatayA dantasantatibhairavamadRzyaM khagaistuNDermUlAdutkhAtalocanaM kRmisaMkulamakarNanAsikaM zragAlazvAnakAko // 16 //
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre pUrNASTakama CAETODESCANSTIETIS lUkAdibhizcarvitaM pravahatpUyadhArAbhiH picchalopAntabhUtalaM tacchavaM vIkSya bhUpaH paramavairAgyaM prApa-mamApi jIvo'yaM vapustyaktvA yAvanna yAti tAvadahamapi zarIreNAtmahitaM kurve, dhyAtveti sa vrataM jagrAha tapastaptvA tRtIye kalpe devo'bhUt tatazcyatvA ratnapure jinadharmAbhidho vaNigAsIt / nAgadatto bhavaM bhrAntvA'gnizamavipratApasaH siMhapure'jani / sa bhrAmyana dvimAsakSapaNavratI ratnapuramAyayau / rAjJA pAraNArtha nimantritaH / tatra sa jinadharma zrAddhaM vIkSya nRpamiti prAha-"yadyasya vaNijaH pRSThe bhojanapAtraM nyasya he bhUpa ! mAM tvaM bhojayasi tadbhuje" / rAjJA tatkAritaM zreSThinaH pRSThatvagutpatitA / zreSThinA pUrvakarmaphalaM vicAritam / tataH saptakSetryAM dhanaM vitIrya vratamAdAyAnazanenaika mAsaM sthitvA saudharmendro jAtaH / sa tApasa airAvaNo'bhUt / tatazcyutvA bhavaM bhrAntvA'mitAkhyaguhyako'jani / indrastvAyuSi | pUrNa caturdazamahAsvapnasUcitaH sahadevIMtanujo'vasenabhUpaputrasturyacakrI sanatkumAro hastinAgapure babhUva / taccakriNo mitraM mahendra siMho'bhUt / anyadA yauvanArambhe tena mitreNa saha vasante makarandAkhyavanaM nandanasodaraM sanatkumAro'gAt / atrAntare kenApi azvapatinA kumArAya varAzva upaDhaukitaH, tamAruhya vAhayitumArebhe / tadA so'zvaH kSaNAtsarveSAM dRSTayagocaro'bhUt tato'zvasenabhUpena gavepito'pi sAzvaH putraH kutrApi na labdhaH tadA cakrimitraM kSamApamApRcchaya mitradarzanAya mahendrasiMhazcacAla / eka varSa mahAraNye babhrAma / ekadA sArasadhvaniM zrutvA yAvadale yAti tAvatsarovaramekaM dRSTa, tatra kadalIgRhe strIvRndairanugamyamAnaM bandimukhAdevaM stutizlokamazraNot kurudezamANikya ! azvasenanRpAgana / zrIman ! sanatkumAra ! tvaM, jaya trailokyavibhuta ! // 1 // iti pAThazravaNena hRSTo yAvadale vIkSate tAvaddaSTazcakrI / parasparaM milito mitraM papraccha-'he kumAra ! etAvanto vAsarAstvayA GEOENGINEGA // 17 //
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAnasAre pUrNASTakam DE DIBONDOWOSTERS kSa gamitA:" kumAreNoktaM-"mama nidrA''yAti, anyatsvarUpaM bakulamatI mama priyA prajJaptividyayA kathayiSyati" evaM nigadya sa suptaH / bakulamatI prAha zrRNu mahendrasiMha ! tadA'zvenApahRtaH sa mahAraNye patitaH, tRtIye dine kSudhAtRSAkrAnto jihvAM kRSTvA turaGgo | mRtaH / kumAro'pi jalAprApyA bhrAntAkSo'cetano bhUmau patitaH / tadekayakSasiktairjalelabdhe caitanye tenoktam evaMvidhaM jalaM kvAsti ? yakSo'k-"mAnasasarasi" / kumAraH smAha- 'yadi tatra snAnaM karomi tadA dehAtapo yAti" yakSeNa tatra sarasi nItaH / tatra snAtvA jalaM gatvA sara :pAlyAmupaviSTaH tAvatpUrva caturbhavavairiNA'mitayakSeNa dRSTaH / kumArayakSayoyuddhaM babhUva / ciraM yuddhAtkruddhastava suhRTvajrasAraNa | muSTinA taM jaghAna, devatvAnna mRtaH, paraM naSTaH, tato'ne vrajati tAvadaSTau svasutA bhAnuvegavidyAbhRtA tasmai vivAhitAH, tAbhiH saha | suptaH, tena vairiNA'nyatra kSiptaH, prabhAte jajAgAra, puro'calat , eka tujhaM saudhaM vIkSya praviSTaH, tatraikA sulocanAM vIkSya pRSTa-'kA tvaM?' sA''ha-"sAketapurezaputryasmyahaM, matpitrA devajJavAkyato dhyAtaM-iyaM putrI turyacakrisanatkumArAhA~ / tadaikena vidyAbhatA hRtA,atrAnItA, na jAne'taH paraM kiM sa vidhAsyati ?" iti zrutvA sa prAha-'mA bhaiSIH, so'hamasmi' itazcAgataM tatkanyAcauraM vajravegaM khecaraM hatvA | tAmupAyaMsta / tato vajravegavasA sandhyAvalI bhrAtRhantA patirbhAvIti jJAninoditaM smRtvA'muM vatre / tato vajravegapitA sandhyAvalIdattapAThasiddhavidya to jitaH, yuddhe cakraratnamutpanna, tato vidyAdhara vaitAbye nItaH, kanyAzataM pariNInaM / tato'tra krIDArtha tava sakhA''yAtaH, tvaM ca militaH / yAvatsavaM jalpati tAvaccakriNo nidrAnto jAtaH / vaitAye gatvA mitraprArthitaH svapuramAyayau / tato'zvasenaH sutaM rAjye nyasya zrIdharmanAthamunIndrANAmantike vratamAdade / aoravacuaswacosae // 18 //
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre pUrNASTakam KENDER athAzvasenabhUrdazabhirvarSasahasra bharanaM sAdhayitvA sArvabhaumo'bhUt / athAnyadA saudharmAdhipaH zako divyanATakaM pazyati / tAvadIzAnakalpAko'pi mahAdyutirdeva Agacchat / sa devaH paradevAnAM tejAMsi nijatejasA dhiSNyAnAM bhAnumAniva sthagayAmAsa / atha tasminsure IzAnaM gate surairamarapatiriti pRSTaH-"nAtha ! ayaM devo'dhikakAntimAn kathaM ?" indro'vadat-"prAgbhave'nena sudustapamAcAmlavardhamAnaM tapastaptaM, tasyAyaM mahAmahimA" punaH suraiH pRSTa:-"deva ! devo vA mAnavo vehaka ko'pyastyanyo'pi ?" indra iti procivAn- sanatkumArarUpendo-stejo rUpaM ca yAdRzam / asti tasya praticchando, na nareSu sureSu vA // 1 // tadvAkyamazraddadhAnI dvau devau viprarUpaM vidhAya cakrimandire Agatau / nirupamarUpaM vIkSya vismitau iti ajalpatA, yata: aho rUpamahokAnti-raho lavaNimAdbhutA / badaGgavarNane nUnaM, mUkAH kavivarA api // 1 // ekameva pratIkaM te, pazyatAM pUrvato (yate) bhavam (vaH) / katibhistadbhava paH!, prekSyate nikhilaM vapuH // 2 // tadA cakriNoce-"adhunA khelatailAbhyaGgena picchale'ne kiM lAvaNyaM pazyathaH ? sabhAvasara AgantavyaM" to visRjya snAtvA sarvAlaGkArAnaGga nidhAya chatrAdhalaGkata sadasi siMhAsane sthitaH / tatastau viprAvAkArya svarUpamadIhazat sphArazaGgArAJcitaM naM vIkSya to dvijo javAtpradoSe padmavanmlA nAnanatvaM bhejatuH / tau dabhyatu:-"aho ! nRNAM kIgvinazvara rUpaM ?" atha to cakriNA pRSTo-'kiM vA vaivarNyakAraNam ?' tAbUcatuH-taSavRttaM tvadA rugAgamaM ca / "yuvAbhyAM kathaM jJAtaM ?" | he cacacaacacapacaICIGC arel
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre pUrNASTakam HOESSENSCHGEFOREGOS narendra ! jJAnena, paraM tvamapi tambolaniSThyate'valokaya, mUlavarNa tyaktvA pUyasadRzaM niSThabUtaM jAtaM kAsazvAsAjIrzijvarAdayaH SoDaza rogAH samutpannAH santi / " tataH svazarIraM vivarNatejo'valokya cakrI dathyo, yato yogazAstre svopajJavRttau turyacakribhAvanAyAm - acintayacca ghigima, sadA gadapadaM vapuH / sudhaiva mugdhAH kurvanti, tanmUcchA tucchabuddhayaH // 1 // zarIramantarutpannAdhibhivividhairidam / dIryate dAruNairdAru, dArukITagaNairiva // 2 // adhazvInavinAzasya, zarIrasya zarIriNAm / sakAmanirjarAsAraM, tapa eva mahatphalam // 3 // iti vicArya vinayandharagurupAzrve dIkSAmaGgIkRtya gItArthaH sannekAkivihArapratimayA vijahAra | tanmunIndrapRSThe SaNmAsI yAvadvividhAlApaM kurvantyaH preyasyaH prakRtayazcAbhyeyuranurAgataH paraM munIndro dRzA'pi na saMbhAvayAmAsa / kRtaSaSThASTamAditayA gocaryA bhraman cInakakUramajAtakaM ca labdhavAn , tenAhAreNa sapta vyAdhayaH saMjAtA: zuSkakacjva razvAsa-kAsAzcAnnArucistathA / akSiduHkhaM tundaduHkhaM, saptaite'tyantadAruNAH // 1 // ___saptavarSazatAni saptarogaduHkhaM sehe / kadApyupayogo na dattaH yanmahehe vyAdhayaH santi / saMyamakriyAvyatiriktaH ko'pi kAlo nAsti yatra dehavyAdhismaraNaM syAt taM vIkSyAvadhinendraH sadasi sthitaH prAha-"aho ! sanatkumAramuneniSpratikarmatA" iti zrutvA tAveva devI vaidhIbhya bhuvamAgato tAbhyAmUce-"he tin ! yadyanujJAM dadAsi tadA vaicA, vAvAM bhavantaM prAsukabheSajainijezcikitsAvaH" muni prAha-"dvidhA rogA dravyabhAvavibheda taH, bAhyapratIkAraM tvahaM jAnAmi" ityuktvA nijAmaguliM zleSmaNA vilipya hemarUpAM darzitavAn / ORGIODIESECEDENTE // 20 //
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre | pUrNASTakam CRISTINEZOA NDICATOS bhUyo'bhyadhAnmuniH karmA-NyaSTau bhAvarujaH smRtAH / aSTapaJcAzadadhika, zataM tatprakRtIviMduH // 1 // eSAmahaM pratIkAraM, kriyAmividadhe svayam / duSkaraH sa ca vijJAna-vikalaiH klIvajantumiH // 2 // citaM punaH kriyAyattaM, na muzcAmi kadAcana / ityahaM bhAvarogebhyo, bibhyattiSThAmi sarvadA // 3 // yuvA yadi vaidyau stastarhi bhAvarogapratIkAraM kurutamiti nizamya tau devau nijAgamanakAraNaM nivedha ratRtvA gatau thaiva zakrasya purataH pocatuH / iti // kRtvetyayaM munivarastaravAridhArAtInaM vrataM viracitAnazano'ntakAle / vyutsRjya dehamanupAdhisamAdhinA'bhUta, kanpe maharddhikalitatridazastRtIye // 13 // iti sthiratASTake sanatkumAracakrikathAnakam // 3 // sthairyaratnapradIpazceta dIpaH saMkalpadIpajaiH / tadvikalperalaM dhUma-ralaM dhUmaistathA''svaiH // 6 // vyAkhyA- yadi sthiratArUparatnasya dIpaH sadA dedIpyamAnaH syAt tadA sakalpasvarUpAddIpAdutpannairvikalpasvabhAvaiH dhUmaiH kiM kAryamasti arthAttasya na kimapi prayojanamasti tathA'tyantamalonaprANAtipAtAdikAnAmAtravANAM kiM kAryamasti / saMkalparUpo dIpa: kizcitkAla prakAzaM vidhatte tadvikalparUpai maizcittarUpaM gRhaM malInaM kriyate tadA tu sadAprakAzI niSkalaGkaH sthiratArUpadIpa evAdaraNIyaH // 6 // aleraDivoelaelaederaelat
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre pUrNASTakam Macaca DDIGIOUGCIGICE udIrayiSyasi svAntA-dasthairya pavanaM yadi / samAdherdharmameghasya, ghaTAM vighaTayiSyasi // 7 // ___ vyAkhyA-- yadi mAnasAdasthiratArUpaM pavanamutpAdayiSyasi tadA dharmameghasamAdheH zreNiM vighaTayiSyasi / pAtaJjalayogazAstre dharmameghasamAdhiH asaMprajJAtasamAdhiH kathitA'sti tasyAH ghaTAM vighaTayiSyasi etenAgacchat kevalajJAnaM vighaTayidhyasi // 7 // cAritraM sthiratArUpa-mataH siddheSvapISyate / yatantAM yatayo'vazyamasyA eva prasiddhaye // 8 // vyAkhyA-yogasya sthiratArUpaM cAritramasti asmAtkAraNAtsiddeSvapi tadibhyate ataH yatayo'pi asyAH sthiratAyAH sampUrNasiddhaye'vazyaM prayateran siddheSu sarvAtma pradezAnAM sthiratArUpaM cAritraM siddhAntasiddhamasti kintu siddheSu yaccAritraM niSedhitamasti taskriyArUpaM cAritraM bodhyam / siddheSu yo bhAvo bhavati sa jAtisvabhAvaH kathyate, etAdRzI sthiratA asti, tasya siddhiH sarvathA vidheyA // 8 // // iti tRtIyaM sthiratASTakam // aaaaaaaaaaaaaaa // atha caturtha mohatyAgASTakam // 'ahaM mameti'mantro'yaM,mohasya jagadAndhyakRt / ayameva hi napUrvaH, pratimantro'pi mohjit||1|| vyAkhyA-ahaM idaM mama iti moharAjasya mahAmantro'sti sa saMsAramandhayati nakArapUrvaka evAyaM virodhI mantro'pi asti // 22 //
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre pUrNASTakam teracomma sa mohasya jetA'sti,prANino'smin saMsAracakre bhrAmayitumahaM mama etaccaturakSarANAM mantro moharAjasyA'sti,nAhaM na mama etattasya virodhI mantro mohasya vijetA asti / cAritradharmarAjaH etanmantrasya jApaM dacA bhavyajIvAnAM mohaM nAzayati // 1 // zuddhAtmadravyamevAha, zuddhajJAnaM guNo mama / nAnyo'haM na mamAnye ce-tyado mohaastrmulvnnm||2|| vyAkhyA-zuddhaM nijasattArUpeNa sthitarmAtmadravyamevAhamasmi vibhAvenAzuddho nAsmi ityasmin sambandhe kathitaM yat"maggaNa-guNaThANehiM, caudasaya havaMti taha ya asuddhaNayA / viSNeyA saMsArI, sabve suddhA u suddhaNayA / " azuddhanayadRSTayA mArgaNAsthAnaka-gaNasthAnakApekSayA caturdazaprakArAH saMsAriNo jIvAH santi zuddhanayApekSayA sarve jIvAH | zuddhAH santi, kevalajJAnameva mama gaNo'sti tasmAt ahaM nAnyo'smi, tathaivAnyAni dharmAstikAyAdipaJcadravyANi mama na santi, evaM vicAraNA mohanAzikA zastramasti // 2 // atha caturthe mohatyAgASTake arhahattakathAnakam // 4 // acalapurezasuto yuvarAvairAgyeNa pravajyAM pratipaya viharannavantyAM samAgAt / madhyAnhe bhikSArtha bhUpamandire gacchan janairitiprokta: "rAjapurodhasoH sutau sAdhu dRSTvA pIDayataH, ato no'tra sthAtavyam" iti zrutvA'pi nirbhIkastatra gatvA gADhasvaraM dharmalAbha smAha / tadAkarNya ekavezmasthitau tau pApagrahau tadabhyaNamupeyatuH, abhyadhatAM ca-"he sAdho ! tvamasmasuro nRtyaM vidhehi, AvAM tUrya IN BOCCACCIOCCIONS rwaievar // 23 //
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAnasAre pUrNASTakam HEIGORGEOGcMacracaelae. vaadyaavH| tataH sAdhunRtyaM vitatAna to tUryatAhana pArebhati / tataH sAdhuH proce-re kauliko ! samyagvAditravAdanaM yuvAM na nAnItho jaDatvAt / tadAkarNya ruSTau tau muniM hantumadhAvatAM niyuddhavedI sAdhustu tadaGgAni sandhimya udatArayat RSidviSostayorevaM zikSA dattvA munirgataH / sadyo rAjapurohitau putrayorduravasthAM tAM vIkSyAtikhinnau yuvarAjarSisamIpe sameyatuH / taM munimupalakSya nRpo vyajijJapat-"he prAtaH ! svabhrAtRvyaM paTUkuru, kSamasva zizoraparAdham / " muniH provAca yotA-vAdadAte vrataM hitam / tadA tau sajjayAmi drAk, kumArau nAnyathA punaH // 1 // dvAbhyAM tatpatipannaM tataH prAktayolacanaM kRtvA pazcAtto sajjayAmAsa / tadanu nRpAtmajo niHzaGko vratamapAlayat / anyastu dvijavAdIkSAM pAlayannapi 'muninA'haM balAdIkSita (iti sAticAraM pAlayati ) / kramAdvAvapi devau jaatii| itaca kauzAmmyAM tApasAkhyazreSThI svagRhotkare zUkaro jaze / sa svasaudhAdikaM dRSTvA jAtismRtidharo'jani / anyadA tasyaiva zrAddhadine sa tatsutainijadhne, ravagRha eva sa sarpo'jani, sutaireva gRhAntabhraman sohirhataH svasUnostanayo'bhavat , prAgvajAtismRti mAtaH snuSAmambAM sutaM ca tAtaM kathaM vacmIti cintayanmUkatva svIcakAra, tenAzokadattasthAne mRka iti nAma sarvatra prasRtam / anyadA catunidharAH sUrayo mUkagRhe imAM gAthA zikSayitvA ubhau zramaNau mumucuH-- tAvasa kimiNA mUa-bbaeNa paDivajja jANi dhamma / mariUNaM sUaroraga, jAo puttassa putto'si // 1 // hamA gAthAM zrutvA mUko vismitastau natvA pRSTavAn-"etadhuvAM kathaM vitthaH ?" tAvUcatuH-"udyAnasthitAsmadguruvAkyataH / " POGRZBICARAATTOOS // 24 //
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre pUrNASTakama BICONGEBO0 tadanu gurupArzve dezanAM zrutvA tyaktamUkatvaH zrAddho jAtaH / / itazca jAtimadakRt purohitasuto'maro mahAvidehe jinendramityapRcchat "ahaM suprApabodhirasmi kiM ? athavA taditaro'smi?" svAmI smAha-"tvaM durlabhabodhirasi, itazcyutvA kauzAmbyAM mUkabhrAtA bhAvI tava mUkAd dharmaprApti vinI" iti zrutvA tatrAgatya mUkaM pAha-"ahaM svaccyuitastvanmAturgama utpatsye, akAle'pi tadA tasyA mAkandadohado bhAvI, taddhetoH samIpagirau mayA sadAphalAmro | ropito'sti, sA bhRzamAmrANi yadA yAcate tadA tasyAH puraH etAnyakSarANi lekhaye:-garbhasthamaGgajamimaM mAtarmama dadAsi cettadA'haM dohadaM pUrayAmi iti etatsvIkRte tasyai phalAni dadyAH, mAM ca jAtaM svAdhInaM kRtvA jaina dharma vibodhayaH, vaitAbdhe puSkariNIgopitakuNDaladvayaM mannAmAGkitaM tvayA darzanIyam , na punardevabhUyaM gato'pi tvaM mAmupekSethAH" iti tadAkye mUkanAGgIkRte suraH svargataH / kramAccyutvA mUkAmbAkukSau samAgataH, tasyAzcAkAle Amraphaladohade jAte smRtadevagI meM kaH smAha-yadi mamAmuM mabha datse tadA''mrANi dadAmi / " tayA tadvacasi pratipanne devoktaparvatAttAnyAnIya tamapUrayat / samaye sA sutaM suSuve / tasyArhaddata ityAhAM pitarau mudA cakratuH / tato mUkastaM vAlaM sodaraM svayaM lAlayana caityopAzrayeSu anayat / sa tu munIn vIkSyoccairarodIt , na ca tAnavandata / mukena bahudhA nodito'pi sAdhUnAM gandhamapyasau na sehe / tataH zrAnto mUkaH sAdhusannidhau pravajya svarga gataH, avadhi prAyukta ca / svAnuja pariNItacatuHstriyaM tamapazyat , tatpUrvabhavavAkyamAtmanA svIkRtaM cAsmArSIt / tataH so'marastatpratibodhAya tasya jalodaraM cakre / arhaddattastadbhArAdutthAtumapi na zazAka / sarve'pi vaidyAzcikitsitumakSamAstaM jahuH / tadA sa devo vaidyADambaraM kurvan tatrAgAt / so'pi taM vIkSya dInaH smAha-he vaidya ! mAM nIrujaM kuru / " vaidyaH smAha-"tavAyaM gado'sAdhyo'sti, tathApi vividhauSadhairahaM nUnaM zamayAmi, DIESTENSIOMORE DET SOM BEDIO BSCRIBE | // 25 //
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre pUrNASTakam ENGINGENGEIGENGINGENGiela navara bheSajazastrAderamuM kotthalakaM mAmakaM samutpAvya yAvajjIvaM tvayA'nvahamahaM sevyaH / " tena taduktaM svIkRtam / tato mAyAbhiSajA bheSajaH sa nIrogatAM nItaH / tadA sattvamurIkRtya sa tena sAkaM cacAla / devo nijakotthalakaM vaidyArha zastrabhRtaM tasyotpATanArtha dadau, mAyayA mahAbhAraM ca tannirmame / arhadatto'pi taM bhUribhAramanvahamubaha niti dadhyo-"kathamayaM mayA zazvadvakSyate ?" iti cintayannanyadA kvApi sAdhUna saMyamayogayuktAn dadarza / tadA tamudvignameva suro jagau-"ahaM vajrasAramaharnizamamuM bhAra vAhavAhaM kubjIbhUto'smi, tanme vrataM sAmpratam / " tataH suro munisannidhau tasmai vrataM pradApya svayaM svargataH / deve gate vrataM hitvA'Idatto nijaM gRhaM jagAma / suro'pyavadhinA taM pravrajyAparicyutamajJAsIt / tataH punarjalodaravyAdhibAdhitaM taM vyadhAt / bhUyastathaiva paripATyA sa dIkSayAmAsa / itthaM caturthavelAyAM punastaM pravrAjya surastasthirIkaraNAya nityaM tatsA evAsthAt / anyadA tRNabhAradharaH surastena samaM prajvaladgrAme pravezaM pracakrame, tadA devamahaddatta evamabravIt-"tRNabhAraM dadhan pradIpanamadhye kathaM yAsi ?" devo'vaka-"yadyetadvetsi tarhi kopAdipAvakarjAjvalyamAnaM gRhavAsaM kuto bhavAna vizati?" tannizamyApyabuddhaM taM sahAdAya puro vrajansuro mArga muktvA bhImAraNyaM pratyacAlIt , tadAsa smAha-"kiM supanthAnaM hitvonmArga pravizasi ?" / svargI jagau "yotajjAnAsi tvaM tadA kuto muktimArga vihAya bhavATavIM vivikSyasi ?" tathApyabuddhena tena saha-"anirvedaH zriyAM mUlam" iti dhyAyanpuro yayau / kaciccaitye pUjitaM santaM vyantaramadhomukhaM nipatantaM divyazaktyA'drAkSIt tadA sa jagau-'yathA yathA lokarasau vyantaro pUjyate tathA tathA'dhomukhaH patati, tato'smAdadhanyo'nyaH ko'pi bhUtale na dRSTaH / devaH punastamevAvadat-"yaduccaiH saMyamasthAne sthApito'pi punaH punadrutamadhaH patasi, tasmAttvamapi re durbodhazekhara ! alocaserGPalaesamaca // 26 //
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ GOED XENTITIES ANAENDESTENS adhanyo'si / " tadA'hadattaH pRSTavAn-'bhUyobhUya evaM vadan tvaM ko'si ? me vada" / tataH suro mukarUpaM darzayitvA tamuvAca sarva prAgbhavasvarUpam / tat zrutvA sa papraccha-"prAgbhave'haM devo'bhUvaM tatra kaH pratyayaH ?" tataH surastamAdAya vaitAThyaparvanaM yayau / kuNDaladvitayaM tena, proktapUrva sa nirjara / tannAmAGka samAkRSya, puSkariNyA adarzayat // 1 // tIkSya sa jAtismaraNaM prApa, tato labdhabodhivisayamaM pratyapadyata / itthaM taM dharma sthApayitvA tridazaH svasthAnaM yayAviti / savakarmasu jinaH pradarzito, moha eva khalu durjayo mataH / tyAjitastadamareNa tasya sa, so'haMdatta iti zAzvataM lalau // 1 // // iti caturthamohatyAgASTake ahaMdattakathAnakam // 4 // yo na muhyati lagneSu, bhAveSvaudayikAdiSu / AkAzamiva paGkana, nAsau pApena lipyate // 3 // vyAkhyA-yo jantuH audayikeSu bhAveSu lagneSu na muhyati arthAtpazcaprakArakarmaNAm udaya-kSayopazamAdisApekSabhAvAna prApya svabhAvAt avicalitatayA rAgadveSau na karoti yathA''kAzaM paGkana nopalipyate tathaiva pApena na lipyate, kAmabhogAdinimitamAtrataH karmabandho naiva bhavati kintu tatra mohaH samAgacchati tasmAtkarmabandho bhavati, uktaM ca "Na kAmabhogA samayaM uviti, Na yA vimogA vigaI uviti / jo tattha osi apariggahia, ( so tesa mohA vigaI uvei ) samo a jo tesu sa vIyarAgo // " kAmabhogAH samabhAva na kurvanti tathA bhogo vikAraM notpAdayati ataH kAmabhogau samabhAvavikArayoH kAraNaM nAsti, kintu yastaM dveSTi tatra parigrahamUcchAM ca vidhatte sa tatra moha-rAgadveSavidhAnAta vikAraM prApnoti tatra yaH samapariNAmaH sa vItarAgaH asti||3|| mamaya uviti, NamA vigaI uveI ) BESOEDESCO bhAvavikArayoH kA asti||3|| // 27 //
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre pUrNASTakam TEMBERDESCAREPREPU090 pazyanneva paradravyanATakaM pratipATakam / bhavacakrapurastho'pi, nAmUDhaH parikhidyati // 4 // vyAkhyA-anAdyanantavarmapariNAmasya rAjJaH rAjadhAnIsvarUpe bhavacakrAkhye nagare nivasannapi ekendriyavikalendriyAdInAM nagarasya vIthyAM vIthyAM pudgaladravyasya janma-jarA-maraNAdinATakaM pazyana mohazUnya AtmA khedaM nApnoti // 4 // vikalpacaSakairAtmA, pItamohAsavo hyayam / bhavoccatAlamuttAla-prapaJcamadhitiSThati // 5 // vyAkhyA-vikalparUpamadyapAnapAtraH moharUpaM madyaM ya AtmA pItavAn sa AtmA yatroccaiH hastau kRtvA tAlaM dAtuM ceSTate saMsArarUpakASThapIThamAzrayati // 5 // . nirmala sphaTikasyeva, sahaja rUpamAtmanaH / adhyastopAdhisambandhI, jaDastatra vimuhyati // 6 // ___ byAkhyA-AtmanaH svabhAvasiddhasvarUpaM tu sphaTikavat nirmalamasti tatra sthApitopAdhisambandho jaDaH mUrkhaH muhyati / yathA sphATika svabhAvena nirmalamevAsti kintu zyAmapuSpayogataH zyAmam , raktapuSpasambandhAdraktamabhidhIyate tatra raktatAM zyAmatAM sphaTikasvabhAvatayA yo jAnAti sa mUrbo'sti, tayA zuddhAtmadravyamupAdhiyogAt ekendriyAdirUpopAdhimeva yo jAnAti sa jaDo vijJeyaH, bahavo mugdhA jIvAH paravastuni AtmIyatvamAropya sukhaM manyante tanmithyAsukhamasti // 6 // anAropasukhaM moha-tyAgAdanubhavannapi / AropapriyalokeSu, vaktumAzcaryavAna bhavet // 7 // vyAkhyA-mohasya tyAgAtkSayopazamAt AroparahitaM svabhAvasukhamanubhavan yogo api Aropa:-asatyaM kalpitasukhaM priyaM ESTHACHTEN SCHROTTSETOE // 28 //
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAnasAre mohatyAgA CECTIONSENABDICHTETETAS yasya jantoH tathAvidhe jantau kathayitumAzcaryavAna syAta. sahajasakhAnubhavitA yogyapi Aropitasukhe prItiM manvAnaM naraM sahajasukhasya svarUpaM pratyAyayituM vAcaH asAmarthyAdAzcaryavAn bhavati // 7 // yazciddarpaNavinyasta-samastAcAracArudhIH / kva nAma sa paradravye'-nupayogini muhyati // 8 // ___ vyAkhyA-yo yogI jJAnarUpe darpaNe sthApitasamastajJAnAdipaJcAcAreNa sundara jJAnavAn asti sa yogI anupayoginianupakAriNi paradravye-anyadIyavastuni na vimuhyati // 8 // // iti caturthe mohatyAgASTakam // 5 // atha paJcamaM jJAnASTakam // majjatyajJaH kilAjJAne, viSThAyAmiva zUkaraH / jJAnI nimajjati jJAne, marAla iva mAnase // 1 // ____ vyAkhyA-yathA zUkaro viSTAyAM lipto bhavati tathA ajJAnI prANI kilAjJAne lIno bhavati, yathA haMsaH mAnasarovare | lIno bhavati tathA jJAnI naraH jJAne rakto bhavati // 1 // atha paJcamajJAnASTake sAlamahAsAlakathAnakam // 5 // pRSThacampAdhipaputrau zAlamahAzAlI yuvarAjau babhUvatuH / anyadA tatra zrIvIraH samavAsArSIt / mahA to sAvaM vandituM jagmatuH / tatra zrIsAva nasvA dharma zrutvA viraktAtmAnau gRhaM gatau svajAmeyaM gADilaM rAjye nyasya jinAntike prAvAjiSTAm / sthavirapA DONECOETSEE
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre VAjJAnASTakam PEMBENDESSEISEV BEUKETRENIE ve'nyUnamekAdazAGgIsUtraM paThetuH / anyadA jinAjJAM lAtvA zrImadAdyagaNabhRtA saha svajanapratibodhAtha pRSThacampAyAmAyayatuH / zrutvA gAnilabhUpo'pi vanditumagAva / tatra zrIcatursAnI gaNabhRddharmadezanAM prArebhe nirvANapadamapyekaM. bhAvyate yanmuharmuhuH / tadeva jJAnamutkRSTa, nirbandho nAsti bhUyasA // 1 // nirvANapadaM niSkarmatAhetupadamekamapi syAdvAdasApekSaM muharmuhaH AtmatanmayatayA kriyate svarUpekatvaM tadevotkRSTaM jJAnaM yenAtmA'nAdito'nAsAditAtmasukhamanubhavati, zeSeNa vAgvistAreNa bhUyasA'pi saMvedanajJAnena na nirbandhaH nizcayaH svalpamapyamRtakalpamanAdikarmarogApagamamiti / vAdAMzca prativAdAMzca, vadanto'nizcitAMstathA / tattvAntaM naiva gacchanti, tilapIlakavadgatau // 2 // vAdAn-pUrvapakSarUpAn , prativAdAn uttarapakSarUpAnparaparAjayasvajayecchayA badanto-vivAdaM kurvantaH tattvAnta-tattvasya-vastudharmarUpasyAntaM pAraM naiva gacchanti, ( tathA ) anirdhAritapadArthasvarUpAn vadantaH tattattvaM svIyAtyantikAkRtrimAtmajJAnAnubhavarUpaM naiva labhante / kiMvat ? gatau-gamane tilapIlakavRSabhavat kizcisthAnAntaraM na labhante, evaM tattvajJAnAnabhilASI anekazAkhazramaM kurvan na tattvAnubhava spRzati / ataeva sapta nayAH svecchayA jJAnasvarUpaM vadanti-nAmajJAnaM zabdAlAparUpaM, sthApanAjJAna-siddhacakrAdau sthApitaM dravyajJAnamanupayogena bhaNanaM, tattvArthe dravyajJAnaM pustakanyastam ,' athavA'nuprekSAhInaH svAdhyAyaH, bhAvajJAnamupayogapariNaptiH / tatra naigamena jJAnabhASAdiskandho jJAnam // 1 // saMgraheNa sarvajIvA jJAnam , abhedopacArAt / 2 / vyavahAreNa-pustakAdijJAnam / 3 / RjusUtreNa-tatpariNAmasaMkalparUpaM jJAnam / 4 / ____ athavA-jJAnahetuvIrya naigamena, saMgraheNa AtmA, vyavahAreNa-kSayopazamIbhUtajJAnavyavahArapravRttiH, RjusUtreNa-vartamAnabodhaH yathArthAyathArtharUpamubhayajJAnam / zabdanayena-samyagdarzanapUrvakayathArthabodhalakSaNaM kAraNakAryasApekSaM svaparaprakAzakaM syAdvAdopetaM jJAnam // 5 // samabhirUr3hanayena-sakalajJAnavacanaparyAyazaktipravRttirUpam / 6 / evambhUtena-vastutaH kevalajJAnam / 7 / anparaanracanaraaaa
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre jJAnASTakam atra samyaratnatrayopAdeyalakSaNaM paramajJAnaM zuddhaM yataH pIyUSasamudrotthaM, rasAyanamanauSadham / ananyApekSamaizvarya, jJAnamAhurmanISiNaH // 1 // samudraM vinotpannamamRtamauSadharahitaM rasAyanaM-jarAmaraNavArakaM senAdyapekSAmuktamaizvarya zakacakritvam, etAdRzaM paNDitA jJAnamAhuH / ato jJAnaM samyagupAdeyam / ityAdigaNadharadezanAM nizamya viraktadhIrgAGgilanRpaH svAGgajaM rAjye nyasya pitRbhyAM sahitaH prAjyarutsavaivratamAdade / tataH sAlamahAsAlagAnilAdibhiranvito gaNI jinAbhyaNe gantuM campA pratyacalat / tadA sAlamahAsAlau iti dadhyatuH"dhanyA ime'smadbhaginI bhaginIpati-bhAgineyA acireNa sarvaviratiM prAptAH / " te trayo'pItthaM dadhyuH___ "etAbhyAM hi vayaM pUrva rAjyazrIbhAjanIkRtAH / idAnIM tu mahAnanda-prApakaM prApitaM vratam // 1 // ityAdilokottaradhyAnamagnAH kSapakazreNimAzritAH paJcamajJAnamAsadan / atha te jinAbhyaNe gatA gaNAdhipena samaM jinaM pradakSiNIkRtya kevalipadi jagmuH / tatastAn gautamaH proce-"bho anabhijJA iva kathaM yUyaM yAta ? samAyAta , tribhuvanaprabhu bandadhvam / " atha bhIvIreNa gautamo jinAnmA''zAtayetyuktastakSaNaM tAn kSamayitveti nije hRdi dadhyo ____ "dubhaMgaM hariNAkSIva, bhajate'dyApi mAM nahi / kevalajJAnalakSmIstat, ki setsyAmi na vA'thavA" // 1 // iti cintayanniti surAlApaM zuzrAva "jinenAdyoditaM yo hi, jinAnamati bhUcaraH / svalabdhyASTApadaM gatvA, sa hi tadbhavasiddhikaH" // 1 iti devagiraM zrutvA jinAjJAM lAtvA'STApadaM prati pratasthe / itazca koDinna-Dinna-sevalAstApasAstrayaH pratyekaM paJcazatItApasAnvitA 'aSTApadArohAnmuktiH syAt' iti vibhorvaco janAnanAcchrutvA pUrva taM prati prasthitAH santi / teSUpavAsatapobhRtprathamaH saparicchadastasyAdrarAdimamekhalA kandAdibhojano bheje / SaSThakArI dvitIyastu pakvapatrAdibhojanaH satantrastasya bhUbhRto dvitIyAM mekhalA prApa / aescrapsairavaca // 31 //
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAnasAre mohatyAgA 2083EVIETISIEMSCHREIBES zuSkasevAlabhojI tRtIyastu aSTamatapAH saparikarastasyAdrestRtIyAM mekhalA prApa / na tu klizyamAno'pi ko'pi tasya gireH ziro'gAva / . atha te tApasA AyantaM gautamaM prekSyAcintayan-"tapaHkRzAGgA api yatra vayamAroDhuM na kSamAstatrAyaM sthUlayatiH kathamAro-. kSyati" teSvevaM cintayassveva gautamo javvAcAraNalabdhyA'razmInAlambya saMcarastUrNa teSAmuparyagAva, kSaNAdadRzyatAmagAva / vismayaM gatAsta UcuH-'asya ziSyA bhaviSyAmaH' gautamastu zailamaulau bharatakAritaM caityaM dadarza, tatra caturvizati jinAnanAma-'jagaciMtAmaNi jaganAha' iti stutvA caityAnnirgatya rAtrivAsAdhAzokatarostala uvAsa / itazca dhanadaH zakradikpAlo'haMto nantu tatrAgAt / jinAnnatvA gaNinaM praNamyeti dezanAmazRNoda ___ "mahAvratadharAstIva-tapaH zoSitavigrahAH / tArayanti paraM te hi, tarantaH potavatsvayam // 1 // " tacchrutvA zrIdo dadhyau "antaprAntAzanatve hi, nekasyAdaGgasauSThavam / iti vaizravaNaH kizci-jahAsa vikasanmukhaH // 1 // " tatastadAkUtaM jJAtvA puNDarIkAdhyayanaM prakAzitam / kRzo'pi pazya durdhyAnAta, vaNDarIko yayAvadhaH / puSTo'pi puNDarIkastu, zubhadhyAnAtsuro'bhavat // 1 // tato dhanadaH kSamayitvA svAzrayaM yayau / tadA zrIdasAmAniko vanasvAmijIvaH samyaktvaM prApa / taM cAnye jambhakAmaraM bhASante / prabhAte gireruttaran gautamastaiH proce-"yuSmAkamasmAkaM ca guruH zrIvIra eva" tataste devArpitaveSA gautamAntike prAbrajan / tatastatpAraNArtha prAsukapAyasabhRtaM patadgrahamAnIya vidhivatparipATathA tAnnivezya yathAkAmamakSINamahAnasyA labdhyA'bhojayat / tadA sevAlabhakSiNAmekottarA paJcazatI tadguNaprAmastutimagnA muJjAnA eva kSaNAtkevalajJAnamujjvalaM prApuH / / atha sarveSu tRpteSu gaNezaH svayaM bumuje / tAn sahAdAya puraH prAcalat / kramAtsamavasaraNabhuvamIyuSAM DinnAdInAmAptasya (prabhoH) pratihAryalakSmI pazyatAM SaSThakAriNAM paJcazatImitAnAM kevalajJAnamutpede / tAvatAmeva koDinnapramukhANAM tatkSaNaM sarvazaM pazyatAM Sacaelaelaelaeme // 32 //
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre mohatyAgASTakam ACEBOCHOCae paJcamajJAnaM jajJe / atha tairvRto gaNI jinaM prdkssinniicke| jinaparSadi jatastA~zcaivaM prekSyAbravIt-'bho yUmihAyAta, trijagadguru namata / " tato gaNI bhagavatA 'jinAnmA''zAtaya' ityukto mithyAduSkRtapUrva tAn kSamayitvA iyacintayat - "gurukarmA dyahaM nAsmin bhave prApsyAmi nirvRtim / amI maddIkSitA dhanyA-statkAlotpatrakevalA:" // 1 // . evamadhRtiM kurvANaM gaNinaM zrIvIra iti smAha-"yadaGginAM snehAH zuddhadvidalacarmorNAkaTasannibhAH santi, cirantanAt paricayAsavorNAkaTasannibho'smAsu prazastaH praNayo vartate, tanna kevalaM prApyate, tadvigame tava kevalaM bhAvi, itazcyutAvAvAM tulyau bhaviSyAvaH, mA'dhRtiM kuru / " iti zrutvA zrIgaNabhRnmuditamAnasaH saMyamatatparaH zrIjinamasevata iti / khabhAvalAmAtmakasatyasadmani, sAlAdayo gAGgilabhUpatApasAH / sattAgatAnantasukhAni tatkSaNaM, bhejuryayuzca kramataH zivAlaye // 1 // // iti paJcame jJAnASTake sAlamahAsAlakathAnakam // 5 // nirvANapadamapyeka, bhAvyate yanmuhurmuhuH / tadeva jJAnamutkRSTaM, nirbandho nAsti bhUyasA // 2 // vyAkhyA- ekamapi mukteH sAdhanabhUtaM padaM vacanaM yadvAraMvAraM vibhAvyate tadeva jJAnamutkRSTamasti / anena cAgamAt zrutayuktaH antAkaraNasya punaH punaH smaraNarUpaM nididhyAsanaM nirdiSTam, yato hi tasmAt tattvajJAnamutpadyate sAmAyikapadamAtrabhAvanAtaH bhUtAH anantasiddhAH zAstre zrUyante / adhikAmyAsAgraho nAsti, bhAvanAjJAnamanpamapi syAt tadapi atyadhikamasti, tena vinA'dhikaM jJAnaM zukapaThanamevAsti // 2 // svabhAvalAbhasaMskAraH, kAraNaM jJAnamiSyate / dhyAndhyamAtramatastvanyat. tathA coktaM mahAtmanA // 3 // AERSEDIUBEMETSBETIESER SaGa
