Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ dheSThi devacandra lAlabhAI-jainapustakoddhAre-granthAGkaH 57. zrImatpUrvAcAryasaMkalitA sUktamuktAvalI // prasiddhikartA-zA jIvanacaMda sAkaracaMda jahverI, asyaikaH kAryavAhakaH / idaM pustakaM mohamayyAM zAha jIvanacaMda sAkaracaMda jahvarI, jahverI bAjAra ityanena nirNayasAgaramudraNAgAre kolabhATavIbhyAM 23 tame nilaye rAmacaMdra yesU zeDagedvArA mudrayitvA prakAzitam / astra punarmudraNAdyAH sarvedhikArA etadbhANDAgArakAryavAhakANAmAyattAH sthApitAH ] zrIvIrasaMvat 2446. vikramasaMvat 1978. krAiSTasan 1922. prathamasAtayaH 10..] vetanaM rUpyakadvayam. [Rs2-0-0] Jain Education Interational For Privale & Personal use only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ All Rights Reserved by the Trustees of the Fund. Printed by Kamchandra You Sledge, at the Nirnays-sagar Press," 33, Kolbat Lane, Bombay, Published for Sheth Devehund Lalblar Jain Pustakoddhar Fund, at 426 Javeri Barat Bolubey, Office of Sheth D. LJ. P. lund, Uy Jivanchand Sikereland Javeri. Jain Education Interational For Private & Personal use only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ Sheth Devchand Lalbhai Jain Pustakoddhar Fund Series No. 57. FOREWORD. SYSSOUSE* SEGAGE CASESKUS This is the 57th volume of the series that we have been sending forward. In issuing it to the publie we have to put on record the great loss that we have suffered in the death of two of our earnest I workers and sympathisers. The first of them to whom we would refer is Muni Maharaj Punnyas Shree Mani Vijayajee. And the second is Sheth Naginbhai Ghelabhai Javeri. The former succumbed to a II X disease after a very short illness. He was the most energetic and devoted guide of ours in our task. The latter died at the age of 45. He was the chief Trustee of this Fund. Both have been victims of premature and early death. All the 56 volumes of this series were issued during the period when Sheth Naginbhai was a trustee. He died in Bombay on the 20th of November 1921, a consequence of his death the responsibility of publication has fallen on us. Jain Education Interational For Privale & Personal use only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ SuktaMukta valee 2 In conclusion we take leave to tender our heart-felt thanks to Shreeman Agamoddharaka Vyakhyapragna Acharya Maharaj Shree Ananda Sagar Suri for the kind and valuable help rendered by him in editing this volume called "Shree Sukta Muktavalee." It is an original work written by some Acharya (a) of old. And the Jain public ought to be thankful to Shreeman Ananda Sagar Suri to have made it accessible to the community. RANA NAWAMI, VIKRAM YEAR 1978. Bombay, 6th April 1922. Jain Education anal JIVANCHAND SAKERCHAND JAVERI, A Trustee for himself & Co-Trustees, Foreword. 2
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreSThI devacaMda lAlabhAI jahaverI. janma 1909 vaikramAbde niryANam 1962 vaikramAbde kArtikazuklaikAdazyAM, sUryapUre... saupakRSNatRtIyAyAma , mustvayyAma, ( 33E Ses EB 12 -romansrsersarsasaraperrerone IPEDIA SUPEb600 arthersarsapenanced The Late Sheth Devchand Lalbhai Javeri. Died 13th January 1906 A. D. Bombay, Born 1853 A. D. Surat. 10000-1-21.
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Interational For Private & Personal use only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ CRed zreSThi devacandra lAlabhAI-jainapustakoddhAra-granthAGke zrIvIrAya namaH zrImatprAcInAcAryakRtA O shriisuuktmuktaavlii| dharmopadezasUktAni 1 vIraM vizvaguruM natvA, kRtvA yatlena saMgraham / sadopakArisUktAlI, svAnyapAThAya likhyate // 1 // pUjyapUjA dayA dAnaM, tIrthayAtrA jpstpH| zrutaM paropakAraca, maya'janmaphalASTakam // 2 // ziSTe saGgaH zrutau raGgaH, saddhyAne dhIdhRtau mtiH| dAne zaktirgurau bhaktiH, SaDete sukRtaakraaH||3|| devapUjA gurUpAstiH, svAdhyAyaH saMyamastapaH / dAnaM ceti gRhasthAnAM, SaT karmANi dine dine // 4 // jinapUjanaM vivekaH satyaM zaucaM supAtradAnaM c| mahimakrIDAgAraH zRGgAraH zrAvakatvasya 4 // 5 // yadbhaktiH sarvajJe yadyatnastatpraNItasiddhAnte / yatpUjanaM yatInAM phalametajjIvitavyasya // 6 // dAnaM supAtre vizadaM sudhyAne pra. SANCARDAM JanEducation For Private Personal use only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamuktA kIca zIlaM, tapo vicitraM zubhabhAvanA ca / bhavArNavottAraNasattaraNDaM, dharma caturdhA munayo vadanti ||7||shriimjineshnmnN dharmopadezavalyAM 4 tilakatyalIke, vakSaHsthale vimalamAlati sadvivekaH / tADaGkati zravaNayoH sugurUpadezastyAgastu kaGkaNati pANitale satAM | sUktAni dahi // 8 // jaino dharmaH prakaTavibhavaH saMgatiH sAdhuloke, vidvadgoSThI vacanapaTutA kauzalaM satkiyAsu / sAdhvI lakSmIzcaraNa-11 dvAraM 1 kamalopAsanA sadgurUNAM, zuddhaM zIlaM matiramalinA prApyate bhaagyvdbhiH||9|| jinabhavanaM jinabimbaM jinapUjAM jina zlokAH mataM ca yaH kuryAt / tasya narAmarazivasukhaphalAni karapallavasthAni // 10 // varapUjayA jinAnAM dharmazravaNena suguruse- 1-16 vnyaa| zAsanabhAsanayogaiH sRjanti saphalaM nijaM janma // 11 // dAnaM vittAhataM vAcaH, kIrtidhauM tthaa''yussH| paropakaraNaM kAyAdasArAtsAramuddharet // 12 // buddheH phalaM tattvavicAraNaM ca, dehasya sAraM vratadhAraNaM ca / arthasya sAraM |kila pAtradAna, vAcaH phalaM prItikaraM narANAm // 13 // jinendrapUjA guruparyupAstiH, sattvAnukampA zubhapAtradAnam / / guNAnurAgaH zrutirAgamasya, nRjanmavRkSasya phalAnyamUni // 14 // tyAjyA hiMsA narakapadavI nAnRtaM bhASaNIyaM, steyaM heyaM surataviratiH srvsnggaanivRttiH| jaino dharmo yadi na rucitaH pApapaGkAvRtebhyaH, sarpirduSTaM kimidamiyatA yatnamehI na bhuGkte // 15 // kare zlAghyastyAgaH zirasi gurupAdapraNamanaM, mukhe satyA vANI zrutamavitathaM ca zravaNayoH / hRdi svacchA vRttivijayi bhujayoH pauruSamaho, vinA'pyaizvaryeNa prakRtimahatAM maNDanamidam // 16 // pitA yogAbhyAso viSayaviratiH sA | ca jananI, vivekaH saundarya pratidinamanIhA ca bhaginI / priyA kSAntiH putro vinaya upakAraH priyasuhRt , sahAyo vai. yAnapAtraM pra. MARACHCALCUCRECORRECRDC CACANCARNA JainEducation For Private Personal Use Only Haw.jainelibrary.org
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6-NCRACANCOC rAgyaM gRhamupazamo yasya sa sukhI // 17 // dhairya yasya pitA kSamA ca jananI bhrAtA manaHsaMyamaH, sUnuH satyamidaM dayA ca duhitA zAntiH svayaM gehinI / zayyA bhUmitalaM dizo'pi vasanaM jJAnAmRtaM bhojanaM, yasyetAni kuTumbino vada sakhe! tasyAGginaH vAsukham ? // 18 // yatsaMtoSasukhaM yadindriyadamo yaccetasaH zAntatA, yaddIneSu dayAlutA yadapi gIH satyAmRtAsyandinI / zaurya dhairyamanAryasaGgaviratiryA saGgatiH sajane, ete te pariNAmasundaratarAH sarve vivekaangkraaH|| 19 // trisandhyaM devArcA viracaya cayaM prApaya yazaH, zriyaH pAtre vApaM janaya nayamArga naya mnH| smarakrodhAdyArIn dalaya kalaya prANiSu dayAM, jinoktaM siddhAntaM zRNu vRNu javAnmuktikamalAm // 20 // dine dine maMjulamaMgalAlI, susaMpadaH saukhyaparamparA ca / iSTArthasiddhirbahulA ca buddhiH, sarvatra siddhiH sRjatAM sudharmam // 21 // dharmasiddhau dhruvaM siddhidyumnapradyumnayorapi / dugdhopalambhe sulabhA, saMpattirdadhisarpiSoH // 22 // jIvadayA jiNadhammo sAvayajammo gurUNa pybhttii| eaM rayaNacaukkaM puNNehi~ viNA na pAvati // 23 // jaM appaha na suhAyaI, taM puNa paraha na vaMchiaI / dhaMmaha ehaja mUlu, kAhuM vali vali pucchiaI? // 24 // pUjAmAcaratAM jagatrayapateH saGghArcanaM kurvatAM, tIrthAnAmabhivandanaM vidadhatAM jainaM vacaH zRNvatAm / saddAnaM dadatAM tapazca caratAM sattvAnukampAkRtAM, yeSAM yAnti dinAni janma saphalaM teSAM supuNyAtmanAm // 25 // devaM pUjayato dayAM vidadhataH satyaM vaco jalpataH, sadbhiH saMgamanujjhato vitarato dAnaM madaM mushctH| yasyetthaM jIvadayA jinadharmaH, zrAvakajanma gurUNAM padabhaktiH / etad ratnacatuSka, puNyairvinA na prApnuvanti // 23 // yat AtmanaH na sukhayati, tatpunaH parasmai na vAnchayate / dharmasya etad mUlaM, kiM punaH punaH pRcchayate // 24 // C ACANCIEOCONCR Jain Education Interational For Privale & Personal use only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ valyAM dharmopadezasUktAni dvAraM 1 zlokAH 17-33 sUktamuktA. puruSasya yAnti divasAstasyaiva manyAmahe, gotraM janma ca jIvitaM ca saphalaM zlAghyA kathA vAggmitA // 26 // karttavyaM jinavandanaM vidhiparaiharSollasanmAnasaiH, saccAritravibhUSitAH pratidinaM sevyAH sadA sAdhavaH / zrotavyaM ca dine dine jina- vaco mithyAtvanirNAzanaM, dAnAdau vratapAlane ca satataM kAryA ratiH zrAvakaiH / / 27 // vandyAstIrthakRtaH surendramahitAH pUjAM vidhAyAmalA, sevyAH sanmunayazca pUjyacaraNAH zrAvyaM ca jainaM vcH| sacchIlaM paripAlanIyamatulaM kArya tapo nirmalaM, | dhyeyA paJcanamaskRtizca satataM bhAvyA ca sadbhAvanA // 28 // devaM zreNikavatpUjaya guruM vandasva govindavaddAnaM zIlatapaHprasaGgasubhagAM cAbhyasya sadbhAvanAm / zreyAMsazca sudarzanazca bhagavAnAdyaH sa cakrI yathA, dharthe karmaNi kAmadevavadaho cetazciraM sthApaya // 29 // jantUnAmavanaM jinezamahanaM bhaktyAgamA''karNanaM, sAdhUnAM namanaM madApanayanaM samyaggurormAnanam / mAyAyA hananaM krudhazca zamanaM lobhadrumonmUlanaM, cetaHzodhanamindriyAzvadamanaM yattat zivopAyanaM // 30 // sarvajJo hRdi vAci tadguNagaNaH kAyena dezavrataM, dharme tatparatA paraH pariNato bodho budhazlAdhyatA / prItiH sAdhuSu bandhutA budhajane jaine ratiH zAsane, yasyaivaM bhavabhedako guNagaNaH sa zrAvakaH puNyabhAk // 31 // traikAlyaM jinapUjanaM pratidinaM saGghasya sanmAnanaM, svAdhyAyo gurusevanaM ca vidhinA dAnaM tathA''vazyakam / zaktyA ca vratapAlanaM varatapo jJAnasya pAThastathA, / saiSa zrAvakapuGgavasya kathito dharmoM jinendrAgame // 32 // lakSmI navivekasaMgamamayI zraddhAmayaM mAnasaM, dharmaH zIladamAyAmayaH sucaritazreNImayaM jiivitm| buddhiHzAstramayI sudhArasamayaM vAgvaibhavojjambhitaM, vyApArazca parArthanirmitimayaH puNyaiH paraM prApyate // 33 // sanyAyopAttavittapracayasaphalatAhetu dAnaM supAtre, deyaM zuddhaM ca zIlaM sakalabhayaharaM pAlanIyaM ASCCCOCRACMCOACH // 2 // Jain Educatio n al aww.jainelibrary.org
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ PANCHAMASALARMERACANCE bhavadbhiH / vajraM duSkarmazailapacayavidalane sattapaHkarma kArya, sarvAnuSThAnasAraM bhavabhayamadhanA bhAvanA bhAvanIyA // 34 // vAJchA sajjanasaMgame paraguNe prItigurau namratA, vidyAyAM vyasanaM svayoSiti ratirlokApavAdAdbhayam / bhaktizcArhati zaktirAtmadamane saMsargamuktiH khale, yeSvete nivasanti nirmalaguNAstaireva bhUrbhUSitA // 35 // hasto dAnavidhau mano jinamate vAcaH sadA sUnRte, prANAH sarvajanopakArakaraNe vittAni caityotsave / yenaivaM viniyojitAni zatazo vizvatrayImaNDanaM, dhanyaH ko'pi sa viSTapaikatilakaM kAle kalau zrAvakaH // 36 // nidrAnte parameSThisaMsmRtiratho devArcanAvyApRtiH, sAdhubhyaH praNatiH pramAdaviratiH siddhaanttttvshrutiH| sarvasyopakRtiH zucivyavahRtiH satpAtradAne ratiH, zreyonirmaladharmakarmaniratiH zlAghyA narANAM sthitiH|| 37 // kRtvA'rhapadapUjanaM yatijanaM natvA viditvA''gamaM, hitvA saMgamadharmakarmaThadhiyAM pAtreSu dattvA dhanam / gatvA paddhatimuttamakramajuSAM jitvA'ntarArivrajaM, smRtvA paJcanamaskriyAM kuru karakoDasthamiSTaM sukham // 38 // utpattirvimale kule yatijane saGgo jinendre parA, bhaktirdAnamatirnidAnarahitA vairAgyabuddhirbhave / sarvatrocitakAritA guNavatAmekAntapakSagrahaH, kumAhe viphalA kriyA sukRtinaH kasyApi saMpadyate // 39 // utpattiH satkulAdau prakRtikaruNayA | vyAkulA cittavRttiAvRttiH pApayogAttadanu guNakaraH sAdhusaGgAnurAgaH / saMsArAraNyabhItiguruzaraNatayA karmanirmUlanecchA, prAgjanmopAttapuNyairiha bhavati nRNAM sarvasAmagriyam // 40 // bhaktiH zrIvItarAge bhagavati karuNA prANivarge| samagre, dInAdibhyaH pradAnaM zravaNamanudinaM zraddhayA suzrutInAm / pApApohe samIhA bhavabhayamasamaM muktimArgAnurAgaH, saGgo niHsaGgacittairviSayavimukhatA hayiNAmeSa dhrmH|| 41 // kartavyA devapUjA zubhaguruvacanaM nityamAkarNanIya, dAnaM deyaM su tAta, yAhe vimA jinendra pavA'ntarArija Jain Education Interational
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamukkAvalyAM SSSSSSSSSS pAtre pratidinamamalaM pAlanIyaM ca zIlam / tapyaM zuddhaM svazatyA tapa iha mahatI bhAvanA bhAvanIyA, zrAddhAnAmeSa dharmo dharmopadezajinapatigaditaH puutnirvaannmaargH|| 42 // sarvajJArcA'nuraktirvipulataradhiyA tIrthayAtrAnuSaktiH, pApAdAne viraktirmuni- sUktAni varacaraNArAdhane'gAdhabhaktiH / dAnAsaktiH samagrA''grahaviratiratidharmakarmaprasaktiH, keSAzcitpuNyayogAdbhavati yadi para dvAraM 1 prANinAM prAptireSA // 43 // pUAM jiNiMde suruI vaesu, jatto a sAmAiaposahesuM / dANaM supatte sayaNaM sutitthe, su.8 zlokAH sAhusevA sivloamggo||44|| jiNANaM pUajattAe, sAhUNaM pajjuvAsaNe / AvassayaMmi sajjhAe, ujameha diNe diNe // 45 // jattha ya visayavirAo kasAyacAo guNesu aNurAo / kiriAsu appamAo so dhammo sivasuhovAo // 46 // jAeNa jIvaloe do ceva nareNa sikkhiavvaaii| kammeNa jeNa jIvai jeNa mao suggaI jaai||47|| nANaM | niyamaggahaNaM navakAro nayaruI aNIhA ya / paMcanayabhUsiANaM na dullahA suggaI hoi // 48 // paJcakkhANaM pUA paDikamaNaM posaho pruvyaaro| paMca payArA jassa una payAro tassa sNsaaro||49|| titthesarANaM bahumANabhattI, sattIi sattANa dayA virAgo / samANadhammANa ya vacchalattaM, jiNAgame sAramudAharanti // 50 // pUjA jinendre suruciH vrateSu, yatazca sAmAyikapauSadheSu / dAnaM supAtre zrayaNaM sutIrthe, susAdhusevA zivalokamArgaH // 44 // jinAnAM pUjAyAtrayoH, sAdhUnAM paryupAsane / Avazyake svAdhyAye, udyacchasva dine dine // 45 // yatra ca viSayavirAgaH, kaSAyatyAgaH guNeSu anurAgaH / kriyAsu apramAdaH, sa dharmaH zivasukhopAyaH // 46 // jAtena jIvaloke, dve caiva nareNa zikSitavye / karmaNA yena jIvati, yena mRtaH sugatiM yAti // 47 // jJAnaM niyamagrahaNaM, navakAraH nayaru, // 3 // | cizca anIpsA ca / paJca nakAravibhUSitAnAM, na durlabhA sugatirbhavati // 48 // pratyAkhyAnaM pUjA, pratikramaNaM pauSadhaH paropakAraH / paJcasu peSu yasya tu pracAra:na pracAraH tasya saMsAraH // 19 // tIrthezvarANAM bahumAnabhaktI, zaktyA sattvAnAM dayA virAgaH / samAnadharmANAM ca vAtsalyaM, jinAgame sAraM udAharanti // 50 // Jain Education a l For Privale & Personal use only X w.jainelibrary.org
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ OSHOOCOCCUSSIOUS parvasUktAni 2 bIA paMcami aTThami egAdasi caudasI paNa tihio| eAu suatihIu goamagaNahAriNA bhaNiA // 1 // bIA duvihe dhamme paMcami nANe a aTThamI kamme / egArasi aMgANaM cauddasI caudapuvINaM // 2 // aSTamI 8 aSTakarmAntA, siddhilAbhA cturdshii| paJcamI kevalajJAnaM, tasmAtritayamAcaret // 3 // udayaMmi jA tihI sA pamANamiarIi kiirmaanniie| ANAbhaMgaDaNavatthA micchattavirAhaNaM ceva // 4 // sAmAyikAvazyakapauSadhAni, devArcanasnAnavilepanAni / brahmakriyAdAnadayAmukhAni, bhavyAzcaturmAsakamaNDanAni // 5 // vyAkhyAnazravaNaM jinAlayagatirnityaM gurorvandanaM, pratyAkhyAnavidhAnamAgamagirAM citte ciraM sthApanam / kalpAkarNanamAtmazaktitapasA saMvatsarArAdhanaM, zrAddhaiH zlAdhyatapodhanAditi phalaM labhyaM caturmAsake // 6 // yajIvasyopakAri syAttaddehasyApakArakRt / yaccharIropakAri syAttajjIvasyApakArakRt // 7 // mantrANAM parameSThimantramahimA tIrtheSu zatruJjayo, dAne prANidayA guNeSu vinayo brahma vrateSu vratam / saMtoSo niyame tapassu ca zamastattveSu saddarzanaM, sarvajJoditasarvaparvasu paraM syAdvArSika parva ca // 8 // vRkSeSu kalpaviTapI 8 manujeSu cakrI, zaileSu kAJcanagiritridazeSu zakaH / saMjIvaneSu jaladaH subhageSu lakSmIH , kRtyeSu dharmamayakRtyamapi pradhAnam 1 dvitIyA paJcamI aSTamI, ekAdazI caturdazI paJca tithayaH / etAH zrutatithayaH, gautamagaNadhareNa bhnnitaaH||1|| dvitIyA dvividhe dharma paJcamI jJAne |ca aSTamI karmaNi / ekAdazI aGgAnAM caturdazI caturdazapUrvANAm // 2 // 2 udaye yA tithiH sA pramANamitarasyAM kriyamANAyAm / AjJAbhaGgAnavasthAmithyAtvavirAdhanAzcaiva // 4 // CCARNAMASKAR Jain Education international For Privale & Personal use only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamuktA- valyAM parvasUktAnidvAraM 2 zlokAH // 4 // // 9 // devArcanAdividhinA guruvandanena, samyaktapobhirasamaiH samayAmRtena / AlocanAprabhRtibhizca zubhakriyAbhiH, saMvatsarapra- bhRti parva kRtArthayanti // 10 // [pRthvInAthasutA bhujiSyacaritA jaJjIritA muNDitA, kSutkSAmA rudatI vidhAya padayorantargatAM dehalIm / kulmASAn praharadvayavyapagame me sUrpakoNasthitAn , dadyAtpAraNakaM tadA bhagavataH so'yaM mahAbhigrahaH | // 11 // ] sAvadhaM dalayatyalaM prathayate samyaktvazuddhiM parAM, nIcairgotramadhaH karoti kugatezchidraM pidhatte kSaNAt / saGyAnaM |dhinute nikRntati tataM tRSNAlatAmaNDapaM, vazyaM siddhisukhaM karoti bhavinAmAvazyaka nirmitam // 12 // AMvasayamubhayakAlaM osahamiva je kuNaMti ujuttaa| jiNavijakahiavihiNA akammarogA ya te haMti // 13 // micchattAi na gacchai na (ya) gacchAvei nANujANei / jaM maNavayakAehiM taM bhaNi bhAvapaDikamaNaM // 14 // sAmAiyaM kuNato samabhAvaM |sAvao ghaDiadugaM / AuM suresu baMdhai ittiamittAi~ paliAI // 15 // bANavaI koDIo lakkhA guNasahi sahasa |paNavIsaM / navasayapaNavIsAe satihA aDabhAgapaliassa // 16 // satahattari sattasayA satahattari sahasa lkkhkoddiio| sagavIsaM koDisayA navabhAgA sattapaliassa // 17 // aMkataH 9259259254 / 2777777777771 AvazyakamubhayakAlamauSadhamiva ye kurvanti udyuktAH / jinavaidyakathitavidhinA akarmarogAzca te bhavanti // 13 // mithyAtvAdi na gacchati na gamayati nAnujAnAti / yat manovacaHkAyaiH tad bhaNitaM bhAvapratikramaNam // 14 // sAmAyikaM kurvan samabhAvaM zrAvakaH ghaTikAdvikam / AyuH sureSu banAti iyanmAtrANi palyAni // 15 // dvinavatiH kovyaH lakSAH ekonaSaSTiH sahasrANi paJcaviMzatiH / nava zatAni paJcaviMzatiH sapla aSTabhAgapalyasya // 16 // | saptasaptatiH sapta zatAni saptasaptatiH sahasrANi lakSAH kovyaH / saptaviMzatiH koTIzatAni navabhAgAH saptapalyasya // 1 // // 4 // Col Jain Education Interational For Privale & Personal use only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhanyasUktAni 3 __ lakSmIH paropakArAya, vivekAya srsvtii| saMtatiH paralokAya, bhaveddhanyasya kasyacit // 1 // lakSmIvivekenax matiH zrutena, zaktiH zamena prabhutA nayena / zraddhA ca dharmeNa samaM sametya, dhanyasya puMsaH saphalIbhavanti // 2 // dhannANaM vihijogo vihipakkhArAhagA sayA dhannA / vihibahumANI dhannA vihipakkha adUsagA dhannA // 3 // AsannasiddhiANaM vihibahumANo a hoi kAyabvo / vihicAo avihibhattI abhabvajiadUrabhabvANaM // 4 // dhanyAnAmiha* dharmakarmaviSayA vAJchA'pi saMjAyate, dhanyAnAmiha tatpravRttiracanA keSAJcidevodbhavet / dhanyAstasya ca yAnti pAramathavA dhanyAH prazaMsanti ye, dhanyAste'pi ca ye'nyalokavihitaM dharma na nindanti ye // 5 // dhanyA bhAratavarSasaMbhavijanA yeadyApi kAle kalau, nistIrthezvarakevale niravadhau nazyanmanaHparyaye / truTyatsUtravizeSasaMpadi bhavaddaurgatyaduHkhApadi, zrIjainendravaco'nurAgavazataH kurvanti dharmodyamam // 6 // dharmaphalasUktAni 4 dharAntaHsthaM tarormUlamucchrayeNAnumIyate / tathA pUrvakRto dharmo'pyanumIyeta saMpadA // 1 // rAjyaM susaMpado bhogA 1 dhanyAnAM vidhiyogaH vidhipakSArAdhakAH sadA dhanyAH / vidhibahumAninaH dhanyA vidhipakSAdUSakAH dhanyAH // 3 // bhAsana siddhikAnAM vidhibahumAnazca bhavati kartavyaH / vidhityAgaH avidhibhaktiH abhavyajI vadUrabhavyAnAm // 4 // JanEducation For Private Personal Use Only ne.ininelibrary.org
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ SAUR sUktamuktA- kule janma surUpatA / pANDityamAyurArogya, dharmasyaitatphalaM viduH // 2 // dhanado dhanamicchUnA, kAmadaH kAma- dhanyasUktAvalyAM micchatAm / dharma evApavargasya, pAramparyeNa sAdhakaH // 3 // ArogyaM saubhAgyaM dhanADhyatA nAyakatvamAnandaH / zani dvAraM 3 kRtapuNyasya syAdiha sadA jayo vAJchitAvAptiH // 4 // puMsAM ziromaNIyante, dharmArjanaparA narAH / AzrIyante ca dharmaphalasUsaMpadbhirlatAbhiriva pAdapAH // 5 // dharmo mahAmaGgalamaGgabhAjAM, dharmo jnnyuddlitaakhilaartiH| dharmaH pitA cintitapU- tAni dvAra ritArtho, dharmaH suhRdvrddhitnityhrssH||6|| dharmAjanma kule zarIrapaTutA saubhAgyamAyurbalaM, dharmeNaiva bhavanti nirmalayazo- 4zlo. 6 4 vidyaarthsNpttyH| kAntArAcca mahAbhayAcca satataM dharmaH paritrAyate, dharmaH samyagupAsito bhavati hi svargApavargapradaH // 7 // 8 zlo. 12 dharmo'yaM dhanavallabheSu dhanadaH kAmAthiSu kAmadaH, saubhAgyArthiSu tatpadaH kimaparaM putrArthinAM putradaH / rAjyArthiSvapi rAjyadaH kimathavA nAnAvikalpairnRNAM, tatki ? yanna karoti kiM ca kurute svargApavargAvapi // 8 // patnI premavatI sutaH savinayo bhrAtA guNAlaMkRtaH, snigdho bandhujanaH sakhA'ticaturo nityaM prasannaH prbhuH| nirlobho'nucaraH svabandhusumunidaprAyopayogyaM dhanaM, puNyAnAmudayena saMtatamidaM kasyApi saMpadyate // 9 // ramyaM rUpaM karaNapaTutA''rogyamAyurvizAlaM, kAntA rUpA vijitaratayaH sUnavo bhaktimantaH / paTUkhaNDovIMtalaparivRDhatvaM yazaH kSIrazubhra, saubhAgyazrIriti phalamaho dharmavRkSasya sarvam // 10 // kulaM vizvazlAghyaM vapurapagadaM jAtiramalA, surUpaM saubhAgyaM lalitalalanA bhogyakamalA / cirAyustAruNyaM balahai mavikalaM sthAnamatulaM, yadanyacca zreyo bhavati bhavinAM dharmata idam // 11 // ArogyabhAgyAbhyudayaprabhutvaM, sattvaM zarIre ca jane mahattvam / tattvaM ca citte sadane ca saMpat, saMpadyate puNyavazena puMsAm // 12 // saubhAgyaM viralasya syAt , samaM|Pi ki ? ya ticaturo ramyaM rUpaM bhAgyazrIvita | // 5 // COMCARRC JainEducation For Private Personal use only www.sainelibrary.org
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ C OCRORSCORRES karmaguNeSvapi / khagasyaivocyate pRthvI, sarvadaNDAyudheSvapi // 13 // suvRtto'pyeka evAcyoM, laghutA'pi tayoIyoH / varNepvekaH zirasyo'bhUt , bindustayugamagragam // 14 // dharmaprabhAvasUktAni 5 | vane raNe zatrujalAgnimadhye, mahArNave parvatamastake vA / suptaM pramattaM viSamasthitaM vA, rakSanti puNyAni purAkatAni // 1 // suciramapi uSitvA syAtpriyairviprayogaH, suciramapi caritvA nAsti bhogeSu tRptiH / suciramapi hi puSTaM yAti nAzaM zarIraM, suciramapi vicintyaM trANameko hi dharmaH // 2 // nipAnamiva maNDUkAH, saraH puurnnmivaannddjaa| zubhakarmANamAyAnti, vivazAH srvsNpdH||3|| dhammeNa kulappasUI dhammeNa ya divvarUvasaMpattI / dhammeNa dhaNasamiddhI dhammeNa savittharA kittI // 4 // na devatIrthairna parAkrameNa, na mantratantrairna suvarNadAnaiH / na dhenucintAmaNikalpavRkSavinA svapuNyairiha vaanychitaarthaaH||5|| vyasanazatagatAnAM klezarogAturANAM, maraNabhayahatAnAM duHkhazokArpitAnAm / jagati bahuvidhAnAM vyAkulAnAM janAnAM, zaraNamazaraNAnAM nityameko hi dharmaH // 6 // tAvaccandrabalaM tato grahabalaM tArAbalaM bhUbalaM, tAvatsiddhyati vAJchitArthamakhilaM tAvajanaH sjjnH| mudrAmaNDalatantramantramahimA tAvatkRtaM pauruSaM, yAvatpuNyamidaM sadA vijayate puNyakSaye kSIyate // 7 // dIpo hanti tamaHstomaM, raso rogamahAbharam / sudhAbindurviSAvegaM, dharmeNa kulaprasUtiH dharmeNa ca divyarUpasaMpattiH / dharmeNa dhanasamRddhiH dharmeNa savistarA kIrtiH // 4 // RACY Jain Education Interational For Privale & Personal use only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamuktA dharmaH pApabharaM tathA // 8 // paJcabhiH kAmyate kuntI, tadvadhUH paJca kAmyati / satInAmagraNI khyAtA, yazaH puNyairavApyate valyAM ||9||pshcimaabhimukhN yAti, tyaktvA vipulamambaram / raviH zUra iti khyAto, yazaH puNyairavApyate // 10 // mAsi mAsi samA jyotsnA, pakSayorubhayorapi / tatraikaH zuklapakSo'bhUdyazaH puNyairavApyate // 11 // ke'pi sahasraMbharayaH kukiMbharalAyazca ke'pi ke'pi nraaH| nAtmabharayastadidaM phalamakhilaM sukRtdusskRtyoH||12|| nijadivasAnatigamayati sukhamevAkhaNDa maNDalo bhAnuH / zazabhRtkaSTamanekAH kSayavRddhiviDambanAH sahate // 13 // taM puNNaha ahinANu, jaM gahilANavi rddhddii| taM pAvaha parimANu, jaM guNavaMtaha bhikkhalaDI // 14 // jaivihu visamo kAlo visamA desA nivAiA visamA / tahavi hu dhammaparANaM sijjhai kajaM na saMdeho // 15 // dharmodyamasUktAni 6 Asanne paramapae pAveavvaMmi sayalakallANe / jIvo jiNiMdabhaNi paDivajai bhAvao dhammaM // 1 // sulaho vimANavAso egacchattA ya meiNI sulahA / dulahA puNa jIvANaM jiNiMdavarasAsaNe bohI // 2 // api labhyate | dharmaprabhAva dvAraM 5 dharmodyama dvAraM 6 zlo. 15 zlo.2 RECORRECACANCHAR // 6 // tat puNyasya amijJAnaM yat athilAnAmapi rathArohaH / tat pApasya parimANaM yat guNavataH mikSA // 14 // yadyapi tu viSamaH kAlaH viSamAH dezAH nRpAdikAH viSamAH / tathApi tu dharmaparANAM siddhyati kArya na saMdehaH // 15 // 2 Asanne paramapade prAptabye sakalakalyANe / jIvaH jinendrabhaNitaM pratipadyate bhAvataH dharmam // 1 // sulabhaH bimAnavAsaH ekachatrA ca medinI sulabhA / durlabhaH punarjIvAnAM jinendravarazAsane bodhiH // 2 // Jain Education Interational For Privale & Personal use only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ surAjyaM labhyante puravarANi ramyANi / na hi labhyate vizuddhaH sarvajJokto mahAdharmaH // 3 // kRtyAkRtyavibhAgasya, jJAtAraH svymuttmaaH| upadeze punarmadhyA, nopadeze narAdhamAH // 4 // uttamAH sukhino vodhyA, duHkhino madhyamAH punaH / sukhino duHkhino vApi, bodhamarhanti naadhmaaH||5|| bhavakoTIduSpApAmavApya nRbhavAdisakalasAmagrIm / bhavajaladhiyAnapAtre dharme yatnaH sadA kaaryH|| 6 // vyAkulenApi manasA, dharmaH kAryo nirantaram / meDhIbaddho'pi hi bhrAmyan , ghAsanAsaM karoti gauH||7|| bhavanti bhuuribhirbhaagydhrmkrmmnorthaaH| phalanti yatpunaste tu, tatsuvarNasya saurabham // 8 // pratijanma yadabhyasta, jIvaiH karma zubhAzubham / tenaivAbhyAsayogena, tadevAbhyasyate punH||9|| catvAraH praharA yAnti, dehinAM gRhaceSTitaiH / teSAM pAde tadardhe vA, kartavyo dharmasaMgrahaH // 10 // annAsatte pimma pAmi maI aNujamo dhamme / mA dija divva! kahamavi jai ruTTho hosi sayavAraM // 11 // anityAni zarIrANi, vibhavo naiva shaashvtH| nityaM saMnihito mRtyuH, karttavyo dharmasaMgrahaH // 12 // utthAyotthAya boddhavyaM, kimadya sukRtaM kRtam ? / AyuSaH khaNDamAdAya, ravirastamayaM gataH // 13 // jAnAti yajIvati naiva dehI, sambandhino vetti ca mRtyumAptAn / svaM grasyamAnaM jarasA'vagacchanna durmatidharmamatistathA'pi // 14 // dharmArthakAmamokSANAM, yasyaiko'pi na vidyte| ajAgalastanasyeva, tasya janma nirarthakam // 15 // mA suaha jaggianve, palAiabbaMmi kIsa bIsamaha ? / tinni jaNA aNulaggA rogo a jarA ya anyAsakne prema pApe matiranudyamo dharme / mA dA deva! kathamapi yadi ruSTo bhavasi zatavArAn // 11 // 2 mA svapihi jAgaritavye palAyitavye kiM vinAmyata / trayo janAH anulagnAH, rogazca jarA ca mRtyuzca // 16 // Jain Education a l For Privale & Personal use only R ww.jainelibrary.org
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ valyAM SAMACOCONCOM maccU a||16|| bhava saghalu kamAiDa, kesau AviuM bhAgi ? / gADaM bhariu lakkuDAM, khokhari haMDI aagiN||17|| yAti dharmodyama kAlo galatyAyuH, kSIyante ca mnorthaaH| sukRtaM na kRtaM kiJcit , satAM saMsmaraNocitam // 18 // dharmAdadhigataizvaryo, dvAraM 6 dharmameva nihanti yH| kathaM zubhagatirbhAvI? sa svAmidrohapAtakI // 19 // yasya trivargazUnyAni, dinAnyAyAnti yAnti zlokAH ca / sa lohakArabhastreva, zvasannapi na jIvati // 20 // nAntakasya priyaH kazcinna lakSmyAH ko'pi vallabhaH / nApto jarAyAH 3-32 ko'pyasti, yUyaM tadapi susthitAH // 21 // aGkasthAne bhaveddharmaH, zUnyasthAnaM tataH param / aGkasthAne punabhraSTe, sarva zUnyamidaM bhavet // 22 // yathA bindunipAtena, kramazaH pUryate srH| sa hetuH sarvavidyAnAM, dharmasya ca dhanasya ca // 23 // na nimittadviSAM kSemo, nAyurvaidyakavidvipAm / na zrInItidviSAmekamapi dharmadviSAM na tu // 24 // dhrmshokbhyaahaarnidraakaamklikrudhH| yAvanmAtrA vidhIyante, tAvanmAtrA bhavantyamI // 25 // yatnaH kAmArthayazasAM, kRto'pi viphalo bhavet / dharma karmasAramambhasaMkalpo'pi na niSphalaH // 26 // dharmo jagataH sAraH sarvasukhAnAM pradhAnahetutvAt / tasyotpattirmanujAtsAraM 4 tenaiva mAnuSyam // 27 // sphuratkoTiguNaM dharma, prApya muJcanti yo'lpadhIH / tasyAdho dharaNau pAtaH, zarasyeva zarIriNaH // 28 // tyaja durjanasaMsarga, bhaja sAdhusamAgamam / kuru puNyamahorAtraM, smara nityamanityatAm // 29 // vilambo naiva karttavya, AyuryAti dine dine / na karoti yamaH kSAnti, dharmasya tvaritA gatiH // 30 // yAvaccittaM ca vittaM ca, yAvadusahate mnH| tAvadAtmahitaM kuryAddharmasya tvaritA gatiH // 31 // sthairya sarveSu kAryeSu, zaMsanti nypnndditaaH| bahvantarA-18 yavighnasya, dharmasya tvaritA gatiH // 32 // prathame nArjitA vidyA, dvitIye nArjitaM dhanam / tRtIye nArjito dharmazcaturthe kiM C-AAMACHAR 7 // Jain Education international For Privale & Personal use only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ kariSyati ? // 33 // chinnamUlo yathA vRkSo, gatazIrSo yathA bhaTaH / dharmahIno dhanI tadvatkiyatkAlaM laliSyati ? // 34 // mUlabhUtaM tato dharma, siktvA bhogaphalaM budhAH / gRhNanti bahuzo mUDhAH, samucchidyaikadA punaH // 35 // yadi mokSaphalaM kAle, bhavitA dharmazAkhinaH / siktastathApi saMsArasaukhyacchAyAM karotyasau // 36 // ataH siJcanti taM puNyakriyAnIreNa paNDitAH / anAcAra kuThAreNa, punazchindanti bAlizAH // 37 // ramyeSu vastuSu manoharatAM gateSu re citta ! khedamupayAsi kimatra citram ? / puNyaM kuruSva yadi teSu tavAsti vAJchA, puNyaM vinA na hi bhavanti samIhitArthAH // 38 // avApya dharmAvasaraM vivekI, kuryAdvilambaM na hi vistarAya / tAto jinastakSazilAdhipena, rAtriM vyatikramya punarna neme // 39 // punaH prabhAtaM punareva zarvarI, punaH zazAGkaH punarutthito raviH / kAlasya kiM gacchati ? yAti jIvitaM, tathApi mUDhaH svahitaM na budhyate // 40 // tArAdhvatArAtaTinIbhujaGgataraGgagaGgAsikatA kaNAnAm / saMkhyAM sa kRtvA kurutAM hi dharma, yo dharmamIpsuH kRtagehakRtyaH // 41 // yena prabhusvajanavaibhava dehagehacintAtureNa sukRtaM na kRtaM kadAcit / vaivAhikairAkulitasya tasya, no pANipIDanavidhiH smRtimAjagAma // 42 // jAnAsi zambalabalaM balamadhvagAnAM, no zambalAya yatase paralokapAnthaH / gantavyamasti tava nizcitameva tena mArgeNa yena na bhavetkrayavikrayo'pi // 43 // praharadvayamArge'pi, narAH kurvanti zambalam / na kurvanti paratrArthe, varSakoTiprayANake // 44 // abaddhamapi hyAtmAnaM suvaddhamiva manyate / nalikA bhramaNa bhrAntapakSIva vikalo janaH // 45 // grAmAntare vihitazambalakaH prayAti, sarvo'pi loka iha rUDhiriti prasiddhA / mUDhastu dIrghaparalo-kapathaprayANe, pAtheyamAtramapi no vidadhAtyadhanyaH // 46 // jAgarti yAvadiha kAlabhujaGgamo na, paJcAnanaH svapiti yAva
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamuktA valyAM // 8 // Jain Education dayaM ca kAmaH / yAvadvivekanihatA'sti ca moharAtrirnirgaccha saMsRtivanAnnibhRto'Gga ! tAvat // 47 // yAvatsvasthamidaM kalevaragRhaM yAvacca dUre jarA, yAvaccendriyazaktirapratihatA yAvatkSayo nAyuSaH / Atmazreyasi tAvadeva viduSA kAryaH prayatno mahAn, AdIpte bhavane ca kUpakhananaM pratyudyamaH kIdRzaH ? // 48 // AyurvarSazataM nRNAM parimitaM rAtryA tadadhikRtaM tasyArddhasya kadAcidarddhamadhikaM vArddhakya bAlye gatam / zeSaM rogaviyogazokamadanakrodhAdibhirvyAkulasyAyuryAti narasya tatra katamo yo dharmakarmakSaNaH ? // 49 // bAlaH prAyo ramaNA''saktastaruNaH prAyo ramaNIraktaH / vRddhaH prAyazcintAmagnastadaho dharme ko'pi na lagnaH // 50 // nirdantaH karaTI hayo gatajavazcandraM vinA zarvarI, nirgandhaM kusumaM saro gatajalaM chAyAvihInastaruH / rUpaM nirlavaNaM suto gataguNazcAritrahIno yatirnirdevaM bhavanaM na rAjati tathA dharma vinA mAnavaH // 51 // rAjyaM niHsacivaM gatapraharaNaM sainyaM vinetraM mukhaM, varSA nirjaladA dhanI ca kRpaNo bhojyaM tathA''jyaM vinA / duHzIlA dayitA suhRnnikRtimAn rAjA pratApojjhitaH ziSyo bhaktivivarjito na hi vinA dharma naraH zasyate // 52 // toyeneva saraH zriyeva vibhutA seneva susvAminA, jIveneva kalevaraM jaladharazreNIva vRSTizriyA / prAsAdastridazArcayeva sarasatveneva kAvyaM priyA, premNeva pratibhAsate na rahito dharmeNa jantuH kacit // 53 // 1 jaha nihisaMThiya pavahaNa ikkAvanabhAgasarisa gihakaja / bAvannabhAgasariso jiNadhammo hoi kAyavvo // 1 // divasanisAghaDimAlaM AUsalilaM jiANa dhitUNaM / caMdAiccabaddalA kAla rahahaM bhamAIti // 2 // chAyAmiseNa kAlo sayalajiANaM chalaM gavesaMto / pAsaM kahavi na muMbai tA dhamme ujjamaM kuNaha // 3 // kaMmaha bAraM uDa paDao dhammaha maMDia deha / ApaNasarisI coraDI taGkaM kima sIkhI eha // 4 // je jiNadhamma bAhirA te jANevA cAri / dharmodyama dvAraM 6 zlokAH 33-53 // 8 //
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAnuSyabhavasUktAni 7 __ nyagrodhe durlabhaM puSpaM, durlabhaM svAtijaM payaH / durlabhaM mAnuSaM janma, durlabhaM devadarzanam // 1 // anANyapi ratnAni, labhyante vibhavaiH sukham / durlabho ratnakovyA'pi, kSaNo'pi mnujaayussH||2|| hataM muSTibhirAkAzaM, tuSANAM khaNDanaM kRtam / yanmayA prApya mAnuSyaM, sadarthe nAdaraH kRtaH // 3 // egadiNe je devA cayaMti tesipi mANusA thovA / katto me maNuyabhavo iya ciMtai suravaro duhio // 4 // ke'pyAptamapi puNyena, tatpramAdaparAyaNAH / hArayanti narAH suptA, iva cintAmaNiM karAt // 5 // mAnuSyamAryaviSayaH sukulaprasUtiH, zraddhAlutA guruvacaHzravaNaM | ugI UgI khaya gayA saMsAri saMsAri // 5 // varasaha te gaNi dIhaDhA je jiNadhammihiM sAra / timi sayA uNa sahI Imhai gaNai gamAra // 6 // dhaNu ciMtaM to dhammu kari, dhammeNa ya dhaNu hoi / dhaNu citaMtao jai marai, duNhavi ikuna hoi // 7 // bhAu kare viNu obha karesu, janna vidvattaM taM viDhavesu / acchA hiayaM ciMtAbhari, jaM mariavvaM taM biisriaN|| 8 // dIhA jaMti valaMti nahi, jima girI nijmrnnaaii| lahu molagI jia ! dhamma kari, suahaM nicitaDa kAI // 9 // moha na milhai gharataNao, nai siri paliA kesa / vali bali jiNadhammaha taNA, ko desii uvaesa? // 10 // nijIvaha uvaesaDA, muhiAM jaMti na bhaMti / pANI ghaNu viloDiai, kara copaDA na huMti // 11 // avasarU deSI dhaMmu kari, lIjai jubbaNa lAMpu / jai jamu desai dIhaDA, tao jara desi jhAMpa // 12 // jai pUgI paMcAsa pAli parattaha baMdhIi / vibhavaha anai bilAsa, Asa na kIjai AsaNI // 13 // pAvahasarisI | mitraDI, lohaTasarisao nehu| dhammaha sarisar3a rusaNauM, bUData kuNa saMdehu // 14 // pagalagapAkhara jAhaM, ADI taNI ajANi vA / guru upadeso tAI, lAkhI tUlA gai nahi // 35 // bhArIkammA jIvaDA, jai bujjhasi tA bujha / sava kuTuMbaDaM khAisii, mAthai paDisii tujjha // 16 // hAtha ghasai bhuIAra iNai, jIbha tAluM dinnu / maraNavelAM saMbharaha, maI nahu kIdhau dhammu // 17 // Jain Education a l For Privale & Personal use only new.jainelibrary.org
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ valyAM mAnuSyabhava dvAraM 7 zlo. 19 sUktamukkA- vivekaH / mohAndhite jagati saMprati siddhisaudhasopAnapaddhatiriyaM sukRtopalabhyA // 6 // mAnuSaM bhavamavApya dakSiNAvartta zaGkhavadamuM bhavAmbudhau / pUrayetsukRtagAGgavAriNA, pApavRttisurayA na cottamaH // 7 // devA visayapasattA neraiA vivihadukkhasaMtattA / tiriA vivegavigalA maNuANaM dhammasAmaggI // 8 // cullagapAsaMgadhanne jUe~ rayaNe a suviNa cakke / camajuMge paramANU dasa diTuMtA maNualaMbhe // 9 // vipraiH prArthitavAn prasannamanasaH zrIbrahmadattAtpurA, kSetre'smin bharate 'khile pratigRhaM me bhojanaM dApaya / itthaM labdhavaro'tha teSvapi kadA'pyaznAtyaho dviH sa cet, bhraSTo martyabhavAttathA'- hAyasukRtI bhUyastamAmoti no // 10 // stambhInAM hi sahasramaSTasahitaM pratyekamaSTottaraM, koNAnAM zatameSu tAnapi jayan hote'tha ttsNkhyyaa| sAmrAjyaM janakAtsutaH sa labhate syAccedidaM durghaTa, bhraSTo martyabhavAttathA'pyasukRtI bhUyastamApnoti no||11|| vRddhau kA'pi purA samastabharatakSetrasya dhAnyAvaliM, piNDIkRtya ca tatra sarSapakaNAn kSiptvA''Dhakenonmi tAn / pratyeka hi pRthakkaroti kila sA sarvANi cAnnAni cet, bhraSTo martyabhavAttathApyasukRtI bhUyastamApnoti no // 12 // hai| siddhadyUtakalAbalAd dhanijanaM jitvA'tha hemnAM bharaizcANAkyena nRpasya kozanivahaH pUrNIkRto helyaa| devAdADhyajanena tena sa punajIyeta mantrI kvacit , bhraSTo martyabhavAttathApyasukRtI bhUyastamApnoti na // 13 // ratnAnyAyasutairvitIrya vaNijAM dezAntarAdIyuSAM, pazcAttApavazena tAni punarAdAtuM kRtopkrmaiH| labhyante nikhilAni durghaTamidaM devAd ghaTeta kvacit , bhraSTo ____.devA viSayaprasakA nairayikA vividhaduHkhasaMtaptAH / tiryaJco vivekavikalA manuSyANAM dharmasAmagrI // 8 // bhojanaM pAzA dhAnyAni yUtaM rakhAni svamaH |cakraM ca / kacchapo yugaM paramANavo daza dRSTAntA manuSyalAbhe // 9 // SANSLOCCOLOGICALCHAR COCALCONCACK // 9 // Jain Educatio n al For Privale & Personal use only Mww.jainelibrary.org
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ ACCOLOCALCROCOCCADCLOCK martyabhavAttathApyasukRtI bhUyastamApnoti na // 14 // svapne kArpaTikena rAtrivigame zrImUladevena ca, prekSyendu sakalaM kuni yavazAdalpaM phalaM prApya tat / svapnastena punaH sa tatra zayitenAlokyate kutracid, bhraSTo martyabhavAttathApyasukRtI bhUya-| | stamApnoti na // 15 // rAdhA~yA vadanAdadhaH kramavazAccakrANi catvAryatha, bhrAmyantIha viparyayeNa tadadho dhanvI sthitoDa-18 vaangmukhH| tasyA vAmakanInikAmiSumukhenaivAzu vidhyatyaho, bhraSTo martyabhavAttathApyasukRtI bhUyastamAnoti na // 16 // dRSTvA ko'pi hi kacchapo idamukhe sevAlabandhe cyute, pUrNendu muditaH kuTumbamiha taM draSTuM samAnItavAn / sevAle mili. te kadApi sa punazcandraM kilA''lokate, bhraSTo martyabhavAttathApyasukRtI bhUyastamApnoti no // 17 // zamyA pUrvapayonidhau 4 nipatitA bhraSTaM yugaM pazcimAmbhodhau durddharavIcibhizca sucirAtsaMyojitaM tadvayam / zamyA sA pravizedyugasya vivare tasya | svayaM kvApi ced, bhraSTo martyabhavAttathApyasukRtI bhUyastamApnoti no // 18 // cUNIMkRtya parAkramAnmaNimayaM stambhaM suraH / krIDayA, merau sannalikAsamIravazataH kSiptvA rajo dikSu cet / stambhaM taiH paramANubhiH sumilitaiH kuryAtsa cetpUrvavat, bhraSTo martyabhavAttathApyasukRtI bhUyastamApnoti no // 19 // pramAdatyAgasUktAni 8 dA carmavarma kila yasya na bhedyaM, yasya vajramayamasthi ca tau cet / sthAyinAviha na karNadadhIcI, tanna dharmamava dhIraya dhIra ! // 1 // AryadezakularUpabalAyurbuddhibandhuramavApya naratvam / dharmakarma na karoti jaDo yaH, potamujjhati AACANCCRACOCOCCAM Jain Education intamational For Privale & Personal use only
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamuktAvalyAM // 10 // payodhigataH saH // 2 // yaH prApya duSprApamidaM naratvaM dharma na yalena karoti mUDhaH / klezaprabandhena sa labdhamadhau, cintAmaNiM pAtayati pramAdAt // 3 // svarNasthAle kSipati sa rajaH pAdazaucaM vidhatte, pIyUSeNa pravarakariNaM vAhayatyendhabhAram / cintAralaM vikirati karAdvAyasoDDAyanArtha, yo duSprApaM gamayati mudhA martyajanma pramattaH // 4 // | Adityasya gatAgatai raharahaH saMkSIyate jIvitaM, vyApArairbahukAryabhAragurubhiH kAlo na vijJAyate / dRSTvA janmajarAvipattimaraNaM trAsazca notpadyate, pItvA mohamayIM pramAdamadirAmunmattabhUtaM jagat // 5 // te dhattUrataruM vapanti bhuvane pronmUlya kalpadumaM, cintAratnamapAsya kAcazakalaM svIkurvate te jaDAH / vikrIya dviradaM girIndrasadRzaM krINanti te rAsabhaM, ye prAptaM parihRtya dharmamadhamA dhAvanti bhogAzayAH // 6 // yatsaMpattyA na yuktA agati tanubhRto yacca nApadvimuktA, yannAdhivyAdhihInAH sakalaguNagaNAlaGkRtAGgAzca yanno / yanna svarga labhante nikhilasukhakhaniM mokSasaukhyaM ca yanno, duSTaH kalyANamAlAdalanapaTurayaM tatra hetuH pramAdaH // 7 // vinA dinAni satkarma, hRdayaGgamasaGgamaiH / dhAtaH ! sarasvatItAta, likhan mUrkha ! na lajjase ? // 8 // pramAdaH paramadveSI, pramAdaH paramaM viSam / pramAdo muktipUrdasyuH, pramAdo narakAlayaH // 9 // pramAdasya mahAhezca dRzyate mahadantaram / AdyAdbhave bhave mRtyuH, parasmAjjAyate na vA // 10 // alaso'nupAyavedI bhAgyairatyantamujjhito yazca / sIdati purupatritayaM kevalamiha jagati bahurale // 11 // nidrA mUlamanarthAnAM nidrA zriyo vighAtinI / nidrA pramAdajananI, nidrA saMsAravarddhanI // 12 // aniSTe na matiM dadyAttayA'sau narakaM vrajet / tasmAtsarvaprayatnena, iSTe I pramAdatyAgadvAre 8 zlo. 14 // 10 //
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharme niyojayet // 13 // majaM visaya kasAyA niddA vigahA ya paMcamI bhnniaa| ee paMca pamAyA jIvaM pADanti saMsAre // 14 // pApatyAgasUktAni 9 | akarttavyaM na karttavyaM, prANaiH kaNThagatairapi / sukarttavyaM tu karttavyaM, prANaiH kaNThagatairapi // 1 // rAjadaNDabhayAtpApaM, nAcaratyadhamo jnH| paralokabhayAnmadhyaH, svabhAvAdeva cottamaH // 2 // pApAsakte cetasi dharmakathAH sthAnameva na labhante / nIlIrakte vAsasi kuGkumarAgo duraadheyH||3|| puruSaH kurute pApaM bandhunimittaM vapunimittaM vA / vedayate tatsarva narakAdau punarasAvekaH // 4 // yatnena pApAni samAcaranti, dharma prasaGgAdapi nAcaranti / Azcaryametaddhi | manuSyaloke, kSIraM parityajya viSaM pibanti // 5 // dharmasya phalamicchanti, dharma necchanti mAnavAH / phalaM pApasya necchanti, pApaM kurvanti saadraaH||6|| pApaM samAcarati vItaghRNo jaghanyaH, prApyApadaM saghRNa eva vimadhyabuddhiH / prANA mayaM viSayaH kaSAyAH nidrA vikathA ca paJcamI bhaNitA / ete paJca pramAdAH, jIvaM pAtayanti saMsAre // 14 // 2 vatta karaMtA varasahi, rayaNi &jhabaki vihAi / jai dhammakkharu saMbhalai, nayaNe nidda na mAi // 1 // kammeNa va gharu vittasi, dhammeNa ya paralou / jahiM nara suttA jaggamai, tahiM nara Au | na ou // 2 // lAdhAlAhau laji priya jai kira dihA cyAri / kiMkara kiratAraha taNA baisaI lAgaji bAri // 3 // jIva kaDevaru ima bhaNai, maI huM taI kari dhammu / huM mATI tuM rayaNanihi, hAri ma mANusa jammu // 4 // caudasapuvI AhAragA ya maNanANi vIyarAgAvi / huMti pamAyaparavasA tayaNaMtarameva caugaiyA // 5 // iti pratyantare na Jain Education Interational For Privale & Personal use only
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamuktA- tyaye'pi na hi sAdhujanaH svavRttaM, velAM samudra iva layituM smrthH||7|| kiM citraM ? yadi daNDanItinipuNo rAjA pApatyAgavalyAM bhaveddhArmikaH, kiM citraM ? yadi vedazAstranipuNo vipro bhavetpaNDitaH / taccitraM yadi rUpayauvanavatI sAdhvI bhavetkAminI, dvAraM 9 taccitraM yadi nirddhano'pi puruSaH pApaM na kuryaatpunH||8|| pApI rUpavivarjitaH paruSavAg yo nArakAdAgatastiryagyonisamA-18 nyAyasUktaM gatazca kapaTI nityaM bubhukssaaturH| mAnI jJAnavivekabuddhikalito yo martyalokAgato, yastu svargaparicyutaH sa subhagaH prAjJaH dvAraM 10 kaviH shriiyutH||9|| svargacyutAnAmiha jIvaloke, catvAri nityaM hRdaye vasanti / dAnaprasaGgo vimalA ca vANI, devA- zlokAH dArcanaM sadgurusevanaM ca // 10 // 10-3 nyAyasUktAni 10 nindantu nItinipuNA yadi vA stuvantu, lakSmIH samAvizatu gacchatu vA yatheSTam / adyaiva vA maraNamastu yugAntare vA, nyAyAtpathaH pravicalanti padaM na dhiiraaH||1|| duHkhaM varaM caiva varaM ca bhaikSya, varaM ca maukhyaM hi varaM rujo'pi / mRtyuH pravAso'pi varaM narANAM, paraM sadAcAravilavanaM no // 2 // sadAcArasya dhIrasya, dhImato dIrghadarzinaH / nyAyapravRttasya sataH, santu vA yAntu vA shriyH||3|| pApaphalasUktAni 11 anAjyaM bhojyamaprAjyaM, viprayogaH priyaiH saha / apriyaiH saMprayogazca, sarva pApavijRmbhitam // 1 // ziSyANAM hi guruH AGALLECRAAMADAR Jain Education Interational
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAstA, zAstA rAjA durAtmanAm / atha pracchannapApAnAM, zAstA vaivasvato yamaH // 2 // jaTharAgniH pacatyannaM, phalaM kAlena pacyate / kumantraiH pacyate rAjA, pApI pApena pacyate // 3 // sarvatra zucayo dhIrAH, sukrmblgrvitaaH| kukarmabhayavitrastAH, pApAH sarvatra shngkitaaH||4|| atyugrapuNyapApAnAmiheva phalamApyate / tribhirvastribhirmAsaistribhiH pkssstribhirdinaiH||5|| kugrAmavAsaH kunarendrasevA, kubhojanaM krodhamukhI ca bhAryA / kanyAbahutvaM ca daridratA ca, SaD jIvaloke narakA bhavanti // 6 // grAme vAso nAyako nirvevekaH, kauTilyAnAmekapAtraM kalatram / nityaM rogaH pAravazyaM ca puMsAmetatsarvaM jIvatAmeva mRtyuH // 7 // mAMcai mAMkuNa gharu cuai cillakaDAM bahu AI / akkuvAlaNi java tauNi, nara gaha eha phalAi // 8 // kalisaMvandhisUktAni 12 ___ kRte varSasahasreNa, tretAyAM hAyanena ca / dvApare yacca mAsena, ahorAtreNa tatkalau // 1 // saMkucanti kalau tucchAH, prasaranti mahAzayAH / grISme sarAMsi zuSyanti, kAmaM vArddhizca varddhate // 2 // dharmaH parvatagastapaH pravasitaM satyaM ca dUre gataM, pRthvI mandaphalA nRpAzca kuTilAH zastrAyudhA brAhmaNAH / lokaH strISu rataH striyo'ticapalA laulye sthitA mAnavAH, sAdhuH sIdati durjanaH prabhavati prAyaH praviSTaH kaliH // 3 // kAlaH samprati varttate kaliyugaH || santo narA durlabhA, dezAzca pralayaM gatAH krbhrailobhN gatAH paarthivaaH| nAnAcauragaNA muSanti pRthivImAryo janaH kSIyate,131 SOCCASSANGALOCALEGAORSCOCCA Jain Education Interational
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamuktAvalyAM SCARSAAMANA putrasyApi na vizvasanti pitaraH kaSTaM yugaM vartate // 4 // sarvatrodgatakandalA vasumatI vRddhirjaDAnAM parA, jAtaM niSkamalaM jagat sumalinaiH prAptA ghnairunntiH| sarpanti pratimandiraM dvirasanAH saMtyaktamArgo jano, dhikkaSTaM kunarAdhipasya ca kalervasvirUpaM tathA // 5 // taistai|rAdhibhiH pIDyamAnaH, pApAcAraistaskarairmuSyamANaH / durbhikssaattto rAjadaNDAvasannazcakrArUDhaH sAmprataM jIvalokaH // 6 // rAjA rAkSasarUpeNa, zatrurUpeNa mntrinnH| saMgraho vyAdhirUpeNa, yaH prayAti sa jIvati // 7 // sIdanti santo vilasantyasantaH, putrA niyante jnkshciraayuH| pareSu toSaH svajaneSu roSaH, pazyantu lokAH kalikelitAni // 8 // kaliyugamadhyotpannAH kRtayugamadhyAnusAriNaH kasmAt / iti kopAdiva kalinA pIDyante sAdhavaH satatam // 9 // ucchinnaviSayagrAmAH, sthAnAduccalitadvijAH / sarvatra valibhiH krAntA, vRddhanArIva bhUrabhUt // 10 // naSTA zrutiH smRtirkhaptA, prAyeNa patitA dvijAH / avasAdazca sanmArge, hA vRddho vartate kaliH // 11 // duHkhasaMbandhisUktAni 13 nirvivekatayA bAlyaM, kAmonmAdena yauvanam / vRddhatvaM vikalatvena, sadA sopadravaM nRNAm // 1 // prAtarmUtrapurIpAbhyAM, madhyAhe kSutpipAsayA / sadA kAmena vAdhyante, prANino nizi nidrayA // 2 // gatasAre'tra saMsAre, sukhabhrAntiH zarIriNAm / lAlApAnamivAGguSThe, bAlAnAM stnyvibhrmH|| 3 // dinamekaM zazI pUrNaH, kSINastu bahuvAsarAn / sukhAduHkhaM surANAmapyadhikaM kA kathA nRNAm ? // 4 // ekasya duHkhasya na yAvadantaM, gacchAmyahaM pAramivArNavasya / tAvad dvitIyaM samupasthitaM me, chidreSvanA bahulIbhavanti // 5 // duHkhaM strIkukSimadhye prathamamiha bhave pApaphala dvAraM 11 zlo.8 kali dvAraM 12 zlo. 11 | duHkhasaMvidhidvA.13 zlo. 14 Jain Education Interational
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. mu. 3 Jain Education garbhavAse narANAM, bAlatve cApi duHkhaM malalulitavapuH strIpayaHpAnamizram / tAruNye cApi duHkhaM bhavati virahajaM vRddhabhAvo'pyasAraH, saMsAre re manuSyA ! vadata yadi sukhaM svalpamapyasti kiJcit // 6 // kRcchreNAmedhyamadhye niyamitatanubhiH sthIyate garbhamadhye, kAntAvizleSarUpavyatikaraviSamo yauvane viprayogaH / nArINAmapyavajJA vilasati niyataM vRddhabhAvo'pyasAdhuH, saMsAre re manuSyA ! vadata yadi sukhaM svalpamapyasti kiJcit // 7 // duSTaH karmavipAkabhUpativazaH kAyAhvayaH karmakRt, baddhA karmaguNairhRSIkacaSakaiH pItapramAdAsavam / kRtvA nArakacArakApaducitaM tvAM prApya cAzu cchalaM, ganteti svahitAya saMyamabharaM taM vAhayAlpaM dadat // 8 // dAridrya kulacetasAM sutasutAbhAryAdicintAjuSAM nityaM durbharadehapoSaNakRte rAtrindivA khidyatAm / rAjAjJApratipAlanodyatadhiyAM vizrAmamuktAtmanAM sarvopadravazaGkinAmaghabhRtAM dhigdehinAM jIvitam // 9 // nirdravyo dhanacintayA dhanapatistadrakSaNe cAkulo, niHstrIkastadupAyasaMgatamatiH strImAnapatyecchayA / prAptApatyaparigraho'pi satataM rogairabhidryate, jIvaH ko'pi kathaJcanApi niyataM prAyaH sadA duHkhitaH // 10 // AH kiM sundari ! sundaraM na kuruSe ? kiM no karoSi svayaM ?, dhik tvAM krodhamukhImalIkamukharastvatto'pi kaH kopanaH ? / AH pApe ! pratijalpasi pratipadaM ? pApastvadIyaH pitA, dampatyoriti nityadantakalahaklezArttayoH kiM sukham ? // 11 // nAnAkolabilAkulaM bahurajaHsaMkIrNamUrNAbhRtaM, tArNa jIrNakuTIrakaM kaTu raTan dvAre ca khaJjaH kharaH / bhAryA'kAryaratA sutA bahuvidhavyAdhinyathAvihvalA, daNDIkhaNDamacaNDazIta haraNaM vAsastRNaiH srastaraH // 12 // gehaM jarjaramAkhubhiH kRtabilaM celaM ca yUkAlayaH, zayyA matkuNasaMkulA vapuSi rugU rUkSAzanaM bhojanam / vRttirbhAravahAdikA paruSavAgajJA kurUpA vadhUryasyetthaM nanu so'pi nojjhati gRhA ww.jainelibrary.org dicin
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamuktAvalyAM RECARCIRCLEARCASEARN saGgaM hahA mUDhadhIH // 13 // tArNa jIrNa kuTIraM vRSanakulakulaiH saMkulaM dhAnyazUnyaM, kANA kAlI kurUpA kaTuraTanaparA duHkhasaMbagehinI snehahInA / daNDI haNDI ca khaNDI zrutivikalakharI dvAri kokUyamAnA, jIvAnAM saMpadeSA ramayati hRdayaM hI| |ndhidvAraM mahAmohaceSTA // 14 // 13 zloanuzAstisUktAni 14 kAH 14 ciMtaya re jIva ! tae annANavaseNa vivegarahieNa / viaNAu amANAu naraesu aNaMtaso pattA // 1 // | anuzAbAlassa mAimaraNaM bhajAmaraNaM ca juvvaNatthassa / therassa puttamaraNaM tinnivi dukkhAI guruAI // 2 // acchi stisaMbaMdhinimIlaNamittaM natthi suhaM dukkhameva paDibaddhaM / narae neraiANaM ahonisaM paccamANANaM // 3 // jaM narae neraiAne dvAraM 14 dukkhaM pAvaMti goamA! tikkhaM / taM puNa nigoamajjhe aNaMtaguNiaM muNeyavvaM // 4 // sUihiM aggivaNNAhiM, zlo. 23 hai saMbhinnassa niraMtaraM / jAvaiaM goamA ! dukkhaM, gabbhe aTTaguNaM tao // 5 // garbhastvadhomukho duHkhI, jananIpRSThisaMmukhaH / baddhAJjalirlalATe ca, pacyate jaTharAgninA // 6 // asau jAgarti jAgratyAM, svapatyAM svapiti sphuTam / sukhinyAM sukhavAn cintaya re jIva ! svayA ajJAnavazena vivekarahitena / vedanAH amAnAH narakeSu anantazaH prAptAH // 1 // bAlasya mAtRmaraNaM bhAryAmaraNaM ca yauvanasthasya / sthavirasya putramaraNaM trINyapi duHkhAni gurukANi // 2 // akSinimIlanamAnaM nAsti sukhaM duHkhameva pratibaddham / narake nArakANAmahonizaM pacyamAnAnAm // 3 // yat narake nerayikAH dukhaM prApnuvanti gautama! tIkSNam / tat punarnigodamadhye anantaguNaM jJAtavyam // 4 // sUcIbhiH agnivarNAbhiH, saMbhinnasya nirantaram / yAvat gautama ! duHkhaM, garbha aSTaguNaM tataH // 5 // -%2525-4-%D9%e0-34-% // 13 // Jain Education Interational For Privale & Personal use only
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ 60-6CROCOCC CCCACANOR duHkhI, duHkhavatyAM ca mAtari // 7 // garbhe jIvo vasatyevaM, vAsarANAM zatadvayam / adhikaM saptasaptatyA, divasADhena ca dhruvam // 8 // puruSo dakSiNe kukSau, vAme strI yamalau dvayoH / jJeyaM tUdaramadhyasthaM, napuMsakamasaMzayam // 9 // jAyamANassa jaM dukkhaM, maramANassa jaMtuNo / teNa dukkheNa saMtatto, na saraI puvvajAiyaM // 10 // tA dhIra mA visIasu imAsu 4 ai apphappaveaNAsu tumaM / ko uttari jalahiM nibuDDae guppaI tIrI? // 11 // na paro karei dukkhaM neva suhaM koI hai kassaI deI / jaM puNa sucaria ducaria pariNamai purANayaM kammaM // 12 // tAvaccia hoi suhaM jAva na kIrai piok jaNo kovi / piasaMgo jeNa kao dukkhANa samappio appA // 13 // apakAriSu mA pApaM, cintayasva kadAcana / svayameva patiSyanti, kUla jAtA iva drumaaH||14|| mRtyorbibheSi kiM ? bAla !, sa ca jAtaM na muJcanti / ajAtaM naiva gRhNAti, kuru yatnamajanmani // 15 // cirapariciteSvavajJA na bhavetprItiriti hi janavAdaH / ciratanazarIranAze navataralAbhe'pi kiM bhItaH // 16 // satyaM manoramAH kAmAH, satyaM ramyA vibhUtayaH / kiMtu mattAGganApAGgabhaGgAlolaM hi jIvi-1 tam // 17 // mahatA puNyapaNyena, krIteyaM kAyanostvayA / pAraM bhavodadhergantuM, tvara yAvanna bhidyate // 18 // lokaH pRcchati me vArtA, zarIre kuzalaM tava / kutaH kuzalamasmAkamAyuryAti dine dine // 19 // saMsAre saMvasatAM kuzalaM kiM jAyamAnasya yad duHkhaM, mriyamANasya jantoH / tena duHkhena saMtaptaH na marati pUrvajAtim // 10 // dhIra! mA viSIda imAsvatyalpavedanAsu tvam / ka uttIrya jaladhi nibUDati goSpadatIre // 11 // na paraH karoti duHkhaM naiva sukhaM ko'pi kasyApi dadAti / ya punaH sucaritaM duzcaritaM pariNamati purAtanaM karma // 12 // 2 tAvaJcaiva bhavati sukhaM yAvat na kriyate priyaH janaH ko'pi / priyasaMgo yena kRtaH duHkhebhyaH samarpitaH AtmA // 13 // Jain Education Interational For Privale & Personal use only
