Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ namo arihaMtANe namo siddhANaM namo AyariyANaM namo uvajajhAyANaM namo loe savva sAhUNe eso paMca namukakAro sava pAvappaNAsaNo maMgalANaM ca savvasiM paDhamaM havaI maMgala
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinAgama prakAzana yojanA pa. pU. AcAryazrI ghAMsIlAlajI mahArAja sAheba kRta vyAkhyA sahita DVD No. 2 (GUJARATI EDITION) :: yojanAnA Ayojaka :: zrI caMdra pI. dozI - pIeca.DI. website : www.jainagam.com
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ SE AND YOGIDWAR SHREE SUTRAM zrI anuyogadvAra sUtrama prathama vibhAga
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainAcArya-jainadharmadivAkara-pUjyazrI-ghAsIlAlajI-mahArAjaviracitayA anuyogacandrikAkhyayA vyAkhyayA samalakRtaM hindI-gurjara-bhASA'nuvAdasahitam zrI anuyogadvArasUtram (prathamo bhAgaH) niyojaka: saMskRta-prAkRtajJa-jainAgamaniSNAta-priyavyAkhyAni paNDitamuni-zrIkanhaiyAlAlajI-mahArAjaH prakAzakaH sANaMdanivAsI-preSTizrI DosAbhAI gopAladAsasmaraNArtha tatputrapradatta-dravyasAhAyyena a. bhA0 zve0 sthA0 jainazAstroddhArasamitipramukhaH zreSThi-zrIzAntilAla-maGgaladAsabhAI-mahodayaH mu0 rAjakoTa prathamA-AvRttiH prati 1200 vIra saMvat 2 423 vikrama-saMvat IsavIsan 2023 1967 mUlyam-rU0 25-0-0
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ anuyogadavArasutra bhAga pahelethI viSayAnukramaNikA maMgalAcaraNa viSayaukA vivaraNa pAMcaprakAraka jJAnake svarupakA nirupaNa zratajJAnake svarupakA nirupaNa Avazyaka ke anuyogasvarupakA nirupaNa Avazyaka nikopakA nirupaNa nAmAvazyaka nikSepakA nirupaNa sthApanAvazyaka ke svarupakA nirupaNa nAmAvazyaka aura sthApanAvazyaka ke bheda kA kathana davyAvazyaka kA nirupaNa nathabhedase davyAvazyaka ke svarupakA nirupaNa no Agamase davyAvazyaka kA nirupaNa | jJAyaka zarIra davyAvazyaka kA nirupaNa bhavyazarIra davyAvazyaka kA nirupaNa jJAyaka zarIra bhavyazarIra vyatirakti davyAvazyaka kA nirupaNa laukIka davyAvazyaka kA nirupaNa kupAvacanika davyAvazyaka kA nirupaNa jJAyaka zarIra bhavya zarIra vyatirati lakittarIya davyAvazyaka kA nirUpaNa bhAvAvazyakakA nirUpaNa. no Agama bhAvAvazyakakA nirupaNa
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 kuprAvacanIka bhAvAvazyakakA nirupaNa lokottarIya bhAvAvazyakakA nirupaNa bhAvAvazyaka ke paryAya kA nirupaNa nAmazruta kA nirupaNa Agamase davya zruta kA nirupaNa noAgamase davyAvazyaka kA nirupaNa jJAyaka zarIra davyazruta kA nirupaNa bhavyazarIra vyazruta kA nirupaNa jJAyaka zarIra bhavyazarI2 vyatirakti davyAzruta kA nirupaNa Agamase bhAvazruta kA nirupaNa laukIka no Agamase bhAvadyuta kA nirupaNa lokottarIya no Agamase bhAvadyuta kA nirupaNa bhAvazrutake paryAyo kA nirupaNa skandhAdhIkAra kA nirupaNa davyaskandha kA nirupaNa davyaskandhake sacitta rupa prathama bheda kA nirupaNa acitta davyaskandha kA nirupaNa mizra davyaskandha kA nirupaNa akRtsnaskandha kA nirupaNa aneka davyaskandha kA nirupaNa Agamase bhAvaskandha kA nirupaNa noAgamase bhAvaskandha kA nirupaNa skandho ke paryAyo kA nirupaNa 59 60 63 64 64 65 66 66 67 06 71 72 74 74 76 66 78 79 80 82 83 83 84
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka cha adhyAyo kA nirUpaNa Avazyaka vyAkhyAta ho cuke aura Age vyAkhyAta honevAle viSaya kA nirupaNa laukIka upakrama kA nirupaNa sacitta davyApakrama kA nirupaNa | divapada saMbaMdhI davyapakrama kA nirupaNa catuSpada viSayaka dono prakAra upakrama kA nirupaNa apada viSaya dono prakAra upakrama kA nirupaNa pa | acitta dadhyopakrama kA nirupaNa mizra vyApakrama kA nirupaNa pa3 | kSetropakrama kA nirupaNa kAlopa krama kA nirUpaNa papa noAgamase bhAvapakrama kA nirupaNa zAstabhAvapakrama kA nirupaNa 100 100 106 | AnupurvI Adi ke svarUpa kA nirUpaNa nAmAdi AnupurvI kA nirupaNa anopanidhinI divyAnapurvI kA nirupaNa nagamavyavahAraarthapada kA nirupaNa bhaktasamutkIrtanatA kA nirupaNa bhaMgIpadarzanatA kA nirupaNa 110 111. 113 samavatArake svarupa kA nirupaNa 115 117 anugama svarUpa kA nirUpaNa saspada kA nirUpaNa 118
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 125 1ra 132 133 137 davyapramANa kA nirupaNa kSetrapramANa kA nirupaNa sparzanAdavAra kA nirupaNa kAledavAra kA nirupaNa attaradavAra kA nirupaNa bhAgadavAra kA nirupaNa bhAvadavAra kA nirupaNa alpa bahu-davAra kA nirUpaNa arthapada kA nirupaNa bhaMga samutkIrtanatA maMgopadarzanatA kA nirupaNa samavatAra svarUpa kA nirupaNa anupama svarupa kA nirupaNa purvAnupurvI Adi tIna bhedI kA nirupaNa pudagalAstikAyaka adhikRta karake tIna davyo kA nirupaNa kSetrAnupurvI kA nirupaNa arthapadakI prarUpaNA arthapada prarUpaNA ke prayojana kA nirupaNa bhaMgasamutkIrtanatA ke prayojana kA nirupaNa 138 140 140 141 145 147 1pa0 151 153) 154) 154 , | bhaMgopadarzanatA kA nirupaNa samavatAra kA nirupaNa 156 | 156 anugama kA nirupaNa davyapramANa kA nirupaNa 157
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ 88 kSetrapramANadavAra kA nirupaNa 158 ] sparzanAdavAra kA nirupaNa 163 91 kAledavAra kA nirupaNa 163 antaradavAra kA nirupaNa bhAgadavAra kA nirupaNa 94 bhAvadavAra kA nirupaNa 98 99 alpabadutvadavAra kA nirupaNa anopanidhinI kSetrAnupurvI kA nirupaNa auponidhinI kSetrAnupurva kA nirupaNa | adholoka gata kSetAnupurvI kA nirupaNa tiryazloka kSetrAnupurvI kA nirupaNa Urdhvaloka kSetrAnupurvI kA nirupaNa | kAlanapurvI Adi kA nirupaNa naigamavyavahAranayasaMmata arthapada kA nirUpaNa naigamavyavahAranayasaMmata bhaMgasamutkIrtana kA nirupaNa 184 184 187 naigamavyavahAranayasaMmata bhaMgopadarzana kA nirupaNa 188 190 191 193 105 samastAra svarUpa kA nirupaNa anugama svarUpa kA nirUpaNa kSetradavAra aura sparzanAdavAra kA nirupaNa 108 kAledavAra kA nirupaNa attaradavAra kA nirupaNa 110 anopanidhitI kAlAnupurvI kA nirupaNa 111 | arthapadaprarUpaNA AdI kA nirupaNa 196
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ | aupanidhikI kAlAnupurvI kA nirupaNa UtkIrtanAnupurvI kA nirupaNa gaNanAnupurvI kA nirupaNa 205 09 21) 214 215 216 217 sasthAnAnupurvI kA nirupaNa sAmAcAryAnapurva kA nirupaNa bhAvAnupurvI kA nirupaNa upakramaka dusarabheda nAma kA nirupaNa 119 eka nAmaka svarUpa kA nirupaNa 120 divanAma Adika svarUpa kA nirupaNa trinAma svarupa kA nirupaNa paryavanAmakA nirupaNa 123 prakArAntarase vinAma kA nirupaNa cartunAma kA nirupaNa pAMcanAmo kA nirupaNa cha nAmo kA nirupaNa audayikAdi bhAvaka svarupa kA nirupaNa 218 222 230 231 232 1ra) | aupathamika bhAva kA nirupaNa 235 129 kSAyika bhAva kA nirupaNa 130 kSAyopathamika bhAva kA nirupaNa 131 251 pAriNAmika bhAva kA nirupaNa sAnnipAtika bhAva kA nirupaNa 133 divakAdi saMyogakA nirupaNa 134 divakAdi trikasaMyogaja sAMnipAtikabhAva kA nirUpaNa 254] 257
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ 139 | 273 catuSkasaMyogaja sAMnipAtikabhAva kA nirupaNa paMcaka sAMnipAtikabhAva kA nirupaNa saptanAma kA nirupaNa 138 | kAraNadarzanapurvaka svaroM kA nirUpaNa sAta svarI ke lakSaNa kA nirupaNa 140 svaroMka grAma evaM muIna kA nirupaNa 141 svarake utpatti Adi kA nirupaNa | gautama daya aura upAdeya kA nirupaNa 143 | | aSTanAma kA nirupaNa 144 navanAma kA nirupaNa 145 lakSaNapurvaka vIrarasa kA nirupaNa lakSaNapurvakazRMgArarasa kA nirupaNa 147 lakSaNa sahita adabhutarasa kA nirupaNa 148 lakSaNa sahita raudarasa kA nirupaNa 149 lakSaNa satibrIDanakarasa kA nirupaNa 274 277 280 281 /1 282 284
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMgalAcaraNa anugadvAra sUtranuM bhASAntara prAraMbha- jemaNe cAra ghAtiyA karmone saMpUrNataH kSaya karIne kevaLajJAnarUpI anaMta prakAzane prApta karI lIdhuM che, ane te kAraNe jeo mekSamArganA vidhAyaka tathA anaMta avyabAdha sukhanA nidhAna (nidhi) banelA che, jeo bhavya jIne mukhyatve jJAnanuM dAna de che ane konI rakSA karavAmAM je sadA tatpara rahe che, de ane manuSya jemanA guNa gAya che, ane jeo zAntarasanA nidAna AdikAraNa che evAM aMtima tIrthakara zrI mahAvIra jinendrane huM namaskAra karuM chuM. # 1 jeo karaNasattari (sattara karaNa) ane caraNasattari (sattara caraNa)nA dhAraka che, samasta 14 pUrvarUpa samudrane pAra jemaNe pAmI lIdhA che, atyaMta zreSTha samyagdarzanaAdi guNothI jeo vibhUSita che, jemaNe pitAnA saMsArane anta karI nAkhe che, jeo samasta labdhinA bhaMDAra che, ane vijJAna (viziSTa jJAna)nI siddhi jemane thaI cukI che evAM munizreSTha gautama gaNadharane huM namaskAra karUM chuM . 2 che traNa guNio ane pAMca samitio tathA samasta viratine sadA dhAraNa karanArA, pRthvInA jevA sahiSNu, nirmala cAritranA ArAdhaka, sadarakamukhavastrikA (muhapattI) vaDe jemanuM mukhacandra sadA suzobhita rahe che, jeo A duranta saMsAramAM kAmaNa karatAM cha mATe naukA samAna che, evAM apUrva bedhaviziSTa gurUdevane huM namaskAra karUM chuM. 3 che viSayo kA vivaraNa bhavya jInA upakArane mATe, pravacananA siddhAntanuM spaSTIkaraNa karanArI, anuyogadvAra sUtranI anugacandrikA nAmanI saraLa vyAkhyA, ke je bhavya jIne mATe AnaMdaprada che, tenI huM ghAsIlAlajI muni, racanA karUM chuM. 4 cAra gativALA A saMsAramAM manuSyajanmanI prApti thavI ghaNI duSkara che. tenI duSkaratAnuM zAstrakAroe nIcenA DhaSTAnta dvArA pratipAdana karyuM che. dhAre ke koI eka deva krIDAmAM tatpara banelo che. te vAnI madadathI mANekanA staMbhane teDI nAkhIne tenA cUrecUrA karI nAkhe che. tyAra bAda te cUrNane eka naLImAM bharI le che. tyArabAda te deva te mANekanA bhUkAthI bharelI naLIne laIne merU parvatanA zikhara upara jaIne UbhuM rahe che ane phUMka mArI mArIne te naLImAM bharelA mANekanA bhUkAne cAre dizAomAM uDADI de che. tyAra bAda pracaMDa vAyu kuMkAvAne lIdhe cAre dizAomAM vikharAyelA te mANekanA paramANuo dUra dUra sudhI lADI jaIne vera vikhera thaI jAya che. have dhAro ke te deva e vicAra kare ke sarva dizAomAM veravikhera paDelA te mANekanA paramANuone ekatra karIne pharIthI anuyoga dvAra sutrama
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ temAMthI mANikya rastaMbhanuM nirmANa karUM. te te vera vikhera thaIne paDelA paramANuone ekatra karIne temAMthI mANikya staMbhanuM nirmANa karavAnuM kAma te devane mATe jeTaluM duSkara che, eTaluM ja duSkara cAra gativALA A saMsAramAM bhaTakatAM jene mATe manuSya janmanI prAptirUpa kArya che. eja vAta sUtrakAre " gU lya ItyAdi zleka dvArA prakaTa karI che. A rIte ati durlabha evA manuSyajanmane prApta karIne, mithyAtvarUpa aMdhakArane nAza karanAra, zraddhArUpI tine prakAzita karanAra, tattva ane atatvanA svarUpanuM pratipAdana karanAra, evA dharmanuM zravaNa ke je jIvone mATe amRtapAna samAna hitakara che, je camakatI evI candrikAnA prakAzasamAna hRdayane AnaMdadAyaka che, jAgRta avasthAmAM je svapnadaSTa vastunI prAptinA samAna pramodakAraka che, je bhUminI nIce chupAyelA khajAnAnI prAptisamAna sukhadAyaka che, je samasta saMtApanuM nAka che, evA dhArmika pravacananuM bhAvika jIve zravaNa karavuM joIe. A prakAranA dharmazraNane prApta karIne, tenA prabhAvathI saMsArasAgarane pAra karavAne mATe zraddhAnI khAsa jarUra rahe che te zraddhAne ahIM naukA samAna kahI che, kAraNa ke saMsArasAgarane pAra karavAmAM te nakAnI garaja sAre che. evI naukA samAna, mithyAtvarUpa gahana adhakArane bhedavAmAM sUrya samAna, svarga ane mokSanA sukha prApta karAvavAmAM cintAmaNi ratna samAna kSapakaNi para ArohaNa karAvavAmAM nisaraNI samAna, evI zraddhA dharmatattva pratye hevI joIe. evI zraddhA chanA anAdi kALathI saMcita karmarUpa zatruono nAza karanArI ane kevaLajJAna ane kevaLadarzananI prApti karAvanArI hoya che. jaLanI jema saMcita karmarU5 rajane dhanAra, maMtranI jema bhAgarUpa bhujaMgane dUra karanAra, pavananI jema bhaviSyakAlina karmarUpa vAdaLane astavyasta karI nAkhanAra, prAcI dizA (pUrva dizA) samAna kevaLajJAnarUpa sUryane prakraTa karanAra, ane ka95vRkSa samAna Adi anaMta mukitanA sAmrAjyarUpa icchita padArthanI prApti karAvanAra evA saMyamane prApta karIne tathA heya ane upAdeyarUpa vastuonA svarUpanA nirUpaka ane avyAbAdha sukhanA janaka acArAMga Adi AgamazAonuM vidhipUrva adhyayana karIne tathA saMsAra sAgarane tarI javAmAM mahAtaraNi (naukA) jevA. zivapadanA saMpAna na, sUtranA paramArthane prakaTa karanAra, sva ane para samayanA (jana siddhAMta ane siddhAMtanA) rahasyane prakaTa karanAra, jenA prabhAvathI jIvane siddhinI prApti thAya che, anAdi bhava paramparAthI saMcita aSTavidha karmonA samUhane jenA dvArA vinAza thaI jAya che, tathA mithyAtvarUpa araMga granthinuM je bhedaka hoya che, ane samyaka jJAnarUpa varSA varasAvavAne je samartha hoya che, evA pravacananuM zravaNa karavAmAM tathA paThana karavAmAM Ave tatpara rahevuM joIe jJAnAvaraNIya Adi karmonA kSapazamathI utpanna thayelI vizada prajJA ke je samasta tanA svarUpanuM yathArtha darzana karAve che, ane jenA dvArA dravyanA sahavatI guNe ane karmavatI paryAnuM vAstavika bhAna thAya che, e vAtane samajIne mekSAbhilASI e pravacananuM vyAkhyAna karavAmAM prayatnazIla rahevuM joIe. anuyoga dvAra sutrama
