Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ (dazAzrutaskaMdhasya-aSTama-adhyayanam) zrI kalpasUtram namo namo nimmaladaMsaNassa pUjya zrIAnaMda-kSamA-lalita-suzIla-sudharmasAgara gurubhyo namaH "kalpasUtra" mUlaM evaM [subodhikAkhya]-vRtti: [vinayavijayajI racitA subodhikA-vRttiH] [Adya saMpAdaka: - pUjya AgamoddhAraka AcAryadeva zrI AnaMdasAgara sUrIzvarajI ma. sA. ] (kiJcit vaiziSThyaM samarpitena saha) puna: saMkalanakartA- muni dIparatnasAgara (M.Com., M.Ed., Ph.D., zrutamaharSi) 28/07/2017, zukravAra, 2073 zrAvaNa zukla 5 jain_e_library's Net Publications muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti::
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [-] gAthA II-II dIpa anukrama [-] Jan Education intemationss dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRtti:) .......... vyAkhyAna [-] mUlaM [-] / gAthA [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: AARRRRRRRRAF zreSThi- devacanda lAlabhAI jainapustakoddhAre granthAGkaH 61. zrutakevalizrIbhadrabAhupraNItaM zrIkalpasUtram ( dazAzrutaskandhASTamAdhyayanam) lokaprakAzanayakarNikAdigranthasaughasUtradhAra zrIvinayavijayopAdhyAyaviracitaM subodhikAkhyavRttiyutam / mudrayitA-saurASTrAntargata jAmanagaravAstavyazreSThidhArazI bhAisuputralakSmIcandrasmRtaye asthimiJjAzAsanaraktapopaTa bhAi nAmaka suputrayutazreSThidhArazI bhAinAmadheyazrAddhavaryavihitadravya sAhAyyena zAha jIvanacanda sAkaracanda jhaverI asya kozasyaikaH kAryavAhakaH / idaM pustakaM mohamayyAM nirNayasAgara yantrAlaye rAmacaMdra yesU zeDagedvArA kolabhATa vIdhyAM mudritam.. paNyam 2-0-0 pratayaH 1000 vIrasaMvat 2449. *** kalpasUtra-subodhikA-vRtteH mUla saMpAdakena saMkalita: mukhapRSTha: For Pride & Personal Use O ~2~ vikrama saMvat 1909. krAiTa san 1923. www.janbary.org
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUlAMkA: 228 + 7 + 64 mUlAMka: viSaya: isa prakAzana kI bhUmikA dvitiyasaMskaraNa bhUmikA | senapraznAMtargat kalpasUtra| upayukta praznottarANi kalpasUtra bRhat anukrama zailAnAnarezasya pramANapatra pRSThAMka: 004 005 whh 011 016 kalpasUtrasya (laghu) viSayAnukrama mUlAMka: 001015 (1) prathamam 015-036 | (2) dvitiyam | 037-067 | (3) tRtIyam 068-096 | (4) caturtham 097-116 | (5) paMcamam vyAkhyAnaM pRSThAMka 019 061 105 145 173 ~3~ dIpa - kramAMkA: 311 mUlAMka: 117- 148 (6) SaSTham 149-228 (7) saptamam 001007 (8) aSTamama 001-064 (9) navamam ** prazastiH muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRttiH: atra mayA saMkSipta-viSayAnukramaH nirdiSTaH | asya bRhat viSayAnukramaH mUla saMpAdakena racitaH. agre ekAdazAt pRSThAt paMcadaza- pRSTha: (11-15) paryaMta vartate | vyAkhyAna pRSThAMka: 211 271 334 361 407
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ [kalpasUtra- mUlaM evaM vRtti:] isa prakAzana kI vikAsa-gAthA yaha prata sabase pahale kalpasUtra' ke nAmase sana 1923 (vikrama saMvata 1979) meM devacandra lAlabhAI jaina pustakoddhAra saMsthA dvArA prakAzita huI, isa ke saMpAdaka-mahodaya the pUjyapAda AgamoddhAraka AcAryadeva zrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI (sAgarAnaMdasUrijI) mahArAja sAheba | kalpasUtra ke mUla ko "bArasAsUtra" bhI kahete hai, 1215 zloka pramANa kalpa-(bArasA)-sUtra ke alaga se bhI bahota prakAzana hue hai, pUjya zrI sAgarAnaMdasUrIzvarajI saMpAdita 'kalpa(bArasA)sUtra' hamane bhI 'savRttika-Agama-suttANi' zrenI ke 40 ve bhAgame chapavAyA hai | kalpasUtra para dusarI bhI TIkAe hai, eka cUrNi bhI hamane dekhI hai, magara vyavahArame vinayavijayajI racitA ye TIkA jyAdA prasiddha hone se usa kA prakAzana karavA rahe hai| * hamArA ye prayAsa kyoM?* Agama kI sevA karane ke hameM to bahota avasara mile, 45-Agama saTIka bhI hamane 30 bhAgome 12500 se jyAdA pRSThomeM prakAzita karavAe hai, kintu logo kI pUjyazrI sAgarAnaMdasUrIzvarajI ke prati zraddhA tathA prata svarupa prAcIna prathA kA Adara dekhakara hamane isI prata ko skena karavAI, usake bAda eka speziyala phorameTa banavAyA, jisame bIcame pUjyazrI saMpAdita prata jyoM kI tyoM rakha dI, Upara zIrSasthAname Agama kA nAma, phira sUtra Adi ke naMbara likha die, tA~ki par3hanevAle ko pratyeka peja para kaunasA sUtra Adi cala rahe hai usakA saralatAse jJAna ho zake | bAyIM tarapha Agama kA krama aura isI prata kA sUtrakrama diyA hai, usake sAtha vahA~ 'dIpa anukrama' bhI diyA hai, jisase hamAre prAkRta, saMskRta, hiMdI gujarAtI, iMgliza Adi sabhI Agama prakAzanomeM praveza kara zake | hamAre anukrama to pratyeka prakAzanomeM eka sAmAna aura kramazaH Age bar3hate hue hI hai, isIlie sirpha krama naMbara die hai, magara prata meM gAthA aura sUtroM ke naMbara alaga-alaga hone se hamane jahAM sUtra hai vahA~ kauMsa die hai aura jahAM gAthA hai vahA~ ||-|| aisI do lAina khIMcI yA 'gAthA' zabda likhA hai| hara pRSTha ke nIce viziSTha phUTanoTa dI hai| abhI to ye jain_e_library.org kA 'iMTaraneTa pablikezana' hai, kyoMki vizvabharameM aneka logo taka pahu~cane kA yahIM sarala, sastA aura Adhunika rAstA hai, Age jAkara Isiko madraNa karavAne kI hamArI manISA hai| ..... muni dIparatnasAgara.
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) .......... vyAkhyAna H] .......... mUlaM -1 / gAthA [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: satrAka gAthA ||| liTalaTaradesernetdeseseseeta zrIkalpasUtrasya bhUmikA |(dvitiiysNskrnne) mona upAdIyatAM bhoH zubhavadbhirbhavadbhiranUnamahimamidamAviSkriyamANaM zrIkalpasUtra, praNetAro'sya zrutakevalino bhadrabAhuvAminaH aSThamAdhyayanatA dazAbhutaskandhasya paJcadinyA vAcyamAnatA sasamAdhAnAni vivAdasthAnAni garbhApahArasya kalyANakatvAnaucitI zrIvIrajinasyetivRtta | tasya rAjakumAratA AdinAthaprabhorlekhAdidarzanamupakArAya zrIjambUskhAmyAdimahApuruSacaritradamparya prastutAyA vyAkhyAyA mudraNe heturityAdi | pratipAditaM prathamAvRttau dvIpaSaDnandendu (1967) pramitAbdahAyanodbhAvitAvAmiti tata evAvalokanIyaM, sA hyAvRttiH prastutasAhityo-IN dvArakozAta sadayeNApi vivA'bhUta , iyaM lAvRttiH saurASTradezIyanUtananagarAparAbhidhAnajAmanagaravAstavyasya dharmaMkatAnasya jainazAsanasudhApAnahRdayapAvanasyApratimaudAryaguNajuSaH zAsanahitakaraNaikavaddhalakSasya prabhUtasahasragambhavyayenAmeyamahimmi zrIsiddhakSetrAparAmidhAnapAdaliptanagare caturmAsyupadhAnodvAhanAdikAriNaH zrImatAM selANAdhipAnA jIvadayApaTTakakAriNAM guNairanurajitamanaskatayA selANApuryA zrIdilIpasiMhAbhi-IK dhAnanarendranAmAGkitapauSadhazAlAvidhAyakavarasya zreSThipopaTabhAiityAkhyasuputreNa putrIbhavata: zrIdhArAsiMhazreSThino devarAjApatyasya sAhAyyena tattanujalakSmIcandrasya smRtyartha mudritA, anena hi zreSThinA prAk mohamagyA sAhityoddhArasamitaye dattA dummAH paraHsahasrAH, paraM saMcAlakAnAM zAsanapArataNyAnaGgIkArAt vizIrNA''mUlacUlaMsA, tataste TrammA vitIrNatvAdagRhRtA dattvA'smabhyaM mudrApiteyaM, tasyAnanuguNarajitamanaskatayA-8 dIpa anukrama ... atra pUjya AnaMdasAgarasUrIzvareNa likhitA: subodhikA-vRtte: bhUmikA vartate ~5~
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [-] gAthA II-II dIpa anukrama [-] kalpa. subo // 2 // dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRtti:) .......... vyAkhyAna [-] mUlaM [-] / gAthA [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: 'smAbhirapi vihitametat kArya, yadyapi teSAmabhUdicchA sarvAsAM pratInAM prAbhRtIkaraNe paraM saukaryAbhAvaM nirIkSya samAlokya cAnekeSAM bhavyAtmanAM tathAvidhaniSkrayarahite pustakagrahaNe saMkocaM vibhAvya cAsmadIyakozavyavasthAsausthyaM paraH zataM pratInAM datvA prAbhRtAya zeSA ardhamUlyena sthApitAH, taiH AgatadrammaiH punarmudrayiSyanti nUtanaM pustakarana mityAzAsmahe zreSThidevacandralAla bhAi jaina pustakoddhArAdhyakSAH / Jan Education Intematon lekhakA:-AmadA udanvadantAH rakhapurvI mAlave 1980 ( gUjarAtI saMvat 1979) zravaNa lekAdazyAm / sadA jagajjIvahitoDurANAM, jinAdhipAnAM sthavirottamAnAm / caritrapakhaM vivRtaM munInAM vRttaM ca dRSTvA na kasya harSaH 1 // 1 // For Pride & Personal Use Only ~6~ bhUmikA. // 2 // jantaly.ag
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka H gAthA II-II dIpa anukrama [-] 2 dazAzrutaskaMdha adhyayanaM 8 "kalpasUtra" (mUlaM + vRttiH ) vyAkhyAna [-] mUlaM [-] / gAthA [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: senapraznAntargatAni kalpasUtropayogIni prabhottarANi pAThakasaukaryAya atrorUiyante, atra AdyabhAge yo'GkaH so'tratyavAcyasUtrAGkaH paGkerantye eka ullAsasatko 'nyastu praznottarasatkaH Jan Education Intemations senaprAntargatAni kalpasUtrAdyupayuktAni prakSottarANi. 147 marudevyadhyayanaM ( pahANaM nAmajjhavaNaM ) vimAvayan- prarUpayannityarthaH 111 sAMvatsArika dAnAt pUrve paJcAdvA lokAntikakRtA dIkSAvijJaptiH 111 saptAdhikasamavAdInAM lokAntikAnAM pratyekaM catuH sahasra sAmAnikAdiH parivAraH, sarveSAM bhavasthitirlokAntikavaditi 1-20 8-48 1-55 - stha. gA. 14 deviDDigaNaM narmasAmiti pAdopalakSitA gAthA zrIdevarvigaNiziSyakRtA sva. sthavirAvalyAM vajrasenasUriziSyANAM candrAdInAmalivanamatra vAcanAbhedena 19 aSTazatasaMrUpAntargatatayA siddho'pi zrIvRSabhadevo nAnanta kAlapatitaH sarveSAmapi jinAnAM yathoktabhavasaMrUpAyA evArvAk prathamasamyaktvalAbhAt For File & Fersonal Use Only ~7~ 42 pacairupalakSitaM saraH padmasara na tu tannAmakaM kiJcit dvIpAntare saro'sti *** atra kalpasUtra- upayukta katipayAni sena praznottarANi nirdiSTAni | 1-56 1-79 1-107 1-108 www.janbrary.org
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........... vyAkhyAna .......... mUlaM [1] / gAthA [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: senapraznA satrAka kalpa.subo. // 3 // gAthA II-11 2-34 stha. AgamavyavahArimiH saMbhUtisUribhiranujJAnAt zrIsthUla- nikatrAyastriMzAGgarakSakapArSadyAnIkAdhipaprakIrNakAnAmekaikA, bhadrANAM zayyAtA api kozAyA gRhe piNDAdigrahaNamiti 1-109 | catvAro lokapAlAnAmiti 62-132-10-12-4-4 14 indravimAnebhyaH sAmAnikAnAM trAyastriMzAnAM ca 8-8-1-1-1-1-1-1-4250 2-30 pRthak pRthak vimAnAni 1-115 sA. 27 vinA kAraNaM saMkhaNDyo sAdhubhirna viharaNaM, triMzatA catvAriMzatA vA janaizca saMkhaDI, sAdharmikavAtsa| 31 jinAnA pUrvadevAdibhavasadRzo'vadhiriti na sarva lyamapi saMkhaDI jinAnA sa samAnaH 1-127 111 lokAntikA ekAvatAriNa eveti niyamAbhAvaH 2-52 99 SaSTilakSAdhikakoTImitAH kalazA evaM pratyekamaSTa 947 zrIvIrakhAyudvAsaptatinapaimAnaM yat tamyUnAdhikamAvArAH sahasreNAbhiSekAt aSTasahasrI, kanakamayAvibhedenA | sAnAmavivakSaNAt , Ayuzca garbhAt 82-64 TadhA kalazAH iti catuHSaSTisahasrI kalazAnA,sArdhadvizate- stha.gaNabhRtAM vAcanAbhedo'pi parasparaM, tena cAsaMbhogikanAbhiSekeNa guNanAd yathoktasaMkhyA, abhiSekasaMkhyA tveva vasaMbhAvanApi mithaH 2-89 | ajyotiSkANAM dvASaSTerindrANAM dvASaSTiH, dvAtriMzadadhikazata- 129 anyabharateSu sarveSvaravateSu ca bhasmagrahakumatabAhulyAvira-93 sUryacandrANAM tAvantaH,dakSiNottarAsurezendrANInAM duza,navAnAM 19 etAni anyAni vA''zcaryANi dazasu kSetreSu, paraM nAgAdInAmapramahiSINAM dvAdaza, vyantarANoM jyotiSkANAM dazasaMkhyA niyamaH ca catvArazcatvAraH,saudharmezAnendrAmamahiSINAmaSTASTa,sAmA 19 zrIvIraH siMhabhavAnantaraM bhrAntA cakkI jAta iti uTarasTAraTakAkara dIpa anukrama | // 3 // SANEducationine e ~8~
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka H gAthA II-II dIpa anukrama H [-] dazAzrutaskaMdha adhyayanaM 8 "kalpasUtra" (mUlaM + vRttiH ) vyAkhyAna [-] mUlaM [-] / gAthA [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: surAdibhavo madhye jJAtavyaH 211 prathamavIrthaMkRtA saha dIkSAgrAhakAH svAmivat dIkSApAThoccAraM karoti, anyaiH saha pratrajitAnAM tu dravyakSetrAdyanusAreNa tapasyAgrahaNaM 112 tIrthakuddAnamabhadhyA nApnuvantIti vRddhavAdaH, tathAvidhamanthAkSarANAM tvasmRtiH 148 zrIsudharmasvAmyAdayo navama pUrvAntargatametadadhyayanaM paJcadinIM yAvadmANipuH 19 bharatairAvatayoryugminAM nyUnAdhikatA syAt na devakurvAdiSu tataH saMdaraNabhAve Anayanameva kuto'pi 210 mRtayugmizarIrANi mahAkhagAH nIDakASThamivotpATyAmbudhau cicipuH Jan Education Intemation 1-113 2-187 2-188 3 supArzvacaritre zrIzAntinAthacaritre ca cyavanakalyANake'pi surendrAgamanAdi 4 tIrthakara mAtaraJcaturdazApi svapnAn mukhe pravizataH 2-201 3-13 3-30 3-33 ~9~ - pazyaMti sva. yakSAyA bAsyAt mAtreva pAlitatvAt mahAgirisuhastinopapadatvam 75 gajakumbhanRSabhAkhyAn svapnAn prativAsudevamAtaraH pazyanti For File & Fersonal Use Only 3-80 96 madhyarAtre evaM garbhAvatArabhAvAt saptarAtrAdhikA eva nava mAsA bhavanti, siddhAntazailyA tu addhaTThametyAdi 3-84 74 cakravarttimAtaracaturdaza svapnAnasphuTAna pazyanti 3-103 14 sarve'pIndrAH sarvadA samyagdRSTayaH 3-133 14 airAvaNAcA vAhanakAle gajAdirUpiNaH sarvadA tu 3-56 1-77 surarUpAH 19 mahijinasya vaiyAvRtye sAdhyastiSThanti parSatsthitistu sarveSAM jinAnAM samAnaiva pauSadhavata zraddhAnAM karpUrAdibhiH zrIkalpapUjA tadvatInAM AddhInAM guhalikAnyubchanAdi ca na kalpate 3-140 3-149 3-170 /20/207 www.janbary.org
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) .......... vyAkhyAna H] .......... mUlaM -1 / gAthA [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: senapraznAH kalpa.subo // 4 // satrAkA gAthA II-11 9 aSTAviMzatyadhikazatapramRtibhidroNaH 3-188 | cautthabhattaM anyathA abhattadvamiti 4-58 pArthe'svAdhyAyo bhavati tadApi avazya karaNIyatvAt 148zrAddhAdInudizya paThanaM kalpasva vinA paryuSaNAM na yukta4-61 kalpavAcanaM zudhyati ... 3-189 ___ cAturmAsikapAkSikapratikramaNAnAM caturdazyAM caturmA134 tIrthakatA pArzve yaiH samyaktvalAmapUrva deza- sIkaramAt nyUnAdhikatvaM, paramAcaraNayA nirdoSa, zrAddhAnAM viratiM sarvavirati vA pratipannAsta eva tatparivArabhUtAH 3-232 kalpasUtrazrAvaNavat | 97 bhavanapatyAdivat kIDApriyatvena kumAryo dikamAyaH 3-325 sAmAnyopayogIni caitAni KRI jAtismaraNavAn atItAna saMkhyAtAn bhavAn pazyati3-341 pAkSikacAturmAsikasAMvatsarikANAM kSAmaNAni tAMsi 98 vIryakRtAM janmAnantaraM dvAtriMzahiraNyakoTImAnAM ca yathAkrama dvitIyAM paJcamI dazamI ca yAvat zubhyanti 2-14 // vRSTiM devAH kurvanti 3-443 ghaTIdvayAtmArabhya milantI tithiH zubhadhyati na tu nyUnA3-116 |147 zrIvIrasya caturdazIdinAdezanArambhaH amAvAsyA vRddhau satyAM svalpA'pyapretanA tithiH pramANam 3-185 yamekonatriMzanmuhUrttarnivANaM ca 3-450 sAMvatsarike sanamaskAracatvAriMzalokodyotacintanaM 3-286 |148 zrIdevardhigaNibhiH sarvo'pi siddhAntaH pustakArUDhaH kevalasAdhubhiH pAkSikapratikramaNe tapaAdhaticArA katA anyapustakAni tu purApi bahUnyevAbhUvan4 -23 / yadyAyAnti vadA kathanIyA 3-332 sA.21pAraNake uttarapAraNake caikAzanakaM vinApi ca uttha AvazyakacUAdau zrAddhAnAM caravalaka ( rajoharaNa) bhattaM chaTThabhattamityAdi kathyate, paramparayA saikAzane'bhaktArthe praNAkSarANi 3-333 dIpa anukrama Sucation ~10~
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasatra"- (mUlaM+vRtti:) .......... vyAkhyAna ] .......... mUlaM - / gAthA [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: klpsuutrvissyaanukrmH|| satrAka gAthA ||| viSayaH sUtrAGkaH patrAH viSayaH sUtrAddhaH patrAkA viSayaH sUtrAH patrAH maGgalAdi 1caityaparipATyAdIni paJca kAryANi phalasya pRcchA vicAraNaM ca 13 |AcelakyAdayaH kalpAH 4 aSTamatapasi nAgaketukathA 8 svapnaphalakathanaM svamAdhikArazca 8 15 AcArabhede kAraNaM dRSTAntAzca 5 saMkSiptavAcanayA zrIvIracaritram 1 9bAlyAtikrame putravijJAnAdi phalaM 9 16 caturmAsyAH parataH sthAne kAraNAni 5SaTkalyANakavAdakhaNDanam 9khapraphalanivedanam caturmAsIyogyakSetraguNAH 6 madhyamavAcanayA zrIvIracaritram 2 10 svapnaphalAGgIkAre harSaH tRtIyauSadhadRSTAntaH 6 zrIvIrasya garbhAvatAraH 3 11 svapnaphalavacaso'GgIkAraH kalpamahimA 7 devAnandAyAH svapnadarzanam 4 12 indrasvarUpaM (kArtikaveSThikathA) 13 pUrvalekhane maSImAnam 7 RSabhadatcapAdhai gamanam 5 12 zrIvIragarbhAvatAre harSaH vAcanAbhavaNAdhikAriNa: 7 svapanivedanam 6 13 zakrastavaH (meghakumArakathA ca) 15 dIpa anukrama ... atra mUla-saMpAdakena racita: asyA vRtte: viSayAnukrama: vartate, tasya pRSThAMka: prata-pRSThAMkAnusAra jJAtavya: ~11~
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........... vyAkhyAna .......... mUlaM - / gAthA [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: kalpa subo satrAkA [-] gAthA II-11 eamagramerpasass909aeraa00000 viSayaH sUtrAH patrAH viSayaH sUtrAH patrAviSayaH enAhaH patrAtaHviSayAnuH iti prathamaM vyAkhyAnam 21 trizalAkRtaM siddhArthajAgaraNaM svapraphalakathanaM prazaMsA trizalAyA: kramaH bhIvIravandanaM cintA ca 15 23 svapnaphalapRcchA nRpaharSo'numodanA 48... nivedana hoM bhavanagamana pa bhahaMdAgutpattI yogyAyogyakulAni 167dArakajanma dArakasya cakrijinale nidhAnopasaMhAro vardhamAnanAmakara-88 AzcaryadazakaM saptaviMzatirbhavAH 179 svapnAGgIkAraH jAgarikA 56) NecchA ca cintA garbhasya nizcalatA vilApaH 91 18129 sevakAhAnaM nagarazobhA bhUposthAnaM 57 ) kampaH haH harSaceSTA zrIvIzrIvIrasya garbhAntarasaMkramaH 29 36 abhyaGganAnAbharaNaparivArAsthA- svAmimahA saMkramajJAnaM zrIvIrastya 30 36 nasabhAgamanAni 63 ) garbhapoSaNaM dauIdAH grahANAmuJcatA 951 garbhApahAre devAnandAsvapnApahAraH 31 36. bhadrAsanaracanAsvApAThakAhAnata-64bIvIrajanma ca trizalAvAsagRhagarbhasaMkramau 22 28 dAgamanaikatrIbhavanAzIrvAdadAnAni 675 iti caturtha vyAkhyAnaM gajAdisvapnacaturdazakam zrIvIrasya janmotsavo ratnAdivRSTiH sUrya-) tattatsvapnavarNanam 4651 iti tRtIyaM vyAkhyAnaM 63 candradarzanaM jJAtibhojanaM nAma- 97486 dvitIyaM byAkhyAna 43 pAThakasatkAraHkhAnivedanaM phalapu-681..karaNaM sarvajinamAtRvarzanIyatA svapnAnAM 47 52 cchA khAsaMcAlanA(svapnAdhikAraH)876 zrIvIrasya nAmatrayaM krIDA cAmalakI dIpa anukrama 33 JABEnicatoni n e ~12~
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) .......... vyAkhyAna H] .......... mUlaM -1 / gAthA [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: satrAka [-] gAthA ||| viSayaH sUtrAH patrAH viSayaH sUtrAH patrAH viSayaH sUtrAdhaH pAkaH hAlekhazAlA zakAgamanaM saMdehacchedo prahaH kIlakaprakSepakarSaNe anagAratA- iti SaSThaM vyAkhyAnam 1 vyAkaraNotpattiH svarUpaM vihAraH tapaH kevalam / zrIpArzvanAthAriSTanemicaritre 149 indrabhUtyAdigaNadharAgamanaM zaGkA- (kamaThopasargaH nemivivAhazca) 183 pitamAtaputrASitavyAvinAmA 101 nirAkaraNaM pratibodho dIkSA gaNa-122 nabhyAdInAmajitAntAnAmanta- 184 / dIkSAsaMkalpo devAgamanaM sAMvatsarika- dharapadaM tripadIdAnaM anuzA ca 121/rANi 203 |dAnamamiSekaH zivikA dIkSAmahotsavaH.. caturmAsyaHnirvANaM (saiddhAntikamAsadi AzIrvAda udyAnagamanaM 110panarAzyApinAmAni) gautamaphevalaM 128) zrISamaparitraM vaMzasthApanA zataputrajanma dIkSAca aSTAzItirmahAH nirmamyAdInA-1291...rAjyAbhiSekaH vinItAniveza: zilpazatotpattiH 123] iti paMcamaM vyAkhyAna 96 manudayaH kunthUtpattiH anazanaM 133 puruSakalAmahilAguNa- 2047.. upasargasahanaM acelakatAbhavanaM zramaNazramaNIbhAvakamAvikA- 1341... zikSaNaM rAjyadAna dIkSA 2111 pusspkaagmHsNgmopsrgaa:kmb-117|| diparivAra antakadbhUmiH 146 nemivinamyadhikAraH varSAnte pAraNaM / lazambalavRttaM gozAlasamAgamaH 12111 antyacaturmAsI nirvANadazA 1471...zreyAMsabhavA: kevalaM marudevIsiddhiH pATakadAhaH tejolezyopAyaH abhi-) nirvANapustakAnvaraM 1487 bharatayuddhaM 212)153 0000000000000000000000 Beaeeeeeeeeeeeeeeses dIpa anukrama N ijanelbanaras ~13~
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........... vyAkhyAna .......... mUlaM [1] / gAthA [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: viSayAnukramaH satrAkA gAthA II-II kalpa.sugho- viSayaH sUtrAH patrAH viSayaH sUtrAcaH patrA- viSayaH sUtrAH patrAta: gaNadharAdiH parivAraH nirvANa (deve- 2131... susthivamupratibuddhAdiparamparA vikRtivarjanaM glAnAthai vikRti- 141 ndrAdikRto mahA)antakRmirantaraM2281-kulagaNazAkhAsvarUpaM ca 165 grahaNavidhiH zrAddhagRhe'yAcanaM ca 195 iti saptamaM vyAkhyAnaM 159 rAzikamatotpattiH 166 nityabhaktAdInAM gocaraga- 201 ekAdaza gaNadharA nava gaNAzca priyagranthAcAryAdhikAraH 16manakAlamAnaM pAnakavidhiH 25 tahetuH prabhaH vAcanAnavakaM gaNa zrIvAsvAmbadhikAraH 169 dattigrahaNavidhiH 26 180 dharakharUpaM zrIAryasamitisUryadhikAraH zrIsudharmasvAmisvarUpaM 27 181 zrIjambUskhAmisvarUpaM 161 padyavandhena phalgumitrAdinatiH / 171 jinakalpikaskhavirakalpikAnAM varSAsu gamanAvasthAnavidhiH 28 zrIzayyambhavakharUpaM 161 ityaSTamaM vyAkhyAnaM 17 pUrvapazcAtpakkAdAnetaravidhiH 35) zrIbhadrabAhukharUpaM 161 paryuSaNAkAlastachetuzca paramparA 10 arvAgastamayAdvasavAvAgamanaM // zrIsthUlabhadrakharUpaM 163 (cUlamAsagaNanAkhaNDana)sthApanA ca8' gRhasthagRhAdau sAdhusAvyoH zrIAryamahAgiryAyasudda 182 varSAMkAlAvagrahaH erAvatyuttArarItiH 91.... parasparamagAryagArImizca saha stisvarUpaM 163 dAnagrahaNAdividhiH 13 sthAnavidhi: 169 saMkhaDivarjanavidhiH 2000sesasreasee dIpa anukrama // 6 // 39. ~14~
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) .......... vyAkhyAna H] .......... mUlaM -1 / gAthA [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: satrAka gAthA ||| 0000000000000000000000 viSayaH sUtrAyaH patrAcaH viSayaH sUtrAdaH pavAraH viSayaH sUbAjhA patrAH parijJApyAhArAnayanaM 401... vastrAdInAmAtape dAne vidhiH 52 189 upAzrayatrayapramArjanAdi amigRhItazayyAdivaM tadvata 53 .. udakAi~Na abhojanaM ArAdhakatA 54) kalpasya zrIvIraMjinokatA ArA-637 uccAraprazravaNabhUmipramArjanaM 56 190 dhane tadbhavasiddhikatvAdiH 64 prANapanakAdisUkSmASTakaM locavidhiH 57 191 456185adhikaraNapratiSedhaH (dvija- ) prazatiH 195-196 bhAcAryAdInApRSya 46rAntaH) nahivasIyakalahazcamaNA 58 gocarIvihArabhUmyAdi vikRti- 188(udayanadRSTAntaH) (ubhayArAdha- " iti klpsuutrvissyaaH| cikitsAtapo'nazanakaraNaM 51) katAyAM mRgAvatIdRSTAntaH) 59) / 9appea00000000000002ata dIpa anukrama ~15
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [-] gAthA II-II dIpa anukrama [-] nakala mutAbIka asala. gavarI zarIratadAra darabAra oNphIsa salAnA dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRtti:) .......... vyAkhyAna [-] mUlaM [-] / gAthA [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: rukhakAra mahakame AlIye IjalAsa khAsa sarakAra sailAnA sIzrI mAhArAja zrIrAja mAhArAjA zrIzrI 108 zrI dilIpa siMhajI sAhaba bahAdura tA115 navambara san 1821 sampat 1878 naMbara HMA ABVE mudrA rAjya se lAnA 1979 saM 2 AVIV varI nakala. dIvAna darabAra. 1940 jaina zvetAmbara maMdIra mArgI mAhAjanAna sailAnAke *** zailAnA-nagarasya nRpeNa (rAjJA) pUjya AnandasAgarasUrIzvaraM pradatta khitAba: Agamo pyAraka tapAgacchA-cArya zrI AnaMda sAgara sUrIjI mAhArAja ne hamArI icchAnusAra isa sAla sailAne meM dhAtu masi kIya..unake aneka viSayoM para vyAkhyAna hube. vo su nakara hama khuza huye. isa khuzI meM nInye lI se mAphIka hukma dene meM AtA hai. 1 hara jeka sAla bhItI. bhAdavA vIdI 12 seM mItI bhATyA ~ 16~ www.janbrary.org
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasatra"- (mUlaM+vRtti:) ........... vyAkhyAna - .......... mUlaM ] / gAthA [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: satrAka gAthA ||| surI taka yAne paryuparaNoM ke donoM meM sadAbaMda mAphIpha nakala rabakAra hAjAkIbatora dAkhalAjAcArya pasatI rahegI. isameM vizeSa ye hukma diyAjAtAheke. jIAnaMdasAgara sUrIjI mAhArAja vapaMcamAhAjane sailAne kI hada meM ina dinoM meM bakarAnahIM mArA jAyegA. sailAne ko dene vAste darabAra oNphIsa meM bhejA jAye. 2 hamArI sAla gIraha kI tIthI jayaragIhai. isasIya tArikha napA san 1421 saMmata 1978 haramahIne kI donoaTTamIke dIna yAne sAlabhara meM 24, sahI IgrejI meM zrIjI hajura sAhababahAdurakI. dIna okAdasI va amAvasyA kI palatI ke mAphIka aja mahenme AlIye darabAra sailAnA. tamAma IlAke meM palatI hotIrahe. nakala rubakAra hAjAkI jarIye nakala hakama dAnA dIpa anukrama naMbA rojanA manyA 522. hu. naMvara rasIra 815 ~17~
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) .......... vyAkhyAna - .......... mUlaM / gAthA - muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: satrAka AcAryajI mAhArAja AnaMda sAgara sUrImI va paMnya mAhAjanAna sailAnA ko dInAye tArIra 1811 // 52 // saMmat 1878 sahI IgrejI meM dIvAna sAhaba darabAra sailAnA gAthA ||| 803 dIpa anukrama ~18~
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) .......... vyAkhyAna [1] .......... mUlaM [1] / gAthA - muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: zreSThi devacandra lAlabhrAtR-jainapustakoddhArezrIvinayavijayopAdhyAyaracitasubodhikAkhyavRttiyutaM satrAka zrutakevalizrIbhadrabAhukhAmipraNItaM zrIkalpasUtram / [1] gAthA ||| apazcimapUrvabhRtsakalasiddhAntoddhArakebhyaH zrIdevaddhiMgaNikSamAzramaNebhyo namaH / Namo arihaMtANaM Namo siddhANaM Namo AyariyANaM Namo uvajjhAyANaM Namo loe savasAhaNaM, eso paMcaNamukkAro, sabapAvappaNAsaNo / maMgalANaM ca savesiM, paDhamaM havai maMgalaM // 1 // purimacarimANa / kappo, maMgalaM vaddhamANatitthaMmi / iha parikahiyA jiNagaNaharAitherAvali carittaM // 1 // | praNamya paramazreyaskaraM zrIjagadIzvaram / kalpe suyodhikAM kurve, vRttiM bAlopakAriNIm // 1 // yadyapi bahaya-ga TIkAH kalpe santyeva nipunngnngmyaaH| tadapi mamAyaM yatraH, phalegrahiH khalpamatibodhAt // 2 // yadyapi bhAnudyutayaH sarveSAM vastubodhikA byH| tadapi mahIgRhagAnAM pradIpikaivopakurute drAka // 3 // naasyaamrthvishesso| na yuktayo nApi padyapANDityam / kevalamarthavyAkhyA.vitanyate bAlabodhAya / / 4 // hAsyo na syAM sadbhiH kurvanne / anukrama kalpa. mu.1 prathamaM vyAkhyAnaM Arabhyate ... atha kalpasUtrasya vRtte: AraMbha: kriyate ~19~
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [3] gAthA II-II dIpa anukrama [0] dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRttiH) .......... vyAkhyAna [1] mUlaM [1] / gAthA [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: kalpa.suvo // 1 // tAmaMtIkSNabuddhirapi / yadupadizanti ta eva hi zubhe yathAzakti yatanIyam // 5 // atra hi pUrva navakalpavihAravyA0 1 0 krameNopAgate yogyakSetre sAmprataM ca paramparayA gurvAdiSTe kSetre caturmAsIsthitAH sAdhavaH zreyonimittaM Anandapure sabhAsamakSaM vAcanAdanu saGghasamakSaM pacebhirdivasairnavabhiH kSaNaiH zrIkalpasUtraM vAcayanti / tatra kalpa| zabdena sAdhUnAM AcAraH kathyate, tasya ca kalpasya daza bhedAstadyathA - Acelakku 1 desia 2 sijAyara 3 rAyapiMDa 4 kikamme 5 / vaya 6 jiha 7 paDikkamaNe, 8 mAsaM 9 pajosaNAkappe 10 // 1 // vyAkhyA- 'Acelaka' miti na vidyate celaM vastraM yasya so'celakastasya bhAva AcelakyaM, vimatatratvaM ityarthaH taca tIrthezvarAnAzritya prathamAntimajinayoH zakropanItadevadRSyapagame sarvadA acelakatvaM anyeSAM tu sarvadA sacelakavaM / gaca kiraNAvalIkAreNa caturviMzaterapi jinAnAM zakropanItadevadRyapagame acelakatvaM uktaM tacintyam, 'usame arahA kosalie saMvaccharasAhiaM cIvaradhArI hottha'si jambUdvIpaprajJaptivacanAt 'sako a lakkhamulaM. suradUsaM * 1 aSTau zeSamAsabhavA ekacAturmAsikaH, abhivardhitAdhikamAsasyAvivakSA / 2 vaktrANaM purisapurabho ajJA / kuvaMti jattha merA naDape DagasaMniddA jANe // 1 // ti saMbodhaprakaraNavacanAt na sAdhyA vyAkhyAnamAtrasyApyadhikAraH puruSANAM purataH, na caulpajJAnAH sAdhavaH paThanti pArzve tAsAM na ca te tA vandaMte, puruSottamatvaM tvatrApiM / 3 aNAgayaM paMcarataM kaDhijjatyAvazyakAyukteH / 4 asaMtacelA ya titthayarA sabe ( pazJcakalpabhASyaM) asatsveva celeSu sarve jinA acelA ityarthaH / RSabha arhan kauzaliMkaH saMvatsaraM sAdhikaM cIvaradhArI abhavat iti / 6 zakrazca lakSamUlyaM suradUSyaM sthApayati sarvajinazkandhe / vIrasya varSamedhikaM sadApi zeSANAM tasya sthitiH // 1 // Jan Education in ... atra 'kalpa'sya daza-bhedAnAM varNanaM kriyate For Five & Fersonal Use Only ~20~ kalpabhedAH 15 20 // 1 // www.janbary.org
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [8] gAthA II-II dIpa anukrama [0] Jan Education le dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRttiH) .......... vyAkhyAna [1] mUlaM [1] / gAthA [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: Tavai samvajiNakhaMghe / vIrassa varisamahiaM. sayAvi sesANa tassa ThiI' // 1 // iti saptatizatasthAnakavacanAceti jJeyaM / sAdhUna Azritya ca ajitAdidvAviMzatijinatIrthasAdhUnAM RjuprAjJAnAM bahumUlyavividhavarNavastra paribho gAMnujJAsadbhAvena sacelakatvameva keSAJcica zvetamAnopetavastradhAritvena acelakatvamapi ityaniyatasteSAmayaM kalpaH, zrIRSabhavIratIrthayatInAM ca sarveSAmapi zvetamAnopeta jIrNaprAya vastradhAritvena acelakatvameva / nanu vastraparibhoge satyapi kathaM acelakatvaM iti ced, ucyate, jIrNaprAyatucchavastre satyapi avastratvaM sarvajanaprasiddhameva, tathAhi-kRtapotikA nadImuttaranto vadanti asmAbhirnanIbhUya nadI uttIrNA iti, tathA satyapi vastre tantuvAyarajakAdazva vadanti zIghraM asmAkaM vastraM dehi vayaM nagnAH sma iti, evaM sAdhUnAM vastrasaGgAve'pi acelakatvaM iti prathamaH 1 // tathA 'uddesibha'nti audezika AdhAkarmikaM ityarthaH sAdhunimittaM kRtaM azanapAnakhAdimakhAdimavastrapAtravasatipramukhaM taca prathamacaramajinatIrthe eka sAdhuM eka sAdhusamudAyaM ekaM upAzrayaM vA Azritya kRtaM tatsarveSAM sAdhvAdInAM na kalpate, dvAviMzatijinatIrthe tu yaM sAdhvAdikaM Azritya kRtaM tattasyaiva akalpyaM, anyeSAM tu kalpate iti dvitIyaH 2 // tathA 'sijAyara'ti zayyAtaro vasatisvAmI tasya piNDaH - azana 1 pAna 2 khAdima 3 khAdima 4 vastra 5pAtra 6 kambala 7 rajoharaNa 8 sUcI 9 pipalaka 10 nakharadana 11 karNazodhanaka 12 lakSaNo dvAdazaprakAra: 1 pAtralepavat saMyamazuddha varNaparAvantoM'dhunA / For Pide & Personal Use On ~21~ janelbrary.org
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [?] gAthA II-II dIpa anukrama [0] kalpa. subo vyA0 1 // 2 // Jan Education dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRttiH) .......... vyAkhyAna [1] mUlaM [1] / gAthA [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRtti: : 15 | sarveSAM jinAnAM tIrtheSu sarvasAdhUnAM na kalpate, aneSaNIyaprasavasatidaulabhyAdiva hudoSasaMbhavAt / atha yadi 6 kalpabhedAH | sAdhavaH samagrAM rAtri jAgrati prAtaH pratikramaNaM ca anyatra kurvanti tadA mUlopApasvAmI zayyAtaro na bhavati, yadi ca nidrAyanti pratikramaNaM ca anyatra kurvanti tadA dvAvapi zayyAtarau bhavataH, tathA tRNaDagalabhasma malla kapIThaphalaka zayyA saMstArakalepAdivastUni cAritrecchuH sopadhikaH ziSyazca zayyAtarasyApi grahItuM kalpate, iti tRtIyaH 3 // 'rAyapiMDa ti senApati 1 purohita 2 zreSThi 3 amAtya 4 sArthavAha 5 lakSaNaiH paJcabhiH saha rAjyaM pAlayan mUrdhAbhiSikto yo rAjA tasya piNDaH-azanAdicatuSkaM 4 vastraM 5 pAtraM 6 kambalaM 7 rajoharaNaM 8 ceti | aSTavidhaH prathamacarama jinasAdhUnAM nirgacchAgacchat sAmantAdibhiH svAdhyAyavyAghAtasya apazakunabuddhyA zarI| ravyAghAtasya ca saMbhavAt khAdyalobhalaghutva nindA didoSasaMbhavAJca niSiddha:, dvAviMzatijinasAdhUnAM tu RjuprA| jhatvena pUrvoktadoSAbhAvena rAjapiNDaH kalpate iti caturthaH 4 // 'kikamma' ti kRtikarma-vaMdanakaM, tad dvidhA - abhyutthAnaM dvAdazAvataM ca tatsarveSAM api tIrtheSu sAdhubhiH parasparaM yathAdIkSAparyAyeNa vidheyaM, sAdhvIbhizca ciradIkSitAbhirapi navadIkSito'pi sAdhureva vanyaH, 1 rAjJAmatithisaMvibhAgavratArAdhanaM tu sAdharmikabhaktyA, sAdhusAdhvIzrAvaka zrAvikAnAmatithitayoMmAsvAtibhirvyAkhyAnAt / For File & Fersonal Use Only ~ 22~ 20 // 2 // 25 janbrary.org
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) .......... vyAkhyAna [1] .......... mUlaM [1] / gAthA -] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: satrAka [1] gAthA ||| puruSapradhAnatvAt dharmasya iti paJcamaH 5. ||'vy'tti vratAni-mahAnatAni tAni ca dvAviMzatijinasAdhUnAM / catvAri, yataste evaM jAnanti yat aparigRhItAyAH striyaH bhogAMsaMbhavAt strI api parigraha eveti parigrahe | pratyAkhyAte strI pratyAkhyAteva, prathamacaramajinasAdhUnAM tu tathAjJAnAbhAvAt paJca vratAni iti SaSThaH 6 // 'jiha'tti jyeSTho-ratnAdhikaH sa eva kalpo vRddhalaghutvavyavahAra ityarthaH, tatra AdyAntimajinayatInAM upasthApanAtaHprArabhya dI-II kSAparyAyagaNanA madhyamajinayatInAMca niraticAracAritratvAdIkSAdinAdeva, atha pitAputramAtAduhitarAjAmAtya-18 zreSThivaNikaputrAdInAMsAI gRhItadIkSANAM upasthApane ko vidhiH?, ucyate, yadi pitrAdayaH putrAdayazca samakameva SaDjIvanikAyAdhyayanayogodbahanAdibhiryogyatAM prAptAstadA anukrameNaivopasthApanA, atha stokaM antaraM tadA kiyA dvilamyenApi pitrAdInAmeva prathamamupasthApanA, anyathA putrAdInAM bRhattvena pitrAdInAM aprItiH syAt , atha putrAdInAM saprajJatvena anyeSAM niSprajJatvena mahadantaraM tadAsa pitrAdirevaM pratiyodhyA-bho mahAbhAga! saprajJo'pi tava putraH anyabhyo bahubhyo laghurbhaviSyati tava putre ca jyeSThe tavaiva gauravaM, evaM prajJApitaH sa yadi anumanyate tadA putrAdiH prathama upasthApanIyaH, nAnyathA, iti saptamaH 7 // 'paDikkamaNe'tti aticAro bhavatu mA vA paraM zrIRSabha-10 vIrasAdhUnAM ubhayakAla avazyaM pratikramaNaM kartavyameva, zeSajinamunInAM ca doSe sati pratikramaNaM nAnyathA, tatrApi madhyamajinayatInAM kAraNasadbhAve'pi devasikarAtrike eva prAyaH pratikramaNe, na tu pAkSikacAturmAsika dIpa anukrama ~23~
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) .......... vyAkhyAna [1] .......... mUlaM [1] / gAthA -] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: kalpabhedA: satrAkA gAthA II-II kalpa subo- sAMvatsarikANi, tathA coktaM saptatizatasthAnakagranthe-'desiya 1 rAiya 2 pakkhiya,3 caumAsia 4 vaccharIa nAmAu / duhaM paNa paDikamaNA, majjhimagANaM tu do paDhamA // 1 // taM duNha saya dukAlaM. iyarANaM kAraNe iu // 3 // muNiNo' iti aSTamaH 8||'maas'tti AyAntyajinayatInAM mAsakalpamaryAdA niyatA, durbhikSAzaktirogAdi-15 kAraNasAve'pi zAkhApuraphATakakoNakaparAvarsenApi satyApanIyaiva, paraM zeSakAle mAsAdadhika na stheyaM, prati-13 bandhalaghutvapramukhabahudoSasaMbhavAt, madhyamajinayatInAM tu RjuprAjJAnAM pUrvoktadorSAbhAvena aniyato mAsakalpaH, te hi dezonAM pUrvakoTI yAvadapi ekatra tiSThanti, kAraNe mAsamadhye'pi viharanti, iti navamaH 9 // 'pajjosaNAkappe'ti pari-sAmaratvena baghaNA-yasanaM paryapaNA, tatra paryuSaNAzabdena sAmasvayena vasanaM , vArSika parne ca dvarya api kathyate, tatra vArSika parva bhAdrapadasitapazvamyAM kAlakasUregnantaraM catuyAmeveti, sAmastyena vasanalakSapraNazca paryuSaNAkalpo dvividhA-sAlambano nirAlambanazca, tatra nirAlambanaH kAraNAbhAvavAna ityarthaH, sa dvividho jaghanya uskRSTazca, tatra jaghanyastAvat sAMvatsarikapratikramaNAdArabhya kArtikacaturmAsapratikramaNaM yAvat saptati70-19 | 1 devasikarAtrikapAkSikacAturmAsikavAtsarikanAmAni / dvayoH ( prazcamAntimatIrthakaratIrthayoH) paJca pratikramaNAni, madhyamakAnAM tu 12 he prathame // 1 // tat vayoH sadomayakAlaM , itareSAM kAraNe iti munInAM / 2 candrasaMvatsarApezyedamiti kazcinmugdhaH, zAstrApekSayA poSApADhayoreva vRddhaH, kiMcAdhikamAsapramANIkaraNe pauSavRddhau mAghe ASADhavRddhau cAdyApADhe caturmAsIkaraNApattiH, tasyAH tattammAsapratibaddhatve'trApi samAnaM samAdhAna / Seerararararararara dIpa anukrama 5 ~24~
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) .......... vyAkhyAna [1] .......... mUlaM [1] / gAthA [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: satrAka [1] gAthA ||| dinamAnaH utkRSTastu cAturmAsikaH, ayaM dvividho nirAlambanaH sthavirakalpikAnAM, jinakalpikAnAM tu eko nirAlambanazcAturmAsika eva, sAlambanastu kAraNika ityarthaH, yatra kSetre mAsakalpaH kRtastatraiva caturmAsakakaraNe caturmAsakAnantaraM ca mAsakalpakaraNe pANmAsikA, ayamapi sthavirakalpikAnAM eva, tathA paJcakapaJcakavRddhyA gRhijJAtAMjJAtAdi vislarastu nAtra likhitaH, sAmprataM sadhAjJayA tasya vidheyucchinnatvAdvistarabhayAca, vizeSApinA ca kalpakiraNAvalyAdayo vilokyAH, evaM sarvatrApi jJeyaM, athaivaMvarNitasvarUpaH paryuSaNAkalpaH prathamAntima-18 jinayostIrthe niyataH zeSANAM tu aniyataH, yataste hi doSAbhAve ekasmina kSetre dezonAM pUrvakorTi thAvat tiSThanti | voSasadbhAve tu na mAsaM api. evaM mahAvidehe'pi dvAviMzatijinavat sarveSAM jinAnAM kalpavyavasthA jJeyA iti dshmH||10|| ete dazApi kalpA RSabhavardhamAnatIrthe niyatA eva dvAviMzatijinatIrthe tu Acelakyau 1ddezikA [pratikramaNa 3 rAjapiNDa 4 mAsa 5payuSaNA 6lakSaNAH SaT kalpA aniyatAH, zeSAstu zayyAtara 1catuceta-1 puruSajyeSTha 3 kRtikarma 4 lakSaNAzcatvAro niyatA eveti dazAnAM kalpAnAM niytaaniytvibhaagH|| - nanu ekasmin mokSamArge sAdhye prathamacaramajinasAdhUnAM dvAviMzatijinasAdhUnAM ca kathaM AcArabheda:1, ucyate, jIvavizeSA eva tatra kAraNaM, [purimANe duvisojho, carimANaM duraNupAlao kappo / majjhimagANa jiNANaM. 1 pUrveSAM durvizodhyA, caramANAM duranupAlaH kalpaH / madhyamakAnAM jinAnAM, suvizobhyaH sukhAnupAlazca // 1 // rajujaDAH pUrva khalu, INInaTAvijJAtA bhavanti jJAtavyAH / vAjaDAH punaH gharamAH, jumrAjJA madhyamA bhaNitAH // 2 // dIpa anukrama ~25~
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [3] gAthA II-II dIpa anukrama [0] kalpa. suvovyA0 1 118 11 dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRttiH) .......... vyAkhyAna [1] mUlaM [1] / gAthA [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: suvisujjho suhaNupAlo a // 1 // ujjujaDA purimA, khalu naDAinAyADa huMti nAyavvA / vakkaz2aDA puNa carimA ujjupaNNA majjhimA bhaNiyA // 2 // ] tathAhi - zrI RSabhatIrthajIvA RjujaDAsteSAM dharmasya avayogho durlabho jaDatvAt, vIratIrthasAdhUnAM ca dharmasya pAlanaM duSkaraM vakrajaDatvAt, ajitAdijinatIrthasAdhUnAM tu dharmasya avabodhaH pAlanaM ca dvayaM api sukaraM, RjuprAjJatvAt tena AcAro dvidhA kRtaH / atra ca dRSTAntAH pradarzyanteyathA kecit prathamajinayatayo vahirbhUmergurusamIpaM AgatAH pRSTAzca gurubhiH-bho munayo bhavatAM iyatI belA ka jAtA ?, tairuktaM svAmin! vayaM naTaM nRtyantaM vilokayituM sthitAH, tato gurubhiH kathitaM idaM naTavilokanaM sAdhUnAM na kalpate, tairapi tatheti aGgIkRtaM, atha anyadA ta evaM sAdhavazvireNa upAzrayaM AgatAstathaiva gurubhiH pRSTAH procuH prabho ! vayaM nadIM nRtyantIM nirIkSituM sthitAH, tadA gurubhirUce bho mahAbhAgAstadAnIM bhavatAM naTo niSiddho naTe niSiddhe ca naTI sutarAM niSiddhaiva tatastairvijJataM khAmin! idaM asmAbhirna jJAtaM athaivaM na kariSyAmaH, atra ca jaDatvAnnaTe niSiddhe naTI niSiddheveti tairna jJAtaM, RjutvAca saralaM uttaraM datsaM iti prathamaH / atra dvitIyo'pi dRSTAntaH- yathA ko'pi kuGkuNadezIyo vaNiga vRddhatve pravrajitaH sa caikadA airyApathikIkAyotsarge ciraM sthito gurubhiH pRSTaH- etAvaddIrghe kAryotsarge kiM cintitaM ?, sa pratyuvAca - svAmin ! jIvadayA cintitA, kathamiti punargurubhiH pRSTa Aha-pUrva gRhasthAvasthAyAM kSetreSu vRkSaniSUdanapUrvakaM uptAni dhAnyAni bahUnyaMbhUvan idAnIM mama putrAstu nizcintA yadi vRkSanipUdanaM na kariSyanti tadA dhAnyAbhavanena varAkAH kathaM For Plate & Fersonal Use Only *** atra prathama aMtima tathA madhyavartI tIrthakarANAM kalpa bhedasya kAraNAni nirdizyate ~26~ kalpabhedakAraNaM 15 20 // 4 // 25 8) janbrary.org
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [8] gAthA II-II dIpa anukrama [0] Jan Education re dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRttiH) .......... vyAkhyAna [1] mUlaM [1] / gAthA [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: bhaviSyanti ? iti RjutvAt khAbhiprAye yathAsthite nivedite gurubhiH kathitaM mahAbhAga ! durSyAtaM bhavatA, aho ! ayuktametadyatInAM ityukte ca mithyAduSkRtaM dadau // tathA vIrajinayatInAM vakrajaDatve'pi dRSTAntadvayaMtatra kecidvaratIrthasAdhavo naTaM nRtyantaM vilokya gurusamIpaM AgatA gurubhiH dRSTA niSiddhAca naTAvalokanaM prati, punaranyadA nahIM nRtyantIM vilokya AgatA gurubhistathaiva pRSTA vakratayA anyAni uttarANi dadurbA pRSTAzca satyaM procuH, gurubhirupAlambhe ca datte saMmukhaM gurUneya upAlabdhavantaH - yardasmAkaM tadA naTaniSedhasamaye naTIniSedho'pi kuto na kRto ? bhavatAM evaM ayaM doSaH asmAbhiH kiM jJAyate ? iti prathamo dRSTAntaH / tathA kazciyavahArisutaH pitrA bahuzaH zikSyamANo janakAdInAM saMmukhaM jalpanaM na karttavyaM iti pitRvacanaM vakratayA manasi dadhAra, athaikadA sarveSu svajaneSu vahirgateSu punaH punaH zikSayantaM pitaraM adya zikSayAmIti vicinya kapATaM dattvA sthitaH AgateSu ca pitrAdiSu dvArodghATanArtha bahuzabdakaraNe'pi na vakti na codghATayati, bhittyullaGghanena madhye praviSTena ca pitrA hasan dRSTa upAlabdhazca kathayAmAsa bhavadbhirevoktaM vRddhAnAM uttaraM na deyaM iti dvitIyaH // arthAjitAdiyatInAM RjuprAjJasve dRSTAntaH- yathA kecidajitajinayattayo naTaM nirIkSya cireNAgatA gurubhiH pRSTA yathAsthitaM akathayan gurubhizca niSiddhAH atha anyadA te bahirgatAH nadIM nRtyantIM vilokya prAjJatvAt vicArayAmAsuH yadasmAkaM rAgahetutvAd gurubhirnaTanirIkSaNaM niSiddhaM tarhi nadI tu atyantarAgakAraNatvAt sarvadhA niSiddheveti vicArya nahIM naulokitavantaH // nanu tarhi dvAviMzatijinayatInAM RjuprA For File & Fersonal Use Only ~27~ Kijaliay.g
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) .......... vyAkhyAna [1] .......... mUlaM [1] / gAthA [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: kasa.subo satrAka [1] gAthA II-11 |jJAnAM bhavatu dharmaH, paraM prathamajinayatInAM RjujaDAnAM kuto dharmaH ?, anavabodhAt, tathA ca vaRjaDAnAM vIraya-1 vasativyA01 tInAM tu sarvathA dharmasya abhAva eva, maicaM, RjujaDAnAM prathamajinayatInAM jaDatvena skhalanAsadbhAve'pi bhAvasya guNAH vizuddhatvAd bhavati dharmaH, tathA bakrajaDAnAM api vIrajinayatInAM RjuprAjJApekSayA avizuddho bhavati prN| // 5 // sarvathA dharmo na bhavatIti na vaktavyaM, tathA vacane hi mahAn doSaH, taduktam-jo bhaNai nasthi dhammo,na yA sAmaiyaM na ceva ya vyaaii| so samaNasaMghaSajjho, kAyayo samaNasaMgheNaM // 1 // " / tathA yo niyatamevasthAnalakSaNaH saptatidinamAnaH paryuSaNAkalpa uktaH so'pi kAraNAbhAve eva, kAraNe tu tanmadhye'pi vihartu kalpate, tadyathA azive 1bhojanAprAptI 2, rAja roga 4 parAbhave / caturmAsakamadhye'pi, vihartu klpte'nytH||1asti sthaNDile 5 jIvAkule 6 ca vasatI 7 tathA / kunthu 8 vvagnI 9tathA sarpa 10, vihartuM kalpate'nyataH // 2 // tathA ebhiH kAraNazcaturmAsakAtparato'pi sthAtuM kalpate-varSAdavirate meghe, mArge kardamadurgame / atikrame'pi kArtikyAstiSThanti munisattamAH // 1 // evaM azivAdidoSAbhAve'pi IS|saMyamanirvAhArtha kSetraguNA anveSaNIyAH, tacca kSetraM trividha jaghanya madhyamaM 2 utkRSTaM 3 ca, tatra caturguNayuktaM jaghanyaM, te cAmI-'samiI vihArabhUmI viyArabhUmI ya sulhsjjhaao|sulhaa bhikakhA jAhe jahannayaM vAsakhittaM // 5 // tu||1||' yantra vihArabhUmiH sulabhA-Asanno jinaprAsAda ityarthaH 1 yatra sthaNDilaM zuddhaM nirjIvaM anAlokaM 26 1 yo bhaNati nAsti dharmaH na ca sAmAyika naiva ca bratAni / sa zramaNasaMghabAhAH kartavyaH zramaNasaMghena // 1 // dIpa anukrama 5 HMEDicatonitor ~28~
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) .......... vyAkhyAna [1] .......... mUlaM [1] / gAthA -] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: satrAka [1] gAthA ||| ca 2 yatra svAdhyAyabhUmiH sulabhA, asvAdhyAyAdirahitA 3 yatra bhikSA ca sulabhA 4, trayodazaguNaM utkRSTa, te cAmI-'cikkhilla 1 pANa 2 thaMDilla,3 vasahI 4 gorasa 5 jaNAule 6 vije 7 // osaha 8 nicayA 9 hivaI. 110pAsaMDA 11 bhikkha 12 sajjhAe 13 // 1 // yatra bhUyAn kardamo na bhavati 1 yatra bahavaH saMmUchimAH prANino na bhavanti 2 yatra sthaNDilaM nirdoSa bhavati 3 yatra vasatiH strIsaMsargAdirahitA 4 yantra gorasaM pracuraM 5 yatra janasamavAyo mahAn bhadrakazca 6 yatra vaidyAzca bhadrakA: 7 yatra auSadhAni sulabhAni 8 yantra gRhasthagRhAH sakuTumbA dhanadhAnyAdipUrNAzca 9 yatra rAjA bhadrakA 10 yatra brAhmaNAdibhyo munInAmapamAnaM na syAt 11 yatra bhikSA sulabhA 12 yatra svAdhyAyaH zuddhyati 13 'ghaugguNovaveyaM tu, khittaM hoi jahannayaM / terasaguNamukkosaM,18 duhaM majjhami mazimayaM // 1 // pUrvoktacaturguNAdadhikaM paMcAdiguNaM trayodazaguNAca nyUnaM dvAdazaguNaparyantaM madhyama kSetraM, evaM ca utkRSTe kSetre tadaprAptI madhyame tasyApi aprAptI jaghanye kSetre sAmprataM ca gurvAdiSTe kSetre sAdhubhiH paryuSaNAkalpaH krtvyH|| / ayaM ca dazaprakAro'pi kalpo doSAbhAve'pi kriyamANastRtIyauSadhavat hitakArako bhavati, tathAhikenacid bhUpatinA svaputrasya anAgatacikitsArthaM trayo vaidyA AkAritAH, tatra prathamo vaidya Ahana madIyaM auSadhaM rogasadbhAve roga hanti rogAbhAve ca' doSa prakaTayati, rAjJoktaM-muptasapotthApanatulyena 1 caturguNopapetaM tu kSetraM bhavati jaghanyakaM / trayodazaguNamutkarSa dvayomadhye madhyamakaM // 1 // dIpa anukrama ~29~
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [?] gAthA II-II dIpa anukrama [0] dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRttiH) mUlaM [1] / gAthA [-] .......... vyAkhyAna [1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRtti: : vyA0 1 kalpa. subo-anena auSadhena kiM ?, dvitIyaH prAha-madIyaM auSadhaM vidyamAnaM vyAdhiM hanti rogAbhAve ca na guNaM na doSaM ca karoti, rAjA prAha- bhasmanihRtatulyena anenApi paryAptaM tRtIyaH prAha - madIyaM auSadhaM sadbhAve rogaM hanti, tadabhAve ca zarIre saundaryavIryatuSTipuSTiM karoti, rAjJoktaM idaM auSadhaM samIcInaM, tadvadayamapi kalpo doSasadbhAve doSaM nirAkaroti, doSAbhAve ca dharmaM puSNAti / // 6 // tadevaM samupasthite paryuSaNAparvaNi maGgalanimittaM paJcabhireva dinaiH kalpasUtraM vAcanIyaM, tacca yathA deveSu indraH, tArAsu candraH nyAyapravINeSu rAmaH surUpeSu kAmaH rUpavatISu rambhA vAdatreSu bhambhA, gajeSu airAvaNaH, sAhasikeSu rAvaNaH, buddhimatsu abhayaH, tIrtheSu zatruJjayaH guNeSu vinayaH, dhAnuSkeSu dhnnyjyH| mantreSu namaskAraH taruSu sahakArastathA sarvazAstreSu ziromaNibhAvaM vibhartti, yataH - nArhataH paramo devo, na mukteH paramaM padam / na zrIzatruJjayAttIrthaM zrIkalpAnna paraM zrutam // 1 // tathA'yaM kalpaH sAkSAtkalpadruma eva tasya ca anAnupUrvyA uktatvAt zrIvIracaritraM bIjaM zrIpArzvacaritramaGkuraH, zrInemicaritraM skandhaH zrIRSabhacaritraM zAkhAsamUhaH / sthavirAvalI puSpANi sAmAcArIjJAnaM saurabhyaM phalaM mokSaprAtiH kiJca - 'vAcanAtsAhAyyadAnAt, sarvAkSarazruterapi / vidhinA''rAdhitaH kalpaH, zivado'ntabhavASTakam // 1 // eMgaggacittA jiNasAsaNammi, pabhAvaNApUaparAyaNA je / tisattavAraM nisRNaMti kappaM, 1 ekApracittA jinazAsane prabhAvanApUjAparAyaNA ye / trisaptavArAH zRNvanti kalpaM bhavArNavaM gautama ! te taranti // 1 // *** atra vRttikAra-racitaM kalpasUtrasya mAhAtmyaM varNayate For File & Fersonal Use O ~30~ tRtIyauSadhasamakalpamahimA 15 20 // 6 // 26 janelbary.org
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) .......... vyAkhyAna [1] .......... mUlaM [1] / gAthA -] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: satrAka [1] gAthA ||| bhavaNNavaM goama! te taranti // 2 // evaM ca kalpamahimAnaM AkarNya tapaHpUjAprabhAvanAdidharmakAryeSu kaSTadhanavyayasAdhyeSu AlasyaM na vidheyaM, sakalasAmagrIsahitasyaiva tasya vAJchitaphalaprApakatvAt, yathA bIjaM api vRSTivAyuprabhRtisAmagrIsadbhAve eva phalaniSpattI samartha nAnyathA.evaM ayaM zrIkalpo'pi devagurupUjAprabhAvanAsAdha|rmikabhaktipramukhasAmagrIsadbhAve eva yathoktaphalahetuH, anyathA-'iko'vi namukkAro jiNavaravasahassa bddhmaannss| saMsArasAgarAo tArei naraM va nAriM vA // 2 // iti zrutvA kiJcitprayAsasAdhye kalpazravaNe'pi AlasyaM bhavet / ___ atha 'puruSavizvAse vacana vizvAsa' iti kalpasUtrasya praNetA vaktavyaH, sa ca caturdazapUrvavidyugapradhAnaH zrIbhadravAhukhAmI dazAzrutaskandhasya aSTamAdhyayanatayA pratyAkhyAnapravAdAbhidhAnanavamapUrvAt uddhRtya kalpasUtraM racitavAn , tatra pUrvANi ca prathamaM ekena hastipramANamaSIpuJjana lekhyaM 1,dvitIyaM dvAbhyAM tRtIyaM caturbhiH 4.caturthaM aSTAbhiH 8,paJcamaM SoDazabhiH 13 SaSThaM dvAtriMzatA 32,saptamaM catuHSaSTayA 64.aSTama aSTAviMzatyadhikazatena 128,navarma SaTpaJcAzadadhikazatadvayana 256 dazamaM dvAdazAdhikaiH paJcabhiH zataiH 512. ekAdazaM caturvizatyadhikena saha- sraNa 1024. dvAdazaM aSTacatvAriMzadadhikayA dvisaharuyA 2048 trayodazaM SaNNavatyadhikayA catuHsahakhyA 4096, caturdazaM ca aSTasaharUyA dvinavatyuttarazatAdhikayA 8192, sarvANi pUrvANi poDazabhiH sahasraruyazItyadhikai| tribhiH zatezca 16383 hastipramANamaSIpujairlekhyAni, tasmAnmahApuruSapraNItakhena mAnyo gambhIrArthazca, yata: 1 eko'pi namaskAro jinavavRSabhasya barddhamAnasya / saMsArasAgarAtU tArayati naraM vA nArI vA // 1 // dIpa 1 anukrama kanya . sa. 2 ... kalpasUtrasya kartAraH nAmna: evaM uddharanAsya varNanaM kriyate ~31~
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) .......... vyAkhyAna [1] .......... mUlaM [1] / gAthA -] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: satrAka [1] gAthA II-11 INI'sambaneINaM jai huna vAluA sabvodahINa jaM udayaM / tatto aNaMtaguNio. attho ikassa muttassa // 1 // nyA01 mukhe jihvAsahasraM syAdU, hRdaye kevalaM yadi / tathApi kalpamAhAtmya, vaktuM zakyaM na mAnavaiH // 2 // adhikArI atha tasya zrIkalpasya vAcane zravaNeca adhikAriNo mukhyavRttyA sAdhusAdhvyastatrApikAla torAtrau vihitakAla-IS // 7 // kRtyapaMcaka grahaNAdividhInAMsAdhUnAMvAcanaM zravaNaM ca, sAdhvInAMca nizIthacUAyuktavidhinA divA'pi zravaNaM, tathA zrIvIranirvANAdazItyadhikanavazata 980 varSAtikrame,matAntareNa ca trinavatyadhikanavazatavarSA 993 tikrame dhruvasenanRpasya putramaraNArtasya samAdhimAdhAtumAnandapure sabhAsamakSaM samahotsavaM zrIkalpasUtraM vAcayitumArabdhaM, tatAprabhRti caturvigho'pi saGghaH zravaNe'dhikArI, vAcane tu vihitayogAnuSThAnaH sAdhureva // atha asmin vArSikaparvaNi kalpazravaNavat imAnyapi paJca kAryANi avazyaM kAryANi, tadyathA-caityaparipATI| 1.samastasAdhuvandanaM 2.sAMvatsarikapatikramaNaM 3,mitha: sAdharmikakSAmaNaM 4,aSTamaM tapazca 5, eSAM api kalpazravaraNavad vAJchitadAyakatvaM avazyakartavyatvaM jinAnujJAtatvaM ca jJeyaM, tatra aSTamaM tapa upavAsatrayAtmakaM mahAphalakA raNaM ratnatrayavadAnyaM zalyatrayonmUlanaM janmantrayapAvanaM kAyavAGmAnasadoSazoSakaM vizvatrayAzyapadaprApakaM niHzre-IST yasapadAbhilASukairaMvazyaM kartavyaM nAgaketuvat, tathAhi-candrakAntA nagarI, tatra vijayaseno nAma rAjA, zrIkA 1 sarvanadInAM yAvatyo bhaveyurvAlukAH sarvodadhInAM yadU udakaM / tato'naMtaguNito'rtha ekasya sUtrasya // 1 // 2 AdhunikasaMghazrAvaNApekSayA 3 nedaM kacit 4 kAle viNae bahumANe ubahANe ityuktaH dIpa anukrama 5 JABEnicatonirnal ... paryuSaNa-parva-nimitta avazya-kartavyANi paMca-kAryANi nirdizyate ~32~
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) .......... vyAkhyAna [1] .......... mUlaM [1] / gAthA [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: satrAka [1] gAthA ||| easasara9e2009a90saeaerasa tAruyazca vyavahArI, tasya zrIsakhI bhAryA, tayA ca bahuprArthita ekA sutaH prasUtA, sa ca bAlaka Asanne paryuSaNAparva|Ni kuTumbakRtAM aSTamavArtA Akarya jAtajAtismRtiH stanyapo'pi aSTamaM kRtavAn , tatastaM stanyapAnarmakurvANaM paryuSitamAlatIkusumamiva mlAnaM Alokya mAtApitarau anekAn upAyAMcAtuH, kramAca mUcchA prAptaM taM bAla mRtaM jJAtvA khajanA bhUmau nikSipanti sma, tatazca vijayaseno rAjA taM putraM taduHkhena talpitaraM ca mRtaM vijJAya taddhanagrahaNAya subhaTAn preSayAmAsa, itazca-aSTamaprabhAvAt prakampitAsano dharaNendra: sakalaM tatsvarUpaM vijJAya bhUmisthaM taM bAlakaM amRtacchaTayA AzvAspa viprarUpaM kRtvA dhanaM gRhatastAna nivArayAmAsa, tat zrutvA rAjA'pi tvaritaM tatrAgatyovAca-bho bhUdeva! paramparAgataM idaM asmAkaM aputradhanagrahaNaM kathaM nivArayasi ?, dharaNo'vAdIrAjan ! jIvatyaisya putrA, kathaM kutrAstIti rAjAdibhirukte bhUmestaM jIvantaM cAlakaM sAkSAtkRtya nidhAnamiva darzayAmAsa, tataH sarvairapi savismayaiH svAmin ! kastvaM ko'yamiti pRSTe so'vadat-ahaM dharaNendro nAgarAjaH kRtASTamatapaso'sya mahAtmanaH sAhAyyArtha Agato'smi, rAjAdibhiruktaM-khAmin ! jAtamAtreNa anena aSTamatapaH kathaM kRtaM?, dharaNendra uvAca-rAjan ! ayaM hi pUrvabhave kazcidaNikaputro pAlye'pi mRtamAtRka AsIt, saca aparamAtrA'tyantaM pIyamAno mitrAya khaduHkhaM kathayAmAsa, so'pi tvayA pUrvajanmani tapAna kRtaM tenaivaM parAbhavaM labhase ityupadiSTavAn , tato'sau yathAzakti taponirataH AgAminyAM paryuSaNAyAM avazyaM aSTamaM kariSyA-1 mIti manasi nizcitya tRNakuTIre suSyApa, tadA ca labdhAvasarayA vimAtrA AsannapadIpanakAdemikaNastatra anukrama RECOIN tandjanutbraryana ~33~
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) .......... vyAkhyAna [1] .......... mUlaM [1] / gAthA -] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: pata satrAka [1] gAthA II-11 kalpAsabo-nikSiptaH tena ca kuTIrake jvalite so'pi mRtaH aSTamadhyAnAca ayaM zrIkAntamahebhyanandano jAtAaSTamatapasi vyA01tato'nena pUrvabhavacintitaM aSTamatapaH sAmprataM kRtaM, tadasau mahApuruSo laghukarmA'smin bhave muktigAmI nAgaketa IyatnAt pAlanIyo, bhavatAM api mahate upakArAya bhaviSyatIti uktvA nAgarAjaH khahAraM tatkaNThe nikSippa kathA // 8 // svasthAnaM jagAma, tataH khajanaiH zrIkAntasya mRtakArya vidhAya tasya nAgaketuriti nAma kRtaM, kramAca sa pAlyA-12 dapi jitendriyaH paramazrAvako babhUva, ekadA ca vijayasenarAjena kazcid acIro'pi caurakalaGkena hato gyantaro jAtaH samagranagaravighAtAya zilA racitavAn, rAjAnaM ca pAdaprahAreNa rudhiraM vamantaM siMhAsanAd bhUmI pA-II tayAmAsa, tadA sa nAgaketuH kathaM imaM sahaprAsAdavidhvaMsaM jIvan pazyAmItibuddhyA prAsAdazikharamArudha zilAMnA pANinA daH, tataH sa byantaro'pi tattapaHzaktiM asahamAna: zilAM saMhRtya nAgaketuM natavAn, tadvacanena | bhUpAlaM api nirupadravaM kRtavAn / anyadA ca sa nAgaketurjinendrapUjAM kurvan puSpamadhyasthitasarpaNa daSTo'pi tathaivAMvyagro bhAvanArUDhaH kevalajJAnaM AsAditavAn , tataH zAsanadevatA'rpitamuniveSaMzciraM viharati sma, evaM| nAgaketukayAM zrutvA anyairapi aSTamatapasi yatanIyaM / iti naagketukthaa|| | athAtra zrIkalpasUtre trINi vAcyAni yathA-'purimacarimANa kappo.maMgalaM baddhamANatitthammi / iha pari|kahiyA jiNagaNaharAirAvalI caritaM // 1 // ' vyAkhyA-'purimacarimANa'tti RSabhavIrajinayoH 'kappatti ayaM kalpa:-AcAraH yat vRSTirbhavatu mA vA paraM avazyaM paryuSaNA kartavyA, upalakSaNatvAt kalpasUtraM vAcanIyaM dIpa anukrama 5 ... kalpasUtre trINi vAcyAni kathanaM ~34~
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) .......... vyAkhyAna [1] .......... mUlaM [1] / gAthA -] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: satrAka [1] gAthA ||| ca, maGgalamiti eka ayaM AcAraH aparaM ca maGgalaM-maGgalakAraNaM bhavati vardhamAnatIrthe, kasmAdevaM ityAha-yamAdiha parikathitAni 'jiNa'si-jinAnAM caritAni 1'gaNaharAitherAvalI ti gaNadharAdisthavirAvalI 2'caritta'|nti-sAmAcArI 3 / tatra prathamAdhikAre jinacariteSu AsannopakAritayA prathama zrIvIracaritraM varNayantaH zrIbhadrabAhukhAmino jaghanyamadhyamavAcanAtmakaM prathama satraM racayanti| (teNaM kAleNaM) tasmin kAle, avasarpiNIcaturthArakaparyantalakSaNe, NakAraH sarvatra vAkyAlaGkArArthaH (teNaM samaeNaM) nirvibhAjya: kAlavibhAgaH samayastasmin samaye (samaNe bhagavaM mahAbIretti) zramaNa:-taponirataH 'bhagavaMti-bhagavAn arkayonivarjitadvAdazabhagazabdArthavAn, yadAhaH-bhago'rka 1jJAna 2 mAhAtmya,3 yazo4 vairAgya 5 muktiSu 6 / rUpa 7 vIrya 8 prayatne 9cchA ,10 zrI 11 dhamai 12 zvarya 13 yoniSu 14 // 1 // ' atra Ayantyiau athau~ varjanIyau, nanu antyo'rthastu vayaM eva, paraM arkaH kathaMH vajye?, satyaM, upamAnatayA arko bhavati paraM vatpratyayAntatvena arkavAn ityoM na lagatIti varjitaH, 'mahAvIre'tti karmavairiparAbhavasamarthaH zrIvardhamAnasvAmItyarthaH (pazcahatyuttare hotthatti) hastottarA-uttarAphAlgunyaH, gaNanayA tAbhyo hastasya uttara-18 tvAt , tAH paJcasu sthAneSu yasya sa paJcahastottaro bhagavAn hotya'tti abhavat // atha SaTakalyANakavAdI Ahananu 'paJcahatyuttare sAiNA parinivvuDe' iti vacanena mahAvIrasya paTkalyANakatvaM saMpannameSa, maivaM, evaM ucyamAne 'paJcauttarAsAve.abhIichaThe hostha' tti jambUdvIpaprajJasivacanAt zrIRSabhasyApi SaT kalyANakAni vaktavyAni dIpa anukrama Eco A wdianelbanaras ... atra prathama sUtra eva vartate kiMtu bArasAsUtrasya saMpAdane asya sUtrasya kramAMkana '2' iti likhitaM ~35~
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) .......... vyAkhyAna [1] .......... mUlaM [1] / gAthA [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: pata satrAka [1] gAthA II-II kalpa-subo 18 syuH, na ca tAni tvayA'pi tathocyante, tasmAdyathA pazcauttarAsADhe ityatra nakSatrasAmyAt rAjyAbhiSeko madhye SaTakalyA. vyA01 18|gaNitaH paraM kalyANakAni tu 'abhIiNDe' ityanena saha pazcaiva tathA'trApi 'pazcahatthuttare' isya'tra nakSatrasA- kanirAsaH myAt garbhApahAromadhye gaNitaH, paraM kalyANakAni tu 'sAiNA parinimbuDe' ityanena saha pazcaiva, tathA zrIAcA-18 // 9 // rAGgaTIkAprabhRtiSu 'paJcahatthuttare' ityaMtra paJca vastUnyeva vyAkhyAtAni, na tu klyaannkaani| kiJca-zrIharibhadrasUrika-18 tayAtrApaJcAzakasya abhayadevasUrikRtAyAM TIkAyAM api-ASADha zuddhaSaSThayAM garbhasaMkramaH 1 caitrazuddhatrayodazyAM | janma 2 mArgAsitadazamyAM dIkSA 3 vaizAkhazuddhadazamyAM kevalaM 4 kArtikAmAvAsyAyAM mokSaH 5 evaM zrIvIrasya patra kalyANakAni uktAni, atha yadi SaSThaM syAtsadA tasyApi dinaM uktaM syAt / anyaca nInoMcavigAkarUpasya atinindhasya AzcaryarUpasya gopahArasyApi kalyANakatvakathanaM anucitaM // atha 'pazcahatthuttare' ityatra gabhoM tAca pacAsu sthAneSu garbhAdhAnasaMharaNajanmadIkSAjJAnotpattirUpeSu saMvRttA ivi prathamAGge 'cavaNAINaM chaNI vasthUNa'ti kalpacUNauM / moca. nArthatvAbhAvAdapahArasthAnena saMkramAnarthAntarasAmuktvA'pyapahArasya kalyANakatayA prathanaM bakuH pRthusthuulbuddhernumaapk| kalyANakAni vastusthAnarUpANi na tu vastusthAnAni kalyANakAnIti tu subodhameva 2 mahotsabArtha vIrakalyANakabhaNanaprasaMge etaduktaH, SaSThakalyANakavarNanamAkAzakusumakalpaM, jinavallabhAt prAk na kenApi ca lezato'pi taduktaM, jinavallabhazca sUtrottIrNavAdIti jIvAbhigamaprajJApanAdau malayagirayaH, pareSAmanu- // 9 // gatiranAbhogikI 3 garbhApahAro'zubhaH garbhasaMkramastUtamakule uttamaH, vicAryoM bhedo'nayoM vadUkA, apahAre hi Ajanne vakSo devAnandayA, uttamakuLAduttamakule saMkrame'pi pitRdayAdinA spaSTavAMzubhatA, ra dIpa anukrama JABEnicatonindia ... bhagavanta mahAvIrasya paMca-kalyANakAnAM nirdeza: ~36~
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) .......... vyAkhyAna [1] .......... mUlaM [1] / gAthA [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata satrAka [1] gAthA ||| |paharaNaM kathaM uktaM iti cet satyaM, ana hi bhagavAn devAnandAkukSau avatIrNaH, prasUtavatI ca trizaleti asaM-181 gatiH syAt tannivAraNAya 'pazcahatthuttare'tti vacanaM, ityalaM prasaGgena, kalyANakAni paJcaiva (1)(taMjahatti) tadyathA-191 paJcahastottaratvaM bhagavato madhyamavAcanayA darzayati-(hatyuttarAhiM cuetti) uttarAphalgunISu cyuto devalokAt (caitA gambhaM vakratetti) cyutyA garbha utpanna: (hatyuttarAhiM gabbhAu gabbhaM sAharietti) uttarAphAlgunISu garbhAt, garbha saMhatA, devAnandAga trizalAgauM mukta ityarthaH, (hatthuttarAhi jAetti) uttaraphAlgunIpu jAta:(hatthuttarAhiM | muMDe bhavittA agArAo aNagAriaM pavvaietti) uttarAphAlgunISu muNDobhUtvA,tatra dravyatomuNDAkezaluzcanena, bhAvato muNDA rAgadvepAbhAvena,agArAt-gRhAt niSkramyeti zeSaH anagAritA-sAdhutAM pabvaie'tti-pratipannaH, tathA (hatthuttarAhiti) uttarAphAlgunIpu (aNanteti) anantaM-anantavastuviSaya (aNuttaresi) anupama (niSAghAetti) nirvyAghAtaM-bhittikaTAdibhiraskhalitaM (nirAvaraNeti) samastAvaraNarahitaM (kasiNetti) kRtsaM-sarvaparyAyopetavastujJApakaM (paDipuNNetti ) paripUrNa-sarvAvayavasaMpannaM, evaMvidhaM yat (kevalavaranANadasaNe samuppannetira varaM-pradhAnaM kevalajJAnaM kevaladarzanaM ca tat uttarAphAlgunISu prAptaH, (sAiNA pariniyue bhayavanti ) svAti-18 nakSatre mokSaM gato bhagavAna (2) // atha vistaravAcanayA zrIvIracaritram -(teNaM kAleNaMti) tasmin kAle bahukalyANakArthaM bahuvacana miti praNetAro bAlizA eva,yataH phAlgunyovicanAntatA svataH kozAdisaMgatA,dvitve ca prAkRte bahutvaM svabhAvAdeva, kiMca 'phalgunIproSThapadasya bhe' (2-2-123) ityapi nekSitaM tairamahAkulaiH bahukalyANetyAyupazAyamAnaH, kathamainyathA bahutra vAkyeSu bahuvacanaM / dIpa anukrama MEnication ~37~
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [2] gAthA II-II dIpa anukrama [2] kalpa. subo vyA0 1 // 10 // ( teNaM samaeNaMti ) tasmin samaye (samaNe bhagavaM mahAvIreti ) zramaNo bhagavAn mahAvIraH (je se gimhANaMti) yo'sau grISmakAlasya (causthe mAsetti) caturthI mAsaH (aTTame pakkhetti ) aSTamaH pakSaH, ko'rthaH 1- (AsATasuddhepti) ASADhazuklapakSaH (tassa NaM AsADhasuddhassatti) tasya ASADhazuklapakSasya (chaTThIpakkheNaMti) SaSThIrAtrI ( mahAvijayapupphuttarapavarapuMDarIAo mahAvimANAoti ) mahAn vijayo yatra tanmahAvijayaM 'pupphusara'tti 24 puSpottaranAmakaM 'pavarapuMDarIAo ti pravareSu - anya zreSThavimAneSu puNDarIkamiva- zvetakamalamiva atizreSThaM ityarthaH tasmAt 'mahAvimANAo ti mahAvimAnAt, kiMviziSTAt ? -(vIsaMsAgarovamaThiha Aotti) viMzatisAgaropamasthitikAt, tatra hi devAnAM viMzatiH sAgarANi utkRSTA sthitirbhavati bhagavato'pi etAvatyeva sthitirAsIt, atha tasmAdvimAnAt ( AukhaeNaMti) devAyuHkSayeNa ( bhavakhaeNaMti ) devagatinAmakarmakSayeNa ( ThiikhaeNaMti ) sthiti:- vaikriyazarIre'vasthAnaM tasyAH kSayeNa pUrNa karaNena ( aNantaraMti) antararahitaM ( cayaM itatti ) cyavaM - cyavanaM kRtvA ( iheva jambuddIve dIvetti ) asminneva jambUdvIpanAnni dvIpe ( bhArahe vAsetti ) bharatakSetre (dAhiNabhara hetti) dakSiNArdha bharate (imI se osappiNIetti) yatra samaye samaye rUparasAdInAM hAniH syAt sA'vasarpiNI, tato'syAM avasarpiNyAM (susama susamAe samAe vijJatAetti) suSamasuSamAnAni catuSko| TAkoTisAgarapramANe prathamArake atikrAnte (susamAe samAetti) suSamAnAnni trikoTAkoTisAgarapramANe dvitIyArake ( vitAe ) atikrAMte (susamadsamAe samApatti) suSamaduSvamAnAni dvikoTAko disAgarapramANe Educatoo dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRtti:) .......... vyAkhyAna [1] mUlaM [2] / gAthA [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: resenese ~38~ kalyANakapaMcakaM su. 2 kukSAvacatAraH sU. 3 15 20 // 10 // 26 janbary.org
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [2] gAthA II-II dIpa anukrama [2] dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRtti:) .......... vyAkhyAna [1] mUlaM [2] / gAthA [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: tRtIyArake ( bitAe ) vyatikrAnte atIte ( dUsamasusamAe samApatti) duSSama suSamAnAni caturthArake ( bahuvikatAetti) bahuvyatikrAnte kiJcidUne, tadevAha -- ( sAgarotramakoDAkoDIe bAyAlIsAe bAsasahassehiM UNiyAetti) dvicatvAriMzadvarSasaharumA 42000 UnA ekA sAgara koTA koTicaturthArakapramANaM tatrApi caturthA rakasya (paJcahattarIe vAsehiM addhanavamehi a mAsehiM seserhiti ) paJcasaptati 75 varSeSu sArddhASTamA sAdhikeSu zeSeSu zrIvIrAvatAraH, dvAsaptatirvarSANi ca zrIvIrasyAyuH, zrIvIranirvANAna tribhirvarSaiH sArddhASTamAsaizvaturdhArakasamAptiH tataH, pUrvoktA yA dvicatvAriMzadvarSasahasrI sA ekaviMzatyekaviMzativarSasahasrapramANayoH paJcamArakaSaSThArakayoH sambandhinI jJeyA, (ikkavIsAe titthayarehiMti) ekaviMzatI tIrthaMkareSu (ikkhAgakulasamuppannehiMti ) IkSvAkukulasamutpanneSu ( kAsavaguterhiti ) kAzyapagotreSu (dohi atti ) dvayoH munisuvratanemyoH (harivaMsa kulasamuppannahiMti) harivaMza kulasamutpannayoH (goyamasaguttehiMti) gautamagotrayoH, evaM ca (tevIsAe titthayarehiM bikatehiMti ) trayoviMzatI tIrthaMkareSu atIteSu ( samaNe bhagavaM mahAvIretti ) zramaNo bhagavAn mahAvIraH, kiMviziSTaH ? - ( caramatitthayaretti ) caramatIrthaGkaraH punaH kiMviziSTaH ? - ( puvatitthayaraniddiTThetti ) pUrvatIrthaGkaranirdiSTaH- zrIvIro bhaviSyatItyevaM pUrvajinaiH kathitaH ( mAhaNakuMGaggAme nayaretti ) brAhmaNakuNDagrAma1 pUrva tIrtha kare tyasvAdijinenetyarthaM kathayitvA bhavavarNanaM kRtaM kenacit sacintyaM sarvajinaizcatuH vaizatistavoditeH, nirgamasaMbandhenAvazyaka dau bhavakramasaMbandhena ca vIracaritrAdI pUrva bhavavarNanaM dRSTvA'trApyatraiva bhavavarNanaM yuktamityAkhyAnaM anAbhogamUlaM Jan Education Inma For File & Fersonal Use Only ~ 39~ 10 12 janetbalyag
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ......... vyAkhyAna [1] .......... mUlaM [2,3] / gAthA - muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: pata satrAka [3] // 11 // gAthA II-II kalpa.subo-nAmake nagare (usamadattassa mAhaNassatti) RSabhadattasya brAhmaNasya, kiMviziSTasya ? (koDAlasaguttassatti) 14khapnadavyA01 koDAlaiH samAnaM gotraM yasya sa tathA tasya, koDAlagotrasyetyarthaH (bhAriAe devANaMdAe mAhaNIetti) tasyarzana mU. 4 bhAryAyA devAnandAyA brAhmaNyAH (jAlandharasaguttAetti) jAlandharasagotrAyAH (pubbarattAvarattakAlasamayaMsi) 15 pUrvarAtrApararAtrakAlasamaye madhyarAtre ityarthaH (hatthuttarAhiM nakkhatteNaM) uttarAphAlgunInakSatre (jogamuvAgaeNaMti) candrayogaM prApte sati, kayA?-(AhAravaRtietti) AhAgapakrAntyA-divyAhAratyAgena (bhavavakaMtietti) divyabhavatyAgena (sarIravakaMtietti) divyazarIratyAgena (kucchisi gambhattAe vakate) kukSaugarbhatayA vyukrAntaH, atha (samaNe bhagavaM mahAvIre) yadA zramaNo bhagavAna mahAvIraH garbha utpannastadA (tinANodhagae Avi ? hotthatti) jJAnatrayopagata AsIt ( caissAmitti jANai) tataH cyoSye iti jAnAti, cyavanabhaviSyatkAlaM | jAnAtItyarthaH, (cayamANe na yANai ) cyavamAno no jAnAti, ekasAmayikatvAt (yuemitti jaanni)| cyuto'smIti ca jAnAti (3) / tathA (jaM rayaNiM ca NaM samaNe bhagavaM mahAvIretti) yasyAM rajanyAM zramaNo bhagavAn | mahAvIraH ( devANaMdAe mAhaNIe) devAnandAyA brAhmaNyAH(jAlaMdharasaguttAe)jAlandharasagotrAyAH (kucchisi ganmattAe vakaMte) kukSau garbhatayA utpannaH (taM rayaNi ca NaM sA devANaMdA mAhaNIti) tasyAM rajanyAM sA // 11 // kAdevAnandA brAhmaNI (sayaNijjasi)zayanIye-palyake (suttajAgarasi)nAti nidrAyantI nAtijAgratI, ata eva 1 dazamadevalokAikSiNArdhabharatAgatI vaphagatimattvenAnekasamayatAyAmapi devalokaviyogarUpaM cyavanamekasAmayikameva dIpa anukrama janutbayog ... devAnandAyA: kukSau bhagavanta mahAvIrasya utpatti: ~ 40~
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [8] gAthA ||||| dIpa anukrama [5] dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRtti:) ........... vyAkhyAna [ 1 ] ............ mUlaM [ 3,4] / gAthA [1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRtti: : TAL suttajAgarA ohimANi 2 tti ) alpAM nidrAM kurvatI (imeti ) imAn (eyArUvetti ) etadrUpAn vakSyamANakharUpAna urAleti) udArAn prazastAn (kallANetti ) kalyANahetUna (sivetti ) zivAn upadravaharAn ( dhanneti dhanyAn- dhana hetUna (maMgaletti ) maGgalakArakAn ( sassirIetti ) sazrIkAn ( cauddasa mahAsumiNe ) IdRzAna caturdaza mahAsvanAn (pAsittA NaM paDibuddhatti ) dRSTvA jAgaritA, (taMjahatti ) tadyathA - (gaya 1 vasaha 2 sIha3 abhise 4 dAma 5 sasi 6 diNayaraM 7 jhayaM 8 kuMbhaM 9 / paumasara 10 sAgara 11 vimANabhavaNa 12 rayaNucaya 13 sihiM ca 14 // 1 // ) hastI 1 vRSabhaH 2 siMhaH 3 abhiSekaH zriyAH sambandhI 4 puSpamAlA 5 candraH 6 sUryaH 7 dhvajaH 8 pUrNakumbhaH 9 padmopalakSitaM saraH 10 samudraH 11 vimAnaM devasambandhi bhavanaM gRhaM tatra yaH khargAdavatarati tanmAtA vimAnaM pazyati yastu narakAdAyAti tanmAtA bhavanamiti dvayorekataradarzanAccaturdazaiva svapnAH 12 ratnAnAM uccayo - rAziH 13 zikhI - nirdhUmo'gniH 14 (4) / (taeNaM sA devAnaMdA mAhaNI) tataH sA devAnandA brAhmaNI (imeti ) imAn (eyArUvetti ) etadrUpAn ( urAleti ) udArAn prazastAna ( jAvatti ) yAvatzabdena pUrvapATho'nusaraNIya:, (cauddasa mahAsumiNetti) yathoktAn caturdaza mahAkhamAn (pAsittA NaM paDibuddhA samANIti) dRSTvA jAgaritA satI (haTThatti ) hRSTA vismayaM prAptA (tuhRtti) saMtoSaM prAptA (cittamANaMdiatti ) cittena AnanditA (pIimaNatti) prItirmanasi yasyAH sA tathA prItiyuktacittA ( paramasomaNassiA ) paramaM saumanasyaM santuSTacittatvaM jAtaM yasyAH sA tathA (harisabasatti ) harSavazena ( visappamANatti ) vistAravat Jan Education ~41~ 1 5 10 1-4
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasatra"- (mUlaM+vRtti:) .......... vyAkhyAna [1] .......... mUlaM [5] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: ||12|| gAthA kalpa M subo (hiayAta) hRdayaM yasyAH sA tathA, punaH kiM bhUtA! (dhArAhayakayaMcapuSphagaMpivatti) dhArayA meghajaladhArayA siktaM evaMvidhaM yatkadambatarakusumaM tahi meghadhArayA phullati tatastahat (samussasiaromakUvA) samusitAni romANi kUpeSu yasyAH sA tathA evaMvidhA satI (sumiNuggahaM karei 2 cA) khapnAnAM avagrahaM smaraNaM karoti, tatkRtvA ca (sayaNijjAo abbhuTei) zayyAyA abhyuttiSThati, (abbhuTuittA) abhyutthAya (aturiAtti) atvaritayA mAnasautsukyarahitayA (acavalatti) acapalayA kAyacApalyavarjitayA, (asaMbhantAeti) asambhrAntayA askhalantyA (avilaMbiAetti) vilambarahitayA (rAyahaMsasarisIe gaie) rAjahaMsasadRzayA gatyA (jeNeva usabhadatte) mAhaNe, teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA usabhadattaM mAhagaM japaNaM vijaeNaM baddhAvei, vaddhAvittA bhadAsaNavaragayA AsasthA vIsasthA suhAsaNavaragayA karayalapariggAhayaM dasanahaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaha evaM vayAsI-evaM khalu ahaM devANuppiA, aja sayaNijjaMsimAhaNe) yatraiva ruSabhadatto prAhmaNaH (teNeva uvAgacchai) tatraivopAgacchati (uvAgacchitA) upAgatya (usamadatta mAharNa) ruSabhadattaM brAhmaNaM (jaeNaM vijaeNaM vaDAvei) jayena vijayena vardhApayati AzirSa dadAti, tatra jayaHsvadeze vijayaH paradeze (vahAvittA) vardhApayitvA ca (bhadAsaNavaragayA) bhadrAsanavaragatA tataza (AsatthAtti) AzvastA zramApanayanena (bIsatthAtti) vizvastA kSobhA'bhAvena, ata eva (suhAsaNavaragayAti) sukhena AsanavaraM prAptA, (karayalapariggahiaM dasanaha) karatalAbhyAM parigRhItaM kRtaM daza nakhAH samuditA yatra tam (sirasAvatrAnti) zirasi AvartaH pradakSiNabhramaNaM yasya taM evaMvidhaM (matyae aMjaliM kaTu) aJjaliM mastake kRtvA devAnandA (evaM bayAsIti) evaM avAdIt , kiM tdityaah-|| 5 // (evaM khalu ahaM devANupia) evaM nizcayena ahaM he devAnupriya he svAmina (aja sayaNijjaMsi) adya dIpa anukrama ||12|| ~42~
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasatra"- (mUlaM+vRtti:) .......... vyAkhyAna [1] .......... mUlaM [6] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: satrAkA gAthA // 1..|| suttajAgarA ohIramANIti) suptajAgarA-alpanidrAM kurvatI(imetti) imAn (eyArUvetti). etadrUpAna urAlatti) udArAn (jAva sassirIetti) yAvat sazrIkAn (causa mahAsumiNetti) caturdaza mahA khamAna (pAsittA NaM paDivuddhatti) dRSTvA jAgaritA (taMjahA ) tadyathA (gaya jAva sihi catti) gaya ityAMIditaH sihiM ceti yAvat pUrvoktAH khamA jJeyAH (6) // (eesi NaM devANuppiasi) eteSAM devAnupriya ! (urAlANaMti) prazastAnAM (jAva caudasaNhaM mahAsumiNANaMti) yAvat caturdazAnAM mahAkhamAnAM (ke maNNe | kallANe phalavittivisese bhavissaitti) manye-vicArayAmi kaH kalyANakArI phalavRttivizeSo bhaviSyati ?, tatra phala-putrAdi vRttiH-jIvanopAyAdiH, (tae NaM se usabhadatte mAhaNe ) tataH sa RSabhadatto brAhmaNaH (devANaMdAe mAhaNIetti) devAnandAyAH brAhmaNyAH (aMtietti) antike-pAI (eama8 sucA) etaMha artha zrutvA karNAbhyAM (nisammatti) nizamya-cetasA avadhArya (hahatuTThajAvAhiyaetti) hRSTaH tuSTaH yAvat || harSavazena visarpaddhRdayaH (dhArAhayakaryavapuSpagaMpiya samussasiaromakUvetti) meghadhArayA siktakadambavRkSapuSpavat samucchasitAni romANi kUpeSu yasya saH, evaMvidhaH san (sumiNuggahaM karehati) svamadhAraNaM karoti (kari-1 ttatti) kRtvA ca (IhaM aNupavisai) IhAM-arthavicAraNAM pravizati (IhaM aNupavisittA) tAM kRtvA ca / (appaNo sAhAvieNaM maiputvaeNaM buddhivinnANaNaMti) Atmana:-khAtmanaH khAbhAvikena matipUrvakeNa buddhivijJAnena, tatra anAgatakAlaviSayA matiH, vartamAnakAlaviSayA buddhi, vijJAnaM cAtItAnAgatavastuviSayaM, 14 dIpa anukrama ~43~
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ......... vyAkhyAna [1] .......... mUlaM [7] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: [7] // 13 // gAthA // 1..|| za(tesiM sumiNANaM asthuggahaM kareitti) teSAM svamAnAM arthanizcayaM karoti (atyuggahaM karitA)taM kRtvA khanaphale (devANaMdaM mAhaNiM) devAnandA brAhmaNI (evaM vayAsItti) evaM avAdIt (7) / kiM tadilyAha-(urAlA NaM tume praznottarI devANuppie ! sumiNA diTThA) udArAstvayA devAnupriye ! khamA dRSTAH ( kallANA NaM jAca sassirIpati putrasvarUpaM kalyANakArakAH yAvat sazrIkAH (Aroggatti) Arogya-nIrogatvaM (tuhitti) tuSTi:-saMtoSaH (dIhA-sa.7-8 utti) dIrghAyu:-cirajIvitvaM (kallANatti) kalyANaM-upadravAbhAvaH ( maGgalakAragANaM tume deSANuppie / sumiNA dihA) maGgalaM-vAJchitAvAptiH, eteSAM vastUnAM kArakAstvayA he devAnupriye ! khamA dRSTAH (saMjahatti) tadyathA (asthalAbho devANuppietti) arthalAbho bhaviSyati he devAnupriye! (bhogalAbho devANuppietti) bhogAnA lAbhaH he devAnupriye ! (puttalAmo devANuppietti) putrasya lAbha: he devAnupriye! ( sukkhalAbho / devANuppietti) saukhyalAbho he devAnupriye ! bhaviSyatIti sarvatra yojyaM, (evaM khalu tumaM devANuppietti) evaM khalu tvaM devAnupriye !(navaNhaM mAsANaM bahupaDipunnANaMti ) navasu mAseSu bahupratipUrNeSu ( aTThamANa rAIdiANaM vikatANaM) sArddhasaptAhorAtrAdhikeSu atIteSu, etAdRzaM dAraka-putraM (payAhisitti) prajaniSyasIti sambandhaH, kiMviziSTaM dArakaM ? (sukumAlapANipAyaMti ) sukumAlaM pANipAdaM yasyaivaMvidhaM, kiMci0 // 13 // (ahINatti) ahInAni-lakSaNopetAni ( paDipunnapazcindiasarIratti ) svarUpeNa pratipUrNAni paJcendriyANi yatra tAdRzaM zarIraM yasya sa tathA taM, tathA (lakakhaNavaMjaNaguNovaveaMti) lakSaNAni vyaJjanAni ca lakSaNavya dIpa anukrama Daese JABEducational ~44~
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ......... vyAkhyAna [1] .......... mUlaM [8] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: 8) gAthA // 1..|| anAni teSAM guNAstairupapetaM, tatra lakSaNAni chatracAmarAdIni cakritIrthakRtAM aSTottarasahasraM baladevavAsudevAnAM | aSTottarazataM anyeSAM tu bhAgyavatA dvAtriMzat, tAni cemAni-chana 1 tAmarasaM 2 dhanU 3 rathavaro 4 dambholi 5-6 karmA inkuzA 7, vApI 8 svastika9 toraNAni 10 ca saraH,11 paJcAnanaH12 pAdapaH 131cakraM 14 zaka 15-18 gajI 16 samudra 17 kalazau,18 prAsAda 19 matsyA 20 yavA 21, yUpa 22 stUpa 22 kamaNDalU 24 nyavanibhRt 25 saccAmaro 26 darpaNaH 27 // 1 // ukSA 28 patAkA 29 kamalAbhiSekaH 30, sudAma 31 kekI 32 dhanapuNyabhAjAm // tathA 'iha bhavati saptaraktaH,SaDannataH paJcasUkSmadIrghazca / trivipulalaghugambhIrodvAtriMzallakSaNAsa pumAn // 1 // tatra sapta raktAni-nakha 1caraNa rahasta 3 jihvA 4 oSTha 5 tAlu 6 netrAntAH 7, SaDannatAni-kakSA 1hRdayaM 2 grIvA 3 nAsA 4 nakhA 5 mukhaM ca 6, pazca sUkSmANi-dantAH1 va 2 kezA 3 aGgulipoNi 4 nakhAzca 5, tathA paJca dIghoNi-nayane 1hRdayaM 2 nAsikA 3 hanu: 4 bhujau ca 5, trINi vistIrNAni-bhAlaM 1 uraH2vadanaM ca 3, trINi laghUni-grIvA 1 jaGghA 2 mehanaM ca 3, trINi gambhIrANi-sattvaM varaH2mAbhizca 3, mukhamadhu zarIrasya, sarva vA mukhmucyte| tato'pi nAsikA zreSThA, nAsikAyAzca locane // 1 // yathA netre tathA zIlaM, yathA nAsA tathA'rjavam / yathA rUpaM tathA vittaM, yathA zIlaM tathA gunnaaH||2|| atihakhe'tidIrdhe'ti-18 sthUle cAMtikRze tthaa| atikRSNe'tigaure ca, SaTsu sattvaM nigdyte||3|| saddharmaH subhago nIruka, mukhamaH sunayaH kaviH / sUcayatyAtmanaH zrImAn, nara svargagamAgamA // 4 // nirdambhaH sadayo dAnI, dAnto dakSaH sadA RjuH| dIpa anukrama 14 ... atra dvAtrinzat lakSaNAnAm varNanaM kriyate ~45~
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [<] gAthA ||..|| dIpa anukrama [s] kalpa. subo vyA0 1 // 14 // Educator dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [1] mUlaM [8] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: martyayone: samudbhUto, bhavitA ca punastathA // 5 // mAyAlobhakSudhAlasyavAhArAdiceSTitaiH / tiryagyoneH samutpattiM, khyApayatyAtmanaH pumAn // 6 // sarAgaH khajanadveSI, durbhASo mUrkhasaGgakRt / zAsti svasya gatAyAta, naro narakavartmani // 7 // AvantoM dakSiNe bhAge, dakSiNaH zubhakRnnRNAm / vAmo vAmetinindyaH syAdiganyatve tu madhyamaH // 8 // arekhaM bahurekhaM vA, yeSAM pANitalaM nRNAm / te syuralpAyuSo niHkhA, duHkhitA nAtra saMzayaH // 9 // anAmikA'ntyarekhAyAH, kaniSThA syAdyadA'dhikA / dhanavRddhistadA puMsAM mAtRpakSo bahustathA // 10 // maNibandhAt piturlekhA, karabhAdvibhavAyuSoH / lekhe dve yAnti tisro'pi, tarjanyaGguSThakAntaram // 11 // 9 yeSAM rekhA mAstisraH, sampUrNA doSavarjitAH / teSAM govadhanAyUMSi, sampUrNAnyanyathA na tu // 12 // ullaGghayante ca yAvatyo'Ggulyo jIvitarekhayA / paJcaviMzatayo jJeyAstAvatyaH zaradAM budhaiH // 13 // yavairaMGguSThamadhyasthairvidyAkhyAtivibhUtayaH / zuklapakSe tathA janma, dakSiNAGguSThagaizca taiH // 14 // na strI tyajati raktAkSaM nArthaH kanakapiGgalam / dIrghabAhuM na caizvarya, na mAMsApacitaM sukham // 15 // cakSuHsnehena saubhAgyaM, dantasnehena bhojanam / vapuH snehena saukhyaM syAt, pAdasnehena vAhanam // 16 // urovizAlo dhanadhA nyabhogI, zirovizAlo nRpapuGgavazca / kaTIvizAlo bahuputradAro, vizAlapAdaH satataM sukhI syAt // 17 // imAni lakSaNAni, vyaJjanAni ca-mapatilakAdIni teSAM ye guNAstairupetaM punaH kiMvi0 ( mANummANapamANa| paDipunnasujAyasavaMga suMdaraMgati) tatra mAnaM-jalabhRtakuNDAntaH puruSe nivezite yajjalaM nissarati yadi tajjalaM For File & Fersonal Use Only ~46~ lakSaNavarNanaM 20 25 // 14 // 28 wjanebary.org
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ......... vyAkhyAna [1] .......... mUlaM [8] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: [8 gAthA droNamAnaM bhavet tadA sa puruSo mAnaprAptA, yadi ca tulAropito'rdhabhAramAnaH syAttadA sa unmAnaprAptaH, tatra bhAramAnaM-'SaTsarSapairyavastveko, gujaikA ca yvaitribhiH| guJjAtrayeNa ballaH syAdu, gayANe te ca ssoddsh||1||ple ca daza gadyANAsteSAM sArdhazataM maNe / maNairdazabhirekA ca, dhaTikA kathitA budhaiH // 2 // dhaTibhirdazabhistAbhireko bhAraH prakIrtitaH atra 'teSAM sArddhazataM maNe' iti teSAM gavANAnAM iti vAcyaM na tu palAnAM, palAnAM sArdhazatena maNakathane hi bhAre aSTasaeNpsatirmaNAH syustadadhaM ca ekonacatvAriMzanmaNAH, etAvaca zarIramAnaM na sambhavati, gadyANAnAM sArdhazatena maNakathane tu bhAre catvAriMzatzeramAnena pAdonA aSTa maNAH kiJcidadhikA jAyante, sa-11 mbhavati ca tadardhamAnaM pazcazerAdhikapAdonacaturmaNapramANaM zarIramiti, saMbhavati ca gadyANakAnAM sArdhazatasthApi maNatvaM, kaciddeze kizcidUnazeratrayasyApi maNatvavyavahArAt, tathA 'pamANa'tti khAkulena aSTottarazatAGguloca uttamapuruSaH, madhyahInapuruSau ca SaNNavaticaturazItyaGgulocau syAtAM, atra uttamapuruSo'pi anya eva, tIrthaGkarastu dvAdazAGguloSNISasadbhAvena viMzatyadhikazatAGguloco bhavati, tatazca mAnonmAnapramANaiH pratipUrNAni sujAtAni sarvAGgAni-ziraHpramukhANi yatra evaMvidhaM sundaraM aGgaM yasya tathA taM, punaH kiMvi0 (sasisomAgAretti) zazivatsaumyAkAraM (kantanti) kamanIyaM (piyadaMsagaMti) vallabhadarzanaM (suruvaMti) zobhanarUpaM (dArayaM payAhisitti) dArakaM prajaniSyasIti jJeyam (0) // // (sevi a NaM dAraetti) so'pi dAraka evaMvidho bhaviSyati, kiMvi0-15 ( ummukkabAlabhAvetti) svaktavAlyo-jAtASTavarSaH, punaH kiMvi0?-(vinnAyapariNayamittetti) vijJAnaM pariNa-18| 14 900000000000000000000 // 1..|| dIpa anukrama Ecole ~ 47~
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ......... vyAkhyAna [1] .......... mUlaM [1] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata satrAka [1] gAthA // 1..|| kalpa.subo tamAtraM yasya sa tathA, kramAcca kiMvi0 (jovaNagamaNupattetti) yauvanaM anuprAsaH, punaH kiMvi01-( riuvvema- putravarUpe vyA01 18 jauvvea-sAmavea-athavvaNaveatti) atra SaSThIbahuvacanalopAt Rgveda 1 yajurveda 2 sAmaveda 3-15 yauvanakha atharvaNa 4 vedAnAM, kIdRzAnAM ?-(itihAsapaJcamANati) itihAsapurANaM paJcamaM yeSAM te tathA teSAM, punaH rUpaM mU.9 kIdRzAnA ? (nighaMTuchaTThANaMti ) nighaNTu:-nAmasaGgrahaH SaSTho yeSAM te tathA teSAM, punaH kIdRzAnAM (saMgo-| vaMgANati) aGgopAGgasahitAnAM, tatra aGgAni-zikSA 1 kalpo 2 vyAkaraNa 3 chando4 jyoti 5 niruktayaH 6, upAGgAni-aGgArthavistararUpANi, punaH kIdRzAnAM ? ( sarahassANaMti) tAtparyayuktAnAM (cavaNhaM veyANaMti) IzAnAM pUrvoktAnAM caturNA vedAnAM (sAraNatti) mArakaH anyeSAM vismaraNe (bAraeti) bArakaH, anyeSAM azuddhapAThaniSedhAt (dhAraetti) dhAraNasamarthaH, idRzo dArako bhAvI, puna: kiMvi01-(saDaMgavisi) pUrbo-12 tAni SaT aGgAni vetti-vicArayatIti SaDaGgavit, jJAnArthatve tu paunarutyaM syAt, punaH kiMvi01-(sadvitaMtavisAraetti) SaSTitanaM-kApilIyaM zAstra tatra vizAradaH-paNDitA, puna: kiMvi01-(saMkhANetti) gaNitazAstre, yathA-'ardha toye kardame dvAdazAMzA, SaSTho bhAgo vAlukAyAM nimgnH| sA! hasto dRzyate yasya tasya, stambha-18 sthAzubrUhi mAnaM vicintya // 1 // ' stambho hastAH6, kacit (sikkhANetti pAThaH) tatra sikkhANazabdena AcAra- // 15 // granthaH, (sikkhAkappeti ) zikSA-akSarAmnAyagrandhaH kalpazca-yajJAdividhizAstraM tatra, tathA (bAgaraNetti) vyAkaraNe-zabdazAne, tAni ca viMzatiH-pendra 1 jainendra rasiddhahemacandra 3 cAndra 4 pANinIya 5 sArakhata - dIpa anukrama JABEnicatonirl ~48~
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........ vyAkhyAna [1] .......... mUlaM [10] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [10] gAthA ||1..|| zAphaTAyana 7 vAmana 8 vizrAnta 9 yuddhisAgara 10 sarasvatIkaNThAbharaNa 11 vidyAdhara 12 kalApaka 13-181 bhImasena 14 zaiva 15 gauDa 16 nandi 17 jayotpala 18 muSTivyAkaraNa 19 jayadevAbhidhAnAni 20, (chaMdesi) chandaHzAstre (niruttetti ) padabhaJjane vyutpattirUpe TIkAdau ityarthaH (joisAmayaNetti ) jyoti:zAstre (annesu a bahusutti) eSu pUrvokteSu anyeSu ca bahuSu (baMbhapaNaemusi) brAmaNahiteSu zAstreSu ( pari-18 bvAyaesutti) parivAjakasambandhiSu (naema) nayeSu-AcArazAstreSu (suparinihie yAvi bhavissaitti) ati-18 nipuNo bhaviSyatIti yogaH (9) / (taM urAlA gaM tume devANuppie ! sumiNA dihA) tasmAt kAraNAt 4 | udArAH tvayA he devAnupriye ! svamA dRSTAH (jAva AruggatadvidIhAumaMgalakAragA maMti) yAvata Aro-18 gyatuSTidIrghAyu:kalyANamaGgalAnAM kArakAH (tume devANuppie sumiNA dihatti) tvayA he devAnupriye ! khamA dRSTAH (itikaDutti) itikRtvA (bhujo bhulo aNuvUhaitti) bhUyo bhUyo-vAraM vAraM anuhayati-anumodayati (10) // (tae NaM sA devANaMdA mAhaNIti) tataH sA devAnandA brAhmaNI (usabhadattassa mAhaNassa aMtie) RSabhadattasya brAhmaNasya pArthe (eyamala sucatti) imaM artha zrutvA (nisammasi) cetasA avadhArya (hahatujAvahiyayatti) hRSTA tuSTA yAvat harSapUrNahRdayA (karayalapariggahiyaM dasanaha sirasAvattaM matthae aMjaliM kaDchu) karatalAbhyAM kRtaM daza nakhA militAH yatra taM, zirasi AvartI yatra taM, idRzaM mastake karasakampuTaM kRtvA (usabhavattaM mAhaNaM) RSabhadattaM brAhmaNaM ( evaM vayAsI)tataH sA devAnandA evaM avAdIt (11) dIpa anukrama [10] JABEnicationini V ianetbornerg ~49~
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........ vyAkhyAna [1] .......... mUlaM [11] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sutrAMka [11] gAthA tIcchA ||1..|| kalpa.subo- kimityAha (evameaM devANuppiatti) evametat devAnupriye ! (tahameaM devANupiyatti ) tathaitaddevAnukhapnopahA dhyA01 priya ! yathA yathA bhavadbhiruktaM (avitahameaM devANuppiyatti ) yathAsthitaM etaddevAnupriya! (asaMdiddhame vinayaH pra devANuppiyatti ) sandeharahitaM etaddevAnupriya ! (icchiameaM devANuppiyatti) IpsitaM etaddevAnupriya! (paDi-1 cchiameaM devANuppiyatti) pratISTaM-yuSmanmukhAt patadeva gRhItaM devAnupriya ! (icchiyapaDicchiameaMdevANu-ndravaNanamaH ppiyatti) ubhayadharmopetaM devAnupriya ! (sacce NaM esa advetti) satyaH sa eSo'rthaH (se) atha (jaheyaMti) 10-13 yena prakAreNa imaM artha (tunbhe vayahati) yUyaM vadatha (iti kaTu) iti kRtvA-iti bhaNitvA (te sumiNe samma paDicchAtti) tAn samAna samyag aGgIkaroti (paDicchittatti) aGgIkRtya (usamadatteNaM mAhaNeNaM saddhiti) kaSabhadattatrAhmaNena sArdha (urAlAImANussagAIti)udArAn mAnuSyakAn (bhogabhogAIti) bhogArho bhogA bhogabhogAstAn bhogAIbhogAn (muMjamANA viharai) bhuJjAnA viharati (12) // (teNaM kAleNaMti) tasmin kAle (teNaM samaeNaMti) tasmin samaye sa zakro viharatIti sambandhaH, kiMviziSTaH?-(sakketti) zakranAmasiMhAsanAdhiSThAtA (deviMdetti) devAnAM indraH (devarAyAtti) deveSu rAjA-kAntyAdiguNaiH rAjamAnaH ( vajapANitti ) karadhR-RI tavajraH (puraMdaretti) daityanagaravidArakaH (sayakAtti) zataM kratavaH-zrAddhapazcamapratimArUpA niyamavizeSA yasya // 16 // sa zatakratuH, idaM hi kArtikazreSTibhavApekSayA, tathAhi-pRthivIbhUSaNanagare prajApAlo nAma rAjA, kArsikanAmA / zreSThI, tena zrAddhapatimAnAM zataM kRtaM, tataH zatakraturitikhyAtiH, ekadA ca gairikaparivAjako mAsopavAsI| dIpa anukrama [11] 28 LABEducation.irta ~50~
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........ vyAkhyAna [1] .......... mUlaM [13] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [13] gAthA // 1..|| tatrAgataH, ekaM kArtikaM vinA sarvo'pi lokastadbhakto jAtA, taca jJAtvA kArtikopari gairiko ruSTA, ekadA ca rAjJA nimantrito'vadat-yadi kArtikaH pariveSayati tadA tava gRhe pAraNAM karomi, rAjJA tatheti pratipadya kArtikAyoMktaM yattvaM madgRhe gairikaM bhojaya, tataH kArtikeNoktaM-rAjan ! bhavadAjJayA bhojayiSyAmi, tataH zreSThinA bhojyamAno gairiko dhRSTo'sIti aGgulinA nAsikA spRzaMzceSTAM cakAra, zreSThI yo-yadi mayA pUrva dIkSA | gRhItA'bhaviSyattadA'yaM na parAbhaviSyaditi vicintyASTAdhikasahasreNa vaNikaputraiH saha zrImunisuvratakhA|misamIpe cAritraM gRhItvA dvAdazAGgIM adhItya dvAdazavarSaparyAyaH saudharmendro'bhUta, gairiko'pi nijadharmatastadbA hanaM airAvaNo'bhavat, tataH kArtiko'yamiti jJAtvA palAyamAnaM taM dhRtvA zakraH zIrSa ArUDhaH sa ca zakra-18 bhApanArtha rUpadyaM kRtavAn, zakro'pi tathA, evaM rUpacatuSTayaM, zakro'pi tathA, tatazcAvadhinA jJAtakharUpastaM tarjitavAn tarjitazca svAbhAvika rUpaM cakre, iti kArtikazreSThikathA // 8 (sahassakkhetti) mantridevapazcazatyA locanAni indra kAryakarANIti indrasambandhInyeveti sahasrAkSaH (maghavaMti) maghA-mahAmeghA vaze santyasyeti maghavAn (pAgasAsaNetti ) pArka-daityaM zAsti-zikSayatIti pAkazAsanaH ( dAhiNaDDalogAhivaitti ) merodakSiNato yallokAdha tasyAdhipatiH, uttaralokArghasya IzAnasvAmikatvAt (erAvaNavAhaNetti) airAvaNavAhanaH (suriMdetti) surANAM indraH-AhlAdakaH ( battIsavimANasayasahassAhivaitti)dvAtriMzallakSavimAnAdhipatiH(arayatti) arajaskAni-rajorahitAni (aMbaravasthadharetti) svacchatayA dIpa anukrama [13] 14 ... zakrendrasya varNanaM ~51
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [13] gAthA ||..|| dIpa anukrama [13] kalpa. subo vyA0 1 // 17 // Jan Education in dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [1] ............ mUlaM [13] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRtti: : ambaratulyAni vastrANi ambaravastrANi tAni gharatIti arajo'mbaravastradharaH ( AlaiamAlamaujeti Alagitau yathAsthAnaM parihito mAlAmukuTI yena sa tathA (navatti ) navAbhyAM iva ( hemanti ) hemasatkAbhyAM ( cAruti ) cArubhyAM - manojJAbhyAM (cittatti ) citrAbhyAM citrakAribhyAM ( cavalakuMDalatti ) capalAbhyAMitastataH kampamAnAbhyAM IdRzAbhyAM kuNDalAbhyAM (vilihijz2amANagalletti ) vilikhyamAnau gallau yasya sa tathA ( mahiDIesa ) mahatI Rddhi:-chatrAdirAjacinharUpA yasya sa tathA ( mahajuietti ) mahatI zrutiH| AbharaNazarIrAdikAntiryasya sa tathA ( mahavyaletti ) mahAbala: ( mahAyasetti ) mahAyazAH (mahANubhAvetti ) mahAna anubhAvo-mahimA yasya sa tathA ( mahAsukkhetti ) mahAsukhaH, punaH kiMvi0 ? - ( bhAsuratti) bhAsuraMdedIpyamAnaM ( boMditti ) zarIraM yasya sa tathA punaH kiMvi0 ? ( palaMbavaNamAladharetti ) pralambA- ApAdalasvinI banamAlA - paJcavarNapuSpamAlA tAM dharati yaH sa tathA, atha sa kutra vartate ityAha - ( sohamme kappetti ) saudharme kalpe ( sohammabasie bimANetti ) saudharmAvataMsa ke vimAne ( suhammAe sabhApati ) sudharmAyAM sabhAyAM ( sarkasi sIhAsaNaMsitti ) zakra iti nAmake siMhAsane, atha sa kiM kurvan viharatItyAha - ( se NaM tastha battIsAra vimANAvAsasayasAhassINaMti ) sa indrastatra devaloke dvAtriMzadvimAnAvAsazatasahasrANAM dvAtriMzallakSavimAnAnAM ityarthaH (caurAsIe sAmANiasAhassINaMti ) caturazItisAmAnikasahasrANAM te hi indrasamAnaRddhayaH ( tAyattIsAe tAyattIsagANaMti ) trayastriMzat trAyastriMzAH, te hi mahattarAH indrapUjyA For Private & Personal Use O ~ 52~ indravarNane kArtikakathA 20 25 // 17 // 28 janelbrary.org
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [13] gAthA ||..|| dIpa anukrama [13] Jan Education H dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [1] ............ mUlaM [13] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: mantrikalpA vA teSAM (caunhaM logapAlANaMti ) caturNI lokapAlAnAM soma 1 yama 2 varuNa 3 kuberA 4 bhidhAnAnAM (aTTahaM aggamahisINa ) aSTAnAM agramahiSINAM tA hi padmA 1 zivA 2 zacI 3 aJju 4 amalA 5apsaro 6 navamikA 7 rohiNI 8 tyabhidhAnAH, kiMviziSTAnAM tAsAM ? - ( saparivArANaMti) saparivArANAM pratyekaM SoDazasahasraparivArANAM tathA (tinhaM parisANaMti) tisRNAM parSadAM, bAhya 1 madhyamA 2 bhyantarANAM 3 (sattaNhaM aNiANaMti) saptAnAM anIkAnAM - sainyAnAM gandharva 1 nATaka 2 azva 3 gaja 4 ratha 5 subhaTa 6 vRSabha 7 saMjJakAnAM, bhavanapatyAdInAM vRSabhasyAne mahiSA bhavantIti jJeyaM, tathA ( sattaNDaM aNiAhivaINaMti ) saptAnAM senApatInAM (cauNDaM caurAsINaM AyarakkhadevasAhassINaMti ) catasRSu dikSu pratyekaM caturazItisahasramitAnAmAtmarakSakadevAnAM sarvasaGkhyayA ca SatriMzatsahasrAdhikalakSatrayamitAnAM (336000) (anasiM ca bahUNaM sohammakappavAsINaM vemANiANaM devANaM devINa yatti) anyeSAM ca bahUnAM saudharmakalpavAsinAM vaimAnikAnAM devAnAM devInAM ca ( AhevacaMti) adhipatikarma-rakSAM ityarthaH (porevacaMti) agragAmitvaM ( sAmittaMti ) nAyakatvaM (bhahitaMti ) bhartRtvaM poSakatvaM (mahattaramattaMti ) gurutaratvaM ( ANAIsaraseNAvacaMti ) AjJayA Izvaro yaH senApatiH tattvaM, svasainyaM prati adbhutaM AjJAprAdhAnyaM ityarthaH ( kAremANeti ) kArayan niyuktaiH ( pAlemANetti ) pAlayan svayameva, punaH kiM kurvan ? - ( mahayatti ) tatra mahateti raveNa ityanena yojyate, mahatA zabdenetyarthaH, keSAM ityAha- ( ahayatti ) avicchinnaM evaMvidhaM yat (nahagIati) nATakaM gItaM - prasiddhaM ( vAianti ) vAditAni For Pride & Personal Use O ~53~ 5 10 14 janelbary.org
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........ vyAkhyAna [1] .......... mUlaM [14] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [14] gAthA // 1..|| kalpa.subo-yAni tantryAdIni teSAM, tatra (taMtItalatAlatti) tatrI-vINA talatAlA:-hastatAlAH ( tuDiyatti ) truTi-vIradarzanaM vyA01 tAni-anyavAditrANi (ghaNamuiMgatti) ghanamRdaGgo-meghadhvanimardalo, tathA (paDapaDahavAiyaraveNaMti) paTupaTahasyama. 14 yadvAdita-vAdanaM eteSAM mahatA zabdena (divAI bhogabhogAI bhuJjamANe viharai) devayogyAn bhogAIbhogAna // 18 // bhujAno viharati // (13) // punaH sa kiM kurvannityAha-(imaM ca NaMti) imaM (kevalakappaMti) sampUrNa ( jaMbuddIvaM dIvaMti ) jambUdvIpaM dvIpa (viuleNaMti ) vipulena-vistIrNena (ohiNatti ) avadhinA (AbhoemANe AbhoemANe viharahatti) avalokayana avalokayana viharati-Aste iti sambandhaH (tattha NaM samaNaM bhagavaM mahAvIretti) tatra samaye zramaNaM bhagavantaM mahAvIraM (jaMbuddIve dIvetti) asminneva jambUdvIpanAmni dvIpe (bhArahe vAsetti) bharatakSetre (dAhiNabharahetti) dakSiNArdhabharate (mAhaNakuMDaggAme nayare) brAhmaNakuNDagrAmanAmake nagare (usabhadatsassatti ) RSabhadattasyA INI(mAhaNassatti) brAhmaNasya, kiMvi0(koDAlasaguttassatti) koDAlaiH samAnaM gotraM yasya sa tathA, koDAla-| gotrasyetyarthaH (bhAriAe devANaMdAe mAhaNIetti) tasya bhAryAyA devAnandAyA brAhmaNyAH ( jAlaMdharasaguttAe) jAlandharasagotrAyAH (kuJchisi gambhattAe vaktaMti) kukSau garbhatayA utpanna ( pAsai pAsittA) // 18 // pazyati dRSTvA ( hadRtudvacittamANaMdie ) hRSTaH tuSTaH cittena AnanditaH (NaMdietti) harSadhanena samRddhatAM gataH (paramANaMdietti) atIva samRddhabhAvaM gataH(pIimaNe) prItirmanasi yasya saH ( paramasomaNassie ) paramaM | | 28 dIpa anukrama [14] ... devAnandA kukSau sthita: bhagavanta mahAvIrasya darzanaM ~54~
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [14] gAthA ||..|| dIpa anukrama [14] karUpa. su. 4 Jan Education Ingema dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [1] ............ mUlaM [14] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: saumanasyaM tuSTacittatvaM prAptaH (harisavasavisappamANahi ae) harSavazena visat hRdayaM yasya saH, pramuditacittaprAgbhAreNaiva ( dhArAhayakavasurahikusumatti ) dhArAhataM yatkadamvasya surabhikusumaM tadvat ( caMcumAlahaanti romAJcitaH, ata eva ( UsasiaromakUvetti ) ucchritaromakUpaH, tathA ( viasiavarakama lANaNana yaNetti) vikasitaM varaM pradhAnaM yatkamalaM tadvat AnanaM mukhaM nayane ca yasya sa tathA, pramodapUritatvAt ( payaliatti pracalitAni - bhagavaddarzanena adhikasambhramavattvAt kampitAni ( varakaDaganti ) varANi kaTakAni - kaGkaNAni (tuDiatti) truTitA-bAhurakSakAH 'bahirakhA' iti loke ( keUrati) keyUrANi ca aGgadAni 'bAjUbandha' iti loke (kuMDalanti) mukuTaM kuNDale ca prasiddhe, patAni pracalitAni yasya sa tathA (hAravirAyaMta vacchetti) hAreNa virAjamAnaM hRdayaM yasya sa tathA tato vizeSaNasamAsaH, ( pAlaMbalaMbamANatti ) pralambamAnaM yatprAlambojhumbanakaM ( gholaMta bhUsaNagharetti) dolAyamAnAni bhUSaNAni ca tAni gharati yaH sa tathA (sasaMbhamaMti) sAdaraM (turiaM cavalaM suriMde sIhAsaNAo abhuTThehasi ) tvaritaM - sautsukyaM capalaM kAyacApalyopetaM evaM yathA syAt tathA surendraH siMhAsanAdabhyuttiSThati (ammuTThittatti) abhyutthAya yAvat (pAdapIDhAo pacoruhahatti) yatra pAdau sthApyete tarapAdapIThaM kathyate tasmAtpratyavatarati (paJcokahittatti ) pratyavatIrya ca pAduke avamuJcati, kiMviziSTe te ? ( veruliatti ) vaiDhUrya - marakataM nAma nIlaratnaM (varihariha aMjaNanti ) variSThe - pradhAne riSThaaJjananAnI zyAmarale, etai ratnaiH kRtvA (niuNovaciatti ) nipuNena zilpinA racite iva, punaH kiMvi0 ? *** bhagavantasya cyavana avasare zakrendra-kRt bhakti evaM stavanA For Pride & Personal Use Only ~55~ 10 14 janbary.org
