________________
६१३
३४. पिण्डस्थध्यानम् आत्मानं विश्वरूपं त्रिदशगुरुगणैरप्यचिन्त्यप्रभावं
तत्पिण्डस्थं प्रणीतं जिनसमयमहाम्भोधिपारं प्रयातैः ॥३२ 1909 ) विद्यामण्डलमन्त्रयन्त्रकुहकक्रराभिचारैक्रियाः
सिंहाशीविषदैत्यदन्तिशरभा यान्त्येव निःसारताम् । शाकिन्यो ग्रहराक्षसप्रभृतयो मुञ्चन्त्यसद्वासना
मेतद्धयानधनस्य संनिधिवशागानोर्यथा कौशिकाः ॥३३ इति ज्ञानार्णवे योगप्रदीपाधिकारे आचार्य-श्री-शुभचन्द्र
विरचिते पिण्डस्थध्यानप्रकरणम् ॥३४॥ वीतविश्वप्रपञ्चम् । पुनः कीदृशम् । आत्मानं निर्विकल्पम् । पुनः कीदृशम् । त्रिदशगुरुगणैरपि अचिन्त्यप्रभावम् । इति सूत्रार्थः ॥३२।। अथैतदुपसंहरति ।।
1909) विद्यामण्डल-एतद्ध्यानधनस्य योगिनः एते सर्वे ऽपि निःसारतां निष्फलता प्राप्तवन्तम् । विद्या च मण्डलं च मन्त्रश्च यन्त्रं च कपटं च क्रूरा या अभिचारक्रिया व्यभिचारकार्य तेषां समाहारः । ताः निष्फलतां यान्ति । पुनः एते ऽपि सिंहश्च आशीविषाः [च] सर्पविशेषाः । दैत्याः प्रसिद्धाः । दन्तिनो हस्तिनः । शरभाः अष्टापदाः तेषां समाहारः । पुनः शाकिन्यः । ग्रहाः केत्वादयः। राक्षसाः, तेषां समाहारः । असद्वासनां मुञ्चन्ति त्यजन्ति इति सूत्रार्थः ॥३३॥
इति श्री-शुभचन्द्राचार्यविरचिते ज्ञानार्णवसूत्रे योगप्रदीपाधिकारे पण्डितनयविलासेन साहपासा-तत्पुत्र-साहटोडर-तत्कुले कमलदिवाकर-साहऋषिदास-स्वश्रवणार्थं
पण्डितजिनदासोद्यमेन कारापितपिण्डस्थध्यानप्रकरणं समाप्तम् ॥३४।। पासराजश्च संभूतः तत्सुतष्टोडरो मतः । जैनधर्ममहाबुद्धिः रिषिदासः सुखोत्तमः ॥१॥ अथ पदस्थध्यानमाह। स्मरण किया जाता है उसे जिनागमरूप महासमुद्रके पारको प्राप्त हुए गणधर देवोंने पिण्डस्थ ध्यान कहा है ॥३२॥
__ जिस प्रकार सूर्यकी समीपता पाकर उल्लू निरर्थकताका अनुभव करते हुए दुर्वासना ( कुत्सित संस्कार ) को छोड़ दिया करते हैं उसी प्रकार इस पिण्डस्थ ध्यानरूप धनसे सम्पन्न योगीकी समीपताको पाकर विद्या, मण्डल (कुष्ठरोग या सैन्यरचनाविशेष ), मन्त्र, इन्द्रजाल व दूसरेके घातके लिये किया जानेवाला क्रूर कर्म, तथा सिंह, आशीविष सर्प, दैत्य, हाथी और शरभ ( एक हिंसक पशु ) ये सब निरर्थकताको प्राप्त होते हैं-निष्प्रभ हो जाते हैं। साथ ही शाकिनी, दुष्ट ग्रह और राक्षस आदि भी दुर्वासनाको-अपने दुष्ट स्वभावको छोड़ देते हैं ॥३३॥ इस प्रकार आचार्य श्री शुभचन्द्र विरचित ज्ञानार्णव योगप्रदीपाधिकार में
पिण्डस्थ ध्यान प्रकरण समाप्त हुआ ॥३४॥ १. M N योगिनाथं, L T F J निर्विकल्पं, X Y ज्ञानबीजं for विश्वरूपं । २. J कपटङ्करा । ३. All others except PM L F°चाराः क्रियाः ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