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamuktA valyAM // 14 // pRcchayate zarIravatAm / patitasya dahanarAzau dagdho'si na veti kaH praznaH 1 // 20 // ahaha gRhI kva nu kuzalI bajA | saMsArasAgare kSiptaH / yadi bata labhate potaM tenApi nimajjate sutarAm // 21 // kusala ma pucchisi sasviyANi ! hANi vihANi vihANi / ikkikku vAsaru nitU galai, kugii kugiI bhANi // 22 // tAU kusala na pucchiai, hANi vihANi vihANi / jara Avai jubbaNu galai, nittu na vallai bhANi // 23 // zarIrAsAratvasUktAni 15 nityamitrasamaM dehaM svajanAH parvasannibhAH / namaskArasamo jJeyo, dharmaH paramabAndhavaH // 1 // yatprAtaH saMskRtaM dhAnyaM, madhyAhne tadvinazyati / tadIyarasaniSpanne, kAye kA nAma sAratA ? // 2 // susvAdUnyannapAnAni kSIrekSuvikRtI api / bhuktAni yatra viSThAyai, taccharIraM kathaM zuci ? // 3 // idaM zarIraM karpUrakastUrIprabhRtInyapi / dUSayatyeva pAthodapAthAMsyUSarabhUriva || 4 || abhyakto'pi vilipto'pi, dhauto'pi ghaTakoTibhiH / na yAti zucitAM kAyaH, zuNDAghaTa ivAzuciH // 5 // kRmayo bhasma viSThA vA, niSThA yasyeyamIdRzI / sa kAyaH parapIDAbhirdhAryata iti ko nayaH ? // 6 // amedhyapUrNe kRmijAlasaMkule, svabhAvadurgaMdha azauca adhruve (gandhini zaucavarjite ) / kalevare mUtrapurISabhAjane, ramanti mUDhA viramanti paNDitAH // 7 // idaM zarIraM pariNAmadurbalaM, patatyavazyaM zlathasaMdhijarjaram / kimauSadhaiH klizyasi ? mUDha durmate !, nirA| mayaM dharmarasAyanaM pitra // 8 // kastUrI pRSatAM radAH karaTinAM kRttiH pazUnAM payo, dhenUnAM chadamaNDalAni zikhinAM romANyavInAmapi / puccha snAyuvasAviSANanakharasvedAdikaM kizcana, syAtkasyApyupakAri martyavapuSo nAmuSya kizcitpunaH // 9 // anuzAstidvAraM 14 zlo. 23 zarIrAsA ratvadvAraM 15 zlo. 9 // 14 //
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ anityatAsUktAni 16 | mastakasthAyinaM mRtyu, yadi pazyedayaM jnH| AhAro'pi na roceta, kimutA'kRtyakAritA ? // 1 // adyaiva hasitaM 4 4 gItaM, krIDitaM yaiH shriiribhiH| adyaiva te na dRzyante, kaSTaM kAlasya ceSTitam // 2 // saMpado jalataraGgavilolA, yauvanaM tricaturANi dinAni / zAradAbhramiva caJcalamAyuH, kiM dhanaiH? kuruta dharmamanindyam // 3 // svapne yathA'yaM puruSaH prayAti, dadAti gRhNAti karoti vakti / nidrAkSaye tacca na kiJcidasti, sarva tathedaM hi vicAryamANam // 4 // cetoharA yuvatayaH svajano'nukUlaH, sadvAndhavAH praNayagarbhagirazca bhRtyaaH| valganti dantinivahAstaralAsturaGgAH, saMmIlane nayanayona hi kiJcidasti // 5 // calA vibhUtiH kSaNabhaGgi yauvanaM, kRtAntadantAntaravarti jIvitam / tathApyavajJA paralokasAdhane, aho nRNAM vismayakAri ceSTitam // 6 // anityamArogyamanityayauvanaM, vibhUtayo jIvitamapyanityam / anityatAbhiH prahatasya jantoH, kathaM ratiH kAmaguNeSu jAyate ? // 7 // zriyo vidyullolAH katipayadinaM yauvanamidaM, sukhaM duHkhAghrAtaM vapuraniyataM vyAdhividhuram / durApAH satsatyo bahubhirathavA kiM ? pralapitairasAraH saMsArastadiha nipuNaM jAgRta jnaaH!|| 8 // bhavAraNyaM bhImaM tanugRhamidaM chidrabahulaM, balI kAlazcauro niyatamasitA mohrjnii| gRhItvA jJAnAsi viratiphalakaM zIlakavacaM, samAdhAnaM kRtvA sthirataradRzo jAgRta jnaaH| // 9 // ghanApAyaH kAyaH prakRticapalA zrIrapi calA, mahArogA bhogAH kuvalayadRzaH srpsdRshH| gRhAvAsaH pAzaH praNayiSu sukhaM sthairyavimukhaM, asAraH saMsArastadiha nipuNaM jAgRta janAH ! // 10 // AyuritaraGgabhaGgarataraM zrIstUlatulyasthitistAruNyaM karikarNacaJcalataraM svapnopamAH saMgamAH / yaccAnya Jain Education alational For Privale & Personal use only Daww.jainelibrary.org
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ * anityatAdvAraM 16 zlo. 18 sUktamuktA dUdramaNImaNiprabhRtika vastvasti taccAsthira, vijJAyeti vidhIyatAmayamato dharmaH sadA shaashvtH||11|| janmedaM na cirAya valyAM bhUribhayadA lakSmyo'pi naiva sthirAH, kimpAkAntaphalA nitAntakaTavaH kAmAH kssnndhvNsinH| AyuH zAradameghacaJcalataraM jJAtvA tathA yauvanaM, he lokAH! kurutA''daraM pratidinaM dharme'dhavidhvaMsini // 12 // bhogAstuGgataraGgabhaGgacapalAH prANAH kSiNadhvaMsinaH, stokAnyeva dinAni yauvanasukhaM prItiH priyeSvasthirA / tatsaMsAramasArameva nikhilaM buddhA''tmapApakSaye,8 lokAnugrahapezalena manasA yatnaH samAdhIyatAm // 13 // brahmapurandarasaptasamudrA, assttkulaacldinkrrudraaH| naSTA yatra vicitrApAyaH, sthAsyati tatra kathaM mama kAyaH // 14 // kdliigrbhvicaaraasaarstrugirisaagrngrvihaarH| na tvaM nAhaM nAyaM lokaH, kena kimarthaM kriyate zokaH // 15 // divasarajanyau sAyaM prAtaH, ziziravasantau punraayaatH| kAlaH krIDati gacchatyAyurviramati nAyamavidyAvAyuH // 16 // AtmasukhArtha kriyate bhogaH, pazcAdeSa zarIre rogH| roge jAte maraNaM | zaraNaM, tadapi na muJcanti pApAcaraNam // 17 // ajaM kallaM paraM parAri purisA ciMtaMti atthasaMpattiM / aMjali kayaM va toyaM galaMta jIaM na picchanti // 18 // zokApanayanasUktAni 17 OMmiti paNDitAH kuryurazrupAtaM ca mdhymaaH| adhamAzca zirodhAtaM, zoke dharma vivekinaH // 1 // jAtasya hi dhruvaM mRtyurbuvaM adya kalyaH parecavi parAri puruSAzcintayantyarthasaMpattim / aJjalikRtaM toyamiva kSarajjIvitaM na pazyanti // 18 // CCCCCCCCC 4 // 15 // - -- Jain Education intematonal For Privale & Personal use only
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ janma mRtasya ca / tasmAdaparihArye'rthe, kA tatra paridevanA ? // 2 // saMyogAH syurviyogAntA, vipatsImAzca saMpadaH / sthAdAnando viSAdAnto, maraNAntA janirbuvam // 3 // vajrakAyazarIrANAmarhatAM yadyanityatA / kadalIsAratulyeSu, kA kathA zeSajantuSu // 4 // atra droNazataM dagdhaM, pANDavAnAM zatatrayam / duryodhanasahasraM ca, karNasaMkhyA na vidyate // 5 // utsattiratrAsti vipattisaMyutA, na ko'pyupAyo'styamRtau zarIriNAm / sarvekSite cAdhvani sarvadAvahe, dhruve zucA kiM ? sukRtaM vidhIyate // 6 // dehe gehe navazrotravile rogoragAnvite / tadantaH patitaprANasArthasya kuzalaM kutaH 1 // 7 // ucchAsAvadhayaH prANAH, sa cocchAsaH samIraNaH / samIraNAcalaM nAnyadyajIvati tadadbhutam // 8 // maraNaM prakRtiH zarIriNAM, vikR. tijIvitamucyate budhaiH / kSaNamapyavatiSThate zvasan, yadi janturnanu lAbhavAnasau // 9 // rudatA kuta eva sA punarna zucA nAnumRtApi labhyate / paralokajuSAM svakarmabhirgatayo bhinnapathA hi dehinAm // 10 // avagacchati mUDhacetanaH, priyanAzaM 3 hRdi shlymrpitm| sthiradhIstu tadeva manyate, kuzaloddhAratayA samuddhRtam // 11 // svazarIrazarIriNAvapi, smRtasaMyo gaviparyayau yadA / virahaH kimivAnutApayed, vada bAyairviSayairvipazcitam // 12 // na pRthagjanavat zuco vazaM, vazinAmuttama! gntumrhsi| dumasAnumatAM kimantaraM, yadi vAyau dvitaye'pi te claaH|| 13 // kriyatAM nAma zoko'yaM, yadi zokaparo janaH / gataM pratyAnayettaM vA, prasthitaM vinivArayet // 14 // yatra vezmani no ko'pi, mRtaH 5 pUrva tato'dhunA / bhRzamAnIyatAM rakSA, jIvayAmo yathA tayA // 15 // gataM jIrNamidaM dehaM, labhyate ca punarnavam / narasya prAkRtapuNyasya, mRtyureva rasAyanam // 16 // dharmaparANAM puMsAM jIvitamaraNe sadaiva kalyANe / iha jIvatAM vivekaH sadgati Jain Education Intal For Privale & Personal use only ww.jainelibrary.org
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ zokApanayanadvAraM zlo. 38 sUktamuktA- gamanaM mRtAnAM ca // 17 // sadA sadAcAraparAyaNAtmanAM, vivekadhArAzatadhautacetasAm / jinoditaM paNDita mRtyumIyuSAM, valyAM na jAtu zocya mahatAM mahItale // 18 // nahu hoi soiavvo jo kAlagao dadaM samAhIe / so hoi soiavvo tavasaMjamadubbalo jo u // 19 // arhadbhaktimatAM gurusmRtijuSAM krodhAdizatrudviSAM, bhaktyA paJcanamaskRtiM ca jptaamaa|| 16 // jJAvidhiM tanvatAm / itthaM siddhinibandhanodyatadhiyAM puMsAM yazaHzAlinAM, zlAghyo mRtyurapi praNaSTarajasAM paryantakAlAgataH M // 20 // tyaktvA putradhanAdimohamamatAM kRtvA'ntimAlocanAmuccArya vratamAlikAmanazanaM cAdAya vItaspRhaH / sarvaprANiSu niSkaSAyahRdayaH kRtvA tridhA kSAmaNAM, dhanyaH paJcanamaskRtismRtiparaH ko'pi tyajetsvaM vapuH // 21 // pumAnatyantamedhAvI, trayANAM phalamazrute / alpAyuranapatyo vA, daridro vA na saMzayaH // 22 // sRjati tAvadazeSaguNAla yaM, puruSaratnamalaMkaraNaM bhuvH| tadapi tatkSaNabhani karoti cedahaha kaSTamapaNDitatA vidheH|| 23 // pariharati na mRtyuH paNDitaM zrotriyaM vA, dhanakanakasamRddhaM bAhuvIrya nRpaM vA / tapasi niratametaM susthitaM duHsthitaM vA, vanagata iva vahniH sarvabhakSI kRtAntaH // 24 // garbhasthaM jAyamAnaM zayanatalagataM mAturutsaGgasaMsthaM, bAlaM vRddhaM yuvAnaM pariNatavayasaM vizvamArya khalaM vA / vRkSAgre zailazRGge nabhasi pathi jale koTare paJjare vA, pAtAle vA praviSTaM harati ca satataM durnivAryaH kRtaantH||25|| garbhe janmani bAlye ca, yauvane vArddhake'pi ca / jantorjIvitaratnAni, harate kAlataskaraH // 26 // divyajJAnayutA jagaayanutA ye'nantavIryA jinA, devendrAH suravRndavandhacaraNAH sdvikrmaashckrinnH| vaikuNThA balazAlino haladharA ye rAva naiva bhavati zocitavyo yaH kAlagato dRDhasamAdhinA / sa bhavati zocitavyastapaHsaMyamadurbalo yastu // 19 // CALCMCSCAMERAMA // 16 // Jain Education Intematonal For Privale & Personal use only
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ - he NAdyAH pare, te kInAzamukhaM vizantyazaraNA yadvA na laGghayo vidhiH // 27 // ye pAtAlanivAsino'suragaNA ye svairiNo vyantarA, ye jyotisskvimaanvaasivibudhaastaaraantcndraadyH| saudharmAdisurAlayeSu sukhino ye cApi vaimAnikAste sarve'pi kRtAntavAsamavazA gacchanti kiM zocyate // 28 // baddhA yena dinAdhipaprabhRtayo maJcasya pAde grahAH, sarve yena kRtAH |kRtAJjalipuTAH shkraadidikpaalkaaH| laGkA yasya purI samudraparikhA so'pyAyuSaH saMkSaye, kaSTaM viSTapakaNTako dazamukhoI daivAdgataH paMcatAm // 29 // titthayarA gaNahArI suravaiNo cakkikesavA raamaa| saMhariyA hayavihiNA sesajiesuM ca kA gaNanA ? // 30 // phaTTA tuTTA va ihaM paDamAI saMThavaMti nayaniuNA / sA kAvi natthi nII saMdhijai jIviraM jIe // 31 // pino vidyA na ca bheSajaM na ca pitA no bAndhavA no sutA, nAbhISTA kuladevatA na jananI snehAnubandhAnvitA / nArtho na svajano na vA parijanaH zArIrikaM no balaM, no zakAH satataM surAsuravarAH saMdhAtumAyuH kssmaaH|| 32 // AH kaSTaM pratipAlaya trijagatInAtha ! prasadya kSaNaM, yattIrtha na vibAdhate tava dRzA nistejito bhsmkH| ityukte hariNA jagAda ya idaM kasyApi naitadbhavet , sa zrIvIrajinaH praNaSTavRjinaH puSNAtu vaH saMpadam // 33 // haMho zaka! surAlayazcalati cetyAcI parityajya |cedAdityo'pyudayaM prayAti jaladhiH sImAM ca cenmuJcati / Ayurna truTitaM tathApi bhuvane saMdhAtumatra kSamaH, ko'pyevaM kSaNa|mekamAha bhagavAn zrIvarddhamAnaH prbhuH|| 34 // maGgalaiH kautukairyogairvidyAmantraistathauSadhaiH / na zaktA maraNAtrAtuM, sendrA tIrthakarA gaNadharaH surapatayazcakrikezavabaladevAH / saMhRtA hatavidhinA zeSajIveSu ca kA gaNanA ? // 30 // pATitAmbuTitA veha paTAdayaH nayanipuNeH saMsthApyante / sA kAupi nAsti nItiH yayA jIvitaM saMghIyate // 31 // - Cach Jain Education international For Privale & Personal use only
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ zaH kva sa kezavaH kva sa masAdhAraNaM, nanvetanmaraNa te'pi ca gtaaH| dvArA nadyA valyAM sUktamuktA- devagaNA api // 35 // laGkezaH kva sa kezavaH ka sa nalaH kAsau va te pANDavAH, kvAsau dAzarathiH ka tatkuruzataM | vidhiviSa te zakacakrAyudhAH / nAbheyapramukhAH ka te jinavarAstatsarvasAdhAraNaM, nanvatanmaraNaM na tatra zaraNaM kazcitvacitkasyacit // yadvAraM 18 4/36 // vayaM jAtA yebhyazciramupagatA eva khalu te, samaM yaiH saMvRddhAH smaraNapadavIM te'pi ca gtaaH| idAnImete smaH: zlo. 3. pratidinasamAsannavigamA, gatAstulyAvasthAM sikatilanadItIratarubhiH // 37 // pAnthAnAmiva vartmani kSitiruhAM nadyAmiva bhrasyatAM, meghAnAmiva puSkare jalanidhau sAMyAtrikANAmiva / saMyogaH pitRmAtRvandhutanayabhrAtRpriyANAM yadA, siddho 4|dUraviyoga eva viduSAM zokodayaH kastadA ? // 38 // vidhiviSayasUktAni 18 'vidhividhAtA niyatiH svabhAvaH, kaoNlo grahAMzcezvarakarmadaivaMm / bhAgyAni puNyAni yamaiH kRtAntaH, paryAyanAmAni purAkRtasya // 1 // karomi na karomIti, cetaH! kiM paritapyase ? / saMpattau ca vipattau ca, vidhireva samutsukaH // 2 // saghRtaM mantrapUtaM ca, bhojyaM kAkasya nirmitam / zevAlaM rAjahaMsasya, vidhinA paGkilaM kRtam, // 3 // bhagnAzasya karaNDapi8|NDitatanoguptendriyasya krudhA, kRtvA''khurvivaraM svayaM nipatito naktaM mukhe bhoginH| tRptastatpizitena satvaramasau8 tenaiva yAtaH pathA, svasthAstiSThata daivameva hi nRNAM duHkhe sukhe kAraNam // 4 // yenoditena kamalAni vikAsitAni, tejAMsi yena nikhilAni nirAkRtAni / yenAndhakAranikaraprasaro niruddhaH, so'pyastamApa htdaivvshaadineshH|| 5 // XSARASAASAS raa||17|| Jain Education Bonal For Privale & Personal use only A w .jainelibrary.org
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ rikto'hamaSairiti mA viSIda, pUrNo'hamaSairiti mA prsiid| riktaM ca pUrNa bharitaM ca riktaM, kariSyato nAsti vidhervilmbH|| 5 // anyathA ciMtitaM kAryamanyathaiva hi jAyate / balavAn vidhirevAtra, kAryA naiva vicAraNA // 6 // kumudavanamapazri zrIdamambhojakhaNDaM, tyajati mdmuluukHpriitimaaNshckrvaakH| udayamahimarazmiryAti zItAMzurastaM, hatavidhilalitAnAM hI vicitro vipAkaH // 7 // jaM citra vihiNA lihitaM cia pariNamai sylloyss| ia jANiUNa dhIrA vihurevi , na kAyarA hu~ti // 8 // vihi karai sa hoi hoi na jaMjia ciMtavai / imai cIta palIta AhaTa dohaTa cIMtavai // 9 // yanmanorathazatairagocaraM, yatspRzanti na giraH kaverapi / svamavRttirapi yatra durlabhA, lIlayaiva vidadhAti tadvidhiH // 10 // aghaTitaghaTitAni ghaTayati, sughaTitaghaTitAni jarjarIkurute / vidhireva tAni ghaTayati, yAni pumAnnaiva cintayati // 11 // chittvA pAzamapAsya kUTaracanAM bhaktvA balAdvAgurAM, paryantAgnizikhAkalApajaTilAnnirgatya dUraM vanAt / vyAdhAnAM zaragocarANyatijavenollaMghya dhAvan mRgaH, kUpAntaH patitaH karotu vidhure kiM vA vidhau pauruSam ? // 12 // yadbhagnaM dhanurIzvarasya zizunA yajAmadagyo jitastyaktA yena gurogirA vasumatI baddho yadambhonidhiH / ekaikaM dazakandharasya kSayakRdrAmasya kiM varNyate ?, daivaM varNaya yena so'pi sahasA nItaH kathAzeSatAm // 13 // jetA yasya bRhaspatiH praharaNaM vajraM surAH kiGkarAH, svargo durgamanugrahaH khalu harerairAvaNo vAhanam / ityAzcaryabalAnvito'pi balabhidbhagnaH paraiH |saMgare, tadyuktaM nanu daivameva zaraNaM dhira dhig vRthA pauruSam // 14 // dhvAMtaM dhvasta samastaM virahavigamanaM cakravAkeSu cakre, 1 yadeva vidhinA likhitaM tadeva pariNamati sakalalokasya / iti jJAtvA dhIrapuruSAH bidhure'pi na kAtarA bhavanti // 8 // 2 pa rAmaH dAgurAM, pApabhireva tAnilabhA, lIlaya Ahada dohaTa JainEducation international For Private Personal Use Only
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamuktAvalyAM // 18 // Jain Education In | saMkocaM mocitaM drAgvarakamalavanaM dhAma luptaM grahANAm / saMprApto'rtho janebhyastadanu ca nikhilA yena bhuktA dinazrIH, saMpratyastaM gato'sau hatavidhivazataH zocanIyo na bhAnuH // 15 // nidAghe saMtaptaH pracurataratRSNAturamanAH, saraH pUrNa dRSTvA tvaritamupayAtaH karivaraH / tathA paGke magnastaTanikaTavartinyapi yathA, na nIraM no tIraM dvayamapi vinaSTaM vidhivazAt // 16 // sphurantyupAyAH zAntyarthamanukUle vidhAtari / pratikUle punaryAnti te'pyupAyA apAyatAm // 17 // sthAnaM trikUTaH parikhA samudro, rakSAMsi yoddhA dhanadAcca vittam / saMjIvanI yasya mukhe ca vidyA, sa rAvaNaH kAlavazAdvipannaH // 18 // | vaidehIdayite'pi duSTahRdayaH pArthe'pyanarthaprado, jImUte'pi yathocitavyavahRtiH karNe'pi karNejapaH / bhImo bhImasutApatAvapi harizcandre'pi raudrAzayaH, zakre'pi zritavakrimA hatavidhiryastasya keDamI vayam ? // 19 // brahmA yena kulAlavanniyamito brahmANDabhANDodare, rudro yena kapAlapANipuTake bhikSATanaM kAritaH / viSNuryena dazAvatAragahane kSipto mahAsaMkaTe, sUryo bhrAmyati nityameva gagane tasmai namaH karmaNe // 20 // iha khalu viSamaH purAkRtAnAM bhavati hi jantuSu karmaNAM vipAkaH / harazirasi zirAMsi yAni rejurharahara tAni luThanti gRdhrapAde // 21 // yatra mRtyuryato duHkhaM, yatra zrIryatra bandhanam / tatra tatra svayaM yAti, preryamANaH svakarmabhiH // 22 // zazini khalu kalaGkaM kaNTakAH padmanAle, jaladhijalamapeyaM paNDite nirdhanatvam / svajanajanaviyogo durbhagatvaM surUpe, dhanavati kRpaNatvaM ratnadoSI kRtAntaH // 23 // nairmalyaM yasya saMsargAdbhajante samalA api / jaDaM tadapi kurvANaH, parameSThI dhruvaM jaDaH // 24 // jAnantyeke praguNitadhiyo dharmakAmAdizAstraM, jAnantyeke nipuNamatayo vedasiddhAntatattvam / jAnantyetatsakalamapare tanna jAnanti ke cillIlArabdhatribhu vidhiviSayadvAraM 18 zTo. 30 // 18 // jainelibrary.org
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAvanajayo jIyate yena mRtyuH // 25 // kasya syAnna skhalitaM? pUrNAH sarve manorathAH kasya ? / kasyeha sukhaM nityaM ? devena na khaNDitaH ko vA? // 26 // bhraSTaM nRpatikirITAtpatitaM bhUmau tirohitaM rjsaa| vidhivilasitena ratnaM janacaraNaviDambanAM sahate // 27 // jo karivarANa kuMbhe pAyaM dAUNa muttie dle| so sIho vihivasao jaMbuapayapillaNaM sahae // 28 // ete te mama bAhavaH surapaterdordaNDakaNDUharAH, so'haM sarvajagatparAbhavakaro laGkezvaro rAvaNaH / setuM baddhahAmimaM zRNomi kapibhiH pazyAmi laGkAM vRtAM, jIvadbhistu na dRzyate kimathavA kiM vA na ca zrUyate ? // 29 // dRssdbhiH| sAgaro baddha, indrajinmAnavairjitaH / vAnarairveSTitA laGkA, jIvadbhiH kiM na dRzyate // 30 // karmasaMvandhisUktAni 19 ___ hasanto helayA karma, tatkurvanti prmaadinH| janmAntarazatairete, zocanto'nubhavanti yat // 1 // yadatra kriyate karma, tatparatropabhujyate / mUlasikteSu vRkSeSu, phalaM zAkhAsu jAyate // 2 // karmaNo hi pradhAnatvaM, kiM kurvanti zubhA grahAH? / vaziSThadattalagno'pi, rAmaH prabajito vane // 3 // yatnAnusAriNI vidyA, lakSmIH punnyaanusaarinnii| dAnAnusAriNI kIrtirbuddhiH karmAnusAriNI // 4 // kiM karoti naraH prAjJaH?, preryamANaH svkrmbhiH| prAyeNa hi manuSyANAM, buddhiH karmAnusAriNI // 5 // kRtakarmakSayo nAsti, kalpakoTizatairapi / avazyameva bhoktavyaM, kRtaM karma zubhAzubham // 6 // yadupAttamanya 1 yaH karivarANAM kumbhe pAdaM dattvA mauktikAni dalayati / sa siMho vidhivazato jambUkapAdapreraNAM sahate // 28 // sU.mu.4 Jain Education in For Privale & Personal use only mjainelibrary.org
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ karmasaMbaMdhidvAraM 19 zlo. 23 -- sUktamuktA- janmani zubhamazubhaM vA svakarma pariNatyA / tacchakyamanyathA naiva kartuM devAsurairapi hi // 7 // Arohatu girizikharaM valyAM | samudramullaGghaya yAtu pAtAlam / vidhilikhitAkSaramAlaM phalati kapAlaM na bhUpAlaH // 8 // vidhattAM vANijyaM zrayatu nara nAthaM pravizatu, dhulokaM pAtAlaM vrajatu bhajatAM vA dhanapatim / adhItAM zAstraughaM dRDhayatu tapo'bhyasyatu kalAH, puropAttaM // 19 // mamatA vApatam apAtAlApa karma sphurati na tathApi hyaparathA // 9 // pracalati yadi meruH zItatAM yAti vahnirudayati yadi bhAnuH pazcimAyAM dizA HISANSAR yAm / vikasati yadi pamaM parvatAgre zilAyAM, tadapi na calatIyaM bhAvinI kamarekhA // 10 // namasyAmo devAnnanu hatavidheste'pi vazagA, vidhirvandyaH so'pi prtiniytkmaikphldH| phalaM karmAyattaM yadi kimamaraiH ? kiM ca vidhinA ?, namastatkarmabhyo vidhirapi na yebhyaH prabhavati // 11 // sukhasya duHkhasya na ko'pi dAtA, paro dadAtoti kubuddhireSA / purAkRtaM karma tadeva bhujyate, zarIrahetostvarayA tvayA kRtam // 12 // yajramayadehAste, zalAkApuruSA api / na mucyante vinA bhoga, svnikaacitkrmnnH|| 13 // yathA dhenusahasreSu, vatso vindati mAtaram / evaM pUrvakRtaM kameM, katAramanudhAviti // 14 // patte vasaMtamAse riddhiM pAvaMti sylvnnraaii| jaMna karIre pattaM tA kiM doso vasaMtassa ? // 15 // uiami sahassakare saloyaNo picchai sylloo| jaMna ulUo picchai sahassakiraNassa ko doso ? // 16 // navAkRtiH phalati naiva kulaMna zIla, vidyApi naiva na ca janmakratApi sevaa| kamoNi pUrvatapasA kila saJcitAni, kaal| prApta vasantamAse Rddhi prApnoti sakalA vanarAjiH / yanna karIre panna tarika doSo vasantasya ? // 15 // 2 udite sahasrakare salocanaH pazyati CIsakalalokaH / yat na ulUkaH pazyati, sahasrakiraNasya ko doSaH // 16 // GAIRECIRCRECIRCLC -- www --- RamYA - // 19 // R EACHES - Jain Education For Privale & Personal use only Www.jainelibrary.org
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education in phalanti puruSasya yatheha vRkSAH // 17 // akAraNaM sattvamakAraNaM tapo, jagatrayavyApi yazo'dhyakAraNam / akAraNaM rUpamakAraNaM guNAH, purANamekaM nRSu karma kAraNam // 18 // vaidyA vadanti kaphapittamarudvikAraM, naimittikA grahakRtaM pravadaMti doSam / bhUtopasargamatha mantravido vadanti, karmaiva zuddhamatayo yatayo gRNanti // 19 // manasA mAnasaM karma, vacasA vAcikaM tathA / kAyena kAyikaM tadvannistaranti manISiNaH // 20 // jAnAmi pApaM na ca me nivRttirjAnAmi puNyaM na ca me pravRttiH / kenApi bhUtena hRdi sthitena, vyAdizyate yattadahaM karomi // 21 // yaNaMmi gahA sayaNaMmi suvayaNA sauNayA vaNaggesu / taha vAharaMti purisaM jaha diTTaM puNvakammehiM // 22 // katthai jIvo balavaM katthai kammAI huMti baliAI / jIvassa ya kammarasa ya puvvanibaddhAI verAI // 23 // bhAgyopakramasaMbandhisUktAni 20 mahatAM sthAnasaGge'pi, phalaM bhAgyAnumAnataH / IzvarakaNThalagno'pi, vAsukirmArutAzanaH // 1 // tAvattejasvinAM tejo, yAvadbhAgyamabhaGgaram / kSINatailaH kiyatkAlaM, pradIpo'pi pradIpyate // 2 // prabhavetsarabhogAya, sarvasya divaso nijaH / dIpairapi parokSairna hi dIpotsavo'nyadA // 3 // udyamaM kurvatAM puMsAM, bhAgyaM sarvatra kAraNam / samudramathanAllebhe harirlakSmIM haro viSan ||4|| sAyara tujjha na doso doso amhANa ceva kammANaM / rayaNAyaraMmi bharie sAlUro hatthi me laggo // 5 // gagane grahAH svajane suvacanAH zakunayo banAye / tathA vyAharanti puruSaM yathA dRSTaM pUrvakarmamiH // 22 // kutracijjIvo balavAn kacitkarmANi bhavanti balavanti / jIvasya ca karmaNazca pUrvanibaddhAni vairANi // 23 // 2 sAgara ! taba na doSo doSo'smAkameva karmaNAm / ratnAkare bhRte darduro haste me lagnaH // 5 // w.jainelibrary.org
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ - -- bhAgyopakramadvAraM20 zlo. 26 sUktamuktA- daivamullaGghaya yatkArya, kriyate phalabanna tat / saro'mbhazcAtakenAttaM, galarandhreNa gacchati // 6 // devena prabhuNA valyAM 4 svayaM jagati yad yasya pramANIkRtaM, tattasyopanayenmanAgapi sadA naivAzrayaH kAraNam / sarvAzAparipUrake jaladhare varSa-| tyapi pratyahaM, sUkSmA eva patanti cAtakamukhe dvitrAH payovindavaH // 7 // yaddhAtrA nijabhAlapaTTalikhitaM stokaM mahadvA dhanaM, // 20 // tatpAmoti marusthale'pi nitarAM merau ca nAto'dhikam / taddhIro bhava vittavatsu kRpaNAM vRttiM vRthA mA kRthAH, kUpe pazya |payonidhAvapi ghaTo gRhNAti tulyaM jalam // 8 // videzAntaritasyApi, bhAgyaM jAgarti tdvtH| adhaistirohitasyApi, bhAno sstmophaaH||9|| udyamaH sAhasaM dhairya, balaM buddhiparAkramau / SaDete yasya vidyante, tasya daivo'pi zaGkate // 10 // anirviSNaH zriyo mUlaM, lohabaddhA ca kuNDikA / dIrghANyapyahorAtrANi, samudraH kiM na zuSyati ? // 11 // na zrIH kulakramAyAtA, zAsane likhitA na vA / khaDGgenA''kramya bhuJjIta, vIrabhogyA vasundharA // 12 // nAbhiSeko na saMskAraH, siMhasya kriyate mRgaiH| vikramArjitasattvasya, svayameva mRgendratA // 13 // nyakkAramupakAraM vA, ruSTastuSTazca yo nrH| na kartumalamanyebhyaH, sa kiM kenApyapekSate ? // 14 // tAvadbhayasya bhetavyaM, yAvadbhayamanAgatam / AgataM tu bhayaM dRSTvA, prhrttvymshngkitaiH|| 15 // udyoginaM puruSasiMhamupaiti lakSmIdevaM na daivamiti kApuruSA vadanti / daivaM nihatya kuru pauruSa mAtmazaktyA, yatne kRte yadi na siddhyati ko'tra doSaH // 16 // nidrAlasyasametAnAM, klIvAnAM ka vibhUtayaH ? / susasattvodyamasArANAM, zriyaH puMsAM pade pade // 17 // auSadhaM mantravAdaM ca, nakSatraM gRhadevatA / bhAgyakAle prasIdanti, abhAgye yAnti vikriyAm // 18 // sevito'pi ciraM svAmI, vinA puNyaM na tuSyati / bhAnorAjanmabhakto'pi, pazya nizcaraNo // 20 // Jain Education Interational For Privale & Personal use only
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ runnH|| 19 // zriyamanubhavanti dhIrA na bhIravaH kimapi pazya shstrhtH| karNaH svarNAlaGkatiraJjanarekhAGkitaM cakSuH // 20 // pauSpAH paJca zarAH zarAsanamapi jyAzUnyamaNolatA, jetavyaM ca jagatrayaM pratidinaM jetA'pyanaGgaH kila / IdRkSe'pi vazIkRtaM tribhuvanaM jAne'smi tatkAraNaM, tejo yasya virAjate sa balavAn sthUleSu kaH pratyayaH ? // 21 // dIpe prajvalite praNazyati tamaH kiM dIpamAnaM tamo, vajreNAbhihatAH patanti girayaH kiM vajramAtrA nagAH? / hastI sthUlatanuH sa cAGkuzavazaH kiM hastimAtro'GkuzaH, tejo yasya virAjate sa balavAn sthUleSu kaH pratyayaH ? // 22 // sattu sarIrAyattuM daivAyattI riddhi / ikkalau bahuhiM bhiDai jahiM sAhasu tahiM siddhi // 23 // kheDi ma khUTA TAli khUTA viNu khIkhai nahi / sAhasi hutauM halu vahai daivataNai kapAli // 24 // devassa matthae pADiUNa savvaM sahati kApurisA / devo'pi tANa saMkai, jesiM teo paripphurai // 25 // ghari sUrA maDhi paMDiA puhavI purisA na maMti / te viralA je sAmiaha avasari navi cukaMti // 26 // bhaviSyasaMbandhisUktAni 21 / / __ na sa prakAraH ko'pyasti, yeneyaM bhavitavyatA / chAyeva nijadehasya, laGghayate jAtu jntubhiH||1|| sA sA saMpadyate buddhiH, sA matiH sA ca bhAvanA / sahAyAstAdRzA jJeyA, yAdRzI bhavitavyatA // 2 // na sa mantro na sA buddhine sa doSNAM parAkramaH / apuNyopasthitaM yena, vyasanaM pratihanyate // 3 // avazyaM bhAvino bhAvA, bhavanti mahatAmapi / nagnatvaM nIlakaNThasya, mahA'hizayanaM hreH||4|| pAtAlamAvizatu yAtu surendralokamArohatu kSitidharAdhipatiM sumerum / mantrI in Education For Privale & Personal use only Vivw.jainelibrary.org
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhaviSyadvAraM 21 zlo. 10 vimarza dvAraM 22 zlo. 10 sUktamukkA- padhaiH praharaNaizca karotu rakSAM, yadbhAvi tadbhavati nAtra vicArahetuH // 5 // gate zoko na karttavyo, bhaviSyaM naiva cintayet / valyAM vartamAnena yogena, vartante hi vickssnnaaH||6|| amutra bhavitA yatte, taccintaya zubhAzubham / iha te karmaNAmeva, vipAka zcintayiSyati ||7||kssnnen labhyate yAmo, yAmena labhyate dinam / dinena labhyate kAlaH, kAlaH kAlo bhaviSyati // 8 // // 21 // kAlaH pacati bhUtAni, kAlaH saMharate prjaaH| kAlaH supteSu jAgati, kAlo hi durtikrmH||9|| kAlaH samaviSamakaraH paribhavasanmAnakArakaH kAlaH / kAlaH karoti puruSaM dAtAraM yAcitAraM vA // 10 // vimarzasUktAni 22 puSpairapi na yoddhavyaM, kiM punarnizitaiH zaraiH / yuddhe vijayasaMdehaH, prdhaanpurusskssyH||1|| aGkamAruhya suptasya, hantuH kiM nAma pauruSam / vizvAsapratipannAnAM, vazcane kA vidagdhatA? // 2 // sahasA vidadhIta na kriyAmavivekaH paramApadAM padam / vRNate hi vimRzyakAriNaM, guNalubdhAH svayameva sNpdH||3|| saguNamapaguNaM vA kurvatA kAryamAdI, pariNatiravahAdhAryA yatnataH paNDitena / atirabhasakRtAnAM karmaNAmAvipatterbhavati hRdayadAhI zalyatulyo vipAkaH // 4 // yadapasarati mepaH kAraNaM tatpraha, mRgapatirapi kopAtsaMkucatyutpatiSNuH / hRdayanihitavairA gUDhamantrapracArAH, kimapi vigaNayanto 5.buddhimantaH sahante // 5 // karmAyattaM phalaM puMsAM, buddhiH karmAnusAriNI / tathApi sudhiyA bhAvyaM, suvicAyaiva kurvatA // 6 // savethA sarvakAryeSu, mAdhyasthyaM zasyate nRNAm / dantapAtaH kathaM na syAdatikapUrabhakSaNAt // 7 // zalyavAhaviSAmAdInAM, sukaraiva pratikriyA / sahasAkRtakAryotthA'nutApasya tu nauSadham // 8 // tarudAho'tizItena, durbhikSamativarSaNAt / F // 21 // Jain Educatio n al For Privale & Personal use only D w w.jainelibrary.org
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ *SARKAR- C hai atityAgAdanaucityamati sarvatra garhitam // 9 // jIvan bhadrANyavAnoti, jIvan puNyaM karoti c| mRtasya dehanAzaH syAddharmAdyuparamastathA // 10 // saMhatisUktAni 23 bahUnAmapyasArANAM, samudAyo jayAvahaH / tRNaiH saMjAyate rajjurvaddhyante yena dantinaH // 1 // girayo yena bhidyante, dharA hAyena vidAryate / saMhateH pazya mAhAtmyaM, tRNairvAri nivAryate // 2 // kurute kAryamacchidraM, tRNAnAmapi sNhtiH| tAlacchavi kayA''dityaH, sapratApo'pi vAryate // 3 // saMhatiH zreyasI puMsAM, svapakSe tu vizeSataH / turairapi paribhraSTA, na prarohanti taNDulAH // 4 // guNaiH sarvajJatulyo'pi, sIdatyeko nirAzrayaH / anayamapi mANikyaM, hemAzrayamapekSate // 5 // vahIM pratiSThAmApnoti, paJcabhiH pUjito naraH / uttamAjhaM ziraH proktaM, paJcendriyaniSevitam // 6 // tattvameko dvayormantraH, tribhi|gItaM catuHpatham / kRSi ca paJcabhiH kuryAtsaMgrAmaM bahubhirjanaiH // 7 // muNDe muNDe matirbhinnA, kuNDe kuNDe navaM pyH| tuNDe tuNDe navA vANI, bahUnAM naikarUpatA // 8 // ekodarasamutpannA, ekanakSatrajAtakAH / na bhavanti samAH zIlairyathA bdriknnttkaaH||9|| kimapyasAdhyaM mahatAM, siddhimeti laghIyasaH / pradIpo bhUmigehAntAntaM hanti na bhaaskrH||10|| laghuni laghavaH samarthA gurukArya gurava evaM kartumalam / hanti rajo'vazyAyastarpayati dhanAgamaH pRthivIm // 11 // laghubhyo yAdRzI kIrtirmahadbhayaH syAnna tAdRzI / araNyaM samRgaM sthAnaM, nagaraM kITikAzritam // 12 // HALCRECRUS KACHCCCCCAMERACTIONS Jain Education B na For Privale & Personal use only Mew.jainelibrary.org
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamuktAvalyAM // 22 // saMhatidvAraM 23 zlo. 12 sattvadvAraM 24 zlo. 14 sattvasUktAni 24 zreyAMsi bahuvighnAni, bhavaMti mahatAmapi / azreyasi pravRttAnAM, kvApi yAnti vinaaykaaH||1|| prArabhyate na khalu vighnabhayena nIcaiH, prArabhya vighnavihatA viramaMti mdhyaaH| vighnaiH sahasraguNitairapi hanyamAnAH, prArabdhamuttamaguNA na parityajanti // 2 // devo'pi zakate tebhyaH, kRtvA vighnAni khidyate / vighraskhalitotsAhAH, prArabdhaM na tyajanti ye // 3 // sattvaikatAnavRttInAM, pratijJAtArthakAriNAm / prabhaviSNuna devo'pi, kiM punaH prAkRto janaH? // 4 // sadAcArasya dhIrasya, dhImato dIrghadarzinaH / nyAyapravRttasya sataH, santu vA yAntu vA shriyH||5|| adyApi nojjhati haraH kila kAlakUTa, kUrmo bibharti dharaNiM kila cAtmapRSThe / ambhonidhirvahati duHsahavADavAgnimaGgIkRtaM sukRtinaH paripAlayanti // 6 // aprArthitAni duHkhAni, yathaivAyAnti dehinaH / sukhAnyapi tathA manye, dainyamatrAtiricyate // 7 // eko'hamasahAyo'haM, kRzo'hamaparicchadaH / svapne'pyevaMvidhA cintA, mRgendrasya na jAyate // 8 // kadarthitasyApi hi dhairyavRttene zakyate sattvaguNaH pramASTum / adhomukhasyApi kRtasya vahvernAdhaH zikhA yAnti kadAcidatra // 9 // aprakaTIkRtazaktiH zakto'pi janAttiraskriyAM labhate / nivasannantAruNi layo vahnirna tu jvalitaH // 10 // vijetavyA laGkA caraNataraNIyo jala|nidhirvipakSaH paulastyo raNabhuvi sahAyAzca kpyH| tathApyAjau rAmaH sakalamavadhIdrAkSasakulaM, kriyAsiddhiH sattve vasati mahatAM nopakaraNe // 11 // ghaTo janmasthAnaM mRgaparijano bhUrjavasanaM, vane vAsaH kandairazanamatiduHsthaM vapuriti / itIdRkSo'gastyo yadapivadapAraM jalanidhi, kriyAsiddhiH sattve vasati mahatAM nopakaraNe // 12 // rathasyaikaM cakraM bhujagayamitAH DI // 22 // Jain Education A nal For Privale & Personal use only Www.jainelibrary.org
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapta turagA, nirAlambo mArgazcaraNavikalaH sArathirapi / raviyatyevAntaM pratidinamapArasya nabhasaH, kriyAsiddhiH sattve vasati mahatAM nopakaraNe // 13 // vipakSaH zrIkaNTho jaDatanuramAtyaH zazadharo, vasantaH sAmantaH kusumamiSavaH sainyamabalAH / tathApi trailokyaM jayati madano dehavikalaH, kriyAsiddhiH sattve vasati mahatAM nopakaraNe // 14 // sampadvipatsaMbaMdhisUktAni 25 & jI maraNeNa samaM uppajai jubbaNaM saha jraae| RddhI viNAsasahiA harisavisAo na kAyavvo // 1 // duHkhe hai duHkhAdhikAn pazyet , sukhe pazyetsukhAdhikAn / AtmAnaM zokaharSAbhyAM, zatrubhyAmiva nArpayet // 2 // kAryaH saMpadi nAnandaH, pUrvapuNyabhide hi saa| naivApadi viSAdazca, sA hi prApApapiSTaye // 3 // nA'bhUma bhUmipatayaH kati nAma vArAn ?, vArAnabhUma kati nAma vayaM na kITAH ? / tatsaMpadAM ca vipadAM ca na ko'pi pAtramekAntatastadalamaGga! mudA zucA ca // 4 // khaNDaH punarapi pUrNaH punarapi khaNDaH punaH zazI puurnnH| saMpadvipadau prAyaH kasyApi na hi sthire 4 syAtAm // 5 // caMdassa khautti nahu tArayANa riddhIvi tassa nahu tANa / guruANa caDaNapaDaNaM iarajaNA niccalipaDiavvaM // 6 // prAyovRttyA vipadaH parihRtyAvastu vastuni bhavanti / na hi kodraveSu kITAH patanti godhUmaratneSu // 7 // Apatsveva hi mahatAM zaktirabhivyajyate na saMpatsu / agurostathA na gaMdhaH prAgasti yathA'gnipatitasya // 8 // sattvotkarSa jIvitaM maraNena samaM utpadyate yauvanaM saha jarayA / RddhivinAzasahitA, harSaviSAdI na karttavyau // 1 // BHASSANSAR Jain Educatio n al For Privale & Personal use only W ww.jainelibrary.org
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamuktAprakAzAya, bhavanti vipadaH satAm / jAyate guNayogAya, vajravedhavyathA mnneH||9|| saMpadA vipadAM pAtraM, satpAtraM saMpadvipavalyAM prAyazo bhavet / puSpAkSatAdibilvAnAM, saMbandho mUrdhna eva hi // 10 // ApadAmApatantInAM, hito'pyAyAti hetutAm / dvAraM 25 mAtRjaGghApi vatsasya, medhirbhavati bandhane // 11 // vanAni dahato vahaH, sakhA bhavati maarutH| sa eva dIpanAzAya, kRze 4/ kasyAsti sauhRdam // 12 // pAtito'pi karAghAtairutpatatyeva kandukaH / prAyeNa hi suvRttAnAmasthAyinyo'bhibhUtayaH // 13 // suvRttasyaikarUpasya, paraprItyai kRtonnteH| sAdhoH stanayugasyeva, patanaM kasya tuSTaye? // 14 // kalyANamUrtestejAMsi, saMpadyante vipadyapi / kiM varNikA suvarNasya, nArohati hatAzane ? // 15 // mahatAmApadaM dRSTrA, ko na nIco'pi tapyate? / kAko'pyandhatvamAyAti, gacchatyastaM divAkare // 16 // saMpadi paro'pi nijatAM nijo'pi paratAmupaiti vipadi janaH / tArAbhitriyate nizi razmibhirapi mucyate'hni zazI // 17 // ghRSTaM ghRSTaM punarapi punazcandanaM cArugandhi, chinnaM chinnaM punarapi punaH svAdadaM cekSukhaNDam / taptaM taptaM punarapi punaH kAJcanaM kAntavarNa, prANAnte'pi prakRtivikRtirjAyate nottamAnAm hai||18|| vipadyapi sadA yasya, saumanasyaM sa vandyate / vipaNikrItamutphullaM, phulaM zirasi dhAryate // 19 // gavAdInAM payo|'nyedyaH, sadyo vA dadhi jAyate / kSIrodadhistu nAdyApi, mahatAM vikRtiH kutaH? // 20 // santo na yAnti vaivaNyamApatsu patitA api / dagdho'pi vahninA zaGkhaH, zubhratvaM naiva muJcati // 21 // svApadi tathA mahAnto na yAnti khedaM yathA parApatsu / acalA nijopahatiSu prakampate bhUH paravyasane // 22 // udeti savitA rakto, rakta evAstameti ca / saMpattau // 22 // ca vipattau ca, mahatAmekarUpatA // 23 // dRzyatAmudayati sma yAdRzastAdRzastaraNirastamIyate / utsavavyasanayoH prabhurvidhi % + X Jain Education Interational For Privale & Personal use only ____
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10445CLOG m // 1 // vipAcuyastanudhanaH, satAM kenoddiSTAvApabhogairapi / homantaH khaguNahatakaraNodyatA ratA dharme / / vikriyAsu mahatAmanIzvaraH // 24 // zuddhaH sa eva kulajazca sa eva dhIraH, zlAghyo vipatsvapi na muJcati yaH svabhAvam / sAtaptaM yathA dinakarasya marIcijAlairdehaM tyajedapi himaM na tu zItalatvam // 25 // satpuruSasUktAni 26 MI vipadi dhairyamathAbhyudaye kSamA, sadasi vAkpaTutA yudhi vikrmH| yazasi cAbhirucirvyasanaM zrutau, prakRtisiddhamidaM hi mahAtmanAm // 1 // vipadyuccaiH stheyaM padamanuvidheyaM ca mahatAM, priyA nyAyyA vRttirmalinamasubhaGge'pyasukaram / asanto nAbhyarthyAH suhRdapi na yAcyastanudhanaH, satAM kenoddiSTaM viSamamasidhArAvratamidam ? // 2 // ye prApte vyasane'pyanAkuladhiyaH saMpatsu naivonnatAH, prApte naiva parAGmukhAH praNayini prANopabhogairapi / hrImantaH svaguNaprapaJcanavidhAvanyastutAvutsukA, dhigdhAtrA kRpaNena te'pi na kRtAH kalpAntadIrghAyuSaH // 3 // svacchAzayAH prakRtyA parahitakaraNodyatA ratA dharme / saMpadi na garvabhAjo vipadi na muhyanti stpurussaaH||4|| ditsA svalpadhanasyApyavaSTambhaH kaSTitasya ca / gatAyuSo'pi dhIratvaM, svabhAvo'yaM mhaatmnH|| 5 // saMpadi yasya na hoM vipadi viSAdo raNe ca dhIratvam / taM bhuvanatrayatilakaM janayati jananI sutaM viralam // 6 // yathA cittaM tathA vAco, yathA vAcastathA kriyaaH| dhanyAste tritaye yeSAM, visaM-15 vAdo na vidyate // 7 // spRhaNIyAH kasya na te satataM saralAzayA mahAtmAnaH trayamapi sadRzaM yeSAM vacanaM racanaM smaacaarH||8|| vadanaM prasAdasadanaM sadayaM hRdayaM sudhAmuco vaacH| karaNaM paropakaraNaM yeSAM keSAM na te vandyAH ? // 9 // AnandamadhurA dRSTimanaH prItitaraGgitam / satAmetAvadaucityaM, shessstvaacaarddmbrH|| 10 // ye zAntadAntAH zrutapUrNa-18| zamukhAH praNayini paai|| svacchAzaghanasyApyavaSTambhaH kavim / taM bhuvanacA, bisa SSAGARAN Jain Education intamational For Privale & Personal use only
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ satpuruSadvAraM 26 zlo. 26 danidenyApahA / ika maMnei jANadopakathA naivabAlamvate / zruta sUktamuktA- karNA, jitendriyAH praannivdhaannivRttaaH| parigrahe saMkucitA gRhasthAste brAhmaNAstArayituM samarthAH // 11 // yeSAM manAMsi valyAM karuNArasaraJjitAni, yeSAM vacAMsi paradoSavivarjitAni / yeSAM dhanAni sakalArthijanAzritAni, teSAM kRte vahati kUrmapati dharitrIm // 12 // manasi vacasi kAye puNyapIyUSapUrNAstribhuvanamupakArazreNibhiH priinnyntH| paraguNaparamANUn prvtii||24|| kRtya nityaM, nijahRdi vikasantaH santi santaH kiyntH|| 13 // cetaH sArdrataraM vacaH sumadhuraM dRSTiH prasannojavalA, zaktiH zAntiyutA matiH zritanayA zrIrdAnadainyApahA / rUpaM zIlayutaM zrutaM gatamadaM svAmitvamutsekatAnirmuktaM prakaTAnyaho navasudhAkuNDAnyamUnyuttame // 14 // avagaNai dosalakkhaM ikkaM maMnei jaM kayaM sukayaM / sayaNo haMsasahAvo piai payaM vajae nIraM // 15 // nAbhyutthAnakramo yatra, nAlApA madhurAkSarAH / guNadoSakathA naiva, tatra harye na gamyate // 16 // garva nodahate na nindati paraM no bhASate niSThuraM, proktaH kenacidapriyANi sahate krodhaM na cAlambate / zrutvA kAvyamalakSaNaM parakRtaM saMtiSThate mUkavadoSAn chAdayate svayaM na kurute hyetatsatAM ceSTitam // 17 // na brUte paradUSaNaM paraguNaM vaktyalpamapyanvahaM, saMtoSaM vahate parardhiSu parAbAdhAsu dhatte zucam / svazlAghAM na karoti nojjhati nayaM naucityamullaGghayatyukto'pyapriyamakSamAM na racayatyetatsatAM lakSaNam // 18 // namratvenonnamantaH paraguNanutibhiH svAn guNAn khyApayantaH, puSNantaH svIyamartha satatakRtamahArambhayatnAH parArthe / kSAntyaivAkSeparUkSAkSaramukharamukhAn durmukhAn kharvayantaH, santaH sAzcaryacaryAstribhuvanabhavane vandanIyA jayanti // 19 // ye jIveSu dayAlavaH spRzati yAn svalpo'pi na zrImadaH, 1 avagaNayati doSalakSAn ekaM mAnayati yatkRtaM sukRtam / sajano haMsasvabhAvaH, pibati payo varjayati nIram // 15 // GUSCLASSOCIENCESGASCA // 24 // Jain Educatio n al For Privale & Personal use only T ww.jainelibrary.org
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAntA ye na paropakArakaraNe dRSyanti ye yAcitAH / svasthAH satsvapi yauvanodayamahAvyAdhiprakopeSu ye, te lokottara-4 citracArucaritAH zreSThAH kati syunarAH ? // 20 // uttiSThanti nijAsanAnnataziraH pRcchanti ca svAgataM, saMtuSyanti bhajanti yAnti ca ciraM premopamA saMgatim / siJcanto vacanAmRtena satataM santaH samIpAgate, kiMvA na priyamapriye'pi mAhi jane kurvanti jalpanti ca // 21 // zUrAH santi sahasrazaH pratipadaM vidyAvido'nekazaH, santi zrIpatayo nirastadhanadAhaste'pi kSitau bhuurishH| kintvAkarNya nirIkSya vA'nyamanu duHkhArditaM yanmanastAdUpyaM pratipadyate jagati te satpauruSAH paJcaSAH // 22 // pAtAlAnna vimocito bata balinIto na mRtyuH kSayaM, nonmRSTaM zazalAJchanasya malinaM nonmUlitA vyAdhayaH / zeSasyApi dharAM vidhRtya na kRto bhArAvatAraH kSaNaM, cetaH satpuruSAbhidhAnapadavIM na tvaM vahaeNlajase? // 23 // digvAsAzcandramaulivahati ravirayaM vAhavaiSamyakaSTaM, rAhuH sAtaGkamindaM racayati garuDAnAgavargo bibheti / rakSAnAM dhAma | sindhustridazagiripatau svarNamadyApi tasmAtkiM dattaM rakSitaM vA kimu ? kimiti jagatyaya'te ? yena grvH|| 24 // kSAro vArinidhiH kalaGkakaluSazcandro ravistApakRt , parjanyazcapalAzrayaH svayamutAdRzyaH suvarNAcalaH / zUnyaM vyoma sudhA dvijihvavidhurA svardhAmadhenuH pazuH, kASThaM kalpatarupatsuramaNistakena sAmyaM satAm ? // 25 // saMtaguNakittaNeNavi purisA| lajjati je mahAsattA / iarA a apasaMsaNeNAvi hiyae na mAyati // 26 // saguNakIrtanenApi puruSA lajante ye mahAsattvAH / itare cAprazaMsanenApi hRdaye na mAnti // 26 // Jain Education Interational For Privale & Personal use only
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamuktA valyAM 15-15-15 CAMERICOREAMK sajjanasUktAni 27 sajjanayAtrArtha bhojanaM yeSAM, dAnArtha gha dhanArjanam / dharmArtha jIvitaM yeSAM, te narAH svrggaaminH||1|| vivekaH saha dvAre 27 saMpattyA, vinayo vidyayA saha / prabhutvaM prazrayopetaM, cihnametanmahAtmanAm // 2 // yauvane'pi prazAntA ye, ye ca hRSyanti | mAzlo. 29 yAcitAH / varNitA ye ca lajjante, te narA jagaduttamAH // 3 // vibhUtirayazaHspRSTA, ziSTAcArojjhitA mtiH| ceSTA sAdhujanAniSTA, bhavatyu (venno) nnatacetasAm // 4 // zaile zaile na mANikya, mauktikaM na gaje gaje / sAdhayo na hi sarvatra, candanaM | na vane vane // 5 // dadhatyAta sukhIkarnu, santaH santApamAtmanA / suduHsahaM sahante hi, taravastapanAtapam // 6 // avagaNai dosalakkhaM ikaM mannei jaM kayaM sukayaM / sayaNo haMsasahAyo piai payaM vajae nIraM // 7 // re kaMTAli kevaDI kAMTe | phATi tu phATi / eku~ tuha siri phUlaDauM pUrai gaMdha rahADi // 8 // apekSante na ca snehaM, na pAtraM na dazAntaram / sadA lokahitA bhaktA, ratnadIpA ivottamAH // 9 // upakartuM priyaM vaktuM, kartuM snehamakRtrimam / sajjanAnAM svabhAvo'yaM, kenenduH zizirIkRtaH // 10 // ayaM nijaH paro veti, gaNanA laghucetasAm / udAracaritAnAM hi, vasudhaiva kuTumbakam // 11 / | kusumAnyaJjalisthAni, vAsayanti karadvayam / prAyaH sumanasAM vRttirvAmadakSiNayoH samA // 12 // satAmapi mahAdveSaH, / / 25 // syAdekaguNajIvinAm / vaimukhyamekamAlAyAM, yathA sumanasAM mithaH // 13 // garjati zaradi na varSati varSati varSAsu niHsvano -MAKAMANCE AR bhavagaNayati dopalakSaM eka manyate yatkRtaM sukRtam / sajjano haMsasvabhAvaH pibati payo varjayati nIram // 7 // Jain Educati o nal For Privale & Personal use only
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education in meghaH / nIco vadati na kurute na vadati sAdhuH karotyeva // 14 // vipadi pareSAM santaH samadhikatarameva dadhati saujanyam / grISme bhavanti taravo ghanakomalapallavacchannAH // 15 // tuSyanti bhojanairviprA, mayUrA ghanagarjitaiH / sAdhavaH parasampattyA, khalAH paravipattibhiH // 16 // mahatAmudaye santo dUrasthitayo'pi dadhati paritoSam / nabhasi samudgata indau | muditaM bhuvi sindhunAthena // 17 // nAlikerasamAkArA dRzyante ke'pi sajjanAH / anye tu badarAkArA, bahireva manoramAH // 18 // satpakSA RjavaH zuddhAH, sakalA guNasevinaH / tulyairapi guNaizcitraM, santaH santaH zarAH zarAH // 19 // guNarazmimahAbhArairnitAntaM pUritAntarAH / santo gauravamAyAnti, yadi tatra kimadbhutam 1 // 20 // asaMkhyairapi nAtmIyaiH, svalpairapi parasthitaiH / guNaiH santaH prahRSyanti, citrameSAM viceSTitam // 21 // yathA yathA para koTiM, guNaH samadhiro hati / santaH kodaNDadharmANo, vinamanti tathA tathA // 22 // koTidvayasya lAbhe'pi, nataM sadvaMzajaM dhanuH / zarastvavaMzajaH stabdho, lakSAterapi zaGkayA || 23 || namanti phalitA vRkSA, namanti vibudhA janAH / zuSkakASThaM ca mUrkhAzca, bhajyante na namanti ca // 24 // jo guNavaMta so namai nigguNu ghaTTao thAi / avasi narmatAM guNa caDai dhaNuha kahaMtaDaM jAi // 25 // varAkaH sa kathaM nAma, navIbhavatu durjanaH / ApAdamastakaM yasya, sthitA cAntaH kuzIlatA // 26 // zuddhavaMzaja kodaNDa !, saralastvamabhUH purA / idAnIM guNasaMyogAtkeyaM tava tu vakratA // 27 // nirguNamapyaranuraktaM prAyo na samAzritaM jahati santaH / sa hi vRddhikSayabhAjaM vahati zazAGkaH kalaGkamapi // 28 // doSAkaro'pi kuTilo'pi kalaGkito'pi, mitrAvasAnasamaye vihitodayo'pi / candrastathApi haravallabhatAM prayAti, kurvanti naiva sujanAH zritadoSacintAm // 29 // jainelibrary.org
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtamuktA valyAM // 26 // Jain Education satprakRtisUktAni 28 svastyastu sajjanebhyo yeSAM hRdayAni darpaNanibhAni / durvacanabhasmasaGgAdadhikataraM yAnti nirmalatAm // 1 // saMtApi to'pi sAdhuH zubhasvabhAvaM vizeSato bhajati / kathitaM kiM na kSIraM madhurarasamanoharaM bhavati ? // 2 // sujano na yAti vikRtiM parahitanirato vinAzakAle'pi / chede'pi candanataruH surabhayati mukhaM kuThArasya // 3 // durjanajanasaMtapto yaH sAdhuH sAdhureva sa vizeSAt / api pAvakasaMtaptaH khaNDaH syAcchArkaro madhuraH // 4 // vrajati virasatvamitaraH satyaM parimilitasundarAH santaH / yAnti tilAH khalabhAvaM snigdhaH payaso vikAro'pi // 5 // atikupitA api sujanA yogena mRdUbhavanti na tu nIcAH / hemnaH kaThinasyApi dravaNopAyo'sti na tRNAnAm // 6 // upakarttA svataH kazcidapakarttA ca kazcana / caitrastaruSu patrANi, karttA harttA ca phAlgunaH // 7 // kalAkalApa saMpannA, jalpanti samaye param / ghanAgamaviSaryAse, kekAyante na kekinaH // 8 // hitAya nAhitAya syAt, mahAn santApito'pi hi / pazya rogApahArAya bhaveduSNIkRtaM payaH // 9 // na mukhenodgiratyUrddha, hRdayAnna nayatyadhaH / jarayatyantarA sAdhurdoSaM viSamivezvaraH // 10 // durjanavacanAGgArairdagdho'pi na vipriyaM vadatyAryaH / na hi dahyamAno'pyaguruH, svabhAvagandhaM parityajati // 11 // pizunajanadUpitA api nanu santaH satyameva sadvAcaH / api barbaracaraNahataH kharjUro miSTa eva syAt // 12 // sahate kaTuM na jalpati lAti na doSAn guNAn prakAzayati / ruSyati na ropavatsvapi dAkSiNyamahodadhiH sujanaH // 13 // nivasannapi samamitarairabhijAtaH zikSate na durvacanam / dhvAGgavirAvI na pikaH sthitavAnapi balibhujAM bhavane // 14 // Akrozi satprakRtidvAraM 28 zlo. 17 // 26 // www.jainlibrary.org
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ to'pi sujano na vadatyavAcyaM, niSpIDito'pi rasamudgirate yatheSuH / nIco jano guNazatairapi sevyamAno, hAsyena tadvadati yatkalahe'pyavAcyam // 15 // udIrayanti durvAkyaM, svacchAH svotpAtasaMbhave / udgiranti malaM netrANyAtmapIDAsamAgame // 16 // daDharosakalusiassa'vi suaNassa muhassa vippiaM kutto / rAhumuhammi'vi sasiNo kiraNA amiaM cia muaMti // 17 // guNadoSoktisUktAni 29 | guNadoSasamAhAre, guNAn gRhanti sAdhavaH / kSIranIrasamAhAre, haMsAH kSIramivAmalam // 1 // svaguNaM paradoSaM vA, vaktuM yAcayituM param / arthinaM ca nirAkarnu, satAM jihvA jaDAyate // 2 // svazlAghA paranindA ca, matsaro mahatAM guNe / asaMbaddhapralApitvamAtmAnaM pAtayatyadhaH // 3 // dUSaNaM matirupaiti nauttamI, mAdhyamI spRzati bhASate na c| vIkSya pArzvamatha bhASate'dhamo, rAraTIti shsaa'dhmaadhmH||4|| saMtehiM asaMtehiM a parassa kiM jaMpiehiM dosehiM / accho jaso na labbhai sovi amitto kao hoi ? // 5 // santo'pyasanto'pi parasya doSA, noktAH zrutA vA guNamAvahanti / vairANi vaktaH parivarddhayanti, zrotuzca tanvanti parAM kubuddhim // 6 // asaMkhyAH paradoSajJA, guNajJA api kecana / svayameva svadoSajJA, vidyante yadi pnycssaaH||7|| sarvasyAtmA guNavAn sarvaH paradoSadarzane kuzalaH / sarvasya cAsti vAcyaM na cAtmadoSAna vadati kazcit // 8 // paravAde dazavadanaH paradoSanirIkSaNe sahasrAkSaH / sadvRttavittaharaNe bAhusahasrArjuno niicH||9|| paradoSakathAvicakSaNaH svaguNakhyApananityatatparaH / svayameva hi daivadaNDitaH kulazIle kathayatyapaNDitaH // 10 // pracchA-2 *%A4%AA-500- A- - - Jain Education Interational For Privale & Personal use only
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamuktAvalyAM // 27 // dayati durAtmA sujanaH prakaTayati paraguNAn kAle / tirayati bhuvanAni tamastAnyeva raviH prakAzayati // 11 // nidhAnIbhUtamAtsaryamantanIMcasya tiSThati / parazlAghAsu yenAsya, dRzyate mudritaM mukham // 12 // sIsaM dhuNiaM cittaM camakkiaM pulaiaM ca aMgehiM / tahavi hu khalassa vANI, paraguNagahaNe na nIsariA // 13 // vayaNaparaMparataMdula para tattIgora seNa raddhAo / appuvvo koi raso eAe gaharabvAe // 14 // sat ya sAyara paribhamia, sayalaM mahialu diDchu / tAti parAI ju na karai, so maI kahavi na dinu // 15 // / loa parAyA kaccaDA karaI ji saMta asaMta / dosa na picchai appaNA, jAha na chehu na aMta // 16 // rAIsarisavamittANi parachiddANi gavesae / appaNo vilamittANi pAsaMtovi na pAsai // 17 // aGganAnAmivAGgAni, gopyante svaguNA yadA / tadA te spRhaNIyAH syustadA cAtyantanirmalAH // 18 // sato'pyasato vApi svayaM svAn varNayan guNAn / brahmApi hAsyatAM yAti kiM punaH prAkRto janaH 1 // 19 // pareNa parivikhyAto, nirguNo'pi guNIbhavet / zakro'pi laghutAM yAti svayaM prakhyApitairguNaiH // 20 // api devA yanna vidustadapi hi pRcchaMti helayA lokAH / skhalite hasanti mUDhA milite ca na vismayaH ko'pi // 21 // | khalakharUpasUktAni 30 sthApyate mahatAM paGkau kvacinIco'pi kAryataH / sthairyAya sthApyate'GgAraH, karpUre samakakSayA // 1 // prazasyaH khala evaiko, yadbhayAdakhilo janaH / anAryakAryamutsArya, varttate nyAyavartmani // 2 // viziSTakulajAto'pi yaH khalaH khala eva saH / candanAdapi saMbhUto, dahatyeva hutAzanaH // 3 // vayasaH pariNAme'pi yaH khalaH khala eva saH / supakkamapi guNadoSadvAraM 29 zlo. 21 khala dvAraM 30 zlo. 19 // 27 //
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAdhurya, nopayAtIMdravAraNam // 4 // khalaH sakriyamANo'pi, dadAti kalahaM satAm / dugdhadhauto'pi kiM yAti, vAyasaH kalahaMsatAm ? // 5 // upakRtireva khalAnAM doSasya mahIyaso bhavati hetuH / anukUlAcaraNena hi kupyanti vyAdhayo. 'tyartham // 6 // sadbhiH saMsevyamAno'pi, zAntavAkyairjalairiva / plaSTapASANavadduSTastApamevAbhimuJcati // 7 // aNvapi guNAya guNinAM mahadapi doSAya doSiNAM sukRtam / tRNamapi dugdhAya gavAM dugdhamapi viSAya sarpANAm // 8 // upakAriNyapi sujane snigdhe'pi khalAstyajanti na prakRtim / jvalati jalairapi sindhoraGke nihito'pi vddvaagniH||9|| azanamAtrakRtajJatayA gurorna pizuno'pi zuno labhate tulAm / api bahUpakRte sakhitA khale, na khalu khelati khe latikA | yathA // 10 // snehena bhUtidAnena, kRtaH svaccho'pi durjanaH / darpaNazcAntike tiSThan , karotye kamapi dvidhA // 11 // makSikAH kSatamicchanti, kSatamicchanti paarthivaaH| durjanAH kSatamicchanti, zAntimicchanti sajanAH // 12 // duSTaH praviSTamAtro'pi, vipATayati ziSTahRt / sauvIre'ntargate kSIraM, vizIryeta sahasradhA // 13 // Rjurepa pakSavAniti kANDe prIti khale ca mA kaassiiN| prAyeNa hi tyaktaguNaH phalena hRdayaM vidArayati // 14 // kvaciduSNaH kvacicchItaH, kvacitsA. dhAraNo mtH| naikarUpaH khalajanaH, saMnipAta iva jvaraH // 15 // sarpANAM ca khalAnAM ca, caurANAM ca vizeSataH / abhi. prAyA na siddhyanti, tenedaM vartate jagat // 16 // atiyatnagRhIto'pi, khalaH khalakhalAyate / zirasA dhAryamANo'pi, toyasyArdhaghaTo yathA // 17 // bhaggaM na jAyai ghaDaNaM dujaNahiyayaM kulAlabhaMDaM va / sayakhaMDovi ghaDijai kaMcaNakalaso suaNacittaM // 18 // dujaNajaNu babbulavaNu jai siMcaha amieNa / to ati kaMTAvi ghaNA sArIra haha guNeNa // 19 // Jain Education Interational For Private & Personal use only
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ khalapra kRtidvAraM 31 zlo. 35 saktamattAna prema nauSadhaM nAjJA, na sevA na guNo na dhiiH| na kulaM na balaM nAzIdurjanasya prasattaye // 20 // poto dustaravArirAvalyAMzitaraNe dIpo'ndhakArAgame, nirvAte vyajanaM madAndhakariNAM dopazAntyai zRNiH / itthaM tadbhuvi nAsti yatra vidhinA nopAyacintA kRtA, manye durjanacittavittaharaNe dhAtA'pi bhagnodyamaH // 21 // // 28 // khalaprakRtisUktAni 31 - aho susadRzI vRttistulAkoTeH khalasya ca / stokenonnatimAyAti, stokenAyAtyadhogatim // 1 // khalAnAM kaNTa kAnAM ca, dvividhaiva pratikriyA / upAnad mukhabhaGgo vA, dUrato vA visarjanam // 2 // durjanaH pariharttavyo, vidyayA'laGka|to'pi san / maNinA bhUSitaH sarpaH, kimasau na bhayaGkaraH? // 3 // mRgamInasajanAnAM tRNajalasaMtoSavihitavRttInAm / lubdhakadhIvarapizunA niSkAraNavairiNo jagati // 4 // dahyamAnAH sutIvraNa, nIcAH parayazo'gninA / azaktAstatpadaM gantuM, tato nindAM pracakrire // 5 // ujvalaguNamabhyuditaM kSudro draSTuM na kathamapi kSamate / hitvA tanumapi zalabhaH zubhraM dIpArcirapaharati // 6 // dhuttA huMti suvacchalA, asaI hoi nilajju / khArApANi sIalAM, bahuphala phulai abhakkha // 7 // bholo kajjuggAhI kAraNakusalo a mukklaahttho| dhutto chAyaviho hoi gurudevANa ya bhatto // 8 // kA khalena saha spardhA ? sjnsyaabhimaaninH| bhASaNaM bhISaNaM sAdhudUSaNaM yasya bhUSaNam // 9 // yadyadiSTatamaM tattaddeyaM guNavate kila / ata eva khalo doSAn , sAdhubhyaH saMprayacchati // 10 // samarpitAH kasya na tena doSA, haThAdguNA vA na hRtAH khalena / tathApi doSairna viyujyate'sau, spRSTo'pi naikena guNena citram // 11 // na sUriH surANAM gurunoMsurANAM, purANAM ripu 055054 // 28 // Jain Educati o nal For Privale & Personal use only W w w.jainelibrary.org