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [14] gAthA ||..|| dIpa anukrama [14] kalpa. subo vyA0 1 // 19 // dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [1] ............ mUlaM [14] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: (misimisiMtatti ) dedIpyamAnAni ( maNirayaNamaMDiAutti ) maNayaH- candrakAntAdayaH ratnAni - karketanAdIni tairmaNDite ( pAuAo omuaitti ) izyau pAduke avamuJcati (omuhattatti ) avamucya ( emasADiaM uttarAsaMgaM karei, karitanti ) ekapaTa uttarAsaGgaM karoti, tat kRtvA ca ( aJjalimauli aggahatthetti) aJjalikaraNena mukulIkRtI - yojitI agrahastI yena sa tathAbhUtaH (tisthayarAbhimudde sattaTTha payAI aNugacchaitti ) saptASTa padAni tIrthakarAbhimukho'nugacchati (aNugacchittatti ) tathA kRtvA ( vAmaM jANuM aMceitti ) vAmaM jAnuM utpATayati- bhUmau alagnaM sthApayati (aMcittatti) tathA saMsthApya ( dAhiNaM jANaM dharaNitalaMsitti ) dakSiNaM jAnuM dharaNItale (sAhadvRtti) nivezya ( tikkhattotti ) vAratrayaM ( mudvANaM dharaNitalaMsi niveseitti ) mastakaM dharaNItale nivezayati (nivesittA) tathA kRtvA (Isi pannamatti ) ISat pratyunnamati - uttarArdhena ka bhavatItyarthaH (pazunamittatti ) UrddhAbhUya (kaDagatuDiarthabhiAo bhuAo sAharaitti) kaTakatruTikAH kaGkaNabAhurakSakAstAbhiH stambhite bhuje vAlayati ( sAharitatti ) vAlayitvA ( karayalapariggahiaM dasanahaMti) karatalaparigRhItaM - hastasampuTaghaTitaM dRza nakhAH samuditA yatra sa tathA taM (sirasAvattaMti ) zirasi - mastake AvarttaHpradakSiNabhramaNaM yasya evaMvidhaM (matthae aMjaliM kuhutti) mastake aJjaliM kRtvA ( evaM vyAsItti) evaM avAdIt, (14) kiM tadityAha - ( namutthu NaMti) NaGkAraH sarvatra vAkyAlaGkArArthaH, namo'stu, kebhyaH ? - (arahaMtANaMti) arhajya:tribhuvanakRta pUjAyogyebhyaH, rAgadveSarUpakarmavairihananAt 'arihantANaM' iti pAThaH, rAgadveSarUpakarmabIjAbhAvena Jan Education in ... zakrastava stotrasya artha vicAraNA For File & Fersonal Use Only ~ 56~ cyavanakalyANake indrahRSeH sU. 14 20 25 // 19 // 28
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [15] gAthA ||..|| dIpa anukrama [15] Jan Educaton dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [1] ............ mUlaM [15] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: bhavakSetre prarohaNAbhAvAt 'aruhantANaM' iti pAThA ( bhagavaMtANaMti ) bhagavadbhayo-jJAnAdimanyaH (AigarANaMti) AdikarebhyaH AdikaratvaM khakhatIrthApekSayA dharmasyeti jJeyaM (titthayarANaMti) tIrthakarebhyaH, tatra tIrtha saGghaH prathamagaNadharo vA tatsthApakebhyaH (sayaMsaMbuddhANaMti ) svayaMsambuddhebhyo, na tu paropadezena ( purisuttamANaMti ) puruSeSu uttamebhyaH, anantaguNanidhAnatvAt (purisasIhANaMti) puruSasiMhebhyaH, karmavairiSu nirdayazUratvAt (purisavarapuMDarI ANaMti) puruSavarapuNDarIkebhyaH, puruSeSu varaM pradhAnaM yatpuNDarIkaM zvetapadmaM tattulyebhyaH, yathA puNDarIkaM pale jAtaM jalairvRddhaM jalapaGkau tyaktvA upari tiSThati evaM bhagavanto'pi karmakarddame utpannAH bhogajalena vRddhAH karmabhogau tyaktvA pRthaga tiSThanti (purisavaragaMdhahatthINaM ) puruSavaragandhahastibhyaH, yathA gandhahastigandhena anye gajAH palAyante tathA bhagavatprabhAveNa durbhikSAdayo'pi (loguttamANaM) lokeSu bhavyasamUheSu catustriMzadatizayayuktatvAt uttamAstebhyo lokottamebhyaH (loganAhANaM) lokAnAM bhavyAnAM nAthebhyo-yogakSemakAribhyaH, tatra yoga:- aprAptajJAnAdiprApaNaM kSemaM ca prAptajJAnAdirakSaNaM (logahiANaM) lokAnAM sarvajIvAnAM hitebhyohitakArakebhyo, dayAprarUpakatvAt (logapaIvANaM) lokapradIpebhyaH, midhyAtvadhvAntanAzakatvAt (logapajoagarANaM) lokaprayotakarebhyaH, sUryavat sarvavastuprakAzakatvAt (abhayadayANaM ) bhavAnAM abhAvaH abhayaM tadAyakebhyaH, bhayAni sapta, tadyathA - manuSyasya manuSyAdbhayaM ihalokabhayaM 1 manuSyasya devAderbhayaM paralokabhayaM 2 dhanAdigrahaNAyaM AdAnabhayaM 3 bAhyanimittanirapekSaM bhayaM akasmAdbhayaM 4 AjIvikAbhayaM 6 maraNabhayaM For Pile & Personal Use O ~ 57~ 10 14 janetary.org
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........ vyAkhyAna [1] .......... mUlaM [15] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sutrAMka [15] gAthA // 1..|| kalpa.subo- apayazobhayaM ceti (cakkhudayANa) cakSuHsamAnazrutajJAnadAyakebhyaH (maragadapANaMti) mArgasya-sampa-18 zakrastavaH vyA01 gdarzanAdimokSamArgasya dAyakebhyaH, yathA kecijanAzcaurailaNTitadhanA locane paTTabandhaM kRtvA unmArge ma.15meSapAtitAH syusteSAM ko'pi paTTakApanayanena dhanApaNena mArgadarzanena upakArI bhavati evaM bhagavanto'pi kumArakathA kaSAyalaNTitadharmadhanAnAM mithyAtvAcchAdita vivekanayanAnAM zrutajJAnasaddharmamuktimArgadAnena upakAriNo bhavanti,R siraNadayANaMti) bhavabhItAnAM zaraNadAyakebhyaH (jIvadayAti) jIvanaM jIvA-sarvathA maraNAbhAvastaddA yakebhyaH, kacid bohiyANaMti pAThastatra yodhiH-samyaktvaM taddAyakebhyaH (dhammadayANaMti) dharma:-cAritrarUpastadAyakebhyaH (dhammadesayANaMti) dharmopadezadAyakebhyaH, dharmadezakatvaM ca eteSAM dharmakhAmitve sati na punarnaTavaditi darzayannAha-(dhammanAyagANaMti) dharmanAyakebhyaH (dhammasArahINaMti) dharmasya sArathaya iva, yathA sArathiH unmArge gacchantaM rathaM mArge Anayati evaM bhagavanto'pi mArgabhraSTaM janaM mArge AnayaMti, atra cAra meghakumAradRSTAnto yathA-ekadA zrIvIrakhAmI rAjagRhe samavastaH, tatra zreNikadhAriNyoH suto meghakumAraH| prativuddhaH, kathamapi pitarau ApRcchayASTau priyAH parityajya dIkSAM gRhItavAn , prabhuNA ca zikSArtha sthavirANAM arpitaH, tatra anukrameNa saMstArakakaraNe dvArapAce meghakumArasya saMstAraka AgataH, tataH prazravaNAdyartha // 20 // gacchadAgacchatsAdhupAdarajobhirbharitaH meghakumAraH samagrAyAM rajanyAM kSaNamapi nidrAM na prAptA, cintayAmAsaka me sukhazayyA ka cedaM bhUluThanaM ?, kiyatkAlaM idaM duHkhaM mayA soDhavyaM ?, tataH prAtaH prabhumApRcchaya gRhaM 28 dIpa anukrama [15] ~58~
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........ vyAkhyAna [1] .......... mUlaM [15] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [15] gAthA yAsyAmIti prabhAte prabhupArzvamAgatA, prabhuNA'pi madhuravacanena AbhASitaH-vatsa! tvayA nizi evaM dAnaM kRtaM, paraM avicAritaM etat, narakAdiduHkhAgre kiyadetadU duHkhaM ?, tAnyapi duHkhAni sAgaropamANi anekAni yAvat prANinA bahuzaH soDhAni, ki-varamaggimmi paveso,varaM visuddheNa kammuNA maraNaM / mA gahiyaSayabhaGgo mA jIaM khaliasIlassa // 1 // tathA idaM cAritrAdikaSTAnuSThAnaM mahate phalAya bhavati, yathA tvayaiva pUrvabhave anubhUtaM dhamIrtha kaSTaM etAvatphalamApakaM abhavat, zRNu tataH pUrvabhavAn , yathA itastRtIye bhave vaitApabhUmau || SaDdantaH zubhro hastinIsahasrabhA bhumerubhanAmA tvaM gajarAjo'bhU, anyadA dAvAnalAgItaH palAyamAnastRSitaH paGkabahalaM eka saraHprAptastatra jJAtamArgaH paGke nimagno nIrAttIrAcca bhraSTaH pUrvavairihastinA dantaiha-18 nyamAnaH sapta dinAni vedanAM anubhUya saviMzaM zataM AyuH samApya vindhyAcale raktavarNazcaturvantaH saptahastinI-18) |zatabhA hastI jAtA, krameNa ca dAvAnalaM dRSTvA jAtajAtismaraNaH pUrvabhavaM smRtavAn, tato dAvAnalaparAbha|varakSaNAya yojanaparimitaM maNDalaM kRtavAn , tatra varSANAM AdI madhye ante ca yat kiJcit tRNavallyAdi bhavati tat sarvaM unmUlayati, anyadA ca dAvAnalAgItAH sarve vanajIvAstanmaNDalaM vyAptavantaH tvamapi zIghra Agatya tatra maNDale sthitaH, kadAcid dehakaNDUyanecchayA ekaM pAdaM utpAditavAn , utpATite ca tasmin pAde / 1 varamannau pravezo varaM vizuddhana karmaNA maraNaM / mA gRhIvavratabhaMgo mA jIvitaM skhalitazIlasya // 1 // 2 alabdhasamyaktvenApyanukazampAyai pAdasyAnocanena 3 zazakarakSaNAt 4 vidyAdharaiH kRtaM nAmedamasya / dIpa anukrama ~59~
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........ vyAkhyAna [1] .......... mUlaM [15] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: kalpa.subovyA01 prata sutrAMka [15]] gAthA // 21 // anyatra sAGkIrNyapIDitaH zazakastatra Agatya sthitaH, gAtraM kaNDUyitvA ca pAdaM muzcan zazakaM dRSTvA tayayA zakrastavaH sAI dinadvayaM tathaiva pAdaM sthApitavAn , upazAnte ca dAvAnale sarveSu jIveSu svasthAnaM gateSu vilagitapAdoma.15 meghajhaTiti bhUmau patitastato dinatrayaM kSudhayA tRSA ca pIDitaH kRpAparaH zatavarSa AyuH paripAlyAMtra zreNikadhA-18 kumArakathA riNyoH putratvena jAtastvaM, tato bho megha! tadAnI tiryagbhave'pi svayA dharmArtha tatkaSTaM soDhaM tarhi jagadvandhasAdhUnAM caraNairghaTayamAnaH kiM dUyase ?, ityAdyupadezena bhagavatA dharme sthirIkRto'vAtajAtismaraNo netre vimucyAnyatsarva zarIraM mayA vyutsRSTaM iya'bhigrahaM kRtavAn, kramAt niraticAraM cAritramArAdhyAnte mAsikI saMle-11 khanAM kRtvA vijayavimAne suro'bhavat, tatazyuto mahAnidehe setsyati, iti zrImeghakumArakathA / // 1..|| dIpa NarsatsaaseeastsansasrainrararaperanaRAPHIRanama A RRA iti mahopAdhyAyazrIkIrtivijayagaNiziSyopAdhyAyazrIvinayavijayagaNiviracitAyAM kalpasubodhikAyAM prathamaM vyAkhyAnaM samAptam / Ferrer Eserseroase sencere Sengeres SerGELADO anukrama NRSas prathama vyAkhyAna samApta ~60~
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........ vyAkhyAna [2] ........... mUlaM [15] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata // atha dvitIyaM vyAkhyAnaM prArabhyate // sUtrAMka [15] gAthA (dhammavaracAuraMtacakavaTTINaM) trayaH samudrAzcaturtho himavAniti catvAro'ntAsteSu prabhutayA bhavAzcAturantAHzacaturantasvAminaH evaMvidhA ye cakravartinaste cAturantacakravartinaH dharmasya varA:-zreSThAH cAturantacakravartino dharmavaracAturantacakravartinaH, dharmanAyakA ityarthaH, tebhyaH (dIvo) samudre majjatAM dvIpa iva saMsArasamudre AdhAraH, (tANaM) trANaM-amarthapratighAtahetuH, ata eva (saraNaM) karmopadravebhyo bhItAnAM zaraNaM (gaI) gamyate sauIS|sthyAya dusthairAzrIyate gatiH (paidvA) bhavakUpapatatprANinA avalambana, vIvo tANaM ityAdIni padAni prathamA ntAnyapi caturthyarthaSaSThavantatayA vyAkhyeyAni (appaDihayavaranANadasaNadharANaM) apratihate-kaTakuTyAdibhiraskhalite bare-pradhAne jJAnadarzane kevala jJAnadarzane dharanti yete tathA tebhyaH (viachaumANa) vyAvRttaMgataM chama-ghAtikarmANi yebhyaste vyAvRttacchamAnastebhyaH (jiNANaM) rAgadveSajetRbhyaH (jAvayANa) upadezadAnAdinA bhavyasattvai rAgAdijApakAstebhyaH (tinANaM) bhavasamudraM tIrNebhyaH (tArayANaM) sevakAnAM tArakebhyaH (buddhANaM) sarvatatvabuddhebhyaH (bohayANaM) anyeSAM bodhakebhyaH (muttANaM) muktebhyaH karmapaJjarAt (moagANaM) sevakAnAM mocakebhyaH (savaNaM) sarvajJebhyaH (sabadarisINaM) sarvadarzibhyaH (siva) nirupadravaM (ayalaM) dIpa anukrama dvitiyam vyAkhyAnaM Arabhyate ... atra zakrastava-stotrasya zeSa-varNanaM vartate ~61~
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........ vyAkhyAna [2] .......... mUlaM [15] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [15] gAthA // 1..|| kalpa.sabo- acalaM (aruaM) arujaM-rogarahitaM (aNaMta) anantaM anantavastuviSayajJAnakharUpatvAt (akkhayaM) kSayara- zakrastavaH vyA024AhitaM, sAdhanantattvAt (avAbAI) yAbAdhArahitaM (apuNarAvitti) punarAvRtti:-punarAgamanaM tena rahitaM. sU.15 evaMvidhaM (sidbhigainAmadheyaM) siddhigatinAmakaM (ThANaM saMpattANaM) yatsthAna tatsampAtebhyaH (namo jiNANaM) // 22 // namo jinebhyo (jiabhayANa) jitabhayebhyaH, evaM sarvajinAnnamaskRtyAtha zakraH zrIvIraM nmskroti-(nmo'tthu-1|| Na samaNassa bhagavao mahAvIrassa) namo'stu zramaNasya bhagavato mahAvIrasya (puvatitthayaranihissa) pUrva-18 tIrthaGkaraiH nirdiSTasya (jAva saMpAviukAmassa) yAvat siddhigatinAmaka sthAna samprAptukAmasya, zrIvIro hi |atha muktiM yAsyatItyevaM vizeSaNaM, imAni sarvANyapi vizeSaNAni caturthyarthaSaSTyekavacanAntAni jJeyAni, (vaMdAmi gaM bhagavaMtaM tatthagayaM ihagae) vande ahaM bhagavantaM tatragataM-devAnandAkukSau sthitaM ityarthaH, atra sthito'haM (pAsau me bhagavaM tatthagae ihagayaMti kaTTha) pazyatu mAM bhagavAn tatra sthita iha sthita iti uktvA (samaNaM bhagavaM mahAvIraM) zramaNaM bhagavantaM mahAvIraM (vaMdA namasai) vandate namasyati (vaMdittA namaMsittA) vanditvA namasthitvA (sIhAsaNavaraMsi puratthAbhimuhe sannisaNe) pUrvAbhimukhaH siMhAsane sannipaNa upaviSTa ityarthaH (tae NaM tassa sakassa deviMdassa devaranno) tataH tasya zakrasya devendrasya devAnAM rAjJaH // 22 // (ayameArUve) ayaM etadrUpaH (ambhatthie) AtmaviSapa ityarthaH (ciMtie) cintAtmaka: (psthie)| prArthitA-abhilASarUpaH (maNogae) manogato, na tu vacanena prakAzitaH, idRzaH (saMkappe) saMkalpo-vicAraH dIpa anukrama janelbanyang ~62~
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [16] gAthA ||..|| dIpa anukrama [16] Jan Education i dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [ 2 ] ............ mUlaM [16] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: (samuppajitthA ) samutpannaH // (15) | ko'sau ityAha- ( na khalu eaM bhUaM ) na nizcayena etad bhUtaM atItakAle ( na bhavaM ) na bhavati etat, varttamAnakAle ( na bhavissaM ) etat na bhaviSyati AgAmini kAle, kiM tadityAha -- (jannaM arahaMtA vA ) yat arhanto vA (cakkavahI vA) cakravarttino vA (baladevA vA ) baladevA vA ( vAsudevA vA ) vAsudevA vA (aMtakulesu vA ) antyakuleSu zudrakuleSu ityarthaH (paMtakulesu vA ) prAntakuleSuadhamakuleSu (tuccha kulesu vA) tucchA:- alpakuTumbAsteSAM kuleSu vA (dariddakulesu vA ) daridrA - nirdhanAsteSAM kuleSu vA (kiviNakulesa vA) kRpaNAH - adAtArasteSAM kuleSu vA (bhivakhAgakulesu vA ) bhikSAkA :- tAlAcarAsteSAM kuleSu vA ( mAhaNakulesu vA ) brAhmaNakuleSu vA, teSAM bhikSukatvAt, eteSu ( AyAiMsu vA ) AgatA atItakAle ( AyAiti vA ) Agacchanti vartamAnakAle ( AyAissaMti vA ) AgamiSyanti anAgatakAle, etanna bhUtamityAdiyogaH // (16) / tarhi arhadrAdayaH 4 keSu kuleSu utpadyante ? ityAha- ( evaM khalu ) evaM anena prakAreNa khalu nizcaye (arahaMtA vA ) arhanto vA (cakkavahI vA ) cakravarttino vA ( baladevA vA ) baladevA vA (vAsudevA vA vAsudevA vA (uggakulesu vA ) ugrAH - zrI AdinAthena ArakSakatayA sthApitA janAH teSAM kuleSu (bhogakulesu vA ) bhogAH- gurutayA sthApitAH teSAM kuleSu ( rAyannakulesu vA ) rAjanpAH - zrI RSabhadevena mitrasthAne sthApitAH teSAM kuleSu (ikkhAgakulesu vA ) ikSvAkA: zrIRSabhadevavaMzodbhavAH teSAM kuleSu (khatiyakulesu vA ) kSatriyAH-zrIAdidevena prajAlokatayA sthApitAH teSAM kuleSu (harivaMsakulesu vA) tatra 'hari' For File & Fersonal Use Only ~63~ 10 14
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [17] gAthA ||..|| dIpa anukrama [17] kalpa. subo vyA0 2 // 23 // dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [ 2 ] ............ mUlaM [17] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRtti: : ti pUrvabhavavairisurAnIta harivarSakSetrayugalaM tasya vaMzo harivaMzastatkuleSu (annayaresu vA ) anyatareSu vA (taha|ppagAresu vimuddhajAikulavaMsesu) vizuddhe jAtikule yatra evaMvidheSu vaMzeSu tatra jAti:- mAtRpakSaH kulaMpitRpakSaH, idRzeSu kuleSu ( AyAiMsa vA ) AgatA atItakAle ( AyAiti vA ) Agacchanti varttamAnakAle ( AyAissaMti vA ) AgamiSyanti anAgatakAle, na tu pUrvokeSu // ( 17 ) // tarhi bhagavAn kathaM utpanna ? ityAha--( atthi puNa ese'vi bhAve ) asti punaH eSo'pi bhAvo bhavitavyatAkhyaH (logaccherayabhUe) loke AzcaryabhUtaH (anaMtAhiM ussappiNI osappiNIhiM) anantAsu utsarpiNyaMvasarpiNISu (viiyaMtAhiM samuppajjai) vyatikrAntAsu idRzaH kaJcitpadArtha utpadyate, tatrAsyAM avasarpiNyAM idRzAni daza AzcaryANi jAtAni yathAvasagga 1 gambhaharaNaM 2 itthItitthaM 3 abhAviA parisA 4 / kaNhassa avarakaMkA 5 avayaraNaM caMdasurANaM 6 // 1 // harivaMsakuluppattI 7 camaruppAo 8 a aTThasaya siddhA 9 / assaMjayANa pUA 10 dasavi aNateNa kAleNaM // 2 // vyAkhyA- 'uvasagganti upasargA-upadravAH, te hi zrIvIrasvAminaH chadmasthAvasthAyAM agre vakSyamANA bahavo'bhavan kiJca - asya bhagavataH kevalyavasthAyAM api svaprabhAvaprazamita sarvopadravasyApi svaziSyAbhAsena gozAlakamAtreNApi upadravaH kRtaH tathAhi ekadA zrIvIro viharan zrAvastyAM samavasRtaH, gozAlako'pi jino'haM iti loke khyApayan tatrAgataH, tato dvau jinau zrAvastyAM vartate iti loke prasiddhirjAtA, tAM zrukhA zrIgautamena bhagavAn pRSTaH khAmin! ko'sau dvitIyo jina iti khaM khyApayati ?, zrIbhagavAnuvAca ... atha daza- AzcaryANAM varNanaM kriyate For Pile & Fersonal Use On ~64~ arhadAyutpattivi cAraH sU. 16-18 20 25 // 23 // 28 january.org
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [18] gAthA ||..|| dIpa anukrama [18] Jan Education int dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRttiH) vyAkhyAna [2]........... mUlaM [18] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: gautama ! nAyaM 'jinaH, kiMtu zaravaNagrAmavAsI maGkhaleH subhadrAbhAryAyAM gobahulabrAhmaNagozAlAyAM jAtatvAt gozAlanAmA asmAkaM eva ziSyIbhUto'smatta evaM kiJcidU bahuzrutIbhUto mudhA khaM jina iti khyApayati, tataH sarvataH prasiddhAM imAM vArtA AkarNya ruSTo gozAlo gocaracaryAgataM AnandanAmAnaM bhagavacchiSyaM jagAd-bho Ananda ! ekaM dRSTAntaM zRNu, yathA- kecidvaNijo dhanopArjanAtha vividhakrayANakapUrNazakaTAH paradezaM gacchanto'raNyaM praviSTAstatra jalAbhAvena tRSAkulA jalaM gaveSayantaH catvAri valmIkazikharANi pazyanti sma, tata stairekaM zikharaM sphoTitaM, tasmAdvipulaM jalaM nirgataM, tena jalena gatapipAsAH payaHpAtrANi pUritavantaH, tata ekena vRddhenoktaM siddhaM asmAkaM samIhitaM atha mA sphoTayantu dvitIyaM zikharaM iti nivAritA api dvitIyaM sphoTayAmAsustasmAcca suvarNa prAptavantaH tathaiva vRddhavAritA api tRtIyaM sphoTitavantastasmAdranAni prApya tathaiva bahuvAritA api lobhAndhAzcaturthaM api sphoTayanti sma, tasmAca prAdurbhUtena dRSTiviSasarpeNa sarve'pi khadRSTipAtena paJcatvaM prApitAH, sa hitopadezako vaNik tu nyAyitvAt AsannadevatayA svasthAne muktaH, evaM tava dharmAcAryo'pi etAvatyA khasampadA asantuSTo yathAtathAbhASaNena mAM roSayati, tenAhaM khatapastejasA bhakSyAmi, tatastvaM zIghraM tatra gatvA enaM arthaM tasmai nivedaya, tvAM ca vRddhavaNijamiva hitopadezakatvAt jIvantaM rakSiSyAmIti zrutvA bhIto'sau munirbhagavadagre sarva vyatikaraM kathitavAn tato bhagavatA uktaM-bho Ananda ! zIghraM tvaM gautamAdIn munIn kathaya yat eSa gozAla Agacchati na kenAsya For Pride & Personal Use O ~65~ 10 14
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [18] gAthA ||..|| dIpa anukrama [PC] kalpa. suSo vyA0 2 // 24 // Jan Education in dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [ 2 ] ............ mUlaM [18] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: saMbhASaNaM karttavyaM itastataH sarve'pasarantu, tatastaistathAkRte gozAla Agatya bhagavantaM avAdIt bho kAzyapa ! kimevaM vadasi yadayaM gozAlo maGgaliputra ityAdi, sa tava ziSyastu mRtaH ahaM tu anya eva parISahasahanasamarthaM taccharIraM jJAtvA adhiSThAya sthito'smi, evaM ca bhagavatiraskAraM asahamAnI sunakSatrasarvAnubhUtI anagArau madhye uttaraM kurvANI tena tejolezyayA dagdhau svarga gatI, tato bhagavatA uktaM-bho gozAla ! sa eva tvaM nAnyo, sudhA kiM AtmAnaM gopAyasi ? na hyevaM AtmA gopayituM zakyaH, yathA kazcicaura ArakSakairdRSTo'GgulyA tRNena vA AtmAnamAcchAdayati sa kiM AcchAdito bhavati 1, evaM ca prabhuNA yathAsthite'bhihite sa durAtmA bhagavadupari tejolezyAM mumoca sA ca bhagavantaM triH pradakSiNIkRtya gozAlakazarIraM praviSTA, tathA ca dagdhazarIro vividhAM vedanAM anubhUya saptamarAtrau mRtaH, bhagavAnapi tasyAstApena SaNmAsIM yAvallohitavacabAdhAM anubhUtavAn tadevaM nAmasmaraNazamita sakaladuHkhasya bhagavato'pyevaM yadupasargastadAzcaryaM (1) 'ganbhaharaNaM' ti garbhasya haraNaM- udarAntaramocanaM tat kasyApi jinasya na bhUtapUrvaM zrIvIrasya jAtaM ityAzvaryaM 2 'itthItittha' nti 1 karmedamAtrajanyeyaM na gozAlaka tejolezyodbhaveti tu sUtrAnavabodhata eva / 2 yathA mahIjinasya strItvena pratimAdi na kriyate AzcaryarUpatvAttasya tadvadidamapi na kalyANakatAmaJcati, na ca sthAnavastuprabhRtibhiH spaSThe vyApake vyAkhyAne vyApyakalyANakanyAkhyAnasya grahaNaM buddhimattAmarha, spaSTaM coktaM kalyANakaparigaNanAyAM vIrasya cyutijanmadIkSA kevalamokSarUpANAM paJcakameva kalyANAnAM paJcAzake cAndrakulInAbhayadevasUribhiH For File & Personal Use O ~66~ arhadAdhuutpattivi cAre AsadazakaM 20 24 // 24 //
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........ vyAkhyAna [2] .......... mUlaM [18] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [18] gAthA ||1..|| tIrthakarA hi bhagavantaH puruSottamA eva bhavati, atrAvasarpiNyAM ca mithilApatikumbharAjasya putrI mallinAmnI 8 ekonaviMzatitamajinatvenotpannA tIrtha pravartitavatIti Azcarya (3) 'abhAviyA parisa'tti abhAvitA parSada, bhagavato hi dezanA kadApi niSphalA na bhavati, atra ca samutpannakevalena zrIvardhamAnakhAminA prathamasamava-| saraNa eva dezanA dattA, na ca tayA kasyApi viratipariNAmo jAta ityAzcarya (4) 'kaNhassa'tti kRSNasyanavamavAsudevasya draupadInimittaM aparakaGkAgamanaM Azcarya, taccaivaM-purA kila pANDavabhAryayA draupadyA asaMyatatvAnnAradasya abhyutthAnAdi na kRtaM, tena ca ruSTena tasyAH kaSTe pAtanArtha dhAtakIkhaNDabharate aparaka rAjadhAnIprabhoH pazcottarasya strIlubdhasya purato rUpavarNanaM kRtaM, tenApi svamitradevena draupadI svagRhaM AnA|yitA, itazca pANDavamAtrA kutyA vijJapitena kRSNena draupadIgaveSaNavyagreNa nAradamukhAdeva sa samAcAro labdhaH, tataH so'pi ArAdhitasusthitadevatApradattamArgo dvilakSayojanAyAma lavaNasamudraM atikramya aparakaGkA gataH, tatra ca tarjitapANDavaM padmottaraM narasiMharUpakaraNena vijitya draupadIvacasA jIvantaM muktvA ca draupadyA| saha pazcAdvalitaH, balamAnazca zaGkha ApUritavAn , tacchabdaM zrutvA ca tantra viharamAnamunisuvratajinavacanena kRSNaM AgataM jJAtvA milanotsukaH kapilavAsudevo'pi jaladhitaTamupetya zaGkha ApUritavAn , tato mithaH zaGkhazabdau milito, tato'syAM avasarpiNyAM kRSNasya aparakaGkAgamanaM Azcarya (5) 'avayaraNaM caMdasUrANati kAyata kauzAmvyAM bhagavataH zrIvardhamAnasvAmino vandanArthaM mUlavimAnena sUryAcandramasau uttINoM tadAzcarya (6) Sooraemrakaenerage20200302230 dIpa anukrama [18] ~67~
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........ vyAkhyAna [2] ........... mUlaM [18] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [18 gAthA ||1..|| kalpanA harivaMsakaluppatti'si sA kutracinnagare kenacidrAjJA vIrakazAlApatibhAryA vanamAlAnAnI surUpeti AzcaryadavyA01khAntaHpure kSisA, sa ca zAlApatistasyA viyogena vikalo jAto, yaM kazcana pazyati taM vanamAlA vanamAleti | zakam jalpayati, evaM ca kautukAkSiptairanekai.kaiH parivRtaH pure bhraman vanamAlayA samaM krIDatA rAjJA dRSTaH, tatazcA-1 // 25 // smAbhiranucitaM kRtaM iti cintayantau tau dampatI tatkSaNAdvidyutpAtena mRtau haribarSakSetre yugalitvena samutpannau, zAlApatizca tI mRtau zrutvA AH pApinoH pApaM lagnaM iti sAvadhAno'bhUt, tato'sau vairAgyAttapastaptvA 18 vyantaro'bhUta, vibhaGgajJAnena ca tau dRSTvA cintitavAn-aho imI madvairiNI yugalasukhaM anubhUya devo bhavipAdhyatastata imI durgatI pAtayAmIti vicintya khazaktyA saMkSiptadehI tI ihAnItavAn, AnIya ca rAjya dattvA sasa vyasanAni zikSitI, tatastau tathAbhUtau narakaM gatau, atha tasya vaMzo harivaMzaH, atra yugalikasyAtrAnayanaM zarIrAyuHsaMkSepaNaM narakagamanaM ceti sarva Azcarya (7) 'camaruppAo'ti camarasya-asurakumArarAjasya utpAtA, sa caivaM-pUraNanAmA RSistapastaptvA camarendratayA utpanna:, sa ca navotpannaH zirasthaM saudharmendraM vilokya kopAkrAntaH parighaM gRhIkhA zrIvIraM zaraNIkRtya saudharmendrAtmarakSakAMnAsayana saudharmAva-RI taMsakavimAnavedikAyAM pAdaM muktvA zakraM AkrozayAmAsa, tato ruSTena zakreNa jAjvalyamAnaM vajaM taM prati muktaM, tato'sau bhIto bhagavatpAdayo naH, tato jJAtavyatikaraNa indreNa sahasA''gatya caturaGgulAprAsaM vajaM gRhItaM, bhagavatprasAdAnmukto'sItyuktvA camaro muktaH, iyaM camarasyordhvagamanaM Azcarya (8) 'aTThasayatti dIpa anukrama [18] SANEducationing ~68~
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) .......... vyAkhyAna [2] .......... mUlaM [18] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [18] gAthA ||1..|| ekasmin samaye utkRSTAvagAhanAvantaH aSTAdhikazatamitA na sidhyanti, te ca asyAM avasarpiNyAM siddhAH yataH-'vRSabho 1 vRSabhasya sutA99.bharatena vivarjitAca nvnvtiH| aSTau bharatasya sutAH108 zivaM gatA ekasa-18 mayena // 1 // (9) 'asaMjayANaM ti asayaMtA:-asaMyamavantaH ArambhaparigrahamasaktAsteSAM pUjA, |saMyatA eva sarvadA pUjyante, asyAM avasarpiNyAM tu navamadazamajinayorentare asaMyatAnAM api brAhmaNAdInAM pUjA pravRtteti Azcarya (10) imAni dazApi AzcaryANi anantakAlAtikrame asyAM avasarpiNyAM jAtAni, evaM ca kAlasAmyAt |zeSeSvapi caturyu bharateSu paJcasu airavateSu ca prakArAntareNa daza AzcaryANi jJeyAni / atha dazAnAM AzcaryANAM tIrthavyakti: aSTAdhikazatasiddhigamanaM zrIRSabhatIrthe 1 harivaMzotpattiH zItalatIrthe 2 aparakakAgamanaM zrInemitIrthe 3 strItIrthakarI mallitIrthe 4 asaMyatapUjA suvidhijinatIrthe 5, zeSANi ca upasarga 1 garbhApahAraINR abhAvitA parSat 3 camarolpAta 4 candrasUryAvataraNalakSaNAni 5 paJca AzcaryANi zrIcIratIrthe, ekaM tAvat Azcarya idaM, aparaJca-(nAmaguttassa vA kammassa) nAnA gotraM iti prasiddhaM yatkarma gotrAbhidhAnaM kareMtyarthaH tasya, kiMviziSTasya ? ( akkhINassa ) akSINasya, sthiteH akSayeNa ( aveiassa) aveditasya, rasasya |aparibhogena (aNijiNNassa) anirjIrNasya, jIvapradezebhyo'parizaTitasya, idRzasya gotrasya-nIcairgotrasya(udaeNaM) udayena bhagavAn brAhmaNIkukSI utpanna iti yogH| dIpa anukrama [18] JABEnication IOUjanelbanaras ~69~
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........ vyAkhyAna [2] ........... mUlaM [18] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka kalpa.subovyA01 // 26 // [18] gAthA ||1..|| taca nIcargAnaM bhagavatA sthUlasaptaviMzatibhavApekSayA tRtIyabhave baddhaM, tathAhi-prathamabhaye pazcimamahAvidehe zrIvIrasa nayasAranAmA grAmapatiH, sa caikadA kASThanimittaM vanaM gataH, tatra madhyAhe bhojanasamaye sArthabhraSTAn sAdhUna dRSTvA 27 bhavAH haSTazcintitavAna-aho me bhAgya! yadasmin samaye atithisamAgamaH, tataH paramapramodena sAdhavo'zanapAnA-181 dibhiH pratilambhitAH, pazcAbhojanAnantaraM sAdhUna natvA uvAca-calantu mahAbhAgA! mArga darzayAmi, tato mArge gacchadbhiH sAdhubhiyogyo'yamiti dharmopadezena samyaktavaM prApitaH, ante ca namaskArasmaraNapUrva mRtvA dvitIyabhave saudharmadevaloke palyopamAyurdeco jAtaH, tatazyutvA tRtIyabhaSe marIcinAmA bharatacakravartiputro jAtA, sa ca prAptavairAgyaH zrIRSabhadevapArzve pravajitaH sthavirapAce ekAdazAGgIM adhItaca, ekadA ca grISmakAle tApAdipIDitazcintitavAn-atiduSkaro'yaM saMyamabhAro mayA nivAI na zakyate gRhe gamanaM ca sarvathA anacitaM iti dhyAtvA'bhinavaM veSaM racitavAn, tathAhi-zramaNAstridaNDaviratAH ahaM tu na tathA iti mama nidaNDaM cihnamastu, zramaNA dravyabhAvAbhyAM muNDAH ahaM tu na tatheti mama zirasi cUDA kSuramuNDana cAstu, tathA zramaNAnAM sarvebhyaH prANAtipAtAdibhyo viratirmama tu sthUlebhyaH sA'stu, zIlasugandhAH sAdhavo 25 nAhaM tatheti mama candanAdivilepanamastu, tathA apagatamohAH zramaNAH ahaM tu mohAcchAdita iti me chantrakaM // 26 // astu, zramaNA anupAnadharaNA: mama tu caraNayorupAnad astu, zramaNA niSkaSAyAH ahaM tu sakaSAya iti iti mama kASAyyaM vastraM astu, zramaNAH snAnAdviratAH mama tu parimitajalena lAnaM pAnaM cAstu, evaM khavujhyA dIpa anukrama [18] ... atha bhagavanta mahAvIrasya bhAvAnAM varNanaM Arabhyate ~70~
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [18] gAthA ||..|| dIpa anukrama [PC] Jan Education in! dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRttiH) vyAkhyAna [2]........... mUlaM [18] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: parivrAjakadharma vikalpitavAn, tatastaM virUpaveSaM vilokya sabai janA dharma pRcchanti tatpurazca sAdhudharma prarUpayati dezanAzaktyA ca anekAn rAjaputrAdIn pratibodhya bhagavataH ziSyatathA dadAti bhagavatA sahaiva va viharati, ekadA bhagavAn ayodhyAyAM samavasRtastaMtra vandanArthaM Agatena bharatena pRSTaM khAmin! asyAM parSada ko'pi bharatakSetre'syAM caturviMzatikAyAM bhAvijino'sti ?, bhagavAnuvAca bharata! tava putro'yaM marIcinAmA asyAM avasarpiNyAM vIranAmA caturviMzastIrthakRt 1 videhe mUkArAjadhAnyAM priyamitranAmA cakrI 2 atraiva bharate prathamo vAsudevazca 3 bhaviSyatIti zrutvA harSito bharato gatvA triH pradakSiNIkRtya marIciM vanditvA avadat-bho marIce! yAvanto lAbhAste tvayaiya labdhAH, yatastvaM tIrthaMkaro vAsudevazcakrI ca bhaviSyasi, ahaM ca tava pArivrAjyaM na vande kiMtu tvaM caramatIrthaMkaro bhaviSyasIti vande iti punaH punaH stutvA bharataH svasthAnaM gataH, marIcirapi tat zrutvA harSodrekAtripadIM Asphovya nRtyannidaM avocat- 'prathamo vAsudevo'haM kAyAM cakravaham / carama stIrtharAjo'haM mamAhI uttamaM kulam // 1 // Ayo'haM vAsudevAnAM pitA me cakravartinAm / pitAmaho jinendrANAM mamAho uttamaM kulam // // 2 // itthaM ca madakaraNena nIce baddhavAn, yataH - 'jAti 1 lAbha 2 kulai 3 zvarya: 4 vala 5 rUpa 6 tapaH 7 zrutaiH 8 / kurvan madaM punastAni, hInAni labhate janaH // 3 // tato bhagavati nirvRte prAgvajjanAn pratibodhya sAdhUnAM ziSyAn kurvan taiH saha viharati, ekadA ca glAnIbhUtasya tasya na ko'pi vaiyAvRtyaM karoti, tadA sa cintitavAn- aho ete bahuparicitA api para For Pride & Personal Use On ~71~ 10 14 janelbary.org
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........ vyAkhyAna [2] .......... mUlaM [18] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [18] gAthA ||1..|| kalpa.suyo-1 kIyA eva nirgrandhAH, tato yadi nIrogo bhavAmi tadaika vaiyAvRtyakaraM ziSyaM karomIti, krameNa ca nIrogozrIvIrakha vyA01 jAtaH, ekadA kapilanAmA rAjaputro dezanAM nizamya pratibuddho marIcinA prokto-bho kapila! yAhi sAdhusa-18 27 bhavAH // 27 // mIpe cAritraM gRhANa, tadA kapilena proktaM-khAmin! bhavaddarzane evaM vrataM grahiSyAmi, tadA mriiciruvaac-bho| kapila ! zramaNAstridaNDaviratAH ahaM tu tridaNDavAnityAdi sarva kharUpaM kathitaM, tathApi sa bahulakarmA cAriaparAGmukhaH provAca-kiM bhavadarzane sarvathA dharmoM nAsti ?, tadA marIcinA eSa mama yogyaH ziSya iti vicintya uktaM-kavilA itthaMpi ihayaMpi' kapila ! jainamArge'pi dharmo'sti mama mArge'pi vidyate, tat zrutvA ca kapilastatpAce pravajitaH, marIgirapi anena utsUcavacanena koTAkoTisAgaramamANaM saMsAraM upojayAmAsa, yattu kiraNAvalIkAreNa proktaM 'kavilA ityapi ihayaMpIti' vacanaM utsUtramizritamiti, tadutsUtrabhASiNAM niyamAva-18 nantaH saMsAra iti khamatasthApanarasikatayeti jJeyaM, idaM hi tanmataM-utsUtrabhASiNastAvaniyamAdanantaH eva saMsAraH syAt, yadi ca idaM marIcivacanamutsUtramityucyate tadA asyApi anantaH saMsAraH prasajyate na cAsI sampanastadidaM utsUtramizritamiti, taccAyuktaM, utsUtrabhASiNAM ananta eva saMsAra iti niyamAbhAvAt, zrIbhagavatyAdibahugranthAnusAreNa utsUtrabhASiziromaNerjamAlinilavasthApi parimitabhavatvadarzanAt, na cotsU // 27 // mizrasvakathane'pi asya marIcivacanasya utsUtratvaM apagacchati, viSamizritAnnasyApi viSatvamevetyalaM | 8 27 esepersececeeeeeeeesese dIpa anukrama [18] Parijanalbornerg ~72~
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) .......... vyAkhyAna [2] ........... mUlaM [18] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [18] gAthA // 1..|| prasaGgena, tato'nAlocitatatkarmA caturazItilakSapUrvANi AyuH paripAlya mRtvA caturthe bhave brahmaloke dazasAga|rasthitiH suraH saJjAtastatazcyutaH paJcame bhave kollAkasanniveze azItilakSapUrvAyurvipro bhUtvA viSayAsakto niHzUkaH prAnte tridaNDIbhUtvA bahukAlaM saMsAre bhrAntaH, te hi bhavAH sthUlabhavamadhye na gaNyante, tataH pahe18 bhave sthUNAyAM nagayoM dvAsaptatilakSapUrvAyuH puSpanAmA dvijastridaNDIbhUtvA mRtaH sasame bhaye saudhameM kalpe madhyasthitiH sUro'bhUt , tatabyuto'STame mave caityasanniveze SaSTilakSapUrvAyuH agnidyoto nAma vipatridaNDI-18 bhUtvA mRto navame bhave IzAnadevaloke madhyasthitikA suraH, tatazyuto bazame ave mandarasanniveze SaTpaJcAza-1, lakSapUrvAyuranibhUtinAmA brAhmaNaH ante tridaNDIbhUtvA ekAdaze bhave tRtIyakalpe madhyasthitikA suraH, tata-12 ayuto dAvaze bhave zvetAmbyAM nagaryAM catuzcatvAriMzallakSapUrvAyurbhArayAjanAmA viprastridaNDIbhUtvA mRtvA prayo vo bhave mAhendrakalpe madhyasthitiH suraH, tatazyutaH kiyatkAlaM saMsAre bhrAntvA caturaMze bhaye rAjagRhe caturti-18 zallakSapUrvAyuH sthAvaro nAma viprastridaNDIbhUtvA mRtaH pazcadaze bhave brahmaloke madhyasthitiko devaH yoze bhave| koTivarSAyurvizvabhUtinAmA yuvarAjaputraH sambhUtimunipAdAnte cAritraM gRhItvA varSasahasraM dustapaM tapastapyamAno mAsopavAsapAraNAyAM mathurAyAM gocaracaryArtha gataH, tatra ekayA dhenvA tapaHkRzatvAdbhuvi pAtitaH, tad dRSTvA ca 181 1 durbhASitenaikenetyAdhupadezamAlAyAM, kaviletyAdeH nirupacarito jainadharme atra tu sopacarita iti malayagiripAdAH, jamAlematAntare NAnantA bhavA uktAH vayaM lokaprakAze dIpa anukrama [18] Enabone P ujanutbayog ~73~
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [18] gAthA ||..|| dIpa anukrama [PC] kalpa. subovyA0 2 // 28 // Jannication in dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [ 2 ] ............ mUlaM [18] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: pariNayanArthaM tatrAgatena vizAkhanandinAmnA pitRvyaputreNa hasitaH san kupitastAM dhenuM zRGgayorgRhItvA AkAze bhramitavAn, nidAnaM caivaM kRtavAn- yadanena ugratapasA bhavAntare bhUyiSThavIryo bhUyAsaM, tato mRtvA saptadaze bhave mahAzukre utkRSTasthitiH suraH tatazcyutaH aSTAdaze bhave potanapure khaputrIkAmukasya prajApate rAjJo mRgAvatyAH putryAH patnyAJca kukSau caturazItilakSavarSAyustriSTaSTanAmA vAsudevaH tatra bAlye'pi prativAsudevazAlikSetraviprakAriNaM siMhaM vimuktazastraH karAbhyAM vidAritavAn krameNa ca vAsudevatvaM prAptaH, ekadA ca zayyApAlaka AdiSTavAn parvasmAsu nidrANeSu ete gAyanA gItagAnAnnivAraNIyAH, tena ca gItarasAsaktena vAsudeve nidrANe'pi te na nivAritAH, tataH kSaNAt pratibuddhena vAsudevena AH pApa ! madAjJApAlanAdapi tava gItazravaNaM priyaM labhakha | tarhi tatphalaM ityuktavA tatkarNayostaptaM trapu kSiptavAn tena ca karNayoH kIlakaprakSepakAraNaM karmopArjitavAn evaM ca kRtAnekaduSkarmA tato mRtvA ekonaviMze bhave saptamanarake nArakatayA utpannaH, tato nirgatya viMzatitame bhave siMhastato mRtvA ekaviMzatitame bhave caturthanarake, tato nirgatya yahUn bhavAn bhrAntvA dvAviMze bhave manuSyatvaM prApyopArjitazubhakarmA trayoviMze bhave mUkAyAM rAjadhAnyAM dhanaJjayasya rAjJo dhAriNyA devyAH kukSau caturazItilakSapUrvAyuH priyamitranAmA cakravartI vabhUva sa ca pohilAcAryasamIpe dIkSAM gRhItvA varSakoTiM yAvat pari 1 jinabhavAt prAk SaSThe bhatre poTTilakumAra : mRtazca sahasrAre'bhUditi samavAye, uktabhavagrahaNaM vinA hi nAnyadbhavagrahaNaM SaSThaM zrUyate bhagavata itye tadeva paSThabhavapraNatayA vyAkhyAtamiti vAkyArthamanavabudhya yathAruci kathanaM khAdyAnAM na matimatAM mAnyaM, nahi bhavadvayena kalyANakAlisaMgatirucitA For Pile & Ferson Use O ~74~ zrIvIrasya 27 bhavAH 15 20 24 // 28 // nebary.org
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) .......... vyAkhyAna [2] .......... mUlaM [18] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [18] gAthA // 1..|| pAlya pasurvizatitame bhave mahAzukre devaH, tatazcyutaH paJcaviMze bhaye ihaiva bharatakSetre chatrikAyAM nagaryA jitazatrunRpaterbhadrAdevyAH kukSI paJcaviMzativarSalakSAyunandano nAma putraH, sa ca poTilAcAryapAce cAritraM gRhItvA | yAvajjIvaM mAsakSapaNaivizatisthAnakArAdhanena ca tIrthakaranAmakarma nikAcya varSalakSaM cAritraparyAyaM paripAlya || mAsikayA saMlekhanayA mRtvA SaDviMzatisame bhave prANatakalpe puSpottarAvataMsakavimAne viMzatisAgaropamasthitiko devo jAtaH, tatazcyutvA tena marIcibhavabaddhena nIcairgotrakarmaNA bhuktazeSeNa sasarvize bhave brAhmaNakuNDa-18 grAme nagare RSabhadattasya brAhmaNasya devAnandAyAH brAhmaNyAH kukSI utpannaH, tataH zakra evaM cintayati (jannaM arahaMtA vA) yat evaM nIcairgotrodayena arhanto vA (cakavaTI vA) cakravartino vA (baladevA vA) baladevA vA (vAsudevA vA) vAsudevA vA ( antakulesuvA) antyAH-zahAsteSAM kuleSu vA (pantakulesuvA) prAntA-adhamAcArAH teSAM kuleSu vA (tucchakulesu vA) tucchA-alpakuTumbAsteSAM kuleSu vA (daridakulesu vA daridrA-nirdhanAsteSAM kuleSu vA (kiviNakulesu vA) kRpaNA:-adAtArasteSAM kuleSu vA (bhikUkhAgakulesu vA) bhikSAkA:-cAraNAdayasteSAM kuleSu vA (mAhaNakulesucA) brAhmaNAnAM kuleSu vA (AyAIsuvA) AgatA atItakAle (AyAiMti dhA) Agacchanti vattemAnakAle (AyAissaMti vA) AgamiSyanti anaagtkaale| (kuJchisi ) kukSau (ganbhattAe) garbhatayA (vakkarmisu cA) utpannA vA (vakarmati vA) utpadyante vA (vakamissaMti vA) utpatsyante vA, paraM (no cevaNaM) naiva (joNIjammaNanikakhamaNeNaM) yonyA yat dIpa anukrama [18] ~75~
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........ vyAkhyAna [2] .......... mUlaM [19] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [19] gAthA ||1..|| kalpa.subo-janmArtha niSkramaNaM tena (nikkhamiMsu vA ) niSkrAntA vA (nikakhamaMti vA) niSkAmanti vA (nikakhami-nIcagotre. vyA02 saMti vA ) niSkramiSyanti ca, ayamartha yadyapi kadAcit kamodayena AzcaryabhUtastucchAdikuleSu ahaMdAdInAM vajanmavi. avatAro bhavati paraM janma tu kadAcinna bhUtaM na bhavati na bhaviSyati ca // (18) // niicgotro|| 29 // RI (ayaM ca NaM) ayaM pratyakSaH (samaNe bhagavaM mahAvIre) zramaNo bhagavAn mahAvIraH (jaMbuddIve dIve) tpattiH saMhajaMbUdvIpe dvIpe (bhArahe vAse) bharatakSetre (mAhaNakuMDaggAme nayare ) brAhmaNakuNDagrAme nagare (usamadattassa mAhaNassa) RSabhadattasya brAhmaNasya ( koDAlasaguttassa) koDAlasagotrasya (bhAripAe bhAryAyAH (devANa-1 dAe mAhaNIe) devAnandAyAH brAhmaNyAH (jAlaMdharasagusAe) jAlandharasagotrAyAH (kuJchisi ganbhattAe vakaMte) kukSau garbhatayA utpannaH / / (12) / (taM jIameyaM) tasmAt hetoH jItaM etat-AcAra eSa ityarthaH, keSAM ityAha-(tIapaccuppannamaNAgayANaM) atItavartamAnAnAgatAnAM (sakANaM deviMdANaM devarAyANaM) zakANAM% devendrANAM,devarAjAnAM, ko'sau? ityAha-yat (arihaMte bhagavate) arhato bhagavataH (tahappagArehito.) tathAprakArebhyaH (aMtakulehito) antakulebhyaH (paMtakulehito) prAntakulebhyaH (tucchakulehito) tucchaku-1 pAlebhyaH (daridakulahito) daridrakulebhyaH (bhikkhAgakulahito) bhikSAcarakulebhyaH (kiviNakulehito kRpaNa-||29 // kulebhyaH (mAhaNakulehito brAhmaNakulebhyazcAdAya (tahappagAresu) tathAprakAreSu (uggakulesu vA) ugrakuleSu vA ( bhogakulesu vA ) bhogakuleSu vA (rAyannakulesu vA) rAjanyakuleSu vA (nAyakulesu vA) jJAtakuleSu vA | 28 dIpa anukrama [19] JABEnications ... bhagavanta mahAvIrasya garbha-saMharaNa-vRtAnta ~76~
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) .......... vyAkhyAna [2] .......... mUlaM [20] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [20] gAthA // 1..|| (khattiyakulesu vA) kSatriyakuleSu vA (harivaMsakulesu vA ) harivaMzakuleSu vA (annayaresu vA ) anyatareSu vA / (tahappagAresu) tathAprakAreSu (visuddhajAikulavaMsesu) vizaddhe jAtikale yatra ihazeSa vaMzeSu (jAva rajja-I I siriM) yAvat rAjyazriyaM (kAremANe ) kurvatsu (pAlemANe) pAlayatsu ca ( sAharAvittae) mocayituM indrANAM eSaH AcAraH, (taM seyaM khalu mamavi) tataH zreyaH khalu yuktametanmamApi (samaNaM bhagavaM mahAvIra) zramaNaM bhagavantaM mahAvIraM ( caramatitthayaraM ) caramatIrthakara (pubbatisthayaranidi) pUrvatIrthakarainirdiSTaM (mAhaNakuMDagAmAo nayarAo) brAhmaNakuNDagrAmAt nagarAt ( usamadattassa mAhaNassa) RSabhadattasya brAhmaNasya (bhAriyAe) bhAryAyAH ( devANaMdAe mAhaNIe) devAnandAyA: brAhmaNyAH (jAlaMdharasagottAe) jAlandharasagotrAyAH (kucchio) kukSemadhyAt (khattiakuMDaggAme nayare)kSatriyakuNDagrAme nagare (nAyA-11 Na khattiANaM) jJAtAnAM-zrIRSabhakhAmivaMzyAnAM kSatriyavizeSANAM madhye (siddhatthassa khattiassa) siddhArthasya kSatriyasya ( kAsavaguttasma) kAzyapagotrasya (bhAriyAe)bhAryAyAH(tisalAe trizalAyAH (khatti-kA ____ 1 atrAha kazcit yat anena pUrvatIrthakarairmahAvIrasya garbhApahAraH kalyANakatayA pratipAdita iti, tat abhinivezamahimAnameva gamayati, yato'tra mocanArthakena saMharaNenAnvayaH zreyaHzabdasya, pUrvatIrthakara ityAdIni tu zrIvIravibhovizeSaNAni prAganekazaH pratipAditAni, 2 |saMharaNAItAjJApanAya, siddhArthasya nRpatvaM nAnena hanyate, 'rajeNa raheNa mityAdhukta: 'ciccA raja ciccA raTu'mityAyukteH 'sphItamapahAya rAjya'mityuktezca na kalpitA nRpatitA 9009009009999090805 Sradasaeraoe2eBORSearera2020 dIpa anukrama [20] Janemicatonid I dianusbanoos ~77~
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) .......... vyAkhyAna [2] .......... mUlaM [20] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [20] gAthA ||1..|| kalpa.suvo- ANIe) kSatriyANyAH (vAsihasaguttAe) vAziSTasagotrAyAH (kuJchisi ganbhattAe) kukSau garbhatayA saMharaNAdevyA02 (sAharAvittae) mocayituM, tathA-(jevia NaM se tisalAe khattiANIe ganbhe) yo'pi ca tasyAH triza-IN zaHma. // 30 // lAyAH kSatriyANyAH garbhaH putrikArUpaH (taMpia NaM devANaMdAe mAhaNIe)taM api devAnandAyAH brAmaNyAH (jAlaMdharasaguttAe) jAlandharasagotrAyAH (kucchisi gambhattAe ) kukSau garbhatayA (sAharAvittae) moca-18 yituM, (tikaTTha) iti kRtvA (evaM saMpehei) evaM-pUrvoktaM vicArayati (saMhitA) vicArya ca (hariNegamesiMga harinaigameSinAmakaM (pAittANIAhivaI ) padAtikaTakAdhipatiM (devaM sahAvei) devaM AkArayati, (sahAvittA AkArya (evaM bayAsI) evaM indraH avAdIt / / (20) // kiM tadityAha-(evaM khalu devANuppiA!) evaM nizca yena he harinaigameSin ! (na eaM bhUaM) na etadbhUtaM (na e bhabvaM) na etat bhavati (na eaM bhavis) na etat bhaviSyati (jannaM arihaMtA vA) yat arhanto vA ( cakavahivA) cakradharA vA (baladevA vA) baladevA vA (vAsudevA) vAsudevA vA (aMtakulesu vA) antyakuleSu vA (paMtakulesu cA) prAntA:-adhamA- 20 cArAH teSAM kuleSu vA (tucchakulesu vA) tucchA:-alpakuTumbAsteSAM kuleSu vA (daridakulesu vA) daridrA:nirdhanAsteSAM kuleSu vA (kiviNakulesu vA) kRpaNA:-adAtArasteSAM kuleSu vA (bhikkhAgakulesu vA) // 30 // mikSAkAH-cAraNAdayaH teSAM kuleSu vA (mAhaNakulesu vA) brAhmaNAnAM kuleSu vA (AyAiMsu vA) AgatAH || atItakAle (AyAiMti vA) Agacchanti vattemAnakAle (AyAissaMti vA) AgamiSyanti anAgatakAle, 24 dIpa anukrama [20] ~78~
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........ vyAkhyAna [2] .......... mUlaM [21] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [21] gAthA // 1..|| (evaM khalu arahaMtA vA) anena prakAreNa nizcayena arhantovA (cakkavaTTI vA cakravartinovA (valadevA vA baladevA vAjinAdyAgaRI(vAsudeSAcA vAsudevA vA (uggakulesuvA)zrIRSabheNa ArakSakatayA sthApitA: ugrAH teSAM kuleSuSA (bhogakulesura manaAzcarya vA) gurutayA sthApitAH bhogAH teSAM kuleSu vA (rAiNNakulesu vA)mitrasthAne sthApitA rAjanyAsteSAM kuleSu / janmanoyA (khattiyakulesu vA ) prajAlokatayA sthApitAH kSatriyAsteSAM kuleSu vA (harivaMsakulesu vA) pUrvavairisurAnI bhAvaH mU. saharivarSakSetrayugalasya vaMzo harivaMzastasya kuleSu vA (aNNayaresuvA) anyatareSu vA (tahappagAresu) tathA| 21-22 18 prakAreSu (visuDajAikulavaMsesu) vizuddhe jAtikule yatra idRzeSu vaMzeSu, mAtRpakSo jAtiH pitRpakSaH kulaM PI(AyAiMsuvA) AgatA vA (AyAiMti vA) Agacchanti vA (AyAissaMti vA) AgamiSyanti vA, (21) // tarhi bhagavAn kathamutpanna ? ityAha-(asthi puNa esevi bhAve) asti punaH eSo'pi bhavitavyatAnAmapadArthaH (logaccherayabhUe) loke AzcaryabhUtaH ( aNaMtAhiM ussappiNIosappiNIhiM / anantAsu utsapiNyavasarpiNISu (vikatAhiM ) vyatikrAntAsu satISu (samuppajai) idRzaH kazcidbhAvaH samutpadyate (nAma guttassa vA) nAnA kRtvA gotrasya, arthAt nIcairgAtranAmakasya veti pakSAntare (kammassa) karmaNaH, kiMviziRSTasya ? (akkhINassa) sthiteH akSayeNa akSINasya, puna: kiMvi01 ( abeiassa) rasasyAparibhogena - ave-IN ditasya, punaH kiMvi01 (aNijiNNassa) ata eva anirjIrNasya-AtmapradezebhyaH apRthagbhUtasya (udaeNaM) sAudapena kRtvA (janaM arahaMtA vA) yal mIcayodayena kRtvA arhanto vA (cakavahI vA ) cakravartino vA dIpa anukrama [21] kalpa . sa. ~79~
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [22] gAthA ||..|| dIpa anukrama [22] kalpa. subovyA0 1 0 // 31 // Jan Education! tresese dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM + vRtti:) ........... vyAkhyAna [ 2 ] ............ mUlaM [22] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: (baladevA vA ) baladevA vA ( vAsudevA vA ) vAsudevA vA ( aMtakulesu vA ) antyakuleSu vA (paMtakulesu vA ) prAntakuleSu vA (tucchakulesu vA) tucchakuleSu vA (dariddakulesu vA) daridrakuleSu vA (bhikkhAgakulesu vA) bhikSAcarakuleSu vA (kiviNakulesu vA ) kRpaNakuleSu vA ( mAhaNakulesu vA ) brAhmaNakuleSu vA ( AyAiMsu vA AgatA vA ( AyAiti vA ) Agacchanti vA ( AyAissaMti vA ) AgamiSyanti vA ( kucchisi ) kukSau ( gabhastAe ) garbhatayA ( vakkamiMsu vA ) utpannA vA (vakkamaMti vA) utpadyante vA (vakkamissaMti vA) utpatsyante vA (no cetra NaM) paraM naiva (joNIjammaNanikkhamaNeNaM) yonimArgeNa janmanimittaM niSkramaNena kRtvA (nikkhamiMsu vA) niSkrAntA vA (nikkhamaMti vA) niSkrAmanti vA (nikkhamissaMti vA ) niSkramiSyanti vA // (22) || (ayaM caNaM ) ayaM pratyakSaH (samaNe bhagavaM mahAvIre) zramaNo bhagavAn mahAvIraH (jaMbuddIce dIve) jaMbUdvIpe dvIpe (bhArahe vAse) bharatakSetre (mAhaNakuMDaggAme nayare ) brAhmaNakuNDagrAme nagare (usabhadattassa mAhaNassa ) RSabhadattasya brAhmaNasya ( koDAlasaguttassa ) koDAlasagotrasya (bhAriyAe ) bhAryAyAH ( devANaMdAe mAhaNIe ) devAnandrAyAH brAhmaNyAH ( jAlaMdharasaguttAe ) jAlandharasagotrAyAH (kucchisi bhattAe vakate ) kukSau garbhatayA utpannaH // (23) // ( taM jIameyaM) tasmAt AcAra eSaH (tIapaccuppannamaNAgayANaM ) atItavarttamAnAnAgatAnAM ( sakANaM deviMdANaM devarAyANaM ) zakrANAM devendrANAM devarAjAnAM (arihaMte bhagavaMte ) arhato bhagavataH ( tahappagAre For Private & Personal Use On ~80~ zrIvIrAgamanaM saMhara NAcAraH sU. 23-24 20 25 // 31 // 28 janelbrary.org
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [24] gAthA ||..|| dIpa anukrama [24] Jan Educaton dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRttiH) vyAkhyAna [2]........... mUlaM [24] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: hiMto ) tathAprakArebhyaH (aMtakulehiMto ) antakulebhyaH ( paMtakulehiMto ) prAntakulebhyaH (tucchakulehiMto ) tucchakulebhyaH ( dariddakulehiMto ) daridrakulebhyaH ( kiviNakulehito ) kRpaNakulebhyaH ( vaNImagakulehiMto ) mikSAcarakulebhyaH (mAhaNakulehiMto ) brAhmaNakulebhyazca (tahappagAresu ) tathAprakAreSu ( uggakulesu vA ) ugrakuleSu vA ( bhogakulesu vA ) bhogakuleSu vA ( rAyannakulesu vA ) rAjanyakuleSu vA (nAyakulesu vA ) jJAtakuleSu vA ( khattiakulesu vA ) kSatriyakuleSu vA (ikkhAgakulesu vA ) ikSvAkakuleSu vA ( harivaMsakulekha vA ) harivaMzakuleSu vA ( aNNayaresu vA ) anyatareSu vA (tahappagAreSu ) tathAprakAreSu ( visuddhajAikulavaMsesu) vizuddhajAti kulavaMzeSu (sAharAvittae) mocayituM // (24) // ( taM gaccha NaM devANuppie ) yasmAt kAraNAt indrANAM eSa AcAraH tasmAtkAraNAt tvaM gaccha devAnupriya ! he hariNaigameSin / ( samaNaM bhagavaM mahAvIraM ) zramaNaM bhagavantaM mahAvIraM ( mAhaNakuMDaggAmAo nayarAo ) brAhmaNakuNDagrAmAt nagarAt ( usabhadattassa mAhaNassa ) RSabhadattasya brAhmaNasya ( koDAlasaguttassa ) koDAlasagotrasya (bhAriyAe ) bhAryAyAH (devAnaMdAe mAhaNIe ) devAnandAyAH brAhmaNyAH ( jAlaMdharasaguttAe) jAlandharasagotrAyAH ( kucchio ) kukSeH lAtvA (khattiyakuDaggAme nayare ) kSatriyakuNDagrAme nagare (nAyANaM khattiANaM) jJAnajAtIyAnAM kSatriyANAM madhye (siddhatthassa khattiassa) siddhArthasya kSatriyasya (kAsavaguttassa ) kAzyapagotrasya (bhAriyAe ) bhAryAyAH (tisalAe khattiANIe ) trizalAyAH kSatriyANyAH ( vAsihasaguttAe ) vAziSTha gotrAyAH For File & Fersonal Use Only ~81~ garbhasaMharaNAdezaH sU. 25 5 10 14 wwjanbary.org
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [25] gAthA ||..|| dIpa anukrama [25] kalpa. subo byA0 1 // 32 // Educator dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [ 2 ] ............ mUlaM [ 25 ] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: ( kucchisi ganmattAe ) kukSI garbhatayA ( sAharAhi ) muJca, (jesviya NaM ) yo'pi ca (se tisalAe ) tasyAH | trizalAyAH (khattiANIe ) kSatriyANyAH (gabhe) garbhaH ( taMpiya NaM ) taM api ( devAnaMdAe mAhaNIe ) devAnandAyAH brAhmaNyAH (jAlaMdharasaguttAe) jAlandharagotrAyAH (kucchisi kukSau (ganbhattAe) garbhatayA (sAharAhi) muJca ( sAharitA) muktavA (mama emANattiaM) mama etAM AjJapti - AjJAM (khippAmeva) zIghrameva (paJcaSpiNAhi) pratyarpaya, kArya kRtvA''gatya mayaitat kAryaM kRtaM iti zIghraM nivedaya ityarthaH // (25) // (tae NaM se hariNegamesI) tataH sa hariNaigameSI ( pAyattANiyAhivaI deve ) padAtyanIkAdhipatirdevaH (sakkeNaM deviMdeNaM) zakreNa devandreNa ( devarannA ) devarAjena ( evaM use samANe ) evaM uktaH san (haTTha) (jAba ) yAvatkaraNAt tuTThacittamANaMdie pIimaNe paramasomaNassie harisavasavisappamANa ityAdi sarve vaktavyaM (hiyae) harSapUrNahRdayaH, athaivaMvidhaH san hariNaigameSI ( karayala ) karatalAbhyAM (jAva ) yAvatkAraNAt pariggahiyaM dasanahaM sirasAvattaM matthae aMjali iti prAgvat vAcyaM ( kaTTu ) tathA mastake aJjaliM kRtvA ( jaM devo ANaveitti ) yat zakraH AjJApayati ityuktatvA ( ANAe viNaeNaM vayaNaM paDisuNei ) AjJAyA-uktarUpAyA yadvacanaM tadvinayena pratizRNoti-aGgIkaroti ( paDiNittA ) pratizrutya ca - aGgIkRtya ca ( uttarapuracchimaM disi1 yadA saMharaNasya kalyANakatA tadA indraH svayameva tadakariSyat na padAtyanIkAdhipenAkArayiSyat zreyaHprakarSAbhilASayuktatvAttasya, janmAdikalyANakavat RpabharAjyAbhiSekaH svayaM kRta indreNeti tasma vizeSeNa khAdyena kalyANakatA svIkAryA / *** hariNegameSIdevena kRta bhagavanta mahAvIrasya garbha - saMharaNa For Pride & Personal Use O ~82~ saMharaNaM sU. 26 20 // 32 // 26
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) .......... vyAkhyAna [2] .......... mUlaM [26] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: ta prata kriyakaraNaM sUtrAMka [26] gAthA // 1..|| bhAmaM IzANakoNanAmake digvibhAga ityarthaH tatra (avakamaha ) apakrAmati gacchatItyarthaH (avakamittA) apakramya-gatvA ca ( viuviasamugdhAeNaM samohaNaha ) vaikriyasamudghAtena samuddhanti-vaikriyazarIrakaraNArtha | prayatnavizeSa karotItyarthaH (samohaNittA) prayatnavizeSaM kRtvA (saMkhijAI joaNAI) saMkhyeyayojanapramANaM (daMDaM daNDAkAraM zarIracAhalyaM UdhvAdhaAyataM jIvapradezakarmapudgalasamUhaM (nissiraha) zarIrAhahiH niSkAsayatItyarthaH, tatkurvANastu evaMvidhAna pudgalAn Adatte, (taMjahA) tadyathA-(rayaNANaM) ratnAnAM-karketanAdInAM 1 yadyapi ranapudgalA audArikA vaikriyazarIrakaraNe asamarthAH tatra vaikriyavargaNApudgalA eva upayujyante tadapi ravAnAM iva sArapudgalA iti jJeyaM (vayarANaM) vajrANAM-hIrakANAM 2 (veruliANa) vaiDUryANAM-nIlaratnAnAM 3 (lohiakkhANaM) lohitAkSANAM 4 (masAragallANaM) masAragallAnAM 5 (haMsagambhANaM) haMsagarbhANAM 6 (pulayANa) pulakAnAM 7(sogaMdhiANaM) saugandhikAnAM 8 (joIrasANaM) jyotIrasAnAM 9 (aMjaNANaM) ajanAnAM 10 (aMjaNapulayANa) ancanapulakAnAM 11 (jAyarUvANaM) jAtarUpANAM 12 (subhagANaM)subhagAnAM 13 ( aMkANaM) aGkAnAM 14 (phalihANaM) sphaTikAnAM 15 (rihANaM) riSThAnAM 16 etAH SoDaza ratnajAtayasteSAM ca (ahAbAyare ) yathAvAdarAn-atyantaM asArAn sthUlAn ityarthaH (puggale) tAn pudgalAn (parisADei) parityajati, dIpa cersecticerseceseseseses anukrama [26] 1 labdhyA'nyavargaNApudgalAnAmanyavargaNAvena pariNatepaidArikANyapi vA santu 2 uditavaikriyanAmakarmapudgalAniti zrIharibhadrAdhA AcAryA ~83~
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [27] gAthA ||..|| dIpa anukrama [27] kalpa. subo vyA0 1 // 33 // dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [ 2 ] ............ mUlaM [27] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: ( parisADittA ) parityajya ( ahAmuhame ) yathAsUkSmAn atyantaM sArAn ityarthaH, tAn ( puggale ) pudgalAn (pariAei) paryAdante-gRhNAtItyarthaH // (26) || ( pariyAittA ) paryAdAya gRhItvA (duzaMpi ) dvitIyavAraM api ( veDaviya samugdhAraNaM) vaikiyasamudghAtena (samohaNai) samuddhanti pUrvavat prayatnavizeSaM karoti, (samohaNittA) prayatnavizeSaM kRtvA ( uttaravedhiaM rUvaM ) uttara vaikriyaM bhavadhAraNIyApekSayA anyat ityarthaH IdRzaM rUpaM ( viucara ) vikurvati-karoti (viudvittA ) tathA kRtvA (tAe ) tathA ( ukkiTThAe ) utkRSTayA - anyeSAM gatibhyo manoharayA ( turiAe ) tvaritayA - cittautsukyavatyA (cavalAe ) kAya cApalyayuktayA ( caMDAe ) caNDayA - atyantatIvrayA ( jayaNAe ) zeSagatijayanazIlayA (uddhaAe) udbhUtayA - pracaNDa pavanodbhUtadhUmAderiva (sigdhAe ) ata eva zIghrayA, cheApatti kutracit pAThaH tatra chekayA-vimaparihAradakSayA, ( dikhAe ) devayogyayA, idRzyA ( devagahae ) devagatyA ( vIDvayamANe bIivayamANe) atigacchan 2- adhastAduttarana 2 ( tiriamasaMkhijANaM dIvasamudANaM ) tiryaga asaMkhyeyAnAM dvIpasamudrANAM (majjhamajjheNaM) madhyaMmadhyena - madhyabhAgena jeNeva jaMbuddIve dIve) yatraiva jambUdvIpo dvIpaH ( bhArahe vAse) bharatakSetraM ( jeNeva mAhaNakuMDaggAme nayare ) yatraiva brAhmaNakuNDagrAmanagaraM ( jeNeva usabhadattassa mAha Nassa gihe ) yatraiva RSabhadattasya brAhmaNasya ( jeNeva devANaMdA mAhaNI ) yatraiva devAnandA brAhmaNI (teNeva 1 vaikriyanirmANayogyAn / 2 vaikriyarUpanirmANAya / Jan Education Intimations For Pilde & Ferson Use O ~84~ devasya gamanAdi sU. 27 15 20 // 33 // 25 janelbary.org
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........ vyAkhyAna [2] ........... mUlaM [27] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [27] gAthA // 1..|| ubAgacchada) tatraiva upAgacchati ( uvAgacchittA) upAgatya ca (Aloe) Aloke-darzanamAtre (samaNassagarbhasaMkrAbhagavao mahAvIrassa) zramaNasya bhagavato mahAvIrasya (paNAmaM karei) praNAmaM karoti ( paNAma karittA) marNa praNAmaM kRtvA ca (devANaMdAe mAhaNIe) devAnandAyAH brAhmaNyAH ( saparijaNAe) saparivArAyAH (osovarNi) avasvApinI nidrA (dalaha) dadAti (dalittA) tAM dattvA ca (asubhe puggale ) azucIna pudgalAna apavitrAnityarthaH (avaharai) apaharati-dUrIkaroti ( avaharittA) tathA kRtvA ca (subhe puggale) zubhAna |8| pudgalAn, pavitrapudgalAnityarthaH (pakkhibaha ) prakSipati, (pakkhivittA) prakSipya ca ( aNujANau me bhayavaMtikaTTha) anujAnAtu-AjJAM dadAtu mahyaM bhagavAn itikRtvA-ityuktvA (samaNaM bhagavaM mahAvIra) zramaNaM bhaga-8 vantaM mahAvIraM ( abAbAI)cyAbAdhArahitaM (abAbAheNaM) avyAbAdhena-mukhena (diveNaM pahAveNaM) divyena prabhAveNa (karayalasaMpuDeNaM giNhai) karatalasampuTe gRhNAti, na ca tena gRhyamANasthApi garbhasya kAcit pIDA|S syAt, yaduktaM bhagavatyAM-'prabhU NaM bhaMte ! hariNegamesI sakkadUe itthIgabhaM naha siraMsi vA romakUvaMsi vA sAha 1 praNAmakriyAdarzanena zakrastavapAThAbhyupagamakAriNAM cyavanayAbhyupagamavatA jaDimamanAnAmatrApi zakastavAbhyupagamaprasaMgaH 2 'ruhirakalamalANi ya na havantIti vAkyaM tu viziSTAzucipudgalaniSedhakhyApaka, prakSepyadivyapudgalApekSayA vA'trAzucipudgalAH / / 3 prabhuH bhadanta / hariNaigamepI zakadUtaH khIgarbha nakhazirasi vA romakUpe vA moktaM vA niSkAsayituM vA , hanta prabhuH, naiva tasya garbhasya AbAdhAM vA vivAdhAM vA utpAdayet , chavicchedaM punaH kuryAt / 2 (bhaga0 sU0 186) dIpa anukrama [27] FO ~85
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [27] gAthA ||..|| dIpa anukrama [27] dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [ 2 ] ........... mUlaM [27] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: // 34 // kalpa. subo- 8 ritae vA niharittae vA ?, haMtA pabhU, no ceva NaM tassa ganbhasse AvAhaM vA vivAhaM vA upAejA, chaviccheaM vyA0 2 puNa karijjA' chavicchedaM-tvakachedanaM akRtvA garbhasya pravezayituM azakyatvAditi ( karayalasaMpuDeNaM giNhittA ) hastatalasampuTe gRhItvA ca ( jeNeva khattiyakuNDaragAme nayare ) yatraiva kSatriyakuNDagrAmanagaraM ( jeNeva siddhatyassa khatiyassa gihe ) yatraiva siddhArthasya kSatriyasya gRhaM ( jeNeva tisalA khattiyANI ) yatraiva trizalA kSatriyANI ( teNeva uvAgacchai ) tatraiva upAgacchati ( tisalAe khattiANIe ) trizalAyAH kSatriyANyAH ( sapariaNAe ) parivArasahitAyAH (osovaNiM ) avakhApinIM nidrAM ( dalaha ) dadAti ( dalittA ) tAM dattvA ca ( asubhe puggale avaharai ) azubhAn pudgalAn dUrIkaroti ( avaharitA ) tathA kRtvA (subhe puggale pakkhivai) zubhAn puGgavAn prakSipati, (pakkhivittA) prakSipya ca ( samaNaM bhagavaM mahAbIra ) zramaNaM magavantaM mahAvIraM ( adhAbAhaM ) vyAbAdhArahitaM ( adhAbAheNaM ) abyAbAdhena sukhena ( digheNaM pahAveNaM) divyena prabhAveNa ( tisalAe khattiANIe ) trizalAyAH kSatriyANyAH ( kucchisi ganbhattAe ) kukSau garbhatayA (sAharai ) muJceti, atra garbhAzayAt garbhAzaye, garbhAzayAt yonau, yo nargarbhAzaye, yoneyanI, iti garbhasaMharaNe caturbhaGgI saMbhavati, tatra yonimArgeNa AdAya garbhAzaye muJcatItyayaM tRtIyo bhaGgo'nujJAtaH zeSAJca niSiddhAH zrIbhagavaMtIsUtre (jevia NaM se tisalAe khattiANIe ganbhe ) yo'pi ca tasyAH trizalAyAH kSatriyANyAH 1 garbhasaMkramasyApi kalyANakatA cet janmamahAdivat svayaM syAt karttavyamidaM, na niyuktaH kAraNIyaM, 2-(bhaga0 219 patre sU0 186) Jan Education For File & Ferton Use Only ~86~ garmaparAvRttiH 15 20 // 34 // 23 Xyg
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........ vyAkhyAna [2] .......... mUlaM [28] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [28] gAthA ||1..|| garbhaH putrIrUpaH (taMpia) garbha (devANaMdAe mAhaNIe) devAnandAyAH brAhmaNyAH (kuJchisi gambhattAe) (kukSi- AjJApaviSaye garbhatayA (sAharai / muJcati (sAharittA) muktvA ca (jAmeva disiM pAunbhUe) yasyAH eva dizaH tyarpaNaM mU. sakAzAt prAdurbhUtaH-AgataH (tAmeva disiM paDigae) tasyAM evaM dizi pazcAdgataH sa deva iti // (27) // // tAe ukiTThAe ) tayA anyeSAM gatibhyo manoharayA (turiAe)cittautsukyavatyA (cavalAe ) kAyacApa|lyayuktayA (caMDAe) atyantatIvrayA (jayaNAe) sakalagatijecyA ( uddhaAe) UddhatayA (sigdhAe) ata eva zIghrayA (divAe) devayogyayA (devagaie) idRzyA devagatyA (tiriamasaMkhijANaM)tiyaMga asakhyeyAnAM (vIvasamudANaM majhamajheNaM) bIpasamudrANAM madhyamadhyena-madhyabhAgena bhUtvA (joSaNasayasAhassiehiM)yojanalakSapramANAbhiH (viggahehi) vIMkhAbhiH-vigraha:-padanyAsAntaH cIMkhAbhigatibhiratyarthaH (uppayamANe) Udhrva utpatan 2 (jeNAmeva sohamme kappe) yatra sthAne saudharma kalpe (sohammavaDisae vimANe) saudharmAva-18 taMsakavimAne ( sakasi sIhAsaNaMsi ) zakranAmani siMhAsane ( sake deviMde devarAyA) zakro devendra devarAjosti (teNAmeva uvAgacchada) tatraiva sthAne upAgacchati (uvAgacchittA) upAgatya ca (sakassa deviMdassa devarano) zakrasya devendrasya devarAjasya (tamANattiaMkhippAmeva)tAM pUrvoktAM AjJAM zIghrameva ( pacappi-16 KNai) pratyarpayati-kRtvA nivedayati sa deva iti / (28) // dIpa anukrama [28] ~87~
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [29] gAthA ||..|| dIpa anukrama [29] kalpa. subo vyA0 2 // 35 // Education in! dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM + vRtti:) ........... vyAkhyAna [ 2 ] ............ mUlaM [29] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: ( teNaM kAle ) tasmin kAle ( teNaM samaeNaM ) tasmin samaye (samaNe bhagavaM mahAvIre ) zramaNo bhagavAn mahAvIra : (je se vAsANaM tace mAse) yo'sau varSANAM varSAkAlasambandhI tRtIyo mAsaH (paMcame pakkhe) paJcamaH pakSaH, ko'sau ? ityAha- (Asoabahule) AzvinamAsasya kRSNapakSaH (tassa NaM Asoabahulassa) AzvinakRSNapakSasya (terasIpakkheNaM) trayodazyAH pakSaH pazcArdharAtrirityarthaH, tasyAM (bAsIha rAIdiehiM viSaMtehi) vyazItI ahorAtreSu atikrAnteSu (tesIimassa rAidiassa ) vyazItitamasyAhorAtrasya (aMtarA vaTTamANassa ) antarakAle-rAtrilakSaNe kAle varttamAne ( hioNukaMpaNaM) hitena khasya indrasya ca hitakAriNA tathA anukampakena- bhagavato bhaktena, anukampAyAzca bhaktivAcitvaM 'AyariaaNukaMpAe gaccho aNukaMpio mahAbhAgI' iti vacanAt (hariNegamesiNA deveNaM ) idRzena hariNaigameSinAmakena devena (sakkavayaNasaMdidveNaM ) zakravacanasaMdiSTena - preSitena ( mAhaNakuMDaggAmAo ) brAhmaNakuNDagrAmAt ( nayarAo ) nagarAt ( usa bhadantassa mAhaNassa ) RSabhadattasya brAhmaNasya ( koDAlasaguttassa ) koDAlasagotrasya ( bhAriAe devANaMdAe mAhaNIe ) bhAryAyA devAnandAyAH brAhmaNyAH (jAlaMdharasaguttAe) jAlandharasagotrAyAH (kucchio ) kukSitaH (khati 1 mAsapakSAdidarzanena kalyANakatAbhisandhiH satyasandhAzUnyAnAmeva, kutrApi tAdRzastalakSaNasyAzruteH; kiMca-meghakumArAdInAM dIkSAdAvapi tacchruteH, indrAdimahotsavastu nAtra gandhato'pi 2 hitAnukampakadeva kRtatvena na kalyANakatAyA lezo'pi, kalyANakasya bhaktimAtravihitatvAt 3 AcArya bhaktyA mahAmAgo gaccho maktaH ( oSa0 127 bhASyaM ) For Pile & Fersonal Use On ~88~ saMharaNakA lAdi sU. 29 15 20 24 / / 35 / /
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........ vyAkhyAna [2] .......... mUlaM [29] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [29] gAthA // 1..|| akuMDaggAme nayare ) kSatriyakuNDagrAme nagare (nAyANaM khattiANaM) jJAtajAtIyAnAM kSatriyANAM (siddhatthassa saMharaNada| khattiyassa) siddhArthasya kSatriyasya ( kAsavaguttassa) kAzyapagotrasya (bhAriAe tisalAe khattiANIe zAyAM jJAbhAryAyAstrizalAyAH kSatriyANyAH (bAsiTThasaguttAe) vAziSTagotrAyAH (putvarattAvarattakAlasamayaMsi) madhya-13 | natrayaM mU. rAtrakAlasamaye (hatthuttarAhiM nakkhatteNaM) uttarAphAlgunInakSatre (jogamuvAgaeNaM ) candreNa sambandhaM upAgate (abAbAha)pIDArahitaM yathA syAttathA(avAbAheNaM diveNaM pahAveNa)avyAbAdhena divyaprabhAveNa(kuJchisi gmbhttaae| sAharie) kukSiviSaye garbhatayA saMhRtaH-mukta ityarthaH / atra kaverutprekSA-'siddhArthapArthivakulAptagRhapraveze, mauhUrtamAgamayamAna iva kSaNaM yH|raatriNdivaanyussitvaan bhagavAna hyazIti, viprAlaye sa caramo jinarAH punAtu // (29)18 / (teNaM kAleNaM ) tasmin kAle (teNaM samaeNaM ) tasmin samaye ca (samaNe bhagavaM mahAvIre) zramaNo bhagavAna 8 mahAvIraH (tinANovagae Avi hutthA) tribhiAnaH upagataH-sahitaH abhavat, (sAharijjissAmitti jANai) saMhariSyamANa:-mAM itaH saMhariSyati iti jAnAti, ( sAharijjamANe no jANai) saMhriyamANaH |saMharaNasamaye na jAnAti, (sAhariemitti jANai) saMhato'smIti ca jAnAti, nanu saMhiyamANo na jaanaatiiti| kathaM yuktaM?, saMharaNasya asakhyasAmayikatvAt bhagavatazca saMharaNakartRdevApekSayA viziSTajJAnavatvAt , ucyate, IS| idaM vAkyaM saMharaNaspa kauzala jJApaka, tathA tena saMharaNaM kRtaM bhagavataH yathA bhagavatA jJAtamapi ajJAtamivAbhUta pIDA'bhAvAt , yathA kazcidvadati tvayA mama pAdAsathA kaNTaka uddhRto yathA mayA jJAta eca neti, saukhyAtizaye dIpa anukrama [29] ~89~
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [30] gAthA ||||| dIpa anukrama [31] kalpa. sabovyA0 2 // 36 // Jan Educaton le dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRtti:) ........... vyAkhyAna [ 2 ] ............. mUlaM [30] / gAthA [1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: ca satyevaMvidho vyapadezaH siddhAnte'pi dRzyate, tathAhi - 'tahiM devA vaMtariA, varataruNIgI avAiaraveNaM / nicaM suhiapamuddaA, gayaMpi kAlaM na yAti // 1 // ityAdi, tathA ca 'sAharijjamANeci jANaI' ( 399 sU0 ) ityAcArAGgoktena virodho'pi na syAt, iti mantavyam // (30) // (jaM syaNi caNaM) yasyAM ca rAtrau (samaNe bhagavaM mahAvIre ) zramaNo bhagavAn mahAvIraH ( devANaMdAe mAhaNIe ) devAnandAyAH brAhmaNyAH (jAlaMdhara saguttAe ) jAlaMdharasagotrAyAH ( kucchio ) kukSitaH (tisalAe khattiANIe ) trizalAyAH kSatriyANyAH ( vAsisaguttAe ) vAziSTagotrAyAH (kucchisi ganmattAe sAharie) kukSau garbhatayA muktaH ( taM rayaNi caNaM ) tasyAM eva rAtrau ( sA devAnaMdA mAhaNI ) sA devAnandA brAhmaNI (sayaNinaMsi ) zayyAyAM (suttajAgarA) susajAgarA ( ohIramANI ohIramANI ) alpanidrAM kurvatI ( hame eyAruve urAle ) imAn etadrUpAn prazastAna ( jAva cauddasa mahAsumiNe) yAvat caturdaza mahAkhamAn ( tisalAe khatiANIe haDe pAsitA NaM paDivuddhA ) trizalayA kSatriyANyA hRtA iti dRSTvA jAgaritA, (taMjahA) tadyathA ( gayavasaha gAhA) 'gayavasaha' iti gAthA'tra vAcyA // ( 31 ) // (jaM syaNiM ca NaM) yasyAM ca rAtrau (samaNe bhagavaM mahAvIre) zramaNo bhagavAn mahAvIraH (devANaMdAe mAhaNIe ) devAnandAyAH brAhmaNyAH (jAlaMdhara saguttAe) jAlandharasagotrAyAH (kucchio) kukSitaH ( tisalAe khattiANIe ) trizalAyAH kSatriyANyAH ( vAsihasaguttAe ) vAziSTasagotrAyAH (kucchisi ganbha For File & Fersonal Use Only ~90~ svapnApahAraH sU. 31 20 25 // 36 // 28 janetbrary.org
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [33] gAthA ||||| dIpa anukrama [35] halpa. su. dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRtti:) ........... vyAkhyAna [ 2 ] ............. mUlaM [33] / gAthA [1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: tAe sAharie) kukSau garbhatayA muktaH ( taM syaNiM ca NaM) tasyAM rajanyAM (sA tilA vattiANI ) sA trizalA kSatriyANI ( taMsi ) tasmin (tArisagaMsi) tAdRze vaktuM azakyasvarUpe mahAbhAgyavatAM yogye ( vAsagharaMsi ) vAsagRhe, zayanamandire ityarthaH, kiMviziSTe vAsagRhe ? - ( abhitarao sacintakamme ) madhye citrakarmaramaNIye, punaH kiMvi0 ? (bAhirao) bAyabhAge (dumia) sudhAdinA ghavalite (ghaTTe) komalapASANAdinA ghRSTe, ata eva (mahe) sukomale, punaH kiMvi0 1- (vicitaullo acilliasale) vicitro - vividhadhitrakalita ulloka - uparibhAgo yatra tattathA ( cillia ) dedIpyamAnaH (talaH ) adhobhAgo yatra tattathA tataH karmadhAraye vicitrolloka cilliatale, punaH kiMvi0 1 (maNirayaNapaNAsi aMdhayAre ) maNiratnapraNAzitAndhakAre, punaH kiMvi0 ? (bahusamatti ) atyantaM samaH - aviSamaH paJcavarNamaNinibaddhatvAt (suvibhattatti ) suvibhaktaH-vividhasvastikAdiracanA manoharaH evaMvidho ( bhUmibhAge ) bhUmibhAgo yatra tasmin punaH kiMvi0 ? ( paMcavannasarasasurahimukapuSpha puMjovayArakalie ) paJcavarNena sarasena surabhiNA 'muka'ti itastato vikSiptena IdRzena puSpapuJjalakSaNena upacAreNa pUjayA kalite, punaH kiMci0 ? ( kAlAgurunti) kRSNAgaru prasiddhaM (pavara kuMdurukkatti) viziSTa| zrIDAbhidhAno gandhadravyavizeSaH (turukatti ) turuSkaM silhakAbhidhAnaM sugandhadravyaM (ujjhatadhUvatti ) dahyamAno dhUpo- dazAGgAdiraneka sugandhadravyasaMyogasamudbhUtaH eteSAM vastUnAM sambandhI yo (maghamaghaMtatti) maghamadhAyamAno'tizayena gandhavAn (gaMdhuduAbhirAme) udbhUtaH - prakaTIbhUtaH evaMvidho yo gandhastenAbhirAme, punaH kiMvi0 1 Jan Education Intemations For File & Fersonal Use Only ~ 91~ vAsagRhazu yanIyavarNanaM sU. 33 5 10 14 www.janbary.org
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ......... vyAkhyAna [2] .......... mUlaM [33] / gAthA [1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [33] gAthA kalpa.sado-(sugaMdhavaragaMdhie ) sugandhAH-surabhayo ye varagandhA:-pradhAnacUrNAni teSAM gandho yatra tat tathA tasmin , punaH vAsagRhazacyA0 2 kiMvi0 ? (gaMdhavaddibhUe) gandhavartiH-gandhadravyaguTikA tatsadRze'tisugandhe ityarthaH, etAdRze vAsabhavane, athAnIyavarNana (saMsi tasmin (tArisagaMsi) tAdRze-vaktaM azakyakharUpe mahAbhAgyavatAM yogye (sapaNijjesi) zaya-15 / / 37 // nIye, palyake ityarthaH, idaM vizeSyaM, kiMviziSTe ?-(sAliMgaNavaTTie) sAliGganavartike-AliGganavartikA nAma zarIrapramANaM dIrgha gaNDopadhAnaM tayA sahite, punaH kiMvi0? (ubhao) ubhayata:-ziro'ntapAdAntayoH (viSyoaNe) ucchIrSake yatra tattathA tasmin, punaH kiMvi0? (ubhao unnae) yata ubhayata ucchIrSakayukte ata eva ubhayata unnate, punaH kiMvi0? (majjhe NayagaMbhIre) tata eva madhye nate gambhIre ca, punaH kiMvi0 ? MI(gaMgApuliNavAlaAuddAlasAlisae)tatra 'uddAla'tti uddAlena-pAdavinyAse adhogamanena gaTAtaTavAlukA-17 sahaze, ayamarthaH yathA gaGgApulinavAlukA pAde mukta adho brajati tathA atikomalatvAt sa palyaGko'pIti | jJeyaM, puna: kiMvi01(uvaciatti)parikarmitaM (khomiatti) kSauma-atasImayaM (dagullapaTTatti) dukale-vastraM tasya / yaH paTTo-yugalApekSayA ekapaTTaH tena (paDicchanne ) AcchAdite, punaH kiMvi0? (suviraiarayatsANe) susschu| viracitaM rajatrANaM-aparibhogAvasthAyAM AcchAdanaM yatra tasmin , puna: kiMvi0? (rattaMsuasaMvuDhe) raktAMzu // 37 // kena-mazakagRhAbhidhAnena raktavastreNAcchAdite tathA (suramme) atiramaNIye, punaH kiMvi01(AiNagarUa-11 bUranavaNIatUlatullaphAse) Ajinaka-parikarmitaM carma rUtaM-karpAsapakSma bUro-vanaspativizeSaH navanItaM-prakSaNaM / dIpa 25 anukrama [35] medicatonial ~92~
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [33] gAthA ||||| dIpa anukrama [35] // 32 // dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRtti:) ........... vyAkhyAna [2] ........... mUlaM [33] / gAthA [1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: tulaM - arkatUlaM ebhiH tulyaH samAnaH sparzo yasya sa tathA tasmin, etadvastuvatkomale ityarthaH punaH kiMvi0 1 (sugaMdhavarakusuma cunnasayaNovayArakalie ) sugandhavaraiH - atisugandhaiH kusumaiH cUrNaiH- vAsAdibhizca yaH zayanopacAraH- zayyAsaMskriyA tena kalite, kusumaiH cUrNeva manohare ityarthaH, (puccarantAvaratakAla samayaMsi ) madhyarAtrakAlaprastAve ( suttajAgarA ohIramANI ohIramANI ) suprajAgarA-alpanidrAM kurvatI 2 (ime eyArUve ) imAn etadrUpAn (urAle ) prazastAn ( jAva cauddasa mahAsumiNe ) yAvat caturdaza mahAsvazAn (pAsittA NaM paDivuddhA ) dRSTvA jAgaritA, (taMjahA ) tadyathA-gaya 1 basaha 2 sIha 3 abhisea 4 dAma 5 sasi 6 dinaparaM 7 jhayaM 8 kuMbhaM 9 / pUumasara 10 sAgara 11 vimANa-bhavaNa 12 rayaNucaya 13 siddhiM ca 14 // 1 // iyaM gAthA sugamA // ( tara NaM sA tisalA sattiANI ) tataH sA trizalA kSatriyANI (tappaDhamayAe ) tatprathamatathA prathamaM ityarthaH ibhaM svapne pazyatIti sambandhaH, atra prathamaM imaM pazyatIti yaduktaM tat bahrIbhirjinajananIbhistathAdRSTatvAt pAThAnukramamapekSyoktaM, anyathA RSabhamAtA prathamaM vRSabhaM vIramAtA ca siMhaM dadarzeti, atha kIdRzaM imaM pazyati ? - ( utti ) catvAro dantA yasya sa caturdantastaM kacit 'taoacauddata' iti pAThastatra tataujaso-mahAbalavantazcatvAro dantA yasyeti vyAkhyeyaM punaH kIdRzaM ? - ( usiatti ) ucchrita-uttuGgastathA (galia 1 evaM pazvakalyANa pATho'pi bAhulyApekSayeti vacastu kaspanodbhavatvena na mAnaM yathAssvazyakAdI svapradarzanaviSaye spaSTa ullekhaH na tathA SaTkalyANakagandho'pi jinavallabhAt prAk pratyuta pazcAzake zrIvIrasyaiva parigaNitAni paJca kalyANakAni Jan Education I For Filde & Personal Use Only *** bhagavanta mAtA - trizAlAyAH dRSTa 14 svapnAnAma darzanaM evaM svapnAnAm phala-kathanaM ~93~ gajavanava rNanaM sU. 33 5 10 12 Tag
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [33] gAthA ||||| dIpa anukrama [35] dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRtti:) ........... vyAkhyAna [ 2 ] ............. mUlaM [33] / gAthA [1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: kalpa. subo vyA0 2 gajasvamaca 15 vipulajalahara ) galito varSaNAdanantarakAlabhAvI, sa hi dugdhavarNo bhavati, evaMvidho yo vipulajaladharo-mahAmeghastathA (hAranikaratti ) puJjIkRto- muktAhAraH (khIrasAgarati) dugdhasamudraH (sasaMkakiraNatti) candrakiraNAH 6 rNanaM sU. 33 ( dagarayatti ) jalakaNAH ( rayayamahAselapaMDaraM ) rajatasya- rUpyasya mahAzailo - mahAn parvato vaitADhyaH tadvaspANDuraH, // 38 // 4 ta ucchritazvAsau pUrvoktasarvavastuvatpANDuraceti karmadhArayaH tamastaM punaH kIdRzaM ? - ( samAgapatti) samAgatA - gandhalobhena militAH (mahuarati) madhukarA- bhramarA yatra tAdRzaM yat ( sugaMdhatti ) viziSTagandhAdhivAsitaM ( dANatti ) madavAri tena (vAsiatti ) surabhIkRtaM ( kavolamUlaM ) kapolayormUlaM yasya sa tathA taM, tasya kapolamUlaM dAnavAsitaM asti tadgandhena bhramarA api tatra militAH santIti bhAvaH punaH kIdRzaM ? ( devarAyakuMjaravarapyamANaM ) devarAjo - devendrastasya kuJjaro- hastI tadvat varaM zAstroktaM pramANaM dehamAnaM yasya sa tathA taM (piccha ) prekSate pazyatIti idaM kriyApadaM 'ibha' ityanena pUrva yojitaM punaH kIdRzaM 1 ( sajalaghaNavipulajalaharagajji agaMbhIracArughosaM ) sajalo-jalapUrNastasya hi dhvanirgambhIro bhavati evaMvidho yo ghano- niviDo vipulajaladharo-mahAmeghastasya yagarjitaM tadvat gambhIrazcAruH manoharazca ghoSaH zabdo yasya sa tathA taM, mahAmeghavat sa gajo garjatIti bhAvaH, ( ithaM ) gajaM, idaM vizeSyaM, punaH kIdRzaM ? (subhaM ) zubhaM prazasyaM punaH kIdRzaM ? (sabbalakkhaNakathaMbiaM ) sarvalakSaNAnAM kadamba:-samUhastajjAtaM yasya sa tathA taM punaH kIdRzaM ? ( varoruM ) varaH - pradhAnaH uruH - vizAlazca, evaMvidhaM hastivaraM prathame khame trizalA pazyatIti 1 // (33) // // 38 // 26 For Pride & Personal Use O ~94~ 20 Story.org
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra Brea prata sUtrAMka [34] gAthA ||..|| dIpa anukrama [36] dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [ 2 ] ............ mUlaM [34] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: (tao puNo ) tataH punaH - gajadarzanAnantaraM vRSabhaM pazyatIti sambandhaH, atha kiMviziSTaM vRSabhaM ? (dhavalakamalapattatti) dhavalAnAM ujjvalAnAM kamalAnAM yAni patrANi teSAM (payaratti) prakara:- samUhastasmAt (agatti) atirekA-adhikatarA ( rUvappabhaM ) rUpaprabhA -- rUpakAntiryasya sa tathA taM punaH kiMvi0 ? (pahAsamudaovahArehiM ) prabhA - kAntistasyAH samudayaH - samUhastasya upahArA-vistAraNAni taiH (savvao) sarvato -dazApi dizaH (ceva) nizcayena (dIvayaMtaM) dIpayantaM - zobhayantaM punaH kiMvi0 ? (aisiribharatti) atizayitaH zrIbharaH- zo bhAsamUhastena kRtA yA ( pilluNA) preraNA, utprekSyate tathaiva (visaptatti) visarpat-ullasat ata eva ( kaMtatti) kAntaM-dItimat tata eva (sohatatti ) zobhamAnaM ( cAru) manoharaM ( kakuhaM ) kakudaM skandho yasya sa tathA taM, ayamarthaH - yadyapi skandha unnatatvAt svayameva ullasati tathApi atizrIbharapreraNayaiva ullasatItyutprekSyate, punaH kiMvi0 ? (tasuddhasukumAlatti) tanUni - sUkSmANi zuddhAni - nirmalAni sukumAlAni IdRzAni yAni (lomatti) romANi teSAM (ziddhachaviM ) snigdhA sasnehA na tu rUkSA chaviH - kAntiryasya sa tathA taM punaH kiMvi0 1 (thirasubaddhatti) sthiraM dRDhaM ata eva subaddhaM (maMsalovacia ) mAMsayuktaM ata eva 'uvaciya'tti puSTaM (laTThatti) laSTaM pradhAnaM (suvibhattatti) suvibhaktaM yathAsthAnasthita sarvAvayavaM IdRzaM (suMdaraMgaM) sundaraM aGgaM yasya sa tathA taM, (picchai ) sA trizalA prekSate idaM kriyApadaM punaH kiMvi0 ? (ghaNavatti) ghane nicite vRtte-partule (laTTauhitti) laSTAtpradhAnAdapi utkRSTe atipradhAne ityarthaH (tuppaggatti ) mrakSitAgre ( tikkhasiMgaM) tIkSNe IdRze zRGge yasya sa tathA Educatoon For Filde & Personal Use Only ~ 95~ vRSabhakhapnavarNanaM sU. 34 10 14 Say
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [35] gAthA ||..|| dIpa anukrama [37] kalpa. subo vyA0 2 4 // 39 // Jan Education dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRttiH) vyAkhyAna [2]........... mUlaM [35] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: taM punaH kiMvi0 ? (daMtaM) dAntaM - akrUraM (sivaM ) upadravaharaM, punaH kiMci0 1 (samANasohaMtasuddhadaMtaM) samAnA:tulyapramANAH ata eva zobhamAnAH zvetA nirdoSA vA dantA yasya sa tathA taM punaH kiMci0 1 ( amiaguNamaMgalamuhaM ) amitA guNA yebhya evaMvidhAni yAni maGgalAni teSAM mukhaM dvAraM AgamanakAraNamityarthaH 2 // (34) // (tao puNo ) tataH punarvRSabhadarzanAnantaraM sA trizalA siMhaM pazyati, atha kiMviziSTaM siMhaM ? - ( hAranikara khIrasAgarasasaMkakiraNadgarayarayayama hAsela paMDurataraM ) hAranikarakSIrasAgara zazAGkakiraNadkarajorajatamahAzailAH --- pUrva vyAkhyAtAstadvatpANDuraM-- ujjvalaM punaH kiMvi0 1 ( ramaNijjapicchaNijjaM ) ramaNIyaM- manoharaM ata eva prekSaNIyaM- draSTuM yogyaM punaH kiMci01 (thiralaTTatti ) sthirau-haDau- ata eva laSTau pradhAnau (paudratti ) | prakoSTau kalAcike 'pauMcA' iti lokaprasiddhau hastAvayavA yasya sa tathA taM punaH kiMvi0 1 ( vahatti) vRttA:vartulA: (pIvaratti) pIvarA:-puSTAH (susiliTThatti) suThiSTA- anyo'nyaM antararahitAH ata eva (visitti) viziSTAH pradhAnAH (tikkhatti ) tIkSNA evaMvidhA yAH (dADhA ) daMSTrAstAbhiH (viDaMviamuhaM ) viDambitaM, ko'rthaH ? - alaGkRtaM mukhaM yasya sa tathA taM, tato vizeSaNakarmadhArayaH, punaH kiMvi0 ? (parikammiati) parikarmitAviva parikarmitI (jathakamalakomalatti ) jAtyaM - uttamajAtisambhavaM yatkamalaM tadvat komalau, tathA ( pamANasomaMtatti ) yathoktamAnena zobhamAnau tathA (lahau ) laSTau pradhAnoM evaMvidhau oSThau yasya sa tathA taM punaH kiMvi0 1 ( ratuppalapatanti ) raktotpalaM-raktakamalaM tasya yat patraM tadvat ( mauasukumAlatAlutti ) mRdusukumAlaM For Pile & Personal Use O ~96~ siMhasvapnavajainaM sU. 35 20 25 // 39 // 28 janelbary.org
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) .......... vyAkhyAna [2] .......... mUlaM [35] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [35] gAthA ||1..|| 18 tAlu, tathA (nillAliaggajIhaM ) nirlolitA-lapalapAyamAnA ayyA-pradhAnA jilA yasya, ko'rthaH ?-ukta-siMhasvapnava svarUpaM tAlu uktarUpA jihvA ca vidyate yasya sa tathA taM, punaH kiMvi01 (mUsAgayapavarakaNagatAviaAvattA- ma.35 yaMtavadRtti) mUSA-mRnmayabhAjanaM yatra suvarNakAreNa suvarNa prakSipya gAlyate, tasyAM sthitaM tApitaM AvAyamAna-pradakSiNaM bhramat evaMvidhaM yat pravarakanakaM tadvat vRtte (taDivimalasarisanayaNaM) vimalA yA taDit-vidyut tatsadRze nayane-locane yasya sa tathA taM, punaH kiMviziSTaM ? (visAlapIvaravaroru) vizAlo-vistINoM pIvarau-puSTau varau-pradhAnau urU yasya sa tathA taM, punaH kiMvi0 ?(paDipunnavimalakhaMgha) pratipUrNa:-anyUnaH vimalazca skandhoM yasya sa tathA taM, punaH kiMvi0? (miuvisayatti) mRdUni-sukumArANi vizadAni-dhavalAni (suhumatti) sUkSmANi (lakSaNapasatyatti) prazastalakSaNAni (picchiNNatti) vistIrNAni-dIrghANi (kesarADovasohiaM) kesarANi-skandhasambadhiromANi teSAM ATopa-uddhRtatvaM tena zobhitaM, puna: kiMvi0? (usiasunimmiasujAyatti) ucchritaM-unnataM munirmitaM-kuNDalIkRtaM sujAtaM-sazobhaM yathA syAttathA (apphoDialaMgUlaM ) AsphoTitaM lAlaM-pucchaM yena sa tathA taM, tena pUrva lAlaM AsphoTya pazcAt kuNDalIkRtamiti bhAvaH, punaH kiMvi0 ? (somaM ) saumyaM-manasA akrUraM ( somAgAraM) saumyAkAra-sundarAkRtimityarthaH, punaH kiMSi0? (lIlAyaMta) savilAsagati, punaH kiMvi0 ? (nayalAo uvayamANaM) AkAzatalAt avapatantaM-adhastAduttarantaM, tatazca (niyagavayaNamaivayaMta)nijakavadanamainupravizantaM (picchai sApekSate sA trizalA, punaH kiMvi01 (gADhatikkhagga Reeeeeese dIpa laTaseroea anukrama [37] Parela JABEducation M ilanetbraryana ~97~
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........ vyAkhyAna [2] ........... mUlaM [36] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [36] gAthA kalpa.sumo-nahaMgA-atyantaM tIkSNAni agrANi yeSAM evaMvidhA nakhA yasya sa tathA taM (sIhaM) kesariNaM iti vizeSya, laSyamivyA02 punaH vivi (vayaNasiritti) badanasya zrI:-zobhA tadarthaM (pallavapattatti) pallavavat prasAritA(cArujIha) mano- vekavarNana harA jihvA yena sa tathA taM 3 // (35) // // 40 // / tao puNo) tataH puna:-siMhadarzanAnantaraM (punnacaMdavayaNA) pUrNacandravadanA trizalA bhagavatIM zriyaM-zrIDhevatAM pazyatIti yojanA, atha kiMviziSTAM tAM? (uccAgayaThANalahasaMThiaM) ucco yoga:-parvato himavAna tatra jAtaM uccAgaja evaMvidhaM laSTaM-pradhAnaM yat sthAna-kamalalakSaNaM tatra saMsthitAM, tcaivN-ekshtyojno100co|| dvAdazakalAdhikadvipazcAzadyojanottarayojanasahasra 105212 pRthula: varNamayo himavannAmA parvataH, tadupari ca dazayojanAvagADhaH paJcazatayojanapRthulaH sahasra1000yojanadI| vajramayatalabhAgaH padmAidanAmA hRdaH, tasya madhyabhAge jalAt krozadvayocaM,ekayojanapRthulaM, ekayojanadIgha, nIlaratnamayadazayojananAlaM vajramayamUlaM riSTharatnamayakandaM raktakanakamayabAhyapatraM kanakamayamadhyapatraM evaMvidhaM eka kamalaM, tasmin kamale ca krozamayapRthulA, krozadvayadIrghA, ekakozocA raktasuvarNamayakesarAvirAjitA evaMvidhA kanakamayI karNikA, tasyA madhye ca ardha-RI krozapRthulaM, ekakrozadIrgha kiMcidUnaikakrozocaM,zrIdevIbhavanaM, tasya ca trINi dvArANi pazcazatadhanurucAni tadadhamAnapRthulAni pUrvadakSiNottaradikasthitAni, atha tasya bhavanasya madhyabhAge sArdhazatadvayadhanurmitA ratnamayI // 4 // vedikA, tadupari ca zrIdevIyogyA zayyA, atha tasmAnmukhyakamalAtparitazca zrIdevyA AbharaNabhRtAni valayA 28 dIpa anukrama [38] ~98~
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra ddddutstshaatttthllaayy [36] ||..|| anukrama [38] dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM + vRtti:) vyAkhyAna [2]........... mUlaM [ 36 ] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: kArANi pUrvoktamAnAdardhamAnocatvadIrghatvapRthutvAni aSTottarazatakamalAni, evaM sarveSvapi valayeSu krameNArdhAmAnatvaM jJeyaM, iti prathamaM valayam, dvitIyavalaye vAyavyezAnottaradikSu catuHsahasrasAmAnikadevAnAM catuHsahasrI kamalAnAM, pUrvadizi catvAri mahatarAkamalAni, AgneyyAM gurusthAnIyAbhyantaraparSadevAnAM aSTasahasrakamalAni, | dakSiNadizi mitrasthAnIyamadhyamaparSadevAnAM dazasahasrakamalAni, nairRtyAM kiGkarasthAnIyavAhya parSadevAnAM dvAdazasahasrakamalAni, pazcimAyAM ca hasti 1 turaGgama 2 ratha 3 padAti 4 mahiSa 5 gandharva 6 nATya 7 rUpasaptakaTakanAyakAnAM sapta kamalAni iti dvitIyaM valayam, tatastRtIye valaye tAvatAM aGgarakSakadevAnAM SoDazasahasrakamalAni iti tRtIyam valayaM, atha caturthe valaye abhyantarAbhiyogikadevAnAM dvAtriMzallakSakamalAni paJcame | valaye madhyamAbhiyogikadevAnAM catvAriMzallakSakamalAni, SaSThe valaye bAhyAbhiyogikadevAnAM aSTacatvAriMzalakSakramalAni, sarvasaMkhpayA ca mUlakamalena saha ekA koTiviMzatirlakSAH paJcAzat sahasrAH zatamekaM viMzatizca - 12050120 kamalAnAmiti / atha evaMvidhaM yatkamalalakSaNaM sthAnaM tatra sthitAM punaH kiMvi0 1 ( pasattharUvaM ) prazastarUpAM - manohararUpAM ityarthaH punaH kiMvi0 ? (supaiTThiatti ) supratiSThitau samyakatayA sthApitI yau (kaNa| gamayakummatti ) kanakamayakacchapau tayoH (sarisovamANacalaNaM ) sadRzaM yuktaM upamAnaM yayoH evaMvidhau caraNau yasyAH sA tathA tAM punaH kiMvi0 ? (accunnayatti) atyunnataM tathA (pINatti) pInaM-puSTaM yat aGguSThAdi agaM tatra sthitAH (raa) raJjitA iva, ayamarthaH- zrIdevyAH svayameva nakhAstathA raktAH santi yathA utprekSyante For Filde&Fersonal Use On ~99~ valayapUri vAravarNanaM sU. 36 5 10 14 janelbary.org
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........ vyAkhyAna [2] ........... mUlaM [36] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [36] gAthA kalpasupo- lAkSAdinA raJjitA iva (maMsalauvaciatti) mAMsayuktAH tata eva upacitAH-puSTAH (taNutaMbaNiddhanaha) tanavaH-zrIdevIvavyA02 sUkSmAH na tu sthUlAH tAmrA-aruNAH,snigdhA-arukSA,nakhA yasyAH sA tathA tAM, puna: kiMvi01(kamala-NinaM sU.36 // 41 // palAsasukumAlaMkaracaraNaM) kamalasya palAzAni-patrANi tadvat sukumAlaM karacaraNaM yasyAH sA tathA tAM (koma-1 livaraMguliM) komalA ata eva varA:-zreSThAH aGgulayo yasyAH sA tathA tAM, tato vizeSaNasamAsaH, punaH kivi01 (kamaviMdAvattatti) karuvindAvata-AvartavizeSa AbharaNavizeSo vA tena zobhite (vahANupavatti) vRttAnupUrve, ko'rthaH-pUrva bahusthUle tataH stokaM stokaM sthUle karikaravat (jaMghaM) IdRze jo yasyAH sA tathA tAM, punaH kiMvi0 (nigaDhajAeM nigUDhe-gupte jAnunI yasyAH sA tathA tAM, punaH kiMvi01 (gayavarakarasarisapIvaroru) gajavarogajendrastasya kara:-zuNDA tatsadRze pIvare-puSTe urU yasyAH sA tathA tAM, uruzabdena loke 'sAdhala' ityucyate, punaH kiMvi0? (cAmIkararaiamehalAjuttaM ) suvarNaracitA-suvarNamayI ityarthaH evaMvidhA yA mekhalA tayA yuktaM, ata eva (kaMtavicchinnasoNicakaM) manoharaM vistIrNa zroNicakra-kaTitaTa yasyAH sA tathA tAM, punaH kiMvi0? A(jarcajaNatti) jAlyAJjanaM-marditaM tailAdinA aJjanaM (bhamarajalayapayaratti) bhramarANAM-prasiddhAnAM jaladAnAM ca- 25 meghAnAM yA prakara:-samUhaH tatsamAnavarNatayA jAsyAJjanabhramarajaladaprakara iva (ujuasamasaMhiatti) Rjukaa-||41|| | pradhvarA ata eva samA-aviSamA,saMhitA-nirantarA.(taNuaAijjalaDahati)tanukA-sUkSmA AdeyA-subhagA, laTabhA-vilAsamanoharA (sukumAlamauatti) sukumAlebhyaH-zirISapuSpAdivastubhyo'pi mRdukA tata eva (rama-18 28 dIpa anukrama atene [38] JABEducationiruta ~100~
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........ vyAkhyAna [2] ........... mUlaM [36] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: sUtrAMka [36] gAthA ||1..|| |NijjaromarAI) ramaNIyA romarAjiMpasyAH sA tathA tAM, punaH kivi? (nAbhimaMDalasuMdaravisAlapasatthajaghaNaM zrIdevIvanAbhimaNDalena sundaraM vizAlaM-vistIrNa prazastaM-lakSaNopetaM evaMvidhaM jaghanaM-agretanakavyadhobhAgo yasyAH sAtathA naM.36 tAM, punaH kiMvi0 1 (karayalamAiatti) karatalameyo-muSTigrAhya ityarthaH (pasatthativaliatti) prazastA trivali:tisro balyo rekhA yatraivaMvidho (majjhaM) madhyabhAga-udaralakSaNo yasyAH sA tathA tAM, punaH kiMvi0 1 (nANAmaNikaNagarayaNatti) nAnAjAtIyA maNaya:-candrakAntaprabhRtayaH, kanakaM-pItavarNa suvarNa,ratnAni-vaiDUryaprabhRtIni (vima- 5 lamahAtavaNijatti) vimalaM-nirmalaM. mahat-mahAjAtIyaM evaMvidhaM tapanIyaM-raktavarNa suvarNa, etatsambandhIni yAni (AbharaNabhUsaNatti) AbharaNAni-aparidheyAni aveyakakaGkaNAdIni.bhUSaNAni-upAGgaparidheyAni mudrikA-18 dIni taiH (virAiamaMguvaMgi) virAjitAni aGgAni-ziraHprabhRtIni upAGgAni-aGgulyAdIni, yasyAH sA tathA tAM, ko'rthaH-AbharaNaiH zrIdevyA aGgAni bhUSitAni santi bhUSaNaizca upAGgAnIti, punaH kiMvi0 (hAravirAyaMtattiAhAreNa-mauktikAdimAlayA virAjat-zobhamAnaM (kuMdamAlapariNaddhatti) kundAdipuSpamAlayA pariNaddhaM-vyAsaM (jala-RI jaliMtatti) jAjvalyamAnaM-dedIpyamAnaM evaMvidhaM yat (thaNajualavimalakalasaM) stanayugalaM, tadeva sadRzAkAratayA vimalau kalazau yasyAH sA tathA tAM, anena ca abhedarUpakAlaMkAreNa kanakakalazavat pInau -kaThinau vRttI zrIdevyAH stanau vartate ityarthaH sUcitA, punaH kiMvi01(Aiapattiatti) AyuktAbhiH-yathAsthAnasthApitAbhiHST patrikAbhiH-marakatapatraH 'pAnAM' itilokaprasiddhaiH (vibhUsieNaM) vibhUSitena alakRtena (subhagajAlujja- 14 dIpa anukrama [38] ( O dianelbanoos ~101~
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........ vyAkhyAna [2] ........... mUlaM [36] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [36] gAthA leNaM subhagAni-dRSTisukhakarANi yAni jAlAni-muktAgucchAni,taiH ujjvalena, evaMvidhana (musAkalAvae-zrIdevIvavyA02 ) muktAkalApakena-mauktikahAreNa zobhitAM, anna zobhitAM itipadaM sUtre anuktaM api adhyAhArya. evaM agreNinaM mU.36 vizeSaNadvaye'pi, punaH kiMvi01 ( uratthadINAramAlaviraieNaM ) uraHsthayA-hRdayasthitayA, diinaarmaalyaa-sauv||42|| [NikamAlayA virAjitena ( kaMThamaNisuttaeNaM ) kaNThamaNisUtrakena ca-kaNThastharatnamayadavarakeNa, zobhitAM iti pUrvavat, punaH kiMvi01 (kuMDalajualullasaMtaaMsovasattasobhatasappameNaM ) tatra IdRzena zobhAguNasamudayenaMRI kAntiguNaprArabhAreNa zobhitAM iti yojanA, atha kIdRzena zobhAguNasamudayena ?, atra 'aMsovasatsa' iti padaM prAka yojyaM tataH 'aMsovasatta'tti aMsayoH skandhayoH upasaktaM-lagnaM yat kuNDalayoyugalaM tasya 'ulasaMta'tti-ullasantI 'sobhaMta 'si-zobhamAnA ata eva 'satti satI-samIcInA 'pabha'tti prabhA-kAntiryasmin evaMvidhena (sobhAguNasamudaeNaM) zobhAguNasamudayena, punaH kIdRzena zo0? (ANaNakuTuMbieNaM) Ananasya-mukhasya kauTumyikeneva, yathA rAjA kauTumbikaiH-sevakaiH zobhate evaM zrIdevyA AnanaM tena zobhAguNasamudayeneti bhAvaH, atra 'ullasaMtatti 'sobhante'tyAdIni zobhAguNasamudayasya vizeSaNAni 'aMsovasatteti ca kuNDalayugalavizeSaNaM, nanu tarhi prabhAguNasamudayavizeSaNayomadhye kuNDalayugalavizeSaNaM kathaM nyasta ? tathA // 42 // 'aMsovasatte' tyasya kuNDalayugalAt paranipAtazca kathaM? aMsovasattakuMDalajuyalullasaMteti pAThaH kathaM na kRta iti / ce, ucyate, prAkRtatvAt anyavizeSaNamadhye'pyanyavizeSaNAvatAro vizeSaNasya paranipAtazca bhavati, evaM 28 dIpa anukrama [38] elaTATachee 25 JABEnicationinaa ~102~
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........ vyAkhyAna [2] ........... mUlaM [36] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [36] gAthA // 1..|| sarvatra vizeSaNaparanipAte hetu yaH, punaH kiMviziSTAM zrIdevatAM ? ( kamalAmalavisAlaramaNijjaloarNi) zrIdevyaMe kamalavat amale-nirmale vizAle-vistIrNe,ramaNIye-manohare ca locane,yasyAH sA tathA tAM, punaH kiMvi0?-NbhiSekA (kamalapajjalaMtakaragahiasi ) tatra pUrvavat prAkRtatvAt vizeSaNasya paranipAtaH, tataH prajvalantau-dedIpyamAnI yo karau-hastI tAbhyAM gRhIte ye kamale tAbhyAM (mukkatoyaM ) muktaM-kSarat toyaM-makarandarUpaM jalaM.yasyAH sA tathA tAM, ayamartha:-zrIdevyA tAvad dvayoH karayoH pratyekaM kamalaM gRhItamasti, tassAca makarandavindavaH avantIti, punaH kiMvi0?-(lIlAvAyatti) lIlayA na tu prakhedApanodAya prakhedasya divyazarIreSvabhAvAt , lIlayA pAyatti-bAtodIraNArtha ( kayapakvaeNaM) kRntA-avadhUto, yA pakSakA-tAlavRntaM . tena zobhitAM, atrApi zobhitAM iti padaM adhyAhArya, punaH kiMvi0?-(sucisadatti)suvizada:-suvivikto,na punarjaTAjUTavat pirasparasaMlagnaH (kasiNatti) kRSNaH-zyAmavarNaH ( ghaNatti) ghana:-aviralo na tu madhye madhye riktaH 18( sahatsi ) sUkSmo na tu zUkararomavatsthUlaH (lavaMtatti ) lambamAnaH (kesahatthaM) kezahasto-veNiryasyAH sA tathA tAM, puna: kiMvi0-(paumaddahakamalavAsirNi) padmadrahastha yatkamalaM pUrvoktakharUpaM tatra nivasantI (siriM) zriya-zrIdevatAM, idaM vizeSyaM, punaH kiMvi01-(bhagavaI) bhagavatI-aizvaryAdiyutAM (picchAi) prekSate idaM kriyApadaM, punaH kiMvi0-(himavaMtaselasihare) himavannAmA parvatastasya zikhare| dIpa anukrama [38) kalpa.su.8 ~103~
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........ vyAkhyAna [2] ........... mUlaM [36] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [36] kalpa-suvo-18(disAgaiMdorupIvaratti) diggajendrA:-airAvaNAdayaH taiH urupIvaraiH-dIdhaiH puSTazca evaMvidhaiH (karAbhisicamANi) vyA02 | karaiH-zuNDAbhiH kRtvA abhiSicyamAnAM-lapyamAnAm 4 // (36) // gAthA // 43 // dIpa REASORCEREM maraasarameswareasanatharastraRanamasan iti mahopAdhyAyadhIkIrtivijayagaNiziSyopAdhyAyazrIvinayavijayamaNiviracitAyA kalpasubodhikAyAM dvitIyaH kSaNaH samAptaH / granthAnam // 741 / yoAkhyAnayoH granthAnam // 1406 / / RepsensessersERSEASURGERSeAGESSESERSereserAsEReseasesserabar anukrama [38] // 43 // davitIyaM vyAkhyAnaM samAptaM ~104 ~
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........ vyAkhyAna [3] .......... mUlaM [37] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka Seneral 5 puSpadAma // atha tRtIyaM vyAkhyAnaM prArabhyate // [37] gAthA dIpa anukrama (tao puNo) tataH punarnabhastalAdevapatad dAma puSpamAlyaM trizalA paJcame khame pazyati iti yojanA, athaka kiMviziSTaM puSpadAma :-(sarasatti) sarasAni-sadyaskA ni(kusumatti) kusumAni-puSpANi yeSu evaMvidhAni yAni ISI(maMdAradAmatti) mandAradAmAni-kalpavRkSamAlyAni taiH (ramaNijabhUaM) ramaNIyabhUtaM-atimanoharamityarthaH, punaH kiMvi0-(caMpagAsogatti) campakaH pratItaH,azoko'pi pratItaH,tathA (punnAganAgapiyaMgusirisatti) punnAga-2 nAgapriyazirISAH vRkSavizeSAH tathA (muggaratti) mudgaraH pratIta(malliAjAijUhiatti)mallikAjAtiyUdhikA-18 vallIvizeSAH pratItAH (aMkollatti) akollaH pratItaH (kojakoriTatti) kojakoraNTau api vRkSavizeSI (patsadamaNayatti) damanakapatrANi tathA(navamAliatti)nayamAlikA latAvizeSa:(caulatti) baula sirI iti nAmA yakalavRkSavizeSaH (tilayatti) tilakanAmA vRkSavizeSaH (vAsaMtiatti) vAsantikA'pi latAvizeSaH (paummuppalatti) padmAni-sUryavikAzikamalAni, utpalAni-candravikAzikamalAni. (pADalakuMdAimusatti) pATalakundAtimuktAH |vRkSavizeSAH (sahakAratti) sahakAraH pratItaH, eteSAM campakAzokAdInAM sahakArAntAnAM kusumAnAM-puSpANAM (surabhigaMdhi) surabhiH-ghANatarpaNo gandho yatra tattathA, punaH kiMvi0?-(aNuvamamaNohareNaM gaMgheNaM) anupamo & [39] Eacaronion tRtIyaM vyAkhyAnaM Arabhyate ... bhagavanta mahAvIrasya cyavana-avasare mAtA-trizAlAyA: dRSTa: 14 svapnAnAm varNanaM vartate ~105~
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [37] gAthA ||..|| dIpa anukrama [39] kalpa. subo vyA0 3 // 44 // Jan Education XE dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRttiH) vyAkhyAna [3] .......... mUlaM [37] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: ya upamAnarahitaH advitIya itiyAvat manoharazca - cittAhAdakaH evaMvidhena gandhena ( dasa disAovi vAsayaMtaM) dazApi dizaH vAsayat-surabhIkurvat, punaH kiMvi0 : - ( savouasurabhikusumamalladhavalatti ) sarvarttukaM yat surabhi-sugandhaM puSpamAlyaM tena dhavalaM, ayamarthaH SaNNAM api RtUnAM sambandhinyaH puSpamAlAstatra dAmani varttante iti, tathA (vilasaMtatti) dIpyamAnA ata evaM ( kaMtatti) kAntA - manoharA ye (bahuvannabhatticittaM) bahavo varNA- raktapItAdayasteSAM 'bhatti'tti racanA tayA citraM- AzcaryakAri athavA citrayuktaM iva, tatakha vizeSaNadvayasya karmadhArayaH karttavyaH, anena ca vizeSaNena tatra puSpadAmani bhUyAn dhavala eva varNo varttate. stokastokAca anye'pi varNA varttante ityarthaH sUcitaH punaH kiMvi0 1- ( chappayamahuaribhamaragaNagumagumAyaMtaniliMtaguMjaMtadesabhAgaM ) atrApi vizeSaNasya paranipAto gumagumAyamAno - madhuraM zabdaM kurvan anyasthAnAt Agatya tatra dAmani layaM prApnuvan- avyaktaM zabdavizeSaM kurvan evaMvidho yaH SaTpada 1 madhukarI bhramarANAM bhramarajAtivizeSANAM yo gaNaH samUhaH sa deza bhAgeSu - zikhA prabhAga pArzvadvayA'dhobhAgAdikeSu dezabhAgeSu yatra tattathA, ko'rthaH 1taddAma saurabhyAtizayAt sarvabhAgeSu bhramaraiH sevitamastIti bhAvaH, atra SaTpadamadhukarIbhramarANAM ca varNAdibhirbhedo jJeyaH (dAmaM ) puSpadAma, idaM vizeSyaM ( piccha ) prekSate iti kriyApadaM punaH kiMvi0 1 - ( nabhaMgaNataNalAo ) nabho'GgaNatalAt ( uvayaMta) avapatat - uttarat 5 // (37) / / ( sasiMca) tataH punaH sA trizalAdevI SaSThe khame zazinaM pazyati, atha kIdRzaM ? - ( gokhIrapheNadagarayara For Plate & Fersonal Use On ~106~ 25 puSpadAma sU. 37 15 20 // 44 // nebary.org
