________________
कल्प
सूत्र
दशाश्रुतस्कंध-अध्ययनं-८ "कल्पसूत्र"- (मूलं+वृत्ति:)
.......... व्याख्यान [१] .......... मूलं [१] / गाथा [-] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..दशाश्रुतस्कंध-अध्ययन-८ "कल्पसूत्र मूलं एवं विनयविजयजी-रचिता वृत्ति::
सत्राक
[१] गाथा |||
दिनमानः उत्कृष्टस्तु चातुर्मासिकः, अयं द्विविधो निरालम्बनः स्थविरकल्पिकानां, जिनकल्पिकानां तु एको निरालम्बनश्चातुर्मासिक एव, सालम्बनस्तु कारणिक इत्यर्थः, यत्र क्षेत्रे मासकल्पः कृतस्तत्रैव चतुर्मासककरणे चतुर्मासकानन्तरं च मासकल्पकरणे पाण्मासिका, अयमपि स्थविरकल्पिकानां एव, तथा पञ्चकपञ्चकवृद्ध्या गृहिज्ञातांज्ञातादि विस्लरस्तु नात्र लिखितः, साम्प्रतं सधाज्ञया तस्य विधेयुच्छिन्नत्वाद्विस्तरभयाच, विशेषापिना च कल्पकिरणावल्यादयो विलोक्याः, एवं सर्वत्रापि ज्ञेयं, अथैवंवर्णितस्वरूपः पर्युषणाकल्पः प्रथमान्तिम-18 जिनयोस्तीर्थे नियतः शेषाणां तु अनियतः, यतस्ते हि दोषाभावे एकस्मिन क्षेत्रे देशोनां पूर्वकोर्टि थावत् तिष्ठन्ति | वोषसद्भावे तु न मासं अपि. एवं महाविदेहेऽपि द्वाविंशतिजिनवत् सर्वेषां जिनानां कल्पव्यवस्था ज्ञेया इति दशमः॥१०॥ एते दशापि कल्पा ऋषभवर्धमानतीर्थे नियता एव द्वाविंशतिजिनतीर्थे तु आचेलक्यौ १द्देशिका [प्रतिक्रमण ३ राजपिण्ड ४ मास ५पयुषणा ६लक्षणाः षट् कल्पा अनियताः, शेषास्तु शय्यातर १चतुचेत-1
पुरुषज्येष्ठ ३ कृतिकर्म ४ लक्षणाश्चत्वारो नियता एवेति दशानां कल्पानां नियतानियतविभागः॥ - ननु एकस्मिन् मोक्षमार्गे साध्ये प्रथमचरमजिनसाधूनां द्वाविंशतिजिनसाधूनां च कथं आचारभेद:१, उच्यते, जीवविशेषा एव तत्र कारणं, [पुरिमाणे दुविसोझो, चरिमाणं दुरणुपालओ कप्पो । मज्झिमगाण जिणाणं.
१ पूर्वेषां दुर्विशोध्या, चरमाणां दुरनुपालः कल्पः । मध्यमकानां जिनानां, सुविशोभ्यः सुखानुपालश्च ॥ १ ॥ रजुजडाः पूर्व खलु, INIनटाविज्ञाता भवन्ति ज्ञातव्याः । वाजडाः पुनः घरमाः, जुम्राज्ञा मध्यमा भणिताः ॥ २ ॥
दीप अनुक्रम
~25~
