________________
२५०
ज्ञानार्णवः
733 ) नवनीतनिभं पुंसां मनः सद्यो विलीयते । तावह्निसंतप्तं सतामपि न संशयः ॥८ (734) अन्तः सुप्तोऽपि जागतिं स्मरः संगेन योषिताम् । रोगव्रज इवापथ्यसेवासंभावितात्मनाम् ॥९ 735 ) क्रियते यैर्मनः स्वस्थं श्रुतप्रशमसंयमैः ।
Sपि संसर्गमासाद्य वनितानां क्षयं गताः || १० 736 ) स्थिरीकृत्य मनस्तच्वे तावत्तिष्ठति संयमी । यावन्नितम्बिनी भोगिभृकुटिं न समीक्षते ॥ ११
3
733) नवनीत - पुंसां सतामपि मनः नवनीतमिव सद्यो विलीयते । कीदृशं मनः । वनितासंतापं स्त्रीसंतप्तम् । इत्यत्र न संशयः कार्यः || ८ || अथ शमितकामोऽपि स्त्रीसंगाज्जागति
तदाह ।
[ १४.८ -
734) अन्तःसुप्तः—स्मरः कन्दर्पः अन्तः सुप्तो ऽपि योषितां संगेन जागति । केषां क इव । अपथ्यसेवा संभावितात्मनाम् अपथ्यान्नभोजनव्याप्तदेहानां रोगव्रजः इव रोगसमूहः इव । इति सूत्रार्थः || ९ || अथ पुनर्वनितासंग दोषमाह ।
-
735) क्रियते यैः श्रुतप्रशमसंयमैः शास्त्रक्षान्तिचारित्रैर्मनः स्वस्थं क्रियते । ते ऽपि श्रुताद्याः वनितानां स्त्रीणां संसर्गं संबन्धमासाद्य प्राप्य क्षयं गताः । इति सूत्रार्थः ॥ १०॥ अथ मनःस्थिरोपायमाह ।
736) स्थिरीकृत्य – संयमी चारित्रवान् तत्त्वे स्वात्मस्वरूपे मनः स्थिरीकृत्य तावत्तिष्ठति यावन्नितम्बिनी भोगिभृकुटिं स्त्रीभोगिजनकटाक्षं न समीक्षते । इति सूत्रार्थः || ११|| अथ यासां ध्यानतः कन्दर्पं जनयति तदाह ।
इसमें सन्देह नहीं कि सज्जन पुरुषोंका भी मन स्त्रीरूप अग्नि के संयोग से सन्तप्त होकर मक्खनके समान शीघ्र ही पिघल जाता है ||८||
भीतर सोया हुआ भी काम स्त्रियोंके संगसे इस प्रकार जाग उठता है जिस प्रकार कि अपथ्य भोजनका सेवन करनेवाले मनुष्योंका रोगसमूह जाग उठता है || २ ||
जिन महापुरुषोंने श्रुत, प्रशम और संयम के द्वारा अपने मनको अपनी आत्मा में स्थिर कर लिया है भी स्त्रियोंकी संगतिको पाकर नाशको प्राप्त होते हैं ॥ १० ॥
Jain Education International
संयमका परिपालक साधु मनको वस्तुस्वरूप में स्थिर करके तबतक ही स्थित रहता है। जब तक वह स्त्रीरूप सर्पकी भृकुटिको नहीं देखता है ||११||
१. M N मनः स्वास्थ्यं । २. M भोगीभृकुटिर्न । ३. All others except S R समीक्ष्यते ।
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.brg