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre jJAnASTakam MERGENDENGENGESHENGDaie vyAkhyA-AtmasvabhAvaprApteH saMskArakAraNIbhUtaM jJAnamicchAmaH ato'lpAdadhikAdvA vItarAgasya vacanAd vicAraNA| sattve vItarAgasya smaraNAt Atmani tanmayatAyAH kAraNIbhUtaM jJAnameSTavyam / etadvinA anyad yadadhikamadhyayanaM tadbuddherandhatvamasti mahAtmA pataJjalinA RSiNA tathaivoktam / atra pataJjaliH RSiH prathamayogadRSTayA mahAtme ta kathito'sti // 3 // hai vAdAMzca prativAdAMzca, vadanto'nizcitAMstathA / tattvAntaM naiva gacchanti, tilapIlakavadgatau // 4 // vyAkhyA-anirdhAritArthavAdAn pUrvapakSAn tathaivottarapakSAMzca kurvantaH SaNmAsAvadhi kaNThazoSaM kuryuH tathApi gamane tailaR| kAravRSabha iva tattvasya pAraM naiva prApnuyuH // 4 // | svadravyaguNaparyAya-caryA varyA parAnyathA / iti dattAtmasantuSTi-muSTijJAnasthitirmuneH // 5 // vyAkhyA svakIyazuddhAtmadravye svakIyajJAnadarzana-cAritrAdiguNe zuddhavyaJjanaparyAye caryApariNatiH zreSThA asti / parakIyadravya-guNa-paryAyeSu grahaNotpattirUpA pariNatiH zreSThA nAsti / anayA rItyA ya AtmAnaM tutoSa,itthaM muSTijJAnasya saMkSepAdrahasyajJAnasya sthitisunerbhavati, Atmaiva darzanajJAna-cAritrANi athavA yateH // 5 // asti cedgranthibhijjJAnaM,kiM citrestntryNtrnnaiH| pradIpAH kvopayujyante, tamoghnI draSTireva cet // 6 // vyAkhyA-yadi granthibhedAdutpanna (atra kAraNe kAryasyopacAge'sti) viSayapratimAsAMzarahitamAtmapariNatimajjJAnamasti tarhi vividhazAstrabandhasya kiM prayojanaM, yato hi idamevAbhyAsaparipAkavazAt tattvasaMvedanaM syAttadA bhAvacAritraM pariNati tatra zAstrarUpaparasAdhanasyApekSA nAsti / atra dRSTAntamasti yat-yadi dRSTirevAndhakAranAzikA asti tahiM dIpasya kvopayogaH syAt ? // 34 //
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAre zAnasAre atra vivecanam jJAnASTakam gocaraviSayasyaiva prA XESTETBEFESZES SEVES DIE atra vivecanam - jJAnaM trividham (1) viSayapratibhAsarUpam, (2) AtmapariNatimat, (3) tattvasaMvedanarUpaM ca / yatra indriyagocaraviSayasyaiva pratibhAnaM syAta kintu tatra pravRtyA tAccikAtAttvikAbhAnaM bhaveta etAdRzaM heyopAdeyavivekarjitaM jJAnaM viSayapratibhAsarUpaM kathyate / yatra jJAnAtpravRtteH pariNAmasya bhAnamastyetAdRzaM heyopAdeyatatvavivekavadapi tatra pravR. ttinivRttirahitaM jJAnamAtmapariNatimaducyate / idaM jJAnaM hi atidu dharAga-dveSa-mithyAtvagrantheH medAt samyagdRSTeH bhavati / yatra tatvaM spaSTaM bhAsate / tathA heyopAdeyavivekayuktaM tatra pravRttinivRttisahitaM jJAnaM tattvasaMvedagarUpamucyate / etAdRzaM jJAnaM zuddhacAritravato bhavati / yadi granthibhedAd heyopAdeyavivekavajjJAnaM syAt tadA heyopAdeyavivekaM jJApayataH zAstrarUpasAdhanasya kA''vazyakatA // 6 // mithyAtvazailapakSacchid-jJAnadambholizobhitaH / nirbhayaH zakravadyogI, nandatyAnandanandane // 7 // byAkhyA-mithyAtvarUpagireH pakSabhedakaH jJAnarUpavajreNa zobhAyamAnaH devendra iva yogI AnandarUpe nandanavane krIDati, IN sahajasukhamanubhavati // 7 // pIyUSamasamudrotthaM, rasAyanamanauSadham / ananyApekSamaizvarya, jJAnamAhurmanISiNaH // 8 // vyAkhyA- samudrAdanutpannamamRtam , auSadhaM vinA rasAyanam , jarAjanmamaraNanAzakam , anyAnapekSam aizvaryam prabhutvam ; IN anyadamRtaM samudrAdutpannaM bhavati, anyadrasAyanamauSadhajanitaM bhavati, tathA anyatprabhutvaM gajAzvAdisApekSaM bhavati brAnaM na tathA iti vipazcitaH kathayanti // 8 // // iti paJcamaM jJAnASTakam // Garmacarame // 35 //
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAnasAre mohatyAgASTakam T EENGESBELGE // atha SaSThaM zamASTakam // vikalpaviSayottIrNaH, svabhAvAlambanaH sadA / jJAnasya paripAko yaH, sa zamaH parikIrtitaH // 1 // vyAkhyA-cittasya vibhramarUpavikalpaviSayAta nivRttaM nirantarAtmazuddhasvarUpAlambanasya jJAnasya yaH vizuddhapariNAmaH sa zamaH procyate'smAdeva kAraNAva-adhyAtma-bhAvanA-dhyAna-samatA-vRttikSayAH paJca prakArAH santi / eSAmeva bhedaH yogazAstre samatAnAmnA kathito'sti // 1 // // atha SaSThe zamASTake mRgAputrakathAnakam // 6 // sugrIvapurIzaputro mRgAputraH prAsAdagavAkSe sthito nagarasvarUpamAlokayan zamaguNAgAramekamanagAraM pazyanninimeSadRSTayA vilokayan jAtismRti prApa, purAkRtaM zrAmaNyaM saMsmRtyambApitarAvupAgamyedaM vAkyamabravIta "suyANi me paMcamahanvayANi, naraesu dukkhaM ca tirikkhajoNisu / niviNNakAmomhi mahaNNavAo, aNujANaha pabahassAmi ammo // 1 // ityAdidehabhogopabhogAdInAmanityatvamuktvA pravrajyAjJAM yayAce, tadA pitRbhyaM zrAmaNyapAlanamanekayuktyA yAvajjIvaM duSkaraM darzitaM-"tvamatisukumAraH zrAmaNyaM pAlayituM na kSamo'si, indriyamanasAM durjayatvAda, lohamayayavacarvaNavaduSkaraM cAritram, dIptAmagnizikhAM pAtumiva mandaragirestulAropaNamiva vA tAruNye saMyamodvahanaM suduSkaraM, pazcAdvArdhake caraNAcaraNaM nyAyyam / " mRgAputra Uce-he pitarau ! iha loke niHpRhasya na kizcidapi duSkaram, yaccaturgatiSu anekavedanA mayA'nubhUtA vAgagocarAH, yataH sabbabhavesu asAyA, veaNA beiA mae / nimasaMtaramitaMpi, jaM sAyA natthi veyaNA // 1 // acaradaacaacaara // 36 //
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAnasAre |zamASTakam HealerseIOCHDEEPLICADEMIC yena mayA IdRzyo narakAdivyathAH soDhAstasya kathaM dIkSA duSkarA ? ityasau mayA prAiva / pratrayAyAM yaH sAmyaguNasukhAsvAdaH sa eva mahAdhAraH / sAmyasukhamagno jIvo dezonapUrvakoTikAlaM sukhenAdInamanasA gamayati, meSonmeSamAtramapi pramAdAvasaraM nAbhyeti, yaduktam zamasUktasudhAsiktaM, yeSAM naktaM dinaM manaH / kadApi te na dahyante, rogoragaviSormibhiH // 1 // yeSAM mahAtmanAM manaH zamaH kaSAyAbhAvastasya sUktAni adhyAtmopaniSadvAkyAni tAnyeva sudhA-amRtaM tena siktaM cittaM bhavati ahorAtraM, te rAgo'bhiSvaGgalakSaNaH sa evoraga. sarpastasya viSasyormayastAbhiH te samatAsiktA na dahayante / jagajjIvA rAgAdidaSTA viSayaghUrNitA bhramanti, iSTasaMyogAniSTaviyogacintayA vikalpayati, bahuvidhAnaprazokAdikalpanAkallolAn saMgRhaNanti, anekAn jagaducchiSTAn pudgalaskandhAna yAcante, ataH zamaguNAviSkaraNaM zreyaskaraM nirupamAnaM ca yataH svayambhUramaNaspadhi-vardhiSNumamatArasaH / muniryenopamIyeta, ko'pi nAsau carAcare // 1 // svayambhUramaNo'rdharajjupramANaH prAntasAgarastasya spardhAkArI vardhamAnaH samatAraso yasya sa evaMvidho muni, trikAlAviSayI, tathAhi-atItakAlabhogasmRtyabhAva. vartamAnendriyagocaraprAptiviSayaramaNAbhAvaH, anAgatakAlamanojJaviSayecchAbhAvaH muniH yenopamAnenopamIyate carAcare vizve asau ko'pi nAsti, yatsarvamacetanapudgalaskandhajaM mUtaM ca tatsamatArasena sahajAtyantikanirupacaritasamabhAvasvarUpeNa saha kathamupamIyate ?" ityAdi vividhopAyena pitarau pratibodhyAnujJAM lAtvA samastaparigrahaM tyaktvA pravajitaH / yaduktam agissio iha loe, paralora aNissio / vAsicaMdaNakappo a, asaNe aNasaNe tahA // 1 // nehalokArtha paralokArtha vA tapo'nuSThAyoti vAsIcandanavyApArakapuruSayostulyaH saH / tathA'zane AhAre anazane tadabhAve tulyaH / NI itthaM bahuvarSANi yAvat zrAmaNyaM paripAlya mAsikAnazanena siddhi prApeti / / NCAGEGENGILEGGENDENESC // 37 //
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAnasAre DEVOTESTESCHISACREONAC | dedIpyamAno hRdayezamo guNaH,antargatadhyAnavizuddhikRtkila / syAdyasya ratnatrayapuSTitAM bhajet , tUrNa mRgAputramunIndrakcchubhAm // 1 // iti SaSThe zamASTake mRgAputrakathAnakam // 6 // anicchan karmavaiSamya, brahmAMzena samaM jagat / Atmabhedena yaH pazyedasau mokSaM gamI zamI // 2 // ___ vyAkhyA--guNakarma kRtavarNAzramAdibhedAt na abhilaSan dravyAstikanayena brahmagoM'zena caitanyasattAbhyAm ekarUpaM carAcaraM jagat svAbhinnaM yaH pazyati sa evopazamavAn yogI mokSagAmI bhavati tathAcoktaM bhagavadgItAyAm vidyAvinayasampanne, brAhmaNe gavi hastini / zuni caiva zvapAke ca, paNDitAH samadarzinaH // 1 // ihaiva tairjitaH sargo, yeSAM sAmye sthitaM manaH / nirdoSa hi samaM brahma, tasmAd brahmaNi te sthitAH // 2 // kintu iyAna vizeSo'sti yattatraivAntena abhedo nigadito'tra tu nayabhedAr3hedo'bhedazca nirUpino'sti // 2 // ArurukSurmuniyogaM, zrayedvAhyakriyAmapi / yogArUDhaH zamAdeva, shuddhytyntrgtkriyH||3|| vyAkhyA-samAdhiyogamArodumicchan muniH bAhyakriyAmAcAramapi saMvate ayaM bhAvasAdhakaH prItibhaktivacanarUpazubhasaMkanyamayAcAreNAzubhasaMkalpamapaharan ArAdhako bhavati yogarUpazailopari ArUDhaH pumAna antargatakriyopazamAdeva zuddho bhavati siddhayogI tu rAgadveSAbhAvarUpopazamAdeva kRtArtho bhavati tasya yA asaMgA kriyA asti sA lakSyarUpA na tu AlambanAtmikA asti // 3 // dhyAnavRSTerdayAnadyaH, zamapUre prasarpati / vikAratIravRkSANAM, mUlAdunmUlanaM bhavet // 4 // OracaenacaICHODNIGHENGia // 38 //
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAnasAre zamASTakam ACUReacasuaraula vyAkhyA-dhyAnarUpAvRSTeH varSaNAta dayArUpA yAH nadyaH zamarUpapUraH yadA vardhate. tadA vikArarUpANAM cittAnyathAbhAvAnAM taTavRkSANAM mUlAdevonmUlanaM jAyate // 4 // jJAnaM dhyAnatapaHzIla-samyaktvasahito'pyaho / taM nApnoti guNaM sAdhu-yaM prApnoti zamAnvitaH // 5 // _ vyAkhyA-jJAna-tattvAvabodhaH, dhyAna-sajAtIyapariNAmasya dhArA, tapaH-icchAnirodhalakSaNaM dvAdazavidham, zIla-brahmacaryam, samyaktvaM-tattvasya zraddhAnam, etairguNairyukto'pi muniH taM guNaM na prApnoti yaM guNaM zamaguNAlaGkRtaH pumAn prApnoti // 5 // | svayambhUramaNasparddhi-vardhiSNusamatArasaH / muniryenopamIyeta, ko'pi nAsau carAcare // 6 // / vyAkhyA-svayambhUramaNa- artharajjUpramANAntyasamudrasya spardhAkArako vRddhizIlaH samatAramaH upazamAkhyo rasaH yasyAsti | etAdRzamuneH yena sadRzyaM kriyate tAdRzaH ko'pi padArthaH jagati nAsti // 6 // zamasaktasadhAsikta. yeSAM naktadinaM manaH / kadApi te na dAnte. rAgoragaviSormibhiH // 7 // vyAkhyA-- zamasya-upazamarasasya jJApakasubhASitAmRtena yeSAM manaH antaHkaraNaM rAtrindivaM siktamasti te kadApi sAdhavo rAgarUpasya sarvasya halAhalomibhirna dahyante / .7 / / / grjjjnyaangjottungg-rnggdhyaanturnggmaaH| jayanti munirAjasya, zamasAmrAjyasampadaH // 8 // byAkhyA - yatra munau garjenAM kurvanto jJAnarUpA gajA, ramamANAzca dhyAnarUpA ghoTakAH santi tasya munirAjasya yat zama | // 39 //
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAnasAre indriyajayASTakam TOOTEEMZENECEGENGEDE sAmrAjyam-upazamaizvayaM tasya sampattayo jayanti // 8 // // iti SaSThaM zamASTakam // // // atha saptamamindriyajayASTakam // bibheSi yadi saMsArAt, mokSaprAptiM ca kAGkSasi / tadendriyajayaM kattu, sphoraya sphArapauruSam // 1 // vyAkhyA-yadi tvaM saMsArAdbhayaM prApnoSi mokSalAbha vAJchasi tahi indriyANi vijetuM sphAraM dedIpyamAnaM parAkrama vidhehi / atrendriyANAM varNAdijJAnaM bhavati tasmAt varNAdijJAnamindriyANAM viSayarUpaM nAsti kintu jJAnAjjAtamanojJAmanojJavarNAdiviSayeSu iSTAniSTatvasattvAt iSTaviSayeSvAbhimukhyamaniSTaviSayeSu vaimukhyaM mohapariNAmo bhavati sa viSayo'sti tasmAt rAgadveSatayA pravartamAnaM jJAnamindriyANAM viSayarUpaM bhavati cAritramohasyodayAt arantuM yogye parabhave yadramaNaM tadasaMyamaH, tatra tatra varNAdistu neyamAtramastItthaM nAsti kintu rampatvAttatra ramyamiti viSayagrAhakasyendriyadvArA pravRttajJAnasyeSTAniSTatvapariNamanaM tajjetavyam arthAdiSTAniSTatvarUpeNa pariNamato jJAnasya yadavarodhaH sa indriyajayo jJAtavyaH // 1 // ||ath saptame indriyajayaparAjayASTake jJAtAdharmakathAGgasUtroktaH kUrmadvayadRSTAntaH // 7 // vArANasyAM gaGgAyAM mRdaGgatIre hRde guptendriyAguptendriyau kUrmoM vasataH / tau sthalacarakITakAdyAmiSArthinau bahinirgatau duSTazRgAlAbhyAM dRSTau, bhItau catuSpadI provAM ca karoTimadhye saMgopya nizceSTau nirjIvAvi va sthitau / jambUkAbhyAmasakRlloThanotpATanA // 40 //
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ indriya jayASTakam jJAnasAre maTara dhaHpAtanapAghAtAdibhirapi kizcidvipakarttamazaktAbhyAM kinihare gatvA raho'sthIyata / aguptendriyazcApalyAdekaM pAdaM yAvadugrIvAM karSastAbhyAM khaNDazaH kRtaH / dvitIyastvacapalaH suciraM tathaiva sthitaH tAvadyAvannivRttau bahu sthitvA zrAntI gtii| tataH sa digavalokaM kRtvotpatya sadyo hade prAptaH sukhI jAtaH / paJcAGgagokapakUrmavatpazcendriyagoptA sukhI syAt capalakUrmavadaguptendriyo duHkhI syAditi ca // 7 // // iti saptame indriyajayaparAjayASTake kUrmadvayadRSTAntaH // 7 // vRddhAstRSNAjalApUrNe-rAlavAleH kilendriyaiH| mUrchAmatucchAM yacchanti, vikaarvisspaadpaaH||2|| __vyAkhyA-lAlasArUpapAnIyapUrNaiH indriyarUpairAlavAlaiH vRddhiM gatAH vikArarUpaviSavRkSA atitIvrAM mUrchA dadati // 2 // saritsahasraduSpUra-samudrodarasodaraH / tRptimAnnendriyagrAmo, bhavatRpto'ntarAtmanA // 3 // ___vyAkhyA-sahasrasaMkhyakAbhiH nadobhiH pUrayitumazakyasya samudrodarasya sadRzaH indriyasamuhaH na kadApi tRptimAsAdayati, itthaM vijJAya he vatsa ! antarAtmanA samyakSaddhAnaM kRtvA tRpto bhava // 3 // AtmAnaM viSayaiH pAzairbhavavAsaparAGa mukham / indriyANi nibadhnanti, moharAjasya kingkraaH||4|| ____ vyAkhyA-moharUpasya rAjJaH kiGkarA indriyANi saMsAravAsavimukhamapi AtmAnaM viSayarUpaiH pAzaiH bhavabandhanaiH baghnanti, yato hi moharAjasya mahAnputro rAgo'sti tasya viSayAbhilASaH pradhAno'sti, tasya santatirindriyamasti // 4 // // atha punaH saptame indriyajayaparAjayASTake sukumArikAryAkathAnakam // 7 // vasaMtapurAdrAjasutau sasakabhasakAbhidhAnI niSkrAntI, pazcAd gItArthoM jAtau / bhaginI sukumArikAM tau pravrAjayAmAsatuH / Deodesaoudelacrowaisi // 41 //
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre indriyajayASTakam JERJEWERESEASESIGESewala tasyAzcotkRSTarUpatayA''kRSTacetasastaruNAH sAdhvIpratizraye pravizya to nirIkSAvake / tatastadupadravaH kathitastayomahattarayA pazcAttAmekAhe nikSipya rakSitA / tAbhyAM saha te taruNA yoddhumArabdhAH / tato "manimitto'yaM munyoH kleza iti dhigmAmanarthakArizarIram" iti vairAgyAtpratipannaM tayA'nazanam / tato'tikSINazarIrasvAtsaMjAtamohAtirekAnmRteti matvA pariSThApitA tAbhyAm / zItapavanasaMparkAtmatyAgataprANA dRSTA sArthavAhena / strIratnametaditi buddhayA'bhyaGgodvartanauSadhAdikrameNa sa tAM punarnavAM cakre / tayA'pi tathAbhavitavyatayA karmavaicitryAdanupakRtavatsalo'yamiti matvA sarva pratipede / sthitA kiyantamapi kAlam / anyadA dRSTau bhrAtarau, patitA tacaraNeSu, nivedito vRttAntaH / tabhyAM vimocya sArthavAhAtpunariti zikSitA, yataH saritsahasraduSpUra-samudrodarasodaraH / tRptimAnnendriyagrAmo, bhava tRpto'ntarAtmanA // 1 // he bhavya ! ayamindriyaprAmaH tRptimAna bhavati, kadApi tRpti na labhate, yasmAdamukteSvIhA muJjAneSu magnatA muktapUrveSu smaraNamiti traikAlikI azuddhA pravRttirindriyArtharaktasya, tena na tRptiH / kIdRza indriyaprAmaH / saritAM sahasreNa duSpUryate sahasrazo nadIpUraiH duSpUro'pUryamANo yaH samudrastasya sodaraH sadRzaH / indriyAbhilASastu zamasaMtoSeNaiva pUryate tadartha hitoktiriyam-he uttama ! antarAtmanA Atmano'ntargatena svarUpeNa tRpto bhava / ayaM hi jIvaH saMsAracakrakoDIbhUtaparabhAvAnAtmatayA manyamAnaH zarIramevAtmA iti bahirbhAve kRtAtmabuddhiH bArAtmA san anantapudgalaparAvartakAlaM mohAvaguNDitaH paryaTati, sa eva nisargAdhigamAbhyAM svarUpapararUpavibhajanena ahaM zuddha iti kRtanizcayaH samyagratnatrayAtmakamAtmAnamAtmatvena jAnan rAgAdIna paratvena nirdhArayan samyagantarAtmocyate, sa eva samyagdarzanalAbhakAle nirdhAritasvarUpapUrNatAgaptau paramAtmA bhavati, ata indriyaviSayatyAgo yuktaH / puraH puraH sphurattaSNA-mRgatRSNAnukAriSu / indriyArtheSu dhAvanti, tyaktvA jJAnAmRtaM jaDAH // 2 ___ mUrkhA jJAnAmRtaM tyaktvA indriyArtheSu rUparasagandhasparzazabdalakSaNeSu dhAvanti AturA bhavanti tadartha yatnadambhavANijyamuNDanAdi karma kurvanti kodRzeSu indriyArtheSu ? puraH puraH agreDa sphurantI yA tRSNA bhogapipAsA tayA mRgatRSNA jalabhrAntistatsadRzeSu / indriya // 42 //
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre indriyajayASTakam PENSERTENTISCOSINECIDO bhogA na sukhaM, bhrAntireva tattvavikalAnAm , yataH bAramaNataM bhuttA, baMtA cattA ya dhorapurisehiM / te bhogA puNa icchai, bhottaM tiNDAulo jIvo // 1 // ata eva mahAcakradharA vAsudevA maNDalikAdayaH kaNDarokAdayazca viSayavyAmohitacetanA narake dInAvasthA prAptAH / kiMbahunA? mA kuruvaM mA kurudhvaM viSayavizvAsam / ahaha pUrvabhavAsvAditasAmyasukhasmaraNena tRNIyanti anuttaravimAnasukhaM lavasattamAH / indrAdayo'pi viSayatyAge'samarthA luThanti bhUpIThe munInAM caraNakamaleSu / ato'nAdikAlAdanekadhA muktaviSayA vAraNIyAH, tatsaMgo'pi na smaraNIyaH pUrvaparicayaH / nimranthAstu nivarttayanti kAlaM vAcanAdinA tattvAvalokanehAdiSu / uktaM ca "nimmalanikkalaMkanissaMgasiddhasabbhAvaphAsaNA kaiyA" . ityAdi dhyAnatatparAstiSThanti ityupadezavAkyaM zrutvA punaH sukumArikA sA cAritraM babhAra, nirmalamanasA tapo vidhAya divamApeti / dhIreSu mukhyaH puruSeSu gaNyate, baddho na yo'bhdvividhaakssrjjubhiH| bhraSTApi tAmyAmacirAtsamuddhRtA, sA'caM samAlocya yayau divaukasam // 1 // // iti saptame indriyaparAjayASTake sukumArikAryAkathAnakam / girimRtnAM dhanaM pazyan, dhAvatIndriyamohitaH / anAdinidhanaM jJAna-dhanaM pAveM na pazyati // 5 // vyAkhyA-indriyaviSayeSvAsakto jIvaH parvatamRttiko suvarNarajatAdidhanarUpeNa pazyan itastato dhAvati, kintu pArthe sthitamanAyanantasattAvizrAntasattArUpeNa sthitaM jJAnarUpaM dhanaM naiva pazyati // 5 // DECIDONDO // 43 //
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre |jayASTakam Ca DESKIETDERISASIETSCHE puraH puraH sphurattRSNA-mRgatRSNAnukAriSu / indriyArtheSu dhAvanti, tyaktvA jJAnAmRtaM jaDAH // 6 // || indriya vyAkhyA - agre agre vardhamAnA tRSNA yeSAmasti te jaDAH mUrkhAH jJAnarUpAmRtaM tyaktvA mRgatRSNAsadRzeSu indriyArtheSu / rUpa-rasa-gandha-sparza-zabdarUpeSu viSayeSu dhAvanti // 6 // pataGga-bhRGga-mIne bha-sAraGgA yAnti durdazAm / ekaikendriyadoSAcce-duSTestaiH kiM na paJcabhiH // 7 // vyAkhyA-yadi pataGgA-agnyabhimukhaM patanazIlA: jantuvizeSAH bhRGgA-bhramarAH imAH hastinaH sAraGgA bhRgAH ete jIvAH | ekaikasyendriyasya doSavazAt maraNarUpAM kutsitadAM prApnuvanti taIi doSavadbhiH paJcendriyaiH kiM kiM na syAt / vivecanam-pataGgAH rUpe AsaktAH, matsya rase AsatAH, bhramarAH gandhe AsaktAH, gajAH sparza AsaktAH mRgAzca zabda AsaktA bhavanti / ime prANinaH ekaikasyendriyasya doSAdInAvasthAM yadi prApnuvanti tarhi yeSAM doSavanti paJca indriyANi bhavanti teSAM tairindriyaH kiM ki kaSTaM na syAt // 7 // vivekadvipaharyakSaiH, smaadhidhntskraiH| indriyoM na jito'sau, dhIrANAM dhuri gaNyate // 8 // vyAkhyA-vivekarUpaM gajaM hantuM siMhasadRzaiH samAdhirUpaM dhanamapahata caurasamairindriyoM naro na jitaH sa eva naro dhIraH puruSeSu mukhyo gaNyate // 8 // // iti saptamamindriyajayASTakam // Wan wacaacacaors // 44 //
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre tyAgASTakam XIDEOSISENDING // athASTamaM tyAgASTakam // saMyatAtmA zraye zuddhopayogaM pitaraM nijam / dhRtimambAM ca pitarau, tanmAM visRjataM dhruvam // 1 // yuSmAkaM saMgamo'nAdi-bandhavo'niyatAtmanAm / dhruvaikarUpAn shiilaadi-bndhnitydhunaashrye||2|| ___ (yugmam ) vyAkhyA-nizcayanayAta karttamArabdhavAn sa kRtavAn itibadahaM saMyamAbhimukhaM prasthitaH zuddhopayogam-rAgadveSarahitamAtmajJAnaM svakaM janaka-pitaraM vA, dhRtim-Atmarati mAtaramAzraye tarhi he mAtApitarau mAmavazyaM tyajatam / he bAndhavAH kadAcitzatrurvandhuH kadAcidvandhuH zatrubhavati iti anizcitAtmanAM yuSmAkaM saMgamaH-saMmelanam anAdirasti, dhruvamavicalitamekaM rUpaM -svarUpaM yeSAM tAn zIla-satya-zama-dama-santoSAdIn bandhUn avicalitatvAtsAmpratamAzraye // 12 // kAntA me samatevekA, jJAtayo me smkriyaaH| bAhyavargamiti tyaktvA, dharmasaMnyAsavAn bhvet||3|| vyAkhyA-mama samatevaikA strI asti, anyA strI nAsti / samAnAcAravantaH sAdhava eva mama sambandhinaH santi, anyasambandhinAM kiJcidapi me prayojanaM nAsti / itthaM nizcayabhAvena bAhyaparivArAna tyaktvA gRhasthasamRddhipramukhaudayikamAvasya dharmasaMnyAsavAn syAgavAn bhavet arthAt praudayikabhAvaM tyaktvA kSayopazamavAn syAt / ayamatAttviko dharmasaMnyAsaH kathyate, tAsikadharmasaMnyAsastu kSapakazreNyAm aSTame guNasthAnake bhavet, kathitaM yat dvitIyA CONSENSEIGENBERSEBERSICHE // 45 //
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre tyAgASTakam GEsewaelaeacuasala pUrvakaraNe prathamastAviko bhavet prathamApUrvakaraNaM samyaktvalAmasya, dvitIyApUrvakaraNamaSTamaguNasthAnakamya jJeyaM tatra prathamoktaH sAmadhyayogasya prathamo bhedaH dharmasaMnyAsaH tAttviko bhaveditthameva ca yogadRSTi samuccayagranthe nirUpitamaudayikabhAvadharmatyAgasvarUpa atAtviko dharmasaMnyAsaH pravrajyAsamaye'pi bhavati // 3 // dharmAstyAjyAH susaMgotthAH, kSAyopazamikA api / prApya candanagandhAbha, dharmasanyAsamuttamam // 4 // ___ vyAkhyA-candanasurabhisadRzaM kSAyikatvAduttama-zreSThaM dharmasanyAsaM prApya satsaMgAdutpannaH kSAyopazamikaH kSamAdidharmo'pi tyAjyo'sti / atra kSapakazreNyAm-nivRttivAdaraguNasthAnake vartamAnasya yoginaH kSAyikAprAptyA kSAyopazamika-kSamAdika dharmasyAnivRttau satyAM tAttviko dharmasanyAso bhavati // 4 // all gurutvaM yasya nodeti, zikSAsAtmyena yAvatA / AtmatattvaprakAzena, tAvatsevyo gurUttamaH // 5 // vyAkhyA-grahaNazikSA''sevanazikSayoH samyakpariNatau zuddhAtmasvarUpasya saMzayaviparyAsazUnyabodhena svAtmani yAvadgurutvaM na prakaTaM bhavet tAvaduttamo guruH jJAnakriyopadezAcAryaH sevanIyaH, he garo! te kRpayA mamAtmani yAvadgarutvaM nAgacchet tAvat sUtroktavidhinA mayA tvaM sevanIyo'si, itthaM garuH sNketitvyH||5|| // atha tyAgaSTake'STame subhAnukumArakathAnakam // 8 // bharatakSetre magadhadeze suvaprApurIzo'ridamanabhUpaH, dhAriNI bhAryA, tayoH putraH subhAnuHkumAraH suravAsaro yauvanaM prApa / ProGICHEHOOSEDICIDIOGGC // 46 //
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre tyAgASTakama DIERGETISCHSETZEBILETAS janakena rUpalAvaNyakalAvatya ekazatakanyAH pariNAyitAH / tAbhiH saha viSayAn muJjamAno bhAnukumAraH sukhena dinAniyiti / ekadA zrIsaMbhavajinAgamanaM vanapAlamukhAdazRNot / tathAhi sUtram "aNegehi kevalihi aNegehiM viulamaIhiM aNegehiM ujjumaIhiM aNegehiM ohinANIhiM aNegehiM puvvadharehiM aNegehiM Ayariya uvajjhAehiM tavodhaNehiM navadikkhiehi aNegehiM devadevIhiM saMparikhuDo sirisaMbhavo arihA savvannU savvadaMsI AgAsaeNaM cakkeNa" ityAdi varNyam / tadA zatastrIparivRtaH kumAro maharddhayA zrIsenAmajaM samavasaraNasthaM praNamya vinayena tasthau / zrIjinena dharma upadiSTaH-sarvadharmeSu mukhyahetuH parabhAvagrahaNatyAga eva jJeyaH / tatra svadravyasvakSetrasvakAlasvabhAvatvena syAdastoti prathamabhaGgagRhItAtmapariNAmaH svAtmani vartamAnaH svadharmaH, tasya samavAyatvenAbhedAt na tyAgaH, anAdimithyAdRSTitvakudevAdiraktatvAdyaprazastavastugrahaNasya tyAgo mataH / tatra nAmataH tyAgaH zabdAlAparUpaH, sthApanAtyAgo-darzanayatidharmapUjanAdau sthApyamAnaH, dravyatyAgo-bAhyavRttyA indriyAbhilASAhAropadhipramukhANAM tyAgaH, bhAvato'bhyantararAgadveSamithyAtvAdyAzravapariNatityAgaH, nAmasthApanAM yAvat naigamasaMgrahau, vyavahAraH-viSagaralAnuSThAnena, RjusUtreNa (traH )-kaTuvipAkabhItyA, zabdasamabhirUDhau-taddhatutayA, evambhUtastyAgaH sarvathA varjanaM varjanA yatnena / " ityAdyanekayuktigarmitamupadezaM zrutvA bhAnukumArastIrthakaracaraNAvabhivandya cAritramohakSayopazamena jAtaviratimatirbhaNatisma--"he nAtha ! azaraNazaraNamahAsArthavAha ! bhavasamudraniryAmaka! mama sarvaviratisAmAyikamupadiza, yena viSayakaSAyatyAgo vrdhte|" evaM nizamyArhatA sAmAyikacAritraM dattam / gRhItavrataH zramaNo jAtaH / tadevAyuHkSayo jAtaH / sa kumAro mRtaH / tatra tajanakaH saparikara AgataH sutaM, mRtaM vIkSya viSaNNo'bhUt / jananI vilApaM vitanvato krandantI rudanaM cakAra / tadA jhaTityeva devatvaM labdhvA samAgAsa jinAbhyaNe / tau pitarau vilapantau dRSTvA bhaNati-"kimetAdRzaM duHkhaM ? yajinacaraNau paramasukhadAyako labdhvA rudanaM kuruthaH ?" / tAvUcatu:-''asmatsuta. paramavallabho vipannaH, tasya viyogo jAtaH, taduHkhaM duHsaham / " suraH prAha-"he nRpa ! zRNu, tasya zarIraM taveSTaM tadA etattatpatitakalevare DESSEZETBEDEUSESSENEKSI // 47 //
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre tyAgASTakam SCHOOMAGICHRONGEaCame rAgaM kuru / he mAtaH ! tvaM kathaM punaHpunarvilapasi ? tava putraH kva kasminthale zarIre vA jIve vA? dvAvapi tava puro vartate, na yuktaM rodanam" tato janako'vadat-"no'tra rAgo'smAkaM prasarati / " suro'vadat-"tarhi svArtha eva sarveSviSTaH, paraM paramArthastu na tadA sarvamanityameva, vyalIkameva, sambandhavyUhamavastu, yuvAM kathaM mujhathaH ? sarvo laukikasambandho bhramarUpa eva, yataH yuSmAkaM saGgamo'nAdi-bandhavo'niyatAtmanAm / dhruvaikarUpAn zIlAdi-bandhUnnityaM samAzraye // 1 // he bandhavaH ! yuSmAkaM sambandho'nAdiH asaMyatAtmanAM bhavati / adhunA dhruvaikarUpAn zIlAdibandhUna zIlazamadamAdibandhUn hitakArakAt nityaM sadA samAzraye ( aham - kAntA me samataivaikA, jJAtayo me samakriyAH / bAhyavargamiti tyaktvA, dharmasannyAsavAn bhavet // 2 // audayikasampadaM vihAya kSayopazamajAM svIyAM sAdhanasampadaM prApnoti, tadanu kSAyikAbhedaratnatrayIrUpAM prApnoti" ityAdinA prabuddha sarva kuTumba zrImatsaMbhavajinapAveM pravrajyAM pratipannaM mahAnandamasAdhayat / samyaktirobhUtanijAtmadharma, Avirbhavatyeva prazastayogAt / tyAgo'prazastasya subhAnuvacca, zIghraM vidheyo'pararAgakasya 1 // // iti aSTame tyAgASTake subhAnukumArakathAnakam // 8 // HomaonarrazeGOODCODEDies IS jJAnAcArAdayo'pISTAH, zuddhasvasvapadAvadhi / nirvikalpe punastyAge, na vikalpo navA kriyA // 6 // vyAkhyA-svasvazuddhapadaprAptiparyantaM jJAnAcArAdayo'pyabhISTAH santi jJAnAcAraM prati evaM vaktavyaM yat-yAvattavaprasAdena // 48 // tava zuddhaM padaM kevalajJAnaM na sameyAt tAvat me tava sevA karaNIyA'sti, itthaM darzanAcArasya sevA-kSAyikasamyaktvarUpazuddhapada
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ tyAgASTakam vacanc jhAnasAre | prAptiparyantamanuSThepA'sti, cAritrAcArasya sevA-tacchuddhapadayathAkhyAtacAritraprAptiparyantaM kartavyA'sti, tapaAcArasyAcaraNaM paramazuklacyAnalAmaparyantamanupTheyam, vIryAcArasya sevA vIryasya sarvathA zuddhiparyantaM vidheyA, yatohi saMkalpahInaM karma na kadApi phalatyato'tra saMkalpavidhAnaM kRtam iyam zubhopayogAvasthAyAM savikalpatyAgasya maryAdA kathitA / yadA vikalparahitatyAgo bhavati tadA yathA vikalpo nAsti tathA parisyandAdikriyA'pi nAsti // 6 // yoge saMnyAsatastyAgI, yogAnapyakhilAMstyajet / ityevaM nirguNaM brahma, paroktamupapadyate // 7 // ___ byAkhyA- saMnyAsasya tyAgI yogasaMnyAsataH sarvayogAnapi tyajati / ayaM yogasaMnyAsaH caturdazagaNasthAnake bhavati / kathitaM yata-"AyojayakaraNAvaM dvitIya" iti sdvidH| AyojyakaraNe sati dvitIyaH yogasaMnyAso bhavati / kevalajJAnenAcintyavIryazaktyA bhavopagrAhakakarma tathAsthitAvAnIya kSayarUpA yA kriyA tadAyojyakaraNamucyate / tasya phalaM zailezIyogasya sthiratA 'sti| tato'nyo yogasaMnyAsanAmA sAmarthyayogo'sti itthaM tatsvarUpavattA kathayati-zailezIdazAyAM kAyAdiyogasya tyAgAdayoganAmA sarvasaMnyAsarUpasarvottamayogo lamyate / yathA'nyenokta-nirgaNaM-gaNarahitaM namAmAtmasvarUpaM saMghaTate, yo vAdItthaM kathayati-svabhAvagaNo gacchati tadasatyam / evaM sati guNo'pyabhAvo bhaveda / kintu dharmasaMnyAsasya tyAgAvabaudAyikadharmayogasyAbhAvo nirgaNa zabdArthaH saMghaTanIyaH // 7 // IN/ vastutastu guNaiH pUrNa-manantaiH bhAsate svataH / rUpaM tyaktAtmanaH sAdho-nirabhrasya vidhoriva // 8 // GAFODDARDO i ence // 49 //
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre kriyASTakam acaaaaaaaaaaaaa vyAkhyA - meghazUnyacandrasyeva tyAgazIlAtmanaH sAdhoH svarUpaM paramArthato'nantajJAnAdigaNaiH paripUrNa svataH prakAzate. AvaraNApagamAt svabhAvaguNaH prakaTo bhavet, kintu nApagacchet // 8 // // ityaSTamaM tyAgASTakam // // atha navamaM kriyASTakam // jJAnI kriyAparaH zAntaH, bhAvitAtmA jitendrayaH / svayaM tIrNo bhavAmbhodheH, parAMstArayituM kSamaH // 1 // __vyAkhyA-yaH samyak jJAnavAn kriyAyAM tatparaH jJAnAdiguNaiH bhAvitaH-vAsitaH AtmA yena sa tathAbhUtaH vazendriyaH svayaM saMsArasamudrAt tIrNo'nyAn lokAnapi tArayituM samartho'sti // 1 // kriyAvirahitaM hanta, jJAnamAtramanarthakam / gatiM vinA pathajJo'pi, nApnoti puramIpsitam // 2 // vyAkhyA--kriyAzUnyaM jJAnam anarthakam-mokSasAdhane'samarthamasti yathA mArgagAmI pAdaviharaNakriyAM vinA abhilaSitaM | nagaraM na prApnoti tathaiva tadbodhyam / 2 / / svAnukUlAM kriyAM kAle, jJAnapUrNo'pyapekSate / pradIpaH svaprakAzo'pi tailapUrtyAdikaM yathA // 3 // vyAkhyA-yathA pradIpaH svayaM prakAzamAno'pi telapUraNAdikriyAmapekSate tathA pUrNajJAnavAnapi avasare svabhAvakAryAnakUlakriyAmapekSate arthAtpUrNajJAnino'pi samaye svabhAvAnukUlakriyAyAH AvazyakatA'sti // 3 // pelaelaesalesaleDieDiCIDEaea // 50 //
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre kriyASTakam RewaraeseDESIGaudeware bAhyabhAvaM puraskRtya, ye kriyAM vyavahArataH / vadane kavalakSepa, vinA te tRptikAkSiNaH // 4 // ____ vyAkhyA-ye janA bAhyabhAvamagre kRtvA vyavahArAta kriyAM niSedhanti te janAH mukhe grAsaprakSepaM vinA tRpti vAJchanti // 4 // guNavadvahumAnAde-nityasmRtyA ca satkiyA / jAtaM pAtayed bhAva-majAtaM janayedapi // 5 // vyAkhyA---gaNijanasya bahumAnAdita:-AdizabdAt pApasyAtinindanAt aticArasya ca paryAlocanAta vrate prAptadoSAdaNAM sadguroH samakSa prakaTanAt devaguruSu bhaktitaH uttaraguNe zraddhayA gRhItaniyamAnAM nityasmaraNAt zubhakriyA utpannaM bhAvaM na pAtayet, asminsambandhe viMzatikAyAM bhIharibhadrAcAryeNa kathitaM yat-, tamhA NiccasaIe bahumANeNaM ca ahigayagaNammi / paDibakkhadurgacchAe, pariNai AloyaNeNaM ca // 1 // titthaMkaramattIe, susAhujaNapajjuvAsaNAe ya / uttaraguNasaddhAe, ettha sayA hoi jaiavvaM // 2 // evamasatovi imo jAyai, jAo a na paDaikrayAvi / tA etthaM buddhimayA, avamAno hoi kAyanvo // 3 // ... .(zrAvakadharmaviMzikA gA0 18) ___ tasmAt vratasya sarvadA smaraNaM, gaNijanAnAM bahumAna, vratapratipakSiNo jugupsA, pariNAmasya paryAlocanA, tIrthakarasya bhaktiH, sAdhoH sevA, uttaraguNasya zraddhA caitairatra sadA prayatno vidheyaH evaMkurvANasyAnutpanno bhAvaH utpadheta utpannastu na kadApi patet | tenAtra dhIdhanaiH pramAdaM parityajya sAvadhAnarbhavitavyam // 5 / / DESociaeosacsEWaale // 51 //
