________________
२९८
ज्ञानार्णवः
[१८.२887 ) महाव्रतविशुद्धयर्थं भावनाः पञ्चविंशतिः ।
परीमासाद्य निर्वेदपदवीं भव्य भावय ॥२ 888 ) ईर्याभाषणादाननिक्षेपोत्सर्गसंज्ञकाः ।
__सद्भिः समितयः पञ्च निर्दिष्टाः संयतात्मभिः ॥३ 889 ) वाकायचित्तजानेकसावधप्रतिषेधकम् ।
त्रियोगरोधकं वा स्याद्यत्तद्गुप्तित्रयं मतम् ॥४॥ तद्यर्थी890 ) सिद्धक्षेत्राणि चैत्यानि जिनबिम्बानि वन्दितुम् ।
गुर्वाचार्यश्रुतोपेतान् सेवितुं व्रजतो ऽथवा ॥५
___887 ) महाव्रत-हे भव्य पञ्चविंशतिभावना: भावय । किमर्थम् । महाव्रतविशुद्धयर्थम् । प्रसिद्धम् । किं कृत्वा । निर्वेदपदवी वैराग्यमार्गम् आसाद्य प्राप्येति सूत्रार्थः ।।२।। अथ समितयों नामग्राहमाह।
888 ) ईर्याभाषणा--संयतात्मभिः मुनिभिः । ईर्यासमितिः, भाषासमितिः, एषणासमितिः, आदाननिक्षेपसमितिः उत्सर्गसमितिश्च इति पञ्च समितयः । निर्दिष्टाः कथिताः । इति सूत्रार्थः ॥३॥ अथ गुप्तयः प्राह।
___889 ) वाक्काय-तद् गुप्तित्रयं मतं कथितम् । तत् किम् । यत् यस्मात् कारणात् त्रियोगरोधनं स्यात् । च पादपूरणे । कोदृशं त्रियोगरोधनम् । वाक्कायचित्तजानेकसावधप्रतिषेधकं वचनकायमनोजातानेकापायप्रतिषेधकमिति सूत्रार्थः ॥५॥ तद्यथा समितिगुप्तयो दर्शयति । तत्प्रथमत ईर्यासमितिमाह । श्लोकः ।
हे भव्य ! इन महाव्रतोंको निर्मल रखनेके लिए उत्कृष्ट वैराग्यकी पदवीको प्राप्त करके पच्चीस भावनाओंका चिन्तन कर ॥२॥
___ अपनेको नियंत्रित करनेवाले सत्पुरुषोंने ईर्या, भाषा, एषणा, आदान निक्षेप और उत्सर्ग नामोंवाली पाँच समितियाँ निर्दिष्ट की हैं ॥ ३ ॥
____ जो वचन, काय और मन इन तीन योगोंसे उत्पन्न होनेवाली अनेक प्रकारकी पापप्रवृत्तिको रोकती हैं उनको अथवा इन तीनों योगोंका जो निरोध करती हैं वे तीन गुप्तियाँ मानी गयी हैं ॥४॥
जो मुनि सिद्धक्षेत्र, जिनालयों और जिन प्रतिमाओंकी वंदनाके लिए अथवा गुरु, आचार्य एवं आगमसे संयुक्त उपाध्यायकी सेवाके लिए गमन करते हुए दयार्द्र होकर
१. N पञ्चविंशतिम् । २. All others except PLJ परमासाद्य । ३. M संज्ञिकाः । ४. L संयतात्मनाम् । ५.Y चित्तजातेन । ६. All others except P M N Y रोधनं । ७. P गुप्तित्रयो। ८. P M L F तद्यथा। ९. Svx R सिद्धानि for चैत्यानि । १०. All others except P°चार्यतपोवृद्धान् ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