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra tttthtstshaadzllaass [38] ||..|| anukrama [40] dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRttiH) vyAkhyAna [3] ........... mUlaM [38] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: yayakalasapaMDuraM ) gokSIraM - dhenudugdhaM, phenaM prasiddhaM dakarajAMsi - jalakaNAH rajatakalazo-rUpyaghaTaH, tadvat pANDuraMujjvalaM, punaH kiMvi0 ? - ( subhaM ) zubhaM - saumyaM, punaH kiMvi0 ? - ( hiayanayaNakaMtaM ) atra lokAnAM iti zeSaH, tatazca lokAnAM hRdayanayanayoH kAntaM vallabhaM punaH kiMvi0 1 - ( paDipuNNaM ) pratipUrNa-pUrNamAsIsatkaM punaH kiMvi0 ? ( timiranikaranti) timirANAM - andhakArANAM nikareNa - samUhena (ghaNaguhiranti ) ghanA - niviDA gambhIrA ye vanagahvarAdayasteSAM (vitimirakara) andhakArAbhAvakaraM, vanagahnarasthitAndhakAranAzakaM ityarthaH, yaduktaM- 'virama timira ! sAhasAdamuSmA - yadi ravirastamitaH khatastataH kim ? | kalayasi na puro mahomahormisphuTatara kairavitAntarikSamindum ? // 1 // punaH kiMvi0 ? - ( pamANapakvatatti) pramANapakSI - varSamAsAdimAna kAriNo yo pakSI-zu kRSNapakSau tayoH antaH- madhye pUrNimAyAM ityarthaH tatra ( rAyalehaM ) rAjantyaH -zobhamAnAH, lekhAH- kalA yasya sa tathA taM punaH kiMci0 ? - ( kumuavaNaviyogaM ) kumudavanAnAM candravikAzikamalavanAnAM vibodhakaM vikAzakaM, yataH - 'dinakaratApacyApa prapannamUrcchAni kumuda gahanAni / uttasthuramRtadIdhitikAntisudhA se katastvaritam // 1 // punaH kiMvi0 1- ( nisAsohagaM ) nizAzobhakaM - rAtrizobhAkArakaM punaH kiMvi0 ? - ( suparimANatalomaM) suparimRSTaM samyakaprakAreNa rakSAdinA ujjvalitaM yat darpaNatalaM tena upamA yasya sa tathA taM punaH kiMvi0 ? - ( haMsapavanaM ) haMsavat paTuvarNa- ujjvalavarNa ityarthaH punaH kiMvi0 ? - ( joisamuhamaMDagaM ) jyotiSAM mukhamaNDakaM, punaH kiMci0 ? - ( tamaripuM ) andhakAravairiNaM, punaH kiMvi0 ? - ( mayaNasarApUragaM ) madanasya - kAmasya For File & Ferton Use O ~ 107~ 6 zazI sU. 38 5 14
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........ vyAkhyAna [3] .......... mUlaM [38] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: sUtrAMka kalpa.subo- vyA0 3 // 45 // zazI sU. 38 [38] gAthA zarApUramiva-tUNIramica, ayamartha:-yathA dhanurdharastUNIraM prApya mudito niHzaGka mRgAdikaM zaraividhyati evaM madano'pi candrodayaM prApya niHzaI janAn bANaiAkulIkaroti, punaH kiMvi01-( samuhadagapUragaM) samudroda- kapUraka-jaladhivelAvardhakaM ityarthaH, punaH kiMvi01-(dummaNaM jaNaM daiavajji) durmanaskaM-vyagraM, IdRzaM dayite-11 na-pANavallabhena rahitaM janaM, virahiNIlokaM ityarthaH, (pAehiM sosayaMtaM) pAdaiH-kiraNaiH zoSayanta, viyogi-18 duHkhadaM ityarthaH, yataH-rajaninAtha ! nizAcara ! durmate ! virahiNAM rudhiraM pibasi dhruvam / udayato'ruNatA kathamanyathA, taba kathaM ca take tanutAbhUtaH 1 // 1 // (puNo) punaHzabdo dhuri yojitaH, punaH kiMvi01-(somacA-18 rurUvaM) yaHsaumyaH san cArurUpo-manohararUpaH taM, (picchada) prekSate iti kriyApadaM (sA) sA, punaH kiMvi01(gagaNamaMDalatti) gaganamaNDalasya-AkAzatalasya (visAlatti) vizAla-vistIrNa (somatti) saumyaM-sundarAkAraM (caMkammamANatti) cakramyamANaM-calanakhabhAvaM, evaMvidhaM (tilayaM) tilaka, tilakamiva zobhAkaratvAt, punaH kiMvi01-(rohiNImaNatti) rohiNyA:-candravallabhAyA mana:-cittaM tasya (hiayatti) hitado-hitakArI, ekapAkSikapremanirAsArtha hitada iti vizeSaNaM, IdRzo ( vallahaM ) vallabho yastaM, idaM kavisamayApekSayA, anyathA rohiNI kila nakSatra, candranakSatrayozca svAmisevakabhAva eva siddhAnte prasido na tu strIbhatabhAvaH, (devI) devI-trizalA ( pugnacaMdaM ) pUrNacandraM, idaM vizeSya ( samullasataM ) jyotlayA zobhamAnam 6 // (38) / (tao puNo) tataH puna:-candradarzanAnantaraM saptame svame sUrya pazyati atha kiviziSTaM sUrya ? (tamapaDalapa dIpa anukrama [40] // 45 // ~108~
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........ vyAkhyAna [3] .......... mUlaM [39] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [39] gAthA ||1..|| ripphuDa ) tama:paTala-andhakArasamUhastasya parisphoTaka-nAzakaM ityarthaH (ceya) nizcayena punaH kiMvi01-(te- sUryakhamaH hA asA parjalatarUvaM) tejaseva prajjvalat-jAjvalyamAnaM rUpaM yasya sa tathA taM, svabhAvatastu sUryabimbavarsinosa. 29 cAdarapRthvIkAyikAH zItalA eva, kintvAMtapanAmakarmodayAttejasaiva ete janaM vyAkulIkurvantIti jJeyaM, punaH kiMvi01-(rattAsogatti) raktAzokaH-azokavRkSavizeSaH (pagAsakiMsRtti) prakAzakiMzukA-puSpitapalAzaH (suamuhaguMjaddhatti) zukamukhaM guJjAdhaM ca prasiddhaM (rAgasarisaM) eteSAM vastUnAM yo rAgo-raktasvaM tena sadRzaM, pUrvoktavastubat raktavarNa ityathaiH, punaH kiMvi01-(kamalavaNAlaMkaraNaM) kamalavanAnAM alngkrnn-shobhaakaark| vikAzakaM itiyAvata, vikasitAni hi tAni alaGakRtAnIva vibhAnti, punaH kiMvi01-(aMkaNaM johasassa) jyotiSasya-jyotizcakrasya aGkanaM-meSAdirAzisaMkramaNAdinA lakSaNajJApakaM, punaH kiMvi0-(aMbaratalapaIvaM) ambaratale pradIpaM-AkAzatalaprakAzaka, punaH kiMvi01-(himapaDalagalagga) himapaTalasya-himasamUhasya, galagraha-galahastadAyakaM, himasphoTakamityarthaH, punaH kiMvi0-(gahagaNorunAyagaM) grahagaNasya-grahasamUhasya uruH-mahAna nAyako yaH sa tathA taM, punaH kiMvi0 ? ( rattiviNAsaM) rAtrivinAzaM-rAtrivinAzakAraNaM ityrthH| punaH kiMvi01 ( udayasthamaNesu muhuttaM suhadasaNaM ) udayAstasamayayoH-udayavelAyAM astavelAyAM ca muhUrta yAvat sukhadarzanaM-mukhena avalokanIyaM ityarthaH, (dunirikkharUvaM) anyasmin kAle durnirIkSyarUpaM-sammukhaM vilokayituM na zakyate ityarthaH, punaH kiMvi ?-rittimuddhaMtatti) rAtrI uddhatA:-svecchAcAriNaH,makAro'tra prAkR dIpa anukrama [41] ~109~
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........ vyAkhyAna [3] .......... mUlaM [39] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [39] gAthA ||1..|| // 46 // kalpa sabo-tatvAt , evaMvidhAye (duppayArappamahaNaM) duSpacArAH caurAdayo'nyAyakAriNastAn pramaIyati yastai, anyAyakAri-11 sUryasvanaH TRpracAranivArakaM ityarthaH punaH kiMvi01-(sIavegamahaNaM) zItavegamathanaM, Atapena zItaveganivAraNAta.(pi-II cchai) prekSate iti kriyApadaM prAgyojitaM, punaH kiMvi01-(merugirisayayaparivaDyaM) merugireH satataM parivartaka mera Azritya pradakSiNayA bhramantaM itiyAvat, punaH kiMvi01-(visAlaM) vizAlaM-vistIrNamaNDalaM (sUraM) sUrya ityapi vizeSyaM yojitaM, punaH kiMvi01-(rassIsahassapayaliatti) razmisahasreNa-kiraNadazazalyA kRtvA pradalitA-prasphoTitA (ditsasoha) dIptAnAM-candratArAdInAM zobhA yena sa tathA taM, yena khakiraNaH sarveSAM, IS api prabhA viluptA'stIti bhAvaH, atra sahasrakiraNAbhidhAnaM tu lokaprasiddhatvAt , anyathA kAlavizeSe adhi kA api tasya kiraNA bhavanti, tathA coktaM laukikazAstreSu-'RtubhedAtpunastasyAtiricyante'pi rshmyH| zatAni dvAdaza 1200 madhau, trayodaza 1300 tu mAdhave // 1 // caturdaza 1400 punajyeSThe, nabhonabhasyayostathA 1400-1400 / paMcadarIva 1500 vASAde, poDazaiva 1600 tathA''zvine // 2 // kArtike tvekAdaza ca 1100, zatAnyevaM 1100 tapaspapi / mArge ca daza sArdhAni 1050, zatAnyevaM 1050 ca phAlgune // 3 // pIpa eva paraM| mAsi, sahasraM 1000 kiraNA raveH 7 // (39) / | caitra vaizAkha | jyeSThe | ASADhe | zrAvaNe bhAdrapade Azvine Artike mAge / pauSe mAghe phAlgune 1200 / 1300 / 1400-1500-1400 14001600 1100 10501000 1100 dIpa anukrama [41] / 1050 JABEdication ~110~
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) .......... vyAkhyAna [3] .......... mUlaM [40] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [40] gAthA ||1..|| (sao puNo)tataH punaH sA trizalA aSTame svame dhvaja pazyati, kiMviziSTaM dhvajaM?(jaccakaNagalaDipAirajakhahiaM) jAtyaM-uttamajAtIyaM yat kanaka-suvarNa, tasya yA yaSTistatra pratiSThitaM, suvarNamayadaNDazikhare sthitaM itya- mAma.. thaiH, punaH kiMci01-(samUhanIlarattapIasukillatti) samUhIbhUtAni bahUnItyarthaH nIlaraktapIta zuklAni kRSNanIlayoraikyAt paJcavarNamanoharANItyarthaH ( sukumAlullasiatti) sukumAlAni ullasanti-vAtena lahalahAyamAnAni ityarthaH evaMvidhAni yAni (morapicchakayamuddhayaM) mayUrapicchAni taiH kRtA mUrdhajA iva-kezA iva yasya sa tathA [taM, ayamartha:-yathA manuSyazirasi veNirbhavati tathA tasya dhvajasya veNisthAne mayUrapicchasamUhaH sthApito'| stIti (dhayaM) dhvaja ivaM vizeSyaM, punaH kiMci01 ( ahiasassirIaM) adhikasazrIkaM-atizobhitaM ityarthaH, punaH kiMvi01-evaMvidhana siMhena rAjamAnaM iti vizeSaNayojanA, atha kIDazena siMhena ?(phaliasaMkhaMkatti) sphaTika-ratnavizeSaH zaGkha:-prasihA aGko'pi-ratnavizeSaH (kuMdadagarayatti) kundasya-dhavalapuSpavizeSasya mAlya HdakarajAMsi-jalakaNAH (rayayakalasatti) rajatakalazo-rUpyaghaTaH (paMDureNa) uktasarvavastuvat ujjvalavarNena, ( masthayattheNa ) mastakasthitena cinatayA dhvajazirasi AlekhitenetyarthaH ( sIheNa ) siMhena iti vizeSyaM, punaH kIdRzena siMhena ?-(rAyamANeNa) rAjamAnena sundaratvAt zobhamAnenetyarthaH (rAyamANaM) rAjamAna iti tu yojitaM, punaH kIdRzena siMhena ? (bhittuM) bhettu-vidhAkartu, kiM ? (gagaNatalamaMDalaM) AkAzatalamaNDalaM (ceca) utprekSAyAM (vayasieNaM) soyameneva, ayamartha:-dhvajastAvadvAyutaraGgeNa kampate, kampamAne ca dhvaje siMho'pi 14 dIpa anukrama [42 ~111~
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........ vyAkhyAna [3] .......... mUlaM [40] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [40] gAthA kalpa.subo- gaganaM prati ucchalati, tathA ca utprekSyate-ayaM sihaH kiMgaganatalaM bhencu udyamaM karotIti ?, (picchai) prekSate iti 9 baja vyA03kriyApadaM, atha punaH kiMviziSTa dhvajaM?-(sibatti)zivaH-saumyaHsukhakArI ata eva (mauatti) mRduko-manda-INIH.41 // 47 // manda itiyAvat evaMvidho yo (mAruatti) mAruto-vAyustasya (layasi) laya-AzleSo milana mitiyAvat tena / ISI(Ahayatti) Ahata-Andolito yaH, tata eva (kaMpamANaM) calanakhabhAvo yaH sa tathA taM, punaH kiMvi0? (aippamANaM) atipramANaM-mahAntaM ityarthaH, puna: kiMvi01-(jaNapicchaNijarUvaM) janAnAM prekSaNIyaM-draSTuM / yogya, rUpaM-kharUpaM yasya sa tathA taM 8 // (40) / (tao puNo) tataH punaH sA trizalA kSatriyANI navame svapne rajatapUrNakalazaM-rUpyamayaM pUrNakumbhaM pazyati, atha kiviziSTaM rajatapUrNakalazaM ?-(jacakaMcaNujjalaMtarUva) jAtyakAzcanavat-uttamasuvarNavat ut-prAbalyena dIpyamAnaM| rUpaM yasya sa tathA taM, yathA kila jAtyakAzcanasya rUpaM atinirmalaM bhavati tathA tasya kalazasyApi rUpaM iti tAtparya, punaH kiMvi01-(nimmalajalapunnamuttama) nirmalena jalena pUrNa ata eva uttama-zubhasUcaka, puna: kiMvi01-(dippamANasoha)dIpyamAnA zobhA yasya sa tathA taM, puna: kiMvi01-(kamalakalAvaparirAyamANaM) kamalakalApena-kamala- 25 samUhena parirAjamAna-sarvataH zobhamAnaM, punaH kiMvi01-(paDipunnatti)pratipUrNA na tu nyUnA evaMvidhA ye (savvama- // 47 // galabheatti) sarvamaGgalabhedA-maGgalaprakArAsteSAM (samAgama) samAgamaH-saGketasthAnamiva, yathA saGketakAriNo| janAH saGketasthAne avazya prApyante tathA tasmin kalaze dRSTe avazyaM sarve maGgalabhedAH prApyante iti bhAvaH, punaH dIpa anukrama [42 28 JABETicatoniral hanelbanaras ~112~
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........ vyAkhyAna [3] .......... mUlaM [41] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: sUtrAMka [41] gAthA ||1..|| kiMvi01-(pavararayaNaparirAyaMtakamalaDhiaM) pravararatnaiH parirAjamAnaM yat kamalaM tatra sthitaM, ratnamayavikasita-10panasaraH kamalopari sa kalazo mukto'stIti bhAvaH, puna: kiMvi0?-(nayaNabhUsaNakara) nayanAnAM bhUSaNakara-Ananda- khapnaH mU. karamityarthaH, nayanayohi Ananda eva bhUSaNaM yathA padmasya vikAzaH punaH kiMvi01-(pabhAsamANaM) prabhAsamAna-| dIpyamAnaM prabhayA vA'samAna-nirupama, punaH kiMvi0 (sabbao ceva dIvayaMta) sarvataH-sarvadizaM nizcayena dIpayantaM, punaH kiMvi01-(somalacchitti) saumyA-prazastA yA lakSmIstasyAH (nibhelaNaM ) gRhaM, ayaM dezyaH zabdaH, punaH kiMvi0-(savvapAvaparivajiaM) sarveH pApaiH-amaGgalaH parivarjitaM-rahitaM, ata eva (mubhA bhAsuraM) zubhaM bhAsura-dIpyamAnaM (sirivaraM ) zriyA-zobhayA pradhAna, punaH kivi01 ( savvouasurabhikusumatti) sarvattukAnAM-sarvaRtujAtAnAM, surabhikusumAnAM-sugandhipuSpANAM sambandhIni (AsattamalladAma) AsaktAni-kaNThe sthApitAni mAlyadAmAni yasmin kalaze sa tathA taM, (picchai) prekSate iti kriyApadaM (sA) sA trizalA (rayayapunnakalasaM) rajatasya pUrNakalazaM idaM vizeSyam // 9 // 41 // (tao puNo) tataH punaH sA trizalA dazame khapne padmasaraH pazyati, atha kiMviziSTaM padmasara:-( ravikiraNataruNavohiatti) prAkRtatvAdvizeSaNasya paranipAtAt taruNo-nUtano yo ravistasya ye kiraNAstavAdhitAni yAni (sahassapattatti) sahasrapatrANi-mahApAni taiH (surabhitaratti) atyantaM sugandhi (piMjarajalaM) pItaM raktaM ca jalaM yasya tattadhA, punaH kiMvi01-(jalacarapahakaratti) jalacarA-jalajIvAsteSAM 'pahakara'tti samUhastena dIpa anukrama [43] ~113~
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) .......... vyAkhyAna [3] .......... mUlaM [42] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [42] gAthA ||1..|| era braTaTaTaTaTaTaTaTaTa kalpa.subo-(parihatthagatti) paripUrNa-sarvato vyApta ityarthaH, tathA (macchaparibhujamANajalasaMcayaM) matsyaiH paribhujya-10 pAsaraH vyA03 mAno-vyApriyamANo jalasaJcayo yasya tattathA, tataH karmadhArayaH, punaH kiMvi01-(jalaMtamiva) jvala- khamaH . | diva-vedIpyamAnaM iva, kena ?-(kamalatti ) kamalAni-sUryavikAzIni ambujAni (kuvalayatti) kuvA 42 // 48 // |layAni ca-candravikAzIni kamalAni (uppalatti) uspalAni-raktakamalAni (tAmarasatti) tAmarasAnimahApadmAni (puMDarIyatti) puMDarIkAni-ujjvalakamalAni, eteSAM nAnAjAtIyakamalAnAM yaH (uru) uru:-vistINaH (sappamANatti) sarpan-prasaran , evaMvidho yaH (sirisamudaeNaM) zrIsamudayA-zobhAsamUhastena, kamalAnAM zobhAprakaraNa hi zobhamAnatvaM evaM syAt na tu sUryabimbAdivadedIpyamAnatvaM ata utprekSyate-eteSAM vividhakamalAnAM zobhAprAgbhAreNa jvala diva-dedIpyamAnamiveti, punaH kiM0-(ramaNijarUbasoha) ramaNIyA-manoramA rUpazobhA yasya tattathA, punaH kiMvi01-(pamuhaaMta)pramuditaM anta:-cittaM yeSAM te pramuditAntaraH evaMvidhA ye (bhamaragaNatti) bhramaragaNAH (mattamahuarigaNukarolijamANakamala) mattamadhukarIgaNAca-bhramarajAtivizeSagaNAsteSAM utkarA:-samUhAH, bhramaramadhukarINAM bahUni vRndAni ityarthaH, taiH avalihyamAnAni-AsvAthamAnAni DA kamalAni yatra tattathA,punaH kiMvi.?-(kAryabagabalAhayacakkatti)kAdambA:-kalahaMsAH balAhakA-palAkA cakrA- // 48 // cakravAkAH (kalahaMsasArasatti) kalA-madhurazandA ye haMsAH kalahaMsA rAjahaMsA ityarthaH sArasA-dIghejAnukA jIvavizeSAH ityAdayo ye (gabdhiatti) garvitA:-tAhakasthAnaprAptyA'bhimAnino ye (sauNagaNamihuNasevija-| 20 dIpa anukrama [44] LABEnicatomire ~114~
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [42] gAthA ||..|| dIpa anukrama [44] ka. su. 9 dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRttiH) vyAkhyAna [3] ........... mUlaM [ 42 ] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: mANasalilaM zakunigaNAH-pakSisamUhAsteSAM mithunaiH - dvandvaiH sevyamAnaM salilaM yasya tat tathA punaH kiMci0 1(pramiNipatto laggaja labiMdunicayazcittaM ) padminyaH - kamalinyastAsAM patrANi tatra upalagnA ye jalabindunicayAstaicitraM maNDitamiva, indranIlaratnamayAnIva padminIpatrANi muktAphalAnukAribhirjalabindubhiratIva zobhante, taizca patraistat saraH kRtacitraM iva bhAtIti bhAvaH, ( picchai ) prekSate iti kriyApadaM ( sA ) sA trizalA, punaH kiMvi0 ? - ( hiayanayaNakataM ) hRdayanayanayoH kAntaM vallabhaM ( paumasaraM nAma saraM ) padmasara iti nAmnA saraH-sarovaraM, idaM vizeSyaM, kiMvi0 : - ( sararuhAbhirAmaM ) sarassu aI-pUjyaM ata eva abhirAmaMramaNIyam 10 / / (42) // (tao puNo ) tataH punarekAdaze svapne zaradrajanikara saumyavadanA sA trizalA kSIrodasAgaraM pazyati, atha kiMviziSTaM kSIrodasAgaraM ? - ( caMdrakiraNarAsitti) candrasya kiraNarAzi:- kiraNasamUhastena ( sarisasirivacchasohaM ) sadRzA zrI:- zobhA yasyAH evaMvidhA vakSaH zobhA yasya sa tathA taM vakSaHzabdena hi hRdayaM ucyate, ta prANino bhavati na tu samudrasya, tato hRdayazabdenAtra madhyabhAgaH procyate iti, tato'tyujjvalo madhyabhAgo yasyeti jJeyaM, punaH kiMvi0 1- ( cauggamaNapavaddhamANajalasaMcayaM ) caturSu gamaneSu - digmArgeSu prakarSeNa vardhamAno jalasaJcayo - jalasamUho yasya sa tathA taM catasRSvapi dikSu tatra agAdha eva jalapravAho'stIti bhAvaH punaH kiMvi0 1- ( cavalacaMcaluccAyampamANakalolalolaMtatoyaM ) capalacaJcalA - capalebhyo'pi capalA Jan Education remon For Pride & Personal Use On ~ 115~ padmasaraHkha pra. sU. 42 kSIrodasAgaraHs. 43 5 10 14 www.janelbary.org
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........ vyAkhyAna [3] .......... mUlaM [43] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka dhIrasAgaraH mU.43 [43] gAthA kalpa subo- aticapalA itiyAvat tathA ucaM AtmapramANaM yeSAmevaMvidhA ye kallolAstailolat-punaH punarekIbhUya pRthagbhavata vyA0 3 evaMvidhaM toyaM-pAnIyaM yasya sa tathA taM, punaH kiMvi01-(paDupavaNAhayatti) paTunA-amandena pavanena AhatA- // 49 // AsphoTitAH santa: ata eva (caliatti) calitA-dhAvituM pravRttAHtata eva (cavalatti) capalAH (paagddtti)| prakaTA: (taraMgatti) evaMvidhAstaraGgA:-kallolA tathA (raMgatabhaMgatti)rata-itastato nRtyantaH evaMvidhA bhaMga'tti| kallolavizeSAH tathA (khokhunbhamANatti) atikSubhyantaH-bhayabhrAntA iva bhramantaH (sobhaMtatti) zobhamAnAH (nimmalatti) nirmalA:-svacchAH (ukkaDatti) utkaTA:-uddhatAH (ummItti) Urmayo-vicchittimantaH kallolA, tataH etaiH sarvaiH pUrvoktaiH kallolaprakAraiH (sahasaMbaMdhatti) saha yaH sambandho-milanaM tena (dhAvamANAvaniyatta bhAsuratarAbhirAmaM) dhAvamAna:-tvaritaM tIrAbhimukhaM prasan apanivartamAna:-taTAt pazcAdalamAna: san bhAsuvAratara:-atyantaM dIpo'ta eva abhirAmo-manoharo yaH sa tathA taM, punaH kiMvi01-(mahAmagaramacchatti) mahAnto makarA matsyAzca prasiddhAH tathA (timitimigilanirUddhatilitiliyAbhighAyatti ) timayaH 1 timiGgilAH 2 niruddhAH 3 tilitilikA 4 zca jalacarajIvavizeSAH, arthateSAM abhighAtena-pucchAcchoTanena utpannaH (kappUrapheNapasaraM) karpUravadujjvalaH phenaprasaro yasya sa tathA taM, punaH kiMvi0?-(mahAnaIturiyavegasamAgaya- bhamatti) mahatyo nadyo mahAnadyo-gaGgAdyAstAsAM ye tvaritavegA:-zIghraM AgamanAni taiH Agatabhrama-utpannabhramaNo yo (gaMgAvattatti ) gaGgAvarttanAmA AvartavizeSastatra (guppamANucalaMtatti) vyAkulIbhavat ata eva ucchalat dIpa anukrama [45) peececeneselictimes 25 49 / / 28 10manusbaryana ~116~
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [43] gAthA ||..|| dIpa anukrama [45] dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM + vRttiH) vyAkhyAna [3] ........... mUlaM [ 43 ] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: vimAnakhaAvarttapatitatvena anyatra nirgamAvakAzAbhAvAt UrdhvaM ucchalat (paJconiyatatti) pratyavanivRttaM UrdhvaM uccha lya tatraiva punaH patitaM, ata eva ( bhramamANalolasalilaM ) tatra Avartte eva bhramat tata eva ca lolaM khabhAvataH sU. 44 taJcaJcalaM, evaMvidhaM salilaM - pAnIyaM yatra sa tathA taM, (picchai) prekSate iti kriyApadaM ( khIroasAyaraM ) kSIrodasAgaraM idaM vizeSyaM ( saragharayaNikara somavayaNA ) zaratkAlInaH rajanIkaraH- candrastadvat saumyaM vadanaM yasyAH, evaMvidhA trizalA 11 // (43) / (tao puNo ) tataH sA trizalA dvAdaze svapne vimAnavarapuNDarIkaM prekSate, atha kiMviziSTaM vimAnavarapuMDarIkaM ? - ( taruNasUramaMDalasamapyahaM ) taruNo-nUtano yaH sUryastasya maNDalaM vimbaM tena samA prabhA - kAMtiryasya tattathA punaH kiMvi01 ( divyamANasohaM ) dIpyamAnA zobhA yasya tattathA punaH kiMvi0 ? ( uttamakaMcaNamahAmaNisamUha parate aadvasahassatti ) uttamaiH kAJcanamahAmaNisamUhaiH- suvarNaratnaprakaraiH pravarA ye aSTAdhikasahasrasaMkhyAH tekAH-stambhAH taiH (dippaMtanahapaI ) dIpyamAnaM sat nabha - AkAzaM pradIpayati yat tat tathA, punaH kiMci 0 1 - kaNagapayaralaMyamANamu sAsamujjalaMti) kanakapratareSu suvarNapatreSu lambamAnAbhirmuktAbhiH samujjvalaM prAbalyena dIptimat punaH kiMvi0 ? (jalaMtadivyadAmaMti) jvalanti - dIpyamAnAni devasambandhIni arthAlambitAni dAmAni-puSpamAlyAni yatra tattathA punaH kiMvi0 ? - ( ihAmigAusabhaturagati ) ihAmRgA-vRkA 'varagaDA jIva iti loke' RSabhA-vRSabhAH turagA azvAH (naramagara vihagatti) narA- manuSyAH makarAH vihagAH For File & Ferton Use O ~ 117 ~ 5 14 www.janelbrary.org
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........ vyAkhyAna [3] .......... mUlaM [44] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [44] gAthA kalpa.subo-pakSiNaH ( vAlagakinnararurusarabhacamarasaMsattatti) vyAlakA:-sarpAH,kinnarA-devajAtivizeSAH,karavo-mRgabhedAH vimAnasvavyA03zarabhA-aSTApadAH, camayoM-dhenavaH, saMsaktAH-zvApadavizeSAH (kuMjaravaNalayapaumalayati) kujarA-hastinaHRTH.44 vanalatA-azokalatAdyAH, padmalatAH-padminyaH eteSAM sarveSAM yA (bhatticittaM ) bhaktI-racanA citrANi itiyAvat taiH citraM-AzcaryakAri, punaH kiMvi01-(gaMdhabbopayajamANasaMpunnadhosaM) gAndharvazabdena iha gItaM / / ucyate upavAdyamAnazabdena vAditrANyucyante, tato gAndharvopavAdyamAnAnAM-gItavAditrANAM sampUrNo ghoSa:zabdo yantra tattathA, punaH kiMvi01-(nicaM sajalaghaNaviulajalaharatti) nityaM-nirantaraM sajalo-jalasampUrNa ghano-nibiDo vipula:-pRthulA evaMvidho yo jaladharo-medhastasya yat ( gajiasahANuNAiNA) garjitazabdogorava ityarthaH tasya anunAdinA-sadRzena evaMvidhena (devaduMduhimahAraveNaMti) devasampandhidundubhimahAzabdena| (sayalamaci jIvaloparayaMta) sakalamapi jIvalokaM pUrayata zabdavyAptaM kurvat ityarthaH, punaH kivi01-(kAlA-16 gurupavarakuMdurukaturukatti) kRSNAguru 1 prabarakunduruSka 2 turuSkAH 3 prAgvyAkhyAtAH tathA (DajhatamANadhUva-| vAsaMgatti) BhyamAnadhUpo-dazAGgAdidhUpo.vAsAGgAni-sugandhadravyANi eteSAM sarveSAM yo (maghamaghaMtatti) maghamaghAyamAno (gandhuduAbhirAma) uddhata-itastataH prasRtazca yo gandhastena abhirAmaM, punaH kiMvi0-(nicA-IR // 50 // loaM) nityaM Aloka:-udyoto yatra tattathA, punaH kiMvi01-(seaM) zveta-ujjvalaM ata eva (seappamaM) zvetA-ujjvalA prabhA-kAntiryasya tattathA, punaH kiMvi01-(suravarAbhirAmaM) suravaraiH pradhAna-zobhitaM, na tu / dIpa anukrama [46) 25 ~118~
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [45] gAthA DaDa ||..|| dIpa anukrama [ 47 ] Jan Education dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRtti:) ........... vyAkhyAna [ 3 ] ........... mUlaM [ 45 ] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: riktaM, pichar3a ) prekSate iti kriyApadaM (sA) sA trizalA iti prAgyojitaM, punaH kiMvi0 1- ( sAovabhogaM sAtasya sAtAvedanIyasya karmaNa upabhogo yatra tat sAtopabhoga, IdRzaM (vimANavarapuMDarIyaM ) vimAnavarapuNDarIkaM vimAnavareSu puNDarIkamiva atyuttamatvAt idaM vizeSyaM 12 // (44) // (tao puNo ) tataH punaH sA trizalA trayodaze khame ratnanikararAzi pazyati, atha kiMviziSTaM ratnanikarAzi 1 - pulagaveriMdanIlatti) pulakaM 1 vajraM 2 indranIlaM- nIlaratnaM 3 ( sAsaganti ) sasyakaM - ratnavizeSaH 4 (kaaNatti) karketanaM 5 (lohiyakkhati) lohitAkSaM 6 (maragayatti) marakataM 7 (masAragallatti) masAragalaM 8 pavAlatti) pravAlaM 9 (phalihatti) sphaTika 10 (sogaMdhiyatti) saugandhikaM 11 ( haMsagavbhatti) haMsagarbha 12 (aMjagatti) aJjanaM-aJjanaprabhaM zyAmaratnaM 13 (caMdappahatti) candraprabhaH- candrakAntaratnaM 14 (vararayaNehiM) ebhI ratnaprakAraiH (mahialapaTTi ) mahItalapratiSThitaM ( gagaNamaMDalataM pabhAsayaMtaM ) mahItale sthitamapi gaganamaNDalasyAntaM yAvat prabhAsayantaM, lokaprasiddhasya AkAzasyApi zikharaM svakAntyA zobhayantaM ityarthaH punaH kiMvi0 1(tuMgaM ) uvaM, kiMpramANaM ? ityAha- ( merugirisannigAsaM) merugirisadRzaM (picchaha) prekSate iti kriyApadaM (sA) sA trizalA ( rayaNanikararAsiM) ratnanikarANAM rAzi:- ucchritaH samUhastaM idaM vizeSyam 13|| (45) / ( sihiM ca ) siMhiM ceti padaM prAguktagAthAgataM 'tao puNo ' ityarthasUcakaM, ( sA ) tataH sA trizalA catudeze svapne IdRzaM zikhinaM- agniM pazyati, atha kiMviziSTaM zikhinaM ? - ( viulujalapiMgalamahughaya parisicamANanti) For File & Personal Use O ~ 119~ ranocayasva praH sU. 45 10 14 janbrary.org
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........ vyAkhyAna [3] .......... mUlaM [46] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [46] gAthA Heraenace99609 po.vipulA-vistIrNA, tathA ujjvalapiMgalena madhughRtena pariSicyamAnA-ujjvalena ghRtena piGgalena ca madhunA anikhaptaH jyA03||sicyamAnA ata eva (nimatti) nighUmA (dhagadhagAiati) dhagadhagitikurvatyo (jalaMtajAlajalAbhirAma) jvalantyo-dIpyamAnA yA jvAlAstAbhiH ujjvalaM ata eva abhirAmaM, punaH kiMvi0 ? (taratamajogajuttehiM) jinajananItaratamayogayuktaiH (jAlapayarehiM ) jvAlAprakaraiH (anunnamiva aNupainnaM) anyo'nyaM anumakIrNa ica, tasya |dRzyatA sarvA api jvAlA anyo'nyaM praviSTA iva santIti bhAvaH, (picchai) prekSate iti kriyApadaM, punaH kiMvi0?(jAlujalaNagatti) jvAlAnAM Urdhva jvalanaM jvAlojjvalanaM, svArthikakapratyaye ca jvAlojjvalanakaM, ana tRtI-1 yaikavacanalopaH tena jvAlojjvalanakena (aMbaraM va katthai payaMtaM) kacitpradeze ambaraM-AkAzaM pacantaM iva. abhraMlihatvena bhAkAzapacanasamarthaM ivetyarthaH, punaH kiMvi0 -(aivegacaMcalaM) ativegena caJcalaM (sihiM)% zikhinaM-agniM, idaM vizeSyam 14 // (46) // 8 (ime eyArise) imAn etAdRzAn ( subhe)zubhAna-kalyANahetUn (some) umayA-kIrtyA sahitAn (piyadasaNe) priyadarzanAna-darzanamAtreNa prItikarAn (surUve) surUpAn (suviNe) khamAn ( daddUNa sayaNa- 25 majjhe paDivuddhA) zayanamadhye-nidrAmadhye dRSTvA pratibuddhA-jAgaritA satI (araviMdaloyaNA) aravindaloca- // 51 // nA trizalA (harisapulaiaMgI) harSapulakitAGgI-pramodabhararomAJcitagAtrI // atra prasaGgena eteSAM svamAnAM garbhakAle sakalajinarAjajananIvilokanIyatvaM darzayannAha-(ee caudasa suviNe) etAn caturdaza svamAn dIpa anukrama 4i8 S 0909aerve Te JABEnicationiaN.. ~ 120~
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........ vyAkhyAna [3] .......... mUlaM [48] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [48] gAthA 18( savvA pAsei titthyrmaayaa|) sarvAH pazyanti tIrthakaramAtaraH (jaM rayaNi vakkamai ) yasyAM rajanyAM zrIsiddhArtha18 utpadyante (kuJchisi mahAyaso arihA // 1 // ) kukSau mahAyazasaH arhntH|| (47) // jAgaraNaM (taeNaM sA tisalA khattiANI) tataH sA trizalA kSatriyANI (ime eyAsve) imAn etadurUpAna sU.48 ciuddasa mahAsumiNe) caturdaza mahAsvamAna (pAsittA NaM paDibuddhA samANI) dRSTvA jAgaritA satI (haGkatujAvahiayA) hRSTA tuSTA yAvat harSapUrNahRdayA (dhArAhayakayaMvapupphagaMpiva) meghadhArAbhiH siktaM yat kadaMbapuSpa-kadaMbatarukusumaM tadvat (samussasiaromakUvA ) ullasitAni romANi kUpeSu yasyAH sA (sumi|NuggahuM karei) svamAnAM avagraha-smaraNaM karoti (karittA) kRtvA ca (sayaNijAo abbhuTTeda) zayyAyAH abhyuttiSThati ( anbhuhitA) abhyutthAya (pAyapIDhAo pacoruhai) pAdapIThAt pratyavatarati (paboruhittA) pratyavatIya ca (aturiyaM) atvaritayA-cittautsukyarahitayA (acavalaM) acapalayA-phAyacApalparahitayAra ( asaMbhaMtAe ) asambhrAntayA-kutrApi skhalanArahitayA (avilambiyAe ) vilambarahitayA (rAyahaMsasarisIe) rAjahaMsagatisadRzayA (gaie ) evaMvidhayA gatyA (jeNeva sayaNije ) yatraiya zayanIyaM (jeNeva siddhatthe khattie) yatraica siddhArthanAmA kSatriyaH (teNeva uvAgacchai ) tatraiva upAgacchati ( uthAgacchittA) upAgatya ca (siddhatthaM khattiyaM) siddhArtha kSatriyaM tAbhirgIrbhi:-vANIbhiH saMlapantI 2 pratibodhayatIti sambandhaH / atha kIdRzIbhirvANIbhirityAha-(tAhiM ) tAbhirviziSTaguNasaMyuktAbhiH, puna: kiMvi01-( ivAhiM ) iSTAbhiH dIpa anukrama [50] JABEducation ... svapna-darzanAntara mAtA trizAlAyA: jAgaraNa evaM rAjA siddhArtha saha kRta: svapna-viSayaka-saMvAdaH ~ 121~
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) .......... vyAkhyAna [3] .......... mUlaM [48] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [48] gAthA ||1..|| vyA03 tasya vallabhAbhiH, punaH kiMvi0?-(kaMtAhiM) kAntAbhi:-sarvadA vAJchitAbhiH ata eva (piyAhiM) priyA-zrIsiddhArthabhi:-adveSyAbhiH, punaH kiMvi01-(maNuNNAhiM ) manojJAbhiH-manovinodakAriNIbhiH, ata eva (maNAmAhi jAgaraNaM mano'mAbhiH-manasA amyante-punaH punargamyante na tu kadApi vismAryante evaMvidhAbhiH, punaH kiMvi01(urA- sU. 48 // 52 // IS lAhiM ) udArAbhiH-sundaradhvanivarNasaMyutAbhiH, punaH kiMvi0? ( kallANAhiM ) kalyANAni-samRddhayastatkAri-11 NIbhiH, puna: kiMvi01-(sivAhi) zivAbhiH-upadravaharIbhiH tathAvidhavarNasaMyuktatvAt , ata eva (dhannAhiM dhanyAbhi:-dhanaprApikAbhiH, punaH kiMvi01 ( maMgallAhiM ) maGgalakaraNe pravINAbhiH, punaH kiMvi0 ? (sassirI- 20 AhiM) sazrIkAbhiH-alaGkAravirAjitAbhiH, punaH kiMvi0 ? (hiayagamaNijAhi ) komalatayA subodhtyaa|| ca hRdayaGgamAbhiH, punaH kiMvi0? (hiayapalhAyaNijAhiM ) hRdayaprahlAdanIyAbhiH-hagatazokAyucchedikAbhiH, puna: kiMvi0miamaharamaMjulAhiM) mitA:-alpazabdAH bahAzca madhurA:-zrotrasukhakAriNyA, maJja-18 lA-mulalitavarNamanoharA. tataH padavayasya karmadhAraye mitamadhuramaJjalAbhiriti (girAhiM) evaMvidhAbhiH | vANIbhiH (saMlavamANI 2) saMlapantI-vadantI (par3iyohei) jAgarayati // (48) // / (tae NaM) tato'nantaraM jAgaraNAnantaraM ( sA tisalA khattiANI) sA trizalA kSatriyANI (siddhatyeNaM // 52 // ranA) siddhArthena rAjJA (anbhaNuNNAyA samANI) abhyanujJAtA satI (nANAmaNikaNagarayaNabhatticittaMsi) nAnAmaNikanakaratnAnAM bhaktibhiH-racanAbhiH, citre-AzcaryakAriNi (bhaddAsaNaMsi nisIyai) bhadrAsane 28 dIpa anukrama [50] JABEducation ~122
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [49] gAthA Fors ||..|| dIpa anukrama [51] Jan Education dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [ 3 ] ........... mUlaM [ 49 ] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: niSIdati ( nisIhattA ) niSadya ca ( AsatthA ) mArgajanitazrarmApagamena AzvastatAM upagatA, ata eva (vIsasthA ) vizvastA kSobhAbhAvena ( suhAsaNavaragayA ) sukhAsanavaraM gatA, sukhena upaviSTA satI (siddhatthaM khattiyaM ) siddhArtha kSatriyaM ( tAhiM iTThAhiM ) tAbhiH iSTAbhiH ( jAva saMlavamANI 2) yAvat pUrvoktakharU - pAbhirvANIbhiH ( evaM vayAsI) evaM avAdIt // (49 ) // tat kimityAha ( evaM khalu ahaM sAmI) evaM nizcayena ahaM he khAmin ! ( ana taMsi tArisagaMsi ) aca tasmin tAdRze ( savaNijjaMsi ) palyaGke ( vaNNao) varNakaH pUrvoktaH ( jAva paDivuDA) yAvat jAgaritA tAvadvAcyaH, (taMjahA ) tadyathA ( gayavasahagAhA ) 'gayavasaha' iti gAthApyatra vAcyA ( taM eesi sAmI) tasmAt eteSAM | he svAmin! ( urAlANaM ) prazastAnAM ( caudasaNhaM mahAsumiNANaM ) caturdazAnAM mahAsvamAna (ke ma manye iti vitarkAthoM nipAtaH, tataH kaH ? ahaM vicArayAmi ( kalANe ) kalyANakArI ( phalavittivisese [ bhavissaha ) phalavRttivizeSo bhaviSyatIti // ( 50 ) // (tae NaM se siddhasthe rAdhA ) tataH sa siddhArthoM rAjA ( tisalAe khattiANIe ) trizalAyAH kSatriyANyAH (aMtie) antike-pArzvAt (eamahaM ) enamarthaM (sudhA) zrutvA zrotreNa (nisammatti) nizamya hRdayenAvadhArya (tujAvahiyae) hRSTastuSTaH yAvat harSapUrNahRdayaH (dhArAhRyanI vasu ra hikusumatti ) dhArAsikko yo nIpavRkSaH tasya sugandhi puSpaM tadvat ( caMcumAlaiyaromakube ) ullasitAni romANi kUpeSu yasya sa tathA, evaM For Pide & Farson Use O ~ 123~ svama niveda naM sU. 49 phalapRcchA sU. 50 5 10 14 www.janbary.org
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra wolltttthllaayy [51] ||..|| anukrama kalpa, subovyA0 3 // 53 // dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [ 3 ] ........... mUlaM [ 59 ] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: vidhaH san ( te sumiNe ogiNhai ) tAn svamAn avagRhNAti cetasi dharati ( ogirihattA ) avagRhya ca ( IhaM aNupavisaha ) IhAM - sadarthavicAraNAlakSaNAM anupravizati (aNupavisittA) anupravizya ca (adhpaNo sAhAvieNaM ) AtmanaH khabhAvataH utpannena tathA (mahapuccaeNaM ) matipUrvakeNa evaMvidhena (buddhiviSNANeNaM ) buddhivijJAnena kRtvA ( tersi sumiNANaM ) teSAM svapnAnAM ( atyuggaha kare ) arthAvagrahaM - arthanizcayaM karoti ( karitA ) arthanizcayaM kRtvA ca (tisalaM khattiyANi ) trizalAM kSatriyANIM prati ( tAhiM idvAhiM ) tAbhiH iSTAbhiH ( jAva sassirIyAhiM ) yAvat sazrIkAbhiH ( vaggUhiM saMlavamANe 2) evaMvidhAbhiH vAgbhiH saMla pan san ( evaM vayAsI ) evaM avAdIt // ( 51 ) // kimityAha -- (urAlA gaM tume devANuppie sumiNA diTThA) udArAH - prazastAH tvayA he devAnupriye !-saralasvabhAve svamAH dRSTAH ( kallANA NaM tume devANuppie sumiNA diTThA ) tathA kalyANakAriNaH tvayA he devAnupriye svama dRSTAH ( evaM ) anenAbhilApena ( sivA dhannA maMgallA ) upadravaharAH dhanaprApakAH maGgalakArakAH ( sassiriyA) zobhayA sahitAH (AruggatudvidIhAunti) nIrogatvaM cittAnandaH cirajIvitvaM (kallANamaMgalakAragANaM ) kalyANaM - samRddhiH maGgalaM-vAJchitaprAptiH eteSAM vastUnAM kArakAH (tume devANuppie ! sumiNA diTThA) tvayA he devAnupriye ! khanAH dRSTAH / atha teSAM svamAnAM mahinA kiM bhaviSyatItyAha - (atthalAbho devAzuppie) artho maNikanakAdiH tasya lAbhaH he devAnupriye ! ( bhogalAbho devANuppie ) bhogAH - zabdAdaya Jan Education le ... rAjA siddhArtha evaM nimittakaiH kRta svapna-fal-varNanaM For File & Fersonal Use Only ~ 124 ~ matyAdibhirathenizvayaH sU. 51 phalakathanam sU. 52 20 25 // 53 // 28 Aelbrary.org
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [52] gAthA ||..|| dIpa anukrama [ 54 ] Jan Education in dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [ 3 ] ........... mUlaM [ 52 ] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: steSAM lAbhaH he devAnupriye ! ( puttalAbho devANuppie) putrasya lAbha: he devAnupriye ! ( sukkhalAbho devANuppie) saukhyaM manaso nivRttistasya lAbhaH he devAnupriye ! (rajalAbho devANuppie ) rAjyaM - svAbhyaimAtya suhRtkozarASTradurgasainyalakSaNaM saptAGgaM tasya lAbho bhaviSyatIti // atha sAmAnyena phalAnyuktvA vizeSato mukhyaM phalamAha - ( evaM khalu tume devANuppie ! ) anena prakAreNa nizcayena tvaM he devAnupriye ! he trizale ! ( navahaM mAsANaM ) navasu mAseSu ( bahupaDipunnANaM ) bahupratipUrNeSu satsu ( aTTamANa rAiMdiyANaM ) arddhASTamarAtridivasAdhikeSu ( vijJatANaM ) vyatikrAnteSu surUpaM dArakaM putraM prajaniSyasIti sambandhaH, kiMviziSTaM ? - ( amhaM kulakeDa ) asmAkaM kUle keturiva ketuH cinhaM dhvajastatsadRzaM atyadbhutaM ityarthaH ( amhaM kuladIvaM ) asmAkaM kule dIpa iva dIpastaM prakAzakaM maGgalakArakaM ca ( kulapavvayaM) kule parvata iva parvataH aparAbhavanIyaH sthira, kulasya AdhAra ityarthaH, ( kulavarDisa) kule avataMsaka iva-mukuTa iva yastaM, zobhAkaratvAt, ata eva (kulatilayaM ) kulatilakaM mastakadhAryatvAt (kulakittikaraM ) kulakIrttikaraM zubhAcAritvAt ( kulavittikaraM ) kulasya vRtti:- nirvAhastasya kArakaM (kuladiNayaraM ) prakAzakatvAt kule dinakarasamAnaM ( kulaAdhAraM ) kulAdhAraH - pRthvIvat kulasyAdhAraM (kulanaMdikaraM ) kulasya nandi:-vRddhistasyAH karaM kArakaM ( kulajasakaraM ) kulasya yazaH - sarvadiggAminI khyAtiH tasya kArakaM, 'ekadigbhAminI kIrtiH, sarvadiggAmukaM yazaH' iti vacanAt ( kulapAyacaM) chAyAkaratvAt AzrayaNIyatvAcca kule pAdapasamAnaM, For Pride & Personal Use On ~125~ bhAviputra varNanaM sU. 52 5. 10 14 wijanbary.org
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........ vyAkhyAna [3] .......... mUlaM [12] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [12] kalpa.subo- nyA03 // 54 // gAthA ||1..|| pAdapa:-vRkSaH (kulavivaddhaNakaraM) kulasya vivardhanaM-sarvato vRddhistasya kara-kAraka (sukumAlapANipAyaM) zIryAdivasukumAlaM pANipAdaM yasya sa tathA taM (ahINapaDipunnapaciMdiyasarIraM) lakSaNopetAni tathA svarUpeNApi pUrNAninaM sU.53 evaMvidhAni paJcendriyANi yantra evaMvidhaM zarIraM yasya sa tathA taM (lakkhaNabaMjaNaguNovaveya) lakSaNAnAM vyaJjanAnAM ca ye guNAH taiH upapetaM-sahitaM (mANummANapamANapaDipunnasujAyasavvaMgasuMdaraMga) mAnena unmAnena pramANena ca pratipUrNAni tathA sujAtAni-zobhAyuktAni evaMvidhAni sarvANi aGgAni yana evaMvidhaM sundaraM angg-shriirN|| yasya sa tathA taM (sasisomAgAraM ) candravat saumyAkAraM (kaMtaM ) vallabhaM (piyadasaNaM) priyaM darzanaM yasya sa 20 tathA taM (surUpa) zobhanarUpaM (dArayaM) evaMbhUtaM putraM (payAhisi) prajaniSyasi // (52) // (seviya gaM dArae)so'pi ca bAlakaH ( ummukkabAlabhAve) unmukto bAlabhAvo yena saH (vinAyapari-16 Nayamite) vijJAtaM-vijJAnaM tat pariNatamAtraM yasya sa tathA, paripakkavijJAna ityarthaH (jubvaNamaNupatte) yauvanaM 4 anuprAptaH san (sUre) zUra:-dAne aGgIkRta nirvAha ca.samartha ityarthaH (vIre) vIra: saMgrAme samarthaH (vikate) vikrAntA-paramaNDalAkramaNasamarthaH parAkramavAnityarthaH (vicchiNNaviulabalavAhaNe) vistIrNAdapi vipule 25 ativistIrNe ityarthaH evaMvidhe balavAhane yasya sa tathA, tatra valaM-senA vAhanaM-gavAdikaM ( rajavaI rAyA bhavi- // 54 // ssai) rAjyasya khAmI evaMvidho rAjA bhaviSyati / / (53) // (taM urAlA NaM jAva sumiNA viTThA) tasmAt prazastA yAvat tvayA khamAH dRSTAH (ducaMpi tacaMpi aNubU dIpa anukrama [54] JanEnicatonind ~126~
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........ vyAkhyAna [3] .......... mUlaM [14] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [54] gAthA ||1..|| haha) evaM vAradvayaM vAratrayaM prazaMsati (tae NaM sA trisalA khattiyANI) tato'nantaraM sA trizalA kSatriyA- tathAkRtiH NI (siddhasthassa rano) siddhArthasya rAjJaH (aMtie eyamaI succA) pArSe etaM artha zrutvA (nisamma) pratijAgaranizamya-avadhArya (hatuhajAva hiayA) hRSTA tuSTA yAvat harSapUrNahRdayA (karayalapariggahiyaM) karatalAbhyAM NaM ca ma, kRtaM (jAva matthae aMjaliM kaTTha) yAvat mastake aJjaliM kRtvA (evaM vayAsI) evaM avAdIt // (54) // | (evameyaM sAmI!) evaM etat he khAmin ! (tahameyaM sAmI) tathaitat he khAmin ! (avitahameyaM sAmI) 5 yathAsthitaM etat he svAmin ! ( asaMdiddhameyaM sAmI) saMdeharahitaM etat he svAmin ! (icchiyameyaM sAmI) vAJchitaM etat he svAmin ! (paDicchiyameyaM sAmI) yuSmanmukhApatadeva gRhItaM etat he svAmin ! (icchiyapaDicchiyameyaM sAmI) vAJchitaM sat punaH punaH vAJchitaM etat he khAmin !(sace NaM esa aTTe) satyaH esso'the| I( se jaheyaM tumbhe vayahatti kaTTha)sa yathA-yena prakAreNa imaM artha yUyaM vadatha iti uttavA (te sumiNe samma paDikachaha) tAn svamAn samyaka pratIcchati-aGgIkaroti (paDicchittA) aGgIkRtya ca (siddhatdheNaM ranA) | siddhArthena rAjJA (anmaNunAyA samANI) abhyanujJAtA-svasthAnaM gantumanumatA (nANAmaNirayaNabhatticittAo bhaddAsaNAo)nAnAmaNiratnabhaktibhizcitrAta bhadrAsanAt (anbhuDheda) abhyuttiSThati, (anbhudvittA) abhyutthAya ca ( aturiyamacavalamasaMbhaMtAe) atvaritayA acapalayA asambhrAntavA (avilaMviyAe) vilambarahitayA (rAyahaMsasarisIe gaie) rAjahaMsasadRzayA gatyA (jeNeva sae sayaNijo) yatraiSa svakaM zayanIya dIpa anukrama [56) kApa.sa. 1. ~127
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........ vyAkhyAna [3] .......... mUlaM [56] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [56] gAthA sU. 57 kalpa.subo-INNeva pavAgachaha) tatraiva upAgachati ( uvAgacchittA) upAgasya ca (evaM vayAsI) evaM avAdIta-(55) kauTumbivyA0 3 (mA me ee uttamA) mA iti niSedhe loke 'rakhe' iti, mama ete uttamA:-svarUpataH sundarAH (pahANA) kAkAraNa satphaladAyakatvAt pradhAnAH ata eva (maMgallA) maGgalakAriNaH (sumiNA diTThA) svamAH dRSTAH (annehiM| pAvasumiNehiM ) anyaiH pApasvamaiH (paDihammissaMtittikaTTha) mA pratihanyantAM-viphalIkriyantAM itikRtvA (devayagurujaNasaMbadhdhAhiM) devagurujanasambadhdhAbhiH ata eva (pasatthAhiM) prazastAbhiH (maMgallAhiM) maGgalakAriNIbhiH (dhammiyAhiM ) dhArmikAbhiH (kahAhiM) kathAbhiH ( sumiNajAgariyaM jAgaramANI) svAmajAga-1 rikAM-svasaMrakSaNArthaM jAgarikA svamajAgarikA tAM jAgratI (paDijAgaramANI viharaha) tAn svapnAneva svApanivAraNena praticarantI Aste ityarthaH // (56) // 8 (tae NaM siddhatthe khattie) tataH siddhArthaH kSatriyaH (paccUsakAlasamayaMsi ) prabhAtakAlasamaye (kothuSi-18 rAyapurise saddAvei ) kauTumbikapuruSAna-sevakAn AkArayati (sahAvittA) AkArya ca ( evaM vayAsI) evaM avAdIt // (57) // kimityAha 25 (khippAmeva bho devANuppiyA!) kSiprameva-zIghrameva are sevakAH ! (anja savisesa) adya utsavadinalAt vizeSaprakAreNa (bAhiriyaM ubaDhANasAlaM ) bAhyAM upasthAnazAlA'kacerI' iti loke, kiMviziSTAM ? (gaMdho-15 vayasittaM) sugandhodakena siktAM (suisamajiovalitaM) zuciM-pavitrA, saMmArjitAM kacavarApanayanena upa-1| 28 SadS2020206ass dIpa anukrama 58) 5359900080928 ~128
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........... vyAkhyAna [3] .......... mUlaM [18] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: sUtrAMka [58] gAthA liptAM chagaNAdinA, tataH payasya karmadhArayaH, (sugaMdhavarapaMcavaNNapupphovayArakaliyaM) sugandhAnAM varANAM | siMhAsanapaJcavarNAnAM ca puSpANAM ya upacArastena kalitAM (kAlAgurupavarakuMdurukkaturukkaDajhaMtadhUvamaghamaghaMtagaMdhujhyAbhirAma) racanAdi tathA dadyamAnA ye kRSNAgurupavarakunduruSakaturuSkadhUpAsteSAM maghamaghAyamAno yo gandhastena uddhatAbhirAmA (sugaMviragaMdhiyaM) tathA sugandhavarANAM-cUrNAdInAM gandho yatra tathA tAM (gaMdhavahibhUyaM) gandhadravyaguTikAsamAnAM ( kareha ) evaMvidhAM upasthAnazAlAM kuruta khayaM (kAraceha) anyaiH kArayata (karitA kAravittA ya) kRtvA 5 kArayitvA ca tatra (sIhAsaNaM rayAveha rayAvittA) siMhAsanaM racayata racayitvA mama eyamANasiyaM khippA-18 meva paJcappiNaha) mama etAM AjJAM zIghrameva pratyarpayata / / (58) // | (tae NaM te koTuMbiyapurisA) tato'nantaraM te kauTumvikapuruSAH (siddhattheNaM ranA) siddhArthena rAjJA (evaM vuttA samANA) evaM uktAH santaH (hatujAvahiayA) hRSTAstuSTA ityAdi pUrvavat harSapUrNahRdayAH (jAvara aMjaliM kaDa) yAvat aJjaliM kRtvA (evaM sAmitti) he svAmin ! yathA yUyaM Adizatha tattathaiva asmAbhiravazyaM karttavyaM ityuktvA (ANAe viNaeNaM vayaNaM paDisuNaMti) AjJayA vinayena vacanaM pratizRNvanti (paDisuNi-18 tA) pratizrutya ca (siddhatthassa khattiyassa aMtiAo) siddhArthasya kSatriyasya pArthAt (paDinikkhamaMti) bahistAnniSkAmanti (paDinikkhamittA) tathA kRtvA (jeNeva bahiriA uvaTThANasAlA) yatraiva bAhyA upasthAnazAlA (teNeva uvAgacchaMti ) tatraiva upAgacchanti (uvAgacchittA) upAgatya ( khippAmeva ) zIghaM eva dIpa anukrama [60] JABEnicatoon ( O dianelbanaras ~ 129~
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........ vyAkhyAna [3] .......... mUlaM [59] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [59] gAthA ||1..|| (savisesaM bAhiriyaM ucaTThANasAlaM) vizeSaprakAreNa bAyAM upasthAnazAlA (gaMdhodayasittaM suI) gandhodakena siMhAsanarasiktA tathA zuciM ca kRtvA (jAva sIhAsaNaM rayAviti) yAvat tatra siMhAsanaM racayanti (rayAvittA)raca-canAdi sa. yitvA (jeNeva siddhatthe vattie) yatraiva siddhArthaH kSatriyaH (teNeva uvAgacchaMti) tatraiva upAgacchanti (svAga-59utthAnaM // 56 // cchittA) upAgatya (karayala jAva matthae aMjaliM kaTTa) karatalAbhyAM yAvat mastake aJjaliM kRtvA (siddha- pU. 60 svassa khattiyassa) siddhArthasya kSatriyasya (tamANattiyaM paJcappiNaMti ) tAM AjJA pratyarpayanti, tattathaiva sarva kRtvA asmAbhirbhavadAdezaH kRta iti nivedayantItyarthaH // (59) // INI (tae NaM siddhasthe khattie) tataH sa siddhArthaH kSatriyaH (kalaM pAuppabhAe rayaNIe) kalye-AgAmini dine 'prAdurityavyayaM prakAze' tataH prakaTaprabhAtAyAM evaMvidhAyAM rajanyAM jAtAyAM satyAM (phulluppalakamalakomalummiliyaMmi) phullaM-vikasitaM yat utpalaM-padmaM kamalazca-hariNavizeSastayoH sukumAla unmilitaMvikasanaM dalAnAM nayanayozca yasminnevaMvidhe (ahApaMDure pabhAe) atha-rajanIvibhAtAnantaraM pANDure-ujjvale prabhAte, ayamartha:-yasminprabhAte padmAnA dalavikAsena vikasanaM jAtaM hariNAnAM ca nayanavikAseneti, tamina prabhAte jAte, pUrva rajanI vibhAtA tata ISatprakAzo jAtaH tatazca pANDuraM-ujjvalaM prabhAtaM jAtaM tatazca krameNa // 56 // 18 sUrya ugate sati, atha kiMviziSTa sUrya ? ( rattAsogappagAsatti) raktasya azokasya ya: prkaash:-prbhaasmuuhH| (kiMsuatti) kiMzukaMca-palAzapuSpa (suamuhatti) zukamukha-zukacaJcupuTaM (guMjaddharAgatti) guJjAyA ardhe kRSNabhA-II 28 dIpa anukrama [61] 25 JABEnication N ilanetbraryana ~130~
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [60] gAthA ||..|| dIpa anukrama [62] Jan Education dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [ 3 ] ........... mUlaM [ 60] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: gArdainya bhAgalakSaNaM eteSAM yo rAgo-raktatvaM tathA (baMdhujIvagatti) bandhujIvakaM - puSpavizeSaH 'vapoharIA phula iti lokaprasiddhaM (pArAvayacalaNanayaNatti) pArApatasya caraNanayanaM (parahu asurattalo aNatti) parabhRtasya ko kilasya surakteM - kopAdinA raktIkRte ye locane (jAmuaNakusumarAsitti) japApuSpasya 'jAsUda' iti lokaprasidvasya yo rAzi:- samUhastathA ( hiMgulaniarAiregarehaMtasarise) hiMgulanikarazca prasiddhaH, etebhyaH sarvavastubhyaH atirekeNa rAjamAnaH san sadRzaH, atra yaH atirekeNa rAjamAnaH sa sadRzaH kathaM bhavatItyAzaGkAyAM raktatvamAtreNa sadRzaH kAntyA tu atirekeNa rAjamAna iti vRddhAH, athavA raktAzokaprakAzAdInAM hiGgulanikarAntAnAM yo rAjamAno'tirekaH- prakarSastatsadRza iti, punaH kiMviziSTe sUrye 1 ( kamalAyarasaMDavibohae ) kamalAnAM AkarA - utpattisthAnAni ye padmahadAdayasteSu yAni khaNDAni kamalavanAni teSAM vikAzake (uTThiyaMmi sUre) evaMvidhe abhyudite sUrye sati, punaH kiMvi0 1 ( sahassarassimi) sahasraraimau punaH kiMvi0 1 ( diNayare) dinakare - dinakaraNazIle, punaH kiMvi0 1 ( teasA jalate ) tejasA dedIpyamAne ( tassa ya karapaharApararddhami aMdhayAre ) tasya ca zrIsUryasya karamahArai: - kiraNAbhighAtaiH andhakAre aparAddhe vinAzite sati, atha ca ( bAlAyavakuMkumeNaM khaciyatva jIvaloe ) bAlAtapaH prasiddhaH sa kuGkumamiva tena jIvaloke manuSyaloke khacite - vyApte sati, ko'rthaH ? - yathA kuGkumena kiJcidvastu piJjarIkriyate tathA bAlAtapena jIvaloke piJjarIkRte sati (sayaNijAo abbhuTThei ) zayanIyAt abhyuttiSThati // (60) // For Pride & Personal Use Only ~ 131~ nRpasyotthA naM sU. 60 5 10 14
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........ vyAkhyAna [3] .......... mUlaM [61] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [61] gAthA ||1..|| kalpa.subo- (sayaNijjAo anbhuTTittA) sa siddhArthaH zayanIyAdabhyutthAya ( pAyapIDhAo pacoruhai) pAdapIThAt anazAvyA03 pratyavatarati (pacoruhitA) pratyavatIyeM (jeNeva adRNasAlA) yatraiva ahana zAlA-parizramazAlA (teNeva lAgamAdi uvAgacchada) tatraiva upAgacchati (uvAgacchitsA) upAgatya ca (adRNasAlaM aNupavisai) addanazAlAma. 61 // 57 // anupravizati (aNupavisittA) anupravizya ca (aNegavAyAmatti) anekAni vyAyAmAya-parizramAya (jogga-II baggaNatti) yogyA-abhyAsaH 'khuralI tu zramo yogyA'bhyAsa' iti vacanAt valgana-anyo'nyaM uparyupari patanaM (vAmahaNatti) vyAmardanaM-paraspareNa bAhAdyaGgamoTanaM (mallajuddhakaraNehiM) mallayuddhAni pratItAni, karaNAni ca-aGgagabhaDgavizeSAH mallazAstroktAH etaiH kRtvA (saMte parissaMte) zrAntaH-sAmAnyena zrama upagataH, parizrAntaH-16 sarvAGgINazramaM prAptaH, evaMvidhaH san (sayapAgasahassapAgehiM) zatavAraM navanavauSadharasena pakAni, athavA yasya pAke zataM sauvarNA laganti tAni zatapAkAni.evaM sahasrapAkAni evaMvidhaiH (sugaMdhavaratillamAiehiM ) sugandhavaratailAdibhiH, AdizabdAt kapUrapAnIyAdIni grAdhyANi, atha kIdRzaiH tailAdibhiH ? (pINaNijjehiM) prINanIyaiH-rasarudhirAdidhAtusamatAkAribhiH ( dIvaNijjehiM) dIpanIya:-agnidIsikaraiH (mayaNijjehiMA madanIyaiH kAmavRddhikaraiH (vihaNijjehiM ) bRhaNIyaiH-mAMsapuSTikaraiH ( dappaNijjehiM ) darpaNIyaiH-balakAribhiH // 57 // (sabidiyagAyapalhAyaNijjehiM ) sarvANi indriyANi gAtrANi ca teSAM prahlAdanIyaiH-ApyAyanAkAribhiH 18 etAdRzaiH tailAdibhiH (abhaMgie samANe) abhyaGgitaH san (tillacammaMsi ) tailacarmaNi, tailAbhyaGgAnantaraM ses24 dIpa anukrama [63] Stoticers EacaronliOR ~132~
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [61] gAthA ||..|| dIpa anukrama [63] Jan Educator dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [ 3 ] ........... mUlaM [ 69 ] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: evaMvidhaiH puruSaiH saMvAhitaH san apagataparizramo jAta iti yogaH, atha kiMviziSTaiH puruSaiH ? (niuNehiM ) nipuNaiH- upAyavicakSaNaiH, punaH kiMvi0 1 ( paDipunnapANipAya sukumAlako malata lehiM ) pratipUrNasya pANipAdasya sukumAlakomalAni - atyantakomalAni talAni yeSAM te tathA taiH atra kiraNAvalIkAreNa dIpikAkAreNa ca pratipUrNAnAM pANipAdAnAM iti prayogo likhitaH sa tu cinmaH ' prANitUryAMgANA' mitisUtreNAvazyaM haimavyAkaraNamate ekavadbhAba bhavanAt punaH kiMvi0 ? (abhaMgaNaparimaddaNubvalaNakaraNaguNanimmApahiM ) abhyaGganaM-tailAdinA prakSaNaM parimardanaM tasya tailasya marddanaM udalanaM tasya tailasya bahiH karSaNaM udvartanaM vA eteSAM karaNe ye guNavizeSAsteSu nirmAte:- viziSTAbhyAsavadbhiH punaH kiMvi0 1 ( cheehiM ) chekai:-avasarajaiH punaH kiMvi0 1 ( dakkhehiM ) dakSaiH- tvaritatvarita kAryakAribhiH punaH kiMvi0 1 ( paTTehiM ) praSThai:-marddanakAriNAM agresaraiH punaH kiMvi0 ? ( kusalehiM ) kuzalaiH - vivekibhiH punaH kiMvi0 ? (mehAvihiM ) meghAvibhi: - apUrvavijJAnagraha - NasamarthaiH punaH kiMvi0 ? ( jiaparissamehiM ) jitaparizramaiH - bahuparizramakaraNe'pi zramamanApnuvadbhiH (purisehiM ) evaMvidhaiH puruSaH ( ahisuhAe ) asthanAM sukhakAriNyA (maMsasuhAe ) mAMsasya sukhakAriNyA ( tayAsuhAe ) svacaH sukhakAriNyA (romasuhAe) romNAM sukhakAriNyA ( caubbihAe ) ityevaMrUpayA catuprakArayA ( suhaparikammaNAe ) sukhA- sukhakAriNI parikarmaNA - aGgazuzrUSA yasyAM sA tathA evaMvidhayA ( saMvAhaNAe ) sambAdhanayA-vizrAmaNayA (saMvAhie samANe ) saMvAhitaH kRtavizrAmaNaH san ( avagayapari ~ 133~ anazAlAgamAdi sU. 61 5 10 14 www.janbary.org
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........... vyAkhyAna [3] .......... mUlaM [62] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [62] gAthA kalpa.subo-ssame) apagataparizramaH (ahaNasAlAo paDinikkhamaha) aSTanazAlAyAH pratiniSkAmati / (61) majjanAdi vyA0 318 (aTTaNasAlAo paDinikkhamittA) ahanazAlAyAH pratiniSkramya (jeNeva majaNadhare ) yatraiva majjanagRhaMsU.62 // 5 // (teNeva uvAgacchA) tatraiva upAgacchati (uvAgacchittA) upAgatya (majjaNagharaM aNupavisaha) majjanagRhaM anupravizati ( aNupavisittA) anupravizya (samuttajAlAkulAbhirAme) samukta-muktAphalayuktaM yat jAlaMgavAkSastena Akulo-vyApto'bhirAmazca tasmin (vicittamaNirayaNakuhimatale ) vicitrANAM maNiratnAnAM baddhabhUbhAgo yasya sa tathA tasmina ( ramaNijje) ramaNIye (pahANamaMDasi ) evaMvidhe svAnamaNDape (nANAmaNirayaNabhatticisasi) tathA nAnAmaNiratnabhaktibhiH cine (pahANapI si) evaMviSe snAnapIThe (suhanisanne) sukhena niSaNNa:-upaviSTaH sukhaniSaNNaH san (puSphodaehi ya) puSpodaka:-puSparasamiaujale (gaMdho daehi ya ) gandhodakaiH- zrIkhaNDAdirasamirjalaiH (uNhodaehi ya) uSNodaka (mahodaehi ya) zubhodakaiHhAtIrthajaleH (suddhodaehi ya) zuddhodaka:-khabhAvanirmalodakaiH evaMprakAravividhapAnIyaiH kRtvA (kallANakaraNapa-12 varamajjaNavihiyamajjie ) kalyANakaraNe prathara:-pravINa, evaMvidho yo manjana vidhistena majjitastAharIH puruSairiti zeSaH (tattha kouasaehiM bahuvihehiM) tatra-lAnAvasare kautukazataiH- rakSAdInAM zataiH bahuvidhaiH saMyukte // 54 // atha kIdRzo rAjA 1(kallANagapavaramajjaNAvasANe) kalyANakAri evaMvidhaM yat pravaramajanaM tasyAvasAne-prAnte (pamhalasukumAlagaMdhakAsAialUhiyaMge) pakSmalA ata eva sukumAlA gandhapradhAnA kApAyikA-kaSAyaraktA dIpa anukrama [64]] JABEducation anusbanvaro ~134~
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........ vyAkhyAna [3] .......... mUlaM [62] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: ra prata sUtrAMka [62] gAthA ||1..|| zATikA tayA lUkSita-nirjalIkRtaM ajhaM-zarIraM yasya sa tathA, punaH kIdRzo rAjA? (ayasumahagghadUsarayaNa- majjanAdi susaMkuDe) ahataM-avyakaM sumahApa-bahumUlyaM IdRzaM yat dUSyaratnaM- vastraratnaM tena suSTha saMvRtaH, parihitadhyaratnasU. 62 ityarthaH, punaH kiMvi01 (sarasasurabhigosIsacaMdaNANulittagatte ) sarasena surabhiNA ca gozIrSacandanena anu-ISI lisaM gAtraM yasya sa tathA, punaH kiMvi01 (suimAlAvannagavilevaNe ) tatra mAlA-puSpamAlA varNakavilepanaM camaNDanakAri kukkumAdivilepanaM tat ubhayaM zuci-pavitraM yasya sa tathA, puna: kiMvi0(AviddhamaNisuSanne) AviddhAni-parihitAni,maNisuvarNAni-lakSaNayA maNisuvarNamayAni bhUSaNAni yena sa tathA, punaH kiMvi0 pA(kappiyahAraddhahAratisarayatti) kalpitA-vinyastA ye hArAdayaH, satra hAra-aSTAdazasarika: arghahAro-navasa-16 |rikatrisarikaM ca pratItaM tathA (pAlaMvapalaMbamANatti) pralambamAnaHprAlambo-mumbanakaM (kaDisuttatti) kaTisUtraM ca-18 kavyAbharaNaM etaiH kRtvA (sukayasohe) suSTha kRtA zobhA yasya sa tathA, punaH kiMvi01 (piNaddhagebije) pina-za ddhAni-parihitAni aveyAni-grIvAbharaNAni yena sa tathA, punaH kiMvi01 (aMgulijjagalaliyakayAmaraNe) aGgulIyakAni-aGgulyAbharaNAni lalitAni yAni kacAbharaNAni-kezamaNDanAni puSpAdImi yasya sa tathA, punaH kiMvi01 (varakaDagatuDiarthabhiamue) varaiH-pradhAnaH kaTakaiH-valayaH truTikaizca-bAhAbharaNaiH stambhitI iva bhujau | yasya sa tathA, punaH kiMvi016 ahiarUvasassirIe) adhikarUpeNa sazrIko yaH sa tathA, punaH kiMvi01 (kucalujjoiANaNe) kuNDalAbhyAyotitamAnanaM-mukhaM yasya sa tathA, punaH kiMvi01(mauDadittasirae) dIpa anukrama [64 H RECatore ijanutbraryana ~135
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [62] gAthA ||..|| dIpa anukrama [ 64 ] kalpa. savo vyA0 3 mukuTena dIsaM ziro yasya sa tathA punaH kiMvi0 ? ( hArucchya sukayaraiyavacche ) hAreNa avastRtaM - AcchAditaM ata eva suSThu kRtaratikaM draSTRNAM pramodadAyi evaMvidhaM vakSo-hRdayaM yasya sa tathA punaH kiMvi0 ? ( muddiyApiMgalaMgulie) mudrikAbhiH 'piGgalAH- pItavarNA aGgulayo, yasya sa tathA punaH kiMvi0 1 ( paalNblNbmaannsu|| 59 // 6 kapaDauttarijje) pralambena - dIrgheNa ata eva pralambamAnena IdRzena padena suSThu kRtaH uttarAsaGgo yena sa tathA, punaH kiMvi0 1 ( nANAmaNikaNagarayaNavimalatti ) nAnAprakArairmaNikanakaratnairvimalAni-dIsimanti ata eva (maharihatti) mahArhANi ( niuNovaciyatti) nipuNena zilpinA upacitAni - parikarmitAni (misimisiMtatti) ||dedIpyamAnAni evaMvidhAni (virayatti ) viracitAni (susiliTThatti) suzliSTAni suyojitasandhIni ata eva (visivRtti) viziSTAni - anyebhyo'tiramaNIyAni (laTTatti) laSTAni - manoharANi evaMvidhAni (AviddhavIravalae ) AviddhAni-parihitAni vIravalayAni - vIratvagarvasUcakAni valayAni yena sa tathA yaH kazcidvIraMmanyaH sa mAM vijitya imAni mocayatu itibuddhyA ghRtavIravalaya ityarthaH, upasaMharati - ( kiMbahunA ) bahunA varNakavAkyena kiM ? ( kapparukkhae viva alaMkiyavibhUsie) kalpavRkSa iva alaGkRtavibhUSitaH, tatra kalpavRkSaH | alaGkRtaH patrAdibhiH vibhUSitazca puSpAdibhiH rAjA tu alaGkRto mukuTAdibhiH, vibhUSito vastrAdibhiH, IdRzo ( nariMde ) narendraH ( sakoriMTamaladAmeNaM chatteNaM dharijamANeNaM ) koriMTavRkSasambandhIni mAlyAni-puSpANi mAlAyai hitAnIti vyutpattesteSAM dAmabhiH sahitena chatreNa dhiyamANena (seyavaracAmarAhiM uduvamANIhiM ) dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [ 3 ] ........... mUlaM [62] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: Jan Education For File & Fersonal Use Only ~136~ majjanAdi sU. 62 20 25 // 59 // 28 www.janelbary.org
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [62] gAthA ||..|| dIpa anukrama [ 64 ] Jan Education! dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [ 3 ] ............ mUlaM [62] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: zvetavaracAmarairudyamAnaizca zobhita iti zeSaH punaH kiMvi0 1 ( maMgalajayasaddakayAloe) maGgalabhUto jayazabdaH kRta Aloke-darzane yasya sa tathA yasya darzane lokairjayajayazabdaH kriyamANo'stIti jJeyaM, punaH kiMvi0 1 ( aNegagaNanAyaganti ) aneke ye gaNanAyakAH khakhasamudAyasvAminaH (daMDanAyagatti) daNDanAyakAH tantrapAlAH kharASTracintAkarttAraH ityarthaH (rAyatti) rAjAno - mANDalikAH (Isaranti) IzvarAH -yuvarAjAH 'pATabIkuMbara' iti loke, atra kiraNAvalIkAreNa dIpikAkAreNa ca IzvarA yuvarAjAna iti prayogo likhitaH, sa tu cintyaH, aTsamAsAntAgamanena yuvarAjA iti prayogabhavanAt (talavaratti) talabarA:- tuSTa bhUpAlaprada sapabandhavibhUSitA rAjasthAnIyAH (mADaMviyanti) mADambikA:- maDambakhAminaH (koDuMbiyatti) kauTumbikA :- katipathakuTumpasvAminaH (maMtitti) mantriNo - rAjyAdhiSThAyakAH sacivAH (mahAmaMtiti) mahAmantriNaH ta eva vizeSAdhikAravantaH (gaNagatti) gaNakA :- jyotiSikAH (dovAriyatti) dauvArikA:-pratihArA : (amacatti) amAtyA:sahajanmAno mantriNaH (ceDatti) ceTA-dAsAH (pIDhamadanti) pIThamaIkA :- pIThaM AsanaM mardayantIti pIThamardakAHAsannasevakAH vayasyA ityarthaH (nagaratti) nAgarA-nagaravAsino lokAH (nigamanti) nigamA - vaNijaH (siTTitti) zreSThino -- nagaramukhyavyavahAriNaH (seNAvaiti) senApatayaH caturaGga senAdhikAriNaH (satthavAhatti) sArthavAhA :sArthanAyakAH (anti ) dRtAH - anyeSAM gatvA rAjAdezanivedakAH (saMdhivAlatti) sandhipAlAH- sandhirakSakAH (saddhiM saMparivuDe ) etaiH sarvaiH sArdhaM saMparivRtaH, IdRzo narapatirmajjanagRhAt pratiniSkrAmatIti yogaH, atha For Filde & Fersonal Use Only ~ 137~ 5 10 14 Mjanetbalyog
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra =llnnddllaass [62] ||..|| anukrama [ 64 ] dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [ 3 ] ........... mUlaM [62] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: // 60 // kalpa. suvo-majjanagRhAnniSkramaNe upamAM Ah - ( dhavalamahAmeha niggae iva ) dhavalamahAmeghanirgata iva-yathA ( gahagaNavyA0 3 dippaMtarikkhatArAgaNANa majjhe sasivva ) grahasamUhadIpyamAnaRkSatArAgaNAnAM madhye varttamAnaH zazIva, atra grahagaNaRkSatArAgaNatulyaH pUrvoktaH parivAraH zazitulyastu rAjeti kIdRzo nRpaH 1 ( piyadasaNe ) priyaM darzanaM yasya sa tathA yathA hi vArdalAnnirgato nakSatrAdiparivRtaJca zazI priyadarzanI bhavati tathA so'pi narapatiriti bhAvaH punaH kIdRzo nRpaH ? (naravatti ) narapati:- prajApAlakaH (nariMde ) narendra:-nareSu indrasamAna: (naravasahe ) naravRSabhaH - gharAMbhAradhurandharatvAnnareSu vRSabhasamAnaH ( narasIhe ) narasiMho- dussaha parAkramasvAt nareSu siMhasamAnaH punaH kiMvi0 1 ( ammahiparAyateghalacchIe divyamANe ) dIpyamAnaH, kayA ?-abhyadhikarAjatejIlakSmyA, evaMvidho nRpatiH (majjaNagharAo paDinikkhamai ) majjanagRhAt snAnamandirAt pratiniSkrAmati // ( 62 ) // (majaNagharAo paDinikkhamittA) lAnamandirAt pratiniSkramya ( jeNeva bahiriyA uvANasAlA ) yatraiva bAhyA upasthAnazAlA ( teNeva uvAgacchadda) tatraiva upAgacchati ( javAgacchittA ) upAgatya ( sIhAsaNaMsi purasthAbhimuhe nisIaha ) siMhAsane pUrvAbhimukho niSIdati-upavizati // (63) // (sIhAsAMsi puratthAmuhe nisIhattA ) siMhAsane pUrvAbhimukho niSadha-upavizya ( appaNo ) AtmanaH | sakAzAt ( uttarapuracchime disIbhAe ) IzAnakoNe digbhAge ( aTTha bhaddAsaNAI ) aSTa bhadrAsanAni, atha 00000 For Five & Fersonal Use Only ~138~ siMhAsane upaveza: sU. 63 20 25 // 60 // 28 Kinarya
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [ 64 ] gAthA ||..|| dIpa anukrama [66] kampa. su. 11 dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [ 3 ] ........... mUlaM [ 64 ] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: kIdRzAni 1 (seyavatthapaccutthayAI ) zvetavastreNa AcchAditAni punaH kiMvi0 ? ( siddhatthakayamaMgalokyArAI) siddhArtha:-zvetasarSapaiH kRto maGgalanimittaM upacAra:- pUjA yeSu tAni (rayAbe ) racayati ( rayAvittA ) racayitvA ca (appaNo adUrasAmaMte ) Atmano nAtidUre nAtisamIpe ityarthaH yavanikAM racayatIti yojanA, atha kiMviziSTAM yavanikAM ? ( nANAmaNirayaNamaMDiyaM ) nAnAprakArairmaNiratrairmaNDitAM - zobhamAnAM ata eva ( ahiyapicchaNijjaM ) adhikaM prekSaNIyAM draSTuM yogyAM, punaH kiMvi0 ? ( mahagghavarapaTTaNuggayaM) mahArghA - bahumUlyA bare-pradhAne pattane-vastraratnotpattisthAne udgatA niSpannA tato vizeSaNasamAsastAM, punaH kiMvi0 (sahapaTTabhattisayacittatANaM ) lakSaNaM yatpasUtraM tanmayaH bhaktInAM racanAnAM zatAni te vitrastAnako yasyAM sA tathA tAM punaH kiMvi0 1 ( ihAmiyausa bhaturaganara magara vihaga vA lagakinnararurusara bhacUmarakuMjara vaNalappaDa malaya (bhatticitrAM) ihAmRgA- vRkA: vRSabhAH turagAH narAH makarAH vihaGgA vyAlakAH sarpAH kinnarAH ruravo-mRgabhedAH zarabhA-aSTApadAH mahAkAyAH aTavIpazavaH camaya- gAvaH kuJjarAH- hastinaH vanalatA:- campakalatAdayaH padmalatAH pratItAH eteSAM yA bhaktayo-racanAH tAbhiH citrAM, evaMvidhAM (abhitariaM javaNiaM ) abhyaantarAM yavanikAM (aMchAveha) racayati (aMchAvittA) racayitvA bhadrAsanaM racayati, atha kiMviziSTaM bhadrAsanaM ? ( nANAmaNirayaNabhatticittaM) vividhajAtIyamaNiratnAnAM bhaktibhI-racanAbhizcitraM, punaH kiMvi0 1 ( attharayamiumasUragotthayaM ) Astaraka:- pratItaH mRduryo masUraka- AstaraNavizeSastAbhyAM avastRtaM - AcchA Jan Education Intematon For Pide & Personal Use On ~ 139~ siMhAsane upaveza: sU. 63 5 10 14
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) .......... vyAkhyAna [3] .......... mUlaM [64] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: upavezaH prata sUtrAMka [64] gAthA ||1..|| kalpa.subo-ditaM yadvA astarajasA-nirmalena mRdunA-komalena masUrakeNa-cAkalo gAdI iti janaprasiddhena AcchAdita siMhAsane vyA03punaH kiMdhi0? (seavasthapaccutthayaM) zvetena vastreNa pratyavastRtaM-upari AcchAditaM, punaH kiMvi0? (sumauaM sutarAM mRdukaM-atikomalaM, punaH kiMci0 ? (aMgasuhapharisarga) aGgasya sukhA-sukhakArI spoM yasya sa tathA, // 61 // ata eva (visiDa) viziSTaM-zobhanaM (tisalAe khattiANIe) trizalAyai kSatriyANyai tadyogya ityarthaH, IdRzaM / (bhahAsaNaM rayAbeDa) bhadrAsanaM racayati (rayAcittA) racayitvA ca ( koTuMviapurise sahAveha) kauTumcika-1 puruSAn zabdayati (sahAvittA) zabdayitvA ca evaM vayAsI) evaM avAdIt // 14 // kimityaah| (khippAmeva bho devANuppiA!) zIghrameva bho devAnupriyAH-sevakAH! khamalakSaNapAThakAna zabdayata, atha kiMviziSTAn khAlakSaNapAThakAn ! ( aTuMgamahAnimittasuttatthadhArae) aSTa aGgAni yatra evaMvidhaM yat mahA-181 nimitta-nimittazAstraM bhAvipadArthasUcakakhamAdiphalavyutpAdako andhastasya sUtrArthoM dhArayanti yete tathA tAn, tatra nimittasya aSTa aGgAni imAni-aoN1 khamaM 2 kharaM 3 caiva, bhauma 4 vyajana 5 lakSaNe 6 / utpAda -1 mantarikSaM ca 8. nimittaM smRtamaSTadhA // 1 // tatra puMsAM dakSiNAle, strINAM vAmAjhe spharaNaM sundaramityAha-III 25 vidyA 1 khamAnAM utsamamadhyamAdhamavicAra: khamavidyA 2 durgAdInAM kharaparijJAnaM kharavidyA 3 bhiim-bhuumik-ISI||61|| MmpAdivijJAnaM 4 vyaJjanaM-maSItilakAdi 5 lakSaNaM-karacaraNarekhAdi sAmudriko utpaat-ulkaapaataadiH| . antarikSa-grahANAM udayAstAdiparijJAnam 8 puna: kiMvi0? (vivihasatyakusale) vividhAni yAni 28 dIpa anukrama [66] Inction V ianelbanaras ~140~
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [ 65 ] gAthA ||..|| dIpa anukrama [67] Jan Education A dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRttiH) vyAkhyAna [3] .......... mUlaM [ 65 ] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: | zAstrANi tatra kuzalAH tAn (suviNalakkhaNapADhae) evaMvidhAn khalakSaNapAThakAn ( sadAveha ) AkArayata // ( tae NaM te koTuMbiyapurisA) tataH te kauTumbikAH puruSAH ( siddhattheNaM rannA evaM yuttA samANA ) siddhArthena rAjJA evaM uktAH santaH ( haTTa jAva hiayA) hRSTatuSTAH yAvat harSapUrNahRdayAH (karayala jAva | paDisugaMti ) karatalAbhyAM yAvat pratizRNvanti yAvatkaraNAt " karayalapariggahiaM dasamahaM sirasAvattaM matthae aJjaliM kaTTu evaM devo tahatti ANAe viNaeNaM vayaNaM paDisugaMti " iti vAcyaM, AjJayA vinayena vacanaM pratizRNvanti // ( 65 ) // ( paDiNittA) pratizrutya ( siddhatthassa khattiyassa aMtiAo ) siddhArthasya kSatriyasya pArzvAt (paDinikkhamaMti) bahiH nissaranti ( paDinikkhimittA) pratiniSkramya ( kuMDaggAmaM nayaraM ) kSatriyakuMDagrAmasya nagarasya (masaMmajjheNaM) madhyabhAgena ( jeNeva sumiNalakkhaNapADhagANaM gehAI) yatraiva svalakSaNapAThakAnAM gRhANi santi ( teNeva uvAgacchaMti ) tatraiva upAgacchanti (uvAgacchittA ) upAgatya (suviNalakkhaNa pADhae saddAviMti ) khamalakSaNapAThakAn zabdayanti // ( 36 ) // ete suvilakkhaNapADhagA) tataH - anantaraM te khamalakSaNapAThakAH (siddhatthassa khattiyassa) siddhArthasya kSatriyasya (koTuMbiyapurisehiM) kauTumbikapuruSaiH (saddAviyA samANA) AkAritAH santaH (hahatuhjAvahi ayA ) hRSTAH tuSTAH yAvat hRdayAH punaH kiMviziSTAste ? (vhAyA) jAtAH punaH kiMvi0 ? ( kayavalikammA ) kRtaM ~ 141 ~ svapnapAThakAkAraNAgamane sU. 66-67 5 10 14 janelbrary.org
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........ vyAkhyAna [3] .......... mUlaM [67] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [67]] gAthA kalpa.sabo- balikarma-pUjA yaiste, punaH kiMci01 (kayakouyamaMgalapAyacchittA) kautukAni-tilakAdIni maGgalAni-dadhi-18 khAnapAThavyA0 3 dUrvAkSatAni tAnyeva prAyazcittAni-duHkhamAdividhvaMsakAni kRtAni yaiste tathA, punaH kiMvi0 ? (suddhappave kAgamaH // 62 // sAI maMgallAI vatthAI pabarAI parihiyA ) zuddhAni-ujjvalAni pravezyAni-rAjasabhApravezayogyAni utsavA sU. 67 sAdimaGgalasUcakAni evaMvidhAni pravaravastrANi parihitAni yaiste tathA, puna: kiMvi01 (appamahagghAbharaNAlaM-II II kiyasarIrA) alpAni-stokAni atha ca mahANi-bahumUlyAni evaMvidhAni yAni AbharaNAni taiH ala-11 kRtaM zarIraM yeSAM te tathA, puna: kiMvi01 (siddhatthayahariyAliyAkayamaMgalamuddhANA) siddhArthAH-zvetasarSapAH haritAlikA-dUrvA tad ubhayaM kRtaM maGgalanimittaM mUrdhani yaiste tathA, evaMvidhAH santaH (saehiM saehiM gehe hito niggacchati) svakebhyaH svakebhyo gehebhyaH nirgacchanti (niggacchittA) nirgasya ca (khattiyakuMDaggAmaM nayaraM / / majajhamajoNaM) kSatriyakuMDasya grAmastha nagarasya madhyaMmadhyena (jeNeva siddhattharasa rano) yatreva siddhArthasya rAjJaH (bhavaNavaravaDiMsagapaDiduvAre ) bhavanavarAvataMsakapratidvAraM, bhavanavareSu-bhavanazreSTheSu avataMsaka iva-mukuTa |iva bhavanavarAvataMsakastasya pratidvAraM-mUladvAraM (teNeva uvAgacchaMti ) tatraiva upAgacchanti ( uvAgacchittA) // upAgatya ca (bhavaNavaravaLisagapaDiduvAre) bhavanavarAvataMsakapratidvAre (egao milaMti) ekatra milanti-samma tIbhavanti, sarvasammatamekaM puraskRtya anye tadanuyAyino bhavantIti tattvaM // yataH-sarve'pi yatra netArA, sarve pnndditmaaninH| sarve mahattvamikachanti, tadandamavasIdati // 1 // dRSTAntazca anna paJcazatasubhaTAnAM, tadyathA dIpa anukrama [69 // 62 // M ilanetbraryana ~142~
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........ vyAkhyAna [3] .......... mUlaM [67] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [67] gAthA // 1..|| kAcitsubhaTAnAM paJcazatI parasparamasambaddhA sevAnimittaM kasyacidrAjJaH puro yayau, rAjJA ca mantrivacasA pari-1 F khamapAThakSArthaM ekaiva zayyA preSitA, te ca sarve'pi ahamindrA laghuvRddhavyavahArarahitAH parasparaM vivadamAnAH srvairpi| kAgamaH eSA zayyA vyApAryA iti bujhyA zayyAM madhye muktvA tadabhimukhapAdAH zayitavantaH, prAtazca pracchannamuktapuru-18 yathAvayatikare nivedite.kathaM ete sthitirahitAH parasparaM asambaddhAH yuddhAdi kariSyantIti rAjJA nirbhasya niSkAsitA iti / tataste svaprapAThakAH (egao milittA) ekatra militvA (jeNeva bAhiriyA ubaTThANasAlA) yatraiva bAhyA upasthAnazAlA (jeNeva siddhatthe khattie) yatraiva siddhArthaHkSatriyaH (teNeva uvAgacchantiA tatraivopAgacchanti (uvAgacchitA) upAgalA (karagalajAna aMjaliM kaha) karatalAbhyAM yAvat aJjaliM kRtvA (siddhatthaM vattiyaM) siddhArtha kSatriyaM prati (jaeNaM vijaeNaM vaddhAviti) jayena vijayena tvaM vardhasva ityAzIrvAda dattavantaH, sa caivaM-dIrghAyurbhava vRttavAn bhava bhava.zrImAn yazasvI bhava, prajJAvAn bhava bhUrisatvakaruNAdAnakazauNDo bhava / bhogAyo bhava bhAgyavAn bhava mahAsaubhAgyazAlI bhava, prauDhazrIbhava kIrtimAna bhava sdaa| vizvopajIvyo bhava // 1 // ana kiraNAvalidIpikAkArAbhyAM koTibharastvaM bhaveti pATho likhitastatra korTi-TRI bhara iti prayogazcintyaH / kalyANamastu zivamastu dhanAgamo'stu, dIrghAyurastu sutajanmasamRddhirastu / vairikSayo / 'stu naranAtha ! sadA jayo'stu, yuSmaskule ca satataM jinabhaktirastu // 2 // (67) // dIpa anukrama [6 ] LABEnicatond onx ~143~
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........... vyAkhyAna [3] .......... mUlaM [67] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: // 63 // prata sUtrAMka [67] gAthA iteshseksepen SRARRORareranamamaRatnanartuastaanandasstatwastram iti mahopAdhyAyazrIkIrtivijayagaNiziSyopAdhyAyazrIvinayavijayagaNiviracitAyAM kalpasubodhikAyAM tRtIyaH kSaNaH smaaptH| granthAgram // 700|trayANAmapi vyAkhyAnAnAM granthAnam // 2106 // zrIrasta &enseRcerseasesenserASEASEANERURREAR260525ERSepseeBARBASEASE HAKRAM dIpa anukrama [69) ||63|| tRtIyaM vyAkhyAnaM samAptaM ~144~
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [ 68 ] gAthA ||..|| dIpa anukrama [70] dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [4] .......... mUlaM [ 68 ] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: // atha caturtha vyAkhyAnaM prArabhyate // (tae NaM te suviNalakkhaNapADhagA) tataste svalakSaNapAThakAH (siddhattheNaM ratnA vaMdiatti ) siddhArthena rAjJA vanditAH guNastutikaraNena ( pUi atti ) pUjitAH puSpAdibhiH (sakkAriatti) satkAritAH phalavastrAdidAnena ( sammANiA samANA ) sanmAnitAH abhyutthAnAdibhiH, evaMvidhAH santaH ( patteyaM patteyaM puchanatthesu bhaddAsaNesu nisIaMti ) pratyekaM pratyekaM pUrvanyasteSu bhadrAsaneSu niSIdanti // ( 68 ) / (tara NaM siddhasthe khattie) tataH siddhArthaH kSatriyaH ( tisalaM khattiANi) trizalAM kSatriyANIM ( jabaNiaMtariyaM ThAvei ) yavanikAntaritAM sthApayati (ThAvitA ) sthApayitvA (pupphaphala paDipunnahatthe ) puSpai:pratItaiH phalaiH- nAlikerAdibhiH pratipUrNo hastau yasya sa tathA, yataH- riktapANirna pazyeca, rAjAnaM daivataM gurum / nimittajJaM vizeSeNa, phalena phalamAdizet // 1 // tataH puSpaphalapratipUrNahastaH san ( pareNaM viNaeNaM ) utkRSTena vinayena ( te suviNalakkhaNapADhae) tAn khamalakSaNapAThakAn ( evaM vayAsI) evamavAdIt // (69) // kimityAha ( evaM khalu devANupiyA ! ) evaM nizcayena bho devAnumiyAH / ( ajja tisalA khattiANI ) adya trizalA Jan Education Intemations For Pile & Personal Use On caturthaM vyAkhyAnaM Arabhyate ~145~ svapnapAThakAnAmupavezanaM sa tkAraH sU. 68-69 5 10 www.janbary.org
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra buDaba prata sUtrAMka [70] gAthA ||..|| dIpa anukrama [ 70] kalpa. subo vyA0 4 // 64 // dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRtti:) ........... vyAkhyAna [4] .......... mUlaM [ 70] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: kSatriyANI ( taMsi tArisagaMsi) tasmin tAdRze zayanIye (jAba suttajAgarA ohIramANI) yAvat suptajAgarA alpanidrAM kurvatI (ime eyArUve ) imAn etadrUpAn (urAle caudasa mahAsumiNe ) prazastAn caturddaza mahAsvapnAn (pAsittA NaM paDibuddhA ) dRSTvA jAgaritA // ( 70 ) // (taMjahA ) tadyathA ( gayavasahagAhA ) 'gayavasaha ' iti gAthA cAtra vAcyA (taM eesiM) tasmAt eteSAM ( caudasaNhaM mahAsumiNANaM ) caturddazAnAM mahAsvamAnAM ( devANupiyA) he devAnupriyAH ! ( urAlANaM ) prazastAnAM (ke manne ) kaH vicAryAmi ( kallANe ) kalyANakArI ( phalavittivisese bhavissaha ) phalavRttivizeSaH bhaviSyati 1 // ( 71 ) // (tae NaM te sumiNalakkhaNapADhagA ) tataH te lakSaNapAThakAH (siddhatthassa khattiyassa) siddhArthasya kSatriyasya ( aMtie eyama succA ) pArzve enaM arthaM zrutvA (nisamma ) nizamya ca (haha~tuTTha jAva hiayA) hRSTAH tuSTAH pAvat harSapUrNahRdayAH (te sumiNe samma ogiNhaMti ) tAn khamAn sampaga hRdi gharanti (o giNhitA) hRdi dhRtvA (IhaM aNupavisaMti ) arthavicAraNAM anupravizanti (aNupavisittA ) anupravizya ca ( annamantreNaM saddhiM saMcAliti ) anyo'nyena - paraspareNa saha saJcAlapanti saMvAdayanti paryAlocayantItyarthaH ( saMcAlittA) saJcAlya ca (tesiM sumiNANaM) teSAM khamAnAM (laDaTThA) labdho'rtho yaiste labdhArthA:-khavajyA'vagatArthAH (gahiyA) parasparato gRhItArthAH (pucchiyaTThA) saMzaye sati parasparaM pRSTArthAH, tata eva (vi Education le ... svapna fala pAThakaiH kathita svapna phala-varNanaM For Pride & Personal Use On ~146~ svamAnAM kathanaM phalaprazno vi cAraH sU. 70-71-72 15 20 // 64 // 25 janelbrary.org
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........ vyAkhyAna [4] .......... mUlaM [72] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [72] gAthA ||1..|| khAnavicAra: NicchiyahA) vinizcitArthAH, ata eva (ahigayaTThA ) abhiganArthAH-avadhAritArthAH santaH (siddhatthassa rano purao) siddhArthasya rAjJaH purataH (sumiNasatthAI uccAremANA ucAremANA) khmshaastraannyucaaryntH| (siddhatthaM khattiyaM) siddhArtha kSatriya (evaM vayAsI) evamevAdiSuH, svamazAstrANi punarevaM-anubhUtaH1 zruto dRSTaH3, prakRtezca vikArajaH 4 / svabhAvataH samudbhUta 5 cintAsantatisambhavaH 6 // 1 // devatAdyupadezottho 7 dhamekoprabhAvajaH 8 / pApodrekasamutthazca 9, svamaH syAnnavadhA nRNAm // 2 // prakArairAdimaH paDbhirazubhazca zubho'pi vA / dRSTo nirarthakaH svamA, satyastu tribhiruttrH||3||raatreshcturyu yAmeSu, dRSTaH khamaH phlprdH| mAsaidvAdazabhiH SaDikhibhirekena ca kramAt // 4 // nizA'ntyaghaTikAyugme, dazAhAraphalati dhruvam / dRSTaH sUryodaye svapnaH, sadyaH phalati nizcitam // 5 // mAlAsvapno'hi dRSTazca, tathA''dhivyAdhisambhavaH / malamUtrAdipIDotthA, svamaH saryo nirarthakaH // 6 // dharmarataH samadhAtuyeH sthiracitto jitendriyaH sadayaH prAyastasya prArthitama) svAmaH prasAdhayati // 7 // na zrAvyaH kusvamo.gurvAdestaditaraH punaH zrAvyaH / yogyazrAvyAbhAve, gorapi kreN| pravizya vadet // 8 // iSTaM dRSTvA svapnaM na supyate nApyate phalaM tasya / neyA nizA'pi sudhiyA jinarAjastavanasaMsta-|| vataH // 9 // khapnamaniSTaM dRSTvA supyAtpunarapi nizAmavApyApi / nAyaM kathyaH kathamapi keSAMcit phalati na Ssa yasmAt // 10 // pUrvamaniSTaM dRSTA svanaM yaH prekSate zubhaM pazcAt / sa tu phaladastasya bhaved draSTavyaM tayadiSTe'pi 11 // svame maanvmRgptiturmaatnggkRssbhsiNhiibhiH|yutN rathamArUDho yo gacchati bhUpatiH sa bhavet // 12 // 98000000000000000oaesaera dIpa anukrama [72) REDICTATI ~147~
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [72] gAthA ||..|| dIpa anukrama [72] kalpa. subo vyA0 4 zastra // 65 // Jan Education le dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRtti:) ........... vyAkhyAna [4] .......... mUlaM [72] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRtti: : apahAro hayavAraNayAnAsanasadananivasanAdInAm / nRpazaGkAzokakaro, bandhuvirodhArthahAnikaraH // 13 // yaH sUryAcandramasorvibhvaM prasate samagramapi puruSaH / kalayati dIno'pi mahIM sasuvarNA sArNavAM niyatam // 14 // haraNaM praharaNabhUSaNamaNimauktika kanakarUpyakupyAnAm / dhanamAnamlAnikaraM dAruNamaraNAvahaM bahuzaH // 15 // ArUDhaH zubhramibhaM, nadItaTe zAlibhojanaM kurute / bhuGkte bhUmImakhilAM sa jAtihIno'pi dharmadhanaH // 16 // nijabhAryAyA haraNe, vasunAzaH paribhave ca saMklezaH / gotrastrINAM tu nRNAM jAyete bandhuvadhavandhau // 17 // zubhreNa dakSiNasyAM yaH phaNinA dazyate nijabhujAyAm / AsAdayati sahasraM kanakasya sa pazcarAtreNa // 18 // jAyeta yasya haraNaM, nijazayanopAnahAM punaH svame / tasya mriyate dayitA, niviDA svazarIrapIDA ca // 19 // yo mAnuSasya mastakacaraNabhujAnAM ca bhakSaNaM kurute / rAjyaM kanakasahasraM tadardhamApnotyasau kramazaH // 20 // dvAraparighasya zayanapreGkho|lanapAdukA niketaanaam| bhaJjanamapi yaH pazyati tasyApi kalannanAzaH syAt // 21 // kamalAkararatnAkarajalasapUrNApagAH suhRnmaraNam / yaH pazyati labhate sArvanimittaM vittamativipulam // 22 // atitarAM pAnIyaM, sagomayaM gaDDulamauSadhena yutam / yaH pivati so'pi niyataM triyate'tIsArarogeNa // 23 // devasya pratimAyA yAtrA: 25 svapanopahArapUjAdIn / yo vidadhAti svapre tasya bhavet sarvato vRddhiH // 24 // svapne hRdayasarasya yasya prAdurbha vinti padmAni / kuSTavinaSTazarIro, yamavasatiM yAti sa tvaritam // 25 // AjyaM prAjyaM svame, yo vindati vIkSate yazastasya / tasyAbhyavaharaNaM vA kSIrAnnenaiva saha zastam // 26 // hasane zocanamacirAt pravarttane narttane ca vadha / / 65 / / ~ 148~ svapnavi cAraH 15 20 28 janelbrary.org
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [72] gAthA ||..|| dIpa anukrama [72] Jan Education 20200 dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRtti:) ........... vyAkhyAna [4] .......... mUlaM [72] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: bandhI / paThane kalaha, nRNAmetat prAjJena vijJeyam // 27 // kRSNaM kRtsnamazataM muktatvA govAjirAjagajadevAn / sakalaM zuklaM ca zubhaM tyaktvA karpAsalavaNAdIn // 28 // dRSTAH svamA ye svaM prati te'tra zubhAzubhA nRNAM svasya / ye pratyaparaM tasya jJeyAste svasya no kiJcit // 29 // duHkhame devagurUn pUjayati karoti zaktitazca tapaH / satataM dharmaratAnAM duHsvapro bhavati susvapraH // 30 // tathA siddhAnte'pi "itthI vA puriso vA suviNante evaM mahantaM khIrakumbhaM vA dahikuMbha vA ghayakumbhaM vA mahukumbhaM vA pAsamANe pAsai uppADemANe uppADe uppADiamiti appANaM mannai takkhaNAmeva vujjhai teNeva bhavaggahaNeNaM sijjhai jAva antaM kareha / itthI vA puriso vA sumiNante evaM mahantaM hiraNNarAsiM vA rayaNarAsiM vA suvaNarAsiM vA dayararAsiM vA pAsamANe pAsaha durUhamANe durUhai durUDhamiti appANaM mannai takkhaNAmeva vujhaha teNeva bhavaggaNeNaM jAva antaM karei, evameva aparAsiM tauarAsi tambarAsiM sIsagarAsiMti sUtrANi vAcyAni, navaraM duceNaM sijjhai ( bha0 581 ) iti vAcyam // ( 72 ) // ( evaM khalu devANuppiyA) evaM nizcayena he devAnupriya ! he siddhArtharAjan ! ( amhaM sumiNasatthe ) asmAkaM svamazAstre (yAyAlIsaM sumiNA ) dvicatvAriMzat svaprAH - sAmAnyaphalAH (tIsaM mahAsumiNA ) triMzat mahAsvamA:- uttama phaladAyakAH ( bAvantAraM saGghasumiNA diTThA ) dvAsaptatiH sarve svapnAH kathitAH ( tattha NaM devAguppiyA ) tatra ca he devAnupriya ! (arahaMtamAyaro vA ) arhanmAtaro vA (cakkavahimAyaro vA ) cakravartti For Private & Farson Use O ~149~ svamavicAraH 5. 14 janelbrary.org
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [73] gAthA ||..|| dIpa anukrama [73] dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRtti:) ........... vyAkhyAna [4] .......... mUlaM [73] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: kalpa. sutro - mAtaro vA (arahaMtaMsi vA ) arhati vA (cakaharaMsi vA ) cakradhare vA ( garbha vakkamamArNasi ) garbha vyutkrAvyA0 4 mati - pravizati sati (eesiM tIsAe mahAsumiNANaM ) eteSAM triMzataH mahAsvazAnAM madhye ( ime caudasa mahAsumiNe ) imAna caturdaza mahAsvamAn (pAsitA NaM paDibujjhati ) dRSTvA pratibudhyante - jAgrati // (73) (taMjahA) tadyathA - ( gayavasahagAhA ) 'gayavasaha ' iti gAthA vAcyA // ( 74 // // 66 // ( vAsudeva mAyaro vA ) vAsudevamAtaro vA ( vAsudevaMsi ) vAsudeve (garbha vakkamamANaMsi ) garbha vyutkrA mati sati (eesiM cauddaNDaM mahAsumiNANaM) eteSAM caturdazAnAM mahAsvamAnAM madhye ( aNNayare satta (sumiNe ) anyatarAn sapta svapmAna (pAsittA NaM paDivujjhati ) dRSTvA pratibudhyante // ( 75 ) // (baladevamAyaro vA) baladevamAtaro vA (baladevaMsi) baladeve (ganbhaM vakkamamANaMsi) garbha vyutkrAmati sani (eesiM caudasaNhaM mahAsumiNANaM ) eteSAM caturdazAnAM mahAsvanAnAM madhye (aNNayare cattAri mahAsumiNe ) anyatarAn caturaH mahAsvamAn (pAsittANaM paDivujjhaMti ) dRSTvA pratibudhyante // (73) // ( maMDaliyamAyaro vA ) mANDaliko dezAdhipatiH tasya mAtaro vA (maNDaliyaMsi) mANDalike (garbha vakkamamANaMsi) garbha vyutkrAmati (eesiM caudasaNDaM mahAsumiNANaM) eteSAM caturdazAnAM mahAsvamAnAM madhye ( aNNaya raM ( evaM mahAsumiNaM ) anyataraM eka mahAsvamaM ( pAsitANaM paDivujjhati ) dRSTvA pratibudhyante // (77) / (ime yaNaM devAppiyA ) ime ca he devAnupriya ( tisalAe khattiyANIe ) trizalayA kSatriyANyA Jan Education For File & Fero Use O ~ 150~ svapnaphalAni sU. 73 74-75 76-77 15 20 25 // 66 // 28 www.janelbrary.org
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra ddolldzollaayy [78] ||..|| anukrama [77] kalpasu dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRtti:) ........... vyAkhyAna [4] .......... mUlaM [ 78 ] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: caudasa mahAsumiNA diTThA ) caturdaza mahAsvanAH dRSTAH (taM urAlA NaM ) tasmAt prazastAH (devANupiyA) he devAnupriya (tisalAe khattiyANIe) trizalayA kSatriyANyA (surmiNA diTThA ) svamA dRSTAH (jAba maMgalakAragANaM ) yAvat mAGgalyakArakAH (devANuppiyA) he devAnupriya ! (tisalAe khattiyANIe sumiNA dina ) trizalayA kSatriyANyA khamA dRSTAH, mahAsvamatvAt mahAphalatvaM darzayati - ( taM0 atthalAbho devANu(piyA) tasmAt arthalAbho bhaviSyati he devAnupriya ! ( bhogalAbho devAzuppiyA) bhogalAbho he devAnapriya ! (putalAbho devAzuppiyA) putralAbho he devAnupriya ! (sukkhalAbho devANuppiyA) sukhalAbho he devAnupriya ! (rabalAbho devAzupiyA) rAjyalAbho he devAnupriya ! (evaM khalu devANuppiyA) anena prakAreNa niJcayena he devAnupriya ! (tisalA khattiyANI) trizalA kSatriyANI (navaNhaM mAsANaM) navasu mAseSu (bahupaDipunnANaM) bahupratipUrNeSu (addhamANa rAiMdiyANaM) sArddhasaptasu ca ahorAtreSu (vikatANaM ) vyatikrAnteSu satsu ( tumhaM kulake) yuSmAkaM kule ketusamAnaM (kuladIvaM) kule dIpasamAnaM (kulavarDisayaM) kule mukuTasamAnaM (kulapaJcayaM) kulasya (parvatasamAnaM (kulatilayaM ) kulasya tilakasamAnaM (kulakittikaraM) kulasya kIrttikAraka (kulavittikaraM ) kulasya nirvAhakArakaM ( kuladiyaNaraM) kule sUryasamAnaM (kulAdhAraM ) kulasyAdhAraM ( kulajasakaraM ) kulasya yazaH kArakaM (( kulapAya ) kule vRkSasamAnaM ( kulataMtusaMtANavivaddhaNakaraM) kulasya tantusantAna:- paramparA tasya vivardhana(kArakaM ( sukumAlapANipAyaM ) sukumAlaM pANipAdaM yasya taM ( ahINapaDipuna paMcidiyasarIraM ) ahInAni prati Jan Education G, For Pride & Personal Use On ~ 151~ mahAmapha lammU.78 5 10 14 1Qjnetary g
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........ vyAkhyAna [4] .......... mUlaM [78] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [78] gAthA kalpa.subo-pUrNAni ca paJcendriyANi yatra evaMvidhaM zarIraM yasya sa tathA taM (lakkhaNavaMjaNaguNovaveyaM ) lakSaNavyAnAnAM caturdazastramyA0 guNairupapetaM (mANummANapamANapaDipunnasujAyasavaMgasuMdaraMga) mAnonmAnapramANaiH pratipUrNAni sujAtAni cazamaphalam sarvAGgAni yatra evaMvidhaM sundaraM ajhaM yasya sa tathA taM (sasisomAgAraM ) candravat saumyAkAraM (kaMta) sa. 79 vallabhaM (piyadasaNaM) priyaM darzanaM yasya sa tathA taM (surUvaM) surUpaM (dArayaM payAhisi) evaMvidhaM dArakaM-putraM prajaniSyati // (78) // | (se'pi pa NaM dArae) so'pi ca dArakA (ummukkabAlabhAve) unmuktavAlabhAvaH (viSNAyapariNayamite) 20 vijJAnaM paripakvaM yasya sa tathA taM (jovaNagamaNuppatte) yauvanAvasthAmanuprAptaH san (sUre vIre vikate) dAnAdiSu zUraH saGgrAme vIraH paramaNDalAkramaNasamarthaH (vicchiNNavipulabalavAhaNe) vistIrNavipule balavAbAhane yasya sa tathA taM (cAuraMtacakkavaTTI rajavaI rAyA bhavissaha) caturantakhAmI evaMvidhazcakravartI raajykhaamii| rAjA bhaviSyati (jiNe vA tilukanAyage dhammavaracAuraMtacakkavaTTI) jino vA trailokyanAyako dharmavaracAturantacakravartI, tatra jinatve caturdazAnAM api skhamAnAM pRthaka pRthaka phalAni imAni-catuIntahastidarzanAcaturdhA |dharma kathayiSyati / vRSabhadarzanAd bharatakSetre bodhivIjaM vapasyati 2 siMhadarzanAt madanAdidurgajabhajyamAnaM / // 67 // bhavyavanaM rakSiSyati 3 lakSmIdarzanAd vArSikadAnaM dattvA tIrthakaralakSmI bhokSyate 4 dAmadarzanAt tribhuvanasya mastakadhAryoM bhaviSyati 5 candradarzanAt kuvalaye mudaM dAsyati 6 sUryadarzanAdbhAmaNDalabhUSito bhaviSyati | 28 dIpa anukrama [77) 25 ~152~
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) .......... vyAkhyAna [4] .......... mUlaM [79] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [79] gAthA dhvajadarzanAddharmadhvajabhUSito bhaviSyati 8 kalazadarzanAt dharmaprAsAdazikhare sthAsyati 9 padmasarodarzanAtma zlAghA surasaJcAritakamalasthApitacaraNo bhaviSyati 10 ratnAkaradarzanAt kaivalyaratnasthAna bhaviSyati 11 vimAnadarza- haSaH phalatanAd vaimAnikAnAmapi pUjyo bhaviSyati 12 ranarAzidarzanAda ratnaprAkArabhUSito bhaviSyati 13 nirdhamAgni-thAkAraHsa. IR60-81-82 darzanAd bhavyakanakazuddhikArI bhaviSyati 14 caturdazAnAmapi samuditaphalaM tu caturdazarajavAtmakalokAyasthAyI bhaviSyatIti // (79) // / (taM urAlA NaM devANuppiA) tasmAt udArAH he devAnupriya ! (tisalAe khasiANIe sumiNA vivA) trizalayA kSatriyANyA khamAH dRSTAH (jAva maMgalakAragANaM) yAvat mAGgalyakArakAH (devANuppiA )he devAnupriya ! (tisalAe khattiANIe sumiNA diTThA) trizalayA kSatriyANyA khanAH dRSTAH / / (80) // (tae NaM siddhatthe rAyA) tato'nantaraM siddhArthoM rAjA (tesiM sumiNalakkhaNapADhagANaM) teSAM khamalakSaNapAThakAnAM (aMtie eyamahU~ succA nisamma) pArthe enaM artha zrutvA nizamya ca (hatuTTa jAba hiyae) hRSTaH 1. | tuSTaH yAvat harSapUrNahRdayaH (karayala jAva ) karatalAbhyAM yAvat aJjaliM kRtvA (te sumiNalakkhaNapADhae) |tAna skhamalakSaNapAThakAna (evaM vayAsI) evaM avAdIt // (81) // I (evameyaM devANuppiA) evaM etat he devAnupriyA !he pAThakAH ! (tahameyaM devANuppiA ) tathaitat he pAThakAH! (avitahameyaM devANuppiA) yathAsthitaM etat bho pAThakAH !(icchiyameaM devANuppiA) vAJchitaM dIpa anukrama [78] Recece MEnicatorNI ~153~
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........ vyAkhyAna [4] .......... mUlaM [82] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [82] gAthA kalpAsaboetat bhoH pAThakAH! (paDicchiyamayaM devANuppiA) yuSmanmukhAt patadeva gRhItaM etad bhoH pAThakAH18 kAgamanaM khA(icchiyapaDicchiyameyaM devANuppiyA) vAJchitaM sat punaH punarvAJchitaM etadU bhoH pAThakAH ! (sacceNaM esa tatkalazrAadve) satyaH eSo'theM: (se jaheyaM tumbhe vayahatti kaTTa) yena prakAreNa imaM artha yUyaM badadha iti uttavA (te varNa prtii|| 58 // sumiNe samma paDikachaha) tAn khamAn samyaka pratIcchati-(paDikichattA) tathA kRtvA (te sumiNalakSaNa-| cchanaM sU. 82-87 pADhae) tAn khamalakSaNapAThakAn (viuleNaM asaNeNaM) vipulena azanena-zAlyAdinA (puSphavatthagaMdhamalAlaMkAreNaM) puSpaiH-agrathitarjAtyAdipuSpaiH vastraiH pratItaiH gandhaiH-vAsacUrNaiH mAlyaiH-prathitapuSpaiH alaGkAraiH-muku- TAdibhiH ( sakArei sammANei ) satkArayati sanmAnayati ca vinayavacanapratipayA ( sakAritA sammANi-18 sA) satkArya sanamAnya ca (viulaM jIviyArihaM pIidANaM dalai) vipulaM jIcikAI-Ajanma nirvAhayogya bhItidAnaM dadAti (dalittA paDivisajeDa ) prItidAnaM dattvA ca prativisarjayati / / (82) // (tae NaM siddhatthe khattie) tataH siddhArthaH kSatriyaH (sIhAsaNAo anbhuDhei)siMhAsanAt abhyuttiSThati ( anbhudvittA) abhyutthAya (jeNeva tisalA khattiyANI) yatraiva trizalA kSatriyANI (javaNiyaMtariyA) yavanikAntaritA (teNeva uvAgacchaha) tatraiva upAgacchati (uvAgacchittA) upAgatya ca (tisalaM khattiyArNi)IImaan trizalA kSatriyANI ( evaM vayAsI) evaM avAdIt // 83) / (evaM khalu devANuppie) evaM khalu he trizale ! | sumiNasatthaMsi vAyAlIsaM sumiNA ) svamazAstre dvicatvAriMzat khamAH (tIsaM mahAsumiNA) triMzat mahA-12 yacccweecene dIpa anukrama [81] 25 28 Jan Educatonirmane ~154~
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........ vyAkhyAna [4] .......... mUlaM [84] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [84] gAthA ||1..|| svamAH ityaMta Arabhya (jAya erga mahAsumiNaM pAsittA NaM paDighujhaMti) yAvat ekaM mahAsvamaM dRSTvA prati- gamanaM svamabuddhayante iti pUrvapAThaH uktaH / / (84)||(ime ya NaM tume devANuppie ) ime ca tvayA he trizale ! (cAuchasa tatphala zrAmahAsumiNA vidvA) caturdaza mahAsvamAH dRSTAH (taM urAlA gaM tume devANuppie) tasmAt udArAH tvayA hai| varNa pratItrizale ! (sumiNA vihA) svamAH dRSTAH (jAva jiNe vA telaphanAyage) yAvat tIrthakaro vA trailokyanA-18 cchanaM sU. yakaH (dhammavaracAuraMtacakavaDI) dharmavaracAturantacakravartI bhaviSyati / / (85) // (tae NaM sA tisalA khatti-18 82-87 yANI) tataH sA trizalA kSatriyANI (eyamaTuM socA nisamma) enaM artha zrutvA nizamya (hatuTTha jAvahiyayA) hRSTA tuSTA yAvat hapUNehadapA (karayala jAva) karatalAbhyAM yAvat aJjaliM kRtvA (te sumiNe samma paDicchai) tAn svamAn samyak pratIcchati-hadi dhatte / (86) // (paDicchittA) pratIcchaya ca (siddha-| sthaNaM rakSA) siddhArthena rAjJA (abbhaNunnAyA samANI) abhyanujJAtA satI (nANAmaNirayaNabhatticittAo) nAnAmaNiratnabhakticitrAt (bhaddAsaNAo anbhuTTeDa) bhadrAsanAt abhyuttiSThati (anbhuTTitA) abhyutthAya / (aturiyamacavalaM) asvaritayA acapalayA (jAva rAyahaMsasarisIe gaie) yAvat rAjahaMsasadRzayA gatyA (jeNeva sae bhavaNe ) yatraiva svakaM mandiraM (teNeva ubAgacchai) tatraiva upAgacchati ( uvAgacchittA) upAgatya (sayaM bhavaNamaNupavihA) svakaM mandiraM anupraviSTA // (87) // | (jappabhihaM ca NaM samaNe bhagavaM mahAvIre) yataH prabhRti-dhasmAdinAt Arabhya zramaNo bhagavAn mahAvIraH dIpa anukrama 183] JABEnicator ~155~
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........ vyAkhyAna [4] .......... mUlaM [88] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: sUtrAMka [88] gAthA ||1..|| kalpa.subo-(taMsi rAyakulaMsi sAharie) tasmin rAjakule saMhRtaH (tappabhiI ca NaM) tataH prabhRti-tasmAdinAdArabhya nidhAnasaM (bahave besamaNakuMDaghAriNo) bahavaH vaizramaNo-dhanadaH tasya kuNDa:-ApasatA tasya dhAriNaH arthAt vaizramaNA-kramAsU.88 // 69 // yattAH(tiriyajaMbhagA devA) tiryaglokavAsino jambhakajAtIyAH tiryagajRmbhakAH ucyante, evaMvidhAH devAH (sakarapaNeNaM) zakravacanena, zakreNa vaizramaNAya uktaM vaizramaNena tiyeMgajRmbhakebhya iti bhaav| (se jaaii|| imAI) se'tti athazabdArthe, atha te tiryagajRmbhakA devAH yAni imAni vakSyamANakharUpANi (purA porA-11 NAI) purA-pUrva nikSisAni ata eva purANAni-cirantanAni (mahAnihANAI bhavaMti) mahAnidhAnAni bhavanti (taMjahA) tadyathA, tAni kIdazAni?-(pahINasAmiAI) prahINasvAmikAni-alpIbhUtakhAmikAnItyarthaH, ata eva (pahINaseuAiM) prahINasektRkAni, sekkA-hi upari dhanakSeptA sa tu svAmyeva bhavati, punaH kiMvi01(pahINagottAgArAI) yeSAM mahAnidhAnAnAM dhanikasambandhIni gotrANi agArANi ca mahI-18 NAni-viralIbhUtAni bhavanti tAni pahINagotrAgArANi evaM ( ucchinnasAmiAI) ucchinnaH-sarvathA abhAvaMI prAptaH svAmI yeSAM tAni ucchinnasvAmikAni (ucchinnaseuAI) ucchinnasektRkANi (ucchinnagottAgA-1 rAI) ucchinnagotrAgArANi, atha keSu keSu sthAneSu tAni varttante ? ityAha-(gAmAgaranagarakheDakabbaDamaDaMca-11 // 69 // doNamuhapaTTaNAsamasaMvAhasaMnivesesu) grAmA:-karavantaH,AkarA:-lohAdyutpatibhUmayaH ngraanni-krrhitaani| kheTAni-dhUliprAkAropetAni, karbaTAni-kunagarANi, maDambAni-sarvatordhayojanAtparato'vasthitagrAmANi, droNa- 28 dIpa anukrama 186) E mai ~156~
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........ vyAkhyAna [4] .......... mUlaM [88] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [88] gAthA mukhAni-yatra jalasthalapathAvubhAvapi bhavataH,patsanAni-jalasthalamArgayoranyatareNa mArgeNa yuktAni AzramA:- nidhAnasaMtIthesthAnAni tApasasthAmAni vA, saMvAhA:-samabhUmau kRSi kRtvA kRSIvalA yatra dhAnyaM rakSArtha sthApayanti kramAsU.88 sannivezA:-sArthakaTakAdInAM uttaraNasthAnAni eteSAM dvandvaH teSu, tathA (siMghADaesu vA) zRGgATakepu-zRGgATakaphalAkAratrikoNasthAneSu vA (tiesu vA) trikepu-mArgatrayamilanasthAneSu vA (caukkesu vA) catuSkeghu-mArgacatuSTayamilanasthAneSu vA (cacaresu vA) catvareSu-bahumArgamilanasthAneSu vA (caummuhesu vA) caturmukhe- 5 ghu-devakulacchatrikAdiSu vA ( mahApahesuvA)mahApatheSu-rAjamArgeSu vA, tathA (gAmahANesu vA) grAmasthAnAni-udbasagrAmasthAnAni teSu vA (nagarahANesu vA) udvasanagarasthAnAni teSu vA (gAmaniddhamaNesu vaa)| grAmasambandhIni nirdhamanAni-jalanirgamAH 'khAla' iti prasiddhArateSu (nagaraniddhamaNesu vA) evaM nagaranirghamaneSu vA (AvaNesu vA ) ApaNA-havAsteSu (devakulesu vA) devakulAni-yakSAdyAyatanAni teSu ( sbhaasu| vA) sabhAsu-janopavezanaMsthAneSu (pacAsu vA ) prapAsu-pAnIyazAlAsu (ArAmesu vA ) ArAmepu-kadalyA-18| 10 dyAcchAditeSu strIpuMsayoH krIDAsthAneSu ( ujANesu vA) udyAne ghu-puSpaphalopetavRkSazobhiteSu bahujanabhogyeSu / udyAnikAsthAneSu ityarthaH (vaNesu bA) baneSu-ekajAtIyavRkSasamudAyeSu (vaNasaMDesuvA) vanakhaNDeSu-anekajAtIyottamavRkSasamudAyeSu (susANasunnAgAragirikaMdaratti) zmazAnaM,zunyAgAraM-zandhagRha girikandarA-pratItA parvataguhetyarthaH ( saMtiselovaTThANabhavaNagihesu vA ) ana gRhazabdaH pratyekaM yojyaH, tataH zAntigRhA:-zAnti-1| 14 dIpa anukrama 186) JABEnicatoonhianx ~157~