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre zamASTakam // atha navame kriyASTake ratisundarIkathAnakam // sAketapure jitazatruputro ratisundarI, tatraiva zreSThisutA RddhisundarI, mantrisutA buddhisundarI, purohitatanujA guNasundarI; catasro'pi surUpAH suzrAvikA dharmagoSTIdevagurusthale dharmakriyAM vitanvatyaH parapuruSaniyama jagRhaH / itazca nandapuravimunA ratisundarI pariNItA, tasyA rUpalAvaNyaM sarvatra prasRtam / saikadA hastinAgapurezena dUtamukhenArthitA / nandapurezaH prAha-"sAmAnyajanaH svakalatraM nApayati, kathamahaM tAmarpayAmi ? yAhi svasthAnam / " iti prokte sa dUto gatvA svasvAmine'kathayat / dvayoryuddhe hastinAgezasya jayo'bhUt / ratisundarIM lAtvA svasthAnaM gataH / ma'rthitA pAha-"mama caturmAsakaM yAvacchIlaM vartate / " rAjJA'cinti-"pazcAdapi mamAyattAsti / " sA sadA pratibodhaM dadAti / tasya rAjho rAgo na yAti / tato nRpa Aha-"bhadre ! vayA pratidinaM dezanA kRtA, tapasA kRzAzI jAtA. tyaktanepathyApi ca, tathApi mama mano bAda tvayi raktam / kiM stUyate'Amanyan ? tava locanasubhagatvamAtramapi varNayitumazakyam / ' tayA svazIlalopake svanetre jJAtvA nRpapurastakSaNaM locane niSkAsya kRpANyA AkRSya nRpakare sthApite / rAjJaH khedaH saMjAtaH / sA dezanAM cakAra / tena kSAmitA / so'tyantaM duHkhaM dadhAti madarthamanayA locane karSite / tasya duHkhApanodAya tayA''rAddhA devatA tayA datte dve locane / tasyApahato dinAni kiyanti sthitvA vIkSAmAvAda / prazAntacittena jitAkSamAve naivAstA sA saphalA kriyA / prApte'pi kapTe svakiyAM suzIlA, muganti no tAM ratisundarIvat // 1 // .. // iti navame kriyASTake ratisundarIkathAnakam // 9 // CaCIGOODevar acaracaeldCaCODEDIO // 52 //
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre kiyASTakam KROGEDEVITAETISETASIE kSAyopazamike bhAve, yA kriyA kriyate tyaa| patitasyApi tadbhAva-pravRddhirjAyate punaH // 6 // ___vyAkhyA-kSAyopazamike bhAve vartamAne yA saMyamAnukUlA kriyA vidhIyate tayA kriyayA zubhabhAvAt patitasyApi tasya || bhAvasyAmivRddhirupajAyate, kathitaM yat - "khAovasamigabhAve, daDhajattakayaM suhaM aNuDhANaM / paDivADiyaM pihu jAyai, puNo vi tabbhAvabuDhikara" // zubhAnuSThAnaM pasitamapi punaH taM kSAyopazamikaM vRddhipathamAnayati // 6 // guNavRddhaye tataH kuryAt , kriyAmaskhalanAya vA / eka tu saMyamasthAnaM, jinAnAmavatiSThate // 7 // vyAkhyA-tasmAtkAraNAt guNAnAM vardhanAyAthavA guNebhyaH patanAbhAvAya kriyA vidheyA, eka saMyamasthAnaM tu kevalajJAnino'vatiSThate // 7 // vaco'nuSThAnato'saMga-kriyAsaMgatimaGgati / seyaM jJAnakriyA'bheda-bhUmirAnandapicchalA // 8 // vyAkhyA-vacanAnuSThAnAt nirvikalpasamAdhirUpAsaMgakriyAyAH yogyatAmadhizyatIti, tadidaM jJAnakriyAyAH amitrabhUmikA'sti yato hi asaMgabhAvakriyA zuddhopayoga-zuddhavIryollAsAmyAM saha tanmayatAM vibhatti anyacca tatsvAbhAvikAnandAmRtarasAta siktamasti anuSThAnaM caturvidham-prItiH, bhaktiH , vacanam , asaMgakriyA ca / tatrAtyantaprItipUrvakaM yadanuSThAna-kriyA tatpItyanuSThAnaM procyate / atyAdarapUrvakaM yadanuSThAnaM tadbhaktyanuSThAnam / bAgamamanu alesmerocracaelaenaclai
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre tRptyaSTakA | zritya yadanuSThAnaM tadvacanAnuSThAnam / atizayAbhyAsAta zAstranirapekSaM sahajatayA yatkriyate tadasaMgAnuSThAnaM cocyate / tatra vacanAnuSThAnAt AtmA asaMgakriyAyogyatAmadhigacchati // // iti navamaM kriyASTakam // GEVOETSCHECTRICIRCOTIES // atha dazamaM tRptyaSTakam // Kaa pItvA jJAnAmRtaM bhuktvA, kriyAsuralatAphalam |saamytaambuulmaasvaady,tRpti yAnti parAM muniH // 1 // vyAkhyA-jJAnarUpamamRtaM pItvA, kriyArUpaM kalpavallIphalaM bhuktvA, samatApariNAmarUpatAmbUlamAkhAdya mahAn sAdhuH utkRSTaM tRptiM prApnoti // 1 // | svaguNaireva tRptizce--dAkAlamavinazvaro / jJAnino viSayaiH kiM tai-yabhavettRptirItvarI // 2 // . vyAkhyA-yadi jJAnI pumAn nijadarzanajJAnacAritrarUpairguNaireva sadA'vinAzinI tRptirbhavet tahiM yaviSayairarUpakAlA tRptibhavati taiviSayaH kiM prayojanamasti, arthAt na kimasti // 2 // yA zAntaikaramAsvAdA--dbhavettRptiratIndriyA / sA na jihvendriyadvArA, SaDrasAsvAdanAdapi // 3 // vyAkhyA-zAntarUpAdvitIyarasAsvAdAna-anubhavAt yA indriyAtotA kevalamanubhavagamyA tRptirbhavati sA tRptiH jihayA COSTICIREBOSTADO // 54 //
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRptyaSTakam jJAnasAre || paDasAsvAdanAdapi na bhavati, anyasarvatRptibhyaH adhikA darzitA tasmAdatra vyatirekAlaGkAro'sti // 3 // saMmAre svapnavanmithyA, tRptiH syAdAbhimAnikI / tathyA tu bhrAntizUnyasya, saa''tmviiryvipaakkRt||4| vyAkhyA - yathA svapne modakabhakSaNAt darzanAttRptirbhavati tathA'smin saMsAre'bhimAnasiddhAtRptimithyA bhavati, satyA | / tRptistu mithyAjJAnarahitasamyagdRSTerbhavati, sA tRptiH Atmano vIryaparipAkakArikA bhavati, tRpteH lakSaNaM vIryapRSTirasti // 4 // pudgalaiH pudgalAstRptiM, yAntyAtmA punarAtmanA / paratRptisamAropo, jJAninastanna yujyate // 5 // vyAkhyA-pudgalapadAthaiH pudgalAH tRptiM prApnuvanti kintu AtmA AtmaguNapariNAmAt tRptimadhigacchati, tasmAtkAraNAta pudgalatRptisamAropaH Atmani upacAraH abhrAntasya jJAnino na saMghaTate anyasya dharmamanyasmin ca Aropayet sa kathaM jJAnI abhidhIyate // 5 // madhurAjyamahAzAkA-grAhyevAhye ca gorasAt / parabrahmaNi tRptiA, janAstAM jAnate'pi na // 6 // vyAkhyA-madhurAjyasya manohararAjyasya, mahAzAkAta mahAtRSNAvataH puruSAt agrAhya-prAptumazakye gorasAta-vAcorasAt bAhye parabrahmaNi yA tRptirasti tAM lokA na jAnanti tarhi kathaM prApnuyuH / bhojanAdau yA tRptirasti sA madhurAt AjyAt svAdiSTadhRtAt mahAn cAsau zAkazceti mahAzAkaH tasmAd grahItuM yogyAd gorasAt dadhidugdhAt bAhyA nAsti bhojane vyaJjanopete ko raso goraso jimate zAkAdisahite'pi bhojane gorasaM vinA ko raso'sti, ityAdivacanAd jJeyaM bhavati parabrahma tu gorasAta-vAcaH COECDONACICIE FITAS CHICTORCASSO acara
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRptyaSTakam jJAnasAre paramasti "yato vAco nivartante aprApya manasA saha" iti vedavAkyAt / "apayassapayaM nathi" (AcA a0 5 u06) varNAdirahitAtmanaH svarUpaM kathayituM kimapi padamalaM na bhavati, ityAdisiddhAntavacanAdbodhyam / atremau dAvoM kathitau vyatirekAlaGkAro'sti / viSayormiviSodgAraH, syAdatRptasya pudgalaiH / jJAnatRptasya tu dhyaan--sudhodgaarprmpraa.||7|| vyAkhyA - pudgalairatRptasya viSayataraGgarUpaviSasyodgAraH syAt jJAnaiH tRptamya tu dhyAnarUpAmRtasyodgAraparamparA bhavati / atipudagalabhojanaM viSabhojanaM bhavati, tataH viSayaviSasyAjIrNatve kadugAro bhavet jJAnAmRtAzino mahAtRptasyAmRtodgAro bhavati / idameva hi mahAtRpteH lakSaNamasti // 7 // atha dazame tRptyaSTake buddhisundarIkathAnakam // 10 // navamakriyASTakasya ratisundaryAH kathAnake yA tu pradhAnasutA kathitA sA buddhisundarI sArarUpA'sti sA rAjJA dRSTA, datyA yAcitA, sA'nyaM naraM necchati / rAjJA kUTaracanA vidhAya sakuTumbo mantrI dhRtaH / amAtyaM prAha nRpaH-"yadA madAjJAM karoSi tadA tvAM mushaami"| sa Uce-"yadeva ajJApayati tatpramANam / " tathokte buddhisundarI rakSitA svAntaHpure, sA bhRzamarthitA'pi necchati, upadezaM ca dadAti yataH saMsAre svapnavanmithyA, tRptiH syAdAbhimAnikI / tathyA tu bhrAntizUnyasya, sAtmavIryavipAkakRta // 1 // ___ saMsAre dravyatazcaturgatirUpe bhAvato mithyAtvAdibhAvalakSaNe saMsaraNe AbhimAnikI "mayA chalabalaM kRtvedamanubhUtaM matsadRzaH // 56 // INI ko'pi jagati nAstItyahaM kRtI" iti mithyAbhimAnotpannA yA tRptiH sA svapnavanmithyAvitathA kalpanArUpA eva gatvaratvAtparatvAtsva SENTS NESIKTASTE PEADSDEMSDETTENSETS
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAnasAre tRptyaSTakam DICADO DESCRIBEDFOIS sattArodhakA'STakarmabandhanidAnarAgadveSotpAdakatvAt marumarIcikAkalpA tRptinaM sukhahetuH / punaH bhrAntizUnyasya samyagjJAnopayuktasya tathyA satyA svasvabhAvAvirbhAvAnubhavAtmikA tRptiH sukhahetuH kintu sA tRptiH AtmavIryavipAkakRva, Atmano vIrya tasya vipAka: puSTistaM karotIti / aho Azcarye indra upendraH kRSNa ityAdayo na sukhinaH / kathaMbhUtAH ? viSayairmanozendriyasaMyogaiH atRptA-anekabanitAvilAsa- | SaDrasagrAsasurabhikusumavAsaramyAvAsAdibhiH mRduzabdAkarNanavarNyavarNAvalokanaiH asaMkhyakAlabhogairapyatRptAH, na caite tRptihetavaH, asadAropa evAyam / loke-catuI zarajjvAtmake, eko bhikSuH AhArAdyagRddhaH saMyamayAtrArtha bhikSaNazIlo, niSpariprahaH sukhI asti / jJAnaM svarUpAvabodhastena tRptaH, rAgAdyaJjanazyAmatAmuktaH svadharmabhogatvAt / / . ityAdyanekopadezarapi na buddhaH, tadA tayA pazcAlikA suzirA svasadRzI madyapUritA kAritA / bahudinAntaraM rAjA sarAgavAkyaMjalpati, tadA tayA pracchannaM svapazcAdbhAgataH puttalikAmukhamudghATitam / pUtigandhaH prasRtaH / nRpeNoktam-'kimidam ? / tayoktam'aGgamIdRzamasti' / tathApi rAjJo rAnApanamo na jAtaH / tayA gavAkSataH jhampApAto dattaH, tena tasyA mUrchA'bhUt / tato nRpasyAnutApo jAtaH / sA sajjIkRtA tena / tasya parasoniyamaH / sA dIkSitA'bhUta, saMpUrNatRptiguNena zivamApeti / saMpUrNatRptiprabhavAzca sadguNAH, zIlAdayo bhAnti zubhAtmani bhRzam / tAM buddhinAmnI ramaNImivAJcati, teSAM prazaMsA jagati kramAcchivam // 1 // iti dazame tRptyaSTake buddhisundarIkathAnakam // 10 // GICOCACOOOOCAC sukhino viSayAtRptA, nendropendrAdayo'pyaho / bhikSurekaH sukhI loke, jJAnatRpto niraJjanaH // 8 // // 57 //
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ jhAnasAre vyAkhyA-viSayairatRptA, indrakRSNAdayo'pi sukhinaH na santi, aho caturdazasu rAjalokeSu jJAnattaptaH niraJjanaH-karma- || nirlepASTakam malinatArahitaH ekaH sAdhureva sukho asti / / 8 / / // iti dazamaM tRptyaSTakam // DIDNOSTIOSOS // athaikAdarza nilepASTakam // saMsAre nivasan svArtha-sajja-kajjalavezmani / lipyate nikhilo lokaH, jJAnasiddho na lipyte||1|| vyAkhyA -kajalagehe'smina saMsAre nivasan svArthamagnaH samasto loko lipyate-karmaNA badhyate, kintu yo lokaH jJAna- pala siddho'sti sa na lipyate // 1 // nAhaM pudgalabhAvAnAM kartA kArayitA'pi ca / nAnumantA'pi cetyAtma-jJAnavAna lipyate katham // 2 vyAkhyA-ahaM paugalikabhAvAnAM kartA kArayitA vA'numodanakartA ca nAsmi, etAdRksamabhAvavAn AtmajJAnI kathaM karmaNA lipyate, na kathamapItyarthaH // 2 // athaikAdaze nilepASTake guNasundarIkathAnakam // 11 // zrAvastyAM purohitasutena guNasundarI pariNItA / tasyAM sAketapuradvijo raktaH / tataH pallI gato bhillAnAha-"mama guNa BEDIOACOCOCCODING
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre nirlepASTakam sundarI bhavatu yuSmAkaM pArthA bhavantu" iti procya te tatra nItAH / dvijena sundarI gRhItA / kvApi nagare sthitvA tAM prAha-'mama patnI bhava' / tayoktam-'niyamo'sti' / kiyanti dinAni sokSAlanaM karoti / bhaiSajyayogena sA'zuciguNDitAGgI sthitA / dvijo virAgI jAtaH / tadbhAvaM vijJAya sA pAha-'mama pituH pArzve mAM naya' / tena tathA kRtam / anyadA sarpadaSTadvijastayA sajjitaH / gurupAyeM niitH| tatreti dharmadezanAmazRNot-"jIvo nirlepgunnaanvito'nekgunnaanaapnoti|" kinAmA nirlepaH 1 cetanasya sakalaparabhAvasaMyogAbhAvena svabhAvAvasthAna nilepaH, yataHlipyate pudgalaskandho, na lipye pudgalairaham / citravyomAJjaneneva, dhyAyanniti na lipyate // 3 // vyAkhyA-pudgalAnAM skandhaH pudgalaiH lipyate kintu ahaM na lipye yathA'Jjanena vicitrAkAramAkAzaM na lipyate evaM | dhyAnaM kurvANaH AtmA na lipyate, karmaNA na badhyate ityarthaH // 3 // liptatAjJAnasampAta-pratighAtAya kevalam / nirlepajJAnamagnasya, kriyA sarvopayujyate // 4 // vyAkhyA-nirlepajJAnamagnasya-ahaM nilepo'smi iti jJAnapravAhArUDhasya yoginaH sarvA kriyA vyutthAnadazAyAM vyavahArAta liptatAjJAnasyAgamananirodhAya upayuktA bhavati, tasmAdeva kAraNAt dhyAnArUDhasya AvazyakAdikriyA AtmadhyAnadhArAsthitaye AlambanaM kathitam // 4 // lipyate'nyonyAzleSeNa saMkramAdinA pudgalaskandhaH anyaiH pugalailipyate upacayI syAt / ahamiti sarveSAM bhAvanAvacanam,ahaM nirmalazcidrUpo na pudgalAzleSo / vastuvRttyA pugalAtmanostAdAtmyasambandha eva nAsti, saMyogasaMbandhastvaupAdhikaH / yathA vyoma-AkAza DOODGEMEINDSATGE // 59 //
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAnasAre nirlepASTakam NESTETTIFICACIONE citrerakhanai saMlipyamAnamapi na lipyate tathA'hamapi amUrtAtmasvabhAvaH pudgalairekakSetrAvagADhena lipye / yo jhAtmasvabhAvavedI sa svavIrya jhAnAdizakti cAtmani vyApArayan abhinavakarmagrahaNairna lipyate / yAvadAtmazaktiH parAnuyAyinI tAvadAzravaH, yAvacca svazaktiH sva. rUpAnuyAyinI tAvatsaMvaraH / yataHtapaHzrutAdinA mattaH, kriyAvAnapi lipyate / bhAvanAjJAnasampanno, niSkriyo'pi na lipyte||5|| vyAkhyA-tapasA zrutAdinA'pi vA abhimAnI kriyAvAnapi karmaNA vadhyate, tattvajJAnasahitaH kriyArahito'pi karmaNA | na lipyate // 5 // jinakalpAditulyakriyAbhyAsapravRttina dharmaH / bhAvanA'nuprekSA tajjJAnamagno niSkiyo'pi na lipyate / yataH na kammuNA kamma kharvati bAlA, akammuNA kamma khavaMti vIrA / - mehAviNo lobhamayAvatItA, saMtosiNo nopakaraMti pAbaM // 1 // jahA kummo saaMgAI, sae dehe samAya (ha) re / evaM pAvAi mehAvI, ajjhatte NaM samAhare // 2 // ___ ityAdidharmajJAnopadezaH zrIguruNoditaH / taM zrutvA sa dvijo buddhaH paradAraniyamaM jamAha / sA guNasundarI svarUpasaundaryakazIkaraNAya sAdhvI dharmakriyAmakarot / kramAdivaM prApeti / // iti ekAdaze nirlepASTake guNasundarIkathAnakam // 11 // alipto nizcayenAtmA, liptazca vyvhaartH| zuddhayatyaliptayA jJAnI, kriyAvAna liptayA dRzA // 6 // acaraceaeaieDeUDEL // 6 //
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre niHspRhASTakam Relaeraeseeloperorales vyAkhyA-nizcayanayenAtmA lipto nAsti arthAtkarmaNA'baddho'sti / vyavahAranayena tu AtmA lipto'sti karmaNA baddho| 'sti,jJAnayogI zuddhadhyAnAt aliptadRSTayA zuddhati, kriyAvAn liptatvadRSTyA zuddho bhavati arthAt liptatAM dUrIkartumabhyasyati // 6 // | jJAnakriyAsamAvezaH, sahaivonmIlane dvayoH / bhUmikAbhedatastvatra, bhavedekaikamukhyatA // 7 // vyAkhyA-dvayoH dRSTayoH samameva vikAze sati jJAnakriyayoH samAvezaH ekIbhAvo bhavati, guNasthAnakarUpAyAH bhUmi- | kAyA bhedAt atra jJAnakriyayoH ekaikasya mukhyatA mavati, dhyAnadazAyAM jJAnasya, vyavahAradazAyAM kriyAyAH mukhyatA bhvti||7|| sajJAnaM yadanuSThAnaM, na lipta dosspngktH| zuddhabuddhasvabhAvAya, tasmai bhagavate namaH // 8 // vyAkhyA-yasya jJAnayuktakriyArUpAnuSThAnaM doSarUpapaGkAt na liptaM tasmai zuddho nirmala: buddho TotkIrNajJAnarUpaH svabhAvo yasya tAdRzAya bhagavate namaskAro'stu // 8 // // ityekAdazaM nilepASTakam // Parelalevacuasaccaacaca // atha dvAdazaM niHspRhASTakam // svabhAvalAbhAt kimapi, prAptavyaM nAvaziSyate / ityAtmaizvaryasampanno, niHspRho jAyate muniH // 1 // // 6 //
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ niHsahASTakam hAnasAre vyAkhyA-AtmanaH svabhAvaprAptaH, anyatkimapi prAptuM nAvaziSyate, itthamAtmanaH aizvarya prabhutvaM prApto muniH niHspRhaH spRhArahito bhavati // 1 // saMyojitakaraiH ke ke, prArthyante na spRhAvahaiH / amAtrajJAnapAtrasya, niHspRhasya tRNaM jagat // 2 // vyAkhyA-spRhAvantaH baddhakarAH pumAMsaH kAMskAna prArthayante arthAtsarvAn dAtRn yAcante / aparicchinnajJAnavato niHspRhasya munestu sarva jagat tRNatanyamasti // 2 // chindanti jJAnadAtreNa,spRhAviSalatAM budhAH / mukhazoSaM ca mUchA ca, dainyaM yacchati yatphalam // 3 // ___vyAkhyA-AtmajJAnino buddhAH paNDitAH jJAnarUpeNa dAtreNa spRhArUpAM viSavallI bhindanti, yatspRhAviSalatAyAH phalaM kaNThazoSa mRcchA dInatAM ca dadAti // 3 // ___atha dvAdaze aSTake kAlavaizikabhUparSikathAnakam // 12 // mathurAdhipo jitazatruH / so'nyadA kAlAhAM vezyAM dRSTA mohito'ntaHpure cikSepa / tayA saha bhogAnmuJjAnasya tasya kAlavaizikanAmA suto'bhavat / so'nyadA nizi suptaH zRgAlAnAM zabdaM zrutvA svabhRtyAniti papraccha-'veSAM zabdo'sau zruyate' ? te pAhU:-'pherUNAm' iti / kumAraH prAha-etAn baddhvA kAnanAdAnayata' / te'pyekaM jambUkaM baddhvA vanAdAnIya tasmai dduH| krIDA ratiH sa taM vAraMvAraM jaghAna / sa hanyamAnaH khikhIti dhvaniM yathA yathA cakre tathA tathA sa uccajaharSa / tenevaM mAryamANo gomaayu||6|| II vyapadyata, akAmanirjarayA vyaMtaratvamavApa / ekadA sa kAnane iti sAdhudezanAM zuzrAva DICAS DAACACACOSTE CORINDONESIENIEWS
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ khAnasAre AMBEDDEDACACOSTROTHE niSkAsanIyA viduSA, spRhA cittagRhAbahiH / anAtmaraticANDAlI-saGgamaGgIkaroti yA // 4 // | niHspRhASTakam vyAkhyA-yA spRhA''tmaviruddhapudgalaratirUpAyAH cANDAlyAH sahavAsaM khIkaroti tAM spRhAM paNDito janaH nijacittarUpAt gRhAdvahiSkuryAt // 4 // viduSA-paNDitena AtmasamAdhisAdhanodyatena spRhA parAzA cittato dUrIkaraNIyA, yA spRhA anAtmAnaH parabhAvAsteSu ratireva cANDAlI tasyAH saGgamaGgIkaroti, ataH spRhA tyAcyA / __je parabhAve rattA, mattA viSayeSu pAvabahulesu / AsApAsanibaddhA, bhamaMti ca ugaimahAraNe // 1 // nirastaparAzApAzA nirgranyAH svarUpacintanasvarUparamaNAnubhavalInAH pInAstattvAnande ramante yataHtiNasaMthAranisano, munivaro madurAgamayamoho / jaM pAvaha muttisahaM, katto taM cakkavaThThI vi // 1 // AyasahAvavilAsI, Ayavisuddho yo nie dhmme| narasuraksiyavilAsaM, tucchaM nissAra mannati // 2 // ityAdi dharmavAkyAtprabuddhaH pravrajyAmupAdade / anyadA ekAkivihArapratimA pratipanno viharana mudgazailapure'gAta, tadA tasya muneH ajhai rogaH prAdurAsIda, tena vyAdhinA pIDathamAno na jAtu manasA'pi bhiSajaM bhaiSaja caiSIta, kintu zarIre niHspRho jAtaH / tatpurezastasya sAdhoH svasRpatirvartate / muneH svasA sodaramajherogapIDathamAnaM jJAtvA tasya cikitsAviSayamabhigrahamavabuddhaca snehamohitA'rzoghnamauSadhaM bhikSayA sArdhaM tasmai bAndhavasAdhave'dAt / so'tha muktatadAhArastadantargatamauSadhaM jJAtvA jAtAnutApo'ntardathyau-"aho ! anupayogenAyuktaM mayA kRtaM yadarzIjantunAzAbhiprahasya bhaGgo'dhikaraNagrahaNam, syAdevAhArArthinAmevam , tadahamAhAraM jahAmi" iti dhyAtvA purAnnigetya bhUdharamArujha sa mahAmuniranazanaM vidadhe / taM cAttAnazanaM zAsvA nRpaH svanarararakSayava asyopasarga kazcinmA kArSIt / mahaOHaeDEHaat
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAnasAre ni:spRhASTakam VIDBENITO ESTADO itazca yA zivA hatA tena, sa vyantaro'bhUta, sa cAvadhinA svaprAgbhavavaraM saMsmRtya taM munimupadrotuM savatsAM zivAM vyakarota, nRpAyuktA narA pAvatsAdhusannidhau tasthustAvattaM zagAlI na dunoti, yadA te narAH pazcAdgacchanti tadA zivA khikhItikurvANA muni muharmahuzcakhAda / tAM zivotpAditapoDAmarzo bAdhAM ca sahamAno niHspRhabhAvaM nAmucata, kiMtu dharmadhyAne sthito dadhyau / duHkhe rogotthite satyArtadhyAnavivardhake zivotpAdite cograraudradhyAnAnubandhake sa nAtaraudre vyadhAta / evaM paJcadazadinAni yAvattAM zagAlIkRtavyathA sahamAno mahAsarasvo'nazanaM prapAlya karmakSayeNa kevalajJAnamAsAdya mahAmunimahAnandapadamavApa // iti niHspahabhAvato rujaM, pariSahe munikAlavaizikaH / sakalairapi sAdhumistathA, sahanIyo'yamudAraniHspRhaiH // 1 // // iti dvAdaze niHspRhatASTake kAlavaizikabhUparSikathAnakam // 12 // spRhAvanto vilokyante, laghavastRNatUlavat / mahAzcarya tathApyete, majjanti bhavavAridhau // 5 // vyAkhyA-lAlasAvanto janAH tRNatUlayoriva laghavo dRzyante itarairjanaH, tathApi te saMsArasamudre majjanti iti mahadAzcaryamasti, anyadyad laghu tana majati / tathA coktam talaM tRNAdapi laghu, tUlAdapi hi yAcakaH / vAyunA kiM na nIto'sau, mAmayaM prArthayiSyati // 1 // vyAkhyA-tRNAtalaM laghu, tUlAdapi yAcako laghurbhavati tathApi mAmayaM yAcakaH kimapi prArthayiSyati iti bhayAdvAyuH taM yAcakaM na karSati // 5 // gauravaM pauravandhatvAt , prakRSTatvaM pratiSThayA / khyAtiM jAtiguNAt svasya, prAduSkuryAnna niHspRhaH // 6 // PODEMOCIEDADE DE // 6 //
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre monASTakam GIBET OTACZACCONTIESAS. vyAkhyA-spRhArahito muniH nagaravAsinAM vandanIyatvAt nijamahatvaM zobhayA cottamatvaM jAtikulasampanatvAt prasiddhiM ca na prakaTayet // 6 // bhUzayyA bhekSamazanaM, jIrNa vAso gRha vanam / tathApi niHspRhasyAho, cakriNo'pyadhika sukham // 7 // || ___ vyAkhyA- pRthivI eva sukhazayyA, bhikSAsamUhAdbhojanaM, jIrNa vastraM, gRhaM tu vanaM tathApi mahadAvarya yat, cakravartino rAjJaH apekSayAdhikaM sukhaM niHspRhasya yogino bhavati // 7 // paraspRhA mahAduHkhaM, niHspRhatvaM mahAsukham / etaduktaM samAsena, lakSaNaM sukhaduHkhayoH // 8 // ____vyAkhyA-parasya yA AzA saiva mahAkaSTamasti, niHspRhatvaM ca mahatsukhamasti, itthaM saMkSepeNa sukhaduHkhayoH lakSaNaM | kathitam // 8 // // iti dvAdazaM niHspRhASTakam // CHOUDELGeeeeeDial // atha trayodazaM maunASTakam // manyate yo jagattatvaM, sa muniH parikIrtitaH / samyaktvameva tanmaunaM, maunaM samyaktvameva vA // 1 // ||
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAnasAre maunASTakam OCACACACACTRICE vyAkhyA-yo jagatastasvaM jAnAti sa muniritvaM tIrthadaragaNadhareMca pratipAditaM tasmAtkAraNAta manipadasya vyutpattinimittabhUtajagattatvAvabodhasya sattvAtsamyaktvamevaM munitvaM munitvameva vA samyaktvamasti, ata eva sarve zabdAH kriyAvAcinaH santi, etAdRzamevambhUtanayasyAbhiprAyamAdAya AcArAGgatre kathitaM, yat jaM sammati pAsaha, taM moNaMti pAsaha / je moNaMti pAsaha, taM sammati pAsaha // Na imaM sakkaM siDhilehiM adijjamANehiM guNAsAehiM kasAmAyArehiM pamattehiM gAramAvasaMtehiM / muNI moNaM samAyAe, ghuNe kmmsriirgN| paMtaM lUhaM ca sevanti, vIrA saMmattadaMsiNo / (a 5 20 3 sU0 155 ) deva samyaktvaM tadeva manitvaM, yadeva ca munitvaM tadeva samyaktvamiti maunaM mandabaleH, rAgiHmi-zabdAdiviSayAsaktaiH kuTilAcArI-mAyAparaiH pramAdibhirvA gRhasthaiH pAlayitumazakyamasti, manistu maunamAdAya kArmaNaM zarIraM nAzayeta. tasmAtsamyagdarzino vIrapuruSAH prAntaM tavaM ca bhukte // 1 // AtmA'tmanyeva yacchuddhaM, jAnAtyAtmAnamAtmanA / seyaM ratnatraye jJapti-rucyAcArakatA muneH // 2 // vyAkhyA-jJAtA AtmA AtmasvabhAvabhUtAdhAre zuddhakarmopAdhirahitaikatvaM pRthaktva-pRthakpariNAmatAmedAbhedarUpeNa pRthakpariNatimacca dravyarUpamAtmAnamAtmanA jJaparinAM pratyAkhyAnaparijJAM ca jAnIyAt, seyaM ratnatraye jJAnazraddhA''cArANAmabhedapariNAmo munarbhavati, tathA coktam Dewaoracayaeliciesalelaie // 66 //
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre maunASTakam verseDEIGO ONDES DESODIO ___ AsmAnamAtmanA vetti, mohatyAgAdyadAtmani / tadeva tasya cAritraM, tajjJAnaM tacca darzanam // 1 // cAritramAtmacaraNAd, jJAnaM vA darzanaM muneH / zuddhajJAnanaye sAdhyaM, kriyAlAbhAt kriyAnaye // 3 // ___ vyAkhyA-Atmanyeva calanAt pudgalempo nivRttikaraNAt cAritram , bodhasvarUpAd jJAnam , jinoktabhAvasya zraddhArUpatvAddarzanam , evaM jJAnAdvaitanayAbhiprAyeNa muneH sAdhyamasti tadekameva vastu bhedanayApekSayA trirUpamasti, jJAnasya phalarUpakriyAlAmAt kriyAnayasyAbhiprAyeNaikatA jJeSA, viSayapratibhAsavyApAre jJAnam, AtmapariNAmavyApAre samyaktvam , AsravapratibandhAttatvajJAnavyApAre cAritramitthaM vyApAramedAd jJAnaM trirUpaM pratipAditam // 3 // yataH pravRttina maNau, labhyate vA na tatphalam / atAttvikI maNijJapti-maNizraddhA ca sA yathA // 4 // vyAkhyA-yathA yato maNau pravRttirna syAdathavA alaGkArAdau AyojanarUpapravRtte: phalaM nApnuyAt , tarhi tanmaNijJAnam , ayaM maNiriti zraddhA ca vAstavikA asalyA asti // 4 // tathA yato na zuddhAtma-svabhAvAcaraNaM bhavet / phalaM doSanivRttiA , na tajjJAnaM na darzanam // 5 // vyAkhyA-tathA.yena vimalAtmasvabhAvasyAcaraNaM na syAd vA vizuddhAtmalAbhasya phalaM rAgadveSAtmakasya doSasya nivRttirUpaM na syAt , tad jhAnaM nAsti, tad darzanaM nAsti-samyaktvamapi nAsti // 5 // atha trayodaze maunASTake kurudattakathAnakam // 13 // O // 67 // Ge
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAnasAre monASTakam gajapure mahebhyaputraH kurudattaH mahAsukhI / sa ekadA zrIdharmagurudezanAsamaye gataH iti zrIsyAdvAdAptavAkyaM hRdaye babhAra"AtmajJAnaprAptyarthamevaM vivadanti anekadarzanAntarIyAH prANAyAmanti recakAdipavanamavalambayanti maunaM, bhramanti girivananikuzeSu, tathApyahatpraNItAgamazravaNAptasyAdvAdaM svaparaparIkSAparIkSitaM svasvabhAvAvabodhamantareNa na kAryasiddhiH / yataH AtmAjJAnabhavaM duHkha-mAtmajJAnena hanyate / abhyastaM tattathA tena, yenAtmA jJAnamayo (navAn) bhavet // atropAdAnasvarUpe SaTkArakacakramaya evAtmA-svayameva kartA kAryarUpo'pi kA kAraNarUpaH sampradAnApAdAnAdhikaraNa: svayameveti, mahAbhASye'pyuktam-AsmA jIvaH karttArUpa AtmAnamanantazuddhadharmakAryasvAyattamAtmanA''tmIyazaktikaraNamUtena bhAtmane AtmadharmaprAduSkaraNAya AtmanaH parabhAvAt pRthagAtmani AdhArabhUte'nantadharmaparyAyapAtrabhUte iti, ata AtmasvarUpamagna eva muniH (vartate) yataHyathA zophasya puSTatvaM, yathA vA vadhyamaNDanam / tathA jAnana bhavonmAda-mAtmatRpto munirbhavet // 6 // . vyAkhyA-yathA zophasya-utphulasya puSTatvaM puSTiH, athavA yathA vadhyasya-hantuM yogyasya jantoH puSpamAlAbharaNaM kRtaM bhavati tathA saMsArasyonmAdaM vidanmuniH Atmanyeva tRpto bhavati // 6 // yathA zophasya puSTatvaM zarIrasthaulyaM na puSTatve iSTam / athavA yathA badhyasya mAraNArtha sthApitasya maNDanaM karavIramAlAdhAropaNAtmakam, evaM rUpaM bhavonmAdaM jAnan bhavasvarUpamevaMvidhaM jAnan muniH samastaparabhAvatyAgI AtmatRptaH AtmasvarUpe'nantaguNAtmake tRptaH tuSTaH bhaveda saMsArasvarUpamasAraM niSphalamabhogyaM tucchaM jJAtvA muniH svarUpe magnaH syAt / ityAdyAtmasvarUpaM zrIgurumukhAccha tvA prabuddhaH kurudattaH prabanyAM jagrAha / zrutaM cAdhItyAnyadA ekAkivihArapratimA pratipede / so'rthakadA biharansAketanagarAntike turyapauruSyAM dhairyamandaraH pratimayA tasthau, tadA caurAH kutazcana prAmAdgodhanaM hatvA tasya muneH pAvasthenAbhvanA yayuH / aba sAdhupAzcaM godhanAnve Darodaee // 68 / /
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAnasAre maunASTakam bavala GOOGelaelaCaCIGHeera pikA apyabhyeyuH, tatra te dvau mArgoM dRSTA iti taM muniM papracchu:-he sAdho ! sagodhanAzcaurA kena pathA jagmuH " tacchatvA'pi munisteSAM na kiMciduttaraM dadau / yataHsulabha vAganuccAra, maunamekendriyeSvapi / pudgaleSvapravRttistu, yogAnAM maunamuttamam // 7 // vyAkhyA-vacasAmanuccAraNaM maunamekendriyajIveSu sulabhatayA asti kintu pudgaleSu yogAnAM-kAyavacanamanasAM yadapravRttiH avyApAraH tadutkRSTa maunamasti / idameva maunaM munerasti // 7 // vAganucAraM vacanApralAparUpaM maunaM sulabhaM suprApaM, tadekendriyeSvapyasti, tanmauna mokSasAdhakaM nAsti, pudUgaleSvapravRttiH ramyAramyatayA'vyApakatvaM maunamuttamaM prazasyam / svarUpalInaH sa kurudattamuniH kathaM sAvadha vAkyaM satyamapi jalpati ? yataH-'na satyamapi bhASeta parapIDAkaraM vacaH' tataste caurAnveSakAH kupitA vAriklinnAM mRttikAmAdAya te duSTacetasaH tasya muneH maulau pAlI babandhuH / tatra krodhavihvalAste citAGgArAn kSiptvA yayuH, taijvalanmaulirapi muniH hRdyevamacintayatsaha kalevara ! khedamracintayan , svavazatA hi punastava dulaimA / bahutaraM ca sahiSyasi jIva he, paravazo na ca tatra guNo'sti te // 1 // iti dhyAyan yatina hi mauliM manazcAkampayat / tamupasarga sahitvA paralokamasAdhayat // maune munitvaM paribhAvya samyagajJAnAdimantaH kurudattAdhe / caranti tanmaunamapAsya dammAn, te syurdhavaM syAtpadasaukhyasatkAH // 1 // // iti trayodaze maunASTake kurudattakathAnakam // 13 // STIEDOT // 69 //
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAnasAre viryASTakam jyotirmayIva dIpasya, kriyA sarvA'pi cinmayI / yasyAnanyasvabhAvasya, tasya maunamanuttaram // 8 // ___vyAkhyA-yathA pradIpasyorvagamanAdhogamanaprabhRtayaH sarvAH kriyAH prakAzamayAH santi, tathA na anyasya svabhAvo yasya sa tathAbhUtastasya pragalabhAveSu aAptapariNAmasya yasyAhAravihAraprabhRtayaH sarvAH kriyAH jJAnamayAH santi, tasya muneH maunamutkRSTaM boddhavyam- viyadvastusvabhAvAnugedhAdeva tatkArakAt / viyatsampUrNatA tadutpattI kumbhasyeva dRzAtmanaH // 1 // AkAzasya vastusvabhAvamanusRtya ghaTakAraNasAmagrIto ghaTarUpakAryotpattau ghaTAkAzasya pUrNatA bhavati tathA AtmanaH samastAH kriyAH jJAnadRSTayA caitanyamayAH bhavanti // 8 // // iti trayodazaM maunASTakam / / ODDODDISCOS BOOOOOOOOOEWE // atha caturdarza vidyASTakam // nityazucyAtmatAkhyAti-ranityAzucyanAtmasu / avidyA tattvadhIvidyA, yogAcAryaiH prakIrtitA // 1 // vyAkhyA-anityeSu AtmabhinnapudgalAdiSu nityatvabuddhiH tathA navadvAraiH malaM vahati azucau zarIre pavitratAjJAnam, AtmabhinnapudgalAdau AtmatvajJAnamahabuddhiH tathA mamatvabuddhiryA bhavati, sA avidyA kathyate, tattvabuddhiH arthAt zuddhAtmadravye pavipratvAtmatvadhIH yathArthajJAnaM vidyA'bhidhIyate / ityevaM yogAcAryaiH pataJjaliprabhRtibhiH nirUpitam // 1 // 1170 //
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre vicASTakam XIADOSTADSDESDE yaH pazyennityamAtmAna-manityaM parasaMgamam / chalaM labdhu na zaknoti, tasya mohamalimlucaH // 2 // vyAkhyA-yaH nityaM-sadA'vicalitasvabhAvamAtmAnam pazyati tathA parasaMyogamanityaM adhruvam-asthiraM pazyati tasya, puMsaH chalaM chidraM prAptuM moharUpacauraH kadApi na zaknoti // 2 // // atha caturdaze vidyASTake samudrapAlakathAnakam // campAyAM samudradattAH ibhyaH zrImadvIraparamezvarataH pratibuddhaH suzrAddho nirmanthapravacane kovido'bhUva, nimranthapavacanaM cedamtaraGgataralA lakSmI-AyurvAyuvadasthiram / adabhradhIranudhyAye-dabhravadbhaGguraM vapuH // 3 // vyAkhyA-nipuNabuddhiH pumAn samudrataraGgavaccapalAM lakSmI, pavanavat asthiramAyuH, meghavannavaraM zarIraM ca cintayet // 3 // adbhadhI:-puSTabuddhiH lakSmI taraGgavat capalAm-asthirAmanudhyAyet, AyuH vAyuvadasthiraM-pratisamayavinazvaramadhyavasAyAdivighnopayuktaM cintayet, vapuH-zarIram adabhra-meghavadragaGguraM bhaGgazIlaM cAnudhyAyet / zucInyapyazucIkatta, samarthe'zucisambhave / dehe jalAdinA zauca-bhramo mUDhasya dAruNaH // 4 // vyAkhyA- karpUrakastUrIprabhRtIni pavitravastUnyapi apavitrIkata samarthe pitroH rajovIryAbhyAmapavitrAbhyAM cotpanne kAye jalamRdAdibhiH pavitratA bhramo mUDhasya mahAbhayaGkaro'sti // 4 // mUDhasya-ajJasya yathArthopayogarahitasya dehe-indriyAyatane jalAdinA-nIramRttikAdisaMyogena zaucaM, bhramaH zrotriyAdInAM dAruNaH // 72 //
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAnasAre vidyASTakam DescellaicaCare bhayakRt / kathaMmate dehe ? zucInyapi-karpUrAdInyapi azucIkattu-malinIkattuM samarthe, dehasaMgAnmalayajavilepanAdayo'pyazunIbhavanti / punaH azucisaMbhave azuci-ArtavaM raktaM pituH zukra (ca) tenotpattiryasya sa tasmin, uktaM ca sukka piuNo mAue soNiyaM tadubhayaM pi saMsahUM / tappaDhamAe jIvo, AhAre tattha uppano // 1 // ato'sthire'pavitre aupAdhike abhinavakarmabandha kAraNe dravyabhAvAdhikaraNe kaH saMskAraH ? atastanivArya svarUpe AtmanaH pAvitryaM kAryam / tadupadizati| yaH snAtvA samatAkuNDe, hitvA kazmalaja malam / punarna yAti mAlinyaM, so'ntarAtmA paraH shuciH|5|| vyAkhyA-yo janaH samatArUpe kuNDe snAnaM vidhAya pApotpannamalaM parityajya punaH malinatAM nApnoti, so'ntarAtmA | samyaktvavAsitAmA atyantapavitro'sti / "bandheNa na rolar3a kayAvi / " samyagdRSTiH kadApi bandhanena antaHkoTAkoTisAgaropamasthiti nAtikAmati tato'dhikasthitibandhaM na karoti, anena nyAyena samyagdRSTirabhUt tata evAMzataH kevalajJAnI abhUta, yataH utkRSTasthitibandharUpaM malaM samyagdRSTiM nAdhizrayati, idameva sahajapavitratvaM jJeyam // 5 // Atmabodho navaH pAzo, dehagehadhanAdiSu / yaH kSipto'pyAtmanA teSu, svasya bandhAya jaayte||6|| ___vyAkhyA-kAyagRhadhanAdipadArtheSu AtmatvajJAnamahaM mama etAdRgahaMbhAvaH mamatvabhAvo vA navInaH lokosaraH pAzo'sti, yo'sau pAzaH AtmanA dehAdau nikSiptaH tathApi AtmanaH svasyaiva bandhanAya bhavati, anyo laukikapAzastu yaM prati nikSipto bhavati taM badhnAti, dehAdI AtmajJAnarUpaH pAzaH dehAdI nikSipto'pi dehAdina badhnAti kintu nikSeptAramAtmAnaM badhnAti iti / OrKaracaeldCaCIDEDICE // 72 //
