Book Title: Karmagrantha Part 1
Author(s): Devendrasuri, Jivavijay, Prabhudas Bechardas Parekh
Publisher: Jain Shreyaskar Mandal Mahesana
Catalog link: https://jainqq.org/explore/001115/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rirarararara rararararara graMthAMke - 84 - karma grantha sA the bhAga 1 le nita nitA [1. kama"pAka : 2 karma svava ] - -: prakAzaka: : zrImada yazovijayajI jana saMskRta pAThazALA ane zrI jaina zreyaskara maMDaLa, mahesANa. CORSCHICHTATHAPKI Jain E l onal Private Personas se only Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | samyagdarzana-jJAna-cAritrANi mokSamAgaH | graMthAMka-84 tapAgacchAcArya zrImadevendrasUrIzvarajI mahArAja viracita navya-karmagranya-bhAga 1 lo [1 kamavipAka : 2 kamasta] muni mahArAja zrI jIvavijayajI viracita stabakAya ane zrI prabhudAsa becaradAsa pArekha saMkalita karmagraMtha pradIpa sAthe : prakAzaka : zrI bAbulAla jesiMgalAla mahetA De. maphatalAla je. zAha e. sekreTarIo zrI yazovijyajI jaina saMskRta pAThazALA ane zrI jana zreyaskara maMDaLa, mahesANA (u. gu.) svi. zeTha veNIcaMda suracaMda saMsthApita AvRtti 6 ThThI che mRdaya prita. 2000 vIra saM. 251pa I 9-00 1vi.saM.2045 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ckyaa prAptisthAna zrI jaina zreyaskara ma`DaLa zrI jaina zreyaskara ma`DaLa mahesANA (u. gu.) pAlItANA (saurASTra) 384001 364270 anukramaNikA viSaya 1 kavipAka (1lAka graMtha) 2 kavipAka-pradIpa 3 krama stava (ro krama graMtha) 4 4 stava-pradIpa 5 sattAviSe spaSTIkaraNa pRSTha 1 112 204 343 380 : sudraNusthAna : nItina je. adANI arihata prinTIMga presa, seAmAbhAi cembasa, luNasAvADa, dariyApura, a ma aa thA 4- 1 phAna : 347809 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA A agAu A graMthanI pAMca AvRtti chapAI cukI che. pAMcamI AvRttinI 3000 nakala khalAsa thatAM A AvRttinI ra000 nakale chapAvela che. A AvRttimAM pAMcamI AvRttinI mAphaka pahele ane bIjo kamagraMtha ja chapAvela che. ane temAM pAMcamI AvRtti pramANe pariziSTarUpe kamagraMtha-pradIpa paNa levAmAM Avela che. je kama graMthanA abhyAsIonA buddhivikAsa mATe upayogI thaze. temaja bIjA karma. graMthanA pradIpamAM saMsthAnA bhUtapUrva sva. vidyAthI zivalAla saubhAgacaMdanuM lakhela sattA prakaraNuM paNa vistRta mAhitI jANavA IcchanAra mATe dAkhala karavAmAM Avela che. A AvRttinI sAIjha abhyAsakone upayogI thAya te hetuthI krAuna 8 pejI sAIjhane badale krAuna sabapejI rAkhavAmAM Avela che. A AvRttimAM kAMI khalanAo jaNAya te sujJa vAcakene jaNAvavA vinaMti che. jethI have pachInI AvRttimAM thogya sudhAre thaI zake. daSTideSathI ke presathI thayela bhula aMge kSamA yAcIe chIe. khAsa bhulanuM zuddhipatraka ApavAmAM Avela che. te pramANe sudhArI levA vinaMti che. li. mahesANA zrI bAbulAla jesiMgalAla mahetA 3. maphatalAla je. zAha A. su. pa o. sekreTarIo vi. saM. 2045 zrI yazovijayajI jaina saMskRta pAThazALA ane zrI jaina zreyaskara maMDaLa--mahesANA Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddhipatraka paMkita azuddha tannottara sAmagrAvaze tannottara sAmagrIvaze zrata "jJAkSara saMjJAkSara zruta ti mAijja 114 145 1971 247 lAgdha. mADe raNonI vakriya zrata...zratagraMthomAM guNaThANAnA dASTa ata pUrvAne zIyaMtramAM paMkitamAM chelI = = = yita AdhAra labdhi . mATe karaNonI vaikriya mRtakRta- graMthamAM guNaThANAne daSTi aMta 268 285 288 304 304 pUvIne 306 cIna- 335 59 11 niyata adhikAra 376 14 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagu-dazana-jJAna cAritrANi mokSamArga: jhaLyAMka-84 eks che. zrImad devendrasUri viracita Attitis p; us rett ti : j sArtha kurmagranyo. bhAga 1 le. namra sUcana isa grantha ke abhyAsa kA kArya pUrNa hote hI niyata samayAvadhi meM zIghra vApasa karane kI kRpA kareM. * jisase anya vAcakagaNa isakA upayoga kara sakeM. prakAzaka : zrImad vazevijayacha jaina saMskRta pAThazALA ane zrI jena zreyaskara maMDaLa mahesANA [u0 guo] kI Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 jIvavijayajI mahArAja kRtastabakArthaH maGgalAcaraNam [AryA intaH praNipatya jinaM vIra, vRttyanusAreNa jIva vijayAhavaH / vitanomi stabakArtha, karmmagranthe sugamarItyA || 1 || gahanArtho'yaM grantho, mandadhiyAM vRttayo'pi durbodhAH / teSAmanugrahakRte, nyAyyaM stabakArthakaraNaM me // 2 // [ zrI vIra paramAtmAne praNAma karI; jIvavijaya nAmanA huM. muni ka graMthanu sarala vivecana racu chu. 1 A graMtha tA mahAna che ja, ane bALa jIvAnI buddhi mada hoya che, tethI teenA lAbha mATe A TuMka vivecana karavAne mArA prayAsa saphaLa thaze. 2] prazna-ka gratha" te zuM kahIe ? u. jIve mithyAtvAdika hetue karIne karIe-AtmA sAthe pudgala khAMdhiye, te-karmI kahIe. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yite, rUti janma, kRti vyutpanne te kamma-tu =mULAttara prakRtibheTTe karI, tathA-prakRti; sthitiH rasaH pradezAdi bhede karI tathA-baMdhaH udayaH udIraNA: ane sattAdiH bhedde karI, graMthana-racavuM-pratipAdana che jene viSe=te karma grantha kahIe. tihAM-prathama kaeNmsa vipAka nAme smagraMtha kahe cheH (1) kAryapAka karmagraMtha ma'gaLAcaraNaH viSayaH prayojanaH ane kamanA vyutpantya: siri-yara-Li yaMvila,janma-vijAna samAtano yujI jIrU ni hai, neLa-to mana" "maiM" || zabdAtha H sirivIra=zrI vIra jinezvarane, vakriya=Dhana karIne, kaeNcsa-vivAga=kama -vipAka samAsa=TukAmAM, guccha = kahIza. kIraI karAya che. jieNu=jIve. haeNhi =hetuAvaDe, jeNu =jethI. tA=tethI, bhannae kahevAya che. kusa=kama 1. gAthA :zrI mahAvIrasvAmIne vadana karI, kavipAka Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [nAmano grantha] huM TuMkAmAM kahevAne chuM. jIvavaDe hetuo dvArA karAya che, tethI- "ka" kahevAya che. 1 siri=zrI te atizaya, prAtihAryAdika tIrthaMkaralakSamI. teNe karI sahita evA vIra=te-parIsahAdika sahavA samartha. ziv=te rAgadveSanA jIpaNuhAra. ehavA zrI vIrajina pratye vadiya-vAMTIne. karmane je vipAka=prakRtipratipAdana rUpa, te samAsa-saMkSepathakI kahIza. eTale-kammavipAka nAmA pahele karmacatha kahuM chuM. have- ka te zuM? te kahe che. aMjanacUrNana DAbhaDAnI peThe niraMtara pudgale karIne bharyA lokane viSe kSIra-nIrane nyAye. ane lehAgnine nyAye karma pudgalanI vargaNa jIve pitAnA AtmA saMghate -mithyAtvaH avirati kaSAyaH ga rUpa atyaMtara hetuoe karI,tathApaDiyadNuniva" ityAdi bAhya hetuoe karIne,-saMbaddha karIe, te karma kahIe. te kamma: rUpI che, arUpI nathI. AtmAne karmane kIdhe upaghAta thAya che, te mATe. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IhAM- kaI kaheze ke "AtmAne rUpI kammarane kIdhe upaghAtaH anugraha kema ghaTe?" tene uttara e che, ke "DAhyA manuSyane paNa madyapAnAdike matine upaghAta thAya che, ane brAhmI pramukha auSadhie anugraha paNa thate dIse che. e pudgalage jema bahAthakI arUpI jIvane upaghAtaH anugrahaH thAte dIse che, tema kamyavaNAe karIne jIvane upaghAta, anugraha thAya che." - tathA-jIva samaye samaye zubhAzubha karma bAMdhe che, cheke che, paNa pravAhathakI karmabaMdha anAdi che. "baorg te ghavALaM-ti varanAra.". anyathA-karmanI Adi kahIe, te-te karmabaMdha thakI pUrve, jIva kammarahita have joIe, ane te "kasmabaMdha rahitane karmabaMdha thaye.kahiye, te siddhane paNa karmabaMdha thAya. te mATe kammabaMdha te anAdi che. hAM, keI kahe ke-"anAdi saMyogane viyega kema thAya ? tannottara- kaMcana ane upalane saMga anAdine che, tene tathAvidha sAmAvaze viga thAya che, tema jIva-karmane paNa Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tathavidha sAmagrIvaze bhavasthiti paripAke AtyaMtika viyega thAya che. pharI tene pAche saMga na thAya. vinopavA.. te kamana-lADunA daSTAMtapUrvaka cAra prakAre ane mUttara bhede - patharU-di-para-gusA, vaDA mojhArasa hitA maha16-3-rU-havana-sa-meya rAma " zabdAtha :-payaIThiI-rasa-pasA= prakRtiH sthiti rasa ane pradeza ne AzrayIne tarate.cakuhA cAra prakAre. me agassala DuMnA ditA=daSTAMte karIne. mUlapagaI-uttara-pagaI-aDavanasaya-bheya=mULa prakRtie ATha, ane uttara prakRtie eka aThThAvana bhedovALuM. 2 gAthA : mULa prakRtie ATha ane uttara prakRtie eka aThavanA bhedevALuM te karma prakRtiH sthitiH rasa ane pradeza ne AzrayIne lADune daSTAMte cAra prakAre che. 2 karma ne svabhAvaH te-prakRti 1. kALanuM mAnaH testhiti 2. kama pudgalanA zubha-azubha rasanuM tItra-maMda. paNuM te anubhAga 3. ane pudagalanAM daLiyAMnuM mAna tepradeza kahIe-4. ema cAra prakAre karma che te medaka-lADuAne daSTAMte jANavAM. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakRtistu svabhAvaH syAt sthitiH kAlAvadhAraNam / anumAna che H zo Tu-saMvAda che . e modakanA daSTAMta thakI jANa" te kema? te kahe che- jemakei vAtApahArI suMThAdi dravya niSpanana medika te-prakRtie-svabhAve-vAyune ja TALe vaLI pittApahArI dravya niSpanna, te pittaneja TALe, vaLI-kaphApahArI dravya nipina, te kaphane TALe. tema-kama paNa. keIka jJAnane Avare, keI darzanane-dekhavAne Avare, ityAdi-te prakRti kahIe. 1 tathA-keIka mAdaka eka dina ja rahe, keIka be dina rahe, yAvat kaI mAsa lage rahe, te uparAMta-viNase. temakaI karmanI sthiti 20 keDIkeDI sAgaropama pramANa keIkanI 30 kaDAkeDI sAgara pramANa keIkanI 70 keDAcheDI sAgara pramANa heya; ItyAdi. e sthiti kahiye 2. tathA-snigdha rUkSa madhuraH kaTukAdika rasa. te kaIka modakane eka guNa hoyaH kaIkamAM dviguNa triguNa caturguNa paNa heya tema-karmane kaI vakhata ekathAnIya rasa heyara ane kaI vakhata tIvra tIvratarara kaSAyane ge dvisthAnIyaH tristhAnIyaH catuHsthAnIyaH rasa hoya. e-rasa kahIe 3. te modakanA pradeza te-kaNiyA rUpa. te kei eka pasalI pramANu keI eka pAzeraH adhara zeraH pramANa Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hoya. tema-keI karmanAM daLiyAM keIkane ceDAM keIkane ghaNuM e-pradeza 4 e medakane deTAMta jANu. have, te karmanI mULa prakRtiH ADa che, ane te mULa prakRtinI uttaraprakRtine uttarabheda; ekaso aThThAvana che. pArA uttara bhedanI saMkhyA sAthe mULa prakRtinAM nAmo:ih nANa-dasaNAvaraNa-veya-mohAu-nAma-goANi / vi2 -nA- durvAsa-vara-tisava-Tu-- zabdArtha -Iha= ahIM nANu-daMsaNAvaraNavea-mahAu--nAma-ge ANi jJAna ane darzanAvaraNIya vedyaH maha: AyuSa nAma gotra: viztha-aMtarAya. paNa nava-6-aThavIsa-cI-tisaya-6-paNu-vihapAMca navaH eka aThThAvIzaH cAra e traNa be. tathA pAMca: bhedevALuM. 3 gAthArtha - ahI-pAMcaH navaH be aThAvIzaH cAra eka se traNa beH ane pAMca bheda vALA jJAna-darzananAM AvaraNaH vedanIya mohanIya AyuSaH nAma getra ane aMtarAya (karma) che. 3 hAM-pravacanane viSe. vizeSAvadharUpajJAnane Avare-DhAMke, te-jJAnAvaraNaya karma kahIe 1 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAnyAvabodharUpa-darzanane eTale-IdriyanA viSayane Avare. te-dazanAvaraNIya karma sAtA-asAtApaNe vedavuM paDe. te vedanIya karma 3 muMjhave vikaLa kare-samyaktva: cAstri tha. te mahanIyakarma 4 anya-bhavAMtarane pamADe, te AyuH kama 5 zubhAzubhapaNuM pamADe, te nAmakarma 6 UMca-nIca paNe gAIe-bolAvIe, te getrakama 7 dAnAdika labdhine aMtarAya kare, te-viddha-atarAya karma 8 ATha karmanAM nAma kahyAM. have ehanI uttara prakRtinI saMkhyA kahe che jJAnAvaraNIya pAMca bhede che ? darzanAvaraNIya nava bhede che 2 vedanIya be bhede che 3 mehanIya aThAvIza bhede che 4 AyuSa kama cAra bhede che paNa nAmakama ekase traNa bheTe che 6 gotrakama be bhede che 7 ane aMtarAyakarma pAMca bhede che 8. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 eva-ATha krama'no ekaso aThThAvana uttara prakRti javI e ATha karmAMnA upanyAsakrama kahIe chIe IhAM jJAnaH denaH te jIvanu lakSaNa che. cetanArukSo lIva" kRti vacanAta, te-jJAnaH dezanaHvinAnA jIva, te ajIvapaNuM pAme, te e mAMDe paNa jJAna mukhya che.sAkArA payaga vizeSApayoga mATe, sAkArApacAgavatajIvane sava labdhi Upaje. mANa prApti samaye paNa sAkArApayeAgavata hoya, te mATe jJAna mukhya che. te jJAnane Avare DhAMke, te jJAnAvaraNIya ka. te--eTalA mATe prathama kahyuM 1 te pachI-khIje samaye kevaLIne anAkArApaye ga-sAmA - cApayega-4 nApayeAga hAya. te darzana Avare-DhAMke, te dezanAvaraNIya ka. te mATe, jJAnAvaraNIya pachI dazanAvaraNIya kahyuM 2 e . e AvaraNIya karmAM pAtapotAnA vipAka dekhADatAM sukha-du:kha vedanIya-vipAkanA hetu thAya. te mATe, te pachI-vedanIya kahyu. 3 sAtA asAtA vedanIyane udaye jIvane avazya rAgadveSa kaSAya upaje, te mATe, te pachI mAhanIya kahyuM 4 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mehanIye muMjhAyA jIva bahu AraMbhAdike karI narakatiryaMcAdikanuM AyuH bAMdhe. te mATe-te pachI AyuH karma kahyuM. bhavathakI bhavAMtare jAtAM jIvane nice udaya Ave, te Ayuda kahiye. yadyapi karma te sarva udaye Ave ja, paNa zeSa 7 karmate bhave. tathA bhavAMtare tathA ghaNe bhaveH paNa udaya Ave, ane AyuH karma te te bhave udaya Ave ja nahI, bhavAM. tara (anaMtara bhave) ja udaya Ave, e vizeSa che. 5 Ayune udaye avazya gati-jAtyAdika nAmakamane udaya hAya. te mATe, te pachI-nAmakarma kahyuM 6 nAmakarmane udaye avazya UMca-nIcAdika getrane udaya heya te mATe, te pachI-trakamAM kahyuM 7 UMca-nIca gotrane udaye anukrame dAnaH lAbhAdikano udaya-vinAza thAya. te mATe-te pachI aMtarAya karma kahyuM 8. e ATha karmane upanyAsakrama kahyo. vA 1lu-pAMca bhede jJAnAvaraNIya kAma pAMca jJAnaH matijJAnaH vya...janAvagrahami sua-ohI-maNa-kevalANi, nANANi tattha mai-nANaM / vaMjaNa-vaggaha cauhA, maNa nayaNa-viNidiya-caukkA.41 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 zabdA -maI-sua-AhI-maNa-kevalANi matiH zruta: adhi: manaHpavA ane kevalaH nANANi= jJAnA. tattha temAM-maI--nANu =matijJAna. vajaSNuvaggahe=vyaMjanAvagraha. cA=cAra prakAre. maNa-nayaNaviNi'diya-cauSmA=mana ane cakSu sivAyanI cAra IdricAne AzrayIne. 4 matiH zrutaH avadhiH mana:paryAyaH ane kevalaH-- nAnA che. teomAM matijJAnaH-- manaH ane AMkhA: vinA cAra iMdriyAne AzrayIne vya-janAvagrahe cAra prakAre che. jJAna pAMca che, te kayAM ? indriyA:mane mane karIne mAnIe jANIe te matijJAna, siddhAMte-AbhinibeAdhika-jJAna kahIe saminivruta, iti Abhinibodhikam 1 sAMbhaLave karI jANIe, te-zrutajJAna 2. avadhi-maryAdA pramANe rUpI dravyanu jANuvuM, teavadhijJAna 3 manaciMtita anu' jANavu', te manaHpa`vajJAna 4. kevaLa-akhaMDapaNe leAkAleAkanu : tathA-rUpI-arUpo sa Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 dravyanuM tathA-sarva jIvAjIvanA sarva paryAyanuM samakALe jANavuM, te-kevaLajJAna kahIe pa. e pAMca jJAna kahIe, te mAMhe-- pahelAM be jJAna, te-pakSa jJAna che, chellAM traNa pratyakSa jJAna che. have prathamamatijJAna aThThAvIza bhere che. te aThThAvIza bheda kahe che - idriyane prApta viSaya-padArthanuM avyaktapaNe jANavuM. te-vyaMjanAvagraha kahIye. te cAra bhede hAya. te kahe che? manaH ane nayana-te cakSu iMdriyaH e be vinA, zeSa cAra iMdriyane vyaMjanAvagraha heya. mana ane cakSurane viSaya aprAkArI che-pudgala aNu pharatye viSaya jANe. te mATe, te-mana ane cakSune vyaMjanA : vagraha ba heya. 4. matijJAna-cAluarthAvagraha Iha apAya dhAraNA tathA zrutajJAnanA bhede - Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14. atthuggaha-IhA-'vAya-dhAraNA karaNa-mANasehiM cha-hA / rasa vada-rasa-mevuM. 3-4 vAsa- va suI . zabdArtha--asthagraha-IhAvAya-dhAraNu=arthI vagraha, IhA, apAya, ane dhAraNA, karaNa-mANasehiM= Idri ane mana vaDe karIne. cha-hA cha prakAre. Iya=e pramANe. aTha-vIsa-bheryA=aThThAvIsa prakAre. caudasahA= cauda prakAre. vIsa-hA=vIza prakAre. yaM=zratajJAna. va= athavA. 5. gAthArtha :- Idriya ane mana vaDe karIne arthAvagraha IhA apAyaH ane dhAraNu: cha prakAre che. ema aThavIza bhede matijJAna che. zratajJAna-cauda prakAre athavA vIza prakAre che. Idriyane viSayaprApta padArthanuM sAmAnyapaNe jANavuM. te-arthAvagraha kahIye 1. e zuM haze ? e vicAravuM, te-IhA 2. || tenuM nirdhAravuM, te-apAya kahIe 3. _) te dhArI rAkhavuM, te-dhAraNuM 4. | e cAre karaNa [pAMca iMdriya ane chaThuM manaH emaH cha cha bhede hoya. ema-chaka=AvIza bheda thayA. ane cAra bhede vyaMjanAvagraha, ema aThThAvIza bheda matijJAna hoya. Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahIMmatijJAna be bheTe che - zratanizritaH ane 2 amRtanizritaH tihA je prAye zrutanA abhyAsa vinA-saheje ja viziSTa pazamane vize mati upaje, te-akRtanizcita kahIye. te cAra bheTe che tpAtikI 1, nacikI 2, kArmikI 3, pAriNamikI 4. e cAra buddhi, saheje pitAnI meLeja upaje, te- tpAtikI buddhi 1. gurune vinayaH zuzraSA-sevA karatAM Ave, te nacikI buddhi. 2. karma karatAM upaje, te-kArmikI 3. pariNAma: te dIrdhakALanuM pUrvApara arthanuM avalokana, | te-pariNAmikI buddhi 4. ehanuM vizeSa svarUpa. vIsUtra bAvaracakravRtti pramukha thakI jANavuM. ane je zrutane abhyAse zrutasmaraNa pUrvaka IMdriyArthathakI vyavahAra saMpaje, te kRtanizrita matijJAna kahie. te paNa cAra bhede che - avagraha 1. IhA 2. apAya 3. dhAraNuM 4. tihAM vaLI avagraha be bhede- Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AjanAvagraha 1. arthAvagraha 2. tihAM- vyaMjIe=pragaTa karIe, artha, dIve karIne jema ghaTa. te-vyajana=Idriya teNe karIne, Idriyane pRSTa je zabdAdika viSayanA pugala tenA arthanuM atyaMta avyaktapaNe prahavuM, te--vyaMjanAvagraha kahIe. te-vyaMjanAvagraha mana ane nayana vinA cAra IdriyavaDe cAra bhede heya. mana ane cakSu: aprApyakArI che, aspaSTa pudgalane viSaya jANe, te mATe-tehane vyaMjanAvagraha na hoya ane zeSa 4 Idriya te prAptakArI che, pRSTa pudgalane viSaya jANe, te mATe tene vyaMjanAvagraha hoya. puTTha suNei saha, rUvaM puNa pAsae apuTTa tu / gaMdha rasaM ca phAsaM, baddhapuTTha viAgare // 1 // vyaMjanAvagrahane kALa- jaghanyathI-- AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga pramANa utkRSTa- ANaprANa pRthakatva hoya. have zabdaka rUpAdika viSayanuM sAmAnya mAtra ayuktapaNe jANavuM. te-arthAvagraha kahIe. Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te athavagraha pAMca iMdriyane ane manane ema-cha bhede heya. avagrahita vastu nirdhAravAne hetue karIne vicAravuM, te-IhA. te paNa-cha bhede heya. Ihita vastunuM nirdhAravuM, te-apAya. te paNa-cha bhede heya. te nirdhArita arthanuM avizrutiH vAsanA ane smRti e traNa prakAre karIne dhAravuM, te-dhAraNa paNa cha bhede heya. cata:vasthA jALafma, 3wdo, tad vivAra hA ! nicchayammi avAo, dharaNaM puNa dhAraNaM viti // 1 // ehanuM kALamAna-yathA- uggaha ikka samaya, IhAvAyA muhuttamaddhaM ca / kAlamasakhaM saMkhaM ca, dhAraNA hoi nAyavbA // 2 // e aDDavIza bheda matijJAnanA jANavA. ene vaLI pratyeke vivarIne kahe che - 1 kaI puruSe avyakta zabda sAMbhaLe te bhASAnA pugala te puruSanA karNamAMhe pesIne zrotre driyane pharasyA. te vAre ati avyaktapaNe thayuM je jJAna, te ka. bhA. 1-2 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 zrotriyane vyaMjanAvagraha 1. te pachI"keIe mane sAda dIdhA.ehavuM avyakta jJAna, te-zrotraMdriya arthAvagraha 2. e amuka puruSane ke amuka strIne sAda jaNAya che." evI vicAraNa, te-IhA 3. - e te "khara vara. mATe amukane ja sAda che." eha nizcaya thAya, te-apAya 4. te vAra pachI tene ghaNu kALa lagI dhArI rAkhe, tedhAraNa 5. 2. keIka puruSe avyakta rUpa dIThuM : te rUpanA pugaLa aprApyakArI havAthI cakSune pharasatA nathI, mATe-tene vyajanAvagraha na hoya. dekhavAne prathama samaye ja avyakta jJAnarUpa cakSuriTriya arthAvagraha thAya. te pachI-"e sthANu ke puruSaH sthANu te sthira hoya, puruSa te hAle cAle evI vicAraNA, te IhA ra. e te nizcaye sthANu che. sthira hevA mATe" ehavuM jJAna, te-apAya 3. te pachI-tene dhArI rAkhe, te-dhAraNu4. 3 keika puruSe avyaktagaMdha muM -AthrA. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te gadhanA pugaLa ghrANendriya sAthe addha-tkRSTa thayA, tyAre ati avyaktapaNe thayu' je gadha jJAna, te ghrANendriyanA vyaMjanAvagraha 1. te pachI--"kAMIka sugadha Ave che." evu avyaktajJAna. te-ghrANendriyane arthAvagraha ra. e kapUra ke suMThanA gaMdha ?" eDavI vicAraNA, te hA 3. "e te zItaLa, mATe kapUranA ja gadha." te apAya 4. tyAra pachI tene dhArI rAkhe, te-dhAraNA pa. 4 kAIka puruSe avyaktapaNe rasa AsvAdyo te rasanA puddagaLa rasane driya sAthe maddha-spRSya thayA, te samaye ati avyaktapaNe thayu' je rasanuM jJAna, terasane driyanA vyaMjanAvagraha 1 te pachI kAMika svAda jaNAya che." ehavu avyakta jJAna te rasane driyanA arthAvagraha 2. te pachI e geALa ke sAkara haze? evI vicAra raNA, te-hA 3. "e te ati madhura, mATe sAkaranA ja rasa" evuM nizcaya jJAna te-apAya 4 te pachI tene dhArI rAkhe, te-dhAraNA 5. Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 keika puruSe avyaktapaNe pharasa vedyo. te pharasanA muddagaLa sparzaneMdriya sAthe baddha pRSTa thayA. te samaye ati avyakta sparzanuM thayuM je jJAna, te 5ne driyane vyaMjanAvagraha 1. te pachI "kAMI hAre zarIre sparza thayo. evuM avyakta jJAna, te sparzanendriya arthAvagraha ra. e raju ke sarpa haze evI vicAraNA te IhA 3. "e te sukumALa jaNAya che, mATe nice sarpane sparza." evuM jJAna, te-apAya 4. te pachI tene dhAra rAkhe, te-dhAraNuM 5. 6 keIka puruSa avyakta svapna dekhI jAgyo. te svapnamAMhe keIka vastu saMbhavI, tenA pudagala manane pharasatA nathI, te mATe vyAjanAvagraha na hoya. citavavAne prathama samaye ja avyakta jJAnarUpa manane arthAvagraha thAya. 1. te pachI "e svapnamAM meM zuM dIThuM ? evI vicAraNA, te-IhA 2. e te heM amuka ja svapna dIdhuM. e nirdhAra te-apAya 3. te pachI-tene dhArI rAkhe, te-dhAraNa 4 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 e matijJAnanA 28 bheda naMdIsUtrane anusAre vivarIne dekhADyA. te mAMhe-cyAra buddhi bheLavIce; tyAre 32 thAya. tathA jAtismaraNa paNa atIta-sa'nI pa'ce'driyanAbhava saMkhyAtA (asa MkhyAtA paNu) akhe. te paNa matijJAna kahiye, Apane tene dhAraNAne bheda kahyo che. tathA-matijJAnanA 28 bhedanA-- mahe 1 : kSipra 5 : abahu 2 : akSipra 6H bahuvidha 3 : nizrita 7: abahuvidha 4: anizrita 8H adhruva 12: e khAra bheda che. ehanA a kaiAika-aneka vAMtranA zabda sAmaTA sAMbhaLIne-- ihAM ATalI bherIH ATalA zakha; vAge che." ema sarva pRthak pRthak zabda grahe, te bahugrAhI 1. 2. ane koI avyaktapaNe "vAjIMtra vAge che." eTalu ja jANe, paNa vizeSa na jANe, te-abahugrAhI ra. koIka-madhuraH maMdravAdi mahe dharmAMpeta jANe te bahuvidhagrAhI 3 ane koIka-eka: eH paryAye peta grahe, te-abahuvidha grAhI 4. sa'digdha : asadigdha 10 : dhruva 11 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaIka tarata jANe, te kSipragrAhI pa. keIka vicArI vicArIne ghaNI veLAe jANe teakSipregrAhI 6. koIkaliMganizrAe jANe, jema patAkAe karI devakuLa jANIe, te nizritagrAhI 7. nizrA vinA jANe, te-anizritagrAhI. 8 saMzaya sahita grahe, te-saMdigdhagrAhI 9. saMzayarahita rahe, te asaMdigdhagrAhI 10. je ekavAra cahyuM, te sadAye rahe, visare nahIM. te dhruva 11. ane je ekavAra cahyuM, te sarvadA na rahe, te adhruva 12 pUrvokta je aThThAvIsa bheda, tene A pramANe bAra guNa karIe tyAre 336 thAya, temAM vaLI 4 buddhi bheLavIe, tyAre 340 matijJAnanA bheda thAya. e matijJAnI-ghesAmAnya-AdezathakI- dravyathakIsarva dravya jANe, paNa dekhe nahIM. kSetra thakI -matijJAnI-Adeze sarva kSetra-leTAleka jANe, paNa dekhe, nahI. kALa thakI -matijJAnaAdeze-sarva kALa jANe, paNa dekhe nahIM. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAva thakI matijJAnI-Adeze-sarva bhAva jANe, paNa dekhe nahIM. e matijJAnanA bheda kahyA. have zruta jJAnanuM vivecana kare che. yadyapi-mati-zrata te saMlagna ja chejtth mai-nANaM tattha suya-nANaM, jattha suya-nANa tattha mai-nANaM iti vacanAt. tathApi-pUrva mati jJAna, pachI zruta jJAna che. mai-puba jeNa suaM, na maI sua-puviA ityAgamavacanAt tathA-mati-te zratane hetu che, ane mRta te matinuM phaLa che. tathA-mati; te mULaguM ApaNuM svarUpa keIne kahI na zake, ane zrataH te akSararUpa che. te mATe pUrve mati ane te pachI -zrata jJAna che. have-yuta jJAnanA 14: athavA 20; bheda che. 5. tihAM-prathama cauda bheda kahe che ;akkhara-sannI sammaM sAia khalu sa-pajjavasica gamiyaM aMga-paviTTha satta vi ee sa-paDi-vakkhA // 5 // zabdArtha-aphakhara-sanI-samaeN=akSara; saMjJika samyapha. sAIAMsAdikakhaluraja. sapajajavasie= Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saparyavasita-aMtasahita-sAMta. gamiaMkagamika. aMgapaviTha=aMgapraviSTa. satta=sAta. vi=paNa. ee=e. sapaDi-vaphakhA=viruddha sahita. 6. * gAthAtha :viruddha sahita-akSara; sa; samyapha sAdika saparyAvasitagamikA aMgapraviSTaH e sAteya dA akSara yu10 anAdi zrata 8: akSara mRta 20 saparyavasita zruta 9H saMjJi zrata 3: aparyavasita zrata 10: asaMjJi zruta 4 gamika zruta 114 samyak zruta para agamika mRta 12H mithyAzruta 6 aMgapraviSTadyuta 13 sAzrita 7: aMgabAhyazrata 14H ema-sAte ya sUkta bheda, te pitAnA pratipakSI sahitaH kahevA, eTale cauda bheda zrutajJAnanA jANavA. e cauda bhedanuM vivecana kare che :akSara zrata traNa prakAresaMjJAkSara 1 vyaMjanAkSara : ladhyakSara 3H emAM- jJAkSaraH te-aDhAra bheTa lipiakSaranA AkAra- jANavA. tenAM nAma Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -f4 mR-jivA,sAvA taravaravADa vadhavA uDDI javaNI turukI, kIrI daviDI a siMdhaviA // 1 // mAlaviNI naDi nAgari, lADa-livI pArasI abodhavvA / taha a nimittIa livI, cANakI mUladevI a // 2 // tathA--vyaMjanAkSaraH te akArAdi hakAra parvata bAvana akSara mukhe uccaravArUpa e be ajJAnAtmaka che, paNa-zratanA kAraNa mATe-mRta kahIe. ladhyakSara te arthane pratyaye karIne garbhAkSara lAdhe, e akSare karIne abhilAya bhAva pratipAdavA, je mATe lekamAM anaMtA bhAva anabhilAya che-- paNNavaNijjA bhAvA aNatabhAgo u aNabhilappANaM / paNNavaNijjANa puNa, aNata-bhAgA sua-nibaddho / / / e akSara zrata kahiye 1. anakSaraH te DitaH zira kaMpana hastacAlanAdie karI mujane teDe che, vAre che." ItyAdi abhiprAyanuM jANavuM, te akSarakRta 2. saMjJA 3 che - dIrghakAlikI 1H hetuvAdopadezikI 2 daSTivAdepadezikI 3. tihAM- Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "e kema karavuM ? kema thAze ?" I-yAdi atItaH anAgata ghaNu kALanuM ciMtavavuM, te-dIrghakAlikI: 1. je tAtkAlika ISTa -aniSTaka vastu jANane pravRtti nivRtti thAya, te-hetuvAdopadezikI 2. kSApazamika jJAne karI samyagdaSTipaNuM hoya, te- daSTivAdepadezikI 3. e traNa saMjJA che. tyAM-vilendriya ane asaMsIne hetuvAdyapadezikI saMjJA che. ane saMgni paMcendriyane dIrghakAlikI saMjJA che. kuM te mATe-sarva AgamamAMhe dIrghakAlikI saMjJAe saM. paNuM kahIe, te saMpattinuM kRta, te-saMzrita 4. mana rahita-asaMgninuM kRta, te-azizruta kahIe3. samyagadaSTi praNataH tathA mithyAdaSTi praNatA paNa samyagdaSTi pAse AvyuM, te samyaphaththata kahiye, yathAvasthita bhAvanA avagama thakI, pa. teja-mithyASTine hAthe AvyuM mithyA zrata kahiye, yathAvasthita baMdhanA abhAva thakI. 6 cata - sadasada'visesaNAo, bhavaheU, jahicchaovalaMbhAo / nANaphalAbhAvAo, micchadihissa annANaM zA pUrvAnta temAM thI tathA- Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dravya thakI- eka puruSa AzrayIne - ghaNA puruSa AzrayIne - sAdisaparyAvasita che. | anAdi aparyAvasita che. kSetra thakI - bharata-airAvata AzrayIne | mahAvideha AzrayIne - sAdi-saparyavasita che. | anAdi-aparyavasita che. kALa thakIutsarpiNa-avasarpiNI | ne-utsarpiNI avasarpiNa AzrayIne : AzrayIne - sAdi-saparyavasita che. anAdi aparyAvasita che. bhAva thakI bhavasiddhiyA AzrayIne - sAdi-saparyAvasita che. nahammi a chAumathie nANe-iti vacanAta, sApazamika bhAve anAdi-aparyAvasita che. 78-9-10. gamA te-sarakhA pAka, jyAM hoya, te gamikazrata daSTivAnAm 11. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ agamakA-te aNasarakhA akSara AlAvAH jyAM hoya, te agamikakRtaH zArjita tim 12. aMgapraviSTa te- 13. aMgabAhya te-AvazyakAdika 14. e cauda bheda zrutajJAnanA jANavA do. - mutajJAnanA 20 bheda pajja ya-akkhara-paya-saMghAyA paDivattI taha ya annuogo| pAhuDa-pAhuDa-pAhuDa-vatthU puvvA ya sa-samAsA / / 7 / / zabdArtha :- pajajaya-paryAya. aphakhara=akSara. saMghAyA=saMghAta. pavittI=pratipatti. taha tathA - ane, aNuone anuyAga. pAhuDa-pAhuDa prAbhRta-prAbhRta. pAhuDa-vadhu prAbhRtaH vastu puvA-pU. ya=ene. sasa mAsA-samAsa sahita. | 7 | samAsa sahita-paryAya, akSara, pada, saghAta pratipatti, anuga, prAbhUta-prAkRta-prAkRta, vastu ane pUrve te 7 have 20 bheda kahe che - paryAyazruta 1. saMghAtakRta 7. paryAyasamAsakRta 2. saMghAtasamAsathuta 8. akSaradyuta 3. pratipattibuta 9. akSarasamAsathuta 4. pratipattisamAsazrata 10 padadbhuta 5 anuga zrata 11. padasamAsakRta 6 anugasamAsa zruta 12 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAbhRtaprAbhRtakRta 13 vastuzruta 17 prAbhRtaprAbhRtasamAsakRta 14 vastusamAsathuna 18 prAbhRtakRta 15 pUrvazrata 19 prAbhRtasamAsakRta 16 pUrva samAsazruta 20 e sUtrokta dasa bhedaH te vaLI, samAsa sahita eTale vIza thAya. have e vIza bhedanuM vivecana kare che - paryAya : te-jJAnane eka sUkSma aMzaH avibhAgapaliche. labdhi aparyApta sUma nigediyA jIvanuM je sarvathI jaghanya zrataH te thakI, anya jIvane viSe eka jJAnane avibhAga-palikeda-aMza vadhe, te paryAyazrata kahIe 1. ane be traNa pramukha jJAnAMza vadhe, eTale-jIvane viSe aneka paryAyanuM jJAna, te-paryAvasamAsakRta 2 akSara zrata; akArAdika ladhyakSara; te-akSarakRta 3. be traNa akSaranuM jANavuM te-akSarasamAsakRta 4 artha parisamApti; padam, tathA vibhaktyanta padam ema kahevAya che, paNa tevAM pada ahIM padamRtamAM grahaNa nahi karatAM, zrI AcArAMgane viSe aDhArahajAra pada kahyAM che, te mahelAM eka padanuM jJAna, te pada zrata. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' ' '' ' '' ' '' '' '' te padane samudAya, ghaNA padanuM jJAna. te-padasamAsa zrata 6. saMghAta kRtArU rupi ANa 0 ItyAdi gAthAe ukta dvArane eka deza-je gatyAdika, tehane paNa eka deza-devaLatyAdika, tehanI je mArgaNAnuM jJAna, te-saMghAtakRta 9 te be traNa maMNunuM jJAna, te saMghAtasamAsazrata 8 gatyAdika eka dvAre jIvanI mAgaNAnuM jJAna, te pratipattikRta 9. ethI mAMDI sarva mArgaNAnuM jJAna, te pratipatti samAsazruta 10. - saMtA-ghavAyA ItyAdika anuga kahIe te mAMhelA ekanuM jJAna, te-anugata 11 te--be traNa anuyeganuM jANavuM, te anagasamAsa zrata 12. prAbhUtane aMtarvati adhikAra vizeSa, te zruta 13. te-be traNa prAbhRtaprAbhUtanuM jJAna, te-prAbhRtaprAbhUta samAsakRta 14. vastune aMtati adhikAra, te-prAbhRtadhRta 15. te-be traNanuM jJAna, te prAbhUtasamAsakRta 16. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 pUrvAntarvati" adhikAra, te vastuzrata 17. te- traNanuM jJAna, te-vastumAsamRta 18. utpAdapUrvAdika eka pUrvanuM jJAna te-pUrvazruta 19 te be traNa nuM jJAna tathA-saMpUrNa cauda pUrvanuM jJAna, te-pUrva samAsakRta 20 e-vIsa bheda zrutajJAnanA saMkSepathakI varNavyA. vistAra bRhama prakRtithakI jANa. e-zrutajJAnI- dravyathI -upayogavaMta ke -sarva dravya jaNe dekhe, kALa thakI -upayogavaMta zrutajJAnI sarvakALajANe dekhe bhAva thakI -upagavaMta zrutajJAnI sarvabhAva jANe che, kSetra thakI upagavaMta zrutajJAnI -sarva kSetra-kAleka jANe dekhe. te mATe ja-saMpUrNa zrutajJAnI te kevaLI sarakhe kahIe. e prakAre zrutajJAnanA bheda kahyA. chA avavijJAnaH tenA cha bheda mana paryAvajJAnaH tenA be bhe ane kevaLa-jJAna aNugAmi-baDhamANaya-paDivAi-iyara-vihA cha-hA ohi / riu-mai-viula-maI maNa-nANaM kevala miga-vihANaM // 8 // Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdArtha -aNugAmi-vaDamANaya-paDivAI =anugAmi; vardhamAnaka pratipAtika Iyara-vihA=viruddha prakAre, cha-hA cha prakAre. ahI=avadhijJana. riu-maIviulamaI=jumati vipulamati maNanANumana:paryava jJAna. kevalaM=kevalajJAna. Iga-vihANuM=eka prakAranuM. pATA anugAmI: vaddhamAnaka ane pratipAtI. ane viruddha prakAre ema cha prakAre avadhijJAna. jumati ane vipulamati mana:paryAvajJAna che ane kevaLajJAna eka prakAre che. eTale have avadhijJAnanA bheda kahe che; anugAmI avadhijJAna 1, hIyamAna avadhijJAna 4, ananugAmI avadhijJAna 2, pratipAtI avadhijJAna , vaddhamAna avadhijJAna 3, apratipAtI avadhijJAna 6. e traNa bheda sUtroktaH ane te thakI-Itara traNa bheda evuM che bhede avadhijJAna hoya. avadhijJAna be bhede che-- - 1 bhava-pratyayikaH 2 guNa-pratyAyikaH bhava-pratyayikaH te-devatA; nArakI; ne haya, ane guNapratyayikaH temanuSyaH tiryaMcane heya. te-guNapratyayika che bheTe che. tehanuM vivecana nIce pramANe Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 je sthAnake rahyAM avadhi upanyuM, te-sthAnakathI, anyatra jAya, te lecananI pere sAthe Ave; te-anugAmI avadhijJAna 1. je sthAnake rahyAM upanyuM hatuM, te sthAnake Ave tyAre ja hAya, anyatra jAya tyAre na hoya, zaMkhalAbaddha rIpanI pere, te kSetrapratyayI kSaye pazama mATe, te-ananugAmi avadhi jJAna 2 ghaNuM ghaNuM iMdhaNane prakSepe jema agni vadhe, tema prazasta atiprazastatara adhyavasAya thakI samaye samaye ava- dhijJAna vadhe, prathama UpajatAM aMguLane asaMkhyAtame bhAge kSetra jANe dekhe. pachI vadhatuM yAvat alAkane viSe leka jevaDAM asaMkhyAtA khaMDuka dekhe,te- vamAna avadhijJAnasa pUrva-zubha pariNAmavaze ghaNuM upaje, ane pachItathAvidha sAmagrIne abhAve paDate pariNAme karIne ghaTatuM jAya te-hIyamAna avadhijJAna. 4. je-saMkhyAta asaMkhyAtA janaka utkRSTapaNe yAvata samagra lekIne dekhIne paNa paDe-AvyuM jAya-te-pratipAtI avadhijJAna 5. je samagra lekane dekhIne alokane eka pradeza dekhe, AvyuM na jAya, te-apratipAtI avadhijJAna 6. hIyamAna ane pratipAtImAM zuM vizeSa che? tannottara-hIyamAnaH te-haLave haLave ghaTatuM jAya, ka. bhA. 1-3 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 .. - - - ane pratipAti te-vidhyAta pradIpanI pere samakALe-sAmaTuM jAya. e vizeSa che. e cha bhede avadhijJAna jANavuM. e avadhijJAnI- dravyathI jaghanyapaNe-anaMtA rUpI dravya jANe dekhe. utkRSTapaNe sarva rUpI dravya jANe dekhe. kSetrathakI - jaghanyathI aMguLane asaMkhyAtame bhAga jANe dekhe. utkRSTapaNe alekane viSe leka jevaDAM asaMkhyAtA ) khaMDuka jANe dekhe. koLI thakI - jaghanyathI AvalikAne asaMkhyAta bhAga jANe dekhe. utkRSTapaNe-asaMkhyAtI utsapipaNuM avasarpiNa: lage atItaH anAmataH kALa jANe dekhe. bhAva thakI:- jaghanyathI anatA bhAva jANe dekhe. utkRSTapaNe paNa anaMtA bhAva jANe dekhe-sarva bhAvane anaMta bhAga jANe dekhe. e pramANe avadhijJAna kahyuM. vibhAgajJAna te-mithyAtvIne heya, te mATe-malIna che. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 bhAvathI avaLuM savaLuM jANe dekhe, paNa te avadhijJAnanI ja jAti che, te mATe bheLuM jANavuM. have mana paya'vajJAnanA bheda kahe che - aDhI dvIpamAM je saMpicedriya jIvanA mane gata bhAva jANe te mana 5ryavajJAna kahIe. te-be bhede che1. jumati 2. vipulamati jema-"eNe ghaDe ciMtavya che." eTaleja sAmAnyapaNe manane adhyavasAya grahe, te-gajumati 1. tathA "eNe ghaDe ciMtavyo che, te dravya thakI-suvarNane sukumALI ItyAdi vizeSAhiNI mati -te-vipulamati re kahIye. e mana:paryavajJAnanA be bheda kahyA. have-te mana paryAvajJAnIHdravya thakI gajumati-anaMtA-anaMtapradezI kaMdha jANe che. vipulamati -te-vizuddha paNe jANe TUkhe. kSetra thakI jumati - heTha- prabhAnA bhulaka pratara lage. UMcuM-jyotiSInA uparanA talA lage. -:+ " , ke. . ... . . , *, ja nma Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - *, * * tIThu-aDhI dvIpamAM be samudramAM Avela-panara karmabhUmi trIza akarmabhUmi chappana aMtaraddhApAne viSe saMsI paMcendriya paryAptAnA manogata bhAva jANe dekhe. ane vipulamati - tehaja kSetra aDhI aMguLa adhika jANe dekhe, ane te vaLI vizuddha jANe dekhe. kALa thakI. gajumati - jaghanyathI-pApamane asaMkhyAtama bhAga. utkRSTathI-pApamane asaMkhyAtame bhAga, atIta: anAgata kALa jANe dekhe. ane vipulamati - . te ja adhikere ane vizuddhatara jANe, dekhe bhAva thakI- trAjumati - anaMtA bhAva jANe: dekhe. sarva bhAvene anaMta bhAga jANe dekhe. ane vipulamati - tehaja adhikereH ane vizuddhatara jANe dekhe. have kevaLajJAna kahe che - te-kevaLajJAna ekaja prakAre che. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ha7 sarva-dravyaH kSetraH kALa: bhAva: samakALe sAmaTuM grahejANedekhe te mATe sahune sarakhuM hAya. sakalaM vA kevalam, tatprathamatayaiva niHzeSa-tadAvaraNavigamataH saMpUrNotpatte, asAdhAraNaM vA kevalam , ananyasadRzatvAt , anantaM vA kevalam, jJeyA'nantatvAda, anantakAlAvasthAyitvAdvA, nirvyAghAta vA kevalam, loke'loke vA prasattau vyaaghaataabhaavaat| tathA, kevalam ekam , matyAdicatuSkarahitatvAt. jema-sUryAsta chate caMdratArakAdIpAdikaH prakAza kare, tema-kevaLajJAnAvaraNe matyAdikanA AvaraNane kSapazame jIvAjIvAdikane kAMIka prakAza thAya. ane sUrya ugye, jema-caMdrAdikane prakAza aMtarbhata thAya, tema kevaLajJAnAvaraNa TaLe. tyAre matyAdika sarva. jJAnane prakAza temAM aMtarbhata thAya. tra sthiti je "matyAdika pitApitAnA AvaraNane kSaye zame prakaTa thAya che, te sarvathA kSaye te ativizuddha ja thAya, Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tatrottaram jema atighanapaTalamAMhe rahA sUryane prakAza kaTakuyAvaravivAre peThe thake ghaTAdika prakAze, tema-kevaLajJAnAvaraNa chate matyAvaraNAdikane kSapazame kAMIka prakAza kare, te atyAdika zAna kahevAya. ane sarvAvaraNa TaLe, te sUryanI pare kevaLajJAna ja kahevAya, paNa anerAM jJAna na kahevAya. have te kevaLajJAnI- dravya thI - kevaLajJAnI rUpI-arUpI sarva dravya jANe dekhe. kSetra thakI-- kevaLajJAnI lekara alekaH sarva kSetra jANe dekhe. kALa thakI -- kevaLajJAnI sarva atItaH anAgata: vartamAna kALa samakALe: jANe che. * bhAva thakI- kevaLazAnaH sarva jIvaH ajavAnA sarva bhAva jANe dekhe. e prakAre kevaLajJAnanuM svarUpa kahyuM. e pAMca jJAnanA bheda kahyA. 8 daSTAMta pUrvaka jJAnAvaraNIya karma ane raju nava darzanAvaraNIya karma: Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ta esiM jaM AvaraNaM paDuvva cakkhussa taM tayA-''varaNaM / dasaNa-cau paNa-niddA vitti-samaM dasaNA-''varaNaM // 9 // zabdArtha--esiM=e jJAnenuM jaM=je. AvaraNuM =AcchAdana. paDurava=pATAnI peThe. cakhusa AMkhanA. taMte tayADaDavaraNuMjonuM AvaraNa dasamucaudarzanavaraNaya cAra. paNa-nidA=pAMca nidrA. vitti-samaMtra piLI A-paheregIra jevuM. dasaNuDalavaraNuM=darzanAvaraNIya kama 9. gAthArtha. cakSanA pATAnI peThe e jJAnenuM je AcchA danaH te-te AvaraNa karma che. cAra darzana ane pAMca nidrA che. darzanAvaraNIyakarma pratihArI jevuM che. hAla have jJAnAvaraNIya kamma: te zuM kahIe? te kahe che - e pAMca jJAnanAM je AvaraNa, tene jJAnAvaraNIya kahIe. AvaraNa te AMkhanA pATAnI pere. jema AMkhe pATe bacce kAMI sujhe nahi. tema-atijJAnanAM AvaraNa ADAM Ave, tethI mati upaje nahi; te-matijJAnAvaraNIya kahIe. 1, zrutajJAnanAM AvaraNa ADAM chate zruta AvaDe nahi, te-zrutajJAnAvaraNIya kahIe. 2, Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 avadhijJAnanAM AvaraNa ADAM chate, avadhijJAna Upaje nahiM, te-avadhijJAnAvaraNIya kahIe. 3, sana:pavajJAnanAM AvaraNa ADAM chate, mana:pavajJAna upaje nahi, te manaHpavajJAnAvaraNIya kahIe 4, kevaLajJAnanAM AvaraNa ADAM chate, kevaLajJAna upaje nahi te,-kevaLajJAnAvaraNIya krama kahIe pa. e-jJAnAvaraNIya karmsanI pAMca uttara prakRti kahI. have danAvaraNIya nI nava uttara prakRti kahe che-- cAra dunanAM AvaraNa : ane pAMca nidrAH e-nava bhede danAvaraNIya karmI kahIe. te--vetrI samAna kahyu'. vetrI-te pratihAra-pALiyA: teNe rAyA manuSya jema rAjAnuM dana na pAme, tema-darA nAvaNe AvAM jIvane tathAvidha padA'nu' darzana na thAya. // 9 // cAra darzanAvaraNIya ka. vastu-viDhi-banavu sesiTila-goDhi-mahe 6 / daMsaNamiha sAmanna tassA'varaNa tayaM cau - hA // 10 // zabdA :-cappu-Tis-acakSu-sesi'diyaAhi-kevalehi'cakSu eTale STi=AMkha: acakSu eTale bAkInI iMdriyA: avidha: ane kevala vaDe karIne, da*saNa= darzana. hu=ahI. sAmana=sAmAnya tassa tenu AvaraNa=AvaraNa. taya =te cauhAcAra prakAre 10. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41. gAthArtha cakSu= AMkha acadhu =bAkInI IdriyeH avadhi ane kevaLaH vaDe sAmAnya jJAna, te ahI dazana.. tenuM AvaraNa te cAra prakAre che. 10 dRSTi AMkhe karIne dekhavuM, te cakSurdazana kahiye 1. zeSa cAra Idriya ane mana: teNe karI jANavuM: dekhavuM, te-acasurdazana 2. " avadhidarzana 3. kevaLadarzana 4. Ihi-pravacane-siddhAMtamAM sAmA paga, tesAmAnyapaNe dekhavuM te dazana kahIye. ane vizeSepaga; te-vizeSapaNe jANavuM, te jJAna kahIye. chadmasthane prathama sAmAnyapayogI-dazana hoya, ane pachI vizeSepagI- jJAna heya. ane kevaLIne prathama-pahele samaye kevaLajJAna hoya, ane bIje samaye kevaLadarzana hoya. te darzanane Avare-AcchAdeDhiAMke), te tadAvaraNa karmakahiye. je cakSudarzanane Avare, te-cakurdazanAvaraNa 1 acakSadarzanane Avare, te-acakSadazanAvaraNa ra. avadhidarzanane Avare, te-avadhidarzanAvaraNa 3. kevaLadarzanane Avare, te-kevaladazanAvaraNa karma kahie 4 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bahAM ekendriya beIdriya teIndriyane te mULathI caNa hoyaja nahi. cauriMdriya paDhiya; ne cakSu hoya, te paNa viNase, timirAdika tejahIna hoya. e cakSudazanAvaraNanA udayathI ekedriya ane vikapriya ne Idriya nyUna hAya. paroDhiyane sarva iMdriya pUrI hoya, te paNa hINI hAyabadhiramAdika hoya, te- acakudarzanAvaraNane * * * * * * - --- - - avadhi kevala na hoya, tene avadhidarzanAvaraNa kevAsadarzanAvaraNane udaya kahIe. ahIM koIka kahe, je- avadhi ane kevaLa darzana kahyAM, tema mana paryAva darzana kema na kahyuM?" tatrottaram - mana paryAvajJAnI tathAvidha kSayapAmane paravaDApaNe priTatA-vizALatAvaDe karIne, prathama ane pachI paNa manavA bhAva vizeSapaNe ja grahe, sAmAnyapaNuM heya nahi. te mATe darzana na kahyuM. 10 che pAMca nidrA-1 nidrAH 2nidrA nikAH 3 pracalA 4 pracalA-pracalA Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suha-paDibohA nidA-nidA-nidA ya dukkha-paDibohA / payalA ThiovaviTThassa payala-payalA u cNkmo||11|| zabdArtha -suha-paDihAsukha-pratibadhA-jemAM sahelAIthI jagAya. nidAnidrA.nidA-nidAnanidrAnidrA. daphakhapaDihA-duHkha-pratibodhA-jemAM muzkelIthI jagAya. palA=pracalA vividrassa-sthitapaviSTasya -ubhA rahelA ane beThelAne. paTela-paTalA=pracalApracalA-pracalapracalA. ukatu-te, cakama=camata - cAlatAMne ! 11 || gAthArtha - jemAM-sahelAIthI jANI zakAya, te-nidrA, mukelIthI jAgI zakAya, te-nidrAnidrA : ubhA rahelA ke beThelAne Ave, tepracalA ane cAlatAne Ave te-pracalA pracalA : 5 11 w sukhe-laghu zabda kaye ja jAge. te-nidrA kahIe 1, dukhe-ghaNuM ghelanA kaye jAge, te nidrAnidrA [atyaMta nidrA] kahIe 2, Ubho thake beThe thaH UM te pracalA kahIe 3, pracalA thakI paNa atyaMta : ke-jethI cAlate thake paNa UMdhe, te-pracalA-pracalA kahIe 4. 5 11 5 thINuddhiH 3ju vedanIyakarma. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vi-uttirI sthaLaddhi vIdrA ma-tti-ravA-dhArA- iva 3- 3 re ? zabdArtha -diNa-ciMti-andhakaraNI =divase ciMtita kAma karanArI. thINIyAnaddhi, thiddhI, addhacarkiadda-balA=adhacaki-a-balA=addhacakri eTalevAsudeva-nA ardhA baLavALI. mahulitta-khaga-dhArAlihaNuM madhu-lipta-khalaga-dhArA-lihana=madhepaDelI talavAranI dhAra-cATavA. va=jevuM. duhA=be prakAre veaaM danIya karma. | 12 . gAthArtha - - adhacakavatinA aradhA baLa jeTalA bI vALI thINuddhI-nidrA divase vicAreluM kAma karAve che. madhathI lIpAyelI talavAranI dhAra cATavA jevuM be prakAre vedanIya karma che. te 12 che divase ciMtavyuM kArya pitAne karavAnuM azakya heya, te-rAtre nidrAmAhe kare, te-thINuddhi nidrA kahIe. pa. te-thINuddhi nidrA Avye, vaSabhanArAcasaMghayaNavALA jIvane addhacakI je vAsudeva tenAthI addha baLa hoya. te marIne narake jAya. chevA saMghayaNavALAne paNa e nidrAmAMhe bamaNuM: maNuM baLa vadhe. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ styAnA saMghAtIbhUtA gRddhirdinacintitArthasAdhanaviSayA'bhikAGkSA yasyAm , sA styAnagRddhiH / praakRttvaatdhI " rUti niSataH | e nava bhede darzanAvaraNa karma kahyuM. have vedanIya karma be bhede che - madhulipta khagadhArAnuM cATavuM, tenI perebe bhede vedanIya karme che. emAM madhunA cATavAnI pare sAtA vedanIya 1. ane khagadhArAe jIbha dAya, tenI pere-asAtAvedanIya 2. e be prAye saMlagnaja hoya. 13 osannaM sura-maNue sAyama-sAyaM tu tiria-niraesu / majja va mohaNIaM du-vihaM dasaNa-caraNa-mohA // 13 // zabdArtha-esanaM prAya-ghaNuM karIne, sura-maNue= deva ane manuSyamAM sAyaM-sAtA. asAyaM=asAtA, tura ane. tiria-niraesu=tiryaMca ane nArakamAM majaja = dArU-madirA. va=jevuM. mehaNIyaMtramohanIya. du-vihaM= be prakAre. dasa-caraNu-mehA darzana mehanIya ane cAritra mehanIyanI apekSAe. 13 gAthAtha. ghaNe bhAge-deva ane manamAM sAtA ane Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAraka ane tiyAmAM asAtA hoya che. danameha ane cAritramehanI apekSAe be prakAre maMdira jevuM mehanIya kAma che. 13 prAyaH-devatAH ane manuSyane viSe sAtA vedanIya udaya hoya, paNa nice nahi; kemake-cyavanakALe tathA garbhAvAse cittanI udvegatAe duHkha paNa hoya che. ane tiryaMca nArakane prAye asAtA vedanIyane udaya hoya, te paNa nizcaya nahIM, kemake jinajanmAdi kALe nArakIne paNa sukha hoya. tathA, paTTa--hastI: turaMgamAdikane sAtA paNa teya, e be bhede vedanIya karme kahyuM. have mehanIya karma kahe che - madirApAna sarakhuM mehanIyakarme che, jIvane muMjhAveH vivekathI vikaLa kare te- mehanIya che mere che - thAvasthita taravanuM zraddhAnaH te darzana kahIe, tene viSe muMjhave, te-darzana-mehanIya 1. ane cAritra te-zuddhAcaraNa, tehane viSe muMjhave, tecAritra-mehanIya 2. kahIe. 13aaaa traNa darzanamehanIya karma sA-moTuM uta-virda samuM bhI taheva fmachatta / yuddha dra-vimuM -vizuddha saM dArU mANA Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 zabdArtha - daMsaNa-mehadarzana mehanIya-tivihaetraNa prakAre. samma=samyatva. mIsaMmizra, taheva= tava=temaja. micchatta=mithyAtva, suddha=zuddha. abdavizuddha-ardhavizuddha. aviruddha azuddha. te = te. havaI hoya che. kamase anukrame 14 gAthArtha darzana-mehanIya traNa prakAre che-samyaktva: mizrA ane mithyAtvate-anukrame-zuddha azuddha ane mela heya che. 14 danamehanIya traNa prakAre che, tenAM nAma samyaktvamAM muMjhave, te-samyaktva mehanIya 1 mizrapaNAmAM muMjhave, te-mizra mohanIya 2. temaja vaLI miyAmatimAM muMjhAI rahe, te-mithyAtvamohanIya kahIe 3. jema- madana kedrava dhAnya- zeDyuM: khAMDayuM; tasa rahita. te vikAra na kare. ardha zevuM kAMIka vikAre kare * * * ane aNazodhyuM aNakhAMDayuM. tusa sahitara te-ghaNe vikAra kare. tema-mithyAtvanA muddagaLa- zuddha kya, te samyakatva-mohanIya 1. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 adhyA , te mizramehanIya 2, ane aNazodhyA-malIna te mithyAtva mehanIya 3.14 samyaktvanuM svarUpa. kara-gIra-un-pAvA-Dasava-vara-dha-kavi- nir jeNaM saddahai taya, samma khaigA-''i-bahu-bhe // 15 / / zabdArtha --ajaa-puNaNu-pAvA-Dasava - saMvara-baMdha-sukha-nijajarUNA jIva; ajIvaH puNyaH pApA Azrava: saMvara baMdha mikSa ane nirjarAH jeNa= jeNe karIne. sadahaI=zraddhAya-zraddhA karAya, tayaM te, sama =samyaktva. khaIgA-DacI-bahu-bheTya kSAyikAdika-ghaNA bheda vALuM. te 15 | gAthAtha. jethI-jIvaH ajIvaH puNyaH pApa: AzravaH saMvara baMdha: mokSa ane nijaranI zraddhA thAya, te kSAyika vagere ghaNuM bhedevALuM samyaktva che. 1pa. vaLI, tenuM svarUpa kahe che - cetanA lakSaNa jIvatava 14 bhede. 1 : jaDa lakSaNa te ajIvatara traH 14 bheda 2 : zubha prakRtine udayaH te-puNyataH 42 bheda 3: azubha prakRtine udaya te-pApatattva 82 bheda 4 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmanuM meLavavuM te-AzravatatvaH 42 bheda para AzravanuM rudhavuM: te-saMvaratattva. pa7 bhede 2H karmane baMdhaH te-baMdhatattavaH 4 bhede 7H karmane atyaMta viyogaH te- mokSataH 9 bhede. 8: karmanuM choDavuM: nirjarA tattva: 12 bhede 9: e nava tattva jeNe karIne sahe, te samyakatva kahIye. te samyaktva kSAcikAdika bahu bhede che. kSAyika 1 veda 2. lApazamika 3 opazAmika 4 ane sAdana. temAM-kSAyika te apagalika zuddha samyaktva che. ane opazAmaka tathA sAsvAdanaH paNa apaugalika che. tyAM-yugalanI sattA te che, paNa vedavuM nathI, te mATe. ane kSApazamika: te samyakatva mehanIya kahIye, pudgala davA mATe. IhAM koIka kahe ke samyakatva pudgala zuddha che, vikAra na kare, te tene mohanIya kema kahe che?" teno uttara e che, je " paudgalika samyakatva, te mithyAtvanAM daLiyAM che, te zuddha thakAM samyaktvapaNe kahevAya. paNa tIvra mehane udaye pAchAM azuddha thAya, te mATe samyakatva mehanIya kahIe chIe." 15 mizra mehanIya: ane mithyAtva mehanIyaH ka, bhA 1 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ No mIsA na rAga-doso jiNa-dhamme aMta-muhU jahA anne / nAri -DhIva-maLo, mida niba-dha-vivara dA zabdArtha -mIsA=mithI rAga-do =rAga-dveSa. ji-dhame jainadharma upara. aMta-muha-antarmuhUrta sudhI. jahA=jema. ane anna upara, nAliyara-dIvamaNe nALiyera dvIpanA manuSyane. miccha=mithyAtva. jiNa-dhama-vivarIaM=jaina-dharmathI-viparIta. ll16 gAthArtha : jema nALiyeradIpanA mANasene ane upara rAga ke dveSa na hoya, tema mizra mohanIya karmathI jana dharma upara a-tamuharta sudhI rAga ke dveSa na heya. mithyAtva jainadharmathI viparIta hoya che. 1dA mizra mohanIyane udaye jinadharmane viSe rAga paNa na hoya, ane dveSa paNa na hoya, samabhAva hAya. te-mizrapaNuM aMtamuhUrta pramANa heya. daSTAMta kahe che, ke jema-anna upara nALiyeradvIpanA manuSyane rAga paNa na hAya, ane dveSa paNa na hoya. kemake-te manuSya ane dIThuM - sAMbhaLyuM nathI, te mATe e mizramehanIya kahIe. jinapraNIta dhamma thakI viparIta mati hoya-zuddha dharma sarvathA ruce nahIM, te-mithyAtva mehanIya kahIe. e traNa darzana mehanIya kahyA. 16 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAritramehanIya karma 16 kaSAya cAritramehanIya karmaH solasa-kasAya-nava-no-kasAya du-viha caritta-mohaNioM / aNa-apaccakakhANA paccakakhANA ya saMjalaNA // 17 // zabdAtha-selasa-kasAyakaseLa kaSAya. nava-ne kasAya nava nikaSAya. du-vihaM=be prakAre. caritta-mehaNi-cAritra mehanIya. aNuapacaphakhANuM-anaMtAnubaMdhIyaH apratyAkhyAnIya. paccakakhANa=pratyAkhyAnAvaraNIya. saMjalaNu-saMjavalana 1LA gAthArtha seLa kaSAya ane nava nokaSAyo vaDe be prakAranuM cAritramehanIya karma che. anatAnubaMdhIH apratyAkhyAnIyo pratyAkhyAnI ane saMjavalanevAlA have cAritra mehanIya be bhede che - kaSAya mehanIya 1H nokaSAya mehanIya 29 temAM kaSAya mehanIya 10 bhede che. ane nekaSAya mehanIya nava bhede che. kaSAya te nahi, paNa kaSAyane upajAve, kaSAyanA sahacArI, kaSAyane preraka, kaSAyapaNe pariName, te mATe kaSAya kahIe. anatA saMsAranA anubaMdhi-mithyAtvane udaya kare. teanatAnubaMdhIya cAra kaSAya 1. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para jenA udayathI thADu paNa paccakkhANu udaya na Ave te-apratyAkhyAnIya cAra kaSAya 2H sarva viratirUpa paccakkhANane Avare, te pratyAkhyAnA varaNIya cAra kaSAya-krodha, mAna, mAyA ane lAbha 3: cAritrIyAne paNa lagAreka ( udaya Ave--pragaTa thAya ), khALe, te-sajvalana cAra kaSAya 4H ema 444=16 sALa thayA. 517NA 4 kaSAyamahunIyanI sthiti vigere jJA-nIva-si-23mAsa-va-nA niya-tiGgi-nara-amarA / sammA-DaLu-sava-virU-badavAya-tti-vAya-44 // 8 // sudhI zabdArtha-jA-jIva-varisa-caumAsa-paqakha-gA= jAvajIva sudhI: varSa: cAra mAsa: ane pakhavADIyA: TakanArA. niya-tiriya-nara-amarA-nArakaH tiyA~ca manuSyaH ane deva:paNAnA nimitta. sammA-DaNu-savva-viI-ahaphekhAya-caritta-ghAya-karA=samyaktvaH aviratiH sarvAMva rati ane yathAkhyAtaH cAritra aTakAvanArA. // 181 gAthA. jAvajIva: varasaH cAra mAsa; ane pakhavADIyAH sudhI rahenArA; nArakaH tiya``caH manuSyaH ane devagatiH [nA kAraNa] bhUta; samyakatva dezavirati sarvavirati ane yathAkhyAtaH cAritranA nAza karanAra che. 185 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa3 cAreya anaMtAnubaMdhiyA kaSAya utkRSTa thAva jajIva lage rahe 14 apratyAnIyA vaSa lage rahe rasa pratyAkhyAnIyA kaSAya cAra mAsa lage rahe 3H saMjavalanIyA kaSAya paMdara divasa rahe. 4: vaLI, anaMtAnubaMdhinA udaye mare, te narake jAya 10 apratyAkhyAnIyAnA udaye mare, te tiryaMca thAya 2H pratyAkhyAnIyAne udaye mare, te manuSya thAya 3H saMvalananA udaye mare, te-devagatie jAya. 4 anaMtAnubaMdhiyA kaSAya samyakatva pAmavA na Ape: 10 apratyAkhyAnIyA dezavirati cAritra pAmavA na Ape 2H pratyAkhyAnIyA sarvavirati pAmavA na Ape 3H saMjavalana kaSAya pitAne udaye yathAkhyAta cAritrane ghAta kare che. 4: 18 cAra prakAranA kedha ane mAnanA dRSTAntoH jala-reNu-puDhavI-pavvaya rAi-sariso-cau-viho koho / sini-stra-diva-leTa-thimovamo mALo ? zabdArtha-jala-reNu-paDhavI-5vaya-rAI-sarise =pANImAM ane dhULamAM paDelI lITI-tathA jamInamAM ane parvatamAM paDelI phATa je. cauvihe=cAra prakArane. kehe-kodhaH tiNisa-layA-kaTikaa sela vaibhava tinisalatA-netaranI soTI kAThanA hADakAnA ane pattharanAH thAMbhalA je mANe-mAna. 1 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthArtha : pANImAM ane retImAM paDelA lITA tathA jamInamAM ane parvatamAM paDelI cIrADaH je cAra prakArane krodha, ane mAna netaranI soTI: lAkaDA hADakA ane pattharanA thAMbhalA je heya che.1lA jaLanI rekhA samAna saMjavalana kela, tarata vilaya thAya 1. retI madhye rekhA samAna pratyAkhyAna krodha, vAyare maTe 2. phATI gayelI pRthvInI rekhA samAna apratyAkhyAnIya kedha, meha vUDe ( varasya ) maTe. 3. phATI gayelA parvatanI rAya-rekhA-traDa samAna anaMtAnubaMdhIya krodha, keI nakhate paNa na maTe. 4 e cAra bhede krodhanAM cAra daSTAMta kahyAM. tinisa te netralatA te sarakhe saMjvalana mAna, sukhe namADIye, tema name . kASTa sarikhe pratyAkhyAnIya mAna, upAye name 2. asthi-hADakA sarakho apratyAkhyAnIya mAna, mahAkaTe name 3. paththaranA staMbha sarakhe anaMtAnubaMdhIya mAna, kaI rIte name ja nahIM 4. e mAnanAM daSTAMta kahyAM II19 mAyA ane lebhanAM cAra cAra daSTAMte Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAyAvaof -go-mutti-miMDha-siLavaLavaMta-mUha-samA / hoddo viMga-6na-jimi-Aya-sAmALo(sAtttio) 20 55 zabdA :-mAyA-mAyA. avalehi-gArutti-miDha -siMga-ghaNa-tra'sa-mUla samA-avaahi-lAkaDAnI chelaH geAmUtrikA: gheTAnA zi`gayAH ane majabUta vAMsanA mULa: jevI. lAhA-lAbha. hali-kha'jaNu-kazma--kimi-rAgasAmANAH=haLadara: kAjaLa: kAdavaH ane kiramajInA raMga jevA 20nI gAthA cholaH gomUtranI dhAraH gheTAnA zIgaDA ane vAMsanA kaNu mULa; jevI [cAra prakAranI] mAyA ane lobha haLadaraH kAjaLaH gADAnA paiDAnI maLI kIlaH ane kIramajI ra'gaH jevo hoya che. rA va'zArdikanI che: te avalehI kahIe. te sa valananI mAyA jANavI, e sukhe vaLe=peAtAnI vakratA cheDe 1vRSabhanA mUtranI dhArAsarakhI pratyAkhyAnIyanI mAyA, pavanAkrike vakratA chAMDe ra. meMDhA (gheTA)nA zaga sarakhI apratyAkhyAnIyanI mAyA, tenI vakatA ati muzke TaLe, 3 ghana-kaThina va'zImULa sarakhI anaMtAnubaMdhinI mAyA, tenI kuTilatA kaI rIte TaLeja nahi 4. e ja dRSTAMta mAyAnAM kahyAM. Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAma jema-haLadarane raMga sUryane taDake TaLe, te sarakhe saMvalana lebha turata TaLe 1. vacce lAgyuM dIvAnuM kAjaLa, te sarakhe pratyAkhyAnIya lebha, te duHkhe utare 2. gADAnA paIDAMmAM hoya, te kama [ maLI ] sarakhe apratyAkhyAnIya lebha, atikaSTa TaLe 3. kiramajI raMgate jeNe hIra [rezama] raMgAya, te sarakhe anaMtAnubaMdhi lobha, te kimahI na TaLe 4. e cAra daSTAMta lobhanAM kahyAM 20 || nava nokaSAya temAM-hAsyAdika kanekapAya cAritra mehanIyakarma - jassudayA hoi jIe, hAsa-rai-arai-soga bhaya-kucchA / sa-nimittamanna-hA vA, ta iha hAsA-''i mohaNIya // 21 // zabdArtha-jasma-jenA udayA-udayathI. heI-hoya. jIe-jIvamAM. hAsa-ra-araI-sega-bhaya-kucachAhAsya: ratiH aratiH zokaH bhaya ane durga-27. sanimittamU-nimittapUrvaka. ana-hA-bIjI rIte-nimitta vinA vA-athavA. ta-te. Iha-ahIM.. hAsA-SSImehaNIya=hAsyAdi mehanIya. 5 12 che gAthArtha : jenA udayathI jIvane nimitta heya, athavA na heya, te paNa hasavAnuM prema nAkhuzI: zokaH bIka mational Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 57 ane durgachA thAya che. te ahIM "hAsya mehanIya karma" vigere kahevAya che. 31 have nava nokaSAya kahe che. je karmanA udaya thakI jIvane hAMsu Ave, te hAsya 1. sAtA [ AnaMda ] vedAya, te-rati 2. arati [ aprema ]: te-asAtA vedAya 3. zokaH te-ciMtA upaje 4. bhaya upaje 5. kuchAya te-jugupsA-dugacchA upaje 6. keIka nimitte athavA, anyathA-kAraNa vinA ja upaje, te-hAM hAsyAdika che bhede nekaSAya mehanIya kahIe. te A pramANe -hAsya [ hAsyutpAdaka ne kyAya caritrAvaraNaya-mehanIya karmaH] 1. rati riti-utpAdaka-nokaSAya cAritrAvaraNIya mohanIya karma ]. arati [arati-utpAdaka " ) ]3. zeka zika , , , , , , bhaya [bIka , , , , , ]5. jIgusAH [dugacchA ,, ,, ,, ,, ]. traNa veda nokaSAya cAritra mohanIya karmanA svarUpa ane dRSTAMte purisisthi-tadubhayaM pai ahilAso javvasA havai, so u-| thI nara-naI-ve -ta-na-vAd-samArarA Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 zabdArtha -parisiOi-ta6bhayaM-puruSa strI ane te baMneyaH paIkatarapha, ahilAe=abhilASA javasA=jene lIdhe. havAI=hoya. sete. u=. thI-nara-napu-edae strI vede dayaH puruSa vedodayaH napuMsaka vedodaya kuMkuma taNuM-nagara-dAha-sa=kIDIonAH tRNanA ane zaheranA dAha je. 22 gAthArtha jene lIdhe puruSaH strIo ane te baneya tarapha IcchA deDe che, te ja bakarInI laDIe ghAsa ane zaheranA dAha je strI-puruSa ane napusaka vedano udaya heya che. erarA vAraMvAra puruSa sevavAne 1. vAraMvAra strI sevavAne, 2 ane puruSa tathA strI baMneyane sevavAne 3. abhilASa-maithuna sevavAnI vAMchA-je kammane vaza karIne hoya, te anukramestrI 1. puruSa 2, ane napusaka 3, vedane udaya kahIe puruSanI vachA karAve te-strIvedane udaya kahIe. 1 strInI vAMcchA karAve te-puruSa vedane udaya. 2 beyanI vAMcchA karAve, te-napuMsaka vedane udaya, 3 kuM phema? te karISane agniH te-sarakhe strIvedane udaya, meDo upazame 1. tRNanI agni te sarakhe puruSavedane udaya, turata u5. zame 2. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 59 nagaranA dAha sarakhe napuMsaka vedane udaya, kemeya elDavAye nahIM 3. e-rIta-hAsyAdika da H ane 3 veda : ema 9: nekaSAya. seLa kapAya ? ane nava ne kaSAya ema-paccIza bhede cAritra mehanIyara kahyuM. ane traNa bhede darzana mehanIya ema-28 aThThAvIza bhede mehanIya karma karyuM. sArA AyuH karma ane nAmakarmanA bheda. sura-nara-tiri-nirayA-''U haDi-sarisaM nAmakamma cittisama / bAyAla-ti-navai-vihaM ti-uttara sayaM ca sattaTThI // 23 // zAthI -sara-nara-tiri-nirayAisU=deva manuSya tiryaMca ane nArakanuM AyuSa. haDi-sarisaM-heDa-sarakhuM. nAma-kammaranAma-kama. citti-sama=citri-citArA jevuM. bAyAla-ti-navaI-vihaM=beMtAlIzaH ane trANuM prakAranuM. ti-uttara-sarya=ekaso traNa bhedavALuM sattaTrIka saDasaTha 23 gAthArtha - devaH manuSyaH tiryaMca ane narakanuM AyuSya kama heDa jevuM hoya che-citArA jevuM nAmakarma betAlIzaH ane trANuM: prakAre ane ekase traNa ke Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 saDasaTha bhede hoya che. ra3 have AyuSkarma kahe che-- devAyu 1H tiyacAyuH 3H manuSyAyuH 2: narakAyuH 4 e cAra bhede AyuH karme che. te AyuH karma heDa sarakhuM che, jema-kheDA hiDa)mAM ghAlelA cerAdika ghaNuMe nikaLavA vAMche, paNa vivakSita kALa bhogavI rahe, tyAre ja nikaLe. tema-jIva jyAM upanya hoya, tyAMnuM Ayu pUrNa thAya tyAre ja nikaLI zake. e 4 bhede Ayuda kazmakahyuM. have nAmakarmo kahe che - te nAmakarma citrakAra sarakhuM che. jema-citAro jevuM citra ALekhavA vAMche, tevuM citare. tema-jIva paNa jevI gatyAdike javuM hoya, tevuM nAmakazma bAMdhe. te-nAmakarma beMtAlIza bhede paNa che, trANuM bhede paNa che, eka traNa bhede paNa che, ane saDasaTha bhede paNa che, je 23 che nAmakarmanA betAlIza bhede temAM-cauda piMDaprakRtionA nAma : phallA-ta-3ghA-dhana-saMghAyALi saMghathaon | dALa-va-dha---Luputri-viddA-ja rA zabdArtha-gaI-jAI-tANu- uvagA=gatioH jAtio zarIreH upAMge baMdhaNu-saMghAyaNaNibaMdhane saMghAtane saMghayaNa saMghayaNaH saMDANa-vaNu-gaMdha-rasa Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phAsa-aNupuriva-vihaga-gaI=saMsthAneH vaNe gadheH rase sparze: AnupUrvi: ane vihAgatioH 24 gAthArtha : gatie; jAtio zarIre aMge pAMge baMdhane saMghAtane saMghayaNe saMsthAne varNo gadheraH paze AnupUvIo vihAgatioH (nA nAma karmo) . 24 prathama betAlIza bheda kahe che - gati nAmakarma : saMsthAna nAmakarma 8H jAti nAmakazma 24 varNa nAmakarma 9 zarIra nAmakarmo 3H gaMdha nAmakarmo 100 zarIra pAMga nAmakarmo 4. rasa nAmakarmo 110 zarIrabaMdhana nAmakazma para sparza nAmakarmo 12H zarIrasaMghAtana nAmakarma H AnupUvI nAmakarmo 13 saMghayaNa nAmakarma 7: vihAgati nAmakarma 144 e nAmakarmanI prakRtinA artha sUtrakAra ja AgaLa kaheze. tethI ahI lakhyA nathI 24 28 pratyeka prakRtie temAM ATha svataMtra pratyeka prakRtie - piMDa-payaDi-tti caudasa, paraghA ussAsa-AyavujjoyaM / a-guru lahu-tittha-nimiNoSaghAya mia aTTha patteA // 25 // - nA Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdArtha -piMDa-paDi=piMDaprakRtie. ttie pramANe cau-dasa-cauda paraghA-ussAsa-Ayavujeyara parAghAtaH zvAsevAAtApa udyotaH agurulahu-tirthInimiNe vaghAyaM= agurulaghu tItha nirmANa ane upaghAtaH iaHe pramANe ATha ATha patta A pratyeka, 25 che gAthAtha-- e coda piMDa prakRtio parAghAtaH uchuvAsaH AtApaH udhotaH a-gurulaghatIrtha nirmANa upaghAtAe ATha pratyeka ra5 e prakAre 14 piMDa prakRti jANavI. eka prakRtine viSe be ke traNa ke cAra : bheLI hoya te piDaprakRti kahIe. have, 28 aThThAvIza pratyeka prakRti kahe che - parAghAta nAmakarmo 10 agurulaghu nAmakarma : ucchavAsa nAmakarmo : tIrthaMkara nAmakarmo H AtApa nAmakarma 3 nirmANa nAmakarma 7: udyota nAmakarmo 4 upaghAta nAmakarma 89 e ATha pratyeka prakRti che. pratyeka te ekekIja che; emAMhI bheLI kei nathI. rapa vIza sapratipakSa pratyeka prakRtie temAM traNa dazakanI 10 prakRtio - Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tasa-bAya-pallatta vazaya-thi tuma mumAM 25 mu-sarA-DaTrena narsa tA-sAM thAya-tema te rUma radda zabdA :-tasa-khAcara.pajatta=trasaHkhAdaraH paryAptaH pandraya-thira =pratyeka sthiraH zubha =zubhaHsubhaga =saubhAgyaH susarA-ija-jasa=susvaraH Adaiya: yazaH tamadasaga=trasadazaka, thAvara-dasa sthAvara-6zaka. Ima=oH sa: badaraH paryAptaH pratyekaH sthira zubha subhagaH susvaraH adeyaH ane yazaH trasadazaka che, ane sthAvara dazaka A cheH--nA 26 5 trasa nAmakasma 1: Adara nAmasma 2H paryApta nAmakarma 3: pratyeka nAmakazma` 4: sthira nAmakamma* 5: 63 zubha nAmakamma dI subhaga nAmakarma 7: susvara nAmaka 8: ATheya nAmakarma 9H yazaH nAmakama 10: e trasadazake kahIe. vaLI vayamANu (have kahIzuM te prakAre) sthAvaranA dazaka jANavA; te kahe che.-- // 26 // sthAvaradazakanI 10 prakRtioH-- thAvara-munnuma-zravantu sAdALa-thi-muma-kumAni / dussaraNAijja - 'jasa - mia nAme searA vIsa ||27|| Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdArthathAvara-suhama-apajaja =sthAvara sUma aparyApta sAhAraNu-athira-asubha-dubhagANi sAdhAraNaH aritharaH azubha dIrbhAgya: dussaraNAIjajaDajasaM= duHsvaraH anAyaH ayazaH Isa=e pramANe nAme nAmamAM. serA-setara pravRtio-vasaM=vIza, mArA gAthArtha sthAvaraH sUkSma aparyAptaH sAdhAraNaH asthira azubha durbhAgaH duHsvaraH anAdeya ane apayazAe pramANe nAmakarmamAM Itara sAthe vIza, pAraNA sthAvara nAmakarmo 10 azubha nAmakarmo : sUkSma nAmakarma 2: dubhaga nAmakame 7H aparyApta nAmakarmo 30 duHsvara nAmakarma 8: sAdhAraNa nAmakarmo : anAdeya nAmakarmo 9 arithara nAmakarmo 5: ayazaHnAmakarme 10: e pramANe nAmakarmamAM sthAvarane dazake jANa. Itara te-trasanA dazakA sahita vIza thAya. te vaLI parAghAtAdika ATha yukta aThThAvIza pratyeka prakRtio kahIe. temAM-14 cauda piMDaprakRti bheLavIe, tyAre kara bheda nAmakarmanA thayA. rahA nAmakarmanI prakRtinI vizeSa saMjJAonuM dhoraNa tasa-cau thira-chakka athira-chaka-suhuma-tiga thAvara caukkaM / muma-ti-CS3 vimAsA tayA-SS3-saMvAdiyArA Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdArtha -tasa-cau==sacatuSka. thira chak=sthira padraka. athira-chak=asthira-tharkasuhuma-tigasUlamatrika thAvara-caukaM=sthAvaracatuSka. subhagatigA= subhaga-trika vigere. vibhAsA-paribhASAo-saMjJAo. tayA IsaMpAhitadAdi-sakhyAbhiH-te (amuka eka) zarUAtamAM rAkhIne TharAvelI saMkhyAvALI, payaDIhiM=prakRti vaDe. pa285 gAthAtha. sacatuSka sthiraSaka asthiraSadraka sUkSma-trikA sthAvara-catuSkaH saubhAgyatrika vigere vibhASAo-te te prakRti AdimAM rAkhI hoya tevI saMkhyAvALIprakRtie vaDe (karavI.) para trasacaturaka kahAthI-trasa 10 bAdara 2H paryApta 3H ane pratyeka 4e 4 jANavI. sthirapakaDa te-sthira 10 zubha 2. subhaga 3 susvara 4H Adeya para ane yaza 6H e cha jANavI. asthiraSaka te-asthira 1H azubha 2: durbhaga 3 du:svara : anAdeya 5: ane apayaza 6: e cha. sUkSmatrika: te-sUkSma 1H aparyApta 2: ane sAdhAraNa 3 sthAvaracatuSkaH te-sthAvara 1: sUkSama 2: aparyApta 3: ane sAdhAraNa 4 subhaga trika: te-subhaga 1H susvara 2 Adeya 3: e traNa jANavI. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - Adi zabdathI durbhagarika pramukha vibhASA-saMjJA AgaLa satramAM kaheze, te (amuka eka) prakRtithI mAMDIne teTalI saMkhyAvALI prakRtio vaDe jANavI. 28 vane-3 kazu-6-3 taNAM--3-ravA -chAminA ia annAvi vibhAsA. tayA-''isa khAhi payaDIhi // 29 // zadAthavana-cau=varNAdi cAra. a-gulahucau= agurulaghu vagere cAra. vasA sI-du-ti-caura-chakka= trasAdi-dika: trika catuSkaH SakaH IcacAI=vagere. Ie= itie pramANe, anAvibIjI paNa. 29 che gAthArtha varNacatuSka: agurulaghucaturkaH trasAdidvitrikacatuSka-Saka ityAdika A ane evI bIja paNa vibhASA=paribhASAo-te AdimAM hoya tevI saMkhyAvALI prakRtio vaDe thAya che. rilA varNacatuSka te-varNa 10 gaMdha 2H rasa 3: ane sparza 4. e cAra jANavA. agurulaghucatukaH te-agurulaghu 10 upaghAta 2: parAghAta 3: ane ucchavAsa 8: e cAra jANavA. sakrika: te-trasa 1H bAdara 2H vasatrika te-trasa 1: bAhara 2 ane paryApta 3 trasa catuka te-trasa 1H bAdara 2H paryApta 3 ane pratyeka 4: 0 2. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trasaSakaH te trasa 1: bAdara 2 paryApta 3: pratyeka kara sthira che ane zubha 6H ItyAdika. A ane anerI paNa vibhASA-paribhASA-vizeSasaMjJA, je AgaLa sUtramANe prakRtinuM nAma kaheze te thakI mAMDIne teTalI saMkhyAvALI prakRtionI vibhASA-saMjJA jANavI rahyA dareka piMDaprakRtinA peTA bherenI maLI kula 65nI saMkhyA. rU-gAu 3 vAmaNo 13-gr-5-ti-iT-Fra-che-chA I-Tuw-gr-S6 vahuja rUma uttara-eka paNa rUma zabdArtha-ga-AINugati vagerenA cau-paNapaNu-ti-pazu-paMca-cha-cha =cAra pAMca pAMcaH traNa pAMca pAMca cha cha paNu-duga-paNu-Tu-cau-duga=pAMca be pAMca: ATha: cAra : iae pramANe uttaraleya-paNu-sI-uttara bhedonI pAMsaTha saMkhyA 30 gAthAtha gati AdinA te anukrame-cAra pAMca pAMca traNa pAMca pAMca cha chaH pAMca be pAMca ATha: cAra ane be-e prakAre pAMsaTha uttarabheda che. 30 have nAmakanA 93 bheda kahe che-temAM- gatyAdika 14 piMDa prakRtinA anukrame uttara bheda kahe che. gati cAra bhede upAMga traNa le. jAti pAMca bhede baMdhana pAMca je. zarIra pAMca bhede. saghAtana pAMca bhede Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 saMghayaNa cha bheE: sasthAna cha bhedde va pAMca bhede rasa pAMca bhedeH sparzI ATha bhekeH AnupUrvI cAra bheddeH vihAyAgati e bhede gadha e bheTU ema uttarabheda pAMsaTha thayA. tA30thI judI judI apekSAe nAmakamanI prakRtinI 93-103 ane 67 nI sa`khyA ada-cIta-nabA tti-navapha sahai yA panara-1 dho -ttimaya / thA-saMvAya-naddo tAsu sAmA-vaLa-24 ri|| zabdA--aDevIsa-juA=maThThAvIze eDIe. tinava=trANu, sate=sattAmAM vA=athavA, panara=padara. adhUNe madhane ti-saya=ekasA traNa, badhaNu-sa`ghAyagahA= dhana ane sa'ghAtanAnA samAveza. tasu=zarIramAM sAmaNa-vaNu-cau=sAmAnyarIte vadi cAra // 31 // gAthA aThThAvIza bheLavIe eTale trANuM: athavA-- adhanA padara gaNavAthI ekaso traNa: sattAmAM, baMdhana ane sa`ghAtana zarIrImAM gaNI laie, ane sAmAnyathI vaNu catuSka laie. 5315 te, aThThAvIza pratyeka prakRtie yukta karIe, tyAre trANu. bheda nAmakammanA sattAe thAya, athavA, sattAmAM pAMca Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 69 dhanane ThekANe pa'dara baMdhana gaNIe, tyAre ekaso traNa eka nAmakagsanA thAya. have saDasaTha bheda kahe che.- paMdara seDhe dhanaH ane pAMca bhedde sadhAtana: e 20 prakRtiH te--zarIra bhegIja vivakSIe, zarIra mAMdhe tyAre bheLIja AMdhe, te mATe judI na gaNIe. eTale 20, te ochI, ane varNAdika vIza che, tene sAmAnyapaNe-vaNu : ga dha: rasaH spe : e ja gaNIe, eTale e 16 AchIH // 31 // ATheya kramanI adha: udaya: udbhIraNA ane sattA AzrayIne prakRtinI sakhyAe ' ia sattaTThI baMdhodae ya, na ya samma - mIsayA baMdhe / jaMturNa sattAi, trIsa-Tu-trIsada-traNa sarca rUA zabdArtha -Ia=e prakAre. sattI=saDasaTha. maleTadaedha ane udayamAM, na=na, ya=ane, sanma-mIsaya= samyak ane mizra. madhe=madhamAM. badhudae='dhamAM ane ucamAM. sattAe--sattAmAM, vasa-6-vIsaTrU-vana saya'= ekase vIza: ekasa khAvIza: ane ekasesa aTThAvana. 532aa gAthA. [tA-] e pramANe saDasaTha prakRtie adhaH udayaH ane uddIrAmAM hoya. samyaktva meAhanIya; ane mizra mAhanIyaH mamAM naja hAya, eTale Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7. - - ke - badhA udaya ane sattAmAM anukrame vIzaH bAvIza ane aThThAvanA sAthe se heya. 3rA ema ekaso traNamAMthI e 36 chatrIsa prakRti echI karIe, eTale--nAmakarmanI 67 thAya. te badhe ane udaye jANavI. vaLI samyakUva mehanIya 1: mizra mehanIya 2: e be baMdhe na hoya, baMdhe te mithyAtvaja bAMdhe. te mithyAtvanAM daLiyA vizuddha ane ardhavizuddhara thayAM thakA samyaktvapaNuM ane mizrapaNuM kahevAya. te mATe mehanIyanI 26, nAmakarmanI 67; zeSa che karmonI 27, ema-120 prakRti badhe heyara tathA mehanIyanI 28: nAmakarmanI 67. zeSa cha karmanI 27 ema-122 udaye ane udIraNue heya. ane mohanIya 289 nAmanI 103: ane zeSa kazmanI 27: ema-158 sattAe jANavI. je 32 che 51 mI gAthA sudhI cauda piapakRtionA 65 uttarabhedanA nAme ane vyAkhyAo gatie jAtio ane zarIre nira-tiri-narasura- rUA-vijha-tira-ra3- sdriAvo za-viDavA-ss@Ara-tera-tALa paLa-sA rUrUA. zabdArtha_niraya-tirinara-sura-gaIkanArakaH tiryaMcA, Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 71 manuSyaH ane devaH gatioH Iga-bia-tiya-cau-5Nidi-jAIe=ekedriya beIdriyaH trIndriya caturindriya: paMcendriya jAtioH rAla-viuvA-DaDahAraga-teakampaNa=audArika vaikriyaH AhAraka taijasa ane kArpaNa paNu-sarArA pAMca zarIre. gAthArtha naraka: tiryaca. manuSya ane devaH gatie, eke. priyaH beIdriya teIdriya: cariMdriya ane pacedriya jAtioH audArika vekiyaH AhAraka rajasa ane kArmANa e pAMca zarIre. mArA have piMDa prakRtinA uttara bhedanAM nAma ane artha A cAra divasa e Ikiya narakagati nAma 1 : tiryaMcagati nAma 2 : manuSyagati nAma 3 : devagati nAma 4? e cAra gati kahIye "manama=ti" rUti vAta eka sparzaneMdriyavataH ekendriya 10 sparzana-rasaneMdriyavaMta, te- beIdriya 29 sparzana-rasana-dhrANediyavaMta, te-te Idriya 30 sparzana-rasana-praNa-cakSuvaMta. te-cauridriya 40 sparzana-rasana-dhrANa-cakSuH-zrotravaMta, te--pacedriya pa. e pAMca jAti nAmakarmo kahIe. "janana-jJAti Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dArika zarIra nAmakama 1 ; vayizarIra nAma kempa 2 AhArakazarIra nAmakazma 3 taijasazarIra nAmakarma 4: kAzmaNazarIra nAmakarma 5 : e pAMca zarIra nAmakarmo kahIe. "Ite, tarachI rUti gurU pratikSaNe pudgalane upacaH apaca karIne vadhe ghaTe te-zarIra kahIe. - udAra eTale pradhAna-uttama-te-sarva zarIra thakI uttama, tIrthakara gaNadharanI apekSAe. te audArika tathA udAra-moTuM, sahastra jana mATe te audArika zarIra sarva tiryaMcaH manuSya ne hoya 1. tathA-- eka aneka nAnuM, meTuM khecara, bhUcara dazya, adazya ItyAdi-vividha kiyAe UpavuM, te-vekiya zarIra kahIe. te-be bhedehAya - bhavapratyAyika-devatA nArakI ne heya ane labdhapratyayika--manuSya, tiryaMcane heya. 2. tathA caudapUrI sAdhu, tIrthakaranI trAddhi dekhavA tathA saMzaya TALavA nimitta, uttama pudgala AharI-laIne [muMDhA hasta pramANa zarIra kare, te-AhAraka zarIra kahIe. ' te-sphaTika pare ati nimmaLa keIka-dekhe kaIka na dekhe evuM hoya. 3 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 73 tathA, tejanA pudgalathI niSpana, te roja zarIra kahIe je-adazya chatuM bhukta AhArane pacAve, vaLI labdhivaMta teleDyA mUke, tene hetu hoya. 4. kamma pudgalathI nIpajyuM. te-kAzmaNa zarIra. jenA udaya thakI jIva karma pudgala grahIne, te rUpapaNe pariNamAve che. te-tejasa kAzmaNa zarIra sahita jIva parabhave jAya che. paNa kammaragaNuM ati sUkSma che, mATe koI dekhe nahIM. pa. e pAMca zarIranuM svarUpa jANavuM 33. aMgo upAMgo ane aMgopAMgo vAda-viTI-sira-36-3tharA, -muddA ! sesA aMgovaMgA, paDhama-taNutigassuvaMgANi // 34 // zabdArtha-bAhu-bhuja: use sAthaLaH piTi=pIThaH sira=mAthuM ura=haiyuM-hadaya uyara kadara-peTa aMga ATha aMge uvaMgaupAMge aMgulI-pamuhA AMgaLI-vagereH sesA=bAkInA aMgovagA=aMgopAMgeH paDhama-taNutigassa=prathamanAM traNa zarIrane uvagANi = upAMga [Adi] hoya. 34. gAthAtha :hAtha sAthaLaH pIThaH mAthuM chAtI, peTa aMge AMgaLI vigere upAMge, ane bAkInA aMgepage simajavA. pahelA traNa zarIrane upAMge (vigere) hoya. 34. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ be bAhuH te-bhujA 24 be uraH te-sAthaLa 44 pRSTi te-vase paH ziraH te-mastaka 60 uraH te-hRdaya 7H udara te-peTa 8: zarIrane viSe e ATha aMga kahIe. te aMgane viSe AMgaLI pramukha te-upAMga kahIe. ane te upAMgane viSe zeSa je-parva rekhAH nakha mAdika te-aMge pAMga kahIe. e upAMga : te prathama traNa zarIrane ja hAtha dArika pAMga 1 vaikiyapAMga 2 ane AhAraka pAMga 3. taijasaH kAzmaNa te jIvapradezanA saMsthAne che, azya che te mATe-tene aMga-upAMga na hoya. . 34 pAMcabaMdhananuM svarUpa : karAis-gDhA, niva-jIMtA saMbaMdha che. ja kuNai jau-sama ta baMdhaNamuralA''i-taNunAmA (3chA vadhA" ne) rUil zabdArtha-uralA-DaDa,galANuM=audArikAdi pudgalane, nibaddha-bajatayANu=pUve bAMdhelAH ane baMdhAtA ne sabaMdha=melApa. ja =je. kuNaI kare. jau-samaM=lAkharALa-sarakhuM taMtrataH baMdhaNuM=baMdhana nAmakarma uralAI tANu-nAmA= dArika Adi pAMca zarIrane nAme. 35 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 75 gAthArtha je baMdhAyelA ane baMdhAtAH dArikAdika pudgalene lAkhanI mAphaka-saMbaMdha kare, te baMdhananAmakarma dArikAdi zarIrane nAme hoya che. 35. dArikAdika zarIranA pudgaLa-pUrve bAMdhelA ane navA baMdhAtA tene samyapha prakAre baMdha kare che, jatu kahetAM lAkhanI pare; eTale jema-lAkha be kASThane saMbaMdha kare-ekI bhAva kare, tema-gRhIta ane nRtyamANu pudgalane eka kare te baMdhana nAmakarma kahIe. te dArikAdika zarIrane nAme pAMca bhede che: dArika baMdhana 10 kyi baMdhanaH 2H AhAraka baMdhana 3H taijasa baMdhana : kArmeNuM baMdhana, 5. nAmakarma. | 35 pAMca saMghAtanA = vAyarU varasA-SSg-gTAti) taUga tA-SSI . ta saMghAya badhaNamiva taNu-nAmeNa paMca-viha // 63 / / zabdArtha-ja =je: saMghAiya=ekaThAM kare, uralAssI-pugale-dArikAdika pudagalone taNu-gaNuM tRNanA samUhanI va=peThe daMtAiDalI-daMtAlI, khaMpALI -te Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghAya-saMghAtana nAmakarma baMdhaNuM-baMdhananI. Iva-peThe. taNu-nAmeNu-zarIranA nAme. paMca-viha-pAMca bhede. gAthArtha - jema daMtAlI ghAsane samUha ekaTha kare tema audArikAdika yugalane ekaThA kare, te baMdhananI peThe zarIrane nAme saMghAtana nAmakama pAMca prakAre che. 36 je kamma dArikAdika bhAvapaNe pariNamyA pugaLa pratye saMghAte ekaThA kare], jema tRNanA samUha pratye daMtAlI ekaThA kare, tema, te-saMghAtana nAmakarma kahIe. baMdhananI pare zarIrane nAme karIne te pAMca bhede che - dArika saMghAtana 14 vaizyi saMghAtana 2: AhAraka saghAtana 3 taijasa saMghAtana 4 ane kAmeNu-saMghAtana 5 nAmakazma 36 paMdara baMdhananuM varNanapatra-diva-ssphAvA -te-vAlma-juttAI ! nava vaMzaja rUbara-Tu-sahiyA vini, te ja rUDA | zabdArtha-erAla- vivA-DabahArayANuM-audArika vidiya ane AhArakanA saga-tea-kama-juttANuMpitApitAnI sAthe taijasa sAthe: ane kAmaNa sAthe nava Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 77 baMdhaNuNi nava baMdhane iara-Tu-sahiANuM=ItarabIjA-e (taijasa-kAzmaNa) sahita karatAM. tini-traNa baMdhana; tesiMete benAM ca=ane 37. gAthArtha - dArika vaikiya; ane AhArakaDa ne pita. pitAnI tejasa ane kArmANanI sAthe joDatAM- navaH bIjA be sAthe joDatAM traNa ane te benA traNuM baMdhane [thAya che.] 37. dArika kriyA ane AhArakane pitApitA sAthe tathA tejasa sAthe; tathA kAmaNu sAthe yukti karatAM, traNa traNa ema nava baMdhana thAya. te kema? audArikaaudArika baMdhana 1 kyikyi baMdhana 40 dArika taijasa baMdhana 24 vayitijasa baMdhana para dArika kAmaNu baMdhana 3 vaikiya kArmANu baMdhana AhAraka AhAraka baMdhana 7: AhAraka taijasa baMdhana 8: AhAraka kAmaNuM baMdhana 9 vaLI, te traNane taijasa, kArmANa e be ya yukta karatAM, traNa baMdhana thAya. dArika tejasa kAmaNuM baMdhana 10 vekyi tejasa kAmaNuM baMdhana 110 AhAraka tejasa kAmaNu baMdhana 12. ane tejasa kAmaNanAM paraspara traNa baMdhana thAya te-kema ? Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taijasa taijasa baMdhana 13. tejasa kArmaNa badhana 14; kAzmaNa kAzmaNa baMdhana 15 e paMdara baMdhana jANavA. 37 cha saMghayaNanuM svarUpa saMcAdi nivo naM i-vajha-risa-nArAM ! ta6 siMha-nArAyaM, nArAya sadga-nAra che. rU8 | kIlia chevaTTha iha-risaho paTTo a, kIliA vjj| 3mo mahae-dho nArAya', rUmapAtra rU8 | zabdArtha - saMghayaNuM=saMghayaNuM aTri-nicae= asthine-hADakAMne samUharacanA vizeSa, majabUtI. ta=rtaH chakkA cha prakAre vajaja-risaha-nArAyaMtravajItrASabhanArAcaH risaha-nArAyaM=zaSabhanArAcaH nArAyaM=nArAcaH addhanArAyaM addha--nArAcaH kAlia-kAlikA cheva cheva ThuM= Ihi ahIMA riso-trASabhaH paTo-pATo: kIliAkhIlI; vaja=vajaH ubhae=be pAse makiDa-be chemaTabaMdha: nArAya-nArAca, Ima-e [saMghayaNa] urAla= dArika zarIramAM heya. 38-39. gAthArtha - saghayaNa eTale hADakAnI majabuta goThavaNa te cha prakAre che :-vAtrakaSabhanArAcaH rASabhanArAca. nArAca: ardhanArAca: kIlikA chevaTa: ahI-RSabha Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eTale pATeH vaja eTale kIlikA-khIlI. nArAca eTale bane ya tarapha markaTabaMdha-(samajavA) A (saMghayaNe) dArika zarIramAM hoya che, 39 have saMghayaNa kahe che - arihADane nicaya-racanAvizeSa arthAt zarIranA hADanuM daDhapaNuM te-saMghayaNa kahIe. te-saMghayaNa cha bheTe che, te kahe che - hADanI saMdhi. nArAca=te markaTabaMdhaH te upare RSabha te-hADane pATe, te upara te traNeyane bhede vidhe) e vA. te-khIle, e traNe ya yukta heya, te vajahaSabhanArAca saMghayaNa kahIe 19 tema-nArAcaH te=marka TabaMdha, te upara-RSabha te=pATeka heya, paNa khIlI na hoya te-RSabhanArA saMghayaNa 2 kevaLa, makaTabaMdha ja hoya, paNa pArTI ane khIlI na hoya, tenArAcaH 3H eka pAse markaTabaMdhaH hoya, bIje cheDe pAdharuM hADaH hoya, te-addhanArAcasaMghayaNa 44 38 vacce khIlI ja hoya, markaTabaMdha paNa na hoya, tekAlikA saMghayaNa pa. be pAse hADohADa aDI rahyAM hoya, te-chevaTuM saghaNu6H IhAM-saghayaNa viSe RSabhaH te=pATo kahIe be Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hADa upara vITAI rahyo hoya te. ane vaja: te khIlI: be hADa ane be pATAne bhedIne rahe evI: ane be pAse makaTabaMdha hoya, te-nArAca kahIe. jema markaTa te-vAnaranuM bALakaH mAtAne haiye vaLagI rahe, te-markaTabaMdha. e saMghayaNa te-dArika zarIrane viSe ja hoya, vaikiya ane AhAraka zarIre na hoya. garbhaja tiryaca-ane manuSyane cha saMghayaNa hoya. ane vikaledriyane chevaTatuM saMghayaNaja heya, ane eke driya asaMghayaNa hoya. 39 che cha saMsthAna ane pAMca varNa: sama-caurasaM niggoha-sAi-khujjAi vAmaNaM huDa / saMThANA. vaNNA kiNha-nIla-lohia-halidda-siA // 40 // zabdArtha-samacaurasaM=samacaturaH nigehasAI-buja jAI dhaparimaMDaLa; sAdi; muja; vAmaNuM vAmana, heDa =haMDaka, suThANuM=saMsthAne. vaNA=varSe kiNaha-nIla-lehia-halikUda-siA=kALe; lIleH lAla, pILe ane peLe; e sarva. 40 gAthArtha : samacaturaH nyodhaparimaDaLa sAdi kuMja Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAmanaH ane haDakaH saMsthAno che. kALe lIlA lAla pILe ane dhoLe vaheMraMge che. ke 40 che have sasthAna kahe che - zarIrane AkAra te-saMsthAna kahIe. tyAM-paryakAsane-be DhIMcaNanuM aMtara 1. maNA khabhA ane DAbA DhIMcaNanuM aMtara raH DAbA khabhA ane jamaNA DhIMcaNanuM aMtara 3: lAMThInA madhya ane nilADa nuM aMtara 4: e cAre hase sarakhuM ane sarvAge suMdara haya, te- samacaturansa saMsthAna kahIe 1H nAbhi upara saMpUrNa suMdara avayava hoya, ane heThe hInA- dhika haya, te-nyagrodha parimaDI 24 nAbhithI nIce saMpUrNa avayava heya, ane upara hInA dhika hoya, tesAdi 3: hAthaH pagaH mastaka ane grIvA (DAka) sulakSaNa hoya, ane hadayaH peTaH lakSaNa hIna hoya, tekuja : hadaya tathA piTaH sulakSaNa ane hAtha pagaH zira ane zrIvAH kulakSaNa hoya, tevAmana para sarva aMgopAMge kulakSaNahInAdhika hoya, tenuM saMsthAna 6 . bhA. 1-6. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ temAM-devatAH sarvane-samacaturansa saMsthAna hoya, garbhaja-tiryaMcaH tathA manuSyaH ne cha sasthAna heya, zeSa sarva javane huMDaka rasathAna hoya. e cha saMsthAna kahyAM. have va pa kahe che - kavaNuM-kAjaLa je 1H pILa-haLadara je 4H nIla-pipaTanI pAMkha je 29 taLe zaba je paH rAta-majITha je 3: 1 40 be gadhaH pAMca rasa ane ATha spaza: surahi-durahI, rasA paNa titta-kaDu-kasAya-aMbilA maharA / rANA -sradu-miDa-varasa3STra-siddhi-ravA. zA zabdArtha-surahi durahI=surabhigaMdha ane durabhigadhaH rasA=rase paNa pAMcaH tira-kahu-kasAya-abilA= tikata-kaDavaH kaTu-tIkhe. kaSAyele-tUreH khATo: mahurAga madhura phasA sparza gura-lahu-miu-para-sIuNahasiddhi -saphakhaThA=bhAre haLave suMvALoH khaDabacaDeH ThaMDaH uneka cIkaNeH luka Aka. 41 gAthArtha sagadha ane dUdha kaDaH tAH turo khAToH ane mITheH pAMca raseH bhAre halake kemIH aDabacaDeTa Tha DeH unoH cIkaNe lakheH e ATha Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che sparze che. 41 che sugaMdha-kasturI je 1ra durgadha-lasaNa je 2H have, pAMca rasa kahe che - tiktarasa-nibavata 1: Asla-khATo rasa-AMbalIH pramukha je 4 kaTurasa-muTha marI: je 2H madhura-mIThe rasa-zakekapAyarasa-triphaLAdika je 3 rAdika je paH have, sparza 8 kahe che -- bhAre pa-le hAdika je 1 zIta-himaH je 5: laghu sparza-arka tUlAdi je 2: uSNa-agni je 6H mRdu smaza-navanIta (mAkhaNa) je 3, snigdha (cIkaNe) khara-karkaza pa-karavata je 4: -aulAdi je 7: rukSa (o) paze-rAkha je 80 e 8 spaze. che 41 che zubha azubha varNacatuSkaH nI-si Tu-ve vitta tu pu ravaraM rU . sI ca asuha-navaga ikkArasaMga subhaM sesa // 42 // zabdArtha -nIla-lIla: kasiAthuM kALe: dugadhaM= hargadha: tira-tikta. kaDaH kaDaaM=kaTa. tIkha: _ Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 bhAre sparza kharaM =karkaza sparza sabaM=lukho sparza sIaM=zIta sparza a-suha-navagaMtrae nava azubha IkAsagaM=agiyAra mubha=zubhaH sesa=kInA 42. gAthArtha - lIlo ane kALe, durgadhaH kaDaH tI, bhAre kharabacaDeH lukhe ThaDeH e nava azubha che. bAkInA agiyAra zubha che. 42 e varNAdika 20 prakRti mAMhe zubha-azubha kahe chevarSomAM nIlavarNa 1H kALavaNuM 2H gadhemAM--durgadha 3: mAM-titarasa 4: kaTukarasa 5: sparzomAM-guru5 6H karkaza sparza 7. rukSa sparza 89 zItasparza 9 e nava prakRti azubha jANavI zeSa (bAkI) agiyAra 11H zubha-uttama jANavI kara che raha-rU-vyaMjuputhI, ja-purathI-Tu,tija nizAssag/ puLa-vaLo vara, muajvasu-vi- irA. zabdArtha- cauha cAra bhede gaI =gatinI peThe ANapuvI=AnupUrvI gaI-putrI durgA=gati ane mAnapUva maLI dvika niAu-juaM=pitAnA AyuSya Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ udaya vake vakagatie suha-asuha-vasudra-vihaga-gaI = zubha ane azubhaH vRSabha ane UMTanI peThe vihAgati. 43 gAthA :gatinI peThe AnupUrvI nAmakarma cAra prakAre che. gati ane AnupUvI be maLIne ddhika ane pitAnuM AyuSya bheLavIe, tyAre trika thAya che. AnupUvIno udaya vakragatimAM-vigrahagatimAM heya che. baLadara ane UMTa nI mAphaka zubha ane azubha vihAgati nAmakarma che. 43. cAra gatinI pare cAra AnupUrI jANavI :narakAsupUvI 10 manuSyAnupUrve 30 tiryaMcAnupUrvI raH devAnupUrvI 4H e AnupUvI pitA potAnI gati sAthe baMdhAya, gati sAthe udaya Ave-vedAya, te mATeja, jyAM dugara kahyuM ke, tyAM gati ane AnupUva kahevI. tiga kahyuM hoya, te tyAM- gati 1 AnupUrvI : AlakhuM 3: e traNa kahevAM. AnapUvane udaya te te gatie jAtAM vATe (rastAmAM) vigrahagatimAM hoya. te-be traNa samayanI vigraha (vakro gatie vattatA Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvane baLadanI nAtha sarakhI-AnupUvI udaya AvIne pitAnI gatie laI jAya. have vihAgati be bhede kahe che - zubha vihAyogati 1H azubha vihAgati raka vRSabhaH gajaH haMsAdikanI pare cAle, te-zubhavihAgati 1H ane UMTa kharaH tIDAnI pare cAle, te-azubha vihA gati raka AkAze cAlavuM, te-vihAgati kahIe, te-trasa jIvane heya jarA ATha pratyeka prakRtioH parAghAta nAmakama": ane zvAsocchavAsa nAma karmanuM svarUpa- paraghAudayA pANI paresiM baliNaMpi hoi duddhariso / UsasaNa-laddhi-jutto havei UsAsa-nAma-vasA // 44 // zabdAtha-paraghA udayA=parAghAta nAmakarmAnA udayathI pANa=prANI: parsi=bIjA bali=balavaMtane pi= paNa heI=hAya duddari=dukhe jItavA gyaH sasaNa -laddhi-juno zvAsa chavAsa labdhi yukta: havAI=hoya UsAsa-nAma-vasA zvAsocchavAsanAmakarmane lIdhe. 44 gAthArtha : parAghAta nAmakarmanA udayathI jIva baLavAnane Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa bhAre paDI jAya che. vai cchavAsa nAmakarmane lIdhe jIva thAzechavAsa levA mukavAnI zakti dharAvI zake che. 44 have, ATha pratyeka prakRtine artha kahe che - parAghAta nAmakarmanA udayathI parane bALayAne paNa durdha-duHsA thAya. moTI sabhAne viSe go thake paNa sarvane kSobha pamADe, te parAghAta nAma kahIe janmAnita, parAghAtam 1 TAchavAsa levAnI labdhivALe hoya, zvAccha. vAsya le, te utrAsanAmakarmanA udayathakI te paryAptanAmakarmanA udaye heya H 44 Atapa nAmakarmanuM svarUpa - ravi-biMbe u jIaMgaM tAva-ju AyavAu, na u jalaNe / jamusiNa-phAsassa tahiM lohia-vaNassa udautti // 45 // zabdArtha ravi-bibe sUryanA biMbane viSe u= nizcayeH agaMrajIvanuM aMgaH tAva-juaetApayukta AyavAu=ApanAmakarmanA udayathIH na=naH uparaMtu jalaNe= agnikAyanA zarIreH jama kemake: usi-phAsasa=ke spazanara tahiM =temAM-agnine zarIramAM lehia -vAtAvarNaH udau=udaya tti mATe. 45 gAthArtha. sUnA baMbamAMnAja jIvanuM zarIra tApavALuM Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAge che, te AtapanAmakarmanA udayathI hoya che, paraMtu anikAyamAM tene udaya) nathI hotuM. kemaketemAM te u5za nAmakarma ane lAlavaNuM nAmakarmano udaya hoya che, mATe. 45. sUryanA biane viSe pRthvIkAyA paryAptA jIvanuM ja zarIra tApa yukta hoya-pote zItaLa chatAM prakAza kare, teAtapanAmakarmanA udayathI. 3. e TALI bIjAmAM AtapanAma na hoya, agnikAyane viSe AtapanAma na heya. je mATe-agnine viSe te uNapane udaya che, ane lahitaH te-rAtAvarNano udaya che, teNe karIne uSNutAH ane rAte prakAza jaNAya che. 45 udyota nAmakarmanuM svarUpa. aNusiNa-payAsa-rUba jiaMgamujjoae ihujjoA / jai-devuttaravikkia joisa-khajjoamAinya // 46 // zabdArtha--aNusiNu-payAsa-rUvaM=zIta prakAzarUpaH jiAMgaM=jIvanuM aMgaH ujajoae=udyata kareH Ihi= ahIMA ujaje A=kadyota nAmakarmanA udayathIH jaIdevuttara-viliya-joIsa-khajo a-mAI tiH ane devaH vaDe karAyela vaikiya ane uttara vaikiyaH katiSIH khadyota-khajuoH AdinI vapeTheH 46. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA A jagatamAM muniH ane devaH vaDe karAyelA vaikriyaH ane uttara vaikriya zarIraH jyAtiSa: ane khajIA' jevu... jIvAnu zarIra udyota nAmanA udayathI ThaMDA prakAza svarUpe camake che. 46. 99 uSNu nAMhe: evA (zIta) prakAzarUpa je jIvanuM zarIra udyota kare--dvIpe, iDAM-leAkane vaSe, te udyotanAmamanA udayayakI. yatinu ane devatAnu, (vaikriya mane) uttara vaikriya zarIraH jyAtiSInAM vimAnanA (pRthvIkAiyA jIvA)H khajuAAgIyeA: (caura driya jIva) Adi zabdathakI- auSadhiH maNi: ratnAdika ehane viSe udyota nAmanA udaya hAya, tenI peThe. teu-vAyumAM na hoya. 4. agurulaghu: ane tItha 'kara nAmakama': agaM na guruna lahua jAyai jIvassa a-guru-lahu-udayA / titveNa tihuaNassavi pujjo, se udao kevaliNo. // 47 // zabdA--a ga=zarIraH guru-bhAreH lahua'=LavuM': jAyaI-hAya thAya che. jIvamsa-jIvane. a-guru-vahuudayA=agurulaghunAmakamanA udayathI. tizreNa=tIya kara Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAmakarmanA udayathI: tihuaNussa-traNa bhuvanane pujo= pUjya, se tene udae=udayaH kevali =kevalajJAnIne, 47. gAthArtha :- agurulaghu nAmakarmanA udayathI jIvanuM zarIra bhAreya na thAya, ane haLavuM paNa na thAya. tIrthaMkara nAmakarmanA udayathI traNa bhuvanane pUjya thAya. teno udaya zrI kevaLajJAnI bhagavAne hoya che, ka7. je jIvanuM zarIra atyaMta guru-(mAre) na hoya, atyaMta ladhu-haLavuM paNa na hoya, sama zarIra hoya te agurulaghu nAmakarmanA udaya thakI. 5: tIrthakara nAmakarmane udaye karIne tribhuvanavAsI devaH dAnava mAnavane paNa pUjanIya hAya, te tIrthakara nAmano udaya kevaLajJAna upagye ja thAya, chaThThamane na heya. paNa jeNe pUrve tIrthakara nAma bAMdhyuM hoya, evA kevaLIne hoya, paNa sarva kevaLIne na hoya. 6, 4LA nirmANa ane upaghAtaH nAmakarma - aMgovaMga-niamaNaM nimmANaM kuNai sutta-hAra-samaM / ubaghAyA uvahammai sa-taNuvayava-laMbigA-''IhiM // 48 // zabdArtha--aMgecaMga- nimaNu=apAMganuM niya Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mitapAH nikhkhANuM=nirmANa nAmakarma kuNaI kare. sutahAra-samaM=sutAra sarakhu uvaghAyA=upaghAta nAmakarmanA udayathIH uvahameI=haNaya-nAza pAme, sa-taNu-vayavalaMbigAIhiMpitAnA zarIranA avayavo paDachabhI Ardike karI. 48. gAthAtha- nirmANa nAmakarma sutAranI peThe aMge pAMgenI jyAM jyAM joIe, tyAM tyAM barAbara goThavaNa kare che. upaghAta nAmakarmanA udayathI pitAnA zarIranA ja paDachabhI vigere avayave vaDe karIne jIva duHkhI thAya che. 48. paghAva nAmakarmanA udaya thakI jIva pitAnA zarIra (aa avayava adhikA ! laMkApaDachalI, raselIH masAH harasa radatara vaDe gulI: pramukhe karIne haNAya, duHkha pAme sadazaka trasa bAdaraH ane paryApta nAmakarmavi-ti-cu-pnnidia tasA, bAyarao bAyarA jIA thuulaa| niba-niba-mtti-jJA pAttA Rddhi-kizA | zabdArtha_bi-ti-ca parNidiA =beIdriya, Idiya, cAririyaH paMceMdriyaH tasA-trasa nAmakarmanA udayathI bAyarae=bAdara nAmakarmanA udayathIH bAyarA=bAdarA Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A jIveH lA=bhUla-TA. nia-nia-2jIjatti-jUA =pitApitAnI paryAptie yukta-sahita pajajattA paryApta nAmakarmanA udayathI: ladi-karaNe hiM=labdhio ane karaNe karIH 49 gAthArthatrasa nAmakarmanA udayathI beIndriyaH tendriya caurindriyaH paracendriya thAya che. bAdara nAmakarmathI cha bAdaro eTale skUla thAya che. - paryApta nAmakarmanA udayathI ja ladhi ane karaNa vaDe karIne pitapetAnI paryAptivALA thaI zake che. 49 have trasadazakAne artha kahe che - vasa nAmakarmanA udayathI beIdriya teIdriya: cauridriyaH padriya paNuM pAme, te vasa kahIe. 1 bAdara nAmakarmanA udayathI bAdarapaNuM pAme, eka tathA aneka tathA anaMtajIvanAM saMkhyAmAM asaM. khAtAM. paNa zarIra bheLAM maLyAM thakAM paNa najare dIse, te bAdara kahIe. 20 je jIvane jeTalI paryApta heya, teTalI Apa ra. pANI patiyukta-sahita hoya, te paryApta nAmakarmane udaya kahIe. 30 Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te paryAptA be bhede ladhi paryAptA 1H ane karaNa paryAptA re labdhi ane karaNa paryAptanuM svarUpa:pryaaptisvruupN ythaakakSA-sara-dila para vAI-pAI-mAra mA ra3-4-2-chaNika su-vicatrA-Dasana-sajI mA jeNe karIne AhAra lIdhe thake rasa khalAdipaNe pari- mAve, te AhAra paryApti 10 te AhArane rudhira mAMsAdika sapta dhAturUpa zarIrapaNe pariNamave, te-zarIra paryApti 24 te AhAra dhAtupaNe thaIne IdriyapaNe pariNa mAve, teIndriya paryApti 3 je vaDe zvAsocchavAsa yogya vagaNa grahone, te pugala zvAso vAsapaNe pariNumAvI mUke, te-zvAsocchavAsa paryApti : temaja vaLI, bhASAvargaNa gya varga dravya grahI, tene vacanapaNe pariNumAvI, mUke te-bhASA paryApti . paH vaLI, je vaDe manaH regya vargaNAnAM daliyA grahaNa karI, tene mana paNe pariNumAvI, mUke te-mana paryApti H e anukrame ekedriyane-ccAra vikalendriyane--pAMca ? asaMkSipacaMdriyane-pAMca ane saMpatti pacaMdriyane chaH paryApti Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ urala-viuvvA''hAre chaNhavi pjjtti-jugvmaarNbho| tiNha paDha miga-samae, bIA tomuhuttiA havai // 1 // pihu pihu a-sakha-samaia aMtamuhuttA urAli caurAvi / pihu pihu samayA cauro, huMti veuvvi AhAre // 2 // chaNhavi samamAraMbho paDhamA samaeNa aMtamuhu vIA / ti turia samae samae suresu paNa chaTThI iga-samae // 3 // so laddhi-pajjatto jo marai pUri sa-pajjattI / laddhi-a-pajjatto puNa-jo marai tA apUrittA // 4 // na jaivi pUrei para pUrissai sa iha karaNa-apajjatto / so puNa karaNa-pajjatto jeNa tA pUriA huti // 5 // ' dArika. kriya ane AhArakara e traNe ya zarIre chaye ya paryAptie ekI sAthe zarU kare. ane traNe ya zarIrenI pahelIH eka samayamAM, ane bIjI: aMtamuhUrtamAM, pUrI 42. 1 dArika zarIramAM bAkInI cAreya judI judI asaMkhya samayanA aMtamuhUrta pramANe hoya che. vakraya ane AhArakamAM-cAra eka eka samayanI hoya che. 2 chayeyane AraMbha sAthe hoya che, paraMtu pahelI eka samayamAM pUrI thAya che. ane devAmAM bIjI aMtarmuhUrtamAM pUrI thAya che. trIjI ane cethI samaye samaye ane pAMcamI chakI eka samayamAM pUrI thAya che. 3. Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * pitAnI paryAptie pUrI karIne je mare, te-labdhi paryApta ane tene pUrI karyA vinA mAre,te-labdhi aparyApta che - je ke pUrI karI na hoya, paraMtu pUrI karavAne ja heya, tene ahIM kAraNa aparyApta kahevAmAM Ave che. ane jeNe pUrI karI lIdhI heya, te-karaNa paryApta kahevAmAM Ave che. pa. | sarva jIva sarva paryApti sAmaTI (eka sAthe) prAraMbha karavA mAMDe-jema, cha ja kAMtanArI sAthe kAMtavA beThI hoya, temAM je jADuM kAMte, te-kekaDuM vaheluM pUrNa kare, ane jhINuM kAMte te-kekaDuM moDuM pUrNa kare, tema-A patio AraMbhe sAthe ane pUrI anukrame kare tyAM dArika zarArI pahelI paryApta eka samaye pUrI kare, te vAra pachI aMtamuhUrta, bIjI paryApti pUrI kare. te vAra pachI trIjI aMtarmuhUrta, ema cethIH pAMcamI chaThThIH dareka maMtamuM huM pUrI kare. kyi ane AhAraka zarIrI pahelI eka samaye pUrI kare, te vAra pachI aMtarmuhUrta bIjI paryApti pUrI kare. te vAra pachI trIjI cethI pAMcamIH chaThThI ekeka samaye pUrI kare. devatA pAMcamI chaThThI. be eka samaye pUrI kare. . jene jeTalI paryApti kahI che, teTalI pUrI karIne maraze, te-labdhiparyApta. 1 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aspvadhaewva vArasa aneje hajI adhurI paryAptie maraze, te-labdhi aparyAptA. 20 ane, je hajI aparyApta che, paNa paryApta thaze, tekaraNa aparyApta. 3 ane, jeNe sarva paryApti pUrI karI che, te-karaNa paryApta kahIe. 4. 49, pratyeka sthira zubha ane saubhAgya nAmakarmapttevtH patte udaeNaM data-advimAi thira / nAvari sirAi suha, subhagAo savva-jaNa-iTo // 50 // zabdArtha-paa-taNu=pratyaka- judA zarIravALo. para=pratyeka nAmakarmanA udaeNuM=udaye karI; daMta=dAMtaH aTikamAI asthi-hADakAM AdaH thira sthira: nAvaritra nAbhi upara sirAI=mastaka AdiH suha=zubha nAmakarmanA udayathI. subhagAo saubhAgya nAmakarmanA udayathI. savajaNa--iThe sarvajanane iSTa-vallabha-hAle. 51 gAthAtha. pratyeka nAmakarmanA udayathI (jIva) pratyeka zarIravALe thAya. dAMtaH hADakAM, vigere sthira thAya. duthI uparanA mAthuM vagere zubha gaNAya. saubhAgya nAmakarmanA udayathI darekane vahAlo - tyAge, pu... Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratyeka te-jIva prate juduM juduM zarIra hoya, tepratyeka nAmakarmane udaye. 4 zarIrane viSe dAMtaH asthi pramukha sthira [aSNa avaya hoya, te-sthira nAmane udaya, paH - nAziH uparanA mastakAdika zubha-zreSTha avayava hoya, (jenA sparavaDe keIne aprIti na thAya) te zubha nAmane udaya. 6H subhaga nAmanA udaya thakI sarva janane ISTa-vallabhabhAgI hoya che para susvaraH Adeya ane yazaH nAmakamajunA madura-suhRALI, bAgA sabyoga-jinna-| rasago kasa-virAgo, thAvara-sAM vivalya zA na zabdAtha-musA susvara nAmakarmanA udayathI mahurasuha-mRNI=mIThA ane sukhadAIH dhvani-svaravALe. AIja=Adeya nAmakarmanA udayathIH sava-le a- giga -vae=sarva lekane grahaNa karavA yaMgya vacanavALe. jasayazaH nAmakarmanA udayathI. jasa-kitIecazaH ane kItivALe. thAvara-dasa =sthAvaradazaka. vivajajastha= viparItArthavALuM. 51 gAthAtha susvara nAmakarmanA udayathI mIThA ane sukhakara avAjavALo thAya. ka. bhA. 1-7 onal Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adeya nAmakamanA udayathI dareka mANasane mAnya vacanavALe thAya. yazaH nAmakarmanA udayathI yazaH ane kIti thAya. sthAvaradazaka viparIta arthamAM samajavuM. 51 susvara nAmakarmanA udayathakI madhura ane sarvane sukhadAyI-davani-svara hoya, kephilanI pere. 8: Adeya nA makarmanA udayathakI sarva lokane grAhyavacana hoya-tenuM vacana leka mAne. 9 yazaH nAmakarmanA udayathakI yazaH kati ghaNI heya. dAna-puNa-zatA zakti gharamAM jazaH | g- fifmanI rtAi sarva- vimukta thazaH zA e-trasa dazakAne artha kahyo, have, sthAvaradazakAmo atha trasadazakathI viparIta kahe -te A pramANe-- sthAvara te ekedriya kahIe. sthira rahe, te mATesthAvara. pratra citta teje, vAyu te gamanazIla che. tene sthAvara kema kahIe? tatrottaram e te-gativrasa che. svabhAve tayA parapreraNue cAle che, paNa pitAnI IcchAe cAlatA nathI, ene sthAvara nAmakazmana udaya che, te mATe sthAvara kahIe. 1. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asaMkhyAtAM zarIra bheLAM maLyAM thakAM paNa najare na dekhAya, te-sUmanAma 2. aparyAtA be bhede-labdhi ane karaNa: je pitAnI paryApti pUrI nahIM kare, aparyApta ja mare, te labdhi aparyApta. ane, je hamaNAM aparyApta che, paNa AgaLa paryApti pUrI karaze ja, te--karaNa aparyApta kahIe. yadyapi AhAra: zarIra: Idriya: e traNa paryApti pUrI karyA vinA te koI jIva mare nahIM, traNa paryApti pUrI karyA vinA parabhavanuM Ayu na baMdhAya, ane parabhavAyu: bAMdhyA vinA koI mare nahIM, te paNa ethI zvAsocchavAsa paryApti adhurIe parabhavAyuH bAMdhIne mare, te aparyApta kahIe 3H anaMtA jIvanuM ekaThuM eka zarIra hoya, te-sAdhAraNa nAmane udaya kahIe. 4 kAnaH pAMpaNa zubha pramukha avayava DagatA hoya, hAtha paga na saMdhi zithila hoya, te-asthira nAma kahIe : nAbhi paga Adi daI avayave azubha-mAThA hoya, teazubha nAma kahIe. 6H | sarva janane aniSTa=aLakhAmaNa-durbhAgI haya, tedubhaga nAma. 7H kharanI pere mAThe-krUra svara hoya te-durasvara nAma. 8H Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 koIne grAhya vacana na heya-vacana keI mAne nahIM teanAdeya nAma. 9: apayaza-apakIrti pAme, te ayaza nAmakazmane udaya. 10: e sthAvara dazakAne artha jANa. eTale, e-nAmakampanI 103 prakRti kahI. 51 getra ane antarAya; karmanA bheda - zola, -nI rUDhA phuva sudhara-mA- I viggha dANe lAme, bhoguvabhogesu vIrie a // 52 // | zabdArtha -geaMegotra karma kaha-be bheda uccanIaMaucca ane nIca. kulAla=kuMbhAra Iva=peTheH sughaDabhuMbhalAIcaM=sArA ghaDA ane madirAdinA ghaDAH vigere vighra=aMtarAya karma dANe=dAnamAM lAbha lAbhamAM bhege =bhogamAM uvagesu-upabhogamAM vIrie=vIryamAM A =ane pa2. gAthArtha - jema kuMbhAra sArA ghaDA ane bhuMbhalA [banAve] tema-gotra kama be prakAre UMcA ane nIcaH dAnaH lAbhaH bhogaH upabhoga ane vIryamAM vidana [kare che. para. - have gotrakama kahe che--te-trakama be bhede che - Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 101 ugregaeNtra 10 ane nIcatra 2 e zetrakazma kuMbhAraH sarakhuM che. jema kuMbhAraH sughaTa ghaTa-dudhAdikane ghaDe ghaDe, ane bhuMbhalI te azubha madiza pramukhane ghaDe paNa ghaDe, temaucca nIca: gAtrA jANavuM. uccatra ATha bhede che-te kema? jAti viziSTatA 1. tapa viziSTatA paH kuLa viziSTatA 2 zrata viziSTatA 6: baLa viziSTatA 3H lAbha viziSTatA 7 rUpa viziSTatA : aizvaryaviziSTatA 8: e ATha bheda jANavA -- ane, nIcaoNMtranA bheda enAthI viparIta jANavA. 7. have aMtarAya kazma kahe che-- jene udaya thaye chate, chate dravya pAtrone paNa dAna daI na zake, te dAnAMtarAya 10 chate lAbhane ge paNa lAbha na pAme, te lAbhAMtarAya 2: eka vAra bhegavavA yogya anaH phUlaH caMdanAdika tebhoga kahIe. te chate yuge paNa bhegavI na zake, tebhogAMtarAya 34 vAraMvAra bhegavavA je vastra bhUSaNa strI: Adi Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 te-upabhoga kahIe. te chate ge paNa bhegavI na zake te-upabhogAMtarAya 4 chatI zaktie zarIre puSTa nirogI thako ghaNuM parAkrama pheravI na zake tevIryAntarAya. 5 e pAMca bhede aMtarAya ka.... 8 | para aMtarAya kamanuM svarUpa - riririjharsa g s ofhA te rANA na kuNai dANAievaM viggheNa jIvo vi // 53 // zabdArtha siri-haria-sama = zrIgRhI-bhaMDArI sarakhuM. eaMkaA. jaha=jema. paDileNu=pratikUla heya te. teNu te. rAyAI rAjAdika. na=na. kuNuI karI zake. dANAi aM=dAnAdika. evaM e prakAre. vigheNu=aMtarAya kameM karI. jI-jIva. vi-paNuM. pa3. gAthAtha e bhaMDArI jevuM che. jema, te-virUddha hoya, te rAjA vigere dAnAdine karI zake nahIM, tema jIva paNa aMtarAya kamavaDe dAnAdika karI zake nahIM. pa3. zrI-lakSmInuM ghara te-bhaMDAra, tene adhikArIH te bhaMDArI, te sarakhuM aMtarAya kazma che. jema-te bhaMDArI pratikULa thake jAdika dAnAdika karavA che, paNa chate ge te-dAnAdika karI zake nahIM, ema-e Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dRSTAMta vighnaH te-aMtarAya kamma tehane udaye jIva paNa chate ceAge dAnAdika karI na zake. eTale, e-a'tarAya ka'nI pAMca prakRti kahI. eTale, e-AThe karmsanI 158 prakRti vitrarIne kahI 53 pariLIbatta-niva-vadhAya-gosa-latANAM | accA - sssAyaNayAe AvaraNa-durga jio jayai // 54 // zabdAtha-paDiNIattaNu-nihava--vadyAyapaesa-atara eNu=pratyenIkapaNuM: eLavavuM; haNuvuM: dveSa karavA ane atarAya karavAthI. acA-Da'sAyaNayAe-atyaMta AzAtanA karavAthI, AvaraNu-duga =e AvaraNuH (jJAnAvaraNIya darzanAvaraNIyaH) jiA=jIva. jayai=upAje che. 54 103 gAthAtha pratyenIkatva; nihanava: upaghAta: pradveSaH ane aMtarAyAthI tathA ghaNI AzAtanA karavAthI jIva banne ya prakAranA AvaraNa karma bAMdhe che. 54 ATha kamma bAMdhavAnA mukhya hetu te-- mithyAtva 1 avirati 2H te-te ceAthA kazmagrathane viSe savistarapaNe kaheze, te mATe IhAM sthULa kahe che H-~~~ kapAya 3H yoga 4: che. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 gurvAdikane- pratyenIka-aniSTa AcaraNane karaNahAra thAya nihanava -te-lAjathakI gurune eLavI, ane guru kahe, upaghAta: te-gurvAdikane ghAta kare. te upara praaSa rAkhe. jJAnAdika bhaNanArane aMtarAya kare. jJAnadazananI atyaMta AzAtanA hIlanA niMdA kare avarNavAda bele. ehave thake te-jIva be AvaraNa upAje. temAM-jJAnanI ane jJAnInI AzAtanAe jJAnAvaraNa upaje, dazanA darzananI AzAtAnA darzanAvaraNa upAje.14 ha-tti-vatti-jAvayA-rAsAya-vilA-tApa-zo daDha-dhammAi ajjaI sAyamasAyaM vivajjayao // 55 // zabdArtha -guru-bhatti-khaMti-karaNa-vaya-ga-kasAya-vijaya-dANu guru upara bhakti kSamA dayAH vrataH jegaH kaSAya upara kAbu ane dAna devA: vALa. daDha-dhamA-DacI daDhadhamI vigere. ajajaI upA=bAMdhe che. sAyaMsatAvedanIya: asAya=asAtAvedanIyaH vijaya=ethI viparItapaNeH 55. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 105 gAthArtha guru upara bhakitaH kSamA dayA saMyama mArga cagaH kaSAyo upara kAbu ane dAna devAvALA tathA dUdhamI vigere sAtA vedanIya ane tethI viparIta AcaraNavALe asAtA vedanIyara kama bAMdhe che. 55 guraH temAtA-pitAH dharmAcArya tehanI-bhakti. kSAMti-kSamA karuNu-te jIvadayA, trataH te-mahAvrata pAMca ane aNuvratAdiranuM pALavuM, gamanaH vacana kAyAH nA, kaSAyaH 4tehanuM jItavuM, dAna devuM, eTalAne viSe rakta hoya, ane dadhI hoya, te jIva sAtA vedanIya upAje. ane eDa thakI viparIta pravartate asAtA vedanIya upAje (bAMdhe. 3 papa 3 -saLa-ma-nAsA - - - -no viLa-gr--r-sphirgopA ga thArtha - udhA mAgane upadezaH sAcA mArgane nAza ane devadravya uThAvI levA vagerethI jinezvara prabhu Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 munirAja tyA ane zrI sakaLa saMghanA pratyanIke-virodhIo darzana mehanIya karma bAMdhe che. pa6. umA-usUtra mArga-pApane mArga tenuM dekhADavuM. zuddha mokSamArga tene nAza kara-lepavuM. devadravyanuM haravuM, viSNusADavuM, bhakSaNa karavuM. teNe karIne jIva darzana mehanIya karma upAje. vaLI, jina-tIrthakara muni te-sAdhu cetyA te-jinanI pratimA-deharAM saMgha-caturvidhA ityAdikane pratyenIka thAya, te-dazana mehanIya karmo bAMdhe. padA suvihaMf T-moM vAtAva-rAta-ss-pitA-pivata- I viMdhara nathass= mahA-ma-paripatro ro vaLI zabdArtha-duviha=baMneya prakAranuM. caraNa-mehaM= cAritramohanIya karma: kasAya-hAsA-ssI-visaya-vivasamaNe=kaSAye ane hAsyAdika nekaSAyenA viSaye mAM parAdhIna cittavALe baMdhaIkabAMdhe che. nirayA-ssu=narakAyuH mahAiraMbha-parigraha-ra=mahAAraMbhaH parigrahamAM rakta Asakta saMde=rIdhyAnIH pa7. gAthAtha:kapAye ane hAsyAdika nakakSAnA viSayamAM Asakta manavALe ane e prakAranuM cAritra mohanIyakarma bAMdhe che. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 107 mahA AraMbha ane parigrahamAM Dubele ane bhayaMkaraH mANasa nArakInuM AyuSya bAMdhe che. pa7. be prakAre cAritra mehanIya-kapAya mehanIya ane nekaSAya mehanIyara-kodhAdika kaSAya ane hAsyAdika nava nekaSAyanA viSayane viSe tatpara thaka upAje. temAM, kaSAyavaMta thake kaSAya mehanIya upAje ane nakavAyane vaza thake nokaSAya mehanIya upaje, 4 have Ayu - temAM, prathama-narakagatinuM AyuH bAMdhe- te evA kAraNathI ke-mahA AraMbha ane mahA parigraha: tene viSe Asakta thakeka ane raudra te mahA kaSAyavaMtajIva-ghAtane karaNahAra-duSTa pariNamI hoya, te-narakAyu. bAMdhe. pachA nirikAyada-hiMgaLo sara -so ta majurasa-ss | payaIi taNu-kasAo dANa-ruI majjhima-guNo a // 58 // zabdArtha -tiriAu=tiryaMcanuM AyuH gUDha-hiao =gUDha hRdayavALa samUrkha lucce. sa-salekazalyasahitaH tahA=temaja: maNussA-ssu=manuSyanuM AyuSya payaUI=prakRtie taNu-kasAe=ochA kaSAyavALe dANu-=dAna devAmAM rucivALe majhima-guNe= madhyama guNavALo 58. Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 gAthAthagaDha hRdayavALe zaTha zalyavALAtiryaMcagatinuM AyuSya, ane svabhAvathIja thoDA kaSAyavALA dAnapriya ane madhyama guNe dharAvanAra manuSyanuM AyuSya (bAMdhe). 58. have, tiryaMcanuM Ayu bAMdhe- te evA hetuthI ke-gUDha haya-te atyaMta kapaTI zaThaH te-bhUkhasvabhAva, hRdaya mAMhe traNa zalya sahita haya, te 2. have manuSyanuM AyuH bAMdhe- te evA hetuthI ke-prakRtieja-svabhAvathI ja (saheje ja) a5 kaSAyavaMta hAyaH dAna devAnI rucivaMta haiya: kSamA mArdavAdika madhyama guvALa hoya te. 58 avirayamAI surA-''u bAla-tavo-'kAma-nijjaro jayai / saralo a-gAravillo suha-nAma, annahA a-suha // 59 // | zabdArtha=avirayamAi=avirata samyagadaSTi AdiH surAnDacu=devAyu. bAla-ve bAlatAvALeH a-kAmanijajare akAmanirjarA vALeH jayaI upAje. sarale= saraLa a-gAravillogArava rahitaH suha-nAma=zubha nAmane, nAmakarmanI zuma prakRtine anahA=anyathAviparIta svabhAvavALe a-suhaM-azubha-nAmane, nAmakarmanI azubha prakRtine 59. Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA. avirata samyagdaSTi vagere bALa tapasvI akAma nirjarA karanAraH devanuM AyuSya bAMdhe cheH saraLa; ane gArava vagaranA zubha nAmaka ane tethI viruddha hoya, te azubha nAmaka bAMdhe che. pa9 avirati sayyadRSTi:dezavirata sarAga saMyamI e-devatAnuM Ayu: bAMdhe, bAla tapastro-duHkhagala': mAhagala': vairAgye akAmapaNe aNuicchAe du:kha bhogavase-kammanirA karatA devAyuH madhe 5. 109 sarala svabhAvI--mAyA-kapaTa rahitaH Rddhi 1 rasa 2H sAtA 3: e traNa gAravarahitaH thake jIbha nAma kaeNmsa -nAmanI puNya prakRti upAje. e thI anyathA-kapaTI: gAravavaMta hoya te-azubha nAmakazma-nAmano pApa prakRti upA. 6, 59. guNa- pehI maya-rahio ajjhayaNajjhAvaNA ruI nicca // vAr ninA-Da-rU-matto urjA', nIla phagara-jjA 3 II60nA --guNa-pehI=guNa jonAraH maya-rahi nirahaMkArI; ajhayaNujhAvaNA-ru=iadhyayana-bhaNavA upara ane bhaNAvavA upara prItivALAH nicca nitya. rAjjA Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 pakuNaIkabAMdhe. jiNuM-I-bharo jinAdikane bhaktaH uca=uccagetra nIaM=nIcatraH iara-hA tethI Itara eTale viparIta prakAre u=oH 60 gAthArtha : hamezAM guNagrAhIH nirahaMkArI: bhaNavA-bhaNavavAne rasika ane jinezvara prabhu vigerene bhaktaH ucca gotra ane tethI viruddha heya, te nIca gotra: bAMdhe che. 60 sarvanA guNaja dekhe, paNa avaguNa dekhe nahIM; ATha mada rahita hoyaH bhaNavuM bhaNAvavuM, te upara nitya-sadAya ruci hoya te-prakarSe karIne uccatra upAje. vaLI jinaH siddha sAdharmika pramukhane bhaktasevAkArI hoya, te jIva paNa uccagetra upAje. e thakI anyathA viparIta hoya te nIcatra upaje. 7. 60 jiNa-pUA-vigdha-karo hiMsA''iparAyaNo jayai vigcha / ia kamma-vivAgo'yaM lihio deviMda-sUrI hiM // 1 // | zabdArtha_jipUA-viztha-kaoNjinezvara prabhunI pUjAmAM aDacaNa karanAra hisA-DaDaIparAyaNe hiMsA vagere pApa sthAnakomAM AsaktaH jayaI=bAMdhe. vizva= aMtarAya karma Ia e pramANe kampa-vivA=karmavipAka. lihie =lakhyoH deviMda-sUrI hiM=zrI devendrasUrie. dA. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 111 gAthAtha jinedhara prabhunI pUjAmAM aDacaNa karanAra ane hisAdikamAM Asakta haya, te aMtarAya karma bAMdhe che. e pramANe A karmavipAka zrI devendrasUrie racI lakhyo che. 61 kudezanAdikavaDe zrI vItarAganI pUjA-bhaktimAM aMtarayane karaNahAraH hiMsA, asatya, adatta, maithuna, ane parigraha, pramukha pAMca Azravane viSe tatpara hoya tejIva vina kahetAM aMtarAyakarma upAje. iti-eTale e, karmavipAka nAmA pahele karmagraMtha zrI tapagacchAdhirAja zrI jagadacandrasUripaTa prakAza- kara zrI devendrasUrIzvarajIe lakhyo. pUrva munIzvare praNata che. paNa mahe akSaravAsa karyo che." iti nirahaMkAratA sUcaka vAkya. 61. zrImatkarma granthe stabukArtho vRttitaH sugamarItyA / budhajIvavijayavihitaH karma-vipAkasya pUrtimagAt // 1 // iti zrI karmavipAkanAmA prathamaH karma graMthaH samAptaH Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmagraMtha-pradIpaka karmanuM svarUpa :- 1 ApaNane uMgha Ave, te ApaNuM AkhuMye zarIra suI jAya che. vanavagaDAmAM ApaNI sAme vAgha Ave, te ApaNuM Akhuye zarIra hAsI javA prayAsa kare che. e prasaMge ApaNuM AkhuM zarIra kAma kare che. 2 ApaNe kayAMya javuM hoya, te ApaNuM paga upayogamAM Ave che, paga na hoya te jaI zakAya nahIM. ane kAMI pakaDavuM hoya te hAtha kAmamAM Ave che. hAtha na hoya, te AkhuM zarIra hovA chatAM kAMI pakaDI zakAya nahIM. 3 teja pramANe-jovAmAM AMkho ja, suMdhavAmAM nAkaja, sparza karavAmAM cAmaDI ja, sAMbhaLavAmAM kAna ja, cAkhavAmAM jIbha ja ane vicAra karavAmAM mana ja kAma kare che. eTale keI kAmamAM AkhA zarIrane ane koI kAmamAM tenA amuka ke ekAda avayavane upayoga karavo paDe che. 4 paraMtu, guru ApaNane patthara pATI upara zrI mahAvIra lakha. vAnuM kahevuM ke tarata ja tame pATI-upara-zrI mahAvIra-e zabda lakhI nAkhe che, tenuM kAraNa vicAraze, te prathama-guru zrI mahAvIra-e zabda bole che. ane te ApaNe kAna sAMbhaLe che. sAMbhaLatAMja ApaNA manamAM thayuM ke Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 113 - nAka "mane zrI mahAvIra zabda lakhavAnuM gurue kahela che." eTale tarata ja ApaNe hAtha pATI pena pakaDI tenA upara goThavAIne zrI mahAvIra zabda penavatI lakhI nAMkhe che. ane ApaNuM AMkha te joIne tarata nakakI paNa karI kADhe che, ke "hA. barAbara che, gurujIe zrI mahAvIra zabda lakhavAne kahyo, te pramANe zrI mahAvIra zabda ja lakhAya che. khUbI te e che ke-gurU bele che ne tarata ja ApaNe lakhI laIe chIe, heja paNa vAra thatI hoya tema ApaNane lAgatuM nathI. eTalA badhA TuMkAmAM TuMkA vakhatamAM-kAna, hAtha, AMkha, mana zarIra, ane tenI sAthe joDAyeluM cetanAtattva vigere keTalI badhI jhaSathI pitApitAnuM kAma karI vaLe che. je vicAratAM ApaNane Azcarya thAya tema che. A badhuM kAma kevI rIte thAya che? te bAbata zAstrakAroe ghaNI ja jhINavaTathI ApaNane samajAvyuM che. te kAma nIce pramANe thAya che. 1 zrI mahAvIra zabdane uccAra karatAnI sAthe ja, zrI che mahAvIra evo uccAra thaI zake tevA AkAre geThavAyelA bhASA vagaNanA skandha ApaNA kAnamAM pese che. 2 koIpaNa zabda jANavAnI zakti kAnamAM ja che eTale ke ApaNA kAnamAM amuka ThekANe IdriyanA aNuonI eka evI goThavaNa che, ke-te ThekANe zabdanA be sparza kare, ke-turata tenI sAthe joDAyelA sukSma jJAnataMtuo mAraphata ApaNuM magajamAM tenI asara pahoMce che. 3 magajamAM asara pahoMcatAnI sAthe ja tenI sAthe joDAyela mane AtmA sAthe joDAyeluM hoya che. eTale mana mArata te asara AtmAmAM pahoMce che. AtmAmAM jANavAnI zakita Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che, eTale te jANI jAya. ke "gurUjI zrI mahAvIra ' evo zabda belyA che. ane te lakhavAnI mane AjJA kare che. ane te zabda mArA sAMbhaLavAmAM Ave che, mATe jaladI lakhAvo joIe." eTale AtmA tarata manane hukama kare che. mana magajane, ane magaja hAthanA jJAnataMtuone eTale tarata ja hAtha pATI pena letAkane lakhavA mAMDe che. gurUjI gusse thaI Thapake na Ape, mATe jaladI lakhavA hAthamAM vega ubharAya che. lakhyuM, te barAbara che ? ke nahIM ke te jevA pUNu AtmA manane hukama Ape che, mana magajane, magaja AMkhanA jJAnataMtuone, ane AMkhanA jJAnataMtuo AMkhane jovAne hukama kare che, ke AMkha joI le che, eTale zrI mahAvIra ema lakhelA zabdano AkAra AMkhanI kIkImAM paDe che, ke tenI sAthe joDAyelA jJAnataMtuo magajamAM, magaja manamAM-mana AtmAmAM, AtmA, potAnA jJAnamAM pahoMcADI de che, ne AtmAne khAtrI thaI jAya che ke-barAbara -zrI mahAvIra zabda ja lakhAya che." - A pramANe gurUjI zrI mahAvIra zabda bolyA ke turata te ApaNe lakhI lIdhe. ane te "khare che." ema nakakI karatAM sudhImAM ApaNe jANI zakIe tema eTalI badhI bArIka halacAle thaI jAya che ane ApaNe na jANI zakIe tema paNa bIjI ghaNI jAtanI bArIka hIlacAle tenI sAthe thAya che, je ahIM lakhavA jatAM ghaNuM laMbAI jAya. ATalI badhI bArIka hIlacAla thAya che, tenI ApaNane ekadama mAlUma ja paDatI nathI. mAtra je bArIka vicAra karavA besIe, te ja samajAya che.' 6 have, eka gAne ApaNe zrI mahAvIra zabda lakhavAnuM nakana na kAmanA Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - kahIye. te te hAtha na hovAthI lakhI zakatI nathI. paraMtu tene bolavAnuM moTuM chatAM zrI mahAvIra zabda besavAnuM kaheze te paNa belI zakatI nathI. sAMbhaLavAne kAna che, chatAM ApaNe zuM kahIe chIe ? te, te samajI zakatI nathI. ApaNe zrI mahAvIra zabda bolI, te, te sAMbhaLe che, tenA magajamAM jJAnataMtuo e avAja pahoMcADe che, tenuM mana tenA AtmA pAse e zabda laI jAya che. ane tenA AtmAmAM e zabda sAMbhache tyAnuM jJAna paNa thAya che. paNa zrI mahAvIra e zabda che? ke zuM che ? tenuM zuM karavuM ? e kAMI tene samajAtuM nathI. eTale ApaNe pAMca vAra zrI mahAvIra balavAnuM kahIe, te paNa te kAMI karI zakaze nahIM. paraMtu cakAre karaze, ke tarata te samajaze ke-"mane ahIMthI javAnuM kahe che ane cAlavA paNa mAMDe che. to gAyane kAna, jJAnataMtuo, magaja, mana, AtmA, jJAna, cetanA vigere chatAM zrI mahAvIra zabdanI ApaNI bolavAnI vAta tarapha tene khyAla ja jato nathI. ane DacakArAne mAna ApI cAlavA mAMDe che, tenuM zuM kAraNa haze ? 7 tenuM kAraNa e ja samajAya che, ke-tenA AtmA ane mananI che vacce evuM kaMIka ADe Ave che, ke jene lIdhe tene zrI mahAvIra zabda viSe zuM karavuM ? tenI barAbara samaja paDatI ja nathI. * jJAnazaktivALo AtmA che . tenI ADe AvatuM kaMIka, ' , mana: magaja: * jJAnataMtuo: Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 0 aMdaranI Idriyo : 0 bahAranI Idriyo : * Idi jemAM goThavAyela che, te zarIrane avayava-upAMga : che zarIrane te avayava-upAMga jemAM goThavAyela che, te mukhya aMgaH che ane mukhya aMga jemAM goThavAyela che, te zarIra. ATalA sAdhanothI ApaNe kAMI paNa kAma samajapUrvaka karI zakIe chIe. AmAMnuM eka paNuM na hoya, te ApaNe kaI paNa kAma samAjapUrvaka karI zakIe nahIM. AmAMnI eke eka vastu bAda karIne vicArI juo ke--kAma thaI zake ke nahIM ? " 8 have AtmA ane mananI vacce kaMIka ADe Ave che. te evuM zuM che? ke-je AtmAnI jJAnazakitamAM ADe AvI zake che? . . mananI zaktinI ADe AvI zake che ? teja pramANe-magaja, | zAnataMtuo, aMdaranI ane bahAranI indriyo vigerenI ADe AvI zake che ? 9 e paNa tamAre samajI levuM joIe, ke-AkhA zarIranI, mukhya aMgonI, upAMgonI, aMdaranI ane bahAranI IdinI, - jJAnataMtuonI, magajanI, mananI vigere savanI sarva | pravRttio ane hilacAlenuM mukhya matyaka--zarIramAM rahelA eka akhaMDa AtmA che, tyAMthI pAchI pharI darekanI asara chevaTe tenA upara jaI pahoMce che, ane pachI tenA hukama pramANe darekane amala karavo paDe che. ' je evuM eka matyaka na hoya to, kAne sAMbhaLeluM lakhavA mATe hAthane kaNa preraNuM kare ? "gurujI e "lakhAvanAra che. mATe jaladI lakhuM." ema hAthamAM utAvaLa keNu mUke Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che? lakhe che hAtha, ane "huM lakhuM chuM." e kezumAne che? magajamAM ke manamAM e mukhya matyanuM kAma calAvavAne zakita nathI letI. kemake-gaI kAle ke 25 varSa pahelAM sAMbhaLelI vAtane saMgharI rAkhIne Aje yAda karavAnI zakita magajamAM ke * ' manamAM nathI hotI. magajane ane manane paNa preraNa karanAra baMneyanA eka uparI AtmAnI jarura paDe che. ane te cAlyo jAya che, ke turata mana, magaja, jJAnataMtuo Ikiye vigere sarva kAma karatA ekAeka baMdha paDe che. mukhya vastu cAlI jAya che. mATe badhAya ekI sAthe ekadama kAma karatA baMdha paDe che. zarIra ane tenA tamAma ta vidyamAna chatAM temAM dareka ThekANe bArIkamAM bArIka sthaLoe pasI rahele ekaja AtmA zarIramAMthI cAlyA jAya che. eTale badhuM ekAeka baMdha paDI jAya che. 10 paraMtu darekanA AtmA sarakhA chatAM-darekanA mana, magaja vige renI hIlacAla eka sarakhI nathI hotI. tenuM kAraNa-AtmA ane mana vigere dareka tatvonI vacce kaMIka ADe Ave che. e, ADe AvanAra paDado judA judA prakAra hoya che. eTale mana vigerenI pravRttio paNa judI judI hoya che. eka mANasane 20 varSa pahelAnI vAtanI yAda AvI ja jAya che, tyAre bIjA mANasane gaI kAle "zuM khAdhuM?" te paNa yAda nathI hotuM. evA ghaNu dAkhalA ApaNe sau jANue chIe. tenuM kAraNa-ekanA AtmAnA jJAna upara Acho paDado hoya, tene tarata ja jUnI vAta yAda AvI zake che. ane Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ! ' Me 11 A jagatamAM dareka prANIonA AtmA eka sarakhA chatAM tenI samajamAM, zarIranI AkRtimAM, svabhAvamAM, TevamAM, jIvanazaktimAM vigere aneka prakAramAM aneka pheraphAra dekhAya che. tenuM mULa kANu AtmA upara lAgelA paDadAmAM aneka prakAranI vividhatA hAya che mATe jIvAnI pravRttiomAMye vivi dhatA dekhAya che. A vAta ghaNA dAkhalAthI manamAM DhasyA pachI "AgaLanA viSaya kharAbara samajAze ( dhaNA dAkhalAthI barAbara vicAra karavAM.) 12 14 bIjAnA AtmAnA jJAna upara jADo paDado hAya eTale tAjI vAta pazu tene yAda AvI zake nahI.. gAyanA dAkhale te upara ApyA ja che. " basa, AtmA upara lAgelA A paDadAne kama kahevAmAM Ave che. e karyAM aneka prakAranA vicitra vicitra hoya che, tene lIdheja AtmAonA jIvana paNa aneka prakAranA vicitra vicitra hAya che. dAkhalA tarIke bALakeAmAM sAmAnya kti lagabhaga sarakhI hoya che. chatAM 8 varSoMnA bALaka trIjI copaDI bhaNutA haiAya che; ane 12 varSoMnA 7mI cepaDI bhaNutA haiAya che. 8 varSoMnA bALaka 12 varSanA thAya tyAre 7mI paDI bhaNutA hAya che. 8 varSa nA bALakamAM 7mI cepaDI bhaNavAnI lAyakAta che. paraMtu AThame varSe tenI e lAyakAta khIlI nAtI. eTale ke--te vakhate tenI zakti AtmA upara lAgelA karmAe dabAvI rAkhI hatI. 12 varSa dhIre dhIre kAM ochA thayA, ane 7mI bhaNavAnI zakti khullI thai. jo AtmAmAM badhI zakita na mAnIye, te te 12 varSa Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 119 paNa khullI thai zake nahI', lAkaDAnA thAMbhale se| varSe paNa eka AMkaDo ke zIkhI zakatA nathI, kemake temAM kaMIpaNa zIkhavAnI zakti che ja nahIM, tethI lAkha varSe paNa te zakita bahAra Aveja nahIM. kemake-jANavAnI zakita temAM che ja nahIM. mATe AtmAmAM aneka jAtanI zakti hrAya che, paraMtu te dareka zaktione eske vadhate aze kAM bAvI rAkhe che. tethI jeTalI zakti udhADI hAya, teTalIja cetanAnA baLathI kAma te AtmA karI zake che A muddo paNa barAbara samajIne manamAM ThasAvI leve, 14 have AtmA ane tenI zakitane prakAzane DhAMkanArA kamarUpa paDado che. paraMtu e paDado zuM che ? e have vicAravAnu rahe che. 15. AtmA cAkhe ane niLa heAya che. te nimaLa AtmA upara niLa AtmAnA paDado thai zake nahIM., kemake-nirmaLa padAtha ne niLa padArthaM DhAMke, te tenI kAMIpaNa asara jaNAya ja nahIM. eTale AtmAne DhAMkavAne AtmA nakAmA che. Ajhaza,dharmAstikAya, adharmAstikAya, kALa, e padArthI evA che ke-rUparahita che. eTale te AtmAnI A dekhavAmAM AvatI zarIra vigere dRzya sRSTi utpanna karI zake nI.. eTale jema-pANImAM sAkara nAMkhIye, ane sAkara pANImAM aNue aNumAM caDI jAya che, ane mIThAM pANImAM gaLyu banAvI mUke che. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110: tema AtmAnA pradeze pradezamAM-karmAM pesI jaine AtmAne karmAmaya banAvI mUke che. 16 jema--zera pANImAM 1) rUpiyAbhAra sAkara paNa pANInA aNue aNumAM paheAMcI jAya che. paraMtu gaLapaNanA tattvA eke eka hyumAM bahuja ecchA hoya che. paraMtu zera pANImAM 1 zera sAkara gALI nAMkhIye, te pANImAM gaLapaNa dhaNuMja AvI jAya che. eTale ke pANInA eka aNumAM rUpiyAbhAra sAkara nAMkhI tyAre gaLapaNanA eka eka aNu dAkhala hatA. paraMtu jyAre zera sAkara gALI nAMkhI, tyAre te eka eka aNumAM cAlIza cAlIza gaLapaNanA aNue dAkhala thayA mAnavA paDe che ? ke nahIM ? teja pramANe AtmAnA pradeze pradezamAM karmonI anaMta anata vAnA skandhA guMthAI gaya! hAya che, jema talamAM tela cuMthAI rahyuM hAya che, jema-dhagAvelA leADhAnA gALAmAM agni gu thAI gayA haiAya che. te pramANe A samajI levuM. AtmAnA eka eka pradezamAM eTalI badhI anaMta ana azA jeTalI zakti hAya che ke te dareka aMzane DhAMkavA mATenA karmAnA prayAsane aMge ekaeka Atma-pradezane anaMtA anaMta kAma vagAnA sko lAgI jAya che. A kudaratanA niyama cAlu che. 17 eTale ke-anaMta paramANuonI banelI eka eka vAnA skaMdha hoya che. ane tevA anaMtA anatA skandhA eka eka AtmapradezanI zakita DhAMkavA mATe ceTe che. chatAM AtmAnA ekeeka pradezAmAMye eTalI badhI zakti hAya che, ke game teTalA karmonA sudhI ceAMTe chatAM-pUrepUrI tenI zakita huM kAI Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . jatI nathI. paNa kAMIka kAMika bAkI rahI jAya che. 18 dareka pradezamAM bAkI rahI jatI AtmAnI zakitane saravALe dareka jIne jIvavAmAM madadagAra thAya che. jeTalI cetanA khulI rahe che, tenI madadathI ja pitAnuM teTaluM jIvana nibhAvI zake che. ane pachI jhINAmAM jhINuM libdhi aparyApta sUkama- nigoda jaMtuonI ochAmAM ochI je cetanA hoya che, temAM dhIredhIre vadhAro thato jAya che, eTale kamanA sko ochA athavA cokhA thatA jAya che, tema tema cetanAzakti vadhatI jAya che, ane te jIvanuM jIvana vadhAre vadhAre sAruM thatuM jAya che. ane chevaTe jyAre kamaranA tamAma skandha AmAthI chuTA paDI jAya, tyAre saMpUrNa cetanA khullI thatAM AtmAM ekAeka taddana nimaLa thaI jAya che. pachI tenA upara karmo cuMTI zakatAja nathI. 19 senAnI khANamAMthI kevaLa mATInA DhephAMja nIkaLe che, paraMtu jyAre khAra ane agninI madadathI mATI dUra thatI jAya che, tema tema tenuM bahAra nIkaLatuM jAya che. pUrUM sonuM bahAra nIkaLI gayA pachI pharIthI tene mATI lAgI zakatI nathI e mATI ane tenuM kyArathI ema ekaThA thatA Ave che ? te ApaNe kahI zakatAM nathI. teja pramANe AtmA ane karmo kyArathI ekaThA thatA AvyA haze ? te ApaNe kahI zakatA nathI. 20 have ahIM prazna e rahe che ke AtmA AtmAne DhAMkI zake nahIM. AkAzAdika paNa AtmA jevA rUpa vagaranA hovAthI, AvI AtmAnI sRSTi . utpanna karI zake nahIM ? rUpavALI sRSTi utpanna karavAnuM mULa Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAraNa-bIja- rUpavALI vastu ja hovI joIe, eTale yugala paramANueja jagatamAM hovA ja joIe, ema mAnavuM ja paDaze. paraMtu, ulaTamAM e prazna thaze ke-AtmA arUpI che, tene prakAza paNa arUpI heI zake, te arUpI prakAza te sava" ThekANe rokAyA vinA jaI zake, tene rUpI padArtha zI rIte DhAMkI zake ? AtmAne te aDakI ja kema zake ? tene javAba eTale ja che ke - - AtmAnA prakAzanA aMze aMzanI ADe maska AvI jAya che, eTale te prakAza rekhAya che. karo prakAzane nAza karI zaktA nathI. jema vAdaLAM sUryanA prakAzane nAza karI zakatAM nathI, paraMtu tene rokI zake che. sUrya ne prakAza je ke pugalanI jAtane che, chatAM vAdaLAM karatAM judI jAtanI goThavaNavALe che, eTale pitAnA karatAM judI jAtanI goThavaNavALA vAdaLAMthIye te DhaMkAya che. paramANuM eTalA bArIka banI zake che, ke AtmAnI saMsarga visaga zakitane lIdhe lAMbA pahoLA thatA AbhAmAM guMcavAI jAya che. patthara upara game teTaluM tela reDa, paraMtu pANuM pravAhI hovAthI temAM jema tela bhaLI jAya che, tema temAM bhaLI zakatuM nathI. have pANImAM paNa tamane ekarasa thaI gayeluM dekhAya, chatAM bArIkamAM bArIka pANInA aNunI bAjumAM telanA bArIka aNuo hoya te paNa svataMtra tela tarIke ja hoya. game tema bheLavo. te paNa tela pANImaya thaI jatuM nathI hotuM, tema ja, paNa telarUpe banI jatuM nathI. eja pramANe dUghanA aNue aNumAM dhI hoya che, chatAM prakA goThavavALA te hakAya che Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taddana svataMtra hoya che. dUdhane mA karIne jema jema ghana kare, tema tema ghI chuTuM paDatuM jAya che, te ja pramANe pANI karatAMye vadhAre narama AtmAnA pradeza ukaLatA pANInI jema upara nIce thayA ja karatA hoya che. ane te paNa AkAra dhAraNa karI zake che, ane te judA judA AkAra dhAraNa karatI vakhate AkarSAine AvelI tenI bAjumAM rahelI kAmaNa vagaNa nA sko temAM aTavAI jAya che. bannenuM eTaluM badhuM gADha mizraNa thAya che, chatAM banne bAjumAM takta svataMtraja hoya che. e pramANe AtmA jema jema judA judA AkAramAM pharate jAya, tema tema keTalAka kAmaNa kahe chuTA paDatA jAya, ne navA navA temAM zuM thAtA jAya. bIjuM kAraNa e paNa che, ke-jema jema AtmA pitAnAM rUpAntara karate jAya. tema tema karmanA skaMdhe paNa pitAnI jAtanA skandhAne svAbhAvika rIte ja vadhAre vadhAre kheMce jAya che, tethI vadhAre sukSma vicAra karatAM ApaNe e paNa kabula karavuM paDaze, ke AmAM kamaska dha sAthe vIMTAI zake, ane karma skaMdha guMthAI zake, tevI baneyanI kudaratI lAyakAta che, ane AkAzAdikamAM tevI lAyakAta na hoyAthI tema banI zakyuM nathI. eTale-e be dravyamAM bIjI anaMta anaMta lAyakAta sAthe paraspara guMthAvAnI lAyakAta paNa che, jene pariNAme ApaNe joIe chIe, tevI A vividha jIva ane jaDanI sRSTi jovAmAM Ave che. ekalA AtmAo hoya, ke karma skaMdhe ekalA hoya te ApaNe joIe chIe tevI A vividha jIvasRSTi hota ja nahIM, AtmA karatAM koI evI judI vastu temAM evI mizraNa thAya che ke-A vicitra sRSTi najare caDI zake che. mATe evo koI paNa padArtha mAnavaja paDaze; ane e Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * majA Aka samAna che, e padAtha nahIM mAnIye te AvA saMga-viyegathI utpanna thatA ekaja AtmAnA anaMta rUpAntare ApaNane jovAmAM AvI zakta nahIM. eka sarakhI ja sthiti jaNAta. - lAkaDAmAM saLagavAnI yogyatA che, ane pattharamAM saLagavAnI yogyatA nathI, tenuM zuM kAraNa ? tenuM kAraNa ema "kahevAmAM Avaze, ke-lAkaDAmAM-saLagI zake tevA ta che, ane pattharamAM tevA to nathI, paraMtu tyAM paNa e prazna thaze ke-tenuM zuM kAraNa ? tyAre kahevuM ja paDaze, ke kudaratI goThavaNa ja evI che. ' te ja pramANe AtmA ane pudgala dravyane kudaratI zakti ja evI che ke amuka saMjogo hoya, to banne mizraNa thaI zake che. ane AtmAne prakAza paNa evo hoya che, kekAmaNakaMdhe tene AjubAjuthI ghere, te te rokAI jAya e hoya che. alabatta, AtmAne prakAza jevA tevA pudgalathI rakAta nathI, paraMtu jema bArIka skaMdha ekaThA thaIne vadhAre cIkAzavALA ska dha ekaThA thAya, tyAre ja tene DhAMkI zake che. | mATInI cIkAza karatAM bhUtaDAnI mATImAM cIkAza vadhAre hoya che, tenA karatAM kAcanA ane tenA karatAM sonAnA ane tenA karatAM hIrAnA kaNIyAmAM vadhAre cIkAza hoya che, jethI paraspara khUba majabUtIthI coMTI rahe che, paraMtu kapaDA upara tela caeNTI jAya che, paNa kAca upara tela eTalI majabUtIthI sajajaDa ceTI zakatuM nathI. paraMtu dhULa uDI uDIne mizraNa thayelI gADAnA piDAnI maLI kAca upara paNa lepAI zake che. teja pramANe-senA upara mIne vadhAre sArI rIte coMTe che. kAraNa ke jema bArIka aNuo ane sAthe cIkAza vadhAre cIkArA hAtha nAnA ane mADI jAya checaNA Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hoya tema vadhAre saMgIna rIte coMTI zake che. hIrAone guMdamAM bheLavIne eDIzuM, to paNa tenA uparathI sahelAIthI ukhaDaze, paraMtu bArIka raMga ke lAkhathI caDelAne ukhetA vAra lAgaze. teja pramANe AtmAnA bArIkamAM bArIka pradezane coMTavA mATe paramANuone ghaNo jattho ekaThA thaIne bahuja bArIka raja jevo hoya, teja ceTI zake che. 22 Ane mATe nIcenI hakIkata samajIne yAda rAkhI levI. 1 kevaLI bhagavaMtanI buddhithI paNa be bhAga na karI zakAya, tevo nirvibhAjya paramANu che, tevA paramANuo jagatamAM kula ana tA che. temAM chuTA paNa anaMtA che, ane bhegA thayelA paNa anaMtA che. anaMtAnA paNa anaMta bheda hoya che. have-eka eka chuTA paramANuo jagatamAM jeTalA hoya, tene eka bAju Dhagale kalpanAthI karIye, tevA anaMta paramANuonI eka vagaNa gaNavI. e pramANe babe bhegA hoya, tevA tamAma eka bAjue mUkIe, te bIjI vagaNA thaI, e pramANe-traNa traNanI cAra-cAranI, ema eka-ekane vadhAre karatAM karatAMsaMkhyAta saMkhyAtanA eka eka ska, asaMkhyAta asaM khyAtanA eka eka skaMdhe, ema anaMta anaMtanA eka eka skaMdhanI vagaNuone bAjue mUkIe te traNa traNanA skaMdhe paNa anaMta thAya, cAra cAranA skaMdha paNa anaMta thAya; e pramANe anaMta anaMta paramANunA skaMdha paNa anaMta thAya. chellI vagaNamAM anaMta skaMdha thAya. ane eka eka skaMdhamAM paNa anaMta paramANuo hoya che. Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaLI pahelI-eka eka chuTA paramANuthI mAMDI anaMta paramANuovALA skaMdhanI banelI chelI vagaNA sudhImAM kula vargaNa paNa anaMta thAya. ane te sarva agrahaNa yogya vagaNa gaNAya. te vargaNAo jIvane grahaNa karavAnA kAmamAM Ave ja nahIM. tenuM nAma pahelI agrAhya-agrahaNa yogyavaNuM. pachI chellI vagaNAmAM anaMta paramANuonA je anaMta, skaMdhe hoya che, temAM eka skaMdha le, ane te eka skaMdhamAM ja anaMta paramANuo hoya che temAM 1 paramANu vadhe, tevaDe eka skaMdha hoya, evA anaMtAska dhenI eka vargaNa thAya, te rajI audArikapaNe grAhya vargaNAnI jaghanya vagaNa gaNAya. ema-eka eka paramANu vadhatI vadhatI saMkhyAvALA dareka anata anaMta skaMdhonI banelI eka eka evI anaMta vagaNuo thAya. temAnI chellI anaMtamI vagaNa Ave, te, dArika zarIrapaNe grahaNa karavAne utkRSTa vagaNa gaNAya. A pramANe eka ekane vadhAro karatAM karatAM pharIthI anaMta sudhIne vadhAre kare te 3jI audArika ane vaikiya te banene agrAhya vagaNa gaNAya. kemake dArikane joIe tenA karatAM paNa vadhAre paramANuo hovAthI te ska vadhAre bArIka hoya che, ane vakriyane joIe tenA karatAM ochA paramANuo hovAthI vadhAre moTA skaMdho hoya che, mATe baneyane mATe e nakAmI che. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 127 A pramANe eka eka paramANunA vadhArAvALA dhaMdhAnI banelI va Ae anukrame~ 4 vaikriyane grAhya. 5. vaikriya ane AhArakane agrAhya. huM AhArane grAhyuM. . AhAraka ane taijasane agrAhya. taijasane grAhya ra. jasa ane bhASAne agrAhya, 10 bhASAne cAla. 11 bhASA ane zvAsAgchavAsane agrAhya, 1ra. vAsAcchavAsane grAhya, 13 vAsAvAsa ane mAnane agrAva. 14 manane prAtha. 15 manane ane kamane agrAhya. 16 kama'ne grAhya. A uparathI tameA samajI zakaze ke A pramANe AtmAnA eka pradezane-- 1 anaMta kAma Nu vagA lAgu thAya che. eka eka vaNAmAM anaMta anata skaMdhA hoya che. ane eka eka ka MdhamAM anaMta anaMta paramANuo hoya che. 3 4 ane te ana`ta paramANuo paNa pahelI agrAva vaNAnI chellI vaga NAnA skaMdhamAM jeTalA paramANuo hAya che, tenA karatAM anaMta anaMta guNA heAya che, eTale temAM ghaNuM ja khArIkapaNuM ane cIkAza AvI zakela hAya che. ATaluM khArIkapaNuM thAya, tyAre ja AtmAnA pradeza lAgamAM AvI zake che. AthI, AtmAnA pradeza cokakhA hoya che, eTale jADA, moTA ne e khArIka aNue Atma-pradeza upara . asara Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 karI zakatA nathI. A uparathI AtmAnA pradezanI zakti ane prakAza jeTalA khulA thayA hoya che, te uparathI keTalA kama occhA thAya che ? athavA nathI thayA ? tenuM mApa kaMIka jANa thAya che, 23 A pramANe junA karma AmapradezamAM mizraNa pAmyA hoya che. tene lIdhe AtmAmAM amuka prakArane pheraphAra thAya che, ne tarata ja navA karmo coMTayA kare che. pANIne pravAha vaheto hoya che, paraMtu patthara paDa hoya, te tenA uparathI pANIne rahevuM paDe che ne uMcA nIcA thavuM paDe che, ke phelAI javuM paDe che, uchaLavuM paDe che, tyAre evI ja taNakhalA vigere cIjo tenI pAse ghasaDAI AvI tenA vegamAM ekaThI thaI ADI AvyA kare che. te pramANe AtmA pitAnuM mahAivana vahevaDAve che. temAM pUrvanA karmo tene evI jAtanI sthitimAM mUkaye jAya che. te AtmA svAbhAvika rIte evI sthitimAM mUkAte jAya che, ke navAnavA karmo temAM AvyA kare che. vaLI kaI khAbocIyAmAM pravAha rekAI jAya che. vaLI DhALa Ave tyAM ekadama vahe che, ema cAlyA kare che. 24 je ke AtmA sAthe ceTavyA pahelAM te kaMdho kAmaNa vagaNa ja kahevAya che. ane je samaye AtmA sAthe seMTI mizraNa thAya teja samaye te vargaNAnuM nAma karma kahevAya che. 25 eTale AtmA kama ne karanAra-kartA che, ane jogavanAra che. pUrvanA kamanAM pudgale dravyarUpa hovAthI te dravya Azrava che. ane tethI utpanna thatI AtmAnI avasthA AtmAne svabhAvarUpa hovAthI bhAva Azrava kahevAya che. eTale pudgala dravyaH ane Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 129 dravya : ane bhAva eTale AtmasvabhAva: evA dravya ane bhAvanA a karIe tyAre ema barAbara ghaTe che. ane bhAva nikSepe pUnA-kama : ane AtmAne bhAva: te banneya sAthe hAya, tyAre bhAva Atrava. ane tenA hiMsAdika ahAranAM nimittoH te dravyu. Azrava athavA-lAkamAM taLAva vigeremAM pANInuM AvavuM, te dravya Azrava. gharamAM reAgAdikanuM AvavuM. te dravyAzrava ane dhanAdikanuM AvavuM te laukika bhAvAtrava ane AtmAmAM karyAM. dika pudgalAnuM Avavu', te bhAvAva. aneka rIte ghaTAvI zakAya che. e pramANe baMdhamAM paNa dravya : bhAva dhaTAvI levA. kAma vaga NAnuM AtmA sAthe mizraNa thavuM te baMdha : AtmA sAthe mizraNa pAmelA karmAMmAM zubha vipAka-4La- -pariNAma-anubhava dekhADanArAM karmo, te puNya. ane azubha vipAka dekhADanArAM karmAM, te pApa. 26 temAM paNa upara pramANe andheya rIte dravyaH bhAva: dhaTAvI levA. A pramANe vicAra karatAM AtmA sAthe ceAMTelI kArmAMNu vagaNAnuM nAma ka che. 27. eTale 1 prathamanA udaya pAmatAM karyAM te dravya Azrava. 2 tethI utpanna thatA AtmAnA adhyavasAya, te bhAva Azrava. 3 te adhyavasAya vakhate AtmAnA je je pradeze je je AkAza pradeza upara hAya, te te AkAza pradeza upara rahelI kAmaNa bhA. 1~~ Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 vaNAe AtmA sAthe ceTe, te kama che. 4 ane coMTelI kANu vaNA, te karyuM. 5 ceTatI kAma vaga*NA je samayathI cAMTe, te samayathI mAMDIne mAtmA sAthe tenI sattA zarU thaI gaNAya. kama uyamAM AvyA kaMika uthalapAthala vividha prakAranA baMdha pachI vacce amAdhAkALa. tiSeka, uddana, apavana, saMkramaNa, upazama, udIraNA, vigere je je thavu heAya te thayA bAda chevaTe jyAre te ka peAtAnu phaLa batAvavA mAMDe, tyAre te kahevAya. pANImAM bhAta eryA pachI temAM thAya che. chevaTe te khAvAlAyaka radhAI jAya che-tyAre bhAtamAM pahelethI rahelI khAvA mATenI lAyakAta pragaTa thAya che--udayamAM Ave che. te pramANe kAmaNu va aa paNa AtmA sAthe evI rIte raMdhAya che, ke pachI udayamAM Ave, tyAre judAM judAM phaLe batAve che. 6 eTale adhanA samayathI mAMDIne udayanA chellA samaya sudhI je kama AtmA sAthe lAgelu hAya che, tethI tyAM sudhI te sattA kahevAya che. pRSTha 3 19 ka grantha ka graMtha A rIte viyAra karatAM dareka prANInA hareka prakAranA jIvanamAM kama' mukhya bhAga bhajave che. kema ke-AtmA potAnA jIvananI koi paNa pravRtti karavAnI zarUAta kare ke tarata ja tenA upara AtmAmAM rahelA karmonA paDadAnI asara thAya ja che. e asaramAMthI pasAra thayA vinA koI paNa kAma thai zakatu ja nathI. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 AmAne svaprakAza 2 zuma kama prakRti, 3 azubha kama prakRti. A traNanA ekaMdara mizraNanI eka sAmaTI vividha asarathI ja koI paNa kArya thaI zake che. koI paNa kAryamAM te ja mukhya hoya che. mATe A kAmanuM svarUpa, asara, vigerene lagatuM zAstrIya paddhatisara vivecana karavAmAM AveluM hoya che. te-kama vijJAna kahevAya che. 28 paraMtu jaina zAstra syAdavAda zailImaya che. eTale jaina zAstramAM judA judA vijJAnanI dRSTithI paNa AkhA vizvane vicAra karavAmAM Avyo hoya che eTale keI paNa eka vijJAna paNa tatvajJAna banI jAya che. dAkhalA tarIke - AtmAne mukhya rAkhIne AkhA vizvane vicAra karI zakAya che. dravya kSetraH kALaH bhAvanI mukhyatAe AkhA vizvane vicAra karI zakAya che. satanI mukhyatAe utpAda: vyaya: dhrovyanI mukhyatAe cha dravyanI mukhyatAe dravyaH guNaH paryAyanI mukhyatAe ,, kavyArthikaH paryAyArthika nI mukhyatAe loka ane alekanI mukhyatAe , jIva: ane ajIva nI mukhyatAe jIvatattvanI mukhyatAe Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 2 samyam darzana: jJAna: cAritranI mukhyatAe sAmAyikAnI mukhyatAo , cAra prakAranA sAmAyikAnI mukhyatAo cha AvazyakanI mukhyatAe " zabda ane athaDanI mukhyatAe '' sAmAnya ane vizeSanI mukhyatAe ,, , pramANa ane prameyaranI mukhyatAe ,, ,, e ane te sivAyanA bIjA aneka padArthonI mukhyatAe AkhA vizvane vicAra thaI zake che, ane jena-zAstromAM karavAmAM Avyo che. te pauline anusarIne kamanI mukhyatAe leka: alekane; sarva vyaka kSetraH kALa ane bhAvanA, sapradaprarUpaNA vigere aneka anuga dvAranI madadathI ghaNoja vistRta rUpamAM vicAra karavAmAM AvyuM che. temAM jagatanA sarva dravyaH kSetra: kALa: bhAva:nA sava" vicAre samAI jAya che. ane e rIte tenA saMpUrNa svarUpanI graMtharacanA karavA jatAM te racI zakAya ja nahIM, chatAM tene jema bane tema saMkSepa karIne karmapravAda pUrva vigeremAM samAveza karavAmAM Avyo hato. temAMthI samajavAne azakta bALajIvone mATe paMcasaMgraha, karmaprakRti kama-prAtaH vigere gratho racIne pUrvAcAryoe saraLatA karI ApI che. te paNa kaThaNa lAgavAthI karmagraMtho racI ApIne vadhu saraLatA karI ApI che. e karmagraMthe paNa kaMIka vistAramAM hovAthI zrImadda devendrasUrIzvarajI mahArAjAe A pAMca navA karmagraMtha racI ApIne viSayane vadhAre saraLa karI Apela che. temanA prathamathI ja nIce pramANe nAme cAlyA Ave che, te ja nAme navA karmAne paNa kAyama lAgu rAkhyAM che. Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 133 1 kamavipAka-kama pitAnI asara-vipAka zI zI nipajAvI zake ? tenuM mAtra TuMkAmAM svarUpa batAvavAmAM AvyuM che. ATha karmonI prakRtionAM nAmo ane tenI asaranuM prAthamika jJAna ApyA pachI ja-viSayamAM AgaLa praveza karI zakAya che, eTale 1 lo karmagraMtha bahuja sArI rIte samajavA prayAsa karo. temAM kacAza rAkhavAmAM Ave, te AgaLa upara paNa kayAMza ja rahe. mATe te samajavAmAM vadhAre khyAla rAkhave. kemake-te karmanA jJAnanI mukhya bhUmikA che. 2 karmastava-mahAvIra paramAtmAnI stuti sAthe cauda guNa sthAnaka upara karmonA baMdhaH udayaH udIraNaH ane sattA: ghaTAvI batAvela che. 3 baMdhavAmitva-ra mArgaNA upara kevaLa baMdha ja ghaTAvI batAvavAmAM AvyuM che, eTale vistArathI baMdhanA svAmi samajAvyA che. ja paDazIti--cothAnuM nAma-temAM mukhya 86 gAthA hovAthI SaDa zIti pADavAmAM AvyuM che. temAM karmanA viSaya sAthe saMbaMdha dharAvatA ane kamanuM jJAna pAkuM thAya, mATe keTalAka prakIrNa viSa misara ane paddhatisara ApavAmAM AvyA che. pa zataka-temAM 100 gAthA hovAthI tenuM e nAma rUDha karavAmAM AvyuM che, paraMtu temAM mukhyapaNe-utkRSTa ane jaghanya prakRti baMdha-sthitibaMdha-rabaMdha ane pradezabaMdhane vicAra ApavAmAM AvyuM che. paraMtu udaya-udIraNAsattA, ApavAmAM AvyA nathI, chatAM temAM praveza karavAnI bhUmikA te teyAra ja karI Ape che. saptatikA-A graMthanA kartA prAcIna AcArya mahArAja che, Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 ane temaNe sIdho ja bIjA agrAyaNIya pUrvamAMthI e graMtho uddhAra karyo jaNAya che.racanA ghaNu gaMbhIra tathA prasanna che. te ja kAyama rAkhI, te na racavAmAM Avela nathI. temAM 70 gAthAo hovAthI tenuM e nAma rUDha thayuM che, paraMtu temAM karmaprakRtinA baMdha-udaya-udIraNuM tathA sattAnA saMve. dhane vicAra karavAmAM AvyuM che, je sthiti vigerenA saMve samajavAnI bhUmikA racI Ape che. A uparathI samajI zakAze ke-cha karmagraMthe, kama graMthanA viSaya rUpI sAgaramAM pravezavAne nAnA nAnA hoDIyA samAna chatAM ati gaMbhIra chete pachI saMpUrNa viSayane khyAla ApanAra pUrvomAM keTalI gaMbhIratA haze? te saheje samajAze. pRSTha 3. 20-kamavipAka- e cha karmagraMthomAMne A karmavipAka nAmane pahele karmagraMtha prathama racavAmAM Avela che. je ke-kamane vipAka eTale karmonI asara te AtmA upara thAya che, paraMtu e asaranuM varNana je graMthamAM gAthA rUpe varNavavAmAM Ave che. te-gAthAsamUhanuM nAma karmavipAka nAmane pahele karma graMtha kahevAya che. ane te prathama karmagraMtha jemAM lakhavAmAM ke chApavAmAM Avyo hoya che te 2 thanuM nAma karma vipAka karmagraMthanuM pustaka kahevAya che. vAstavika rIte-A prathama karma graMthamAM-kayA kayA kamanI AtmA upara zI zI asara thAya che ? te vigatavAra samajAvavAmAM Avela che. gAthA 1 lI pRSTha 4 saMbaddha karIe - saMbaddha karIe eTale saMbaddha karAyelI kArpaNa vagaNA te kama' : e atha kara . Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 135 zabdArtha - 5NahArajItanArA : pratipAdanarUpa samajAvavA rUpaH abhyantara aMdaranA upala=patthara, AtyaMtikakatadana. vizeSa vicAraNa--ApaNe karmanA svarUpamAM "AtmA sAthe saMbaMdha pAmelI kAmaNagaNAne karma kahela che. tabukAthamAM paNa e ja vyAkhyA lagabhaga ApavAmAM AvI che. paraMtu mULa gAthAmAM karmanuM nAma kama kema rAkhavAmAM AvyuM che ?" te praznanA javAbamAM-mULa gAthAmAM kahyuM che ke-"tenuM kama nAma rAkhavAnuM prayojana e che; ke-te karma che; mATe kama nAma rAkhavAmAM AvyuM che. vyAkaraNamAM "chokarI kAtara vaDe kAgaLa kApe che." A kartari praganuM vAkya che. temAM cheka kartA che, kAgaLa kama che. kAta2 karaNa che. ane kApavAnI kriyA che. kApa kriyAnuM phaLa che. ane te kAparUpI kriyAnuM phaLa kAgaLamAM utpanna thAya che. "chokarA vaDe kAtara vaDe kAgaLa kapAya che. A karmaNi prayoganuM vAkaya che. mAtra prayogamAM ja bhASAnI racanAmAM pharaka che. paNa arthamAM kAMI paNa pharaka nathI. te pramANe ja temAM paNa, kartA cheka: karaNuM kAtara, karma kAgaLa kApavAnI kriyA, ane kApa kriyAnuM phaLa che. te pachI eka ja jAtano bhAvArtha chatAM vAkyaracanA judI judI kema thAya che ? tenA javAbamAM eTaluM kahI zakAya che kekriyApadane ke kudaratane je kartari prayogamAM thanArA pratyaya lagADavAmAM Ave che te AkhI racanA kartari praganA vAkyanI kahevAya che. ane kriyApadane ke kRdantane kamaNi racanAnA pratye lagADavAmAM Ave, to te prayogane karmaNi prayoganI racanA kahevAmAM Ave che. eTale kriyApadane lagADavAmAM AvatA pratyaya uparathI kartA Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 kama vigerene kartari prayoga vakhate lAgelI vibhaktiomAM pheraphAra thaIne-bhAvArtha eka jAtane ja chatAM-vAkyanI syanA judI thavAthI, mAtra tenuM nAma karmaNi vAkya prayoga kahevAmAM Ave che. ahIM paNa AcArya mahArAjAe kartari vAkaya prayoga na karatAM karmaNi vAkya prayoga karyo che, kemake-kama zabda eka jAtanuM kRdanta te che, paraMtu tene ya kamaNi arthamAM mana pratyaya lAgIne karma evuM kRdanta baneluM che. vAkya prayoga- jIva hetuo vaDe je kare che, te kamara." A vAkaya kartari prayoganuM che. jIva vaDe hetuo vaDe je karAya che, te kama." A vAkya kamaNi prayoganuM che, prayoga judA judA chatAM baMneyane artha eka sarakheja che, mAtra vAkaya prayogamAM judApaNuM che. ahIM, kartA chava che mithyAtvAdi hetuo eka apekSAe karaNa che athavA nimitto che. je zabda kama che karavAnI kriyA karAvuM-banavuM-kaMIka thavuM-e kriyAnuM phaLa che. ku dhAtune mana pratyaya kamaNimAM lagADele che. je karAya, te kRmana- kama-karmAn karmanane lepa thAya che. jo ke mana pratyaya bhAve prayugamAM paNa thAya che. te vakhate temane artha kriyA, kAma, eTale ja thAya che. kemake- dhAtune karavuM e je artha thAya che, teja-bhAva arthamAM thayeluM mana pratyaya lAgyA pachI paNa "karavuM eja artha thAya che. bhAva vAkaya prayogamAM kamapada hoya ja nahIM. te mAtra piyAno mULa artha ja batAve che. tethI te diyArthaka bhAvavAcakanAma kahevAya che. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 137 paraMtu ahIM te vAkyamAM "je" kama mUkeluM che. mATe "" dhAtuthI karmaNi arthamAM prayatna karyo che. ema spaSTa thAya che. tyAre je e karAya kriyApadanuM kamapada che. je karAya, te kama. mATe karAya-banAvAya, te karma kahevAya che. vyAkaraNamAM kamapadanI sAmAnya vyAkhyA e pramANe ApI che, keTa-kartAe karelI kriyAthI utpanna thayela phaLa jemAM hoya, ke jene lAgu paDatuM hoya, te karma kahevAya. ane karmane sUcavanArAM pada, te kamapada kahevAya. " A bhAta rAMdhe che." cUle saLagA-. va, tapelI caDAvavI, vigere rAMdhavAnI kriyA che. tethI cokhAmAM picAza AvavA rUpa phaLa utpanna thayuM. te cekhAmAM eTale bhAtamAM hoya che. tethI sAkSAt bhAtaH e rAMdhavAnI kriyAnuM kAma che. ane tene sUcavanArA A vAkayamAM bhAta pada che. mATe te karmapada kahevAya che. te ja pramANe kAgaLamAM kApA pADavAnuM phaLa utpanna thAya che mATe kAgaLa kama che. ane te sUcavanAruM pada kAgaLa karmapada che. eja pramANe-AcArya mahArAjanuM paNa kahevuM ema che ke "kAmaNagaNAnA pudagale upara chava pitAne karavAnI evI kriyA kare che, ke jethI karIne temAM AtmA sAthe caTavAnI lAyakAta rUpa phaLa utpanna thAya che. mATe AtmA sAthe ceTatI te kAmaNagaNAmAM jyAre AtmA sAthe saMyoga thavA rUpa phaLa utpanna thAya, tyAre te paNa karma kahevAya che, eTale jIva kartA che. cUMTelI saMyukata kAmaPvaNuM kama che. saMyoga phaLa che, mithyAtvAdi hetuo che. pitAnI sAthe joDavAno prayatna-traNa yogarUpa jIvanI kriyA che. A pramANe vyAkaraNamAM jema kartAnA prayatnanA phaLanA AdhArabhUta padArtha sUcavanArA nAmane mATe karma zabda vaparAya che. te pramANe AtmA sAthe saMbaMdha pAmatI kAmaNagaNuM paNa kama chekemake vyAkaraNa nA karmanI vyAkhyA Ane paNa lAgu paDe che. mATe tene paNa karma Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 kahevAmAM vAMdho nathI. A rIte vyAkaraNamAM prasiddha karma zabdanI vyAkhyA-AtmA sAthe cUMTelA karmomAM paNa AbAda lAgu karI batAvI che. vyAkaraNamAM vaparAte kama zabda paNa kRdhAtuthI karmaNa vAkayagamAM mana pratyaya lAgIne thaye che. je ema hoya te karma te jagatamAM anaMta prakAranA thaze. te sarvane badale mAtra AtmA sAthe coMTelI kAmaNagAne ja kama kahIne tenuM ja varNana AkhA graMthamAM karavAmAM AveluM che. tenuM kema ? tenA javAbamAM eTaluM ja kahI zakAya ke jIvarUpa kartA jeTalA karmo kare che. te sarvamAM A karma ja mukhya che. kemake bIjA ghaNA kharA karmo A karmone ja AdhIna che; je AtmAmAM A vagaNa rUpa karmo na hoya, te tene zarIra paNa na hoya, te ka tara ane kAgaLa hAthamAM zI rIte le ? ane kApavAnuM ja kyAMthI hoya? mATe sarva prakAranA karmomAM mukhya e che. e ja kamanuM varNana A graMthamAM karavAmAM AveluM che. eTale-kamana zabdamAM ku dhAtu che. ane mana pratyaya thayo che. mana pratyaya karma ane bhAva: ema be arthamAM thAya che. temAMthI A karma zabdamAM man pratyaya karmaNiprayogamAM thayo che. e batAvavA AkhuM vAkya kamaNi prayogamAM batAvyuM che. ane javarUpa kartA padane trIjI vibhakti ane je rUpa kamapadane karma atha ne mana pratyathI ukta gaNIne prathama vibhakti mUkavAmAM AvI che. joke-gAthAmAM"je pada adhyAhAra rAkhela che. paraMtu "je" pada mUkyuM hatuM. te paNa tene pahelI vibhakti ja lAgI hatI. ane vyAkaraNamAM karmanI vyAkhyA karavAmAM AvI che, te ja vyAkhyA AtmA sAthe coMTatI kAmaNavagaNamAM lAgu karI ApIne tenuM kama Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 139 nAma ApavAmAM Avela che, te barAbara che, ema sAbita karI ApavAmAM AveluM che. jethI, karma zabdamAM kR dhAtuthI bhAva ane karma mAM thatA mana pratyaya bemAMthI kyA arthamAM che ? ane vyAkaraNanI karmanI vyAkhyA ahIM zI rIte lAgu paDe che ? vigere praznonA khulAsA A gAthAmAM ApavAmAM AvelI kama zabdanI vyutpatti mAraphata ApI devAmAM AvyA che. eTale ke-kamanA rUpamAM ame ApelI svarUpa ke lakSaNa vyAkhyA che. ane gAthAmAM karmanI vyutpatti nimittaka vyAkhya karavAmAM AvI che. vAstavika rIte, banneya rIte eka ja vAta sama javavAnI che. zrI dabAkAre vyutpattinI vyAkhyA vadhAre paTa karI nathI tenuM kAraNa samajAyuM nathI. kadAca saMkSepa khAtara haze. athavA svarUpa vyAkhyAmAM garbhita rIte karI dIdhelI jaNAya che. have A gAthAne gAthAtha karatAM jeNu ane to A be zabdo prAthamika abhyAsane bahu guMcave che. ane adhyApakane paNa tene khyAla ApavAnI muzkelI paDe che. tethI tene khulAso karavo jarUrI hovAthI atre samajAvavAmAM Ave che- jeNe eTale "je hetuo vaDe" e artha na kare. temaja-to eTale "te hetu mATe" e artha na karavo. kemake e baneya zabdo "jIva vaDe karIne karAya, te karma kahevAya che." e jatanA vAkayanI bahAranA zabdo che, tene kama evuM nAma kema ApavAmAM AvyuM che ?" e praznanA javAbamAM- Ri [ prAkRta ] yena zabdathI zarU karavAmAM Ave che. ane te prAkRta tataH [ saMskRta ] tethI-e zabda javAbane upasaMhAra Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 zarU karavA mATe che. saMskRta ke prAkRta bhASAmAM praznanA javAbamAM cena vigere ao mUkAya che. jema junA vakhatanA kAgaLamAM lakhAyA che ke-amadAvAdathI lakhItaMga kezavalAla mohanalAla jatu lakhavAnuM ke, ahIM jatuM eTale yata e zabda vAkyanI zarUAtamAM lakhAte hate. e pramANe ahIM jeNe zabda lakhAyela che jIva vaDe hetuothI karAya che. to-tethI, te karma kahevAya che. AtmA sAthe cUMTelI kAmaNa vargaNAnuM nAma kama ApavAnuM zuM kAraNa che ? e praznakArane prazna hato, tenA javAbamAM kama zabdathI kathana karavAnA hetu tarIke ta" zabda mUkAya che ane e to nI sAthe saMbaMdha tarIke temAM zabda che. ApaNI gujarAtI bhASAmAM AvAM vAkyo che. temAM tethI-to zabda vaparAya che. paraMtu tenI sAthe saMbaMdha rAkhate prathama vAparavA je jethI-jeNuM zabda bahu vaparAtuM nathI, paraMtu adhyAhAra rAkhavAmAM Ave che. jemake- kamaLane paMkaja kema kaho cho ? te pake eTale kAdavamAM-ja utpanna thAya che. tethI - ame tene paMkaja kahIe chIe. eTale-kahevAnA hetumAM tethI zabda mUkAya che. tethI zabdo hoya, tyAM jethI zabdane saMbadha hoya ja. kemake-je-tene saMbaMdha hoya ja che. saMskRta racanA pramANe te Ama bolAya che - ___ kamalaM paMkaja kathaM kathyate ? cenaathavA rata thavA mA -- tat paGke jAyate, Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA: athavA tena-athavA tama7 deto " ga" rUta dhyate A pramANe tame jIva upara asara pADanArA pudgalene "kAma" evA zabdathI kema belAvo cho ? bolAvavAnA kAraNanA khulAsAmAM jaNAve canajiiven hetubhiH kriyate, tena- maM" rUri ma . bhaNana kriyAnA hetusUcaka tarIke pena ane tene avyaya vaparAyA che. athavAH " AtmA sAthe saMbaMdha dharAvatI kAmaNavarganuM kama kahevAya che." e pratijJA vAkaya. - kiyate-karAya che, mATe e hetuvAkaya. jema, ghaDe karAya che, mATe, te vyAkaraNanA niyama pramANe karma kahevAya che, tema" e daSTAMta. te pramANe eTale jema kuMbhAravaDe ghaDe karAya che, te pramANe e kAmaNavargaNA paNa [Atma-saMbaddha karAya che. e upanayavAkaya, "mATe-AtmasaMbaddha kAmaNa vagaNAnuM nAma kama ApavAmAM AvyuM che. te barAbara che " e nigamana vAkaya. A pAMca avayavomAM heturUpa avayavasUcaka jeNuM pada che. ene nigamanarUpa avayavamucaka to pada . Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 hetu sUcaka vAkyane pAMcamI vibhakti lagADAya che. te "klIna mitvavidemi ya zikayate, tataH athavA "nA mithyAtvAhimiH zivAjA" ema karavuM joIe, paraMtu tene pAMcamI na lAgI zake, eTale jeNuMthI pAMcamIne hetvartha sUcavyo che. ane nigamanamAM "tamata, tathA" ema kahevAya che. e tamanna, ne badale te zabda mUke che. sucanA-ame ApelA gAthAtha upara zikSake vidyAthInuM barAbara dhyAna kheMcavuM. ane A bheda barAbara samajAva. 2 jI gAthA zabdArtha-niSpanna-bane. pasalI-khe. ekasthAnIya-ekavaDI zakti vALe, [Ane spaSTa artha AgaLa Avaze ] eka zera zeraDInA rasamAMthI camacI cAkhIe, tenA gaLapaNa karatAM ukALIne pAzera karelA rasanI camacI cAragaNI gaLI hoya, te mATe cAra sthAnIya-eTale cAragaNI zakitavALo kahevAya. jyAre AtmA sAthe kAmaNa vagaNa ceTe che. eTale keAtmA ane kArmaNa vagaNane baMdha thAya che, te ja samaye te vargaNArUpa karmomAM pUrvanA keTalAka zubha ane keTalAka azubha karmane udaya hoya ja che tathA lAMbA kALathI karmo khapAvatAM khapAvatAM AtmAne paNa keTalAka guNe keTaleka aMze khIlyA hoya che. e traNeyanI sAmaTI asarathI citra-vicitra svarUpanA yoga athavasAyone lIdhe - 1 eka samayamAM baMdhAyelI vagaNanA judA judA jaththAmAM bhAgalA paDI jAya che. WWW.jainelibrary.org Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 143 2 "teo keTale vakhata AtmA sAthe coMTI raheze ?'' tene vicitra prakAre AtmA sAthe coMTI rahevAnA vakhata nakkI thAya che. 3 bhaviSyamAM citravicitra asara utpanna karavAnA svabhAva te vaNAmAM nakkI thAya che. 4 ane te dareka jatthA potAnA svabhAva batAvaze khare, paraMtu keTalA jorathI khatAvI zakaze? te anubhava karAvavAnI zakitavipAka paNa nakkI thaI jAya che. 1 vaNAnA jatthAo-bhAgalA pADavA-te pradeza kha`dha kahevAya che 2 dareka jatthAnA AtmA sAthe coMTI rahevAte| vakhata nakkI thAya, te sthitibaMdha kahevAya che. 3 dareka jatthA zI zI asara nIpajAvaze ? te nakkI thAya che, te prakRtimadha kahevAya che. 4 dareka jatthA peAtAnI kaI kaI asara upajAvaze ? e ta prakRti baMdhamAM nakkI thayu. para Mtu e asara kevA jorathI upajAvaze ? te paNa nakkI thAya che. eTale kASTha kama* prakRtinI dhImI asara utpanna kare, koI AkarI asara Utpanna kare che, te anubhAga-aMt ke rasamadha kahevAya che. A cAra prakAranA niNaeNyakrama" aMdhAtI vakhatanA samaye ja thaI jAya che. ane-e cAreya kevA dravya-padArthanA nimitte ? kayA kALe-vakhate ? kayA kSetramAM-kai jagyAe ? kevA bhAva-sa MjogAmAM ? ane kayA bhava--jIMdagImAM ? pote potAnI asara utpanna karaze ? te teja vakhate nakakI thAya che. vya kSetra, kALa, bhAva, ane paNa Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 bhava, e pAMca nimitto paNa ka baMdhAtI vakhatanA eja yoga ane adhyavasAyanA baLathI nakakI thAya che - A cAramAM pratibaMdhane mukhya gaNavAmAM Avela che. kemake karmonA nAmo-tenI judI judI asara utpanna karavA TharelI zakitaene anusarIne pADavAmAM AvelA che. tethI karmonI sthiti: rasa, ane pradezaneya vicAra karatI vakhate pazu-prakRti anusAra pADelA nAmathI AkhA kamarAmAM vyavahAra karavAmAM Ave che. mATe eka ThekANe lakhyuM che, ke-"prakRti e cAreyane samUha che." e vAta paNa A rIte baMdha besatI Ave che. jema cAra prakAranA baMdha thAya che, te ja pramANe1 prakRti baMdha 2 prakRti sattA sthiti baMdha 2 sthiti , 1 rasa , 2 rasa , 1 pradeza , 2 pradeza , prakRti udaya ke prakRti udIraNa sthiti, * sthiti , rasa " 4 rarara ?" 3 pradeza " ja pradeza ,, kula 16 bheda thayA. te darekana-jaghanya: madhyama; ane utkRSTa traNa traNa bheda gaNatAM 48 bheda thaze. sthitisthAna: rasasthAne ane pradeza vibhAga mAM ghaNI vividhatA hovAthI tene mukhya rAkhIne zAstra vyavasthA karavA jatAM ghaNe guMcavADe ubho thAya tema hovAthI, prakRtine AzrayIne 158 bhedo pADIne AkhA karmazAstranuM baMdhAraNa racavAmAM AvyAthI saraLatA thaI che. arthAta kama vicAraNane lagatI ke IpaNa vicAraNA e Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 145 eka aThAvana kamaprakRtione mukhya rAkhIne karmagraMthanA tamAma sAhityamAM karavAmAM Avela che. evI racanArAonI asAdhAraNa vyavahArunA ane racanAkauzala jaNAI Ave che. sattAmAM rahelAM karmo upara-ATha raNanI asara thAya che. te letAM-prakRti sthiti: rasa ane pradeza:nI sattAmAM 448=32H ane tene jaghanya, madhyama, utkRSTa bheda paNa gaNatAM 96 bheda paDI jAya. temAMnA keI kaI kama mATe koI kaI bheda na paNa saMbhave. kamane lagatA vizALa sAhityamAM-8 mULa karmo ane 158 uttara prakRti tathA tenA upara jaNAvelA 48: athavA 96H bhedone tathA darekanI saMvedhanaH tathA darekanA svAmione, guNaThANAH jIva-bheda: yoga: upagaH mAgaNAH vigere mAraphata sUkSma tattva nirUpaNapUrvaka ane buddhigrAhya thAya tevI rIte sata saMkhyA: vigere anugAranI madadathI vistArapUrvaka vicAra karavAmAM Avyo che. jethI, sAMgopAMga kasAhityane sUkSma abhyAsa karavAthI AkhA vizvanuM cokkasa ane sUmasAna thavAthI koI paNa ghaTanA viSenA kAraNe ane pariNAme kamagraMthane abhyAsI samajAvI zake che. gAthA 3 jI zabdArtha pravacana-uMcAmAM uMcuM vacana--upadeza. tIrthakara paramAtmA jevA traNa jagatane pUjya mahAna puruSoe sarva jagajajatuMonA hitane mATe Apele ucca-pAramArthika upadeza. re cena ta otranuM je vaDe gavAya-bolAvAya, te gotrakama. upanyAsa goThavaNa. vize papoga-jagatamAMnI dareka vastumAM be dharmo te heya che. sAmAnya ane vizeSa. kaI paNa eka ghaDo-potAnI jAtanA bIjA ghaDA sAthe ghaNI rIte maLatA AvatA hovAthI jeTalI rIte . bhA. 10 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 maLatA Ave che, teTalI bAbatamAM te bIjA ghaDA samAna=jeve! hAvAthI temAM sAmAnyapaNu che. ane bIjA ghaDAo karatAM peAtAnI vyakti judI hAvAdhI-mInna dareka ghaDAo karatAM potAnAmAM jeTalI judAI-vizeSatA che, te vizeSatAone lIdhe-bIjA badhA karatAM te judo paDe che. eTale teja ghaDAmAM potAnuM vizeSapaNuM paNa che, vadhAre sUkSmatAthI vicArIe tA ekaja ghaDe kALa bhede: svarUpa bhede: kSetra bhede; svAmi bhedeH vigere kAraNAthI judo judo gaNA ya che. te eka ghaDAmAM sAmAnyapaNuM chatAM kALAdibhede vyakitabheda thatAM te te vizeSa dharmAM paNa temAM hoya che. mATe ghaDAmAM-sAmAnyapaNuM ane vizeSapaNuM: e banneya dharma che, ghaDAmAM dhaDA tarIkenuM sAmAnyapaNuM che. jaDa padArtho tarIkenuM sAmAnyapaNuM che. vastu tarIkenuM sAmAnyapaNuM che, teja rIte " A ghaDA '" tarIketu vizeSapaNuM che, mATI nAmanA amuka jaDa padAtha tarIkenuM vizeSapaNuM che amuka AkAranA dravya rUpa vastu tarIkenu vizeSapaNuM che. sArAMza ke-sAmAnyapaNuM ane vizeSapaNuM e banneya dharmAM paraspara sApekSa hAya che. ane dareka padArthomAM e sAthe rahe che. padAmAM rahelA koI paNa sAmAnya dharma nuM jJAna karavAnI AtmAmAM rahelI zakti, te AtmAnA darzanaguNa gaNAya che, ane padAtha mAM rahelA koIpaNa vizeSa dharma'nu jJAna karavAnI AbhAmAM rahelI zakti, te AtmAne jJAna guNa gaNAya che. e andheya zaktinA AtmA vaparAza kare, tyAre--e anaiya zaktionA upayAga karyAM gaNAya che. jyAre darzanazaktinA upayeAga karavAmAM Ave che, tyAre vastunA sAmAnya dharma jANavAmAM AvatA hovAthI, te vyaktirUpe vizeSa AkAra nakkI karI zakAtA nathI. mATe dazanApayAga eTale nirAkArAyAga kahevAya che, Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 147 ane jyAre jJAnazaktine upayoga karavAmAM Ave che, tyAre padArthamAM rahelA vizeSa dharmanuM jJAna thAya che, eTale "amuka ja padArtha jANavAmAM Avyo" evo AkAra thayelA jJAnane goThavI zakAya che mATe te sAkAre paga- vizeSepaga- jJAnayoga kahevAya che. sUkSma vicAra karI letAM-darzana ane zAna baneya AtmAnI jJAnasvarUpa cetanAzakti che. paraMtu upayoga pravartatI vakhate e jJAnasvarUpa cetanAzaktinAja bhede, avasthAbhede be prakAra paDI jatA hovAthI amuka avasthAnuM nAma darzana, ke nirAkAre paga ane amuka avasthAnuM nAma-jJAna-sAkAre paga-ema vyavasthA karavAmAM Avela hoya, tema jaNAya che. eTale ke darzana ane jJAnanuM svarUpa zAstrakAroe paraspara bhinna ane abhinna kevI rIte batAvyuM che ? te vizeno vizeSa vicAra AgaLa upara pAMca jJAnanuM svarUpa samajAvatI vakhate karIzuM. - udaya-vinAza-ucagotra pAmelA jIvane prAyaH dAnAntarayAdika aMtarAya kamane kSayopazama vadhAre hovAthI dAnaguNa: lAbhaprApti, vigere vadhAre karI zake che, e apekSAe dAnAdi guNane udaya samajavAne che ane nIca gotra pAmelA jIvane kSopazama ocho hoya, ane aMtarAya karmone udaya vadhAre hoya, te dAnaguNa, lAbhaprApti occhA karI zake che. te apekSAe ahIM vinAza le. gAthA 4 thI zabdAthe-cAreya taraphathI cekasa bedha: te abhinibodha pAMca nAna athavA Abhinibedhika je ke A kamavipAka nAmanA pahelA kamagraMthamAM 158 karmaprakRtionI asare zI zI thAya ? te samajAvavAnuM mukhya kAya che. te samajAvatI vakhate pAMca jJAnAvaraNIya Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 kramAM samajAvavAM paDe. ane te pAMca karmAM pAMca jJAnanuM AvaraNa kare che, mATe pAMca jJAnanAM nAma ApIne ane TuMkI vyAkhyAo ApIne tene AvaraNa karanArAM pAMca karmA matijJAnAvaraNIyAdi karmo' kahevAya che. e pramANe-jema tattvArtha sUtranA AThamA adhyAyamAM mahyAdrInAma sutrathI TukamAM tenA AvaraNA viSe samaja ApI che. te pramANe ahIM paNa khyAla ApyA hAta, teA cAlI zakata. chatAM, jainadarzanamAM jJAnanuM svarUpa samajAvavA- tatva manANa (gA. 4)thI mAMDIne kevalamavihANa 0 (gA. 8) sudhInI gAthA eka prAsaMgika avAda tarIkenA bhAga che. parantu graMthanA mULa viSaya sAthe khAsa atyaMta saMbaMdha dharAvatA nathI. chatAM jarUrI jANIne teTalA vadhArAno bhAga zrI zraMthakAre ApyA che. have pachI, gAthAvAra-stakhakanA kani zabdonA artha: athavA tenA kAI kAi vAkyonA bhAvArthA: vizeSatAH samAvIzuM. ane e rIte AkhA graMtha uparanA pradIpaka ApyA pachI:-~~ 1 158 kamanI cAkkasa vyAkhyAo. 2 pAMca jJAna ane 4 dananuM saraLatAthI samajAya tevuM svarUpa. 7 158 kama*prakRtionI saMkhyAmAM pheraphAra tathA pAribhAvika sanA. 4 tathA karmabaMdhananA vyavahAra kAraNeA viSe khyAla ApI kama vipAkanA pradIpaka pUro karIza parAkSaakSa eTale AtmA athavA indriya. AtmAthI para=eTale sAkSAt AtmAthI jANI na zakAya, paraMtu akSa eTale IMdriyAnI madadathI ja jANI zakAya, mATe te mati ane zrutanAna parAkSa kahevAya. Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 149 athavA, akSa eTale Ikriye, tethI paNa para eTale liMga, zabda, sadazya, vigerenI madada levI paDe. paNa Ikiya ane padAthanA sIdhA saMbaMdhathI jANI na zakAya, te anumAnAdika paNa parokSajJAna, kahevAya che. pratyakSa akSa eTale sAkSAt sIdhI rIte jANI zake, te jJAne pratyakSa jJAna kahevAya. te avadhi mana:paryAya ane kevaLajJAna e traNa jJAna pAramArthika pratyakSa kahevAya. athavA, akSa eTale diyothI-liMga, zabda, sAdastha vigerenI madada vinA-sIdhI rIte IthiI jANI zakAya-te pAMca Ini. yathI pratyakSa thatuM mati ane mRta jJAna paNa pratyakSa jJAna kahevAya che. paraMtu te sAMvyavahArika pratyakSa-jJAna kahevAya che. arthAta jaina dazanamAM pramANa eTale jJAna. ane tenA be prakAra che. pratyakSa pramANu ane parokSa pramANa: pratyakSa pramANanA be artha che. sAMvyavahArika ane pAramArthika, sAMvyavahArikamAM sAkSAta IdithI jeTalA jJAna thAya teTalA savane mati ane zrutajJAnamAM samAveza thAya che. ane pAramArthikamAM adhyAdi traNano samAveza thAya che. teja pramANe parokSanA paNa be artha che. eka--AmAthI sIdhA thAya, na paraMtu IhiyarUpa paranI-bIjAnI madadathI thAya, te mati ane zrutajJAna rUpa pakSa pramANa ane bIjo artha-sIdhA IkiyethI ya thAya, paraMtu pUrvAnubhava, liMga, zabda, pUrvAnubhava ane sAkSAta anubhava, tathA pUrvAparanA saMbaMdhanI vicAraNAnI madadathI je jJAna thAya che, te matiH anumAna zabda pratyabhijJA ane Uha nAmanA mati-buta jJAnAntargata tAno pakSapramANa paNa kahevAya che. 4 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15o gAthA 5 mI zabdArtha--avyaktapaNe spaSTa na samajI zakAya tevI rIte apAyakArI=Iti ane viSaya padArthane saMga thayA, vinA nirdhAravA=nakkI karavA. baddhaH spaSTa baddha eTale khAsa sparza. spaSTa saheja sparza, bherIkala. maMda-maMda, dhImuM. upeta=sahita. liMga=nizAnI. AdezathI=AgamanI madadathI-upadezathI. vedyo jAye. pR. 16-lI. 3-vyaMjIye cakaca=jhaverIci , artho cena, thathA ghaTaH, tat yajJana-niyam tathA, kathAvateprkttiikriyte yat, tat-zabdAdiviSayaH, tadapi vyaJjanam / tenAyamarthaH-vyajanena-indriyeNa vyaJjanasya-zabdAdiviSayasya avara-jJAna=4ghasana=ca77-jhavaghA zepamAvAkacajJana- rAya che 7- 1nAvagrahuM ! padArtho jANavAnuM sAdhana Indri hovAthI, iDhiye paNa vyAjana kahevAya che. ane indrivaDe jaNAtA padArtho paNa vyaMjana kahevAya che. tethI vya janavaDe eTale Idriyo vaDe vyaMjanone eTale zabdAdi padArthone, avagraha: eTale jJAna te vyaMjana vyaMjanAvagraha kahevAya. temAMthI eka vyaMjana zabdane samAsanA niyamathI lepa thavAthI vyaMjanAvagraha zabda banI zake che. gAthA 6 ThThI zabdAthI-lipi-akSaranI racanA. te aDhAra che, te upalakSaNa mAtra che. tenA peTA bheda tarIke ghaNuM lipio che. athagabhitAkSAra-je zabdothI sIdhuM arthanuM jJAna thAya, te. abhilASTrazabdothI belI zakAya tevA padArtho : Dita-bolAvavA hAthanI Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1pa1 saMjJA karavI. vikalaviya-jene pAMceya Indriye haya, te sakasendriya kahevAya. ane pAMca karatAM ochI heya. te vikalendriya kahevAya. ekendriyane zAstramAM sthAvara tarIke vyavahAra vadhAre pracAramAM hovAthI be traNa ane cAra Indriya vALAo vikendriya gaNAya che. saparyavasita-sAMta, paryAvasita-aMtaH te sahita, te saparyavasita. AlAvA-gadya pAThanA khaMDa, kaMDikAo. kAlika ta-amuka amuka vakhate ja kALagrahaNanA vidhipUrvaka bhaNI zakAya, tevA Agama sUtre. gAthA 7 mI padaAta-eka adhikAra pUro thAya, tevA vibhAgo padadbhuta. - gAthA 8 mI bhavapratyayika-bhavanimittaka-jema pahine pAMkho bhavanimittaka hoya che. zuMkhalAbaddha-eka cokkasa ThekANe sAMkaLe bAMdhI rAkhela vidhyAta-hArI nAMkhelA. mulaka-te nAmanA nAnA pratara sudhI. pratara-eTale thara. vizuddhatara-vadhAre zuddha. kevala-zuddha, AkhuM, asAdhAraNuM, ananya, harakta vagaranuM, ekaja, evA artha thAya che. tenA sarva AvaraNe dUra thavAthI zuddha, pahelethI ja saMpUrNa utpanna thatuM hovAthI saMpUrNa, sarva karatAM caDIyAtuM hovAthI asAdhAraNa, anaMta reyo jANI zakatuM hovAthI athavA anaMtakALa sudhI TakI rahevAnuM hovAthI anaMta, lekamAM ane alamAM phelAtAM kayAMya na aTatuM hovAthI nizAta, mati jJAnAdika cAra jJAna vinAnuM hevAthI eka. aMtabheMta-samAI jAya, bhaLI jAya. kaTakuTayAvaraNavivAresAdaDInI jhuMpaDInI bhI tenA kANamAM thaIne sUryane thoDe cheDe Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upara prakAza Avato hoya che. paraMtu jo te sAdaDInI jhuMpaDI vagere uDI jAya, te pachI te prakAza sUryanA vizALa prakAzamAM bhaLI jAya che. paraMtu pachI-sAdaDInA kANAnA judA judA pradezonI saMkhyA gaNAtI nathI. gAthA 11 mI gholanA- dhaMdhaNATa, halabalATa. gAthA 12 mI tyAnA-ekaThI thayelI. vRddha-Asakti, IchA, AkAMkSA. nipAta:=niyama viruddha je zabdo siddha thAya, tene vyAkaraNamAM nipAta kahevAya che. madhulita madhathI kharaDAyelI. gAthA 13 mI cyavana kALa-maraNa pAmIne bIjA bhavamAM javAno vakhata. gAthA 14 mI tusa-photarAM. madanakekava-ghena caDAve tevA kevAnuM anAja. mithyAtva mohanIya karmanAM zuddha dalike te, samyumithyAtva mehanIya. jemAM samyakatva guNano ghaNe bhAga ughADe hoya che. mitva mehanIyanAM ardhazuddha dalike, te mizra mithyAtva mohanIya kama temAM ardha bhAga samyakatva ane adha bhAga mithyAtvane hoya che. ane mithyAtva mehanIyanAM azuddha ja dalike te mithyAtva meha. nIya kama kahevAya. tenA udayamAM samakita guNa avarodhela-DaMkAthele rahe che. A ThekANe darzana zabadane atha-sAdI-bhASAmAM-sAcI samaja: sAce khyAla: sAcuM dhyeya rAkhavuM. sAce Adarza samajavoH khare bhArga sUjhavoH pragativikAsanA rastA meLavavA ? vigerethI Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 153 samajAvI zakAya. mithyAtva mohanIya kama-te kAMI sAcuM samajavA na de, sAcA tarapha khyAla javA na de-eTale darzana guNanuM AvaraNa kare, eTaluM ja nahIM. paraMtu khoTI samaja: beTo khyAlaH beTA eyara khoTA Adarza khoTA mArga: ane paDatI tarapha lala-- cAve, tenA tarapha moha utpanna kare. mithyA-TuM hoya temAM lalacAve-muMjhave. mATe tenuM nAma mithyAtva mohanIya kAma che. teonA pUrAM nAma - 1 ati samyaga darzanAvaraNIya-taddana azuddha pudgala. rUpa mithyAtva mohanIya karma. 2 ardha samyagadarzanAvaraNIya-ardha azuddha pudagalarUpa mithyA mAhanIya karma, 3 saheja samyagdarzanAvaraNIya-zuddha pudgalarUpa mithyAtva dalirUpa mohanIya karma gAthA 15 mI paugalika-mithyAtva mohanIyanAM zuddha pudgalone udaya je samyaktvanI hAjarImAM hoya, te samyaktva paNa paugalika samaphatva kahevAya. gAthA 18 mI yAvajaiva vigere mudato vyavahAra daSTithI batAvela che. kharI rIte darekanI jaghanya ane utkRSTa sthiti judI judI hoya che, je pAMcamA karmagraMthamAM Avaze, paraMtu eka vakhata koinI sAthe krodhAdika thAya to anaMtAnubaMdhIya kaSAyanI kaThoratAne aMge mANasane svabhAva bahu krodhI hoya, to tenI asara jAva chava sudhI Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 jAya nahIM, manamAM DaMkha rahI ja jAya. teja pramANe komaLa svabhAvane mANasanA manamAM vadhumAM vadhu pakhavADiyuM Take. ema batAvIne cAreyanI ugratAnI taratamatA batAvavAmAM AvI che. te ja pramANe anaMtAnubaMdhIyanA udayavALe abhavya mithyAtvI navamA yaka sudhI jAya che. apratyAkhyAnIyanA udayavAne manuSya paNa thAya. ane pratyAkhAnIyanA udhdhavALA de paNa thAya che. eTale sAmAnya dhoraNathI kaSAyonI taratamatA puratI prAthamika vyavasthA batAvI che. gAthA 18 mI vilaya=nAza. luDe varae. tinisatranetralatA-netaranI seTI. gAthA 20 mI mana vacana kAyAnA yoge, kArmaNa vagaNA ekaThI karI AtmA sAthe cUMTADavAnuM ane pradezane jathA vaheMcavAnuM kAma kare che. paraMtu AtmA sAthe ekalA yogane baLathI AvelA karma cAMTI zaktAM nathI. 11 me guNaThANethI ekalA cogarUpI Avyo hovAthI mAtra vedanIya karmanI 1 prakRti-sAtAdanIya ja pahele samaye baMdhAya che. ane bIje samaye te nijabarI jAya che. kema kegamAM sthitibaMdha ke baMdha karAvavAnI zakti nathI, eTale te kama AtmA sAthe TakI zakatuM ja nathI. paraMtu mohanIya karma karmabaMdhanuM moTAmAM moTuM majabUta kAraNa che. temAM paNa mithyAtva sauthI moTuM kAraNa che. tyArapachI anukrame cAreya kaSAya ane pachI kapAyomAM veda ane chevaTe hAsyAdi Saka utaratI zaktinAM kAraNe che. mohanIya kAma na heya tyAre to karma baMdhAtA ja nathI. ane bIjAM junAM karmo paNa jhapATAbaMdha tuTavA mAMDe che. mATe tene ja saMsAranuM mULa kahyuM che. saMsArarUpI vRkSanuM khAsa mULa eja che. sauthI prabaLa miyAtva mohanIyakama che. ane te anaMtA anaMta saMsAranuM kAraNa bane che. abha Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 155 ne te kadI mokSamAM javA detuM ja nathI. tenuM mithyAtva abhavyatAne lIdhe tuTeja nahIM evuM gADha hoya che. jema game tevI garamImAM paNa kAMgaDuM maga gaLatuM ja nathI. eTaluM ja nahIM paraMtu e ne e rahe che. mehanIya karmanA nAme nIce pramANe tenA guNa uparathI kevI rIte rAkhavAmAM Avela che, tene abhyAsIoe khAsa abhyAsa karI le. darzana mohanIya karma : 1 samyakamithyAtva mohanIya samyaggadarzanAvaraNayakama 2 mizramithyAtva mehanIya samyagudanAvaraNIya karma. 3 mithyAtva mohanIya samyagudarzanAvaraNIya karma. cAritramehanIya kama1 krodha lAgaNI utpAdaka anaMtAnubaMdhIya kaSAya samyapha cAritrAvaraNIva mehanIya karma 2 mAnautpAdaka anatAnubaMdhIya kaSAya samyak cAri trAvaraNIya mohanIya karma 3 mAyAutpAdaka anantAnubaMdhI kaSAya samyaka cAri vyAvaraNIya mohanIya karma, 4 lebhautpAdaka anantAnubaMdhI kaSAya samyak cAri trAvaraNIya mohanIya karma. samaja :-kama zabdathI te amuka kArmaNavargane ja che. ane AtmA sAthe coMTela hoya che, mATe tene karma kahevAmAM Avela che Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 te kama AtmAnA samyapha cAritra guNanuM AvaraNa kare che, mATe tenuM nAma samyapha cAritrAvaraNIya rAkhavAmAM AvyuM che, ane te asamyapha cAritramAM eTale rAjya dhana kuTuMba vigere para vastuomAM AtmAne lalacAve che. mATe tenuM nAma mohanIya karma rAkhavAmAM AvyuM che. ' paraMtu eTalethI ja tenI asara purI thatI nathI. paraMtu saMsAranuM mULa paNa bane che. eTale ke-krodha nAmanI evI lAgaNI utpanna thAya che, ke je samyapha cAritranuM AvaraNa kare che. asamyapha cAri. tramAM lalacAve che. uparAMta navA karmo evA baMdhAvIne AtmAne saMsAra vadhArI mUkI-saMsArane tene lAbha Ape che. eTale tenuM nAma kaSAya rAkhavAmAM Avela che. paraMtu A krodhanI lAgaNI evI paNa nathI ke saMsArane thoDoka vadhAre karIne kRtakRtya thAya. te te eka pachI eka navAM karmo bAMdhavAnI anaMta paraMparAo utpanna kare che. mATe te krodhI lAgaNe utpanna karanAranuM nAsa anaMtAnubaMdhIya kaSAya kahevAmAM Avela che. sArAMza ke-mohanIya kama cAra karyo (1) AtmAnA cAritra guNane DhAMke che. (2) khoTA cAritramAM-AtmA sivAyanA padArthamAM lalacAve che. (3) krodhAkinI lAgaNI utpanna kare che. (4) ane navA karmo baMdhAve che. temAMya sAmAnya ane eka vAra ja karma baMdhAya nahIM. paraMtu eka vakhata thayelI krodhanI lAgaNI evuM kama te vakhate baMdhAve che, ke te baMdhAyeluM maM udayamAM AvI e krodha karAve, eTale bIjuM tevuM ja baMdhAya. ema anaMtavAra baMdhAvAnI paraMparA calAve che. e pramANe mAna-mAyA-lobha - lAgaNI utpanna karanAra karmo viSe paNa samajI levuM. Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 dha lAgaNI utpAdaka-apratyAkhyAnIya kaSAya-samyaka cAritrAvaraNIya mAhanIya ka`. 2 mAna lAgaNI utpAdaka apratyAkhyAnIya kaSAya samyaka cAritrAvIya mAhanIya ka 157 3 mAyA lAgaNI utpAdaka apratyAkhyAnIya kaSAya-samyaka cAritrAvaraNIya mAhanIya ka, 4 lebha lAgaNI utpAdaka-apratyAkhyAnIya kaSAya samyak cAritrAvaraNIya mAhanIya ka ( 1 ) A kama' krodha lAgaNI paNa utpanna kare che, ( 2 ) samyak cAritranuM AvaraNa to kare ja che. (3) potAnA AtmA sivAyanA bIjA AtmAe ke bhInna pudgala dravyA upara mAha utpanna kare che. ( 4 ) navAM karmAM baMdhAvIne kyAya tarIke sa MsAra vadhAravAnuM kAma bantrave che paravastune tyAga karavAnI samaja chatAM leza mAtra tyAga karavA detu nathI. eTale pratyAkhyeya-tyAga karavA yegya vastunu pratyA khyAna na karavA devAthI apratyAkhyAnIya kahevAya che. jo ke upara karatAM kAMika ochA krodhI lAgaNI utpanna kare che. mithyAtva mehu-- nIya sAcI samaja na thavA de. anatAnubaMdhIya ekalA hoya, te kaMIka sAcI samajatA svAda cAkhavA maLe. mitra ane sAsvAdana samyaktva heAya eTaluM ja, ane ana MtAnubaMdhIya vinA apratyAkhAnIya hoya te leNu mAtra paNa tyAga karavA na de, paraMtu sAcI samajasamyakatva te thavA de che. e pramANe mAna-mAyA-lAbha viSe paNa samajI levuM. 1 krodha lAgaNI utpAdaka pratyAkhyAnIya samyaka cAritrAvaraNIya mAhanIya ka 2 mAna lAgaNI utpAdakapratyAkhyAnIya kaSAya-samyaka cAritrAvaraNIya mAhanIya karmo. kyAya Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 3 AyAlAgaNI utpAdaka pratyAkhyAnIya kaSAya samyakU cAritrAvaraNIya mAhanIya ka 4 lAbha lAgaNI utpAdaka-pratyAkhyAnIyakaSAya samyaka cAritrAvaraNIya mAhanIya ka a-A karmI badhuM kAma upara pramANe ja kare che. paraMtu pharaka eTalA ja che ke-A kaSAyanI krodhavigerenI lAgaNI bahu tItra nathI hotI, tethI navAM kama paNa bahu tIvra nathI baMdhAtAM. sAcI samajaNa hoya che. temaja kaMIka dezathI tyAga paNa hAya che, paraMtu savathA tyAga na thavA detAM hAvAthI jIva sA tyAga karI zahe nathI kemake-bAkInI vastue upara tene mAha hoya che. A pramANe mAna, mAyA, lAbha viSe samajI levuM, 1 krodha lAgaNI utpAdaka saMlana kaSAya sabhyaph cAritrAvIya mehanIya ka 2 mAna--lAgaNI utpAdaka cAritrAvaraNIya mehanIya ka saMjvalana kaSAya samyaph 3 mAyA lAgaNI utpAdaka sajvalana kaSAya sar cAritrAvaraNIya mAhanIya ka kaSAya samyaka artha :-AmAM upara karatAM eTalo pharaka che, ke samyak cAritranu bahu ja ecchAmAM embu' AvaraNa kare che. ane saheja ja AtmAne nuksAna kare che. jo ke tenAthI paNa navAM karyAM te badhAya ja che. eTale tene kaSAya teA kahevA ja paDe che. 4 lAbha lAgaNI utpAdaka sajvalana cAritrAvaraNIya mAhanIya ka Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 159 kaSa-eTale saMsAra, Aya-eTale lAbha. saMsArane lAbha jenAthI male, te kaSAya. saMsArane lAbha eTale karmagraMthanI bhASAmAM prakRti baMdhaH sthiti baMdha: anubhAga baMdha: pradeza baMdhaH e cAra prakAre navA kama baMdhAya, te. jo ke-saMjavalana kaSAyathI je kama baMdhAya, te ochAmAM ochA tIvra hoya che, A kapAya sUkSma saMjavalana lebharUpe hoya, tyAre paNa 17 kamaprakRtione baMdha nokaSAyatenA be prakAra che. vedanekaSAya ane hAsyAdiSakanokaSAya mehanIya karma. kaSAyonuM baLa kakSAe pramANe saMsAra vadhAravAmAM khAsa madadagAra che. paraMtu kA karatAM tenuM baLa ochuM hoya che. jema jema kakSAnuM baLa DhIluM paDatuM jAya che, tema tema tenuM baLa paNa vadhu ne vadhu DhIluM paDatuM jAya che. chevaTe te eTalA badhA DhIlA paDI jAya che ke-saMjavalana kaSAyone upazama thatAM thatAMmAM ke kSaya thatAM thatAMmAM teone taddana upazama ke kSaya thaI ja jAya che. mATe tene kAya-kapAya-sakyArI: nabaLA kapAya kahelA che. 1 pitAnA AtmaguNa sivAyanI vastu tarapha hasavAnI lAgaNI utpanna karanAra, kaMIka navA karmo baMdhAvI saMsAra vadhAranAra hovAthI nokaSAyaH sAmyavasthArUpa samyaka cAritrAvaraNIya mohanIya karma, pitAnA zuddha AtmaguNa sivAyanI para-bIjI vasta tarapha muMjhAvI lalacAvI rati-prema karavAnI lAgaNI utpanna karanAra kaMIka navA karmo baMdhAvI saMsAra vadhAranAra hovAthI nokaSAyasAmyavasthArUpa samyaka cAritrAvaraNIya mehanIya kamI, Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 3 potAnA zuddha AtmaguNa sivAyanI vastu tarapha muMjhAvI gabharAvI arati-aprema karavAnI lAgaNI utpanna karanAra kaMIka navA karmo baMdhAvI saMsAra vadhAranAra hevAthI nekaSAya: sAmyavasthArUpa samyaka cAritrA varaNIya mehanIya karma. 4 pitAnA zuddha AtmaguNa sivAyanI paravastunA abhAvamAM te tarapha muMjhAvI gabharAvI zAkanI lAgaNI utpanna karanAra kaMika navA karmo baMdhAvI saMsAra vadhArana rahevAthI kapAyA sAyAvasthArUpa samyaka cAritrAvaraNIya mohanIya kama. potAnA zuddha AtmaguNa sivAyanI para vastuo taraphathI bIkanI lAgaNI utpanna karanAra kaMIka navA karmo baMdhAvI na saMsAra vadhAranAra hovAthI nokapAyaH sAmyavasthArUpa samyaka cAritrAvaraNIya mohanIya karma 6 pitAnA zuddha AtmaguNa sivAyanI para vastuo tarapha dachAnI lAgaNI utpanna karanAra: kaMika navA karmo baMdhAvI na saMsAra vadhAranAra hovAthI nekaSAya: sAmyavasthArUpa samyapha cAritrAvaraNIya mAhanIya karma, 3 traNa vedokalAya mohanIya karma hAsyAdi lAgaNIo utpanna karanAra upara jaNAvelA che. karmo karatAM vedanekaSAya mohanIya karmamAM kAMIka vizeSatA che. potAnA sivAyanA para tarapha judI judI lAga | upajAvIne mahAve che, tethI te mehanIya che. jIva sAthe cATelI kAryavaNArUpa hevAthI te karma che. adAvasthArUpa samyapha cAritranuM AvaraNa kare che. mATe sammacAritrAvaraNIya che. kaMIka navAM karmo baMdhAvI saMsAra vadharAve. Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 161 che, mATe te kapAya tarIke kAya' bajAve che. uparAMta peAtAnI prakRtinuM tIvra ane spaSTa samajAya tevI rIte jIvanane judI judI traNa prakAranu vedana-anubhA karAve che, tethI tenu nAma veda che. tenA traNa praznAra che 1 puruSa-veda-nA kaSAya samyaka cAritrAvaraNIya mAhunIyaka 2 sI-vedanASAya samyak cAritrAvaraNIya mAhanIya ka 3 napu sakaveH nAkaSAya samyak cAritrAvIya mAhunIyakama strI bhAgavavAnI pracaMDa lAgaNI utpanna karAvI temAM AnaM mAnavAnuM sa Mvedana utpanna karAvI temAM AtmAne muMjhave che. samyaph cAritranuM AvaraNa kare che, navAM krama' baMdhAvI saMsAra vadhAre che. evI jAtanuM A ka` che. puruSamAM meha utpanna karI tene bhogavavAnI pracaMDa lAgaNI utpanna karI, temAM AnaMda AnaMda mAnavAnu` saMvedana utpanna karAvI AtmAne potAnA kharA bhAgathI bhulAvA khavaDAve che. vigere bIju badhuM upara pramANe. eja pramANe strI ane puruSa banneya tarapha meAha utpanna karAvI temAM AnaMda AnaM| manAve. vigere upara pramANe prathama karatAM bInanu vedana vadhAre tIvra hAya che, ane tenA karatAM trIjAnuM vedana vadhAre Aka hAya che. A pramANe meAhanIya kama'nA sabaMdhamAM jarA vistArathI samajavAthI tene vizeSa khyAla Avaze. upara jaNAvela ana'tAnubaMdhIyAdika cAra phlAyA tIvra ma tAnI apekSAe bIjA traNa jevA hAya che. tethI darekanA cAra cAra bhadra gaNutAM 64 bhedra thAya che. eTale anaMtAnubadhIya jevA ana tAnubaMdhIya, apratyAkhyAnIya jevA anaMtAnubaMdhIya, pratyAkhyAnIya 1 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jevo anaMtAnubaMdhIya, saMjvalana je anaMtAnubaMdhIya. e pramANe cAreya ghaTADavA. ane krodha-mAna-mAyA-lebha gaNatAM 64 bheda thAya che. gAthA 25 mI piMDa prakRti-peTA vibhAgovALI prakRtio. pratyeka prakRtiepeTA vibhAga vagaranI ekalI prakRtio. piMDa prakRti 14 ane pratyeka prakRti 28 che. temAM 20 sapratipakSa pratyeka prakRtie che, ane 8 kevaLa pratyeka prakRtie che, sapratipakSa pratyeka prakatiomAM rasa dazakanI ane sthAvara dazakanI prakRtiono samAveza thAya che. kevaLa pratyeka prakRti 8 che. piMDa pakRtinA uttara bheda 65 athavA baMdhana 15 gaNatAM 75 che. kula 75++20=103. kula 103 bheda nAmakarmanA che. gAthA 28 mI vibhASA-paribhASA, graMthanI racanAmAM upayogI saMjJA graMthakArane saMketaH tayA-DaDarU-vArdi ghaNahiM tA DaDaDhi saMrahyAmika prakRtimiH | te paNa amuka prakRti-che, AdimAM jene, evI saMkhyA : te tadAdi saMkhyA, tadAdi saMkhyA che, jeone evI prakRtio, te tadAri saMkhyA prakRtio, te tadAdi saMkhyAvALI prakRtio vaDe. evo artha kare, dAkhalA tarIke-traNa catuSkasa nAmakarmanI prakRtine uccAra jenI AdimAM che, evI cAranI saMkhyA che. mATe, te- tahAdi saMkhyA kahevAya. have tadAdi saMkhyAvALI prakRtie trasa, bAdara, paryApta ane pratyeka e cAra prakRtio tadAdi saMkhyAvALI prakRtie che ? kemake-e cAranI AdimAM trasa nAmakama che. ane te AdivALI saMkhyA 4 vALI prakRti pratyeka sudhInI cAra Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 163 che. mATe trasa catuSka kahevAthI trasAdi cAra prakRtio levI. laMbakarNanI mAphaka tad guNasaMvijJAna bahuvrIhi samAsa hovAthI AdinI vasa nAmakama prakRti paNa sAthe levI. gAthA 33 mI muMdrAhata pramANu-muTTI vALelA hAthe jeTaluM. bhukta-AhAra =khAdhelA AhArane pacAvanAra jaTharAgni. te jelazvivALA-tapacaryAthI tejalezyA mukavAnI labdhi jeNe meLavI hoya che. gAthA 39 mI hADakAne sAmasAmo markaTabaMdha, tenA upara hADakAne pAtra ane te traNeyane sAMdhanAra khIlI, e sava' hADakAnA hoya te vajIRSabhanArAya saMdhayaNa kahevAya ema lakheluM che. te vicAraNIya lAge che, kemake-dareka hADakAnI evI rIte racanA hoya ema saMbhavatuM nathI. paraMtu vana-RSabha-nArA-jAtane lAkaDAne baMdha karIe ane tenI majabUtI thAya, teTalI majabUtI je hADakAnA bAMdhAnI hoya, tenuM nAma vaja-RSabha-nArAca-saMghayaNa vajhajhaDapamanArA ruva saMdRnanam vaja RSabhanArAca jevuM saMghayaNa? ema hoya te zuM vAMdhe Ave! paraMtu zAstramAM dareka ThekANe graMthamAM lakhyA pramANe traNa hADakAnI spaSTa vAta che. mATe bahuzruta pAsethI vizeSa khulAse meLavI zAstrAnusAra artha samajavo. ( amAre A mAtra vizeSa samajavAne prazna ja che. ) gAthA 40 mI paryakAsane baMneya DhIMcaNa upara baMneya paganA taLIyA goThavIne besavuM te. nilAha-kapALa, hAMse-khuNe. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 41 mI ApaNe tikatane tikhuM kahIe chIe. ane kaTa ne kaDavuM kahIe chIe. paraMtu ahIM titane artha kaDavuM karo. ane kaTune atha tIkhuM kare. hiMdusthAnanA leke paNa e pramANe vyavahAra kare che. tathA trikaTa-eTale suMTha, marI, pIpara. ahIM kaTune artha tIkhuM eve che. sArAMza ke tikatane artha tIkhuM ane kaDavuM baMneya thAya che. ahIM kaDavuM atha levo. eja pramANe kaTu artha paNa tIkhuM ane kaDavuM baMneya thAya che, paraMtu ahIM tIkhuM artha le. kAni-kaDavAM phaLa. gAthA 44 mI kSobha pamADe-gabharAvI mUke. labdhivALA-zaktivALo thAya. gAthA 50 thI 60 sudhI valabha-vahAluM: keli-kelaH bhuMbhala-bhaMbhalI. avarNavAda-halakuM bolavuM, utArI pADavuM. pratyenIka-virodha,zatru. traNazalya-mAyAzalya, mithyAtvazalya, nidAnazalya, kapaTa, beTI samaja, ane zArIrika sukhabhAganI prAptinI IchA. sarAga saMyamI-6 thI 10 mA guNasthAnaka sudhInA jIvo sarAga saMyamI gaNAya che. paraMtu AyuSyane baMdha te 6 ke 7 mA sudhI ja hoya che. bAlatapasvI-ajJAnathI tapa, akAma nirjarAnA hetubhUta, tathA samajapUrvaka ane cogya lakSyapUrvaka je tapa karavAmAM na Ave, te bALatapa kahevAya che. du:khagarbhita berAgya-putra, patnI ityAdinA maraNathI ke dhanAdikanA nAzathI utpanna thayelA duHkhane lIdhe thayela vairAgya. meha Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gabhita=I ISTa vastu na maLavAthI tenI upara atyaMta mamatA hovA chatAM tenA taraphathI atyaMta nirAzA thavAthI je bIjI vastu upara vairAgya upaje te. RddhigArava-Rddhisiddhi maLavAthI garva kare. rasagAracha ke navarasanI samRddhi maLavAthI garva kareH sAtAgAra-dhanadhAnya, nokara cAkara, vigere sukha ApanArA vipula sAdhane maLavAthI garva kare te. gAthA 61 mI tapAgaccha=pUrva paraMparAthI cAlyA AvatA jaina dharmanA munio nigraMtha kahevAya che. prabhu mahAvIra svAmInA vakhatamAM tamAma jaina muni samudAya nigraMtha kahevAtA hatA. ane tenI vaMza paraMparAmAM jeTalA munio thayA te sava nigraMthagachanA gaNAtA hatA. kALakrame e nigraMthagachanA judA judA vakhate vanavAsI gaccha, vRddha-gaccha, caMdragaccha, vigere prabhu mahAvIranI mULa paTTaparaMparAnA bIjA pAMca nAma paDIne kula cha nAma paDayAM che. temAM zrIjacaMdrasUrIzvarajI mahArAje AyaMbilane mahAtapa karele hevAthI udepuramAM temane tapA evuM birUda maLeluM hatuM, tyArathI te gacchanuM nAma tapA e chaThuM nAma prasiddha che. jagatamAM-samyagadarzana, samyajJAna, samyapha cAritra rUpa mokSamAM laI janAra anAdikALathI dharma eka ja che. chatAM sarvakSetranA, sarva kALanA, ane sarva prakRtinA manuSyo eka sarakhI rIte tenuM pAlana karavAne arAkta hoya che. tethI te sarva manuSya potAnI sagavaDa pramANe paraMparAe e traNa ratnane anukUla pitA potAnA mATenA dharmo goThavI le che. te sarva vAstavika rIte mULa eka dhamanI zAkhAo-prazAkhAo rUpe banI jAya che. athavA tenI tarapha javAne Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mATenI dUra dUranI paNa keDI rUpe banI rahe che. e apekSAe ratnatrayAtmaka mukhya dhamathI jeTalA dUra dUra rahI gayelA heya, eTalA mithyAtvathI bharelA chatAM dareka dharmamAM ochI-vadhate aMze jeTaluM ratnatrayAtmaka dharmamAgane dUra dUrathI paNa anusaravApaNuM hoya che, teTale teTale aMze dareka dharmo mArgAnusArI gaNI zakAya che. mArgAnusArItAnA jeTalA aMze na hoya, teTale bhAga mithyAtva ja hoya che, keImAM ochuM mithyAtve, koImAM vadhAre, ema aneka prakAranI taratamatAo hoya che. jema ke-IvAdika Arya prajAne dharmo jeTalA mArgAnusArI che, tenA karatAM, jarathosta AdinA dharmo ochA mArgAnusArI hoya che. mATe tenA karatAM vadhAre miyA vAsanAvALA hoya che. e pramANe jaMgalI prajAonA dharmo sudhI vicAravuM. jenadharma pALanArAomAM paNa digaMbara-sthAna kavAsI tathA keTalAka gaccho vigere paNa ghaNe aMze mArgAnusArI tathA bhAganA aMza svarUpa paNa che, paraMtu jemAM jemAM mArgonI ochAza ke mArgonusa ritAnI ochAza hoya, teTale aMze temAM mithyAtvanI vAsanA paNa saMbhavita rahevAnI ja. sArAMza ke-jeTale prakAza-teTale ja dharma, ane jeTale aMdhakAra-eTale adharma. te dare. kamAM mithyAtva hovA chatAM te darekamAM te sarakhuM te nahIM hovAnuM. temAMye ochAza-vattAza rahevAnI ja. eTale ke-jagatane mUla dharma te eka ja che, lokoe judA judA sthaLamAM jude jude vakhate ane pitAnA judA judA svabhAva ke saMjogo anusAra anukULatA pramANe te sava' tarapha dhyAna rAkhIne potapotAnI sagavaDa ane samaja anusAra temAMthI je bhAgo goThavI lIdhA che, te judA judA dharma gaNAyA che. paraMtu mUla vastu ekaja che. sarva jI ekaja mULa vastu pramANe cAlI zake nahIM, temaja AvA vibhAgo sivAya pitApitAnI zakti pramANe dharma ArAdhI Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 167 zake nahIM. tethI Aje e badhA vibhAgo che, te teADavAthI jaita samAjane nukazAna thAya. taLAva upara sa` pANI levA na jaI zake, te mATe judI judI sagavaDavALA eka dhana-taLAvamAMthI preraNA meLavavAnI judI judI nIkeA che. tevA vibhAgeAnI jarUra paDI, e jo ke mAnavajAtanI nabaLAi che, para Mtu have AjanI paristhitimAM e nabaLAI chatAM nabhAvI levAmAM ja koya: che. sau peAtAtAnA dharmamAMthI preraNA meLavIne dhIme dhIme mAnI sanmukha AvI jaI zake che, paraMtu je te dareka mArgo baMdha karI Aje ekaja mA rAkhavAmAM Ave, te janasamAja mAthI vyuta thaine mAthI ghaNa ja dUra jaI paDe. ane aMdhAdhudhI cAle. vadhu adhamI bano jAya. A badhA mArgAnusArI nAnA moTA rastA mULa mAga sAthe thoDe aMze joDAelA hoya che. teTalA pUraneA temane dhama dharma zabda lAgu karavA harakata nathI. paraMtu AthI pariNAma e AvyuM che, ke mULa mAganI vizALatA ghaNI saMkucita ane vibhakta thaI gayelI che. chatAM te mULa mAgato nAno paNa akhaMDa pravAha sIdhA vadyo Ave che. ane te hAlamAM tapAgaccha nAmathI prasiddha che, mULa para - prAtA auradAra te akhaMDa pravAha che. tethI AkhA jagatanI pharaja tenI rakSA karavAnI che, tenA tarapha bhakti-bahumAna rAkhavAnI che. A vastu itihAsanA saMgIna abhyAsathI turatamAM ja jAya tema che, tapAgacchatI paNa keTalIka vyaktinA a Mgata namAM dharmAMnI khAmI maLI Ave, paraMtu tenI mULa paraparAnI saMgInata, sacATatA, satyatA, satya jALavavAnI tatparatA, gupta ane jAhera sagIna vArasA vigere AjanA dravya, kSetra kALa ane bhAvanA saMjogo anusAra jeTalA khalavattara che, jeTalA zuddha che, jeTalA mULa. mAga svarUpa che, teTalA khIA koIpaNanA nathI. e nirvivAda siddha che. je ke keTalIka zaktio prasiddha na heAya, paraMtu gupta paNa hAya sama va. Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 che, tyAre bIjAnI ghaNI zaktio prasiddha hoya, paraMtu-teTalI saMgIna na hoya, ane keInI gupta hovA chatAM vadhu saMgIna hoya, ema paNa bane che, eTale tapAgacchanA anuyAyionI saMkhyA bhale jagatamAM ochI hoya, paraMtu te mULadhama paraMparAnI mukhya ane jema bane tema zuddha paraMparA che, A vAtanI kaI paNa taTastha atihAsika saMzodhakathI nA pADI zakAya tema nathI. eTale ja jagatanA asatyatane aMtima morace. tenI sAme ja hoya che. ane jagatamAM te te vakhate AvI paDatA adharmanA ghA tene ja chevaTe jhIlavAnA hoya che teno kille jeTale majabUta hoya che, teTale te bIjA dharmomAM paNa prakAzano TakAva-bacAva karI zake che. tapAgaccha e AkhA jagatanA satyatanuM yathAzakAya paNa mukhya kendra che. mULa mikta che. paraMtu tenI sAthe joDAyelA bIjA dharmo gauNa che. mATe jagatamAM mULadharmanuM jharaNuM zodhanArane nirAza thavuM paDe tema nathI. A rIte mAnava jAte potAne lAbha karanAra mULa dhamane jagatamAM Aja sudhI aneka jahematane pariNAme haju paNa TakAvI rAkhela che. paraMtu AjakAla A vAta bahu ja thoDAnA dhyAnamAM Ave tema che, keTalAkane A vAta vicitra lAgaze. mULadhamanI prApti, tenI najIka AvavuM. e paNa sarvocca bhAgyodaya yoga hoya to ja bane che. te tapAgacchamAM thayelA zrI devendrasUrIzvarajI mahArAjAe prAcIna karmavipAka vigere graMthomAMthI saMkSipta padomAM A navya karma vipAka granya banAvyo che. prabhuta-racele akSaranyAsa= saMkSipta zabdomAM goThavo. vRttitA-A stabukAI paNa zrI jIvavijayajI mahArAjAe TIkAmAMthI TuMkAmAM ra che. Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 ATha mULa ke prakRti ane 158 uttara ka prakRtinI vyAkhyAo tathA samaja 169 1 A prakaraNa amee zrImad upAdhyAyajI mahArAja zrI zrI zrI yazovijayajI mahArAjazrIe potAnI-zrI zivazasUrinI ka prakRtinI TIkAmAM-prathama naukA nAmanuM prakaraNa Apela che. temAM kamanI vyAkhyA paMcasa brahmAnusAra ApI che. tenA mukhya AdhAra laI ne atre samajutI ane vyAkhyAe ApavAmAM AvI che. jJAnAvaraNIya ka 1 matijJAnAvarSIya kama-matijJAnanuM AvaraNa karanAra karyuM. 2 zratajJAnAvaraNIya karma-zrutajJAnanuM AvaraNa karanAra karyAM. 3 adhijJAnAvaraNIya kama avadhijJAnanuM AvaraNakaranAra ka. 4 mana:paryAyajJAnAvaraNIya ka-mana:paryAya jJAnanuM AvaraNu karanAra . 5 kevaLajJAnAvaraNIya ka-kevaLajJAnanuM AvaraNa karanAra karmI. mati vigere pAMca jJAnane vicAra AgaLa upara jJAnamImAMsA prakaraNamAM jaNAvIzuM. A pramANe pAMca prakAre jJAnAvaraNIya nAmanu paheluM karmImULa kema samajavuM. ApaNA AtmAnI ekI sAthe traNeya kALanA dareka dravya: kSetra: kALaH ane bhAvaH vigatavAra jANavAnI saMpUrNa zakti chatAM jeTaluM ApaNe ejju jANI zakIe chIe, teTaluM ApaNane A karmInuM AvaraNa hoya che. Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 darzanAvaraNIya karma 6 cakSurdazanAvaraNIya karmacakSuothI thatA dazananuM AvaraNa karanAra karma, 7 acasunAvaraNaya kama-ca sivAyanI bAkInI dathiI thatAM darzananuM AvaraNa karanAra karma. 8 avadhidazanAvaraNIya kama-avadhidarzananuM AvaraNa karanAra karma, 9 kevaLadonAvaraNIya kama-kevaLadarzananuM AvaraNa karanAra karma. caluM vigere cAra darzanane vicAra jJAnamImAMsA prakaraNamAM jaNAvIzuM. temAMthI joI le. te cAra darzananuM AvaraNa karanAra dazanAvaraNIya karma samajavuM. ApaNA AtmAnI ekI sAthe traNeya kALanA dareka dravyaH kSetraH kALa bhAvanA bheda vinA sAmAnya rIte AkhuM jagata jANavAnI saMpUrNa zakti chatAM, jeTaluM ApaNe ochuM jANI zakIe, teTaluM ApaNane A karmanuM AvaraNa samajavuM. caluM ane acaluM dazanAvaraNIya karmothI, caluM ikiya ane acakSu IndrayathI thatAM sAmAnyajJAnarUpa darzane ApaNane karmonI ochAza (@yopazama) ne lIdhe keTalAMka ughADA hoya che. jene lIdhe ApaNe jagatamAMnA keTalAka padArtho joI zakIe chIe athavA ke keTalAka sAMbhaLI, suMghI, cAkhI, spazI ke vicArI zakIe chIe, paraMtu teTalI paNa samajazakti dabAvI devAne ApaNane uMgha Ave che. e ApaNA anubhavanI vastu che. UMdhamAM ApaNe eTalA badhA niSTa thaI jaIe chIe ke jethI-ApaNane kazuM bhAna rahetuM nathI. ane taddana bezuddha jevA banI jaIe chIe. Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 171. eTale nidrAne udaya thatAM-cakSu tathA anya darzanAvaraNIya karmoe AvaraNa karavA chatAM thoDI ghaNI darzana zakita ughADI hoya, che-te paNa DhaMkAI jAya che. mATe nidrApaMcakane sarvaghAtI karma prakRti kahIe chIe. prathamanA cAra-darzanAvaraNIya karma darzanazaktine pUrI pragaTa thavA detA nathI. paraMtu pAMceya nidrA te pragaTa thayelI darzanazaktine paNa dabAvI mAre che. mATe naveya darzanAvaraNIya che. AMkho mIMcAI javI, zarIra jaDa jevuM thaI javuM, e vigere asara zarIra upara dekhAya che. paraMtu nidrAdikanI kharI asara ughADI rahelI AtmAnI darzanazakita nAmanA jJAnAMza upara thAya che. ane jJAnAMze jhAMkhA paDatAM jJAnataMtuo paNa jaDa banI jAya che. ane jJAnataMtuo jaDa banI jatAM tenI sAthe saMkaLAyelA zarIranA bIja avaya paNa jaDa banI jAya che. ane khullI rahelI AMkho capa daIne mIMcAI jAya che, bIjI Idri paNa kAma karatI baMdha thAya che. prANa mUchita jevo thaI jAya che. mATe nidrA paMcakane paNa jIvavipAkI karma kahela che, te barAbara che. 10, 5 nidrA-darzanAvaraNIya karma- jaladI jAgI zakAya tevI rItanI nidrA lAvI darzanazakitane DhAMkanAra karma. 11. 6 nidrAnidrA-dazanAvaraNIya karmabahu muzkelIthI jAgI zakAya tevI rIte ghaNI nidrA utpanna karI khullI rahelI darzana zakitane paNa DhAMkanAra karma. 12. 7 pracalA-darzanAvaraNIya karma-beThA beThA kAmakAja karatAM, ke ubhA ubhA uMdha AvI jAya evI rIte, khullI rahelI darzanazakitane DhAMkanAra karma, 13. 8 pracalApracalA-darzanAvaraNIya karma.-cAlatAM cAlatAM UMgha AvI jAya, evI rIte khullI rahelI darzana zakitane DhAMkanAra kama. Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7ra 14. 9 zizuddhidazanAvaraNIya karma-dIvase dhAreluM kAma uMghamAM ne uMghamAM karI nAMkhavA chatAM jAgI na zakAya, eTalI badhI rIte, khullI rahelI darzanazaktine DhAMkanAra karma. A pAMca prakAramAM bIjA ghaNA prakAro samaya che. eTale nidrAnA paNa asaMkhya bheda paDI zake che. ahIM caturdazanAvaraNIyamAM cakSurdazanazakitane DhAMkanAra kama evo artha karyo che, paraMtu nidrAdazanazakitane DhAMkanAra karma e artha na kare. paraMtu sahelAIthI jANI zakAya evI rItanI nidrA lAve ane yakSa-acakSudarzanane DhAMke mATe nidrA nAmanuM darzanAvaraNIya karma evo artha kara. e pramANe nidrAnidrA nAmanuM saheja khullA rahelA cakSu-acakSudarzanane DhAMkanAra karma. e rIte pracalA nAmanuM saheja khullA rahela ca-aca darzanane DhAMkanAra kama. eja pramANe-pracalA pracalA nAmanuM, thiNaddhi nAmanuM, saheja khullA rahela ca-acakSudarzana-zakti DhAMkanAra karma evI vyAkhyA samajavI ane tevI maMda, tevI tIvra, tIvratara nidrAo utpanna karanAra hovAthI tene darzanAvaraNayanA te te pAMca nAma pADavAmAM AvyAM che. vedanIya karma 15. 1 sAtavedanIya karma-pAMce IndriyonA managamatA vizenA upabhegathI eka jAtane AnaMda AtmAne manAvanAra karma. 16. 2 asAtA vedanIya karma-pAMce IndriyenA aNagamatA viSayanA saMgathI AtmAne kaMTALe-duHkha manAvanAra kama. mohanIya karma- A kama AtmAnI sAcI samaja ane sAcA vartana upara AvaraNuM karIne khoTI samaja ane beTI rIte vartavA prere che. tenA 28 prakAra che. Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 173 17. 1 mithyAtva mohanIya karma-zrI jinezvara paramAtmAoe pharamAvelA satya tattvajJAna tarapha zraddhA thavA de nahIM. ane asatya vAto tarapha dorI jAya. 18. 2 mizra mehanIya karma-satya tatva tarapha kAMIka zraddhA ane kAMIka azraddhA rakhAve che. temaja asatya tatva tarapha paNa kAMIka zraddhA ane kAMIka azraddhA utpanna kare che. 19 3 samyakatva mohanIya karma-satya tattva tarapha AtmAnI zraddhA hoya ja che. paraMtu temAM kaIka zaMkA vigere doSa utpanna karavAnuM kAma A trIju mohanIya kAma kare che. jo ke mULa te A karmanA daLIyA mithyAtva mohanIya karmanA ja hoya che. paraMtu AmAnA zuddha adhyavasAyathI tene eTalA badhA sApha karIne tene mela lagabhaga ghaNe khare kADhI nAkhyo hoya che. eTale te samyapha-cokhAM karmo hoya che. lezamAtra A kama na hoya, tyAre AtmAnI je sAcI samaja hoya, tenA karatAM A samyakatva mohanIya karma vakhate saheja te malInatA hoya ja. eTale sAcI samajaNa rUpa samaya darzana guNa pragaTa chatAM A samyakatva mohanIya karmane lIdhe satya tattvanI zraddhAmAM zaMkA vigere doSo utpanna thAya ja che. mATe te kamaranA daLIyAM- kama pradeza zuddha eTale samyapha chatAM saheja paNa meha utpanna kare che, mATe te samyakatva-mohanIya gaNAya che. A traNanuM nAma darzaname hanIya karma kahevAya che. darzana eTale samaja. samyagadarzana eTale sAcI samaja. te tarapha zraddhA na thavA de ane beTA darzana-boTI samaja tarapha zraddhA utpanna kare, mATe te darzana mehanIya karma kahevAya che. Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 20. 1, anantAnubaMdhIya krodha kaSAya samyakucAritrAvara NIya karma. 21 2, anatAnubaMdhIya mAna kaSAya samyapha cAritrAvara NIya mohanIya karma. 22 3, anantAnubaMdhIya mAyAkaSAya samyapha cAritrAvara NIya mohanIya karma. 23 4, anaMtAnubaMdhIya lAbha kaSAya samyak cAritrAvara NIya mehanIya karma. 24. pa. apratyAkhyAnIya krodha kaSAya samyak cAAivara NIya mehanIya karma 5 6. apratyAkhyAnIye mAna kaSAya samyaka cAritrAvara NIya mehanIya karma. ra6 7. apratyAkhyAnI mAyA kaSAya samyapha cAritrAva NIya mehanIya karma, 27 8 apratyAkhyAnIya lobha kaSAya samyaka cAritrAvara huMya mohanIya karma. 28 9. pratyAkhyAnIya phodha kaSAya samyaka cAritrAvara NIya mehanIya karma, 29 10 pratyAkhyAnIya mAna kaSAya samyapha cAritrAvara NIya mohanIya karma, 30 11 pratyAkhyAnIya mAyA kaSAya samyaku cAritrAvara NIya mehanIya karma. 31 12 pratyAkhyAnIya lobha kaSAya samyaka cAritrAvaraNIya mehanIya karma 1 - Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 175 - - 32, 13, saMvalana kodha kaSAya samyaka cAriyAvaraNIya mohanIya karma. 33. 14. saMjvalana mAna kaSAya samyaka cAnniAvaraNIya mohanIya karma, 34, 15, saMvalana mAyA kaSAya samyaka cAritrAvaraNIya mohanIya karma, 35. 16. saMjvalana lobha kaSAya samyaka cAritrAvaraNIya mohanIya karma, AmAM mukhya zabda nIce pramANe che. tenI vyAkhyA samajI levAthI A karmonA artho barAbara samajI zakAze. anaMtAnubaMdhIya- khUba tIvra asara kare tevuM eka vakhata baMdhA celuM A jAtanuM karma jyAre udayamAM Ave tyAre paNa eTalA jorathI udayamAM Ave ke pharIthI tevAM ja lagabhaga ugra karmo baMdhAya eTale eka vakhata baMdhAyelA kamanI kharAbInuM jora bIjA anaMta vAra karma baMdhAya tyAM sudhI pahoMce che A kame sAcI samaja thavA detAM nathI. A jAtanA kaSAvALAne virAnubaMdha ghaNo tIvra hoya che. AnuM bIjuM nAma saMyojanA paNa che. apratyAkhyAnIva-A karmo sAcI samaja hovA chatAM koI paNa prakArane tyAga, te na ja thavA de. pratyAkhyAna eTale anAbhabhAva-svAtmA sivAya para bhAvano tyAga, te thavA na de. eTale sAMsArika tIvra bhAgomAM khUba garakAva rAkhe che. mejazokha bhogavilAsa eTalI badhI AsaktithI A kavAyavALA paNa bhogave che ke tene bIjuM kazuM bhAna ja rahetu nathI. Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 ane navAM karmo eTalAM badhAM bAMdhe che, ke bhaviSyamAM tenI paNa paraMparA te cAle che. pratyAkhyAnIya-A kaSAyonA udaya vakhate kaMIka cheDe tyAga karI zakAya che, paraMtu sarvathA tyAga karI zakAtuM nathI. AtmAne mULa svabhAva sarva saMganA tyAgAtmaka hoya che. chatAM keTalIka sAMsArika vastuomAM A kavAyavALAone mamatA vigere rahe che. saMjavalana-A kaLA ja jemane kevaLa hoya, temAM sAcI samaja eTale samyagadarzana hoya che, sarvavirati rU5 uMcAmAM uMcA tyAga paNa hoya che. zAMti paNa tenI ghaNI ja hoya che. chatAM ke bahu ja kaTa Ape, ke herAna kare, tyAre saheja mana akaLAya che. eTalI paNa akaLAmaNa AtmAnI zAMtine saheja paNa bhaMga kare ja che. tenuM nAma saMjavalana--sahaja AtmaguNane bALanAra, evuM ApeluM che. ane saMjavalana kaSAya paNa na hoya te game tema herAna kare, paraMtu jarApaNuM AtmAmAM malinatA thAya ja nahIM. kaSAya-A cAreya kapAya kahevAya che. tenuM kAraNa dareka prakAranA karmabaMdhanI tathA phaLanI tIvratA, ane ghaNe vakhata TakI rahevAnI sthitinA kAraNabhUta te bane che. kaSa eTale saMsAra, tene Aya eTale lAbha apAve, te. arthAta saMsAranuM -kama paraMparAnuM mULa A cAra kavAya khAsa karIne che. krodha-moTuM lAla thaI jAya, hoTha pharakavA mAMDe, zarIra dhrujavA mAMDe evI lAgaNI thAya te koi lAgaNI kahevAya che. te lAgaNI utpanna karanAra karma kodha kapAya karma kahevAya che. AtmAne mULa svabhAva krodha rahita che. chatAM koIpaNa vastu tarapha krodha utpanna karAvavAnuM kAma A karmanuM che. . Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 177 mAna-abhimAna, ahaMkAra, akkaDa rahevAnI lAgaNI hovI, tevI lAgaNI utpanna karanAra karmanuM nAma mAna kaSAya kama kahevAya che. mAyA-prapaMca, chaLa-kapaTa-vigere karavAnI IcchA thAya. tevI lAgaNI nuM nAma mAyA che. e lAgaNI utpanna karanAra ane navA karma baMdhAvanAra karmanuM nAma mAyA kaSAya karma kahevAya che. lebha-vastumAM mamatva, mArApaNuM, saMgraha-saMcaya karavAnI meLavavAnI, ke laI levAnI lAgaNI thAya che. te A lebha lAgaNI jANavI. tevI lAgaNI utpanna karanAra kama lAbha kapAya kahevAya che. A cAreya lAgaNIo seMkaDo lAgaNIonA saMgraha rUpa che. karmagraMthamAM karmonI saraLa paribhASA samajAvavA mATe mohathI utpanna thatI aneka lAgaNIone A cAra mukhya lAgaNIomAM khAsa samAveza karavAmAM Avyo che. dAkhalA tarIke-mANasane paisAne lebha na hoya, to paNa zarIra sAcavavAmAM eTaluM badhuM mamatva hoya che, ke-tene jarA paNa kaSTa na AvavA de. tene samAveza lebhamAM thAya che. ISya, adekhAI, koha vRtti vigere krodhamAM samAya che. samyaka cAritrAvaraNIya-A 16 soLeya prakAranA kaSAye ane nava nekaSAya AtmAnA samyapha cAritra guNanuM AvaraNa kare che. AtmAne mULa svabhAva-sva guNamAM masta rahevAno che. potAne AtmAnA ane tenA guNe sivAya bIjI koIpaNa cIja eTale ke bIjAnA AtmAo ane tenA guNo tathA pudgalAdika bIjA koI paNa dravyamAM jarA paNa lakSya daravavAnuM hetuM nathI. te svabhAvaramaNatA rUpa samyapha cAritra upara AvaraNa karIne AtmAne te guNa mihanIya kama khIlavA ja detuM nathI. uparAMta- . bhA. 1-1ra Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 mAhanIya kama-te svabhAvaramaNatAnuM AvaraNa karIne svabhAva pragaTa thavA na de, eTaluM ja nahI, paraMtu parabhAvamAM ramaNatA utpanna kare, para vastuone peAtAnI mAnavAnI bhUla khavaDAve, paramAM muMjave, para vastu upara meAhu utpanna karAvI potAnI mAnavA lalacAve. mATe tenuM nAma meAhanIya ka rAkhavAmAM AvyuM che. 1. 2. 3, 4. 5. 6. A rIte A meAhanIya karmo samyak cAritranuM AvaraNu kare che, mATe cAritrAvIya gaNAya che. samyak dazanane chAjatuM vartana, dezaviratine chAjatuM vatana, sa`viratine chAjatuM vartana ane yathAkhyAta cAritrane chAjatuM vartana aTakAve che. 19. paravastumAM mehu utpanna karAve che, mATe meAhanIya gaNAya che, kAma Na va NAnuM baneluM che, mATe kama` kahevAya che. navAM kama aMdhAve che. mATe kaSAya kahevAya che. khIjA navAM karmAM anaMtavAra badhAve che, mATe anaMtAnubaMdhIya kahevAya che. leza pazu tyAga na thavA de, mATe apratyAkhyAnIya kahevAya che. .. sarvathA tyAga na thavA de, mATe pratyAkhyAnIya kahevAya che. krodha, mAna, mAyA ane lAbhanI lAgaNI utpanna kare che. mATe krodhAdika nAme khelAvAya che. L. ane AtmaguNAne saheja paNa nukazAna kare che, mATe saMjavalana kahevAya che. 10 anaMtAnubaMdhIya hAya tyAre sAthe bIjA traNa kAyA hoya che. 11 apratyAkhyAnIya hoya tyAre bIjA e sAthe hAya che. 12 pratyAkhyAnIya hoya tyAre sa Mjvalana sAthe hoya che. Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13. sajvalana hoya tyAre ekalA sajvalana ja hAya che. 14. krodha lAgaNI utpanna thai hoya tyAre cAreya jAtanI krodha lAgaNI sAthe hAI zake che. paraMtu khIjI lAgaNI na hAya. eTale ke krodha-mAna-mAyA-lebhane utpanna karanArA cAreya karmAne ekI sAthe uya na hAya, paraMtu cAreya prakAranA eka krodhanA ja udya hAya. 179 15. anaMtAnubaMdhIya krodha, apratyAkhyAnIya krodha, pratyAkhyAnIya krodha, ane saMjavalana krodha e cAreyanA udaya eka vakhate hAI zake. 16. anaMtAnubaMdhIya paNa koI vAra apratyAkhyAnIya, pratyAkhyAnIya ane saMjavalana jeve hAI zake, eTale te cAra prakAranA saMbhave. 17. eja pramANe saMjavalanane uya paNu anaMtAnubaMdhIya jevA dekhAya ane khIjA be jevA paNa dekhAya. 18. e pramANe apratyAkhyAnIya bIjA traNa jeve hAya. 19. teja pramANe pratyAkhyAnIya paNa bIjA traNa jevA hAya. 20. e pramANe darekanA 4 bheda letAM 16 thAya. ane krodhAdi cAra gaNatAM 64 bheda thAya. 36. 1 hAsya kaSAya mAhunIya-samyaka cAritrAvar NIya-kama-kAraNa hAya ke na paNa hAya, chatAM hAsya nAkaSAya meAhanIya ka`. hasAvanAra ka. 37. 2 ti nAkaSAya mAhanIya samyak cAritrAvaraNIya-kama-khuzI-prItinI lAgaNI utpanna karAvanAra karyAM. 38. 3. ati nAkAya meAhanIya samyaka cAritrAvarasIya kar-nAkhuzI, kaMTALA, udbega, dveSa-aprIti ItarA chanI lAgaNI utpanna karAvanAra kara Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 sAtA ane asAtA vedanIya ka-anukULa ane pratikULa sAmagrI apAve che. paraMtu te sAmagrI maLyA pachI eka jAtanI khuzInI ane nAkhuzInI lAgaNI thAya che. te A ti ane arita meAhanIya kramane aMge thAya che. e e kama na hoya, tA Rddhi chatAM sAtA vedanIya hAya, athavA kaSTa chatAM asAtA vedanIya hAya, paraMtu tene lIdhe khuzI-nAkhuzI rUpI meAha utpanna na thAya. ane duHkha ane sukhanI sAmagrI pUrI pADavAnuM kAma vedanIya karmonuM che. paraMtu tethI mana bagADavAnuM eTale ke malakAvavAnu` ke-AtmAne nArAja karavAnuM kAma rati-ati mehanIya karmanuM che. 39. 4. zAka nAkaSAya mALanIya samyak cAritrAvara NIya karma-sagAM vhAlAnA maraNa vigerethI revu paDavuM, UMDA nisAsA nAMkhavA vigere zokanI lAgaNI thAya che. te utpanna karAvanAra A ka che. 40. 5. bhaya nAkaSAya mAhunIya samyak cAritrAvar NIya karma--kAraNa hoya ke na hoya, paNu AvAnI lAgaNI prANIAmAM hAya che. te utpanna karAvanAra A kama che. 46, 6. jIgusA nAkapAya mAhanIya samyaka cAritrAvaraNIya ka-sAre| hoya ke kharAba hoya, to paNa dura kara vAnI lAgaNI utpanna thAya che. te karAvanAra ". keTalAkane sArI cIja paNa bhAvatI nathI eTalu ja nahI. paNa te joine ja tete UlaTI thaI Ave che, ke sUga caDe che, tyAre keTalAkane kharAba joi te paNa sUga caDatI nathI. cAmaDIyA, kasAI vigerene Tevane lIdhe teonI te lAgaCI dabAI jAya che. para`tu temane jugupsA meAhanIya udaya nathI, ema na samajavu. A cha nokaSAyo AtmAnA anusaukaya, samabhAva, aroka * Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vasthA, nirbhaya svabhAva, avicikitsA svabhAva vigere guNAmaya samabhAva rUpa samyakcAritranuM AvaraNa kare che, mATe te samyak cAritrAvaraNIya kahevAya che. 181 4ra. 7-1 puruSa veda nAkaSAya mAhanIya samyak cAritrAvaraNIya kama -strI tarapha AkarSita thavAnI lAgaNI utpanna karAvanAra ka. 43 8-2 zrI veda nAkaSAya meAhanIya samyak cAri vAvaraNIya ka -puruSa tarapha AkarSita thavAnI lAgaNI utpanna karAvanAra ma. 44.993 napu'saka veda-nAkaSAya mAhanIya samyaka cAritrAvaraNIya ka-puruSa ane strI taiya tarapha AkarSita thavAnI lAgaNIo utpanna karAvanAra karmI, traNeya veda nAkaSAya karmAM paNa avedAvasthA rUpa samAvasthA svarUpa samyak cAritranuM AvaraNa kare che. temaja AtmA sivAyanI vastu tarapha meAha utpanna karAvI tene lIdhe hasavAnI, khuza thavAnI, nAkhuza thavAnI, raDavAnI, bhaya pAmavAnI ane suga caDavAnI lAgaNI utpanna thAya che. teja pramANe veda nAkAye paNa potAnI vinnatIya jAti tarapha meha utpanna karI, tenI tarapha AkarSAvAnI lAgaNI utpanna kare che. uparAMta te lAgaNIonu vedana-anubhava lAMbe vakhata tIvra ane spaSTa svarUpamAM karAve che, eTalI vizeSatA che. mATe tenu nAma veda pADayu che. A naveya meAhanIya karmAMte nAkaSAya kahevAnAM e kAraNe che 1. upara gaNAvelA sALa kAyAmAMnA prathamanA khAra kaSAye sAthe avazya A naikaSAyeAnA udaya hAya che. te pAyA jema navAM karmo badhAve che, te pramANe A kaSAye paNa navAM karyAM avazya Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 baMdhAve che. mATe kaSAya sahacArI kahyA che. prathamanA bAra kaSAyone kSaya ke upazama thayA pachI nodhAyane paNa kSaya ane upazama thavA lAge che. mATe tene-ne-kavAyo nabaLA kakSAe kahyA che. 2. bIju e paNa kAraNa che ke nekavAne udaya thAya, tene lIdhe kaSAyane udaya paNa thavA lAge che. eTale mA utpanna karanAra tarIke paNa kyAyone udaya kAma kare che AyuSa kama A karmanI rItabhAta ghaNI ja vicitra che - 1. bIjA badhAya karmo karatAM ghaNI rIte juduM paDe che. 2. A kamane udaya cAlatuM hoya tyAM sudhI, tyAMthI javAnI IcchA chatAM bIjI gatimAM jaI zakAtuM nathI. ane na javuM hoya chatAM A karmane udaya pure thAya, eTale javuM ja paDe che. 3. je bhavanuM AyuSya udayamAM hoya, teja bhavanuM udayamAM Ave. bIjA pAchalA bhavanuM A bhavamAM udayamAM na Ave. 4. temaja sAmA bhavanuM A bhavamAM udayamAM na Ave. 5. dareka karmo jema samaye samaye baMdhAya che, tema A karma dareka samaye na baMdhAya. paraMtu bhavane trIje, navame ane satyAvIzame bhAge ke chelle aMtarma baMdhAya che. 6. A karma ghaTI zake-eTale tenI sthitinuM apavartana thAya che, thoDA vakhatamAM bheLavI zakAya che. che. paraMtu udvartana eTale vadhAre na ja thAya, temaja upazama, saMkramaNa paNa na thAya. 8. A kamane udaya bhavane AzrayIne ja thAya che. mATe te Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 183 ja karma bhavavipAkI che. bhava eTale navuM zarIra racavA pUrvaka utpattithI mAMDIne maraNa sudhInI eka prakAranI AtmAnI sthiti. 45. 1. devAyu kama-deva nI gatinA koI paNa eka bhavamAM janmathI maraNuM paryata TakAvI rAkhanAra kama. 46, 2, manuSpAyuH kama-manuSyagatine kaI paNa bhavamAM janmathI maraNa paryanta TakAvI rAkhanAra karma. 47, 3. tiyacAyuH kama-tiryaMcagatinA keI paNa bhavamAM janmathI maraNa paryata TakAvI rAkhanAra karma, 48 4. nArakAyuH karma-narakagatinA bhavamAM janmathI maraNa paryata TakAvI rAkhanAra karma. prathamanA traNa AyuSyane puNya prakRtimAM gaNAvyA che. chellA ekane pApa prakRtimAM gaNAvela che. tirthapaNAmAM duHkha chatAM paNa jIvavAnI IcchA rahe che, mATe puNya prakRtimAM gaNAvela che. nArakInA du:khanuM saMvedana vadhAre pratyakSa hovAthI jIva temAMthI chuTavAnuM ja mana karyA kare che, mATe tene pApa prakRtimAM gaNavela che. nAmakama AmA potAnA guNa-svabhAva pramANe vartavAne pUrepUre svataMtra chatAM A karmane lIdhe tene eTaluM badhuM namatuM ApavuM paDe che, ke te jema deve tema dorAvuM paDe che. dunyavI nAma dhAraNa karavA paDe che. aneka rIte jema nacAve tema nAcavuM paDe che. nAno thAya, bALa thAya, vRddha thAya, manuSya thAya, deva thAya, pazu thAya, pakSI thAya, kIDe thAya, vanaspati thAya. cAlI zakavAnI zakti dharAvI zake tyAre koI vAra aMdagIbhara cAlI ja na zake, kema jANe kedamAM pUrA hoya. vigere aneka svarUpamAM aneka veSo svataMtra AtmAne A kamane lIdhe dhAraNa karavA paDe che. nATaka maMDaLIne nAyaka naTane je je veSa Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 dhAraNa karavAnuM kahe, te dareka tene dhAraNa karavA paDe che, tema A nAmakama AgaLa AtmAne paNa pitAnI svataMtratA choDIne hareka bAbatamAM namatuM ApavuM paDe che. tenI AjJAne namIne cAlavuM paDe che. mATe AtmAne namAvanAra A karmanuM nAma nAmakarma rAkhavAmAM Avela che. te barAbara yogya jaNAze. nAmakarmanI prakRtie 42-67-93 ane 103 ema cAra prakAre gaNAvI che, nAmakarmanI prakRtio vipAkane AzrayIne traNa vibhAgamAM vaheMcAyelI che. keTalIka sIdhI jIvanI ja upara asara karatI hovAthI jIvavipAkI kahevAya che. keTalIka jIva upara asara karavA sAthe mukhyapaNe zarIra upara asara karatI hovAthI pugalavipAkI kahevAya che. ane keTalIka jIva upara asara amuka sthaLe ja kare che. mATe sthaLanI pradhAnatAne dhyAnamAM laIne tenuM nAma kSetravipAkI rAkhela che. prakRtionA vibhAga be rIte pADavAmAM Avela che. piMDa prakRti ane pratyeka prakRti. jemAM khAsa peTA bhedone samAveza karavAmAM Avela hoya te piMDa prakRti che. ane jemAM peTA bhedanuM khAsa varNana karavAmAM AvatuM nathI, tene pratyeka prakRti kahevAmAM Ave che. pratyeka eTale eka eka nAma vAra prakRti. tenA paNa be prakAra che apratipakSa pratyeka prakRti ane saMpratipakSa pratyeka prakRti. sapratipakSa pratyeka prakRtinA be prakAra che tra ka sapratipakSa pratyeka prakRti ane sthAvaradazaka sapratipakSa pratyeka prakRti piMDa prakRti 14 che. ane tenA khAsa peTA bhado 6pa thAya che. apratipakSa pratyeka prakRti 8 che sapratipakSa pratyeka prakRti 20 che. temAM trasadazaka sapratipakSa pratyeka prakRti 10 che ane teTalI ja sthAvaradazaka sapratipakSa pratyeka prakRtie che kula 8ra Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 185 prakRtie A pramANe caze ane piMDa prakRtinI 65 peTA prakRti gaNatAM 93 trANu prakRti thaze. temAM baMdhana pAMcane badale 15 gaNatAM, 103 kula nAmaka nI prakRtie thaze. temAMthI vaNa, gaMdha, rasa ane spanA 20 peTA bhedone badale mULa bheda cAra gaNIe, ane 15 a`dhana ane pasaghAtananA pAMca zarIramAM samAveza karIe, ema 36nI saMkhyA ghaTADatAM cha nAmanA bhedo gaNI zakAze. baMdhamAM ane uyamAM A sakhyA lIdhI che. sattAmAM 93 ane 103nI saMkhyA lIdhI che. sa'khyAbhedanu kAraNa barAbara samajAyuM nathI. 14 piDaprakRtie ane tenA khAsa peTA bhedo. 4. gatinAma, 5 jAtinAma, 5 zarIra nAmama*. 3 aMgopAMga nAma. 5 dhana nAma 5 saghAtanA nAma, ke sahunana nAma. 6 sasthAna nAma, 5 varNa nAma. 2 gadha nAma. 5 nAma, 8 sparze nAma. 4 AnupUrvI nAma, 2 vihAyAta nAma. apratipakSa pratyeka prakRti : 1 parAghAta nAma 2 zvAseAzrvAsa nAma 3 AtApa nAma 4 udyota nAma 5 agurUla nAma 6 tIrthaMkara nAma 7 nirmANa nAma 8 upaghAta nAma temAM :-zadazakanI 10 prakRti. 1. basa nAma 2. mAdare nAma 3 paryApta nAma 4. pratyeka nAma 5 sthira nAma ? zubha nAma 7 susvara nAma 8 subhaga nAma 9 Ardraya nAma. 10 yazaH yazakIti sthAvaradazakanI 10 prakRtie :-- nAma. Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 1, sthAvara nAma, 2 sUma nAma, 3 aparyApta nAma, 4 sAdhAraNa nAma, 5 asthira nAma 6 azubha nAma, 7 duHsvara nAma, 8 durbhaga nAma, 9 anAdeya nAma, 1o ayazakIrti nAma. anukrame darekanI vyAkhyAo nIce pramANe- 1 gati nAmakama-jagatamAM dravya: kSetraH kALa; ane bhAva: nA saMjogothI guMthAyelI kudarata aneka prakAranI hoya che. paraMtu AtmAne koIpaNa kama bhogavavA mATe cAramAMnI koIpaNa eka kudaratI ghaTanAne Azraya levo ja paDe che. eTale ke-AtmAne temAM gayA vinA cAlI zakatuM ja nathI. mATe e kudaratI ghaTanAne gati kahevAmAM Ave che. e cAramAMnI bAkInI traNane badale amuka eja gatimAM laI javAne mATe amuka eka cokkasa kama heya che. te karmathI te ja gatimAM javuM paDe che, tethI jIvane te te gatimAM laI janArA kama che. gati cAra che. te pramANe temAM laI janArA karma paNa cAra che. cAra gatinA je nAme che, tevAM nAme laI janArA 4 karmonAM paNa che. 49, 1 nAraka gati nAmakarma-naraka gatimAM laI javAne je samartha kami nAraka gati nAmakarma kahevAya che. naraka gati eTale nAraka gati nAmakarma bhogavavA lAyakanA dravyaH kSetraH kALa ane bhAvanA kudaratI saMjoge jenuM kSetra lekane adhebhAge rahelI che pRthvImAM AveluM che. jemAM azubha ane pIDAkArIja be hoya che. jemAM ochAmAM ochA daza hajAra varSathI 33 sAgaropama sudhI rahevuM ja paDe che jemAM ochAmAM ochA asaMkhya ja kAyama rahe che, jemAM zarIre vadhumAM vadhu 500 dhanuSya sudhI nA UMcA hoI zake che. jemAM kuMbhamAM upapAta thavAthI janma thAya che. pArAnI mAphaka verAIne pAchuM bheguM thaI jAya tevA tathA IDAMmAMthI Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nIkaLelAM pakSinA baccAM jevA-jovAM na game tevAM zarIre! hAya che A pramANe anAdi kALathI amuka prakAranI ghaTanA ane paristhiti leAkamAM ge|ThavAyelI ja che. jyAM cAra guNasthAnakathI vadhu uMcA javAnuM saMbhavatuM nathI. evI kudaratI paristhitine nArati kahevAmAM Ave che. temAM laI janAra ka nArakati nAmaka kahevAya che. 187 50. 2. tiyaca gati nAmakama-tiya gUgati nAmakama bhagavavA lAyakanA dravyaH kSetra: kALa: ane bhAvanA kudaratI saMjogAmAM- tiya gatimAM laI javAne samarthAM katigata nAmakama kahevAya che. tiya gati eTale--jemAM banatAM sudhI ADA cAlavAnu hoya, prAyaH sarpa, siMha, gheADA, hAthI, kutarA, vigerenuM cAlavu tathA pakSIonuM uDavu, vigere vAMkA-ADA tiya k rahIne thAya che eTale ke darekane potAnuM mAthuM cAlavAnI sAmI dizAmAM rAkhavuM paDe che. tyAre nAraka, deva ane mAnaveAnu mAthu uce Ave che. chAtI sAmI dizAmAM Ave che, ane be hAtha bAjuenI dizAnI tarapha rahe che. tyAre tiya cAnA hAtharUpa AgalA paga ane pAchalA paga paNa nIce jamIna sAthe joDAya che. prAyaH jaMgalamAM rahevAnu heya che. kudaratI sAmagrI upara jIvavAnu hAya che. pAMca guNasthAnakathI vadhu uMcA bhAva nathI hAtA. vigere anAdikALathI kudaratI paristhiti gevAyelI che. tenuM nAma tiya gagati che temAM AtmAne laI janAra tiya gati nAmakama kahevAya che. pa6. 3. manuSya gati nA makama -manuSya gatimAM laI javAte samatha karyuM. prAyaH aDhIdIpanA kSetramAM janmavuM, maravu ane rahevu ja paDe. saMkhyAta saMkhyA ja jenI kAyama mATe hoya che. samAja AMdhIne rahevuM. zaherA, nagarA, gAmaDAo bAMdhavA, rAjyavyavasthA calAvavI, dhama vyavathA calAvavI, TheTha 14 mA guNasthAnaka sudhInA bhAve Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 pragaTa karI zakAya. guru-ziSya saMbaMdha karI zakAya. vigere prakAranI kudaratI paristhitinuM nAma manuSyagati kahevAya che. temAM AtmAne laI janAra manuSyagati nAmakama. para. 4, devagati nAma kama-devagatimAM laI javAne samartha karma. devagati eTale ? divya zarIra hovuM, divya kAnti hevI, amuka AvAsomAM ane vimAnamAM rahevuM, sAta hAthathI vadhAre uMcuM zarIra na hovuM, amuka ja pramANamAM vaikriyA paramANuonuM zarIra hovuM, amuka prakAranuM ucca sukha bhogavavAnI sAmagrIo hovI vigere kudaratI paristhitinuM nAma devagati che. temAM laI janAra karmanuM nAma devagati nAmakarma che. sUcanA-gatie ane gati nAmakarmone bheda barAbara samaja. 2. jAti nAmakarma gati pAmavA chatAM tenA peTA vibhAgomAMnA kayA vibhAgamAM utpanna thavuM ? te nakakI ApanAra karma jAti nAmakama che, peTA vibhAganuM nAma jAtio che ane temAM utpanna karAvanAra karmanuM nAma paNa jAti nAmakarma che. peTA vibhAgamAMnA dareka peTA vibhAgamAM paNa amuka sarakhA AkAranA aneka bIjA ja hoya che. temaja te AkhA samudAyane oLakhavA mATe eka eka alaga alaga nAma paNa hoya che, mATe e sarakhe AkAra ane sarakhA AkAravALA te tamAma je ekaja zabadathI bolAvI zakAya, te sarvane samudAya eka jAti kahevAya che. evI asaMkhya jAtiono samAveza mukhya pAMca jAtiomAM karavAmAM Ave che. eTale te mukhya pAMca jAtiomAM AtmAne laI janAra karma pAMca prakAranA jAti Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 189 nAmakarma kahevAya che. tethI jAtionA peTA bhede aneka hoya che. ane te paTAdamAM laI janAra peTA jAti karmo paNa aneka hoya che. paraMtu sarvane pAMca jAti nAmakarmamAMja samAveza karavAmAM AveluM hoya che. jAti pAMca gaNAya che. ekendriya jAti, DhIdriyajAti, trinidraya jAti, caturiMdriya jAti, paMcendriya jAti, temAM jIvane laI janAra karmanA nAma paNa pAMca che. ekendriya jAti nAmakarma beIndriya jAti nAmaka, gIdriya jAtinAmakama. caturidriya jAti nAmakarma, paMcendriya jAti nAmakarma A uparathI eTaluM spaSTa samajavuM ke-jAti nAmaka jIvane spana vigere ioi apAvatuM nathI. kemake dravyakyi te zarIra nAmaka, aMge pAMga nAmakarma, nirmANa nAmakama, Indriya pati nAma, vigere nAmakarmanI madadathI thAya che. ane bhAvendrimatijJAnAvaraNIya karmanA pazama rUpa hoya che. mAtra, jenA peTA vibhAgamAM sarakhA AkArapaNuM ane sarakhA AkAravALA darekane bolAvavAnA sAmAnya zabadathI belavAnuM thAya che, te jAti nAmakarmane lIdhe thAya che, jAtio aneka che. te darekano IndriyanI mukhyatAthI eka sarakho AkAra dhyAnamAM laIne teone saMgraha samajAvavAmAM AvyuM che. - eka jIvane tiryaMcagati nAmakama tiryaMcagatimAM laI jAya. paraMtu tyAM gayA pachI paNa teNe ghoDA thayuM ? ke hAvI thavuM ? ke siMha thavuM ? ke uMTa thavuM ? lIMbaDo thavuM ? ke pIpaLe thavuM ? ke mATI thavuM ? ke mIThuM thavuM ? ke patthara thavuM ? te cokkasa thaI zakatuM nathI. te ekakasa karI ApavAnuM kAma jAtinAma kamanuM che. hAthI paMcendriya jAti nAmakarmane udaya thAya, te ja hAthI thaI zake. temAM paNa-hAthInI jatinI peTA jAtio hoya che. ane tenA peTA karmo Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 paNa hoya che. te ja pramANe manuSyagati nAmakarma manuSyagatimAM lAve, paraMtu temAM lAvIne kayAM utpanna kare ? e praznano nikAla jAti nAmakarma kare che. habasI thavuM ! ke gerA thavuM ? cIna thavuM ? ke Arya thavuM ? ke brAhmaNa thavuM ? ke kSatriya thavuM ? vigere nakkI karanAra paMcendriya jAtinI, peTA jAti. manuSya jAti, tenI peTA jAti brAhmaNa jAti, tenI peTA jAti audica jAti, tenI peTA jAti, sahastra jati vigere karma hoya che, eTale tenuM paMcendriya jAti nAmaka evuM vicitra hoya che, ke te chapane manuSyamAM lAvIne audicya sahastra brAhmaNamAM ja utpanna thavA de, bIje utpanna na ja thavA de. jo A jAti nAmakarma na hota, te gatirU5 amuka kudaratI paristhitimAM Avele jIva amuka cokkasa kaye ThekANe utpanna thAya e muzkelI raheta. maitanyazaktinI ochI-vadhatI khIlavAnuM kAMI dhoraNa raheta nahIM. kemake--keI brAhmaNa thaI jata, keI caMDALa paNa thaI jAta, kaI habasI thAya te keI gerA thaI jAya ema vagara niyame game te thaI jAta. athavA, evA prakAre jagatumAM che. te jAti nAmakarmane sAbita kare che te mATe teNe? cokkasa kaye sthaLe janma le ? te nakkI karavAnuM kAma A jAti nAmakarmanuM che. zrI tavAthadhigama sUtramAM mukhya jAtionI peTA jAtionI prApti paNa A jAti nAmakarmane lIdheja hovAnuM spaSTa jaNAve che. AgaLa cAlIne kahI zakIe to vyakitanuM amuka nAma paNa jAti nAmakarmanA vizeSa prakArane lIdhe saMbhavita jaNAya che. pa3 1. ekendriya jAti nAmakarma_ekendriya ane tenI keIpaNa eka cokakasa jatimAM jIvane utpanna thavAnuM nakkI karI ApI, ekendriya ane tenI keIpaNa peTA jAtinA nAmathI jIvane vyavahAra mATe prasiddha karanAra karma. 54. 2. beIdriya jAti nAmakarmabeIdriyanI kaI Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 191 paNa eka cokakasa peTA jAtimAM utpanna thavAnuM nakkI karI ApI beIdriya ane tenI koIpaNa peTA jAtinA nAmathI jIvane vyavahAra mATe prasiddha karanAra karma. pa. 3. trIndriya jAti nAmakama-trIndriya ane tenI koIpaNa eka cokakasa peTA jAtimAM jIvane utpanna thavAnuM nakakI karI ApI trIdriya ane tenI keIpaNa peTA jAtinA nAmathI jIvane vyavahAra mATe prasiddha karanAra karma. pa6 4, caturindriya jAti nAmakarma--caturindriya ane tenI koIpaNa eka cekasa peTA jAtimAM jIvane utpanna thavAnuM nakakI karI ApI caturindriya ane tenI koIpaNa peTA jAtinA nAmathI jIvane vyavahAra mATe prasiddha karanAra kama. 57. 5. paMcendriya jAti nAmakarma-pAMca IdriyavALA ane tenI ke IpaNa eka ekakasa peTA jAtimAM jIvane utpanna thavAnuM nakkI karI ApI paMcendriya ane tenI peTA jAtinA nAmathI vyavahAra mATe jIvane prasiddha karanAra kama. pAMca zarIra nAmakarma. 58. 1. audArika zarIra nAmakarma--16 vagaNIo prathama jaNAvela che. temAMnI anya koIpaNa vagaNa grahaNa na karI zakatAM jIva A karmane lIdhe phakta dArika zarIrane grahaNa gya nAmanI bIjI vargaNAja grahaNa karI zake che. pAMca zarIra mATenA niyamita nAmakama na hoya te AtmAe AgaLa jaNAvelI 16mAMthI kaI vagaNa pitAnuM kayuM zarIra bAMdhavA mATe levI ? te cokakasa na raheta. te nakkI karI ApavAnuM kAma ke te zarIra nAmakarmonuM jaNAya che. in Education International Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 audArika zarIranI sAmAnya avagAhanA dareka zarIra karatAM meTI che e ja zarIrathI mekSamAM javAya che. tIrthakara gaNudharAdika paNa e ja zarIra dhAraNa karatA hoya che. tethI te zarIra dare. kane pUjya bane che. mATe e zarIrane udAra zabdathI belAvyuM che. tethI, athavA udAra eTale bIjI dareka vargaNAo karatAM tenI vagaNa hUla skaMdhanI banelI che, tethI tevI udAra moTI bhUla vagaNAnuM zarIra baneluM hovAthI tenuM nAma dArika zarIra rAkhavAmAM AveluM che. dArika zarIra ane dArika zarIra nAmakarma : e beno bheda ghaNI vakhata prAthamika abhyAsIo bhUlI jAya che, tethI spaSTIkaraNa karavAmAM Ave che, ke ApaNane je zarIra che, te dArika zarIra kahevAya che. kemake-te dArika vagaNAnuM baneluM che. para tu e zarIra banAvavA mATe joItI dArika vagaNa dArika zarIra nAmakarmanA udayathI AtmAne maLe che. mATe odArika nAmakarma e karmanI prakRti che kanI prakRti kAmaNa vagaNAnI hoya che. 1. audArika zarIra, 2, dArika vagaNA, 3. dArika zarIra nAmakarma, e traNeyane bheda barAbara samajavo. dareka grAhya vagaNa anaMta hoya che. temAMthI kayA jIve che ? ane keTalI levI ? te levAnuM mApa, piTA prakAra, te, te te jIvane lagatuM te te viziSTa zarIra nAmakarma ja nakkI karI Ape che. e pramANe dareka karmo ane tethI maLelI vastunA saMbaMdhamAM samajI levuM. aMgopAMga, AhAra-zarIra ane Idriya, paryApta, nirmANa, baMdhana, saMdhAtana saMsthAna, saM hanana, varNAdi, sthira, zubha nAmakama, agurulai vigere pugalavipAkI nAmakarmanI prakRtie zarIra nAmakarmanI, vizeSatAsUcaka ane tenI sAthe saMbaMdha dharAvanArI che. Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 193 : 59. 2, vayi zarIra nAmakarma...vaikriya zarIra banAvavA mATe cothI vaikriya zarIrane grAhya vagaNa jIvane apAvanAra karma. nArake ane devone janmathI temaja uttara vaikriya vakhate ane vAyukAya, tiryA ane manuSyamAM vakriya labdhivALAne vaikriya zarIra hoya che. vaikriya zarIra nAnuM thaIne moTuM thAya che. meTuM thaIne nAnuM thAya che, ekamAMthI aneka thAya che. anekamAMthI eka thAya che. vigere prakAranI vividha kriyAo kare che. mATe vaikriya kahevAya che. 60. 3. AhAraka zarIra nAmakama-eja pramANe AhAraka zarIra banAvatI vakhate AhAraka zarIra banAvavAne 5-chaThThI vagaNAmAMthI te jIvanuM jevA prakAranuM AhAraka zarIra nAmakarmo hoya, tevA prakAranI ane teTalI AhAraka zarIra banAvavA mATe AhAraka vargaNA apAvanAra karma AhAraka zarIra nAmakarma kahevAya che. A zarIra caudapUrvadhara bhagavaMte tIrthaMkara paramAtmAnI Rddhi jevA ke praznonA khulAsA pUchavA mATe banAve che ane mokale che. ane te aMtarmuhUrtamAM verAI jAya che. je cauda pUrvadhara bhagavaMtanA AtmAmAMthI AhAraka labdhi pragaTa thaI haya, ane AhAraka zarIra nAmakarma pUrve bAMdheluM hoya, teo AhAraka zarIra banAvI zake che. A zarIra kriya karatAM vadhAre divya hoya che. tenI uMcAI mAtra=muThThI vALelA hAtha jeTalI ja hoya che. - 61. 4. taijasa zarIra nAmakarma-ApaNuM zarIramAM zarIranA tane piSaka eka jAtanI kharI garamI che, te svarUpamAM tejasa zarIra che, tethI khorAka pace che, eTaluM ja nahIM, paraMtu sapta dhAtuo pAke che. pitta ghaNe bhAge A zarIra sAthe vadhu saMbaMdha dharAve che. keTalIka vakhata zarIramAM tAva vigerenI khoTI garamI hoya che, te rogathI utpanna thayelI hoya che. ka, bhA. 1-13 Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 e kharI garamI-eja taijasa zarIra. e tejasaphArIrapaNe grAhya va`NAtuM khaneluM hoya che. taijasa zarIrane mATe zrAdya vargo seALa vaNAomAM A varSAMzuA AThamI che. te AThamI vA apAvanAra tejasa zarIra nAmaka kahevAya che. keTalAka tapasvI mahAtmAone zApa ApI khInnate bI nAMkhavAnI tejalezyA hoya che. te jenA upara che. paraMtu, e zakti = tejasa labdhi jemane tene ja hoya che. e tejolezyA paNa tejasa che, eTale ke te paNa vargANAnI ja bane che, nAmaka kAraNabhUta che. zItalezyA paNa eka prakAra che. mUke, te baLI jya pragaTa thaI hoya che, zarIranuM eka svarUpa temAM ye A tejasa A taijasaddhinA dareka prANInI jaTharAgni judI judI jAtanI hoya che. e uparathI tejasa zarIra paNa judA judA aneka prakAranAM hoya che. eTale je jIvane je jAtanu tejasa zarIra nAmaka hoya, te pramANe amuka prakAranI ja taijasa vaNA-amuka mApamAM tene maLe che, ane amuka prakAranI ja tenI jaTharAgninI geADhavaNa thAya che. 65. 5. kANuM zarIra nAmaka--ApaNe! AmA anaMta jJAna, darzana, cAritra, akSaya sthiti, anaMta vIya, arUpanA vigere anaMta guNAthI bharapUra chatAM Aje judI ja jAtanA svarUpamAM dekhAya che. hAlanA te judA judA svarUpe| ane zuddha AtmAnI vacce eka evI vastu che, ke AtmAnI tamAma zaktie te potAnA mULa svarUpa karatAM judA ja svarUpamAM bahAra lAve che. e vastu ka che. AtmAnI puNya-pApa-rUpa sarva sAMsArika avasthAnu mULa-bIja kama che. kane lIdhe ja zarIra, mana, bolavuM, I MdriyA, mAlamilkata, sagAMvahAlAM, sukha, du:kha, roga, zAka, AnaMda, prameAda, rAgadvedha, Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 195 jIvavuM, maravuM, janmavuM, vigere che. karmo na hoya to temAMnuM kAMI paNa na hoya. AtmA sAthe kAme guMthAI gayelA che. teja kAmaNa zarIra che, ane te 16mI kAmaNa zarIrapaNe grahaNa karavA gya vargANAnuM baneluM che. e karmonA juthamaya kAmaNa zarIra banAvavAne joitI kAmaNa vargaNa chavane kAmaNa zarIra nAmakarmanA udayathI maLe che. je kArmANa zarIra nAmaka jIva sAthe na hoya, to kAmaNa zarIrapaNe grAhya eka paNa vagaNane te laI zake nahIM, tenuM kAmaM zarIra bAMdhI zake nahIM. ane jIvamAM eka paNa karma hoya ja nahIM. tethI saMsAra paNa na hoya. paraMtu navA navA karmo jIva bAMdhe che, te vakhate prathamanuM kArmANa zarIra nAmakarma udayamAM AveluM hoya che, te ja te navAM karmo dara samaye bAMdhI zake che. ane te navAM navAM kAmaNa vargaNAnAM pugaLa junA sAthe maLatAM jAya che. eTale ke kAmaNa zarIra rUpe banatAM jAya che. ahIM samajavAnuM eTaluM vizeSa che ke-jema bIjA zarIra bAMdhavAnI vargaNAo je ke judI judI hoya che, paraMtu tene utpanna karanArA karmo kAmaNa vagaNane banelA hoya che. te pramANe ahIM nathI. kemake-ahIM to kAmaNa zarIra kAtmaNa vargaNAnuM hoya che. ane kAma zarIra nAmakarma paNa kAmaNa vagaNanuM baneluM hoya che. prathama kArmANa zarIra nAmakarma, pachI pachInA kArmANa zarIranI anAvaTamAM kAraNabhUta banatA jAya che. A chellAM bane ya zarIra paraMparAthI AtmA sAthe anAdi kALane saMbaMdha dharAve che. jyAM sudhI AtmA mokSamAM na jAya, tyAM sudhI kAyama rahe che tyAM sudhImAM evo eka paNa samaya nathI hote Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 . ke-jemAM tejasa ane kA'Nu zarIra na hoya. maraNa bAda paNa sAthe ja rahe che. eTale maraNa bAda ane janmatAM pahelAM paNa jIva kema to bAMdhato ja heAya che temaja navA bhavamAM utpanna thatAMnI sAthe ja AhArane yogya skaMdhA meLavavAmAM kArmANa ane tenuM pariNamana karavAmAM taijasa zarIra madadarUpa thaI zake che. jo te pramANe na hoya, to prathama samaye AvelA AhAranuM pacana-pariNamana na thAya. kArpaNa zarIra nAmakarmAM paNa jIvavAra alaga alaga hoya che, alaga alaga jAtanuM hoya che. ane je jIvatu jevu phArmANa zarIra nAmaka hoya, te pramANe ja teTalA mApanI tevI jAtanI kAmaNa vaNA tene maLe che. te pramANe judA judA jarAgni ane zarIranI garamInA kAraNa tejasa nAmaka' viSe paNa samajavu. agApAMga nAmaka --zarIranA mukhya aMgone agA kahevAmAM Ave che. jemake e hAtha, e paga, mAthuM, peTa, pITha ane chAtI. te aMganA avayava| upAMgA kahevAya che. AMgaLAM, nAka, kAna vigere. ane tenA paNa avayava rU5 agApAMga kahevAya che, AMgaLAMnA. veDhA, rekhA vigere. upalakSaNathI zarIranA nAnA moTA tamAma vibhAgarUpa avayavene A agopAMga zabdamAM samAveza thAya che. 'gopAMgA prathamanA traNa zarIrane hoya che. pAchaLanA e zarIra zarIramAM vyApta hoya che, ane AtmA sAthe mizra hoya che. eTale tenA aMgeApAMga hAI zake nahI. aMga upAMga ane agApAMga : e traNeyane samAveza agApAMga zabdamAM thAya che. 3. 1. audArika aMgApAMga nAmakama --audArika zarIramAM aMge pAMge! utpanna karI ApanAra karmo. Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 197 64. 2. vaikiya aMge pAMga nAmakarma-kriya zarIramAM aMgopAMga utpanna karI ApanAra karma. 65. 3. AhAraka aMgopAMga nAmakarma-AhAraka, zarIramAM a gopAMga utpana karI ApanAra karma. bandhana nAmakarma--zarIrapaNe banelA pugalamAM navA pudagale AvIne bhaLe che, te junA ane navA e banneyanuM paraspara mizraNa karI ApanAra karmanuM nAma bandhana nAmakarma kahevAya cheH badhana nAmaka na hota, te pitAnI jAtanA ke bIjI jAtanA zarIranA pudgalene paraspara mizraNa thaI saMbaMdha na thaI zakata. ane pugale vAyuthI uDI jAta, ne verAI jAta. dAkhalA tarIke-taijasa ane kArmANa e banneya zarIra paNa paraspara guMthAyelA che. te banne maLIne paNa navA audari kAdika sAthe mizra thAya che. audArikAdika pote paNa pitAnA junA ane navA sAthe mizra thAya che. ema thavAthI ja eka sAthe rahelA koI paNa traNa zarIramAM ekAkArapaNuM jaNAya che. eTale zarIranA pudagalonA baMdhano paMdara prakAranA thAya che. tethI baMdhana nAmakarmo paNa paMdara prakAranA thAya che. 66, 1. audArika audArika bandhana nAmakarma-dArika zarIrapaNe goThavAyelA junA dArika vargaNanA skaMdha sAthe navA audArika vagaNanA skardhanuM mizraNe karAvI ApanAra karma. eja pramANe - - 6 7. 2. vaya kriya bandhana nAmakarma-prathamanA kriya zarIra sAthe pachI AvelA vaikriya skandhanuM mizraNa karAvanAra karma. Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 68. 3. AhAraka AhAraka bandhana nAmakarmA-prathamanA AhAraka zarIra sAthe pachI AvelA AhAraka skaMdhanuM mizraNa kAvanAra ka. 69 4. audAraka tejasa bandhana nAmakarmA-pahelAM AvelA audarika skaMdhane pachI AvelA tejasa kaMdhe sAthe mizraNa karAvanAra karma. 70, 5. vaikriya taijasa banadhana nAmakama- te pahelAM AvelA vaikriya skaMdhenuM , , 7. 6. AhAraka taijasa bandhana nAmakama pahelAM AvelA AhAraka ska dhenuM ,, , * 7ra. 7. audArika kAmaNu bandhana nAmakarmA-pahelAM Avela dArika ane pachI AvelA kAmaNa sakaMdhanuM mizraNa karAvanAra karma. 73. 8. vaikriya kAmaNu bandhana nAmakarma- pahelA AvelA vaikriya , , , , - 34. 9. AhAraka kAmaNu bandhana nAmakarma - pahelAM AvelA AhAraka , , , , ( 75, 10. dArika tejasa kAmaNu bandhananAmakamapachI AvelA dArika che sAthe prathamanA tejasa kArpaNa zarIra sAthe mizraNa karAvanAra kama. . 76. 11. vekiya tejasa kAmaNa bandhana nAmakarma- prathamanA taijasa kAmaNa zarIra sAthe pachI AvelA vaikriya skaMdha sAthe mizraNa karAvanAra karma. 77. 12, AhAraka tejasa kAmaNu badhuna nAmakarma- prathamanA tejasa kAmaNa zarIra sAthe pachI Avela AhAraka zarIra sAthe mizraNa karAvanAra karma. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78. 13. tejasa tejasa bandhana nAmakarmA-prathamanA jasa sAthe pachIthI AvelA tejasa kaMdhanuM mizraNa karAvanAra karma. 79. 14. kArmANa kAmaNa bandhana nA maka-prathamanA karmANa sAthe pachI AvelA kArmANa skaMdhanuM mizraNa karAvanAra karma. 80. 15. tejasa kAmaNuM badhUna nAmakarma-tejasa ane kAmaMNa vargaNAnuM paraspara mizraNa karAvanAra kamaM: A uparathI ema samajAya che, ke-dareka zarIra pitAnI jAtanA zarIra paNe pariNamelI vargaNA sAthe ekameka thAya che, teja pramANe tejasa sAthe paNa ekameka thAya che. te ja pramANe kArmANa sAthe paNa ekameka thAya che. tejasa ane kArmANa paraspara paNa ekameka thAya che. te beyanA mizraNanI sAthe paNa prathamanAM traNa zarIrathe ekameka thAya che. dAkhalA tarIke-bhavAntaramAMthI AvelA jIva sAthe tejasa kArmANanuM mizraNa te thayeluM ja hoya che. dArika, vaikriyA athavA koIvAra AhAraka, e traNamAMnuM kaMI paNa navuM zarIra jIva bAMdhe tyAre tenuM taijasa-kAzmaNanI sAthe mizraNa karavuM paDe che. - pachI samaye samaye jema jema dArikAdika vargaNA-eTale dArika vagaMNA, taijasa vagaNa, ane kAmaNa vargaNA, Ave jAya, tema tema svAti sAthe, tejasa sAthe, kAmaNa sAthe, tejasa kAmaNa sAthe, tejasanuM tejasa sAthe, kArmANanuM kArmANa sAthe, ane taijasa kArmANanuM paraspara, ema sAta mizraNa thAya che. zarIramAM ekAkAra karanAra baMdhana nAmakarma na hoya, to eka zarIramAM navI jUnI vargaNAonuM mizraNa thaIne ekAkArapaNuM pragaTa na thAya. eja pramANe vaikriya ke AhAraka vakhate sAta prakAranAM mizraNa samajavA. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 tathA, dareka jIvane svataMtra rIte judI judI jAtanuM mizraNa karAvanAra judI judI jAtanAM baMdhana nAmakarma svIkAravAnI jarUra paDe che. saMghAtana nAmakarma- dArikAdika zarIramAM upayogI thAya tevI vaNao anaMta anaMta paramANuonA samUharUpa hoya che. e vagaMNuo chuTA chuTA paramANuonI banelI hoya che. chuTA chuTA paramANuonA jyAre jatyArUpa skaMdha thAya, tyAre vargaNa bane che. evI rIte eka eka paramANuo chuTA chuTA ane svataMtra hovAthI tenA jathA zI rIte thaI zake? javAbamAM paramANuomAM saMghAta pAmavAne-jatyArUpe thavAno guNa hoya che. e guNane lIdhe paramANuo jasthArUpa thAya, tyAre ja vagaNa banI zake che. vargaNa banyA pachI ja temAMnI amuka vaNao te te zarIra banAvavAmAM upayogI thaI zake che. eTale vagaNarUpe paramANuonA jatyA na thAya, te chuTA paramANuonA zarIra vigere racI zakAya nahIM. mATe paramANuono ja saMghAta thavA mATe paramANuomAM rahela saMdhAta guNa prakaTa the joIe. e saMghAta guNa jo ke svAbhAvika rIte ja paramANuomAM hoya che, paraMtu kyA jIvane amuka zarIra bAMdhatI vakhate, tenA mATenI vargaNAomAM rahelA paramANuo paraspara kevA prakAre saMghAta pAmI zake? athavA kevI rIte saMghAta pAmelI vargaNuo amuka jIvane maLI zake ? te nakkI karanArUM karma saMghAtana nAma karma che. je jIvanuM saMdhAtana nAmakarma jevuM hoya, te pramANe te. maLelI zarIranI vargaNAmAMnA paramANuonI saMkhyA ekatra thayelI, ane te pramANe paramANuo paraspara coMTelA-saMghAtita thayelA hoya che. eTale ke-pitAnA saMghAtana nAmakarmanA pramANamAM ja saMghAtita thayelI vagaMNuo jIva grahaNa karI zake che. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 sArAMza --te jIvane zarIra racavA mATe maLatI va NA je paramANuonI banelI heAya che, temAMnA paramANuomAM rahelA sadhAta paryAya pragaTa thavAnuM-te jIvane uddezIne cAkkasa mApa-karI ApavAnuM kAma te te jIvanA saghAtana nAmama`tu che. 81. 1.-audArika saghAtana nAmaka audArika zarIra mATe grAhya va AnA paramANuonA saghAta bhAva pragaTa karAvanAra kama. 11 82. 2.-- vikraya saMghAtana nAmaka--vaikriya zarIra mATe grAhya va NAomAMnA paramANuno sadhAta bhAva pragaTa karAvanAra kama'. 83. 3. AhAraka saghAtana nAmakama--AhAraka zarIra mATe grAhya va AomAM paramANutA sadhAta bhAva pragaTa karAvanAra kama, 84. 4. taijasa saMghAtana nAmakrama--tejasa zarIra mATe grAhya varSAMzuAomAM paramANuone sadhAta bhAva pragaTa karAvanAra ka. 85. 5. kANu saMghAtana nAmaka --kAmhaNu zarIra mATe grAph va NAomAM paramANuone sadhAta bhAva pragaTa karAvanAra ka. te te zarIra mATe grahaNa karelI vaNAomAM rahelA paramAkSuonA paraspara pIDIbhAva saMghAtana nAma kare che. ane te te-zarIrapaNe pariNAma pAmelI va Ane judA judA zarIranI navI junI va`NA sAthe mizraNa karavAnuM kAma badhana nAmakarmo kare che. zarIrapaNe pariNumAvavAnuM kAma zarIraparyAptinuM che, paraMtu, vA maLavAthI zarIra baMdhAvA sudhInuM kAma zarIra nAmakarmAnu` che. Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 sahunana nAmakama --zarIramAMnA hADanI majabutAI nakkI. karavAnuM kAma A karmonu che. 86 1. vajraRSabhanArAMca sahanana nAmakama-vAMdarIte jema tenuM baccu ceAMTI rahe, tevIrIte e hADakAM paraspara coMTI rahe, tene maTadha kahevAmAM Ave che. tenuM bIjuM nAma nArAma dha kahevAya che. e rIte ceAMTelA hADakA upara pATArUpa trIju hADakuM vITAyelu' hAya, tene RSabha kahevAmAM Ave che. te pATA ane nArAca dharUpa paraspara joDAyelA e hADakAmAM sAMsaruM utarI jAya tevuM vajra eTale khIlArUpa cothuM hADakuM parAvAyelu hoya, AvI jAtanI majabutI je zarIramAMnA hADakAnI heya, tenuM nAma vajraRSabhanArAca sahanana kahevAya che. jIvate tevu sahanana apAvanAra karmo-vajraRSabhanArAca sahunana nAmaka kahevAya che. 87. 2. RSabhanAca sahanana nAmakax~tenI racanA upara pramANe hAvA chatAM vacce vajra-khIle na hoya, evI majabhutIvALA hADakAnA bAMdhe RSabhanArAca sahanana kahevAya che. teve! badhA apAvanAra karmI RSabhanArAMca sahunana nAmaka kahevAya che. 88. 3, nArAya sahunana nAmaka--mAtra banneya tarapha maTabaMdha ja hoya, vajra ane pATA na hoya, tevI majabutAI vALA hADakAMnA khAMdhe nArAca sahunana kahevAya che. tevu sahanana apAvanAra ka tArAca sahunana nAmaka kahevAya che. 89. 4. anArAya sahanana nAmakama--eka tarapha maTabaMdha ane khIjI tarapha khIlIrUpa hADakAthI TakAvela hAya, Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 203 tevI majabutAIvALA kAno bAMdho ardhanArI hanana kahevAya che. tevuM saMvanana apAvanAra kama ardhanArIca saMhanana nAmakarma kahevAya che. 90, 5. kilikA saMhanana nAmaka baneya hADakAMone mAtra khIlIthI aTakAvI rAkhelA heya, tevI majabUtIvALe bAMdhe kilikA saMhanana kahevAya che. tevuM saMhanana jIvane apAvanAra karma kilikA saMhanana nAmakarma kahevAya che. 9. 6. sevA saMhanana nAmakarmA-mAtra hADakAnA cheDA paraspara joDAyelA hoya, paraMtu tenI majabutI mATe kazI khIlInI, pATanI ke maTibaMdhanI goThavaNa na hoya, te hADakAMvALo bAMdho, te sevAta saMhanana gaNAya che. te bAMdhe apAvanAra karma sevArtA saMhanana nAmakarma kahevAya che. A saMhanane sthAvara che, devatAo ane nArakone hetAM nathI, kemake-teone hADakAM hotAM nathI. mAtra trasa tiryaMca ane manuSyane heya che. sutAra leke makAnanA bAMdhakAmamAM lAkaDAnA judA judA sAMdhA kare che. te sAMdhAomAM keTalIka jAtanA sAMdhAnA nAma gaumukhI, nArA, haSabhanAthaca, vajaSabhanAca evAM paNa nAme hoya che. zarIra paryAptithI hADakAM bane, paraMtu tenI majabutAI TharAvavAnuM kAma A karmanuM che. saMsthAna nAmakarma A kama zarIranI sArI ke kharAba AkRti utpanna kare che. 9ra. 1. samacatura saMsthAna nAmarma-sama=sarakhI catura=cAra, astra-khuNa saMsthAna=AkRti, cAra khuNA jemAM sarakhA hoya, tevI AkRti te samacatura saMsthAnA Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 evo AkAra apAvanAra karma, samacaturastra saMsthAna nAmakama. padmAsane beThelA puruSane 1. jamaNo DhIMcaNa ane DAbo khabho. 2. DAbo DhIMcaNa ane jamaNo khabhe. 3 hatheLI ane lalATa tathA 4. be DhIMcaNa e cAra vaccenuM aMtara sarakhuM hoya, te samacatura saMsthAna kahevAya che. AvI AkRti pitAnA 108 AgaLanI uMcAI ane bAra AMgaLanI zIkha dharAvatA puruSane hoI zake che. eTale tenA dareka avayavo sama pramANa hoya che. rekhAo vigere zubha hoya che. sAmudrika zAstra jevAthI vistArArtha samajI zakAze. 93, 2. covaparimaMDaLa saMsthAna nAmakama-vaDanuM jhADa jema upara ghaTAdAra dekhAya che. te pramANe je zarIranI AkRti nAbhinA uparanA bhAgamAM sAmudrika zAstramAM kahela dareka sulakSaNayukata hoya che. paraMtu nIcenA bhAgamAM khAmI hoya che. tenuM nAma nyAdha parimaMDaLa saMsthAna kahevAya che, evI AkRti apAvanAra kama-nyodha parimaMDaLa nAmaka. dha=Da. 94. 3. sAdi athavA sAcI saMsthAna nAmakarma- zarIramAM nAbhithI mAMDIne nIceno bhAga sAmudrika zAstrokta lakSaNovALo hoya, ane uparanA bhAga lakSaNothI yukta na hoya, te sAdi saMsthAna athavA sAcI eTalI zAlmalInuM jhADa, tenAM thaDa sArAM hoya che, paraMtu upara DALa, pAMkhaDAM, pAMdaDAM vigerenI evI suMdara ghaTA nathI hotI. tethI tenA jevI zarIranI AkRti hovAthI sAcI saMsthAna evuM nAma paNa kahevAya che. tevI AkRti apAvanAra karma sAdi athavA sAcI saMsthAna nAmakarma. 65. 4. kuja saMsthAna nAmakarma--mAthuM, Doka, hAtha, Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 205 paga vigere barAbara sAmudrika zAstramAM kahela lakSaNe pramANe hoya che. ane chAtI, peTa, vigere lakSaNa pramANe na hoya, te zarIranI AkRtinuM nAma kAja saMsthAna kahevAya che. tevuM saMsthAna apAvanAra karma. phaja saMsthAna nAmakama. 96, 5, vAmana saMsthAna nAmakama-Doka, mAthuM, hAtha, paga vigere lakSaNa rahita hoya, ane chAtI, peTa vigere lakSaNa sahita hoya. eTale ke kuja karatAM viparIta haya, te vAmana saMsthAna. ane tevuM saMsthAna apAvanAra kamaM-vA mana saMsthAna nAmakama. 97. 6. huDaka saMsthAna nAmakarma-zarIranA dareka aMgo ane avaya zAstrokta lakSaNa vagaranA hoya, tevuM zarIra haMDaka AkRtivALuM kahevAya che. tevI AkRti utpanna karanAra ha haka saMsthAna nAmakama. nirmANa nAmakama aMgopAMganA sthAna nakkI karI Ape che. aMgopAMga nAmakarma aMge pAMga utpanna kare. zarIra paryApti zarIrane lAyakanI taiyArI karI Ape che. indriyamaryAti nAmakarma aMgopAMgamAMthI Idriyone lAyakanI taiyArI karI Ape che. saMghayaNa nAmakarma majabutI, ane saMsthAna nA ma zarIra ane tenA avayenI samapramANa ke viSama pramANanI AkRti banAvavAmAM kAraNa bhUta thAya che. vaNa: gaMdha: rasa: spaza: nAmakama-zarIranA raMga nakakI karanAra varNa nAmakama che. zarIranA gaMdhe nakkI karanAra gadha nAmakarma che. zarIranA svAda nakkI karanAra rasa nAmaka che. ane zarIranA sparza nakakI karanAra sparza nAmakarma che. raMga, gaMdha, rasa, ane sparzI asaMkhya prakAranA che. paraMtu Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 te sarvanuM ekIkaraNa karIne jaina zAstrakAroe karmagraMtha vigerenI zAstrIya paribhASAmAM pAMca raMga, be gaMdha, pAMca rasa ane ATha sparza nakkI karyA che. temAM sarvano samAveza thAya che. varNa pAMca-lAla, pILo, kALo, lIle, gheLo [ rakata, pita, kRSNa, nIla, veta ] - gaMdha be--suMgadha, durgadha [ surabhi, durabhi ] rasa pAMca-gaLyo, khAro, turo, kaDavo, tIkhe [madhura, lavaNa, kaSAya, tikta-kaDavo, kaTu-tIkha ] sparza ATha-suMvALe - khaDabacaDo, kaMDo-una, halake-bhAre, cIkaNe-lukha, [mRdu-karkaza, zIta-uSNa, laghu-guru, snigdha-kSa ] . keTalAka jIvonAM zarIra lAla hoya che, bera. keTalAkanAM kALAM hoya che, kAgaDo keTalAkanAM pILAM hoya che, haLadara. keTalAkanAM lIlAM hoya che, pipaTa. keTalAkane raMga ghaLA hoya che, bagalA. DuMgaLI, lasaNa, vigere keTalAka nAM zarIra dugaMdhavALAM hoya che. gulAba vigere jIvonAM zarIra suMgadhI heya che. | maracAM tIkhAM hoya che. zeraDI gaLI hoya che. karIyAtuM kaDavuM hoya che. hImaja turI hoya che. mIThuM khAruM hoya che. pANInuM zarIra ThaMDu hoya che. agninuM zarIra unuM hoya che. rUnuM zarIra halakuM hoya che. loDhAnuM zarIra bhAre hoya che. maganuM zarIra luchuM hoya che. eraDInuM zarIra snigdha hoya che. TeTI, phaNasa, sItAphaLanuM zarIra khaDabacaDuM hoya che. tarabucanuM suMvALuM hoya che. AvA saMkhyAbaMdha dAkhalA gaNAvI zakAya che. A eka jIvanA zarIramAM eka karatAM vadhAre raMga, rasa, gaMdha, Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sparza, hoya che judA judA bhAgamAM ane avayavomAM paNa judA judA hoya che. keTalAkamAM badhAye hoya che. paraMtu mukhyatAnI apekSAe amuka jIvamAM amuka raMga, ema kahevAya che. dAkhalA tarIke -bhamaro kALo kahevAya che. paNa tenuM moTuM pILuM hoya che. tenA zarIramAM lehI vigere lAla paNa hoya che. pipaTa lIlo paNa tenI cAMca lAla, kAMThale kALo hoya che. - mANasanA zarIramAM leAhI-lAla, pItta-pILuM, carabI dhaLI, vALa kALA, naso lIlI, eja pramANe pItta kaDavuM, kapha khAre ke mIThe hoya che. tIrthaMkara bhagavaMte, patinI strI vigerenAM zarIro sugaMdhI hoya che. tyAre mAchImAra vigerenAM durgadhathI bharelAM hoya che. kasturIyA mRga sugaMdhI hoya che. bhUMDa durgadhI hoya che. vigere. 98. 1-1 rakta varNa nAmakarma-zarIra lAla raMganuM karanAra kamaM. 99. 1-2 nIla va nAmakama-4, lIlA ,, , 100. 1-3 pIta vaNuM nAmakarma-, pILA ,, ,, ,, 101. 1-4 kRSNa varNa nAmakarma-, kALA , , ,, 102. 1-5 zveta varNa nAmakarmA , dheLA ,, , , 103. 2-1 surabhi gaMdha nAmakarma, sugaMdhI ,, ,, 104 2-2 durabhigadha nAmakarma- durgadhI ,, ,, 15. 3-1 madhura rasa nAmakama-zarIra gaLyuM karanAra karma. 106. 3-re tikta sa nAmakarmA-zarIra kaDavuM karanAra karma, 107 3-3 kaTu rasa nAmakarmazarIra tIkhuM karanAra kama. 108. 3-4 kaSAya rasa nAmaka maM--zarIra tUruM karanAra karma. 109 3-5 lavaNa rasa nAmakarma-zarIra khAruM karanAra karma. Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 110. 4-1 mRdu sparza nAmakama-zarIra suMvALuM karanAra karma 111. 4-2 karkaza sparza nAmakarma-zarIra khaDabacaDuM karanAra karma. 112 ka-3 zIta sparza nAmakarma-zarIra ThaMDu karanAra karma 113. 4-4 uSNasparza nAmakarma-zarIra unuM karanAra karma. 114. 4-5 ladhu sparza nAmakarma-zarIra haLavuM karanAra karma, 115. 4-6 guru sparza nAmakama-zarIra bhAre karanAra karma. 116, 4-7 snigdhapa nAmakarmA-zarIra cIkaNuM karanAra kamI 117. 4-8 sakSa sparza nAmakarma-zarIra luchuM karanAra karma varNa, gaMdha, rasa, sparza, te guNe pudagalAmAM hoya ja che. pudagalanuM zarIra baMdhAya eTale temAM varNa, gaMdha, rasa, sparza hovAnAja. te pachI te utpanna karanAra karmonI zI jarUra che? tenA javAbamAM kahevAnuM ke-te te jIvanA te te zarIranA pratiniyata varNAdi varNAdika nAmakarma vinA saMbhavita nathI. mATe te te karmonI jarUra rahe ja che. kAM te darekanA varNAdika sarakhA ja thAya. kAM te na ja thAya. mATe vicitratA dekhAya che, te karmo vinA saMbhave nahIM. AnupUvI nAmakama-AnupUrvI eTale eka pachI eka anukrame rahelA AkAza pradezonI zreNIo, te AnupUvI maraNa pachI bIje ThekANe janma levA jatAM AtmAne AkAza pradezanI zreNI anusAre cAlavuM paDe che te rIte jatAM jyAMthI vaLAMka vaLavAne hoya, te sthaLethI bIjI zreNI upara caDavAne A kama jIvane madada kare che. jyAMthI mare tyAMthI jIva sIdhI lITImAM ja cAle che. vaLAMka vaLyA pachI paNa sIdhI lITImAMja cAle che. vadhumAM vadhu traNa vaLAMka jIvane vaLavAnA hoya che. eTale maraNa pachI utapana thatA vadhumAM vadhu cArathI pAMca samaya lAge che. (A vAta zikSake barAbara samajAvavI) Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 209 utpatti sthaLa maraNa sthaLa +-vakra-vaLAMka - utpatti maraNa sthaLa cokaDI karela sthaLe AnupUvI nAmakarmane udaya thAya che. 118, 1, nAraka AnupUvI nAmakarma-AkAza pradezanI zreNI upara thaIne naraka gati tarapha cAlatAM vaLAMka vaLavAne hoya tyAM tyAM jIvane aTakavA na detAM nAraka tarapha vALI daI naraka gatimAM pahoMcADanAra karma-nAraka AnupUvI nAmakama 119. 2. deva AnupUva' nAmakarma-devagati tarapha jatAM vaLAMka vaLavAnA sthaLe madada karIne jIvane devagatimAM laI janAra kama. 120. 3. manuSya AnupUvI nAmakama--manuSyagati tarapha jatAM vaLAMka vaLavAnA sthaLe madada karIne manuSyagatimAM laI janAra karma. 1ra1. 4. tiryaMca AnupUrvI nAmakama-tiryaMcagati tarapha jatAM vaLAMka vaLavAnA sthaLe madada karI chavane tiryaMcagatimAM laI janAra ka. ka, bhA. 1-14 Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 gati nAmakarma te paristhitimAM jIvane javuM ja paDaze" ema nakkI karI Ape che. paraMtu jatI vakhate AkAza pradezanI zreNI vinA te jIvathI gati karI zakAya nahIM. Avo kudaratI niyama che. utpatti sthaLa sIdhuM na hoya, to zreNI upara cAlatAM cAlatAM judA judA kATakhUNuM karavA paDe tema hoya, tyAre jyAM jyAM kATakhUNuM karavA paDe tema hoya, tyAM tyAM jIvane aTakavuM paDe, paraMtu tyAM aTakavA na detAM A AnupUvI nAmaka udayamAM AvI, te te gati tarapha jIvane AkAzapradezonI zreNI upara calAbe jAya che. ane utpattisthaLe pahoMcADe che. kATakhUNuM-vaLAMka chava na vaLe te ISTasthAne pahoMcI zake nahIM eTale A vaLAMka vaLavAnI jarUrIyAta UbhI thAya tyAM jIvane vaLAvanAra A kama che. A karma na hoya, te vaLAMka vaLavAne ThekANe aTakI jAya athavA bIje sthAne cAlyo jAya, jyAM utpanna thavuM joIe tyAM jaI na zake. paraMtu zreNuM upara cAlavAnuM to jIvane dravyadharmo-lekasvabhAvekudaratI rIte ja hoya che. vihAgati-nAmakarma, - trasa jIvone cAlavAnI zakti maLe che. paraMtu cAlavA cAlavAmAM pharaka hoya che. UMTa ane baLadanA cAlavAmAM pharaka che, haMsa ane kAgaDAnI cAlamAM pharaka che. vIMchI ane tIDanI cAlamAM pharaka che. vAMdarA ane kUtarAnI cAlamAM pharaka che, AvA asaMkhya pharakene zubha ane azubha eTale ke sArA ane kharAba e be vibhAgamAM dareka cAlavAnI rItano samAveza karavAmAM Avyo che. vihAyasa eTale AkAza. temAM gati, vihAgati 122. 1zubha vihAyogati nAmakarma-bIjAne priya lAge tevI cAlavAnI sulakSaNa rIta pramANe cAlavAnI rIta apAvanAra kama. Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 211 123. 2. azubha vihAgati nAmakarma -bIjAne na game tevI kharAba vicitra rIte cAlavAnI rIta apAvanAra karma. apratipakSa pratyeka prakRtie 124. 1. agurulaghu nAmakarma-jIvanuM zarIra-guru paNa nahIM, laghu paNa nahIM. temaja laghu guru paNa nahIM. evuM aguruladhu pariNAme pariNameluM hoya che. tevA pariNAmavALuM jIvanuM zarIra banAvanAra agurulaghu nAmaka che. zarIra pudgala paramANunuM bane che. te pudgala paramANunA saMghAta, varNa, gaMdha, rasa, sparza, saMsthAna vigere anaMta pariNAma hoya che. te dareka parisumamAM ghaNuM vicitratAo hoya che. e vicitratAomAM anaMta guNa hAni, asaMkhyAta guNa hAni, saMkhyAta guNa hAni, anaMta bhAga hAni, asaMkhyAta bhAga hAni, saMkhyAta bhAga hAni, anaMtagaNu vRddhi, asaMkhyAta guNa vRddhi, saMkhyAta guNa vRddhi, anaMta bhAga vRddhi, asaMkhyAta bhAga vRddhi, saMkhyAta bhAga vRddhi, pramANe sthAna hAninA ane cha sthAna vRddhinA hoya che. e rIte cha sthAna hAni ane cha sthAna vRddhinA dhoraNe zarIramAM paNa e pariNuma thavo ja joIe. tenuM nAma aguruladhu paryAya pariNuma kahevAya che. kayA jIvanA zarIramAM kaI jAtanA agurulaghu paryAyane kaI jAtane pariNAma thAya ? te jIvavAra nakkI karI ApavAnuM kAma A agurulaghu nAmakamanuM che. 125 2. upaghAta nAmakama-paDachAbhI, rasoLI, laMbikA, cAra dAMta vigere potAnA ja avayavo vaDe duHkhI thavuM, athavA baMdhAvuM, pakaDAvuM, paDI maravuM, vigere pitAnI bhUlathI potAne harakata thAya, maraNa thAya, upadhAta thAya, te upaghAta. upaghAta karAvanAra karma upaghAta nAmakarma. 126, 3. pasaghAta nAmakarma-keTalAka tejasvI mANaso jotAMnI sAthe ja jonAra upara chApa pADI de che. athavA bolavAnI Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21ra chaTAthI meTAmAM moTI sabhAmAM paNa sabhAsadone dabAvI de che, ane AkaSI le che. buddhizALI sabhApatine ya AMjI nAMkhe che, te zakti parAghAta zakti kahevAya che. tevI zakti utpanna karanAra karma parAghAta nAmakarma, - 1ra7. 4. ucchavAsa nAmakamaM-zvAsozvAsa vagaNanAM pugalo grahaNa karI zvAsocchavAsapaNe pariNumAvI zvAsocchavAsa levAne lAyaka banAvavAnuM kAma to zvAsocchavAsa paryApti nAmakama kare che. jema bhASA bolavAne mATe bhASA vagaNane bhASA paNe pariNumAvavI vagere kAma kare che, te pramANe. paraMtu bhASA jyAre bolavI hoya, tyAre belAya che. kAyama dhoraNe ApaNe niyamita rIte bhASA belatA nathI. tyAre zvAse zvAsa to niyamita cAlyA kare che. te niyamita zvAsocchavAsa calAvavAnI zakti-labdhi zvAsocchavAsa nAmakama utpanna kare che. A karma na hota, te-jIva bhASAnI mAphaka zvAsocchavAsa paryApti nAmakarmanA udayathI zvAsocavAsa laI mUkI zakata. paraMtu amuka vakhatamAM amuka saMkhyAmAM zvAse chuvAsa kAyama cAlavA joIe. e niyamana raheta ja nahIM. 128. 5. Atapa nAmakama-sUryanuM vimAna dedIpyamAna sphaTikamaya pRthvIkAyanuM che. temAM pRthvIkAya jIvo che. paraMtu tene ApaNe sparza karIe, to te ThaMDu hoya paraMtu dUra Ata -garamI utpanna karI zake che. jethI te jAtanI garamInuM nAma Ape che. evo AtApa jIvanA zarIramAM utpanna karanAra kameM Ata5 nAma - A karma phakta sUryanA vimAnanA pRthvIkAya jIvone ja hoya che. jagatamAM bIjA koI jIvane hetuM nathI. agni uno lAge che, Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 ane teno tApa paNa lAge che. chatAM tene Atapa nAmakarmano udaya nathI hoto. kemake-agni jAte ThaMDe hoIne dUra dUra tApa phelAve, ema nathI hotuM. tyAre agnine (dAhaka) uSNa paza nAmakarma ane vicitra prakArano Akaro prakAza karatA rakta taNuM nAmakarmano udaya hoya che. tethI teno uSNa prakAza phelAya che. 129. 6. udyota nAmakama-caMdra, tArA vigerenA vimAno,. khajuA, pataMgIyA, ratna, hIrA, auSadhio vagerenA zarIra camakatA hoya che. paraMtu tethI garamI lAgatI nathI. ulTA e prakAza ThaMDA hoya che. tenuM nAma udyota kahevAya che. evo udyota zarIramAM utpanna karanAra karma udyota nAmakama. labdhivaMta muni mahAtmAonA vaikriya zarIramAM, denA uttara vaikriya zarIramAM, tathA upara gaNavelA caMdrAdikanA vimAna vigeremAM udyota nAmakarmane udaya heya che. 130, 7, nirmANa nAmakarma-aMgopAMga nAmarmAdika karmoe utpanna karelA zarIranA aMgopAMgo kyA jIvane? zarIramAM kaye ThekANe goThavAvA joIe? te kAma nimaNu nAmakarmanA udayathI thAya che. jo nirmANa nAmakama jIva-vAra juduM juduM na hoya, te aMge pAMge che te jIvane je ThekANe hovA joIe, te ThekANe goThavAya ja nahIM. hAtha pIThamAM ane nAka pagamAM kema na coMTI jAya ? 1318, jina nAmakarma-ATha mahA prAtihAryA vigere mahAzobhA je karmanA udayathI jIvane prApta thAya, ke je zobhA te jIvanI tribhuvanapUjyatA jaNAvI zake che, te tribhuvanapUjyatAnA upAdaka karmanuM nAma jinanAmakarma kahevAya che. tene vipAka kevaLajJAnI paNa tIrthaMkara paramAtmAone ja heya che. Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 apratipakSa pratyeka prakRtie pUrI thaI have-20 sapratipakSa pratyeka prakRtie; temAM :.. 10 trasadazaka: 10 sthAvaradazaka: 132. 1. trasa nAmakarma-lokamAM sarvatra gati karavAnI AtmAnI zaktine maryAdita banAvI amuka amuka jIvane amuka hada sudhI pitAnI IcchA pramANe cAlavAnI zakti je karmane lIdhe maLe che, te karmanuM nAma trasa nAmakarma che. jethI karIne TADha, taDakAne lIdhe jIvo bIje sthAne pitAnI meLe jaI zake che. 133. 