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazna-"anuga" zabdane zuM artha thAya che? uttara-bhagavAne artharUpa je pravacananI prarUpaNa karI che, tene anukULa athavA tenI anusAra vakatA dvArA pravacananuM je kathana karAya che tenuM nAma anuga che. ahIM kathana karavArUpa vyApArane vega kahevAmAM Avela che. bhagavadbhApita arthane gaNadharee sUtrarUpe grathita karyo che. paraMtu te graMzanakAryamAM temaNe pitAnI kalpanAthI kaI paNa vastune umere karyo nathI bhagavAnanuM je prakAranuM kathana hatuM tene anurUpe kathana ja temaNe karyuM che. bhagavAnanA kathanamAM saheja paNa vadhAro ke ghaTADe karyA vinA, tathA viparItatA ane bhAvalakSaNyane parihAra karIne temaNe te kathana anusAranuM ja sthana sUtrarUpe graMthita kareluM che. te kAraNe gaNadhara dvArA kathita sUtramAM nyUnatA, adhikatA Adine alpa mAtrAmAM paNa sadabhAva nathI. A prakAre bhagavadukata (ahaM te dvArA vyathita) arthane anurUpa pratipAdana rUpa je vyApAra che tenuM nAma ja anuga che. A prakArane anuga padane artha phalita thAya che. A anuga nIce pramANe cAra prakAranA che-(1) caraNakaraNAnuga, (2) dharmakathAnuyoga, (3) gaNitAga ane (4) dravyAnuyega. je prakAre gaNadhara sudharmAsvAmIe pitAnA ziSya jaMbUsvAmInI samakSa bhagavakata arthane anurUpa kathana karavA rUpa anuyeganuM upakrama Adi cAra dvArene Azraya laIne kathana karyuM che; eja pramANe anya AcAryoe paNa zivenA hitane mATe sUtrArthanuM kathana karavA rUpa anuyAga karavo joIe. jo ke AcAryoe zivene mATe samata Agamano anuga karavo joIe, paraMtu A sUtramAM Avazyaka anuga prastuta karavAmAM AvyuM che, kAraNa ke Avazyaka anuyAga karavAne samartha hoya evA AcArya athavA munijana samasta Agane anuyAga karavAmAM samartha banI jAya che. tethI anuyeganI vidhine jANavAnI IcchAvALA munioe A anu gadvAra sutranuM adhyayana avazya karavuM joIe. A zabdane antarbhAva (samAveza) dravyAnuyegamAM thayuM che. anuga zabdano artha vyAkhyAta samaja. A vyAkhyAnarUpa anuyenA dvAranuM pratipAdana karanAra je sUtra-Agama-che. tenuM nAma anugadvAra sUtra che. anuganA je cAra dvAra che, te nIce pramANe che. (1) upakrama, (2) nikSepa, (3) anugama ane (4) naya. bhAgyeya vastunA nAmanuM kathana karavuM eTale ke vyAcikhyAsita vyAkhyAthI yukata karavAnI icchAnA viSayarUpa banela zAstrane te te rUpe pratipAdana karavAnI zailI vaDe nyA dezamAM lAvavuM. tene nikSepanI yogyatAvALuM banAvavuM tenuM nAma upakrama che. upakrAnta upakramanA antargata bhedanI apekSAe vicArAyelI vastune ja nikSepa thAya che-anupakrAntane thatuM nathI. je upakamita ane vyAcikhyAsita che evA cha prakAranA Avazyaka Adi zAstranuM nAma sthApanA Adi bhedethI nirUpaNa karavuM. tenuM nAma nikSepa che nAmAdinA bhedathI nirupita zAstranuM anukULa jJAna hovuM ane tenA arthanuM anukULa kathana karavuM anuyoga dvAra sutrama
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ tenuM nAma anugama che. aneka dharmAtmaka arthAt aneka dharmanA svabhAvavALI vastunI je ekAMzanA avalaMbanathI pratIti karAve che tenuM nAma naya che. nagaranA daSTAnta dvArA A cAra dvAranuM have spaSTIkaraNa karavAmAM Ave che je nagarane daravAjo ja na hoya tene vAstavika rIte te nagara ja kahI zakAya nahIM. keI nagarane mAtra pUrvAdi koI eka ja dizAmAM eka ja daravAjo hoya, te nagaramAM dAkhala thavAnuM ke te nagaramAMthI bahAra javAnuM kArya muzkela banI jAya che, kAraNa ke hAthI, ghoDA Adi prANIo tathA manuSyanI avarajavaramAM saMgharSa thavAne kAraNe te nagaramAM praveza karavAnuM ke te nagaramAMthI bahAra nIkaLavAnuM kArya duSkara banI jAya che, tathA te avara-javara kayAreka anarthotpAdaka paNa banI jatI hoya che. keI nagaramAM pUrva pazcima be dizAmAM be dvAra hoya te te te dizAmAM rahelA prANIo ane manubene te avara javara karavAnI anukULatA rahe che, paraMtu anya dizAomAM je prANIo ane manuSya rahetA hoya che, temane te avara-javaramAM muzkelI ja paDe che. anya dizAomAMthI nagaramAM praveza karatAM hAthI, ratha dhaDA Adi prANIo ane nagaranI bahAra jatA prANIo vacce saMgharSa thayA ja kare che, te kAraNe te nagaramAM praveza karavAnuM ane te nagaramAMthI nirgamana karavAnuM kArya muzkela ja thaI paDe che. tyAM ekabIjA vacce dhakakA dhakakI thavAthI aneka prakAranA aniSTo paNa uddabhave che. e ja pramANe je te nagarane traNa dizAomAM traNa daravAjA rAkhyA hoya te pahelA ane bIjA prakAranA nagara karatAM praveza ane nirgamamAM adhika saraLatA te rahe che, paNa saMpUrNa saraLatA te rahetI nathI. paNa je nagasmAM AvavA-javA mATe cAre dizAomAM cAra daravAjA rAkhyA hoya, tathA bIjA mArgone DatAM bIjAM paNa upadvArA rAkhyAM hoya, te tyAM avarajavaramAM koI paNa prakArane saMgharSa thatuM nathI-koI paNa be prANIo vacce dhakkAjakkI cAlatI nathI ane te kAraNe tyAM koI paNa prakAranA anarthanI zakayatA rahetI nathI. tyAM prANIo ane manuSya saraLatAthI praveza paNa karI zake che ane nirgama paNa karI zake che. e ja pramANe AvazyakarUpa nagara paNa je upakrama Adi cAra dvArothI rahita heya, te jJAnanA viSayarUpa banI zakatuM nathI-eTale ke tenuM vAstavika rahasya jANI zakAtuM nathI. tethI tene yathArtharUpe jANavA mATe upakrama Adi A cAre dvAranI parama AvazyakatA rahe che. kevaLa eka upakrama dvArathI ja, athavA upakrama ane nikSeparUpa be dvArAthI athavA upazama, nikSepa ane anugamarUpa traNa hArathI teno artha jANI zakato nathI arthAdhigama (arthanuM jJAna) thayA vinA te kaleza ane anarthane pAtra thavuM paDe che. jyAre bheda prabheda sahita A upakrama Adi cAre dvAreno temAM sadabhAva hoya che, tyAre tenI sahAyatAthI ghaNuM thoDA samayamAM ja ane saraLatAthI vAstavika rUpe zAstranA arthane baMdha thaI jAya che, ane tene lIdhe te zAstra zAzvata sukhaprada paNa thaI jAya che. tethI sUtrakAre pUrvokta upakrama Adi cAra dvArane anulakSIne cha prakAranA AvazyakenuM prati. pAdana karavAne mATe A sUtrane prastuta karyuM che. A zAstramAM pravRtti thavAne nimitte cAra bAbatenI AvazyakatA rahe che. je cAra bAbatonI AvazyakatA rahe che te cAra bAbatene anubaMdha catuSTaya kahe che. te cAra bAbate nIce pramANe che-viSaya, prajana, saMbaMdha ane adhikArI. A zAstrane je abhidheya che tenuM nAma ja viSaya che. te viSaya upakrama anuyoga dvAra sutrama
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adi cAra anuga dvArarUpa ja che. prajana eTale phaLa. te prajana be prakAranuM hoya che. anantara sAkSAt ane (2) paramparA phaLa. | vAMcanArA ane zravaNa karanArA bhavya jIvonuM tenA dvArA kalyANa thAya, evI je bhAvanA te zAstrakAranA hRdayamAM hoya che, te granthakartAnI apekSAe tenuM sAkSAta prajana che. tathA tenuM adhyayana karavAthI ke zravaNa karavAthI adhyayana karanArane ke zrotAne je bodha thAya che, te temanI apekSAe tenuM sAkSAta prayojana gaNAya che. grantha (zAstra) kartAne, granthanuM adhyayana karanArane ane tenuM zravaNa karanArane je paramapadanI prApti thAya che, eja tenuM paramparA projana gaNAya che. zAstro ane viSayane pratibodhya-pratibaMdhaka bhAva rUpa saMbaMdha hoya che. viSaya pratidhya ane zAstra tenuM pratibaMdhaka hoya che. jinAjJAnuM ArAdhana karanAra chava tene adhikArI gaNAya che. pAMca prakAraka jJAnakA nirupaNa zAsakAre ziSTa puruSonA AcAranuM pAlana karavA mATe, zAstranI nirvine parisamApti karavA nimitte ane ziSyamAM zAstraviSayIbhUta arthajJAnanI prAptine daDha vizvAsa jamAvavAne nimitte je ke zAstra pite ja maMgaLarUpa hovA chatAM paNa A zAstrane prAraMbha karatI vakhate sauthI pahelAM maMgaLa sUtrane pATha karyo che. "nA paMvaviE voor' ityAdi sU 1 zabdArtha(T) jJAna (vie) prAca prakAranuM (gud) kahyuM che. ahIM jJAna" zabda bhAvasAdhana, karaNasAdhana ane kartA sAdhanarUpa che. bhAvasAdhanamAM jJAnanI vyutpatti A pramANe thAya che. "jJAti-jJAnam" jANavuM tenuM nAma jJAna che. karaNasAdhanamAM jJAnanI vyutpatti A pramANe che. "jJAti ane rAti pAna AtmA jenA dvArA padArthone jANe che tenuM nAma jJAna che. A karaNasAdhana dvArA jJAnAvaraNukamane kSaya athavA kSapazama lakSita thAya che, kAraNa ke jJAnAvaraNIya kamane kSaya athavA kSayopazama thavAthI ja AtmAmAM jJAnane prAdurbhAva thAya che athavA jJAnamAM sarvathA nirmaLatA prakaTa thAya che. tethI jJAnAvaraNane kSaya ane kSApazama jJAna rUpa ja hevAne kAraNe abheda saMbaMdhanI apekSAe jJAnarUpa ja nivaDe che. tethI karaNasAdhanamAM padArthone jANavAmAM atyanta sAdhaka je jJAna che tene ja ahIM grahaNa karAyuM che. evuM jJAna jJAnAvaraNanA kSaya ane kSopazama svarUpa ja hoya che. eja pramANe "padArtha jenA vaDe jaNI zakAya te jJAna che," A prakAranI vyutpatti karavAmAM Ave te paNa jJAnAvaraNano kSaya ane kSopazama jJAnarUpa ja thaI paDe che, kAraNa ke padArtha jJAna dvArA ja jANI zakAya che. "jJAte minniti jJAnama"i padArtha jemAM ja NI zakAya tenuM nAma jJAna che." A prakAranI vyutpattimAM AtmA jJAnarUpa pratipAdita thAya che. ahIM pariNAma ane pariNAmavALAmAM abheda hovAne kAraNe AtmAne jJAnarUpa mAnI levAmAM AvyuM che, kAraNa ke jJAnAvaraNa karmanA kSaya athavA kSaya pazamavALA AtmAnuM pariNAma jJAna che ane AtmA te prakAranA pariNAmavALe che. "nAgari ti jJAna" A vyutpatti anusAra paNa eja atha prApta thAya che. jJAnamAM arthanI apekSAe pAMca prakAratA tIrthakaroe prarUpita karI che ane sUtranI apekSAe pAMca prakAratA gaNadharoe prarUpita karI che. A bAbatamAM gaNadharee potAnA taraphathI kapita karIne kaMI paNa mizrita karyuM nathI, eja vAta sUtrakAre "Toutta' pada dvArA prakaTa karI che. athavA anuyoga dvAra sutrama
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ tethI karaNasAdhanamAM padArthone jANavAmAM atyanta sAdhaka je jJAna che tene ja ahI grahaNa karAyuM che. evuM jJAna jJAnAvaraNanA kSaya ane kSopazama svarUpa ja hoya che. e ja pramANe "padArtha jenA vaDe jANI zakAya te jJAna che," A prakAranI vyutpatti karavAmAM Ave to paNa jJAnAvaraNano kSaya ane kSepazama jJAnarUpa ja thaI paDe che, kAraNa ke padArtha jJAna dvArA ja jANI zakAya che. "jJAte minniti jJAnamahimA" "padArtha jemAM jANI zakAya tenuM nAma jJAna che," A prakAranI vyutpattimAM AtmA jJAnarUpa pratipAdita thAya che. ahIM pariNAma ane pariNAmavALAmAM abheda hovAne kAraNe AtmAne jJAnarUpa mAnI levAmAM Ave che. kAraNa ke nAnAvaraNa karmanA kSaya athavA kSapazamavALA AtmAnuM pariNAma jJAna che ane AtmA te prakAranA pariNAmavALo che. "nAgati rati jJAna" A vyutpatti anusAra paNa ja atha prApta thAya che. jJAnamAM arthanI apekSAe pAMca prakAratA tIrthakaroe prApita karI che ane sUtranI apekSAe pAMca prakAratA gaNadharoe prarUpita karI che. A bAbatamAM gaNudhare e pitAnA taraphathI kapita karIne kaMI paNa mizrita karyuM nathI, eja vAta sUtrakAre "U" pada dvArA prakaTa karI che. athavA "go7" A padanI saMskRta chAyA "prajJAd" che. A prAjJAptanI apekSAe je vicAra karavAmAM Ave to teno artha A pramANe thAya che-jJAnamAM paMcavidhatAnI prApti gaNadharoe prAjJa tIrthakara sarvajJa bhagavAna pAsethI karI che. athavA tene artha e paNa thAya che ke-jJAnamAM A pAMca prakAratA bhavya jIvoe pitAnI buddhithI ja prApta karela che. buddhi vagara te tenI prApti thaI zakatI ja nathI. A rIte je prajJApta che, e ja prAjJApta che. (te gA) jJAnanA te pAMca prakAre nIce pramANe che--(AmiLidiyA) (1) AbhinibAdhika jJAna A jJAna vastu yogya dezamAM hoya evI apekSA rAkhe che, tathA pAMca Indriye ane mananI sahAyatAthI thAya che. eja vAta "mi" ane "R upasargo dvArA prakaTa karI che. A rIte AbhinibAdhika jJAnanI vyAkhyA A pramANe thAya che-- gya dezamAM sthita (rahelI) vastune Indriye ane mananI sahAyatAthI jANanArA jJAnanuM nAma abhinibadha che. te abhinibodha ja Abhinidhika jJAna che." ahIM jJAna pada sAmAnya jJAnanuM vAcaka che ane abhinibaMdha pada indriyo ane mananI sahAyatAthI utpanna thanAra viziSTa jJAnanuM vAcaka che. tethI "minidhi karU ra Anidhi kAna" A prakAre te bane sAmAnya vizeSa jJAnamAM samAnAdhikaraNatA thaI che. A abhinibAdhika jJAnanuM bIjuM nAma atijJAna paNa che. (2) zrutajJAna-2:danA zravaNathI athavA bhASaNa Adi vaDe je jJAna utpanna thAya che tene zrutajJAna kahe che. jJAnanA prabhedonA prakaraNamAM AvI jatuM hovAne lIdhe ahIM zrata zabda vaDe jJAnanuM ja grahaNa thayuM che-ahIM thata" pada dvArA zabda gRhIta thayela nathI. "zraya ti zrata" A prakAranI vyutpattine AdhAre zrata pada zabadarUpa arthanuM va.caka paNa saMbhavI zake che, paraMtu te zabdArthaka zruta ahIM praha Na karavAmAM AvyuM nathI. kAraNa ke te ida pagalika paryAyarUpa hava.thI acana che, paNa jJAna AmAnA nijaNa35 hAvAthI cetana che, anuyoga dvAra sutrama