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........ vyAkhyAna [4] .......... mUlaM [88] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: sUtrAMka [88] gAthA ||1..|| kalpa.suvo-karmasthAnAni, zailagRhA:-parvatagRhAH parvataM utkIrya kRtA gRhA ityarthaH upasthAnagRhA:-AsthAnasabhAH,bhavanagR-II nAmasaMkavyA04 hA:-kuTumbivasanasthAnAni, tataH zmazAnAdInAM dvandvaH, atha eteSu grAmAdiSu zRGgATakAdiSu ca yAni mahA- lpodbhavaH nidhAnAni (saMnikkhittAI ciTThati) pUrva kRpaNapuruSaiH saMnikSiptAni tiSThanti (tAI siddhattharAyabhavaNaMsi || // 70 // sAharaMti ) tAni tiryagajRmbhakA devAH siddhArtharAjabhavane saMharanti-muMcantIti yojanA // (88) // NI (jaM rayaNiM ca NaM samaNe bhagavaM mahAvIre) tatra Namiti vAkyAlaGkAre yasyAM ca rAtrI zramaNo bhagavAn mahAvIra (nAyakulaMsi sAharie) jJAtakule saMhRtaH (taM rayANaM ca NaM taM nAyakulaM) tasyAM rAtrau-tatA prabhR-18 ti ityarthaH tat jJAtakuLa (hiragaNeNaM baDvitthA)hiraNya-rUpyaM adharitaM suvarNa vA (suvapaNeNaM) suvarNena-pratItena | avardhata, evaM (dhaNeNaM) ghanena, gaNima dharima 2 meya 3 pAricchedya 4 bhedAcaturvidhena, taduktaM-gaNimaM jAipha-| lapuSphalAI 1dharimaM tu kuMkumaguDAiM zamijjaM coppaDaloNAI 3rayaNavatthAi paricchijjaM 4 // 1 // (dhanneNaM) dhAnyena caturvizatibhedena, tayathA-dhanAiMcavIsaM,java 1 gohumarasAli 3 bIhi 4 saTThI a5| kudava 6 aNuA(juvAra]18 47kaMgU8 rAlaya9 (cInA tila 10 mugga 11 mAsA ya 12||1||aysi 13 harimaMtha (caNA] 14 tiuDA (lAMga] 15 niSphAva (bAla ] 16 siliMda (maTha] 17 rAyamAsA (coLA ] ya 18 / ucchU (baraTI] 19 masUra 20 // 7 // tuvarI 21 kulattha 22 taha dhannaya (dhANA] 23 kalAyA (vaTANA] 24 ||2||(rjennN) rAjyena saptAGgena haridveNaM ) rASTreNa-dezena (baleNaM) balaM-caturaGgasainyaM tena (vAhaNeNaM) vAhanena-auSTrapramukheNa (koseNaM) 28 dIpa anukrama 186) ...atra bhagavata: 'vardhamAna" iti nAmakaraNe mAtA-pitaro: saMkalpa: ~158~
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........... vyAkhyAna [4] .......... mUlaM [89] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [89] gAthA ||1..|| kozena-bhANDAgAreNa (kohAgAreNaM) koSThAgAreNa-dhAnyagRheNa (pureNaM) nagareNa (aMteureNaM) antaHpureNa- nAmasaMkapratItena (jaNavaeNaM) jAnapadena-dezavAsilokena (jasavAeNaM vaDDitthA) yazovAdena-sAdhuvAdena ca ava |lponavaH rdhata (vipuladhaNakaNagarayaNamaNimottiyasaMkhasilappavAlarattarayaNamAieNaM) vipulaM-vistIrNa dhanaM-gavAdika kanakaM ghaTitAMghaTitaprakArAbhyAM dvividha ratnAni-karketanAdIni maNayaH-candrakAntAyAH,mauktikAni-pratItAni | zaGkhA-dakSiNAvartAH zilA-rAjapaTTAdikAH, pravAlAni-vidrumANi raktaratnAni-padmarAgAdIni,AdizabdAdastrakambalAdiparigrahastena, tathA ( saMtasArasAvaijjeNaM) sat-vidyamAnaM na vindrajAlAdivatkharUpato'vidyamAna, evaMvidhaM yat sArasvApateyaM-pradhAnadravyaM tena, tathA (pIhasakArasamudraeka) prItiH-mAnasI tuSTiH satkAro-18 vakhAdibhiH svajanakRtA bhaktistatsamudayena ca tad jJAtakulaM (aIva aIva abhivaDhisthA) atIva atIva 8 8 abhyavaddhata, (tae NaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa)tataH zramaNasya bhagavato mahAvIrasya (ammApiUNaM) mAtApitroH (ayameyArUve ambhatthie jAva saMkappe samuppajitthA) ayaM etadrUpa: AtmaviSayaH yaavt| saMkalpaH samudapadyata // (81) // ko'sau ? ityAha-(jappabhiI ca NaM) yataH prabhRti (amhaM esa dArae kucchisi| gambhattAe dharphate) asmAkaM eSa dArakaH kukSau garbhatayA utpannaH (tappabhiI ca NaM) tataH prabhRti ( amhe hira- paNeNaM baDDAmo) vayaM hiraNyena vardhAmahe (suvaNNeNaM vaDDAmo) suvarNena vardhAmahe (dhaNeNaM dhanneNaM jAva sNtsaar-18|| sAvaijeNaM ) dhanena dhAnyena yAvat vidyamAnasArasvApateyena (pIisakkAreNaM aIva aIba abhivaDAmo) prItiH | 14 dIpa anukrama 87] JABEnicatoni o ns ~159~
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [30] gAthA ||..|| dIpa anukrama [8] kalpa. suSo vyA0 4 // 71 // Jan Education Inte dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRtti:) ........... vyAkhyAna [4] .......... mUlaM [ 90] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: satkAreNa ca atIva atIva abhivardhAmahe ( jayA NaM amhaM esa dArae bhavissara ) tasmAt yadA asmAkaM eSa dArakaH jAto bhaviSyati ( tayA NaM amhe essa) tadA vayaM etasya dArakasya ( eyANurUvaM ) etadanurUpaMdhanAdivRddheranurUpaM ata eva (guNNaM guNaniSpannaM nAmadhijaM karissAmo ) guNebhya AgataM tata eva guNaniSpannaM nAmadheyaM kariSyAmaH, kiM tadityAha - ( vaddhamANati ) vardhamAna iti // ( 90 ) // (tae NaM samaNe bhagavaM mahAvIre ) tataH zramaNo bhagavAn mahAvIraH ( mAuaNukaMpaNaTTAe) madhi parispa ndamAne mAtuH kaSTaM mA bhUditi mAtuH anukampanArthaM mAturbhavatyarthaM anyenApi mAturbhaktirevaM karttavyA iti darzanArthaM ca ( nicale ) nizcalaH (nipphaMde ) niSpandraH kiMcidapi calanAbhAvAt ata eva (nireyaNe ) nirejano - niSkampaH (allINatti ) A ISallIna: aGgagopanAt (pallINatti) prakarSeNa lInaH upAGgagopanAt ata eva ( gutte bAvi hotthA ) guptaH, tataH padatrayasya karmadhArayaH, 'vAvitti' vizeSaNasamucaye abhavat atra kaviH - ekAnte kimu moharAjavijaye mantraM prakurvanniva, dhyAnaM kiJcidaMgocaraM viracayatyekaH parabrahmaNe / kiM kalyANarasaM prasAdhayati vA devo vilupyAtmakaM rUpaM kAmavinigrahAya jananIkukSAvasau vaH zriye // 1 // (91) // (tae NaM se tisalAe khattiyANIe ) tato bhagavato nizvalAvasthAnAnantaraM tasyAstrizalAkSatriyANyAH ( ayameyArUve jAva saMkappe samuppajjitthA ) ayaM etadrUpaH yAvat adhyavasAyaH samutpannaH ko'sau ? ityAha(haDe me se gabhe) hRtaH me madIyaH sa garbhaH kiM kenaciddevAdinA hRtaH ? ( made me se ganbhe ) athavA sa me For Pride & Personal Use O ~160~ garbhanizcalatA su. 91 20 25 || 199 11 28
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........ vyAkhyAna [4] .......... mUlaM [92] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [92] gAthA ||1..|| garbhaH kiM mRtaH? (cue me se ganbhe) athavA sa me garbhaH kiM cyuto? garbhakhabhAvAt paribhraSTaH (galie me se trizalAzogambhe) athavA sa me garbhaH kiM galitaH ?-dravIbhUya kSaritaH yasmAtkAraNAt ( esa me gambhe pubdhi eyai) eSakA sU.92 me garbhaH pUrva ejate-pUrva kampamAno'bhUt (iyANi noeyaitti kaTTa) idAnI naijate-na kampate itikRsvA-itihetoH18 (ohayamaNasaMkappA) upahata:-kaluSIbhUto manaHsaMkalpo yasyAH sA tathA (ciMtAsogasAgaraM pvihaa)| |cintA-gaharaNAdivikalpasambhavA atistayA yaH zokaH sa eva sAgara:-samudrastatra praviSTA-ber3itA ata||| eva (karayalapalahatyamuhI) karatale paryastaM-sthApitaM mukhaM yayA sA tathA (ajjhANovagayA) AtadhyAnopa-1 gatA (bhUmIgayadihiyA jhiyAai) bhUmigatadRSTikA dhyAyati, atha sA trizalA tadAnIM yadU dhyAya-18 ti sma tallikhyate-satyamidaM yadi bhavitA.madIyagarbhasya kathamapIha tadA / niSpuNyakajIvAnAmavadhiriti | khyAtimatyaMbhavam // 1 // yadvA cintAratnaM na hi nandati bhAgyahInajanasadane / nApi ca ratnanidhAnaM daridragRhasaGgatIbhavati // 2 // kalpatarurmarubhUmI.na prAdurbhavati bhUmyabhAgyavazAt / na hi niSpuNyapipAsita-IRI nRNAM pIyUSasAmagrI // 3 // hA dhiga ghiga devaM. prati kiM cakre tena satatavakreNa? | yanmama manorathatarumalApAdunmUlito'nena // 4 // AttaM datvApi ca me locanayugalaM kalaGkavikalamalam / dattvA punaruhAlitamadhamenAnena / nidhiratnam // 5 // Aropya meruzikharaM,prapAtitA pApinA'munA'hamiyam / pariveSyApyAkRSTaM bhojanabhAjanamalajjena // 6 // yadvA mayA'parAddhaM bhavAntare'smin bhave'pi kiM dhaatH!| yasmAdevaM kurvannucitAnucitaM na cintayasi 14 dIpa anukrama [90] IBEmicator Sujanubaryagi ~161~
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra Zzza prata sUtrAMka [2] gAthA ||..|| dIpa anukrama [30] kalpa. subo vyA0 4 / / 72 / / 4 / Jan Education in dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRtti:) vyAkhyAna [4] .......... mUlaM [92] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: atha kiM kurve ca vA gacchAmi vadAmi kasya vA purataH / durdaivena ca dagdhA, mugdhA jagdhA'ghamena punaH // 8 // kiM rAjyenApyamunA, kiM vA kRtrimasukhairviSayajanyaiH / kiM vA dukUlazayyAzayanodbhavazarma hamryeNa ? // 9 // gajavRbhAdisyamaiH sUcitamucitaM zuciM trijagadam / tribhuvanajanAsapanaM binA janAnandi sutaratnam // 10 // | yugmam // dhika saMsArasAraM, vig duHkhavyApta viSayasukhalezAn / madhulikhaGgadhArAlehanatulitAnaho lulitAn | // 11 // yadvA mayakA kiJcittathAvidhaM duSkRtaM kRtaM karma / pUrvabhave yad RSibhiH proktamidaM dharmazAstreSu // 12 // supakkhimANu sANaM vAle jo'vi hu vioae pAvo / so aNavaco jAyaha, aha jAya to vivajjijjA // 13 // tat paTukA mayA kiM tyaktA vA tyAjitA aghamabuddhyA ? / laghuvatsAnAM mAtrA. samaM viyogaH kRtaH kiM vA 1 || 14 || teSAM dugdhapAyo'kAri, mayA kArito'thavA loke / kiM vA sabAlakondurabilAni paripUritAni jalaiH 1 // 15 // kiM vA sAMNDazizUnyapi khaganIDAni prapAtitAni bhuvi / pikazukakurkuTakAdermAlaviyogo'thavA vihitaH / / 16 / / kiMvA bAlakahatyA'kAri sapatnIsutAyupari duSTam / cintitamacintyamapi vA kRtAni kiM kArmaNA| dIni ? // 17 // kiM vA garbhastambhana zAtanapAtanamukhaM mayA cakre / tanmantrabheSajAnyapi kiM vA mayakA prayuktAni ? // 18 // athavA bhavAntare kiM mayA kRtaM zIlakhaNDanaM bahuzaH / yadidaM duHkhaM tasmAdvinA na sambhavati 1 pazupakSimAnuSANAM bAlAn yo'pi ca viyojayati pApaH / so'napatyo jAyate atha jAyate tato viSadyeta // 13 // For Pride & Personal Use Only ~162~ trizalA vilApaH 20 25 11 1992 11 janbrary.org
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) .......... vyAkhyAna [4] .......... mUlaM [92] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [92] gAthA ||1..|| jIvAnAm // 19 // yataH-kuraMDaraMDattaNadunbhagAI, vNjhttniNduuvisknngaaii| lahaMti jammaMtarabhaggasIlA, nAUNa || trizalAkujjA dahasIlabhAvaM // 20 // evaM cintA''kAntA,dhyAyantI mlAnakamalasamavadanA / dRSTA ziSTena sakhIz2anena / vilApaH tatkAraNaM pRSTA // 21 // movAca sAzrulocanaracanA niHzvAsakalitavacanena / kiM mandabhAgadheyA vadAmi ? yajIvitaM me'gaat||22|| sakhyo jaguratha re sakhi ! zAntamamaGgalamazeSamanyadiha / garbhasya te'sti kuzalaM naveti vada kovide! satyam // 23 // sA proce garbhasya ca kuzale kimakuzalamasti me? sakhyaH / ityAdhuktvA mUcrchAmApannA patati bhUpITe // 24 // zItalavAtaprabhRtibhirupacArairvahutaraiH sakhIbhiH sA / saMpApitacaitanyottiSThati vilapati ca punarevam // 25 // garue aNorapAre. rayaNanihANe asAyare patto / chiddaghaDo na bharijaI, tA kiM doso jlnihiss|| 26 // patte vasantamAse,riddhiM pAvanti sayalavaNarAI / jaMna karIre pattaM,tA kiM doso vasaMtassa ? // 27 // uttuMgo saralatarU, bahuphalabhAreNa namiasacaMgo / kujjo phalaM na pAvai.tA kiM doso taruva dIpa anukrama [90] 1 kuraNDatvaraNDatvadurbhagatvAni bandhyAtvanindu( mRtApatyaprasUH )viSakanyakatvAdi / labhante janmAntarabhaprazIlA jJAtvA kuryAt / DhaM zIlabhAvaM // 20 // 2 guruke'narvAdhAre ratnanidhAne ca sAgare prAptaH / chidraghaTo na bhiyate tarhi kiM doSo jalanidheH // 26 // prApte vasantamAse kaviM prApnoti sakalapanarAjI / yanna karIre patraM tarhi kiM doSo vasantasya ? // 27 // uttugaH saralatarurbaTuphalabhAraNanatasarvAGgaH / kubjaH phalaM na prApnoti tarhi kiM dopastaruvarasya ? // 28 // kApa-pu. 13 ~163~
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [92] gAthA ||..|| dIpa anukrama [30] kalpa. subovyA0 4 // 73 // Education in dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRtti:) ........... vyAkhyAna [4] .......... mUlaM [92] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: rassa 1 // 28 // samIhitaM yana labhAmahe vayaM prabho ! na doSastava karmaNo mama / divA'pyulUko yadi nAcalokate, tadA sa doSaH kathamaizumAlinaH 1 // 29 // atha me maraNaM zaraNaM kiM karaNaM viphalajIvitavyena 1 / tat zrutveti vyalapat, sakhyAdiH sakalaparivAraH // 30 // hA kinupasthitametat niSkAraNavairividhiniyogena / hA kuladevyaH ka gattAH ? yadAsInAH sthitA yUyam // 31 // atha tatra pratyUhe vicakSaNAH kArayanti kulavRddhAH / zAntikapauSTika mantropayAcitAdIni kRtyAni // 32 // pRcchanti ca daivajJAn niSedhayantyapi ca nATakAdIni / atigADhazabda viracitavacanAni nivArayantyapi ca // 33 // rAjA'pi lokakalitaH zokAkulito'janiSTa ziSTa| matiH / kiMkarttavyavimUDhAH saMjAtA mantriNaH sarve // 34 // asminnavasare ca tatsiddhArtharAjabhavanaM yAdRzaM jAtaM tat sUtrakRt khayaM Aha - ( taMpi ya siddhattharAyavarabhavaNaM) tadapi siddhArtharAjavarabhavanaM ( uvarayamuiMga| taMtItalatAlanADaijjajaNamathunaM ) mRdaGgo - maIlastantrI - vINA talatAlA - hastatAlAH yadvA talA - hastAH tAlA :kaMsikAH, nATakIyA-nATakahitA janAH pAtrANIti bhAvaH eteSAM yat manojJatvaM tat uparataM- nivRttaM yasmin evaMvidhaM ata eva ( dINavimaNaM viharaha ) dInaM sat vimanaskaM-vyagracetaskaM viharati Aste // (92) / (tae NaM | se samaNe bhagavaM mahAvIre ) taM tathAvidhaM pUrvoditaM vyatikaraM avadhinA avadhArya bhagavAn cintayati kiM kurmaH kasya vA brUmo ?, mohasya gatirIdRzI / duSerdhAtorivAsmAkaM, doSaniSpattaye guNaH // 1 // mayA mAtuH pramodAya, | kRtaM jAtaM tu khedakRt / bhAvinaH kalikAlasya, sUcakaM lakSaNaM yaMdaH // 2 // paJcamAre guNo yasmAd bhAvI For Plate & Fersonal Use On ~ 164~ | trizalAvilApaH bIravicAra: 15 20 // 73 // 23 www.janbary.org
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra Barsa prata sUtrAMka [83] gAthA ||..|| dIpa anukrama [1] Jan Educator dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRtti:) ........... vyAkhyAna [4] .......... mUlaM [ 93] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: doSakaro nRNAm / nAlikerAmbhasi nyastaH karpUro mRtaye yathA // 3 // ityevaMprakAreNa sa zramaNo bhagavAn mahAvIro ( mAUa ayameyArUvaM ) mAturimaM etadrUpaM ( ammatthiyaM patthiyaM maNogayaM ) AtmaviSayaM prArthitaM manogataM ( saMkaSpaM samutpannaM vijANitA ) saMkalpaM samutpanna avadhinA vijJAya ( egadeseNaM eyai ) ekadezena aGgulyAdinA ejate- kampate ( tae NaM sA tisalA vattiANI ) tataH sA trizalA kSatriyANI ( haTTa tuGa jAva hiayA ) hRSTatuSTAdivizeSaNaviziSTAyAvat harSapUrNahRdayA ( evaM vayAsI) evaM avAdIt // ( 93 ) // atha ki avAdIt ? ityAha-( no khalu me ganbhe haDe ) naiva nizcayena me garbho hato'sti ( jAva no gali(e) yAvat naiva galitaH (esa me ganbhe pulviM no eyaha ) eSa me garbhaH pUrvaM na kampamAno'bhUt ( iyANiM eyaitikaTTu ) idAnIM kampate itikRtvA ( haTTa jAva hiyayA evaM viharai ) hRSTA tuSTA yAvat harSapUrNahRdayA, IdRzI satI viharati, atha harSitA trizalAdevI yathA'ceSTata tathA likhyate - prollasitanayanayugalA, smerakapolA praphullamukhakamalA | vijJAtagarbhakuzalA romAJcitakaJcukA trizalA // 1 // provAca madhuravAcA garbhe me vidya te'tha klyaannm| hA dhiga mayakAMnucitaM cintitamatimohamatikatayA || 2 || santyaMdha mama bhAgyAni tribhubanamAnyA tathA ca dhanyA'haM / zlAghyaM ca jIvitaM me kRtArthatAmApa me janma // 3 // zrIjinapadAH praseduH kRtAH prasAdAca gotradevIbhiH | jinadharmakalpavRkSastvA janmArAdhitaH phalitaH // 4 // evaM saharSacittAM devImAlokya For Pride & Personal Use O ~ 165~ harSaceSTA 5 10 14 Qatar.org
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [4] gAthA ||..|| dIpa anukrama [93] kalpa. subo vyA04 || 08 || dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRtti:) ........... vyAkhyAna [4] .......... mUlaM [ 94] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: vRddhanArINAm / jayajayanandatyAyAziSaH pravRttA mukhakajebhyaH // 5 // harSAt pravartitAnpatha kulanArIbhizca lalitadhavalAni / uttambhitAH patAkA, muktAnAM khastikA nyastAH // 6 // AnandAdvaitamayaM rAjakulaM tadbabhUva sakalamapi / AtoyagItanRtyaiH, suralokasamaM mahAzobham // 7 // vardhApanAgatA dhanakoTIgRhNan dadaca dhanakoTIH / surataruriva siddhArthaH, saMjAtaH paramaharSabharaH // 8 // (tae NaM samaNe bhagavaM mahAvIre ) tataH zramaNo bhagavAn mahAvIraH (ganbhatthe ceva ) garbhastha eva, pakSAdhike mAsaSTrake vyatikrAnte (imeyArUvaM abhigga abhiginha ) imaM etadrUpaM abhigrahaM abhigRhNAti, kaM ? ityAha-- ( no khalu me kappai ) khalu nizcayena no mama kalpate ( ammApiuhiM jIvaMterhi) mAtApitRSu jIvatsu (muMDe bhavittA, agArAo aNagAriaM pavaitara ) muNDo bhUtvA agArAt gRhAnniSkramya, anagAritAM sAdhutAM pravrajituM dIkSAM grahItuM ityarthaH / idaM abhigrahagrahaNaM ca udarasthe'pi mayi mAtuH IdRzaH sneho vartate tarhi jAte tu mayi kIdRzo bhaviSyatIti dhiyA anyeSAM mAtari bahumAnapradarzanArthaM ca yaduktaM- AstanyapAnAjjananI pazUnAmAdAralAbhAca narAdhamAnAm / AgehakRtyAcca vimadhyamAnAmAjIvitAttIrthamivottamAnAm // 1 // (94) // (tae NaM sA tisalA khattiyANI ) tataH sA trizalA kSatriyANI ( pahAyA kayavalikammA ) snAtA kRtaM balikarma-pUjA yayA sA tathA ( kayakouya maMgalapAyacchittA ) kRtAni kautukamaGgalAnyeva prAyazcittAni yayA sA tathA ( savAlaMkAravibhUsiyA ) sarvAlaGkAraiH vibhUSitA satI ( taM garbha nAisIehiM ) taM garbha nAtizItaiH *** bhagavanta mahAvIreNa garbhavAsa-sthite kRta abhigrahH For File & Fersonal Use Only ~166~ zrIvIrasyAbhigrahaH sU. 94 20 25 // 74 // 28 jalyog
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [5] gAthA ||..|| dIpa anukrama [94] dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRtti:) ........... vyAkhyAna [4] .......... mUlaM [ 95] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: (nAiuNhehiM ) nAtyuSNaiH (nAitittehiM ) nAtitiktaiH ( nAika ehiM ) nAtikaTukai: ( nAikasAehiM ) nAtikaSAyaiH (nAiaMbilehiM ) nAtyamlaiH ( nAimahurehiM ) nAtimadhuraiH (nAini dvehiM ) nAtisnigdhaiH (nAilakkhehiM ) nAtirukSaiH (nAiullehiM ) nAtyAH (nAisakehiM ) nAtizuSkaiH (sabatnubhayamANamuhehiM ) sarvartuSu - Rtau Rtau bhajyamAnAH sevyamAnA ye sukhahetavo- guNakAriNastaiH, taduktaM varSAsu lavaNamamRtaM zaradi jalaM gopayazca hemante / zizire cA''malakaraso, ghRtaM vasante guDazcAnte // 1 // evaMvidhaiH ( bhoyaNAcchAyaNagaMdhamalehiM ) bhojanAcchAdanagandhamAlyaiH, tatra bhojanaM pratItaM. AcchAdanaM vastraM gandhAH - puDhavAsAdayaH mAlyAnipuSpamAlAstairgarbha poSayatIti zeSaH, tatra nAtizItalAdaya evaM AhArAdayo garbhasya hitAH, na tu atizItalAdayaH, te hi kecidvAttikAH kecit paittikAH kecit zleSmakarAca, teca ahitAH, yaduktaM vAgbhaTTe-vAtalekha bhaved garbhaH, kubjAndhajaDavAmanaH / pittalaiH skhalatiH piGgaH, zvitrI pANDuH kaphAtmabhiH // 1 // tathA-atilavaNaM netraharaM atizItaM mArutaM prakopayati / atyuSNaM harati balaM atikAmaM jIvitaM harati // 2 // anyaca - 'maithuna 1 yAna 2 vAhana 3 mArgagamana 4 praskhalana 5 prapAtana 6 prapIDana 7 pradhAvanA 8'bhighAta 9 viSamazayana 10 viSamasano - 11 pavAsa 12 vegavidhAtA 13 tirukSA 14 titiktA 15 tikaTukA 16 tibhojanA '17 tirogA 18 tizokA 19 tikSArasevA 20 tisAra 21 vamana 22 viracena 23 preGkholanA 24jIrNa 25 prabhRtibhirgabhoM bandhanAnmucyate, tato nAtizItalA cairAhArAdyaistaM garbhaM sA poSayatIti yuktam // For Filde & Fersonal Use Only ~ 167~ garbhapoSa Nam sU. 95 10 14 www.janelbary.org
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........ vyAkhyAna [4] .......... mUlaM [95] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [15] gAthA ||1..|| kalpa.sapo-18atha sA trizalA kathaMbhUtA -( vavagayarogasogamohabhayaparissamA) rogA-jvarAyAH, zoka-iSTaviyogAdija-garbhapoSaNam jyA04 nitaH moho-mUrchA bhayaM-bhItiH parizramo-vyAyAmaH ete vyapagatA yasyAH sA tathA, rogAdirahitA iti bhAvaH // yata ete garbhasya ahitakAriNaH, taduktaM suzrute-'divA khapatyAH striyAH khApazIlo garbhaH aJjanA-18 // 75 // vandhaH rodanAdvikRtadRSTiH svAnAnulepanAd duHzIlaH,tailAbhyaGgAt kuSThI, nakhApakartanAt kunakhI, pradhAvanAcaJcala: hasanAt zyAmadantoSThatAlujihvaH atikathanAca pralApI atizabdabhravaNAdhiraH avalekhanAt skhalatiH vyaJjanakSepaNAdimArutAyAsasevanAdunmattaH syAt , tathA ca kulavRddhAMtrizalA zikSayanti-mandaM saJcara mandameva || nigada vyAmuzca kopakrama, pathyaM muzva badhAna nIvimanaghAM,mA mAaTTahAsaM kRthaaH| AkAze bhava mA suzeSva zayane nIcairSahirgaccha mA, devI garbhabharAlasA nijasakhIvargeNa sA zikSyate // 1 // atha sA trizalA puna: kiM kurvatI ? (jaM tassa gambhassa hiaM miaM patthaM ganbhaposaNaM) yattasya garbhasya hitaM tadapi mitaM na tu nyUnaM adhikaM thA, pathya-ArogyakAraNaM ata eva garbhapoSaka (taM dese ya kAle ya AhAramAhAremANI) tadapi deze-1 ucitasthAne na tu AkAzAdau tadapi kAle-bhojanasamaye na tu akAle, AhAraM AhArayantI (vivittamau-10 ehiM sapaNAsaNehiM ) viviktAni-doSarahitAni mRtakAni-komalAni yAni zayanAsanAni ta, tathA (paha-101 rikasuhAe) pratiriktA-anyajanApekSayA nirjanA ata eva sukhA-sukhakAriNI tayA (maNANukUlAe vihAra dIpa anukrama [14] 25 ce ~168~
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........ vyAkhyAna [4] .......... mUlaM [95] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [95] gAthA ||1..|| Reseseree bhUmIe) mano'nukUlayA-manApramodadAyinyA evaMvidhayA vihArabhUmyA-cakramaNAsanAdibhUmyA kRtvA, atha garbhapoSaNam sA trizalA kiMviziSTA satI taM garbha parivahati ? (pasatthadohalA) prazastA dohadA-garbhaprabhAvodbhUtA mano-|| rathA yasyAH sA tathA, te caivaM-jAnAtyamAripaTahaM paTu ghoSayAmi, dAnaM dadAmi sugurUna paripUjayAmi / / tIrthezvarArcanamahaM racayAmi saGgha, vAtsalyamutsavabhRtaM bahudhA karomi // 1 // siMhAsane samupavizya varAta18 patrA, saMvIjyamAnakaraNA sitacAmarAbhyAM / AjJezvarasvamuditA'nubhavAmi samyaga, bhUpAlamaulimaNilAlita paadpiitthaa||2|| Aruhya kuJjaraziraH pracalatpatAkA, vaadinnaadpripuuritdigvibhaagaa| lokaiH stutA jayajayetiravaiH pramodAdunyAnakelimanaghAM kalayAmi jAne // 3 // ityAdi, punaH sA kiMci01 (saMpunadohalA) sampU dohadA, siddhArtharAjena sarvamanorathapUraNAt , ata eva (sammANiyadohalA) sanmAnitadohadA, pUrNIkRtya |8| | teSAM nivartitatvAt , tata eva (avimANiadohalA) avimAnitadohadA, kasyApi dohadasya avagaNanA-181 |bhAvAt, punaH kiMvi0 ? (bucchinnadohalA) byucchinnadohadA pUrNavAJchitatvAt , ata eva ( vavaNIyadohalA) vyapanItadohadA, sarvathA asahohadA (suhaMsuheNaM ) sukhasukhena-garbhAnAvAdhayA ( Asai) Azrayati-AzrayaNIyaM stambhAdikaM avalambate (sayaha) zete-nidrAM karoti (ciTThaha) tiSThati-Urdhva tiSThati (nisIyaha) niSIdati-Asane upavizati (tuai ) tvagavarttayati-nidrAM vinA zayyAyAM zete ityarthaH (viharai ) viha dIpa anukrama [94] o medianethravan ~169~
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........ vyAkhyAna [4] .......... mUlaM [96] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: zrIvIrastha prata sUtrAMka [96] gAthA // 1..|| vyA." janma sa. kalpa.subo-1 | rati-kuddhimatale vicarati, anena prakAreNa (suhaMsuheNaM taM ganbhaM parivahai ) sukhasukhena taM garbha parivahatIti bhAvaH // // (95) // SH (teNaM kAleNaM ) tasmin kAle (teNaM samaeNaM) tasmin samaye (samaNe bhagavaM mahAvIre ) zramaNo bhaga-15 // 7 // vAn mahAvIra (je se gimhANaM paDhame mAse) yo'sau uSNakAlasya prathamo mAsaH (duce pakkhe) dvitIyaH pakSaH (cittasuddhe ) caitramAsasya zuklapakSaH (tassa NaM cittasuddhassa) tasya caitrazuddhasya (terasIdivaseNaM) trayodazIdibase (navaNhaM mAsANaM bahupaDipunnANaM) navasu mAseSu bahupratipUrNeSu (aTThamANaM rAiMdiANaM vihakaMtArNa) ardhASTamarAtriMdivAdhikeSu, sArdhasaptadinAdhikeSu navasu mAseSu vyatikrAnteSu iti bhAvaH, taduktaM-"duNhaM varamahilANaM gambhe vasiUNa ganbhasukumAlo / navamAse paDipuSaNe satta ya divase samairege // 1 // " 18 idaM ca garbhasthitimAnaM na sarveSAM tulyaM, tathA coktaM-"du1 cauttha 2 navama 3 bArasa 4 terasa 5 pannarasa 6,sesa 18 gbhtthiii| mAsA aDa, nava taduvari usahAu kameNime divasA ||1||cu 1 paNavIsaM 2 chaddiNa 3 aDavIsaM 4 chacca 5 chaci 6 guNavIsaM 7 / saga 8 vIsaM 9cha 10 cchaya 11 vIsi 12 gavIsaM 13 cha 14 chabIsaM 15 // 2||ch 16 ppaNa 17 aDa 18 satta 19 TThaya 20 aDa 21 dvaya 22 cha 23 satta 24 honti gambhadiNa-" tti // saptatizatasthAnake zrIsomatilakasUrikRte // 1 dvayoramahilayorga udhitvA garbhasukumAlaH / nava mAsAna pratipUrNAn sapta ca divasAna samatirekAm // 1 // dIpa anukrama [96) // 76 / / nem ... bhagavanta mahAvIrasya janma evaM 24 tIrthakarANAM garbha-sthite: nirdeza: ~170~
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........ vyAkhyAna [4] .......... mUlaM [96] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: sukhAvabodhAya cAsya yaMtram prata sUtrAMka [96] gAthA zrIvIrasa janma sU.. 1 9 |||| | ||19|22|1||9|9mA. (uccaTThANagaesu gahesu) tadAnIM graheSu uccasthAnasthiteSu, grahANAM uccatvaM caivam-arkAAccAnyaja 1 vRSa 2-1|| mRga 3 kanyA 4 karka 5 mIna 6 vaNijo shaiH| dig 10 dahanA 3 STAviMzati 28 tithI 15Su5 nakSatra 27-18 vizatibhiH 20 // 1 // ayaM bhASa:-mepAdirAzisthAH sUryAdaya ucAstatrApi dazAvInaMzAna pAvat prmocaa| 16 p uc eSAM phalaM tu-sukhI 1 bhogI 2 dhanI 3 netA 4, jAyate maNDalAdhipaH 5 / nRpati 6-19 cakravartI ca 7, amAduccagrahe phalam // 1 // tihiM uccehiM nariMdo paJcahiM taha hoi addha-181 cakI a / chahiM hoi cakavahI sattahiM titthaGkaro hoha // 2 // (padame caMdjoe) prathame-pradhAne, BHERE candrayoge sati (somAsu disAsu) saumyAsu-rajovRSTyAdirahitAsu dikSu vattemAnAsu, punaH kiviziSTAsu dikSu ? (vitimirAsu) andhakArarahitAsu, bhagavajanmasamaye sarvatra udyotasadbhAvAt, punaH 1 tribhiruthairnarendraH paJcabhistathA bhavatyardhacakrI / paddhirbhavati cakravartI saptabhistIrthakaro bhavati // 1 // ceiptioeceistreeceasesesesese dIpa anukrama [96) A ~ 171~
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........ vyAkhyAna [4] .......... mUlaM [96] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [96] gAthA // 1..|| kalpa suyo-kiMvi01 (visuddhAsu) vizuddhAsu, digdAhAyabhAvAt , (jaiesu sabasauNesu) sarveSu zakuneSu-kAkolUka-18 zrIvIrakha vyA04 durgAdipu jayikeSu-jayakArakeSu satsu (payAhiNANukUlaMsi) pradakSiNe pradakSiNAvarttatvAt anukUle surabhi-R janma mU. 18zItatvAt sukhaprade (bhUmisappaMsi) mRdutvAt bhUmisarpiNi, pracaNDo hi vAyuH ucaiH sarpati, evaM vidhe (maaru||77|| 18 aMsi) mArute-vAyau (pavAyaMsi ) prabAtuM Arabdhe sati ( niSphaNNameiNIyasi kAlaMsi) niSpannA, koya?-11 niSpannasarvazasyA medinI yatra evaMvidhe kAle sati (pamuiapakkI liesu jaNavaesu) pramuditeSu subhikSAdinA prakrIDiteSu-prakrIDituM ArabdheSu vasantotsavAdinA, evaMvidheSu janapadeSu-janapadavAsiSu lokeSu satsu (pubara-18| ttAvarattakAlasamayaMsi) pUrvarAtrApararAtrakAlasamaye (hatyuttarAhiM nakakhatteNaM caMdeNaM jogamuvAgaeNa) uttaraphA-18 |lgunIbhiH samaM yogaM upAgate candre sati (AroggA''roggaM) ArogyA-AvAdhArahitAsA trizalA ArogyaAvAdhArahitaM (dArayaM payAyA) dArakaM-putraM prajAtA-suSuve iti bhAvaH // (96) // quesaseSRARASRANAaratasRastrasantasasaseaseasRatolerana iti mahopAdhyAyazrIkIrtivijayagaNiziSyabhujiSyopAdhyAyazrIvinayavijayagaNiviracitAyA~ kalpasubodhikAyAM caturthaH kSaNaH samAptaH / / / 77 // granthAnam 469 / caturNAmapi vyAkhyAnAnAM granthAnam // 2575 // zrIrastu SerserSASEASERSERSTRESSE SERSUSERSERPASSOS dIpa anukrama (96) JABEducationa caturthaM vyAkhyAnaM samAptaM ~ 172~
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........ vyAkhyAna [5] .......... mUlaM [97] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka zrIvIraja [97] gAthA // atha paJcamaM vyAkhyAnaM prArabhyate // nmotsava RI (jaM rayaNi ca ) yasyAM ca rAtrI (samaNe bhagavaM mahAvIre jAe) zramaNo bhagavAna mahAvIraH jAtaH|| sU. 97 (sANaM rayaNI barahiM devehiM devIhi ya ) sA rajanI bahubhirdevaiH-zakrAdibhirvahIbhirdevIbhiH-dikkumA || yodibhizca (ovayaMtehiM) avapataGgiA-janmotsavArtha khargADavAgacchadbhiH (uppayaMtehiM ) utpatadbhiH-phavaM gacchadbhirmeruzikharagamanAya, taiH kRtvA (uppiMjalamANabhUA) bhRzaM AkulA iva (kahakahagabhUyA yAvi hutthA) 181 harSAhAsAdinA kahakahakabhUteva-avyaktavarNakolAhalamayIva, evaMvidhA sA rAtriH abhavat (97) anena 8 Mca sUtreNa surakRtaH savistaro janmotsavaH suucitH| sacArya-acetanA api dizA, prasedurmuditA iva / vAya-12 vo'pi sukhasparzA, mandaM mandaM vacustadA // 1 // udyotastrijagatyAsIddadhyAna divi dundubhiH / nArakA aya'modanta, bhUrapyucchAsamAsadat // 2 // tatra tIrthakRtAM janmanaH sUtikarmaNi prathamataH SaTpaJcAzadikkumAyeHza samAgasya zAzvatikaM vAcAraM kurvanti, tadyathA-dikkumAryo'STAdholokavAsinyaH kampitAsanAH / ahajjanmAvartItvA'bhyeyustatsUtivezmani // 3 // bhogaGkarA 1 bhogavatI 2, subhogA 3 bhogamAlinI 4 / subatsA 5 vatsamitrA ca 6, puSpamAlA 7 svaninditA 8 // 4 // natvA prabhuM tadabhyAM ghezAne sUtigRhaM vydhuH| saMvaHnAzodhayan kSmAmAyojanamito gRhAt // 5 // meghaGkarA 1 meghavatI 2, sumeghA 3 meghamAlinI 4 / toyadhArA dIpa anukrama (98) MOIR paMcama vyAkhyAnaM Arabhyate ... bhagavanta mahAvIrasya janma-kalyANaka-varNanaM ~ 173~
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [8] gAthA ||..|| dIpa anukrama [9] suvo vyA0 5 11.06.11 dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [ 5 ] ........... mUlaM [98] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: 5 vicitrA ca 6, vAriSeNA 7 balAhakA 8 // 6 // aSTodhlokAdetyaitA, natvA'rhantaM samAtRkam / tatra gandhApuSpaughavarSa harSAdvitenire // 7 // atha nando 1 tarAnande 2, AnandA 3 nandivardhane 4 / vijayA 5 vaijayantI va 6, jayantI 7 cauparAjitA 8 // 8 // etAH pUrvarucakAdetya vilokanArthaM darpaNaM agre gharanti / samAhArA 1 supradattA 2, suprabuddhA 3 yazodharA 4 / lakSmIvatI 5 zeSavatI 6, citraguptA 7 vasundharA 8 // 9 // etA dakSiNarucakaditya snAnArthaM kare pUrNakalazAn dhRtvA gItagAnaM vidadhati / ilAdevI 1 surAdevI 2, pRthivI 3 padmavatyapi 4 / ekanAsA 5 navamikA 6, bhadrA 7 zIteti 8 nAmataH // 10 // etAH pazcimarucakAdetya vAtArtha vyajanapANayo'gre tiSThanti / alambusA 1 mitakezI 2, puNDarIkA ca 3 vAruNI 4 / hAsA 5 sarvaprabhA 6 zrI7hIM, 8 raSTodagarucakAdritaH // 11 // etA uttararucakAdetya cAmarANi vIjayanti / citrA ca 1 citrakanakA 2, zatorA 3 vasudAminI 4 / dIpahastA vidityAsthurvidigarucakAdritaH // 12 // rucakadvIpato'bhyeyuzcatasro dikkumArikAH / rUpA 1 rUpAsikA 2 cApi surUpA 3 rUpakAvatI // 13 // caturaGgulato nAlaM, chittvA khAtodare'kSipat / samApUrya ca vaiyaistasyodhvaM pIThamodadhuH // 14 // baddhA taddRrvayA janmagehAdrambhAgRha trayam / tAH pUrvasyAM dakSiNasyAmuttarasyAM vyadhustataH // 15 // yAmyarambhAgRhe nIkhA'bhyaGkaM tenastu tAstayoH / snAnacazukAlaGkArAdi pUrvagRhe tataH // 16 // uttare'raNikASThAbhyAmutpAdyAniM sucandanaiH / homaM kRtvA vabandhustA, rakSApohalikAM dvayoH // 17 // parvatAyurbhavetyuktvA'sphAlayantyo'zmagolako / janmasthAne ca tau nItvA, svakha Jan Education Iremation For Private & Personal Use Ov ~ 174~ zrIvIrajanmotsavaH sU. 97 20 25 // 78 // 27 www.janbary.org
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........ vyAkhyAna [5] .......... mUlaM [98] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: sUtrAMka [98] gAthA ||1..|| | dikSu sthitA jaguH // 18 // etAca-sAmAnikAnAM pratyekaM, catvAriMzacchatairyutAH / mahattarAbhiH pratyekaM, tathA dikumArIcatamRbhiryutAH // 19 // aGgaraH SoDazabhiH, sahasraH saptabhistathA / kaTakaistadadhIzaizca, suraizcAnpaimaharddhibhiH kRtiijnmo||20||aabhiyogikdevktaiyaaNjnprmaannairvimaanaiH anAyAntIti vikrmaarikaamhotsvH|| tataH siNhaasnN|| tsava zAkaM, cacAlAcalanizcalam / prayujyAthAvadhi jJAtvA, janmAntimajinezituH // 1 // baUkayojanAM ghaNTA, sughoSAM naigameSiNA / avAvayattato ghaNToreNuH srvvimaangaaH||2||shkraadeshN tataH soNthe|, surebhyo'jJApaya-131 tkhayam / tena pramuditA devAzcalanopakrama vyadhuH // 3 // pAlakAyomarakRtaM, lakSayojanasaMmitam / vimAna pAlakaM naamaa'dhyaarohtrivsheshvrH||4||paalkvimaame indrasiMhAsanasya agre agramahiSINAM aSTI bhadrAsanAni, vAmatazcaturazItisahasrasAmAnikasurANAM tAvanti bhadrAsanAni , dakSiNato dvAdazasahasrAbhyantarapASedAnAM tAvanti bhavAsanAni, caturvezasahasramadhyamapArSadAnAM tAvantyeva bhadrAsamAni, evaM SoDazasahasravAdyapASevAmAmapi SoDazasahasrabhadrAsanAni.pRSThataH sasAnIkAdhipatInAM sapta bhadrAsanAni catasRSu dikSu pratyekaM caturazIti-TRA sahasrAtmarakSakadevAnAM caturazItisahasra bhadrAsanAni, tathA anyairapi dhanairdevataH siNhaasnsthitH|giiymaamgunno'caaliidpre'pi surAstataH // 5 // devendrazAsanAt kecit , kecinmitraanuvrsnaat| patnIbhiH preritAH kecit, kecidAtmIyabhAvataHkA kepi kautukatA kapi, vimayAta kepi bhktitH| celurevaM surAH sarve, vividhaiaahniyutaamaa7||vividhaistuurynirghossairghnnttaanaaNknnitairpi|kolaahlen devAnA, zandrAdvaitaM sdaa'jni| siMhastho vkti| 14 TakaTakaTayAse dIpa anukrama [99] kalpa.ma.14 ~175~
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [8] gAthA ||..|| dIpa anukrama [9] kalpa, subo vyA0 5 // 79 // Education i dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [ 5 ] ........... mUlaM [98] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: hastisthaM, dUre khIyaM gajaM kuru / haniSyatyanyathA nUnaM, durddharo mama kesarI ||9|| vAjisthaM kAsarArUDho, garuDastho hi sarpagam / chAgasthaM citrakastho'tha, vadatyevaM tadAdarAt // 10 // surANAM koTikoTIbhirvimAnairvAnairdhanaiH / vistI'pi nabhomArgo'tisaMkIrNo'bhavattadA // 11 // mitraM ke'pi parityajya, dakSatvenAgrato yayuH / pratIkSakha kSaNaM bhrAtarmAmatretyaparo'vadat // 12 // kecidvadanti bho devAH, saMkIrNAH parvavAsarAH / bhavantyevaMvidhA nUnaM, tasmAnmaunaM vidhatta bhoH // 13 // nabhasyAgacchatAM teSAM zIrSe candrakaraiH sthitaiH / zobhante nirjarAstaMtra, sajarA ica kevalam // 14 // mastake ghaTikAkArAH, kaMThe yaiveyakopamAH / svedavindusamA dehe, surANAM tArakA babhuH | // 15 // nandIzvare vimAnAni saMkSipyA''gAt surAdhipaH / jinendraM ca jinAmyAM ca triH prAdakSiNayattataH | // 16 // vanditvA ca namanyitvetyevaM devezvaro'vadat / namo'stu te ratnakukSidhArike ! vizvadIpike ! // 17 // ahaM zakro'smi devendraH, kalpAdAdyAdihAgamam / prabhorantimadevasya kariSye jananotsavam // 18 // // bhetavyaM devi ! sannaivetyuktatvA'vasvApinIM dadau / kRtvA jinapratibimbaM jinAmbAsannidhau nyadhAt // 19 // bhagavantaM tIrthakaraM, gRhItvA karasampuTe / vicakre paJcadhA rUpaM, sarvazreyo'rthikaH svayam // 20 // eko gRhItatIrtheza, pArzve dvau cAttacAmarau / eko gRhItAtapatraH, eko vajradharaH punaH // 21 // agragaH pRSThagaM stauti, pRSThastho'pyabhramaM punaH / netre pazcAt samIhante, kecanAtanAH surAH // 22 // zakraH sumeruzRGgasthaM gatvA'tho pANDukaM vanam / merucUlAdakSiNenAtipANDukampalAsane // 23 // kRtvotsaGge jinaM pUrvAbhimukho'sau niSIdati / samastA api devendrAH, For File & Fersonal Use Only ~ 176~ devakRto janmotsavaH 15 20 25 // 79 // 28 www.janelbary.org
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........ vyAkhyAna [5] .......... mUlaM [98] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: sUtrAMka [98] gAthA ||1..|| Seaseeeeeeeaereacere khAmipAdAntamaiyaruH // 24 // daza vaimAnikA: viMzatirbhavanapataya: dvAtriMzadvayaMntarAH dvau jyotiko iti catu:- devakRto paSTirindrANAM / / sauvarNA rAjatA rAnA, svarNarUpyamayA api / varNaratnamayAzcApi, rUpyaratramayA api // 25 // janmotsavaH kharNarUpyaranamayA, api mRtsnAmayAapi / kumbhAH pratyekamaSTADhayaM, sahasraM yojnaa''nnaaH||26|| yataH-paNavisajoaNatuGgo,vArasa ya joaNAI vitthAro / joaNamegaM nAlua.igakoDia saDilakkhAI // 27 // evaM bhRGgArada|peNaratnakaraNDakasupratiSThakasthAlapAtrikApuSpacakrerikAdipUjopakaraNAni kumbhavadaSTaprakArANi pratyekamaSTottarasaha- 5 samAnAni,tathA mAgadhAditIyAnAM mRdaM jalaM ca gaGgAdInAM padmAni ca jalaMca padmahadAdInAM kSuhimavarSadharavaitAvyavijayavakSaskArAdiparvatebhyaH siddhArthapuSpagandhAna sarvoSadhIzca Abhiyogikasurairacyutendra AnAyayat , kSIranIraghaTaikSAsthalasthaikhidazA vabhuH / saMsAroghaM tarItuM dAga, ghRtakumbhA ica raphuTam / / 28 // siJcanta iva bhAvahU~, |kSipanto vA nija malam / kalaza sthApayanto thA, dharmacaiye surA babhuH // 29 // saMzayaM tridazezasya, matvA |vIro'marAcalam / vAmAGguSThAGgasampakoMt, samantAdapyacIcalat // 30 // kampamAne girI tatra, cakampe'tha vasundharA / zRGgANi sarvataH petuzcakSubhuH sAgarA api // 31 // brahmANDasphoTasadRze, zabdAdvaite prasapati / ruSTaH 1 navamadazamayorekAdaza dvAdazayokaikendrakhAmikatvAt 2 kinnarAdyA aSTa aNapaNNIprabhRtayo'STetiSoDazamevAnA sepAM dvidvIndrakhAmikatvAt 3 paJcaviMzati yojanAnyuzcatvaM dvAdaza yojanAni vistAraH yojanamekaM nAlaM koTvekA paSTilakSAH / / kalazAH sauvarNAcAH pratyeka sahavaM tathA ca 8000 aSTavArA 64000 abhiSekAH 250 tathA ca 16000000 / sArdha zatadvayamabhiSekANAmevaM 62 indrAH 132 candrasUryAH 1 sAmAnikaH 33 trAyaviMzAH 3 pArSadyAH 1 AtmarakSakaH 4 lokapAlAH 7 anIkAdhipAH 1 prakIrNakaH 5 indrANyaH 1 AbhiyogikaH dIpa anukrama [99] ES A ndianelbanaras ~177
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........ vyAkhyAna [5] .......... mUlaM [98] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: sUtrAMka [98] gAthA ||1..|| kalpa.subovyA05 // 8 // zakro'vadheAtvA, kSamayAmAsa tIrthapam // 32 // saMsthA'tItAhatAM madhye, spRSThaH kenApi nauhiNA | meha:18 devakato |kampamiSAdiyAnandAdiva manaH saH // 33 // zaileSu rAjatA me'bhUt, lAmIrAbhiSekataH / tenAmI janmotsavaH nirjarA hArA, khapIDo jinastathA // 34 // tatra pUrvamacyutendro, vidhAtyabhiSecanam / tato'nu paripATIto, yaavcndraarymaadyH|| 35 / / jalamAtre kavighaTanA-zvetacchAyamANaM zirasi mukhazazinyadhupU-II rAyamAna, kaNThe hArAyamANaM vapuSi ca nikhile, cInacolAyamAnam / zrImajammAbhiSekaprAriNahagaNovastAmbhaudhagarbhAdU, azyagdhAgdhipAthazcaramajinapateraGgasanizriye yH||36|| caturvRSabharUpANi, zakraH kRtvA tataH khayam / zRGgASTakakSaralIrairakarodabhiSecanam // 37 // satyaM te vibudhA devAH, pairantimajinezituH / majadbhiH salilaiH snAnaM, svayaM nairmalyamAdade // 38 // samaGgalapradIpaM te, vidhAyA''rAtrikaM punaH / sanatyagItavAdyArvi, vyadhurvividhamutsavam // 39 // unmRjya gandhakASAyyA, divyyaa'hrivibhoH| vilipya candanAyaizca, puSpA[stamaipUjayat // 40 // darpaNo 1 varSamAnazca 2, kalazo 3 mInayoryugam 4 / zrIvatsaH5 khastiko 6 nanyAvartta7 bhadrAsane 8 iti // 41 // zakraH svAmipuro ravapaTake rUpyataNDalaiH / Alikhya maGgalAnyaSTAviti stotuM| pracakrame // 42 // (aTThasayavisuddhagaMthajuttehiM mahAvittehiM apuNaruttehiM asthajuttehiM saMthuNai 2ttA vArma jANu jAva evaM cayAsI-Namo'tthute siddhavuddhaNIraya samaNa sAmAhia samasa samajogi salagatsaNa Ninbhaya NIrAgadosa Nimmama NIsaMga nissala mANamUraNa guNarayaNa sIlasAgaramaNantamapameya bhaviadhammavaracAjarantayaka dIpa anukrama [99] JABEnicatonirth ~178~
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........ vyAkhyAna [5] .......... mUlaM [98] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: sUtrAMka [98] gAthA ||1..|| vahI! Namo'tyu te arahao) zakro'tha jinamAnIya, vimucyAmbAntike ttH| saMjahAra pratISimyAvasthA- hiraNyAdipindhau svazaktitaH // 43 // kuNDale kSaumayugmaM cochIrSe muttavA hariya'dhAt / zrIdAmaranadAmAkhyamulloce pRSTiHsU.98 svarNakandukam // 44 // dvAtriMzadratnarairUpyakoTivRSTiM viracya saH / bADhamAghoSayAmAse, surairityAbhiyogikaiH // 45 // svAminaH svAmimAtuzca, kariSyatyazubhaM manaH / saptadhA'ryamaJjarIva, zirastasya sphuTiSyati // 46 // 18 khAmyaGguSThe'mRtaM nyasyetyahejanmotsavaM surAH / nandIzvare'STAhikAM ca, kRtvA jagmuryathA''gatam // 47 // iti devakRtaH zrImahAvIrajanmotsavaH / asminnavasare rAjJe, dAsI nAnA priyaMvadA / taM putrajananodantaM, gayA| zIghraM nyavedayat // 1 // siddhArtho'pi sadAkarNya, pramodabharameduraH / harSagadgadagI romodgmdnturbhuughnH||2|| vinA kirITaM tasyai khAM, sarvAGgAla kRtiM dadau / tAM dhautamastakAM cake, dAsatvApagamApa sH||3|| 8 (jaM rayarNi ca NaM samaNe bhagavaM mahAbIre jAe) yasyAM ca rajanyAM zramaNo bhagavAna mahAvIraH jAtaH (taM1% rayANi ca NaM)tasyAM rajanyAM (pahale vesamaNakuMDadhArI) bahavaH vaizramaNasya AjJAdhAriNaH (tiriyajabhagA; | devA ) evaMvidhAH tiryagajRmbhakAH devAH (siddhattharAyabhavaNaMsi) siddhArtharAjamandire (hiraNavAsa tha) sadhyavRSTiM ca (suvaNNavAsaMca)suvarNavRSTiM ca (vayaravAsaMca) bajrANi-hIrakAH teSAM vRSTiM ca (batthavAsaM ca) vastrANAM vRSTiM ca (AbharaNavAsaMca) AbharaNavRSTiM ca (pattavAsaM ca) patrANi nAgavallIpramukhANAM tessaaN| vRSTiM ca (puSphavAsaMgha) puSpANAM vRSTiM ca (phalavAsaM ca) phalAni-nAlikerAdIni teSAM vRSTiM ca (bIyavAsaM dIpa anukrama [99] ~179~
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........ vyAkhyAna [5] .......... mUlaM [99] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [99] gAthA ||1..|| 15 kalpa.sabo- ca)bIjAni-zAlyAdIni teSAM vRSTiM ca (mallavAsaM ca) mAlayAnAM vRSTiM ca (gaMdhavAsaM ca) gandhA:-koSTha-utsavAdeza: vyA05puTAdayasteSAM vRSTiM ca (cuNNavAsaM ca) cUrNAni-vAsayogAsteSAM vRSTiM ca (vapaNavAsaM ca) varNAH-hiGgalAda- mAnAdi. yasteSAM vRSTiM ca (vasuhAravAsaM ca) vasudhArA-nirantarA dravyazreNistasyAH vRSTiM ca (vAsiMsu) avarSayana (98) // 81 // (tae NaM se siddhatdhe khattie)tato'nantaraM sa siddhArthaH kSatriyaH (bhavaNavaivANamaMtarajoisavemANiehiM |99-100 devehiM ) bhavanapatayaH vyantarAH jyotiSkAH vaimAnikAH tataH samAsastaiH evaMvidhaiH devaiH (titthayarajammaNAkAseyamahimAe kayAe samANIpa) tIrthaGkarasya yo janmAbhiSekastasya mahini-utsave kRte sati (paccUsakA lasamayaMsi) prabhAtakAlasamaye (nagaraguttie saddAveda ) nagaragoptakAn-ArakSakAn zabdayati, AkArayatItyarthaH (sahAvittA) zabdayitvA ca (evaM vayAsI) evaM avAdIt // (99) // (khippAmeva bho devANuppiyA) kSiprameva bho devAnupriyAH! (khattiyakuMDaggAme nayare ) kSatriyakuNDagrAme nagare (cAragasohaNaM kareha) cArakazabdena kArAgAraM ucyate tasya zodhanaM-zuddhiM kuruta, bandimocanaM kuruta ityarthaH, yata uktaM-"yuvarAjAbhiSeke ca, pararASTrApamaIne / putrajanmani vA mokSo, baddhAnAM pravidhIyate // 1 // 25 kizca-(mANummANabaddhaNaM kareha ) tatra mAna-rasadhAnya viSayaM unmAnaM-talArUpaM tayorvarddhanaM kuruta (karittA) // 81 // kRtvA ca ( kuMDapuraM nayaraM sambhitarabAhiriaM) abhyantare bahizca yathoktavizeSaNaviziSTaM kuNDapuranagaraM kuruta kArayata, atha kiMviziSTaM ? (Asitti) AsiktaM sugandhajalacchaTAdAnena ( saMmajiovalitaM) saMmAjita aeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeereet dIpa anukrama [100] JABEducation ~180~
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [5] .......... mUlaM [100] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [100 gAthA ||1..|| Jeaone9000000000000 kacavarApanayanena, upalisaM chagaNAdinA tataH karmadhArayaH, puna: kiMvi0? (siMghADagatiacaukkacaccaracaummuha-18 | mAnavRchAmahApahapahesu) zRGgATaka-trikoNaM sthAnaM, trika-mArgatrayasaMgamaH catuSkaM-mArgacatuSTayasanamaH, catvaraM-anekamA-disU.100 gasaGgamaH caturmukha-devakulAdi, mahApandhA-rAjamArgaH panthAna:-sAmAnyamArgAH eteSu sthAneSu (sittatti) siktAni jalena ata eva (suitti) zucIni-pavitrANi (saMmatti) saMmRSTAni-kacavarApanayanena samIkRtAni (ratvaMtarAvaNavIhiyaM) rathyAntarANi-mArgamadhyAni tathA ApaNavIthayazca-haTTamArgA yasmin tattathA punaH kiMvi0? (maMcAimaMcakaliaM) maJcA-mahotsavavilokakajanAnAM upavezananimittaM mAlakAH,atimaJcakA:-teSAM 8 api upari kRtA mAlakAstaiH kalitaM, punaH kiMvi01 (nANAviharAgabhUsiajhayapahAgamaMDiaM) nAnAvidhai|| rAgairvibhUSitA ye dhvajA:-siMhAdirUpopalakSitA bRhatpaTAH, patAkAzca-lavyastAbhimeNDita-vibhUSitaM, punaH | kiMvi0 ? (lAulloiamahiyaM) chagaNAdinA bhUmau lepana seTikAdinA bhityAdau dhavalIkaraNaM,tAbhyAM mahitaM |iva-pUjitaM iva, puna: kiMvi0? (gosIsasarasarattacaMdaNadaddaradinnapaMcaMgulitalaM) gozIrSa-caMdanavizeSaH tathA sarasaM yat raktacandanaM tathA dardaranAmaparvatajAtaM candanaM taiH dattAH pazcAGgulitalA-hastakAH kuDyAdiSu yatra tattathA, punaH kiMvi01 (ubaciyacaMdaNakalasaM) upanihitA gRhAntacatuSkepu candanakalazAH yatra tattathA // (caMdaNaghaDasukayatoraNapaDiduvAradesabhAga) candanaghadaiH sukRtAni-ramaNIyAni toraNAni ca pratidvAradezabhAga-dvArasya dvArasya dezabhAge yasmin tattathA, punaH kiMvi0 ? (AsattosattavipulavazvagdhAriyamalladAmaka dIpa anukrama [101] e REnicate OMedianetbraryan ~181~
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [5] .......... mUlaM [100] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [100 gAthA ||1..|| kalpa sabolAvaM ) Asakto-bhUmilamA, utsattazca-uparilano, vipulo-vistINoM vartulaH pralambito mAlyadAmakaralApa: " mAnavRdhAvyA05 puSpamAlAsamUho yasmin tattathA, punaH kiMvi01 (paMcavaNNasarasasurahimukapuSphapuMjovayArakaliya) paJcavarNAH disa.100 sarasAH surabhayo ye muktAH puSpapuAstairya upacAro-bhUmeH pUjA tayA kalitaM, punaH kiMvi0 1 (kaalaagurupvr||82|| kuMdurukaturukaDajhatadhUvamaghamatagaMdhuddhaAbhirAmaM ) dahyamAnAH ye kRSNAgapravarakundurukaturuSkadhUpAH teSAM magha-IST maghAyamAno yo gandhaH tena 'udyayAbhirAmanti-atyantamanoharaM, punaH kiMvi0 1 (sugaMdhavaragaMdhiyaM) sugandha-13 varA:-cUrNAni teSAM gandho yatra tattathA taM, punaH kiMvi0? (gaMdhavahibhUyaM ) gandhavRttibhUtaM-gandhadravyaguTikAsa-11 mAnaM, punaH kivi0? (naDanagajallamallamuTTiyasi) naTA-nATayitAraH,narsakA:-svayaM nRtyakAra:jallA-varatrAkhelakAH mallA:-pratItAH mauSTikA-ye muSTibhiH praharanti te mallajAtIyAH (velaMvagatti) biDambakA-vidUSakA janAnAM hAsyakAriNaH,ye samukhavikAramutplutyaranRtyanti te vA (pavagatti) plabakA-ye utplavanena gAdikamalavayanti nayAdikaM vA saranti (kahagasi) sarasakathAvakAraH (pADhagatti) sUktAdInAM pAThakAH (lAsagati) 25 lAsakA ye rAsakAna dadati (Arakkhagasi) ArakSakA:-talabarAH (laMkhasi) laDA-vaMzAnakhelakAH (maMkhasi maGkhA:-citraphalakahastA bhikSukA 'gaurIputrA' iti prasiddhAH (tUNaillatti) tUNAbhidhAnavAdizravAdakAH bhikSuSi- 82 // zeSAH (tuMvadhINiyatti)tumbavINikA-vINAvAdakAH tathA (aNegatAlAyarANucariyaM) aneke ye tAlAcarA:tAlAdAnena prekSAkAriNastAlAna kuTTayanto thA ye kayAM kathayanti taiH anucaritaM-saMyuktaM, evaMvighaM kSatriyakuNDa-18 28 dIpa anukrama [101] ~182~
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [101] gAthA ||..|| dIpa anukrama [102] dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [ 5 ] ............ mUlaM [101] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: grAma nagaraM ( kareha kAraveha ) kuruta khayaM kArayata ankaiH ( karitA kAravittA ya) kRtvA kArayitvA ca (jUasahassaM musalasahasvaM ca ussaveha ) yUpAH - yugAni teSAM sahasraM tathA muzalAni pratItAni teSAM sahasraM UdhrvIkuruta yugamusalovIkaraNena ca tatrotsave pravarttamAne zakaTakheTanakaNDanAdiniSedhaH pratIyate iti vRddhAH (ussavittA) tathA kRtvA ca ( mama eyamANattiyaM pacaviNaha ) mama etAM AjJAM pratyarpayata, kAryaM kRtvA kRtaM iti mama kathayatetyarthaH // ( 100 ) // (taNaM te koTuMbiyapurisA) tataH te kauTumbikapuruSAH (siddhattheNaM rakSA ) siddhArthena rAjJA ( evaM buttA samANA ) evaM uktAH santaH ( hahaha jAva hiayA) hRSTAH tuSTAH yAvat harSapUrNahRdapAH (karayala jAva paDiNitA) karatAbhyAM yAvat aJjaliM kRtvA pratizrutya bhaGgIkRtya ( khiyAmeva kuMDapure nagare) zImeva kSatriyakuNDagrAme nagare (cAragasohaNaM jAva ussavittA) bandigRhazodhanaM vandimocanaM yAvat muzala sahasaM borDIkRtya ( jeNeva siddhatthe vattie) yatraiva siddhArthaH kSatriyaH (teNeva uvAgacchati ) tatraiva upAgacchanti (uvAmA) upAgatya va ( siddhasthassa khasiassa) siddhArthasya kSatriyasya ( samANattiyaM pacappiyaMti ) tAM AjJAM pratyarpayanti-kRtvA nivedayanti / / ( 101 ) (tara NaM siddhasthe rAyA ) tato'nantaraM siddhArtho rAjA ( jeNeva ahaNasAlA ) yatraiva aTTanazAlA-parizramasthAnaM ( teNeva uvAgaccha ) tatraiva upAgacchati ( uvAgacchitA) upAgatya ( jAva savoroheNaM ) atra yAvat For Plate & Fersonal Use On ~ 183~ bandimoca naM sU. 101 5 10 14
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [102] gAthA ||..|| dIpa anukrama [104] kalpa, subovyA0 5 11 23 11 Jan Education XI dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [5] mUlaM [102] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: zabdAta 'saviDIe sabajuie sabavaleNaM saGghavAhaNeNaM sabasamudraNaM' ityetAni padAni vAkyAni teSAM cAyamartha:'saviDIe'ti sarvayA RddhayA yukta iti gamyaM, evaM sarveSvapi vizeSaNeSu vAcyaM, sarvayA yuktayA - ucitavastusaMyogena AbharaNAdidyutyA vA, sarveNa balena sainyena sarveNa vAhanena - zivikAturagAdinA sarveNa samudayena - parivArAdisamUhena evaM yAvatzabdasUcitaM abhidhAya tataH 'saboroheNaM' ityAdi vAcyaM tatra 'sadhoroheNaMti' sarvAvarodhena, sarveNa antaH pureNetyarthaH (saGghapuSpagaMdhavatthamallAlaMkAravibhUsAe ) sarvayA puSpagandhavastramAlyAlaGkArANAM vibhUpayA yuktaH ( sacatuDiyasaddaninAeNaM ) sarvavAditrANi teSAM zabdo ninAdaH - prati'rava'zca tena yuktaH (mahayA iDIe) mahatyA RddhyA chatrAdirUpayA yuktaH (mahayA juIe) mahatyA yuktayA - ucitADumbareNa yukta: ( mahayA aleNaM) mahatA balena caturaGgasainyena yuktaH (mahayA vAhaNeNaM) mahatA cAhanena - zivikAdinA yuktaH (mahayA samudaNaM) mahatA samudayena khakIyaparivArAdisamUhena yuktaH ( mahayA varatuDiyajamagasamagappavAieNaM ) hai mahat- vistIrNaM yat varANAM pradhAnAnAM truTitAnAM vAditrANAM jamagasamagaM- yugapat pravAditaM zabdastena, tathA ( saMkhapaNava bherijhallarikhara muhihu dudhamurajamuiMga duhinigghosanAiyaraveNaM ) zaGkhaH pratItaH paNavo mRtpaTahaH bherIDhakkA jhallarI - pratItA kharamukhI - kAhalA hukkA - ticalitulyo vAdyavizeSaH murujo maddala: mRdaMga:-mRnmayaH sa eva dundubhiH- devavArtha, eteSAM yo nirghoSo mahAzabdo nAditaM ca-pratizabdastadrUpo yo ravastena, ervarUpayA sakalasAmamyA yuktaH siddhArthoM rAjA daza divasAn yAvat sthitipatitAM - kulamaryAdAM mahotsavarUpAM karo For F&Fersonal Use Only ~184~ karazulkAdivarjanam sU. 102 15 20 65 // 83 // 28
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [102] gAthA ||..|| dIpa anukrama [104] dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [5] mUlaM [102] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: tIti yojanA // atha kiMviziSTAM sthitipatitAmityAha -- (usmukaM ) ucchukAM zulkaM vikretavyakrayANakaM | prati maNDapikAyAM rAjagrAhyaM dravyaM ' dANa ' iti loke tena rahitAM, punaH kiMvi0 1 (ukkaraM ) utkarAM, karogavAdIn prati prativarSa rAjagrAcaM dravyaM tena rahitAM, ata eva ( ukkihaM ) utkRSTAM sarveSAM harSahetutvAt punaH kiMvi0 ? (adijaM ) adeyAM, yat yasya yujyate tatsarvaM tena hataH grAhyaM na tu mUlyaM deyaM mUlyaM tu tasya rAjA dadAtIti bhAvaH, ata eva (aminaM) ameyAM amitAnekavastuyogAt, athavA adeyAM vikrayaniSedhAt, ameyAM krayavikrayaniSedhAt punaH kiMvi0 1 ( abhaDapavesaM ) nAsti kasyApi gRhe rAjAjJAdAyinAM bhaTAnAM| rAjapuruSANAM pravezo yaca sA tathA tAM punaH kiMbi0 1 ( akodaMDimaM ) daNDo- yathA'parAdhaM rAjagrAhyaM dhanaM kudaNDo-mahatyaparAdhe alpaM rAjagrAhyaM dhanaM tAbhyAM rahitAM, punaH kiMvi0 ? ( adharimaM) gharimaM RNaM tena rahitAM, RNasya rAjJA dattatvAt punaH kiMvi0 1 ( gaNiyAvaranAijjakaliyaM ) gaNikAvaraiH nATakIyai:-nATakapratibaddhaH pAtraiH kalitAM punaH kiMvi0 1 ( aNegatAlAyarANucariyaM ) anekaistAlAcaraiH - prekSAkAribhiH anucaritAM - sevitAM punaH kiMvi0 ? ( aNuyamuiMgaM ) anuddhRtA-vAdakaiH aparityaktA_mRdaGgA yasyAM sA tathA tAM, punaH kiMvi0 ? ( amilAyamalladAmaM ) amlAnAni mAlyadAmAni yasyAM sA tathA tAM punaH kiMvi0 1 ( pamur3ayapakkIliasa purajaNajANavayaM ) pramuditA:- pramodavantaH ata eva prakIDitA:- krIDituM ArabdhAH purajanasa For File & Person Use O ~ 185~ karazulkAdivarjanam sa. 102 5 10 13
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [103] gAthA ||..|| dIpa anukrama [105] dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [ 5 ] ............ mUlaM [103] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: kalpa, subo-hitA, janapadA - dezalokA yatra sA tathA tAM ( dasa divasa ThivaDiyaM karei ) daza divasAn yAvat evaMvidhAM sthitipatitAM - utsvarUpAM kulamaryAdAM karoti // ( 102 ) // vyA0 5 (tae NaM siddhatthe rAyA ) tataH sa siddhArtho rAjA (dasAhiyAe ThiivaDiyAe baTTamANIe ) dshaahikaayaaN|| 84 // dazadivasapramANAyAM sthitipatitAyAM vartamAnAyAM (sahae a) zataparimANAn ( sAhassie a ) sahasraparimANAn (sayasAhassie a ) lakSapramANAn ( jAe a ) yAgAn arhatpratimApUjA:, kurvan kArayaMzceti| zeSaH, bhagavanmAtApitroH zrIpArzvanAthasantAnIyazrAvakatvAt yajadhAtozca devapUjArthatvAt yAgazabdena pratimApUjA evaM mAyA, anyasya yajJasya asambhavAt, zrIpArzvanAtha saMtAnIyabhAvakatvaM nAnayorAcArAne pratipAditaM (( dAe a ) dAyAn parvadivasAdau dAnAni (bhAe ya ) labdhadravyavibhAgAn mAnitadravyAMzAn vA ( dalamANe (a) dadat svayaM ( davAvemANe a ) dApayan sevakaiH (sahae ya sAhassie ya sayasAhassie ya ) zatapramANAn sahasrapramANAn lakSapramANAn, evaMvidhAn (laMbhe paDicchamANe a paDhicchAvemANe ya) lAbhAn ' vadhAmaNA ' iti loke, pratIcchan- svayaM gRhNan pratigrAhayan sevakAdibhiH (evaM viharaha) anena prakAreNa ca viharati Aste // (103) (tapUrNa samaNassa bhagavao mahAvIrassa ) tataH zramaNasya bhagavato mahAvIrasya ( ammApiparo paDhame divase) mAtApitarau prathame divase ( ThiibaDiyaM kareMti ) sthitipatitAM kurutaH (taha divase caMdasUradaMsaNiyaM kareMti tRtIye divase candrasUryadarzanikAM- utsavavizeSaM kurutaH, tadvidhiyAyaM janmadinAdinadvayAtikrame gRhasthagurureM Jan Education Inte For Pride & Personal Use Only ~186~ sthitipatitAyAM deva pUjAdi sU. 103 20 25 // 84 // 27 janisbary.org
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [5] .......... mUlaM [104] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [104] gAthA ||1..|| umA 104. hatpratimAne rUpyamayIM candramUrti pratiSThApya arcitvA vidhinA sthApayet, tataH snAtAM sughanAbharaNAM saputrAM dazAhikI mAMtaraM candrodaye pratyakSa candrasanmukhaM nIvAoM ahaM candro'si nizAkaro'si nakSatrapatirasi sudhAkaro- maryAdA mU, si auSadhIgarbho'si asya kulasya vRddhiM kuru kuru khAhA' ityAdicandramantramucArayaMzcandra darzayet, saputrA mAtA ca guruM praNamati, guruzcAzIrvAdaM dadAti, sAyaM-sarvoSadhImizramarIcirAji!, sarvApadAM sNhrnnprviinnH| karotu vRddhiM sakale'pi vaMze, yuSmAkaminduH satataM prsnnH||1|| evaM sUryasyApi darzanaM, navaraM mUrtiH kharNamayI tAmramayI vA, mantrazca oM ahaM sUryo'si dinakaro'si tamo'paho'si sahasrakiraNo'si jagacakSurasi prasIda' AzIrvAdazcAyaM-sarvasurAsaravandhaH kArayitA'pUrvasarvakAryANAm / bhUyAtrijagacakSumaGgaladaste spupaatraayaaH||1|| iti candrasUryadarzanavidhiH, sAmprataM ca tatsthAne zizoderpaNo dazyate // (chaThe divase dhammajA gariyaM jAgarenti)tataH SaSThe divase 'dhammajAgariyaM ti dharmeNa-kuladharmeNa SaSTyA rAtrI jAgaraNaM dharmajAgarikA tAM jAgRtaH, paSThe dine jAgaraNamahotsavaM kuruta iti bhAvaH, evaM ca (ekArasame divase vahaphate) ekAdaze divase vyatikrAnte sati (nivvattie asuijammakammakaraNe) azucInAM-janmakarmaNAM-mAlacchedAdInAM karaNe nirvartite-samApite sati (saMpatte bArasAhe divase) dvAdaze ca divase samprApte sati bhagavanmAtApitarau (viulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM uvakkhaDAviti) vipulaM-bahu azanaM pAnaM khAdima khAdimaM ca upaskArayatA-praguNIkArayatA (uvakkhaDAvittA) upaskArayitvA ca (mittanAiniyagasayaNasaMbaMdhiparijaNaM) mitrANi- 14 dIpa anukrama [106] kasa.sa.15 ~187~
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [5] .......... mUlaM [104] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [104] gAthA ||1..|| kalpa.sapo- sahadAdayA,jJAtayaH-sajAtIyAH,nijakA:-svakIyAH putrAdayaH,khajanA:-pitavyAdayaH, sambandhina:-patrapatrI-dazAhikI vyA05 NAM zvazurAdayaH parijano-dAsIdAsAdiH (nAyae khattie ya) jJAtakSatriyA:-zrIRSabhadevasajAtIyAstAnodI sa. (Amatei 2ttA) Amantrayati Amanthya ca (tao pacchA pahAyA kayabalikammA) tataH pazcAt sAtau kRtA 104 pUjA yAbhyAM tathA to ( kayakouamaMgalapAyacchittA) kRtAni kautukamaGgalAni tAnyeva prAyazcittAni yAbhyAM tathA tau (suddhappAvesAI maMgallAI pavarAI vasthAI parihiyA) zuddhAni-zvetAni sabhApravezayogyAni,mAGga-1 lyAni-utsavasUcakAni, pravarANi-zreSThAni vastrANi parihitau (appamahagyAbharaNAlaMkiyasarIrA) alpAnistokAni bahumUlyAni yAni AbharaNAni taiH alaGkRta-zobhitaM zarIraM yAbhyAM tathA to, evaMvidhau bhagavamAtApitarau (bhoaNavelAe bhoaNamaMDavaMsi) bhojanavelAyAM bhojanamaNDape (suhAsaNavaragayA) sukhAsanavarANi gatI sukhAsInI ityarthaH (teNaM mitsanAiniyagasaMbaMdhipariyaNeNaM) tena mitrajJAtinijakakhajanasampa-12 |ndhiparijanena (nAehiM khattiehiM saddhiM ) jJAtajAtIyaiH kSatriyaiH sArddha (taM viulaM asaNaM pANaM khAimaM sAi-1 ma) taM vipulaM azanaM pAnaM khAdima khAdimaMca (AsAemANA) A-ISat khAdayantI bahu tyajantI ikSvA- 25 |deriva (visAemANA ) vizeSeNa svAdayantI alpaM tyajantau khajUrAderiva (paribhujemANA) sarvamapi bhuJjAnau | alpaM api atyajantI bhojyAderiva (paribhAemANA) paribhAjayantI-parasparaM yacchantI ( evaM vA viharati) 28 anena prakAreNa bhunAnau tiSThata iti bhAvaH // (104) // dIpa anukrama [106] JABEnicatonis ~188~
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [105 ] gAthA ||..|| dIpa anukrama [107] Jan Education dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [5] mUlaM [ 105] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: (jimiyattarAgayAvi ya NaM samANA ) tataH jimitau bhuktyuttaraM - bhojanAnantaraM Agatau - upavezanasthAne samAgatau api ca nizcayena evaMvidhau santau (AyaMtA cokkhA paramasuibhUyA ) AcAntau zuddhodakena kRtAcamanau tatazca lepasikthApanayanena cokSau ata eva paramapavitrIbhUtau santI ( taM mittanAiniyagasapaNa saMbaMdhipariyaNaM) taM mitrajJAtinijakasvajanasambandhiparijanaM (nAyae khatie a) jJAtajAtIyAMzca kSatriyAn ( viDa| leNaM puSkavatthagaMdhamalAlaMkAreNaM) vipulena puSpavastragandhamAlAlaGkArAdinA ( sakAreMti sammArNeti ) satkArayataH sanmAnayataH ( sakAritA sammANitA) satkArya sanmAnya ca (tasseva mittanAi niyagasapaNasaMbaMdhipariyaNassa) tasyaiva mitrajJAtinijakakhajanasambandhiparijanasya (nAyANaM khattiANa ya purao) jJAtajAtIyAnAM kSatriyANAM ca purataH ( evaM vayAsI ) evaM avAdiSTAm // (105) / (puvvipi devANupiyA) pUrvamapi bho devAnupriyAH ! - bhoH khajanAH ! ( amhaM eyaMsi dAragaMsi garbha vaktaMsi samANaMsi ) asmAkaM etasmin dArake garbhe utpanne sati (ime eyArUve ambhasthie jAva samuppajisthA ) artha etadrUpaH AtmaviSayaH yAvat saMkalpaH samutpanno'bhUt, ko'sau ? ityAhU - ( jappabhiI ca NaM amhaM esa dArae kucchisiM ganbhattAe vakate ) yataH prabhRti asmAkaM eSa dArakaH kukSau garbhatayA utpannaH (tappabhir3aM caNaM amhe ) tatprabhRti vayaM ( hiraNNeNaM bahAmo ) hiraNyena rUpayena vardhAmahe ( suvaNNeNaM vaDDAmo) suvarNena vardhAmahe ( ghaNeNaM dhaneNaM rajjeNaM jAva sAvaijeNaM) dhanena dhAnyena rAjyena yAvat khApateyena dravyeNa ( pIisa For Pile & Ferson Use O ~ 189~ abhiprAyakathanaM guNanAmakaraNam sU. 105-7 5 14 janelbary.org
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [107] gAthA ||..|| dIpa anukrama [112] kalpa. subo vyA0 5 // 86 // dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [5] mUlaM [ 107] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: kAreNa aI aIva abhivaddAmo ) prItisatkAreNa atIva atIva abhivarSAmahe ( sAmaMtarAyANo vasamAgavA ya) svadezasamIpavarttinaH rAjAnaH vayaM AyattatvaM AgatAH // ( 103 ) // ( taM jayA NaM ahaM esa dArae jAe bhavissaha ) tasmAt yadA asmAkaM eSa dArako jAto bhaviSyati ( tayA NaM amhe eyassa dAragassa ) tadA vayaM etasya dArakasya ( imaM eyANurUvaM gupaNaM guNaniSkaNNaM ) imaM etadnurUpaM guNebhyaH AgataM guNairniSpannaM (nAmadhijjaM karissAmo baddhamANunti) evaMvidhaM abhidhAnaM kariSyAmaH 'varddhamAna' iti ( tA amhaM aja maNorahasaMpattI jAyA ) 'tA' iti sA pUrvotpannA asmAkaM adya manorathasya saMpattiH jAtA (taM hoDa NaM amhaM kumAre vaddhamANe nAmeNaM) tasmAt bhavatu asmAkaM kumAraH varddhamAnaH nAmnA // ( 107 ) // (samaNe bhagavaM mahAvIre) zramaNo bhagavAn mahAvIra : ( kAsavagutteNaM) kAzyapa iti nAmakaM gotraM yasya sa tathA ( tassa NaM tao nAmadhijjA evamAhinaMti ) tasya bhagavataH trINi abhidhAnAni evaM AkhyAyante, ((taMjA ) tadyathA - ( ammApi saMtie vaddhamANe ) mAtApitRsatkaM mAtApitRdattaM ' barddhamAna' iti prathamaM nAma 1 ( sahasamuiyAe samaNe ) sahasamuditA - sahabhAvinI tapaHkaraNAdizaktiH tayA zramaNa iti dvitIyaM nAma 2 ( ayale bhayabheravANaM ) bhayabhairavayorviSaye acalo - niSprakampaH, tatra bhayaM - akasmAdbhayaM vidyudAdijAtaM, bhairavaM tu siMhAdikaM, tathA ( parisahovasaggANaM ) paripahA:-kSutpipAsAdayo dvAviMzatiH 22 Jan Education in *** bhagavaMta mahAvIrasya trayANAM nAmAnAM varNanaM For Plate & Fersonal Use On ~ 190 ~ zrIvIrasya nAmatrayaM sU. 108 20 25 // 86 // 28
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [108] gAthA ||..|| dIpa anukrama [112] dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [5] mUlaM [108] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: upasargAzca divyAdayazcatvAraH samabhedAstu SoDaza 16 teSAM ( khaMtIkhame ) kSAntyA - kSamayA kSamate na tvasamarthatayA yaH sa kSAntikSamaH (paDimANaM pAlae) pratimAnAM bhadrAdInAM ekarAtrikyAdInAM vA abhigrahavizepANAM pAlakaH (dhImaM) ghImAn jJAnatrayAbhirAmatvAt ( araharaisahe) aratiratI sahate, na tu tatra harSavipAdau kurute iti bhAvaH ( davie) dravyaM tattaguNAnAM bhAjanaM rAgadveSarahita iti vRddhAH ( vIriasaMpanne ) vIrya - parAkramastena saMpannaH, yato bhagavAn evaMvidhastato ( devehiM se NAmaM kayaM samaNe bhagavaM mahAvIre ) devaiH se iti tasya bhagavato nAma kRtaM zramaNo bhagavAn mahAvIra iti tRtIyam // ( 108 ) // tadidaM nAma devaiH kRtaM kathaM kRtaM ? ityatra vRddhasaMpradAya :- athaivaM pUrvoktayuktayA surAsuranarezvaraiH kRtajanmotsavo bhagavAn dvitIyAzazIva mandArAGkura iva vRddhiM prApnuvan krameNa evaMvidho jAtaH-dvijarAjamukho gajarAjagatiH, aruNoSThapuTaH sitadntatatiH / zitikeza bharo'mbujamaJjukara, surabhizvasitaH prabhayollasitaH // 1 // matimAn zrutavAn prathitavidhiyuka, pRthupUrva bhavasmaraNo gataruka / matikAntidhRtiprabhRti svaguNairjagato'pyadhiko jagatItilakaH // 2 // sa caikadA kautukarahito'pi teSAM uparodhAt samAnavayobhiH kumAraiH saha krIDAM kurvANa AmalakIkrIDAnimittaM purAd bahirjagAma, tatra ca kumArA vRkSArohaNAdiprakAreNa krIDanti sma, atrAntare saudharmendraH sabhAyAM zrIvIrasya dhairyaguNaM varNapatrAste, bahuta pazyata bho devAH! sAmprataM manuSyaloke zrIvarddhamAnaku| mAro bAlo'pyaMbAlaparAkramaH zakrAdibhirdevairapi bhApayituM azakyaH kaTare vAlasyApi dhairyaM tadAkarNya ca kazcit For Filde&Fron ~ 191 ~ AmalakIkrIDA 5 14 www.janbary.org
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [109 ] gAthA ||..|| dIpa anukrama [113] dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [5] mUlaM [109] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: 112011 kalpa. subo- 6 midhyAdRga devaJcintayAmAsa - aho zakrasya prabhutvAbhimAnena niraGkuzA nirvicArA pumbhikApAtena nagarAkrama05 mizrayA ca vacanacAturI, yadimaM manuSya kITaparamANu api iyantaM prakarSa prApayati, tadadyaiva tatra gatvA taM bhISayitvA zakravacanaM vRthA karomi iti vicintya martyalokamAgatya ziMzapAmuzalasthUlena lolajihvAyugalena bhayaGkara phUtkAreNa krUratarAkAreNa prasaraskopena pRthukaTATopena dIpramaNinA mahAkaNinA te krIDAtaruM AveSTitavAn, taddarzanAca palAyiteSu sarveSu bAleSu manAgapyabhItamanAH zrIvarddhamAnakumAraH svayaM tatra gatvA taM phaNinaM kareNa gRhItvA dUraM nikSiptavAn, tataH punaH saMgataiH kumAraiH kandukakrIDArase prastute sati sa devo'pi kumArarUpaM vikurvya tAM krIDAM karttuM pravavRte tatra cAyaM paNa:- parAjitena jitaH svaskandhe AropaNIya iti, kSaNAca parAjitaM mayA jitaM vardhamAneneti vadan zrIvIraM skandhe samAropya bhagavadbhApanAya saptatAlapramANazarIraH saMjAto, bhagavAnapi tatsvarUpaM vijJAya vajrakaThinayA muSTyA tatpRSThaM jaghAna, so'pi tatprahAravedanApIDito mazaka iva saMkocaM prApa, tatazca zakravacanaM satyaM manyamAnaH prakaTitakharUpaH sarva pUrvavyatikaraM nivedya bhUyo bhUyo nijaM aparAdhaM kSamayitvA svasthAnaM jagAma sa devaH, tadA ca santuSTacittena zakreNa 'zrIvIra ' iti bhagavato nAma kRtaM yaduktaM - bAlattaNe'vi sUro payaIe guruparakkamo bhayavaM / vIrusi kathaM nAmaM sakeNaM tucitteNaM // 1 // ityAmalakIkrIDA // atha taM mAtApitarau vijJI jJAtvA'STavarSamatimohAt / varamamitAlaGkArairupanayato lekhazA1 bAlatve'pi zUraH prakRtyA guruparAkramo bhagavAn / vIra iti kRtaM nAma zakreNa tuSTacittena // 1 // Jan Education i For Pile & Fersonal Use On ~ 192~ AmalakI krIDA 20 25 // 87 // 27 17 yog
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [5] .......... mUlaM [109] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [109] gAthA ||1..|| lAyAm // 1 // lagnadivasavyavasthitipurassaraM paramaharSasaMpannau / prauDhotsavAnmahArhAna citenaturghanadhanavyayataH lekhshaalaa|| 2 // tthaahi-paajturgsmuuhai| sphArakeyUrahAraH, kanakaghaTitamudrAkuNDalaiH karaNAdyaiH / rucirataradukUlaiH paJca || mocanaM varNaistadAnIM, khajanamukhanarendrAH sakriyante ma bhaktyA // 3 // tathA-paNDitayogyaM nAnAvastrAlaGkAranAlikerA|di / atha lekhazAlikAnAM dAnArthamanekavastUni // 4 // tathAhi-pUgIphalazRGgATakavarjUrasitopalAstathA khnnddaa| cArukulIcArubIjAdrAkSAdisukhAzikAvRndam // 5 // sauvarNarAnarAjatamizrANi ca pustakopakaraNAni / kamanI-18 yamaSIbhAjanalekhanikApaTTikAdIni // 6 // vAgdevIpratimArcAkRtaye sauvarNabhUSaNaM bhavyam / navyavahuratnakhacitaM. chAtrANAM vividhavastrANi || // ityAdisamagrapaThanasAmagrIsahitaH kulavRddhAbhistIrthAdakaiH slapitaH parihitapracurAlaGkArabhAsuraH zirodhRtameghADambaracchavazcatuzcAmaravIjitAzcaturadasainyaparivRto vAcamAnAnekavAditraH paNDitagehaM upAjagAma, paNDito'pi bhUpAlaputrapAThanocitAM parvaparidheyakSIrodakadhautikahemayajJopavItakesaratilakAdisAmagrIM yAvat karoti tAvat pippalaparNavat gajakarNavat kapaTidhyAnavat nRpatimAnavat calAcalasiM-18 hAsanaH zakro'vadhinA jJAtatatkharUpo devAn itthaM avAdIt-aho! mahaccitraM ! yadbhagavato'pi lekhazAlAyAM | mocanaM, yatA-sA''ne vandanamAlikA sa madhurIkAraH sudhAyAH sa ca, brAyAH pAThavidhiHsa zubhrimaguNAropaH sudhAdIdhitI / kalyANe kanakacchaTAprakaTanaM pAvitryasaMpattaye, zAstrAdhyApanamahato'pi yadidaM sallekhazAlAkRte // 1 // mAtuH puro mAtulavarNanaM tat, laGkAnagayA~ laharIyakaM tat / tatmAbhRtaM lAvaNamamburAzeH, prabhoH 14 dIpa anukrama [113] JABEnication ~1930
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [5] .......... mUlaM [109] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [109] gAthA ||1..|| kalpa.subo-puro yadacasA vilAsaH // 2 // yataH-anadhyayanavidAMso, nidravyaparamezvarAH / analaGkArasubhagAH, pAntulekhazAlAvyA05yuSmAn jineshvraaH||1|| ityAdi badana kRtabrAhmaNarUpastvaritaM yatra bhagavAna tiSThati tatra paNDitagehe samA- mocana jagAma, Agatya ca paNDitayogye Asane bhagavantaM upavezya paNDitamanogatAna saMdehAn papraccha, zrIvIro'pi // 88 // pAlo'yaM kiM vakSyatItyutkarNeSu sakalalokeSu sarvANi uttarANi dadI, tato jainendraM vyAkaraNaM jajJe, yataH-sako a tassamakkhaM bhagavanta AsaNe nivesittA / sahassa lakSaNaM pucchi vAgaraNaM avayavA iMdaM ||1||srve janA vismayaM prApura-aho bAlenApi varddhamAnakumAreNa etAvatI vidyA kutrAdhItA ?, paNDito'pi cintayAmAsa-AvAlakAlAdapi mAmakInAna , yAta saMzayAna ko'pi nirAsayanna / vibheda tAMstAnikhilAna sa eSa, bAlo'pi bhoH ! pazyata citrametat // 1 // kizca-aho IdRzasya vidyAvizAradasyApi IdRzaM gAmbhIrya, athavA yuktamevedaM | IdRzasya mahAtmanaH, yataH-garjati zaradina varSati varSati varSAsu niHsvano meghaH / nIco vadati na kurute |na vadati sAdhuH karotyeva // 1 // tathA-asArasya padArthasya, prAyeNADambaro mahAn / na hi svarNe dhvanistAdRga, yAdRka kAMsya prajAyate // 2 // ityAdi cintayantaM paNDitaM zakraH provAca--manuSyamAtraM zizureSa vipra!, nAza-| kanIyo bhavatA khacitte / vizvatrayInAyaka eSa dhIro, jinezvaro vADmayapAradRzvA / / 3 // ityAdi shriivrdhmaa-INI88|| nasturti nirmAya zakaH svasthAnaM jagAma, bhagavAnapi sakalajJAtakSatriyaparikalitaH khagRhamAgAt, iti zrIle-II 1 zakrazca tatsamakSaM bhagavantaM bhAsane nivezya / zabdasya lakSaNamapRcchata vyAkaraNaM avayavA aindraM // 1 // dIpa anukrama [113] 27 ~194~
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [5] .......... mUlaM [109] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [109] gAthA ||1..|| khazAlAkaraNaM / evaM bAlyAvasthAnivRttau saMprAptayauvano bhogasamarthoM bhagavAn mAtApitRbhyAM zubha muhUttai sama-18 zrIvIrasya ravIranRpaputrIM yazodAM pariNAyitA, tayA ca saha sukhamanubhavato bhagavataH putrI jAtA, sA'pi pravaranarapati-pitrAdInAM sutasya jamAle pariNAyitA, tasyA api ca zeSavatI nAmnI putrI, sA ca bhagavato 'naI' dauhitrItyarthaH nAmAni (samaNassa bhagavao mahAvIrassa) zramaNasya bhagavato mahAvIrasya (piyA kAsavagotteNaM) pitA, kIdRzaHkAzyapa gotreNa kRtvA (tassa NaM tao nAmadhijjA) tasya trINi nAmadheyAni (evamAhi jaMti ) evaM AkhyAyante (taMjahA-siddhatdhe i vA sijase havA jasaMse i vA) tadyathA-siddhArtha iti vA zreyAMsa iti vA yshkhii| iti vA (samaNassa NaM bhagavao mahAvIrassa) zramaNasya bhagavato mahAvIrasya (mAyA vA siTTassagutteNaM) mAtA vAziSThagotreNa (tIse tao nAmadhijA)tasyAH trINi nAmadheyAni (evamAhijaMti) evaM AkhyAyante (taMjahA-tisalA i vA videhadinnA i vA pIikAriNI i vA) tadyathA-trizalA iti vA videhadinnA iti vA pItikAriNIti vA (samaNassa bhagavao mahAvIrassa) zramaNasya bhagavato mahAvIrasya (pittije supAse) 10 pitRvyaH 'kAko' iti supArthaH (jiTTe bhAyA naMdivaddhaNe) jyeSTho bhrAtA nandivardhana: (bhagiNI sudaMsaNA) bhaginI sudarzanA (bhAriyA jasoyA koDiNNAgutteNaM) bhAryA yazodA, sAkIdRzI-kauNDinyA gotreNa (samaNassa bhagavao mahAvIrassa) zramaNasya bhagavato mahAvIrasya (dhUA kAsavagotteNaM) putrI kAzyapagotreNa (tIse do nAmadhijjA, evamAhiti) tasyA dve nAmadheye, evaM AkhyAyete (taMjahA-aNojA i vA piyadasaNA i vA) dIpa anukrama [113] 14 ~195~
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [109 ] gAthA ||..|| dIpa anukrama [113] kalpa. subo vyA0 5 // 89 // Jan Education Ire dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [5] mUlaM [109] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: tadyathA-aNojA iti vA priyadarzanA iti vA ( samaNassa bhagavao mahAvIrassa) bhramaNasya bhagavato mahAvIrasya ( nattuI kAsavagutteNaM ) putryAH putrI dauhitrI kAzyapagotreNa (tIse NaM do nAmadhijA evamA hijjaMti ) tasyAH dve nAmadheye evaM AkhyAyete (taMjahA-sesavaI vA jasavaI vA) tadyathA zeSavatI iti vA yazasvatI iti vA / ( 109 ) (samaNe bhagavaM mahAvIre) zramaNo bhagavAn mahAvIraH ( dakkhe) dakSaH sakalakulAkuzalaH ( dakkhapaine ) dakSA-nipuNA pratijJA yasya sa tathA samIcInAM evaM pratijJAM karoti tAM ca samyaga nirvahatIti bhAva: ( paDiruve ) pratirUpa :- sundararUpavAn ( AlINe) AlInaH sarvaguNairAliGgitaH (bhahae ) bhadrakaH saralaH ( viNIe) vinIto vinayavAn (nAe ) jJAtaH - prakhyAtaH ( nAyaputte ) jJAtaH - siddhArthastasya putraH, na kevalaM putramAtraH kintu (nAthakulacaMde ) jJAtakule candra iva (videhe ) bajraRSabhanArAcasaMhananasamacaturasra saMsthAnamanohara tvAt viziSTo deho yasya sa videhaH (videha dine ) videhadinnA - trizalA tasyA apatyaM vaidehadinnaH (videhajace ) videhA-trizalA tasyAM jAtA arcA- zarIraM yasya sa tathA (videhasUmAle ) videhazabdena atra gRhavAsa ucyate tatra sukumAlaH, dIkSAyAM tu pariSahAdisahane atikaThoratvAt (tIsaM vAsAI videhaMsi kaTTu ) triMzaduvarSANi gRhavAse kRtvA, triMzadvarSANi gRhasthabhAve sthitvetyarthaH ( ammA piuhiM devattagaehiM ) mAtApitrodevatvaM gatayoH ( gurumahattaraehiM aSbhaNuSNAe ) gurumahattaraiH - nandivardhanAdibhirabhyanujJAtaH ( samantapaine : *** bhagavaMta mahAvIrasya dIkSA kalyANakasya varNanaM For Pride & Personal Use O ~ 196 ~ varSadvayAva sthAnaM lokAntikA gamazva sa. 110 20 25 ba radaa za 28 janelbary.org
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [5] .......... mUlaM [110] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [110] gAthA samAptamatijJazca, mAtApitrorjIvatoH nAhaM prabajiSyAmIti garbhagRhItAyAH pratijJAyAH pUraNAt, sa vyatikara-1 varSadvayAvastvevaM-aSTAviMzativarSAtikrame bhagavato mAtApitarau AvazyakAbhiprAyeNa turya svarga AcArAGgAbhiprAyeNa tu / sthAnaM loanazanena acyutaM gato, tato bhagavatA jyeSThanAtA pRSTaH-rAjan ! mamAbhigrahaH sampUrNo'sti tato'haM pravraji-18 kAntikApyAmi, tato nandivardhanaH provAca-bhrAtaH! mama mAtApitavirahadAkhitasya anayA vAtayA kiM kSate kSAraM gamazca sU. kSipasi, tato bhagavatA. moktaM-piamAibhAibhaiNIbhajjAputtattaNeNa sabvevi / jIvA jAyA bahuso jIvassa u egamegassa // 1 // tataH kutra kuna pratibandhaH kriyate ? iti nizamya nandivardhano'vocat-bhrAtarahaM api idaM | jAnAmi, kiMtu prANato'pi priyasya tava viraho mAM atitamAM pIDayati, tato maduparodhAdvarSadvayaM gRhe tiSTa, bhagavAnapi evaM bhavatu, kiMtu rAjan ! madartha na ko'pi ArambhaH kAryaH, prAsukAMzanapAnenAhaM sthAsyAmi ityalAvocat, rAjJApi tathA pratipanne samadhikaM varSadvayaM vastrAlaGkAravibhUSito'pi prAsukaiSaNIyAhAraH sacitaM jlNg| apivam bhagavAn gRhe sthitaH, tataH prabhRti bhagavatA acittajalenApi sarvastrAnaM na kRtaM brahmacarya ca yAvajjIva 10 pAlita, dIkSotsave tu sacittodakenApi svAnaM kRtaM, tathAkalpatvAt, evaM bhagavantaM vairaGgika vilokya catuI-18 zakhamasUcitatvAcakravartidhiyA sevamAnAH zreNikacaNDapradyotAdayo rAjakumArAH khaM svaM sthAnaM jgmuH| (puNaravi loaMtiehiM ) punarapi iti vizeSadyotane, eka tAvat samAptapratijJaH svayameva bhagavAna vartate, 1 pitRmAtRbhrAtRbhaginIbhAryAputratvena sarve'pi / jIvA jAtA bahuzaH jIvasya ephaikasya // 1 // dIpa anukrama [113] ~197~
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [110] gAthA ||..|| dIpa anukrama [113] dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM + vRtti:) ........... vyAkhyAna [5] mUlaM [110] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: vyA0 5 // 90 // kalpa. suvo- punarapi lokAntikairdevaibaMdhita iti vizeSo dyotyate, lokAnte saMsArAnte bhavAH lokAntikA, ekAvatAratvAt, anyathA brahmalokavAsinAM teSAM lokAntabhavatvaM viruddhyate, te ca navavidhAH, yaduktaM sArasya 1mAicA 2 vaNhI 3 varuNA ya 4 gaddatoyA ya 5 / tuDiA 6 avAvAhA 7 aggicA 8 cetra riTThA ya 9 // 1 // ee devanikAyA bhayavaM bohinti jiNavariMdaM tu / savajagajjIvahiyaM bhayavaM / titthaM pavatehi // 2 // yadyapi svayambuddho bhagavAMstadupadezaM nApekSate tathApi teSAM ayaM AcAro varttate, tadevAha - ( jIyakappiehiM devehiM ) jItena- avazyaMbhAvena kalpaH- AcAro jItakalpaH so'sti yeSAM te jItakalpikAH evaMvidhA te devAH vibha ktiparAvarttanAt ( tAhiM iTThAhiM ) tAbhiH iSTAbhiH ( jAva vaggUhiM) yAvatzabdAt ' kaMtAhiM maNunnAhiM' ityAdi pUrvoktaH pATho vAcyaH, evaMvidhAbhirvAgbhiH (aNavarayaM) nirantaraM bhagavantaM ( abhinaMdamANA ya ) abhinandayantaH - samRddhimantaM AcakSANAH ( abhidhuvamANA ya ) abhiSTuvantaH - stutiM kurvantaH santaH ( evaM vayAsI) evaM avAdipuH // (110 ) // 1 saptASTrabhavA iti pravacanasAroddhAre, lokasya -brahmalokasya ante- samIpe bhavA lokAntikA itivyutpatterIpapAtikAdau darzanAzca nAthamekAntaH, lokaprakAze svayamapi tathoktaM 2 sArasvatA AdityA vahnayo varuNAca gardadoyAzca / truTitA avyAvAdhA AgneyAzcaiva riSThAzca // 1 // ete devanikAyA bhagavantaM bodhayanti jinavarendraM tu / sarva jagajjIvahitaM bhagavan ! tIrthaM pravartaya // 2 // Jan Educaton Intemations For File & Fersonal Use Only ~ 198~ varSadvayAvasthAnaM lokAntikA gamazca su. 110 15 20 23 // 90 // www.janbary.org
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [5] .......... mUlaM [111] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka lokAnti [111] gAthA ||1..|| (jaya jaya naMdA) jayaM labhakha 2, sambhrame dvicanaM, nandati-samRddho bhavatIti nandastasya sambodhana he nanda , dIrghasvaM prAkRtatvAt , evaM (jaya jaya bhaddA) jaya jaya bhadra!-kalyANavan ! (bhaI te) te-tava bhadraM bhavatu (jaya kokti jaya khattiyavaravasahA) jaya jaya kSatriyavaravRSabha! (bujjhAhi bhagavaM loganAha) buddhyakha bhagavan ! lokanAtha ! 111 (sayalajagajjIvAhiya) sakalajagajjIvahitaM (pavattehi dhammatitthaM) pravartaya dharmatIrtha, yata idaM (hiyasuhanisse yasakaraM ) hitaM-hitakArakaM sukha-zarma niHzreyasaM-mokSastatkaraM (savaloe sabyajIvANaM) sarvaloke sarvajIvAnAM ISI(bhavissahattikaTTha jayajayasaI pauMti) bhaviSyatItikRtvA-ityuktvA jayajayazabdaM prayuJjanti // (111) / - (pusvipi NaM) idaM padaM 'gihasthadhammAo' ityasmAdaMgre yojyaM, (samaNassa bhagavao mahAvIrassa) zramaNasya / bhagavato mahAvIrasya (mANussagAo gihatthadhammAo) manuSyayogyAt evaMvidhAt gRhasthadharmAt-gRhavyavahArAta vivAhAdeH pUrvamapi (aNuttare Abhoie) anupama AbhogaH-prayojanaM yasya tat AbhogikaM (appaDivAheM nANa-IIRI hAdasaNe husthA) apratipAti-AkevalotpatteH sthiraM evaMvidhaM jJAnadarzanaM-avadhijJAna avadhidarzanaM ca abhUt (taeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre) tataH zramaNo bhagavAna mahAvIraH (teNaM aNuttareNaM AbhoieNaM)tena anuttareNa Abhogikena (nANadaMsaNeNaM) jJAnadarzanena (appaNo nikkhamaNakAlaM) Atmano dIkSAkAlaM (Abhoei) Abho gayati-vilokayati (AbhoisA) Abhogya ca (cicA hirapaNaM) tyaktvA hiraNyaM-rUpyaM (cicA suvaNaM) kalpa.su. 16 tyattavA suvarNa (cicA dhaNaM) tyaktvA dhaneM (cicA rajja) tyattavA rAjyaM (cicA raDaM) tyaktvA rASTra-dezaM ( evaM dIpa anukrama [114] 14 ...dIkSA-kalyANaka avasare sAMvatsarika-dAna evaM abhiSekasya varNana ~199~
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [112] gAthA ||..|| dIpa anukrama [115] kalpa. subo vyA0 5 balaM vAhaNaM korsa koTThAgAraM ) evaM sainyaM vAhanaM kozaM koSThAgAraM (cicA puraM ) tyaktvA nagaraM ( cicA aMteraM) tyaktvA antaHpuraM (cicA jaNavayaM ) tyaktvA jAnapadaM - dezavAsilokaM (ciyA vipuladhaNakaNagarayaNamaNimottiyasaMgkhasilappavAlarattarayaNamAiaM ) tyaktvA vipuladhanakanakaratnamaNimauktikazaGkha zilApravAla raktaratnapramukha (sNt|| 91 // sArasAvaijaM ) satsArakhApateyaM, etat sarvaM tyaktvA, punaH kiM kRtvA ? ( vicchatA) viccha - vizeSeNa tyaktvA, punaH kiM kRtvA ? ( vigovaittA) vigopya tadeva guptaM saddAnAtizayAt prakaTIkRtyeti bhAvaH, athavA vigopya kutsanIya'me'tada'sthiratvAdityuktvA, punaH kiM kRtvA ? (dANaM dAyArehiM paribhAittA) dIyate iti dAnaM - ghanaM tat dAyAya-dAnArthaM Acchanti-AgacchantIti dAyArA - yAcakAstebhyaH paribhAjya vibhAgadevA, yadvA paribhAvya-Alocya idaM amukasya deyaM idaM amukasyaivaM vicAryetyarthaH punaH kiM kRtvA ? (dANaM dAiyANaM paribhA ittA ) dAnaM dhanaM dAyikA - gotrikAstebhyaH paribhAjya vibhAgazo dattvetyarthaH // ( 112 ) // anena sUtreNa ca vArSikadAnaM sUcitaM tacaivaM bhagavAn dIkSAdivasAt prAgvarSe'vaziSyamANe prAtaHkAle vArSikaM dAnaM dAtuM pravarttate, sUryodayAdArabhya kalpavarttavelAparyantaM agarai ekai koTiM sauvarNikAnAM pratidinaM dadAti, vRNuta varaM vRNuta varaM ityudghoSaNApUrvakaM yo yanmArgayati tasmai tadIyate taca sarvaM devAH zakrAdezena pUrayanti, evaM ca varSeNa yaddhanaM dattaM taducyate--tinneva ya koDisayA aTThAsII ya huMti koDIo / asII ca sayasahas 1 trINyeva ca koTizatAni aSTAzItica bhavanti koTayaH / azItizca zatasahasrANi etat saMvatsare dattaM // 1 // dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRtti:) ........... vyAkhyAna [5] mUlaM [112] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: Jan Education in and For Pile & Fersonal Use Only ~200~ saMvatsaradA naM su. 112 15 20 25 // 91 // 27 anelbrary.org
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [5] .......... mUlaM [113] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [113] gAthA evaM saMvakachare dinnaM // 1 // tathA ca kavayaH-tattadvArSikadAnavarSaviramahAridhadAvAnalA, savayaH sajitavAjirA- dIkSAbhiSeII jivasanAlaGkAradurlakSyabhAH / samprAptAH khagRhe'rthinaHsazapathaM pratyAyayanto'ganAH, khAmin ! Sigajanairniruddhaha-19: sU. .113 sitaiH ke yUyamityUcire // 1 // evaM ca dAnaM dattvA punarbhagavatA nandivardhanaH pRSTaH-rAjaMstava satko'pi avdhiH| pUrNastadahaM dIkSAM gRhNAmi, tato nandinA'pi dhvajahahAlaGkAratoraNAdibhiH kuNDapuraM suralokasamaM kRtaM, tato nandirAjaH zakrAdayaza kanakamayAn 1 rUpyamayAn 2 maNimayAn 3 kanakarUpyamayAn 4 kanakamaNimayAnI 5 rUpyamaNimayAn 6 kanakarUpyamaNimayAn 7 mRnmayAMzca 8 pratyekaM aSTottarasahasraM kalazAna yAvat anyAmapi ca sakalAM sAmagrI kArayanti, tato'cyutendrAdyaizcatuHSaSTayA surendraraibhiSeke kRte surakRtAH kalazA divyAnubhA-3 vena nRpakAritakalazepu praviSTAstataste'tyantaM zobhitavantaH, tataH zrInandirAjaH svAminaM pUrvAbhimukhaM nivezya | surAnItakSIrodanIraiH sarvatIrthamRttikAdibhiH sarvakaSAyaizcAbhiSekaM karoti, indrAzca sarve'pi bhRGgAradarzAdihastA jayajayazabdaM prayuJAnAH puratastiSThanti, tatazca bhagavAn snAto gandhakASAyyA rUkSitAGgaH suracandanAnulipsagAtraH kallatarupuSpamAlAmanoharakaNThapIThaH kanakakhacitAMzcalakhacchojvalalakSamUlyasadazazvatavakhAvRtazarIro hAravirAjadvakSaHsthalaH keyUrakaTakamaNDitabhujaH kuNDalalalitagallatalaH zrInandirAjakAritAM pazcAzaddhanurAyatAM paJcaviMza|tidhanurvistIrNA patriMzaddhanuruSAM bahustambhazatasaMniviSTAM maNikanakavicitrAM divyAnubhAvataH surakRtatAhakazipikAmanupraviSTAM candraprabhAbhidhA zibikAM ArUDho dIkSAgrahaNArtha pratasthe, zeSa sUtrakRt vayaM vakSyati / / dIpa anukrama [116] JABEnicationl ine ~ 201~
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [5] .......... mUlaM [113] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [113] gAthA ||1..|| kalpa subo- (teNaM kAleNaM) tasmin kAle (teNaM samaeNaM) tasmin samaye (samaNe bhagavaM mahAvIre) zramaNo bhagavAna dIkSAbhiSevyA05 mahAvIraH (je se hemaMtANaM) yo'sau zItakAlasya (paDhame mAse paDhame pakkhe) prathamo mAsaH prathamaH pakSaH .113 // 92 // (maggasirabahule) mArgazIrSamAsasya kRSNapakSaH (tassaNaM maggasirabahulassa) tasya mArgazIrSavahulasya (dasamIpakSaNaM) dazamIdivase (pAINagAmiNIe chAyAe)pUrva diggAminyAM chAyAyAM (porisIe abhinividyAe) pauru-II vyA-pAzcAtyapauruSyAM abhinivRttAyAM-jAtAyAM,kathambhUtAya?- (pamANapattAe)pramANaprAptAyAM natu nyUnAdhikAyAM (supaeNaM divaseNaM) suvratArUpe divase (vijaeNaM muhutteNaM) vijayAkhye muhUrta (caMdappabhAe sipiAe) candrapra bhAyAM pUrvoktAyAM zivikAyAM kRtaSaSThatapAH vizuddhyamAnalezyAkaH pUrvAbhimukhaH siMhAsane niSIdati, ziviSkArUDhasya ca prabhodakSiNataH kulamahattarikA haMsalakSaNaM paTazATakamAdAya, vAmapArthe ca prabhorambadhAtrI dIkSopa karaNamAdAya,pRSThe caiMkA carataruNI sphArazRGgArA dhavalacchantrahastA. IzAnakoNe caikA pUrNakalazahastA, agnikoNe caikA maNimayatAlavRntahastA bhadrAsane niSIdaMti, tataH zrInandinRpAdiSTAH puruSAH yAvat zivikAmutpATayanti tAvat zakro dAkSiNAtyAM uparitanI cAhAM IzAnendra auttarAhAM uparitanI vAhAM camarendro dAkSiNAtyAM adhastanI bAhAM balIndra auttarAhAM adhastanI bAhAM zeSAzca bhavanapativyantarajyotiSkavaimAnikendrAMzcaJcalakuNDalA-1 yAbharaNakiraNaramaNIyAH paJcavarNapuSpavRSTiM kurvanto dundubhIstADayanto yathArha zivikA utpATayanti, tataH zakrezAnI tAM vAhAM tyaktvA bhagavatazcAmarANi vIjayataH, tadA ca bhagavati zivikArUDe prasthite sati shrdi| dIpa anukrama [116] cerseseesese 28 janelbannerg ~ 202~
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [5] .......... mUlaM [113] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [113] gAthA padmasara iva puSpitaM atasIvana miva karNikAravana miva campakavanamiva tilakavanamiva ramaNIyaM gaganatalaM suravara-dIkSAmiSe bhUta, kiJca-nirantaraM vAdyamAnabhambhAbherImRdaGgabundubhizanAdyanekavAdyadhvanigaganatale bhUtale ca prasasAra, tannA-I kA sU.113 | dema ca nagaravAsinyastyaktakhakhakAryA nAryaH samAgacchanyo vividhaceSTAmirjamAna vismApayanti sma, yataH-13 tinivi thIAM vallahAM kali kajjala siMdUra / e puNa atIhi vallahAM dUdha jamAi tUra // 1 // ceSThAzvemAH-khagallayoH kAcana kajjalADU-kaM, kastUrikAbhinayanAJjanaM ca / gale calannUpuramahipIThe, aceyakaM cAru cakAra vAlA // 1 // kaTItaTe kApi vavandha hAra, kAcit kaNatkikiNikAM ca kaNThe / gozIrSapaGkana raraja pAdAvalaktapakena vapuli-16 lepa // 2 // ardhanAtA kAcana pAlA, vigalatsalilA vizlathavAlA / tatra prathamamupetA trAsaM, vyadhita na keSAM jJAtA haasm||3|| kApi paricyutavilayavasanA, mUDhA karaghRtakevalarasanA / citraM tantra gatA na lalajje, 18sarvajane jinavIkSaNasaje // 4 // saMtyajya kAcittarUNI rudantaM, khapotamotuM ca kare vibhRtya / nivezya kaTyAM / tvarayA brajantI, hAsAvakAzaM na cakAra keSAm ? // 5 // aho maho rUpamaho mahaujA, saubhAgyametat kaTare shriire| gRhAmi duHkhAni karasya dhAtuyecchilpamIhaga vadati samakAcit / / kAcinmahelA vikasatkapolA, zrIvIrava-1 kvikSaNagADhalolA / vitrasya dUraM patitAni tAni,nAjJAsiSuHkAzanabhUSaNAni hastAmbujAbhyAM zucimIktikaughairavAkiran kAzcana caJcalAkSyaH / kAzcijagurmaJjulamaGgalAni, pramodapUrNA nanUtuzca kAzcit // 8 // itthaM nAga 1 trINyapi strINAM vallabhAni kaliH kajalaM sindUram / etAni punaH atIva vahabhAni dugdhaM jAmAtA tUryam // 1 // dIpa anukrama [116] I ~203~
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [5] .......... mUlaM [113] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka kalpasubo vyA05 // 3 // [113] gAthA ||1..|| ranAgarInirIkSyamANavibhavaprakarSasya bhagavataH purataH prathamato ratnamayAnyaSTau maGgalAni krameNa prasthitAni, dIkSAbhiSetadyathA-svastikaH 1 zrIvatso 2 nandyAvatoM 3 barddhamAnakaM 4 bhadrAsanaM 5 kalazo 6 matsyayugma 7 darpaNazca 8,kAsa.113 tataH krameNa pUrNakalazabhRGgAracAmarANi tato mahatI vaijayantI tatachatraM tato maNisvarNamayaM sapAdapIThaM 15 siMhAsanaM tato'SThazataM AroharahitAnAM barakArataragANAM tatastAvanto ghaNTApatAkAMbhirAmAH zastrapUNoM rathAH tatastAvanto varapuruSAH tataH krameNa haya 1 gaja 2 ratha 3 padAtyanIkAni 4 tato laghupatAkAsahasraparimaNDitaH sahasrayojanoco mahendradhvajaH tataH khaDgagrAhAH kuntagrAhAH pIThaphalakagrAhAH tato hAsakArakAH nasenakArakAH kAndarpikA jayajayazandaM prayuJjAnAstadanantaraM bahava ugrA bhogA rAjanyAH kSatriyAsta lavarA mADambikA: kauTumbikAH zreSTinaH sArthavAhAH devA devyazca svAminaH purataH prasthitAH, tadanantaraM ( sadevamaNuAsurAe) devamanujAsurasahitayA khargamalaipAtAlavAsinyA (parisAe) parSadA (samaNugammamANatti) samyaga anugamyamAnaM (magge)agrataH (saMkhiyatti) zakhikA:-zaGkhavAdakAH (cakkiyatti) cAkrikA:-cakrapraharaNadhAriNaH (laMgaliyatti) lAilikA-galAvalambitasuvarNAdimayalAGgalAkAradhAriNobhavizeSAH (muhamaMgaliyatti) mukhe priyavaktArazcATu-1 kAriNa ityarthaH (baddhamANatti ) varddhamAnA:-skandhAropitapuruSAH puruSAH (pUsamANatti) pusspmaannvaa-maagdhaaH| (ghaMTiyagaNe) ghaNTayA carantIti ghANTikA rAuliA' iti loke prasiddhAH eteSAM gaNaiH parivRtaM ca bhagavantaM // 93 prakramAt kulamahatsarAdayaH khajanAH (tAhiM iTAhiM jAva vaggUhiM ) tAmiriSTAdivizeSaNaviziSTAbhirvAgbhiH dIpa anukrama [116] Jan Enicatoolsmation S anelbanaras ~ 204~
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [5] .......... mUlaM [114] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: sAktiH sU. prata sUtrAMka [114] gAthA ||1..|| (abhinaMdamANA ya abhithuvamANA ya) abhinandantaH abhiluvantazca (evaM bayAsI) evaM avaadissuH|| (113) mahatta ro| (jaya jayanaMdA) jaya-jayavAn bhava he samRddhiman ! (jaya jaya bhaddA ! bhaI te ) jaya-jayavAn bhava hai || bhahA!-bhadrakAraka! te-tubhyaM bhadraM astu, kiJca-(abhaggehiM nANadasaNacarittehiM) abhagnaiH-niraticAraijJAna-11 darzanacAritraiH (ajiyAI jiNAhi iMdiyAI) ajitAni indriyANi jaya-vazIkuru (jiyaM ca pAlehi samaNadharma) jitaM ca-vavazIkRtaM pAlaya bhramaNadharma (jiyavigdho'vi a vasAhi taM deva ! siddhimajjhe) jitavino'pi ca he deva ! prabho!-tvaM vasa, kutra:-siddhimadhye, atra siddhizabdena zramaNadharmasya vazIkArastasya madhyaM-lakSaNayA|8| |prakarSastatra tvaM nirantarAyaM tiSThetyarthaH (nihaNAhi rAgadosamalle) rAgadveSamallI nijahi-nigRhANa, tyonigrh| kuru itythe|, kena?-tiveNaM) tapasA bAhyAbhyantareNa, tathA (dhiidhaNiyabaddhakacche) dhRtI-saMtoSe dhairya vA SatyantaM baddhakakSA san ( mahAhi aTTakammasatta) aSTakarmazatrana mardaya, paraM kenetyAha-(jhANeNaM uttameNaM sukeNaM) dhyAnena uttamena zuklenetyarthaH, tathA (appamatto harAhi ArAhaNapaDAgaM ca vIra ! telukaraMgamajhe) he vIra 10 apramattaH san trailokyaM eva yo raGgo-mallayuddhamaNDapastasya madhye ArAdhanapatAkA Ahara-gRhANa, yathA kazci-18 nmalla pratimahaM vijitya jayapatAkAM gRhNAti tathA tvaM karmazatrUna vijitya ArAdhanapatAkAM gRhANa iti bhAvaH (pAvaya vitimiramaNusaraM kevalavaranANaM) prApnuhi ca vitimiraM-timirarahitaM anuttaraM-anupamaM kevalacarajJAnaM 8(gacchaya mukkhaM paraM parya) gaccha ca mokSaM paramaM padaM, kena? (jiNavarocaDhaNa maggeNa akuDileNa) jinavaro dIpa anukrama [116] ~205~
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [114] gAthA ||..|| dIpa anukrama [116] kalpa. subo vyA0 5 // 94 // Jan Education in dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [5] mUlaM [114] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: padiSTena akuTilena mArgeNa, atha kiM kRtvetyAha-- ( haMtA parIsahacamuM ) hatyA, kAM ? - parISahasenAM ( jaya jaya khattiyavaravasahA ) jaya jaya kSatriyavaravRSabha (bahUI divasAI) bahUn divasAn (bahUI pakkhAI) bahUn pakSAn ( bahUI mAsAI) bahUn mAsAn (bahUI uUI ) bahUna RtUna mAsadvayamamitAn hemantAdIn (bahUI ayaNAI ) bahUni ayanAni pANmAsikAni dakSiNottarAyaNalakSaNAni ( bahUI saMvaccharAI ) bahUn saMvatsarAn yAvat (abhIe parIsahovasaggANaM ) parISahopasargebhyo'bhItaH san ( khaMtikhame bhayabheravANaM ) bhayabhairavANAM vidya siMhAdikAnAM kSAntyA kSamo na tvaMsAmarthyAdinA, evaMvidhaH san tvaM jaya, aparaM ca - ( ghamme te avigdhaM bhavautikaDu ) te tava dharme avinaM- vinAbhAvo'stu itikRtvA - ityuktatvA ( jayajayasa pauMjaMti ) jayajayazabdaM prayuJjanti / ( 114 ) // (tae NaM samaNe bhagavaM mahAvIre ) tataH zramaNo bhagavAn mahAvIraH kSatriyakuNDagrAmanagaramadhyena bhUtvA yatra jJAtakhaNDavanaM putrAzokapAdapastaMtra upAgacchatIti yojanA, atha kiMviziSTaH san 1 ( nayaNamAlAsahassehiM ) nayanamAlAsahasraiH (picchilamANe 2 ) prekSyamANaH 2 - punaH punaH vilokyamAnasaundaryaH, punaH kiMvi0 1 ( vayaNamAlAsahassehiM ) badanamAlAsahasraiH - zreNisthitalokAnAM mukhapatisahastra: ( abhidhuvamANe abhiyuvamANe ) punaH punaH abhiSTyamAnaH punaH kiMvi0 1 ( hiayamAlAsahassehiM ) hRdayamAlAsahasraiH (unnaMdijamANe udi jamANe ) unnandyamAno-jayatu jIvatu ityAdidhyAnena samRddhiM prApyamANaH punaH kiMvi0 ? ( maNorahamAlAsa For Private & Personal Use On ~206~ sahacarokti: sU. 114 15 20 25 // 94 // 28 Qpntary.so
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [5] .......... mUlaM [115] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata el dIkSAyai gamana sa,115 sUtrAMka [115] gAthA ||1..|| hassehiM ) manorathamAlAsahasraH (vicchippamANe vicchippamANe) vizeSeNa spRzyamAna:-vayaM etasya sevakA api bhavAmastadApi varaM iti cintyamAnaH punaH kiMvi01 (kaMtirUvaguNehiM) kAntirUpaguNaiH (patthinamANe patthijamANe) prAryamAnaH-svAmitvena bhartRtvena vAJchadhamAna ityarthaH, punaH kiMvi0? (aMgulimAlAsahassehiM ) | aGgulimAlAsahasraH (dAijamANe 2) dazyamAnaH 2, punaH kiMvi0-(dAhiNahattheNaM bahUrNa naranArIsahassANaM) dakSiNahastena bahUnAM naranArIsahasrANAM (aMjalimAlAsahassAI) aJjalimAlAsahasrANi-namaskArAn (paDicchamANe paDicchamANe) pratIcchan pratIcchan-gRhan2, punaH kiMvi0?(bhavaNapaMtisahassAI)bhavanapaktisahasrANi (samaikamANe samaichamANe) samatikrAman2, punaH kiMvi0 ? (taMtItalatAlatuDiyagIyavAiyaraveNaM) tazrI-vINA talatAlA:- hastatAlAH truTitAni-bAdivANi gIta-gAnaM vAditaM-vAdanaM teSAM raveNa-zabdena, punaH kIdazena? (mahureNa ya maNahareNaM ) madhureNa ca manohareNa, punaH kIdRzena ? (jayajayasahaghosamIsieNaM) jayajayazabdasya yo ghoSa-ughoSaNaM tena mizritena, punaH kIdRzena? (maMjumaMjuNA ghoseNa) maJjamAnA ghoSeNa ca-atikomalena janasvareNa (paDivujhamANe paDivajjhamANe) sAvadhAnIbhavana (saciDDIe) sarvA -samastacchannAdirAjacinhasa-18 piyA (sabbajuIe) sarvadyutyA-AbharaNAdisambandhinyA kAntyA(sadhabaleNaM)sarvavalena-hastituragAdirUpakaTakena(saba-18 vAhaNeNaM) sarvavAhanena-karabhavesarazivikAdirUpeNa (sabasamudaeNaM) sarvasamudayena-mahAjanamelApakena (sahAyareNaM ) sarvAdareNa-saucityakaraNena (sabavibhUIe) sarvavibhUtyA sarvasaMpadA (sabavibhUsAe ) sarvavibhUSayA dIpa anukrama [117] 10 ~207~
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [5] .......... mUlaM [115] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: Sesee prata sUtrAMka [115] gAthA ||1..|| kalpa.subo- vyA0 5 // 15 // samastazobhayA (savvasaMbhameNaM) sarvasammameNa-pramodajanitautsukyena (savasaMgameNaM) sarvasaGgamena-sarvakhajanamelApa- dIkSAyai kena (savapagaiehiM) sarvaprakRtibhi:-aSTAdazabhirnegamAdibhiH nagaravAstavyaprajAbhiH (sabanADaehi) sarvanATakaiH gamanaM (sabatAlAyarehiM ) sarvatAlAcaraiH (sabAvaroheNaM) sarvAvarodhena-sarvAntaHpureNa (savapuSpagaMdhamallAlaMkAravibhU- sa. 115 sAe) sarvapuSpagandhamAlyAlaGkAravibhUSayA pratItayA (savatuDiyasaddasapiNanAeNa) sarvatruTitazabdAnAM yaH shbdH| 15 saMninAdaza-pratiravastena, sarvatvaM ca stokAnAM samudAye stokairapi syAttata Aha-(mahayA iDDIe) mahatyA 31 RddhayA (mahayA juIe) mahatyA jhulyA (mahayA valeNaM) mahatA balena (mahayA samudaeNaM) mahatA samudayena (mahayA varatuDiyajamagasamagappabAieNaM) mahatA-uccastareNa varatruTitAni-pradhAnavAdivANi teSAM jamagasamaga-samakAlaM pravAdanaM yatra evaMvidhena (saMkhapaNavapaDahabherIjhallarIkharamuhihuDukaduMduhi nigghosanAiyaraveNaM) zaGka:-pratItaH paNava:-mRtpaTahaH paTaha:-kASThapaTahaH bherI-DhakkA jhallarI:-pratItA kharamukhI-kAhalA huDuka:-trivalitulyavAdyavizeSaH dundubhiH-devavAyaM teSAM nirghoSaH tathA nAdita:-pratizabdaH tadrUpeNa raveNa-zabdena yuktaM, evaMrUpayA RddhyA vratAya vrajantaM bhagavantaM pRSThatazcaturaGgasainyaparikalito lalitacchatracAmaravirAjito nandivardhananRpo'nugacchati / pUrvoktA-18| 25 DambareNa yukto bhagavAna (kuMDapuraM nagaraM majhamajjheNaM) kSatriyakuNDanagarasya madhyabhAgena (niggacchai) nirgacchati // 15 // (niggacchitA) nirgatya (jeNeva nAyasaMDavaNe ujANe) yatraiva jJAtakhaNDavanaM iti nAmakaM udyAnaM asti (jeNeva asogavarapAyave) yatraiva azokanAmA varapAdapa:-zreSThavRkSaH (teNeva uvAgacchada) tatraiva upAgacchati // (115) // dIpa anukrama [117] 28 ~208~