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ napi nApi svayambhUH / khalA eva vijJAzcaritre khalAnAM bhujaGgaprayAtaM bhujaGgA vidanti // 12 // upakRtaM bahu yatra kimucyate, sujanatA prathitA bhavatA ciram / vidadhadIdRzameva sadA sakhe, sukhitamAsva tataH zaradAM zatam // 13 // na vinA paravA| dena, hRSTo bhavati durjanaH / kAkaH sarvarasAn pItvA, vinA'medhyaM na tRpyati // 14 // zAThyaM hrImati varNyate vratarucau dambhaH zucau ketavaM, zUre nirghRNatA Rjau vimatitA dainyaM priyAlApini / tejasvinyavaliptatA mukharatA vaktaryazaktiH sthire, tatko nAma guNo bhavediha satAM yo durjanairnAGkitaH 1 // 15 // durjana dUSitamanasAM puMsAM sujane'pi nAsti vizvAsaH / bAlaH payasA dagdho dadhyapi phUtkRtya bhakSayati // 16 // vikAramupakArospi, kurute samayaM vinA / akAlopasthitA vRSTirmahAriSThAya jAyate // 17 // durjanaH kAlakUTaM ca jJAtametau sahodarau / agrajanmAnujanmA ca na vidmaH kataroSnayoH // 18 // kaNa bhogabhRtAM mUrdhni, sAdhu nAdhatta yadvidhiH / sakarNaH ko'nukurvIta, marmAvitkarma tAdRzam ? // 19 // nauzca durjanajihvA ca pratikUlavisarpiNI / janapratAraNAyaiva, dAruNA kena nirmitA // 20 // navyA''zrayasthitiriyaM tava kAlakUTa !, kenottarottaravizeSapadapratiSThA / prAgarNavasya hRdaye vRSalakSmiNo'tha, kaNThe punarvasasi vAci tataH khalAnAm // // 21 // vRzcikAnAM bhujaGgAnAM, durjanAnAM ca vedhasA / vibhajya niyataM nyastaM viSaM pucche mukhe hRdi // 22 // nirmAya khalajihvAgraM, sarvaprANaharaM nRNAm / cakAra kiM vRthA zAstraviSatrahnIn prajApatiH // 23 // aho khalabhujaGgasya, ko'pyapUrvo vadhakramaH / anyasya lagati zrotre, prANairanyo vimucyate // 24 // aho rAhuH kathaM krUrazcandraM gilati muJcati ? / gilanti na hi muJcanti, durjanAH sajjanatrajam // 25 // AjanmasiddhaM kauTilyaM, halasya ca khalasya ca / soDhuM yayormukhAkSepamalame Jain Education rational
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 / sUktamuktA- kaiva sA kSamA // 26 // AkhubhyaH kiM khalaitiM ?, khalebhyaH kimathA''khubhiH / yeSAM paragRhotkhAtAdanyatkarma na vidyate khalapravalyAM // 27 // akalitaparasvarUpaH svakamapi doSaM parasthitaM vetti / nAvisthitastaTasthAnacalAnapi vicalato manute // 28 // kRti jihvakaiva satAmubhe phaNabhRtAM sraSTuzcatasro matAstAH saptaiva vibhAvasorniyamitAH Sad kArtikeyasya ca / paulastyasya dazaiva dvAraM 31 hatAH phaNipaterjihvAsahasradvayaM, jihvAlakSasahasrakoTiniyamo no durjanAnAM mukhe // 29 // dUrAducchritapANirArdranayanaHzlo . 35 prodghATitArdhAsano, gADhAliGganatatparaH priyakathAlApeSu baddhAdaraH / antaYDhaviSo bahirmadhumayazcAtIvamAyApaTuH, ko? * nIcanAmAyamapUrvanATakavidhirya zikSito durjanaH // 30 // mukhe'timiSTAdavasAnaduSTAt , khalAdapathyAdiva zaGkanIyam / Ana- saMbaMdhindanIyaM prathamaM sutIkSNAdante'nukUlAdagadAdivA''ryAt // 31 // durjanairucyamAnAni, vacAMsi mdhuraannypi| akAlakusumA dvAraM 32 nIva, saMtrAsaM janayatyalam // 32 // vane prajvalito vahnirdahan mUlAni rakSati / samUlamunmUlayati, jalaugho mRduzItalAlo . 1 // 33 // cArutA paradArArthe, dhanaM lokoptRptye| prabhutvaM sAdhunAzAya, khale khalatarA gunnaaH||34|| vidyA vivAdAya dhanaM madAya, prajJAprakarSaH paravaJcanAya / atyunnatirlokaparAbhavAya, satAmaho sarvamidaM guNAya // 35 // nIcasaMbandhisUktAni 32 anyasmAdapi labdhoSmA nIcaH prAyeNa dussaho bhavati / na tapati raviriha tAdRg yAdRgayaM vaalukaanikrH||1|| prAkRta eva prAyo mRduSu tarAM dIpyate na satpuruSAH / vAriNi tailaM vikasati nirmuktaM styAyate srpiH||2|| vighaTayitumeva nIcaH parakArya vetti na prasAdhayitum / pAtayitumeva zakti khoruddha mutripiTim // 3 // dhUmaH payodharapadaM MARACARMACAAAAACANCY 4-64-40-40 MIRRITATER Jain Educati o nal
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ kathamadhyavApya, varSAmbubhiH zamayati jvalanasya tejaH / daivAdavApya nanu nIcajanaH pratiSThAM prAyaH svabandhujanameva tiraskaroti // 4 // yathA gajapatiH zrAntazchAyArthI vRkSamAzritaH / vizramya taM drumaM hanti, tathA nIcaH svamAzrayam // 5 // na TiTTibho gacchati haMsalIlayA, na vAyasaH kUjati kokilasvanam / yavAH prakIrNA na bhavanti zAlayastathaiva nIcaH prakRtiM na muJcati // 6 // re pakSinnAgatastvaM kuta iha sarasastatkiyo vizAlaM ? kiM maddhAmno'pi ? vADhaM tadiha zaTha mahApApa ! mA brUhi mithyA / itthaM kUpodarasthaH zapati taTagataM darduro rAjahaMsaM, nIcaH svalpena garyobhavati hi viSayA nApare ye na dRSTAH // 7 // nAhaM kAko mahArAja !, haMso'haM vimale jale / nIcasaGgaprabandhena, mRtyureva na saMzayaH // 8 // ajJAtakulazIlasya, na dAtavyaH pratizrayaH / matkuNasya ca doSeNa, hatA maindavisarpiNI // 9 // lUNaha ghuNaha kumANusaha, eha tihuM iku sahAvu / jahIM karai AvAsau, tahiM tahiM bhaMjai ThAu // 10 // upakArasUktAni 33 zAstraM bodhAya dAnAya, dhanaM dharmAya jIvitam / vapuH paropakArAya, dhArayanti manISiNaH // 1 // kiyatI paJcasahasrI ? kiyatI lakSA'tha koTirapi kiyatI ? / audAryonnatamanasAM ratnavatI vasumatI kiyatI ? // 2 // kSetraM rakSati caJcA saudha lolatpaTI kaNAn rakSA / dantAttatRNaM prANAn nareNa kiM nirupakAreNa ? // 3 // asti jala jalarAzau tatkiM kSAraM 9 yUkA
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamuktA valyAM upakAradvAraM 33 zlo. 37 eka pariSTAnna vidhIyate tena ? / laghurapi varaM sa kUpo yatrA''kaNThaM janaH pibati // 4 // he helAjitabodhisattva! vacasAM kiM vistaraistoyadhe!, nAsti tvatsadRzaH paraH parahitAdhAne gRhItavrataH / tRSyatpAnthajanopakAraghaTanAvamukhyalabdhAyazobhAraprodvahane karoSi kRpayA sAhAyakaM ynmroH||5|| varaM karIro marumArgavattI, yaH pAnthasAthai kurute kRtArtham / kalpadrumaiH kiM kanakAcalasthaiH?, paropakArapratilambhaduHsthaiH // 6 // arkAH kiM phalasaMcayena bhavatAM kiM vaH prasUnainavaiH, kiM vA bhUrilatAcayena mahatA gotreNa kiM bhUyasA? / yeSAmekatamo babhUva sa punavAsti kazcitkule, chAyAyAmupavizya yasya pathikAstRpti phalaiH kurvate // 7 // jAtaH kUrmaH sa ekaH pRthubhuvanabharAyArpitaM yena pRSThaM, zlAghyaM janma dhruvasya bhramati niyamitaM yatra tejasvicakram / saMjAtavyarthapakSAH parahitakaraNe nopariSTAnna cAdho, brahmANDondumbarAntarmazakavadapare jantavo jAtanaSTAH // 8 // vidvAMsaH kati yoginaH kati guNaivaidagdhyabhAjaH kati, prauDhA mattakarIndrakumbhadalane vIrAH prasiddhAH kati / svAcArAH kati sundarAH kati kati prAjyapratiSThA varAH, kiM tveko viralaH paropakaraNe yasyAsti zaktiH sadA // 9 // te tAvatkRtinaH parArthaghaTakAH svArthAvarodhena ye, ye ca svArthaparArthasAdhanaparAste'mI narA mdhymaaH| te'mI mAnuSarAkSasAH parahitaM yaiH svArthato hanyate, ye tughnanti nirarthaka parahitaM te ke na jAnImahe ? // 10 // kimatra citraM yatsantaH, parAnugrahakAriNaH / na hi svadehazAntyartha, jAyante cndndumaaH|| 11 // yadyapi candanaviTapI vidhinA phala kusumavarjito vihitH|| | nijavapuSaiva pareSAM tathApi saMtApamapaharati // 12 // na candramAH pratyupakAralipsayA, karoti bhAbhiH kumudAvabodhanam / svabhAva evonnatacetasAmayaM, paropakAravyasanaM hi jIvitam // 13 // kiM candreNa mahodadherupakRtaM dUre'pi saMtiSThatA matakarIndraraNe ya // 30 // Jain Education Interational For Privale & Personal use only
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. mu. 6 Jain Education vRddhau yena vivarddhate vrajati ca kSINe kSayaM sAgaraH / AH jJAtaM parakAryanizcitadhiyAM ko'pi svabhAvaH satAM, svairaGgairapi, yena yAnti tanutAM dRSTvA paraM duHkhitam // 14 // yadamI dazanti dazanA rasanA tatsvAdasukhamavApnoti / prakRtiriyaM dhavalAnAM klizyanti yadanyakAryeSu // 15 // laGghayati bhuvanamudadhermadhyaM pravizati vahati jalabhAram / jImUtaH sattvahitAH kiM na kurvanti cAnyArthe // 16 // yaH paraprItimAdhAtuM, bhasmatAmapi gacchati / vivekimAninA pazya, dhAtrA so'pyaguruH kRtaH // 17 // pibanti nadyaH svayameva nAmbhaH, svAdanti na svAduphalAni vRkSAH / payomucAM kiM kvacidasti zasyaM ?, paropakArAya satAM vibhUtiH // 18 // dhavalayati samagraM candramA jIvalokaM, kimiti nijakalaGkaM nAtmasaMsthaM pramArSTi / bhuvanaviditametatprAyazaH sajjanAnAM parahitaniratAnAmAdaro nAtmakArye // 19 // kasyAdezAtkSapayati tamaH saptasaptiH prajAnAM chAyAM karttuM pathi viTapinAmaJjaliH kena baddhaH / ? abhyarthyante navajalamucaH kena vA vRSTihetorjAtyaivaite parahitavidhau sAdhavo baddhakakSAH || 20 || paropakAraH sukRtaikamUlaM, paropakAraH kamalAdukUlaM / paropakAraH prabhutAvidhAtA, paropakAraH zivasaukhyadAtA // 21 // raverevodayaH zasyaH ko'nyeSAmudaye grahaH ? / na tamAMsi na tejAMsi yeSAmabhyudaye sati // 22 // yukto'si bhuvanabhAre mA vahAM kandharAM kRthAH zeSa ! / tvayyekasmin duHkhini sukhitAni bhavanti bhuvanAni // 23 // bandhanastho'pi mAtaGgaH pareSAM bharaNakSamaH / kAkaH svacchanda cAro'pi svodareNApi duHsthitaH // 24 // idamantaramupakRtaye prakRticalA yAvadasti saMpadiyam / vipadi niyatodayAyAM punarupakartuM kuto'vasaraH 1 // 25 // apakAriNyapi prAyaH, svacchAH syurupakAriNaH / mArakebhyo'pi kalyANaM, rasarAjaH prayacchati // 26 // bAdhAvidhAyinAmapi
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ valyAM upakAradvAraM 33 zlo. 37 sUkamukkA- vidadhatyupakAramamalAtmAnaH (miha sntH)| baddhamapi kiM na janayati saurabhyaM ketakIkusumam ? // 27 // upakAraH kRto pU'lpo'pi, satAM yAti na vismRtim / karambabhojanaM vadhvAH, kumAranRpateriva // 28 // paropakAraH kriyate, svasya kalyA Nahetave / tato'pi yadyakalyANaM, kalyANAttatparaM padam // 29 // upakRtyupakurvANA, dhriyante dharayA na ke?| apakRtyupakArI yasteneyaM dhriyate dharA // 30 // pratyupakurvan bahvapi na bhavati pUrvopakAriNAM tulyaH / eko'nukaroti kRtaM niSkAraNameva kurute'nyH||31|| guruA sahajiM guNa karaI, kAraNa kiMpi ma jANi / karisaNa siMcai sara bharaI, meha kiM maggaiM dANi? // 32 // do purise dharao dharA ahavA dohiM pi dhAriA puhvii| uvayAre jassa maI uvayariaM je na phusaMti // 33 // vihalaM jo avalaMbai ApaipaDiaMca jo samuddharai / saraNAgayaM ca rakkhai tisu tesu alaMkiA puhavI // 34 // akRtajJA asaMkhyAtAH, saMkhyAtAH kRtvedinH| kRtopakAriNaH stokAH, dvitrAH svenopakAriNaH // 35 // na taM pazyAmi saumitre!, kRte pratikaroti yaH / sarvasyApi kRtArthasya, matiranyA pravartate // 36 // na hi me parvatA bhArA, na me bhArAzca saagraaH| kRtaghnAzca mahAbhArA, bhArA vizvAsaghAtakAH // 37 // maitrIsaMbandhisUktAni 34 IzvareNa samaM prItirna me lakSmaNa! rocate / gatasya gauravaM nAsti, Agate ca dhanakSayaH // 1 // sahajAgarANa sahasuaNANaM sahaharisasoavaMtANaM / nayaNANaM va dhannANaM, AjammaM niccalaM pimmaM // 2 // eka gar3ha sau bAriAM bArI bArI | saha jAgaratoH saha svapatoH saha harpazokavatoH / nayanayoriva dhanyAnAmAjanma nizcalaM prema // 2 // RSRAM-4- CA Jain Education Interational For Privale & Personal use only
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ | mitta / kehI serI sAMcaralaM kahi nauM rAkhauM citta // 3 // rattara diNayaru uggamai, rattaraM dADima phUla ! rattaraM rattA jai milai, kavaNa karesii mUla ? // 4 // parokSe kAryahaMtAraM, pratyakSe priyavAdinam / varjayettAdRzaM mitraM, viSakumbhaM payomukham // 5 // kiM guNaistasya karttavyaM ?, cetaso yo'bhirocate / kiM guNaistasya karttavyaM, cetaso yo na rocate ? // 6 // kRtajJasvAmisaMsargamuttamastrI parigraham / kurvanmitramalobhaM ca naro naivAvasIdati // 7 // uttamaiH saha sAGgatyaM, paNDitaiH saha satkathAH / alubdhaiH saha mitratvaM kurvANo nAvasIdati // 8 // dadAti pratigRhNAti, guhyamAkhyAti pRcchati / bhuGkte bhojayati caivaM, par3idhaM prItilakSaNam // 9 // pApAnnivArayati yojayate hitAya, guhyaM nigUhati guNAn prakaTIkaroti / ApadgataM ca na jahAti dadAti kAle, sanmitralakSaNamidaM pravadanti santaH // 10 // kSIreNAtmagatodakAya hi guNA dattAH | purA te'khilAH, kSIre tApamavekSya tena payasA hyAtmA kRzAnau hutaH / gantuM pAvakamunmanastadabhavad dRSTvA tu mitrAgamaM, | yuktaM tena jalena zAmyati satAM maitrI bhavedIdRzI // 11 // AdimadhyanidhaneSu sauhRdaM, sajjane bhavati netare jane / chinnatADitasughRSTatApitaM, nAnyabhAvamupayAti kAJcanam // 12 // zarAvanaunadIvRkSasamA prItiH prazasyate / prAsAdaveNidaNDe - kSusamA prItirna yujyate // 13 // Arambhaguva kSayiNI krameNa, ladhvI purA vRddhimatI ca pazcAt / dinasya pUrvArddhaparArddhabhinnA, chAyeva maitrI khalasajjanAnAm // 14 // asmAbhizcaturamburAzirasanAvicchedinIM medinIM bhrAmyadbhirnasa ko'pi nistuSaguNo dRSTo viziSTo janaH / yasyAgre cirasaMcitAni hRdaye duHkhAni saukhyAni ca, vyAkhyAya kSaName kamarddhamathavA niHzvasya vizrAmyate // 15 // vAraMvAra miyaM cintA, vAraMvAramiyaM kathA | yuSmAkaM darzanotkaNThA, cakSuSoH kena pUryate ? Jain Education Internation
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ CACANC sUktamukkAvalyAM // 32 // // 16 // mRgA mRgaiH saGgamanuvrajanti, gAvazca gobhisturagAsturaGgaiH / mUrkhAzca mUkhaiH sudhiyaH sudhIbhiH, samAnazIlavyasaneSu maitrIsakhyam // 17 // prakaTayati hRdayadAhaM puruSaH prAyeNa sajjane milite / grAvA dagdhaH salile patite punaruddhamatyagnim // 18 // dvAraM 34 suhRdi nirantaracitte guNavati bhRtye priyAsu nArISu / svAmini sauhRdayukta nivedya duHkhaM sukhIbhavati // 19 // vyAdhita zlo. 37 syArthahInasya, dezAntaragatasya ca / narasya zokadagdhasya, suhRdarzanamauSadham // 20 // amRtaM zizire vahniramRtaM kSIrabhojanam / amRtaM rAjasanmAnamamRtaM priyadarzanam // 21 // adRSTe darzanotkaNThA, dRSTe virhbhiirtaa| nAdRSTena na dRSTena, bhavatA labhyate sukham // 22 // yayorAntarajA prItistayordUrasthayorapi / sA na mandAyate kvApi, ravirAjIvayoriva // 23 // dUrastho'pi na dUrastho, yo vai manasi varttate / hRdayAdatha niSkrAntaH, samIpastho'pi dUragaH // 24 // va sarasi vanakhaNDa paGkajAnAM va sUryaH, kva ca kumudavanAnAM kaumudiibndhuressH| ciraparicayabaddhA prAyazaH sajjanAnAM, na hi vicalati maitrI dUrato'pi sthitAnAm // 25 // ata eva hi necchanti, sAdhavaH satsamAgamam / yadviyogAsilUnasya, manaso nAsti bheSajam / // 26 // varamasau divaso na punarnizA, nanu nizaiva varaM na punardinam / ubhayamapyathavA bajatu kSayaM, priyatamena na yatra |samAgamaH // 27 // nityaM brahma yathA smaranti munayo haMsA yathA mAnasaM, yadvacca sphuTasallakIvanayutAM dhyAyanti revAM: gajAH / tadvadarzanalAlasAH pratidina snehaM smarAmo vayaM, dhanyaH ko'pi sa vAsaro'tra bhavitA yatrA''vayoH sNgmH||28|| ehyAgaccha samAvizAsanamidaM prIto'smi te darzanAt , kA vArtA puri ? durbalo'si ca kathaM ? kasmAJciraM dRzyase || // 32 // ityevaM gRhamAgataM praNayinaM ye bhASayantyAdarAtteSAM yuktamazaGkitena manasA gantuM gRhe sarvadA // 29 // mA gA ityapamaGgalaM Jain Education Interational
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ braja iti snehena hInaM vacastiSThati prabhutA yathAruci kuruSvetyatyudAsInatA / kiM te sAmpratamAcarAma ucitaM tasyopacAra vacaH, prasthAnonmanasItyabhISTamanuje vaktuM na zakkA vayam // 30 // tuTUM saMdhijaMtaM pamANahINaM ca hoi gaMThIlaM / vighaDiaghaDiaMpimmaM pubvacchAyA na pAvei // 31 // succia mitto kirai, jo kira pattaMmi vasaNasamayaMmi / nahu hoi parAhutto selasilAghaDiyapurisuvva // 32 // avaloaNeNa AloyaNeNa guNakittaNeNa dANeNa / chaMdeNa vaTTamANassa nibbharaM jAyae pimmaM // 33 // varaM prANaparityAgo, mA viyogo bhavAdRzAm / prANA janmAntare'pi syuna bhavanti bhavAdRzAH // 34 // AtizokabhayatrANaM, prItivizrambhabhAjanam / kena ratnamidaM sRSTaM, mitramityakSaradvayam // 35 // aiMsaNeNa aidaMsaNeNa diDhe aNAlavaMteNaM / mANeNa pamANeNa ya paMcavihaM jhijjae pimmaM // 36 // rattA picchaMti guNA dosA picchaMti je viraccaMti / majjhatthAvi a purisA guNA ya dosA ya pecchaMte // 37 // guNasaMbandhisUktAni 35 | nAguNI guNinaM vetti, guNI guNiSu matsarI / guNI ca guNarAgI ca, virala: saralo janaH // 1 // guNinAmaguNAnAM ca, dRzyate mahadantaram / hArAH kaNThagatAH strINAM, nUpurANi ca pAdayoH // 2 // guNinaH samIpavartI pUjyo lokasya guNavihIno'pi / vimalekSaNaprasaGgAdaJjanamAmoti kANAkSi // 3 // guNAH kurvati dUtatvaM, dUre'pi vasatAM satAm / ketakIgandhamAghrAtuM, svayamAyAnti SaTpadAH // 4 // doSAH kiM nAma kurvanti, guNApahRtacetasAm / ketakIkusumaM bhRGgaH, Jain Education Interational For Privale & Personal use only
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamuktAvalyAM // 33 // OCOCCALC khaNDyamAno'pi sevate // 5 // doSamapi guNavati jane dRSTvA guNarAgiNo na khidyante / prItyaiva zazini patitaM pazyati 8 guNasaMbaMdhilokaH kalaGkamapi // 6 // viSamasthito'pi guNavAn sphuTataramAbhAti nijaguNaireva / jalanidhijalamadhye'pi hi dIpyante / ha dApyantAdvAraM 35 kiM na ratnAni? // 7 // AstAM te guNinastAvadbhUSitAzeSabhUtalAH / yeSAM guNAnurAgo'sti, sAmprataM te'pi durlbhaaH||8|| zlo. 29 nIrasAnyapi rocante, karpAsasya phalAni naH / yeSAM guNamayaM janma, pareSAM guhyaguptaye // 9 // guNA yatra na pUjyante, kA tatra guNinAM gtiH| nagnakSapaNakagrAme, rajakaH kiM krissyti?||10|| sthAnabhraMze na bhraMzeta (bhrazyeta), guNinAM gauravaM kvacit / mUrdhAnamadhiropyante, kiM na puSpANi pArthivaiH ? // 11 // guNA gauravamAyAnti, na mahatyo'pi sNpdH| pUrNenduH kiM tathA vandyo ?, niSkalaGko yathA kRzaH // 12 // gauravAya guNA eva, na tu jJAteyaDambaraH / vAneyaM gRhyate puSpamaGgajastyajyate malaH // 13 // gatA ye pUjyatvaM prakRtipuruSA eva khalu te, janA doSatyAge janayata samutsAhamatulam / na sAdhUnAM kSetraM na ca bhavati naisargikamidaM, guNAn yo yo dhatte sa sa bhavati sAdhurbhajata tAn // 14 // pAnvayamapi sarasijama|dhirohati devadevamUrddhAnam / pazyata guNamahimAnaM caraNAdapi mRjyate paGkaH // 15 // guNAH sarvatra pUjyante, pitRvaMzo | nirarthakaH / vAsudevaM namasyanti, vasudevaM na te nraaH||16|| guNairuttuGgatAM yAti, noccairAsanasaMsthitaH / sumeruzikhara-16 stho'pi, kAkaH kiM garuDAyate ? // 17 // yatpayodharabhAreSu, mauktikairnihitaM padam / tadAcchAditarandhrANAM, guNAnAmeva jRmbhitam // 18 // guNairuttuGgatAM yAti, na tu jaatiprbhaavtH| kSIrodadhisamutpannaH, kAlakUTaH kimuttamaH ? // 19 // IN // 33 // guNahINA je purisA kulassa gavvaM vahati te mUDhA / vasUppannevi dhaNU guNahINe natthi TaGkAro // 20 // gauravaM 1 guNahInA ye puruSAH kulasya garva vahanti te mUDhAH / vaMzotpanne'pi dhanupi guNahIne nAsti TaGkAraH // 20 // PRECARROCCALCURRENC+ra Jan Education For Private Personal Use Only wjainelibrary.org
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ labhate loke, nIcajAto'pi sadguNaiH / saurabhyAtkasya nAbhISTA, kastUrI mRganAbhijA 1 // 21 // janmasthAnaM na khalu mahimA varNanIyo na varNo, dUre zobhA vapuSi nihitA paGkazaGkAM karoti / yadyapyevaM sakalasurabhidravyagandhApahArI, ko jAnIte parimalaguNaM vastu kastUrikAyAH 1 // 22 // kauzeyaM kRmijaM suvarNamupalAddarvApi golomataH paGkAttAmarasaM zazAGka udadherindIvaraM gomayAt / kASThAdagniraheH phaNAdapi maNigapittato rocanA, prAkAzyaM svaguNodayena guNino gacchanti kiM janmanA 1 // 23 // antardhRtaguNaireva pareSAM sthIyate hRdi / artha samarthayantyenaM, samagraM kusumasrajaH // 24 // kaSTAnyasahamAnAnAM guNAropaH kuto bhavet ? / vedhavandhaM sahitvaiva, puSpAlirguNamAlinI // 25 // guNeSvanAdaraM bhrAtaH !, pUrNa| zrIrapi mA kRthAH / saMpUrNo'pi ghaTaH kUpe, guNacchedAtpatatyadhaH // 26 // guNeSvevAdaraH kAryaH, kimATopaiH prayojanam ? / vikrIyante na ghaNTAbhirgAvaH kSIravivarjitAH // 27 // saMghayetsaralA sUcI, vakrA chedAya karttarI / ato vimucya vakratvaM, guNAneva samAzraya // 28 // guNAnAmeva daurAtmyAddhari dhuryo niyojyate / asaMjAtakiNaskandhaH, sukhaM tiSThati gaurgaliH // 29 // | viveka sUktAni 36 guNAguNajJeSu guNIbhavanti, te nirguNaM prApya bhavanti doSAH / susvAdatoyaprabhavA hi nadyaH, samudramAsAdya bhavantyapeyAH // 1 // svayaM svaguNavistArAdUrNanAbhaH patatyadhaH / tameva saMvarannUnaM, padamuccairvigAhate // 2 // aucityamekamekatra, guNAnAM koTirekataH / viSAyate guNagrAma, aucityaparivarjitaH // 3 // svato na kazcana gururlaghurvApi na kazcana / uci
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamuktAvalyAM // 34 // tAnucitAcAravazye gauravalAghave // 4 // vivekinamanuprApya, guNA yAnti samunnatim / sutarAM ratnamAbhAti, cAmIkaraniyojitam // 5 // nirvivekaM naraM nArI, prAyo'nyApi na kAGkSati / kiM punaH zrIriyaM devI !, puruSottamavallabhA // 6 // AkArairiGgitairgatyA, ceSTayA bhASaNena ca / netravatravikAraizca, lakSyate'ntargataM manaH // 7 // pANDityametadeva hi yatparaguNacittavRttivijJAnam / zAstravido'pyamatajJAH kasyApriyatAM na gacchanti ? // 8 // paricchedo hi pANDityaM tadAyattA 4 vibhUtayaH / aparicchedakarttRNAmApado hi pade pade / / 9 / / udIrito'rthaH pazunA'pi gRhyate, hayAzca nAgAzca vahanti noditAH / anuktamapyUhati paNDito janaH, pareGgitajJAnaphalA hi buddhayaH // 10 // | satsaGgasUktAni 37 saMgatiryAdRzI tAdRk, khyAtirAyAti vastunaH / rajanijrjyotsnayA jyotsnI, tamasA ca tamasvinI // 1 // lokarUDhi - riha prauDhirastu vastu yathA tathA / dadhi maGgaladhaureyaM, na punardugdhamabhyadhuH // 2 // kSaNAdasAraM sAraM vA, vastu lokaiH parIkSyate / nizcinoti maruttUrNaM, tuloccayaziloccayau // 3 // guNavajjanasaMsargAdyAti svalpo'pi gauravam / puSpamAlAnuSaGgeNa, sUtraM zirasi dhAryate // 4 // guNinaH samIpavattIM pUjyo lokasya guNavihIno'pi / vimalekSaNaprasaGgAdaJjanamApnoti kANAkSi // 5 // nIco'pi parigRhIto, mahAtmabhiH paramupaiti parabhAgam / sphaTikopalo'pi raktaH kuzalairmANikyamanukurute // 6 // unnataghanamadhyagataM nirguNamapi vahati suradhanuH zobhAm / tena mahadbhiH sArddhaM saMvAsaH prArthyate sadbhiH // 7 // AstAM tAvaddigantaprathitasuyazasAM saMgatiH sajjanAnAM taiH sArddhaM vairayogo'pyatizaya mahatImunnatiM saMtanoti / loke viveka dvAraM 36 zlo. 10 satsaMga dvAraM 37 zlo. 23 // 34 //
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education kasyAgamiSyat zrutipathamavapurvakrazeSo'pi rAhustrailokyakhyAtadhAmnoryadi ravizazinorvairatAM nAkariSyat 1 // 8 // mahimAnaM mahIyAMsaM, saGgaH sUte mahAtmanAm / mandAkinImRdo vandyAstrivedI vedinAmapi // 9 // iha bhuvi kalayati laghurapi mahatAM saGgena kamapi mahimAnam / laGghayati zazini lInaH khamaNDalaM helayA hariNaH // 10 // saGgaH sarvAtmanA tyAjyaH, sa cetyaktuM na zakyate / sa sadbhiH saha karttavyaH santaH saGgasya bheSajam // 11 // candanaM zItalaM loke, candanAdapi candramAH / candracandanayormadhye, zItalaH sAdhusaMgamaH // 12 // saMsAra kaTuvRkSasya dve phale hyamRtopame / subhASitarasAsvAdaH, saMgatiH sujane jane // 13 // ekaM hi cakSuramalaM sahajo vivekastadvadbhireva saha saMvasatirdvitIyam / etadvayaM bhuvi na yasya sa tattvato'ndhastasyApamArgacalane khalu ko'parAdhaH 1 // 14 // saMtaptAyasi saMsthitasya payaso nAmApi na jJAyate, muktAkAratayA tadeva nalinIpatrasthitaM rAjate / svAtau sAgarazuktisaMpuTagataM tajjAyate mauktikaM, prAyeNAdhamamadhyamottamaguNaH saMvAsataH saMbhavet // 15 // eke bhejuryatikara gatAstumbakAH pAtralIlAM, gAyantyanye sarasamadhuraM zuddhavaMze vilagnAH / eke kecid grathitasuguNA dustaraM tArayanti teSAM madhye jvalitahRdayA raktamanye pibanti // 16 // aikaha vallIjAyANa picchaha tuMbANa aMtaraM guruaM / eke piaMti ruhiraM duttaraM tArai puNo anne // 17 // mAtA'pyekA pitA'pyeko, mama tasya ca pakSiNaH / ahaM munibhirAnItaH, sa ca nIto gavAzanaiH // 18 // gavAzanAnAM sa giraH zRNoti, ahaM ca rAjanmunipuGgavAnAm / pratyakSametadbhavatA'pi dRSTaM, saMsargajA doSaguNA bhavanti // 19 // dharmaM dhvastadayo yazazrayutanayo vittaM pramattaH 1 ekava lIjAtayostumbayoH pazyatAntaraM gurukam / eke pibanti rudhiraM dustaraM tArayanti punaranye // 17 // v.jainelibrary.org
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUkamukkA- pumAn , kAvyaM niSpratibhastapaH zamadayAzUnyo'lpamedhAH zrutam / vastvAlokamalocanazcalamanA dhyAnaM ca vAJchatyasau, yaH kusaMgavalyA saGgaM guNinAM vimucya vimatiH kalyANamAkAGkSati // 20 // saMsAravAsakhinnAnAM, tisro vishraambhuumyH| apatyaM ca kalatraM dvAraM 38 |ca, sAdhusaMgatireva ca // 21 // dhanADhyatA rAjakule'bhimAnaM, priyAnukUlA tanayA viniitaaH| dharme matiH sajanasaMgatizca,8 zlo. 13 svargAH SaDete jagatItalAntaH // 22 // naivAsvAdyarasAyanasya rasanAtpIyUSapAnAcca no, no sAmrAjyapadAptitaH pratidina no putralAbhAdapi / naivAyatnasuratnalAbhavazato naivAnyato'pyasti sA, yA saMprItirudeti sajjananRNAM sadbhiH samaM / | saMgamAt // 23 // kusaGgasaMbandhisUktAni 38 / spRzanti bharnuH prAyeNa, svbhaavmnujiivinH| lavaNodanvatastIrabhuvo'pi kSArakukSayaH // 1 // kusaMgateH kubuddhiH | syAtkubuddheH kupravarttanam / kupravRtterbhavejanturbhAjanaM duHkhasaMtateH // 2 // durvRttasaGgatiranarthaparamparAyA, hetuH satAM bhavati | kiM vacanIyametat / laGkezvaro harati dAzaratheH kalatraM, prApnoti bandhamatha dakSiNasindhunAthaH // 3 // tejomayo'pi | pUjyo'pi, ghAtinA nIcadhAtunA / lohena saMgato vahniH, sahate ghanatADanam // 4 // sarvathA naSTanaikavyaM, vipade vRttazA linAm / vArihArighaTIpArthe, tADyate pazya jhalarI // 5 // varaM parvatadurgeSu, bhrAntaM vanacaraiH saha / na mUrkhajanasaMsargaH, PisurendrabhavaneSvapi // 6 // mahatAmapyaho daivAdurvArA niicsNgtiH| karpUrasya kathaM na syAdaGgAreNa samaM ratiH ? // 7 // khalasaM-11 Jain Education Interational For Privale & Personal use only
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ ASSASS ACAREERSOCTOG * geNa vimukkaM picchaha tilleNa jaM phalaM pattaM / savvaMgapahANaMgaM pahusIsaM pAviaM teNa // 8 // svacchasaGgo vizeSeNa, doSAya | kaluSAtmanAm / kiM na pAnIyasaMparkAllohaM syAnmalasaMkulam // 9 // bhavati kila vinAzo durjanaiH saMgatAnAmiti vadati jano'yaM sarvametaddhi mithyaa| bhujagaphaNamaNInAM kiM nimittaM hi rAjan !, na bhavati viSadoSo nirviSo vA bhujaGgaH // 10 // asAdhuH sAdhurvA bhavati khalu jAtyaiva puruSo, na saGgAddaurjanyaM na ca sujanatA kasyacidapi / samAne , saMbandhe maNibhujagayorjanmajanite, maNi hedoSAn spRzati na ca sarpo maNiguNAn // 11 // jo jassa khalu sahAvo sajjaNasaMgeNa so tahA ceva / bANo dhaNuhevi Thio guNasahio tahavi mArei // 12 // nijakarmakaraNadakSaH saha vasatie durAtmanApi nirapAyam / kiM na kuzalena rasanA dazanAnAmantare carati // 13 // yogyasaMbandhisUktAni 39 svabhAvo nopadezena, zakyate karttamanyathA / vakrameva zunaH pucchaM, SaNmAsanalikAdhRtam // 1 // yasya na sahajo bodhH| purataH kiM tasya bhASitairbahubhiH / nalikAdhRtamapi satataM, na bhavati saralaM zunaH puccham // 2 // cUtAGkarakavalanato'pi kokilaH svanati cAru na tu kAkaH / yogyasya jAyate khalu hetorapi netarasya guNaH // 3 // vakturvizeSamadhurairvacanaprapaJcai khalasaGgena vimuktau pazyata tailena yatphalaM prAptam / sarvAGgapradhAnAGgaM prabhuziraH prAptaM tena // 8 // 2 yo yasya khalu svabhAvaH sajanasaGge sa tathaiva / bANo dhanuSyapi sthito guNasahitastathApi mArayati // 12 // Jain Education Intematonal For Privale & Personal use only
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamuktAvalyAM // 36 // zcittaM bhinatti rasikasya na cetarasya / pIyUSapUraracitairapi candrapAdairye candrakAntamaNayaH khalu te dravanti // 4 // nanu sarvavido'pi rAjate, na vacaH zrotari bodhavarjite / pariNetari naSTalocane, saphalaH kiM nu kalatravibhramaH 1 // 5 // vicArasArA api zAstravAco, mUDhairgRhItA viphalA bhavanti / mitaMpacagrAmyadaridradArAH kurvantyudArA api kiM sujAtyaH // 6 // vihitaH satAmabhUmau mahatAmapi bhavati niSphalo yataH / vrajati rasAtalamambho jaladena marusthalInihitam // 7 // alaGkAro'pyalaGkarttumalaM sthAne niyojitaH / zriyaM hArasrajaH kaNThe, dadhate na tu pAdayoH // 8 // upadezo hi mUrkhANAM, prakopAya na zAntaye / payaHpAnaM bhujaGgAnAM kevalaM viSavRddhaye // 9 // kuMggahagahagahiANaM mUDho jo dei dhammauvaesaM / so cammAsIkukkuravayaNaMmi khavei kappUraM // 10 // kalAsaMbandhisUktAni 40 bAvattarikalakulA paMDiapurisA apaMDiA ceva / savvakalANaM pavaraM je dhammakalaM na yAti // 1 // taM rUtraM jattha guNA taM mittaM jaM niraMtaraM vasaNe / so attho jo hatthe taM vinnANaM jahiM dhammo // 2 // varamekA kalA ramyA, yayA'dhakriyate bhavaH / bahvIbhirapi kiM tAbhiH, kalaGkI yAsu varddhate // 3 // rajjorapyupari bhramanti katicittItrAbhiyogAnnarAstakavyAkaraNAdizAstranipuNAbhyAsastu zilpaM kiyat / yadvADho vinayaH zrutaM yadamalaM yadvItarAgaM mano yatsaujanyamakha 1 kugrahagRhItebhyo mUDho yo dadAti dharmopadezam / sa carmAzikurkuravadane kSipati karpUram // 10 // 1 yogya dvAraM 39 zlo. 10 kalAsaMba dhidvAraM 40 zlo. 5 // 36 //
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ saNDitaM sa hi guNastenaiva vidvAn pumAn // 4 // vijJAnaM kimu norNanAbhasugRhIzupmAzisAdiSu, dvandaM kiMna lulAyalAvakakule meSe tathA kukuTe / gItaM nRtyakalA ca kekipikayorvAk sArikAkIrayoH, saddharmAcaraNe paraM caturatA yadyasti mAnuSyake // 5 // pustakArambhAdisaMbandhisUktAni 41 jaDAtmako dhAraNayA vimukto, vaktuM na vettA vizarAruvAdI / prastAvaparSadviSayAnavedI, vyAkhyAdhikAryeSa janaH kathaM syAt ? // 1 // tathAvidhaH zAstraparizramo me, naivAsti jADyaM ca tathA prakAmam / tathApi yatpustakavAcanAya, pravRttiretadgurupAratantryam // 2 // tathA ca yatkicidiha bruve'haM, so'yaM prabhAvaH sakalaH prabhUNAm / yaddadduro nRtyati nAgamaulau, nAnyo narendrAdiha heturasti // 3 // ajJAnabhAvAnupayogabuddhivaikalyamauDyAtsmRtisaMbhramAdyat / utsUtramatrAbhihitaM suzAstre, mithyA'dya me saGghapurastadastu // 4 // kSantavyametadvahunirmitA no, yatsAdhusAdhvyoranuvandaneha / suzrAvakANAM sadupAsakAnAM, natau na ca praucyata dharmalAbhaH // 5 // dravyAdisAphalyamatulyacetonamalyavAtsalyaguNAn dadhAnAH / bhavyA bhavantyAgamavAcanAyAM, tridhA pravRttAH shubhraajibhaajH||6|| samRddhivRddhiprabhutApratiSThA, jinatvamanye'pi manojJabhAvAH / hitopadezazravaNe bhavanti, te cAtra zAstre sakalA bhavanti // 7 // succA jANai kallANaM, succA jANai pAvagaM / ubhayapi zrutvA jAnAti kalyANaM zrutvA jAnAti pApakam / ubhayaM (viratA viratiM)jAnAti zrutvA yat zreyastata samAcara // 8 // jinavacanamodake rAtrI divase ca khyAdyamAne tRptiM budho na gacchati hetusahasropagUDhe // 9 // zrutasAgaro'pAra AyuH stokaM jIvAzca durmedhasaH / takimapi zikSitavyaM yatkAryakaraM ca stokaM ca // 10 // sarvamapi lakSaNopetaM samadhitiTaMti devatAH / sUtraM lakSaNopetaM kiM nAdhitiSTaMti devatAH ? // 11 // sU.mu. 7 Jain Education Interational For Private & Personal use only
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25 valyAM -15R sUkamukkA jANaI socA, jaM seyaM taM samAyare ||8||jinnvynnmoygss u rattiM divase ya khajjamANassa / tattiM buho na vaccai heu- 41 pustasahassovagUDhassa // 9 // suasAyaro apAro AuM thovaM jiA ya dummehA / taM kiMpi sikkhiaba jaMkajakaraM ca thovaMza ke 11 ca // 10 // savvaMpi lakSaNoveyaM, samahiDaMti devayA / suttaM ca lakkhaNoveyaM, kiM na'hiTuMti devayA ? // 11 // 42 aa||37|| AgamasaMbandhisUktAni 42 game 12 lekhayanti narA dhanyA, ye jainAgamapustakAn / te sarva vAGmayaM jJAtvA, siddhiM yAnti na sNshyH||1|| ye lekhayanti |jinazAsanapustakAni, vyAkhyAnayanti ca paThanti ca pAThayanti / zRNvanti rakSaNavidhau ca samAdriyante, te martyadevazivazarma narA labhante // 2 // vilekhya kalpaM vidhinA zrutasya, vidhAya pUjAM zubhadhIH zRNoti / kRtopavAso hRdi zuddha-| bhAvo, bhave tRtIye labhate bhavAntam // 3 // savvaM ca lakkhaNoveyaM, samahilaiMti devayA / suttaM ca lakkhaNoveyaM, jeNaM savva. haanubhaasiaN||4|| savvanaINaM jA hujja vAluA savvaudahiNa jaM salilaM / ittovi aNaMtaguNo attho egassa suttassa | // 5 // na te narA durgatimAnuvanti, na mUkatAM naiva jaDasvabhAvam / naivAndhatAM buddhivihInatAM ca, ye lekhayantyAgamapustakAni // 6 // bAlastrImandamUrkhANAM, nRNAM cAritrakAziNAm / anugrahArtha tattvajJaiH, siddhAntaHprAkRtaH kRtH|| 7 // leddhaM aladdhapuvvaM jiNavayaNarasAyaNaM amayabhUaM / gahio suggaimaggo nAhaM maraNassa bIhemi // 8 // nApaNDitAH // 37 // sarvanadInAM yA bhavanti vAlukAH sarvodadhInAM yatsalilam / ito'pyanantaguNo'rtha ekasya sUtrasya // 5 // 2 labdhamalabdhapUrva jinavacanarasAyanama-IN mRtabhUtam / gRhItaH sugatimArgaH nAhaM maraNAdibhemi // 8 // -CANNO-NCR Jain Education Interational For Privale & Personal use only
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ SAUSIOS paNDitamAnanIye, jaine mate sattvahite ramante / sugandhini zrImati satpavitre, na makSikAH padmavane patanti // 9 // moha dhiyo harati kApathamucchinatti, saMvegamunnamayati prazamaM tanoti / sUte'nurAgamadhikaM mudamAdadhAti, jainaM vacaH shrvnntH| kimu no vidhatte ? // 10 // na devaM nAdevaM na gurumakalaGghana kuguruM, na dharma nAdharma na guNapariNaddhaM na viguNam / na satyaM nAsatyaM na hitamahitaM nApi nipuNaM, vilokante lokA jinvcnckssurvirhitaaH|| 11||raajyN vAjivibhUtidantinivahaM pAdAtisadvikrama, saMkalpArthadakalpapAdapalatA dhenurvarA kAmadA / cintAmAtravicintitaprada itazcintAmaNiH prApyate, duSprApaM bhavavAridhau jinapaterbohitthakalpaM vcH||12|| jJAnasaMbandhisUktAni 43 dina zUkaH kvApi mAMsAzI, caccare pAThamAtrataH / yasyAbhyAsaH zrutAMze'pi, tasya hiMsAmatiH kutaH? // 1 // malinasya ya thA'tyantaM, jalaM vastrasya zodhakam / antaHkaraNaratnasya, tathA zAstraM vidurbudhAH // 2 // viduraH prAha-AsanaM sutasaMkIrNa, RSisaMkIrNamandi(mAji)ram / hRdayaM zAstrasaMkIrNa, dehi me madhusUdana ! // 3 // tRtIyaM locanaM jJAnaM, dvitIyo hi divaakrH| acauryaharaNaM vittaM, vinA svarNa vibhUSaNam // 4 // AhAranidrAbhayamaithunAni, sAmAnyametatpazubhirnarANAm / jJAna vizeSaH khalu mAnuSANAM, jJAnena hInAH pazavo mnussyaaH||5|| jJAnAdvidanti khalu kRtyamakRtyajAtaM, jJAnAccaritramamalaM ca dva samAcaranti / jJAnAcca bhavyabhavinaH zivamApnuvanti, jJAnaM hi mUlamatulaM sakalazriyAM tat // 6 // jJAnaM syAtkumatAndha-18 kArataraNini jagallocanaM, jJAnaM nItitaraGgiNIkulagirirjJAnaM kaSAyApaham / jJAnaM nirvRtivazyamantramamalaM jJAnaM manaH GLOSSA Jain Education in For Privale & Personal use only XMaw.jainelibrary.org
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamuktAvalyAM // 38 // * pAvanaM, jJAnaM svargagatiprayANapaTahaM jJAnaM nidAnaM zriyaH // 7 // jJAnaM karmamahIdhabhedakulizaM zaMsanti mohApahaM, jJAnaM bhUSaNamaGginAM varadhanaM jJAnaM jagaddIpanam / etattattvamatattvametadaparaM jJAnena vijJAyate, lokAlokavilokanaikapaTavaH syurjJAnadAnAjanAH // 8 // tad jJAnameva na bhavati yasminnudite vibhAti rAgagaNaH / tamasaH kuto'sti zaktirdinakarakiraNAgrataH sthAtum ? // 9 // ajJAnaM khalu kaSTaM krodhAdibhyo'pi sarvapApebhyaH / artha hitamahitaM vA na vetti yenAvRto lokaH // 10 // ahaGkArasaMbandhisUktAni 44 jJAnaM madadarpaharaM mAdyati yastena tasya ko vaidyaH ? / amRtaM yasya viSAyati, tasya cikitsA kathaM kriyate ? // 1 // vidyayaiva mado yeSAM kArpaNyaM vibhave sati / teSAM daivAbhibhUtAnAM salilAdagnirutthitaH ||2|| ahaMkAre sati prauDhe, vadatyevaM guNAvalI / ahaM kAre patiSyAmi, samAyAtA tvadaMtikam // 3 // viSabhArasahasreNa, vAsukirnaiva garjati / vRzcikastRNamAtreNApyUrdhvaM vahati kaNTakam // 4 // tyAginA kiM daridreNa ?, kiM kulInena pApinA ? / tuSTena kiM kadaryeNa ?, darpAndhena budhena kiM ? // 5 // sA vidyA yA madaM hanti, sA zrIryA'rthiSu dIyate / dharmAnusAriNI yA ca, sA buddhirabhidhIyate // 6 // balibhyo valinaH santi, vAdibhyaH santi vAdinaH / dhanibhyo dhaninaH santi, tasmAddarpa tyajedbudhaH // 7 // sarvajJatA nAsti manuSyaloke, nAtyantamUrkho'pi hi kazcidasti / jJAnena madhyAdhamasattamena, yo yadvijAnAti sa tena vijJaH // 8 // boddhAro matsaragrastAH prabhavaH smayadUSitAH / avodhopahatAzcAnye, jIrNamaGge subhASitam // 9 // utkSipya TiTTibhaH pAdamAste bhaGgabhayAdbhuvaH / svacittakalpito garvaH, prANinAM kvopayujyate // 10 // abhAlalocanaH zambhurdvibAhuraparo hariH / acaturvadano 43 jJAne 10 44 ahaMkAre 12 / / 38 / /
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Educatic brahmA vyAsaH satyavatIsutaH // 11 // aSTAdaza purANAnyapyaSTau vyAkaraNAni ca / tAvatsarvamahaM vedmi, yAvatko'pi na pRcchati // 12 // vidyodyamasaMbandhisUktAni 45 jaIvihu divaseNa payaM dharei pakkheNa vA silogaddhaM / ujjoaM mA muMcasu jai icchasi sikkhiDaM nANaM // 1 // nAnAzAstrasubhASitAmRtarasaiH zrotrotsavaM kurvatAM yeSAM yAnti dinAni paNDitajanavyAyAmakhinnAtmanAm / teSAM janma ca jIvitaM ca saphalaM taireva bhUrbhUSitA, zeSaiH kiM pazuvadviveka vikalairbhUbhArabhUtairnaraiH ? // 2 // paTha putra ! kimAlasyamapaTho bhAravAhakaH / paThitaH pUjyate loke, paTha putra ! dine dine || 3 || kAvyazAstravinodena, kAlo gacchati dhImatAm / vyasanena hi mUrkhANAM, nindayA kalahena vA // 4 // gRhIta iva kezeSu, mRtyunA dharmamAcaret / ajarAmaravatprAjJo vidyAmarthaM ca cintayet // 5 // gate'pi vayasi grAhyA, vidyA sarvAtmanA bhRzam / yadIha phaladA na syAt, sulabhA sA'nyajanmani // 6 // santoSastriSu karttavyaH, svadAre bhojane dhane / triSu caiva na karttavyo, dAne cAdhyayane tape // 7 // zlokArddha zlokapAdaM vA, samastaM zlokameva vA / avandhyaM divasaM kuryAdAnAdhyayanakarmasu // 8 // padenaikena medhAvI, padAnAM vindate zatam / mUrkhaH padasahasreNa, padamekaM na vindate // 9 // paNDiteSu guNAH sarve, mUrkhe doSAstu kevalam / tasmAnmUrkhasahasreNa, prAjJa eko na labhyate // 10 // 1 yadyapi ca divasena padaM dhArayasi pakSeNa vA zlokArtham / udyogaM mA camuH yadIcchasi zikSituM jJAnam // 1 //
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUkamuktA- anabhyAse viSaM zAstramajIrNe bhojanaM viSam / viSaM goSThI daridrasya, vRddhasya taruNI viSam // 11 // viSaM kupaThitA vidyA, 45 vidyovalyAM viSaM vyAdhirupekSitaH / viSaM goSThI daridrasya, vRddhasya taruNI viSam // 12 // zraddhAghoSau yadi syAtAM, prajJayA kiM prayoja- dyame 20 nam / tAveva yadi na syAtA, prajJayA kiM prayojanam ? // 13 // vinayena vidyA grAhyA, puSkalena dhanena vA / athavA vidya- 46 vidyAyA vidyA, caturtho naiva vidyate // 14 // krameNa zailaH salilena bhidyate, krameNa vAlmIkazikhA'bhivarddhate / krameNa vidyAvA vinayena prApyate, krameNa mokSastapasAdhigamyate // 15 // ArogyabuddhivinayodyamazAstraMrAgAH, paJcAntarAH paThanasiddhiguNA bhavanti / AcAryapustakanivAsasahAyadravyaM (valbhAH), bAhyAzca paJca paThanaM parivarddhayanti // 16 // jJAnAdhikairaharahaH parighRSyamANAH, prAyeNa mandamatayo'pi bhavanti tjjnyaaH| saMsargajaM guNamavApya hi pATalAyAstoyaM kapAlazakalAnyapi IN vAsayanti // 17 // sukhArthI tyajate vidyAM, vidyAthIM tyajate sukham / sukhArthinaH kuto vidyA?, vidyArthinaH kutaH sukham ? // 18 // alaso mandabuddhizca, sukhito vyAdhitastathA / nidrAluH kAmukazceti, SaDete zAstravarjitAH // 19 // Alasyena hI hatA vidyA, AlApena kulstriyH| alpabIjaM hataM kSetraM, hataM sainyamanAyakam // 20 // atha vidyAprabhAvasUktAni 46 | vidvattvaM ca nRpatvaM ca, naiva tulyaM kadAcana / svadeze pUjyate rAjA, vidvAn sarvatra pUjyate // 1 // lakSmIH suvarNarUpApi, pANipAdeSu yojyate / bhUSayatyantarAtmAnaM, varNarUpA'pi bhAratI // 2 // na hIno dhanahIno'pi, dhanaM vA kasya su. // 39 // sthiram ? / vidyAhInastu yaH ko'pi, sa hInaH sarvavastuSu // 3 // yadyapi bahu nAdhISe tathApi bhava saMskRte pryogjnyH| Jain Education a nal
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ yena hi yAtaM jAtaM sakalaM zakalaM zakRt sakRt // 4 // zlokaH suzlokatAmeti, paThitastadvidAM purH| ajJAne zrotari prApte, lUnaH zlokastadA bhavet // 5 // zunaH pucchamiva vyartha, vinA jJAnaM hi jIvitam / na guhyarakSaNe dakSaM, na daMzamazakApaham // 6 // rUpayauvanasaMpannA, vishaalkulsNbhvaaH| vidyAhInA na zobhante, nirgandhA iva kiNshukaaH||7|| yadyapi bhavati virUpo vastrAlaMkAraveSaparihINaH / sajjanasabhAM praviSTaH zobhAmudahati sdvidyH||8|| puruSasya paraM vibhUSaNaM, paramArthaM zrutameva nAparam / prazamo vinayazca tatphalaM, prakaTaM nItividaH pracakSate // 9 // varaM daridro'pi vicakSaNo naro, naivArthayukto'pi suzAstravarjitaH / vicakSaNaH kArpaTiko'pi zobhate, na cApi mUrkhaH knkairlsskRtH||10|| vidyA nAma narasya rUpamadhikaM pracchannaguptaM dhanaM, vidyA bhogakarI yazaHsukhakarI vidyA gurUNAM guruH / vidyA bandhujano videzagamane vidyA paraM daivataM, vidyA rAjasu pUjyate na hi dhanaM vidyAvihInaH pshuH||11|| zAstropaskRtazabdasundaragiraH ziSyapradeyAgamA, vikhyAtAH kavayo vasanti viSaye yasya prbhornirdhnaaH| tajjADyaM vasudhAdhipasya sudhiyo hyartha vinA'pIzvarAH, kutsyAH syuH kuparIkSakA hi maNayo yairarghataH ptitaaH||12|| harturyAti na gocaraM kimapi zaM puSNAti sarvAtmanA'pyarthibhyaH pratipAdyamAnamanizaM vRddhi parAM gacchati / kalpAnteSvapi na prayAti nidhanaM vidyAkhyamantardhanaM, yeSAM tAn prati mAnamujjhata janAH kastaiH saha spardhate ? // 13 // lakSaNena vinA vidyA, nirmalApi na zobhate / yuvatI rUpasaMpannA, daridrasyeva vezmani // 14 // sulabhAni hi zAstrANi, gurUpadezastu durlbhH| ziro vahati puSpANi, gandhaM jAnAti nAsikA // 15 // kulInAH sulabhAH prAyaH, sulabhAH zAstrazAlinaH / suzIlAzcApi sulabhA, durlabhA bhuvi taattvikaaH||16|| zAstrAvagAhaparighaTTana Jain Education in For Private & Personal use only
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamuktAvalyAM // 40 // tatparo'pi naivAbudhaH samadhigacchati vastutattvam / nAnAprakArarasamadhyagatA'pi dava, svAdaM rasasya sucirAdapi naiva vetti // 17 // yasya nAsti svayaM prajJA, zAstraM tasya karoti kim ? / locanAbhyAM vihInasya, darpaNaH kiM kariSyati // 18 // pApaThIti sakalaM ca vAGamayaM, bobudhIti na ca kiJcidapyasau / ratnabhAramiva gaddabhaH sadA, bAvahIti kila bobhujIti no // 19 // jahA kharo caMdanabhAravAhI, bhArarasa bhAgI nahu caMdaNassa / evaM khu nANI caraNeNa hINo, nANassa bhAgI nahu | suggaIe // 20 // parIkSA sarvazAstreSu, vidhAtavyA vicakSaNaiH / na kuzAstrapraNItaM hi karttavyaM viSabhakSaNam // 21 // mUrkhasaMbandhisUktAni 47 ajJaH sukhamArAdhyaH sukhataramArAdhyate vizeSajJaH / jJAnalavadurvidagdhaM brahmA'pi taM naraM na raJjayati // 1 // yadA kiJcijjJo'haM gaja iva madAndhaH samabhavaM tadA sarvajJo'smItyabhavadavalitaM mama manaH / yadA kiJcitkiJcidudhajanasakAzAdavagataM, tadA mUrkho'smIti jvara iva mado me vyapagataH // 2 // zakyo vArayituM jalena dahanachatreNa sUryA''tapo, nAgendro nizitAGkuzena samadaM daMDena gogardabhau / vyAdhirbheSajasaMgraheNa vividhairmantraprayogairviSaM, sarvasyopadhamasti zAstra - | vihitaM mUrkhasya nAstyauSadham // 3 // khaNDakhaNDeSu pANDityaM krayakrItaM ca maithunam / bhojanaM ca parAdhInaM, tisraH puMsAM viDamvanAH // 4 // gurUNAM vidyayA vidvAn, pitRvittena vittavAn / zUraH parasahAyena, nandiSyati kiyacciram // 5 // 4 // 40 // 1 yathA kharazcandanabhAravAhI bhArasya bhAgI naiva candanasya / evameva jJAnI caraNena hIno jJAnasya bhAgI naiva sugateH // 20 // 47 mUrkhe 10
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ parakAvyaiH kavitvaM yadgoM yAcitabhUSaNaiH / yA ca yAcanayA vRttistadetanmUrkhalakSaNam // 6 // daivakhAtaM ca vadanamAtmAyattaM! ca vAGmayam / zrotAraH santi sarvatra, nirlajaH ko na paNDitaH? // 7 // khAdanna gacchAmi hananna jalpe, dattaM na zocAmi kRtaM nu manye / dvAbhyAM tRtIyo na bhavAmi rAjannasmAdRzA naiva bhavanti muurkhaaH|| 8 // mUrkhatvaM ca sakhe ! mamApi rucitaM tasmin yadaSTau guNA, nizcinto bahubhojano'trapamainA naktaMdivAzIyakaH / kAryAkAryavicAraNAndhabaMdhiro mAnApamAne samaH, prAyeNAmayavarjito dRDhavapurkhaH sukhaM jIvati // 9 // prakAzitAzeSanijAsyarandhrA, laghutvamAyAnti jaDA hsntH| kiJciccalaccArukapolamUlAH, santo na dantAnupadarzayanti // 10 // bhAratIsaMbandhisUktAni 48 pAtu vo nikaSagrAvA, matihemnaH sarasvatI / prAjJetaraparicchedaM, vacasaiva karoti yA / / 1 // zrutasaMpadaH kavInAmuktibhireva prakAzatAM yAnti / sindhorapArajalabharamudgArA eva kathayanti // 2 // avyaye vyayamAyAti, vyaye yAti suvistaram / / apUrvaH ko'pi bhaNDArastava bhArati ! dRzyate // 3 // lakSmIrdadhAtu vidveSa, bhAratyAM jddraajsuuH| dRzyate tvakSayaH kozaH, sAkSAdbhAyA na tu shriyH||4|| jayatyanyaH sa ko'pyadhvA, bhAratyAH khamivAmalaH / kSuNNo'pi vibudhairbADhaM, vibhAtyakSuNNa eva yH||5|| caMdA harasiri tuji vase, varasasi amiaraseNa / haM tuM puchauM tuha kAraNiM, khINao kavaNa | guNeNa? // 6 // vAso jaDANa majjhe dojihA sAmisavaNi puNa laggA / jIvijai taM cajaM kisaNattaNaM vimhao kIsa? // 7 // Jain Education anal For Privale & Personal use only W w w.jainelibrary.org
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ valyA 48 bhAra tyA 7 49 kavI // 41 // ANSAGARLSMSANAM kavisaMbandhisUktAni 49 ___ akavitvaM parastAvatkalaGkaH pAThazAlinAm / anyakAvyaiH kavitvaM tu, kalaGkasyApi cUlikA // 1 // santyeke bahalAlApAH, kavayo bAlakA iva / apragalbhAH padanyAse, jnniiraaghetvH|| 2 // stokA'pi vandyate lokaiH, kasyApi sukaveH kRtiH| kaleva hariNAGkasya, sphurantI navarekhayA // 3 // kiM kavestasya kAvyena?, kiM kANDena dhanuSmataH? / parasya hRdaye lagnaM, na ghUrNayati ycchirH||4|| kiM tena kila kAvyena, mRdyamAnasya yasya tAH / udadheriva nAyAnti, rsaamRtprmpraaH||5|| yannetrastribhirIkSate na girizo nASTAbhirapyabjabhUH, skando dvAdazabhirna vA na maghavA cakSuHsahasreNa vA / saMbhUyApi jagatrayasya nayanairdraSTuM na yatpAryate, pratyAhRtya dRzau samAhitadhiyaH pazyanti tatpaNDitAH // 6 // kavayaH kAlidAsAdyAH, kavayo vayamapyamI / parvate paramANau ca, padArthatvaM vyavasthitam // 7 // utphullagallairAlApAH, kriyante durmukhaiH sukham / jAnAti hi punaH samyak, kavireva kaveH zramam // 8 // zaminAM daminAM yaminAM vivAdato jAyate tpolopH| sati sAmarthya tasmAdvayaM vivAdaM na kurmo'tra ||9||maatuH puro mAtulavarNanaM tallaMkAnagaryA laharIyaka tat / tatprAbhRtaM lAvaNamamburAzeH, satAM puro yadvacasAM vilaasH|| 10 // viralA jANaMti guNA viralA virayaMti lliakvvaaii| viralA sAhassadhaNA paradukkhe dukkhiA viralA // 11 // atthAloyaNa taralA iarakaINaM bhavaMti buddhiio| atthu cceva nirAraMbharmiti hiyayaM kaiMdANaM // 12 // sahadese vinnANaM paJcakkhakaIhiM jaM kayaM kavvaM / nibhamahilANa ya viralA jAnanti guNAn viralA viracayanti lalitakAvyAni / biralAH sAhasadhanAH paraduHkhe duHkhitA biralAH // 11 // CSCOREOGAMACHC // 41 // Jain Education intentional
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ saivaM tinnivi loe na agchati // 13 // pAia kavva susIladhaNu aMgaha udvia geu / goTThIsarisI sajjaNaiM rayaNacaukara eU // 14 // gAhANa rasA juvaINa vinbhamA kaviaNassa vynnaaii| kassa na haraMti hiyayaM bAlANa ya mammaNullAvA? // 15 // kriyAsaMbandhisUktAni 50 - upadeSTuM ca vaktuM ca, janaH sarvo'pi pnndditH| tadanuSThAnakartRtve, munayo'pi na pnndditaaH||1|| paThakaH pAThakazcaiva, ye cAnye zAstracintakAH / sarve vyasanino jJeyA, yaH kriyAvAn sa pnndditH||2|| adhItya zAstrANi bhavanti mUrkhA, yastu kriyAvAna puruSaH sa vidvAn / saMcintyatAmauSadhamAturaM hi, na jJAnamAtreNa karotyarogam // 3 // kecitkAvyakalAkalApakuzalAH kecicca sallakSaNAH, kecittarkavitarkatattvanipuNAH kecicca saiddhAMtikAH / kecinnistuSabIjazAstraniratA jyotirvido bhUrayazcAritraikavilAsavAsabhavanAH svalpAH punaH suuryH||4|| kRte yugasahasraNa, tretAyAM hAyanena ca / dvApare dayacca mAsena, ahorAtreNa tatkalau // 5 // vinayasUktAni 51 vinayaM rAjaputrebhyaH, paNDitebhyaH subhASitam / anRtaM dyUtakArebhyaH, strIbhyaH zikSeta ketavam // 1 // jitendriyatvaM 18 vinayasya kAraNaM, guNaprakarSoM vinayAdavApyate / guNAdhike puMsi jano'nurajyate, janAnurAgaprabhavA hi sNpdH||2|| 15 Jain Education Interational For Privale & Personal use only
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ yUktamuktA- valyA ANAM kenAJjitAni nayanAni mRgAGganAnAM, ko vA karoti rucirAgarahAnmayUrAn? / kazcotpaleSu dalasaMcayamAtanoti ?, ko50 kriyAvA karoti vinayaM kulajeSu puMsu ? // 3 // viNae sissaparikkhA muhaDaparikkhA ya hoi saMgAme / vasaNe mittaparikkhA yAM 5 dANaparikkhA ya dukkAle // 4 // 51 dinabuddhisaMbandhisUktAni 52 ye 4 SaTpadaH puSpamadhyastha, yathA sAraM samuddharet / tathA sarveSu kAryeSu, sAraM gRhNAti buddhimAn // 1 // eka hanyAnna vA hanyA 52buddhau 6 diSurmukto dhanuSmatA / buddhibuddhimatA muktA, rASTra hanyAtsarAjakam // 2 // zriyaM prasUte vipadaM ruNaddhi, zreyAMsi sUte malinaM 53 mipramArTi / saMskArayogAcca paraM punIte, zuddhA hi buddhiH kila kAmadhenuH // 3 // bayo'nurUpAH prAyeNa, prANinAM hRdi buddhyH| thyAtve 22 rasAlasya kaSAyAmlamadhurAH kramazo rsaaH||4|| utpannaparitApasya, buddhirbhavati yAdRzI / tAdRzI yadi pUrva syAtkasya syAnna samIhitam ? // 5 // daivaM ruSTaM capeTAM kiM, vizrANayati jAtucit / kiMtu tAM durmatiM datte, yayA rulati raGkavat // 6 // mithyAtvasaMbandhisUktAni 53 / / mithyAtvaM paramo rogo, mithyAtvaM paramaM viSam / mithyAtvaM paramaH zatrurmithyAtvaM paramaM tmH||1|| abhAlasya bhAle kathaM ra paTTabandhaH?, akaNe anetre kathaM gItanRtye ? / akaNThasya kaNThe kathaM puSpamAlA ?, apAdasya pAde kathaM me praNAmaH? // 2 // | // 42 // 1 binaye ziSyaparIkSA subhaTaparIkSA ca bhavati saMgrAme / vyasane mitraparIkSA dAnaparIkSA ca duSkAle // 4 // 2-1 Jain Education Interational G
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ devo rAgI yatiH saGgI, dharmaH prANinizumbhanam / mUDhadRSTiriti brUte, yuktAyuktavivecakaH // 3 // vadho dharmo jalaM tIrtha, gaunamasyA guruhii| agnirdevo dvikaH pAtraM, yeSAM taiH ko'stu saMstavaH // 4 // janmanyekatra duHkhAya, rogo dhvAntaM ripuviSam / api janmasahasreSu, mithyAtvamacikitsitam // 5 // na sarvajJA na nIrAgAH, zaGkarabrahmaviSNavaH / prAkRtebhyo manuSyebhyo'pyasamaMjasavRttayaH // 6 // strIsaGgaH kAmamAcaSTe, dveSaM cA''yudhasaMgrahaH / vyAmohaM cAkSasUtrAdirazaucaM ca kmnnddluH||7|| gaurI rudrasya sAvitrI, brahmaNaH shriirmurdvissH| zacIndrasya raverannAdevI dakSAtmajA vidhoH||8|| tArA bRhaspateH svAhA, vahvezcetobhuvo rtiH| dhUmorNA zrAddhadevasya, dArA evaM divaukasAm // 9 // muzalodUkhale cullI, dehalI pippalo jalam / nimbo'rkazcApi yaiH proktA, devAstaiH ke'tra varjitAH ? // 10 // yAdRzo jAyate devastAdRzI dhUpavelikA / Izasya yAdRzI mUrtiH, praNAmastAhageva hi // 11 // AlamAlezvaro deva, AlamAlena pUjyate / AlamAlasya dharmasya, AlamAlaM phalaM bhavet // 12 // na mAMsabhakSaNe doSo, na madye na ca maithune / pravRttireSA bhUtAnAM, nivRttistu mahAphalA // 13 // priyAdarzanamevAstu, kimanyairdarzanAntaraiH / prApyate yatra nirvANaM, sarAgeNApi cetasA // 14 // etasyAH kukSikoNe vidadhati vasati koTayaH svargadhAmnAmetallAGgalalagnAH sapadi tanubhRto vaitariNyAstaranti / gAmitthaM stauti vipraH pathi pathi na vayaM kAraNaM tatra vidmo, gRhantImAtmagehAttaNamapi nibiDaM tADayantyugradaNDaiH // 15 // amedhyamaznAti vivekazUnyA, svanandanaM kAmayate'tisaktA / khurAprazRGgairvinihanti jantUn , gaurvandyate kena guNena ? rAjan ! // 16 // payaHpradAnasAmalaoNdvandyA cenmahiSI na kim ? / vizeSo dRzyate nAsyA, mahiSIto manAgapi // 17 // sthAnaM tIrtharSidevAnAM, sarveSAmapi sU.mu.8 Jain Education Interational For Privale & Personal use only
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ CRX // 43 // chAlAkaraH, puNyaM kiyadbhavati tatsurapatiH kiM vidhuH kiM vidhAdevaH // 29 // satyaM ---- sUktamuktA- gauryadi / vikrIyate duhyate ca, hanyate ca tataH katham ? // 18 // sparzo'medhyabhujAM gavAmaghaharo vandyA visaMjJA drumAH, valyA sisvargazchAgabadhAddhinoti ca pitun vipropabhuktAzanaM / AtmacchadmaparAH surAH zikhihutaM prINAti devAn haviH, sphItaM pathyAtve 22 phalgu ca valgu ca zrutigirAM ko vetti lIlAyitam ? // 19 // eSA taTAkamiSato varadAnazAlA, matsyAdayo rasavatI|54 yajJe7 praguNA sadeva / pAtrANi yatra bakasArasacakravAkAH, puNyaM kiyadbhavati tattu vayaM na vidmH||20|| kiM nandI kiM murAriH dakimu ratiramaNaH kiM nalaH kiM kuberaH, kiM vA vidyAdharo'sau kimiha surapatiH kiM vidhuH kiM vidhAtA? / nAyaM nAyaM na cAyaM na khalu na hi na vA nApi cAsau na caipaH, krIDAM kartta pravRttaH svayamiti ca hale! bhUpatirbhojadevaH // 21 // satyaM | |vapreSu zItaM zazikaradhavalaM vAri pItvA prakAmaM, vyucchinnAzeSatRSNAH pramuditamanasaH prANisAoM bhavanti / zopaM nIte | jalaughe dinakarakiraNairyAntyanantA vinAzaM, tenodAsInabhAvaM vrajati munigaNaH kUpavaprAdikArye // 22 // yajJasaMbandhisUktAni 54 / kamoNi samidhaH krodhAdayastu pazavo matAH / satyaM yUpaM samaprANirakSaNaM dakSiNA punH||1|| iMdriyANi pazUn kRtvA, vdii| kRtvA tapAmayAm / AhasAmAhutiM kRtvA, AtmayajJaM yajAmyaham // 2 // andhe tamasi majjAmaH, pazubhirye yajAmahe / hiMsAnAma bhaveddharmo, na bhUto na bhaviSyati // 3 // (zrIbhojapRSTo dhanapAla Aha) nAhaM svargaphalopabhogatRSito nAbhyarthitastvaM mayA, saMtuSTastRNabhakSaNena satataM sAdho ! na yuktaM tava / svarga yAnti yadi tvayA vinihatA yajJe dhruvaM prANino, yajJaM kiM na karopi mAtRpitRbhiH putrastathA vAndhavaiH? ||4||'kimetditi pRSTa Aha-yUpaM chittvA pazUn hatvA, kRtvA rudhirakamam / LOCALLOCKERLOCOCKR -- -- 10-% Jain Education Interational