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ zakA-"zanA zravaNa athavA bhASaNa AdithI je jJAna thAya che. tene zratajJAna kahe che," A prakAranuM je mRtanuM lakSaNa ahIM batAvavAmAM AvyuM che teM ativyApti dethI yukata hovAne kAraNe ucita nathI, kANu ke te lakSaNane sadUbhAva te matijJAnamAM paNa hoya che. te zrotrendriya ane mananI sahAyatAthI thAya che.. uttara-A mAnyatA barAbara nathI. kAraNa ke- matijJAna pAMce Indriya ane mananI sahAyatAthI ja utpanna thAya che, paraMtu thatajJAna te mAtra mananI sahAyatAthI ja utpanna che-anya indriyonI sahAyatAnI tene jarUra rahetI nathI. "zabdazravaNu athavA bhASAzudithI je jJAna thAya che tene zrutajJAna kahe che," A pramANe je kahevAmAM AvyuM che tenuM kAraNa e che ke zabdazravaNa ane bhASaNadi janya je zrotrendriya thI tenuM jJAna thAya che te matijJAnarUpa hoya che. ane te matijJAnapUrvaka te viSayane anulakSIne zabdazravaNa AdinA viSayamAM vizeSa cintana cAlu thaI jAya che te te mAtra mananuM ja kAryuM hovAthI tene thatajJAna kahe che udAharaNa dvArA A vAtanuM spaSTIkaraNa karavAmAM Ave che-zabdaviSayaka zrotrajanya nAna thavAthI tene viSe manamAM A prakAranA vikalpa upbhave che- "A kayA prakAranA zabdanuM uccAraNa thaI rahyuM che UMce svare zabdanuM uccAraNa thaI rahyuM che ke dhIme svare zabdanuM uracAraNuM thai rahyuM che. A prakAranA vikapa je jJAnamAM udabhave che te jJAnane zratajJAna kahe che, zaMkA-jema matijJAnanI utpattimAM Idriya sAkSAta nimitta bane che ema thatAnanI utpattimAM teo sAkSAta nimitta banatI nathI. paraMtu paramparAnI apekSAe te teo thatAnamAM paNa nimitta rUpa bane ja che. jema ke sparzendriya AdinI sahAyatAthI dhAre ke matijJAnanI prApti thaI gaI che, tyArabAda temane viSe vizeSa vicAra karavArUpa zratajJAna paNa upanna thaI jAya che. A rIte vicAra karavAmAM Ave te matijJAna ane zrutajJAna vacce koI bheda ja jaNAto nathI. samAdhana-A prakAranI mAnyatA paNa kharI nathI. kAraNake A kathana te mAtra aupacArika kathana ja che. vaLI bIjuM kAraNa e che ke matijJAna te mAtra vidhamAna vastumAM ja pravRtta thAya che, paraMtu zratajJAna te vaikAlika viSayamAM pravRtta thAya che. tathA matijJAnamAM zabda lekhana ja thAya che, jyAre zrutajJAnamAM te smaraNa tarkavitarka Adi paNa thAya che eTale ke jevI rIte zrutajJAnanI utpattine samaye saMketa, smaraNa ane zatagraMthanuM anusaraNa apekSita hoya che, evI rIte IhA AdirUpa matijJAnamAM te, saMketa, smaraNa AdinI apekSA rahetI nathI. A vAta parathI eja vAta nizcita thAya che ke labdhirUpa matijJAnanA sadUbhAvamAM ja thatajJAna utpanna thAya che-satijJAnane abhAva hoya te zratajJAna utpanna thatuM nathI. tethI matijJAnane zrutajJAnamAM karaNabhata kahyuM che. anuyoga dvAra sutrama
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ zaMkA-ja matijJAna athavA AbhinibAdhika jJAnane ja zrutajJAnanA kAraNarUpa mAnavAmAM Ave, te jema mATIrUpa kAraNa ghaTakAryarUpe pariNamI jAya che, e ja pramANe matijJAna paNa zrutajJAnarUpe pariNamI jaze, athavA je prakAre mATI ja ghaDArUpe pari-mita thaI jAya che, e ja pramANe matijJAna paNa zrutajJAnarUpe parimita thaI jaze. te pachI sUtrakAre zrutajJAnane ahIM pRtharUpe (eka judA ja jJAnarUpe) zA mATe pratipAdita karyuM che? uttara-A banne daSTAte ja viSama che, kAraNa ke A prakAranI mAnyatAmAM te matijJAnane vinAza thavAnI vAta mAnavAne prasaMga urdUbhavaze. ApaNe e vAtane to pratyakSa dekhI zakIe chIe ke jyAre ghaTa (ghaDA)nI utpatti thAya che tyAre mATInA piMDAne vinAza thaI jAya che ane jyAre paTa (kA5Da)nI utpatti thAya che tyAre taMtu pujane nAza thaI jAya che. paraMtu jayAre zrutajJAna utpanna thAya che tyAre matijJAnanA vinAza thaI jato nathI, kAraNa ke eka AtmAmAM eka sAthe cAra jJAnane sadUbhAva hoI zake che, evuM siddhAntakAree svIkAreluM che. je kRtajJAnane sadbhAva hoya tyAre matijJAnane abhAva hoya che evuM mAnavAmAM Ave che te mAnyatA te siddhAntanI virUddhanI mAnyatA pratipAdita thAya che. zAstromAM evuM kahyuM che ke... "jaya ma taya kuAM, su tatya ma" jayAM matijJAna hoya che, tyAM pratajJAna hoya che jyAM zrutajJAna hoya che tyAM matijJAna hoya che. A rIte zratanA sadabhAvamAM matijJAnane paNa sadUbhAva bhagavAne kahe che. tethI evuM mAnavuM joIe ke matijJAna e zrutajJAnanI utpattimAM mAtra apekSAkAraNa (nimittarUpa kAraNu) ja che. je nimitte kAraNe hoya che te upAdAna kAraNanI jema svayaM kAryarUpe pariNamatA nathI. mAtra upAdAne kAraNe ja kAryape pariName che. A daSTie vicAravAmAM Ave te zratajJAnane A pramANe artha phalita thAya che. je matijJAnapUrvaka hoya, paramparAnI apekSAe je jJAna IndriyathI janita hoya che paNa jenI utpattimAM sAkSAt kAraNabhUta mana hoya che, evuM AptavacanAnusArI je jJAna che tene zratajJAna kahe che. "zraya yata tata kRtina" A vyutpatti anusAra thata pada dvArA pravacana paNa grahaNa thaI jAya che. tethI A dRSTie vicAravAmAM Ave - jIM Asavacana rUpa zratanuM je jJAna che tene zrutajJAna kahe che, e paThI tapuruSa samAsa ahIM samaja joIe. rAga, dveSa AdithI rahita viziSTa vyaktine Apta ' kahe che. sarvane ja evAM Apta kahI zakAya che. te sarvajJanA vacanane Aptavayana kahe che. temanA dvArA pratipAdita artha rUpa je Agama che, te AgamanA nirNaya35 jJAnane ja zratajJAna kahe che. zrutajJAnanI prAptimAM zabdarUpa nimitta parampanA kAraNa rUpa hoya che. tethI nimitta kAraNanI apekSAe zabdamAM paNa ta zabdane vyavahAra thAya che paraMtu jJAnanA bhedAnI vyavasthAmAM thata zabdane zravaNujanya jJAnarUpa arthano vAcaka levAmAM Avela che. (3) "radhAnama ' avadhijJAna Indriya ane mananI sahAyatA vinA kevaLa AtmA dvA ja dravya, kSetra, "kALa ane bhAvanI maryAdAnI apekSAe rUpI padArthone sAkSAtarUpe grahaNa karanAra je jJAna che. tene avadhijJAna kahe che. athavA-avadhijJAnamAM je "ava upasarga che te adhaH zabdanA arthane vAcaka che. tethI je jJAna dvArA nIcenA viSayanuM viratRta rUpe "dhI" jJAna thAya che, te jJAnane avadhijJAna kahe che A kathananuM tAtparya nIce pramANe che-avadhijJAnanuM kSetra AgaLanA asaMkhAtamAM anuyoga dvAra sutrama 8
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAgathI laIne AkhA leAka paryantanuM che, ane katipaya paryAya sahitanA rUpI dravyane viSaya karanArUM jJAna che. A rIte te jJAna vistRta viSayavALu che. temAM je vastRta viSayatA prakaTa karavAmAM AvI che te mana:paryaya jJAnanI apekSAe samajavI, kAraNa ke mana:paryaMya jJAnanuM kSetra mAtra mAnuSottara patA panta ja che ane avadhijJAna dvArA jeTalArUpI dravyane joi zakAya che tenA karatAM manaHpaya jJAnadvArA anaMtamAM bhAganA rUpI dravyane joi zakAya che. athavA--avadhi eTale maryAdA. A aOmAM avadhi ane jJAna, A be padone tRtIyA tatpuruSa samAsa banyA che. A dRSTIe vacAravAmAM Ave te avadhIjJAnane artha A pramANe daze-je mAna maryAdita padArthAne jANe che, te jJAnanuM nAma avidhajJAna che. te jJAna, rUpI padArthone ja jANe che-arUpI padarzane jANatuM nathI, A prakAranI rUpI padArthone ja jANavArUpa A maryAdA samajavI. tethI A prakAranI vyavasthArUpa maryAdAthI yukata hAvAne lIdhe A jJAnanuM nAma avidhajJAna paDayuM che. athavAje jJAna nIcenI bAjue adhika viSayane dekhI zake che te jJAnane adhijJAna kahe che. indriyA ane mananI sahAyatA vinA rUpI padArthone joi zakanArU A avadhijJAna, avadhijJAnAvaraNIya karmAMnA kSayathI cAre gatinA jIvAmAM utpanna thatuM hAya che.. " zakA--zAstrakAroe te evu' kahyuM che ke manuSya ane tiya cagatinA ne je avadhijJAna thAya che te kSayApazama nimittaka hoya che. chatAM Apa zAhmaNe evuM kaheA che ke cAre gatinA jIvAne avadhijJAAvaraNIya karmanA kSayApazamathI avadhijJAna utpanna thaI zake che ? samAdhAna-avadhijJAnanI utpatti teA niyamathI ja avadhijJAnAvaraNu karmonA kSayApazamathI ja thAya che, parantu A kSayeApazamamAM jyAM vrata, niyama Adi anuSThAnAnI AvazyakatA rahe che, tyAM te avadhijJAnane kSayApathamanimittaka kahevAmAM Ave che. evA. kSayeApaziimattaka avadhijJAnanA sadbhAva manuSya ane tiya cAmAM ja hAtha je avadhijJAnamAM tenI AvazyakatA na hoya paNa bhava ja (janma levA eja) kAraNa rUpa hAya, tyAM A guNeAnI apekSA vinA ja avadhijJAnAvaraNa karyaMnA kSaye pazamathI avadhijJAna utpanna thaI jAya che. evA avidhajJAnanA saddabhAva devA ane nArakomAM hAya che. A rIte A banne prakAranA avadhijJAnamAM antaraMga kAraNa teA samAna ja che. avadhijJAnAvaraNIya kanA kSayApazama ja te bannemAM a raMga kAraNa che. te kAraNe avadhijJAnAvaraNIya karmanA kSayApazamathI cAre gatinA jIvAmAM avadhijJAna utpanna thAya che.' A praznAranA kathanamAM kaiAi doSa saMbhavatA nathI. (4) mana:paryavajJAna-+q=pava. A rIte 'yu' dhAtune 'f' upasa lAgavAthI 'pava' pada banyuM che. OM' dhAtu rakSaNa, gati, kAnti, pra.ti, tRpti, avagama Adi ardhAmAM vaparAya che. ahIM tenA avagama a gRhIta thayA che. avagama roTale e dha. ane 'pari' eTale 'va prakAre' "mananA saghaLA paryAyAne sAkSa!t jANanArUM je jJAna che, tenuM nAma manaH pavajJAna che." paya ane paryAya A banne zabdo samAnArthI che. A kathananA bhAvA nIce pramANe iM-manavALA jIvA (saMjJI jIvA) kAi paNa varatunuM mananI madadathI cintavana kare che. A prakAranA cintanakamamAM pravRtta thayeluM mana bhinnabhinna AkArone dhAraNa karatuM rahe che. te AkRtie ja mananA paryAya che. manana e paryAyAne sAkSAta jANanArU je jJAna che te jJAnanuM nAma ja mana:paryavajJAna che, anuyoga dvAra sutrama
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ dravyamana ane bhAvamananA bhedathI mana be prakAranuM kahyuM che. A bannemAMnuM je dravya mana che te mane vargaNArUpa che, te mane vargaNAone grahaNa karIne temanA nimittathI saMjJI jIva je vicAra kare che te bhAvamanarUpa che. ahIM bhAvamana grahaNa karavAmAM AvyuM che. aDhI dvIpavatI saMjJI paMcendriya jIpa dvArA vicAravAmAM AvelI bhAvamananA paryAyene manaHparyAvajJAnI jIva sAkSAt jANe che. jema ke koI evA vicAra kare ke "AtmA ke che? zuM te arUpI che? zuM te cetanA svabhAvavALo che ? zuM te kamene kartA ane te karmonAM phene bhakatA che?" A prakAranuM A jJAnavizeSarUpa ne AtmAdvArA vicArita je pariNAmavizeSa che, te pariNAmavizeSane jANanArUM je jJAna che, te jJAnanuM nAma mana:paryavajJAna che. eTale ke manaparyAvajJAnI chava A saMkalpita mananA paryAyane sAkSAta jANI zake che. A kathana dvArA e vAta sUcita thAya che ke manaparyavajJAnI chava mananI paryAne ja pratyakSarUpe jANe che-cintanIya vastuone jANa nathI, prazna zuM mana:paryavajJAnI dava cinanIya varatuone jANI zakatuM nathI ? uttara-mana:paryavajJAnI jIva cintanIya varatuone pAchaLathI anumAna dvArA ja jANI zake che. jevI rIte ke viziSTa kSepathamika pratibhAzALI vidvAna zAntabhAve keI anya vyakitanI mukhAkRti, tenI ceSTAo Adine pratyakSa joIne tenA mane gata bhAvane sAmane anumAnathI jANI le che, eja pramANe mana:paryavajJAnI chava kaI anya jIvanA bhAvarUpa manane pitAnA mana:parya jJAna vaDe pratyakSa kane anumAnathI tagata cintanIya bAhya vastuone paNa jANI zake che. te mana:paryavajJAnI jIva evuM anumAna kare che ke A vyakitae A vastunuM cintana karyuM che, kAraNa ke tenuM mana te vastunA cintana samaye jevAM AkArothI avazya yukata hovuM joIe evA AkArothI avazya yukata che. mana jyAre bAhyapadArthonuM cintana kare che, tyAre te (mana) te citita che. padArthonA AkAra jevA AkAravALuM thaI jAya che. mana:paryavajJAna ane avadhijJAnamAM rUpI padArthone jANavAnI apekSAe, kSA pathamikatvanI apekSAe ane pratyakSata AdinI apekSAe samAnatA che. paraMtu keTalIka bAbatamAM te avadhijJAnathI juduM paDe che. avadhijJAna avirata samyakUdaSTi jIvamAM paNa utpanna thaI jAya che, dravyanI apekSAe te samastarUpI padArthone joI zake che, kSetranI apekSAe asaMkhyAta leka tene viSaya manAya che, kALanI apekSAe te atIta ane anAgatakALanA asaMkhyAta utsarpiNI ane avasarpiNI kALane jANe che, tathA bhAvanI apekSAe te samastarUpI drAmAMnA pratyeka drayanI asaMkhyAta paryAne jANe che. manaH5rSavajJAnanI utpatti avirata avasthAvALA jIvamAM thatI nathI, paraMtu je jIva saMyata hoya che tene ja mana:paryavajJAna utpanna thAya che. vaLI pratyeka saMyata jIvane te utpanna thAya che evo koI niyama nathI. jema ke pramatta saMyatane te utpanna thatuM nathI, paNa apramatta saMyatane ja utpanna thAya che. apramatta saMyatamAM paNa AmaSa Adi kAI eka labdhidhArIne ja mana:paryavajJAna utpanna thAya che. dravyanI apekSAe saMjJI paMcendriya jIvanA manadravyane te viSaya kare che-jANI zake che. kSetranI apekSAe anuyoga dvAra sutrama 10