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [116] gAthA ||..|| dIpa anukrama [118] Jan Educator dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [5] mUlaM [116] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: | ( uvAgacchittA) upAgatya ( asogavarapAyavassa ) azokavarapAdapasya ( ahe sIyaM ThAveha ) adhastAt zivikAM sthApayati (ThAvittA) sthApayitvA ca (sIyAo paJcoruhai ) zivikAtaH pratyavatarati ( pacoruhittA ) pratyavatIrya (sayameva AbharaNamallAlaGkAraM omuyai ) svayameva AbharaNamAlyAlaGkArAn uttArayati (omuittA) uttArya, tacaivaM - aGgulIbhyazca mudrAvaliM pANito, vIravalayaM bhujAbhyAM jhaTityaGgade / hAramaMtha kaNThataH karNataH kuNDale mastakAnmukaTamunmuJcati zrIjinaH // 1 // tAni cAbharaNAni kulamahattarikA haMsalakSaNapaTTazATakena gRhNAti, gRhItvA ca bhagavantaM evaM avAdIt-' ikkhAgakulasamutpanne'si NaM tumaM jAyA !, kAsavagutte'si NaM tumaM jAyA !, uditoditanAyakula nahayalamiaGka ! siddhatthajacakhattiasue'si NaM tumaM jAyA !, janakhanttiANIe tisalAe sue'si NaM tumaM jAyA / , devindana rinda pahia kittI'si NaM tumaM jAyA !, ettha sigdhaM caMkamiavaM garuaM AlambeavaM asidhArAmahavayaM cariavaM jAyA! parikkamivaM jAyA !, assiM ca NaM aTThe no pamAiavaM,' ityAdi uktatvA vanditvA namaskRtya ekato'pakrAmati / tatazca bhagavAn ekayA muSTyA kUcaM catasRbhizca tAbhiH zirojAna, evaM (sayameva paMcamuTThiyaM loyaM kare ) svayameva paJcamauSTika locaM karoti ( karitA ) tathA kRtvA ca (chaTTeNaM bhatteNaM apANaeNaM) SaSThena bhaktena apAnakena (hatthuttarAhiM nakkhateNaM caMdeNaM jogamubAgaeNaM ) uttarA phAlgunyAM candrayoge sati ( egaM devadUtasamAdAya ) zakreNa vAmaskandhe sthApitaM ekaM devadRSyaM AdAya ( ege ) eko rAgadveSasahAyavirahAt ( abIe) advitIyaH, yathA hi RSabhazcatuHsaharuyA rAjJAM mallipAzva For Five & Fersonal Use Only ~209~ dIkSAGgI kAraH sU. 116 5 10 14 www.janbary.org
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [5] .......... mUlaM [116] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [116] gAthA ||1..|| kalpa.subo-zavibhistribhiH zatairvAsupUjyaH SaTzatyA,zeSAzca sahasreNa saha pravrajitAstathA bhagavAn na kenApi sahetyato'dvitIyaH dIkSAGgIvyA05(muMDe bhavittA) dravyataH ziraskUrcalocanena bhAvataH krodhAdyapanayanena muNDo bhUtvA (agArAo aNagAriyA kAraH mU. // 9 // 116 paJcaie) agArAt-gRhAt niSkramya, anagAritAM-sAdhutAM prabajitaH-pratipannaH // (116) // tadvidhizcAya-evaM mA pUrvoktaprakAreNa kRtapaJcamauSTikaloco bhagavAn yadA sAmAyikaM uccarituM vAJchati tadA zakraH sakalamapi vAdibAdikolAhalaM nivArayati, tataH prabhuH Namo siddhANaM' iti kathanapUrvakaM 'karemi sAmAiaM savvaM sAvajaM jogaM pacakkhAmI' tyAdi uparati, na tu "bhaMte' tti bhaNati, tathAkalpatvAt, evaM ca cAritragrahaNAnantarameva bhagavatazcaturthaM jJAnaM utpadyate, tataH zakrAdayo devA bhagavantaM vanditvA nandIzvarayAtrAM kRtvA khaM khaM sthAnaM jgmuH|| dIpa anukrama [118] FRasanteraswatasatanARAastas i astanARY iti mahopAdhyAyazrIkIrtivijayagaNiziSyopAdhyAyazrI vinaya vijayagaNiviracitAyAM kalpasubodhikAyAM paJcamaH kSaNaH smaaptH| granthAnam 650 / pazcAnAmapi vyAkhyAnAnAM granthAnam // 3225 // zrIrastu ilesURCERSEPRESEREEPRERSERECUREPSESSURGERSE-RESEASEIKepesepsar Srotatoe JABEnicatomire paMcamaM vyAkhyAnaM samAptaM ~210~
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [6] .......... mUlaM [117] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [117] gAthA ||1..|| e sterserversesec | pasage: // atha SaSThaM vyAkhyAnaM prArabhyate // tatazcaturjJAno bhagavAn bandhuvarga ApRcchaya vihArArtha prasthito, bandhuvargo'pi dRSTiviSayaM yAvat tatra vajananivasthitvA-tvayA vinA vIra ! kathaM brajAmo, gRhe'dhunA zUnyavanopamAne ? / goSTIsukhaM kena sahAcarAmo, tiH gopobhokSyAmahe kena sahAtha vandho ! // 1 // sarveSu kAryeSu ca vIra vIretyAmantraNAddarzanatastavArya ! / premaprakarSAdabhajAma harSa, nirAzrayAyAtha kamAzrayAmaH? // 2 // atipriyaM vAndhava! darzanaM te, sudhA'janaM bhAvi kadA'sma- 5 dakSaNoH / nIrAgacitto'pi kadAcirdasmAn , mariSyasi prauDhaguNAbhirAma! // 3 // ityAdi vadan kaSTena nirvatya sAnulocanaH khagRhaM jgaam| kizva-prabhuvIkSAmahotsave yadevairgozIpacandanAdinA puSpaizca pUjito'bhUt sAdhikamAsacatuSkaM yAvat tadravasthena ca tadgandhena AkRSTA bhramarA Agatya gAdaM tvacaM dazanti yuvAnazca gandhapuTI yAcante, maunavati ca bhagavati ruSTAste duSTAn upasargAn kurvanti, striyo'pi bhagavantaM adbhutarUpaM tathA sugandhazarIraM ca nirIkSya kAmaparavazA anukUlAn upasargAn kurvanti, bhagavAMstu meruriva niSpakampaH sarva sahamAno viharati / tasmin dine ca muhUrtAvazeSe kumAragrAmaM prAptastatra rAtrI kAyotsargeNa sthitaH, itazca tatra kazcid gopaH sarva dinaM hale vRSAn vAhayitvA sandhyAyAM tAn prabhupAce muttavA godohAya gRhaM gataH, vRSabhAstu bane| carituM gatAH, sa cAgatya prabhuM pRSTavAn-devArya! ka me vRSA:?, ajalpati ca prabho ayaM na vettIti vane vilo dIpa anukrama [119] Becat ka.mu. 17 // SaSTha vyAkhyAnaM Arabhyate ~211
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [117] gAthA ||..|| dIpa anukrama [119] kalpa: subo vyA0 6 // 97 // dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM + vRttiH) mUlaM [117] / gAthA [...] ........... vyAkhyAna [6] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: kituM lagnaH, vRSAstu rAtrizeSe svayameva prabhupArzva AgatAH, gopo'pi tatrAgatastAn dRSTvA aho ! jAnatA'pi anena samagrAM rAtriM ahaM bhrAmita iti kopAt selhakamutpAvya prahatuM dhAvitaH itazca zakrastaM vRttAntaM abadhinA jJAtvA gopaM zikSitavAn / atha tatra zakraH prabhuM vijJapayAmAsa prabho ! tavopasargA bhUyAMsaH santi tato dvAdazavarSI yAvat vaiyAvRtyanimittaM tavAntike tiSThAmi tataH prabhuravAdId-devendra ! kadApyetanna bhUtaM na bhavati na bhaviSyati ca yat kasyaciddevendrasya asurendrasya vA sAhAyyena tIrthaGkarAH kevalajJAnaM utpAdayanti, kintu svaparAkrameNaiva kevalajJAnaM utpAdayanti; tataH zakro'pi maraNAntopasargavAraNAya prabhormAtRSvastreyaM vyantaraM | vaiyAvRtyakaraM sthApayitvA tridivaM jagmivAn / tataH prabhuH prAtaH kollAkasanniveze bahulabrAhmaNagrahe mayA sapAtro dharmaH prajJApanIya iti prathamapAraNAM gRhasthapAtre paramAnena cakAra, tadA ca celotkSepaH 1 gandhodakavRSTiH dundubhinAdaH 3 aho dAnamaho dAnamityudghoSaNA 4 vasudhArAvRSTi 1 zveti paJca divyAni prAdurbhUtAni, eSu vasudhArAkharUpaM cedaM "addhatterasa koDI ukosA tattha hoi vasuhArA / addhaterasa lakkhA jahaniA hoi vasuhArA // 1 // tataH prabhurviharan morAkasanniveze duijjantatApasAzrame gataH, tatra siddhArthabhUpamitraM kulapatiH prabhuM upasthitaH, prabhuNA'pi pUrvAbhyAsAMnmilanAya bAhU prasAritau, tasya prArthanayA ca ekAM rAtriM tatra sthitvA nIrAgacitto'pi tasyAgraheNa tatra caturmAsAvasthAnaM aGgIkRtya anyato vijahAra, aSTau mAsAn vihRtya punarva1 ardhatrayodaza ko utkarSA tatra bhavati vasudhArA ardhatrayodaza lakSA jadhanyikA bhavati vasudhArA ||1|| *** dikSAyAH anantaraM prathama bhikSA evaM paMca- divyAnAM prAgatya varNanaM For Pile & Fersonal Use O ~ 212~ siddhArtha - sthApanaM pA raNake pazcadivyAni 15 20 25 // 97 // ebay.org
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [6] .......... mUlaM [117] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [117] gAthA ||1..|| rtha tatrAgataH, Agatya ca kulapatisamarpite tRNakuTIrake tasthau, tatra ca bahistRNAprAptyA kSudhitA gAvo'nyai- abhigrahAH stApasaiH svaskhakuTIrakAnnivAritAH satyaH prabhubhUSitaM kuTIraM niHzaGka khAdanti, tataH kuTIrakhAminA kulapateH pazcaacelaIS purato rAdhAH kRtAH, kulapatirapyAMgatya bhagavantaM uvAca-he barddhamAna ! pakSiNo'pi khanIDarakSaNe dakSA bhavanti, tvaM tAvat rAjaputro'pi khaM AzrayaM rakSituM azakto'si ?, tataH prabhumayi sati eSAM aprItiriti vicintyA-14 117 pADhazuklapUrNimAyA Arabhya pakSe atikrAnte varSAyAM eva imAn paJca abhigrahAn abhigRlya asthikagrAma prati 5 prasthitaH, abhigrahAzceme-nAprItimadgRhe vAsa. 1, stheyaM pratimayA saha 2 / na gehivinayaH kAryoM 3, mauna pANI ca bhojanam 5 // 1 // (samaNe bhagavaM mahAvIre) zramaNo bhagavAn mahAvIraH (saMvaccharaM sAhiyaM mAsa) sAdhikamAsAdhikasaMvatsaraM yAvat (cIvaradhArI husthA) cIvaradhArI abhUt (teNaM paraM acelae) tena paraMtataH Udhrva-sAdhikamAsAdhikavarSIya ca acelakaH (pANipaDiggahie) paanniptgrhaa-krpaatrshcaabhvt|| tatra acelakabhavanaM caivaM-sAdhikamAsAdhikasaMvatsarAdUrdhvaM viharan dakSiNavAcAlapurAsannasuvarNavAlukAnadI-|| taTe kaNTake vilagya devadUSyAH patite sati bhagavAna siMhAvalokanena tadadrAkSIt, mamatveneti kecit 1 sthnnddi-| le'sthaNDile vA patitamiti vilokanAyetyanye 2 amatsantatervastrapAtraM sulabhaM durlabhaM vA bhAvIti vilokanArtha irtyapare 3, vRddhAstu kaNTake vastravilaganAt khazAsanaM kaNTakabahulaM bhaviSyatIti vijJAya nirlobhatvAt tdkhaaii| ISna jagrAheti, tataH pitumitreNa brAhmaNena gRhItaM, arddha tu tasyaiva pUrva prabhuNA dataM abhUta, tacaivaM-sa hi pUrva | dIpa anukrama [119] ISO HOBanushranvaro ~213~
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [117] gAthA ||..|| dIpa anukrama [119] kalpa. subo vyA0 6 / / 98 / / Jan Education Inter dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [6] mUlaM [117] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: daridro bhagavato vArSikadAnAvasare paradezaM gato'bhUt, tatrApi nirbhAgyatvAt kiJcidaprApya gRhamAgato bhAryayA tarjito-re abhAgyazekhara! yadA bhagavatA zrIvardhamAnena suvarNameghAyitaM tadA tvaM paradeze gataH, adhunA punarnirdhanaH samAgato, yAhi dUraM mukhaM mA darzaya, athavA sAMprataM api tameva jaGgamaM kalpataruM yAcakha yathA tava dAridryaM harati yataH - yaiH prAgdattAni dAnAni punardAtuM hi te kSamAH / zuSko'pi hi nadImArgaH, khanyate salilArthibhiH // 1 // ityAdivAkyairbhAryAprerito bhagavatpArzvamAgatya vijJapayAmAsa prabho ! tvaM jagadupakArI vizvasyApi tvayA dAridryaM nirmUlitaM ahaM tu nirbhAgyastasminnavasare'tra nAbhUvaM, tatrApi kiM kiM na kayaM ? ko ko na patthio ? kaha kaha na nAmiaM sIsaM ? | bharauarassa kae kiM na kathaM na kAyavvaM ? // 1 // tathApi bhramatA mayA na kiJcit prAptaM, tato'haM niSpuNyo nirAzrayo nirddhanastvAmeva jagadvAJchitadAyakaM zaraNAyopeto'smi tava ca vizvadAridrya harasya madArigraharaNaM kiyatmAnaM ?, yataH - saMpUritAzeSamahItalasya, payodharasyAdrutazaktibhAjaH / kiM tumbapAtrapratipUraNAya, bhavetprayAsasya kaNo'pi nUnam ? // 1 // evaM ca yAcamAnAya viprAya karuNApareNa bhagavatA devadRSyavastrasya arddha dattaM idaM ca tAdRgadAnadAyino'pi bhagavato niSprayojanasyApi vastrasya yadarddhadAnaM tat bhagavatsantatervakhapAtreSu mRccha sUcayati iti kecit 1 prathamaM viprakulotpannatvaM sUcayatItyapare 2 brAhmaNastu tadarddha gRhItvA dazAJcalakRte tunnatrAyasyAdarzayat vipreNa tasyAgre sakale vyatikare 1 kiM kiM na kRtaM kaH ko na prArthitaH ka ka na nAmitaM zIrSa / durbharodarasya kRte kiM na kRtaM kiM na kartavyam // 1 // For Pile & Fersonal Use On ~ 214~ viprAya vastradAnam 20 25 // 98 // imetaly.ag
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [6] .......... mUlaM [117] / gAthA [1...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [117] gAthA ||1..|| nivedite so'pyuvAca-yAhi bho brAhmaNa ! tameva prabhu anugaccha, sa hi nirmamaH karuNAmbhodhirditIyaM api arddha dAsyati, tatastadarddhadvayaM ahaM tathA saMyojayiSyAmi yathA akSatasyeva tasya dInAralakSa mUlyaM bhaviSyati, mRddhidAna tena ca ardhamadhai vibhaktena dvayorapyAvayoriyaM yAsyati, iti tatprerito vipro'pi punaH prabhupArzvamAMgato lajjayA prArthayituM azakko varSa yAvat pRSThe babhrAma, tatazca khayaM patitaM tadadha gRhItvA jagAma, tadevaM bhgvtaa| savastradharmaprarUpaNAya sAdhikamAsAdhikaM varSa yAvadvastraM svIkRtaM, sapAtradharmasthApanAya ca prathamAM pAraNAM pAtreNa| kRtavAna , tataH paraM tu yAvajjIvaM acelakaH pANipAtrazcAbhUt / evaM ca viharato bhagavataH kadAcidU gaGgAtaTe sakSmamRttikAkardamapratibimbitAsu padapaniSu cakradhvajAGkuzAdIni lakSaNAni nirIkSya puSpanAmA sAmudrika-1 |zcintayAmAsa-yadayaM ekAkI ko'pi cakravatI gacchati tad gatvA'sya sevAM karomi yathA mama mahAnudayo bhavatIti tvaritaM padAnusAreNa bhagavatpArdhamAgato, bhagavantaM nirIkSya dadhyo-aho mayA vRthaiva mahatA kaSTena sAmudrikaM adhItaM, yadi IgalakSaNalakSito'pi zramaNo bhUtvA vratakaSTaM samAcarati tadA sAmudrikapustakaM jale || kSepyameva, itazca dattopayogaH zakraH zIghra tatrAgatya bhagavantaM abhivandya puSpaM uvAca-bho bho sAmudrika ! mA |viSIda satyamevaitattava zAstraM yadayaM anena lakSaNena jagatrayasyApi pUjyaH surAsurANAmapi svAmI sarvottama|saMpadAzrayastIrthezvaro bhaviSyati, kizca-kAyaH khedamalAmayavivarjitaH zvAsavAyurapi surbhiH| rudhirAmiSamapi dIpa anukrama [119] ~215
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [6] .......... mUlaM [118] / gAthA [1,2] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [118] zazUlapANyu gAthA ||12|| kalpa-subo-dhavalaM godugdhasahodaraM netuH // 1 // ityAdInyaparimitAnyasya bAhyAbhyantarANi lakSaNAni kena gaNayituM upasarmasaha zakyAni ? ityAdi vadan puSpaM maNikanakAdibhiH samRddhipAtraM vidhAya zakraH khasthAnaM yayau, sAmudrikopita sa. 118 pramuditaH khadezaM gataH, prabhurapyanyatra vijahAra // (117) / 4 (samaNe bhagavaM mahAvIre) zramaNo bhagavAna mahAvIraH (sAiregAI duvAlasa vAsAI) sAtirekANi dvAdazapasargaH dvAdazaH 15 varSANi yAvat (nicaM bosahakAe) nityaM-dIkSAgrahaNAdanu yAvajIvaM vyutsRSTakAyaH parikarmaNAvarjanAt (ciyattadehe) tyaktadehaH parISahasahanAt, evaMvidhaH san prabhuH (je kei uvasaggA uppajaMti) ye kecit upa-18 sargA utpadyante, (taMjahA)tagathA-(divA vA) divyA:-devakRtAH (mANussA vA) mAnuSyA:-manuSyakRtAH (tirikkhajoNiA vA) tairyagayonikA:-tiryakratAH (aNulomA vA) anukUlA:-bhogArtha prArthenAdikAH, ASI(paDilomA dhA) pratikUlA:-pratilomA tADanAdikAH (te uppanne 'samma sahara) tAn utpazAna samyaka sahate, bhayAbhAvena (khamai)kSamate, krodhAbhAvena (titikkhaha) titikSate, dainyAkaraNena (ahiyAsei) adhyAsayati, nizcalatayA (11) tatra devAdikRtopasargasahanaM yathA-khAmI prathamacaturmAsakaM morAkasannive-18 zAdAgatya zUlapANiyakSacaitye sthitaH, saca yakSaH pUrvabhave dhanadevavaNijo vRSabha AsIt, tasya ca navIM uttaratA sapanA // 19 // zakaTapaJcazatI pakke nimagnA, tadA ca ullasitavIryeNa ekena vRSabheNa vAmadhurINena bhUkhA yadi mamaiva khaNDadvayaM vidhAyobhayoH pArzvayoryojayati tadA'haM eka eva sarvANi uttArayAmIti cintayatA sarvANi zakaTAni nivyU-15 dIpa R anukrama [120122] anusbanvaro ... atha bhagavaMta mahAvIreNa sahya upasargAnAM varNanaM Arabhyate ~216~
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [6] .......... mUlaM [118] / gAthA [1,2] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: sUtrAMka [118] gAthA ||12|| bAni, tathokta-dhavalu visUrai sAmi! ahaM gama bhara pikkhevi / harDa kiM na jutto duhiM dhurihi khaMDaya dunni | zUlapANyu karevisa tathAvidhena parAkrameNa cuTitasandhirazaktazarIro jAtaH, tadA ca taM azaktaM nirIkSya dhanadevena | pasaH varSamAnagrAme matvA grAmamukhyAnAM tRNajalanimittaM dravyaM kRtvA sa tatra muktA, grAmamukhyaizca na kAcicintA kutA, sa ca kSuttaDvAdhitaH zubhAdhyavasAyAnmRtvA vyantaro jAtA, tena prAgbhavavyatikarasmaraNAjAtakopena taba mArIkaraNena aneka janA mAritAH, kiyatAM ca saMskAro bhavatIti tathaiva muktAnAM mRtakAnAM asthinikaraiH sA brAmaH 'asthikagrAma' iti prasiddhoM babhUva, tatazca avaziSTalokArAdhitena tena pratyakSIbhUya svaprAsAdaH svama- timA ca kAritA, tatra janAH pratyahaM pUjAM kurvati, bhagavAMstu tatpratibodhanAya tatra caitye samAgataH, duSTo'yaM rAtrI svacaile sthitaM vyApAdayatIti janaiAryamANo'pi tatraiva rAtrI sthitaH, tena ca bhamavataH kSobhAya bhUme dakaro / ihAsa kRtA,tatohastirUpaM tataH sarparUpaM tataH pizAcarUpaM ca vikRtya dussahA upasAH kRtAH, bhagavAstu manA-5 gapina kSubhitA, tata ekaikA'pi yA anyajIvitApahA tathAvidhAH ziraHkarNaznAsikAzcakSurdanta5pRSThanikha|| lakSaNeSvaneSu vividhA vedanA prArabdhAH, tathApi akampitacittaM bhagavantaM nirIkSyasa pratibuddha, asminnavasareca 8sa siddhArthaH samAgayovAca-bho nirbhAgya! durlakSaNa! zUlapANe! kimetadAMcaritaM ? yatsurendrapUjyasya bhagavata AzAtanA kRtA, yadi zakro jJAsyati sadA tava sthAnaM spheTayiSyati, tataH punItaH sannadhikaM bhagavantaM pUja1 dhavalo viSIdati svAmin ! ahaM guruM bhAraM prakSipya / ahaM kiM na yojito yodhuro khaNDe ve kRtvA / / 1 / / dIpa anukrama [120122] SNEnicaton ~217
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [6] .......... mUlaM [118] / gAthA [1,2] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka | mausI [118] gAthA ||12|| sapa.sabo-yAmAsa, bhagavato'gre gAyati nRtyati ca, tadAkarNya ca lokAMzcintitavanto-yadanena sa devAryoM hatastatokhapnadazaka vyA06 gAyati nRtyati ca, tatra ca khAmI dezonAn rAtrezcaturo'pi yAmAna atyantaM vedanAM soDhavAn iti prabhAte kSaNaM prathamA catuH nidrAM lebhe, tatra ca prabhurUvastha eva daza khamAn dRSTvA jAgaritaH, prabhAte loko milita, utpalendrazANI // 10 // api adhItoSTAGganimittau tatrAgato, te bhagavantaM divyagandhacUrNapuSpapUjitaM nirIkSya pramuditAH praNamanti, tata utpalo'vocat-he bhagavan ! ye tvayA nizAzeSe daza svapnA dRSTAsteSAM phalaM tvayA tu jJAyata eva tadapi mayA / kathyate yattvayA tAlapizAco hatastena tvaM acireNa mohanIyaM karma haniSyasi 1 yaca sevyamAnaH sitaH pakSI dRSTastena tvaM zuktadhyAnaM dhyAsyasi 2 yazca citrakokila: sevamAno dRSTastatastvaM dvAdazAGgIM prathayiSyasi 3 yacca govarga: sevamAno dRSTastena sAdhusAdhvIzrAvakazrAvikArUpazcaturvidhaH saMghastvAM seviSyatezyazca tvayA svapne samudra|stIrNastatastvaM saMsAraM tariSyasi 5 yazcoMdgacchan sUryoM dRSTastena tava acirAt kevalajJAnaM utpatsyate 6 yaca tvayA antrairmAnuSottaro veSTitastena tribhuvane tava kIrtirbhaviSyati 7 yaca tvaM mandaracUlAM ArUDhastena tvaM siMhAsane upavizya devamanujaparSadi dharma prarUpayiSyasi 8 yacca tvayA biburdhAlaGkRtaM padmasaro dRSTaM tena aturni-18 kAyajA devAstvAM seviSyanti 9 yatvayA mAlAyugmaM dRSTaM tadartha tu nAhaM jAnAmi, tadA bhagavatA prota-he utpala ! yanmayA dAmayugmaM dRSTaM tena ahaM dvividhaM dharma kathayiSyAmi-sAdhudharma zrAvakadharma ca, tata utpalo // 10 // vanditvA gataH, tatra svAmI aSTabhiH arddhamAsakSapaNaistAM prathamAM caturmAsI (1)matikramya tataH svAmI morA dIpa anukrama [120122] anelbanaras ... bhagavaMta mahAvIreNa dRSTa 10 svapnAni evaM teSAM phalAni ~218~
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [6] .......... mUlaM [118] / gAthA [1,2] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: sUtrAMka [118] gAthA ||12|| kasannivezaM gatA, tatra pratimAsthitasya vIrasya satkArArtha siddhArthoM bhagavahehaM adhiSThAya nimittAni kathayati.acchandakabhagavato mahimA jAyate sma, bhagavanmahimAnaM dRSTvA pradviSTena acchandakena tRNacchedaviSaye prazne kRte siddhArthena zataM caNDa: na chetsyate ityukte chedanodyatasya tasyAgalIdattopayogaH zakraH samAgatya vajreNa ciccheda, tAle ruSTaH siddhArtho kozikavatta janAnAM cauro'yamityavadat, tataH kathamiti janeSu pRcchatsu siddhArthoM jagau-anena karmakaravIraghoSasya dazapa-III KlapamitaM bahalakaM gRhItvA khajUrIvRkSAdhaH sthApitaM, dvitIyaM indra zarmaNa UraNako bhakSitastadasthIni khagRhayadaryA adhaH sthApitAni santi, tRtIyaM tu avAcyaM asya bhAyaiva kathayiSyati, tato janairgatvA bhAryA pRSTA, sA'pi taddine tena saha kRtakalahA kopAnuvAca-bho bho janA! adraSTavyamukho'yaM pApAtmA yadayaM svabhaginImapi bhuGgA te, tataH sa bhRrza lajjito vijane samAgatya svAminaM vijJapayAmAsa-svAmin ! tvaM vizvapUjyaH sarvatra pUjyase,8 ahaM tu atraiva jIvAmIti, tataH prabhustasyAprItiM vijJAya tato viharan zvetAmbyAM gacchan janAryamANo'pi kinakakhalatApasAzrame caNDakauzikapratibodhAya gataH, sa ca prAgbhave mahAtapasvI sAdhuH, pAraNake viharaNArtha / gamane jAtAM maNDUkIvirAdhanA I-pathikIpratikramaNe gocaracaryApratikramaNe, sAyaMpratikramaNe ca trizaH kSullakena smAritaH san kruddhastaM zaikSaM hantuM dhAvitaH stambhenAsphAlya mRtvA jyotiSake devo jAtA, tatazyutastatrAzrame paJcazatatApasAdhipatizcaNDakauzikAkhyo babhUva, tatrApi rAjakumArAn svAzramaphalAni gRhNato vilokya kruddhastAnnihantumudyataH parazuhasto dhAvan sa kRpe patitaH, sakrodho mRtvA tatraivAzrame pUrvabhavanAmnA dRSTiviSo'hiba- 14 dIpa anukrama [120122] JABEnications H ellanelbanaras ~219~
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [18] gAthA // 1,2 // dIpa anukrama [120 122] kalpa. subo vyA0 6 bhUva sa ca prabhuM pratimAsvaM vilokya kuvA jvalan sUrya dRSTvA dRSTvA dRSTijvAlAM mumoca muktvA ca mA patanayaM mA~ Akramatu ityaMpasarati, tathApi bhagavAMstathaiva tasthau, tato bhRzaM kruddho bhagavantaM dadaMza, tathApi bhagavantaM avyAkulameva dRDvA bhagavadrudhiraM ca kSIrasahodaraM dRSTvA " bujjha bujjha caMDakosiA !" iti bhagavadvacanaM ca // 101 // 6 samAkarNya jAtajAtismRtiH prabhuM tiH pradakSiNIkRtya aho ahaM karuNAsamudreNa bhagavatA durgatikUpAduddhRta ityAdi manasA vicintayan prapannAnazanaH pakSaM yAvadvile tuNDaM prakSipya sthito, ghRtAdivikrAyikAbhiH ghRtAdicchaTAbhiH pUjito ghRtagandhAgatapIpilikAbhiH bhRzaM pIyamAnaH prabhudRSTiSAvRSTyA sikto mRtvA sahasrAre suro babhUva, prabhurapi anyatra vijahAra / uttaravAcAlAyAM nAgasenaH svAminaM kSIreNa pratilambhitavAn, paJca divyAni jAtAni tataH zvetAbhyAM pradezI rAjA svAmino mahimAnaM kRtavAn tataH surabhipuraM gacchantaM svAminaM paJcabhI rathairnaiyakA gotriNo rAjAno vanditavantaH, tataH surabhipuraM gataH, tatra gaGgAnadyuttAre siddhayAzro nAviko lokAna nAvamArohayati, bhagavAnapi tAM nAvamArUDhaH tasminnavasare ca kauzikAraTitaM zrutvA naimittikaH kSemilo jagI - arthAsmAkaM maraNAntaM kaSTaM ApatiSyati, para asya mahAtmanaH prabhAvAt saGkaTaM vilayaM yAsyati, evaM ca gaGgAM uttarataH prabhotripRSThabhavavidAritasiMhajI va sudaMSTradevakRtaM naumajjanAdikaM vinaM kaimbalazambalanAmAnauM nAgakumArI Agatya nivAritavantau / tayozcotpattireva mathurAyAM sAdhudAsIjinadAsau dampatI paramazrAvaka paJcamavrate sarvathA catuSpadapratyAkhyAnaM cakratuH, tatra caikA AbhIrI svakIyaM gorakhaM AnIya sAdhudAsyai dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM + vRttiH) vyAkhyAna [6] mUlaM [ 118] / gAthA [1, 2] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: Jan Educatonle For Five & Personal Use Only ~220~ naurathAka mvalazambalotpattizca 20 25 // 101 // 28
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [118] gAthA // 1,2 // dIpa anukrama [120 122] Jan Education le dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM + vRttiH) vyAkhyAna [6] mUlaM [ 118] / gAthA [1, 2] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: dadAti sA ca yathocitaM mUlyaM dadAti, evaM ca kAlena tayoH atyantaM prItirjAtA, ekadA tathA AbhIryA vivAhe nimantritau tau dampatI UcatuH yaduta bho ! AvAya AgantuM na zakyate paraM yad bhavatAM vivAhe yujyate tadasmaddehAd grAhyaM tato vyavahAridattaizcandrodayApa karaNairvakhAbharaNadhUpAdibhizca sa AbhIravivAho'tyantaM utkRSTo jAtaH, tena pramuditAbhyAM AbhIrAbhIrIbhyAM atimanoharau samAnavayasau bAlavRSabhau AnIya tayodeto, to necchataH, balAd gRhe badhdhvA tau svagRhaM gatau, vyavahAriNA cintitaM yadi imau pazcAt preSayiSyete tadA | SaNDhIkaraNa bhArodvahanAdibhirduHkhinau bhaviSyataH ityAdi vicintya prAsukatRNajalAdibhistI poSyamANI vAhanAdizramavivarjitau sukhaM tiSThataH, anyadA ca aSTamyAdiSu kRtapauSadhena tena zravaNa pustakAdi vAcyamAnaM nizamya tau bhadrakau jAtau, yasmin dine sa zrAvaka upavAsa karoti tasmin dine to api tRNAdi na bhakSayataH, evaM ca tasya zrAvakasyApi sAdharmikatvena atyantaM priyau jAtau, ekadA tasya jinadAsasya mitreNa tau atibaliSThau sundarau vRSau vijJAya zreSThinaM anApRcchacaiva bhaNDIravanayakSayAtrAyeM adRSTadhurau api tathA vAhitau yathA truTito, AnIya tasya gRhe baddhau zreSThI ca tau tadavasthau vijJAya sAzrulocano bhaktapratyAkhyApananamaskAradAnAdibhirniyamitavAn, tatastI mRtvA nAgakumArau devI jAto, tayozca navInotpannayordattopayogayorekatareNa nau rakSitA anyena ca prabhuM upasargayan sudaMSTrasuraH pratihataH, tatastaM nirjitya bhagavataH sattvaM rUpaM ca gAyantau nRtyantau ca samahotsavaM surabhijalapuSpavRSTiM kRtvA tau svasthAnaM gatau / bhagavAnapi rAjagRhe nAlandAyAM tantu For Five & Fersonal Use Only ~ 221 ~ kambalaza mvalo tpatti 5 10 14
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [6] .......... mUlaM [118] / gAthA [1,2] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: sUtrAMka [118] gAthA ||12|| kalpa-subo vAyazAlaikadeze anujJApya AcaM mAsakSapaNaM upasaMpadya tasthau, tatra ca maGkhalinAmamaGkSaputraH subhadrAGgajo bahu- gozAlasadhyA06ladvijagozAlAyAM jAtatvAt gozAlanAmA malakizora upAyayo, sa ca khAminaM mAsakSapaNapAraNake vijayazre-mAgamaH dvi||10|| |SThinA kUrAdivipulabhojanavidhinA pratilambhitaM tatra paJcadivyAdimahimAnaM ca nirIkSya ahaM tvacchiSyo'smIti tIyA tRtIsvAminaM uvAca, tato dvitIyapAraNAyAM nandena pakkAnnAdinA tatastRtIyAyAM sunandena paramAnnAdinA svAmI yA ca catupratilambhitaH, (2)caturthamAsakSapaNe kollAgasanniveze bhagavAnAMgatA, tatra bahulanAmA dvijaH pAyasena pratila mAsI mbhitavAn , paJca divyAni ca, gozAlazca tasyAM tantubAyazAlAyAM svAminaM anirIkSya samagre rAjagRhanagare gaveSayana svopakaraNaM dvijebhyo dattvA mukhaM zirazca muNDayitvA kollAke bhagavantaM dRSTA svatpravrajyA mama bhavatu ityuktavAn, tatastena ziSyeNa saha svAmI suvarNakhalagrAma prati prasthito, mArge ca gopaimahAsthAlyAM pAyasaM| pacyamAnaM nirIkSya gozAlA svAminaM jagau-atra bhuktvA gamyate, siddhArthena ca tadbhaGgakathane gozAlena ca gopebhyastagaMge jJApite goparyatnena rakSitA'pi sA sthAlI bhagnA, tato gozAlena 'yadbhAvyaM tadbhavatyeceti niyatiH |svIkRtA, tataH svAmI brAhmaNagrAmamaMgAt, tatra nandopanandabhrAtRdayasambandhinau dvau pATako, svAmI nandapATake AI praviSTaH pratilambhitazca nandena, gozAlastu upanandagRhe paryuSitAnnadAnena ruSTo yadyasti me dharmAcAryasya tapaste // 102 // jastadA'sya gRhaM dAtAM iti zazApa, tadanu tadgRhaM AsannadevatA dadAha, pazcAtprabhuzcampAyAM upAgataH, tatra dvimAsakSapaNena caturmAsI (3) avasat, caramadvimAsapAraNAM ca campAyA bahiH kRtvA, kollAgasaMnivezaM gataH 28 dIpa anukrama [120122]] ... bhagavaMta mahAvIra samIpe gozAlakasya AgamanaM ~222~
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [6] .......... mUlaM [118] / gAthA [1,2] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: sUtrAMka [118] gAthA ||12|| sthitazca zUnyagRhe kAyotsargeNa, gozAlena tu tatraiva zUnyagRhe siMho grAmaNIputro vidyunmatyA dAsyA sh| krIDan hasitaH kuhitazca tena, khAminaM prAha-ahaM ekAkyeva kuhito yUyaM kiM na vArayata?, siddhArthaH pAha-maivaM nAmanicapunaH kuryAH, tataH pAtrAlake gatastasthivAMzca zunyAgAre, tatra skandaH svadAsyA skandilayA saha krIDan hasi-ndravataM taryA tastathaiva tena kuhitama, tataH svAmI kumArAkaM sannivezaM gatvA camparamaNIyodyAne kAyotsargeNa tasthI / itazca catumosI zrIpArzvanAthaziSyo bhUriziSyaparivRto municandramunistatra kumbhakArazAlAyAM tasthau, tatsAdhUna nirIkSya gozAlA prAha-ke yUyaM ?, tairuktaM-vayaM nirgranthAH, punaH prAhaka yUyaM ka ca mama dharmAcAryaH ?, tairUce-yAdazastvaM tAdRzastava dharmAcAryo'pi bhaviSyati, tato ruSTena gozAlenoce-mama dharmAcAryatapasA dAtAM yuSmadAzrayaH, tarUMce-neyaM bhItirasmAkaM, pazcAt sa Agatya sarva uvAca, siddhArthoM jagau-naite sAdhavo dAte, rAtrI jinakA spatulanAM kuvoNo municandraH kAyotsargastho mattena kumbhakAreNa caurabhrAntyA cyApAditA, utpannAvadhizca svarga jagAma, surairmahimA udyote te gozAlo jagI-aho teSAM upAzrayo dahyate, tadA siddhArthena yathAsthite kathite | sa tatra gatvA tacchiSyAna nirbhyaaNgtH| tataH svAmI caurAyAM gataH, tatra'cAriko heriko iti kRtvA rakSakA agaDe prakSipanti, prathamaM gozAlaH kSiptaH prabhustu nAMdyApi, tAvatA tatra somAjayantInAmnyau utpalabhaginyau saMyamAkSame parivAjikIbhUte prabhuMvIkSyopalakSya ca tataH kaSTAnmocayAmAsataH tataH prabhuH pRSThacampAMprAptaH, tatra vssoN-1|| INI(4) zvatumosakSapaNenAtivAdya bahiH pArayitvA,kAyakalasannivezaM gatvA zrAvastyAM gatA,tatra yahi pratimayA sthitaHlA 14 dIpa anukrama [120 122] ~223~
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasatra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [6] .......... mUlaM [118] / gAthA [1,2] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [118] gAthA ||12|| pa.saco- tatra siddhArthena gozAlAya moktaM-yat atha tvaM manuSyamAMsaM bhokSyase,tataH so'pi tannivAraNAya vaNiggeheSu bhikSAyai gozAlakha vyA06vabhrAma, tantra ca pitRdatto vaNika tasya bhAryA ca mRtApatyaprasUrasti, tasyAzca naimittikazivadattenokto'patyajI-mAMsabhakSaNaM vanopAyo-yat tasya mRtavAlakasya mAMsaM pAyasena viminaM kasyaciMbhikSoya, tayA ca tenaiva vidhinA gozAlAya baladevamU dattaM gRhajvAlanabhayAca gRhadvAraM parAvartitaM, gozAlo'pi ajJAtasvarUpastadbhakSayitvA bhagavatsamIpamogataH, hArtisAhAyyaM M siddhArthena yathAsthite use vamanena kRtanirNayazca tadgRhajbAlanAya AgataH, tadgRhaM alabdhvA taM pATakaM eva bhagavannAmnA jvAlitavAn / tataH khAmI bahirdaridrasannivezAt haridravRkSasya adhaH pratimayA tasthau, pathikamajvAlitAgninA anapasaraNAt prabhoH pAdau dagdhau gozAlo naSTaH, tataH svAmI maMgalAgrAme vAsudevagRhe pratimayA sthitastatra gozAlo DimbhabhApanAya akSivikriyAM kurvan taspitrAdibhiH kuhito munipizAca ityupekSita, tataH svAmI AvarsagrAme baladevagRhe pratimayA sthitaH, tatra gozAlena bAlabhApanAya mukhatrAso vihitaH, tatastatpitrAdayo athilo'yaM kimanena hatena ? asya gurureva hanyate iti bhagavantaM hantuM udyatAstAMzca baladevamUttireca bAhunA lAGgulaM utpAvya nyavArayat, tataH sarve'pi svAminaM natavantaH, tataH prabhuH corAkasannivezaM jagAma, tatra maNDape bhojyaM pacyamAnaM dRSTvA gozAla: puna:puna:nyagbhUya velAM vilokayati sma, tatastaizcaurazaGkayA tADitaH, ane- 25 nApi ruSTena svAminAnA sa maNDapo jvAlitaH, tataH prabhuH kalambukAsannivezaM gatastatra meghakAlahastinAmAnI dvI // 103 / / bhrAtarau, tatra kAlahastinA upasargito,meghenopalakSya kSamitA,tataHsvAmI kliSTakarma nirjarAnimittaM lADhAviSayaM prApa, dIpa anukrama [120122] ~224~
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [118] gAthA || 8,3|| dIpa anukrama [120 122] Jan Education in dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM + vRttiH) vyAkhyAna [6] mUlaM [118] / gAthA [1, 2] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI - racitA vRttiH: tatra hIlanAdayo bahavo ghorA upasarga abhyAsitAH, tataH pUrNakalazAkhyenAryagrAme gacchataH khAmino mArge dvau caurI apazakunadhiyA asiM utpAvya hantuM dhAvitau, dattopayogena zakreNa ca vajreNa hatau, tataH svAmI bhadrikApuryAM varSA (5) caturmAsIkSapaNapAraNAM ca vahiH kRtvA, kramAttambAlagrAmaM gataH, tatra pArzvasantAnIyo bahuziSyapari vRtto nandiSeNantamAcAryaH pratimAsthitazcaurabhrAntyA ArakSakaputreNa bhallayA hato jAtAvadhiH svarjagAma, zeSaM ca gozAlavacanAdi municandravat, tataH svAmI kRSikasannivezaM gatastatra cArikazaGkayA gRhItaH pArzvAntevA sinIbhyAM parivAjikIbhUtAbhyAM vijayApragalbhAbhyAM mocitaH, tato gozAlaH svAmitaH pRthagbhUto'nyasmin mArge gacchan paJcazatacorairmAtula mAtula iti kRtvA skandhopari Aruhya vAhitaH khinno'cintayat-svAminaiva sArddha varaM iti, svAminaM mArgacituM lagnaH, svAmyapi vaizAlyAM gatvA'yaskArazAlAyAM pratimayA sthitaH, tatra eko'yaskAraH SaNmAsIM yAvadrogI bhUtvA nIrogaH sanupakaraNAnyAdAya zAlAyAM AgataH, svAminaM nirIkSya amaGgalamiti buddhyA ghanena hantumudyato'vadhinA jJAtvA Agatya zakreNa tenaiva ghanena hataH / tataH svAmI grAmAkasanni| vezaM gataH, tatrodyAne vibhelakayakSo mahimAnaM cakre tataH zAlizIrSa grAme udyAne pratimAsthasya svAmino mAghamAse triSTaSThabhavApamAnitA antaHpurI mRtvA vyantarIbhUtA tApasIrUpaM kRtvA jalabhRtajaTAbhiranyadussahaM zItopasarga cakre, prabhuM ca nizcalaM vilokya upazAntA stutiM cakAra, prabhozca taM sahamAnasya SaSThena tapasA vizuDyamAnasya lokAvadhirutpannaH / tataH svAmI bhadrikAyAM paSThavarSAsu (6) caturmAsatapo vividhAnebhigrahAMzca akarot, For Pride & Personal Use On ~ 225 ~ caurayoH ayaskAra sya vyanta yovopasagoH paJcamI paTI ca caturmAsI 10 14 janelbary.org
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [6] .......... mUlaM [118] / gAthA [1,2] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [118] gAthA ||12|| // 10 // kalpa sabo-tatra punaH SaNmAsAnte gozAlo militaH, tataH svAmI bahiH pArayitvA Rtubaddhe magadhAvanau nirupasargo viha-saptamyaSTamIvyA06 tavAn , tata AlambhikAyAM saptamavarSAsu (7) caturmAsakSapaNena sthitvA bahiH pArayitvA ca kuNDagasanniveze navamyazcatu vAsudevacaitye svAmI pratimayA sthitaH, gozAlo'pi vAsudevapratimAyAH parAmukho'dhiSThAnaM mukhe kRtvA tasthau,mAsyaH tikuhitazca loka, tato maInagrAme baladevacaiye svAmI pratimayA sthitaH, gozAlo baladevamukhe mehanaM kRtvAlajIvotpatasthau, tato lokaiH kuTTitazca, dvayorapi sthAnayomuniriti kRtvA muktaH, tataHkramAtprabhu: unnAgasaMniveze gataH, tatra mArge saMmukhAgacchaddanturavadhUvarau maGgulinA hasitau, yathA-tattillo vihirAyA jaNe vidUre'vi jo jahiM | vasai / jaM jassa hoi juggaM taM tassa biijjayaM dei // 1 // tatastaiH kuddayitvA vaMzajAlyAM prakSiptaH svAmiccha dharatvAt muktazca, tataH svAmI gobhUmiM yayau, tato rAjagRhe'STamaM varSorAtraM (8) akarot cAturmAsikatapazca, bahiH pAraNAMca kRtvA tato vajrabhUmyAM bahava upasA iti kRtvA navamaM varSArAnaM (9)tatra kRtavAn caturmAsika-18 tapazca, aparamapi mAsadvayaM tatraiva vihRtavAn , vasatyabhAvAca navamaM varSArAnaM aniyataM akArSIt, tataH kUrmagrAma gacchan mArge tilastamba dRSTA ayaM niSpatsyate na beti gozAlaH prapRccha, tataH prabhuNA saptApi tilapuSpajIvA mRtvA ekasyAM zamyAyAM tilA bhaviSyantIti prokte tadUcanaM anyathA kA taM stamvaM ulpAcya ekAnte mumoca,INI // 10 // tataH sannihitavyantaraimA prabhuvaco'nyathA bhavatviti vRSTizcakre, gokhureNa ca ArdrabhUmI sa tilastamba: sthirIba-| 1 vidhirAjo vakSo yat vidUre'pi jane yasmin yatra basati sati / yad yasya bhavati yogya tattasya dvitIyakaM dadAti // 1 // dIpa anukrama [120122] kanya ~226~
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [6] .......... mUlaM [118] / gAthA [1,2] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: sUtrAMka [118] gAthA ||12|| bhUva, tataH prabhuH kUrmagrAme gataH, tatra ca vaizyAyanatApasasya AtApanAgrahaNAya mutkalamuktajaTAmadhye yUkAvAhu-gozAlarathA lyadarzanAt gozAlo yUkAzayyAtara 2iti taM vAraM vAraM hasitavAn , tatastena kruddhena tejolezyA muktA, tAM ca tejolezyokRpArasAmbhodhibhagavAn zItalezyayA nivArya gozAlaM rakSitavAna, tato maGkhalisUnustasya tApasasya tejo- | spAdaH leiyAM vilokya kamiyamutpadyate? iti bhagavantaM pRSTavAn, bhagavAnapi avazyaMbhAvitayA bhujaGgasya payaHpA- dazamI namiva tAdRganarthakAraNaM api tejolezyAvidhi zikSitavAn, yathA AtApanAparasya sadASaSThatapasaH sanastraku-12 caturmAsI lmASapiNDikapA ekena ca uSNodakaculukena pAraNAM kurvataH SaNmAsyante tejolejhyotpadyate iti / tataH siddhArthapure vrajan gozAlena sa tilastambo na niSpanna ityukte sa eSa tilastambo niSpanna iti prabhuH pratyAha, gozAlo'ahadhat tAM tilazambA vidArya sapta tilAn dRSTA ta eva prANinastasminneva zarIre punaH parAvRttya samu. tpadyante iti matiM niyati ca gADhIkRtavAn / tataH prabhoH pRthagbhUya zrAvastyAM kumbhakArazAlAyAM sthito bhagavaduktopAyena tejoleiyAM sAdhayitvA tyaktavatazrIpArzvanAthaziSyAt aSTAGganimittaM cAdhItyAhaGkAreNa sarvajJo'haM 10 iti rupApayati sma, yatroktaM kiraNAvalIkAreNa 'gozAlAya tejolezyopAyaH siddhArthenokta' hati tazcintya, bhagavatIsUtrAvazyakacUrNihAribhadrIvRttihamavIracaritrAdyanekagraMtheSu bhagavatokta ityabhidhAnAt, tataH svAmI zrAvastyAM dazama varSArAtraM (10)vicitraMtapazcAkarodityAyanukrameNa khAmI bahumlecchAM dRDhabhUmi gataH, tasyAM pahiH peDhAlagrAmAt polAsacetyai'STamabhaktena ekarAtrikI pratimA tasthivAn, / itaca sabhAgataH zakrasTailokyajanA dIpa anukrama [120122] SHAREicate ~227~
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [118] gAthA ||2,3|| dIpa anukrama [120 122] kalpa. subo vyA0 6 // 105 // dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM + vRttiH) vyAkhyAna [6] mUlaM [118] / gAthA [1,2] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: api vIracetazcAlayituM asamarthA iti prabhoH prazaMsAM kRtavAn tat zrutvA ca amarSeNa sAmAnikaH saGgamAkhyaH suraH kSaNAttaM cAlayAmIti zakrasamakSaM kRtapratijJaH zIghraM prabhusamIpaM Agatya prathamaM dhUlivRSTiM cakAra yayA pUrNAkSikarNAdivivaraH khAmI nirucchAso'bhUt 1 tato vajratuNDa pipIlikAbhiJcAlanItulyazcakre, tAcaikataH pravizanti anyato niryAnti 2 tathA vajratuNDA uddezAH 3 tIkSNatuNDA ghRtelikAH 4 vRzcikAH 5 nakulAH 6 sarpAH 7 sUSakAJca 8 bhakSaNAdinA, tathA hastinaH 9 hastinyazca 10 zuNDAghAta caraNamarddanAdinA pizAco'hAhahAsAdinA 11 vyAghro daMSTrAnakhavidAraNAdinA 12 tataH siddhArthatrizale karuNAvilApAdinA 13 upasargayanti, tataH skandhAvAravikurvaNA, tatra ca janAH prabhucaraNayormadhye'gni prajvAlya sthAlImupasthApya pacanti 14 tatacaNDAlAstIkSNatuNDazakunipaJjarANi prabhoH karNabAhumUlAdiSu lambayanti te ca mukhairbhakSayanti 15 tataH kharavAtaH parvatAnapi kampayan prabhuM utkSipya utkSipya pAtayati 16 tataH kalikAvAtacakravad bhramayati 17 tato yena muktena merucUlApi cUrNIsyAstAdRzaM sahasrabhArapramANaM cakraM muktaM, tena prabhurAjAnu bhUmau nimagnaH 18 tataH prabhAtaM vikRtya vakti-devArya! adyApi kiM tiSThasi !, svAmI jJAnena rAtriM vetti (19) tato devaddhi vikurvya vRNISva maharSe ! yena tava svargeNa mokSeNa vA prayojanaM, tathApi akSubdhaM devAGganAhAvabhAvAdibhiH upasaganti 20, evaM ekasyAM rAtrI viMzatyA upasargaistena kRtaiH manAgapi na calitaH svAmI, atra kaviH-balaM jagadhdhvaMsanarakSaNakSamaM, kRpA ca sA saGgamake kRtA''gasi / itIva saJcintya vimucya mAnasaM : ruSeva roSastava nAtha ! niryayau Ja Education in *** atha saMgamadeva kRt upasargANAM varNanaM For Pride & Personal Use Only ~228~ saMgamopasargAH 20 25 // 105 // 28 Olleryog
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [118] gAthA || 8,3|| dIpa anukrama [120 122] Jan Education dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM + vRttiH) vyAkhyAna [6] mUlaM [118] / gAthA [1,2] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: // 1 // tataH SaNmAsIM yAvat anepaNIyAhArasampAdanAdIn tatkRtAn nAnAprakArAn upasargAn saMhamAno bhagavAnnirAhAra eva SaNmAsyA sa gato bhaviSyatIti vicintya yAvad vrajagrAmagokule gocaryAyAM praviSTastAvatatrApi tatkRtAM aneSaNAM vijJAya tathaivAgatya bahiH pratimayA taMstho, tataH sa surAdhamaH kathamapi askhalitaM vizuddhapariNAmaM jagadIzvaraM avadhinA vijJAya viSaNNamAnaso'pi zakrabhiyA'bhivandya saudharmaM prati cacAla / svAmI ca tatraiva gokule hiNDan vatsapAlpA sthavirayA paramAnnena pratilAbhito, vasudhArA ca nipatitA, ita tAvantaM kAlaM yAvat sarve saudharmavAsino devA devyazca nirAnandA nirutsAhAstasthuH zakro'pi varjitagItanATya etAvatAM upasargANAM heturmatkRtA prazaMsaiveti mahAduHkhAkrAntacittaH karakamalavinyastamukho dInadRSTirvimanaskastasthau, tatazca bhraSTapratijJaM zyAmamukhaM AgacchantaM taM surAdhamaM nirIkSya zakraH parAGmukhIbhUya surAnityUcehaMho surA ! asau karmacaNDAlaH pApAtmA samAgacchati, asya darzanaM api mahApApAya bhavati, anenAsmAkaM bahu aparAddhaM, yadanenAsmadIyaH khAmI kadarthitaH, ayaM pApAtmA yathA aspatto na bhItastathA pAtakAdapi na bhItaH, tadapavitro'sau durAtmA zIghraM svargAnnirvAsyatAM, ityAdiSTaiH zakraM subhadairnirdayaM yaSTimuSTyAdibhistADyamAnaH sAGgulimoTanaM kRtAn surINAM AkrozAn sahamAnacaura iva sAzaGka itastato vilokayan nirvANAGgAra iva nistejA niSiddhAMkhilaparivAra ekAkI alarkazveva devalokAMnniSkAsito mandaracUlAyAM ekasAgarAvazeSaM For Pride & Personal Use On ~ 229~ saMgamaka nivAsinaM 5 13 janelbary.org
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [6] .......... mUlaM [118] / gAthA [1,2] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [118] gAthA ||12|| kalpa.sabo- AyuH samApayiSyati, tasyAgramahiSyazca dInAmanAH zakrAjJayA khabhartAraM anujagmuH / tataH khAmina-2 ekAdazI vyA06mAlambhikAyAM harikAntaH, zvetAmbikAyAM harissahazca vidyutkumArendrau priyaM praSTuM etau, tataH zrAva-12 caturmAsI styAM zakraH skandapratimAyAmavatIrya svAminaM vanditavAn , tato mahatI mahimapravRttiH, tataH kauzAmbyAM saatprshno||10|| candrasUryAvataraNaM, vANArasyAM zakro - rAjagRhe IzAno mithilAyAM janako rAjA dharaNendrazca priya 'bhigraha pRcchanti sma, tato vaizAlyAM ekAdazo varSArAtro (11) 'bhUt, tatra bhUtaH priyaM pRcchati, tataH susumArapuraM gatastatra camarolpAtaH / tataH krameNa kauzAmyAM gatastatra zatAnIko rAjA mRgAvatI devI vijayA pratihArI| vAdInAmA dharmapAThaka sugupto'mAtyastadbhAyo nandA sA ca zrAvikA mRgAvasyAH vayasyA, tatra prabhuNA poSabahulapratipadi abhigraho jagRhe, yathA-vyataH kulmASAn sUrpakoNasthAn kSetrataH eka pAde dehaNyA antaH eka pAdaM bahizca kRtvA sthitA kAlato nivRtteSu bhikSAcareSu,bhAvato rAjasutA dAsatvaM prAptA muNDitamastakA nigaDitacaraNA rudatI aSTamabhaktikA ceddAsyati tadA gRhISyAmi, ilaibhigRhya pratyahaM bhikSAyai bhrAmyati, amAtyAdayo'nekAnupAyAn kurvanti na tvabhigrahaH pUryate, tadA ca zatAnIkena campA bhannA, tatra ca dadhivAhanabhUpabhAryA dhAriNI tatputrI ca vasumatI dve api kenacit padAtinA banditayA gRhIte, tatra ca dhAriNI tvAM bhAyAM | kariSyAmIti pattivArtayA jihAcarvaNena mRtA, tato vasumatI putrIti samAzvAsya kauzAmyAM AnIya ctu-IN||106|| pathe vikretuM sthApitA, tatra dhanAvahazreSThinA gRhItvA candaneti kRtAbhidhAnA putrItvena sthApitA'tIva priyA / / dIpa anukrama [120122]] INUnusbanvaro SANEducation ... bhagavaMta mahAvIreNa kRta viziSTa abhigrahaH evaM candanabAlAyA: kathAnaka ~230~
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [6] .......... mUlaM [118] / gAthA [1,2] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [118] gAthA ||12|| ca, ekadA ca khapAdau prakSAlayantyAstasyAH zreSThinA khayaM gRhItAM bhUluThaveNI nirIkSya mUlAnAmnI zreSThipatnIcandanAdAgRhakhAminI tu iyameva yuvatirbhAvinI ahaM nirmAlyamAyA iti viSaNNacittA tAM ziromuNDananigaDakSepaNapUrvana kaTazalAyantramadhye niruddhaya kApi gatA, zreSThayapi kathamapi caturthe dine tacchuddhi prApya yantraM udghAvya tAM tadavasthA kopasage: dehalyA saMsthApya sUrpakoNe phulmASAn apayitvA nigaDabhaGgArtha lohakArAkAraNAya yAvadgatastAvayadi ko'pi |bhikSurAgacchettarhi dattvA kulmASAna bhujhe iti cintayantyAM tasyAM bhagavAn samAgataH, sA'pi pramuditA gRhANedA prabho iti jagI, tataH svAmI abhigrahe rodanaM nyUna nirIkSya nivRttaH, tato vasumatI aho asminnavasare bhaga-1 vAnIgatya kizcidapi agRhItvA nivRtta iti duHkhato ruroda, tataH pUrNAbhigrahaH svAmI kulmASAn agrahIt, atra kaviH-caMdanA sA kathaM nAma, bAleti procyate budhaiH ? / mokSamAdatta kulmASairmahAvIraM pratArya yA // 1 // tataH paJca divyAni jAtAni zakraH samAgataH devA nantuH kezAH zirasi sAtAH nigaDAni ca nupUrANi, tato mAtRkhasuMdaMgAvatyA milanaM, tatra ca sambandhitayA vasudhArAdhanaM AdadAnaM zatAnIkaM nivArya candanAjJayA | rAdhanAvahAya dhanaM davA bIrasya prathamA sAdhvI iyaM bhaviSyatItyabhidhAya zakrastirodadhe / tataH krameNa jRmbhikA-IN IS grAme zako nATyavidhi darzayitvA iyadbhirdinAnotpatti ityakathayata, tato meNDikagrAme camarendraH priyaM papraccha, tataH SaNmAnigrAme khAmino pahiH pratimAsthasya pAce gopo vRSAn muktvA grAma praviSTA, Agatazca pRcchati-1 hAdevAyeM ! va gatA vRSabhAH, bhagavatA ca maune kRte ruSTena tena svAmikarNayoH kaTazalAke tathA kSipte yathA| dIpa anukrama [120122] ~231~
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [118] gAthA // 1,2 // dIpa anukrama [120 122] kalpa. subo vyA0 6 // 107 // dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM + vRttiH) vyAkhyAna [6] mUlaM [ 118] / gAthA [1, 2] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: parasparaM lagnAgre, agracchedanAca adRzyAgre jAte, etaca karma zayyA pAlakasya karNayostrapuprakSepeNa tripRSThabhave upArjitaM abhUt uditaM ca vIrabhave, zayyApAlako bhavaM bhrAntvA ayameva gopaH saJjAtaH, tataH prabhurmadhyamApApAyAM gataH, tatra prabhuM siddhArthavaNiggehe bhikSArthaM AgataM nirIkSya kharakavaidyaH svAminaM sazalyaM jJAtavAn pazcAt sa vaNik tena vaidhena sahodyAnaM gatvA saNDAsakAbhyAM te zalAke nirgamayati sma tadAkarSaNe ca vIreNa ArATistathA muktA yathA sakalamapi udyAnaM mahAbhairavaM babhUva tatra devakulamapi kAritaM lokeM, prabhuzca saMrohiNyA auSadhyA nIrogo babhUva, vaidyavaNijI svargaM jagmatuH gopaH saptamaM narakaM, evaM copasargAH gopena ArabdhAstenaiva niSThitA / eteSAM ca jaghanya madhyamotkRSTavibhAga evaM jaghanyeSUtkRSTaH kaTapUtanAzItaM, madhyameSUtkuSTaH kAlacakraM utkRSTeSUtkRSTaH karNaphIlakakarSaNaM, iti upasargAH / etAn sarvAn samyak sahate ityAdyuktameva // (tae NaM samaNe bhagavaM mahAvIre ) yata evaM parISahAn sahate tataH NaM' vAkyAlaGkAre zramaNo bhagavAn mahAvIraH ( aNagAre jAe ) anagAro jAtaH, kiMviziSTaH ? ( iriAsamie ) IrSyA - gamanAgamanaM tatra samitaH| samyaka pravRttimAn (bhAsAsamie) bhASA-bhASaNaM tatra sampaka pravRttimAn (esaNAsamie) eSaNAyAMdvicatvAriMzadopavarjita bhikSAgrahaNe samyakapravRttimAn ( AyANabhaMDamattaniveSaNAsamie ) AdAne-grahaNe upakaraNAderiti jJeyaM bhANDamAtrAyAH - vastrAdyupakaraNajAtasya yadvA bhANDasya vakhAdermRnmayabhAjanasya vA mAMtrasya ca pAtravizeSasya yanikSepaNaM-mocanaM ca tatra samitaH pratyupekSya pramAye mocanAt ( uccArapAsavaNakhela ... kevalajJAna prApti pUrve AtmanaH sthite: varNanaM For Pride & Personal Use On ~232~ kIlakarSaNa vIrasAdhusvarUpaM 20 25 // 107 // 28 janelbrary.org
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [6] .......... mUlaM [118] / gAthA [1,2] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: sUtrAMka [118] gAthA ||12|| siMghANajallapAriTThAvaNiyAsamie) uccAra:-purI, prazravaNaM-mUtraM khelo-niSThIvanaM siGghAno-nAsikAnirgatazavIrasya sAzleSma, jallo-dehamalaH eteSAM yat pariSThApanaM-syAgastatra samitaH-sAvadhAna:, zuddhasthaNDile pariSThApanAt, dhutve varNanaM etaca ansyasamitidvayaM bhagavato bhANDasicAnAyasambhave'pi nAmAkhaNDanArthamitthaM uktaM, evaM (maNasamie) manasaH samyaka pravartakaH (vayasamie) vacasaH samyaka pravartakaH (kAyasamie) kAyasya samyaka pravartakaH (maNagupse) azubhapariNAmAnnivaseMkatvAt manasi guptaH (vayagutte) evaM vacasi guptaH (kAyagutte) kAye guptaH (gutte guttidie) ata eva guptaH, guptAni indriyANi yasya sa guptendriyaH (guttarvabhayArI) gupta-vasatyAdinavavRttivirAjitaM evaMvidhaM brahmacarya caratIti guptabrahmacArI (akohe amANe amAe alobhe) krodharahitaH mAnarahitaH mAyArahitaH lobharahitaH (saMte) zAnto'ntavRttyA (pasaMte) prazAnto bahivRttyA (uvasaMte) upazAnta:-a-18 vantahizcobhayataH zAntaH, ata eca (parinibbuDe) parinirvRtaH-sarvasantApavarjitaH (aNAsave) anAzravaH-10 pApakarmavandharahitaH hiMsAcAzravadvAravirateH (amame) mamatvarahitaH (akiMcaNe) akizcana:, kicn-drvyaadi| tena rahitaH (chinnagaMthe) chinna:-tyakto hiraNyAdigrandho yena sa tathA (niruvaleve) nirupalepo dravyabhAvamalA| pagamena, tatra dravyamalA zarIrasambhavo,bhAvamalA karmajanitaH, atha nirupalepatvaM dRSTAntaidRDhayati-(kaMsapAiva Kel mukkatoe) kAMsyapAtrIca muktaM toyamiva to-leho yena sa tathA,yathA kAMsyapAtraM toyena na lipyate tathA bhagavAn 1 sAdhikamAsAdhikA varSAMdUrva bakhAdyabhAve'pi karacaraNAdiparAvarte caturthyAH skhaNDilAdibhAve dhAtyAyAH samiteH sadbhAvaH dIpa anukrama [120122] M MEDicatonirmire BIRelianobavala ~233~
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [18] gAthA // 1,2 // dIpa anukrama [120 122] dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM + vRttiH) vyAkhyAna [6] mUlaM [118] / gAthA [1,2] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: ghyA0 6 // 108 // kalpa,suvo- snehena na lIpyate ityarthaH, tathA (saMkho iva niraMjaNe) zaGkha iva niraJjano, raJjanaM - rAgAdyuparaJjanaM tena zUnyatvAt (jIve iva appa TipagaI ) jIva iva apratihatagatiH, sarvadhA skhalitavihAritvAt (gagaNamiva nirAlaMbaNe) gaganamiva nirAlambanaH kasyApyAMdhArasya anapekSaNAt (vAuna apaDibaDhe) vAyuriva apratibaddhaH, ekasmin sthAne kAyevasthAnAbhAvAt (sArayasalilaM va suddhahiyae) zAradasalilamiva zuddhahRdayaH kAluSyAkalaGkitatvAt (pukkharapataM va niruvaleve ) puSkarapatraM - kamalapatraM tadvannirupalepaH, yathA kamalapatre jalalepo na lagati tathA bhagavato'pi karmalepo na lagatItyarthaH (kummo iva gutidie ) karma iva guptendriyaH ( khaggivisANaM va egajAe ) khaGgivighANamiva ekajAtaH, yathA khaGginaH zvApadavizeSasya viSANaM zRGgaM ekaM bhavati tathA bhagavAnapi rAgAdinA sahAyena va rahitatvAt (vihaga iva vipyamukke) vihaga iva vipramuktaH, muktaparikaratvAt aniyata nivAsAcca (bhAraMDapakkhIva appamante ) bhAraNDapakSIva apramattaH, bhAraNDapakSiNoH kilaikaM zarIraM, yataH- ekodarAH pRthagagrIvAstripadA martyabhASiNaH / bhAraNDapakSiNasteSAM mRtirbhinnaphalecchayA // 1 // te cAtyantaM apramattA eva jIvantIti tadupamA (kuMjaro iva soMDIre ) kuJjara iva zauNDIra, karmazatrUn prati zUraH ( vastrabho iva jAyathAme ) vRSabha iva jAtasthAmA - jAtaparAkramaH, svIkRta mahAvratabhArodvahanaM prati samarthatvAt ( siMho iba duddharise) siMha iva durddharSaH, parISadAdizvApadairajayyatvAt (maMdaro iva apparkape) mandara iva - meruriva aprakampaH, upasargavAtaiH acalitatvAt (sAgaro iva gaMbhIre ) sAgara iva gambhIraH, harSaviSAdAdikAraNa sadbhAve'pi avi Jan Education III For Pride & Personal Use O ~234~ vIrasya sA dhutve varNanaM. 15 25 // 108 //
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [118] gAthA // 1,2 // dIpa anukrama [120 122] dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM + vRttiH) vyAkhyAna [6] mUlaM [ 118] / gAthA [1, 2] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: kRtasvabhAvatvAt (caMdo hava somalese) candra iva saumyalezyaH, zAntatvAt (sUro iva disate ) sUrya iva dIptatejAH, dravyato dehakAntyA bhAvato jJAnena ( jacakaNagaM va jAyarUve ) jAtyakanakamiva jAtaM rUpaM kharUpaM yasya sa tathA yathA kila kanakaM malajvalanena dIsaM bhavati tathA bhagavato'pi svarUpaM karmamalavigamena atidIsaM astIti bhAvaH (vasuMdharA iva sabaphAsavisahe ) vasundharA iva pRthvIva sarvasparzasahaH, yathA hi pRthvI zItodAdi sarva samatayA sahate tathA bhagavAnapi (suhuahuAsaNe iva teyasA jalate ) suSThu huto - ghRtAdibhiH sikta evaMvidho yo hutAzana:-agnistadvattejasA jvalan (natthi NaM tassa bhagavaMtassa katthaI paDibaMdhe bhavai ) nAstyaya pakSo yattasya bhagavataH kutrApi pratibandho bhavati, tasya bhagavataH kutrApi pratibandho nAstIti bhAvaH ( se ya paDivaMdhe cauvihe paNNatte ) sa ca pratibandhaH caturvidhaH prajJaptaH (taMjahA ) tadyathA - ( davao khittao kAlao bhAvao) dravyataH kSetrataH kAlataH bhAvatazca (daio sacittAcitsamIsiesa davesu) dravyatastu pratibandhaH sacittacittamizriteSu dravyeSu, sacittaM vanitAdi acittaM AbharaNAdi mizraM saMliGkAravanitAdi teSu tathA | (khittao gAme vA ) kSetrataH kApi grAme vA (nayare vA) nagare vA ( araNNe vA ) araNye vA (khise vA) kSetraM - dhAnyaniSpattisthAnaM tatra vA (khale vA ) khalaM - dhAnyatupapRthakkaraNasthAnaM tatra vA ( ghare vA ) gRhe vA ( aMgaNe ) aGgaNaM-gRhAgrabhAgastaMtra vA (nahe vA ) nabhaH- AkAzaM tatra vA, tathA (kAlao samae ghA) kAlataH ka.su. 19 / samayaH - sarvasUkSmakAlaH utpalapatrazatavedhajIrNapadRzATikA pATanAddiSTAntasAdhyataMtra vA ( AvaliyAe vA ) Jan Education Initions For Pide & Personal Use O ~235~ 10 14
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [6] .......... mUlaM [118] / gAthA [1,2] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [118] gAthA ||12|| kalpa supo- AvalikA-asaGkhyAtasamayarUpA (ANapANue vA) AnamANI-uccAsaniHzvAsakAlA (thove vA) stoka:vyA06 saptocyAsamAnaH (khaNe vA)kSaNe-ghaTikASaSThabhAge vA (lave vA) lavA-sasastokamAnaH (muhutte vA) muharta:-RI pratibandhA. // 109 // saptasamatilavamAnaH (ahorase yA pakkhe vA mAse vA uU vA ayaNe vA saMvacchare vA) ahorAtre vA pakSe vA bhAva: mAse vA katau vA ayane vA saMvatsare vA (aNNayare vA dIhakAlasaMjoe) anyatarasmin vA dIrghakAlasaMyoge-yugapUrvAGgapUrvAdau (bhAvao) bhAvataH ( kohe vA, mANe vA, mAyAe vA, lobhe vA, bhae vA, hAse pA) krodhe vA mAne vA mAyAyAM vA lobhe vA bhaye vA hAsye vA (pije vA, dose vA, kalahe vA, ambhakkhANe vAAra premNi vA-rAge bA, dveSe-aprItI kalahe-vAgyuddhe abhyAkhyAne-mithyAkalaGkadAne (pesunne vA, paraparivAe vA) paizunye-pracchannaM paradoSaprakaTane paraparivAde-viprakIrNaparakIyaguNadoSaprakaTane (araharaI vA, mAyAmose vA) mohanIyodayAcittodvego'ratiH, ratiH-mohanIyodayAcittaprItistatra, mAyayA yuktA mRSA mAyAmRpA tatra (micchAdasaNasalle vA) midhyAdarzanaM-mithyAtvaM tadeva anekaduHkhahetutvAcchalyaM mithyAdarzanazalyaM tatra ISI(tassa NaM bhagavaMtassa no evaM bhavai) tasya bhagavataH evaM pUrvoktasvarUpeSu dravya 1kSetra 2 kAla 3 bhAveSu kutrApi prativandho naivostIti // (198) // RI (se NaM bhagavaM) sa bhagavAn ( vAsAvAsaM vaja) varSAvAsaH-caturmAsI tAM varjayitvA (aha gimhahe maMtie mAse) aSTau grISmahemantasambandhino mAsAn (gAme egarAie) prAme ekarAtrikA-ekarAtrivasanasvabhAvaH dIpa anukrama [120122] 28 ~236~
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [6] .......... mUlaM [119] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [119] gAthA ||2..|| (nagare paMcarAie ) nagare pazcarAtrikA, punaH kiMvi0? (vAsIcaMdaNasamANakappe) vAsI-sUtradhArasya kASThacchedanopakaraNaM,candana-prasiddhaM tayordvayorviSaye samAnasaGkalpa:-tulyAdhyavasAyA, punaH kiMvi0? (samatiNamaNileTsakaMcaNe ) tRNAdIni-pratItAni navaraM leSTuH-pASANaH, samAni-tulyAni tRNamaNileSThakAzcanAni yasya sa tathA (samamuhadukkhe ) same sukhaduHkhe yasya sa tathA (ihaparalogaapaDibaddhe) ihaloke paraloke ca aprativaddhA, ata eva (jIviyamaraNe niravakaMkhe) jIvitamaraNayorviSaye niravakAlo-vAJchArahitaH (saMsArapAragAmI) saMsArasya pAragAmI (kammasantunigghAyaNaTThAe) karmazatrunighoMtanAtheM (anbhuDie) abhyutthitH-soymH| ( evaM ca NaM viharaha) evaM-anena krameNa sa bhagavAn viharati-Aste // (119) // __ (tassa NaM bhagavaMtassa) tasya bhagavataH (aNuttareNaM nANeNaM) anuttareNa-anupamena. jJAnena (aNuttareNaM daMsaNeNaM) anupamena darzanena (aNuttareNaM cAritteNaM) anupamena cAritreNaM (aNuttareNaM AlaeNaM) anupamena AlayenastrISaNDhAdirahitavasatisevanena (aNuttareNa vihAraNaM) anupamena vihAreNa-dezAdiSu bhramaNena (aNuttareNaM vIrieNaM) anupamena vIryeNa-parAkrameNa (aNuttareNaM ajaveNaM) anupamena ArjavaM-mAyAyA abhAvastena (aNuttareNaM maddaveNaM) anupamena mAIvaM-mAnAbhAvastena (aNuttareNaM lAghaveNaM) anupamena lAghavaM-dravyataH18 alpopadhitvaM bhAvato gauravatrayatyAgastena (aNuttarAe khaMtIe) anupamayA kSAntyA-krodhAbhAvena (aNuttarAe muttIe) anupamayA muktyA-lobhAbhAvena (aNuttarAe guttIe) anupamayA guptyA-manoguptyAdikayA dIpa anukrama [124] ~237~
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [ 120 ] gAthA // 2.. // dIpa anukrama [125] kalpa. suvovyA0 6 6 // 110 // Jan Educator dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [6] mUlaM [120] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: (aNuttarAe tuDIe) anupamayA tuSTyA - manaHprasasyA ( aNuttareNaM sabasaMjamatavasucariyanti ) anupamena satyaM saMyamaH - prANidayA, tapo- dvAdazaprakAraM eteSAM yatsucaritaM sadAcaraNaM tena kRtvA ( sovaciyaphalanivANamaggeNaM) sopacayaM-puSTa, phalaM - muktilakSaNaM yasya evaMvidho yaH parinirvANamArgo-ratnatrayarUpastena, tadevaM uktena sarvaguNasamUhena ( appANaM bhAvemANassa ) AtmAnaM bhAvayato (duvAlasa saMvacharAI viiyaMtAI ) dvAdaza saMvatsarA vyatikrAntAH, te caivaM- ekaM paNmAsakSapaNaM 6, dvitIyaM SaNmAsakSapaNaM paJcadinanyUnaM 11-25, nava caturmAsakSa paNAni 47-25, dve trimAsakSapaNe 53-25, ve sAIdvimAsakSapaNe 28-25 SaT dvimAsakSapaNAni 70-25 ve sAkamA sakSapaNe 73.25, dvAdaza 12 mAsakSapaNAni 85-25, bAsamati: 72 pakSakSapaNAni 121-25, bhadrapu timA dinadvayamAnA mahAbhadrapratimA dinacatuSka mAnA sarvatobhadrapratimA dazadinamAnA 122-11 ekonatriMzadadhikaM zatadvayaM SaSThAH 137-19 dvAdaza aSTamAH 138-25, ekonapaJcAzadadhikaM zatatrayaM pAraNAnAM 150-14 dIkSAdinaM 150-15 tatakhedaM jAtaM vArasa caiva ya vAsA mAsA cha caiva addhamAsaM c| vIravarassa bhagavao eso chaumatthapariAo // 1 // idaM ca sarvaM tapo bhagavatA nirjalameva kRtaM, na kadApi ca nityabhaktaM caturthabhaktaM ca kRtaM, evaM ca (terasamassa saMvaccharassa) trayodazasya saMvatsarasya ( aMtarA vaTTamANassa ) antarA-madhye varttamAnasya ( je se gimhANaM ) yo'sau grISmakAlasya (duce mAse cautthe pakkhe) dvitIyo mAsaH caturthaH pakSaH ( vaisAhasuddhe 1 dvAdazaiva ca varSANi mAsAH SaDeva ardhamAsazca / vIravarasya bhagavataH epa chadmasthaparyAyaH // 1 // **** bhagavaMta mahAvIra kRta tapasaH varNanaM For Pile & Personal Use Only ~238~ zrIvIrabihArarIti, dvAdazavarSI tapaH kevalaM casU. 119120 20 25 // 110 // 27 janelbary.org
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [6] .......... mUlaM [120] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [120] gAthA ||2..|| vaizAkhazuklapakSaH (tassa NaM vesAhasuddhassa dasamIpakkheNaM) tasya vaizAkhazuddhasya dazamI divase (pAINagAmi-11 pIe chAyAe) pUrvagAminyAM chAyAyAM satyAM (porisIe abhinividAe) pAzcAtyapauruSyAM abhinivRttAyAMjAtAyAM satyAM, kIdRzAyAM ? (pamANapattAe) pramANaprAptAyAM, na tu nyUnAdhikAyAM (suvaeNaM divsennN)| suvratanAmake divase (vijaeNaM muhutteNaM) vijayanAmni muhUrta (jaMbhiyagAmassa nagarassa bahiyA) jRmbhikagrAmanAmakasya nagarasya bahistAt (ujjuvAluyAe naIe tIre) RjuvAlukAyA nadyAH tIre (veyAvattasya ceiyassa) vyAvRttaM nAma jIrNa evaMvidhaM yaccaityaM-vyantarAyatanaM tasya (adUrasAmaMte) nAtidUre nAtisamIpe ityarthaH (sAmAgassa gAhAvahassa) zyAmAkasya gRhapateH-kauTumbikasya (kaTThakaraNaMsi) kSetre (sAlapAyavassa ahe) sAlapAdapasya adhoza (godohiyAe ) godohikayA ( ukkuDiyanisijAe) utkaTikayA niSadyayA (AyAvaNAe AyAvemA-II Nassa) AtApanayA AtApayataH prabhoH (NDeNaM bhatteNaM apANaeNaM) SaSThena bhaktena jalarahitena (hatthuttarAhiM nakkhaseNaM jogamuvAgaeNaM ) utsarAphalgunInakSatre candreNa yogaM upAgate sati (zANatariyAe vaddamANassa) dhyAnasya antare-madhyabhAge vartamAnasya, ko'rthaH-zukladhyAnaM caturdhA-pRthaktvavitarka savicAraM 1 ekatvavitaka avicAra 2 sUkSmakriyaM apratipAti 3 ucchinnakriyaM anivarti 4, eteSAM madhye Ayabhedadvaye dhyAte ityarthaH (arNate) anantavastuviSaye (aNuttare) anupame (nivAghAe) nirvyAghAte-bhittyAdibhiraskhalite (nirAva- 13 dIpa anukrama [125] .. bhagavaMta mahAvIrasya kevalajJAna-kalyANaka-varNanaM ~239~
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [6] .......... mUlaM [121] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka kalpa-suno- kevalajJAna myA philama [121] gAthA ||2..|| // 11 // raNe) samastAvaraNarahite (kasiNe ) samaste (paDipuSaNe ) sarvAvayavopete (kebalavaranANadaMsaNe samuppanne ) evaMvidhe kevalavarajJAnadarzane samutpanne / (120) / / (tae NaM samaNe bhagavaM mahAvIre ) tato-jJAnotpattyanantaraM zramaNo bhagavAna mahAvIraH (arahA jAe) arhan jAta:-azokAdimAtihAryapUjAyogyo jAtaH, punaH kIdRzaH? (jiNe kevalI sabannU sabadarisI) jino-rAgadveSajetA kevalI sarvajJa sarvadazI ( sadevamaNuAsurassa logassa) devamanujAsurasahitasya lokasya (pariyAyaM jANai pAsai) paryAyaM ityatra jAtAvekavacanaM, tataH paryAyAn jAnAti pazyati ca-sAkSAt karoti, tarhi kiM devamanujAsurANAM eva paryAyamAnaM eva jAnAtItyAha-(sabaloe sabajIvANaM) sarvaloke sarvajIvAnAM (AgaI gaI ThiI cavaNaM uvavArya ) AgatiM bhavAntarAt, gatiM ca bhavAntare, sthiti-tadbhavasatkaM AyuH,kAyasthiti vA, cyavana-devalokAttiryagnareSu avataraNaM, upapAto-devaloke narakeSu votpattiH (takaM maNo) teSAM sarvajIvAnAM sambandhi tatkaM IdRzaM yanmanaH (mANasiyaM) mAnasikaM-manasi cintitaM ( bhuttaM) bhuktaM, azanaphalAdi (kaDaM) kRtaM, cauryAdi (paDiseviyaM) pratisevitaM, maithunAdi (Avikamma) Avizkarma-prakaTakRtaM ( rahokammaM ) rahAkarma-pracchannaM kRtaM, etat sarva sarvajIvAnAM bhagavAna jAnAtIti yojanA, punaH kiMvi0 prabhuH (arahA) na vidyate raha:-pracchannaM yasya, tribhuvanasya karAmalakavadU dRSTatvAt , arhaa| (arahassabhAgI) dIpa anukrama [126] seeeperseiseservercedeoes // 11 // JAMEducatonirmation ~240~
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [6] .......... mUlaM [121] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [121] gAthA ||2..|| rahasya-ekAntaM tanna bhajate iti arahasyabhAgI, jaghanyato'pi koTIsurasevyatvAt (taM taM kAlaM maNavayakAyajoge)tasmin tasmin kAle manovacanakAyayogeSu yathAhai ( vaTTamANANaM) vartamAnAnAM (sabaloe sabajIvANaM) sarvaloke sarvajIvAnAM (savabhAve jANamANe pAsamANe viharai ) sarvabhAvAna-paryAyAna jAnan pazyaMzca viha-18 rati, 'sabajIvANaM' ityatra akAraprazleSAt sarvAjIvAnAM-dharmAstikAyAdInAmapi sarvaparyAyAna jAnana8) pazyaMzca viharatIti vyAkhyeyam // (121) // itazca tasminnavasare militeSu surAsureSu sthale vRSTimiva niSphalAM dezanAMkSaNaM dattvA prabhuH apApApuryA mahAsenavane jagAma, tantra ca yajJa kArayataH somilaviprasya gRhe bahavo brAhmaNAH militAH santi, teSu ca indrabhUti1-18 agnibhUti 2 vAyubhUti 3 nAmAnastrayaH sahodarAzcaturdaza vidyAvizAradAH krameNa jIva 1 karma 2 tajjIvataccha-18 zarIra 3 sandehavantaH paJcazataparivArAH santi, evaM vyaktaH 4 sudharmA 5 ceti dvau dvijau tAvatparivArau tathaiva vidvAMsI,kramAt paJca bhUtAni santi na veti 4 yo yAdRzaH sa tAdRzaH 5 iti ca sandehavantI, tAdRzau eva ca maNDita 6 mauryaputra 7 nAmAnI bAndhavo sArvatrizataparivArau kramAt bandha 6 deva-18 viSayakasandehavantI, tathA akampito 8'calabhAtA 9metAryaH 10 prabhAsa 11 zceti catvAro dvijAH pratyekaM trizataparivAraH krameNa nairayika 8 puNya 9 paraloka 10 mokSa 11 sandehabhAjastogatAH santi, dIpa anukrama [126] secesesesea JABEnicatonir-by ... atha gaNadhara-nAma-karma-baddha 11 mahAtmAnaM zaGkA evaM samAdhAnaM varNayate ~241
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [6] .......... mUlaM [121] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: sUtrAMka kalpa.sabo vyA06 [121] gAthA ||2..|| // 11 // 2 3 4 5 6 7 8 9 / 10 / gaNadharA | nAma indrabhUtiH agnibhUtiH vAyubhUtiH vyaktaH sudharmA maNDitaH mauryaputraH akampitaH acalabhrAtA metAryaH prabhAsaH tatsaMzayAparivAra 500 500 / 500 500 500 / 350 350 300 300 300-300 zaGkA jIvaH / karma tajIva bhUtAni yoyodazaH bandhaH devaH / nArakaH / purya, paralokaH mokSaH di yajJe dvi jamelApakA te caikAdazApi bijA ekaikasandehasadbhAve'pi sarvajJatvAbhimAnakSatibhayAt parasparaM na pRcchanti, evaM ete tatparivArabhUtAzca catuzcatvAriMzacchatAni dvijAH anye'pi upAdhyAya-zaGkara Izvara zivajI |jAnI-gaGgAdhara mahIdhara bhUdhara lakSmIdhara piNDyA-viSNu mukunda govinda puruSottama nArAyaNa duve-17 zrIpati umApati vidyApati gaNapati jayadeva, vyAsa-mahAdeva zivadeva mUladeva sukhadeva gaGgApati gaurIpati trivADI-zrIkaNTha nIlakaNTha harihara rAmajI-bAlakRSNa yadurAma rAma rAmAcArya rAula-madhusUdana narasiMha|| kamalAkara somezvara harizaGkara trikama josI-pUno rAmajI zivarAma devarAma govindarAma raghurAma udirAma ityAdayo militAH santi / atrAntare ca bhagavannamasyAthai AgacchataHsurAsurAn vilokya te cintayanti-aho! yajJasya mahimA ! yadete surAH sAkSAtsamAgatAH, atha tAn yajJamaNDapaM vihAya prabhupArzva ca gacchato vijJAya 25 dvijA viSeduH, tato'mI sarvazaM vandituM yAntIti janazrutyA zrutvA indrabhUtiH sAmarSazcintayAmAsivAna-aho! // 11 // mayi sarvajJe satyapi aparo'pi sarvajJaM khaM khyApapati, duHzravaM etaskarNakaTu kathaM nAma zrUyate !, kiJca-kadAcit | 27 dIpa anukrama [126] JABEducatonirail ~242~
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [121] gAthA ||R..|| dIpa anukrama [126] dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [6] mUlaM [121] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: ko'pi mUrkhaH kenaciddhartena vaJcyate, anena tu surA api vaJcitAH, yadevaM yajJamaNDapaM mAM sarvajJaM ca vihAya tatsamIpaM gacchanti / aho ! surAH kathaM bhrAntAstIrthAmbha iva vAyasAH / kamalAkara vakA, makSikAJcandanaM yathA // 1 // karabhA iva sadvRkSAna, kSIrAnaM zUkarA iva / arkasthAlokavada ghUkAstyaktvA yAgaM prayAnti yat // 2 // athavA yAdRzo'yaM sarvajJastAdRzA evaite anurUpa evaM saMyogaH, yataH - pazyAnurUpamindidireNa mAkandazekharo mukharaH / apica picumandamukule, maukulikulamAkulaM milati // 1 // tathApi nAhaM etasya sarvajJATopaM sahe, yataH yoni sUryadvayaM kiM syAda, guhAyAM kesaridvayam / pratyAkAre ca khaGgau dvau kiM sarvajJAvahaM sa ca 1 // 1 // tato bhagavantaM vanditvA pratinivarttamAnAn sopahAsaM janAn papraccha-bho ! bho ! dRSTaH sa sarvajJaH ? kIdRgrarUpaH 1 kiMkharUpaH / iti, janaistu-yadi trilokIgaNanAparA syAt, tasyAH samAptiryadi nAyuSaH syAt / pAreparArdhya gaNitaM yadi sthAt, gaNeya niHzeSaguNo'pi sa syAt // 1 // ityAyukte sati sa dudhyo- nUnameSa mahAghUttoM, mAyAyAH kulamaMdiram / kathaM lokaH samasto'pi vibhrame pAtito'munA 1 // 2 // na kSame kSaNamAtraM tu taM sarvajJa kadAcana / tamaH stomamapAkartu sUryo naiva pratIkSate // 3 // vaizvAnaraH karasparza, kesarollaMghanaM hariH / kSatriyazca ripukSepaM na sahate kadAcana // 4 // mayA hi yena vAdIMdrAstUSNIM saMsthApitAH same / gehezUrataraH ko'sau, | sarvajJo matpuro bhavet ? // 5 // zailA yenAgninA dagdhAH puraH ke tasya pAdapAH / utpATitA gajA yena, kA vAyostasya puMbhikAH ? // 6 // kiMca-ganA gauDadezodbhavA dUradezaM bhayAjarjarA gaurjarAtrAsamIyuH / mRtA For Pride & Personal Use O ~243~ 10 14 janelbary.org
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [6] .......... mUlaM [121] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka vyA06 [121] gAthA ||2..|| // 113 // ecccecenecksececes mAlavIyAstilAMgAstilaMgodbhavA jajJire paMDitA madbhayena // 7 // are lATajAtAH ka yAtAH praNaSTAH, paTiSTA api drAviDA vIDayoH / aho vAdilipsA''ture mayyamuSmin , jagatyutkaTaM vAdidurbhikSametat // 8 // tasya marmAgre ko'sau,vAdI sarvajJamAnamudahati ? / iti tatra gaMtumutkaM, tamagnibhUtirjagAdevaM // 9 // kiM tatra vAdikITe,tava prayAsena ? yAmi baMdho'ham / kamalonmUlanahetoMrnetavyaH kiM sureMdragajaH? // 10 // akathayadatheMdrabhU-13 tiyadyapi macchAtrajayya evAsI / tadapi pravAdinAma zrutvA sthAtuM na zaknomi // 11 // pIlayatastilaH kazcita.. dalatazca yathA kaNaH / sUr3ayatastRNaM kiMcidaMgasteH pibataH srH||12|| mardayatastupaH ko'pi, tadvadeSa mamA-1 bhavat / tathApi sAsahine di, sudhA sarvajJavAdinam // 13 // ekasminajite hAsmina, sarvamapyajitaM bhavet / ekadA hi satI lupsazIlA sthAdasatI sadA // 14 // citraM caiva brijagati, sahasrazo nirjite mayA vaadaiH|| kSipracaTasthAlyAmiva kaMkaTuko'sau sthito vAdI // 15 // asminnajite sarva jagajjayodbhUtamapi yazo nazyet / / alpamapi zarIrasthaM zalyaM prANAn viyojayati // 13 // yataH-chidre khalpe'pi potaH kiM, pAthodhI na nimajati ? / ekasminniSTake kRSTe, durgaH sarvo'pi pAtyate // 17 // ityAdi viciMtya viracitadvAdazatilakA kharNaya-13 nA 25 jJopavItavibhUSitaH sphArapItAMbarADaMbara: kaizcitpustakapANibhiH kaizcitkamaMDalupANibhiH kazciddarbhapANibhiH sarakhatIkaMThAbharaNa vAdivijayalakSmIzaraNa vAdimadagaMjana vAdimukhabhaMjana vAdigajasiMha cAdIzvaralIha vAdi-11 // 113 // siMhaaSTApada vAdivijayavizada vAdidvaMdabhUmipAla vAdizira:kAla vAdikadalIkRpANa vAditamobhAna vAdi dIpa anukrama [126] 28 ~244~
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [6] .......... mUlaM [121] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [121] gAthA ||2..|| secenecesesesed godhUmagharaTTa marditavAdimara vAdighaTamudgara vAdighUkabhAskara vAdisamudrAgaste vAditarUnmUlanahastina vAvi-1] sura sureMdra vAdigaruDagoviMda vAdijanarAjAna vAdikaMsakAhAna vAdihariNahare,vAdijvaradhanvaMtare vAdiyUdhamalla vAdihadayazalya vAdigaNajIpaka vAdizalabhadIpaka vAdicakracUDAmaNe paMDitaziromaNe vijitAnekavAda sara-13 svatIlabdhaprasAda ityAdivirudabuMdamukharitadikaca paMcabhiH chAtrazataiH parivRta iMdrabhUtiH vIrasamIpaM gacchazcitayAmAsa-aho dhRSTena anena kimetat kRtaM ? yadehaM sarvajJATopena prakopitA,yataH kRSNasarpasya maMDUkazcapeTAM dAtumukhataH / AkhU radaizca mArjaradaMSTrApAtAya saadrH||1|| vRSabhaH svargajaM zRMgaiH, prahAM kAMkSati dutam / dvipaH parva-18 tapAtAya, daMtAbhyAM yatate rayAt // 2 // zazaka: kesariskaMdhakesarAM RSTamIhate / madadRSTI yadesI sarvavitvaM khyApayate jane // 3 // zeSazIrSamaNi lAtuM, hastaH skhIyaH prasAritaH / sarvajJATopato'nena, yadahaM prikopitH| // 4 // samIrAbhimukhasthena, davAgnijvalito'munA / kapikacchUlatA dehe, saukhyAyAliMgitA nanu // 5 // bhavatu, kimetena ?, adhunA niruttarIkaromi, yataH tAvagarjati khadyotastAvadgarjati cNdrmaaH| udite tu sahasrAMzI, na khadyoto na cNdrmaaH||6|| sAraMgamAtaMgaturaMgapUgaH, palAyyatAmAzu banAdamuSmAt / sATopakopasphuTakesarazrIsaMgAdhirAjo'yamupeyivAn yat / / 7 / / mama bhAgyabharAdyadbA, vAdyayaM samupasthitaH / adya tAM rasanA| kaMDUmapaneSye vinizcitam // 8 // lakSaNe mama dakSatvaM, sAhitye saMhatA mtiH| tarke karkazatA'tyartha, ka zAstre nAsti me zramaH ? // 9 // yamasya mAlavo dUre, kiM syAt? ko vA vcsvinH| apoSito raso? nUnaM, kimajeyaM ca dIpa anukrama [126] barATa JABEnicationN nx ~245
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [6] .......... mUlaM [121] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: sUtrAMka [121] gAthA ||2..|| kalpa.sabo- cakriNaH // 10 // abhedyaM kimu vajrasya, kimasAdhyaM mahAtmanAm / kSudhitasya na kiM khANaM, kiM na vAcyaM zrIvIrapArthe vyA06 khalasya ca? // 11 // kalpaNAmadeyaM kiM, nirviNNAnAM kimatyajam / gacchAmi tarhi tasyAMte, pazyAmyetatparA- gamanam kramam // 12 // tathA mamApi trailokyajitvarasya mahaujasaH / ajeyaM kimivAstIha, tadgacchAmi jayAmyemum | // 114 // // 13 // ityAdi ciMtayan prabhumavekSya sopAnasaMsthito dadhyau / kiM brahmA kiM viSNuH, sadAziva zaMkaraH kiM vA? // 14 // cadraH kiM sa na yatkalaMkakalitA , sUryo'pi no tIvraruka, meruH kiM? na sa yanitAMtakaThino, viSNuH na yat so'sitaH / brahmA kiM? na jarAturaH sa ca.jarAMbhIruH ? na yatso'tanu:, jJAtaM doSavivarjitAkhilaguNAkIrNo'ntimastIrthakRt // 15 // hemasiMhAsanAsInaM, surarAjaniSevitam / dRSTvA vIraM jagatpUjyaM, ciMtayAmAsa cetasi / / 16 // kathaM mayA mahattvaM hA, rakSaNIyaM purArjitam ? | prAsAdaM kIlikAhetobhaktuM ko nAma vAMchati // 17 // ekenAvijitenApi, mAnahAnistu kA mama? | jagajaitrasya kiM nAma, kariSyAmi ca sAMpratam | M // 18 // avicAritakAritvamaho me mandadurddhiyaH / jagadIzAvatAraM yat, jetumenaM samAgataH // 19 // asyA gre'haM kathaM vakSye ?, pArve yAsyAmi yA katham / saMkaTe patito'smIti, zivo rakSatu me yshH||20|| kathaMci-IRI 25 dapi bhAgyena, cegavedana me jyH| tadA paMDitamUrddhanyo, bhavAmi bhuvanatraye // 21 // ityAdi ciMtayanneva, sudhA- // 11 // madhurayA giraa| AbhASito jineMdreNa, nAmagotroktipUrvakam // 22 // he gautameMdrabhUte! tvaM, sukhenaagtvaansi| ityukte'citayadvetti, nAmApi kimasau mama ? // 23 // jagatritayavikhyAtaM, ko vA nAma na vetti mAm ? / jana- 28 dIpa anukrama [126] ~246~
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [6] .......... mUlaM [121] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [121] gAthA ||2..|| 18 syAbAlagopAlaM, pracchannaH kiM divAkaraH // 24 // prakAzayati guptaM cet, saMdehaM me manaHsthitam / tadA jAnAmi prathama sarvajJamanyathA tu na kiMcana // 25 // ciMtayaMtamiti proce, prabhuH ko jIvasaMzayaH / vibhAvayasi no vedapadArtha || gaNadharaH zRNu tAnyadha // 26 // samudro madhyamAnaH kiM , gaMgApUro'dhavA kimu ? / AdibrahmadhvaniH kiMvA ?, vIravedadhva nirvabhau // 27 // vedapadAni ca-vijJAnaghana evaitebhyo bhUtebhyaH samutthAya tAnyevAnu vinazyati, na pretyasaMjJAs-|| mastI 'ti, svaM tAvat eteSAM padAnAM arthaM evaM karoSi-yat vijJAnaghano-gamanAgamanAdiceSThAvAn AtmA ete bhyo bhUtebhya:-pRthivyaptejovAyvAkAzebhyaH,samutthAya-prakaTIbhUya . mAMgepu madazaktiriva, tatastAni-bhUtAnyeva anu vinazyati-tatraiva vilayaM pAti jale vuvuda iva, tato bhUtAMtiriktasya Atmano'bhAvAt na pretyasaMjJAsti-mRtvA punarjanma nAstIti, para ayukto'yamathaiH, zRNu tAvadeteSAM artha-vijJAnaghana iti ko'rtha:-vijJA-18 naghano-jJAnadarzanopayogAtmakaM vijJAnaM tanmayatvAdAtmA'pi vijJAnaghanaH, pratipradeza anaMtajJAnaparyAyAtmaka vAt, sa ca vijJAnaghana:-upayogAtmaka AtmA, kathaMcidbhUtebhyastadvikArebhyo vA ghaTAdibhyaH samuttiSThate-utpajAyate itythe|, ghaTAdijJAnapariNato hi jIvo ghaTAdibhya eva hetubhUtebhyo bhavati, ghaTAdijJAnapariNAmasya ghaTAdi-13 vastusApekSatvAt , evaM ca etebhyo bhUtebhyo-ghaTAdivastubhyastattadupayogatayA jIvaH samutthAya-samutpadya tAnyeva / anu vinazyati, ko'rthaH ?-tasmin ghaTAdau vastuni naSTe vyavahite vA jIvo'pi tadupayogarUpatayA nazyati anyoINpayogarUpatayA utpadyate.sAmAnyarUpatayA vA avatiSThate, tatazca na pretyasaMjJAsti, ko'rthaH ?-na prAktanI ghaTAyu-I dIpa anukrama [126] ka.1.20 ~247~
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [121] gAthA ||R..|| dIpa anukrama [126] kalpa. subo vyA0 6 // 115 // Jan Education dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM + vRttiH) mUlaM [121] / gAthA [2...] ........... vyAkhyAna [6] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: payogarUpA saMjJA avatiSThate, varttamAnopayogena tasyA nAzitatvAditi, aparaM ca sa vai ayaM AtmA jJAnamaya ityAdi, tathA dadada, ko'rthaH ? -damo dAnaM dayA iti dakAratrayaM yo vetti sa jIvaH, kiM ca vidyamAna bhoktRkaM idaM zarIraM, bhogyatvAt, odanAdivat ityAdyanumAnenApi, tathA kSIre ghRtaM tile tailaM, kASThe'gniH saurabhaM sume / caMdrakAMte sudhA yadvat, tathA''tmA'gagataH pRthak // 1 // evaM ca prabhuvacanaiH chinnasaMdeha: zrIiMdrabhUtiH paMcazataparivAraH pravrajitaH, tatkSaNAca 'upanne vA (1) vigamei vA ( 2 ) dhuve vA (3) iti prabhuvadanAtripadIM prApya dvAdazAMgIM racitavAn / iti prathamagaNadharaH 1 // taM ca pratrajitaM zrutvA dadhyau tabAndhavo'paraH / api jAtu dravedadrirhimAnI prajvaledapi // 1 // vahniH zItaH sthiro vAyuH, saMbhavenna tu bAMdhavaH / hArayediti papraccha, lokAnaMzraddadhad bhRzam // 2 // tatazca nizcaye jAte, ciMtayAmAsa cetasi / gatvA jitvA ca taM dhUrtta, vAlayAmi sahodaram // 3 // so'pyevamAgataH zIghraM, prabhuNA''bhASitastathA / saMdehaM tasya cittasthaM, vyaktIkRtyAvadadvibhuH // 4 // he gautamagnibhUte ! kaH, saMdehastava karmaNa: ? / kathaM vA vedatattvArthaM, vibhAvayasi na sphuTam // 5 // sa cAyaM - puruSa evedaM gniM sarva yuddhataM yaca bhAvyaM ityAdi, tatra 'gniM ' iti vAkyAlaGkAre yad bhUtaM atItakAle yacca bhAvyaM bhAvikAle tat sarva idaM puruSa eva - Atmaiva, evakAraH karmezvarAdiniSedhArthaH, anena vacanena yannarAmaratiryakra parvatapRdhyAdikaM vastu dRzyate tatsarvaM Atmaiva, tataH karmaniSedhaH sphuTa eva, kiMca-amUrttasya Atmano mUrttena karmaNA anugraha upaghAtazca kathaM bhavati ?, yathA For File & Personal Use Only ~248~ dvitIya gaNadhara : 20 25 // 115 // 28 Tirajnetbalyog
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [121] gAthA ||R..|| dIpa anukrama [126] dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [6] mUlaM [121] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: AkAzasya candanAdinA maNDanaM khaGgAdinA khaNDanaM ca na sambhavati, tasmAt karma nAsti iti tava cetasi varttate, paraM he agnibhUte ! nAyamarthaH samarthaH, yata imAni padAni puruSastutiparANi, yathA trividhAni vedapadA niH kAnicidvidhipratipAdakAni yathA 'svargakAmo'gnihotraM juhuyAdityAdIni kAnicit anuvAdaparANi yathA 'dvAdaza mAsAH saMvatsara' ityAdIni kAnicit stutiparANi yathA 'idaM puruSa evaM vyAdIni tato'nena puruSasya mahimA pratIyate, na tu karmAdyabhAvaH, yathA jale viSNuH sthale viSNuH, viSNuH parvatamastake / sarvabhUtamayo viSNustasmAdviSNumayaM jagat // 1 // anena vAkyena viSNormahimA pratIyate, na tu anyavastUnAM abhAva:, | kiJca-amUrttasyAtmano mUrttena karmaNA kathaM anugrahopaghAta ?, tadapi ayuktaM, yat amUrttasyApi jJAnasya madyAdinA upaghAto, brAhmyAdyauSadhena ca anugraho dRSTa eva, kiJca karma vinA ekaH sukhI anyo duHkhI, ekaH prabhuranyaH kiGkara, ityAdi pratyakSaM jagadvaicitryaM kathaM nAma sambhavatIti zrutvA gatasaMzayaH prabrajitaH / iti dvitIyo gaNadharaH 2 // Jan Education O atha vAyubhUtirapi to pratrajitau zrutvA yasya indrabhUtyagnibhUtI ziSyau jAtau sa mamApi pUjya eva, tagucchAmyahamapi saMzayaM pRcchAmi iti so'pyogataH, evaM sarve'pyAgatAH, bhagavatA'pi sarve'pi pratibodhitAH, tatkramaMJcAyaM tajjIvataccharIre sandigdhaM vAyubhUtinAmAnam / Ucce vibhuryathAsthaM, vedArthaM kiM na bhAvayasi ? // 1 // yataH- vijJAnaghana evaitebhyo bhUtebhya' ityAdivedapadaiH bhUtebhyo jIvaH pRthag nAsti iti pratIyate, tathA 'satyena For Pride & Personal Use On ~ 249~ 1 tRtIya gaNadhara : 5 10 14
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [6] .......... mUlaM [121] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [121] gAthA ||2..|| 20 kalpa sozalabhyastapasA gheSa brahmacaryeNa nityaM jyotirmayo hi zuddho, yaM pazyanti dhIrA yatayaH saMyatAtmAna ityAdi caturthapaJcama vyA06 18 asyArtha:-eSa jyotirmayaH zuddha AtmA satyena tapasA brahmacaryeNa labhyaH-jJeya ityarthaH, ebhistu vedapadairbhUtebhyA gaNadharI 18 pRthaka AtmA pratIyate, tatastava sandehaH yaduta yaccharIraM sa evAtmA anyo veti, paraM ayuktaM etat, yasmAt | // 11 // | vijJAnaghane'tyAdibhirapi padaiH asmaduktArthaprakAreNa AtmasattA prakaTaiya, iti tRtIyaH gaNadharaH 3 // pazcasu bhUteSu tathA,sandigdhaM vyaktasaMjJakaM vibudham / Uce vibhUyathAsthaM vedArthaM kiM na bhAvayasi? // 1 // IST'yena vamopamaM vai sakalaM ityeSa brahmavidhirazasA vijJeya' iti, aspArtha:-vai-nizcitaM sakalaM-etat pRthivyA-18| |dikaM svamopamaM asata, anena vedavacasA tAvadbhUtAnAM abhAvaH pratIyate, 'pRthvI devatA Apo devatA' ityAdi-18 bhistu bhUtasattA pratIyate iti sandehA, paraM avicAritaM etat, yasmAt 'khamopamaM ve sakalaM' ityAdIni padAni adhyAtmacintAyAM kanakakAminyAdisaMyogasya anityatvasUcakAni, na tu bhUtaniSedhaparANIti caturthaH gaNadharaH 4 // | yo yAdRzaH sa lAza,iti sandigdhaM sudharmanAmAnam / Uce vibhuryathAsthaM. vedArtha kiM na bhAvayasi ?. yatA- puruSo vai puruSatvamaznute, pazavaH pazutvaM' ityAdIni bhavAntarasAdRzyapratipAdakAni, tathA 'zRgAlo vai // 116 // eSa jAyate yaH sapurISo dahyate' ityAdIni bhavAntaravaisadRzyapratipAdakAni vedapadAni dRzyante, iti tava sandeha, paraM nArya sundaro vicAro, yasmAt 'puruSo vai puruSatvamaznute' ityAdIni yAni padAni tAni manuSyo'pi 28 dIpa anukrama [126] 25 ~250~
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [6] .......... mUlaM [121] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka gaNadharau [121] gAthA ||2..|| kazcinmArdavAdiguNopeto manuSyAyuHkarma vadhvA punarapi manuSyo bhavati ityarthanirUpakANi na tu manuSyo paSThasaptamI manuSya eva bhavatIti nizcAyakAni, tathA kathaM manuSyaH pazurbhavati, na hi zAlIbIjAgodhUmAkuraH sambha-18 vatIti yA tava citte yuktiH pratibhAti sA'pi na samIcInA, yato gomayAdibhyo vRzcikAdyutpatterdarzanAta kAryavaisadRzyaM api sambhavatyeveti paJcamaH gnndhr:5|| | atha bandhamokSaviSaye,sandigdhaM maNDitAbhidhaM vibudham / Uce vibhuryadhAsthaM, vedArtha kiM na bhAvayasi // 1 // yataHsa eSa viguNo vibhune baddhadhate saMsarati vA mucyate mocayati vA tvaM tAvat eteSAM padAnAM artha evaM karoSi-yat sa eSaH-adhikRto jIvaH, kathambhUto?-viguNaH-sattvAdiguNarahito, vibhuH-sarvavyApako na bayate-puNyapApAbhyAM na yujyate, nakArasya sarvatra yojanAt na saMsarati-na saMsAre paribhramati, na mucyate karmaNA vandhAbhAvAt , nApanyaM mocayati akartRkatvAt , paraM nAyaM arthaH samarthaH, kintu sa epa AtmA, kiMviziSTo?-181 viguNo-vigatacchAnasthikaguNaH, punaH kIdRzo?-vibhu:-kevalajJAnavAn kevalajJAnakharUpeNa vizvavyApakatvAt, evaMvidha AtmA puNyapApAbhyAM na yujyate iti susthaM, iti SaSThaH gnndhr:6|| atha devaviSayasandehasaMyutaM mauryaputranAmAnam / Uce vibhuryathAsthaM , vedArtha kiM na bhAvayasi ? // 1 // yataH1' ko jAnAti mAyopamAna gIrvANAn indrayamavaruNakuberAdIn ' iti padairdevaniSedhaH pratIyate, 'sa eSa yajJAyudhI yajamAno'JjasA varlokaM gacchati' iti padaistu devasattA pratIyate iti tava sandehaH, paraM avicAritaM etat , dIpa anukrama [126] 14 ~251~
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [6] .......... mUlaM [121] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [121] gAthA ||2..|| kalpa.sabo- yata ete tvayA mayA ca pratyakSaM eva dRzyante devAH, yattu vede 'mAyopamAn' ityuktaM taddevAnAM api anitya- aSTamanavama vyAvasUcakaM iti saptamaH gaNadharaH 7 // dazamA I atha nArakasandehAt,sandigdharmakampitaM vibudhamukhyam / Uce vibhuryathAsthaM vedArtha kiM na bhAvayasi // 1 // gaNadharA // 117 // yasmAt 'na ha vai pretya narake nArakAH santi' ityAdipadairnArakAbhAvaH pratIyate, 'nArako cai eSa jAyate yH| zabAnnamaznAti' ityAdipadaistu nArakasattA pratIyate iti taba sandehaH, paraM'naha vai pretya narake nArakAH santi iti ko'rthaH -pretya-paraloke kecinnArakA meAdivat zAzvatA na santi, kintu yaH kazcit pApamAcarati sa nArako bhavati, athavA nArakA mRtvA'nantaraM nArakatayA notpancante iti preya nArakA ma santItyucyate, iti / aSTamo gaNadharaH 8 // 1 atha puNye saMdigdhaM, dvijarmacalabhrAtaraM vibudhamukhyam / Uce vibhuryathAsthaM , vedArtha kiM na bhAvayasi ? // 1 // tava sandehakAraNaM tAvat agnibhUtyuktaM 'puruSa evedaM gniM sarva' ityAdi parda, tatra uttaraM api tathaiva jJeyaM, tathA 'puNyaH puNyena karmaNA, pApaH pApena karmaNA' ityAdivedapadaiH puNyapApayoH siddhizca, iti navamaH gaNadharaH 9 // 25 ___ atha parabhavasandigdhaM,metArya nAma paNDitapravaram / Uce vibhuyathArtha, vedArtha kiM na bhAvayasi ? // 1 // ytt-11||117|| ca indrabhUtyuktaH 'vijJAnaghana evaitebhyo bhUtebhyaH' ityAdipadaiH paralokasandeho bhavati, paraM teSAM padAnAM artha asAduktamakAreNa vibhAvaya yathA sandeho nivarttate, iti dazamaH gaNadharaH 10 // dIpa anukrama [126] 02janelbanaa ~252~
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [6] .......... mUlaM [121] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [121] gAthA ||2..|| IN nirvANaviSayasandehasaMyutaM ca prabhAsanAmAnam / Uce vibhuryathAsthaM vedArtha kiM na bhAvayasi ? // 1 // yatA- ekAdazo 'jarAmarya vA yadagnihotraM' anena padena nirvANAbhAvaH pratIyate, kathaM ?, yat agnihotraM tat jarAmarya, ko'rthaH?-11 gaNadhara sarvadA karttavyaM, atra agnihotrasya sarvadA karttavyatA ukkA, agnihotrakriyA ca nirvANakAraNaM na bhavati, zabalatvAt , keSAzcidvadhakAraNaM keSAzcidupakArakAraNaM iti, tato mokSasAdhakAnuSThAnakriyAkAlasya anuktatvAmokSo nAsti iti mokSAbhAvaH pratIyate, tathA 'dve brahmaNI veditavye, paramaparaM ca, tatra paraM-satyajJAnaM, anantaraM brahmeti' ityAdipadaimokSasattA pratIyate, iti tava sandehaH, paraM avicAritaM etat, yasmAt 'jarAmaya vA yadagnihotraM' ityatra vAzabdo'pyarthe sa ca bhinnakramaH, tathA ca jarAmaryaM yAvat agnihotraM api kuryAt, ko'rthaH?kazcitvargAdyarthI yAvajjIvaM agnihotraM kuryAt, kazcinnirvANArthI agnihotraM vihAya nirvANasAdhakAnuSThAnamapi kuryAt, na tu niyamato'gnihotramevetyapizabdArthaH, tato nirvANasAdhakAnuSThAnakAlo'pyukta eva, tasmAdasti 18nirvANaM, ityekAdazaH gaNadharaH 11 // 18 evaM catuzcatvAriMzacchatAni dvijAH pravrajitAH, tatra mukhyAnAM ekAdazAnAM tripadIgrahaNapUrvakaM ekAdazAGga: caturdazapUrvaracanA gaNadharapadapratiSThA ca, tatra dvAdazAGgIracanAnantaraM bhagavAMsteSAM tadanujJAM karoti, zakrazca divyaM vajramayasthAlaM divyacUrNAnAM bhRtvA tribhuvanakhAminaH sannihito bhavati, tataH khAmI ratnamayasiMhAsanA-1 dusthAya sampUrNA cUrNamuSTiM gRhNAti, tato gautamapramukhA ekAdazApi gaNadharA ISadabanatA anukrameNa tiSThanti, 14 dIpa anukrama [126] MEducation ~253~
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [6] .......... mUlaM [121] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [121] gAthA ||2..|| kalpa.subo- devAstUryadhvanigItAdinirodhaM vidhAya tUSNIkAH zRNvanti, tato bhagavAn pUrva tAvat bhaNati-gautamasya dravya-tInajJA cyA06 guNaparyAyaistIrtha anujAnAmi' iti, cUrNIzca tanmastake kSipati, tato devA api cUrNapuSpagandhavRSTiM tadupari shriiviirctu||118|| kurvanti, gaNaM ca bhagavAn sudharmasvAminaM dhuri vyavasthApyAnujAnAti, iti gaNadharavAdaH (121) / mAsakAni ST (teNaM kAleNaM) tasmin kAle (teNaM samaeNaM) tasmin samaye (samaNe bhagavaM mahAvIre) zramaNo bhagavAn sa.122 mahAvIraH (ahiaggAmaM nissAe) asthikagrAmasya nizrayA (paDhama aMtarAvAsaM) prathama varSArAnaM caturmAsI-| pAtiyAvat (vAsAvAsaM pavAgae) vaSoMsu vasanaM upAgataH (caMpaM. ca piTThacapaMca nissAe ) tataH caMpAyAH pRSTha campAyAzca nizrayA (tao aMtarAvAse) trINi caturmAsakAni (vAsAvAsaM uvAgae ) varSAvAsArtha upAgataH (vesAli nagari vANiagAmaM ca nissAe) vaizAlyAH nagaryAH vANijyagrAmasya ca nizrayA (duvAlasa aMtarAvAse) dvAdaza caturmAsakAni (vAsAvAsaM uvAgae) varSAvAsArtha upAgataH (rAyagihaM nagaraM nAlaMdaM ca bAhiriaM nIsAe) rAjagRhasya nagarasya nAlandAyAzca pAhirikAyAH nizrayA (ca uddasa aMtarAvAse) caturdaza8 catumAsakAni (vAsAvAsaM uvAgae) varSAvAsArtha upAgataH, tatra nAlandA rAjagRhanagarAduttarasyAM dizi bAhirikA-zAkhApuravizeSastatra caturdaza varSArAtrAn upAgataH (cha mihilAe) SaT mithilAyAM nagIM (do // 118 // |bhahiAe ) dve bhadrikAyAM (egaM AlaMbhiAe) ekaM AlambhikAMyAM (emaM sAvasthIe) eka zrAvastyAM (egaM|| paNiabhUmIe) ekaM praNItabhUmI, vajrabhUmyAkhyAnAryadeze ityarthaH (egaM pAvAe majjhimAe) ekaM pApAyAM madhya-1| 28 dIpa anukrama [126] ~254~
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [6] .......... mUlaM [122] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [122] gAthA ||2..|| |mAyAM (hatthipAlassa raNNo) hastipAlasya rAjJaH ( rajjugasabhAe) rajjukA-lekhakAH 'kArakuna' iti loke / antyaM catu|prasiddhAsteSAM zAlA-sabhA jIrNA-aparibhujyamAnA tatra bhagavAna (apacchimaM aMtarAvAsaM) apazcimam-antyaM // | mAsaka |caturmAsakaM (vAsAvAsaM uvAgae) varSAvAsArtha upAgataH, pUrva kila tasyA nagaryA 'apApA' iti nAmAsIt | siddhiAbU. | devastu 'pApA' ityuktaM, tatra bhagavAn kAlagata iti / (122) / . 123-4 (tatva NaM je se pAvAe majjhimAe)tatra yasmin varSe pApAyAM madhyamAyAM (hatthipAlassa raNo)hastipAlasya rAjJaH ( rajjugasabhAe) lekhakazAlAyAM (apacchimaM aMtarAvAsa) antyaM caturmAsakaM (vAsAvAsaM uvA-16 gae) varSAvAsArtha upaagtH|(123 ) / (tassa NaM aMtarAvAssa)tasya caturmAsakasya madhye (je se vAsANaM) yo'sau varSAkAlasya (cautthe mAse | sattame pakkhe)caturthaH mAsaH saptamaH pakSaH (kattiabahule) kArtikasya kRSNapakSaH (tassa NaM kattiavahulassa) tasya kArtikakRSNapakSasya (papaNarasIpakaveNaM) paJcadaze divase (jA sA caramA rayaNI) yA sA caramA rajanI (taM rayaNi ca NaM samaNe bhagavaM mahAvIre) tasyAM rajanyAM ca zramaNo bhagavAna mahAvIra: (kAla-1 gae) kAlagataH, kAyasthitibhavasthitikAlAgataH (viDakate) saMsArAdvaya tikrAntaH (samujjAe) samudyAtaHsamyaga-apunarAvRttyA UdhvaM yAtaH (chinnajAijarAmaraNabaMdhaNe) chinnAni jAtijarAmaraNabandhanAni-janmaja-18 rAmaraNakAraNAni karmANi yena sa tathA (siddhe) siddhA-sAdhitArthaH (buddha) buddhaH-tattvArthajJAnavAn (muse) dIpa anukrama [127] ... atha bhagavaMta mahAvIrasya nirvANa-kalyANaka-varNanaM Arabhyate ~255~
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [6] .......... mUlaM [124] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [124] gAthA ||2..|| kalpa.suyo-mukto bhavopanAhikarmabhyaH (aMtagaDe) antakRt sarvaduHkhAnA (parinibyuDe) parinirvRtaH sarvasantApAbhAvAt, cyA061 tathA ca kIdRzo jAta:-(sacadukkhappahINe) sarvANi duHkhAni zArIramAnasAni tAni prahINAni yasya sasadinarAtri tathA, atha bhagavato nirvANavarSAdInAM saihAntikranAmAnyAha-(caMde nAme se doce saMvacchare) atha yatra bhaga- nAmAni // 119 // vAnivRtaH sa candranAmA dvitIyaH saMvatsaraH (pIivaddhaNe mAse) prItivarddhana iti tasya mAsasya kArtikasya nAma (naMdivaddhaNe pakkhe ) naMdivarddhana iti tasya pakSasya nAma ( aggivese nAma divase) agnivezya iti tsy| 8 divasasya nAma (ucasametti pavuccai ) upazama iti procyate, upazama iti tasya dvitIyaM nAmetyarthaH (devA gaMdA nAma sA rayaNI) devAnandA nAnI sA amAvAsyA rajanI (niratitti pacaha) niratiH ityapyucyate nAmAntareNa (acce lave) arcanAmA lavaH (muhutte pANU) muhartanAmA prANaH (thoce siddhe) siddhanAmA stokA (nAge karaNe)nAganAmakaM karaNaM, idaM ca zakunyAdisthirakaraNacatuSTaye tRtIyaM karaNaM, amAvAsyottarAddhe hi etadeva bhavatIti (sabasiddhe muhutte) sarvArthasiddhanAmA bhuhUrtaH (sAiNA nakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM) svAtinAmanakSatreNa candrayoge upAgate sati bhagavAn ( kAlagae jAva sabadukkhappahINe) kAlagataH yAvat saveMdu-nA khaprakSINaH // // atha saMvatsaramAsadinarAtrimuhartanAmAni caivaM sUryaprajJaptI R // 11 // ekasmin yuge pazca saMvatsarAsteSAM nAmAni-candraH 1 candraH 2 abhivarddhitaH 3 candraH 4 abhivarddhita 5-1 sAzceti saMvatsaranAmAni / abhinandanaH1 supratiSThaH 2 vijayaH3prItivarddhanaH 4 zreyAna 5ziziraH 6 zobhana: haima-18| 28 dIpa anukrama [129] ~256~
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [124] gAthA ||R..|| dIpa anukrama [129] Jan Educator dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [6] mUlaM [124] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: vAn 8 vasantaH 9 kusumasambhavaH 10 nidAgho 11 vanavirodhI 12 iti zrAyaNAdidvAdazamAsanAmAni // pUrvAGga siddha 1 manorama 2 manohara 3 yazobhadra 4 yazodhara 5 sarvakAmasamRddha 6 indra 7 mUrddhAbhiSikta 8 saumanasa 9 dhanaaya 10 arthasiddha 11 abhijita 12 ratyAzana 13 zataJjaya 14 agnivezya iti 15 paJcadaze dinanAmAni // uttamA 1 sunakSatrA 2 ilApatyA 3 yazodharA 4 saumanasI 5 zrIsambhUtA 6 vijayA 7 baijayantI 8 jayantI 9 aparAjitA 10 icchA 11 samAhArA 12 tejA 13 atitejA 14 devAnandA 15 ceti paJcadaza rAtrinAmAni // rudraH 1 zreyAn 2 mitraM 3 vAyuH 4 supratIto 5 'bhicandro 6 mAhendro 7 balavAn 8 brahmA 9 bahusatya 10 aizAna 19 stvaSTA 12 bhAvitAtmA 13 vaizravaNo 14 vAruNa 15 Anando 16 vijayo 17 vijayasenaH 18 prAjApatya 19 upazamo 20 gandharvo 21 'gnivezyaH 22 zatavRSabha 23 AtapavAn 24 ardhavAn 25 RNavAn 26 bhaumo 27 vRSabhaH 28 sarvArthasiddho 29 rAkSasa 30 ti triMzanmuhUrttanAmAni // 124 // (jaM syaNi caNaM samaNe bhagavaM mahAvIre ) yasyAM rajanyAM zramaNo bhagavAn mahAvIraH ( kAlagae jAna saGghadukkha ppahINe ) kAlagataH yAvat sarvaduHsvaprakSINaH ( sA NaM rathaNI bahahiM devehiM devIhi ya ) sA rajanI bahubhiH devaiH devIbhizca ( ovayamANehiM ) khargAt avapatadbhiH ( uppayamANehi ya) utpatadbhizca kRtvA (ujjovidyA AviddutthA) udyotavatI abhavat // 125 // (jaM syaNi ca NaM samaNe bhagavaM mahAvIre ) yasyAM rAtrau zramaNo bhagavAn mahAvIraH ( kAlagae jAba saba For File & Fersonal Use Only ~ 257 ~ devAgamanas sU. 125 5 10 14 janelbrary.org
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [6] .......... mUlaM [126] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [126] gAthA ||2..|| kalpa.suvo-dukkhappahINe ) kAlagataH yAvat sarvaduHkhaprakSINaH ( sA NaM rayaNI bahUhiM devehi devIhi ya) sA rAtriH bahu-devakolAivyA06zabhiH devaiH devIbhizca (ovayamANehiM) avapatadbhiH (uppayamANehiM) utpatadbhizca kRtvA (upiMjalagamANa-la: gautamabhUA) bhRzaM AkulA iva (kahakahagabhUA AvihutthA) adhyaktavarNakolAhalamayI abhavat // (126) // | kevalam . // 12 // 126-127 PRIL (jaM rayaNi ca NaM samaNe bhagavaM mahAvIre) yasyAM rAtrI zramaNo bhagavAn mahAvIraH (kAlagae jAva saba-18 dukkhappahINe) kAlagataH yAvat sarvaduHkhaprakSINaH (taM rayarNi ca NaM jissa ) tasyAM ca rajanyAM jyeSThasya, kiM-18 bhUtasya ?-(goamassa) gotreNa gautamasya (iMdabhUissa) indrabhUtinAmakasya ( aNagArassa aMtevAsissa) anagArasya ziSyasya (nAyae pijavaMdhaNe bucchinne) jJAtaje-zrImahAvIraviSaye premabandhane-snehabandhane vyucchine-truTite sati (aNaMte) anantavastuviSaye (aNuttare jAva kevalavaranANadaMsaNe samuppanne) anuttare yAvat / / kevalavarajJAnadarzane samutpanne, taccaiva-khanirvANasamaye devazarmaNaH pratibodhanAya kApi grAme svAminA preSitaH zrIgautamaH taM prativodhya pazcAdAgacchan zrIvIranirvANaM zrutvA vajrAhata iva kSaNaM tasthau, babhANa ca 'prasarati / mithyAtvatamo, garjanti kutIdhikauzikA aca / durbhikSaDamaravairAdirAkSasAH prasarameSyanti // 1 // rAhugrastanizAkaramiva gaganaM dIpahInamiva bhavanam / bharatamidaM gatazobhaM, tvayA vinA'dya prabho! jajJe // 2 // kasyA- // 120 // hipIThe praNataH padArthAna , punaH punaH prshnpdiikromi| kaM vA bhadanteti vadAmi ? ko vA, mAM gItamelyAptagi-IN rA'tha vaktA ? // 3 // hA! hA! hA! vIra! kiM kRtaM? yadIDaze'vasare'haM dUrIkRtaH, kiM mAMDakaM maNDayitvA | dIpa anukrama [131] JABEnicatonx nx ... atra gautamasvAmina: kevalajJAnasya varNanaM kriyate ~258~
