Book Title: Sadaivvatsakumar Charitram
Author(s): Matisagar, Manishankar Chaganlal Shastri
Publisher: Ratilal Keshavlal
Catalog link: https://jainqq.org/explore/600423/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Wan ) HTHHTHHTH // pUjyapAda AgamoddhAraka AcArya zrImat sAgarAnandasUrIzvara-caraNakamalebhyo namaH / / // paMnyAsa zrI matisAgara viracitam // // sadevavatsakumAracaritram // :: saMzodhaka-zAstrI maNizaMkara chaganalAla :: :: prathamAvRtti vIra saMvat 2458 ] . paNyam amUlyam [ vikrama saMvat 1988 mudrakaH zA. ratilAla kezavanAla : : mudraNasthAna : zrI vIrazAsana prInTIMga presa, ratanapoLa-amadAvAda. KHtbh TE Page #2 -------------------------------------------------------------------------- _ Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ / prastAvanA // aI // AsaMsAramAgaramAM, manuSya janmarUparatnanI prApti yavA atIva durlana che / kAraNa ke ? jyA aneka navopArjita puNyano udaya thAya che, tyAja manuSyajanmanIprApti thAya che / / manuSyajanmI dharma artha kAma ane mokss| cAra puyAyI sAdhI zakAya ch| mATe manuSyajanmanI prApti tharza atyanta durlabha che / to jyA sudhI zuddha jena dhamanI prAli na pAya, tyAM sudhI manuSya janma malyA chatAM na malyA jevo vRthA TenethIja jine vAlA zAsanamA dravyAnuyoga-gaNitAnuyoga-caraNakaraNAnuyoga-tathA dharmakathAnu yoga e cAra yoga! prasiddha che| zuddhajena varmanI prApti thavAmAM ghaNukarIne dharmakathAnuyogaja sarva bhavya jIvAne upakAraka zrAya cha / temaja varmakathAnuyAMganA vIjA traNa yogo alaMge maga devAlA / neyI pUrvanA AcAryora paNa dharmakathAnuyojanA viSayamA vA anyo gcelAne, e anubhavagamyache / to A sadaivavatsumAra caritra paNa eka dharmakathAnuyoga viSayanujache / A caritranI aMdara chA rasonuM varNana saMkSepathI krbuNche| temaja A caritramA sadaivavatsakumAranA Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ KE zaurya-dhairya-gAMbhIrya-audArya-paropakAritva-nyAyavartitva- nirlobhatA-abhayadAna-dAtRtva-sattvAdi-vyavahArika KE guNonuM tathA pAramArthika guNonuM varNana karyA pachI tene je prakAre zuddha jaina dharmanI prApti thai cha, K te bAbata varNana kareluM che| temaja vacce vacce tenI patnI sAvaliMganA prasaMge satI strIonA dharmano mahimA varNavyo che / to saMsAranI mAyA kapaTajAlanI olakhANa karAvI vairAgyabhAvanA jAgratakara nArA AvA mahAtmApuruSonA caritro sAMbhalavAthI ghaNA bhavyajIvo bodha pAme che| tethI AvA caritro Ka vaktA tathA zrotA janonA idayane AnaMda ApanArA thAya che| AvA hetuthIja A caritra paNa chapAvI pragaTa kareluM che| A caritrane banato prayAsa karI shodhaavyuNdde| chatAM zodhakanA pramAdathI athavA bApaK vAnA doSI ko koi sthale azuddhirahelI hoyato satpuruSoe kRpA karI zuddhakarIne vAcavU / / yA caritra rAMdhanapuranagaramA vikrama saMvat 1986 nA mAgha mAsanI pUrNimAne divase saMpUrNa | kryutthe| iti zubhaM bhUyAt // saMvat 1988 nA varSamAM A caritra chapAvI prasiddha karyuThe. // Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIjinAya namaH atha zrIsadaivavatsacaritraM praarbhyte|| mUlagayakartA-zrIharSavardhanagaNI // tapAgaccha nabhonabhomaNi AgamoddhAraka jainAcArya zrI sAgarAnaMdamUrIzvarajI gurubhyo namonamaH / / saMyojakaH-anuyogAcArya panyAsa zrI matisAgarajI mahArAja // dharmAjanma kule zarIrapaTutA saubhAgyamAyubalaM / dharmeNaiva bhavaMti nirmalayazovidyArthasaMpattayaH // KE kAMtArAcca mahAbhayAcca satataM dharmaH paritrAyate / dharmaHsamyagupAsito bhavati hi svargApavargapradaH // 1 // dAnaM tu pAtrevizadaM ca zIlaM tapovicitraM zubhabhAvanA cAbhavArNavottAraNasaMtaraMDaM dharma caturdhA munayo vdnti| no zIlaM paripAlayati gRhiNastaptuMtapo na kssmaa| ArtadhyAnavazAgatojjvaladhiyasteSAM va sdbhaavnaa|| - ityevaM nipuNena haMta manasA samyag mayA nizcitaM / nottAro bhavakUpato'sti gRhiNAM dAnaMvinA kahi~cita3 - sarvato'pi tato mukhyaM dAnaM ca kathitaM bhuvi / tatpunaH paMcadhA proktaM suvicArya mahAtmabhiH // 4 // // abhayaM 1 supattadANam 2 / aNukampA 3 uciya 4 kittidANaM 5 ca // dohiMmukho bhaNiu / tinni a bhogA iyaMditi Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritram zrI sadaivaba-sa AdyadAnadvayaM tatra kathitaM mokSahetukam / mukhyadharmAtarUpatvAdvarNyate vividhAspadam 5 // kevalAbhayadAne'tra pAtradAne ca prastutA / kathA vyAkhyAyate'smAbhiH sadayavatsabhUpateH // 6 // lakSASTAdazasaMyuktadvinavatisahasreSu / grAmeSu mAlabonAma dezo'sti hyabhirAmakaH // 7 // pracaMDeveM rivRndaizca na grAhyo vartatebhuvi / viSamamaMDapa Igai madhyabhAge sumaNDitaH // 8 // saMtrastajanarakSArtha pitRgehopamaH smRtaH / ujjayinI purI tatra vartate sarvato'dhikA // 9 // praakaarprikhaakuupkaasaaraaraamraajitaa| bAlakolAhalAkIrNasaudhadevakulAkulA // 10 // | agaNyapaNyasaMpUrNairApaNairbhUSitAMtarA / kena varNayituM zakyA sA purI vismayAvahA // 11 // KE kUTamekamapityAjyaM sA trikUTAtvasAviti / sakalaMkA dhruvaM laMkA mene yanmAnavaina kaiH // 12 // vispharatkandalAvallyaH sarogA hNssaarsaaH| viruddhAH zAkhinaH sarve na ca lokAH kadAcana // 13 // tasyAM puri mahArAjaH prabhuvatsomahIpatiH / rAjyaM karoti sanmAnyaH pitRvat pAlayan prajAH // 14 // namannRpatisaMghAtaiH sevyamAnapadAmbujaH / prajAvAtsalyavAn dAnI paropakRtikArakaH // 15 // yasyaparopakAritvamapUrvaM varNyate katham / vairiNo'pi same yena prApitAH svargasaMpadam // 16 // Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tasya rAjJI mahAlakSmI nAma rUpavatI satI sauMdaryazIlasaMpannA yato devAMganAdhikA // 17 // - tasyAH putro'bhavadrAjhyAH sadayavatsasaMjJakaH / rUpa saubhAgya lAvaNya guNayuto mahAmatiH // 18 // dvisaptatikalAdakSo raMjayAmAsa svaM puram / bAhyAdapiparaM dyUtakrIDAyAM rasikazcasaH // 19 // dyUtasya vyasanaMcAtiproktaM doSanidhAnakam / itipitropadiSTo'pi muMcati bahudhA na saH / / 20 // zazini khalu kalaMka kaMTakAH pahmanAle / jaladhijalamapeyaM paMDitenirdhanatvam // dayitajanaviyogo durbhagatvaM surUpe / dhanavati kRpaNatvaM ratnadoSI kRtAMtaH // 21 // | krameNa yauvanaM prApa ramyaM sarvamanoharam / vyUDhoraskaH vRSaskandho dRDhabhujo mahAbalI // 22 // itastasmiMzcakAle hi navalakSapramANakaiH / grAmaiH saMzobhite deze mahArASTrasunAmake // 23 // E govatsarInadItIre dakSiNApathamaNDanam / samasti nagaraM nAmnA pratiSThAnapuraMmahat // 24 // E yatra svarNamayedaNDaiH kalazaizcApizobhitAH / paMcazatAni vidyante dazAdhikAni zobhanAH // 25 // prAsAdA gagane lagnA virAjante jinaprabhoH / sahasrAdhikasaMkhyAni hyanyadevAlayAni ca // 26 // yatra koTIzvarANAM ca suviNshtishsrkaaH| nivAsA dravyasaMyuktA vidyante paramAdbhatA: 27 // Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritram zrI sadaivavatsa sumerorAhRtAnIva zRMgANi kanakotkarAH / gRhe gRhe'pidRzyante yatra dAridyataskarAH // 28 // - dvipaMcAzadbhaTAnAM ca sthAnaM tad vidyate mahat / zUdrakokilakAdInA manyadapyujvalaMbahu // 29 // yoginInAM catuHSaSTe nivAsasya zubhAspadam / nAnAcitramayaM ramyaM nAnAmaNivirAjitam // 30 // pure'tra pratisAmaMtapraNatyonnatavikramaH / sIlavAhanabhUpo'sti jaino nirjitazAtravaH // 31 // gantaHpuradevInAM pradhAnA kamalAvatI / satI rAjho varA rAjJI sIlavAhanabhUpateH // 32 // | sIvaliMgA sutA tasyA bahusutebhya uttaram / jAtA nirjitarammA vai rUpeNa prANavat priyA // 33 // akhilAnAM janAnAMca nayanamRgavAgurA / pitRbhAtRhRdAhlAdakAriNIndumukhAmbujA // 34 // Ide| yasyAHpadAMguSThanakho mukhaM ca bibharti puurnnductussttyNcaaklaactuHssssttirupaituvaasNtsyaaNkthNsubhrvinokurmaayaam|| | pANigrahavidhAnAya tasyA rAjJA sukAritaH / sarvopaskarasaMyuktaH svayaMvarasya maNDapaH // 36 // E tatra rAjakumArA vai militA AhRtAstadA / etacchrutvA pradhAnAdyAH prabhuvatsamathA'bruvan // 37 // anye rAjakumArA vai svayaMvarasya maNDape / gatA yuSmatkumArasya hyAkAraNAya ko pi na // 38 // adyApyAgatavAn rAjan svatastaM preSaya prabho / uttamA naivagacchanti hyanAhRtAH sumelane // 39 // Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ityuktavAnnRpastA~zca pazyandoSaMsamAhitaH / anAhUtasyasaMveze janAnAMsaMgame khallu // 40 // | yaHpravizatyanAhUto'pRSTazcabahubhASate / adattamAsanaMbheje sa pArtha puruSAdhamaH // 41 // | utsukA naiva jAyantAM sAvadhAnA bhavantu bhoH| sacivA nUnamatrApi naraHsatvAgamiSyati // 42 // evaM vadata evAgre tasyarAjJaH samAgamat / dUto'dhiguNasaMpannastenoktaM deva karNyatAm // 43 // sadayavatsamatrAhamAhvayituM nRpAgataH / sIlavAhanabhUpena preSitaH sudhiyA'smi bhoH // 44 // tato rAjJA kumArohi preSitomantribhiHsaha / bahusainyasamAyukto bhUSaNAyairalaMkRtaH // 45 // rAjJoktaM mantriNe samyag vyayArtha yadyasausutaH mArgayati dhanaMyadyadarpaNIyaM sukhena tat // 46 // kRpaNatvaM na kartavyaM dAnazauNDe samAgame / kArpaNyaM kriyamANaM vai yatomahApakIrtaye !! 47 // audAryaguNayukteSu kRpaNo naiva zobhate / bhadrajAtigajeMdreSu yathA gardabhamaNDalam // 48 // rAjJAca zikSitaH samyag mantrIvai kRpaNaH sudhIH / stokaM stoka madAddadravyaM kumArAya vyayAya vai||49 RNAdapimahAnkaMpo dAnasyAvasarebhavet / bhImaH saMkucitogAtre dAnadAtavyazaGkayA // 50 // kauravahRtagovAlaM kartuMgacchaMzcavAyujaH / haSAdullasitodhIraH sannAhaM lAtumudyataH // 51 // Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritram zrI sadaivavatsa tadehe nAgataH sarve pANDavA vyAkulAstadA / kRSNanyavedayan dehe naiti sannAhakaH khalu // 52 // kiM kartavyaM ca bhokRSNa dhIrA bhavata cAha saH / kRSNo brAhmaNaveSeNa yAcanArthaM gatastadA // 52 // bhImastuvastvabhAvena naivakiMciccadattavAn / sa saMkucitagAtro'bhUt khedAt sannAha AgataH // 54 // viSNuH svaM prakaTIca hyevaMrAjakule vyayam / darbalojAyate dRSTA bhANDAgArika Agatam // 55 // - iti nyAyaM prabudhyaiva kumAro manasi vyathAm / Apa tena paraM kiMcinnAkathayat sa dhIradhIH // 56 // - arthasaMpattikAle yaH svajanaiH klhaayte| tadoM bhrasyate nUnaM pratiSTA tasya hIyate // 57 // - kuTumbasamavAyena yatkArya kriyate zubham / kAlena bhavati prAyastatpariNAmasuMdaram // 58 // kuTumbakalahe na syAt kadA kArya mahAguNam / acireNaiva kAlena bhavettaduHkhadAyakam // 59 // vigrahaH khalu kulena nocito modte'rikulklppaadpH|kshcrnnnbhrenn siMhayoHprItimeti na vane vanecara... raMjayitvA gataH sarva sa saubhAgyAdibhirguNaiH / nRpANAMsamudAyaM vai sIvaliMgyAzca dhairyavAn // 61 // tatra sadayavatso hi vivAhaM kRtavAnguNI / brAhmaNebhyodhanaMdatvA vahuharpamayApaca // 62 / / yasyayo'stivarobhAvI puurvkrmprbhaavtH| saevabhavatiprAyo nAtrakAryAvicAraNA // 63 // Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jojassakaeghaDiU saMghaDaisudUragovisotassa / vaccaMtiviMjhagiri saMbhavAvi rAyaMgaNe kariNo // 1 // sIlavAhanarAjena karasya mocane tataH / tasmai gajaturaMgAdi dattaM subahumAnataH // 64 // tatpazcAtasadayastatra bahukoTIdhanavyayAt / nAmadheyaM svakIyaM sa saMsthApya kamazaH puram // 65 // - svakIyamAjagAmAtha cakre rAjJA mahAn mahaH / pravezAya suvIrasya bahudhanavyayena hi // 66 // tato'nurUpadAraizca rAjyalIlAM sukhena vai / pituzcabahumAnena so'nubhavati cottamAm // 67 // dyutAsaktAya tasmai ca hyekadA dhiirbuddhinaa| dhanavyayavidhAnena hyasthAnekRtavAnataH // 68 // jidUnatvena kumArAya zikSAcahitakAMkSayA / bhUpatinA pradAyIti yato rAjyaM sthiraM bhavet // 69 // vatsa no vetsi kiM rAjyaM bahukAryaniraMtarama / svArthaMkakaraNavyagraparivArasamAvRtam // 70 // sAvadhAnatayA ciMtyaM karaMDasthabhujaMgavat / niyaMtraNiyaM kapivadguNaiH sthAnAMtaraMbajat // 71 phalitakSetravannityaM rakSaNIyaM prayatnataH / navyArAma ivasthityA sevanIyaM muharmuhaH // 72 // anItijalakallolai rucchATaya kSaNato dhruvam / vyasanAkhyonadIpUra pAtayedrAjyapAdapam // 73 // etadevahi pANDityaM yadA tadAlpako vyayaH / atrodAharaNaM spaSTaM muninAthakamaMDaluH // 74 // Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sadaivava caritram nityaM kRtavyayaH svairaM merurapyapacIyate / tejasIvagatevitte naroM gArasamo bhavet // 75 // baMdhurbadhuradhIstAvattAvadbhAryA manonugA / sarvaH kalakala stAvadyAvaddadravyasamAgamaH // 76 // nirdravyaM ca naraMnUnaM saMtyajatyanujIvinaH / muMcanti vihagAH sadyastaDAgamiva nirjalam // 77 // K adyazvovAtavaivAyaM rAjyabhArovatiSThate / tannirvAhakSama vidvan sAdhAraNaM guNaM zraya // 78 // atyAsaktizcadAne hi dyUte'pi doSa eva ca / sarva ca kriyamANaMhi yuktyA guNAya jAyate // 79 // - anyathAnarthahetustannAtra kAryA vicAraNA / nidarzanaM tu putra tvaM zRNu mattaH subodhakRt // 8 // - tarudAho'tizItena durbhikSamativarSaNAt / atidyutAdanaucityamati kutrApi neSyate // 8 // HekoraviratitejA atizUraH kesarI vanavAsI / ativipulaM khaM zUnyamatigaMbhiroM'budhiH kSAra // 82 // atidAnAddalirbaddho hyatidaNa rAvaNaH / atirUpAhRtA sItA hyati sarvatra varjayet // 83 // ||jihiN na muNijAideva-guru jihiM navikaja akajja / taNusatAvaNakugai padakuNai tiNichayaramiMjA // | rakSaNIyaH sadA dakSaiH pure'pi vyasanI vasan / pApAnAMvyasanaMmUlaM pApaMduHkhatateriva // 84 // - dharmasyAvyasanaMmUlaM dharmaH sarvasukhazriyAm / vyasanaiH sukhamicchanti mUDhAH zaityamivAnale // 85 // Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarvavyasanamukteH syuH sukRtosavakartiyaH / puruSe vyasanatyAge racanIyA ratistataH // 86 // satAM saMgaH sadA pUjya: pUjyatAmadhigacchati / janoyasya pratApena hyatrodAharaNaM bahu // 87 // zirasA sumanaHsaMgAddhAryate taMtavo'pi hi / te'pipAdenamRdyate paTeSu mlsNgtaaH|| 88 // zikSAprApya ca tasyAha kumArastAta manyatAm / rAjJAMlakSmIranaMtA hi kimevaMgaNyatetvayA // 89 // rAjoce bahuhema syAd vidhIyante ca zRMkhalAH / tadA khalu mahiSyA vai tailaM ca bahu cettadA // 90 // snihyante girayonUnaM pAdazaucaM vidhIyate / tathAmRtaM bahusyAdai yukyaivaMvArito'pi saH // 91 // tiSThati khalu nAsau no prativaktica nocitam / vyasanAsaktacittAnAM manaH pralubhyate khalu // 92 // suvarNaiH paTTakulaizca zobhaMte vArayoSitaH / parAkrameNa dAnena rAjate rAjanandanAH // 93 // anukUle vidhau deyaM yataH pUrayitA hi saH / pratikUle vizeSeNa yataH sarva sa neSyati // 94 // dAtavyaM bhoktavya sati vibhave saMcayo na kartavyaH / pazyeha madhakarINAM saMcitamartha harantyanye // 15 // | rAjA punazcataMprAha yadAsIttasya sUcitam / prAya satAM ca citte hi ciMtanaM sat sadA vaset // 96 // dyutapoSI nijadveSI dhAtuvAdI tathAlasaH / AyavyayamanAlocI yastadehe vasAmyaham // 97 // Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritram zrI sadaivavatsA dAridryavacanaMcedaM kavibhiH kathitaM bhuvi / zubhabhAgyapradhAnaM tu hyanyacchRNu ramAvacaH // 98 // guravoyatra pUjyaMte dhAnyaM yatra susaMcitam / adaMtakalaho yatra tatra zakra vasAmyaham // 99 // vAkprapaMcaizcarAjJA vai niruttarIkRtena vai / ruSTena sa svasaudhAddhi bhiHkRtotpmaantH|| 100 // yutaM yoyamadUtAbhaM hAlaM hAlAhalopamam / pazyedArAn yathAMgArAn sa bhavedrAjavallabhaH // 101 // prokte pratyuttaraM nAha viruvaM prabhuNAca yaH / na samIpehasatyuccaiH sa bhavedrAjavallabhaH // 102 // tataH sa zikSitomAtrA cottaraMnaivadIyate / pituH saMmukhamapyeva muktametaccasUribhiH // 103 // // paDivayaNaMciyaguruNo-mummurajalaNuvvadahai bhanataM-pariNAme puNacciya dAvAnala iva viNAsaiNeham / / // kiM bahuNA viNaucciya amUlamaMtaM jaevasIkaraNam / ihaloe paraloe deisuhANa maNabaMThiya phalANam // arthapatau bhUmipatau bAle vRddhe tapodhike viduSi // yoSiti mUrkha guruSu viduSA naivottaraMdeyam // 104 // mAtRpitrAptarAjAryAtithibhAtRtapodhanaiH / vRddhavAlAbalAvaidyApatyadAyAdakiMkaraiH // 105 // Ka svasRsaMzliSTasaMbaMdhivayasyaiH sArdhamanvaham / vAgavigrahamakurvANo vijayate jagatraye // 106 // mukhyasaudhAdahibhUta: sabhAyo'sautadA tataH / sutaniSkAsanAdUnA tanmAtA nikaTe'vasat // 107 // Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vadhUputrayutAyAzca tasyA rAjA vyayaMsadA / pUrayati kumArazca dyutasthAneSu krIDati // 108 // nagare yatratatrApi vyasanaM kasya sutyajam / evaM ca hAritaM tena sakalamapi vai dhanam // 109 // ibhyebhyastata AdAya dhanaM dyutaM karoti saH / matvA te ca kumAraM taM rAjJodhanaM hi bhAvinam // 110 // rAjyAdhikAriNaM caiva jJAtvA yacchanti rAgataH / vicArayanti cAsau vai yadA rAjA bhaviSyati // 111 // - kalAntarayutaM sarva prApsyAmaHsakalaMdhanam // asmAccanaiva saMdeho mahApUjAvidhAnakam // 112 // A- svAmI saMbhAvitaizvaryaH sevyaHsevyaguNAnvitaH / sukSetravijavata kAlAMtare'pisyAnnaniSphalaH // 113 // K evaM samAdhiyuktasya gacchanti divasAni vai / itazcatatra puryA vai ko'pivitraH samAgataH // 114 // jyotirvidyAvidAMmukhyo mhaadevshcnaamtH| asti karmavazAdvai saH dAridyeNa ca piidditH|| 115 // - dagdhaM khANDavamarjunena vipinaMdivyaidrumairvAsitam / dagdhA rAvaNasIvatA hanumatA divyAca laMkApurI // dagdhaH paMcazaraH pinAkapatinA lokatrayIvallabho / dAridyaM janaduHkhadAyi yadi no dagdhaM tadAkiMkRtam // jAIvijArUvaMtinnivinivaDaMtukaMdarAvivare / ikkovihavauacho jeNaguNApAyaDADaMti // 0 // ityAdividyayAsau jhupAlaMbhAn dadAti ca / daivAya jyotiSAMvesA caikasmin samaye tadA // 117 // Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sadaivatsa caritram | tasmai tasya kalatreNa proktaM svAmizca te kdaa| vidyAstvayAhi sujJAtAH kasminnarthephalaM bhavet // 11 // vidyAyAzcapratApena puSkalaM prApyate dhanam / etadbahaprakAreNa gItaM ca munibhiH sadA // 119 // | vidvatvaM ca nRpatvaMca naivatulyaM kadAcana / svadeze pUjyate rAjA vidvAn sarvatra pUjyate // 120 // ato'haM ca bravImi tvAM vidyAhInaH pazuH pumAn ! etanizcitamAkhyAtaM jJAtvA kArya samAcara // 121 // AhAranidrAbhayamaithunAni sAmAnyametatpazubhirnarANAM / jJAnavizeSaH khalu mAnuSANAM jJAnena hInAH / pazavo manuSyAH // 122 // | ato'haM cabravImi tvaM vidyApAraMgato'pi san / kimevaM pIDyase vidvan dAridyeNa bhRzaM punaH // 123 // | tacchRtvA brAhmaNenoktaM bUSe satyaM pativRte / kimahaMcakaromi va gacchAmIti na dRzyate // 124 // bahuvastuni lAtepi gRhaM duSpUrameva ca / sA vakti na gRhaM nAtha pUrNa bhavati yatnataH // 125 // | agnirvinoM yamo rAjA samudrohyudaraMgRham / saptaitAni na pUryante pUryamANAni nityazaH // 126 // | bhAryA'bravIttatastasya pure'smin krnntssmH| nRpatirvidyate dAne na kopitena sattamaH // 127 // vidyAvatAM ca dAridyaM cUrNIbhavati rAjataH / dravyaM mArgaya gatvA tvaM brAhmaNAnAM na yAcanam // 128 / / Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lajjAkAri yatovidvana naivakoTIzvaropi vaa| viprajano yato dhIvana yAcamAno na lajjate // 129 // viprasyAjIvikA sRSTA dAnAdAnena vedhasA / tena tadagRhaNe naiva lajjate braahmnnonRpH|| 130 // | svapne'pi yAcamAno viprajano bhramatibhUtale satatam / yo yatkaraNerasikaHprAyaHsvapne'pi tat kurute 131 tatra ca devi yAnena naivkiNcitpryojnm| adhikaMlabhyatenaiva bhAgyAditidvijo'travIt // 132 // vikaTATavyAmaTanaM shailaarohnnmpaanidhestrnnm| kriyate guhApravezastadApi na bhAgyAdhikaM lbhym||133|| - punaHsA prAha he svAmin bhavatA kiM nigadyate / udyogaH sarvato mukhyaH ka etanna prapadyate // 134 // udyoginaM puruSasiMhamupaitilakSmIdevenadeyamitikApuruSA vadaMti / daivaMnihatyakurupauruSamAtmazaktyA yatnekRteyadinasidhyatiko'tradoSaH // 135 // itivAkyastayAsauvai preritogatavAnkhalu / rAjJaH sadasi zIghaMhi gatvA ca tatra bhUbhuje // 136 // AzIrvAdaM navAnAM vai grahANAMso'vadatsudhIH / mArtaNDazca zazAMkazca kSoNisUnustathaivaca // 137 // - indusUnugurUMzcaiva daityAcAryastathaiva ca // zanaizcarazcarAhuzca ketuzcApi sadA khallu // 138 // tArAsaMgaizcanakSatrai razvinyAyaistathaiva ca // svAmiyuktaizcakalyANaM nityArogyaM tathaiva ca // 139 // Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritram zrI sadaivavatsa lakSmImAyuzcakurvantu putrAptiM vastathaiva ca // rAjJA pRSTaM tatastasmai kutodezAccahedvijAH // 140 // yUyamatrasamAyAtAstanmekathayata drutam // sa prAhanagare'traiva rAjaMstava vasAmyaham // 141 // tahIMyaMti dinAnivai kathaMnAtrasamAgatAH // kAraNaM kiM prajezena pRSTo vipraH samAvadat // 142 // na heturatrakopyasti kevalaM bhavitavyatA // chAyeva nijadehasya laMdhyate jAtu no naraiH // 13 // karmaNAmargalA bhagnA pApamayakSayaMgatam // bhAgyena darzanaMjAtaMtavAdyaiva mahIpate // 144 // - rAjA provAca bhovipra yadIyatsamayaM bhavAn // samAyAto na kiM tarhi dUSaNaM mama hedvija // 145 // viprazcaprAhabhodeva na caitadviSaye tava // dUSaNaM vidyate kiMciduktaM caitat susUribhiH // 146 // - nolUkopyavalokateyadidivA sUryasya kiM duSaNaM // patraMnevayadAkarIraviTape doSovasaMtasya kim // 147 // - varSA naiva pataMti cAtakamukhe meghasya kiM dUSaNam // yatpUrva vidhinaallaattlikhitNtnmaarjituNkHkssmH||14|| rAjAvadaccabhovipra vArtAkAmapibodhasi // zAstrasyetitadAvocada dvijopi bahapremataH // 149 // karoti dRSadaMratnaM pAtu vaH sA sarasvatI // prAjJetaraparicchedaM vacasaivakaroti yA // 15 // upakArAya yA puMsAM na parasya na cAtmanaH // patrasaMcayasaMbhAraiH kiM tayA bhAravidyayA // 151 // Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anuSThAnane rahitA pAThamAtreNa kevalam // raMjayatyeva yA lokaM kiM tayA zukavidyayA // 152 // gopyate yA kRtajJasya mUrkhasyAgre prakAzyate // na dIyate suziSyebhyaH kiM tayA zuSkavidyayA // 153 // | parotkarSa samAsAdya vikrayAya prasAryate // yA muhurdhaninAmagre kiM tayA pathyavidyayA // 154 // na tIryate yayA ghoraH saMsAramakarAkaraH / / nityaM ciMtAnuSaMdhinyA kiM tayA mohavidyayA // 155 // na vivekAMcitAMbuddhiM na vairAgyamayaM manaH // saMpAdayati yA puMsaH kiM tayA kaSTavidyayA // 156 // - paramAtsarpazalyena vyathA saMjAyate yayA // sukhanidrApahAriNyA kiM tayA zUlavidyayA // 157 // parasUktApahAreNa svasubhASitavAdinA // svotkarSaH sthApyate yasyAH kiM tayA cauravidyayA // 158 // | lobhaH prabhatavittasya rAgaH pravrajitasya ca // na yayA zAMtimAyAti kiM tayA zokavidyayA // 159 // gRhecaiva pragalbheta sabhAyAM na pravartate // pratibhAso'nyathA yasyAH kiM tayA doSavidyayA // 160 // - yayA bhUpatimAdRtya pareSAM guNaniMdakaH // dAnamAnonnati haMti kiM tayA mRkavidyayA // 161 // rasAyanI jarAjIrNazcirarogI yayA bhiSaka ||dhaatuvaadii daridrazca kiM tayA hAsyavidyayA // 12 // paropatApaH kriyate vazyAdikaraNairyayA // yaMtratantrAnusAriNyA kiM tayA kAkavidyayA // 13 // Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritram zrI sadaivavatsA kaMThasthA yA bhavedvidyA sA prazasyA sadA budhaiH // yA gurau pustake vidyA tayA mUDhaH pratAryate // 164 // trijagatastuvAtAva hyahaM svakaNThavAsayA // vidyayA veni rAjendra naiva kAryo'trasaMzayaH // 165 // jyotizzAstre vizeSeNa hyadhItyasmi paraMnRpa // tatratraiva susUktAni gRhacAraM ca sarvazaH // 166 // cakrAlezcasucAraMvai hyutpAtAnAM dazAMtathA // AgAmivatsarasyApi bhAvaMnaSTajanestathA // 167 // vartanaM candrasUryANA bhuparAgaM ca tatvataH // tanmAnaM cApibhUtasya bhAvinazcApi ttvtH|| 168 // samayasyApi samyagvai svarUpajJAnamarthataH // padArthasyApinaSTasya prakaTanaM ca satyataH // 169 // anyadapi ca jAnAmi naiva kiMcicca ziSyate ||srvjny iti samyaGme jAtA khyAtiH sudurlabhA // 17 // atirekasya vAkyaM tadevaM zrutvA nRpastadA // cukopa bahuzazcitte hyaho garvagiriHkiyAn // 11 // asArasya padArthasya prAyeNADaMbaro mahAn // nahi svaNe dhvanistAdRk yAdRkkAMsye prajAyate // 17 // utkSipya TidibhiH pAdamAste bhaMgabhayAdbhuvaH // svacittakalpitogarvaH kasyakasya na vidyate // 173 // tato rAjAha he vipra kathA anybhvaashcyaaH|| tAstatiSThantu kiM tAbhinava yAsAM ca vidyate // 17 // svarUpANAM ca vijJAnaM kAmapimepurastaptaH // AsannAM ca kathAM samyaka bhaviSyantIM vada dvija // 175 // Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samaye'smisturAjyasyazriyo'laMkaraNaMmahat tatra padRgajendrohi rAjJaHpraNatayekhanu // 176 // | lIlayA sacabhUpAgre samAgAjayamaMgalaH // zAstra AyugajAnAM vai varSANAM zrUyate zatam // 177 // - pRSTaM viprAyatasmai vai tadAyurevatatvataH // bhUpatinA ca tenApi lagnaM dRSTvA vizeSataH // 178 // proktaM ca zRNu rAjendra vaktavyasadRzaM nahi // kutorAjAha tenokta maprItijananAttava // 179 // aprItikaraNe rAjJo mahAnupadravo bhavet // yAtmanazcaivabhorAjannutpAditastatastyajet // 180 // // jopavvayA sirasAbhitumiche sutaMvasIhaM paDivohaejAjo bAdhyesati agopahAraM esovamAyAyaNayAgurUNam // // - rAjJoce vada bhUdeva yathA dRSTaM tvayAnagha // vipreNoktaMca he rAjan gajavAH zRNu dhruvam // 181 // AgAmidivase nUnaM praharadvayakAlataH // gajasyAsya mahArAja maraNaM ca bhaviSyati // 182 // R- rAjAruSTastato'nena sveSTagajaviyoginA // vacanenacaviprazca sabhAjanaizcaniMditaH // 183 // vipraH kArAgRhekSipto rakSaNArtha ca tasyavai // janA muktA janAH samyaga hasanti sakalA dvijm||18|| gajasya maraNaM jJAtaM daivajJena paraM nahi // kArAgRhe nijasyAho pAto jJAto na tena ca // 185 // Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritram zrI sadaivavasa - gaganegaNayatigaNakazcaMdreNa samAgamaM vizAkhAyAH // anyAsaktAMgRhiNIM kathamapimUDhonajAnAti // 186 // rAjA vakti ca kUTaM te vaco yadi bhaviSyati // tadA tava lalATehi jhaMpAM cahRdaye tathA // 187 // E- dApayiSyeyavadhyatvAdbrAhmaNasya zrutaM mayA // rAjJA gajendrarakSArtha yatno nUnaM sukAritaH // 188 // gajavaidyA stathAkArya darzitaH sa sunizcitam // tairuktaMdeva deho'sya nirAmayogajasya vai // 189 // apAyaHkopinevAsti nAnAhAraiH sa popyatAm // lohasya zrRMkhalAbhizca samyagnigaDitogajaH // 190 // AlAnasyatataH stambhe nUnaMbaddho mahAgajaH // vyatIyAya sukhaM rAtriH prabhAte'gAnnRpastataH // 191 // gajavRttaM tataH pRSTAH hastipakAH sukhI gajaH // evamiticatairUktaM prathamaH praharogataH // 192 // dvitIyaprahare hastI madonmato vavaha // AlAnastambhamunmUlya zRMkhalAH khaNDazaH kRtAH // 193 // - ASADhake ca mAsehi sajalAbhrasamAnakam // garjana niHmRtya zAlAtaH purecaivaniraMkuzaH // 194 // C hahAhAlAni ca bhrAmyan pAtayati catuSpathe // saugandhikaMcahaTTasthaM karpUraMsumahattathA // 195 // kasturikAMtathAsamyagagurukaMcagandhavata // tailAdi caiva sarva sa tathA dalitavAn karI // 196 // teSAM lavo'pidaSprApa AsIccanaivasaMzayaH // tatailasyabhANDAni sphoTitAni ca tenavai // 197 // Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nadyavahattatasteSAM karpaTaMcaiva zobhanam / / paDheMcApi dukulaMca zATikAditathaivaca // 198 // anyAnyapicavastrANi hyucchAlitAnisarvataH // yathaikacchAya mudbhUtaM nagaraM taJcasvadabhutam // 199 // | naistikeSucahaTTeSu hyutakSitaiH pUgasaMcayaiH // danturamivasaMjAtaM catuSpathaM ca srvtH|| 20 // | tAmbUlikApaNAttena tAmbUlAnAM hi saMcayAH // gajenocchAlya sarvatra prastAritA janaistataH // 201 // Pal kRtabumbAravai nUnaM nazyaninagaraMmahat // kalakalayutaMjAtaM bhItyA tasya gajasya hi // 202 // itthaM sarvaprakAreNa sakalaM nagaraM gajaH kurvangajaHsanissAraM brAhmaNapATake gataH // 203 // kasyApi tatra tAvaddhi bhAryAyAzcadvijanmanaH // paMcazabdasya vAdyAni sImaMtasya mahotsave // 204 // nATayapUrva ca vAdyaMte sImaMtinI ca sA punaH // pitRgehAta gRhaMpatyu bajantyAsIditazcasaH // 205 // madonmatogajazcApi tatrAyAtazcataMgajam // pratyakSaMyamadUtAbhaM dRSTvA parijanastataH // 206 // / sakalo'pibhayatrastodizodizaMnanAzaha // garbhabhArAcca sA bAlA zATikAmukuTAditaH // 207 // bahunepathyabhArAcca hyazaktA sA palAyane // dhRtA gajena saMgatya svadantamUzalopari // 208 // hAhAkArazcasaMjAto janAnAM sumahAMstadA // bhItyA khedaparANAM vai tasyAzcapatiruccakaiH // 209 // Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sadaivavatsa caritram zabdena khalu kurvansa bumbAravaMcanirgataH // sadayavatsa dyUnaHsannagre dhAvan sa vaktica // 210 // - uccaiH kraMdaMzcabhItohi yaH ko'pi subhaTomama // aho vai gRhiNIdhIraHsamyak ca rakSayiSyati // 211 // hAraM ca kuMDale cApi tasmai dAsyAmi bhUSaNam / parapIDitapuMsAM yo rakSAyAH karaNekSamaH // 212 // mAtrA ca janitovIraH zrutvA tadvacanaM ttH| dyUtasya tena zAlItaH sadayavatsasUriNA // 213 // puruSAya ca tasmai vai pRSTaM bho puruSarSabha / kiM jAta ki ca jAtaM vai satvaraM vada mAM nara // 214 // | tadAvipraH sa tasmai vai kathayAmAsa hastinaH / svarUpaM tasyatacchatvA sadayena vicAritam // 215 // kiM pauruSaM rakSati yena nArtAn / kiM taddhanaM nArthijanAya yatsyAt // sA kA kriyA yA na hitAnubandhA / kiM jIvitaM sAdhuvirodhakRdyat // 216 // vicAryAtha gajaM gacchan sadayavatsarAT khalcha / kathayati ca he duSTa hatyAyA brAhmaNastriyaH // 217 // kAraka gaja muzcamA varAkA dInalocanAm / na muMcati ca tAM hastI hyUkto bahaprakArataH // 218 // ddhanAtha kumAreNa khaDadhAtAda gajasya vai / zirazchitvA balAtsA ca mocitA tena sarvataH // 21 // sakalamapijAtaM vai svasthaM ca nagaraM khalu / hRSTo rAjApi saccake tamupadravamocanAt // 220 // Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ purajanohi hRSTaHsan pauruSasya guNaiH khalu / kumArasya samaMtena mauktikAdyupahArataH // 221 // rAjAnaM pUjayAmAsa rAjApi tasya vai tataH / svaputrasya vizeSaNa sanmAnaM ca karoti saH // 222 // | jyotirvidapi rAjJA sa kArAgRhAttataH kilaH niSkAsya pUjitaH samyak tajjJAnasya cmtkRteH||223|| grAmAdidAnato vipraH saMtoSaM tena prApitaH / tatprabhAvohi vidyAyA kathitaH kovidaiH khalu // 224 // mAtevarakSati piteva hite niyukta kAMteva cAbhiramayatyapanIya khedam // kIrti ca dikSa vitanoti tanoti lakSmI kikiM na sAdhayati kalpalateva vidyA // 225 // kanyAjIvitadAnena tanmAtRpakSagAminaH zvasurapakSaniSThAzca vhaTA viprajanAstataH // 226 // ekAvalyAdihAraizca prajayantisma taM khalu / kumAraM cApi rAjJo vai satkRtya vidhiruuptH||227|| sA bAlApi kumArasya tasya ca nijahastataH bhAlasthale vidhAyAtha tilakaM mauktikAkSataiH // 228 // kRtvA vardhApayAmAsa rAjA ca tadanaMtaram / guNazAlikumArAya yuvarAjasya vai padam // 229 // datvA sukhena rAjyaM sa karoti nyAyataH khalu / cintayati ca mantrIzo jAtaM mAnamiyatkhalu // 230 // | kumArasya tadA rAjJo babhUva mama vai punaH / sUtraM vinaSTa mevAyaM mayA pUrva yatohyasau // 231 // Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sadaivavatsa caritram pANigrahaNakAle vai dhanaM dattaM na kopitaH / yAcamAno'pamAnaM vai prApito'sti tato'dhunA // 232 // kariSyati sa tenAtastadvairajJodhanaM khl| ciMtitaM ca pradhAnena manasi vikRtaM mahat // 233 // pAtaHzuna ivAjJasya vismayena kramAMtare / siMhasyeva na vIrasya kadApi para saMbhavaH // 234 // priyaM vA vipriyaM vApi savizeSaM purArpitam / pratyarpayaMti ke nAtra dRSTAMta urvarA khalu // 235 // atazcaprasarandhIro nopekSyo bhUtimicchatA / anyathA khalu nAzaHsyAdatra kA vai vicAraNA // 236 // ya upekSeta zatru svaM prasaraMtaM yathecchayA / rogAnAlasyasaMyuktaH sa zanaistena hanyate // 237 // | tathA cATuvacastvena mamAparAdha evahi / manasi rakSito'nena ceyanti divasAni vai // 238 // avasaraM ca jAnAti rAjanItibudho yataH / kRtaM vetti kilAyaM vai avazyaM saMvidhAsyati // 239 // vahedamitraM skaMdhena yAvatkAlaviparyayaH Agatetunije kAle bhiMdyAd ghaTamivAzmani // 240 // // jimajima kesari pAyauhaDhe-jimajima visahara naulIvaTe dINavayaNa jai jaMpesUra-tehaDavakkau desepUra // 0 // mamAdhunA tato ruSTa miva dinaM ca dRzyate / viparItAni pazyAmi lakSaNAni na saMzayaH // 241 // Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 // dIhArUDhA taM kare-jaM vairI nakaratI // dIhapAlaTTai rAvaNaha pachara nIrataraMti // 0 // paraM bhavatu saMjAtaM sanmAnaM ca nRpasya vai / nijabudhdhyA ca tannAzaM kariSyAmi hi satvaram // 243 // - yasyabuddhi balaM tasya nirbuddhestu kuto balam / vane siMho madonmattaH zazakena nipAtitaH // 244 // - svabuddhivaibhavAttena mantriNetAvatA dhruvam / niSkAsanaM kumArasya sUpAyo vai nirUpitaH // 245 // - atimaline kartavye bhavati khalAnA mtiivnipunnaadhiiH| timire'pi kauzikAnAM rUpaM pratipadyate dRssttiH||246|| mASeNa pUritaM lauhaM pAtraM rAjJe sumantriNA / kRSNavastrayugenAtha sahitamupadIkRtam // 247 // proDheMgAlakayuktaMca dRSTvArAjAvadaratvalu // tadapUrvacabhomaMtrin kimetatprAha deva saH // 248 // - ahaMcatAmakArSa bho ete lokA yathopadAm // kurvanti nRpa uce vai hIdak prAbhRtakaM kva na // 249 // dRSTa mantryAha rAjAna mIdRgeva tavAdhunA / prAbhRtaM dRzyate rAjA kasmAdAha suvakti saH // 250 // vaidyo guruzca maMtrI ca yasya rAjJaH priyaMvadAH / zarIra dharma kozebhyaH kSIpraMsa parihIyate // 25 // - sulabhAH puruSA rAjan satataM priyavAdinaH / apriyasya ca pathyasya vaktA zrotA ca durlabhaH // 252 // apriyANyapi pathyAni ye vadaMti nRNAmiha / ta eva suhRdaH proktA anye te nAmadhArakAH // 253 // Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIma caritram bra vImi vacanaM caivaM kaThora mata evahi / sakalarAjyasAra sa he rAjan jayamaMgalaH // 254 // gajaH sopi kumAreNa hyekararU yarthakRte hataH / tasyApi ca kumArasya tvaM mAnaM ca dadAsi hi // 255 // sthAne kopavidhAnasya yauvarAjyaM dadAsi vai / vairijayo'picAnena gajena vai punarbhavet // 256 // sa dhanI yasya bhUmiH syAdyasyAzvAstasyamedinI / vijayI yasya mAtaMgA yasyadurgaH sa durjyH||157|| iggajamahAratnaM caturaMgacamUvaram / ataHparaM ca teSAM vai vairiNAM gehamaNDale // 258 // bhavantaHsUtsavAH santi kutratyo deva vai gajaH samaye samaye yohi madamatto na jAyate // 259 // paramevaMvidharatnaM gajarUpaM na tiSThati / bahubhAgyavatA meva gehe tiSThati nAnyataH // 260 // alpaeva ca kArye'smin ko lAbho hanane mataH / paraM vinAzakAle hi viparItA matirbhavet // 261 // na nirmitA kena ca dRSTapUrvA na zrUyate hemamayI kuraMgI / tathApi tRSNA raghunandanasya vinAzakAle viparItabuddhiH // 26 // ityAdivAkya sUcIbhiH karNe'sau pIDitoH nRpaH / svakarNadurbalatvena sa tadvacanapaddhatim // 263 // manyamamAnaH susatyaM tata kumArasya nijasya vai / dezaniSkAsanaM kopAdAdizad bhUpatistadA // 26 // Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 // dubbalakannA vaMkamuhA-khaMdhagAlAsaroja // jetAguNaturaMgama tetA mANasadoSa // 1 // akarNadurbalaH zUraH kRtajJaH sAtviko guNI // vadAnyo guNarAgI ca prabhuH puNyairavApyate // 265 // pASANajAlajhaDhino'pigirivizAlaH saMbhidyate pratinizaM vahatA jalena // karNejapoktavacanaiH pripiiddymaanaaH|| | ke vA na yAMti vikRti dRDha sauhRdo'pi // 266 // kumAraM prati rAjoce gajaratnaM samAnaya // nocettyaja ca no dezaM kumAra omiti drutam // 267 // uktvA praNamya niryAtaH sabhAmadhyAttadaivaca // | tejasvI naiva saMsahate tarjanamatha so'bavIt // 268 // dezAMtaradidakSApi pUryatAM mama saMprati // bhUpatirapi jAnAtu svamUno rabhimAnatAm // 269 // // mANapaNaTThai jachAvaNu-tAdesa mau caijja mAdujaNa karapallavedaMsijaMtu bhamijjA // 2 // | saMpadi yasya na hoM vipadi viSAdo raNe ca dhIratvam // taM bhuvanatrayatilakaM janayati jananI sutaM viralam // 270 // naiva ca gatavAn dhIro viSAdaM lezato'pi sH|| kadApi mahatAM cittaM naiva yAti hi vikriyAm // 271 // Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritram 13 tatsvarUpaM ca ceSTAM ca mantriNo'kathayacca sH|| mAtura tadA mAtA videzayAnavArtayA // 272 // pIDitA sA sutaM prAha hyazrubhiH pUrNalocanA // tvaM prasAdaya rAjAnaM patitvA pAdayodhuvam // 27 // | uttamAnA prakopazca praNAmAnto hi dRzyate // prasAdayAmi taM nUnaM kumAro vakti mAtaram // 274 // naiva yAsyati bhUpaH sa prasAdaM ca tathApi bhoH // mAtariti ca satyaM hi dRzyate mama mAnase // 275 // nimitamudiina hi paH akuppati bhuvaM sa tasyApagame prasIdati // akAraNAda dveSaparohi yatra kathaM naro'sau paritoSameti // 26 // mAtoce vatsa satyaM te vacanaM naiva saMzayaH // svabhAvenaiva rAjAnaH zakyAzcAlayituM nahi // 277 // jaladherapikallolA zcApalyAni kaperapi // zakyante yatnato ro'dhuM na punaH prabhucetasAm // 27 // | kiMcidvai kathayitvAhaM vilokayAmi vatsaka // ekAMte vakti rAjAnaM deva caiko hi sadyatAm // 279 // aparAdhaH sutasyApi sarveSA meSa nizcayaH // anyathA vAcyatAM yAti he rAjan manyatAM tvayA // 20 // doSeNaikena na tyAjyaH sevakaH suguNo'dhipaiH // dhUmadoSatayA vanhiH kimu kenApyapAsyate // 281 / / tayetyAdi bahukte'pi vacanaM nApyamanyata // rAjA tatazca sA prAha yadevaM deva nAhati // 282 // Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAgalanyenaiva saMvaktuM nUnaM ca mahilAjanaH // triyo hi vinayairyukA alpabhAriNya eva ca // 23 // salajjAzcaiva zobhaMte tAsAM dhASTayaM tu vAcyatAm // saMyojayati nUnaM hi naiva kAyo'tra saMzayaH // 283 // AtigRhItayA caivaM mayAkulena cetasA // bhihitaM ca rAjendra ityukyA nigetA ca sA // 285 // yadi tvaM kathayatyambA kumAraM prati cAsvasi / / tatazcApi tadAhaM gamiSyAmi tvayA saha // 28 // vadaMtIti kumAreA vAritA sA natipati // api ca vatti sA satyaM yA yahi vicAritam // 26 // 0 // mahilANa hoIsaraNa-paira puttova jIvalogaMmi // pAidhuttavirahiAujIvaMtiu maugama taau| Aha he putra zIghraM vai pazcAdAgatya nizcitam / tara pAdau namasyAmi netra kAcoM saMzayaH // 20 // tIrthAnAmaSTaSaSTiA protA mvRnie bhArata // teSu nAgirathI zreSThA nato'pi jananI matA // 28 // apaSTivatIrthAni trayastrizaMdevatAH / / aTAzItiH sahastrANa mAtuH pAda vasati hi // 20 // uttama hi vyAsena yAtraina baliSTha noH // janareH videze hi brAmaNaM zayanaM bhuvi // 21 // pAda saMcaraNenaiva duHkhitA tvaM bhaviSyasi // tatra dugvaM mayA sAkaM mA sahasva dayAM kuru // 292 // | pAdavandhena duHkhaM vai tvayA sAI mamApi ca // paryavasApya samyak sA saMsthApitA ca tatra vai // 293 // Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritram zrI sadaivavatsa pIDitA vakti sA nUnaM paraM citte'tha vatsa he // | | ||ikkenn viNA piyamANaseNa sabhAva neha sahieNa // jaNasaMkulAMvi puhavi puttaya sunne va pddibhaai||0 pratyUSe ca tato mAtrA prAtarAzaM sa kAritaH // 294 // mAtRhattulanAM caiva kohi kArayituM kSamaH // sughAmadhuvidhujyotsnAmRdvIkAzarkarAdapi // 295 // vedhasA sAra mudhdhRtya vihitaM jananImanaH // akhaNDitarasairyuktaM maMgalAthai sa bhojitaH // 296 // dadhikarpUracUrNAdiyutaM ca patravITakam // tasmai dadau praNAmaM sa vidhAya mAtaraM prati // 297 // Adizya ca vadhUsArAkaraNaM nirgato hi saH // yAvattAvacca niryAtA patimanyaiva tadvadhUH // 298 // vAritA'pikumAreNa sukulInA ca vakti sA // prANAH kulastriyo nUnaM patyAdhInA bhavanti hi // 299 // dezAntare gate patyau jIvantyapi mRtave sA // lokAntare gate patyau sApyanumriyate khalu // 30 // zokena muMcati zRMgAraM sammataM viduSAM khalu // zazinA saha yAti kaumudI saha meghena taDid viliiyte|| pramadAH pativama'gA iti pratipannaM hi vicetanairapi // 30 // ApatkAle'pi saMprApte yanmitraM mitra meva tat // vRddhikAle tu saMprApte urjano'pi suhRnavet // 30 // Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sA satI yA diyA bhatuH saMmukhe divase'nugA // tanucchAyeva dhairyaNa prayAte'smin puro bhvet||303|| sarasIva payaHpUrNe sarvamRSThau samaM bhavet // jJeyaH svaparayo meMdaH zuSkasminnuccanIcavat // 30 // paMguM mUkaM ca kubjaM ca kuSTAMgaM vyAdhipIDitam // Apatsu ca gataM nAthaM na tyajetsA mahAsatI // 305 // vAkyayuktiM ca tasyA vai zrutvAvAca kumaarkH|| he priye kandarAsvabaM giriSvaraNyakeSvapi // 306 // bhramiSyAmi yathAhaM vai kathaM tvaM tu bhramiSyasi // sA prAha nAtha he me tvaM vallabha priyakAraka // 307 // chAyA dehasya kiM vidvan nAnyatra caiva tiSThati // vinA tvAM naiva he rAjannahaM sthAsyAmi nishcitm||308|| // raNaMpi hoI vasiaM--jassahia vallaho jaNo vasai // piya virahiyANa vasiaMpi hoi aDavIisArichaM // // tatastasyA nizamyAtha sArthAgamananizcitam // calanAyAnumene vai tataH sArthe kumArakaH // 309 // sAvaliMgA ca vaizvadhU pratijagAda raagtH|| kadAcidyanmayA mAtaH tyaktavadhUTIdharmayA // 31 // yuSmAkamaparAdho vai kRto bhavetpramAdataH // bhavatIbhizca soDhavya ityabhidhAya papAta sA // 311 // pAdayorvidhivattasyAH patyanugamanAya ca // anumanyasva mAmevaM kathayitvA cacAla sA // 312 // Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sadaivavatsa 15 caritram vadhvA saha kumArasya calanAnaMtaraM khalu // kumArasya tato mAtA vilApAn kurvatI tadA // 313 // nAnAvidhAMzca lagnA vai rodituM kramazazcasA / AzvAsitA sakhIbhizca nivRttiM rodanAdgatA // 31 // atha sarve'pi te premNA svajanAzca parasparam // maMtriNaH kIdRzI ceSTA procuraho durAtmanaH // 315 // | pAtramapAtraM kurute guNAMzca snehamAzu nAzayati // amale malaM prayacchati dIpajvAleva khalaprakRtiH316 kepyAhunRpatizcApi hyaho vimarzato vinA // niSkAsanaM kumArasya karoti mUDhadhIH khalu // 317 // AyuSA rAjAcattasya pizunasya dhanasya ca // khalasnehasya dahasya nAsti kAlo vikuvetaH // 31 // Ahazca punareke vai duSTena mantriNA khala // utpAto vihito nUnaM eSa naivAtra saMzaya // 319 // eke satpuruSAH parArtha ghaTakAH svArtha parityajya ye||saamaanyaastu parArtha mudyamabhRtaHsvArthAvirodhena ye|| te'mI mAnuSarAkSasAH parahitaM svArthAya nighnaMti ye|| ye tu naMti nirarthakaM parahitaM te ke na jAnImahe320 0 // suyaNo kahalahai mudaM jachakhalo sAmikanna paDilaggo // tacchae hRyadoso khalANa puNahi mgaannNdo||0|| jaevijaM na hRaM nahuhohI jaM ca neva khalu suaN|| taM ciya japaMti tahApisuNA jaha hoi sccsaarichN||0|| Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khalajaNa saha saMgeNaM paDaMti sujaNANa machaeNacha // dahavayaNa kayavarAhe rayaNanihI vaMdhaNaM patto // // | vicchAyatAM vahasi kiM sahakAravRkSa-niHzeSalokakamanIyasamRddhisAra // // prApte vasaMtasamaye tava sA vibhUti bhuvi bhaviSyatitarAmacirAdavazyam // 321 // ityAdizca vadantaste hyazrubhiH pUrNanetrakAH // svasvasthAnaM ca jagmu vai sadayavatsarADapi // 322 // zubhazakunataH praiSaM prApto'tha bhAryayA saha // agre cacAla bhartAraM sAvaliMgA'tha pRcchati // 323 // | athAvAM kutra yAsyAvo he svAmin kRpayA vada // vadati sadayavatsazca dezAH santi mnohraaH||324|| vahavo gamanArhA vai patnI prAhAtha he priya // tatsatyaM naiva saMdehaH paramanyacca ziSyate // 325 / / bAlarAjyaM bhaveTAca dairAnyaM yatra vA bhavet // strIgajyaM mUrkharAjyaM ca yatra myAnatra no vaset // 326 // kudezaM ca kugrAmaM ca kusaMbaMdhaM kusuhRdm|| kubhAryA ca kuputraM ca dUrataH parivarjayet // 327 // // tiNa desaDe na jAiye jiNa appaNo na koI-serIserI hIDIe-vAta na pUche koI // evaM zrutvA kumArazca pravakti zRNu he priye // zAstrasAraM samAlambya jano yAti subuddhimAn // 328 // Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritram zrI sadaivavatsa ko'tibhAraH samarthAnAM kiMdUraM vyavasAyinAm // kovidezo vidagdhAnAM kaH paraH priyavAdinAm // 329 // - kovIrasya manasvinassvaviSayaH ko vA videzaH smRtH|| yaM dezaM zrayate tameva kurute svIyaM guNopArjitam // yadaMSTrAnakhalAMgulapraharaNaH siMho vanaM gaahte| tasminneva hatadvipeMdrapizitaiH svaM puSyati nirbhyH||330|| bhAryA brUte ca bhosvAmin sarva satyaM tathApi cet // mama pitRgRhe vAsaH pratiSThAnapure varam // 33 // rAjyazriyaM ca me pitA dAsyati tava satvaram // - tuMgAtmanAM tuMgatamAH samarthA manorathAn pUrayituM na nIcAH // dhArAdharA eva janurdharANAM zaktA nidAghopazame na nadyaH // 332 // zrutvA prAha kumArastanneyaM vacanapaddhatiH // samIcInA priye bhAti naivAtra ko'pi saMzayaH // 333 // Pa on viyaliyakalAkalAu caMdosUrassa maMDalaM ptto||nissriu tArisau-gayavihavo ko smuddhri0|| Kon veukAraubhe vikaricaMda payAsailoi-dhaNahINau mitANa gharimA jaijaukovi // gahaNaM kalaMkaphasaNaM-tejasaharaNaM kyaM ca caMdassa-harihara dhanaMtara baMdhavehi kiM hoI patkaNamA ahaM satyaM priye vacmi naiva yAsyAmi te pituH|| samIpe devi vijJasya yato gamane viDaMbanA // 335 // Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ varaM mRtyu baraM bhikSA varaM vAsazca vairiSu // devAdvipadi jAtAyAM zvazurAbhigamo natu // 336 // | uttamAH svaguNaiH khyAtA madhyamAstu piturguNaiH // adhamA mAtulaiH proktAHzvasuraistvadhamAdhamAH // 337 // | tAvadevapumAn zlAghyastAvadeva gunnaalyH|| yAvat paramukhaM naiva prekSate svAtmanaH kRte // 338 // cintayati priyAyAzca punastadvacanaM khalnu // pramANameva yuktatvAt bhavatu ca yathA gRhe // 339 // imAM ca sAvaliMgAM vai tasyAH pituzca sNnidhau|| ahaM muskalapAdo vai pazcAnmuktvA nijecchyaa||340|| | bhUmi vilokayiSyAmi tena jJAnaM bhaviSyati // vidyAM vittaM zIlpaM tAvannApnoti mAnavo nUnam // 34 // . yAvadbhramati na bhUmau dezAd dezAMtaraM hRssttH|| nAnAzcaryamayIM pRthvIM yo na pazyati kAtaraH // 342 // nijApatyAgrataH kAni kautukAni sa vakSyati // sarveSAM paMDitAnAM ca matametanna saMzayaH // 353 // evaM svapriyayAyuktaH sadayo' tha tataH kramAt // iti vicintya dhIraH sa pratiSThAnapurasya vai // 344 // mArge cacAla tatrApi cintayati sa dhIradhIH // yeyaM mama priyA prAgvai sAvaliMgA sukhAsanam // 345 // vinA cepA kadAcicca vahinissaraNaM matA // sA'dhunA pAdacAreNa calati duHkhataH khalu // 346 // | yasyAH pUrva ca sUryeNa mukhaM tu nAvalokitam // roSeNa saca tenaiva svograkaraizcatA raviH // 347 // Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadaivavatsa caritram 17 tADayatIdRze kaSTe mukhacchAyA ca kIdRzI // etasyA iti vIkSAM vai kartuM tasyA ravizca saH // 348 // saMmukhInostipUrvaM ca mayA pATalasIkaraiH // vAsitahimasaMkAzaiH jaile dUrIkRtA tRSA // 349 // | yasyAzca sAvaliMgA sA hyadhunA pathi toyataH // riktA khedAturA jAtA sAmAnyenApi nishcitm||350|| saMcaratostayoreka miti mArge jalaM vinA // raNamAgAcca sA devI sAvaliMgA tu tRSNayA // 351 // AkrAntApi jalaM patyurduHkhabhavanazaGkayA // na mArgayati sA kintu svAminaM bhinnriititH||352|| prativakti ca he svAminmayoktaM zRNu satvaram // ||svaami kuraMgA raNathale jalaviNa kimu jIvaMta tenoktN|| hiuM sarovara premajala nayaNe nIra anNt0|| tacchrutvA sadayaH sopi citajJaH prAha he priye // tava tRm bAdhate kiM ca sAha bADhamiti drutam // 353 // ciMtayati sa tacchrutvA hyaho vidhivilaaskm|| | // nivadhUyA sukumAlA-tiehAduhapIDitA niviDatA ve caMkamaNaM caraNehiM hIhIvihI vivilasI vi samam // Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - zapharIva jalAbhAve nUnamiyaM mariSyati // vilokayAmi tAbadvai tato jalaM ca satvaram // 354 // - cintayitveti sogre ca nikaTe kasyacit purH|| gacchan durAtprapAmekAM zItalajalato bhRtAm // 355 // dadarza tatra caikA strI praprAyAH pUrikA khalu // vRddhAsacci kumArotha hRSTaH san dayitAM tataH // 356 // muktvAgre khalu tatraiva zIghraM gatvA punazcatAm // jotkArapUrvakaM prAha jaratI me jalaM drutam // 657 // he mAtadeMhi bhAryAme tRSAkAntAsti vai pathi // patitA sA ca tacchrutvA vRddhA prAha prapA khlu|| devyAstu harasiddhezca puNye pApe same hyataH // 358 // AvahataH kumArastatta chrutvA pRcchati tatkathama // vRddhA vadati he vatsa yAvanmAnaM ca shonnitm||359|| tasya tApajAlaM vIra yo'tra svatya prayacchati // nAzcikaM dIyate rAjan yato neyaM prapA salu // 360 // puNyArtha kiMtu zoNArtha tabUtvA sa kumArakaH he mAtaH prAha yadyevaMrudhira mUhyato jalam // 361 // 5 vidhinaivaM samIcInaM labhyate cettadA varam // Kor kIrai samudataraNaM paisajaihua vaha mijaalaae|| evaM lahi jharamaraNaM kiM dulahaM aisinnehss0|| Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritram zrI sadaivavatsA tacchrutvA sA ca vRddhA strI pAtraM jalabhRtaM tadA // 362 // gRhitvA tena sArddha vai calitA so'vadattadA // sadayavasako dhIro hemAtarme samarpaya // 363 // jalapAtramidaM tvaM ca vRddhatvAdgantumakSamA // zIghraM sA ca punameM vai bhAryA nAsti vilambanam // 364 // - soDhuM zaktA ca tatatvA sA vRddhA prAha nizcitam // yApayiNyAmi tamyai ca tavaivAhaM jalaM dutm||365|| tataH zIghrataraM vatso vrajati sApi vegataH // calantI ca kumArasya pRSThata eva nizcitam // gacchati sotha vatsazca tadaiva mAnase svake // 366 // cintayati kilAho vai vRddhApi militaiva ca ||mmaagcchti kiM tat sa patnIpAve tato gataH // 36 // uktaM ca tena he prANavallabhe tvatkRte mayA // jalamAnItamastIha vRddhayA ca tatastayA // 368 // tajalabhRtapAtraM vai tasyai tatra samarpitam // mukhakSAlanapUrva sA tattoyaM ca papau khalu // 369 // svasthA caiva jalenAsau jAtA vRddhA tatazcasA // mArgayati yadA zoNaM kumAreNa tadA svakAm // 370 / / | samuddhAyya nasaM tatra cakre zoNitakarSaNam // paraMtu rudhiraM naiva niHsarati tatastadA // 371 // Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaNNacitta AhAtha mAtaraM pratyahaM shirH|| svasya chedaM kRtvApi dAsyAbhi rudhiraM ca te // 372 // mandabhAgyAta kadAcicca mama na rudhiraM yadi // niHsaret tadapi tvaM vai mama bhAryAsakAzataH // 373 // naiva yAcyaM varAkeyaM tvayA mocyA zubhAnane // tacchatvA prAha sA vRddhA hyevamastu tatazca saH // 374 // yAvat zirasi khaGgaM vai vAhayati tatazca sA // tAvakA'balA sA hi kuMDalAdisvalaMkRtA // 375 // sA pratyakSIvabhUvAtha yuvAca madhuraM vcH|| asamasAhasa tvaM bho mA kuru sAhasaM manAk // 376 // ujjayinIpUrasyAhaM pratiSTAnapurasya ca // adhiSThAtrI ca nAmnA'smi harasiddhizca devikA // 377 // ujjayinItazca yuSmAkaM puNyAnubhAvataH khaluH // tvatsAhAyyavidhAnArtha sAdha tavAgatAsmina caa378|| tava satvaparIkSAyai mahAAkSAraraNaM mayA // vikurvitaM ca tAvadvai tava patnyAstapApi ca // 379 // mukhazoSo bhayA vai bho prapApi ca vikurvitA // TastvaM ca paraM vidvan sAtvikAnAM ziromaNiH // 38 // svavAcA pAlane zUro yato jalaM gRhItavAn // rudhiraM mUlyato vai tvaM kalatrAA nijasya ca // 381 // duSkaraM yajagatyAM ca snehabhAjaH paraM khalu // aMgIkurvanti siddhe ca kArya tadgaNayantyapi // 382 // aMgIkRtaMtu manyante niHsatvA stRNavacca tat // upAdhyAyazca vaidyazca pratibhU (ktanAyikaH // 383 // FARE Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sadaivavatsa | mRtikA dRtikA caiva sikke kArye tRNopamAH // tvaM tu dhImana svavAkyasya pAlakatvAtsuvIrakaH // 38 // // je Avaisu dhIrA vihami agadiA amachariNo // paravasaNe susahAyA purisA puhavilaMkaraNam lena havasa te tuSTA sahasammi tato vama // zRNu sa prAha he devi kRtArthI darzanena te // 385 // saMpanno'gni hyato jAne kimayAgAye // devI prAha na moghaM vai devAnAM darzanaM kila // 386 // dyUtAdhikarasaHprAima nara..!! tuTA nadA mala gRta tvaM saMgrAma tathaiva ca // 387 // jayaM dehi tataHsA ke dAdI kA pAra pAyakaloha jarI caiva kapardikAM ca zobhitAm // 388 // tasmai samarpayAmAsa sAryAditake yaH // jayo kapardayate ca kapardikA balAttathA // 389 // vairilakSaraNe cApi kSurikAto bhaviSyati // Uce paraM ca he rAjan anyasmin duHkhadAyaka // 390 // maretkAyapi mAM nanaM saivamuktvA tirodadhe // tatoso suvano gacchan cintayati ca me varam // 39 // taM daaridryhaaric|| rAjyapradAyi taccaiva naivaM TaM zrutaM na ca // 322 // aho mayA mubhAgyena yena labdhaM guNAkaraH // samudrazca pApANAkara ec|| pralAdo devanapAnAM paMca pranti daridratAm // 393 // Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArge patnI svabhAraM pRcchatyatha prabho khalu // zoNitayAcanaM kiM bho tadovAca kumArakaH // 39 // etadvAri mayA bhArye zoNitamUlyataH kila // AnItaM na mudhA tadvai zrutvA panyAha kiM tvyaa||395|| evaMvidhaprakAreNa cAnItaM tajalaM khalu // anarthakAriNI patyut dhiGgamA miti ninditaH // 396 // AtmA tatazca sA prAha hyevaMvidhena kaSTataH // svAminnetattvayA kasmAdAnItaM sa uvAca tAm // 39 // sneho na jJAyate devi praNAmAcca mRdUktibhiH // jJAyate tu kvacitkArye sadyaH praannprdaantH||398|| tRSitApi ca sA bhartuH kSudhitA tadanantaram // pAve kiMcinna vatsasya mArgayati ca tau ttH||399|| KE evaMvidhAsamasnehI gacchataH sma surAgataH // ke on caMdo jae payAsai punnimayA tahapunnimAvi caMdeNa // samasuhadukhAi jae panneNaviNA na pAvati // 0 // 2 evaM krameNa gacchadnyAM dRSTaM ramyaM vanaM kila // tAbhyAmekaM suvRkSaizca nAnAvidhaiH suzobhitam // 400 // 0 // pUgAzokakadambacUtavakulAH ravarjUrikAdidrumAH // caMcarapuSpaphalaughapallavayutAH zAkho pazAkhAnvitAH // Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sadaivavatsa caritram 20 yatrAMtarjalavApikA jalabhRtaH padmAvalIbhi rbabhuH krIDati prasabhaM cakorabatakA haMsA myuuraadikaaH||401|| samAsannaM ca tasyAtha sara ekaM jalena vai // pUrNamAsIcca zobhADhayaM phalapuSpadrumAdibhiH // 402 // kalahaMsakulai ramyaM jalakurkuTasaMkUlam // ullasadbhizca kalloleH pAlibhannaiH suzobhitam // 403 // sopAnaiH parito baddhaM padminIkhaMDamaMDitama // setuyuktaM jalApUrNa rAjate tatsarovaram / / 404 // saMjAtamajanecchaH sa kAntayA saha tatra vai // ramyAM kRtvA jalakrIDA pAlyupari vivaza ca // 405 // sahakArasuvRkSasyAMtisupakvaphalaistadA // prANavRttiM vidhAyAtha tacchAyAyA mupAvizat // 406 / / tatrAtinikaTe svargabhuvanazobhakaM khalu // zrIyugAdIzaprAsAdaM suvarNakalazaistathA // 407 // kRtazreNisuzobhAbhiyutaM maNDapapaMktibhiH // kRtaparaMparAbhizca susthitazAlabhaMjikam // 408 // dvAsatatisurANAM ca kulikAbhi manoharam // sa dadarza tato citte cintayati ca nizcitam // 409 // prAsAdo jinadevAnAM dRzyate'tra suzobhanaH // iti dhyAtvA sa Anandayutastatra gato drutam // 410 // devatAyAzcanatyartha mitaH prAsAdamadhyataH ||nnklklaaraavN zrutvA jAle vyalokayat / / 411|| jya miva dRSTvA sa prAsAdAntaH kumArakaH // pannI prAhAtha hebhAyeM kathaM tatra vrajAmyaham // 412 // Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | hedevi lalanAmadhye gamanaM me zobhanaM nahi // atastvaM vraja tatrAtha vilokaya drutaM ca kA // 413 // vartate nAyikA mukhyA kimartha tatra santi tAH ||sthitaa eva miti jhAtvA natvA devaM tathA punH||414|| samAgaccheti sA bhartu rAdezaM prApya madhyataH // prAsAdasya jagAmAtha vINAnAdayutaM khalu // 415 // tatra kAzcana gAyanti pUjayanti ca devatAm // kAzcana kesareNAtha candanena tathaiva ca // 416 // pUrNakaccolahastAstA staddevaM pUjayanti ca // lIlAvatI ca tAsvekA rUpanirjitarambhikA // 417 // | bAlA strINAM tathAgre ca hyupaviSTA dhyAyati zubham // sAvaliMgA samAsannA paMcAMgaizca praNAmataH // tasyAstatra yugAdIzaM natvA stauti ca devatAm // 418 // - nAnyaM vadAbhi na bhajAmi navAzrayAmi // nAnyaM zRNomi na yajAmi na ciMtayAmi // labdhvA tvadIyacaraNAMbuja mAdareNa zrIvItarAga bhagavan bhaja mAnasaM me // 419 // tato'sau sAvaliMgA vai dhyAnasthAM tAmuvAcaha // hesakhi tvAmahaM vande sAvaliMgAM tadA khallu // 420 // navInAM ca surUpAM ca vaidezikI tathaiva ca // jJAtvA mumoca sA vAlA nijadhyAnaM vidhAnataH // 421 // | aninavajanAloke videzavArtAdikautukaprazne // dezAcAravicAre kasya mano notsukIbhavati // 422 // Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritram zro sadaivavatsA - vAnakI tato'sauvai yojayitvA svahastakau // sAvaliMgAM ca vanditvA kutaH pRcchati he skhi||423|| AgatAtra kathaM caiva ne kAkinI ca dRzyate // prAhAhaM sAvaliMgA ve mAlave zubhadezake // 424 // ujjayinIpurImadhyA dAgatA naikakAsmyaham // mayA sAkaM ca me bhartA'stItyuktvA ca sA punH||425|| pRcchati tvaM ca kA kiMca zunyAraNye sthitAtra vai|| jinaprAsAdake vAle dhyAnalInA kathaM tathA // 426 // tataH sA prAha hevAle maddhRtAntaM zRNu priye // paJcakroza ito dvArApurIti nagaraM khallu // 427 // bhAratIspardhayA yatra lakSmIH pratigRhe sthitA // yaM brAhmI saguNaM cakre zrIrAzliSyati taM khala // 428 // dharavIrazca rAjA vai vidyate tatkareSu ca // asilatAvadhUH zatrUn bahUn nApnoti he sakhi // 429 // gRhaNaMtI nAsatIbhAvaM tasya rAjJazca dhAraNI // paTTarAjhyasti nAmnA vai tasyAH kukSau ca putrikA // 430 // pazcanyazca sutebhyo'nujAtA lIlAvatI khabu // krameNa yauvanaM prAptA piturvarasya cintanam // 431 // zalyaM ca dAtumarhA'hamabhavaM naiva saMzayaH // jaNayaM duraMtaciMtA pArAvAraM likhivai baTuMti // ikkAvidhuvaMkannA sasAlahi ayaM kuNai niccam // putrIcintA navatyeva pituzca kaSTadAyinI // 432 // sabhAyA manyadA rAjJAM rAjAMke'haM tu saMsthitA bandijanamukhAnnunaM prabhuvalasutasya ca // 433 // Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadayavatsarAjasya rUpasaubhAgyasaMyujaH // zauryaguNAdikasyAtha varNanasya prapaMcakam // 43 // azroSaM ca guNAgAraM manasi cintitaM mayA // evaMvidhaguNAnAM vai pAtraM yadyasti dhairyavAn // 435 // tadA sa ca varo me'stu tatprAptikRtanizcayA // mayAtrAsthAyi SaNmAsA vyatItAH santi he sakhi // 436 // kAmitasaMpradaM tIrtha masyAdhiSThAyakaH khalu // devaH sarvajanAnAM vai prapUrayati kAmitam // 437 // mayA ca sakhi me citte nizcayo vihito'sti vai // yadi SaNmAsamadhye sa sadayavatsarAD khallu // 438 // miliSyati na cettarhi hyahaM ca kASThabhakSaNam // kariSyAmyadya SaSThasya mAsasyaikonaviMzakam // 43 // dinaM jAtaM paraM me sa svakarmadoSataH khalu // milito naiva rAjendraH ko'parAdhaH prabhoH sakhi // 440 // - samIhitaM yanna labhAmahe vayaM prabho na doSastava karmaNo mama // divApyulUko yadi nAvalokate tadA sa doSaH kathamaMzumAlinaH // 441 // // jahavi vasaMtamAse RddhiM pAvaMti sayalavaNarAI // ja na karIre pattaM tAkiM doso vasaMtassa // ato'dyazvo hi vAhaM ca sakhi kASThasya bhakSaNam ||krissyaami svarUpaM svaM kathayitvA ca sA punH||442|| apRcchat sAvaliMgAM vai nAmAsti tava kiM sakhi // bhAryAsi kasya caivaM tvaM sAvaliMgA'vadattadA // 443 // Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sadaivavatsa caritram 22 sAvaliMgAbhidhAnA vai priyAsmi tasya bhUpateH // tvaM kartuM caiva bhartAraM vAJchasi sa ca me ptiH||444|| | atrAgato'sti tacchatvA lIlAvatI sasaMbhramA // pula kAMkitadehA ca jAtA snehavazAkhalu // 445 // | AcAraH kulamAkhyAti dezamAkhyAti bhASitam // saMbhramaH snehamAravyAti vapurAvyAti bhojanam // 446 // lIlAvatI tataH sA vai sAvaliMgAM jagAda he // sakhi priyaH sa me rAjakumArotrAgataH katham // 447 // | sAvaliMgA tadovAca tvadArAdhanatuSTitaH / / devenaiva pituH kopa mutpAdya tava hastakam // 448 // | gRhItu matra cAnItaH sosti srIpuMjakaM sariva dRSTvA nAtra samAyAtaH prAsAde vinayAnvitaH // 449 // bahiHsthito'sti tacchrutvA lIlAvatI camatkRtA // sA vaktyaho prabhAvo vai zrIyugAdIza suprabhoH // 450 // SaNmAsAbhyaMtare bhakteH ciMtitapatisaMgamaH // lAbho'bhUcca subhAgyena sakhi me satvaraM khalu // 451 // tataH sA sAvaliMgApi gatvA prAsAdato bahiH // lIlAvatIsamAcAraM drutaM sA'kathayatkhanu // 452 // Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puraH sadayavatsasya sadayavatsarAT tadA // prativakti yadi tvaM vai priyAsi tarhi kiM tayA // 453 // tvaM cet priyA cakorAkSi tadA svargasukhena kim / / tvaM cet sthitAsi me citte tadAlaM parabhAryayA // 45 // sAvaliMgA tataH prAha he svAmin sA paraM tu vai / / vAJchati tvAM patiM kartuM tvadarthaM ca tayA khalu // 455 // paNmAsAn zrIyugAdIzasevAkRtAsti nizcitam // kumAraH prAha he devi tadA tasyA bhaviSyati // 456 // vivAhe tava vairaM vai yato dukhaM ca jAyate // anyAsaktaM patiM vIkSya pratyakSaM hariNIdazaH // 457 // taduHkhaM bhavati yanna pravaktumapi zakyate // varaM hRtA mRtA vA syAd varaM janmavivarjitA // 458 // varaM viSadharagrastA va zalAnaropitA // varaM dagdhAgninA kukSI tIkSNazalyAditA varam // 459 // ticchayarANapahattaM neho baladeva vAsudevANam // sAvavINaM vayaraM tiNihavi parabhAgapattANi // 460 // sA prAha nAtha tatsarvaM satyameva paraM tava // bahustrIsaMgraha me na cite vairaM manAgapi // 461 // AyAsyati tadA prAha kumArastAM prati prabhuH // zRNu devi mayA prokta matipremaprabhAvataH / / 462 / / bhUpaH svakIyaM yadi sarvarAjyaM dadAti me svIyasutAsametam // necchAmi bhAryAmaparAM tathApi vRSTiM ka icchetparamAnnatRptaH // 463 // rA Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritram zrI sadaivavatsa - punarapi tayA cAtha kathite sa tu tatra na // sthitaH kiMtu cacAlAgre sAvaliMgA tatazcasA // 464 // he svAminneva metAM vai tvadekasnehatatparAm / / lIlAvatIM tvayAgre ca hyavagaNayya yujyate // 465 // na gaMtuM ca yataH sA vai tvadekamAnasA parA // tvaviyogenAtmadhAta maMgIkariSyate khalu // 466 / / strIhatyAdaSaNaM ceti mahattava bhaviSyati // lIlAvatyApi tatrAtha sadayavatsadhImataH // 467 // Agamanasya vijJaptya dAsI ca piturantike nijaikA pitA nUnaM satvaraM snehanApataH / 468 // jananyA dhAriNIrAjhyA svabharturagrataH khallu // proktaM ca nAtha he rAjan SaNmAsAvadhikaH khalu // 469 // pUrNAjAtaH sutAyA vai kathamapi ca yatnataH // atha tAM yUyamatrApi pazcAdAnayata prabho // 470 // rAjAha he priye sAtra svacintitaikamAnasA // duDhaM jAtA kathaM pazcAdAyAsyatIti he priye // 471 // gatiyugalakamevonmattapuSpAkarANAM hatazirasi nivAsaH kSmAtale vA nipAtaH // | vimalakulabhavAnAmaMganAnAM zarIraM nijapatikarajo vA sevate vA hutAzaH // 472 // sadayavatsarAjA vai svacitte'tha tayA tathA // svabhartRtvena buddhimAn svIkRtostIha vallabhe // 473 // tasya rAjJazca na prAptau zaraNaM vahnireva vai // tasyAstava sutAyAzca bhaviSyati na saMzayaH // 474 // Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjAtha nijamantribhya Aha maMtrivarA varAH // ujjayinyAzca yaH kazcidAgato yadi nizcitam // 475 // - syAttadA labhyate zuddhiH sadayavatsadhImataH // vArtA ca kautukavatI vizadA ca vArtA lokottaraH // parimalazca kuraMganAbhaH // tailasyavinduriva vAriNi durnivAra metatrayaMprasaratIti kimatra citram // 476 / / narendraH punarUce vai zruyate tasya tatpinuH // kRtApamAnataH puryA nirgamanaM lokavAdataH / / 477 // mAnadhanA narA nanaM tathA ca dhanyapumapAH / / vyAkalInacitAzca svasthAnaM ca tyajanti hi // 478|| trayaH sthAnaM na muMcanti kAkAH kApurUSA mRgAH // apamAne trayo yAnti // siMhAH satpuruSA gajAH // 479 // paraM cAsau kumArazca yatra yatra hi yAsyati // guNavAMstatra tatraiva tasya bhAnaM bhaviSyati // 48 // pUgIphalAni patrANi rAjahaMsAsturaMgamAH // sthAnabhraSTAstuzobhante siMhA satpujhyA gjaaH|| 481 // sadayavatsarAjasya zuddhizcatvApi labhyate // AkAraNAya tasyAtha tadA ca preSyate janaH // 482 // tAvattatrastha eko vai bhaTTa uvAca he nRpa // adyaivojjayinItazca samAgatosmi bhUmipa // 483 // rAjJA proktaM ca bhobhaTTa cettvaM jAnAsi vai tadA // sadayavatsarAjasya svarUpaM vada tatvataH // 44 // Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sadaivavatsa caritram naTTo'vak deva tenAthaikabrAhmaNyAH kRte khalu // rakSAyAH sadRzo hastI cairAvaNena mAritaH // 485 // mAnito'pica rAjJA sa bahustathApi vairiNA // pUrveNa doSayuktena mantriNA vihitazca saH // 486 // upAyo yena rAjA vai tasmai kopaM cakAra ha // kumAraM taM svadezAdvai hyAsa nirvAsayAM tathA // 487 // kavira kaviHpaTura paTuH zRrI bhIruzcirAyuralpAyuH // kulajaH kulena hAno bhavati naro narapateH kopAt // 488 / / evaM rAjakumAre ca videze hi gate sati // tasya bhaTTA nirAdhArA videze ca camanti hi // 489 // puSpaphalasamRddhayA vai prINitapakSiyUthake // vRkSe sati samucchinne tadAdhArA vihaMgamAH // 490 // dizo dizaM ca gacchaMti