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayakSetra mAtrane ja te viSaya karanArUM-jANanArUM che. kALanI apekSAe atIta (bhUta) ane anAgata (bhaviSa) kALane palyopamane asaMkhyAtamo bhAga tene niya che. bhAvanI apekSAe tene viSaya manodravya saMbaMdhI anaMta paryAya che. (5) kevaLajJAna-A jJAna evuM che ke jemAM indriyo ane mananI sahAyatAnI apekSA rahetI nathI, jJAnAvaraNIya karmanA AtyaMtika (saMpUrNata) kSayathI A jJAna utpanna thAya che. tene viSaya, bhUta, bhaviSya ane vartamAna, A traNe kALa saMbaMdhI samasta dravya ane temanI samarata (anaMta) paryAya che. anya jJAnanI jema te pratiprAti (eka vakhata prApta thayA bAda jene vinAza thAya evuM) nathI. kevaLajJAnanuM vistRta nirUpaNa nandIsUtranI jJAnacandrikA nAmanI meM lakhelI TIkAmAM karavAmAM AvyuM che, te jijJAsu pAThake e tyAMthI te vAMcI levuM. A prakAre sutrakAre zAstrane prAraMbhe ja pAMca prakAranA jJAnenuM je nirUpaNa karyuM che tenuM kAraNa e che ke jJAna pite ja maMgalarUpa che. sakala kalezenA uchedanamAM jJAna ja kAraNubhUta bane che. A rIte jJAnamAM parama maMgaLatAne sadUbhAva hevAthI sarakAre zarUAtamAM ja tenI prarUpaNa karI che. sUtra 1 zrutajJAnasvarUpanirupaNa have sUtrakAra e prakaTa kare che ke pAMca prakAranA je jJAna che temAMthI zratajJAnano ja uddeza, samudeza Adine avasare adhikAra che- anya cAra jJAna nathI. "tArtha vAri" ItyAdi zabdArtha--(ta) pUrvokta pAMca prakAranAM jJAnamAMthI (Ara nALA) cAra prakAranAM jJAna eTale ke matijJAna, avadhijJAna, mana:paryAvajJAna ane kevaLajJAna (M) urda, samudeza AdinA avasare vyavahArogya nathI. kAraNa ke cAre jJAnamAM gurunA upadezanI apekSA rahetI nathI, tethI (khinnAI) te cAre jJAna sthApanIya che. eTale ke temanA uddeza Adi karavAmAM Avela nathI A viSayane anulakSIne evuM samajavuM joIe ke zratajJAna ja vAcanA Adi dvArA potAnA viSayabhUta padArthomAM sAkSAta pravartaka ane nivarnAka hoya che. jo ke anya jJAna paNa padArthonA svarUpano bodha karAve che kharAM, paraMtu teo zrutajJAnane AdhAra lIdhA vinA pitAnA viSayabhUta heyopAdeya viSayathI sAkSAta rUpe nivaka paNa hatAM nathI. ane temAM pravartAka paNa huM tAM nathI. tethI te jJAnano ahIM deza samudeza AdimAM vicAra karavAmAM Avyo nathI. eja viSayanuM vizadarUpe vivecana karavA nimitte sUtrakAra kahe che ke ( divaMti ja samRdikavi) te cAra jJAna gurujane dvArA ziSyone upaDhiSTa thatAM nathI, ane gurujana temane evuM paNa kahetA nathI ke tame temane sthira rUpe paricaya kare, ( UMvinaMti) temane sArI rIte nizcaya karIne hRdayamAM dhAraNa karI tathA anyane paNa tenuM adhyayana karo. athavA-Abhinidhi, avadhijJAna ane kevaLajJAna sthAya che, te cAra jJAna gurUjanone anuyoga dvAra sutrama
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ AdhIna nathI, te kAraNe te cAre jJAna deza AdinA viSayabhUta nathI. tethI te cAre jJAnane sthApanIya-avyAkhyaya kahevAmAM Avela che. paraMtu zravajJAna te aneka arthavALuM DAvAthI, ati gaMbhIratA yukata hovAthI, ane vividha prakAranA maMtrAdikanA atizayethI samanvita (yukata) heva thI gurujanonA upadezanI apekSAvALuM che. te kAraNe gurujanenI samIpe uddeza AdirUpa vidhipUrvaka parama kalyANakArI zruta ja grahaNa karavAmAM Ave che. bAkInA abhinibaMdhika Adi je cAra jJAne che te te pita pitAnA AvaraNIya karmanA kSapazama ane kSayathI pitAnI jAte ja avirbhata (prakaTa) thaI jAya che. te cAre jJAnanI utpattimAM A udeza samudaMza AdirUpa kramanI apekSA rahetI nathI. tethI Abhinibedhika jJAna ane avadhijJAna Adi jJAnenA uddeza karavAmAM AvatA nathI. paraMtu je (tuvarALa rahela) zrutajJAna che. tenA ja uddeza, (mu) samudRza, (anuuT) anujJA (2) ane anuga (viru) hoya che-anya jJAnenA udeza, samudeza Adi detA nathI. A adhyayana Adine tamAre abhyAsa karavo joIe, A prakAranA gurunA upadezarUpa vacanane uddeza kahe che. A paThita sUtrAdi bhUlI na javAya te mATe sthira citte temane paricaya kare. vAraMvAra tene pATha kare, A prakA ! gurunA vacanane samudeza kahe che. hRdayamAM A sUtrane kadI paNa vismRta na thAya evI rIte dhAraNa karo ane anyane tenuM adhyayana karAve, A prakAranA gurunA upadezarUpa vacanane anujJA kahe che. bhagavadukatAnurUpatAne anuga kahe che. bhAvArtha-zrutajJAna sivAyanA je cAra jJAne che temAM udde za, samudra, anujJA ane anugane-(A cAra vAtano) sadUbhAva hotuM nathI, kAraNa ke te jJAnanI utpatti gurunA upadezane lIdhe saMbhavI zakatI nathI. te cAra jJAnanI utpatti te tyAre ja thAya che ke jayAre te pratyeka jJAnanA AvAraka karmono kSayapazama athavA kSaya thaI jAya che. kevaLajJAnanI Utpatti tyAre ja thAya che ke jayAre jJAnavaraNIya karmone saMpUrNataH pazama thavAthI ja te jJAna Utpanna thAya che. jo ke zratajJAna paNa tenuM AvaraNa karanArA karmanA kSapazamathI ja utpanna thatuM hoya che. chatAM paNa temAM gurunA upadezanI apekSAe janyatA mAnavAmAM AvI che. tethI ja . zrutajJAnamAM udeza samudeza Adine sadbhAva rahe che. ke sU. 2 vapha suthanA ityAdi zabdArtha (13) jo (munAnasa) zratajJAnamAM (3) uddeza, (mu) samudeza, (mayouT) anujJA (1) ane (jhagoLo vitaruM) anuyeganI pravRtti (sadubhAva) thAya che, te (fOM gaM vira) zuM je aMgapraviNa zrata che temAM (3no, samuheto, mago praboLa pavatta6) e uddeza, samudraza, anujJA ane anuyAganI pravRtti thAya che? ke je (Adisa) aMgabAhya zrutajJAna che temAM (bho, samuno agT anugone ja vattA) uddeza, samuza, anujJA ane anuganI pravRti thAya che ? uttara-(vivi 3no nAd pvatta) AcArAMga Adi je aga anuyoga dvAra sutrama 12
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ praviNa zrata che temAM uddeza, samudRza, anujJA ane anuga pravarte che, tathA (aLAvadAsa vi 3 nAva pavAra) daza vaikAlika Adi je anaMgapraviNa zrata che temAM paNa uddeza, samudza, anujJA ane anuyoga pravarte che, A rIte aMgapraviNa ane aMgabAhya, e banne prakAranA zratamAM uddeza Adi cAreno sadUbhAva samaje. (hama pu1ThTha paDaza) A zAstramAM A prAraMbhanI apekSAe evuM kahevAmAM AvyuM che ke anaMga praviNa zratamAM anuyoganI pravRti thAya che. A sU. 3 " bApavidgA" ItyAdi- sU. 4 zabdArtha-prazna (maiA viTTasa gogo) ja anaMgapraviNa thatamAM anuganI prakRti thAya che, te ( siyasa gaNubo ?) zuM kAlika kutamAM anuganI pravRti thAya che, ke (%ADhivANa anuko) utkAlika zratamAM anu ganI pravRti thAya che? utara-(%Arita vizoLe ujasTisa vi zo) kAlika zrutamAM paNa anuganI pravRti thAya che ane utkAlika zratamAM paNa anuganI pravRti thAya che, (E gT gg ggg gvaNika ) A zAstramAM A prAraMbhanI apekSAe utkAlikane anuyAga kahyo che. bhAvArtha-anaMga praviSTa kRtanA aneka bheda kahyA che. temAMnA be bhede A pramANe che-(1) kAlikakRta ane (2) utkAlika zrata. pahelI paurUSI (pahelo prahara) ane chellI paurUSI (chello prahara)rUpa kALamAM asvAdhyAyakALa je kahyo che teTalA kALane choDIne, jenuM adhyayana karavAmAM Ave che, evA zrutane kAlika zruta kahe che. kAlika chata nIce pramANe kahyAM che- . (1) utarAdhyayana (2) dazAzrutaskaMdha, (3) bRhatka95, (4) vyavahAra, (5) nizItha (6) jaMbudvIpaprama, (7) candramaNi, (8) nirayAvalikA (9) kalpAvataMsikA, (10) puSitA, (11) puSpacUlikA (12) vRSNidazA vagere je aMgabAdA kRta che temane kAlikazratamAM samAveza thAya che, tathA AcArAMgAdi je 15 aMga che temane paNa kAlikazratamAM ja samAveza thAya che. te sivAya bIjA keTalAka kAlikasUtra paNa che, jemanuM kathana nantisUtramAM karavAmAM AvyuM che. te satro vicchinna thaI gayelA hovAthI ahIM temane nirdeza karavAmAM Avyo nathI. have utkAlika sUtronAM nAma ApavAmAM Ave che - (1) dazavaikAlika, (2) aupapAtika, (3) rAjapraznIya, (4) javAbhigama, (5) prajJApanA, (6) nandisUtra, (7) anuyAgadvAra, (8) Avazyakasutra ane (9) sUrya prajJaptisUtra, A badhAM sUtrane utkAlika zrutamAM samAveza thAya che. A sivAya bIjA keTalAka utkAlika sUtre che, jemanAM nAma nandisUtramAM ApavAmAM AvyAM che. paraMtu te sUtro vicchinna thaI gayelAM hovAthI temanAM nAme ahIM prakaTa karyA nathI. asvAdhyAya kALa sivAyanA koI paNa kALe-divase athavA rAtre, jyAre IcchA thAya tyAre utkAlikasUtronuM adhyayana thaI zake che. A zAstramAM utkAlikane anuga ja prastuta hovAthI prakaTa karavAmAM AvyA che. supra 4 . anuyoga dvAra sutrama 13
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ ga6 vANi " ItyAdi- zabdArtha-prazna-(16 kariyalsa anugono) je ukAlikazratane anuga thAya che, to (fE bAvalA guNono) zuM Avazyaka anuga thAya che ke (kAvAsA sAvarittAsa gaLu ?) AvazyakathI bhinna hoya evAM zratane anuga thAya che. uttara-zA sAta va gugoLo) AvAyakano paNa anuga thAya che, ane (kaagvariSNa vigagoLo) je AvazyakathI bhinna che temane paNa anuyoga thAya che. ( pukha padRva vahu AvAsaNa juo) A zAstramAM A mAraMbhanI apekSAe Avazyaka anuga kahyo che. bhAvArtha_ziSya ahIM e prazna pUche che ke "he bhagavana! je utkAlika zratane anuga thAya che, te kayA utkAlika zratane anuyoga thAya che zuM Avazyaka anuyoga thAya che ke Avazyaka sivAyanA je utkAlika kuta che temane aga thAya che A praznano uttara ApatAM AcArya kahe che ke "A bannene anuga che ?" ahIM udeza, samada za ane ajJAnuM kathana karIne sUtrakAre AvazyakamAM kevaLa anuganuM ja je kathana karyuM che te anuganA prApta avasaranI apekSAe karyuM che. A Avazyaka sAdhu sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikAe prAtaH ane sAyaMkALa, e bane samaye karavA yogya kahela che. sAmAyika AdinA bhedathI A Avazyaka prakArane kahyo che. A viSayane anulakSIne cha adhyayanavALuM eka svataMtra sUtra racavAmAM AvyuM che. te sUtranuM nAma "Avazyaka sUtra" che. te sakala sAmAcArInuM mULa kAraNa che. anuganA viSayamAM A pramANe vakatavyatA che, nivaNeTTa" ItyAdi-nAma, sthApanA AdirUpe anuganuM kathana thavuM tenuM nAma anugane nikSepa che. anuganA paryAyavAcI zabdanuM kathana karavuM-jema ke anuga, niyoga, bhASA, vibhASA vAtika, A badhA pada anuganA paryAyavAcaka zabdo che. nirUkitapUrvaka anuyogano artha kahe tenuM nAma "anuga nirukita dharvaka anuyogane artha kahe tenuM nAma "anuyeganI nirUkita" che. temAM tIrthaMkara dvArA prarUpita arthane gaNadhareta zabdasamUharUpa sUtranI sAthe anukULa athavA niyata saMbaMdha prakaTa karavAno hoya che. 2 trArtha kahevAnI paddhatinuM nAma vidhi che. temAM gurUe sauthI pahelAM te ziSyane sUtrano artha zikhavA joIe, evuM vidhAna che. tyArabAda zikhavavAmAM AvelA te arthane niyukitathI mizrita karIne ziSyane zikhavo joIe. eTale ke nizcayayukata padArthonA ja vItarAga dvArA prarUpita je padA nA padonA arthonA gurunI madadathI zive nizcaya karI lIdhuM hoya evAM ja padArthone) yukita pradAnapUrvaka je kaMI bIjo artha thato hoya te paNa ziSyane kahe joIe, tyArabAda prasaMga ane anuprasaMgane anulakSIne tenA bIjA je je artha thatAM hoya te saghaLAM artha paNa prakaTa karavA joie. A badhI bAbatene anugamAM anuyoga dvAra sutrama 14