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAnasAre AUTOTEASSISTE Azcaryamasti // 6 // vidyASTakam mitho yuktapadArthAnA-masaMkramacamatkriyA / cinmAtrapariNAmena, viduSaivAnubhUyate // 7 // byAkhyA-parasparamIlitajIvapadlAdidravyaparyAyarUpapadArthAnAm asaMkramasya-lakSaNasvarUpabhedasya camatkAraH jJAnamAtrapariNatimatA vipazcitA'nubhUyate so'nyavizeSaH paryAyo'sti yaM jJAnAdinA jAnAti, sanmatI kathitaM ca amonmANugayANaM imaM taM catti vibhayaNamasakkaM / jaha duddhapANiyANaM, 'jAvaMta visesapajjAyA // 1 // | payaHpAnIyavat parasparasambaddhajIvapudgaladravyANAM yAvanto vizeSaparyAyAH santi, tatrAyaM jIvaH, idaM pudgaladravyam, etAdagvibhAgo yadyapi azakyaH tathApi tayoH dvayoH avibhaktaparyAyo jJeyaH // 7 // ityAdizrIvIrapUjyaprAsAdAt sa dharmajJa AsIt / ekadA sa pravahaNavANijyaM kurvan pihuNDapure samAgAva tatpuravAsI ko'pi vaNika tasmai svaputrI dadau / tAM jAtagarbhA pratigRhma svadezaM prasthitaH / atha pravahaNamadhye sA garbha prasUtavatI / tasyAtma jasya samudrapAla iti nAma sthApitam / kSemeNa ibhyo gRhamAgAva / sa putro yauvanaM prApa / tasya pitRbhyAM rUpavatAkanyApANigrahaNaM kAritam / tayA saha krIDAmanubhavannanyadA grAmajanatAlokane gavAjhe sthitaH samudrapAlo raktacandanakaNavIrAdyalakRtamekaM vadhAI puruSaM dadarza, taM vIkSyAbravIt-'aho ! aho ! azubhAnAM karmaNAM vipAkaH ! yadayaM varAko vadhAhamitthaM nIyate' evaM dhyAnAtsaMbuddhaH sa dadhyo evaM hi nizcaye samAdhidazAsthA yoginaH Atmanyeva paramAtmAnaM samastakarmajAlaviDambanAvimuktamutkRSTa niSpannasiddhAtmAnaM IN // 73 // bajAramahala
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAnasAre pazyanti nirdhArayanti / kayA ? vidyAzAnaspRzA dazA vidyA-tattvabuddhistadra yavAna tatpazA razA-cakSuSA bhaviyA'yathArthopayogAndha kAravinAze sati samyagdRSTayaH AtmAnamAtmani pazyanti ityAdizubhadhyAnaparaH samudrapAlaH pitarAvApucchaya prAbajat yat uttarAdhyayane ekaviMze'dhyayanejahita saMgaM ca mahAkilesa, mahaMtamohaM kasiNaM bhayAvahaM / pariyAyadhamma ca'bhiroyaejjA. vayANi sIlANi parIsahe ya // 1 // apramatsatayA pana mahApratAni Aseveta, na tu svIkAramAtreNaiva tiSTheda, tathA kAlocitaM pratyupekSaNAdikRtyaM kurvara deze prAme yathA yathA saMyamayogahAnirna syAt tathA tathA vihareva , punaH yathAdRSTAbhilASuko na bhaveda , punaH viviktAlayamAni jyAdirahitopAbhayAna seveta, tataH sa kIdRzo'bhUva ityAha sUtre sa nANanANovagae mahesI, aNutaraM cariu dhammasaMcayaM / aNuttare nANadhare jasaMsI, bomAsai marie vaMtalikkhe // 1 // | . sa muniH jJAnaM zrutaM tena zAnamavabodhaH tenopagataH anuttaraM jhAnsyAdidharma caritvA anuttaraM kevalajJAna tabaraH yazasvI jagati sUryaH ivAntarikSe prakAzate tataH puNyapApakSayaM kRtvA'punarAgatiM gatiM gataH / . mithyAtvavidyAvigame nijAtmanaH, zuddhAtmarUpa paramAtmasatribham / . nirdhArayantyeva samudrapAlavallokottara - jJAnadRzA hi yoginaH // 1 // // iti caturdaze vidyASTake samudrapAlakathAnakam // 1 // . | avidyAtimiradhvaMse, dRzA vidyAJjanaspRzA / pazyanti paramAtmAna-mAtmanyeva hi yoginaH // 8 // MINI..nyAkhyA-yoginaH samAdhidazAyAM mithyAjJAnarUpAndhakArasya nAze sati tattvabuddhirUpAJjanasparzakA tyA svAntarA ECOCOCACOCO LICIOURelae
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre vivekASTakam smanyeva paramAtmAnam-upkRSTajJAnavantamAtmAnaM pazyanti / bAhmAtmA mithyAjJAnI prathamaguNasthAnake, antarAtmA samyagdRSTiH caturthaguNasthAnakAdArabhya dvAdazaguNasthAnakaparyantaM, paramAtmA ca kevalajJAnI trayodaze caturdaze ca guNasthAnake bhvti| yo vyaktirUpeNa bAhathAtmA bhavati sa zaktyA antarAtmA mavati, yaH vyaktyA antarAtmA syAtsa zaktyA paramAtmA syAt, paramAtmA bhUtapUrvagatyA vAhyAtmA kathyeta kintu vyaktyA paramAtmA syAdeva, paramAtmA syAvAdyAtmA tathA'ntarAtmA bhUtapUrvagatyaiva procyeta, iyaM nayavacanikA jJeyA // 8 // // iti caturdazaM vidyASTakam // ACATASTALACION ACAC // atha paJcadaza vivekASTakam // karmajIvaM ca saMzliSTa, sarvadA kSIranIravat / vibhinnIkurute yo'mau, munihaMso vivekavAn // 1 // vyAkhyA-jaladugdhavat jJAnAvaraNAdikarma jIvazca sarvadA ekatra molito'sti, taM yaH sAdhurUpaH haMsaH lakSaNAdibhedena bhinnaM karyAt sa vivekI procyate / jIvAjIvayo yad bhedajJAnaM sa vivekaH // 1 // dehAtmAdyaviveko'yaM, sarvadA sulabho bhave / bhavakoTyApi tadbheda-vivekastvatidurlabhaH // 2 // vyAkhyA-saMsAre zarIrAtmAdizabdaiH cittacaitanyAdInAmaviveko'medaH sarvadA suprApo'sti, kAyAtmAdibhedaparizAnaM janma OMGICAGICGaoad INT75 //
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAnakhAre vivekASTakam GOLGICHICAGICAacacaaca kovyApi atyantadurlabhamasti saMsAre sarve jIvAH zarIrAtmanoH abhedavAsanAmiH vAsitA eva santi bhedajJAnI tu-kazcideva bhavati- sudaparicidANubhUtA, savvassa vi kAmabhogabaMdhakahA / egattassuvalaMbho, Navari Na sulabho vibhattassa // 1 // (samayasAra gA04) ___ sarveSAmeva jIvAnAM kAmabhogavandhakathA zrutA paricitA anubhUtA cAsti, tataH sulamo'sti, kintu kAyAtmanoH bhedaH na zrutaH, na paricitaH, nAnubhRtazca, tato durlabho'sti // 2 // zuddhe'pi vyomni timirA-rekhAbhirmizratA ythaa| vikAraimizratA bhAti, tthaatmnyvivektH||3|| vyAkhyA-yathA vimale AkAze'pi timirAkhyarogAt nIlapItAdirekhAnimiyatA-citravicitratA bhAsate tathA nirmale Atmani avivekAt kAmakrodhAdivikArairvikAro bhAsate, kintu zuddhAtmA nirvikAro'sti // 3 // yathA yodhaiH kRtaM yuddhaM, svAminyevopacaryate / zuddhAtmanyavivekena, karmaskandhorjitaM tathA // 4 // vyAkhyA-yathA sabhaTaiH vihitaM yuddha svAmini nRpe upacaryate sevakAnAM jayaparAjayau upacArAtvAmino jayaparAjayo | kathyete tathA avivekavihitakarmapudgalasya puNyApuNyaphalarUpo vilAsa AtmanyAropyate // 4 // ... iSTakAdyapi hi svarNaM pItonmatto yathekSate / AtmAbhedabhramastadvad, dehAdAvavivekinaH // 5 // ___ vyAkhyA-yathA pItonmattaH pumAn iSTakAyAM suvarNa pazyati tathA vivekazUnyasya pusaH kAyAdau AtmanA sahaikyajJAna viparyAsAtmakaM jJeyam // 5 // DESTACOONETE // 76 //
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAnasAre ACTES DESC BERGE vivekASTakam icchannaparamAna bhAvAn, vivekAH pttydhH| paramaM bhAvamanvicchan, nAviveke nimajjati // 6 // N vyAkhyA-utkRSTabhAvAnanicchan paramamAvagrAhakanayasammatazuddhacaitanyamAvaM parityajyAnyasAttvikarAjasatAmasabhAvAnicchan vivekarUpArerapramattabhAvarUpazikharAdadhaH patati, sarvato vizuddhAtmamAvamanvicchan avivekAndhau na nimajati, ata eva sAdhuH apUrvakaraNenAnantaddhi prApnoti kintu na tatrAsaktiM dhatte / "sAtaddhirasepvaguruH, prApyaddhivibhUtimasulabhAmanyaiH / saktaH prazamaratisukhe, na bhajati tasyAM muniH saMgam / " "yA sarvasuravaraddhivismayanIyA na ( ca ) jAtvanagArarddhiH (ddheH)| nArghati sahasrabhAgaM koTizatasahasraguNitA'pi // " | artha:-anyaprANibhiH duSpApAyAH RddheH-labdheH vibhUtiM prApya sAtAgauraveNa RddhigauraveNa rasagauraveNa ca rahito muniH prazamaratisukhe magno bhavati parantu sa RddheH sakhe Asakto na bhavati.yA vismayaM prApayati sA sarvadevasya Rddhirasti sA lakSavAraM guNyate tathApi sAdhorAtmikasampatteH sahasrAMze'pi na ghaTate // 6 // AtmanyevAtmanaH kuryA-dyaH SaTkArakasaMgatim / kvAvivekajvarasyAsya, vaiSamya jddmjnaat||7|| vyAkhyA-yo naraH AtmaviSaye AtmanaH SaTkArakasyArthasya saMgati-sambandhaM karoti tasya pudgalaprasaMgAt avivekarUpajvarasya viSamatA kutaH syAt, jaDamajanAva-jalasnAnAt avivekinaH jvaravataH viSamajvaro bhavatyeveti zleSacchAyA'sti // 7 // ||77 // DIGIOSGOOGasclacIGCS
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ jhAnasAre vivekASTakam aaaaaaacaacac .. // atha paJcadaze vivekASTake zramaNabhadramunikathAnakam // campAyAM jitazatrunRpasutaH zramaNabhadrAhvo'jani / sa ekadA dharmaghoSaguroH pArzve dharmamazRNoda, tathAhi yathA yodhaiH subhaTaiH kRtaM yuddhaM nRpe upacaryate ayaM nRpo jitaH ayaM parAjita ityuktioM ke bhavati tathA zuddha Atmani avivekena asaMyamena karmaskandhasyorjitaM sAmrAjyamupacaryate-upacAraH kiyate ityAdidharmopadezAdviraktaH kAmabhogebhyaH sa mahAtmA vratamagRhIt / guroH prasAdAsa zrutAmbhonidhipArINa ekAkitvavihArAkhyAM pratimAM prapannavAn / anyadA sa munirnimnabhUmipradezeSu viharan zaratkAle mahAraNye nizi pratimayA tasthau / tatra sUcisamAnavadanAH sahasrazo daMzAH komale tasya zarIre vilagya zoNitaM papuH / nirantaravilagnardazanatatparaistaidazaiH svarNavarNo'pi sa munirlohavarNa ivAbabhau / dazatsu teSu tasyoccairvedanA''sIt tathApi zAntikSamaH sa tAM titikSAmAsa, na tu tAnmamArja, dadhyau ca-daMzotthA'sau vyathA mama kiyatI ? ito'pyanantaguNitA narakeSu sA soDhA, yataH paramAdhArmikolpanA, mithojAH kSetrajAstathA / nArakANAM vyathA vaktuM, pAryante jJAninA'pi na // 1 // kiMca anyadvapuridaM jIvA-jjIvazcAnyaH zarIrataH / jAnannapIti ko dakSaH, karoti mamatAM tanau // 2 // pudgalapiNDo deho'nityaH, jIvastu amUrto'calo jJAnAdyanantacetanAlakSaNaH svarUpakartA svarUpabhoktA svarUparamaNo bhavavizrAntaH pudgalakartRtvAdibhAvarahita ityAdi vivekajJAnaM bhAvayan sa tAM vyathA sahamAno daMzaiH zoSitazoNito rAtrAveva svarga jagAmeti / iti vivekaguNaM hRdi dhArayan, zramaNabhadramunistridazo'bhavat / tadaparairapi sAdhuvarairayaM, jinavaco nipuNairurarIkRtaH // 1 // // iti paJcadaze vivekASTake zramaNa bhadramunikathAnakam // 15 // DIESENBESTEDADE // 78 //
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre mAdhyasthASTakam *XCREDESETESDIENSTE saMyamAstraM vivekena, zANenottejitaM muneH / dhRtidhArolbaNaM karma-zatrucchedakSama bhavet // 8 // __ vyAkhyA-vivekarUpeNa zANena kRtAtitIkSNaM santoSarUpayA dhArayA atyutkaTam saMyamarUpAtraM muneH karmarUpasyAreH || chedanAya paryAptaM bhavati / // iti paJcadazaM vivekASTakam // // atha SoDazaM mAdhyasthASTakam // // atha SoDaze mAdhyasthyASTake'rhanmitrakathAnakam // ekasminpure'haMddattAhanmitrAhrau dvau sodarau vasataH / arhanmitrasyAtmA sadA dharmapriyaH pratyahaM gurUktavAkyAni zRNoti / ekadA zrImadguruNA mAdhyasthyaguNavarNanaM vistAritaM, tathAhisthIyatAmanupAlambha, madhyasthenAntarAtmanA / kutarkakarkarakSepai-styajyatAM bAlacApalam // 1 // vyAkhyA-zuddhAntaraGgapariNAmena pArthe rAgadveSo AsthAya madhyasthaH san kazcit kvacinopAlabhyeteti rItyA tiSThe: kutarUpazilAcUrNanizepaiH bAlakAlInacApalaM tyaja, kutakarUpazilAkaNaprakSepAt bahUnAmupAlammaH soDhavyo bhavati // 1 // bho bhavyAH ! bAlasyAjJatyakAntAjJa naraktasya cApalaM vastusvarUpAnapekSavacanarUpaM cApalyaM mucyatAM kutarkA:-kuyuktayaH ta eva karkarA upalAsteSAM kSepAstaiH / madhyasthena rAgadveSarahitenAntarAtmanA sAdhakAtmanA'nupAlambhaM sthoyatAm , svabhAvopaghAta upAlambhaH IVascadaODBIGelaielate karkarA upalAsteSApAvAlasyAjJatyaikAntAjha naraktasya cApalAzalAkaNaprakSepAla bahUnAmupAlambhaH so // 79 //
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAnabAre mAdhyasthA DICASSOCIATIONAL tadrahitaM yathA syAttathA sthIyatAmiti / manovatso yuktigavI, madhyasthasyAnudhAvati / tAmAkarSati pucchena, tucchAgrahamanaHkapiH // 2 // ____ vyAkhyA madhyasthapuruSasya mAnasarUpo vatsaH yuktirUpAM gAmanugacchati, tucchAgrahavataH puMsaH cittarUpo markaTaH taM pumAMsa | | pucchena AkarSati, yatra yuktiH syAt tatra madhyasthasya cittaM samAgacchet, kadAgrahiNastu cittaM yukti kadarthayet // 2 // | nayeSu svArthasatyeSu, mogheSu paracAlane / samazIlaM mano yasya, sa madhyastho mahAmuniH // 3 // vyAkhyA-vasvAbhiprAye satyAH anyanayayuktikhaNDane ca niSphalAH ye nayA teSu nayeSu yasya manaH pakSapAtarahitasamAnakhabhAvaM dhatte sa mahAmuniH madhyastho'sti / | niyaniyavayaNijasaccA, savvaNayA paraviyAlaNe mohA / te puNa Na diisamayo, vibhayaha sacceva alie vA // (sanmati. kA. 1,gA 28) sarve nayAH svakhavaktavye satyAH santi anyasya vaktavyakhaNDane asatyAH santi, kintu anekAntasiddhAntavijJaH teSu | nayeSu ayaM satyaH ayamasatyaH ityevaM na vibhajate // 3 // svasvakarmakRtAvezAH, svasvakarmabhujo narAH / na rAgaM nApi ca dveSa,. madhyasthasteSu gacchati // 4 // ___ vyAkhyA-khasvakarmasu kRtAgrahAH svasvakarmAdhInAH svasvakarmaNAM phalasya bhoktAro ye santi teSu mAnaveSu madhyasthAH pumAMsaH | rAgadveSau nApnuvanti // 4 // teSu karmodayeSu ( nareSu ) madhyasthaH samacittaH na rArga na ghaSa gacchati / kIrazA narAH ? ve sve karmaNi kRta Avezo acar CONTACTOSTOGOSTICA // 8 //
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre mAdhyasthATakam KEareeDEIDEVGoa yaiste svasvakarmamAvezA: tathA svasvakarmabhoktAraH, teSu madhyasthaH syAt , svasvakarmavipAkodaye zubhe cAzubhe ca prApte sati samAnacetovRttidhArako madhyasthaH na rAgadveSau samudhatIti / manaH syAdvayApRtaM yAvat, paradoSaguNagrahe / kArya vyagraM varaM tAva-nmadhyasthenAtmabhAvane // 5 // vyAkhyA-yAvadavadhi parakIyadoSaguNagrahaNe manaH pravRttaM syAttAvAvadhi madhyasthaH pumAn AtmadhyAne samAsakti vidadhyAditi varaM parasmin manazcinta rUpaM sya dAtmani samAdhirUpaM syAdetAvAn vizeo jJeyaH / 5 / paradoSaguNagrahaNe yAvanmana: vyApRtaM pravRttaM syAt tAvanmadhyasthena puruSeNa AtmasvarUpacintane vyapraM tadAyattaM varaM pradhAna kaarymiti| anenAtmasvarUpasyAmUrtasyAgumalaghugguNahAnivRddhipariNamana tpAdavyayadhrauvyalakSaNasvarUpAdicintanavyagrasya sAMsArikaguNadoSacintanAvakAza eva na bhavati, ata eva nigranthAstadeva cintayanti, bhAvanAcakra ghoSayanti, dravyAnuyogagranthaM praznayanti, parasparasvabhAvavibhAvapariNamanaM vilokayantIti / vibhinnA api panthAnaH, samudra saritAmiva / madhyasthAnAM paraM brahma, prApnuvantyekamakSayam // 6 // vyAkhyA-yathA nadInAM bhinnA bhinnAH api adhvAnaH samudraM prApnuvanti tathA madhyasthAnAM jinakalpaH athavA sthavirakalpAdikA vibhinnAH panthAnaH ekaM kSayarahitamutkRSTa brahma prApnuvanti / / 6 / / . - anekabhedabhinnA api panthAnaH mArgasAdhanapaddhatayaH dravyAcaraNataH zukladhyAnaM yAvatsamyagdRSTyapunarbandhakAdayo jinakalpAdyA madhyasthabhAvavartinAme kamakSayaM paraM brahma prApnuvanti, sarve sAdhanopAyA eka zuddhamAtmasvarUpaM samavataranti sarveSAM mokSasAdhakAnAM sAdhyakatvAt , kamiva ? samudramiva saritAM yathA nadInAM vibhinnA api panthAnaH sarve samudraM gacchanti / NOTEacacacaaca -1181 //
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAdhyasthA zAnasAre || svAgarma rAgamAtreNa, dveSamAtrAtparAgamam / na zrayAmastyajAmo vA, kintu madhyasthayA shaa||7|| vyAkhyA-nijasiddhAntaM vicArarahitagagamAtrAna svIkurmaH, anya siddhAntaM vivekarahitadveSamAtrAna tyajAmaH, apitu madhyasthadRSTayA vicArya svasiddhAntasvIkAraM parasiddhAntatyAgaM vA kurmH| uktaM ca pakSapAto na me vIre, na dveSaH kapilAdiSu / yuktimadvacanaM yasya, tasya kAryaH parigrahaH // 1 // mama zrImati mahAvIre kazcitpakSapAto nAsti, kapilAdimuniSu kazcidveSo nAsti kintu yasya vacanaM yuktimadasti tadaGgIkaraNIyamiti // 7 // svAgamaM vayaM na rAgamAtreNa zrayAmaH / yathA'smatparamparAnugatairidamevAbhihitamasmAkaM kalpamidamiti rAgAnuraktatvena na jinAgame rAgaH, vA'thavA parAgamaM kapilAdizAstraM na kevalaM dveSamAtreNa parakIyatvAt tyajAmaH, kintu parIkSayA yathArthavastumvarUpanirUpaNena samyagjJAnahetutvAnmadhyasthayA dRzA jinAgamaM zrayAmaH uktaM cana zraddhayaiva svayi pakSapAto, na dveSamAtrAdaruciH pareSu / yathAvadAptatvaparIkSayA tu, tvAmeva vIraM prabhumAzrayAmaH // 1 // ityAdi zrIgurumukhato dezanAM zrutvA'hanmitrakumAraH svadAraniyama jagrAha / athAgrajabhAryA devara hAvabhAvakaTAkSanikSepamanjulavANyA'nukUlopasarga karoti pratyaha, paraM laghurnecchati / strIsvarUpaM tAdRzaM matvA svavratarakSaNArtha paJca mahAvratAni lalau / tadraktA sA mRtA zunI jAtA / anyadA viharan so'hanmitraSiH sahasA taM prdeshmaayyau| zunyA sa munidRSTaH / sA taM patimivAliliGga / naSTaH sAdhuH / sA'tha mRtA mahATavyAM markaTI amUva / tato bhavitavyatAyogAttasyAmevATavyAM sa muniragAva / taM muni dRSTvA pUrvavadAliliGga // 82 // rAgadhiyA, tadA'pare sAdhavo jahasuH-'asau sAdhurmarkaTIpatiH' taduktyA ruSTaH sa lajjayA zIghraM tatpradezAnnaSTaH / markaTI mRtA yakSiNyabhUva, GEOEGESTORICARICA Doraelaelocesseme
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre mAdhyasthA CGeoesdevacuatalesed taM muni vIkSya jAtismRtyA dathyau-"asau munirmayA bahubhaveSu vAbchito mAM na vAnchati tIdhunA'mumAliGgAmi" iti dhyAtvAss liGgatisma / muninaSTaH / tato gacchan nadImullavituM yAvajjale praviSTastAvattayA yakSiNyA sAdhoH pAdazchinnaH / tadA tAM yakSiNI zAsanadevI tADayAmAsa, Aha ca-re pApini ! yattvamRSeH parAbhavaM karoSi tanna yuktam, zRNu prAgbhavaM" tatastayA mithyAduSkRtaM dattaM sadyo divyAnubhAvAtpAdaH sajjIkRtaH / tato yatiH savizeSa saMyama prapAlya svarga gataH, tato mukti yAsyatIti / bhrAtuzca patnyA'tiviDambito'pi, hAsyaM kRtaM cAnpajanaistathApi / madhyasthabhAva na jahau sa bhikSuH, tathAnyapUjyairapi saMpradhAryaH // 1 // // iti SoDaze mAdhyasthyASTake'hanmitrakathAnakam // 16 // madhyasthayA dRzA sarve-dhvapunarbandhakAdiSu / cArisaMjIvanIcAra-nyAyAdAzAsmahe hitam // 8 // vyAkhyA-sarveSu apunarbandhakAdiSu atrAdizabdAta mArgAbhimukha-mArgaprApta-aviratisamyagdRSTidezavirati-sarvavirativiSaye madhyasthadRSTathA saMjIvanIcAranyAyAta arthAt yathA'jJAtatayA'pi saMjIvanImakSaNAtsaMjIvanIprabhAvAt tathA hitaM vAJchAmaH, yadyapi maitrIbhAvanA sarvatravAsti tathApi pravRtyanukUlabhAvanA apunarbandhakAdyAzritaiva kathitA / 8 // // iti SoDazaM madhyasthASTakam / / DEESSACSORADO // atha saptadarza nirbhayASTakam // yasya nAsti parApekSA, svbhaavaadvaitgaaminH| tasya kiM na bhayabhrAnti-klAntisantAnatAnavam // 1 //
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAnasAre nirbhayASTakam vyAkhyA svabhAvAdvaitaM prAptavatA-kevalamAtmakhapAvaM prApnuvataH yasya parApekSA nAsti tasya saH bhayamrAnsyotpAkheda- paramparAyAH alpatvaM kathaM na syAt arthAttasya bhayabhrAntyodbhavakhedaH alpanAmadhigacchati // 1 // bhavasaukhyena kiM bhUri-bhayajvalanabhasmanA / sadA bhayojjhitaM jJAna-sukhameva viziSyate // 2 // ___ vyAkhyA- atitrAsarUpAgninA bhasmIbhUtasya sAMsArikasukhasya kiM prayojanaM tasmAttu sadA bhayavivarjitaM jJAnasukhamevAtiIN zreSThamasti // 2 // na gopyaM kvApi nAropyaM, heyaM deyaM ca na kvacit / kva bhayena muneH ratheyaM, jJeyaM jJAnena pshytH||3|| __ vyAkhyA-jJeyavastu jJAnena jAnAnasya muneH kutrApi gopanIyaM-sthApanIyaM tathA kutrApi tyajanIyaM dAnIyaM nAsti tarhi | tasya muneH bhayena kva sthAtavyamasti, na kvApItyarthaH // 3 // | eka brahmAstramAdAya, nighnana mohaMcamU muniH| bibheti naiva saMgrAma-zIrSastha iva nAgarAT // 4 // vyAkhyA-ekaM brahmajJAnarUpaM zastraM gRhItvA moharUpAM senAM vinAzayan muniH saMgrAmasyAgre sthito madonmattagaja iva | naiva bibheti // 4 // - mayUrI jJAnadRSTizcet. prasarpati manovane / veSTanaM bhayasarpANAM, na tadA''nandacandane // 5 // 8 // d . 'vyAkhyA -yadi svAtmajJAnasya dRSTirUpA mayUrI antaHkaraNarUpe vane svacchandatayA vicarati, tadA AnandarUpe candanapAdape GEOGICAaecause GOOGaaelaeoeae
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ nirbhayASTa kam IN bhayarUpANAM sarpANAM veSTanaM kutaH syAditi // 5 // // atha saptadaze nirbhayASTake skandakarSikathAnakam // 17 // zrAvastyAM jitazatrusunaH skandako'bhUt / tadbhUpasutA purandarayazA jitazatrubhUpena kumbhakArapurezAya daNDabhUpAya pariNAyitA / tasya pAlakAbhidyo'bhavyaH purohito duSTo'sti / athAnyadA suvratasvAmo zrAvastyAM samavAsArSIt / dhanyaMmanyaH skandakastaM nantumagAva / zrIjinadezanAM zrutvA zrAddhadharma pratyapadyata / ekadA sa pAla kaH purodhAH kiJcadvAjakAryArtha zrAvastyAmAyayau sa ca bhUpasabhAmadhye nirmanthagrahaNAM kurvan drutaM skandakena niruttarIcakre / tadanu taduri dveSaM vahan sa svAspadaM yyau| tato muktabhogaH skandako viraktacetA mayAnAM paJcabhiH zataiH sAkaM zrIjinAntikaM prAtrA jot / kamAraskanda ke bahuzrute jAte suvratapramuH tAni paJca sAdhuzatAni tasmai ziSyatayA'dAt / _ anyedyahantaM skandakaH pRSTavAn-'yadi prabhorAdezaH syAttadA'haM svasurdezaM vrajAmi' pramurjagau-tatra mAraNAntika upasargaH sarveSAmutsasyate' tacchratvA sa smAha-vAmin ! tasminupasarge samupasthite vayamArAdhakA bhaviSyAmo virAdhakA vA svAmI smAha"vAM vinA sarve'pyArAdhakAH" tanizamya nirbhayaH sa dadhyo ArAdhakA iyantaH syuH, vihAre yatra mAdhavaH / nUnaM sa zubha eveti, vicintya skandako'calat / 1 / / kramA kumbhakAra puropavanaM prApa / tatpApinA pAla kena zrutam / tataH prAgvarazuddhayartha tatrodyAne purodhAH pracchannaM vividhazastrANi gopayAmAsa / tadanu nRAM smAha-"svAnin ! skandamatra gatA'sti, ayaM svayaM mahAvIryaH pracaNDadordaNDavikramaH sAdhuoSadharairbhaTAnAM paJcazata yu to bAbhUgApitazatrako vandituM gata vA hatvA rAjyame da grahoSyati / svAmin ! mavacane pratyayo na cettava tadA tadgopitAstrANi svayaM vane gatvA vilokaya" ityuktyA vyunAjha tAni dazitAni / tato nRpaH kruddho munIn sarvAnabandhayat / tAnibaddhatha acca DELICATOX DeocacACACACAC // 85 //
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ - jJAnasAre DOMONTBEFERBE8BETES pAlakasyaiva nRpaH samArpayat, 'yattubhyaM rocate tattvameSAM kuryA' iti cAtravIt / muditaH sa tAn mayaMpIDAyantrAntike'nayat / iti proce ca-'yUyamiSTaM smaratedAnImanena yantreNAkhilAn pIDayiSyAmi, tataste jIvitamaraNAzAvipramuttA nirbhayAH sarve paryantArAdhanAM vidadhuH / atha pAlaka ekaikaM zramaNaM yantre kSepaMkSepamapIDayat skandakaM ca yantrapArzve baddhamadhArayat / sUristu samayocitairvAkyaistAn sarvAniryAmayAmAsa, yataH bhinnaH zarIrato jIvaH, jIvAdbhinnazca vigrahaH / vidanniti vapurnAze,-'pyantaH khidyeta kaH kRtI // 1 // ityAdisadyuktyA skandakena niryAmyamAnA vipakSe mitre ca samadRSTayaH kSamAdhanAH kramAkevalaM prApya zivaM lebhire| tenaivaM drutaM dvathUnapaJcazatarSiSu hateSu eka kSullakamuddizya pAlakaM skandako'vadat anukampyamimaM bAla, pIDyamAnaM nirIkSitum / nAhaM zakSyAmi niyataM, pUrva pIDaya mAM tataH // 1 // tacchrutvA pAlako gurobhUriduHkhavidhitsayA tasya pazyata eva drAk prAk taM bAlamapIDayat / so'pi mahAsatvo guruNA niryAmitaH mukti prApa / tadvIkSya sUri: kruddho dadhyau-"anena pApinA saparikaro'haM vinAzitaH, kSullako'pi madvAcA kSaNamekaM na rakSitaH, taduSkarasya mattapasaH phalaM bhaveccettadA purodhobhUpajanapadAnAmamISAM dAhako bhAvijanmani bhUyAsam / " itthaM kRtanidAnaH sa tena durdhiyA pIDito mRtvA vahnikumAreSu suro'bhUt / / atha purandarayazAstatra dine caivaM dadhyo-'kuto hetoradya purImadhye sAdhavo na dRzyante ?' itazca skandakamune raktAbhyaktaM rajoharaNaM gRdhra pakSiNA jagRhe / tadrajoharaNaM drAbhavitavyatayA tasyA rAzyAH puro gRdhro nyapAtayat / / ___ taccAdAyoddeSTapantI, sA svayaM parikarmitam / kambalakhaNDamadrAkSIda, bhrAtuH pravrajato'pitam // 1 // tena cihnana munIn hatAn jJAtvA sakhedA sA bhUpamavAdIva-"re duSTa ! kimakRtyaM mahatkAritam ! anena pApena tvaM mahA DETSENDONCAS // 86 //
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre kam CONTIENTENDED vyathAM prApsyasi" ityudIrya sA dIkSotsukA devairjinasannidhau nItA, dIkSA lAtvA paralokamasAdhayat / atha skandakAmaro'vadhinA prAcyaM nirbhayASTasvavRttaM jJAtvA, krodhAmAto dezayuktaM tatpuramadhAkSIt yattato'raNyamabhUddeza-bhUmau daNDakabhUpateH / adyApi daNDakAraNya-miti tatprocyate budhaiH // 1 // ekonapaJcAzatasAdhuvarairguNaudhai-nirbhIkatA na hi yathA hRdayAdvimuktA / udyA tatheyamaparairapi sAdhumukhyaiH, zrIskandakazramaNavanna punarvidheyam // 2 // / iti saptadaze nirbhayASTake skandakarSikathAnakam / / 17 / / kRtamohAsvaiphalyaM, jJAnavarma vibharti yaH / kva bhIstasya kva vA bhaGgaH, karmasaMgarakeliSu // 6 // ___ vyAkhyA-karmaNaH saMgrAmakrIDAyAM moharUpazastrasya naiSphalyajanakarUpaM varma dhArayati yaH tasya kutra bhayaM syAt athavA kutazca parAjayaH syAt // 6 // . tUlavallaghavo mUDhA, bhramantyabhre bhayAnilaiH / naikaM romApi taini-gariSThAnAM tu kampate // 7 // vyAkhyA-mUDhA ajJAnino janAH tUlavat laghavaH santaH bhayarUpaiH vAyubhiH AkAze bhramanti parantu jJAnena gurutvavatAM puMsAmekamapi roma naiva kampate // 7 // citte pariNataM yasya, cAritramakutobhayam / akhaNDajJAnarAjyasya, tasya sAdhoH kuto bhayam // 8 // sil // 87|| accasuaranevarta
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ IV anAtmazaMsASTakam jJAnasAre vyAkhyA-yasmAtkasyApi bhayaM nAsti athavA yasya kasmAdapimayaM nAsti etAdRzaM cAritraM yasya cetasi camaskataM pariNataM vA'sti etAdRzAkhaNDa jAnarUparAjyavataH tasya sAyoH vasmAddhayaM syAdarthAt tasya kasmAdapi bhayaM na bhavet / prazamaratigranthe uktazcaAcArAdhyayanoktArtha-mAvanA caraNaguptahRdayasya / na tadasti kAlavivaraM, yatra vacanAbhibhavanaM syAt // 1 // AcArAGgasyAdhyayane kathitArthasya bhAvanayA cAritreNa ca yasya manaH surakSitaM asti tasya etAdRzaM kAlarUpaM chi nAsti, yat yatra kutrApi tasya parAbhavaH syAt / / 8 / / // iti saptadarza nirbhayASTakam // // // athASTAdazamanAtmazaMsASTakam // guNairyadi na pUrNo'si, kRtamAtmaprazaMsayA / guNairevAsi pUrNazcet , kRtamAtmaprazaMsayA // 1 // ___ vyAkhyA-yadi tvaM guNaiH pUrNo nAsi tarhi vRthA svaprazaMsA tena tu vyarthameva hAsyaM syAt, yadi tvaM guNaiH pUrNa evAsi IN tathApi nijaprazaMmayA'lam "AcAraH kulamAkhyAti" iti nyAyAtsvayameva prakaTaH syAt // 1 // zreyodmasya mUlAni, svotkarSAmbhaHpravAhataH / puNyAni prakaTIkurvan, phalaM kiM samavA syasi // 2 // // 8 // vyAkhyA-kalyANarUpavRkSasya nijakRtasukRtarUpANi mUlAni nijaguNotkarSakathanarUpajalasya pravAhAt prakAzayan kanyANa womewsDoctor
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre anAtmazaMsASTakam rUpapAdapasya kiM phalaM prApmyami, arthAnna kimapi, guptameva puNyaM phaladAnasamartha bhavati / uktaM ca - 'dharmaH kSarati kIrtanAt / / AtmaprazaMsayA dharmaH praNazyati // 2 // AlambitA hitAya syuH, paraiH svgunnrshmyH| aho svayaM gRhItAstu, pAtayanti bhvoddhau||3|| ___ vyAkhyA-anyairavalambitAH svaraya guNarUpA rajavaH kalyANAya syuH, kintvaho svayaM gRhItAH svayamuccAritA guNarazmayaH saMsArasamudre pAtayanti / yadi anyo guNaM gadeva tarhi guNakArI syAt , AtmastuteH rajju svayaM gRhNIyAt tadA pAtayet anyo gRhNIyAttadA tArayet idamAzcaryam // 3 // // athAAdo'nAmAMsA ke marIcikamArakathAnakama // 18 // zrIbharatacakriputro marIcikumAraH ekadA cakriNA sArdhaM zrIyugAdijinaM samavasRtaM vanditumagAt / tatra zrIsyAdvAdadharma zrImArudevamukhAta zravA pratibaddhayavatamAdade / sthavirANAM puro'GgAni ekAdazApi apaThat / svAminA sAdhe ciraM vyaharat / anyadA prISmatApapIDitazcAritrAvaraNakarmodayAdati dadhyau, yataH zrIvIracaritre haime na zrAmaNyaguNAnmeru - samabhAgan durudvahAn / nirguNo'haM bhavAkAjhI, boDhuM prabhurataH param // 1 // kiM tyajAmi vrata loke, tattyAge lajjyate khalu / labbo vA'yaM mayopAyo, vrataM yena klamo na ca // 2 // zramaNA bhagavanto'mI, tridaNDaviratAH sadA / astu daNDainijitasya, tridaNDI mama lAJchanam // 3 // // 89 //
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre anAtmazaMsASTakam GESICS GENIESSEN GEIGEDE kezalocAdamI muNDAH, kSugmuNDaH zikhI tvaham / mahAvratadharAzcAmI, syAmaNuvratabhRttvaham // 4 // nimkizcanA munayo'mI, bhUyAnme mudrikAdi tu / amI vimohA mohena, channasya chatramastu me // 5 // upAnadrahitAzcAmI, saMcaranti maharSayaH / pAdatrANanimittaM me, bhavatAmapyupAnahau // 6 // sugandhayo'mI zIlena, durgandhaH zolatastvaham / saugandhyahetorbhavatu, zrIkhaNDatilakAdime // 7 // amI zuklajaradvastrA, niSkaSAyA maharSayaH / bhavantu me tu vAsAMsi, kaSAyANi kaSAyiNaH // 8 // tyajantyamI jalArambha, bahujIvopamaIkam / snAnaM pAnaM ca payasA, mitena bhavatAcca me // 9 // evaM vikalpya svadhiyA, liGganirvAhahetave / pArivrAjyaM pratyapAdi, marIciH klezakAtaraH // 1 // tAdRgveSaM ca taM dRSTvA-'pRcchaddharma jano'khilaH / sAdhudharma samAcakhyau, so'pi teSAM jinoditam // 11 // sarveSAM janAnAM puraH sa dharmadezanAM tanoti / tadA janAstaM papracchu:-tvaM kiM svayametaM mArge nAcarasi ?' zrutvA sa prAha'taM merubhAraM voDhuM nAhamIzo'smi' iti sa tAn zazaMsa / punaH sa dharmAkhyAnapratibuddhAn bhavyAnupasthitAn ziSyAn svAminaH samarpayAmAsa / ityAcAro marIciH svAminA saha vijahAra / svAmI punarvinItAyAM puri samavAsArSIt / tatra pramuM praNamya bharatena pRSTo bhAvyarhaccakravartyAdisvarUpaM prabhurjagI / punaH papraccha--'kiM kazcidiha parSadi atra bharata kSetre svamiva jino bhAvI ? | svAmyAkhyat"ayaM tava sUnumarIcizvaramatIrthaMkadvIranAmA iha bharate bhAvI, Adyo vAsudevo bhAvI, videhe cakro bhAvI ca / " tacchrutvA bharato marIci pradakSiNIkRtya vanditvaivamavocat-'tava pArivAjyaM na vandhaM kintu tvaM bhAvyahanasi, tena vandyase' ityAdi sarva jinoditaM kathitavAn , tataH tadAkaNya marIcistri-rAsphoTya tripuTIM mudA / ityuvAcoccakaiviSNu-bhaviSyAmi yadAdimaH // 1 // karanA // 9 //
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAra anAtmazaMsASTakam Xoranracacacacaacaae mRkAnagA~ me cakra-vartitvaM ca bhaviSyati / bhAvyahaM caramazcAhana, paryAptamapareNa me // 2 // Adyo'haM vAsudevAnAM, pitA me cakravartinAm / pitAmahastIrthakRtA-maho me kulamuttamam // 3 // ityAtmaprazaMsAM cakAra, tena nAcagotrakarmopArjitam / anyadA tasya zarIre vyAdhirutpannaH / sAdhubhirapAlyamAno glAna evaM dadhyo-"aho amI sAdhavo nirdAkSiNyA, mama pAlanaM dUre'stu. paraM dRzyA IkSante'pi na ! yadvA duzcintitamidaM mayA, svatanorapi paricaryA na kurvanti tarhi bhraSTasya, mama kathaM kuryuH ! ato vyAdhiSu gateSu ziSyamekaM kariSyAmi" evaM dhyAyanmarIciH paTurabhavat / anyadA'sya kapilaH kulaputrako milita , tatpura ArhataM dharma dharmArtho sajJApitastena / tataH kapilo'bravIta-kiM tvanmArge dharmo na vidyate ? tataH jinadharmAlasaM jJAtvA, ziSyamicchansa taM jagau / mArge jaine'pi dharmo'sti, mama mArge'pi vidyate // 1 // tacchiSyaH kapilo'thAbhUta , mithyAdharmopadezanAt / 'marIcirapyabdhakoTI-koTIsaMsAramArjayat // 2 // marIcistadanAlocya, vihitAnazano mRtaH / brahmaloke dazodanva-amitAyuH suge'bhavat // 3 // ziSyAnvidhAyAsUryAdIna, svAcArAnupadizya ca / vipadya ca brahmaloke, kapilo'pyamaro'bhavat // 4 // sa prArajanmAvadhetviA, mohAdabhyetya bhRtale / svayaM kRtaM sAGkhyamata-mAsUryAdInabodhayat // 5 // sAvyamatra tadAmnAyAt prAvata ca darzanam / sakhasAdhye hanuSThAne, prAyo lokaH pravartate // 6 // paJcaviMzatitatvajJo, mokSaM prApnoti nizcitam / kriyAM karotu vA mA vA, jJAnavAdimata hyadaH // 7 // Xe OOOOOOOOOOOO // 9 //