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ E0%A5 ACROCCASIOCOCK yadyevaM gamyate svarge, narake kena gamyate? // 5 // satyaM yUpaM tapo hyagniH, prANAH samidhayo matAH / ahiMsAmAhutiM dadyAdeSa yajJaH sanAtanaH // 6 // ityAdi, 'zukasaMvAdoktaM prAha'-tapo'no jIvakuNDasthe, damamArutadIpite / asatkarmasamitkSepairagni-1 hotraM kurUttama! // 7 // zrIsamyaktvasaMbandhisUktAni 55 ___ mUlaM vodhidrumasyaitad, dvAraM puNyapurasya ca / pIThaM nirvANaharmyasya, nidhAnaM sarvasaMpadAm // 1 // guNAnAmeka AdhAro, ratnAnAmiva sAgaraH / pAtraM cAritravittasya, samyaktvaM zlAdhyate na kai?||2|| mottUMNa jiNaM mottUNa jiNamayaM jiNamayadie mottuM / saMsArakaccavAraM ciMtijaMtaM jagaM sesaM // 3 // micchattaM ucchidia saMmattaM jo Thavei niavaMse / tenn| sayalovi vaMso siddhipurIsaMmuho tthvio||4|| telukkassa pahuttaM laNavi parivaDaMti kAleNaM / saMmatte puNa laddhe | akkhayasukkhaM lahai mukkhaM // 5 // dhanena hIno'pi dhanI manuSyo, yasyAsti samyaktvadhanaM pradhAnam / dhanaM bhave4 dekabhave sukhAya, bhave bhave'nantasukhI sudRSTiH // 6 // dAnAni zIlAni tapAMsi pUjA, sattIrthayAtrA pravarA dayA ca / suzrAvakatvaM vratapAlanaM ca, samyaktvapUrvANi mahAphalAni // 7 // samyaktvaratnAnna paraM hi ratnaM, samyaktvamitrAnna paraM hi | mitram / samyaktvabandhone paro hi bandhuH, samyaktvalAbhAnna paro hi laabhH||8|| atulasukhanidhAnaM sarvakalyANabIjaM, muktvA jinaM muktvA jinamataM jinamatasthitAn muktvA / saMsArApaskaraH cintyamAnaM jagat zeSaM // 3 // mithyAtvamucchidya samyaktvaM yaH sthApayati nijavaMze | tena sakalo'pi vaMzaH siddhipurIsammukhaH sthApitaH // 4 // trailokyasya prabhutvaM labdhvA'pi paripatanti kAlena / samyaktve punarlabdhe'kSayasaukhyaM labhate mokSam // 5 // ratnAnna paraM hithayAtrA prabarA mAnna paro hi OM4%% Jain Education Interational For Privale & Personal use only
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamuktA 55 samya valyAM // 44 // / jananajaladhipotaM bhavyasattvaikacihnam / duritatarukuThAraM puNyatIrtha pradhAna, pibata jitavipakSaM darzanAkhyaM sudhAmbu // 9 // yaddevairapi durlabhaM ca ghaTate yenoccayaH zreyasAM, yanmUlaM jinazAsane sukRtinAM yajjIvitaM shaashvtm| tatsamyaktvamavApya pUrvapu-18 |ktve 16 rupazrIkAmadevAdivahIrghAyuH suramAnanIyamahimA zrAddho maharddhirbhava // 10 // zrImatkRSNanarendrasatyakinRpazrIzreNikAdyAH purA, zrUyante jinazAsane zucitamAH samyaktvataH kevalAt / tIrthAdhIzapadodayapratibhuvaM saMprAptavantaH zubhaM, tasmAttatra pavitracitrasakate zuddhirvidheyA budhaiH // 11 // kanthA''cAryAghanA te nanu zapharavadhe jAlamaznAsi matsyAMsteme madyopadaMzAn pibasi nanu yuto vezyayA yAsi vezyAm ? / kRtvA'rINAM gale'hI va nu tava ripavo? yeSu sandhi chinadmi, caurastvaM? tahetoH kitava iti kathaM? yena dAsIsuto'smi // 12 // traikAlyaM dravyaSaTkaM navapadasahitaM jIvaSaTkAyalezyAH, paJcApyevAstikAyA vratasamitigatijJAnacAritrabhedAH / ityetanmokSamUlaM tribhuvanamahitaiH proktamarhadbhirIzaiH, pratyeti zraddadhAti spRzati ca matimAn yaH sa vai zuddhadRSTiH // 13 // asamIkSya tadAdi durghaTa, jagato janmavinAzakAraNam / na kadAcidanIdRzaM jagat, kathitaM tattvarahasyavedibhiH // 14 // Adarzapratibimbite svavadane sarvo'pi yoSijano, vAmAM dakSiNataH kapolaphalake patrAvalI pazyati / jJAnaM sAMzayikaM manAgapi na tatkiMtUktatattvArthayA, yuktyA yanna ghaTAmupaiti tadahaM dRSTrA'pi na zraddadhe / / 15 / AraMbhe nasthi dayA mahilAsaMgeNa nAsae baMbha / saMkAe sammattaM pavajjA atthagahaNeNa // 16 // jaM sakkai taM kIrai jaM ca na sakai tayaMmi saddahaNA / saddahamANo jIvo vaccai ayarAmaraM ThaNaM // 17 // maramme nAti dayA mahilAsanena nazyati brahma / zaGkayA samyaktvaM pravajyA arthagrahaNena // 16 // yacchakyate takriyate yA zakyate tasmin vAnam / // 44 // bhajUdhan jIyo prajAyajarAmaraM sthAnat // 7 // Xiao Zhong Liu Liu Liu Jin Liu Zhong Liu Zhong Xue You Ling Jain Education intamational For Privale & Personal Use Only
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaNiksaMbandhisUktAni 56 M yo na nirgatya niHzeSAmAlokayati medinIM / anekAzcaryasaMpUrNA, sa naraH kUpadarduraH // 1 // dIsai vivihacchariaM jANijjai suaNadujaNaviseso / appANaM ca kalijjai hiMDijai teNa puhavIe // 2 // apalapati rahasi dattaM, pratyayadatte'pi saMzayaM kurute / krayavikraye ca luNTati, tathApi loke vaNik sAdhuH // 3 // mAnena kizcittulayA'pi kizcidAnena kizcidrahaNena kiJcit / kiJcicca kiJcicca samAharantaH, pratyakSacaurA vaNijo bhavanti // 4 // zrutvA durvAkyamuccaihasati mupati ca svIyamApyena lokaM, vyadhaiM gRhNAti paNyaM bahu kimiti vadannarddhameva pradatte / svIyAnyAye'pi pUrva brajati nRpagRhaM lekhake kUTakArI, madhye siMhapratApaH prakaTamRgamukhaH syAdvaNig dhuurtraajH||5|| zrAddhasaMbandhisUktAni 57 ___ yatra vidyAgamo nAsti, yatra nAsti dhnaagmH| yatra grAme sukhaM nAsti, na tatra divasaM vaset // 1 // tatra dhAmni vase hamedhI, saMpatanti khalu yatra muniindraaH| yatra caityagRhamasti jinAnAM, zrAvakAH parivasanti ca yatra // 2 // salilamapi sadA'sau mAtrayA vastrapUtaM, yadapi gRhamupetaM dArudhAnyAdi kiJcit / nayati tadupayogaM pratyupekSAdizuddhaM, spRzati gRhiNamevaM nAdhikaH karmabandhaH // 3 // kuMDanI-peSeNI-cullI-jalakuMbha-premArjanI / paMca sUnA gRhasthasya, vadhyate yAsu vAhayan dazyate vividhAnyAzcaryANi, jJAyate sajanadurjanavizeSaH / AramA ca kalyate, hipazyate tena pRthbhyAm // 2 // RECRUCCESCEASE Jain Education i n For Privale & Personal use only w.jainelibrary.org
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamukkAvalyAM // 4 // ayazaHprApyate yena, yena cAdhogatirbhavet / svArthAcca bhrazyate yena, na tatkarma samAcaret // 5 // mahumajamasabhe-|56 vaNi. sajja-mUlasatthaggijaMtamaMtAi / na kayAvi hu kAyavvaM saDDehivi pAvabhIrUhi // 6 // jiNapUA muNidANaM ittiamittaM ji 5 | gihINa sccriaN| jai eyAo bhaTTho to bhaTTho sylsukkhaannN||7|| zraddhAlutAM zrAti jinendrazAsane, dhanAni kSetreSu57 zrAddhavapatyanAratam / karoti puNyAni susAdhusevanAdato'pi taM shraavkmaahruttmaaH||8|| pAMce cUkyo trihuM mUkio, ci- pu20 uhuM na jANai nAmuM / jagi DhaMDherao vAio muMhai zrAvaka naamuN||9|| sthAne nivAsaH sakalaM kailatraM, putraH pavitraH svajanAnurAgaH / nyAyattivittaM svahitaM ca cittaM, nirdabhadharmasya sukhAni sapta // 10 // akSudro rUpasaumyo vinayanayayutaH krUratAzAThyamukto, madhyastho dIrghadazI parahitanirato labdhalakSaH kRtajJaH / saddAkSiNyo vizeSI sadayaguNaruciH satkathaH pakSayukto, vRddhA) lajjito yaH zubhajanadayito dharmaratnasya yogyaH // 11 // jinazAsanAvataMsAH zaGkhAdyAH zrAvakAH purA jaataaH| adhigamya dezaviratiM santu bhavanto'pi tAdRkSAH // 12 // ciMtaI jaikajAI na diTThakhaliovi hoi ninneho / egaMtavacchalo jaijaNassa jaNaNIsamo sddo|| 13 // hiae sasiNehovi a muNINa maMdAyaro viNayakamme / bhAisamo sAhUrNa parAbhave hoi sshaao||14|| mittasamANo mANA IsiM rUsai apucchio kajje / mannaMto appANaM // 45 // madhumadyamAMsabheSajamUlazastrAgniyanamantrAdi / na kadAcidapi karttavyaM, zrAddharapi pApabhIrUmiH // 6 // jinapUjA munidAnametAvanmAtraM gRhiNAM saccaritraM / yadyetasmAdRSTo bhraSTaH sa sakalasaukhyebhyaH // 7 // 2 cintayati yatikAryANi na dRSTaskhalito'pi bhavati niHsnehaH / ekAntavatsalo yatijanasya |jananIsamaH zrAddhaH // 13 // hRdaye sasneho'pi ca munInAM mandAdaro vinykrmnni| bhrAtRsamaH sAdhUnA parAbhave bhavati sasahAyaH // 14 // mitrasamAno mAnAt Jain Education a l Raw.jainelibrary.org
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ muNINa sayaNAu abbhahi // 15 // thaddho chiddappehI pamAyakhaliAI niccamuccarae / saDDho savakkikappo sAhujaNaM taNasamaM gaNai // 16 // gurubhaNio suttattho bibijai avitaho maNe jassa / so AyaMsasamANo susAvao desio samae // 17 // pavaNeNa paDAgA iva bhAmijai jo jaNeNa mUDheNa / aviNicchiaguruvayaNo so bhavai paDAiAtullo // 18 // paDivannamasaggAhaM na muai gIatthasamaNusiTThovi / thANusamANo eso apaosI muNijaNe navaraM // 19 // ummaggadesao nihnavo'si mUDho'si maMdadhammo'si / ia saMmaMpi kahaMto kharaMTae so kharaMTasamo // 20 // iti zrIsthAnADoktaM zrAddhagaNASTakam // cAritrasaMbandhisUktAni 58 hA taccAritraM na ki seve, yatsevAvazagaH pumAn / hInavaMzo'pi saMsevyaH, surAsuranarottamaiH // 1 // akulInaH kulInaH syaatsdaacaardhurndhrH| avizuddhaikapakSo'pi, darpaNo vRttanirmalaH // 2 // apavitraH pavitraH syAddAso vizvezatAM bhajet / mUkhoM labheta jJAnAni, makSu diikssaaprsaadtH||3|| dIkSolbaNaguNagrAmakriyAlInasya dehinaH / jAyante ISaduSyati apRSTaH kArye / manyamAna AtmAnaM munInAM svajanAdabhyadhikam // 15 // stabdhaH chidprekSI pramAdaskhalitAni nityamuccarati / zrAddhaH sapatnIkalpaH sAdhujanaM tRNasamaM gaNayati // 16 // gurubhaNitI sUtrAthoM bimbyete avitathau manasi yasya / sa AdarzasamAnaH suzrAvakaH dezitaH samaye // 37 // pavanena patAkeva 4 bhrAmyate yo janena mUDhena / avinizcitaguruva canaH sa bhavati patAkAtulyaH // 18 // pratipannamasadAhaM na muJcati gItArthasamanuziSTo'pi / sthANusamAna eSo'pradveSI munijane param // 19 // unmArgade zako nidvavo'si mUDho'si mandadharmA'si / iti samyagapi kathayantaM kharaNTayati sa kharaNTasamaH // 20 // SHOCOCCAKACANCSC-CANCHROCCOLOG Jain Education Interational For Privale & Personal use only
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamuktA calyAM // 46 // Jain Education Inte trijagatsampadandhayaH sarvalabdhayaH || 4 || datte mahattvaM RddhyAdi, janasya nanu jIvataH / mahAnandapadaM nityaM, datte dIkSA paratra ca // 5 // karmAhikIlanImantraH, saMvegarasakUpikA / nirvANabhUbhRdAsthAnI, tapasyA pAramezvarI // 6 // kazcinnajanmaprAsAde, dharmasthapatinirmite / sadguNaM vizadaM dIkSAdhvajaM dhanyo'dhiropayet // 7 // tadduHkhamapi no duHkhaM, nirvAho yatra sundaraH / bandhaH zasyaH sumanasAM nRpAmaraziraH sthitau // 8 // no duSkarmaprayAso na kuyuvatisutasvAmidurvAkyaduHkhaM, rAjAdau na praNAmo'zanavasanadhanasthAnacintA na caiva / jJAnAptirlokapUjA prazamasukharatiH pretya mokSAdyavAptiH, zrAmaNyeDamI guNAH syustadiha sumatayastatra yalaM kurudhvam // 9 // mithyA vaktuM na hi jAnAmi, sAraM kiJcittava kathayAmi / guptitritayaM samitIH paJca, yAvajjIvaM khalu mA muJca // 10 // paJcAzravAdviramaNaM paJcendriyanigrahaH kaSAyejayaH / daNDatrayaviratizceti saMyamaH saptadazabhedaH // 11 // jaissa kae AhAro pANivaho tassa hoi niameNa / pANivahe vayabhaMgo vayabhaMge duggaI caiva // 12 // samavisamapi paDhatA virayA pAvesu saggaI jaMti / suTruvia sukkapAThA dussIlA duggaI jaMti // 13 // kesa ma locara appaNA, kesahiM kio ka dosu ? / taM maNu luMca appaNuM, jaM jagi bhamai saroSu // 14 // jayaNA ya dhammajaNaNI jayaNA dhammassa pAlaNI hoi / tavUvuDDIkarI jayaNA egaMtasuhAvahA jayaNA // 15 // jayaNAi 1 yasya kRte AhAraH prANivadhastasya bhavati niyamena / prANivadhe vratabhaGgo vratabhaGge durgatireva // 12 // samaviSamamapi paThanto viratAH pApebhyaH sugati yAnti / suSvapi ca zuSkapAThAH duzzIlA durgatiM yAnti // 13 // 2 yatanA ca dharmajananI yatanA dharmasya pAlanI bhavati / tadvRddhikarI yatanA ekA ntasukhAvahA yatanA // 15 // yatanAyAM vartamAno jIvaH samyaktvajJAna caraNAnAm / zraddhAbodhana sevanAbhAvenArAdhako bhavati // 16 // 58 thAritre 21 // 46 // ainelibrary.org
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education vaTTamANo jIvo sammattanANacaraNANaM / saddhAbohaNasevaNabhAveNArAhao hoi // 16 // palle mahaimahale kuMbhaM pakkhiva sohae nAliM / assaMjae avirae bahu baMdhai nijjarai thotraM // 17 // palle mahaimahale kuMbhaM sohei pakkhive nAliM / je saMjae pamatte bahu nijjarai baMdhae thovaM // 18 // palle mahaimahale kuMbhaM sohei pakkhive na kiMci / je saMjae'pamatte bahu nijjarai baMdhai na kiMci // 19 // bhayavaM ! ke jIvA soaNIA bhavaMti ? goyamA ! apAviajiNadikkhAu asuasiddhaMtavayaNAu avohialoAu akayadhammADa aggahiaaNuvvayAu aTThamayapaMcapamAyacaukasAyasaMjuttAu a kkhAmi savvajIvADa aNAloiasavvapAvADa je jIvA paraloaM gacchati te soaNIA havaMti, jao aNate saMsAre sayaladuhanihANe niccaM duhaM aNuhavaMtA ciTThati 1 // bhayavaM ! ke jIvA soaNIyA na havaMti ?, goyamA ! je uNa gahiadikkhAu paDhiasiddhaMtavayaNAu kayasukayAu aMgIkayaaNubvayAu kayasAhambhiavacchalAu dinnadANAu nANa 1 patye'timahati kumbhaM prakSipati zodhayati nAlIm / asaMyato'virato bahu banAti nirjarayati stokam // 17 // palye'timahati kumbhaM | zodhayati prakSipati nAlIm / yaH saMyataH pramattaH bahu nirjarayati badhnAti stokam // 18 // patye'timahati kumbhaM zodhayati prakSipati na kiJcit / yaH saMyato'pramattaH bahu nirjarayati bakSAti na kiJcit // 19 // 2 bhagavan ! ke jIvAH zocanIyA bhavanti ?, gautama ! aprAptajinadIkSAstu azrutasidAntavacanA abodhitalokA akRtadharmANa: agRhItANuvratA aSTamadapaJcapramAdacatuSkapAyasaMyuktA akSamitasarvajIvA anAlocitasarvapApA ye jIvAH paralokaM gacchanti te zocanIyA bhavanti yato'nante saMsAre sakaladuHkhanidhAne nityaM duHkhamanubhavantastiSThanti / bhagavan ! ke jIvAH zocanIyA na bhavanti ?, gautama ! ye punaH gRhIta dIkSAH paThitasiddhAntavacanAH kRtasukRtA aGgIkRtANuvratAH kRtasAdharmika vAtsalyAH dattadAnA jJAnapAThakakRtasAhAyyAH zubhabhAva| nAyutA lekhita jinavacanAH kSamitasarvajIvA AlocitasarvapApA ye jIvAH paralokaM gacchanti te zocanIyA na bhavanti, yataH zIghrameva svarga mokSaM vA gacchanti /
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamuktA- tapaDhaMtakayasAhijjAu suhabhAvaNAjuttAu lehiajiNavayaNAu khAmiyasabajIvAu AloiasavvapAvAu je jIvA paravalyAM loaM jaMti te soaNIA na havaMti, jao sigdhameva saggaM mukkhaM vA gacchaMti 2 // kapAyA yasya no chinnA, yasya nAtmavazaM manaH / indriyANi na guptAni, pravrajyA tasya niSphalA // 20 // yaH pAlayitvA caraNaM vizuddhaM, karoti bhogA-3 // 47 // hai dinidAnamajJaH / hI varddhayitvA phaladAnadakSaM, sa nandanaM bhasmayate vraakH||21|| sAdhusaMvandhisUktAni 59 uccairadhyayana cirantanakathA strIbhiH sahAlApanaM, tAsAmarbhakalAlanaM pati tistaddAnamithyAstutiH / Adezazca karAvalokanamatho pANDityalezaH kvacit , horAMgAruDamantravAdavidhayo bhikSorguNA dvAdaza // 1 // do tuMbaDAi hatthe vayaNe dhammakkharANi cattAri / viulaM ca bharahavAsa ko amha pahuttaNaM harai ? // 2 // sakalakuzalavallIpuSkarAvarttamegho, duritatimirabhAnuH kalpavRkSopamAnaH / bhavajalanidhipotaH sarvasaMpattihetuH, sa bhavatu satataM vaHzreyase dharmalAbhaH // 3 // amaranaresarasukkhaM kameNa pAvaMti mukkhasukkhaMpi / so tujjha naravaresara ! hou sayA dhammalAbhutti // 4 // bhUparyaGke nijabhujalatAdandukaM khaM vitAnaM, dIpazcandraH svarativanitAlabdhamodaprasaGgaH / dikkanyAbhiH pavanacamaraivIMjyamAno'nukUlaM, bhikSuH zete nRpa iva nanu tyaktasarvakSaNo'pi // 5 // na ca rAjabhayaM na ca caurabhayaM, ihalokasukhaM paralokahitam / varakIrtikara 1 amaranarezvarasaukhyaM krameNa prApayati mokSasaukhyamapi / sa tubhyaM naravarezvara ! bhavatu sadA dharmalAbha iti // 4 // SEARCH ADCALCCACOCIRCROCARPC Jain Education international For Private Personal Use Only
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ naradevanataM, zramaNatvamidaM ramaNIyataram // 6 // mahIzayyA zayyA vipulamupadhAnaM bhujalatA, vitAnaM cAkAzaM vyajanamanukUlo'yamanilaH / sphuradIpazcandro virativanitAsaGgamuditaH, sukhaM zAntaH zete muniratanubhUtirnRpa iva // 7 // vivasADA savi joiA, bhikkhasamo navi koi / deula veThAM joiye, jyAM rAMdhe sahu koi // 8 // pratidinamayatnalabhye bhikSukajanajanani ! saadhuklplte!| nRpanamani! narakatAriNi! bhagavati ! bhikSe! namastubhyam // 9 // kSititalazayanaM vA prAntabhaikSAzanaM vA, sahajaparibhavo vA nIcadurbhASitaM vaa| mahati phalavizeSe nityamabhyuditAnAM, na manasi na zarIre duHkhamu|sAdayanti // 10 // gaGgAtIre himagirizilAbaddhapadmAsanasya, brahmadhyAnAbhyasanavidhinA yoganidrAM gatasya / kiM tairbhAvyaM|8| mama sudivasairyatra te nirvizaGkAH, kaMDUyante jaraThahariNAH zRGgamaGge madIye // 11 // caNDAlaH kimayaM dvijAtirathavA zUdro'tha kiM tApasaH, kiM vA tattvaniviSTanirmalamatiyogIzvaraH ko'pi kim / ityutpannavikalpajalpamukharaiH sambhAvyamAnA |janana kruddhAH pathi naiva tuSTamanaso yAnti svayaM yoginH|| 12 // aho vA hAre vA kusumazayane vA dRSadi vA, maNau vA loSThe vA balavati ripau vA suhRdi vA / tRNe vA straiNe vA mama samadRzo yAntu divasAH, kvacitpuNyAraNye ziva ziva 8 ziveti pralapataH // 13 // ekAkI niHspRhaH zAntaH, pANipAtro digmbrH| kadA zambho ! bhaviSyAmi, karmanirmUlanakSamaH| // 14 // na naTA na viTA na gAyanA, na paradrohanibaddhabuddhayaH / nRpasadmani nAma ke vayaM?, kucabhArAvanatA na yoSitaH // 15 // zamasukhazIlitamanasAmazanamapi dveSameti kimu kAmAH / sthalamapi dahati jhapAnAM kimaGga punarujvalo vahniH ? Jain Education international Tww.jainelibrary.org
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamuktA- // 16 // khaMtassa daMtassa jiiMdiassa, ajhappajoge gayamANasassa / kiM majjha eeNa viciMtieNaM, sakuMDalaM vA vayaNaM naSEE valyA vatti 1 // 17 // khaMtassa daMtassa jiiMdiassa, ajjhappajoge gayamANasassa / puro bhamaMtIivi aMgaNAe (Neva NAyaM), vidyA 10 | sakuMDalaM vA vayaNaM na vatti // 18 // cittaM ca uhUM ghaNamaMDalaM mi, vikhittacitteNa mae na nAyaM / puro bhamaMtIDavi aMgaNAe. // 48 // sakajjalaM vA nayaNaM na vatti // 19 // vAstuvidyAsaMvandhisUktAni 60 | zAlA tu brahmazAlA syAttAlA tu jinamandiram / zvetAmbaropadezena, zrAvakaistadvidhIyate // 1 // gaurI prAha-kI zAzca kimAhArAH, karma kurvanti kIdRzam ? / avatAraH kathaM teSAM, mahAdeva ! nigadyatAm // 2 // IzaH prAha-tapaHzo-18 leSitasarvAGgA, malaklinnakalevarAH / snasA'sthicarmavapuSo, nihatAntarazatravaH // 3 // tumbIphalakarA bhikSAbhojinaH zvetavA sasaH / sakambalA romayutA, uurnnaaromprmaarjinH||4|| gRhNanti zuddhamAhAraM, zAstradRSTyA caranti ca / na kurvanti sadA kopaM, dayAM kurvanti sarvadA // 5 // muktikAraNadharmAya, pApaniHkandanAya ca / avatAraH kRto'mISAM, mayA devi! yuge yuge // 6 // yadamISAM maharSINAM, jaladAnAdapi priye! / sukRtaM prApyate lokairna hi tdyjnykottibhiH||7|| spRSThA zatruJjaya kSAntasya dAntasya jitendriyasyAdhyAtmayoge gatamAnasasya / kiM mamatena vicintitena sakuNDalaM vadanaM naveti // 17 // kSAntasya dAntasya jitendriyasyAdhyAtmayoge gatamAnasasya / puro bhramantyA apyaGganAyAH sakuNDalaM vA badanaM naveti // 18 // cittaM covaM dhanamaNDale vikSiptacittena mayA na jJAtam // 48 // puro bhramanyA aGganAyAH sakajalaM vA nayanaM nayeti // 19 // CANCCCCCCCX Jan Education (Vasainabrary.org
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. mu. 9 tIrtha, natvA raivatakAcalam / snAtvA gajapade kuNDe, punarjanma na vidyate // 8 // aSTaSaSTiSu tIrtheSu, yatpuNyaM kila yAtriyA / AdinAthasya devasya darzanenApi tadbhavet // 9 // bhaktiM tIrthakare gurau jinamate sa ca hiMsA'nRtasteyAbrahmaparigrahavyuparamaM krodhAdyarINAM jayam / saujanyaM guNisaGgamindriyadamaM dAnaM tapo bhAvanAM, vairAgyaM ca kuruSva nirvRtipade yadyasti gantuM manaH // 10 // | devakharUpasUktAni 61 anadhyayanavidvAMso, nirdravyaparamezvarAH / analaGkArasubhagAH, pAntu yuSmAn jinezvarAH // 1 // yeSAM ca deho0 / prazamarasanimagnaM0 / netre sAmya0 / vapureva tavAcaSTe0 / vapuzca paryaGkazayaM zlathaM ca dRzau ca nAsAniyate sthire ca / na zikSiteyaM paratIrthanAthaijinendra ! mudrA'pi tavAnyadAstAm // 2 // bhavabIjAGkurajananA rAgAdyAH kSayamupAgatA yasya / brahmA vA viSNurvA haro jino vA namastasmai // 3 // prAkAramaNDapacchatraparyaGkAsanasaMsthitaH / nirdo ( po ) mUrtyA dRSTyA ca, devo naiva | jinAlaraH ||4|| azokavRkSaH surapuSpavRSTirdivyadhvanizcAmaramAsanaM ca / bhAmaNDalaM dundubhirAtapatraM, satprAtihAryANi jinezvarANAm // 5 // darpaNo bhadrapIThaM ca varddhamAnakakumbhakau / matsyazrIvatsasvastikanandAvarttAH syuraSTa te // 6 // puSpAdyaca tadAjJA ca tadravyaparirakSaNam / utsavAstIrthayAtrA ca, bhaktiH paJcavidhA jine // 7 // kkhaMto jiNadavvaM parittasaMsArio jio hoi / vahU'to jiNadavvaM titthayarataM lahai jIvo // 8 // 1 rakSan jinadvayyaM parIttasaMsAraH jIvo bhavati / vardhayan jinadravyaM tIrthaMkaratvaM labhate jIvaH // 8 // %%%
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ 61 deve sUktamuktAvalyAM zlo.8 // 49 // 2pUjAyAM zlo. 21 pUjAsaMvandhisUktAni 62 | varagaMdhadhUvacukkhakkhaehiM kusumehiM pavaradIvehiM / nevijajalaphalehi a jiNapUA aTTahA bhnniaa||1|| jo pUei tisaMjhaM jiNiMdarAyaM tahA vigayadosa / so taiabhave sijjhai ahavA sattaTThame jamme // 2 // jinapUjanaM janAnAM jana- yatyekamapi saMpado vipulaaH| jalamiva jaladavimuktaM kAle zasyazriyo hyakhilAH // 3 // jinasya pUjanaM hanti, prAtaH pApaM nizAbhavam / AjanmavihitaM madhye, saptajanmakRtaM nizi // 4 // phalaM pUjAvidhAtuH syAtsaubhAgyaM janamAnyatA / aizvarya rUpamArogyaM, svargamokSasukhAnyapi // 5 // citraM jagatrayIbhartuH, saMlagnA kusumAvalI / svargApavargasaMprAptiphalaM bhavyeSu yacchati // 6 // pUjAkoTisamaM stotraM, stotrakoTisamo japaH / japakoTisamaM dhyAnaM, dhyAnakoTisamo lyH||7|| pUrva navAGgaM navabhiH prasUnaiH, pUjA kRtA zyenakamAlikena / tato navasveva bhaveSu lakSmI, navAM navAM prApa zivarddhimante // 8 // svargastasya gRhAGgaNaM sahacarI sAmrAjyalakSmIH zubhA, saubhAgyAdiguNAvalivilasati svairaM vapurvezmani / saMsAraH sutaraH zivaM karatalakoDe luThatyaJjasA, yaH zraddhAbharabhAjanaM jinapateH pUjAM vidhatte jnH||9|| yaH puSpairjinamarcati smitasurastrIlocanaiH so'rcyate, yastaM vandata ekazastrijagatA so'harnizaM vandyate / yastaM stauti paratra vRtradamanastomena sa stUyate, yastaM dhyAyati kRptakarmanidhanaH sa dhyAyate yogibhiH||10|| akSatairujjvalaiH sthAlaM, bhRtaM yena jinaagrtH| zreyo 1 varagandhadhUpacokSAkSataiH kusumaiH pravaradIpaiH / naivedyajalaphalaizca jinapUjA aSTadhA bhaNitA // 1 // yaH pUjayati trisandhyaM jinendrarAjaM tathA vigatadoSam / sa tRtIyabhave sidhyati athavA saptASTame janmani // 2 // 49 // Jain Education a l For Private Personal Use Only daw.jainelibrary.org
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhistAdRzaireva, tairAtmA pripuuritH||11|| vastrairvastravibhUtayaH zucitarAlaGkArato'laGkRtiH, puSpaiH pUjyapadaM sugandhitanutA * gandhairjine pUjite / dIpairjAnamanAvRtaM nirupamA bhogaddhirannAdibhiH, santyetAni kimadbhutaM zivapadaprAptistato dehinAm // 12 // AyuSkaM yadi sAgaropamamitaM vyAdhivyathAvarjitaM, pANDityaM ca samastavastuviSayaM prAvINyalabdhAspadam / jihvA koTimitA ca pATavayutA syAnme dharitrItale, no zaknomi tathApi varNitumalaM tIrthezapUjAphalam // 13 // upasargAHkSayaM yAnti, chidyante vighnvllyH| manaH prasannatAmeti, pUjyamAne jinezvare // 14 // yAnti duSTaduritAni dUrataH, kurvate sabhApadi saMpadaH padam / bhUSayanti bhuvanAni kIrtayaH, pUjayA vihitayA jgdguroH||15|| na yAnti dAsyaM na daridrabhAvaM, dana preSyatAM naiva ca hInayonim / na cApi vaikalyamihendriyANAM, ye kArayantyatra jinendrapUjAm // 16 // pApaM lumpati durgatiM dalayati vyApAdayatyApadaM, puNyaM saMcinute zriyaM vitanute puSNAti nIrogatAm / vairAgyaM vidadhAti pallavayati prIti prasUte yazaH, svarga yacchati nirvRtiM ca racayatyarcA'hatAM nirmitA // 17 // naurepA bhavavAridhau zivapadaprAsAdaniHzreNikA, mArgaH svargapurasya durgatipuradvArapravezArgalA / karmagranthiziloccayasya dalane dambholidhArAsamA, kalyANaikaniketanaM nigaditA pUjA jinAnAM parA // 18 // netrAnandakarI bhavodadhitarI zreyastarormaJjarI, zrImaddharmamahAnarendranagarI vyApalatAdhUmarI / harSotkarSazubhaprabhAvalaharI bhAvadviSAM jitvarI, pUjA zrIjinapuGgavasya vihitA zreyaskarI dehinAm // 19 // darzanena jinendrANAM, sAdhUnAM vandanena ca / na tiSThati ciraM pApaM, chidrahaste yathodakam // 20 // adya prakSAlitaM gAtraM, netre ca vimalIkRte / mukto'haM sarvapApebhyo, jinendra ! tava darzanAt // 21 // ASSOCCASSADO dAdhamarI / hatkarSamA parA // 18 // nAgalA / karmagranthizilAtA // 17 // naurepA / Jain Education intamational For Privale & Personal use only
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamuktAvalyA // 50 // |63 jina bimbe zlo. 4 64 jinapraNAme zlo. 6 SCCUSSSCSCrey jinavimbasaMvandhisUktAni 63 mA aSThamAnamapi yaH prakaroti vimba, bIrAvasAnavRSabhAdijinezvarANAm / svarga pradhAnavipuladdhisukhAni bhuktvA , pa vAdanattaragatiM samapaiti dhiirH|| 1 // jo kAravei paDimaM jiNANa jiarAgadosamohANaM / so pAvai annabhave suhajammA dhammavararayaNaM // 2 // dAridaM dohaggaM kujaaikusriirkumikugiio| avamANarogasogA na huMti jiNabiMbakArINaM // 3 // ramyaM yena jinAlayaM nijabhujopAttena kArApitaM, mokSArtha svadhanena zuddhamanasA puMsA sadAcAriNA / vedyaM tena narAmarendramahitaM tIrthezvarANAM padaM, prAptaM janmaphalaM kRtaM jinamataM gotraM samudyotitam // 4 // |jinapraNAmasaMvandhisUktAni 64 yAsyAmyAyatanaM jinasya labhate dhyAyazcaturtha phalaM, SaSThaM cotthitumudyato'STamamatho gantuM pravRtto'dhvani / zraddhAlardazamaM | bahirjinagRhAprAptastato dvAdaza, madhye pAkSikamIkSite jinapatau mAsopavAsaM phalam // 1 // asarvabhAvena yadRcchayA vA, parAnuvRttyA bhayatRSNayA vA / ye tvAM namasyanti jinendracandra !, te'pyAmarI saMpadamApnuvanti // 2 // aSTaSaSTiSu tIrtheSu, yatpuNyaM kila yAtrayA / AdinAthasya devasya, darzanenApi tadbhavet // 3 // zAThyenApi namaskAraM, yaH karoti jinezvare / yaH kArayati pratimA jinAnAM jitarAgadveSamohAnAm / sa prAmotyanvabhave sukhajanma dharmavararatram // 2 // dAridyaM daurbhAgyaM kujAtikuzarIrakumatikugatayaH / apamAnarogazokAH na bhavanti jinabimbakA riNAm // 3 // // 50 // Jan Education matonal
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Educatio 449 janmanA yatkRtaM pApaM, dahatyagnirivendhanam // 4 // arihaMtanamukkAro jIvaM moei bhavasahassAo / bhAveNa kIramANo hoi puNo bohilAbhAe // 5 // arihaMtanamukkAro dhannANa bhavakkhayaM karaMtANaM / hiayaM aNamoaMto visuttiAvArao hoi // 6 // namaskArasUktAni 65 jiNasAMsaNassa sAro caudasapuvvANa jo samuddhAro / jassa maNe navakAro saMsAro tassa kiM kuNai ? // 1 // hiMsAvAnanRtapriyaH paradhanAhartA parastrIrataH, kiM cAnyeSvapi lokagarhitamahApApeSu gADhodyataH / mantrezaM sa yadi smaredavirataM prANAtyaye sarvathA, duSkarmArjita durgadurgatirapi svargIbhavenmAnavaH // 2 // karaAvattai jo paMcamaMgalaM sAhupaDimasaMkhAe / navavArA Avattai chalaMti taM no pisAyAI // 3 // eso maMgalanilao bhavavilao savvasaMtijaNao a / navakAra paramamaMto ciMtiamitto suhaM dei // 4 // appuvvo kappatarU eso ciMtAmaNI apuvvo a / jo jhAyai sayakAlaM so pAvai sivasuhaM viulaM // 5 // navakAraikka akkhara pAvaM pheDei satta avarANaM / pannAsaM ca paeNaM paMcasayAI samaggeNaM // 6 // 1 anamaskAro jIvaM mocayati bhavasahasrAt / bhAvena kriyamANo bhavati punaryodhilAbhAya // 5 // annamaskAraH dhanyAnAM bhavakSayaM kuryatAm / hRdayamamocayan visrotasikAvArako bhavati // 6 // 2 jinazAsanasya sArazcaturdazipUrvANAM yaH samuddhAraH / yasya manasi namaskAraH saMsArastasya kiM karoti ? // 1 // karAvarttena yaH paJcamaGgalaM sAdhupratimAsaMkhyayoH / navavArAn Avarttayati taM na chalayanti pizAcAdyAH // 3 // eSa maGgalanilayo bhavavilayaH sarvazAntijanakazca / namaskAraH paramamantrazcintitamAtraH sukhaM dadAti // 4 // apUrvaH kalpatarurepa cintAmaNirapUrvazca / yo dhyAyati sadA kAlaM sa prApnoti zivasukhaM vipulam // 5 // namaskArasyaikamakSaraM pApaM spheTayati saptAnAmatarANAm / paJcAzaca padena paJca zatAni samagreNa // 6 //
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6 sUktamuktAvalyAM 65 namaskAre zlo.8 66 yAtrAyAM zlo. 16 MLANGRESSANSAR jo guNai lakkhamegaM pUei vihIi jiNanamukkAraM / titthayaranAmago so baMdhai natthi saMdeho // 7 // aTTeva ya aTThasayA aTThasahassaM ca aTTa koddiio| jo guNai bhattijutto so pAvai sAsayaM ThANaM // 8 // yAtrAsaMbandhisUktAni 66 | namaskArasamo mantraH, zatruJjayasamo giriH| gajendrapada nIraM, nidvaM bhuvanatraye // 1 // kRtvA pApasahasrANi, hatvA jantuzatAni ca / idaM tIrtha samAsAdya, tiryaJco'pi divaM gtaaH||2|| spRSTvA zatruJjayaM tIrtha, natvA raivatakAcalam / snAtvA gajapade kuNDe, punarjanma na vidyate // 3 // yo dRSTo duritaM hanti, praNato durgatidvayam / saMghezArhantyapadakRt , sa jiiyaadvimlaaclH||4|| vacmaH kimasya coccaistvaM, yena pUrvajinezituH / adhiruhyAtra lokAgraM, pautrairapi kare kRtam // 5 // zatruJjayAdrirayamAdiyuge garIyAnAsIdasImasukRtodayarAzireva / AdIyamAnasukRtaH kila bhavyalokaiH, kAle kalau | bhajati samprati durvalatvam // 6 // palyopamasahasraM tu, dhyAnAlakSamabhigrahAt / duSkarma kSIyate mArge, saagropmsNcitm| // 7 // zatruJjaye jine dRSTe, durgatidvitayaM kSipet / sAgarANAM sahasraM ca, puujaasnaatrvidhaantH|| 8 // mithyAtvagaralodvAraH, smygdRssttisudhaarsH| pUrvo hrasvaH paro dIpoM, nAbhinandanavandane // 9 // sadA zubhadhyAnamasAralakSmyAH , phalaM caturdhA sukRtAptirucceH / tIrthonnatistIrthakRtAM padAptirguNA hi yAtrAprabhavAH syurete // 10 // zrItIrthapAntharajasA virajIbha-|| 1 yo guNayati lakSamekaM pUjayati vidhinA jinanamaskAram / tIrthakaranAmagotraM sa banAti nAsti saMdehaH / / 7 // aSTau eva ca aSTa zatAni, aSTa *sahasIH aSTa koTIH / yo guNa yati bhaktiyuktaH sa prAmoti zAzvatasthAnam // 8 // // 51 // Jain Education Interational For Privale & Personal use only
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ / vanti, tIrtheSu bambhramaNato na bhave bhramanti / tIrthe vyayAdiha narAH sthirasaMpadaH syuH, pUjyA bhavanti jagadIzamathArca-1 yntH|| 11 // ArambhANAM nivRttiviNasaphalatA savAtsalyamuccainairmalyaM darzanasya praNayijanahitaM jIrNacaityAdikRtyam / tIthInnatyaM ca samyak jinavacanakRtistIrthasatkarmakatvaM, siddherAsannabhAvaH suranarapadavI tIrthayAtrAphalAni // 12 // vapuH pavitrIkuru tIrthayAtrayA, cittaM pavitrIkuru dhrmvaanychyaa| vittaM pavitrIkuru pAtradAnataH, kulaM pavitrIkuru saccaritraiH // 13 // eaM jammassa phalaM sAraM vihavassa ittiaMceva / jaM accijai gaMtuM sittuMje rishtitthyro||14|| chaTTeNaM bhatteNaM apANaeNaM tu satta jattAo / jo kuNai sittuMje so taiabhave lahai siddhiM // 15 // jIo (navi taM) suvapaNabhUmIbhUsaNadANeNa annatitthesu / jaM pAvai puNNaphalaM pUANhavaNeNa sittuMje // 16 // saMghezasaMbandhisUktAni 67 | adya me phalavatI piturAzA, mAturAzipi zikhA'GkuritA'dya / yadyugAdijinayAtrikalokaM, prINayAmyahamazeSamakhinnaH F // 1 // saMsAre'dhigatA (sumatA) narAmarabhavAH prAptAH zriyo'nekazaH, kIrtiH sphUrtimadarjitaM ca zatazaH sAmrAjyama pyUrjitam / svArAjyaM bahudhA sudhAzanacayArAdhyaM samAsAditaM, lebhe puNyamayaM kadApi na punaH saGghAdhipatyaM param // 2 // tarAtmA supavitrito nijakulaM tairnirmalaM nirmitaM, taiH saMsAramahAndhakUpapatatAM hastAbalambo dade / labdhaM janmaphalaM kRtaM ca 1 etajanmanaH phalaM sAraM vibhavasya etAvadeva / yadaryate gatvA zatruJjaye RSabhatIrthakaraH // 14 // SaSThena bhaktanApAnakena tu sapta yAtrAH yaH karoti | zatruaye sa tRtIyabhaye labhate siddhim // 15 // jIvaH suvarNabhUmibhUSaNadAnenAnyatIrtheSu / yatprAsoti puNyaphalaM tat pUjAnapanena zatruJjaye // 16 // Jain Education Interational For Private & Personal use only
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamuktA- kugatidvAraikasaMrodhanaM, ye zatruJjayamukhyatIrthanivahe yAtrAsu kRptodyamAH // 3 // taizcandre likhitaM svanAma vizadaM dhAtrI pa- 67 saMgheze valyAMvitrIkRtA, te vandyAH kRtinaH satAM sukRtino vaMzasya te bhUSaNam / te jIvanti jayanti bhUri vibhavAste zreyasAM mandiraM, zlo. 5 sarvAGgairapi kurvate vidhiparA ye tIrthayAtrAmimAm // 4 // bhakto mAtApitRRNAM svajanaparijanAnandadAyI prazAntaH, zra- 68 gurau // 52 // ddhAluH zuddhabuddhigatamadakalahaH zIlavAn dAnavarSI / akSobhyaH siddhigAmI paraguNavibhavotkarSahRSTaH kRpAluH, saGghazvaryA- |zlo.36 dhikArI bhavati kila naro daivataM mUrtameva // 5 // gurusaMbandhisUktAni 68 8 dharmajJo dharmakartA ca, sadA dharmapravartakaH / sattvebhyo dharmazAstrArthadezako gururucyate // 1 // zuddhadharmopadezena, yaH sa vAnAmanugraham / karoti nitarAM tena, kRtaH svasyApya ho (sau) mahAn // 2 // sarvajJoktopadezena, yaH sattvAnAmanugraham / / karoti duHkhataptAnAM, sa prApnotyacirAcchivam // 3 // na bhavati dharmaH zrotuH sarvasyaikAntato hitazravaNAt / avato'nugrahavuddhyA vaktustvekAntato bhavati // 4 // arihaMto asamattho tAraNi loANa dIhasaMsAre / maggAdesaNakusalo taraMti je maggi laggati // 5 // jo paDhai apuvvaM so lahei titthaMkarattamannabhave / jo puNa paDhAvai paraM sammasuaM tassa | mokiM bhaNimo? // 6 // kartuMstathA kArayituH pareNa, tuSTena cittena tathA'numantuH / sAhAyyakartuzca zubhA'zubheSu, tulyaM arhannasamarthastAraNe lokAnAM dIrghasaMsArAt / mArgAdezanakuzalastaranti ye mAgeM laganti // 5 // yaH paThati apUrva sa labhate tiirthkrtvmny-8||52|| bhaye / yaH punaH pAThayatyaparaM samyak zrutaM tasya kiM bhaNAmaH? // 6 // NMCACCA Jain Education in For Privale & Personal use only Amr.jainelibrary.org
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ phalaM tattvavido vadanti // 7 // ke'pi pravAlamiva rAgabhRtaH svayaM tu, kecicca cUrNakaNavatsararaGgayogyAH / kAzmIrajAtamiva saurabhapUragaurA, dhanyAH punaH svapararaJjakatAM bhajanti ||8||bhuuyaaNso bhUrilokasya, camatkArakarA nraaH| raJjayanti pAsvacittaM ye, bhUtale te tu pnycssaaH||9|| annannadesajAyA annannakulesu vaDiasarIrA / jiNasAsaNaM pavannA savve te baMdhavA bhnniaa||10|| kRtrimaiDambarazcitraiH, zakyastoSayituM prH| AtmA tu vAstavaireva, hetubhiH parituSyati // 11 // saspRhANAmayaM dharmoM, yadguNaiH pararaJjanam / niHspRhANAmayaM dharmo, maunaM mAnasaraJjanam // 12 // paDhai guNai vaccai vakkhANai, appA kajaM kiM pi na yANai / caTTa jima chai rasa DhaMDholai, kaji parAai appuM bolai // 13 // akkharu akkhai kiMpi na Ihai, caugai bhavasaMsAraha bIhai / saMjama niamehiM khaNu navi muccai, eso dhAmI suhaguru vuccai // 14 // huM huM ghari bhaddA (ja karI) saNu kiJjai, kavaNu sIsu guru kavaNa bhaNijjai / mUDhaoM loo ayANo Na bujjhai, kaddamu kaddameNa na visujjhai // 15 // svecchAviracitazAstraiH pravrajyAveSadhAribhiH kssudraiH| nAnAvidhairupAyairanAthavanmuSyate lokaH // 16 // ajJAnatimirAndhasya, jJAnAJjanazalAkayA / netramunmIlitaM yena, tasmai zrIgurave nmH|| 17 // thovA kappUradumA rayaNapasUAvi AgarA thovA / sappurisAvi a thovA suggaimaggaM payAsaMtA // 18 // guruNo bhaTTA jAyA saDDhe thuNiUNa anyAnyadezajAtA anyAnyakuleSu varvitazarIrAH / jinazAsanaM prapannAH sarve te bAndhavAH bhaNitAH // 10 // stokAH karpUradrumA ratnaprasUtikA AkarAH stokAH satpuruSA api ca stokAH sugatimArga prakAzayantaH // 18 // guravo bhaTTA jAtAH zrAddhAn stutvA lAnti dAnAni / dvAvapi amuNitasamayasArI duSSamAsamaye yUDanti // 19 // Jain Education Interational For Privale & Personal use only
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 53 // sUktamuktA-liMti dANAI / duNNivi amuNiasArA dUsamasamayaMmi buDuMti // 19 // gurureva vijAnAti, kRtyAkRtyavivecanam valyAM 2 makSikA vamanI proktA, tadviSThA chardinAzinI // 20 // jiNavaravayaNasilAihaM jAhaM navi viddhA kanna / mANasavesiM gorUaM, tAhaM navi buddhi na sanna // 21 // vinA gurubhyo guNanIradhibhyo jAnAti dharma na vicakSaNo'pi / vinA pradIpaM zubhalocano'pi, nirIkSate kutra padArthasArtham ? // 22 // avadyamukte pathi yaH pravarttate, pravarttayatyanyajanaM ca niHspRhaH / sa eva sevyaH svahitaiSiNA guruH, svayaM taraMstArayituM kSamaH param // 23 // vidalayati kubodhaM bodhayatyAgamArthaM, sugatikugatimAgauM puNyapApe vyanakti / avagamayati kRtyAkRtyabhedaM gururyo, bhavajalanidhipotastaM vinA nAsti kazcit // 24 // ihalokavidhIn kurute svayaM jano na tu guruM vinA dharmam / azvo hi tRNAnyatti svayaM ghRtaM pAyyate'nyena // 25 // pUrva vIra jinezvare'pi bhagavatyAkhyAti dharma svayaM, prajJAvatyabhaye'pi mantriNi na yAM karttuM kSamaH zreNikaH / aklezena kumArapAlanRpatistAM jIvarakSAM vyadhAt, pItvA yasya vacaHsudhAM sa paramaH zrI hemasUriguruH // 26 // ekAdazAzvalakSANi, gajendrANAM zatAni ca / pattikoTyo dvAdaza syU, rathAH paJcAyutImitAH // 27 // AjJAvarttiSu maNDaleSu vipulepyaSTAdazasvAdarAdavdAnyeva caturdaza prasRmarAM mAriM nivAryojasA / kIrttistambhanibhAMzcaturdazazatI saMkhyAn vihArAMstathA, jainAnnirmitavAn kumAra nRpatiIvyavyayaM bhUrizaH // 28 // dhanyasyopari nipatatyahitasamAcaraNadharmanirvApI / guruvadanamalayaniHsRtavacanarasacAndanasarzaH // 29 // dhannANa ceva guruNo AesaM diti guNamahodahiNo / caMdaNaraso apuSNANa nivaDae neva aMgaMmi // 30 // 4 // 53 // 1 dhanyAnAmeva gurava AdezaM dadati guNamahodadhayaH / candanaraso'puNyAnAM nipatati naivAGge // 30 // Jain Education 68 gurau zlo. 36
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhanno so jialoe guravo nivasaMti jasta hiayaMmi / dhannANavi so dhanno guruNa hiae vasaI jo u // 31 // satthaM hiayapaviddhaM mArai maNuaM jaNe pasiddhamiNaM / taMpi guruNA paDattaM jIvAvai piccha acchariaM // 32 // dhannA tecia purisA je guruvayaNaM kariti paJcaklaM / dhannANavi te dhannA kuNaMti desaMtaragayA je // 33 // dhannANaM vihijogo vihipakkhArAhagA sayA dhannA / vihibahumANI dhannA vihipakkhaadUsagA dhannA // 34 // ekamapyakSaraM yastu, guruH ziSye nivedayat / pRthivyAM nAsti tad dravyaM, yapradAyAnRNI bhavet // 35 // ekAkSarapradAtAraM, yo guruM nAbhimanyate / sa zvayonizataM gatvA, caNDAleSvapi jAyate // 36 // zrI saGghasaMvandhisUktAni 69 pUtaM dhAma nijaM kulaM vimalitaM jAtiH samudyotitA, chinnaM durgatidAma nAma likhitaM zItadyurmaNDale / datto duHkhajalAJjalirnirupamaM nyAsIkRtaM svaHsukhaM yenetthaM zivazarmakArmaNamaNeH saGghasya pUjA kRtA // 1 // ratnAnAmiva rohaNaH kSitidharaH khaM tArakANAmiva, svargaH kalpamahIruhAmiva saraH paGkeruhANAmiva / pAthodhiH payasAM zazIva mahasAM sthAnaM guNA 1 dhanyaH sa jIvaloke guravo nivasanti yasya hRdaye / dhanyAnAmapi sa dhanyo guruNAM hRdaye vasati yastu // 31 // zastraM hRdayapraviSTaM mArayati manujaM jane prasiddhamidam / tadapi guruNA prayuktaM jIvayati pazyAzvaryam // 32 // dhanyAsta eva puruSA ye guruvacanaM kurvanti pratyakSam / dhanyAnAmapi te dhanyAH kurvanti dezAntaragatA ye // 33 // dhanyAnAM vidhiyogo vidhipakSArAdhakAH sadA dhanyAH / vidhibahumAnino dhanyA vidhipakSAdUSakA dhanyAH // 34 // GAGAS
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamuktA- nAmasAvityAlocya viracyatAM bhagavataH saGghasya puujaavidhiH||2|| kadA kila bhaviSyanti, mdgRhaanggnnbhuumyH| zrIsaGgha-18|69zrIsaMgha vlyaaNcrnnaambhojrjoraajipvitritaaH|| 3 // rucirakanakadhArAH prAGgaNe tasya petuH, pravaramaNinidhAnaM tadhAnta praviSTaM zlo. 7 amaratarulatAnAmudgamastasya gehe, bhavanamiha saharSa yasya pasparza saGghaH // 4 // kalpovIruhasaMtatistadajire cintAmaNista- 70 saGghAlAkare, zlAghyA kAmadughA'naghA ca surabhI tasyAvatIrNA gRhe / trailokyAdhipatitvasAdhanasahA zrIstanmukhaM vIkSate, snggho| ziSi yasya gRhAGgaNaM guNayutaH pAdaiH samAjAmati // 5 // yadbhakteH phalamarhadAdipadavI mukhyaM kRSaH zasyavat , cakritvatridaze- zlo.4 sAndratAdi tRNavatsAsaGgika gIyate / zaktiM yanmahimastutau na dadhate vAco'pi vAcaspateH, saGghaH so'ghaharaH punAtu caraNahAnyAsaiH satAM mandiram // 6 // yaH saMsAranirAsalAlasamatirmuktyarthamuttiSThate, yaM tIrtha kathayanti pAvanatayA yenAsti | nAnyaH smH| yasmai tIrthapatirnamasyati satAM yasmAcchubhaM jAyate, sphUtiryasya parA vasanti ca guNA yasmin sa saGghoDaya'tAm // 7 // zrIsaGghAzIrvAdasUktAni 70 | vizvaM sarovaraM tatra, kamale jinazAsane / ciraM vivekavAn jIyAt , zrIsako rAjahaMsavat // 1 // jinanamyo guNarAzivendanIyo mahAtmanAm / saGghaH so'ghaharo jIyAdvizvastutipathAtigaH // 2 // nakSatrAkSatapUritaM marakatasthAlaM vizAlaM // 54 // TrAnabhaH, pIyUSadyutinAlikerakalitaM candraprabhAcandanam / yAvanmerukare gabhastikaTake dhatte dharitrIvadhUstAvannandatu dharmakarma- nirataH zrIsaGghabhaTTArakaH // 3 // sphUrjannAgendranAle digupacitadale tArakAbIjajAle, kSoNIbhRtkesarAle kanakagirilasa Jain Education Interational For Privale & Personal use only
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ karNikAcakravAle / yAvadvayomAmbuje'smin sphuradurulalitaM rAjate rAjahaMsadvandva nirdvandvametajjagati vijayatAM tAvadeSo'tra saGghaH // 4 // dayAsaMbandhisUktAni 71 _zateSu jAyate zUraH, sahasreSu ca pnndditH| vaktA zatasahasreSu, dAtA bhavati vA na vA ||1||n raNe vijayI zUro, vidyayA na ca pnndditH| na vaktA vAkpaTutvena, na dAtA dhanadAyakaH // 2 // indriyANAM jaye zUro, dharma carati psnndditH| satyavAdI bhavedvaktA, dAtA bhuutaabhyprdH|| 3 // ahiMsAsaMbhavo dharmaH, sa hiMsAtaH kathaM bhavet / na toya jAni padmAni, jAyante jaatvedsH||4|| kRpAnadImahAtIre, sarve dharmAstRNAGkarAH / tasyAM zoSamupetAyAM, kiyannaindanti te punH|| 5 // nirguNeSvapi sattveSu, dayAM kurvanti saadhvH| na hi saMharati jyotsnAM, candrazcaNDAlavezmasu // 6 // hai kiM tAe paDhiAe payakoDIe palAlabhUAe ? / jasthittiyaM na nAyaM parassa pIDA na kAyavvA // 7 // ikkahajIvia kAraNehiM, mAri ma jIvasayAI / ajjahiM kallahiM maraNa tuM, pAmisi dukkhsyaaii||8|| ikkassa kae niajIviassa bahuAo jiivkoddiio| dukkhe ThavaMti je kei tANaM kiM sAsayaM jI? ||9||n sA dIkSA na sA bhikSA, na taddAnaM na tttpH| na taddhyAnaM na tanmaunaM, dayA yatra na vidyate // 10 // dayAdayitayA zUnye, manovAsagRhe nRNAm / dAnAdi kiM tayA paThitayA padakovyA palAlabhUtayA / yatraitAvanna jJAtaM parasya pIDA na kartayA // 7 // 2 ekasya kRte nijajIvitasya baDhyo jIvakoTayaH / duHkhe sthApyante yaiH kaizcit teSAM kiM zAzvataM jIvitam // 8 // sU.mu.10 Jain Education Bonal For Privale & Personal use only J ww.jainelibrary.org
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUkamukkA- dUtAhUto'pi, dharmo'yaM nAvatiSThate // 11 // yasya cittaM dravIbhUtaM, kRpayA sarvajantuSu / tasya jJAnaM ca mokSazca, na jaTAvalyAM tibhasmacIvaraiH // 12 // paThitaM zrutaM ca zAstraM guruparicaraNaM guru tapazcaraNam / dhanagajitamiva vipulaM viphalaM sakalaM do yAvikalam // 13 // haMtUNa parappANe appANaM jo karei sappANaM / appANaM diahANaM kae a nAsei appANaM // 14 // sarvANi bhUtAni sukhe ratAni, sarvANi duHkhasya samudvijanti / tasmAtsukhArthI sukhameva datte, sukhapradAtA labhate sukhAni | // 15 // vasantyaraNyeSu caranti dUrvA, pibanti toyAnyaparigrahANi / tathApi vadhyA hariNA narANAM, ko lokamArAdhayituM samarthaH // 16 // vairiNo'pi hi mucyante, prANAnte tRNabhakSaNAt / tRNAhArAH sadaivaite, hanyante pazavaH katham ? F // 17 // rasAtalaM yAtu yadatra pauruSaM, kunItireSA'zaraNo hyadoSavAn / vihanyate yadalinA'pi durbalo, hahA mahAkaSTa marAjakaM jagat // 18 // yeSAM prANivadhaH krIDA, narmamarmaparaM vacaH / kArya paropatApitvaM, te mRtyorapi mRtyavaH // 19 // yadi grAvA toye tarati taraNiryAdayati, pratIcyAM saptAciyadi bhajati zaityaM kathamapi / yadi mApIThaM syAdupari sakalasyApi jagataH, prasUte sattvAnAM tadapi na vadhaH kvApi sukRtam // 20 // krIDAbhUH sukRtasya duSkRtarajaHsaMhAravAtyA bhavodanvannaurvyasanAgnimeghapaTalI saMketadUtI zriyAm / niHzreNistridivaukasaH priyasakhI mukteH kugatyargalA, sattveSu krikoyatAM kRpaiva bhavatu klezairazeSaiH praiH|| 21 // AyurghataraM vapurvarataraM gotraM garIyastaraM, vittaM bhUritaraM balaM bahutaraM svAmitvamuccaistaram / ArogyaM vigatAntaraM trijagataH zlAdhyatvamalpetaraM, saMsArAmbunidhiM karoti sutaraM cetaH kRpAsaMkulam // 22 // 2 // 55 // / hatvA paraprANAn AtmAnaM yaH karoti satprANam / alpAnAM divasAnAM kRte ca nAzayati AsmAnam // 14 // OM Jain Educatio n al For Privale & Personal use only Diww.jainelibrary.org
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaM' AruggamudaggamappaDihayaM ANesarattaM phuDaM, rUvaM appaDiruvamujjalatarA kittI dhaNaM juvvaNaM / dIhaM Au avacaNo pariaNo puttA supuNNAsayA, taM savyaM sacarAcaraMmivi jae nUNaM dayAe phalaM // 23 // jIvaha jIva AhAru jIvaha viNu | jIvai nahi / kahi prabhu ! kario pasAyo jIvadayA kimu pAliai ? // 24 // jai kirai manasuddhi jIvaha rAkhevA taNi / suNiya bho bhavia ! vicAru jIvadayA ima pAliai // 25 // satyasaMbandhisUktAni 72 kurvanti devA api pakSapAtaM, narezvarAH zAsanamudvahanti / zAntA bhavanti jvalanAdayo yattatsatyavAcAM phalamAmananti // 1 // tasyAgnirjalamarNavaH sthalamarimitraM surAH kiGkarAH, kAntAraM nagaraM girigRhamahirmAlyaM mRgArirmRgaH / pAtAlaM bilamastramutpaladalaM vyAlaH zRgAlo viSaM, pIyUSaM viSamaM samaM ca vacanaM satyAMcitaM vakti yaH // 2 // vizvAsAyatanaM vipattidalanaM devaiH kRtArAdhanaM, mukteH pathyadanaM jalAgnizamanaM vyAghoragastambhanam / zreyaH saMvananaM samRddhijananaM saujanyasaMjIvanaM, kIrtteH kelivanaM prabhAvabhavanaM satyaM vacaH pAvanam || 3 || muhamaMDaNU saccaya vayaNu, viNu taMbolaha raMga / sIla sarIraha AbharaNu, sonai bhArima aMga // 4 // jeNa paro dUmijjai pANivaho hoi jeNa bhaNieNa / appA paDai aNatthe na hu taM 1 yadArogyamudagramapratihatamAjJezvaratvaM sphuTaM rUpamapratihatamujjvalatarA kIrtirdhanaM yauvanam / dIrghamAyuravaJcanaH parijanaH putrAH supuNyAzayAH, tatsarva sacarAcare'pi jagati nUnaM dayAyAH phalam // 23 // 2 yena paro duHkhyate prANivadho bhavati yena bhaNitena / AtmA patati anarthe naiva tat jalpanti gItArthAH // 5 //
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ 72 satye zlo. 10 73 mithyAvAde zlo. 4 sUktamuktA- jati gIasthA // 5 // saccaI visanaru sIalu saccai deva prasanna / saccaI sappa na sUsUaI sAcAsamU na mantU // 6 // valyA rAjyaM yAtu zriyo yAntu, yAntu prANA vinazvarAH / yA mayA svayamevoktA, vAcA mA yAtu zAzvatI // 7 // evaM karo mItikRtapratijJo, yaH svIkRtaM naiva karotyasattvaH / yAtyasya saMsparzajakazmalAnAM, prakSAlanAyeva raviH payodhim // 8 // palaevi mahApurisA paDivannaM annahA na hu kuNaMti / gacchaMti na dINataM kuNaMti na hu patthaNAbhaMga // 9 // tattiamittaM jaMpaha jattiamittassa nikkayaM havai / taM ukkhiveha bhAraM jaM addhapahe na chaMDei // 10 // mithyAvAdasaMbandhisUktAni 73 | liGginAM paramAdhAro, vezyAnAM paramo nidhiH / vaNijAM paramA nIvI, mRSAvAda ! namo'stu te // 1 // pAradArikacaudArANAmasti kAcitpratikriyA / asatyavAdinaH puMsaH, pratIkAro na vidyate // 2 // asatyamapratyayamUla kAraNaM, kuvAsanA sadma samRddhivAraNam / vipannidAnaM paravaJcanorjitaM, kRtAparAdhaM kRtibhirvivarjitam // 3 // yatra yo mucyate prAyastatra steyaM sAkaroti saH / kathaM na harate vAri, vArimadhyasthitA ghaTI? // 4 // Ri // 56 // pralaye'pi mahApuruSAH pratipannamanyathA naiva kurvanti / gacchanti na dInatvaM kurvanti naiva prArthanAbhaGgam // 1 // tAvanmAnaM jalpama yAvanmAtrasya nisakiyo bhavati / taM urikSapatha bhAra yamardhapathe na tyajata // 10 // Jain Education For Privale & Personal use only R w.jainelibrary.org
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ GRAHARA vAsaMbandhisUktAni 74 ___ yadIcchasi vazIkartu, jagadekena karmaNA / parApavAdazasyebhyazcarantI gAM nivAraya // 1 // paraparivAdaH parSadi na kathaJcana paNDitena vaktavyaH / satyamapi tanna vAcyaM yaduktamasukhAvahaM bhavati // 2 // varaM maunena nIyante, kokilairiva vAsarAH / yAvatsarvajanAnandadAyinI gIH pravartate // 3 // tulyavarNacchadaiH kRSNakokilaiH kila saMgataH / kena vijJAyate kAkaH, svayaM yadi na bhASate // 4 // svajihvA no vaze yasya, jalpane bhojane tathA / sa bhavedduHkhito nityamAtmano dussttcessttitaiH||5|| hitaM mitaM priyaM snigdhaM, madhuraM pariNa(cAya)tipriyam / bhojanaM vacanaM cApi, bhuktamuktaM prazasyate // 6 // svAyattamekAntahitaM vidhAtrA, vinirmitaM chaadnmjnytaayaaH| vizeSataH sarvavidAM samAje, vibhUSaNaM maunamapaNDitAnAm // 7 // mukhadoSeNa vadhyante, zukasArasatittirAH / bakAstatra na baddhyante, maunaM sarvArthasAdhanam // 8||n tathA ripurna zastraM na viSaM na hi dAruNo mahAvyAdhiH / udvejayanti puruSa yathA hi kaTukAkSarA vANI // 9 // na tathA zazI na salilaM na candanaraso na zItalA chAyA / AhvAdayanti puruSaM yathA hi madhurAkSarA vANI // 10||re jihve ! kaTukanehe, madhuraM kiM na bhASase / madhuraM vada kalyANi!, loko hi mdhurpriyH||11|| yadi tAta! dhanaM nAsti, pUrvaduSkRtakarmaNA / tathApi lalitA vANI, vacane kA dridrtaa!|| 12 // asaMbhAvyaM na vaktavyaM, pratyakSaM yadi dRzyate / yathA vAnarasaMgItaM, tathA tarati sA zilA // 13 // naiva bhAgyaM vinA vidyA, vinA vidyAM na bhASitam / subhASitavihInasya, jIvitAnmaraNaM varam kaa|| 14 // addhoGgalaparINAhajihvAgrAyAsabhIravaH / sarvAGgagaM pariklezaM, sahante mndbuddhyH||15|| priyavAkyapradAnena, - Jain Education in For Private & Personal use only ainelibrary.org
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUkamuktAvalyAM CAMER-CHAMACARCOACASAX sarve tuSyanti jantavaH / tasmAttadeva karttavyaM, vacane kiM daridratA? // 16 // ko'tibhAraH samarthAnAM?, kiM dUraM vyavasA-18|74 vAci yinAm ? / ko videzaH savidyAnAM ?, kaH paraH priyavAdinAm ? // 17 // prastutaM hetusaMyuktaM, zuddhaM sAdhujanapriyam / yo zlo. 23 vaktuM naiva jAnAti, sa jihvAM kiM na rakSati ? // 18 // prastAvasadRzaM vAkyaM, sadbhAvasadRzaM priyam / AtmazaktisamaM kopaM, 75 subhAyo jAnAti sa paNDitaH // 19 // yuktameva kRtaM maunaM, kAle prAvRSi kokilaiH| vaktAro dardurA yatra, tatra naSTaM subhASitaiH pite // 20 // dharmadhvaMse kriyAlope, svasiddhAntArthaviplave / apRSTenApi zaktena, vaktavyaM tanniSedhakam // 21 // ekApi kalA zlo. 9 sukalA vacanakalA kiM kalAbhiraparAbhiH / varamekA kAmagavI jaradgavInAM na lakSamapi // 22 // keyUrA na vibhUSayanti puruSa hArA na candrojvalA, na snAnaM na vilepanaM na kusumaM nAlaGkRtA mUrddhajAH / vANyekA samalaGkaroti puruSa yA saM-18 skRtA dhAryate, kSIyante khalu bhUSaNAni satataM vAgbhUSaNaM bhUSaNam // 23 // subhASitasUktAni 75 Paa mAMsakhaNDaM na sA jihvA, yA na vetti subhASitam / nUnaM kAkabhayAdeSA, dantAntarvinivezitA // 1 // pRthivyAM trINi | ratnAni, jalamannaM subhASitam / mUDhaiH pASANakhaNDeSu, ratnasaMjJA nivezitA // 2 // yasya vakrakuhare subhASitaM, nAsti nApya-10 vasare prajalpati / AgataH sadasi dhImatAmasau, lepyanirmita ivAvabhAsate // 3 // subhASitena gItena, yuvatInAM ca lI- x // 57 // lyaa| mano na bhidyate yasya, sa yogI hyathavA pshuH||4|| dharmoM yazo nayo dAkSya, manohAri subhASitam / ityAdi OM45 Jain Education For Privale & Personal use only X w .jainelibrary.org
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNaratnAnAM, saMgrahI nAvasIdati // 5 // jaNaNI jammuMppattI pacchimaniddA subhAsioM guTThI / maNaidaM mANussaM paMcavi dukkhehi muccaMti // 6 // avasare na hUaM dANaM viNao subhAsi vayaNaM / pacchA gayakAleNaM avasararahieNa kiM teNa? // 7 // purisaha aNai muNivara jai muhU bUThao hoi / acchai khUNai baiThaDao vatta na pucchai koi // 8 // bolaMhai tai si voliai vayaNaha ittia sAra / jai olhANi phukIi tao muhu bhariai chAra // 9 // adattasaMbandhisUktAni 76 hai adattaM nAdatte kRtasukRtakAmaH kimapi yaH, zubhazreNistasmin vasati kalahaMsIva kmle| vipattasmAddaraM vrajati rajanI vAmbaramaNevinItaM vidyeva tridivazivalakSmI jati tam // 1 // yannivartitakIrtidharmanidhanaM sarvA''gasAM sAdhanaM, pronmIladvadhabandhanaM viracitakliSTAzayodbodhanam / daurgatyaikanibandhanaM kRtasugatyAzleSasaMrodhana, protsarpapradhanaM jighRkSati na taddhImAnadattaM dhanam // 2 // varaM vahnizikhAH pItAH, sarpAsya cumbitaM varam / varaM hAlAhalaM lIDhaM, parasvaharaNaM na tu||3|| caurazcaurApako mantrI, bhedajJaH kANakakrayI / annadaH sthAnadazceti, cauraH saptavidhaH smRtH||4|| heriUNa ya paradavvaM| pUaM jo karai jiNavariMdANaM / dahiUNa caMdaNatalaM kuNaI aMgAravANijaM // 5 // jananI janmotpattiH pazcimanidrA subhASitA goSThI manaiSTo manuSyaH pajJApi duHkhena mucyante // 6 // yadavasare na jAtaM dAnaM vinayaH subhASitaM vacanam / pazcAt gatakAlenAvasararahitena kiM tena? // 7 // 2 hatvA ca paradhanaM pUjAM yaH karoti jinavarendrANAm / dagdhvA candanataraM karotyaGgAravANijyam // 5 // Jain Education Interational For Privale & Personal use only
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ santoSa saMbandhisUktAni 77 sarpAH pibanti pavanaM na ca durbalAste, zuSkaistRNairvanagajA balino bhavanti / kandaiH phalairmunivarA gamayanti kAlaM, sN|| 58 // sopa eva puruSasya paraM nidhAnam // 1 // ipsitaM manasA sarve, kasya saMpadyate sukham ? / daivAyattaM jagatsarve, tasmAtsaMtoSa| mAzrayet // 2 // nivRttAyAM dhanecchAyAM, pArzvasthA eva saMpadaH / aGgulyA pihite karNe, zabdAdvaitaM vijRmbhitam // 3 // rAjAnaM tRNatulyameva manute zakre'pi naivAdaro, vittopArjanarakSaNavyayakRtAH prApnoti no vedanAH / saMsArAntaravartyapIha labhate zaM muktavannirbhayaH, saMtoSAtpuruSo'mRtatvamacirAdyAyAtsurendrArcitaH // 4 // jAtaH kalpataruH puraH suragavI teSAM praviSTA gRhaM, cintAralamupasthitaM karatale prApto nidhiH sannidhim / vizvaM vazyamavazyameva sulabhAH svargApavargazriyo, ye saMtoSamazeSadoSa dahanadhvaMsAmbudaM vibhrate // 5 // prAptAH zriyaH sakalakAmadughAstataH kiM ?, saMprINitAH praNayino vibhavaistataH kim ? | dattaM padaM zirasi vidviSatAM tataH kiM ?, kalpaM sthitaM tanubhRtAM tanubhistataH kim ? // 6 // nirIhasya nidhAnAni, prakAzayati kAzyapI / aGgopAGgAni DimbhAya, na gopayati kAminI // 7 // uparyupari pazyantaH sarva eva daridrati / adho'dhaH pazyataH kasya, mahimA nopajAyate // 8 // anucitaphalAbhilASI daivena nivAryate balAtpuruSaH / drAkSAvipAkasamaye mukharogo bhavati kAkAnAm // 9 // sUktamuktAvalyAM Jain Education donal 76 adatte zlo. 5 77 saMtoSe zlo. 9 // 58 // ww.jainelibrary.org
