________________
४१२ ज्ञानार्णवः
[२३.१२1191 ) ख्यातिपूजाभिमानातः कैश्चिच्चोक्तानि सूरिभिः ।
पापाभिचारकमोणि क्ररशास्त्राण्यनेकधा ॥१२ 1192 ) अनाप्ता वञ्चकाः पापा' दीना मार्गद्वयच्युताः ।
दिशन्त्यज्ञेष्वनात्मज्ञा ध्यानमप्यन्तभीतिदम् ॥१३॥ आस्तां तावत् । 1193 ) संसारसंक्रमश्रान्तो यः शिवाय विचेष्टते ।
स युक्त्यागमनिर्णीते विवेच्य पथि वर्तते ।।१४ वञ्चितैः विप्रतारितैः तानं किमर्थं क्रियते । भोगार्थम्, इह परलोके इन्द्रियसुखार्थम् । पुनः किमर्थम् । अरिघातार्थं शत्रुमारणार्थं दुष्टदेवताध्यानं मन्त्रे क्रियते। इति भावार्थः ॥११॥ अथान्यकृतशास्त्राणां
वैफल्यमाह।
1191 ) ख्यातिपूजा--कैश्चित् सूरिभिः पण्डितैरनेकधा नानाप्रकारक्रूरशास्त्राणि दुष्टशास्त्राणि उक्तानि प्रतिपादितानि। क्रूरत्वमेवाह । कीदृशानि। पापाभिचारकर्माणि पापं पापजनकम् अभिचारकर्म मैथुनकर्म येषु तानि। कीदृशैः सूरिभिः । ख्यातिपूजाभिमानातः, ख्यातिः प्रसिद्धिः, पूजा इष्टवस्तुप्राप्तिः, ताभ्याम् अभिमानः अहंकारः तेनातः पीडितः । इति सूत्रार्थः ॥१२।। अथ मिथ्यादृष्टीनां ध्याने क्रूराणामिव स्वभावमाह ।
___1192 ) अनाप्ताः-अनाप्ताः मिथ्यादृष्टयः अन्येषु शास्त्रेषु ध्यानं दिशन्ति कथयन्ति। कीदृशा वञ्चकाः। मिथ्योपदेशेन लोकान् वश्चयन्ति ते वञ्चकाः । पुनः । पापाः पापोपदेशकाः। दीना वराकाः । पुनः कीदृशाः । मार्गद्वयच्युताः निश्चयव्यवहारमार्गरहिताः । पुनः कीदृशाः । आत्मज्ञानरहिताः । कीदृशं ध्यानम् । अत्यन्तभीतिदं अधिकभयप्रदम् । इति सूत्रार्थः ।।१३।। आस्तां तावत् । एतत्तिष्ठतु ।
___1193 ) संसार-यो मनुष्यः शिवाय मोक्षाय विचेष्टते । कीदृशो यः। संसारसंक्रमश्रान्तः । संसारे चतुर्गतिरूपे यः संक्रमः परिभ्रमः तेन श्रान्तः खिन्नः स मनुष्यो युक्त्या पथि सम्यग्दर्शनादिके ( दूसरेके वध के लिए किया जानेवाला यन्त्रादिका प्रयोग ) में उद्यत होकर भोगके लिए व शत्रुके घातके लिए ध्यान किया करते हैं ॥११॥
कितने ही आचार्योंने प्रसिद्धि, प्रतिष्ठा एवं अभिमानसे पीड़ित होकर पाप स्वरूप अभिचार कम में प्रवृत्त करनेवाले अनेक प्रकारके सदोष शास्त्रोंको रचा है ॥१२॥ जो स्वयं आप्त ( देव ) नहीं हैं, दूसरोंको ठगनेवाले हैं, पापिष्ठ हैं, दीन हैं तथा इस लोक व परलोकके मार्गसे भ्रष्ट हैं वे यदि आत्मस्वरूपसे अनभिज्ञ होकर अतिशय भयको उत्पन्न करनेवाले ध्यानका उपदेश मूर्खजनोंके मध्यमें करते हैं तो भले ही करें-उनको छोड़कर बुद्धिमान् मनुष्य उनके इस उपदेश को ग्रहण करनेवाले नहीं हैं ॥१३॥
और तो रहे-जो विवेकी जीव संसार परिभ्रमणसे थककर मोक्षके लिए चेष्टा करता है औ
१. J दीना पापा । २. All others except PM दिशन्त्वज्ञे । ३. All others except P मत्यन्त । ४. N S T J K R om. । ५. J K R संभ्रम ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