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre anAtmazaMsASTakam atra bahu vaktavyamasti, tana takacaritrato jJeyam , atrAtmaprazaMmA na kAryetyupadezaH / AtmaprazaMsAkaraNAnmarIci-nIcAkhyagotraM samupAyaM karma / utsUtravAkpAddhi bhavAnasaMkhyA babhrAma bhavyairna tathA vidheyam // 1 // // iti aSTAdaze AtmaprazaMsASTake marIcikumArakathAnakam / uccatvadRSTidoSottha-svotkarSajvarazAntikam / pUrvapuruSasiMhebhyo, bhRzaM nIcatvabhAvanam // 4 // ___vyAkhyA-khasyoccaistvadRSTeH doSAdutpannavAbhimAnarUpajvarasya zAntikArakaM pUrvapuruSarUpasiMhebhyaH atinIcaistvabhAvanAvidhAnaM bhavati // 4 // zarIrarUpalAvaNya-grAmArAmadhanAdibhiH / utkarSaH paraparyAye-zcidAnandaghanasya kaH // 5 // ____ vyAkhyA-zarIrasya rUpaM saundarya grAma: ArAmaH-udyAnam dhanaM putrapautrAdisamRddhirUpaH paraparyAyaH-paradravyadharmaiH utkarSaH atizayAbhimAnaH jJAnAnandena pUrNasya puruSasya kiM syAt arthAnna kimapi // 5 // zuddhAH pratyAtmasAmyena, paryAyAH paribhAvitAH / azuddhAzthApakRSTatvA-notkarSAya mhaamuneH||6|| ____ vyAkhyA-zuddhanayena vicArya mANAH sahajaparyAyAH sarvasminnAtmani tulyarUpeNa santi tasmAt azuddhA:-vibhAvaparyAyAH tucchatvAt sarvasminnaye mAdhyasthyavataH sAdhoste abhimAnAya naiva bhavanti // 6 // // 92 // IN| kSobha gacchan samudro'pi, svotkarSapavaneritaH / guNoghAna bubudIkRtya, vinAzayasi kiM mudhA // 7 // DETACIONSENDES
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAnasAre tasvadRSTya. (cracaCacacacacoCOGIC vyAkhyA-mudrA sAdhuveSasya maryAdA tayA sahitaH samudraH samudratve'pi svasyAbhimAnarUpapavanapreritaH khedaM prApnuvan guNasamudAyAn budbudIkRtya vRthA ki vinAzayasi, yathA samudrasya pavanAt jalabudbudarUpaM vidhAya dhvaMso na ghaTate, tathA uttamapuruSasyotkarSAtsvaguNadhvaMso naiva ghaTate // 7 // nirapekSAnavacchinnA-nantacinmAtramUrtayaH / yogino galitotkarSApakarSAnalpakalpanAH // 8 // vyAkhyA-apekSArahitamanavacchinnaM-dezamAnarahitam ananta-kAlamAnarahitaM ca yat cAritrarUpaM jJAnarUpaM vA zarIraM tadvanto yogIzvarAH svotkarSaparApakarSakalpanAvimukhA bhavanti // 8 // // ityaSTAdazamanAtmazaMsASTakam // earalalacielaievacae // athaikonaviMzaM tattvadRSTyaSTakam // rUpe rUpavatI dRSTi-dRSTvA rUpaM vimuhyati / majjatyAtmani nIrUpe, tatvadRSTistvarUpiNI // 1 // vyAkhyA-rUpazAlinI paudgalikadRSTiH rUpamAlokya mohamApnoti tatvadRSTistu arUpA'sti ata eva sA rUparahitAtmani eva magnA bhavati, samAnena samAnasya sambandhaH iti samAlakAro'sti // 1 // // 13 //
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre vasvaraSTya BIBSGCERCEGOCCACacak bhramavATI bahirdRSTi-bhramacchAyA tadIkSaNam / abhrAntastattvadRSTistu, nAsyAM zete sukhAzayA // 2 // vyAkhyA-bAhyadRSTiAntaruyAnamasti, bAhyadRSTiprakAzastu viparyAsasahito bhramasya chAyA'sti / yathA viSavRkSasya chAyA viSarUpA bhavati tathA bAhyadRSTiprakAzaH bhramarUpo jJeyaH, kintu bhramarahitatatvadRSTiH sukhecchayA bhrAnticchAyAyAM naiva zete // 2 // grAmArAmAdimohAya, yaddRSTaM bAhyayA dRzA / tatvadRSTyA tadevAnta- taM vairAgyasampade // 3 // _ vyAkhyA-bAhyadRSTyA dRSTAH grAmodyAnaprabhRtayaH mohAya bhavati tadeva yadi AntadRSTyA nItaM bhavettadA vairAgyAya bhavati // 3 // // athaikonaviMzatitamatattvadRSTyaSTake AcAryakathAnakam // 19 // bAhayadRSTayA yamAmArAmAdi dRSTaM mohAya syAt-asaMyamavRddhaye syAt tadeva prAmAdikaM tattvadRSTayA svarabhedakRtrimAkRtrimadRzA'ntarAtmopayogamadhye nItaM prApitaM vairAgyasampade vairAgyasampattyarthe syAt / ege AyariyA nANacaraNappahANA suarahassapAragA tAragA bhavvajIvANaM aNegasamaNagaNaparivuDA gAmANugAma viharatA vAyaNAI hiM samaNasaMgha bohaMtA paMcasamiitiguttijuttA aNiccAibhAviyasavvasaMjogA pattA ega varNa aNegalayAiNNaM nIlaM nIlAbhAsaM sauNigaNanivAsaM / tao vaNassa puSphapattaphajalachi pAsiUNa niggaMthANaM vayaMti-"bho bho niggaMthA ! pAsaha rAe pattA puphA gucchA gummA phalA je ceyaNalakkhaNANaM tasatti AvariUrNa nANAvaraNacarittamoha micchattamohAMtarAudaeNaM dANahINaM egidiyabhAvamApannA kaMpaMtA balahayA duhiyA attANA asaraNA jammaNamaraNAvagADhA "aho aNukaMpAjummA ee / ko esiM aNukaMpaM kuNA maNavayaniyaNavigattANaM ?" iya bhaNiUNa jaNiyasaMvega calaMti purao tAva pattaM mahAnayaraM aNegagIyavAiyaraveNaM vivAhAiUsaveNaM devalogarUvaM ramaNijjaM pikkhiUNa INDICACOESDODECARIOS // 94 //
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre KANDEDESSEWIVENEDIG Ayario samaNasaMgha bhaNai "bho bho niragaMthA ! ajja eyammi Nayare mohadhADI nivaDiyA, teNa ee kahati logA ucchalaMti IAN tatvadRSTayabhaovigattA appANaM na jujjai ittha paveso, lohapAsabaddhA logA aNukaMpaNijjA, mohasurAmattA no uvaesajuttA, amge nimgacchaha / " tA sAhavo bhaNaMti-"cAru kahiyaM" iccAisuhajogaparA viharai / te NaM AyasuhadiTThiyANaM gAmanagarAi veraggakAraNaM havai / ityandhayadRSTAntamuktvA vyatirekasambandhamAha- . kasmiMzcidgacche gurubhiH svAyuHparyantamavagamya kazcicchiSyaH sthUlasAmAcArIjJaH sUripade sthApitaH / tataH prAptapratiSThaH sa AgamAdizAstrAdhyayane pramAdyamUt / tato'nadhigatazrutArtho'pi gurumahimnA sarvatra khyAti prAptavAn / anyadA viharan pRthvItilakapure prApa / zrAddhaiH prauDhapravezena mahotsavo vyadhIyata tathA yathA tasya bhRzaM mahimAprasiddhirabhUt zAsanonnatizca / tatra pure prAgjainAcAryaH paravAdino nRpasabhAyAmanekazaH parAbhUtAH, te ca tadAnIM punastasyAcAryasya tathAvidhAmunnati vIkSya IrSyAlavaH prAga jitatvena punaH svamahattvakSatibhIravastasya zAstraparijJAnaparIkSAM cikIrSavaH svavargIyamevaika zrAddhaM tasya pArzva preSuH / sa ca vidhivadguru sevamAno'nyadA'prAkSIta-"bhagavan ! pudgalasya katIndriyANi ?" iti tataH sa sUristattvadRSTivikalazciraM vimRzya prAk kvacit zrutaM pudgalaH samayena lokAntaM yAvadyAtItyasmArSIta , tatazca pazcendriyaM vinA kathametAvatI zaktiH? iti svahadi nirdhAya taM smAha-"bhadra ! pudgalaH paJcendriyaH" iti / tataH svasamaye'pyetasya parijJAnaM nAsti parasamayAdiparijJAnaM punaH kvetyevaM vicArya labdhatajjJAnapArestairvAdibhirnRpasabhAyAM parAjitaH, bahUnAM dharmahAnizca jaataa| saMghena sa dUrataraM vihAritaH / evaMvidhAstattvavikalA prAmArAmopAzrayazrAddhasaMdyAdiSu magnA upadezaparA api tAdRgjJAnavikalasvAdutsUtrapi prarUpayanti / iti svAzritAn bhavAbdhau pratyuta majayanti / yataH jaM jayai agIyattho, jaMca agIyatyanissio hoi / baTTAvei ya gacchaM, aNaMtasaMsArio hoI // 1 // tattvadRSTivikalasyAbahuzrutasya dharmadezanAM kartuM na kalpate iti / / // 9 // Calcuacaalactac
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatvaSTya sAnasAre acaalaimerciaeo // iti ekonaviMzatitame tatvadRSTayaSTake AcAryakathAnakam // 19 // bAhyadRSTeH sudhAsAra-ghaTitA bhAti sundarI / tattvadRSTestu sAkSAtsA, viNamUtrapiTharodarI // 4 // ____ vyAkhyA-bAhyadRSTeH puMsaH amRtasAreNa nirmitA strI bhAti, tatvadRSTeH puruSasya tu sA khI sAkSAt viSThA-mUtrasya mANDa iva jaTharavatI bhAsate // 4 // lAvaNyalaharIpuNyaM, vapuH pazyati,bAhyadRk / tattvadRSTiH zvakAkAnAM, bhakSyaM kRmikulAkulam // 5 // __vyAkhyA-bAhyadRSTistu saundaryataraMgeNa pavitritaM zarIraM vilokate, tatvadRSTistu kAkakukurAdInAM bhakSyaM tathA kRmisamUhavyAptaM tadAlokate // 5 // | gajAzvarbhUpabhavana, vismayAya bahirdazaH / tatrAzvebhavanAtko'pi, bhedastattvadRzastu na // 6 // vyAkhyA-bAbadRSTerjanasya gajAzvasahitarAjabhavanam AzcaryAya bhavati, kintu tadeva rAjamandiraM tatvadRSTeH gajAzvavanAdvimana lagati, na khalu tatvadRSTeH kutrApi Azcarya bhAsate, sa tu pudgalAnAM vilAsaM manute // 6 // bhasmanA kezalocena, vapu tamalena vA / mahAntaM bAhyadRgvetti, citsAmrAjyena tatvavid // 7 // vyAkhyA-bAhyadRSTivibhUtivilepanAt , kacalucanAt, maladhAraNAdvA ayamAtmA mahAn asti ityevaM manyate, kintu tatvaraSTiH zAnasya prabhutayA mahAntaM jAnAti // 7 // GOODCHOOTamaAGOGICA // 16 //
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarvasamR jJAnasAre IS na vikArAya vizvasyo-pakArAyaiva nirmitAH / sphuratkAruNyapIyUSa-dRSTayastattvadRSTayaH // 8 // vyAkhyA-sphurAyamANakaruNArUpAmRtasya vRSTikArakAH tatvadRSTayaH vikArAya na bhavanti, api tu saMsArasyopakArAya bhavanti / 8 // // ityekonaviMzaM tatvadRSTyaSTakam // // atha viMzatitamaM sarvasamRddhayaSTakam // // atha viMzatitame sarvasamRddhayaSTake bhUmipAlanRpakathAnakam // 20 // -- sampatsvasthiratAM jJAtvA, putradArahayAdiSu / bhUmipAlaH prabuddhodrAk zAstrajJoktasubhASitaiH // 1 // pRthvIpure bhUmipAlAhvo bhUpo'jani / tatpura ekaH zAstrajJavipraH ekasyAM vezyAyAM rakto'bhUt / ekadA kaumudyutsave rAjapatnI sAlaGkArA rathArUDhA brajati sma / sA vezyA rAjapatnIkaNThagatahAramavekSya mohitA taM zAstrajJamAha-"he prANeza ! yadi mattanusaukhyAnubhavecchA tava syAttadA rAjJIsarakahAra cauryavRttyA samAnaya, yadIcchedvipulAM prItimiti" zrutvA so'pi strIparAdhIno viSayabhikSuH taskarakriyayA rAjasaudhe gatavAn / nRpaM jAgrataM vokSya pracchannaM nRpapajyaDhAdhobhAge gatvA sthitaH / tadA nRpeNa garvabhareNe kasya kAvyasya trINi padAni nUtanAni racitAna, caturthaM padaM kathamapi tatra na sametaM tena, punaH punastAnyeva smarati, tathAhi cetoharA yuvatayaH svajano'nukUlo, sadAndhavAH praNayagarbhagirazca bhRtyAH / garjanti dantinivahAstaralAstugalA... Howadacaraceae // 97||
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ E mAnasAre sarvasamR laievailalelaaicodae iti trINi padAni punaH punaH samuccArayanta jJAtvA sa zAstrajJazcaturthapadamapUrayana , tathAhi "saMmIlane nayanayonahi kiMcidasti // 1 // iti zrutvA sahasA cakito dadhyo-"aho ! yAmikAntripatArya matsadmani ka Agato vidyate 1 devo mAnavo dAnavo prakaTIbhavatu" tataH sa vepamAnadehaH prakaTIbhUya jagau-"svAmin ! tava garvaharaNArtha caturthapAdapUraNayAnena nUtanamArgeNa samayAto'smi" nRpaH prAha-"satyaM vahi, kimasatyaM vaSe !" tataH sa yathA jAtaM jJAtaM prAha / nRpastu hAra tasmai dattvA gurutvAdavabhyo'yamiti vicArya taM muktavAn / atha bhUpastadvacasA prabuddhaH prabhAte zrImatsudharmagurusamAgamanaM kavakipuruSAdvijJAya harSeNa tatra gatvA zrIguruM natvA dharmadezanAmiti zuzrAva bAhyadRSTipracAreSu, mudriteSu mahAtmanaH / anantarevAvabhAsante, sphuTAH sarvAH samRddhayaH // 1 // ____ vyAkhyA-bAhyadRSTeH viSayasaMcArAvarodhanAt jJAnena mahAn AtmA yasya tasya puMsaH Atmanyeva prakaTIbhUtA samastAH / | sampattayaH mAsante // 1 // - mahAtmanaH svarUpapararUpabhedajJAnapUrvakazuddhAtmAnubhavalInAH sarvasamRddhayaH sphuTAH prakaTA antareva svarUpamadhye evAvabhAsante, | yataH svarUpAnandamayo'haM, nirmalAkhaNDasarvaprakAzakajJAnavAnaham , indracandracakracAdisamRddhayaH aupacArikA akSayAnantaparyAyasampattyA sampano'ham , iti svasattAjJAnopayuktasya svAtmani avabhAsante, keSu kIdRzeSu satsu ? bAhyadraSTipacAreSu mudriteSu satsu bAhyA dRSTiH viSayasaMcArAtmikA tasyA vistArAsteSu rodhiteSu satsu, na hIndriyapracAraizcapalopayogaismino'bhyantarA'mUrtA karmAvRtA svasattA sampad jJAyate, rodhite svindriyacApalye sthirapraguNacetanopayogaH karmamalapaTalAvaguNDitA'pyAtmasampad jJAyata iti / samAdhirnandanaM dhairya, dambholiH samatA shcii| jJAna mahAvimAnaM ca, vAsavazrIriyaM muneH // 2 // PASACASTICO // 98 //
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ baansaare| sarvasama bamabArabAramAnana vyAkhyA-dhyAtA dhyAnaM dhyeyamiti trayANAmekatArUpasamAdhireva nandanavanamasti yena pariSaharUpaparvatasya pakSacchedaH syAt tad dhairya vajamasti samatA madhyasthapariNatiH saiva indrANI asti svarUpAvabodharUpaM jJAnameva mahAvimAnamastItthaM muneH indrasampattirasti // 2 // muneH svarUpajJAnAnubhavalInasya iyaM vAsavasya zrIH zobhA (lakSmIH) varttate-dhyAnadhAtRdhyeyaikatvena nirvikalpAnandarUpA samAdhiH tadeva nandana vanaM, harenandanavanakrIDA sukhAyoktA sAdhozca samAdhikrIDA sukhAya / mune dhairya vIryamakampatA audAyikabhAvenAkSubdhatAlakSaNaM tadeva dambholiH vAm , samataiva zacI svadharmapatnI, jJAnaM sarvAvabodhakaraM tadeva mahAvimAnamityAdisampatparivRto munirvaJjIva bhaaste| | vistAritakriyAjJAna-carmacchatrI nivArayan / mohamlecchamahAvRSTiM, cakravartI na kiM muniH||3|| || .. vyAkhyA-yogapariNatirUpA kriyA, upayogapariNatirUpaM jJAnaM te jJAnakriye eva carmaratnacchatrarale yena vistArite ma tathAbhUtaH san moharUpamlecchena preritamithyAtvadanyena kRtakuvAsanArUpAM mahAvRSTiM nivArayanmuniH kiM cakravartI nAsti // 3 // sureSu indraH zreSTaH, manuSyeSu cakravartI, tayoRddhisaukhyaM munisvabhAve'ntarbhUtaM tarhi anyeSAM kA kathA ? tathA'Ita. saukhyamapyantarbhavatItyAha ratnastrimiH pavitrA yA, zrotobhiriva jAhavI / siddhayogassa sA'pyas-tpadavI na davIyasI // siddhayogasya aSTAGgayogasAdhanasiddhasya sAdhoH sA'pi ahatpadavI jJAnAdyanantacatuSTyAtmikA'STaprAtihAryAnvitA jagaddharmopakAriNI na davIyasI na dUretyarthaH / kiM bhUtA padavI ? tribhiH rasnaiH pavitrA / kena ? srotobhiH pravAhaiH jAhnavI gaGgA iveti CACACACADEADC // 19 //
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ sabasama jnyaansaare| lokyAtaparamArthadAyakatvAdyatizayopetA'hatpadavI sAdhakapuruSasya yathArthamApitasya AsannA iva ityevaM sarvamapyaupAdhikamapahAya svIyarasnatraye sAdhanA vidheyA, yena sarvA Rddhayo niSpadyante / ityAdidharmavAkyAtprabuddhaH sarvabAhyasampadA kSaNabhaGguratAM vijJAya sa rAjA sAdhudharma jamAha / bAhyAsu sampatsu kSaNakabhaGgaraM, dhArya svarUpaM khalu bhUmipAlavat / svAtmasthitaM vAsavasArvabhaumaja, sarvaddhiyugjJeyamidaM sukhaM zubhaiH // 1 // // iti viMzatitame sarvasamRddhadhaSTake bhUmipAlanRpakathAnakam // 20 // navabrahmasudhAkuNDa-niSThAdhiSThAyako muniH / nAgalokezavadAti, kSamAM rakSana prayatnataH // 4 // vyAkhyA-navadhA brahmacaryarUpAmRtakuNDasya taniSThatvasAmarthyAt svAmI patnAtsahiSNutAM pAlayan muniH nAgalokAdhipatiriva zobhate yo nAgalokezaH zeSanAgaH sa kSamA pRthvIM dadhAnaH zobhate // 4 // muniradhyAtmakailAze, vivekvRssbhaasthitH| zobhate viratijJapti-gaGgAgaurIyutaH zivaH // 5 // vyAkhyA- muniH adhyAtmarUpe kailAze sadasatoH nirNayarUpavivekavRSabhe ArUDhaH tathA viratiH-cAritrakalA, jhaptiH-jJAna( kalA, tAbhyAM gaGgAgaurIbhyAM yuktaH zaGkaraH iva zobhate // 5 // jJAnadarzanacandrArka-netrasya narakacchidaH / sukhasAgaramagnasya, kiM nyUnaM yogino hareH // 6 // vyAkhyA -jJAna-vizeSavodhaH darzana-sAmAnyabodhaH tAveva candrAoM netre yasya sa tathAbhUtasya: narakagate zakasya sakha OCCIOCCORSO Moreovalemalelevan // 10 //
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAnabAre D CODES de | samade zayAnasya yoginaH kRSNApekSayA kimanpamasti. na kimapItyarthaH // 6 // karmavipAka cintanASTakam yA sRSTibrahmaNo bAhyA, bAhyApekSAvalambinI / muneH parAnapekSAnta-guNasRSTiH tato'dhikA // 7 // 2. vyAkhyA - yA vidhAtuH sRSTiH bAhyajagatsambandhinI bAhyakAraNasyApekSAmavalambate munestu antaraGgaguNasRSTiH parApekSArahitA'sti tasmAnmunisRSTiH brAhmaNaH sRSTeradhikA'sti, atropAnAdupameyamadhikamasti // 7 // ratnastribhiH pavitrA yA, srotobhiriva jAhnavI / siddhayogasya sA'pyarhatpadavI na davIyasI // 8 // vyAkhyA-tribhiH pravAhaiH pavitragaGgAnadIvat tribhiH ratnaiH pavitrA ArhatI padavI api siddhayogavataH sAdhoratidUraM ) &|| nAsti yato hi siddhayogasya samApattiprabhRtibhedena tIrthaGkarasya darzanaM jAyate, uktaM ca gurubhaktiprabhAveNa, tIrthakudarzanaM matam / samApattyAdibhedena, nirvANaikanibandhanam // 1 // gurubhaktiH prabhAvAtsamApatyAdibhedena tIrthakRto darzanaM jAyate iti kathitam // 8 // // iti viMzatitamaM sarvasamRddhayaSTakam // . 5 // athekaviMzatitamaM karmavipAkacintanASTakam // duHkhaM prApya na dInaH syAt , sukhaM prApya na vismitH| muniH karmavipAkasya,jAnana paravazaM jagat // 1||3|| // 11 // ACACACAC
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAnasAre karmavipAkacintanASTakam aaicacaacaacao vyAkhyA-muniH karmaNo vipAkasya zubhAzubhapariNAmasyAdhInaM saMsAraM pazyan sukhaM duHkha vA prApya vismito dIno [vA na syAt // 1 // // athaikaviMze karmavipAkASTake kadambaviprakathAnakam // 21 // yeSAM bhrabhaGgamAtreNa, bhajyante parvatA api / tairaho karmavaiSamye, bhUpairbhikSA'pi nApyate // 2 // vyAkhyA-yeSAM bhrakRTibhaGgAdapi pavetA api bhidyante tathAvidhaiH nRperapi karmaNo vaiSamyAta bhikSA'pi prApta na zakyate, iti mahadAzcaryam // 2 // kAkanyAM puryA somazarmA vipraH, tasya putraH kadambo'tizaucavAdI anyacchAyAmAtrasparze'pi sacailasnAna karoti, loke | pAnIyapizAca iti prasiddho'bhUva , vastrAJcalasthagitavadananAsikaH sarvatra hu~huM kurvan bhramati, yadA kasyApi vastrAzcalo lagati tadA tasmindveSaM cakAra, tato galatkuSThaprabhRtirogagrastaH, tatastasya ko'pi sparza na karoti, vaidyo'pi nADI na vilokayati vyAdhisakramabhayAva , yata uktam ___ jvaro bhagandaraH kRSThaH, kSayazcaiva caturthakaH / ete saMsparzato rogAH, saGkramanti narAmaram // 1 // tato naSTazaucavAdo'jani, zarIravedanA jAtA / anyadA yatipAdyaM gataH / yatinA dharmopadezo dade, tataH pRSTaM tena-'yuSmAbhiH snAnaM na kriyate, kutaH zuddhirbhavati ? yatinA proktama"-zarIramidamazuci vidyate, tasya snAnena kiM bhavati ? manaHzuddhireva vokSyate, yata: rasAsRmmAsamedo'sthi-majAzukrAntravarcasAm / azucInAM padaM kAyaH, zucitvaM tasya tatkutaH // 1 // ACACACACIBADAN // 12 //
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre karmavipAkacintanASTakam KOHaeroUGEOGODOGoa navazrotaHsravadvina ! sarannisyandapicchale / dehe'pi zaucasaMkalpo, mahAmohavijammitam // 2 // zrutvaitaddadhyau dvijaH-"ahaM mudhA zucivAdaM karomi, aho ! eta eva zucayaH, brahmacArI sadA zuciH" iti dhyAtvA punarviSo guru' smAha-"svAmin ! dehe dussahA vyathA, kSagamAtramapi ratiM na prApnomi" tadA sUriravocat - 'karmaNAM racanAsRSTiH karamapRSThavat viSamA jJeyA" yataH jAtikuladehavijJAnAyu-balabhogabhUtivaiSamyam / dRSTvA kathamiha viduSA-miha saMsAre ratibhavati // 1 // api ca kazcinmuniH ratnatrayIpariNatastIvrakSayopazamo'pUrvakaraNabalenopazamazreNimupAsya cAritrapariNatimArUDhaH sarvathA mohodayarahitaH ca punaH zrutakevalyapi duSTena karmaNA sattAgatena mohena udayAvasthAyogyabhUtena athavA''yuHkarmaprAntakaraNena pratipAtamApano gaticatuSTaye bhramati, ato'ho ! duSTena mohenAnantasaMsAro bhramyate / ataH karmAyattA cetanA na kAryA / punaH karmaNAM vaiSamyaM zrRNu kazcitako'pi kSaNAdabhyudayAvahe zubhodakeM karmaNi nRpaH syAt , nRpazcAzubhakarmavipAkodaye raGkaH syAt, yataH purANe yAdRzaM kriyate cittaM, dehibhirvarNanAdiSu / tAdRzaM kavivannUnaM, jAyate satataM jane // 1 // ekadA bahuSu brahmAdideveSu militeSu svasvotkarSa jalpatsu zazinA proktam-"ahaM sarveSu devAdiSu sukhaduHkhe kattuMbhamaH / " tadezvareNoktam-"jJAsyate tava kRtaM sukhaM duHkhaM ca" evaM procya zambhuH svagRhe etya pArvatI prati svaceSTitaM jagau / tataH zammuH svayaM mahiSarUpaM vidhAya pArvatyA mahiSIrUpaM kArayitvA nagarakhAle'zucimaye sthitaH / dvAvapi tRtIdine tasminvyatIte pArvatIparamezvarI khAlAnirgatyAgatau svagRhe / tata IzvaraH zanipArzva gatvA'vak-"tvadIyA dazA gatA kalye, svayA kimapi dukhaM na dattam / " zanirjagau"tvaM kutrAsthAH ?" IzvaraH svasthitiM jgau| tataH zaniH prAha-ahaM kiM skandhe hanmi ? naiva, kintu tAdRzIM dhiyaM dadAmi yathA svayaM duHkhe patati, tvaM tvazucimaye khale sthitaH ataH paraM kiM duHkhaM ? ahaM janebhyo duHkhAdikaM dadAmi tadapi karmaNA preritaH tataH DICISIOLOGaaelaica // 1.3 //
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAnasAre karmavipAkacintanASTakam NDIOSADAS zammurjago-"satyameva karmakRtaM sukhaM duHkhaM ca jIvA labhante" iti mandAdisarvadevaiH 'kRtakarmajhayo nAsti' iti pramANIkRtam ityAdi karmavipAkasvarUpaM zrIgurumukhAcchrutvA sa vipro dadhyo-"yadi mamApi rogopazAntirbhavati tadA'hamapi zrIgurusadRzo bhavAmi" sAdhubhiruktam-"sarvamauSadhaM muktvA tvamekaM namaskAraM sadA gaNaya, SaNmAsI yAvadaparaM dhyAnaM na kAryam / " tatastasya namaskAraM gaNayataH kuNDo gataH / sa suzrAvako jAtaH / sarva dhanaM vyayitvA cAritraM gRhItvA svarga gataH kadambaH / / mithyAtvahetvAdibhirAtmanA kRtaM, kRtaM dadAtyeva vipAkadAruNam / zrutveti vAcaM hi kadambako dvijaH, prApa svarUpaM pravidheyamanyakaiH // 1 // iti ekaviMze karmavipAkASTake kadambaviprakathAnakam // 21 // jAticAturyahIno'pi, karmaNyabhyudayAvahe / kSaNAdrako'pi rAjA syAt, chatrachannadigantaraH // 3 // ___ vyAkhyA-jAticAturyAbhyAM vihIno'pi janaH abhyudayakArakazubhakarmodaye sati kSaNamAtreNa raGko'pi nandAdivat chatrAcchAditadizAmaNDalaH san rAjA bhavati ||shaa 8 viSamA karmaNaH sRSTi-dRSTA marabhapRSThavat / jAtyAdibhUtivaiSamyAt, kA ratistatra yoginaH // 4 // vyAkhyA-jAtyAdyutpattiviSamatayA karmaNo nirmANamuSTrapRSThavat kutrApi samAnaM naiva dRzyate tasmAtkarmaNaH sRSTau yoginaH kathaM prItiH syAt uktaM ca jAtikuladehavijJAnAyurbalabhogabhUtivaiSamyam / dRSTvA kathamiha viduSAM, bhavasaMsAre ratirbhavati // 1 // // 104 //
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ karmavipAkacintanASTakam Oslarslegelzsaal jAti:-mAtRpayaH, kulaM-pitRpakSaH, zarIraM, vijJAnam, AyuSyaM. balaM. bhogaH eteSAM prAptau viSamatAM vilokya kathaM paNDitasya saMsAre prItiH syAt // 4 // | ArUDhAH prazamazreNiM, zrutakevalino'pi ca / bhrAmyante'nantasaMsAra-maho duSTena karmaNA // 5 // . vyAkhyA-upazamazreNyA upari yAvadekAdazaguNasthAnakamArUDhAH tathA zrutakevalino'pi-caturdazapUrvadharA api duSTena karmaNA aho bhrAmyante // 5 // aksirvA'pi sAmagrI, zrAnteva paritiSThati / vipAkaH karmaNaH kArya-paryantamanudhAvati // 6 // vyAkhyA- antikasthA anyA sarvA'pi sAmagrI kAraNAyojanAbAntA iva tiSThati kintu kAryakAraNAya zIghratA na bhavati, karmaNo vipAkastu kAryAntaramanusarati, antimakAraNatvAt karmavipAka eka pradhAnaM kAraNamasti // 6 // asAvacaramAvarte, dharma harati pazyataH / caramAvartisAdhostu, chalamanviSya hRSyati // 7 // vyAkhyA-ayaM karmavipAkaH caramapudgalaparAvarttAt pUrvamanyapudgalaparAvateM pazyato janasya dharma harati,caramapudgalaparAvattinaH sAdhostu pramAdarUpaM chidram antarmama anviSya hRSTo bhavati // 7 / sAmyaM vibharti yaH karma-vipAkaM hRdi cintayan / sa eva syAccidAnanda-makarandamadhuvrataH // 8 // JalesaacaolGOLDowdefaCA // 105 //
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAnasAre vyAkhyA-yo janaH karmaNaH zubhAzubhapariNAma manasi vicArayan samabhAvaM dhatte sa jJAnAnandarUpamakarandasya moktA bhramaraH rasajJaH bhavati // 8 // // ityekaviMzatitamaM karmavipAkacintanASTakam // | bhavodvegA STakam // DNESSARIOESSOR doo // atha dvAviMzatitamaM bhavodvegASTakam // yasya gambhIramadhyasyA-jJAnavajramayaM talam / ruddhA vyasanazailodhaiH, panthAno yatra durgamAH // 1 // vyAkhyA-yasya madhyo bhAgaH agAdho'sti etAdRzasya saMsArasamudrasya ajJAnarUpeNa vajreNa nirmitaM talamasti, yatra IN saMkaTarUpaparvatAnAM paGktyA saMruddhAH ata eva duHkhena gantuM zakyAH viSamAH adhvAnaH santi // 1 // | pAtAlakalazA yatra, bhRtAstRSNAmahAnilaiH / kaSAyAzcittasaMkalpa-velAvRddhi vitanvate // 2 // ___ byAkhyA-patra viSayAmilAparUpaiH mahAvAyubhiH pUrNAH krodhAdicatuSkaSAyarUpapAtAlakalazAH manaso vikalparUpavelAyAH vRddhiM kurvate // 2 // | smaraurvAgnicalatyanta-yaMtra snehendhanaH sadA / yo ghorrogshokaadi-mtsykcchpsNkulH||3|| ___ vyAkhyA-yatra madhyabhAge rAgarUpendhanaH kandarparUpavaDavAnalaH sarvadA jvalati, yaH saMsArasAgaraH bhayaGkararogazokAdirUpa mInakUrmAdibhiryApto'sti // 3 // DOGSacanaSaat // 106 // |
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre bhavodvegAprakam // // wwsewaaaaaaaaamwal durbuddhimatsaradrohai-vidhudurvAtagarjitaiH / yatra sAMyAtrikA lokAH, patantyutpAtasaMkaTe // 4 // vyAkhyA-yatra duSTabuddhiH guNeSu doSAviSkaraNarUpo matsaraH, droho'pakArabuddhirityetadrUpaiH saudAminIdAruNavAyugarjaneH sAMyAtrikA janAH utpAtarUpasaMkaTe patanti // 4 // jJAnI tasmAdbhavAmbhodhe-nityodvigno'tidAruNAt / tasya saMtaraNopAya, sarvayatnena kAGkSati // 5 // vyAkhyA-etAdRzAtyantabhayaGkarasaMsArasamudrAt sadA bhayabhIto jJAnI taM bhavAbdhi sarvavidhaprayatnaiH tarItumupAyaM | vAJchati // 5 // tailapAtradharo yadva-drAdhAvedhodyato yathA / kriyAsvananyacittaH syA-dbhavabhItastathA muniH // 6 // vyAkhyA-yathA tailaiH saMbhRtapAtrasya dhArakaH manuSyaH mRtyubhayAdrAjJaH AdezAt sarvatrATitvA tatra pravarttamAnaM nATakAdika na pazyan sAvadhAnatayA bindumAtrapatanAdvinA samAnayat / yathA ca rAdhAvedhasAdhane udyataH ekAgramanaskaH bhavati, tathA saMsArAbhIto muniH cAritrakriyAsvakAgracittA bhavati // 6 // ___ atha dvAviMze bhavodvegASTake sukozalamunikathAnakam // 22 // AmisaluddheNa vaNe, sIheNa ya daaddhckksNghiyaa| tahavi samAhipattA, saMvarajuttA muNivariMdA // 1 // TENGEBITSETBEN // 107 //
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAnasAre bhavodvegApTakam aco CSICCACEAICAC ayodhyAyAM kIrtidharo rAjA sahadevIpatnIyukto rAjyaM cakre / anyadA sukozale puDhe jAte rAjA dIkSA lalau / sukozalo dezAdhipatyaM cakre / anyadA kIrtidharamunirmadhyAhe bhikSArtha nagaramadhye pravizansahadevyA dRSTaH, dathyau ca sA-"yadi kadAcit kIrtidharaM pitaraM sukozalo drakSyati tadA dIkSAM gRhISyatyeva / " evaM dhyAtvA sA taM sevakapAzrthAt purAihiniSkAsayAmAsa / sukozaladhAtrI roditi / sukozalo'vAdIva "mAtaH ! kiM rudyate tvayA ?" sA'vak-"tava pitA munistava mAtrA purAddhahiH karSitaH / " tadAkarNya. sarvaddharyA vandituM bhUpo yayau / dharma zrutvA papaccha-"svAmin ! mahopasameM prApte'pi nigranthA nirbhayatvaM kathaM rakSanti ?" tadA muniH prAha - virSa viSasya vahvezca, vahnireva yadauSadham / tatsatyaM bhavabhItAnA-mupasarge'pi yanna bhIH // 7 // ___ vyAkhyA-viSasyauSadhaM viSameva, agnezvauSadhamagnireva kathyate tat satyaM vattate, yataH saMsArabhItAnAmupasargaprAptAvapi bhayaM na bhavati // 7 // ____"yathA kazcidviSapIDito viSasyauSadha viSameva karoti, yathA sarpadaSTaH nimbAdicarvaNe na bibheti / athavA kazcidagnidagdhaH punarapi agnidAhapoDAnivAraNAya punaragnitApamaGgIkaroti, tatsatyaM, yataH bhavabhItAnAM munInAmupasarge'pi bhavasaMcitakarmakSapaNAyodyatAnAM na bhItiH, upasagaibahukarmakSapaNaM manvAnAH sAdhavo na bhayavanto bhavanti, sAdhyakAryaniSpattau sAhAyyakArikAraNatvAt iti / munistattvajJAnI bhavabhayAt narakanigodaduHkhodvegAva vyavahAre eSaNAdikriyApravRttau sthairya vrajet gacchet labhetetyarthaH / svAtmArAmasamAdhau jJAnAnandAdirUpe tadapi bhavabhayamapi antarmadhye nimajjati, layIbhavati, svata eva vinazyati, AtmadhyAnalIlAlInAnAM sukhaduHkhasamAvasthAnAM bhayAbhAva eva bhavati / atra bhavamagnAnAM jIvAnAM dharmecchA na bhavati, indriyasukhAsvAdalInA mattA iva nirvivekA bhramanti, duHkhAgninA itastato duHkhApanodArthamanekopAyacintanavyAkulA bhramanti sUkarA iva mahAmohabhavAmbhodhau, kimanyat, sarvasiddhikaraM zrImadvItarAgavandanAdikamapi na kurvanti, indriyasukhArthe ca tapa upavAsAdikaSTAnuSThAnamAjanmakRtaM hArayanti, nidAnadoSAnna gaNayanti, mokSaheturUpaM jainazAsanaM devA OPGEROESOCCESSED // 108 //
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1950 jJAnasAre bhavodvegA Trakama GOOGalaalac disukhaheturUpaM matvA mujhanti, bhavAbdhau matsyA iva jIvA aizvaryAdiSu mithyAvAsanAvAsitA bhramanti; tato bhavodega eva kAryaH, sa evopasargeSu sAhAyyadAyako jJeyaH" ityAdi zrIgurUpadezAcchrutvA prabuddhaH sukozalo vrataM lalau / sahadevI tu putraviyogapatidveSAbhyAM mRtA vane vyAghro jAtA / devAt kIrtidharasukozalamunI tatrAyayatuH caturmAsItapazcakratuH / pAraNakadine gacchantau tau vyAghrathA dRSTI, munI tu prANAntopasarga jJAtvA kAyotsarga cakratuH / sukozalamunirvyAghrathA bhakSyamANaH kSapakazreNyArUDhaH kevalajJAnamavApya sadyo mukti yyau| tataH zrIkIrtidharamRSi bhakSayantI vyAghrI tanmukhe svarNakhacitadantAn dRSTvA jAtismRti prAptA svapati vijJAya prAptapazcAttApA samAdAyAnazanaM sahasrAraM svarga gtaa| kIrtidharo'pi zukladhyAnenAjarAmaraM padaM prApeti / labdhopasargo'pi jahA~ na tatvagaM, dADhyaMbhavodvegarataH sukozalaH / . tadvadvatAha munimAvasaGgatairdhAryA tathA kIrtipuraSivanmatiH // 1 // // iti dvAviMze bhavodvegASTake sukozalamunikathAnakam // 22 // sthairya bhavabhayAdeva, vyavahAre munivrajet / svAtmArAmasamAdhau tu, tadapyantarnimajjati // 8 // vyAkhyA-vyavahAranayena muniH saMsArabhayAdeva sthiratAM prApnoti svAtmano ratirUpanirvikalpe samAdhau sati tadA saMsArabhayamapi samAdhAveva nimajjati / uktaM ca ___ "mokSe bhave ca sarvatra, nispRho munisattamaH / " mokSa'thavA saMsAre sarvatra uttamo muniH nispRho bhavati iti zAstravAkyamasti / aaaaaaaax // 109 //
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre // iti dvAviMzatitamaM bhavodvegASTakam / / lokasaMjJAtyAgASTakam JEDNOTEN // atha trayoviMzatitamaM lokasaMjJAtyAgASTakam // / prAptaH SaSThaM guNasthAnaM, bhavadurgAdilavanam / lokasaMjJArato na syA-nmunilokottarasthitaH // 1 // ____ vyAkhyA-saMsArarUpaviSamaparvatasyollaGghanarUpaM SaSThaguNasthAnaka labdhaH punarlokottare mArge sthitimaryAdA yasyaitAdRzo | muniH lokairyatkRtaM tadeva karttavyaM kintu zAstrasyArtho na paryAlocanIyaH, etAdRgbuddhirUpAyA lokasaMjJAyAM prItimAna bhavati / 1 // yathA cintAmaNi datte, baTharo badarIphalaiH / hA hA jahAti saddharma, tathaiva janaraJjanaiH // 2 // / vyAkhyA- yathA mahAmUrkhaH badarophalaiH mUlyaiH cintAmaNi ratnaM prayacchati tathAtimUDhaH vividhalokaraJjanena saddharma tyajati iti mahAkhedasya viSayaH // 2 // lokasaMjJAmahAnadyA-manusroto'nugA na ke / pratisroto'nugastveko, rAjahaMso mahAmuniH // 3 // ____ vyAkhyA- lokasaMjJArUpAyAM mahAnadyAM tRNAdivat pravAhamanusAraH ke na santi, kintu pravAhamanmukhaM gantA rAjahaMsaiko | mahAmunivartate // 3 // lokamAlambya karttavyaM, kRtaM bahubhireva cet / tadA mithyAdRzAM dharmo, na tyAjyaH syAtkadAcana // 4 // Cacajabaraaevae IEITHEWE.
