________________
५६४
ज्ञानार्णवः
1708 ) दुःसहा निष्प्रतीकारा ये रोगाः सन्ति केचन । साकल्येनैव गात्रेषु नारकाणां भवन्ति ते ॥ २० 1709 ) अदृष्टपूर्वमालोक्य तस्य रौद्रं भयास्पदम् ।
दिशः सर्वाः समीक्षन्ते वराकाः शरणार्थिनः ॥ २१ 1710 ) न तत्र सुजनः कोऽपि न मित्रं न च बान्धवाः । सर्वे ते निर्दयाः पापाः क्रूरा भीमोग्रविग्रहाः || २२ 1711 ) सर्वे च हुण्डसंस्थानाः स्फुलिङ्गसदृशेक्षणाः । विवर्धिताशुभध्यानाः प्रचण्डा चण्डशासनाः || २३ 1712 ) तत्राक्रन्दरवैः सार्धं श्रूयन्ते कर्कशा ः स्वनाः । दृश्यन्ते गृध्रगोमायुसर्पशार्दूलमण्डलाः ||२४
४
1708) दुःसहाः—साकल्येनैव सामान्येनैव । शेषं सुगमम् ||२०|| [ अथ तेषां भयमाह । ]
1709 ) अदृष्ट - तस्य नरकस्य अदृष्टपूर्वमालोक्य । रौद्रं भयास्पदम् । दिशः सर्वाः समीक्ष्यन्ते । वराका नारकाः शरणार्थिनः । इति सूत्रार्थः ||२१|| अथ तत्र मित्रादीनामभावमाह ।
1710) न तत्र - रोद्रा देहाः । शेषं सुगमम् । इति सूत्रार्थः ||२२|| अथ पुनर्दुःखमाह ।
1711) सर्वे च च पुनः । ते नारकाः हुण्डसंस्थानाः स्फुलिङ्गसदृशेक्षणाः वह्निसमानाक्षाः । पुनः कीदृशाः । विवर्धिताशुभध्यानाः विशेषेण वर्धिताशुभध्यानाः । कीदृशाः । प्रचण्डा रौद्राः । पुनः । चण्डशासनाः रौद्राज्ञाः । इति सूत्रार्थः ||२३|| अथ पुनरेतदेवाह ।
1712) तत्राक्रन्द — तत्र नरके कर्कशस्वनाः * कठोरशब्दाः श्रूयन्ते । आक्रन्दरवैः सार्धं
[ ३३.२०
जो कितने ही रोग दुःसह और प्रतीकारसे रहित ( असाध्य ) हैं वे समस्तरूपमें नारकियों के शरीर में होते हैं ||२०||
वहाँ वे दीन नारकी जिसे पूर्व में कभी नहीं देखा था ऐसे रौद्र भयप्रद स्थानको देखकर रक्षाकी दृष्टिसे सब दिशाओंकी ओर देखते हैं ||२१||
परन्तु वहाँपर न कोई सज्जन दिखता है, न कोई मित्र दिखता है, और न कोई बन्धु ही दिखते हैं। वहाँ वे सब ही नारकी निर्दय, पापी, दुष्ट और भयानक तीक्ष्ण शरीरवाले होते हैं ||२२||
Jain Education International
वे सब ही नारकी हुण्डसंस्थानसे सहित, अग्निकणके समान नेत्रोंवाले, वृद्धिंगत अशुभ ध्यान से संयुक्त, अतिशय क्रोधी और तीव्र शासन करनेवाले होते हैं ||२३||
नरकोंमें रोनेके शब्दोंके साथ कठोर शब्द सुने जाते हैं तथा गीध, शृगाल, सर्प, सिंह और कुत्ते देखे जाते हैं ||२४||
१. J सामान्येनैव । २. M केचित् । ३. LY ते for च । ४. N T J कर्कशस्वनाः ।
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