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ KAROCEMOCRACLOCALCONCEROLOG parigrahasaMvandhisUktAni 78 kSetraM vAstu dhanaM dhAnyaM, kupyaM zayanamAsanam / dvipadaH pazavo bhANDA, bAhyA daza prigrhaaH||1|| dAyAdAH spRhamAyanti taskaragaNA muSNanti bhUmIbhujo, gRhNanti cchalamAkalayya hutabhugbhasmIkaroti kSaNAt / ambhaH plAvayati kSitau vinihitaM yakSA harante haThAt , durvRttAstanayA nayanti nidhanaM dhigbahvadhInaM dhanam // 2 // arthAnAmarjane duHkhamarjitAnAM ca rakSaNe / Aye duHkhaM vyaye duHkhaM, dhigartha duHkhabhAjanam // 3 // klezAya vistarAH sarve, saMkSepAstu sukhAvahAH / parArthaM vi. starAH sarve, tyAgamAtmahitaM viduH||4|| yathA yathA mahattantraM, vistarazca yathA yathA / tathA tathA mahaduHkhaM, sukhaM ca na tathA tathA // 5 // anantaiH pArthivairbhuktA, kAlenovIM dhanAni ca / melitAni paraM tyaktvA, gatAste svakRtaiH saha // 6 // gozatAdapi gokSIraM, mAnaM mUDhazatAdapi / mandire maJcakasthAnaM, zeSAH paraparigrahAH // 7 // nidrAcchedasakhedavAndhavajane 4 sodvegavaidyojjhitaH, pathyakAthakathArditaH parijanaistandrIbhavan kSobhataH / bhagnasvAsthyamanorathapriyatamAvaSTabdhapAdadvayaH, paparyante vivazaH karoti puruSaH kiM zalyatulyairdhanaiH // 8 // brahmajJAnavivekanirmaladhiyaH kurvantyaho duSkara, yanmuJcantyupabho gabhAjyapi dhanAnyekAntato niHspRhAH / na prAptAni purA na samprati na ca prAptau dRDhapratyayo, vAJchAmAtraparigrahANyapi vayaM tyaktuM na tAni kssmaaH||9|| krIDodyAnamavidyAnAM, vAridhirvyasanAmbhasAm / kandastRSNAmahAballereka eva parigrahaH ||10||prtyrthii prazamasya mitramadhRtermohasya vizrAmabhUH, pApAnAM khanirApadAM padamasaddhyAnasya lIlAvanam / vyAkSepasya nidhirmadasya sacivaH zokasya hetuH kaleH, kelIvezma parigrahaH parihRteryogyo viviktAtmanAm // 11 // Jain Educatio n al For Privale & Personal use only N w .jainelibrary.org
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ valyAM sUktamukkA- lobhasaMbandhisUktAni 79 | 78 parihA lobhamUlAni pApAni, rasamUlAzca vyAdhayaH / snehamUlAni duHkhAni, trINi tyaktvA sukhI bhava // 1 // jahA lAho | grahe tahA loho lAhA loho pavaDai / domAsakaNayakajaM koDIe vi na niTTayaM // 2 // mahIyasApi lAbhena, lobho na pari- zlo. 10 bhUyate / mAtrAsamadhikaH putra, mAtrAhInena jAyate? (jiiyte)||3|| lobho mukto yadi tadA, tapobhiraphalairalam / 71lome | lobhastyakto na cettarhi, tapobhiraphalairalam // 4 // niHzeSadharmavanadAhavijRmbhamANaduHkhaughabhasmani visarpadakIrtidhUme / | zlo.8 bADhaM dhanendhanasamAgamadIpyamAne, lobhAnale zalabhatAM labhate gunnoghH||5|| yadurgAmaTavImaTanti vikaTaM kAmanti dezAntaraM, gAhante gahanaM samudramatulaklezAM kRSi kurvate / sevante kRpaNaM pati gajaghaTAsaMghadRduHsaMcaraM, sarpanti pradhanaM dhanAndhi tadhiyastallobhavisphUrjitam // 6 // nIcasyApi ciraM caTUni racayatyAyAnti nIcainati, zatrorapyaguNAtmano'pi vidadha- zlo. 20 jAtyuccairguNotkIrtanam / nirvedaM na vidanti kiMcidakRtajJasyApi sevAkRte, kaSTaM kiM na manasvino'pi manujAH kurvanti vi-12 sattArthinaH? // 7 // mUlaM mohaviSadrumasya sukRtAmbhorAzikumbhodbhavaH, krodhAgneraraNiH pratApataraNipracchAdane toyadaH / krI-18 hai DAsadma kalevivekazazinaH svarbhANurApannadIsindhuH kIrtilatAkalApakalabho lobhaH parAbhUyatAm // 8 // tRSNAsaMbandhisUktAni 80 // 59 // mukhaM valibhirAkrAntaM, palitairaDintaM shirH| gAtrANi zithilAyante, tRSNaikA taruNAyate // 1 // dantairuccalitaM dhiyA FSNAyAM Jan Education P aw.jainelibrary.org
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ taralitaM pANyaMhiNA kampitaM, dRgbhyAM kuDmalitaM balena galitaM rUpazriyA proSitam / prAptAyAM yamabhUpate riha mahAdhAvyAM mAdharAyAmiyaM, tRSNA kevalamekikaiva subhaTI hRtpattane nRtyati // 2 // aGgaM galitaM palitaM muNDaM, dazanavihInaM jAtaM tunnddm|| vRddho yAti gRhItvA daNDaM, tadapi na muJcatyAzApiNDam // 3 // utkhAtaM nidhizaGkayA kSititalaM dhmAtA girerdhAtavo, nistIrNaH saritAM patirnRpatayo yatnena saMsevitAH / mantrArAdhanatatsareNa manasA nItAH zmazAne kSapAH, prAptaH kANavarATa ko'pi na mayA tRSNe! sakAmA bhava // 4 // ArAdhya bhUpatimavApya tato dhanAni, bhozyAmahe vayamamI satataM sukhAni / / da ityAzayA bata vimohitamAnasAnAM, kAlaH prayAti maraNAvadhireva puMsAm // 5 // rAtrirgamiSyati bhaviSyati suprabhAtaM, bhAsvAnudeSyati hasiSyati paGkajaM ca / itthaM vicintayati kozagate dvirephe, hA mUlataH kamalinI gaja ujahAra // 6 // yauvanaM jarayA grasta, zarIraM vyAdhipIDitam / mRtyurAkAGghati prANAn , tRSNakA nirupadravA // 7 // zarIraM zlathate nAzA, rUpaM yAti na pApadhIH / jarA sphurati na jJAnaM, dhik svarUpaM zarIriNAm // 8||dhnn kAraNi liI gojhu jhUjha karaI kira kuNavasi / dhaNahINA diI mojhu rojha huA daha disi bhamaI // 9 // tRSNA khAniragAdheyaM, duSpUrA kena pUryate / yA mahadbhirapi kSiptaH, pUraNaireva khnyte||10||aakaasitaani jantUnAM, saMpadyante yathA yathA / tathA tathA vizeSAptau, mano bhavati duHkhitam // 11 // manoratharathArUDhaM, yuktmindriyvaajibhiH| bhrAmyatIdaM jagatsarva, tRSNAsArathinoditam // 12 // tyAgArthaM yasya vittehA, tasyAnIhA garIyasI / prakSAlanAddhi paGkasya, dUrAdasparzanaM varam // 13 // dhaneSu jIvitavyeSu, strISu cAhArakarmasu / atRptAH prANinaH sarve, yAtA yAsyanti yAnti ca // 14 // bhavyo! duHkhamayaH so'yaM, kimAbhAti | ammammemomawranumanmarswammer - Animummmanen Jan Educatonemational For Private Personal Use Only waw.jainelibrary.org
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamuktA- bhvstv| yatrecchAtulitaM duHkhaM, labhyate na punarmudhA // 15 // bindunA'pyadhikA cintA, citAyA iti me mtiH| citA1jarAyAM valyAM dahati nijIMva, cintA jIvantamapyaho // 16 // tRSNAdevi! namastubhyaM, kA kathetaramAnave / anantanAma yadrUpaM, tattvayA zlo.1-8 vAmanIkRtam // 17 // Azaiva rAkSasI puMsAmAzaiva viSamaJjarI / Azaiva jIrNamadirA, dhigAzA srvdossbhuuH|| 18 // te dhanyAH puNyabhAjaste, taistIrNaH klezasAgaraH / jagatsaMmohajananI, yairAzA''zIviSI jitA // 19 // kAlo na yAto| vayameva yAtA, bhogA na bhuktA vayameva bhuktaaH| tRSNA na jIrNA vayameva jIrNAstapo na taptaM vayameva tptaaH||20|| jarAsaMbandhisUktAni 81 __ manasi jarasAbhibhUtA jAyante yauvane'pi vidvAMsaH / mandadhiyaH punaritare bhavanti vRddhatvayoge'pi // 1 // Aro-4 hantI ziraH svAntAdaunnatyaM tanute jarA / zirasaH svAntamAyAntI, dizate nIcatAM punaH // 2 // yAtaM yauvanamadhunA * bhavanamadhunA zaraNa(meka)masmAkam / sphuraduruhAramaNInAM hA ramaNInAM gataH kAlaH // 3 // alaGkaroti hi jarA, rAjAmAtyalAbhipagvarAn / viDambayati paNyastrImallagAyakasevakAn // 4 // vadanaM dazanavihInaM vAco na parisphuTA gatA shktiH|| avyaktendriyazaktiH punarapi vAlyaM kRtaM jarayA // 5 // gAtraM saMkucitaM gativigalitA dantAzca nAzaM gatA, dRSTibhraMzyati rUpameva hasate vaktraM ca lAlAyate / vAkyaM naiva karoti bAndhavajanaH patnI na zuzrUSate, hA kaSTaM jarayA'bhibhUtapuruSaM putro'pyavajJAyate // 6 // vRddhasya mRtabhAryasya, putrAdhInadhanasya ca / snuSAvacanadagdhasya, jIvitAnmaraNaM varam // 7 // yamamiva // | gRhItadaNDa harimiva sagadaM zazAGkamiva vakram / zambhumiva virUpAkSaM jarA karotyakRtapuNyamapi // 8 // paTu raTati pa-11 CANCorc Jain Educatio n al For Privale & Personal use only -
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. mu. 11 Jain Education litadUto mastakamAsAdya sarvalokasya / paribhavati jarAmaraNaM kuru dharmaM virama pApebhyaH // 9 // vRddhatvAnaladagdhasya, sArayauvanavastunaH / dRzyate dehageheSu, bhasmeva palitacchalAt // 10 // vIkSyate palitazreNirnaiva vRddhasya mUrddhani / vRthaiva jAtajanmeti, kiMtu bhasma vidhirnyadhAt // 11 // pahuta aggevANu jubvaNa Upari jarA taNau / daMtaha hau ajANu pahila nAThA pagakarI // 12 // palitaiH pANDurIbhUtA, haMsA jAtA vayaM kila / pazya lokaiH kRtAH kAkAstadidaM kasya kathyate ? // 13 // ubhau kAI ayANau Avai vaahrmilii| igu saMpai anai prANa jatanu karaMtA jAisiM // 14 // iyatyAmapi sAmagrayAM, sukRtaM na kRtaM tvayA / itIva kupito dantAnaMtakaH pAtayatyalam // 15 // lakSmIvatsaMbandhisUktAni 82 lakSmIvanto na jAnanti prAyeNa paravedanAm / zeSe dharAbharAkrAnte, zete lakSmIpatiH sukham // 1 // bhakta dveSo jaDe prItiruccittaM gurulaGghanam / mukhe ca kaTutA nityaM, dhaninAM jvariNAmiva // 2 // andhA eva dhanAndhAH syuriti satyaM tathA hi te / anyoktenAdhvanA gacchantyanyahastAvalambinaH // 3 // lakSmi ! kSamasva sahanIyamidaM duruktamandhA bhavanti puruSAstava darzanena / no cetkathaM kathaya pannagabhogapalye, nArAyaNaH svapiti paGkajapatranetraH // 4 // madirAmadamatto'pi kiM zRNoti ca pazyati / rAjazrImadamattastu na zRNoti na pazyati // 5 // aho vata vicitrANi caritrANi mahAtmanAm / lakSmIM tRNAya manyante, tadbhareNa namanti ca // 6 // AliGgitAH parairyAnti, praskhalanti pade pade / avyaktAni ca bhApante, dhanino madyapA iva // 7 // avaMzapatito rAjA, mUrkhaputro hi paNDitaH / adhanena dhanaM prAptaM, tRNavanmanyate jagat Paygonal
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ na sUktamukkA- // 8 // ehi gaccha purastiSTha, vada maunaM samAcara / evamAzAgrahagrastaH, krIDanti dhnino'rthibhiH||9|| matvA''tmano lakSmIvalyAM da bandhanibandhanAni, puNyAni puMsAM kamalA kilAsau / tavaMsanAyeva dhanezvarANAM, datte matiM durbalapIDanAya // 10 // nirda- vati 12 yatvamahaGkArastRSNA karkazabhASaNam / nIcapAtrapriyatvaM ca, paJca zrIsahacAriNaH // 11 // bhogAn bhogAGgavIcivimalita-383 l||61|| zirasaH prApya zambhoH prasAdAnmohAnmohAnabhijJAH kvacidapi bhavata prANino darpabhAjaH / yasmAdyaH smArttaviprapraNatanuta- myAM 23 padaH sarvasaMpannabhogo, bhAsvAn bhAH svAGgabhUtA api tu pariharannastameSaH prayAti // 12 // lakSmIsaMbandhisUktAni 83 __ padmaM padmA parityajya, svAvAsamapi yA vrajet / dinAnte sA kathaM nAma, parasthAneSu susthirA ? // 1 // guNinAM guNamA-14 lokya, nijbndhnshngkyaa| rAjaMllakSmIH kuraGgIva, dUraM dUraM palAyate // 2 // dhIvarAzaGkinI nityaM, prAyeNa shriirjddaashyaa| guNibhyo bandhanatrastA, zapharIva palAyate // 3 // lakSmIrlakSaNahInatya, jAtihInasya bhAratI / kupAtre ramate nArI, girau |varSati mAdhavaH // 4 // kupAtre ramate nArI, girau varSati mAdhavaH / nIcamAzrayate lakSmIH, prAjJaH prAyeNa nirdhnH||5|| nimnaM gacchati nimnageva nitarAM nidreva viSkambhate, caitanyaM madireva puSyati madaM dhUmyeva datte'ndhatAM / cApalyaM capaleva cumvati davajvAleva tRSNAM nayatyullAsaM kulaTAGganeva kamalA svairaM paribhrAmyati // 6 // tAvanmAtA pitA caiva, tAvatsarve'pi baandhvaaH| tAvadbhAryA sadA hRSTA, yAvalakSmIH sthirA gRhe // 7 // tAvadgaNagaNakalitastAvannijagotramaNDane paramam / yAvatkarikarNacalA kamalA na tyajati satpuruSam // 8 // zrIparicayAjaDA api bhavantyabhijJA vidagdhacaritA Jain Education Interational For Privale & Personal use only
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ RECRUG 40AM-DASE nAm / upadizati kAminInAM, yauvanamada eva lalitAni // 9 // yasyAsti vittaM sa naraH kulInaH, sa paNDitaH sa zruta-13 vAn guNajJaH / sa eva vaktA sa ca darzanIyaH, sarve guNAH kAJcanamAzrayanti // 10 // jAI rUvaM vijA tiNNivi nivaDaMtu kaMdare vivare / atthuccia parivahau jeNa guNA pAyaDA huMti // 11 // samAzrayanti sarve'pi, prAyeNa vibhavaM gunnaaH| guNazcaTati cApe'pi, koTidvayasamanvite // 12 // mAtRkAvarNapAThe'pi, zakAro vakrakandharaH / nUnaM janaH samo'pyeSa, lavasaMmukhamIkSate // 13 // vandyate yadavandyo'pi, yadapUjyo'pi pUjyate / gamyate yadagamyo'pi, sa prabhAvo dhanasya tu // 14 // vidyAvRddhAstapovRddhA, ye ca vRddhA bahuzrutAH / sarve te dhanavRddhasya, dvAre tiSThanti kiGkarAH // 15 // vArAMrAzirasau prasUya bhavatI ratnAkaratvaM gato, lakSmi! tvatpatibhAvametya murajijAtastrilokIpatiH / kando janacittaraJjana iti tvanandanatvAdabhUt , sarvatra tvadanugrahapraNayinI manye mahattvasthitiH // 16 // sarvAsAmapi nArINAM, madhye zrIH subhagA khalu / spRhayanti mahAnto'pi, yAM svecchAcAriNImapi // 17 // straiNabhUSaNamaNeH kamalAyA, yallapanti capaletyapavAdam / dUSaNaM jalanidherjanikarturyatpurANapuruSAya dadau tAm / / 18 // nayena netA vinayena ziSyaH, zIlena liGgI prazamena saadhuH| jIvana dehaH sukRtena dehI, vittena gehI rahito na kiJcit // 19 // varaM vanaM vyAghragaNeniSevitaM, dumAlaye patraphalaizca bhojanam / tRNaizca zayyA vasanaM ca valkalaM, na vandhumadhye dhanahInajIvitam // 20 // guravo yatra pUjyante, vittaM yatra nayArjitam / adantakalaho yatra, tatra zakra! vasAmyaham // 21 // prItiryatra nijairgehe, dehasattvaM susaMbhRtam / puNyamAtma 1 jAtiH rUpaM vidyA zrINyapi nipatantu kandare pAtAle / artha eva parivardhatAM yena guNAH prakaTA bhavanti // 11 // Jain Education Interational
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamuktAvalyA // 62 // Jain Education 146 nyagaNyaM ca tatra tiSThAmyahaM sadA // 22 // dyUtapoSI nijadveSI, dhAturvAdI sadAlasaH / AyavyayasyAnAlocI, tatra tiSThAmyahaM sadA // 23 // zrIdAridrayorvivAdasUktAni 84 zirassu puSpaM caraNau supUjitau, nijAGganAsevanamalpabhojanam / anagnazAyitvamaparvamaithunaM cirapraNaSTAM zriyamAnayantyalam // 1 // dAnamaucityavijJAnaM, satpAtrANAM parigrahaH / sukRtaM suprabhutvaM ca paJca pratibhuvaH zriyaH // 2 // nAlasyaprasaro jaDeSvapi kRtAvAsasya koze rucirdaNDe karkazatA mukhe ca mRdutA mitre mahAn prazrayaH / AmUlaM ca guNagrahavyasanitA dveSazca doSAkare, yasyaiSA sthitirambujasya vasatiryuktaiva tatra zriyaH // 3 // kiM tayA kriyate lakSmyA !, videzagamanena yA / arayo yAM na pazyanti, bandhubhiryA na bhujyate // 4 // kiM tayA kriyate lakSmyA ?, yA vadhUriva kevalA / yA ca vezyeva sA mAnyA, pathikairapi bhujyate // 5 // satyaikabhUSaNA vANI, vidyA viratibhUSaNA / dharmaikabhUSaNA mUrtirlakSmIH saddAnabhUSaNA // 6 // sA lakSmIryA dharmakarmopayuktA, sA lakSmIryA bandhuvargopabhogyA / sA lakSmIryA svAGgabhogaprasaGgA, yA'nyA mAnyA sA nu lakSmIralakSmIH // 7 // utpAditA svayamiyaM yadi tattanUjA, tAtena vA yadi tadA bhaginI khalu zrIH / yadyanyasaMgamavatI ca tadA parastrI, tattyAgabaddhamanasaH sudhiyastato'mI // 8 // lakSmIH sarpati nIcamarNavapayaHsaGgAdivAmbhojinI, saMsargAdiva kaNTakAkulapadA na kvApi dhatte padam / caitanyaM viSasaMnidheriva nRNAmujjAsayatyaJjasA, dha | sthAna niyojanena guNibhirgrAhyaM tadasyAH phalam // 9 // kAcidvAlukayanmahItalagatA mUlacchidAkAraNaM, dravyopArjana pu tional 84 zrIdAriyo 14 // 62 //
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education | SpitA'pi viphalA kAcittu jAtiprabhA / kAcicchrIH kadalIva bhogasubhagA satpuNyabIjacyutA, sarvAGgaM subhagA rasAla| latikAvatpuNyabIjAJcitA // 10 // nirdravyANAmayaM vyayavibhAgaH - pAdamAyAnnidhau kuryAtsAdaM vittAya sAdhayet / dharmopabhogayoH pAdaM pAdaM bharttavyapoSaNe // 11 // sadravyANAM tvayam - AyAdarddha niyuJjIta, dharme yadvA'dhikaM tataH / zeSeNa zeSaM kurvIta, yatnatastuccha maihikam // 12 // AyavyayamanAlocya, yastu vaizramaNAyate / acireNApi kAlena, sa tu vai zramaNAyate // 13 // tyAgo guNo vittavatAM, vittaM tyAgavatAM guNaH / parasparaviyuktau tu, vittatyAgau viDambanA // 14 // kRpaNasaMbandhisUktAni 85 saMkaraH prApa, samudro'pi rasAtalam / dAtA tu jaladaH pazya, bhuvanopari garjati // 1 // gauravaM prApyate dAnAdravyasya na tu saMgrahAt / sthitiruccaiH payodAnAM, payodhInAmadhaH punaH // 2 // adhaH kSipanti kRpaNA, vittaM tatra yiyAsavaH / santastu gurucetyAdau, samuccaiH padakAGkSiNaH // 3 // vanakusumaM kRpaNazrIH kUpacchAyA suraGgadhUlI ca / tatraiva yAnti vilayaM manorathA bhAgyahInAnAm // 4 // zaraNaM kiM prapannAni, viSavanmArayanti kim ? / na dIyante na bhujyante, kRpaNena dhanAni yat // 5 // na dAtuM nopabhoktuM vA, zaknoti kRpaNaH zriyam / kiMtu spRzati hastena, napuMsaka iva striyam // 6 // pratikUlo vidhisteSAM nirdhanA ye vinirmitAH / pratikUlatamasteSu, sato'rthAn dadate na ye // 7 // jaNu Avatau ma vAri, punnahiM labbhai ehu diNu / koi na caDasiI vAri ohaTu lesii jai vihavu // 8 // paravittavyayaM vIkSya, khidyante nIca %%
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamuktA- jAtayaH / yavAsako na kiM zuSyAd?, vAri vyayati vAride // 9 // uvabhuMjina yANai riddhiM pattovi puNNaparihINo 85 kRpaNa valyAM vimalevi jale tisio, jIhAe maMDalo lihai // 10 // yo nAtmane na gurave na ca vAndhavAya, dIne dayAM na kurute na 18|ca bhRtyavarge / kiM tasya jIvitaphalaM hi manuSyaloke?, kAko'pi jIvati ciraM ca sukhaM ca bhute // 11 // priyaH prajAnAM dAtaiva, na punvinneshvrH| Agacchan vAJchyate lokaiArido na tu vAridhiH // 12 // adAtari samRddhe'pi kiM kuryurupajIvinaH? / kiMzuke kiM zukaH kuryAtphalite'pi bubhukSitaH // 13 // kUpe payasi laghIyasi tApena karaH prasAritaH ka|riNA / so'pi na payasA lipto, lAghavamAtmA paraM niitH|| 14 // samRddhairapi no nIcaizcArthasaMpadvitIryate / ratnAkaraNa nakApi, janyate hi taraGgiNI // 15 // dANeNa viNA na sAhU na hu~ti sAhUhiM virahi titthaM / dANaM diteNa tao titthuddhAro kao hoi|| 16 // vItarAgeSu yadattaM, yacca dattaM tapasviSu / sAgarasya bhavetsaMkhyA, tasya saMkhyA na vidyate 4 // 17 // yasya koSThagataM hyannaM, brahmacaryeNa jIryate / sa tArayati dAtAramAtmAnaM ca na saMzayaH // 18 // saMpUrNo'pi suvRhAtto'pi, syAdadAnAdadho ghaTaH / laghuH kubjo'pi kANo'pi, dAnAdupari karkaraH // 19 // ratnAkara iti cetasi dhRtvA / kiM mUrkha! dhAvasi vRthA tvam ? / zamayati na tRSaM jalanidhirapi tttmaasedussaamessH||20|| aizvaryatibhire cakSuH, pazyato'pi na pazyati / drutaM nirmalatAM yAti, dAridyAJjanabheSajAt // 21 // vitara vArida! vAri tRSAture, tvritmudytcaatkyaa-1SIM63|| 1 upabhoktuM na jAnAti praraddhi prApto'pi puNyaparihINaH / bimale'pi jale tRpitaH jiyA maNDalo (bhaSaka) letthi||10|| 2 dAnena vinA na VIsAdhuH na bhavati sAdhubhirvirahitaM tIrtham / dAnaM dadatA tatastIrthoddhAraH kRto bhavati // 16 // ARMACANCHAR CAR RIGARH A% Jain Education al a l For Privale & Personal use only G row.jainelibrary.org
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ ROACCORRECCALCRECEMCAEX cake / maruti visphurati kSaNamanyathA, kva ca bhavAn va payaH ka sa cAtakaH? // 22 // dhanino'pyadAnavibhavA gaNyante dhuri mahAdaridrANAm / hanti na yataH pipAsAmataH samudro'pi marureva // 23 // asti jalaM jalarAzau kSAraM tarika vidUdhIyate tena? / laghurapi varaM sa kUpo, yatrAkaNThaM janaH pibati // 24 // anayA ratnasamRddhyA sAgara ! kiM sphurasi bahulala harIbhiH / tava vallabhA varAkyo vahanti varSAsvapi jalAni // 25 // atisaMcayakartRNAM, vittamanyasya kAraNam / anyaiH saJcIyate yatnAn , madhvanyaiH paribhujyate // 26 // kadopAttavittAnAM, bhogo bhAgyavatAM bhavet / dantA dalanti kaSTena, jihvA gilati lIlayA // 27 // mRtyuH zarIragoptAraM, rakSitAraM dhanaM dharA / duzcAriNIva hasati, pitaraM putravatsalam M // 28 // prAptAnapi na labhante bhoktuM bhogAn svakarmabhiH kRpaNAH / kila bhavati caJcapAko drAkSApAkeSu kAkakule // 29 // gADhatarabaddhamuSTeH, kozaniSaNNasya sahajamalinasya / kRpaNasya kRpANasya ca, kevalamAkArato bhedaH // 30 // kRpahANena samo dAtA, na bhUto na bhaviSyati / aspRzanneva vittAni, yaH parebhyaH prayacchati // 31 // adhunA dhanaM na yacchati yadi tucchastAvataiva sa kimastu? / dAsyati kAle kRpaNaH prANAnapyantakAtithaye // 32 // adAtA puruSastyAgI, sarvamutsRjya gacchati / dAtAraM kRpaNaM manye, mRto'pyartha na muJcati // 33 // AdAya vAri paritaH saritAM zatebhyaH, kiM nAma sAdhitamanena mahArNavena? / kSArIkRtaM ca vaDavAdahane hutaM ca, pAtAlakukSikuhare vinivezitaM ca // 34 // ye santoSasukha pramodamuditAsteSAM na bhinnA mudo, ye tvanye dhanalubdhasaMkuladhiyasteSAM na tRSNA htaa| itthaM kasya kRte kRtaH sa vidhinA hAtAdRk padaM saMpadAM, svAtmanyeva samAptahemamahimA meruna me rocate // 35 // dAnArthino madhukarA yadi karNatAlaidUrIkRtAH tarabaddhamuSTa bhaviSyatile kRpaNaH // 33 / Jain Education Interational For Privale & Personal use only
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ 86 dAne sUktamuktAvalyA // 64 / / karivareNa madAndhabuddhyA / tasyaiva gallayugamaGgalahAnireSA, bhRGgAH punarvikaca padmavane caranti // 36 // prIti na prakaTIkaroti suhRdi dravyavyayAzaGkayA, bhItaH pratyupakArakAraNabhayAnno gRhyate sevayA / mithyA jalpati vittamArgaNadhiyA stutyA'pi na prIyate, kInAzo vibhavavyayavyatikaratrastaM kathaM prANiti? // 37 / / dAnopadezasaMbandhisUktAni 86 ___ saMpattI niyamaH zaktau, sahanaM yauvane vratam / dAriye dAnamatyalpamapi lAbhAya jAyate ||1||nirbhaagyvibhvairvptN, saptakSetryAM na labhyate / yatra patrAdayo'pyuptAH, phalaM yacchanti vAcchitam // 2 // sAraM tadeva sAraM niyojyate yajinendrabhavanAdau / aparaM punaraparadhanaM pRthvImalakhaNDapiNDaM vA // 3 // atithiryasya bhagnAzo, gRhAtpratinivarttate / sa tasmai duSkRtaM dattvA, puNyamAdAya gacchati // 4 // tithiparvotsavAH sarve, tyaktA yena mahAtmanA / atithiM taM vijAnIyAt, zeSamabhyAgataM | viduH|| 5 // jIvati sa jIvaloke yasya gRhAcAnti nArthino vimukhaaH| bhRtakavadanyajano'sau dinAni pUrayati kA| lasya // 6 // bodhayanti na yAcante, bhikSAhArA gRhe gRhe / yAcakasya pradAtavyamadattaphalamIdRzam // 7 // pazcAddattaM paraidattaM, labhyate vA na labhyate / svahastena ca yaddattaM, labhyate tanna sNshyH||8||kssutkssaamH pathiko madIyabhavanaM pRcchan kuto'pyAgatastatkiM gehini! kiJcidasti yadayaM bhuGkte bubhukSAturaH / vAcA'stItyabhidhAya nAsti ca punaH proktaM vinaivAkSaraiH, sthUlasthUlavilolalocanagaladvASpAmbhasAM bindubhiH||9|| aho pazyatAM dAnajA kApi lIlA, na bhUtA purA sA- mprataM no bhvitrii| yayA zreNiko'jJAyi no rAjarAjA, gRhe'pyAgataH zAlinA saMgamena // 10 // yanmayA'stamite sUrye, // 64 // Jain Education na For Privale & Personal use only Di
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ na dattaM dhanamarthinAm / taddhanaM naiva pazyAmi, prAtaH kasya bhaviSyati? // 11 // kSiptvA toyanidhistale maNigaNaM ratnotkaraM | rohaNo, reNvA''vRtya suvarNamAtmani dRDhaM badhyA suvarNAcalaH / zmAmadhye ca dhanaM nidhAya dhanado vibhyatparebhyaH sthitaH, kiM syAttaiH kRpaNaiH samo'yamakhilArthibhyaH svamartha dadat // 12 // vavasAyaphalaM vihavo vihavassa phalaM supattaviNiogo / tayabhAve vavasAo bihavovi a duggainimittaM // 13 // utpAdya kRtrimAn doSAn , dhanI sarvatra vAdhyate / nirdhanaH kRta doSo'pi, sarvatra nirupadravaH // 14 // pRthivyAmambupUrNAyAM, cAtakasya marusthalI / satyametadRServAkyamadattaM naiva labhyate & // 15 // mA maMsthAH kSIyate vittaM, dIyamAnaM kadAcana / kUpArAmagavAdInAM, dadatAmeva sNpdH|| 16 // dAnaM bhogo nAzastisro gatayo bhavanti vittasya / yo na dadAti na bhuGkte tasya tRtIyA gatirbhavati // 17 // AyAsazatalabdhasya, prANebhyo'pi garIyasaH / gatirekaiva vittasya, dAnamanyA vipttyH|| 18 // dAtavyaM bhoktavyaM sati vibhave saMcayo na karttavyaH / pazyeha madhukarINAM saMcitamartha harantyanye // 19 // pradattasya prabhuktasya, dRzyate mahadantaram / dattaM zreyAMsi saMsUte, viSThA bhavati bhakSitam // 20 // vitarati dhanAni yAvaddAtA sakalo'pi kalakalastAvat / galite payasi ghanebhyaH zAmyanti zikhaNDinAM dhvnyH|| 21 // yacchaJjalamapi jalado vallabhatAmeti sakalalokasya / nityaM prasAritakaraH savitApi bhvtycaakssussyH|| 22 // yadi bhavati dhanena dhanI kSititalanihitena bhogarahitena / tasmAdvayamapi dhaninastiSThati naH kAJcano meruH|| 23 // ayamavasara upakRtaye prakRticalA yAvadasti saMpadiyam / vipadi niyatodayAyAM punarupakartuM 1 vyavasAyaphalaM vibhavo vibhavasya phalaM supAtraviniyogaH / tadabhAve vyavasAyaH vibhavo'pi ca durgatinimittam // 13 // Jain Education in For Privale & Personal use only Kilaw.jainelibrary.org
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamuktAvalyAM kuto'vasaraH? // 24 // nijakaranikarasamRddhyA dhavalaya bhuvanAni pArvaNazazAGka / suciraM hanta na sahate hatavidhiriha 87 dAnasusthitaM kamapi // 25 // ayamavasaraH saraste salilairupakarttamarthinAmanizam / idamapi mulaMbhamambho bhavati purA jaladha- phale 7 rAbhyudaye // 26 // dAtA sadaivAkSayavaibhavaH syAdvanIpakastAdRza eva niHsvH| nadyo bhRtA apyacireNa riktAH, kUpaH payobhistu tathaiva puurnnH|| 27 // adattadAnAcca bhaveddaridrI, daridrabhAvAdvitanoti pApam / pApaM hi kRtvA narakaM prayAti, punardaridrI punareva pApI // 28 // yAcitazcirayasi va nu? vIra!, prANane kSaNamapi pratibhUH kaH ? / zaMsati dvinayanI dRDhanidrAM, drAgnimeSamiSaghUrNanapUrNA // 29 // yAcamAnajanamAnasavRttaH, pUraNAya vata janma na yasya / tena bhUmiratibhAravatIyaM, na drumaina giribhirna smudraiH||30|| nAkSarANi paThatA kimapAThi, vismRtaH kimathavA paThito'pi? / itthamarthicayasaMzayadolAkhelanaM khalu cakAra nkaarH||31|| dAnaphalasUktAni 87 / dharmasya mUlaM padavI mahimnaH, padaM vivekasya phalaM vibhuuteH| prANAH prabhutve pratibhUzca siddhedardAnaM guNAnAmidamekamokaH // 1 // dAnena bhUtAni vazIbhavanti, dAnena vairANyapi yAnti nAzam / paro'pi bandhutvamupaiti dAnAttataH pRthivyAM pravaraM hi dAnam // 2 // dAnena cakritvamupaiti janturdAnena devAdhipatitvamuccaiH / dAnena niHzeSayazo'bhivRddhirdAnaM zive dhArayati krameNa // 3 // dAnaM mAnavadAnavendrapadavIvistAraNaM pratyalaM, dAnaM vAsabasundarIsarabhasakrIDAkalAkauzalam / dAnaM // 65 // mokSakapATapATanavidhau sphurjatsurendrAyudhaM, dAnaM viSTapajantupuNyanivaprAsAdasiMhadhvajaH // 4 // pAtre dharmanibandhanaM tadi-13i - Jain Education a l C ww.jainelibrary.org
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ 535 AMERICROCHORSRE tare prodyaddayAkhyApakaM, mitre prItivivarddhakaM ripujane vairApahArakSamam / bhRtye bhaktibharAvahaM narapatau sanmAnapUjApradaM, bhadvAdau ca yazaskaraM vitaraNaM na kvApyaho niSphalam // 5 // devAnAM sadanaM suvarNazikharI sarvasahA medinI, ratnAnAM nilayazca kumbhatanayo'nantastathA'harpatiH / svarbhANunizitaM sudarzanamatho jyeSThaH karaH kezavaH, so'yaM zrIpuruSottamo'pi balinA dAnena bhikSuH kRtaH // 6 // lakSmIH kAmayate matimaMgayate kAntistamAlokate, kIrtizcambati sevate subhagatA nIrogatA''liGgati / zreyaHsaMhatirabhyupaiti vRNute svargopabhogasthitirmuktirvAJchati yaH prayacchati pumAn puNyArthamartha nijam // 7 // pAtravicArasUktAni 88 navaguptisanAthena, brahmacaryeNa bhUSitAH / dantazodhanamAtre'pi, parasve vigtspRhaaH||1|| kRtakAritAnumatiprabhedA-1 rmbhvrjitaaH| mokatAnamanaso, yatayaH pAtramuttamam // 2 // prazAntatanuvAkacittA, bhaikSyamAtropajIvinaH / ratAH paradahite nityaM, yatayaH pAtramuttamam // 3 // samyagdarzanavantastu, deshcaaritryoginH| yatidharmecchavaH pAtraM, madhyamaM gRhame dhinH||4|| samyaktvamAtrasaMtuSTA, bratazIleSu nissahAH / tIrthaprabhAvanodyuktAstRtIyaM pAtramucyate // 5 // jaM tavasaMjamahINaM niyamavihUNaM ca baMbhaparihINaM / taM sIlasamaM pataM buddhutaM bolae annaM // 6||n vItarAgAdaparo'sti devo, nabrahmacaryAdaparaM tapo'sti / nAbhItidAnAtparamasti dAnaM, cAritriNo nAparamasti pAtram // 7 // kuzAstrapAThamAtreNa, sadA paNDitamAninaH / tattvato nAstikaprAyA, apAtramiti saMzitAH // 8 // svabuddhyA dharmavanto'pi, mithyaadrshnduussitaaH| 1 yattapaHsaMyamahInaM niyamavihInaM ca brahmaparihINam / tat zailasamaM pAtraM, jhUDhat yatyanyam // 6 // Jain Education Interational For Privale & Personal use only
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamuktA- valyAM 88 pAtre 17 89 pAtra 24 jinadharmadviSo mUDhAH, kupAtraM syuH kutiirthinH||9||'yudhisstthirbhiimsNvaade bhImenoktaM'-mUrkhastapasvI rAjendra !, vi. dvAMzca vRssliiptiH| ubhau tau tiSThato dvAre, kasya dAnaM pradIyate? // 10 // yudhiSThiraH prAha-sukhAsevyaM tapo bhIma!, vidyA kaSTadurAcarI / vidvAMsaM pUjayiSyAmi, tapobhiH kiM prayojanam // 11 // kRSNaH prAha-na vidyayA kevalayA, tapasA cApi pAtratA / yatra vRttamubhe ceme, taddhi pAtraM pracakSate // 12 // tatra nyAyArjitaM kSetrakAlabhAvairadUSitam / deyaM dharmArthinA dAnaM, vinA kIAdikAraNam // 13 // yataH-parAnnenodarasthena, yatkuryAcca zubhAzubham / dAyakasya trayo bhAgAH, kartA bhAgena lipyate // 14 // iyaM mokSaphale dAne, pAtrApAtravicAraNA / dayAdAnaM tu sarvajJaiH, kutrApi na niSidhyate // 15 // yataH-varSan kSArArNave'pyabdo, muktAtmA kvApi jAyate / satataM dadato dAtuH, pAtrayogo'pi saMbhavet // 16 // anAdaro vilamvazca, vaimukhyaM vipriyaM vcH| pazcAttApazca paJcAmI, saddAnaM dUSayantyalam // 17 // atha pAtradAnasaMbandhisUktAni 89 __ abhayaM supattadANaM aNukaMpA ucia kittidANaM ca / dohivi mukkho bhaNio tiNNivi bhogAi diti // 1 // na kayaM dINuddharaNaM na kayaM sAhammiANa vacchalaM / hiayaMmi cIarAo na dhArio hArio jammo // 2 // daridraM bhara | abhayadAnaM supAtradAnamanukampocitakIrtidAnAni ca / dvAbhyAmapi mokSo bhaNitastrIpayapi bhogAdikaM dadate // 1 // na kRtaM dInoddharaNaM na kRtaM sAdharmikANAM vAtsalyam / hRdaye vItarAgo na to hA hAritaM janma // 2 // 253455055055054250% // 66 // Jain Education Interational For Privale & Personal use only
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. mu. 12 Jain Education 51645 rAjendra !, mA samRddhaM kadAcana / vyAdhitasyauSadhaM pathyaM, nIrogasya kimauSadhaiH // 3 // AkaDiUNa nIraM revA rayaNAyarassa appei / nahu gacchai marudese saccaM bhariA bharijjati // 4 // jayanti vaGkacUlAdyAH, kozA cA''zrayadAnataH / avantisukumAlazca tIrNAH saMsArasAgaram // 5 // ailApUgaphalAI sAhUNa akapiA acittAvi / rAgaMgaM jeNa bhave na tesiM dANaM na vA gahaNaM // 6 // annopAzraya bhaiSajyavastrapAtrAdidAnataH / upaSTambho'nekadhA syAdannadAnaM viziSyate // 7 // annadAturadhastIrthakaro'pi kurute karam / tacca dAnaM bhavetpAtre, dattaM bahuphalaM yataH // 8 // khalo'pi gavi dugdhaM syAd, dugdhamapyurage viSam / pAtrApAtravizeSeNa, tatyAtre dAnamuttamam // 9 // saiva bhUmistadevAmbhaH, pazya pAtravizeSataH / Amro madhuratAmeti, kaTutvaM nimbapAdapaH // 10 // sA sAI taMpi jalaM pattaviseseNa aMtaraM garuaM / ahimuhi paDiaM garalaM siuDe muttiyaM hoi // 11 // vyAje syAd dviguNaM vittaM, vyavasAye caturguNam / kSetre zataguNaM proktaM, pAtre'nantaguNaM punaH // 12 // satpAtraM mahatI zraddhA, kAle deyaM yathocitam / dharmasAdhanasAmagrI, bahupuNyairavApyate // 13 // kesiMci hoi vittaM cittaM annesimubhayamannasiM / cittaM vittaM pattaM tiNNivi kesiMci dhannANaM // 14 // katthavi dalaM na gaMdho 1 AkRSya nIraM narmadA ratnAkarAyArpayati / naca gacchati marudeze satyaM bhRtA bhriyante // 4 // 2 elApUgaphalAdyAH sAdhUnAmakalpyA acittA api / rAgAnaM yena bhavenna teSAM dAnaM na vA grahaNam // 6 // 3 sA svAtisvajalaM pAtravizeSeNAntaraM guru / ahimukhe patitaM garaM zuktipuTe mauktikaM bhavati // 11 // 4 keSAJcit bhavati vittaM cittamanyepAmubhayamanyeSAm / cittaM vittaM pAtraM trINyapi keSAJciddhanyAnAm // 14 // kutracid dalaM na gandhaH kutracid gandho naiva makarandaH / ekasmin kusume madhukara ! dvau trayo guNA na dRzyante // 15 //
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamukkAvalyAM 89 pAtradAne zlo. 24 katthavi gaMdho na ceva myrNdo| ikkakusumaMmi mahuara! do tiNNi guNA na dIsaMti // 15 // katthavi jalaM na chAyA katthavi chAyA na sIalaM salilaM / jalachAyAsaMjuttaM taM pahia ! sarovaraM viralaM // 16 // katthavi tavo na tattaM kathavi tattaM na suddhacArittaM / tavatattacaraNasahiA muNiNovi a thova saMsAre // 17 // sukkaM kaDaM kaDuA ya tuMbaDI nIrasA ya taMtI a / vajaMti mahuralAvaM saMjogA dulahA hu~ti // 18 // dhanyo'haM mama mandiraM varataraM puNyaM dhanaM mAmakaM, zlAghyaM janma suvAsaro'dya yadayaM sarvajJamArgAnugaH / AyAto munipuGgavo mama gRhaM gRhNAti cAnugrahAt , kiJcitkazciditi pramodakalito datte dhanaM zuddhadhIH // 19||shriimjaingRhe jinapratikRtI jainapratiSThAvidhau, zrIsArvasnapane jinArcanavidhI zrIsapUjAdike / zrImacchAsanalekhane ca satataM zrItIrthayAtrAmukhe, yeSAM svaM viniyogameti dhaninAM dhanyAsta eva kSitau // 20 // yadapi tadapi zuddhaM candanAvatpradattaM, jhagiti phalati pAtre'nyatra no cArvapi svam / jaladhijalamasAraM vArivAhe'mRtIsyA-| nmadhuramapi hi dugdhaM pannagAsye viSaM syAt // 21 // pratidinamapi dAnaM puNyasaMpannidAnaM, punaradhikaphalaM syAtsAraNAhottarAhe / racayati jalado'nnaM kRttikAdau suvRSTaH, punaramalamanadhaiM mauktika svAtiyoge // 22 // zrInAbheyajinezvaro dhanabhave zreyaHzriyAmAzrayaH, zreyAMsaH sa ca mUladevanRpatiH sA nandanA candanA / dhanyo'yaM kRtapuNyakaH zubhamanAH zrIzAli // 67 // kutrApi jalaM na chAyA kutrApi chAyA na zItalaM salilam / jalacchAyAsaMyuktaM tat pAndha ! sarovaraM viralam // 16 // kutrApi tapo na tatvaM kutrApi tattvaM na zuddhacAritram / tapastatvacaraNasahitA munayo'pi ca stokAH saMsAre // 17 // zuSkaM kASThaM kaTukA ca tumbI nIrasA ca tantrI ca / vAdyante madhurAlA | saMyogA durlabhAloke // 18 // For Private & Personal use only LLww.jainelibrary.org
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhadrAdayaH, sarve'pyuttamadAnadAnavidhinA jAtA jgdvishrutaaH||23|| cAritraM cinute dhinoti vinayaM jJAnaM nayatyunnati, puSNAti prazamaM tapaHprabalayatyullAsayatyAgamam / puNyaM kandalayatyaghaM vidalati svarga dadAti kramAnnirvANazriyamAtanoti hai nihitaM pAtre pavitraM dhanam // 24 // dAtRsaMbandhisUktAni 90 __ dAtA dhyAyati viSTapaM kiyadidaM tatrApi bhAgAstrayastatrAlpA vasudhA'mbudhiryadavadhistatrApi khaNDAnyaho / tatraikatra vasAmi tagirisaritkAntAraruddhaM tataH, kAH zaktiH kimu vA dade punarahaM yadAtRzabdo mayi // 1 // uttamo'prArthito datte, madhyamaH prArthitaH punaH / yAcakairyAcyamAno'pi, datte na tvadhamAdhamaH // 2 // nIcAH klezena yAcyante, te ca yacchanti / nArthitAH / atha kizcitprayacchanti, na gale na ca tAluni // 3 // sAdhurevArthibhiryAcyaH, kSINavitto'pi sarvadA / zuSko'pi hi nadImArgaH, khanyate slilaarthibhiH||4|| karNastvacaM zibirmAsaM, jIvaM jImUtavAhanaH / dadau dadhIcirasthIni, nAstyadeyaM mahAtmanAm // 5 // vilasati madapravAhe vahanti mAlinyamAnane kariNaH / dAnapravRttisamaye nirmalamukhavRttayo virlaaH||6|| garjitvA bahudUramunnatibhRto muzcanti meghA jalaM, bhadrasyApi gajasya dAnasamaye saMjAyate'ntarmadaH / puSpADambarayApanena dadati prAyaH phalAni dumA, no cheko na mado na kAlaharaNaM dAnapravRttau satAm // 7 // vA tho'pi kilotsasarja mathito ratnAni ratnAkaro, manthAnena viloDitaM vitarati snehaM dadhi svAdvapi / bhadro'pi dviradazca mauktikamaNIn kumbhasthalAdAhato, datte satpuruSAstu ke'pi kamalAM sthAne vyayanti svayam // 8 // Jain Education Interational For Privale & Personal use only
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9. dAtari | zlo.8 91 yAcake | zlo. 14 sUktamuktA-yAcakasaMbandhisUktAni 91. valyAM 4 tAvadguNA gurutvaM ca, yAvannArthayate janaH / arthI cetpuruSo jAtaH, kva guNAH kva ca gauravam ? // 1 // tAvatsarvaguNAlayaH paTumatiH sAdhuH satAM vallabhaH, zUraH saccaritaH kalaGkavikalaH kAntaH kalAjJaH kaviH / dakSo dharmarataH kulInavimalaH prAptaprabhAvaH prabhuryAvanniSTharavajrapAtasadRzaM dehIti no bhASate // 2 // dehIti vacanaM zrutvA, dehasthAH paJca devtaaH| nazyanti tatkSaNAdeva, shriihiidhiidhRtikiirtyH||3|| akSaradvayamabhyastaM, nAsti nAstIti yatpurA / tadidaM dehi dehIti, viparItamu*pasthitam // 4 // varaM jAto vane vRkSaH, pASANo vA varaM girau / varaM pakSI pataGgo vA, na punaryAcako nrH||5||gti bhaGgaH svaro dIno, gAtravedo mahAbhayam / maraNe yAni cihnAni, tAni cihnAni yAcake // 6 // adRSTamukhabhaGgasya, yuktamandhasya yAcitum / aho etanmahAkaSTaM, cakSuSmAnapi yAcate // 7 // mRtpiNDo jalarekhayA valayitaH sarvo'pyayaM na tvaNustvaMzIkRtya sa eva cAtra zatazo rAjJAM gaNairbhujyate / te dadyudaMdate'thavA kimapi na kSudrA daridrA bhRzaM, dhig dhik tAn puruSAdhamAn dhanalavaM tebhyo'pi vAcchanti ye // 8 // gurutAmupayAti yanmRtaH, puruSastadviditaM mayA'dhunA / nanu lAghavaheturathitA, na mRte tiSThati sA manAgapi // 9 // lajjAvataH kulInasya, dhanaM yAcitumicchataH / kaNThe pArApatasyeva, vAk karoti gatA''gatam // 10 // dukkhANa eu dukkhaM guru guruANa hiayamajhami / jaMpi paro patthijjai jaMpi ya parapatthaNAbhaMgo // 11 // tRNaM laghu tRNAttUlaM, tUlAdapi hi yAcakaH / vAyunA kiM na nIto'sau ?, mAmayaM yAcayiSyati 1 duHkhAnAmetad duHkhaM guru gurUNAM hRdayamadhye / yadapi paraH prArthyate yadapi ca paraprArthanAbhaGgaH // 11 // SAREERS55OM eH // 68 // Jan Education For Private & Personal use only T ww.jainelibrary.org
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ P // 12 // pRthvyA gurutaraM kiM? syAnnagAduccataraM kimu? / tRNAllaghutaraM kiM syAdvAyoH zIghrataraM kimu? // 13 // pRthvyA guru tarI mAtA, nagAduccataraH pitA / tRNAllaghutaro hyarthI, vAyoH zIghrataraM mnH||14|| dAridyasaMbandhisUktAni 92 / RT parIkSya satkulaM vidyAM, zIlaM zaurya surUpatAm / vidhirdadAti nipuNaM, kanyAmiva daridratAm // 1 // he dAridya nama stubhyaM, siddho'haM tvtprsaadtH| yena pazyAmyahaM sarve, na mAM pazyati kazcana // 2 // varaM reNuvaraM bhasma, naSTazrIna punrnrH| muktvainaM dRzyate pUjA, kvApi parvaNi pUrvayoH // 3 // mRtadurgatayormadhye, mRtaH zasyo na durgtH| pUrvo hi labhate vAri, tadvindumapi nottrH||4|| nidravyo hriyameti hrIparigataH prabhrazyate tejaso, nistejAH paribhUyate paribhavAnnirvedamAgacchati / nirviNNaH zucameti zokasahito buddheH paribhrazyate, nirbuddhiH kSayametyaho nidhanatA sarvopadAmAspadam // 5 // dauHsthyaM nAma parAbhUteH, sthAnamAdyaM na sNshyH| rAjA'pi gopateH pAdAna , kSINaH saMsevate ytH||6|| sahodayavyayAH paJca, dAridyasyAnujIvinaH / RNaM daurbhAgyamAlasyaM, vubhukssaa'ptysNttiH||7|| vipulamaterapi buddhirnazyati puruSasya vibhavahInasya / ghRtalavaNatailataNDulavastrendhanacintayA satatam ||8||jiivnto mRtakAH paJca, zrUyante kila bhaarte!| daridro vyAdhito mUrkhaH, pravAsI nityasevekaH // 9 // aputrasya gRhaM zUnyaM, dizaH zUnyA hyavAndhavAH / mUrkhasya hRdayaM zUnyaM, sarvazUnyA daridratA // 10 // nIcAnapi niSevante, poSayanti pazUnapi / samudramapi laGghante, dAridyopahatA narAH // 11 // ambA tuSyati na mayA na snuSayA sA'pi nAmbayA na mayA / ahamapi na tayA na tayA vada rAjan! kasya R-CARRORSCOCOCCASRO Jain Education a l For Privale & Personal use only Maw.jainelibrary.org
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ A sUktamuktAvalyAM | zlo. 22 93 kSudhi zlo. 10 doSo'yam ? // 12 // ayaM paTazchidrazatairalaGkataH, pitAmahAdyaiH pribhuktyauvnH| ayaM paTo vAcchati matsutaM sutAn , ayaM | paTaH saMvRtaH eva zobhate // 13 // yenaivAmbarakhaNDena, divA saMcarate raviH / tenaiva nizi zItAMzuraho dAridyametayoH // 14 // kuTumbacintAkulitasya puMsaH, zrutaM ca zIlaM ca guNAzca sarve / apakkakumbhe nihitA ivApaH, prayAnti dehena samaM | vinAzam // 15 // tailaM nAsti ghRtaM nAsti, nAsti gehe yugndhrii| zAkAntarlavaNaM nAsti, tannAsti yaca bhujyate // 16 // aja ghare natthi ghayaM tilaM lUNaM ca iMdhaNaM natthi / jAyA ya aja tauNI kalaM kaha hohii kuTuMbaM ? // 17 // gharadhaMdA duha pAlaNA sAyara kukSisamANa / ekaiM nAriM AvaTi gAhA paMca sayAI // 18 // kuTumbakAryANyatidurbharANi, samudrakukSeH samarUpakANi / rAtrivibhAtA gRhacintayaiva, naSTaM gataM zlokazataM narendra ! // 19 // vaTTai ghare kumArI bAlo taNuo a roai (viDhappai) na attho| rogabahulaM kuDuvaM osahamUlAi natthi // 20 // vyAdhiratraiva duHkhAya, duHkhAyAmutra |pAtakam / ihA'mutra ca duHkhAya, RNaM putraka! mA kRthaaH||22|| kSutsaMvandhisUktAni 93 tAvanmanonivAsAntarvasanti guNasaMpadaH / bubhukSArAkSasI seyaM, yAvaddhAvati na krudhA // 1 // paJca nazyanti padmAkSi !,| / adya gRhe nAsti ghRtaM tailaM lavaNaM cendhanaM nAsti / jAtA cAdya trapuSI kalye kathaM bhaviSyati kuTumbam // 17 // 2 vartate gRhe kumArI bAlastanayazca | roditi nArthaH / rogabahulaM kuTumbamauSadhamUlyAdikaM nAsti // 21 // Jain Education Interational For Privale & Personal use only
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ kSudhArtasya na sNshyH| tejo lajjA matirjJAnaM, madanazcApi pnycmH||2|| kimakAri na kArpaNyaM, kasyAlakina dehlii| asya dagdhodarasyArthe, kimanATi na nATakam ? ||3||'kiN kiM na kayaM ko ko na patthio kaha kaha na naamiaNsiisN?| duvbharauarassa kae kiM na kayaM kiM na kAyavvaM? // 4 // ekaH sa eva jovatu hRdayavihIno'pi sahRdayo rAhuH / yaH sakalaladhimakAraNamudaraM na vibharti duSpUram // 5 // lajjAmujjhati sevate'ntyajajanaM dInaM vaco bhASate, kRtyAkRtyavivekamAzrayati no nApekSate sadgatim / bhaNDatvaM vidadhAti nartanakalAbhyAsaM samabhyasyate, duSpUrodarapUraNavyatikare kiM kiM na kuryAjanaH? ||6||maanN muJcati gauravaM pariharatyAyAti dInAtmatAM, lajjAmutsRjati zrayatyakaruNAM niictvmaalmbte| bhAryAbandhusuhRtsuteSvapakRtInAnAvidhAzceSTate, kiM kiM yanna karoti ninditamapi prANI kSudhA piidditH||7|| jIvaMti | dikhaggachinnA pavyayapaDiAvi kevi jIvaMti / jIvaMti udahipaDiA caTucchinnA na jIvaMti // 8 // jIvaMti avaDa paDiA bhayaravapaDiA puNovi jIvaMti / jIvaMti khaggachinnA cahu~chinnA na jIvaMti // 9 // bhUSabhirADI tuM bhaNa saccovAI mAi / mAriA kuTyA bAhIrao, mANusa ANai ThAi // 10 // kiM kiM na kRtaM kasko na prArthitaH kva kva na nAmitaM shirH| durbharodarasya kRte kiM na kRtaM kiM na karttavyam // 4 // 2 jIvanti khaDgacchinnAH parvatapatitA api ke'pi jIvanti / jIvanti udadhipatitAH bhojano (udaro) cchinnA na jIvanti // 8 // jIvantyavaTapatitA bhairavapatitAH punarapi jIvanti / jIvanti khaDgacchinnAH // 9 // Jain Education Internation For Privale & Personal use only
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ |94 maithune zlo.. sUktamuktA- maithunasaMvandhisUktAni 94 valyAM mehuNasannArUDho navalakkha haNei suhumajIvANaM / kevaliNA pannattaM saddahiavvaM payatteNaM // 1 // itthINa joNimajhe // 7 // gabbhagayA huti nava lakkhA jIA (ganbhayA huMti jIa nava lkkhaa)| uppajaMti cayaMti a samucchimA je te asaMkhA & // 2 // puriseNa saha gayAe tesiM jIvANa hoi uDDavaNaM / veNugadiTuMteNaM tattAyasilAganAeNaM // 3 // paMciMdiA maNussA eganarabhuttanAriganbhami / ukkosaM navalakkhA jAyaMtI egavelAe // 4 // navalakkhANaM majjhe jAyai egassa duNha ya samattI / sesA puNa emeva ya vilayaM vaccaMti tattheva // 5 // itthIjoNIesuM, havaMti beiMdiA u je jIvA / ikko va do va tinni va lakkhapuhuttaM ca ukkosaM // 6 // asaMkhayA thInaramehuNAo, mucchaMti pNciNdiamaannusaao| nIsesaaMgANa vibhatticaMge, bhaNai jiNo pannavaNAuvaMge // 7 // AjammeNaM tujaM pAvaM baMdhijjA mcchbNdho| vayabhaMga kAumaNo, taM ceva ya puNo advaguNaM // 8 // . maithunasaMjJArUDho navalakSI hanti sUkSmajIvAnAm / kevalinA-tIrthakareNaiva bhaNitaM zraddhAtavyaM prayatnena // 1 // strINAM yonimadhye garbhajA bhavanti jIvA nava lakSAH / utpadyante cyavante ca saMmUcchimA ye te'sNkhyaaH||2|| puruSeNa saha gatAyAM teSAM jIvAnAM bhavatyupadravaNam / veNukadRSTAntena tatAyaHzalAkAjJAtena // 3 // paJcendriyA manuSyA ekanarabhuktanArIgarbha / utkRSTato nava lakSA jAyante ekavelAyAm // 4 // navalakSANAM madhye jAyate ekasya dvayozca smaaptiH| zeSAH punarevameva ca vilayaM gacchanti tatraiva // 5 // strIyoniSu bhavanti dvIndriyA eva ye jIvAH / eko dvau vA trayo vA lakSapRthaktvaM ca utkRSTataH // 6 // asaMkhyakAH strInaramaithunAt mUrcchanti paJcendriyamanuSyAH / niHzeSAnAnAM vibhaktirucire bhaNati jinaH prajJApanopAGge // 7 // mAjanma tu yat pApaM banIyAt matsyabandhakaH / vratabhaGgaM kartumanAH tadeva punaraSTaguNam // 8 // // 7 // Jain Education Adibional For Privale & Personal use only Evww.jainelibrary.org ra
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ zIlasaMbandhisUktAni 95 te kaha na vaMdaNijjA ? rUvaM daTTaNa parakalattANaM / dhArAhayavva vasahA, vaccaMti mahIM paloaMtA // 1 // alasA hoha akaje pANivahe paMgulA sayA hoh| paratattIsu a bahirA jaccaMdhA parakalattesu // 2 // suvisuddhasIlajutto pAvai kittiM jasaM ca iha loe / savvajaNavallaha ccia suhagaibhAgI a paraloe // 3 // devadANavagaMdhavvA, jkkhrkkhskiNnraa| baMbhayAriM namasaMti, dukkaraM je karaMti taM // 4 // jo dei kaNayakoDiM ahavA kArei kaNayajiNabhavaNaM / tassa na tattiapuNNaM jattia baMbhavvae dharie // 5 // kAraNa baMbhaceraM dharaMti bhavvA u je asuddhamaNA / kappaMmi baMbhaloe tANaM niyameNa uvvaao||6|| jo vajai paradAraM so sevai no kayAi paradAraM / sakalatte saMtuTTho sakalatto so naro hoi // 7 // yastu svadArasaMtoSI, viSayeSu virAgavAn / gRhastho'pi svazIlena, yatikalpaH sa kalpyate // 8 // nAstyahiMsAsamo dharmo, na saMtoSasamaM vratam / na satyasadRzaM zaucaM, zIlatulyaM na maNDanam // 9 // kuNDale nAbhijAnAmi, nAbhi te kathaM na vandanIyA rUpaM dRSTvA parakalatrANAm / dhArAhatA iva vRSabhA brajanti mahI prlokyntH||1|| alasA bhavatAkArye prANivadhe paGgulA sadA bhavata / parataptiSu badhirA jAtyandhAH parakalatreSu // 2 // suvizuddhazIlayuktaH prAmoti kItti yazazca iha loke / sarvajanavallabha evaM zubhagatibhAgI ca paraloke // 3 // devadAnavagandharvA yakSarAkSasakinnarAH / brahmacAriNaM namasyanti duSkaraM ye kurvanti tAn // 4 // yo dadAti kanakakoTImadhavA kArayati kanakajinabhavanam / tasya na tAvatpuNyaM yAvat brahmavate te // 5 // kAyena brahmacarya dhArayanti bhavyAstu ye'zuddhamanasaH / kalpe brahmaloke teSAM niyamenopapAtaH // 6 // yo varjayati paradArAn sa sevate no kadAcit paradvAram / svakalatre saMtuSTaH sakalano'sau naro bhavati // 7 // Jain Education a l For Privale & Personal use only (Aanaw.jainelibrary.org
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ valyAM jAnAmi kaGkaNe / nUpure tvabhijAnAmi, nityaM pAdAjavandanAt // 10 // zIlaM nAma nRNAM kulonnatikaraM zIlaM paraM bhUSaNaM, zIlaM hyapratipAti vittamanaghaM zIlaM sugatyAvaham / zIlaM durgatinAzanaM suvipulaM zIlaM yazaH pAvanaM, zIlaM nivRtihe tureva paramaH zIlaM tu kalpadrumaH // 11 // zIlaM sarvaguNaughamastakamaNiH zIlaM vipadrakSaNaM, zIlaM bhUSaNamujvalaM munijanaiH di sarvaiH samAsevitam / durAdhijaduHkhavahnizamane prAvRTpayododakaM, zIlaM sarvasukhaikakAraNamataH syAtkasya no sammatam ? P // 12 // vyAghravyAlajalAnalAdivipadasteSAM brajanti kSayaM, kalyANAni samullasanti vibudhAH sAnnidhyamadhyAsate / kIrtiH sphUrtimiyarti yAtyupacayaM dharmaH praNazyatyaghaM, svanirvANasukhAni saMnidadhate ye zIlamAbibhrate // 13 // vahnistasya jalAyate jalanidhiH kulyAyate tatkSaNAnmeruH svalpazilAyate mRgapatiH sadyaH kuraGgAyate / vyAlo mAlyagaNAyate viSarasaH pIyUSavarSAyate, yasyAGge'khilalokavallabhatamaM zIlaM samunmIlati // 14 // harati kulakalaGka lumpati pApaparka, sukRtamupacinoti zlAdhyatAmAtanoti / namayati suravarga hanti durgopasarga, racayati zuci zIlaM svargamokSau salIlam // 15 // sItayA durapavAdabhItayA, pAvake svtnuraahutiikRtaa| pAvakastu jalatAM jagAma yattatra zIlamahimA vijRmbhitH|| 16 // aizvaryasya vibhUSaNaM madhuratA zauryasya vAksaMyamo, jJAnasyopazamaH zrutasya vinayo vittasya pAtre vyyH| akrodhastapasaH kSamA prabhavato dharmasya nirvAcyatA (vyajitA,) sarveSAmapi sarvakAmaguNitaM zIlaM paraM bhUSaNam // 17 // vezyA rAgavatI sadA tadanugA paddhI rasairbhojanaM, ramyaM dhAma manoramaM vapuraho navyo vyHsNgmH| kAlo'yaM jaladAgama( vila )stadapi yaH kAmaM jigAyAdarAt , taM vande yuvatipravodhakuzalaM zrIsthUlabhadraprabhum // 18 // zrImannemijino dino'dhatamasAM jambUprabhuH OM4UR REGARCANEGA // 71 // Jain Education intamational For Privale & Personal use only _____
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ 595% kevalI, samyadgarzanavAn sudarzanagRhI sa sthUlabhadro muniH| sAcaGkArisarasvatI ca subhagAH sItAsubhadrAdayaH, zIlodAharaNe jayanti janitAnandA jagatyadbhutAH // 19 // azIlasaMvandhisUktAni 96 / svAdhIne'pi kalatre nIcaH paradAralampaTo bhavati / sampUrNe'pi taDAge kAkaH kumbhodakaM pibati // 1 // ja channaM AyariaM taiA jaNaNIi juvvaNamaeNaM / taM paiDijai iNhi suehiM sIlaM cayaMtehiM // 2 // appA dhulIhiM meliu, zavayaNe (sayaNaha) dIdhau hAra / pagi pagi mAthADhaMkaNuM, jiNe joI paradAra // 3 // je paradAraparaMmuha te vuccai narasiMha / je pariraMbhai pararamaNI tAhaM bhu (phU) sijjai lIha // 4 // vara aggimi paveso varaM visuddheNa kammuNA maraNaM / mA gahiavvayabhaMgo mA jIaM khaliasIlassa // 5 // varaM zRGgottuGgAdguruzikhariNaH kvApi viSame, patitvA'yaM kAyaH kaThinadRSadantarvidalitaH / varaM nyasto hastaH phaNipatimukhe tIkSNadazane, varaM vahnau pAtastadapi na kRtaH shiilvilyH||6|| dattastena jagatyakIrtipaTaho gotre maSIkUrcakazcAritrasya jalAJjalirguNagaNA''rAmasya dAvAnalaH / saMketaH sakalA''padAM | zivapuradvAre kapATo dRDhaH, zIlaM yena nijaM viluptamakhilatrailokyacintAmaNiH // 7 // CMORE yat channaM tadA''cINa janamyA yauvanamadena / tat prakavyate idAnIM sutaiH zIlaM tyjdbhiH||2|| 2 caramasI pravezo varaM vizuddhena karmaNA maraNam / na gRhItabatabhaGgaH na jIvitaM skhalitazIlasya // 5 // Jain Education Interational For Privale & Personal use only
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamuktA valyAM // 72 // rAgasaMvandhisUktAni 97 azakyaM rUpamadraSTuM cakSurgocaramAgatam / rAgadveSau ca yau tatra, tau budhaH parivarjayet // 1 // arihaMtesu a rAgo rAgo sAhu bhAri / esa pasattho rAgo ajja sarAgANa sAhUNaM // 2 // nagne'pi zUlini kapAlini kAlakUTaprotsapiMsarpabhayade jvaladagninetre / gauri raraJja mRtabhasmakRtAGgarAge, doSaM na pazyati jano janitAnurAgaH // 3 // allo sukko yado chUDhA golyA maTTiyAmayA / dovi AvaDiyA kuDDe jo allo so vilaggai // 4 // uvalevo hoi bhogesu, abhogI Novalippai / bhogI bhamai saMsAre, abhogI vippamuccai // 5 // kuviassa Aurassa ya vasaNaM pattassa rAyaratassa / mattassa maraMtassa sambhAvA pAyaDA huMti // 6 // rAgI banAti karmANi, vItarAgo vimucyate / janA jinopadezo'yaM, saMkSepAdbandhamokSayoH // 7 // rAgadveSau yadi syAtAM, tapasA kiM prayojanam ? / tAveva yadi na syAtAM, tapasA kiM prayojanam ? // 8 // rAgAdayo hi ripavo jinanAyakenAjIyanta ye nijabalAlino'pi bADham / puSNanti tAJ jaDadhiyo hRdayAlaye ye teSAM prasIdati kathaM jagatAmadhIzaH 1 // 9 // mukhe purISaprakSepaM, tathA pApANakSepaNam (peSaNaM ) / ekendriyA'pi sahate, mRttikA rAgadoSataH // 10 // rAgo'yaM doSapoSAya, cetanArahiteSvapi / maJjiSTA kuTTanasthAna 1 arhatsu ca rAgo rAgaH sAdhuSu brahmacAriSu / eSa prazasto rAgo'tha sarAgANAM sAdhUnAM // 2 // dvAvapi kucha Apatitau ya AIH sa vilagati // 4 // upalepo bhavati bhogairabhogI nopalipyate / kupitasyAturasya ca vyasanaprAptasya rAgaraktasya / mattasya triyamANasya sadbhAvAH prakaTA bhavanti // 3 // 2 AIH zuSkazca dvau kSiptau golako mRttikAmayau / bhogI bhrAmyati saMsAre'bhogI vipramucyate // 5 // 96 azIle zlo. 7 97 rAge zlo. 17 // 72 //
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU. mu. 13 zatApasahA bhRzam // 11 // hiaDA colamajITTha jima, tole ghaNe caDesi / raMgapasAyeM ApaNe, paribhava ghaNAM sahesi // 12 // akakhANa rasaNI kaMmANa mohanI taha vayANa baMbhavayaM / guttINa ya maNaguttI cauro dukkheNa jippaMti // 13 // vane'pi doSAH prabhavanti rAgiNAM gRhe'pi paJcendriyanigrahastapaH / akutsite karmaNi yaH pravarttate, nivRttarAgasya gRhaM tapovanam // 14 // kva yAmaH kutra tiSThAmaH, kiM kurmaH kiM na kurmahe ? / rAgiNazcintayantyevaM, nIrAgAH sukhamAsate // 15 // api caNDAnilodbhUtataraGgitamahodadheH / zakyeta prasaro roddhuM nAnuraktasya cetasaH // 16 // siri aMgAro siMgAraotti jaMpati taMpi jai muNiNo / tA nUNa caMdrabiMbAo aggivuTThI samuppannA // 17 // | kAmasaMbandhisUktAni 98 divA pazyati no ghUkaH, kAko naktaM na pazyati / apUrvaH ko'pi kAmAndho, divAnaktaM na pazyati // 1 // na pazyati hi jAtyandhaH, kAmAndho naiva pazyati / na pazyati madonmatto, arthI doSaM na pazyati // 2 // nAnyaH kunayAdAdhirvyAdhirnAnyaH kSayAmayAt / nAnyaH sevakato duHkhI, nAnyaH kAmukato'ndhalaH // 3 // dRzyaM vastu paraM na pazyati jagatyandhaH puro'vasthitaM, kAmAndhastu yadasti tatpariharan yannAsti tatpazyati / kundendIvarapUrNacandrakalazazrImallatApallavAnAropyAzucirAziSu priyatamAgAtreSu yanmodate // 4 // tAvanmahattvaM pANDityaM, kulInatvaM vivekitA / yAvajvalati nAGgeSu, 1 akSANAM rasanA karmaNAM mohastathA vratAnAM brahmacayaM / gupsInAM ca manoguptizcatasro duHkhena jIyaMte // 13 //
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ valyA SAEXERCASSAGAR hanta pnycessupaavkH|| 5 // kimu kuvalayanetrAH santi no nAkanAryastridazapatirahalyAM tApasI yatsiSeve / hRdayatRNa- 98 kAme kuTIre dIpyamAne smarAgnAvucitamanucitaM vA vetti kaH pnnddito'pi?|| 6 // vikalayati kalAkuzalaM hasati zuciM zlo. 10 paNDitaM viDambayati / adharayati dhIrapuruSaM kSaNena makaradhvajo devaH // 7 // zambhUsvayambhuharayo hariNakSaNAnAM, yenA'kri- M99 striyAM yanta satataM gRhkrmdaasaaH| vAcAmagocaracaritrapavitritAya, tasmai namo balavate kusumAyudhAya // 8 // mattebhakumbhadalane | zlo.50 bhuvi santi zUrAH, kecitracaNDamRgarAjavadhe'pi dkssaaH| kiM tu bravImi balinAM purataH prasahya, kandarpadarpadalane viralA mnussyaaH||9|| aye cetomatsya! bhramaNamadhunA yauvanajale, tyaja svacchandatvaM yuvatijaladhau pazyasi na kim ? / tanUjAlIjAlaM stanayugalatumbIphalayutaM, manobhUkaivartastava maraNahetordhamayati // 10 // strIsaMbandhisUktAni 99 | tAvadeva kRtinAmapi sphuratyeSa nirmalavivekadIpakaH / yAvadatra na kuraGgacakSuSA, tADyate caTulalocanAJcalaiH // 1 // | sanmArge tAvadAste prabhavati puruSastAvadevendriyANAM, lajAM tAvadvidhatte vinayamapi samAlambate tAvadeva / bhrUcApAkRSTamuktAH zravaNapathajuSo nIlapakSmANa ete, yAvallIlAvatInAM na hRdi dhRtimuSo dRSTivANAH patanti // 2 // kuGkumapaGkakalaGkitadehA, gaurapayodharakampitahArA / nUpurahaMsaraNapadapadmA, kaM na vazaM kurute bhuvi rAmA? // 3 // saMsAre hayavihiNA, saMsAre hatavidhinA mahilArUpeNa maNDitaH pAzaH / badhyante jAnAnA ajAnAnA api badhyante // 4 // Jain Education intamational For Privale & Personal use only ___