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAvI zakAya che eja vAta "sura" ItyAdi gAthAo dvArA puSTa karavAmAM AvI che. vidhi saMbaMdhI viratRta kathana anya zAstromAM ApavAmAM AveluM che, te jijJAsu pAThakee A vijayanuM vizeSa kathana tyAMthI vAMcI levuM joIe. anuganI pravRttimAM nIce pramANe cAra bhAgAo (vika) che- (1) udyamIgurU ane udyamI ziSa, A pahele bhAMge che. (2) udyamI gurU ane niphaghamI ziSya, A bIjo bhAMge che. (3) anuvamI gurU ane udyamI ziSya, trIjo bhAMge che. (4) anuvamI gurU ane anudyamI ziSya, A ceAthe bhAMge che. che. A cAra vikalpamAMthI je pahele vikalpa bata vyo che te vikalpa pramANenI paristhitimAM te anuganI pravRtti thavAnuM kArya sarvathA nizcita ja hoya che. cothA vikalpamAM batAvyA pramANenI jyAre paristhiti hoya che, tyAre acAganI pavRtti bilakula cAlI zakatI nathI. bIjA ane trIjA vikalpamAM batAvelI paristhitimAM kayAreka anuganI pravRtti saMbhavI paNa zake che ane kayAreka nathI paNa saMbhavI zakatI. have e vAta prakaTa karavAmAM Ave che ke kayA kayA guNethI (vizeSaNethI) saMpanna viziSTa munijane dvArA A anugamAM pravRtti thaI zake che "he nA ItyAdi (1) je muni AryadezamAM utpanna thayelA hoya, (2) je muninA muLati zuddha hoya-eTale ke jene mAtRvaMza ane patRvaMza vizuddha heya, (3) rUpa-jemane AhAra khAva) suMdara haya, (4) saMhananIje muni daDha saMhananavALA haya, (5) patiyukta-ati gahana viSayanA artha viSe paNa jemanA manamAM koI paNa prakAranI brAnti na hoya. tathA parISaho ane upasargonI nizcalatApUrvaka je sahana karanArA heya, 6, anAsI vastra, sarakAra AdinI AkAMkSAthI jeo rahita hoya, 7, avi. kalyana-jeo AtmazlAghAthI rahita hoya athavA nakAmuM lAMbuM ceDuM bhASaNa karanArA na hatha. 8, amArI jeo kapaTabhAvathI-mAyAthArIthI rahita haya, 9, sthiraparipATI nirantara abhyAsane kAraNe jemane anuga karavAne kama sthiratA yukta banyuM hoya, athavA gurUparamparAthI prApta jJAnanA jeo pAThaka heya, 10, gRhItavAkaya-jemanA vacane Adeya (grahaNa karavA yogya) heya. 11, jitapariSadu-ghaNuM vizALa sabhAmAM paNa jeo bha anubhavatA na heya. 12, jitanidrA-jemaNe nidrA upara paNa vijaya prApta karyo hoya eTale ke rAtre paNa nidrAne adhIna thayA vinA jeo satra ane athavuM cintana karyA karatA hoya. 13, madhyastha-jeo pakSapAtathI rAhata hoya, 14. dezakAla anuyoga dvAra sutrama 15
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvajha-jeo deza, kALa ane bhAvanA jJAtA hoya, eTale ke dravya, kSetra, kALa ane bhAvanA jeo jANakAra hoya, 15, "navani' zAstrAdha karavAne mATe pitAnI pAse AvelA parAvAdIne parAsta karavAne gya pratibhAthI jeo saMpUna hAya-eTale ke paramatavAdInI sAthe jyAre carcA cAle tyAre tenA praznane pezya uttara ApIne tenA matanuM khaMDana ane pitAnA matanuM (sava samayanuM) samarthana karavAne jeo sarve he:ya che, 16, "nAnAvihesamAvajJA" jemane aneka dezanI bhASAonuM jJAna hoya, 17, "puSyavivAvAyu" jJAnAcAra Adi pAMca prakAranA AcAronuM jeo pAlana karanArA hoya. 18, "trArthanA " - jeo sUtra, artha tathA tadubhaya (sUtra ane artha bane) sutrAthanI vidhinA jANakAra hoya, 19, "jAhavrdevapanananipu:" udAharaNa hatuM upanaya ane nayamAM jeo nipuNa hoya, 20, "zALA" jeo ziSyane tatva grahaNa karAvavAmAM kuzaLa hoya, 21, "varamaya samavita jeo svasamaya (jana siddhAMta) ane parasamayanuM (anyasiddhAMtanuM sAruM jJAna dharAvatA hoya, 22, "mA" jeo svabhAve gabhIra hoya, 23, "phAtima' jeo dIptimAna -paramatavAdIo jemane parAsta karavAne samartha na hoya, 24, "ziva' jemanAmAM koIne abhAva hoya athavA ahIM tahIM vihAra karatA thakAM jeo chapanuM kalyANa karanArA hoya, 25, "nAma" jemanI daSTi athavA mukhamudrA zAnta hoya, "paritA ane jeo dayA dAkSiNya Adi seMkaDe guNethI saMpanna heya. evA muni ja 4 dazAMgarUpa pravacananA arthane sArI rIte prarUpita karavAne samartha hoya che, A 25 guNothI yukata muninAM vacana dhI vaDe siMcita agninA samAna tejasvI hoya che. paraMtu A guNathI rahita je sAdhu hoya che tenA vacane telathI rahita dIpakanA samAna teja rahita (prabhAva rahita) hoya che. - A prakAranA ra5 guNothI yukata munie kayA zAstrane anuyoga kare joIe, e vAta paNa ahIM prakaTa karavA anuganA je upakrama Adi dvAra che. te paNa temaNe ziSyone kahevA joIe. anuganA paNa bhede zine batAvavA joIe. te bhedanuM nirUpaNa sUtrakAra pote ja AgaLa karavAnA che. temaNe dezane anuganAM lakSaNe paNa samajAvavA joIe. anuganAM lakSaNe nIce pramANe che. "saMhitA " ItyAdi--padanuM akhalita rUpe uccAraNa karavuM tenuM nAma saMhitA che. anyanI apekSAvALA varNathI nirapekSa je saMhitA che tenuM nAma athavA subakhta ane tintanuM nAma para che. padanA abhidheyanuM nAma padArtha che. prakRti pratyayanA vibhAgarUpa vistAranuM nAma padavigraha che. praznane "cAlanA" kahe che. praznanA samAdhAnarUpa uttarane prasiddhi kahe che. A ja prakAranuM anuyeganuM lakSaNa che. gurUe anuganA A cha lakSaNe paNa zivane kahevA joIe. tathA "jikuvA vA', ityAdi je 32 deSa che te paNa kahevA joIe. A 32 dethI anuyoga rahita thAya che, ane paNa ziSyone kahevuM joIe. vaLI temaNe ziyAne e paNa samajavavuM joIe ke anuyeganuM zravaNa karavA mATe kevA kevA munine yegya gaNavAmAM Ave che. anuganuM zravaNa karavA mATe munimAM nIcenI pAgyatAo hevI joIe anuyoga dvAra sutrama 16
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ "dalsA virapaMg" ItyAdi je bahuzrata-(zAsone satA) hoya, cirakAla ne dIkSita haya, gItArtha heya, caMcalatAthI rahita hoya, sAdhunI maryAdAnuM daDhatApUrvaka pAlana karanAra hAya, buddhizALI hoya, parISahe, upasargo ane anyatIthika- thI je aparibhUta (parAsta na thAya evo) hoya, vidvAna hoya-eTale ke aneka zAsa nA abhyAsathI jenI buddhi nirmaLa thayelI hoya, anuyogane pAtra hoya. gurUe jene anuganuM zravaNa karavAnI anujJA ApI hoya, ane je bhAvanI apekSAe pariNAmayukata hoya. evA mahAbhAga munine ja anuyeganuM zravaNa karavAne pAtra mAnavAmAM Ave che. gurUe anuga zravaNa karanArI pariSada kevI hevI joIe te paNa zivane samajAvavuM joIe. temaNe tene e vAta samajAvavI joIe ke anuyAganuM zravaNa karanArI pariSadamAM pariSadamAM A A prakAranI vecatA praka hovI joIe-pariSadanA sAmAnya rIte traNa prakAra kahyA che, te prakAra nIce pramANe che-1, jJAyaka paripada, 2, ajJAyaka pariSada ane 3. duvizvika pariSada A vAta "gANiar" ItyAdi gAthA dvArA prakaTa karavAmAM AvI che. jJAyaka pariSadanuM svarUpa A prakAranuM hoya che "lokavitaor" ItyAdi-je pariSada guNa ane dene vizeSarUpe jANatI hoya che, ane kheTAM zAstronI mAnyatAone je mAnatI nathI-kheDhAMcAlone mAnanArA lokonA manamAM jene bilakula zraddhA hatI nathI evI pariSadane jJAyaka pariSada kahe che. evI pariSada guNagrAhI ane agraNAthI rahita hoya che. A parUi SadamAM ekatra thayelA manuSyo guNasamRddha hoya che. jevI rIte rAjahaMsa jalamizrita dUdhamAMthI dUdhane ja grahaNa kare che ane jaLano parityAga kare che. tema A pariSada paNa dene parityAga karIne guNone grahaNa kare che. A pariSadanA sabhya dharmanI dhurAne dhAraNa karavAmAM vRSabhanI jema sadA udyogazIla rahe che. te kAraNe temane dhIrU purUSa mAnavAmAM Ave che. ajJAyaka pariSadanuM svarUpa A prakAranuM hoya che-- nA ghora umadA" ItyAdi-je pariSadanA sabhyo svabhAvanI apekSAe bhadrabhAva (saralatAthI yukata hoya che. jenA sabhyo mRgazizu. siMhazizu ane kukaDAnA zizu samAna saralabhAvathI yukata hoya che. ane khANAmAMthI nIkaLelA ratna samAna je asaMskRta hoya che. je pariSadAne dharmatatva samajAvavAnuM kArya ghaNuM ja sarala hoya che. evA guNethI yukata pariSadane ajJAyaka pariSada kahe che. "vA vahu mAvittA" kazAstro A pariSadane bahekAvI zakatAM nathI ane te pariSada sva siddhAMtathI abhinna paNa hotI nathI. siddhAntane nAme tane jhagaDA karatA paNa AvaDatA nathI. SaTrakeTa zuddha hIrA samAna vizuddha A parISada hoya che. anuyoga dvAra sutrama
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ durvidagdha parISadanuM svarUpa A prakAranuM hoya che. naya kaca vi" ItyAdike eka purUSa amuka vISayamAM nISNuta nathI. te viSayamAM bIjI koI eka vyakti niSNAta che, paraMtu pahelI vyakti bIjI vyaktine vastutatva viSe e kAraNe pUchatI nathI ke tene pUchavAthI mArI apratiSThA thaze. A prakAranA abhimAnane kAraNe te tatvajJAna-prAptimAM prayatnazIla raheto nathI. evo mANasa sAcA jJAnanA saMskArathI rahita ja rahevAne kAraNe avidagdha-anipuNa ja rahe che. e mANasa havAthI bharelI dhamaNa samAna abhimAnathI phUlAyA ja kare che, A prakAranA adhakacarA jJAnavALAne ardhadagdha kahe che. A prakAranA ardhadagdha, chIcharA jJAnavALA, tvaritagAhI (koI vAta kahevAmAM Ave te zIdhra samajI lenArA paNa pAchaLathI tene bhUlI janArA mANaso jJAnanA abhimAnamAM tatpara rahetA hoya che. evI vyaktinI sabhAne durvidagdhA pariSada kahe che A kathanane bhAvArtha e che ke jeo pitAne viziSTa taravAnI mAnI rahyA che, ane jevo vAraMvAra samajAvavA chatAM paNa pitAnA durAgrahane choDatA nathI, jeo jJAnI puruSenI vAta samajavAne paNa tatpara nathI evAM puruSane vidagdha kahe che ane evA puruSanI sabhAne durvidagdha pariSada kahe che. A traNa prakAranI je pariSade kahI temAMnI pahelA be prakAranI pariSada te anugane pAtra gaNAya che, paNa trIjA prakAranI je duvidha pariSada che, tene anugane pAtra gaNI nathI, anuyogane lagatuM A badhuM kathana sauthI pahelAM karavuM joIe. tyArabAda ja anugAcArya svArthanuM kathana karavuM joIe. A prakAranA te anuyeganA 12 dvAra che. te bAra dvArenuM anuyogAcAryuM ziSya AgaLa kathana karavuM joIe. jo ke sUtrakAre be 12 dvAranuM kathana ahIM karyuM nathI, chatAM paNa bAkInA dvArene upalakSita karavA nimitte "vAghajJAgharALA gAnuyora" kayA sUtrane A anuga che," A sAtamAM dvArane hadayamAM dhAraNa karIne "ruM kuthanA kahe" A sutrapAThathI zarU karIne " pukha gai dura rAvaNa gaNugono" A sUtrapATha paryantanuM kathana karyuM che. "thira paripATI" A vizeSaNa e vAtanuM samarthana kare che ke A vizeSaNavALo muni kadI paNa sUtra ane arthanuM viparIta kathana karato nathI. je muni AdeyavacanathI yukta hoya che, temanA thoDAM vacane paNa mahA arthathI bharelA lAge che. "AharaNa eTale udAharaNa athavA dRSTAnta hetu be prakAra hoya che--(1) jJApakahetu ane (2) kAraka hetu ghaTane abhivyaMjaka dIpaka ghaTanA jJApaka heturUpa che. ghaTanuM nirmANa karanAra kuMbhakAra (kuMbhAra) ghaTanA kArakatarUpa che. upasaMhAranuM nAma upagama che. nagama Adi sAta naya che. sUtra 5 "zAvarsa " ItyAdi- zabdArtha-(bAvacaM caM AraM?) Avazyaka sUtra zuM eka aMgarUpa che, ke aneka aMgarUpa che? (sutha6 ?) zuM te eka zretarUpa che, ke aneka kRtarUpa che? (vaMdho vaMdhAuM?) zuM te eka skaMdharUpa che, ke aneka skaMdharUpa che? (gAya sAghaTE ) zuM te eka adhyayanarUpa che, ke aneka adhyaya rUpa che? (udde kalA) te eka udezarUpa che, ke aneka uddezarUpa che? anuyoga dvAra sutrama 18
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttara-(kAvArtha ii no ii no jANuM) anaMga praviNa zratarUpa hevAne kAraNe Avazyaka sUtra aka aMgarUpa paNa nathI, ane aneka aMgarUpa paNa nathI. (no suyA) te eka zretarUpa ja che. aneka zratarUpa nathI, (vaMdhA nI taiyA) te eka skaMdharUpa che, aneka skaMdharUpa nathI, to zansa, azvaghADuM) te 6 adhyayanavALa hovAne lIdhe tene eka adhyayanavALuM kahI zakAya nahIM, paNa aneka adhyayanavALuM kahI zakAya. (no ko, no uddeT) te eka uddezarUpa paNa nathI ane aneka udzarUpa paNa nathI. A kathanane bhAvArtha nIce pramANe che-Avazyaka sUtra eka zrutaskaMdhAtmaka ane cha adhyayanavALuM che, te eka aMgarUpa paNa nathI ane aneka aMgarUpa paNa nathI, te aneka grutaskaMdharUpa paNa nathI, te eka adhyayanAtmaka paNa nathI, ane eka athavA aneka udzarUpa paNa nathI. zakA-"Avazyaka sUtra eka aMgarUpa che? ke aneka aMgarU5 che ?" A be prazno ahIM pUchavA joItA na hatA, kAraNa ke Ape ja AgaLa evI vAta karI che ke Avazyaka sUtrane nadisUtramAM anaMga praviNa (aMgabAhya) sUtrarUpe kahevAmAM AvyuM che. vaLo A granthanA trIjA sUtramAM ja "kaM pukha padRvaLa padura zai vidura zago" A satrAMza dvArA paNa Avazyaka sUtrane anaMga praviNa zrata rUpe pratipAdita karavAmAM AvyuM che. A rIte tene anaMgapraviNa zratarUpa prakaTa karyA bAda uparyukata be prazno zuM asthAne nathI? A prakAranA prazna pharI pUchavAmAM zuM punarukita doSanI saMbhAvanA rahetI nathI? uttara-nantisUtramAM Avazyaka sUtrane anaMga praviNa zratarUpa kahevAmAM AvyuM che, tethI A sutrane anulakSIne aMgatya viSayaka je be prazno pUchavAmAM AvyA che, te praznane ayukata gaNavA te ucita nathI, kAraNa ke e keI niyama te nathI ja ke pahelAM nandisutranuM vyAkhyAna (kathana) karyA bAda A sUtranuM vyAkhyAna karavuM na joIe. kadAca evuM paNa saMbhavI zake che ke pahelAM A anuga dvAra sUtranuM vyAkhyAna karIne tyArabAda vyAkhyAtA nadisUtranuM vyAkhyAna paNa kare. vaLI evuM ja mAnI levAmAM Ave ke nandisUtramAM A sUtra (Avazyaka sUtra) nI aMgabAhyatAne nirNaya thaI gayo hovAthI-agatva viSayaka je prazna pUchavAmAM AvyA che te nirarthaka lAge che, evI paristhitimAM te "a fthanA " ItyAdi trIjA sutrane upanyAsa ja nirarthaka banI jaze. nAdisUtra ane anugadvArasUtramAM pArvAparya bhAvane sadUbhAva nathI, tethI tene anulakSIne aMgatva viSayaka je prazna pUchavAmAM AvyA che te ucita ja che. zaMkA-maMgaLanimittanI apekSAe te nandrisUtra ja prathama vyAkhyAna karavA yogya che, te kAraNe te bannemAM parvAparya bhAvane sadUbhAva paNa saMbhavI zake che. uttara-evI vAta paNa nathI, kAraNa ke nandisUtramAM paNa pAMca jJAnanA kathanathI jevI maMgaLatAne sadUbhAva che, evI ja maMgaLavAne A sUtramAM paNa sadUbhAva che, anuyoga dvArA sutrama 19