2. sthAvara nAmakarma-jIvone sthira rAkhavAnuM kAma A karma kare che. AtmAmAM Urdhvagatizakti che. tene saMdhIne trasa nAmakarma amuka rIte ja cAlavAnI zakti che ke Ape che, tyAre sthAvara nAmakarmathI te zakti paNa raMdhAya che. trasa nAmakarmane udaya na hoya, tene ja sthAvara nAmakarmanuM kArya gaNIe, te AtmA Urva. gati karI jAya. paraMtu saMsAramAM rahe nahIM. trasa nAmakarma na hoya eTalA uparathI jIvo sthira na rahI zake. mATe sthira rAkhanArA sthAvara nAmakarmanI jarUra paDe che. TADha-taDakAthI herAna thavA chatAM bIje javA na de, ane sthira rAkhe, te sthAvara nAmakarma. 134, 3. bhAdara nAmakarma-AbhAne sthUla svarUpamAM mUkanAra A kama che. AtmA arUpI hovA chatAM chevo rUpI gaNAya che, te A kamane lIdhe jaNAya che. eka ke ghaNA bhegA thAya te paNa dekhAI zake tevA jIvo thAya che. bAdara pariNamI yugale mAraphata jIvone bAdara banAvanAra A karma che. 135. 4. sUma nAmakarma-A kama AtmAnuM rUpIpaNuM to utpanna kare ja che, paraMtu te ghaNuM bArIka sUkSma utpanna kare Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 215 che. eTale ke ghaNuM zarIra bhegA thAya, to paNa koI paNa rIte ApaNuM AMkha vigerethI nA zakAya ja nahIM, evA zarIranA rUpa vagere banAve. te sUkSma nAmakarma gaNAya che. paraMtu bAdara nAmakarmane udaya na hoya, te sUkSma thAya, ke sUkSmane udaya na hoya, te sthUla-bAdara thAya, ema samajavAnuM nathI. beyane udaya na hoya, te AtmA arUpI rahe che. eTale pugala paramANuomAM sthUlatA ane sUkSmatA guNa che. te judA judA jIvane potapotAnA A be karma pramANe judA judA prakAre pragaTa thAya che. ane arUpI AtmA mATe sUkama ane sthUla tarIkenA vyavahAra lAyaka utpanna kare che, mATe e be prakRtie jIvavipAkI paNa che. 136. 5. paryApti nAmakarma-koIpaNa prANuM jIvatuM hoya che. tyAre tenI cha vana kriyAo cAlatI hoya che. AhAra kara, zarIra bAMdhavuM, IdriyonI racanA karavI, niyamita socchuvAsa le, bolavuM, ane vicAravuM, A che kAma karavAnI zakti ApaNumAM ApaNe joIe chIe. AvuM kAma karavAnI zaktio je ApaNumAM na hoya, te ApaNe jIvIe chIe, ema mAnI zakAya ja nahIM. jIvavAnuM kAma thAya ja nahIM A cha zaktionI madadathI ApaNe jIvavAnuM kAma karIe chIe. jIvavAnuM (prANadhAraNa karavAnuM) kAma baMdha paDe ke prANI marI jAya che. pharI pAchI bIjA janmamAM e zaktio calAvavAnA cha sAdhane maLe che, tyAre jIvI zakAya che. A zakti calAvavAnA sAdhananuM nAma ApaNuM, zAstranI paribhASAmAM paryApti kahevAmAM Ave che. A cha zaktio AkhI jIMdagI sudhI kAyama TakI rahe, tene mATe utpanna thatI vakhate evI goThavaNa thAya che ke- aMtamuhUrtamAM navA utpanna thatA jIvane e zaktio calAvavAnA sAdhane pragaTa thAya che, ane pachI aMdagIbhara tenuM kAma cAlu thAya che. eke Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 ndriyone 4, vikalendriyone 5, ane paMcendrione sAmAnya rIte 6 zaktio hoya che. have je jIvone jeTalI zaktio hoya, te mATenA zarUAtamAM sAdhano pUrA karyA pachI je jIva maraNa pAme, te paryApta-sva jIvanazani calAvavAnA pUrA sAdhanathI saMpanna gaNAya che. ane je jIva sva-yogya jIvanazakti calAvavAnA pUrA sAdhanathI saMpanna thayA vinA-aryAptapaNe maraNa pAme, te jIva aparyA. ta gaNAya che. chatAM koI paNa jIva prathamathI traNa paryAtinA sAdhano pUrA utpanna karyA vinA maraNa pAme ja nahIM. keTalAka -ogya jIvana zaktionAM sAdhano pUrA meLavyA vinA marI jAya che. tenuM kAraNa tene aparyApta nAmakarmane udaya hoya che. ane keTalAka jevo pitAne jeTalI jIvanazaktio hoI zake teTalInA saMpUrNa sAdhane meLavIne ja mare che. kemake tene paryApta nAmakarmane udaya hoya che. utpanna thatAnI sAthe aMtamuhUrtamAM 00 0000 cha sAdhane jIva utpanna kare che, te che paryAddhio kahevAya che, tenI madadathI pachI AkhI jIMdagI AtmA cha jIvanakriyAo calAve che, e chaeya sAdhano zarIra je pugalanuM bane che, tenAja bane che. paraMtu chelI traNa dhArobhASA ane mananA pugalone pariNAve che. eTale je kamanI madadathI AtmA potAne yogya tamAma jIvanazaktio calAvavAnA sAdhanathI saMpanna thaI zake che, te karmanuM nAma paryApta nAmakarma kahevAya che, ane te karmanA udayavALo jIva paryApta jIva kahevAya che. eja pramANe je karmanI madadathI svayogya paryAptinA sAdhana pUrA karyA vinA ja jIvane bharavuM paDe, kemake svagya paryApti pUrI Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 217 karAvanAra karma che nahIM, eTale te pUrI thayA pahelAM maravuM ja paDe, te aparyApta nAmakarma che. ane te jIvanuM nAma aparyApta jIva kahevAya che. AtmAnuM svarUpa sadA jIvaMta ane rautanyamaya che, paraMtu je tene AhAra, zarIra, indri, zvAsozvAsa levAnI zakti vagere na maLe, te jIvato che ke nahIM ? te jaNAya ja nahIM. eTale paryApta nAmakarma tenA anaMta mahAjIvanane maryAdita banAvIne amuka maryAdA pUrvakaja jIvana jIvavA de che. aparyApta nAmakama tenA upara paNa kApa mUke che. bahuja zeDo vakhata mAtra heja ja jIvana pravRtti calAvI daI jIvavA de che. pachI vaLI janmAktaramAM bIjI navI taiyArI karavI paDe che. ahIM aparyAptine artha paryAptine abhAva samajavAnuM nathI, paraMtu paryApti jIvane thoDe ghaNe jIvavA de che. temAM paNuM kApa mUkIne aparyApti bahu a85 vakhata sudhI jIvavA de che. ahIM 3 ne artha alpa che, sAdhAraNa rIte AkhA sadazaka ane sthAvaradazakanI taddana viparItatA levAnI nathI, paraMtu trasadazakamAM je sagavaDa hoya che, tenI alpatA sthAvara dazakamAM hoya che. eTale atrasa (a5trasarasthAvara) bAdara abadara (a5bAdara=sUkSma) paryApta aparyApti (a85=ochI paryApti) pratyeka apratyeka (alpa pratyeka sAdhAraNa) asthira (a5sthira) zubha azubha (a5zubha) subhaga asubhaga (durbhAga-alpasubhaga) trasa thira * * * * * * * * Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 sura asuravara (du:svara-alpa svara) Adeya anAdeya (a85 Adeya) yazaH ayaza (apayaza) a5tratAne aMge sthAvara paNa kaMpanI anubhave che, paraMtu vyavahAra bhASAmAM tene sthAvara kahevAmAM harakata nathI. te ja pramANe arUpI AtmAnA rUpI svarUpanuM preraka bAdara nAmakarma che, ane te asaMkhya ekaThA maLe tyAre dekhI zakAya, tyAMthI mAMDIne hajAra hanara jananI bAdaratA-sthUlatA dhAraNa kare che. tethI vadhAre skUlatA AtmA dhAraNa karI zakato nathI. (uttara vaikriya sivAya) eTale bAdara nAmakarma AtmAnI zaktine maryAdita banAve che. tyAre taddana arUpI AtmA na dekhI zake teTalI bArIka sthUlatA dhAraNa kare che eTale te vyavahAra bhASAmAM sUma gaNAya che e pramANe paryAptinA saMbaMdhamAM upara AvI gayuM che. bAkInA saMbaMdhamAM AgaLa AgaLa batAvIzuM. 137. 7. pratyeka nAmakarmA-eka jIva potAne mATe, svataMtra eka zarIra bAMdhI zake tevI zakti apAvanAra pratyeka nAmakarma che. - 138, 8. sAdhAraNa nAmakarma-eka jIva pitAne mATe eka zarIra na bAMdhI zake. paraMtu anaMta vacce eka ja bAMdhI zake; tevA sAdhAraNa nAma karmanA udayathI sAdhAraNa eTale saiyAruM, ghaNAnuManaMtanuM eka zarIra maLe che. AtmA zarIra upAdhi rahita che, tyAre pratyeka nAmakarma tene zarIranI upAdhivALo banAve che, zarIra vinA tene rahevA ja detuM nathI. emAMthI chuTe ke bIjAmAM bAMdhe che. chatAM pratyeka nAmakarma Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 219 tene mATe eka svataMtra zarIranI sagavaDa Ape che. tyAre sAdhAraNa nAmaka alpa pratyeka nAmakama' che, te anaMtA vacce ekaja zarIra Ape che. jo ke sAdhAraNu nAmakama jagatanA tamAma sAdhAraNa jIvAte mATe eka zarIra bAMdhavAnI pharaja pADatuM nathI, para Mtu anaMtA vacce eka eka zarIra manAvavA de che. eTale teTalI azataH pratyekatA te zarIzamAM paNu hAya che. paraMtu vyavahAra bhASAmAM samajavA mATe tene sAdhAraNa kahevu' vadhAre ThIka paDe che. 139.-9. sthira nAmakama-zarIramAM dareka avayava netaranI ke rabbaranI mAphaka vaLI jAya tevA hAya, teA zarIra TaTTAra rahI zake nahI. mATe hADakAM dAMta vigere sthira rahe tevA hovA joIe. te jAtanI sthiratA utpanna karanAra kama` sthira nAmaka che. A ka zarIranA avayavAmAM sthiratA lAve che. C 140.-10 asthira nAmakama--te ja pramANe jo zarIranA dareka avayava sthira hoya ane vaLe tevA sthitisthApaka na hoya, tA paNa zarIranuM Ama cAlI zake ja nahIM. mATe jIbha vigere zarIranA avayavA asthira-eTale jema vALavADhAya tema vaLe te kAmamAM AvI zake, e pramANe vALyA vaLe tevA avayava zarIramAM hAya che, te A asthira nAmaka ne lIdhe hoya che. pudgala dravyamAM sthiratAnI ane asthiratAnI banneya zakti che, paraMtu amuka avayaveAmAM amuka jIvane sthiratA ane amuka jIvane asthiratA hoya che, te A banneya karmAMta lIdhe hAya che, A e karyuM na hoya, to kAM te! AkhuM zarIra te AkhuM zarIra DhIlu' lAcA jevu hota. akkaDa haiAta, kAM AtmAnI sthitisthApaka sthitinuM A karmoniyamana kare che. 141-11. zubha nAmakama---sAmAnya rIte manuSyAdikanA Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 zarIrane uparano bhAga ane sAmAnya rIte darekanA zarIrane AgaLane bhAga zubha gaNAya che. kemake temAM mukhya atiya jIbha, kAna, nAka, AMkha ane moTuM, hRdaya, magaja, jJAnataMtuonuM kendra brahmAstra vigere vadhAre upayogI, AgaLa paDatAM, dekhAvaDAM, AkarSaka tathA suMDha, hAtha, zIMgaDAM vigere bacAvanA sAdhana tarIke upayogamAM AvatAM, tathA prANune zobhAvanArA avayavo tarIke gaNAtAM uttamAMga (mAthuM) vigere avayavo e AgaLanA bhAgamAM AvelA hoya che. e arthonI evI manarama racanA zubha nAmakarmane AbhArI che 14-12 azubha nAmakarma-tyAre, zarIrane nIcene ke tiryaMcone pAchaLanA bhAgamAM-maLAzaya, mUtrAzaya, jananasthAna, garbhAzaya, vIryAzaya pavitrApavitra bhUmi sAthe saMbaMdha dharAvatA paga vigere hoya che. te avaya azubha gaNAya che. te A karmane lIdhe hoya che. avayavo aMge pAMga nAmakarmane lIdhe maLe che, nirmANa nAmakarmane lIdhe aMgopAMga potapotAne gya ThekANe goThavAya che. paraMtu amuka avayavo sArA che, amuka kharAba che, e anubhava paNa jagajAhera che. kemake mastakane sparza karIe to rAjI thAya che. ane pagane sparza karIe to nArAja thAya che. sArA-naThArA avayavo utpanna karavAnuM kAma A karmonuM nathI, paraMtu sArA-narasA gaNavAnuM kAma A baMneya karmonuM che. sarvathA pavitra AtmAnuM amuka aMza. mAM zubhAzubhapaNuM maryAdita bane che. priya vyakitanA paga vigere koI paNa avayavano sparza thAya te paNa rAgI mANasane game che. te mohanI utkaTatAne lIdhe hoya che. paraMtu e karmanI zubhatAne lIdhe hotuM nathI. A karmone lIdhe maMgaLamaya AtmAne zubha-azubha gaNAvuM paDe che. Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 144-13. susvara nAmakarma-sAMbhaLanArane priya lAge e kudaratI rIte ja vara avAja kAyela vigere prANIne hoya che. te A kamane lIdhe hoya che. 14pa-14 duHsvara nAmakama-tethI viparIta-sAMbhaLanArane priya na lAge tevo svara gadheDA vigere prANIone hoya che. te A du:svara nAmakarmane lIdhe hoya che. prANInuM zarIra pugaLAnuM baneluM hoya che. ane pugaLamAM avAja, zabda karavAnI zakti che, paraMtu amukane mIThe ane amakano sAMbhaLa na game te kharAba avAja hoya che. e nakkI karavAnuM kAma A baMneya kamanuM che. je A baMneya karmo na hota to darekane eka ja jAtane avAja hota, paraMtu tema hato nathI. A karmathI azabda AtmAne sAro-narase avAja kADhanAra thavuM paDe che. bhASAvagaNane upayoga karatI vakhate A kama udhyamAM Ave che. te udaya zarIra viSe hoya che. 146-15. subhaga nAmakama-upakAra karyA vinA prANI darekane priya thaI paDe che, te A karmane lIdhe hoya che. 147-16. durbhAga nAmakarma--game teTalA upakAra kare. mAthAnA vALathI paga luM che, te paNa te priya lAge ja nahIM, paraMtu ulaTe apriya thAya. te A karmane lIdhe hoya che. abhavyane tIrthakara bhagavaMte priya nathI lAgatA tenuM kAraNa tIrthakara bhagavatone durbhAga nAmakama na samajavuM. paraMtu abhavyanuM gADhamithyAtva temanA upara ruci (samyagdarzana) thavA detuM nathI. A karma na hota, to koI koIne vahAluM ke apriya gaNAta nahIM. kAgaDA karatAM haMsa priya lAge che. gheDA karatAM gadheDe apriya Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 lAge che. bheMsa karatAM gAya priya lAge che. bhUMDa karatAM haraNa priya lAge che. temAM A karmo kAraNabhUta heya che. | sarvane priya AtmAne A pramANe A kamene lIdhe (vadhAre) priya ane apriya (alpapriya) banavuM paDe che. 148-17 Adeya nAmakarma-kaI koI vyaktine leke mAna Ape che ane tenuM game tevuM vacana mAnya kare che, te A kamane lIdhe. 149-18 anAdeya nAmakarma-yuktiyukta ane jenI hitakAraka vAta paNa leke mAne nahIM, tathA tene mAna-satkAra paNa loka jALave nahIM te anAdeya nAmakarmane lIdhe hoya che. A kama na hota te ekanuM game tevuM vacana mAnya karAya che. bIjAnuM gya vacana paNa mAnya thatuM nathI, ane mAna maLatuM nathI. A be bheda jagatamAM heta ja nahIM. athavA sarvathA Adeya AtmA A kamane lIdhe kSaNika Aya-anAdeya bane che. 150-19 yazakIti nAmakarma-A karmane lIdhe thoDuM paNa sAruM kAma karavAmAM Ave, chatAM karanArano bahAra "je je kAra" thaI paDe che. 151-20 ayaza-kIrti nAmakarma-ane bIjo mANasa game tevAM sArAM kAryo kare, chatAM tene yaza maLatuM nathI, ulaTo apajaza phelAya che. zaurya, tapa vigerethI utpanna thayelA yazanuM varNana thAya, te yazakIti kahevAya che, athavA yaza eTale sAmAnya prasiddhi ane kIti eTale guNanAM vaNane thAya bIradAvaLIo bolAya, jaza gavAya che. athavA eka tarapha phelAtI kIrti ane sarvatra phelAto yaza. athavA dAna-puNya karavAthI phelAya te kIrti ane parAkramathI phelAya, te yaza. Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 213 A e karyuM na heAta te! A jAtanI vicitratA jagatamAM hAta ja nahI. sadA sarvanI prazaMsA cAgya AtmA A karmAMne lIdhe yazaHkIrtivALA ane apayaza kItivALA gavAya che. A pramANe nAmakarmonI sa` prakRtionuM vivecana TuMkAmAM karavAmAM Avela che. A karmAMnI ghaNIja vividhatA che. dareka prakR tinA peTA prakAro aneka che. para Mtu samajavAnI sagavaDa mATe ane kA~gra'thanA viSayanA nirUpaNunI sagavaDa mATe pUnA mahAna AcAyeMe A pramANe 103 prakRtie gaNAvI che. A karmInI jIvipAkI ane pudgalavipAkI tathA tathAkSetra vipAkI prakRtinI noMdha nIce ApavAthI prakRtinI asara viSe khAsa khyAla Avaze. jIvapAkI 4. 4 gati nAmakama 9 5 jAti nAmakama 11. 2 vihAyAgata nAmakama 12. 1 trasa nAmapha 13. 1 mAdara nAmakama 14. 1 paryApti nAmakama 15. 1 sthAvara nAmama 16. | sUkSma nAmakama 17. 1 aparyApti nAmakama [anusa`dhAna peja 224 upara] pudgalavipAkI 5. 5 zarIra nAma 8. 3 agApAMga 23. 15 dhana nAma0 28. 5 saghAtana nA 34. 6 saMghayaNa nA0 40. 6 sasthAna 45. 5 Nu nA nA 47. 2 gadha nA pa4. 5 sa nAma0 [anusa`dhAna peja 224 upara] nAma Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 18. 1 susvara nAmakarma 60. 8 sparzanAma karma 19. 1 duHsvara nAmakarma 61. 1 parAghAta nA 20. 1 subhaga nAmakama 62. 1 agurulaghu nA 21. 1 durbhaga nAmakama 63. 1 upaghAta nA 22. 1 Adeya nAmakama 64. 1 nirmANa nA ra3. 1 anA deya nAmakarma 6pa. 1 Atapa nA 24. 1 yazakIrti nAmakama 66. 1 udyota nAma 25. 1 ayazakIrti nAmakarma 67. 1 sAdhAraNa nA 26. 1 tIrthaMkara nAmakama 68. 1 pratyeka nA 27. 1 ucchavAsa nAmakarma 69. 1 sthira nA kSetravipAkI ha0, 1 asthira nAma 4. 4. AnupUvI nAmakarma 71. 1 zubha nA 7. 1 azubha nA upara nAmakarmanI 103 prakRtio traNa vipAkamAM gaNAvI che. bAkI rahI 55. temAMthI ja AyuSa kama bAda karatAM 6 karmanIsamyaktva ane mizra mohanIya vinAnI bAkInI 49 prakRtie baMdhanI apekSAe paMcasaMgrahane mate jIvavipAkI che. ra+49=76. ane udayanI apekSAe samyaktva mehanIya ane mizra mohanIya karma gaNatAM 78 jIvavipAkI thAya che. zvamAM rahelA jJAnAdika guNe upara vipAka batAve, te jIvavipAkI gaNAya che ane pugala eTale pagale rUpe ke zarIra upara mukhyapaNe phaLa batAve te pudugalavipAkI. amuka jagyAe ja ane amuka bhavamAMja mukhya paNe udayamAM Ave te kSetravipAkI ane bhavavipAkI kahevAya che. jo ke dareka prakRtio jIvavipAkI hoya che. chatAM mukhyatAnI apekSAe pugalavipAkI vigere kahevAya che. Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 225 7 gAtrakama prANIonI jAtiomAM uccapaNuM ane nIcapaNuM jovAmAM Ave che, tenuM preraka gotrakama che. haMsa karatAM kAgaDAnI lAyakAta ochI gaNAya che. hAthI karatAM bhUMDanI lAyakAta echI gaNAya che. Arya karatAM anAryanI lAyakAta ochI gaNAya che. A pramANe kudaratamAM sArI lAyakAtavALA prANIo, alpa lAyakAtavALA ke vizeSa nAlAyakIvALA prANIo vidyamAna che ja. e be prakAranAM kAraNo tarIke uccagotra ane nIcagotra kama che. pachI e benA paTAbhede aneka che. uccagetra=UMcI lAyakAtavALA prANIonA aneka prakAra hoya che, ane nIcagotra= nAlAyakIvALA prANIonA paNa aneka prakAra hoya che. 15ra. 1. ucagetra kama-jagatamAM lAyaka gaNAtA prANuonI jAtimAM jIvane utpanna kare, te uccagotra karma. 153, 2, nIca gotrakarma-jagatamAM nAlAyakAtavALA prANIonI jAtimAM jIvane utpanna karanAra karma-nIca netrakama. jAti nAmakarma jagatamAMnI koI paNa jAtimAM jIvane utpanna thavAnI sagavaDa karI Ape che, paraMtu uccatA ane nIcatAnI vyava sthA karI ApanAra netrakarma che. parama pavitra AtmA amuka hada sudhI ucca ane nIca A karmane lIdhe gaNAya che. AtmAnI parama pavitratA upara A kama asara kare che. uccatA ate nIcatA Ama kudaratI che. 8. aMtarAya kama- AtmAnI sarva zakti-sAmarthyane rodha karanAra A kama che. savanuM dAna devAnI, tyAga karavAnI-zakti AtmAmAM che. sarva ka. bhA. 1-15 Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 meLavavAnI zakti AtmAmAM che, sarvane bhega ane upabhoga karavAnI zakti AtmAmAM che, temaja AkhA kAlokane game tema karI nAMkhavAnI zakti AtmAmAM che. paraMtu A karma temAM vidana nAkhe che. 154. 1. dAnAntarAya kama-jaganA sarva padArthone tyAga karavAnI-dAna ApavAnI zakti AtmAmAM che, temAM ADe AvI A kama maLelI vastuonuM paNa dAna devA detuM nathI. 155, 2, lAbhAtarAya kama-jagatanA tamAma padArtho pitAnA banAvavAnI jIvanI zaktimAM A karma ADe Ave che. eTale jarUrI cIjo paNa jIvane maLI zakatI nathI, eka bhavamAM amuka ja vastuo maLe che. - 156, . bhegAntarAya kama-vizvanI samasta vastu AtmAne bhogya che. temAMthI amuka ja vastuone bhoga eka bhavamAM karI zakAya che. bIjI vastuone bhoga nathI karI zakAto, te bhegAntarAya kamane lIdhe hoya che. bhoga eTale eka vAra je bhagavI zakAya te anna, phala, caMdana vagere. 157. 4. upabhegArAya karma-vAraMvAra je bhogavI zakAya te vastra, bhUSaNa vagere upabhoganI vastu kahevAya che, vizvanI samasta vastu AtmAne upabhogya che. tene upabhoga karavA na de, te upabhogAtarAya ka. 158. 5. vIryAntarAya karma -le kAlakaneya pheravI nAMkhavAnuM sAmarthya AtmA dharAve che. temAMnuM jeTaluM sAmarthya AtmA ochuM dharAvI zake. pUrepUruM sAmarthya dharAvA na de. te vintarAya ka. A kamane kSaya thavAthI AtmA vizvanI samagra vastuonuM Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 dAna deto ho joIe. vizvanI samagra vastuo tene havAlAmAM hevI joIe. ane vizvanI samagra bhAgya ane upabhogya sAmagrIne te bhoga ane upabhoga karato hovo joIe. temaja jagatanA niyamane game tema pheravato hovo joIe. anaMta AtmAo ekI sAthe tema karavA lAge, te jagatamAM kevI avyavasthA cAlI rahe ? tevI avyavasthA cAlatI nathI, tethI aMtarAya kamanA kSayathI upara pramANe AtmA viSe banatuM hoya ema mAnI zakAtuM nathI. tethI uparanI vyAkhyAo yogya zI rIte che? A prazna che. tene uttara nIce pramANe : anAdi kALathI saMsAramAM rakhaDato AtmA keI bhavamAM amuka vastuo meLavI zake che; amuka bhavamAM amuka vastuo meLavI zake che, ema AkhA bhavacakramAM anaMta paugalika vastuo meLavI zake che. e rIte te te bhavamAM tene jeTalI vastuo maLe che, te lAbhAntarAyanA kSayopazamathI maLe che, ane teja bhavamAM bIjI je nathI maLI hotI, te lAbhAntarAya kamanA udayathI maLI nathI hotI. lAbhAnarAyanA kSayopazamathI maLelI vastuone bhoga ane upabhoga paNa tyAre ja thaI zake che, ke je bhogAntarAya kama ane upabhogAntarAya karmane kSayopazama thayo hoya, je te be prakRtine udaya hoya, te vastuo hAjara hoya chatAM jIva tene bhoga ke upabhega karI zakato nathI. judA judA bhAvomAM tene maLelI cIjone AdidhArmikatA, mArganusAritA, samyapha, dezavirati, tathA vItarAgatA vigere prApta thavAthI judI judI cIjono tyAga kare che. samyaphava prApta karyA pahelAM paNa ghaNuM bhavamAM ghaNuM cIjo maLe che. tene tyAga thAya che, te sarva dAnAntarAya karmane kSayopazamathI thAya che, ane je je Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 cIjovA maLelI hoya. tene cha choDI zakato nathI, te dAnAntarAya karmanA udayathI ApI zakato nathI, ahIM ApavuM ane choDavuM vyakta ke avyakta IrAdApUrvaka hovuM joIe. ema dAnAntarAya kamane saMpUrNa kSaya thatAM sudhImAM maLelI anaMta cIjo AtmA irAdApUrvaka cheDI cUkyo hoya che. bhoga ane upabhoga karI cUkyo hoya che. pachI e cAreya karmo e rIte kSaya pAmI jAya che. pachI na te AtmAne kAMI paNa meLavavAnuM rahe che. na te kAMIpaNuM bhogavavAnuM bAkI rahe che. na to kAMI paNa upabhogya bAkI rahe che ane na te kAMI paNa choDavAnuM-tyAgavAnuM-ApavAnuM bAkI rahe che, eja pramANe anAdikALathI AtmA potAnA jIvanane vyavahAra calAvavAnI nAnI moTI dareka pravRttimAM sUkSmakAyegAdikanI pravRttithI mAMDIne meru kaMpAvavA sudhInI ke evI aneka pravRttiomAMthI vIrya pheravatA pheravate AgaLa vadhyo hoya che. eTale te te bhavamAM jeTaluM jeTaluM vIrya pheravI zake, teTalo teTalo varyAntarAya kamane kSayopazama samaje. ane jeTaluM jeTaluM vIrya na pheravI zake, jeTalI jeTalI khAmI rahe, jeTalI jeTalI bAbatamAM te jIva azakta rahe, teTalo vIryAntarAya kamano udaya samajavo. jaLacara thAya tyAre taravAmAM virya phoravavuM paDe, ane eja pakSa thAya tyAre uDavAmAM virya phorave, e ja yoddho thAya tyAre laDavAmAM, ane tapasvI thAya tyAre upasarga sahana karavAmAM ane patthara hoya tyAre TADha-taDake sahana karavAmAM vIrya phoravI zake, e pramANe anaMta bhavomAM judA judA bhavamAM pharIne aneka vIrya AtmA pheravI le che, ane varyAntarAya kamane kSaya thaI gayA pachI tene kayAMya paNuM vIrya pheravavuM paDe ja nahIM. vIrya-baLa-sAmarthya hovA chatAM pachI pheravavAnI jarUra paDe ja nahIM. dAnazakti chatAM dAna Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devAnI jarUra nahI. kemake-dAna devAI gayuM. meLavavAnI jarUra nahI'. kemake meLavAI gayu che. bhogavavAnI ane upabhoganI zakti chatAM bhogavavAnI jarUra nahIM, kemake-bhogavAI ane upabhAgavAI gayu' che. vIya' phAravavAnI paNa jarUra nahI. kemake te koravAI gayuM. A rIte aMtarAya karmAMnI pAMceya prakRtio kSaya thavAthI siddha paramAtmAete kAMI paNa karavAnuM rahetuM nathI. ema samajAya che, A viSayanA vidvAnAe A khAsa vicAravu. 158. kama prakRtinuM saMkSipta svarUpa sa'pUrNa 229 Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAna-mImAMsA [ jaina caitanya vijJAna ] A jagatamAM-jaDa padArthoM: ane prANIrUpa padArthA ema e prakAranA padArthoM nAnu` bALaka paNa samajI zake tevI rIte-jovAmAM Ave che. jo ke keTalAka prANIonI caitanyazakti eTalI badhI gupta hoya che, ke tene keTalAka loko prANIo kahevAne saMkrAcAya che. paraMtu makAna ane hAthImAM jApaNu ane caitanya guNa yukta tarIkenA je taphAvata che, te viSe koInAye e mata hovAne saMbhava nathI. jo ke--dareka prANIomAM keTalIka rIte caitanya sarakhu` hovA chatAM prANIonI judI judI jAtimAM caitanya judI judI jAtanuM paNa hAya che, jemake-dareka prANIAne AhAra, bhaya, maithuna ane nidrA-ArAma levAnI icchA hoya che, uparAMta, potAne anukULa vastuo levI, pratikULa pheMkI devI, ke tenAthI dUra rahe. vAnI vRtti, vagere prakAranA sAmAnya caitanya dareka prANIomAM sarakhA hoya che. te ja pramANe kALa bhede, deza bheda, peTAnnita bhede ane vyakti bhede judA judA paNa hoya che. hAthInA svabhAvaguNudhama' karatAM kutarAmAM svabhAva-guNudhama' judA hoya che, gAya karatAM vIMchImAM judA hAya che, eTale ke Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 231 prANIomAM caitanya che, tenI sAbitI e che ke: prANIonI hIlacAla kAMIka niyamapUrvaka hoya che. temAM pUrvAparatA kAMIka vicAra hAya che : AgaLa-pAchaLanA IrAdApUrvakanI pravRttio karavAmAM AvatI hAya che. e irAdApUrvakanI pravRtti uparathI ApaNe "amuka padA jaDa che," ane "amuka padAtha prANI che," ema nakkI karI zakIe chIe. jo IrAdApUrvakanI pravRtti karanAra va` jagatamAM ApaNane maLI zakatA na heAMta, teA ApaNe jaDa sRSTi ane caitanyavALI sRSTi e e bhAga pADI zakata nahI. ekalI jaDa sRSTija hAta, prANInI kAIpaNa pravRttinI pAchaLa-te prANI pote samajI zake, evAya te je-IrAdo gADavAya hAya che, tene jaina zAstramAM sAkAra upayoga kahevAmAM Ave che. ke ane IrAde hovA chatAM te eTalA badhA gupta hoya che, ke prANI pote paNa te kaI jAtanA che?' te nakkI karI zake nahI", tevA IrAdAne nirAkAra upayoga kahevAmAM Ave che. A rIte, prANInI kaMI paNa pravRttinI pAchaLa sAkAra ke nirAkAra upayAganuM baLa hoya che. ja tenI pravRtti uparathI, tenI pAchaLa amuka sAkAra ke amuka nirAkAra upayoga hovAnuM, khIjA prANIo paNa vicAra kare, te kaIka samajI zake che. pazuenA yuddhamAM parasparanA IrAdA samajavAnA ghaNAM dRSTAMtA jANavA maLe che. mATe jainadarzanamAM prANImAM rahelA upayAgane prANI oLakhavAnuM khAsa lakSaNa gaNavAmAM Avela che. jo upayAga vyakta na thatA hota, te A prANI che' "A jaDa padAtha che" evuM kAMI paNa ApaNe nakkI karI zakata nahI.. Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 ja che . prANamAM jema sAkAra ane nirAkAra upaga che, tema bIjA paNu ghaNu guNo che. paraMtu kayA prANano ka guNa kaI vakhate kevI jAtane che? te samajavAne darekanI zakti nathI hotI. khUba vicAra karI zake te te samajI zake che. temaja, prANuMonA bIjA guNe dareka vakhate samajI zakAya tevA khullA heya, ema paNa na banI zake. paraMtu koI paNa prANI keIpaNa vakhate kAMI ne kAMI khAvAnI, pIvAnI, deDavAnI ke cAlavAnI, paDavyA rahevAnI pravRtti karatuM ja hoya che. eTale te pravRtti IrAdApUrvakanI ane vyavasthita hoya che. te to ApaNe joI zakIe chIe. kIDI pAse goLa lAvo, ke te doDI Avaze. saLagatI dIvAsaLI tenI sAme dharaze ke te tenAthI nAsavA mAMDazejo ke kAcanI lakhoTI goLa hovAthI Ama tema daDe che, paraMtu tenuM daDavuM potAnI samajapUrvaka ke vyavasthApUrvaka hetuM nathI. temaja, mANaso dunyavI masAlA, saMcA ane sAdhanathI ghaDIyALa vigere yaMtro banAvI, tenI evI goThavaNa kare che, ke te niyamita ane vyavasthita kriyA karatAM mAlUma paDe che. paraMtu tenuM AkhuM khokhuM mANase banAvyuM hoya che. eTale mANasanI IrAdApUrvakanI pravRttinuM pratibiMba temAM hoya che, paraMtu yaMtrone potAne koI jAtane IrAdo hetuM nathI. bagaDeluM ghaDiyALa svayaM cAlI zakatuM nathI, tenI banAvaTa mANase pitAnI pAsenA sAdhanomAMthI hathiyAra vaDe banAvelI hovAthI tenI pravRtti pAchaLa mANasano IrAdo goThavAyo hoya che. tyAre, koI paNa prANInA zarIranI racanA kaI paNa bIja prANInI kRti nathI letI. tenI banAvaTanAM sAdhano ane masAlA paNa duniyAmAM jovAmAM AvatA nathI. ane kadAca tevA masAlA pUrA pADavAmAM Ave, te paNa kaMIpaNa mANasa Abehuba prANI Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 233 banAvI zakela nathI, banAvI zakatA nathI, banAvI zakaze nahIM. kudaratanA agamya saMjogeA ane padArthAMnI madadathI prANInuM zarIra ekAeka racAya che, vadhe che, tathA nAza pAme che. eka zarIra khIjA koIpaNa prANIne jIvavA mATe kAmamAM Avatu ja nathI. dareka prANIa potAne mATe alaga alaga zarIra hovAnuM ApaNe joI zakIe chIe. bIjo prANI te paDayA rahelA prANInA zarIranA upayAga peAtAne jIvavA mATe karI zakatA nathI. zarIranI banAvaTanA e masAlA kAMthI Ave ? kevI rIte ekaThA thAya che ? e vigere gahana bAbata viSe AjanuM vijJAna kAMI paNa kahI zake tema nathI. tyAre jaina darzana e bAbata vigatavAra sAMgeApAMga vaijJAnika vicAraNA pUrI pADe che. vAdhanA cAnu zarIra pILAraMganuM ane kALA caTApaTAvALuM hoya che, tema hovAnA bIja tene tenA mAtApitA taraphathI maLyA hAya che. paraMtu temAM je eka jAtanA thADo ghaNA vadhArA-ghaTADo hoya che, te tene tenA mAbApa taraphathI maLyA nathI hotA, ane te vadhAro karavAnA dravyo paNa temane duniyAmAMthI nathI maLatA ke jethI potAnA zarIramAM navA dAkhala karI zakela hoya, athavA duniyAnA sAdhatAthI meTA pahoLA paTAthI zarIrane raMgI nAMkhyuM hoya ke-- caTApaTA karI zakela hoya. eja pramANe jhADonA mULamAM pANI reDAya che. judA judA jhADa chatAM pANInI sAthe jamIna tathA vAtAvaraNa vigere bIna kudaratI saMjogAmAMthI te evAM tattvA cUse che, ke te sadhaLA lIMbaDA vigerepaNe pariNAma pAmI meATA kadAvara lIkhaDA, AMkhA, lIMbuDI vigerenA jhADa thAya che. A ghaTanAe caitanyavALA AtmA temAM na hoya tA thaI zake ja nahI. ApaNe je je jaDa padArthoM joI e chIe, te paNa prathama te koI paNa prANInuM zarIra hoya che. koI paNa prANI potAnA IrAdA Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 pUrvakanI AhArAdikanI pravRttiothI jagatamAMthI amuka amuka jAtanA AhAranA aNuo kheMcIne tene potAnA zarIrapaNe pari. zumAve che, ane temAMthI AtmA cAlI gayA pachI ja te zarIrane koIpaNa prANInA zarIra rUpa bIjI jaDa cIjo sAthe mizraNuM karIne mANasA navI navI cIjo banAve che. kAcanI lakhoTI che. retInA jIvoe retIrUpe potAnuM zarIra bAMdhyuM. te pRthvIkAya retIrUpe jamInamAMthI bahAra nIkaLyA, temAMnA jIvo bIje cAlyA gayA. e retIrUpa zarIrane rasa karI kAca banAvI tenI lakhoTI banAvI. kapAsanA cheDamAMnA rUnA jIve rU rUpe potAnuM zarIra bAMdhyuM. temAMthI tene AtmA cAle che. te rUnA tAMtaNuM banAvI kapaDAM karyA. ja lA kapaDAM khAMDI tenA kAgaLa banAvyA. e ja pramANe TAMka bane che-lokhaMDanA jIve khANamAM potAnuM e jAtanuM zarIra bAMdhyuM. tene khoTI lAvI mANase TAMka banAvI. sArAMza ke- jagatamAM je koI paNa cIja dekhAya che, te prathama te prANIne zarIra rUpe hoya che. prANInA zarIrarUpe bAMdhavAnuM kAma te te prANInI IrAdApUrvakanI pravRttithI ja thaI zake che. zarIra bAMdhavAnI pravRtti pAchaLa prANIne vyavasthita ane pUrvAparanA vicArapUrvakane je sthUla ke sUkSma IrAde=jJAna pravarte che, te ja upayoga. jagatamAM prANIo hovAnI sAbItI paNa teja che. athavA koI paNa prANIne oLakhavAnI sacoTa, nirdoSa ane sarvagrAhya nizAnI paNa eja che ApaNe je kaMI paNa jaDapadArtha joIe chIe, te prathama te kaI paNa prANInuM zarIra hoya che. mATe yaMtrane potAne IrAde heto nathI, paraMtu tenI pAchaLa mANasano IrAdo kAma karato hoya che. ane prANInI pravRtti pAchaLa potAne ja irAde kAma karate hoya che. ApaNe eka prANune vyakti vAra abhyAsa karIe, to darekane jJAnopayoga kevI rIte pravarte che ? te viSe vigatavAra ane Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 235 vyavasthita ghaNuM jANI zakIe. madhamAkhI madha kevI rIte eka kare che ? teno svabhAva, muzkelI sAmenI zakti, yukti, harSa ane vivAda vigerenuM barAbara pRthakkaraNa karIne eka sAro nibaMdha ke pustaka lakhI zakAya teTaluM jJAna meLavI zakIe chIe. e pramANe kaI paNa prANI viSe mANasa jAtanA prANI viSe to ApaNe ghaNuM ja jAta-anubhavathI jANI zakIe. jene mATe moTA moTA pustaka dareka dezanA mANasoe lakhyA che. mANasanI judI judI lAgaNIo jeTalI vikaselI che. teTalI bIjA prANIonI ghaNI kharI vikaselI nathI hotI, chatAM bIjA ghaNuM prANIonI ghaNuM lAgaNIo mANasa sAthe sarakhI paNa heya che. prANIonI aneka prakAranI vividha lAgaNIomAM upara jaNuMvela upaga nAmanI mukhya, sarva sAmAnya, sarvane samajAya tevI ane je prANIne upaga utpanna thAya te prANI paNa kAMIka pitAnI meLe samajI zake, tevI lAgaNI che. mATe ja prANIonI dareka lAgaNIo karatAM upaga lAgaNIne-prANIonI lAgaNInuM pRthakkaraNa karanArA zAstramAM-mukhya gaNavAmAM Avela che. upayogane jJAna paNa kahevAmAM Ave che. caitanya paNa kahevAmAM Ave che. A saMbaMdhI paddhatisara vicAra karavAnA zAstrane caitanya vijJAnazAstra kahevAmAM Ave che. jaina zAstromAM vistAthI tathA bIjA zAstromAM TuMkAmAM paNa teno jJAna zabdathI vyavahAra karela che. jainadarzananA Agamo paikI naMdI sUtramAM tathA Avazyaka nikti vigeremAM vistArathI jJAnane vicAra Ape che. tene anusarIne tenA bhASyAdika, TIkAdika, tathA bIjA prakaraNAdikamAM paNa khUba vistAra che. vaLI, jainadarzananI mAnyatA pramANe amuka apekSAe jJAna Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 ja pramANu ane pramAM gaNAya che. ane bIjA darzanakAranA mata pramANe paNa amuka jJAno pramANa ane amuka bIju jJAna pramA gaNAya che. eTale dareka darzananA pramANuzAstro-taka zAstromAM paNa jJAnanA saMbaMdhamAM khUba vistArathI vicAra karavAmAM Ave che, -pramANumImAMsA, syAdavAda ratnAkara, vigere vizALa jana nyAyanI seMkaDe graMthamAM A jJAnano ja mukhyapaNe vicAra karavAmAM Avyo hoya che. sAmAnya jIvone samajavA mATe jaina zAstramAM 4-10 ane 16 saMjJAonuM varNana samajAvIne dareka prANuMomAM caitanya che, tevI sAdI paNa sacoTa samaja ApavAmAM AvI che. paraMtu jJAnazakti, upayoga vigerenA vigrAhya thAya tevA zAstrIya paddhatisaranA vivecana mATe pAMca bheda pADI varNana karavAmAM Avela che. mati: zrata : avadhi: mana:paryAya : ane kevaLa : A pAMca vibhAgamAM ja tamAme tamAma caitanya mAtrAono samAveza karavAmAM AvyuM hoya tema samajAya che. vivecana paddhatimAM paNa e pramANe ja samajAya che. arthAta A pAMca zabdomAM ja AkhA jJAnamaya caitanyane vicAra kendrita karavAmAM Avyo che. - e pAMca zabdonuM judA judA aneka daSTibiMduothI varNana karavAmAM AvyuM che. te te daSTibiMduthI vicAraNA karatI vakhate-tenA judA judA nAme tathA judA judA peTA bheda paNa pADavAmAM AvyA hoya che. paraMtu kaI vyAkhyA, kyuM vivecana, kayA peTA bhedo, yA dRSTibiMdunI vivecanAne anusarIne karavAmAM Avela che te abhyAsIe samajavAnuM hoya che, jenA manamAM barAbara pRthakkaraNa na thaI zakayuM hoya, tevA abhyAsI jJAnanI vicAraNanI vyavasthA vAMcatAM ghaNu rIte guMcavAya che. bahu sUkSma abhyAsane pariNAme ja tenuM Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 237 barAbara sUma vicAraNAthI pRthakkaraNa vyavasthita samaja tathA zAstra kAronA abhiprAyanuM tAtparya meLavI zakAya che. kharekhara te ghaNo ja gahana ane uDANa bharelo viSaya che. upayogarUpa jJAna ane zaktirUpa jJAnano vicAra e pAMca zabdone kendramAM rAkhIne karavAmAM Avyo che. jJAna ane darzana rUpe vicAra paNa e pAMca zabdane kendramAM rAkhIne karavAmAM Avyo che. pramANa-apramANa, bedharUpa jJAna-abedharUpa ajJAna, adhigama jJAna, svAbhAvika jaNAtI buddhi, samyaga jJAna, anubhava jJAna, sAkAranirAkAra jJAna, savikalpa-nirvika95 jJAna, nayajJAna-dunaya jJAna, pramANa jJAna-apramANu jJAna, svAsvAda jJAna tathA anekAntavAdajJAna, ekAntavAda jJAna, samyapha ane mithyAjJAna, yogInuM jJAna ane bhegInuM jJAna. siddhanuM jJAna ane saMsArInuM jJAna, chAghasthika jJAna ane kaivalika jJAna, smaraNa, dhAraNAo, nAnA jaMtuonI cetanA, sthAvara jIvonA jJAnaskUraNe-saMjJAoH e vigerenI zAstrIya sarva vicAraNAone kendramAM e pAMca zabda che. koI paNa prANunI pravRttinI pAchaLa rahelA, bIjA prANIo paNa jANI zake-samajI zake, tevA IrAdAne ApaNe upayoga kahela che. paraMtu jeTalI jJAnazakti te prANImAM khullI thaI haya, ke khullI thaI zake tema hoya, teno ja ghaNe bhAge te prANI upayoga pravartAvI zake che. dAkhalA tarIke -je bALaka parabhASAnA jeTalA zabdanuM jJAna dharAvato hoya, teTalA ja zabda te vAparI zake che, ke teTalA ja zabda viSenA praznono javAba ApI zake che. eka bALaka 100) saMskRta zabdo zIkhela che. te teTalAne ja te upayoga karI zake che. ane teTalAne lagatA praznonA ja te javAba ApI zake che, Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 tethI uparAMta teNe jANela na hoya, eTale teno upayoga na karI zake, ane te viSe kAMI paNa kahI na zake. jo ke teNe jANelA te 100) zabdono upayoga tene dareka vakhate karavo paDato nathI. paraMtu jude jude vakhate, judA judA zabdano upayoga kare paDe che. jyAre tene pANInI jarUra hoya, tyAre te na zabdano upayoga kare che, tyAre bAkInA 99 zabdono te upayoga karatA nathI. tethI te 99 zabdo tene AvaDatA nathI, ema nathI. paraMtu te 99 zabdonuM zaktirUpe tene jJAna che, ane eka stram zabdano te vakhate te upayoga kare che, mATe te vakhate tene eka ja zabdanuM upayoga rUpa jJAna pravartatuM hoya che. eTale-jJAna be prakAranuM samajI zakIe chIe. labdhi eTale zaktirUpa jJAna ane upayoga eTale pravRttirUpa jJAna, je vastunuM labdhirUpa paNa jJAna nathI hotuM, tene upayoga paNa pravartato nathI hoto. ane jeno upayoga pravartate heya che, te zivAyanA je keTalAka padArthone jJAnano upayoga na pravartate hoya, to paNa te viSenA ghaNA jJAno tene zakti rUpe hoya che. vaLI, je bALaka 100) zabdo zIkhI zakyo che, te kALe karIne hajAro zabda zIkhI zake che, e uparathI tene AtmAmAM sava jANavAnI zakti bharI che, ema anumAna karI zakAya che. paraMtu te badhI zakti kamaeNthI AvarAyelI che. jethI karIne-khAsa bhaNavAne parizrama karavAthI so zabdanuM AvaraNa te toDI zakyo che; anukrame ema AvaraNa toDyA vinA hajAro zabda tene AvaDatA nathI. mAtra 100) zabdonA AvaraNa toDyA che, mATe 100 zabdo tene AvaDe che. hajAra zabdonA jJAnanuM AvaraNa teo to hajAra zabdo AvaDI zake che. teTalI ja tenI labdhi-zakti khIlI che. Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ temAM paNa je vakhate je zabdano upayoga mUke, te ja zabda te vakhate yAda Ave che. kemake-sA zabdo zIkhyA pachIe tenA upara Acchu paNa karmInu' AvaraNa to AvI gayeluM heAya che. upayoga mUkatI vakhate, jJAna zakti uparanuM e pAtaLuM AvaraNa pharIthI khasI jAya che. jethI amuka zabdano upayoga pravarte che, bIjAno pravatA nathI. jeno upayoga pravarte che, tenuM Avar khasyuM hoya che. jenA uparathI AvaraNu khasyuM nathI hotuM, te upayAgA pravartAtA nathI. mAtra eka ja upayoga pravate che. 239 ane jyAre koI paNa eka zabdanA upayoga pravarte che, tyAre je upayoga pravata te! hAya che, te ja te pravartAvanAra jANatA paNa hAya che, paraMtu tyAre ane te ja vakhate jete upayoga pratra tA Aya che, teja vakhate tenI sAthe saMbaMdha dharAvatA khIjA ghaNA padArthAne lagatA na samajI zakAya tevA upayegA paNa pravartAtA hoya che. paraMtu te kayA kayA che? ate kevI rIte pravate che? te cAkkasa svarUpamAM te pravartAvanAra jANatoye nathI hotA, ane kahI rAka paNa nathI. dAkhalA tarIke :~~~eka mANasa musApharI karatAM eka raNamAM jaI paheAMcyo. taDako tapavA lAgyA. tete puSkaLa tRSA lAgI, teve vakhate raNamAM jhAMjhavAnA pANI dekhAne tRSA maTADavA te utAvaLA uttAvaLA cAle che. tenI dhAraNAmAM pANI meLavavAnI IcchA prabaLa hoya che. te vakhate pANI zabda ane tenA jJAnane upayoga sauthI vizeSa sateja hoya che. jhAMjhavAnA jaLanA tara MgA uchaLatA te najara sAme jue ja che. te vakhate paNa AjubAjunI ghaNI cIjo te jue che, arthAt tenoye upayoga pravarte che. paraMtu te pANInA upayAga karatAM gauNu upayoga hoya che. bIjI dhaNI cIjo tenI najare caDe che-pAte je rastA upara cAle che, tyAM paNa aneka cIjo tenA Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 pagamAM Ave che, paraMtu teno upayoga pravartate tenA dhyAnamAM nathI rahe. ane jyAre te samajamAM AvIne ema dhAre che ke "mArI sAme jaNutA pANInA taraMgo jhAMjhavAnA jaLa che, kharUM pANI nathI." tyAre tenI tRpA vadhatI jAya che. ane jaldI raNa pasAra karIne utAvaLe deDI pANI meLavavA adhIrI thAya che. tema karatAM dUrathI jyAre koI pANInI paraba tenI sAme najare dekhAya che. tyAre AzAnA vegamAM ekadama jeTaluM baLa hoya teTalo utAvaLa cAlIne jema bane tema te paraba pAse jaI pahoMce che. parabanI mATalI ja tenI AMkhamAM, tenA manamAM, tenI IcchAmAM, jaDAI jAya che, kendrita thaI jAya che. te mATalI kevI che ? AjubAju koNa che ? pAnAra koNa che ? upara chAyA karanAra jhADa kayuM che ? tenI pachI zuM che ? tenI AjubAju zuM che ? e dareka padArtho tenI najara sAme Ave che, ane tenA sUkSma upayoga paNa pravarte che, te eTalA badhA vyakta-pragaTa nathI hotA, ke jeTalA pANInI mATalInA ane pAnAra viSenA upayoga vyakta hoya che. basa, vyakta upaga sAkAra kahevAmAM Ave che. ane avyakta upayogone nirAkAra upayoga kahevAmAM Ave che. koI paNa eka kAma karatI vakhate judI judI vastune lagatA sAkAra-nirAkAra-baneya upayoga pravarte che, paraMtu te badhAya ApaNuM khyAlamAM nathI hotA. jenA upayoga khyAlamAM Ave tevA pravarte che, te sAkAra upage kahevAya che. ane pravarte chatAM khyAlamAM nathI AvatA te nirAkAra upayogo kahevAya che. A pramANe jagatamAM judA judA prANIne jude jude vakhate pravartatA anaMta upayoganuM vargIkaraNa karI tenuM zAstrIya paddhati pramANe nIce pramANe vivecana karavAmAM AveluM che? prANuone vadhumAM vadhu pAMca Idriya ane chaThuM mana hoya che. e chamAMthI koI paNa ekanIya madada vinA koI paNa prANI koI paNa Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 vastunu jJAna karI zakatA hoya tevuM ApaNe joI zakatA nathI. [A prasaMge yAgI vigere puruSone ApaNe bAda rAkhIne vAta karIe chIe.] mATe, pAMca indriya ane chaThThA mananI madadathI je je upayAge pravate che, temanA upayAganA je AkAra pravartAvanAra ke bIjo paNa sama zake tevA spaSTa hoya, te sAkAropayoga gaNAya che. ane te ja cha IMdriyAthI upayoga prate, chatAM-jeteA AkAra spaSTa na thAya, te nirAkAra upayega gaNAya che. pAMca IMdriya ane chaThThA manathI pravartAtA upayega te tijJAnanA upayoga kahevAya che. ane je jIte jeTalI te jJAnazakti te matijJAna labdhi kahevAya che. cha ikriyAnI madadathI pravartAtA e matijJAnApayoganA sAkAra ane nirAkAra e be prakAra paDI zake che, eTale ke-cha i'driyanI madadathI thayelA upayogamAMnA jeTalAnu spaSTIkaraNa upayoga mUkanAra samajI zake, te sAkAra matijJAnAyeAga ane jeTalAJA upayoga pravarto hAya chatAM mUkanAra tenuM spaSTIkaraNa samajI zakayo na hoya te nirAkAra matijJAnApayAga, A nirAkAropayoga eTale te eka jAtanuM nirvikalpajJAna che. ane sAkAropayoga te vikalpajJAna che, banneya upayogA jJAnanI ja ti che. paraMtu sAkAra jJAna ane nirAkAra jJAnatA bheda spaSTa karavA mATe sAkArane jJAna zabdathI zAstramAM batAvela che, ane nirAkArane darzana zabdathI zAstramAM va`vela che. eTale ke nirAkAropayoganA paNa che indriya pramANe cha bheda thAya che. darzana eTale jovuM, evA vyAvahArika arthI pakaDIne tenI mukhyatAe bheda pADatAM; AMkhane darzana eTale jevAnA kAmamAM 1 re Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 mukhya gaNIne-cakSuH darzana ane acakSuH darzana evA be bheda pADyA che. vAstavika rIte acakSu: dazana eTale cakSuH sivAyanI mana vigere bAkInI pAMca IdhithI je nirAkAra upayoga pravarte, tene acakSu: darzana kahevAmAM AvyuM che. darzana paNa eka prakAranuM jJAna ja che. AMkha juve che, eTale nirAkAropayoga paNa kare che, eTale ke jANe che, evo artha karavAmAM harakata nathI, kAna juve che, sAMbhaLe che, eTale ke jANe che. sAkArapayoga pravartAve che. ema badhI Idriyo mATe samajavuM. sAkAropayoga ane nirAkAropayoga vakhate pravartatI -zakti ke je AtmAmAM jeTalI anAvRta jJAnazakti hoya che, tenA paNa upayoga avasthAnA be bhedanI apekSAe be bheda gaNAvavAmAM AvyA che. cakSudarzana zakti ane acakudarzana zakti ane te baneyanA upayoga paNa che. paraMtu te banne prakAranI darzanazakti che. tene tathA IdriyathI pravartatI jJAnazakti: temaja tenA sAkAranirAkAro paga: e sarvane samAveza caitanyavijJAnanA saMgrahanI draSTithI matijJAna zabdathI karavAmAM Avela che, pAMca jJAnanA nAmamAM e paheluM nAma che. tenA Ioi ane manathI utpanna thaI zake tevA upayoga thatajJAna thatAM pahelAM ja pravarte che. jJAna tathA darzanazakti ane tenA vikalpa tathA nirvika95 upayoga e sarvane samAveza matijJAna zabdamAM karavAmAM Avela che, kemake-e sarva jJAna mAtrAo to che ja. zratajJAnane to artha e che ke kaNendriya dvArA sAMbhaLelA zabdonuM sAkAra matijJAna thayuM, teja uparathI te zabdonA arthonuM mananI madadathI jJAna thAya, te, athavA bAkInI pAMca IthiI je je padArthonuM sAkAra matijJAna thayuM hoya, tene lagatA zabdonuM jJAna thAya, te. e baMneya zratajJAna kahevAya che, eTale zrutajJAna Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 243 to sAkArapaNe ja pravarte che. eTale tenuM darzana hoI zakatuM nathI. mAtra zratajJAnanI labdhi ane tene sAkAre pagaH e baneya hoya che. te baneyane saMgraha kRtajJAna zabdathI karavAmAM Avelo che. have zakti saMpanna yogIomAM-jeone IdriyanI madada vinA ja sAkSAt AtmAthI amuka rUpI padArthonuM sAkArajJAna thAya che, te ja vakhate bIjA aneka a5 prajanavALA rUpI padArthonuM nirAkAra jJAna hoya che. athavA jenuM sAkArajJAna thayuM hoya, te padArthanuM paNa sAkAra thatAM pahelAM nirAkAra jJAna thaI jAya to paNa e baneya avadhijJAnanA jJAnamAtrA ja che. chatAM nirAkAratA pUratuM tenuM nAma avadhidarzanopayoga ane sAkAra aMzanuM nAma avadhijJAnapaga paribhASAmAM Apela che. sAkAro paganuM mULa avadhijJAna labdhi ane nirAkAro paganuM mULa avadhidarzana labdhi samajavI. avadhijJAna-darzana ane te baneyanA upayoga, ema e yAreya avavijJAna zabdamAM samAveza pAme che. je gIone bIjAnA mananA vicAre samajavAnI zakti pragaTa thAya che, te zaktine paNa eka rIte avadhijJAnane eka viziSTa vibhAga kahIe to cAle. eTale ke mananA aNuo paNa rUpI dravyo che, ane avadhijJAnI jANa zake che, paraMtu mananA aNunuM mana banyA pachI vicAra karatI vakhate judA judA thayelA tenA AkArane dhyAnamAM lIdhA pachI tenA uparathI a5 ke vadhAre anumAna karI vicAramAM vicArAtAM padArthone samajI levAne jumati rUpa manaHparyava ane vipulamati rUpa mana:paryava jJAna sAkAra ja hoya che. kemake a5 anumAna zakti paNa eka jAtane AkAra che, ane vizeSa anumAnazakti paNa eka jAtane AkAra che. eTale tenA e aMzamAM nirAkAra upaga pravartato na hovAthI tenuM darzana pravartatuM nathI. mananA paramANuonuM mana banyA pachI, tenI vicA Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 raNuM anusAra goThavAtA AkAra sAkSAta AtmAthI teo juo che. ane jotAM ja te viSe keTalAkanuM sAkAra jJAna ane keTalAkanuM nirAkAra jJAna thAya ja, paraMtu tene samAveza avadhidarzana ane avadhijJAnamAM thAya che. eTale tyArapachI pravartatA ochA ke vizeSa anumAnanA prakAre jajumati ane vipulamati mana:paryava tarIke paribhASita karavAmAM Avela che. eTale tenuM darzana nathI hotuM. avadhijJAnI jyAre dareka rUpI padArthonuM sAkSAta AtmAthI jJAna karI zake che, eTale mana paNa rUpI dravya hovAthI temAM AvI jAya che, eTale avadhijJAnI manodravyone paNa sAkSAta AmAthI jANI zake che. paraMtu, koI jIvone bIjA rUpI dravyo viSenuM avadhijJAna na thavA chatAM matijJAna pachI mana:paryava ja utpanna thaI jAya che, eTale manadravyaja joI zake, tevuM viziSTa avadhi thAya che, ane tenI a9pa yA vizeSa anumAnazakti rU5 mana:paryava pravarte che, paraMtu mukhyatAnI apekSAe avadhijJAnanI avivA karIne tene mananI mukhyatAne lIdhe mana:paryAvajJAna ja kahyuM hovAnuM samajAya che. eTale avadhijJAnIne mana:paryAya jJAna thAya, tyAre tenA manokAnA sAkAra ane nirAkAra upayoga jema avadhijJAna ane avadhidarzanamAM samAveza pAmI jAya che, ane pote to mAtra haju ke vipula sAkArapayoga rUpe ja rahe che. te ja pramANe avadhi vinA mana paryAya thAya tene paNa e ja pramANe mAnIne-sAkArapayogavALuM ja mAtra gaNune "tene darzana nathI hotuM" ema vivakSA karIne TharAvyuM jaNAya che. bahu sUkSma vicAraNA karIe, te avadhijJAnanA asaMkhya bhedamAMne eka bheda madravyane jJAna pUrata mAnavA harakata jaNAtI Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 245 nathI. paraMtu avadhijJAnIne tenI gaNatA hovAthI zAstrakAra bhagavaMtoe tenI vivakSA na karI hoya, ema saMbhavita lAge che. vadhAre kharuM zuM haze ? te bahuto pAsethI samajavuM. ane, jene mana sivAyanA bIjA paNa rUpI padArthonuM jJAna hoya sAthe mana:paryavajJAna paNa mananA vicArone jANavAne anumAna karavAnI zaktirUpa thayuM hoya, te tene avadhi ane mana:paryAva baneya jJAna thayA gaNAya che. mananA mAtra AkAra naNavAnA jJAna sAthe bIjo rUpI padArthonuM jJAna thAya, paraMtu mananA jAgelA AkAro uparathI vizeSa ane cokkasa jANavA Rju ke vipula anumAna zakti na hoya, tene mAtra avadhijJAna ane avadhidarzana ja gaNAya. ema uparanI vicAraNuM uparathI samajAya che. jema eka apekSAe mativizeSa zrata che, tema saMyamapratyayika avadhivizeSa mana:paryava jJAna hoya, te uparanI vicAraNuM baMdhabesatI Ave che. prathama samaye utpanna thayela aparyApta sUkSmanigadanA chavanI a5mAM apa jJAnamAtrAthI mAMDIne kevaLajJAna sudhInI sarva jJAna mAtrAo asaMkhya prakAranI thAya che. ane amuka jaththAmAM amuka viziSTatAvALI jJAnamAtrAonA samUhanA matijJAnAdika nAmo pradhAnatAnI vivakSAe pADelA hoya che. te kramathI vicAratAMye uparanI vicArasaraNI baMdha besatI Ave kharI. AgaLa cAlatAM, ekI sAthe lekAlokanuM-sarva dravya, sarva kSetra, sarva bhAva, ane sarva kALanuM vigatavAra jJAna thAya che. te jJAna caitanya svarUpe kevaLajJAna gaNAya che, paraMtu te jJAnamAM dravyono ane paryAyono bhAsa paDe che. dravyanA bhAsa pUratI darzanazakti, ane paryAyonA bhAsa pUratI jJAnazakti, e rIte tenA sAkAra ane nirAkAra upayogo saMbhavi zake che. ubhayazaktirUpa ane udya upayogarUpa sarvajJAnamAtrAone samAveza kevaLajJAna rUpe sAmAnya Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdamAM karI levAmAM AvyuM che. eTale pAMca jJAnane nAmamAM vaparAyela kevaLajJAna zabdano artha mAtra sAkAropayoga eTale ja na karo. ema karavAthI kazo virodha Avaze nahIM. tathA viziSTa caitanyazakti svarUpe eka ja chatAM upayoga bhedathI kevaLa darzana ane kevaLajJAna nAma ApavAmAM Avela hoya ane upayoga bhedane lIdhe labdhi paNa be prakAranI varNavavAmAM AvI hoya, eTale te sarvane samAveza kevaLajJAna zabdamAM karI levAmAM AveluM jaNAya che. eTale iMdriyadarzana, avadhidarzana, kevaLadana, diyadarzananA be prakAro cakSurindriyadarzana ane acakSurindriya darzana. ema kahIne cAra prakAranA darzane gaNAvyA. koI paNa padArthane bheTa apekSAvizeSathI pADavAmAM Ave che. te ja padArthanA judI apelAe judI rIte paNa bheda pADI zakAya che. have mati, cuta, avadhi, mana:paryava ane kevaLaH e pAMca jJAne sAkAro paga gaNuya che. e pAMca bheda paNa apekSA bhedathI ja che. mativratane judA jaNAvyA che, paraMtu zratane nirAkAra upayoga na hoya. mati ja hoya che. kemake mRta sAkAra rU5 che. nirAkAra mahinA be bheda pADayA. cakSurdarzana ane acahyuzana, avadhi ane mana:paryAyamAM avadhine ja nirAkAra upayoga hoya che. ane kevaLano nirAkAra upayoga hoya che. ema darzananA cAra bheda gaNAvyA. traNa ajJAne payogamAM traNa darzana judA levAnuM nathI hotA. kemake--e bheda sAkAramAM ja paDe che. A pramANe sAkAra ane nirAkAra e be prakAra upayoganA batAvyA che. sAkAro paga be prakAranA hoya che, ajJAna svarUpa ane jJAna svarUpa, eTale mithyAtva mohanIyanA udaya sahakRta sAkArapayoga te TANu ajJAnarUpa sAkAro payoga, ane mithyAtva mohanIya anudaya sahakRta sAkAropayoga eTale-- Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 247 1 matijJAnAtmaka sAkAropayoga 2 zrutajJAnAtmaka sAkAropayoga 3 avadhijJAnAtmaka sAkAro paga 4 mithyAtvamehanI dayasahakRta matijJAnAtmaka sAkAropayoga mati ajJAnopayoga 5 mithyAtvamohana yodayasahakRta zratajJAnAtmaka sAkArapayoga zrata ajJAnopayoga 6 mithyAtvamehanIyodayasahakRta avadhijJAnAtmaka sAkAropayoga vibhaMgaNAne payoga 7 mana:paryavajJAnAtmaka sAkAropayoga 8 kevaLajJAnAtmaka sAkAropayoga cakSurdazanAtmaka nirAkAro9 | nirAkAra matijJAnopayoga | payoga cakSudaMzaMne payoga. 10 ] acanAtmaka nirAkAra payoga acasuIzanapayoga 11 avadhidarzanAtmaka nirAkAropayoga avadhidarzanopayoga 12 kevaLa darzanAtmaka nirAkArapayoga kevaLadarzanepayoga A pramANe zaktirUpe pAMca jJAna varNavyA che, tethI pAMca jJAna che, paraMtu tenA upayoga bAra prakAre pravarte che. matijJAnano sAkAropayoga pravartatI vakhate je sAthe mithyAtva mehanIyane udaya hoya to te ja vakhate mati ajJAnAtmaka sAkAropayoga gaNAya che, e pramANe upayoga pravartatI vakhate keTalAka padArtho viSe nirAkAropayoga pravartato jovAmAM Ave che. tenuM nAma darzana che. nirAkAratAmAM mithyA ke samyagU upayoga pragaTa jaNAtuM nathI, mATe dazanamAM viparIta darzananA ajJAnanI mAphaka adarzana evA Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 bhedo banAvavAnI jarUra rahetI nathI. apekSAe joke mithyAsAkArapayogane kAraNarUpa nirAkAropayoga mithyA kahI zakAya. paraMtu te nAnI ja vastu che. eTale tenI vivakSA na karIe, to tenA bhedo gaNAya nahI. samyagadraSTine iyiAdikanI vikalatAne lIdhe koIpaNa vastu saMbaMdhi bhrama thAya, to te jJAnanA peTAmAM samAyelA samajavA. eTale kharI rIte jJAna, ajJAna ane darzananI vyavasthA AdhIna jaNAya che. jJAna te caitanyazaktirUpe pAMca ja hoI zake che. temAM nAto dazana, nato ajJAna hoya che, ema samajAya che. matijJAnanA ke avadhijJAnano upayoga je koI padArtha viSe sAkAro paga pravarte, tyAre tenI sAthenA bIjA padArtho viSe ke pahelA jANelA te padArtho viSe paNa nirAkAropayoga te vakhate ja pravarte che, te anubhavasiddha che. ane jeno nirAkAropayoga pravaryo che, tene ja vaLI koI vakhate vadhAre jJAnavAnanuM vadhAre dhyAna kheMcAya to sAkAropayoga pravarte che. arthAta sAkAropayoga ane nirAkAro yoga e ekaja jJAnanI be avasthAo che, eTale upacArathI nirAkAropayogamAM vyAkRtajJAnamAtrAnuM nAma darzanalabdhi-zakti kahevAya che, ane sAkAropayogamAM vyApRta jJAnAMzanuM nAma jJAnalabdhi-zakti kahevAmAM Ave che, ane jene sA kAropayoga mithyAtvodayasahakRta hoya che, te ajJAna kahevAya che. tenI ja jJAnalabdhine paNa upacArathI ajJAna kahevAmAM harakata nathI. ane sUkamArthanI vivalAe tenA nirAkAropagane paNa adarzana-mithyAtva sahakRtidarzana kahevAmAM harakata nathI. A daSTithI taravAryAdhigama sUtranA bhAgyamAM "nayAntaranI apekSAe jJasvAbhAvyAta keI paNa jIva ajJAna nathI ja." ema kahyuM che, te rautanya svarUpa jJAnamAtrAnI apekSAe. eTale-jJAna, ajJAna, darzana, sAkAra, anAkAra, vizeSa prAhima tva, sAmAnya prAhitava vigere bhedo upayoganI apekSAe jaNAya Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 che. ajJAna paNa eka jAtanuM jJAna to che ja, caitanya zakti che. darzana paNa eka jAtanuM jJAna che. paraMtu e be (ajJAna ane darzana) avasthA sivAyanI jJAnanI avasthA mATe jJAna zabda maryAdita karela che. temaja sarvajJAnamAtrAo rUpe vyApaka arthamAM paNa jJAna zabda vaparAya che A pramANe pramANa vyavasthA paNa upayogane AzrayIne jaNAya che. kemake-jJAnane vaparAza upayoga mAraphata ja thAya che. koI paNa vastunA kharA khoTA nirNaya jJAnathI ja thAya che. pacha-kho nirNaya karanArUM jJAna pramANabhUta jJAna gaNAya che. ane khoTo ke aspaSTa nirNaya karanArU athavA kharo nirNaya na karanArUM jJAna apramANa gaNAya che. eTale nirNaya karavAnuM kAma upayoganuM ja che. upayoga pravaryA vinA jJAnazakti kAMI paNa nirNaya karI zakatI ja nathI. mATe pramANu apramANa vyavasthA paNa upayogane AdhAre ja che. temAM paNa sAkAropayoga ja kharo nirNaya karI Ape che. anAkAroga ke ajJAnAtmaka sAkAropayoga khare nirNaya karI zakato nathI. mATe te baMne pramANamAM gaNela nathI. mATe A pAMca prakAranA sAkAropayoga ja pramANuM gaNAya che. matijJAna, avadhijJAna ane kevalajJAnanI sAthenA nirAkAropayoga pravarte che. kharA, paraMtu te kharI vAtano spaSTa nirNaya karI zakatA nathI mATe tene pramANa vyavasthAmAM gaNavAmAM AvelA nathI. temaja mithyAvasahaku ta mati, cuta, avadhinA sAkAropayogo paNa nirNaya kare che kharA, paraMtu beTA nirNaya kare che, eTale teo paNa pramANu nathI, paraMtu pramANa vyavasthAnI dRSTithI apramANa gaNAya che. ATalA ja mATe tavArtha sUtramAM upayoge 12 gaNavelA che paraMtu pramANa tarIke mati-zrata parokSa pramANarUpa, ane avadhi, mana:paryAya ane kevalajJAna pratyakSa pramANarUpe gaNavelA che. prathama Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ traNanA viparyayane apramANa tarIke arthathI gaNavelA che. jJAnAbhAva, saMzaya, bhrama, anadayavasAya vigere spaSTa ane kharA nirNayarUpa na hevAthI pramANa TharatA nathI. tethI te sarva apramANa tarIke siddha thAya che. pramANu pramANa vyavasthA mukhyatAe upayogane ane te paNa sAkAropayogane Azrayane che. eTale nirAkAropayogane na pramANa ke na apramANa tarIke gaNI zakAya, athavA upacArathI pramANabhUta sAkAropayoganA kAraNabhUta nirAkAropayogane pramANa tarIke ane apramANanA nirAkAropayogane apramANu tarIke koI ThekANe jaNAvela heya. tethI teno virodha karavA jevuM nathI. te ja pramANe ajJAnAtmaka sAkAropayogane kAraNabhUta nirAkAro payogane upacArathI apramANa tarIke jaNAvela hoya, to te paNa aviruddha jaNAya che. apramANane paNa judA judA artha karavA paDe che. pramANa viruddha apramANu athavA anirNayAtmaka ke avyakta pramANa athavA saMpUrNa pramANa svarUpAbhAvarUpa apramANa, pramANabhAvarUpa apramANa, Ama karavAthI viparyaya-bhrama-ulaTuM jJAna, nirAkAropayoga-anadhya vasAyarUpa, ane saMzaya e traNeya apramANanA bhedano ane pramANa bhAvano saMgraha thaI jAya che. pramANane atyantAbhAva sivAyanA e sarva paNa eka jAtano upayoga to che ja. eTalA mATe zrI taravAthakAra bhagavaMte jJAnautanyazaktinA pAMca prakAra batAvyA ane tenA sAkAropayogane ja be pramANamAM cI nAkhela che. ane zeSa upayogane ajJAna svarUpa tathA darzana svarUpa batAvIne tene arthAta apramANa koTimAM samAvIne rAkhyA che. A daSTithI nirAkAra, nirvikalpa, darzana, anavasAya vigere nAmathI gaNAtI jJAnamAtrAone apramANa tarIke gaNave temAM jaina tarkazAstranuM prattipAdana keTaleka aMze sahetuka paNa che. Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ repa mithyAvasahakRta sAkAropayogane ja dharma-AdhyAmikazAstranI paribhASAmAM ajJAna gaNavela che. mati-zatAvadha vipazca 1-rapa tatvArtha sUtra, chatAM pramANazAstra vyavahArazAstra hevAthI saMzaya, viparyaya ane anadhyavasAyarUpa ajJAna svarUpa apramANano saMgraha karavA mATe mithyAtvodayAsahakRta sAkAropayoganI ja be pramANurUpe vyavasthA tattvArtha sUtramAM ja dekhAya che. ane te sUtra AgamAnusAri hovAthI pramANa sivAyanI sarva prakAranI jJAnamAtrA apramANu ja ema arthathI tavAI kArane ane naMdIsUtrakAra vigere pramANa vibhAganI vyavasthA vivecanArAone paNa sammata che. eTale keI AcArya mahArAje darzanane apramANa keTimAM lIdhela hoya, tethI koI jAtano Agama virodha jaNAto nathI. chatAM, jJAnapUjA, jJAnabhakti, jJAnInI pUjA, jJAnInI bhakti vigeremAM sahakRta darzana hoya che. ane tenA tarapha paNa pUjyatA tathA bhakti darzAvavAnI bhalAmaNa heya che. tenuM kAraNa e che kedarzana paNa jJAnamAtrA che. ane te AtmAno guNa che. mATe pUjyapUjakane bhedopacArathI pUjya paNa che. ane abhedopacArathI paNa svAtmaguNarUpe pUjya che. eTale apaDihayavaranANadaMsaNudharANuM e vizeghaNamAM darzanapadano pUjya sthAnamAM prayoga yathArtha che. A rIte pramANapramANa vyavasthA paNa mukhya paNe prayogAtmaka jJAnanI apekSAe che. keTalIka vakhata darzana padano artha samyagadarzana paraka paNa hoya samyagdarzana-jJAna-cAritrANi mekSimAga': 1-1. samyagadarzana zabda jJAna zabdanI paheluM joIe, chatAM nAzmi desaNuzmi _nANe daMsaNe carittAcaritte Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 vigere sthaLe jJAnapadanI pachI amuka hetusara mukavAmAM Avela che. kemake- sAmAnya rIte pAMca AcAramAM jJAnAcAra pahele mUkavAmAM Avyo che, te adhagamAtmaka jJAnanI mukhyatAnI apekSAe che. kemake adhigamAtmaka jJAna pachI samyagadarzana thAya che. "tannasa dadhigamAduvA 1-4 [tatvArthasUtra), pachI samyagajJAna thAya che. ane pachI deza ke sarvaviratirUpa samyak cAritra thAya che. eTale darzana sAmAyika, zrata sAmAyika, dezavirati sAmAyika, ane sarvavirati sAmAyika, e kramamAM vaLI vikAsakramanI draSTithI prathama darzanane laIne krama batAvyo che. paraMtu paMcAcAramAM adhigamAtmaka jJAna, pachI dazana, pachI deza ane savacAritra. ane tapAcAra tathA varyAcAra e bene pradhAna paNe cAritrAcAranA poSaka pradhAna aMga tarIke judA pADI batAvyA che. ahIM sarvatra darzana zabdano artha samyakatva karavAno che. nirAkAro pogarUpa karavAno nathI, kemake-teno samAveza jJAnamAM- jJAnAcAramAM thaI jAya che. AcAranI daSTithI sAkAra-nirAkAropayoga vyavasthAnI bahu AvazyakatA nathI. paraMtu jJAnopayoganI daSTithI e bhedanI AvazyakatA che ja. taravArthamAM "tavArtha, zraddhAnuM samyagadarzanama" 1-2 kahIne tenI utpattinA kAraNamAM tanisargodadhigamA vA" 1-3 kahe che. eTale ke saMkhyA darzana nisargathI ane adhigamathI utpanna thAya che. paraMtu jene samyagadazana utpanna karavuM hoya, tene to mukhyatAe adhigamana ja Azraya levAno che. ane te adhigama satsaMkhyAdi, nirdeza svAmivAdi, anuyogo tathA pramANa ane nayo vaDe thAya che. eTale zAstrabodha, upadeza, paThana-pAThana vigere karavAthI adhigama thAya che. te adhigama karavA mATenA sAdhana tarIke te karAvanAra graMthanuM nAma paNa tattvArthAdhigamasUtra rAkhavAmAM AveluM che. Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23. eTale ke graMthanA nAmamAM adhigama zabda graMthakAre IrAdApUrvaka goThavyo che. eTale ke-"A graMtha ta ane tattvArthono adhigama karAvI adhigama samyakatva utpanna karAvanAra che. pramANadika vaDe thayelA adhigata jJAnathI samyagadarzana thAya, mATe pahelo jJAnAcAra batAvI, tenA kAle viSNue bahumANe vigere aticAra lagabhaga bhaNavA-bhaNAvavAnI vyavasthAne uddezIne batAvyA che. je prAtasamyaktva vigere jIvane sAmAnyapaNe lAgu paDI zake che, sArAMza ke-samyagadarzananuM paheluM sthAna chatAM kavacita sutromAM darzA. nane bIjuM mUkavuM hoya che, tenI apekSA upara samajAvI, te che. te uparathI jJAna zabda pachI jyAM jyAM darzana pada Ave tyAM badheya nirAkAropayogarUpa darzana ja che." ema na samajavuM. koI vakhate nirAkAra pogarUpa eTale darzanarUpa paNa hoya che, ane koI ThekANe samyagadarzanarUpa paNa hoya che. paraMtu jJAnapadanI pUrve ja darzana pada AvyuM che, te prAyaH avazya samadarzana ja darzana zabdathI levAya che. ane jJAnapadanI pachI Ave, to upara jaNAvyA pramANe samyagradarzanane paNa saMbhava hoya che, ane nirAkAro paga ane zaktirUpe darzanane paNa saMbhava hoya che. mATe AjubAjunA saMjogo joIne darzanazabdano artha karavo. karmagraMthamAM-jJAnAvaraNIya, dazanAvaraNIya karmonA kramamAM pahelAM jJAne pachI nirAkArapayoga ane tenI zaktirUpa darzana ane tenAM AvaraNo e pramANe krama rAkhe che. - jJAnAvaraNIya ane dazanAvaraNIya karmo paNa mukhya rIte to upaganuM rUMdhana kare che. darzane yoganuM rUMdhana karavA chatAM je kAMI nirAkAropayoga ughADo hoI zake, tenuM rUMdhana nidrApaMcaka karmo kare che eTale nidrA paMcakathI AtmAne sAkAropayoga te khule nathI rahe che paraMtu nirAkArapayoga paNa pravatI zakato nathI. te paNa ghaNe ja dabAI jAya che. chatAM taddana upayoga rahita AtmA thaI Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 jato nathI. nidrApaMcaka vakhateya nirAkAropayoga ghaNe sUma to hoya ja che. kemake eTalo paNa nirAkAropayoga na rahI zakato hoya to AtmA jaDa ja banI jAya. paraMtu jaDa banato nathI. atisUkSma nirAkAropayoga mAtra khullo rahe che. game tevI ghenanI davA ApIne zarIre vADhakApa karavAmAM Ave, te paNa AtmA atyapa sthitimAM paNa jAgrata ja hoya che. mATe upayogInA AvaraNanI vividhatAthI upayoganI vividhatA, ane te uparathI dareka jIvanA jJAna ane darzana zaktinI vividhatA samajI zakIe chIe. paraMtu e baMneyanA cauda AvaraNIya kSayopazamabhAve hovAthI game tevA gADha AvaraNamAM paNa abhyAdhika aMze dareka kSaNe upaga pravartAtA hoya che. te sUma anubhavathI samajAze. eTale AtmAmAM sakala padArtha jANa vAnI zakti hoya che. paraMtu karmo tenA upara AvaraNa kare che. jemake-anAdi nigodanA jIvane pANI zabdanuM jJAna nathI kemake te jJAna avarAyuM hoya che. paraMtu anAdikALathI pANI zabdathI ajJAta te jIvane jyAre koipaNa vakhate pahelAM pANI zabdanA ane tenA arthanA AvaraNane kSayopazama thAya che, pAcho e jIva nigodamAM jAya te paNa tenA upara pharIthI A varaNe pharI vaLe che. chatAM eka vAra je jJAna thayuM hoya che, tene saMskAra kSayopazamarUpe AmAmAM paDI gayuM hoya che, te jato nathI. pharI jyAre jIva manuSya thAya, tyAre tene pANI vigere jeTalA zabdanA ane arthanA jJAna uparanA AvaraNane pazama jAge, teTalI tenI jJAnalabdhi-zakti jAgatI rahe, ane tene vaparAza thAya, tyAre te bhAgane upayoga pravarte. pAchuM AvaraNa AvI e upayoga taddana nirAkAra je paNa thata jAya, ane chevaTe vadhu AvaraNa AvavAthI eka vakhata vastu bhUlAI paNa jAya, chatAM kSopazamamAM saMskAra te rahe ja che. matijJAnanA 340 bheda, zrutajJAnatA 14 ane 20 bheda, ava Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 255 dhijJAnanA 6 bheda, manaH paryAyanA be bheda, ane kevaLajJAnano 1 bheda, e 51 bheda paNa jJAnamAtrAnA upayoganI dRSTithI jaNAvyA hoya tema lAge che. paraMtu jo tema na hota to 1 cakSurdarzana 2 acakSurdazana 3 avadhi darzana 4 kevaLa darzana ane traNa ajJAna ema 7 bheda umerIne 58 bheda gaNuMvyA hatA, paraMtu 58 bheda na gaNAvatAM 51 gaNAvyA, tenuM kAraNa ema samajAya che, ke-sAkAra ane nirAkAra baneya prakAranA upayogano ane mithyAvasahita jJAna yogano samAveza 51 bhedamAM ja karI levAmAM AvyA che. kAraNa ke-te prasaMge jJAna zabdano artha sAkAropayoga mAtra na letAM jJAnopayoga mAtra levAnI vivakSA che. kemake-sAkAropayoga ane nirAkArapayoga e baMneya vAstavika rIte to jJAna guNa ja che. A uparathI jJAna ane ajJAna zabdo graMthamAM lakhela hoya che, tyAM jJAna zabda zuM levuM ? ane ajJAna zabda zuM levuM ? tene bahu guMcavADe thAya che. 1 jJAna mAtra, eALakhANu samaja, 9 jJAna eTale sADA nava pUrva evo artha thAya che. uparAMtanuM jJAna. 