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [127] gAthA ||R..|| dIpa anukrama [132] ka.su. 11 dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [6] mUlaM [127] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: bAlacantavazvale lagiSyaM kiM kevala bhAgarmamArgaviSyaM ? kiM muktau saGkIrNa abhaviSyat ? kiM vA tava bhAro'bhaviSyad yadevaM mAM vimucya gataH evaM ca 'vIra vIra' iti kurvato 'vI' iti mukhe lagnaM gautamasya, tathA ca huM jJAtaM bItarAgA niHsnehA bhavanti, mamaivAyaM aparAdho yanmayA tadA zrutopayogo na dattaH, dhimimaM ekapAkSikaM snehUM, alaM snehena, eko'smi, nAsti kaJcana mama, evaM samyak sAmyaM bhAvayatrastasya kevalamutpede-mukkhamaggapavaaNNANaM siNeho vajjasiMkhalA / vIre jIvaMtae jAo, goamojaM na kevalI // 1 // prAtaHkAle indrAdhairmahimA kRtaH, | atra kavi :- ahaGkAro'pi bodhAya, rAgo'pi gurubhaktaye / viSAdaH kevalAyAbhUt, citraM zrIgautamaprabhoH // 1 // sa ca dvAdaza varSANi kevaliparyAyaM paripAlya, dIrghAyuritikRtvA sudharmasvAmine gaNaM samarpya mokSaM yayau, sudharmakhAmino'pi pazcAt kevalotpattiH, so'pyaSTau varSANi vihRtyAryajambUsvAmino gaNaM samarpya siddhiM gataH / (127) // ( jaM syaNi caNaM samaNe bhagavaM mahAvIre ) yasyAM rajanyAM zramaNo bhagavAn mahAvIraH ( kAlagae jAva sabadukkhaSpahINe) kAlagataH yAvat sarvaduH khamakSINaH (taM syaNiM ca NaM) tasyAmeva rajanyAM (navamalaI navale - cchaI kAsIko salagA ) navamalakIjAtIyA:- kAzIdezasya rAjAnaH navale kachakI jAtIyAH - kozaladezasya rAjAnaH (aTThArasavi gaNarAyANo ) te ca kAryavazAt gaNamelApakaM kurvanti iti gaNarAjA aSTAdaza, ye ceTakamahArAjasya sAmantAH zrUyante, ( amAvAsAe ) te tasyAM amAvAsyAyAM (pArAbhoaM ) pAraM saMsArapAraM 1 mokSamArgaprapannAnAM neho pcshRNkhlaa| vIre jIvati jAto gautamo yanna kevalI // 1 // Education in *** atha dipAlikA evaM bhrAtR-dvitIyAyAH utpatti varNayate For Pile & Fersonal Use O ~ 259~ zrIgautamakevala sa. 127 5 10 13
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [128] gAthA // 2.. // dIpa anukrama [133] kalpa. subo vyA0 6 // 121 // Jan Education in dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRtti:) mUlaM [128] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: ........... vyAkhyAna [6] Abhogayati-prApayati yastaM evaMvidhaM ( posa hova vAsaM paTTarvisu ) pauSadhopavAsaM kRtavantaH, AhAratyAgapauSadharUpaM upavAsaM cakurityarthaH, anyathA dIpakaraNaM na sambhavati, tatazca (gae se bhAvujoe dabbujoaM karissAmo) gataH sa bhAvodyotaH tato dravyodyotaM kariSyAma iti taiH dIpAH pravartitAH, tataH prabhRti dIpotsavaH saMvRttaH kArttika zuklapratipadi ca zrIgautamasya kevalamahimA devaizva ke atastatrApi janapramodaH, nandivardhananarendrazca bhagavato'staM zrutvA zokArttaH sudarzanayA bhaginyA sambodhya sAdaraM khavezmani dvitIyAyAM bhojitastato bhrAtRdvitIyA parva rUDhiH // 128 // ( jaM syaNiM ca NaM samaNe bhagavaM mahAvIre ) yasyAM rAtrI zramaNo bhagavAn mahAvIraH (kAlagae jAva sahadukkhaSpahINe) kAlagataH yAvat sarvaduHkhaprakSINaH ( taM yaNiM ca NaM ) tasyAM ca rAtrau (khuddAra bhAsarAmI nAma mahaggahe) kSudrAtmA- krUrakhabhAva evaMvidho bhazmarAzinAmA triMzattamo mahAgrahaH, kimbhUto'sI ? - ( dovAsasahassA ) dvisahasravarSasthitikaH, ekasmin RkSe etAvantaM kAlaM avasthAnAt (samaNassa bhagavakSo mahAvIrassa) zramaNasya bhagavato mahAvIrasya ( jammanakkhattaM saMkate ) janmanakSatraM- uttarAphAlgunI nakSatraM sakAntaH, tatrAMSTAzItirbrahAH, te ceme-aGgArako 1 vikAlako 2 lohitAkSaH 3 zanaizvaraH 4 AdhunikaH 5 prAdhunikaH 6 kaNaH 7 kaNakaH 8 kaNakaNakaH 9 kaNavitAnakaH 10 kaNasantAnakaH 11 somaH 12 sahitaH 13 AzvAsanaH | 14 kAryogaH 15 karburakaH 16 ajakarakaH 17 dundubhakaH 18 zaGkhaH 19 zaGkhanAbhaH 20 zaGkhavarNAbhaH 21 kaMsaH 22 kaMsanAbhaH 23 kaMsavarNAbhaH 24 nIlaH 25 nIlAvabhAsaH 26 rUpI 27 rUpAvabhAsaH 28 bhasmaH 29 bhasma For Pride & Personal Use On ~260~ dIpAlikA AvRdvitIyA sU. 128 15 20 25 // 121 // 27 janelbrary.org
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [6] .......... mUlaM [129] / gAthA [...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [129] gAthA ||2..|| 18 rAzi30 tilaH 31 tilapuSpavarNaH 32 dakaH 33 dakavarNaH 34 kAryaH 35 vandhyaH 36 indrAgniH 37 dhUmaketuH |38 hariH 39 piGgalA 40 budhaH 41 zukraH 42 bRhaspati43 raahu| 44 agastiH45 mANavaka:46 kAmasparza40 | maNaM pUjAdhuraH 48 pramukhaH 49 vikaTaH 50 visandhikalpa: 51 prakalpaH 52 jaTAla: 53 aruNaH 54 agni: 55 kAlaH 56 hAniH sU. mahAkAla:57 khastika:58sauvastikA 59 vardhamAnaH 60pralambaH 61 nityAlokaH 62 nityoyotaH63 svayamprabhaH hai|64 avabhAsaH 65 zreyaskaraH 66 kSemakaraH 67 AbhaGkaraH 68 prabhaGkaraH 69 arajAH 70 virajAH 71 azokaH 72 vItazokaH 73 bitataH 74 vivastraH 75 vizAla: 76 zAlaH 77 suvrataH 78 anivRttiH 79 ekajaTI 80 dvijaTI 81 karaH 82 karaka: 83 rAjA 84 argalaH 85 puSpaH 86 bhAvaH 87 ketu:88 ityaSTAzItihAH // 12 // | (jappabhihaM ca NaM se khuddAe bhAsarAsI mahaggahe) yataHprabhRti sakSudvAtmA bhaimarAzinAmA mahAgrahaH (dovA-IIS sasahassaThiI) dvivarSasahasrasthitiH (samaNassa bhagavao mahAvIrassa) zramaNasya bhagavato mahAvIrasya (jamma-19 nakkhattaM saMkate) janmanakSatraM sakrAntaH (tappabhiI ca NaM samaNANaM niggaMthANaM niggaMdhINa ya) tataH prabhRti zramaNAnAM-tapasvinAM nirgranthAnAM-sAdhUnAM nigranthInAM-sAdhvInAM ca (no udie udie pUAsakAre pavattaha) uditodita:-uttarottara vRddhimAna IdRzaH pUjA-vandanAdikA. satkAro-vanadAnAdibahumAna: sa na pravartate, ata eva zakreNa svAmI vijJapto-yat kSaNaM Ayurvarddhayata yena bhavatsu jIvatsu bhavajanmanakSatraM saGkrAnto bhasmarAzigraho bhavacchAsanaM pIDayituM na zakSyati, tataH prabhuNoktaM-na khalu zaka ! kadAcidapi idaM bhUtapUrva yat || dIpa anukrama [134] ~261~
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [6] .......... mUlaM [130] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [130] gAthA ||2..|| kalpa.subo-1 prakSINaM Ayurjinendrarapi varddhayituM zakyate, tato'vazyaMbhAvinI tIrthayAdhA bhaviSyatyeva, kintu SaDazItivarSA-bhasagraho yuSi kalkini kunRpatI tvayA nigRhIte sati varSasahasradvaye pUNe majanmanakSatrAdu bhasmagrahe vyatikrAnte ca tAraH kunthU tvatsthApitakalkiputradharmadattarAjyAdArabhya sAdhusAdhvInAM uditoditaH pUjAsatkAro bhaviSyatIti // (130) // 8 saciH sU. // 12 // sUtrakArA api tadevAhu:-jayA NaM se khudAe bhAsarAsI mahaggahe) yadA ca sa kSudrAtmA bhasmarAzimahAgrahaH (dovAsasahassaTiI) dvivarSasahasrasthitikaH (jAva jammanakkhattAo viite bhavissai) yAvat bhagavajanmanakSatrAt vyatikrAnto bhaviSyati- uttariSyatItyarthaH (tayA gaM samaNANaM niggaMthANaM niggaMdhINa ya)IN tadA zramaNAnAM nigranthAnAM nirgranthInAM ca (udie udie pUAsakkAre bhavissai) uditoditaH puujaastkaaro| bhaviSyati // (131) / (jaM rayaNi ca NaM samaNe bhagavaM mahAvIre) yasyAM rAtrI zramaNo bhagavAna mahAvIra ( kAlagae jAva sabadukkhappahINe) kAlagataH yAvat sarvaduHkhaprakSINaH (taM syANi ca NaM kuMthuaNuddharI nAma samuppannA) tasyAM rAtrI kunthuH-pANijAtiH yA uttuM na zakyate evaMvidhA samutpannA (jA ThiyA acalamANA) yA sthitA ata evaM acalantI satI (cha umasthANaM niggaMdhANaM niggaMdhINa ya) chamasthAnAM nigranthAnAM nigre-| ndhInAM ca (no cakkhuphAsaM havamAgacchaha) naiva cakSuHsparza-dRSTipathaM zIghra Agacchatti (jA ahiA clmaannaa)8||122|| yA ca asthitA ata eva calantI (chaSamasthANaM niggaMyANaM niggaMdhINa ya) chaprasthAnAM nigraMndhAnAM nigranthInAM ca || (cakkhuphAsaM havamAgacchada) cakSurviSayaM zIghraM Agacchati // (132)||(jN pAsittA bahahi niggaMthehi dIpa anukrama [135] ~262~
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [6] .......... mUlaM [133] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [133] gAthA ||2..|| Dectseeeeeeeeeeeeeeeee niggaMdhIhi ya) yA kunthu aNuddharI dRSTvA bahubhiH nindhaiH-sAdhubhirbahIbhiH nirgranthIbhizca-sAdhvIbhiH (bhattAIsaMyatAdhanapaJcakkhAyAI) bhaktAni pratyAkhyAtAni, anazanaM kRtamityarthaH (se kimAhubhaMte)ziSyaH pRcchati-kimAhurbhadantAH- zana sa. tat kiM kAraNaM yad bhaktAni pratyAkhyAtAni?, gururAha-(ajappamiha saMjame durArAhae bhavissai) adya prabhRti 133 vIra saMyamo durArAdhyo bhaviSyati, pRthivyA jIvAkulatvAt saMyamayogyakSetrAbhAvAt, pAkhaNDisaMkarAca // (133) zramaNAdi| (teNaM kAleNaM) tasmin kAle (teNaM samaeNaM) tasmin samaye (samaNassa bhagavao mahAvIrassa) zrama-15 Nasya bhagavato mahAvIrasya (iMdabhUipAmukkhAo) indrabhUtipramukhANi (cauddasasamaNasAhassIo) caturdaza zramaNAnAM sahasrANi (ukosiA samaNasaMpayA hutthA) utkRSTA etAvatI zramaNasampadA abhavat / / (134), (samaNassa bhagavao mahAvIrassa) zramaNasya bhagavato mahAvIrasya (ajjacaMdaNApAmukkhAo) Aryacanda-1 nAmamukhANi (chattIsaM ajjiyAsAhassIo) patriMzat AryikANAM, sahasrANi ( ukkosiyA ajjiyAsaMpayA hutthA) utkRSTA etAvatI AryikAsampadA abhavat // (135 ) // (samaNassa bhagavao mahAvIrassa) zramaNasya bhagavato mahAvIrasya (saMkhasayagapAmukkhANaM) zazatakapramukhANAM (samaNovAsagANaM) zramaNopAsakAnAMzrAvakANAM (egA sayasAhassIo) ekA zatasAhastrI-eka lakSaM (auNAdi ca sahassA) ekonaSaSTizca saharUyaH (ukosiyA samaNovAsagANaM saMpayA hatthA) utkRSTA zramaNopAsakAmAM sampadA abhavat / / (136) (samaNassa bhagavao mahAvIrassa) zramaNasya bhagavato mahAvIrasya (sulasArevahapAmukkhANaM) sulasArevatI-INI 14 dIpa anukrama [138] JABEnicatona ne ... bhagavaMta mahAvIrasya ziSya-ziSyAdi parivArANAM varNanaM kriyate ~263~
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [6] .......... mUlaM [137] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [137] gAthA ||2..|| kalpa.subo-18 pramukhANAM (samaNovAsiyANaM) zramaNopAsikAnAM (tinni sayasAhassIo) zrINi lakSANi ( aTThArasa vyA06 sahassA) aSTAdaza sahasrAva (ukosiA samaNovAsiANaM saMpayA husthA) utkRSTA etAvatI zramaNopA-TRITita RIsikAnAM sampadA abhavat, atra yA sulasA zrAvikA sA dvAtriMzatputrajananI nAgabhAryA revatI ca prbhorii-11032||12|| SadhadAtrI jJeyA (137 ) // (samaNassa bhagavao mahAvIrassa) zramaNasya bhagavato mahAvIrasya (tinni sayA 145 caudasapuvINaM) trINi zatAni caturdazapUrviNAM, kIdRzAnA ? (ajiNANaM jiNasaMkAsANaM) asarvajJAnAM paraM 8 sarvajJasadRzAnAM (sakkharasannivAINaM) sarve akSarasannipAtA:-akSarasaMyogAH jJeyatayA vidyante yeSAM te tathA teSAM, punaH kIdRzAnAM ? (jiNo vica avitahaM vAgaramANANaM) jina ivAcitathaM satyaM vyAkurvANAnAM, 18 kevalizrutakevalinoH prajJApanAyAM tulyatvAt (ukosiA cauddasapuvINaM saMpayA hutthA) uskRSTA etAvatI caturdazapUrviNAM sampadA abhavat / / (138) / (samaNassa bhagavao mahAvIrassa) zramaNastha bhagavato mahAvIrasya / (terasa sayA ohinANINaM) trayodaza zatAni avadhijJAninAM, kIdRzAna? (aisesapattANaM) atizeSA atizayA: AmarpoSadhyAdilabdhayastAna prAptAnAM (ukkosiyA ohinANisaMpayA hutthA) utkRSTA etAvatI 18| avadhijJAninAM sampadA abhavat // (139) / (samaNassa bhagavao mahAvIrassa) zramaNasya bhagavato mahAvIrasya / // 123 // (satta sayA kevalanANINaM) sapta zatAni kevalajJAninAM (saMbhinnavaranANadaMsaNadharANaM) samminna-sampUrNa varaM-zreSThaM yat jJAnaM darzanaM ca tayoH dhArakANAM (ukosiyA kevalavaranANiNaM saMpayA hutthA) utkRSTA etAvatI kevalajJAni Sear209999990000000000 dIpa anukrama [142] esese JABEnicatonian ~264~
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [6] .......... mUlaM [141] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka zrIvIrazramaNAdiparSata sa. 134 [141] gAthA ||2..|| sampadA abhvt||(140)|(smnnss bhagavao mahAvIrassa)zramaNasya bhagavato mahAvIrasya (satta sayA yeuvINa) sapta zatAni vaikripalabdhimatAM munInAM, kIdRzAnAM (adevANaM devihipattANaM) adevAnAmapi devarddhivikurvaNAsa- marthAnAM iti bhAvaH (ukosiyA veuvisaMpayA husthA) utkRSTA etAvatI vaikriyalabdhimatsampadA abhavat / (141) (samaNassa bhagavao mahAvIrassa) zramaNasya bhagavato mahAvIrasya (paMca sayA viulamaINaM) pazca zatAni vipulamatInAM, kIdRzAnAM (aDDAijesu dIvesu dosu a samuddesu) ardhatRtIyeSu dvIpeSu.dvayoH samudrayozca viSaye (sannINaM paMciMdiyANaM pajjattagANaM) saJjinAM pazcendriyANAM paryAptakAnAM ca (maNogae bhAve jANamANANaM) manasi gatAn bhAvAn jAnatA(ukkosiA viulamaINaM saMpayA hatthA)utkRSTA etAvatI vipulamatInAM sampadA abhavat, tatra vipulamatayo hi ghaTognena cintitaH sa ca sauvarNaH pATaliputrakA zArado nIlavarNa ityAdisarvavizeSopetaM sarvataH sArddhayaGgulAdhike manuSyakSetre sthitAnAM sajJipazcendriyANAM manogataM padArtha jAnanti, Rjumatayastu sarvataH sampUrNamanuSyakSetrasthitAnAM sajJipazcendriyANAM manogataM sAmAnyato ghaTAdipadArthamAtraM jAnantIti vishessH|| (142) / (samaNassa bhagavao mahAvIrassa) amaNasya bhagavato mahAvIrasya (cattAri sayA vAINaM ) catvAri |zatAni vAdimunInAM, kIdRzAnAM ? (sadevamaNuAsurAe parisAe bAe) devamanuSyAsurasahitAyAM parSedi vAde IRI 1 sArthadvayAGgulahIne ityaupapAtikAdau, nandyAdiSu tvetroktavat , vipulamatemainuSyakSetramityapi tantra / dIpa anukrama [146] JABEnicatoothane ~265~
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [6] .......... mUlaM [144] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: sUtrAMka [144] gAthA ||2..|| 15 kalpa.subo-(aparAjiyANa) aparAjitAnAM ( ukkosiyA vAisaMpayA hutthA) utkRSTA etAvatI vAdisampadA abhavat 18 zrIvIrasthAvyA06 (143 ) / (samaNassa bhagavao mahAvIrassa) zramaNasya bhagavato mahAvIrasya satta aMtevAsisayAI siddhAI) ntakabhUmi sapta ziSyazatAni siddhiM gatAni (jAva saSakkhappahINAI) yAvat sarvatuHkhaprakSINAni (caupasa aji- sU. 146 // 124 // yAsayAI siddhAI) caturdaza AryikAzatAni sidhau gatAni // (144 ) / (samaNassa bhagavao mahAvIrassa) zramaNasya bhagavato mahAvIrasya (aTThasayA aNutsarovavAiyANaM) aSTa zatAni anuttaropapAtikAnAM-anutsaravimAnotpannamunInAM, kIdRzAnAM ? (gaikallANANaM) gatau-AgAminyAM manuSyagato. kalyANa-mokSaprAptilakSaNaM yeSAM te tathA teSAM, punaH kIrazAna? (ThihakallANANaM) sthitau-devabhave'pi kalyANaM yeSAM te tathA teSAM,18 vItarAgavAyattvAt, ata eva (AgamesibhadANaM) AgamiSyadbhadrANAM, AgAmibhave setsyamAnatvAt ( ukkosiA aNuttarovavAiyANaM saMpayA husthA) utkRSTA etAvatI anuttaropapAtinA sampadA abhavat // (145) (samaNassa bhagavao mahAvIrassa) amaNasya bhagavato mahAvIrasya (duvihA aMtagaDabhUmI hatthA) dvividhA antakRto-mokSagAminasteSAM bhUmi:-kAlo'ntakRdbhUmiH abhavat, tadeva dvividhatvaM darzayati-(saMjahA) tadyathA-(jugaMtagaDabhUmI ya pariyAyaMtagaDabhUmI ya) yugAntakRbhUmiH paryAyAntakRbhUmizca, tatra yugAni-kAlamAna-RI |vizeSAstAni ca kramavartIni tatsAdhAye kramavarsino guruziSyapraziSyAdirUpAH puruSAste'pi yugAni // 124 / / pramitA antakRbhUmiyoM sA yugAntakRdbhUmiH, paryAyaH-prabhoH kevalitvakAlastaM Azritya antakRdbhUmiH paryAyA dIpa anukrama [149] JAMEnicatonire M anusbanara ~266~
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [146 ] gAthA ||R..|| dIpa anukrama [151] Jan Educator dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [6] mUlaM [146] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: ntakRdbhUmiH, tatrAyAM nirdizati - ( jAva tacAo purisajugAo jugaMtagaDabhUmI ) iha paJcamI dvitIyArthe tato yAvat tRtIyaM puruSa eva yugaM puruSayugaM - jambUkhAminaM yAvad yugAntakRdbhUmiH (cauvAsapariyAe aMtamakAsI ) jJAnotpatyapekSayA caturvarSaparyAye ca bhagavati antamakArSIt kazcit kevalI mokSaM agamat prabhorjJAnAnantaraM caturSu varSeSu muktimArgoM vahamAno jAto, jambUsvAminaM yAvacca muktimArgoM vahamAnaH sthita iti bhAvaH // (146) / ( teNaM kAleNaM) tasmin kAle ( teNaM samaeNaM) tasmin samaye (samaNe bhagavaM mahAvIre ) zramaNo bhagavAn mahAvIraH (tIsaM vAsAI ) triMzadvarSANi ( agAravAsamajjhe vasitA ) gRhasthAvasthAmadhye uSitvA (sAiregA iM dubAlasa vAsAI ) samadhikAni dvAdaza varSANi ( chaumatthapariyAgaM pANitA) chadmasthaparyAyaM pAlayitvA (desUNAI tIsaM vAsAI ) kizcinAni triMzadvarSANi (kevalipariyAgaM pAuNittA ) kevaliparyAyaM pAlayitvA (vAyAlIsaM vAsAI) dvicatvAriMzadvarSANi ( sAmannapariyAgaM pAuNisA ) cAritraparyAyaM pAlayitvA (bAvatari vAsAI saghAuyaM pAlatA ) dvisaptativarSANi sarvAyuH pAlayitvA ( khINe veyaNijjAunAmagupte ) kSINeSu satsu vedanIya 1 Ayu 2 nama 3 gotreSu 4 caturSu bhavopagrAhikarmasu ( hamIse osappiNIe ) asyAM avasapiNyA ( dUsamasusamAe samAe ) duSSamasuSamA iti nAmake caturthe arake (bahuviikaMtAe ) bahu vyatikrAnte sati (tihiM vAsehiM addhanavamehi ya mAsehiM sesehiM) triSu varSeSu sArddhASTasu ca mAseSu zeSeSu satsu (pAvAe majjhimAe ) pApAyAM madhyamAyAM (hatthivAlassa rano ) hastipAlasya rAjJaH ( rajjugasabhAe ) lekhakasabhAyAM For Pride & Personal Use On ~267~ zrIvIragRhavAsAdi sU. 147 5 10 14
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [6] .......... mUlaM [147] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka 147 [947] gAthA ||2..|| kalpa.suvo-(ege abIe) ekA sahAyavirahAt advitIyaH-ekAkI eva, natu RSabhAdivazasahasrAdiparivAra iti, atra zrIvIragRhavyA06 kavi:-panna kazcana munistvayA samaM, muktimApaditarairjinairiva / duSamAsamayabhAvilijinA, vyAni tena guru- vAsAdima. niyaMpekSatA // 1 // (cha?NaM bhatteNaM apANaeNaM) SaSThena bhaktena jalarahitena (sAiNA nakkhatteNaM jogmuvaa||12|| gaeNaM) khAtinakSatreNa saha candrayoga upAgate sati (paccUsakAlasamayaMsi) pratyUSakAle samaye-caturghaTikAvazeSAyAM rAtrI (saMpaliaMkanisane) saMpalyaGkAsanena niSaNNa:-padmAsananiviSTaH (paNapannaM ajjhayaNAI kallANaphalavivAgAI) paJcapaJcAzadadhyayanAni kalyANa-puNyaM tasya phalavipAko yeSu,tAni kalyANaphalavipAkAni (paNapannaM ajjhayaNAI pAvaphalavivAgAI) paJcapaJcAzat adhyayanAni pApaphala vipAkAni (chattIsa apuTThavAgaraNAI) SaTtriMzat apRSTavyAkaraNAni-apRSTAnyuttarANi (vAgaritA)vyAkRtya-kathayitvA (pahANaM nAma ajjhayaNaM) pradhAnaM nAma ekaM marudevyadhyayanaM (vibhAvemANe) vibhAvayan ( kAlagae) bhagavAn kAlagataH (biDakate) saMsArAdvyatikrAntaH (samujjAe) samyag Urdhva yAtaH (chinnajAijarAmaraNabaMdhaNe) chinnAni | jAtijarAmaraNavandhanAni yasya sa tathA (siddhe buddhe mutte aMtagaDe parinimbuDe) siddhaH buddhaH muktaH karmaNAma- 25 ntakRt savesantAparahitaH (sabadukkhappahINe) sarvaduHkhAni prakSINAni yasya sa tathA / / (147) / / atha bhagavato // 125 // nirvANakAlasya pustakalikhanAdikAlasya ca antaramAha (samaNassa bhagavao mahAvIrassa) amaNasya bhagavato mahAvIrasya (jAva sabadukkhapahINassa) yAvat | dIpa anukrama [152] EUX ~268~
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [6] .......... mUlaM [148] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [148] gAthA ||2..|| IS sarvaduHkhaprakSINasya (nava vAsasayAI viikatAI) nava varSazatAni vyatikrAntAni (dasamassa ya vAsasayassa) vIramokSa dazamasya ca varSazatasya (ayaM asIime saMvacchare kAle gacchada) ayaM azItitamaH saMvatsaraH kAlo gacchati,vAcanAntaraM kAyadyapi etasya sUtrasya vyaktyA bhAvArtho na jJAyate tathApi yathA pUrvaTIkAkArAkhyAtaM tathA vyAkhyAyate,Sh ma.148 tathAhi-atra keciddanti-patkalpasUtrasya pustakalikhanakAlajJApanAya idaM sUtraM zrIdevardhigaNikSamAkSamaNaili-18|| khitaM, tathA cAyamartho-yathA zrIvIranirvANAdazIyadhikanavavarSazatAMtikrame pustakArUDhaH siddhAnto jAtastadA kalpo'pi pustakArUno jAta iti, tathoktaM-vallahipuraMmi nayare,devaDipamuhasapalasaGgrahiM / putthe Agamalihio navasayaasIAoM vIrAo // 1 // anye vandati-navazataazItivarSe, vIrAta senAGgajArthamAnande / saGghasamakSA samahaM, prArabdhaM vAcituM vijH||1|| ityAyantarvAcyavacanAta zrIvIranirvANAdazItyadhikanavavarSazatAtikrame zAkalpasya sabhAsamakSaM vAcanA jAtA tAM jJApayituM idaM sUtraM nyastamiti, tattvaM puna: kevalino vidantIti I ( vAyaNaMtare puNa ayaM teNaue saMvacchare kAle gcch| iti dIsai) vAcanAntare punarayaM trinavatitamaH saMva-1|| tsaraH kAlo gacchatIti dRzyate, ana kecidvadanti-vAcanAntare ko'rthaH-pratyantare 'teNaue' iti dRzyate, yat ISI kalpasya pustake likhanaM parSadi vAcanaM vA azItyadhikanavavarSazatAtikrame iti kacit pustake likhitaM tatpu . 1 valabhIpure nagare devardhipramukhasakalasaGghaH / pustake Agamo likhito navazatAzItau vIrAt // 2 bhuvasenasya nAmAntaramiya senAGgajanAmA putra iti tu nirakSaravacaH / dIpa anukrama [153] ~269~
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [6] .......... mUlaM [148] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [148] gAthA ||2..|| bokAstakAntare trinavativarSAdhikanavazatavarSAtikrame dRzyate iti bhAvaH, anye punarvadanti-ayaM azItitame saMvatsare vIramokSavyA06 iti ko'rthaH ?-pustake kalpalikhanasya hetubhUtaH ayaM zrIvIrAt dazamazatasya azItitamasaMvatsaralakSaNaH kAlo vAcanAntaraM gacchati, 'cAyaNatare' iti ko'rthaH-ekasyAH pustakalikhanarUpAyA vAcanAyA anyat parSadi vAcanarUpaM yadvA- sa. 148 // 126 // canAntaraM tasya punarhetubhUto dazamazatasya ayaM trinavatitamaH saMvatsaraH, tathA cAyamartha:-javazatAzItitamavarSe kalpasya pustake likhanaM, navazatatrinavatitamavarSe ca kalpasya parSadbAcaneti, tathoktaM zrImunisundarasUribhiH svakRtastotraratrakoze-dhIrAtrinandAGka (993) zaradyacIkarat , tvacaityapUte dhruvsenbhuuptiH| yasmin mahai: saMsadi kalpavAcanAmAyAM sadAnandapuraM na kA stute||1|| pustakalikhanakAlastu yathoktaH pratIta evaI'vallahIpuraMmi nayare' ityAdivacanAt , tattvaM punaH kevalino vidantIti // 148 // RANARARAMSARANASANARARA ARARASLARARA iti mahopAdhyAyazrIkIrtivijayagaNiziSyopAdhyAyazrIvinayavijayagaNiviracitAyAM kalpasubodhikAyAM SaSThaH kSaNaH smaaptH| // 126 // granthAnam 1007 / SaNNAmapi vyAkhyAnAnAM andhAnam // 4232 // zrIrastu MESAS SESERSENSERSASSERRSERSONEERGERSURSLARREA dIpa anukrama [153] Sense DERERASTRE inli SaSThaM vyAkhyAnaM samAptaM ~270~
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [149 ] gAthA ||R..|| dIpa anukrama [154] ka. ma. 22 dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [7] mUlaM [149] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: // atha saptamaM vyAkhyAnaM prArabhyate // atha jaghanyamadhyamotkRSTavAcanAbhiH zrIpArzvacaritramAha - ( teNaM kAleNaM) tasmin kAle ( teNaM samaparNa) tasmin samaye ( pAse arahA purisAdANIe ) pArzvanAmA arhan puruSazvAsau AdAnIyazca AdeyavAkyatayA AdeyanAmatayA ca puruSAdAnIyaH puruSapradhAna ityarthaH ( paMcavisAhe hotthA ) pazcasu vizAkhA yasya sa paJcavi zAkhaH abhavat (taMjA) tadyathA ( visAhAhiM cue, cahattA garbha vakate) vizAkhAyAM cyutaH cyutvA garbhe utpannaH 1 ( visAhAhiM jAe ) vizAkhAyAM jAtaH 2 (visAhAhiM muMDe bhavitA ) vizAkhAyAM muNDo bhUtvA (agArAo aNagAriyaM pavaie) agArAnniSkramya sAdhutAM pratipannaH 3 (visAhAhiM anaMte aNuttare nivAghAe ) vizAkhAyAM anante anupame nirvyAghAte (nirAvaraNe kasiNe paDipunne) samastAvaraNarahite samaste pratipUrNa ( kevalavara nANadaMsaNe samutpanne) evaMvidhe kevalavarajJAnadarzane samutpanne 4 ( visAhAhiM parinibbuDe ) vizAkhAyAM nirvANaM prAptaH 5 / / (149) // (teNaM kAleNaM) tasmin kAle ( teNaM samaeNaM) tasmin samaye (pAse arahA purisAdANIe ) pArzvaH arhan puruSAdAnIyaH (je se gimhANaM paDhame mAse) yo'sau uSNakAlasya prathamo mAsaH ( paDhame pakkhe) prathamaH Jan Education Intimations ... atha zrI pArzvanAtha caritraM saMkSepeNa kathayate For Private & Personal Use On saptamaM vyAkhyAnaM Arabhyate ~ 271 ~ zrIpArthakalyANakAni yU. 149 5 10 www.janelbary.org
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [7] .......... mUlaM [150] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka kalpa-subo- [150] gAthA ||2..|| // 127 // dIpa anukrama [155] pakSa(cittabahule) caitrasya bahulapakSaH (tassa NaM cittabahulassa cautdhIpakkheNaM)tasya caitrabahulasya catu- zrIpAcecya divase ( pANayAo kappAo) prANatanAmakAt dazamakalpAt, kIdRzAt ? (vIsaMsAgarovamaThi-vana mU.150 iyAo)viMzatiH sAgaropamANi sthitiH-Ayu pramANa patra IzAt (aNaMtaraM cayaM caittA) anantaraMgabhepoSaNam divyazarIraM tyaktvA (iheva jaMbuddIve dIve) asminneva jambUdvIpe dvIpe ( bhArahe vAse ) bharatakSetre (vANA-IST 15 rasIe nayarIe) vANArasyAM nagaryA (AsaseNassa rano) azvasenasya rAjJaH (vAmAe devIe) vAmAyA devyAH (pudharattAvarattakAlasamayaMsi) pUrvApararAtrisamaye-madhyarAtrI ityarthaH (visAhAhiM nakavatteNaM jogamuvAgaeNaM) vizAkhAyAM nakSatre pandrayoga upAgate sati (AhAravakaMtIe) divyAhAratyAgena (bhavavakaMtIe) divyabhavatyAgena (sarIravakaMtIe) divyazarIratyAgena (kuJchisi gambhattAe vakaMte) kukSI gabhetayA vyutkrAnta-18 utpannaH // (150) // (pAse NaM arahA purisAdANIe) pArzvaH ahaMn puruSAdAnIyaH (tinnANovagae AvisthA) vijJAnopagataH AsIt (taMjahA) tathA (caissAmitti jANai) cyoSye iti jAnAti (teNaM cevaM abhilAveNaM) tenaiva / pUrvoktapAThena (suviNadaMsaNavihANeNaM) khapradarzanavapraphalapraznapramukhavidhAnena (sarva jAva niagaM gihaM aNupaviTThA) sarva vAcyaM yAvat nijaM gRhaM vAmAdevI prAvizat (jAva suhaMsuheNaM taM gambhaM parivahai) pAvat sukhaMmukhena / taM garbha paripAlayati // (151) / 24 ClicatoniloP ~272
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [152 ] gAthA ||R..|| dIpa anukrama [157] dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRtti:) ........... vyAkhyAna [7] mUlaM [ 152] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: ( teNaM kAleNaM) tasmin kAle ( teNaM samaeNaM) tasmin samaye ( pAse arahA purisAdANIe) pArzvaH arhan puruSAdAnIyaH (je se hemaMtANaM) yo'sau zItakAlasya (ducce mAse tace pakkhe) dvitIyo mAsaH tRtIyaH pakSaH ( posamahule) pauSabahula ( tassa NaM posabahulassa dasamIpakkheNaM) tasya pauSabahulasya dazamIdivase ( navagrahaM mAsANaM) navasu mAseSu (bahupaDipunnANaM) bahupratipUrNeSu satsu (aTTamANaM rAidiANaM) ardhASTasu ca ahorAtreSu ( vijJakaMtANaM) vyatikrAnteSu satsu (puvarattAvarattakAlasamayasi ) pUrvApararAtrisamaye madhyarAtrI ityarthaH (visAhAhiM nakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM) vizAkhAyAM nakSatre candrayoge upAgate sati ( AroggA''roggaM dAraghaM payAyA) ArogyA vAmA ArogyaM dArakaM prajAtA / (152) // (jaM paciNaM ) yasyAM rajanyAM (pAse arahA purisAdANIe jAe) pArzvaH arhan puruSAdAnIyaH jAtaH (sA NaM rayaNI bahuhiM devehi ya devIhi ya) sA rajanI bahubhiH devaiH devIbhizca kRtvA (jAva upijalamANabhUA ) yAvat bhRzaM AkulA iva (kahakahagabhUA AvihutthA) avyaktavarNakolAhalamayI abhavat // (153 // ( sesaM taheva, navaraM pAsAbhilAveNaM bhANiavaM ) zeSaM-janmotsavAdi tathaiva- pUrvavat paraM pArzvAbhilApena bhaNitavyaM (jAva taM hou NaM kumAre pAse nAmeNaM) yAvat tasmAt bhavatu kumAraH pArzvaH nAmnA, tatra prabhau garbhasthe sati zayanIyasthA mAtA pArzve sarpantaM kRSNasarpa dadarza tataH pArzveti nAma kRtaM krameNa yauvanaM prAptaH, | tacaivaM dhAtrIbhirindrAdiSTAbhirlAtyamAno jagatpatiH / navahastapramANAGgaH kramAdApa ca yauvanam // 1 // tataH Education For Pile & Ferson Use O ~273~ zrIpArzvasya janmatadutsavaH nAmakaraNaM ca mU. 152-4 5 10 14 janelbary.org
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [154 ] gAthA // 2.. // dIpa anukrama [158] kalpa. subo vyA0 7 // 128 // Jan Education XI dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [7] mUlaM [ 154] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: kuzasthaleza prasenajinnRpaputrIM prabhAvatInAmnIM kanIM AgRhya pitrA pariNAyitaH anyeyurgavAkSasyaH svAmI ekasyAM dizi gacchataH puSpAdipUjopakaraNasahitAnnAgarAnnAgarIMzca nirIkSya ete ka gacchantIti kaJcitpapraccha, sa Aha- prabho ! kutracitsanniveze vAstavyo daridro mRtamAtApitRko brAhmaNaputraH kRpayA lokairjIvitaH kamaThanAmA''sIt, sa ca ekadA ratnAbharaNabhUSitAn nAgarAn vIkSya aho etatprAgajanmatapasaH phalamiti vicintya pazcAgnyAdimahAkaSThAnuSThAyI tapakhI jAtaH so'yaM puryA bahirAgato'sti, taM pUjituM lokA gacchantIti nizampa prabhurapi saparivArastaM draSTuM yayau, tatra kASThAntardahyamAnaM mahAsarpa jJAnena vijJAya karuNAsamudro bhagavAnAha - 'aho mUDha ! tapasvin! kiM dayAM binA vRthA kaSTaM karoSi yataH - kRpAnadImahAtIre, sarve dharmAstRNAGkurAH / tasyAM zoSamupetAyAM kiyanandanti te ciram // 1 // " ityAkarNya kruddhaH kamaTho'vocat-rAjaputrA hi gajAzvAdikrIDAM karttuM jAnanti, dharma tu vayaM tapodhanA evaM jAnImaH, tataH khAminA'gnikuNDAt jvalatkASThaM AkRSya kuThAreNa dvidhA kArayitvA ca tApavyAkulaH sarpo niSkAsitaH, sa ca bhagavanniyukta puruSamukhAnnamaskArAna pratyAkhyAnaM ca nizamya tatkSaNaM vipatha dharaNendro jAtaH, aho jJAnIti janaiH stUyamAnaH svAmI svagRhaM yayau, kamaTho'pi tapastaptvA meghakumAreSu meghamAlI jAtaH // (154) // ( pAse NaM arahA purisAdANIe ) pArzvaH arhan puruSAdAnIyaH ( dakkhe dakkhampanne ) dakSaH dakSapratijJaH ( paDive allINe bhaddae viNIe ) rUpavAn guNairAliGgitaH bhadrakaH vinayavAn (tIsaM vAsAI agAravAsama For Pile & Fersonal Use O ~274~ dIkSAyai laukAntikA gamaH sU. 155 20 25 // 128 // 28 janatalyag)
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [155] gAthA ||R..|| dIpa anukrama [159] an Educato dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [7] mUlaM [ 155] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: vasittA) triMzadvarSANi gRhasthAvasthAyAM sthitvA (puNarabi loyaMtiehiM ) punarapi lokAntikA (jiakappi- devoktAzI ehiM deverhi) jItakalpikAH devAH (tAhiM iTThAhiM jAva evaM vayAsI) tAbhiH iSTAbhirvAgbhiH yAvat evaM 4 dIkSA camUavAdiSuH / (155) // 156-7 (jaya jaya naMdA ! jaya jaya bhaddA ! jAva jayajayasadaM pauMjaMti) jaya jayavAn bhava, he samRddhiman ! jaya jaya vAn bhava he kalyANavan ! yAvat jayajayazabdaM prayuJjanti // ( 956) / (pupi pAsassa arahao purisAdANIyassa) pUrva api pArzvasya arhataH puruSAdAnIyasya ( mANussagAo ) manuSyayogyAt (gihatthadhammAo ) gRhasthadharmAt (aNuttare Ahoie ) anupamaM upayogAtmakaM avavijJAnamabhUt (taM veva savaM jAva dANaM dAiyANaM paribhAittA ) tadeva sarva pUrvoktaM vAcyaM yAvat ghanaM gotriNo vibhajya datvA (je se hemaMtANaM ) yo'sau zItakAlasya (duce mAse tace pakkhe) dvitIyo mAsaH tRtIyaH pakSaH ( posabahule) pauSasya kRSNapakSaH (tassa NaM posabahulassa ikArasIdivaseNaM) tasya pIpabahulasya ekAdazIdivase (puNhakAlasamayaMsi ) pUrvAhnakAlasamaye - prathamaprahare ( bisAlA sibiAe) vizAlayA nAma zivikayA (sadevamaNuAsurAe ) devamanuSyAsurasahitayA (parisAe samaNugammamANamagge) parSadA samanugamyamAnamArgaH ( taM caiva savaM navaraM ) sarva tadeva pUrvoktaM vAcyaM, ayaM vizeSa: ( vANArasiM nagariM majjhaMmajjheNaM niggaccha) bANArasyA nagaryA madhyabhAgena nirgacchati ( niggacchitA) nirgatya ( jeNeva Asamapae ujjANe ) For Pride & Personal Use O ~275~ 5 14
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [7] .......... mUlaM [157] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: sUtrAMka [157] gAthA ||2..|| kalpa subo- yatraiva AzramapadanAmakaM udyAnaM (jeNeva asogavarapAyave) yatraiva azokanAmA vRkSA (teNeva uvAgacchahA upasagesa: vyA07 18 tatraiva upAgacchati (uvAgacchittA) upAgatya (asogavarapAyavassa ahe) azokavRkSasya adhastAt (sIya zahana // 129 // ThAveha) zivikAM sthApayati (ThavittA) saMsthApya (sIyAo pacoruhA) zibikAtaH pratyavatarati (pacco-18 ruhitA) pratyavatIya (sayameva AbharaNamallAlaMkAraM omuaha) khayameva AbharaNamAlAlArAn avamuJcati18 (omuittA) avamucya (sayameva paMcamuTThiyaM loaM karei) khayameva paJcamauSTikaM locaM karoti (karittA) locaM kRtvA (aTThamaNaM bhatteNaM apANaeNaM) aSTamena bhaktena apAnakena-jalarahitena (visAhAhiM nakkhateNaM jogamuvAgaeNaM) vizAkhAyAM nakSatre candrayogaM upAgate sati ( egaM devasamAdAya) ekaM devadRSyaM gRhItvA SI(tihi purisasarahiM saddhiM muMDe bhavisA) tribhiH puruSazataiH sAI muNDo bhUtvA (agArAo aNagAriyaM paJcaie) gRhAniSkramya sAdhutA pratipannaH / / (157) // (pAse gaM arahA purisAdANIe) pArzvaH arhana puruSAdAnIyaH (tesII rAIdiyAI) tryazIti rAtridiva-181 |sAna yAvat (nicaM bosaTTakAe ciyattadehe) nityaM vyutsRSTakAyaH tyaktadehaH (je kei uvasaggA |uppajati) ye kecana upasargAH utpadyante (taMjahA)tadyathA (divA vA mANusA vA tirikkhajoNiA vA) 181 devakRtAH manuSyakRtAH tiryakkRtA vA (aNulomA vA paDilomA vA te ucpanne sammaM sahai) anulomA vA pratilomA vA tAn utpannAna samyaka sahate (titikkhai khamai ahiyAsei) titikSate kSamate adhyAsayati, dIpa anukrama [159] // 129 // SAMEducation ~276~
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [7] .......... mUlaM [158] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [158] gAthA ||2..|| tatra devopasargaH kamaThasambandhI, sa caivaM-khAmI pravrajyaikadA viharan tApasAzrame kUpasamIpe nyagrodhAdho nizi kevalotyapratimayA sthitaH, itaH sa meghamAlI surAdhamaH zrIpArzvamupadrotuM Agatya krodhAndhaH svavikurvitazArdUlavRzci-1, | ciHma. kAdibhirabhItaM prabhuM nirIkSya gagane'ndhakArasannibhAn meghAn vikuLa kalpAntameghavadarSituM Arebhe, vidyutazca atiraudrAkArA dizi dizi prasRtAH, garjAravaM ca brahmANDasphoTasadRzaM akarot, kSaNAdeva ca prabhunAsAgraM yAvajale prApte Asanakampena dharaNendro mahiSIbhiH samaM Agatya phaNaiH prabhu AcchAditavAn , avadhinA ca vijJAto'marSeNa varSana meghamAlI dharaNendreNa hakkitaH prabhu zaraNIkRtya khasthAnaM yayau, dharaNendro'pi nATyAdibhiH prabhupUjAM vidhAya khasthAnaM yayau, evaM devAdikRtAnupasargAn samyaka sahate // (158) / | (tae NaM se pAse bhagavaM aNagAre jAe) tataH sa pAvoM bhagavAn anagAro jAtA (iriyAsamie jAva appANaM bhAvemANassa ) IryAyAM samitaH yAvat AtmAnaM bhAvayataH (tesII rAiMdiyAI viikatAI) tryazItiH ahorAtrA vyatikrAntAH (caurAsIimassa rAidiyarasa aMtarA vahamANassa) caturazItitamasya | ahorAtrasya antarA vartamAnasya (je se gimhANaM paDhame mAse paDhame pakkhe) yo'sau grISmakAlasya prathamo || mAsaH prathamaH pakSaH (cittabahule) caitrasya bahulapakSA-kRSNapakSaH (tassa NaM cittabahulassa) tasya caitrabahulasya caturthIdivase (puSaNahakAlasamayaMsi) pUrvAhakAlasamaye-prathamapahare(dhAyaipAyavassa ahe) dhAtakInAmavRkSasya adha:18 (chaTTeNaM bhatteNaM apANaeNaM) SaSThena bhaktena apAnakena-jalarahitena (bisAhArhi nakSatteNaM jogamuvAgaeNaM) dIpa anukrama [160] ~277~
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [7] .......... mUlaM [159] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [159] gAthA ||2..|| kalpa.subo-vizAkhApAM nakSatre candrayogaM upAgate sati (zANaMtariAe badamANassa) dhyAnAntarikAyAM vartamAnasya 8 // zrIpArzvasya vyA0 (aNaMte aNuttare jAva kevalavaranANadasaNe samuppanne ) anante anupame yAvat kevalavarajJAnadarzane samutpanne gaNAdimA (jAva jANamANe pAsamANe viharaha) yAvat sarvabhAvAn jAnana pazyaMzca viharati / (159) // 130|| 160-1 (pAsassa NaM arahao purisAdANIyassa) pArzvasya arhataH puruSAdAnIyasya (aTTha gaNA aTTha gaNaharA hutthA) aSTI gaNA aSTI gaNadharAzca abhavan , tatra ekavAcanikA yatisamUhA-gaNAH, tannAyakAH sUrayo gaNa-18 dharAH, te zrIpArzvasya aSTau, Avazyaketu daza gaNA.daza gaNadharAzcoktAH, iha sthAnAGge ca dvau alpAyuSka tvA-1 dikAraNAnnoktau iti Tippanake vyAkhyAtaM (taMjahA) tadyathA (subhe ya 1 aghose ya:2 basiDhe 3 baMbhayAri ya some 5 sirihare 6 ceva, vIrabhadde 7 jaseviya 8) // 1 // zubhazca 1 AryaghoSazca 2 vaziSTaH 3brahmacArI 4 ca somaH5 zrIdharazcaiva 6 vIrabhadraH7 yazasvI 8ca // (160) // (pAsassa NaM arahao purisAdANIyassa) pArzvasya arhataH puruSAdAnIyasya (ajadinnapAmukkhAo) AryadattapramukhANi (solasa samaNasAhassIo) SoDaza zramaNasahasrANi (16:00) (ukosiA samaNa-1 25 saMpayA hutthA) utkRSTA etAvatI zramaNasampadA abhavat // (161) // . // 13 // (pAsassa NaM arahao purisAdANIassa) pArzvasya arhataH puruSAdAnIyasya (puSkacUlApAmukkhAo) puSpa-1 dIpa anukrama [161] lianushayara ~278
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasatra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [7] .......... mUlaM [162] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [162] gAthA ||2..|| cUlApramukhANi (aTThattIsaM ajjiyAsAhassI) aSTatriMzat AryikAsahasrANi (38000)(ukkosiA aji- zrIpArthasa yAsaMpayA hutthA) utkRSTA etAvatI AryikAsampadA abhvt|| (162) // parivAramsa. SIL (pAsassa NaM arahao purisAdANIassa) pArzvasya arhataH puruSAdAnIyasya (subayapAmukkhANaM) suvratapramukhANAM (samaNovAsagANaM) zramaNopAsakAnAM-zrAvakANAM (egA sayasAhassI) ekaH lakSaH (causahIM ca sahassA) catuHSaSTizca sahasrAH (164000)(ukosiA samaNovAsagANaM saMpayA hutthA) uskRSTA etAvatI zrAvakANAM sampadA abhavat // (163) // | (pAsassa NaM arahao purisAdANIassa) pArzvasya arhataH puruSAdAnIyassa (sunaMdApAmukkhANaM) sunandApramukhANAM (samaNovAsiyANaM) zramaNopAsikAnAM-zrAvikANAM (tini sayasAhassIo) trayaH lakSAH (sattAvIsaM ca sahassA) saptaviMzatizca sahasrAH (327000)(ukosiA samaNovAsiyANaM saMpayA hutthA) utkRSTA etAvatI zramaNopAsikAnAM sampadA abhavat // (164) // (pAsassa NaM arahao purisAdANIassa) pArzvasya arhataH puruSAdAnIyasya (avahasayA cauddasapukhINaM) adhyuSTazatAni (350) caturdazapUrviNAM (ajiNANaM jiNasaMkAsANaM) akevalinAmapi kevalitulyAnAM (jAva cauddasapuvINaM saMpayA hutthA) yAvat caturdazapUrviNAM sampadA abhavat // (165) // (pAsassa NaM arahao purisAdANIassa) pArzvasya arhataH puruSAdAnIyasya (cauddasa sayA ohinA-11 dIpa anukrama [164] eemenerdersersesesercene LABEnicationa l ~279~
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [7] .......... mUlaM [166] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: sUtrAMka [166] gAthA ||2..|| kalpa.subo-rANINaM) caturdaza zatAni (1400) avadhijJAninAM, (dasa sayA kevalanANINaM) daza zatAni (1000) zrIpArthapavyA07 kevalajJAninAM.(ikArasasayA veubiyANaM) ekAdaza zatAni (1100) vaikriyalabdhimatAM (chassayA riuma- rivAraH sU. INaM) paTa zatAni (600) RjumatInAM, (dasa samaNasayA siddhA) daza bhramaNazatAni (1000) siddhaani.(biisN| // 13 // 166-7 ajiyAsayA sihAI)viMzatiH AryAzatAni (2000) siddhAni, (adbhahasayA viulamaINaM) aoSTI zatAni (750) vipulamatInAM,(chasayA vAINaM) SaT zatAni (600) vAdinAM, (bArasa sayA aNuttaroSavAiyANaM) dvAdaza zatAni (1200) anuttaropapAtinA,sampadA abhavat / / (166) // 8 (pAsassa NaM arahao purisAdANIyassa) pArzvasya arhataH puruSAdAnIyasya (duvihA aMtagaDabhUmI hutthA) dvividhA muktigAminAM maryAdA abhUt (taMjahA) tadyathA-(jugatagaDabhUmI) yugAntakRdbhUmiH (pariyAyaMtagaDabhUmI ya) paryAyAntakRbhUmizca (jAva cautthAo purisajugAo jugaMtagaDabhUmI) yAvat caturtha paTTadharapuruSaM yugAntakRbhUmiH, zrIpArzvanAthAdArabhya caturtha puruSaM yAvat siddhimArgoM vahamAnaH sthitaH (tivAsapariAe8 aMtamakAsI) trivarSaparyAye kazcinmuktiM gatA, paryAyAntakRdbhUmau tu kevalotpattestriSu varSeSu gateSu siddhigama-RI nArambhaH // (167) // // 13 // (teNaM kAleNaM) tasmin kAle (teNaM samaeNaM) tasmin samaye (pAse arahA purisAdANIe) pArzvaH arhanaza puruSAdAnIyaH (tIsaM vAsAI agAravAsamajhe vasittA) triMzat varSANi gRhasthAvasthAyAM uSitvA-sthitvA / / 28 dIpa anukrama [164] ~280
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [7] .......... mUlaM [168] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: sUtrAMka [168] gAthA ||2..|| (tesII rAiMdiAI) vyazIti ahorAtrAn (chaumasthapariAya pAuNittA) chadmasthaparyAyaM pAlayitvA (desU- gAravAsayANAI sattari vAsAI) kizcidUnAni saptatiM varSANi (kevalipariAya pAuNittA) kevaliparyAyaM pAlayitvAmAnAdi RI(paDipunnAI sattari vAsAI) pratipUrNAni sasatiM varSANi (sAmanapariyAyaM pAuNittA) cAritraparyAyaM pAla- mU. 168 pAyitvA (ekaM vAsasayaM saghAuyaM pAlahatsA) ekaM varSezataM sarvAyuH pAlayitvA (khINe beyaNijAuyanAmagutte) kSINeSu satsu vedanIyAyurnAmagotreSu karmasu (imIse osappiNIe) asyAmeva avasarpiNyAM (dUsamasusamAe bahuviikaMtAe) duSSamasuSamanAmake caturthe'rake bahuvyatikrAnte sati (je se vAsANaM paDhame mAse duce pakkhe) | yo'sau varSAkAlasya prathamo mAsaH dvitIyaH pakSaH (sAvaNasuddha) zrAvaNazuddhaH (tassaNaM sAvaNasuddhassa aTTamIpa-16 kkhaNaM) tasya zrAvaNazuddhasya aSTamIdivase (uppisaMmeaselasiharaMsi) upari sammetanAmazailazikharaspa (appa| cauttIsaime) AtmanA catustriMzattamaH (mAsieNaM bhatteNaM apANaeNa) mAsikena bhaktena apAnakena (visAhAhiM nakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM) vizAkhAnakSatre candrayogaM upAgate sati (puSaNhakAlasamayaMsi) pUrvAhakAlasamaye, tatra prabhomokSagamane pUrvAha eva kAla, 'puzvarattAvarattakAlasamayaMsitti kacitpAThastu lekhakadoSAnmatAnta-12 rabhedAdvA (vagghAriyapANI) pralambitau pANI-hastau yena sa tathA, kAyotsarge sthitatvAt pralambitabhujadvayaH, (kAlagae bihakate jAca sabadukkhappahINe) bhagavAna kAlagataH vyatikrAntaH yAvat sarvaduHkhaprakSINa // (168) (pAsarasaNaM arahao purisAdANIassa) pArzvasya arhataH puruSAdAnIyasya (jAva sabadukkhappahINassa) yAvat / dIpa anukrama [167] ~281~
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [169 ] gAthA // 2.. // dIpa anukrama [168] kalpa. subo ghyA0 7 // 132 // dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [7] mUlaM [169] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRtti: : sarvaduHkhaprakSINasya (duvAlasa vAsasapAI vizkatAI) dvAdaza varSazatAni vyatikrAntAni (terasamassa ya vAsasayassa) trayodazamasya varSazatasya (ayaM tIsaime saMbacchare kAle gaccha ) ayaM triMzattamaH saMvatsaraH kAlo gacchati, tatra zrIpArzvanirvANAt paJcAzadadhikavarSazatadvayena zrIvIranirvANaM, tatazvAMzItyadhika navavarSazatAni atikrAntAni tadA vAcanA, tato yuktamuktaM trayodazamazatasaMvatsarasyAyaM triMzattamaH saMvatsaraH kAlo gacchatIti, iti zrIpArzvanAtha caritraM samAptam // (169) // atha zrI aferrets jaghanyAdivAcanAbhizcaritramAha - ( teNaM kAleNaM) tasmin kAle ( teNaM samaeNaM) tasmin samaye (arahA arinemI paMcacitte hutthA ) arhan ariSTanemiH paJcasu citrA yasya sa paJcacitraH abhavat (saMjahA) tadyathA (cittAhiM cue cahattA ganbhaM vakate) citrAyAM cyutaH cyutvA garbhe utpannaH (taheva ukkheco) | tathaiva citrAbhilApena pUrvoktaH pATho vaktavyaH (jAva cittAhi parinibbue) yAvat citrAyAM nirvANaM prAptaH // (170) || (te kAle ) tasmin kAle ( teNaM samaeNaM) tasmin samaye ( arahA arinemI) arhan ariSTanemiH (je se vAsANaM carathe mAse sattame pakkhe) yo'sau varSAkAlasya caturthI mAsaH saptamaH pakSaH (katiabahule) kArttikasya bahulapakSaH (tassa NaM kattiyavahulassa bArasIpakkheNaM) tasya kArttikabahulasya dvAdazIdivase ( aparAjiAo mahAvimANAo) aparAjitanAmakAt mahAvimAnAt ( battIsaM sAgarovamahihaAo ) dvAtriMzat sAgaropamANi sthitiryatra IdRzAt (anaMtaraM cayaM cattA) anantaraM cyavanaM kRtvA (iheva jaMbuddIve dIve) ... atha zrI neminAtha caritraM saMkSepeNa kathayate For Pile&Ferson Use O ~282~ zrInemeH ka syANakAni mU. 170 20 25 // 132 // 28
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [7] .......... mUlaM [171] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka zrIneminA [171] gAthA ||2..|| asminneva jambUdvIpe dvIpe (bhArahe bAse) bharatakSetre (soriyapure nayare) sauryapure nagare (samuddavijayassa ranno) samudravijayasya rAjJaH (bhAriyAe sivAe devIe) bhAryAyAH zivAyA devyAH kukSI (putrarattAvarattakAlasa thasya gameMdamayaMsi) pUrvApararAtrakAlasamaye-madhyarAtrI (jAva cittAhiM ganbhattAe vakaMte) yAvat citrAyAM garbhatayA utpannaHzAjanma (sarva taheva sumiNadaMsaNadaviNasaMharaNAha ittha bhANiya) sarva tathaiva svamadarzanaM pitRvezmani dravyasaMharaNA-IIInAmama |divarNanaM aba bhaNitavyam // (171) // 171| (teNaM kAleNaM) tasmin kAle (teNaM samaeNaM ) tasmin samaye (arahA ariTThanemI) arhana ariSThanemiH IN 172 (je se vAsANaM paDhame mAse duce pakkhe) yo'sau varSAkAlasya prathamo mAsaH dvitIyaH pakSaH (sAvaNasuddha) zrAvaNazuddhaH (tassa NaM sAvaNasuddhassa paMcamIpakkheNaM)tasya zrAvaNazuhasya pazcamIdivase (navaNhaM mAsANaM||| bahupaDipunnANaM ) navasu mAseSu bahupratipUrNeSu satsu (jAva cittAhi nakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM) yAvat citrAnakSatre candrayoga upAgate sati (AroggA''roggaM dArayaM payAyA) arogA zivA arogaM dArakaM prajAtA (jammaNaM samuddavijayAbhilAveNaM neya) janmotsavaH samudravijayAbhidhAnena jJAtavyaH (jAva taM hou NaM kumAre arihanemI nAmeNaM) yAvat tasmAt bhavatu kumAraH ariSTanemi nA kRtvA, yasmAt bhagavati garbhasthe mAtA |riSTharatnamayaM nemi-cakradhArAM khamedrAkSIt tato'riSTanemiH, akArasya amAlaparihArArthatvAca ariSTanemiriti, riSThazabdo hi amaGgalavAcIti, kumArastu apariNItatvAt , apariNayanaM tu evaM-ekadA yauvanAbhimukhaM 14 dIpa anukrama 200000 [171] ka.mu. 23 O dianusbanoos ... atha zeSa tIrthakarANAM antrANi varNayante ~283~
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [172] gAthA // 2.. // dIpa anukrama [173] kalpa. subo vyA0 7 // 133 // Jan Educaton in dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM + vRttiH) mUlaM [172] / gAthA [2...] ........... vyAkhyAna [7] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: nemiM nirIkSya zivAdevI samavadat - vatsAnumanyasva pANigrahaNaM pUraya cAsmanmanorathaM, svAmI tu yogyAM kanyAM prApya pariNeSyAmIti pratyuttaraM dadau tataH punarekadA kautukarahito'pi bhagavAn mitrapreritaH krIDamAnaH kRSNAyudhazAlAyAmupAgamat, tatra kautukotsukairmitraivijJapto'sya kulAlacakravacakaM bhrAmitavAn zArGga dhanurmRNAlavannAmitavAn, kaumodakIgadAM yaSTivadutpATitavAn pAJcajanyaM zaGkhaM ca svamukhe dhRtvA ApUritavAn tadA canirmUlyAlAna mUlaM vrajati gajagaNaH, khaNDayan vezmamAlAM, dhAvantyutroTaya bandhAn sapadi harihayA mandurAyAH praNaSTAH / zabdAdvaitena sarvaM badhiritamabhavattatpuraM vyagramugraM zrInemeklapadmaprakaTitapavanaiH pUrite pAJcajanye // 1 // taM tAdRzaM ca zabdaM nizamyotpannaH ko'pi vairIti vyAkulacittaH kezavastvaritaM AyudhazAlAyAM AgataH, dRSTvA ca nemiM cakito nijabhujabalutulanAya AvAbhyAM balaparIkSA kriyate iti nemiM vadaMstena saha mallAkSATake jagAma, zrInemiroha-anucitaM nanu bhUluThanAdikaM, sapadi bAndhava / yuddhamihAvayoH / balaparIkSaNakRddha javAlanaM bhavatu nAnyaraNaH khalu yujyate // 1 // dvAbhyAM tathaiva svIkRtaM - kRSNaprasAritaM bAhuM nemiveMtralatAmiva / mRNAladaNDavacchIghraM, vAlayAmAsa lIlayA // 1 // zAkhAnibhe nemijinasya bAhau tataH sa zAkhAmRgavadvi- 6 25 lagnaH / cakre nijaM nAma hariyadhArthamudviSAdadviguNAsitAsyaH // 2 // tato mahatApi parAkrameNa nemibhuje'va| lite sati viSaNNacintaH kRSNo mama rAjyameva sukhena grahISyatIti cintAturaH svacitte cintayAmAsaklizyante kevalaM sthUlAH, sudhIstu phalamaznute / mamantha zaGkaraH sindhu, ratnAnyApurdivaukasaH // 1 // athavA // 133 // 28 For Pride & Personal Use On balaparikSA. ~ 284~ 20
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [7] .......... mUlaM [172] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [172] gAthA ||2..|| aeos900000000000000093erease klizyante kevalaM sthUlAH, sudhIstu phalamaznute / dantA dalanti kaSTena, jihvA gilati lIlayA // 2 // tato balabha- jalakrIDA dreNa sahAlocayati-kiM vidhAsye? nemistu rAjya lipmubalavAMzca, tata AkAzavANI prAdurabhUdu-aho hare! purA naminAthena kathitamAsId yaduta dvAviMzastIrthakaro neminAmA kumAra evaM pravrajiSyatIti zrutvA nizcinto'pi nizcayArtha neminA saha jalakrIDAM kA antaHpurIparivRtaH saro'ntare praviSTA, tatra ca-praNayataH parigRhya / kare jinaM, hariravezayadAzu saro'ntare / tadanu zIghramasiJcata neminaM, knkshRnggaajlaighumRnnaavilaiH||1||tthaaM rukmiNIpramukhagopikA api jJApitavAn-yadayaM neminiHzaGka krIr3ayA pANigrahAbhimukhIkAryaH, tatazca tA api-kAzcit kesarasAranIranikarairAcchoTayanti prabhu, kAzcid bandhurapuSpakannukabharairninanti vkssHsthle| kAzcitIkSNAkaTAkSalakSavizirSiyanti narmoktibhiH, kAzcitkAmakalAvilAsakuzalA , vismApapAzcakire | // 1 // tatazca tAvatyaH pramadAH sugandhipayasA, svarNAdizRGgI zaM, bhRtvA tajjalanijharaiH pRthutaraiH, kattu prabhu vyAkulam / prAvartanta mitho hasanti satataM , krIDollasanmAnasAstAvadvayomani devagIriti samudbhUtA zrutA caukhilaiH // 1 // mugdhAH stha pramadA yato'maragirI,gIrvANanAthaizcatuHSaSTyA yojanamAnavaktrakuharaiH kumbhaiH saha sAdhikaH / bAlye'pi slapito ya eSa bhagavAnnAbhUnmanAgAkulaH, kartuM tasya suyatnato'pi kimaho, yuSmAbhirIziSyate ? // 2 // tato nemirapi hari tAzca sarvA jalerAcchoTayati sma kamalapuSpakandukaizca tADayati sa ityaadi| savistaraM jalakrIDAM kRtvA taTamAgatya nemi varNAsane nivezya sarvA api gopyaH pariveSTya sthitAH, tatra dIpa anukrama [173] ~285
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [7] .......... mUlaM [172] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka kyAni [172] gAthA ||2..|| dIpa anukrama rukmiNI jagau-nirvAhakAtaratayodvahase na yattvaM, kanyAM tadetadavicAritameva neme ! / bhrAtA tavAsti viditH| kalpa.subosutarAM samartho, dvAtriMzadunmitasahasravadhUrvivoDhA // 1 // tathA satyabhAmApyuvAca-RSabhamukhyajinAH karapIDana,SI gopIvAvyA07 vidadhire dadhire ca mahIzatAm / vubhujire viSayAMzca pahun sutAn , suSuvire zivamapyatha lebhire||2|| tvamasi // 134 // kinnu navo'dya zivaGgamI, bhRzamariSTakumAra ! vicAraya / kalaya devara ! cAru gRhasthatAM, racaya bandhumanassu ca susthatAm // 3 // atha jagAda ca jAmbuvatI javAt, zRNu purA harivaMzavibhUSaNam / sa munisuvratatIrthapatigRhI, zivamaMgAdiha jAtasuto'pi hi // 4 // padmAvatIti samuvAca vinA vadhUTI, zobhA na kAcana narasya bhavatyavazyam / no kevalasya puruSasya karoti ko'pi, vizvAsameSa viTa eva bhavedabhAryaH // 5 // gAndhArI IS|jagI-sajanyayAtrAzubhasAsArthaparyotsavA vezmavivAhakRtyam / udyAnikApukSaNaparSadazva, zobhanta etAni IS vinA'GganAM no // 6 // gaurI uvAca-ajJAnabhAjaH kila pakSiNo'pi, kSitau paribhramya vasanti sAyam / nIDe khakAntAsahitAH sukhena, tato'pi kiM devara ! mUDhahaka tvam // 7 // lakSmaNA'pyavocat-snAnAdisarvAGgapariskriyAyAM, vicakSaNaH prItirasAbhirAmaH / visrambhapAtraM vidhure sahAyaH, ko'nyo bhavennUnamRte priyAyAH? // 8 // susImA'pyavAdIt-vinA miyAM ko gRhamIgatAnAM, prAghUrNakAnAM munisattamAnAm / karoti pUjApatipattimanyaH, kathaM ca zobhA labhate mnussyH1,||9|| evamanyAsA api gopAinAnAM vAcoyuktyA yadUnAmAgrahAca | IN // 134 // maunAvalambinamapi smitAnanaM jinaM nirIkSya 'aniSiddhaM anumata' iti nyAyAt neminA pANigrahaNaM svIkRtamiti 28 [173] ~286~
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [172] gAthA ||R..|| dIpa anukrama [173] Jan Educator dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [7] mUlaM [172] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: tAbhirvA udghoSitaM tathaiva janoktiriti, tataH kRSNenograsenaputrI rAjImatI mArgitA, lagnaM pRSTazca kroSTukanAmA jyotirvit prAha-varSAsu zubhakAryANi nAnyAnyapi samAcaret / gRhiNAM mukhyakAryasya, vivAhasya tu kA kathA ? // 1 // samudrastaM babhASe'tha, kAlakSepo'tra nArhati / nemiH kathaJcit kRSNena, vivAhAya pravartitaH // 2 // mA bhUdvivAhapratyUho, nedIyastaddinaM vada / zrAvaNe mAsi tenoMktA, tataH SaSThI samujavalA // 3 // tato dvayoH sthAnayorvihitA vivAhocitA sAmagrI, Asanne ca kroSTukyAdiSThe lagne calitaH zrInemikkumAraH sphArazRGgAraH prajApramoda karo rathArUDho ghRtAtapatrasAraH zrIsamudravijayAdidazA kezavabalabhadrAdiviziSTaparivAra: zivAdevIpramukhapramadAje|| gIyamAnadhavalamaGgalavistAra: pANigrahaNAya agrato gacchaMzca vIkSya sArathiM prati kasyeMdaM kRtamaGgalabharaM dhavalamandiraM iti pRSTavAn tataH so'GgulyagreNa darzayan iti jagAda - ugrasena nRpasya tava zvazurasyAyaM prAsAda iti, ime ca tava bhAryAyA rAjImatyAH sakhyau candrAnanAmRgalocanAbhidhAne mitho vArttayataH, tatra mRgalocanA vilokya candrAnanAM prAha-he candrAnane ! strIvarge ekA rAjImatyeva varNanIyA yasyAH ayametAdRzo varaH pANi grahISyati, candrAnanA'pi mRgalocanAmAha - rAjImatIdbhutarUparamyAM nirmAya dhAtA'pi yadIdRzena / vareNa no yojayati pratiSThAM labheta vijJAnavicakSaNaH kAm // 1 // itazca tUryazabdamAkarNya mAtRgRhAt rAjImatI sakhImadhye prAptA, he sakhyau / bhavatIbhyAmekAkinIbhyAmeva sADambaramAgacchan varo vilokyate ahaM tu vilokayituM na labheyaM iti balAttadantare sthitvA nemiM Alokya sAdharyaM cintayati kiM pAtAlakumAraH kiM vA makara For File & Fersonal Use Only ~ 287 ~ vivAhAyagarmana 10 14 wijanlay.g
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [172] gAthA // 2.. // dIpa anukrama [173] kalpa. subo vyA0 7 // 135 // Jan Education i dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [7] mUlaM [172] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: dhvajaH surendraH kim / kiM vA mama puNyAnAM prAgbhAro mUrttimAneSaH 1 // 1 // tasya vidhAtuH karayorAtmAnaM nyuJchanaM karomi mudA / yenaiSa baro vihitaH, saubhAgyaprabhRtiguNarAziH // 2 // mRgalocanA rAjImatyabhiprAyaM parijJAya samItihAsaM he sakhi ! candrAnane / samagraguNasampUrNe'pi asmin vare ekaM dUSaNaM astyeva paraM varArthinyAM rAjImatyAM zRNvatyAM vaktuM na zakyate candrAnanA'pi he sakhi ! mRgalocane ! mayA'pi tad jJAtaM, paraM sAmprataM maunamevAcaraNIyaM, rAjImatyapi trapayA madhyasthatAM darzayantI he sakhyau ! yasyAH kasyA api bhuvanAtabhAgyadhanyAyAH kanyAyA ayaM varo bhavatu, paraM sarvaguNasundare'smin vare dUSaNaM tu dugdhamadhyAt pUtarakarSaNaprAyaM asambhASyameva, tadanu tAbhyAM savinodaM kathitaM bho rAjImati ! varaH prathamaM gauro vilokyate, apare guNAstu paricaye sati jJAyante, tagauratvaM tu kajjalAnukArameva dRzyate, rAjImatI se sakhyau pratyAha-aya yAvat yuvAM cature iti mama bhramo'bhavat, sAmprataM tu sa bhagnaH yat sakalaguNakAraNaM zyAmatvaM bhUSaNamapi dUSaNatayA prarUpitaM zRNutaM tAvat sAvadhAnIbhUya bhavatyau zyAmasve zyAmavastvAzrapaNe ca guNAn 'kevalagaurave doSAMca, tathAhi-mUM 1 cittavali 2 aguru, 3 katthUrI 4 ghaNa 5 kaNINigA 6 kesA 7 / kasabadda 8 masI 9 rayaNI, 10 kasiNA ee aNagdhaphalA // 1 // iti kRSNatve guNAH, kaippUre aMgAro 1 caMde, ciMdhaM 2 kaNINigA 1 bhUH citre hI aguru kastUrI ghanaH kanInikA kezAH / kathapaTTo maSI rajanI kRSNA ete anardhaphalAH // 1 // aMgAraH candre cinhaM kanInikA nayane / bhojye marIcaM citre rekhA kRSNA api guNahetavaH // 2 // 2 karpUre For Pide & Personal Use Only ~ 288~ 52020 mRgalocanAdihAsya 20 25 // 135 // bryg
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [7] .......... mUlaM [172] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [172] gAthA ||2..|| nayaNe 3 / bhuje marIaM 4 citte rehA 5 kasiNAvi guNaheU // 2 // iti kRSNavastvAzrayaNe guNAH / khAraM vAdaH pa. lavaNaM 1 dahaNaM himaM ca 2 aigoraviggaho rogI / paravasaguNo a cuNNo,4 kebalagorattaNe'vaguNA 13 // evaM parasparaM tAsAM jalpe jAyamAne zrInemiH pazUnAmArttakharaM zrutvA sAkSepa-he sArathe! ko'yaM dAruNaH svaraH sArathiH prAha-yuSmAkaM vivAhe bhojanakRte samudAyIkRtapazUnAmayaM khara ityukte khAmI cintayati sma-dhira vivAhotsavaM yatrAnutsavo'mISAM jIvAnAM, itazca 'hellI sahio! ki me dAhiNaM cakkhU paripphuraItti vadantI rAjImatI prati sakhyau-pratihatamamaGgalaM te ityuktvA thuthutkAraM kurutaH, nemistu-he sArathe ! ramito nivarttaya atrAntare nemiM pazyanneko hariNaH khagrIvayA hariNIgrIvAM pidhAya sthitaH, atra kavighaTanA-khAminaM vIkSya hariNo brUte-mo paharasu mA paharasu evaM maha hiayahAriNi hariNi / sAmI! amhaM maraNAvi, dussaho piata| mAviraho // 1 // hariNI nemimukhaM nibhAlpa hariNaM prati brUte-aiso pasannavayaNo tihuaNasAmI akAraNaM baMdhU 18 |tA vipaNavesu ballaha ! rakkhatthaM savajIvANaM // hariNo'pi patnIprerito nemi brUte-nijejharaNanIrapANaM, araNNa-R 1kSAraM lavaNa dahanaM himaM ca atigauravigraho rogI / paravazaguNazca cUrNaH kevalagauratve'vaguNAH // 3 // 2hale sakhyaH kiM mama dakSiNaM cakSuH parisphurati ? 3 mA prahara mA prahara etAM mama hRdayahAriNI hariNIM / svAmin ! asmAkaM maraNAdapi duHsahaH priyatamAvirahaH // 1 // 4 eSa prasannavadanaH tribhuvanakhAmI akAraNabandhuH / tasmAd vijJapaya vallabha ! rakSAthai sarvajIvAnAM // 2 // 5 nirjharaNanIsAnaM araNyatRNabhakSaNaM ca vanavAsaH / asmAkaM niraparAdhAnAM jIvitaM rakSa rakSa prabho! // 3 // dIpa anukrama [173] LABEnicatondol ~289~
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [7] .......... mUlaM [172] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [172] gAthA ||2..|| kalpa.sapo-taNabhakkhaNaM ca vaNavAso / amhANa niravarAhANa, jIviaM rakkha rakkha paho! // 3 // evaM sarve'pi pshvH| mumukSutA vyA07 khAminaM prati vijJapayanti, tAvatvAmI babhASe-bho pazurakSakAH ! muzcata muzcata imAn pazUna nAhaM vivAha prAthenAca kariSye, pazurakSakAH zrInemivacasA pazUna muzcanti sma, sArathirapi rathaM nivarttayate sma, atra kavi:-heturindoH // 136 // kalaGke yo, virahe raamsiityoH| neme rAjImatItyAge, kuraGgaH satyameva sH||1|| samudravijayazivAdevIpramukhajanAstu zIghrameva rathaM skhalayanti sma, zivA ca savASpaM brUte-patthemi jaNaNivallaha ! vaccha tumaM paDhamapatthaNaM kiMpi / kAUNa pANigahaNaM mahadaMse niavaha vayaNaM // 1 // nemirAha-muzcAgrahamimaM mAtarmAnuSISu na me mnH| 8muphisnIsaGgamotkaNThamakuNThamavatiSThate // 2 // yatA-yA rAgiNi pirAgiNparatAH tripAko niSecate? / ato'haM kAmaye muktiM, yA virAgiNi rAgiNI // 3 // ityAdi, rAjImatI-hA daiva ! kimupasthitamityuktvA mUchoM prAptA sakhIbhyAM candanadravairAzvAsitA kathamapi labdhasaJjJA savASpaM gAvakhareNa prAha-hA~ jApavakuladiNayara ! hA niruvamanANa hA jagassaraNa !hA karuNAyara sAmI! ma muttUNaM kahaM clio||4||haaN hiaya dhiTTa nidra dIpa anukrama [173] // 136 // 1prArthayAmi jananIvallabha ! vatsa ! svAM prathamaprArthanA kAmapi / kRtvA pANigrahaNaM mama darzaya nijavadhUvavanam // 1 // 2 hA yAdavakula- dinakara! hA nirupamajJAna ! hA jagaccharaNa || hA karuNAkara ! khAmin ! mAM muktvA kathaM calita: // 4 // 3 hA hRdaya ! dhRSTa paniThura adyApi nirlajja ! jIvitaM vahasi / anyatra bandharAgo yadi nAtha Atmano jAtaH // 5 // BUX ~290~
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [172] gAthA ||R..|| dIpa anukrama [173] Jan Educator dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [7] mUlaM [172] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: ajavi nillajja jIviaM vahasi / annattha vaddharAo, jai nAhI attaNo jAo // 5 // punarniHzvasya sopAlambhaM jagAda-jeI sayalasiddhamuttAi muttigaNiAi dhutta / rakto'si / tA evaM pariNayaNAraMbheNa viDaMbiA kimahaM ? // 6 // sakhyau saroSaM-loapasiddhI bataDI, sahie ika suNijya | saralaM viralaM sAmalaM, cukia vihI karina // 7 // pimmairahiaMmi piasahi !, eaMmivi kiM karesi piabhAvaM ? / pimmaparaM kiMpi varaM, annayaraM te karisAmo // 8 // rAjImatI karNau pidhAya hA azrAvyaM kiM zrAvayathaH ? jai kahavi pacchimAe, udayaM pAveha diNayaro tahavi / muttUNa neminAhaM, karemi nAhaM varaM annaM // 9 // punarapi neminaM pratitratecchuricchAdhikameva datse, tvaM yAcakebhyo gRhamAgatebhyaH / mayA'rthayantyA jagatAmadhIza !, hasto'pi hastopari naiva labdhaH // 10 // atha viraktA rAjImatI prAha-jaiivihu eassa karo. majjha kare no a Asi pariNayaNe / tahavi sire maha sucia 1 yadi sakalasiddhabhutAyAM muktigaNikAyAM dhUrta ! rakto'si / tata evaM pariNayanArambheNa viDambitA kimaham ? / / 6 / / 2 lokaprasiddhA vArtA sakhi ekA zrUyate / saralaM viralaM zyAmalaM vismRtya vidhiH kuryAt // 7 // 3 premarahite priyasakhi / etasminnapi kiM karoSi priyabhAvaM ? premaparaM kamapi varaM anyataraM te kariSyAmaH // 8 // 4 yadi kathamapi pazcimAyAmudayaM prApnoti dinakarastathApi / muktvA neminAthaM karomi nAhaM varamanyam // 9 // 5 yadyapi etasya karo mama kare na cAsItpariNayane / tathApi zirasi mama sa eva dIkSAsamaye karo bhaviSyati / / 13 / / For File & Fersonal Use Only ~ 291~ rAjImatyAH zokaH 5 8 janbrary.org
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [7] .......... mUlaM [172] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [172] gAthA ||2..|| kalpa.subo-dikkhAsamae karo hohI // 11 // atha neminaM saparikaraH samudravijayo jagaunAbheyAyAH kRtodvAhAH, muktidAnaM dIkSA vyA07 jagmurjinezvarAH / tato'pyuccaiHpada te sthAt, kumAra ! brahmacAriNaH 1 // 12 // nemirAha-he tAta! kSINabhogaka-cama, 17 // 137 // kaamo'hmsmi,kinyc-ektriisNgrhe'nntjntusngghaatghaatke| bhavatAM bhavatAnte'smin , vivAhe ko'yamAgrahaH // 13 // RI 10 atra kaviH-manye'GganAviraktaH, pariNayanamiSeNa nemirAMgatya / rAjImatI pUrvabhavapremNA samaketayanmuktyai // 14 // | (arahA arihanemI) arhana ariSTanemiH (dakkhe jAva tini vAsasayAI) dakSaH yAvat trINi varSaza-za tAni (kumAre agAravAsamajhe vasittA) kumAraH san gRhasthAvasthAmadhye uSitvA (puNaravi loyaMtiehiM sarva taM neSa bhANiyacaM) punarapi lokAntikA ityAdi sarva tadeva pUrvoktaM bhaNitavyaM, lokAntikA devAH yathA-jAya |nirjitakandarpa!, jantujAtA'bhayaprada ! / nityotsavAvatArArtha, nAtha! tIrtha pravarttaya // 1 // iti khAminaM procya khAmI vArSikadAnAnantaraM tribhuvanamAnandayiSyatIti samudravijayAdIn protsAyanti sma, tataH sarve'pi 18 santuSTAH (jAva dANaM dAiyANaM paribhAittA) yAvat ghanaM gotrikANAM vibhajya-datvA, dAnavidhistu / zrIbIracad jnyeyH|| (172) // // 137 // (je se vAsANaM paDhame mAse ducce parave ) yo'sau varSAkAlasya prathamo mAsaH dvitIyaH pakSaH (sAvaNasuddhe) . |zrAvaNasya zukla pakSaH (tassa NaM sAvaNasuddhassa chaTThIpakkheNaM)tasya zrAvaNazuddhasya SaSThIdivase (puSaNhakAlasamayaMsi) pUrvAhnakAlasamaye (uttarakurAe sIyAe ) uttarakurAyAM zivikAyAM sthitaH (sadevamaNuAsurAe / 22 dIpa beneceseseserceaeseserseceptices anukrama [173] jianelbanaras ~292~
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [173] gAthA ||R..|| dIpa anukrama [174] dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [7] mUlaM [173] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: parisAe) devamanuSyAsurasahitayA parSadA ( samaNugammamANamagge) samanugamyamAnamArgaH ( jAva bAravaIe nayarIe majjhaMmajjheNaM niggacchai ) yAvat dvAravatyAH nagaryAH madhyabhAgena nirgacchati (niggacchittA) nirgatya (jeNeva revayae ujjANe ) yatraiva raivatakaM udyAnaM ( teNeva uvAgacchai ) tatraiva upAgacchati ( uvAgacchittA ) upAgatya ( asogavarapAyavassa ahe ) azokanAmavRkSasya adhastAt ( sIyaM ThAvei) zivikAM sthApayati ( ThAbittA ) saMsthApya (sIyAo pacoruhai ) zivikAtaH pratyavatarati ( paJcoruhittA ) pratyavatIrya ( sayameva AbharaNamallAlaMkAraM omuyaha ) svayameva AbharaNamAlAlaGkArAn avamuJcati (sayameva paMcamuTThiyaM loyaM karei ) svayameva paJcamauSTikaM locaM karoti ( karitA ) kRtvA ca (chaTTeNaM bhatteNaM apANaeNaM ) SaSThena bhaktena apAnakena- jalarahitena ( cittArhi nakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM) citrAyAM nakSatre candrayogaM upAgate sati ( egaM devadUsamAdAya) ekaM devadRSyaM gRhItvA ( egeNaM purisasahasseNaM saddhiM ) ekena puruSANAM sahasreNa sArddhaM ( muMDe bhavitA ) muNDo bhUkhA prabhuH (AgArAo aNagAriyaM pacaie) agArAnniSkramya sAdhutAM pratipannaH // (173) / / (arahA arinemI ) arhan ariSTanemiH ( caupannaM rAiMdiyA) catuSpazcAzataM ahorAtrAn yAvat (nicaM vosaTukAe ) nityaM vyutsRSTakAyaH (taM caiva savaM jAba paNapannagassa rAidiyarasa ) tadeva pUrvoktaM sarva vAcyaM yAvat paJcapaJcAzattamasya ahorAtrasya ( aMtarA vahamANassa ) antarA vartamAnasya (je se vAsANaM tace mAse paMcame pakskhe ) yo'sau varSAkAlasya tRtIyo mAsaH paJcamaH pakSaH ( Asoyabahule ) Ambinasya kRSNapakSaH For Pride & Personal Use On ~293~ dIkSA sU. 172 kevalaM sU. 173 5 10 14 www.janbary.org
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [7] .......... mUlaM [174] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [174] gAthA ||2..|| Seseseksee kalpa.sabo-(tassa NaM Asoyabahulassa pannarasIpakkheNaM ) tasya Azvinabahulasya paJcadaze divase (divasassa pakichamezrInemirAdhyA07bhAe ) divasasya pazcime bhAge ( urjitaselasihare veDasassa pAyavassa ahe) ujjayantanAmazailasya zikhare jIpUrvabhavAH vetasanAmavRkSasya adhastAt (ahameNaM bhatteNaM apANaeNaM) aSTamena bhaktena apAnakena-jalarahitena (cittAhiM // 138 // nakkhatteNaM jogamuvAgaeNaM) citrA nakSatre candrayogaM upAgate sati (jhANaMtariyAe vahamANassa) zukladhyAnasya madhyabhAge vartamAnasya prabhoH (aNaMte jAva jANamANe pAsamANe viharai ) anantaM kevala jJAnaM samutpannaM | yAvat sarvabhAvAn jAnana pazyaMzca viharati,tatra kevalajJAnaM raivatakasthe sahasrAmravaNe samutpede, tata udyAnapAlako | viSNodmajijJapat, viSNurapi maryA bhagavantaM vanditumAyayau, rAjImatyapi tatrAgatA, abha prabhordezana nizamya varadattanRpaH sahasradvayanRpayuto vratamAdade, hariNA ca rAjImatyAH snehakAraNe pRSTe prabhurdhanavatIbhavAdArabhya tayA saha khasya navabhavasambandhamAMcaSTe, tathAhi-prathame bhave'haM dhananAmA rAjaputrastadeyaM dhanavatInAmnI matpatnI abhUt 1sato dvitIye bhave prathame devaloke AvAM devadevyo 2 tatastRtIye bhave'haM citragatinAmA vidyAdharastadeyaM ratnavatI matpatnI 3 tatazcaturthe bhave caturthe kalpe dvAvapi devI 4 paJcame bhave'haM aparAjitarAjA eSA priyatamA rAjJI 5 SaSThe ekAdaze kalpe dvAvapi devI 6 saptame'haM zaGkho nAma rAjA, eSA tu yazomatI // 138 // rAjJI 7 aSTame aparAjite dvAvapi devI 8 navame'haM eSA rAjImatI 9tataH prabhuranyatra vihatya kramA punarapi KI raivatake samavAsarat, tadA ca anekarAjakanyAparivRtA rAjImatI rathanemizca prabhupArzve dIkSAM jagRhatuH, anyadA dIpa anukrama [175] Sucatomix ~294
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [7] .......... mUlaM [174] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [174] gAthA ||2..|| ca rAjImatI prabhunantuM raivatake brajaMtI mArge ghRSTyA ghAdhitA ekA guhAM prAvizat, tasyAM ca guhAyAM pUrva praviSTaM ratha-rathanemisthinemi ajAnatI sA klinAni vastrANi zoSayituM paritazcikSepa, tatazca tAM apahasitatridazataruNIrAmaNIyakAti : rAjIsAkSAt kAmaramaNImiva ramaNIyAM tathA vivasanAM nirIkSya bhrAtubairAdiva madanena marmaNi hataH kulalajAmu-18 mokSaH tsRjya dhIratAmaivadhIya rathanemistAM jagAda-ayi sundari! kiM dehaH, zoSyate tapasA tvayA / sarvAGgabhogasaMyogayogyaH saubhaagysevdhiH||1|| Agaccha svecchayA bhadre,! kurvahe saphalaM janaH / AvAmuMbhAvapi prAnte, cari- 5 pyAvastapovidhim // 2 // tatazca mahAsatI tadAkarNya taM dRSTvA ca dhRtAdbhutadhairyA taM pratyuvAca-'mahAnubhAva / ko'yaM te'bhilASo nrkaadhvnH| sarva sAvadyamutsRjya, punarvAJchanna lajase // 1 // agandhana kule jAtAstiryazco ye bhujaGgamA / te'pi no vAntamicchanti, svaM nIcaH kiM tato'pyasi // 2 // ityAdivAkyaiH pratiyodhita: zrIne-115 mipAveM tadducIrNamAlocya tapastaptvA ca muktiM jagAma / rAjImatyapi dIkSAmArAdhya zivazayyAmArUDhA cira-18 prArthitaM zAzvatikaM zrInemisaMyogamavApa, yadAhu:-"chadmasthA vatsaraM sthitvA, gehe varSayatu zatIm / pazcavarSazatI rAjI, yayI kevalinI shivm||1||(174)| (arahaoNaM arihanemissa) arhataH ariSThaneme (aTThArasa gaNA aTThArasa gaNaharA hutthA) aSTAdaza(18)gaNAH aSTAdaza gaNadharAzca abhavan |(172)|(arh oNaM arihane missa) arhtH| NariSThanemeH (varadattapAmukkhAo) varadattapramukhANi (aTThArasa samaNasAhassIo) aSTAdaza zramaNAnAM saha.ka.su. 24srANi (18000)(ukosiyA samaNasaMpayA hatthA) utkRSTA etAvatI zramaNasampadA abhavat // (176) / (ara dIpa anukrama [175] ~295
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [7] .......... mUlaM [177] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: sUtrAMka [177] gAthA ||2..|| kalpa.subo- hio NaM arihanemissa) arhataH ariSTanemeH ( ajajakkhiNIpAmukkhAo) AryayakSiNIpramukhANi (cattA-1 zrIneminaH lIsaM ajjiyAsAhassIo) catvAriMzat AryAsahasrANi (40000)(ukkosiyA ajjiyAsaMpayA hutthA ) parivAraH utkRSTA etAvatI AryAsampadA abhavat / / (177) / (arahao NaM arihanemissa) ahaMtaH ariSThaneme (naMdapA- sa. 175 // 139 // mukkhANaM samaNovAsagANaM) naMdapramukhANAM zrAvakANAM (egA sayasAhassI) eka: lakSaH (aSaNatariM ca sahassA) 182 ekonasasatizca sahasrAH (169000) ( ukkosiyA samaNovAsagANaM saMpayA hutthA) utkRSTA etAvatI zrAvakANAM sampadA abhavat // (178) / (arahao NaM ariDanemissa) arhataH ariSThanemeH (mahAsubbayApAmukkhANaM samarANovAsiANaM) mahAsuprapramukhANAM zrAvikANAM (tinni sayasAyassIo) trayaH lakSAH (chattIsaM ca shssaa)| |SatriMzaca (36000) sahasrAH (ukkosiA samaNovAsiANaM saMpayA husthA ) uskRSTA etAvatI zrAvikANAM sampadA abhavat // (179) / (arahao NaM ariTTanemissa) arhataH ariSThaneme (cattAri sayA cauddasapubbINaM) catvAri zatAni (400) catardazapUrviNAM.(ajiNANaM jiNasaMkAsANaM) akevalinAmapi kevali-1 tulyAnAM (jAva saMpayA husthA) yAvat sampadA abhavat (paNNarasa sayA ohinANINa) pazcadaza zatAni(1500) avadhijJAninAM,(pannarasa sayA kevalanANINaM) paJcadaza zatAni (1500) kevalajJAninA. ( pannarasa sayAza // 139 // kAveunviANaM) paJcadaza zatAni (1500) kripalabdhimatA.(dasa sayA viulamaINaM)daza zatAni (1000) vipulamatInAM,( aTTa sayA vAINaM) aSTau zatAni (800) vAdinAM (solasa sayA aNuttarovavAiArNa) 28 dIpa anukrama [177] JABEducaton a ne ~296~
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [180 ] gAthA ||R..|| dIpa anukrama [177] Jan Educatoo dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [7] mUlaM [180 ] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: SoDaza zatAni ( 1600) anuttaropapAtinAM (pannarasa samaNasayA siddhA ) paJcadaza zramaNAnAM zatAni (1500 ) siddhAni, (tIsaM ajjiyAsayAI siddhAI ) triMzat AryAzatAni ( 3000) siddhAni // (180) / (arahao NaM aridvanemissa ) arhataH ariSTaneme ( duvihA aMtagaDabhUmI hotthA ) dvividhA antakRnmaryAdA abhavat (taMjahA) tadyathA (jugaMtagaDabhUmI ya pariyAyaMtagaDabhUmI ya) yugAntakRdbhUmiH paryAyAntakRdbhUmizca (jAva aTThamAo purisajugAo jugaMtagaDabhUmI) aSTamaM puruSayugaM - paTTadharaM yAvat yugAntakRdbhUmirAsIt (duvAsapariyAe aMtamakAsI ) dvivarSaparyAye jAte ko'pi antarmakArSIt // (181) || (teNaM kAlerNa) tasmin kAle (teNaM samaeNaM) tasmin samaye (arahA ariTThanemI) arhan ariSTanemiH (tinni bAsasayAI kumAravAsamajjheva sisA) trINi varSazatAni kumArAvasthAyAM sthitvA (caupannaM rAiMdiyAI ) catuSpaJcAzat ahorAtrAn (chaumatthapariyA pAuNittA) chadmasthaparyAyaM pAlayitvA (desUNAI satta vAsasAI ) kiJcidUnAni sapta varSazatAni ( kevalipariArya pAu NittA) kevaliparyAyaM pAlayitvA (paDipunnAI satta vAsasayAI) pratipUrNAni sapta varSazatAni ( sAmannapariAyaM pAuNittA) cAritraparyAyaM pAlayitvA ( egaM vAsasahassaM ) eka varSasahasraM (savvAuaM pAlaittA ) sarvAyuH pAlayitvA ( khINe veyaNijjAuyanAmagutte ) kSINeSu satsu vedanIyAyurnAmagotreSu karmasu ( hamIse osaviNIe ) asyAmeva avasarpiNyAM ( dUsamasusamAe bahuvitAe ) duSSamasuSamAnAmake caturthe'rake bahuvyatikrAnte sati (je se gimhANaM cautthe mAse aTTame pakle ) yo'sau uSNakAlasya caturthI mAsaH aSTamaH For Pride & Personal Use On ~ 297~ zrIneminaH parivAraH sU. 175 182 5 10 14 Planetary.org
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [7] .......... mUlaM [182] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [182] gAthA ||2..|| kalpa.subo | pakSaH (AsADhasuddhe) ASADhazuddhaH (tassa NaM AsADhasuddhassa aTThamIpakveNaM)tasya ASADhazuddhaspa aSTamIdivasezrInemipuvyA074 (upi ujiMtaselasiharaMsi ) ujjayantanAmazailazikharasya upari (paMcahiM chattIsehiM aNagArasaehiM saddhiM ) stakAntaram paJcabhiH SaTtriMzadyutaiH anagArazataiH (536)sAI (mAsieNaM bhatteNaM ApANaeNaM) mAsikena anazanena / // 140 // apAnakena-jalarahitena (cittAnakakhatteNaM jogamuvAgaeNaM)citrAnakSatre candrayoga upAgate sati (pubvarattAvara-16 ttakAlasamayaMsi) madhyarAtrI (nisajie kAlagae, jAva savvadukkhappahINe) niSaNNaH san kAlagataH yAvat srvduHkhprkssiinnH||(182)|| atha neminirvANAt kiyatA kAlena pustakalikhanAdi jAlamityAha-(arahaora 2 NaM arihanemissa) ahaMtaH ariSThanemeH (kAlagayarasa jAva savvaduksvappahINassa) kAlagatasya yAvat sarvaduHkhaprakSINasya (caurAsII vAsasahassAI ) caturazItivarSasahasrANi (viikvaMtAI) vyatikrAntAni (paMcAsIimassa vAsasahasassa) paJcAzItitamasya varSasahasrasyApi (nava vAsasayAI viikatAI) nava varSazatAni / / vyatikrAntAni (dasamassa ya vAsasayassa ) dazamasya varSazatasya (ayaM asIime saMvacchare kAle gacchada) ayaM azItitamaHsaMvatsaraH kAlo gacchati // (1830 // zrIneminirvANAcaturazItyA varSasahasraiH zrIvIranirvANamabhUt, zrIpAzcenivANaM tu varSANAM tryazItyA sahasraH.sAH saptabhizca zatairabhUditi khadhiyA jJeyam // iti zrInemicaritram // ataH paraM andhagauravabhayAt pazcAnupUrtyAM namyAdInAM ajitAntAnAM jinAnAM antarakAlamAnamevAha-(namissa NaM arahao kAlagayassa) naminAthasya arhataH kAlagatasya (jAva sabadukkhApahINassa dIpa anukrama [177] ~298~
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [7] .......... mUlaM [184] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [184] gAthA ||2..|| ecenecessaesesencestee yAvat sarvaduHsvaprakSINasya (paMca vAsasayasahassAI) paJca varSANAM lakSAH (caurAsIiM vAsasahassAI) caturazI-181 zrIjinAnA tirSasahasrANi (nava ya vAsasayAI vihakalAI) nava varSazatAni ca vyatikrAntAni (dasamassa ya bAsasa- pustakAla | khanasya cAyassa) dazamasya varSazatasya (ayaM asIime saMbacchare kAle gacchada) ayaM azItitamaH saMvatsaraH kAlo ntarANi gacchati / zrInaminirvANAt paJcabhirvarSANAM lakSaH zrIneminirvANaM, tatazcaturazItisahasranavazatAzItivarSAtikrame ca pustakavAcanAdi // (184) // 21 // (muNisubvayassa NaM arahao jAca sabbadukkhappahINassa ) mani- 5 suvratasya arhataH yAvat sarvaduHkhaprakSINasya ( ikArasa vAsasayasahassAI) ekAdaza varSANAM lakSA: (caurA-15 sIiMca vAsasahassAI) caturazItivarSasahasrANi (nava vAsasayAI viDatAI) nava varSazatAni ca vyati-13 krAntAni (dasamassa ya vAsasayassa) dazamasya varSazatasya ( ayaM asIime saMvacchare kAle gacchada) ayaM azItitamaH saMvatsaraH kAlo gacchati, zrImunisuvratanirvANAt SaSTyA varSANAM lakSaiH zrInaminirvANaM tatazca paJcalakSacaturazItisahasranavazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanAdi, atra ca munisuvratanaminirvANAntarasya naminirvANapustakavAcanAntarasya ca milane sUtroktaM mAnaM bhavati, evaM sarvatra jJeyam // (185) // 20 // | (mallissa NaM arahao jAva pahINassa) mallinAthasya arhataH yAvat prakSINasya (paNNa ivAsasayasahassAI) paJcapaSTivarSANAM lakSAH (caurAsIiM ca vAsasahassAI) caturazItivarSasahasrANi (nava vAsasayAI vihakatAI) nava varSazatAni ca vyatikrAntAni (dasamassa ya vAsasayassa) dazamasya varSazatasya (ayaM asIime 14 dIpa anukrama [180] ~299~
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [186] gAthA ||R..|| dIpa anukrama [183] kalpa. subo vyA0 7 // 141 // Jan Education I dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [7] mUlaM [186] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: saMcchare kAle gaccha ) ayaM azItitamaH saMvatsaraH kAlo gacchati / zrImalli nirvANAJcatuSpaJcAzadvarSANAM lakSaiH zrImunisuvratanirvANaM tatazcaikAdazalakSa caturazItisahasranavazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanAdi, ubhayamilitaM ca sUtroktaM mAnaM bhavati // (183 ) // 19 // ( arassa NaM arahao jAva pahINassa ) aranAthasya arhataH yAvat prakSINasya ( ege vAsakoTisahasse vikate ) eka varSakoTInAM sahasraM vyatikrAntaM ( sesaM jahA malliesa) zeSaH kAlaH mallinAthavad jJeyaH (taM ca evaM ) sa cAyaM (paMcasaTThi lakkhA ) pazJcaSaSTirlakSAH (caDarAsI ca vAsasahassAhaM viikaMtAI) caturazItirvarSasahasrANi ca vyatikrAntAni ( taMmi samae mahAvIro nibbuo ) tasmin samaye mahAvIro nirvANaM gataH (tao paraM nava bAsasayAI vikkatAI) tataH paraM nava varSa zatAni vyatikrAntAni (dasamassa ya vAsasayassa ) dazamasya varSazatasya ( ayaM asIhame saMcchare kAle gacchai ) ayaM azItitamaH saMvatsaraH kAlo gacchati ( evaM aggao jAva seyaMso tAva daTThavvaM ) ayameva pAThaH agrataH yAvat zreyAMsastAvat draSTavyaH zrIaranirvANAdvarSANAM koTisahasreNa zrImallinirvANaM tataJca paJcaSaSTilakSacaturazItisahasranavazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanAdi // (187 ) // 18 // (kuMthussa arahuo jAva ppahINassa ) kunthunAthasya arhataH yAvat prakSINasya ( ege ca bhAgapali ovame bihakate ) ekaH caturthI bhAgaH patyopamasya vyatikrAntaH (paMcasaddhiM ca sayasahassA) paJcaSaSTirlakSAH ( sesaM jahA mallisa ) zeSaM mallinAthavad jJeyaM, zrIkRndhunirvANAdvarSa koTisahasranyUnapalthopama caturthabhAgena zrIarani For Pride & Personal Use Ony ~300~ zrIjinAnAM pustakali khanasya cAntarANi 20 25 // 141 // 28
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [7] .......... mUlaM [188] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: sUtrAMka [188] gAthA ||2..|| nirvANaM tatazca varSasahasrakoTipaJcaSaSTilakSacaturazItisahasranavazatavarSAtikrame pustakavAcanAdi // (188) ||17||shriijinaanaaN (saMtissa NaM arahao jAca ppahINassa) zAntinAthasya arhataH yAvat prakSINasya (ege caubhAgUNe palio. | pustakalivame viikate) eka caturthabhAgenonaM palyopamaM vyatikrAntaM (paNNar3hi sayasahassA) paJcaSaSTilakSAH (sesaM jahA khanasa cA ntarANi mallissa) zeSa mallinAthavad jJeyaM / zrIzAntinirvANAt palyopamArTUna zrIkunthunirvANaM tatazca palyacaturthabhAga-1 paJcaSaSTilakSacaturazItisahasranavazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanAdi, ubhayamilane ca sUtroktaM pAdonaM 5 palyopamaM syAt , zeSaM mallinAthavat, tacca paJcaSaSTilakSacaturazItisahasranavazatAzItivarSarUpaM jJeyaM, evaM sarvatra (189) // 16 // (dhammassa NaM arahao jAva pahINassa)dharmanAthasya arhataH yAvat prakSINasya (tinni sAgaro-18 vamAI viikaMtAI) trINi sAgaropamANi vyatikrAntAni (pannahi ca sesaM jahA mallissa) paJcaSaSTilakSAH zeSaM mallinAthavad jJeyam, zrIdharmanirvANAt pUrvoktapAdonapalyanyUnaitribhiH sAgaropamaiH zrIzAntinirvANaM tatazca pAdonapalyopamapazcaSaSTilakSacaturazItisahasranavazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanAdi // (190) // 15 // (aNaMtassa NaM arahao jAva ppahINassa) anantanAthasya arhatA yAvat prakSINasya (satta sAgarovamAI vikatAI) sasa sAgaropamANi vyatikrAntAni (pannahi ca sesaM jahA mallissa) paJcaSaSTilakSAH zeSaM mallivad jJeyaM, zrIanantanirvANAt caturbhiH sAgaraiH zrIdharmanirvANaM, tatazca sAgaratrayapazcaSaSTilakSAdivarSAtikrame pustaka-131 vAcanAdi, ubhayamilanAt sUtroktaM mAnaM syAt // (191) ||14||(vimlss NaM arahao jAva pahINassa) dIpa anukrama [185] ~301~
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [192] gAthA ||R..|| dIpa anukrama [188] kalpa. subo vyA0 7 // 142 // Jan Education dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRtti:) ........... vyAkhyAna [7] mUlaM [192] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: vimalanAthasya arhataH yAvat prakSINasya ( solasa sAgarovamAI vijJatAI ) SoDaza sAgaropamANi vyatikrAntAni (paNNaTThi ca, sesaM jahA mallissa) paJcaSaSTikSAH zeSaM mallivad jJeyaM, zrIvimalanirvANAnnavabhiH sAgaraiH zrI anantanAthanirvANaM, tatazca saptasAgarapaJcaSaSTilakSAdinA pustakavAcanAdi, ubhayamilanena sUtroktaM mAnaM syAt // (192 // 13 // ( vAsupujassa NaM arahao jAba ppahINassa) vAsupUjyasya arhataH yAvat prakSINasya (chApAlIsaM sAgarovamAI vikatAI ) SaTcatvAriMzat sAgaropamANi vyatikrAntAni ( pannahiM ca sesaM jahA mallissa) paJcaSaSTirlakSAH zeSaM mallivad jJeyaM, zrIvAsupUjyanirvANAt triMzatA sAgaraiH zrIvimalanirvANaM, tatazca SoDazasAgarapazJcaSaSTilakSAdinA pustakavAcanAdi || (193) ||12|| (siddhaMsassa NaM arahao jAva ppahINassa ) zreyAMsasya arhataH yAvat prakSINasya ( ege sAgarovamasae vikate ) eka sAgaropamazataM vyatikrAntaM (paNNaci sesaM jahA mahilassa) paJcaSaSTirlakSAH zeSaM mallInAthavad jJeyaM / zrIzreyAMsanirvANAccatuSpaJcAzatA sAgaraiH zrIvAsupUjyanirvANaM tatazca SaTcatvAriMzatsAgarapaJcaSaSTilakSAdinA pustakavAcanAdi // (194) // 11 // (sIyalassa NaM arahao jAva ppahINassa ) zItalasya arhataH yAvat prakSINasya (egA sAgarovamakoDI ) ekA sAgaropamakoTI, kIdRzI ? (tivAsaaddhanavamamAsAhia ) trivarSasArdhASTamAsairadhikaiH evaMvidhaiH (bApAlIsavAsasahassehiM UNiA vihakatA ) dvicatvAriMzatA varSasahasraiH UnA vyatikrAntA (eyaMmi samae mahAvIro nimbuo) etasmin samaye mahAvIro nirvRtaH (aovi paraM nava vAsasayAI vizkatAeM ) tato'pi paraM navavarSa For Pride & Personal Use On ~302~ zrIjinAnAM pustakali khanasya cA ntarANi 20 25 // 142 // 28 bryg
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [7] .......... mUlaM [195] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [195] gAthA ||2..|| zatAni vyatikrAntAni (dasamassa ya vAsasayassa) dazamasya ca varSazatasya (ayaM asIime saMvacchare kAlezrIjinAnAM | gacchada) ayaM azItitamaH saMvatsaraH kAlo gacchati / zrIzItalanirvANAt SaTSaSTilakSaSaviMzatisahasravarSA pustakali|dhikasAgarazatonayA ekayA sAgarakoThyA zrIzreyAMsanirvANaM, tato'pi varSayasArdhASTamAsAdhikadvicatvAriMza khanasya cAdvarSasahasranyUnaiH SaTSaSTilakSaSaDaviMzatisahasravaradhike sAgarazate vyatikrAnte zrIvIro nirvRtaH, tataH paraM nava-11 ntarANi zatAzItivarSAtikrame pustakavAcanAdi // (195) // 10 // (suvihissa NaM arahao jAva ppahINassa) suvidhinA- 5 dhasya arhatA yAvat prakSINasya (dasa sAgaroSamakoDIo vikatAo) daza sAgaropamANAM kovyaH vyati-131 krAntAH (sesaM sIalassa) zeSaH pAThaH zItalanAthavat (taM ca ima-tivAsaaddhanavamAsAhia) taccetthaM-11 daza kovyaH kIdRzyaH -trivarSasArdhASTamAsAdhikAH ( bAyAlIsavAsasahassehiM UNiA bihakatA icAi) dvicatvAriMzadvarSasahasraH UnA ityAdikaH, zrIsuvidhinirvANAnnavabhiH sAgarakoTibhiH zrIzItalanAthanirvANaM, tatazca trivarSIdhanavamAsAdhikadvicatvAriMzadvarSasahasranyUnasAgarakovyatikrame zrIvIranirvRtiH, tato navazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanAdiH // (196) ||1||(cNdpphss NaM arahao jAva ppahINassa) candraprabhasya arhataH yAvat prakSINasya (egaM sAgarovamakoDisayaM viiyaMta) ekaM sAgaropamakoTizataM vyatikrAntaM (ses| jahA sIalassa) zeSaM zItalava jJeyaM (taM ca ima-tivAsaaddhanavamamAsAhiya) taca itthaM-kIdRzaM sAgarako TizataM?-trivarSasArdhASTamAsAdhika (bAyAlIsavAsasahassehi UNagamicAi) dvicatvAriMzatA varSasahasraH uunN| 14 dIpa anukrama [192] ~303~
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [197] gAthA ||R..|| dIpa anukrama [194] kalpa. subo vyA0 7 // 143 // Jan Education in dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [7] mUlaM [197] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: ityAdi / zrIcandraprabhanirvANAnnavatisAgarakoTibhiH zrIsuvidhinAthanirvANaM, tato'pi trivarSArdhanavamAsAdhikadvicatvAriMzadvarSasahasrairnyUnAsu dazasu sAgarakoTiSu vyatikrAntAsu zrIvIranirvRtiH tato navazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanAdi // (197) ||8|| (supAsassa NaM arahao jAva ppahINassa ) supArzvasya arhataH yAvat prakSINasya (ege sAgarovamakoDisahasse viikate) ekaM sAgaropamakoTInAM sahasraM vyatikrAntaM ( sesaM jahA sIyalassa) zeSaM zItalavat (taM ca imaM tivAsa addhanavamamA sAhiabAyAlI savAsa sahassehiM UNiA icAi) taccedaM kIdRzaM ? - trivarSasArddhASTamAsAdhikadvicatvAriMzadvarSasahasraiH UnaM ityAdi / zrIsupArzvanirvANAtsAgarANAM navazatakoTibhiH zrIcandraprabhanirvANaM, tatazca varSatrayasAdvaSTamAsAdhikadvicatvAriMzadvarSasahasranyUnaikazatakoTisAgaraiH zrIvIranirvRtiH, tato navazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanAdi // (198 ) // 7 // ( pamapyahassa arahao jAva ppahINassa) padmaprabhasya arhataH yAvat prakSINasya ( dasa sAgarotramakoDisahassA vikatA) daza sAgaropamakoTInAM sahasrANi vyatikrAntAni (sesaM jahA sIyalassa) zeSaM zItalavat (taM ca imaM tivA | saaddhanavamamAsAhiyavAyAlIsavAsasahassehiM UNagamicAi) tacedaM kIdRzaM ? - trivarSasArghASTamAsAdhika- 2025 | dvicatvAriMzadvarSasahasraiH UnaM ityAdi / zrIpadmaprabhanirvANAt sAgarakoTInAM navabhiH sahasraiH zrIsupArzvanirvANaM // 143 // tatazca trivarSArddhanavamAsAdhikadvicatvAriMzadvarSasahasranyUnaikakoTisahasrasAgaraiH zrIvIranirvRtistato navazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanAdi // (199) // 6 // (sumaissa NaM arahao jAya ppahINassa ) sumatinAthasya arhataH For Pide & Personal Use On ~304~ zrIjinAnAM pustakali khanasya cAntarANi 20 28 www.janelbary.org
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [7] .......... mUlaM [200] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [200] gAthA ||2..|| yAvat prakSINasya (ege sAgarovamakoDisayasahasse viDakate) ekaH sAgaropamakoTInAM lakSaH vyatikrAntaH zrIjinAnAM (sesaM jahA sIalassa)zeSaM zItalavat (taMca imaM tivAsaaddhanavamAsAhiyavAyAlIsavAsasahassehiM UNagamiccAi) tat kIdRzaM?-trivarSasAoSTamAsAdhikadvicatvAriMzadvarSasahasraiH Una ityAdi / zrIsumatinirvANAnnava-khanasya cA|tisahasrasAgarakoTibhiH zrIpadmaprabhanirvANaM, tatazca trivarSA navamAsAdhikadvicatvAriMzadvarSasahasranyUnadazako-18 ntarANi TisahasrasAgaraiH zrIvIranirvANaM, tato navazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanAdi / (200)||5||(abhinNdnnss NaM arahao jAva ppahINassa ) abhinandanasya arhataH yAvat prakSINasya ( dasa sAgarovamakoDisaya | sahassA viikAtA) daza sAgaropamakodilakSAH vyatikrAntAH (sesaM jahA sIalassa) zeSaM zItalavat (taM ca imaM tivAsaaddhanavamAsAhiyavAyAlIsadhAsasahassehiM UNagamicAi) tat kIdarza ?-trivarSasA STa-18 |mAsAdhikadvicatvAriMzadvarSasahasraiH UnaM ityAdi / zrIabhinandananirvANAt sAgarakoTInAM navabhilakSaH zrIsu-18 matinirvANaM, tatazca vivarSArddhanavamAsAdhikadvicatvAriMzadvarSasahasrenyUnakalakSakoTisAgaraiH zrIvIranivRtistato navazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanAdi / / (201) // 4 // (saMbhavassa NaM arahao jAva ppahINassa) sambhavasya arhataH yAvat prakSINasya (vIsaM sAgarovamakoDisayasahassA viikatA)viMzatiH sAgaropamakoTInAM lakSAvyatikrAntAH (sesaM jahA sIalassa) zeSaM zItalanAthavat (taM ca ima, tivAsaanavamAsAhiya bAyAlI savAsasahassehiM UNagamiccAi) tat kIdRzaM?-trivarSasAISTamAsAdhikadvicatvAriMzadvarSasahasraH UnaM ityAdi / dIpa anukrama [196] 14 ~305~
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [7] .......... mUlaM [202] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka 202] gAthA ||2..|| .sabo-zrIsaMbhavanirvANAt sAgarakoTInAM dazamilakSaiH zrIabhinandananirvANaM, tatazca trivarSA navamAsAdhikadvicatvA-18 |zrIjinAnAM vyA7riMzadvasahasranyUnadazalakSakoTisAgaraiH zrIvIranivRtistato navazatAzItivarSAtikrame pustkvaacnaadi||(202)118 pustakali|| (ajiyassa NaM arahao jAva pahINassa) ajitasya arhataH yAvat prakSINasya (pannAsaM sAgarovamakoDisa-12 khanakha caa||14|| ntarANi yasahassA viikatA) paJcAzat sAgaropamakoTInAM lakSAH vyatikrAntAH (sesaM jahA sIalassa) zeSaM zItalanAthavat (taM ca ima, tivAsaanavamamAsAhiya bAyAlIsavAsasahassehiM UNagamivAi) tat kIdRzaM?- trivarSasArdhASTamAsAdhikadvicatvAriMzadvarSasahasraiH UnaM ityAdi / zrIajitanAthanirvANAt sAgarANAM triMzatA koTIlakSaH zrIsambhavanirvANaM, tatazca trivarSArddhanavamAsAdhikadvicatvAriMzadvarSasahasranyUnaviMzatisAgarakoTilaH zrIvIranitistato navazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanAdi // (203) / / 2 / / zrIRSabhanirvANAt sAgarakoTIna 8| paJcAzatA lakSaiH zrIajitanirvANa, tatazca vivarSArddhanavamAsAdhikadvicatvAriMzadvarSasahasranyUnapaJcAzatkoTilakSa-18 sAgaraiH zrIvIranirvRtistato navazatAzItivarSAtikrame pustakavAcanAdi // 203 // 1 // 1- zrInaminAthanirvANathI paJca lakSa varSe zrIneminirvANa,tevArapachI corAsI sahasra , nava zata eMsI varSe pustakavAcanAdi 21 / zrImunisuvratanA nirvANadhI chalAkha varSe zrInaminirvANa, tevArapachI pAMca lAkha ||144 // coryAsI sahasra navazata eMsI varSe pustakavAcanAdi 20 / zrImallinAthanA nirvANathI copana lAkha varSe zrImunisuvratanirvANa, tevArapachI igyAra lAkha coryAsI hajAra navaseM eMsI varSe pustakavAcanAdi 19 / zrIaranirvA dIpa anukrama Permanoraendan203029 [198] ~306~
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [204] gAthA ||R..|| dIpa anukrama [200] ka. hu. 15 Jan Education le dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [7] mUlaM [204] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: gadhI koTisahasravarSe zrImallinirvANa, tivArapachI pAMsaTha lAkha coryAsI hajAra navaso aisI varSe pustakavAcanAdi 18 / zrI kuMthunAthanA nirvANa pachI koTIsahasra varSe nyUna palyopamane cothe bhAge zrIaranAthanirvANa, tivArapachI sahasra koTi, pAMsaTha lAkha corAsI hajAra navaso eMzI varSe pustakavAcanAdi 17 / zrIzAMtinAdhanA nirvANathI ardhapatyopameM zrIkuMthunAtha nirvANa, tivArapachI palyopamAno cotho bhAga tathA pAMsaThalAkha corAsI hajAra navaso eMsI varSe pustakavAcanAdi 16 / zrIdharmanAthanA nirvANathI poNA patyopame nyUna, traNa sAgaropameM zrIzAMtinAtha nirvANa, tivAra pachI poNuM palyopama pAMsaTha lAkha corAsI hajAra navaso aisI varSe pustakavAcanAdi 15 / zrIanaMtanAthanA nirvANadhI cArasAgaropameM zrIdharmanAtha nirvANa, tivArapachI traNa sAgaropama pAMsaTha lAkha coryAsI hajAra navaso eMsI varSe pustakavAcanAdi 14 | zrIvimalanAthanA nirvANathI navasAgaropameM zrI anaMtanAtha nirvANa, tivArapachI sAta sAgaropama upara pAMsaTha lAkha corAsI hajAra navaso eMzI varSe pustakavAcanAdi 13 / zrIvAsupUjyanA nirvANathI zrIsa sAgaropameM zrIvimalanAtha nirvANa, tivArapachI sola sAgaropama, pAMsaTha lAkha coryAsI hajAra navaso eMzI varSe pustakavAcanAdi 12 / zrIzreyAMsanA nirvANathI copana sAgaropameM zrIvAsupUjya nirvANa, tivArapachI chaitAlIsa sAgaropama pAMsaTha lAkha coryAsI hajAra navaso aisI varSe pustakavAcanAdi 11 / zrIzItalanAthanA nirvANathI ekaso sAgaropama chAsaTha lAkha chavIsa hajAra varSa ochA evA ekakoDI sAgaropameM zrIzreyAMsa nirvANa, tivArapachI vraNa varSa sADA ATha mAsa ane For Pride & Personal Use Only ~307~ zrIjinAnAM pustakali khanasya cAntarANi 5 10 14 janelbrary.org
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [204] gAthA ||R..|| dIpa anukrama [200] kalpa. subo vyA0 7 // 145 // dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRttiH) mUlaM [204] / gAthA [2...] ........... vyAkhyAna [7] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: beMtAlIsa hajAra varSa nyUna evA chAsaTha lAkha chabIsa hajAra varSe adhika ekaso sAgaropameM zrIvIra nirvANa, tevArapachI navaso eMsI varSe pustakavAcanAdi 10 | zrIsuvidhinAthanA nirvANathI nava koDI sAgaropameM zrIzItala nirvANa, tivArapachI betAlIsa hajAra varSa traNa varSa sADAAThamAsa eTalA nyUna, eka koDI sAgaropameM zrIvIra nirvANa, tivArapachI navaso aisI varSe pustakavAcanAdi 9 / zrIcaMdraprabhunA nirvANathI nevu koDI / sAgaropame zrIsuvidhi nirvANa, tibArapachI beMtAlIsa hajAra varSa traNa varSa sADA ATha mAsa eTalA nyUna daza koDI sAgaropameM, zrIvIra nirvANa, tivArapachI navaso aisI varSe pustakavAcanAdi 8 / zrIsupArzvanA nirvA yI navaleM koDI sAgaropameM zrIcaMdraprabha nirvANa, tivArapachI paiMtAlIsa hajAra varSa traNa varSa sADAATha mAsa eTale nyUna ekaso kroDa sAgaropameM zrIvIra nirvANa, tivArapachI navaso eMsI varSe pustakavAcanAdi 7 / zrIpadmaprabhanA nirvANathI nava hajAra koDi sAgaropameM zrIsupArzva nirmANa, tivArapachI traNa varSe sADAATha mAsa tathA beMtAlIsa hajAra varSa ochA eka hajAra kroDa sAgaropameM zrIvIra nirvANa, nevArapachI navaso eMsI varSe pustakavAcanAdi 6 / zrIsumatinAthanA nirvANathI nevu hajAra kroDa sAgaropameM zrIpadmaprabha nirvANa, tivAra pachI traNa varSa sADA ATha mAsa beMtAlIsa hajAra varSa ochA daza hajAra kroDa sAgaropameM zrIvIra nirvANa, pachI navaso aisI varSe pustakavAcanAdi 5 / zrIabhinaMdananA nirvANathI nava lAkha kroDa sAgaropameM zrIsumati Jan Education Iremations For File & Fersonal Use Only ~308~ zrIjinAnAM pustakali sanasya cA ntarANi 20 25 // 145 // 27 www.janbary.org
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [7] .......... mUlaM [204] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [204] gAthA ||2..|| nirvANa, tivArapachI traNa varSa sADA ATha mAsa betAlIsa hajAra varSa ochAM eka lAkha koDa sAgaropameM zrIjinAnAM zrIvIra nirvANa, tivArapachI navaso eMsI varSe pustakavAcanAdi // 4 // pustakali| zrIsaMbhavanAthanA nirvANa pachI daza lAkha koDI sAgaropameM zrIabhinaMdana nirvANa, tivArapachI traNa varSa khanasya cA ntarANi sADAATha mAsa baiMtAlIsa hajAra varSa ochAM evA daza lAkha koDI sAgaropameM zrIvIra nirvANa, tevArapachI navaso eMsI varSe pustakavAcanAdizrIajitanAthanA nirvANadhI trIsa lAkha koDi sAgaropameM zrIsaMbhavanAtha nirvANa, tevArapachI traNa varSa sAhAATha mAsa tathA tAlIsa hajAra varSa ochAM evA vIza lAkha koDI| sAgaropameM zrIvIra niryANa, tevArapachI navaso esI varSe pustakavAcanAdi / zrIkRSabhanA nirvANathI pacAsa lAkha koDi sAgaropameM zrIajita nirvANa, tevArapachI traNa varSa sADA ATha mAsa tAlIsa hajAra varSa ocha evA pacAsa lAkha kroDa sAgaropameM zrImahAvIra nirvANa, tevArapachI navaso eMsI varSe pustakavAcanAdi 1 // I athAsyAbhavasarpipayAM prathamadharmapravartakatvena paramopakAritvAt kiJcidvistaratA zrIRSabhadevacaritraM prastIti-18 (teNaM kAleNaM ) tasmin kAle (teNaM samaeNaM ) tasmin samaye (usabhe gaM arahA) RSabhaH arhan , kIdRzaHII (kosalie ) kozalAyAM-ayodhyAyAM jAtaH kauzalikaH (cauuttarAsADhe abhIipaMcame hutthA) caturSu uttarA-1|| rASADhA yasya sa caturuttarASADhaH abhijinnakSatre paJcamaM kalyANakaM abhavat // (204) // dIpa anukrama [200] ... atha zrI RSabhadeva-caritraM vistareNa varNayate ~309~
