________________
XXV [ध्यानविरुद्धस्थानानि ] 1267 ) अथ प्रशममालम्ब्य विधाय स्ववशं मनः ।
विरज्य कामभोगेषु धर्मध्यानं निरूपये ॥१ 1268 ) तदेव प्रक्रमायातं सविकल्पं समासतः ।
आरम्भफलपर्यन्तं प्रोच्यमानं निबुध्यताम् ॥२ 1269 ) ज्ञानवैराग्यसंपन्नः संवृतात्मा स्थिराशयः ।
___ मुमुक्षुरुद्यमी शान्तो ध्याता धीरः प्रशस्यते ॥३
1267 ) अथ प्रशमम्-अथेति आर्तरौद्रध्यानानन्तरं "प्रथममालम्ब्येति सुगमम् । मनः स्ववशं विधाय कृत्वा । च कामभोगेषु विरज्य विरक्तीभूय धर्मध्यानं निरूपय कथयेति सूत्रार्थः ॥१॥ अथ धर्मध्यानमेवाह।
___1268 ) तदेव-तदेव धर्मध्यानं प्रक्रमायातं प्रस्तावागतं विबुध्यतां जानीयताम् । समासतः संक्षेपात् मया प्रोच्यमानं कथ्यमानम् । कीदृशम् । सविकल्पं सभङ्गम् आरम्भफलपर्यन्तम् । सुगमम् । इति सूत्रार्थः ॥२॥ अथ ध्यानयोग्यमाह ।
___1269 ) ज्ञानवैराग्य-मुमुक्षुः मोक्तुमिच्छुः । शेषं सुगमम् । इति सूत्रार्थः ॥३॥ अथ मैत्र्यादिभावना दर्शयति ।
हे भव्य ! तू प्रशम (राग-द्वेषकी शान्ति ) का आश्रय लेकर मनको अपने अधीन करता हुआ विषयभोगोंसे विरक्त हो और धर्मध्यानका अवलोकन कर-उसका विचार कर ॥१॥
वही धर्मध्यान यहाँ प्रसंगप्राप्त है। उसका यहाँ भेद-प्रभेदोंके साथ प्रारम्भसे लेकर फलपर्यन्त संक्षेपसे निरूपण किया जाता है । हे भव्य ! तू उसका अनेक प्रकारसे मनन कर ॥२।।
___जो मोक्षकी अभिलाषा रखनेवाला ध्याता ज्ञान व वैराग्यसे सहित, बन्धके कारणभूत मिथ्यात्वादि परिणामोंसे रहित, चित्तकी स्थिरतासे संयुक्त, प्रयत्नशील और शान्त होता है वही ध्याता प्रशंसाके योग्य हैं ।।३।।
१. MN निरूपयेत्, T निरूपये । २. All others except PM विबुध्यतां ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