2 jJAna eTale UMDuM jJAna e 10 jJAna eTale nizcayasamyagupaNa artha thAya che. jJAna 3 jJAna eTale pAMDitya 11 jJAna eTale anubhava jJAna 4 jJAna eTale jJAnazakti 12 jJAna eTale saMpUrNa jJAna- 5 jJAna eTale sAkAropayoga kevaLajJAna 6 jJAna eTale pramANa jJAna 7 jJAna eTale adhigamAtmaka jJAna 13 jJAna eTale zailezI 8 jJAna eTale samyapha cAritra- avasthAnuM jJAna tpAdaka sabhyajJAna. 14 jJAna eTale siddhonuM jJAna. Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 e ja pramANe ajJAna zabdanA paNa upara jaNAvelA jJAna zabdanA arthathI viparIta artha karIne judA judA arthamAM vAparI zakAya che. mATe jJAna-ajJAna zabdathI Aje ghaNAne guMcavaNa ubhI thAya che, ane ghaNI vakhata temAMthI moTA vivAde paNa ubhA thAya che. yuropIyana bhAratavAsIone ajJAnI kahe che. tenuM kAraNa e che ke-teo je keLavaNI Ape che, te na lIdhelI hovAne aMge ajJAna, eTale binakeLavAyelA kahe che. mATe keLavaNuM levAnI jarUra jaNAve che, ApaNe temane AdhyAtmika jJAna vinAnI keLavaNIvALA hevAthI ajJAna kahIe chIe. tyAjanya vastunuM jJAna chatAM te vastune tyAga na karavAthI ajJAnI kahevAya che. amuka vastuthI je vyakita ajANa hoya, tene ajJAna kahevAmAM Ave che. amuka viSayanuM pAMDityapUrNa jJAna na hoya, tene tenuM atta na kahevAmAM Ave che. jJAnanA durupayogane ajJAna kahevAmAM Ave che. mATe jJAnAjJAna zabdothI koI paNa graMthamAM ke koI paNa nibaMdhe ke lekhomAM thayelI vaparAza vakhate khUba khyAla rAkhIne atha karavo. jJAnI pAsecchavAsamAM kare kaThina kamane kSaya" "pama nANuM tao dayA" "nA vi ?" "anANa-samUha -tame-hassa" jJAnasya phalaM virati" evA vividha arthamAM vaparAyelA jJAna nA seMkaDe udAharaNa che. mATe kace ThekANe kaI apekSAe jJAna athavA ajJAna zabda vAparavAmAM Avela che ? tenI khAtrI karIne te pramANe artha karavo. nahIMtara ghaNo guMcavADo ubho thAya che. guMcavADe thayA pachI, carcA ane carcA mAMthI marcA (vikhavAda) Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane karyAM (laDAI) uThe che. mATe ja pramANazAstra ane nayazAzvanA gurugamathI jJAnanI AvazyakatA rahe che, 157 A prakAre 51 bhedamAM-mAtra zuddha jJAnAtmaka caitanyazaktinI pradhAnatAe jJAna zabda laI te bheda pADelA jaNAya che, jemAM samajAvavA mATe upayAganI pradhAnatA chatAM sAkAropayoga, nirAkAropayoga, jJAnadhi vigerenI bhedavivakSA vinA sAmAnya rIte jJAna zabdanA zAstrIya vyApaka atha laIne bheda pADelA che. mATe 51 bhedonI vyavasthA barAbara che. paraMtu tenI khIjane samajAvaTa upayAga vinA azakaya che. eTale upayoganI mukhyatAe samAvela che, ema kahevAmAM harakata nathI. A tattva ApaNane tattvArthAdhigamasUtra 9mA sUtramAM maLe che. sabhyapAna-jJAna-cAritrani_mekSamaT: -" pachI "taravA-zraddhAna sabhyaIttama-' kahIne tenuM vivecana pUrUM karI sabhyajJAna padanI vyAkhyA karavAnA prasaMga Avyo, chatAM matti-zratA-dhi mana:paryAya-trahAni jJAnam ?-. kahyuM. para Mtu "ti.........ni sayAjJAnama " ema na kahyuM . keAI kaheze, ke pahelA mULa sUtramAM kharI rIte tA dAna 56 ja che.' tenA javAbamAM kahevAnuM ke--bhale jJAna pada che, paraMtu sUtra" kArane te traNeya ratnasAthe samyagrUpanA sabaMdha abhimata che, mATe sabhyajJAna kahevuM joI e. paraMtu tema na kahetAM mAtra jJAnama zabda kema mUkayo che ? temAM graMthakArane e Azaya jaNAya che ke-samyagUjJAnanuM vivecana paNa jJAnanA vivecanane Adhina che. vyApaka svarUpa batAvavuM, te paNa tattvArthAdhigama zAstranA viSaya che. e vyApaka svarUpa 3. bha 1 17 Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 batAvyA pachI tenA labdhi: uSayega: samyag: asamyag : pramANa: apramANa; sAkAra: nirAkAra: dana: ajJAna: vigere jeTalA prakAro batAvavA haze, teTalA batAvI zakAze, Aja dRSTithI nirAkAropayoga rUpa darzonaguNanuM paNa jJAna sAthe sAkSAt sUtra racIne vivecana karavAmAM Avyu nathI, mAtra upayogamAM, bhAvAnA bhedemAM, kA~nA bhedamAM, siddhanA guNomAM, tenuM vaNu na te ApyuM che. eTale 9 mAthI mAMDIne 33 mA sUtra sudhImAM jJAna sAmAnyanu ja vadhyuMna che, jemAM tamAma prakAranI jJAnamAtrAone ane svarUponA samAveza thatA hoya che. mATe 51 bheddemAM sa prakAranA sAkAra: nirAkAraH upayoga: pramANa: apramANa: jJAnaajJAnaH samyagnAna: danaH jJAnaH sattAH caitanyazaktiH vigere satranA samAveza karavAmAM AvelA che. jainazAstranI pratipAdana zailI ghaNI vividha che, aneka apekSAe dhyAnamAM rAkhIne eka ja vastunuM judI judI aneka ane vilakSaNa rIte pratipAdana kareluM jovAmAM Ave che. naya, nikSepa vigerenA sagIna jJAna vinA A zailIne paNa AvI khyAla zakatA nathI. "bahu rAsa DhAla-6 bhAMti klI jaina zailI" dravyaguNa paryAya ATalI bhUmikA pachI 51 bedenuM ane tenA peTA bhedonu saMkSipta varNana sUcita karI upasaMhAra karI jJAnamImAMsA pUrI karIzuM. kahevAya che ke--"siddha marelA bhUkhyo hoya, ane zikAra na maLyo avazya mAre che. "pUMjAmAM sapaDAyela te sudhIte tathA tenI hIlacAla, zvAsa, ane nADInA dhabakArA vigere sAMbhaLIne, nakkI karI zake che. jo tene jarA paNa zaMkA paDe, te mAsane mAratA nathI.' paraMtu hoya teA jIvatA mANasane mANasa jIve che ke nahI'!' Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 259 tuja paMjo uMcake che. cAlAka mANasa Ave vakhate jIvavA mATe zarIranI savakiyAo rekI le che. jo ke taddana sUkSma kriyA to rokI zakAtI ja nathI. nADInA ane hRdayanA dhabakArA taddana baMdha karI zakAtA nathI. zvAsa taddana baMdha karI zakAto nathI. te cAlu hoya che. chatAM siMha jANa na zake, tevI sthitimAM cAlu rAkhI zakAya che. evI sthitimAM rAkhe te ja bacAva thAya tema hoya che. hRdayanA dhabakArA sUkSma thatA hoya che, tenI dhrujArIonI sUkSma asara vAtAvaraNamAM paNa athaDAtI hoya che. ane siMhane kAne paNa e avAjanA bArIka taraMge athaDAtA hoya che. paraMtu barAbara sAMbhaLI zake tevA na hovAthI te saMbhaLAyA na hovAthI siMha te mANasane marelo jANIne cAlyo jAya che. eTale jayAre siMhane kAne avAjanA dhabakArA athaDAtA hoya che. tyAre tenA zarIramAM rahele AtmA te dhabakArAne jANyA vinA rahetuM nathI. jemake-jema bArI ughaDatAnI sAthe ja kAcanA arIsAmAM bArIkamAM bArIka ane moTAmAM moTI je kaI vastu sAme hoya tenuM pratibiMba paDayA vinA rahetuM nathI. bArIkamAM bArIka rajakaNonA paNa pratibiMba paDe che. jo ke te ApaNe joI zakatA nathI. teja pramANe khullI ane nirogI iti mAraphata pitAnA viSayanuM pratibiMba AtmAmAM paDatAM ja jJAna upara paNa enI asara thayA vinA rahetI nathI. ane upaga jAgavA mAMDe che. paraMtu keTalIka eTalI badhI bArIka asara hoya che, ke ApaNuM dhyAnamAM AvatI nathI. eTale ke viSaya pakaDatAM ja jJAna payoga te jAgavA mAMDe ja che, e rIte upayogamAM viSaya pakaDAya, eTale viSaya pakaDanAra upaga, te ja avagraha, avagraha be prakArane heya che. vyAjanAvagraha ane arthAvagraha, siMhane jyAM sudhI dhabakArAne vyaMjanAvagraha thAya che, tyAM Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 sudhI te mANasane mRta mAne che, ne turata cAlyo jAya che. paraMtu je dhabakArAnA avAjano arthAvagraha thaI jAya, te cAlyuM jAya nahIM. kemake tethI tene te mANasa jIvate hovAnI khAtrI thavA mAMDe che. tevI ja rIte ApaNe koI paNa sabhAmAM suMdara saMgIta sAMbhaLatA hoIe ane te sAMbhaLavAmAM tallIna heIe, tevAmAM dUrathI kaI mALI phUlanI chAbaDI laIne jate hoya, phUlanI sugaMdhanA aNuo ApaNuM nAkanI aMdaranI Idriyane aDake paNa kharA. paraMtu ApaNane khyAla na rahe ke sugaMdha Ave che. te vakhate vyaMjanarUpa sugaMdhi aNuonuM jJAna ApaNane thatuM hoya che. ApaNI jJAnazakti te pakaDe che. paraMtu te mALI emane ema dUrathI vadhu dUra cAlyuM jAya, te pachI ApaNane sugaMdhinI khabara paDatI nathI, kemake tene vyaMjanAvagraha thaIne aTakI jAya che. paraMtu te mALI najIka Avato jAya. ApaNI pAse Ave ane ApaNane phUlanI mALA hAthamAM ApavA mATe potAnA hAthamAM pakaDIne ubhe rahe, ApaNuM dhyAna saMgIta sAMbhaLavAmAM hoya, chatAM mahekatI sugaMdhanuM jJAna thatAM ja ApaNe tenI sAme joI mALA hAthamAM laIe chIe. kemake ApaNane sugaMdhanuM jJAna thaI zake teTalA ja tyAmAM tenA kaMdhe ApaNuM nAkane aDI cUkyA hoya che. eTalA jathAmAM nAkanI Iyi upara ekaThA thayelA sugaMdhanA skenuM nAma artha gaNAya che, artha zabdano artha ahIM ini -amuka jatthAmAM-viSayapadArtha samajavAno che. idhei jANI zake tevA jatyAmAM viSaya I diyane sparza kare toja iMdriya pitAne viSaya jANI zake che. mATe jANI zake tevI sthitimAM indriyanI maryAdAmAM AvelA viSayane artha kahevAmAM Ave che. * te pahelAnI ochI sthiti vakhate teja arthanuM nAma vyajana Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahevAya che. jyAM sudhI sugaMdhanA kaMdhone ApaNI nAsikA-initya barobara na jANI zake, chatAM gaMdhanA kaMdho nAkane sparzatA hatA, tyAM sudhI te vya jana svarUpamAM hatA. A jagatamAM zabda, rasa, gaMdha ane judA judA sparzane lAyaka skaMdhe cAreya tarapha phelAtA hoya che. je tema na hoya, te cAreya taraphanA mANaso eka ThekANe vacce gavAtuM gAyana sAMbhaLI zake nahIM, sabhA vaccenA phUlanI sugaMdha laI zake nahIM. vacce paDelI khATI kerInI khaTAzanI phelAtI asarathI darekanA moMmAMthI pANI chUTe nahIM, temaja vacce rahelA agnino tApa saune lAge nahIM, ziyALAmAM taLAva pAsethI nIkaLatA darekane vadhAre ThaMDI lAge nahIM. sArAMza ke-A cAreya IdriyonA viSayanA sko cAreya tarapha phelAtA hoya che. sAmethI AMkhanI kIkImAM jenuM pratibimba paDe che, tene AMkha jANI zake che. jenuM pratibimba na paDe, te viSe AMkha jANI zake nahIM. vastu kAcanI ADe hoya ke pANImAM hoya, paraMtu te padArthanuM pratibimba je AMkhamAM paDe to te AMkha jANI zake che. vastu sAme ja hoya. paraMtu te aMdhArAmAM paDI hoya, ke koI vastunI ADe hoya te, eTale AMkhamAM tenuM pratibimba na paDatuM hoya to, te vastune AMkha joI zakatI nathI. temaja pratibimba barAbara paDI zake tevI AMkha na hoya-AMkhamAM khAmI hoya, kharAba thaI heya, te paNa vastune AMkha jANuM zakatI nathI. AMkhane soyanI aNI aDakADo te te aNuno bhAga AMkha dekhI zakatI nathI. kadAca dUrano cheDo dekhI zake che. paraMtu sparza kare che, te bhAgato AMkha joI zakatI ja nathI. mATe, AMkha dUrathI ja potAnA viSayane pitAmAM paDelA te Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 vastunA pratibimba mAraphata te vastune jANe che. paraMtu vastu ke tenA skandhA AMkhane aDakatA nathI. kadAca koI cIja nA aDakatI heya, te AMkha tene jANI zakatI nathI. A niyama samaje. te ja pramANe hRdayanA dhabakArAnI asara siMhanA kAna dvArA tenA AtmA sudhI pahoMcavA chatAM, ane te ja vakhate jJAna pravatyu --vyaMjanAvagraho paga thayo hovA chatAM. "te kaI jAtanuM jJAna che ?" te siMha jANI zakato nathI. ane mANasane marele mAnIne te cAlyo jAya che. - jJAna eTaluM badhuM caMcaLa che, ke-eka aNu paNa tenI sAme Ave, to te jANavA prayatna karyA vinA rahetuM ja nathI. te pachI hRdayanA keTalAye badhA dhabakArAnA, tathA bhASAvargaNanA anaMta ko AvavA chatAM, kAna sAthe sparzavA chatAM, kema na jANI zake ? jANI te zake che. paraMtu bahu ja a5 jANI zake che; tethI jJAna vyavahAryA thaI zakatuM nathI. have, je siMhane kAne jANI zakAya tevo avAja athaDAya, te te paMjo ucakyA vinA rahe ja nahIM. kemake-"mANasa jIvato che.' evI tene khAtrI thAya, te "paMjo ucakavAnuM kAma karavAnuM che." eTale ucakavAnA kAmamAM preraka thAya teTale jarAka avAja saMbhaLAya ke turata paMjo ucake che, basa evo avAja te zabdarUpa atha thayo gaNAya che. paraMtu paMjo ucakyA vinA siMhane cAlyA javAnI preraNA thAya che, tyAM sudhI avAje vyaMjanarUpa zabada viSaya kahevAya che. 1 vastu hovA chatAM barAbara dhyAnamAM na Ave, tevI sthitinuM jJAna ane te vastu dhyAnamAM Ave tevI sthitinuM jJAna. AvI be sthitio ghaNI vAra ApaNane darekane thAya che. Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 263 vastunI-viSayanI prathama sthitinuM nAma vyaMjana, ane pachInI sthitinuM nAma athe kahIzuM. artha eTale pota potAnI Idriya samajI zake tevI sthitimAM indriyo sAthe saMbaMdha pAmelI vastu, ane apUrNa hAlatamAM Idriyo sAthe saMbaMdha pAmelI vastu vyAjana kahIzuM. artha ane vyaMjanarUpa padArthone saMbaMdha jyAre I imAraphata AtmA sAthe thAya che ke, surata AtmAne jJAnaguNa jAgrata thaIne tene pahele vahele jANavAno prayAsa zarU kare che. eTale e be jJAna vastune pahela-vahelAM pakaDanArAM hovAthI tenuM nAma avagraha kahevAya. bAhya Indrio sAthe aMdaranI indriyo joDAyelI hoya che. ane aMdaranI indriyo sAthe AtmA joDAyela hoya che. bAhya indriyoe pakaDelA vyaMjana ke arthanI asara AtmA upara bAhya ane aMdaranI Indriyo mAraphata thatAM ja jJAnano upayoga zarU thaI jAya che. e jJAna prayoganuM ja nAma avagraha kahevAya che. e avagraharUpa upayoga vistaravA mAMDe, te-IlA. ane IhA vistaravA mAMDe eTale je indrio je vizvane avarahyo hoya, te kaI indriyane che ?" e nakkI thaI jAya ke "za, gaMdha, rasa, sparza, ke varNa eTale zretra, ghANa, rasanA, sparzana, ke cakSudane viSaya che, bIjAne nathI." evI jAtanA upayogasvarUpa eka nirNayAtmaka upayoga thAya, te apAya. apAya e sAkAropayoga che. ane hA sudhI nirAkAropaga che. mATe apekSAe teTale aMza darzanopaga paNa kahevAya che. apAya upayoga pachI AtmA viSayane e ja svarUpamAM jANIne TakI rahe, te dhAraNuM gaNAya che. paraMtu A dhAraNAnuM nAma avismRti dhAraNa kahevAya che. eTale apAye payoganA viSaya tarIke je vastunuM pratibimba jJAnamAM paDeluM che. te lagabhaga evuM ne evuM-yuta thayA vinA-thoDe vakhata TakI rahe che. pachI te vastu kaMIka vadhAre saheja saheja bhUlAvA mAMDe che. ane vakhata Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 jatAM ghaNuM ghaNuM bhUlAI jAya che, vaLI pharIthI te vastu jovAmAM Ave te pachI te yAda Ave che, eTale ke smaraNa thAya che. paraMtu jenI avismRti dhAraNA thayA pachI je vastunuM jJAna thayuM hoya che, te jJAna je sarvathA nAza pAmatuM hoya, te te vastu pharIthI joyA vinA tenuM smaraNa na thAya. paraMtu smaraNa thAya che, mATe te aviSNu topayoga pUruM thayA pachI paNa pazamarUpe saMskAra TakI rahe che. tene vAsanA dhANuM kahevAmAM Ave che. ane vAsanAnA baLathI smaraNa thAya che, ane te paNa keTalIka vakhata TakI rahe che, te smaraNa dhAraNuM kahevAya che. arthAta dhAraNAnA traNa prakAra che. avismRti: vAsanA: ane smRti: mana ane AMkha sivAyanI bahAranI ane aMdaranI I diyonI madada vinA AtmA vyaMjanAvagraha karI zakato nathI. mATe Idiyo tenuM sAdhana che. tethI I diyo paNa vyaMjana kahevAya che. eTale ke va + an + ara karaNamAM vigraha karavAthI-"je vaDe vastu pragaTa karI zakAya, jANI zakAya, te vyaMjana, eTale ke I . ane karmamAM vigraha karavAthI vyaMjana eTale saMpUrNa arthapa vastu, jenuM svarUpa upara samajAveluM che, te eTale ke je pragaTa karAya, jenuM jJAna karAya, te vyaMjana. ane avagraha eTale ke prathama viSayane pakaDanAro jJAna paga eTale zabdono sAmaTo artha e thayo ke-vyaMjana vaDe-eTale Indriyo vaDe, vyajanane eTale viSaya-avagraha, evo zabda che. saMskRta bhASAnA samAsanA niyama pramANe eka jAtanA be zabdo ekaThA thAya, to artha kAyama rahe che. paraMtu temAMno eka zabda uDI jAya che. eTale vyaMjanAvagraha zabda rahe che, vyaMjana vaDe vyaMjanano avagraha vyaMjana vyaMjanAvagraha vyaMjanAvagraha. Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 265 vya'janAvagrahArdika aANI ke thoDA paricayavALI vastunA dhIre dhIre thAya che. paraMtu jANItI vastunA ekadama thAya che. chatAM dhIre dhIre thavAmAM paNa vadhumAM vadhu vyaMjanAvagraha thatAM 2 thI 9 zvAse zrvAsa, arthAvagraha thatAM te vadhumAM vadhu ane engamAM ecche eka samaya, tathA bAkInAete a ta vakhata lAge che. mAtra vAsanA saMkhyAtA asakhyAtA bhavA sudhI Take che. tenI smRti saMkhyAta asaMkhyAtA bhaveAnI thaIne jAti smaraNa jJAna thAya che. smRti paNa keTalAka vakhata sudhI TakI zake che. avicyuti dhAraNA thayA pachI jenu zrutajJAna karavu DhAya, tenA avicyuti dhAraNA, mana sAthe joDAya che. ane zrutajJAna thAya che. zikSaka jyAre vidyAthI one zrutalekhana lakhAve che, tyAre pahelA zabda je khele che, tenA vyaMjanAvagrahArdika thatAM jazrutajJAna thAya che, ke turata vidyAthI" sleTa upara 'mahAvIra mahApuruSa hatA' e vAkaya lakhavA jatAM pahelA mahAvIra zabda ekadama lakhe che. AmAM vyaMjanAvagraha, arthAvagraha, IddhA, apAya, avicyuti dhAraNA ekadama zrotra indriya-dvArA AtmAmAM thatAMja AtmA sAthe joDAceluM mana-zabda sAMbhaLavAthI utpanna thayelA avicyuti dhAraNA rUpa upayoganI sAthe joDAI jAya che. ane kai indriyanA viSaya che ? zrotraindriyanA viSaya che.' pachI kaye zabda che ?" A vicAratAMnI sAthe ja mahAvIra zabda che" ema nakkI karI le che. para Mtu pharIthI mate ' zikSake lakhavAnI sUcanA karI che:' tenA vyaMjanAvagrahAdika thayA hoya che. 'te paNa lakhavu paDaze" evu mana dvArA zrutajJAna thayellR hoya che tenI sAthe "A mahAvIra zabda saMbhaLAyA che, ane te lakhave paDaze' evuM joDANa thatAM ja mane magaja mAraphata hAyanA jJAnataMtuone samAcAra paheAMcADe che ke-turata 'mahuAvI'' zabda lakhavAnI rIta prathama AtmA samajelA che, te rItanuM smaraNa thatAM ja te rIta pramANe lipinI paddhati anusAra pATI upara mahAvIra' . Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 zabda lakhe che. ane "te khare che ?" ema AMkhathI jotAMnI sAthe ja mana nakakI karI le che. ATalA TuMkA vakhatamAM mana, Idriya jJAnataMtuo, bahAranI ane aMdaranI Indri, vyaMjanAvagraha, arthAvagraha, IhA, apAya, dhAraNuM, vAsanA, smRti, vigere kaMIka prakAranA jJAna pravartAvAthI mahAvIra zabda pATI upara lakhI zakAya che. paraMtu temAM mane keTalI vAra joDAya che? kaI kaI indriyonA avagrahAdika pravarte che ? nAnA moTA kayA jJAna thAya chepapara kevI rIte joDAya che ? keTalI jAtanA smaraNo thAya che ? e vigere eTalA badhA ane sUkSma pravarte che, ke ApaNe tenuM pRthakakaraNa karI zakatA nathI. eTale jJAnanA pravartAne keTalA badhA sUma che ? ane temAM madada karanArA bAhya ane aMdaranI indri, jJAnataMtuo, mana vigerenI kriyAo keTalI sUkama che ? temaja te darekanA joDANe kevI rIte thAya che ? tathA dareka pitapitAnuM kAma saraLatAthI jhapATAbaMdha ane guMcavADA vinA kevI rIte karI zakatA haze ? ApaNe te jANI zakatA nathI. e badhI yAMtrika goThavaNe kevI vicitra haze ? vaktA vyAkhyAna saDasaDATa saMbhaLAvye jAya, zrotAo sAMbhaLyuM jAya, ane tenAthI thatI vividha lAgaNIo anubhavyuM jAya, kSaNavAra hase, rUve, krodhamAM Ave, Azcarya pAme, kaMTALe rasamAM tallIna thAya, A badhI hIlacAla vakhate aMdara kevA kevA AMdalane cAlatA haze ? te jJAnI sivAya koI paNa kahI zake nahIM. A badhe sUma vicAra vyavasthita rIte ane te paNa yogya pAribhASika zabdo sAthe jaina zAstromAM karavAmAM Avelo che, tevo Aja sudhI bIjA koIe karelo nathI. eTale matijJAna thavA chatAM zrutajJAna na thAya to pachI, vyavahAra AbhA karI zake ja nahIM. AmAM eTaluM vizeSa samajavAnuM che ke-badhA zretA sarakhI rIte sAMbhaLI ke samajI zakatA nathI. jenI jevI zakti, te pramANe te samajI zake che. eTale zrotAone paNa bahu bahu vigere Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 267 vigere prakAre jJAna karavAnI zakti hoya che. te te prakAre teo jJAna karI zake che, darekanuM sAmarthya sarakhuM nathI hatuM. tethI bahu vigere bhedanI apekSAe dareka vyaMjanAvagrahAdikanA 12 bheda karatAM matijJAnane 336 bheda thAya che. je vastu ApaNe pahelethI oLakhatA hoIe, eTale ke amuka zabdano amuka artha thAya che, ane amuka padArthane mATe amuka zabda che, e jAtanuM bALaka avasthAthI moTI uMmara sudhI jJAna thayuM hoya che. te uparathI jyAre jayAre te zabda sAMbhaLavAmAM Ave, ane tenuM jJAna thAya, athavA te vastu jovAmAM Ave ane tenA zabdanuM jJAna thAya, te yutinizrita matijJAna kahevAya. nAnuM bALaka sauthI paheluM pitAnI mAne oLakhe che, ane tene mATe jyArathI "mA" zabda bole che, sauthI paheluM jyAre te mAne oLakhavA zIkhyuM, tyAra pachI jeTalI vAra juve, teTalI vAra mA zabdane zabda prayoga kare, te dareka kRtanizcita matijJAna kahevAya. eTale vyaMjanAvagrahAdika 336 bheda kRtanizrita mati jJAnanA gaNAya. zabda ane padArthanA anAdikALanA lekasiddha saMketonA prathama thayelA zrutajJAnanI madadathI pachInA je matijJAna pravarte, te zrutanizrita matijJAna. ane jenuM evI rIte pahelAM zrutajJAna na thayuM hoya, ane matijJAna pravate te azrutanizcita matijJAna. AvuM jJAna tIvra anumAna zakti ane kudaratI tIvra buddhithI thAya che. keTalAya mANaso thaDA mAM ghaNuM samajI jAya che, athavA vastu samajavAne kAMI paNa sAdhana na hovA chatAM mana pitAnI kalpanA ane tarka buddhithI AzcaryakAraka vastu ane hakIkata UbhI kare che temAM prathama koI pAsethI tene jANavAnI sagavaDa nathI maLI hatI.)A vA matijJAnanA cAra prakAra che. autpAtikI, vanacikI, pariNAmikI ane kamaMjA buddhi. AmAM paNa vyaMjanAvagrahAdika pravarte che, paNa tene gaNatarImAM lIdhA nathI. A cAra buddhinA naMdI sUtramAM ghaNA Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 dAkhalAo ane kathAo ApI che. paraMtu vistAra bahu thAya, tethI ahIM Apela nathI. matijJAna upara gati vigere vize mArgaNAe ghaTAvIne tene ghaNuM ja vistAra samajavA jeva, vizeSAvazya kAdika bIjA gra mAM che. AtmAnA asaMkhya pradeza hoya che, pradeza pradeze anaMta ana te jJAnAMzo hoya che. tenuM AvaraNa-anaMta anaMta paramANuenA kaMdhonI banelI anaMta anaMta kAmaNa varganA banelA karmoe kareluM hoya che. eTalA badhA kAma aNuo na hoya te jJAnanuM AvaraNa thaI zake nahIM. saheja kamanuM AvaraNa khase ke Atmapradezane jJAnAMza khule thaI jAya ja, ane viSaya sAme Ave ke upayoga pravaryA vinA na rahe. upayoga paNa A rIte anaMta prakAranA pravatI zake che. kAca jevI lIlI cIjane sAmAnya cIkA sa cuMTatI nathI. paraMtu bahu ja bArIka aNuonI banelI gADha cIkAsa ja tene coMTe che. kAca upara raja paNa bahu ja bArIka heya, te ja TakI zake che. te pramANe AmAnAM sUkSma pradeza ane temAMnI zaktionuM AvaraNa karavAne ghaNuM paramANuonA samUharUpa sama vagaNanA banelA karmo ja asarakAraka AvaraNa karI zake che AvaraNa karavA mATe ATalA badhA kamaM paramANuone rokAvuM paDe che. te uparathI AtmAnI zaktinuM paNa agAdha mApa dhyAnamAM AvI zake che. eka eka pradezamAM anaMta jJAna-darzana-cAritra-vayaM vigerenA anaMta anaMta aMze hoya che. eka eka aMza mATe eka eka paramANu ane anaMta aMzonA samUha mATe eka eka vargaNA, erI rIte AkhA pradezanA samagra guNemAMnA ghaNA kharA guNonA AvaraNa mATe anaMta anaMta kAhmaNa vagaNanI jarUra paDe che, te - svAbhAvika che. 2 sutajJAna kaI paNa ajANyo zabda sAMbhaLavAmAM Ave che, tyAre ApaNe Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ teno artha samajI zakatA nathI, athavA koI ajANuM cIja jovAmAM suMdhavAmAM, sparzavAmAM ke cAkhavAmAM Ave, tyAre ApaNe tenuM nAma nathI jANatA hatA. dAkhalA tarIke koI bIjA dezanA mANasa ApaNI pAse potAnI bhASAne keIpaNa zabda bole, ApaNe te zabda sAMbhaLIe, tyAM sudhI matijJAna thAya che. paraMtu ApaNe te zabdane artha samajatA na hovAthI tenA arthanovastune khyAla karI zakatA nathI. arthAta ApaNane tenuM zrutajJAna thatuM nathI. tevI ja rIte koI jovA lAyaka sthaLamAM ke kaI vepArInI dukAne keI ajANI cIja ApaNe joIe tyAre, e cIjane joIe eTale ApaNane tenuM AMkhathI matijJAna thAya che. paraMtu tenuM nAma na jANatA hovAthI ApaNane tenuM zrutajJAna thaI zakatuM nathI, paraMtu ApaNI jANatI cIjanuM ApaNane matijJAne thatAMnI sAthe ja zrutajJAna thAya che. jemake-gAya jotAMnI sAthe -"gAya AvI" ema e piMDane mATe gAya zabda tarata ja joDIne bolI UThIe chIe. tathA kaI kahe ke-"gAya lAvo," ke tarata bIjI koI cIjane na aDakatAM ApaNe gAyane ja hAjara karIe chIe. kemake- gAya jevA uparathI ApaNane tenuM nAma "gAya" yAda Ave che, ane gAya nAma sAMbhaLavA uparathI ApaNe gAyane ja pakaDI lAvIe chIe. A pramANe, vastune joyA vinA, zabda uparathI vastu samajI laIe chIe, tevI ja rIte, koI paNa mANasa nAma belyo na heya, chatAM vastune joIne ApaNane tenA nAmano khyAla Ave che. te baneya zrutajJAna gaNAya che. arthAta zabda eTale vAcaka, te uparathI vastu vAcakavA, tenuM ApoApa bhAna thAya, athavA vAgya eTale vastu, te joIne tenuM nAma-vAcaka pada yAda Ave che, te baneya zrutajJAna kahevAya che, have barAbara samajAyuM haze ke- mati Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra70 zrutajJAnamatinA AvA nAnA cha zAna thayA pachI vArtha ane vAcaka saMbaMdhapUrvaka je jJAna thAya, te zrutajJAna kahevAya che, jagatamAM anaMta padArtho che, paraMtu te darekanA zabdo hotA nathI. abhilA pya=eTale zabdovALA padArtho. ane zabdo vagaranA padArtho jene mATe jagatamAM keI zabda ja nathI hotA, te anabhilAya padArtho kahevAya che. arthAt sarva padArthone ane tame bhAga ja abhilAya zabdathI belI zakAya tevo che. eTale matijJAna thavA chatAM jenA zabdo hoya, ke ApaNe jANatA hoIe, tenuM ja zrutajJAna thaI zake che. vaLI, abhilAne paNa anaMtamo bhAga ja dvAdazAMgImAM gUMthele che. arthAt jeTalAnuM matijJAna thAya te sarva vastuonuM zrutajJAna thAya che. mATe, sarva vastuonuM zrutajJAna thAya ja, ema nathI. eTale zrutajJAna matijJAna thayA pachI ja thAya che. matijJAna jenuM thAya, tenuM ja zrutajJAna thAya che. A pramANe dareka prANImAtra potapotAnI jIvanavyavahAranI jarUrI cIjo oLakhI le che. eTale temane ati pachI zruta thAya che. jemake- kIDI sAme goLa mUkI rAkhIe tyAre goLanA rasanA ke gaMdhanA aNuo e kIDInA moMmAM ke nAkamAM pesatAM ja tenuM matijJAna tene thaI jAya che. paraMtu te goLanuM nAma jANatI nathI. chatAM te mAre khAvAlAyaka cIja che. evo gha-sAmAnya nirNaya karIne tenA taraka deDI Ave che. "mAre khAvAlAyaka cIja che." evuM je bhAna tene thAya che, te zrutajJAna che. te ja pramANe kIDI cAlI jatI hoya, ane tenI sAme saLagato aMgAra dharI rAkhIe, te turata te pAchI pharI jaze. kemake-agnine uSNu sparza tenA zarIre aDatAM ja tene garamInuM matijJAna thaI jAya che. ane mane harakata karanAra che." ema zrutajJAna thatAM ja te nAsavA mAMDe che. e ja pramANe jhADa pANI ane khAtaramAMthI pitAne jarUrI rasakasa sparza thatAMnI sAthe ja cUsavA lAge che, te ema samajIne ke "A vastuo amAre kAmanI che !" samajIne te le che, ane thAya che. Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 nakAmI vastuo thI dUra rahe che. eTale sumamAM sUkSma prANIne mati ane zrutajJAna thAya che. jenuM matijJAna thAya, tenuM je zrutajJAna na thAya, to temAM te prANunI pravRtti ke nivRtti na thAya. pravRtti ke nivRtti thAya che, mATe ja mati ane zrutajJAna thAya che, ema anumAnathI sAbita thAya che. A pramANe tIrthaMkara paramAtmAe potAnA kevalajJAnathI lokalekanI traNa kALanI sarva vastuonuM jJAna kare che. te jJAna eka samaye samagra vastuonuM jJAna kare che. paraMtu prasaMgAnurUpa praznathI ke jijJAsuonA sAkSAt prazno thavAthI javAbarUpe, upadezarUpe ane khulAsArUpe je bole, te vAkaLyo gaNadhara bhagavaMte sAMbhaLe che. zabda sAMbhaLatAM ja-te zabdanuM matijJAna thatAM ja teonI bIja-buddhi anusAra-prabhujInA kathanano bhAvArtha samajI jAya che. eTale ke temane te zabda uparathI zrutajJAna thAya che. te zrutajJAna thavA uparathI sUtro race che, te sUtro racAya che. te sUtro sAthe saMbaMdha dharAvatA tadanusAra paMcAMgI ane prakIrNaka graMtha racAya che. te sarva paNa zrutajJAna kahevAya che. eTale ke-je zrutajJAna eTale tIrthaMkara prabhune mokSalakSI upadeza zruta thayA-sAMbha vyA pachI thayelA zrutajJAna uparathI racAyelA zAstro paNa zrutajJAna kahevAya che. ane te paNa sIdhu yA ADakataruM mokSalakSI hovAthI samyaphathuta athavA zrutajJAna kahevAya che. ane bIjuM je mokSalakSI na hoya, tathA mokSalakSI hovAmAM khAmIvALuM hoya, te sarva zrutajJAna hovA chatAM kRta ajJAna kahevAya che. arthAta samyaggadarzana sahakRta mati-zrutajJAna matijJAna ane zrutajJAna kahevAya che, ane mithyAtvodaya sahakRta hoya, te te baneya ajJAna kahevAya che. paraMtu svarUpathI te banneya dareka jIvone mati ane vyuta bodharUpa hoya che. Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavaMtanA vAkyo dravya mRta kahevAya che. gaNadhara bhagavaMte te sAMbhaLe, ane tene bedharUpa zrutajJAna thAya che, te bhAvakRta kahevAya che. te uparathI racAyelA sUtro dravyagruta kahevAya che. paraMtu sUtranI apekSAe bhAvathuta kahevAya che. e sUtro lakhAya to te dravya ke sthApanA sUtra kahevAya che. paraMtu te sarvane dravya zrutajJAna kahevAmAM harakata nathI. vyaMjanAkSara ane saMjJAkSara paNa dravyayuta che. layaznara bhAvakRta che. A uparathI zrutajJAna eTale zAstro, e paNa artha karI zakAya che. jIvone zruta thAya che, tenuM paNa mApa ane svarUpa A bhUtanA akSara tathA tenA paryAyo vaDe samanavela che. - dvAdazAMgazrutanA bhedo ane tene vistAra sAthenA koThAmAM Ape che. bAkInA traNa jJAna mati ane atajJAna sivAyanA je jJAna sAkSAt AtmA pote sIdhe sIdhA kare che, temAM Ikiya vigere koInI madada levAnI jarUra paDatI nathI, te pratyakSa pramANurUpa jJAna kahevAya che. kevalajJAna sarvadravya ane sarva paryAyAnuM jJAna kare che, tyAre mana:paryAya mAtra mano vargaNAnA pudgala dravyonuM aDhIdIpamAMnA saMkSipaMcekiyajIvoe pitAnuM mana banAveluM hoya che. te manedravyarUpamananA vicAra karatI vakhate thayelA AkAre jANe ane te uparathI ochuM vadhatuM anumAna karI zake. te AkArone akSaronI mAphaka evI rIte jANe ke tenA uparathI ochuM anumAna karI zake, te Rjumati mana:paryAya jJAna ane vizeSa anumAna karI zakAya tevI rIte akSaronI mAphaka AkAro jANe te vipulamati manaH paryAya kahevAya che. manaH paryAyajJAna dravya nathI jANatuM, paraMtu mananA paryAya jANe che, paryAya eTale vizeSa jANe che. jethI tene darzana hatuM nathI. Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka. bhA.-1 18 paraMtu mane dravya ane bIjA tamAma pudgala dravyane jANI zake te avadhijJAna kahevAya che. avadhijJAnanA saMbaMdhamAM mULa cha bhedo che. paraMtu 14 dvAre sAthe ghaTADIne samajavAmAM ghaNe vistAra thAya che, temAM ghaNuM samajavAnuM hovAthI, temaja sUkSma samajavAnuM hovAthI, ahIM Apela nathI. paraMtu vizeSAvazyaka bhASya vigere graMthamAMthI vistArathI samajI levuM. atijJAna | zrutajJAna dravya paryAya-bhAva sarva keTalAka ! keTalAka kSetra avadhijJAna mana:paryAya jJAna | kevalajJAna sarvapi dravya bhadravya sava rUpI dravyanA ciMtanAnugata tamAma paryAya paryAya aDhI aMgula vizeSa asaMkhyaya le kA-| aDhIdIpa kAvyA pramANa khaMDe jeTaluM asakhyAta ulsa. | palyopamanA asaM. | sava piNI avasarpiNI khyAtamAM bhAga pramANu atIta anA gata kALa pAMcajJAnanuM vistArathI vizeSa varNana bIjA zrI naMdisUtra vagere graMthomAM vistArathI che. prathama karmagranthane pradIpaka saMpUrNa Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maitava karmagranthaH kamanA varNanapUrvaka zrI mahAvIrasvAminA - stavananuM maMgaLAcaraNa. taha thuNimo vIra-jiNa jaha guNa-ThANesu sayala-kammAI // viMdhAvIrANA-sattA-pattA ivivALi mezA zabdArtha -taha tema, yuNimAstavIzuM vIra jiNuM=mahAvIra svAmIne; jaha=jema, guNa-ThANe su-guNa ThANuone viSe; sayala-saghaLAM kasmAI= kane; sayalakamAI saghaLAM karmo, baMdhabaMdha udaya udaya, udIra yA-udIraNA sattA=sattAne, pattANi prApta thayela. badhudaodIraNayA-sattA-pattANikabaMdha-udaya- udIraNA ane sattAnA sthAnamAM prApta thayela.khaviANi apAvyA che.' zabdArtha: je prakAre zrI mahAvIra deve guNaThANuone viSe baMdha, udaya, udIraNuM ane sattAnA sthAnamAM prApta thayela saghaLAM karmone khapAvyAM che, te prakAre zrI Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 375 mahAvIra devane ame stavIe chIe. je 1 che vizeSArtha-te prakAre-ame zrI mahAvIra jina pratye stavIe chIe-stavIzuM, ke je prakAre-zrI mahAvIradeve mithyAtvAdika guNaThANAne viSe anukrame baMdhaH udaya: udIraNaH tathA sattAne prApta thayela sakala karmone khapAvyAM che (kSaya karyA che.) | 1 | cauda guNasthAnake- micche sAsaNa mIse aviraya dese pamatta apamatte // niaTTi-aniaTTi suhumuvasama-khINa-sa-jogi-a-jogi guNA !! 2 | zabdArtha -miccha=mithyAtva guNasthAnaka; sAsaNa= sAsvAdana samyagdaSTi, mIsekamizna-samyagamithyASTi, avira=avirata samyagadaSTi, dese dezavirati pamara= pamatta saMyata apamaro=apramatta saMyata; niaTriTanivRttiapUrvakaraNa aniaddhi anivRtti-bAdara-saMparAya; suhuma= sUmasaM5rAya; uvasama=upazAMta meha vItarAga, khINa= kSINameha vitarAga; sarajogisagi kevalI, a-jogika agi kevalI guNa guNasthAnako (). 2 gAthArtha : mithyAtvaH sAsvAdana: mizra: avirata dezavirataH prama: apramatta. nivRttiH anivRtti sUkSmaH upa ain Education International Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 zama: kSINa: soga: agI guNasthAnake che. mArA vizeSArtha -guNaH je jJAnAdika, tehanuM sthAnaka-eTale zuddhi azuddhiH prakarSe kIdhe bheda, te guNasthAnaka kahIe. temAM- prathama, mithyA-beTI-viparIta daSTi jyAM che, te mithyAdaSTi guNasthAnaka kahIe. vaLI, ahIM kaI prazna kare che, ke-"viparIta daSTi, te mithyAdaSTi kahe che, te tene guNasthAna paNuM kema kahIe ?" tarottarama je ke-tene jIvaH ajIvAdikanI pratipatti viparIta che, to paNa kAMIka-"A manuSya che, A pazu che? ItyAdi lekavyavahAranI pratipatti che. te mATe guNasthAna kahIe. tathA, nidiyA jIvane paNa kAMIka eka avyakta sparza mAtra upaga pratipatti che, je na hoya, te te ajIvapaNuM pAme, yadAgama: savva-jiyANamakkharassa arNatamo bhAgo niccaM ugghADiyo citttti| jai puNa sovi AvarijjA teNaM jIvo a-jIvattaNaM TSaNijJA. I ? te mATe kAMIka yathArthamatinI apekSAe mithyAdaSTine paNa guNasthAnaka kahIe. Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 277 vaLI pRcchaka kahe che, ke je tene kAMIka vizuddhapaNuM kaho che, te tene samyagadaSTi kema nathI kahetA ?" tatrottaram-~ dvAdazAMga sUtrokta eka pada paNa na saddahe, tene mithyASTi kahIe. payamavi a-saddahaMto suttatthaM miccha-diDio-iti vacanAt vaLI- payamakkharaMpi ikka jo na roei sutta-nidihU~ / sesaM royato vi hu micchadiTThI jamAlivva // 1 // tasya bhagavati sarvajJe pratyayAbhAvAt / mithyAtva abhigrahikAdika pAMca bhede che.- te vaLI, kALa vivakSAe traNa bhede che - anAdi anaMta 1, anAdi sAMta ra sAdi sAnta. anAdi anaMta : te abhavyane 1, anAdi sAta : te bhavyane 2, sAdisAMtaH te patitane 3, tenI, jaghanyathI-aMtamuhUrta ane utkRSTa-dezanaaddha pudaMgalaparAvartI sthiti jANavI. 1. tathA. saMsArI jIva anaMta pudgalaparAvattakALa lage mithyAtva anubhavate thako keTaleka kALe bhavaparipAkanA vaza thakI nadIgeLaghalanA nyAye, anAgapaNe Jain Education International Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 yathApravRttakaraNanA pariNAme karIne Ayu vaIne sAteya karma pApamane asaMkhyAtame bhAge nyUna eka keDIkeDI sAgaropamanI sthitinAM kare. atrAMtare-jIvane karmajanita ghana rAga-dveSa pariNAmarUpa ati kaThina vaka graMthinI para durbhedya pUrve anAdi kALe je kaI vAre paNa bhedI nathI-evI graMthi (gAMTha) che. te graMthi lage te abhavya yathApravRttakaraNe karma sthiti haLavI pharI. halakI karIne anaMtIvAra Ave che. paNa graMthi bhedI zake nahIM. tyAM, bhavya jIva tihaNa kuThAra (kuhADA)nI pare parama vizuddhi vaDe graMthibheda karIne mithyAtvanI sthiti aMtamu. hUrta thAkate (bAkI rahya) apUrvakaraNa kare. ane anivRttikaraNe karIne vizuddhipaNe aMtarmuhUrta pramANa te mithyAtvanA pravezadya daLiyAMnA abhAvarUpa aMtarakaraNa kare- jA gaThi tA paDhama gaMThi samaicchao bhave bIyaM / aniyaTTi-karaNaM puNa sammatta-purakkha jIve // 1 // te anivRttikaraNa kIdhA pachI mithyAtva-karmanI sthiti be hoya, temAM aMtarakaraNathI heDalI sthiti aMtamuhUrtanI pahelI, ane te uparalI bIjI - te pahelI sthitie mithyAtvanAM daliyAM vede te mATe-te miyAtvI ja kahIye. Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 279 te aMtamuhUtta gaye thake aMtarakaraNane pahele samaye ja aupazAmika samyaktva pAme; miyAtvane daLiyAM davAnA abhAva thakI. jema-dAvAnaLa pUrvadagdha deza tathA Ukhara pradeza pAmIne ohAya, tema-mithyAtva dAvAnaLa paNa aMtarakaraNa pAmIne ohAya. te vAre, te jIvane opazamika samyakatvane lAbha thAya, tenuM mAna a tamuhUrtanuM che. temAMthI. jaghanya-eka samayaH utkRSTa-cha AvalI: thAkate kaIka mahAbIkaNa jIvane anaMtAnubaMdhi kaSAyane udaya thAya, tyAre te samyakatva vamate sAsvAdane varte. jemakhIra: khAMDa: dhRta: jamIne citta pharyo vamana karate manuSya te AsvAde, tema-opazamika samyakatva vamate samyaktvane AsvAde, te mATe tenuM sAravAdana evuM nAma kahIe, - tathA upazamazreNithI paDato paNa kaIka sAsvAdane Ave, tyAM, jaghanya-eka samayaH utkRSTa-6 AvalI rahIne pachI avazya mithyAtve Ave. e guNaThANuM paDatAM ja hoya. 2. samyapha ane mithyA: e be samakALe dRSTi hoya, te samyagamithyAdaSTi. pUrvokta vidhie labdha opazamaka paratve, auSadhi tu karIne madana kedrava sarakhuM mithyAtvamehanIya zodhIne traNa puMja kare- Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 zukra 1 azuddha 2 azuddha 3. temAM- e traNa puMjamAMthI azuddha puMja udaye Ave, tyAre te jIvane jinadhamma upara rAga paNa na hoya, ane dveSa paNa na hoya, te-mizradaSTi kahIe, te aMtarmuhUrta rahe, pachI avazya samyakatvamAM ke mithyAtvamAM jAya. e guNaThANuM paDatAM ane caDhatAM paNa hoya. 3. tathA, avirata samyagadaSTi : te- paccak khANa na jANe na Adare : na pALaH e traNa belanA ATha bhAMgA thAya--- sss-1 DADa-3, Iss--5 IS-7, DA-2, DA-4, DA- 6 mo-8. e AThamAM- prathamanA cAra bhAge te mithyAdaSTi heya, ajJAnI mATe. ane chelle cAra bhAge samyagdaSTi haya, jJAnI mATe. temAM paNa, 5-6-7mAM bhAge virati udaye na hoya. te mATe avirata samyagadaSTi guNasthAnI kahIe. te, jaghanya-antarmuhUrtA utkRSTa-33 sAgaropama jhAjherAta rahe 4. Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 281 dila na karaNatraya (karavuM, karAvavuM, anumedavuM): gatraya (manaH vacana: kAyA:) viSayaka sarva sAvadha ganI dezathakI virati che, jene, te-dezavirata kahIye. te, jaghanya-aMtamuhUrta ane utkarTu-deze UNe pUrvakeDi: lage rahe. 5 sarva sAvadya yoganI sarvathI virati che, paNa kAMIka pramAdavatapaNe karI vizuddhi-avizuddhine prakarSApakarSakRta bheda hoya, dezaviratinI apekSAe guNane-vizuddhine-prakarSa ane avizuddhine-apakarSa ane apramatta saMyatanI apekSAevizuddhiguNane apakarSa ane avizuddhine prakarSa: hAya, te pramatta guNasthAna. enuM mAna, jaghanya-eka samaya ane utkRSTa-aMtarmuhUrtaH 6 pramAdarahita saMyamI, te apramatta sayata guNasthAna. te, jaghanya-eka samaya utkRSTa-aMtamuhUrta pramatta: apramatta be maLIne eka jaghanya-aMtamuharta utkRSTra-deze UNe pUrva keDiTa rahe. 7, apUrva-navuM, prathama-sthitighAta 1: rasaghAta raka guNaNi 3H guNasaMkrama 4 sthitibaMdha pa e padArthanuM karavuM jyAM hoya, te-apUrvakaraNa kahIe. temAM- Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra8ra meTI kammasthitine apavartana kare karIne a5sthiti karavI, te sthitighAta 1 tIvrarasanuM apavartana karIne baMDavuM. te-rasaghAta : kALathakI hasvatara ane dalika racanA Azrayine pRthutaraH kare te-guNazreNi 3H badhyamAna zubha prakRtine viSe abadhyamAna azubha prakRtinAM daLiyAM prati samaye asaMkhyaguNa vRddhie vizuddhie karIne lepavavAM, te guNasaMkrama : kammanI sthiti pUrve moTI bAMdhatuM hatuM, te IhAM, vizuddhi vizeSa hovAthI apUrva hasva bAMdhe, te sthitibaMdha 5 e pAMce ya vAnAM apUrva kare che. e be bhede- - kSepaka 1 upazamaka : kSapAvavA. upazamAvavA yogya, mATe ema kahIye. paNa e guNaThANe mehanIya khapAve nahiH upazamA paNa nahi e apUrvakaraNa guNasthAnaka kahIe. jaghanya-eka samayaH utkRSTa-aMtamuhUrta pramANa hoya. e guNasthAna-prapanna prANune kALatrayavatI aneka jIvanI apekSAe asaMkhyAta leThAkAza pradeza pramANu adhyavasAyasthAnaka hoya, prathama samayathakI samaye samaye adhikAadhika hoya. ekeka samayanAM jaghanyatkRiSTa sthAnaka vizuddhatAe chANavaDiyAM hoya - Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 283 prathama samayanA jaghanyaadhyavasAyasthAnakathakI prathama samayanuM ja utkRSTaadhyavasAyasthAnaka vizuddhatAe anaMtagaNuM hoya, te thakI, bIjA samayanuM jaghanya adhyavAsasthAnaka anaMta gaNuM, teha thakI, tehaja samayanuM utkaTu adhyavasAyasthAnaka anaMtagaNuM, ema, yAvat carima samaya lage. vasthAna: te--kema ? te kahe che - anaMtabhAgavRddhi 1 saMkhyAtaguNa vadi 4: asaMkhyAtabhAga vRddhi 2 asaMkhyAtaguNu vRddhi paH saMkhyAtabhAga vRddhi 3: anaMtaguNavRddhi 6. ane utkRSTathI je hINa vicArIe, te- anaMtabhAga hIna 1 : saMkhyAtaguNahIna 4: asaMkhyAtabhAga hIna 2. asaMkhyAtaguNahIna 5: saMkhyAtabhAga hIna 3 anantaguNahIna 6 paNa heya e chaTTANavaDyiAM jANavAM. . samakALe e guNaThANe paThAne paraspara adhyAvasAyasthAnakanI nivRtti chete mATe-nivRtti guNaThANuM paNa ene kahIe.8 samakALe navama guNasthAnaka pratipanna ghaNuM jIvana paNa anya adhyavasAyasthAnaka sarakhA hoya. sUkama kiTTIkRta saMpAyanI apekSAe tyAM sthaLa kaSAya che, mATe-bAdara saM5rAya nAma paNa kahIe. Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 saparAya zabde kaSAya jANavA. te mATe-ene anivRtti bAdarasa`parAya guNasthAna kahIe. enuM paNa-aMtarmuhUtta mAna che, te aMtarmuhUtta mAMhe jeTalA samaya, teTalA tihAM peThAne adhyavasAyasthAnaka hAya. eka samaye peDhAne ekaja adhyavasAyasthAnaka hoya, te prathama samayathI mAMDIne samaye samaye anataguNu vizuddha yathAttara adhyavasAyasthAnaka hAya. tyAM, krama khapAve tathA upazamAve te-kSepaka tathA upazAmaka; kahIye. 9. sUkSma che, saparAya: te-kiTTIkRta lAbha kaSAyanA udayaH jyAM, te sUkSmasa'parAya guNasthAnaka kahIye. te paNa e bheda-- kSapaka: ane upazAmakaH te, jaghanya-eka samayaH utkRSTa-a'tarmuhUttaH pramANu, 10, upazamAvyA che kaSAya jeNe, te upazAMta kaSAyaH te mATe ja-vItarAga. ane-chama eTale ghAtika: te udaya ane sattAe che jyAM te-chadmastha te mATe--agiyAramuM chadmastha' guNasthAna kahIe. upazAntamAha vItarAga Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 285 e guNaThANe aThThAvIza mohanIyakarmanI prakRti upazamelI hoya. enI sthiti-jaghanyaeka samaya utkRSTa-aMtamuhUrta te pachI nice te-bhava athavA kALathe, paDe. tihA-Ayu kSaye mare, te anuttara vimAne jAya. tihAM prathama samayeja cethuM guNaThANuM parivajaje. ane upazAMta guNaThANuno kALa pUre thaye paDe, te te-je anukrame caDyo hoya, te anukrame paDe. keI chaTrake AvI rahe, keIka pAMcame ke ethe rahe, keIka sAsvAdane AvIne mithyAtve ya jAya. 11. sarvathA kSINa thayA che kaSAya jyAM, ane vItarAga chadmastha, te-kSaNakaSAya-vItarAga chadmastha guNasthAnaka bAramuM jANavuM, te- kSepakane heya, jaghanya-ane-utkRSTa-paNa aMtamuhUrta pramANa kALa, baMne ya tulya ja heya 12. mana vacana kAyoge sahita vate, ane ghAtikarmanA kSayathakI kevaLajJAnavaMta hoya te-sagI kevalI guNaThANuM teramuM. | tihAM, manega-te mana:paryava jJAnIe tathA anuttaravAsI devatAe mane karI pUchayA saMdehane uttara kevalI mane ja karIne dI. te kevaLInA mane dravya mana paryavaraNAne athavA avadhijJAne karIne, te pUchaNahAra jANe. Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vacanane dezanA dIye. kAyathege menameSAdike pravate. te guNasthAnaka jaghanya-aMtamuhUrtaH utkRSTa-deze UNuM pUrva keDI varSa lage rahe. 13. traNe ya ga repa kare jyAM, te-agi kevalI guNasthAnaH caudamuM jANavuM te kema ? teramAne aMte bhapagrahI kamma khapAvavAne kAje prathama bAdara kAyayoge karIne bAdara maneyoga , te pachI-vacanaga saMdhe, te pachI-sUkama kAya karIne bAdara kAga aMdhe. te pachI sUkSma managane, ane te pachI sUkSama vacanagane, ane te pachI-sUkSma kAgane sUkSmakriyA anivari zuphaladhyAnane dhyAvate thake che. tyAre, te-agi thake pAMca hesvAra (1, 3, 3, 4, ) uccAraNamAtra kALa zailezIkaraNa kare. zailezo meruH tasyeyam-sthiratAvasthAsAmyAt-zailezI / yatA, sarva-savarazIleza AtmA, tasyeya yoganirAdhAvasthA zailezI, tasyAM karaNaM vedanIya-nAma-gotra-kamatrayasyAsaMkhyeyaguH jayA zreNyA nirjaraNa zailezIkaraNam / / te karIne juNie eka samaye-samayAMtarane aNupharasate thako mokSe jAya. 14. e cauda guNaThANano vicAra vistAre meTI TIkAthI jANu. 2 Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. adha: 1 bandanI vyAkhyA ane mithyAtva guNasthAnake prakRtibandhaminavavA- vaMtho che tatha visa-! titthayarA-''hAraga-duga-vajja micchami satara-sayaM // 3 // zabdArtha -abhinava-kammu-gahanavA karmane grahaNa karavAnuM baMdha baMdha, oheNueze. tatva tyAM, baMdhe, vIsa-sarya=ekasavIza. titya-varatIrthakara nAmakarma AhAraga-duga AhAraddhika, vajaja = vane, tisthatharA-DachAraga-duga-vajaja =tIrthakara nAmakarma ane AhAraddhika sivAya. micchami=mithyAta,satara-sAMs eksesattara. 3. gAthArtha - navAM karmo grahaNa karavA, te baMdha temAM sAmAnyathI ekavIza ane mithyAtva guNasthAnake tIrthakara nAmakarma ane AhArakadvika nAmakarma vinA ekaso sattara (prakRtio hoya che.) 3. Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 vizeSArtha -mithyAtvAdika hetue karIne abhinavate-navAM kammapudgala, tene grahIne Atmapradeza saMghAte bAMdhavA, te bandha kahIe. tihAM-baMdhe, ghaNe-sarva guNaThANa AzrayIne sAmAnya paNe ekavIza prakRti hAya. te kaI? jJAnA, 5. darzanA 9 vedanIya 2. mehanIya 26. A yu 4. nAma 67. gotra 2 antarAya che. e sava maLI 120. te mAMhethI tIrthakara nAma: 1, ane AhAra duga te-AhAraka zarIra 1, AhArakAMgopAMga 2. e traNa varSane eka sattara prakRta mithyAtva guNa ThANe bAMdhe. te kema? je-tIrthakara nAmakarma te samadaSTa ja bAMdhe ane AhArakaddhika te apramattaja bAMdhe, te mATe, mithyAtve na baMdhAya | 3 | sAsvAdana guNasthAnake - taja-tti nAthAvara-36-ssa-fiTUnag-fmA solato iga-'hia saya sAsaNi tiri-thINa-duhaga-tigaM // 4 // Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdAtha -narayatiga-narakatrika. jAI-thAvaracau= jAticatuSka ane sthAvaracatuSka: huMDA-Davyava-chiva -napu -micchu huMDaka saMsthAna, AtapanAma, chevaTuM saMghayaNa, napuMsaka veda ane mithyAtva mehanIya, selata=selanA kSayathI, Iga-hiya-saya=ekaso eka. tiri-thiyuM -dahagatigaM=tiryacatrika, thiNadvitrika ane daurbhAgyaki. 4. gAthArtha : narakatrika jAti ane sthAvara catuSkaH heDakara Atapa: chevaTuM: napuMsakaH mithyAtvaH e seLane ata thavAthI sAsvAdane eka karatAM eka adhika hoya, tiryaMca-thiNuddhi-ane daurbhAgyatrika -aa vizeSArtha -narakagati 1 narakanu pUvI 2, narakAyu 3, e narakatrika 3. ekedriya 1. beIndriya 2, te Ipriya 3. cauriMdriya 4 e jAticatuSka. 7. sthAvara 1. sUkSma 2. aparyApta 3. sAdhAraNa , e sthAvara catuSka 11. huDaka saMsthAnaH 12. AtapanAmaH 13, chevaTuM saghayaNaH 14, napuMsakadaH 15. mithyAtva meha. nIyaH 16, e saLa prakRtine baMdha mithyAtva pratyAyaka ja che (mithyAtvIja baMdha kare), te mATe-mithyAtva guNaThANAne aMte, aMta-abhAva thAya, tyAre sa svAdana guNaThANe ekasa eka 101 ba dhAya. tiryaMcagati 1 tiryacaAnupUrvI 2, tiryaMcAyuH 3, e tirtha catrika 3. nidrAnidrA 1 pracalapracala 2. ke. bhA. 1-19 Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 thINuddhi 3 e thINadvitrika 6. durbhAga 1, dusAra 2, anAdeya 3 e durbhagatrikaH 90 | 4 | mizaguNasthAnake - aNa-majjhA''gii saMghayaNa-cauniujjoa-kukhaga ithi tti| gvIsa mIse varasAri -kAla -vadhA paNa zadArtha -aNa=anaMtAnubaMdhI majhADaDagiIka madhyAkRti, saMghayaNa saMghayaNa aNamajhA-DaDagiI- saMghayaNa-cau= anaMtAnubaMdhIya madhyAkRtiH ane saMghayaNa catuSka. cau=e traNa catuSka. ni [a]=nIca gotra. ujajoa=udyotanAma, kukhagaI=azubha vihAgati. Inci= strIveda. tti ema, paNavIsaMte pacIzane aMta mIseka mizra guNaThANe. causayari-cummatera. da-Auu be Ayu gane. a-baMdhA=abaMdha hevAthI. 5. gAthArthaanantAnubaMdhIya madhyama AkRti, ane saMghayaNanuM catuSkaH nIcagevaDa udyotanAmaH azubhavihAgatika ane strIveda ema paccIzane aMta karavAthI ane be AyuSyano abaMdha thavAthI mizramAM zumetera. 5. vizeSArtha -anaMtAnubaMdhi krodha 1, mAna 2, mAyA 3, lebha 4. eva 13. paheluM ane chelluM vajIne vacalI cAra AkRti. te-saMsthAna-nyagrodha 1, sAdi 2, Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 291 te vAmana 3, kubja 4, eva 17, madhya sa'ghaNu, RSabha nArAya 1, nArAcara, anArAca 3 kIlikA 4, eva'21, nIcageAtra 22, udyota nAma 23, azuvihAyAgati 24, strIveda 25: e paccIza prakRtinA anaMtAnubaMdhI pratyayika badha che, te mATe-sAsvAdanane aMte enA paNa aMta thAya, tyAre mizra guNaThANe cummAtera 74 prakRtinA aMdha hoya. ekase eka mAMhethI pacIsa kADhIye, tyAre te 76: rahe, ihAM-manuSyAyu: devAyuH 2, e e Ayu: paNa na AMdhe, tethI 74 rahe, kemake--mizradRSTi parabhavAyu na bAMdhe, tema mare paNa nahi. sammA-micchA-viThThI Apayana dha pi na re--tti zAkhA 4the, pame guNasthAnake---- samme sana-mAra niLA-Dajhana ci,vakra-na-tiba-vijJa-sAyA / guru-tumaMto Trese sattaTTI, tti-sAyato // 6 // zabdA :-samme-samyagdaSTamAM sagasayara=sittera jiSNu=jina nAma. Au=AyuSyA. jiNA-Daba'dhi= jinanAmakama ane [me] AyuSyanA aDadha hovAthI, bhadhi= baMdha haiAvAthI. vairavajraRRSabhanArAca, nara-tia=manuSyatrika a-sAyA-bIjA apratyAkhyAnIya cAra kaSAyA. uladuga tA-audArikadvikanA 'ta kare, daise-dezaviratie, sattaTThI=saDasaTha; tia=trIjA pratyAkhyAnIya, sAyatA= Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 kaSAyanA aMta (ka) tIa--kasAyatAtrIja kaSAyane aMta karavAthI. 6. gAthA - jinanAma, ane AyuSyone badha karavAthI avirata samyaktva guNasthAnake sastyAttara vaRSa bhanArAca sa ghayaNa, manuSyatrika, bIjA kaSAya, ane audArakakrikano aMta thavAthI dezazivati guNasthAnake saDasaTha, trIjAkaSAyane aMta karavAthI-6. vizeSA:avirata samyaktva guNaThANe sattotera bAMdhe, te kema ? jinanAma 1 manuSyaAyuH 2, devAyuH 3, e traNa 74mAM bheLavIe eTale 77 thAya. kemake jinanAmano baMdha tA samyakatva pratyayika ja che, te mATe kAika ihAM khAMdhe ane samyagdaSTi manuSya ke tiya``ca: devAyuja AMdhe; (tathA-deva manuSyAyu AMdhe,) te mATe. ane nAraka manuSyAyu, vaLI, vaRSabhanArAca sa`ghayaNa 1, manuSyagati, manuSyAnupUrvI, e naratrika 3: bIjA apratyAkhyAnIya cAra kaSAya krodha, mAna, mAyA ane lAbhaH tathA audArika zarIra, ane audArikAMgA pAMga, 2H edazane a Mta karIye te vAre-dezavata guNaThANe saDasaTha 67 khaMdhAya, e daza dezivarati na bAMdhe, te mATe. vaLI, trIjA pratyAkhyAnIya krodha, mAna, mAyA, leAbha: e cAranA aMta karIe-TALIye, te vAraM-nAdA Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pramatta guNasthAnake-- te patte soga arai athira - duga a-jasa a-ssAyaM / bucchijja chacca satta va nei surAu jayA niTTha // 7 // 293 zabdAtha:--teva=tresaTha. pamatta=pramatta guNasthAnake sAgaze|ka mAhanIya, arai=ati mAhanIya: asthiraduga=asthiraddhikaH ajasa=ayaza nAmakarmAM asAya= asAtA vedanIya, vucchinna =viccheda pAme. chacca-cha prakRtiH satta=sAta. va=athavA surA"surAyune jayA= jyAre. nisM=sa pUrNatAe neI=pamADe, paheAMcADe. baMdha saMpUrNa kare. 7 gAthAtha: pramattamAM tresaThe. zAka: aratiH - asthiraddhika apayazaH asAtAvedanIya e chanA athavA devAyu ne jo ahIM ja pUruM' kare, te sAtanA viccheda thAya--7. vizeSA :-pramattaguNaThANe treSTha prakRtinA dha DAya tyAM zAka 1, arati,2 asthinAma 1H azubha nAma 2: e athira duga. evaM 4; ayaza 5, asA tAvedanIya 6 e cha prakRti nyuccheda pAme. jo koika pramatta sayataH devAyu bAMdhavA mAMDe, ane sa pUrNa karI niSThA (maMta) pamADe, te sAtanA aMta kare.- 7 Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vana vinA, 6 hAratu vadhe 8 | zabdArtha -guNa-sariThasogaNasATha, apama= apramatte. surAssu surAyu baMdhaMtu=bAMdhate. jaI je. Iha= ahIM Agacche=Ave te. anaha=anyathA, nahIMtara. aThAvanA=aThAvana, ja=je kAraNa mATe, AhAra-duga= AhAraddhika badhe-bAMdhe, baMdhamAM hoya. 8 gAthArtha kemake -baMdhamAM AhArakaTrika hoya eTaledevanuM AyuSya bAMdhate bAMdhate A guNaThANe Ave, te apramatta guNaThANe ogaNasATha, nahIMtara aThThAvana 8, vizeSArtha -tresaThamAMthI pUrvokta cha prakRtine aMta karIne AhArakaddhika bheLavIe, tyAre egaNasATha prakRti apramatta guNaThANe baMdhAya. devatAnuM AyuH te pramatta ja bAMdhavA mAMDe, paNa apramatta bAMdhavA na mAMDe, kemake-te te ati vizuddha che, ane sthira pariNamI che. Ayu te gholanA pariNAme ja baMdhAya. te mATe-keIka pramatta ja te Ayu bAMdhI rahe. ane keIka te bAMdhate ja apramatta guNaThANe Ave, ane tihAM pUruM kare tyAre apramatte paNa devAyune baMdha kahIe. tyAre, cha ne aMta; ane AhArakadrika meLavatAM 59 bAMdhe. Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anyathA, pramatta cakAja devAyu bAMdhI athavA, devAyu bAMdhatA ja na hAya, tyAre 63 kADhIe ane e bheLavIe, tyAre 58 bAMdhe. je mATe 295 rahyo hoya, mAMthI G AhArakAMgopAMga 2, AhAraka zarIra 1, e e prakRti apramattaja mAMdhe, pazu pramatta na bAMdhe, // 8 // 8 me apUva karaNa guNasthAnake :aDavanna apuvvAimmi nidda-duga to chapanna paNa bhAge / sura Tuna-paoiti-murava-rU-tA:nava-32 viSNu-tajIvaMga IILII samaGar-nimiLa-ni-dhana-J-23-jIotti tIna'to / rane i-vIsa-vadho hrAsa-rU jI-maya-meko nA zabdArtha :-aDevana=aTThAvana. apuLvA-ismi =apUrvakaraNanA prathama bhAge. nirde-6gatA nidrAdvikanA a'ta kare, chapanna=chappananA baMdha, paNa-bhAge=pAMca bhAge, sura-dugasuraddhika, paNi Tvi=pa ce'driya jAti, sukhagaI-zubha vihAyegati, tasa-nava=trasa-navaka; urala-viSNu= audArika vinA, taNu=zarIra cAra,va gAupAMga-vaikriya a ge|pAMga tathA AhAraka aMgeApAMga. 9. sama-car=samacaturasra saMsthAna; nimiNu=nirmANa nAma, jiSNujina nAma: vanta= catuH a-gurulahu-cau=agurulaghu catuSkaH chala si=s bhAge; tIsa te Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rahada =trIzane aMta thavAthI carame chele bhAgeH chatrIsa-baMdho chavvIsane baMdhaH hAsa-raI-kaccha-bhaya hAsyaH ratiH durgachA ane bhayane. bhee=aMta-nAza thavAthI. hAsarai-kuccha-bhaya-bhee hAsya, rati, durgachA, ane bhayane aMta thavAthI. 10 gAthAthaapUrvakaraNanA zarUAtanA bhAgamAM aThAvana, nidrAddhikane aMta thavAthI pAMca bhAga sudhI chapana, devaddhika paMcendriya jAtiH zubhavihAgatiH trasanavakaH dArika sivAyanA zarIra ane agapAMge: 9. samacatura saMsthAnA nirmANa nAmakama tIrthakara nAmakarma varNAdicatuka agurulaghu catuSkaH e trIzano chaThe bhAge aMta karavAthI, chelle bhAge chavIsa, hAsyaH ratiH jugupsA ane bhayano aMta karavAthI-10. vizeSArtha -have apUrvakaraNa guNaThANanA sAta bhAga karIe, temAM pahele bhAge e ja pUrvokta pa8 prakRti badhe. e eThThAvana mAMhethI-nidrA 1, pracalA 2, e bene aMta karIe, tyAre-bIje, trIje, ceAthe, pAMcama ane chaThe e pAMca bhAgane viSe chapana-pa6 praka tine baMdha hoya. devagati 1, devAnupUva 2 e devadvika; paMceMdriya jAti 1zubhavihAgati 1, trasa 1, bAdara 2, paryApta 3, pratyeka 5 sthira 5, zubha 6,subhaga 7, susvara Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 297 8, Adeya 9 e trasa navaka, audArika vinA vaikriya 1, AhAraka 2, tejasa 3, kAmaNa 4, e cAra zarIra ane vaikiyepAMga 1, AhArakoSAga 2 e be upAMga samacaturastra saMsthAnA 1, nirmANanAma 1, jinanAma 1, varNa 1, gaMdha 2, rasa 3, sparza 4 varNacatuSTha agurulaghucatuSka te agurulaghu 1, upaghAta 2, parAghAta 3, uchUvAsa 4 e cAra, ema trIza prakRtine chaThThA bhAgane cheDe chapana-pa6 mAMhethI aMta karIe, tyAre-chelle-sAtame bhAge chatrIsa ra6 prakRtine baMdha heya. have, te chavvIsa mAMhethI - hAsya 1, rati 2, jugupsA 3, ane bhaya che, e cArane bheda eTale aMta karIe, tyAra-9. 1mAM 9 me ane 10 me guNasthAnake - Da-nigaphi-mAna-gNane phaLa-hILo su-vi-vi- I puma saMjalaNa-cauNha kameNa cheo satara suhume // 11 // zabdArtha :-aniaphri=anivRttinA bhAgapaNugepAMca bhAgeH aniaTi-bhAga-page anivRttinA pAMca bhAgamAM. igahaNe ekeka prakRti ochI thavAthI duvIsa-viha-badhA=bAvIza prakRtine baMdha hoyaH puma= puruSavedaH saMjalaNa saMjvalana. cauhaM-catuSTha saMjala -cakuhaM saMjavalanacatuSka. kameNu=anukame. e= cheda thavAthI. satara=sattaraH suhue sUmasaMparAya guNaThANe. Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthArtha -anivRttikaraNa guNaThANunA pAMceya bhAgamAM eka eka prakRti ochI-e bAvIzane baMdha heya-puruSavedaH ane saMjavalana catukamAMthI anukeme (eka eka) ochI karavAthI sUmasaM5rAye sattara heya 11. vizeSArtha -anivRtti bAdarasaparAyanAmA navamA guNaThANAnA pAMca bhAga karIe te pAMceya bhAgane viSe ekekI prakRti ochI karIe-e bAvIzana baMdha hoya. te kema ? te kahe che- pahele bhAga-bAvIzane baMdha, bIje bhAge-puruSaveda e che kaye, ekavIzane baMdha, trIje bhAge-saMjavalanodha TALe, vIzane baMdha, cethebhAge saMjavalanamAna TALe, egaNazane baMdha, pAMcamebhAge-saMjavalanamAyA TALe, aDhArane baMdha, tyAra pachI anukrame saMjavalana lebha TALe, sUmasaMpAyanAmAM dazame guNaThANe sattara prakRtine baMdha hoya. 11 / raha-channa-nasa-nA-vizva-patti totra | tisu sAya-badha cheo sa jogi baghatu'NaMto a||12|| zabdArtha -cauda saNuracakacAra darzanAvaraNIya tathA mational Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 299 ucaurgotra: jasa-vaza nAmakarma nANa jJAnAvaraNIya ane vizva=pAMca aMtarAyaH dasagaMtrae dazaka. cau-dasaNuca -jasa nANa-vizrva-dasagaM cAra darzana: uccagetraH yazanAmakarma jJAnAvaraNIya ane aMtarAya dazaka. ti-Iti, e pramANe, selasa-solane ucheo viccheda hevAthI tisu =traNa guNaThANe sAya-baMdha=mAtAdanIyane baMdha cheo= cheda thAyaH sarjegi=sagine aMte baMdha ta=sAtA-vedanayanA baMdhane aMtaH asaMte anaMte 12. gAthAtha :cAra darzana. uccagetraH yazanAmakarma jJAnAvarazuMya ane aMtarAya dazakA ema prakRtione aMta thAya che, eTale traNane viSe sAtavedanIyane baMdha hoya che. sajegimAM tene paNa) cheda thavAthI baMdhane anaMta aMta thAya che. 12 vizeSArtha :-cakSuH 1. acakSuH 2; avadhi che, ane kevaLa 4, e cAra dazanAvaraNIya uzcargotra 1, yazanAma 1, jJAnAvaraNIya pAMca ane aMtarAya pAMca maLI daza. ema sarva maLIne seLa prakRtine sAMparAyika baMdha che, te mATe, dazamAne aMte cheda thAya, kemake-AgaLa sAMparAyika baMdha nathI. Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3oo upazAntAha 1, kSINameha ra, ane sagI 3, e traNa guNaThANe kevaLa gapratyayika-eka sAtavedanIyane baMdha che. te paNa be samayanI sthitino che. eka samaye bAMdhe. bIje samaye vede. ane trIje samaye nirjare. te sagi guNaThANune aMte sAtA vedanIyanA baMdhane paNa aMta kare, te aMta, anate che, eTale--have pharI kaI vAre bAMdhaze nahIM. 12 | iti bandhAdhikAraH sapUrNa 2. udaya 2 udayanI vyAkhyA edhe ane prathama guNasthAnake prakRtioudo vivAga-veaNamudIraNama-patti, iha du-vIsa-saya / sattara-saMthe mikache mAsa-ma-sAkSAra-T-sytathA ? zabdArtha -udao=udaya (te) vivAga=vipAka (kALe, anubhava vaDe, arNa vedavuM, udIraNuM=udIraNa (te): apattina(kALa) aNu pahe, kheMcIne vedavuM Iha ahIM; udaya-udIraNAmAM da-vIsa-saya=ekase bAvIza: sattarasayaM=ekase sattara mi=mithyAtveH mIsa=mizra mahanIyane samma=samyakatva mehanIyane AhAra=AhArakabrikane jiNa=jinanAma kamane AdayA=udaya na levAthI Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 13 0 0 anivRtibhA. 5.9 apUvakaraNabhA.7 % ^ & * * ha - . . che | guNasthAneSa ( agi sagi. kSINamohe upazAMta sumisaM50 - bhAga 1 - 9 S S v)che che ? ? ? 9 - - - - 0 - malaprakRti uttaraprakRti 0el baMdhayaMtrakama 4 ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra 4 4 0 0 0 0 apramatta mizra dezavirate avirate apU0 bhAga 1 9 pramattasaMyate 8. miyA sAsvAdane 120 5 9 226 467 2 5 0 8 - 2 K K K K ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ 0 0 0 0 ~ |h ny ny s ny ny ny ny ny ny s s s s N N N N ny ny ny ny N N darzanA | vedanIya mehatAya. Ayu: nAmakama getra aMtarAya 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 . 0 0 0 * i o 0 0 0 --0 - o o o o o 0 0 o o 0 8. : - 01 0 sy nw ty ty y ty ty 5 ny ny ny sh ny ny ny ny ny ny ty w a w 301 ( * * * abaMdha * 1 1 3 . 119 2 ) Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 302 mIsa-samma-AhAra-jiSNuDa-jIyA-mizra mAhanIya samyaktva mahanIya, AhArakadvika ane jinanAmakamanA anu kraya thavAthI 13 gAthA :-- vipAke veThavu', te udaya: aprApta (vipAke) vedavu te udIraNAH e ajJeyamAM ekasa AvIza(prakR- ti) hoya. mizrameAhanIyaH ane samyakRta mAhanIyaH AhAradrika ane jinanAmakanA anuya thavAthI mithyAtvaguNasthAnake ekaso sattaraH hoya. 13. vizeSA have udaya kahe che vipAke--anubhavave karIne kama~nuM vebru.-bhagavavuM. te udaya kahIye. kamma puddagaLa cathAsthitie khAMdhyA ane uyaprApta na thayA hAya, tene udaye ANuvA, te udIraNA kahIye. e udaye ane udAraNAe eghe-sAmAnyapaNe ekasA khAvIza prakRtio hAya. te kaI ? jJAnAvaraNIya 5. vedanIya 2, Ayu: 4. getra ra, dezanAvaraNIya 9. mAhanIya 28, nAmaka aMtarAya 5. e rIte 122. 67, Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 303 temAM-mithyAtvaguNaThANe ekaso sattarane udaya hoya, ane pAMcane na hoya. te pAMca kaI? mizramehanIya 1, samyakatva mehanIya 2, AhArakadvika 4, jinanAma 5, e pAMcano udaya na hoya. tenuM kAraNa e ke mizrane udaya te mizraguNaThANeja hoya. samyaktva (mehanIya)no udaya cethAthI ja hoya. AhArakaTrikano udaya te pramattaguNaThANe ja hoya. jinanAmano udaya terame ane dame guNaThANe ja hoya te mATe-ahI mithyAtve na hoya. 1. 13 | 2 je guNasthAnake suhamatigA''yava miccha micchata sAsaNe igAra-saya / niyA-ggSjuvA -thAvara--vimaruM-tAraka zabdArtha -suhumati=sUkSmatrika Ayava Atapa nAma: miccha=mithyAtva mehanIyaH micchata=mithyAtva guNaThANe aMta thAyaH sAsaNesAsvAdane IgAra-sayaMtra ekaso agiyAra: nirayA-DapuTiva-SNadayA naramanupUrvine anudaya hevAthI aNa=anaMtAnubaMdhi cAra thAvara-sthAvara nAmaH Iga=ekedriya jAti vigala=vikaseM. driya jAtine saMto=aMta hoyaH 14. Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 gAthAtha-- sumatrikaH AtApanAmaH ane mithyAtvameAhunIyAno mithyAtve ata thAya che, eTale sAsvAdane narakAnupUrvI no anuya thavAthI--esA agiyAra anaMtAnuba dhIya sthAvaraH ekendriya jAti: vikalendriya jAtino ata thavAthI 14. vizeSA:-sUkSma 1, aparyApta 2, sAdhAraNa 3,e sUkSmatrika: Atapa nAmaka 1, mithyAtvamohanAya 1 e pAMca prakRti mithyAtva lage ja udayamAM hoya, pachI na hoya, tyAre sAsvAdane ekaso agiyAranA udaya hoya. 117 mAMhethI pAMca kADhIye, tyAre te ekase bAra rahe, paNa e guNuThANe narakanI AnupUrvIno utkraya na hoya, te mATe 111 nA udaya hAya, ihAM, e bhAvanA che, ke-- sUkSmaH aparyApta ane sAdhAraNa; e te mithyAtvI hAya che. sAsvAdanA ehamAM upaje nahIM', ane pachA paNu sAsvAdana paNuM pAme nahI', te mATe-sAsvAdane sUkSmatrino udaya nahIM". e ane, mithyAtvamohanIyatA mithyAtveja heya, te mATe sAsvAdane na hoya, tathA, sAsvAdana pratipanna chatra narake upaje nahIM, te mATe-sAsvAdane narakAnupUrvI nA ya na hoya 2. Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 305 have, anaMtAnubaMdhi , sthAvara nAma 1 ekenidrayajAti 10 bendriya 19 te Indriya ra cauridriya 3 jAti e nava prakRtine aMta karIe-14 3 je ane 4 the guNasthAnake :mIse sayamaNupuvI-'NudayA mIsodaeNa, mIsa to| -saMyamanA sanma-sy"vi-vevA, vaya-AyA ? zabdArtha -mIe=mizra guNaThANe sayaM=se aNupuvISNudayA=AnupUvane udaya na hoya tethIH mI sadaNamizra mehanIyane udaya hoya tethI mIsa te mizra aMta thAya tyAre. cau-saya=ekase cAraH a-jae=avirati samyagadaSTi guNaThANe samma=samyakatva mehanIya aNupuravI cAra AnupUrvI khevA=epavIe-nAMkhIe tethIH aNupuvivakhevA=AnupUva meLavavAthI, bIca bIjA apratyAkhyAnIya, kasAyA=kaSAye, bIa-kasAyA bIjA kaSAye. 15. gAthAthI ' AnapUvIno udaya na thavAthI ane mizramehanIyano udaya thavAthI mizraguNaThANe eka prikatio hoya. mizramohanIyane aMta thavAthI ane sabhyatva mohanIyara tathA AnupUvIe umeravAthI avirata samyagadaSTi guNasthAnake ekase cAra prakRtio] heya. bIjA kaSAyono-15 * ka. bhA. 1. 20 Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 306 vizeSA ane mizraguNaThANe-- tiya gAnupUrvI 1, manuSyAnupUrvI 2. devAnupUrvI 3 e traNa AnupUrvI"no paNa udaya na hoya kemake--mizramAM mare nahIM, ane AnupUrvIno udaya tA vigrahagatie ja hAya. te mATe 111 mAMthI bAra kADhIe, ane mizramohanIyano udaya mizra guNaThANeja hoya, te mATe-te eka bheLavIe, tyAre 100 se prakRtinA udaya mizra guNaThANe hAya, 3. have, mizramohanIyano aMta karIe, ane samyaktva mohanIya ane cAra AnupUrvI kSepIe (bheLavIe), tyAre avirati guNaThANe ekasA cAranA udaya hoya, avirati samyagadRSTi marIne cAreya gatie jAya, tyAre vATe (rastAmAM) cAreya AnupUrvI udaye Ave, 4 have dezivarati guNaThANe mIMjA apratyAkhyAnIya cAra kaSAya eTale apratyAkhyAnIya krodha, apratyAkhyAnIya mAna, apratyAkhyAnIya mAyA, apratyAkhyAnIya lAbha. e 4-15// 5 meH 6The; ane 7 me: guNasthAnake:-- maNu tiri-'Nupuvvi viuva'TTha- duhaga- aNAijja - duga sataracheo / sagasIi desi - tiri - gai Au niujjoa ti kasAyA | 16 || Tu-Deno sI patti bahAra-jIgaru-ghevA / zrI.