caakliibhtmaansaaH|| chAyAsuptamRgaH zakuMtanivahevizvaga villuptacchadaH // kITe rAvRttakoTaraH kapikulaiH skaMdhe kRtprshryH|| vizrabdhaM madhupainipItakasamaH zlAdhyaH satAM yastaru kSINe'smin bahujIvasaMghasukhade yAMti nirAzA amI // 491 // | atha rAjA punastaM ca pRcchati bhaTTarAja bho|| sa ca rAjakumAro vai yAto nirgatya kutra ca // 492 / / bhaTTo vakti sa kasyAM vai sapatnIko'sti nirgataH // dizi deva paraM ceti nAhaM veni manAgapi // 493 // Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ityevaM kathayitvA'sau virato bhaTTarAja sH|| tasminneva ca kAle vai lIlAvatyAstu preSitA // 494 // dAsyapi tatra zIghraM vai bhUpati tamatho khalu // tathA vardhApayAmAsa yathA sneho'nvavardhata // 495 // sutayA tava rAjendra yatkRte pUjitaH prbhuH|| zrIyugAdIzasevA vai SaNmAsI ca yathA kRtA // 496 // sadayavatsanAmA ca tasmiMzca militosti hi|| tItheM tasyAH kumArazca hRSTaH zrutvA ca tannRpaH // 497 // mantryAdIn prAha rAjA ca yadi tasyA vrHsc|| abhIpsito milito'sti tatra gatvA ca satvaram 498 - asmAbhirapi kAryosau vivAhasyotsavo mudA // dharmAraMbhe RNacchede kanyAdAne dhanAgame // 499 // zatrughAte'gniroge ca kAlakSepaM na kArayet // iti vimRzya rAjA vai saparivArakastadA // 500 // / KS gacchatisma ca tatrAtha krameNAgre ca gacchataH // pathyeva milito rAjJaH sadayavatsadhIradhIH // 501 // bhaTTenopalakSya rAjJe vai vRttaM sarva niveditam // sadayavatsarAjAsau bhaTTa vakti tadA punaH // 502 // K bhaTTa nUnaM ca saMbhrAntastvaM bho nAhaM ca rATa khllu|| mAlavAdhIzasuto'smi sadayavatsabhUpatiH // 503 // K kathayati tadA bhaTTa stvaM sa eveti veDyaham // mAlavAdhipateH putraH sadayavatsa nAmakaH // 504 // kumAraH prAha bho bhaTTa sadayavatsa nAmakAH // saptazatapumAMso vai vartante dharaNItale // 505 // Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sadaivavatsa caritram 25 bhaTTo vakti ca bho rAjaputra vRthA bhavAn kutH|| saMgopayasi svAtmAnaM kIrtimAn bhuumibhuussnnH||506|| // vimalajaso duccariaM mayaNo kappUraM ca vmynaahi|| gayaNaM gaNaM patrAyaM paDaNaM kiM ThAI aNtrii||0|| tvaMmayA naikazo rAjan yAcitazca tvayA khalu // vAraMvAraM dhanaM mahyaM dattamasti na saMzayaH // 507 // nAkAra mugirasi naiva jahAsi kAlaM // datvA na zocayasi naiva vikatyase tvam // niHzabdavarSaNamivAMbudharasya dAtuH // saMdRzyate phalita eva tava prasAdaH // 508 // kiM ca pracchannadattAni hyapi santi kumAraka // prakaTIbhUtadAnAni zatadhA vistRtAni ca // 509 // challIchannadruma zva mRtsnAcchAditasamastabIjamiva // prAyaH prachannakRtaM zatazAkhatAmeti // 510 // tatastaM svasutAyA vai vijJAyeSTaM varaM zubham // sadayavatsarAjA vai rAjJA pazcAt sa vAlitaH // 511 // - pRSTaM ca bho kumArendra gopAyati kuto bhavAn // AtmAnaM caiva tacchrutvA bhaTTaH prAha nRpaM prati // 512 // videze caturo rAjan prakAzayati na svakam // ityevaM zAstravikhyAtaM zrUyate bahudhA bhuvi // 513 // gRhaduzcaritaM maMtraM vittAyumarmavacanam // apamAnaM svadoSaM ca nAtmAnaM ca prakAzayet // 514 // Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIyugAdijinezasya prAsAdaimaMDite khalu // sadayavatsarAjena sAkaM tIrthe suzobhanaH // 515 // KlIlAvatyAH svaputryA vai cake pariNayotsavaH // karamocanakAle ca bahukanakakoTayaH // 516 // - rAjA'manyata pazcAcca ciMtayAmAsa vatsakaH // atraiva mudA me pArzve praatrginnpuNjkaaH|| 517 // dhanasya mArgaNArthaM ca hyAgamiSyanti nizcayam // karagatakanakAlAdAsyehaM khalu kiM punH|| 518 // tebhyo'haM pUrvakIrtastu nUnaM mlAni bhaviSyati // anyAyenArjayitvA yaddIyate zreyase na tat // 519 // - dattaH khalpo'pi bhadrAya yasyArtho nyAyasaMcitaH // anyAyAcca punardattaH puSkalo'pi klojjhitH||520|| tRNaM laghu tRNAttUlastUlAdIpa ca yAcakaH // yAzcAbhaMgasya kartA ca tato'pyullAghalAghavaH // 521 // yAcamAna janamAnasa vRtteH pUraNAya bata janma na ysy|| tena bhUmiratibhAravayaM nadrumairnagiribhirnasamudraiH / tato vyAkulacitena kumAreNa nizismRtA // harasiddhizca sAgatya proce mA kuru vatsa he // 523 // ciMtAM ca te prabhAte'haM dAsye bahu hiraNyakam // ityuktavA sA gatA devI kumAraM prati siddhidA // 52 // bhaginIpatinA sAkaM atha nRpakumArakAH // chUtena krIDayitvA vai svahastakalayA ca tam // 525 // nirjitya tatsakAzAcca hyabhAvAdanyavastunaH // gRhISyAmo'sya vai tIkSNaM vayaM khaGgaM tataH sa ca // 526 // Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sadaivavatsa caritram | mArgayiSyati svakhaGgaM patitvA pAdayoH khalu // tadA tadarpayiSyAmo nAnyatheti vicAritam // 527 // | hAsyAya ciMtayitveti prAtatsasya pArzvataH // gatvA kRtvA praNAmaM ca kumAramUcire tadA // 528 // | bhokumArendra sAkaM tva masmAbhiH saha khelanam // dyUtasya kuru rAjendra so'vadadevamastu tat // 529 // paNamocanakaM kiM tat paramatra bhaviSyati // te prAhustavakhaGgazca hyasmAkaM tu hiraNyakam // 530 // tadA vatsena svacitte cititaM nRpaputrakAH // hAsyAya zAlakA nUnamAgatA me samIpataH // 531 // bhAvyate me jayo bhAvI hyete jitAH suvarNakam // nArpayiSyaM steSAM tu hAsyameva bhaviSyati // 532 // hastagataM hiraNyaM me iti dhyAtvA kumArakaH // tena tAn pratyavak zUro nRpaputrAH karomi bhoH||533|| yUyaM svarNaM ca me pArzve dhIrA atraiva muJcata // tathAkRte tatastaizca devIvaraprabhAvataH // 534 // dyUte teSAM samIpAcca sadayavatsadhImatA // arjitA dravyakoTi gRhItA tena satvaram // 535 // pakvAnnaM prItidAnaM ca dyUtadravyaM kuzodakam // subhASitaM vacortha ca sadyo gRhNanti pNdditaaH|| 536 // svarNena tena rAjAtha sadayavatsadhIradhIH // prINayatisma harSeNa mArgaNAnAM gaNaM mudA // 537 // | yaizcadattAni dAnAni punardAtuM ca te kSamAH // zuSko'pi hi nadImArgaH khanyate salilArthibhiH // 538 // Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | atha rAjA sa tenAtha jAmAtrA saha pattanam // AgAnmAnena so'sthApi kiyaMti divasAni vai // 539 // athaikadA sa rAjA vai jAmAtRsahito brajan // rAjJazca vATikAyAM vai vanamadhye ca nizcitam // 540 // zrIdharmaghoSasUrIzAn paricchadayutAn gtH|| dRSTavA tadvandanAyAtha guravastena vanditAH // 541 // | svadharmAtithaye pUrva dharmopadezadAnakam // kurvanti yatayo hIti dhyAtvA taiH gurubhistadA // 542 // tasya dharmopadezo vai dattazca tasya vAJchayA // vAJchA sajanasaMgame paraguNe prItirau namratA // 543 // vidyAyAM vyasanaM svayoSiti rati rlokApavAdAbhayam // bhaktizcArhati zaktirAtmadamane saMsargamuktiH khale // yeSvete nivasaMti nirmalaguNAstaireva bhUrbhUSitA // 544 // puNyAdevasamIhitArthaghaTanA no pauruSAtprANinAM yad bhAnobhraMmato'pi nAMbarapathe syAdaSTamaH saiMdhavaH // - svasthAnAtpadameka mapyacalato viMdhyasya vA nekazo jAyaMte madapAlipAlitayazaHzrIlaMbhinaH kuNbhinH|| api labhyate surAjyaM labhyate puravarANi ramyANi // nahi labhyate vizuddhaH sarvajJokto mahAdharmaH // 546 // - dAridrayAsamA dharmAH pare svalpaphalapradAH // kutrikApaNatulyastu jinadharmaH satAM mataH // 547 // ME svalpopi jinadharmo vai vihitaH sudhiyA ca yH|| mRgAMkasyeva tasyAtha paramasaukhyakAraNam // 548 // Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritram zrI sadaivavatsa 27 | vArANasyAM ca pUrva vai jinaMdattAbhidhaH puri // vyavahAreSu mukhyazca vasatisma dhanI mahAn // 549 // | jinadharmeNa vAsitasaptaghAtuH sudhIH sa ca // zrIkAntA khallu nAmnA vai bhAryAsIddharmacAriNI // 55 // zIlAdiguNapaMktibhiH saMvibhUSitamAtrikA // 551 // athaikadA vinA putraM duHkhapUrNAM natAnanAm // dRSTavovAca dhanI bhAyeM zyAmAnanaM ca dRzyate // 552 // kimadya te ca sA prAha putraratnaM vinAsti kim // aparaM kAraNaM svAmin zreSThI prAha priye ca kim||553|| duHkhakaraNe na saMsiddhiriSTasya puNyataH khalu // ramyeSu vastuSu manoharatAM gateSu recitta raveda mupayAsi // vRthA kimevam // puNyaM kuruSva yadi teSu tavAsti vAJchA puNyaM vinA nahi navaMti samIhitArthAH // 554 // tena hi he priye puNyaM kuru ceti tata stathA // zreSThI svanAryayA sAkaM zrIjinapUjanAdikam // 555 // ke nityaM karoti tenAtha kSayaM jagAma cobhayoH // apyantarAyakarmaiva sA zrIkAntaikadA khalu // 556 // SoDazakalAbhiH pUrNa mRgAMka zuddhabiMbakam // rAtrau svapne dadarzAtha prAtastat svapnavRttakam // 557 // zreSThine'kathayaddharSAttasyAH sopi tadA khalu // 558 // putrajanmaphalaM vakti sma sApi hRSTA satI // puNyAdhikaM tataH kAlAd garbhe tatputraratnakam // 559 // Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ babhAra navamAsaizca putraratnamasUta sA // ekAdaze'tha saMprAte dine svapnAnusArataH // 560 // tasya mRgAGkanAmApi cakre zreSThI tadA mudA // mAtApitro maMgAko'sau hyatyantAhAdadAyakaH // 56 // - vardhamAnaH krameNAtha kalAnAM grahaNe kamaH // kalAbhyayanakAryAya pitrAsau ca tataH khalu // 562 // | upAdhyAya so'rpitaH pure tatrAtha zobhanaH // arhadAso'sti nAmnA ca vyavahArI jinasya ca // 563 // mate hi paramA zraddhA dhanino yasya vidyate // tasya zIlavatI nAmnA patnI ca vidyate khalu // 564 // bahuputropari jAtA padmAvatI ca naamtH|| yasyA rUpeNa sundaryo devAnAmapi nirjitAH // 565 // evaM sA guNalAvaNyA putrI babhUva puNyataH // kalAbhyAsakRte sApi zAlAyAM lekhanAya vai // 566 // yataH=jJAnAdvidanti khalu kRtyamakRtyajAtaM, jJAnAccaritramamalaM ca samAcaranti / jJAnAcca bhavyabhavinaH zivamApnuvanti, jJAnaM hi mUlamatulaM sakalazriyAM tat // 567 // | jJAnaM syAt kumatAndhakArataraNi AnaM jagallocanaM, jJAnaM nItitaraGgiNIkulagiri rjJAnaM kssaayaaphm|| jJAnaM nivRttivazyamantramamalaM jJAnaM manaHpAknaM, jJAnaM svargagatiprayANapaTahaM jJAnaM nidAnaM zriyaH // 56 // Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sadavavatsa caritram kAvyazAstravinodena kAlo gacchati dhImatAm // vyasanena hi mUrkhANAM nidrayA kalahena vA // 569 // AhAranidrAbhayamaithunAni, sAmAnyametat pazubhirnarANAm // jJAnaM vizeSaM khalu mAnuSANAM, jJAnena hInAH pazavo manuSyAH // 570 // rUpayauvanasaMpannA vizAla kulasaMbhavAH // vidyAhInA na zobhante nirgandhA iva kiMzukAH // 571 // vidyA dadAti vinayaM vinayAdyati pAtratAm // pAtratvAddhanamApnoti dhanAddharmastataHsukham // 572 // tatpitrA prahitA prItyA jhupAdhyAyasya paarshvtH|| tau dvAvapyekazAlAyAM paThataHsma ca tAvubhau // 573 // prajJAyAzca prakarSeNa yAbhyAM khalu camatkRte // janAnAM hRdaye nUnaM to dAvapi mithaH khalu // 574 // | maitrIbhAjau ca saMjAtau bhakSyAdikaM bhavecca yt||aaniitN khalu tAbhyAM ca militvA sakalaM ca tau // 575 // bhakSayataH krameNaiva matIva prItibhAjanau // parasparaM susaMjAtau padmAvatyatha saikadA // 576 // mArjanAya gRhe svasya paTTikAyAH samAgatA // tatpitrAkAritA pRSThaM tatrasthayA ca putri bhoH // 577 // paThitaM kiM tvayA kiM vai svapaThanasvarUpakam // jagau ca sakalaM sApi pitrA hRSTena vai tadA // 578 // Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIyaM locanaM jJAnaM dvitIyo hi divAkaraH // arpitA rAgatastasyai vai navatiH kapardakAH // 579 // sA muditA tu tadravyaM baddhavA vastrAMcale tadA // gRhItvA tacca pAThArtha lekhazAlAM punargatA // 1 // sthApayitvA tu tat kvApi hastalekhaM lilekha sA // mRgAMkena ca tad dRSTaM gRhItaM puurvbhaavtH||2|| choTayitvA kapardAstAn gRhItvA'tipraharSataH // tAmajJApya ca tenaiva hyAnItaM bhakSyamuttamam // 3 // bhakSitaM tat sukhaM tAbhyAM padmAvatyA tataHkSaNe // saMbhAlitAH kapardAste naiva dRSTAstayA tadA // 4 // NS tayA pRSTo mRgAMkazca dRSTA bhavatA kapardakAH // tenoktaM vai mayA nItA datvA tAn sukhabhAkSikA // 5 // AvAbhyAM bhakSitA sA tu tacchrutvA sA'vadattataH // ahamAsaMzcikIrSustai ralaMkArAn manoharAn // 6 // mRgAMkena punaH pRSTaM mugdhe vada savistaram // katimUlyA javantyete tadA soce vicakSaNA // 7 // ekayA buddhimatyA vai striyA paJcakapardakaiH // kRtAni snehato brIhImUTakAnAM zatAnyapi // 8 // vicAritaM mRgAMkana tad dravyaM tu mayA hRtam // ato'sya rocate naiva garhitaM karma matkRtam // 9 // vimRzyaivaM navAnanyAnAnIya sa kapardakAn // dAtuM tasya yadA lagno nAgRhNAt sA tadA tu tAn // 10 // areAR Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritram 29 zrI sadaivavatsa kiyatkAlena tat sarva padmAvatyA'pi vismRtam // pUrvavatpremabhAvastu samAznitastayorabhUt // 11 // paraMtu hRdayaM tasya khedAturaM tatobhavat // kAlenAtha paThitvA to jhuttIrNau shaastrmbhytH||12|| | anantara mupAbhyAyo'pRcat pita'stayordvayoH // vivAhArtha ca tairuktaM yogyAbhAve sthitA vayam // 13 // uktaM tena vicAryevaM bhavadbhayo rocate yadi // surUpaM suguNaM caiva kathayAmi varaM param // 14 // tairuktaM tarhi yUyaM tat kArya kuruta sajjanAH // bhavadbhiryat kRtaM kRtya masmAkaM saMmataM sadA // 15 // tatastena tayoH pitroH samRddhisadRzaH zubhaH // guNinorunayo zcaiva vivAhaH saMpramelitaH // 16 // utsavo'pimahAn jAto jnaanndkrstyoH|| prItirapi tathaivAsIt pratyahaM pUrvato'dhikA / / 17 // A athaikadA suhRdgoSThayAM svadhanopArjane matim // kRtvA tena mRgAMkena pRSTau svApitarau yadA // 18 // siMhaladipa milAmi gaMtuM mitraiH sahAdhunA // ucatustau tadA putra alaM dravyArjanechayA // 19 // | eka eva suto'si tva masmAkaM dhana muttamam // asaMkhyAtaM gRhe sthitvA bhuMva bhogAn yathAsukham // 20 // Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pitre bodhitaH so'pi videzagamanabayA // bADhaM samutsuko nityaM pitaraM tadayAcata // 21 // cintitaM tu tadA pitrA videzagamanotsukaH // nUna mayaM gRhe naiva sthAsyatItivibhAvyate // 22 // vicAryevaM ca pitrAsAvanujJAtaH krayANakaiH // dazASTau pUrayAmAsa snehAtpravahaNAnyapi // 23 // tataH so'ti videzAya priyAnujJAmayAcata // anuyAsyAmi chAyeva tadA soce mudAnvitA // 24 // - svAminoktaM mayA sArddha gamanaM te suduSkaram // maraNaM jIvitavyaM vA vyasanaM yad bhaviSyati // 25 // | bhavatvityapi sA vakti svAminaM madhuraM vacaH // tathApyahaM tvayA sArddha mAgamiSyAmi he prabho // 26 // - tacchUtvA bahudhA tena bodhitA sA'pi na sthitA // mRgAMkana samaM bhA cacAla hRSTamAnasA // 27 // atha taM svajanA yAntaM panthAnaM zubhalakSaNam // jalAzayAvadhiM prApya saMpreSya valitA gRham // 28 // preritAni suvAtena vAdhoM pravahaNAnyapi // jagmurantaHsamudrazca yojanAnAM zatAni vai // 29 // antIpAgame cAtha paJjarIstho naro yadA // jalAdigrahaNAyaivaM dvIpo'sAvityuvAca ha // 30 // lokeruktaM tadA mUna matrotIrtha jalAdikam // gRhISyAmo vayaM sarve tacchrutvA naavikaisttH||31|| Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upakaNThamavApya pravahaNasthApanaM kRtam // janAH sarve'pi tattIre yutIrNA snAnatatparAH // 32 // zrIsadevavatsaba latAgRhe mRgAMkazca supto tasya priyA'pi sA // tatra suptA sukhenaiva nidritA ca tataH kramAt // 33 // tAvatpUrvabhavasyaiva karmaNo vazatAM gataH // mRgAMkazciMtayAmAsa gUDharoSAnmanasyapi // 34 // tyajAmyenAmihaivAha miti tena kapardakaiH // paJcabhiH saha patrikA likhitA komalAkSaraiH // 35 // atra snehAdalaMkArA kartavyA iti zobhane // baddhavA vastrAMcale tasyA stato'sA vutthitastataH // 36 // | prabannaH san tvarAyuta stIrerudan samAgataH // rodiSi kiM janaiH pRSTa stadoktaM tena matpriyA // 37 // bhakSitA rAkSasairatra yUyaM nazyata nazyata // tadA lokA bhayabhrAntAzcenuH pravahaNaiH saha // 38 // mAyayA zokasaMvigno mitrai rAzvAsitaH sa ca // kiyat kAlAntare tatra padmAvatyapi jAgRtA // 39 // anAlokya nijanAthaM pazyantI sarvatodizam // rudantI vakti nUnaM tvaM samudra zatrutAM gtH||40|| atastvayi patitvAdya svaprANAnnAzayAmyaham // dRDhIkartuM svayaM lagnA svavastraM patanAya sA // 4 // | tadA tasyAH kare lagno graMthiH kimiti cintitam // tatastaM choTayitvApi tayA tatra vilokitam // 42 // sA leravapatrikA dRSTA saha pnyckprdkaiH|| vAcanenAtha vijJAtaM tatrasthaM tat samIratam // 43 // Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhimAnI naraH prAyo gUDhAntarbaddhavairabhAk // satyaM tadvacanaM jAtaM bhASitaM sujanairbhuvi // 44 // aho pUrva mayA proktaM bahukAlena yadvacaH // smRtipathe samAnItaM tenAdya dIrgharoSiNA // 45 // etAvadinaparyaMtaM dhAritaM tat kathaM hRdi // IdRzaM dIrgharoSitvaM nRNAM gUDhaM dhigastu tat // 46 // tato mAnavatI sApi tatrAvalambya sAhasam // svahRdi cintayAmAsa hyahaMbhAvatayA tadA // 47 // - svAmI me yadi rAjAsti tadAhamapi bhaktitaH // guruprajJAbhimAnena svonnatiM sAdhayAmi vai // 48 // iti viciMtya sA tatra vidhAya mRttikAmayIM // jinamUrti pratiSThApya namomaMtrairapUpujat // 49 // upasargAH kSayaM yAnti chidyante vighnavallayaH // manaH prasannatAmeti pUjyamAne surezvare // 50 // zuci bhUtvA stutiM kRtvA saikadhyAnapara'bhavat / / bhattayA puSpaiH phalaizcApi jagavantaM samArcayat // 51 // pratyahaM pUjayitvA sA cintayantI svakarmaNAm // vipAkaM nijapApaM ca nirjarayati dharmataH // 52 / / - sAgarAntaraTannausthajanajJApanasiddhaye // tRNAnAM pUlakaM baddhavA vaMzAgre sA tataH svayam // 53 // vaMzamuttaMbhayAmAsa rAtrau zvApadabhayena ca // vRkSAne mAlakaM kRtvA svapiti tatra jAgratI // 54 // dinAni sA phalAhArAt pratyahaM pratyavAhayat // tataH karmavazAttasyAH siMhaladvIpamadhyataH // 55 // Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritram zrI sadaivavatsa zreSThinaH sArthavAhasya tatra padmAbhidhasya ca // sapta nAvaH samAjagmuH sAgarAntaH prayAsinIH // 56 // uDupasthajanaruktaM dRSTvA cihaM dhvajAtmakam // nUnamatra manuSyo'sti zaraNArthIti dRzyate // 5 // duHkhI cedatraso'smAbhi rAnIyate tadA varam / / anyathAsmAka metasmin kSemaM nasyAjalAdhvani // 58 // ityevaM mAnase kRtvA pradhAnavyavahAriNA // tatastAM zIghra mAnetuM preSitAH svajanAH svayam // 59 // KE tatsamIpaM samAgatya prAhuste praNayAnvitAH // bho bhagini tvamasmatto bibhIhi mA manAgapi // 6 // Ka netuM samudrapAraM tvAM vayaM tvatra samAgatAH // ityuktvA tAM samAnIya dattAtai rvyavahAriNe // 61 // tenA'pi tat tathAbhUtaM tasyai pRSThaM tatastayA // potabhaMgAdikaM mithyA kathitaM duHkhitA yataH // 62 // KapatityajanavArtApi na kRtA ca tataH param // bhojanAcchAdanaM kAmaM dattaM tasyai pramodataH // 3 // Ka tatrasthA sA svadharmeNaprabhudhyAnaparA'bhavat // ekAntaropavAsena karoti sma paraM tapaH // 64 // krameNAtha dhanI tasyA rUpAt kAmavazaMgataH // uvAca zRNu madvAkyaM patirmagnastavodadhau // 65 // tatastvaM matpriyA bhUtvA muMzva bhogAn yathAsukham // vitathaM na kariSyAmi dAsavadvacanaM tava // 66 // evaM prArthayatastasya vacanAni pativratA // zIlAlaMkRtadehA sA zravaNAbhyAM zRNoti na // 67 // Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | sAtha svadehalAvaNyakSayAya kSapaNadvayam // kRtvA ca nIrasAhAraM bhuMkte prANArthamAtrakam // 6 // sodvejayati tAM kAmAt pratyahaM prArthayannapi // tena khinnA satI sApi prArthayAmAsa suprabhum // 69 // he nAtha RSabha svAmin duSkarmacUraka prabho // pUjAkAzcame duHkha mIhaga drutaM vinAzaya // 7 // tatazcakrezvarI devI tUrNa prAdurabhUcchivA // sAcedaM tAM prati prAha vatse zubhaguNAnvite // 71 // tava zIlaprabhAveNa pAtivratyavratena ca // jinabhaktayA ca tuSTAhaM tava pAvaM samAgatA // 72 // uktaM tayAtha me mAtaH zIlarakSA yathA bhavet / / tathA tvaM kuru he devi prItA'si yadi cenmayi // 73 // KE tato vAtaprayogeNa devyA svazaktitastayA // pravahaNAni saptaiva bhagnAni vArdhivAriNi // 4 // | padmAvatI tadA daivAkhabdhaikaphalakAzrayA // jaladhijalakabole rucchAlitA dinatrayam // 75 // sAgarAntaH prapAtena bhUyo matsyai rupadrutA // pUrvakarmavipAkena devatayA'pi noddhatA // 76 // pratikArazca pApAnAM kriyate na surairapi // jalagajena sosATaya kSiptA nabhoM'gaNe tataH // 77 // vaitALyaparvate cAsti rathanUpurapattanam // vidyAdharapatI rAjA nAmnAsau mANikuMDalaH // 7 // tenAtha nabhaso dRSTA pataMtI sA mahodadhau // gRhItvA duHkhitAM tAM ca sa svapure samAnayat // 79 // Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritram zrI sadaivavatsa sahasrapAkatailAdyabhyaMgena sA manoramA // sajadehA kRtA tena manojJAhAratastadA // 8 // athAsyAH pUrvavadrUpam prAdurbhUtaM manoharam // dRSTvA vidyAdharendro'pi mumoha madanAzrayaH // 81 // kAmavANaiH susaMviko rAgAndhaH sannapatrapaH prArthayAmAsa bhogAya tAM vividhapriyoktibhiH // 82 // suMdari svIkuru ttvaM mAM vidyAdharIsusevitA // muMva bhogAn mayA sArddha paJcendriyasukhapradAn // 83 // Ka ytH|| navi acchi naviya hohi / so jIvoti huyaNami sayalaMmi // jo jIvaNa maNupatto / viyArahi usyaaho|| mAMsaM mRgANAM dazanA gajAnAM carma dvipAreH suphalaM tarUNAm // vittaM narANAM vapuraGganAnAM guNAdhikA vairakarA bhavanti // 84 // tayoktaM tAtarUpastvaM jIvitadAnamAtrataH // jAto'si me tavAhaM ca putrI tulyA'smi sAMpratam // 85 // ramyarUpA bhavadrAmAH santi kiM prArthane mama // pAdayoste patitvAhaM prArthayAmi punaH punaH // 86 // ataH putrIsamaM kArya mayA sAI kuruSva bhoH // iti tadvAkyacAturyazIlAdiguNaraMjitaH // 87 // hRdaye pratibuddhastAM putrItvena prapannavAn // saMtuSTaH sa dadau tasyai paramamauSadhIdvayam // 8 // Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tayorekA svarUpasya parAvRttividhAyinI // dvitIyA'pi tathaivAsIdiSTArthasiddhidAyinI // 89 // adRzyIkaraNaM tena tathaivAMjanamarpitam // aMgulIyaM tato dattaM tasyai vighnaharaM zubham // 9 // athaikadA tayA tasmai kathitaM shuddhbhaavtH|| patimocanakarmAdi mulataH svasvarUpakama // 9 // vijJaptaM cAtha bho tAta muJca mAM siMhalAdhvani // tatra svasvAmino buddhivaibhavaM darzayAmyaham // 92 // | tacchrutvA tena sA muktA susumArapure tataH // auSadhyA nararUpaM svaM kRtvA ca prAvizat puram // 13 // sa divyarUpanepathyadharo'sau haTTamArgagaH // zreSThinaH kasyaciddhaTe gatvA copAvizattadA // 9 // | vArtAlApaizca hRSTena tena sa vyavahAriNA // satkRtya taM punazcApi bhojanAya nimntritH||95|| tadoktaM tena he zreSThinnahaM kaaryprsNgtH|| kiyatkAlaM samAzritya sthAtu micchAmi sAMpratam // 16 // tasmAdrasavatIkAH gRhaM darzaya me striyaH // kiyatkAlaM sukhenaiva tatra tiSThAmyahaM yathA // 97 // zreNinA tat kRtaM kArya tatra gatvA sa tAMprota // Uce rasavatIkartI bhomAtaH praNamAmyaham // 18 // yataH zIlavatA puMsA striyaM dRSTvA tayA saha // vAksambandhastridhA tatra kartavyaH kSema micchatA // 99 // vRkSAM prati tu mAteti samAnAM bhaginIti ca // ladhvI prati sutetyevaM proktavyaM dharmataH sadA // 10 // Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritrama zrI sadaivaksa putratvena tayA cApi svIkRtaH satu buddhimAn // sahasAMkAbhidhAM cakre svIyAM lokvickssnnH||101|| KE atha sa nijarUpeNa buddhiguNakalAdibhiH // sarva vismApayAmAsa pUrIlokaM vicakSaNaH // 102 // Ke tenApi kathitaM tasyai mAtaretaddhanaM mama // gRhANa tAlavRtaM ca paJcavarNa samAnaya // 103 / / tatastayA'pi mUlyena samAnIya samarpitaH // tadA tenA'pi tatpuraM kalAbhistatra citritam // 104 // karituraga zAlAdi haTTa zreNI samanvitam // prekSakAnAM yathA citte daSTvA camatkRti bhavet // 10 // tatastasyai tayA proktaM-hemAtaraya mujvalaH // tAlavRtastvayA puryA vikretavyo hi mUlyataH // 106 // aSTottarazatenaiva rUpakAnAM na cAlpataH // yadi ko'pi na gRhNAti pratyAneyastadA sa ca // 107 // tAlaghRtaM samAdAya haTTazreNyAM gatAtha sA // dRSTvA taM vismitA lokAH dravyAdhikyAnna jagRhuH // 108 // alpArthe khalu kaH kuryAn mahadrvyavyayaM jnH|| kramAduccAryamANA sA vArtA rAjasabhAM gtaa||109|| tacchtvA nagarasvAmI naravarmA vyacArayat // matpurAd yAsyAti pazcAt vastu ced vikrayaM vinaa||110|| tadA me mAnahAniH syAt kRtvaivmuktvaaNsttH|| bhAMDAgArin tvayAneya stAlavataH sa mulyataH // 11 // Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAMDAMgArI tadA tasyai mUlyaM datvA samAnayat // satvaraM tAlavRtaM ca tasmai rAjJe smaapryt||112|| atha rAjA'pi taM dRSTvA tAlataM camatkRtaH // avadaccAsya kartAraM matsamIpe samAnaya // 113 // sA bhANDAgAriNA vRddhA nRpAye sthApitA tadA // rAjJA pRSTaM ca bhovRddhe keneyaM citritA kalA // 114 // E sAvadaccApi he svAmin mamAMgajena tatkRtam // nRpeNoktaM ca bhovRddhe yadi putro'sti tAdRzaH // 115 // / etAvadinaparyantaM prAdUrbhUtaH kathaM na saH // vRddhA jagAda he svAminnAyaM me satyaputrakaH // 116 // vaideziko mayA ko'pi vacanenAMgajIkRtaH // rAjA prAhAtha jomAtaH so'tra tvayA mamAntike // 11 // drutaM preSya stadA sApyomiti kRtvA gRhaM gatA // preSito'tha tayA so'pi sahasAMko mhaadyutiH||118|| drutaM rAjajanaiH sArddha nRpapArzva samAgataH // muditena nRpeNAtha kalAjJAnaM prazaMsitam // 119 // pUjitazcamahAsnehAt proktazcAsau mhaamtiH|| sahasAMka tvayA cAtra pratyahaM rAjasannidhau // 120 // samAgantavya mityuktvA rAjJA so'pi visarjitaH // harSayukto nijAvAsa mAjagAma sa buddhimAn // 12 // atha sa sahasAMko'pi nityaM rAjasabhAM prati // prAmodayannRpaM gatvA bhRzaM zAstravinodataH // 122 // | kadAciddharSapUrNena rAjJoktaM bho mahAyute // anyAM kAMkAM kalAM vetsi sahasAMka vadAdhunA // 123 // Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sadaivavatsa 34 caritram avadatso'pi he svAmin catuHSaSTiH kalAH kramAt // strINAM ca puruSANAM ca dvAsaptatiH kalA api 124/ | vemyahaM tatvataH sarvA nAjJAtaM kiM jgtypi|| tacchrutvA nRpatiH prAha bho adhyApaya matsutAm // 125 // iti nRpAjhyA so'tha chandolakSaNasaMyutaM // zAstra madhyApayAmAsa sutA malpai dinairapi // 126 // athovAca nRpastuSTaH sahasAMkaM prati prabhuH // bho vidvan dIyate yattat sarva stokaM bhavatkRte // 12 // tathApi tvaM gRhANedaM dezagrAmAdikaM svakam // evamukto'pyasau tasmAn-na gRhaNAti manAgapi // 128 // uktaM punaH punA rAjJA tadgrahaNAya so'vadat evaM cedAgraho rAjan zulkamaNDapikAM mudA // 129 // yAvadvarSatrayaM dehi saMtuSTo'si mayi prbho|| tato rAjJApi sA dattA tasmai lekhasamanvitA // 130 // iti likhApitaM tatra sahasAMkena raajtH|| dravyaM maNDapikAzulkA dutpannaM yAvadevatat // 231 // sarva mahaM gRhISyAmi kasyA'pi vyvhaarinnH|| madicchayA ca tyakSyAmi zulkaM sarva mathAparam // 132 // asatyavAdinaH sarva gRhISyAmi tathA dhanam // rAjhA tadviSaye rAvA zrotavyA nahi kasyacit // 133 // evaM vilikhya tatsarva rAjJA tasmai samarpitam / adhikRtyaM hi zuddhakasya yAvadvarSatrayaM bhavet // 134 // athaivaM zulkadravyasya grahaNena mahAdhanI // saMjAtaH stokakAlena suparijanasaMyutaH // 135 // Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bahukoTimitaM dravyaM varSadvayena cArjitam // strIyogyAzca tatastena hyalaMkArAzca kAritAH // 136 // svanAmnAMkitAzcApi puruSANA matipriyAH // tathaiva vividhAkArAH kAritA dravyatastadA // 137 // ekadA bhUpateH putrI nAmnA yA surasuMdarI // tasya rUpaM samAlokya kAmarAgavazaM gatA // 138 // babhUva sotsukA sA'pi tatpANigrahaNAgrahA // tajjJAtvA tadvivAhAya rAjJA sa prArthitastadA // 139 // prakAzayati nAtmAnaM strIbhAvAnmanyate na tat // paraM rAjAgrahaM dRSTvA vicArya tena svIkRtam // 14 // aSTAdaza mahAtIrtha yAtrAyAM madabhigrahaH // asti pazcAt kariSye tadevamAzvAsito nRpaH // 14 // paraM cetastRtIyAbde SaNmAseSu gateSu saH // mRgAMkaH siMhaladvIpAt tatrAgAt dhanalabdhimAn // 142 // tatrAdatvA yataH zuklaM gamyate nAgrato jnaiH|| ratnAkaropakaNThe ca svanAvaH sthApitAstataH // 143 // bhRgAMko'pi pure tasmin samAgatya vivekataH // nRpaM natvA jagAmAtha maNDapikAdhipaM kramAt // 144 // mRgAMkena nRrUpatvAt tadA sA nopalakSitA // sahasAMkaM prati proktaM bho zulkAdhipate mama // 145 // zulkameva gRhItvA pravahaNamocanaM kuru // agrato gamyate'smAbhi yathAvasthAnusArataH // 14 // vilambakAMkSiNA tena tacchrutvA bADhamAdRtAH // mRgAMkasahitAH sarve bhojanAya nimantritAH // 147 // Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zro sadaivavatsa bhojanAnantaraM cAtha sahasAMko'pi taiH samam // upakaNThaM samudrasya gatvA tatra vyalokayat // 148 // - jJApitaM tena tebhyo'pi yUyaM satyaM vadiSyatha // tadA zulkArdhamUlyena chuTiSyathAnyathA nahi // 149 // | svalpaM ced yadi kUTaM syAt samUlaM tarhi yAsyati ||yussmaabhiH satyamevaitat vAcyaM lekhyaM vishuddhye||150|| - tenoktA api te sarve mRgAMkapramukhAstadA // sAMyAtrikA mahAlubdhA vaNigvidyAprakAzakAH // 151 // pravahaNapadArthAnAM stokaM mUlyaM jagustadA // lilikhuzca tathA lekhye svarNa mauktika susthale // 152 // - maMjiSTAdibhRtAH peTAH proktA likhApitAzcataiH / sahasAMkena tanmadhyAt svapratyayAya tarakSaNam // 153 // udghATitA yadA peTAstadA dRSTaM mahaUnam // kuddhenaM tena tebhyo'pi parUSaM gaditaM baha // 154 // ardha zulke mayokte'pi lobhAtsatyaM na pAlitam // yuSmAbhizca kRtaM kUTaM tatphalaM darzayAmyaham // 155 // | vADhaM taoNstayitveti sarvAn baddhavA catuSpathe // samAnIya sa cikSepa kArAgAre mahAdhanAn // 156 // tavRttAntAd videze'pi svApakIrtibhayAdatha // rAjJA vijJapya taM te tu kArAgArAd vimocitaaH||15|| | sarve'pi sahasAMkena bhojanAya nimantritAH // snAna devArcanAdyAbhiH pUjAbhiH pUjitAstadA // 158 // tatastAn prANayAmAsa pakvAnnAdisubhojanaiH // pravahaNasthitaM vastu svagRhe sthApitaM mudA // 159 // Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mRgAMkaH sahasAMkaM ca vijJapayati bhoprabho // dvitriguNAt zulkadAnAt muktAtmAnaM kuruSva mAm // 16 // K paraM na manyate so'pi pratyuta bhApayatyatha // jIvantaM tvAM na muJcAmi zapathena vadAmyaham // 161 // Ka tahRdayagataM bhAva majAnannatibhIskaH // vadati mama sarvasvaM gRhItvA muJca mAmitaH // 162 // tenaivaM prArthitaH so'pi kamapyekaM na muktavAn // tatazcintAparAH sarve kartavyamUDhatAM yayuH // 163 // satataM sahasAMkastu mRgAMkAdIn samAdarAt // saMtoSayati susnehAt bhojanAcchAdanAdinA // 164 // sarveSAM sukhazayyAdIna khAvAse'kArayat sudhIH // yathAsukhaM vihartavya mityuvAca praharSataH // 165 // ekadA sahasAMkena mRgAMko nijasannidhau // zayyAyAM zAyito rAtrau vArtAbhistoSito bh||16|| arthevaM mahatI rAtri vyatitA vArtayA tayoH // tatprastAve mRgAMkazca sahasAMkamuvAcaha // 16 // athAsmAkaM prakAreNa kenA'pi tvatsamIpataH // bhaviSyati navA mokSo kRpAM kRtvA vadAdhunA // 16 // sahasAMkena hAsyena proktaM pAdatale mama // udvartayasi hastAbhyAM ghRtaM zeramitaM yadA // 169 // bhaviSyati tadA mokSo nAnyathAkaraNena hi // mRgAMkenA'pi tatsarva pAravazyAca svIkRtam // 17 // K athAto sahasakisya suptasya pAdayoghRtam // zeramitaM yadA lagnaH samudrartayituM kramAt // 17 // reORTER Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIsadaivavatsama yAmakaM tena taddhRSTaM niSTitaM stokameva tat // sahasAMko'pi kApaTayAt saMjAta iva nidritaH // 17 // nidritaM taM vilokyAtha mRgAMkaH zramamAzritaH // zeSaM ghRtaM svayaM pAtuM pravRtto bahuduHkhitaH // 173 // | itaH kapaTanidrAtaH prabuddheneritaM vacaH // raMka iva dhRtaM rAtrau pibaMti vyavahAriNaH // 17 // mRgAMkastarjitastena zyAmamukho babhUva ha // athApavarake gatvA sauSadhIbalataH svayam // 175 // strIrUpaM pUrvavatkRtvA svAbharaNaiH svalaMkRtam // sahasAMko mRgAMkasya pArzvamAgAdbahirdutam // 176 // uktaM tayA mRgAMka pratyupalakSayathAtha mAm // kiM tadaiva mRgAMkana padmAvatyupalakSitA // 177 // aho saMjAtametat kiM so'ciMtayaJcamatkRtaH svapne pazyAmi kiM sAkSAdvemAM padmAvatI maham // 178 // atIva vismito yAvat sa tAM kimapi pRcchati // tatpAdayoH patitvA sAkSAmayAmAsa taM tdaa||179|| - proktaM tayAtha he svAmin bADhaM mayA vigopitH|| kheditazcAsi tatsarva kSantavyaM kRpayA tvayA // 18 // madvacaHpAlanAyaivaM caitat sarva mayA kRtam // gRhamadhye'tha taM nItvA svakIyA sakalA tayA // 18 // samRddhidarzitA so'pi dRSTvA tA mativismitaH // mRgAMkaH sa tadA tatra parAM lajjA mavAptavAn // 182 // | tena pRSTA svakIyaM sA vRttaantmvdtttH|| kSamayitvA mRgAMko'pi prasannaH sannuvAca tAm // 183 // Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ priye mayA'pi mUDhena tvaM kSiptA nirjane sthale // nirAdhArA mahAroSAt saMdigdhe jIvite tathA // 14 // KjIvitA vaM svabhAgyena kevalaM pUrvapuNyataH // samRddhiM mahatIM prApya maho nAzitastvayA // 18 // atha prAtarmagAMkasya suhRdaH sarva eva tat // jJAtvA dhikkArayAmAsu bhRgAMkaM tatsvarUpataH // 186 // KE kathayati dhigenaM yo hyaparAdhaM vinA priyAm // kathayannirjane dvIpe tatyAja nidritAM yataH // 187 // KE krameNArtheSa vRttAMto rAjJA jJAto janAnanAt // nRpAne kathayAmAsa maMtryekaH kazcidevahi // 188 // maMDapikAdhikArI yo strIrUpo'bhUt svarUpataH // camatkRtena rAjJA tacchrutvA pRSTaM samUlakam // 189 // maMtriniha bhave vApi strIrUpo'bhUt pare bhave // prAha svAminbhave'traiva jAto'sti strIsvarUpakam // 19 // tadA rAjA tamAnetuM kautukaakulmaansH|| mantriNaM preSayAmAsa sahasAMkagRhaM prati // 191 // tato mantrI tadAvAse gatvA strIrUpadhAriNam // maMDapikAdhikAriMstvA mAhvayati narAdhipaH // 192 // tayoktaM cAtha bho mantrin pUrvavannRpasannidhau // matsamAgamanaM cAtaH paraM naiva bhaviSyati // 193 // maMtriNA'pi tadA tatra gatvA proktaM tayeritam // tAmAnetuM nRpeNApi strIvargaHpreSitaH shubhH||194|| sukhAsane sthitA tAbhiH saha padmAvatI tadA // harSeNa sAbhavat pUrNA rAjagRhaM samAgatA // 195 // Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritram 37 zrI sadaivavatsarAzA pRSTA tata tApasa rAjJA pRSTA tataH sApi sarva padmAvatI tadA // tasyAne kathayAmAsa mUlataH svasvarUpakam // 196 // E bhUpati rapi tacchtvA cetasyaticamatkRtaH // tAmuvAca mayA putrI dattA te kiM bhaviSyati // 197 // | soce rAjaeNstadA tatra mamAsId dhRdi tatpatiH // tenaiSA'pi priyA bhUyAt matpatyurmAnitA sdaa||198|| | bhaginIM gaNayiSyAmi hyahaM prItiparAtha tAm // bhavate rocate yarhi tadA tvAM pravadAmyaham // 199 // matpatinA samaM rAjan tatpANigrahaNaM zubham // kAraya tvaM pramodena yathArucyanyathA kuru // 20 // | zrutvA'pi sarvasabhyaistaduktaM svAmin mahAmatiH // vyavahArI mRgAMko'taH pucyA vivAha marhati // 201 // | sabhyAnAM vacanAdrAjJA mRgAMkana samaM tadA // svasutAyA vivAhazca mahotsavena kAritaH // 20 // tasmai dattaM bahu dravyaM rAjJA'pi karamocane // bhojitaM tanmRgAMkena svabhAryAvacanAtpuram // 203 // K mRgAMko'tha kiyatkAlAnaMtaraM svapuraM prati // gamanAyotsuko bhUtvA nAvo dravyai rapUpurat // 204 // tasminnavasare rAjJA svaputrI snehabhAvataH // bahudhanapradAnena padmAvatyapi satkRtA // 205 // | mRgAMkaH saha patnIbhyAM vegena svapuraM gataH // bhuMkte vividhasaukhyAni dAnadharma karoti ca // 206 // jJAnavadgurusaMyogaM samAsAdya kadA zubham // nijapUrvabhavaM tasmai papracchAtha mahAmatiH // 207 // Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ matisAgaranAmAtha gururapyAha taM prati // jo mRgAMka sthiro bhUtvA tava pUrvabhavaM zRNu // 208 // purA dhanyapure grAme eko vIrAMgadAbhidhaH // kSatriyo'tidaridrI ca hyAsIda vIramatIpatiH // 209 // atha nAmAntaraM gacchannekadA so'tinirdhanaH // vaTavRkSajaTAM dRSTvA raktavarNA svabuddhitaH // 20 // K matvA svarNanidhiM tatra cakhAna tadadhastalam // paraM tena tato labdhaH kevalaM svarNaTaMkakaH // 211 // Ke zeSAstvaMgArakA dRSTA manasi cintitaM tadA // cAtako'pi mahAvRSTau labhate nAdhikaM jalam // 212 // E svarNaTaMkaM gRhItvAsau tataH svagRhamAgataH // tadine tena zAlyannaM kAritaM ghRtamizritam // 213 // upavizatyasau yAvad bhojanAya gRhaM prati // tAvattatra samAyAto jayadatto mahAmuniH // 214 // saca mAsopavAsyAsI dAhArAya samutsukaH // vIrAMgadena taM dRSTvA bhaktyAtha pUjito bahu // 215 // bhAvanApUrvakaM tasmai paramAnnaM samarpitam // tadanu modayAmAsa dRSTvA vIramatI satI // 216 // / | apatyArtha paraM kiMcidapi noddharitaM mayA // iti svamAnase kRtvA kiJcidudvegamAdadhau // 217 // evaM tAbhyA mapi dvAbhyAM supAtradAnatastadA // manuSyabhavasaMbandhi bhogaphalamupArjitam // 18 // tato mRtvA mRgAMko'bhUH jIvo vIrAMgadasya yaH // iyaM padmAvatI bhAryA babhUva vIramatyapi // 219 // Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rim 38 zrI sadaivavatsa - munidAnakSaNe kiMcidudvegakaraNena tat // nirmAnuSe samudrAntIpe tanmocanaM hyabhUt // 220 // - tvadviyogajaladvipollAlanAdibhavaM tayA // duHkhaM soDhamataH proktaM bhujyate pUrvakarmajam // 221 // nijapUrvabhavasyaivaM zrutvA vRttAMtameva tat // samutpannaM tayorjAtismaraNazAna madbhutam // 222 // | gurormukhAratAvatha devadharma svIkRtya cArAdhatayA svakAle // vimAna mAruhyadivaM prayAtau prayAsyato mokSamapikrameNa // 223 // | saMsAradAvAnalameghatulyA mevaM sakarNaspRhaNIyavarNAm // zrutvA gurUktAM sadayaH kumAraH sudezanAM zrAvakadharmamApa // 224 // tataH sarve guruM natvA jagmuH svasvagRheSu ca // rAjA sadayavatsAya svarAjyaM dAtu micchati // 225 // na gRhNAti paraM cAsau kumAro hi mahAmatiH // athaikadA samutsAhI rAjAnaM pratyuvAca ha // 226 // paryaTana mahaM kartuM rAjanicchAmi sAMpratam // tenAdhunA suteyaM te sukhenAtraiva tiSThatu // 227 // KE avasthAnaM mama kvApi bhaviSyati yadA tadA // enA mAkArayiSyAmi tatretyuktavA cacAla ha // 228 // videze'tha calaMtaM taM kumAra muktavAnnRpaH // vraja tvamazvarathyAdi mahADambara saMyutaH // 229 // Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kurute nAdaraM ko'pi vinADaMbaramatra vai // ADaMbarANiM pUjyante sarvatra na guNA jane // 230 // sabhAyAM vyavahAreSu zatrumadhye janeSu ca // ADaMbareNa pUjyatvaM strISu rAjakuleSu ca // 231 // bhavet paribhavasthAnaM pumAnADaMbaraM vinA // vizeSADaMbarastena kartavyaH sudhiyA sadA // 232 // vapurvacana vastrANi vidyA vinaya vaibhavAH // vakAraSaTrahIno hi naro nArhati gauravam // 233 // zrutvA sadaya vatsastat prAha cetthaM narAdhipam // kadApi vAgvilAsoyaM cetasi me na rocate // 23 // eko'hamasahAyo'haM kRzo'hamaparicchadaH // svapne'pyevaMvidhA cintA mRgendrasya na jAyate // 235 // RE rAjan mama sahAyasya kimapi na prayojanam // sAvaliMgAsamAyuktazcacAlAsau tataH sthalAt // 236 // KE atha mArge samAgacchan zabdAn zuzrAva sa kacit // aho kaite manuSyANAM shruuynte'timhaarthaaH||237|| vicintyeti calan yAvat vilokayati sarvataH // tenaikA kaMdarA dRSTA tAvat kvApi nagopari // 238 // tatra zabdAnusAreNa sabhAryaH sadayo gataH // yAvadekamanA bhUtvA karNa dattvA zRNotyasau // 239 // KE kaMdarAyA mukhe tatra prauDhazilA'sti susthitA // tena kolAhalaH zruto janAnAM tadadhastale // 24 // gacchatAMtaH svahastAbhyAM sA zilotpATitA yadA // tatsthale kaMdarA dRSTA prauDhasaudhasamA tadA / / 241 // Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritram zrI sadaivavatsa - puruSAH paJca tatrAsan vArtAlApaparA api|| tena dRSTAstataste'pi dRSTvA taM vismayaM gatAH // 24 // - suMdaryA nAryayA sAka mAgataM taM vilokya te // svacitte ciMtayAmAsuH puruSA paJca cetyapi // 243 // zilayA pihitadvArAM kathamimA samAgataH // sAmAnyaH puruSo nAyaM kiMtu ko'pi nRpAMgajaH // 244 // - surAMganAsamAM bhAryA dRSTvAtha taiH parasparam // AlocitaM gRhiSyAmo hyenaM hatvA priyAmimAm // 245 // - teSAM madhyAttadaikena janenoktaM suhRdvarAH // sa kathaM mAryate mithyA hyupAyaH kriyatAM varaH // 246 // zriyate svayamevAyaM yathA kurmastathaiva tat // iti vicArya taistatra nizritaM kAraNaM param // 247 // gRhISyAmaH ziro tasya jitvainaM tato vayam // mRte tasminniyaM devI hyAtmIyaiva bhaviSyati // 248 // - iti vimRzya taistatra prItipoSakavAkyataH // bho mitra svAgataM te'stu snehAdityAhataH paraH 249 // - zrutvA sadayavatso'pi nijabhAryAyutastadA // tatprItivacanenAtha teSAM sa nikaTe gataH // 250 // tairapi cAsanaM datvA tatropAvezitastadA // tvaM dyUtaramaNaM vetsi bho mitra ityucustataH // 251 // kumAreNoktamahaM vedmi tairuktaM tarhi satvaram // ramayasva tva masmAbhiH saha dyUtaM manoharam // 25 // prAha so'pi varaM ceti paraM tvahaM karomi kim // mocanAya paNasyApi matpAbeM vartate na kim // 253 // Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mastakameva sarveSAM paNo'stu cetyucuzca te // kauTilyena vadantyete kumAreNApi cintitam // 254 // AkArai riMgitairgatyA ceSTayA bhASaNena ca // netravaktravikAraizca lakSyate'ntargataM manaH // 255 // paraM teSA midaM pApaM duHkhadaM ca bhaviSyati // vicAryeti kumAreNa proktaM bho eva mastu tat // 256 // tato chUte'pi tatkAle harasiddhiprabhAvataH // teSAM zirAMsi paJcAnAM kumAreNa jitAni vai // 25 // tairuktaM cAtha bho mitra gRhANa tvaM zirAMsi nH|| tadA'vadat kumAro'pi zRNuta suhRdo vacaH // 258 // suhRdbhiAtRvargezca prItyaiva ramyate samam // taM prAyastatoyUyaM mayA bandhusamA matAH // 259 // sahodaraH sahAdhyAyI maitryavAn rogapAlakaH // mArge vAcA kRtaprItiH paJcaite bandhavo matAH // 260 // vismitai staistataH proktaM bhomitra zrUyatAM vacaH // asmAbhiH pApabhidroha ciMtito'bhUttavopari // 261 // KE paraM tvanAgyayogena naH saMtApakaro'jani // yaH karoti sa tad bhuMkte hyata uktaM jagatyapi // 262 // E druhyanti ye mahAtmabhyo druhyatyAtmAnameva te // pUrNendrugrAhakRdrAhuH zIrSazeSo'bhavanna kim // 263 // E saumye virUpaciMtAyA mapi svasya vipanaraH // dadhimanthacikIrmanthAH strIbhirbaddho nirIkSyatAm // 264 // | pRcchatyatha kumAro'pi bhosuhRdo mamopari // yuSmAbhi ciMtito dveSaH kathaM satyaM vadantu naH // 265 // Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritram zrI sadaivavatsA khacikIrSitaduSkRtyaM tasyAgre kathitaM tadA // ahitaM kRtamasmAbhiH paraM devena rakSitaH // 266 // - atha prAha kumArastAn yUyaM ke vrata sajanAH // kutazcAtra samAyAtA guptasthAne vadantu tat // 267 // vidyAsiddhA vayaM caurA ityuktvAte'bhidhAM jaguH // arjaka AmayaH zUlI sevAlazcacaturthakaH // 26 // ghorAMdhakAra ityevaM paJcanAmAni santi naH // cauryAllokadhanaM hatvA vilasAmo vayaM sadA // 269 // athAsau calituM tasmAt prArabhate yadA tadA // tairuktaM jo mahAbuddhe tvamasmAkaM samIpataH // 270 // gRhANa siddhidAM vidyA kAmapi pArthitazcataiH // kiMcidapi svayaM tebhyo gRhItuM nahi vAJchati // 27 // teSAM madhyAdathaikena padminIpatraveSTitaH // tuSTena kaMcuko baddhaH uttarIyAMcale tadA // 272 // lakSamUlyena ratnena mauktikaiH khacitaH sa ca // tamajAnan kumAro'pi tato gaMtuM mano dadhe // 273 // tairuktaM cAtha he mitra kasmin kaSTe samApateH // kadApi yaditvaM kvApi tadAsmAn satvaraM smreH||27|| siddhirjanAnAmatha vai rasAnAM yuddhe jayAnAM-jalatArakANAm // girevidAriNyarimardinI-gha hyAkAza gAminyapi naH samIpe 190 tvamasmAkaM paraM mitraM yato'sIha susaMgataH // ato'vazyaM sahAyaM tvAM kartu mutkaNThitA vayam // 276 // 0 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | kSIreNAtmagatodakAya suguNA dattA purA te'khilAH kSIre tApamavekSya tena payasA hyAtmA kRzAnau hutH|| gaMtuM pAvaka munmanA stadabhavat dRSTvA tu mitrApadaM yuktaM tena jalena zAmyati punamaitrI satAmIdRzI // 277 // uktaM tadA kumAreNa bhavatvevaM bhavachacaH // yuSmAnahaM smariSyAmi yatra tatra vipadgataH // 278 // agre gacchannathaikaM sa zUnyaM puraM dadarzaha // puramadhye gatazcApi dhanadhAnyAdisaMbhRtAm // 279 // catuSke nirjanAM dRSTvA hazreNI maciMtayat // yadi ko'pi manupyo mAM milatyatra mahAmatiH // 280 // nirmanuSyapurasyAsya pRcchAmi taM svarupakam // paraM tatra tadA tena ko'pi dRSTo naro nahi // 281 // Hel tato bhramannasau saMdhyAkAle rAjagRhaM gata : // gatvA ca saptamI bhUmiM sthitastatra mahAbalaH // 282 // nidritA sAvaliMgA ca rAtrau tatra sukhAzrayA // jAgarUkaH kumArazca rakSAyai susthito'bhavat // 283 // madhyarAtrau samIpasya nivAse tena saMzrutam // kasyA api striyo gADhaM karuNasvararodanam // 28 // jijJAsayA kumAro'pi tatrAvAse gatastadA // rodanaM kurvatI dRSTavA striyaM papraccha kAraNam // 285 // rodiSi suMdari tvaM kiM nirmAnuSe pure sthitA // sA vakti bho mahAbuddhe zRNu tat kathayAmyaham // 286 // yasya kasya samIpe svaM vRttaM na kathayennaraH // paraM bhAgyAdhiko bhAsi tavAgre'to vadAmyaham // 287 // Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritram zrI sadaivavatsa adhunA vartate rAtri statra vAcyaM na kasyacit / / rahasyaM jJAnibhiH proktamiti nItAvapi sthitam // 28 // 41 divA nirIkSya vaktavyaM rAtrau naivaca naivaca // saMcaranti mahAdhUrtA vaTe vararuciryathA // 289 // striyA proktaM vacaH zrutvA kumaaro'vddnmnaaH|| bho suMdari kathaM caitat sA prAhAtha samutsukA // 290 // ujjayinyAM mahApuryAM vikramArko narAdhipaH // sabhA tasya mahAramyA prAjJaiH paMcazatai vRtA // 291 // sabhAgArabhUto'pi vararuciH supaMDitaH // yazcaturdazavidyAnAM pAtramAsInmahAmatiH // 292 // - rAjJaH kIDAzuko'pyAsIt vidagdhamukhamaMDanaH ekadAnyanRpasyAgre nRpeNa preSitaH sa ca // 293 // | lekhadAnAya kIraH so'pyagacchat gaganAdhvanA // gatvAtha kRtakAryo'sau parAvRtaH tataH sthalAt // 294 // adhvani padminIpure kasyApIbhyasya sadgRhe // vedikAbhittibhAge sa vizazrAma zramAkulaH // 295 // raMbhAkAraM ca tatrAsau kanyAvRndaM vyalokata // tanmadhyAdekayA proktaM bhosakhyo'yaMzukaH zubhaH // 296 // | nRpasya vikramArkasya jIvitAdapi vallabhaH // arthato nAmatazcAsti vidagdhamukhamaMDanaH // 297 // tatsakhibhistataH pRSTaM bhosakhi tvaM vadAdhunA // vRttAMtaM taM kathaM vetsi harSapUrNA'vadattadA // 298 // - ujjayinIpurImadhye mAtulasya gRhaM mama // prasaMgena zuko dRSTo prAgasau tatsthayA mayA // 299 // Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tavRttAMtaH zrutastatra hyatrAsti matpituham // tato'tIva susaMhRSTA provAca sA zukaM prati // 30 // mama pAve samAgatya mamotsaMga malaMkuru // tasyAstanmadhuraM zrutvA vacaH zukena tatkRtam // 301 // KE aMgasaMvAhanaM tasya kuzalapaznapUrvakam // pramuditA satI kRtvA kanyA'pi sAvadattadA // 302 // zukarAja sanAthAsmi hyadyAhaM tava darzanAt // Agato'si subhAgyena nUnaM me dRSTigocaram // 203 // atha vikramarAjJe tvaM madIyamekavAcikam // prasAdaM mayi kRtvA ca kathayeH satvaraM zubham // 304 // * anyathA yadi te pApaM strIhatyAyA bhaviSyati // ityuktvAtha tayaikasmin patrakhaMDe zubhAkSaram // 305 // zlokamekaM likhitvA tat patraM tasmai smrpitm|| kathitaM patra metacca vikramAya samarpayeH // 306 // E padmatulAradau raktau tilakaM maMjarIyutam // mukhe dazAMgulIkSepaH kathametattavAnagha // 307 // ityAsIlikhitaM tatra zlokarupaM gUDhAkSaram // atha tatpatra mAdAya sa zuko'pi tataH sthalAt // 308 // K drutamuDDIya tatpuryA mujjayinyAM smaagtH|| tenA'pi zlokapatraM tad vikramAya samarpitam // 309 // rAjA'pi vAcayitvA taM zlokaM citte camatkRtaH // paMDitebhyo tatastatra tadartha paripRSTavAn // 310 // ujjayinyA mitazcaiko vasatisma mahAdhanI // mahirAjAbhidho nAmnA tatputro'sti mahAmatiH // 311 // Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritram zrI sadaivavatsa 42 dhanAptaye gRhItvAsau hemnAmAbhUSaNadikam // kSatriyaikasahAyena dezAntare cacAla ha // 312 // mAgeMsthagacchatA tena sahAyIbhUtapApnanA // dhanalobhAnmahAraNye hantuM baddhaH sa buddhimAn // 313 // vyavahArisutenoktaM bho mitra tvaM dhanaM mama // gRhItvA muMca jIvaMtaM prArthito'pi mumoca na // 31 // tato vaNikasutazcAsau nijabuddhiprabhAvataH // svavairavAlanAyaiva gRhItaMca punardhanam // 315 // - svapiturarpaNAyaiva saMdezaM ca guDhAkSaram // kathayitvA sa tasyAgre taM pratijJAmakArayat // 316 // mayi prasadya bhomitra saMdezo matpituH purH|| kathanIyo tvayaiko'ya mityuktvA so vadattataH // 317 // aprazikhetitacchrutvA kSatriyeNa vicAritam // etAvat kathanenApi me pAyo na bhaviSyati // 318 // | tato'saumArayitvA taM gRhItaM sakalaM dhanam // kiyatkAlena tatraiva bhraman svanagare gataH // 319 // tena pApAtmanA tasya gRhe gatvA pituH puraH // tatputramaraNaM proktaM mAnyAdinA karomi kim // 320 // aprazikheti tenoktaH saMdezaH kathitastadA // ityuktvA sa khalastasmAdutthAya svAzramaM gataH // 321 // putrasya maraNaM zrutvA mahAzokAturazca saH // dinAni kAnicicchokAdatha zreSThayativAhayat // 322 // krameNa gacchatA so'pi kiyatkAlena buddhimAn // stokIbhUtamahAzokaH saMdezArthe'karon matim // 323 // Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AhRya paMDitAn zreSThAn saMdezArtha sa pRSTavAn // paraM saMdezavarNArthaH kenApi kathyate nahi // 324 // tataH zreSThI nRpasyAgre gatvA tAM caturakSarAm // kathayAmAsa hRtpaMkti maprazikhetisaMjJitAm // 325 // tasmai tadartha cApRcchat rAjA'pi vismayAkula: // paJcazatImitebhyaH svapaMDitabhyo hi pRSTavAn // 326 // paraM ko'pi tadarthasya kathane'bhUnnazaktimAn // hRdayAlidvayasyArthabodhAyAtha nRpeNa ca // 327 // paMDitAnAM sabhAmadhye datto dinatrayAvadhiH // vicAraH kriyatAM cAsya zlokArthasya hi shaastrtH||328|| hRdayAlIdvayasyArtha yUyaM na kathayiSyatha // bhaviSyatyapi sarveSAM dezaniSkAzanaM tadA // 329 // atha te paMDitAH sarve gatvA vararuceH purH|| tasya zlokadvayArthasya vicArakaraNe sthitAH // 330 // dinadvayaM gataM caiva paramoM na lakSitaH // khinnAH kartavyamUDhAste pazyanti sma parasparam // 331 // prahelikA samasyAM ca nidhAnaM hRdayAlikAm // garbhotpattiM vipatiM ca naiva jAnaMti mAnavAH // 332 // kadApi jJAnayogena devasyota prasAdataH // jAnanti mAnavA nUnaM daivatAMzA bhavanti te // 333 // athArthAjJAnato nUnaM prabhAte no bhaviSyati // dezaniSkAzanaM caiva svamAnabhaMgapUrvakam // 334 // iti viciMtya te sarve prAjJA bhayAturAMHpurAt // bahirnirgatya saMdhyAyAM rAtrau ca kutracit sthitaaH||33|| Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritram 43 zrI sadaivavatsa | vararuciH sthito gatvA zmazAnavaTakoTare // atha tasmin vaTe rAtrau pretayUthaM samAgatam // 336 // kurvanti vArtayA sarve vinodaM ca parasparam // ekenoktaM prabhAte vai nUnamasmAt purAd bahiH // 337 // prAjJaniSkAzanenAtra viDaMbanA bhaviSyati // tacchrutvaiko laghupretastaM vRddhaM prati pracchati // 338 // hetunA kena bho tAta purAnniSkAzanaM bahiH // zlokArthAjJAnato vatsa mithyAnAsAcca so'vdt||339|| laghupretastadovAca bho tAtArtho'sti kastayoH // prAha vRddhastadarthena kimasmAkaM prayojanam // 340 // | ityuktopi laghupreto mumoca na kadAgraham // ata uktaM jagatyasmin nItigrantheSu pNdditaiH||341|| KE bAlanArInarendrANA graho athilasaMnibhaH // kaMkapatrIkRte yena vallabhIbhaMga IritaH // 342 // | mahAmatyAzca sItAyA jAte hemamRgAgrahe // rAvaNena samaM yuddhaM rAmasyApi babhUva ha // 343 // | svArAjye pAMDuputrANAM kauravANAM kSayo'bhavat // laghupretAgrahaM dRSTvA vRddhapreto'vadacNu // 344 // padmAkhyaM tu puraM padmaM vaNikputrI tulA smRtA // tilakamaMjarI khyAtA radau daMtau prakIrtitau // 345 // raktAvoSThau tayoH pANigrahaNAtsaMgamo bhavet // mukhe dazAMgulIkSepaM kRtvA vijJApayAmi bhoH // 346 // athaitadviSaye rAjaMstava citte yathA bhavet // mamopari kRpAM kRtvA jJApanIyaM tvayAnagha // 347 // Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vararuciH sa zuzrAva zlokArtha koTarasthitaH // caturNAmakSarANAM sa vRddho'thaM taM tato'vadat // 348 // anena tava pUtrasya prasuptasya vanAntare // zikhA mAkramya pAdena khaDrena zirasi hataH // 349 // | hRdayAlikayorartha zrutvAthaivaM tayordvayoH // harSotkarSAllasadgAtro vararucirgRhaM gataH // 350 // sakale'pi pUre tatra paMDitagrahaNAya ca // bhramaMti sainikA drutaM nRpAdezAditastataH // 351 // - tai dhRtAH paMDitAH ke'pi vararucistadAvadat // dhiyaMte sarva evaite mudhaiva paMDitAH katham // 352 // nUnaM praznottaraM dAsye nRpasyota sa satvaram // sabhAM gatvA jagAdArtha hRdayAlikayorapi // 353 // tacchrutvA sakalA hRSTA nRpayutA sabhA tadA // atiprazaMsayAmAsa vararuciM mahAmatim // 354 // - sarve'pi paMDitA hRSTAH muktAH saMto mahAbhayAt // varaM vardhApayAmAsu vararuciM mahAguNam // 355 // tatra padmapure gatvA vikramo'pi vaNiksutAm // pariNinAya harSeNaM sa tAM tilakamajarIm // 356 // zreSThinApi nRpAdezAt nigRhya duSTakSatriyam // vAlitaM putravairaM tat punaH prAptaM svakaM dhanam // 357 // | utsAhI kautukAloke laghupreto'vadattataH // paMDitAnAM na jAtaM tat niSkAzanaM kathaM puraat||358|| | tenAtha pretavRddhena svAvadhijJAnatastadAH // vararuceravasthAnaM vijJAyoktaM tadagrataH // 359 // Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritram zrI sadaivavatsa, maduktArthaM sa vai zrutvA kathayAmAsa taM nRpam // paMDitAnAM punarmAnaM jAtaM tena sabhAsu ca // 360 // - ata uktaM mayA bhUman tathoktaM sujanairapi // vaktavyo guptavRttAMto rAtrau naiva ca naiva ca // 36 // tadA sadayavatso'sau prAha he subhage mama // api samutsukasyaivaM vRttAMtaM te vadAdhunA // 362 // - tayoktaM cAtha he zrIman zRNu tarhi kathAM mama // rAjho naMdAbhidhasyAhaM lakSmIrasmi pratiSThitA // 363 // jAtA'dhunA'smi nirnAthA karomi rodanaM tataH // atha tvayA sanAthAhaM bhavAmIti samutsukA // 36 // KuktaM sadayavatsena khedaM mA kuru sarvadA // nAtho'haM te bhaviSyAmi lakSmI na vRNute hi kaH // 365 // - kumAraH prAha bhodevi jAtaM zUnyaM puraM katham // kautukaM yadi te citte zRNu tahIti saa'vdt||366|| atra vIrapUre hyAsIt bhImasenAbhidho nRpaH // tasya lakSmI ritikhyAtA priyA rAjJI babhUva h||367|| rUpasaubhAgyasaMpattyA sAtIvAbhUn manoharA // ekadA tatpure ko'pi tapasvI susamAgataH // 36 // daMbhAjayituM lokAn strImukhaM nAvalokate // mAsakSapaNakarmAnte pAraNe'so nimantritaH // 369 // kaMvAdharairnaraimA~geM striyo dUrIkaroti saH // zrutvA tat kApi vezyakA svamanasItyaciMtayat // 30 // Ka aho ayaM mahAdhUrtastapasvI kapaTe paTuH // mUrkhANA raMjanAyaiva mADaMbaraM karoti saH // 371 // Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manyamAneti sA tasya caikadA galato'dhvani // vetribhirvAryamANApi svahastena shirospRsht||372|| tadAsAvapyati kruddhoviSNurviSNuriti smaran // snAnArthaM lokadRSTosau pratyAvRttastadA tataH // 373 // vRtAntaM tamatha zrutvA rAjA'pi kupito bhRshm|| tAM ca vezyAM samAhRya sUpAlaMbhaM sa dttvaan||374|| vezyovAca mahArAja tApasaH kapaTe pttuH|| pratyayo bhavatAM no cet parIkSAM kuruta svayam // 375 // tayetthaM prerito rAjA tatsvarUpaM vilokitum // tApasaM svagRhe taM ca pAraNAya nyamantrayat // 376 // mahatADaMbareNAtha tApamaM taM samAgatam // rAjJI svarNAsanaM datvA lagnA bhojayituM kramAt // 377 // pakvAnnaM pariveSyAtha rAjJI tasya puraHsthitA // karoti vAtaprakSepaM vyajanena praharSitA // 37 // rAjJI manoramA dRSTA tAvattadrUpamohitaH // kAmAhidaSTa evAsau saMjAtastApaso'pi san // 379 // | nAmApi strIti saMhAdi vikarotyeva mAnasam // kiM punadarzanaM tasyA vilAsollasitabhruvaH // 380 // utthitastApasastasmAdatha vismRtabhojanaH // bhogArtha prArthayadrAjJIM tadA ruSTA nRpapriyA // 38 // | brUte dUraM drutaM yAhi tvamitastApasAdhama // pApAtman kuta AyAto mukhaM darzaya mA tava // 382 // | rAjhyA tiraskRtaH krodhAdapi kAmamadAnvitaH // na viramatyasau pApI yataH svaduSTaceSTitAt // 383 // Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritram zrI sadaivavatsa tAvanmahattvapAMDitye kulInatvaM vivekatA // yAvajjvalati nAMgeSu haMta paMceSupAvakaH // 38 // 45 siktopyaMbudharavAtaiH plAvito'pyaMburAzibhiH // na zAnti yAtyaho citte kAmavahniH prdiipitH||38|| | baMbAravaH kRto rAjhyA taM zrutvA nRpa aagtH|| cukopa tApasaM dRSTvA tathAvidhaM manasyati // 386 // aparAdhasahastre'pi yoSivijatapasviSu // na vadho nAMgavicchedo dezanirvApanaM param // 387 // iti jAnannapi rAjA tiraskRtya jadhAna tam // sa mRto rAkSaso bhUtvA pUrvavairaM samasmarat // 388 // rAjAnaM mArayAmAsa tiraskRtya tataH param // parUSaistAM tiraskRtya sa rAjJI mapyamArayat // 389 // A rAkSasena tatastena roSeNa sakalaM puram // kRtaM zunyamataH ko'pi vAsayati punarnahi // 390 // tenaiva hetunA rAjan zUnyaM puraM hi vartate // kavibhi zvApyataH proktaM kalahe kAraNaM striyaH // 391 // akIrteH kAraNaM yoSid yoSid vairasya kAraNam // saMsArakAraNaM yoSid yoSitaH parivarjayet // 392 // ityuktvA sA sthitA tUSNI lakSmIdevI tataH param // vRttAMtaM sakalaM zrutvA kumArazciMtayatyapi // 393 // ye rAmarAvaNAdInAM saMgrAmagrastamAnavAH // zrUyaMte strInimittena teSu kAmo nibandhanam // 394 // | viSayatRSNayA cetthaM devairapi narairapi // svIkRte bahusaMgrAmAH kriyate'nyakathAtra kA // 395 // Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | harasiddhiprabhAvena rAkSasaM paritoSya ca // saMprApyAnumatiM tasya vAsayiSyAmyahaM puram // 396 // viciMtyeti kumAro'pi pratyAvartya tataH sthalAt // sAvaliMgA sthitA yatra pratyAgAttatra ssvrm||397|| amantramakSaraM nAsti nAsti mUlamanauSadham // nirdhanA pRthivI nAsti bhAgyamekaM hi ced bhavet // 398 // nirIhasya nidhAnAni prakAzayati medinI // aMgopAMgAni DiMbhAnAM na gopAyati kAminI // 399 // | avaM ciMtayatA tena kiyatkAlAdanaMtaram // tAmracUDeritAH zabdAH zrutAstatra mahAtmanA // 400 // KE arUNaH prakaTIbhUtaH kAsAre kamalAnyapi // avaM jAte prabhAte'sau gatanidro babhUva ha // 1 // sAvaliMgA vinidrApi jAtA pazcAdasau tataH // vilokayati netrAbhyAM yAvacca sarvatodizam // 2 // sauvarNamaNimANikyamauktikakoTi saMyutam // lakSmIlIlAyitaM dRSTvA prItyovAca priyAM prati // 3 // balipUjAM vinA sarva gRhItuM nocitaM dhanam // samaye'to gRhiSyAmi balividhAnapUrvakam // 4 // Ka atvarA phaladA jJeyA tvarA kAryavinAzinI // tvaramANena mUrkheNa mayUro vAyasIkRtaH // 5 // kasminnapi mahAgrAme daridreNAtha kenacit // dvijenArAdhito yakSastuSTasya yAcitaM dhanam // 6 // tadA yakSa uvAcedaM vipra bhAgye dhanaM na te // dvijenoktaM tathApi tvaM dehi me tanmahaddhanam // 7 // Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritram 16 zrI sadaivavatsa yakSeNoktaM ca bhI vipra prAtaHkAle mamAlaye // sarvadA mayUro hemna eko nRtyaM kariSyati // 8 // svarNapicchaM tadA tasya pucchato'dhaH patiSyati // ekaikaM sarvadA grAhyamityuktaH sa karoti tat // 9 // kAlena kiyataivaM sa dhanADhyaH saMbabhUva ha // tatastena kalApAnA mekatra bhArakaH kRtaH // 10 // atilobhAbhibhUtena kAlakSepAsahiSNunA // dhRtastena mayUro'pi yakSaH kucho'bhavattataH // 11 // atha ruSTena yakSeNa mayUro vAyasaH kRtaH // anUvan kAkapicchAni dvijena melitAnyapi // 12 // tenAtilobhinA caivaM dhanaM nAptaM manAgapi // atIvAkulitazcite sa jAto khedamAvahan // 13 // tataH sadayavatso'pi manasyevaM viciMtya saH // taddhanagrahaNAyAne calito'nutsukIbhavan // 14 // gantavya muktaMca zataM purANAM jJeyAni vijJAnazatAni caiva sevyaM zataM cAtha narAdhipAnAM sthAnAMtaraM bhogya mataH prayuktam // 415 // evaM kRtvA gato mArga kautukAni vilokayan // tataH paJcadinaprAMte puramekamavAptavAn // 16 // | suMdarIsahitaM tatra dRSTvA taM grAmanAyakaH // ko'pi bhaTTo'vadadvAcaM bho kumAra kva yAsyasi // 17 // gamiSyAmi pratiSThAnapure'ha mityuvAca saH // bhaTTenoktaM hi saMdhyAyAM gamanamucitaM nahi // 18 // Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcAreNa tamAkRtyA kulInaM guNazAlinam // tatra vAsIya bhaTTo'sAvAgraha makarottadA // 19 // - vicAritaM kumAreNa navet kvApi sthitiH puraH // ato bhaTTAgrahAnnUnaM nivAso me zubhaMkaraH // 20 // vicAryaivaM sthitastatra bhaTTena sthApito gRhe // snAna bhojana tAmbUlaiH sadbhakyA mAnitaH sa ca // 21 // rAtrau manojJazayyAyAM zAyito'tiprazaMsitaH / vArtAbhi vividhAbhizca toSito puNyavAn ytH||22|| zrAntasya mAnaM tRSitasya pAnaM bhaktaMkudhArtasya bhayasya rakSA // etAni yasyopanayaMti kAle taM lakSa NajJAH pravadanti dhanyam // 23 // | dadyAt saumyAM dRzaM vAca mabhyutthAnamathAsanam // zattayA bhojanatAmbUle zatrAvapi gRhAgate // 24 // asya bhaTTasya saujanyaM priye pazyeti so'vdt|| sAha svAmin bhavantyevaMvidhA nUnaM susjjnaaH||425|| sajanaH sarvadA sthAnaM guNoghAnAM bhavetkhalu // pAthasAmiva pAthodhI ratnAnAmiva rohaNaH // 26 // Ka punaH prAha kumArastAM sAvaliMgAM hitaM vacaH // paJcakrozaiH pratiSThAnapura dUramitaH param // 27 // pAdacAreNa niHzrIke nayanaM te piturgehe // ghAtakaM me pratiSThAyAH suvastrAbharaNaM vinA // 28 // tena tvAM sthApayitvAtra pratiSThAnapuraM prati // tvatkRte prathamaM matvA vAhanAdyAnayAmyaham // 29 // Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritram zro sadaivavatsa 47 tatra me kevalaM paJca lagiSyanti dinAni hi // tAvadatra sukhaM tiSTha tacchrutvA sAvadat tataH // 30 // henAtha hRdayaM te kimasti vajramayaM khalu // mAmatraikAkinI muktavA vAJchasi gamanaM pure // 31 // tvadvirahe na zaknomi jIvituM kSaNamapyaham // tarhi paJca dinAnAM kA vArtA svAminnitaH param // 32 // | svAmin pativratA nArI sevate devavatpatim // sA nUnaM tatkRte svasya prANAMstyajati satvaram // 33 // | paraMtu puruSo duHkhaM vajrakaThinamAnasaH // tasyAH svamanasi prAyo nAnayati manAgapi // 34 // | anyatra svecchayA caiva ramayatyapi svaM manaH // evaMvidhAM priyAvAcaM zrutvA teneritaM vacaH // 35 // | priye narabruvasyaitatkevalaM lakSaNaM smRtam // na dRSTaM na zrutaM kvApi hyuttamasya narasya vai // 36 // svAdhIne'pi kalatre naciH paradAralaMpaTo bhavati // paripUrNe'pitaDAge kAkaH kuMbhodakaM pibati // 37 // uttamastunaraH strIto yojanAnAM zatAnyapi // duraM gataH priyAM svasya vismarati na cittataH // 38 // // nija mahilA muhakamalaM puttamuhaM dhUli dhUsaracchAyam // sAmimuhaM supasannaM joyaNasahavi na visri||39|| | naro gato videze'pi yatra nijapriyA sthitA // nijazaktyA punastatra pazcAdAgacchati drutam // 40 // Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arjitaM svarNamaukiktamANikyAdi zubhaM dhanam // svapriyAyAH kare sarva marpayati praharSataH // 41 // prayAti na hi vizvAsaM mAtR bhAtR sutAdiSu // arpaNe kiMtu taiH sArdha mahAklezaM karoti ca // 42 // Ka priye tava viyogo mAM bAdhate kiM karomyaham // pAve samAgamiSyAmi nUnaM te paMcame dine // 43 // KE jaDa vacasi yacca tumaM kovAraDa jamanAha jaMtassa ||tuhmmnne mahamaraNaM sihiyaM hohI kahaM tasya // 44 // ke AzvAsitApi sA vakti vAkya mevaM mahAsatI // AzvAsayati saivaM tAM zapathAnAM zatairapi // 45 // tadA sovAca he nAtha dviyAmaM paMcame dine // mArga vilokayiSyAmi yAvatte'haM smutsukaa|| 46 // bhavanto nAgamiSyanti tataH paraM nirutsukA // svadehaM pAvake dhRtvA jvAlayiSyAmi satvaram // 47 // | athaivaM taM vacobaddhaM vidhAyovAca sA punaH // svAmiMstatra pure'neke dyUtakArA vasanti vai // 48 // dhUrtAzcaurA janA granthichoTakA vaMcakAH khalAH // kAyasthAdimahAduSTA vasanti kapaTAnvitAH // 49 // nivAso'sti catuHSaSThI yoginInAM punaH puram // krIDAsthAnaM dvipaJcAzadvIrANAM lokavizrutam // 50 // K vyavahAraM svasaMjJAbhistatra kurvanti mAnavAH // bahubuddhisanAtho'pi janastatra vimuhyati // 51 // kAyasthenodarasthena mAturmAsaM na bhakSitam // mA dayAM tatra jAnIhi tatra heturadantatA // 52 // Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritram zrI sadaivavatsa lekhanIkRtakarNasya kAyasthasya na vizvaset // yamo'pi vaMcito'nena gakArAMtararekhayA // 53 // 48 vizvAso naiva kasyApi kartavyo hi mahItale // tathA coktaM vivekAdivilAse kavinA khalu // 54 // vizvAso naiva kasyApi kArya eSAM vishesstH|| pAkhaNDinAM tathA krUrasatvapratyaMtavAsinAm // 55 // dhUrtAnAM prAgaviruddhAnAM bAlAnAM yoSitAM tathA // svarNakAra jalAgnInAM nakhinAM prabhuNAmapi // 56 // nIcAnAmalasAnAM ca parAkramavatAM tathA // kRtaghnAnAM ca caurANAM nAstikAnAM