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAraNa ke A sUtramAM paNa sauthI pahelAM pAMca jJAnAnu` ja kathana karavAmAM AvyuM che. A dRSTie vicAra karavAmAM Ave te magaLabhUta nandisUtranuM ja prathama jyA dhyAna karavu joie, evI vAta pratipAdita thatI nathI, kAraNa ke A prakAranA kathana thI kAI khAsa prayojanane puSTi maLatI nathI. tathA evI ja dalIla karavAmAM AvI che ke "meM vaLa" ityAdi sUtrapATha dvArA paNa A anuyAga dvAramAM ana gapraviSTatA pratipAdita thAya che, tethI agatva viSayaka praznA anucita ja che, to e dalIla paNa kharAkhara nathI, kAraNa ke je ziSya vismaraNurazIla ane alpabuddhivALA hAya temanA upara anugraha karavAne mATe ja A be prazna pUchavAmAM AvyA che. te kAraNe aMgatva viSayaka je prazna pUcha vAmAM Avela che, te badhA nirdoSa prazna ja samajavA joIe. // su. 6 // mAska baLuko' A sUtrapATha dvArA tenuM nAma Avazyakatra che, te niIta thai jAya che, ane tyAra pachInA dasa praznA dvArA e niNI`ta thaI jAya che ke A sUtra zrutarUpa che, skandharUpa che ane cha 'maM puLa vaTavAM paddha Avazyaka ke anuyogasvarupakA nirupaNa adhyayanavALuM che. have A satramAM kayA kayA viSayanA samAveza thAya che, te prakaTa karavA nimitte trakAra kahe che ke--taTMA bAvamaya' ityAdi-- zabdA ahIM Avazyaka sUtranA anuyoga prastuta che, ane te Avazyaka zrutarUpa, skaMdharUpa ane adhyayanarUpa che. tanhA tethI (bAvamayaM nivinimAmi) Avazyaka huM nizceSa karIza, (mukhya viviAEAmi) zrataneA nikSepa karIza, (mAthaLAra nividhi sAmi) ane adhyayanAne huM nikSepa karIza, A kamananA bhAvA nIce pramANe che-jayAre A zAstra Avazyaka AdirUpe niNI ta thaI gayuM che, tyAre A Avazyaka Adi zabdonA artha khulAsA sadbhuita spaSTa karavAnu` jarUrI khanI jAya che. tenA arthanuM spaSTarUpe vivecana karavAnuM kAya tyAre ja saraLa banI zake ke jayAre padonA nikSepa karavAmAM Ave. nikSepa karyA vinA atu viMvecana spaSTatApUrvaka thai zakatuM nathI. tethI A Avazyaka Adi padAne have nikSepa karavAmAM Ave che. nikSepane a Avazyaka zabdonA yathA sabhava nAmAdi bhedeAnuM nirUpaNa karavuM tenu nAma ja nikSepa che. aa su. 7 // utkRSTarUpe ane jaghanyarUpe keTalA nikSepa kanya (yaravA cegya) hAya che, te prakaTa karavAne mATe trakAra kahe che ke-- "natya ya na nAkhannA' ityAdi-- zabdArtha.(na tha tha nuM nALannA) jIvAdirUpa vastumAM nizceSThA nikSepa (nyAsa)ne jANutA hAya teA (nivarsala niyaGevuM nivine) te jIvAdarUpa vastumAM nAma, sthApanA, dravya, kSetra, kALa, bhava ane bhAvAdirUpa nikSepanA samasta bhedanu nirUpaNa karavu' joie. (natya vi ya na nAkhkhA tatha paDamAM nivive) tathA je vastumAM -jIvAdir pa padArthAMmAM-samarata nizciAne (nakSamA nikSepa karanAra guru) anuyoga dvAra sutrama 20
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ jANatA na hoya, te vastumAM paNa nAma, sthApanA, dravya ane bhAvarUpa nikSepanA cAra bhedanuM nirUpaNa te temaNe karavuM ja joIe. bhAvArtha-jyAM nAma, sthApanA, dravya, kSetra, kALa, bhava ane bhAva ArirUpa nilepa jANI zakAya ema hoya tyAM A samasta bhedanI apekSAe vastune nikSepa thAya che. parantu jyAM A badhAM bheda jANI zakAtA na hoya tyAM paNa nAma, sthApanA, dravya ane bhAva, A cAra vastune nikSepa te karavo ja joIe, kAraNa ke nAmAdika cAre vastuo te sarvavyApaka che. evI kaI paNa vastu nathI ke jemAM nAmAdi catuSTayane sadabhAva na hoya. lekamAM athavA AgamamAM jeTalA zabdone vyavahAra thAya che te kyAM kaMI dRSTie karavAmAM AvatuM hoya che, A samasyAne hala karavAnuM ja nikSepa-vyavasthAnuM kAma che. eka ja zabdanA prayajana anusAra aneka artha thatA hoya che, te artha Avazyaka nikSepakA nirupaNa ja te zabdanA nyAsa, nikSepa athavA vibhAgarUpa che. je nikSatA (nikSepa karanAra gu) zabdano artha nAma, sthApanA, dravya, kSetra, kALa, bhava ane bhAva Adi rUpe jAte hoya, te tenuM e kartavya thaI paDe che ke teNe zabdano artha samajAvatI vakhate A badhAM vAso (vibhAga)nuM vizleSaNukaravuM joIe. je nikSetA e badhAM bhedathI paricita na hoya te teNe zabdArthanuM nAma, sthApanA, dravya ane bhAvarUpe te avazya vizleSaNa karavuM ja joIe, kAraNa ke e kaI padArtha nathI ke jemAM nAma Adi uparyukata cAra nikSepone saddabhAva ja na hoya pratyeka padArtha ochAmAM ochA nAma, sthApanA, dravya ane bhAvarUpa te avazya hoya ja che. A nikSepamAMthI vaktA kayA nikSeparUpa arthanuM pratipAdana karI rahyo che e vAta saraLatAthI samajAI jAya che. tenA dvArA prakRta arthane baMdha ane aprakRta arthanuM nirAkaraNa thavArU5 phaLa zretAne prApta thaI jAya che. . 8 have sutrakAra pitAnI pratijJA anusAra "Avazyaka" A zabdane ze nikSapArtha che, te prakaTa kare che, kAraNa ke temaNe hamaNAM ja (parva sUtramA) evuM vacana ApyuM che ke "huM Avazyaka, zrata, kanya ane adhyayanene nikSepa karIza." " liMka teM " ItyAdi- zabdArtha--( f te gAvAM ?) ziSya gurune e prazna pUche che ke "he bhagavana ! pUrvokta AvazyakanuM svarUpa kevuM che? uttara--(lAvayaM vAlveidaM ) Avazyaka cAra prakAranA kahyA che, (saM ) e cAra prakAro nIce pramANe che--tanAmAvatAM, DhALavarasavuM, vyAvAsa, mavivasa) (1) nAma Avazyaka, (2) sthApanA Avazyaka, (3) dravya Avazyaka ane (4) bhAva Avazyaka. bAtha"zabdano prayoga maMgaLa, anantara, AraMbha, prazna, ane kArca, ATalA arthamAM thAya che. ahIM tene prayoga vAkyanA upanyAsamAM thayela che. ("jiM?) A pada prazna pUchavA nimitte vaparAyuM hovAthI praznAthenuM vAcaka che. je avazya karavA gya hoya che tene Avazyaka kahe che. sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikA rUpa caturvidha saMghane savAre ane sAMje (sAyaMkALe avazya kartavya (karavA gya) amuka je kAryo che tene Avazyaka kahe che. athavA avazya zabdane A pramANe paNa artha thAya che--acala, aruja, akSaya, avyAbAdha anuyoga dvAra sutrama
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ amanda AnadanA sa doharUpa je zAzvata zira sukha tene avazya kahe che. jenA prabhAvathI jIvane te ziva sukhanI avazya" prApti thaI jAya che, te varatunuM nArA Avazyaka che. athavA indri ane pAya Adi bhAvazao jenA dvArA sArva prakAre vaza thai jAya che, tenuM nAma Avazyaka che. athavA nAdi guNAnA rasa, 2 kalA mekSa jenA dvArA sarva prakAre kaccha (pAtAne adhIna) karavAmAM Ave che, tenuM nA Avazyaka che. athavA "zAvamAM" A padanI rara jAya: "kAma ? " thAya che. e dRSTie vicAravAmAM Ave AvakanA artha A pramANa paNa thAya che-je 20 sthAnanI ArAdhanA karavAmAM potAnA AtmAne pravRtta che ja na nAma avAsaka che, ane evAM cha prakAranA ja Azyaka che. athavA zrata cArivarUpa dhama dhyAnamAM je AtmA nivAsa kare che tene A vArasake kahe che. te AvAM rUpa Avazyaka cAra prakAranA kahyA che, che . 9 | nAmAvazyaka svarupakA nirupaNa have satrakAra nAma AvazyakanuM svarUpa kevuM hoya che, e vAtanuM pratipAdana karavAne mATe nIcenA sUtranuM kathana kare che-" fkra taM nAmAvasa" ItyAdi zabdArtha-ziSya gurune e prazna pUche che ke se UM taM nAmAvaraNaya ) he bhagavana pUrvokata nAma AvazyakanuM svarUpa kevuM che? uttara-(nAmAvAsa) nAma AvazyakanuM A prakAranuM svarUpa che je lIvara nA zIvasa thA, navA vA zanIvA vA) je kaI jIvanuM athavA ajIvanuM, athavA aneka jIvonuM ke aneka achanuM, (takumAra vA tamayAi vA) athavA chava ajIva bannenuM athavA jInuM ane achanuM (cho ane ajI bannenuM) (bAvatti nA vAgara) "Avazyaka evuM je nAma rAkhavAmAM Ave che. (je te nAmAvAsa) tene "nAma Avazyaka" kahe che. nAma AvazyakamAM nAma ja Avazayaka thaI jAya che. eTale ke te vastunuM "Avazyaka evuM nAma rAkhavAmAM Ave che. A kathananuM tArya e che ke kaI paNa chavAdikanuM "Ava yaka" evuM je gunirapekSa (guNanI apekSAthI rahita) nAma. IcchAnusAra vyavahAra nakkI karavAmAM Ave che tene "Avazyaka nAma-nikSepa" kahe che. A nAmanikSepamAM vastune kevaLa "Avazyaka evA nAma mAtrathI ja te rUpe oLakhavAmAM Ave che. A nAma nikSepamAM tene anurUpa hoya evA guNonI AvazyakatA rahetI nathI. kevaLa vyavahAra calAvavAne nimitta ja evuM karavAmAM Ave che. tethI "nAmamALa Avo mArA A vyutpatti anusAra te AvazyakarUpa vastune nAma mAtranI apekSAe ja-eTale ke nAma puratI ja Avazyaka kahevAmAM Ave che-jo ke Avazyakrane anurUpa guNone te vastumAM abhAva hoya che. A viSayanuM vizeSa spaSTIkaraNa have karavAmAM Ave che--jyAre koI vedika varatunuM Avazyaka evuM nAma rAkhavAmAM Ave che. tyAre te jIvAdika vastune nAmamAtranI apekSAe ja Avazyaka anuyoga dvAra sutrama
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ kahevAmAM Ave che. A rIte te jIvAdarU5 varatu nAmarUpa Avazyaka' A zabdane vAyA banI jAya che. nAmanuM lakSaNa A pramANe kahyuM che. tune ghaafmAnaM tamAma vastunuM je vyavahAramAM nAma rahe tenuM ja nAma nAma che. jema ke koI indrAdira 5 vastunuM idra evuM pAMca akSarenI AnupUvarUpa abhidhAna, A nAmane prathama prakAra che nAmanA lakSaNane bIjo prakAra A pramANe che-"tinArthe nirapekSa sthAnamAM ra" IgevALanA putranuM nAma keIe Indra pADyuM "Indra pada te parama ezvaryanuM vAcaka che. govALanA 'I' nAmanA putramAM A adharya kayAMthI saMbhavI zake? temAM te A guNane abhAva ja hoya che. A rIte tenuM A nAma potAnA arthanI apekSAe te barAbara lAgatuM nathI. A rIte arthanI apekSA rAkhyA vinA paNa koI vastu ke vyakitane amaka nAme oLakhavAmAM AvatI hoya che. vaLI zake, parandara Adi je zabdo IndranA paryAyavAcI che. temanA dvArA paNa te anabhidheya che. A paryAyavAcI zabda dvArA abhidheya te Indra ja hoI zake che. A rIte vALanA mALAna Idra evuM je nAma rAkhavAmAM AvyuM che te vAyArthathI hita ja lAge che. zaka Adine anulakSIne jayAre Indra" nAma vaparAya che. tyAre te te nAma tenA vAgyAtha thI yukata lAge che. A rIta vAgyAthe sAthe meLa na khAya athavA je nAmamAM vAcyArtha no ja abhAva hoya evuM nAma paNa kaI kaI vAra rAkhavAmAM AvatuM hoya che. nAmanA lakSaNane A bIjo prakAra samaja. tathA je nAma IchA anusAra rAkhavAmAM Ave che, te nAmane yAdRchika nAma kahe che. jemake koI arthanI apekSA rAkhyA vinA ja "vi, kavi ityAdi, te prakAranI vyutpattithI rahita nAme paNa rAkhavAmAM Ave che. A prakAranA nAma rAkhavAmAM te nAma rAkhanAranI IcchA ja mukhya bhAga bhajavatI hoya che. nAnuM A trIjA prakAranuM lakSaNa che. A rIte pahelA prakAramAM "Indra" nAma sArthaka lAge che, bIjA prakAramAM gavALanA putranuM "Indra" nAma tenA artha pramANe guNathI saMpanna lAgatuM nathI trIjA prakAranA hitya, vistha" Adi nAme kaI paNa prakAranA arthanI apekSA vinA mAtra nAma rAkhanAranI irachAnusAra rAkhavAmAM Ave che. A traNa prakAranAM nAma avazya kaNIya hovAthI temane Avazyaka kahevAmAM Ave che. zaMkA-jIvanuM "Avazyaka evuM nAma kevI rIte saMbhavI zake che? anuyoga dvAra sutrama 23
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttara--jema kAi vyakita pAtAnA putranu nAma dhruvadatta' rAkhe che, jo ke deve tene te putra ApyuMA hAtA nathI, parantu leAvyavahAra calAvavAne evuM kAI paNa nAma rAkhavuM ja paDe che, eja pramANe jo kAI gAtrALa Adivyakita peAtAnI IcchAthI peAtAnA putranuM nAma "Avazyaka rAkhI zake che. te A prakAranuM" nAma rAkhavuM tenuM nAma ja Avazyakane nAmanikSepa samajavA. kharI rIte tA te govALanA putramAM Avazyaka jevA guNA tA hai|tA nathI--e prakAranA guNAthI teA te rahita ja kAya che. eTale ke bhASAvazyakathI te bALaka rahita ja che, chatAM paNa temAM Avazyaka'evA nAmanuM ja AreApaNu karavAmAM AvyuM che te eka jIvane Azrita nAma mAtranuM ja 'Avazyaka' che. A nAma mAtra nA Avazyakane vAcya te geAvALaputra che. leAka vyavahAra calAvavA nimitte ja AvI koi paNu 'saMjJA' te bALakane oLakhavA mATe upayogI thaI paDe che. eTale jema 'devadatta' nAma rAkhI zakAya che, tema "Avazyaka" nAma paNa zA mATe na rAkhI zakAya keAI eka ajIvamAM Avazyaka evA nAma nikSepa A prakAre ghaTAvI zakAya che-A sUtramAM ja AgaLa e vAtanuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che ke bhAvazyaka ane AvAsaka, A ane samanAthI pade che. A dRSTie vicAra karavAmAM Ave te achavamAM "Avazyaka" evuM nAma A pramANe susaMgata lAge che-- kAI eka zuSka (sUkA) ane aneka bakhelerI yukata vRkSamAM sarpAdika jIvAnA vAsa joine ema kahI devAmAM Ave che ke A vRkSa tA sarpAdikanuM nivAsasthAna che athavA sapAdikanA AvAsarUpa che. leAkamAM A prakArane vyavahAra cAle che. tethI te vRkSAdi ajIva padArthanuM "AvAsaka athavA Avazya" evuM nAma rAkhavuM te eka achavamAM 'AvAsaka athavA Avazyaka' evA nAma nikSeparUpa samajavu. jo ke te vRkSAddhi padArtha anaMta paramANu rUpa ava dravyo vaDe niSpanna thayela hAya che, chatAM paNa eka skandharUpa pariNatinAM Azraya laIne tene eka achavarUpe prakaTa karavAmAM Avela che. ahIM koi evI zaMkA kare ke ahI. te eka ajIva padAnI apekSAe Avazyaka evA nAmanikSepanI vAta cAlI rahI che, Ape te zuSka vRkSamAM 'Avazyaka' evA nAmanikSepa karyo che, parantu te zuSka vRkSa eka ajIva padArtharUpa nathI. te te aneka paramANu pujamAMthI niSpanna thayeluM hAvAthI aneka ajIva drava rUpa padArtha ja che, teA A zaMkAnuM samAdhAna A kathana dvArA karavAmAM Avyu che. ahIM ema batAvavAmAM Avyu che ke zuSka vRkSa jo ke aneka paudgalika paramANuenA pujathI niSpanna thayeluM che, paraMtu ahIM te prakAranI vikSA karavAmAM AvI nathI. ahIM te te badhAnA sabaMdhathI eka pariNatirUpa thayelA eka skandhu dravyanI ja vivakSA calI rahI che. tethI tane ahIM eka achava dravya rUpe ja pratipAdita karavAmAM Avela che, aneka ajIva dravya rUpe pratipadita karavAmAM Avela nathI. aneka jIvAmAM Avazyaka" evuM nAma A pramANe ghaTita karavu' joieiMTeDa pakavavAnA bhaThThA AdinI je agni haiAya che temAM aneka mUSikAe (uMdaraDIe) sa MmUna janma dhAraNa kare che. tethI te bhaThThA AdinI agnine kRSikAvAsarUpe paNa oLakhavAmAM Ave che. A rIte te asa MkhyAta agnijavAnu "AvAsaka" evuM nAma siddha thaI jAya che. aneka ajIva nuM AvAsaka evuM nAma A pramANe siddha kahI zakAya che. aneka acitta taNakhalAMenI madadathI mALA bane che, ane temAM pakSIo rahe che, te kAraNe tene pakSIenA AvAsarUpa gaNIne evuM kahevAmAM Ave che ke A pakSIone AvAsaka che'' A rIte aneka achavAmAM AvAsaka" evA anuyoga dvAra sutrama 24