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahilAsveNa maMDiaMpAsaM / bajhaMti jANamANA, ayANamANAvi bajjhaMti // 4 // aho saMsArajAlasya, viparIto vadha-| kramaH / na punarjaDajantUnAM, dhIvarasyApi bandhanam // 5 // mAno mlAyati pauruSaM vigalati klezaH samunmIlati, sthairya / jIryati dhairyameti vipadaM gambhIrimA bhrasyati / buddhiAmyati na prazAmyati rujA ceto'dhikaM tAmyati, brIDA klAmyati 4 kAminImadirayA mattasya puMso hahA // 6 // madirAto guNajyeSThA, lokadvayavirodhinI / kurute dRSTimAtreNa, mahilA ahilaM janam // 7 // saMsAra! tava paryantapadavI na davIyasI / antarA dustarA na syuryadi re mdirekssnnaaH||8||smiten bhAvena madena lajjayA, parAmukhairarddhakaTAkSavIkSitaiH / vacobhirIAkalahena lIlayA, samantapAzaM khalu bandhanaM striyH||9|| saMmohayaMti madayanti viDambayanti, nirbharsayanti ramayanti viSAdayanti / etAH pravizya sadayaM hRdayaM narANAM, kiM nAma vAmanayanA na samAcaranti? // 10 // sanUpurAlatakapAdatADito, dumo'pi yAsAM vikstycetnH| tadaGgasaMsparzarasAdravIkRto, vilIyate yanna narastadadbhutam // 11 // vAtoddhRto dahati dahano dehamekaM narANAM, matto nAgaH kupitabhujago dehamekaM nihanti / jJAnaM zIlaM vinayavibhavaudAryavijJAnadehAn , sarvAnarthAn dahati vanitA''muSmikAnaihikAMzca // 12 // paJcAnanaM paribhavatyudareNa veNIdaNDena kuNDalikulaM zazinaM mukhena / yA sA jagatrayajayaprathitA natAGgI, buddhyA kayA bata budhairabalA babhASe? // 13 // hattvA nRpaM patimapetya bhujaGgadaSTaM, dezAntare vidhivazAgaNikA'smi jAtA / putraM bhuJjagamadhigamya citAM praviSTA, zocAmi gopagRhiNI kathamadya takram // 14 // duritavanaghanAlI zokakAsArapAlI, bhavakamalamarAlI pApatoyapraNAlI / vikaTakapaTapeTI mohabhUpAlaceTI, viSayaviSabhujaGgI duHkhasArA kRzAGgI // 15 // mANi RS Jain Education Intemational
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamuktAvalyAM // 74 // Ni titta mANu kari jittara piaha suhAi / jai lAkhINi vAhaNI to pahirijjai pAi // 16 // AvarttaH saMzayAnAmavinayabhavanaM pattanaM sAhasAnAM, doSANAM saMnidhAnaM kapaTazatagRhaM kSetramapratyayAnAm / agrAhyaM yanmahadbhirnaravara vRSabhaiH sarvamAyAkaraNDaM, strIyantraM kena loke viSamamRtamayaM dharmanAzAya sRSTam ? // 17 // anRtaM sAhasaM mAyA, mUrkhatvamatilobhatA / niHsnehatva nirdayatve, strINAM doSAH svabhAvajAH // 18 // prAyaH pumAMsaH saralasvabhAvA, raNDAstu kauTilyakalAkaraNDAH / tAtAdya yAcetkathamanyathA'smin kAle varaM kekayanandaneyam // 19 // AhAro dviguNaH strINAM, nidrA tAsAM caturguNA SaDguNo vyavasAyazca, kAmazcASTaguNaH smRtaH // 20 // anaMtA pAvarAsIo, jAva udayamAgayA / tAva itthIttaNaM pattaM, saMmaM jANAhi goamA ! // 21 // pApAkAramidaM vapurmalabhRtaM dRSTiH sadoSAkulA, vaktraM carmamayaM vigandhi kaluSaM mAMsotkarAbhau stanau / jaGghAdyasthivibhUSitaM ca sakalaM yasyA virUpaM sadA, pazyannapyayamAtanoti hRdaye rAgI kathaM saMmadam ? // 22 // suvaMzajo'pyakRtyAni kurute preritaH striyA / snehalaM dadhi mathnAti pazya manthAnako na kim ? // 23 // gRhIta hastakaH preyAn preyasIbhirgharaTTavat / bhramitaH pitRmAtrAdisnehaM dalayati kSaNAt // 24 // unmattapremasaMrambhAdArabhante yadaGganAH / tatra pratyUhamAdhAtuM brahmA'pi khalu kAtaraH // 25 // re re yantraka ! mA rodIH, kaM kaM na bhramayantyamUH / bhrUcApotkSepamAtreNa, karAkRSTasya kA kathA ? // 26 // darzane harate cittaM, sparzane harate valam / saMgame harate vIrya, nArI pratyakSarA kSasI // 27 // smRtA bhavati tApAya, dRSTA tUnmAdakAriNI / spRSTA bhavati mohAya sA nAma dayitA katham ? // 28 // 1 anantAH pAparAzayo yadodayamAgatAH / tadA strItvaM prAptaM samyag jAnIhi gautama ! // 20 // 99 striyA zlo. 50 // 74 //
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education yathA'gnisaMnidhAnena, lAkSAdravyaM vilIyate / dhIro'pi kRzakAyo'pi, tathA strIsannidhau naraH // 29 // naraH savibhramastrIbhiH, khAdyamAno'pi hRSyati / asirbhavati tejasvI, ghRSyamANo'pi zANayA // 30 // antarviSamayA hyetA, bahizcaiva manoramAH / guJjAphalasamAkArAH, svabhAvAdeva yoSitaH // 31 // raktA haranti sarvasvaM prANAnapi virAgataH / aho rAgavirAgAbhyAM, kaSTaM kaSTA hi yoSitaH // 32 // nAgarajAtiraduSTA, zIto vahnirnirAmayaH kAyaH / svAdu ca sAgarasalilaM, strI kRtajJetyasaMbhAvyam // 33 // yo mUrdhni vidhRtaH kumbhaH, pAzastasyApi yoSitA / vidhIyate kaNThapIThe, jalArtha hI mRgIdazA // 34 // unnayamANA akhaliaparakkama supaMDiAvi guNakaliA / mahilAhiM aMgulIsu a naccAvijaMti tevi narA // 35 // gaMgAi vAluaM sAyare jalaM himavao a parimANaM / jANaMti buddhimaMtA, mahilAhiayaM na yAti // 36 // jalpanti sArddhamanthena, pazyantyanyaM savibhramAH / hRdgataM citayantyanyaM, priyaH ko nAma yoSitAm // 37 // ekaM vaktravilokanena vacanenAnyaM paraM vibhramairbhUbhaGgastanadarzanaprabhRtibhirvyAmohayanti striyaH / ityevaM kuTilAsu kRtrimakRtasnehAmu tAsvapyalaM, kiM re citta ! ratiM karoSi vimukhaM siddhyaGganAsaGgamAt // 38 // caturaH sRjatA rAjannupAyAMstena vedhasA / na sRSTaH paJcamaH ko'pi gRhyante yena yoSitaH // 39 // na snehena na vidyayA na ca dhiyA rUpeNa zauryeNa vA, nerSyAcATubhayArthadAnaviSayakrodhakSamA mArdavaiH / lajjAyauvanabhogasatyakaruNAsattvAdibhirvA guNairgRhyante na vibhUtibhizca lalanA duHzI 1 unnatamAnA askhalitaparAkramAH supaNDitA api guNakalitAH / mahelAbhiraGguliSu natyaMte te'pi narAH gaGgAyA vAlukAM sAgare jalaM himavatazca parimANam / jAnanti buddhimantaH mahilAhRdayaM na jAnanti // 36 //
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamuktA- valyAM 9684 99 striyA zlo. 50 100 vezyAyAM zlo.8 // 75 // lacittA ytH||40|| yadi sthirA bhavedvidyuttiSThanti yadi vAyavaH / daivAttathApi nArINAM, na sthemnA sthIyate manaH // 41 // nAryazcalAcalA eva, yadyapi syurniyantritAH / patAkA vaMzabaddhA'pi, bhramatyeva dizo dizam // 42 // raho nAsti kSaNo nAsti, nAsti prArthayitA nrH| tena nArada! nArINAM, satItvamabhijAyate // 43 // sAyara bappu murAri piu, caMdaha jevaDu bhAu / lacchI hIDe gharahiM gharaM, mahilA kA majjAya? // 44 // vallI nariMdacittaM vakkhANaM pANi ca mhilaao| tattha ya vaccaMti sayA, jattha ya dhuttehiM nijati // 45 // hitvA zrIH puNDarIkAkSaM, yadenaM subhagaM shritaa| itIvAyaM virUpAkSo, gaurIM vapuSi baddhavAn // 46 // surUpAH paJca yoddhAraH, pANDavAH patayo mama / tathA'pi capalaM ceto, mune! SaSThe'pi dhAvati // 47 // surUpaM puruSaM dRSTvA, pitaraM bhrAtaraM sutam / dehaH klindati nArINAmAmapAtramivAmbhasA // 40 // naiva strINAM priyaH ko'pi, na cADhyo na ca rUpavAn / gAvastRNamivAraNye, AkAMkSante navaM navam // 49 // kAminyo nIcagAminyastaTinya iva nizcitam / dArA rAjJo'pi yattArAH, praNayaM yAnti gopateH // 50 // vezyAsaMbandhisUktAni 100 | kazcumbati kulapuruSo, vezyA'dharapallavaM manojJamapi / cArabhaTacauraceTakanaTaviTaniSThIvanazarAvam // 1 // yA vicitraviTakoTinighRSTA, madyamAMsaniratA'tinikRSTA / komalA vacasi cetasi duSTA, tAM bhajanti gaNikAM na viziSTAH // 2 // 1 vahI narendracittaM vyAkhyAnaM pAnIyaM ca mahilAH / tatra ca brajanti sadA, yatra ca dhUtaiH nIyante // 45 // MARACAMANASAAL / / 75 // Jain Education Interational For Privale & Personal use only
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Intr jAtyandhAya ca durmukhAya ca jarAjIrNAkhilAGgAya ca, grAmINAya ca duSkulAya ca galatkuSThAbhibhUtAya ca / yacchantISu manoharaM nijavapurlakSmIlavazraddhayA, paNyastrISu vivekakalpalatikAzastrISu ko rajyate ? // 3 // vezyAM nitambajaghanastanabhUribhArAmAropayantyurasi mUDhadhiyo ratAya / saMsAravArinidhimadhyanimajjanAya, saMjAnate na hi zilAM nijakaNThabaddhAm // 4 // vezyA'sau madanajvAlA, rUpendhanasamanvitA / kAmibhiryatra hUyante, yauvanAni dhanAni ca // 5 // vibhavo vItasaGgAnAM, vaidagdhyaM kulayoSitAm / dAkSiNyaM vaNijAM prema, vezyAnAmamRtaM viSam // 6 // nayaNihiM roai maNi hasai jaNu jANai sahu saccu / besa visiTThaha taM karei jaM kaTThaha karavattu // 7 // nakhavikriyAM prakurute nAbhinivezaM jane prakAzayati / navadhUpayogyadeho, muniriva vezyAjano bhAti // 8 // viSayasukhasaMbandhisUktAni 101 vikampate hastayugaM vapuH zrIH prayAti dantA api vidravanti / mRtyAvupAgacchati nirvilambaM, tathApi janturviSayAbhilASI // 1 // bhikSAzanaM tadapi nIrasamekavAraM zayyA ca bhUH parijano nijadehamAtram / vastraM vizIrNapaTakhaNDamayI ca kanthA, hA hA tathApi viSayAn na parityajanti // 2 // viSayagaNaH kApuruSaM karoti vazavarttinaM na satpuruSam / badhnAti mazakameva hi, lUtAtanturna mAtaGgam // 3 // aviditaparamAnando, vadati jano viSaya eva ramaNIyaH / tilatailameva miSTaM, yena na dRSTaM ghRtaM kvApi // 4 // bhallA bhallima tAM karai jAM bhallA na milati / bhallAI bhallA milyA tulA kAMi karaMti // 5 // dadati tAvadamI viSayAH sukhaM, sphurati yAvadiyaM hRdi mUDhatA / manasi tatvavidAM tu vicArake, va viSayAH ka sukhaM kva jainelibrary.org
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamuktAvalyAM // 76 // Jain Education parigrahaH // 6 // avazyaM yAtArazciratara muSitvA'pi viSayA, viyoge ko ? bhedastyajati na jano yatsvayamamUn / brajantaH svAtantryAtkimapi paritApAya manasaH, svayaM tyaktA hyete zamasukhamanantaM vidadhati // 7 // aMvaloai gaMthatthaM, atthaM gahiUNa pAvae mukkhaM / paraloe dei diTThI, muNivarasAritthayA vesA // 8 // ajAnan dAhAtmyaM patati zalabhastItradahane, sa mIno'pyajJAnAdviDizayutamaznAti pizitam / vijAnanto'pyete vayamiha vipajjAlajaTilAnna muJcAmaH kAmAnahaha gahano mohamahimA // 9 // tRSA zuSyatyAsye pivati salilaM svAdu surabhi, kSudhArttaH saJ zAlIn kavalayati mAMspAkavalitAn / pradIpte rAgAnau ghananiviDamAzliSyati vadhUM, pratIkAre vyAdheH sukhamiti viparyasyati janaH // 10 // zAnte'nantamahimni nirmalacidAnande taraGgAvalInirmuktAmRtasAgarAmbhasi manAgmagno'pi nAcAmati / niHsAre mRgatRSNikArNavijale'zrAnto'pi mUDhaH pibatyAcAmatyavagAhate'bhiramate majjatyathonmajjati // 11 // indriyadamanasaMbandhisUktAni 102 ApadAM kathitaH panthA, indriyANAmasaMyamaH / tajjayaH saMpadAM mArgo, yeneSTaM tena gamyatAm // 1 // yasya hastau ca pAdau ca, jihvA ca suniyantritA / indriyANi suguptAni ruSTo rAjA karoti kim ? // 2 // vane'pi doSAH prabhavanti rAgiNAM gRhe'pi paJcendriyanigrahastapaH / akutsite karmaNi yaH pravarttate, nivRttarAgasya gRhaM tapovanam // 3 // jitaM 1 avalokayati granthArthaM arthaM gRhItvA prApnuyAt mokSam / paraloke dadAti dRSTiM munivarasadRzo vezyAH // 8 // onal 101 vi payeSu zlo. 11 102i. ndriyadamane zlo. 9 // 76 //
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ 55555OMOMOM dazArNabhadreNa, hAritaM hariNA ca yat / heturatra hRSIkANi, nirjitA'nirjitAnyaho // 4 // ugraM tapaH kapaTatAmapi lambhayanti, kIya'jvalAni ca kulAni kalaGkayanti / antaM nayanti paramAmapi ca pratiSThAM, kiM vA na hIndriyajitAH kila hArayanti // 5 // kuraGgamAtaGgapataGgabhRGgamInA hatAH paJcabhireva paJca / ekaH pramAdI sa kathaM na hanyAdyaH sevate paJcabhireva paJca // 6 // AtmAnaM kupathena nirgamayituM yaH zUkalAzvAyate, kRtyAkRtyavivekajIvitahRtau yaH kRSNasarpAyate / yaH puNyadumakhaNDamaNDanavidhau sphUrjatkuThArAyate, taM luptavratamudramindriyagaNaM jitvA zubhaMyubhava // 7 // sa paNDito yaH karaNairakhaNDitaH, sa tApaso yo nijapApatApakaH / sa dIkSito yaH sakalaM samIkSate, sa dhArmiko yaH paramarma na spRzetra // 8 // do paMthehiM na gammai, domuha suI na sIvae kathaM / dunni na huMti kayAvihu, iMdiyasukkhaM ca mukkhaM ca // 9 // yauvanasaMbandhisUktAni 103 prathame vayasi yaH zAntaH, sa zAnta iti me matiH / dhAtuSu kSIyamANeSu, zamaH kasya na jAyate? // 1 // ativAhitamatigahanaM, vinA'pavAdena yauvanaM yena / doSanidhAne janmani, kiM na prAptaM phalaM tena? // 2 // ye na skhalanti te dakSAH, kRSNakezatamobhare / vArddhake tu sadodyotaH, shirHsthplitendutH|| 3 // yauvane vikarotyeva, manaH saMyaminAmapi / rAjamArge'pi rohanti, varSAkAle kilaangkuraaH|| 4 // yauvanaM dhanasaMpattiH, prabhutvamavivekitA / ekaikamapyanaya, kiM maGgaladAyakaH // 2 dvAbhyAM pathibhyAM na gamyate, dvimukhI sUcirna sIvyati kanyAm / ve na bhavataH kadApi cendriyasaukhyaM ca mokSazca // 9 // Jain Education nep al For Privale & Personal use only R aw.jainelibrary.org
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUkamukAvalyAM KAR // 77 // |103 yA vane zlo. 6 104 vai. rAgye mo. BAAAAAAA punastaccatuSTayam // 5 // bhrAtazcitta! sakhe viveka! bhagavannAcAra! rere guNAH, kaulInatvamapi kSame bhagavati! brIDe sakhi! zrUyatAm / vidyAbhiH paramazrameNa hi mayA nItAH parAmunnati, tatkiM mAmavahAya yauvanavane kutrApi yUyaM gatAH // 6 // | vairAgyasaMbandhisUktAni 104 savvaM vilaviaMgIaM, savvaM naTTa viDaMbaNA / savve AbharaNA bhArA, savve kAmA duhAvahA // 1 // puMsAmunnatacittAnAM, sukhAvahamidaM dvayam / sarvasaGganivRttiA , vibhUtirvA suvistarA ||2||eko vAsaH pattane vA vane vA, ekaM mitraM bhUpativA yatirvA / ekA bhAryA sundarI vA darI vA, ekaM zAstraM vaidyamadhyAtmagaM vA // 3 // ekaiva kAcinmahatAmavasthA, sUkSmANi vastrANyathavA ca kanthA / karAgralagnA'bhinavA ca bAlA, gaGgAtaraGgeSvathavA'kSamAlA ||4||eko rAgiSu rAjate priyatamAdehArddhahArI haro, nIrAgeSu jino vimuktalalanAsaGgo na yasmAtsaraH / durvArasmaraghasmaroragaviSavyAmohamUDho janaH, zeSaH kAmaviDambito na viSayAn bhoktuM na moktuM kSamaH // 5 // na dvAri dviradA madAmbujaladA nAgre kalaH paJcamaH, paJceporvijayaprapaJcanakarI no mandire sundarI / tatkiM mugdha ! mudhaiva dhAvasi bhave nAdyApi kiM muktaye?, jAyante tava siddha| sindhupulinaprAnteSu vizrAntayaH ||6||no dharmAya yato na tatra niratA nArthAya yenedRzAH, kAmo'pyarthavatAM tadarthamapi no puMsaH kvacitkasyacit / tatke nAma vayaM kimatra ghaTitA jJAtaM punaH kAraNaM, jIvanto'pi mRtA iveti vadatA zabdArtha sarva gItaM vilapitaM sarva nRtyaM viTambanA / sarvANyAbharaNAni bhArAH sarve kAmA duHkhAvahAH // 3 // // 77 // ACANCCC Jain Education on For Privale & Personal use only Alww.jainelibrary.org
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsiddhaye // 7 // cakSurdagdhaM parastrIbhihastau dagdhau pratigrahaH / jihvA dagdhA parAnnena, gataM janma nirarthakam // 8 // caNDAnilaH sphuritamabdacayaM davAtivRkSavraja timiramaNDalamarkavimbam / vajraM mahIdhranivahaM nayate yathA'ntaM, vairAgyame kamapi karma tathA samagram // 9 // bhoge rogabhayaM sukhe kSayabhayaM vitte ca bhUbhRdbhayaM, mAne mlAnibhayaM jaye ripubhayaM vaMze hai kuyoSidbhayam / dAsye svAmibhayaM guNe khalabhayaM dehe kRtAntAdbhayaM, sarva nAma bhayaM bhavedidamaho vairAgyamevAbhayam // 10 // kazcitkAlaH sa bhAvI jinavacanarato yatra yukto yatIndrAmAdau mAsakalpaM svajanajanasamo muktalobhAbhimAnaH / puNyAM puNyAtizAyipravaraguNayutairjAnibhiH sevitAM tAM, bhikSAM niHsaGgacetAH prazamarasarato'haM bhramiSyAmyajasram // 11 // gupto mAnavivarjito vratarataH SaTkAyarakSodyataH, kRtvA sAdhuvihAritAM zamaraso niHsaGgacittaH kSamI / tyaktAhaRtinizcalena / manasA dhyAyan padaM naivRtaM, sthAsye'haM tu kadA zilAtalagato bhavyAya mArga dizan ? // 12 // dagdhvA mohaM samastaM niravadhivizadaM jJAnamutpAdya loke, tIrthaM nirvANamArga zubhataraphaladaM bhavyasAya kRtvA / gatvA lokAntadezaM kalimalarahitaM sarvazarmAtizAyi, lapsye'haM mokSasaukhyaM sahajanijaguNaM ko'pi kAlaH sa bhAvI // 13 // mohatyAgasUktAni 105 kAraNAniyatAmeti, dveSyo bhavati kAraNAt / svArthArthI jIvaloko'yaM, na kshcitksyciniyH||1|| vRkSaM kSINaphalaM tyajanti vihagAH zuSkaM saraH sArasAH, puSpaM paryuSitaM tyajanti madhupA dagdhaM vanAntaM mRgAH / nidravyaM puruSaM tyajanti Jain Education a l For Privale & Personal use only P w .jainelibrary.org
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamuktA- valyAM gaNikA bhraSTaM nRpaM sevakAH, sarvaH kAryavazAjano'bhiramate no (bhoH) kasya ko vallabhaH? // 2 // tAvaccia sayalajaNo,131105 monehaM darisei jAva niakajaM / niyakajje saMvitte, viralA nehaM pavaTThati // 3 // kRtamidamidaM kariSye, kevalamiti sarala- hatyAge meva cintayasi / truTidalitasakalavAJcha, vilasitamapi cintaya vidhaatuH||4|| hA hA duSTa! kadarthitakAyaiH, kSiptaM janma zlo. 17 mudhA vyavasAyaiH / kAkiNyarthe cintAratnaM, hAritametadakRtvA yatnam // 5 // yadayaM svAmI yadidaM sadma, sarva caitanmithyA chadma / yadayaM kAnto yadiyaM kAntA, so'yaM moho hanta durntH|| 6 // jAtAH kati na hi sukhasaMbandhA, na vidantyete jIvA andhaaH| kaTare mohanaTasya vilAsaH, sarvo nava iva punraabhaasH||7|| ko'haM kasmin kathamAyAtaH, kA me jananI ko me tAtaH / iti paribhAvayataH saMsAraH, sarvo'yaM svapnavyavahAraH // 8 // dArAH paribhavakArA, bandhujano bandhanaM viSaM vissyaaH| ko'yaM janasya moho?, ye ripavasteSu suhRdAzAH // 9 // putro me bhrAtA me, svajano me gRhakalatravargo me / iti kRtamemezabda, pazumiva mRtyurjanaM harati // 10 // dravyANi tiSThanti gRheSu nAryo, vizrAmabhUmau svajanAH smazAne / dehazcitAyAM paralokamArge, karmAnugo yAti sa eva jIvaH // 11 // otuH payaH pazyati naiva daNDaM, kIro'pi zAlInna ca loSTakhaNDam / kAkaH palaM no vata siMhatuNDaM, jantustathA zaM na yamaM pracaNDam // 12 // nivRttA bhogecchA puruSabahumAno vigalitaH, samAnAH svaryAtAH sapadi suhRdo jiivitsmaaH| zanairyadhutthAnaM ghanatimiraruddhe ca nayane, aho dhRSTaH kAyastadapi mrnnaapaayckitH|| 13 // mAtApitRsahasrANi, putradArazatAni ca / pratijanmani vartante, kasya mAtA pitA'pi // 78 // tAvadeva sakalajanaH snehaM darzayati yAvanni kAryam / nijakArye saMvRtte, biralAH snehaM pravarttante // 3 // 2 anAdarakRt. 3 kalyANaM. Jain Education Interational For Privale & Personal use only
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaavaa?||14|| nAstike zakunAH kubje, vAstudoSAH pazau chalam / niHsve nAhAradoSAH syuna vairAgyamasAttvike // 15 // latyakte'pi vitte damite'pi citte, jJAte'pi tattve galite mamatve / duHkhaikagehe vidite ca dehe, tathApi mohstrunnprrohH| // 16 // jAnAmi kSaNabhaGguraM jagadidaM jAnAmi tucchaM sukhaM, jAnAmIndriyavargametamakhilaM svAthai kaniSThaM sadA / jAnAmi ra sphuritAciradyuticalaM visphUrjitaM saMpadAM, no jAnAmi tathApi kaH punarasau mohasya heturmama ? // 17 // antaHkaraNasaMbandhisUktAni 106 hai| ghRSTe netre karau ghRSTau, ghRSTA jihvA radaiH samam / ghRSTAni pustakAyUMSi, ghRSTaM nAntargataM manaH // 1 // e maNu ekkaja hai| makkaDU jai kimai thirau thAi / caMdi lihAvarDa lIhaDI, tihuryANa Ubhiu bAhu // 2 // yadi vahati tridaNDaM nagnamuNDaM jaTAM vA, yadi vasati guhAyAM vRkSamUle zilAyAm / yadi paThati purANaM vedasiddhAntatattvaM, yadi hRdayamazuddhaM sarvametanna kizcit // 3 // abhyastaiH kimu pustakaiH kimathavA ceSTAbhirekAntataH, kaSTAbhiH kimu devatAdiviSayaiH puujaaprnnaamaadibhiH| cetazcedidamarkatUlataralaM zakyeta roDhuM balAtkAmebhyaH karapaGkaje nanu tadA saukhyAni sarvANyapi // 4 // tarkaH kandalakanda eSa kavitA mithyAvacojalpanaM, sAhityaM khalu bandivRndapadavI kaSTAvahaM lakSaNam / vidyAmaNDalamatrata travidhayaH sarve'pyanarthapradAstattvaM mUDha ! nirakSaraM parapadaM cetazciraM cintaya // 5 // zamArtha sarvazAstrANi, vihitAni manI |ssibhiH| tasmAtsa sarvazAstrajJo, yasya zAntaM manaH sadA // 6 // sarvAH saMpattayastasya, vizuddhaM yasya mAnasam / upAnadrUDhama.ma.14AlApAdasya, nanu cAvRtaiva bhuuH||7|| ekAgramanasA dhyAtA, devAH zailamayA api / acireNaiva tuSyanti, kiM punazcatano Jan Education For Private Personal Use Only
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ sana sUktamukkA janaH // 8 // cittAyattaM dhAtubaddhaM zarIraM, citte naSTe dhAtavo yAnti nAzam / tasmAccittaM yatnato rakSaNIyaM, svastha citte valyAM buddhayaH saMbhavanti // 9 // satyapUtaM vadedvAkyaM, vastrapUtaM pivejalaM / dRSTipUtaM nyasetpAdaM, manaHpUtaM samAcaret // 10 // dhyAnasaMbandhisUktAni 107 __ satyaM vacmi hitaM vacmi, sAraM vacmi punaH punH| asminnasAre saMsAre, sAramAtmavazaM mnH||1|| kulaM pavitraM jananI kRtArthA, vasundharA bhAgyavatI ca tena / abAhyamArge zamasindhumagnaM, lInaM parabrahmaNi yasya cetH||2|| na zabdazAstrAbhiratasya mokSo, na bAhyakADambarabandhurasya / na bhojanAcchAdanavismitasya, na lokacittagrahaNe ratasya // 3 // ekAgracittasya dRDhavratasya, paJcendriyaprItinivartakasya / adhyAtmayoge gatamAnasasya, mokSo dhruvaM nityamahiMsakasya // 4 // sukaraM maladhAritvaM, sukaraM dustapaM tpH| sukaro'kSanirodhazca, duSkaraM cittarodhanam // 5||raajymicchnnjitvaa'riinnaaraadhy guruM zrutam / ajitvA ca mano mokSaM, na prApnoti kathaJcana // 6 // aho dhyAnasya mAhAtmyaM, yenakApi hi kAminI / anurAgavirAgAbhyAM, zivAya ca bhavAya ca // 7 // kuNau tavaM pAlau saMjamaM paDhau sylstthaaii| jAva na jhAyai appA, tAva na mukkho jiNo bhaNai // 8 // tava tavie java javie, bahuNA kAleNa hoi siddhisuhaM / niDhaviaaTTakammA, jhANeNa ya takkhaNA siddhI // 9 // karotu tapaH pAlayatu saMyamaM paThatu sakalazAstrANi / yAvanna dhyAyati AtmAnaM tAvanna mokSa iti jino bhaNati // 8 // tapasi tapte jApe japte dabahunA kAlena bhavati siddhisukham / niSThitASTakarmA dhyAnena tarakSaNAsiddhiH // 9 // 106 a ntaHkaraNe & zlo. 10 107dhyAne zlo. 9 ORRESPOSECONOR // 79 // AMANAS Jain Education na For Privale & Personal use only ww.jainelibrary.org
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ tapaHsaMbandhisUktAni 108 namuAIdasamehiM muNiNo kammaM khivaMti jaM guttA / taM no vAsasayAi koDAkoDIhi~ neraiA // 1 // porusicautthachaTTe kAuM kammaM khivaMti muNiNovi / taM no nArayajIvA vAsasayasahassalakkhehiM // 2 // jaM nArayA na kammaM khivaMti bahuehiM varisasahasehiM / taM khalu cautthabhoI jIvo nijarai suhabhAvo // 3 // so a tavo kAyabvo, jeNa maNo maMgulaM na ciMtei / jeNa ne iMdiyahANI jeNa ya jogA na hAyati // 4 // niravajAhAreNaM sAhUNaM niccameva uvvaaso| uttaraguNavuDkie tahavi uvavAsamicchati // 5 // nivasanti hRSIkANi, nivRttAni svagocarAt / ekIbhUyA''tmanA yasminnupa| vAsamimaM viduH||6|| je niccamappamattA, gaMThiM baMdhaMti gaThisahiaMmi / saggApavaggasukkhaM tehiM nibaddhaM sagaMThimi // 7 // | bhaNiUNa namukkAraM niccaM vimharaNavajiA dhannA / pAraMti gaMThisahiaM gaMThiM saha kammagaMThIhiM // 8 // maMsAsI majarao namaskArAdimirdazamAntarmunayaH karma kSapayanti yaguptAH / tanna varSazatAdimiH koTIkoDyantai rayikAH // 1 // pauruSIcaturthaSaSThabhaktAn kRtvA karma kSapayanti munayo'pi / tanna nArakajIvA varSazatasahasralakSaiH // 2 // yajJArakA na karma kSapayanti bahumivarSasahastraiH / tat caturthabhojyeva jIvo nirjarayati zubha|bhAvaH // 3 // tacca tapaH karttavyaM yena mano maGgulaM na cintayati / yena nendriyahAniH yena ca yogA na hIyante // 4 // niravadyAhAreNa sAdhUnAM nityamevopa*vAsaH / uttaraguNavRddhikRte tathApyupavAsamicchanti // 5 // 2 ye nityamapramattA granthi bannanti pranthisahitena / svargApavargasaukhyaM, tairnibarddha svagranthau // 7 // bhaNitvA namaskAraM nityaM vismaraNavarjitA dhanyAH / pArayanti prandhisahitaM granthi saha karmapranthimiH // 8 // (mindntiiti)| mAMzAzI madyarata ekenaiva | | anthisahitena / sa hanta tantuvAyaH susAdhuvAdaH suro jAtaH // 9 // Jan Education inte
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66 sUktamuktAvalyAM // 80 // ikeNaM ceva gaMThisahieNaM / so hata taMtuvAo susAhuvAo suro jaao||9|| Ia ciMtasu abbhAsaM abbhAsaM sivapu-IITrassa jai mahasi / aNasaNasarisaM puNNaM vayaMti eassa samayannU // 10 // thovaMmivi avarAhe bhaNi annaMmi guru guruaAmA pasi pacchittaM / jaM iha appaM taM khalu manne abbhAsakaraNatthaM // 11 // dehadurgamudagrANi, tAvatkarmANi dehinAm / nojjhanti zlo. 17 yAvadannAmbupravezo'tra nirrglH|| 12 // virajya viSayebhyo yaistepe mokSaphalaM tapaH / taireva phalamaGgasya, jagRhe tattvave- 109 tpHdibhiH|| 13 // zarIrazoSaNaM tIvra, na kuryurmunystpH| paryantavirasaM sarva, na syAtsaMsAriNAM yadi // 14 // cakre tIrthakaraiH prabhAva svayaM nijagade taireva tIrthezvaraiH, zrIheturbhavahAri dAritarujaM sannirjarAkAraNam / sadyo vighnaharaM hRSIkadamanaM mAGgalyamiSTArtha zlo.5 kRt , devAkarSaNakAri darpadalanaM tasmAdvidheyaM tapaH // 15 // zrImadvIrajino dRDhapraharaNaH svIyapratijJAdRDhaH, zlAghyo bAhubalI balo'pyavicalaH snnndissennbtii| AnandaH sadupAsako vrataruciH sA sundarItyAdayaH, karmonmUlanakovidena tapasA devaasurairvnditaaH|| 16 // pUjAlAbhaprasiddhyarthaM, tapastapyeta yo'lpadhIH / zoSa eva zarIrasya, na tasya tapasaH phalam // 17 // tapaHprabhAvasUktAni 109 __ yadraM yadurArAdhyaM, yacca dUre vyavasthitam / tatsarva tapasA sAdhyaM, tapo hi duratikramam // 1 // tapaH sakalalakSmINAM, & niyantraNamazRGkhalam / duritapretabhUtAnAM, rakSAmantrI nirakSaraH // 2 // yasmAdvighnaparamparA vighaTate dAsyaM surAH kurvate, kAmaH iti cintayAbhyAsa abhyAsa zivapurasya yadi vAmchasi / anazanasadRzaM puNyaM vadantyetasya smyjnyaaH||10|| stoke'pyaparAdhe bhaNitamanyasmin // 8 // guru prAyazcittam / yadiha bharUpaM tad manye'myAsakaraNArthameva // 1 // in Education emanal For Private Personal use only
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAmyati dAmyatIndriyagaNaH kalyANamutsarpati / unmIlanti maharddhayaH kalayati dhvaMsaM ca yatkarmaNAM svAdhInaM tridivaM karoti ca zivaM zlAghyaM tapastanna kim ? // 3 // yatpUrvArjitakarmazailakulizaM yatkAmadAvAnalajvAlAjAlajalaM yadugrakaraNagrAmAhimantrAkSaram / yatpratyUhatamaH samUhadivasaM yallabdhilakSmIlatAmUlaM tad dvividhaM yathAvidhi tapaH kurvIta vItaspRhaH // 4 // janmakoTikRta meka helayA, karma tIvratapasA vilIyate / kiM na dAhyamatibahvapi kSaNAducchikhena zikhinA'tra dahyate // 5 // udyApanasaMbandhisUktAni 110 prAsAde kalazAdhiropaNasamaM bimbe pratiSThopamaM, puNyazrIsphuTasaMvibhAgakaraNaM vivadviziSTe jane / saubhAgyopari maJjarIpratinibhaM pUrNe tapasyAvadhau, yaH zaktyodyamanaM karoti vidhinA samyagdRzAM so'graNIH // 1 // lakSmIH kRtArthA saphalaM tapospi, dhyAnaM sadoccairjanabodhilAbhaH / jinasya bhaktiH kramataH zivazrIrguNAH syurudyApanato narANAm // 2 // vRkSo yathA dohadapUraNena, kAyo yathA sadrasabhojanena / vizeSazobhAM labhate yathoktenodyApanenaiva tathA tapo'pi // 3 // sUtrANi santaH sutapobhiruccairArAdhya kaNThe dadhate tathApi / mAlAM ca sarvodyamanAya nUnaM, zreyo guNazrIyazasAM jayasya // 4 // bhAvasaMbandhisUktAni 111 jAdavve hoi maI ahavA taruNIsu rUvavaMtIsu / sA jai jiNavaradhamme, karayalamajjhe ThiA siddhI // 1 // 1 yA dravye bhavati matirathavA taruNISu rUpavatISu / sA yadi jinavaradharme karatalamadhye sthitA siddhiH // 1 //
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ valyAM 110 u. / dyApane zlo.4 111 bhAve zlo. 15 sUktamuktA-8 takkavihUNo vijo lakSaNahINo a paMDio loe / bhAvavihUNo dhammo tinnivi nUNaM hasijaMti // 2 // atto devaha bhatto | vAhillo hoi vaida cAhillo / vuDDI hoi mahAsai naibharI bhirADiA hoI // 3 // gauM kaDevaru ceIharI maNu melheviNu haTTi / duI lAhAM ekU nahi sUnI hui sasaTTi // 4 // thovaMvi aNuDhANaM bhAvavisuddhaM haNei kammamalaM / lahuovi shs||81|| dra kiraNo timiraniamba paNAsei // 5 // jJeyAnyaMgAni dAnAdInyevaM dharmanarezituH / tasya teSvadhunA jIvo, bhAvanAmA |nigadyate // 6 // bhAvo dharmasya hunmitraM, bhAvaH krmendhnaanlH| satkRtyAne ghRtaM bhAvo, bhAvo vetrI shivshriyH||7|| dAnazIlatapaHsampaddhAvena bhajate phalam / svAdaH prAdurbhavedbhojye, kiM nAma lavaNaM vinA? // 8 // bhAvasyaikAGgavIrasya, | sAnnidhyAdbahavaH zivam / yayuko'pi dAnAdyairbhAvahInairghanairapi // 9 // vittena dIyate dAnaM, zIlaM sattvena pAlyate / tapo'pi tapyate kaSTAtsvAdhInottamabhAvanA // 10 // cirAdekena dAnAdiktezaiH puNyaM yadarjitam / tasyAnumodanAbhAvAkSaNAdanyastadarjayet // 11 // bhAvAtsukRtalezo'pi, nRNAM srvaarthsiddhidH| bhraSTAnAM tu tato nUnaM, sarvato bhraSTatA yataH // 12 // ghanaM dattaM vittaM jinavacanamabhyastamakhilaM, kriyAkANDaM caNDaM racitamavanau suptamasakRt / tapastaptaM tInaM caraNamapi cIrNa cirataraM, na ceccitte bhAvastuSavapanavatsarvamaphalam // 13 // cakrI zrIbharato balAnugamRgaH zreyAnilAputrako, jIrNazreSThimRgAvatIgRhapatiryo bhAvadevAbhidhaH / sA zlAghyA marudevatA navamuniH zrIcaNDarudrasya cetyAdyAH kasya na citra 1 tarkavihIno vaiyo lakSaNahInazca paNDito loke / bhAvavihIno dharmo nUnaM hasyante zrINyapi // 2 // 2 stokamapi anuSThAnaM bhAvavizuddha hanti karmamalam / laghurapi sahanakaraH timiranitambaM praNAzayati // 5 // SPRESSOMASINSRS Jain Education Interational For Privale & Personal use only
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ MAAR kAricaritA bhAvena saMbhUSitAH // 14 // na kASThe vidyate devo, na zilAyAM na kaIme / bhAveSu vidyate devastasmAdbhAvo hi kAraNam // 15 // krodhasaMbandhisUktAni 112 __ santi santaH kiM na santi ?, santi cettannivedyatAm / kiM kupyanti na kupyanti, te kupyanti katIdRzAH? ||1||'jN ajiaM carittaM desUNAe a puvbakoDIe / taMpi kasAiyamitto hArei naro muhutteNaM // 2 // osari karisaNu kuNavi kalahU, gujjhu payAsisi dAra / bahUe sarisaDa rusaNauM karasi tau marasi gmaar!||3|| apUrvaH ko'pi kopAgniH, sajjanasya khalasya ca / ekasya zAmyati snehAdvarddhate'nyasya vaaritH||4|| na bhavati bhavati ca na ciraM bhavati ciraM cetphale visaMvadati / kopaH satpuruSANAM tulyaH snehena nIcAnAm // 5 // nAkAraNaruSAM saMkhyA, saMkhyAtAH kAraNakrudhaH / kAraNe'pi na kupyanti, ye te jagati pnycssaaH||6|| taM natthi gharaM taM natthi rAula deulaMpi taM natthi / jattha akAraNakuviA do tinni khalA na dIsaMti // 7 // saMtApaM tanute bhinatti vinayaM sauhAImucchAdayatyudvegaM janayatyavadyavacanaM sUte vidhatte kalim / kIti kRntati durgatiM vitarati vyAhanti puNyodayaM, datte yaH kugati sa hAtumucito roSaH sadoSaH satAm // 8 // krodho nAma manuSyasya, zarIrAjjAyate ripuH / yena tyajanti mitrANi, dharmAcca parihIyate // 9 // na kazciJcaNDakopAnA-15 yadarjitaM cAritraM dezonayA pUrvakoTyA ca / tadapi kaSAyitamAtro hArayati naro muhUrtena // 2 // 2 tannAsti gRhaM tannAsti rAjakulaM devakulamapi tannAsti / yatrAkAraNakupitA dvitrAH khalA na dRzyante // 7 // Jain Education Interational For Privale & Personal use only
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamuktA valyAM 112 krodhe zlo. 17 113 kSA ntau zlo.9 // 82 // mAtmIyo'stIha bhUtale / hotAramapi juhvAnaM, spRSTo dahati paavkH|| 10 // parasparAtmagotrasthavigrahaH sarvanAzakRt / / anyo'nyakASThasaMgharSabhavo vahnirna kiM dahet ? // 11 // aitajaNA na kAyavvA, puttakalattesu sAmie bhicce / dahiaMpi mahijaMtaM chaMDai deho na saMdeho // 12 // kSamI yatkurute kArya, na tatkrodhavazaMvadaH / kAryasya sAdhanI prajJA, sA ca krodhena nazyati // 13 // kokilAnAM svaro rUpaM, nArIrUpaM pativratA / vidyA rUpaM kurUpANAM, kSamA rUpaM tapasvinAm // 14 // paMDhama cia rosabhare jA buddhI hoi sA na kAyavvA / kiMpAkaphalANaMpiva na suMdaro tIi pariNAmo // 15 // koho piiiN0|| laggai kohapalevaNai Danjhai guNarayaNAi / uvasamajali ji na olhavai sahaI ti dukkhasayAI // 16 // pANimAMhi palevaNauM kAhu jANai koi / abhiMtari bhaTake balai bAhiri dhumu na hoi // 17 // mAkSAMtisaMbandhisUktAni 113 __kSamAvatAmayaM lokaH, parazcaiva kSamAvatAm / iha sanmAnamarhanti, paratra ca zubhAM gatim // 1 // ekaH kSamAvatAM doSo, dvitIyo nopapadyate / yadenaM kSamayA yuktamazaktaM manyate janaH // 2 // kSamAkhaDgaM kare yasya, durjanaH ki kariSyati / atRNe patito vahniH, svayameva vinazyati // 3 // yasya zAntimayaM zastraM, krodhAnerupazAmakam / nityameva jayastasya, zatrUNAmudayaH kutaH? ||4||shruuyte zrImahAvIraH, kSAntyai mleccheSu jagmivAn / ayatnenAgatAM kSAnti, voDhuM kimiti nezvaraH? atitarjanA na karttavyA putrakalatreSu svAmini bhRtye / dadhyapi madhyamAnaM tyajati dehaM na saMdehaH // 12 // prathamameva roSabhare yA buddhirbhavati | sA kartavyA / kimpAkaphalAnAmiva na sundarastasyAH pariNAmaH // 15 // R // 82 // * Jain Education onal For Privale & Personal use only Avw.jainelibrary.org
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education i | // 5 // mannindayA yadi janaH paritoSameti, nanvaprayAsajanito'yamanugraho me / zreyo'rthino hi puruSAH paratuSTihetorduHkhArjitAnyapi dhanAni parityajanti // 6 // dadatu dadatu gAlIrgAlimanto bhavanto, vayamiha tadabhAvAdgAlidAne'pyazaktAH, jagati viditametaddIyate vidyamAnaM, dadati kharaviSANaM kiM mahAtyAgino'pi 1 // 7 // prAyaH sarvasahasyApi bhaveyurmitrazatravaH / tApaiH kSmAM zoSayed grISmo, varSA toyaizca poSayet // 8 // munerapi vanasthasya, svIyakarmANi kurvataH / trayaH pakSA, mitrodAsInazatravaH // 9 // mAnasaMbandhisUktAni 114 muSNAti yaH kRtasamastasamIhitArtha saMjIvanaM vinayajIvitamaGgabhAjAm / jAtyAdimAnaviSajaM viSamaM vikAraM, sanmAI - vAmRtarasena nayasva zAntim // 1 // aucityAcaraNaM vilumpati payovAhaM nabhasvAniva, pradhvaMsaM vinayaM nayatyahiriva prANaspRzAM jIvitam / kIrtti kairaviNIM mataGgaja iva pronmUlayatyaJjasA, mAno nIca ivopakAranikaraM hanti trivarga nRNAm // 2 // adhanA dhanamicchanti, dhanamAnau ca madhyamAH / uttamA mAnamicchanti, mAno hi mahatAM dhanam // 3 // kusumastavakasyeva, vRttidvayaM manasvinaH / mUrdhni vA sarvalokasya, zIryate vana eva vA // 4 // tAvadAzrIyate lakSmyA, tAvadasya sthiraM yazaH / puruSastAvadevAsau, yAvanmAnAnna hIyate // 5 // eka eva khago mAnI, sukhaM jIvati cAtakaH / pipAsito vA mriyate, yAcate vA purandaram // 6 // mAnino hatadarpasya, lAbho'pi na sukhAvahaH / jIvitaM mAnamUlaM hi, mAne mlAne kutaH sukham // 7 // kSatAkSatAtmamAnasya mAnino maraNaM varam / na cApi kSatamAnasya, kalpAntamapi jIvitam // 8 // varaM ww.jainelibrary.org
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamuktA- valyA ROCESCLA 114 mAne zlo. 11 115 mAyAyAM zlo. 9 // 83 // prANaparityAgo, mA mAnaparikhaNDanA / mRtyustatkSaNikA pIDA, mAnakhaNDe dine dine ||9||n sadazvAH kazAghAtaM, na siMhA ghanagarjitam / parairaGgalinirdezaM, na sahante mnsvinH||10|| brUta nUtanakUSmANDaphalAnAM ke bhavantyamI / aGgulIdarzanAdyena, vilIyante manasvinaH // 11 // mAyAsaMbandhisUktAni 115 AcAryeSu naTe dhUrte, vyAsavezyAbahuzrute / SaTsu mAyA na karttavyA, mAyA tatraiva nirmitA // 1 // kuzalajananavandhyAM satyasUryAstasandhyAM, kugatiyuvatimAlAM mohamAtaGgazAlAm / zamakamalahimAnI duryazorAjadhAnI, vyasanazatasahAyAM dUrato muJca mAyAm // 2 // mAyAmavizvAsavilAsamandiraM, durAzayo yaH kurute dhnaashyaa| so'narthasArtha na patantamIkSate, yathA biDAlo laguDaM payaH piban // 3 // vidhAya mAyAM vividhairupAyaiH, parasya ye vaJcanamAcaranti / te vaJcayanti tridivApavargasukhAnmahAmohasakhA svameva // 4 // mAyAzIlaH puruSo yadyapi na karoti kaJcidaparAdham / sarpa ivAvizvAsyo bhavati tthaapyaatmdosshtH||5|| mAyAsIlaha mANusaha kimu pattija Nu jAi / nIlakaMThu mahuraM lavai savisabhuaMgama khAi // 6 // zanairuddharate pAdaM, jIvAnAmanukampayA / pazya lakSmaNa ! pampAyAM, bakaH paramadhArmikaH // 7 // pRSThataH sevayedaka, jaThareNa hutAzanam / svAminaM sarvabhAvena, paralokamamAyayA // 8 // tadbhojanaM yadgurudattazeSaM, sA prAjJatA yA na karoti pApam / tatsauhRdaM yakriyate parokSe, dambharvinA yaH kriyate sa dharmaH // 9 // XNXCARRCOACACACANCE SSAMACHAR // 83 // Jain Education a l For Privale & Personal use only uw.jainelibrary.org
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ vakratvasaMbandhisUktAni 116 / kAryA kAryAya kasmaicitsaralairapi vakratA / RjutAM vastuno vetti, kiM cakSuH kRNanaM vinA // 1 // vakratvena yathA loke, gauravaM nArjave tathA / dvitIyAyAM zazI vandyaH, pUrNimAyAM yato na hi // 2 // nAtyantasaralairbhAvyaM, gatvA pazya vanaspatIn / chidyante saralAstatra, kubjAstiSThanti paadpaaH||3|| nAtIva mRdunA bhAvyaM, mRduH sarvatra bAdhyate / niHsArAM kadaliM dRSTvA, chettuM ko na samudyataH1 // 4 // nAtinIcairna cApyuccairbhavitavyaM phalArthinA / stokaM natvA pibannambhaH, kumbhH| prApnoti pUrNatAm // 5 // vyasanasaMbandhisUktAni 117 dyUtaM ca mAMsaM ca surA ca vezyA, pAparddhicaurye paradArasevA / etAni sapta vyasanAni loke, ghorAtighoraM narakaM nayanti // 1 // dyUtAdrAjyavinAzanaM nalanRpaH prApto'thavA pANDavA, madyAkRSNanRpazca rAghavapitA pApar3ito duussitH| mAMsAcchre - |NikabhUpatizca narake cauryAdvinaSTA na ke?, vezyAtaH kRtapuNyako gatadhano'nyastrIhato raavnnH||2|| vairavaizvAnaravyAdhi-18 vAdavyasanalakSaNAH / mahAnAya jAyante, 'vakArAH' paJca vrddhitaaH||3|| ghRtaM sarvApadAM dhAma, dyUtaM divyanti durddhiyH| dyUtena kulamAlinyaM, dyUtAya shlaaghte'dhmH||4|| rAjyacyutiM vallabhayA viyoga, dyUtAnalaH prApa gatorubhogam / pracaNDatAmaNDitabAhudaNDAste pANDavAH prApuraraNyavAsam // 5 // khaJjakuNDAdikAn dRSTvA, dyUtavyasanapoSakAn / zreSThisUrmumuce Jan Education in tema For Private Personal Use Only
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamuktA valyAM 116 va Rtve zlo.5 117 vya // 84 // __ sane ". sadayo'pamRtyunaca / yasya tasyada hastalAgha dyUtaM, na punarguruvAkyataH // 6 // karaghaMTA naha paMDurA sajaNa dUrIhUya / sUnAM deula seviaiM tujjha pasAiM jUya // 7 // vaidyasaMbandhisUktAni 118 | AyurvedakRtAbhyAsaH, sarvajJaH priyadarzanaH / AryazIlaH prasannAtmA, eSa vaidyo'bhidhIyate // 1 // vyAdhestattvaparijJAnaM, | vedanAyAzca nigrahaH / etadvaidyasya vaidyatvaM, na vaidyaH prabhurAyuSaH // 2 // rogaM roganidAnaM, rogacikitsAM ca rogamuktatvam / jAnAti samyagetadvaidyo nAyuHprado bhavati // 3 // kAlajJAnavidAM varo madhuravAk zAntaH zuciH zAstravit, dhIro dharmaparo nidAnacaturo rogaprayoge paTuH / saMtuSTaH sadayo'pamRtyubhayahRnmRtyukSaNajJo guNI, saMmUDhaH pratikArakarmaNi na yo vandyaH sa vaidyottmH||4|| yasya tasya tarormUlaM, yena tena praghRSya ca / yasya tasya pradAtavyaM, yadvA tadvA bhaviSyati // 5 // citAM prajvalitAM dRSTvA, vaidyo vismayamAgataH / nAhaM gato na me bhrAtA, kasyedaM hastalAghavam ? // 6 // paDhesu putta! vijayaM khIrakhaMDabhujayaM / jai marai kammayaM jIvai tau rokadammayaM // 7 // Ature vittaharaNaM, mRte cAzu palAyanam / etadvaidyasya vaidyatvaM, na vaidyaH prbhuraayussH||8|| vaidyarAja ! namastubhyaM, yamabhrAtRsahodaraH / yamo hi harati prANAn , dravyaprANaharo | bhiSam ||9||prcchnnaa yamadUtA, iva prabhUtAH kalau na ke vaidyAH? / zAstravittaralabuddhiH, sarala: paralokabhIviralaH // 10 // kusaGginaM saGgatirastapuNyaM, padmA daridraM peNapadmanetrA / kSudraM kSamAviSamaM mRgAkSI, vaidyAn kRpA nAzrayate kadApi // 11 // 1 / lakSmIH . 2 vezyA. zlo.7 118 vaidye zlo. 18 ININESS // 84 // Jain Education Interational For Privale & Personal use only
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ yo vyAdhibhirthyAyati bAdhyamAnaM, janaughamAdAtumanA dhanAni / vyAdhIn viruddhauSadhato'sya vRddhiM nayetkRpA tatra kuto'stu vaidye // 12 // rasAyanaiH sArddhamihauSadhAni, tadatra vAsAnmama maMdatA na / itIva vaidyasya hRdantarAlaM, lobhaH paTutvaM kalayanna muzcet // 13 // pratyUSasaM vIkSya purISamUtradurgandhasaMbandhavazena manye / saddharmagandhaH surabhisvabhAvo, vijRmbhate no bhiSajAGgaNeSu // 14 // prApnoti dharmArthayazAMsi dharmAccikitsakaH saJcarayaM ( saMracayaM ) zcikitsAm / arthArthataH kevalamarthameva, niSevate dharmayazonizumbhI // 15 // abhUmijamanAkAzaM, rasAsvAdavivarjitam / sulabhaM roganirnAzi, vada vaidya ! kimauSadham ? // 16 // pauSe mAse nirAhArA, bahvAhArAzca kArttike / caitre mAse guDAhArA, bhavantu tava zatravaH // 17 // atyambu| pAnAdviSamAsanAcca, divAzayAjjAgaraNAcca rAtrau / saMdhAraNAnmUtrapurISayozca SaGgiH prakAraiH prabhavanti rogAH // 18 // nRpasaMbandhisUktAni 119 1 duSTasya daNDaH sujanasya pU~jA, nyAyena kozasya ca saMpravRddhiH / apakSapAto ripurAMSTrarakSA, pazcaiva yajJAH kathitA nRpANAm // 1 // duSTAnAM damanaM nayAnugamanaM svIyaprajApAlanaM nityaM devamaharSipAdanamanaM SaDdarzanImAnanam / aucityAcaraNaM paropakaraNaM tyAgaM subhogaM zriyAM, kurvANo nRpatiH zriyA nijapatiH satyeva no mucyate // 2 // yastejasvI yazasvI | zaraNagata janatrANakarmapravINaH, zAstA zazvatkhalAnAM kSataripunivahaH pAlakaH svaprajAnAm / dAtA bhoktA vivekI nayapatha* pathikaH supratijJaH kRtajJaH, prAjyaM rAjyaM sa rAjA prathayAta pRthivImaNDale'khaNDitAjJaH // 3 // narakAntaM tadA rAjyaM, sU. su. 15 Jain Education jainelibrary.org
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamukkAvalyAM 119 nRpe zlo. 32 // 85 // yadi rAjA na dhArmikaH / dhArmike tu paraM tatra, saukhyamatra paratra ca // 4 // sacchaMda jaMpijai, kijai jaM jaM maNassa paDi- bhAi / aliaM ca saccavijjai, pahuttaNaM teNa ramaNijaM // 5 // rAjJi dharmiNi dharmiSThAH, pApe pApAH same smaaH| rAjAna- manuvartante, yathA rAjA tathA prajAH // 6 // zaizave'bhyastavidyAnAM, yauvane viSayaiSiNAm / vArddhake munivRttInAM, yogenAnte tanutyajAm // 7 // kSamI dAtA guNagrAhI, svAmI duHkhena labhyate / anukUlaH zucirdakSaH, svAmin ! bhRtyo'pi durlabhaH ||8||sevaa gurau tadAdiSTagrahaH puruSasaMgrahaH / zaurya dharmazca paJcAmI, raajylkssmiiltaambudaaH||9|| ApannasyAtiharaNaM, | zaraNAgatarakSaNam / tyAgaH puNyAnurAgazca, raajylkssmiiltaambudaaH|| 10 // na ca bhogAnna ca tyAgAnna cA''dhene c| rogtH| prajAsaMtApanAnnUnaM, kSIyante kssitipshriyH||11|| durbalAnAmanAthAnAM, bAlavRddhatapasvinAm / anAryaiH paribhUtAnAM, sarveSAM pArthivo gtiH|| 12 // dharmaH kSoNIbhRtAM ziSTapAlanaM dussttnigrhH| mAtsyo nyAyo'nyathA nUnaM, bhavedbhuvanaghasmaraH // 13 // nyAyo dharmoM darzanAni, tIrthAni sukhasaMpadaH / yasyA''dhAre pravarttante, sa jIyAtpRthivIpatiH // 14 // pArthivAnAmalaGkArAH, prajAnAmeva pAlanam / kirITakaTakoSNISairbhUSyante kevalaM nttaaH|| 15 // zaThadamanamazaThapAlanamAzritabharaNaM ca rAjacihnAni / abhiSekapaTTabandhau, bAlavyajanaM vraNasyApi // 16 // prajAnAM dharmaSaDbhAgo, rAjJo bhavati / rkssituH| adharmasyApi SaDbhAgo, jAyate yo na rakSati // 17 // lokebhyaH karamAdAtA, caurebhystaanrkssitaa| tadIyaili|pyate rAjA, pAtakairiti hi smRtiH|| 18 // akare karakartA ca, gosahasravadhAghabhRt (dhkRtH)| pravRttakaravicchede, gavAM | 1 svacchandaM jalpyate kriyate yadyan manasi pratibhAti / alikaM ca satyApyate, prabhutvaM tena ramaNIyam // 5 // // 85 // Jain Educationline For Privale & Personal use only NM.jainelibrary.org
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ koTiphalaM bhavet // 19 // kArya zatrAvapi prANatrANaM zaraNamAgate / nijapRSThAnugaM dhvAnta, pradIpaH kiM na rakSati ? // 20 // // jaladherapi kallolAcApalyAni kaperapi / zakyante yatnato rorbu, na punaH prabhucetasaH // 21 // mA sma sandhiM vijAnantu, mA sma jAnantu vigraham / AkhyAtaM yadi zRNvanti, bhUpAstenaiva paNDitAH // 22 // SaTkarNo bhidyate mntrshctu:krnnshc| dhAryate / dvikarNasya tu mantrasya, brahmA'pyantaM na gacchati // 23 // svacchandaM chandavRttyA ye, raJjayanti mahIpatim / te pAyayanti sapISi, kuvaidyA iva sajvaram // 24 // sarvatra sulabhA rAjan !, satataM priyavAdinaH / apriyasya tu pathyasya, vaktA zrotA ca durlabhaH // 25 // yajJe hatA ye pazavo mriyante, ta eva bhUpA iti vedavAcaH / tenaiva saMskAravazena teSAM, gato vivekaH pRthivIpatInAm // 26 // avijJAtavizeSasya, sarvatejo'pahAriNaH / svAmino nirvivekasya, tamasazca kima|ntaram // 27 // kAmaH krodhastathA harSo, mAyA lobho madastathA / SaDvargamutsRjedenaM, tatra tyakte sukhI nRpH||28|| | AjJAbhaGgo narendrANAM, vRtticchedo dvijanmanAm / pRthak zayyA ca nArINAmazastro vadha ucyate // 29 // riktapANirna pazyecca, rAjAnaM bhiSajaM gurum / naimittikaM svapnavidaM, phalena phalamAdizet // 30 // gantavyaM rAjakule draSTavyA rAjapUjitA lokaaH| yadyapi na bhavantyAstathApyanarthA vilIyante // 31 // ghaTavasaripUrNo'pi, vidagdho rAgavAnapi / grahItuM zakyate kena, pArthivaH karNadurbalaH? // 32 // matrisaMbandhisUktAni 120 / __ SaTkarNo bhidyate mantrazcatuHkarNastu dhAryate / dvikarNasya tu mantrasya, brahmA'pyantaM na gacchati // 1 // Ature vyasane | Jain Education Infomational For Privale & Personal use only
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6 120 matriNi zlo. 24 nAti loke, janapadahitakatAmapi khelanebhyo, duHkhAniyoginAM lakSmIH / sthUlAdhana duradhikA prApte, durbhikSe zatruvigrahe / rAjadvAre zmazAne ca, yastiSThati sa vAndhavaH // 2 // aniSTe durmatiM dadyAttayA'sau narakaM sUkamukkAvalyAM vijet / tasmAtsarvaprayatnena, iSTaM dharme niyojayet // 3 // bhAvasnigdhairupakRtamiti dveSyatAmeti kizcit , zAThyAdanyaiH parakRtamapi prItimevopayAti / durgAhyatvAnnRpatimanasAM naikabhAvAzrayANAM, sevAdharmaH parakRtamapi prItimevopayAti // 4 // narapatihitakartA dveSyatAmeti loke, janapadahitakartA tyajyate pArthivena / iti mahati virodhe vartamAne samAne, nRpatijanapadAnAM durlabhaH kAryakartA // 5 // aho ahInAmapi khelanebhyo, duHkhAni dUraM nRpasevanAni / eko'hinA mRtyumu. paiti daSTaH, saputrapautrastu nRpeNa dssttH|| 6 // azvatarINAM garbho, durjanamaitrI niyoginAM lakSmIH / sthUlatvaM zvayathubhavaM, vinA vikAreNa na bhavanti // 7 // nA''sye sarpasya rudhiraM, na ca dRSTaM kalevare / na prajAsu na bhUpAle, dhanaM duradhikAriNi // 8||proktH pratyuttaraM nA''ha, viruddhaM prabhuNA ca yH| na samIpe hasatyuccaiH, sa bhvedraajvllbhH||9||raajmaatri devyAM ca, kumAre mukhyamantriNi / purohite pratIhAre, varttavyaM rAjavatsadA // 10 // varaM vanaM varaM bhikSA, durddhara maraNaM varam / varaM vyAdhirmanuSyANAM, nAdhikAreNa saMpadaH // 11 // ekayA mudrayA stokAn , mudrA paJcakamApyate / pANI pAde mukhe kaNThe, gehe sA dhriyate katham ? // 12 // rAhuH sudhApravRddhaH, zirasi vilUne'pi zazinamanusarati / viditavipado'pi kaSTaM, labdhAsvAdA nivartante // 13 // adhikArAtribhirmAsairmAThApatyAt tribhirdinaiH| zIghraM narakavAJchA ceddinamekaM purohitH|| 14 // aho apUrva caritaM, yoginAM ca niyoginAm / kSaNAparaM padaM prApya, pazyantyAtmamayaM jagat // 15 // nRpavyApArapApebhyaH, svIkRtaM sukRtaM na yaiH / tAn dhUlidhAvakebhyo'pi, manye duSTatarAnnarAn // 16 // prApya calAnadhi Jain Educationalitional
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education kArAn zatrau mitre ca bandhuvarge ca / nApakRtaM nopakRtaM na satkRtaM kiM kRtaM tena ? // 17 // prAjJe niyojite'mAtye, mahIzasya guNatrayam / yazaH svarganivAsazca, puSkalazca dhanAgamaH // 18 // kulazIlaguNopetaM, satyadharmaparAyaNam / rUpiNaM suprasannaM ca, rAjA'dhyakSaM tu kArayet // 19 // zIlavRttidharo dhIraH sarvaratnaparIkSakaH / zuciravyabhicArI ca, bhANDAdhyakSo'bhidhIyate // 20 // iGgitAkAratattvajJaH priyavAk priyadarzanaH / sakRduktagrahI dakSaH, pratIhAraH prazasyate // 21 // cittajJaH zIlasaMpanno, vAggmI dakSaH priyaMvadaH / yathoktavAdI smRtimAn, dUtaH syAtsaptabhirguNaiH // 22 // vedasiddhAntatattvajJo, japahomaparAyaNaH / AzIrvAdaparo nityameSa rAjJaH purohitaH // 23 // araiH saMdhAryate nAbhirnAbhau cArAH pratiSThitAH / svAmisevakayorevaM vRtticakraM pravarttate // 24 // sevakasaMbandhisUktAni 121 sevA zvavRttirAkhyAtA, na taiH samyagudAhRtam / zvA karoti hi pucchena, mUrdhnA cATUni sevakaH // 1 // maunAnmUrkhaH pravacanapaTurvAtulaH svalpako vA, kSAntyA bhIruryadi na sahate prAyazo nAbhijAtaH / dhRSTaH pArzve bhavati yadivA dUrato'pyapragalbhaH, sevAdharmaH paramagahano yoginAmadhyagamyaH // 2 // zUlI jAtaH kadazanavazAdbhaikSyayogAtkapAlI, vastrAbhAvAdvigatavasanaH snAnadauHsthyAjaTAvAn / itthaM sarvaM tvadanugamanAdIzvaratvaM mayA''taM, adyApi tvaM mama narapate ! nArddhacandraM dadAsi ? // 3 // sevayA dhanamicchadbhiH, sevakaiH pazya yatkRtam / svAtantryaM yaccharIrasya, mUDhaistadapi w.jainelibrary.org
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamuktAvalyAM vake -SAMACANCCCC hAritam // 4 // hInamatti puro yAti, nizi jAgarti cATumAn / dvAre tiSThati dInAtmA, dhikkaSTaM zveva sevkH||5|| 121 se| zirasA dhAryamANo'pi, somaH somena zambhunA / tathApi kRzatAM dhatte, kaSTaM khalu praashryH||6|| tulyArthaM tulyasAmarthya, |marmajJaM vyavasAyinam / arddharAjyaharaM bhRtyaM, yo na hanyAtsa hanyate // 7 // zlo. 7 putrasaMvandhisUktAni 122 122 putre | zlo. 24 / utpatannipatan risan , hasallAlAvalIrvaman / kasyAzcideva dhanyAyAH, kroDamAyAti nndnH||1|| zarvarIdIpakazcandraH, prabhAte ravidIpakaH / trailokyadIpako dharmaH, suputraH kuldiipkH|| 2 // ekena vanavRkSeNa, puSpitena sugandhinA / vAsitaM tadvanaM sarva, suputreNa kulaM yathA // 3 // ekenApi hi zUreNa, pAdAkrAntaM kSamAtalam / kriyate bhAskareNeva, sphaarsphu| ritatejasA // 4 // eko'pi yaH sakalakAryavidhau samarthaH, sattvAdhiko bhavati kiM bahubhiH prasUtaiH / candraH prakAzayati disukhamaNDalAni, tArAgaNaH samudito'pyasamartha eva // 5 // yo'vazyaM piturAcAraH, putrastamanuvartate / na hi ketakivRkSasya, bhavatyAmalakI phalam // 6 // sa eva putraH putro yaH, kulameva na kevalam / pituH kIrti ca dharma ca, guNAMzcApi, vivartayet // 7 // parivartini saMsAre, mRtaH ko vA na jAyate / sa jAto yena jAtena, yAti vaMzaH samunnatim // 8 // " " // 87 / / lAlayetpaJca varSANi, daza varSANi tADayet / prApte ca SoDaze varSe, putraM mitramivA''caret // 9 // lAlanAdbahavo doSAstADanAdbahavo guNAH / tasmAtputraM ca ziSyaM ca, tADayenna ca lAlayet // 10 // mAtA zatruH pitA vairI, bAlo yena na CMAMALAMAC%AC Jain Education R ional For Privale & Personal use only w .jainelibrary.org
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ SECUCCOREGAOORS pAThitaH / na zobhate sabhAmadhye, haMsamadhye bako yathA // 11 // pitRbhistADitaH putraH, ziSyastu gurushikssitH| ghanAhataM suvarNa ca, jAyate janamaNDanam // 12 // ajAtamRtamUrkhebhyo, mRtA'jAtau varaM sutau / yatastau svalpaduHkhAya, yAvajIvaM jaDaH punH||13|| kiM tayA kriyate dhenvA ?, yA na sUte na dugdhadA / ko'rthaH putreNa jAtena?, yo na vidvAn na bhaktimAn // 14 // zRNvanti piturAdezaM, te ke'pi viralAH sutaaH| AdiSTaM ye tu kurvanti, santi te yadi paJcaSAH // 15 // te putrA ye piturbhaktAH, sa pitA yastu posskH| tanmitraM yatra vizvAsaH, sA bhAryA yatra nirvRtiH // 16 // janitA copanetA ca, yastu vidyAM prayacchati / annadaH prANadazceti, pitA paJcavidhaH smRtH||17||raajnyH patnI guroH patnI, mitrapatnI tathaiva ca / patnImAtA svamAtA ca, paJcaitA mAtaraH smRtAH // 18 // puttihiM jAiM kavaNu guNa ko vA aguNa mueNa / jiNi bappIkI muMhaDI caMpijai avareNa // 19 // aliaMjapei jaNo putto jaM hoi tAyasAriccho / atthamie ravibiMbe khaNamikaM saNicharo tavao // 20 // upAdhyAyA dazAcArya, AcAryANAM zataM pitaa| sahasraM tu piturmAtA, gauraveNA|tiricyate // 21 // AstanyapAnAjananI pazUnAmAdAralambhAvadhi cAdhamAnAm / AgehakarmAvadhi madhyamAnAmAjIvitAttIrthamivottamAnAm // 22 // mAtA pazUnAM sutasattayaiva, dhanArjanaistuSyati madhyamAnAm / vIrAvadAtaiH punaruttamAnAM, lokottamAnAM caritaiH pvitraiH|| 23 // upakartA kalAcAryo, bhartA mAtA pitA guruH / naite dhikkAramarhanti, garhitAnAM zatairapi // 24 // . alikaM jalpati jano yat putro bhavati tAtasadRkSaH / astamite ravibiMbe kSaNamekaM zanaizcarastapatu // 20 // Jain Education C ana For Privale & Personal use only M Mr.jainelibrary.org
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamuktA valyAM // 88 // putrI saMbandhisUktAni 123 jAti pUrva mahatI hi cintA, kasya pradeyeti tataH pravRddhA / dattA sukhaM sthAsyati vA naveti, kanyApitRtvaM kila hanta kaSTam // 1 // jammaMtIe sogo, bahuMtIe ya vahue ciMtA / pariNIyAe daMDo, juvaipiA dukkhio nicaM // 2 // niagharasosA paragehamaMDaNI kalikalaMka kulabhavaNaM / jehiM na jAyA dhUyA, te suhiA jIvaloaMmi // 3 // corA cillakA puNa gaMdhI bhaTTA ya vaida pAhUNayA / vesA dhUa nariMdA parassa pIDA na yANaMti // 4 // kulaM ca zIlaM ca sanAthatA ca, vidyA ca vittaM ca vapurvayazca / vare guNAH sapta vilokanIyAstataH paraM bhAgyavazA ca kanyA // 5 // mUrkhanirdhanadUrasthazUramokSAbhilASiNAm / triguNAdhikavarSANAM cApi deyA na kanyakA // 6 // antaHsnehAdazanavasana snAnatAmbUlaveSaiH, saMprIjantI duhitaramiva prekSate yA vadhUTIm / bhaktigrAhyA madhuravacanA putrizikSAsu dakSA, zvazrUrevaM guNagaNayutA prApyate puNyayogAt // 7 // nirvyAjA dayitAdau bhaktA zvazrUSu vatsalA svajane / snigdhA ca bandhuvarge, vikasitavadanA kulavadhUTI // 8 // zayyotpATana gehamArjanapayaHpAvitryacullIkriyAsthAlIkSAlanadhAnyapeSaNakalAgodohatanmanthanaiH / pAkaista tpariveSaNaiH samucitaiH pAtrAdizauca kriyAzvazrUbhartRnanAnhadevRvinayaiH kaSTaM vadhUrjIvati // 9 // mitaM dadAti hi pitA, mitaM bhrAtA mitaM sutaH / amitasya hi dAtAraM, bharttAraM kA na pUjayet // 10 // candracandanakarpUragostanIzarkarAdayaH / eteSAM sAra1 jAyamAnAyAM zoko vardhamAnAyAM vardhate cintA / pariNItAyAM daNDaH yuvatipitA duHkhito nityam // 2 // nijagRhazoSA paragRha maNDanI ca kalikalaGkakulabhavanam / yenai jAtA duhitA te sukhitA jIvaloke // 3 // 123putryAM zlo. 30 // 88 // .