ca jAtucit 57 // // zikSA muktvA svabhAryAyAM sthitAyAM sadayo'vadat // nUnaM mevaMvidhe pure gantu micchAmi buddhitaH // 18 // Ka tatraiva me mahAn lAbho'pi bhaviSyati he priye // kumAreNAtha taM bhaTTa mAkArya kathitaM vacaH // 59 // bhobhaTTa te gRhe muktvA mama bhAryA mimA maham // pratiSThAnapure gaMtu micchAmi dinapaMcakam // 6 // ato'vazyaM tvayA kArya me priyAyAH surakSaNam // bhaTTena pAntha muJcoktaM nizcitAya magRhe // 6 // sAvaliMgA tadovAca svAminnekAkinI svayam // atra bhaTTanivAse'haM sthAsyAmi tu kathaM yataH // 6 // pustikA khaTikA nArI parahastagatA satI // naSTA jJeyAthavA puMsA dhRSTA bhuktA ca labhyate // 3 // sadayena tadA tasya bhaTTasya dRSTigocaram // svapriyAM pratyuktaM sacchRNu hitakaraM vacaH // 64 // 48 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSatriyarAjaputrANAM bhaTTA bandhusamAH smRtAH // lokoktirasti sarvatra hyaparaM ca vadAmyaham // 65 // saMgrAme rAjaputrANAM mRtAnAM dAhako yadi // tatsaMbandhI na kopi syAt tadA bhaTTA dahanti vai // 66 // | saMbaMdhino hi bhaTTAnAM yataste patitA nRpAH // kiMcaite lokasaMsiddhaprauDhibhAvakarAH smRtAH // 7 // zUrasabhAsu vIrANAM saMti caryAprakAzakAH // yazaHsphAtikarA steSAM bhavaMti tena he priye // 8 // ahaM tvAmAtmano baMdhugRhe muktavA'smi saMtrajan // atastvayA manociMtA kAryA nahi manAgapi // 69 // | ityAyuktyA samAzvAsya tAM muktvA tatra buddhimAn // calitaH sadayo harSAtpratiSThAnapuraM prati // 70 // krameNAtha purAsannataTAkasya taTe gataH // jalapAnAya tatrAsau dadarza jalahAriNIH // 71 // Kjalena hastapAdAdi kSAlayantaM vilokya tam // jalaM pAtraSu gRhNantya ucatustAH parasparam // 72 // ekayoktamayaM pAntho bhosakhyaH sumnohrH|| hastAdikSAlanaM kurvan pibatIdaM jalaM katham // 73 // | parayoktaM tadA mugdhe tvaM svayaM buddhiyogtH|| atratyApi na jAnAsi hyetAvanmAtrakaM katham // 74 // svapurAdeSa Amacchan svastriyaM virahAturAm // vArayAmAsa tasyAzca kajjalena samanvitam // 75 // Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sadevavatsa caritram Ka buMchitavAn svahastAbhyA mazrupAtaM yadA tadA // snehato dhautavAnnAyaM svahastau kjjlaavilau||76 // tenAnumIyate cAsya pAnthasya svapriyAM prti|| vartate sumahAn sneho dhanyA yatpatirIdRzaH / / 77 // | vArtAlApa mathaitAsAM zrutvA'tIva cmtkRtH|| svahRdi ciMtayatyevaM kumAro harSamAzritaH // 78 // | aho etatpUrasthAnA maMganAnAM vizeSataH // cAturya vartate kIdagiti kRtvA cacAla ha // 79 // puraM pravizato'syaikaSTuMTukazchinnanAsikaH // sanmukho'bhUt kumArastaM dRSTvA ciMtAturo'bhavat // 8 // prathame kavale jAtaM makSikApAtavanmama // atrApazakunaM me bhUt praveze prathame pure // 1 // valitvA'sau tataH pazcAt nikaTasthAnavartini // gatvA ca samupAviSTo herambadevamaMdire // 8 // Rs tAvatA tena TuMTena nareNa ciMtitaM mama dhik kurUpaM hi lokAnA mapazakunakAraNam // 83 // athAhamasya pAMthasya kathaMcicchakunai zubham // kuve'treti viciMtyAsau puSpapatraphalAdibhiH // 4 // jagAma sammukhaM tasya pAtraM bhRtvA suvastubhiH // tatpAtraM tatpuro muktvA sovAca madhuraM vacaH // 5 // san zubhazakunAyaitat samAnItaM mayA mudA // atastvaM zakunaM natvA harSAdidaM gRhANa ca // 86 // vicAritaM kumAreNa hyeSako'pi subuddhimAn // nUnamasti sadAcArI mahAkulasamudbhavaH // 87 // Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tenAhaM dRSTapUrvo na tathApi hitakAmyayA // mAMgalye me mahAbhaktiM vidadhAti hyayaM pumAn // 88 // padmAkaraM dinakaro vikacIkaroti candro vikAzayati kairvckrvaalm|| nAnyarthito jaladharo'pi jalaM dadAti saMtaH svayaM parahiteSu kRtAbhiyogAH // 89 // - luTako'pi svacitte'tha ciMtayati mahAmatiH // nRpAdikulasaMbhUto yadyaSa saMbhaviSyati // 10 // | nRpArhapuSpapatreSu kSepsyati svakaraM tadA // anyathA khAdyavastuSu lolupo hi bhaviSyati // 11 // | tanmadhyAt kevalaM puSpaM tAmbUlena samanvitam // gRhItaM ca kumAreNa svazubhazakunAya vai // 92 // sajanA ye bhuvi proktAH kasyApi te janasya ca // kadApyabhyarthanAM naiva kuvaiti viphalAM yataH // 13 // niHzeSazakunaM natvA kumAreNa samarpitam // nizcitaM luTakenApi hyayaM rAjakulodbhavaH // 9 // atha pRSTaM kumAreNa ko'si tvaM bho mahAjana // pavitrIkuru karNo me vRttAMtakathanena te // 15 // surasuMdaranAmAsmi siMhaladvIpabhUpateH // suto'haM bho mahArAja tadaivaM TuMTako vadat // 16 // yoginInAmidaM sthAnaM vIrAdInAM tathaiva ca // Asti puraM mahArAja kautukaiH bahuniryutam // 97 // Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritram zrI sadaivavatsaSE ityAdi laukikaM zrutvA vilokanasamutsukaH // svarNakoTiyuto'trAgAM sAddhaM paMcazatai gajaiH // 98 // itakAraiH paraM kRtvA kapaTaM sarvamaddhanam // gRhItaM hastanAsAdi prAMte zastrANi cApi me // 99 // nagare'smin mahAdhurteH kapaTanATakAnvitaiH // videzino janAH sarve muSyaMte kSaNamAtrataH // 500 // mahAdhUrtasya kasyApi hyAgaMtukajanasya ca // kApi zaktirmahAbuddhe calati nahi tatpuraH // 1 // Ka tRNacchanne mahAkU madhuliptai mahAsibhiH // kaitavaizca mukhe saumyai durdazAM ko na nIyate // 2 // ityevaM bho kumArendra rAjaputro'pi buddhimAn // atrAgatya mahAduHkhe patito'smihi pazya mAm // 3 // yUtena dhana micchaMti mAna micchaMti sevayA // bhikSayA bhoga micchati te daivena viDabitAH // 4 // athAhaM kiM ca bho bhadra vyaMgito'tiviDaMbitaH // pazcAnmama pure gaMtuM notsahe ljjyaanvitH|| 5 // zrutvAvadat kumAropi dyUtakAraiH prayojanam // asti tad ye na jAnanti te narA kuzalA nahi // 6 // Ke ajJAtAtatatvasya bhavatyeva parAbhavaH // paraM taddyUtamevAsti sarvAbhiSTapradaM mama // 7 // KjJAnino'pi narA nityaM varNayaMti puna punaH // astyAtmasukhaM sarva dyUtarasopamaM bhuvi // 8 // - yad dAye yUtakArasya yat priyAyAM viyoginaH // yadrAdhAvedhino lakSye taddhyAnaM me tvayi prabho // 9 // Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | ajJAnaM khalu kaSTaM krodhAdinyo'pi srvpaapebhyH||arth hitamahitaM vA na veti yenAhato lokaH // 10 // KE kumAroktaM samAkarNya pUrvoktaM tena ciMtitam // punarapi kumArAya tena proktaM hitaM vacaH // 11 // KjAnIhi bho mahAbuddhe vacmyahaM te hitaM vcH|| yUtAsakto hi mA bhUyAt dRSTvA mAM ko'pi sajjanaH // 12 // yo yutadhAtuvAdAdi saMvedhai dhana milati // sa maSIkUrcakai dhAma dhavalIkartu milati // 13 // sadayaH prAha bho mitra sarva satyaM bhavadvacaH // paraM mama dyUtenaiva bahulAbho bhaviSyati // 14 // Ka TuTaH prAha kumArendra kathaM tvaM khelayiSyasi // tava pAzve vinA khaDgaM kimapi dRzyate na hi // 15 // kumAraH prAha bhomitra kautukaM tvaM vilokayan // tatra tiSTheH zubhaM sarva kSaNamAtrAt bhaviSyati // 16 // tayo parasparaM prIti rjAtAtIva subhASaNAt // tataH paraM samutthAya dvAvapi jagmatuH puram // 17 // Ka ekatra sUryaprAsAde lokakalakalAravam // kumAraH pRcchati zrutvA bhomitra zruyate'tra kim // 18 // so'vadan mitra te citte yadyasti kautukaM mahat // tvaM tadaitacca vRttAMtaM samAkarNaya satvaram // 19 // detAkazreSThinaH putraH somadaMtAbhidhaH pure // vasati kAmasenA ca vezyApi sumanoharA // 20 // | atirUpavatI vezyA rAjJA cAtIva mAnitA // vIjayati nRpaM gatvA cAmarANi sabhAsu sA // 21 // Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritram zrI sadaivavatsa ca tasyA gRhe naraH ko'pi samAgabati sA tadA // gRhNAti SoDazAdhikaM drammapaMcazatAtmakam // 22 // athaikadA tayA svapne vezyayA svagRhAgataH // somadaMto yadA dRSTo reme tena samaM ca sA // 23 // tataH sA melayitvA svaM samUhaM prAtareva tat // svarUpaM kathayAmAsa tAbhyastA apyucustadA // 24 // somadaMtagRhe gatvA zIghraM tasya samapitaH // niyamitaM dhanaM svIyaM gRhANa tvaM samAzrayA // 25 // tacchrutvAtha tayA tasya gRhe sadvyavahAriNaH // mArgayituM ca tad dravyaM nijAkA preSitA svym||26|| tatra gatvA hi tadravyaM mArgitaM nArpitaM param // tadA samupaviSTA sA laMghayituM tadAlaye // 27 // KE ardhadravyapradAnena janai ruktaM pratoSaya // mudhaivAhaM kathaM dravyaM yacchAmi dhaniko vadat // 28 // pazyAmi ca kathaM kUTaM kRtveSA pArzvato mama // dravyaM gRhNAti tenoktaM kolAhalaprayojanam // 29 // adyaivaM tadvivAdasya dinaM jAtaM tRtIyakam // dvayoreko'pi lokoktaM vaco nAMgIkaroti vai // 30 // E tacchrutvA kautukotsAhI kumAro vakti taM prati // bhomitra gamyate tatra kautukaM ca vilokyate // 31 // | ityuttavAsau gatastatra samitrastaM sthitA janAH // dRSTvA kathayituM lagnA nirNayo'yaM kariSyati // 32 // Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eSako'pi navIno'sti tattattvaM kathayiSyati // kariSyatIti kiM tasyai papracchaste janAstadA // 33 // sApi taM sadayaM dRSTvA kumAraM navayauvanam // nUnameSa madonmatto vezyApakSaM krissyti|| 34 // iti matvA'vadad vezyA bho lokAH zruyatAM vacaH // navInapuruSasyaiva pramANaM vacanaM mama // 35 // ityuktvA sA svacitte'pi ciMtayati punaH punaH // evaMvidhA narA vezyA'nuraktA bhavaMti hi // 36 // | sthaviro yadi ko'pi syAd vairAgyAnmadapakSagaH // mamaiSa nyaayktev lAbhado'to bhaviSyati // 37 // tataH sarvairapi loke stadevAMgI kRtaMvacaH // tatropAvezayittvA taM vivAdaH kathitazcataiH // 38 // sarvairapi militvoktaM bhokumAra athAsya tvam // vRttAntasya kuru nyAya mityukte sadayo'vadat // 39 // bholokA yadi yuSmAbhirme nyAyakaraNaM matam // maddhaco laMghanIyaM na tairapi svIkRtaM tadA // 40 // kumAraH prathamaM prAha vezyAyai tvaM tRtIyakam // dravyAdhaM vA gRhItvaitad vivAdazamanaM kuru // 41 // tayoktaM na gRhISyAmi nyUnA mekAM kapardikAm // gRhItvA maddhanaM sarva sthAnAdyAsyAmi naanythaa||42|| tataH prAha kumAro'pi somadaMtaM prati kramAt // eSA vai rAjamAnyatvAnmanyate na mayeritam // 43 // ato'vazyaM tvayA vezyA nApamAnyA nRpAzrayA // anyathaivaMvidhe kArye mahApattirbhaviSyati // 44 // Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sadaivavatsa caritram yo sa pUjayate garvAbusamAdhamamadhyamAn // bhUpamAnyAn sa prApnoti hyApadaM daMtilo yathA // 45 // maMtrI daMtilanAmAsIt vasaMtanagare vasan lokanRpahitaM kurvastoSayati sadA janAn // 46 // athaikadA sena putrasya vivAhe bahu satkRtAH // rAjalokAzca paurAzca svannavastrAdibhirbhRzam // 47 // tadA tasya nRpasyaiko goraMbhAravyo mahAmatiH // gRhasanmArjako bhRtyo'nucitasthAna mAzritaH // 48 // maMtrinidezataH kena Tekena kiMkareNa saH // gale dhRtvA tataH sthAnAd bahiniSkAsitastadA // 49 // tadAditaH sa goraMbho svayaM dUno manasyati // nijApamAnato nidrAM sukhena labhate na hi // 50 // manasi ciMtayatyeva mahaM kenaapyupaaytH|| pAtayAmi mahAduSTa menaM mantriNamApadi // 51 // - arthekadA sa goraMbho hyalpanidrAptabhUtRtaH // saMnidhau mArjayan prAha daMtilo'sti mahAkhalaH // 52 // guptaM rAjagRhe gatvA hyAliMgati nRpapriyAm // tacchRtvA satvaraM prAha goraMbhaM prati bhUpatiH // 53 // satyaM vadasi goraMbha daMtilena priyA mama // AliMgitA kadA kutra tvayA dRSTA manasvinI // 54 // goraMbheNa tadA proktaM jAgaraNavazAdidam // rAjannuktaM na jAne kiM nidrAlunA mayAdhunA // 55 // Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svamanasi tadA seyaM ciMtayAmAsa bhUpatiH // abAdhitapracAro'sti nUnaM maMtrI mamAlaye // 56 // daMtinAliMgitA dRSTA kadAcidapi matpriyA // anena hetunA tena kathitamasti sAMpratam // 57 // apyetadaviSaye strINAM kAmavihyalacetasAm // kaH saMdeho viciMtyaivaM rAjAtikhedamAptavAn // 58 // rAjA tadAditastasmin prasAdavimukho'jani // niSiddhaH svagRhe mantripravezo'pi hi bhUbhRtA // 59 // tadA svavimukhaM dRSTvA daMtilo'pi tathA nRpam // hetunA kena matto'yaM parAGmukho babhUva ha // 60 // INE narAdhipaviruddhaM kimapi nAcaritaM mayA // tathApi kimidaM jAta miti ciMtAturo'bhavat // 61 // athaikadA rAjakAryArthaM samAyAntaM nRpAntike // daMtilaM dvArapAlaistaM ruddhaM dRSTvA vihasya saH // 6 // KE goraMbhaH prAha sarveSAM nigrahAnugrahakSamaH // dvArapAlA ayaM mantrI svayamevAsti daMtilaH // 6 // niSiddhe'smin sati sthAnAt kadAcid bhvtaampi||svaadhikaaraad bahirmadvan niSkAzanaM bhaviSyati 64 E akulIno'pi mUryo'pi bhUpAlaM yo niSevate // api sanmAnahIno'pi sa hi sarvatra pUjyate // 65 // KE ityevaM mAnase kRtvA vilakSyAsyaH sa daMtilaH // vastrayugmena goraMbhaM satkRtyAha zubhaM vacaH // 66 // bhobhadra tvaM tadA roSAnnAsIH nissArito mayA // amAtyAdisthale kiMtu niviSTatvAnmayA kRtam // 6 // Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sadevavatsa 53 tadapi kSamyatAM bhrAta rahaM bhrAtAsmi te'nagha // goraMbho'pi prasannaH san prAha taM taddhitaM vacaH // 6 // maMtrivara punA rAjaprasAdAya tavopari // kriyate kAryate cAtha pazya me buddhivaibhavam // 69 // stokaireva dinai rAjaprasannatA yathA bhavet // tathAhaM kArayiSyAmi zrutvA maMtrI gRhaM gataH // 7 // athaikadA sa goraMbhaH punarnidrAjuSo'ntike // rAjJo'pavarake kurvan mArjanaM sannidaM jagau // 71 // KE purISotsargakAle'pi bhukte'yaM cirbhaTAnnRpaH // aviveko mahAnasti khalvasmannRpate ryataH // 72 // tacchrutvotthAya goraMbhaM sakrodhaM prAha bhuuptiH|| re mUrkha kiM tvayA mauDhayAd athilavad vijalpitam // 73 // - tvAmeva sevakaM jJAtvA kevalaM cirakAlinam // nAhaM vyApAdayAmyadya vada dRSTaH kadA tvayA // 4 // so'pi pUrvavadevAha tadA rAjJA vicAritam // nUnaM manovikAro'sya jAto'stIti vibhAvyate // 75 // yathA tenAdhunA mithyA mAmuddizyaiva jalpitam // pUrva mapi tathaiva syAn mantriNi jalpitaM ttH||76|| rAjJA tadAdito mantrI pUrvavadeva mAnitaH // bravImyahamato vezyA pUjanIyA nRpAzrayA // 77 // ato he somadaMtAkhya vezyoktaM dravyamAnaya // sadayoktaM vacaH zrutvA vezyA citte'tiharSitA // 7 // Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nyAyaM kurvastvamevaM bho sajjana maddhanaM mudhA // nirgamayasi kasmAttvaM somadaMto'bravIttadA // 7 // kumAraH prAha bho zreSTin yadi tvaM vacanaM mama // novaMdhayiSyasi nyAyaM kariSyAmi tadA tava // 8 // eva muktvA kumAreNa tAvanmitaM dhanaM tataH // AnAyitaM balAtkArAdAdarzana samanvitam // 81 // paraM ko'pi na jAnAti yadayaM buddhitaH katham // nyAyaM kariSyati svacchamiti jAtaM svabhAvataH // 8 // REAdarzAgre dhanaM muktvA tataH proktaM manasvinA // vezye dhanaM gRhANeda mAdarzapratibimbitam // 3 // samIpasthaM dhanaM kintu hastenApi manAk tvayA // na spRSTavyamiti zrutvA vezyA prAha dhanArthinI // 4 // kathamevaMvidho nyAyaH satpuruSa tvayA kRtH|| uktaM tadA kumAreNa madIyaM vacanaM zrRNu // 85 // vyavahArisuto'yaM te kiM svapnenAgato gRhe // pratyakSeNAtha vA satyaM vada vezye savistaram // 86 // pratyakSeNAgato'yaM cet pratyakSasthamidaM dhanam // yadi svapnasamAyAto gRhANa pratibimbitam // 8 // bhavati sadRzaM kArya yat svapnapratibimbayoH // anubhavaM svayaM kRtvA jAnAti vimalo janaH // 8 // zrutvA caivaMvidhaM nyAyaM sabhyAH sarve cmtkRtaaH|| sAdha sAdha vadaMto'sya zazaMsabaddhikauzalam ||rnnaa vezyAM vigopayaMtaste sarve lokA ucustadA asmAbhiH kathitaM vezye gRhANa tvaM dhanArdhakam // 10 // Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritram 54 zrI sadaivavatsa tadA na mAnitaM pUrNa dhanamadya gRhANa tat // mA tvamapyatha gRhNIyA nUnamekakapardakam // 11 // marmaviddhavacojistA mityevaM jahasurjanAH // kumArasyopakAraM ca zreSThayapi bahvamanyata // 12 // tato dhanI dhanaM sarvaM gRhItvA svAlaye gataH // netre pramArjayaMtI sve sAkApi svagRhe gatA // 93 // kAmasenAtha tAM dRSTavA ciMtayati svamAnase // anayA dRzyate nUna mAnitameva taddhanam // 14 // AgatAyai tadabhyAze tasyai pRSTaM tayA tataH // mAtarAptaM dhanaM sarva mabhuktvA tadinatrayam // 15 // tayA proktaM sute'haMtu samakSaM pazyatAM nRNAm // vaidezikena kenApi bADhaM tatra vigopitA // 9 // | pRcchati kAmasenA tAM mAtaH kathaM vigopitA // tadAkkayApi sarvopi nyAyastasyai niveditaH // 97 // kAmasenAtha citte sve ciMtayati punaH punH|| puruSaM buddhimantaM taM pazyAmyaha mapi svayam // 98 // KE kAmasenA vicAryeti nATakasya miSeNa sA // gatAtha sUryaprAsAde prArabdhaM nATakaM tayA // 99 // tatra nATayaM sRjaMtI sA kumAraM taM vilokya tu // cite ciMtayati svIye bahuharSavatI satI // 600 // // AsyaM pUrNazazI vilocanayugaM vismeramiMdIvaram // kaNThaH kaMbu surazca kAMcanazIlA skandhI ca pUrNoM ghaTau // Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAha zauryagajendrayantraNamahAlAno karau cAruNAMbhoje varma sudhAMjanaM nayanayoH keneSa sRSTo yuvA // 601 // dhyAyaMtIti kumAraM taM pazyati sA yathA tathA // kAmajvaro''dhikaM cAsyA apIDayattathA tathA // 602 // K kAmajvarAkulA saivaM papAta mUJchitA satI // drutaM bhUmau vinizceSTA krameNa strI babhUva ca // 603 // tatra sthitairjanastasyA utthApanAya satvaram // bahupAyAH kRtAH sarve te'pi vikalatAM gtaaH||604|| mRteva nahi jAgarti nacottiSThati sA param / / tadotpATaya janaiH sarvaiH samAnItA ca tadgRhe // 605 // Ka AkArito drutaM vaidyo hyakayA bhayabhItayA // ativRddho mahAbuddhi zcaturo vaidyakarmaNi // 606 // jarA cAlaMkarotIha rAjAnaM bhiSajaM gurum // viDaMbayati paNyastrImalagAyakasevakAn // 6 // 7 // atha sa kAmasenAyA dRSTvA dehaM jagAda he // mAtarasyAH zarIraM tu nIrogamasti sAMpratam / / 608 // k kAmajvaraM zarIre'syA vilokyAmi kevalam // ityuktvA vaidyarAjaH sa papraccha mAtaraM prati // 609 // - hemAtaranayA ko'pi ruupsaubhaagyvaannrH|| dRSTaH kimadhunA sA tamuvAcomiti sUttaram // 610 // vaidyenoktamiyaM tarhi nUnaM kAmajvarAkulA // dRSTvA taM puruSaM jAtA hyanyo rogo na vidyate // 611 // ato mAtaH samaM tena kArayAsyAH samAgamam // yathA sA pUrvavadehA drutaM sajIbhaviSyati // 612 // Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritram 55 akkApyuvAca bhovaidya sarva satyaM bhvdvcH|| ghisRSTo'tha tayA vaidyo jagAma svAlayaM prati // 613 // zrI sadaivavatsa tato'kkayA drutaM dAsI kumArAnayane varA // preSitA sUryaprAsAde sA gatvovAca taM prati // 614 // tvAM sajjanAvhayatyakkA svAminI svAlaye mama // kumArazca tadA citte ciMtayati svabuddhitaH // 615 // Ka anyatrApi mayAkApi yAvat paJcadinAvadhi // sthAtavyameva sanmAnAdAvhayati tu mAmiyam // 616 // tasyA eva gRhe gatvA tatastiSThAmi tadvaram // iti vicArya tanmitraM kumAraH so'bravIdvacaH // 617 // athAhaM kAmasenAyA gRhe yAsyAmi sAmpratam // tacchUvA satvaraM prAha kumAraM surasuMdaraH // 618 // mitra te gamanaM tatra zreyaskaraM na vidyate // dhanAlAbhAdiyaM duSTA duHkhe tvAM pAtayiSyati // 619 // KE hasitvoktaM kumAreNa zRNu mitra mamAGgajam // sA spRSTumapi vAlAgraM na zaknoti paraM ca kim // 620 // zrutvA tadvacanaM prAha kumAraM sursuNdrH|| vizvAso naiva vezyAnAM karaNIyaH kadApi vai // 621 // jaeNa juvarNaNaya-ghesA saMgaNadyuttamitteNa kodIsai narojae-avasANe jo nahuvigutto // // // AMkhe ramai manahase jaNajANe eratta paNa te mAre puruSane jaM kaThaM karavatta // // kumAraH prAha bho mitra caitAsAM caritaM tvaham // sarva veni tvayA citte bhetavyaM na manAgapi // 22 // Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ityuktvA tena mitreNa samaM vezyAgRhe yayau // kAmasenA'pi taM dRSTvA punazcaitanyamAgatA // 623 // sAtihRSTA satI tasyA mAnamardanabhojanaiH // satkAraM satvaraM sarva cakAra snehapUrvakam // 624 // | gatakAmajvarA vezyA calituM taM samutsukam // dvitIye divase prAha kumAraM prati bhAvataH // 25 // kAraNaM kiM samuddizya he prANapriya yAsyasi // uktaM tenAha manyatra gamiSyAmyadhunA priye // 26 // tacchrutvoktaM tayA svAmin madIyaM zobhanaM gRham-yattvadIyaM tadevAsti tenAtra tvaM sukhaM vasa // 27 // kumAro'pi tadA tasyA dRSTvA tIvrAgrahaM paraM // dinAni tatra catvAri tasthau premapariplutaH // 28 // tato'sau chUtakArANAM sthAne jagAma satvaram // bahavo militA AsaMstatra dyUtaparAH khalAH // 29 // | kumAraM taM ca te dRSTvA kathayAmAsuratra kim // mitra tvaM chUta muddizya hyAgato'si vadAdhuna // 30 // sadayenomiti proktaM tadA pRSTaM punazcataiH // paraM bho mitra te pArzve dhanaM kvAsti pradarzaya // 31 // Kg tenoktaM me paNaM khaGgaM svarNa ca bhavatAM paNam // tairukta mevamevAstu dyUtAraMbho tato'bhavat // 32 // devIdattavarasyAtha prasAdAttAn vijitya sH|| bhUri svarNa tataH prApa tairevaM cintitaM tadA // 33 // adhunAmuM vayaM sarve jeSyAmo dyUtakhelane // paraM bahupaNaM kRtvA prAMte taiharitaM dhanam // 34 // Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sadevavatsa caritram kumAreNAtha mitrAya svarNa dattaM kiyattataH // gRhItvAsau tataH svarNa hadRzreNyAM gataH svayam // 35 // svayogyAni suvastrANi ca svapatnyucitAnyapi // vastravyApAritastena krItAni bhumuulytH||36|| tato gAMdhikahaDhAca kastUrIkuMkumAdikam // kaparaM ca gRhItvAsau gato'sau vaNikAlaye // 37 // tatastena gRhItAni vividhAbhUSaNAnyapi // somadattagRhe sarva kRtvaikatra mumoca saH // 38 // tasmai ca kathitaM zreSThin yadaitan mArgayAmyaham // tadA sarva tvayA deyamiti kRtvA cacAla saH // 39 // vezyAyai kAmasenAyai zeSaM svarNa sa dattavAn // caturbhirdivasairevaM prApa lakSamitaM dhanam // 40 // paMcame divase so'tha hyutthAya prAtareva yat // gRhItvA svottarIyaM ca pravRttazcalituM tataH // 41 // kAmasenA tadovAca he priya tvaM kva gacchasi // videzaM prati yAsyAmi tenoktamatha tAM prati // 42 // tayoktaM cAtha svAmin me maraNaM calite tvayi // bhaviSyatyeva gaMtuM tvA naiva dAsyAmyahaM tataH // 43 // iti tayA niSiddho'pi pravRttazcalituM yadA // tadA sA prAha vezyApi svAminaM ghaTitaM vacaH // 4 // Ka vasiUNa majha hiae-jIaMgahi UNakacchadhali // Usi-hApiyahiyaM amaMmaNa puNI vittha kala pehAmi // ityukto'pi kumAraH sa yadA na tatra tiSThati // uttarIyaM tatastasya gRhItaM kAmasenayA // 45 // Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na muMcati gha so'pyeva mAkRSyamANavAsasaH papAta gunbakaM caikaM padminIpatraveSTitam // 46 // autsukyAttad gRhatiM ca tAvatodveSTitaM tyaa|| jaTito moktikaiH ratnaiH kaMcuko nisRtsttH||47|| kaMcukaM taM mahAmUlyaM daSTvA kumaarpaarshvtH|| vezyA lobhAbhibhUtA sA mArgayatisma kaMcukam // 48 // ciMtitamatha kumAreNa kaMcuko'yamajAnataH // baddho me paJcavIrastai riti saMbhAvyate khalu // 649 // / KE tataH sadayavatsena dAnavIreNa kaMcukaH // prArthanAtaH sa vezyAyAH harSAttasyai samarpitaH // 650 // kiyatI paMcasahasrI kiyatI lakSApikoTirapi kiytii||audaayonntmnsaaN ratnavatI vasumatI kiyatI athApamAnaduSTApi sA'kkA harSavatI satI // dRSTvA tadAnazauMDatvaM tasmai zubhAziSaM dadau // 652 // kAmasenAtha sotsAhA sthApayituM tamAgrahAt // babhUvApi kumArastu tiSThati na priyossukaH // 653 // Kgamane nizcayaM jJAtvA kAmasenAtha prAha tam // dAsyAmi naiva bho gaMtumabhuktvA svAmitaH param // 654 // iti vezyAgrahaM dRSTvA bhojanAya sthito'pyasau // dyUtasya samayaM jJAtvA chUtasthAne gato drutam // 655 // dAsyA rasavatI kartu mArabdhA tAvatA ca sA // dAsyai bhojanamAdizya gaMtuM lagnA narAdhipam // 66 // tadA tayA sa kaMcuko vastrANi vividhAnyapi // bhUSaNAni zarIre sve samyagAropitAni ca // 657 // Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadaivavatsa paryakikAmathAruhya rAjamArge cacAla sA // paTaM nAcchAdayAmAsa yAnabezyA hyapatrapA // 658 // IS evaM codbhaTaveSA sA vrajantI bhUpasannidhau // catuSpathe sthitaiH sarvairjanai rapi vilokatA // 659 // E kenApi zreSThinA dRSTaH kaMcukaH sa tayA dhRtH|| vicAritaM manasyevaM nUnaM me eSa kaMcukaH // 660 // gato'sti kSAtrapAtena pUrva saiva mayAdhunA // dRSTa iti vicAryAsau svahaTTAdutthitastataH // 661 // Ke punastannizcayaM kartuM vezyApArzve jagAma saH tasyAH paryakikAdaMDalagno mArge vrajatyatha // 662 // mukhena ca tayA sAdhaM vArtAlApaM karoti saH // pazyati nayanAbhyAM ca tameva svIyakaMcukam // 663 // = pRSTaM tena tatastasyai vartate kaMcukastvayam // atimanoharo vezye tvayaiSo'dhigataH kutaH // 664 // ityAdikapaTAlApaiH svakIyameva kaMcukam // nizcitya taM svahaDhe sa vyavahArI samAgataH // 665 // KE akatra tena sarve'tha melitA vyavahAriNaH // svakaMcukasvarUpaM ca tebhyaH proktaM subuddhinA // 666 // | tatazca zreSThina: sarve militvA te mahAjanAH // sAlavAhanarAjAne gatA drutaM samutsukAH // 667 // rAjJApi bahumAnena tebhyaH pRSTaM mahAjanAH // mamAnAkAritAH pArzve yUyaM kasmAtsamAgatAH // 668 // tairuktaM bheA mahArAja vijJaptyai vymaagtaaH|| parAbhavati rAjJoktaM bhavatAmapi ko'pi kim // 669 // 57 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tairuktaM he narAdhipa naH sati svAmini tvayi // kaH parAbhavituM zaktaH kutaHbhAsvati saMtamaH // 670 // paraM nAtha nivAsAya naHsthAnaM dehi cAparam // vismitaHsan nRpaHprAha kiM yUyamanavasthitAH // 671 // kenApi pIDyamAnA na yadi yUyaM mahAjanAH // tadAnyatra nivAsAya mArgayatha kathaM sthalam // 672 // kenApi pIDyamAnAHstha yadi ceducitaM param // kathayata tato yUyaM samyak svAgamakAraNam // 673 // | tadA samazyayA zreSThI rAmadevo'vadannupam // kRSikaiH pAtyate kSetre caurestannagare kRtam // 674 // tato buddhiprabhAveNa kalpayitvA mahAmatiH // patitamasti kSAtraM kiM kApItyuvAca bhUpatiH // 675 // uktaM mahAjanenaivameva svAmin bhavatpure // cauropadravataH sthAtumasmAbhiH zakyate nahi // 676 // bhUpo vRkSaH svaprajAstasya mUlaM bhRtyAHparNA maMtriNa stasya zAkhAH // tasmAdrAjJA svaprajA rakSaNIyA- mUle gupte nAsti vRkSasya nAzaH // 77 // viciMtyeti tadA rAjA prajAnAM rakSaNe hitam // talArakSakamAkArya provAca bhItidaM vacaH // 7 // || re re nistrapa rakSakAdhama mama prANapriyA yA prajA, pretezapratimena seyamAnazaM stenena niHpIDyate // svaM cAdAya madIyavetanadhanaM khArthIva bubdhaH sadA, tyaktvA nAgararakSaNavyatikaraM nidrAyase re sukhm||79|| Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sadaivavatsa caritram talArakSa uvAcedaM hesvAmin matsasamIpataH // kartukAmo'si yaM daNDaM sukhena kuru taM nRpa // 40 // | vilokito'pi sarvatra mama cauro na labhyate // kiM karomi mahArAja kharparacauravadbhuvi // 1 // rAjA prAha talArakSa cauro'sti kharparazca kaH // talArakSo'pi tadrUpaM kathayati nRpaM prati // 82 // KE staMbhatIrthe dhanI ko'pi bhadranAmA'vasatpurA // jinadAsaH sutastasya tatpure pariNAyitaH 83 // tadvAsAlayapArzvasthe ko'pyeko vaTapAdape // vasatisma mahAyakSastena dRSTA vaNigvadhUH // 84 // tasyAmatIvalubdhaHsan bhoktumicchuH punaH punH|| Agato'pi na zaknoti spRSTuM tatpatitejasA // 85 // prayatnaM kurvatastasya yakSasyaivaM manorathAt / / varSANi ca vyatItAni bahuni vyarthaceSTayA // 86 // atha pravahaNArUDho jinadAso mahAdhanI // dvIpAMtaraM gato dUre vyApArAya mahAmatiH // 7 // tadbhAryA ca gRhe sthitvA svapiti svAlaye svayam // tadA sa samayaM prApya yakSa evaM cakAra ha // 8 // dvitIyadivase yakSo jinadAsasvarUpakam // vidhAya tatpituH pAve samAgatya nanAma saH // 89 // pitrA pRSTaM tadA vatsa kathaM pazcAtsamAgataH // jinadAsasvarUpo'sau yakSo vadati taM vacaH // 10 // K mayA tu prAganabhyAsAnnaukAyAM sthIyate nahi // tena cAhaM parAvRtto hyanyo heturna vidyate // 91 // Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravahaNasthavastUnAM vikrayAya mayA pitH|| pradhAnanAvikAyAsti dattA zikSA vibhAgazaH // 92 // pitA vadati he putra tvayaitacchobhanaM kRtam // tato yakSa stayA vadhvA niHzakaM ramate'nizam // 93 // Ke evaM gatAni varSANi tricaturANi nogataH // gotpatti rabhUttasyA vaikriyaudArikAMgajA // 9 // kiyatkAlena sa zreSThI jinadAso'pi sotsukH|| pazcAgRhe samAyAto hyarjayitvA dhanaM bahu // 95 // lokaizca tasya pitre'tha dattA vardhApanI yathA // he zreSThinnadya te putraH kuzalena samAgataH // 96 // ciMtayati tadA zreSThI mugdhA ete janA dhruvam // na jAti sutaM me tu kuzalo'sti gRhe sadA // 9 // atha tamAgataM dRSTvA yakSo naSTvA gataH sthalam // svasutamAgataM dRSTvA zroSThanAtha vicAritam // 90 // aho kenApi duSTena vyaMtareNa madAtmakam // putrarUpaM vidhAyAhaM chalito'smIti nizcitam // 19 // E evaM dhyAtvAtha sa zreSThI zyAmamukho babhUva ha // lokApavAdabhItyA ca hyaticiMtAturo'jani // 700 // evaM taM pitaraM dRSTvA tena pRSTaM pitaH zRNu // ahaM bahuvidhe kAle dhanaM labdhvA samAgataH // 701 // tena ca tava citte'dya harSotpatti dhruvaM bhavet // tathApi tvaM manasyevaM jAtaH zokAturaH katham // 702 / / | yakSasya kapaTaM sarva pitrA proktaM sutAya tat // jinadAsa uvAcedaM jJAtaM tAta mayA purA // 703 // Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sadaivavatsa caritram pitovAcAtha he vatsa videzaM vrajatA sukham // madane tasya vRttAntaH katha naM kathitastvayA // 704 // putraH prAhAtha he tAta kevalaM lajjayaiva sH|| mayA sarvo'pi vRttAntastavAye kathito nahi // 705 // zreSThinoktaM vidheyaM kiM vada vatsa svabuddhitaH // tvadhunAhaM mahAciMtAsamudre buDito'smi bhoH // 706 // putreNoktaM tvayA ciMtA na vidheyA manAgapi // jAtamAtrastvasau tyAjyaH pracchannaM bahireva sH||707|| tasya bhAgyavazAt kiMcidbhavettadbhavatu svayam // atha krameNa saMpUrNe kAle bAlodbhavo'bhavat // 708 // tadA sa zreSThinA rAtrau jukUlAbAditaH sutH|| pracchannaM vATikAmadhye mukto jAnAti ko'pi na // 709 // tadevojjayinIpuryA gavaMtI gaganAdhvanA // harasiddhi radhiSThAtrI dadarzAdhaH svayAnataH // 710 // lakSaNAlaMkRtaM tatra patitaM vastraveSTitam // svaputratvena taM bAlaM dRSTvA sAMgIcakAra vai // 11 // - pazcAdenaM samAdAsye viciMtyeti tayAtha saH // kharpareNa samAcchAdya rakSito nirbhayasthale // 12 // pratyAgatya tayA snehAd gRhIto bAlako drutam // pAlituM vaattikaabh| mAlikAya samarpitaH // 13 // kharparAcchAditattvAt sa svarpara iti nAmakaH // tena proktaH krameNAtha vRddhiM nityaM samApnuvan // 14 // saptASTavArSiko jAto devyA'sau pAyito rsaiH|| tatastasmai varo datta stayA devyA sahAziSA // 15 // Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ayaprabhRti bhovatsa yAminyAM sabalo bhavAn // vAsudevabalenApi tvamajeyo bhaviSyasi // 16 // dina svekatRNenApi paraM mRtyumavApsyasi // iti devyA varaM dattvA sojjayinyAM nivAsitaH // 17 // - ujjayinyAH samArabhya harasiddhiprabhAvataH // girinAranagaM yAvat suraMgA tena khAnitA // 18 // divA tatra suraMgAyAM tiSThati kharparohyasau // bhramati nagare rAtrau vyasanI caurakarmaNaH // 19 // caurya kRtvA suraMgAyA tiSThatyahi sa kharparaH // duHkhaM prAptA stato lokAH svadravyasyApahArataH // 20 // pUtkAraM ca janAzcakru gatvA te vikramaM nRpam // talArakSaM tadAkArya rAjJApyAkrozya bhASitam // 21 // samAnaya drutaM cauraM lokopadravakArakam // gaveSayati taM rakSaH paraM kvApi na labhyate // 22 // itastailapadevasya tilaMgAdhipate rabhUt // zrRMgArasuMdarI nAmnI pujyatIva manoharA // 23 // - tasyAH pANigrahaM kartuM jagAma tatra vikramaH // ujjAyanyAzca kuvaiti rakSaNa matra maMtriNaH // 24 // pariNIyAtha tAM rAjA vikramo'pi samAgataH // kAlena kiyatA svasya purasya sannidhau mudA // 25 // nagaryA bahilyAne muhUrtAbhAvataH sthitaH // mAMtraprabhRtayastasya milanAya samAgatAH // 26 // praNamya copaviSTAnAM rAjJA pRSTaM suzAntikam // tairuktaM nagare rAjan nadhumopadravo mahAn // 27 // Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sadaivavatsa caritram cauraiH saMtApitAH paurAH sarvataH santi bhUpate // tadA kruddho nRpaH prAha maMtrijyaH satvaraM vacaH // 28 // rakSA bho maMtriNa starhi kiM kurvanti sadA pure // tairuktaM bho mahArAja prayatna staiH kRto mahAn // 29 // paraM cauropalabdhistu na jAtApi kathaM prabho // tacchrutvA bhupatinAtha pratijJA mahanI kRtA // 30 // pure nAhaM pravekSyAmi hyakRtvA coranigraham // tato rAjA navoDhAM