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre syAgASTakam COQUENOSSENSEIZOTONG vyAkhyA - yadi lokamanusRtya bahubhirjanaireva kRtaM karaNIyaM syAttadA mithyAdRSTInAM dharmaH kadApi tyAjyo na syAt // 4 // || lokasaMjhAzreyorthinohi bhUyAMso,loke lokottare na c| stokA hi ratnavaNijaH, stokAzca svaatmsaadhkaaH||5|| vyAkhyA-mokSasyArthinaH khalu lokamArge lokottaramArge vA bahavaH na santi yato hi maNeApAriNo'npazaH santi tathA svAtmano'rthasya sAdhakA alpA eva santi // 5 // atha trayoviMze lokasaMjJAtyAgASTake zvetazyAmaprAsAdakathAnakam // 23 // sarvatrApyadhigampante, pApino netare janAH / bhUyAMso vAyasAH santi, stokA yaccApapakSiNaH // 1 // zreSTisenApatisArthavAhadUtadovArikarAjayuvarAjAmAtyamahAmAtyakiGkaraprabhRtisakalalokasanAthAyAM zrIzreNikarAjaparSadi dharmiNaH pApino vA nagare bahava ityekadA dharmAdharmavivAde jAyamAne sarvairapi sabhAsadbhiH pApino bahavo dharmiNazca svalpA ityabhihite sanibandha rAjJA pRSTo'bhayo mantrI bhaNati sma-"he deva ! bahavo dharmiNaH pApinazvAlpIyAMsaH" kathametaditi gADhamAgraheNa bhaNito mantrI zvetaM zyAma ceti catyadvayaM purAdahiracokarat / tato dharmavadbhirdhavale prAsAde pApavadbhizca zyAmale prAsAde samAgantavyamiti paTahodghoSaNAM sakale'pi pure vikacatvararAjamArgamahApathAdiSu abhayo mantrI kArayati sma / __atha svasvasampadanusAreNa vihitaveSA api paurA dhavalaprAsAdamupeyivAMsaH, dvau mAtulabhAgineyau tu zyAmalaM prAsAdaM smetau| atha svaparivAraparivRto'bhayena mantriNA'nugamyamAno rAjA tatra prAsAdapArzva prAptaH sakalamapi pauravarga dhavalaprAsAde vIkSyAbhASiSTa"bho paurA: ! kathaM sarve'pi yUyaM zvetacaitye praviSTAH atha te'bhyadhuH-"he rAjendra ! svasvakulakramAgatAcArakaraNena vayaM samyagdha acGEIGEEIJIORCHIC GE // 11 //
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAnasAre kA lokasaMjJAtyAgASTakam ZASTIEDOT miNaH, tenAtra prAsAde sametAH smaH" / aho ! prANAtipAtamRSAvAdAdattAdAnaparadAragamanadyUtAdisaptavyasanAdhazeSadoSakhanayaH sarve'pyamI dharmavantaH evaM samIcInamajani vacanamabhayasya mantriNa" iti matvA rAjA zyAmAsAde prAptaH / tatra mAtulabhAgineyau dRSTau pRSTau ca"kathaM yuvAmatra caitye prAptau ?" "he svAmin ! AvAbhyAM purA zrIsudharmasvAmino'bhyaNe surAyA mAMsasya ceti pRthak niyamAvaGgIkRtI, tata AvayoniyamabhaGgo'bhUt . tenAvAM mahApApinau, yato vratalopI mahApApo ataH kAraNAdAvAmiha prAsAde praviSTau / " . athavA kathAntare itthamapi zrutaM-yena sudarzanazreSTinA rAjagRhajaneSu arjunamAlikRtopasarganivAraNaM kRtaM sa zreSThI bhAryayA saha manasi vicArya zyAmacaitya eva praviSTaH, tadvIkSya zreNiko'bhayaM prAha-"AbAlagopAlaprasiddhadharmakArakaH yaH, tribhuvane'pi yasya dharmakIrtiH, sa kathaM pApaprAsAde pravizati ?" "svAmin ! yuSmAbhistatra gatvA pRcchayate tadA saMzayanivRttibhavet / tadA nRpaH saparikarastatra gatvA sukhAsanAduttIrya zreSTinaM papraccha-"yUyaM mahAdharmiNo'tra zyAmaprAsAde kathaM praviSTAH ?" sa prAha-"svAmin ! zrIvIrasvAmipradarzitazrAvakadharmamapyahaM yathAsthitaM na pAlayAmi pratyahaM SaTakAyajIvahiMsakatvena, ato'haM kathaM dharmI ?" iti lokasaMjJAgarikapravAhatyAgena ye dharmarasikAH zrAddhAH zrIzaleyavAkyatanmayAsta eva dharmiNaH, paraM ca saMpUrNadharmarasikAstu munaya eva, yataHlokasaMjJAhatA hanta, nIcairgamanadarzanaiH / zaMsayanti svasatyAGga-marmaghAtamahAvyathAm // 6 // vyAkhyA-dhruvametadasti yad lokasaMjJayA tADitA jIvAH zanairgantavyaM nIcairgantavyamityAdipravRttibhiH nijasatyavratarUpAle pravRttamarmaprahArasya mahatI vedanAM nivedayanti // 6 // muniH SaSThaM guNasthAnaM sarvaviratilakSaNaM pramattAkhyaM prAptaH punarlokaH kRtaM tatkarttavyaM gatAnugatikanItiH tatra rato rAgI gRhItapraho na syAt / kiMbhUtaM guNasthAnaM ? bhavaH saMsAraH eva durgAdriviSamaparvatastasya laGghanam / kiMviziSTo muniH ? lokottaramaryAdayA sthitaH, loko hi viSayotsukaH munistu niSkAmaH, lokaH pugalasampacchreSThatvamAnI muniH punajJAnAdisampadA zreSThaH, ataH kiM lokasaMjJayA teSAm ? AtmasAkSikasaddharma-siddhau kiM lokyaatryaa| tatra prasannacandrazca, bharatazca nidarzane // 7 // Garodaiwale // 112 //
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre | lokasaMjJA| tyAgASTakam Kateracroecoraemora vyAkhyA - AtmanaH sAkSitayA saddharmasya siddhatve sati lokavyavahArasya kiM prayojanaM-lokajJApanayA kitatra prasannacandro | rAjarSiH bharatarAjarSizca dRSTAntamasti / prasannacandrasya dRzyabAhyacAritrasattve'pi narakagatiyogyakarmabandho'bhUt / bharatamahArAjasya dRzyabAyacAritrAdvinA'pi kevalajJAnamabhUt // 7 // "lokasaMjJAtyAgena svarUpopayogabhogasukhamagnA nirgranthA audayi kamindriyasukhaM dahyamAnasvagRhaprakAzavanmanyante na sukhamasto"tyAdikaM saddharmakRtsvarUpaM sudarzanamukhAdavagamya gatasaMzayaH zreSThinaM praNamya paurasamakSaM mahAmahasvaM dasvA'vocava-"aho! madIyapuraM zreSTha yatra yuSmAdRzAH puNyapavitrAH dharmiNaH santi / " iti stutvA svarAjamandire'gAva / paurA api sudarzanadharma prazaMsantaH svasthAnaM prApuH iti / / lokapravAhaM pravihAya tattvavit, maunIndramArgAnubhavAbhinandakRt / labdhvA pratiSTAM janatAsvagocarAM,zuddhAtmadharma vinanoti snmti||1|| // iti trayoviMze lokasaMjJAtyAgASTake zvetazyAmaprAsAdakathAnakam // 23 // lokasaMjJojjhitaH sAdhuH, parabrahmasamAdhimAn / sukhamAste gatadroha-mamatAmatsarajvaraH // 8 // vyAkhyA-lokasaMjJayA virahitaH parabrahmaNi lInatArUpasamAdhimAn tathA apagatA drohamamatAmatsararUpAH jvarAH yasyaitAdazaH sAdhuH sukhamAste // 8 // // iti trayoviMzatitamaM lokasaMjJAtyAgASTakam // AADHIDOACTISAC // 113 //
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre ||zAlATakam DEBBIETTITISAN TODOS // atha caturviMzatitamaM zAstrASTakam // carmacakSurbhUtaH sarve, devAzcAvadhicakSuSaH / sarvatazcakSuSaH siddhAH, sAdhavaH zAstracakSuSaH // 1 // sarve prANinazcarmacakSudharAH santi, devAzcAvadhijJAnacakSuSkAH santi, siddhA bhagavantaH sarvataH kevalopayogacakSuSkA: santi, | sAdhavastu zAstracakSuSaH santi / samayasAre kathitaM yat AgamacakkhU sAhU, cammacakkhUNi savvabhUyANi / devA ya ohicakkhU, siddhA puNa savvado cakkhU // 1 // AgamacakSuSaH sAdhavaH santi, sarvANi bhUtAni carmacakSuSkAni santi, devA avadhijJAnacakSuSaH santiH, siddhAH sarvatazcakSuSkAH santi // 1 // // atha caturvize zAstrASTake AryarakSitasUrikathAnakam // 24 // dazapure somadevo dvijaH, tasya bhAryA somA paramAhatI, tayorAryarakSito jyeSThaH putraH, dvitIyaH phAlgurakSitazcAsIt / jyeSThaH sAGgopAGgavedAdizAstrANyadhItya pATalIpuyAM tataH svapure pravizan rAjJA gajaskandhe'dhyAropya gRhe sthApitaH sanmAnitazca / atha gRhAbhyantare jananI nantuM nRpadattasanmAnAvRto jagAma / 'he putra! tava svAgataM varcate' ityuktvA maunamAzritA / udAsInAM mAtaraM vIkSyAvocada"mAtaH ! mAM kiM na bhASase ? sarvajanapUjyaM sarvazAstratattvajJaM mAM dRSTvA kiM na modase ?" athedaM rudrasomA''khyat, kimemiH svAnyanAzakaiH / hiMsopadezakaiH zAstra-radhItarnarakapradaH // 1 // eteSAM ca prabhAveNa, tvAM ghore duHkhasAgare / patipyantaM prapazyansyAH , syAdAnandaH kathaM mama // 2 // DICIRCONCacaIONapelaela // 114 //
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre zAkhASTakam Gracielsewood yadA dRSTivAdaM paThasi svaM tadA madAramA dRSTa: syAt / vinItaH putraH svAmbo smAha-"tacchAstraM kva paThyate / " sA''ha"tosaliputragurvantike" prabhAte'mbAmApRcchaya tamadhyetuM cacAla / itazca tapituH mitraM dvija AryarakSitamilanAya sArdhA navekSuyaSTIgadAyAgAt / sa dvijaH premNA samAlikagya taM prAha-"tvanimittaM mayA''nItA ikSulatA imA gRhANa / " so'vAdIva-"ikSusandoho manmAturdIyatAm, ahaM tu kArye gacchAmi / " tena dvijena tA ikSuyaSTIstadambAya dattvA tadvRttaM kathitam / tadA jananyA dhyAtaM"nUnamanena zakunena sUcitaM yadasau sAdhikanavapUrvANi paThiSyati / " _ athAryarakSitaH svayaM guruvandanakriyAmajAnana DhaDDarazrAddhena saha yayau, zrAddhAnurUpavidhinA guruM praNamya sthitH| tadA bhAdo guru prati dvijajAtikulAdikaM prAha caturdazAnAM sadvidyA,-sthAnAnAmeSa pAragaH / prAvezi pattane rAjJA, gajArUDho gate'hani // 1 // AryarakSito guru smAha adhyetuM dRSTivAdaM hi, pUjyAnahamazizriyam / tattadadhyApanenocaiH, prasAdaH kriyatAM mayi // 2 // tacchrutvA mUrayo'pyUcuH, yadyevaM tatparivraja / krameNa dRSTivAdaM te, pAThayAmo yathA vayam // 3 // tato dIkSAmaGgokRtya smAha iha sthitaM hi mAM rAjA, svajanAH pUrjanastathA / dIkSAtaH pAtayiSyanti, prasadyApyanurAgataH // 1 // tacchrutvA te sagacchAstaM lAtvA'nyatra yayuH / idaM ziSyacauryamAdyaM zrIvIrazAsane'bhUva / tatastosaliputrapArve yAvanmita dRSTivAdamabhUttAvanmitaM sarva jamAha / tataH zrIvajrasvAmyantike paThanAyAcalat / mArgaprAme zrIbhadraguptasUrIzaMsa nnaam| taM sarvaguNADhyaM vIkSyopalakSya sUrIzA AliliGgaH, pramodAccaivamUcire acacaClocacaosacoclae // 115 //
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAnasAre zAkhASTakam DISPOSEBEWESENTE kiM cAdyAnazanaM kartu-micchAmi svalpajIvitaH / tatastvAM prArthaye vatsa, bhava niryAmako mama // 1 // tena tadaGgIkRtaM / tataste'nazanaM vidhAyeti taM smAhuHekatropAzraye vaja-khAminA saha no vaseH / kintu sthitvA paratra tvaM, paThestasyAntike zrutam // 1 // vasedajreNa sAdhaM hi, yaH sopakramajIvitaH / ekAmapi nizAM nUna, tena sAkaM mriyeta saH // 2 // tadvacaH pratipadyAtha tAniryAmya somabhUrvaayutAM purImAgAva , tAM ca nizAM bhiststhau| tadrAtiprAnte vanasUhiramuM svapnamaikSata matpAtrasthaM sAvazeSa payaH ko'pyatithiH ppau| athAryarakSito vanasUri prabhAte natvA sthitaH tadA svAgatamApRcchaca pRSTaH"kva pratizraye sthito'si ?" so'vaga-"bahiHsthito'smi / " tato vanastamabhyadhAva-"he somasUH! tosaliputraziSya ! bahiHsthitastvaM kathaM paThiSyasi ?" so'vAdIndraguptAha-mUrindrasyAnuzAsanAt / svAminahamito bhinna-mupAzrayamupAzrayam // 1 // dattvopayogaM vajro'pi, tanimittaM vibhAvya ca / proce yuktamidaM proktaM, taiH pUjyairjJAnasAgaraiH // 2 // tataH zrIvanasUristaM pUrvavAcanAM dadAti tato'penApi kAlena, nava pUrvANyadhItya tam / dazamaM pUrvamadhyetuM, pravRttaM gururityavak // 1 // pUrvaspa dazamasyAtha, yamakAni paTha drutam / tataH paThitumArebhe, viSamANyapi tAni saH // 2 // itazcAryarakSitaviyogAditau pitarau tamAlAtuM phalgurakSitaM preSayAmAsuH / anujo'pi tatrAgalyAprajaM smAha-"svaM svakuTumba pratibodhaya, mayA saha tatrAgaccha, mamApi tvadIkSAM prayaccha" tato'nujaM dIkSayitvA zrIvatraM vyajijJapat- "svAmin ! ahaM pitroH NAOOOOOOOOO // 116 //
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAnasAre zAkhASTakam pratibodhArtha svapure gacchAmi" tato'vAdIsvAmI-"he vatsa ! tvaM paTha, mA braja / " yamakainiviNNaH sa punargurumapRcchat--'kiyanmAtra mayA dazamapUrvamadhItam ?" tataH smitvA sUriravadat--"he vatsa ! bindumAtraM dazamapUrvasya svayA''dAyi zeSaM tu jaladheH samaM, kiM viSIdasi tvaM ? sodyamo'si, sudhIrasi, tadasya tvaritaM pAraM tvaM lapsyase / " itthamadhyetumutsAhito'pi punaH punaH svAnujena saha gurvantikaM gatvA ityuvAca-"asau madmAtA mamAhvAtumihAyayo, tadAdizata mAM pUjyAH ?" tataH zrutopayogaH svAminA dattaH / yataH nAgantA'sau gataH sadyaH, svalpamAyurmamApi ca / tadetadazamaM pUrva, mayi sthAsyati nizcitam // 1 // jJAtvetyanumato gantuM, zrIvajeNAryarakSitaH / puraM dazapuraM phalgu-rakSitena samaM yayau 12 // tatra dharmadezanAM dattvA svakuTumba prabodhayAmAsa / nRpaH samyaktvaM prApa / anyadA saudharmendraH zrImahAvidehe zrIsImandharajina praNamya sUkSmanigodasvarUpaM zrutvA papraccha-"svAmin ! bharatakSetre ko'pi tAdRzaH sUkSmanigodasvarUpakathako'sti ?" pramuNoktaM"zrI AryarakSito'sti / " tata indrastatrAgatya sUri natvA yathArtha vastusvarUpaM nigodAdInAM zrutvA hRSTaH svarga jagAma / tataH zrIAryarakSitasvAmI pRthakpRthak caturo'nuyogAnasthApayat / tato'nazanena divaM prApeti / muktvA navoDhAM ratisaukhyamAzrayAM, nautanyazAstrArthagrahodyame rataH / devendra vanyo gururAyarakSito, jAtastathA'nyairapi bhAvyamaNibhiH // 1 // // iti caturvize zAstrASTake AyarakSitamarikathAnakam // 24 // | puraHsthitAnivodhi-stiryaglokavivartinaH / sarvAna bhAvAnavekSante, jJAninaH zAstracakSuSA // 2 // EvaicseNavaelaedievalaice // 117 //
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAkhASTakam jJAnasAre DIETISTATAS SONORA . vyAkhyA-jJAnino janAH zAstrarUpalocanena agre sthitAniva saudharmAdUrdhvaloke narakAbadholoke jambalavaNAditiryagloka ca vividhapariNAma prApnuvataH sarvAn bhAvAn mAkSAtpazyanti / atra zrutasahacaritamAnasA cAkSuSadarzanenAvekSante evaM boddhavyam // 2 // zAsanAttrANazaktezca, budhaiH zAstraM nirucyate / vacanaM vItarAgasya, tattu nAnyasya kasyacita // 3 // vipazcitaH pathyazikSaNAta rakSaNasAmathyocca zAstrazabdasya vyutpatti kurvanti sma, tat sarvaguNasahitakevalajJAnaM malaM kAraNaM yasyAsti etAdRzasya vItarAgasya vacanamasti, nAnyasya kasyacidvacanaM zAstrapadavyapadeSTavyamasti, taduktaM prazamarato yada- . zAsanasAmarthyena ca, saMtrANavalenAnavadyena / yuktaM yattat zAstraM, taccaitatsarvavidvacanam // 2 // tizikSaNazaktyA nirdoSarakSaNasAmarthyena ca yadyuktaM syAt tacchAstraM sarvajJavacanamasti // 3 // zAstre puraskRte tasmA-dvItarAgaH purskRtH| puraskRte punastasmin, niymaatsrvsiddhyH||4|| vyAkhyA-tasmAda yena puruSeNa zAstramagre kRtaM arthAt mukhyaM kRtaM tena bhagavAn vItarAgo'gre kRtaH, zAstropayogena tatkartA smaryata eva vItarAgo'gre kRtaH, etena nUnaM sarvAH siddhayo bhavanti / uktaM c| asmin hRdayasthe sati, hRdayasthastattvato munIdra iti / hRdayasthite ca tasmin, niymaatsrvaarthmiddhyH||1|| -poDazaka / / zloka 14 tIrthakSApraNItAgamo yadA hRdisthaH syAttadA paramArthataH bhagavAn tIrthakRt hRdistho bhavati, yato hi ma tasya svatantrapraNetA asti / yadA bhagavAn tIrthaMkaraH hRdayastho bhavettadA'vazyaM sarvArthasiddhayo bhavanti // 4 // GIADCASCADEZAC // 118 //
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre zAkhASTakam DENGAGICAGO arac adRSTArthe'nudhAvantaH zAstradIpaM vinA jaDAH / prApnuvanti para khedaM, praskhalantaH pade pade // 5 // vyAkhyA-jaDA avivekino manuSyAH zAstrarUpaM pradIpaM vinA'dRSTArthe parokSArthe pazcAd dhAvantaH pade pade khalanAM pratyAghAtamazruvanto'tikhedaM prApnuvanti // 5 // zuddhoJchAdyapi zAstrAjJA-nirapekSasya no hitam / bhautahanturyathA tasya, padasparzanivAraNam // 6 // vyAkhyA -- zAstrAdezanirapekSasyApamateH svacchandacAriNaH zuddhaM-dvAcatvAriMzadoSazUnyamAhAragaveSaNAdikamapi hitakara nAsti / yathA bhautamateH hantuH zabarajAteH tasya caraNasparzanirodho hitakArako na bhavati. jIvantaM bhautamati padA na spRzeta iti AjJA'sti, tasya pArve sthitaH mayUrapicchAmilASukaH zabaraH yathA taM hatvA pAdAbhyAM sparza vinA mayUrapicchaM gRhNAti tathA'pamateH zAstrAdezaM vinA bAhyAcAraparipAlanaM jJeyam / / 6 / / ajJAnAhimahAmantraM, svAcchandyajvaralakhanam / dhamorAmasudhAkulyAM, zAstramAhumaharSayaH // 7 // vyAkhyA-maharSayaH zAstraM- mithyAjJAnarUpasapedamanAya tadvipasya zamanAya lakhanarUpaM dharmodyAne'mRtakulyAsamAnaM ca | kathayanti // 7 // zAstroktAcArakartA ca, zAstrajJaH zAstradezakaH / zAstrakadRgmahAyogI, prApnoti paramaM padam // 8 // Sil OCESIESTORO Oracac // 119 //
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAnasAre parigrahASTakam vyAkhyA-bAgamakathitAcArasya pAlakaH zAstrasya vettA AgamopadezakaH zAstre yasyaikA'dvitIyA dRSTirasti etAdRga mahAyogI paramapadaM labhate // 8 // // iti caturvizatitama zAstrASTakam // 2OVIGermalaeolale // atha paJcaviMzatitamaM parigrahASTakam // na parAvarttate rAze-rvakratAM jAtu nojjhati / parigrahagrahaH ko'yaM, viddmbitjgttryH||1|| vyAkhyA-yo dhanAnAM rAzito naiva parAvartate kadApi kuTilatAM na jahAti jagattrayaM viDambitaM yenaitAdRzaH ko'yaM parigraharUpo graho'sti / sarvagrahebhyaH parigrahagraho balIyAnasti, asya gatinai kazcijAnAti // 1 // / parigrahagrahAvezA-durbhASitarajaHkirAm / zrUyante vikRtAH kiM na, pralApA liGginAmapi // 2 // vyAkhyA-parigraharUpagrahAntaHpravezAt durbhASitarUpAM dhUli prakSipatAM jainavezadhAriNAmapi vikAravantaH pralApAH asambaddhavacanAni kina yante, api tu zrayanta eva, tarhi anyeSAM kA kathA kathanIyA // 2 // yastyaktvA tRNavadvAhya-mAntaraM ca parigraham / udAste tatpadAmbhoja, paryupAste jagattrayI // 3 // vyAkhyA-yo muniH tRNavaddhanadhAnyAdikaM bAhyaM parigraha, mithyAtvAdikamAntaraM ca parigrahaM tyaktvA udAsInaH san IVJIONacaeracrasalevaaca // 120 //
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAnasAre pariprahASTakam Kharaalaa asaas varttate tasya muneH caraNakamalaM trayo lokAH sevante // 3 // citte'ntargranthagahane, bahinirgranthatA vRthA / tyAgAtkaJcakamAtrasya, bhujago na hi nirviSaH // 4 // vyAkhyA-antaraGgaparigraheNa yadi cittaM vyAkulaM syAt tadA bAhyanirgranthatA niSphalA, yato hi sarpaH kaJcakamAtratyAgAt viSarahito na bhavati // 4 // tyakte parigrahe sAdhoH, prayAti sakala rjH| pAlityAge kSaNAdeva, sarasaH salilaM yathA // 5 // __ vyAkhyA - yathA pAlinAzAdatizIghraM sarovarasya kRtsnaM jalaM niHsRtaM bhavati tathA parigrahatyAgAt muneH sarva pApaM | | nirgataM bhavati // 5 // tyaktaputrakalatrasya, mUrchAmuktasya yoginaH / cinmAtrapratibaddhasya, kA pudgalaniyantraNA // 6 // ___ vyAkhyA-tyaktaM putrakalatrAdikaM sarvavidhabandhanaM yenaitAdRzasya mUrchArahitasya jJAnamAtrAsaktasya ca yoginaH kiM pudgalasya bandhanaM bhavet, arthAnnaiva bhavet // 6 // cinmAtradIpako gacchen, nirvaatsthaansNnibhaiH| niSparigrahatAsthairya, dharmopakaraNairapi // 7 // ___ vyAkhyA-jJAnamAtrapariNAmavataH sAdhoH vastrapAtrAdicaturdazadharmopakaraNAnAM dhAraNaM naiva ghaTate yato hi teSAM grahaNadhAraNe mRcchA vinA na bhavataH / yuktAhArAdikaM tu anAhArabhAvanArUpaM jJAnasAdhanamasti tatsambhavati sAdhUnAmiti digambarA vadanti, teSAM acicacaaaaasax // 121 //
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ pariNASTakam DODA TGIETET SOPORTE pratibandidUSaNAni diditsumranthakartA kathayati yat jJAnamAtrasya dIpaka: apramattaH sAdhuH niSpavanasthAnasadRzadharmopakaraNaH niSparigrahatAyAH sthiratA labhate, asmAtkAraNAt jJAnadIpakamya tailasadRzaH yuktAhAro yathA AdhAro'sti tathA nirvAyusthAnatulyaiH dharmopakaraNairapi AdhAro'sti ityevaM jJeyam / tamhA kimatthi vatthu, gaMtho'gaMtho va sabbahA loe / gaMtho'gaMtho va mao, mucchA'mucchAhiM nicchayao // . ' vatthAi teNa jaM jaM. saMjamasAhaNamarAgadosasma / taM tamapariggahocciya, parimgaho jaM taduvAI // // gA0 3075-76 / / tasmAt loke kimapi etAdRzaM vastu asti yat sarvathA parigraho'parigraho vA kathyeta, ato nizcayadRSTayA mULyA parigraho'mRrchayA cAparigrahaH kathito'sti, tato rAgadveSarahitAtmanaH saMyamasAdhanabhRtavastrAdiH aparigraha evAsti, saMyamopaghAtako yo'sti sa parigraho'sti // 7 // atha paJcaviMze parigrahatyAgASTake saMyatamunikathAnakam // 25 // mUrchAchannadhiyAM sarva, jagadeva parigrahaH / mUrcchayA rahitAnAM tu, jagadevAparigrahaH // 8 // vyAkhyA-mUrcchayA''cchAditA dhIH buddhiryeSAM teSAM lokAnAM sarvameva jagatparigraho'sti, mUrcchayA rahitAnAM munInAM tu jagat aparigraharUpamasti // 8 // kAmpilyapurezaH saMjayAkhyanRpaH ekadA mRgayAyAM nirgataH mAMsAsvAdalubdho'zvArUDhanastAnmRgAn vadhArthamanudhAvitaH / tatra RADIOSAATASARSTICS // 122 //
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre pariprahASTakam CCA SIGEAEGSCOCAGO vanaikapradeze'nagAra eko dharmadhyAnaM dhyAyati, tanmuneH pArzvamAgatAnmRgAn hanti / atha rAjA tatra munidarzane jAte sati bhItaH sAdhu praNamya vakti-"bhagavan ! atra mRgavaghe mamAparAdhaM kSamasva / " atha maunena sa dhyAnamAzrito rAjAnaM na prativakti, tato nRpo bhayatrasto'bhUt yathA na jJAyate kimayaM kruddhaH kariSyati ? iti trastaH punaH proce-"saMjayanAmA'haM rAjA'smi, tasmAnmAM saMbhASaya, svaM tu kruddhastejasA narakoTisamUhaM daheH / " itthaM tenokte munirAha-"he pArthiva ! abhayaM tava, natu ko'pi tvAM dahati" itthaM samAzvAsyopadizati-"anitye jIvaloke kiM hiMsAyAM prasajjasi? narakaheturiyaM kartuM nocitA, yathA taba mRtyubhayaM tathA'nyeSAmapIti paralokahitaM kArya kuru / tathA ca dArAH sutA dehazca jIvantamanujIvanti tadarjitavittAdyupabhogena, mRtaM tu nAnuvrajanti, te punaH kathaM sahAyAH syuH ? ityataH kRtaghneSu nAsthA kAryA, sarvamapi parigraha vimucya tapo'GgIkuru / " ityAdidharma zrutvA rAjyaM tyaktvA gardabhAlermuneH samIpe pravrajyAM prApya sAmAcArItaH apratibaddhatayA viharan kazcitsannivezamagAva / tatraikaH kazcinmuni vaimAnikAccyutvA'tra kSatriyanRpo jAtaH, kuto'pi nimittAjjAtismRsyA viraktaH pravrajya virahan taM saMyatamuni vIkSya tatparIkSAkSamidamAcakhyau-"kiM nAma ? kiM gotraM ? kasmA arthAya prabajitaH ?" iti zrutvA saMyata uvAca-"saMjaya ityAhA mama, gautamagotro'haM, gardabhAlinAmAcAryairjIvaghAtAnnivartito'haM, tannivRttau ca tairmuktirUpaM phalaM darzitaM, tatastadarthe prabajito'smi / " puna. kSatriyamunistadguNAkRSTacetA apRSTo'pi idamAha-"kriyAdivAdinaH sarve ekAMzagrahaNena na yathArthe vastusvarUpakalanAM kurvanti, tato'satprarUpaNAM hitvA saddharmazIlanaM bhavatA kAryam / liGginAmapi jainaveSaviDambakAnAmapi pralApA asambaddhavacanavyUhAH kiM na zrUyante ? api tu ayanta eva / parigraha eva prahastasyAvezAta / pralApAH kathaMbhUtAH ? vikRtA-vikAramayAH tathA utsUtravacanarajo'vaguNDitAH / evaM hi pariprahAbhilASamagnAH jJAnapUjanAdyupadezena pariprahamelanAsaktA utsUtraM vadanti / GENEReleacua // 123 // C
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ anubhavA jJAnasAre aodaievaceaerai punaH kSatriyamunerevaM saMjayamuni mahApuruSadRSTAntaiH sthirIkartRmAha zrIsUtre uttarAdhyayane 18 eyaM puNNapayaM socA, atthadhammovasohiyaM / bharahovi bhArahaM vAsa, cicA kAmAI pavae / ityAdi jJeyam / evaM bharatAdimahAbalamunIn yAvat mahApuruSodantairjJAnapUrvikA kriyA phalavatI niSparigrahiNAmityupadizya punaH prAha-"yathA zrIbharatAdibhiH zrIsyAdvAdatattvaM samAzritaM tathA tvayA'pyatraiva nizcalaM ceto vidheyam" iti zrutvA saMjayarSihRSTazciraM vihRtya prApta kevalaH siddha iti / tyaktvA mamatvaM mRgayAM ca saMjayaH, sakRdvacaH kSatriyasAdhunoditam / zrutvA vizeSa caraNAdaro'bhavat, vidvadbhiranyairapi tadvidheyam // 1 // // iti paJcaviMze parigrahatyAgASTake saMyatamunikathAnakam // 25 // // iti paJcaviMzatitamaM parigrahASTakam // acocacaacaceae // atha SaDviMzatitamamanubhavASTakam // sandhyeva dinarAtribhyAM, kevalazrutayoH pRthak / budhairanubhavo dRSTaH, kevalArkAruNodayaH // 1 // vyAkhyA-yathA divasarAtritaH sandhyA pRthagasti tathA kevalajJAnAt zrutajJAnAcca bhinnaH kevalajJAnarUpasya sUryasyAruNodaya // 124 //
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre anubhavASTakam DISTREDOTOVO rUpo'nubhavaH paNDitaiH dRSTaH, mati-zrutajJAnottarabhAvI kevalajJAnAdavyavahitapUrvabhAvI prakAzaH anubhavapadenocyate, tasta dvitIyaM nAma || pratibhAjJAnamasti // 1 // vyApAraH sarvazAstrANAM, digpradarzana eva hi / pAraM tu prApayatyeko,-'nubhavo bhavavAridheH // 2 // vyAkhyA-sarveSAM zAstrANAM vyApAraH upAyapravartanadizAjJApanamevAsti, kintu anubhava evaikaH saMsArasamudrasya pAraM prApayati // 2 // // atha SaDviMze'nubhavASTake AbhIrIvaJcakavaNikkathAnakam // 26 // kvApi nagara eko vaNika, saca haTTasthitaH prativAsaraM vyApAraM cakre / anyadA'tyartha saralA''bhIryekA tasyApaNe rUpakadvayamAdAya karpAsArthamupAgamat / karpAso'dhunA maharyo'stItyuktvA sa naigama ekarUpakasya kasaM tolayitvA tasyai dadau / sA tu saralA dvirarpaNAta dvayo rUpakayormama karpAso datta iti jJAtvA tamAdAya zIghraM yayau / ___atha sa vaNigdadhyo-"rUpako'yameko mayA mudhA lebhe, tadadyainamupamuLe" iti dhyAtvA rUpakasya ghRtakhaNDazarkarAgodhumAdika lAtvA gRhe preSIda, bhAryayA ghRtapUrAnacIkarat / tayA ca ghRtapUreSu kRteSu tajjAmAtA mitrayutaH kenacitkAryeNa purAntarAdAgataH / tataH sA dRSTvA taghRtapUraiH samitraM tamabhojayat / yataH strINAM jAmAtA'tIva vallabhaH / tasmingate ca sa vaNik bhojanAya gRhaM gataH svAbhAvika bhaktaM vIkSya kAminI papraccha-"he nitambini ! kuto nAdya ghRtapUrAstvayA kRtAH ?" ramaNI jagAda-"svAmin ! te tu kRtAH, paraM satpAtre nihitAH, yataHkiMtu hetoH kuto'pyatrA-yAto'smaduhituH patiH / samitro ghRtapUraistai- jito gamanotsukaH // 1 // " // 125 // COCACCIATACADA
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre anubhavA DESIGNECOCACOCO tannizamyotpannaviSAdo dadhyo-"mayA parArthamAbhIrI varAkI vRthA vaJcitA, tadvipratAraNApA mayaiva baddhaM, ghRtapUrAstu anyaijagdhAH / yataH-. pApaM hi kriyate mUDhaH, strIputrAdikRte bhRzam / vipAko'sya tu kAlena, svayamevopabhujyate // 1.' iti dhyAtvA bAhmabhUmau gatvA dehacintAM vidhAya sUryatApataptastarostale vizazrAma, tadaikaM sAdhu bhikSAyai yAntaM vIkSyevaM smAha"bhagavan ! ehi, vizrasya kSaNaM madvArtA zRNu / " munirjJAnI jagau-"svakArye mayA drutaM gamyaM tato nAhaM sthAsyAmyatra " vaNikyoce'nyakAryeNA-pyAyeM ki ko'pi gacchati / yadbhavadbhiH svakAryeNa, mayA gamyamitIritam / / 1 / / uvAca muniranyArthe, klizyante bahavo janAH / bhAryAdyartha klizyamAnaH, tvamevAtra nidarzanam // 2 // ityekena vAkyena sa buddhaH sAdhu prAha-"svAmin ! yUyaM tapaH-pAraNAdikRtyaM kuruta, pazcAdahaM sameSyAmi / " tato muninirdoSAhAreNa dehabhATakaM dattvA khAdhyAyaM vyadhAt, tadA sa tadanti ke gatvA dharmamazrauSIvaatIndriyaM paraM brahma, vizuddhAnubhavaM vinaa| zAstrayuktizatenApi, na gamyaM yadbudhA jaguH // 3 // vyAkhyA-indriyANAmagocaraM sarvopAdhivikalaM zuddhaM brahma-AtmA vizeSavizuddhAnubhavaM vinA zAstrasya zatazaH yuktibhirapi. | jJAtuM naiva zakyate budhaiH kathitaM yat| jJAyerana hetuvAdena, padArthA ydytiindriyaaH| kAlenaitAvatA prAjJaiH, kRtaH syAtteSu nizcayaH // 4 // vyAkhyA-yadi yuktizAstreNAtIndriyANAM dharmAstikAyAdipadArthAnAM hastasthitAmalakonAmiva jJAnaM suzakyaM syAtarhi etAvatkAlaparyantamatIndriyapadArthAnAM paNDitaiH asandigdhAbhrAntanizcayaH kRtaH syAt / AtmA'pi atIndriyo'sti, tasya paryAyA | NICODICHAESACRED COLORS // 126 //
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre STakam COCIENDSKORTBEWEISBETONG api atIndriyAH santi, tasmAd tattadvayaktInAM nUnaM mokSopAyaparijJAnabhavanAya sAmarthya yogarUpAnubhavaH pramANamavazyaM anubhavAmantavyam // 4 // keSAM na kalpanAdarvI, zAstrakSIrAnagAhinI / viralAstadrasAsvAda-vido'nubhavajihvayA // 5 // vyAkhyA-keSAM manujAnA kalpanArUpA darvI zAstrarUpapAyasAnnAvagAhinI pravezaka: nAsti arthAtsarveSAM kalpanA zAstre pravizati parantu anubhavarUpayA rasanayA zAstrarUpakSIrasya rasAsvAdamanubhavanto viralA eva santi, ataH zAstrajJAnaM bAhyamanubhavastu | Antaramiti bodhyam / / 5 pazyatu brahmanirdvandvaM, nirdvandvAnubhava vinA / kathaM lipImayI dRSTi-rvAGmayI vA manomayI // 6 // ____ vyAkhyA-nirdvandvaM savavidhaklezarahitaM brahma-AtmasvarUpaM zuddhAnubhavaM vinA lipImayI-saMjJAzararUpA, vAGamayo-uccA| raNarUpA, manomayI-arthaparijJAnarUpA vA dRSTiH kathaM pazyet zAstradRSTayA carmadRSTayA vA brahma jJAtuma zakyamevAsti kintvanubhavamAtradRSTayA jJeyamasti // 6 // vijJA iti prAhuH zAstrANAM yuktayasteSAM zatenApi anekAgamarahasyAvabodhenApi nirmalAnubhavamantareNa indriyajJAnenAgamyaM | paramutkRSTaM brahma caitanyaM na jJAtuM zakyam / na suSuptiramohatvA-trApi ca svApajAgarau / kalpanAzilpavizrAnte-sturyaivAnubhavo dazA // 7 // // // 127 // RICARICATITATS
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAnasAre anubhavA DESODDSSTICAS vyAkhyA-ayamanubhavo na suSuptidazA yataH sa moharahito'sti, suSuptistu nirvikalpA mohasahitA'sti, sa punaH svapnadazA vA jAgradazA nAsti, yato hi-kalpanArUpazilpasyAbhAvo'sti, svApajAbaddazAt kalpanArUpA'sti, ato anubhava eva caturthI dazA avasthA'sti // 7 // dazAzvatatraH, tatra bahuzayanarUpA mithyAtvasthAnAM, zayanAvasthA samyagdRzA, jAgarA'pramattamunInAM, turyA cottarottarA sayogikevalinA, punargranthAntare sapaptista nidrAvarNitacetasA. sA'nubhavavato na bhaveta, kasmAt ? anubhave moharahitatvAt , tathA svApadazA jAgarA'pi ca na, etaddazAdvayaM kalpanopetam , anubhave kalpanA vikalpavatI cetanA tasyAH zilpaM vijJAnaM tasya vizrAntirabhAvaH tasyAH, ataH sampUrNanayapakSe'nubhave turyA eva dazA vAcyA / ___ ityAdi zrIgurUpadezAtprabuddho vaNigguru smAha-"he vibho ! bandhUnApRcchaya dIkSAyai yAvadahamAyAmi tAvatpUjyairiha stheyam" ityuktvA gRhe gatvA svajanAn jAyAM ceti jagAda-'haTTavyApArAllAbhaH svalpa eva labhyate, ato videzavANijyaM prAjyalAbhArthe'haM kariSye / sArthavAhI dvAvatra vidyete, tatraikaH svadhanaM dattvA IpsitaM puraM nayati upArjitavittamadhyAca svayaM bhAgaM na gRhNAti, dvitIyastu nijaM vittaM naiva pradatte, sevitaH san pUrvArjitaM sakalaM lumpati / tasmAyUyamAdizata kena sArthanAthena sAkamahaM vrajAmi ?" svajanA. procuH-"bhavAn prathamena sAkaM yAtu" tataH sa bandhubhidrutaM tatrodyAne yayau / sArthavAhaH kvAsti ? iti taiH pRSTaH sa evamavoca"vRkSAdhaH sthitaH siddhipuryAH sArthavAhaH, eSa sAdhunijaM dharmadhanaM dattvA pratyahaM vyApAraM kArayati, svopArjitamadhye'zamAtraM na kadApi gRhAti, tadanena saha muktipurI kAmitAM yAsyAmi / anyaH sArthapastu jAyAdisvajanAtmako vijJeyaH, sa hi prAcya dharmadhanaM sarva hanti navaM ca na datte / kiM ca yuSmAbhireva sAnandaM proktaM yadAyena saha braja tasmAdvandhusambandhaM muktvA enaM sAdhumahaM zrathAmi / " ityudIrya sa vaNigmunipAveM, bandhumohamapahAya mahAtmA / prApa sAnubhavadharmamudAraM, saukhyamatra ca paratra ca lebhe // 1 // ACASACASACASACA // 128 //