--tipA-DadvAna-druna-cheDo cha-sArA-namatte bA Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 307 zabdArtha -maNu-tiri manuSya ane tiryaMcanI aNupuvi=AnupUva.viuva=kiyASTaka dahagadaubhagya. aNuIja-ga=anAdedrika. sattara-o sattarane vira che. sagAsII-satyAzI desi dezaviratie. tirigaI-Au=tiryaMcagati, tiryaMcAyu. ni=nIcagotra. ujajoazudyotanAma. tietrIjA (pratyAkhyAnIya) kasAyA=kaSAye, (kaSAyanI cekaDI) aTha- o AThane viccheda. igasI= ekAzI. pamati pramatta guNaThANe AhAra-juala= AhAraka yugalane paphaevA=prakSepavAthI. thINatiga= thINadvitrika. ahAraga-duga=AhArakatrika. e=viccheda thAya chassayari tera apamara=apamatta guNaThANe 17 gAthArtha manuSya ane tiryacaAnupUvI vaikiyASTaka duga: ane anAyadrika e sattarano aMta thavAthI dezavirati guNasthAnake satyAzI (prakRtie caheya, tiryaMca gati ane AyuSyaH nIcagetraH udyota nAmakamara trIjA kaSA-16 e AThane aMta thavAthI ane AhArakahika umeravAthI ekayAzI pramattaguNasthAnake hoya. thiNadvitrika ane AhArakaddhikano aMta thavAthI apramatta guNasthAnake chotera hoya. 17 vizeSArtha -manuSyAnupUthI 1, ticApUvane Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 paNa udaya na haya, kemake dezavirati marIne manuSya ane tiryaMcamAM jAya nahIM, te mATe devatrika 3. narakavika 6, vaikriyadrika 8, e-vaikiyASTakaH to devatAH nArakI ne udaye hoya tehane te dezavirati guNaThANuM nathI, ane manuSya tiyacane dezavirati guNaThANuM che, tene vaikiyASTaka nathI. yadyapi-manuSya: tiryaMcane uttara kriya che, ane te avirata lage te cakravaryAdika ghaNAne udaye hoya, ane te uparAMta paNa viSNu kumArAdikane vaikiya labdhi sAMbhaLI che. ane chaThe karmathe paNa vegana bhAMgAmAMhe apramatta ge vayiddhikane udaya kahyo che, te paNa, IhAM-guNapratyayika uttaravaikiyanI vivakSA kIdhI nathI. - kammavipAke-sattAvici-e pade yatine guNa prayika vaikiya zarIra ane udyota nAma kahyAM che, ane chaThe karmathe sAtamA guNaThANuM lage vaikiyadrikaH AhAraka ane udyotanA bhAMgA kahyA che, paNa IhAM pUrvArA karmastava mAMhe e na gayA. udyotane tiya"ca pratyayikaja kahyuM. ane vaikiyane deva naraka pratyayikaja kahyuM. guNapratyayika vivaryuM nahi. vaLI durbhAganAma 1, anAdeya ra, ayaza 3, e traNane dezaviratine-guNapratyayaH mATe-udaye na hoya. e sattara prakRtine cheda karIe-ekaso cAramAMthI sattara Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 309 (17) kADhIe. tyAre-dezavirati guNaThANe satyAsI (87) ne udaya hoya. 5. havetiryaMcanI gati 1, tiryacanuM AyuH 26 ehane te jAti svabhAve ja pramatta guNaThANuM na hoya, ane nIcaurgotra te guNapratyaye pramattane na hoya, udyota nAma te tiryaMcamAM ja hoya, ane trIjA pratyAkhyAnIya kaSAya te sarvaviratinA ghAtaka che. te mATe e AThane cheda karIe-87 mAMhethI 8 kADhIe, ane AhArakaTrika bheLavIe, tyAre cha pramatta saMvata guNaThANe 81 prakRtine udaya heya. AhAraka dvika te pramatta saMyataja kare, te mATe Theja udaye heya. 6 vaLI nidrAnidrA 1, pracalApracalA 2, thINuddhi 3, e thINadvitrika ane AhAraka drikaH e pAMcane 81 mAMhethI cheda karIe, tyAre apramatta guNaThANe choMtera 76ne udaya heya. e pAMca prakRti pramAda rUpa che, te mATe te apramattane na heya. yadyapi-AhAraka zarIra te pramatta sAdhu kare, paNa pachI vizuddha pariNAme AhArakavaMta thake apramatta guNa Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 ThANe Ave tyAre apramattane paNa AhArakano udaya hoya, paNa alapakAlIna, mATe-AcA-vivaryuM nathI. 7. 16-17 8 mA: 9 mA 10 mAsa ane 11H guNasthAnake - sabhyanaMtima-patha-nigama-cho sittara-puSe | Dhola-DabaDDa-cha-saMto sakriAnidi tri-timAM vA saMjalaNa-tigacha-cheo saTThI suhuma mi turialomato / havasaMta-pu gukha-sa ifsaMda-nApA-Tu-saMto III | zabdArtha -sanmatta=samati mehanIya aMtima= chelAM. saMghayaNa-tiyagasaMghayatrikane. e viccheda samattatima-saMghayaNa-tiyaga- e=samyakatva mehanIya ane chellA traNa saMghayane viccheda bisattaritra bahotera. a-pu=apUrvakaraNe. hAsAI=hAsyAdi. chak= pakane aMte=aMta. hAsA-DajhaIchakka-ate hAsyAdi chane aMta. chasarphiM-chAsaTha. anianianivRttiguNaThANe. atigaM vedatrika. 18 saMjalaNa-tigaM=saMjavalanatrika. cha-che chane vicacheda. saThI sAka. suhumami=sakSama saMpAye. turiyara thA. lobha te lebhane aMta. uvasaMta-guNe-upazAMta guNaThANe. guNasariTha ogaNasATha risahanArAya-dugaaMteSabhanArAcaddhikane aMta thAya) 19. zabdArtha: samyakatva mehanIya ane chellA traNa saMghayaNa Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ no aMta thavAthI apUva karaNaguNasthAnake khetara, hAsyAdiSakano aMta thAya, tyAre-anivRtti guNasthAnake chAsaTha, vedatrikaH--18 sajvalanatrika: e chano aMta thAya, saparAya guNasthAnake sAThe. 311 ceAthA lAbhanA aMta thavAthI upazAMtame haguNa sthAnake AgaNasAThe, RSabhanArAcaTrikano aMta thavAthI--19 vizeSA :--samyaktva mAhanIya 1, atima eTale chellAM 3 sa`ghayaNu---- adnArAca 1, kIlikA 2, chevaTyuM` 3. e cAra prakRti 76 chetera mAMhethI mAda karIe, tyAre apUrvakaraNa guNaThANe heAMtera prakRtinA udaya hAya. tyAre sUkSma - samyaktva mAhanIya upazamAve tathA kSaya kare, tyAre ja zreNie caDhe. tyAM-auSamika tathA kSAyika samyak hAya, te paudgalika che. te mATe-samyaktvame hanIya na hAya, ane chellAM traNa sa ghayaNavALA tA ma' viSNuddhivALA hAya, mATe zreNie caDhe ja nahi, te mATe chellAM traNa sayaDu na hoya. 8. hAsya 1. rati 2, ati 3, zAka 4, bhaya 5 jugupsA 6 e. hAsyAdi SaTka sa`kliSTapariNAmarUpa che, Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3; 12 te mATe bahetara mAMhethI e chane aMta karIe, tyAre- anivRtti bAdara guNaThANe chAsaThane udaya hAya. 9 have-strIveda 1, puruSaveda 2, napuMsakaveda 3, ane saMvalanavika te-saMjavalana krodha 1, mAna 2, mAyA 3, e chane bheda-aMta kare, tyAre sUmasaparAya guNaThANe sATha prakRtine udaya heya. 10 - cothA saMjavalana lobhano aMta kare, tyAre upazAMtameha guNaThANe ogaNasATha prakRtine udaya hAya. 11, 2SabhanArAca 1, ane nArAga 2, e be saMghayaNa TALIe. kemake-upazamazreNi te agiyAramA lageja hoya te prathamanA traNe saMgha vaDe ArahAya. ane kSapakazraNi te vajajhaSabhanArAca saMghayaNavALe ja kare, te mATe-bArame guNaThANe te ekaja saMghayaNa hoya-18-19. 12 me 13 me 14 me guNasthAnake - sagavanna-khINa-du-carimi nida-dugaMto a carimi pnnvnnaa| nANaMtarAya-dasaNa-cau-cheo sajogi bAyAlA // 20 // ripuyA sarasTA-cira-va-para-dura -tti chaTA sahadu-vana-3-nimi-teSa-vana-ss- saMcamAM 2 dUrasara-sAyA-sAyare 2 tAsa-gulo , vAra loni suma-DarUkA-nasa-nayara-vekarirA tasa-tiga-paNidi-maNuA-''u gai-jiNuccati carima -samAM to phaLo to Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 313 zabdArtha -sagavana=sattAvanaH khINa-6-carimika kSINamehanAH chelalAnA AgalA (upanya) samaye nidUdagate nidrAddhikane aMta (thAya). carimi-chellA samayeH paNuvanA=paMcAvana nANajJAnAvaraNIya pAMca. aMtarAya= aMtarAya pAMcaH daMsaNa-cau=darzanAvaraNIya cAra e che thAya: nANutarAya-daMsaNa-cau-chee jJAnAvaraNaya pAMca, aMtarAya pAMca ane cAra darzanAvaraNIyane aMta thavAthI. sogikarAyogI guNaThANe bAyAlA=beMtAlIzaH 20 tibhudayA-tIrthakara nAmakarmanA udayathI urala-a- cira-kha-gaI-duga=audArikaddhika asthiradrikaH khagatiddhika paritta-tima pratyekatrika cha-saMDANuacha saMsthAnaH aNu lahu agurulaghu ane vana-cau=varNacatuSkaH nimiNu= nimaNanAma teataijasazarIra kama kArmaNazarIra: AIsaMghayaNuM=paheluM saMghayaNa: 21. - dUsara=dusvara nAma: sUsara susvara nAma: sAyA=sAtAvedanIya: asAyA=asAtA vedanIyaH egayagaMbemAMnI eka tIsatrIzana vuche viccheda (heya) bArasabAra (ne udaya): agi=agI guNaThANeH subhaga= saubhAgya nAma AIja=Adeya nAma: jasa= yazanAma: anayara-veaNiaM=be mAMhenuM eka vedanIya rara ! tasa-tiga==satrika: paNidi=seMdriyajAtiH maNuAssu-gaI manuSya Ayu ane gatiH jiNacaM=jivanAma ane uragetra. ti=ema carima-samaya te= le samaye aMta thAya. WWW.jainelibrary.org Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 udao=udayane adhikAraH sammaro samApta thaye. gAthArtha:-- kSINamehanA chellA samayanI pahelAnA samayamAM sattAvana; nidrAdrikano aMta thavAthI chelle samaye paMcAvana: jJAnAvaraNIya: aMtarAyaH ane dazanAvaraNIyacatuSkaH ne aMta: thavAthI sAgiguNaThANe beMtAlIza. 20 -tIrthakara nAmakarmane udaya thavAthI, dArika asthira ane vihAgatinA krikeTa pratyekatrika; cha saMsthAne, agurulaghu ane varNanA catuSkaH nirmANa tejasa kArmaNaH paheluM saMghayaNa 21. dusvaraH susvara sAtA-asAtAmAMthI eka e trIzane aMta thavAthI ayogi guNasthAnake bAra. subhaga Adeya yaza: bemAMthI eka vedanIya-22. vasatrika paceMdriyajAtiH manuSya-Ayu ane gati: jinanAma: uccatraH ema bArane chelle samaye ata thAya. mArA udaya samApta thayo. vizeSAtha -tyAre kSINumeha guNaThANanA dvicarima Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 315 te carima-(chellA) samaya thakI arvApha [ agAunA ] bIjA samaya lage, sattAvana prakRtine udaya heya. tihAM vaLI, be nidrAno kSaya kare, tyAre chele samaye paMcAvana prakRtine udaya heya. keTalAka AcArya kahe che, je *upazAMta mehe ja nikAne udaya hoya, kSINamAhe na hoya, vizuddha che mATe." te mate-dhura thakI ja 55 ne udaya hoya. chaThe karmathe paNa kSINamehe nidrAne udaya. nathI kahyo 12. te kSINumehane aMte- pAMca jJAnAvaraNIya pAMca aMtarAyaH cAra daza nAvaraNIya evaM-14 prakRtine cheda kare, tyAre sAgi guNaThANe ekatAlIza rahe paNa, tyAM-tIrthakara nAmane udaya thAya, tethI, te meLavatAM beMtAlIzane udaya heya. 13 dArika zarIraH 1 audArike pAMga 2 asthira 1 azubhaH 2 e be. zubha vihAgati: 1 azubha vihAgatiH 2 e be. pratyekaH 1 sthiraH 2 zubha 3 e traNa cha saMsthAnaH 6. agurulaghu 1 upaghAtaH 2 parAghAtaH 3 ucchavAsaH 4 e cAra. varNa 1 gadhaH 2 Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saH 3 sparza 8 e cAra. nirmANanA ma. 1 tejasanAmakarma: 1 kAmaNanAmakarma: 1 vaSamanArAca: 1 svaraH 1 susvaraH 2 sAtA athavA asAtA bemAMthI eka: 1 rAkhe eka TALe. eva-trIzane cucheda kare, tyAre-bAra prakRtine udaya agi guNaThANe rahe. te bAra kahe che - subhaga nAma 1, AdeyanAma ra, yazanAma 3. be mAMhelI anerI eka vedanIya 4.- 22 in vasa 1, bhAdara 2, paryApta 3. e traNa 7. padriya jAti 8, manuSyAyuH 9, manuSyagati 10 jinanAma 11, uaurgotra 12. e bAra prakRtine udaya agi guNaThANAne che ke samaye TALe. A 14 me 20-21-22-23 che rati rmastare 3yAdhAraH 3 udIraNuM - udayathI udIraNamAM vizeSatAuDavuvira paramaparA-ss-sA- rarUA. sA pari-ti-pULA, vecaNiyA-SSA--thI-tii majurA-ss3 vamattatA, kakoI gIro mA(T) rajA -udIraNA samattA Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 317 zabdArtha -udau=udayanI va=pere. peTheH udIraNa udIraNa jANavI. parama-eTaluM vizeSa ke apamattA-ssIsaga-guNe suapramattAhikaH sAta guNaThANe esA=A pati prakRtie. tigatrika-traNa UNu ochI patitigraNatraNa prakRtioe echI, aNia-AhArajuala-thINu-tigavedanIya ane AhAraka drika ane thINadvitrikaH maNuAu=manuSyAyu. pamattattA=prama aMta thAyaagi=agi guNasthAnake bhaya(ga)vaM=bhagavAna aNudIrage anudIraka 24. gAthArtha udaya pramANeja udIraNuM hoya che, paraMtu-apramarAdika sAta guNasthAnakemAM ra3 traNa prakRtioe ecchI (udIraNA) hoya che. vedanIya ane AhArakaranA krike: thINuddhiAtrikaH ane manuSyanuM AyuSya (e AThano) prama aMta ayoga guNasthAnake bhagavAna anudIraka hatA (heya). 24 [udIraNa samApta.] vizeSArtha -udaye aprApta karmane udaye pamADavAM, te udIraNuM kahIe. che te udIraNA udayanI peThe jANavI. ethe 1rara, pahele guNaThANe 117, bIje 111. Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 trIje 100, ethe 104, pAMcame 87. cha 81. paNa eTaluM vizeSa che, je-apramAdika sAta guNaThANune viSe e udayanI prakRti kahI che, te traNa prakRtie ochI karavI. pramattane aMte pAMcane aMta udaye kahyo che, te-IhAM udIraNue AThane aMta kare. te ATha kahe che- sAtA 1H asAtA 2, AhAra, zarIra 19, AhArake pAMga ra nikAnidrA 10 pracalA pracalA 24 thIguddhi 3H e thINudvitrika ane manuSyAyu 1. e ATha prakRti pramatta lageja udIra, pachI ukIre nahi. vedanIya che. ane manuSyAya 1: evaM 3 saghaLe ochI karavI tyAre- apramatta 73, apUrvakaraNe 69, anivRttio 63, sUmasaparA pa7, upazAMte pada, kSINamAhane dvicarime 54. chelle samaye pa2, sayogie 39 nI harIrANA ane caudame ayogI guNaThANe-ayoga bhagavAna udIraNA rahita hoya. udIraNA te-cogata karaNa vizeSa che. ane te te ayogI che, te mATe temane udIraNA na hoya. 23-24 ( usfdhakAra sattA) Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 319 udaya-yaMtra guNasthAnake mUlaprakR* uttaraprakRti jJAnAva. darzanAva vedanIya mohanIya Ayu nAmaka getrakama aMtarAya anudaya ghe ! 8122 ] 5 8 228 4 | 7 | 2 5 0 | mithyAtve | 8117 | 5 9 226 4 ] 64 | 2) 5 5 2 sAsvAdane } 8111 | 5 9 | 225 4 | 5 | 2 5 11 3 mizra | 8101] 5 9 ) rara3 4 51 | 2 pa. 22 4 avirate | 8104 | 5 9 | rarara 4, 55 2 5 18 po dezavirate | 8 87) 5 9 | ra18 2 | 44 | ro 5 35 apramatta sayate I apUrva - 8 karaNe ha anivRtti | 8 66 | 5 6 ] 2 7 1 | 39] 1 5 56 deg saMparA 1 upazAMta | mehe 12) kSINa mehe | 7 | DuM | | 1 | 30 | 1 5 phU | sogi nI kevalI | 4 42 0 0 2 0 1 38 | 1 80 Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 udIraNA-yaMtra guNasthAnaka vedanIya jJAnAvara0 Ayu: mehanIya | darzanAvara uttaraprakR0 | | mUlapraka nAmakama gotrakama aMtarAya anudIraNa edhe | 8 |112 | 5 | 9 | 2 28 467| 2 | 0 0 1 mithyAtve 8 117 | 5 | 9 | 2 26 464 2 pa 5 | ra sAsvAdana | 8 111 | 5 | 9 | 2 125 4pa9 2 / 511 | 3 mizra | 8 100 | 5 | 9 | 2 rirI 4pa 2 | pari2 | | 4 avirate 8 114 5 pa dezavirata | 8 | 87 5 9 9 2 2 455 2 518 2 18 244 2 535 | pramatta * saMyate apramatta | saMyate apUrva | 73 5 6 - 14 0 42 1 59 | | anivRtti | 6 | 63 | 5 | 6 | | | | | |59 *| mehe | * | | | | | | degdegdeg| - 1ra kSINamehe | 5 | Y | 5 | 6 | | | | [ 1 | paDhiMda - - - - - - - - Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4. sattA sattAnI vyAkhyA: upazAMtamAha guNusthAnaka sudhI; ane khIjA-trIjAmAM sattAH sattA kammANa ThiI badhA''i - laddha - atta - lAbhANaM / sate ayAna--maya nA vatam, vi-viSNu niba-saphaLa ArA zabdA--sattA-sattA: kammANakarmonIH DiI sthiti, avasthAnaH badhA-DaDaI madha Adie karI: latlR= prApta karyu che. atta=Atma, peAtAnuM: lAbha=svarUpa; adhA-Da'i-lad-atta-lAbhANu=madhAdike karI prApta karela che sva-svarUpa jeoe sate=sattAmAMH aDayAlasaya-ekaseA aDatAlIsa: jAyAva vasamuupazAMtamAha guNuThANuM: vi-jiSNu=jinanAma vinA a-khIje taietrIje. 25. 321 gAthA:adhAdike karIne jeoe peAtAnu (te te ka tarIkenuM) svarUpa prApta ryu che. tevA karmInI vidyamAnatA, te sattA. sattAmAM upazAMtamAha ( guNasthAna ) sudhI ekasesa aDatAlIsa prakRtio hoya che, bIje ane trIje ( guNasthAnake ) jinanAmakuma vinA (147nI sattA ) hoya che. 25 3. bhA. 1-21 Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizeSArtha sattA te baMdhAdike-badha-saMkramaNAdike -karIne jeoe pitApitAnuM-te te karma tarIkenuM AtmasvarUpa prApta karyuM che, ehavA AtmA saMghate (?) lAbhapaNe lAdhyama-upanyAM-upAjya, ehavA karmonI je sthiti (ava. sthAna-rahevuM), te sattA. 148nI hoya, yAvat upazAMtamUha lage. te kyA ? jJAnAva, pa, dazanAva0 9, vedanIya 2, mohanIya 28. Ayu 4, nAma 93, gAtra 2, aMtarAya 5, eva-148 hAya. - IhAM kaIka kahe che ke-mithyAtve jinanAmanI sattA kema hoya? tannottaraM-- manuSya pUrve mithyAtve narakAyuH bAMdhyuM hoya pachI kSApazamika samyakatva pAmIne jinanAma badhe, te jIva maratAM avazya samyakatva vamIne narake jAya. tihAM pAchuM samyaktva pAme, te pahelAM aMtamuhUrta lage mithyAtva rahe. tihAM-jinanAmanI sattA rahe bIje-trIje ( sAsvAdane ane mizra ) jinanAmanI sattA na haiya, te mATe eka suDatALIsanI sattA hoya. jinanAma bAMdhyA pachI sAsvAdane ane mizra tathA-svabhAve sarvathA na Ave. ItyathI hAM-IgyAramA guNaThANa lage 148 nI sattA kahI, te narakAyu ane tiyagAyunI sattA kema hoya ? Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 naraka ane ti gAyuH khAMdhIne te upazamazreNi kare nahi, ane aMdha tathA udaya vinA te Ayu: nI sattA hAya nahi tathA-chaThThe kamma`graMthe paNa Ayu: kammanA bhAMgA karyAM che, tyAM-8-9-10-11 guNuThANuM naraka-ti gAyunI sattA nathI kahI. te te kema zake ? tarottara zreNie naraka: ane ti gAyu:nI sattA ghaTe te nahi, paNu kAIka jIva upazamazreNithI paDIne cAya gatine paNa kse, te mATe-te sa`bhava sattAnI vivakSAe iMDAM graMthakAre sattA rAkhI dIse che. [danasaptakane nahi khapAvanArA avirata samyagadaSTi vagerene 148 nI sattA sa'bhave che.] // 25 upazamazraNane Azrayine-8 mAthI 11 mA sudhI 2 je vikalpa: ane kSAyika samyaktvane mAyine--4 thI 7 mA sudhI 2 jo vikalpa: apuvvA''icaukke aNatirinirayA''uviNu biyAla - sayauM / mammA-6-27mu sattaLa vayami phA--patta-sathamA-nAraphA zabdA----apuvA-I-cake-apU karaNAdika cAra guNuThANeH aNu-tiri-niyADaDaviSNu anaMtAnuM'dhaiya:-tiya''ca ane nArakInA AyuSya vinA khayAlasaya esA e tArlIza sammA'icausu-samyakatvaAdi cAra guThANuM: sattaga- khayammi=sAtanA kSaya thaye: iMga-cattasaya' ekase ekatAlIzaH ahavA athavA:-2 6 Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * gAthA : apUva karaNAdika cAra guNasthAnakamAM anaMtAnu badhIyaH ti gAyuH narakAyuH vinA ekase betAlIzasaptakanA kSaya thayA hoya, tA avirata samyagadRSTi vigere cAra guNasthAnakAmAM ekase ekatAlIza. athavA--26. vizeSAtha:-tathA, jeNe ana tAnukha dhiyA 4 kSaya karyA che, devAyu bAMdhyuM che, manuSyAyu veDhe che, ane upazamazreNie caDhe che. tehane apUrvAdika 8, 9, 10, 11, e cAra guNuThANuM-- anatAnukhazrI 4, ti gAyu: 1, narakAsuH 1. e cha vinA ekase beMtAlIzanI sattA hAya. e mAhanIyanI 24 prakRtinI sattAvALA upazama samyakUvI devagatino janAra jANavA. aviAda [4, 5, 6, 7,] cAra guNuThANe ana tAnubadhIya 4. ane samyaktva1 mizra 2 mithyAtva 3: e traNa :meAhanIyaH eva cha sAta prakRtine kSace esA ekatAlIzanI sattA hAya. e zreNi vinA kSAyika samyaktvIne jANavI. athavAto 26 // kSapadmazreNine AzrayIne bIjo vikalpa: navamAnA pahelA bhAga sudhI Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khavarga' tu paNpa causu vi paNa yA nirayatirisurAu viNA / satta-viSNu a-sIma' nA -niz2i-54ma-mALo ||raNA 35 zabdAtha-tu=ane khavaga=kSapakazreNine. pappa=Azrayine. causuvi=e cAreya guNuThANuM: payAla'-ekasA pIstAlIzaH niraya=nAraka. tiri=tiya ca sura=deva. AuAyuSya viNA=vinA. niya-tiri-surA-DaDau-viNA= nAka, tiyA~ca ane devanA AyuSya vinA. sattaga-viSNusAta vinA aDe-tIsa=ekasa ADatrIsa: jAyAvat sudhI: a-niaTTi-paddhama-bhAgA=anivRttinA prathama bhAga: 27. gAthAtha: ane kSapazreNine Azrayine e cAreyamAM nArake: tiya ga; ane devaHnA AyuSya vinA ekaso pIstAlIrA hoya. ane saptakavinA anivRttinA pahelA bhAga sudhI ekaJA ADatrIza hoya. gharaNA vizeSAtha: have kSapazreNi Azrayine kahe chejo aupazami ke kSAye pAmika samyaktvava ta cako kSapazreNi mAMDe, te te-- narakAyu: 1, tiya gAyuH ra, devAyuH 3, - e traNanI sattA TALe, tyAre tene 4, 5, 6, 7, e cAra guNaThANAne viSe ekaso pIstAlIzanI sattA hoya. Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra6 pachI, te, kSAyika samyakatva pAmIne uMce caDhe, ane je te cothA guNaThANuthIja kSAyika samyakatvavaMta thaka kSapakazreNi kare, te tene cAra anatAnubaMdhIyA ane traNa dana mehanIya: evI kane paNa kSaya hoya, tyAre, tehane 138nI ja sattA hoya. te cothAthI mAMDIne navamA anivRtti guNaThANAnA pahelA bhAga lage jANavI. 27 kSapakane navamA guNasthAnakanA bIjA bhAgamAM- thAriririniyA- greDa-thI-tiSiA -sANA solakhao du-vIsa-sayaM visi bia-tia-ksaayto||28|| zabdArtha -thAvara-tiri-nirayAyavadugaHsthAvara: tiyacaH naraka ane ApanA krike, thINu-tiga-thINadvitrikA e=ekedriya jAtiH vigala vikaseMdriyaH sAhAra-sAdhAraNa nAma sela=selane khao kSaya (thAya): du-vIsasaya=ekasa bAvIzaH biasibaje bhAge (navamAnA) biatie=bIjA ane trIjA kasAyaMte kaSAyane aMta (thAya) 28. gAthArtha - sthAvara tiryaMcaH naraka ane ApanA krikeTa zizuddhitrika ekendriya vikalendriya ane sAdhAraNa e seLane kSaya thavAthI bIje bhAge eka bAvIza. bIjA ane trIjA kaSAyane aMta thavAthI-A28 vizeSArtha -te kSepakane-navamA guNaThANanA nava bhAga Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karIe, tihAM pahele bhAge 138 nI sattA kahIhave, bIje bhAge kahe che- sthAvara 1, sUkSma 2. tiya gagati 1, tiya gAnupUrvI 2, narkagati 1, narakAnupUrvIr AtapanAma 1, udyo tanAma 2, zIddhitrika 3, ekendriyajAti 1, eI. ndriyaH teIdriya: cari'driya: 3, sAdhAraNu nAma 1. e sALa 16nI sattA TaLe, tyAre navamAne bIje bhAge ekase bAvIsanI sattA rahe. 327 have bIjA apratyAkhyAnIya 4, ane trIjA pratyAjyAnIya 4, eva' 8 kaSAyanI sattA TaLe, tyAre-ra8 kSapakane navamAnA trIjA bhAgathI 9 bhAga sudhImAMtajJA-'mu vasatera-cAra-cha paLa-23-tiSiya saya-kramo / napu-rUci-ddAsajIne pujsa-stuAi-jo-maya-mAya-voradeg zabdA :--taiAisutrIjA vigere (bhAgeA)mAM. cadasa-tera-bAra-cha-paNa-cau-tihiMa-saya=ekasA upara-cauda: teraH khAraH chaH pAMcaH cAraH ane traNa. kaeNmasA= anukrame. napu-itthi-hAsa-chaga-pu'sa-turia-keha maya-mAya-kha=napu'sakavedaH strIvedaH hAsyAddiSaTkaH puruSaveda: cAthA dha--mAna-mAyA:nA kSaya (thAya tyAre.) 29 gAthA: napusakavedaH strIvedaH hAsyAdiSaTkaH puruSavedaH ceAthA-krodhaH mAna ane mAyAne kSaya thavAthI trIjA Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 vigere bhAgamAM anakame eka upara cauda teraH bAra che pAMca: cAra ane traNa hAya rakSA vizeSArtha -trIjA bhAgane viSe ekase cauda (11) nI sattA heya. tyAra pachI-AgaLa kahe che, te prakRti ochI karyuM ke, cethe bhAge 113. pAMcame bhAge 112. chaThe bhAge 106. sAtame bhAge 105. AThame bhAge 104. ane navame bhAge 103 nI sattA hoya. anukrame-napuMsaka veda TaLe 113 cothe bhAge, strIveda TaLethI 112 pAMcame bhAge, hAsyAdikaSaka TaLethI 106 chaThe bhAge, puruSaveda TaLe 105 sAtame bhAge, saMjavalana ko TaLe 104 AThame bhAge rahe. saMjavalana mAna TaLe 13 rahe, te navame bhAge jANavI. tyAra pachI-saMjavalananI mAyA Tace-rala kSapakane 10 ane 12H me guNasthAnake-- suhumi dusaya, lohaMto khINaducarimegasaya, duniddakhao / nava-nava garima-samA, vaDa-saLa-nAba-vighato rU . zabdArtha -sumisUma saMpAye du-saya=eka eka lehaMte=bhane aMta thAya, khINu kSINameha guNasthAnakanA du-carima=dvicarima samaye. ega-saya=ekaso eka dunioe be nidrAne kSaya (thAya) nava-navaIka navANuM. carima-sImAe chele samaye cau=cAraH daM=sa Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 329 darzanAvaraNIya nANa=pAMca jJAnAvaraNIya vizrva=pAMca aMtarAyane aMte=aMta thAya) 30 gAthAtha sUkSma saMparAya guNasthAnake eka be, lobhane aMta thavAthI loNumeha guNasthAnakanA dvicArama samaye eka eka, ane benidrAne kSaya thavAthI chelle samaye navANuM. cAra dazanAvaraNIya tathA jJAnAvaraNIya ane aMtarAyano kSaya thavAthI-30 vizeSArtha - dazame samasaparAya guNaThANe 102nI sattA rahe. tyAra pachI, saMjavalana lebhane kSaye bAramA kSINamehanA chellA thakI AgaLanA samaye eka ekanI sattA heya. kSapakazreNivALA dazamAthI bArame ja jAya, paNa agyAramuM guNaThANuM pharase nahIM. tyAra pachI-be nidrAne kSaye navANuM prakRti bAramA guNaThANane chele samaye sattAe hoya. tyAra pachI-cAra darzanAvaraNaya, pAMca jJAnAvaraNIya ane pAMca aMtarAya, e cauda prakRtino aMta tha ya, tyAre--3nA 13 me ane 14 me guNasthAnake sattA-- gori -nona kannonasu-rime teva-ravA-dha-tu afsaraka-vane-rasa-tay-dha-saMvAtha-pa-niminArU II Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 330 siMdhANa-cira-saMtAna-cha vAguda-3 kapatta ! sAthaM ca sAthaM parivaMja-rAju-sa-nijha rUA bisayarikhao a carime terasa maNuatasatiga-jasAijja / sumana-vijuva-pavitra nAthA-DAkAra-zo rUrUA. zabdArtha -paNusII=paMcAzIH sajogI=sagi guNaThANe du-carimeka chellAnA pahelA samayedeva-devaDa khagaI=vihAgati ane gaMdha-durgA=baMdha krikaH phAsaTha= ATha sparza vana=varNa rasa =rasa taNuM=zarIra baMdhaNuka baMdhanaH saMghAyarasaMghAtanaH paNa= pAMcaH nimiNuM nirmANa nAma:-31 saMghayaNa saMghayaNaH athira=asthiraH saMThANuchakka= saMsthAna: e traNaSaTka agurulahu=agarulaghu cau=cAra apajajad=aparyApta nAma: sAyaMkAtA vedanIya va= athavA asAya=asAtA vedanIya: vA=athavA parisara pratyekaH uvaMga-tiga=upAMga trika; susara susvara nAma niaM=nIca getra :-32 bisayari=boMterane khao kSaya (hAya) carimechele samaye terasannatera maNua-tasa-tiga=manuSya ane vasa trika jasayazanAma Aijaja=AyanAma subhaga= saubhAgya nAma jiNa=jinanAmaH uca=urgotra: paziMdiya-paMcendriyajAtine sAyaM=sAtA vedanIya asAyaMtra asAtA vedanIyaH egayara e bemAMthI kaI paNa ekane: cheocheda (thAya)-33 Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 331. maka kAma + + na = rAma gAthArtha - paMcyAzI sami guNasthAna ke. agi guNasthAnakanA dvicarima samaye-devaH vihAgatiH ane gaMdhatika, ATha sparza. varSo se zarIre baMdhane ane saMghAtano pAMca, nirmANa-31 saMghayaNaH asthira ane saMsthAnanuM paka, agurulaghucatuSka aparyApta, sAtA athavA asAtA, pratyeka ane upAMga: trika, susvara: nIcagAtra-32 terane kSaya thavAthI chelle samaye tera, manuSya ane vasatrika, yaza ane Adeyara, saubhAgya, jina, ucagetra, paMcendriya, sAtAH athavA asAtA bemAMthI ekano kSaya-33 vizeSArtha-sayogi guguThANe paMcyAzI prakRtinI sattA hoya te ayogi guNuThANAnA chellA samaya thakI AgaLanA samaya lage 85 paMcAzInI sattA hoya. te pachI-devagati 1 devAnupUvara, zubha vihAya. gati 1, azubha vihAyogati 2, be gadha 2ATha 5 8, pAMca varNa 5. pAMca rasa 5, pAMca zarIra 5, pAMca baMdhana pa, pAMca saMghAtana 5, nirmANa nAma 1, cha saMghayaNa 6. asthira 1 azubha 2. durbhaga 3, kusvara 4, anAdeya pa, ayaza 6, e asthiraSaka 6, cha saMsthAna 6, agurulaghu 1, Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 332 upaghAta 2, parAghAta 3, ucchavAsa 4 e cAra, aparyApta nAma 1. - sAtA vedanIya, asAtA vedanIyae be mAMthI eka pratyeka 1, sthira 2, zubha 3, e traNa dArike pAMga 1. vaikiyopAMga 2, AhArapAMga 3 susvara nAma 1, nicegetra 1. paMcAzI mAMhethI e heterane kSaya kare, tyAre ayogi guNaThANune chele samaye tera prakRtinI sattA rahe. te tera kahe che-manuSyagati 1, manuSyAnupUvI ra. manuSyAyu 3 trasa 1, bAdara, 2 paryApta 3 yazanAma 1, Adeya nAma 1 subhaga nAma 1, jinanAma 1. uccergotra 1, pacaMdriya jAti 1, sAtAra asAtA: mAMhelI eka 1. evaM tera prakRti chelle samaye kSaya kare a31-32-33 matAntara ane sattA prakaraNane tathA graMthane upasaMhAra nara-aNupudhi-viNA vA bArasa carima-samayaMmi jo khvi| patto siddhiM deviMda-vadinamaha ta vIra // 34 // --sattA saMmatta | tA mAtA: zabdArtha --nara-aNuputri manuSyAnupUrvI: viNa= vinA vA=athavAH bArasabAra prakRti carimasamayemitra chelle samaye jo=je khaviu=khapAvIne patta pAmyA Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 333 siddhi=siddhigatine deviMda-vaMdia =deveMdrasUrie athavA deveMdroe. namaskAra karAyela namaha=namaskAra kare taMtrate vIra=mahAvIra prabhuneH 34, gAthArtha - athavA-manuSyAnupUrI vinA bAra pakRtio chelle samaye kSaya karIne devendrasUrie athavA devendroe vaMdana karAyela je mekSamAM jaI pahoMcyA che, te mahAvIra paramAtmAne namaskAra kare. 34 sattA samApta. vizeSArtha-Ihi, matAntara kahe che - athavA manuSyanI AnupUvI vinA bAra prakRti chelle samaye kSaya karIne sIjhe. ehano abhiprAya kahIe chIe manuSyAnupUvInI sattA ayogine dvicarima sama- ja manuSyagati mAMhe tibukasakame karIne kSaya kare, tyAre tehanAM daLiyAM chelle samaye na rahe. ane bAra prakRtine svajAtIya vinA tibuka saMkrama nathI. te mATe-tehanAM daLiyAM caudamA ayogI guNarathAnakanA carima samaye paNa sattAmAM prApta hoya, te mATe e yukta che. vaLI, jehane udaya pUrvethI ja to hoya, tenI sattA dvicarama samayeja jAya. cAre AnupUva kSetravipAkI che, tethI teno udaya bhavanI aMtarAla gatie ja heya,bhava Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 sthane na hoya. te mATe-udayanA abhAva thakI ayogine dvicarima samaye 73ne kSaya kare, ane chelle samaye 12ne kSaya thAya. kRti mAnatA. e bAre prakRtine laya karIne siddhipada (mikSapada) pratye je bhagavaMta pAmyA, te-deveMdra kahetAM cesaTha IMdravaMdita; tathA devendrasUrie vaMditaH evA zrI mahAvIradeva, te pratye vAM-he bhavyajane ! tame kAyAvaDe praNa. evA prakAre zrI mahAvIranI stuti karI. 34 e prakAre karmastavane viSe sattAne adhikAra saMpUrNa thaye. _ rUti sattAdhikAra che. zrImatkamrmagranthe, stabukArtho vRttitaH sugamarItyA / budha-jIvavijaya vihitaHkarma stava nAmakasya puurtimgaat||1|| | ta tA-dvatIya-rmagranyA che Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sattA yaMtrakam guNaThANe sattA mUlaprakRtti utaraprakRtti upazamazreNI kSapakazreNI jJAnavira0 darzanAvara vedanIya mohanIya a yukama nAmakama getrakama [ aMtarAya kama Adhe 8148T 5 9| 28 34 93 2/5 1 mithyAtve | 8 148| | 5 | 25 28 4 93 rapa | 2 sAsvAdane | 8 147 | | | 2 24 9 2pa 3 minne ! 147 | | | | 2 28 4i 9rI rapa 4 avirata | 8148*16 pherA paNa hAM rIpAkuM karI rapa 5 dezavirate | 8148, ; 5 | rI , Yi 93 rapa 3] pramattasayate | 8148| , IRphI | 2| .. B 3 2pa | Ne apramattasaMyate| 24 148 ! .. !! | hAM ,. 3 rapa 4 apUvakaraNe || raeNphA kula 138, 5 9 2 2 2 3 25 243 14 8 14 142 148 ja 1 - anivRtti karaNanA bhAga le che - - 1 0 0 0 0 0 0 --J / ja ja ja ja ja je je - 0 0 0 0 09 1421 . lhly 1 silma parAyeT 13 ! 02] 5@ ra ne reka 11upazAMta he | TIphaT , | | pI rAja | 293rapa 1rakSiINameha | | | |12| | DuM rI 0 1 1|8| ropa 13sigikevalIe | 85 | * T85 ) [ 2 0 ||1ITakArI 14agikevalIo rajA 0 kiraNa na ba 0 | 18 se| 0 taddabhava mekSagAmI anaMtAnubaMdhI visAjaka upazamaNI mAMDanAra kSApazabhika samakitane 141 nI sattA ghaTe. 1 tadUbhava mokSe nahi janAra upazama zreNIvALA kSAyika samakitIne ghaTe. 2 navamA guNasthAnamAM mohanIyanA e na aMka 28-24-21 sahita jANavA Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 336 ATha karmanI 148 prakRtine baMdha, udaya, udIraNA ane sattA kayA kayA ane keTalA guNaThANa sudhI hoya tenI saraLa samajanuM keSTaka -- uttara prakRtinI sava saMkhyAne kama uttara pravane bhinna bhinna saMkhyAne krama 8 mULa karmanAM tathA 148 uttaraprakRtinAM anukrame nAma : : 2 c | keTalA guNaThANa sudhI baMdha hoya ?i ? ? ? ? ! keTalA guNaThANuM sudhI udaya hoya keTalA guNaThANA sudhI udIraNa hoya keTalA guNaThANuM sudhI sattA hoya jJAnAvaraNIya jJAnAvaraNIya 5 matijJAnAvaraNIya re 2 zrutajJAnAvaraNIya avadhijJAnAvaraNIya mana:paryavajJAnAvaraNIya | kevaLajJAnAvaraNIya dazanAvaraNIya-9 cakSuddazanAvaraNIya acakSurdazanAvaraNIya ! avadhidarzanAvaraNIya | 4 | kevaLadarzanAvaraNIya 5 | nidrA darzanAvaraNIya | - 12 12 12 | 12 | 12 ) 12 12 2 | 12 sa0 samaya Avali' nyuna nyUna kAsamayA dhikanyUna Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 337 11 | 6 | nidrA nidrA pracalA 12.samaya 12 samayAdhika samaya Avali nyUna -cana | 8 | pracalA pracalA 14 ] - 1 thINI vedanIya-2 hd l 4 vedanIya zAtA vedanIya azAtA vedanIya mohanIya-28 0 0 0 0 samyakatva mohanIya mizra mehanIya mithyAtva mohanIya anaMtAnubaMdhI krodha anaMtAnubaMdhI bhAna anaMtAnubaMdhI mAyA anaMtAnubaMdhI lAbha apratyAkhyAnI krodha 2 1 0 0 0 2 0 11-7 11-7 1111- 11 0 0 11-7 ra ra ra ra ra - - 4 0 0 - mAna mAyA , ,baMdha hoya ja nahI) ojee 6 2 2 2 2 2 0 0 0 0 001 lAbha 2 pratyAkhyAnI krodha mAne mAyA lebha saMjavalana krodha mAna ja 8 9 8 2 2 2 2 2 8 8 : 8 32 { 16 | 33] 17 [e ' 22 Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 338 34 18 : saMjavalana mAyA, - 'Tale 35 19 : - ne kaSAya - | 20 | hAsya | rati arati - - - mehanIya kAma Ovvvvvvvvv - - - jIgusA ! purUSa veda strIveda 28 napuMsakaveda 0 0 Ayukama-4 45 1 | 4 4 | 7 devAya 1thI 4 manuSyA, * . 14 tiryaMcA, narakAyuM 4 | nAmakarmanI 93-13 manuSyagati nAmaka tiryaMcagati nAmakarma 8 ja - ja - - 9 11 - 5 | eke priya jAti nAmakarma 6 | beIdriya jAti nAmakarma | 1 - 7 | Idriya jAti nAma | 1 | trIje guNaThANe eke AyuSane baMdha hoya nahi, mATe 3jA vinA. * ekedriya tathA vikeleMdriyane mAtra paheluM ane bIju e be ja guNaThANa hoya. - nAmakarmanI je prakRtionI sattA 14mA sudhI kahI che, temAMthI Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 | 8 | 2 ) 11 cauridriya jAti nAmakarma paMcaMdriya " audArika zarIra 10 vaikriya AhAraka " taijasa " kAmaNa audArika aMgopAMga vaikriya " AhAraka " audArika baMdhana nAmakarma ja da ra - haja hA - ja vekiya AhAra ?" 21 tejasa svazarIra tulya svazarIra tulya. 14 * * * * * * * * * * - A sava ne baMdha svazarIra tulya che\A KAAM AA - 1 - RA& * ? 14 14 kAmaNa dArikasaMghAtana nAmakarma vaikriya AhAraka " 14 taijasa ?" 14 kAmaNa vaRSabhanArAca saMdhayaNa | RSabha nArAca nArAca ardhanArAya kIlikA chevaTuM samacaturastra saMsthAna nyodha sAdI vAmana 38 | ja 14 | 30 | huMDaka 14 88 | 40 | kRSNa varNanAmarma manuSyagati-paMcendriya jAti trasa, bAdara-payata subhaga-Adeya-yaza tItha karanAmakama-sivAyanI 71 prakRtionI-sattA 14 mAnA dicarama samaya sudhI hoya che. 14 Pdara 9 = 9 PPPP 14 14] 14 11; 14 Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 340 41 nAla varNanAmakama o lehita o hAridra ta surabhi durabhi tikta rasa sy sy ny ny ny nm nm nm o o o nAmakara o o 45 50 kAya Ala madhura o A sarve 8 mAnA 6ThThA bhAga sudhI o by sy sy ms sw sy o sy ny o o sy o by guru laghu zIta by y o uSNa o y ny ny ny ls ny ny o | 13 60 ny | 110 62 -4 1-4 h-2--2-41 1-2-4-2-14 1-2-4 -2-4 13 13. 63 58 snigdha | 59 akSa narakAsupUvI 109 61 tiya cAnupUvI manuSyAnupUvI 111 devAnupUvI 112 zubhavihAgati 113 azubha 114 parAghAta 115 67 ucchavAsa 68 tapa 117 69 udyota aguladhu 71 tIthakara 120 [ 72 | nimaNa nAmaka m m m m w 118 70 nAmakarma 6 | 13 [ 13 8 nA 613-14] 13muM ', ,,bhAga 13 [ 14 ll Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 341 nAmakarma T 14 122. 74 14 1 24 14 8 mAnA 6ThThA bhAga sudhI 13 / 1 3 sthira zubha 14 - 14 73 upaghAta trasa. 75 bAdara 76 paryApta 77 pratyeka 78 127 saubhAgya susvara, Adeya yazakIrti sthAvara sUkSma aparyApta sAdhAraNa asthira 137 [89 azubha 138 | 90 daurbhAgya 139 91 du:svara 140 92 | anAdeya 142 | 93 | apayaza 82 83 h h h h h h h h h h h ` mm mm my nh th wh wh 13 nAmakama" 13 3 1 34 35 - - - - - - - 14 4 | 4 | - | gotrakama-2 142 | ucca gotra nIca getra 14 | 13 14 - 5 | 5 | 14 14 3 ] re ] I Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 342 aMtarAyakarma-5 144 | 1 | dAnAMtarAya 145 lAbhAMtarAya 146 bhegAMtarAya 147 upabhegotarAya [148 | 5] vItarAya m lh wly || 10 | 12 ] 12 | 12 stava. 2. ka pradIpaka : 1 A bIjA kamagranthanuM nAma kamastava che, tenuM kAraNa che, ke-granthakAra AcArya mahArAjazrIe bhagavAna mahAvIra devanI stuti karatA hoya, stavana karatA hoya, e rIte prAcIna karma stavane anusarIne A granthanI racanA karI che. ane sAthe sAthe bhagavAnanA jIvanane stutya viSaya-kamane baMdhaH udaya: udIraNuMH sattA ne sthAnamAMthI bhagavAna kevI rIte pasAra thayA hatA ?-te rAkhela che. ane sAthe sAthe guNasthAnake upara baMdha: udaya udIraNA ane sattAH ghaTAvI batAvela che. pahelI ja gAthAmAM- ___ taha thuNimo vIrajiNaM01. ajogi aNudIrago bhyvN024 vo vivuM patto siddhi..... nama taM vIra rU4 vigare padomAM A granthanuM stavanapazuM rAge gayA che. Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA 1 lI magare AkAzapradeza upara je AtmAnA je pradeze! rahelA hAya, te Atmapradeza tyAMja rahelI kAmaNa vaNAone yoga ane adhyavasAyanA baLathI kheMcIne potAnI sAthe dUdha ane pANInI mAphaka meLave, te aMdha, ane e rIte baMdhAyelI kAmaNu vA jyArathI badhAya ane jyAM sudhI chuTe nahI', tyAM sudhI karma kahevAya. uddaya-je karmanI jeTalI sthiti baMdhAI hAya, te pramANe, athavA apava nArdika karaNAe karIne ecchI thaI gaI hoya, ke vadhI hAya, te pramANe barAbara vakhatasara kamanu uddayAntikAmAM praverA thaI te vedana thavuM, te udaya. 343 udIraNA-udayakALa prApta thayA vinA ja jIvanA te kALanA sAmarthya vizeSanA baLathI karmAMte udayAvalikAmAM praveza karAvIne parANe udayamAM lAvavAM, te udAraNA. sattA-kANu vaNAe baMdha pAmIne te te mA~ tarIkenu svarUpa prApta karyu hoya che. athavA sakramAdike karIne te te krama tarIkenuM svarUpa prApta karyu" hoya che, ema je karmAMnuM je vakhate je svarUpa prApta thayuM hoya, te svarUpe ja avasthAna--kAyama TakI rahevuM te sattA. dAkhalA tarIke-1 manuSya gatiH ane manuSyAnupUrvI e e ma baMdhAyA hoya to te banneye badhathI potAnu svarUpa prApta karyu" gaNAya. ane banneya te svarUpe jyAM sudhI rahe tyAM sudhI te anteyanI sattA gaNAya. 2. have baMdha thayA pachI, jo manuSyAnupUrvI" svAtimAM eTale manuSya gatikama'mAM sakramI jAya, te AnupUrvI" kama'nuM svarUpa maTI gayuM. ane manuSya gatimAM tene saMkrama thavAthI manuSyagati me Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 344 baMdhathI ane saMkramathI pitAnuM svarUpa prApta karyuM gaNAya. eTale manuSyagati nAmakarmanI ekanI sattA gaNAya. tathA-mithyAtva mohanIye baMdhathI sattA prApta karI hovA chatAM temAMthI rasa ocho thaI javAthI tenA ardha rasavALA ane nIrasa prAyaH ema be bhAga paDavAthI baMdha na thavA chatAM mizramahanIya ane samyakatva mohanIyanI sattA mAnavAmAM Ave che. kemake-e be prakRtioe baMdha vinA pitAnuM svarUpa prApta karIne pitAnI vidyamAnatA siddha karI sattA prApta karI che. - gAthA 2 jI cauda guNasthAnake. A gAthAmAM 14 guNasthAnakanAM nAma ApavAmAM AvyAM che. ane vivecanamAM tenuM TUMkAmAM svarUpa samajAvyuM che. guNasthAnakenI vyavasthA jagatamAM anaMta jIvo che. te dareka cha eka sarakhA jovAmAM AvatA nathI. IdrinA vibhAgathI, vedanA vibhAgathI, jJAnazakti, upayoga zakita, lesyA vigerethI, judI judI rIte zAstramAM jIvonA bhedo pADI batAvyA che. ane jagatamAM dekhAya paNa che. A paraMtu, AdhyAtmika vikAsanI dRSTithI je bhAga pADavAmAM AvyA che, te A guNasthAnakenI vyavasthAthI barAbara vyavasthita samajAvI zakAya che. 1sAmAnya rIte-jIvanA 1 mithyAtvI ane 2. samyaktva ghArIH e be prakAro pADavAmAM Ave che, eTale ke-keTalAka che gADha ajJAna ane virUddha samajanA hoya che. keTalAka samajadAra eTale yogya lakSya ane Adazane anusarIne jIvana calAvatA hoya che. Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyaktvadhArIomAM traNa prakAra paDI jAya che. 1 samyakUvathI paDatI vakhate svalpa samyaktvavaMta, 2 adhasamyaktsava-adha mithyAtvavata ane 3 vizuddha samyaktvavaMta. eTale 1 mithyAtva. 2 sAsvAdana. 3 mizra. ane 4 samyak tvavaMta guNasthAnako. ema cAra vibhAga guNasthAnakonA thayA. have samyaktvavaMtamAM nIce pramANe bhedA paDe che. 1 samyaktva chatAM cAritra rahita. eTale avirati, (4 thuM) 2 samyakRtva chatAM cAritra sahita. samyakRtva chatAM cAritra sahitanA be prakAra paDe che. 1 dezathI cAritravata. (5 muM) sathI cAritravatanA be prakAra paDe che. pa 2 sarvathI cAritravata. 1 pramAda sAthe sava cAritravata (6ThuM*) 2 apramAda sAthe sarva cAritravata. apramAda sAthe sa` cAritranA e prakAra paDe che. 1 kevaLI avasthA 2. chadmasthAvasyA. kevaLajJa!na sAthenA apramatta cAritranA be prakAra paDe che 1 mana vacana kAyAnA cega sAthe apramatta bhAve rahelA sathI cAritravaMta kevaLI-sayeAgI kevalI sava" cAritrava ta (13 muM 30) 2 mana vacana kAyAnA yoge vinA apramAbhAve rahelA sathI cAritrava'ta. kevaLajJAnI-ayeAgI kevalI apramatta sa` cAritravata (14 muM gu.) chadmatha apramatta savathI cAritravatanA be prakAra paDe che. 1 zreNi na mAMDanAra--yathApravRtta karaNavALA (cha mu.) 2 ane zreNi mAMDanAra-apUrNAMkaraNI. Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 yathApravRtta karaNavALA--7 mu guNasthAnaka apUrNAMkaraNImAM--8 mAthI guNasthAnaka. apUrva karaNamAM-e prakAra paDe che. 1 nivRtti--svIkAranArA jIve ke jeonA adhyavasAyAnI viSamatA haiAya che. (8muM 30) 2 anivRtti--svIkAranAra jIvAnA adhyavasAyeAmAM sarakhApaNuM hoya che. (9 mu' gu.) anivRttimAM be prakAra paDe che-1 sAyI--samAhI 2 akavAyI--nirmAhI saSAyinA e prakAra. 1 AdarakaSAyI (9 mu guNasthAnaka) akaSAyInAM be prakAra- 1 upazAMtameAhI (11 mu* guNasthAna) 2 kSINamAhI (12 mu' gu0) kSINamAhInA be prakAra 1 chadmastha vItarAga kevaLI vItarAganA e prakAra- 1 sayeAgI 2 sUkSmakaSAyI (10 muM guNasthAnaka) 2 kevaLI vItarAga 2 ayeAgI 2. khIjI rIte nIce pramANe guNasthAnakeAnA vibhAgo paDI rAke che. 1 ayAgi (14 mu) 2 sayogi (13 mA sudhI) 2 sayeAginA e prakAra- 1 kevaLI 2 stha 3 chadmastha yoginA be prakAra paDI zake che. 1 vItarAga (11-12 mu' gu.) 2 sarAga (1thI10) Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 347 ja vItarAga chadmasthanA be prakAra paDI zake che. 1 upazAMta mahI (11 muM) 2 kSINamehI (12 muM) 5 sarAgI chadmasthanA be prakAra paDI zake che. 1 sUtmakavAyI 2 bAdarapAyI. 6 bAdara kapAyInA be prakAra che- 1 mithyAtvI 2 samyakatvI 7 samyakatvI bAdara kaSAyInA traNa prakAra che. 1 sAsvAdana-samyakatvathI paDI mithyAtva tarapha jate. 2 mizra. 3 samyakatvI. 8 athavA bAdara kaSAyInA be bheda che 1 avirati. 2 savirati 9 aviratinA cAra bheda che. 1 mithyAtva yukta 2 sAsvAdanayukta. 3 mizrayukta. 4 sabhyatva sahita. 10 sabhyatva sahita bAdarakaSAyI saviratinA be bheda che. 1 dezavirati 2 sarvavirati. athavA samyakatvI bAdara kavAyInA be prakAra che. 1 avirati (4thuM guNasthAnaka) 2 savirati (pAMcamAthI), 11 saviratinA be prakAra che 1 dezavirati (pAMcamuM) 2 sarvavirati (6 TuThA thI) 12 sarvavirati bAdara kaSAyInA be prakAra che. 1 pramatta (6 TUMkuM,) 2 apramatta (7 mAthI) Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 348 13 apramatta Adara kAyisaviratinA e prakAra che. 1 yathApravRtti karaNa [pUrvakaraNa] (cha mu.) 2 apUrvakaraNa (AThamAthI) 14 apU`karaNa bAdara kaSAyI saviratiMta e prakAranA che. 1 nivRtti (8 mu'.) 2 anivRtti (9 mu) A rIte tathA bIjI paNa aneka rIte bhedo pADI zakAya che-- pramatta (1 thI cha sudhI) apramatta (7thI 14mA sudhI) nivRtta (1 thI 8 sudhI) anivRtta (9 thI 14 sudhI) pUrvIkaraNa (1 thI 7 sudhI) 9 apUrvakaraNa (8 mu` ke 8thI14 sudhI) bAdarakaSAya (1 thI 9mA sudhI) sukSmaSAya (10 mu` ja) sarAga (1 thI 10 mA sudhI) vItarAga (11 thI 14 sudhI) chadmastha (1 thI 12 sudhI) krelika (13 thI 14 sudhI) avirata (1 thI 4 sudhI) savirata (5 thI 14 sudhI) sayeAgI (1 thI 13) mithyAtvayukta (1 lu') mithyAtvarahita (2 thI 14 sudhI) sarvAMviti (6 thI 14mA sudhI) alpavirati (5 mu.) ayogI (14 mu' ja) vigere rIte vidyAthIone guNasthAnakAnI goThavaNanI khuzrI samavavI. A rIte vividha AdhyAtmika yogyatAvALA jIvane saMkalanAahna cauda sthAnamAM vheMcI nAMkhela che, Ama cauda guNasthAnakAne krama keTalA khubI bharelA che? ane tenI goThavaNamAM keTalI buddhimattA che ? te samAzeH bALavAne samajAvavA guNasthAnakonu svarUpa samajAvanAra citra nIce pramANe dorI zakAya: Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 pahelA pagathIe rahelA niAdathI mAMDIne--bhavya, abhavya, paMcendriya sudhInA anaMta anaMta jIvarAzi darzAvI zakAya, gADha ajJAna mUrchAvasthAmAM paDelA mAkAmI, krodhI, mAnI, mAsI, lobhI, luTArA, hiMsaka,zikArI, midarA pInArA, tAkAnI, luccA, badamAza, mAkhIe, kIDIe, jaM tuo, pazu, pakSIo vagerethI khadabadatuM tAvI zakAya. 2 khIjA pagathiyA upara temAMnA kAMIka prakAzavALA jIve batAvI zakAya. miSTa bhAjananuM vamana karatAM karatAM tene svAda lenAranu pratika mUkI zakAya. 3 trIje pagathiye-a mithyAtvIH ane ardha samya sahita: evA jIve batAvI zakAya. arthAt eka tarapha mithyAtvanI sAmagrI ane eka tarapha jinamaMdira vigere . samyakatvanI sAmagrI atAvI, banne tarapha udAsIna rUpe cItarI zakAya, ane sAme dRSTAMta tarIke anna upara ruci ke asiya na dharAvatA nALIyeradIpanA manuSya! cItarI zakAya. 4 cothe pagathiye--jinamaMdira jaina munie jaina zAsanaH vigere tarapha Adara rAkhavA chatAM, ApavA chatAM, raMga, rAga, meAjamajAhumAM paDelA ane vRtti na sevI zakanArA jIvo batAvI zakAya. 349 5 pAMcame pagathiye--jainazAsana vigerenA Adara ane ArAdhanA karI rahelA khAra vratadhArI zrAvakA, pratimA vahana karatA zrAvakA batAvI zakAya. jaina AgamaH tene mATe bhAga khAsa tyAga 6 chaThThe pagathiye--muni mahArAjA, dhyAnamAM, AtmasAdhanAmAM dhArmika anuSThAtAmAM lAgelA hovA chatAM, sheja jhokAM khAtA ke vAtacIta karatAM pramAdamAM paDelA batAvI zakAya. Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3pa0 7 me pagathiye-teja muni mahArAjAe dhyAnamAM jAgrata , pariSaha sahana karavA chatAM, apramatta bhAve rahelA batAvI zakAya, chaTThA-sAtamA vacce Ava-jA karatA hoya. 8 me pagathiye-8muM pUruM thatAM ane navamAnI zarUAtamAM be nisaraNI goThavI zakAya. eka 11 mA sudhI, ane eka bAramA sudhI. te bemAMnI keIpaNa eka nisaraNI upara caDatAM pahelAM pAMca apUrva ghaTanAo karI te upara caDavAnI taiyArI karatA muni mahAbhAo batAvI zakAya. 9 me pagathiye-e nisaraNInA judA judA pagathiyAM batAvI zakAya che je prakRtiene navamAnA je je bhAge upazama ke kSaya thAya tene lagatA adhyavasAyasthAnake rUpI pagathiyAM goThavI zakAya. eka muni mahArAja upazamazraNa upara caDatA hoya. ane eka kSapakazreNI upara caDatA hoya ema batAvI zakAya. 10 me pagathiye-baneyane saheja lebhano udaya hoya, tevA bhAvayukata batAvI zakAya. 11 me pagathiye-caDelA taddana upazamabhAvamAM lIna batAvI zakAya. ane TheTha uparane pagathiyethI saMyamasthAnarUpI derI hAthamAMthI chuTI javAthI ane mehanIyarUpI pittane uchALe AvavAthI cakarI AvatI hoya, tema batAvI paDatA batAvI zakAya. 12 me pagathiye-saDasaDATa caDatA hoya, ane mehanIya karmonI reta ane mela nIce kharce jatA hoya, tema tema halakA thavAthI upara caDI jAya. ane taddana mehanIya vinAnA hovAthI tadina AnaMdI ane ujajavaLa AtmAvALA batAvI zakAya. 13 me pagathiye-samavasaraNamAM beThelA, kevaLajJAna-prabhAvathI dIpatA, kAlelakamAM prakAza pADatA, bhavya leka tene pUjato hoya, mational Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpA bAra parSadAmAM dezanA ApatA hoya, ane zAsana pravartAvatA hoya meha cera bhAga heya, mithyAtvameha moTuM saMtADato hoya, ane kevaLIbhagavAna pote duniyAmAMthI bhAgavAnI taiyArI karatA hoya. tevI ghaTanA batAvI zakAya. 14 me pagathiye-pavAsane beThelA munio niSpakaMpa dhyAnamAM lIna hoya, zarIranA be bhAga jeTalA bhAgamAM ghana AtmA goThavAta heya, ane zarIramAMthI chuTo paDI upara javAnI taiyArI karato hoya tema batAvI zakAya. chevaTe 15 mA pagathiyA upara mokSamadiramAM Atma-sukhamAM magna thaI birAjamAna hoya, tema batAvI zakAya. A pramANe cauda pagathiyAM caDIne mekSarUpI maMdiramAM AtmA birAjamAna batAvIne cauda guNasthAnakena vikAsakrama bALa vene samajAvI zakAya. vivecanamAM TuMkAmAM batAvavAmAM Avela cauda guNasthAnakanA svarUpamAM AvatA kaThina zabdonA artha tathA samajavA jevI hakIkato nIce pramANe ApI abhyAsIone saraLatA karI ApI che. 1. zuddhine praka, azuddhine apakarSa, azuddhine prakarSa, zuddhine apakarSa prakaI-vadhAre, apakarSa-ghaTADe, ochAza. 2. pratipatti-svIkAra, samaja. "sarva jIvone akSarano anaM. tamo bhAga haMmezAM ughaDo hoya che. je te paNa avarAI jAya, te jIva ajIvapaNuM pAmI jAya." (tema te kadI banI zake ja nahIM) yathArthamati-kharuM jJAna. pRcchaka-prazna karanAra. Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3para : "sUtrArthanA eka padanI paNa azraddhA rAkhe te mithyAdaSTi samajavo." ' "sUtramAM batAvela eka pada ke akSarane je asahate heya bAkI badhuM sahate hoya, te paNa jamAlinI peThe mithyAdaSTi samajavo, kemake-vAstavika rIte prabhunA vacanamAM vizvAsa thavAthI te midhyadaSTi gaNAya." pula parAvartananuM svarUpa navatatvamAM TuMkAmAM Apela che. vizeSa pAMcamA kramamAM Avaze. bIju guNasthAnaka nadI dholanA-nadImAM athaDAvuM. anAgapaNuM-rAdA vinA. yathApravRttikaraNa nAmanuM samakti pAmatAM pahelAMnuM karaNaAtmAne prayatna vizeSa. dhana-ghaNAM atyaMta. durbhedyana bhedAya tevI gAMTha, atyanta tIvra rasavALuM mithyAtva mohanIya karma. "jyAM sudhI gAMTha che, tyAM sudhI paheluM, tene bheda kare, tyAre bIjuM, ane jenI pachI turata ja samyakatva prApta karI levAya che, te vakhate trIju-anivRttikaraNa hoya che." upazama samakita pAmavAne kama- 1 anAdi mithyAdaSTi bhavya jIva-je samakti pAmavAne hoya, te traNa karaNa kare che. 1 yathApravRttikaraNa 2. apUvakaraNa 3. anivRttikaraNa - yathApravRttikaraNa-Ayu : sivAyanA sAta karmanI-palyopamane asaMkhyAtamo bhAga nyUna eka kaDAkaDI sAgaropamanI sthiti rAkhe che. arthAta ghaNI sthiti ochI karI nAkhe che. chatAM mithAtva mohanIya kamanA tIvra rasa rUpI gAMDa hoya che, te rasa kadI o che Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3pa3 thaye nathI hote. mATe te gAMTha bhedavI joIeH mithyAtvane rasa ocho thayA vinA samyakatva jevI vizuddha avasthA zI rIte pAmI zakAya? mATe ghaNI vAra yathApravRttikaraNa karavAthI kAMIka vizuddha thayele AtmA te rasane paNa ocho karI zake che. tenuM nAma graMthibheda kahevAya che. te graMthibheda je adhyavasAyanA baLathI thAya che, tenuM nAma apUvakaNa kahevAya che. aMtamuhUrta kALa pramANanA apUrvakaraNanA baLathI rasa ocho thavAthI pachI te kamanuM baLa nabaLu paDavA mAMDe che. A rasanI gAMTha bhedavAnuM pahela vaheluM thavAthI te karanAra vizuddha adhyavasAya rUpa AtmAnA sAmarthanuM nAma apUrvakaraNa kahevAmAM AvyuM che. apUrvakaraNa pUruM thayA pachI-aMtamuhUrta vakhata sudhInuM anivAttakaraNa tarata ja zarU thAya che. te pUrU thatAM ja upazama samakita prApta thAya che. tene vidhi nIce pramANe che:- anivattikaraNane saMkhyAtamo bhAga bAkI rahyA pachI aMtarakaraNanI kriyA zarU thAya che. ane e aMtarakaraNanI kriyA pUrI thatAM ja aMtarakaraNane pahele samaye upazama samakita prApta thAya che, te A rIte anivRtti karaNanA saMkhyAnA bhAge vyatIta thayA pachI, eka saMkhyAta chelle bhAga bAkI rahe, tyAre anivRtti karaNamAM ja rahele AtmA-eTale saMkhyAtamo bhAga cheDIne tenI pachInA je aMtamuhUrta sudhImAM mithyAtva mehanIya karmanA pugale udayamAM AvavAnA che, tene upazamAvavA mATe-gAbaDuM pADavA mATe- tarakaraNa kare che. eTale svAbhAvika rIte ja mithyAtvanA traNa bhAga paDI jAya che. 1. chellA saMkhyAmAM bhAga vakhate ane aMtarakaraNa pahelAM kabhA.1-23 Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354 paNa aMtarakaraNa karavAnI kriyA thatI vakhate bhogavavAnI aMtarmu durtanI sthitinA daLIyA ane tenI sthiti, 2 aMtarakaraNanA daLiyA ane tenI sthiti 3 aMtarakaraNa pachI bhogavavAnA daLiyA ane tenI sthiti. temAM-pahelI sthitine aMtarakaraNanI uparanI sthiti ane trIjI sthitine aMtarakaraNanI heThenI sthiti evI saMjJA pADavAthI samajavAmAM anukULatA raheze. chellA saMkhyAtamA bhAgane paNa vakhata aMtamuhUrtane ja che. ane te vakhate bhogavavAnI eTale aMtarakaraNanI uparanI sthiti paNa aMtamaMdanI che, ane aMtarakaraNa pachI bhogavavAnI eTale ke aMtarakaraNanI heThenI sthitine kALa ghaNe che. jyAre AtmA uparanI sthitimAM raheluM hoya che, tyAre tene udayamAM mithyAtva mehanIya te hoya che ja, paraMtu tene udaya cAlu hoya che. ane te uparanI sthiti bhogavavAno vakhata te aMtarakaraNa karavAnI kriyAne vakhata che. tyAre temAM nIce pramANenI ghaTanAo bane che - 1 aMtarakaraNanA eTale ke bIjA ke bIjA bhAganA daLiyAene pahelI sthiti-uparanI sthitinA-daLiyAmAM ane henI-trIjI sthitinA daLiyAmAM nAMkhe che. ema karIne te daLikene khalAsa karIne teTalA bhAgane sApha-taddata sApha karavAnuM kAma kare che. 2. sAthe sAthe uparanI pahelI sthitimAM rahelA AtmAne mithyAtva mohanIyane udaya cAlu hoya che, tenI udayAvalikAomAM pahelI sthitinA daLiyAnI udIraNA karIne, ane helI sthitinA daLiyAnI paNa udIraNa karIne nAMkhe jAya che, ane khapAvye jAya Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 355 che, uparanI sthitinAM daLIyAnI udIraNAne udIraNuM kahevAmAM Ave che. ane heThalI sthitinA daLiyAnI udIraNAne AgAla evuM juduM nAma ApavAmAM AveluM che. 3. ema karatAM karatAM-uparanI sthiti jogavatA bhogavatAM-be udayAvalikA bAkI rahe tyAre AgAla baMdha paDe che. ane eka uthAvalikA bAkI rahe tyAre udIraNA paNa baMdha paDe che. che. mAtra chellI udayAvalikA cAlu hoya tyAre te mAtra mithyAtva mohanIyane udaya ja cAlu hoya che, te vakhate aMtarakaraNa karIne je daLiyA uparanI ane heThenI sthitimAM nAMkhIne upazamAvyA che, tene sattAmAM ja traNa puMja-zuddhaH adha zuddha ane azuddha ema traNa puMja thavAnI zarUAta thAya che. 5. ane chelI udayAvalikA pUrI thatAMnI sAthe ja, aMtakaraNa karavAnI kriyA pUrI thatAMnI sAthe ja upazama samakita prApta thAya che, kemake -te vakhate bhogavavA yogya mithyAtvanA karmadalikane uThAvIne uparanI ane heThenI sthitimAM nAMkhI, pachI dabAvI- upazamAvI dIdhA hatA, eTale mithyAtvanA udayamAM gAbaDuM-AMtaruM -aMtara paDI gayuM, jethI mithyAtva mohanIyane udaya na hovAthI teNe jene dabAvyuM hatuM, te samakitaguNa pragaTa thaI gayo, paraMtu te samakitaguNa pragaTa thatI vakhate dabAvanAra karmone kSaya te. nathI thayo, paraMtu upazama thayo che, mATe te samakitanuM nAma upazama samakita kahevAya che. A sthaLe ghaNuM ja jANavA jevuM ane samajavA jevuM che, paraMtu ghaNuM sukSma hovAthI, te ahIM lakhatA nathI. paraMtu jIjJAsuee karma prakRtinA upAsanA karaNamAMthI jANI levuM. - traNa puMja thayA pachI, upazAMta hovA chatAM sattAmAM paNa temAM Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3pa6 guNasaMkrama cAle che. ane mithyAtvamAMthI muktinA baLe mitra ane samyak pujemAM vadhAre thaye jAya che. have-uparAmasamakitane eTale ke aMtarakaraNane aMta* datane vakhata pUro thavA AvatAM nIce pramANenI ghaTanAo bane che. aMtakaraNa pUruM thAya eTale pachI te upazama samakita TakI zake ja nahIM, kemake teTalA vakhatanuM ja mithyAtvanA udayamAM gAbaDuM paDayuM hatuM, pachI to mithyAtvane udaya pAcho cAlu tha ja joIe. paraMtu sattAmAMye mithyAtva kevaLa rahyuM nathI. tene traNa bhAgamAM vaheMcI nAMkhyuM che. zuddha ardha zuddha ane azuddha: e traNa bhAgamAM mithyAtva vaheMcAyuM che. mithyAtvane zuddha thayelA dalikanuM nAma samyakatva mohanIya che. adha zabdanuM nAma mizra mohanIya che, ane azuddhanuM nAma mithyAtva mohanIya che. A vAta yAda rAkhavI. 1. have je, aMtarakaraNa pUruM thatAM ja samyaktva mohanIya karmano puMja udayamAM Ave, to udayamAM AvIne nAza pAmya-kSaya pAme jAya. ane bAkInI prakRtione upazama rahe che, eTale upazama samyakatva pachI kSApathamika samyakatva thAya che. 2 ane je mitra mohanIya karmane peja uyamAM Ave te upazama samakita pachI aMtarmudata sudhI mizra samakita thAya che. ane pachI kSayopazama samakita ke mithyAtva prApta thAya che 3. je trIjo eTale azuddha eTale mithyAtva mohanIya puMja udayamAM Ave. te aMtarakaraNa pUruM thatAM pahelAM, vadhAremAM vadhAre Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 357 cha AvalikA sudhI sAsvAdana samyaktva rahe che. ane pachI mithyAtva guNaThANuM prApta thAya che. ahIM matAMtare ghaNuM che. "paheluM kSayopazama samakita thAya" e mata che. "apUrvakaraNa vakhate ja upazamasamakita thAya e paNa mata che," "upazamasamakti pachI trIje azuddha puMja ja udayamAM Ave, ane sAsvAdana ja thAya ane pachI mithyA jAya" vigere matAntare vizeSa graMthamAMthI jANavA. samakita mohanIyane puja udayamAM hoya, tyAre lApazamika hAya, paraMtu saMkramaNa thatAM thatAM mithyAtvanAM mitramAM, ane mitramAMthI samyaktvamAM AvIne te kSaya thaI jAya, tyAre samati mehanayanA udayAvalikAmAM praviSTa chellA daLanA vadana vakhate vedakasamakita hoya. kemake te vakhate kaI paNa karma upazamatAM nathI, tema ja vedAine taddana ya paNa pAmyuM nathI. paraMtu, alpa paNa vedAya che. mATe eka samayanuM vedaka samyaktva gaNAya che. e vedAI gayA pachI, turata ja kSAyika samakita prApta thAya che, kemake-darzana mehanIyanA tamAma karmone. tadana kSaya thayA pachI ja te utpanna thAya che. A pramANe samyavonI utpattinuM TuMka svarUpa bIjA karmagraMthanI zarUAtamAM samajavuM khAsa jarUrI che, tethI TuMkAmAM samajAyuM che. 3 juM guNasthAnaka- madana kendra--mINe caDAve tevA chaDelA kodrA. trIje guNa sthAnake janma-maraNa na thAya. navuM AyuSya na baMdhAya. Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 358 4 zuM guNasthAnaka- 1 na jANe, na Adare, na pALe, 2 na jANe, na Adare, pALe, 3 na jANe, Adare, na pALe, 4 na jANe, Adare, pALe, pa jANe, na Adare, na pALe, 6 jANe, na Adare, pALe, 7 jANe, Adare, na pALe, 8 jANe, Adara, pALe. prathamanA 4 bhAMge mithyAtvI hoya, pachInA traNa bhAMge avirati samyagadaSTi hoya ane chellA bhAMge virativALe hoya. A guNasthAnake janma, maraNa, AyuSyabaMdha, parabhavagamana vigere hoya. 5 muM dezavirati guNasthAnaka-- A guNasthAne vartanAra jIva thoDo paNa tyAga AdarathI kare che, navakArazInA pratyAkhyAnathI mAMDIne vAvata samyakRtvamUla-bAra trata ane ekaMdara zrAvakane zakaya paMca AcAranA pAlanamAMthI ochAmAM e chuM ekAda vrata ke ekAda AcAranuM pAlana te kare che, te paNa dezavirati gaNAya che. A guNasthAnaka manuSya ane tiryaMcAne ja hoya che. svayaMbhUramag samudranA mo jinapratimA ane jinamuninA AkAranA bIjA maspene joIne jAtismaraNa pAmIne samyaktva tathA dezaviratine manathI svIkAra kare che, tethI teone paNa dezaviratine saMbhava hoya che. 6 DuM guNasthAnaka- pAMca pramAda-madha, viSa, kapAtha, nidrA, vikathA, e pAMceya, tathA pAMcamAne koI paNa eka paNa pramAda kahevAya che. te hovA sAthe jemAM sarvavirati cAritra hoya, te pramatta sarvavirati guNasthAnaka kahevAya che. cauda pUrvadhare A guNasthAnake AhAraka labdhi pheravI zake che. 7 muM guNasthAnaka- chaThThA ane A guNasthAnakamAM mAtra eTale ja pharaka che, ke A Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNasthAnake pramAda jarA paNa na hoya, eTale vratamAM meTA aticArAdikane saMbhava na hoya, ane " gurusthAnaka pramAdayukata hAvAthI ahiMsA, satya, adattAdAnane tyAga, abrahmatyAga, ane aparigraha vratAdimAM aticAranA saMbhava thAya che. A banneya guNaThANA saLaMga dareka vakhate nathI hotA. paraMtu aMtamu aMtamudata pharatA rahe che, eTale ke--eka aMtamu*data" cha, pachI aMtamu`da sAtamuM gusthAnaka hoya. ema utkRSTa deze uSNu paNa kroDa varSoM sudhI heAya che. ahI ema kahI zakAya ke chellA ane pahelA tItha''kara bhagavataH vArAmAM pramAdabAhulya hovAthI pAMya mahAvratI dharma saMpratikramaNa ane paryuSaNAdikalpe| niyata rAkhavA paDayA che. ane ze tIthakara bhagavaMtonA vakhatamAM pramAdanI nyUnatA hovAthI cAra mahAvratamAM dhano samAveza, tathA pratikramaNAdika kalpA kAraNe Aca ravAnA hoya che. apramAda bhAvanA badhA aMtamu maLIne eka tada jeTalI ja apramattadazA thAya che. 8 su guNasthAnake--- 359 aMtamu ta mAM chaTUMkuM, aMtarmuda sAtama guNasthAnaka pharatA rahe che. paraMtu chaThThA tathA sAtamA gurusthAnakonA spathI tathA prakAranI vizuddhi meLavIne je upazama ke kSepakaNa mAMDavAnA huM.ya che, tene 8 mA guNasthAnaka upara caDavu paDe che, banneya zreNinA AraMbha yadipa 9 mAthI ja thAya che, paraMtu tene pAye. bhUmikA 8 mA mAM racAya che. 8 muM guNasthAnaka banneya zreNinI bhUmikA racavA mATe che. ane 9 mA gurusthAnakathI zreNie barAara zarU che. 10 muM guNasthAnaka 9 mAnA eka viviSTa bhAga tarIke ja gaNI zakAya. temAM mAtra sUraina leAbate ja udaya heya che agiyA. ramu guNasthAnaka upazamazreNinA pariNAmarUpa phaLa che, ane bAramuM guNasthAnaka kSepakazreNinA pariNAmarUpa phaLa che. 13 mu bAramAnA Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 360 phaLarUpa che. ane 14 muM mokSAvasthAnI taiyArInI prAthamika bhUmikArUpa che. 8 mAthI viziSTa yogI tarIkenI AtmAnI avasthA zarU thAya che. arthAta-aupazamika ke kSAvika bhAvarUpa viziSTa phaLa utpanna karavA mATe upazamanA ane kSapaNa karavI paDe che. te karavAne paNa traNa karaNa karavAM paDe che. yathA pravRttikaraNa, apUrvakaraNa ane anivRttikaraNa. temAMnuM yathApravRttikaraNarUpa sAtamuM guNasthAnaka che. ane apUrvakaraNarUpa AThamuM guNasthAnaka che. ane anivRttikaraNarUpa navamuM guNasthAnaka che. ane keTalIka aMtarakaraNa kriyAo navamA guNasthAnakanA ja saMkhyAta bhAga pachI zarU thAya che. evA cAritra mehanIya karmanI prakRtivAra 21 aMtarakaraNe thAya che. ane jyAre mAtra sUma lebhanA aMze upazamAvavAnA ke khapAvavAnA bAkI rahe che, tyAre teTalA vakhata pUratuM 10 muM guNasthAnaka kahevAya che, pachI upazAMtamoharUpa agiyAramuM ane kSINameharUpa bAramuM guNasthAnaka prApta thAya che. AThamAM guNasthAnakamAM-traNeya kALanA jeTalA caDanArA hoya, te dareka jIvonA avasAyo judA-judA hoya che. te pramANe navamAmAM nathI hotA, paraMtu traNeya kALanA chanA amuka samayamAM adhyavasAya sthAne sarakhA ja hoya che. prathamanA samaya karatAM pachI pachInA samayanA adhyavasAya sthAne te darekanA vize zuddha hoya che. AThamA guNasthAnakamAM-bhUmikA taiyAra karavA mATe-sthiti ghAta, saghAta, guNazreNi, guNasaMkrama ane apUrva sthitibaMdha thAya che. eTale ke-tethI karmonI sthiti, rasa ane pradeze. ghaTADe che. nave baMdha occha kare che. ane guNazreNuM karIne udI Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 raNA paNa vadhAre kare che. tathA guNasaMkrama karIne prakRtionA daLIyA ghaNA ochA karI nAMkhe che. ane je sthiti bAMdhe che, te ghaNI ja ochI bAMdhe che, je pahelAM ATalI ochI kaIvAra nahatI bAMdhI mATe apUrva sthitibaMdha kahevAya che. A pAMca prakAranI vidhino sUkama vicAra karmaprakRti vigeremAMthI jANo kemake sUkSma hovAthI ahIM batAvela nathI. 9 muM guNasthAnaka anivRtti guNasthAnamAM adhyavasAya sarakhA hoya che, ane AThamAmAM sarakhA nathI hotA, mATe te nivRtti guNasthAnakamAM mohanIyanI upazamana ke kSapaNuM karatAM karatAM bIjA aneka karmonI batAvela ma pramANe upazamanA ke kSapaNuM paNa kare che. chelle saMjavalananA cAra kaSAyo khapAvatI vakhate azvakarNa karaNaddhAdi traNa viziSTa prayAsa kare che. ane te mATe kavAyanA sthUla ane sUkSma vibhAge kare che. 9 mA sudhImAM krodha, mAna, mAyAnA sthUla ane sUkSma TukaDA upazamAvI ke khapAvI nAMkhe che. 10 muM guNasthAnaka mAtra lebhanA sukSma aMze dazamA guNasthAnake udayamAM cAlu hoya che, teTalA pUratuM ja eka samaye ke vadhAremAM vadhAre aMtarmudatanuM dazamuM guNasthAnaka hoya che, mATe tenuM nAma sUkama saMparAya guNa sthAnaka kahevAya che. A guNasthAnakane sparzanArA paNa be jAtanA jevo hoya che, uparAmazraNa upara athavA kSapakazreNi upara caDatA vizuddha ane upazamazreNithI paDatA saMkaliSTa. 11 muM guNasthAnaka A guNasthAnakamAM mohanIyakarmanI te mAtra upazamanA ja hoya che. aMtamudata purUM thatAM ja upama pAmelA karmo udayamAM Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 362 A AvavAnI taiyArI kare che. ane turata ja adhyavasAya tyAMthI nIce utaravA mAMDe che. eTale anukrame 10 me 9 me 8 me thaine vakhate 7-6-5-4-2-1 paNa paheAMcI jAya che. ane AyuSyane kSaya thaye paDe te 4 the AvIne anuttara vimAnamAM paNa utpanna thAya che. 12 mu. guNasthAnaka mohanIya katA sarvathA kSaya thayA pachI ja A guNasthAnaka prApta thAya che. ema mULabhUta mohanIya ka`nA nAza thayA pachI khIjA karmAnAM mULa kapI uThe che. ane aMtamudatamAMja jJAnAvara NIya, darzonAvaraNIya ane aMtarAya e bAkInA traNa tIrmAMte kSaya thaI jAya che, ne turata kevaLajJAna prApta thAya che. 17 mu" guNasthAnaka kevaLajJAna prApta thAya eTale 13 mu' guNasthAnaka prApta thayu ja gaNavAnuM, te guNasthAnake vadhAremAM vadhAre kAMIka nyUna kroDa pUrvI sudhI kevaLIbhagavAna vicarI zake che, temAMnA tI kara bhagatrAna hoya, te tIya sthApe che ane dezanA ApIne tItha pravartAve paNa che. have, koi ketraLI bhagavaMtane jo AyuSya karma karatAM bAkInA 3 aghAtI karmA vadhAre hoya, te tene khapAvavA eTale AyuSya jeTalAM karavA, 13 mAnA chellA aMtamu ta pahelAM te ATha samayane kevaLI ghAta karIne karmo khapAvI. AyuSya kaIM jeTalA rAkhe che, jene AyuSya pUruM thatAM ja badhAM kama" khapI jaI zake teTalAM sarakhAM haiya, temane samuddhAta karavAnI jarura paDatI nathI. samuddhAtanu 22rUpa samajavuM. samu para tu pachI chellu aMtamu ta bAkI rahe che, tyAre dareka kevaLI AyA kAkarNa kare che. e AyAjIkAkaraNamAM zukala dhyAnanI ujvachatAMnA baLathI yoganA sthUla ane sUkSma TukaDA kare che, ane te Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAdha kare che. chevaTe tamAma yAgane rAdha thaI jAya che. ane chevaTe suma kAyayeAga paNa rAdha cAlu hAya che, tyAre 14mu guNasthAnaka prApta thAya che. rodha karavAnI vidhi jANavA jevI chatAM sUkSma hAvAthI ahI lakhI nathI. 14 muM guNasthAnaka 363. A guNasthAnamAM mokSamAM javA mATe saMsAramAMthI upaDI javAnI taiyArI thAya che. guladhyAnA 4 thApAyAthI sUkSma kAyayeAganu dhana thatAM ja AtmA zarIramAM dhana ane sthira banI jAya che. prathama AtmA AkhA zarIramAM vyApta hatA temAMthI polANanA bhAge purAI jatAM OM bhAga ghaTIne 3 bhAgane dhata rahe cheH sattAmAMnI ane udayamAMnI prakRtie khapI jAya che. sUkSmakAyayeAga ruMdhatI vakhate zarIrathI AtmAne chuTA pADIne levAnuM ghaNuM kharuM mahA kAma patI gayuM hoya che. bAkInA karmone kSaya thatAM ja ekaja samayamAM mokSamAM pahoMcI jAya che. 14 mA guNasthAnakanA badhA kALa ai u R la e pAMca sva akSara khelIe teTalA ja hAya che. zarI rathI AtmA chuTA paDe che, tyAre kevI ane keTalI badhI sukSma kriyAA thAya che ? tene sukSma citAra moTA graMthamAM A sthAne Apa vAmAM Avele che. ane kAmaNa-vaijasa zarIra, karyAM ane saMsAra sabaMdha chuTatAM ja pAvana AtmA eka ja samayamAM sIdhesIdhA siddhazilA upara TheTha lekanA aMta sudhI cAlyA jAya che. te mokSa thaye! kahevAya che. A pramANe TukAmAM 14 guNasthAnakAnI saraLa samaja ApI che. vizeSa sUkSma paca-saMgraha, kama prakRti TIkA vigeremAM che, temAMthI samajI levA khAsa prayAsa karavA bahu AnaMdadAyaka ane samajavA jevA viSaya che. Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 364 1. badhAdhikAra 3 8 gAthA navI navI kA^Na vaNA ane AtmAne aMdha. aMdha thai gayA pachInA saMbaMdhane baMdha nathI. tene te sattAmAM samAveza thAya che. 5 mI gAthA--- amadha-jyAM jene abaMdha kahyo hAya, te guNasthAnake te ka khaMdhAya nahIM, paraMtu AgaLate guNasthAne aMdha thAya. teja pramANeaMdha viccheda-eTale have pachI AgaLane guNasthAnake kayAMya na baMdhAya, te a Mdhaviccheda. cheda, kSaya, aMta, bheda vigere zabdathI te sUcavela che. sabaMdha thAya, te kahevAmAM AvatA paccIsa-pacIsa prakRtimAMnI tiya cAyuH ane udyota nAmakaH e banneya puNya prakRtie chatAM tiya gati sahacarita hAvAthI anaMtAnubaMdhInA udaye ja aMdhAya cheH teja pramANe bAkInI 22 prakRti paNa tIvra saphlezathI aMdhAtI hovAthI tevA tIvra saleza ana tAnuMdhInA udayathI hAya che. AgaLa anaMtAnuba dhInA udaya na hovAthI prAyeAgya A prakRtie baMdhAtI nathI. sammA micchA * mizra mAhanIyanA udayathI AyuSyane badha ,, na thAya OM mUDI gAthA. vaizavatie--khInna kaSAya sivAyanI manuSya yAgya cha prakRti devatA-nArakI ja bAMdhI zake che. temane pAMcamu guNasthA naka nathI. manuSya ane tiya ca te pAMcame guNasthAnake dezaviratimAM. che, eTale temane paNa pAMcame guThANe A manuSya prAyegya Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 365 prakRtio na hoya. kemake-teo te devagatinuM AyuSya bAMdhe che. bIja kaSAyane dezaviratimAM udaya na hoya, mATe baMdha paNa na hoya, ghaNe bhAge jene udaya hoya te kSAyane baMdha tenA baLathI havAne sAmAnya niyama che. 3 jA pratyAkhyAnIya-cha guNaThANe trIjA kavAyane udaya nathI hote, mATe baMdha paNa na hoya. 7 mI gAthA 6 prakRtine bhucheda-ene pramAdanimittaka baMdha thatA hevAthI apramattamAM na hoya. tathA AyuSya kamane baMdha paNa amuka saMkSeza 6 kA sudhI che. 7 me nathI. 8 mI gAthA-- gholanA pariNAma eTale tathAvidha asthira, azuddha, saMkaliSTa adhyavasAyaH e savane eka bhAvArtha che. 9-10 mI gAthA apUvakaraNa guNasthAnake-saMsArabhramaNahetuka gati progyamAMnI devagati prAyogya paNa nAmakarmanI 30 prakRtine aMta kare che, kemake-te guNasthAnake upazamazreNi ke kSapoNinI pUrva bhUmikA racAya che. tethI keTalIka mohanIya kamanI prakRtienI upazamanA tathA paNa thatI hoya che, eTale pariNAmanI vizuddhi paNa apUrva hoya che. 12 mI gAthA kaSAyanA udayanimitta thatA kamabaMdha sAparAyika kamabaMdha kahevAya che. ane bAkIno gapratyayika-ganimittaka-baMdha kahe. Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 vAya che. ahI` kaSAya zabda sAmAnya rIte meAhanIyakramanuM upalakSaNa che. aMdhanA kAraNeAmAM yeAga ane mehanIya ka` khAsa che. tene anusarIne je gurusthAnake je jAtanA nimitto hoya, te prakAranA ma' adhAya che. dAkhalA tarIke prakRti yoganimittaka ja sahakAranI jarUra hAya che. vedanIya kamamAMnI sAtA vedanIya kama- baMdhAya che. asAtAnA baMdhamAM kaSAyanA have, meAhanIya kama nimittaka thatA baMdhanA-pramAdasahakRta, apramAda sahaSkRta evA bheda paDe che. tathA mAhanIyanA sUkSma saparAya, bAdara saparAya, bAdaramAM paNa nivRtti-anivRtti, yathApravRtti, apUva karaNa-apUrNAMkaraNa, pratyAkhyAnIya, apratyAkhyAnIya, anaMtAnubadhIya, mithyAtva, vigere nimitto bane che, tathA samyaktva sahakRta sa phleza paNa baMdhamAM nimitta rUpa bane che. A uparathI samajI zakAze ke--je guNasthAnake jeTalA nimittonA saMbhava che, te guNasthAnake te nimittothI baMdhAtI sa` karmIprakRti baMdhAya che. nimittavAra kema prakRtio yAga nimittaka-sAtA vedanIya 1 sUkSmasa'parAya sahaSkRta saphUlezanimittaka--cakSu : acakSuH avadhiH kevaLaH dazanAvaraNIya. mati: zrutaH avadhi; mana: paryAya: ane kevaLa: jJAnAvaraNIya. pAMca aMtarAya, uccagotra, yazanAma kama 16 Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 620 Kjejqujaujel mmm Ajuo @sn jeuosjed 8 @lenud joy jeuo feui@ju uoneonp3 uier reud | kula guNasthAnaka agi saMyoga kSINa meha upazAMta meha sUkSma parAya mizra apUrvakaraNa devavirati anivRtti bAdara apramatta saMvata pramatta saMvata avirati sAsvAdana mithyAva guNasthAnaka 12 - - - - - - - - - - - tyAganImaMttaka 1 - 16 | 4 225 0 0 0 0 0 anivRtti bAdara 2 2 2 2 2 2 2 2 2 kapAya nimittaka apUrvakaraNa nivRtti o o o o o o o o sahakata A dara (o o o o o o o ( karAya nimittaka apramattabhAva nimi. ! & G G - 7 pramattabhAva nimi. pratyAkhyAna che K K ja na ja kaSAya nimittaka - - - apratyAkhyAnIya * kAca nimitta samyaphI sahakRta saMkaleza nimittaka anaMtAnubaMdhIyA 2 8 nimittaka mithyAtva nimittaka 13. R DI. 66 101 119. * rAri .. Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 368 anivRtti bAdara saMpAya sahakRta saMkaleza nimitta - saMjvalana krodha-mAna, mAyA, lebha. puruSa veda. 5 apUrvakaraNa nivRtti bAdara saMpAya sahakRta phaleza nimittaka-hAsya, rati, jugupsA, bhaya, nidrA, pracalA, devagati, devAnupUvara, paMcendriya jAti, zubhavihAgati, trasa, bAdara, paryApta, pratyeka, sthira, zubha, saubhAgya, susvara, Adaya, kriya zarIrataijasa zarIra, kAmaNa zarIra, vaikiyAMgopAMga, samacaturastra saMsthAna, nirmANanAma, varNa, gaMdha, rasa, paza; agurulaghu, upaghAta, parAghAta. zvAsocchavAsa. 33 pravakaraNa) yathApravRtti apramAdabhAva sahakRta saMkuleza nimittaka-AhAraka zarIra; AhAraka aMgopAMga. 2 pramAdabhAva sahita saMkuleza nimittaka-zeka; arati, asthira, azubha, ayaza, asAtA, devAyu che. pratyAkhyAnIya kaSAya sahakRta saMkaleza nimittaka pratyAkhyAnIya krodha, mAna, mAyA, lebha. 4. apratyAkhyAnIya sahakata saMkaleza nimittaka -apratyAkhyAnIya krodha, mAna, mAyA, lebha. 4 tathA manuSyatrika audArikaTrika vasaSabhanArA saMghayaNa. 10 anaMtAnubaMdhIya kaSAya sahakRta saMleza nimittaka tiryaMcagati, tiryaMcAnukUvI, tiyaMgAyu, nidrAnikA, pracalA pracalA, thiNaddhi, daurbhAgya, duHsvara, anAdeya, anaMtAnubaMdhIya krodha, mAna, mAyA. lebha, RSabhanArA, nArAya, ardhanArAca; kilikA e cAra saMghayaNa, nyagrodha, sAdi, vAmana, kuja, e cAra saMsthAna, nIca. gotra, udyota nAmakarma, azubha vihAgati. strIveda 25. Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 368 mithyAtva sahakRta saMleza-narakagati, narakAnupUvI, narakAyu, sthAvara, sUma, aparyApta, sAdhAraNa, ekendriya, beIndriya, teIndriya, caurindriya, huMDaka saMsthAna, tapa, chevaTahuM saMghayaNa, napuMsakada, mithyAtva. 16 - sabhyatva sahakRta saMkuleza nimittaka-jina nAmarma. 1 adhyApake vidyArthIo pAse-kayA guNaThANe baMdhamAM kaI kaI prakRtio hoya ? zA kAraNe hoya? kaI kaI na hoya ? zA zA kAraNe ne hoya ? temaja 120mAMnI dareka prakRti kayA kayA guNasthAnaka sudhI baMdhamAM hoya, tenA vistRta yaMtro taiyAra karAvarAvI temAMnA praznonA javAba vidyAthIo sArI rIte ApI zake, ane yAda rAkhI zake, tevI rIte viSaya buddhimAM utArI barAbara taiyAra karAvavAthI vidyAthIone viSayamAM rasa paDaze. temaja graMthakAra keTalI hada sudhI taiyArI karavAnuM sUcave che? te paNa samajAze. buddhimAM utArela viSaya pAko ane sArI rIte yAda rahyo che ke nahIM ? te tarapha paNa adhyApake khyAla rAkhI, barAbara paphava jaNAya, teja AgaLa vadhavuM joIe. A pramANe ja udaya-udIraNA tathA sattAmAM paNa karavuM. iti zrIkamastava karmagrantha pradIpe-baMdhAdhikAraH 2 udayAdhikAra :13 mI gAthA- kaI paNa kama je samaye baMdhAya, teja samayathI tenI sattA zarU thAya che. ane je karmane jeTale abAdhAkALa hoya, teTale pUre thatAM ja te karmo udayamAM AvavA mATe karmAdaLonI nika nAmanI eka jAtanI racanA thAya che. ane niSekanA AgaLanA bhAgamAM karmo udayAvalikAmAM pesIne udayamAM AvI phaLa batAvavA mAMDe che. ane, 24 Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3eo jene udayamAM AvavAne vakhata pUre thaye na haiya, chatAM te karmo AtmAnA karaNavizeSathI-adhyavasAyavizeSathI udayAvaLikAmAM praveza karI udayamAM AvavA lAge, te udIraNA kahevAya che. samyaktva mohanIya kamane udaya 4 thI 7 mA sudhI ja hoya che. jina nAmakarmane radaya 13-14 guNasthAnake heya che, ane pradezadaya 4 thI zarU hoya che. - 14 mI gAthA- narakanupUvIne udaya na heya-pazamikasamyaphatva vamatAM sAsvAdana guNaThANe rahele narakagatimAM jAya nahI; mithyAtva pAmIne ja jAya. eTale narakagatimAM jatAM sAsvAdana guNaThANuM na hovAthI narakAsupUvIne udaya na hoya. mithyAtvI hoya-sUkSma, labdhi aparyApta, ane sAdhAraNa mithyAtvI ja hoya. 17 mI gAthA jAti svabhAve ja-jJAtA dharma kathAMgamAM naMdamaNIyArane jIva deDake thAya che; tene sazva pANAivAya pacapha khAmi pAThane uccAra karIne anazana karAvAya che, te paNa dezaviratinA pariNAma rUpaja samajavuM. sarvaviratipaNuM je tiryaMcane hoya, te kevaLajJAnane paNa saMbhava mAnava paDe. 19 mI gAthA sIveda=strIvedanA adhyavasAya sthAnamAM avasthita prathama strI, pakSa ane napuMsaka vedane kSaya kare; puruSavedamAM avasthita te puruSa strI ane napuMsaka veda khapAve. napuMsakavedamAM avasthita napuMsaka, strI ane puruSa veda khapAve. Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 371 20 mI gAthA nidrAne udaya heya-lanA pariNAma hovAthI matAntare chaThe ka gA. 9 mI. ra1-rara mI gAthA prathamanI ra7 prakRtio kAyayogane lagatI che. eTale kAyayoganuM saMdhana thavAthI teno udaya baMdha paDI jAya che. sattAmAM hoya che. ane aginA di-carimasamaya sudhImAM sattAmAMthI paNa cAlI jAya che, susvara-duHsvarane paNa vAyeganuM saMdhana thavAthI udaya heI zake nahIM. mAtra mokSanA asAdhAraNa nimitta kAraNabhUta puNyodayAtmaka prakRti prAyaH 14 mA guNasthAnaka sudhI ye udayamAM hoya che. mATe ja tyAM saMsArI avasthA manAya che. pachI siddhAvasthA thAya che. eTale eka paNa karma udayamAM ke sattAmAM nathI hotuM, sattAmAM paNa 14 me guNasthAnake lagabhaga A ja prakRtio hoya che. abhyAsIe udayanI 122 prakRtinuM yaMtra banAvavAthI eka eka prakRti kayA guNasthAnaka sudhI udayamAM hoya che ? te spaSTa samAjamAM AvI jaze. temaja kaI kaI prakRtie kayA guNaThANe udayamAM na hoya, te paNa spaSTa samajAze te barAbara samajyA pachI-hRdayagata yAda karyA pachI-udayamAM hovAnA ane na hovAnA kAraNonI vicAraNA karavI. jema cauda guNaThANAmAM kaI kaI na baMdhAya, tene yaMtra ATheya kamavAra banAvI le, te pramANe udaya, udIraNA ane sattAne lagatA paNa banAvI levAthI abhyAsa vadhAre cokakasa thaze. udayanA nimitto lagabhaga nIce pramANe che. abhyAsIoe pitAnI buddhithI kAraNene vicAra karavAthI kaI prakRti amuka guNasthAnake zA kAraNe udayamAM heya? te lagabhaga svayaM samajI zakaze. avinAbhAvi=nI sAthe avazya henAra, e artha kara . Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 372 kula prakRtio - guNasthAna -- ya-avinAbhAvi prakRtionA nimitto kevaLajJAna mizra guNasthA kSapazama samyakRtva pramatta saMyata mithyAtva janmAktara anaMtAnubaMdhIya apratyAkhyAnIya pratyAkhyAnIya pramAdabhAva saMkuleza yathApravRtti-pUvakaraNa tathAvidha saM philaSTa pariNAma bAdarakavAya ayathAkhyAta cAritra ala pake bhAva chAdamasthika bhAva bAdarakAya-vAga saMsArIjIvana mAnavabhava siddhavaspazI puNya kula nimitto kula prakRtio keTalI prakRtio na hoya || 8 | 9 | 9 | | _ 13 | 13 | 13] 13 | 13 | 8 | 8 | 8 | 8 | 8 | 8 _| 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 8: | 6 | 6 | 6 | 6 | 6 | 6 _| 6 | 6 | 6 | 6 | 6 | 6 16 16 | 16 | 16 | 16 | 16 1 29 | 29 | 29 | 29 | 29 | 29 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 8 | 8 | 8 | 8 | 8 | 8 20 16 | 15 ! 14 | 15 | 13 122 117 111 10 104 | 87 0 | 5 | 11 | 22 [ 18 ] 35 Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 373 T | 11 12 | 13 | - 1] guNasthAnaka 1 { 2 | 1 | | | | | | | | | | | | | | | | 4 1 | | | | | | | | | | | | 3 | 6 | 3 | 6 | | 6 | | | | | | | | | | | | | 8 1 0. 1ra 1 | 1 | 1 | 1 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | | | | 11 16 | 16 | 16 | 16 [ 18 ] 16 ( 16 | 29 | 20 | 29 | 2 | 29 | 20 | 29 | 29 | | 13 - 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 14 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 2 | 14 8 | 8 | 8 | 8 | 8 | 8 | 8 | 8 | 8 | 14 13 [ 11 | 9 | 8 | 7 | 6 | 5 | 5 | 4 | 81 | 76 | 7 | 66 | 60 [ 59 | pa7 | 4ra | 12 | 41 | 46 [ 50 | pa6 | 6 | u3 | 65 | 80 /10 | Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 374 1 kevaLajJAna avinAbhAvi prakRti-jinanAma krameya 1 2 mizraguNasthAnaka avinAsAvi-mizra mAhanIya meya 1 3 kSayAparAma samyaktva avinAbhAvi-samyaktva meAhanIya meya 1 4 pramatta sayaMta avinAbhAvi-AhAraka zarIra ane AhAraka aMgApAMganAma`tA udya 2 5 mithyAtveAya avinAbhAvi- sUkSma,aparyApta, sAdhAraNa, AtApa nAnaka, mithyAtvameAhanIya karmAMdhya pa 6 janmAntara avinAbhAvi- narakAnupUrvI --manuSyAnupUrvI tiya gAnupUrvI devAnupUrvI nA udaya 4 7 anantAnumantrIyakaSAyeAyAvinAbhAvi-anantAnuba- dhIya krodha, mAna, mAyA, lAbha, sthAvara, ekendriya e driyate indriya-caurindriya jAti nAmakramanA udaya 9. 8 apratyAkhyAnIya kaSAyAkrayAvinAbhAvi-apratyAkhyA nIya krodha, mAna, mAyA, lAla, devagati, devAyu. narakagati, narakAyu, vaikriya, bai. a MgeApAMga, daurbhAgya, anAdeya, ayazanAma karmAMdaya 13 9 pratyAkhyAnIya kAyAkrayAvinAbhAvi--pratyAkhyAnIya krodha, mAna, mAyA, leAbha, tiya cagati, tiya cAyu: nIcageAtra, udyota nAmamAMya. 8 10 pramattabhASAvinAbhAvi-nidrAnidrA, viSNuddhinA udaya, 3 11 pU kAvinAbhAvi--adhanArAya, rkAilakA, chevaTThA saMdhayaNanA udaya 3. pracalApracalA, Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 375 12 tathAvidha saMkilaSTa pariNAmAvanAbhAvi-hAsya, rati, arati, zaka, bhaya, jugupsA-mohanIya karmodaya 6, 13 bAdara kaSAyAvinAbhAvi-puruSa, strI ane na- puMsaka vedaya, saMjavalana krodha, mAna, mAyodaya. 6 14 ayathAkhyAta cAritrAvinAbhAvi-saMjavalanale- ya. 1 15 akSapaka avinAbhAva-RSabhanArA, nArA saMghayodaya. 2 16 chAdumasthikabhAvaavinAbhAvi-nidrA. pracalA, matizruta-avadhi-mana:paryAya-kevaLa jJAnAvaraNIya, cakSu-acakSu-avadhikevala darzanAvaraNIya, dAnAntarAya-lAbhAntarAya-bhogAntarAya-upabho- gAntarAya ane vIryAntarodaya. 16 17 bAdarakAyAgAvinAbhAvi-dArika zarIra, au- dArika aMgopAMga, asthira, azubha, zubha vihAgati, azubha vihAgati, pratyeka sthira, zubha, samacaturasta, nyadha, sAdi, vAmana, kuja, huMDaka agurulaghu, upadhAta parAghAta, zvAsocchavAsa, varNa, gaMdha, rasa, sparza, nirmANa, taijasa, kAmaNa, vajaRSabhanArAca saMdhayaNuM karmodaya-27 18, bAra vAgyegAvinAbhAvi-duHsvara susvara nAmakarmane udaya 2 19 sAMsArika bhAva avinAbhAvi-sAtA ane asAtA vedanIya. 2 20 mAnavabhavAvinAbhAvi-manuSyagati ane anuMAyuSya 2 Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ T ' 21 mekSamAM anantara sahAyaka mukhya puNyaprakRtietrasa, bAdara, paryApta, paMcendriya jAti, ucca gotra, subhaga Adeya, yazanAma karmodaya. 8 AmAM jaNAvelA udayanA nimittomAM keTalAka mukhya hoya che tyAre bIjA keTalAka tenA peTA nimitto ghaNuM hoya che. jemake-pramatta bhAvanA mithyAtva, anaMtAnubaMdhIya vigere, bAdarakavAyanA TheTha navamA guNasthAnaka sudhI saMbhavatA dareka nimite hoya che. siddhatva spazamAM saMsArI jIvanA avinAbhAvi-mAnavabhavAvinAbhAvi, ane kevalajJAnAvinAbhAvine paNa samAveza thAya che. AjubAjunI paristhiti uparathI A nimitte abhyAsIonI saraLatA mATe ame sUcavela che. paraMtu zAstrIya paddhati anusAra AmAM kAMI khalana jaNAya, te tajajJo sudhArIne tene upayoga karaze. iti kamagrantha-karma stava-pradIpe udaya-AdhakAraH 3. udIraNA-adhikAra| gAthA rasA pachIthI ra4 pUrI sudhI. udaya pramANe udIraNAne adhikAra samajI le, ane temAM je prakRtione pheraphAra mULamAM batAvelo che, te pramANe ghaTAvIne dareka yaMtro tathA nimitto vagere ghaTAvIne te pramANe je pheraphAra Ave te pramANe svayaM yaMtro banAvI barAbara samajI levuM. Iti karmagrantha-kamastava-pradIpe udIraNA-adhikAra 4 sattA-adhikArasattAnI vyAkhyA-baMdhAdika vaDe, prApta karela che,Ama lAbha= Atma svarUpa, jeoe-je karmoe-te baMdhAdika vaDe svasvarUpa pAmelA Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmo, baMdhAdi-labdhAtma-lAbhame, tevA baMdhAdilabdhAbha-lAbhavALA karmonI sthiti-kama paramANuonuM avasthAna-sadUbhAva-vidyamAnatA, te sattA. ahiMbaMdha Adi zabdamAM Adi zabdathI saMkramaNa vigere levA. AtmA sAthe kAmaNa vagaNa na joDAI hoya, tyAM sudhI te kAmaNa vagaNA kahevAya che, ane je samaye AtmA sAthe joDAya che. te samayathI tenuM kAma evuM nAma zarU thAya che. ane jyAMthI karma tarIkenuM tenuM svarUpa zarU thAya che. tyArathI AtmA sAthe tenI vidyamAnatA-te karmanI sattA-gaNAya che, jemake-naragatine baMdha thAya tyArathI, te udayamAM AvIne nijArI na jAya tyAM sudhI narakagati nAmakarmanI sattA gaNAya che. kemake te karma pudgalee narakagati nAmakarma tarIkenuM potAnuM AtmasvarUpa baMdhathI meLavyuM che, mATe narakagatinI sattA gaNAya che. have tiryaMcagati nAmakame evI rIte tiryaMcagati nAmakarma rUpe pitAnuM svarUpa prApta karyuM heya, te tenI paNa sattA gaNAya che. kadAca narakagati nAmakama tiyacagati nAmakamamAM saMkramI jAya te-tiryaMcagatie baMdha vaDe svasvarUpa meLavyuM hatuM. temAM narakagati nAmakamane saMkrama thavAthI ti, gatie saMkrama che paNa pitAnuM svarUpa prApta karyuM ane tenI sattA kAyama rahI, paraMtu narakagati nAmakarmanI sattA baMdhathI utpanna thaI hatI, chatAM tene saMkrama thaI javAthI tenI sattA baMdha paDI gaI, ane tiryaMcagatinI sattA kAyama rahI. eja rIte mithyAtvanI sattA baMdhathI thaI hoya che ane samyakatva mehanIya tathA mizramehanIyanI sattA mithyAtvanA sthiti tathA rasanA apavatanathI navI ja thAya che. ane parasparamAM saMkramIne eka-bIjAnI sattA nAbuda paNa thAya che. ahIM AbhalAbha zabdane atha -te te karme pitapotAnuM svarUpa meLavavuM-prApta karavuM, e kare. Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 378 sattAmAM saddabhAva sattA ane saMbhava sattAnuM svarUpa samajI levAthI kAMIka saraLatA thaze, jemake keTalIka pravRtio amuka vakhate sattAmAM na hoya paraMtu bhaviSyamAM avazya sattAmAM hevAne saMbhava mAnIne tenI sattA gaNAvavAmAM AvI hoya che, te saMbhava sattA kahevAya che, ane keTalIka pravRtionI te kALe sattA heya che. te sadabhAva sattA kahevAya che. dAkhalA tarIke-narakAyuSanI ane tiya - cAyuSyanI sattAvALA upazamazreNI ja na mAMDe, to 11 me guNaThANe 148 nI sattA zI rIte hoya ? paraMtu devAyuM bAMdhyuM ke manuSyA, heya, te tenI te saddabhAva sara gaNuya ja. paraMtu uparanA be be AyuSyanI sabhAva sattA na gaNAya. paraMtu 11 me thI paDIne pachI te AyuSya bAMdhanAra hoya, te apekSAe sattA gaNAvavAthI saMbhava sattA gaNAya che. saMbhava sattA ane sabhAva sattAmAM paNa pUrvabaddhAyu ane abaddhAyu evA be prakAra paDe che. ane temAM paNa nAnA-judA judA aneka jIva Azrayane, ane ekajIva Azrayine sattAne vicAra karavAmAM Avyo hoya che. temaja upazamaNi, kSapakazreNine Azrayine paNa vicAra karavAne rahe che. temAM paNa anatAnubaMdhIya visaMjika ane avisaMyejakane Azrayane, temaja kSAyika, sApathamika ane aupazamika samyaktvane Azrayine vicAra karavAnuM rahe che. visaMjanA karanAra te visaMjaka. visaMyojana eTale darzanasaptakamAMthI anaMtAnubaMdhIya cArane kSaya thAya, ane bAkInI traNane kSaya na thayo hoya eTale mithyAtva mehanIya karma sattAmAM hovAthI tene udaya thAya, tyAre pharIthI anaMtAnubaMdhIya baMdhAya eTale je jAtanA kSaya pachI pharIthI baMdhane saMbhava ubho rahe, tevA kSayanuM nAma ahIM visaMyojanA che. ane je kSaya thayA pachI pharIthI na baMdhAya, kSaya te kAyamI kSaya, te kSaya kahevAya che. A pramANe khAsa karIne anaMtAnubaMdhIya kaSAyamAM visAjanA bane che. Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 378 te mATe sattAne A sAthe vistRta nibaMdha vicAravAthI sattA saMbaMdhInI vyavasthA barAbara samajAze, A nibaMdha samajyA pachI eka eka prakRtinI guNasthAnakavAra sattA, sakAraNa vicArI zakAya, mATe 148 prakRtione 14 guNasthAnaka upara vistRta yaMtra abhyAsIe taiyAra karaze. temaja sattAnA kAraNe. ane asattAnA kAraNe ane tenI sAthe saMbaMdha dharAvatI prakRtionI vicAraNuM paNa karI levI. kayA guNasthAnake kenI kenI sattA na hoya ane zA kAraNe ? te paNa abhyAsIoe svayaM taiyAra karIne samajI levuM. baMdha vigerenI peThe te yaMtre vistAra thavAthI badhA ApIzuM nahIM. mAtra diggadarzana ane A sAthe A saMsthAnA cAlu abhyAsI vidyAthIe taiyAra kareluM spaSTIkaraNa vicAravAthI temAM paNa ghaNI madada maLaze. sattA viSe spaSTIkaraNa mithyAtva guNasthAnaka A guNaThANuvALA AtmAo mukhyatve be prakAranA hoya che. 1. anAdi mithyAtvI. 2. sAdi mithyAtvI. jeo mithyAtva guNasthAnakathI anya guNasthAnake kadI paNa gayA na hoya, te anAdi mithyAvI, temAMye keTalAka cho AgaLanA guNasthAnake javAnI lAyakAta dharAvatA hoya che, ane keTalAka lAyakAta vagaranA hoya che; teone zAstromAM anukrame bhavya ane abhavya kahelA che. temAM paNa keTalAka jIvo trasapaNuM pAmyA ja nathI ane keTalAka cho trasapaNuM pAmela che. ema be prakAranA che, temAM paNa keTalAka jIvo te bhavamAM AgAmibhavanuM AyuSya bAMdhela, ane nahi bAMdhela, ema be prakAranA hoya che, te pUrvabaddhAyu ane abaddhAyuM gaNyA che. Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 380 eTale ke-teonA nIce pramANe bheda pADI zakAze. - 1-anAdi mithyAtvIH trasapaNuM nahi pAmela: pUrvabaddhAyu: 2 anAdi mithyAtvI: vasapaNuM nahi pAmela: amadvAca: 3 anAdi mithyAtvI: trAsapaNuM pAmela: pUrvabAyu: 4 anAdi mithyAvI: vasapaNuM pAmelA abaddhAyuH e cAreya bhavya ane abhavya: ema kula ATha. have, uparanA bhedomAM sattA ghaTAvavI sugama thaze. sattA ghaTAvatA pUrve eTaluM samajI levuM ke- jeo trasapaNuM kadI nathI pAmyA, teone-naradika, narakadika, devadika, vaikriya catuSka: AhAraka catuSka, narakAyu, manuSyAyu, devAyuM, samyakatva mehanIya, mizramehanIya, uccagotra tathA jinanAma, e ekavIsa prakRtie kadI paNa sattAmAM na hoya, tathA jeo anAdi mithyAtvI hoya, teone samyaphava mehanIya, mizramehanIya, AhAraka catuSka ane jinanAma e sAta prakRtio sattAmAM hoya ja nahi. eka jIvane vadhumAM vadhu beja AyuSya sattAmAM hoya. have, ApaNe sattA viSe vicAra karIe :-- 1, anAdi mithyAtvI rasapaNuM nahi pAmelA pUrvabaddhAyuH AvA jIvone uparokta ekavIsa prakRtio vinA bAkInI 1ra7 prakRtimAM sattAmAM heya. - 2, anAdi mithyAtvI: trapaNuM nahi pAmela: abaThAyuabhavya AvA jIne paNa upara pramANeja 127 prakRtio sattAmAM hoya Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 3, anAdi mithyAtvI vasapaNuM prApta karelaH pUrva - baddhAyuM bhavya AvA jIvo anAdi mithyAtvI hovAthI, virodhI samya- tva mehanIya vigere 7 prakRtio sattAmAM hoya ja nahi, tathA pUrva baddhAyu che, mATe aneka jIvanI apekSAe 141 prakRtimAM sattAmAM hoya. amuka eka jIvanI apekSAe vicAratAM anya gatinA AyudhyanA baMdhakajIvane 139 prakRtio sattAmAM hoya,tadgatinA AyuSyanA baMdhakane 138 hoya. , anAdi mithyAtvIH trasapaNu pAmela: abaddhAyuH abhavya A anAdi mithyAtvI hevAthI, samyakatva mehanIya Adi sAta prakRtio sattAmAM hoyaja nahi. tathA abaddhAyu hovAthI bhagavAtuM eka AyuSya sattAmAM hoya, tethI bAkInAM traNa AyuSya sattAmAM na hoya, eTale kula dasa prakRti vinA bAkInI 138 prakRti sattAmAM hoya. 5. anAdi mithyAvIH basapaNuM nahi pAmela; pUrvabaddhAyu bhavya . tathA 6. anAdi mithyAtvIH basapaNuM nahi pAmela: AbadhAyu bhavya jIvo: abhavya jIvonA prathamanA be bhaMga pramANe ja sattA gaNavI. 7, anAdi mithyAtvIH trasapaNuM pAmelaH pUrvabaddhAyu: bhavya. A cho anAdi mithyAtvI hovAthI samyaktva mohanIya vigere sAta prakRtio vinA aneka jIvonI apekSAe 141 prakRti hoya. onal Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - eka jIvanI apekSAe vicAratAM anyagatinA AyuSyanA baMdhakajIvane 139 prakRti hoya, te taddagatinA AyuSyane baMdhaka jIvane 138 prakRti sattAmAM hoya. 8. anAdi mithyAtvI: vasapaNuM pAmelaH abahAdura bhavya. AvA jIvonI sattA be prakAre vicAravI. 1. saddabhAva sattA. 2. saMbhava sattA. je jIvo, teja bhave mokSamAM javAnA che ane vidyamAna karma prakRtionI sattAvALA che, te banne prakAranA jIne samAveza saddabhAva sattAmAM thAya che. je jene AyuSyanA baMdhane saMbhava che, te jIvone saMbhava sattAmAM samAveza thAya che. saddabhAva sattAvALA jIvone samyaktva mohanIya vigere sAta ane traNa AyuSya, e dasa prakRti vinA 138 prakRtinI sattA heya. temAM bhagavAtuM ja AyuSya heya. saMbhava sattAvALA jemAM (1) aneka jIvanI apekSAe cAreya AyuSya gaNavAthI uparokta sAta prakRti vinA 141 prakRti heya. (2) eka jIvanI apekSAe anya gatinA AyuSyanA baMdhakane 139 prakRti heya. (3) tagatinA AyuSyanA baMdhakane 138 prakRtinI sattA hoya. have, te sarva bhAMgAone gatinI apekSAe vicArIe: 1. narakagati. A gatinA cho manuSya ane tiya-cAyuSya ja bAMdhI zake, Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tethI te be AyuSya ane bhagavAtuM narakAyu, e traNa AyuSya, aneka chavanI apekSAe, sattAmAM hoI zake. tathA, uparokta ATha bhAMgAmAMthI trasapaNuM pAmela evA cAra bhAMgAja ahIM kalpe, te anukrame trIje, cothe, sAtama ane AThame. e cAra bhAMgAnI sattA narakagatimAM-pUrvabaddhAyu, aneka jIvanI apekSAe, samyaphatva mehanIya Adi sAta tathA devAyu vinA 140 prakRti sattAmAM hoya. saMbhavasattAmAM paNa uparokta rItieja sattA hoya - tathA eka jIvanI apekSAe 138nI tathA abaddhAyune 138 sattA hoya. ra, tiryaMcagati. A gatimAM pUrvokta ATheya vikalpa saMbhavI zake, tathA teja pramANe sattA saMbhavI zake. paraMtu vizeSa e che ke-trasapaNe pAmela cho te vAmAM Ave, tyAre devadika athavA narakadika ule, te, anya gatimAM nahi jatA hovAthI tagya deva, manuSya ane narakAya, anAdi miyAtvI hovAthI samyaktva mehanIya vigere sAta, e bAra prakRti vinA eka jIvanI apekSAe 136, tathA uparanA be dikamAMthI bAkI raheluM eka dika, ane vaikiya catuSka, e vaikriyaSaTraka uvejo, 130, uccatra uvejo 129, ne manuSyadika uSe 127 prakRtinI sattA hoya. pRthvI, apa ane vanaspati jIvo narakakriyA devadika uvele, te anAdi mithyAtvI hovAthI samyakatva mohanIyAdi 7. deva tathA narakamAM nahi jatA hovAthI tenA be AyuSya, ema kula 9 prakRti vinA aneka jIvanI apekSAe 139, kAraNa ke- keI narakadika ule, athavA te kaI devadika uvele, paraMtu aneka jIvanI apekSAe baMne kika sattAmAM hoya. amuka ekaja jAtanuM dhika ule, Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 tevA jIvanI apekSAe 137, te paNa pUrvabaddha aneka jIvanI apekSAe manuSyA, bAMdhanArane 137, ane tiryaMcA, bAMdhanArane ane abaddhane 136, have je vaikriyaSaka uLela hoya, te 137 ne badale 1ThI, ane 136 ne badale 130 nI sattA hoya, uparanI sattA mAtra teuvAumAMja saMbhave, ema nahi, paraMtu tyAMthI nIkaLIne AvelA anya tiryamAM paNa, aparyApta avasthAnA alpakALa sudhI rahe che, tethI tyAM paNa saMbhavI zake. bAkI to- uparanA ATha vikalpomAMthI trIjA, cothA, sAtamA ane AThamA vikalpa pramANenI paNa hoya che. 3 manuSyagati. A gatimAM uparokta ATha vikalpamAMthI trIje, cothe, sAtamo ane AThame e cAra vikalpa saMbhave che, tethI teja pramANenI sattA levI. paraMtu, jeoe narakadika athavA devadika uLela che, teone samyaktva mehanIya vigere sAta tathA teo abaddhAyuSyavALA hoya mATe bAkInA traNa AyuSya, e bAra prakRti vinA eka jIvanI apekSAe 136. aneka jIvanI apekSAe 138. tathA vaikriyaSaka ane upara pramANenA dikanI uvelanA karela hoya, te 130 nI sattA paNa alpakALa mATe hoya. 4. devagati. A gatinA che narakagatimAM jatA nathI, mATe taddagya AyuSya bAMdhe ja nahi. ane anAdi mithyAtvI hoya, to samyaktva mohanIya Adi sAta -eTale kula ATha vinA pUvabaddhAyune aneka chavanI apekSAe 140, eka jIvanI apekSAe 139, abaddhane 138 nI sattA hoya. Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 385 sAdi mithyAtvI. jeo samyakatva pAmyA bAda saMkuliSTa adhyavasAyanA yoge paDIne pahele guNasthAne Avela hoya, te sAdi mithyAtvI kahevAya che. temAM, keTalAka zreNIthI patita ane keTalAka mAtra samyakatvathI patita hoya che. jeo samyaktva pAmyA bAda anaMtAnubaMdhInI viyejanA karI ahIM Ave che, teone anaMtAnubaMdhInI sattA hotI nathI, paraMtu ahIM tene baMdha turata ja thato hovAthI sattA paNa hoya che, tethI sava jIvanI apekSAe pUrvabaddhAyuvALAone 148nI sattA hAya. abaddhAyuvALAone sarva jIvanI apekSAe paNa 148 nI sattA. kAraNa ke-cAreya gatimAM AyuSyanA abadhI ja hoya che. amuka eka gatinI apekSAe 145nI sattA heya. tene viziSTa prakAre vicAra karatAM daza vibhAga paDaze 1. jina nAmanI sattAvALA : pUrvabaddha AyuSyavALA : sAdi mithyAtvI 2. jina nAmanI sattAvALA, abaddhAyuSyavALA, sAdimithyAtvI. 3. AhAraka catuSkanI sattAvALA, pUrvabaddha AyuSyavALA sAdi mithyAtvI. 4. AhAraka catuSkanI sattAvALA, abaddhAyuvALA sAdi mithyAtvI. 5. jinanAma ane AhAraka catuSkanI sattA vinAnA. pUrvabaddhAyuvALA, sAdi mithyAtvI. 6. jinanAma ane AhAraka catuSkanI sattA vinAnA, abaddhAyuvALA. sAdi mithyAtvI. 7. jinanAma ane AhAraka catuSkanI sattA vinAnA. samyakatva mehanIya ulaka, pUrvabAyuvALA sAdi mithyAtvI 8. teja abadvAyunI sattAvALA. 9. jinanAma ane AhAraka catuSkanI sattA ka. bhA. 1 25 Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 386 vinAnA, samyaktva mohanIya, ane mizra mehanIyanA ulaka10 upara pramANeja, paNa pUrvabaddhAyune badale abaddhAyuvALA. jeo jinanAmanI sattAvALA hoya, teone AhAraka catuikanI sattA A guNasthAnake hoya ja nahi. 1. jinanAmanI sattAvALA : pUrvabadrAyuvALA: sAdi mithyAtvI : A chone AhAraka catuSka, tiryaMcAyu, ane devAyu. e che prakRti vinA 14ra. 2. jinanAmanI sattAvALA : abaddhAyuvALA: sAdi mithyAtthI. A jIvo narakAyunIja sattAvALA hovAthI bAkInAM traNa AyuSya ane AhAraka catuSka e sAta prakRti vinA 141nI sattA heya. 3. AhAraka catuSkanI sattAvALA: pUrvabaddhAyuvALA: sAdi mithyAtvI, A jIvane jinanAma sivAya aneka jIvanI apekSAe 147nI sattA hoya. eka jIvanI apekSAe teja gatinuM AyuSya bAMdhanArane 144, ane anya gatinuM Ayu bAMdhanArane 145 nI sattA heya. 4, AhAraka catukanI sattAvALA H abAya : sAdi mithyAtvI : - A cha cAreya gatimAM bhinna bhinna AyuSyanI sattAvALA devAnI aneka jIvanI apekSAe jinanAma vinA 147, eka jIvanI apekSAe 144nI sattA. Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 387 5. sAdi mithyAtvI jinanAma ane AhAra catunI sattA vinAnA: pUrvabaddha AyuSyavALA, A jIvone jinanAma ane AhAraka catuka vinA sarvajIvanI apekSAe 143, eka jIvanI apekSAe tagatinA AyuSyanA baMdhakane 140, ane anya gatinA baMdhakane 141nI sattA hoya. 6. jinanAma ane AhAraka catuSka vinAnA: amadvAyuvALA sAdi mithyAtvI, A jIvo cAre gatimAM bhinna bhinna AyuSyanI sattAvALA hovAthI aneka jIvanI apekSAe 143. eka jIvanI apekSAe 140 nI sattA. 7. jinanAma ane AhAraka catuSka vagaranA: samyakatva mehanIyanA uddhavelakaH pUrvabAyuvALA: sAdi mithyAtvIH A jIvone sarva jIvanI apekSAe jinanAma AhAraka catuSka ane sabhyatva mehanIya vinA 142. eka jIvanI apekSAe tagatine AyuSyanA baMdhakane 139, anya gatinA AyuSyanA baMdhakane 140 nI sattA hoya. 8. jinanAma ane AhAraka caturkanI sattA vagaranA : samyakatva mohanIya udvelaka: abaddhAyu vALA: sAhi? mithyAtvI : A ja cAre gatimAM hovAthI jinanAma ane AhAraka catuSka tathA samyaktva mehanIya vinA aneka jIvanI apekSAe 14ra. eka jIvanI apekSAe 139. 9. jinanAma ane AhAraka catuSkanI sattA vagaranA WWW.jainelibrary.org Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 388 samyakatva mAhanIya tathA mizra mAhanIyanA uddelaka: pUrva maDhAcuvALA : sAdi mithyAtvI : A jIvA aneka jIvanI apekSAe jinanAma ane AhAra catuSTa, samyakta mehanIya, ane mizra meAhanIya vinA 141, eka jIvanI apekSAe teja gatinA aMdhakane 138, anya gatinA avakane 139. 10. jinanAma ane AhArka catuSka vagaranA H samyatva mAhu Iya ane mizra mAhunIyanA uddelaka : amaddhAyuvALA H sAdi mithyAtvI : A jIvA cAreya gatimAM hovAthI sAta prakRti vinA aneka jIvanI apekSAe 141, eka jIvanI apekSAe 138 prakRti sattAmAM hoya. AhAraka catuSkanI sattAvALA samyaktva meAhanIyanI sattA sahita pahele guNasthAne hoya. jinanAmanI sattAvALA paNa teja pramANe hoya, tathA samyaphUtva mAhanIya uvelAyA pachI ja pahele guNasthAnake mizra mAhanIya uvelAya. have gati AzrayI vicArIe :-- narkagati---- A gatimAM aneka jIvanI apekSAe pUrva adghAyuvALA, devAyu "na khAMdhe mATe 147, eka jAtanuM AyuSya bAMdhanAra aneka jIvanI apekSAe 146. abadu yuvALA aneka jIvanI apekSAe 145nI sattA hAya. tathA, jitanAmanI sattAvALA pahele guNasthAnake narakagatimAM Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 389 abAya ja hoya, teone AhAraka catuSka, deva-manuSya ane tiryacAyu e sAta prakRti sattAmAM heya nahi, tethI 141. AhAra catuSkanI sattAvALAne pUrva baddhAyu hoya, te ane jIvanI apekSAe 14. eka jIvanI apekSAe 145, abaddhane 144 jinanAma ane AhAraka catuSkanI sattA vinAnAne pUrvabahayuM hoya, te aneka jIvanI apekSAe 142. eka jIvanI apekSAe 141. abaddhane 14. temAM samyakatva mehanIyanA ulakane pUrva baddhAyu aneka jIvanI apekSAe 141. eka jIvanI apekSAe 140. abaDhAyu vALAne 139, tathA mizra mehanIyanA ulakane pUrvabaddhAyu aneka jIvanI apekSAe 140. eka jIvanI apekSAe 138, abahene 138. 2 tiryaMcagati- A gatimAM jinanAmanI sattA heya nahi tethI aneka jIvanI apekSAe 147. eka jIvanI apekSAe teja gatinA baMdhakane 144. anya gatinA baMdhakane 145, abaddhane 144. tathA AhArakacatuSkanI sattA vinAnAne pUrvabaddhAyu aneka jIvanI apekSAe 143. eka jIvanI apekSAe teja gatinA baMdha kane 141. abaddhane 141, samyaktva mohanIyana uvelanAraH pUrvabaddhAyuSya aneka jIvanI apekSAe 142. eka chavanI apekSAe teja gatinA baMdhakane 139 anya gatinA baMdhakane 140. tathA mizra mehanIyanA ulaka: pUrvabadAyu: aneka jIvanI apekSAe 141, anya gatinuM AyuSya bAMdhanAra eka jIvanI apekSAe 139, te ja gatinuM AyuSya bAMdhanArane 138. abadghAyune paNuM 138. teu, vAumAM AhAraka catuSka uvele te 140. tathA samyakutva mehanIya uvele 139. tyAra bAda je mizramohanIya ule te Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 390 138 ane tyAra pachI devadika athavA narakaThika uvele 136, aneka jIvanI apekSAe 138, tyAra pachI vaikriyaSaka gaye 130. uccagotra gaye 129. ane manuSyaddhika gaye 127, A sattA teu vAyumAMthI Avela anya tiryaMcane paNa alpakALa hoya. anya sthAvarane 130 sudhInI sattA, teuvAyumAMthI na Avyo hoya te paNa hoya, tathA 130 nI sattAvALA manuSpAyu bAMdhe te 131 nI paNa sattA hoya. 3. manuSyagati-- A gatimAM aneka jIvanI apekSAe pUrvabaddhAyune 148. anya ekaja gatinA baMdhaka evA aneka jIvanI apekSAe 146. teja gatinA baMdhaka evA aneka jIvanI apekSAe 145. abaddhane paNa 145. AhArakacatuSkanI sattAvALAone pUrvabaddhAyu aneka jIvanI apekSAe 147. ane tadgatinA AyuSyanA baMdhakane 144. anya gatinA baMdhakane 145. abaddhane 144. samyapha mohanIyana uvelanArane je te pUrvabaddhAyu heya te. aneka jIvanI apekSAe jinanAma, AhAraka catuSka ane samyakatva mehanIya vinA 142. eka jIvanI apekSAe anya gatinA AyudhyanA baMdhakane 140. teja gatinA baMdhakane 139. abaddhane paNa 139. tathA devadika ke narakadika uLela hoya to pUvabaddhAyu aneka jIvanI apekSAe jinanAma ane AhAraka catuSka vinA 143, samyaktva mohanIya ule te 142, narakadika ke devadika uvele te aneka jIvanI apekSAe 142, eka jAtanuM drika uvela aneka jIvanI apekSAe 140, teja gatinA baMdhakane 137 anya gatinA baMdhakane 138. tevI rIte aneka jIvanI apekSAe anukrame 138. Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane 139, tevI rIte mizranA ulakane jyAM-142. 140. 138. 137nI sattA hoya tyAM 141, 130 137, ne 136 nI sattA samajavI. 4. devagati-- A gatimAM aneka jIvanI apekSAe vicArIe te jinanAma ane narakAyu e be vinA A guNasthAnake 146. eka jIvatI apekSAe 145. abaddhane 144. AhAraka catukanI sattA vinAnAne pUrvabAyu aneka jIvanI apekSAe 142. eka jIvanI apekSAe 141. abaddhane 14deg. A pramANe pahele guNasthAnake-127. 129. 130. 131. 136. 137. 138. 139. 140. 141. 142. 143. 144. 145. 146. 147 ane 148. e sattara sattAsthAnakane vicAra . sAsvAdana guNasthAnaka, 1. A guNasthAnake jinanAmanI sattA hoya ja nahi. 2. jeone devadrika, narakadvika, ane vaiyicatuSka sattAmAM heya, teoja A guNasthAnake Ave, tathA AhAraka catukanI sattA vALA paNa Ave. 3. A guNasthAnaka paDatAja hoya. ahIM, sAmAnyathI pUrvabaddhAyu ane abaddhAyu e be prakAranA jI para sattA ghaTAvIzuM, temAM paNa AhArakanI sattAvALA ane nahi sattAvALA, ema cAra prakAra thaze. 1. AhAraka catuSkanI sattAvALA pUva buddhAyuvALA: sAsvAdanI, Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra aneka jIvanI apekSAe 147. eka jIvanI apekSAe anya gatinA AyuSyanA baMdhakane 145, ane teja gatinA AyuSyanA baMdhakane 144. aneka jIvanI apekSAe 145. 2. AhArakacaturkanI sattAvALA abaddhAyuH sAsvAdanI. aneka jIvanI apekSAe 147. eka jIvanI apekSAe 144 AhAraka catuSkanI sattA vinAnA pUrvabAya sAsvAdanI. aneka jIvanI apekSAe 143. eka jIvanI apekSAe anya gatinA AyuSyanA baMdhakane 141, teja gatinuM AyuSya bAMdhela hoya te 140. aneka jIvanI apekSAe 141. 4 AhArakacatukanI sattA vinAnA abaddhAyu sAsvAdanI. aneka jIvanI apekSAe 143. eka jIvanI apekSAe 140. have gati AzrayI vicAra karIe- 1 narakagati-- aneka jIvanI apekSAe : pUva badhAyane 146. eka jIvanI apekSAe 145. abaddhAyune 144. AhArakacatuSkanI sattA na hoya, te anukrame 142. 141. ane 140. 2 tiryaMcagati- upara kahelA mULa vikalpo pramANeja. A samayagati- tiryaMcagati pramANeja. Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 393 4 devagati narakagati pramANeja, e pramANe sAsvAdane 140. 141. 14ra. 143. 144. 145. 146. 147 nI sattA heya. - mizra guNasthAnaka sAsvAdane kahela niyame ahIM paNa samajavA. mAtra tyAM paDatAneja hoya, tyAre ahIM caDatAne paNa hoya, e vizeSa che. ahIM mAtra be prakAra pADI vicArIzuM- AhArakacatuSkanI sattAvALA ? ane AhAraka catuSkanI sattA vinAnA 1. AhAraka catuSkanI sattAvALA mizra guNasthAnakavALA aneka jIvanI apekSAe pUrva baddhAyu vALAone 147 nI, anya eka ja prakAranI gatinA AyuSya badheila jIvonI apekSAe 145. teja gatinA AyuSyanA baMdhavALA aneka jIva AzrayI 145. eka jIvanI apekSAe 144. tathA jeoe anaMtAnubaMdhInI visaM janA karela hoya te teone cAra prakRti ochI gaNavI, eTale ke 147, 145. 144 ne badale 143. 141 ane 140 nI sattA heya. AhAraka catuSkanI sattAvALAone A guNasthAne samyaphatva mehanIya avazya sattAmAM hoya che. abaddhAyu aneka jIvanI ape. kSAe 147. eka chavanI apekSAe 144. visAjanA karelane anukrame 143 ne 140. 2. AhAraka catuSkanI sattA vinAnA : mizra guNasasthAnavALA, Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34. aneka jIvanI apekSAe pUva baddhAyuvALAne 143. abaddhAyuvALAne 143. eka jIvanI apekSAe anya gatinA AyuSya bAMdhela hoya te 141. na bAMdhelane 140. samyakatva mehanIya pahele guNasthAne ulyA, bAda mizramehanIya uvelatAM A guNasthAne Ave te, tenI apekSAe ekeka prakRti ochI hoya, eTale ke upara jyAM 143, 141 ane 140 nI sattA hoya tyAM anukrame 142. 140 ane 139 nI heya. anaMtAnubaMdhI vijakane paNa cAra prakRti ochI gaNavI. eTale jyAM 143, 141 ane 140nI sattA hoya, tyAM anukrame 139. 138 ane 137 nI sattA heya, samyaktva mohanIyanI sattA vagaranAne anaMtAnubaMdhInI visaM. janA na hoya, kAraNa ke samyaphata mohanIya, mithyAtvanI sattA chate pahele guNasthAneja uvelAya che. ane tyAM anaMtAnubaMdhInI visAjanA thatI nathI. paraMtu tyAM te sattA vinAnAne paNa tenI sattA thAya che, ane tevA cha mitra mohanIya uvelatAM kadAca mizra guNaThANe Ave che ane visAjake te uparanA guNasthAnethI Ave che, ane tyAM mithyAtvanI sattA hovA chatAM samyakatva mohanIyane ulanAra, visAjaka na hoya. have gati AzrayI vicAra karIe. 1, narakagati- A gatimAM sattA te pUrvokta rItieja haya, mAtra, devAyu sanAmAM samAja nA sattAmAM na hoya, tethI jyAM AgaLa devAyu gaNavAmAM AvyuM hoya, tyAM te eka prakRti ochI karavI. - jemake-aneka jIva AzrayI 147 gaNI che, tene badale 146 gaNavI. Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 2. tiryaMcagati- ahIM pUrvokta rItieja sattA hoya. 3. manuSyagati- ahIM paNa pUrvokta rItieja sattA heya. 4. devagatiA gatimAM narakAyunI sattA na hoya, devAyunI heya bAkI naraka pramANe e rIte 137. 138. 179. 140. 141, 143143144. 145. 146 ane 147 e agiyAra sattAsthAnake vicAravAM. 4. avirati guNasthAnaka ahIM, sAmAnyathI 148 prakRti sattAmAM hoya, tathA eka jIvanI apekSAe anya gatinuM AyuSya bAMdhanArane 146 nI sattA hAya. paraMtu, vizeSa vicAratAM uparanI sattA te mAtra aneka jIvanI apekSAe kahI che, eTale ke-sava jAtanA samyaphavI jInI ape- kSAe vicArI che, paraMtu samyaktva vAra sattA vicAratAM te upazama samyaktvI, kSApazamika samyaktvI, kSAyika samyaphalhI : e traNa prakAranA samyaphavI che upara sattA vicAravI paDaze. 1. upazama samyakavI, avirati samyagadaSTi. je che mehanIyanI prakRtiene upazamAvavA prayatna kare te upazama samyaphavI. tenA be prakAra che. 1. avisAjaka. 2, visaMjaka. avisaMyojakaA jIvomAM avisaMyojaka aneka jIvanI apekSAe Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 396 te 148, 14 sane 141 catuka sattAmAM pUva baddhAyu jIvone 148 prakRti. eka jIvanI apekSAe anya gatinuM AyuSya bAMdhyuM hoya, teone 146, teja gatinuM bAMdhyuM heya, tene 14pa, abaddhane aneka jIvanI apekSAe 148 ane eka jIvanI apekSAe 145. vizeSatA, jeone jinanAma sattAmAM na hoya, teone eka prakRti ochI kahevI, eTale jyAM 148, 146 ane 14pa hoya tyAM 147, 145 ane 144 prakRti anukrame kahevI. ane je AhAraka catuSka na hoya, te 148, 146 ne 145 ne badale 144, 142 ne 141 kahevI. jinanAma ane AhAraka catuSka sattAmAM na hoya te anukrame 148, 146 ne 15 ne badale 143, 142, ne 140 prakRti kahevI. visaMyejaka jene anaMtAnubaMdhI catuSka sattAmAM na hoya, te paNa tenuM mULa je mithyAtva, te sattAmAM hoya, tene visaMyojaka kahevAya che. mATe pUrvabaddhAyuSyavALA aneka jIvanI apekSAe anaMtAnubaMdhI catuSka vinA 144 nI sattA heya. eka chavanI apekSAe anya gatinuM AyuSya bAMdhyuM hoya, tene 14ra. teja gatinuM bAMdhyuM hoya, tene 141. abaddhane aneka jIvanI apekSAe 144. eka jIvanI apekSAe 141. vizeSatA : jene jinanAmanI sattA na hoya, tene 144, 142 ne 141 ne badale anukrame 143, 141 ne 140 nI sattA hoya. AhAraka catuSka na haiya, te 144, 142, ne 141 ne badale anukrame 140, 138 ne 137 nI sattA hoya. Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinanAma ane AhAraka catuSTa na hoya, te 139, 137 te 136 nI sattA gaNavI. 2397 kSAyopamika samyaktvI :-- je jIvA meAhanIyane kSaya tathA upazama karavAne yatna karatA hAya, teone kSAyeApazamika samyaktvI kahevAya che. te paNa visayAjaka ane avisayAjaka ema be prakAranA che. tene paNa aupathamika samyaktvamAM kahela sattA vicAravI. paraMtu anaMtAnubaMdhI catuSkanI sattA vinAnA AtmA mithyAtva meAhanIya uvelI nAMkhe, tyAre pUrvaadghAyu aneka jIvanI apekSAe 143. eka jIvanI apekSAe anya gatinuM AyuSya AMdhyu hoya te teone 141. teja gatinu khAMdhyu hoya tA 140 amadbhUte paNa 140. jinanAma sattAmAM na hAya, tA 143, 141 te 140 maiM badale anukrame 142, 140 ne 139, AhAraka catuSTa sattAmAM na hAya, te 143, 141 te 140 ne badale 139, 137 te 136 prakRti hAya. jinanAma ane AhAraka catuSka sattAmAM na hoya, te 143, 141, 140ne banne 138, 136 te 135 nI sattA hAya. te save vikalpe jo mizra mehanIyanI urdulanA karela hAya, te teone anaMtAnubaMdhI catuSTa, mithyAtva mAhanIya, ane mizra meAhanIya vinA aneka jIvanI apekSAe pUrve baddhAyune 142. eka jIvanI apekSAe anya gatinuM AyuSya khAMdhyuM hoya te 140 ane teja gatinuM bAMdhyu hoya te 139. addhane paNa 139. jinanAma na heAya tene anukrame 141, 139 ane 138 hAya. AhAraka catuSTa na hoya, teA anukrame 138, 136 te 135 prakRti sattAmAM hoya. AhAraka catuSka te jinanAma sattAmAM na heAya te 142, Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 398 140 ne 139 ne badale anukrame 137, 135 ne 134nI sattA heya. sAyika samyaktrI jeone anaMtAnubaMdhI cAra, ane darzana mohinIya sattAmAM na hoya, te kSAyika samyaphalhIne aneka jIvanI apekSAe pUrvabaddhAyune 141, eka jIvanI apekSAe anya gatinuM AyuSya bAMdhyuM hoya te 139. teja gatinuM AyuSya bAMdhyuM hoya te 138. abaddhane paNa 138. - jinanAma sattAmAM na hoya to 141, 139, ane 137 ne badale 14, 138 ane 136 heya. AhAraka catuSTha sattAmAM na hoya, te 141, 139 ne 138nA badale 137, 135 ne 134. jinanAma ane AhAraka catuSka sattAmAM na hoya, te 141, 139 ane 138 ne badale anukrame 136, 134 ane 133 nI sattA heya. have ApaNe gati AzrayI vicArIe. naraka gati vizeSatA-A chone, devAyu sattAmAM heya nahi. jene jinanAma sattAmAM hoya teone AhAraka catuSka hoya nahi, AhAra catuSka hoya tene jinanAma heya nahi, kSAyika samyaktva navuM na pAme, mithyAtva ane mizra mehanIya ule nahi, pUrva bhave samyakRtva mohanIya uvelatAM kALa kare, ane je pUrve narakA, bAMdhyuM hoya, te narakagatimAM AvI ulavAnI kriyA pUrI kare. tethI samyaktva mohanIya ukelanAra hoya, bAkI ulavAnI kriyAnI zarUAta na kare. upazama samyaktvI avirata samyagudaSTi guNasthAnakavALA aneka jIvanI apekSAe: pUrvabAyuvALA jIvonI apekSAe devAyu sattAmAM na hoya mATe 147. anya ekaja prakAranuM Ayu bAMdhyuM hoya, tevA aneka jIvanI apekSAe 146. aba Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 399 dvAyu vALAone 145. jinanAmanI sattA heya tevA aneka jIvanI apekSAe devAyu ane AhAraka catuSka vinA pUrvabaddhAyu vALAone 143. eka jIvanI apekSAe 142. abaddhane 141. AhAraka catuSkanI sattAvALAne pUrvabaddhAyu aneka jIvanI apekSAe jinanAma ane devAyu vinA 146. eka jIvanI apekSAe 15. abaddhane 144. jinanAma ane AhAraka catuka sattAmAM na hoya, te jinanAma, AhAraka catuSka ne devAyu e che prakRti vinA pUrvabaddhAyu aneka jIvanI apekSAe 142, eka jIvanI apekSAe 141. abaddhane 14. rapa je visaMjaka hoya nahi, kAraNa ke upazama zreNinuM upazama samyakatva jeone haya, teo upazama samya visaM- gejaka hoI zake. anya cha upazama samyapha vijaka na hoya. narakagatinA jIvone traNa karaNa karIne ja navuM upazama samyaktva thAya che, te hoya che, paraMtu zreNinuM hotuM nathI, mATe teo visa kSAyopazama samakitI avirati samyagudaSTi- A che avisaMyojaka ane visaMjaka ema be prakAranA hoya che. teonI sattA upazama sabhyatvImAM kahI gayA teja pramANe vicAravI, paraMtu khAsa vizeSatA e che ke-je cha sabhyatva mohanIya uvelatAM ahIM AvyA hoya, teone aneka jIvanI apekSAe devAyu, tiryaMcAyu, manuSpAyu, mithyAtva mehanIya ane anaMtAnubaMdhI catuSka e nava prakRti sattAmAM na hoya, kAraNa ke teone AyuSyane baMdha pitAnA AyuSyanA cha mAsa bAkI rahe tyAre thAya che. jyAre samyakatva mehanIya ukelatAM kALa karIne ahIM Avela chava thoDA ja kALamAM bhAyika samakitI thAya che. (jo ke, "kSAyopathamika samyavI, narakagatimAM samyakatva vamyA pachI ja Ave che" ema kahyuM Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 400 che. paraMtu samyakatva mehanIya uvelanAra samyagadaSTi cAre gatimAM jAya che. ema chaThA karmagraMthamAM paNa kahyuM che, tethI visaMvAdana jANu paraMtu samyakatva mehanIya Adi pravRtionI ulanA kara nAra kSAyika samyakatvanI taiyArI kare che tenI apekSAe, tene kSAyika paNa kahevAya mATe visaMvAda na jANu.) tethI samyaktva mehanIya uvelatA evA nArakIne sarva jIvanI apekSAe 139 nI sattA heya. eka jIvanI apekSAe jinanAmanI sattAvALAne AhAraka catuSka vinA 135, AhAraka catuSkanI sattAvALAne jinanAma vinA 138nI sattA hoya, paraMtu jinanAma ane AhAraka catuSkanI sattA na hoya tevA jIne 134nI sattA heya. kSAyika samyaktvI: nArakI avirata samyagadaSTa A jIvone darzana saptaka satAmAM hoya ja nahi, tathA cothA guNasthAnakathI kadI patita na thatA hovAthI manuSpAyuSyaja bAMdhe, mATe bAkInAM traNa na hoya, eTale nava prakRti vinA aneka jIvanI apekSAe pUrvabaddhAyuvALAone 139nI sattA. abaddhane 138. jinanAmanI sattA rahita jIvone pUrva baddhAyu hoya, te AhAraka catuSka vinA pUrvabaddhAyune 13pa. abaddhAyune 134. jinanAma ane AhArazcatuSka na hoya. te pUrvabaddhAyune 134. abaddhane 133. tiyacagati- A jIvone jinanAmanI sattA hatI ja nathI. tethI upazama samyaktvIne aneka jIvanI apekSAe pUrvabaddhAyuSyane 147. anya gatinA AyuSyanA baMdhakane eka jIvanI apekSAe 145. abaddhane Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tathA tejagatinA baMdhakane 144. AhArakayataSkanI sattA na hoya tene 147, 145 ne 144 ne badale 143, 141 ne 14. tathA, ahIM avisaMjika ane visaMjaka evA be prakAra hetA nathI, kAraNa ke-pahele guNasthAnake traNa karaNa karIne je upazama samyakatva prApta kare che. te samyaktva teone hoya che, paraMtu zreNInuM samyapha va hetuM nathI. kSApazamika samyakatvI tiya ane pUrvabaddhAyu aneka jIvanI apekSAe 147. eka jIvane anya gatinuM AyuSya bAMdhyuM hoya te 145. teja gatinuM bAMdhyuM hoya tene, tathA abaddhane 144. AhAraka catuba sattAmAM na hoya, te 147, 145, ne 144 ne badale 143, 141 ne 140 hoya. uparanI sattA avisaMjakane te 147, 145, 148, 143, 141, 140 ne badale 143 14 140, 139, 137 ne 136 nI sattA hoya. tathA mithyAtva ane mizra mehanIya sattAmAM na hoya te jinanAma, anaMtAnubaMdhI catuSka, mithyAtva mehanIya mizramehanIya, devAyu manuSpAyune narakAyu e daza vinA 138. AhAraka catuSka sattAmAM na hoya te 134. kSAyika samItine- upara batAvela 128 prakRtimAMthI samyakatva mehanIya vinA abaddhAyane 137 rahe. tathA AyuSya bAMdhanArane 138, teo avazya devAyuSa ja bAMdhe, tathA AhAraka catuSkanI sattA vinAne hoya te 148 ane 137 ne badale 134 ane 133 nI satA haoNya. manuSyagatiH avirati samyagadaSTi; ' upazama samyaphavIne prAraMbhamAM batAvela sattA pramANe hoya Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 402 paraMtu tyAM abaddhane 148 nI sattA aneka avanI apekSAe kahI che, te cAreya gatinI apekSAe che. paraMtu ahIM te manuSyagatinI apekSAe vicAravAnuM che, tethI 14pa nI sattA hoya. A rIte kSApazamika ne kSAyikamAM paNa vizeSatA vicAravI. anya savamAM te pramANe sattA ghaTAvavI. devagati- | sarva narakagati pramANe. paraMtu ahIM vijakanI apekSAe 142, 141, 147, 139 ane 138, ema kula 5 sattAsthAne vadhAre hoya. A rIte caturtha guNasthAnake 133, 134, 135 136, 137, 138, 138, 147, 141, 143, 143, 148, 145, 146, 147, 148 e soLa sattAvikalpa vicAravA. pa. dezavirati guNasthAnaka- cothA guNasthAna pramANe ja soLeya sattAsthAnaka che. paraMtu vizeSatA e che ke-A guNasthAnake tiryaMcagati ane manuSyagatinA cha ja AvI zake, tethI jayAM jayAM abaddhAyunA prasaMgamAM sattA ghaTAvatAM, cAreya sattAmAM gaNyAM hoya tyAM tyAM tiya AyuSya ane manuSyA, e be ja AyuSya gaNavAM. dAkhalA tarIke-avirati pUrvabaddha upazama athavA kSApazamika avijakane aneka jIvanI apekSAe 148 prakRti sattAmAM gaNAya. paraMtu tene badale A gurusthAnake narakagati ane devagati nahi hovAthI tenA be AyuSya na hoya, mATe 146, kSAyikamAM tiryaMcA, paNa na hoya, mATe 138. 1. tiya gati cethA guNasthAnaka pramANe ja A cha kSAyopathamika samya Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 403 dRiSTa hAya che, paraMtu tene-mithyAtva mehanIya ane mizra mAhanIyanA kSaya karIne je jIvA Avela hAya tene je sattA ghaTAvI hAya che, te A gurusthAnake hAtI nathI. kAraNa ke-tevA jIve asaMkhyAta vanA AyuSyavALA tiya cAmAM utpanna thAya che. ane te te pAMcamuM gurusthAnaka pAmatA ja nathI. kSAyika samaDhIta paNa tene ja hoya che. mATe kSAyikanI sattA ahIM na vicAravI. mAtra, ahIM to upama tathA kSAyeApazami, avi- sayeAjaka ane visa yAjaka pUratI sattA vicAravI. huM, pramatta sathata guNasthAnaka ahIM paNa 148, 147, 146, 145, 144, 143, 142, 141, 140, 139, 138, 137, 136, 135, 134 te 133 e soLa sattAsthAnaka hAI zake. vaLI A guNasthAnaka manuSyate ja hoya, tethI jyAM jyAM amad AzrayI aneka vanI apekSA e 148 nI sattA kahI hoya, tyAM tyAM 145 nI .samajavI, kAraNa ke, A guNasthAne manuSya ja hoya che. anya sava" sattAsthAne avirati gurusthAne batAvela sattA pramANe vicAravuM. 7. apramatta guNasthAnaka ahIM chaThThI guNasthAnaka pramANe 148, 147, 146, 145, 144, 143, 142, 141, 140, 139, 138, 137, 13, 135, 134 te 133 ema sALa sattAsthAnaka hAya. 8. apUva karaNa guNasthAnaka-- manuSya, tiya ca ane narakAyunA baMdhavALA tathA kSAyeApami samakItI jIve A guNusthAnake hAya ja nahi. ahIM sAmAnya rIte traNa prakAre sattA vicAravAnI che. 1. upazama samyakUvI. upazama zreNIvALA jIvA. Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 2. sAyika samyaphUlIH upazamazreNIvALA jIvo. 3. kSAyika samyakatvI : kSapakazreNIvALA che. 1. upazama samyakatvI upazama zreNivALA. - A cha zreNIthI patita, tathA zreNI mAMDanAra, ema be prakAranA hoya che, paraMtu teonI sattAmAM kaMI vizeSatA nathI. tathA avisAjaka, ane visAjaka, ema be prakAranA che. avisaMyojaka : aneka jIvanI apekSAe pUrvabAyu vALAone pUrve bAMdhela dezayu tathA udayamAna manuSpAyu sivAya bAkInAM be AyuSya vinA 14. eka jIvanI apekSAe abaddha saddabhAva (vidyamAna) sattAe 145, ane saMbhava (je AyuSya bAMdhavAno saMbhava hoya, te AyuSya sahita) sattAo aneka chavanI apekSAe anya gatinuM AyuSya bAMdhyuM hoya te 146. teja gatinuM bAMdhyuM hoya te 145 nI nittA heya. temAMya, je cha jinanAmanI sattA vinAnA hoya temane 148, 146 ne 145 ne badale anukrame 147, 145, ane 144 nI hoya. AhAraka catunI sattA na hoya tene 148, 146 ne 145 ne badale anukrame 144, 142 ne 141 nI sattA hoya. jinanAma ane AhAraka catuSkanI sattA na hoya, teone 148, 146 ne 145 ne badale 143, 141 ne 140 nI sattA hoya. visayojaka : uparanI rIte ja sattA vicAravI. paraMtu anaMtAnubaMdhIya cAra darekamAM ochI karavI, eTale jayAM 148, 147, 146, 145, 144, 143, 143, 141, ane 140 hoya, tene badale anukrame Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 144, 143, 142, 141, 140, 139, 138, 137 ane 136 nI sattA kahevI. zreNithI paDatA jIvAne paNa 2. kSAyika samakitI: upazama zreNIvALA A rIte ja sattA vicArathI. aneka javAnI apekSAe pUrva baddhAyuvALA jIvAne darzana sasa, ane tiya"cAyu tathA narakAyu vinA 139 sattAmAM hAya. amRddhane 138. ahI` AyuSyanA baMdhanA sabhava hAya ja nahi. kSAyika samakita pAmyA pahelAM addAyu hoya, ane kSAyika sAva pAme, te teja bhave mekSa pAme. mATe saMbhava sattA hoya nahi. jinanAma sattAmAM na hAya, tene uparanI mAphaka 139 ane 138 ne badale 138 ane 13nI sattA hAya. AhAraka catuSTha sattAmAM na heAya. teone 139 te 138 nA badale 135 ne 134 hAya, jinanAma ane AhAraka catuSTa sattAmAM na hAya teAne 139 ne 138nA badale 134 ne 133, sAyika samakitI kSepaka zreNivALA: A jIve addhAyuvALA ja DrAya che. tethI darzanasaptaka ane deva, ti``ca tathA narakAyu ema kula dardI prakRti vinA teone 138 prakRtinI sattA hAya. je jIvA jinanAmanI sattA rahita hAya, tene 137 prakRti hAya. je jIveAne AhAraka catuSTa sattAmAM na hoya, tene 134 prakRti hAya. Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : " : . . 406 - tathA jinanAma ane AhAraka catuSkarI sattA vinAnA jIvane 133 prakRti sattAmAM hoya. e rIte AThamA guNasthAnake 148, 147, 146, 145, 144, 143, 143, 141, 147, 139, 138, 137, 136, 135, 134, 133 e seLa vikalpa hoya che. 90 anivRtti bAdara saMparAya guNasthAnaka : upazama zreNI mATe upazama tathA kSAyika samakitI sane pUrva darzAvela 148, 147, 146, 145, 148, 143 142, 14. 140, 139, 138, 137, 136, 135, 134, tathA 133 e soLa pUrvokta rItie ja heya che. kSapakazreNI karanAra kSAyikane paNa pUrvokta rItie ja 138, 137, 134 ane 133 ema cAra sattAsthAnaka hoya. paraMtu apratyAkhyAnIya catuSka ane pratyAkhyAnIya catuSka e ATha prakRti nA kSaye pUrvokta cAra vikalpone badale anukrame 130, 128, 126 ane 125 nI sattA hoya temAMthI 1 sthAvara, 2 sUma, 3 tiryaMcagati, 4 ticAnupUvara, 5 narakagati, 6 narakAnupUrvI, 7 Atapa, 8 udyota, 9 nidrAnidrA, 10 pracalApracalA, 11 thINuddhi, 12 ekendriya, 13 beIndriya, 14 Indriya, 15 caurindriya, tathA 16 sAdhAraNa ema 16 prakRtinA kSaye anukrame 114, 113, 110 ane 109 prakRti sattAmAM rahe. tyArabAda, sAmAnyataH napuMsakavedanA kSaye uparanA sattAsthA- nane badale anukrame 113, 12, 109, ane 108 prakRti sattAmAM rahe, temAMthI strIvedanA kSaye 112, 111, 108 ane 107 prakRti sattAmAM rahe, temAMthI hAsya, rati arati, zeka, bhaya ane juguptA e cha prakRtinA kSaye 106, 105, 12, ane 101 rahe. tyAra Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 407 bAda puSavedanA kSaye 105, 104, 101 ane 100 prakRtinAM sattAsthAna rahe. have, prasthApakanI apekSAe vicArIe - napuMsakavedI zreNI mAMDanAra :* strIveda tathA napuMsaka vedane tathA puruSaveda ane hAsyAdi SaTukane samakALe kSaya kare, te napuMsaka vedanA kSayeja 113, 112 109 ane 108 prakRtinAM sattAsthAnako hoya. hAsyAdiSakane kSaya thatAM 101, 105, 12 ane 101 prakRtivALA sattAvika na saMbhave. anya sthAne thatAM 113 vigere vikalpa saMbhave. paraMtu 106nuM sattAsthAnaka anya kaI prasaMge napuMsakadI kSapakazreNI mAMDanArane hoya ja nahi. mATe te vikalpa che teone sarvathA vaja. sIdI zreNI mAMDanAra- purUSada ane hAsyAdiSaTrakane samakALe kSaya kare che, tethI te prasaMge thatAM je 106, 15, 102 ane 101 prakRtinA cAra vikalpa, na saMbhave. 106 ne vikalpa pUrvokta rItie ja na saMbhave, paraMtu anya vikalpa to anya sthAne thatA hovAthI anya prasaMge saMbhavI zake. puruSavedI zreNI mAMDanAra- upara pramANe ja sattAsthAna hoya. uparanI vAta prAsaMgika kahI. have ApaNe AgaLa vicArIe. ApaNe vicArI gayA ke-puruSavedanA kSaye 105, 104, 101 ane 100 prakRtinA cAra vikalpa rahe, temAMthI saMjvalana krodhanA kSaye 104, 103, 100 ane 99 prakRti nA cAra vikalpa rahe, temAMthI saMjavalana mAnanA kSaye 103, 12, la8 ane 98 e cAra vikalpa rahe, tyAra bAda mAyAnA kSayathI dazamAM guNasthAnakanI zarUAta thAya che. Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 408 e pramANe saMpakane 98, 99, 10, 101, 12, 17, 104, 15, 106, 17, 108, 19, 10, 111, 112, 113, 114, 125, 126, 129, 130, 133, 134, 137 ane 138, ema kula pacIza sattAsthAna heya. tathA anivRti guNasthAne upara kahelAM (23) 98 thI 134, tathA 135, 136, 137, 138, 138, 147, 141, 143, 147, 144, 145, 146, 147, 148 ema sADatrIza sattAsthAne saMbhave che. 10. sUmasaM5rAya guNasthAnaka. A guNasthAnake upazama zreNIvALAne, uparanA guNasthAnakamAM kahela 133 thI 148, ema 16 sattAsthAnaka hoya, kSapakazreNIvALane navamAnA aMte mAyA kSaya thavAthI jinanAma ane AhAraka catuSpanI sattAvaMtane 12, jinanAmanI sattA na hoya tene 101. AhAraka catuSka vinA jinanAmanI sattAvaMtane 98 ane jinanAma tathA AhAraka catuSka paNa sattAmAM na hoya, teone 97 nI sattA heya. A guNarathAnakanA aMtamAM saMjavalana lebhane paNa kSaya thAya che. tyAre bAramA guNasthAnakanI zarUAta thAya che. A pramANe dazamA guNasthAnake 97, 98, 101, 102, ane 133 thI 148 sudhInAM, ema kula 20 sattAsthAnaka hoya. kSa koNI karato jIva sIdhe bArame ja jAya. 11. upazAMtamoha guNasthAnaka. A guNasthAnake paNa 133 thI 148 parvatanA soLa sattA vikalpa hoya, ahIM Avele jIva avazya patana pAme che. 12. kSINameha vItarAga guNasthAnaka dazamAnA aMte saMjvalana lebhane kSaya thavAthI anukrame, 101, 100, 97 ane 96 prakRtivALA cAra vikalpa hoya. Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 409 tathA dicarima samaye nidrA ane pracalAne kSaya thavAthI anukame 99, 98, 95 ane 94 prakRtivALA cAra vikalpa hoya. tyArapachI, bAramAnA aMte cakSu, acakSu, avadhi ane kevala, e cAra darzanAvaraNIya, mati, zrata, avadhi, mana:paryava ane kevala e pAMca jJAnAvaraNIya, ghana, lAbha, bhaga, upabhoga ane vaya e pAMca aMtarAya, kula 14 prakRtinA kSaye teramAM guNasthAnakanI zarUAta thAya che. e pramANe bArame guNasthAnake 94, 5, 6, 7, 98, 99, 100 ne 101 e ATha vikalpa hoya che. 13. sogi guNasthAnaka bAramA guNasthAnakanA aMtamAM cauda prakRtinA kSayanI pUrve je 94, 5, 98, ane 99 e cAra vikalpa hatA, temAMthI cauda prakRtine kSaya thavAthI terame guNasthAnake uparanA cAra vikalpane badale 80, 81, 84 ane 85 e cAra vikalpavALA sattAsthAnaka hoya che. eTaluM khAsa dhyAnamAM rAkhavuM ke jeone AhAraka catuSka ane jinanAmanI sattA che, teone 85 nI sattA hoya. jeone jinanAmanI sattA na hoya, teone 84 nI sattA hoya, jeone AhAraka catuSkanI sattA na hoya teone 81 nI sattA hoya ane ene jinanAma ane AhAraka catuSkanI sattA na hoya teone 80 nI sattA heya. e rIte A guNasthAnake 80, 81, 84 ane 85 e cAra vikalpa hoya che. 14 agi guNasthAnaka A guNasthAnanA dicarima samaya sudhI pUrvokata rIte ja 80, 81, 84 ane 85 prakRtinAM cAra sattAsthAne hoya che. tyAra bAda jeone 85 nuM sattAsthAna hoya teone, 1 devagati 2 devAnupUrvI, 3 zubha ne 4 azubha vihAgati, be gaMdha 6 ATha Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 410 sparza. 14, pAMca varNa. 19, pAMca rasa. 24, pAMca zarIra. 29 pAMca baMdhana. 34 pAMca saMdhAtana. 39, nirmANa. 40, cha saMdhayaNa 46, asthira 47. azubha 48. dubhaga 49, duHsvara 50, anAdeya, 51, ayaza para. cha saMsthAna 58agurulaghu catuSka 62. aparyApta 63. sAtavedanIya athavA asAtA vedanIya 64. pratyeka 65. sthira 66. zubha che. audArika, vaikriya ane AhAraka aMge pAMga 0. susvara , ane nIcagotra A 72 prakRtinA kSaye 13 prakRti rahe. anya mata-manuSyAnupUva sahita 73 nA kSaye 12 prakRti rahe. jeone jinanAma sattAmAM na hoya, teone 72 nA kSaye 12 anya mata-manuSyAnupUrvI sahita 73 nA kSaye 11 prakRti, sattAmAM rahe. e pramANe svamate-12, ne 13 prakRtinuM sattAsthAna. ane anya mata-11 ne 12 prakRtinuM sattAsthAna hoya che. tathA AhAraka catuSka sattAmAM na hoya, teone 68 prakRtine kSaya thAya che. kAraNa ke uparanI 72 prakRti AhAraka catuSka sahita thAya che, ane AhAraka catuSka te A jIvone sattAmAM ja nathI. mATe 68 ne kSaya thAya che, eTale manuSyagati, paMcendriya jAti, trAsa, bAdara, paryApta, subhaga, Aya ne yaza, jinanAma, uccagotra, manudhyAyu, ane manuSayAnupUvI e 13 prakRti rahe. anya mata-manuSyAnupUvI vinA 12 prakRti rahe ane jeone jinanAma ane AhAraka catuSka sattAmAM na hoya teone paNa 68 prakRtine kSaya thAya che. paraMtu jinanAma vinA, prakRti 12 rahe che. ane anya mata-manuSyAnupUrvI vinA 11 prakRti rahe che. Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e pramANe svamate-12, 13 prakRtinuM sattAsthAna ane anya mate-11 ne 12 nuM tathA 80, 81, 84, ne 85 e cha sattAsthAne 14 mA guNasthAnake heya che. tyArabAda carama samaye bAkI rahelI sava prakRtine kSaya karI anAdisaMbaMdhavALA kAmaNa zarIrane cheDI janmamaraNathI mukta thavA rUpa nivRtti nagaramAM sAdi anaMtakALa vAsa kare che. e pramANe 11 ne 12 athavA 12 ne 13 ema be sattAsthAna ane 80, 81, 84, 85, 94, 95, 96, 97, 98, 99, 100, 101, 102, 103, 104, 105, 106, 107, 108, 19, 110, 111, 112, 113, 114, 125, 126, 127, 129, 130, 131, 133, 134, 135, 136, 137, 138, 139, 140, 141, 143, 143, 148, 145, 146, 147, 148 e pramANe kula 49 sattAsthAne che.X * A nibaMdhamAM matAMtare TAMkavAmAM AvelA nathI, temaja abhyAsI vidyAthIe taiyAra karela hovAthI temAMthI alanAo viziSTa abhyAsIo sUcave, te pramANe sudhArIne samajAvI A vidyArthI-zivAlAla saubhAgyacaMda chaDIAraDAnA rahIza hatA. chaThTho karma graMtha pUre karI paMcatva pAmela che. je jIvyA hatA te krama graMthanA samartha vidvAna thavAnI cokkasa AzA hatI. Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhArmika pustakonI yAdI sAmAyika caityavaMdanA 00-60 tatvArtha bhUmikA 2-50 be prati. mULa (guja.) 2-00 AnaMdadhana covIzI sAthe kaccha be prati. hindI dravyaguNa paryAyane rAsa 1be prati. sAthe 500 jinaguNu pAvalI 5-50 samakita 67 bela sajajhAya 0-75 | paMca prati mULa (guja) 6-0 Atmahitakara AdhyAtmika paMca prati. hindI 7-00 vastu saMgraha 1-00 paMca prati. sAthe 15-00 apakSa anaMtakAya jIva vicAra sAthe 5-00 vicAra hindI 7-00 navatatva sAthe abhakSya anaMtAya 8-0* vicAra gujarAtI daMDaka-ladhusaMgrahaNI chapAya che. samAsa subodhikA 4-00 bhASyatrayama sAthe 11-00 siddhahema rahasyavRtti 6-00 kamegnanya bhA.1 (1-2) 9-00 cha kamaranya sAthe 5 , bhA.raje(ja) 8-00 prazamarati 2-25 , bhA.3 (pa-6) 9-10 pahelI copaDI 2-00 tasvAthadhiMgama sUtra 17-00 dharmopadeza tattvajJAna - 25 (munizrI rAjazekharavi. ma.) mukitake patha para 1-00 6-00 0 0 grAhakone sUcanA :- (1) pustake agAuthI nANAM maLyA pachI ke vI. pI. thI mokalI zakAya che. (2) pisTeja pekIMga vagere kharca alaga samajavAnuM che. - prAptisthAna :zrI jaina zreyaskara maMDaLa zrI jaina zreyakara maMDaLa mahesANuM (u. gujarAta) pAlItANA (saurASTra) Pin : 384001. Pin : 364270 Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttamA - sAdhanA A saMto uttama jaina vidvAno, adhyApako taiyAra karI ane uttama jana dhAmika sAhitya prakAzita karI bhavya AtmAone zrI vItarAga dhamanI abhi - mukha rAkhI pAramAthi ka janake cANa sAdhe che. mAM thI zrImadda yazovijayajI jaina saMskRta pAThazALA ane zrI jaina zreyaskara maDaLa, mahesANA. Private Personal only " ww.jarselibrar org