________________
२३६
ज्ञानार्णवः
689 ) दुःखखानिरगाधेयं कलेर्मूलं भयस्य च । पापवीजं शुचां कन्दः श्वभ्रावनिनितम्बिनी ||४९ 690 ) यदि मूर्ता ः प्रजायेरन् स्त्रीणां दोषाः कथंचन । पूरयेयुस्तदा नूनं निःशेषं भुवनोदरम् ||५० 691 ) कौतुकेन समाहर्तुं विश्ववर्त्यङ्गम् ।
वेधसेयं कृता मन्ये नारी व्यसनवागुरा ॥ ५१ 692 ) एकं दृशा परं भावैर्वाग्भिरन्यं तथेङ्गितैः । संज्ञयान्यं रतैश्वान्यं रमयन्त्यङ्गना जनम् ॥५२
689 ) दुःखखानि :- शुचां शोकानां कन्दः, श्वभ्रावनि: नरकभूः, नितम्बिनी स्त्री । शेषं सुगमम् ||४९|| अथ स्त्रीणां दोषस्वरूपमाह ।
[ १२.४९
690 ) यदि मूर्ता :- यदि नूनं निश्चितं स्त्रीणां दोषाः कथंचन केनचित्प्रकारेण मूर्ताः शरीरवन्तः प्रजायन्ते"। तदा निःशेषं समस्तं भुवनोदरं पूरयेयुः पूर्णं कुर्युः । इति सूत्रार्थः ||५० || अथ स्त्रियो वागुरासाम्यमाह ।
691 ) कौतुकेन -- वेधसा ब्रह्मणा इयं नारी व्यसनवागुरा कृता । अहं मन्ये । किं कृत्वा । विश्ववर्त्यङ्गिसंचयं जगद्वर्तिप्राणिसमूहं कौतुकेन * समाहृत्य गृहीत्वा । इति सूत्रार्थः ॥ ५१ ॥ अथ तासां सर्वसाधारणत्वमाह ।
692 ) एकं दृशा - अङ्गना स्त्री, एकं जनं दृशा रमयति । अपरं जनं भावैः चित्तसमुद्भवैः । तथा वाग्भिः अन्यम् । इङ्गितैः अन्यम् । संज्ञया अङ्गुलीभ्रूभ्यां कृतया । च पुनः । रतैः संभोगैः अन्यं रमयतीत्यर्थः ॥ ५२॥ अथ तासां त्यागो यैः कृतस्तानाह ।
यह स्त्री दुःखोंकी गहरी खान, लड़ाई और भयकी जड़, पापकी कारण, शोककी जड़ तथा नरककी पृथिवी - नरक प्राप्तिका कारण है || ४९||
स्त्रियों में इतने अधिक दोष होते हैं कि यदि वे किसी प्रकारसे मूर्त स्वरूपको धारण कर लें तो वे निश्चयसे समस्त लोकको पूर्ण कर देंगे || ५०||
ब्रह्माने आपत्तियोंकी वागुरा ( मृगोंके फँसानेका जाल ) स्वरूप जो इस स्त्रीकी रचना की है वह मानो उसने कुतूहलसे लोकके भीतर रहनेवाले प्राणिसमूह के एकत्रित करने के लिए ही की है, ऐसा मैं समझता हूँ ॥ ५१ ॥
स्त्री कटाक्षपात से किसी एक पुरुषको भावोंसे दूसरेको, वचनों व शरीरकी चेष्टाओं से किसी और को, संकेतसे किसी अन्यको तथा सम्भोगसे अन्य ही पुरुषको सन्तुष्ट किया करती है ॥५२॥
Jain Education International
१. T शोककन्दः । २. All others except PSF श्वभूमि । ३. All others except PM N प्रजायन्ते । ४. M N विश्ववर्त्यागसां चयम् । ५. N T रमयत्यङ्गना ।
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org.