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvAne nAmanikSepa siddha thaI jAya che. jIva ca.jIva, e bannemAM "a vAsa A nA nikSepa A pramANe siddha karI zakAya che. je rAjamahelane pradeza jaLAzaya, udyAna ane jaLayaMtra (naLa) AdithI yukata hoya che, tene "vAjA AdinuM AvAsathAna che," e rUpe kahevAmAM Ave che, tyAM je udhAna, jai zaya ane sacetana rAdika vastu che, te te sacitta dravyarUpa ja che, ane iMTanI dIvAle, ane cetana ratnAdika vagere je vastuo che, te acittadravyarUpa hovAthI ajIva che, e banethI jenuM nirmANa thayuM che. evA te mahela AdinA pradezanuM nAma AvAsarUpa hovAne kAraNe "AvAsaka"nuM nikSepa bane che. e ja pramANe jIvAvamAM paNa "ame vAsaka" nA nikSepa A pramANe ghaTAvI zakAya che. rAjaprAsAdathI yukata samasta nagara "rAjadina AvAsa che." A rUpe vyavahAramAM kahevAmAM Ave che. tathA saudharma Adi samasta kalapana IndrAdinA AvAsa rUpa kahevAmAM Ave che e rIte saMmilita aneka acha ane chanuM "AvAsaka sthApanAvazyaka svarUpa kA nirupaNa evuM nAma siddha thaI jAya che. rAjaprAsAda, nagara ene saudharmakalpa AdinI apekSAe jIva ane ajI nAnA hevAne kAraNe te bannene ahIM achavarUpa eka zabdathI ja pratipAdita karavAmAM Avela che. tathA rAjamahela karatAM nagara sAdharmAdi ka vizALa hevAne kAraNe aneka jIva ane ajIvarUpe vivakSita thayela che. A rIte jIva. ajIva ane ubhayamAM ekatva anekatvanA A vicAra vivakSAne adhIna rahIne thayele samaja. eja prakAre anyatra paNa jIvAdikanuM "AvAsaka nAma yathA saMbhava samajI levuM joie. ahIM A je samajUtI ApavAmAM AvI che. te te bahu ja saMkSiptamAM ApavAmAM AvI che. A prakAranI A nAma AvazyakanI prarUpaNuM samajavI. sUtrakAre ahIM nAma AvazyakanuM svarUpa chava ajIva Adi padArthonA ekatva anekavanI apekSAe samajAvyuM che. A bAbatamAM pahelAM te e samajI levuM joie ke pratyeka zabdane arthe rAAra prakAra hoya che. te cAra prakAra nIce pramANe che. (1) nAmarUpa (2) sthApanArUpa, (3) dravyarUpa ane (4) bhAvarUpa zAstronI paribhASAmAM tene nAmanikSepa kahevAmAM Ave che. nikSepa eTale nAma rAkhavuM athavA nyAsa (vibhAga) karavo tenuM nAma nikSepa che. jemAM vyutpattinI pradhAnatA hotI nathI paNa je mAtA, pitA athavA anya lenA saMketane AdhAra laIne jANI zakAya che, evuM nAmanikSepanuM svarUpa athavA e nAmanikSepane viSaya che. jemake koI vyaktimAM mahAvIra jevAM guNone abhAva hovA chatAM paNa vyavahAra calAvavAne nimitte tenA mAtA, pitA Adi loko tenuM nAma mahAvIra rAkhI le che je vastu asalI vastunA samAna AkAravALI che, te sthApanA nikSepano viSaya che. jemake jambudvIpane nakaze, aDhIdviIpano nakaze, vRkSa mahela AdinA citra, A badhA sthApanA nikSepanA udAharaNa che. je padArtha bhAvane pUrvarUpa ke uttararUpa hoya. te dravyanikSepane viSaya che. jemake je atyAre zrAvaputra che te bhaviSyamAM zrAvaka banaze mATe tene zrAvaka kahe joIe. AnuM nAma dravya nikSepa che. je zabdanA arthamAM zabdanI vyutpatti athavA pravRttinuM nimitta vartamAnamAM barAbara ghaTIvI zakAtAM heya. te bhAvanikSepane viSaya che jemake vartamAna samaye mahAvIratAnuM kArya karanArane mahAvIra kahe, te bhAvarUpa nikSepa thayo gaNAya. anuyoga dvAra sutrama 25
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ eja pramANe je jIvAdi padArthamAM "Avazyaka evo eka paNa guNa nathI, te jIvAdi padArthamAM "Avazyaka evA nAmano vyavahAra kare, tene nAma Avazyaka kahe che. nAmane traNa prakAranA lakSaNethI vyavahAra thAya che-jyAM nAmanuM vyutpatti athavA pravRttinuM nimitta ghaTita thatuM hoya che, tenAma-nAmanikSepano viSaya banavAne badale bhAvanikSepano viSaya banI jAya che. jemake parama aidharyathI saMpanna evI koI vyaktine "Indra" evA nAme oLakhavI. A nAmane pahele prakAra che. nAmano bIjo prakAra-jenuM nAma hoya evI pravRttinA nimittane athavA vyutpattinA nimittane jemAM sadUbhAva na hoya, paraMtu saMketa Adine sadUbhAva hoya to tene nAmanikSepamAM parimita karavAmAM AvyuM che. jemake vALanA putranuM "Indra'nAma. trIta prakAramAM 'aai vitha Adi rUDha zakhe ke vyutpattithI rahita che ane belanAranI icchAnusAra pracalita (uccArita) thayela che, temane gaNAvI zakAya che. temAM paNa pravRttinuM nimitta athavA vyutpattinuM nimitta hotuM nathI paNa ruDhine ja saddabhAva hoya che. A rIte kevaLa bIjo prakAra ja nAmanikSepanA viSayarUpa gaNI zakAya che. tethI jemAM Avazyaka jevAM guNa nathI, temAM "Avazyaka A nAmane nyAsa kare tene Avazyakane nAmanikSepa kahe che. jIvAdika padArthomAM A nikSepa kevA prakAre ghaTita karavAmAM AvyuM che, te viSayanuM TIkAkAre satranI TIkAmAM ja spaSTIkaraNa kareluM che. tethI bhAvAthamAM tenuM spaSTIkaraNa karavAnI jarUrata rahetI nathI. che sU0 10 | have sUtrakAra sthApanA AvazyakanuM nirUpaNa kare che- " taM vAvasa" ityAdi zabdAthe-ziSya gurUne e prazna pUche che ke-( jiM taM tra ?) he bhagavana ! sthApanA AvakanuM kevuM svarUpa che? uttara--(4varasathaM) rathApanA AvazyakanuM svarUpa A prakAranuM che. je karavAmAM Ave tenuM nAma sthApanA che. jemake jaMbudvIpane nakazo, aDhIdvIpane nakaze, vagere sthApanA AvayakarUpa che. Avazyaka padanA prAgadvArA ahIM Avazyaka kriyAvALA zrAvaka vagere gRhIta thayA che, kAraNa ke Avazyaka kriyA ane avizyaka kriyA vALAmAM abhedane upacAra karavAmAM Avyo che. kASTha pASANu AdimAM AlekhavAmAM- kotaravAmAM AveluM tenuM citra ke je jJAnAdi guNothI sarvathA vihIna hoya che, te sthApanA nikSepa che. jemAM Avazyaka kriyAne saMpAdana karaSAnI AkRtirUpe zrAvaka AdikanAM citro paththara para athavA lAkaDAnAM pATiyAM vagere para banAvavAmAM Ave che, tene ja sthApanA rUpa Avazyaka kahe che. eja viSayane sUtrakAra "naui" ityAdi pado dvArA spaSTa kare che- (soi me vA vocame ) je AkRti lAkaDA para kotarI kADhavAmAM Ave temAM athavA pusta para (vastra para) citrita karavAmAM Ave temAM, athavA vasamAMthI DhIMgalIrUpe banAvavAmAM Ave temAM athavA-yama" pustakanI aMdara pIchI vaDe raMgAdi pUrIne banAvavAmAM Ave temAM, athavA ( ttine va) citrarUpe jenuM sarjana karavAmAM Ave temAM, (Ara ) bhInI mATImAMthI banAvavAmAM Ave temAM (vaMcime vA, dine vA, kurine vA, saMpAdare va) athavA vastranI gAMThonA samudAmrathI anuyoga dvAra sutrama
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ banAvavAmAM Ave temAM, athavA eka, be athavA aneka vastrone veeta karIne banAvavAmAM Ave temAM, athavA puponI AkRtirUpe sajAvaTa karI karIne je AkAra banAvavAmAM Ave temAM, athavA pittaLAdi dravyane bIbAmAM DhALIne je AkAra banAvavAmAM Ave temAM athavA Ave temAM, athavA aneka vastranA lIrAMo (ciMdaraDAMo)mAMthI je AkRti banAvavAmAM Ave temAM (vaSe vA) athavA pAzAomAM athavA (vA va) koDImAM (go vA vA vA) eka athavA aneka Avazyaka kriyA yukata eka-aneka zrAvaka AdivaDe (mAtra samAvaThA ) karavAmAM AvelI je sadbhAvasthApana athavA asaddabhAva sthApanA che. (vAvasatti ane vijJa3) tenuM nAma AvazyakanI sthApanA che. ( taM navesAM) A prakAranuM A sthApanAAvazyakanuM svarUpa che. su11 che nAmAvazyaka ora sthApanAvazyaka bhedakA nayana have sUtrakAra nAma nikSepa ane sthApanA nikSepa vacce zo taphAvata che, te prakaTa kare che. "nAmavALa" ItyAdi- " zabdArtha-ziSya gurUne e prazna pUche che ke "he bhagavana ! nAma ane sthApanA vacce zuM taphAvata che? pUrvokata kathana pramANe te te banne vacce kaMI bheda ja dekhAtuM nathI, kAraNa ke.......jema bhAvAvazyakanA svarUpathI rahita zevALaputra AdimAM "Avazyaka" e nAma nakSepa karavAmAM Ave che, eja pramANe bhAvAvazyakanA svarUpathI vihIna, kATha, pustaka AdimAM AvazyakathAsanI tadAkArarUpe athavA atadAkAra rUpe sthApanA rUpa nikSepa karavAmAM Ave che. tethI bhAvathI vihIna dravya mAtramAM kriyamANu hovAne kAraNe e banne vacce koI paNa prakArano bheda dekhAte nathI. A prakAranI prazna karanAra ziSyanI mAnyatA ahIM prakaTa karI che. uttara--(Tri gAvAM phuraNA vA trA, bAvahilA ) nAma yAva(kathita hoya che, paraMtu sthApanA Ivarika (svalpakALa sudhI ja rahenAra) ane yAvakAthata, e banne prakAranI hoya che. vAzrayabhUta dravyanA astitvakALa sudhI nAma rahe che. eTale ke jenuM te nAma rAkhavAmAM AvyuM che te vastu athavA vyakitanuM astitva jyAM sudhI rahe che. tyAM sudhI ja te nAmanuM astitva rahe che. A rIte nAmane yAvaskathita kahevAmAM AvyuM che. paraMtu sthApanA te svapakALa sudhI paNa rahe che ane yAvaskathita (vastunuM astitva rahe eTalA mATe kALa sudhI TakanArI) paNa hoI zake che. anuyoga dvAra sutrama
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ jemake kATha karma AdimAM AvazyakazAstranI tadAkArarUpa athavA atadAkArarUpa karelI sthApanA yAvaskathita hoya che-ravAzrayabhUta dravyanuM jyAM sudhI astitva rahe tyAM sudhI ja te sthApanAnuM astitva rahe che, tathA akSa (pAzA) AdimAM karelI atadAkAra sthApanA bahu ja ochA kALa sudhI rahe che. A kathananuM tAtparya e che ke--keI sthApananA svAzrayabhUta dravyanuM astitva rahevA chatAM paNa vaccethI ja game tyAre samApta thaI jatI hoya che, tyAre koI sthApanA evI hoya che ke je pitAnA AyabhUta dravyanuM astitva jyAM sudhI rahe tyAM mojUda rahe che. A pramANe nAma ane sthApanA nikSepamAM bhAvazUnyatAnI apekSAe AdhAranI samAnatA hovA chatAM paNa pitApitAnA avarathAnakALanI apekSAe ja bheda raheze che, evuM bhagavAne kahyuM che. je ke govALaputra AdinuM astitva rahevA chatAM paNa koI koI vAra temanA nAmAM parivartana thayA karatuM hoya che, evuM paNa jovAmAM Ave che kharUM. A daSTie vicAravAmAM Ave te evI paristhitimAM te nAmamAM yAvaskathikatA rahetI nathI, paraMtu AvuM bhAgye ja bane che. aneka vastuo athavA padArthomAM te nAmanI yAvakathikatA ja jovA maLe che-itvarikatA (alpa sthAyitva) dekhAtI nathI. nAmanI apekSAe IvarikatA te kevaLa viralatA rUpe ja keI kaI vastumAM levAmAM Ave che. A rIte nAmanI IvarikatA alpa sthala0thApI hovAthI bhagavAne ahIM tenI vivakSA karI nathI. je nAmamAM a5kAlikatA rUpa A ItvaritAne svIkAravAmAM Ave to usUtraprerU Nane deSa lAge che eTale ke e prakAranI prarUpaNa karavI e sutra virUddhanI siddhAtethI viruddhanI prarUpaNa karI gaNAya, ema samajavuM. ahIM ke evI dalIla kare ke A praka nA kALabhedanI apekSAe nAmanizcaya ane sthApanAnakSepa vacce je bheda prakaTa karavAmAM AvyuM che, te te upalakSaNa mAtra ja che. kAraNa ke A sivAya bIjI aneka rIte paNa te banne vacce bheda saMbhavI zake che. te A prakAranuM tenuM je dhana che tene utsutra prarUvaNa rUpa ja gaNI zakAya, kAraNa ke te prakAranI mAnyatA AgAnI virUddha jAya che. jema nAmanikSepamAM kaI kaI prasaMge rikatA (2.95kAlinata)ne saMbhava hovA chatAM paNa bhagavAne utsutra prarUpaNAnA bhayathI tene ullekha karyo nathI-vAM ne mAtra yAvathikanA ja pradarzita karavAmAM AvI che ane e ja kA ho itva kalAno upalakaNarUpe svIkAra karavAmAM Avyo nathI, eja pramANe sthapanAmAM paNa kALa sivAyanI keI paNa bAbatane bheda kAraNarUpe svIkAravAmAM Ave te be prakAranI prarUpaNamAM paNa utsavaprapaNAne ja prasaMga prApta thaze, kAraNa ke sthApanA nikSepamAM kALakRta bheda sivAyana keI paNa bheda bhagavAne kahyo nathI. anuyoga dvAra sutrama 28
