________________
३४२
ज्ञानार्णवः
[ १८.१३६
1034) एवमेवापवर्गाय प्रवृत्तैर्ध्यानसाधने । स्वमेव वञ्च्यते मूढैर्लोकद्वयपथात् च्युतैः ।। १३६ 1035 ) अध्यात्मजं तदत्यक्षं स्वसंवेद्यमनश्वरम् ।
आत्माधीनं निराबाधमनन्तं योगिनां सुखम् ॥१३७ 1036 ) अपास्य करणग्रामं यदात्मन्यात्मना स्वयम् ।
सेव्यते योगिभिस्तद्धि सुखमाध्यात्मिकं मतम् ॥१३८ 1037 ) आपातमात्ररम्याणि विषयोत्थानि देहिनाम् । विषपाकानं पर्यन्ते विद्धि सौख्यानि सर्वथा || १३९
1034) एवमेव - मूढैः मूर्खेः स्वमेव वञ्चितं ध्यानसाधने । अपवर्गाय एवमेव प्रवृत्त : कृतोद्यमैः । पुनः कीदृशैः । लोकद्वयपथच्युतैः इहपरलोक भ्रष्ठैः । इति सूत्रार्थः || १३६ || अथ योगिनां सुखमाह ।
1035) अध्यात्मजं - योगिनां सुखं भवति । कीदृशम् | अध्यात्मजं ध्यानजातम् । पुनः कीदृशम् । यत्सुखम् अत्यक्षम् अतीन्द्रियम् । पुनः कीदृशम् । स्वसंवेद्यं स्वानुभवजम् । पुनः कीदृशम् । अनश्वरम् अविनाशि । पुनः कीदृशम् । आत्माधीनम् । पुनः कीदृशम् । निराबाधं बाधारहितम् । पुनः । अनन्तम् अनन्तविषयावच्छेदकम् । इति सूत्रार्थः || १३७ ।। अथाक्षनाशे स्वसंवेदनमाह ।
1036) अपास्य - हि निश्चितम् । योगिभिः आध्यात्मिकं सुखं मतमभीष्टम् । यत्सुखमात्मनि आत्मना स्वयं सेव्यते । किं कृत्वा । करणग्रामम् इन्द्रियसमूहम् अपास्य दूरीकृत्य । इति सूत्रार्थः ॥१३८।। अथ संसारसौख्यासारतामाह ।
1037) आपातमात्र - देहिनां विषयोत्थानि सौख्यानि आपातमात्र रम्याणि विद्धि जानीहि चिन्तन नहीं किया है; फिर भी जो यों ही मोक्षप्राप्तिकी इच्छासे ध्यान के सिद्ध करने में प्रवृत्त हुए हैं वे मूर्ख दोनों लोकोंके मार्ग से भ्रष्ट होकर अपने आपको ही ठगते हैं ।। १३५-३६ ।।
योगियोंका वह आध्यात्मिक सुख इन्द्रियोंकी अपेक्षासे रहित, स्वसंवेदनका विषय, अविनश्वर, आत्मामात्रकी अपेक्षा रखनेवाला ( परनिरपेक्ष ), सब प्रकारको बाधासे रहित और अनन्त है || १३७।।
Jain Education International
इन्द्रियसमूहकी अपेक्षा न करके योगीजन स्वयं आत्मामें आत्मा के द्वारा जिस सुखका अनुभव करते हैं वह आध्यात्मिक सुख माना गया है ।। १३८ ||
विषयोंसे उत्पन्न हुआ प्राणियोंका सुख केवल अनुभवनकाल में ही रमणीय प्रतीत होता
१. M N बध्यते, L S T F J X Y R वञ्चितं । २. All others except P पथच्युतैः । ३. All others except PNFY यदत्यक्षं । ४ Y - मनक्षरं । ५. All others except PM NX योगिनां मतं । ६. L विषतुल्यानि ।
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