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ jhAnasAre // iti SaDavize'nubhavASTake AmIrIvazcakavaNikkathA // yogASTakam adhigatyAkhilaM zabda-brahmazAstradRzA muniH / svasaMvedyaM paraM brahmA-nubhavenAdhigacchati // 8 // CONSOREDDESSES .... vyAkhyA-muniH zAstradRSTayA sakalaM zabdabrahma jJAtvA anubhavena svaprakAzaM parabrama jAnAni // 8 // // iti SaDviMzatitamamanubhavASTakam // Wan // atha saptaviMzatitamaM yogASTakam // atha saptaviMze yogASTake ujjhitamunikathAnakam // 27 // manovAkkAyayogAnAM, cApanyaM duHkhadaM matam / tattyAgAnmokSayogAnAM, prAptiH syAdujjhanAdivat // 1 // nandipure ratnazekharo mUpaH / ratnamatyAdyAH palyo'bhavan / tayorapatyAni mRtavatsAdoSeNa na jIvanti / anekairupAyairanyadA putro jAtaH, so'pi mRta iti kRtvA utkaraTikAyAmujjhitaH, devavazAna mRtaH, punaH pazcAdgRhotaH, tasyojjhitakumAra iti nAma sthApitaM / yauvanaM prAptaH, paraM manasA'tyantamahaMkAravAn , kAyena kasyApi provAmapi na namayati, vacasA durbhASo, jagattaNaM manyamAnaH stambha iva mAtApitrorapi na namati sma / anyadA lekhazAlAyAM paThan gurumavaka-"re tvamasmajanapadajanatApradattakaNAhAra ucAsana upavizasi ahaM nIcAsana upa 205CDahalaaelaetap // 129 //
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre yogASTakam BASCUACACIOTTITOR a. vizAmi" iti hakkayan capeTayA''hatyAdhyApakaM mUmau pAtayAmAsa / tataH kuputra iti kRtvA rAjJA niSkAsito dezAttApasAzrame gataH / paryastikAM badhvA munInAmagra AsInastApasa: zikSitaH-"he mahAbhAga ! vinayaM kuru|" so'vaka-"jaTAjUTamastakabhasmaliptAGgeSu nagneSu ko vinayaH " / sadyastaidre niSkAsito ruSTaH prAha-"ahaM pitRrAjyaM prApya yuSmAn nigrahISyAmi" iti saMlapyAne gacchan mAge siMhaM vIkSya karakRtanizitakaravAlo dAhasaMmukha eva gatavAn / siMhena bhakSitaH kharo jAtaH / tataH karamaH, tataH punarapi nandipure purohitasyaiva suto jAtaH / zaizave'pi caturdazavidyApArago mahAhakAravazAnmRtvA tatraiva pure gAyano Dumbo jAtaH / purohitastaM dRSTvA mahAsnehavAn jAyate / itazca kevalajJAnI tatrAgAt / kevalI pRSTaH purodhasA-"mamAya Dumbo'tIva vallabhaH kathama ?" kevalinA pUrvabhavasambandhaH sarvaH proktaH / tacchrutvA gAyano'pi jAtismRti prApya zrImatkevalajJAniparamAtmavacanazravaNarasikaH punaH svoddharaNasvarUpaM papaccha / tadA zrIsarvajJenAnekasyAdvAdapakSasamanvitrikaraNayogazuddhikaraNasvarUpaM prakAzitam / mokSayogavicAro nirUpitaH, tathAhimokSeNa yojanAdyogaH, sarvo'pyAcAra iSyate / viziSya sthaanvaarthaa-lmbnaikaagrygocrH||1|| vyAkhyA-mokSeNa sahAtmano yojanAdyogazabdasyArthaH nikhilo'pyAcAro hi iSTa eva asti viziSya-sAmAnyazabda vizeSaparaka matvA sthAnaM mudrA AsanAdikaM varNaH akSaraM zabdaH vAcyArthaH kAyotsargAdyAlambanamekAgratA-siddhasmaraNametatpazcaviSayako'yamAcAraH sa yogyaH kathyate // 1 // / atra mithyAtvAdihetugatamanovAkkAyarUpaM yogatrayaM, tacca karmavRddhihetutvAnna prAmu, kintu mokSasAdhanahetubhUtaM prAjham / sakalakarmakSayo mokSaH, tena yojanAdyoga ucyate, sa ca sarvo'pyAcAro jinazAsanoktazcaraNasaptatikaraNasaptatirUpo mokSopAyatvAdyoga iSyate / tatra vizeSeNa sthAna' varNArthI'lamba nakAma teti paJcaprakAro yogo mokSopAyaheturmataH iti / anenaitaduktam-anAdiparabhAvAsakAnAM bhava bArabArabAramAranAamudaewa // 130 //
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAnasAre yogASTakam Vocacuadacracudaae bhramaNagrahAta pudgalabhogamagnAnAM na bhavatyayamabhiprAyaH, yato'smAkaM mokSaH sAdhyo'sti, sa ca gurusmaraNatattvajijJAsAdiyogena svarUpanirmala niHsaMgaM paramAnandamayaM paramAtmAnaM saMsmRtya tatkathAzravaNaprItyAdikaM karoti, sa ca paramparayA siddhayogI syAt / na hi marudevAvatsarveSAmalpaprayAsena siddhiH, tasyA hi alpAzAtanAdidoSakArakatvena niHprayAsA siddhiH, anyajIvAnAM cirAzAtanAbaddhagADhakarmaNAM tu sthAnAdikrameNaiva bhavati / tatra sthAnaM candanaka-kAyotsarga-zarIrAvasthAnamAsanamudrAdikaM ca / / varNaH akSaraH zuddhocArarUpaH / 2 / artho vAkyasya bhAvArthaH / 3 / AlambanaM vAcye padArthe'hatsvarUpe upayogasyaikatvam / 4 / ekAgratA zuddhasvarUpe nizcalatvam // 5 // yAvadhyAnakatvaM na bhavati, tAvanyAsamudrAvarNazuddhipUrvakamAvazyakacaityavandanapratyupekSaNAdikamupayogacApatyavAraNArthamavazyaM karaNIyaM mahAhitakaraM sarvajIvAnAM, tena sthAnavarNAdikrameNa tattvaprAptiriti / atha yogapaJcake bAjhAntaraGgasAdhakatvamupadizati- . karmayogadvayaM tatra, jJAnayogatrayaM viduH / virateSveva niyamA-dvIjamAtra pareSvapi // 2 // ___ vyAkhyA-teSu paJcasu yogeSu dvau karmayogau trayo jJAnayogA: santi iti jJAnino janAH jAnanti, ete paJca yogA: virateSu nizcayAd bhavanti anyamArgAnusAriSu kevalaM bIjarUpaM bhavati // 2 // tatra mokSasAdhanayoge sthAnavarNasvarUpaM karmayogadvayaM bAhayam, anyadyogatrayamAntarIyakam / eSa paJcaprakAro yogo virateSu dezaviratasarvavirateSu niyamAdbhavati / atra yogapaJcakaM cApalyatyAgahetukamapareSu mArgAnusAripramukheSu bIjamAtraM bhavati / ____ ityAdi dharmopadezaM zrutvA saMsArAsAratAM matvA purohitakumbau dvAvapi dharma kRtvA svarga gatau, kamAnmuktiM yAsyataH / sthAnAdayaH paJcavidhAH suyogAH, mokSasya prAptyarthamihoditAste / dhRtAstrizuddhyojjitasAdhunA'nyaH,pUraNAdarasteSu tathA vidheyH||1|| Valevalaaeeme // 13 //
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogASTara jJAnasAre| // iti saptaviMze yogASTake ujjhitamunikathAnakam // 27 // kRpAnirvedasaMvega-prazamotpattikAriNaH / bhedAH pratyekamatrecchA-pravRttisthirasiddhayaH // 3 // ___ vyAkhyA-atrasthAnAdi pratyekayogasya - icchA', pravRttiH', sthiratA', siddhizceti catvAro bhedAH santi, te tu kRpA|| anukampA, nirvedaH-saMsArabhayaM, saMvegaH-mokSecchA, prazama:-upazamaH, ityetAn utpAdayanti / paJcAnAmapi yogAnAM caturmiNI guNane viMzatirbhedA mavanti // 3 // | icchA' tadvatkathAprItiH pravRttiH pAlana param / sthairya bAdhakabhIhAniH, siddhi ranyArthasAdhanam // 4 // __vyAkhyA- tadyogavato yoginaH kathAyAM prItiH syAt sa icchAyogaH', atiprayatnAt zubhopAyapAlana sa pravRttiyogaH, bAdhako'ticAH tasya bhIH mayaM tasya hAniH tyAgaH sa sthiratAyomaH', tena saha zatrutAtyAgaH syAdityAdi parArthasAdhanaM sa | siddhiyoga, kathyate // 4 // arthAlambanayozcaitya-vandanAdau vibhAvanam / zreyase yoginaH sthAna-varNayoryatna eva ca // 5 // ___ vyAkhyA-caityavandanAdikriyAsu arthAlambanayoryogayoH vibhAvanaM punaH punaH smaraNaM tathA sthAnavarNayorviSaye udyama eva yoginaH kanyANAya bhavati // 5 // // 132 // Alambanamiha jJeyaM, dvividhaM rUpyarUpi ca / arUpiguNasAyujya-yogo'nAlambanaH paraH // 6 // DOIDOTONEDIDEOS DIODevanaprasraelaewarr
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre yogASTakam vyAkhyA-atrAlambanaM rUpi arUpi ceti dvividhaM jJeyam , arUpiguNaH siddhasvarUpasya tAdAtmyena yogaH sa ceSadAlambanatvAt utkRSTaH anAlambanayogaH kathyate, tathA coktam tatrApratiSThitaH khalu yataH pravRttazca tattvatastatra / sarvottamAnujaH khalu, tenAlambano gItaH // 1 // artha-yAvatparamAtmano darzanaM syAcAvatparama AtmatattvAsaMgecchArUpAnAlambanayogo'sti, sa paramAtmatattve sthiratA| rahito'sti, yasmAda dhyAnadvArA paramAtmadarzane pravRttiH tasmAd yoganirodharUpasarvottamayogasya pUrvabhAvI anAlambanayogaH kathitaH / sa nirAlambanayogaH dhArAvAhI prazAntavAhitAralyaM cittamasti sa codyogaM vinA smaraNApekSayA svabhAvAdeva sadRzadhArayA pravartate iti jJeyam // 6 // prItibhaktivaco'saMgaiH, sthAnAdyapi caturvidham / tasmAdayogayogApte-rmokSayogaH kramAdbhavet // 7 // ___ vyAkhyA-prItiH, bhaktiH, vacaH, asaMgAnuSThAnamiti bhedena sthAnAdayo viMzatiyoMgA api caturvidhAH santi, tatsakalayogAt ayoganAmnA zailezIyogaprAptyA kramazo mokSayogasya prAptirbhavati / uktaM ca yatrAdaro'sti paramaH prItizca hitodayA bhavati krtuH| zeSatyAgena karoti yacca tatprItyanuSThAnam // 1 // gauravavizeSayogA-buddhimato yadvizuddhatarayogam / kriyayetaratulyamapi, jJeyaM tadbhaktyanuSThAnam // 2 // atyantavalamA khalu, patnI tadvaddhitA ca jananIti / tulyamapi kRtyamanayo-tiM syAtprotibhaktigatam // 3 // 15 // 5 // DEAADDAEAC ACACACACDCDEADIAC | // 133 //
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre yogASTakam GESETZTGENGIGE vacanAtmikA pravRttiH, sarvatraucityayogato yA tu / vacanAnuSThAnamidaM cAritrAno niyogena / 4 // yatvabhyAsAtizayA-tsAtmIbhUtameva cepThyate sadbhiH / tadasaMgAnuSThAnaM, bhavati tvetattadAvedhAt // 5 // cakrabhramaNaM daNDA-tadabhAve caiva yatparaM bhavati / vacanAsaMgAnuSThAna-yostu tajjJApakaM jJeyam // 6 // abhyudayaphale cAye, niHzreyasasAdhane tathA carame / etadanuSThAnAnAM, vijJeye iha gatApa ye // 7 // prItyanuSThAnalakSaNam-yasmin adhikaH prayatno bhavet, yasmAtkata: hitodayaH syAt. etAdRkprItiH bhaveta, anyaprayojana | parityajyaikaniSThayA yatkriyate tatprItyanuSThAnam / / bhaktyanuSThAnalakSaNam-vizeSamahatvayogAd dhIdhanasya pusaH vizuddhayogavatyA kriyayA prItyanuSThAnasadRzamapi tadbhaktyanuSThAnaM jJeyam / prItibhaktyanuSThAnayovizeSatA-patnI hi atipriyA'sti tathA hitakAriNI mAtA'pi atyantapriyA'sti, ubhayoH pAlanAdikAryamapi tulyamasti tathApi prItibhaktyoviMzeSatAvyApanAyedamudAharaNam patnyAH kArya prItyA bhavati mAtuzca kArya bhaktyA bhavati evaM prItibhaktyo ziSTyamasti / vacanAnuSThAnalakSaNam-sarvasmin dharmavyApAre aucityAdAgamamanusRtya pravRttiH vacanAnuSThAnaM bhavati taccAritravataH sAdhorbhavati / asaMgAnuSThAnalakSaNam - atyabhyAsAt candanagandhanyAyena svabhAvataH satpuruSeNa yatkriyate tadasaMgAnuSThAnaM bhavati, PICNGOUGGeocaeo Goaa // 134 //
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre NODO yogASTakam tadAgamasaMskArAdbhavati / vacanAnuSThAnA-saMgAnuThAnayorvizeSatA-daNDena cakraM bhramati pazcAddaNDavyApArAbhAve'pi bhrAmyattiSThati, tadidaM vacanAnuSThAnAsaMgAnuSThAnayopikamudAharaNam yathA prathamaM daNDavyApArAt cakraM bhramati pazcAca daNDAbhAve'pi saMskArAdmamati tathA vacanAnuSThAnamAgamasambandhAt pravartate tatpazcAt AgamasaMskAramAtrAt vacanaM vinA kharasataH pravartate / tadasaMgAnuSThAnaM jJeyam / caturvidhAnuSThAnaphalam - prathamAnuSThAnadvayaM svargasya kAraNam / antimAnuSThAnadvayaM tu mokSasya kAraNaM nirvighna- | masti // 7 // sthAnAdyayoginastIrtho-cchedAdyAlambanAdapi / sUtradAne mahAdoSa, ityAcAryAH pracakSate // 8 // ___vyAkhyA --- sthAnAdiyogarahitasya puMsaH tIrthocchedo bhaviSyatItyAdikAraNenApi caityavandanAdisUtrAdhyApane sUtraspAzAtanArUpo mahAdoSo bhavati, ityevaM haribhadrAdaya AcAryAH kathayanti, tIrthasyocchedo bhavediti kAraNenApi yAdRzaH tAdRzo na adhyApanIyaH, kathitaM 'yat dityassuccheyAi vinAlaMbaNametya jaM sa emeva / suttakiriyAinAso, eso asamaMjasavihANA // 14 // so esa baMkao ciya, na ya sayaM mayamAriANamaviseso / evaM pi bhAvianvaM, titthuccheyabhIrUhi // 15 // artha-tIrthasyocchedo bhaviSyati iti kAraNenApi avaidyamanuSThAnapravRttau na grAhyamato hi tIrthasya vicchedo mA bhUta amacGCLCamera TSEDENDE // 135 //
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre niyAgASTakam MEDICATADOR Drsa ityavaidyamapi anuSThAna karttavyamastIti AlambanamagrAhyamasti yato'nayA rItyA sUtraviruddhAcaraNAt azuddhakriyAyAH paramparA avatiSTheta tena sUtroktakriyAvicchedaH syAt yat AjJArahitajanasamudAyaH tIrtha nAsti kintu zAstravihitakriyAviziSTasAdhu-sAdhvIzrAvakazrAvikAsamudAyaH tIrthamasti tato'vaidyasthApanAta zAstroktakriyocchedAt vastutaH tIrthasyocchedo bhavati / zAstravihitakriyAtyAgaH kaTuphalaM prayacchati svayaM mRtyuprAptasya khena mRtasya ca vizeSo nAstIti na kintu iyAnvizeSo'sti svayaM mRtyuM prApnoti tatra svasya duSTAzayo nimittaM na bhavati kintu khena mriyate tatra svasya duSTAzayo nimittaM bhavati tadvatsvayaM kriyAyAmapravarttamAnajIvApekSayA guroH dUSaNaM nAsti kintu avaidyaprarUpaNamavalammya zrotA avaidye pravRtti kuryAt tadonmAgaisya pravRttikArakapariNAmAdavavyaM mahASaNaM bhavati / idamapi tIrthocchedamIrumirvicAryam // 8 // // iti saptaviMzatitamaM yogASTakam // COCCIONECTACASOSAO // athASTAviMzatitamaM niyAgASTakam // yaH karma hutavAn dIpte, brahmAgno dhAyyayA / sa nizcitena yAgena, niyAgapratipattimAn // 1 // ___ vyAkhyA--yojana jAjvalyamAne brahmarUpAgnau dhyAnarUpayA dhAyyayA-samidhaH-prakSepakA vedasya rucA karma hutavAna || sa muniH nirdhAritabhAvarUpaM niyAgaM-bhAvayanaM prApto'sti, dravyayano-yAgaH, mAvayajJo-niyAgaH kathyate // 1 // // 136 //
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre Carverave pApadhvaMsini niSkAme, jJAnayajJe rato bhava / sAvadhaiH karmayajJaiH kiM, bhUtikAmanayA''vilaiH // 2 // I niyAgASTakam vyAkhyA- he vatsa ! pApavinAzake kAmanArahite jJAnarUpe yajJe Asakto bhava / aihikasukhecchayA malinaiH pApasahitaH | jyotiSTomAdikarmayajJaiH kiM phalam , na kimpiityrthH| "bhUtikAmaH pazumAlabhate" "aizvaryAbhilASukaH pazuhomaM kuryAt" ityAdi zrutyanusArAtsa sakAmayajJaH kathitaH // 2 // vedoktatvAnmanaHzuddhayA, karmayajJo'pi yoginaH / brahmayajJa itIcchantaH, zyenayAgaM tyajanti kim // 3 // ___vyAkhyA-kecitkathayanti yat-pratipadoktaphalatyAgAdvedoktakriyayA sattvazuddhidvArA jJAnasampattaye kriyamANakarmayajJaH brahmayajJo bhavet iti matam-vedAnuvacanena brAhmaNAH vividiSanti, yajJena dAnena tapamA ityAdi zrutyA'sti tanmataM dUSayanti-vede kathitatvAdyadi karmayajJo'pi manasaH zuddhidvArA jJAnayogino brahmayajJo bhavet ityabhilaSantaH zyenayAgaM kathaM tyajanti // 3 // brahmayajJa paraM karma, gRhasthasyAdhikAriNaH / pUjAdi vItarAgasya, jJAnameva tu yoginaH / / 4 // vyAkhyA-nyAyopArjitadhanaH ityAdi kathitasvarUpavato'dhikArasahitasya gRhasthasya gRhasthasya vItarAgasya pUjAdikaM N| svarUpataH sAvadyAnuSThAnakarma brahmayajJo'sti jJAnayoginastu sarvopAdhirahitazuddhajJAnameva brahmayajJo'sti // 4 // bhinnoddezena vihitaM, karma karmakSayAkSam / klRptabhinnAdhikAraM ca, puDheSTyAdivadiSyatAm // 5 // // 137 // CBOOTCDDsrae ena
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre zAniyAgASTakara NESTETITIVEBREDEDZESES vyAkhyA-mokSopAyAnyodezena vihitaM-zAstropadiSTaM karma-anuSThAna karmakSayarUpamokSAvAptaye samartha na bhavati, kalpitaH bhinnaH adhikAraH yasyaitAdRzapaSTayAdivajjJeyaM yathA tena vividiSArthatA na syAta zyenenAbhicarana yajeta abhicArakarmakartA zyenayAgaM kuryAt / atra yathAzrutAbhicArarUpaphalatyAgAdvividiSArthatA na bhavati tathA "bhUtikAmaH pazumAlabhate abhyudayAmilASukaH pazuhomaM kuryAta" ityAdisthale'pi vividiSArthatA na bhavati iti bhAvArthaH // 5 // / brahmArpaNamapi brahma-yajJAntarbhAvamAdhanam / brahmAgnau karmaNo yuktaM, svakRtatvasmaye hute // 6 // ___ vyAkhyA-karmayajJasya brahmayajJe'ntarbhAvasya kAraNaM brahmarUpAgnau svakRtakartatvAhakArasya havanAt karmaNo brahmApaNamapi yuktamevAsti, nAnyathA / taduktaM yat brahmArpaNaM brahmahavi-brahmAgnau brahmaNA hutam / brahmaiva tena gantavyaM, brahmakarmasamAdhinA // 1 // .. artha-arpaNakriyA brahma asti, homadravyamapi brahmavAsti, brahmarUpAgnau brahmarUpahomakata hutamapi brIvAsti, brahmarUpakarmasamAdhinA prAptavyasthAnamapi brhmvaasti| karmaNyakarma yaH pazyet, akarmaNi ca karma yaH / sa buddhimAn manuSyeSu, sa yuktaH kRtsnakarmakRt // 1 // yo niSkAmakarmaNi akarma, ajJAnapUrvakAkarmaNi ca karma pazyati sa mAnaveSu buddhimAn yogI sarvakarmakartA cAsti / ityAdigItoktanizcayena sarvasAdhanAnAmAtmanastatparatayA boddhavyaM kintu brahmaNi karma tatphalArpaNaM tathA kRte ekAntatayA akRtatvabuddhiH tu mithyAtvavAsanAvilasitamevAsti // 6 // GOOGaecodaieaosa mAtmanastatparatayAbIna kI pazyati manuSyeSu, sa yuktaH / // 138 //
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAnasAre niyAgASTakam ASESOETORASESDEAC brahmaNyarpitamarvasvo, brhmdRgbrhmsaadhnH| brahmaNA juhyadabrahma, brahmaNi brahmaguptimAn // 7 // vyAkhyA-yo brahmaNi arpitasarvasvaH, yasya dRSTiH brahmaNyevAsti, yasya brahmarUpaM jJAnameva sAdhanamasti sa upayogarUpeNa brahmaNA AdhArarUpe brahmaNi ajJAnaM juhvat // 7 // . atha aSTAviMze niyAgASTake raviguptabrAhmaNakathAnakam // 28 // avantyAM vipro raviguptaH, sa ca pratyahaM svazAstrayuktibhirlokAnAM puro yajJadharmavarNanaM karoti-"vedavihitA hiMsA na doSAya, pratyuta yajJasUrikArakachAgAdInAM mahAphalaM prajAyate" ityAdi prarUpayan AyuHpUNe mRtvA tRtIyanarake utpannaH / tato'nantakAlaM yAvatparibhramya kAmpilpapure vAmadevanAmA vipro'bhUva, tatrApyazvamedhAdistavanAM tanoti sma, nizAbhojanAdyabhakSyANi pratyahaM bhakSayati, tasya sumitranAmA zrAddhaH suhRda saMjAtaH, sa ca tasmai zikSA dadAti chAgAnAraTataH klIva-dRzo vyApAdya nirdayam / dharma vadanto yajvAnaH, zaunikAnatizerate // 1 // hiMsA'pyahiMsA vedokte-tyAhugagamarAgataH / ye nirvicAracittAste, cArvAkAya zapanti kim // 2 // ityAdi zrutvA taM pratyAha-"he mitra ! jainastvaM vipratArito'si mugdhatvena / " zrAddhaH prAha-"nispRhasya vimatAraNaM kimartham ? | tena tasya ko lAbhaH ? na ko'pi" iti / athAnyadA zrAddhena sa vAmadevavipro'paranAme vivAhotsave prArabdhe sAdhe nItaH, antarakatra prAme sthitaH, tadA sandhyAsamayo'bhUva, zrAddhena caturvidhAhArapratyAkhyAnaM vihitaM viprastu rAtrAvevAzanAdi niSpAdya bhojanArthamupavizana zrAddhaM mitraM nimantrayAmAsa-"he mitra! samAgaccha bhojanAya, adyApi rAtrina jAtA, sandhyAsamayo'sti, dIpajyotirvidhAya mubvhe|" DESIDENGaelae // 139 //
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAnasAre niyAgASTakam OGGGEDEO zrAddhaH smAha-"yata: syaNimoyaNa je dosA, te dosA aMdhayArammi | je dosA aMdhayArammi te dosA saMkaDe muhe // 1 // dIpaprabhayA tu rAtrau anekapataGgAdijIvA Agatya pAtre patanti, mama tu rAtribhojanaviSaye dvividhaM trividhena pratyAkhyAnamasti / " tataH sa jainaguru' nindana bhojanArtha sthitavAn / itazca randhanapAtramadhye devAdahiH pAcito'jJAnatayA, bhojanAnantaraM viSaM vyApta, zrAvako dharmamantreNa sajjIkRtaH, zrAddhena kevalisamIpe nItaH, tatra pUrvabhavavAtA zrutvA prabuddhaH bhAvayajJasvarUpaM papraccha / kevalI mAha indriyANi pazUna kRtvA, vedI kRtvA tapomayIm / ahiMsAmAhutiM dadyA-deSa yajJaH sanAtanaH // 2 // iti zrutvA bhAvayajJakaraNe rasiko vipro gRhaM gatvA nijaM pitaraM prAha-"ahaM dIkSA lAsye' pitroktam-"gatiraputrasya nAsti / " tenottaraM dattam- . jAyamAno haredAyA~, vardhamAno hareddhanam / priyamANo haretprANAna, nAsti putrasamo ripuH // 1 // ityAdiyuktyA pitarau pratibodhya dIkSA jagrAha / dravyayAgamapahAya kevali-vAkyato viditamAvayajJakRt / vAmadeva' nijavakratAM tyajan , so'cireNa zivasaukhyamAptavAn // 1 // // iti aSTAviMze niyAgASTake raviguptabAmaNakathAnakam // 28 // brahmAdhyayananiSThAvAn, parabrahmasamAhitaH / brAhmaNo lipyate nAghe-niyAgapratipattimAn // 8 // vyAkhyA-AcArAGgasya prathamazrutaskandhasya navamAdhyayanasya maryAdAvAn parabrahmaNA saha ekatApariNatimAn nipArga1 ghuptaprathamAntametat / DVDevacuacamaicaelievar // 14 //
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAnasAre N| brahmayajhaM prAptaH grAhmaNa-zramaNa-mikSu-nirgrantha-ityetaccaturAkhyAvAna pApena na lipyate // 8 // // ityaSTAviMzatitamaM niyAgASTakam // Dalelaa MEDCASOS DESTAC // athaikonatriMzaM pUjASTakam // // athaikonatriMze pUjASTake dhanasAravaNikkathAnakam // 29 // zrIpure jitAribhUpo'bhUt / tatra dhanasAravaNigvasati sma / sa gRhastho daridrI kutrApyAdaraM nApnoti, paraM prakRtyA saralaH pratyahaM sadgurUpadezaM zRNoti sma / anyadA sa dhanasAro vaNigvinayayukto dInavANyA evaM papraccha-"he svAmin ! ahaM daridrI duHkhI nirdhanaH kathamabhavam ?" / tadA guruNoktam-"tvayA pUrvabhave zrIjinArcA na vihitA, tena tvaM duHkhI jAtaH / adhunA dravyabhAvapUjAM vidhehi, yena tava duHkhakSayaH syAt / tatra bhAvapUjAsvarUpaM ca pUjyapAdairuktam dayAmbhasA kRtasnAnaH, santoSazubhavastrabhRt / vivekatilakabhrAjI, bhAvanA pAvanAzayaH // 1 // bhaktizraddhAnaghusRNo-nmizrapATIrajadravaiH / navabrahmAGgato devaM, zuddhamAtmAnamarcaya // 2 // vyAkhyA-dayArUpeNa jalane kRtasnAnaH santoSarUpojvalavastradhArakaH vivekarUpeNa tilakena dedIpyamAnaH bhAvanayA pavitrAzayaH bhaktiH ayamArAdhanAyogyaH iti jJAnam , zraddhA-ayameva paramArthaH iti buddhiA, tadubhayarUpakesaramizritacandanarasena melaeDEIO // 14 //
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre pUjASTakam Savaoraa MINISCEDpare navavidhabrahmacaryAGge zuddhamAtmadevaM pUjayeti rItyA bhAvapUjA syAt // 1-2 // he uttama ! navaprakArabrahmacaryarUpanavAGgadhAridevaM zuddhamAtmAnamanantajJAnAdiparyAyamarcaya pUjAM kuru / kIdRzo bhUtvA ? dayA dravyabhAvasvaparaprANarakSaNarUpA sevAmbho jalaM tena kRtaM snAnaM pAvitrya yena saH, santoSaH pudgalapipAsA'bhAvaH tadeva zubhavastraM taddhArakaH, vivekaH svaparavibhajanarUpajJAnaM tadeva tilakaM tena zobhamAnaH, punarbhAvanA arhadguNaikatvarUpA tayA pAvanaH pavitra Azayo'bhiprAyo yasya saH, punarbhaktiH ArAdhanA zraddhA ca prItiH 'esa aTThe parama?' evaM te eva ghusRrNa candanaM tenonmizraM pATIraja kuGkumaM tasya dravaiH rasaiH svAtmadevamarcayeti / . kSamApuSpasrajaM dharma-yugmakSaumadvayaM tathA / dhyAnAbharaNasAraM ca, tadaGge vinivezaya // 3 // ___vyAkhyA-tacchuddhAtmano'Gga kSamArUpapuSpANAM mAlAM vyavahAranizcayAbhyAM dvividhadharmarUpottamavastrayugalaM tathA dhyAnarUpotamAbharaNaM ca mAnasamAvena paridhApaya // 3 // | madasthAnabhidA tyAgai-likhAgre cASTamaGgalam / jJAnAgnau zubhasaMkalpa-kAkatuNDaM ca dhUpaya // 4 // vyAkhyA-aSTamadasthAnasya tyAgasya prakAraiH Atmano'gre'STamaMgalaM likha, jJAnAgnau ca zubhasaMkalparUpakRSNAguroH dhUpaM kuru ataH zuddhopayogarUpanirvikalpasamAdhirUpA pUjA bhavet // 4 // prAgdharmalavaNottaraM, dharmasannyAsavahninA / kurvan pUraya sAmarthya-rAjannIrAjanAvidhim // 5 // vyAkhyA-dharmasannyAsarUpAgninA prAgdharmarUpam-audayikakSAyopazamikadharmarUpaM lavaNamuttArayan sAmarthyayogarUpadIpyamAnanIrAjanAyAH vidhiM pUraya // 5 // saraie // 142 //
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre pUjASTakam PODCASAIDICATATA ityAdi bhAvapUjA svarUpaM jJeyaM, vizeSeNa granthAntarAt / jinapUjAsnAtraguNaprAmastutistavanAdikaraNAdaprAptadarzanAnAM* samyaktvaprAptiH, ye tu prAptadarzanaguNAsteSAmapi kSAyikabhAvotpattiH ratnatrayakAraNaM ca jinArcA bhavet / yataH___ "thayathuimaMgaleNaM bhaMte ! jIve kiM jaNai ? goyamA ! thayathuimaMgaleNaM jIvA nANadasaNacarittalAbhaM jaNai" iti vacanAda / zrIjinArcAtaH paudgalikasampattiH sArvabhaumazakrapadavIrAjyadhanadhAnyAdirUpA, tathA cidAnandasampattiH, etadubhayalakSmIprApaka (Na) hetukA zrIjinasevA syAt / iti dharmadezanAM zrutvA dhanasAro gurUnApRcchayAdyaprabhRti zrImadahatpUjAM vinA mukhe pAnIyaM na kSepyamityabhiprahaM gRhaNAti sma / taddinamArabhya zreSTo nityameva zrIjinezvarapratimAnAM kezaracandanakarpUrAdinA surabhi jAtipadmacampakaketakImAlatImucukundAdipuSpaizca pUjA karoti sma trikaraNazuddhacA / anayA rItyA nirantara bahumAnataH zrIsarvajJaprabhutAM jJAnadRkpathamavatArya pUjAM kurvatA dhanasAreNa bahu puNyamupArjitam / tataH puNyodayAdanekaprakAreNa lakSmIgRhe prakaTIbabhUva / tato vizeSeNa jinabhaktiM vidadhAnaH zreSTo saptakSetryAM dhanaM vapati sma / yaduktam- "jiNabhavaNa-vi-putthaya-saMghasarUvA ya satta bittAI" evamaharnizaM dravyapUjAM bhAvapUjAM ca kurvANo dhanasArazreSThI samyagdarzanaM labdhvA svargAyukaM babdhvA narabhavAyuH sampUrNIkRtya prathamasvarge suro'bhavat / tatazcyutvA mahAvidehe uttamAryakule'vatIrya sadgurusamIpe caraNaM gRhItvA mukti prApeti / zrIzrAddhadharmA dhanasAranAmA, pUjAphalaM zIghramihaiva lebhe| sAdhutvarUpe dhRtabhAvapUjA-yogena mukti sa lalau vizuddhA // 1 // // iti ekonatriMze pUjASTake dhanamAravaNikkathAnakam / / * darzana=samyaktvam / NCOCACOSCANDIDEDA // 143 //
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre bhyAnASTakam GEACOCOTTESDra. sphuran maMgaladIpaM ca, sthApayAnubhavaM puraH / yoganRtyaparastaurya-trikasaMyamavAn bhava // 6 // vyAkhyA-anubhavarUpaM tejasvidIpaM purataH sthApaya saMyamayogarUpanATyapUjAyAM tatparo bhUtvA tauryatrikavat-gItanRtyavAdiatrayasyaikatAvat saMyamavAna bhava, trayamekatra saMyamaH ekasminviSaye dhAraNA dhyAna samAdhayaH saMyamaH kathyate / iyaM bhAvanopanItA pUjA hRdaye dhAraNoyA // 6 // ullasanmanasaH satya-ghaNTAM vAdayatastava / bhAvapUjAratasyetthaM, karakoDe mahodayaH // 7 // ___vyAkhyA--ullasat manaH yasyAsti tasya satyarUpAM ghaNTA vAdayataH bhAvapUjAyAM lInasya tava hastamadhye mokSo'sti // 7 // / dravyapUjocitA bhedo-pAsanA gRhamedhinAm / bhAvapUjA tu sAdhUnA-mabhedopAsanAtmikA // 8 // vyAkhyA-grahasthAnAM bhedapUrvakopAsanArUpA dravyapUjA yogyA'sti / abhedopAsanArUpA bhAvapUjA sAdhUnAM yogyAsti / yadyapi gRhasthAnAM bhAvanopavItamAnasAkhyA bhAvapUjA bhavati tathApi kAyikI bhAvapUjA cAritravatAmeva syAdiyAn vizeSo'sti // 8 // // ityekonatriMzaM pUjASTakam // // atha triMzattama dhyAnASTakam // dhyAtA dhyeyaM tathA dhyAnaM, trayaM yasyaikatAM gatam / munerananyacittasya, tasya duHkhaM na vidyate // 1 // vyAkhyA-dhyAtA-dhyAnakartA, dhyeyaM-jyAtuM yogyam, dhyAnaM caitattrayaM yasya puMsaH ekatA prAptam arthAt dhyAnAvasthAyAM adacaolaimeroievaleva 11144 //
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre dhyAnASTakam aorserGESDedeoasat svasvarUpa prApta, yasya ca mano'nyatra nAsti etAhazasya muneH duHkhaM na bhavati // 1 // dhyAtA'ntarAtmA dhyeyastu, paramAtmA prkiirtitH| dhyAnaM caikAgrayasaMvittiH, samApattistadekatA // 2 // ____ vyAkhyA- dhyAnakartA antarAtmA-samyagdarzanapariNAmavAna AtmA'sti, dhyAtuM yogyaH paramAtmA-siddhabhagavAn athavA kSINaghAtikarmA tIrthakaraH, dhyAnam-ekAgrabuddhiH vijAtIyajJAnAvyavahitasajAtIyajJAnadhArArUpa: yA etattrayasyaikatA sA yogAcArya- | mate samApattiH kathitA / pravacanasAre kathitaM yat jo jANadi arihaMte, dabattaguNattapajjavattehiM / so jANadi appANaM, moho khalu jAdi tassa layaM // 1 // yo'rihantAraM dravyaguNaparyAyaH jAnAti sa AtmAnaM jAnAti, tasya ca moho nazyati / vizeSAvazyake kathitaM yatjaM thiramajjhavasANaM, taM jhANaM calaM tayaM cittaM / taM hojja bhAvaNA vA, aNuppehA vA ahaba cittA // 1 // yatsthiramataH asti tad dhyAnamasti, yaccalAyamAnaM tat cittaM tadbhAvanA dhyAnasyAbhyAsakriyA anuprekSA-mananarUpA cintanarUpA vA bhavati // 2 // samApatterlakSaNam - maNAviva praticchAyA, samApattiH parAtmanaH / kSINavRttau bhaved dhyAnA-dantarAtmani nirmale // 3 // vyAkhyA- yathA maNau pratibimbaH patati tathA dhyAnAt kSoNAtyantamalavRttau ata eva nirmale malazUnye'ntarAtmani CZASTUPIDDDD // 145 //
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19 jJAnasAregA dhyAnASTakam OGIEONGESESEORGIE paramAtmanaH pratibimbaM patati sA samApattiH kathitA / uktazca maNerivAbhijAtasya, kSINavRtterasaMzayam / tAtsthyAsadaJjanatvAca, samApattiH prakIrtitA // 1 // uttamamaNivata kSINavRttivataH paramAtmaguNasaMsargApAt paramAtmA'bhedAropAcAsaMzayaM samApattiH kathitA / atra 'tAtsthya' ityanenAntarAtmani paramAtmaguNAgepaH tadajanatvapadena tayorabhedAgepo bodhyaH, dhyAnasya phalaM samAdhirUpamativizuddha masti // 3 // Apattizca tataH puNya -tIrthakRtkarmabandhataH / tadbhAvAbhimukhatvena, sampattizca kramAdbhavet // 4 // ___ vyAkhyA- tatsamApatyA puNyaprakRtirUpatIrthakaranAmakarmaNo bandhAt ApattinAmakaM phalaM bhavati, tena jinanAmakarmaNo bandha- 2 rUpA ApattijJeyA, tIrthakaratvAbhimukhyena saMpattinAmakaM phalaM kramAdbhavati // 4 // itthaM dhyAnaphalAyuktaM, viMzatisthAnakAdyI / kaSTamAtra tvabhavyAnA-mapi no durlabhaM bhave // 5 // vyAkhyA-evaM dhyAnasya trividhaphalAviMzatisthAnakatapaHprabhRtirapi ghaTate, uktatrividhadhyAnaphalarahitaM kaSTaM tu abhavyAnAmapi saMsAre durlabhaM nAsti // 5 // // atha triMzattame dhyAnASTake kSapakamanikathAnakama // 30 // kvApyanagAraH kazcittapo'tidustapaM mAsakSapaNAdikamAcaran nityamudyAnAdiSu sthitaH svAtmAnaM dhyAyati / tadguNaraJjitA kAciddevatA taM muni pratyahaM nanAma, stutiM vidhAya cAvocat-"he nirgrantha ! maducitaM kArya prasadya kthniiym"| BICACAOC GEOBOTA / 146 //
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre dhyAnASTakam kearalegacacealeraigat athaikadA sa muniH kasyApi durvAkyaM zrutvA jAtakopastena samaM yoddhu pravavRtetarAm / tena dvijena sa kSurakSAmadehaH kSapako muSTayAdibhirhatvA pRthkhyAmapAtyata / muhurmuhurdvijena tADayitvA sa mumuce / tataH apako'pi kathazcana svasthAnamagamat / atha vibhAvayA~ vibhAbhirbhAsurA surI munipAve samAjagAma, pUrvavat tatpAdau praNanAma / kSapakastu tAM devIM na kiJcijajalpa / ajalpantaM taM sAdhu devatA papraccha-'svAmin ! kuto'parAdhAdadya mAM na jalpasi ?" tato vAcaMyamo'pyuccarityuvAca-"dvijena hanyamAno'pi yannAhaM tvayA rakSitaH mamApakAriNazca tasya na kiJcidapakRtaM to vANImAtreNa prItikAriNI svAM na vAdayAmi / tadAkarNya smitavicchuritAdharA devyabhyadhAt-"yadA'nyonyavilagnayoryuvayoyuddhamabhavattadA kautukadarzinyahamapi tatraivAbhUvaM, kiMtu tadA kopAviSTau tulyau yuvAM dRSTau mayA, tena kaH sAdhakaH kazca dvija iti nAhamajJAsiSaM, tasmayuSmadrakSAM viprazikSAM ca na vyadhAm / " iti zrutvA kSapakaH zAntakopATopa ityatravIt-. sUnRtA preraNA devi !, tvayA'sau vihitA mama / tadamuSyAticArasya, mithyAduSkRtamastu me // 1 // he devi ! mayA dhyAnazAstraM bahuyatnaiH paThitaM pAThitaM zrutamanumoditaM ca, paraM kAryotpattau na smRtipathamAgatam yataH zUnyaM dhyAnopayogena, viMzatisthAnakAdyapi / kaSTamAtraM tvabhavyAnA-mapi no durlabhaM bhavet // 1 // dhyAna cittaikAgratArUpaM tadupayogena zUnyaM viMzatisthAnakAdi tapovyUha kAyaklezarUpaM, tatta abhavyAnAmapi no durlabhaM bhaveta bAjhAcaraNaM jinoktamapi bahuzo'bhavyaiH kRtapUrvamiti / atha dhyAnakArakasya svarUpamAhajitendriyasya dhIrasya, prazAntasya sthirAtmanaH / sukhAsanasya nAsAgra-nyastanetrasya yoginH||6|| ruddhabAhyamanovRtte - rdhAraNAdhArayA rayAt / prasannasyApramattasya, cidAnandasudhAlihaH // 7 // CaCaracalebramaeSae // 147 //