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [7] .......... mUlaM [205] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [205] gAthA ||2..|| kalpa.subo- (taMjahA) tadyathA ( uttarAsADhAhiM cue, caittA gambhaM vakaMte) uttarASADhAyAM cyutaH, cyutvA garbha utpannaH zrISamajabyA07 II(jAya abhIiNA parinivvue) yAvat abhijinnakSatre nirvANaM prAptaH // (205) // nmAdi sU. I (teNaM kAleNaM) tasmin kAle (teNaM samaeNaM) tasmin samaye (usabhe NaM arahA kosalie) RssbhH| 204-209 arhana kauzalikaH (je se gimhANaM cautthe mAse sattame pakkhe) yo'sau uSNakAlasya caturtho mAsaH saptamaH pakSA 15 (AsADhabahule) ASADhasya kRSNapakSaH (tassa NaM AsADhayahulassa cautthIpakkheNaM) tasya ASADhayahulasya caturthIdivase (sabvaTThasiddhAo mahAvimANAo) sarvArthasiddhanAmakAt mahAvimAnAt (tittIsaMsAgarocamaTTiiAo)trayastriMzat sAgarANi sthitiyaMtra evaMvidhAt (aNaMtaraM cayaM caittA) antararahitaM cyavanaM kRtvA (iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse) asminneva jambUdvIpe dvIpe bharatakSetre (ikkhAgabhUmIe) tadA prAmAdI-18 nAmabhAvAt ikSvAkubhUmikAyAM (nAbhikulagarassa marudevAe bhAriyAe) nAbhinAmakulakarasya marudevAyA bhAryAyAH kukSI (pubvarattAvarattakAlasamayaMsi) pUrvApararAtrakAlasamaye-madhyarAtrI (AhAravakaMtIe jAvara gambhattAe vakte) divyAhAratyAgena yAvat garbhatayA utpannaH // (206) // (usabheNaM arahA kosalie) RSabhaH ahen kauzalikA (tinnANovagae AvihutthA) trijJAnopagataH abhavat (taMjahA) tadyathA (cahassAmitti 25 jANai, jAva sumiNe pAsaha) cyodhye iti jAnAti, yAvat khamAn pazyati (taMjahA) tadyathA (gayavasahagAhA) // 146 // 'gayavasaha ityAdigAthA'tra vAcyA (savvaM taheva navaraM) sarva tathaiva-pUrvoktavat, ayaM vizeSaH (paDhamaM usabhaM 27 dIpa anukrama [201] ~310~
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [207] gAthA ||R..|| dIpa anukrama [203] dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [7] mUlaM [207] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: muheNaM ataM pAseha) marudevA prathamaM vRSabhaM mukhe pravizantaM pazyati ( sesAo gayaM ) zeSAstu jinajananyaH prathamaM gajaM pazyanti, vIramAtA tu siMhamaMdrAkSIt (nAbhikulagarassa sAhei ) nAbhikulakarAya ca kathayati ( suviNapADhagA nasthi ) tadA svamapAThakA na santi (nAbhikulagaro sayameva vAgareha ) ato nAbhikulakaraH svayameva svamaphalaM kathayati // (207 ) // (teNaM kAleNaM) tasmin kAle (teNaM samarpaNaM) tasmin samaye (usame NaM arahA kosalie ) RSabhaH arhan kauzalikaH (je se gimhANaM paDhame mAse paDhame pakkhe ) yo'sau uSNakAlasya prathamo mAsaH prathamaH pakSaH (cittabahule) caitrasya kRSNapakSaH (tassa NaM cittabahulassa ahamIpakkheNaM) tasya caitrabahulasya aSTamIdivase (navaNhaM mAsANaM bahupaDipunnANaM ) navasu mAseSu bahupratipUrNeSu satsu ( jAva AsADhAhiM nakkhateNaM jogamuvAgaeNaM ) yAvat uttarASADhAyAM nakSatre candrayogaM upAgate sati (AroggA''roggaM dArayaM payAyA) arogA mAtA arogaM dArakaM prajAtA // (208) // ( taM caiva savvaM jAva devA devIo ya vasuhAravAsaM vAsiMsu) tadeva sarvaM yAvat devAH devyazca vasudhArAvarSaNaM cakruH (sesaM taheba cAragasohaNamANummANavaNaussumAiyaThivaDiyajayavajraM sarvvaM bhANia) zeSaM tathaiva - pUrvoktaprakAreNa bandimocanamAnonmAna varddhanazulkamocanapramusvasthitipatitAyupavarja sarva bhaNitavyam // ( 209 ) // atha devalokacyuto'dbhutarUpo'neka devadevIparivRtaH sakalaguNaistebhyo yugalamanuSyebhyaH paramotkRSTaH krameNa pravarddhamAnaH sannAhArAbhilASe surasaJcAritAmRtarasasarasAM aGguliM mukhe prakSipati, evaM anye'pi tIrthaGkarA bAlye For File & Fersonal Use Only ~ 311~ zrIRSabhajamAdi sU 204-201 5 10 14 www.janbary.org
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [7] .......... mUlaM [210] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [210] gAthA ||2..|| kalpa.subo-avagantavyAH, pAlyAtikrame punaragnipakkAhArabhojina:, RSabhastu pravrajyAM yAvat surAnItottarakurukalpadrumapha-IN myA07lAnyAkhAditavAn , atha sajAte kizcidUnavarSe ca bhagavati prathamajinavaMzasthApanaM zakrajItamiti vicintya kathaM // sunandAriktapANiH svAmisamIpaM yAmIti mahatI ikSuyaSTiM AdAya nAbhikulakarakasthasya prabhoraMgre tasthau, dRSTvA cekSu-II // 14 // 18| yaSTiM dRSTavadanena khAminA kare prasArite ikSu bhakSayasIti bhaNitvA tAM dattvA ikSvabhilASAt khAmino vaMza ikSvAkunAmA bhavatu, gotraM api asya etatpUrvajAnAM ikSvabhilASAtkAzyapanAmeti zako vaMzasthApanAM kRtavAn / | atha kizcidyugalaM mAtRpitRbhyAM tAlavRkSAdho muktaM, tasmAtpatatA tAlaphalena puruSo vyApAditaH, prathamo'yaM akAlamRtyuH, atha sA kanyA mAtApitroH khargatayoH ekAkinyeva vane cacAra, dRSTvA ca tAM sundarI yugalikanarA nAbhikulakarAya nyavedayan , nAbhirapi ziSTeyaM sunandAnAmnI RSabhapanI bhaviSyatIti lokajJApanapurassaraM / tAM jagrAha, tataH sunandAsumaGgalAbhyAM saha pravarddhamAno bhagavAn yauvanaM anuprAptaH, indro'pi prathamajinavivAhakRtyaM asmAkaM jItamiti anekadevadevIkoTiparivRtaH samAgatya khAmino varakRtyaM khayameva kRtavAn, |vadhUkRtyaM ca dvayorapi kanyayodevya iti, tatastAbhyAM viSayopabhogino bhagavataH padalakSapUrveSu gateSu bharatanAnIrUpaM yugalaM sumaGgalA, bAhubalisundarIrUpaM yugalaM ca sunandA prasuSuve, tadanu caikonapaMcAzat putrayugalAni // 147 / / kramAt sumaMgalA prsuutvtii| (usabheNaM arahAkosalie kAsavagutteNaM)RSabhaH arhana kauzalikaH kAzyapagotrIyaH(tassa NaM paMca nAmadhijjA 28 dIpa anukrama 205] ~312~
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [210] gAthA ||R..|| dIpa anukrama [205] Educator dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRtti:) ........... vyAkhyAna [7] mUlaM [210] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: evamAhijjati) tasya prabhoH paJca nAmadheyAni evaM AkhyAyante (taMjahA) tadyathA (usabhe i vA 1 paDhamarAyA i vA 2) RSabha iti vA 1 prathamarAjA iti vA 2 (paDhamabhikkhAyare i vA 3) prathamabhikSAcara iti vA 3 ( paDhamajiNe i vA 4 ) prathamajina iti vA 4 ( paDhamatitthaMkare i vA 5) prathamatIrthaGkara iti vA 5, tatra ikAraH sarvatra vAkyAlaGkAre, prathamarAjA, sa caivaM - kAlAnubhAvAt krameNa pracurakaSAyodayAt parasparaM vivadamAnAnAM yugalikAnAM | daNDanItistAvat vimalavAhanacakSuSmatku lakarakAle'lpAparAdhitvena hakkArarUpaivAbhUt, yazasvino'bhicandrasya ca kAle alpe'parAdhe hakkArarUpA mahati ca aparAdhe makArarUpA, prasenajinmarudevanAbhikulakarakAle ca jaghanyamadhyamotkRSTAparAdheSu krameNa hakkAramakAradhikkArarUpA daNDanItayo'bhUvan, evamapi nItyatikrameNa jJAnAdiguNAdhikaM bhagavantaM vijJAya yugalibhirbhagavannivedane kRte svAmyAha- 'nItimatikramatAM daNDaM sarva rAjA karoti sa cAbhiSikto'mAtyAdiparivRto bhavati' evaM ukte tairUce - asmAkaM api IdRzo rAjA bhavatu, khAmyAha- pAcadhvaM nAbhiku lakaraM rAjAnaM, tairyAcito nAbhiH -'bho bhavatAM RSabha eva rAjA' ityuktavAn, tataste rAjyAbhiSekanimittamudakA nayanAya saraH prati gatavantaH, tadA ca prakampitAsanaH zakro jItamiti samAgatya mukuTakuNDalAbharaNAdipariSkri yApurassaraM bhagavantaM rAjye'bhiSiJcati sma, yugalikanarAstu nalinapatrasthita jalahastA alaGkRtaM bhagavantaM nirIkSya vismitAH kSaNaM vicArya bhagavataH pAdayojalaM prakSiptavantaH taca dRSTvA tuSTaH zakro'cintayat aho vinItA ete puruSA iti vaizramaNaM AjJApitavAn yadiha dvAdazayojanavistIrNAM navayojanaviSkambhAM vinItAM nAnIM nagarIM For Pride & Personal Use On ~ 313~ prathamainUpatvaM nagarI nive zanam 5 10 14
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [210] gAthA // 2.. // dIpa anukrama [205] dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRtti:) ........... vyAkhyAna [7] mUlaM [210] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: ren kalpa.subo- 1) niSpAdayetyajJAsamanantarameva ratnasuvarNamaya bhavana pakkiprAkAropazobhitAM nagarImavAsayat, tato bhagavAn rAjye vyA0 7 hastyazvagavAdisaGgrahapurassaraM ugra bhogarAjanyakSatriyalakSaNAni catvAri kulAni vyavasthApitavAn, tatrogradaNDakAritvAdugrA ArakSakasthAnIyAH 1 bhogArhatvAd bhogA gurusthAnIyAH 2 samAnavayasa itikRtvA rAjanyA vayasyasthAnIyAH 3 zeSAH pradhAnaprakRtitayA kSatriyAzca 4 / tadA ca kAlaparihANyA RSabhakulakarakAle kalpadumaphalulA bhAbhAvena ye ikSvAkAste ikSubhojinaH zeSAstu prAyaH patrapuSpaphala bhojino'grera bhAvA cApakazAlyAcISadhI bhojinaJcAbhUvan, kAlAnubhAvAsadajIrNe va svalpaM khalpataraM ca bhuktavantaH, tasyApyajIrNe bhagavadvacasA hastAbhyAM ghRSTvA tvacaM apanIya bhuktavantaH tathApyajIrNe prabhUpadezAt patrapuTe jalena kedayitvA taNDulAdIna muktavantaH, evamapyajIrNa kiyatImapi velAM hastatalapuDhe kledayitvA hastatalapuDhe saMsthApya, punarapyajIrNe kakSAsu vedayitvA, tathApyajIrNe hastAbhyAM dRSTvA patrapuTe kledayitvA hastatalapuDhe saMsthApyetyAdibahuprakArairannabhojino babhUvAMsaH / evaM satyekadA drumagharSaNAnna votthitaM pravRddhajvalajjvAlaM tRNakalApaM kavalayantaM agnimupalabhyAbhinavaratnabuddhyA prasAritakarA dahyamAnA bhayabhItAH santo yugalino bhagavantaM vijJapayAmAsuH, bhagavatA cagnirutpati vijJAya bho yugalikA ! utpanno'gniH atra ca zAlyAyauSadhIrnidhAya bhuGgadhvaM yatastAH sukhena jIryantItyupAye kathite'pyanabhyAsAt samyagupAyaM ajAnAnA auSadhIraMnau prakSipya kalpadroH phalAnIMva yAcante, agninA ca tAH sarvato dahyamAnA dRSTvA ayaM pApAtmA vetAla ivAtRptaH khayameva sarvaM bhakSayati nAsmAkaM kiJcit prayacchatItyato'syA Jan Education Irmiston For Pride & Personal Use On ~314~ agnerutpatiH zilpadarzanam 20 25 // 148 // 28
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [7] .......... mUlaM [210] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka rAjya kAyam [210] gAthA ||2..|| parAdhaM bhagavate vijJapya zikSA dApayiSyAma iti buddhyA gacchantaH pathi bhagavantaM hastiskandhArUDhaM abhimukha| mAgacchantaM dRSTvA yathAsthitaM vyatikaraM bhagavate nyavedayan, bhagavAMzcAha-atra pITharAdivyavadhAnena bhavadbhirdhAnyAdiprakSepaH kArya ityuktvA taireva mRtpiNDaM AnAyya nidhAya ca hastikumbhe miNThena kumbhakArazilpaM prathamaM nyadarzayat, uktavAMzca-evaMvidhAni bhANDAni vidhAya teSu pAkaM kurudhvamiti, bhagavaduktaM samyagupAyamupalabhya te tathaiva kRtavantaH, ataH prathama kumbhakArazilpaM pravartitaM, tato lohakAra 1 citrakAra 2 tantavAya 3 nApita-IRI zilpa 4 lakSaNAni catvAri zilpAni, eteSAM ca patrAnAM mUlazilpAnAM pratyekaM viMzatyA bhedaiH zilpazataM taMcAcAryopadezajamiti // (210) // (usabhe NaM arahA kosalie ) RSabhaH arhan kozalikA (dakkhe dakvapainne paDirUve AlINe bhahae viNIe) dakSaH dakSA pratijJA yasya sa tathA sundararUpavAn sarvaguNarAliGgitaH saralapariNAma: binayavAn | NI(vIsaM pubbasayasahassAI kumAravAsamajhe vasittA) viMzatilakSapUrvANi yAvat kumArAvasthAyAM uSitvA (tevahi pucasayasahassAI rajavAsamajhe vasai) triSaSTilakSapUrvANi yAvat rAjyAvasthAyAM vasati (tevahi ca pubbasayasahassAI rajavAsamajale basamANe) triSaSTilakSapUrvANi pAvat rAjyAvasthAyAM ca basan san (lehAio gaNiyapahANAo) likhanaM AdI yAsAM tAstathA gaNanaM pradhAna-zreSThaM yAsA tAstathA, tathA (sauNaruyapajavasANAo) pakSiNAM zabdaH sa paryavasAne-prAnte yAsa tAstathA (bAvattari kalAo) evaMvidhAH dAsa-14 dIpa anukrama 205] AREnicatonian ~315
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [7] .......... mUlaM [211] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: kalAH prata sUtrAMka [211] gAthA ||2..|| kalpa.subo-satiH puruSakalAH, lekhAdikA dvAsaptatiH kalA, tAzcemA:-likhitaM 1 gaNitaM 2 gItaM 3 nRtyaM 4 vAyaM ca 5 paThana- dvAsaptatiH vyA076 zikSe ca 7 / jyoti 8 zchando 9'laGkRti 10 vyAkaraNa 11 nirukti 12 kAvyAni 13 // 1 // kAtyAyana // 14 // 14 nighaNTu 15 rgajaturagArohaNaM 16-17 tayoH zikSA 18 / zastrAbhyAso 19 rasa 20 mantra 21yatra 22 viSa 23 khanya 24 gandhavAdAzca 25 // 2 // prAkRta 26 saMskRta 27 paizAcikA 28-15 upabhraMzAH 29 smRtiH 30 purANa 31 vidhI 32 / siddhAnta 33 tarka 34 vaidaka 35 vedA 36 'gama 37-ISH saMhite, 38 tihAsAzca 39 // 3 // sAmudrika 40 vijJAnA 41 55 cAryakavidyA 42 rasAyanaM 43 kapaTam 44 / / vidyAnuvAdadarzana 45 saMskArau 46 dhUrtasambalakam 47 // 4 // maNikarma 48 tarucikitsA 49 khecarya-50|marIkale 51ndrajAlaM ca 52 / pAtAla siddhi 53 yantraka 54 rasavatyaH 55 sarvakaraNI ca 56 // 5 // prAsAdalakSaNaM 57 paNa 58 citropala 59 lepa 60carmakarmANi 61 / patraccheda 62 nakhaccheda 63 patraparIkSA 64 vazIkaraNam 62 // 6 // kASThaghaTana 66 dezabhASA 67 gAruDa 68 yogAGga 69 dhAtukarmANi 70 / kevalividhi 71zakunarute 72 iti puruSakalA dvispttijnyeyaaH|| 7 // atra likhitaM haMsalipyAyaSTAdazalipividhAnaM, tacca 25 bhagavatA dakSiNakareNa brAhayA upadiSTaM, gaNitaM tu eka daza zataM sahasraM ayutaM lakSaM prayutaM koTiH arbuda aja // 149 / / kharva nikharva mahApadmaM zaGkaH jaladhiH antyaM madhyaM parAdhaM ceti yathAkramaM dazaguNaM ityAdi sayAnaM sundayoH vAmakareNa, kASThakarmAdirUpaM karma bharatasya puruSAdilakSaNaM ca bAhubalina upadiSTamiti / / KI28 dIpa anukrama 206] |... atha dvAsaptati: (72) kalAnAM nirdeza: kriyate ~316~
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [7] .......... mUlaM [211] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka cappaSTi guNAH [211] gAthA ||2..|| estseeeeeee (causahi mahilAguNe) catuHSaSTiH strIkalA, tAzcamA:-jJeyA nRtyau 1 cittye 2 citraM 3 vAdina 4 mantra5tatrAzca 6 / ghanavRSTi 7 phalAkRSTI 8saMskRtajalpaH 9kriyaaklp:10||1|| jJAna 11 vijJAna 12 dambhI 13- mahilAdustambhA 14 gIta 15 tAlayo 16 nim| AkAragopanA 17 55 rAmaropaNe 18 kAvyazakti 19 vakroktI 30 // // 2 // naralakSaNaM 21 gaja 22 hayavaraparIkSaNe 23 vAstuzuddhilaghubuddhI 24 / zakunavicAro 25 dharmAcAro 26-18 uJjana 27 cUrNayoryogAH 28 // 3 // gRhidharma 29 suprasAdanakarma 30 kanakasiddhi 31 varNikAvRddhI 32 / vAka-18 pATava 33 karalAghava 34 lalitacaraNa 35 tailasuramitAkaraNe 36 // 4 // bhRtyopacAra 37 gehAcAro 38 vyAkaraNa 39 paranirAkaraNe 40 / vINAnAda 41 vitaNDAvAdo 42 sthiti '43 jainAcAra:44 // 5 // kumbhabhrama 45 sArizrama 46 ratnamaNibheda 47 lipiparicchedAH 48 / vaidyakriyA ca 49 kAmAviSkaraNaM 50 randhanaM.51 cikurabandhaH 52 // 6 // zAlIkhaNDana 53 mukhamaNDane 54 kathAkathana 55 kusuma-R sugrathane 56 / varaveSa 57 sarvabhASAvizeSa 58 vANijya 59 bhojye ca 60 // 7 // abhidhAnapari-18 jJAnA 617 bharaNayathAsthAnavividhaparidhAne 62 / antyAkSarikA 63 praznaprahelikA 64 strIkalAH ctuHssssttiH||8|| / (sippasayaM ca kammANaM ) karmaNAM-kRSivANijyAdInAM madhye kumbhakArazilpAdikaM prAguktaM zilpazatameva bhagavatopadiSTaM, ata evAnAcAryopadezajaM karma AcAryopadezajaM ca zilpamiti karmazilpayorvizeSamAmananti, karmANi ca krameNa khayameva samutpannAni (tinivi payAhiAe uvadisaha ) trINyapyetAni dIpa anukrama 206] S wjanelbanyarg. ~317
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [7] .......... mUlaM [211] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [211] gAthA ||2..|| kalpa.sabo-dviAsaptatipuruSakalA,catuHSaSTimahilAguNazilpazatAkhyAni vastUni prajAhitAya bhagavAnupadizati ma ( uva- zatanA vyA07 disittA) upadizya ca (puttasayaM rajasae abhisiMcA) putrANAM zataM rAjyazate sthApayati, tatra bharatasya nAmAni vinItAyAM mukhyarAjyaM bAhubalezca bahalIdeze takSazilAyAM rAjyaM dattvA zeSANAM aSTanavatinandanAnAM pRthaka // 150 // pRthaka dezAna vibhajya dattavAn, nandananAmAni mAni| bharataH1.bAhubaliH 2 zaGkhaH 3 vizvakarmA 4 vimala: 5 sulakSaNaH 6 amalaH 7 citrAGgaH 8 khyAtakItiH 9 varadattaH 10 sAgaraH 11 yazodhara: 12 amaraH 13 rathavaraH 14 kAmadevaH 15 dhruvaH 16 vatso 17 mandaH 18 sUraH 19 sunandaH 20 kuru: 21 aGgaH 22 vaGga: 23 kozala: 24 vIraH 25 kaliGgaH 264 mAgadhaH 27 videhaH 28 sanamaH 29 dazANe: 30 gambhIraH 31 vasuvarmA 32 suvarmA 33 rASTra: 34 surASTraH 35 vuddhikaraH 36 vividhakaraH 37 muyazAH 38 yazAkItiH 39 yazaskaraH 40 kIrtikara: 41 sUraNaH 42 brahmasenaH 43 vikrAntaH 44 narottamaH 45 puruSottamaH 46 candrasenaH 47 mahAsenaH 48 nabhAsenaH 49| bhAnu: 50 sukAntaH 51 puSpayutaH 52 zrIdharaH 53 duddhaSaH 54 susumAraH 55 durjayaH 56 ajayamAnaH 57 sudharmA 58 dharmasenaH 59 AnandanaH 60 AnandaH 61 nandaH 62 aparAjitaH 63 vizvasenaH 64 hariSeNa: 150 // 65 jayaH 66 vijayaH 67 vijayantaH 68 prabhAkaraH 69aridamanaH 70 mAnaH 71 mahAbAhuH 72 dIrghabAhuH 73|| meghaH 74 sughoSaH 75 vizvaH 76 varAhaH 77 susenaH 78 senApatiH 79 kapila: 80zailavicArI 81 ari- 28 dIpa anukrama 206] ... atrazrI ruzabhadevasya pUtrAnAM nAmAni darzayate ~318~
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [7] .......... mUlaM [211] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [211] gAthA ||2..|| jayaH 82 kuJjaravala 83 jayadevaH 84 nAgadasaH 85 kAzyapaH 86 vala: 87 bIra:88 zubhamatiH 89 zrIRSamasumatiH 90 padmanAbhaH 91 siMhaH 92 sujAti: 93 saJjayaH 94 sunAbhaH 95 naradevaH 96 cittaharaH 97dIkSA sa. suravaraH 18 dRDharathaH 99 prabhaJjanaH 100 iti // rAjyadezanAmAni tu aGgaH1 baGgaH 2 kaliGgaH gauDaH 4 cauDA 211 5 kaNoMTa 6 lATa 7 saurASTra 8 kAzmIra 9 sauvIra 10 AbhIra 11 cINa 12 mahAcINa 13 gUrjara 14 baGgAla 15 zrImAla 16 nepAla 17 jahAla 18 kauzala 19 mAlava 20 siMhala 21 marusthalA 22 dIni // RI (abhisiMcittA) sthApayitvA (puNaravi loaMtiehiM jiakappiehiM devehiM) punarapi lokAntikaiH jItakalpikaiH devaiH (tAhiM iTAhiM jAva vaggUhiM) tAbhiH iSTAbhiH yAvad vAgbhiH uktaH san (sesaM taM ceva | sarva bhANiacaM jAva dANaM dAiANaM paribhAittA) zeSaM tadeva-pUrvoktaM sarva bhaNitavyaM yAvat dhanaM gotriNAM|| vibhajya-datvA (je se gimhANaM paDhame mAse par3hame pakkhe cittabahule) yo'sau uSNakAlasya prathamo mAsaH prathamaH pakSaH caitrabahula: (tassa NaM cittabahulassa aTThamIpakkheNaM) tasya caitrabahulasya aSTamIdivase (divasassa pacchime bhAge) divasasya pazcime bhAge (sudaMsaNAe sibiAe) sudarzanAyAM nAma zivikAyAM (sadevamaNuAsurAe parisAe samaNugammamANamagge) devamanujAsurasahitayA parSadA-janazreNyA samanugamyamAnamArgaH (jAya viNIyaM rAyahANi majjhamajjheNaM niggacchada) yAvat vinItAyAH nagaryAH madhyabhAgena nirgacchati (niggacchitsA) nirgatya (jeNeva siddhatthavaNe ujANe) yatraiva siddhArthavanaM udyAna (jeNeva asogavarapAyave)kA 14 Perper202020RGARG020009 dIpa anukrama 206] ka.mu.26 JABEducation.in V ianetbraryana ... atha zrI ruSabhadevasya dIkSA-kalyANakasya varNana ~319~
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [211] gAthA // 2.. // dIpa anukrama [206] kalpa. subo vyA0 7 // 151 // Jan Education in dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM + vRtti:) ........... vyAkhyAna [7] ........... mUlaM [211] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: yatraiva azokanAmA pradhAnavRkSaH (teNeva uvAgacchai) tatraiva upAgacchati (uvAgacchittA) upAgatya (asogavarapAyavassa ahe) azokavaravRkSasya adhaH (jAva sayameva ca muTThiaM loaM kareha) yAvat Atmanaiva catumaSTikaM locaM karoti, catasRbhirmuSTibhirloce kRte sati avaziSTAM ekAM muSTiM suvarNavarNayoH skandhayorupari luTaMtIM kanakakalazopari virAjamAnAM nIlakamalamAlAmiva vilokya hRSTacittasya zakrasya AgraheNa rakSitavAn, (karitA) locaM kRtvA (chaNaM bhanteNaM apANaeNaM) SaSThena bhaktena jalarahitena (AsADhAhiM nakkhatteNaM jogasuvAgaraNaM) uttarASADhAyAM nakSatre candrayogaM upAgate sati (uggANaM bhogANaM rAinnANaM khattiANaM ca ) ugrANAM bhogAnAM rAjanyAnAM kSatriyANAM ca ( cAhiM rAhassehiM rAtriM ) kacchamahAcchAdibhizcaturbhiH sh| saha, 'yathA svAmI kariSyati tathA vayamapi kariSyAma' iti kRtanirNayaiH sArddhaM, ( egaM devadsamAdAya ) ekaM devadRSya maudAya (muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM paJcaie) muNDo bhUtvA gRhAnniSkramya anagAritAM pratipanna:dIkSAM gRhItavAn // ( 211 ) // (usame NaM arahA kosalie ) RSabhaH arhan kauzalikaH ( evaM vAsasahaslaM) ekaM varSasahasraM yAvat (niccaM vosaTTakAe ciyattadehe ) nityaM vyutsRSTakAyaH tyaktadehaH san vicarati // atha pravrajyAM pratipadya gRhItaghorAbhigraho bhagavAn grAmAnugrAmaM viharati sma, tadAnIM lokasyAtisamRddhatvAt kA bhikSA kIdRzA yA bhikSAcarA iti ko'pi vArttA na jAnAti, tataste sahaprabrajitAH kSudhAdipIDitA bhagavantaM AhAropAyaM pRcchanti, For Pride & Fersonal Use On ~320~ kacchAdInAM tApasa tvam 20 25 // 151 // 28 www.janelbary.org
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [212] gAthA ||R..|| dIpa anukrama [207] Jan Education dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM + vRtti:) ........... vyAkhyAna [7] mUlaM [212] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: bhagavAMstu maunI na kimapi prativakti, tataste kacchamahAkacchau prati vijJaptiM cakruH, tau api UcatuH yat vayamapi AhAravidhiM na jAnImaH, pUrva tu bhagavAn na pRSTaH, idAnIM AhAraM vinA tu sthAtuM na zakyate, bharatala jjayA gRhe'pi gantuM ayuktaM, tato vicAryamANo vanavAsa eva zreyAn iti vicArya bhagavantaM evaM dhyAyanto gaGgAtaTe parizaTitapatrAdyupa bhogino'saMskRtakeza kUrcA jaTilAstApasA jajJire // itazca kacchamahAkacchasutau bhagavatA putratvena pratipannau namivina minAmAnI dezAntarAdAgatI, bharatena dIyamAnaM rAjyabhAgaM avagaNayya pitRvacasA bhagavatsamIpamAgatya pratimAsthite bhagavati nalinIpatrairjalamAnIya sarvato bhUmisiJcanaM jAnupramANaM kusumocayaM ca kRtvA paJcAGgapraNAmapUrvakaM rAjyabhAgaprado bhaveti pratyahaM vijJapayantI jinaM siSevatuH, tau cAnyadA tathA vIkSya vandanArthamAgato gharaNendro bhagavadbhattyA santuSTo'vAdIt-bho ! bhagavAn niHsaGgo mA bhagavantaM yAcethAM, bhagavadbhaktyA'hameva yuvAbhyAM dAsyAmIti bhaNitvA aSTacatvAriMzatsahasrasaGkhyAkA (48000) vidyAH tatra gaurI - gAndhArI-rohiNI- prajJaptilakSaNAzcatasro mahAvidyAzca pAThasiddhA eva dattavAn, yaJcoktaM kiraNAvalIkAreNa 'aSTacatvAriMzatsaGkhyAkA (48) iti' tadyuktaM, AvazyakavRttau aSTacatvAriMzatsahasrANAM (48000 ) uktatvAt, atha vidyA davA uktavAMzca 'imAbhirvidyAdhararddhiprAptau santau khajanaM janapadaM ca gRhItvA yAtaM yuvAM vaitAye | nage dakSiNavidyAdharazreNyAM gaureyagAndhArapramukhAnaMSTau nikAyAn rathanUpuracakravAlapramukhANi paJcAzannagarANi, utta razreNyAM ca paNDakavaMzAlayapramukhAMnaSTau nikAyAn gaganavallabhapramukhANi ca SaSTinagarANi nivAsya viharatamiti, ~321~ namivinamyorviyAdharatvam 5 10 14 (jatiary.org)
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [212] gAthA ||R..|| dIpa anukrama [207] kalpa. subo vyA0 7 // 152 // / Jan Education A dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRtti:) ........... vyAkhyAna [7] mUlaM [212] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: tatastau kRtakRtyo svapitrorbharatasya ca taM vyatikaraM nivedya dakSiNazreNyAM namiH, uttarazreNyAM vinabhizca tasyatuH // bhagavAnnapAnAdidAnAkuzalaiH samRddhimadbhirjanairvastrAbharaNakanyA dibhirni mantrayamANo'pi yogyAM bhikSAM alabhamAno'dInamanAH kurudeze hastinAgapure praviSTaH, tatra ca AvazyakavRtyanusAreNa bAhubalisutasomaprabhasutaH zreyAMso yuvarAjaH, sa ca mayA zyAmavarNo meruraimRtakalazenAbhiSikto'tIva zobhitavAniti svamaM dRSTavAn, subuddhinAmA nagarazreSThI, sUryamaNDalAt srastaM kiraNasahasraM punaH zreyAMsena tatra yojitaM tatastadaMtIvAMzobhata iti svamamaikSata, rAjA'pi khajhe mahApuruSa eko ripubalena yudhyamAnaH zreyAMsasahAyAjjayI jAta iti dadarza, yo'pi prAptAH sabhAyAM sambhUya svapnAn parasparaM nyavedayan, tato rAjJA ko'pi zreyAMsasya mahAn lAbho bhAvIti nirNIya visarjitAyAM parSadi zreyAMso'pi khabhavane gatvA gavAkSasyaH khAmI na kiJcillAtIti janakolAhalaM zrutvA svAminaM vIkSya ca mayA kApIdRzaM nepathyaM dRSTapUrva itIhApohaM kurvan jAtismaraNaM prApa, aho ahaM pUrvabhave bhagavataH sArathirbhagavatA saha dIkSAM gRhItavAn, tadA ca vajrasenajinena kathitamAsId yadayaM vajranAbho bharatakSetre prathamo jino bhAvIti sa eSa bhagavAn, tadAnImeva tasyaiko manuSyaH pradhAnekSurasakumbhasamUhaprAbhRtamAdAya AgataH, tato'sau tatkumbhamAdAya bhagavan ! gRhANemAM yogyAM bhikSAmiti jagAda, bhagavatA'pi pANI prasAritau nisRSTazca tena sarvo'pi rasaH, na cAtra vindurayedhaH patati, kintUMpari zikhA varddhate yataH For Pride & Personal Use Only ~322~ dAnasya zre yAMsopajJatA 20 25 // 152 // 27 janelbrary.org
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [7] .......... mUlaM [212] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [212] gAthA ||2..|| mAija ghaDasahassA, ahavA mAijja sAgarA savve / jasseyArisa laddhI, so pANipaDiggahI hoI // 1 // RI pAraNaM atra kaviH-khAmyAha dakSiNaM hastaM, kathaM bhikSAM na lAsi bhoH / sa prAha dAtRhastasyAdho bhavAmi kathaM prabho! divyAni | // 2 // yataH- pUjAbhojanadAnazAntikakalApANigrahasthApanAcokSaprekSaNahastakArpaNamukhavyApArabaddhastvaham / aSTamakaH ityabhidhAya dakSiNahaste sthite-cAmo'haM raNasammukhAGkagaNanAvAmAnazayyAdikRt, dhUtAdivyasanI tvaMsau satu jagI, cokSo'smi na tvaM zuciH // 2 // tataH-rAjyazrIbhavatArjitArthinivahastyAgaiH kRtArthIkRta, santuSTo'pi gRhANa dAnamadhunA,tanvan dayA dAniSu / ityendaM pratiyodhya hastayugalaM,zreyAMsataH kArayana, pratyagrezvarasena pUrNamRSabhaH, pAyAt sa vaH shriijinH||3||shreyaaNssy dAnAvasare-netrAmbudhArA vAgdugdhadhArA dhArAdha-N rasya ca / spardhayA varddhayAmAsuH, zrIdharmadvaM tadAzaye // 4 // tatastena rasena bhagavatA sAMvatsarikatapaHpAraNA kRtA, paJca divyAni jAtAni-vasudhArAvRSTiH1 celotkSepaH2 vyoni devadunnubhiH3 gandhodakapuSpavRSTiH 4 AkAze aho dAnamaho dAnamiti ghoSaNaM ca 5, tataH sarvo'pi lokAte tApasAzca tatra militAH, atha zreyAMsastAn majJApayati-bhojanAH! sadgatilipsayA evaM sAdhubhya eSaNIyAhArabhikSA dIyate, ityasyAM avasarpiNyAM zreyAMsopajhaM dAnaM, tvayA etat kathaM jJAta' iti lokaiH pRSTazca svAminA saha svakIyaM aSTabhavasaMpandhaM AcaSTa, yadA khAmIzAne lalitAstadA'haM pUrvabhave nirnAmikAnAnI khayaMprabhA devI 1 tataH pUrvavidehe puSkalAvatIviz2aye lohArgale nagare 1mAyurghaTAH sahanA athavA mAguH sAgarAH sarve / yasyaitAdRzI sandhiH sa pANipatagrAhI bhavati // 1 // dIpa anukrama [207] oredeossass30 ... atha bhagavaMta RSabhasya prathama pAraNakaM evaM aSTa bhavAnAM varNanaM ~323~
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [7] .......... mUlaM [212] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [212] gAthA ||2..|| kalpa.subo- bhagavAn vajrajaGghastadAnImahaM zrImatI bhAryA 2 tata uttarakurau bhagavAn yugaliko'haM yugalinI 3 tataH sau-18 zrIRSabhassa vyA07dharma dvAvapi mitradevI 4 tato bhagavAnaparavidehe vaidyaputrastadAhaM jIrNazreSThiputraH kezavanAmA mitraM 5 tato'cyu- kevalam takalpe devI 6 tataH puNDarIkiyAM bhagavAn vajranAbhacakrI tadAhaM sArathiH 7 tataH sarvArthasiddhavimAne devIsa. 212 // 15 // 18|iha bhagavataH prapautra' iti, evaM zrutvA sarvo'pi jana:-risaMhesasamaM pattaM,niravajaM ikakhurasasamaM dANaM / seaMsa-1 samo bhAvo havija jai maggiaM hujjaa'||1|| ityAdi stuvan svasthAnaM gataH, evaM dIkSAdinAdArabhya prabhova-18 zarSasahasaM chAsthasvakAlastatra sarvasaGkalito'pi pramAdakAla: ahorAtraM, evaM ca (jAva appANaM bhAvemANassa)ISI yAvat AtmAnaM bhAvayataH (ikaM vAsasahassaM viikataM) ekaM varSasahasraM vyatikrAntaM (tao Na je se hemaMtANaM|2 cautthe mAse sattame pakkhe) tatazca yo'sau zItakAlasya caturthI mAsa: sasamaH pakSaH (phagguNavahule)phAlgu-18 nasya kRSNapakSaH (tassa NaM phagguNabahulassa ikArasIpakkheNaM)tasya phAlgunabahulasya ekAdazIdivase (puthvapahakAlasamayaMsi) pUrvAhnakAlasamaye (purimatAlassa nagarassa bahiA) purimatAlanAmakasya vinItAzAkhApurasya bahistAt (sagaDamuhaMsi ujANaMsi) zakaTamukhanAmake udyAne (naggohavarapAyavassa ahe)nyagrodhanAmakavRkSasya // 153 // aghaH (aTThameNaM bhatteNaM apANaeNaM) aSTamena bhaktena apAnakena-jalarahitena (AsADhAhiM nakkhatteNaM jogamu-18 vAgaeNaM) uttarASADhAyAM nakSatre candrayoge upAgate sati (jhANaMtariyAe vahamANassa) dhyAnasya madhyabhAge vatte RSabhezasamaM pAtraM niravayaM varasasamaM dAnaM / zreyAMsasamo bhAvo bhUyAd yadi mAgitaM bhavet // // dIpa anukrama [207] 25 Read JABEducationinila ... atha bhagavaMta RSabhasya kevalajJAna evaM mAtA marudevAyA: mokSa-gamanaM ~324~
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [7] .......... mUlaM [213] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata | marudevI sUtrAMka [213] gAthA ||2..|| mAnasya (aNate jAva jANamANe pAsamANe viharai) anantaM kevalamutpannaM yAvat jAnan pazyaMzca viharati / / (212) / kivalapUjA | evaM ca varSasahasre'tikrAnte purimatAlanAni vinItAzAkhApure prabhoH kevala jJAnaM utpannaM, tadaiva bharatasya / mokSaH cakramapi, tadA ca viSayatRSNAyA viSamakhena, prathamaM tAtaM pUjayAmi uta cakramiti.kSaNaM vimRzya ihalokaparalokasukhadAyini tAte pUjite kevalamihalokaphaladAyi cakraM pUjitameveti samyaga vicArya bharataH pratyahaM upAla-18 mbhAn dadatI ca marudevAM hastiskandhe purataH kRtvA sarvA vandituM yayau, pratyAsanne ca samavasaraNe mAtaH pazya svaputrAdi iti bharatena bhaNitA marudevA harSapulakitAGgI pramodAzrupUrairnirmalanetrA pramozchatracAmarAdikAM prAtihAryalakSmI nirIkSya cintayAmAsa-dhiga mohavihvalAn , sarve'pi prANinaH khaarthe| lihyanti, yanmama RSabhaduHkhena|8 rudatyA netre api hInatejasI jAte, RSabhastu evaM surAsurasevyamAna IdRzIM samRddhiM bhunAno'pi mama sukhavA-18 |tosandezamapi na preSayati, tato ghigima sneha, ityAdi bhAvayantyAstasyAH kevalamutpanna, tatkSaNAca AyuSaHkSayAnmuktiM jagAma / atra kaviH-putro yugAdIzasamo na vizve, bhrAnkhA kSitI yena zarassahasram / yadarjitaM kevalarA-18 maMgya, snehAttadevAryata maaturaaNshu||1||mrudevaa samA nAmyA, yo'gAt pUrva kilekSitum / muktikanyAM tanUjArtha, zivamArgamapi sphuTam // 2 // bhagavAnapi samavasaraNe dharma akathayat, tatra RSabhasenAyAH paJca zatAni bhara-1 tasya putrAH,sapta zatAni pautrAzca pratrajitAsteSAM madhye RSabhasenAdayazcaturazItigeNadharA sthApitAH, vAyapi pravavAja, bharataH punaH zrAvakaH saJjAtaH, strIranaM bhaviSyatIti tadA bharatena niruddhA sundaryapi zrAvikA sanA dIpa anukrama [208] ... atha bharata-gRhe cakra-ratnasya utpatti:, suMdarI-dIkSA, bAhubalinA saha yuddha evaM kevalajJAna-varNanaM ~325
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [7] .......... mUlaM [213] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [213] gAthA ||2..|| kalpa sabo- teti caturvidhasaGghasthApanA / / te ca kacchamahAkacchavarjAH sarve'pi tApasAH bhagavataH pAzva dIkSAM jagRha, bharatastubAhubaliyuvyA7zakranivAritamarudevIzokA khasthAnaM jagAma / / atha bharatazcakrapUjAM kRtvA zubhe dine prayANaM kRtvA SaSTisahasra-RI dvam .. varSeH bharatasya SaT khaNDAni sAdhayitvA khagRhamAgataH, cakraM tu bahireva tasthau, tadA bharatena tatkAraNAni pRSTA niyogino jaguH-navanavatistava bhrAtaro vaze nAgatA iti, tadA bharatenASTanavatinAvRNAM madAjJA mAnyeti dUta-15 mukhenAvAci, te sambhUya kimAjJAM manyAmahe uta yuddhaM kurma iti praSTuM prabhupAce gatAH, prabhuNA'pi vaitAlIyAdhyayanaprarUpaNayA pratiyodhya dIkSitA iti, tadanu bAhubalina upari dUtaH praipi, so'pi krodhAndhadoDura: san sainyayutaH sammukhamAgatya bharatena saha dvAdazavarSI yAvAdamakarot, paraM na ca hAritaH, tadA zakreNAgatya bhUyastarajanasaMhAraM bhavantaM jJAtvA dRSTivAgamuSTidaNDalakSaNAzcatvAro yuddhAH pratiSThitAH, teSvapi bharatasya parAjayo jajJe, tadA bharatena krodhAndhena vAhubalima: upari cakraM muktaM, paramekagotrIyatvAttattaM na parAbhavat, tadA'mapravazAgarataM hantumanA muSTimutpAvya dhAvan bAhubaliraho pitRtulyajyeSThanAtRhananaM mamAnucitameva, utpAtitA muSTirapi kathaM moghA bhavediti vicArya khazirasi tAM muktvAlocaM kRtvA sarvaca tyaktvA kAyotsarga cake, tadA 25 bharatastaM natvA khAparAdha kSamayitvA svasthAnaM gataH, bAhubalistu paryAyajyeSThAna laghubhrAtUna kathaM namAmIti tato // 15 // yadA kevalamutpatsyate tadaiva bhagavatpAbeM yAsyAmIti vicArya varSa yAvat kAyotsargeNaivosthAt, varSAnte ca bhagavatpreSitAbhyAM svabhaginIbhyAM he bhrAtargajAduttaretyuktvA pratiyodhitaH sa yAvat caraNau udakSipat tAvattasya / 28 dIpa anukrama [208] ~326~
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [213] gAthA ||R..|| dIpa anukrama [208] dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [7] mUlaM [213] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: kevalamutpede, tato bhagavatpArzve gatvA ciraM vihRtya bhagavatA sahaiva sa mokSaM yayAviti, bharato'pi ciraM cakra varttizriyamanubhUya ekadA''darzabhavane mudrikAzanyAM khAlIM dRSTvA'nityatvaM bhAvayan kevalajJAnamutpAdya dazasahasrasRpaiH sArddha devatAdattaM liGgamupAdAya ciraM vihRtya zivaM yayAviti // ( usamassa NaM arahao kosaliyamsa ) RSabhasya arhataH kauzalikasya (caurAsIi gaNA caurAsI gaNaharA husthA) caturazItiH 84 gaNAH, caturazItiH 84 gaNadharAca abhavan // (213) / (usabhassa NaM arahao kosaliyarasa ) RSabhasya arhataH kauzalikasya ( usabhaseNapAmukkhANaM ) RSabhasenapramukhANAM ( caurAsIha samaNasAhassIo) caturazItiH zramaNasahasrANi (84000) (ukkosiyA samaNasaMpayA hutthA) utkRSTa etAvatI zramaNasampadA abhavat // ( 214 ) | ( usa bhassa NaM arahao kosaliyassa) RSabhasya arhataH kozalikasya (bhisuMdaripAmokkhANaM) brAhmIsundarIpramukhANAM (ajjiyANaM) AryikANAM (tini sayasAhassIo) trayo lakSAH (300000) (ukosiyA ajiyAsaMpayA hutthA) utkRSTA etAvatI AryikA sampat abhavat // (215) | ( usabhassa NaM arahao kosaliyassa ) RSabhasya arhataH kauzalikasya (sisapAmukkhANaM samaNovAsagANaM) zreyAMsapramukhANAM zramaNopAsakAnAM (tinni sayasAhassIo pazca sahassA) trayaH lakSAH paJca sahasrANi (305000) (ukkosiyA samaNobAsagANaM saMpayA hutthA) utkRSTA etAvatI zrAvakANAM sampat abhavat // (216) / (usabhassa NaM arahao kosaliyarasa ) RSabhasya arhataH kauzalikasya (subhaddApAmukkhANaM samaNovAsiyANaM ) subhadrApramukhANAM zrAvi Jan Educators For Pride & Personal Use On ~327~ zrI RSabhasya parIvAraHs. 213-216 5 10 14 janelbrary.org
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [7] .......... mUlaM [217] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [217] gAthA ||2..|| kANAM (paMca sayasAhassIo caupaNNaM ca sahassA) paJca lakSAH, catuHpaJcAzat sahasrAH (554000 ) ( ukko- zrIRSabhasva vyA0siyA samaNovAsiyANaM saMpayA hatthA) utkRSTA zrAvikANAM sampat abhavat / / (217) / (usabhassa NaM arahao parIvAramsa. kosaliyassa) RSabhasya arhataH kauzAlikasya (cattAri sahassA satta sayA paNNAsA) catvAri sahasrANi 217-222 // 15 // sapta zatAni pazcAzadadhikAni (4,750)(cauddasapuccINaM ajiNANaM jiNasaMkAsANaM) caturdazapUrSiNAM ake-za valinAmapi kevalitulyAnAM (jAva ukkosiyA cauddasapuvINaM saMpayA hutthA) yAvat utkRSTA etAvatI caturdazapUrviNAM sampat abhavat / / (218) // (usabharasa gaM arahao kosaliyassa) RSabhasya arhataH kauzalikasya (nava sahassA ohinANINaM) naca sahasrANi (9000) avadhijJAninAM( ukkosiyA ohinANIsaMpayA hutthA) utkRSTA etAvatI avadhijJAninAM sampat abhavat // (219) / (usabhassa NaM arahao kosaliyarasa) RSabhasya arhataH kozalikasya (vIsa sahassA kevalanANINaM)viMzatisahasrAH (29000) kevalajJAninAM (ukkosiyA kevalanANIsaMpayA hutthA) utkRSTA etAvatI kevalajJAnisampat abhavat / / (220) / ( usabhassa NaM arahao kosaliyassa) RSabhasya arhataH kauzalikasya (vIsa sahassA chacca sayA veubviyANaM)viMzatiH sahasrANi, Sa, 25 | zatAni ca (20600) vaikriyala bdhimatAM (ukosiyA veubiyasaMpayA hutthA) utkRSTA etAvatI vaikriyalabdhimatsa- | // 155|| mpat abhavat // (221) / (usabharasa NaM arahao kosaliyassa) RSabhasya arhataH kauzalikasya (bArasa sahassA / chacca sayA paNNAsA viulamaINaM) dvAdaza sahasrANi SaT zatAni paJcAzaca (12350) vipulamatInAM ( aDDAijesu 28 dIpa anukrama [208] ~328~
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [7] .......... mUlaM [222] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [222] gAthA ||2..|| dIvesu dosu a samuddesu) sArdhadvayadvIpeSu dvayozca samudrayoH ( saNNINaM paMciMdiyANaM pajattagANaM ) saJjinA zrIRSabhasya | paJcendriyANAM paryAptakAnAM (maNogae bhAve jANamANANaM) manogatAn bhAvAn jAnatAM (ukosiyA viulamaisaM-parIvAraHsU. payA hutthA) utkRSThA etAvatI vipulamatisampat abhavat // (222) / (usabhassa NaM arahao kosaliyassa) aSa- 223-226 bhasya arhataH kozalikasya (bArasa sahassA chacca sayA paNNAsA vAINaM)dvAdaza sahasrANi, paTU zatAni, paJcA|zaca (12650) bAdinA (ukosiyA vAisaMpayA hutthA) utkRSTA etAvatI vAdisampat abhavat / / (223) // (usabhassa NaM arahao kosaliyassa) RSabhasya arhataH kozalikasya (vIsaM aMtevAsisahassA siddhA) viMzatiH ziSyasahasrANi (20000) siddhAni, (cattAlIsaM ajiyAsAhassIo siddhAo) catvAriMzat // AryikAsahasrANi (40000) siddhAni // (224) // (usabhassa NaM arahao kosaliyassa) RSabhasya arhataH18 | kauzalikasya (bAvIsasahassA nava sayA aNuttarovavAiyANaM)dvAviMzatiH sahasrANi nava zatAni ca (22900) anuttaropapAtinAM (gaikallANANaM) gatau kalyANaM yeSAM te tathA teSAM (jAva uko siyA saMpayA hutthA) yAvat utkRSTA etAvatI anuttaropapAtinAM sampat abhavat // (225) // (usabhassa NaM arahao kosaliyassa) RSabhasya arhataH kauzalikasya (duvihA aMtagaDabhUmI hutthA) dvividhA antakRmiH abhavat (taMjahA) tadyathA (jugaMtagaDabhUmI ya pariyAyaMtagaDabhUmI ya) yugAntakRbhUmiH paryAyAntakRdbhUmizca (jAva asaMkhijAo purisajugAo jugatagabhUmI) yAvat yugAntakRbhUmirasaGkhyeyAni puruSayugAni bhagavato'nvayakrameNa siddhAni (aMto-19 14 dIpa anukrama 209] ~329~
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [226] gAthA // 2.. // dIpa anukrama [211] kalpa. subo vyA0 7 // 156 // Jan Education in dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [7] mUlaM [226] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: muhasapariAe aMtamakAsI) paryAyAntakRdbhU mistu bhagavataH kevale samutpanne'ntarmuhUrtena marudevAkhAminI antakRtkevalitAM prAptA // ( 226 ) // ( teNaM kAleNaM) tasmin kAle ( teNaM samaeNaM) tasmin samaye ( usame arahA kosalie ) RSabhaH arhan kauzalikaH (vIsaM puvvasaya sahassAiM ) viMzatipUrvalakSAn (2000000 pUrva ) ( kumAravAsamajjhe vasizA ) kumArAvasthAyAM uSitvA sthitvA ( tevaTTi puvvasayasahassAI ) triSaSTipUrvalakSAna ( 6300000 pUrva ) (rajjavA| samajjhe vasittA) rAjyAvasthAyAM uSitvA (tesIiM puvasayasahassAI) vyazItipUrvalakSAn (8300000 pUrva ) ( agAravAsamajhe vasittA) gRhasthAvasthAyAM uSitvA ( egaM vAsasahassaM ) eka varSasahasraM ( 1000 varSa ) (chaumatthapariAyaM pAubhittA) udmasthaparyAyaM pAlayitvA ( evaM puvvasayasahassaM vAsasahasvarNa ) ekaM pUrvalakSaM varSasaha sreNanaM ( kevaliparijayaM pAuNittA ) kevaliparyAyaM pAlayitvA ( paDipunnaM pucvasayasahassaM ) pratipUrNa pUrvalakSaM ( 100000 pUrva ) ( sAmaNNapariArya pAuNittA ) cAritraparyAyaM pAlayitvA (caurAsIi puJcasapasahassAI ) caturazItipUrvalakSAna ( 8400000 pUrva ) ( savvAuyaM pAlahassA ) sarvAyuH pAlayitvA ( vINe vepaNijAuthanAmagule) kSINeSu vedanIyayurnAmagotreSu satsu (imIse osapiNIe ) asyAM avasarpiNyAM ( susamadsamAe samAe bahu vitAe ) suSamaduSSamAnAmake tRtIyArake bahuvyatikrAnte sati ( tihiM vAsehiM addhanavamehi ya mAsehiM sesehiM) triSu varSeSu sArddheSu aSTasu mAseSu zeSeSu satsu (tRtIyArake ekonanavatipakSavizeSe ) ( je se hemaM For Filde&Fersonal Use On ~330~ zrI RSabhagR havAsAdi sa. 227 20 25 / / 156 / / 28 www.janbary.org
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [227] gAthA ||R..|| dIpa anukrama [212] ka. su. 27 dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [7] mUlaM [227] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: tANaM tathe mAse paMcame pakale mAhabahule ) yo'sau zItakAlasya tRtIyo mAsaH paJcamaH pakSaH mAghasya kRSNapakSaH ( tassa NaM mAhayahulassa terasIpakkheNaM) tasya mAdhabahulasya trayodazIdivase ( upiM aTThAvayaselasiharaMsi aSTApadazailazikharasyopari (dasahiM aNagArasahassehiM saddhiM ) dazabhiH anagArasahasraiH sArddhaM ( caudasame NaM bhaseNaM apANaeNaM ) caturdazabhaktaparityAgAd upavAsapaTkena apAnakena - jalarahitena (abhIraNA nakkhatteNaM jogamuvAgaNaM) abhijinnAmake nakSatre candrayogaM upAgate sati ( puNhakAlasamayaMsi ) pUrvAhakAlasamaye ( saMpalika nisaNe ) palyaGkAsanena niSaNNaH ( kAlagae ) kAlagata: ( jAva savadukkhappahINe) yAvat sarvaduHkhAni prakSINAni // (227) / yasmin samaye bhagavAn siddhaH tasmin samaye calitAsanaH zakro'vadhinA bhagavannirvANaM vijJAyAgramahipIlokapAlAdisarvaparivAraparivRto yatra bhagavaccharIraM tatrAgatya triH pradakSiNIkRtya nirAnando'zrupUrNa nayano nAtyAsanne nAtidUre kRtAJjaliH paryupAste, evaM IzAnendrAdayaH sarve'pi surendrAH kampitAsanA jJAta bhagavannirvANAH svastha parivAraparivRtA aSTApadaparvate yatra bhagavaccharIraM tatrAgatya vidhivat paryupAsamAnAMstiSThanti tataH zakro bhavanapatiSyantarajyotiSka vaimAnikadevairnandanavanAda gozIrSacandanakASThAni AnAyya tisraJcitAH kArayati, ekAM tIrthaGkarazarIrasya, ekAM gaNadhara zarIrANAM, ekAM zeSamunizarIrANAM tata AbhiyogikadevaiH kSIrodasamudrAjalaM AnAyayati, tataH zakraH kSIrodajalaistIrthakuccharIraM svapayati sarasagozIrSa candanenAnu limpati haMsalakSaNaM Jan Education Intemation For Pride & Personal Use On ~331~ zrIRSabhadevanirvANam sU. 227 5 10 14 jal.ag
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [228] gAthA // 2.. // dIpa anukrama [213] kalpa. subo vyA0 7 // 157 // dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRtti:) ........... vyAkhyAna [7] mUlaM [228] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: nirvANam sU. 227 paTazATakaM paridhApayati sarvAlaGkAravibhUSitaM karoti, evaM anye devA gaNadharamunizarIrANi slapitAni candanAnuli- 4 zrI RSabhadesAni sarvAlaGkAravibhUSitAni kurvanti, tataH zakro vicitracitravirAjitAstisraH zivikAH kArayati, nirAnando dInamanA azrumizranetrastIrthakuccharIraM zivikAyAM Aropayati, anye devA gaNadharamunizarIrANi zivikAyAM Aropayanti, tataH zako jinazarIraM zivikAyA utArya citAyAM sthApayati, anye devA gaNadharamunizarIrANi sthApayanti tataH zakrAjJayA agnikumArA devA nirAnandA nirutsAhA agniM jvAlayanti, vAyukumArA vAyuM vikurvanti, zeSAzca devAstAsu citAsu kAlAgurucandanAdIni sAradAruNi nikSipanti, kumbhazo madhughRtestAH sicanti, asthizeSeSu ca teSu zarIreSu zakrAdezena meghakumArA devAstisracitA nirvApayanti, tataH zakraH prabhoruparitana dakSiNAM dADhAM gRhNAti IzAnendra uparitanIM vAmAM camarendro'dhastana dakSiNAM balIndro'dhastanIM vAmAM, anye'pi devAH ke'pi jinabhaktyA kespi jItamiti ke'pi dharma itikRtvA avaziSTAni aGgopAGgAsthIni gRhNanti, tataH zako ratnamayAni trINi stUpAni kArayati - ekaM bhagavato jinasya ekaM gaNadharANAM ekaM zeSamunInAM tathA kRtvA ca zakrAdayo devA nandIzvarAdiSu dvIpeSu kRtASTAhikamahotsavAH svastravimAneSu gatvA khAsu khAsu sabhAsu vajramayasamudgakeSu jinadAdAH prakSipya gandhamAtyAdibhiH pUjayanti // (usabhassa NaM arahao kosaliyassa) RSabhasya arhataH kauzalikasya (jAva sabakkhappahINassa) yAvat sarvaduH khaprakSINasya ( tinnivAsA addhanavamA ya mAsA viikatA) trINi varSANi sArddhAzcASTau mAsA vyatikrAntAH For Prote&Prion Use Only ~ 332~ 20 25 // 157 // 28 jamesbrary and
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ....... vyAkhyAna [7] .......... mUlaM [228] / gAthA [2...] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka zrIRSabhade. vIrapustaka kAlAntara [28] gAthA ||2..|| (tao'vi paraM egA sAgarovamakoDAkoDI) tataH paraM ekA sAgaropamakoTAkoTI, kIhazI?-(tivAsaaddhanavamamAsAhiyatti)trivarSasAISTamAsAdhikaiH (vAyAlIsavAsasahassehiM UNiyA viikatA) dvicatvAriMzadvarSANAM sahasraH UnA vyatikrAntA (eyaMmi samae samaNe bhagavaM mahAvIre parinimbuDe ) etasmin samaye zramaNo bhagavAna mahAvIro nirvRtaH (to'vi paraM nava vAsasayA viikatA) tato'pi paraM nava varSazatAni vyatikrAntAni (dasamassa ya vAsasayassa) dazamasya ca varSazatasya (ayaM asIime saMvacchare kAle gacchada) ayaM azItitamaH saMvatsara: kAlo gacchati // (228) // // iti zrIRSabhadevacaritraM samAptam // masU.228 dIpa anukrama [213] Raftapanimanandurashapaanasranamastaramaranas iti jagadguruzrIhIravijayasUrIzvaraziSyaratnamahopAdhyAyazrIkIrtivijayagaNiziSyopAdhyAyazrIvinayavijayagaNiviracitAya kalpamubodhikAyAM saptamaH kSaNa samAptaH / samAptaM ca jinacaritarUpaprathamavAcyavyAkhyAnaM iti / granthAnam (1025) / saptAnAmapi vyAkhyAnAnAM granthAnam (5257) / Bersta SRSRSRSRSRSRSRSRSRSRSRSRSRSRS SeRSH saptamaM vyAkhyAnaM samAptaM ~333~
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) .......... vyAkhyAna [8] .......... mUlaM [1] / gAthA - muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka ne kalpa.suvo-| byA07 // 158 // zrIvIrasa gaNAdi ma.1-2 [1] gAthA // atha aSTamaM vyAkhyAnaM prArabhyate // // atha gaNadharAdisthavirAvalIlakSaNe dvitIye vAcye sthavirAyalImAha-(teNaM kAleNaM) tasmin kAle (teNaM samaeNaM) tasmin samaye ( samaNassa bhagavao mahAvIrassa) zramaNasya bhagavato mahAvIrasya (nava gaNA ikArasa gaNaharA hutthA) nava gaNAH ekAdaza gaNadharAzca abhUvan / (1) // atha ziSyaH pRcchati-(se keNaTeNaM bhaMte ! evaM cucaha) tat kena arthena-hetunA he bhadanta ! evaM ucyate (samaNassa bhagavao mahAvIrassa) zramaNasya bhagavato mahAvIrasya (nava gaNA ikArasa gaNaharA hutthA) nava gaNAH ekAdaza gaNadharAzca abhUvana, anyeSAM gaNAnAM gaNadharANAM ca tulyatvAt , 'jAvaiA jassa gaNA tAvaDA gaNaharA tassa' iti prasiddhatvAt / / (2) / iti ziSyeNa prazne kRte. AcArya Aha-(samaNassa bhagavao mahAvIrassa) zramaNasya bhagavato mahAvIrasya (jiDe iMdabhUI aNagAre) jyeSThaH indrabhUtinAmA anagAraH (goyamasagutteNaM ) gautamagotraH (paMca smnnsyaaii|| vAei) pazca zramaNazatAni vAcayati (500).(majjhime aggibhUI aNagAre) madhyamo'gnibhUtiH anagAra: (paMca samaNasayAI vAei) pazca zramaNazatAni vAcayati (500),(kaNIase bAubhUI aNagAre) laghuH vAyubhUtinAmA anagAra: (goyamasagutteNaM ) gautamagotraH (paMca samaNasayAI vAei) paJca zramaNazatAni (500) vAcayati.(there ajaviyatte) sthaviraH AryavyaktanAmA (bhAraddAe gutteNaM) bhAradvAjagotraH (paMca escesewwweseccenel dIpa anukrama [213] 20 // 15 // D aSTamaM vyAkhyAnaM Arabhyate ... mUla saMpAdakena ita: puna: kramAMkana kRta: / atra sthavIrAvalI-vAcanA Arabhyate ~334~
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) .......... vyAkhyAna [8] .......... mUlaM [3] / gAthA -] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [3] gAthA II-II 18 samaNasapAI vAei) paJca zramaNazatAni (500) vAcayati (dhere ajasuhamme ) sthavira AryasudharmA18 gaNadharavA( aggivesAyaNagutteNaM) agnivaizyAyanagotraH (paMca samaNasayAI vAei) paJca zramaNazatAni (500)18 canAH sa.3 vAcayati / (dhere maMDiaputte ) sthaviraH maNDitaputraH ( vAsi? gutteNaM ) vAsiSThagotraH (achuhaaii| samaNasayAI vAei) sArdhAni trINi zramaNazatAni 350 vAcayati (there moriaputte) sthaviraH mauryputrH| (kAsavagutteNaM) kAzyapagotraH ( a hAI samaNasayAI vAei) sArdAni trINi zramaNazatAni ( 350)bAca-1 yati, (dhere akaMpie) sthaviraH akampitaH (goyamasagutteNaM) gautamagotraH (dhere apalabhAyA) sthaviraH acalabhrAtA ca (hAriAyaNe gutteNaM) hAritAyanagotraH (te dunnivi therA tipiNa tiNNi samaNasayAI vAeMti) tI dvAvapi sthavirau trINi trINi zramaNazatAni (300) vAcayataH, (dhere meaje dhere pabhAse ee dunnivi therA) sthavira metAryaH sthaviraH prabhAsaH etau dvAbapi sthavirI (koDinnAgutteNaM) koDinyau gotreNa (tiNNi tiSiNa, 18 samaNasayAI vAeMti ) trINi trINi zramaNazatAni ( 300 ) vAcayataH, (se teNadveNaM ajo evaM vuccai ) tat-11 tena hetunA he Arya ! evaM ucyate (samaNassa bhagavao mahAvIrassa) zramaNasya bhagavato mahAvIrasya (nava gaNA ikArasa gaNaharA hutthA) nava gaNAH ekAdaza gaNadharAzca abhUvana, tantra akampitAcalanAtrorekaiva vAcanA, evaM metAryaprabhAsayorapIti yuktamuktaM-nava gaNA ekAdaza gaNadharAH, yasmAt ekavAcaniko yatisamudAyo gaNa? iti / atra maNDitamauryaputrayorekamAtRkatvena bhrAtrorapi bhinnagotrAbhidhAnaM pRthak janakApekSayA, tatra maNDitasya dIpa anukrama [215] JABEnicatondane Milanetbraryana ~335~
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [4] gAthA II-II dIpa anukrama [217] kalpa. subo vyA0 7 // 159 / / dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRtti:) ........... vyAkhyAna [8] mUlaM [4] / gAthA [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: pitA dhanadevo, mauryaputrasya tu maurya iti, aniSiddhaM ca tatra deze ekasmin patyau mRte dvitIyapativaraNamiti vRddhAH // ( 3 ) | ( sadhye ee samaNassa bhagavao mahAvIrassa) sarve ete indrabhUtyAdayaH zramaNasya bhagavato mahASIrasya ( ikArasavi gaNaharA) ekAdazApi gaNadharAH kIdRzA: : - ( dubAlasaMgiNo) dvAdazAGginaH - AcArAGgAdiraSTivAdAntazrutavantaH khayaM tatpraNayanAt, ( cauddasa pubviNo ) caturdazapUrvabesAraH, dvAdazAGgitvaM ityetenaiva caturdazapUrvitve labdhe yatpunaretadupAdAnaM tadaGgeSu caturdazapUrvANAM prAdhAnyakhyApanArtha, prAdhAnyaM ca pUrvANAM pUrva praNayanAta aneka vidyAmantrArthamaya svAt mahApramANatvAcca dvAdazAGgitvaM caturdazapUrvitvaM ca sUtramAtragrahaNe'pi syAditi tadapohArthamAha - ( samattagaNipiDagadhAraNA ) samastagaNipiTakadhArakAH, gaNo'syAstIti gaNI - bhAvAcAryastasya pikamiva-ratnakaraNDakamiva, gaNipiTaka - dvAdazAGgI, tadapi na dezataH sthUlabhadrasyaiva, kiM tu ?, samastaM sarvAkSarasannipAtitvAt taddhArayanti sUtrato'rthatazca ye te tathA (rAyagihe nagare) rAjagRhe nagare (mAsieNaM bhanteNaM apANaeNaM) apAnakena mAsikena bhaktena bhaktapratyAkhyAnena, pAdapopagamanAnazanena (kAlagayA jAva savvadukkhappahINA) mokSaM gatAH yAvat sarvaduHkhaprakSINAH (ghere iMdabhUI ghere ajasuhamme) sthavira indrabhUtiH sthavira AryasudharmA ca (siddhiM gae mahAvIre) siddhiM gate mahAvIre sati (pacchA dunnidhi dherA pariniSyupA ) pazcAd dvAvapi sthavirau nirvANaM prAptau tatra nava gaNadharA bhagavati jIvatyeva siddhAH indrabhUtisudharmANau tu bhagavati nirvRte nirvRtau // ( je ime ajantAe samaNA niggaMdhA viharaMti ) ye ime adyatanakAle zramaNA nirgranthA viharanti (ee NaM savve For Pride & Personal Use O ~336~ zrIgautamAdigaNadhara svarUpam sU. 4 20 25 / / 159 / / 28 janataly.org
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra lcyyowaa =lldztthuMyy II-II anukrama [217] dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRttiH) mUlaM [4] / gAthA [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: ........... vyAkhyAna [8] ajjasuhammassa aNagArassa AvavijA ) ete sarve'pi AryasudharmaNaH anagArasya apatyAni ziSyasantAnajA | ityarthaH ( avasesA gaNaharA niravacA yucchiNNA) avazeSAH gaNadharAH nirapatyAH- ziSyasantAnarahitAH, svasvamaraNakAle khakhagaNAna sudharmasvAmini nissRjya zivaM gatAH, yadAhu:-'mAsaM pAovagayA, savve'vi a savva ladvisaMpannA / vajjarisahasaMghapaNA, samacauraMsA ya saMThANA // 1 // ( 4 ) // (samaNe bhagavaM mahAvIre kAsavaguNaM ) zramaNo bhagavAn mahAvIraH kAzyapagotraH ( samaNarasa NaM bhaga vao mahAvIrassa kAsavaguptassa ) zramaNasya bhagavato mahAvIrasya kAzyapagotrasya ( ajasuhamme there aMtevAsI aggiyesAyaNagupte) AryasudharmA sthaviraH ziSyaH agnivezyAyanagotraH / zrIvIrapaTTe zrIsudharmakhAmI paJcamo gaNadharaH, tatsvarUpaM cedaM kullAgasanniveze dhammilaviprasya bhAryA bhaddilA, tayoH sutaJcaturdazavidyApAtraM paJcAcATUrSAnte pratrajitastriMzadvarSANi vIrasevA, vIranirvANAd dvAdazavarSAnte janmato dvinavati varSAnte ca kevalaM tato'STau varSANi kevalitvaM paripAlya zatavarSAyurjambUsvAminaM khapade saMsthApya zivaM gataH 1 / (therassa NaM ajasuhammassa aggivesAyaNaguttassa ) sthavirasya AryasudharmaNaH agnivezyAyanagotrasya ( ajajaMbunAme there aMtevAsI kAsavagutte) AryajambUnAmA sthaviraH ziSyaH kAzyapagotraH / zrIjambUkhAmikharUpaM cedaM rAjagRhe zrIRSabhacAriNyoH putraH paJcamavargAcyuto jambUnAmA zrIsudharmakhAmisamIpe dharmazravaNapurassaraM pratipannazIla samyaktyo'pi pitroMI1 mAsaM pAdapopagatAH sarve'pi ca sarvalabdhisaMpannAH / vajraRSabha saMhananAH samacaturasra saMsthAnAzca // 1 // For Plate & Fersonal Use On ~337~ zrIsudharmasvAmiva rUpam sU. 5 5 10 13 janelbrary.org
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) .......... vyAkhyAna [8] .......... mUlaM [5] / gAthA -] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [5] gAthA II-II kalpa.subo-DhAgrahavazAdRSTau kanyAH pariNItaH, paraM tAsAM sasnehAbhivAgbhinaM vyAmohitaH, yataH-samyaktvazIlatumbAbhyAM zrIjambUvyA0 bhavAbdhistIryate sukham / te dhAno munirjambUH, strInadIpu kathaM truDet ? // 1 // tato rAtrau tAH pratibodhayaMzcau- khAmikharU dhimAgataM catuHzatanavanavati (499) cauraparikaritaM prabhavamapi prAyodhayata, tataH prAtaH pnycshtcaurpriyaassttkt||16|| janakajananIkhajanakajananIbhiH saha khayaM paJcazatasaptaviMzatitamo navanavatikanakakoTI parityajya prabajitaH, kramAt kevalIbhUtvA SoDaza varSANi gRhasthatve viMzatiH chAdmasthye, catuzcatvAriMzat kevalitve azItivarSANi sarvAyuH paripAlya zrIprabhavaM svapade saMsthApya siddhiM gataH, atra kaviH-jambUsamastalArakSo, na bhUto na bhavi-15) pyati / zivAdhvavAhakAna sAdhUna, caurAnapi cakAra yH||1|| prabhavo'pi prabhu yAcauryeNa haratA dhanam / lebheDa- 20 nadhyAMcauryaharaM, ranatritapamatam // 2 // tatra-bArasa barasehiM goamu siddho cIrAoM vIsahi suhmmo| cau-18 saTThIe jaMbU bucchinnA tattha dasa ThANA // 3 // maNa 1 paramohi 2 pulAe 3 AhAra 4 khavaga 5 uvasame 6 kappe 7 / saMjamatia 8 kevala 9sijjhaNA ya 10 jami vucchinnA ||4||'mnn'tti manaHparyAyajJAnaM, 'paramohitti paramAvadhiH yasminnutpanne'ntarmuharttAntaH kevalotpattiA, 'pulAetti pulAkalabdhiH yathA cakravartisainyamapi cUrNIkA prabhuH syAt, 'AhAragatti AhArakazarIralandhiH 'khavaga'tti kSapakazreNiH 'uvasama'tti upazamazreNi1 dvAdazasu varSeSu gautamaH siddho vIrAd viMzatyAM sudharmA / catuSSaSTyA jamyu cchinnAni tatra daza sthAnAni // 3 // // 16 // '2 manaH paramAvadhiH pulAka AhArakaM kSapaka upazamaH kassaH / saMyamatrika kevalaM sedhanA ca jambI myuchinAni // 4 // dIpa anukrama [218] esciselseatselecRc ... Arya-jaMbU-kathAnakaM varNayate ~338~
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [4] gAthA II-II dIpa anukrama [218] dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [8] mUlaM [5] / gAthA [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: 'kampa'nti jinakalpaH 'saMjamatia'tti saMyamatrikaM, parihAravizuddhika 1 sUkSmasamparAya 2 yathAkhyAtacAritralakSaNaM 3, atrApi kaviH - lokottaraM hi saubhAgyaM, jambUkhAmimahAmuneH / adyApi yaM patiM prApya, zivazrIrnAnya| micchati // 1 // 2 / (therassa NaM abrajaMbUNAmassa kAsavaguttassa ) sthavirasya AryajambUnAmakasya kAzyapagotrasya (ajappabhaye there aMtevAsI kaccAyaNasagutte) AryaprabhavaH sthaviraH ziSyo'bhUt kAtyAyanagotraH (therassa NaM ajjappabhavassa kaccAyaNaguttassa ) sthavirasya Aryaprabhavasya kAtyAyanagotrasya ( ajJasijaMbhave ghere aMtevAsI maNagapiyA vacchasagute ) AryazayyaMbhavaH sthaviraH ziSyaH kIdRza: ? - manakasya pitA vatsagotraH, anyadA ca prabhavaprabhuNA khapade sthApanArtha gaNe sa ca upayoge datte tathAvidhayogyAdarzane ca paratIrtheSu tadupayoge datte rAjagRhe yajJaM yajan zayyaM bhavabhaTTo dahaze, tatastatra gatyA sAdhubhyAM 'aho kaSTamaho kaSTaM tavaM na jJAyate param' iti vacaH zrAvitaH khaDgabhASitakhagurubrAhmaNadarzitAyA yajJastambhAghaH sthazrI zAntinAthapratimAyA darzanena pratibuddhaH pravrajitaH, tadanu zrImabhavaH zrIzayyaM bhavaM khapade nyasya svargamaMgAditi prabhavaprabhukharUpaM 3 / tadanu zrIzayyaMbha vo'pi sAdhAnamuktanijabhAryAprasUtamana kAkhyaputra hitAya zrIdazavaikAlikaM kRtavAn, krameNa ca zrIyazobhadraM khapade | saMsthApya zrIvIrAdaSTanavatyA (98) varSeH svarjagAma iti (4) / zrIyazobhadrasUrirapi zrIbhadrabAhu sambhUtivijayAkhyo ziSyo svapade nyasya kharlokala (therassa NaM aja sijyaM bhavassa maNagapiuNo vacchasaguttassa) sthavirasya AryazayyaMbhavasya manakasya pituH vatsagotrasya (ajjajasa bhadde there aMtevAsI tuMgiyAyaNasagutte) AryayazobhadraH sthaviraH For Pride & Personal Use On ~339~ zrIjambUkhAmikharU pam 10 14 www.janbary.org
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [6] gAthA II-II dIpa anukrama [219 222] kalpa. subo vyA0 7 // 161 // dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [8] mUlaM [6] / gAthA [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: ziSyaH tuGgikAyanagotro'bhUt (5) / ataH paraM prathamaM saGkSiptavAcanayA sthavirAvalImAha - (saMkhittavAyaNAe ajjajasabhaddAo aggao evaM therAvalI bhaNiyA sahitavAcanayA AryayazobhadrAt agrataH evaM sthavirAvalI kathitA | ( taMjahA ) tadyathA - (therassa NaM ajjajasamadarasa tuMgiyAyaNasaguttassa ) sthavirasya Aryayazobhadrasya tuGgikAyanagotrasya (aMtevAsI duve therA-there saMbhUivijae mADharasagutte ) ziSyau dvau sthavirau, sthaviraH sambhUtivijayaH mADharagotraH 1 ( there ajabhaddabAhU pAINasagutte ) sthaviraH AryabhadrabAhuzca prAcInagotra : 2, zrIyazobhadra paTTe zrIsambhUtivijayazrI bhadrabAhunAmako do paTTadharI jAtI, tatra bhadrabAhusambandhazcaivaM pratiSThAnapure varAhamihirabhadravAha dvijI pragrajito, bhadrabAhorAcAryapadAne ruSTaH san varAho dvijavepamAtya vArAhIM saMhitAM kRtvA nimittairjIvati, vakti ca loke - kApyaraNye zilAyAM ahaM siMhalagnamamaNDayaM, zayanAvasare tadbhaJjanaM smRtvA lagnabhaktyA tatra gataH siMhaM dRSTvApi tasyAdho hastakSepeNa lagnabhaGge kRte santuSTaH siMhalamadhipaH sUryaH pratyakSIbhUya khamaNDale nItvA sarva grahacAraM mamAdarzayaditi, anyadA varAheNa rAjJaH puro likhitakuNDAlakamadhye dvipaJcAzatpalamAnamatsyapAte kathite zrIbhadrabAhubhistasya matsyasya mArge'rdhapalazoSAt sArvaikapaJcAzatpala mAnatA kuNDAlakaprAnte pAtazca ukto militazca / tathA'nyadA tena nRpanandanasya zatavarSAyurvarttane ete vyavahArajJA nRpaputrasya vilokanArthamapi nAgatA iti jainanindAyAM ca kriyamANAyAM gurubhiH saptabhirdinairviDAlikAto mRtirUce, atra kiraNAvalIkAreNa saptadinairiti samastaH prayogo likhitaH, sa tu vaiyAkaraNaizcintyaH saGkhyayA Jan Educaton le *** Arya-bhadrabAhu-kathAnakaM varNayate For File & Fersonal Use Only ~340~ zrIbhadravAhukharUpam sU. 6 20 25 // 161 // 28 Snelbary.org
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) .......... vyAkhyAna [8] .......... mUlaM [6] / gAthA ! muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka gAthA ratteseee II-II samAhAradvigubhavanAt, tadanu rAjJA purAtsarvabiDAlikAkarSaNe'pi saptamadine stanyaM piyato bAlasyopari biDA-dhIsthUlabhalikAkAravaktrArgalApAtena maraNe gurUNAM prazaMsA,tasya nindA ca sarvatra prasasAra, tataH kopAnmRtvA vyantarI-1 dravRttam bhUyAzivotpAdAdinA saca upasargayan upasargaharaM stotraM kRtvA zrIgurubhirnivAritaH, ukta ca-uvasamgaharaM dhuttaM kAUNaM jeNa saGghakallANaM / karuNApareNa vihiaM.sa bhaddabAha gurU jayau // 1 // | (therassa NaM ajasaMbhUivijayassa mADharasaguttassa) sthavirasya AryasambhUtivijayasya mADharagotrasya (aMtevAsI there ajjathUlabhadde goyamasagutte) ziSyaH sthaviraH AryasthUlabhadraH gautamagotro'bhUt, sthUlabhadrasambandha-18 vaM-pATalipure zakaTAlamantriputraH zrIsthUlabhadro dvAdaza varSANi kozAgRhe sthito, vararucidvijaprayogAta pitari mRte nandarAjenAkArya mantrimudrAdAnAryAbhyarthitaH san pitRmRtyu khacitte vicintya dIkSAmAdatta, |pazcAca sambhUtivijayAntike vratAni pratipadya tadAdezapUrvaka kozAgRhe caturmAsImasthAt, tadante ca bahuhAva-IN bhAvavidhAyinImapi tAM pratiyodhya gurusamIpabhAgataH san taiH duSkaraduSkarakAraka iti saGghasamakSa proce, tadvaca-| sA ca pUrvAyAtAH siMhaguhAsarpavilakUpakASThasthAyinastrayo munayo dUnAH, teSu siMhaguhAsthAyI munirguruNA nivAryamANo'pi bitIyacaturmAsyA kozAgRhe gato, dRSTvA ca tAM divyarUpAM calacitto'jani, tadanu tayAra nepAladezAnApitaranakambalaM khAle kSiptvA pratiyodhitaH sannAgatyovAca-sthUlabhadra: sthUlabhadraH, sa eko'khi-18 1 upasargaharaM stotraM kRtvA yena saMpakalyANam / karuNApareNa vihitaM sa bhadrabAhurgururjayatu // 1 // dIpa anukrama [219222] ... Arya-sthUlabhadra-kathAnakaM varNayate ~341~
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) .......... vyAkhyAna [8] ........... mUlaM [6] / gAthA [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka gAthA II-II kalpa.subo- lasAdhuSu / yuktaM duSkaraduSkarakArako guruNA jge||1|| puMSphaphalANaM ca rasaM.surANa maMsANa mahiliANaM ca / zrIsthUlamavyA07 jANaMtA je virayA,te dukarakArae baMde // 2 // kozA'pi tatpratibodhitA satI khakAminaM puGkhArpitavANairdUra-8 vRttam // 162 // sthAmralumyA~nayanagarvitaM rathakAraM sarSaparAzisthasUcyagrasthapuSpopari nRtyantI pAha-ne dukaraM aMbayalumbitoDaNaM,8 18na dukaraM sarisavanaciAi / taM dukaraM taM ca mahANubhAvaM, jaM so muNI pamayayaNami bucho // 3 // kavayo'pi girI guhAyAM vijane banAntare, vAsaM zrayanto vazinaH shsrshH| harye'tiramye yuvatIjanAMntike, vazI sA ekaH shkttaalnndnH||4|| yo'gnau praviSTo'pi hi naiva dagdhazchinno na khagAgrakRtapracAraH / kRSNAhirandhepyuSito na daSTho, naukto'zanAgAranivAsthaho yH||5|| vezyA rAgavatI sadA tadanugA, pahabhI rasIjanaM,IS |zubhraM dhAma manoharaM vapuraho, navyo vayaHsaGgamaH / kAlo'yaM jaladAvilastadapi yaH kAmaM jigAyAdarAt, taM bande | yuvatIprabodhakuzalaM zrIsthUlabhadraM munim ||6||re kAma! vAmanayanA tava mukhyamaMtraM, vIrA vasantapikapaza-131 macandramukhyAH / tvatsevakA harivirazcimahezvarAyA, hA hA hatAza ! muninA'pi kathaM hatastvam ? // 7 // zrInandiSejarathanemimunIzvarArdrabuddhyA tvayA madana ! re munireSa dRSTaH / jJAtaM na nemimunijambusudarzanAnAM, turyoM bhaviSyati nihatya raNAGgaNe mAm // 8 // zrInemito'pi zakaTAlasutaM vicArya, manyAmahe vayamamuM bhaTamekameva / devo'driduH // 1 puruSaphalAnAM ca rasaM surANAM mAMsAnAM mahilAnAM ca / jAnanto ye viratAH tAn duSkarakArakA vande // 3 // shaa||16|| ||2n duSkaraM AnalumvitroTanaM na duSkaraM sarpapanartitAyAm / tad duSkaraM taca mahAnubhAvaM yat sa muniH pramadAbane apitaH // 3 // dIpa anukrama [219222] 25 SH ~342
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) .......... vyAkhyAna [8] .......... mUlaM [6] / gAthA -] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka gAthA II-II gamaMdhirutva jigAya mohaM, yanmohanAlayamayaM tu vazI pravizya // 9 // anyadA dvAdazavarSadurbhikSapAnte saGghAgraheNa zrIsthUlabhazrIbhadrayAhubhiH sAdhupaJcazatyA pratyahaM vAcanAsasakena dRSTivAde pAThyamAne.saptabhirvAcanAbhiranyeSu sAdhuSu udvigreSu mahArizrIsthUlabhadro vastudvayonAM dazapUrvI papATha, athaikadA yakSAsAdhvIprabhRtInAM vandanArdhamAgatAnAM khabhaginInAM yovRttAnta: siMharUpadarzanena dUnAH zrIbhadrabAhavo vAcanAyAM ayogyastvaM iti sthUlabhadraM UcivAMsA, punaH saGghAgrahAt athAnyasmai vAcanA na deyetyutkvA sUtrato vAcanAM daduH, tathA cAhuH kevalI caramo jambUsvAyaMtha prbhvprbhuH| zayyaMbhavo yazobhadraH, sambhUtivijayastathA // 1 // bhadrabAhuH sthUlabhadraH, zrutakevalino hi SaT // RI (parassaNaM ajjathUlabhadassa goyamasaguttassa) sthavirasya AryasthUlabhadrasya gotamagotrasya (aMtevAsI duve gherA) I ziSyo dvau sthavirau abhUtAM (dhere ajamahAgiri elAvacasagutte) sthavira AryamahAgiriH elApatyagotraH (dhere IN ajamahatthI vAsiTThasagutte) sthaviraH Aryamuhastizca vAsiSTagotraH,tayoH sambandhazcaivaM-AryamahAgirirArjinakalpavi cchedapi jinakalpatulanAmakArSIt-'dhuMcchinne jiNakappe, kAhI jiNakappatulaNamiha dhiiro| taM vaMde muNivasaha. 10 SmahAgiri paramacaraNadharaM ||1||jiNnnkpppriikmm jo kAsI jassa saMthavarmakAsI / siDigharaMmi suhasthI taM| dIpa anukrama [219 222] 1 vyukchinne jinakalpe'kA jinakalpatulanAmiha dhIraH / taM vande munivRSabhaM mahAgiri paramacaraNadharam // 1 // 2 jinakalpaparikarma, yo'kArSIt yasya saMstavamakArSIt / zreSTigRhe suhastI taM AryamahAgiri bande // 2 // 5E.SEde. ~343~
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) .......... vyAkhyAna [8] .......... mUlaM [6] / gAthA -] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka kalpa.subo- byA07 gAthA // 16 // ajamahAgiri vaMde // 2 // ' 'vaMde ajasuhatyi muNipavaraM jeNa saMpaI raayaa| riddhiM sabbapasiddhaM cArittA zrIsaMpatipAvio paramaM // 1 // ' yairAyasuhastibhirdurbhikSe sAdhubhyo bhikSA yAcamAno dramako dIkSitaH, sa mRtvA zreNi- vRttAntaH kasutakoNikasutodAyipahoditanavanandapaTTodbhUtacandraguptasutabindusArasutaazokazrIsutakuNAlaputraH samprati- sU.6 nAmAbhUta,saca jAtamAtra eva pitAmahadattarAjyo rathayAtrApravRttazrIAryasuhastidarzanAjAtajAtismRtiH sapA-18 dalakSa (125000) jinAlayasapAdakoTi (1,2500000) navInabimbapatriMzatsahasra (36000) jIrNoddhArapa-30 canavatisahasra (95000) pittalamayapratimAanekazatasahasrasatrazAlAdibhirvibhUSitAM trikhaNDAmapi mahImekarot, yattu kiraNAvalIkRtA sapAdakoTinabInajinabhavanetyuktaM tacintya, antarvAcyAdau sapAdalakSeti darza: mAt, anAyeMdezAnapi kara muktvA pUrva sAdhuveSabhRdvaNThapreSaNAdinA sAdhuvihArayogyAn khasevakanupAn jainadharmaratAMca cakAra, tathA-vastrapAAnnadhyAdinAsukadravyavikrayam / ye kurvanyatha tAnurvIpatiH sampatirUcivAn // 1 // 18 sAdhubhyaH saJcaraGgayo'gne, daukanIyaM khavastu bho! te yadAdadate pUjyAstebhyo dAtavyameva tat // 2 // asmatkozAdhikArI ca, channaM dAsyati yAcitam / mUlyamabhyullasallAbha, samastaM tasya bstunH||3|| atha te pRthiviibhtt:| '7 // 16 // rAjJayA tad vyadhurmudA / azuddhamapi tacchuddhabuddhyA tvAdAyi saadhubhiH||4|| (therassa NaM ajamuhatdhissa vAsihasaguttassa) sthavirasya AryasuhastinaH bAziSThagotrasya (aMtevAsI duve vande AryasahastinaM munipravaraM yena saMpratiH rAjA / RddhiM sarvaprasiddhAM cAritrAt prApitaH paramAm // 3 // dIpa anukrama [219 222] ANN ... rAjan saMprati-vRtAntaM darzayate ~344~
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [6] gAthA II-II dIpa anukrama [219 222] Jan Educato dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [8] mUlaM [6] / gAthA [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: berA ) ziSyoM dvau sthavirau abhUtAM (suTTiyasuppaDibuddhA koDiyakA kaMgA vagdhAvaJcasaguttA) susthitaH supratibuddhazca kauTikakAkandiko vyAghrApatyagotrI, susthitau suvihitakriyA niSThau supratibuddhau sujJAtatasvI, idaM vizeSaNaM, kauTika kAkandikAviti tu nAmanI, anye tu susthitapratibuddhau iti nAmanI koTizaH sUrimantrajApAt kAkanyAM nagaryo jAtatvAcca koTika kAkandikAviti vizeSaNaM, dharANaM sudviyasupaDivuddhANaM koDiyakAkaMdagANaM vagdhAvacasaguptANaM) sthavirayoH susthitasupratibuddhayoH koTikakAkandikayoH vyAghrApatyagotrayoH (aMtevAsI | there ajjaiMdadine kosiyagutte ) ziSyaH sthaviraH Arya indra dinno'bhUt kauzikagotraH ( therassa NaM ajjaiMdadiassa ko siyaguttassa ) sthavirasya Aryaindradinnasya kauzika gotrasya ( aMtevAsI ghere ayadine goyamasagu ziSyaH sthaviraH Aryadino'bhUt gautama gotraH ( dherassa NaM ajbadinnassa goyamasaguttassa ) sthavirasya Aryadinasya gotamagotrasya ( aMtevAsI there ajjasIhagirI jAisare kosiyagutte ) ziSyaH sthaviraH AryasiMhagiriraMbhUta, jAtismaraNavAn kauzikagotraH ( dherassa NaM ajasIhagirissa jAissarassa phosiyasaguttassa ) sthavirasya AryasiMhagireH jAtismaraNavataH kauzikagotrasya (aMtevAsI there ajjavahare goyamasagutte ) ziSyaH sthavira: Aryavajro'bhUt gautamagotraH (therassa NaM ajavairassa goyamasaguttassa) sthavirasya Aryavajrasya gautamagotrasya (aMtevAsI ghere ajjavaharaseNe ukkosiyagutte ) ziSyaH sthaviraH Aryavajraseno'bhUt utkauzikagotra : ( dherassa NaM ajabairaseNassa ukkosiaguptassa ) sthavirasya Aryavajrasenasya utkauzika gotrasya For File & Fersonal Use Only ~345~ susthitAdispavirAvalI sU. 6 10 14
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [6] gAthA II-II dIpa anukrama [219 222] kalpa. subo vyA0 7 // 164 // dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRttiH) mUlaM [6] / gAthA [-] ........... vyAkhyAna [8] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRtti: : (aMtevAsI cattAri therA) ziSyAH catvAraH sthavirA: abhUvan ( dhere ajanAile, dherai ajjapomile, there ajajayaMte, there ajjatAvase) sthavira : AryanA gilaH, sthaviraH AryapaumilaH sthaviraH AryajayantaH, sthaviraH AryatApasaH, (therAo ajjanAilAo ajanAilA sAhA niggayA) sthacirAt AryanAgilAt AryanAgilA zAkhA nirgatA 4 ( therAo ajjapomilAo ajapomilA sAhA niggayA) sthavirAd Aryapo milAdU AryapomilA zAkhA OM nirgatA (therAo ajjajayaMtAo aJjajayaMtI sAhA niggayA ) sthavirAt AryajayantAt AryajayantI zAkhA nirgatA (gherAo ajjatAvasAo ajatAyasI sAhA niggayA ) sthavirAt AryatApasAt AryatApasI zAkhA nirgatA iti // ( 6 ) // atha vistaravAcanayA sthavirAvalImAha - (vistharavAyaNAeM purA ajjajasa mahAo purao therAvalI evaM paloijjai ) vistaravAcanayA punaH AryayazobhanAt agrataH sthavirAvalI evaM pralokyate, tasyAM kila vAcanAyAM bhUrizo bhedA lekhakadoSahetukA jJeyAH, tattatsthavirANAM zAkhAH kulAni ca prAyaH samprati na jJAyante, nAmAntareNa tirohitAni bhaviSyantIti tatra tadvidaH pramANaM tatra kulaM- ekAcAryasantatirgaNastu - e kavAcanAcAramunisamudAyaH, yaduktaM - "tattha kulaM vikreyaM egAyariassa saMtaI jA u / duNha kulANa miho puNa sAvikkhANaM gaNo hoi // 1 // " zAkhAstu ekAcAryasantatAtreya puruSavizeSANAM pRthak pRthaganvayAH, athavA 1 tatra kuThaM vizeyaM ekAcAryasya saMtatiya tu / dvayoH kulayormithaH punaH sApekSayorgaNo bhavati // 1 // Jan Education V For Pride & Personal Use O ~ 346~ 1 AryanAgilAdisyavirAvalI sU. 6 20 25 // 164 // janataly.org
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ ndillsgrowaa bholltthllaass-lb waa 8+8+ ......1 // dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRttiH) vyAkhyAna [8] mUlaM [7] / gAthA [1+1+1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: vivakSitAca puruSasantatiH zAkhA, yathA'smadIyA vairakhAminAmnA vairIzAkhA, kulAni tu tattacchiSyANAM pRthaka pRthaganvayAH, yathA cAndrakulaM, nAgendrakulamityAdi (taMjahA) tathathA - (therassa NaM ajjajasabhaddassa tuMgiyAyaNasaguttassa ) sthavirasya Aryayazobhadrasya tuGgikAyanagotrasya (ime do therA aMtevAsI ahAvacA abhinayA husthA ) imau dvau sthavirau antevAsino 'AhAvacA' na patanti yasminnutpanne durgatI ayazaHpaGke vA, pUrvajAstadapatyaM putrAdistatsadRzau yathApatyo, ata eva 'abhinnAyA' abhijJAtI-prasiddha abhUtAM (taMjahA ) tadyathA ( dherai aja bhadravAha pAhaNasagutte ) sthavira AryabhadrabAhuH prAcInagotraH ( there ajja saMbhUivijae mADharasagutte ) sthaviraH AryasambhUtivijayaH mADharagotraH (therassa NaM ajabhaddavAhassa pAINasaguttassa ) sthavirasya AryabhadravAho : prAcImagotrasya (hame cattAri therA aMtevAsI AhAvathA abhinnAyA hutthA) ete catvAraH sthavirA: antevAsino yathAvatyAH prasiddhA abhavan (taMjahA) tadyathA (dhere godAse, dhere aggidatte, ghere jannadatte, dhere somadatte, kAsavaguNaM) sthavira: godAsaH 1 sthaviraH agnidantaH 2 sthaviraH yajJadattaH 3 sthaviraH somadattaH 4 kAzyapagotra : (therehiMto godAsehiMto kAsavagurohito) sthavirAt godAsAt kAvyapagotrAt (ittha NaM godAsagaNe nAmaM gaNe niggae) atra godAsanAmako gaNo nirgataH (tassa NaM imAo cattAri sAhAo evamAhijaMti) tasya etA| zrutastraH zAkhA evaM AkhyAyante (taMjA ) tadyathA ( tAmalisiyA koDivarisiyA puMDabaddhaNIyA dAsIkhavyaDiyA) tAmalisikA 1 koTivarSakA 2 puNDravarddhanikA 3 dAsIkharyaTikA 4 ( therassa NaM ajasaMbhUivijayassa For Pride & Personal Use O ~347~ vistRta vAcanA 5 10 14 nary.org
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ tstsndriyaa rnnnnlltthllaass-lb yyaa 8+8+ ......1 // kalpa. subo byA0 7 // 165 // / dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRttiH) vyAkhyAna [8] mUlaM [7] / gAthA [1+1+.....1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: mADharasaguttassa) sthavirasya AryasambhUtivijayasya mADharagotrasya (ime dubAlasa therA aMtevAsI ahAvacA abhinnAyA hutthA ) ete dvAdaza sthavirA: ziSyA yathApatyAH prasiddhA abhavan (taMjA )-tadyathA (naMdaNabhadu1 vanaMdaNa bhadde 2 taha tIsabhadda 3 jasabhadde 4 / there ya sumaNabhadde 5 maNibhadde 6 puNNabhadde 7 ca // 1 // ) nandanabhadraH 1 upanandaH 2 tiSyabhadraH 3 yazobhadraH 4 sumanobhadraH 5 maNibhadraH 6 pUrNabhadraH 7 ( there a dhUlabhadde 8 | ujjumaI 9 jaMbunAmadhije 10 ya / dhere a dIhabhadde 11 dhere taha paMDubhadde 12 ya // 2 // ) sthaviraH sthUlabhadraH 8 RjumatiH 9 jambUnAmadheyaH 10 sthaviraH dIrghabhadraH 11 sthaviraH pANDubhadraH 12 // ( dherassa NaM ajjasaMbhUivijayastra mAdarasaguttassa ) sthavirasya AryasambhUtivijayasya mAdaragotrasya ( imA o satta aMtevAsiNIo ahAvacAo abhinnAyAo hutthA ) etAH sapta antevAsinyaH yathApatyAH prasiddhA abhavan (taMjA) tathA (jakkhA ya 1 jakkhadinA 2 bhUA 3 taha caiva bhUadinnA ya 4 / seNA 5 veNA 6 reNA 7 bhahaNIo thUlabhaddassa // 1 // ) sugamA, therassa NaM ajjathUlabhadassa goyamasaguttassa hame do gherA aMtedevAsI ahAvacA abhinnAyA hutthA, taMjahA-there ajjamahAgirI elAvacasagutte, there ajjasuhatthI vAsiha sagutte, 425 therassa NaM ajamahAgirissa elAvacasaguttassa ime aTTa therA aMtevAsI ahAvacA abhinnAyA hutthA, taMjahA- // 165 // | there uttare dhere balissahe there ghaNaDhe there sirihe there koDine dhere nAge dhere nAgamitte dhere chaDalae rohagutte kosipagupte NaM, 'chalue rohagute 'ti dravya 1 guNa 2 karma 3 sAmAnya 4 vizeSa 5 samavAyAkhya 6 SaTpadArtha 28 Jan Education in OL For Pride & Personal Use Only ~348~ vistRta vAcanA 20 nebary.org
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasatra"- (mUlaM+vRtti:) vyAkhyAna [8] .......... mUlaM [7] / gAthA [1+1+.....1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: .......... prata sUtrAka rAzikavRttAnta: gAthA ||1+1+ 5 rUpakatvAt paT, ulUkagotrotpannatvenolUkA, tataH karmadhAraye paDulUkA, prAkRtatvAt 'chaDulUe'tti, ata eva sUtre 'kosiagutte' ityuktaM, ulUkakauzikayorekArthatvAt , therihiMto gaM chaDalUehito rohaguttehito kosi-1 yaguttehito, tattha NaM terAsiyA niggayA, 'terAsiya'tti trairAzikA:-jIvAjIvanojIvAkhyarAzitrayaprarUpiNastacchidhyapaziSyAH, tadutpattistvevaM-zrIvIrAt paJcazatacatuzcatvAriMzattame 544 varSe antaraJjikAyAM puryA bhUtagRhavyantaracaityasthazrIguptAcAryavandanArthaM grAmAntarAdAgacchan rohaguptastacchiSyaH pravAdipradApitapaTahadhva- nimAkarNya taM paTahaM spRSTvA''cAryasya tannivedha vRzcika 1 sarpa 2 mUSaka 3 mRgI 4 varAhI 5 kAkI 6 zakunikA 7 bhidhaparivrAjakavidyopaghAtikA mayurI 1 nakulI 2 biDAlI 3 vyAghI 4 siMhI 5 ullukI 6 zyenI 7saMjJAH sasa vidyAH azeSopadrazamakaM rajoharaNaM ca gurubhyaH prApya balazrInAno rAjJaH sabhAyAmAgatya pohazAlAbhidhena parivrAjakena saha vAde prArabdhe tena jIvAjIvasukhaduHkhAdirUpe rAzidaye sthApite devAnAM tritayaM trayI hatabhujAM zaktitrayaM bikharAstrailokyaM tripadI tripuSkaramadha, nibrahma vrnnaastryH| praiguNyaM puruSatrayI traya-| matho,sandhyAdikAlatrayaM, sandhyAnAM tritayaM vacanayamApyAstrayaH saMsmRtAH // 1 // ityAdi vadana jIvAjI-1 vanojIvetyAdirAzivayaM vyavasthApitavAn , tatazca tadvidyAsu svavidyAbhirvijitAsu tatprayuktAM rAsabhIvidyA rajoharaNena vijitya mahotsavapUrvakaM Agatya sarva vRttAntaM gurubhyo vyajJapayat, tato gurubhirUce-vatsa! baraM cakre, paraM jIvAjIvanojIveti rAzitrayasthApanamutsUtramiti tatra gatvA dadakha mithyAduSkRtaM, tataH kathaM tathA dIpa anukrama [223258] ianetboyoy ... atha trairAzika-matasya utpatti: kathayate ~349~
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) vyAkhyAna [8] .......... mUlaM [7] / gAthA [1+1+.....1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: .......... prata satrAka [7] gAthA ||1+1+ kalpa sopavighaparSadi svayaM prajJApya apramANayAmIti jAtAhaGkAreNa tena tathA na cakre, tato gurubhiH SaNmAsI yAvadrAja-1: trairAzika nyA07 sabhAyAM vAdamAsUzya prAnte kutrikApaNAnojIvayAcane tasyAmAptau catuzcatvAriMzena pRcchAzatena (144) niloM- vRttAntaH ThitaH, kathamapi khAgrahamatyajan gurubhiH krudhA khelamAtrabhasmaprakSepeNa ziroguNDanapUrvakaM sa saGghabAdhakSake, tataHSaSTho // 166 // nihavastrairAzikaH krameNa vaizeSikadarzanaM prakaTitavAniti / yattu sUtre rohagupta AryamahAgiriziSyaH proktaH, utta rAdhyayanavRttisthAnAGgavRttyAdau tu zrIguptAcAryaziSyaH proktastato'smAbhirapi tathaiva likhitaM,tatvaM punarvahuzrutA vidanti / therehitoNaM uttarabalisahahitotastha NaM utsarabalissahe nAmaMgaNe niggae,tassa NaM imAo cattAri sAhAoRI evamAhijati,taMjahA-kosaMviyA sutsivattiyA koDaMbANI caMdanAgarI, gherassa NaM ajamuhathissa bAsiddhasagupsassa ime duvAlasa therA aMtevAsI ahAvacA abhinAyA hutyA-tanahA-(dhere a ajarohaNa.1 bhadajase 2 meha gaNiya 3 kAmihI 4 / suviya 5 suppaDibuddhe 6, rakkhiya 7 taha rohagutte 8 a // 1 // isigutte 9 sirigutte 10 gaNI a me 11 gaNI ya taha some 12 / dasa doagaNaharA khallu ee sIsA suhatthissa // 2 // ) AryarohaNaH1 bhadrayazAH 2 megha: 3 kAmarddhi 4 susthitaH 5 supratibuddhaH 6 rakSitaH 7 rohaguptaH 8 RSiguptaH 9zrIgupta:10 brahmA 11 somaH 25 12 iti dvAdaza gaNadhAriNaH suhastiziSyAH / therehitoNaM ajarohaNehito kAsavaguttahito tattha NaM uddehagaNe // 166 // 18nAma gaNe niggae, tassimAo cattAri sAhAo nigayAo.chacca kulAI evamAhirjati, se ki taM sAhAo, sAhAo evamAhijjeti, taMjahA udgharijiyA mAsapUriA maipattiyA punnapattiyA, se taM sAhAo // se kiM taM, dIpa anukrama [223 258] JABEnicatonired ~350~
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasatra"- (mUlaM+vRtti:) vyAkhyAna [8] .......... mUlaM [7] / gAthA [1+1+.....1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: .......... gAthA ||1+1+ kulAI ? kulAI evamAhi jaMti, taMjahA-paDhamaM ca nAgabhUyaM viiyaM puNa somabhUiyaM hoi / aha ullagaccha tainAgabhUtAcautthayaM hasthalijaM tu // 1 // paMcamaga naMdinaM,cha8 puNa pArihAsayaM hoi / udahagaNassee chaca kulA huMtidAna dIni kulA nAyathA // 2 // dherohito NaM siriguttehiMto hAriyAyasaguttehiMto ittha NaM cAraNaMgaNe nAmaM gaNe niggae, tassa NaM dyA gaNAH imAo cattAri sAhAo.satta ya kulAI evamAhiti, se kitaM sAhAo, sAhAo evamAhijaMti, taMjahA-18 pAhAriyamAlAgArI saMkAsIA gavedhupA vajanAgarI, se taM sAhAo, se kiM taM kulAI, kulAI evamAhijjati, taMjahA-paDhamittha basthalija,pIyaM puNa pIidhammi hoi / tai puNa hAlija, causthayaM pUsamittijaM // 1 // |paMcamaga mAlija cha8 puNa ajjaveDayaM hoi / sattamayaM kaNhasaha.satta kulA cAraNagaNassa // 2 // dherehito paM| bhaddajasehito bhAradAyaguttehiMto ittha NaM uDavADiyagaNe nAmaM gaNe niggae, tassa NaM imAo catsAri |sAhAo tinni kulAI evamAhijati, se kiM taM sAhAo, sAhAo evamAhijaMti, taMjahA-caMpijiyA bhaddi- jiyA kAkaMdiyA mehalijiyA, se taM sAhAo, se kiM taM kulAI, 2 evamAhijaMti, taMjahA-bhaddajasiyaM 81 taha bhaddaguttiyaM, taiyaM ca hoi jsmii| eyAI uDavADiyagaNassa tinneva ya kulaaii||1||therohito NaM kAmi-13 hIhito koDAlasaguttehiMto itthaNaM vesavADiyagaNe nAmaM gaNe niggae,tassa NaM imAo cattAri sAhAo, cttaari| kulAI evamAhijaMti, se kiM taM sAhAo?, sA taMjahA-sAvatthiyA rajapAliA aMtarijiyA khemalijjiyA, se taM sAhAo, se kiM taM kulAI, kulAI evamAhijaMti, taMjahA-gaNiyaM mehiyakAmihiaMca, taha hoi| dIpa anukrama [223 258] ~351~
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) vyAkhyAna [8] .......... mUlaM [7] / gAthA [1+1+.....1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: eae nthamUri ||1+1 kalpa.subo- iMdapuragaM ca / eyAiM besavADiyagaNassa cattAri u kulAI // 1 // therohito NaM isiguttehiMto vAsihasagutte- zrIpriyanavyA07 hito ittha NaM mANavagaNe nAmaM gaNe niggae, tassa NaM imAo cattAri sAhAo tinni kulAI evamAhijaMti, se kiM taM sAhAo?, sAhAo evamAhi jaMti, taMjahA-kAsavijiyA goyamijjiyA.vAsiDiyA soraDiyA, vRttam // 15 // se taM sAhAo. se kitaM kulAI, kulAI evamAhijaMti, taMjahA-isiguttiyattha paDhama,bIyaM isidatti muNeya / taiyaM ca abhijayaMtaM tini kulA mANavagaNassa // 1 // dherohito suTTiyamuppaDibuddhehiMto koDiyakAkaMdaehito bagghAyaccasaguttehiMto ittha NaM koDiyagaNe nAmaM gaNe niggae, tassa NaM imAo cattAri sAhAo, cattAri kulAI ca evamAhijaMti, se kiM taM sAhAo ?, sAhAo evamAhilaMti, taMjahA-Tel 2 uccAnAgari vijbAharI ya, baharI ya majjhimillA ya / koDiyagaNassa eyA.havaMti cattAri saahaao||1||settaa sAhAo, se kiM taM kulAI, kulAI evamAhijjati, taMjahA-paDhamitya baMbhalijaM, biiyaM nAmeNa basthalilaM tu taiyaM puNa vANijjaM, cautthayaM paNhavAhaNayaM ||1||theraannN suTTiyasuppaDivuddhANaM koDiyakAkaMdayANaM vagghAvacasa-18 guttANaM ime paMca gherA aMtevAsI ahAvacA abhinnAyA hutthA, taMjahA-dhere ajaiMdadinne piygNthe| ST 'piagaMthetti ekadA trizatajinabhavanacatuHzatalaukikamAsAdASTAdazazatavipragRhaSatriMzacchatavaNiggeha P // 167 // navazatArAmasaptazatavApIdvizatakUpasaptazatasatrAgAravirAjamAne ajamerunikaTavartini subhaTapAlarAjasamba|ndhini harSapure zrIpriyagranthasUrayo'bhyeyuH, tatra cAnyadA dvijairyAgechAgo hantumArebhe, taiH zrAddhakarArpitavAsakSepe dIpa anukrama [223258] ... Arya-priyagrantha-vRtAMtaM varNayate ~352~
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........... vyAkhyAna [8] ........ mUlaM [7] / gAthA [1+1+.....1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAka gAthA ||1+1+ ambikAdhiSThitaH sa chAgo nabhasi bhUtvA vabhANa-haniSyatha nu mA hutyai, banItA''yAta mA hata |yussmdvnnirdyH zrIpriyanasyAM cet, tadA hanmi kSaNena vaH // 1 // yatkRtaM rakSasAM drake, kupitena hanUmatA / taskaromyeva yaH khasthA, kRpAza nthamUricennAntarA bhavet // 2 // yAvanti romakUpAni, pazugAtreSu bhArata ! tAvadvarSasahasrANi, pacyante pazudhAtakAH vRttam // 3 // yo dadyAt kAJcanaM melaM, kRtsnAM caiva vasundharAm / ekasya jIvitaM dadyAnna ca tulyaM yudhiSThira ! // 4 // 3 // mahatAmapi dAnAnAM, kAlena kSIyate phalam / bhItAbhayapradAnasya, kSaya eva na vidyate // 5 // ityAdi, kastvaM prakAzayAtmAnaM, tenoktaM pAvako'smyaham / mamainaM bAhanaM kasmAjighAMsatha pazu vRthaa?||6|| ihAsti zrIpriyagranthaH, sUrIndraH samupAgataH / taM pRcchatta zuciM dharma, samAcarata shuddhitH||7|| yathA cakrI narendrANAM, dhAnu-1 kANAM dhnnyjyH| tathA dhuri sthitaH sAdhuH, sa ekaH satyavAdinAm // 8 // tataste tathA kRtavanta iti // there vijAharagovAle kAsavagutte NaM there isidatte there arihadatte / therehiMto NaM piyagaMthehiMto ettha NaM majjhimA sAhA niggayA, therehito NaM vijjAharagovAlahito kAsavaguttehito ettha NaM vijAharI sAhA niggayA,dherassaNaM . ajaiMdadinnassa kAsavaguttassa ajadinne there aMtevAsI goyamasagutte, dherasa NaM ajadinnassa goyamasaguttassa ime do therA aMtevAsI ahAvaccA abhinnAyA hutthA, taMjahA-dhere ajasaMtiseNie mADharasagutte, there ajjasIhagirI jAissare kosiyagutte, therehiMto NaM ajasaMtiseNiehiMto mADharasaguttehito ettha NaM ucanAgarI sAhA niggayA, therassa NaM ajasaMtiseNiyassa mADarasaguttassa ime cattAri therA aMtevAsI ahAvacA abhinnAyA hutthA, dIpa anukrama [223258 IEnicate ~353~
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasatra"- (mUlaM+vRtti:) ........... vyAkhyAna [8] ........ mUlaM [7] / gAthA [1+1+.....1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: ||1+1 kalpa.subo- taMjahA-(aM. 1000 ) there ajaseNie there ajjatAvase there ajakubere dhere ajaisipAlie / dherohito NaM ala-18| zrIvajavA. vyA0 seNiehito ettha NaM ajAseNiyA sAhA niggayA, dherohito NaM anjatAvasehiMto estha NaM ajatAvasI sAhA | mivRttam niggayA, therohito gaM ajakubarohiMto ettha NaM annakuverI sAhA niggayA, therehito NaM ajjaisipAli-11 ehito estha NaM ajaisipAliyA sAhA niggayA, dherassa NaM ajjasIhagirissa jAissarassa kosiyguttss| ime cattAri dherA aMtevAsI ahAvacA abhinnApA hutthA, taMjahA-dhere dhaNagirI dhere ajavahare 'dhere ajaya ire'tti tumbavanagrAme sunandAbhidhAnAM bhAyA~ sAdhAnA muktvA dhanagiriNA dIkSA gRhItA, sunandAsutastu 2 khajanmasamaye eva piturdIkSAM zrutvA jAtajAtismRtirmAturudvegAya satataM rudanevAste, tato mAtrA paNmAsavayA| hAeva dhanagirerarpitaH, tena ca guroH kare datto mahAbhAratvAd dattavajanAmA pAlanastha eba~kAdazAhAni adhyaSTa, tatatrivArSika: san mAtrA rAjasamakSaM vivAde'nekasukhabhakSikAdibhilobhyamAno'pi dhanagiriNA'rpitaM rajohazAraNamaMgrahIt, tato mAtA'pi pravatrAja, tato'STavarSAnte ekadA tasya pUrvabhavavayasyaimbhikarujjayinImArge vRSTini-18 vRttI kUSmANDabhikSAyAM dIyamAnAyAM animiSatvAddevapiNDo'yamakalpya ityagrahaNe tuSTavaikriyalabdhirdasA, tathaiva dvitIyavelAyAM ghRtapUragrahaNe nabhogamanavidyA dattA, yazca pATalIpure dhanazreSThinA dIyamAnAM bahudhana Prahli HTR // 16 // koTisanAthAM sAdhvIbhyo guNAnAkarNya vajrameva vRNomItikRtAbhigrahAM rukmiNInAmakanyAM pratiyodhya dIkSayAmAsa, anna kaviH-mohAdhizzulukIcakre, yena bAlena lIlayA / strInadInehaparastaM, bArSi plAvayetkatham ? // 1 // dIpa anukrama [223258] EGI JABETication.in ... Arya-vaz2asvAminaM-vRtAMtaM varNayate ~354~
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) vyAkhyAna [8] .......... mUlaM [7] / gAthA [1+1+.....1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAka gAthA ||1+1+ yazcaikadA durbhikSe saGgha paTe saMsthApya samubhikSAM purikApurI nItavAna, tatra bauddhena rAjJA jinacai- zrIvajrasvAtyeSu puSpaniSedhaH kRtaH, atrApi kiraNAvalIdIpikayobauddharAjJeti prayogo likhitaHcintyaH, tadanu paryuSaNAyAM mivRtta zrAddhairvijJapto vyomavidyayA mAhezvarIpuryA pitRmitramArAmikaM puSpapraguNIkaraNArthamAdizya khayaM himavadrau | zrIdevIgRhe gataH, tatazca zriyA dattaM mahApadma hutAzanavanAviMzatilakSapuSpANi ca lAtvA jRmbhakAmaravikuRItivimAnastha: samahotsavamAgatya jinazAsanaM prabhAvayan rAjAnamapi zrAvakaM cakre, anyadA sa zrIvanakhAmI kaphodreke bhojanAdanu bhakSaNAya karNe sthApitAyAH zuNThyAH pratikramaNavelAyAM pAte pramAdena khamRtyu Asanna vicintya dvAdazavarSIyadurbhikSapraveze khaziSyaM zrIvajasenAbhidha-lakSamUlyaudanAdU bhikSA, yatrAhi tvmvaapnuyaaH| subhikSarmavabuddhayethAstaduttare dinoSasi // 1 // ityuktvA anyatra vyahArayat, khayaM ca vasamIpasthasAdhubhissaha rathAvartagirI gRhItInazano divaM prApa, tatra ca saMhananacatuSkaM dazamaM pUrva ca vyucchinnaM, yatu kiraNAvalIkAreNa turya saMhananaM vyucchinnamiti likhitaM, tacintya, tandulavaicArikavRttidIpAlikAkalpAdo| catuSkavyucchedasyaivoktattvAt / tadanu ca zrIvaz2asenaH sopArake jinadattazrAddhagRhe tatpanyA IzvarInAmyA lakSamUlyamannaM paktyA prakSipyamANaM viSaM guruvacaH procya nyavArayat, prabhAte poteH pracuradhAnyAgamanAt snyjaate| 1 duSkarmAvanimidvave, zrIvale svargamIyupi / vyucchinnaM dazamaM pUrva, turya saMhananaM tathA / / 1 // iti pariziSTaparvaNi zrIhemacandrAcAryAH, tami ya nivvue addhanArAyasaMghayaNaM vucchinnaM' ityAvazyakacUrNivRttyoH, tandulavaicArikAdau tu tattayadhikAlatayA vacanaM / LSEERece dIpa anukrama [223 258] ka.mu.29 ~355~
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasatra"- (mUlaM+vRtti:) vyAkhyAna [8] .......... mUlaM [7] / gAthA [1+1+.....1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: .......... prata sutrAka [7] gAthA ||1+1+ kalpa-sumo- subhikSe jinadattaH sabhAryoM nAgendra 1 candra 2 nirvRti 3 vidyAdharA 4 khyasutaparivRto dIkSAM jagrAha, tata- zrIAyesavyA07 stebhyaH khakhanAnA catasraH zAkhA: prvRttaaH|| ajjasamie there arihadine / dherehito NaM ajjasamiehito gopa-mitamarita - masaguttehiMto ittha NaM baMbhadIviyA sAhA niggyaa| 'bhaddIviyA sAhA niggayA' iti AbhIradeze'calapu tam // 16 // rAsanne kannAvennAnayormadhye brahmadvIpe paJcazatI tApasAnAM abhUta, teSvekaH pAdalepena bhUmAviva jalopari gacchan jalaoNliptapAdo benAmuttIyeM pAraNArtha yAti, tato'ho etasya tapAzakti, jaineSu na ko'pi prabhAvIti zrutvA zrAddhaiH zrIvajravAmimAtulA AryasamitasUraya AhUtAH, tairUce-stokamidaM, pAdalepazaktiriti, zrAddhaste khagRhe pAdapAdukApAvanapussaraM bhojitAH, tatastaiH sahaiva prAddhA nadImaguH, sa ca tApaso ghA mAlambya nadyAM hAmavizanneva buDituM lagna, tatasteSAM apnaajnaa| itazca tatrAryasamitasUrayo'bhyetya lokayodhanAya yogacUrNa kSipvA 20 Ucubhyene ! paraM pAraM yAsyAma ityukte kUle milite, babhUva bahAzcarya, tataH sUrayastApasAzrame gatvA tAn prati-18 bodhya prAvAjayan, tatastebhyo brahmadIpikA zAkhA nirgatA tatra ca-mahAgiriH1 sahastI ca 2,sUriH zrIguNa-11 sundr| 3 / zyAmAH 4 skandilAcAryoM 5, revatImitrasUrirAha // 1 // zrIdharmoM 7 bhadraguptazca, 8 zrIguso vajrasUrirAT 10 / yugapradhAnapravarA, dazaite dshpuurvinnH||2||dherehitonnN ajavairehiMto goyamasaguttehito ityA NaM ajayaharI sAhA niggyaa|therssnnN ajavairassa goyamasaguttassa ime tini gherA aMtevAsI ahAvacA abhi-II mAyA hutthA, taMjahA-dhere ajavairaseNe ghere ajapaume there ajarahe / therehiMto gaM ajjavaharaseNehiMto ittha gaM dIpa anukrama [223258] Seceneseemelesed Jantaicatonir anelbanaras ... Arya-samitasUri-vRtAMtaM varNayate ~356~
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) vyAkhyAna [8] .......... mUlaM [7] / gAthA [1+1+.....1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: .......... prata sUtrAka gAthA ||1+1+ ajjanAilI sAhA niggayA, therehito NaM ajapaumehiMto ittha NaM ajjapaumA sAhA niggayA, therehito | zrIAryapagaNaM ajarahehiMto itya NaM ajajayaMtI sAhA niggayA / therassa NaM ajarahassa pacchasaguttassa ajapUsa- AdisthatigirI dhere aMtevAsI kosiyagutte, rassa NaM ajapUsagirissa kosiyaguttassa ajaphaggumitte dhere aMtevAsI rAvalA goyamasagutte, gherassa NaM ajaphaggumittassa goyamasaguttassa ajadhaNagirI dhere aMtevAsI vAsiTTasagutte, therassa NaM ajadhaNagirissa vAsihasaguttassa ajjasivabhUI there aMtevAsI kucchasagutte, therassa NaM ajja sivabhUissa kucchasaguttassa ajjabhadde dhere aMtevAsI kAsavagutte, dherassa NaM ajabhahassa kAsavaguttassA |ajanakkhatte dhere aMtevAsI kAsavagutte, therassa NaM ajanakkhattassa kAsavaguttassa ajarakkhe aura aMtavAsI kaasvgutte|'dhere ajjarakkhe'tti aho bata kiraNAcalIkArasya bahuzrutaprasiddhibhAjo'pi anAbhogavilasitaM, yato ye zrItosaliputrAcAryaziSyAH zrIvajrasvAmipArthe'dhItasAdhikanavapUrvA nAnA ca zrIAyarakSitAste | bhinnA, ete ca zrIvajasvAmibhyaH ziSyapaziSyAdigaNanayA navamasthAnabhAvino nAnA cAryarakSAH, ityevamanayonAra AryarakSitAryarakSayoH sphuTaM bhedaM vismRtya AryarakSasthAne AryarakSitavyatikaraM likhitavAn / | therassa NaM ajjarakkhassa kAsavaguttassa ajanAge there aMtevAsI gojamasagutte, therassa NaM ajanAgassa goamasaguttassa ajajehille there aMtevAsI vAsihasagutte, therassaNaM anajehillassa vAsiGasaguttassa aja-1 viNha there aMtevAsI mAdarasagutte, therassa NaM ajjaviNDassa mADharasaguttassa ajjakAlae there aMtevAsI dIpa anukrama [223 258] ~357~
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) vyAkhyAna [8] .......... mUlaM [7] / gAthA [1+1+.....1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: ||1+1+ kalpa,suyo- goyamasagutte, dherassa NaM ajjakAlayassa goyamasaguttassa ime do therA aMtevAsI goyamasaguttA-there ajasaMpa- AryakAlavyA07 lie dhere ajjabhade, eesiNaM duhaMpi rANaM goyamasaguttANaM ajjabur3e dhere aMtevAsI goyamasagutte, dherassa kAdisthavi. // 17 // ajavuddhassa goyamasaguttassa ajasaMghapAlie dhere aMtevAsI goSamasagutte, dherassa NaM ajasaMghapAliassa gopama- rANAmAsaguttassa ajjahatthI dhere aMtevAsI kAsavagutte, therassa NaM ajahatthissa kAsavagusassa ajadhamme dhere aMtevAsI.subcayagutte, therassaNaM ajjadhammassa subbayaguttassa ajjasIhe dhere aMtevAsI kAsavagutte, therassa NaM ajasIhassa kAsavaguttassa ajadhamme dhere aMtevAsI kAsavagutte, therassa NaM ajadhammasta kAsavaguttassa ajasaMDille there . aMtevAsI-vaMdAmi phaggumitta' mityAdigAthAcaturdazakaM, tatra gadyokto'rthaH punaH padyaiH saGkanhIta iti na punaru-II zrIktazaGkA / / baMdAmi phaggumittaM.goyama dhaNagiriM ca vAsihU~ / kuccha sivabhUIpi ya kosiya durjata kaNhe a // 1 // te baMdiUNa sirasA,bhadaM vaMdAmi kAsavasaguttaM / nakkhaM kAsavaguttaM rakkhaMpi ya kAsavaM vaMde // 2 // caMdAmi ajanArga, goyama jehilaM ca vaasiddhN| vipahuM mADharaguttaM kAlagamavi goyama, vaMde // 3 // goyamagutta-IN | kumAraM.saMpaliyaM, taya bhaddayaM vaMde / dheraM ca ajjavuDaM.goyamaguttaM namasAmi // 4 // taM vaMdiUNa sirasA. thirasa- 25 tacarittanANasaMpannaM / theraM ca saMghavAliya,goyamaguttaM paNivayAmi // 5 // vaMdAmi ajahatyikAsavaM khaMtisAgaraM // 17 // dhIraM / gimhANa paDhamamAse, kAlagayaM ceva suddhassa // 6 // 'gimhANaM'ti-grISmasya prathamamAse-caitre, 'kAlagarya'tidivaM gataM, 'suddhassa'tti-zuklapakSe / vaMdAmi ajadhammaM ca.suSayaM, sIlaladdhisaMpaNaM / jassanikkhamaNe devo, cha / 28 dIpa anukrama [223258] Sannicatonido ~358~
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasatra"- (mUlaM+vRtti:) .......... vyAkhyAna [8] ........... mUlaM [7...] / gAthA [1-14] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [7...] gAthA ||1-14|| varamuttamaM vahada ||7||'vrmuttmN ti varA-zreSThA mA-lakSmIstayA uttama chatraM vahati-yasya zirasi dhArayatiphalgumidevaH pUrvasaGgatikaH kazcit / hatthaM kAsavaguttaM,dhamma sivasAhagaM paNivayAmi / sIhaM kAsavaguttaM,dhammapi ya kAsavaM trAdInAM vaMde // 8 // taM vaMdiUNa sirasA thirasattacarittanANasaMpannaM / dheraM ca ajavU, goyamaguttaM namasAmi // 9 // namaskArA: miumadavasaMpannaM uvauttaM nANadasaNacaritte / theraM ca naMdiyaMpi, ya, kAsavaguttaM paNivayAmi // 10 // 'miumaddavasaMpati mRdunA-madhureNa.mAivena-mAyAtyAgena sampannam / tatto ya thiracaritaM, uttamasammattasattasaMjuttaM / / / desigaNikhamAsamaNaM, mADharaguttaM namasAmi // 11 // tato aNuogadhara,dhIraM maisAgaraM mahAsattaM / ciraguttakha.18 mAsamaNaM, vacchasaguttaM paNivayAmi / / 12 / / tatto ya nANadasaNacarittatavamuTTiyaM guNamahaMtaM / theraM kumAradhamma, vaMdAmi gaNiM guNoveyaM // 13 // suttattharayaNabharie, khamadamamavaguNehiM saMpanne / devihikhamAsamaNe, kAsavagutte paNivayAmi // 14 // iti sthavirAvalIsUtraM sampUrNam / dIpa anukrama [259 262 ~359~