tAM preSayAmAsa maMdire // 31 // maMtribhiH saha gacchantI pradoSe'ntaHpure'tha sA // sukhAsane samArUDhA bhaTaizcAdhvani saMvRtA // 32 // itaHsa kharparazcauro jJAtvA vRttAntameva tam // tatrAgatyAdhvato rAjJI mAjahAra svayuktitaH // 33 // tato nijasuraMgAyAM muktvA tAM cAparaiH saha // paMcacauraiH sthito devyAH prAsAdamattavAraNe // 34 // maMtribhyasvapriyAlopaM zrutvA rAjJAtha ciMtitam // are nijapriyArakSA kriyate na mayA yadi // 35 // tadA nijaprajArakSA vidhAsyehaM kathaM sadA // iti khinnamanA bhUtvA sAvadhAno'bhavad drutam // 36 // | smRtvA'sA vagnivetAlaM nijasAnnidhyakAriNam // aMdhakArapaTena sva mAcchAdya khaDgapANikaH // 37 // | akAkI ca svayaMcauragrahaNAya puraM prati // rAtrau bhrAman krameNAtha harasiddhisthale gataH // 38 // | caurarUpaM kRtaM rAjJA dRSTvA tAM cauramaMDalIm // cauryasya vividhAM vAtI cakruste militA stataH // 39 // Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kharpareNAtha vArtAyAM taM cauraveSadhAriNam // pRSTaM mitra nivAsaHkva kiMca te nAma vidyate // 40 // tenoktamaha mAsannagrAmastho vikusaMjJakaH // cauryeNaiva ca nirvAho navati mama sarvadA // 11 // tairuktaM tarhi bhomitra viko'smAbhiH sahAdhunA // pure'smin bhAra mudroDhuM svaM kiM smaagmissysi||42|| lotramadhyAd vayaM bhAgaM dAsyAmaste'pi harSataH // nizamyeti vacasteSAM rAjJApi svIkRtaM tathA // 43 // athaivaM militA zcaurA nagarAntaH pravizya te||jgmuH kAMdavikAyAzca mAMkunAmnyA gRhaM drutam // 44 // sA mAMkuH pratipannAsIt bhaginItvena taiH sadA // svAdaM svAdaM ca taistatra bhakSitA sukhbhkssikaa|| subhojana midaM bhrAta viko tvamapi bhakSaya // nRpeNoktaM mayA''kaNThaM bhojanaM svagRhe kRtam // 46 // nAdhunA bhakSayiSyAmi kudho'bhAvAn manAgapi // tadA pRcchati mAMkustAna ko'ya madya samAgataH47 caurai ruktaM navIno'yaM bhagini cauravRttikaH // asmAkamatra mitratvAt milito'sti sahAyadaH // 48 // tayoktamasya kiMnAma navInasyAtha vidyate // tairuktaM vikunAmAya mAsannagrAmavAsakaH // 49 // cauraziromaNi zvAsti tadaivaM caurabhASitam ||nishmy sA mahAdhUrtA ciMtayAmAsa mAnase // 50 // nUnamete mahAmUrkhA jAti vikramaM nahi // yato'dya bhUpatiH kRtvA pratijJA bhramati svayam // 51 // Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritram zrI sadaivavatsa sa eva milito nUna meSu saMbhAvyate mama // vicAyati nRpaprItyai proktaM tayA vidagdhayA // 52 // bhrAtaro bhAgineyo'sti mamAya mapi sAMpratam // yuSmAbhiH rakSaNIyo'sau bhAgo deyazca loptrtH||53|| Ka tairuktaM tat kariSyAma iti kRtvA tadAlayAt // niHsRtya mArga yAgatya caurAH procuHparasparam // 54 // bhaginyA bhAgineyatvAdasmAka mapyayaM tathA // nizIthe'thamahAcaurAste rAjabhavanaM gatAH // 55 // rAjA tu sakalaM teSAM sarveSAM duSTakarmaNAm // carAcaraM samIpastho vilokayati ttprH|| 56 // pUrvagRhItasaMketAH mahiSyaH paJca tAvatA // samIpe cauryakartRNAM sazRMgArAH samAgatAH // 57 // SaSThacauranimittaM te rekA rAjhyaparApi ca // AkAritA para tatra nAgatA sA pativratA // 58 // tayoktaM re mahAmUrkhA vikramaM ca nRpottamam // saMprApya mama bhogecchA kathaM syAdaparaiH saha // 19 // atha rAjA tu tatsarva vilokya cauraceSTitam // vismito mauna mAdAya tatraiva saMsthitaHsa ca // 60 // IAS ratnapeTI gRhItvA te tataH sarve'pi nirgtaaH|| utpATanAya tAH sarvA vikramAya samarpitAH // 1 // napeNApi ca tAH vahivetAlAya smrpitaaH||saaNgaayaaN ca saMprAptA dakitya zilAM ttH||12|| - etAvatA gatA rAtriratha dinodaye nRpaH // dvArasthAMzcaturo hattvA babhANa khaparaM prati // 3 // Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vikramo'haM nRpa zcAsmi tvayyadya ruSTatAM gtH|| ataH khaGgaM gRhANa tvaM tacchrutvA'bhUt bhayAkulaH // 6 // Ka yAvaditastato bhIto vilokayati kharparaH // tAvadAjJA sa khaDnena hato muni papAta kau // 65 // tato lokAn samAkArya bhUpatinA svakaM dhanam // tebhyaH samarpitaM tattu gRhItaM te nRpAjJayA // 66 // ke zokAturA suraMgAyAM sthitA zrRMgArasuMdarI // mahiSyapi samAzvAsya svAMtaHpure ca preSitA // 7 // pratijJA pUraNAddhRSTo nRpo'tha samahotsavam // praveza makarotpuryA prasannA bhUt tataH prajA // 6 // al nRpeNa paMca rAjhyastA duSTA niSkAsitA gRhAt // paTTarAjJI zuzIlA sA kRtA yA tu ptivrtaa||69|| cauropadravamuktAste janA harSa mavApnuvan // rAjazvauro'sti durgrAhyo hyayaM kharparacauravat // 7 // evaMvidhaM talArakSavAkyaM zrutvA nraadhipH|| caureNa kiM gRhItaM va ityapRcchan mahAjanam // 7 // tadA mahAjanai ruktaM pUrvamiva samazyayA // svAmistadvastu kaMdarpaghamUraHsthalamaMDanam // 72 // rAjJA teSAM vacobhAvaM vijJAyoktaM mahAjanAH hRdyasti kAmasenAyAH kaMcukaH kiM sa coritaH // 3 // E dakSacUDAmaNI rAjannasItyuktaM mahAjanaiH // khalveSa kaMcukaH pUrva kAmadevagRhe sthitaH // 74 // kSAtraM papAta tanmadhye gatazcaurakare tadA // so'smAbhiradya dRSTo'ya mupalakSita ityapi // 75 // Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sadaivavatsa caritram 62 abhijJAnena tenAsya gataM jJeyaM tvayA dhanam // kAmasenA tato rAjJA pRSTA satyaM vada dhruvam // 76 // kenAyaM kaMcuko datto tavAsti bahumUlyakaH // sA prAha he mahArAja zRNu satyaM vadAmyaham // 77 // gRhe'smAkaM naTA zcaurA viTAdibahavo janAH // samAgacchanti cAnye'pi nAgarA rasikA jnaaH||8|| kiMcanAyaM na AcAraH kadAcidasti bhUpate // yat kasyacit svarUpaM tu puraH kasyApi kathyate // 7 // taviSaye manasteSAM jAnAtyasmAkameva ca // viSaye'smin mahArAja satyevaM tu kimucyate // 8 // kasyApi guptaM saMbaMdha kathayAmo vayaM yadi // tadAsmAkaM gRhe ko'pi'nAganchet jIvyate katham // 1 // sAmAdinedato rAjJA tataH pRSTApi sA yadA // tatkaMcUkasvarUpaM tu nAkathayanmanAgapi // 2 // tadA ruSTo mahArAjaH pratyAha daNDapAzikAn // kurutAsyA mahAdaMDaM zUlikAropaNaM dhruvam // 83 // tadviSaye punazcAhaM pRSTavyo naiva sarvathA // yatazcAsyA gRhe caurAstiSThanti lokaduHkhadAH // 4 // caurANA mAzrayaM nitya miyameva prayacchati // pRSTApi cottaraM samyaG na dadAti manAgapi // 85 // toSitA dAnamAnAcyA mapyeSA kulaTA bahu // tathApi duSTajAtitvAnnaivAtmIyA manAgapi // 86 // pAsA vasA agni jala Thaga Thakkura sonAra // e dasa na hoya ApaNA maMkaDa baDua viDAla // Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ke athaivaM tAM dRDhaM badhdhvA talArakSo bhUpAjJayA // gRhItvA'yAdvadhasthAnaM zUlikAropaNAya ca // 8 // jJAtaM tasyAH svarUpaM tat tadAkyA janAnanAt // tadA'pRcchajjanAMstatra madIyA''ropyate katham // 8 // - teruktaM zRNu tatsarva tatparihitakaMcakaH // coritavasturUpo'sti nRpAgre kathitaM janaiH // 89 // rAjJA pRSTApi sA tasya vadati dAtRnAma na // teneyaM cauravacchalikAyA mAropyate janaiH ||e0|| tannizamyAkayA prokta matrAsti caura eva sH|| tasmin jIvati mithyaiva sA tatrAropyate katham // 91 // ityuktvA sA tadaivAkA yUtasthAne gatA drutam // tatra sthitaM kumAraM taM krodhAgnijvalitA'vadat // 12 // - are caura mahAduSTa jvalaya tava kaMcukam // yenaiva kAmasenAyA prANanAzakaraM dhruvam // 13 // . samudbhUtaM mahadduHkhaM vatsaH prAha kathaM katham // tadAkayApi tatsarva tasmai proktaM svarUpakam // 14 // IR kathitaM cAdhunA saiSA kAmasenA sutA mama // talArakSeNa nItAsti zUlIsthAnamato vraja // 95 // nizamyaitat kumArastu svayameva tataH sthalAt // zulikAyAH prati sthAnaM dhAvito'titvarAnvitaH96 KkhaGgamapi gRhItuM svaM vezyAlaye gato na sH|| vilambAt kAmasenAyAH prANahAnirbhavedyataH // 97 // tatra gatvA kumAro'tha talArakSa muvAca saH // nahIyaM cauradaNDArhA taccaurazvAha masmi bhoH // 98 // Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ so sadaivavatsa sa- muMghamAM tvamato rakSa praSTavyaM tatra yadbhavet // kimapi tanmamaiva tvaM sarva praccha savistaram / / 99 // sadayavatsa ityuktvA balAtkAreNa satvaram // bandhanaM kAmasenAyA dUrIkRtya mumoca tAm // tato yAvattalArakSastaM mAraNAya dhAvati // lohaccharikayA chinnA vatsena tasya nAsikA // 801 // ka re'STa dayayaiva tvaM jIvan mukto'si kevalam // yato raMkasya ghAtena mamApakIrti reva syAt // 802 // atha tvaM svamukhaM lAtvA drutaM mila kuTumbakam // jIvan sannanyathaivAdya maraNaM te bhaviSyati // 803 // - gatvA kathaya te rAjJe caurastu militaH svayam / astItyuktvA kumArastu tatraiva nirbhayaH sthitaH 804 tasyAtha nAsikAchedaM nizamya nAgarAH jnaaH|| ke'pIti kathayAmAsu hRSTAH santaH parasparam // 805 // idaM tu suMdaraM jAtaM duSTo'yaM rakSakaH sadA // balAtkAreNa lokAnA maharad vRSabhAdikam // 806 // atha rakSo nRpaM gatvA darzayAmAsa svaM mukham // rAjJA pRSTaM talArakSa jAtamidaM tavApi kim 807 talArakSo'pi sarva tajjagAda nRpateH purH|| tannizamya babhUvAthAtIva ruSTo narAdhipaH // 808 // bahukaTakasaMyuktaM svasainyAdhipatiM tadA // kumAranigrahAyaiva prAhiNotsa mhiiptiH||809|| tataH senApatistatra gatvA svakaTakena tam // saMveSTraya mAraNAyaiva svayaM yuddhaM cakAra saH // 810 // Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ FACTREATRAAT harasijhimahAdevIprasAdAdatha tatkSaNam // tatsakalaM balaM bhagnaM vatsastu nirbhayaH sthitaH // 11 // tacchastrANi gRhItvaiva sainikeSu tadAdipat // puralokastu sarvo'pi kautukAya samAgataH // 12 // nAgarAHkathayAmAsudRSTvAtha tatparAkramam // eSa sarvabalenApi cauro jetuM na zakyate // 13 // | tAvatA somadantena dRSTo'sau vyavahAriNA // svahRdi ciMtitaM nUna mayaMtu saiva buddhimAn // 14 // vivAde yena vezyAyAH svabudhdhyA prathamaM mama // upakAraH kRtastasmAd gacchAmi tasya saMnidhau // 15 // pRcchAmi yat kimetatte manasItiviciMtya saH // talArakSAnumatyAsau kumArasannidhau gataH // 16 // somadaMtaH kumAraM ta muvAca bho narottama // upalakSayasi tvaM kiM tenokta meva meva tat // 17 // anarthAya samArabdhaM bho sajjana kutastvayA // dattaM caurakalaMkaM te kena veti sa pRSTavAn // 18 // tannizamya kumAraH sa harSotphulAnano'vadat // kevalaM kautukAyaitat sarva maMgIkRtaM svayam // 19 // tadAkAvadaDreSThI tvayA tu suMdaraM kRtam // paramevaMvidhe kRtye nUnaM prANasya saMzayaH // 20 // tadA kastava nirvAhaM kariSyati narottama // tenokta matra mA cintAM kuru zreSThin manAgapi // 21 // sarva nirvAhayiSyAmIti zrutvA bhASate vaNik // dakSeNApi virUpaM tat kRtamasti tvayA yataH // 22 // Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritram / sadaivavatsa 64 avyApAreSu vyApAraM kartu micchati yo naraH // sa zIghra nidhanaM yAti kIlotpATIva vAnaraH // 23 // kumAro'kathayacchreSThin khedaM manasi mA kuru // nahi kazcidanartho'yaM manasi me kautukaM param // 24 // itazced gantumicchAmi tadeSAM pazyatAM dhruvam // hastatAlamahaM dattvA vrajAmi svAtmanepsitam // 25 // paraM tu kAmasenAyA gate'noM bhavenmayi // paraM tadrakSaNAyaivAha matrAsmi susaMsthitaH // 26 // kiMcidapi mama tvatra duHkhaM nahi bhaviSyati // ato'smin bhavatA ciMtA na vidheyA manAgapi // 27 // astyekaM me paraM kArya tatkartuM yujyate tvayA // tena tvayopakAro me mahAn kRto bhaviSyati // 28 // atra ghevaMvidho me'nyaH kopi na tvAM vinA suhat // yasyAgre kathyate kArya miti zrutvA'vadad dhanI // 29 // bhonarottama kiM kArya karaNIyaM vadAdhunA // tacchutvA harSito vatsaH somadaMtamuvAca saH // 30 // Asannavartini grAme mayAtrAgacchatA svayam // vizvarUpasya bhaTTasya gahe muktAMganA mama // 31 // tasyA agre mayA proktaM yadahaM paMcame dine // pAzve tavAgamiSyAmi satyameva vadAmyaham // 32 // tadA tayApi me proktaM yadi tvaM paMcame dine // na praharadvayAtIte'pyatra samAgamiSyasi // 33 // tadA jvalaccitAyAM svAM jvAlayiSyAmyahaM tanum // evaM tayA pratijJAta masti ca mama sannidhau // 34 // Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhunA'vekSyamANA sA drutamAgamanaM mama // bhRzaM tena samAkulA saMjAtA vai bhaviSyati // 35 // tena lekhaM likhitvA tvaM bho zreSThi statra satvaram // preSaya kamapi svIyaM nUnamevaM ca jJApaya // 36 // E pADhaM kAryavizeSeNa sthito'sti patiratra te // tato'dhRti ca mA kuryAH prAtaH khalvAgamiSyati // 37 // cauyaM kRtvA sa kiM cAtra sthito'stIti ca mA likheH // anyathA sa nijaprANAnapiviyojayi Syati // 38 // ityevaM tadvacaH zrutvA kRtajJazca dayAparaH // svacitte ciMtayAmAsa somadaMto vaNigvaraH // 39 // narottamo'styayaM vatso nUnaM mamopakArakaH // ataH pratyupakArAya vartate'vasaro mama // 40 // anyathApi samartho yaH parakaSTaM dhanAdapi // na spheTayati sAphalyaM tadA tasya dhanasya kim // 41 // KI dattaM na vittaM karuNA nimittaM lobhe pravRttaM kRtameva cittam // yaH saMcayaH kevala matra klRptaH zocaM ti te pAtaka mAtmaklRptam // 42 // iti vicitya sa zreSThI prAha cainaM narottamam // evaM cedasti kArya tad yAhi tatra tvameva vai // 43 // kAryamida mahaM vIra bhanadAnAdinApi ca // sarva nirvatayiSyAmi yata uktaM mahAtmabhiH // 44 // Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadaivavatsa caritram 65 nahi tadvidyate kiMcidyadarthena na sidhyati // vardhatesma kriyAH sarvAH parvatebhya ivApagAH // 45 // iti zreSThivacaH zrutvA kumAro vadati sma tam // zreSThistvAM saMkaTe kSiptvA gaMtumicchAmyahaM nahi // 46 chAyArthI sevate vRkSaM zrAnto gajapatiryathA // pAtayatyeva taM vRkSaM tathA nIcajano'pi hi // 47 // svasyaivAzrayadAtAraM pAtayati ca saMkaTe // gajatulyo yato nAsmIti zrutvovAca taM dhanI // 48 // satyaM bho sajanAdyAtra sthAne sthAsyAmyahaM tava // kArya svaM ca nijaM kRtvA hyAgaccheratra satvaram // 49 // tatpratipadya vatsenApi proktaM taM tadA vacaH // kalye'tra bho mahAzreSThinnAgamiSyAmyahaM khalu // 50 // tadA zreSThI talArakSamAkArya vinayena sH|| namrIbhUyAvadadrakSaM nRpaM gatvA vadAdhunA // 51 // caurasya pratibhU bhUtvA yadekaM yAcate dinam // kRttvaivaM somadaMtaH sa taM mocayitumicchati // 52 // AgAmini dine caurazcAtrAgaMtuM vadatyapi // Agame pratibhUstasya dhanI mukto bhaviSyati // 53 // yadi cet sa punazcauraH kalye nAtrAgamiSyati // tadA kSAtre gataM sarva dhanaM zreSThatharpayiSyati // 54 // kiJcAdhikaM nRpasyApi ladasvarNa pradAsyati // jJApayitveti rAjJe tvaM zIghra mAdeza mAnaya // 55 // talArakSaNa gatvAtha nRpasya sannidhau drutam // zreSThino vAcikaM sarva kathitaM svAdhikArataH // 56 // Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMtriNaH saMmatiH praSTA rAjJA tadviSaye tadA // maMtrI prAha mahArAja hyatra zRNu mataM mama // 57 // jAto'sti somadaMtaH sa matto dhanamadena hi // tenAdya mocitazcauraH kiM punarAgamiSyati // 8 // kSAtrAdi zreSThinaH kiM ca sarva nirvAhayiSyati // bhavennaiva kadApyevaM tena zikSAsya susthitA // 59 // yAvadasya mahAzikSA lagnA naiva bhaviSyati // caurAzrayapradAnAnna tAvat sa viramiSyati // 6 // tadehi modhanAdeza miti rAjJApi mAnitam // rakSasya datta Adeza zcaurasya bhocanAya ca // 61 // tenApi tatra gatvAtha somadaMtAya bhUpateH // AdezaH kathitastasmAnmuktazcaurazca bandhanAt // 62 paurasthAne sthitaH zreSThI gacchantaM taM jagAda ca // pazcAt kumAra mA gacche bhaliNyAmIdamapyaham // 3 // paraM tattu kumAreNa anujJAtaM na tadvacaH // atha tasya gato haTTe somadaMtasya harSataH // 64 // sthApanikAM gRhItvA svAM priyAmaraNazaMkayA // muttavAsiphalakaM tatra so'bhukto dhAvito drutam // 65 // dviyAmAnaMtaraM tatra nijapatyuranAgamAt // khinnA sA sAvaliMgA taM vizvabhaTTa muvAca ha // 66 // he bhrAtarmatpateH panthA dvitrAyAma vilokitH|| paramathApi nAyAta stenAsya kuzalaM nahi // 67 // yato'sti taccatuHSaSTi yoginIsthAnakaM puram // nUnamamaMgalA zaMkA jAtA citte tato mama // 8 // Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritram 66 samayAtikamAnnUnaM prANapriyajanasya na // dhArayati dhRti cetastataH kASThAni dehi me // 69 / / zrI sadaivavatsa vizvabhaTTastadA prAha bhavasiM kathamutsukA // svasardinAMtaparyaMtaM taM vilokaya suvrate // 7 // jJAtvaiva sa pratijJA te gato'sti tatra tvatpatiH // kRtakAryastato nUna matrAdhunAgamiSyati // 7 // KemaraNAnaMtaraM cAsau yadyAgacchetpati stava // tadA kiM tasya yacchAmi pratyuttara mahaM zubham ||72 // iti nizamya sA prAha bhrAtastadA puro mama // kRtA tena pratijJA'bhUt praharadvaya mAzritA // 73 // turyayAmo'dhunA jAto vilambaM kuru mA manAk / / tvaM cet me satyabhrAtAsi tadA kASThAni dehi me 74 | K kathamapyatha naivAhaM sthAsyAmi bho mahItale // ityevamAgrahaM jJAtvA tasyA bhaTTena mAnitam // 75 // | kSiptAni kASThakhaMDAni tena grAmAvahistadA // sApi tatra zucirbhUtvA praharSeNa samAgatA // 6 // kAlakSapAya tatratyairbhaTTabhRtyaiH zanaiH shnaiH|| citAtha citA pazcAt prajvAlitA citAgninA // 7 // | citAyA nirgato dhUmazcAkAzaM vyAnaze bhRzam // yAvadvatso drutaM dhAvannAgAd grAmasya saMnidhau // 78 // | bahuladhUmamAkAzaM tAvad dRSTvAkulo'bhavat // azrupAtAvile tasya netre cApi babhUvatuH // 79 // | ciMtayati tataH saivaM dhUmenatena jJAyate // nizcayena citAyAM sA praviSTAsti vilambataH // 80 // Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hRdyevaM pIDito vatso dhAvati sma drutaM drutam // tato'tra sAvaliMgA sA citAsannaM samAgatA // 1 // yAvadbhavati sA tatra jhaMpAM dAtuM samutsukA // pratIkSasva kSaNaM tAvallokairuktaM tvaM sAMpratam // 8 // yataH ko'pi janaH saMjJAM kurvan paTabhramaNena vai // durAda drutaM drutaM dhAvannAgacchannasti saMnnidhau // 8 // tadA bhaTTena jhaMpAtaH rakSitA sA balAdapi // tAvatA sadayaH so'pi drutaM tatra samAgataH // 4 // samAgataM ca taM dRSTvA bhaTTo lokAzca harSitAH // sAvaliMgAM patiH prAha kimidaM ca tvayA kRtam // 85 // tayoktaM ca pratijJAtaM tvayA tu praharadvayam // mayA pratIkSitaM svAmi stathApi praharatrayam // 86 // Agrahato'pyasya bhaTTasya dinAMto'bhUt pratIkSayA // uktaM tadA kumAreNa zRNu priye vaco mama // 7 // grAme gatasya velApi lagati praharAdhikA // kadAcit sahasA kartu parameva na yujyate // 88 // kumAroktaM vacaH zrutvA sAvaliMgA'vadattataH // vilaMba sahate naiva patyuryA tu pativratA // 89 // candreNa rahitA nUnaM zyAmAsyA rajanI bhavet // svAmino virahe satyAstathaiva maraNaM smRtam // 9 // athaivaM samaye tasya cAgamanAddharSo'bhavat // bhaTTenApi tayo zcakre pravezasya mahotsavaH // 91 // sAmagrI kAritA cApi mahatA bhojanAdinA // tataH sarva kumAreNa khapriyAyai samarpitam // 92 // Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sadaivavatsama caritram AnItaM purato vastrabhUSaNAdi manoharam // babhUva sApi tallabdhvA mahAharSavatI satI // 93 // yauvanAnvitanArINAM svAmI saubhAgyasuMdaraH // manojJAbhUSaNAni ca vastrANi sukhadAni vai // 9 // prabhAte'tha kumAreNa proktaM nijapriyAM prati // mamAsiphalake harSAttatraiva vismRte mayA // 95 // tenAdya tatra gatvAhaM samAnayAmi te priye // sovAca tarhi he nAtha punaH kadA''gamiSyasi // 96 // - kalye samAgamiSyAmi nUna meva muvAca saH // yAmAdhikaH kadAcit syAd vidheyaM pUrvavannahi // 97 // KuktaM tayApi bho svAmin vaco varataraM ca te // paraM tatra vilaMbo na vidheyo bhavatA manAk // 98 // athaivaM tAM samAzvAsya prANapriyAM tataH sthalAt // punazca calito vatsaH pratiSThAnapuraM prati // 99 // / drutaM dhAvan sa tatpuryAM samAgatya praharSataH / / sAmadaMtasthito yatra vatsastatra samAgataH // 900 // zreSThinaM prati tenoktaM somadatta ahaM khalu // Agato'smi pratijJAtavelAyAM tava sannidhau // 1 // gatvA rAjJaH samIpe tvaM svAtmAnaM muktalaM kuru // zreSThinoktaM punaH kasmAnmaraNAya tvamAgataH // 2 // Agato mAbhaviSyazcettva matra vai tadA dhanAt // ena mupadravaM dUre'kariSyaM sarvamapyaham // 3 // abhaviSyaca me kIrtiryathA'nena dayAvatA // cauro dhanaThayayenApi mocito vyavahAriNA // 4 // Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // bhUtAnukampA priyavAgayAcA lajA kSamaucitya mudAratA ca // K kRtajJatAnyopakRtiH suzIlaM sthAnAni kI deza kIrtitAni // 5 // satyIkartuM ca svAtmAnaM bho puruSottama tvayA // atrAgatya tu matkIrte vinAzazca paraM kRtaH // 6 // ityevaM somadaMtasya zrutvA vAkya muvAca sH|| evaM vaktuM ca yuktaM ca kartu meva bhavAdRzAm // 7 // upakartuM priyaM vaktuM kartuM snehamakRtrimam // sajanAnAM khabhAvo'yaM kenenduH zizirIkRtaH // 8 // dhananAzaM mudhA zreSThin kathaM te kArayAmyaham // kiMtu nIcasvabhAvo'ya mupkrtRvinaashkH|| 9 // chinattyaMbujapatrANi haMsastajIvito'pi hi // saMtoSayati tAnyeva dUrastho'pi divAkaraH // 10 // | bho zroSThiMstvaM sukhenaiva gatveto nRpasaMnidhau / vyavahAraprasidhyathai svAtmAnaM muktalIkuru // 11 // nRpaM vijJApayAmAsa zreSThI gatvA sabhAM prati // he svAminnasti cauraH sa punaratra samAgataH // 12 // tenAhaM mutkalo rAjan jAto'smi saMprati dhruvam // tacchUvA vismitAH sarve hyucu ste'pi nRpaadyH||13|| somadaMta sa kiM cauraH punaratra samAgataH // evamevAsti he rAjanityuktaM vyavahAriNA // 14 // tadA sarvasabhA vakti satI cAticamatkRtA vyAkhyAmahe vayaM satvaM zroSThan kasyobhayorapi // 15 // Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sadaivavatsa caritrama 68 satvamasti prazaMsAha meke procuyorapi // cauro'pi satyavAditvapAlanAya samAgataH // 16 // | samayAtikramastena mutkalena kRtazca na // mRtyunjayena yo naSTvA dUradezaM gatazca na // 17 // mRtyubhItastyajatyeva pitRmAtRpriyAsutAn // vajrItyA tyajan sarva mainAko'bdhau papAta ha // 18 // proktaM tena tato rAjJA cauro'yaM nishcyaatmkH|| pratijJApAlanAnnUnaM saMbhAvyate mahAkulaH // 19 // | nIcAnAM vacanaM mithyA bhavatyeva tu sarvathA // pratijJAM pAlayaMtyevaM mahAkulasamudbhavAH // 20 // diggajakUrma kulAcala phaNipati vighRtApi calati vasudheyam // pratipanna mamalamanasAM na calati puMsAM yugAnte'pi // 21 // // mArtaNDAnvayajanmanA kSitibhRtA cAMDAlasevA kRtA, rAmeNAdbhutavikrameNa sahasA saMsevitAH kNdraaH|| | bhImAdyaiH zazivaMzajai nRpavarai rdAsyaM kRtaM raMkavat, svIyoktapratipAlanAya puruSaiH kiM kiM na vAMgIkRtam // svasthAne tataH prAptaH somadaMto nRpAjJayA // kumAro'tha talArakSaM pratyAha vinayAnvitaH // 22 // | bhotalArakSa rAjJo yastavAdezo bhaveyathA // tathA taM kuru zIghraM tvaM vibhami na manAgapi // 23 // Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Kyato'hamuktavelAyAM svasthAnagamanotsukaH // ityevaM tadvacaH zrutvA hasati nAgarA janAH // 24 // caurasyApyuktavelAyAM yadaho svagRhaM prati // saMpratyapi dRDhIbhUto gantu masti manorathaH // 25 // tatastena samaM yuddhaM nRpAdezAd babhUvaha // bahujanakSayaM dRSTvA ciMtayati nRpo hRdi // 26 // aho mama bhaTAnAM tu bhavatyatra kSayo mahAn // caurasya manasi kSobho bhavati na manAgapi // 27 // tathaiva tasya vAlAgrakhaMDanaM zastrato'pi na // ato mama dvipaJcAzadvIrAnutthApayAmyaham // 28 // teSAM tvadyApi vIrANAM nidrohInA paraM na hi // vIrAn saMtoSayAmAsa balidAnAdinA nRpaH // 29 // tataste'pi nRpAdezAt sadayena samaM tadA // yuddhaM kartuM pravRttAH sa vatso'pi taiH samaM tathA // 30 // | samarthA nAbhavan jetuM vatsaM te'pi mhaablaaH|| yuddhaM dRSTvA janAH sarve manasyatIva vismitAH 31 // vidyAsika itaH ko'pi nAradena samastadA // yuddhasya kautukI tatra vilokanAya cAgataH // 32 // vatsamekAkinaM dRSTvA so'pRcchad bhomahAbhaTa // pakSe sahAyakartA te kiM ko'pi dRzyate nahi // 33 // asahAyaH samartho'pi tejasvI kiM kariSyati // nirvAte patito vahniH svayameva prazAmyati // 34 // tenoktaM paMca vIrA me dhanadagirivAsakAH // santi sahAyakartAraH paraM me na prayojanam // 35 // Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sadaivaksa - zrutvainamatha vRttAMtaM nAradavat sa kautukI // gatvA tatra girau vIrAnakathayacca tAn prati // 36 // - yuSmamitrasya bhovIrA kaMcukasya prdaantH|| pratiSThAnapure zUlAropaNaM jAyate dhruvam // 37 // svazaktyA tena yuSmAbhiH sahAya stasya yujyate // kartuM yato'dhunA kAlo bhavatAmasti shobhnH||38|| viNa sissapariskA suhapariskAya hoi saMgAme // vasaNe mittapariskA dANapariskAya dukkAle // jAnIyAtpreSaNe nRtyAn bAMdhavAn vyasanAgame // mitramApadi kAle ca bhAryAM ca vibhavakSaye // 39 // tannizamyAtha te vIrAH pratiSThAnapuraM prati // kumArasya sahAyArtha paMcApi ca samAgatAH // 40 // gajAzvarathapatyAdi svavidyAyA balena taiH // nRpasainyaM vikurvitaM tatsainyaM cApyayudhyata // 11 // KE bhagnaM rAjabalaM prAnte chipaMcAzad bhaTA api // harasiddhiprasAdAtte prAptAstatra parAjayam // 42 // saMgrAme subhaTAnAM ca kavInAM kavimaMDale // dItirvA dIptihAnirvA muhartAdeva jAyate // 43 // svakIyaM sakalaM sainyaM bhagnaM dRSTvAticintitam // aho kenApi sainyaM me bhagnaM nAbhUt purA manAk // 44 // adhunA me dvipaMcAzadvIrayutabalasya hi // vinAzo'bhUta kSaNaM yAvadevaM ciMtAturo nRpH|| 45 // pazyannitastatastasthau tato'sya lakSaNAdikam // apUrvarupalAvaNyaM dRSTvA citte vyacArayat // 46 // Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nUnaM nAyaM na cauro'sti sAmAnyamAnavazca vA // kiMtu saMbhAvyate ko'pi vIrebhyo'pyadhiko mhaan||47|| athavA ko'pi devo'sti mahAvidyAdharazca vA // anena saha me yuddhaM tasmAccheyaskaraM nahi // 48 // - yuddhaM niSedhayAmAsa vicAryeti mahIpatiH // vatsamuvAca he vIra svAtmAnaM tvaM prakAzaya // 49 // IS nijasatyasvarupaM na saivaM prakaTayatyapi // kAmasenAM sato bhUpaH sarva mAkArya pRcchati // 50 // divasAH kati saMjAtAH vasato'sya gRhe tava // tathaiva tatkulaM gotraM vezye jJAtaM na vA tvayA // 51 // tadA sA prAha he svAmin gRhe samAgatasya me // kevalamasya catvAri jAtAnyahAni saMti vai // 52 // kiMcAsya kulagotrAdi na vedmi kiMcidapyaham // vidyate paramasyAsi rnAmAMkito gRhe mama // 53 // | tacchrutvAsistatorAjJA''nAyitazca vilokitaH // tatra dRSTaM kumArasya khago'yamiti citritam // 54 // | svarNavAMstadA dRSTvA prAha rAjAtivismitaH // abhijJAnena nUnaM tvamanena sadayo'sibhoH // 55 // prakaTaya tvamAtmAnaM vidhAyAtaH kRpAM mayi // vatsenokta maho rAjazcAturI te varIyasI // 56 // mAlavAdhIzaputraH kva kva cAhaM caurapuMgavaH // rAjJoktamasimadhye tu nAmAsti likhitaM tava // 57 // vatsa uvAca tatsatyaM khaGgo'yaM sadayasya hi // vatsaM jitvA gRhIto'sti svadyUtakalayA mayA // 58 // Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sadaivavatsa - hetunA tena he rAjastannAmApyatra vartate // tannizamya nRpazcaitan mantryAdInAM puro'vadat // 59 // KE pRthivyAM ko'pi nAstyeva sadayaM yazchalena ca // balena kalayA jitvA tasyAsigrahaNe prabhuH // 96 // nUnameSa kumAro'sti paramatrAtilajitaH // zvasuravargasadbhAvAn nAtmA tena prkaashyte||1|| | anyasya kvezI zaktipiMcAzajhaTAnapi // jayet kiMtu pituH kopAd dRSTApamAna AgataH // 62 // trayaH sthAnaM na muMcaMti kAkAH kApuruSA mRgAH apamAne trayo yAMti siMhAH satpuruSA gajAH // 3 // evaMvidhanRpoktAni nizamya te sbhaasdH|| deva saMbhAvyate satya mevameveti cAbuvan // 64 // tato rAjA jagAdAsti yuktiH kiM kApi sA yayA // kathamapi vinA yuddhaM jIvan sanneSa gRhyte||65|| - mahAnadIprataraNaM mahApuruSavigraham // mahAjanavirodhaM ca darataH parivarjayet // 66 // vilokya nijazaktiM ca vidheyaM kAryamatra vai // azakyAni ca kAryANi naiva kuryAda vicakSaNaH // 67 // mukhyamaMtrI nizamyaitad brUtesma deva asti hi // sukaraM grahaNaM tasya gajAgre sabalo'pi kim // 66 // sa dhanI yasya bhUbhAgo yasyAzvAstasya medinI // sa jayI yasya mAtaMgA yasya durgaHsa durjayaH // 69 // jayatyeko'pi hi gajo vAjilakSacatuSTayam // tasmAd gajavalaM yasya kathaM tasya parAjayaH // 7 // Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tataH sarvAn samAnAyya pratyekaM caiva hastinaH / / svaiH svaiH kuMbhasthalaiH kAryaH prAkArastaddhaTAtmakaH // 7 // | tatra prakSipya vIro'yaM gRhyate yadi tadvaram // iti mantrivacaH zrutvA suSThapAyo nRpo'vadat // 72 // | gajaghaTA samAnItA tayA vatsazca veSTitaH // athAsannA vidhIyante hastinaste zanaiH zanaiH // 73 // | | evaM vatso'pi saMkIrNahastimadhye papAtaha // kvAdhunA yAsyasi tvaM bho ityucuste nRpAdayaH // 74 // | | hasitvAtha kumAraH sa siMhanAdaM tathA'karot // trastA gajA yathA'dhAvan dizodizaM bhayAkulAH // 7 // hastipakaiH gajAH sarve hyaMkuzaistADitA bhRzam // api te saMmukhAstasya na babhUvuH kathaMcana // 7 // yadgajAnAM balAttasya grahaNe haSoM mahAnabhUt // nRpasya te tato bhItA dUraM yAtA gajA api // 7 // | ajAsamUhavannaSTvA duraM ca kariNo gatAH // atha ciMtAturaM procu mantriNastenRpaM vacaH // 7 // svAminnasau prakAraiH kairapi dhartuM na zakyate // tannizamya babhUvAticamatkRtamanA nRpaH // 79 // | sannAdyAyudhaM tyaktvA ca pAdacAreNa bhUpatiH // pravRttaH sanmukhaM gaMtuM kumArasya tvarAnvitaH // 8 // kumAro'pi tathA dRSTvA svayaM gatvAtha prANamat // yatazca sukulodbhUto bhaMsyati vinayAnahi // 81 // nRpaH sasnehamAliMgya jJAtvA vatsaM parAkramAt // svAgatodaMtamApachad bahumAnena harSataH // 8 // Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yo sadaivavatsa tasya parAkramaM dRSTvA pauralokAzcamatkRtAH / aho'yaM dhIra ityevaM jalpati sma parasparam // 3 // AtmAnaM prakaTIcakre na pUrva kathamapyasau // svayaM prakaTayAmAsa svAtmAnameva vikramAt // 84 // akRtvA pauruSaM yA zrI vikAzinyapi kiM tayA // naradvo'pi cAznAti daivAdbhUmigataM tRNam // 85 // Ke pRSTastato bhUpatinA kumAro rUpaM sa vIrAptikaMcukasya // vijJApayAmAsa ca tAtakRtyaM maMtrIritaM krodhavazAdi sarvam // 86 // tacchrutvA nRpatiH prAha hyaho'sya pituradbhutaH // sneho vilokyate putro yallokoktyA vhisskRtH||8|| vatso jagAda he rAjan ko'parAdhaH piturmama // viSaye'sminnayaM doSo hyastyeva mama karmaNaH // 8 // jagati prANinaH sarve karmaNAM vazavartinaH // bhuMjate tAdRzaM karma yAdRzaM samupArjitam // 89 // pradadAtyutsave zokaM zoke saMmadasaMpadam / anyathA vidadhat sarva balIyaH karma kevalam // 90 // AE avazyaMbhAvibhAvAnAM pratIkAro bhavedyadi // tadA duHkhairna bAdhyate nalarAmayudhiSThirAH // 91 // rAjApyAha kumArendra tvayoktaM satyameva tat // na pUrvamarjitaM karma ko'pi laMghayituM kSamaH // 92 // lakSmI mAtA pitA viSNuH svayaM ca viSamAyudhaH // tathApi zaMbhunA dagdhaH prAkakRtaM kena laMdhyate // 93 // Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uaNaM bhuvaNa kvamaNa acchamaNaM tahayaNAdivasaMmi // sarassavitinni dAsA kA gaNaNA ivaralogassa sabhyAstato'pareprocuH svAmistaddaSTamaMtriNaH // kIdRzaM ceSTitaM rAjJA proktamevaMvidhAH khalAH // 9 // - sarpaH krUro hi jIveSu sAskrUrataraH khalaH // mantrauSadhavazAt sarpaH khalaH kenopshaamyte||95|| rAjovAca tato vatsaM sAvaliMgA kva me sutA // AsannagrAmabhaTTasya gRhe sthiteti so'vadat // 16 // - tacchrutvA bhUpatizcAtha tAmAnetuM sukhAsanam // svaputraM zakrisiMhaM ca preSayAmAsa satvaram // 97 // nanAma so'pi gatvA svAM bhaginIM tatra harSataH // tvamajarAmaro bhUyA ityAziSaM dadau ca sA // 98 // | hasitvA prAha tAM so'pi he bhagini vayaM sadA // prasAdAdeva patyuste jAtAH smo hyjraamraaH||99 // tayA vismitayA pRSTaM bhrAtarevaM kathaM vada // tadA tenApi saMproktaM sarva yuddhasvarupakam // 1000 // sAvaliMgA tato bhrAtrA saha harSavatI satI // sukhAsanasthitA drutaM pratiSThAnapuraM gatA // 1 // tatrAgatya ca sA svasya nanAma pitaraM mudA // pitApi harSatastasyai dadAvityAziSaM tadA // 2 // sute saubhAgyayuktA ca saputrAyuSmatI bhava // vatso'tha priyayA sArddha tatra sukhena tiSThati // 3 // yAvadvarSAcaturmAsI sukhena tatra sa sthitaH // tato vicArayAmAsa svamanasIti caikadA // 4 // Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadaivavatsa 72 caritram zvasurasya gRhe vAsazciraM zreyaskaro nahi // bhavati tadgRhe sthityA manoduHkhaM ca jAyate // 5 // lajjayA pAravazyAdi hetubhiH sarvadA satAm // tathA lokApavAdazca bhavatIti bahu zrutam // 6 // zirasA dhAryamANo'pi somaH saumyena zaMbhunA // sarvadA kRzatAM yAti kaSTaH khalu parAzrayaH // 7 // saivaM manovinodAya vidvadgoSThIsukhaplutaH // tadAti vAhayAmAsa dinAni katicittathA // 8 // saMgItaM sukavitvaM tAMbUlaM priyajanasya sNdeshH|| sucaritra miSTagoSTI navarasavasatayaH SaDimAH // 9 // | anyadAsau kumArazca zlokatrayaM samIritam // kenacit kavinA'auSIt karNAbhyA mitthamadabhutam 10 mitravAn sAdhayatyarthAn duHsAdhyAnapi tadyutaH // tasmAn mitrANi kurvIta sAmAnyAnAtmanaH khalu 11 ApannAzAya vibudhaiH kartavyAH suhRdo'malAH // na taratyApadaM kazcidyo mitreNa vivarjitaH // 12 // | kurvIta bahumitrANi sabalAnyabalanivA // gajarAjo vane baddho mUSakeNa vimocita H // 13 // | uMdireNa vane kvApi gajarAjaH sakhA kRtaH // athaikadA karI prItyA prAha taM mUSakaM prati // 14 // bhAmUSaka kamasmAka mupakAraM kariSyasi // tenoktaM bho kadAciddhi kArya syaallghunaapytH|| 15 // asAdhyaM gurubhiH kiMcitkArya kuryAbaghuH kSaNAt // vyasAdhyaM tamo bhUmigRhe dIpaH kSipenna kim // 16 // Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vArtAlApena saMjAtA prItirevaM tayoH sadA // mUSakazca sadA tasyAnugamanaM karoti hi // 17 // ekadA karirAjo'tha gajagrahaNalolupaiH // tRNAcchAditagartAyAM racitAyAM papAta saH // 18 // RabahukAle'pyanAyAtaM vilokya mUSako'dhRtiH // vilokituM gajaM drutaM babhrAma sa itastataH // 15 // - krameNa tena gartAyAM gajo dRSTastathAvidhaH // vilokya mUSakastaM ca pravRtto rodituM tathA // 20 // gajenoktaM tadA mitra prItyA kiM me phalaM tava // tacchrutvA mUSakaH prAha bho mitra zRNu madvacaH // 21 // mocayituM mamAdyaiva tvAM samayo'sti saMkaTAt // ityuktvA mUSako jAtiM tatrAkAritavAnnijAm // 22 // te gajendra prati proktaM jAtibhakta vayaM sadA // zvAna iva gajendra smo na nijajAtividviSaH // 23 // ityuktvA mUSakAH sarve mililA te svazaktibhiH // nijapAdaizca gartAyAM ghUlipaTalamakSipan // 24 // rAtreryAme caturthe te dhUlipaTalapUritA // gartA tena gajo drutaM tato'pi bahirAgataH // 25 // kAryakarA bhavatyevaM samaye laghavo'pi hi // iti vicArya tenaikaH sajjanaH svsuhRtkRtH||26|| ekaM mitramamitreSu hyekaM sUnumasUnuSu // ekaM netramanetreSu jagamitrANi tatkuru // 27 // zrutvetthaM vRddhavAkyaM sa zlokasthArtha vicArya ca // cakAra triNi mitrANi sAhasabalavanti ca // 28 // Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritram zrI savAra iha jagati mitrANi caturdhA ca bhavaMti hi // teSu mitradvayaM sarveH khIkartavyaM sadA yataH // 29 // tyajenmAlAsamaM mitraM tyajen mitraM tulAsamam // na tyajen merusadRzaM nadItulyaM ca na tyajet // 30 // vicAryeti kumAreNa vaNiviprau tRtIyakaH // kSatriyaH suparIkSyevaM tadA mitratrayaM kRtam // 31 // te trayo'pi kumAreNa suhRdo'tha divAnizam // sAI gacchanti tiSThanti cAnukUlyena harSataH // 32 // yato dhanAdibhiH pUNe sadaudAryaguNena ca // prakhyAtakIrtike tasmin ke necchaMti hi mitratAm // 33 // draviNaiH kRpaNo yAti sevyatAM mahatA mapi // sevyaH svarNAdri runnidraiH kiM sadaiva na daivataiH // 34 // KET saro'pi meruM parito bhramanno svarNasya mAsaM labhate kdaapi|| tathApi no muMcati tatsamIpa mAjJA baliSThA kila jaMtuvageM // 35 // dhanavAn jaDacitto'pi bhuvi kaiH kai nai sevyate // jalaiH pUrNastaTAko'tra sevyate vizvajaMtubhiH // 36 // athaikadA kumArasya svasthAne susthitasya ca // nAnAvidhasukhAptasya prApto vaideziko janaH // 37 // bhramaNAddahudezeSu viikssitaashcrysNttiH|| AgataM sahasA dRSTvA taM vatsaH paripRcchati // 38 // bhavAn kutaH samAyAto vada tvaM bho mahAmate // tuMbavanapurAdatra tenokta mAgato'smyaham // 39 // Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - vatsenoktaM tvayA tatra dRSTaM kimapi kautukam // kApyapUrvA zrutA vArtA bhavencenme tadA vada // 40 // anekadezadRzvAno vividhAzcaryadarzinaH // yato narA bhavaMti hi zrutveti so'vadattataH // 41 // - bho kumAra mayA dRSTaM tatraikaM kautukaM mahat // tacca zRNu pure tasmin neko dhanapatirmahAn // 42 // vyavahArI dvidhA cApi yathArthanAmakaH svayam // vasati sma sadA kurvan vyApAraM sarvato'dhikam // 43 // | tasya pitA mRto vRddha zcitAyAM jvAlito'pi saH // gRhamadhye samAgatya prAtaH suptaH punastathA // 44 // prajvAlitaH punaH so'pi tAgatya nijegRhe // tathA suptaH punArAtrau jAtamevaM punaH punaH // 45 // varSamekamabhUttasya kurvatazca gatAgatam // tatpure ko'pi vidyAvAn nAsti yastaM nivArayet // 46 // | asti dRSTaM mayA tatra hyevaM bho vatsa kautukam // ciMtayatyetadAkarNya kumaaro'ticmtkRtH||47|| | adRSTA vartate nUna miyaM vArtA na karhicid // mayA dRSTA zrutA pUrva mato dRSTuM samutsukaH // 48 // | tataH sarvamanApRcchaya kautukaaloknotsukH|| mitratrayayutastatra vatso'sau nagare gataH // 49 // yata uktaM janA ye vai kautukAlokanArthinaH // te'lasA na bhavaMtyeva citte'tIva cmtkRtaaH||50|| atha tatra pure pUrva pravezAciMtitaM ca taiH // abhuktvA nagare nUnaM nahi gamyaM kadAcana // 51 // Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritram 34 hRdaye vRddhavAkyaM tad vidhAya nagarAihiH // bhojanAya sthale kvApi pecuste dhAnya muttamam // 52 // zrI sadaivavatsa tato bhuktvA ca te svasthIbhUtA uktamato'gragaiH // smaraNapathamAyAti kArya bhukteranaMtaram // 53 // lajjA snehaH svaravizayatA buddhayaH saumanasyam // prANo'naMgavacanasamatA duHkhahAnirvilAsAH // 54 // dharmazAstraM suragurunatiH zaucamAcAracintA // zasyaiH pUNe jaTharapiThare prANinAM saMbhavanti // 55 // paTahasya dhvanizcAgAt teSAM karNapathe tadA // vadatyevaM janastatra paTahadhvanikArakaH // 56 // vaNigdhanapateryo vai pitaraM jvAlayiSyati // tasya nijAM sutAM svarNalakSayutAM sa dAsyati // 57 // evaMvidhadhvaniM zrutvA paTahaM spRSTavAMstadA // svamitraM sadayaH preSya pUrva jJAtasvarUpakaH // 58 // jvAlaM jvAlaM sa khinnazca pitaraM bahuduHkhitaH // tato vatsaM samitraM taM svagRhe sa samAnayat // 59 // gacchatAtha kumAreNa strINAM gItisamunnavaH // mahAn kalakalaH zrutaH pathyekasmin gRhe tadA // 6 // Ke pRSTaM tadA kumAreNa taM vyavahAriNaM prati // maMDita masti bho zreSThin kiMkimapyatra maMDalam // 6 // Ka yadevaM zrUyate strINAM gItakolAhaladhvaniH // dhanapatirathovAca zRNu tvaM bho narottama // 62 // asyApi zaMkarAravyasya madvad viprasya maMdire / maMDitamaMDalasyAsya varSamekamajAyata // 3 // 70 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ K, pRSTaM tena kumAreNa svagRhe kena hetunA // maMDalamatra tenApi maMDitamasti tadvada // 64 // - vyavahArI jagAdAsya sutA viprasya vartate // suMdarInAmadheyakA yathAsti surasuMdarI // 65 // asti candramukhI sA ca nilAbjapatralocanA // bandhUkusumavadraktakAMtadantacchadAzayA // 66 // duSTasIkotarIgrastA sarvadA sA viceSTate // mocanAya tatastasyA upAyA vahavaH kRtAH // 67|| pratikArA~zca kurvanti bhUyaso maMtravAdinaH // paraM sIkottarI sA tAM muJcati na kathaMcana // 6 // tena bhukte na sA kanyA naca zete mahItale // upavizyaiva khaTavAyAM tyaktalajA ca tiSThati // 69 // svaraktalocanAnyAM ca sA sarvAnbhApayatyapi // pratyahaM gItagAnAdi kArayatyaMganAjanAt // 70|| yadi tasyAH samIpe na kApi gAyati sA tadA // bhRkuTI bhISaNAM kRtvA brUte pitrAdikaM prati // 7 // re mamAgre na yUyaM ced gAyanaM kArayiSyatha // tadAhaM mArayiSyAmi sarvAn saMmadya satvaram // 72 // | tenAgre gAyanaM tasyAH kArayato'sya sAMpratam // varSamekamabhUttasmAdatirivanno dvijottamaH // 73 // | paTahodghoSaNApUrva lokAnAM bhASate puraH // ko'pi jana imAM putrIM mama sajjIkariSyati // 7 // tasyaitAM mama dAsyAmi svarNalakSayutAM sutAm // paramadyApi tAM ko'pi sajjIkartuM nahi prabhuH // 75 // Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zro sadaivavatsA caritram | vyavahArimukhAttasyAH zrutvA vRttAntameva tat // tenoktaM bho gRhe pazcAdAyAsyAmi dhanistava // 7 // pUrvamasya gRhe gatvA muktAM sIkottarIgRhAt // vidhAsye satvaraM cainAM tacchtvA dhaniko'vadat // 77 // bho narottama tatrApi yAsyasi tvaM punaH kutaH // tatra tu te'pi sAmarthya svalpaM na prabhaviSyati // 7 // maMtraviniranekaiH sA hyeSA'sAdhyapratikriyA // kRtvetyasti parityaktA tacchrutvA so'vadattataH // 79 // zRNu tvaM bho mahAzreSThinnalpazakkyA kadApi me // tasyA apyupakAraHsyAttathA kAryo mayA khalu // 8 // | bhaviSyatyanyathA no cet kautukasya vilokanam // ato varataraM tatra dRzyate gamanaM mama // 8 // ityuktvA sa kumAro'tha tenaiva vyavahAriNA // brAhmaNasya gRhe tasya jagAma satvaraM mudA // 8 // | harasiddhiM tataH smRtvA yAvannijamanasyasau // yAti tasyAH purastAvat tejo dRSTaM tadaMgajam // 3 // | soDhumazaktayA zIghraM tayAtha bhayabhItayA // bajhavAMjali kumArasya pAdayoH praNatiH kRtA // 8 // | kumAraH prAha re duSTe brahmastrIbAlaghAtini // apasara drutaM dUre ityuktavA sA gale dhRtA // 85 // AcchoTaya pAtitA bhUmau samutthAya tadA punaH // sA kumAraM prati prAha dAsyasmi narottama // 86 // ato mAraya mA mAM tvaM brUte vatsa stadA ca tAm // yAvaddaSTe svayA varSa varAkIyaM ca kIlitA // 87 // Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAtIvapIDyamAnAsti tvayA bhogAzca tyaajitaaH|| kuTumbaM duHkhitaM dRSTvA notpannaH karuNAlavaH // 8 // mAraNArhasi nUnaM tvaM tena re duSTacAriNi // muMcemAM tvaM drutaM no cet chetsyAmi karNanAsikam // 89 // tataH sIkottarI prAha bhItA sA jAtavepathuH // ahamenAM vimuMcAmi yAsyAmi ca narottama // 10 // AyAsyAmi punarnAha mityuktvA taccharIrataH // kSaNAdeva gatA dure naSTvA sA duSTacAriNI // 91 // tatazca brAhmaNI sajjA tadaiva sA babhUva ha // utthApya maMDalaM tena gAyanAzca visarjitAH // 12 // | pitrA bAlApi sA snAnAnaMtara bhojitA drutam // sakuTuMbo dvijo hRSTastuSTAva sadayaM tadA // 93 // - adya me subahoH kAlAt zlAdhanIyamabhUdidam // tvatpAdapadmasaMsparzasaMpannAnugrahaM gRham // 94 // brAhmaNenAtha sA putrI kumArAya samarpitA // vatsenApi svamitrAya dvijAya pariNAyitA // 95 // - dattaM dvijena vatsAya svarNa lakSamitaM tadA // etad dRSTvA dhanI sarva svacitte ticamatkRtaH // 96 // vatsaM vijJApayAmAsa drutaM gatvA gRhe mama // mamApi tanmahad duHkhaM spheTaya kRpayA tathA // 97 // - saha tena kumAro'pi tato drutaM gato gRhe // darzitaH svapitA tasmai svagRhe vyavahAriNA // 98 // suptaM mRtakarUpaM taM dRSTvoktaM tena bho dhanin // prajvAlayAmi yadyenaM tadA kiM mama dAsyasi // 99 // Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritram zrI sadaivavasa 76 zreSThI jagAda he vatsa prajvAlanena kiM bhavet // yAvatso'yaM mayA varSa prajvAlito bahu baIH // 1100 // prajvAlitaH punazcAyaM gRhe me nAgamiSyati // suvarNasya dvilakSI svAM sutAM dAsyAmyahaM tadA // 1 // varamuktvA kumArastaM zavaM lAtvA dinAntage // ravau mitraiH samaM gacchan zreSThinaM pratyuvAca bhoH // 2 // piturantimasaMskArAn kartuM tvaM caMdanAdikam // karpUrAguruyuktaM ca samAnaya zubhecchayA // 3 // zreSThinoktamare thAha mAnayanena sarvathA // bhagno'smIti vacaH zrutvA tenoktaM zRNu madvacaH // 4 // | pUrveSAM sadRzo nAhaM jvAlakAnAM kadAcana // tacchrutvA zreSThinAnIya dviguNaM tat samarpitam // 5 // kathitaM ca kumArAya zreSThinA bhonarottama // prajvAlya kathamapyenaM nAgacchecca tathA kuru // 6 // jvAlaM jvAla mahaM tvenaM nirviNNo'smi bhRzaM khalu // tenoktaM kuru mA ciMtAM samIcinaM bhaviSyati // 7 // kumAro'tha svamitraiH sa gRhItvA taM zavaM tataH // zmazAnasya gato bhUmau saMdhyA ca tAvatA'bhavat // 8 // kumArazca tataH svasya prAha mitratrayaM prati // zmazAne'tra vasaMtyeva prabalA vyaMtarAdayaH // 9 // saMbhAvyate vidaM nUnaM vyaMtarAdhiSThitaM zavam // asya samIcinaM nAsti prajvAlanaM tato'dhunA // 10 // Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ enaM muktvA tato'traiva tu pratipraharaM vayam // jAgaraNaM kariSyAma anyathaitat punastathA // 11 // Ke caturo vaMcayitvA'smAn vyaMtarAdhiSThitaM zavam // yAsyatIti kumArasya svIkRtaM vacanaM cataiH // 12 // tatrAtha prathame yAme teSAM madhyAd vaNiksutaH // jAgartyapi trayaH suptAstadA'bhUt kautukaM mahat // 13 // KE dUre kasyAH zrutastenA'pi striyo rudanadhvaniH // vaNikputreNa tacchUtvA ciMtitaM cAtrakA'dhunA // 14 // | karoti rudanaM rAtrau viloyakAmyahaM ca tAm // tato'sAvutthitastasmAt svacitte ciMtayan punH||15|| atraiva mRtakaM zunyaM mukvA yAsyAmi cedaham // tadedaM vaMcayitvA mAM punaH pazcAt prayAsyati // 16 // vicAyati zavaM taM sa baddhavA pRSTe svayaMtadA // yayau tatrAnasAreNa mahilA rudanadhvaneH // 17 // zulIprota mathaikaM sa tatra cauraM dadarza ha // karoti mahilA caikA tatpArzve rudanaM mahat // 18 // Ka mahilAyAH kare tasyA ghRtapUrAdibhojanaiH // sthAlo'sti saMbhRtastAM sa dRSTvA pRcchati satvaram // 19 // nizAyA maMgane kAsi karoSi rudanaM katham // tvayAnItaM kutaH sthAle ghRtapUrAdi bhojanam // 20 // evaM tasya vacaH zrutvA tayA proktaM zRNotu tat // vRttAMta meSa zulAyA mAropito'sti me patiH // 21 // jIvati sAMprataM cAyaM tatsnehavazagA''gatA // tasya bhojanadAnAya karomi kiM paraM tvaham // 22 // Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sadaivavatsa 77 ME atIvoddhaM sthitaH svAmI pralaMbitakarApyaham // tanmukhe bhojanaM dAtuM samarthA na bhavAmyataH // 23 // | karomi rudanaM cAhaM zrutvA vRttAMta meva tat // tena dayAlunA proktaM suMdari zRNu madvacaH // 24 // mama skaMdhaM samAruhya patiM sukhena bhojaya // skaMdhopari samArUDhA tacchRtvA sA drutaM tadA // 25 // | vaNikaputrasya tasyaikaH kiyatkAlAdanaMtaram // patito mAMsakhaMDazca skaMdhe tena camatkRtaH // 26 // | uddhaM pazyatyasau yAvat tAvattaccauradehataH // chitvA mAMsasya khaMDAMzca dRSTA sA bhakSayaMtyapi // 27 // | bhumAvAsphAlayAmAsa ruSTo sau tAM vaNiksutaH // utthAya bhumitaH sApi drutaM lagnA palAyitum // 28 // | tasyAzca chedito hasta stenaikaH svAsinA tadA // bhumigataM karaM haste gRhItvA pazyati svayam // 29 // | tAvadadarza taM ratnasuvarNakaMkaNAnvitam // ciMtita mapyayaM nUnaM mahardhikastriyaH karaH // 30 // | vAlukAyAM karaM chinnaM saMgopya sa punaH sthitaH // svasthAne mRtakaM muktaM tenottArya punazca kau // 31 // | dvitIyaprahare vipro jAgRto'tha vaNikasutaH // suptastAvatsamAyAto rAkSasaH zyAmadehakaH // 32 // tasyAgre saptatAlocco bhUtvAtha calitaH puram // gacchantaM tena dRSTvA taM brAhmaNena viciMtitam // 33 // pazyAmi kvaiSa yAtIti so'pi sAhasikastataH // svapRSTe mRtakaM baddhavA'nujagAma ca raaksssm||34|| Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUpatibhuvane gatvA rAjJaH sutAM sa rAkSasaH // zIghra meva samAdAyAtha pazcAdvalitastataH // 35 // Ke parvatasya guhAyAM tAM muktvA dvAre svayaM sthitaH // prArthayAmAsa kAmAMdhaH sa~zcATuvacanaizca saH // 36 // K nahi mene paraM sA tu kathamapi tadAgraham // tato'sau rAkSaso ruSTo vakti rAjJaH sutAM prati // 37 // | yadi na manyase duSTe tadA te smara rakSakam // adhunA tava chetsyAmi mastakaM ca mamAsinA // 30 // | atha rAkSasapRSTe'pi pracchannaM sa dvijaH sthitaH // vilokayati tatsarvaM rAkSasasya viceSTitam // 39 // pazyati rAjaputrI ca taM sanmukhasthitaM dvijam // paraMtu rAkSasaH pRSTa sthitaM dvijaM na pazyati // 40 // tato rAjakumAryoktamAtmanA yastRtIyakaH // mamAtra zaraNaM so'stu teneti tadvacaH zrutam // 41 // yAvat sa rAkSasaH pazcAd lokayati tadA dvijH|| jaghAna svAsinA duSTaM paMcatvaM ca tato'gamat // 42 // | evaM taM rAkSasaM duSTaM mRtaM vijJAya sA sutA // nRpasyAtIva hRSTA'bhUta tato vipra uvAca tAm // 43 // | suMdari vada satyaM tvaM kAsi kasya sutAsi ca // sA prAha vikramasyAsmi lIlAvatyabhidhA sutA // 44 // tacchrutvA tAM samAzvAsya drutaM mumoca tadgRhe // tataH pazcAt samAgatya muktaM tanmRtakaM ca kau // 45 // svamitrasya sthitaH pAzve pUrNo yAmo'bhavattadA // kSatriyasya suto yAme tRtIye jAgRto'tha saH // 46 // Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI savavatsa caritram 78 / suptAH zeSA strayaH santi tRtIyAharetya te // svasAdhaiM prathamaM nIto hyagni nirvANatAM gtH||47|| kSatriyeNa tatastena ciMtitaM pAvako yadi // vidhyAto'sya tadApAtAlanaM kena saMbhavet // 48 // ato'gni mAnayAmIti kutazcit sthAnato'dhunA // kSatriyottha vimRzyaivaM pazyati sa itastataH // 49 // Ka tAvattena dUre dRSTaH prajvalan pAvako mahAn // tatastanmRtakaM badhvA so'pi tatra yayau tathA // 50 // tatrAtha militA dRSTA stena ca bahavo bhUtAH // te kSipracaTikAM proDhe mRtpAtre ca pacaMti hi // 51 // paritazcopaviSTAste sarve tatra mahAkhalAH // kiMcid dUre ca tairbaddhAH puruSAH sapta rajjubhiH // 52 // kurvati rudanaM te ca pIDayA karuNasvaram // mahAsAhasavAn so'tha sajo'bhUt kSatriyastadA // 53 // tAn prati dhAvito lAtvA culhakAdeka mulmukam // bhayabhItAstadA sarve bhRtA naSTAstataH sthalAt54 sAhasikaM janaM ko'pi na parAbhavituM prabhuH // sAhasamapi kartavya mityuktaM samaye yataH // 55 // udyamaH sAhasaM dhairya valaM buddhiH praakrmH|| SaDete yasya vidyante tasmAddevo'pi zaGkate // 56 // tat kSipracaTikApAtraM bhagnaM tena tato'zmanA // saptApi puruSAstena kRtAste muktabandhanAH // 57 // praNemuste'tihaNa patitvA tasya paadyoH|| kSatriyeNa tatastebhyaH pRSTaM teSAM svarUpakam // 18 // Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke kumAravarA yUyaM baddhA AsaMzca taiH katham // tadAkAtha te procuH zRNu tvaM bho narottama // 59 // Ka kumArAH smo vayaM sarva nagarasyAsya bhuupteH|| haThAdAnIya baddhAH smo bhUtai ratra vayaM ca taiH // 59a|| teSAM zAkapade'smAkaM kartu micchA tu bhojane // AsIt paraM vayaM muktAH kRpAlo bandhanAttvayA // 60 // | jIvitavye paraM cAtaHprasAdosti tavaiva naH // kSatriyeNAtha te muktAH prAsAde nagarAbahiH // 61 // | svasthAne te tataH prAptAH kSatriyo'pi gatazca sH|| suhRdo yatra suptAste zmazAne tatra satvaram // 6 // | suhRdaste trayopyevaM svasvaM naiva parasparam // vRtAntaM kathayAmAsuH pUrNo'bhUt praharazca saH // 63 // | sadayo'tha samuttasthau caturthaprahare svayam // suptAH saMti trayo'pi te tadA'bhUt kautukaM mahat // 6 // itastanmRtakaM prAha cotthAya sadayaM prati // bho puruSa mayA sAdhe dyUtaM tvaM ramase navA // 65 // | sadayaH prAha vetAla pratijJAsti yathA mama // iti ko'pi saMgrAma dyUtaM vA prArthayatyapi // 66 // | tasya na prArthanAbhaMgo vidheyo hi kadA mayA // dyUtakrIDAM kariSyAmi tenAhaM tu tvayA saha // 6 // paraM tu sArikApaTaM nAsti tadramyate katham // tadoktaM mRtakena tvaM muMca mAmAnayAmyaham // 6 // kautukinA kumAreNa cokta mevaM tadA kuru // paraM tu pUrvavat pazcAd gamanaM te na cedbhavat // 69 // Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sadaivavatsa cAratrama tadA muMcAmi vetAla mRtakaM prAha taM ttH|| atrastha AnayiSyAmi tvaM na muMcasi mAM yadi // 7 // uvAca vismato vatsaH kuru tarhi tvameva tat // tenAtha mRtakasthena vetAlenAdbhutaM kRtam // 7 // svarNasya paTTikAM svarNasArikAH pAzakAdikam // vidhAya prati laMbaM svaM bAhumAnItamagrataH // 2 // AnIyAtha kumArasya haste dattvA'vadacca tam // kumAra adhunA dyUtaM ramasva tvaM mayA saha // 73 // ciMtayatyatha vatso'sau vetAlo mRtake sthitH|| vadatyasya punargatuM gRhe shktirvibhaavyte||74|| atazcedeSa vetAla eva nigRhyate mayA // varaM tadaiva vicAryeti kumAraH prAha taM prati // 75 // guhyaka ramyate nAsti pArzva me paNamocanam // tadA brUte sa vetAlo hyasireva paNe'stu te // 76 // uvAcAtha kumAro'sAvapareNa paNena kim // Avayo mastake eva sukhena bhavatAM paNe // 77 // tacchrutvA mRtakasthena vetAlena viciMtitam // grahISyAmi ziro'syaiva jitvA taM divyazaktitaH // 78 // | ciMtitaM tu kumAreNa vetAlasyAsya mastakam / / grahISyAmyaha mevAdya harasiddhiprabhAvataH // 79 // svasvacitte viciMtyaiva mArabdhaM yUtakaM tadA // kumAreNa jitaM tasya mastakaM shktishktitH|| 8 // vatsena svAsinA chinnaM mastakaM tatra saMsthitaH // vetAlo vyaMgadehatvAn naSTvA dUre gatastadA // 1 // Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AdhArarahitaM drutaM papAta ko kalevaram // vatsenAvasaraM prApya jvAlitaM mRtakaM tadA // 8 // bhasmIbhUtaM kSaNenaiva zuSkaraMDakakASThavat // sAtvikAnAM tu duHsAdhyaM kimasti bhUtale yataH // 83 // prabhAtA rajanI tAvat sUryo bhUmau samudyayau // utthitAH suhRdaste'pi kumAraM prati cAbruvan // 84 // prajvAlyate'tha bhomitra mRtakaM yatsamAhRtam // tasya prajvAlitasyAbhUhahvI veleti so'vadat // 85 // prAhuste'tha tvayA kasmAttadA notthApitA vayam // vatsenokta miyatkAyeM bahunAM kiM prayojanam // 86 // tataste suhRdaH sarve snAnaM kRtvA svakaM svakam // anyonyaM rAtrivRttAntaM kathayaMto gRhe gtaaH||8|| taiH proktaM cAtha bho zreSTiM stvamasmAkaM svakanyakAm // svarNa lakSadvayaM caiva dehi kAryamabhUttava // 8 // zrISTipraSTastadA'jalpadeva mevaM bhavadvacaH // satyaM cedarpayiSyAmi paraM na jJAyate'tra kim // 89 // kiyatIbhiH sukanyAbhirDilakSyaH mRtakasya tu // abhAviSyan mayA dattA yataH sarve riyat kRtam // 10 // Agatya mRtakaM cedaM svApiSyati gRhe punaH // ato'sya prakaTaM rUpaM kalye vijJAsyate khalu // 91 // KE uktaM tadA kumAreNa dinAnIyaMti te gRhe / samAgataM punazcAtaH paraM naiva bhaviSyati // 92 // | zreSTI proce tadA pAnthAH pUrve rapyeva meva me // prokta mAsIttathApyetat punaH sthitaM gRhe mama // 9 // Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sadaivavatsa caritram tena dAsye bhavadbhayo yad deyamasti zvareva tat // tacchatvA kathayAmAsuH zreSThinaM prati te vacaH // 94 // zreSTin vayaM tu pAMthAH smaHzvaH kasya tvaM ca daasysi|| jJAyate naiva cAsmAkaM kutra vAso bhvissyti||15|| mAgeM gaDhadbhi rasmAbhi retatkArya kRtaM tava // asmabhyaM dehi tatsarva tvayoktaM ca tato'dhunA // 96 // zreSThinoktaM balAtkArAd yUyaM cettadgrahISyatha // tadAdhunA gRhatiM tadityevaM kalaho'jani // 9 // durbalAnAmanAthAnAM mahAkalahakAriNAm // upadrutAnAM stenAdyaiH sarveSAM pArthivo gatiH 98 // vicAryeti tataH zreSThI gataH pAveM mahIpateH // mRtakajvAlanaM sarva kathayAmAsa bhUpatim // 99 // / aparaM ca mahArAja bahubhirjAlanaM kRtam // Agacchati paratveva pitA punaH punargahe / / 1200 // etaizca jvAlanaM tasya kRtamadyaiva bhUpate // dravyamayaiva tadeyaM kanyAdi mArgayaMti ca // 1 // kathayAmi ca tebhyo'haM yat kalye cet punarnahi // AgamiSyati yuSmabhyaM deyaM dAsye hyahaM tadA // 2 // atha zreSThivacaH zrutvA bhUpatiH prAha tAn prati // yuktamevAsti bhoHpAnthAH zreSThinA kathitaM vcH||3|| kumAraH prAha he rAjannAhaM pUrvasamaH khalu // rAjJoktaM tarhi bho maMtrin navaM kiM jvAlane tava // 4 // sa Aha he mahArAja prakAro'pUrva eva me // rAjhoktaM tarhi vRttAMtaM savistaraM nivedaya // 5 // Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tadA tairapi vRttAMtaM svaM svaM proktaM tadantike // rAjA jagAda bhomaMtrin pratyemi vacanAnnahi // 6 // abhinavasevakavacanaiH praaghuurnnkoktairvilaasiniiruditaiH||dhuurtjnvcnnikrai, rihakazcidavaMcito naasti||7|| tataH kimapi vaH pArzve'bhijJAnaM ced bhavettadA // tadarzayata yenAhaM satyaM manye bhvdvcH||8|| nRpasyetivacaH zrutvA prathamaprahare ca yaH // jAgarito vaNikputraH samAnayacca taM karam // 9 // ratnena jaTitaM cApi subarNakaMkaNAnvitam // nRpAya darzayAmAsa rAjApi vismito'bhavat // 10 // rAjovAca karaM dRSTvA paTTarAjhyAH karo mama // AbharaNAnyataH saMti kAritAni kare mayA // 11 // tato'tizraddadhAnastAM rAjJAmAkArayannRpaH // dAsI preSya tadA dAsI drutaM gatvA samAgatA // 12 // provAca sA mahArAja rAjJI vAse na vidyate // rAjA gaveSayAmAsa sarvatra tAM camatkRtaH // 13 // paraM kvApi na sA labdhA rAjAtha ciMtayatyapi // nUnaM rAjJI madIyA yA sIkottarirabhUJca sA // 14 // etadapi varaM jAtaM nAnayA nakSitA vayam // IdRzI yadi duSTA ca gatA gacchatu sA tadA // 15 // - aho strINAM caritraM tu jJAtuM prajJo'pina prabhuH // yataHjJAstreSu vidvadbhistaccaritra mudAhRtam // 16 // ME ravicAraaM gahacariyaM tArAcariyaM ca rAhucariaM c|| jANaMti buddhimatA mahilA cariyaM na jANaMti // Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sadaivavatsa // vihavilasiyANa khalamAsiyANa tahakUmahila cariANaM // // maNaciMti ArapAraM jANai jaz hoi savvannU / / rAjJo'gre mantriNA proktaM svAmin strINAM caritrakam // duradhigamya mevAsti zRNu zAstre pradarzitam // 17 // zrIpure'bhUn mahAzreSThI yathA zrIpatinAmakaH // akadA dehaciMtAthai svayameva bahirgataH // 18 // ki tenekaM patitaM dRSTaM kutracinnRkapAlakam // tatrAstyayaM naro jIvan zatanRvadhakArakaH // 19 // bhaviSyati mRto'yaM tvekottarazataghAtakaH // vidhinA likhitA tena lipi dRSTA ca vAcitA // 20 // KE tadA tena kapAlaM tat kautukAkSiptacetasA // dukUlaveSTitaM kRtvA kSipraM kSiptaM karaMDake // 21 // samAnIya gRhe proktaM bhAryAyai tena he priye // tvayA nodghATanIyo'yaM kadApIti karaMDakaH // 22 // udghATitaH karaMDo'tha pracchannamekadA tayA // tanmadhye caitayA dRSTvA nRkapAlaM viciMtitam // 23 // ka nUnaM matsvAmino'tIva vallabhAyA idaM striyaH // kasyAzcittu mRtAyAzca saMbhAvyate kapAlakam // 24 // tatpremapratibaddhena tenedaM ca karaMDake // dukUlaveSTitaM kRtvA rakSitaM suprayatnataH // 25 // ti vidyArya kopena jvAlitaM culhake tayA // tasya rakSAM payomadhye kSiptvA pItaM ca tatpayaH // 26 // Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | sA ca tena sagarnA'bhUt pariNataM ca tatra tat // tadrasabhAvito go bhUtvA kAlena nirgataH // 27 // KE kamalAkhyaH suto jAto yauvana mAptavAn kramAt // vyApArAya gato dUre krameNa kanake pure // 28 // itazca nagare tasmin kanakasenabhUpateH // ekadaiko mahAmatsyaH kenApi praabhRtiikRtH||29|| dAsyA hastena bhUpena preSito'taHpure sa ca // jIvantaM cAtha dRSTvA taM rAzIbhIH kathitaM tadA // 30 // | puMliMgadhArakaH kopi nRpaM vinA sacetanaH // pravezaM labhate nAtreti pazcAdasti preSitaH // 31 // dAsyApi sa mahAmatsyaH pazcAllAtvA nRpAntike // mukta stadA nRpeNoktaM mAnIto'yaM kutastvayA // 32 // dAsyA prokta mapi svAmin sarvA rAjhyaH prativratAH // saMtyanyapuruSaM tena svapne'pi na spRzaMtyapi // 33 // tacchrutvA sa mahAmatsyo jahAsATTAhAsataH // cakitena bhayAdrAjJA tadA pRSTAH bhushrutaaH||3|| tadvicAraM paraM ko'pi na hi vetti manAgapi // hetujijJAsunA rAjJA paTaho vAditastadA // 35 // - hAsyahetupravake'dha rAjA rAjyaM pradAsyati // ghoSaNA kAritA tatra lokAnAM jJAnahetave // 36 // paTahoddhoSaNaM zrutvA tatrasthakamalena tat // pRSTaM kuta iyaM hetorbhavati ghoSaNA narAH // 37 // K| tasmai tatkAraNaM proktaM pUrvoktaM ca janairapi // taM spRSTvA kamalo rAjJA kArito'tha smaagtH|| 38 // Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritram 82 zrI sadaivavasa K- tasmai rAjJApi mInasya pRSTaM hAsyasya kAraNam // vRttAMtAMto navai grAhyo rAjan ko'pItyuvAca sa // 39 // gad gRhNanti kAryasya ye pAraM puruSAghamAH // te sIdaMti kSaNArdhena yathA mUkhauM dvijAMgajau // 40 // tadA rAjAha noH pAntha kau tau dvijAMgajau vada // kamalaH prAha he rAjan vRttAMtaM taM zRNuta bhoH||41|| / kasyacidvipravaryasya naMdigrAmanivAsinaH // abhUtAM dvau sutau rAjannaikAgrahaparAvapi // 42 // grAmAMtaraM ca gachantau mAgeM nadyA mupasthitau // vaTakAn bhakSayitvA to hRSTau pravAha AgatAn // 43 // varNayAmAsatU rAjan tadrasasvAda meva tau // tata stannirNayArthaM ca hyanunadItaTaM gatau // 44 // zulAyAM ropitasyaikapuruSasya zarIrataH // nirgatAn raktabindustau pAnIyapatitAMstadA // 45 // vahato vaTakIbhUya lokayAmAsatuH puraH // tataH saMjAta zokAzcayauM tau kenApi bodhitau // 46 // bho vatsau puruSo'yaM tu bhAgyavAneva jJAyate // karotyevaMvidhAvastha upakAraM ca bhojanAt // 17 // tenaivaM bodhitau cApi mRtasya rudhirAdanAt // svAtmAnAvadhamau matvA jhaMpAtastatra tau mRtau // 48 // rAjan kasyApi kAryasya nAMto grAhya stataH smRtaH // zAstreSu bahudhAprAjJaiH kIrtitazca punaHpunaH // 49 // - ityevaM bodhitastena yAvanmAsaM sa bhuuptiH|| na mumoca paraM rAjA sa ca nijakadAgraham // 50 // Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | kamalena punaH proktaM he rAjan bhavadantike // prakaTIkaraNenAsya mahAnartho bhaviSyati // 1 // | muMcatAtaH kRpAM kRtvA yUyaM javatkadAgraham // rAjovAca drutaM tasya tvaM prakaTaya kAraNam // 52 // tava tadviSaye ko'pi hyapAyo na bhaviSyati // evaM nRpAgrahaM dRSTvA kamalastatparo'bhavat // 53 // pAdadvayasamullaMghyA gartA tenAtha khAnitA // AkAritaM tataH tatra sarvamaMtaHpuraM ca tat // 54 // | tadvacasA ca sarvAstA laMghate tAmapi drutam // ekottarazataM caiva rAjJInAM laMghane gatam // 55 // | saptApi puruSA AsaMstAsu strIrUpadhAriNaH / caturnavati revAsan rAjhyaH statra priikssitaaH|| 56 // | tenAtha prakaTIkRtya puruSAH sapta darzitAH // dRSTvA sabhAsamakSaM tat sarve janAzcamatkRtAH // 57 // strIpuruSavizeSo'yaM jJAto bho kamala tvayA // kathamiti nRpasyoktiM zrutvA sa kamalo'vadat // 58 // gAyA laMghane strINAM vAmapAdastu bhUpate // utpatati narANAM ca dakSiNaH kathito budhaiH|| 59 // evaM caitat parIkSAto vibhAgaH kalpito mayA // matsyahAsyamapi jJeyaM he rAjan kAraNAdataH // 6 // strImAyA gahanA proktA devAnAM kautukapradA // hasitaM vyaMtareNAto matsyamukhe'vatIrya tat // 61 // zrutvA vRttAMta mityAdi bhUpatinApi satvaram // pradattaM kamalAyAdha svIyaM rAjyaM praharSataH // 62 // Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritrama zrI sadaivavatsa kSiptAstenAtha gAyA mekottarazatastriyaH / / aMgIkRtaM tapo rAjJA paramaM ca tataH svayam // 63 // | kamalasya tataH pitrA vijJAte tatsvarUpake // kapAlalikhitaM tacca nirNIyoktaM svabuddhitaH // 64 // ka lalATalikhitA puMsAM naiva daivI lipivRthA // ekottarazataM hantetyeSA zirSAsthigA yathA // 65 // K ekatkathAnaka zrutvA rAjA prAha mahAmatiH // nUnaM strINAM caritrANi caivaMvidhAni satyapi // 66 // kulamapyavamanyante manyante hyadhamAdhamam // vicArayaMti nAkRtyaM parapuMsi ratAH striyaH // 67 // atha vipro nRpAdezAd dvitIyapraharasthitaH // vakti rAjan samAnAyya sutAM te praccha matkRtim // 18 // tato rAjJA samAhRya pRSTA nijasutAtha sA // puruSamapi taM dRSTvA prAha svapitaraM prati // 69 // jIvitavyasya dAtaiSa puruSo mama he pitaH // rAjJA pRSTaM kathaM putri tadoktaM sarvakarma tat // 70 // svapratItyai tato rAjJA guhAyAM nijasevakAH // preSitA statra dRSTastai dvikhaMDIkRta rAkSasaH // 71 // tairAgatya yathA dRSTaM proktaM bhUpataye'tha tat // tadAtIva prasanno'sau rAjA prAha janAn prati // 72 // rAtrau puraM pratolI na bhayenodghATitA daNam // lokAzcaikAkino naiva niHsaraMti purAvahiH // 73 // | rAkSasasya bhayaM tacca hyanenaiva vinAzitam // nUnametena lokAnA mupakAraH kRto mahAn // 74 // Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjJAtha kSatriyaH pRSTa stRtIyayAmayAmikaH ! so'vadanmama vRttAMtaM pRcchAhUya sutAstava // 75 // K tadA rAjJApi putrANA mAkAraNAya sevkaaH|| preSitAste samAgatya prAhustaM vinayAnvitAH // 76 // svAmin sarve'pite putrA adyApi nidritA gRhe // athotthAya samAnItAH sabhAyAM te nRpAjJayA // 77 // K rAjJA pRSTaM kathaM vatsA yUyamadyApi nidritAH // tatastaM kSatriyaM dRSTvA proktaM taistAta saMzRNu // 7 // vIreNetena bhUtebhyo jIvaMto mocitA vayam // rAjJoktaM cAtha he vatsA taddhetuM vadatAdhunA // 79 // tadA sarve'pite procu bhUtAnAM tamupadravam // evaM svaputraputrINAM hRSTo'nUjjIvanAnnRpaH // 8 // rAjovAcAtha he sanyA rAkSasA devayonayaH // zrayaMte mAnavai starhi mriyaMte mAritAH katham // 1 // na te kAvalikA hArAstathA bhUtAdidevatAH // te kSipracaTikAyAstu kathaM kurvanti raMdhanam // 82 // - kurvanti vyaMjanArtha te janAnAM hananaM katham // tacchRtvA maMtriNaH prAcurudbhUtajJAnacakSuSaH // 83 // jainendravacanaM rAjan zrutaM tasya prkaashtH|| jJAtasamyakvarUpAH smastato buddhayA vivicyate // 84 // ye devayonayaste na niyaMte mAritA naraiH // tathA kSipracaTikAyA raMdhanaM krIDanaM hi tat // 85 // ye ca bhUtA manuSyANAM maaNsbhkssnnloyupaaH|| nAnAvidyAbalenaiva ye prauDharUpadhArakAH // 86 // Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrImadeva caritram 84 rAkSasIsAdhanAyogAdrAkSasarUpadhAraNAt // niyaMte mAritA lokai rAkSasanAmadhArakAH // 87 // bhatAdInAM tathA kSipracaTikAraMdhanaM matam // krIDAmAtraM yataH proktaM vyaMtarAH kautukapriyAH // 88 // zrayata eva lokeSu taiSAM ca kautukaM priyam // kathayAmi mahArAja mayA zrutaM yathA tthaa|| 89 // yathogrAhaNikAM kRtvA kazcicchreSTivaro nizi // gRhadvAre samAgatya bhaginIM bhASate sadA // 90 // AkArya nAmataH saivaM le guNasiri gAMThaDI ||athaasy gRhapArzve ca vaTadrau vyaMtaro'vasat // 91 // guNasiryA rUpaM tena kautukAdekadA ghRtam // tataH paMcazatadrammagraMthi lAtvA gato'tha sH|| 92 // gato rAtrau gRhe zreSThI bhaginIM prati pRcati // drammagrathirmayA dattaHmuktaHkka bhagini tvayA // 93 // Ka sA provAcAtha he bhrAtaH kIdagagraMthiH sa Aha sH|| graMthiH sAyaM mayA haste samarpitosti te'naghe // 9 // sA vakti mama haste tu kiMcit kenApi nArpitam // ciMtitaM zreSThinA caiSA vaktyanRtaM kadApi n||15|| Ke nUnaM mama grahadvArasamIpe vaTapAdapaH // vasati vyaMtarastatra tenAdya chalito'smyaham // 96 // Kgato'tha sAhasI drutaM zmazAne nagarAd bhiH|| pazyati sa yadA tAvadapazyat bhUtamaMDalIm // 97 // ucAlyohAlya muMcaMtaH parasparakarAtkare // drammagraMthiM vadatyevaM le guNasiri gAMThaDI // 98 // Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhramaMto vartulAkRtyA tadA zreSThyapi tatra saH // militvA taM zanaiH prApya graMthiM drutaM gato gRhe // 19 // ityAdi bhUtakautukaM bahudhA zrUyate nRpa // bAlAnAM vAlukAsamakrIDevAtrApi saMmatam // 1300 // bhUtAnAM kautukaM kSipracaTikAraMdhanAdikam // nAtaH kAvalikAhArA bhavaMti devayonayaH // 1 // ka rAjJAtha sadayaH pRSTazcaturthayAmayAmikaH // bhoH pAntha satvaraM te'pi brUhi vRttAMta meva tat // 2 // vatsenoktamahaM yAvad yAmakIbhUya saMsthitaH // tAvanmRtaka mutthAya jagAda mAM prati prabho // 3 // kiM karoSi kumAra tvamatrAgatya mayA saha // dyUtaM ramasva pAzAdi mayA proktaM na vidyate // 4 // muMca mAmiti tenoktaM yathA tadA nayAmyaham // jvAlanAnaMtaraM muktirmayoktaM te bhaviSyati // 5 // tatrasthenaiva tenAtha vistArya svabhujaM purAt // muktaM kutazcidAnIya svarNapaTTAdikaM puraH // 6 // vetAlena tataH proktaM sAhasika mayA saha // dyUtamatra ramasva tvaM zirasI cAvayoH paNe // 7 // dyUtakrIDA samArabdhA mayA tatkAlameva saH // harasiddhiprabhAvAcca jitaH khaDnena ghAtitaH // 8 // evaM ca vyaMgadehatvAnmRtakAt sa pRthaggataH // tadaiva tacchavaM bhUmau patitaM jvAlitaM mayA // 9 // rAjovAcAtha bhovatsa kAsti paTTAdikaM catat // kumAreNApi tad drutaM tasmAdAnIya darzitam // 10 // 15 Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sadaivavatsa 85 bhapatirapi tadvIkSya prAha paTTAdikaM vidam // sarva madIyamevAsti kRtvaivaM prAha vismitaH // 11 // bhAMDAgArin madIyaM tiM svarNapaTTAdikaM tvayA // bhAMDAgAre navA muktaM so'vAdIdeva saMzRNu // 12 // muktaM mayA tu tatsarva kapATatAlakAnyapi // svahastenaiva dattAni bhAMDAgAre dRDhAni vai // 13 // tasya rakSAkRte zikSA bhANDAgArasya rakSakAn // datvA gRhe gato rAjan tatastamAha bhUpatiH // 14 // tarhi tat svarNapaTTAdi tato drutaM samAnaya // so'pi pazyati gatvAtha dRSTaM kimapi no tadA // 15 // rAjJaH pArzva samAgatya tadA sovAca bhUpate // svarNapaTTAdikaM nAsti na jAne kimabhUttathA // 16 // vetAlenaiva hastaM svaM vistArya divyazaktitaH // gRhIta masti tatsarva dattadvArAdapi prabho // 17 // zrutvA vRttAnta mityAdi rAjAdaya zcamatkRtAH // kathayAmAsureteSAM caritraM kautukapradam // 18 // nUnamete mahAsatvazAlinaH saMti bhUtale // kasyApi vastuno nAstirnAstIti dRzyate yataH // 19 // dAne tapasi zaurye ca vijJAne vinaye naye // vismayo naiva kartavyo bahuratnA vasuMdharA // 20 // sUrA jayaMmi viralA udAracittA tau aviralayarA // abalA bhIruANaM saraNaparA tevi viralayarA // KapunA rAjA jajalpAho mama vetAlarAkSasaiH // gRhameva parAbhuta matrAbhUtkautukaM mahat // 21 // Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ itazcaiko janaH ko'pi naariidvysmnvitH|| praviSTo'tra nRpAdezAd dvArapAlaniveditaH // 22 // rAjJA proktaM tatastasmai svaM kArya tvaM nivedaya // iti rAjJo vacaH zrutvA mahilekA'vadannRpam // 23 // mama rUpaM vidhAyAyaM he rAjannanayA striyA // dvitIyayA mama svAmI svAyattIkRta eva vai // 24 // mamAyaM bhapate bhartA cAvayoraMtaraM dvayoH // bhramAdevamajAnAnazciMtAturaH sthito'sti hi // 25 // dvitIyayA tadA proktaM rAjanneSA'likAsti vai // ahaM satyAsmi tadbhAryA cAvayo nirNayaM kuru // 26 // rAjJAtha viSaye tasmin pRSTAH sarve'pi maMtriNaH // tannirNayaM paraM ko'pi kSamo vaktuM naro nahi // 27 // prAMte tenAtha vatsena dUrIkRtya tayoH patim // tayoH proktaM ca bhAminyau zRNutaM vacanaM mama // 28 // sthitA'tra yuvayormadhyAd bhartuH sparza kariSyati // satyo bhartA'styayaM tasyA anyAlIkA ca sNmtaa||29|| kumAreNa tadetyukte satyA bhAryA tu tasya yA // saciMtIbhUya tatraiva sthitA tUSNIM babhUva ha // 30 // vyaMtaryA divyazaktyA ca tatrasthayaiva dUrataH // nijabhartA yadA spRSTo vatsenAtha parIkSitA // 31 // vyaMtarI sA kumAreNa khaGgaM niSkAsya bhApitA // svayameva satI drutaM tatastadA palAyitA // 32 // | nRpAdayo'pi tadRSTvA sarve sabhyAzcamatkRtAH // buddhiM prazaMsayAmAsuH kumArasyAtiharSataH // 33 // Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritram 86 hI sadaivavatsa rAjovAcAtha he zreSThinete ca puruSottamAH / na saMti dAMbhikA evaMvidhasatyAbhijJAnataH // 34 // ata zcaitaiH kRtaM sarva satyaM manyAmahe vayam // ato yanmArgayaMtyete tat tvamadyaiva dehi bhoH // 35 // zreSThI provAca he deva satyameva bhavadvacaH // adyaikatra kariSyAmi sarva dravya mahaM param // 36 // mArgayAmyahametebhyo dinaM yuSmadanujJayA // adyatanaM ca yuktyaiva muditvA mAgitaM tataH // 37 // madhyasthaM tannRpaM kRtvA kevalaM tena tadinam // mArgitaM tadinaM tebhyastasmai rAjJA'pi dApitam // 38 // nareSu nApito dhUrtaH kArpaTizca tapasviSu // catuSpadeSu gomAyu vaNig vANijyakAriSu // 39 // dvitIye'tha dine zreSThI gRhamadhye svayaM punaH // gatvA vilokayAmAsa yadadyAsti pitA mama // 40 // Ke pUrvavat punarAgatya supto'sti vA na me pitA // paraM tena punastatra dRSTo na punarAgataH // 41 // KE atha stauti kumArAdIn hRSTIcatto vnnigvrH||nuun manyai rasAdhyaM yad yuSmAbhiHkRtamasti tt||42|| va mArge kardamadustare jalabhRte gartAzatai rAkule, khinne zAkaTike bhare'tiviSame dUraM gate rodhasi // zabdenaitadahaM bravIbhi mahatA kRtvocchritAM tarjanI=mIkSeviSaye vihAya dhavalaM voDhuM bharaM kaHkSamaH // 43 // kumAra pratibhAsi tvaM dhaureyadhavalo yathA // uktvaivaM zreSThinA tebhyo deyaM dattaM praharSataH // 44 // Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaNije zreSThinaHputrI viprasutAM dvijAya ca // nRpajAM kSatriputrAya kumAro'dApayan mudA // 45 // evaM vivAhayAmAsa mitratrayaM mahotsavAt // svaucityAnna mahAtmAno yato bhrasyati sarvadA // 46 // mahApuruSasevApi kasya na phaladAyinI // sthAnabhraSTo mahAtmApi bhavatyevAnyapoSakaH // 47 // baMdhasthAno'pi mAtaMgaHpareSAM bharaNakSamaH // kAkaHkhacchaMdacAro'pi svodareNApi duHsthitaH // 48 // | mahatAmAzrayaH pusA pUjyatAdaravRddhaye // haripANisthitaHkaMbuHpavitrANAM dhuri sthitH||49|| yo nAtmane na gurave na ca bAMdhavAya, dIne dayAM na kurute naca bhRtyavarge // kiM tasya jIvitaphalaM hi manuSyaloke, kAko'pijIvati ciraM ca baliM ca bhuMkte // 50 // svamanorathapUrtyAdihRSTA evaM suhRdvraaH|| taM sevaMtesma sasnehaM vizeSaguNasevadhim // 51 // ko na yAti vazaM loke kavalai rmukhpuuritH|| mRdaMgo mukhalepena karoti madhuradhvanim // 52 // nopakAraM vinA prItiH kathaMcitkasyacidbhavet // upayAcitadAnena yato devA apISTadAH // 53 // - tAvatprIti bhavelloke yAvadAnaM pradIyate // vatsaHkSIrakSayaM dRSTvA parityajati mAtaram // 54 // putrAdapi priyaM dAna maho manye pazorapi // mahiSI na smaratyeva khaladAnAnnijaM sutam // 55 // Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sadaivavatsa tato rAjAdibhi dattaiH sa prabhUtadhanaizcamUm // kumAro yojayAmAsa caturaMgAM yataHsmRtam // 56 // dharme vivAhe vipadi dviSaHkSaye, priyAsu nArISvadaneSu caiva // yazaskare karmaNi mitrasaMgrahe, dhanavyayo'STAsu na gaNyate budhaiH // 27 // kumAreNAtha yacchunyaM pUrva dRSTaM puraM mahat // manuSyavasatiM tatra cikIrSuH satvaraM gataH // 58 // harasiddhiprasAdena purodhvaMsakaraM sa tam // rAkSasaM bahupUjabhiranukUlaM cakAra ha // 59 // | tatatastadanumatyA sa vAsayati sma tatpuram // tuSTena rakSasA tasmai rAjyaM dattaM purasya vai // 6 // na zrIH kulakramAyAtA zAsane likhitApi na // khaGgenAkRSya bhuMjIta vIrabhogyA vsuNdhraa||61|| | ArAmavATikodyAnavApI kUpasarovaraiH // ramaNIyaM kRtaM tena puraM zobhAnvitaM tataH // 6 // tatpure'tha kumAro'sau madhyabhAge varasthale // satataM devatApUjyacaraNanakhadIdhiteH // 3 // | zrImadvIrajinezasyApratimapratimAnvitam // jinaprAsAdamIlahazikharamakArayat // 6 // vIrakoTapuraM nAmAsthApayat tatpurasya ca // nandarAjazriyaM pUrvadRSTAM satkRtya cAdade // 65 // - vatsaHso'kSayakozo'bhUdrAjyaM zAsti ca nItitaH // yato'laMkriyate rAjyaM nyAyenaiva sadA bhuvi // 66 // Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrutena buddhi vinayena dakSatA, priyeNa nArI salilena nimnagA // nizA zaMzAMkena dhRtiH samAdhinA, nayena cAlaMkriyate narendratA // 67 // prAsAde pUrNatAM yAte catujhaM sadayaH sa ca // sthApitazrImahAparyuSaNAparvavarAnatha // 68|| gurUn zrIkAlikAcAryAn pratiSThAnapurAnmudA // AkArya mahatA tatra vistareNa jinAlaye // 69 // caramasya mahAvIraprabhostIrthakarasya ca // biMbasya hi pratiSThAyA vidhi harSAdacIkarat ||70||yugmm|| vatso'tha sAvaliMgAM tAM priyAM lIlAvatI ca sH|| drutamAkArayAmAsa harSeNa tatpiturgrahAt // 7 // priyAnyAM vilasannevaM jinopajJAgame rataH // svarAjyaM pAlayAmAsa surendra iva kIrtimAn // 72 // maMtripadaM vaNikputre purohitapadaM dvije // kSatriyAya ca sainyasya hyAdhipatyaM samarpitam // 73 // a yaH sIdhaM suhRdaM kRtvA koTilye na pravartate / sa parAM bhUti mAnoti vaMcyate na kathaMcana // 4 // sAvaliMgA mahArAjJI kiyatkAlAdanaMtaram // putramajIjanannAmnA vIrabhAnuM mahAbalam // 75 // lIlAvatyAstu putro'jUda vanavIro mahAmatiH // krameNa tAvabhUtAM dvau dvAsaptatikalAzrayo // 76 // | SaTtriMzadvidhadaMDAdyAyudhAdiSu varau matau // pratibhAzAlinI jAtau svalpakAlena dakSiNau // 77 // Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritram Ka rUpazriyAzvinAMputrA viva sarvasukhAvahI // paramaprItiyukto tau cikrIDatuH parasparam // 78|| K ko'pi bhaTTo'nyadA ghetaH sadayabhUpateH puraH // papAThApUrvazabdArthI tatkIrtikAvyamAlikAm // 79 // sAlavAhanarAzo'pi paThitaM kAvya muttamam // yazaH sphurtipratApau ca prabhuvatsasya bhUpateH / / 80 // - dattaM rAjJAtha tuSTena tasmai turaMgamAdikam // pRSTaM ca bhaTTarAja tvaM kutaH sthAnAtsamAgataH // 8 // bhaTTo'vadadahaM rAjannujjayinyAH smaagtH|| zrutvA svanagarInAma sadayo harSavAna'bhUt // 82 // svadezapurabandhUnAM nAmazravaNato naraH // ullAsI jAyate zIghraM kiM punastajanAgame // 3 // - apRcchat kuzalodantaM rAjA tasya purasya ca // bhaTTa uvAca he deva kuzala madhunAtha kim // 84 // - ujjayinyA yato'tIva virupaM vartate mahat // tannizamya sasaMbhrAnto'pRcchat kiM tadvirUpakam // 85 // bhaTTa AhAtha hedeva pUrva tatra kimapyabhUt // samyagahaM na tadvedmi navIno'haM samAgataH // 86 // nagaryA lakSaNAvatyA Agatya tatra sNsthitH|| jAtaM SaTuM ca mAsAnA mujayinIsthitermama // 87 // tadA tatra zrutaM deva purIlokAnanAnmayA // bhUpateH prabhuvatsasya sutenAtra gajo hataH // preritena tato rAjJA vidviSTamaMtriNA param / atyapamAnitaH putro videze'to jagAma saH // 89 // Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ evaM tasmin gate putre videze ca mRte gaje // rAjyaM babhUva niHsAra mujayinyA mahIpateH // 90 // - na dIrghadarzino yasya maMtriNaH syurmhiipteH|| kramAyAtazriyastasya hyacirAt syAt priikssyH||1|| maMtrirUpA hi ripavaH saMbhAvyAste manISibhiH // yaHsannayAya mutsRjya nRpaM kUTana sevate // 12 // tasyAtha balahInatvaM jJAtvA sImAlarAjabhiH // militvA tatpurIrodhaH kRto'sti deva sAMpratam // 13 // PE tasmAnirgamane ko'pi cAgamane kSamo nahi // tena ciMtAturo'tIva prabhuvatsazca bhUpatiH // 9 // 15 sa kiMkartavyatAmUDhaH purImadhye sthito'dhunA // vAhayatyati'kaSTena nijadinAni zokataH // 5 // jayasaMtrastamanasA hastapAdAdikAH kriyAH // pravartate na vANI ca vepathuzcAdhiko bhavet // 96 // vairinRpAzca ye sarve nagaryAH paritaH sthitAH // kozakSayaM ca kurvanti puryataragatA janAH // 17 // a kozavyayo na nidrA ca na vilAseSu ca spRhA / vigrahAsaktacittAnAM ratiH kvApi na jAyate // 98 // AyAMti yAMti ca pare RtavaH paratra, tasmin pure tu Rtuyagma magatvaraM hi / vIreNa tena sadayena vinA | janAnAM, varSA vilocanayuge hRdaye nidAghaH // 19 // | tasmin pure ca he rAjannevaM vyatikaro mahAn // atrAgAM khAlamArgeNa nirgatya hyo dine nizi // 940 // Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sadaivavatsa rAjAtha tAdRzaM zrutvA svarUpaM hRdaye pituH // Ahata iva vajreNa ciMtayatyatipIDitaH // 1 // aho durmatriNastasya daurAtmyaM kIdRzaM yataH // tatprapaMcena me dezAnniSkAsanaM purA'bhavat // 2 // pituzcedRgavasthA'bhUdata uktaM mhaatmbhiH|| durmatriNassadA tyAjyA rAjJA rAjyavivRddhaye // 3 // - mRtiM sutasya bhAryAyA mAnabhraMzaM dhanadayam // mitraM vyasanasaMtaptaM dezabhaMgaM kulakSayam // 4 // parahastagataM rAjyaM svasthAnaM parapIDitam // dhanyAste ye na pazyanti bAlye mAtRviyojanam // 5 // yugmam / tatra zIghramato gatvA vairIn jitvA mahAbalAn // pUrvavan mama puryAstu svAsthyaM smpaadyaamyhm||6|| vicAryaivaM nRpo yAvadvidhAya sainyamelanam // icchati ca prayANAya tAvatputrau samAgatau // 7 // janaka mutsukau bhUtvA vijJapayAMbabhUvatuH // mocayiSyAva AvAM vai tatra gatvA pitAmaham // 8 // | tiSThatAtraiva yUyaM tu rAjA prAhAtha he sutau // yuvAM sthazca laghIyAMsau raNakarmaNyadakSiNau // 9 // bhavato'taH kathaM tatra preSaNaM ca karomyaham // pitretyuktAvapi snehAjAtAvAgrahatatparau // 10 // | khalInavigalabAlAplavena phenilaM bahu // jAtyaturaMgasainyena jalapUraM vitanvatA // 11 // paryavasApya tAtaM tau saMvRtau nirgatau purAt // vatsena ciMtitaM pazcAt tena katipayairdinaiH // 12 // Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAlau tu preSitau tatra paraM vairidalaM mahat // mAnayostena saMgrAme bhUyAtparAjayo mnaak||13|| kAladepo'pi yuddhena mAstu bahudinaistathA // ityAdi ciMtyA vatsazciMtayatyAkulo hRdi // 14 // guNAya na kRtaM kArya tadatirabhasena yad // ahaM tAnAzayiSyAmi jitvA deviprasAdataH // 15 // hd zIghrakRtye samutpanne vilaMbayati yo naraH // tatkRtye devatA tasya kopAdvighnaM prayacchati // 16 // yasya yasya hi kAryasya sakalasya vizeSataH // kSipramakriyamANasya kAlaH pibati tadrasam // 17 // - iti vicArya vatso'sau putrasnehAnubadhIH // tataH zIdhra marIjetuM cacAla sutayoranu // 10 // na sa syAt pitRSu sneho na deve nApi sadgurau // na mitre nApi vitteca yAdRk putreSvakRtrimaH // 19 // vatsenAtha janaM preSya svakumArau vilaMbitau // tataH sadayavatso'pi krameNa militastayoH // 20 // pituzca putrayorevaM sainyamekatra militam // tAvattai ciMtitaM caivaM vidveSibhirmahAbalaiH // 21 // nUnaM ko'pi mahAn rAjA prabhuvatsasya bhUpateH // sahAyakaraNAyAtra samAgato vilokyate // 22 // iti vicArya sarve te saMbhUya tamaDhaukayan // saMgrAmAya tadA tatra ghorayuddha majAyata // 23 // patitA bahavasteca saMgrAme vairiNo bhuvi // kSaNAdvairibalaM bhagnaM kAkanAzaM nanAza ca // 24 // Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sadevavatsa caritram puramadhyasthitasyAtha prabhuvatsasya bhUpateH // puraH kenApi bhaTTena vardhApanyA niveditam // 25 // he deva tava putro'tra sadayavatsabhUpatiH // prauDhasainyena saMyuktaH samAgato mahAbalaH // 26 // tasmiMzca yudhyamAne te vairiNaste bahiH sthitAH // sarve palAyitAH santi tacchrutvA mudito nRpaH 27 tataH zIdhaM svaputrasya milanAyotsako napaH // Adideza svamaMtryAdIna tatpravezamahotsave // 28 // pUrvameva svayaM tasya milanAya puraavhiH|| nirgato bhUpatizcAtha bahusnehasamAkulaH // 29 // kSaNamAtraM vilaMbo'pi bahutkaNThAvatAM nRNAm // yato varSAyate nUnaM tacca svAnubhavAzrayam // 30 // anyonyamilane hRSTahRdayau tau tataH sutau // turaMgAbhyAM samuttIryAzleSavantau babhUvatuH // 31 // E kiM candanaiH sakapUrai stuhinaiH zItalaizca kim // sarve te putragAtrasya kalAM nArhanti SoDazIma // 32 // | amRtasya pravAhaiH kiM kAyakSAlanasaMgataiH // cirAtputrapariSvaMgo yo'sau mUlyavivarjitaH // 33 // dhRtamAMgalyasadveSAH vtsaavloknotsukaaH|| paurAH paurapuraMdhyazca suvarNapAtrapANayaH // 34 // puSpamAlAkSataiH kRtvA maMgalaM tasya sanmukham // samAjagmurmahAharSAt gItavAditrasaMyutAH // 35 // paMcavAdyaninAdena cotkIrNikRtadigrajam // akArSInnRpatizcApi tatpravezamahotsavam // 36 // Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAmaragrAhiNIvAravadhUbhizcArucAmaraiH // apanItazramasvedabinduH sa prAvizatpuram // 37 // .. prAsAde'sau samAgatya tataH svamAtRpAdayoH // cakAra praNatiM tena saharSA sA'bhavattadA // 38 // RE] putraviyogasaMtaptA sAdhunA putradarzanAt // zItalahRdayA jAtA snAtevAmRtavAriNA // 39 // putrajanaviprayogo vanherapiduHsaho na sahyaH syAt / / yadarzanamAtreNa zAmyati tatkSaNA deva hRdo dAhaH // 40 // tato vabhvA vapi zvazrUpAdau prakSAlya dugdhataH // svarNapuSpaizca saMpUjya praNamataH sma pAdayoH // 11 // samupavizya rAjApi karpUrAdisutAmbUlaiH // pauralokaM ca sanmAnya sabhAyAM visasarja ha // 42 // svasyAvimRzyakAritvaM putraniSkAzanaM ca tat // nidaMzcakAra putrasya nRpati guNavarNanam // 43 // tA avamANaM roso tAvacci apuvva dosa saMbharaNam // ukkIriAvahimae jAva cahudati nevgunnaa|| nijasutaM kumAraM taM saMsthApya svAsane zubhe // atIvAhAdito nRtvA provAcAtha mahIpatiH // 44 // tadA he vatsa durbuddhe mantriNazca duruktibhiH // mamokhalAsa krodhAgni rvAtyeva durbalazruteH // 45 // mayA ca tena he tAta tadAvimRzya satvaram // virUpaM te kRtaM nUnaM sutasya guNazAlinaH // 46 // Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kI zrI sadevavatsa paDhama cia roSabhare jA vuddhi hoi sA na kAyavvA // ahakIra tA tIse na suMdaro hoi prinnaamo|| K sahasitti diTha doso mA puttaya vippi aMkulasi ||shaanti roso parimi aMto kAleNa rasAyaNaM hoi // vipriyaM vihitaM tubhyaM mayA tatkSamyatA miti // mAnavAkyaiH samAhRAdya sutaM rAjye yuyoja saH // 17 // kiyadbhizca tato varSeH kumArasya cakAra saH // paTTAbhiSekakArya ca praharSeNa mahIpatiH // 48 // prabhuvatso jinopajJadharmarataH svayaM nRpaH // prAMte cArAdhanaM kRtvA kAle svargamavApa saH // 49 // duSTamaMtrIkSaNAdeva naSTo nadIkuladruvat // vatso'tha nyAyamArgeNa pAlayati prajA mudA // 50 // vividhadharmakAryeNa bhAvayajinazAsanam // pRthivyAM vAdayAmAsa svayazaHpaTahaM paTu // 51 // sthApitau dvau ca tau putrI karakoTapure tataH // aMtarAMtara mAgatya tAtaM praNamataH sma tam // 52 // atha zrIkAlikAcAryapAdAzca bhUmimaMDale // ujjayinIpurodyAne viharaMtaH samAgatAH // 53 // tata udyAnapAna nRpAgre tanniveditam // tadguruvandanAyaiva saharSo'sau samAgataH // 54 // bhavAbdhitArakANAM sa vidhAya bahuvandanam // bhaktibharAt stutiM kRtvA sopaviSTazca tatpuraH // 55 // gurubhirapi tatraiva prArabdhA jJAnadAyinI // sajalameghagaMbhIradhvanibhirdezanA tadA // 56 // Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Aryadeza kularUpa balAyu buddhi bandhura mavApya naratvam // dharmakarma na karoti jaDo yaH potamujjhati payodhigataH saH // 57 // // dhammAyarieNa viNA alahaMtA siddhi sAhaNovAyam // arayavva tuMbalaggA bhamaMti saMsAra ckkNmi|| ityAdi dezanAMzrutvA'tIva hRSTo gurormukhAt // svapUrvabhavajijJAsuH kRtvAMjaliM vyajijJapat // 58 // kena puNyaprabhAveNa he bhagavan mamA'bhavat // rAjyazrIrdevatAtuSTi varaprApti dviSajayaH // 59 // sarva mayi kRpAM kRtvA kathayata savistaram // prAha zrIkAlikAcAryaH zrutajJAnodadhistadA // 60 // zRNu rAjan bhavaM pUrva gajendrarAzizobhitaH // viMdhyAcalAbhidho nAmnA girivaro'sti bhUtale // 1 // bahuyojanavistIrNA rAjAdanyAdipAdapaiH // saMyuktA vartate pallI tatra latAdimaMDitA // 2 // nagaraM vartate tatra pallyAM ca gotrakAbhidham // bhUpati rvyAghranAmAsti vyAghra iva parAkramI // 63 // tasya dhAralladevyAkhyA rAjJI ttkukssisNbhvH|| guNasuMdaranAmAbhUt putraH prakRtisuMdaraH // 6 // | dayAguNAIcittaH sa nyAyaguNasamanvitaH // paThati lekhazAlAyAM chando'laMkAralakSaNam // 65 // mattadviradasaMkAzayovane'tyadhvagAmini // puruSasyAdhirUDhasya na zAsvAdanyadakuzam // 66 // Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caritram kI sadaivavatsA vinayaM rAjaputrebhyaH paMDitebhyaH subhASitam // kapaTaM paNyanArIbhyo dharma zikSenmunivrajAt // 67 // sAdhUnAM darzanaM puNyaM tIrthabhUtA hi sAdhavaH // tIrtha punAti kAlena sadyaH sAdhusamAgamaH // 6 // paThitaM tena cANAkyanItizAstramapi drutam // krIDati zlokarAzInA martha vijJAvayan sadA // 69 // zyAmAryAkhyAn gurUn dRSTvA'thaikadodyAna AgatAn // vandanAmakarodvatsaH zirasi sukRtAMjaliH // 70 / / | gurubhi zcApi taM yogyaM vijJAya varNitastadA // tasmai jIvadayAmUlo dharmazca jJAnasaMyutaH // 71 // na vItarAgAdaparo'sti devo, na brahmacaryAdaparaM tapo'sti / nAbhItidAnAtparamastidAnaM cAritriNo nA paramasti pAtram // 72 // | upadezaM guro mukhAcchRtvA sa guNasuMdaraH // ciMtayatyeva mete hi satyadharmaprarUpakAH // 73 // gurava eva pUjAr2yA vidyate'pi mahItale // ata uktaM hi zAstreSu jJAnidAne mahAphalam // 7 // jJAnayuktaH kriyAdhAraH supAtra mabhidhIyate // dattaM bahuphalaM tena dhenukSetranidarzanAt // 7 // prabuddhaHsan sa samyaktvamUlAni gurupArzvataH // dvAdaza vratakarmANi zIghramaGgIcakAra ha // 7 // dharmalAbhena dRSTo'sAvanyadA'ciMtayad hRdi // ato'vazyaM ca kartavyaM sukRtaM bhuvi mAnavaiH // 7 // Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAya piya sua sahoyara pamuhAukuNaMti taMna uvyaarm|| jaM nikkAraNakaruNAparo gurukuNa jIvANam // tato'sau pratyahaM jainamunInAkArya bhaktitaH ||annpaanaadibhiHsnehaat pratilAbhayati svayam // 7 // Ka zubhazcittAdiyogastu sarvasiddhikaraH sadA // dAnasya samaye bhAgyAt prApyate eva sajanaiH // 78 // kesipi hoi cittaM vittamannesi mubhaya mnosim||cittN vittaM pattaM tinnivi ke siMca dhannANam // 79 K saivamupArjayAmAsa kevalaM zuddhabhAvataH // mAnavabhavasaMbaMdhibhogaphalakriyAH zubhAH // 8 // hd anyadA rAjaputrasya svodyAne krIDato'sya ca // itastatra samAyAtA zcatvAro militA nraaH||8|| - vArtAlApaM kumArazca karoti saha taistadA // taiH proktaM he kumArendra zRNu svasthena cetasA // 8 // | svabhAgyenaiva bhUpAtra jIvaMtaH smaH samAgatAH // katha muktaM kumAreNa prAhuste vinayAnvitAH // 8 // |zto dUre'sti vetAlapuraM ca paMcayojanam // vetAlasadRzA statra mahAhiMsAparA janAH // 8 // tatraikA vartate devI nRmAMsazoNitapriyA // sA mahiSAdi dAtRNAM pUrayatIpsitArthakam // 85 // RasA cAtiprauDhakAryeSu nRbaliM yAcate janAn / / mUlyena gRhyate bandigrAhipAnnirastadA // 86 // Ea tadartha dhiyate tatra vaideziko balena vA // evaMvidha majAnAnA vayaM tatra pure gatAH // 7 // Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sadaivavatsa 93 tatratyai rdhiyamANAzca devIbalyarthakaM vayam // avAgatA mahAkaSTAt palAyya paadshktitH||8|| etacchrutvA mahAkaSTaM sa ca mahAdayAparaH // vilokanAya tatrAgAt kumAro guNasuMdaraH / / tato'sau tatra taddevyA maMdire yAti satvaram // tAvattena naro dRSTo vaideziko dhRto janaiH // 89 // kArayitvA mahAsnAnaM suvastrapariveSTitaH // kaNavIrasya mAlAbhiH kaNThe zuzobhitaH kRtH||10|| kampamAnazarIrazca bhayAdInamukho'pi saH // maMgalatUryaghoSaNa mahatADaMbareNa ca // 11 // janairAnIyamAno'sau vardhApanapuraHsarama // vilApakArakazcaivaM karuNasvarataH pathi // 12 // ciMtayati kumAro'sau dRSTvA taM duHkhinaM naram // dhigetAn pApinazcaurAn naMtyalpArthe mahAnarAn // 13 // Kad kiMca dhigastu devatvaM tasyApi yasya kevalam // krIDAmAtrakRte jIvazataghAto vidhIyate // 94 // Ka savevia suhakAmI savevizva duHkhabhIrUNo jIvA // savevi jIviapiyA save maraNAu bIhati // 15 // ikkassa kaeniajIviyassa bahuAu // jIvakoDIu duHkhe DhavaMti ja kevi tANaki saasaNjiiam|| yadi cAsya varAkasya narasya pazyato mama // prANA eva prayAsyaMti tadA kA me kRpAlutA // 16 // tena sarvaprakAreNa rakSaNIyo'styayaM mayA // vicArya hRdaye caivaM tenoktaM tAn prati drutam // 17 // Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | bhobho narA naraM yUyaM muJcatainaM tu bandhanAt // tatsthAne mAM ca gRhNIta tacchrutvA te'tivismitaaH||9|| procuzca tRNavatprANAn parArthe gaNayatyayam // pazyatAho janAH sarve prakRtyaivottamAH zubhAH // 99 // svAgadAhe'pi kurvanti prakAzaM dIpikAdazA // indhanaM dahyate vahnau janapoSaNahetave // 1500 // vicAyeMtyapi te lokAH procustaM prati satvaram // narotama vayaM tvenaM tyakSyAmo naiva sarvathA // 1501 // - tadA rAjakumAro'pi svAsi mAkRSya krodhanaH // trAsayAmAsa tAn sarvAn kRtavAn muktalaM ca tam 2 Jes tato rAjakumAro'sau svayaM devyAH samIpagaH // lagno vAhayituM khaGgaM nijakaNThe praharSataH // 3 // tAvadevI kare dhRtvA prAha taM sAhasin katham // svAsinA svaziraH chitvA pUjanaM tvaM karoSi me // 4 // sa brUte bho mahAdevi tavA'haM tuSTihetave // karomyevaM nizamyeti prAha tuSTA satI ca tam // 5 // KS kumAra tava satvena tuSTA'smyato varaM vRNu // sa Aha devi tuSTAsi jIvahiMsAM tadA tyaja // 6 // | devyApi tanmukhAddharmazravaNAnaMtaraM ttH|| pratibodhaM ca sA prAptA hiMsAM tatyAja sarvadA // 7 // atha te'pi janAzcitte kRtyaM dRSTvAtivismitAH // cakru stasya kumArasya prazaMsAM guNazAlinIm // 8 // evaM tatra bahUnAM sa jIvAnAM prANarakSaNam // vidhAya svapuraM yAtaH kumAro gunnsuNdrH||9|| Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAratam zrI sadaivavatsa 94 prAya evaM sa sarvatra jIvarakSAparAyaNaH // AcarahahavarSANi zrAvakadharma meva ca // 10 // sa guNasuMdaraH prAMte kumAro gurusAdikam // kSAmaNApUrva mArAdhya cASTAdazavidhaM punaH // 11 // pApasthAnaM samAlocya pazcAdanazanena ca // AyuH prapUrya kAlena jogaphalAnubhAvataH // 12 // tvamatrojayinIpuyAM prabhuvatsasya bhUpateH // suto'jani mahApuNyAt sadayavatsa nAmakaH // 13 // tvayA pUrvabhave samyak zraddhAbhaktipuraHsaram // supAtrajenasAdhubhyo dattamannAdikaM mahat / / 14 // tena ceha bhave rAjyabhogAvAptirabhUttava // ko'pi puNyaM karotyeva muttamaM labhate phalam // 15 // // tavaniyameNaya mukho dANeNaya huMti uttamA bhogaa|| davvaccaNeNa rajaM aNasaNamaraNeNaM iMdattaM0 tena puNyena he rAjan zunyapure tavAgrataH // bahulakSmyAzca saMprAptiH sAMnidhye devatAstathA // 16 // janacittacamatkArI mahimA ca babhUva ha // vairivRndairajeyo'pi jIvarakSAprabhAvataH // 17 // nirbhayamAnasazcAbhUH sukhasaMpattiputravAn // mahimA'tazca puNyasya nahi kenApi varNyate // 18 // nijapUrvabhavaM zrutvA sadayaH svagurormukhAt // avApa smaraNAnaM jAtestatkAlameva saH // 19 // nijapUrvabhavaM sAkSAd dRSTavAn kRpayA guroH // mudA zrAvakadhame sa prapadya gurupArzvataH // 20 // Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | gurUn natvA praharSeNa svagRhe sa samAgataH // tadAdito vizeSeNa dharmakAryaparo'jani // 21 // guravo'pi tato'nyatra viharaMti sma bhUtale // guNAyaikatra sAdhUnAM nivAso na yataH smRtaH // 22 // nArINAM piturAvAse narANAM zvasurAlaye // ekasthAne yatInAM ca vAso na zreyase bhavet // 23 // R // samaNANaM sauNANaM bhamarakulANaM ca goulANaM ca // I aniAu vasahIu sA vaIANaM ca mehANam // | vinA vihAraM pratibandhabhAvo, na copakAro laghutA mamatvam / na dezabhASAvagamo munInAM, ratnatraya _ syApi virAdhanA bhavet // 24 // | vihAra stena sAdhUnA manantaguNaprAptaye // upakArAya lokAnAM varNito'sti punaH punaH // 25 // zrAvakadharma mevaM sa sadayavatsabhUpatiH // prapAlyAMte samArAdhya kAlena svarga mAptavAn // 26 // | AgAminyAM kramAnmokSa mutsarpiNyAM sa yAsyati // munirAjavaraiH proktaM satyaM bhavitu marhati // 27 // zrIratnazekharagurupravaraprasAdAt, harSAdivardhanagaNI surasaikapAtram // cakre kathAM sadayavatsakumArasatkAm, satpAtradAnavimalAbhayadAnaramyAm // 28 // / rati sapAtradAne ca vimalAbhayadAnake / caritramabhavatpUrNa sadayavatsabhUpateH // 29 // Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sadaivatsA sujJAna vijJAna pavitra mUrti zrIsAgarAnandasUrIzvarANAm // praNamya pAdAJ zubhaziSyakeNa ___panyAsazrImanmatisAgareNa // 1 // gaNAdhipaM pUjyasarasvatIM ca, vIraM jinendraM nanu kheSTadevam // vidyApradaM zrIgururAjavayaM, natvA kRto'yaM zubhapadyabandhaH // 2 // yugmam // mUlataH prAya udhdhRtya, kiJcinna yunAdhikaM tathA // kRtvA sarvopakArAya, padyarUpeNa nirmitam // 3 // vikramArkazakasyAdde, rasASTagraMhabhUmite // mAghamAse paurNamAsyAM, draGge hi rAdhanapure // 4 // sadaivavatsacAritraM, prApat pUrNadazAmidam // upakAraparaiH sadbhi, kRpAM kRtvA vilokyatAm // 5 // yugmm|| zravaNe manane cAsya, puNyaprApti bhavennRNAm // zrotavyaM zraddhayA bhavya, mantavyaM zuddhacetasA // 6 // iriririririririririririririraallu // iti zrIsadaivavatsacaritraM saMpUrNam // Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // zuddhipatram // zlokAGka aj pahmanAke sIlavAhana sIlavAhana sovaliMgA sIlavAhana 224 233 Bian Wo Wo Wo Ming Yi Jiu Yi padmanAle sAlIvAhana sAlIvAhana sAvaliMgA sAlIvAhana azuddham vidyAyA dvairasodhanaM savizeSa daratvalu uttamAnA sve vahavo pannI gRhaNatI anopaM priyAMsi surezvara zreNinA zuddham vidyAyAH bairazodhanaM savizeSa datkhalu uttamAnAM svevaM 274 306 325 bahavo sIvaliMgyAzca sIlavAhana yukyaivaM jagatraye sAvaliMgyAzca sAlIvAhana yuktyai vaM jagatraye 412 430 434 patnoM gRhaMtI aauSa priyAsi jinezvare zreSThinA - ba vRSe vizeSaNa vizeSaNa kila vrata prati Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadevavatsa ladhvIM tasya . caritram kuddhenaM devadharma vimAna darara 677 717 764 puruSA nizritaM dattA lavIM kruddhana zrAddhadharma samyaktva puruSAH nizcita dattAH krIDA narendrANAM stadA bhAgya mahAkupai durdazA rdhAma tasyA zAsvAH dina tacchutvA / tacchutvA zvasura zakrisiMha bhAmUSaka datirivanno bhumitaH bhumigataM proDhe . zAkhAH dine tacchrutvA sacchratyA zvazura zaktisiMha bho mUSaka datikhinno bhUmitaH bhUmigataM 997 kIDA narendrANA stadAH bhogya 1073 1128 mahAkU 1929 durdazAM dhArma zrUyate puruSAdhamAH zruyate zruyatAM vezayittvA varam yathA tathA zrUyatAM vezayitvA 1194 1240 1292 1300 1321 puruSAghamAH ghRtam sahma parAbhuta manasA varaM satra parAbhUta manasA yathA yathA