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre dhyAnASTakam GCGICIGIEMICICIGIENICOCO | sAmrAjyamapratidvandva-mantareva vitanvataH / dhyAnino nopamA loke, sadevamanuje'pi hi // 8 // | vyAkhyA-yenendriyANi jitAni tasya jitendriyasya, dhIrasya-sattvavataH, prazAntasya-upazamavataH ato dhIraprazAntanAmno navamarasanAyakasya sthirAtmana:-sthiraH AtmA yasya tasya sthirAtmanaH, sukhAsanasthasya-yasya svAmanaM sAdhanena sukhakArakamasti tasya sukhAsanasya, nAsAgranyastanetrasya-yena nAsikAgrabhAge-netre-nayane nyaste sthApite tasya nAmAnanyastanetrasya nAsikAgre sthApitanetrasya, yoginaH-pravRttacakrasya yoginaH, dhAraNA-kasmiMzcid dhyeye cittasya sthirabandhanaM tamyAH dhAgapravAhaH tayA dhAraNAdhArayA, rayAta-begAt ruddhabAhyamanovRtteH-ruddhA-avaruddhA bAhathendriyAnusArimanovRttiH yena taspa ruddha bAhyamanovRtteHprasannacittasya-prasannamanasaH, apramattasya-pramAdarahitasya, cidAnandasudhAlihaH-jJAnAnandarUpAmRtAsvAdakasya, antareva-Atmanyeva apratidvandva-vipakSarahitaM sAmrAjyam, vitanvataH-vistArayataH, etAdRzasya dhyAnavato yoginaH devaloke manuSyaloke ca vastutaH upamA-sAdRzyaM nAsti // 678 // suranarasahite loke, atra tiryanArakayoragrahaNaM tayodurgatitvAt, arthAt tribhuvane dhyAnina upamA sAdRzyaM nAsti / kiM kurvato dhyAninaH ? antareva Atmamadhya eva apratidvandvaM bAjhAntaravipakSarahitaM sAmrAjyaM svaguNasampatsvabhAvaparivAropetaM rAjyaM svAdhInaM vistArayataH / punaH kathaMbhUtasya dhyAninaH ? jitendriyasya dhIrasya svavIyasAmayena parISahopasarge'pyakampasya / punaH prazAntasya kaSAyodrekamuktasya punaH sthirAtmanaH sAdhanapariNatau nizcala AtmA yasya sa tasya / punaH sukhAsanasya sukhamayamAsanaM padmAsanAdi yasya tasya / punaH nAsAgre cApalyarodhanAya nyaste sthApite locane yena tasya / punaH yogino ratnatrayamagnasya (nizcalayogatrikasya vA) punaH dhyeye cittasya stharyabandhanaM dhAraNA tasyA dhArayA dhAraNAdhArayA-rayAt zIghraM ruddhabAhayamanovRtteH ruddhA bAjhA manovRttirmanovyApAro yena tasya / punaH prasanmasya-manaHkAluSyarahitasya / punaH apramattasya ajJAnAdyaSTapramAdarahitasya ! puna: cidAnandasudhAlihaH-jJAnAnandA BecaeroCESevar // 148 //
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ jhAnasAre tapoSTakam svAdakasya / etAdRzasya dhyAninaH tulanA kena kriyate ? na kenApItyarthaH / "ityAdyanekavidhaM dhyAnazAstramuladhya mayA'yogyaM kRtaM, tannAham / " tato nizcalamanasA dhyAnaM karoti devAdyupasargeSvapi pUrvabanna cApalyaM tanoti sma, meruriva nizcalaM dhyAyan svargamalaMcakAreti / tato patiM taM praNipatya satpa-bhaktyA nijaM dhAma jagAma devI / dhyAnAtpramukto munirajJatunyaH, kaSTe'pi saddhyAnamato na heyam // 1 // // iti triMzattame dhyAnASTake kSapakamunikathAnakam // 30 // // iti triMzattamaM dhyAnASTakam // xcodaaaaaat COACDICTADSDEES // athaikatriMzattamaM tapo'STakam // // athaikatriMzattame tapoSTake nandanarSikathAnakam // iha bharate chatrikApuryA jitazatruto bhadrAdevyA nandano nAma nandano'janiSTa / yauvane krameNa pituH sAmrAjya labdhvA janmatazcaturvizatimabdalakSI vyatItya nandanaH poTTilAcAryasamIpe dharmamityazRNodajJAnameva budhAH prAhuH, karmaNAM tApanAttapaH / tadAbhyantarameveSTaM, vAyaM tadupabRMhakam // 1 // karmaNA tApakatvAttapo jJAnamevAsti evaM vidvAMso badanti, tadantaraGgameva tapa iSTamasti, anazanAdivAjhaM tapaH // 149 //
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAnasAre | tapo'STakam CacaICAacacaaaaa prAyazcittAdibhedavat jJAnavizeSarUpAntaraNatapaso yadi vardhakaM tadaiveSTamiti // 1 // AnusrotasikI vRtti-lAnAM sukhazIlatA / prAtisrotasikI vRtti-AninAM paramaM tapa // 2 // vyAkhyA-ajJAnAM saMsArapravAhAnusAriNI ( "jaNeNa saddhi hossAmi" ) ahaM lokena sAI bhaviSyAmi ityAdilakSaNA pravRttiH sukhasvabhAvatA'sti / jJAnavatAM tu pravAhAbhimukhagamanarUpadharmasaMjJAmUlaka zreSThogramAsakSapaNAdipravRttiH tapo'sti ata eva caturbAnI tIrthakaraH 'svatastadbhavasiddhigAmI asmi' iti jAnanapi tapaH Adarayati // 2 // dhanArthinAM yathA nAsti, zItatApAdiduHsaham / tathA bhavaviraktAnAM, tattvajJAnArthinAmapi // 3 // vyAkhyA-yathA dhanAbhilASukANAM zItatApapramukhaM soDhumazakyaM nAsti tathA saMsRtiviraktAnAM tattvajJAnArthinAmapi zItatApAdi duHsahaM nAsti // 3 // sadupoyapravRttAnA-mupeyamadhuratvataH / jJAninAM nityamAnanda-vRddhireva tapasvinAm // 4 // ___ vyAkhyA-samyagupAye pravRttimatAM jJAnavatAM tapasvinAM nirupAdhikecchAviSayamokSarUpasAdhyasya mAdhuryAt sadA''nandasya vRddhireva bhavati, yataH kriyAyAmapi mokSasAdhanamanorathAt Ananda eva bhavati / vairAgyaratau kathitaM yat rateH samAdhAvaratiH kriyAsu, nAtyantatIvAsvapi yoginAM syAt / anAkulA vahnikaNAzane'pi, na ki sudhApAnaguNAccakorAH // 1 // yoginAM samAdhau raterbhavanAta atyantatIvrakriyAsu api aprItirna bhavati / cakorAH amRtapAnaguNAt agnikaNabhakSaNe'pi DRDOIGcaaaawar // 15 //
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ tapo'STakam XICODIPENDIDINDO kimanAkulA na bhavanti // 4 // itthaM ca duHkharUpatvAt, tapo vyarthamitIcchatAm / bauddhAnAM nihatA buddhi-bauddhAnandaparikSayAt // 5 vyAkhyA-evaM pazUnAM duHkhameva tapo duHkhabhogarUpatvAt niSphalamasti iti icchatAM bauddhAnAM buddhiH kuNThitA'sti / | yatastapasi buddhijanitAntaraGgAnandadhArA akhaNDitA tiSThati, atastapasyApi AtmikAnandadhAga khaNDitA na bhavati, tasmAttaduHkha rUpaM nAsti / 5 // 3 yatra brahma jinArcA ca, kaSAyANAM tathA htiH| sAnubandhA jinAjJA ca, tattapaH zuddhamiSyate // 6 // vyAkhyA-yasmin tapasi brahmacarya vardheta yasmiMzca bhagavato jinasya pUjA syAt kaSAyANAM ca nAzo bhavet anubandhasahitA vItarAgasyAjJA pravarteta tat tapaH zuddhaM procyate // 6 // budhAH karmaNAmAtmapradezasaMzliSTAnAM tApanAttIkSNaM jJAnameva tapaH prAhaH, tattapo'ntaraGga prAyazcittAdikamiSTa, bAjhamanazanAdikaM tadupabRMhakaM tatprazaMsakamAbhyantaratapovRddhihetuH dravyatapo bhAvatapasaH kAraNameva, tena tadiSTam / tadeva hi tapaHkArya, durvyAnaM yatra no bhavet / yena yogA na hIyante, kSIyante nendriyANi ca // 7 // __vyAkhyA- tadeva hi tapaH kattuM yogyamasti yasmin raudradhyAnaM na bhavet, yasmAt yogAH hInatAM na adhigaccheyuH, indriyANi ca kSayaM na prApnuyuH / kaMthitaM yat XIOSAJIDEOTUDAG na tapaH zuddha Ma jJAnameva tanAva tena tadiSTa // 15 //
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAnasAre tapoSTakam varjitaH, vibhiNDAra ! mAsopavAsaiH saha azItimA samitipaJcakaM vibhrANa DIDACTIEDEDOR "so u tavo kAyanvo, jeNa maNo maMtulaM Na ciMtei / jeNa Na iMdiyahANI, jeNa ya jogA Na hAyanti // " artha-yasmAt manaH raudracintanaM na kuryAt . yena cendriyANAM yogAnAM ca hAnine syAt tat tapaH karaNAImasti / / 7 / / ityAdidharmadezanayA prabuddho viraktaH sUrisamIpe vratamAdade / mAsopavAsaiH satataiH sa zrAmaNyaM prakarSayat guruNA sAdha prAmAdiSu vyahArSIta / ubhAbhyAmapadhyAnAbhyAM varjitaH, tribhirdaNDergAravaiH zalyaizca rahitaH sahA, kSINacatuSkaSAyaH, paJcaprakArasvAdhyAyagrAmaH, prativAsaraM samitipaJcakaM bibhrANaH, duHsahAmapi parISahaparamparA sahamAno nirIho nandanamunivarSalakSaM tapo'karota, ekAdaza lakSANi azItisahasrANi mAsakSapaNAni cakAra, tatraiva bhave jinanAmakarma ca, yata: arhadbhaktyAdibhiH sthAna-viMzatyA hi mahAtapAH / durarjamarjayAmAsa, tIrthakunAmakarma saH // 1 // mUlato'pi hi niSkalaGka zrAmaNyaM caritvA''yuHparyantasamaye ArAdhanAmiti vyadhAt, yataH rAzAvavyavahArAkhye-'nantajantupraghaTTanAt / yayA me karma kRtaM tAM, pIDAmapyanumodaye // 1 // jinAnAM pratimAcaitya-bhRGgAramukuTAdiSu / yo me pRthvImayaH kAyo, jajJe tamanumodaye // 2 // jinasnAtreSu pAtreSu, daivAdupakRto bhavet / yo me jalamayaH kAya:, prAyastamanumodaye // 3 // dhUpAGgAre ca dIpe ca, jinAnAM pura eva hi / mama tejomayaH kAyo, jAtastamanumodaye // 4 // dhUpotkSepe'rhatA saGgha, zrAnte vAtArthavartmasu / yo me vAyumayaH kAyo, kvau tamanumodaye // 5 // munInAM pAtradaNDeSu, jinArcAkusumeSu ca / yo me drumamayaH kAyo-'bhavattamanumodaye // 6 // kvApi satkarmayogena, jinadharmopakArakaH / AsItrasamayaH kAyo, yo me tamanumodaye // 7 // Damaalevalapatel // 15 //
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAnasAre tapoSTakam ( tathA ) zrIvIracaritre- prathamasarge zloka 231 ) jJAnAcAro'STadhA prokto, yaH kAlavinayAdikaH / tatra me kopyaticAro, yo'bhUnindAmi taM vidhA // 1 // yaH prokto darzanAcAro, 'STadhA niHzaGkitAdikaH / tatra me yo'ticAro'bhUt, vidhA'pi vyutsRjAmi tam // 2 // yA kRtA prANinAM hiMsA,sUkSmA vA bAdarA'pi vA / mohAdvA lobhato vA'pi, vyutsRjAmi tridhApi tAm // 3 // hAsamIkrodhalobhAye-canmayA bhASitaM mRSA / tatsarvamapi nindAmi, prAyazcitaM carAmi ca // 4 // anpaM bhUri ca yatsvApi, paradravyamadattakam / AttaM rAgAdatha dveSA-satsarva vyutsRjAmyaham // 5 // taigzcaM mAnuSaM divyaM, maithunaM mayakA purA / yatkRtaM trividhenApi, trividhaM vyutsRjAmyaham // 6 // bahudhA yo dhanadhAnya-paravAdInAM parigrahaH / lobhadoSAnmayA'kAri, vyutsRjAmi tridhA'pi tam // 7 // putre kalatre mitre ca, bandhau dhAnye dhane gRhe / anyeSvapi mamatvaM yat, tassarva vyutsRjAmyaham // 8 // indriyairabhibhatena, yadAhArazcaturvidhaH / mayA rAtrAvupAmoji, nindAmi tamapi vidhA // 9 // krodho mAno mAyA lobho, rAgo dveSaH kalistathA / paizUnyaM paranirvAdo-'bhyAkhyAnamaparaM ca yat // 10 // cAritrAcAraviSayaM, duSTamAcaritaM mayA / tadahaM trividhenApi, vyutsRjAmi samantataH // 11 // yastapaH svaticAro'bhUt, bAhyevampantareSu ca / trividhaM trividhenApi, nindAmi tamahaM khala // 12 // IDENTIFICADODcac // 153 //
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ D jJAnasAre tapoSTakam GENOEG dharmAnuSThAnaviSaye, yadvIya gopitaM mayA / vIryAcArAticAraM ca, nindAmi tamapi tridhA // 13 // hato duruktazca mayA, yo yasyAhAri kizcana / yasyApAkAri kiJcidvA, mama kSAmyatu so'khilaH // 14 // yazca mitramamitro vA, svajano'rijano'pi vA / sarvaH zAmyatu me sarva, sarveSvapi samo'smyaham // 15 // tiryaktve sati tiryaJco, nArakatve ca nArakAH / amarA amaratve ca, mAnuSatve ca mAnuSAH // 16 // ye mayA sthApitA duHkhe, sarve kSAmyantu te mama / kSAmyAmyahamapi teSAM, maitrI sarveSu me khalu // 17 // jIvitaM yauvanaM lakSmI, rUpaM priyasamAgamaH / calaM savamidaM vAtyA-nartitAbdhitaraGgavat // 18 // vyAdhijanmajarAmRtyu-prastAnAM prANinAmiha / vinA jinoditaM dharma, zaraNaM ko'pi nAparaH // 19 // sarve'pi jIvAH svajanA, jAtAH parajanAzca te / vidadhIta pratibandha, teSu ko hi manAgapi // 20 // arhanto mama zaraNaM, zaraNaM siddhasAdhavaH / udoritaH kevalimi-dharmaH zaraNamuccakaiH // 21 // caturvidhAhAramapi, yAvajjIvaM tyajAmyaham / ucchvAse carame deha-mapi hi vyutsRjAmyaham // 22 // duSkarmagarhaNAM jantu-kSAmaNAM bhAvanAmapi / catuHzaraNaM ca nama-skAraM cAnazanaM tathA // 23 // evamArAdhanAM poDhA, sa kRtvA nandano muniH / dharmAcAryAnakSamayata, sAdhUna sAdhvIzca sarvataH // 24 // SaSTiM dinAnyanazanaM, pAlayitvA samAhitaH / paJcaviMzatyabdalakSa-pUrNAyuH so'mamo mRtaH // 25 // prANatasvarge samutpanna: AyurvizatisAgaropamamitaM so'pUridevAgraNIH, paryante'pi vizeSataH pratikalaM dedIpyamAnaH bhiyA / evacuaeracrawaevacuat. GEDOENDE // 154 //
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre Rec sarvanayAzrayaNASTakam xdeae. 223 2222 muhyanti chapare triviSTapasadaH SaNmAsazeSAyuSaH, kvApyuccairnanu tIrthadiviSado'tyAsannapuNyodayAH // 26 // tatazcyutvA zroborajinezvarazvaramatIrthakRddhabhUveti / paJcaviMzatitame bhave'rhatA, vardhamAnajinasvAminA kRtam / yattapo dadatu mAdRzAM ca tat, bhAvamaGgalamidaM mahottamam // 1 // // iti ekatriMzattame tapoSTake nandanarSikathAnakam // 31 // mUlottaraguNazreNi-prAjyasAmrAjyasiddhaye / bAhyamAbhyantaraM cetthaM, tapaH kuryaanmhaamuniH||8|| vyAkhyA-mUlaguNarUpasyottaraguNarUpasya vizAlasya sAmrAjyasya prabhutvasya siddhaye mahAmunIndrAH itthaM bAhyamAbhyantaraM ca tapaH kuryAt // 8 // // ityekatriMzattamaM tapoSTakam // // atha dvAviMzattama marvanayAzrayaNASTakam // // atha dvAviMzattame sarvanayAzrayaNASTake zukakathAnakam // 32 // dhAvanto'pi nayAH sarve, syurbhAve kRtavizramAH / cAritraguNalInaH syA-diti srvnyaashritH||1 vyAkhyA-khakhAbhiprAyeNa dhAvanto'pi vastuskhabhAve kRtavizrAntayaH naigamAdayaH sarve nayAH santi, tataH sarveSAM nayAnA emedielavocat // 155 //
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ manayAbhayaNASTakam jJAnasAre|| manumaraNaM kartAraH sAdhavaH saMyamasya guNe-vardhamAnaparyAye AsaktAH syuH / kathitaM ca"savvesi pi nayANaM, bahuvihavattavvayaM NisAmittA / taM savvaNayavisuddhaM, jaM caraNaguNaDDio sAhU // 1 // " / ( anuyoga0 pa0 268 ) artha-sarvanayAnAM parasparaviruddhaM bahuvidhaM vaktavyaM zrutvA sarvanayasammatavizuddhaM tattvaM grAhyamasti yena mAdhuH cAritrajJAnaguNayoH sthige bhavati // 1 // ekasmingacche ekaH sUriH ApakaH vRddhatvAdekatra prAme tiSThati / tasyaikaH ziSyazcapalaH kriyAzithilo guru smAha "taruNo'haM maithunaM vinA na sthAtuM zaknomi iti atvA guruNA sa gacchato dUrIkRtaH, paraM bAlyAbhyAsAt paThitasakalazAstro lokAnAvarNya prANavRttiM vidadhAti / prAnte ArtadhyAnena mRtvA vRkSa koTare zuko jAtaH / ekadA sAdhudarzanAva prAptajAtismaraNenAvagataH sarvadharmaprabandhaH / arthakadA sa vanacareNa gRhItaH, pAdastasyAkuJcitaH akSi ca kANaM kRtaM bhillena vikrayArtha nagaracatuSpathe sthApitaH, anyapakSivikrayArthamanyatra gacchan pulindastaM zukaM jinadattazrAddhApaNe muktvA gataH, zukena manuSyabhASayA svasvarUpaM nirUpitam / zrAddhena sa sAdharmika iti mUlyena gRhItaH kASThapakhare kSiptazca / zukena tadupAsakasvajanavargaH zrAvakIkRtaH / / . anyadA jinadattatanujo jinadAsaH kasyacinmAhezvariNaH surUpAM tanayAM vIkSyonmatto dharma na zRNoti, sadA zukenoktaM"kutastava citte zraddhA nAsti ?" tenoktaH svavyatikaraH / zukaH smAha-svastho bhava, mAhezvariputrI pariNAyayiSyAmi / " tataH zuka uddIya mAhezvarigRhe gataH / yadA tasya tanayA vivAhavAbchayA durgAmabhyarcya vijJaptiM kRtavatI tadA pracchanna. zuka uvAca-"yadi // 156 // suvaro vilokyate tarhi jinadattaputraM vRnnu|" tatastayA pitre vijJaptaM-"mAM jinadattaputrAya dehi " evamasthiti pitrA vivAhaH kRtaH / DESDEVEDESETIOCIO GOOGGoracaleHGICSacar.
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre savenayAzrayaNASTakam bAra ___ atha sA gnuSA'nyAsu vadhUSu devadattA'hamiti garva karoti, viruddhadharmatvAcca zukoktamupadezaM na manyate / tataH zukena svajanasamakSa vihasya durgAvRttAnta uktaH / tataH svajanenoktA sA-"he snuSe ! tvaM devadattA vA pakSidattA vA ?" / tataH sA zukasyopari dveSaM vahati sma / ekadA svajaneSvitastataH kAryavyagreSu zukasyaikapicchamutpATya sovAca-"zuka! tvaM paNDito'si / " zukena dhyAtam-"are mama vAgdoSaphalametat yataH "Atmano mukhadoSeNa, badhyante zukasArikAH / bakAstatra na badhyante, maunaM sarvArthasAdhanam // 1" tataH zukenoktaM-"nAhaM vijJaH, kiMtu sa dhanazreSTI vijJaH / kathamiti ceducyate-ekasmin prAme bahavo nirnetrAH svasvacatuSpathe sthitAH hAsyagItadambhAdibhirdinAnatikAmanti / ekadaika ibhyaH sauvarNikAn nityaM parIkSate, tatpAbeM sthita eko'ndho vinayenebhyaM stutvA nutvA ca "he zreSTin ! ekAM mAdyAM* sparzanArtha mama kare prayaccha" iti yayAce / Rjutvena zreSThinA haste sparzanArtha dattA / andhena gRhItvA svavastraprasthau gADhaM guptIkRtya sA mAdyA rakSitA / zreSTinA pazcAnmAnitA / andhaH smAha-"he puNyapAtra ! madIyA mAdyA tava vilokanArtha dattA, punagRhItvA'tra mayA baddhA, nAhaM dadAmi, etAvanmAnaM mama dravyamAjIvAkAraNaM tvaM kathaM vAJchasi ?" / ityuktvA tena pUtkAraH kRtaH / janAH zreSThinaM nininduH / lajjitaH zreSTho ekaM dakSaM naraM papraccha / sa dakSaH zikSA dadau-"rAtrau draGgavAsinaH sarve'ndhA ekatra tiSThanti, parasparaM prAptadravyAdikaM darzayanti, tatra tvaM gatvA pracchannastiSTha " zreSTho tatra gataH / tenAndhena haNTena svapANDityaM prakAzya pranthimunmudrayAnyeSAmandhanarANAM sparzanArtha svakamAdyAsahitaM vastraM prasArita tAvada zIghraM tena mAthA gRhItA / anyo'ndhastvAha--"kathaM na datse ?"|| * suvarNaniSkam / ICIGIODOGGCBCODE // 157 //
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre sarvanayAzrayaNASTakam areGleaelaieviewortal | sa smAha-"dattA mayA" tatra tayormahAyuddhaM pravRttaM / zreSThI tu svastho'bhUt / tataH 'andho'ndhapolAya' iti prasiddhirjAtA / atropanayo'pi vidheyaH, yathA ekAntavAdinaH sarve nayA andhasadRzAH sanetrasadRzo'nekAntapakSajJaH ibhyatulyaH tattvaM prApnoti, nAnya iti / paramibhyena maunabalena kArya sAdhitamataH sa vijJaH / punarapItastato gacchantyA snuSayA lomolpATaya bhaNitaM - "zuka ! svaM vidvAnasi" / zukena nApitastrIkathoktA / ityevamAkhyAnakai rAtrirgamitA / zuko lUnapakSaH prabhAte kASThapaJjarAddhahiniSkAsitaH / tataH zyenena gRhItaH / tadupari dvitIyaH zyena sametaH / jAtaM tayoryuddham / zuko mukhAdazokavATikAyAM patitaH / tatra patana dAsaputreNa gRhItvA ekAnte sthApitaH sajjo jAtaH / / atha dAsenoktam- "he zuka ! etasya prAmasya rAjyaM mama dApaya, yato'sya rAjA niSputro vRddho'nyeSAM rAjyaM dAtuM smiihte|" atha rAjA kuladevyAhvAnaM vidhAya suptaH / tadA zuko nRpagRhopari krIDAmayUradehe pravizya nizIthe nRpamabravIta-he nRpa ! dAsaputrAya rAjyaM dehi, anyasya pradattaM saptadinamadhye yAsyati / " rAjJA tathaiva vihitaM / dAsaputreNa sa zuko rAjA kRtaH / tasyaivAjJA prasRtA / tena dharmopadezena zrAvakakulaM mAhezvarikulaM ca prabodhitaM / svayaM saMvegApanno'nazanaM kRtavAn / zubhadhyAnena mRtvA sahasrAradevatvenotpannaH paramazrAvakaH / tatrApi dharmakathAdikaM prarUpayati sma / tato deveSvapi vidvattaro jAtaH / tatazcyuto mahAvidehe mokSaM yAsyatIti / jJAnavAn sarvadA saMvegavAn bhavati / tataH zrIpaJcamAGge proktaM "jJAnamaihikapArabhavikapAratarabhavikam" ityevaM jJAnakriyAbhyAM mokSaH syAt // sarveSAM nayapakSANAM, rahasyaM saMyamaM matam / citkriyAbhyAM tadAsevyaM, zrImadAptaH sunizcitam // 1 // // iti dvAtriMzattame sarvenayAzrayaNASTake zukakathAnakam // 32 // // samAtAnImAni jJAnasArASTakagatakathAnakAni // 1 // 32 // NICARACTICACOBSTANO // 15 //
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ Keva jJAnasAre sarvanayAzrayaNASTakam a laimachar pRthagnayA mithaH pakSa-pratipakSakadarthitA / samavRttisukhAsvAdI, jJAnI sarvanayAzritaH // 2 // vyAkhyA-vibhinnAH sarvanayAH parasparaM vAdaprativAdAbhyAM viDambanAM prAptAH santi kintu mAdhyasthyasukhasyAnubhavitA jJAnI sarvanayAzrito bhavati / kathitaM yat - anyo'nyapakSapratipakSabhAvA-dyathA pare matsariNaH pravAdAH / nayAnazeSAnavizeSamiccha-na pakSapAtI samayastathA te // 1 // ... ( anya0 dvA0 zlo0) artha-parasparaM pakSapratipakSabhAvAt anye pravAdAH dveSabhRtAH santi parantu sarvanayAnAM samAnatAm icchan tava siddhAntaH | pakSapAtI nAsti // 2 // nApramANe pramANa vA, sarvamapyavizeSitam / vizeSitaM pramANaM syA-diti sarvanayajJatA // 3 // vyAkhyA-sarve yadi vacanavizeSarahitAH bhaveyustadA te ekAntatayA nApramANaM nApi pramANaM yenAnyasiddhAntasthitasara| canamapi vastuparizodhanAtpramANamasti / kathitaM yattatrApi na ca dveSaH, kAryo viSayastu yatnato mRgyaH / tasyApi na sadvacanaM, sarva yatpravacanAdanyat // (SoDazaka 16 gA0 13) anyazAstramapi dveSyaM nAsti kintu tasya viSayaH prayatnatA vicAryaH, yatpravacanAdbhinamasti tasyApi sarva sadvacanaM CoacacaIDIEOGC // 159 //
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarvanayAzrayaNASTakam jJAnasAre ||2|| nAmita parantu yatpravacanAnusAri asti tatsadvavacanamasti, idameva nirUpayati vizeSitamarthAdviSayaparizodhakanayena yojito bhavet tadA pramANamupalakSaNAt khasiddhAntavacanamapi anuyogena vizeSitaM na syAt tadA tadapi apramANamasti itthaM syAdvAdayojanAtsarvanayAnAM pramAtvaM bhavet"aparicchiyasuyanihasassa kevalamaminasuttacArisma / savvujja neNa vikayaM, annANata hu paDaI / " (upadezamAlA gA0 415 ) yaH siddhAntasya rahasyaM na jJAtavAn kevalaM sUtrAkSaramanusRtya calati tasyodyamena kRtamanuSThAnamakhilamatyantAjJAnatapasi samAvizati // 3 // loke marvanayajJAnAM, tATasthyaM vA'pyanugrahaH / myAtpRthagnayamUDhAnAM, smayArtirvA'tivigrahaH // 4 // - vyAkhyA-loke sarvanayajJAtRRNAM tATasthya-samavRttitvam athavA vyavahAradazAyAmupakArabuddhiH syAt, parantu bhinnAbhinnanaye'tibhrAntAnAmahaMkAravedanA bahuklezazca bhavet // 4 // zreyaH sarvanayajJAnAM, vipula dharmavAdataH / zuSkavAdAdvivAdAcca, pareSAM tu viparyayaH // 5 // ___vyAkhyA-tattvajJAnArthI pRcchet tasvajJAnaM ca vadet iti dharmavAdAt sarvanayajJAtRRNAM bahukanyANaM bhavati tato'nyasyaikAnta dRSTeH zuSkavAdAda vivAdAcAkalyANameva bhavati, yatra kaNThatAlunoH zoSamAtra syAtsa zuSkavAdaH, yatra paravAnyA kAryahAniH // 160 // syAt sa vivAdaH kathyate // 5 // OPEORESPECOENSE bArAcare
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre sarvanayAayaNASTakam prakAzita janAnAM yai-rmataM sarvanayAzritam / citte pariNataM cedaM, yeSAM tebhyo namonamaH // 6 // ___ vyAkhyA-yairjanerlokAnAM sarvanayarAzritaM syAdvAdagarmitapravacanaM prakAzitaM yeSAM janAnAM manasi etatsarvanayAzritaM pravacanaM pariNataM tebhyo muhUrmuhuH namaskAro'stu // 6 // nizcaye vyavahAre ca, tyaktvA jJAne ca krmnni| ekapAkSikavizleSa-mArUDhAH zuddhabhUmikAm // 7 // amUDhalakSyAH sarvatra, pakSapAtavivarjitAH / jayanti paramAnanda-mayAH sarvanayAzrayAH // 8 // vyAkhyA-nizcayanaye vyavahAranaye vA tathA jJAnapakSe kriyApakSe vA ekapakSabhrAntisthAnaM parityajya jJAnaparipAkarUpazuddhabhUmikAniSThAH amUhalakSyA:-avismRtalakSyAH sarvavidhabhUmikAsu kadAgraharahitAH paramAnandapUrNA sarvanayAzrayA jJAnino jayanti // 7 // 8 // // iti dvAtriMzattamaM sarvanayAzrayaNASTakam // FROADED PASJEFSAASTON acare // 16 //
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAnasAre upasaMhAra upasaMhAra | pUrNomagnaHsthiro'moho, jJAnI zAnto jitendriyaH / tyAgI kriyAparastRpto, nilaiMpo niHspRho muniH||1|| | vidyA vivekasampanno, madhyastho bhayavarjitaH / anAtmazaMsakastattva-dRSTiH sarvasamRddhimAn // 2 // & dhyAtA karmavipAkAnA-mudvigno bhavavAridheH / lokasaMjJAvinirmuktaH, zAstradRgniSparigrahaH // 3 // zuddhAnubhavavAna yogI, niyAgapratipattimAn / bhAvArcAdhyAna tapasAM, bhUmiH sarvanayAzrayaH // 4 // BEDDENCES DODANONICALTOPENG vyAkhyA- yataH pUrNaH ato magnaH jJAne magnaH na tu upari sthitaH tata eva sthira:-yogasya sthiratAvAn, tata evAmohA-moharahitaH ata eva jJAnI-tastrajJaH, tata eva zAntaH-upazamavAn, tata eva jitendriyaH, tata eva tyAgI kathitaM yat bAndhavadhanendriyatyAgAt , tyaktabhayavigrahaH sAdhu / tyaktAtmA nirgranthaH, tyaktAhakAramamakAraH // 11 // bAndhavasya dhanasyendriyaviSayasya ca tyAgAt yena bhayaklezau tyaktI etAdRk tyAgI AtmavAn yenAhakAramamatve tyakte etAdRk nirgranthaH sAdhuH bhavati / ata eva kriyAyAM tatparaH zAstrAnusAreNa kriyAtaH uttIrNaH san asaMgakriyAniSThaH tata eva taptaH AtmasantuSTaH tata eva nilepaH lepazUnyaH tata eva niHspRhaH spRhArahitaH tata eva muni:-bhAvamaunavAn vidyAsampannaH tata eva vivekasampannaH madhyasthaH // 162 //
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ maansaare| upasaMhAra KICSISESEDIASSAC sarvaprakArabhayarahitaH AtmazlAghAyAH akartA apakIrtimayAbhAvabhAvanayA sa AtmazlAghAM na kurvIta tata eva tatvadRSTi:-paramArthadRSTimAna sarvasamRddhimAn ghaTe hRdaye prakaTA sarvA RddhiH yasya saH, sarvasamRddhaH sthiratAya karmavipAkasya vicArakaH tato vyavahAradazAyAM saMsArasamudrAt udvignaH-bhayabhItaH syAttataH siddhanirvedaguNena lokasaMjJAto muktaH syAt tata eva lokottaramArgaprAptaH zAstradRk-zAstre dRSTimAn tata eva niSparigraha-parigrahazUnyaH syAt , tataH siddhaniSparigrahaguNena zuddhAnubhavavAn ata eva bhAvayogasampannaH tataH niyAgapratipattimAna mokSalabdhA bhAvapUjA bhUmiH dhyAnabhUmiH tathA zuddhatapaso bhUmiH sarvavizuddhathA ca sarvanayAzritaHsyAt // 1 // 2 // 3 // 4 // spaSTaM niSTaGkitaM tattva-maSTakaiH pratipatimAna / munimahodayajJAna-sAraM samadhigacchati // 5 // vyAkhyA-dvAviMzadaSTakaiH sphuTanirdhArita tattvaM prApto muniH yena mahAnudayo bhavati etAdRzaM zuddhacAritraM muktirUpaM jJAnasAraM | ca prApnoti, kathitaM yat "sAmAiamAiaM, suanANaM jAva biMdusArAo / tassa vi sAro caraNaM, sAro caraNassa nivvANaM " // 1 // sAmAyikAdAramya caturdazalokabindusArapUrvaparyantaM zrutajJAnamasti, tasya sAraH cAritramasti, cAritrasya ca sAro nirvANamasti // 5 // sAmprataM sadyaH phalajAtIyamukteH svarUpaM nirdizati DEODACAC // 163 //
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ upasaMhAra sAnasAre Daaruary nirvikAra nirAvAdhaM, jJAnasAramupeyuSAm / vinivRttpr|shaanaaN, mokSo'traiva mahAtmanAm // 6 // vyAkhyA-vikArarahitaM bAdharahitaM ca jJAnasAraM prAptavatAM yeSAM parasya AzA nivRttA enAdRzAnAM mahAtmanAmasminneva bhave bandhanivRttirUpA muktirasti // 6 // cittamArdIkRtaM jJAna-sArasArasvatormibhiH / nApnoti tIvramohAgni-ploSazoSakadarthanAm // 7 // vyAkhyA-jJAnasya sArarUpaiH sarasvatyAH kallolaiH komalIkRtaM cittaM tIvramohAgneH dAhazoSasya vedanAM na labhate // 7 // acintyA kA'pi sAdhUnAM, jnyaansaargrisstthtaa| gatiryayordhvameva syA-dadhaH pAtaH kadApi na // 8 // vyAkhyA-sAdhUnAM jJAnasArasya gauravamacintyamasti yasmAdgauravAt Urdhvagatireva syAt na tu kadApi adhogatiH syAt | akAraNaniyamAdanyagurutayordhvagatirna syAt kintvadhogatireva syAdato jJAnagurutA'cintyA kathitA // 8 // klezakSayo hi maNDUka-cUrNatulyaH kriyAkRtaH / dagdhataccUrNasadRzo, jJAnasArakRtaH punaH // 9 // || ___vyAkhyA-kriyAyAH kRtaH klezanAzaH maNDUkacUrNasamAno'sti / yathA maNDUkasya cUrNaH meghavRSTayA punaH maNDUkAnutpAdayati tathA kriyAkRtaH klezanAzaH kAraNasabhidhAnAtpunarutpadyate, parantu jJAnasAreNa zuddhakSayopazamena kRtaH klezakSayaH dgdhmnndduukcuurnnvdsti| yathA dagdhamaNDUkacUrNaH vipulavRSTayA'pi punarmaNDkAnotpAdayati tathA jJAnadagdhaM karma punarna prAduHNyAt, yato bhogaM nAgacchet / / 9 // jJAnapUtAM pare'pyAhuH, kriyAM hemaghaTopamAm / yuktaM tadapi tadbhAva, na yadbhagnApi sojjhati // 10 OSTEOCASNICDETBODENCA // 164 //
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre upasaMhAra DTCGICOSOCOTTAG vyAkhyA-bauddhAdayo'pi jJAnena pavitritAM kriyAM suvaNaghaTasadRzI kathayanti tatparavacanamapi ghaTate, yataH kadA ca patitaH || suvarNaghaTo bhagnaH syAta kintu suvarNatAM na jahAti "( bandheNa na bolei kayAvi )" bandhanena antaHkoTAkoTiM sAgaropamaM nAtiA] krAmati arthAttato'dhiko sthitiM na badhnAti jJAnayuktakriyAto bandho dhvastaH tataH sa punarna bhavet // 10 // || kriyAzUnyaM ca yajjJAnaM, jJAnazUnyA ca ykriyaa| anayorantaraM jJeyaM, bhAnukhadyotayoriva // 11 // vyAkhyA-kriyArahitajJAnasya jJAnarahitakriyAyAzcAntaraM sUryakhadyotayoriva bodhyam / kriyAzUnyaM jJAnaM sUryavanmahAprakAza | jJAnazUnyA kriyA khadyota ivAtmpaprakAzA asti // 11 // cAritraM viratiH pUrNA, jJAnasyotkarSa eva hi / jJAnAdvaitanaye dRSTi-bhrUyA tadyogasiddhaye // 12 // ___vyAkhyA-pUrNaviratirUpaM cAritraM jJAnAtizaya evAsti, tato yogasiddhayartha kevalaM jJAnanaye dRSTideyA // 12 // siddhi siddhapure purandarapuraspardhAvahe labdhavAna, ciddIpo'yamudArasAramahasA dIpotsave parvaNi / etadbhAvanabhAvapAvanamanazcaJcaccamatkAriNAM, taistairdIpazataiH sunizcayamatairnityo'stu diipotsvH||13 . vyAkhyA- indranagarasya spardhAkArake siddhapuranagare'timanohare jyotiSA dIptatadgrantharUpo jJAnasya dIpaH dIpotsavaparvaNi sampUrNatAmagAt, etadgranthabhAvanAyAH-carvaNarahasyAt pUtamanasi sampadyamAnADAdavato jantoH nizcayamatarUpairdIpazataiH sarvadA bhAva CONCORDANDAG // 165 //
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre upasaMhAra , DETAI SITORS dIpotsavo bhavatu // 13 // || keSAJcidviSayajvarAturamaho cittaM pareSAM viSA-vegodarkakutarkamUchitamathAnyeSAM kuvaigagyataH / / | lagnAlarkamabodhakUpapatitaM cAste pareSAmapi, stokAnAM tu vikArabhArarahitaM tjjnyaansaaraashritm||14| _ vyAkhyA-aho keSAMcinmanaH viSayatApAtprataptamasti anyeSAM ca manaH viSasyAvegasamAnaM sadyaHphalavatkRtarkeNa ca mUchitam, kA punaranyeSAM manaH kuvairAgyeNa daSTaM, pareSAM manaH ajJAnakUpe patitam, anyAnAM manaH vikArabhArarahitaM jJAnasAreNa yuktamasti // 14 // | | jAtodrekavivekatoraNatatau dhAvalyamAtanvati, hRdgehe samayocitaH prasarati sphItazca giitdhvniH| pUrNAnandaghanasya kiM sahajayA tadbhAgyabhaGgayA'bhavannaitadgranthamiSAtkaragrahamahazcitraM caaritrshriyH||15 vyAkhyA-yatrAdhikatayA vivekarUpatoraNasya mAlA nivaddhA'sti atiprakAzaM vistArayati hRdayarUpe gehe samayamanusRtya | vistRtagItasya dhvaniH prasarati tataH pUrNAnandarUpazuddhAtmanA saha sahajabhAgyaracanayA etadgrantharacanAvyapadezAt cAritrarUpalakSmyAH citraM vivAhotsavaH kiM nAbhUva // 15 // bhAvastomapavitragomayarasaiH liptaiva bhUHsarvataH, saMsiktA samatodakairatha pathi nyastA viveksrjH| adhyAtmAmRtapUrNakAmakalazacakre'tra zAstrepuraH, pUrNAnandaghane puraM pravizati svIyaM kRtaM mngglm||16 DACIACICADOBLOLAAN orea // 166 //
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAre W| upasaMhAra DACACACACACACAC vyAkhyA-asmin zAstra bhAvanAvRndarUpapavitrakAmadhenugomayarasaiH liptA samatArUpajalena sarvataH siktA bhUmiH asti mArge vivekarUpapuSpasya mAlA sthApitA asti adhyAtmarUpAmRtabhRtakAmakumbhaH purataH sthApitaH asti evaM saccidAnandapUrNabrahmasvarUpazuddhAtmA dvAtriMzadadhikRtyApramAdanagare pravizati sati tadA tena khasyaiva maGgalaM kRtam // 16 // .. gacche zrIvijayAdidevasuguroH khacche guNAnAM gaNe, prauDhaM prauDhimacAmni jitavijayaprAjJAH paramaiyaruH / / tatsAtIrthyabhRtAM nayAdivijayaprAjJottamAnAM zizoH, zrImannyAyavizAradasya kRtinAmeSA kRtiH prItaye // 1 // bAlAlAlApAnavadvAlabodho, nyAyaM kintu nyAyamAlA sudhauSaH / AsvAyainaM (duratizamana) mohahAlAhalAya(casya), jvAlAzAnte/vizAla bhavantu // 2 // AtanvAnA bhAratI bhAratI na-stunyAvezA saMskRte prakRte vaa| ___zuktisUktiyuktimuktAphalAnAM, bhASAbhedo naiva khedonmukhaH syAt // 3 // sUrajItanayazAntidAsaha-nmodakAraNavinodataH kRtaH / AtmabodhadhRtavibhramaH, zrIyazovijayavAcakairayam // 4 // // iti zrIvAcakavarayazovijayaviracita jJAnasArASTakaM TIkayA samalaGkRtam // avarodaereasee // 167 //
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ GiaccaCORCELANA RESSES CARATTERICA