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasatra"- (mUlaM+vRtti:) .......... vyAkhyAna [8] ........... mUlaM [7...] / gAthA [1-14] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [7...] gAthA ||1-14|| HrastamanranatranamastananaPanapaRanataRaRaig iti jamagurubhavArakarIhIravijayasUriziSyaratnamahopAdhyAyazrIkIrtivijayagaNiziSyopAdhyAyazrIvinayavijayagaNiviracitazrIkalpasUtrasubodhinIvRttau aSTamaH kSaNaH samAptaH / samAptazcAyaM sthavirAvalInAmA dvitIyo'dhikAraH // HerASUR Uninstagram RSURPRESASSASPASPASTA Wesepsewa dIpa anukrama [259 262 aSTamaM vyAkhyAnaM samAptaM ~360~
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) .......... vyAkhyAna [9] .......... mUlaM [1] / gAthA - muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: patA rA satrAka [1] gAthA II-II // atha navamaM vyAkhyAnaM prArabhyate // zrIvIrasya // atha sAmAcArIlakSaNaM tRtIyaM vAcyaM vaktuM prathamaM paryuSaNA kadA vidheyetyAha-(teNaM kAleNaM) tasminyu SaNAkA kAle (teNaM samaeNaM) tasmin samaye (samaNe bhagavaM mahAvIre ) zramaNo bhagavAna mahAvIraH (vAsANaM savI-N lastadveSa siharAe mAse vikate) ASADhacAturmAsikadinAdArabhya varSAkAlasya viMzatidinayukte mAse vyatikAnte / / 8(vAsAvAsaM pajosavei) paryuSaNAmakarot // (1) / (se keNadveNaM bhaMte ! evaM bubaha) tat kena arthena-kAraNena he115 pUjya ! evaM ucyate--samaNe bhagavaM mahAvIre) zramaNo bhagavAn mahAvIraH (vAsANaM savIsaharAe mAse vii-18 te ) varSAkAlasya viMzatidinayukte mAse mpatikAnte sati (vAsAvAsaM posaveda ) paryuSaNAmakarot, iti || | ziSyeNa prabhe kRte guruH uttaraM dAtuM sUtramAha-(jao gaM pAeNaM agArINaM agArAI) yataH kAraNAt prAyeNa agAriNAM-gRhasthAnAM agArANi-gRhANi (kaDiAI) kaTayuktAni (utaviyAI) dhavalitAni (channAI) tRNAdibhirAcchAditAni (littAI) gomayAdinA lisAni (guttAI) vRttikaraNAdinA guptAni (ghaTTAI) viSa-1ST mabhUmibhaGgAd ghRSTAni (maTThAI) pASANakhaNDena ghRSTvA sukumAlIkRtAni (saMpadhUmiyAI) saugandhyArthe dhUpaivoM 1 sitAni (khAodagAI) kRtapraNAlIrUpajalamArgANi (khAyaniddhamaNAI) sajitakhAlAni, evaMvidhAni (appa-R 1 avasthAnaparyuSaNApekSayaivaitat sUtraM, tato jinasya sAMvatsarikapratikramaNasyAbhAve'pi na atiH, ata evAme 'agArINaM agArAI' ityA| dinaa'vsthaanopyogyevottrN| Poeaateeeeeeee dIpa anukrama [264] navamaM vyAkhyAnaM Arabhyate ... atha sAmAcArI-varNanaM kriyate ~361~
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) .......... vyAkhyAna [9] .......... mUlaM [2] / gAthA -] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: [2] gAthA II-II kalpa.subo-gANo aTTAe) AtmArtha-AtmanimittaM ( phaDAI) gRhasthaiH kRtAni-parikarmitAni (paribhuttAI) paribhuktAni-zrIvIravata vyA07janaiH vyApRtAni (pariNAmiyAI bhavaMti) pariNAmitAni-acittIkRtAni, IzAni yato gRhANi bhavanti gnndhr||12|| (se teNatuNaM evaM vucA) tenArthena-tena kAraNena he ziSya ! evaM ucyate-( samaNe bhagavaM mahAvIre) zramaNo tacchiSyabhagavAna mahAvIraH (vAsANaM savIsairAe mAse viikate ) varSAkAlasya viMzatidinayukte mAse vyatikrAntasthivarANoM paryu. sU. (vAsAvAsaM pajosavei) paryuSaNAmakarot , yato'mI prAguktA adhikaraNadoSA munimAzritya na syuH|(2)|jhaannN |3-4-5 samaNe bhagavaM mahAvIre) yathA zramaNo bhagavAna mahAvIraH (vAsANaM sabIsaharAe mAse vikate) varSAkAlasya viMzatidinayute mAse vyatikrAnte (yAsAvAsaM pajjosaha) paryuSaNAmakarota (tahA gaM gaNaharAvi vAsANaM savIsairAe mAse viikate) tathA gaNadharA api varSAkAlasya viMzatidinayukte mAse vyatikrAnte (vAsAvAsaM pajosati) paryuSaNAM ckruH|| (3) // (jahA NaM gaNaharA vAsANaM jAva pajosarviti) yathA gaNadharAH varSAkAlasya yAvat paryupaNAM paku(sahA NaM gaNaharasIsAvi vAsANaM jAva pajosarviti ) tathA gaNadharaziSyAH api varSAkAlasya yAvat paryuSaNAM cakruH | // (4) / / (jahA gaM gaNaharasIsA vAsANaM jAva pajjosaviti) yathA gaNadharaziSyAH varSAkAlasya yAvat paryuSaNAM // 172|| cakuH (tahA NaM gherAvi vAsANaM jAba pajosarviti) tathA sthavirA api varSAkAlasya yAvat paryuSaNAM cakruH (5) / (jahA NaM gherA vAsANaM jAva pajosarviti) yathA sthavirAH varSAkAlasya yAvat paryuSaNAM cakruH (thaa| dIpa anukrama [265] 25 ~362~
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) .......... vyAkhyAna [9] .......... mUlaM [6] / gAthA -] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: satrAkA gAthA II-II paNa je ime ajjatAe samaNA niggathA viharaMti ) tathA ye ime adyakAlInA AryatayA vA vratasthaviratvena varta adyatanasAmAnAH zramaNA nirgranthAH viharanti (ee'via NaM vAsANaM jAva pajjosarviti) te api ca varSAkAlasya yAvat / dhukhAcAryaparyuSaNAM kurvanti // (6) // (jahA NaM.je ime ajjattAe samaNA niggaMthA) yathA ye ime adyatanakAle shrmnnaa| khapayuSaNA nirgranthAH (vAsANaM savIsairAe mAse vikkate ) varSAkAlasya viMzatidinayute mAse vyatikrAnte (vAsAvAsa sU.6-7-8 pajosaveMti) paryuSaNAM kurvanti (tahA NaM amhaMpi AyariA uvajjhAyA ghAsANaM jAva pajosaciMti) tathA hA asmAkamapi AcAyoM upAdhyAyAca varSAkAlasya yAvat paryuSaNAM kurvanti // (7) / / (jahA NaM amhaMpi AyariyA uvajjhAyA vAsANaM jAva pajjosarviti) yathA asmAkaM AcAryo upAdhyAyAzca yAvat paryuSaNAM kurvanti (tahA NaM amhevi vAsANaM savImaharAe mAse vihAkate) tathA vayamapi varSAkAlasya viMzasyA dineyute mAse vyati: kAkrAnte (vAsAvAsaM pajjosavemo)paryuSaNAM kurmaH, (aMtarAvi ya se kappai) arvAgapi tat paryuSaNAkaraNaM kalpate (no se kappai taM rayaNi ubAiNAvittae)paraMna kalpatetArAtriM-bhAdrazuklapaJcamIrAtriM atikramapitum / / (8) // KI tatra pari-sAmastyena upaNaM-basanaM paryuSaNA, sA bedhA-gRhasthaiH jJAtA ajJAtA ca, tatra gRhasthaiH ajJAtA yasyAM | varSAyogyapIThaphalakAdI prApta kalpoktadravyakSetrakAlabhAvasthApanA kriyate, sA cASADhapUrNimAyAM, yogyakSetrA-18 MT 1 utkRSTata bhASADhapUrNimAyAmeva paryuSaNAkaraNAt , tathA ca vasanaparyuSaNAyA vArSikaparyuSaNA na bhinnadine iti vadanirasto vAdI, eva mamivardhite varSe viMzatyA dinairvasanalakSaNaiva paryuSaNA jJeyA, parepAmanamivardhite'bhivardhitatyApacirdubArA, yato mAsasya yatra vRddhistatra viMzatyA'yatra varSe trayodazamAsyA teSAM sAMvatsarikamiti / dIpa anukrama [269] ~363~
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [C] gAthA II-II dIpa anukrama [271] kalpa, subovyA0 7 // 173 // Educaton dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRtti:) .......... vyAkhyAna [9] mUlaM [8] / gAthA [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: bhAve tu pazcapaJcadinavRddhyA dazaparva tithikrameNa yAvat zrAvaNakRSNapaJcadazyAM eva, gRhijJAtA tu dvedhA-sAMvatsarikakRtyaviziSTA gRhijJAtamAtrA ca tatra sAMvatsarikakRtyAni - saMvatsarapratikrAnti 1 lumbanaM 2cASTamaM tapaH 3 / sarvAGgaktipUjA 4 ca saGghasya kSAmaNaM mithaH 5 // 1 // etatkRtyaviziSTA bhAdrasitapaJcamyAM eva, kAlikAcAryAdezAccaturthyAmapi kevalaM gRhijJAtA tu sA yat abhivarddhite varSe caturmAsadinAdArabhya viMzatyA dinairvayamatra sthitAH smeti pRcchatAM gRhasthAnAM puro vandanti, tadapi jainaTippanakAnusAreNa, yatastatra yugamadhye pauSo yugAnte cApATo barddhate, nAnye mAsAH, tahipanakaM tu adhunA samyag na jJAyate, tataH paJcAzataiva dinaiH paryuSaNA yukteti vRddhAH / atra kaJcidAha - nanu zrAvaNavRddhI dvitIyazrAvaNasitacaturthyAmeva paryuSaNA yuktA, na bhAdrasitacA tuthyAM, dinAnAM azItyApatteH 'vAsANaM savIsairAe mAse vikate' iti vacanabAdhA syAditi cet, maivaM, aho devAnupriya ! evaM AzvinavRddhI caturmAsakakRtyaM dvitIyAzvinasitacaturdazyAM karttavyaM syAt, kArttikasitacaturdazyAM karaNe tu dinAnAM zatApasyA 'samaNe bhagavaM mahAbIre vAsANaM savIsaharAe mAse vikate sattarirAIdiehiM sesehi' iti samavAyAGgavacanabAdhA syAt, na ca vAcyaM caturmAsikAni hi ASADhAdimAsapratibaddhAni, tasmAt kArttikacaturmAsakaM kArttikasitacaturdazyAmeva yuktaM, dinagaNanAyAM tvadhiko mAsaH kAlacUletyavivakSaNAdinAnAM saptatireveti kutaH samavAyAGgavacanabAdhA iti ?, yato yathA caturmAsakAni ASADhAdimAsapratiya1 ASaNAdivRddhAvetat pauSAdivRddhiprasaMgAgataM vAsApekSaM vAkyaM pradarzayan prakaraNagandhasyApyakSa ityapakarNanIyaH, adhikAnAmavivakSayA'pyetat / *** atha bhAdrapada pratibaddhA saMvatsare varNanaM For Pride & Personal Use On ~364~ paryuSaNA bhAdrapadapra tibaddhA 15 20 // 173 // 25 bryog
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) .......... vyAkhyAna [9] .......... mUlaM [8] / gAthA [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: paryuSaNA gAthA II-II casee8080920828893 dvAni tathA paryuSaNA'pi bhAdrapadabhAsapratibaddhA tatraiva kartavyA, dinagaNanAyAM tu adhikamAsaH kAlacUletyavivakSaNAd dinAnAM paJcAzadeva kuto'zItivArtA'pi, na ca bhAdrapadapratibaddhavaM paryuSaNAyA ayuktaM, bahuSbAgameSu bhAdrapadapratathA pratipAdanAt, tathAhi-'annayA pajjosavaNAdivase Agae ajakAlageNa sAlivAhaNo bhaNio-bhaddavayaju- tibaddhA hapaMcamIe pajosavaNA' ityAdi paryuSaNAkalpacUNI, tathA-'tattha ya sAlivAhaNo rAyA, so a sAvago, so a, kAlagajjaM taM iMtaM soUNa niggao abhimuho samaNasaMgho a, mahAvibhUie paviTTho kAlagajjo, pavidvehi a bhaNiaM-bhaddavayasuddhapaMcamIe pajjosavijai, samaNasaMgheNa paDivaNaM, tAhe rapaNA bhaNi-tadivasaM mama logA-1 NuvattIe iMdo aNujANeavvo hohitti sAhuie Na pajjuvAsissaM, to chaDIe pajjosavaNA kijau, Aya-18 riehiM bhaNiaM-na vahati aikamiuM, tAherapaNA bhaNiaM-tA aNAgayacautthIe pajjosarSiti, AyariehiM bhaNievaM bhavau, tAhe cautthIe pajosavitaM, evaM jugappahANehiM kAraNe cautthI pavattiA, sA cevANumayA saba-II 1 anyadA payuSaNAdivase Agate AryakAlakena zAlivAhano bhaNito-bhAdrapadazuklapaMcamyAM paryuSaNA / 2 satra ca zAlivAhano rAjA, sa ca zrAvakaH, sa ca kAlakArya. tamAyAntaM zrutvA nirgato'bhimukhaM zramaNasaMghazca, mahAvibhUtyA praviSTaH kAlakAryaH, praviSTaizca, bhaNita-bhAdrapada-10 zuddhapaJcamyAM paryuSyate, zramaNasaMghena pratipannaM, tadA rAjJA bhaNitaM-tadivase mama lokAnuvRttvA indraH anujJApayitavyo bhaviSyatIti sAdhucai yAni na paryupAsiSye, tasmAt SaSThayAM paryuSaNA kriyatA, AcArya NitaM-na vartate atikrAntuM, tadA rAjJA bhaNita-tasmAd anAgatacatuthyo / RIL paryuSyatAM, AcArya Nita-evaM bhavatu, tadA caturyA paryuSitaM, evaM yugapradhAnaH kAraNe caturthI pravartitA, saiva ca anumatA sarvasAdhUnAm / / dIpa anukrama [271] ~365~
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [<] gAthA II-II dIpa anukrama [271] kalpa. subo vyA0 7 // 174 // Jan Education! dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRtti:) .......... vyAkhyAna [9] mUlaM [8] / gAthA [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: sAhUNa' mityAdi zrInizItha cUrNidazamodezake, evaM yatra kutrApi paryuSaNAnirUpaNaM tatra bhAdrapadavizeSitameva, na tu kApyAgame 'bhaddavayasuddhapaMcamIe pajjosavijjaha'ti pAThavat 'abhivahiavarise sAvaNasuddhapaMcamIe pajjosavijaiti pATha upalabhyate, tataH kArttikamAsapratibaddhacaturmAsakakRtyakaraNe yathA nAdhikamAsaH pramANaM tathA bhAdramAsapratibaddhaparyuSaNAkaraNe'pi nAdhikamAsaH pramANamiti vyaja kadAgrahaM kiMca adhikamAsaH kiM kAkena bhakSitaH 1 kiM vA tasmin mAse pApaM na lagati ? uta bubhukSA na lagati ? ityAdyupahasana mA svakIyaM grahilavaM prakaTaya, yatastvamapi adhikamAse sati trayodazasu mAseSu jAteSvapi sAMvatsarikakSAmaNe 'bArasahaM mAsANaM' ityAdikaM vadannadhikamAsaM nAGgIkaroSi evaM caturmAsikakSAmaNe'dhikamAsasadbhAve'pi 'caiunhaM mAsANa'mityAdi, pAkSikakSAmaNe'dhikatithisambhave'pi 'pannarasahaM divasANa' miti ca bhUSe, tathA navakalpavihArAdilokottarakAryeSu 'AsADhe mAse dupadhA' ityAdi sUryacAre loke'pi dIpAlikAkSatatRtIyAdiparvasu dhanakalAntarAdiSu ca adhikamAso na gaNyate tadapi tvaM jAnAsi, anyaca sarvANi zubhakAryANi abhivarddhite mAse napuMsaka itikRtvA jyotiHzAstre niSiddhAni, aparaM ca AstAmanyo'bhivarddhito bhAdrapadavRddhI prathamo bhAdrapado'pi apramANameva, yathA caturdazIvRddhI prathamAM caturdazImavagaNayya dvitIyAyAM caturdazyAM pAkSikakRtyaM kriyate 1 terasahaM mAsANaM ityAdi paMcamahaM mAsANaM ityAdi ca vadan kazcit zAstrANAM svAcArasyApi ca virAdhakaH, pazvamAsika sAdhikamAsa| sAMvatsarikapratikramaNakathanApatteH, pakSe ca dinAnAM sadaivAniyamaH, yavanavadarvAgeva pratyabhirdhitamAgamanaM kArya mAse mAse / For File & Fersonal Use Only ~366~ dvitIyabhAdrapade paryu paNA 10 15 20 // 174 // janataly.ag
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [<] gAthA II-II dIpa anukrama [271] ka. su. 30 dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRtti:) .......... vyAkhyAna [9] mUlaM [8] / gAthA [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: tathA'trApi, evaM tarhi apramANe mAse devapUjA munidAnAvazyakAdi kAryamapi na kAryaM ityapi vaktuM mA'dharoSThaM capalaMya, yaso yAni hi dinapratibaddhAni devapUjAmunidAnAdikRtyAni tAni tu pratidinaM kartavyAnyeva, yAni ca sandhyAdisamayaprativaddhAni AvazyakAdIni tAnyapi yaM kazcana sandhyAdisamayaM prApya karttadhyAnyeva, yAni tu bhAdrapadAdimAsapratibaddhAni tAni tu taddvayasambhave kasmin kriyate iti vicAre prathamaM avagaNayya dvitIye kriyate iti samyaga vicAraya // tathA ca pazya acetanA vanaspatayo'pi adhikamAsaM nAGgIkurvate, yenAdhikamAse prathamaM parityajya dvitIya eva mAse puSpyanti yaduktaM Avazyaka niryukto - "jaha phullA kaNiAraDA cUaga ! ahimAsayaMmi ghumi / tuha na khamaM phulleDaM jar3a pacaMtA kariMti DamarAI // 1 // " tathA ca kazcit ' abhiSanimi vIsA haaresa savIsa mAse' iti vacanabalena mAsAbhivRddhau viMzatyA dinaireva locAdikRtyaviziSTAM paryuSaNAM karoti, tadapyayuktaM, yena 'abhivaDiami bIsA' iti vacanaM gRhijJAtamAtrApekSapA, anyathA 'AsADhapuNNimAsIe pajosaviMti esa ussaggo, sesakAlaM pajjosarvitANaM avavAu'ti zrInizIthacUrNidazamodezakavacanAdA pADhapUrNimAyAmeva locAdikRtyaviziSTA paryuSaNA karttavyA syAt ityalaM prasaGgena / tatra kalpoktA dravya 1 kSetra 2kAla 3 bhAva 4 sthApanA caivaM dravyasthApanA tRNaDagalachAramallakAdInAM paribhogaH sacittAdInAM ca parihAraH, tatra sacittadravyaM zaikSo na pratrAjyate atizraddhaM rAjAnaM rAjAmAtyaM ca vinA, acirAdravyaM ca vastrAdi na gRhyate, 1 kiM tithivRddho nottaratithau pApaM ?, vicAraya / 2 yadi puSpitAH kaNavIrAH cUta ! adhikamAse dhuSTe / tava na kSamaM puSpituM yadi pratyaMtAH kurvanti DamarAdi // Jan Education Intemation For Pride & Personal Use O ~367~ mAsavRddhi carcA kalpavyavasthA sU. 8 5 10 13 www.janbary.org
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) .......... vyAkhyAna [9] .......... mUlaM [8] / gAthA [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: gAthA ||-II kalpa.subo-II mizradravyaM sopadhika: ziSyA, kSetrasthApanA sakrozaM yojanaM, glAnavaidyaupadhAdikAraNe ca catvAri pakSa vA yoja-IM vyA09nAni, kAlasthApanA catvAro mAsAH, bhAvasthApanA krodhAdInAM vivekAiyoMdisamitiSu copayoga iti4(8) bhAga KI (vAsAvAsaM pajosaviyANaM) varSAvAsaM caturmAsa paryuSitAnAM-sthitAnAM (kappai) kalpate (niggaMdhANa vaagmnvi||175|| niggaMdhINa cA) nirgranthAnAM-sAdhUnAM vA nirgrandhInAM sAdhvInAM vA (savyao samaMtA sakosaM joyaNaM uggaha cArazca mU. ogiNihattANaM) sarvataH-catasRSu dikSu samantAt-vidikSu ca sakrozaM yojanaM avagrahaM avagRhya (cihiu~ ahAlaMdamavi uggahe ) athetyavyayaM, landazabdena kAla ucyate, tatra yAvatA kAlenAH karaH zuSyati tAvAn kAlo jaghanyaM landa, pazca ahorAtrA utkRSTa landa, tanmadhye madhyamaM landa, landamapi kAlaM yAvat-stokakAlamapi avagrahe sthAtuM kalpate, na tu avagrahAdU bahiH, apizabdAt alandamapi bahukAlamapi yAvat SaNmAsAnekatrAvagrahe sthAtuM kalpate, na tu avagrahAdU bahiH, gajendrapadAdigiremekhalAgrAmasthitAnAM SaTsu dikSu upAzrayAt sArddhakrozadvayagamanAgamane paJcakozAvagrahaH, yattu vidikSu ityuktaM tavyAvahArikavidigapekSayA, naizcayikavidizAM| ekapadezAtmakatvena tatra gamanAsambhavAt, aTavIjalAdinA vyAghAteSu tridiko dvidiko ekadiko vA'vagraho bhAvyaH // 9 // (vAsAvAsaM pajjosaviyANaM kappaDa niggaMthANaM vA niggaMdhINa vA) varSAvAsaM-caturmAsakaM paryuSi- 25 tAnAM sthitAnAM kalpate nirgrandhAnAM nirgranthInAM vA (savao samaMtA sakosaM joyaNaM bhikkhAyariyAe gaMtu // 15 // zapaDiniyasae) sarvata: catasRSu dikSu samantAt-vivikSu ca sakrozaM yojanaM bhikSAcaryAyAM gantuM pratiniva / dIpa anukrama [271] ... atha bhikSAdi arthe gamana-vicAra: darzayate ~368~
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [11] gAthA II-II dIpa anukrama [273] Jan Educator dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRtti:) ........... vyAkhyAna [9] mUlaM [11] / gAthA [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: rtitum // ( 10 ) | ( jattha naI nicoyagA nicasaMdaNA ) yatra nadI nityodakA - nityaM pracurajalA nityasyandanAnityasravaNazIlA satatavAhinItyarthaH ( no se kampai sabao samatA sakosaM joyaNaM bhikkhAyariyAe gaMtu paDiniyattae) naiva tatra kalpate sarvAsu dikSu vidikSu ca sakrozaM yojanaM bhikSAcaryAyAM gantuM pratinivarttituM // (11) // (erAvaI kuNAlAe) yathA airAvatI nAmnI nadI kuNAlAyAM puryAM sadA dvikrozavAhinI tAdRzIM nadIM laGghayituM kalpyA, stokajalatvAt, yataH (jattha cakkiyA siyA evaM pAyaM jale kicA evaM pAyaM dhale kiccA ) yantra evaM kartuM zaknuyAt, kiM tadityAha - siyA-yadi ekaM caraNaM jale kRtvA jalAntaH prakSipya ekaM caraNaM sthale kRtvA jalAdupari AkAze kRtvA ( evaM cakkiyA evannaM kappada saGghao samaMtA sakosaM joyaNaM gaMtuM paDiniyatae) anayA rItyA gantuM zaknuyAt evaM sati kalpate sarvataH samantAt sakrozaM yojanaM gantuM pratinivarttitum / / (12) / ( evaM ce no cakkiyA evaM se no kappar3a saGghao samaMtA gaMtuM paDiniyattae) pUrvoktarItyA naiva yatra gantuM zaknu syAt evaM tasya sAdhoH no kalpate sarvataH samantAt gantuM pratinivarttituM, yatra ca evaM kartuM na zaknuyAt jalaM | viloDya gamanaM syAt tatra gantuM na kalpate itibhAvaH, jaGghA yAvadudakaM dakasaGghaho nAbhi yAvallepo nAbherupari lepopari tatra zeSakAle mAse mAse tribhirdakasaGghaTTe sati kSetraM nopahanyate, tatra gantuM kalpate iti bhAvaH, varSAkAle ca saptabhiH kSetraM nopahanyate, caturthe'STame ca dakasaGghaTTe sati kSetraM upahanyate eva, lepastu eko'pi kSetraM upahanti, nAbhiM yAvajjalasadbhAve tu gantuM na kalpate eva, kiM punarlepopari ? - nAbherupari jalasadbhAve // ( 13 ) // For Plate & Fersonal Use On ~369~ avagrahaH bhikSAdyartha gamanavi cAratha sU. 1-13 1 10 14 www.janebary.org
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ......... vyAkhyAna [1] .......... mUlaM [14] / gAthA - muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [14] gAthA II-11 kalpa.suyo- vyA09 // 176 // (vAsAvAsaM pajjosabiyANaM atdhegaiyANaM) caturmAsakaM sthitAnAM keSAJcit sAdhUnAM (evaM buttapuI bhavai, gujiyA dAve bhaMte ! evaM se kappaDa dAvittae, no se kappai paDigAhittae) gurubhiH evaM prAguktaM bhavati-glAnAyAmukaMdAnagrahaNavastu dApayeH bhadanta :-he ziSya, tadA tasya sAdhoH kalpate dApayituM, paraM no tasya kalpate khayaM pratigrahItum / vyavasthA, (14) / (vAsAvAsaM pajosabiyANaM atdhegaiyANaM evaM butapurva bhavai) caturmAsakaM sthitAnAM keSAJcit sAdhUnAM sU.14-6 gurubhiH evaM prAguktaM bhavati (paDigAhe bhaMte !, evaM se kappai paDigAhittae, no se kappai dAvittae) khayaM| pratigRhNIyAH he ziSya !, tadA tasya kalpate pratigrahItuM, paraM no tasya kalpate dApayituM, yadyevamuktaM bhavati yat tvaM khayaM pratigRhNIyAH glAnAya anyo dAsyati tadA khayaM pratigrahItuMkalpate na tu dAtuM ityrthH|(15)|(vaasaavaas pajosaviyANaM atthagaiyANaM evaM vRttapuvaM bhavai) caturmAsakaM sthitAnA kevAJcit sAdhUnAM gurubhiH evaM prAguktaM bhavati ( dAve bhaMte ! paDigAhehi bhaMte !, evaM se kappai dAvittaevi paDigAhittaevi) dApaye he ziSya ! svayaM pratigRhNIyAH he ziSya !, tadA tasya kalpate dApayitumapi pratigrahItumapi, yadi ca dadyAH pratigRhNIyAzcetyuktaM bhavati tadA dAtuM pratigrahItuM cobhayamapi kalpate // (16) / (vAsAvAsaM pajjosaviyANaM no kappai niggaMdhANa 25 vA niggaMdhINa vA) caturmAsakaM sthitAnAM no kalpate sAdhUnAM sAdhvInAMca, kIdRzanA ?-(hahANaM) hRSTAnAM- 176 / / tAruNyena samarthAnAM, taruNA api kecidrogiNo nirbalazarIrAzca bhavanti, ata uktaM-(AruggANaM baliyasarIrANa) ArogyAnAM balabaccharIrANAM, IdRzAnAM sAdhUnAM (imAo nava rasavigaIo abhikkhaNaM abhikkhaNaM AhA-15 dIpa anukrama [276] byAkaTaTAchee JABEnicatonindia ~370~
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ......... vyAkhyAna [1] .......... mUlaM [17] / gAthA - muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [17] gAthA 11-11 rittae ) imAH vakSyamANAH nava rasapradhAnA vikRtayo'bhIkSNaM-vAraMvAraM AhArayituM na kalpate (taMjahA) tadyathA-18 dRSTAnAMvi(khIraM 1 dahiM 2 navaNIyaM 3 sappi4 tillaM5 guDaM 6 mahu~ 7 majaM 8 maMsaM 9) dugdhaM 1dadhi 2 mrakSaNaM 3 ghRtaM | kRtInAma 4 telaM 5 guDaH 6 madhu 7 mA 8 mAMsaM 9, abhIkSaNagrahaNAt kAraNe kalpante'pi, navagrahaNAt kadAcit pakAnaM / hagRhyate'pi, tatra vikratayo dvedhA-sAzayikA asAJcayikAca, tatrAsAzcayikA yA bahukAla rakSitumazakyA dugdhadadhipakAnAkhyAH, glAnatve guruvAlAdyupagrahArthaM zrAddhAgrahAdvA grAhyAH, sAzayikAstu ghRtatelaguDAkhyAstisraH, tAca pratilambhayan gRhI vAcyo-mahAn kAlo'sti, tato glAnAdinimittaM grahISyAmA, sa vadeta-gRhIta, caturmAsI yAvat prabhUtAH santi, tato grAhyA bAlAdInAM ca deyA na taruNAnAM, yadyapi madhu 1 madha 2 mAMsa 3-11 navanIta 4 varjanaM yAvajjIcaM astyeva tathApi atyantApavAdadazAyAM vAdyaparibhogAyathaM kadAcidU grahaNe'pi catumAsyAM sarvadhA niSedhaH // (17) // (vAsAvAsaM pajjosaviyANaM atdhegahaANaM evaM buttapuSa bhavai) catumosakA |sthitAnAM asti etad ekeSAM yAvRpayakarAdInAM evamuktapUrva bhavati, guruM pratIti zeSA, vaiyAvazyakaregurave ||10 evaM uktaM bhvtiityrthe| (aTTho bhNte| gilANassa)he bhadanta-bhagavan ! arthoM vartate glAnasya vikRtyA iti vaiyAvazyakareNa prazne kRte (se a vaejjA) sa gumA vadet (aho) glAnasya artho vartate, (se a pucche abo) tataH sa glAnaH praSTavyaH (kevaieNaM aTTho) kiyatA vikRtijAtena kSIrAdinA tavAya:, tena glAnena khapramANe ukta (sa a vaijA) sa vaiyAvatyakaro guroragre samAgatya yAt-(evaieNaM aTTho gilANassa) etaavtaa'dhoN| 14 dIpa anukrama [277] ~371~
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [PC] gAthA II-II dIpa anukrama [278] kalpa. subo vyA0 9 // 177 // Jan Education dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRtti:) ........... vyAkhyAna [9] mUlaM [18] / gAthA [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: glAnasya, tato gururAha - ( jaM se pamANaM vayai ) yat sa glAnaH pramANaM vadati ( se ya pamANao cittave ) tatpramANena 'se' iti sadvikRtijAtaM grAhyaM tvayA tataH (se ya vinnavijA ) sa ca vaiyAvRtyakarAdiH vijJApayet ko'rtho ? -gRhasthapArzvAt yAceta, vijJasidhAturatra yAcJAyAM (se ya vinnavemANe labhijjA ) sa vaiyAvRttyakaro yAcamAno labheta tadvastu kSIrAdi ( se ya pamANapatte ) atha ca tadvastu pramANaprAptaM paryAptaM jAtaM tatazca ( hou alAhi iya vattavaM siA ) tatra 'hou 'tti bhavatu itipadaM sAdhuprasiddha icchamitizabdasyArthe, alAhitti mRtaM ityarthe iti padadvayaM gRhasthaM prati vaktavyaM syAt, tato gRhI brUte - ( se kimAhu bhaMte!) atha kimAhurbhadantAH !, kuto bhavantaH smRtamiti bruvate ityarthaH, tataH sAdhurAha (evaeNaM aTTho gilANassa) etAvataiva artho'stIti, tataH (siyA NaM evaM vayaMtaM paro bajA) syAt kadAcit NaM iti vAkyAlaGkRtau evaM vadantaM sAdhuM prati paro-gRhastho vadet, yat (paDigAhehi ajjo ! pacchA tumaM bhokkhasi vA pAhisi vA ) he Arya !- sAdhI pratigRhANa pazcAt glAnabhojanAnantaraM yadadhikaM tat tvaM bhokSyase- bhuJjIthAH pakkAnnAdikaM pAsyasi-pibeH kSIrAdikaM, kacit 'pAhisi'ttisthAne 'dAhisi 'nti dRzyate, tadA tu svayaM bhuJjIthAH anyebhyo vA dadyA iti vyAkhyeyaM ( evaM se kappar3a | paDigAhittae) evaM tenokte tat kalpate adhikaM pratigrahItuM, (no se kappara gilANanIsAe paDigAhittae ) na ca punarlAnanizrayA gArthyAt svayaM grahItuM glAnArtha yAcitaM maNDalyAM nAneyamityarthaH // 18 // ( vAsAvAsaM pajosaviyANaM ) caturmAsakaM sthitAnAM ( asthi NaM therANaM tahappagArAI kulAI ) astyetat NaM For Pile & Fersonal Use On ~372~ lAnArtha vikRtyAna yanaM sU. 18 20 25 // 177 // 28 janelbary.org
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ......... vyAkhyAna [1] .......... mUlaM [19] / gAthA - muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: / prata sUtrAMka gAthA II-II iti prAgvat sthavirANAM tathAprakArANi-ajugupsitAni kulAni-gRhANi, kiMviziSTAni ? (kaDAI) tairanyairvA / dRzyavAca. zrAvakIkRtAni (pattiAI) prItikarANi (thijAI) prItI dAne vA sthairyavanti (vesAsiyAI) nizcita niSedhaH amra lapsye'hamiti vizvAso yeSu tAni vaizvAsikAni (sammayAI) yeSAM yatipravezaH sammato bhavati tAni mU. 19 sammatAni (bahumayAI) bahavo'pi sAdhavaH sammatA yeSAM athavA bahUnAM gRhamanuSyANAM sAdhavaH sammatA yeSu tAni bahumatAni (aNumayAI bhavaMti) anumatAni-dAnaM anujJAtAni athavA aNurapi-kSullako'pi mato yeSu sarvasAdhusAdhAraNasvAt na tu mukhaM dRSTvA tilakaM kurvantIti anumatAni aNumatANi vA bhavanti (tastha se no kappai adakkhu vaittae) tatra-teSu gRheSu 'se' tasya sAdhoH yAcyaM vastu adRSTvA iti vaktuMna kalpate (asthi te Auso! imaM cA) pathA he AyuSman ! idaM ivaM vA vastu asti? iti, adRSTaM vastu praSTuM na kalpate ityarthaH (se kimAhu bhaMte!) tat kuto bhagavan ! iti ziSyaprazne gururAha-yatastathAvidhaH (saDDI gihI giNhai vA teNiyaMpi kujA) zraddhAvAn gRhI mUlyena gRhNIta, yadi ca mUlyenApina prAmoti tadAsa zraddhAtizayena cauryamapi kuryAt , kRpaNagRhe tu adRSTvA'pi yAcane na dossH|| (19) // (vAsAvAsaM pajosaviyassa) caturmAsakaM sthitasya (nicabhattiyassa bhikkhussa) nityamekAzanakAriNaH18 bhikSoH (kappai egaM goarakAlaM gAhAvaikulaM) kalpate ekasmin gocaracaryAkAle gAthApateH-gRhasthasya kulaMgRhaM ( bhattAe vA pANAe vA nikkhamittae vA pavisittaevA) bhaktArthe vA pAnArtha vA niSkramituM vA praveSTuM / dIpa anukrama [279] 14 JAMEnicatonirnxm ... atha gocara-caryA-kAla-varNanaM kriyate ~373~
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ......... vyAkhyAna [1] .......... mUlaM [20] / gAthA - muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [20] 178| gAthA II-II kalpa sabovA kalpate, na tu dvitIyavAraM, paraM (Nannattha) NakAro vAkyAdau alaGkArArthaH, anyatra AcAryAdivayAvR-gocaracaryAvyAyakarebhyaH, tAn varjayitvetyarthaH, te tu yadi ekavAraM bhuktena vaiyAvRttyaM kartuM na zaknuvanti tadA dvirapi bhuJjate, vilAniyamaH tapaso hi vaiyAvRttya garIya iti,(AyariyaveyAvaceNa vA) AcAryavaiyAvRttyakarAna thA (uvajhAyaveyAvaceNa vA) .20.24 upAdhyAyavaiyAvRttyakarAna vA (tavassiveyAvaceNa vA) tapatrivaiyAvRyakarAn vA (gilANaceyAvaceNa vA) // glAnavaiyAvRttyakarAn vA (khuDaeNa vA khuhiAe vA arbujaNajAyaeNa vA) yAvat vyaJjanAni-bastikUrcakakSAdiromANi na jAtAni tAvat kSullakakSullikayorapi dvirbhuJAnayorna doSaH, yadvA vaiyAvRtyamasyAstIti vaiyAvRttyo vaiyAvRttyakara ityarthaH AcAryazca vaiyAvRttyazca AcAryavaiyAvRttyA, evaM upAdhyAyAdiSvapi, tatazca AcArya upAdhyAyatapasviglAnakSullakAnAM tadvaiyAvRtyakarANAM ca dvibhojne'pi na doSa ityartho jAtaH // (20) (vAsAvAsaM pajosaviyassa) caturmAsakaM sthitasya (cautthabhattiyassa bhikkhussa ayaM evaie visese) ekAntaropavAsinaH sAdhorayametAvAn vizeSo (jaM se pAo nikkhamma) yat sa prAtarnicakramya gocaracayoMrthe / (puvAmeva viyaDagaM bhuccA) prathamameva vikaTa-prAsukAhAraM bhuktvA (piccA) takrAdikaM pItvA (paDiggaga 25 saMlihiya saMpamajiya) pAtraM saMlikhya-nirlepIkRtya sampramRjya-prakSAlya (se ya saMgharijA kappar3a se tadivasaM // 17 // teNeva bhattaDheNaM pajosavittae)sa yadi saMstareta-nirvahettarhi tenaiva bhojanena tasmin dine kalpate paryuSituM-sthAtuM| MI(se ya no saMdharijA) atha yadina saMstaret stokatvAt ( evaM se kappai ducaMpi gAhAvaikula bhattAe yA pANAe 6.28 dIpa anukrama [280] ~374
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........... vyAkhyAna [1] .......... mUlaM [21] / gAthA 1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: X prata sUtrAMka [21] gAthA ||| vA nikkhamittae vA pavisittae vA) tadA tasya sAdhoH kalpate dvitIyavAraM gRhasthagRhe bhaktArtha vA pAnArthaM vA niSka-gocaracaryA| mituM vA praveSTuM vA // (21) / (vAsAvAsaM pajjosaviyassa) caturmAsakaM sthitasya (chaTThabhattiyassa bhikkhussa) nityaMlAniyamaH SaSThakAriNa: mikSoH (kappaMti do goarakAlA gAhAvAkulaM bhattAe bA pANAe vA nikkhamittae vA pavisitsaema. 20.24 vA) kalpete dvau gocarakAlau gRhasthagRhe bhaktArtha vA pAnArtha vA niSkramituM vA prabeSTuM vA / / (22) / (vAsAvAsaM pajosa-18 viyassa) caturmAsakaM sthitasya (ahamabhattiyassa bhikkhussa) nirya aSTamakAriNaH bhikSoH (kappati tao // 5 goarakAlA gAhAvaikulaM bhattAe vA pANAe vA nikkhamittae vA pavisittae vA) kalpante trayo gocarakAlA gRhasthagRhe bhaktArtha vA pAnArtha vA niSkramituMcA praveSTuM vA / / (23) / (vAsAnAsaM pajosaviyassa) caturmAsaka sthitasya (vigihabhattiyassa bhikkhussa kappaMti so'vi goarakAlA gAhAvaikulaM bhattAe vA pANAe cA |nikvamittae vA pavisittae vA) nityaM aSTamApari tapAkAriNaH bhikSoH kalpante sarve'pi gocarakAlA: gRhasthagRhe bhaktArthaM vA pAnArthaM vA niSkramituM vA praveSTuM vA, yadA icchA bhavati tadA bhikSate, na tu prAtahItameva dhArayeta, saJcayajIvasaMsaktisAghrANAdidoSasambhavAt // (24) / | evamAhAravidhimuktvA pAnakavidhimAha-(vAsAvAsaM pajjosaviyassa) caturmAsakaM sthitasya (nicabhattiyassA bhikkhussa) nityaM ekAzanakAriNaH bhikSoH (kappati savAI pANagAI paDigAhittae) kalpate sarvANi pAnakAni pratigrahItuM, sarvANi ca AcArAGgoktAni ekaviMzatiH, atra vakSyamANAni maya vA, tatrAcArAGgoktAni imAni dIpa anukrama [281] ~375~
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........... vyAkhyAna [1] .......... mUlaM [25] / gAthA 1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [25] gAthA II-II kalpa.subo- usseima 1 saMseima 2 taMDala itusa 4 tila 5 javodagA yaamN7|soviir 8 suddhaviyaDaM 9 aMbaya 10 aMbAGaga 110 utsedimAvyA09 kaviTTha 12||1||maaliNg 13 dakkha 14 dADima 15 khajjura 16 nAlikera 17 kayara 18 borajalaM 19 / AmalagaM 20 dijlvi||179|| ciMcApANagAI 21 pddhmNgbhnniaaii||2|| eSu pUrvANi nava tu atroktAni (vAsAvAsaM pajjosaviyassa) caturmAsakaMdhiH sU.25 sthitasya (cautthabhattiyassa bhikkhussa) ekAntaropavAsakAriNaH bhikSoH (kappati tao pANagAI paDigAI hittae) kalpate trINi pAnakAni pratigrahItuM (saMjahA) tadyathA-(usasseimaM saMseimaM cAulodagaM) utkhedima1 piSTAdibhRtahastAdidhAvanajalaM saMkhedimaM yatparNAdyutkAlya zItodakena sincyate tajjalaM, taNDuladhAvanajalaM // (vAsAvAsaM pajjosaviyassa) caturmAsakaM sthitasya (chaTThabhattiyassa bhikkhussa) nityaM SaSThakAriNaH bhikSoH (kappaMti, tao pANagAI paDigAhittae) kalpante trINi pAnakAni pratigrahItuM (taMjahA) tadyathA-(tilodagaM tusodagaM javodagaM vA) tilodaka-nistvacitatiladhAvanajalaM tuSodakaM-bIyAdituSadhAvanajalaM yavodakaM-yavadhAvanajalaM / (vAsAvAsaM pajjosaviyassa) caturmAsakaM sthitasya (aTThamabhattiyarasa bhikkhussa) nityaM aSTamakAriNaH bhikSoH (kappati tao pANagAiM paDigAhittae) kalpante trINi pAnakAni pratigrahItuM (taMjahA) tadyathA-(AyAma 25 vA, socIraM bA, suddhaciyaDaM vA) AyAmaka:-avazrAvaNaM sauvIraM-kAlikaM zuddhavikaTa-uSNodakaM // (vAsA- 179 // vAsaM pajjosaviyassa ) caturmAsakaM sthitasya ( vikiTThabhattiyassa bhikakhussa) aSTamAdupari tapAkAriNaH bhikSoH (kappai ege usiNaviyaDe paDigAhittae) kalpate eka uSNodakaM pratigrahItuM (seviya NaM asitthe 28 dIpa anukrama [290] ~376~
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) .......... vyAkhyAna [1] .......... mUlaM [25] / gAthA 1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [25] gAthA II-II noviya NaM sasitthe ) tadapi siktharahitaM naiva sikthasahitaM, yataH prAyeNa aSTamAdUrdhva tapakhinaH zarIraM devo-datividhiH 'dhitiSThati // (vAsAvAsaM pajjosaviyassa) caturmAsakaM sthitasya (bhattapaDiyAikkhiyassa bhikakhussa) . 26 bhaktapratyAkhyAnakarastha-anazanakAriNaH bhikSoH (kappaDa ege usiNaviyaDe paDigAhittae) kalpate eka uSNodakaM pratigrahItuM (seviya NaM asisthe) tadapi siktharahitaM, naiva sikthasahitaM (seviya NaM paripUe no ceva NaM aparipUe) tadapi paripUrta-vastragalitaM naiva agalitaM, tRNAdegale laganAt (se'viya gaM parimie, no ceva NaM aparimie ) tadapi mAnopetaM naiva aparimitaM, anyathA'jIrNa syAt (seviya NaM bahusaMpanne no ceva nnN|| abahusaMpanne ) tadapi bahusaMpUrNa-kizcidUnaM naiva bahunyUnaM, tRSNAnupazamAt // (25) // | (vAsAvAsaM posaviyassa) caturmAsakaM sthitasya (saMkhAdattiyassa bhikakhussa) dattisaGkhyAkAriNo bhikSoH (kappaMti paMca datsIo bhoyaNassa paDigAhittae paMca pANagassa) kalpante paJca dattayaH bhojanasya pratigrahItuM paJca pAnakasya (ahavA cattAri bhoaNassa paMca pANagassa) athavA catanaH bhojanasya pazca pAmakassA (ahavA paMca bhoaNassa cattAri pANagassa) athavA paJca bhojanasya, catasraH pAnakasya, tatra dattizabdena alpa bahu vA yadekavAreNa dIyate taducyate ityAha-(tattha NaM egA dattI loNAsAyaNamittamavi paDigAhiyA siyaa)| tatra ekA dattiH lavaNAsvAdanapramANe'pi bhaktAdau pratigRhIte syAt, yato lavaNaM kila stoka dIyate, yadi tAvanmAnaM bhaktapAnasya gRhNAti sA'pi dattirgaNyate, pazcetyupalakSaNaM tena catanastisro dve ekA SaT sasa vA yathAbhi- 14 dIpa anukrama [290] zA ~377
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) .......... vyAkhyAna [1] .......... mUlaM [26] / gAthA 1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [26] gAthA II-II kalpa.sabo-grahaM vAcyAH , samagrasya ca sUtrasya ayaM bhAvaH-yAvatyo'nnasya pAnakasya cA dattayo rakSitA bhavanti tAvatya eva saMkhaDIvarjagyA09 tasya kalpante, na tu parasparaM samAvezaM kartuM kalpate, na ca dattibhyo'tiriktaM grahItuM kalpate, (kappar3a se navidhiH taddivasaM teNeva bhattaTTeNaM pajosavittae) kalpate tasya tasmin dine tenaiva bhojanena avasthAtuM (no se kappahAsU. 27 ducaMpi gAhAvaikulaM bhattAe vA pANAe vA nikkhamittae vA pavisittae pA) na tasya kalpate dvitIyavAraM] | gRhasthagRhe bhaktArtha vA pAnArthaM vA niSkramituM vA praveSTuM vA / / (26) // (vAsAvAsaM pajosaviyANaM) caturmAsakaM sthitAnAM (no kappaDa niggaMdhANa vA niggaMdhINa vA) no 20 kalpate sAdhUnAM sAdhvInAM vA (jAya ubassayAo sattadharaMtaraM saMkharDi saMniyahacArissa ittae) yAvada upA-131 zrayAdArabhya saptagRhamadhye saMskRtiH-odanapAkaH tAM gantuM sAdhorna kalpate, bhikSArtha tatra na gacchedityarthaH, etAvatA zayyAtaragRhaM anyAni ca SaD gRhANi varjayediti, teSAM Asannakhena sAdhuguNAnurAgitayA udgamAdidoSasambhavAt, kIdRzAnAM sAdhUnAM ?-sannivRttacAriNAM-'sanniyatti niSiddhagRhebhyaH sannivRttAH santaH carantIti tathA teSAM, niSiddhagRhebhyo'nyatra bhramatAmiti bhAvaH, atra bahutve ekatvaM, bhikSArthaM gantuM, bahavassvevaM vyAcakSate-saptagRhAntare saGkarTi-janasaGkhalajemanavArAlakSaNAM gantuM na kalpate, atrArthe sUtrakRt matAntarA- // 18 // payAha-(ege puNa evamAsu no kappai jAva ubassayAo pareNaM saMkhaTi saMniyahacArissa ittae) eke punaH evaM kathayanti-no kalpate upAzrayAdArabhya parataH saptagRhamadhye jemanavArAyAM sannivRttacAriNAM bhikSArtha gantuM 28 dIpa anukrama [292] Dece09397900000 JABEducatoniroll Trianetbornerg ... atha saMkhaDI-varjana-vidhi: darzayate ~378
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [27] gAthA II-II dIpa anukrama [295] ka. su. 31 dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [9] mUlaM [27] / gAthA [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: ( ege puNa evamAhaMsu no kappar3a jAva uvassayAo paraMpareNa saMkhaDiM saMnigrahavArissa itae ) eke punaH evaM kathayanti no kalpate upAzrayAdArabhya paramparataH saptagRhamadhye jemanavArAyAM sannivRttacAriNAM bhikSArthaM gantuM, dvitIyamate 'pareNaM'ti zayyAtaragRhaM anyAni ca sapta gRhANi varjayet, tRtIyamate parampareNeti zayyAtaragRha tata ekaM gRhaM tataH paraM sapta gRhANi varjayediti bhAvaH // (27) // ( vAsAvAsaM pajjosaviyassa) caturmAsakaM sthitasya (no kappar3a pANipaDiggaddiyassa bhikkhussa ) no kalpate pANipAtrasya - jinakalpikAderbhikSoH (kaNagaphusiyamittamavi buddhikAryasi nivayamANaMsi) kaNagaphusiAphusAsmAnaM etAvatyapi vRSTikAye nipatati sati ( gAhAvaikulaM bhattAe pANAe vA nikkhamitta vA pacittie vA ) gRhasthagRhe bhaktArtha vA pAnArtha vA niSkramituM vA praveSTuM vA // ( 28 ) || ( vAsAvAsaM pajjosaviyassa) caturmAsakaM sthitasya ( pANipaDiggahiyassa bhikkhussa ) karapAtrasya - jinakalpikAdeH bhikSoH (no kappar3a agihaMsi piMDavAyaM paDigAhittA pajosavittae) no kalpate anAcchAdite- AkAze piNDapAtaM bhikSAM pratigRhya avasthAtuM - AhArayituM na kalpate, (pajjosavemANassa sahasA buDhikAe nivaijjA ) yadi anAcchAdite sthAne bhuJjAnasya sAdhoH akasmAt vRSTikAyaH nipatet tadA (desaM bhuccA desamAdAya se pANiNA pArNi paripihitA) piNDapAtasya dezaM bhuktvA, dezaM cAdAya sa pANi- AhAraikadezasahitaM hastaM pANinA-dvitIyahastena, paripidhAya-AcchAya ( uraMsi vA NaM nilijinA ) hRdayAgre vA gutaM kuryAt (kakkhaMsi vA NaM samA Jan Education Intemations *** atha vRSTiH samaye bhikSA-gamanAdi vidhiH darzayate For Pride & Personal Use Only ~379~ vRSTI mikSAgamanAdi vidhiH sU. 28-31 5 10 14 janelbary.org
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........... vyAkhyAna [1] .......... mUlaM [29] / gAthA ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sutrAMka [29] gAthA II-II kalpa subo-haDijjA) kakSAyAM vA samAharet-AcchAditaM kuryAt, evaM ca kRtvA (ahAchannANi leNANi vA uvAgachijA) pRSTI bhikSA yathAcchannAni-gRhibhiH khanimittamAcchAditAni, layanAni-gRhANi upAgacchet (rukkhamUlANi vA uvAga- Igmnaadi||18|| cchijjA) vRkSamUlAni vA upAgacchet (jahA se tattha pANisidae vA dagarae vA dagaphusiyA vA no pariAvajAvidhiH sU. yathA tasya tatra pANI dakaM-bahavo vindavaH, dakarajo-bindumAnaM dagaphusiA-phusAraM avazyAyaH na viraadhynte|| patanti vA, yadyapi jinakalpikAderdezonadazapUrvadharatvena prAgeva varSopayogo bhavati, tathA cArddhabhukte gamanaM na |sambhavati, tathApi chamasthatvAt kadAcidanupayogo'pi bhavati // (29) / uktamevArtha nigamayannAha-(vAsAvAsaM pajosaviyassa) caturmAsa sthitasya (pANipaDiggahiyassa bhikkhussa) pANipAtrasya bhikSoH (jaMkiMci kaNagaphusiyamittaMpi nivaDati) yatkiJcit kaNo-lezastanmAtraM kaM-pAnIyaM kaNakaM tasya phusiA-phusAramAnaM tasminnapi nipatati (no se kappar3a gAhAvahakulaM bhattAe vA pANAe vA nikkhamittae vA pavisittae vA)na tasya jina-3 kalpikAdeH kalpate gRhasthagRhe bhaktArtha vA pAnArtha vA niSkramita vA praveSTaM vaa|| (30) / uktaH pANipAtravidhiH atha pAtradhAriNo vidhimAha-vAsAvAsaM pajjosaviyassa) caturmAsakaM sthitasya (paDiggahadhArissa bhikkhussa pAtradhAriNaH-sthavirakalpikAdeH bhikSoH (no kappai bagdhAriyaTTikAyaMsi) na kalpate avicchinnadhArAbhiH // 18 // vRSTikAye nipatati-yasyAM varSAkalpo nInaM vA zravati kalpaM vA bhittvA'ntaH kArya Ardrayati tatra (gAhAvaikulaM bhattAe vA pANAe vA nikkhamittae vA pavisittae vA) gRhasthagRhe bhaktArtha vA pAnArtha vA niSkramituM vA dIpa anukrama [297] ~380
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........... vyAkhyAna [1] .......... mUlaM [31] / gAthA 1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [31] gAthA -| praveSTuM vA, apavAdamAha-(kappai se appavuhikAryasi saMtaruttaraMsi) kalpate tasya-sthavirakalpikAdeH alpa-vRSTau pUrvaya|STikAye antareNa varSati sati, athavA AntaraH-sautraH kalpa uttara:-aurNikastAbhyAM prAvRtasyAlpavRSTauvAdAyuktA(gAhAvaikulaM bhattAe vA pANAe vA nikkhamittae vA pavisittae vA) gRhasthagRhe bhaktArtha vA pAnArthaM vA | dividhiH niSkramituM vA praveSTuM vA, apavAde tu tatrApi tapakhinaH kSudasahAzca bhikSArthaM pUrvapUrvAbhAve aurNikena auSTrikena tANena sItreNa vA kalpena tathA tAlapatreNa palAzacchantreNa vA prAvRtA viharantyapi / / (31) // hA (vAsAvAsaM pajjosaviyassa) caturmAsakaM sthitasya (niggaMdhassa niggaMdhIe vA gAhAvAkalaM piMDavAyapaDi yAe aNuppaviTThassa) nirgranthasya sAvyAzca gRhasthagRhe piNDapAto-bhikSAlAbhastatpratijJayA-atrAhaM lapsye iti 18 dhiyA anupraviSTasya-gocaracaryAyAM gatasya sAdhoH (nigijhiya nigijjhiya buTTikAe nivaijjA) sthitvA sthitvA vRSTikAyaH nipatet , atha ghano varSati tadA (kappar3a se ahe ArAmaMsivA) kalpate tasya sAdho ArAmasthAghovA (ahe uvassayaMsi cA) sAmbhogikAnAM itareSAM vA upAzrayasyAdhaH, tadabhAve (ahe viyaDagihaMsi vA) vikaTagRhaMmaNDapikA yatra grAmyaparSadupavizati tasyAdho vA (ahe rukkhamUlaMsi vA) vRkSamUlaM vA-nirgalakarIrAdimUlaM tasya vA adhaH (ubAgacchittae)tatropAgantuM kalpate // (32) // (tattha se puvAgamaNeNaM) tatra-vikaTagRha-1 kSamUlAdau sthitasya 'se' tasya sAdhoH AgamanAt pUrvakAle (puvAutte cAulodaNe pacchAutte bhiliMgasUve) ISI pUrvAyuktaH-paktumArabdhaH taNDulaudanaH pazcAdAyukto bhiliMgasUpo-masUradAlirmASadAliH sasnehasUpo vA (kappai8 dIpa anukrama [298] LABEncaronic. ~381~
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [34] gAthA II-II dIpa anukrama [299] kalpa. subo vyA0 9 // 182 // Jan Educator dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRtti:) ........... vyAkhyAna [9] mUlaM [34] / gAthA [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: se cAulodaNe paDigAhitae) tadA kalpate tasya sAghoH taNDulaudanaM pratigrahItuM (no se kappar3a bhiliMgasUbe | paDigAhittae) na kalpate tasya masUrAdidAliH pratigrahItuM, ayamarthaH- tatra yaH pUrvAyuktaH - sAdhvAgamanAt pUrvameva svArtha gRhasyaiH paktumArabdhaH sa kalpate doSAbhAvAt, sAdhvAgamanAnantaraM ca yaH paktumArabdhaH sa pazcAdAyuktaH, sa na kalpate unamAdidoSasambhavAt // (33) // (tattha se puvAgamaNeNaM puddA utte bhiliMgasUve pacchAune cADalodaNe) tatra gRhe tasya pUrvAyuktaH masUrAdidAliH pazcAdAyuktaH taNDulaudanaH tadA (kappara se miliNasUbe paDigAhittae) kalpate tasya masUrAdidAliH pratigrahItuM (no se kappar3a cAulodaNe paDhigAhittae) no tasya kalpate taNDulaudanaM pratigrahItuM // (34) / (tattha se puvAgamaNeNaM do'vi pacchAulAI evaM no se kappar3a do'vi paDigAhittae) tatra gRhe tasya dvAvapi pazcAdAyuktau tadAno tasya kalpate dvAvapi pratigrahItuM (je se tattha pudhAgamaNeNaM puvAutte se kappar3a paDigAhie ) yat tasya tatra pUrvAyuktaM tat kalpate pratigrahItuM (je se tattha puJcAgamaNeNaM pacchAu no se kappar3a paDigAhittae) yat tasya tatra pUrvaM pazcAdAyuktaM na tat kalpate pratigrahItuM // (35) // ( vAsAvA pajosa bissa) caturmAsakaM sthitasya (niggaMthassa niggaMdhIe vA gAhAbaddakulaM piMDavApapaDiyAe aNupaviTThassa) sAdhoH sAdhyAzca gRhasthagRhe bhikSAgrahaNArthaM anupraviSTasya ( nigijjhiya nigijziya buddhikAe nivaijjA) sthitvA sthitvA vRSTikAyaH nipatet tadA (kappar3a se ahe ArAmaMsi vA) kalpate tasya ArAma syAdho vA (jAva rukkhamUlaMsi vA uvAgacchittae) yAvat vRkSamUle vA upAgantuM (no se kappaha puvagahieNaM bhatapANeNaM For File & Fersonal Use Only ~382~ vRSTI pUrvapavAdAyuktA dividhiH mU. 32-35 20 25 // 182 // 28
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........... vyAkhyAna [1] .......... mUlaM [36] / gAthA 1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka gAthA 11-11 velaM uyAyaNAvittae) no tasya kalpate pUrva gRhItena bhaktapAnena bhojanavelAM atikramayituM, ArAmAdisthitasya varSasyapivasAdhoryadi varSA noparamati tadA kiM kAryamityAha-(kappar3a se puvAmeva viyaDagaM bhuccA picA paDiggahagaM saMlihiya satau gamana saMlihiya saMpamaljiya 2) kalpate tasya sAdhoH pUrvameva vikaTa-udgamAdizuddhamazanAdi bhuktvA pItvA ca pAtraMsU. 36 nirlepIkRtya samprakSAlya (egao bhaMDagaM kaTTha) ekasmin pArce pAtrAyupakaraNaM kRtvA vapuSA saha prAvRtya varSa-18 syapi meghe (sAvasese sarie) sAvazeSe-anastamite sUrye (jeNeca ubassae teNeva khavAgarichattae) yauva upAzrayaH tatraiva upAgantuM, paraM (no se kappaha taM rayaNi tattheva uvAyaNAvittae) no tasya kalpate tAM rAtri vasatehi gRhasthagRhe eva atikramayituM, ekAkino hi bahirvasataHsAdhoH khaparasamutthA bahavo doSAH sambhaveyuH, hAsAdhavo vA vasatisthA adhRrti kuryuriti |(36)||(vaasaavaasN pajosaviyassa) caturmAsakaM sthitasya (nigga-18 thassa niggaMthIe vA gAhAvaikulaM piMDavAyapaDiyAe aNupaviTThassa ) sAdhoH sAdhvyAzca gRhasthagRhe bhikSAgraha-8 NArtha anumaviSTasya (nigijjhiya nigijhiya buTTikAe nivaijjA) sthitvA sthitvA vRSTikAyaH nipatet tadA (kappada se ArAmaMsi vA jAva uvAgacchittae) kalpate tasya ArAmasyAdho vA yAvat upAgantuM, agretanasUtrayugmasaMbandhArtha punaretatsUtraM // (37) // atha sthitvA 2 varSe patati yadi ArAmAdI sAdhustiSThati tadA kena vidhinetyAha-(satya no se kappai egassa niggaMthassa egAe niggaMthIe egao cihittae) tatra vikaTagRhavRkSamUlAdI sthitasya sAdho no kalpate ekasya sAdhoH ekasyAH sAdhvyAzca ekatra sthAtuM1 (tattha no kappar3a dIpa anukrama [300] JABEnicatonis Indianusbanoos ~383~
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ......... vyAkhyAna [1] .......... mUlaM [38] / gAthA - muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sutrAMka [38 // 18 // dhisU. gAthA II-II kalpa-suno- egassa niggaMdhassa duhaM niggaMdhINaM egao cidvittae) tantra no kalpate ekasya sAdhoH bayoH sAdhvyozca / ekatra sthAtuM 2 (tatya no kappaI tuNDaM niggaMdhANaM egAe niggaMdhIe egao cihittae) tatra no kalpate duuyo| hAdAvavasAdhvoH ekasyAH sAdhvyAzca ekatra sthAtuM 3 (tastha no kappaha duhaM niggaMdhANaM duhaM niggatthINaM egao ciTTi- sthAnavittae) tatra no kalpate dvayoH sAdhvoH dvayoH sAdhvyozca ekatra sthAtuM 4 (asthi ya itya koi paMcame khuDDae vA khuDDiyA vA) yadi syAt atra ko'pi paJcamaH kSullako vA kSullikA vA (annesi vA saMloe sapaDiduvAre) 37-39 anyeSAM vA dRSTiviSaye bahudvArasahitasthAne vA (evaNhaM kappaha egao ciTTittae)tadA kalpate ekatra sthAtuM bhAvArthastvayaM-ekasya sAdhoH ekayA sAdhvyA saha sthAtuM na kalpate, evaM ca ekasya sAdhodvAbhyAM sAdhvIbhyAM saha 8 dvayoH sAdhvorekayA sAdhvyA saha dvayoH sAdhvoH dvAbhyAM sAdhvIbhyAM saha sthAtuM na kalpate, yadi cAtra paJcamaH ko'pi kSuklakA kSullikA vA sAkSI syAt tadA kalpate, athavA anyeSAM dhruvakarmikalohakArAdInAM varSayapyamukta khakarmaNAM saMloke tatrApi sapratidvAre-sarvatodvAre sarvagRhANAM vA dvAre, evaM paJcamaM vinA'pi sthAtuM klpte||(38) // (vAsAvAsaM pajosavipassa) caturmAsakaM sthitasya (niggaMdhassa gAhAvAkulaM piMDavAyapaDiyAe jAva uvA-II gacchittae) sAdho gRhasthagRhe bhikSAgrahaNArtha yAvat upAgantuM (tattha no kappaDa egassa niggaMdhassa egaae|||183|| 18|agArIe egao cidvittae) tatra no kalpate ekasya sAdhoH ekasyAH zrAvikAyAH ekatra sthAtuM (evaM caubhaMgI) evaM catvAro bhaGgAH (asthi NaM ittha kei paMcame dhere vA theriyA vA) yadi atra ko'pi paJcamaH sthaviraH sthavirA dIpa anukrama [301] ~384 ~
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ......... vyAkhyAna [1] .......... mUlaM [39] / gAthA - muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [39] gAthA II-II vA sAkSI bhavati tadA sthAtuM kalpate (annesi vA saMloe sapaDiduvAre evaM kappaDa egao cihittae) anyeSAM aparijJaptAvA dRSTiviSaye bahudvArasahite vA sthAne, evaM kalpate ekatra sthAtuM, (evaM ceva niggaMthIe agArassa ya bhANiyacaM) zanAyazanaevameva sAdhnyAH gRhasthasya ca caturbhaGgI vAcyA, tathA ekAkitvaM ca sAdhoH sAGghATike upoSite'sukhite vA niSedhaH sU. 40-41 kAraNAdbhavati, anyathA hi utsargataH sAdhurAtmanA dvitIyaH sAdhvyastu jyAdayo viharanti // (39) / ' / (vAsAvAsaM pajosaviyANaM) caturmAsakaM sthitAnAM (no kappai niggaMdhANa vA niggaMdhINa vA) no kalpate 45 sAdhUnAM sAdhvInAM vA (aparinaeNaM) madarthaM tvaM mama yogyamazanamAnayeH iti aparijJaptena-ajJApitena sAdhunA (aparinnayassa aTThAe asaNaM 4 jAva paDigAhittae) ahaM tvadyogyaM annamAnayiSyAmIti aparijJApitasya sAghoH nimittaM azanAdi 4 yAvat pratigrahItum // (40) / / atra ziSyaH pRcchati-(se kimAhu bhaMte) tat kuto bhadanta iti pRSTe gururAha-(icchA paro aparinnae bhuMjijjA icchA paro na bhuMjijA) icchA cedasti tadA paro'parijJApitaH yadarthaM AnItaM sa bhuJjIta, icchA na cettadA na bhuJjIta, pratyutaivaM vadati-kenoktamAsIt / yatvayA AnItaM, kiM ca-anicchayA dAkSiNyatazceda bhur3e tadA ajIrNAdinA bAdhA syAt, pariSThApane ca|SH varSAsu sthaNDiladaulabhyAdoSaH syAt, tasmAt pRSTvA AneyaM // (41) / / (vAsAvAsaM pajosaviyANaM) caturmAsakaM sthitAnAM (no kappai niggaMthANa vA niggaMthINa vA) no kalpate sAdhUnAM sAdhvInAM ca (udaulleNa vA sasiNidveNa vA kAraNaM asaNaM vA 4 AhArittae) udakAi~Na-gala dIpa anukrama [302] ~385
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [42] gAthA II-II dIpa anukrama [ 304] kalpa. suSo vyA0 9 // 184 // dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRtti:) ........... vyAkhyAna [9] mUlaM [42] / gAthA [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: vinduyutena tathA sasnehena - ISadudakayuktena kAyena azanAdikaM 4 AhArayitum // (42)|| (se kimAhu bhaMte!) tat kutaH pUjyA iti pRSTe gururAha (satta siNehAyayaNA paNNattA) sapta snehApatanAni jalAvasthAnasthAnAni prajJaptAni jinaiH yeSu cireNa jalaM zuSyati (taMjahA ) tadyathA - ( pANI 1 pANilehA 2 nahA 3 nahasihA 4 bhamuhA 5 aharoTThA 6 uttaroTThA 7) pANI-hastau 1 pANirekhA-AyUrekhAdayaH, tAsu hi ciraM jalaM tiSThati 2 nakhA akhaNDAH 3 nakhazikhAH- tadagrabhAgAH 4 bhamUhA- bhrUtrordhvaromANi 5 aharudvA-dADhikA 6 uttarudvA-imazrUNi 7 (aha puNa evaM jANijJA vigaodara me kAe chinnasiNehe, evaM se kappara asaNaM vA 4 AhAritae) atha punaH evaM jAnIyAt-bindurahitaH mama dehaH sarvathA nirjalo'bhUt tadA tasya sAdhoH kalpate azanAdikaM 4 AhArayituM // (43) / ( vAsAvAsaM pallosaviyANaM ) caturmAsakaM sthitAnAM ( iha khalu niragaMdhANa vA niggaMdhINa vA ) anna khalu sAdhUnAM sAdhvInAM ca (imAI aTTha sumAI jAI chaumattheNaM niragaMtheNa vA niggaMdhIe vA ) imAni aSTau sUkSmANi yAni chadmasthena sAdhunA sAnyA ca ( abhikkhaNaM abhikkhaNaM jANiyavAI ) vAraM vAraM yatrAvasthAnAdi karoti tatra tatra jJAtavyAni sUtropadezena ( pAsiaAI) cakSuSA draSTavyAni ( paDilehiavAI bhavaMti ) jJAtvA dRSTvA ca pratilekhitavyAni pariharttavyatayA vicAraNIyAni santi, (taMjahA ) tathathA - ( pANasumaM 1 paNagahu 2 bIasuhumaM 3 hariyamaM 4 puSpasumaM 5 aMDasumaM 6 leNamuhamaM 7 siNehasuhumaM 8 ) sUkSmAH prANAH- kunthvAdayaH dvIndriyAdayaH 1 sUkSmaH panaka:- phulliH 2 sUkSmANi bIjAni 3 sUkSmANi haritAni 4 Jan Education! For File & Fersonal Use Only ~386~ ATraikarAdAvabhojanaM saptasnehAyatanAni sU. 42-43 20 25 // 184 // 28 anelbrary.org
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) .......... vyAkhyAna [9] .......... mUlaM [44] / gAthA ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [44] gAthA ||| 008090928 sUkSmANi puSpANi 5 sUkSmANi aNDAni 5 sUkSmANi layanAni-bilAni 7 sUkSmaH lehaH-apa kAyaH 8(se aSTa sUkSmAkiM taM pANasuTume)tat ke sUkSmaprANAH?, gururAha-(pANasuhame paMcavihe pannate) sUkSmaprANAH paJcavidhAH prajJaptA tIrthakaragaNadharaiH (taMjahA) tadyathA-(kiNhe 1 nIle 2 lohie 3 hAlidde 4 sukille 5) kRSNA: nIlA raktAH pItAH zvetAH, ekasmin varNe sahasrazo bhedA bahuprakArAzca saMyogAste sarve paJcasu kRSNAdivarNeSveva avataranti ( asthi kuMthU aNuddharI nAmaM jA ThiyA acalamANA) asti kunthuH aNuddharI nAma yA sthitA acalantI satI (chaumatthANaM niggaMthANa vA NiggaMthINa vA no cakkhuphAsaM havamAgacchai) chadmasthAnAM sAdhUnAM sAdhvInAM ca no dRSTiviSayaM zIghra Agacchati (jAva chaumattheNaM niggayeNa vA niggaMdhIe vA abhikkhaNaM abhi-18 kkhiNaM jANiyabA pAsiyavA paDilehiyA bhavai) yAvat chadmasthena sAdhunA sAdhvyA ca vAraMvAraM jJAtavyA 8 draSTavyAH pratilekhitavyAzca bhavanti (se taM pANasuhame)te sUkSmAHprANAH, te hi calanta eva vibhAvyante, na hi sthaansthaa:1||(44)|| (se kiM taM paNagasuhune?)tat kA sUkSmaH panakaH, gururAha-(paNagasuhume paMcavihe 10 pannatte) sUkSmapanakaH paJcavidhaH prajJaptaH (taMjahA) tadyathA (kiNhe jAva sukille) kRSNaH yAvat zuklaH (asthi paNagasuhame tadavasamANavannae nAma pannatte) asti sUkSmaH panakaH yatrotpadyate tadvyasamAnavarNaH prasiddhaH prajJasaH (je chaumattheNaM niggaMdheNa vA niggaMdhIe vA jAva paDilehiabve bhavai ) yazchadmasthena sAdhunA sAdhvyA yAvat pratilekhitavyaH bhavati, panaka ullI, sa ca prAyaH prAvRSi bhUkASThAdiSu jAyate, yatrotpadyate tadravyasa-1114 dIpa anukrama [305] ES U jjanelbanyang. ... atha aSTa-sUkSmANAM varNanaM kriyate ~387~
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........... vyAkhyAna [1] .......... mUlaM [45] / gAthA 1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [45] vyA09 gAthA II-II kalpa.subo- mavarNazca, nAma pannattetyatra nAma prasiddhI (se taM paNagasahame)sa sUkSmapanakA 2 // (se kiM taMbIasuhame?) atha ma mA kAni tat sUkSmabIjAni ?, gururAha-(vIyasuhume paMcavihe pannatte) sUkSmabIjAni paJcavidhAni prajJaptAni, (taMjahA) Ni nmen|tadyathA-(kiNhe jAva sukille) kRSNAni yAvat zuklAni (asthi bIasuhume kaNiyAsamANavaNNae nAma || paNNate) santi sUkSmadhIjAni, vIjAnAM mukhamUle kaNikA-nakhikA 'nahI' iti loke tatsamAnavarNAni nAma: majJaptAni (je chaumattheNaM jAva paDilehiyatve bhavai ) yAni chadmasthena yAvat pratilekhitavyAni bhavanti ( se taM] bIasuhame ) tAni sUkSmabIjAni 3 // (se kiM taM hariyasuhume?) atha kAni tat sUkSmaharitAni?, gururAha(hariyasulume paMcavihe patrase) sUkSmaharitAni paJcanibhAni prajJaptAni, (saMjahA) tadyathA-(kiNhe jAva sukillA kRSNAni yAvat zuklAni (asthi hariasuhume puDhavIsamANavannae nAma pannatte) santi sUkSmaharitAni pRthivIsamAnavarNAni prasiddhAni prajJaptAni (je niggaMtheNa vA 2 jAva paDilehiyatve bhavai ) yAni sAdhunA sAdhvyA vA yAvat pratilekhitavyAni bhavanti (se taM hariyasuhume) tAni sUkSmaharitAni, haritasUkSma-navodbhinna pRthvIsamavarNa haritaM, tacAlpasaMhananatvAt stokenApi vinazyati 3 // (se kiM taM puSphamuhume ?) atha kAni tat sUkSmapuSpANi ?, gururAha-(puSphasuhume paMcavihe paNNatte) sUkSmapuSpANi paJcavidhAni prajJaptAni, (taMjahA) // 18 // tadyathA-(kiNhe jAva sukille) kRSNAni yAvat zuklAni (asthi pupphamuhume rukkhasamANavanne nAmaM pannatte) santi sUkSmapuSpANi vRkSasamAnavarNAni prasiddhAni prajJaptAni, sUkSmapuSpANi vaTodumbarAdInAM, tAni cocchAse-|| dIpa anukrama [311] 28 SAMEducationa l ~388~
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [45] gAthA II-II dIpa anukrama [311] Jan Educator dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRttiH) ........... vyAkhyAna [9] mUlaM [45] / gAthA [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: nApi virAdhyante (je chaDamattheNaM jAva paDilehiyatre bhavai ) yAni chadmasthena yAvat pratilekhitavyAni bhavanti (se taM puSpasuddame ) tAni sUkSmapuSpANi 4 // (se kiM taM aMDame ?) atha kAni tat sUkSmANDAni ?, gururAha - (aMDasuhame paMcavihe paNNatte) sUkSmANDAni paJcavidhAni prajJaptAni, (taMjA) tadyathA - (uddasaMDe 1 ukkaliyaMDe 2 pipIliyaMDe 3 haliyaMDe 4 hallohaliaMDe 5) uddezA-madhumakSikA matkuNAdayasteSAM aNDaM uddezANDa 1 utkalikA- lUtApUtA 'kulAtarA' iti loke tasyA aNDaM utkalikANDaM 2 pipIlikA:-kITikAH tAsAM aNDaM pipIlikANDaM 3 halikA-gRhakolikA brAhmaNI vA tasyAH aNDaM halikAMDaM 4 hallohaliA-ahiloDI saraTI 'kArkiDI' iti loke tasyA aNDaM hallohalikANDa 5 ( je niggaMtheNa vA 2 jAva paDilehiyave bhavai ) yAni sAdhunA yAvat pratilekhitavyAni bhavanti ( se taM aMDasuhame ) tAni sUkSmANDAni 6 // ( se kiM taM leNasuhume ? ) atha kAni tat layanaM - AzrayaH sattvAnAM yatra kITikAdyanekasUkSmasattvA bhavanti tallayanasUkSmaM - bilAni ?, gururAha - ( leNamuhame paMcavihe paNNale) sUkSmavilAni paJcavidhAni prajJaptAni, (taMjahA ) tayathA - ( utiMgaleNe 1 bhiMgaleNe 2 ujjue 3 tAlamUlae 4 saMbukkAvaDe 5 nAmaM paMcame) uttiGgA-bhuvakA gardabhAkArA jIvAsteSAM bilaM-bhUmau utkIrNa gRhaM uttiGgalapanaM 1 bhRguH - zuSkabhUrekhA, jalazoSAnantaraM jalakedArAdiSu sphuTitA dAlirityarthaH 2 saralaM- bilaM 3 tAlamUlAkAraM - adhaH pRthu upari ca sUkSmaM bilaM tAlamUlaM 4 zambukAvartta-bhramaragRhaM nAma paJcamaM 5 (je chaumattheNaM jAva paDilehiyave bhavai ) yAni chadmathena yAvat pratilekhitavyAni bhavanti ( se taM leNasuhume ) tAni sUkSma ~389~ aSTa sUkSmA Ni 5 10 14 janelbrary.org
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ......... vyAkhyAna [1] .......... mUlaM [45] / gAthA - muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sutrAMka [45] gAthA cAyA II-II kalpa.subo-zavilAni 7 // (se kiM taM siNehasuhame?) atha kaH tat sUkSmaslehaH?, gururAha-(siNehasuhame paMcavihe paNNatte) AcAryA vyA09 sUkSmasnehaH paJcavidhaH prajJaptaH, (taMjahA) tadyathA-(ussA 1 himae 2 mahiyA 3 karae 4 harataNue 5) avazyAyo-ganAspatajjalaM 1 himaM prasiddhaM 2 mahikA-dhUmarI 3 karakA:-dhanopalA 4 haratanu:-bhUniHsRtatRNAna gamanAdi // 18 // vindurUpo yo yavAgurAdau dRzyate 5(je chaumattheNaM jAva paDile hiyatve bhavai) yaH chamasthena sAdhunA yAvat pratilekhitavyaH bhavati (se taM siNehasuhume) saH sUkSma lehaH 8 // // (45) // atha RtubaddhavarSAkAlayoH sAmAnyA sAmAcArI varSAsu vizeSeNocyate8 (vAsAvAsaM pajosavie bhikkhU icchinA) caturmAsakaM sthitaH sAdhu: icchet (gAhAvaikulaM bhattAe vA pANAe vA nikkhamittae vA pavisittae vA) gRhasthagRhe bhaktArtha vA pAnArtha cA niSkramituM vA praveSTuM yA, (no se kappai aNApucchittA) tadA no tasya sAdhoH kalpate anApRcchaya, ka? ityAha-(AyariyaM vA) AcArya:-sUtrArthadAtA digAcAryoM vA taM 1 (uvajjhAyaM vA) sUtrAdhyApaka upAdhyAyastaM 2(dheraM vA) sthaviroIS jJAnAdiSu sIdatAM sthirIkartA udyatAnAmupabRMhakazca taM 3 (pavittiM vA) jJAnAdiSu pravarttayitA pravartakastaM 4 (SI(gaNi vA) yasya pArthe AcAryAH sUcAdyabhyasyanti sa gaNItaM 5(gaNaharaM vA) tIrthakaraziSyo gaNadharastaM 6 // 18 // (gaNAvaccheayaM vA) gaNAvacchedako yaH sAdhUna gRhItvA bahiH kSetre Aste gacchArtha kSetropadhimArgaNAdau pradhAvapadikartA sUtrArthobhayavit taM 7 (jaM vA purao kAuM viharai) yaM vA'nyaM dhayAparyAyAbhyAM laghumapi purataH|| dIpa anukrama [311] JABEnicaton H djanutbayog ~390~
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........... vyAkhyAna [1] .......... mUlaM [46] / gAthA ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [46] gAthA kRtvA-gurutvena kRtvA viharanti (kappaha se Apucchiu~ AyariyaM vA jAva jaM vA purao kArDa viharaha) AcAryAkalpate tasya ApRcchaca AcArya yAvat yaM vA purataH kRtvA viharati, atha kathaM praSTavyamityAha-(icchAmi gaM yAjJayA gobhaMte ! tumbhehiM abbhaNunnAe samANe gAhAvaikulaM bhattAe vA pANAe vA nikkhamittae vA pavisittae vA) cayoMvihAicchAmyahaM he pUjya ! bhavadbhiH abhyanujJAtaH san gRhasthagRhe bhaktArtha vA pAnArtha vA niSkramituM vA praveSTuM vArabhUmyAdi iti, (te ya se viyarijA, evaM se kappai gAhAvaikulaM bhattAe vA pANAe vA nikvamittae pavisittae vA) te AcAryAdayaH 'se' tasya sAdhoH vitareyu:-anujJAM dadyuH tadA kalpate gRhasthagRhe bhaktArtha vA pAnArthaM vA niSkramituM vA praveSTuM vA (te ya se no viyarijA, evaM se no kappai gAhAvaikulaM bhattAe vA pANAe vA |nikkhamittae vA pavisittae vA) te AcAryAdayaH tasya no AjJAM dadyuH tadA no kalpate gRhasthagRhe bhaktArtha hAvA pAnArthe vA niSkramituM vA prabeSTuM vA, (se kimAhu bhaMte!) tat kuto hetoH he pUjya! iti pRSTe gururAha (AyariyA pacavAyaM jANaMti) AcAryA pratyapAyaM-apAyaM tatparihAraM ca jAnantIti // (46)||(evN bihArabhUmiM vA) evameva vihArabhUmiH-jinacaitye gamanaM 'vihAro jinasadmanI' tivacanAt (viyArabhUmi vA) vicArabhUmiH-zarIracintAdyartha gamanaM ( annaM vA kiMci paoaNaM) anyadvA yatkiJcitprayojanaM lepasIvana likh-1|| nAdikaM khacchAsAdivarja sarvamApRcchayaiva kartavyamiti tattvaM ( evaM gAmANugAmaM dRijittae) evaM grAmAnugrAma || ka.su.32 IS hiNDituM bhikSAdyarthe glAnAdikAraNe vA, anyathA varSAsu grAmAnugrAmahiNDanamanucitameva / (47) // dIpa anukrama [314] ~391~
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [48] gAthA II-II dIpa anukrama [316] kalpa. subovyA0 9 // 187 // Jan Education dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRtti:) ........... vyAkhyAna [9] mUlaM [48] / gAthA [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: ( vAsAvAsaM pajjosavie bhikkhU icchijA annapariM vigaI AhAritae) caturmAsakaM sthitaH bhikSuH icchet anyatarAM vikRtiM AhArayituM tadA (no se kappaha aNApucchittA AyariyaM vA jAva jaM vA purao kAuM viharaha) no tasya kalpate anApRcchaya AcAryaM vA yAvat yaM vA purataH kRtvA viharati (kappar3a se ApucchittA AyariyaM vA jAva AhAritae) kalpate tasya sAdhoH ApRcchaya AcArya vA yAvat AhArayituM kathaM praSTavyami tyAha - ( icchAmi NaM bhaMte! tumehiM anbhaNunnAe samANe ) ahaM icchAmi he pUjya ! yuSmAbhiH abhyanujJAtaH san (annayariM vigaI AhAritae, taM evaiyaM vA evayakhutto vA anyatarAM vikRtiM AhArathituM tAM etAvata etAvato vArAn (te ya se viyariyA, evaM se kappar3a annayariM vigaI AhArita) te AcAryAdayaH tasya yadi AjJAM dadyuH tadA tasya kalpate anyatarAM vikRtiM AhArayituM (te ya se no biyarilA evaM se no kapai annayariM vigaI AhAritae) te AcAryAdayaH tasya no yadi AjJAM dadyuH tadA tasya no kalpate anyatarAM vikRti AhArayituM (se kimAhu bhaMte!) tat kuto hetoH he pUjya iti pRSThe gururAha - ( AyariyA pacavAya jANaMti ) AcAryAH lAbhAlAbhaM jAnanti // ( 48 ) // ( vAsAvAsaM pajjosavie bhikkhU icchilA annayariM tegicchaM ) caturmAsakaM sthitaH bhikSuH icchet kAJcit cikitsAM, vAtika 1 paittika 2 leSmika 3 sAnnipAtika 4 rogANAmAtura 1 vaidya 2 praticAraka 3 bhaiSajya 4 rUpAM catuSpAdAM cikitsAM, tathA coktam - bhiSaga 1 dravyA 2 vyupasthAtA 3, rogI 4 pAdacatuSTayam / cikitsitasya nirdiSTaM, pratyekaM tacaturguNam // 1 // dakSo ? For Pride & Personal Use On ~392~ vikRtaci - kitsAtapaH saMlekhanA - vidhiH s. 48-51 20 25 // 187 // 28 janetbaly.org
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........... vyAkhyAna [1] .......... mUlaM [49] / gAthA ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [49] gAthA II-II vijJAtazAstrArtho 2, dRSTakarmA 3 zuci 4 bhiSaka / bahukalyaM 1 bahuguNaM 2, sampannaM 3 yogyamauSadham 4 // 2 // vikRtacianuraktaH 1 zuci 2 dakSo 3, buddhimAn 4 prticaarkH| ADhyo 1 rogI 2 bhiSagavazyo 3, jJAyakaH sattva- kitsAtapaH vAnapi 4 // 3 // (Auhittae) kArayituM, AuddidhAtuH karaNArthe saiddhAntikaH (taM ceva sarva bhANia salekhanAtadeva sarva bhaNitavyam // (49) / (vAsAvAsaM pajjosavie bhikkhU icchijA) caturmAsakaM sthitaH bhikSuH icchet vidhiH mU. (annayaraM orAlaM kallANaM sivaM dhannaM maMgalaM sassirIyaM mahANubhAvaM tavokammaM uvasaMpajjittANaM viharittae) kiJcit prazastaM kalyANakAri upadravaharaM dhanyakaraNIyaM maGgalakAraNaM sazrIkaM mahAn anubhAvo yasya tat tathA evaMvidhaM tapAkarma AdRtya vihAM (taM ceva sarva bhANiyaba) tadeva sarva bhaNitavyam // (50) / (vAsAvAsaM pajjo-18 savie bhikkhU icchijA) caturmAsakaM sthitaH bhikSuH icchet, atha kIDazo bhikSuH-(apacchimamAraNaMtiyasaM-18 lehaNAjUsaNAjUsie) apazcima-caramaM maraNaM apazcimamaraNaM, na punaH pratikSaNamAyurda likAnubhavalakSaNaM AvI-IR cimaraNaM, apazcimamaraNamevAntastanna bhavA apazcimamaraNAntikI, saMlikhyate-kRzIkriyate zarIrakaSAyAdyanayeti saMlekhanA, sA ca dravpabhAvabhedabhinnA 'cattAri vicittAI ityAdikA tasyA 'jusaNaM'ti joSaNaM-sevA tayA 'jusie'tti kSapitazarIraH, ata eva (bhattapANapaDiyAikkhie) pratyAkhyAtabhaktapAna:, ata eva (pAovagae kAlaM aNavakhamANe viharittae vA) pAdapopagataH-kRtapAdapogamana:, ata eva kAlaM-jIvitakAlaM maraNakAlaM vA'navakAGkana-anabhilapana vihartumicchet (nikkhamittae vA pavisittae vA) gRhasthagRhe niSkramituM dIpa anukrama [317]] JABETICA t ions ~393~
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........... vyAkhyAna [1] .......... mUlaM [51] / gAthA ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [51] gAthA II-II kalpa.sabo-18vA praveSTuM vA (asaNaM vA 4 AhArittae vA) azanAdikaM 4 cA AhArayituM (uccAraM pAsavaNaM vA pariThA- vakhAdyAtAcyA09 vittae vA) uccAra-purISaM prazravarNa-mUtraM pariSTApayituM vA ( sajjhAyaM vA karittae) khAdhyAyaM vA karnu (dhamma-IN parna mU.52 jAgariyaMcA jAgarittae) dharmajAgarikAM-AjJA 1 'pAya 2 vipAka 3 saMsthAna vicaya 4 bhedadharmadhyAna vidhaanaa||18|| dinA jAgaraNaM dharmajAgarikA tAM jAgarituM-anuSThAtumiti (no se kappaI aNApucchittA taM ceSa sabaM) no tasya kalpate anApRcchaya tadeva sarva vAcyaM, etat sarva gurvAjJayA eva karnu kalpate // (51) // (ghAsAvAsaM pajjosavie bhikkhU icchijjA) caturmAsakaM sthitaH bhikSuH icchet ( vatthaM vA paDiggahaM vA 2 kaMbalaM vA pAyapuruchaNaM vA) vastraM vA patadahaM vA kambalaM vA pAdapoJchanaM-rajoharaNaM vA (annayariM vA uvhiN| AyAvittae vA payAvittae cA) anyataraM vA upadhi AtApayituM-ekavAraM Atape dAtuM pratApayituM-puna: punarAtape dAtuM icchati, anAtApane kutsApanakAdidoSotpatse, tadA upadhAvAtape datte (no se kappai ega vA aNegaM| vA apaDivittA) no tasya kalpate eka yA sAdhu anekAn vA sAdhUna apratijJApa-akathapisthA (gAhAvAkulaM bhasAe vA pANAe vA nikkhamittae cA pavisittae vA) gRhasthagRhe bhaktArtha vA pAnArthe vA niSkramituM vA prabeSTa 25 vA (asaNaM vA 4 AhArittae) azanAdikaM 4 vA AhArayituM (bahiyA vihArabhUmi vA viyArabhUmi vA sajjhAyaM // 188 // |vA karittae, kAussagaM vA ThANaM vA ThAittae) bahiH vihArabhUmi vA-jinacaityagamanaM, vicArabhUmiH-zarIracimantAdyartha gamanaM khAdhyAyaMvA kA,kAyotsarga vAsthAnaM sthAtuM vRSTibhayAt(asthi ya itya kei ahAsannihie ege vA dIpa anukrama [319] 9669893 28 ee ~394~
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [52] gAthA II-II dIpa anukrama [320] Jan Education dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRtti:) ........... vyAkhyAna [9] mUlaM [ 52 ] / gAthA [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: aNege vA) yadi syAt atra ko'pi nikaTavartI eka: aneko vA sAdhuH, tadA (kappara se evaM bahAe) kalpate tasya 'evaM vaktuM (imaM tA ajo! tumaM muddattagaM jANAhi ) imaM upadhiM tvaM he Arya ! muhUrtamAtraM jAnIhi satyApayeH (jAva tAba ahaM gAhAbaikulaM jAva kAusaragaM vA ThANaM vA ThAittae) yAvat ahaM gRhasthagRhe yAvat kAyotsarga vA sthAnaM vIrAsanAdi vA sthAtuM iti ( se ya se paDiNijA evaM se kappai gAhAvaikulaM taM caiva savvaM bhANiyadhvaM ) sa cet pratizRNuyAt aGgIkuryAt tadvastrasatyApanaM tadA tasya kalpate gRhasthagRhe gocaryAdI gantuM azanAyAhArayituM vihArabhUmiM vicArabhUmiM vA gantuM svAdhyAyaM vA kAyotsarga vA karttuM sthAnaM vA vIrAsanAdikaM sthAtuM tadeva sarvaM bhaNitavyaM ( se gha se no paDiNijA evaM se no kappara gAhAvarakulaM jAva ThANaM vA ThAittara ) sa cet no aGgIkuryAttadA tasya no kalpate gRhasthagRhe yAvat sthAnaM vA sthAtuM // ( 52 ) // ( vAsAvAsaM posaviyANaM ) caturmAsakaM sthitAnAM (no kappar3a niragaMthANa vA niragaMthINa vA ) no kalpate sAdhUnAM sAdhvInAM vA (aNabhiggahiya sijA saNieNaM huttae) na abhigRhIte zayyAsane yena so'nabhigRhItazayyAsanaH anabhigRhItazayyAsana evaM anabhigRhItazayyAsanikaH khArthe ikapratyayaH tathAvidhena sAdhunA 'huttaetti' bhavituM na kalpate, varSAsu maNikuTTime'pi pIThaphalakAdigrahavataiva bhAvyaM, anyathA zItalAyAM bhUmau zayane upavezane ca kundhyAdivirAdhanotpatteH ( AyANameyaM ) karmaNAM doSANAM vA AdAnaM-upAdAnakAraNaM etad-anabhigRhItazayyAsanikatvaM tadeva draDhayati - ( aNabhiragaddiyasijjAsaNiyassa) anabhigRhItaza For File & Fersonal Use Only ~ 395~ zayyAbhigrahAdi cha. 53-54 5 10 14 Metrory.org
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [53] gAthA II-II dIpa anukrama [320] kalpa. subo mA0 9 // 189 // dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRtti:) mUlaM [ 53 ] / gAthA [-] ........... vyAkhyAna [9] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: vyAsanika iti prAgvat tasya (aNucAkuiyassa) uccA hastAMdi yAvat yena pipIlikAdervadho na syAt sarpAdeva daMzo na syAt, akucA ' kuca parispande' iti vacanAt parispandarahitA nizcaletiyAvat tataH karmadhArayaH, evaMvidhA zayyA-kambikAdimayI sA na vidyate yasya saH anuccAkuciko nIcasa parispandazayyA kastasya (aNaTThAvaMdhiyassa) anarthakavandhinaH pakSamadhye anarthakaM - niSprayojanaM ekavAropari dvau zrIMzcaturo vArAn kambAsu bandhAn dadAti caturupari bahUni aDDakAni vA badhnAti tathA ca khAdhyAyavighnapalimandhAdayo doSAH, yadi caikAGgikaM campakAdipa labhyate tadA tadeva grAhyaM, bandhanAdipalimandhaparihArAt (abhiyAsaNigrasta ) amitA|sanikasya - abaddhAsanasya muhurmuhuH sthAnAtsthAnAntaraM gacchato hi savavadhaH syAt, anekAni vA AsanAni sevamAnasya ( aNAtAviassa) saMstArakapAtrAdInAM Atape'dAtuH (asamiyarasa ) IryAdisamitiSu anupayutasya ( abhikkhaNaM abhikkhaNaM apaDilehaNAsIlassa apamajJaNAsIlassa) vAraMvAraM apratilekhanAzIlasya dRSTyA apramArjanAzIlasya rajoharaNAdinA ( tahArUvANaM saMjame durArAhae bhavai ) tathArUpANAM IdRzasya sAdhoH saMyamo durArAdho bhavati // ( 53 ) // atra kiraNAvalIdIpikAkArAbhyAM durArAdhyo duSpratipAlya iti prayogau likhitau, to ciMtyo, 'duHkhISataH kRcchrAkRcchrArthAt khal' itisUtreNa khalapratyayAgamanena durArAdhaiti duSpratipAla iti ca bhavanAt na ca vAcyaM ADA pratinA ca vyavadhAnAt khalu na bhaviSyatIti 'upasargo na vyavadhAyIti nyAyAt kiM ca samAgacchatItyatra AGA vyavadhAnena 'samo gamRcchipucchItyAdinA''tmanepadA Jan Education freemations For Pride & Personal Use On ~ 396~ zayyAbhigrahAdi sU. 53-54 20 25 // 189 // 28 www.janbary.org
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [ 54 ] gAthA II-II dIpa anukrama [321] Jan Education dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRtti:) ........... vyAkhyAna [9] mUlaM [ 54 ] / gAthA [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: prApteH asya nyAyasyAnityatvAdatropasargasya vyavadhAyakatvaM bhaviSyatItyapi na vAcyaM, na hi khalviSaye upasargasya vyavadhAyakatvaM, 'upasargAt khalaghama' khetisUtreNa ISatpralaMbhaM duSpralaMbhaM ityAdiprayogajJApanAditi dika / AdAnamutavA'nAdAnamAha - ( aNAyANameyaM) karmaNAM doSANAM vA anAdAnaM-akAraNaM etat-abhigRhItazayyAsani katvaM uccAkucazayyAkatvaM saprayojanaM pakSamadhye sakRca zayyAbandhakatvamiti, tadeva draDhayati - (abhiggahiyasijAsaNiyassa) abhigRhItazayyAsanikasya (uccAkuiassa) uccAkucikasya (aTThAbaMdhissa ) arthAya bandhinaH (miyAsaNiyassa) mitAsanikasya ( AyAviyassa ) AtApino-vastrAderAtape dAtuH ( samiyarasa ) samitasya- samitiSu dattopayogasya ( abhikkhaNaM abhikkhaNaM paDilehaNAsIlassa pamANAsIlassa) abhIkSNaM abhIkSNaM pratilekhanAzIlasya pramArjanAzIlasya IdRzaspa sAdhoH ( tahA tahA saMjame suArAhae bhavai ) tathA tathA-tena tena prakAreNa saMyamaH sukhArAdhyo bhavati // ( 54 ) // (vAsAvAsaM pajjosabiyANaM) caturmAsaka sthitAnAM (kappar3a niggaMthANa vA NiggaMdhINa vA tao uccArapAsavaNabhUmIo paDilehisae) kalpate sAdhUnAM sAdhvInAM tisraH uccAraprazravaNabhUmyaH, anadhisahiSNo stisro'ntaH adhisahiSNozca bahistisro, dUravyAghAtena madhyA bhUmistadvyAghAte cAsanneti AsannamadhyadUrabhedAtridhA bhUmiH pratilekhitavyA (na tahA hemaMtagimhAsu jahA NaM vAsAsu ) na tathA hemantagrISmayoryathA varSAsu ( se kimAhu bhaMte ! ) tat kuto hetoH he pUjya ! iti pRSTe gururAha - ( vAsAsu NaM osannaM pANA ya taNA ya bIyA ya paNagA ya For File & Fersonal Use Only ~397~ uccArAdibhUmayaH mU. 55-56 5 10 14 janelbrary.org
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [ 56 ] gAthA II-II dIpa anukrama [322] kalpa. subo vyA0 9 // 190 // dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRtti:) ........... vyAkhyAna [9] mUlaM [ 56 ] / gAthA [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: hariyANi ya bhavati) varSAsu 'osanaM'ti prAyeNa prANAH - zaGkhanakendragopakRmyAdayastRNAni pratItAni bIjAnitattadvanaspatInAM navodbhinnAni kisalayAni panakA ullayo haritAni - bIjebhyo jAtAni etAni varSAsu bAhulyena bhavanti // ( 55 ) // vAsAvAsaM pajjosaviyANaM) caturmAsaka sthitAnAM (kappar3a niggaMthANa vA niggaMthINa vA tao mattagAI ginhittae) kalpate sAdhUnAM sAdhvInAM trINi mAtrakANi grahItuM (taMjahA ) tathathA (udAramattae pAsavaNamattae khelamantae) uccAramAtrakaM 1 prazravaNamAtrakaM 2 khelamAtrakaM 3 mAtrakA bhAve velAtikrameNa vegadhAraNe AtmavirAdhanA varSati ca vahirgamane saMyamavirAdhaneti // ( 56 ) // (bAsAvAsaM pajosaviyANaM ) caturmAsakaM sthitAnAM (no kappar3a niggaMdhANa vA niggaMdhINa vA ) no kalpate sAdhUnAM sAdhvInAM ca (paraM pajjosavaNAo golomapyamANamitte'vi kese ) paryuSaNAtaH paraM ASADhacatumasakAdanantaraM golomapramANA api kezA na sthApanIyAH, AstAM dIrghAH, 'ghuvaloo va jiNANaM, nicaM therANa vAsavAsAsu' iti vacanAt ( taM syaNi uvAyaNAvittae) yAvattAM rajanIM bhAdrapadasitapazcamIrAtriM sAmprataM caturthIrAtriM nAtikrAmayet, caturthyA arvAgeva locaM kArayet, ayaM bhAvaH- yadi samarthastadA varSAsu nityaM locaM kArayed, asamartho'pi tAM rAtriM nolaGghayet, paryuSaNAparvaNi locaM vinA pratikramaNasyAvazyamakalpyatvAt, kezeSu hi apakAyavirAdhanA, tatsaMsargAca yUkAH saMmUrcchanti, tAca kaNDUyamAno hanti, zirasi nakhakSataM vA 1 vo chocastu jinAnAM nityaM sthavirANAM varSAvAseSu // *** atra loca vidhiH darzayate For Pilde & Ferson Use O ~398~ locavidhiH sU. 57 20 25 // 190 // 27 anelbary.org
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [57] gAthA II-II dIpa anukrama [323] dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRtti:) ........... vyAkhyAna [9] mUlaM [ 57 ] / gAthA [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: syAt, yadi kSureNa muNDApayati karttaryA vA tadA''jJA bhaGgAyAH doSAH saMyamAtmavirAdhanA, yUkArichyante nApitazca pazcAtkarma karoti zAsanApabhrAjanA ca tato loca eva zreyAn yadi cAsahiSNolIMce kRte jvarAdirghA syAt kasyacid vAlo vA syAdU dharma vA tyajettato na tasya loca ityAha- (ajjeNaM khuramuMDeNa vA lukasiraeNa vA hoya siyA ) AryeNa sAdhunA utsargato luJcitazirojena, apavAdato vAlaglAnAdinA muNDitazirojena bhavitavyaM syAt, tatra kevalaM prAsukodakena ziraH prakSAlya nApitasyApi tena karau kSAlayati, yastu kSureNApi kArathitumasamartho vraNAdimacchirA vA tasya kezAH karttaryA kalpanIyAH / (pakkhiyA ArovaNA ) pakSe pakSe saMstArakadubarakANAM bandhA moktavyAH pratilekhitavyAcetyarthaH, athavA AropaNAprAyazcittaM pakSe pakSe grAhyaM sarvakAlaM, varSAsu vizeSataH, (mAsie khuramuMDe ) asahiSNunA mAsi mAsi muNDanaM kAraNIyaM (addhamAsie kasarimuMDe ) yadi karttaryA kArayati tadA pakSe pakSe guptaM kAraNIyaM, dharakarttaryozca loce prAyazcittaM nizIthoktaM yathAsaGkhyaM laghugurumAsalakSaNaM jJeyaM / (chammAsie loe) pANmAsiko locaH (saMvaccharie vA dherakappe sthavirANAM vRddhAnAM jarAjarjaratvenAsAmarthyAd dRSTirakSArthaM ca 'saMvaccharie vA therakappe tti sAMvatsariko vA | locaH sthavirakalpe sthitAnAmiti, arthAttaruNAnAM cAturmAsika iti // ( 57 ) // (ghAsAvA pajjosaviyANaM ) caturmAsakaM sthitAnAM (no kappar3a niggaMdhANa vA niggaMdhINa vA ) no kalpate sAdhUnAM sAdhvInAM ca ( paraM pajosavaNAo ahigaraNaM vaittae) paryuSaNAtaH paraM adhikaraNaM- rATistatkaraM vaca Jan Education Iremations For File & Fersonal Use Only ~399~ locavidhiH sU. 57 5 14 www.janelbrary.org
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra prata sUtrAMka [58] gAthA II-II dIpa anukrama [325] kalpa. subo vyA0 9 // 191 // Jan Education dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRtti:) ........... vyAkhyAna [ 9 ] ............. mUlaM [ 58 ] / gAthA [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: namapi adhikaraNaM tadvaktuM na kalpate (je NaM niggaMtho vA niggaMdhI vA paraM pajosavaNAo ahigaraNaM vayai) yazca sAdhuH sAdhvI vA paryuSaNAtaH paraM ajJAnAt klezakAri vacanaM vadati (se NaM 'akappeNaM ajo vayasitti' vattave siyA ) sa evaM vaktavyaH syAt he Arya ! tvaM akalpana-anAcAreNa vadasi, yataH paryuSaNAdinato'rvAga taddine eva vA yadhikaraNaM utpannaM tat paryuSaNAyAM kSamitaM yaca tvaM paryuSaNAtaH paraM api adhikaraNaM vadasi so'yamakalpa iti bhAvaH (jeNaM niggaMtho vA niggaMthI vA paraM posavaNAo ahigaraNaM vayai se NaM nijjUhiyace siyA ) yazcaivaM nivArito'pi sAdhurvA sAdhvI vA paryuSaNAtaH paraM adhikaraNaM vadati sa nihitavyaH - tAmbUlikapaTaSTAntena saGghA yahiH karttavyaH, yathA tAmbUlikena vinaSTaM evaM anyapatravinAzanabhayAd vahiH krigate tadvadayamapyanantAnubandhikrodhAviSTo vinaSTa evetyato bahiH karttavya iti bhAvaH, tathA'nyo'pi dvijadRSTAnto yathA - kheTavAstavyo rudranAmA dvijo varSAkAle kedArAn kaSTaM halaM lAvA kSetraM gato, halaM vAhayatastasya galI balIvaI upaviSTaH, totreNa tADyamAno'pi yAvannottiSThati tadA kuddhena tena kedAratrayamRtkhaNDaire vAhanyamAno mRtkhaNDasthagitamukha: zvAsarodhAnmRtaH, pazcAt sa pazcAttApaM vidadhAno mahAsthAne gatvA vavRttAntaM kathayannupazAnto na veti taiH pRSTo nAdyApi mamopazAntiriti vadan dvijairapAGkeyazcakre, evaM anupazAntakopatayA vArSikaparvaNi akRtakSAmaNaH sAdhvAdirapi, upazAntopasthitasyaiva mUlaM dAtavyaM // (58)|| ( vAsAvAsaM paJcosaviyANaM iha khalu niggaMthANa vA niggaMdhINa vA ) caturmAsakaM sthitAnAM iha nizcayena sAdhUnAM sAdhvInAM ca (ajjeva *** paryuSaNa-kSAmaNA-vidhiH kathayate For Private & Personal Use On ~400~ adhikaraNa niSedhaH mU. 58 20 25 // 191 // 28 brary.org
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........... vyAkhyAna [1] .......... mUlaM [19] / gAthA 1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [59] gAthA II-II kakkhaDe kaDae viggahe samuppajisthA) ayaiva-paryuSaNAdine eva 'kakkhaDa'tti uccaiHzabdarUpaH kaTuko-jakAra-dinAparAmakArAdirUpo vigraha:-kalahaH samutpadyate tadA (sehe rAiNi khAmijjA) zaikSo-laghuH rAlikaM-jyeSThaM kSama- ghakSamaNA yati, yadyapi jyeSThA sAparAdhastathApi laghunA jyeSTaH kSamaNIyo vyavahArAt, arthopariNatadharmatvAllaghujyeSThaM na sU . 59 kSamayati tadA kiM kartavyamityAha-(rAiNievi sehaM khAmijjA) jyeSTho'pi zaikSaM kSamayati (khamiyacaM // khamAviyavaM upasamiyaI uvasAmiyA) tataH kSantavyaM khayameva kSamayitavyApara,upazamitavyaM svayaM upazamayitavyaH paraH (sumaisaMpucchaNAbahuleNaM hoyavaMzobhanA matiHsumatiH-rAgadveSarahitatA tatpUrva yA sampRcchanA-sUtrAviSayA samAdhiprazno vA tahahulena bhavitavyaM, yena sahAdhikaraNamutpannamAsIttena saha nirmalamanasA aalaapaadi| kAryamiti bhAvaH, atha dvayomadhye yadyakaH kSamayati nAparastadA kA gatirityAha-(jo uvasamai tassa asthi ArAhaNA,jona uvasamai tassa nasthi ArAhaNA) ya upazAmyati asti tasyArAdhanA, yo nopazAmyati nAsti tasyArAdhanA(tamhA appaNA ceva uvasamiya) tasmAt AtmanA eva upazamitavyaM,(se kimAhu bhaMte !) tat kuto hetoH he pUjya iti pRSTe gururAha-(uvasamasAraM khu sAmannaM) upazamapradhAnaM zrAmaNyaM-zramaNatvaM, atra dRSTAnto yathA -sindhusauvIradezAdhipatirdazamukuTabaddhabhUpasevya udayanarAjo vidyunmAlisamarpitazrIvIrapratimArcanAgatanI-1 rogIbhUtagandhArazrAddhArpitaguTikAbhakSaNato jAtAdbhutarUpAyAH suvarNagulikAyA devAdhidevapratimAyutAyA apakA hartAraM mAlavadezabhUpaM caturdazabhUpasevyaM caNDapradyotarAja devAdhidevapratimApratyAnayanotpannasaGgrAme badhvA pazcA dIpa anukrama [326] Seeeaso90SOSO900000 ~401~
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ......... vyAkhyAna [1] .......... mUlaM [59] / gAthA - muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sutrAMka vyA09 [59] gAthA II-II mA 20 sacodAgacchan dazapure varSAsu tasthau, vArSikaparvaNi ca khayamupavAsaM cakre, bhUpAdiSTampakAreNa bhojanArtha pRSTena taddinAparA caNDapradyotena viSabhiyA zrAddhasya mamApyadyopavAsa iti prokte dhUrttasAdharmike'pyasminnakSamite mama pratikramaNaM kSamaNA na zukSyatIti tatsarvakhapradAnatastadbhAle mama dAsIpatirityakSarAcchAdanApa khamukuTapaTTadAnatazca zrIudayanarAjenasU. 59 // 192 // caNDapradyotaH kSamitaH, atra zrIudayanarAjasyaivArAdhakatvaM, tasyaivopazAntatvAt / kaciccobhayorapyArAdhakavaM, | tathAhi--anyadA kauzAmbyAM sUryAcandramasau khavimAnena zrIvIraM vandituM samAgacchataH sma, candanA ca dakSA astasamayaM vijJAya khasthAnaM gatA, mRgAvatI ca sUryacandragamanAttamasi vistRte sati rAtri vijJAya bhItA 18 upAzrayamAgatyaryApathikI pratikramya nidrANAM candanAM pravartinI kSamyatAM marmAparAdha ityuktavatI, candanApi bhdre| kulInAyAstadRzaM na yuktamityuvAca, sA'pyUce-bhUyo nedRzaM kariSye iti pAdayoH patitA tAvatA pravartinyA nidrA''gAt, tayA ca tathaiva kSamaNena kevalaM prApta, sarpasamIpAt karApasAraNavyatikareNa prabodhitA pravartinyapi kathaM sarpo'jJAyIti pRcchantI tasyAH kevalaM jJAtvA mRgAvatI kSamayantI kevalamAsasAda, tenedRzaM mithyAduSkRtaM deyaM, na punaH kumbhakArakSullakadRSTAMtena, tathAhi-kazcit kSullako bhANDAni kANIkurvan kumbha- 25 kAreNa nivArito mithyAduSkRtaM datte na punastato nivartate, tataH sa kumbhakAro'pi karkaraiH kSullakakarNamodanaM // 192 // kurvan punaH punaH kSullena pIDaye'hamityukto'pi mudhA midhyAduSkRtaM dadI / / (59) // (yAsAvAsaM pajjosabiyANaM) caturmAsakaM sthitAnAM (kappai niggaMdhANa vA niggaMthINa vA tao uvassayA || 28 dIpa anukrama [326] ~402 ~
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra *** prata sUtrAMka [60] gAthA II-II dIpa anukrama [327] ka.su. 33 Jan Education! dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRtti:) ........... vyAkhyAna [9] mUlaM [60] / gAthA [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: gihitae) kalpate sAdhUnAM sAdhvInAM ca trIn upAzrayAn grahItuM (taMjahA ) tadyathA ( beulviyA paDilehA ) jantu saMsaktyAdibhayAt tatra- triSu upAzrayeSu dvau punaH punaH pratilekhyau, draSTavyau iti bhAvaH ( sAijiyA pamajjaNA ) sAijjidhAturAkhAdane, tataH upabhujyamAno ya upAzrayastatsambandhinI pramArjanA kAryA, yato yasmi pAzraye sAdhavastiSThanti taM prAtaH pramArjayanti punarbhikSAM gateSu sAdhuSu punastRtIyamaharAnte ceti vAratrayaM, Rtubaddhe ca vAradvayaM, asaMsakte'yaM vidhiH, saMsakte ca punaH punaH pramArjayanti, zeSopAzrayadvayaM tu pratidinaM dazA pazyanti, ko'pi tatra mamatvaM mA kArSIditi, tRtIyadine ca pAdaproJchanena pramArjayantIti, ata uktaM 'veudhiyA paDileha'tti // (60) // ( vAsAvAsaM pajjosaviyANaM ) cartumAsakaM sthitAnAM (nigaMdhANa vA niggaMdhINa vA ) sAdhUnAM sAdhvInAM ca ( kappar3a annayariM disiM vA aNudisiM vA avagijjhiya bhataM vA pANaM vA gavesittae) kalpate anyatarAM dizaM- pUrvAdikAM anudizaM-AgneyyAdikAM vidizaM avagRhya-uddizya ahamamukAM dizaM anudizaM vA yAsyAmItyanyasAdhubhyaH kathayitvA bhaktapAnaM gaveSayituM, ( se kimAhu bhaMte! ) tat kuto hetoH he pUjya ! iti pRSTe gururAha - ( ussaNaM samaNA bhagavaMto vAsAsu tavasaMpattA bhavaMti ) 'ussanna'nti prAyaH zramaNA bhagavanto varSAsu tapaH samprayuktAH - prAyazcittavahanArthaM saMyamArtha ligdhakAle mohajayArthaM vA SaSThAditapazcAriNo bhavanti (tavassI dubbale kilate mucchi vA pavaDija vA) te ca tapakhino durbalAstapasaiva kRzAGgAzca ata eva klAntAH For Filde & Personal Use On ~403~ vasatividhiH pRSTA gamanaM sa. 60-62 5 10 14 janelbary.org
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........... vyAkhyAna [1] .......... mUlaM [61] / gAthA 1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sutrAMka [61] gAthA kalpa.subo-18 santaH kadAcinmUTheyuH prapateyurvA (tameva disaM vA aNudisaM vA samaNA bhagavaMto paDijAgaraMti) tataHkalpArAdhavyA09 tasyAmeva dizi anudizi vA upAzrayasthAH zramaNAH bhagavantaH sArAM kurvanti-gaveSayanti, akathayityAnaphalaM up||193|| gatAMstu kutra gaveSayanti ? // (61)(vAsAvAsaM pajjosaviyANaM) caturmAsakaM sthitAnAM (kappaha nigga- saMhAro vIthANa vA niggaMdhINa vA ) kalpate sAdhUnAM sAdhvInAM ca (jAva cattAri paMca joyaNAI gaMtuM paDiniyattaeroktatA voMkalpauSadhavaidyArtha glAnasArAkaraNArtha vA yAvaccatvAri paJca yojanAni gatvA pratinivarsituM kalpate, na tu tatra .63-64 sthAtuM kalpate, svasthAna prAptumakSamazcettadA (aMtarAvi se kappai vatthae, no se kappar3a taM rayaNi tattheva uvAyaNA-16 vittae ) tasyAntarA'pi vastuM kalpate, na punastatraiva, evaM hi vIryAcArArAdhanaM syAditi, yatra dine varSAkalpAdi| palabdhaM taddinarAtri tatraiva tasya nAtikramayituM kalpate, kArye jAte sadya eva bahinirgatya tiSThediti bhAvaH // (62)018 (iceyaM saMvacchariaMdherakappaM ) itirupapradarzane saM-pUrvopadarzitaM sAMvatsarika-varSArAtrikaM sthavirakalpaM (ahAsuttaM) yathA sUtre bhaNitaM tathA, na tu sUtraviruddhaM ( ahAkappaM ) yathA atroktaM tathA karaNe kalpo'nyathA khakalpa iti yathAkalpaM, etatkurvatazca (ahAmaggaM ) jJAnAditrayalakSaNo mArga iti yathAmArga (ahAtacaM) ata 25 eva yathAtathyaM satyamityarthaH (samma) samyaga-yathAvasthitaM (kAraNa) upalakSaNatvAtkAyavAjhAnasaiH (phAsittA) // 19 // spRSTvA-Asevya (pAlisA) pAlayikhA-aticArebhyo rakSayitvA (sobhisA) zobhivA vidhivatkaraNena (tIrittA) tIrayitvA-yAvajjIvaM ArAdhya (kiTTittA) kIrtayitvA-anyebhya upadizya (ArAhitA) 28 dIpa anukrama [328] ~404 ~
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) .......... vyAkhyAna [1] .......... mUlaM [63] / gAthA 1] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [63] gAthA II-11 ArAdhya yathoktakaraNena (ANAe aNupAlittA) AjJayA-jinopadezena yathA pUrvaH pAlitaM tathA pazcAt kalpArAdhaparipAlya (atthegaiA samaNA niggaMthA) santyeke ye atyuttamayA tatpAlanayA zramaNA nirgranthAH (teNevanaphalaM upabhavaggahaNeNaM sijhaMti) tasminneva bhavagrahaNe-bhave siddhyanti-kRtArthA bhavanti (bujhaMti) buddhyante kevalajJA-saMhAro vI|nana (mucaMti ) mucyante karmapaJjarAt (parinivAryati) parinirvAnti-karmakRtasarvatApopazamanAt zItIbhavanti rokkatA (sabadukkhANamaMtaM kariMti) sarvaduHkhAnAM zArIramAnasAnAM antaM kurvanti, (atdhegahaA duveNaM bhavaggahaNeNaM .13-64 sijhaMti jAva aMtaM kariti) santyeke ye uttamayA tu tatpAlanayA dvitIyabhavagrahaNe siyanti yAvata antaM kurvanti, (atdhegahaA tacceNaM bhavaggaNeNaM jAva aMtaM kariti) santyeke ye madhyamayA tatpAlanayA tRtIyabhave pAvat antaM kurvanti, (satta bhavaggahaNAI puNa mAikamaMti) jayanpayApi etadArAdhanayA saptASTa bhavAstu punaH nAtikrAmantIti bhAvaH // (63) // adhaitat na khabuddhyA procyate kintu bhagavadupadezapArataMtryeNa ityAha (teNaM kAleNaM) tasmin kAle-caturthArakaparyante (teNaM samaeNaM) tasmin samaye (samaNe bhagavaM mahAvIre) zramaNo bhagavAn mahAvIraH (rAyagihe nagare) rAjagRhe nagare samavasaraNAvasare (guNasilae cehae ) gunnshail-1|| nAmacaitye (bahUrNa samaNANaM) bahUnAM zramaNAnAM (bahUNaM samaNIgaM) bahUnAM zramaNInAM (yahUrNa sAvayANaM) badanAM zrAvakANAM (bahaNaM sAbiyANaM) pahanAM zrAvikANAM (bahaNaM devANaM) bahUnAM devAnAM (bahuNaM devINaM) bahUnAM devInAM (majhagae ceva) madhyagata eva, na tu koNake pravizya pracchannatayeti bhAvaH (evamAikkhaha) 2005200 dIpa anukrama [330] ~405~
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) .......... vyAkhyAna [9] .......... mUlaM [64] / gAthA ] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: prata sUtrAMka [64] gAthA II-II sAmanAeSamAkhyAti-kathayati (evaM bhAsaha) evaM bhASate vAgyogena (evaM paNNavei) evaM prajJApayati phalakathanenaza zrIvIrovyA09 (evaM paravei) evaM prarUpayati, darpaNe iva zrotRhadaye saGkamayati (pajosavaNAkappo nAmaM ajjhayaNa) paryuSa rANAkalpo nAma adhyayanaM (saa9) arthena-prayojanena sahitaM, na tu niSprayojana (saheuaM) sahetukaM, hetayo // 19 // nimittAni, yathA gurun pRSThA sarva kartavyaM, tat kena hetunA ?, yataH AcAryAH pratyapAyaM jAnantItyAdayo het-18|| vastaiH sahitaM (sakAraNaM) kAraNaM-apavAdo yathA 'aMtarA'viya se kappaItyAdistena sahitaM (sasuttaM) sUtrasahitaM (saasthaM) arthasahitaM (saubhayaM) ubhayasahitaM ca (savAgaraNaM) vyAkaraNaM-pRSTArthakathanaM tena sahitaM savyAkaraNaM (bhujo bhujo uvadaMseitti bemi) bhUyo bhUya upadarzayati, ityahaM bravImIti zrIbhadrabAhusvAmI khaziSyAn pratIdamuvAceti / / (64) / / (iti pajosavaNAkappo dasAmuakkhaMdhassa ahamamajjhayaNaM samattaM) iti zrIparyuSaNAkalpo nAma dazAzrutaskandhasyASTamamadhyayanaM samarthitam // potoashvasevaasaramsatanamavasnaseepeavesastratwanasaitana iti jagadgurubhaTTArakazrIhIravijayasUrIzvaraziSyaratnamahopAdhyAyazrIkIrtivijayagaNiziSyopAdhyAya // 19 // ___ zrIvinayavijayagaNiviracitAyAM zrIkalpabhUtrasubodhikAyAM sAmAcArIvyAkhyAnaM sampUrNam // samAptazcAyaM sAmAcArIvyAkhyAnanAmA tRtiiyo'dhikaarH|| bastaSERSEASERSERSEASERSERSERKERSERSISTENSERserreserseil dIpa anukrama [331] BURGERSEAS JABEnication navama vyAkhyAnaM samApta ~406~
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa sUtra =yyaakss II-II anukrama [-] dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra" - (mUlaM + vRtti:) mUlaM [-] / gAthA [-] .......... vyAkhyAna [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita.. dazAzrutaskaMdha adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI racitA vRttiH: // atha prazastiH- AsIdvI rajinendrapapadavI kalpadrumaH kAmadaH, saurabhyopahRtaprabuddhamadhupaH zrIhIra sUrI zvaraH / zAstrotkarSamanoramasphuradurucchAyaH phalaprApakazcazJcanmUlaguNaH sadA'tisumanAH zrImAn marutpUjitaH // 1 // yo jIvAbhayadAnaDiNDimamiSAt svIyaM yazoDiNDimaM, paNmAsAn prativarSamugramakhile bhUmaNDale'vIvadat / bheje dhArmikatAmadharmarasiko mlecchAgrimo'kaJcaraH, zrutvA yadvadanAdanAvilamatirdharmopadezaM zubham // 2 // tatpaddonnata pUrva parvataziraH sphUrttikriyAharmaNiH sUriH zrIvijayAdisena sugururbhacyeSTacintAmaNiH / zubhrairyasya guNairivAnagha (guNairguNairiva) ghanairAveSTitaH zobhate, bhUgolaH kila yasya kIrtisudRzaH krIDAkRte kandukaH // 3 // yenAkaccaraparSadi pratibhaTAnnirjitya vAgvaibhavaiH, zauryAzcaryakRtA vRttA parivRtA lakSmyA jayazrIkanI / citraM mitra ! kimatra mitra mahasastenAsya vRddhA satI, kIrttiH patyapamAnazaGkitamanA yAtA digantAnitaH // 4 // vijayatilaka sUrirbhUri sUriprazasyaH, samajani muninetA tasya paTTe'ccha cetAH / harahasita himAnI haMsahA rojvalazrI trijagati varivarti sphUrttiyuga yasya kIrttiH // 5 // tatpaTTe jayati kSitIzvarata tistutyAhipaGkeruhaH, sUrirduritaduHkhavRndavijayAnandaH kSamAbhRdvibhuH / yo gaurairgurubhirguNairgaNivaraM zrIgautamaM sparddhate, labdhInAmudadhirdadhIyitayazAH zAstrAdhipAraM gataH ||6|| yaccAritramakhinnakinnaragaNaijeMgIyamAnaM jagajjAgrajanmajarAvipattiharaNaM zrutvA jayantIpituH vAJchApUrttimiyartti yugmamatha tallebhe sahasraM spRhAvaiyamyaM guNarAgiNo'grimaguNagrAmAbhirAmAtmanaH // 7 // kiJca - zrIhIrasUriguroH pravarau vineyau jAtau zubhau suraguroriva puSpadantau / zrIsomasomavijayAbhidha *** atha vRttikAraH kRtA prazastiH darzayate For Filde&Fersonal Use On ~ 407~ prazastiH 5 10 14 www.janebary.org
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) ........... vyAkhyAna .......... mUlaM [1] / gAthA [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: satrAkA gAthA II-II kalpa.sabo-vAcakendra, satkIrtikItivijayAbhidhavAcakazca // 8 // saubhAgyaM yasya bhAgyaM kalayitumamalaM kA kSamA sakSamasya, prazastiH vyA09 no citraM yaccaritraM jagati janamanaH kasya citrIyate sma / cakrANA mUrkhamukhyAnapi vibudhamaNIn hastasiddhirya dIyA, cintAratnena bhedaM zithilayati sadA yasya paadprsaadH||9|| AbAlyAdapi yaH prasiddhamahimA vairnggi||195|| kagrAmaNI, praSThaH zAbdikapatriSu pratibhaTairjayyo na yastArkikaiH / siddhAntodadhimandaraH kavikalAkauzalya-II kIrtyadbhavaH, zazvatsarvaparopakArarasikaH sNvegvaaraaNnidhiH||10|| vicaarrtnaakrnaamdheyprshnottraadydbhtshaastr-| vedhAH / anekazAstrArNavazodhakazca, yaH srvdaivaabhvdprmttH||11|| tasya sphuradurukItarvAcakavarakIrtivija- 20 yapUjyabhya / vinayavijayo vineyaH subodhikAM vyaracayatkalpe // 12 // caturbhiH kalApakam // samazodhayaMstathainA paNDitasaMvignasahRdayavataMsAH / zrIvimalaharSavAcakavaMze muktAmaNisamAnAH // 13 // dhiSaNAnirjitadhiSaNAH sarvatra prasRta(kAnta)kIrtikarpUrAH / zrIbhAvavijayavAcakakoTIrAH zAstravasunikaSAH // 14 // yugmam / / rasanidhirasazazivarSe (1696) jyeSThe mAse samujvale pakSe / gurupuSye yano'yaM saphalo jajJe dvitIyAyAm // 15 // zrIrAmavijayapaNDitaziSyazrIvijayavibudhamukhyAnAm / abhyarthanApi heturvijJeyo'syAH kRtI vivRteH // 16 // 18 // | yAvaddhAtrImRgAkSI dharaNidharabharazrIphalaiH pUrNagarbha, cazcadRkSaughadarbha niSadhagirimahAkuGkumAmatracitram / jmbuu-R||195|| dIpAbhidhAnaM himagirirajataM maGgalasthAlametaddhatte tAvat suyodhA vivudhaparicitA nandatAt klpvRttiH||17|||| yAvadvyomataraGgiNI jalamilatkallolamAlAkulA, digdantAvalakIrNapuSkarakaNAsekamaNaSTazramam / jyotizcakrama dIpa anukrama 25 Econo parvaro ~408~
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________ kalpa satra dazAzrutaskaMdha-adhyayanaM-8 "kalpasUtra"- (mUlaM+vRtti:) .......... vyAkhyAna H] .......... mUlaM -1 / gAthA [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: satrAka prazastiH nukrameNa nabhasi bhrAmpatyajanaM kSitI, tAvannandatu kalpasUtravivRtirvidvajanarAzritA // 18 // iti zrIkalpasubo- dhikAvRtti sampUrNA / / granthAnam (805) / navAnAmapi vyAkhyAnAnAM granthAgram (6580) (pratyakSaraM gaNanayA, granthamAnaM zatAH smRtAH / catuSpaJcAzadetasyAM, vRttI sUtrasamanvitam // 1 // ) iti zreSThi-devacandralAlabhAI-jainapustakoddhAre granthAGkaH 61. gAthA II-II SaareGOD928292020 dIpa anukrama A njanutbraryana munizrI dIparatnasAgareNa puna: saMpAdita: "kalpasUtra" (vinayavijayajI racitA subodhikA-vRttiH) parisamAptA ~ 409~
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________ muni dIparatnasAgareNa saMkalita..dazAzrutaskaMdha-adhyayana-8 "kalpasUtra" mUlaM evaM vinayavijayajI-racitA vRtti:: iti zrIsubodhikAnAmnI kalpasUtraTIkA smaaptaa| iti zreSThi-devacandralAlabhAI-jainapustakoddhAre granthAGkaH 61. ~410~
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________ namo namo nimmaladaMsaNassa pUjya AnaMda-kSamA-lalita-suzIla-sudharmasAgara gurubhyo namaH pUjya AgamodhdhAraka AcArya zrI sAgarAnaMdasUrIzvareNa saMzodhita: saMpAditazca "kalpasUtra" [vinayavijayajI-racitA subodhikA-vRttiH] (kiMcit vaiziSThyaM samarpitena saha) 'muni dIparatnasAgareNa puna: saMkalita: "kalpasUtra" mUlaM evaM subodhikA-vRtti:" nAmnA parisamApta: Remember it's a Net Publications of jain_e_library's' | ~411~