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ muddhRtya, jananyA janitaM mnH|| 11 // tIrthAnAmaSTaSaSTizca, vikhyAtA dharaNItale / teSAM bhAgIrathI zreSThA, tato'pi jananI matA // 12 // patitA guravastyAjyA, mAtA na tu kathaJcana / garbhadhAraNapoSAbhyAM, yato mAtA garIyasI // 13 // pativratA patiprANA, patyuH priyahite ratA / yasya syAdIdRzI bhAryA, sa dhanyaH puruSo bhuvi // 14 // paGgamandhaM ca kubja ca, kuSThAGgaM vyAdhipIDitam / Apatsu ca gataM nAthaM, na tyajetsA mahAsatI // 15 // krIDAM zarIrasaMskAra, samAjotsavadarzanam / hAsyaM paragRhe yAnaM, tyajesroSitabhartRkA // 16 // dvAropavezanaM nityaM, gavAkSAvekSaNaM tathA / asatpralApo hAsya ca, dUSaNaM kulayoSitAm // 17 // lajjA dayA damo dhairya, puruSAlApavarjanam / ekAkitvaparityAgo, nArINAM zIlarakSaNam // 18 // pitA rakSati kaumAre, bhartI rakSati yauvane / putrAzca sthAvire bhAve, na strI svAtantryamarhati // 19 // nadItaTeSu ye vRkSA, yA ca nArI nirAzrayA / mantrihInAzca rAjAno, na bhavanti cirAyuSaH // 20 // varaM kArAgRhakSipto, varaM dezAntarabhramI / varaM narakasaMcArI, na dvibhAryaH punaH pumAn // 21 // abhUSito gRhAdyAti, nAmotyambucchaTAmapi / akSA-8 litapadaH zete, bhAryAdvayacaro nrH|| 22 // ekA bhAryA trayaH putrA, dve hale daza dhenavaH / grAme vAsaH purAsanne, svargAdapi viziSyate // 23 // yasya putrA vaze bhaktA, bhAryA chndaanuvrtinii| vibhaveSvapi saMtoSaH, svargastasya ihaiva hi // 24 // varaM raGkakalatratvaM, varaM vaidhavyavedanA / varaM narakavAso vA, mA sapanyAH parAbhavaH // 25 // phoDInAmuhu sIalI visaha ju mahurauM nAma / sau kiha nAmu ju bahinaDI e tinnivi khaya jAu // 26 // sapatnInAM zate vAsaH, putrasyApi na darzanam / nyAyye kAle'pi na svecchA, hI janma nRpayoSitAm // 27 // ete zataM vayaM paJca, yAvadvairaM parasparam / paraistu pari Jain Education l For Private Personal Use Only ( jainelibrary.org
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamukkAvalyAM 124 zauce zlo. 5 125 sva // 89 // zlo.5 COMMEANSACCU bhUtAnAM, vayaM paJcottaraM zatam // 28 // yaM dRSTvA varddhate snehaH, krodhazca parihIyate / sa vijJeyo manuSyeNa, eSa me pUrvabAndhavaH // 29 // yaM dRSTvA varddhate krodhaH, snehazca parihIyate / sa vijJeyo manuSyeNa, eSa me pUrvazatrukaH // 30 // zaucasaMbandhisUktAni 124 devayAtrAvivAheSu, saMbhrame rAjadarzane / saMgrAme haTTamArge ca, spRSTAspRSTirna duSyati // 1 // utsRSTaM zivanirmAlyaM, vamanaM mRtacarmakam / kAkaviSThAsamutpannaM, paJca pAvitryabhAjanam ||2||chutttthy ghagghurI bakulA ya annapi addhasiddhaM vA / jaha hoi iha na chuttI tajjalamavasAvaNAi tahA ||3||jh ya pasUA nArI jariAI mallagevi piaMtA / uNhodagaM na dUsai kiM puNa korannadhavaNAi? // 4 // jattha jalaM tattha vaNaM jattha vaNaM tattha nicchao teo / teUvAU sahagayA tasA ya paccakkhayA ceva // 5 // svarucisaMbandhisUktAni 125 jo jANai jassa guNe, loe so tassa AyaraM kuNai / phalie dakkhArAme, kAo liMbohAlaM cuNai // 1 // bahu mIThI 1 dugdhaM gaMgA madhu citrakacarma pippalaH, 2 chuTito hayo ghughuro bakulazca annamasiddhaM vA / yathA bhavatyatra nAzaucaM tajalamavazrAmaNAdi tathA // 3 // yathA ca prasUtA nArI jaritAdi malakenApi pibantI / uSNodakaM na dUSyati kiM punaH kodvadhAvanAdi // 4 // yatra jalaM tatra vanaspatiH yantra vanaspatistatra niyamAttejaH / tejovAyU sahagatI asAca pratyakSA evaM // 5 // 3 yo jAnAti yasya guNAn loke sa tasyAdaraM karoti / phalite drAkSArAme, kAkaH nimbolikA bhakSayati // 1 // L-COACASSAGACACACACY // 89 // Jain Educatio n For Privale & Personal use only A ww.jainelibrary.org
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Inte tasu sIalI mauI nidda na aMti / jaM rucca taM ruadhauM cheA ehu bhaNati // 2 // yadeva rocate yasya, tadeva tasya sundaram / zrIkhaNDe na tathA prItiryathA rudrasya bhasmani // 3 // rudro nagnaH kaviH kANaH, zaniH paMguH zazI kSayI / rAmo duHkhI balirRte, na duHkhaM paJcabhiH saha // 4 // sarvathA svahitamAcaraNIyaM kiM kariSyati jano bahujalpaH ? / vidyate sa na hi kazcidupAyaH, sarvalokaparitoSakaro yaH // 5 // prakIrNe tathA'nyoktau sUktAni 126 grAmo vRttyAvRtaH syAnnagaramuru caturgopurodbhAsizobhaM kheTaM nadyadriveSTaM parivRtamabhitaH karvaTaM parvatena / grAmairyuktaM maDambaM dalitadazazataiH pattanaM ratnayonidraNAkhyaM sindhuvelAvalayitamatha saMbAdhanaM cAdrizRGge // 1 // matiraprAptaviSayA, buddhiH sAmpratadarzanI / atIte ca smRtijJeyA, prajJA kAlatraye punaH // 2 // hAvo mukhavikAraH syAdbhAvazcittasamudbhavaH / vilAso netrajo jJeyo, vibhramo bhrUsamudbhavaH // 3 // anavasthitacittAnAM prasAdo'pi bhayaGkaraH / sarpiNyatti kila snehAtsvApa - tyAni na vairataH // 4 // yadyapi svacchabhAvena, darzayatyambudhirmaNIn / tathApi jAnudano'yamiti cetasi mA kRthAH // 5 // TaNkacchede na me duHkhaM, na dAghe na ca gharSaNe / etadeva mahadduHkhaM, guJjayA saha tolanam // 6 // sthAnaM sarvasya dAtavyame - kavArAparAdhinaH / dvitIyapatane dantA, vaktreNApi vivarjitAH // 7 // na vinA madhumAsena, antaraM pikakAkayoH / vasante ca punaH prApte, kAkaH kAkaH pikaH pikaH // 8 // maNiluThatu pAdAgre, kAcaH zirasi dhAryatAm / parIkSaka karaprAptaH, 1 caitramAsena. jainelibrary.org
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamuktA kAcaH kAco maNimaNiH // 9 // vAyunA yatra nIyante, kuJjarAH paSTihAyanAH / gAvastatra na gaNyante, mazakasya ca kA|126 pravalyAM kathA? // 10 // yavAgUjaraNe jADyaM, modakAnAM tu kathA / vacane'pi daridratvaM, dhanAzA tatra kIdRzI? // 11 // mRgAriMkIrNe' vA mRgendraM vA, hariM vyAharatAM jnH| tasya dvayamapi brIDA, krIDAdalitadantinaH // 12 // yadi nAma sarvapakaNaM, zaknoti nyoktau ca // 9 // karI kareNa nAdAtum / iyataiva tasya nanu kiM, parAkramaglAniriha jAtA? // 13 // saMkuJcanti kalau tucchAH, prasaranti zlo. 68 mhaashyaaH| grISme sarAMsi zuSyanti, kAmaM vAridhiredhate // 14 // strINAmapi vacaH kAle'nukUlaM manyate budhaiH / durgA vAmagatA kiM na, zasyate mArgagAmibhiH? // 15 // yadyapi na bhavati hAniH, parakIyAM carati rAsabhe drAkSAm / asamaJjasaM laca dRSTvA, tathApi naH khidyate cetaH // 16 // atiparicayAdavajJA, bhavati viziSTe'pi vastuni praayH| lokaH prayAgavAsI, kAkUpe snAnaM samAcarati // 17 // apUrvaH khaNDavRtto'pi, dvitIyendurivAryate / sapUrvaH pUrNavRtto'pi, pUrNenduriva nAya'te 4 // 18 // apasaraNameva yuktaM, maunaM vA tatra rAjahaMsasya / kaTu raTati nikaTavartI, vAcAlaSTiTTibho yatra // 19 // he bAla kokila! karIramarusthalISu, kiM durvidagdha ! madhuradhvanimAtanoSi / anyaH sa ko'pi sahakAratarupradezo, yasmiJjayanti | tava vibhramabhASitAni // 20 // vyalIkamastu mA vA'stu, lokoktistu sudussahA / bhAjanaM bhajyatAM mA vA, TaNatkArastu mArayet // 21 // akArye tathye vA bhavati vitathe vA kimaparaM, pratIto loke'smin harati mahimAnaM janaravaH / tulottIrNasyApi prakaTanihatAzeSatamaso, vestAhaka tejo na hi bhavati kanyAM gata iti / / 22 // kaMjaMmi samAvaDie, aNu 1 kArya samApatite anuvartayasva durjanaM prayatnena / kiM na pIyate nimbaH zarIrasaMrakSaNArthAya // 23 // Jan Education International For Private & Personal use only
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ attaha dujaNaM pyttennN| kIsa na pijjainiMbo, sriirsNrkkhnnddhaae?||23|| revA ! hA maggeNa vaha, mata unamUli palAsa / kalle jalaharu thakkasI, kavaNa parAi Asa // 24 ||'re kArilli hayAse, caDiA nibaMmi pAyave paure / ahavA tujjha na doso, sarisA sarisehiM rajati // 25 // anno kovi sahAvo, samuddagaMbhIrayAi bhAvassa / amayaM visaM huAso, samayaM cia jeNa dhariAI // 26 // jai maMDaleNa bhasi aM, hatthiM daTTaNa rAyamaggaMmi / tA kiM gayassa juttaM, suNaheNa samaM kaliM kAuM? // 27 // yadi kAko gajendrasya, viSThAM kurvIta mUrddhani / kulAnurUpaM tattasya, yo gajo gaja eva sH|| 28 // asmAn vicitravapuSazcirapRSThilagnAn, kasmAdvimuJcasi vibho! yadivA vimuJca / hAheti kekivara! hAniriyaM tavaiva, bhUpAlamUrddhani punarbhavitA sthitinaH // 29 // zaityaM nAma guNastavaiva tadanu svAbhAvikI svacchatA, kiM brUmaH zucitAM vrajanti sudhiyaH sparzena yasyApare / kiM cAtaH paramasti te stutipadaM yajjIvitaM dehinAM, tvaM cennIcapathena gacchasi payaH kastvAM niroDhuM| kSamaH // 30 // accha u dUre rAo rAMkU no apamAniyai / DAbhU phoDai pAu bhAu mAgai Thokiu // 31 // ayukto guNayuktasya, dhanuSaH prANinAM vadhaH / yukta eva hi khaDgasya, yasyotpattiH kuzIlatA // 32 // raiyaNAyarassa na hu hoi tucchimA niggaehiM rayaNehiM / tahavi hu caMdasaricchA, viralA rayaNAyare rayaNA // 33 // vane ratirviraktAnAM, he kArilli! hatAze caTitA nimbe pAdape pracure / athavA tava na doSaH, sadRzAH sadazai rajyante // 25 // anyaH ko'pi svabhAvaH samudgambhIra|tAyA bhAvastha / amRtaM viSaM hutAzaH samakaM tenaiva dhriyante // 26 // yadi maNDalena bhaSitaM hastinaM dRSTvA rAjamArge / tat kiM gajasya yukta, zunA samaM kaliM kartum ? // 27 // 2 ratnAkarasya naiva bhavati tucchatA nirgatai ranaiH / tathApi ca candrasadRzA viralA ni ratnAkare ravAni // 33 // sU.mu.16 Jain Education Interational For Privale & Personal use only
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUtamuktAvalyAM // 91 // | | raktAnAM ca jane ratiH / anavasthitacittAnAM, na vane na jane ratiH // 34 // prAtaH pUSNo bhavati mahimA nopatApAya | yasmAtkAlenAstaM ka iha na gatAH ? ke na yAsyanti cAnye 1 / etAvattu vyathayati yadA lokabAyaistamobhistasminneva prakRtimalinairvyAni labdho'vakAzaH // 35 // tAM caMdA tAM cAMdaNI, jAM navi Uge sUra / tAM DakkAM tAM DakkulI, jAma na vajjai tUra // 36 // asArasya padArthasya, prAyeNADambaro mahAn / na hi svarNe dhvanistAdRgU, yAdRk kAMsye'bhivIkSyate // 37 // na navyaM pustakaM zreSThaM, na caitalokaraJjakam / na tasya jalpato lokaiH, pramANIkriyate vacaH // 38 // nAdaraM kurute ko'pi, | nirveSasya jagatraye / ADambareNa pUjyante, sarvatra na guNA janaiH // 39 // duddara raDiaM mahisINa kaDakkhayaM sevaDANa maMtaNayaM / khamaNANa ya vakkhANaM saDaMbaro niSphalo ceva // 40 // rAsaha raDiaM kunariMda jaMpiaM iaraloapaDivannaM / paDhamaM | cia guruAI / pacchA lahuAI lahuAI // 41 // kAcA ciNA na cAviA nayari na dIdhI aggi / baMbha paMcana na mAriA kimu jAevau saggi ? // 42 // vaMbhaNa dhoi ma ghoniA patthari cIru ma phADI / dhoe paMcai iMdiA, jahiM | jUjuI muhADi // 43 // kAcA ghaTare sAcA jANi lAlatA jaDa ghAThA / te nara dina dina diThA dekhata pekhata nAThA | // 44 // kAcA ghaTare kAcA jANi sAcai saMjami paiThA / sAcai sAcauM mAniuM tehiM jAI sIvapurI baiThA // 45 // | maMtra na mUjhI jaDI na auSadha jApa na joga janoi / prANiDA rahe dukhabhara jAtA rAkhaNahAra na koi // 46 // saMsAri phIratai jIvaI lAdhA mANusanA bhavasArA / pramAda mukI puNya karo re jima pAmo bhavapArA // 47 // locana jANe jagi | jouMre jogI joi ApA / Apa joyaMtA jagi jANure locana huA nikalApA // 48 // jAgi na jogI e nara sutA te 126 prakIDanyoktau ca zlo. 68 // 91 //
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education In aviguttA pUyA / joya na jogI kimaru laire mUDha mAyAjAli khUtA // 49 // kAyA vAyA manu mehaNure jogI jogavi nidrA / daMDaja goTI kaMthaka choTI e nahi jogI mudrA // 50 // Agama veda purANare pothA maraNe AthA othA / Apa | jJAna viNu aru sahure jANe thothA mothA // 51 // jihAM tumhe jAsyo te tumhe jou je gayA te mata roo / AviyA jihAM tihAM manaDDu TAlo Apa Apa paSAlo // 52 // ekalo Asi ekalo jAsi ma kari jIva ! moha kUDA / jI kIdhe sukha lahiere te kari dayA dharma ruDA // 53 // bhItari bhaMga bhali pari jANi bAhira raMga ma joi / kRtrima vastu samasta vicArata bAhirI bahulI hoi // 54 // AgimaThANaM joi na jogI joi na paramaM jJAnaM / ahavA AvAgamanIvAraNa joi na paramaM dhyAnaM // 55 // jogI joi na jaga vicArA adhira saMsAra asArA / dekhata pekhata jaga jAyare | putra kalatra parivArA // 56 // bAMbhaNa paMca na mAriAre gAMmi na lAI Age / mAya na mArI ApaNI re kima jAevaM | sagge // 57 // kAcA caNA na cAviAre jIbha na khaMDia dAMte / AMbA bAra na sIMciA ho kima jAi lokaMte ? // 58 // jiNahari jUa na kheliore ghari na ANi besa / sAte vyasana na posiAre dukha na dekhai lesa // 59 // tejIya pavana | dAmiAre vAga na khAMci gADhI / navai nAda na jANiAre gorapi te nara kADhI // 60 // mAMkuDa eka na mAriore AhuttI dIdhI na deve / mAMDio mUMDe na nAmII ho kAMi karUM kaleve // 61 // nAgAM sauDi nivAIire, Agi balai hi| mAlai / ATai lAkaDa bAlIiMho, jogI rAkha na lAi // 62 // jogI joga dhaMdholIore, sAra kAhu na deSai / jo nara nAri na gAMjIo ho, gorapI dIdhao lepai // 63 // cora cyAri maI mAriAre, dhariA triNi vyApAri / w.jainelibrary.org
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamukta:valyAM // 92 // paMcahaM dhana odAliore, sAdhu loka sAdhAri // 64 // mAMkaDa haMsa manAviAre, khANi eka khaMkhAli / triNi rayaNa tali rAkhiAMre, sitra mAraga ajuAli || 65 // nirmala nIra na pAmIore, sIla sanAha na kIdha / nadI mAMhi na nAhiore, moru kAja na kIdha // 66 // gADuM gAmi na kheDiuMre, nIra na pIdhuM jADu / jAtaI jaMtu na TAliAho, naraga thiu tasa ADu // 67 // bAMbhaNi kAdama kuMthiuMre, mAhi cumala navi dhoyu / nadI nIra na nihnaviure, AMdhaI AMdha boyu // 68 // jiNavara jAga na mAMDiore, pasUa pAMca na homI / baMbhadhAra na teDiAho, te nara paDiA bhUmI // 69 // vividhAdhikArasUktAni 127 apathyasevako rogI, sadveSo hitavAdiSu / nIrogo'pyauSadhaprAzI, mumUrSurnAtra saMzayaH // 1 // cArupriyo'nyadArArthI, siddhe'nne gamanAdikRt / niHsvo goSThIrato'tyarthe, nirbuddhInAM ziromaNiH // 2 // vidvAnasmItivAcAlaH, sodyamo'smIti caJcalaH / zUro'smIti ca niHzaGkaH, sa sabhAyAM na rAjate // 3 // kliSToktyApi kaviMmanyaH, svazlAghI prAjJaparSadi / vyAcaSTe cAzrutaM zAstraM yastasya mataye namaH // 4 // udvejako'ticAdvaktyA, marmasparzI hamannapi / nirguNo guNanindAkRt, krakacapratimaH pumAn // 5 // dUto vAcikavismArI, gItakArI kharasvaraH / gRhAzramarato yogI, mahodvegakarAstrayaH // 6 // vRzcike mAtrikA bhagnAH, kSaye bhagnA bhiSagvarAH / svabhAve tArkikA bhagnAH strISu bhagnaM jagatrayam // 7 // aGke sthitA'pi yuvatiH parirakSaNIyA, saMsevito'pi nRpatiH parizaGkanIyaH / zAstraM sunizcitadhiyA paricintanIyaM, zAstre nRpe ca yuvatau ca kuto vazatvam ? // 8 // upAdhyAyazca vaidyazca pratibhUrbhuktanApikA / sUtikA dUtikA caiva, siddhe kArye tRNopamAH 127 vividhAdhi0 zlo. 1-9 4 // 92 //
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 9 // vaidyo guruzca mantrI ca, yasya rAjJaH priyNvdaaH| zarIradharmakozebhyaH, kSipraM sa parihIyate // 10 // lajjA vArei mahaM asaMpayA bhaNai maggire maggi / dinnaM mANakavADaM dehitti na niggayA vANI // 11 // uttama praNipAtena, zUraM bhede niyojayet / nIcamalpapradAnena, samazaktiM parAkramaiH // 12 // kAzI vivarjayeccaurya, nidrAluzcarmacaurikAM / jihvA laulyaM ca rAgADhyo, jIvitaM yo'tra vAJchati // 13 // anucitakArambhaH, svajanavirodho balIyasA sparddhA / pramadAjanavizvAso, mRtyuArANi catvAri // 14 // avinIto bhRtyajano, nRpatiradAtA zaThAni mitrANi / avinayavatI ca bhAryA, mastakazUlAni catvAri // 15 // vaidyastarkavihIno, nirlajjA kulavadhUvratI piinH| kaTake ca prAghUrNako, mastakazUlAni catvAri, // 16 // zItamannaM sutAjanma, durvAtairdUSitA kRSiH / svajanaiH saha mAlinyaM, svAdahInaM catuSTayam // 17 // jAmAtA kRSNasarpazca, durjanaH pAvakastathA / upakArairna gRhyante, paJcamo bhaagineykH||18|| tRNaM brahmavidaH svargastRNaM zUrasya | jIvitam / viraktasya tRNaM nArI, nirIhasya tRNaM nRpaH // 19 // ajIrNa tapasaH krodho, jJAnAjIrNamahaGkatiH / parataptiH hai kriyA'jIrNamannAjIrNa visUcikA // 20 // udyame nAsti dAridyaM, japato nAsti pAtakam / maunena kalaho nAsti, nAsti | jAgarato bhayam // 21 // balaM mUrkhasya maunatvaM, taskarasyAnRtaM balam / durbalasya balaM rAjA, bAlasya ruditaM balam // 22 // zakaTaM paJcahastena, dazahastena vAjinam / hastinaM zatahastena, dezatyAgena durjanam // 23 // Ature vyasane prApte, durbhikSe zatruvigrahe / rAjadvAre zmazAne ca, yastiSThati sa bAndhavaH // 24 // AcAraH kulamAkhyAti, vapurAkhyAti bhojanam / / saMbhramaH snehamAkhyAti, dezamAkhyAti bhASitam // 25 // brAhmaNajAtiradviSTo, vaNigjAtiravaJcakaH / priyAjAtinirI Jain Education lonal For Privale & Personal use only Bipww.jainelibrary.org
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ zlo. sUktamukkA- AluH, zarIrI na niraamyH||26|| sakRjalpanti rAjAnaH, sakRjalpanti sAdhavaH / sakRtkanyAH pradIyante, trINye 127 vi. valyAM 4 tAni sakRtsakRt // 27 // vigrahamicchanti bhaTA, vaidyAzca vyAdhipIDitaM lokam / mRtakabahulaM ca viprAH, kSema subhikSaM ca vidhAdhiH nirgranthAH // 28 // niHspRho nAdhikArI syAnnAkAmI maNDanapriyaH / nAvidagdhaH priyaM brUyAt, sphuTavaktA na vnyckH| MIn 29 // abhracchAyA tRNAdagniH, khale prItiH sthale jalam / vezyArAgaH kumitraM ca, SaDete buddopmaaH||30|| mAtA 10-41 / yadi viSaM dadyAsitA vikrayate sutam / rAjA harati sarvasvaM, kA tatra paridevanA? // 31 // AtA devAnnamasyanti, tapaH kurvanti rogiNaH / nirdhanA vinayaM yAnti, kSINadehAH suzIlinaH // 32 // arthanAzaM manastApaM, gRhe duzcaritAni ca / vaJcanaM cApamAnaM ca, matimAnna prakAzayet // 33 // dAne tapasi zaurye ca, vijJAne vinaye naye / vismayo na hi karttavyo, bahuratnA vasundharA // 34 // kokilAnAM svaro rUpaM, nArIrUpaM pativratA / vidyA rUpaM kurUpANAM, kSamA rUpaM tapasvinAm // 35 // bAlAdapi hitaM grAhyamamedhyAdapi kAJcanam / nIcAdapyuttamA vidyA, strIratnaM duSkulAdapi // 36 // tyajedekaM | kulasyArthe, grAmasyArthe kulaM tyajet / grAmaM janapadasyArthe, AtmArthe pRthivIM tyajet // 37 // pratyakSe guravaH stutyAH, parokSe hai 6 mitravAndhavAH / karmAnte dAsabhRtyAzca, putro (putrA) naiva mRtAH striyaH // 38 // nAsti kAmasamo vyAdhirnAsti moha samo ripuH / nAsti krodhasamo vahnirnAsti jJAnasamaM sukham // 39 // sadbhAvo nAsti vezyAnAM, sthiratA nAsti saMpadAm / viveko nAsti mUrkhANAM, vinAzo nAsti karmaNAm // 40 // grAmo nAsti kutaH sImA ?, patnI nAsti kutaH sutaH // 93 // prajJA nAsti kuto vidyA?, dharmo nAsti kutaH sukham ? // 41 // yatrodakaM tatra vasanti haMsA, yatrA''miSaM tatra patanti Jain Education Interational For Privale & Personal use only
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ SACROSSACROSECONOLOG gRdhraaH| yatrArthinastatra ramanti vezyA, yatrA''kRtistatra guNA vasanti // 42 // sthirA kItirakIrtizca, sthiraM karma zubhA|zubham / sthiraM dAnaM supAtreSu, sthirA maitrI satAM jane // 43 // trayaH sthAnaM na muJcanti, kAkAH kApuruSA mRgAH / apamAne trayo yAnti, siMhAH satpuruSA gjaaH||44|| pUgIphalAni pA(pa)trANi, raajhNsturnggmaaH| sthAnabhraSTAH suzobhante, siMhAH satpuruSA gjaaH||45|| rAjA kulavadhUrviprA, niyogI mantriNastathA / sthAnabhraSTA na zobhante, dantAH kezA || nakhA nraaH|| 46 // yA lobhAdyA paradrohAdyaH pAtrAdyaH parArthataH / maitrI lakSmIya'yaH klezaH, sA kiM sA kiM sa kiM sa kim ? // 47 // agnirApaH striyo mUrkhAH, sarpo rAjakulAni ca / nityaM yatnena sevyAni, sadyaH prANaharANi SaT // 48 // // agnirviro yamo rAjA, samudramudaraM gRham / saptaitAni na pUryante, pUryamANAni nityazaH // 49 // AyuSo rAjacittasya, pizunasya dhanasya ca / khalasnehasya dehasya, nAsti kAlo vikurvtH||50|| durjanAnAM bhujaGgAnAmaGganAnAM ca bhUbhujAm / satkRtAnAmapi prAyo, vizrabdhavyaM na sarvathA // 51 // citrakRtkAvyakarttA ca, kuvaidyaH kunarezvaraH / catvAro narakaM yAnti, paJcamo grAmakUTakaH // 52 // dhanadhAnyaprayogeSu, vidyAsaMgrahaNeSu ca / AhAre ca nihAre ca, tyaktalajjaH sadA bhvet||53|| dharmazokabhayAhArA, nidrA kAmaH kaliH krudhaH / yAvanmAtrA vidhIyante, tAvanmAtrA bhavantyamI // 55 // bAlyaM vRddhirvayo medhA, tvkshrotrnetrvikrmaaH| dazakena nivartante, manaH paJcendriyANi ca // 55 // AyuSkarma ca vittaM ca, vidyA nidhanameva ca / paJcaitAni hi sRjyante, garbhasthasyaiva dehinaH // 56 // mAtuH stanyaM rajaHkrIDA, manmanA vAgalajjatA / zaizave santi nirheturhAsyaM bhogaH pituH zriyaH // 57 // zauryeNa vA tapobhirvA, vidyayA vA dhanena vA / atyantamakulIno'pi, Jain Education Interational For Privale & Personal use only
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamuktAvalyAM 127 vividhAdhika zlo. // 94 // kulIno bhavati kSaNAt // 58 // jAnIyAtpreSaNe bhRtyAn , bAndhavAn vyasanAgame / mitramApadi kAle ca, bhAryA ca vibhavakSaye // 59 // jIvanto mRtakAH paJca, zrUyante kila bhArate / daridro vyAdhito mUrkhaH, pravAsI nityasevakaH // 6 // dhigdAnamasatkAraM, pauruSaM dhik kalaGkitam / jIvitaM mAnahInaM dhik, dhikkanyAM bahubhASiNIm // 61 // sarvasya gAtrasya ziraH pradhAna, sarvendriyANAM nayanaM pradhAnam / sarvoSadhInAmazanaM pradhAna, sarveSu peyeSu payaH pradhAnam // 62 // dAnena pANirna tu kaGkaNena, mAnena tRptinaM tu bhojanena / dhanena kAntinaM tu candanena, dhyAnena muktina tu darzanena // 63 // zrIzAntinAthAdaparo na dAnI, dazArNabhadrAdaparo na maanii| zrIzAlibhadrAdaparo na bhogI, zrIsthUlabhadrAdaparo na yogii||6|| | azvaplataM mAdhavagarjitaM ca, strINAM caritraM bhavitavyatA ca / avarSaNaM cApi ca varSaNaM ca, devA na jAnanti kuto manuSyAH? // 65 // kAnInazca pitAmahaH samabhavan putrAdayo golakAH, saMjAtAH pRthaganyatAtajanitAH kuNDA hyamI paannddvaaH| sarveNa dupadAtmajA sahacarI yuddhe hatA bAndhavAH, zrIkRSNena kulaM kalaGkamalinaM nItaM jagadvandyatAm / / 66 // zAntazcandrazcandanazcaikajAtivIMNA nArI manmathazcaikajAtiH / azvaH khaDgaH kSatriyazcaikajAtimUrkhaH kASThaM gardabhazcaikajAtiH // 67 // putro'pi mUryo vidhavA ca kanyA, zataM ca mitraM capalaM kalatram / vilAsakAle'pi daridratA ca, vinA'gninA paJca dahanti dehaM // 68 // kSate prahArAH prapatantyavazyaM, dhAnyakSaye sphUrjati jATharAgniH / Apatsu mitrANi visaMvadanti, chidreSvanA bahulIbhavanti // 69 // arthA''turANAM na suhRnna bandhuH, kSudhA''turANAM na vapurna tejaH / kAmA''turANAM na bhayaM na lajjA, cintA''turANAM na sukhaM na nidrA // 7 // sukhI na jAnAti parasya duHkhaM, na yauvanasthA gaNayanti zIlam / // 94 // Jain Education al For Privale & Personal use only
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ ApadgatA niSkaruNA bhavanti, ArttA narA dharmaparA bhavanti // 71 // sujIrNamannaM suvicakSaNaH sutaH, susAdhitAstraM nRpatiH susevitaH / sucintya coktaM suvicArya yatkRtaM, sudIrghakAle'pi na yAMti vikriyAm // 72 // bAlasakhitvamakAraNahAsyaM, strISu vivAdamasajjanasevA / gardabhayAnamasaMskRtavANI, paTsu naro laghutAmupayAti // 73 // kAke zaucaM dyUtakAreSu satyaM, sarpe kSAntiH strISu kAmopazAntiH / klIve dhairya madyape tattvacintA, rAjA mitraM kena dRSTaM zrutaM vA ? // 74 // satyaM cettapasA ca kiM zuci mano yadyasti tIrthena kiM, sadvidyA yadi kiM dhanaiH sumahimA yadyasti kiM maNDanaiH ? / lobhazcedaguNena kiM pizunatA yadyasti kiM pAtakaiH, saujanyaM yadi kiM nijairapayazo yadyasti kiM mRtyunA ? // 75 // yaddAridryaM kRpaNajanatAM prINataH saiva lakSmIryanmarttavyaM zaraNamavatAM jIvitavyaM tadeva / yadbhAratvaM gurujanaruSaH syAttadevAtizaurya, yatsvAdhInaM kadazanamapi svAdu pathyaM tadeva // 76 // ArAdheyaddharmamananyakarmA, prAyaH prasAdAvadhireva sarvaH / ArADumenaM tu kRtaprasAda, kasyApi visphUrttimiyati cetaH // 77 // arthA narANAM patiraGganAnAM, varSA nadInAmRturATra tarUNAm / saddharmacArI nRpatiH prajAnAM gataM gataM yauvanamAnayanti // 78 // yadekaH sthaviro vetti, na tattaruNakoTayaH / yo nRpaM lattayA hanti, | vRddhavAkyAtsa pUjyate // 79 // anAdaro vilambazca, vaimukhyaM vipriyaM vacaH / pazcAttApazca paJcAmI, saddAnaM dUSayanti hi // 80 // AnandAzrUNi romAJco, bahumAnaM priyaM vacaH / kiMcAnumodanA pAtradAnabhUSaNapaJcakam // 81 // // samApto'yaM granthaH // iti zreSThi- devacaMdra- lAlabhAI - jaina pustakoddhAre granthAH 57. Jain Education mational
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ SORTERDISOR R ECONOMICRORT9 // zrImatpUrvAcAryakRtA sUktamuktAvalI smaaptaa|| Jain Education Interational For Privale & Personal use only
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ zlokAdyaM aitajjaNA na akarttavyaM na karttavyaM akare karakarttA ca akalita parasvarUpaH akavitvaM parastA0 akArye tathye vA akAraNaM sattva0 akulInaH kulInaH akRtajJA asaM akkhara akkhai adhikArAGkaH zlokAGkaH 112 12 9 1 119 19 31 28 49 1 126 23 19 18 58 33 68 2 35 14 suktamuktAvalyAM akArAdyanukramaH / Hot D lokAcaM adhikArAGkaH zlokAGka 97 13 48 akkhANa rasaNI agnirApaH striyo mUrkhAH 127 agnirvipro yamo rAjA 127 aghaTitaghaTitAni 49 18 11 aGkamAruhya suptasya aGkasthAne bhaveddharmaH aGke sthitA'pi aGganAnAmivAGgAni aGgaM galitaM aGguSThamAnamapi 22 6 127 29 80 63 22 8 18 3 1 adhikArAGkaH zlokAGkaH 126 31 14 122 ajAnan mAhAtmyaM 101 ajIrNa tapasaH krodho 127 ajja ghare natthi ghayaM 92 16 65 99 30 lokAyaM acchau dUre rAo acchinimIlaNamittaM ajAtamRtamUrkhebhyaH anaM kalaM paraM parAri adveva ya aTTha sayA anaMtA pAvarAsIo aNvapi guNAya 3 13 9 20 17 18 8 21 8
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamuktAvalyAM // 96 // Jain Education zlokAdyaM ata eva hi necchanti ataH sicvanti taM adhikArAGkaH zlokAGka 34 26 37 6 4 17 17 2 26 9 3 atikupitA api atithiryasya bhagnAzo atisaMcaya karttaNAM atula sukhanidhAnaM atto devaha bhatto atyugrapuNyapApAnAM 28 86 atiparicayAdavajJA 126 atiyatnagRhIto'pi 30 ativAhitamatigaddanaM 103 85 55 111 11 118 17 6 atyambupAnAd atra droNazataM dagdhaM 5 18 lokAdyaM atthAloyaNataralA adattadAnAcca bhave0 adattaM nAdase adAtari samRddhe'pi adAtA puruSastyAgI adhikArAGkaH zlokAGkaH 49 12 86 28 76 1 85 13 85 33 91 7 34 22 62 21 67 1 adyApi nojjhati 24 6 16 2 adyaiva hasitaM gItaM ahaMsaNeNa ai0 adhanA dhanamicchanti 114 34 36 3 adRSTamukhabhaGgasya aSTe darzanotkaMThA adya prakSAlitaM gAtraM adya me phalavatI zlokAdyaM adhikArAtribhiH adhikArAGkaH zlokAGkaH 120 14 50 3 85 32 85 3 78 6 61 1 45 85 adhItya zAstrANi adhunA dharna na adhaH kSipanti kRpaNA anantaiH pArthivairbhuktA anadhyayana vidvAMso anabhyAse viSaM zAstraM anayA ratnasamRddhyA arthyAyapi ratnAni anavasthitacittAnAM anAjyaM bhokyamaprAjyaM anAdaro vilambaca 59 y 126 11 88 127 11 25 2 4 1 17 80 akArAdi kramaH // 96 //
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ SAMAKALOADCALCAR | zlokAdyaM adhikArAGkaH zlokAGkaH / zlokAdyaM adhikArAGkaH zlokAGkaH anityamArogya. 16 annadAturadhastIrtha0 89 anityAni zarIrANi 6 12 annannadesajAyA 68 anirviNaH(rvedaH)zriyomU. 20 anno ko'vi sahAvo 126 aniSTe durmatiM 120 anopAzraya 897 aniSTe na matiM dadyAt 8 anyathA cintitaM 18 anucitaphalAbhilASI 77 anyasmAdapi kA anucitakArambhaH 127 apakAripu mA pApaM 14 anRtaM sAhasaM mAyA 99 apakAriNya pi 33 26 / antadhRtaguNaireva apathyasevako rogI 127 mA antarviSamayA hyetA 99 apalapati rahasi 56 3 antaHsnehAdazana0 123 apavitraH pavitraH andhA eva dhanAndhAH 82 apasaraNameva 126 andhe tamasi majjAmaH 54 api caNDAnilo 140 lokAcaM adhikArAGkaH zlokAGkaH api devA yanna vidu0 29 21 api labhyate 6 aputrasya gRhaM zUnyaM 92 apUrvaH ko'pi 112 apUrvaH khaNDavRtto'pi 126 apekSante na ca snehaM 27 appA dhUlIhiM 96 appubyo kalpatarU 65 aprakaTIkRtazaktiH 24 aprArthitAni duHkhAni 24 abaddhamapi hyAtmAnaM 6 abhayaM supattadANaM abhAlalocanaH zaMbhuH 44 mmaraGISTRUMEANImanamaARLS CAMERAMMAR m M sU.mu.17 IN Jain Education anal For Privale & Personal use only jainelibrary.org
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUkamukkAvalyAM akArAdikramaH // 97 // SACCORDAR / zlokAdyaM adhikArAtaH zlokAGkaH / zlokAdya adhikArAtaH zlokAGkaH zlokAdya adhikArAGkaH zlokAGka: abhAlasya bhAle 53 ayazaH prApyate arthA narANAM 128 abhUmijamanAkAzaM 118 ayukto guNayuktasya 126 arthAnAmarjane abhUSito gRhAdyAti 123 aye cetomatsya0. 98 ardhAGgalaparINAha. 74 abhyakto'pi vilipto0 15 ayaM nijaH paro veti 27 arhadbhaktimatAM abhyastaiH kimu pustakaiH 106 ayaM paTazchidrazataiH alasA hoi akaje abhracchAyA tRNA0 127 arihaMtanamukkAro alaso'nupAyavedI amaranaresarasukkhaM 59 alaso mandabuddhizca 45 | amutra bhavitA yatte 21 arihaMto asamattho aliaM jaMpei jaNo 122 amRtaM zizire vahni0 34 arihaMtesu a rAgo allo sukko ya do chUDhA 97 amedhyapUrNe kRmi0 15 7 araiH saMdhAryate 120 24 alaGkaroti hi amedhyamaznAti arkAH kiM phala0 33 alaGkAro'pyalaM 39 | ambA tuSyati na arthanAzaM manastApaM 127 avagacchati mUDha017 ayamavasara upa0 | arthAturANAM na bhayaM 127 70 ! avagaNai dosalakkhaM // 97 // 26 Jain Education Interational For Privale & Personal use only
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ zlokAdya adhikArAGkaH zlokAGkaH / zlokAcaM adhikArAGkaH zlokAGkaH avadyamukte pathi 68 azokavRkSaH sura061 abaloai gaMthatthaM 101 azvatarINAM garbhaH 120 avaloaNeNa 34 azvapnutaM mAdhava0 127 avazyaMbhAvino bhAvAH 21 aSTamI aSTakarmAntA avazyaM yAtAraH 101 aSTaSaSTiSu tIrtheSu avApya dharmAvalaraM 6 aSTa0 yatpuNyaM aviditaparamAnanda0 101 aSTAdazapurANA0 avinIto bhRtya0 127 asatyamapratyaya avijJAtavizepatya 119 asamIkSya tadAdi avaMzapatito rAjA 82 asarvabhAvena yadRcchayA 64 | avyaye vyayamAyAti 48 asAdhuH sAdhurvA 38 azakyaM rUpamadraSTuM 97 asArasya padArthasya 126 | azanamAtrakRtajJaH asau jAgartti jAgratyAM 14 AGSA6000 Curr09 40- r zlokAdyaM adhikArAtaH zlokAGkaH asaMkhayA thInara0 94 asaMkhyAH paradoSajJAH 29 asaMkhyairapi nAtmIyaiH 27 asaMbhAvyaM na vaktavyaM 74 asti jalaM jalarAzau 13 asmAna vicitravapuSa0 126 asmAbhizcaturambu0 34 ahaha gRhI va nu 14 ahiMsAsaMbhavo dharmaH 71 aho apUrva caritaM 120 aho ahInAmapi 120 aho khalabhujaGgasya 31 aho dhyAnasya mAhAtmyaM 107 Jain Education a l For Private & Personal use only M ainelibrary.org
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - sUktamukkA-4 valyAM - // 98 // zlokAdyaM adhikArAGkaH zlokAGka: aho pazyatAM dAnajA 86 aho bata vicitrANi 82 aho rAhuH kathaM krUra0 31 aho susadRzI vRtti0 31 sAaho saMsArajAtasya 99 aho vA hAre vA ahaMkAre sati prauDhe 44 3 akSaradvayamabhyastaM 914 akSatairujjvalaiH sthAlaM 62 | akSudro rUpasaumyo ajJAtakulazIlasya 32 | ajJAnatimirAndhasya 68 ajJAnabhAvAnupayoga0 41 ans-smo ALLAMMAR zlokAyaM adhikArAGkaH zlokAGkaH ajJAnaM khalu kaSTaM 43 10 ataH sukhamArAdhyaH 471 A AH kaSTaM pratipAlaya 17 AH kiM sundari! sundaraM 13 AkaDDiUNa nIraM 89 AkAGkitAni jantUnAM 80 AkArairiGgitairgatyA 36 Akrozito'pi sujano 28 AtubhyaH kiM khalaitiM 31 Agamaveda purANa re 126 AgimaThANaM joi 126 AcAryeSu nare dhUrte 115 1 lokAyaM adhikArAGka: zlokAGkakArAdiAcAraH kulamAkhyAti 127 kramaH AjanmasiddhaM kauTilyaM 31 AjammeNaM tu jaM pAvaM 94 AtmasukhArtha kriyate 16 AtmAnaM kupathena 102 Ature vittaharaNaM 118 Ature vyasane prApte 130 Adarzapratibimbite 55 AdAya vAri paritaH 85 Adityasya gatAgataiH AdimadhyanidhaneSu0 34 AnandamadhurA dRSTi0 26 // AnandAbhUNi romAJca: 127 - -- - 98 // HD Jain Educati o nal c For Private & Personal use only Gaw.jainelibrary.org -
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ 35 zlokAcaM adhikArAGkaH zlokAGkaH / zlokAcaM adhikArAGkaH zlokAGkaH zlokAcaM adhikArAGkaH zlokAGka: Apatsveva hi mahatAM 258 ArtA devAnnamasyanti 127 32 Alasyena hatA vidyA 45 20 / ApadAmApatantInAM 25 AtizokabhayatrANaM 33 AliGgitAH parairyAnti 82 ApadA kathitaH panthAH 102 AryadezakularUpa0 AvataH saMzayAnAM 99 ApannasyAtiharaNaM 119 ArAdhya bhUpati. AvassayamubhayakAlaM AyavyayamanAlocya 84 Arogyabuddhi Azaiva rAkSasI AyAsazatalabdhasya 86 ArogyabhAgyA0 AstanyapAnAjananI 122 AyuSo rAjacittasya 127 ArogyaM saubhAgyaM 4 AstAM tAvaddiganta0 37 AyuH karma ca vittaM ca 127 Arohatu girizikharaM 19 AstAM te guNinaH AyuSkaM yadi sAgaro0 62 ArohantI ziraHsvAntA081 AsanaM sutasaGkIrNa AyurdIrghataraM vapu0 71 ArambhagurvI kSayiNI 34 AsannasiddhiANaM AyurvarSazataM nRNAM 6 ArambhANAM nivRttiH Asanne paramapae AyuritaraGga 16 Arambhe nasthi dayA 55 AhAranidrA0 AyurvedakRtAbhyAsa. 118 AlamAlezvaro devaH 53 12, AhAro dviguNaH strINAM 99 mecunn20666 Jain Education onal For Privale & Personal use only Mr.jainelibrary.org
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamuktAvalyAM // 99 // Jain Education lokArya adhikArAGkaH zlokAH 29 AjJAbhaGgo narendrANAM 119 AjJAvarttiSu maNDaleSu 88 28 i ia ciMtasu avabhAsaM 108 ikassa kae nia0 71 ikahajI viakAraNehi 71 94 itthI joNIesuM itthINa joNimajjhe 94 33 15 15 77 81 idamantaramupakRtaye idaM zarIraM karpUra0 idaM zarIraM pariNAma 0 IsitaM manasA sarva iyatyAmapi sAmagryAM onal 10 9 8 6 2 25 4 8 2 15 adhikArAGkaH lokAGka 88 15 18 21 37 10 68 25 21 3 2 lokAyaM iyaM mokSaphale dAne iha khalu viSamaH iha bhuvi kalayati ihaloka vidhIn iGgitAkAratatvajJaH indriyANAM jaye zUro 71 indriyANi pazUna kRtvA 51 I IzvareNa samaM prIti u 120 31 aMmi sahassa kare 19 uyaM tapaH kapaTatAmapi 102 uccairadhyayanaM 59 1 16 5 1 zlokArtha ucchinna viSayagrAmAH adhikArAGkaH zlokAGkaH 10 8 6 4 12 ucchAsAvadhayaH prANAH 17 ujjvala guNamabhyuditaM 31 utkhAtaM nidhizaGkayA 80 uttamAH sukhino bodhyAH 6 90 34 127 26 6 uttamo'prArthito datte uttamaiH saha sAGgayaM uttamaM praNipAtena uttiSThanti nijA utthAyotthAya 0 utpata nipatan utpattirvimale kule utpattiratrAsti 122 1 17 5 2 8 12 21 3 1 39 6 akArAdi kramaH // 99 // w.jainelibrary.org
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ | zlokAdyaM adhikArAGkaH zlokAGkaH / zlokAdyaM adhikArAGkaH shlokaangkH| zlokAcaM adhikArAGkaHzlokAGkaH utpattiH satkulAdau 1 40 udyamaH sAhasaM dhairya 2010 upakRtireva khalAnAM 306 utpannaparitApasya udyoginaM puruSasiMha0 20 16 upakRtaM bahu yatra 31 utpAditA svayamiyaM 84 udvejako'ti cATUktyA 127 upadezo hi mUrkhANAM kA utpAdya kRtrimAn unnataghanamadhyagataM 37 upadeSTuM ca vaktuM ca 50 utphullugallairAlApAH 49 unnayamANA akhali0 59 uparyupari pazyantaH 75 utsRSTaM zivanirmAlyaM 124 urikSapya TiTTibhaH pAdaM 44 unmattapremasaMrambhA upasargAH kSayaM yAnti 62 99 kA udayaMmi jA tihI upAdhyAyazca vaidyazca 127 upakartA kalAcAryo 122 2 udIrayanti durvAkyaM upAdhyAyA dazAcAryA 122 28 upakartA svataH kazci0 28 udIrito'rthaH upakartuM priyaM vaktuM 27 ubhao kAI ayANau 81 5 udeti savitA rakto 25 upakAriNyapi sujane 30 ummaggadesao Cudyame nAsti dAridyaM 127 upakAraH kRto'lpo'pi 33 uvabhuMjiuM na yANai udyama kurvatAM puMsAM 20 / upakRtyupakurvANA uvalevo hoi bhogesu KASANKRACK 30 CA Jain Education Interational For Privale & Personal use only
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamuktAvalyAM akArAdi 4 kramaH // 10 // zlokAcaM adhikArAGkaH zlokAGkaH zlokAdya adhikArAGkaH zlokAGka: ekApracittasya 107 R R ekAgramanasA dhyAtA 106 | gajureSa pakSavAniti 301 ekAdazAzvalakSANi 68 ekA'pi kalA sukalA 74 eaM jammassa phalaM 66 ekA bhAryA trayaH putrAH 123 eka eva khago mAnI 114 ekAkSarapradAtAraM eka gaDhu sau bAriAM 34 ekena vanavRkSeNa 121 ekamapyakSaraM yastu 68 ekenApi hi zUreNa 122 ekayA mudrayA stokAn 120 eke bhejuryatikaragatA 37 ekalo Avi ekalo 126 ekaiva kAcinmahatA0 104 ekasya duHkhasya eko'pi yaH 122 ekahavallIjAyANa 37 17 / eko'hamasahAyo'haM 24 ekAkI niHspRhaH __ekodarasamutpannA 23 zlokAdyaM adhikArAtaHzlokAGka: eko rAgiSu rAjate 104 eko vAsaH pattane vA 104 ekaM vaktravilokanena 99 ekaM hanyAnna vA 52 ekaM hi cakSuramalaM 37 ekaH sa eva jIvatu 93 ekaH kSamAvatAM doSo 113 egadiNe je devA etasyAH kukSikoNe ete te mama bAbaH 18 ete zataM vayaM pazca 123 e maNu ekaja makaDa 106 elApUgaphalAi mMMERMw CALCORECASHBACCO-OCAK kaa||10|| Jain Education international For Privale & Personal use only Tww.jainelibrary.org
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9 N w m . m CCCCC-NCo-SCANCCC zlokAcaM adhikArAGkaH zlokAGkaH / zlokAcaM adhikArAGkaH zlokAGkaH zlokAdya adhikArAGkaH zlokAGka: sA evaM karomItikRta072 auSadhaM matravAdaM ca 2018 karaghaMTA naha paMDurA 117 eSA taTAkamiSato kare zlAghyastyAgaH 1 | eso maMgalanilao 65 kanjami samAvaDie 126 karomi na karomIti 18 ehi gaccha purastiSTha 82 katthai jIvo balavaM 19 karNastvacaM zibirmAsaM 90 ehyAgaccha samAvizA0 34 katthavi jalaM na chAyA 89 kau~ bhogabhRtAM mUrdhni 31 aizvaryatimire cakSuH 85 21 katthavi tavo na tattaM 89 17 karttavyaM jinavandanaM 1 | aizvaryasya vibhUSaNaM 95 katthavi dalaM na gaMdho 89 kartuMstathA kArayituH 68 o au kadarthitasyApi hi 24 karmaNo hi pradhAnatvaM otuH payaH pazyati 105 kadaryopAttavittAnAM 85 karmANi samidhaH 54 omitipaNDitAH kuryuH 17 kadalIgarbhanissArAH karmAyattaM phalaM puMsaH osari karisaNu 112 kadA kila bhaviSyanti 69 3 kAhikIlanImatraH 58 aucityamekamekatra 36 kanthAcAryA'dhanA kalAkalApasaMpannA 28 aucityAcaraNaM 114 2 / kara Avattai jo 65 3 / kaliyugamadhyotpannA 12 91129m or ur urv, m mh sh sh lh 9 mm Jain Education a l For Private & Personal use only S mainelibrary.org EN
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ akArAdikramaH 0666 sUktamuktA- zlokAdyaM adhikArAGkaH zlokAGkaH zlokAdya adhikArAGkaH zlokAGkaH zlokAdyaM adhikArAGkaH zlokAGkaH valyAM kalporvIruhasaMtati0 69 5 kAcA ghaTa re kAcA 126 45 kAlajJAnavidAMvaro 118 kalyANamUrtestejAMsi 25 / kAcA ghaTa re sAcA 126 44 kAlo na yAto vayameva 80 // 101 // hA kavayaH kAlidAsAdyAH 49 kAcA ciNA na cAviA126 kAlaH pacati bhUtAni 21 kazcitkAlaH sa bhAvo 104 kAcA ciNA na cAviA126 kAlaH saMprati vartate 12 hai kazcinnRjanmaprAsAde 58 kAcidvAlukavana 84 kAlaH samaviSamakaraH 21 kacumbati kulapuruSo 100 kAnInazca pitAmaha 0 127 kAvyazAstravinodena 45 kaSTAnyasahamAnAnAM kAminyo nIcagAminyaH 99 kAzI vivarjayecaurya 127 hai| kastUrI puSatAM kAmaH krodhastathA harpaH 119 kimakAri na kArpaNyaM 93 kasya syAnna skhalitaM 18 kAyA vAcA manu0 126 krimatra citraM yatsantaH 33 kasyAdezAtkSapayati kAraNAtpriyatAmeti 105 kimapyasAdhyaM mahatA kApaNa baMbhaceraM 95 kAryAkAryAya kimu kuvalayanetrA kAke zaucaM itakAreSu 127 kArya zatrAvapi kiyatI paJcasahasrI 33 IV kA khalena saha spardhA 35 / kAryaH saMpadi nAnandaH 253 / kiM karoti naraH prAjJaH 19 15 // 101 // Jain Education a l For Private & Personal use only ajainelibrary.org
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - -- -- ResearnEIRUARTRaam - HEMIEntikaitriTOPPEARANaMSETTEENSESIMATLAaneant - zlokAya adhikArAGkaH zlokAGkaH / zlokAcaM adhikArAGkaH zlokAGkaH zlokAdya adhikArAtaH zlokAGka: kiM kavestasya kAvyena 451 kukumapaGkakalaGkita 993 / kulaM ca zIlaM ca 123 akiM guNaiH tasya kartavyaM 34 kuTumba kAryApayati0 9 kulaM pavitraM jananI 107 + citraM yadi daNDa kuTumbacintAkulitasya 92 kulaM vizvasAdhya killega mahodadhe0 31 kuNa u tavaM pAla u 107 kuviassa Aurarupa 97 liyA kriyate dhenvA 122 kuNDanI pepaNI culI 57 kuzala jananabandhyAM 115 kiM tayA kriyate lakSnyA 84 kuNDale nAbhijAnAmi kuzAtrapAThamAtreNa 88 ki tAe paDhiApa 71 kupAne ramate nArI kusaGgateH kubuddhiH syAt 38 kiM tena kila kAyena 41 kumudavanamapani kusaGginaM saGgatiH 118 kina kayaM ko ko na 93 kuraGgamAtaGga kusalu ma pucchisi 14 kiM nandI kiM murAriH 53 kurute kAryamacchidraM kusumastabakasyeva 114 kIdRzAzca kimAhArAH 60 kurvanti devA api kusumAnya nalisthAni 27 kuggahagahagahiANaM 39 kulazIlaguNopetaM 120 kUpe payasi laghIyasi 85 kugrAmavAsaH kunarendra0 116 kulInaH sulabhaH prAyaH 46 16 kRccheNAmadhyamadhye 13 -- . ------- . .0 0 -- aramIZAMINETIERTER -- E Jain Education in For Privale & Personal use only Finelibrary.org ---
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ akArAdikramaH C TEE . sUktamuktA- zlokAdya adhikArAGkaH zlokAGka: | zlokAyaM adhikArAGkaH zlokAH zlokAyaM adhikArAGkaH zlokAGka: valyAMkRtakarmakSayo nAsti 196 kecitkAvyakalA. 504 krameNa zailaH salilena 45 kRtakAritAnumati0 88 kenAJjitAni kriyatAM nAma zoko'yaM 17 // 102 // kRtamidamidaM 105 ke'pi pravAlamiva 68 krIDAbhUH sukRtasya kRtajJasvAmisaMsarga ke'pi sahasraMbharayaH 5 krIDAM zarIrasaMskAraM 123 kRte yugasahasreNa 50 keyUrA na vibhUSayanti 74 krIDodyAnamavidyAnAM 78 kRte varSasahasreNa kesa ma locau appaNA 58 krodho nAma manuSyasya 112 kRtyAkRtyavibhAgasya kesiMci hoi vittaM 89 kliSToktyA'pi 127 kRtrimairDambaraizcitraiH kokilAnAM svaro rUpaM 153 kezAya vistarAH sarve 78 kRtvA pApasahasrANi 66 koTidvayasya lAbhe'pi 27 kaciduSNaH kacicchItaH 30 kRtvA'rhatpadapUjanaM ko'tibhAra: samarthAnAM 74 ka yAmaH kutra tiSThAmaH 97 kRpaNena samo dAtA 85 ko'pyAptamapi puNyena ka sarasi vanakhaNDaM 34 kRpAnadImahAtIre 71 ko'haM kasmin katha0 105 kRmayo bhasma viSThA vA 15 ___ kauzeyaM kRmijaM 35 / khajakuNDAdikAn 117 12 papasahasraNa OCW SAXCCCCXRRC---- // 102 // WWW Jain Educat i onal A w .jainelibrary.org
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 4Zu Yu Nian Liu Liu Ge A hA zlokAyaM adhikArAGkaH zlokAGkaH zlokAcaM adhikArAGkaH zlokAGkaH / zlokAdyaM adhikArAGkaH zlokAGkaH khaNDakhaNDeSu pANDityaM 47 gatasAre'tra saMsAre 13 3 garbha nodbahte na 26 17 khaNDaH punarapi pUrNaH 25 gatA ye pUjyatvaM 35 gavAdInAM payo'nyedyuH 25 khalasaMgeNa vimukkaM 38 gatibhaGgaH svaro dInaH 91 gavAzanAnAM sa gira: 37 khalAnAM kaNTakAnAM ca 31 gate zoko na kartavyo 21 gArdu gAmi na kheDiuMre 126 khalo'pi gavi dugdhaM 89 gantavyaM rAjakule 119 gADhatarabaddhamuSTeH 85 khalaH sakriyamANo'pi 30 gataM jIrNamidaM dehaM 17 gAtraM saMkucitaM | khAdanna gacchAmi 47 gayaNami gahA sayaNami 19 gAhANa rasA juvaINa 49 kheDi ma khUTA TAli 20 garjati zaradi na varSati 27 girayo yena bhidyante 23 | khaMtassa daMtassa 59 garjitvA bahu dUra0 90 gehaM jarjaramAkhubhiH 13 khaMtassa0 puro059 garbhastvadhomukho duHkhI 14 guNadoSasamAhAro 29 garbhasthaM jAyamAnaM 17 gugarazmimahAbhAraH 27 gauM kaDevarU ceIharI 111 4 garbha janmani bAlye ca 17 guNavajanasaMsargA0 37 gaGgAtIre himagiri0 59 11 / garbha jIvo vasatyeva 14 guNahINA je purisA 35 03.03 022 HINTARIENCETRINCENTINETREETamaaaaaa sU.mu.18 Jain Education a nal For Privale & Personal use only jainelibrary.org
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUkamukkAvalyAM // 10 // zlokAyaM adhikArAGkaH zlokAGkaH / zlokAyaM adhikArAH zlokA lokArya adhikArAtaH zlokAGkaHakArAdiguNA guNajJeSu 36 guNaiH sarvajJatulyo'pi 235 | gaurI rudrasya sAvitrI 53 kramaH guNA gauravamAyAnti 35 / / guto mAnavivarjitaH 104 12 gaMgAi vAluaM 99 guNAnAmeka AdhAro 55 guravo yatra pUjyante 83 gRhIta iva kezeSu 45 guNAnAmeva daurAtmyA0 35 guruA sahajiM guNa 33 gRhItahastakaH preyAn 99 guNA yatra na pUjyante 35 guruNo bhaTTA jAyA 68 gRhanti zuddhamAhAraM 60 guNAH kurvanti dUtatvaM 35 gurutAmupayAti yanmRtaH 91 grAmAntare vihita06 guNAH sarvatra pUjyante 35 gurubhaNio suttattho 57 grAme vAso nAyako 11 guNinAmaguNAnAM ca 35 gurureva vijAnAti 68 grAmo nAsti kutaH sImA? 127 guNinAM guNamAlokya 83 gurUNAM vidyayA vidvAn 47 grAmo vRtyAvRtaH syA0 126 1 guNinaH samIpavartI 35 gozatAdapi gokSIraM 78 guNeSvanAdaraM bhrAtaH! 35 gauravAya guNA eva 35 ghaTavatparipUrNo'pi 119 // 10 // guNeSvevAdaraH kAryaH 35 gauravaM prApyate dAnAd 85 ghaTo janmasthAnaM 24 12 / guNairuttuGgatAM yAti 35 | gauravaM labhate loke 35 31 / ghanaM dattaM vittaM 111 13 600 or also 27 Jain Education a l T w.jainelibrary.org
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ * o n zlokAcaM adhikArAGkaH zlokAGkaH / zlokAyaM adhikArAtaH zlokAGkaH zlokAcaM adhikArAkaH zlokAGka: ghanApAyaH kAyaH 16 candracandanakarpUra0 123 11 cirapariciteSvavajJA 14 |ghara dhaMdA duhapAlaNA 92 18 carmavarma kila yasya 8 cirAdekena dAnAdi0 111 ghari sUrA maDhi paMDiA 20 calA vibhUti: 16 ciMtai jaikajAI 57 ghRSTe netre karau 106 cakSurdagdhaM parastrImiH 104 ciMtaya re jIva tae 14 ghRSTaM ghRSTaM punarapi puna0 25 cAritraM cinute 89 cullagapAsagadhanne cArutA paradArArthe 31 cUtArakavalanato'pi 39 cakrI zrIbharato 111 cArupriyo'nyadArArthI 127 cUrNIkRtya parAkramA0 . cakre tIrthakaraiH svayaM 108 citAM prajvalitAM dRSTvA 118 cetoharA yuvatayaH 16 caNDAnilaH sphurita0 104 cittajJaH zIlasaMpanno 120 cetaH sArddhataraM vacaH 26 caNDAlaH kimayaM 59 cittAyattaM dhAtubaddhaM 106 cora cyAri maI 126 caturaH sRmatA 99 cittaM ca uDDadhaNa0 59 corA cillakA puNa 123 catvAraH praharA yAnti 6 citrakRtkAvyakartA ca 127 caurazcaurApako matrI 76 candanaM zItalaM loke 37 | citraM jagatrayIbhartuH 62 6 / candassa khautti na hu 25 COMKAMKARMARC-RACC 12 imaec Jain Education For Privale & Personal use only ainelibrary.org
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamuktAvalyAM akArAdikramaH // 104 // | zlokAyaM adhikArAtaH zlokAGkaH / zlokAdya adhikArAGkaH zlokAGkaH / zlokAcaM adhikArAGkaH zlokAGka: caMdA ! harasiri 48 6 jaNaNI jammuppattI 75 jayanti vakacUlAdyAH 89 jaNu Avatau ma vAri 85 jaladherapi kallolAH 119 chaTTeNaM bhatteNaM jattha jalaM tattha vaNaM 124 jalpanti sArdhamanyena 99 chittvA pAzamapAsya 18 jattha ya visayavirAo 1 jassa kae AhAro 58 chinnamUlo yathA vRkSo 6 janitA copanetA ca 122 jaha ya pasUA nArI 124 chuTTaya ghaghurI 124 jantUnAmavanaM0 1 jahA kharo caMdanabhAra0 46 janmanyekatra duHkhAya 53 5 jahA lAho tahA loho 79 jai kirai manasuddhI 71 janmasthAnaM na khalu 3522 jAI rUvaM vijjA jai maMDaleNa bhasibhaM 126 janmedaM na cirAya 16 12 jAeNa jIvaloe jaivihu divasaNe 45 jammaMtIe sogo 123 jAgarti yAvadiha | jaivihu visamo kAlo 5 jayaNAi vaTTamANo 58 jAgi na jogI e nara 126 jaTharAgniH pacatyannaM 11 jayaNA ya dhammajaNaNI 58 jAtasya hi dhruvaM mRtyu0 17 jaDAtmako dhAraNayA 41 jayatyanyaH sa ko'pyadhvA 485 jAtaH kalpataruH 77 // 104 // Jain Education e ronal For Private & Personal use only jainelibrary.org
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ zlokAyaM adhikArAtaH zlokAGkaH / zlokAyaM adhikArAGkaH zlokAGkaH / zlokAyaM adhikArAH zlokAGka: jAtaH kUrmaH sa ekaH 33 jiNavara jAga na 126 jinendrapUjA guru0 1 14 jAtyandhAya ca 100 jiNavaravayaNa068 jihAM tumhe jAsyo 126 jA dave hoi maI 111 jiNasAsaNassa sAro 65 jihvakaiva satAmubhe jAnanyeke praguNita0 18 jiNahari jUana 126 jIo suvaNNabhUmI jAnAti yajjIvati 6 jiNANaM pUajattAe 1 jIaM maraNeNa samaM 25 jAnAmi pApaM na ca 19 jitendriyatvaM vinayasya 51 jIvati sa jIvaloke 86 jAnAmi kSaNabhaGguraM 105 jitaM dazArNabhadreNa 101 jIvadayA jiNadhammo 1 jAnAsi zambaLabaLaM 6 jinanamyo guNarAziH 70 jIvan bhadrANyavApnoti 22 jAnIyAtpreSaNe bhRtyAn 137 jinapUjanaM vivekaH 1 jIvanto mRtakAH paJca 132 jAmAtA kRSNasarpazca 127 jinapUjanaM janAnAM 62 3 jIvaha jIva AhAru 71 jAyamANassa jaM dukkhaM 14 jinabhavanaM jinabimba 1 jIvaMti avaDapatiA 93 jiNapUA muNidANaM 57 jinazAsanAvataMsAH 57 jIvaMti khaggachinnA 93 jiNavayaNamogayassa 41 jinasya pUjanaM hanti 624 je kadda na vaMdaNijjA 95
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ akArAdikramaH . s zlokAdya zlokAdya adhikArAGkaH zlokAGkaH / adhikArAGkaH zlokAGkaH / zlokAcaM adhikArAGkaH zlokAGka: sUkamuktAvalyA | jeNa paro dUmijai 725 jo dei kagayakoDiM jaM vihi karai sa 18 jetA yasya bRhaspatiH 18 jo paDhai apuvaM jaM sakkai taM kIrai 55 // 105 // 151je niccamappamattA 108 jo pUei tisaMjhaM 62 je paradAraparammuha 96 jo vajai paradAraM Takacchede na me duHkhaM 126 jaino dharmaH prakaTavibhavaH 1 jaM ajiaM carittaM 112 jo karivarANa kuMbhe 18 jaM appaha na suhAyaI 1 takAvihUNo vijo 112 jo kAravei pahima 63 / / jaM avasare na hUaM taccAritraM na ki seve 58 jogI joi na jaga vicArA126 56 jaM Aruggamudagga0 71 tajjJAnameva na bhavati 43 jogI joga dhaMdholIo re 126 / jaM cia vihiNA tattvameko dvayormatraH 23 jo guNai lakkhamegaM 65 jaM channaM AyariyaM tattiamittaM jaMpaha 72 jo guNavaMtau so 27 jaM tavasaMjamahINaM tatra dhAmni vasedgahamedhI 57 hai jo jassa khalu sahAvo 38 12 / jaM narae neraiyA 14 tatra nyAyArjitaM kSetraM 83 jo jANai jassa guNe 125 jaM nArayA na kammaM 108 3 / tathAvidhaH zAstra. 41 6 ACCREASOORA w ac m en // 105 // Jain Education For Privale & Personal use only w.jainelibrary.org
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ zlokAcaM adhikArAtaH zlokAGkaH / zlokArtha adhikArAta zlokAGka | zlokAcaM adhikArAtaH zlokAGka: tathA ca yatkizcidiha 41 3 tArNa jIrNa kuTIraM santi 93 tahuHkhamapi no duHkhaM 58 tAvaJcandrabalaM tAvanmAtA pitA caiva 83 tadbhojanaM yadgurudattazeSaM 115 tAvaccia sayalajaNo 105 tAM caMdA tAM cAMdaNI 126 hai tapo'gnau jIvakuNDasthe 54 tAvacciya hoi suhaM 14 titthayarA gaNahArI 17 tapaHzoSitasarvAGgAH 60 sAvattejasvinAM tejo 21 sitthesarANaM bahumANa0 1 tarudAho'tizItena tAvatsarvaguNAlayaH 92 tithiparvotsavAH sarve 86 sarkaH phandalakanda0 106 tAvadAzrIyate lakSmyA 114 tIrthAnAmaSTaSaSTizca 123 tava tavie jaba javie 107 tAvadeva kRtinApi 99 tuMdaM saMdhijaMtaM tasyAgnirjalamarNavaH 72 tAvadguNagaNakalitaH 83 tumbIphalakarA tAU kusalu na pucchibhai 14 tAvadguNA gurutvaM ca 91 tulyavarNacchadaiH 74 tA dhIra! mA visIasu 14 tAvadbhayasya bhetavyaM 20 tulyArtha tulyasAmarthya 121 tArAdhyatArAsa TinI06 tAvanmahattvaM pAMDityaM 98 tuSyanti bhojanairviprAH 27 tArA bRhaspateH svAhA 53 tAvanmanonivAsAntarva tRNaM brahmavidaH 127 mv9m030 mw9 Jain Education For Privale & Personal use only Mainelibrary.org
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ akArAdi 6m ce sUktamuktA- zlokAdyaM adhikArAGkaH zlokAGkaH zlokAdyaM adhikArAGkaH zlokAGkaH zlokAdyaM adhikArAtaH zlokAGka: valyA tRNaM laghu tRNAttUlaM 91 tailaM nAsti ghRtaM nAsti 92 tyAgo guNo vittavatA 84 14 tRtIyaM locanaM jJAnaM 43 taizcandre likhitaM svanAma 67 tyAcyA hiMsA naraka. 1 mAtRpA zuSyatyAsye 101 taistaioraiyAdhibhiH 12 trayaH sthAnaM na muzcanti 127 tRSNA khAniragAdheyaM 80 toyeneva saraH 6 trisandhyaM devArcA tRSNA devi! namastubhyaM 80 taM nasthi gharaM taM 112 traikAsyaM jinapUjanaM tejIya pakna dAviAre 126 taM puNNaha ahinANu traikAlyaM dravyapaddhaM 55 tejomayo'pi pUjyo'pi 38 taM rUvaM jattha guNA 40 te tAvatkRtinaH sakte'pi vitte 105 16 thaddho chiddappehI 57 te dhatturataraM 8 6 tyaktvA putradhanAdi thovA kappUradumA rayaNa068 te dhanyAH puNyabhAjaste 80 / tyaja durjanasaMsarga 6 29 thovaMmivi avarAhe 108 te putrA ye piturbhaktA 122 tyajedekaM kulasyArthe 127 thopi aNuTThANaM telukkarasa pahuttaM tyAgArtha yasya vitte. 80 dagdhvA moI samastaM 104 tairAtmA supavitrito 67 tyAginA kiM daridreNa 44 5 / daDharosakalusiassapi 28 // 106 // Jain Educati o nal For Privale & Personal use only Howw.jainelibrary.org
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education la lokAcaM adhikArAGkaH lokAGkaH dattastena jagatyakIrtti0 96 datte mahattvaM RddhayApi 58 dati tAvadasI viSayAH 101 113 34 27 80 71 89 61 62 97 31 dadatu 2 gAlI: dadAti pratigRhNAti dadhatyAta sukhIkartuM dantairuccalitaM dhiyA dayAdayitayA zUnye daridraM bhaja rAjendra ! darpaNo bhadrapIThaM darzanena jinendrANAM darzane harate cittaM dahyamAnAH sutItreNa zlokArtha dANeNa viNA na sAhU 5 dAtavyaM bhoktavyaM 6 (6) 7 9 6 2 11 3 6 20 27 5 adhikArAGkaH zlokAGkaH 85 16 86 12 90 1 27 2 8 dAtA dhyAyati viSTapaM dAtA sadaivAkSayavaibhavaH 86 dAnamaucitya vijJAnaM dAnazIlatapaHsampad dAnAni tAni zIlAni dAnArthino madhukarA dAne tapasi zaurye ca 127 dAnena catvamupaiti 85 87 dAnena pANirnatu kaMkaNena 127 dAnena bhUtAni vazIbha0 87 dAne supAtraM vizadaM ca 1 84 111 55 7 36 34 3 63 2 7 zlokArtha dAnaM bhogo nAzastisro 86 dAnaM mAnava ! dAnavendra0 87 dAnaM vittAdRtaM vAcaH 1 dAyAdAH spRhayanti 78 dArAH paribhavakArA 105 63 dAridda dohaggaM dAridrayAkulacetasAM 13 digvAsAJcandramauli 0 26 ditsA svalpadhanasyApya 0 26 dinamekaM zazI pUrNaH 13 1 dine dine maMjulamaMgalA 0 divasarajanyau adhikArAGkaH zlokAGkaH_ 17 4 16 divA pazyati no ghUkaH 98 12 2 9 3 9 24 5 4 21 16 1 jainelibrary.org
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ ALCH akArAdi sUktamukkA zlokAcaM adhikArAtaH zlokAGka: | zlokAcaM adhikArAtaH zlokAGka: __zlokAdyaM adhikArAH zlokAGkaH valyAM | divyajJAnayutA 17 / durjanairucyamAnAni 31 32 / dUrastho'pi na dUrastho 34 dIpe prajvalite 20 durjanaH kAlakUTaM ca 31 18 dUrAducchritapANi0 31 // 107 // dIpo hanti tamaHstomaM 5 durjanaH pariharttavyo 31 dUSaNaM matirupaiti 29 dIsai vivihacchariaM 56 durbalAnAmanAthAnAM 119 12 dRzyatAmudayati sma 25 dIkSolbaNaguNagrAma0 58 durvRttasaGgatiranartha0 38 dRzyaM vastu paraM 98 dukkhANa eu dukkhaM 91 duSTasya daNDaH sujanasya 119 dRSTvA ko'pi hi kacchapo . dujaNajaNu babbulavaNu 30 duSTAnAM damanaM 119 dRSadbhiH sAgaro baddhaH 18 duhararaDiaM mahisINa 126 duSTaH karmavipAka0 13 devakhAtaM ca vadanaM 47 | duritavanaghanAlI0 99 duSTaH praviSTamAtro'pi 30 devadANavagaMdhabA 95 durjanajamasaMtapto 28 duHkhe duHkhAdhikAna 25 devapUjA gurU. 1 durjanadUSitamanasAM duHkhaM varaM caiva varaM ca 10 devayAtrA vivAheSu 124 durjanavacanAkAraiH 28 duHkhaM svIkRjhimadhye 13 devassa matthae paDiUNa 20 HdurjanAnAM bhujaMgAnAM 127 | dUto vAcikavismArI 127 devAnAM sadanaM suvarNa0 87 amorim or in var now w 66ra AKANGACANCE---- // 107 // Jain Educatio n al For Privale & Personal use only hy Haw.jainelibrary.org
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ zlokArya adhikArAGkaH zlokAGkaH / zlokAcaM adhikArAGkaH zlokAGkaH / zlokAdyaM adhikArAtaH zlokAGka: devArcanAdividhinA 2 do purise dharau dharA 33 devA visayapasattA 7 do paMthehiM na gammai 102 dhaNakAraNi liI 80 devena prabhuNA svayaM 20 doSamapi guNavati jane 35 dhanado dhanamicchUnAM 4 devo'pi zaGkate tebhyaH 24 doSAkaro'pi kuTilo'pi 27 dhanadhAnyaprayogeSu devo rAgI yatiH saGgI 53 doSAH kiM nAma kurvanti 35 dhanADhyatA rAjakule 37 | devaM pUjayato dayAM 1 dauHsthyaM nAma parAbhUteH 92 dhanino'pyadAnavibhavA 85 devaM zreNikavatprapUjaya 1 dyUtapoSI nijadveSI 83 dhanena hIno'pi dhanI 55 dehadurgamudaprANi 108 dyUtAdrAjyavinAzanaM 117 dhaneSu jIvitavyeSu dehIti vacanaM zrutvA 91 dyUtaM ca mAMsaM ca 117 dhannANa ceva guruNo dehe gehe navazrotravile 17 dyUtaM sarvApadAM dhAma 117 dhannANaM vihijogo daivamulladhya yatkArya dravyANi tiSThantu gRheSu 105 dhannANaM vihijogo 68 devaM ruSTaM capeTAM kiM 52 dravyAdisAphalya0 41 dhannA teccia purisA 68 do tumbaDAi hatthe dvAropavezanaM nityaM 123 17 / dhanno so jialoe 68 19mm murd naccmmon ROCRACCUSACCHEMANCHECRECRce ur ur or Jain Educationa For Private & Personal use only Mainelibrary.org
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamuktAvalyAM // 108 // *%% zlokAdyaM adhikArAGkaH zlokAGka 29 dhanyasyopari nipatatya0 68 dhanyAnAmiha dharmakarma 0 3 dhanyA bhAratavarSasaMbhavi0 3 5 dhanyo'haM mama mandiraM 89 dhammeNa kulappasUI dharAntaHsthaM tarormUlaM dharmadhvaMse kriyAlope 4 dharmaparANAM puMsAM dharmazokabhayAhAra 0 dharmazokabhayAddArA dharmasiddhau dhuvaM siddhi0 dharmasya phalamicchanti dharmasya mUlaM padavI 74 17 6 127 1 9 87 5 6 19 4 1 21 17 25 54 22 6 1 zlokArtha dharmajJo dharmakarttA ca 4 dharmAjjanma kule dharmAdadhigataizvaryo dharmArthakAmamokSANAM 6 6 dharmo jagataH sAraH 6 dharmo mahAmaGgala0 4 dharmo yazo nayo dAkSyaM 75 dharmo'yaM dhanavallabheSu 4 dharmo dhvastadayo dharmaH parvatagastapaH dharmaH kSoNibhRtAM dhavalayati samamaM vindAnamasatkAraM adhikArAGkaH zlokAGkaH 68 1 7 19 15 20 6 5 8 37 12 119 33 127 20 3 13 19 61 lokAdyaM ataract nityaM dhuttA huMti suvacchalA dhUmaH payodharapadaM dhairya yasva pitA dhva dhvastaM samastaM adhikArAGkaH zlokAGkaH 83 3 31 7 32 1 18 na na kathaM dINuddharaNaM 89 na kacicaNDakopAnA0 112 na kASThe vidyate devaH nakhavikriyAM prakurute nane'pi zUlini 97 na ca bhogAnnaca tyAgAn 119 na candramAH pratyupakAra0 33 111 100 4 18 15 2 10 15 8 11 13 akArAdi kramaH // 108 //
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ HzlokAyaM adhikArAGkaH zlokAGka: JAna TiTTibho gacchati 326 kAna tathA ripurna zastraM 74 na tathA zazI na salilaM 74 na te narA durgati0 42 DAna taM pazyAmi saumitre 33 na dAtuM nopabhoktuM vA 85 nadItaTeSu ye vRkSAH 123 DAna devatIrthairna parAkrameNa 5 na devaM nAdevaM na guru0 42 na dvAri dviradA 104 hAna naTA na viTA na gAyanAH59 na navyaM pustakaM zreSThaM 126 sU. mu.19na nimittadvipAM kSemo06 KHAIRATIONSamastimeonesamare RECENT zlokAyaM adhikArAGkaH zlokAGkaH / lokAyaM adhikArAGkaH zlokAH nanu sarva vido'pi rAjate 39 5 na mukhenodrittyUddha 282 na paro karei dukkhaM 14 namnatvenonnamantaH 26 na pazyati hi jAtyandhaM 98 nayaNihiM roai 100 na pRthagjanavat zuco 17 na yAnti dAsyaM na daridra062 na prema nauSadhaM nAjJA 30 nayena netA vinayena zi0 83 na brUte paradUSaNaM 26 narakAntaM tadA rAjyaM 119 na bhavati dharmaH zrotuH 68 na raNe vijavI zUro 71 na bhavati bhavati ca 112 narapatihitakartA 120 namanti phalitA vRkSAH 27 naraH savibhramastrIbhi0 99 namaskArasamo mantraH 66 navakAraiakkhara 65 namasyAmo devAn nanu 19 navaguptisanAthena 88 na mAMsabhakSaNe dopo 53 navalakkhANaM majhe 94 namuAI dasamehiM 108 na vidyayA kevalayA 88 AN Jain Education emanal For Private & Personal use only TUrjainelibrary.org
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ - sUktamuktAvalyAM ---- akArAdi. kramaH R 3 // 109 // - 5 1-1 zlokAcaM adhikArAtaH zlokAGka: | zlokAdya adhikArAGkaH zlokAGkaH / zlokAcaM adhikArAtaH zlokAGka: na vinA paravAdena 31 14 na sUriH surANAM 31 nAtyantasarala vyaM 1163 na vinA madhumAsena 1268 na snehena na vidyayA 99 nAdaraM kurute ko'pi 126 na vItarAgAdaparo'sti 887 na hi me parvatA bhArAH 33 nAnAkolavilAkulaM 13 navyA''zrayasthitiriyaM 31 21 na hIno dhanahIno'pi 46 nAnAzAstrasubhASitA0 45 na zabdazAstrAbhiratasya 107 na hu hoi soiazvo 17 nAntakasya priyaH kazcit 6 na zUkaH kApi mAMsAzI 43 nakSatrAkSatapUritaM nAnyaH kunayAdAdhiLa0 98 na zrIH kulamAyAtA 20 nAkAraNaruSAM saMkhyA 112 nApaNDitAH paNDita0 42 naSTA zrutiH smRtilumA 12 nAgarajAtiraduSTA 99 nAbhiSeko na saMskAraH 20 na sadazvAH kazAghAtaM 114 nAgAM sauDi nivAiere 126 nA'bhUma bhUmipatayaH 25 na sa prakAraH ko'pyasti 21 nAguNI guNinaM vetti 35 nAbhyutthAnakramo yatra 26 na sa matro na sA buddhi021 nANaM niyamaggaNaM 1 nAryaJcalAzcalA eva na sarvajJA na nIrAgAH 53 nAtinIcairna cApyuccaiH 116 nAlasya prasaro jaDeSvapi 84 na sA dIkSA na sA bhikSA 71 nAtIva mRdunA bhAvyaM 116 4 nAli kerasamAkArAH 27 1-1-1-1-1- Ourvt // 109 // 1-01- Jain Educati o nal For Privale & Personal use only Jww.jainelibrary.org X
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ / o w 8 or 5 w zlokAcaM adhikArAH zlokAGkaH / zlokAdya adhikArAGkaH zlokAGkaH / zlokAcaM adhikArAtaH zlokAH nAsti kAmasamo vyAdhiH 127 39 nidAghe saMtaptaH nidravyo hiyaneti 92 nAstike zakunAH kubje 105 nidrAcchedasakheda 78 nirbhAgyavibhavaH 86 nAstyahiMsAsamo dharmaH 95 nidrAmUlamanarthAnAM nirmalapIra na pAmI0 126 nA''se sarpasya rudhiraM 120 nidrAlasyasametAnA nirmAba khalajihvA 31 nidrAnte parameSTi0 1 37 niravajAhAreNaM 108 nAhaM kAko mahArAja ! 32 nidhAnIbhUtamAtsarvaH 29 nirIha nidhAnAni 75 nAhaM svargaphalopabhoga0 54 nindantu nItinipuNAH 10 nivasanti hRSIkANi 108 nAkSarANi paThatA kimapA086 nipAnamiva maNDUkAH 5 nivivekatayA vAyaM 13 niadharasosA 123 nimnaM gacchati ninnageva 83 nirvivekaM naraM nArI 36 nijakaranikarasamRddhyA 86 nirguNamadhyanurakta0 27 nirvyAjA dayitAdau 123 | nijakarmakaraNadakSaH 38 nirguNeSvapi satvepu 716 nivasannapi samamitarai0 28 nijadivasAnatiga05 nirdayatvamahaGkAraH nivRttA bhogecchA 105 nityamitrasamaM deha nirdantaH karaTI nivRttAyAM dhanecchAyA0 77 nityaM brahma yathA sma0 34 28 / nidravyo dhanacintayA 13 nizzeSadharma vanadAha 79 w or w m - 20 m ms Jain Education in For Privale & Personal use only m ainelibrary.org
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ yuktamuktAvalyAM // 110 // Jain Education lokArya niHspRhonAdhikArI nIcasyApi ciraM 79 92 nIcAnapi niSevante nIcAH klezena yAbhyante 90 37 35 120 62 61 nIco'pi parigRhIto nIrasAnyapi rocante nRpavyApArapApebhyaH netrAnandakarI bhavo 0 netre sAmya sudhA nairmalyaM yasya saMsargA0 naiva bhAgyaM vinA vidyA naiva strINAM priyaH ko'pi naivAsvAya rasAyanasya nivAkRtiH phalati adhikArAGkaH zlokAGkaH lokAcaM 127 29 onal 28 74 99 37 19 7 11 3 6 9 16 19 2 24 14 49 23 17 adhikArAGkaH lokAGkaH 9 no duSkarma prayAso 58 no dharmAya yato na tatra 104 17 62 31 no vidyA na ca bheSajaM naurepA bhavavAridhau nau durjanajihvA ca nyakkAramupakAraM vA nyo durlabhaM puSpaM nyAyo dharmo darzanAni 119 pAnvayamapi sarasi 20 7 35 paGgamandhaM ca kujaM ca 123 pacakkhANaM pUA 1 paca nazyati padmAkSi ! 93 paJcAnanaM paribhavatyu0 99 7 32 18 20 14 1 14 15 15 49 2 13 zlokArya adhikArAGkaH zlokAGkaH 5 9 58 paJcabhiH kAmyate kuntI paJcAzravAdviramaNaM parati palitadUto 81 paThakaH pAThakaJcaiva 50 paTha putra kimAlasaM paThitaM zrutaM ca zAstraM paDiyannamasaggADhaM paNDiteSu guNAH sarve 45 paDhai guNa vacai 68 paDha putra ! kimAlasya mapaThoH45 24 71 57 paDhamaM citra rosabhare 112 paDhe puta ! vijayaM 118 patnI premavatI sutaH 4 123 pavitA guravastyAjyA 11 9 2 3 13 19 10 13 3 15 7 9 13 akArAdi kramaH // 110 //
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ aar. zlokAdyaM adhikArAGkaHzlokAGkaH / lokAyaM adhikArAGkaH shlokaangkH| zlokAcaM adhikArAGkaH zlokAGka: dApatitratA patiprANA 123 pariharati na mRtyuH 17 24 pazcAdattaM parerdattaM 86 patte vasaMtamAse 19 parIkSA sarvazAkheSu 46 pazcimAbhimukhaM yAti padmaM padmA parityajya 83 parIkSya satkulaM vidyA 92 pahutauM aggevANu padenakena medhAvI 45 pareNa parivikhyAto 29 pAibha kavyasusIla kA payaHpradAnasAmA0 53 paropakAraH kriyate 33 pAMce cUkyo trihUM 57 parakAvyaiH kavitvaM yata 47 paropakAraH sukRtaika0 33 pANDityametadeva hi 36 paradopakathAvicakSaNaH 29 10 parokSe kAryahantAraM pANimAMhi palevaNauM 112 paraparivAdaH parpadi palaevi mahApurisA pAtAla mAvizatu 21 paravAde dazavadanaH 29 palitaiH pANDurIbhUtA 81 pAtAlAnna vimocito 26 paravittavyayaM vIkSya 859 palle mahaimahalle pAtito'pi karAghAtai0 25 parasparAmagotrasthaH 112 palle mahaimahalle kuMbha pAtu vo nikapagrAvA 48 parAnnenodarasthena 88 palle. sohei pakkhive 58 pAtre dharmanibandhanaM 87 paricchedo hi pANDitya 36 palyopamasahasraM tu 66 pAdamAyAnnidhau kuyAt 84 parivartini saMsAre 1228 pavaNeNa paDAgA 18 / pAnthAnAmiva vartmani 17 s smaamwammamarewan 58 IRELESSESENSATI RORAanemal Jain Education l For Privale & Personal use only ainelibrary.org D
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamuktA- 1 zlokAdya adhikArASTraH zlokAGkaH: zlokAdya adhikArAGkaH zlokAGkaH / zlokAdyaM adhikArAGkaH zlokAGkaHakArAdivalyA pApaThIti sakalaM 46 19 / puttahiM jAI kavaNu guNa 122 19 / puMsAM ziromaNIyante 4 5 kramaH pApAkAramidaM vapurmalabhRtaM 99 punaH prabhAtaM punareva pUA jiNidesu raI // 11 // 6 1 pApAnivArayati 34 pumAnatyantamedhAvI pUgIphalAni patrANi 127 pApAsakte cetasi purisai aNai pUjAkoTisamaM stotraM pApI rUpavivarjitaH puriseNa sahgayAe pUjyapUjA yA dAnaM 1 pApaM lumpati durgati 62 puruSaH kurute pApaM pUjAmAcaratAM pApaM samAcarati pAradArikacaurANAmasti 73 puruSasya paraM vibhUSaNaM pUjAlAbhaprasiddhyartha 46 pArthivAnAmalaGkArAH 119 purupo dakSiNe kukSau 14 pUrta dhAma nijaM kulaM pitA rakSati kaumAre 123 puSpAdyarcA tadAjJA ca 61 pUrva navAjhaM navabhiH 62 19 pisA yogAbhyAso 1 puSpairapi na yoddhavyaM 22 pUrva vIrajinezvare'pi | pitRbhistADitaH 122 putro'pi mUkhoM vidha0 127 pRthivyAM trINi ratnAni 75 pivanti nadyaH svayameva 33 putro me bhrAtA me 105 pRthivyAmaMbupUrNAyAM // 111 // dApizunajanadUSitA 28 puMsAmunnatacittAnAM 104 2 | pRthvInAthasutA Jain Education gional For Privale & Personal use only w.jainelibrary.org
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ cikhapA 85 88 zlokAyaM adhikArAtaH shlokaangkH| zlokAdyaM adhikArAGkaH zlokAGkaH / zlokAdyaM adhikArAGkaH zlokAH pRthvyA gurutarI mAtA 91 prajAnA dharmaSaDbhAgo 119 pramAdasya mahAhezca 8 pRthvyA gurutaraM ki0 , 13 pratikUlo vidhisteSAM prabhavetparabhogAya hapRSThataH sevayeda 115 prati janma yadabhyastaM 6 prazamarasanimagnaM +poto dustaravAri0 30 pratidinamapi dAnaM prazasyaH khala evaiko | pokAsa cautthachaTTe 108 pratidinamayabalabhye prazAntatanuvAkacittA paupe mAse nirAhArA 118 pratyarthI prazamasya 78 11 prastAvasadRzaM vAkyaM +pauppAH paJcazarAH 20 pratyakSe guravaH stutyAH 127 prastutaM hetusaMyuktaM praharadvayamArge'pi paMcidiA maNussA 94 pratyupakurvan vahnapi 33 prAkAramaNDapacchatra061 prakaTayati hRdayadAha0 34 pratyUpasaM vIkSya 118 prAkRta evaM prAyo 32 prakAzitAzeSanijAsya 0 47 prathame nArjitA vidyA 6 prAtaH pUSNo bhavati 126 pracalati yadi meruH 19 prathame vayasi yaH 1031 prAtarbhUtrapurISAbhyAM 13 pracchannA yamadUtA 118 pradattasya prabhuktasya prAptA:zriyaHsakalakAma0 77 pracchAdayati durAtmA 29 11 | pramAdaH paramadveSI 8 9 / prAptAnapi na labhante 85 06 0 0 0 0 86 20 Jain Education For Privale & Personal use only jainelibrary.org
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ cUtamuktA balyAM // 112 // ** 24 % % lokAcaM adhikArAGkaH lokAGkaH / prApnoti dharmArthayazAMsi 118 15 17 prApya calAnadhikArAn 120 prArabhyate na khalu 24 2 99 19 prAyaH pumAMsaH sarala0 prAyavRttyA vipada0 25 113 prAyaH sarvasyApi prAsAde kalazAdhiropa0 110 prAjhe niyojite 120 74 vAkyapradAnena priyaH prajAnAM dAtaiva priyAdarzanamevAstu prItiM na prakaTIkaroti prItiryatra nijaigeMda 0 85 53 85 83 17 8 1 18 16 12 14 37 22 lokAcaM proktaH pratyuttaraM adhikArAGkaH lokAGka 120 9 phaTAtuTTA phalaM pUjAvidhAtuH phoDInAmuha soalI pha | bahUnAmapyasArANAM va 17 62 123 17 baddhA yena dinAdhipa0 bandhanastho'pi nAtaGgaH 33 balibhyo valinaH santi 44 sUkhe mauna 127 vahIM pratiSThAnaprati 23 bahu mIThIta sIDI 125 23 31 6 26 29 24 7 22 6 2 1 lokAdyaM bANavaI koDIo vAdhAvidhAvinAnapi bAlyaM vRDiyo medhA vAla: prAyo ramaNA0 bAmaNAM vAlasakhilamakA0 adhikArAGkaH lokAGka 16 27 54 50 2 33 127 6 42 127 14 127 pArasa mAimaraNaM bAlAdapi divaM mA vAyattarikalAkusA vAMNa paMca na mAri0 40 126 yAMni kAdama kuMthire 126 bindunApyadhikA cintA 80 du 2 6. 73 2 24 1 57 68 16 2 * % % 6 akArAdi kramaH // 112 //
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education in zlokArtha bIA paMcami ami 2 buddheH phalaM tattvavicAraNaM 1 boddhAro matsaramastAH bodhayanti na yAcante 44 86 bolaMta isiuM bolie Ni dhoi ma ghoNi adhikArAGkaH zlokAGkaH // 1 13 9 brahmapurandarasaptasamudrA brahmajJAnaviveka nirma0 mAyena kulAla0 brAhmaNajAtiradviSTA nUta nUtanakUSmANDa0 bhaktiH zrIvItarAge bha 75 126 16 78 18 127 114 1 7 9 43 14 9 20 25 11 82 zlokArtha adhikArAGkaH zlokAGkaH bhakti tIrthakare gurau 60 bhakta dveSo jar3e 10 82 bhakto mAtApitRRNAM 67 bhagaM na jAya ghaDaNaM 30 18 bhagnAzasya karaNDa0 bhaNiUNa namukAraM 108 bhaya ! ke jIvA so0 58 201 80 He sai bhavyo duHkhamayaH0 bhavakoTI duSprApA bhavabIjAGkurajananA bhavati kila vinAzo bhava saghaluM kamAiDaM 6 61 38 6 2 5 18 4 8 sU0 5 15 6 3 10 17 adhikArAGkaH lokAH 6 16 120 lokArtha bhavanti bhUribhirbhAgyai0 bhavAraNyaM bhImaM bhAvasnigdhairupakRta0 bhAvasyaikAGgacIratya bhAvAtsukRtalezo'pi 111 bhAvo dharmasya hRnmitraM 111 111 201 bhikSArAnaM tadapi bhItari bhaMga bhali pari 126 sUparyaGke nijabhuja0 59 68 bhUyAMso bhUrilokaya bhUpabhirADI tuM bhaNaDe 93 18 82 sRSTaM nRpatikirITAn bhogAn bhogAGga0 9 4 9 12 7 2 54 5 9 10 27 12 jainelibrary.org
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamuktAvalyAM // 113 // Jain Education lokAyaM * bhogAstuGgaturaGga 0 bhoge rogabhayaM sukhe bholo kabjuggAhI * bhrAtazcitta ! sakhe ! adhikArAGkaH zlokAGkaH 16 13 10 ma maGgalaiH kautukairyoge : majaM visaya kasAyA maNiluThatu pAdAye matiraprAptaviSayA mattebhakumbhadalane * matvA''tmano bandha0 madirAto guNajyeSThA maMdirAmadamatto'pi 104 31 103 17 8 126 126 98 82 99 82 8 6 35 14 S 2 9 10 7 5 lokArya manasA mAnasaM karma manasi jarasAbhibhUtA manasi vacasi kAye manoratharathArUDhaM 2 matra na mUjhI jaDI matrANAM parameSThima0 mannindayA yadi janaH 113 maraNaM prakRtiH zarIriNAM 17 malinasya yathA'tyantaM 43 mastakasthAyinaM mRtyuM 16 14 38 27 mahatA puNyapaNyena mahatAmaho devA mahatAmudaye santo adhikArAGkaH zlokAGkaH | 19 20 81 1 26 13 12 46 80 126 8 6 9 2 1 18 7 17 lokAyaM mahatAmApadaM dRSTvA adhikArAGkaH lokAGkaH 25 16 20 1 9 3 mahatAM sthAnasaGge'pi mahimAnaM mahIyAMsaM 37 mahIyasApi lAbhena 79 mahIzayyA zayyA 59 mahujjamaMsabhesa 57 mAkSikAH kSatamicchanti 30 mAgA ityapamaGgalaM 34 mANiNi titta 99 122 105 mAtA pazUnAM sutasa0 mAtApitRsahasrANi mAtApyekA pitA'pye mAtA yadi viSaM dadyAt 127 37 12 30 16 23 14 18 31 akArAdi kramaH * // 113 // w.jainelibrary.org
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ . mAraCTIONSENT . zlokAdya adhikArAGkaHzlokAGkaH / zlokAyaM adhikArAGkaH shlokaangkH| zlokAdyaM adhikArAGkaH zlokAH mAtA zatruH pitA 122 11 / mAyAsIlaha mANusaha 115 6 muktikAraNadharmAya 60 mAtuH puro mAtulavarNanaM 49 mA sma sandhi vijA0 119 mukhadopeNa vadhyante 74 mAtRkAvarNapAThe'pi 83 mAsi mAsi samA jyo0 5 mukhe'timiSTA mAnino hatadarpakha 114 mA muaha jaggiabe 6 mukhe puropatrakSepaM 97 samAna kizcittulayA0 56 mAMce mAkuNa gharu cue 11 mukhe balibhirAkAnta 80 samAnuSyamAryavipayaH mAkaDa haMsa manAviAre 126 muNDe muNDe matirbhinnA 23 kAmAnubhavamabAdhya 7 mAMkuDa eka namAri0 126 munerapi vanasthasya 113 micchattAi na gacchai 2 mAtuH stanyaM raja:0 127 mincha ucchidia 55 muzalodUgbale culI 53 mAno mlAyati paurupaM 99 mitaM dadAti hi pitA 123 muSNAti yaH suta0 114 / mAnaM muzcati gauravaM 93 mittasamANo mANA 57 muha maMDaNa saJcaya mA naMsthAH kSIyate vittaM 86 mithyA vaktuM na jAnAmi 58 mRkhatvaM ca lakhe! 47 mAyAmavizvAsavilA0 115 mithyAtvagaralodgAraH 66 mUrkhanidhanadUrastha0 123 mAyAzIlaH puruSo 115 | mithyAtvaM paramo rogo 53 1 / mUrkhastapasvI rAjendra! 88 moon.00 RAKEraamaraaeesaRDAmerakaamaaTRIOTHER whennamokaamsaneirmance DamanrarwYARAMMATHER Jain Education in For Privale & Personal use only wine bary.org
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4-08 sUktamuktAvalyAM akArAdi kramaH zlokAyaM adhikArAGkaH zlokAGkaH / zlokAdya adhikArAGkazlokAGkaH zlokA zlokAdya adhikArASTra-zlokAGkaH / zlokAdya adhikArAGkaH zlokAGka: mUlabhUtaM tato dharma6 35 maunAnmUrkhaH 121 yatra yo mucyate 73 mUlaM bodhidrumasyaitad maMsAsI majarao 108 yatra vidyAgamo nAsti 57 mUlaM mohaviSadrumasya 79 mAMcai mAMkuNa 11 yatra vezmani no ko'pi 17 mRgamInasajjanAnAM mAMsakhaNDaM na sA jilA 75 yatrodakaM tatra vasanti 127 mRgA mRgaiH saGga0 34 yatsantopasukhaM mRgAri vA mRgendraM vA 126 yacchan jalamapi jalado 86 yatsaMpattyA na yuktA mRgadurgatayormadhye 92 yajjIvasyopakAri syA0 2 vathA'gnisaMnidhAnena 99 mRtpiNDo jalarekhayA 91 yatnAnusAriNI vidyA 19 yathA gajapatiH zrAntaH 32 yanena pApAni mRtyuH zarIragoptAraM 85 yatraH kAmArthayazasAM yathA cittaM tathA vAco 26 mRtyorbibheSi kiM bAla ! 14 yatpayodharabhArepu 35 yathA dhenusahasreSu mehuNasannArUDho 94 yatpUrvArjitakarma 109 yathA vindunipAtena 6 mottUNa jiNaM mottUNa 55 yatprAtaH saMskRtaM dhAnyaM 15 yathA yathA parAM koTiM 27 mohaM dhiyo harati 42 10 yatra mRtyaryato duHkhaM 1822 / yathA yathA maddattanaM 78 NEKNAGRA nanAlyAsa -939001 // 114 // MANDIRAULAnasan Jain Education nal For Private & Personal use only w .jainelibrary.org
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - AAAACKR moun -- - zlokAyaM adhikArAGkaH zlokAGka: lokAyaM adhikArAGkaH shlokaangkH| zlokAcaM adhikArAtaH zlokAGkaH yadA kriyate karma 19 2 / yadi vahati tridaNDaM 106 3 / yadbhagnaM dhanurIzvarasya 18 13 | yadapasarati meSaH 22 yadi sthirA bhavedvidyut 99 yadyadiSTatamaM tattat 31 yadapi tadapi zuddhaM 89 yadIcchasi vazIkartuM 74 yadyapi candanaviTapI 33 | yadamI dazanti dazanAH 33 yadupAttamanya0 19 yadyapi na bhavati hAniH 126 | yadamIpAM naharSINAM 60 yadekaH sthaviro vetti 127 yadyapi bahu nAdhISe 46 yadayaM svAmI yadidaM 105 yadeva rocate yasya 125 yadyapi bhavati virUpaH 46 cadA kiJcijjJo'haM 47 yaddAridyaM kRpaNa. 127 yadyapi svacchabhAvena 126 | yadi kAko gajendrasya 126 yahurgAmaTavImaTanti 79 6 yadvannamayadehAste 19 yadi prAvA toye 71 yahUraM yahurArAdhyaM 109 yannivartitakIrti076 | yadi tAta ! dhanaM nAsti 74 yaddevairapi durlabhaM 55 10 yannetrastribhirIkSate yadita nAma sarSapa0 126 yaddhAtrA nijabhAla0 208 yanmanorathazatairagocaraM 18 | yadi bhavati dhanena 86 yadbhaktiH sarvajJe yanmayA'stamite sUrye 86 yadi mokSaphalaM kAle 6 / yadbhakteH phalamarhadAdi0 69 6 | yamamiva gRhItadaNDaM 81 -2 rur sU.mu.20 Join Education a l Mw.jainelibrary.org -
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUkamukkAvalyA // 115 // zlokAyaM adhikArAGkaH zlokAGkaH / zlokAdya adhikArAGkaH zlokAGkaH yayorAntarajA prItiH 34 23 yasya kSAntimayaM zastraM 113 yavAgUjaraNe jADyaM 126 | yasya trivargazUnyAni 6 yastejasvI yazasvI 119 yasyAsti vittaM sa naraH 83 yastu svadArasaMtoSI 95 yajJe hatA ye pazavaH 119 yasmAt vighnaparaMparA yAcamAnajanamAnasa0 86 yasya koSThagataM hyannaM yAcitazcirayasi ka 86 | yasya cittaM dravIbhUtaM 71 yAti kAlo galatyAyuH 6 | yasya tasya tarormUlaM 118 yAtaM yauvanamadhunA | yasya na sahajo bodhaH 39 yAtrArtha bhojanaM yeSAM yasya nAsti svayaM prajJA 46 yAdRzo jAyate devaH 53 yasya putrA vaze bhaktAH 123 yAnti duSTaduritAni yasya vakrakuhare .75 yA lobhAdyA 127 yasya hastau ca pAdau ca 102 | yAsyAmyAyatanaM 1 zlokAyaM 'adhikArAGkaHzlokAGkaH akArAdiyAvaJcittaM ca vittaM ca 6 kramaH yAvatsvasthamidaM yA vicitraviTakoTi0 100 yuktameva kRtaM maunaM 74 yukto'si bhuvanabhAre 33 yUpaM chittvA pazUn ye jIveSu dayAlavaH yena prabhuvajana ye na skhalanti te 103 yenaivAmbarakhaNDena 92 yenoditena kamalAni ye pAtAlanivAsino // 115 // ye prApte vyasane GALHALKARANASANCARENCY . Jain Education a l For Private & Personal use only Jaww.jainelibrary.org
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ 86 zlokAyaM adhikArAGkaH zlokAGkaH ye lekhayanti | ye zAntadAntAH | yeSAM ca deho yeSAM prANivadhaH 71 19 beSAM manAMsi 26 12 ye santoSasukha0 yo dRSTo duritaM hanti 66 yo na nirgatya 56 yo nAtmane na gurave 85 yo mUrdhni vidhRtaH 99 34 yo'vazyaM piturAcAraH 122 yo vyAdhibhirdhyAyati 118 yauvanaM jarayA grastaM 80 zlokAdyaM adhikArAGkaH zlokAGkaH: zlokAdyaM adhikArAGkaH zlokAGkaH yauvane'pi prazAntA ye 27 rattau diNayaru 34 yauvane vikarotyeva 103 rattA picchaMti guNA 34 yauvanaM dhanasaMpattiH 103 ratnAkara iti cetasi yaM dRSTvA varddhate krodhaH 123 ratnAnAmiva rohaNaH yaM dRSTvA vardhate snehaH 123 ratnAnyADhyasutaiH yaH paraprItimAdhAtuM 33 rathasyaikaM cakra yaH pAlayitvA caraNaM 58 ramyeSu vastuSu yaH puSpairjinamarcati yaH prApya duSpApa08 ramyaM yena jinAlayaM 63 yaH saMsAranirAsa0 ramyaM rUpaM karaNapaTutA 4 rayaNAyarassa nahu 126 raktA haranti sarvasvaM 99 raverevodayaH zasyaH 33 rakkhaMto jiNadazvaM 61 rasAtalaM yAtu 71 rajorapyupari bhramanti 40 rasAyanaiH sArddha0 118 ra Jain Education a l For Private & Personal use only Paw.jainelibrary.org
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ 99 43 za raNa sUktamuktA- zlokAcaM 'adhikArAGkaH zlokAGkaH zlokAdyaM adhikArAGkaH zlokAGkaH zlokAcaM adhikArAGkaH zlokAGkakArAdi valyAM liraho nAsti kSaNo 99 rAjyamicchannajitvA 1076 rudatA kuta eva 17 kramaH rAIsarisavamittANi 29 rAjyaM niHsacivaM rudro nagnaH kaviH 125 // 116 // rAgadveSau yadi syAtAM 97 rAjyaM yAtu zriyo 72 rUpayauvanasaMpannA rAgAdayo hi ripavaH 97 rAjyaM vAjivibhUti0 42 re kArilli ! hayAse 126 kArAgI badhnAti karmANi 97 re kaMTAli ! kevalI rAjyaM susaMpado bhogAH 4 re jihve ! kaTukanehe 74 rAgo'yaM doSapopAya rAtrirgamiSyati re pakSinnAgatastvaM 32 rAjadaNDabhayAtpApaM 9 rAdhAyA vadanAdadhaH rere yantraka ! mA rodIH 99 rAjamAtari devyAM ca 120 rAsaharaDiaM re vAhA ! maggeNa vaha 126 rAjA kulavadhUrviprAH 127 rAhuH sudhApravRddhaH 120 roga roganidAnaM 118 rAjAnaM tRNatulyameva 774 rAjJi dharmiNi dharmiSTAH 119 rAjA rAkSasarUpeNa 12 riktapANinaM pazyeta 119 laggai kohapale0 // 116 // rAjJa: patnI guroH panI 122 rikto'hamaSairiti laghuni laghavaH samarthA 23 rAjyacyutiballabhayA 117 rucirakanakadhArA: laghubhyo yAdRzI 2095V4900 Mere amanna Jain Education a w.jainelibrary.org
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education zlokAdyaM laGkezaH ka sa kezavaH laGghayati bhuvana0 lajjA dayA damo lajjA mujjhavi adhikArAGkaH laukAGkaH 17 36 33 16 123 18 93 6 91 82 48 1 83 lajjAvataH lakSmi ! kSamasva lakSmIrdadhAtu vidveSaM lakSmIrdAna viveka0 lakSmIrlakSaNahInasya lakSmIrvivekena 3 lakSmIvanto na jAnanti 82 lakSmIH kAmayate 87 lakSmIH kRtArthI 110 10 4 4 33 4 2 1 7 2 zlokAdyaM lakSmIH paropakArAya lakSmIH sarpati lakSmIH suvarNarUpANi lakSaNena vinA vidyA adhikArAGkaH lokAGkaH 3 1 84 9 46 2 46 127 42 lajjA vArei mahaM laGkaM alagapu lAlanAhavo doSAH lAlayetpaJca varSANi liGginAM paramAdhAro lUgaha ghuNaha lekhayanti narA dhanyAH loa parAyA kacaDA | lokarUDhiriha 122 122 73 32 42 29 37 14 11 8 10 9 1 10 1 16 2 zlokAdyaM adhikArAGkaH zlokAGkaH lokebhyaH karamAdAtA 119 18 19 lokaH pRcchati me vArttA 14 locana jANe jaga 126 lobhamUlAni pApAni 48 79 lobho mukto yadi tadA 79 va vakturvizeSamadhuraiH 39 vakratvena yathA loke 116 vacmaH kimasya cocaistvaM 66 vajrakAyazarIrANA0 TTa ghare kumArI vadanaM dazanavihInaM vadanaM prasAdasadanaM vadha dharmo jalaM tIrthaM 17 92 81 26 53 1 4 4 2 4 20 9 4 *%%%%%%% w.jainelibrary.org
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ 05- sUktamuktA- zlokAyaM adhikArAGkaH zlokAGkaH / zlokAdya adhikArAGkaH zlokAGkaH zlokAdya adhikArAGkaH zlokAGkaHakArAdivalyA vanakusumaM kRpaNazrIH 85 4 / vayo'nurUpAH prAyeNa 52 varaM prANaparityAgo kramaH vanAni dahato vaDheH 25 vayaM jAtA yebhyaH // 11 // 17 varaM maunena nIyante vane'pi doSAH 12 varamaaggimi paveso 96 varaM reNurvaraM bhasma 92 vane prajvalito vadi. 31 varagaMdhadhUvacukkha0 varaM raGkakalatratvaM 123 vane raNe zatrujalAgni0 5 varapUjayA jinAnAM varaM vanaM varaM bhikSA 120 vane ratirviraktAnAM 126 varamasau divaso 34 27 varaM vanaM vyAghragaNaiH 83 vandyAstIrthakRtaH varamekA kalA ramyA 40 varaM vahnizikhAH pItAH 76 vandyate yadavandyo'pi 83 varAkaH sa kathaM nAma 27 varaM zRGgottuGgAdguru0 96 vapureva tavAcaSTe varaM karIro marumArga0 33 | varSan kSArANave'pyabdo 88 vapuzca paryakazayaM varaM kArAgRha kSipto 123 vallI nariMdacittaM vapuH pavitrIkuru varaM jAto vane vRkSaH 91 vavasAyaphalaM vivo 86 | vayaNaparaMpara0 29 14 varaM daridro'pi 10 vastrairvastravibhUtayaH 62 |117 // hai vayasaH pariNAme'pi 30 __ varaM parvatadurgeSu 6 vasantyaraNyeSu caranti 71 - 99 CANC05 Jain Education Interational For Private & Personal use only
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ 05 zlokAdyaM adhikArAGkaH zlokAGkaH zlokAdyaM adhikArAGkaH zlokAGkaH zlokAdyaM adhikArAGkaH zlokAGkaH vahistasya jalAyate 95 14 vicArasArA api 39 6 vidyA vivAdAya 31 vAJchA sajjanasaGgame vijetavyA laGkA vidyAvRddhAstapovRddhA 83 vAtodbhUto dahati 99 viNae sissaparikkhA 51 vidhattAM vANijyaM 19 vAyunA yatra nIyante vitarati dhanAni vidhAya mAyAM vAraMvAramiyaM cintA vitara vArida ! vAri 85 vidhividhAtA niyatiH 18 vArAMrAzirasau 83 16 vittena dIyate dAnaM 111 vinayena vidyA vA tho'pi kilo vidvattvaM ca nRpatvaM ca 46 vinayaM rAjaputrebhyaH 51 vAso jaDANa majjhe vidvAnasmIti vAcAlaH 127 vinA gurubhyo guNa0 68 vikalayati kalA0 98 vidvAMsaH kati yoginaH 33 vinA dinAni satkarma vikAramupakAro'pi 31 vidalayati kubodhaM vipadi dhairyamathA0 26 vikampate hastayugaM 101 videzAntaritasyApi 20 vipadi pareSAM santaH 27 vigrahamicchanti bhaTAH 127 vidyayaiva mado yeSAM 44 vipadyapi sadA yasya vighaTayitumeva nIcaH 32 3 | vidyAnAma narasya 46 11 vipadyuccaiH stheyaM 0.660mmoc Jain Education For Privale & Personal use only ooltainelibrary.org
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamuktAvalyAM // 118 // Jain Education zlokAdyaM vipakSaH zrIkaNTho vipulamaterapi buddhi 0 vipraH prArthitavAn vibhavo vItasaGgAnAM vibhUtira yazaH spRSTA virajya viSayebhyaH adhikArAGkaH zlokAGkaH / 24 14 92 8 7 100 27 108 49 | viralA jANaMti guNA vilasati madapravAhe vilikhya kalpaM vidhinA 42 90 6 vilambo naiva karttavyaH vivasADA savi joiA 59 36 vivekinamanuprApya vivekaH sahasaMpattyA 27 Bonal 10 6 4 13 11 6 3 30 8 2 zlokArtha vizvAsAyatanaM vizvaM sarovaraM tatra vipabhArasahasreNa viSamasthito'pi viSayagaNaH kApuruSaM vi paThitA vidyA vihalaM jo avalaMbai vihitaH satAmabhUmau vijJAnaM kimu norNa 0 vItarAgeSu yaddattaM vIraM vizvaguruM natvA vIkSyate palitazreNi 0 adhikArAGkaH zlokAGka 30 3 72 3 1 4 70 44 35 101 45 33 39 40 85 1 81 7 3 12 34 7 5 17 1 11 zlokAdyaM vRddhatvAnaladgdhasya vRddhasya mRtabhAryasya vRddhA kA'pi purA vRzcikAnAM bhujaGgAnAM adhikArAGkaH lokAGka 81 10 81 7 31 vRzcike mAtrikA bhagnAH 127 vRkSeSu kalpaviTapI 2 vRkSo yathA dohadapUraNena 110 vRkSaM kSINaphalaM 105 veda siddhAntatattvajJaH 120 vezyA rAgavatI 95 vezyA'sau madanajvAlA 100 100 vezyAM nitambajaghanaH vaidehI 18 7 12 22 7 9 3 2 13 18 5 4 19 akArAdi kramaH // 118 //
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ zlokAdya adhikArAGkaH zlokAGkaH vaidyarAja! namastubhyaM 1189 vaidyastarka vihIno0 127 vaidyA vadanti kapha019 vaidyo guruzca mantrI ca 127 &AvairavaizvAnaravyAdhi0 117 vairiNo'pi hi mucyante 71 vrajati virasatva0 28 vyalIkamastu mA vA'stu 126 vyasanazatagatAnAM vyAkulenApi manasA vyAkhyAnazravaNaM vyAghravyAlajalA0 95 13 zavyAje syAdviguNaM vittaM 89 zlokAdyaM adhikArAGkaH shlokaangkH| zlokAcaM aghikArAGkaH shlokaangkH| vyAdhitasyArthahInasya 34 20 zambhUkhayambhUharayaH 98 vyAdhiratraiva duHkhAya 92 21 zamyA pUrvapayonidhau 7 vyAdhestattvaparijJAnaM 118 zayyotpATanageha0 123 za zaraNaM kiM prapannAni zakyo vArayituM 47 zarAvanau nadIvRkSa0 34 zakaTaM paJca hastena 127 zaThadamanamazaTha0 zarIrazopaNaM tIvra 108 119 zateSu jAyate zUraH 71 zarIraM zlathate nA''zA 80 zatrukSayAdriraya066 zarvarIdIpakazcandraH 122 zatruJjaye jine dRSTe 668 zalyavahniviSAdInAM 22 zanairuddharate pAdaM zazini khalu kalaI 18 zamasukhazIlita059 zAThyenApi namaskAraM 64 zamArtha sarvazAstrANi 106 zAThyaM hrImati varNyate 31 zaminAM daminAM yaminAM 49 zAntazcandrazcandanaH 127 Jain Education a l For Privale & Personal use only O w.jainelibrary.org
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamuktavalyAM CCCCCA. // 119 // zlokAdyaM adhikArAtaH zlokAGkaH / zlokAdyaM adhikArAGka: zlokAGka: zlokAdya adhikArAGkaH zlokAGkaHakArAdi | zAnte'nantamahini 101 zuddhadharmopadezena 68 zriyamanubhavanti 2020 kramaH zAlA tu brahmazAlA 601 / zuddhavaMzajakodaNDa 27 zriyo vidyullolAH zAstrAvagAhapari046 17 zuddhaH sa eva kulajazca 25 zriyaM prasUte vinayaM zAstropaskRtazabda046 zunaH pucchamiva vyartha 46 zrItIrthapAntharajasA zAstraM bodhAya 33 zUrAH santi sahasrazaH 26 zrInAbheyajinezvara089 zirassu puSpaM caraNau 84 zUlI jAta: kadazana0 121 zrIparicayAjaDA api 83 zirasA dhAryamANo'pi 121 zRNvanti piturAdezaM 122 zrImajinezanamanaM | ziSTe saMgaH zrutau raMgaH 1 zaityaM nAma guNastavaiva 126 zrImajjainagRhe | ziSyANAM hi guruH 11 zaile zaile na mANikyaM 27 zrImatkRSNanarendra0 zItamannaM sutAjanma 127 zaizave'bhyastavidyAnAM 119 zrImadvIrajino 108 zIlavRttidharo dhIraH 120 zauryeNa vA tapobhirvA 127 zrImannemijinaH zIlaM nAma nRNAM zraddhAghoSau yadi syAtA 45 zrIzAntinAthAdaparo 127 // 119 // kazIlaM sarvaguNaudha0 / zraddhAlutAM zrAti 578 / zrutvA durvAkya056 5 . Jain Education Interational For Private & Personal use only
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ends zlokAdya adhikArAGkaH zlokAGkaH zlokAcaM adhikArAGkaH zlokAGkaH zlokAyaM adhikArAGkaH zlokAGka: zrutasampadaH kavInA0 48 saGkucanti kalau tucchAH 123 satyapUtaM badedvAkyaM 106 10 | zrUyate zrImahAvIraH 113 saGgatiryAhazI 37 satyaikabhUSaNA vANI 846 zreyAMsi bahuvighnAni 24 saGgaH sarvAtmanA tyAjya: 37 satyaM cettapasA ca kiM 127 zlokArddha zlokapAdaM vA 45 sada kaparaH prApa 85 satyaM manoramAH kAmAH 14 zlokaH suzlokatAmeti 46 saccaI visanaru 72 satyaM yUpaM tapo hyagniH 54 sacchaMda jaMpijjai 119 SaTkarNo bhidyate manaH 130 satyaM vacmi hitaM vacmi 107 satahattari sattasayA 2 SaTpadaH puSpamadhyasthaM 52 satyaM vapreSu zItaM 53 satAmapi mahAdveSaH sattvaikatAnavRttInAM sato'pyasato vApi 29 sa eva putraH putro yaH 122 satta ya sAyara pari. 29 sattvotkarSaprakAzAya sakalakuzalavallI 59 sattu sarIrAyatu sadAcArasya dhIrasya sakRjalpanti rAjAnaH 127 satthaM yahiyapaviTTha 68 sadA zubhadhyAna066 saguNamapaguNaM vA 22 satyakSA Rjava: zuddhAH 27 sadA sadAcAraparAyaNA0 17 saghRtaM mantrapUtaM ca 18 | satpAtraM mahatI zraddhA 89 13 / sadbhAvo nAsti vezyAnAM 127 83 aw cctve Jain Education For Privale & Personal use only D aineibrary.org
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamuktA akArAdikramaH valyAM // 120 // -RSCR2-2 a zlokAyaM adhikArAGkaH zlokAGkaH / zlokAdya adhikArAGkaH zlokAGka: zlokAyaM adhikArAGkaH zlokAGkaH sadbhiH saMsevyamAno'pi 307 sanmArge tAvadAste 99 sampUrNo'pi suvRtto'pi 85 sadravyANAM tvayaM-AyA0 84 sa paNDito yaH 102 sammohayanti madayanti 99 sanapurAlaktaka099 11 sapatnInAM zate vAsaH 123 samyaktvaratnAnna paraM 55 santaptA yasi saMsthitasya 37 samarpitAH kasya na 31 samyaktvamAtrasantuSTA0 88 santApito'pi sAdhuH 28 samavisamaMpi paDhaMtA 58 13 samyagdarzanavantastu 88 santApaM tanute 112 samAzrayanti sarve'pi 83 sarpANAM ca khalAnAM ca 30 santi santaH kiM na 112 samRddhivRddhiprabhutA 41 sarpAH pibanti pavanaM 7 santo na yAnti vaivarNya025 samRddhairapi no nIcaiH 85 sarvatra zucayo dhIrAH 11 santo'pyasanto'pi 29 sampattI niyamaH zaktau 86 sarvatra sulabhA rAjan ! 119 santoSatripu karttavyaH 45 sampadA vipadAM pAtraM 25 sarvatrodgatakandalA 12 santyeke bahulAlApAH 49 sampadi paro'pi nijatA 25 sarvathA naSTanaikaTyaM sandhayetsaralA sUcI 35 sampadi yasya na harSo 26 sarvathA sarvakAryeSu sannyAyopAttavitta sampado jalataraGga016 3 . sarvathA svahita0 125 ACANCCC-L-COM m eramanwomanaman // 120 // CAREER Jain Education Interational For Private & Personal use only
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ zlokAdyaM adhikArAGkaH zlokAGkaH / zlokAdyaM adhikArAGkaH shlokaangkH| zlokAcaM adhikArAGkaH zlokAGka: sarvasya gAtrasya ziraH 127 savaM vilaviaM gIaM 104 sA lakSmIryA dharma0 84 sarvasyAtmA guNavAn 29 saspRhANAmayaM dharmo 68 12 sAvadhaM dalayatyalaM 2 12 sarvajJatA nAsti sahajAgarANa sahasu 34 sA vidyA yA madaM hanti 44 | sarvajJA'rcA'nurakti0 1 43 sahate kaTuM na jalpati 28 sA sAI taMpi jalaM 89 sarvajJoktopadezena 68 sahDhe se vinnANaM sA sA saMpadyate buddhiH 21 sarvajJo hRdi vAci sahasA vidhIta 22 siddhadyUtakalA0 7 sarvANi bhUtAni sukhe sahodayavyayAH paJca 927 siriaMgAro siMgArao 97 sarvAsAmapi nArINAM 83 sAdhurevANibhiryAcyaH 90 sItayA durapavAda sarvAH saMpattayastasya 106 sAmAiyaM kuNaMto sIdanti santo 12 salilamapi sadA'sau sAmAyikAvazyaka0 2 sIsaM dhuNi cittaM sabbanaINaM jA huja 42 sAyara ! tujha na doso 20 suasAyaro apAro savaM ca lakkhagoveyaM 42 sAyaravAyu murAri sukaraM maladhAritvaM 107 sabaMpi , sAraM tadeva sAraM 86 3 sukaM kahU~ kaDuA ya 89 0 rpur V0TV 57 sU. mu.21 Jain Educati o nal For Privale & Personal use only v ww.jainelibrary.org
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ akArAdi sUkamuktAvalyA kramaH // 12 // ma zlokAdyaM adhikArAGkaH zlokAGkaH / zlokAdya adhikArAGkaH shlokaangkH| zlokAyaM adhikArAH zlokAH sukhasya duHkhasya na 19 12 / | sulaho vimANavAso 6 2 sevito'pi ciraM svAmI 20 19 sukhArthI yajate vidyA 45 suvisuddhasIlajutto saiba bhUmistadevAmbhaH 89 / sukhAsevyaM tapo bhIma0 88 suvRttasyaikarUpasya 25 so a tavo kAyabo 108 sukhI na jAnAti 127 suvRtto'pyeka evAcyoM saubhAgyaM viraTasya 4 suciramapi upitvA 5 suvaMzajo'nyakRtyAni 99 saMtaguNakittageNavi succA jANai kalyANa 41 sukhAnyAnapAnAni 15 saMtehiM asaMtehiM a 29 / suJciya mitto kIrai 34 suhRdi nirantaracitte 34 sUIhiM aggivaNNAhiM 14 saMyogAH syurviyogAntAH 17 sujano na yAti vikRti 28 sujIrNamannaM 127 sUtrANi santaH 110 saMsArAkaTuvRkSasya 37 subhASitena gItena 75 sRjati tAvadazepa017 saMsAra ! tava paryantapadavI 99 surUpAH paJca yoddhAraH 99 sevayA dhanamicchadbhiH 121 saMsArAvAsakhinnAnAM 37 surUpaM puruSaM dRSTvA 99 sevA gurau tadAdiSTa0 119 saMsAri phIratai 126 sulabhAni hi zAstrANi 46 sevA zvavRttirAkhyAtA 121 1 / saMsAre'dhigatA (sumatA) 67 -5 // 12 // 4-50-55 Jain Education intamational For Privale & Personal Use Only
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ h m m h m zlokAdyaM adhikArAGkaH zlokAGkaH / zlokAdyaM adhikArAGka: shlokaangkH| zlokAdyaM adhikArAGkaH zlokAGkaH saMsAre saMvasatAM 14 20 sthApyate mahatAM paGkau 301 svacchaMdaM chaMdavRttyA 119 saMsAre hayavihiNA 99 sthirA kIrtirakIrtizca 127 43 svaguNaM paradoSaM vA 29 saMhatiH zreyasI puMsAM 23 sthairya sarveSu kAryeSu svacchasaGgo vizeSeNa 38 | stambhAnAM hi sahasraM 7 snehena bhUtidAnena khacchAzayAH prakRtyA 26 stokA'pi vandyate lokaiH 49 spRzanti bhartuH prAyeNa 38 svajihvA no vaze yasya 74 strINAmapi vacaH kAle 126 spazoM'medhyabhujA 53 svato na kazcana lakhIsaGgaH kAmamAcaSTe 53 spRSTvA zatruJjayaM tIrtha svapne kArpaTikena baiNabhUSaNamaNeH spRhaNIyAH kasya na te 26 svapne yathA'yaM puruSaH 16 sthAnabhraMzena bhraMzeta 35 sphuratkoTiguNaM 6 28 svabuddhyA dharmavanto'pi 88 sthAne nivAsaH sakalaM sphuratnyupAyAH svabhAvo nopadezena sthAnaM tIrtharSidevAnAM 53 sphUrjannAgendramAle svayaM svaguNavistArA 36 | sthAnaM trikUTaH smitena bhAvena svargacyutAnAmiha sthAnaM sarvasva dAtavya0 126 smRtA bhavati tApAya ___99 28 / svargastasya gRhAGgaNaM 62 h m h m ovir P2001 m m 99 . m Jain Education idaba For Privale & Personal use only ainelibrary.org
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ CG sUktamuktAvalyAM akArAdikramaH Woc // 122 // zlokAdyaM adhikArAGkaH zlokAGkaH svarNasthAle kSipati 8 svazarIrazarIriNAvapi 17 svazlAghA paranindA ca 29 vastyastu sajanebhyo 28 svAdhIne'pi kalatre 96 svApadi tathA mahAnto 25 svAyattamekAntahitaM 74 svecchAviracitazAstraiH 68 30 SARALX lokAcaM adhikArAGkaH zlokAGkaH / zlokAdya adhikArAGkaH zlokAGka: hartuti na gocaraM 46 13 he dAridrya ! namastubhyaM 92 hasanto helayA karma 19 he bAlakokila 126 hasto dAnavidhau 1 he helAjita bodhi0 33 hAvo mukhavikAraH syAt 126 haMtUNa parappANe hA hA duSTakadarthita0 105 haMho zakrasurAlaya0 17 hiae sasiNeho'vi 57 hiaDA colamajITha 97 kSaNAdasAraM sAraM vA 37 hitAya nAhitAya 28 kSaNena labhyate yAmo 21 hitaM mitaM priyaM snigdhaM 74 kSatAkSatAtmamAnasya 114 hitvA zrIH puNDarIkAkSaM 99 jhateH prahArAH prapata. 127 hiMsAvAnanRtapriyaH 65 kSamA khaGgaM kare yasya 113 hInamatti puro yAti 121 kSamAvantamayaM loka: 113 huM huM ghari bhaddA kSamI dAtA guNagrAhI 119 7 hataM muSTibhirAkAzaM hatvA nRpaM patimapetya harati kulakalaGka hariUNa ya paradavvaM v vamrv 95 // 122 // Jain Education Re a l For Privale & Personal use only P w .jainelibrary.org
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ XI zlokAdyaM adhikArAGkaH zlokAGkaH | zlokAdya adhikArAGkaHzlokAGkaH / zlokAdya adhikArAGkaH zlokAGkaH lakSamI yatkurute kArya 112 13 kSutkSAmaH pathiko 86 jJAnAdhikaraharahaH kSAro vArinidhiH 26 25 kSetraM rakSanti caJcA 33 jJAnaM karma mahIdhra0 kSititalazayanaM kSetraM vAstu dhanaM dhAnyaM 78 jJAnaM madadarpaharaM 44 kSantavyametadhu0 41 kSiptvA toyanidhestale 86 jJAnaM syAtkumatAndha0 43 lakSIreNAtmagatodakAya 34 ! jJAnAdvidanti khalu 436 / jJeyAnyaGgAni 111 // itizrIsUktamuktAvalyA akaaraadynukrmH|| ALKACOCKOREALROCCORMANCE -SACANCERCOSCRIORSCAL Jain Education onal For Private & Personal use only w.jainelibrary.org
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamuktAvalyAM // 123 // Jain Education zlokAdyaM akArye tathye vA annAsatte pimmaM adhikArAGkaH zlokAGkaH 126 22 6 11 54 91 34 andhe tamasi majjAmaH api caNDAnilodbhUtaH abhracchAyA tRNAdagniH 127 amRtaM zizire vahniH arthA narANAM pati0 avANei dosalakkhaM asti jalaM jalarAzau AyAdardha niyuJjIta 84 127 ArAdhayeddharma 0 ArttizokabhayatrANaM AjJAvarttiSu maNDaleSu 68 34 127 27 26 23 85 16 30 21 78 12222222 12 77 35 28 padanAMkena ca zuddhaM truTitaM ca. zlokAdyaM adhikArAGkaH zlokAGkaH indriyANi pazUna kRtvA 54 2 1 IzvareNa samaM prItiH 34 utthAyotthAya boddhavyaM upakarttA kalAcAryaH upadezo hi mUrkhANAM uparyuparipazyantaH ekAkI niHspRhaH ekena vanavRkSeNa karttavyA devapUjA 6 122 39 77 59 122 1 kaliyuga madhyotpannAH 12 kaSAyA yasya nocchinnAH 58 kAcA ciNA na 126 kimu kuvalayanetrAH 98 13 24 9 8 14 3 42 9 20 58 6 lokAdyaM kiM tayA kriyate kiM kiM na kayaM adhikArAGkaH zlokAGkaH 84 93 68 kRtrimairDambaraizcitraiH 77 kRpAnadImahAtIre kokilAnAM svaro rUpaM 112 yAtamapi puNyena garva nodvahatena 7 26 gayaNami gahA 19 35 gADuM gAmi na kheDiuM re 126 guNaitAM yAti gehUM narjaramAkhubhiH gauravaM prApyate dAnAt gauravaM labhate loke 13 85 35 8 4 11 5 22 67 17 19 13 2 or 21 padanAMkena ca zuddhaM truTitaM ca // 123 // ww.jainelibrary.org
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education r lokAdyaM cora cyAri mai janmakoTIkRtaM jAtAH kati nahi jAteti pUrva mahatI jAnAmi kSaNabhaMguraM jAnIyAt preSaNe jiNavara jAga na jiNahari jUa na nitaM dazArNabhadreNa jaM sakai taM kIrai adhikArAGkaH zlokAGkaH 126 64 109 5 105 123 105 127 126 126 102 55 . 1 17 59 69 59 4 17 lokAdyaM tatra nyAyArjitaM 88 tapaH sakalalakSmINAM 109 20 91 34 95 86 55 20 adhikArAGkaH zlokAGkaH 13 tAvattejasvinAM tejo tatsarva guNAlayaH tujhaM saMdhijjataM te kaha na vaMdaNijjA dAtavyaM bhoktavyaM dAnAni zIlAni daivena prabhuNA svayaM 2 2 2 31 1 19 6 uu 7 lokAdyaM daivakhAtaM ca vadanaM dAnaM supAtraM vizadaM dhanadhAnyaprayogeSu 127 dharmoM jagataH sAraH 6 dharma dhvastadayo 37 na ca rAjyabhayaM 59 nirIhasya nidhAnAni 77 92 85 mRtadurgatayormadhye pUrNopa adhikArAGkaH zlokAGkaH 47 1 7 7 53 27 20 6 7 4 19 *x*x* ww.jainelibrary.org
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ sUktamuktAvalyAM sUktamuktAvalyA adhikArANAmanukramaH adhikArAmaNAmanukramaH // 124 // patrAGkaH 21 12 RAM kA-viSayaH zlokAH patrAGkaH adhi. viSayaH zlokAH 1 dharmopadezaH 50 11 pApaphalaM 2 parva 12 kalisaMbandhI 11 3 dhanyaH 6 13 duHkhasaMbaMdhI 14 4 dharmaphalaM 14 14 anuzAstiH 23 5 dharmapracAraH 15 15 zarIrAsAratvaM 9 6 dharmonnatiH 16 anityatvaM 18 7 mAnuSyabhavaH 19 17 zokApanayanaM 38 8 pramAdatyAgaH 14 10 18 vidhi: 9 pApatyAgaH 19 karma 10 nyAyaH 311 / 20 bhAgya 25 patrAGkaH adhi. viSayaH zlokAH 21 bhavitavyatA 10 22 vimarzaH 10 23 saMhatiH 24 sattvaM 25 saMpadvipado 26 satpuruSaH 25 27 sajjanaH 29 28 satprakRtiH 29 guNadoSau 21 30 khalasvarUpaM ASCORRECORRECORRECOCOCCCCC 25 * // 124 // *** Jain Education ona View.jainelibrary.org
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ patrAGkaH 28 adhi. viSayaH zlokAH 31 khalaprakRtiH 31 32 nIcaH 33 upakAraH 34 maitrI 37 35 guNaH 29 36 vivekaH 37 satsaMgaH 38 kusaGgaH 39 yogyaH 40 kalA 41 pustakArambhAdi: 11 42 AgatiH 12 43 jJAnaM my my my my my adhi. viSayaH zlokAH 44 ahaGkAraH 12 45 vidyA 20 46 vidyAprabhAvaH 21 47 mukheH 48 bhAratI 49 kaviH 50 kriyA 51 vinayaH 52 buddhiH 53 mithyAtvaM 54 yazaH 55 samyaktvaM 56 vaNik ptraangkH| adhi. viSayaH zlokAH 38 57 zrAddhaH 39 58 cAritraM 21 59 sAdhuH 60 vAstuvidyA 61 devasvarUpaM 62 pUjA 21 63 jinavimbaM 4 64 jinapraNAmaH 6 65 namaskAraH 66 yAtrA 67 saMghezaH 68 guruH 45 69 zrIsaMghaH cccccccc Sasamanaras m m my Jain Education a l For Private & Personal use only jainelibrary.org
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ zlokAH sUkamukkAvalyAM adhikArA. NAmanukramaH // 125 // 12 6660864 SWWW7 adhi. viSayaH zlokAH 70 zrIsaMghAzIrvAdaH 4 71 dayA 25 72 satyaM 73 mithyAvAdaH 74 vAk 75 subhASitaM 76 adattaM 77 saMtopaH 78 parigrahaH 79 lobhaH 80 tRSNA 81 jarA 82 lakSmIvAna 12 patrAGkaH | adhi. viSayaH zlokAH patrAGka: / adhi. viSayaH 54 83 lakSmI 2361 | 96 azIlaM 84 zrIdAridyayorvi014 105 97 rAgaH 85 kRpaNaH 98 kAmaH 86 dAnaM 99 strI 87 dAnaphalaM 100 vezyA 88 pAtraM 1765 101 viSayasukhaM 89 pAtradAnaM 24 66 102 indriyANi 90 dAtA 101 yauvanaM 91 yAcakasaMbandhI 14 104 vairAgyaM 92 dAridryasaMbandhI 22 105 mohatyAgaH 93 kSutsambadhI 10 106 antaHkaraNaM 94 maithunaM 8 107 dhyAnam 95 zIlasambadhI 1971 / 108 tapaH 11 8600.00000 +MARArmy-.MAS // 125 // Jain Education For Privale & Personal use only Gurjainelibrary.org
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ 0 RCH patrAGkaH 87 5 adhi. viSayaH zlokAH 119 tapaHprabhAvaH 5 4110 udyApana &111 bhAvaH 112 krodhaH 113 kSAntiH 114 mAnaH 115 mAyA patrAGkaH / adhi. viSayaH zlokAH patrAGkaH adhi. viSayaH zlokAH | 116 vakratvaM 122 putraH 24 117 vyasanaM 123 putrIsambandhI 30 118 vaidyaH 1785 124 zaucasambandhI 5 119 nRpaH 32 85 125 svarucisambandhI 5 | 120 matrisambandhI 24 126 prakIrNe tathA 69 / 121 sevakaH 87 127 vividhAdhikArAH 81 89 / rana-550 Jain Education in For Private & Personal use only Mainelibrary.org
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ DIETRENEUNT ILE KARTERLUST suzrImatpUrvAcAryakRtA sUktamuktAvalI smaaptaa|| iti zreSThi-devacandralAlabhAI-jainapustakoddhAre granthAGkaH 57. Jain Education Interational For Private & Personal use only