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaLI koI koI mAthu evuM paNa kahe che ke......"pratimArUpa sthApanAne nihALavAthI bhAvene je u9lAsa anubhavavAmAM Ave che-jevo ulAsa utpanna thAya che, e bhAvene ullAsa (e prakAranuM mana:pariNAma)-te nAma mAtranA zravaNathI utpana thatuM nathI. nAmanikSepa ane sthApanA nikSepa vacce A prakArane ja taphAvata che. jemake IndranI pratimAnI sthApanA karavAmAM AvI hoya te loko tenI samakSa vividha prakAranI yAcanA kare che, tenI pUjA kare che ane pitAnI icchita vastuonI prApti karI le che, paraMtu nAma Indra AdimAM evuM jovAmAM AvatuM nathI. A rIte te banne prakAranA nikSepamAM A prakArane bheda paNa rahe che. eTaluM ja nahIM paNa te bane nikSepa vacce rahela bheda darzAvatA bIjA keTalAka kAraNene paNa sadUbhAva che. te A prakAranuM kathana paNa Agama virUddhanuM kathana hovAthI usUtrakathana ja gaNAya che. A prakAranI Agama virUddhanI prarUpaNa karanAra vyakita ananta saMsAranI janaka bane che. AgamamAM A prakAranuM kathana Ave che ke..... tathArUpa ahata bhagavaMtonA nAma ane gotranuM zravaNa karavAthI mahAlanI prApti thAya che," A kathana nAmanikSepanA viSayarUpa nathI. kAraNake "ahaMtA mAviMar" ItyAdi kathana dvArA e batAvavAmAM AvyuM che ke tathArUpa bhAvarUpa ahaM tamAM prayukata nAmanA ja zravaNathI mahAphalAnI prApti thAya che-kevaLa nAma nAmanA ja zravaNathI mahAphaLanI prApti thatI nathI. nahIM to kaI paNa vyakitane mATe (dAkhalA tarIke gevaLanA putrane mATe) "ahajata A nAma upaga karavAmAM Ave, te tenA nAmanuM zravaNa karavAthI paNa mahAphalanI prApti thaI javI joIe ! paNa ahIM te evuM banatuM nathI. te nA madvArA mAtra te govALaputra rUpa arthanI ja pratIti thAya che. AtmapariNAmonI zuddhi rUpa mahAdaLanI prApti tenA nAma zravaNathI thatI nathI. tethI evuM mAnavuM joIe ke bhAvarUpa ahata nAmanA ja zravaNathI jIvane AtmaparaNAmenI zuddhirUpa phaLanI prApti thAya che, kAraNa ke eja tene hetu che. sAdhAraNa nAmanikSepamAM A hetutA saMbhavI zakatI nathI. vaLI kaI mANasa ahIM evI dalIla kare ke ahata nAmanikSepa bhale Atma pariNAmonI zuddhimAM kAraNabhUta na thatuM hoya, paNa tenAthavaNathI bhagavAna ahaMtanA nAmanuM smaraNa te thaI jAya che, eTaluM te Ape mAnavuM ja paDaze te A pramANe kahevuM te paNa ucita nathI, kAraNa ke bhAvanikSepathI rahita evA nAmanikSepathI ahaMta bhagavAnanuM smaraNa thavAnI vAta asaMbhavita che, anuyoga dvAra sutrama
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ tethI "tAravA '' ItyAdi pAThamAM nAma ane gotra e bannenI sAthe bhagavAna ahaMtanA saMbaMdhane chaThThI vibhaktinA padanA praga dvArA prakaTa karanAra sUtrakAre nAmanikSepanI virakSA karI nathI, paraMtu bhAvanikSepa jinanA bedhaka evA nAmanI virakSA karI che. kAraNa ke eja nAmanA zravaNathI zrotAne mahAphaLanI prApti thavAnuM saMbhavI zake che. e ja pramANe sthApanA paNa bhAvarUpa arthathI vihIna ja hoya che, kAraNu ke bhAvanikSeparU5 arthanI sAthe tene keI saMbaMdha ja hotuM nathI. je ahIM evI dalIla karavAmAM Ave ke pahelAM bhAvajinanA astitvakALamAM je temanA zarIranI AkRti hatI, e AkRti ja sthApanA nikSepamAM vidyamAna rahe che, tethI tenA dvArA AyA thI bhAvarUpa saMbaMdhane baMdha thaI jAya che, te e prakAranI mAnyatA paNa ucita nathI, kAraNa ke vartamAna kALe sthApanA nikSepamAM je AzrayIne ja sadUbhAva na hoya te tenA dvArA bhAvajinanI sAthe AzrayAzrayI bhAvarUpa saMbaMdhane baMdha ja kevI rIte thaI zake ! bhAvRjinanI sAthe jyAre te AkRti vidyamAna hatI tyAre ja A prakArane saMbaMdha astitva dharAvatA hatA. hA, evuM saMbhavI zake che ke je prakAre bhAvajinanA darzana karanAra ke vyaktimAM bhAtavAsane umaLako AvI jAya che, eja pramANe bhakitabhAvapUrvaka te AkRtinuM smaraNa karanAra vyakitamAM paNa bhAlAsane umaLake AvI jAya khare, kAraNa ke AkRtine bhAvajinanI sAthe saMbaMdha che. je bhAvajinanI sAthe te AkRtine saMbaMdha na hoya, te te pratimA bhAvajanaka ane aneka guNanuM smaraNa karAvavAne samartha kevI rIte banI zake ! paraMtu sthApanAne bhAvajinanI sAthe AzrayAzrayI bhAvarUpa koI saMbaMdha to che ja nahI. ke jenA dvArA tene bedha thaI jAya, bhAvajinanA AtmAnuM temAM AvAhana karavuM-sthApana karavuM, e te jinAjJAnI virUddhanuM kRtya gaNAya. evI pravacanavirUddhanI vAta karavI joIe nahIM. tethI sarvathA kumAracanika dravyAvazyakanI jema pratimApUjana karanAra ane karAvanAra micchANiyukata banI jAya che ane samyakatvathI rahita ja rahe che, sthApanAvazyakatuM A prakAranuM svarU' che. tene bhAvArtha spaSTa hevAthI vizeSa spaSTIkaraNanI jarUra rahetI nathI. sa. 1rA. dazyAvazyaka kA nirupaNa have sUtrakAra dravyAvazyakanuM nirUpaNa kare che- "je f taM vasa" ityAdi zabdArtha_ziSya gurune e prazna pUche che ke.... "je kaiM taM zvAvalaM?" he bhagavan! pUrva prakAnta (pUrva praratuta viSaya) dravyAvazyakanuM svarUpa kevuM che ? uttara-(vAva viE qutta) dravyAvazyaka be prakArane kahyo che. te te paryAne je prApta karatuM rahe che tenuM nAma dravya che. eTale ke je vivakSita atIta (bhata kAlina), anAgata (bhaviSyakAlina) bhAvanuM kAraNa hoya che, te dravyanikSepa che. jemake rAjagAdIno jenI pAse tyAga karAvavAmAM Ave che tene nareza kahe te bhUtakAlina paryAyanI apekSAe dravyanikSepa che, tathA vartamAna kALe je rAjA nathI. paNa bhaviSyamAM rAjA banavAne che tene atyArathI ja rAjA kahevo te bhaviSyakAlina paryAyanI apekSAe dravyanikSepa che. jema ke rAjAnA putrane rAjA kahe. anuyoga dvAra sutrama 30
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAmAM Ave che. dravyanikSepamAM virakSita (amuka) paryAyane je anubhavita karI cukI che evI vAtu tathA vivakSita paryAyane je bhaviyakALamAM anubhava karaze. evI vastu tenA viSayarUpe pagiNita thaI che. eja vAta sAmAnyarUpe kathita dravyanA lakSaNamAM A prakAre jANavA mATe banAvavAmAM AvI che-tattvajJoe evuM kahyuM che ke lokamAM bhUtaparyAyanuM athavA bhaviSyanI paryAyanuM je kAraNa che, tenuM nAma dravya che. te dravya sacetana paNa che ane acetana paNa che. tene bhAvArtha A pramANe samaja. jemake koI eka jIva pahelAM svargamAM indranI paryAye utpanna thayo hate. tyArabAda te bhavanuM AyuSya pUruM thatAM, tyAMthI cavIne te manuSyalakamAM manuSyanI paryAye utpanna thaI gaye. jema amAtyanA padathI cuta thayelI vyaktine amAtya kahevAmAM Ave che. ema manuSyanI paryAye utpanna thayelA te manuSyane tenI bhUtakAlina IndrarUpa paryAyane kAraNe udra kahevo, tenuM nAma ja dranikSepa che. jema bhaviSyakALamAM rAjA banavAne hoya evA rAjakumArane "rAjA" kahevAmAM Ave che, eja pramANe je jIva bhaviSyamAM IdranI paryAye utpanna thavAnuM hoya tene bhaviSyakAlina Indra paryAyanuM kAraNa hovAne lIdhe udra kahevo te paNa dravyanikSepane viSaya che je ke rAjakumAra atyAre rAjA nathI, paraMtu bhaviSyamAM rAjA thavAno che, chatAM paNa tene rAjakumAranI avasthAmAM paNa je rAjA kahevAmAM Ave che te bhAvi rAjaparyAyanI prAptirUpa kAraNanI apekSAe ja kahevAmAM Ave che. e ja pramANe acetana kATha AdimAM paNa bhUta-bhaviSya paryAyanI kApaNutAnI apekSAe dravyatA ghaTita karI levI joIe. A prakAre dravyarUpa AvazyakanuM nAma dravyAzyaka che te dravyAzyaka be prakArane che-(1) AgamanI apekSAe ane na AgamanI apekSAthI be prakAranA samajavA. bhAvArtha spaSTa che. je su 13 che have sUtrakAra AgamanI apekSAe dravyozyakanA svarUpanuM nirUpaNa kare che. je f4 raItyAdizabdArtha (?) ziSya gurune evo prazna pUche che ke jiM vaM prAmo davAvarasagaM ?) AgamanI apekSAe je dravyAvazyaka kahyo che tenuM kevuM svarUpa che? eTale ke dravyAvazyakanA je be bheda batAvavAmAM Ave che, temAMthI je pahelA bheda batAvyuM che tenuM svarUpa kevuM che? uttara--(zAmaLa vAvamAM) AgamanI apekSAe dravyAvazyakanuM svarUpa A prakAranuM che.(kakSa bAvakSatti 4 vi) je sAdhue AvazyakazAstranuM gurunI samakSa vinayapUrvaka adhyayana karyuM che, (hi) tene sArAmAM sArI rIte pAnAne anuyoga dvAra sutrama 31
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ smRtipaTalamAM utAryuM che, (ni) zabda ane arthanI apekSAe jene taNe sArI rIte jANI lIdhela che, () jenA kalekenI, padanI ane varSonI saMkhyAnuM pramANa jeNe sArI rIte samajI lIdhuM che, (niyaM) AnupUrvI ane anAnupUrvI pUrvaka jaNe tene badhI tararUthI ane badhA prakAre parAvartita karI lIdhuM che, (nAmama) pitAnA nAmanI jema je tene kadI paNa pitAnA smRtipaTamAMthI dUra karatA nathI. ( muM) je rIte gurU mahArAje udAtta Adi svarenuM uccAraNa karyuM hoya, eja prakAre tenA ghevAdi svarenuM je suMdara rIte uracAraNa karatA hoya, (bIjavavAM) eka paNa akSaranI hInatA na rahe evI rIte jeNe tenuM adhyayana karyuM che, (kAva) bolatI vakhate-pATha karatA vakhate je pitAnA taraphathI eka paNa akSara temAM umerIne bela nathI-eTale ke temAM je pramANe lakhyuM hoya e pamANe ja tenuM uccAraNa kare che. (vyA DhaRvaraMjenuM teNe evI rIta adhyayana karyuM che ke tenA uracAraNa vakhate akSarano vyatikrama thaI jatuM nathI, (varaci) jene pATha karatI vakhate vacce vacce aTakIne tenuM uracAraNa karato nathI paNa pANInA pravAhanI jema akhalitarUpe je tenuM uccAraNa karyuM jAya che, (citta) anya zAstravata padane tenI sAthe seLabheLa karIne je tenuM uccAraNa karatuM nathI jemake sAmAyika satramAM dazavaikAlika ke uttarAdhyayananA sUtronuM uccAraNa karavuM tenuM nAma mizrita deva che, A da na thAya evI rIte sAmayika pAThanuM uccAraNa thavuM joIe. athavA pATha karatI vakhate jayAM padAdino viracheda thatuM nathI, tena nAma milita che ane te makAre uccAraNa na karavuM tenuM nAma amilita che. eTale ke te AvazyakasUtranA pAThanuM evI rIte uccAraNa kare che ke jenA uccAraNamAM padAdine viccheda sArI rIte lakSita thatuM rahe che, ( sAhita) eka ja zAstramAM judA judA rathAne para ukhavAmAM AvelA ekArthaka sutrane eka ja sthAnamAM laine te zAsane pATha karaze tenuM nAma "yatyAgraMDita che. athavA AcArAMga Adi satrano pATha karatI vakhate vacce vacce pitAnI buddhithI racelAM tenA jevAM ja sUtronuM uccAraNa karavuM tenuM nAma paNa vyatyAgraMDita che athavA belatI vakhate jayAM virAma le ane virAma na levAno hoya tyAM virAma le tenuM nAma paNa vyatyAgreDita che. A prakAranA vyatyAgraMDita dezanuM jenA dvArA te Avazyaka zAstranuM adhyayana karatI vakhate sevana karAyuM nathI, eTale ke A doSanA tyAgapurvaka jeNe AvazyakazAstra adhyayana karyuM che. (qyii) sutranI apekSAe bindu mAtra AdithI anyUna ane arthanI apekSAe adhyAhAra ane AkAMkSA AdithI rahitarUpe te AvazyakazAstranuM jeNe sArI rIte jJAna prApta karI lIdhuM che. | (TripuLIi) udAtta Adi ghenuM yathAsthAna jJAna prApta karIne je te zAstranuM sArI rIte parAvartana karyuM che, "pAsa" ane "higiAsa" A banane vizeSamAM punarukita deSa e kAraNe mAnavo joIe nahIM ke paheluM vizeSaNa - zikSA kALane Azrita karIne vaparAyuM che ane bIjuM vizeSaNa parAvartana kALane anuyoga dvAra sutrama
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ Azrita karIne vaparAyuM che. (saMviqArja) bAlaka athavA mUMgA mANasanA jevuM aspaSTa uccAraNa je karato nathI-parantu bilakula spaSTa svarathI je tenuM ucANa kare che, (guruvAvAvALaM) gurUnI pAse rahIne jeNe A Avazyaka zAstranI vAcanA karI che-eTale ke gurUnI samakSa jeNe sUtra ane arthanuM adhyayana karyuM che ane A rIte jene Avazyaka sUtranuM jJAna prApta thayuM che, A rIte pUrvAkana zrata guNa rUpa vizeSaNenA anusAra je sAdhue AvazyazAstranuM jJAna prApta karI lIdhuM che. ane tethI (2) te sAdhu (satya) te AvazyakazAstramAM (vAva puchaI/ paratharry imarAI) ziSya adhyayanarUpa vAcana vaDe pUrvAdhIta (pahelAM jenuM adhyayana karavAmAM AvyuM che tene pUrvAdhIta kahe che) sUtrAdimAM saMzaya thAya tyAre gurUne te viSe prazna karavArUpa pRra chAvaDe athavA vize dhita sUtranuM vismaraNa na thaI jAya te khAlathI gurUne prazna karavArUpa pRcchanA vaDe adhIta sUtrane pharI pharIne pATha karavArUpa parivartana paDe ane durgatimAM paDatAM tene sugatimAM dhAra karAvanAra dharmakathAvaDe-eTale ke ahiMsAdi dharmanI prarUpaNAva: vartamAna (vidyamAna) che. A rIte AgamanI apekSAe te sAmane dravyAvazyaka kahevAmAM Ave che. * ahIM evo zaMkA na karavI joIe ke vAcanadi kriyAo vaDe te Avazyaka satramAM vartamAna te sAdhu AgamanI apekSAe dravyAvazyaka kevI rIte saMbhavI zake 'che? sughakAre A satrapATha dvArA te zaMkAnuM samAdhAna karyuM che" (no majehANa) vAcatAdarUpa kiyAe vache Avazyaka zAstramAM vartamAna rahele e meM sAdhu zonA arthanuM anucintana karavArUpa anuprekSAnI apekSAe temAM - dhanakhAna hartA nathI te kAraNe te AgamanI apekSAe vyAvazyaka che. (kAvyA aNune misi) kAraNa ke zAstranuM evuM vacana che ke "anupa dU A kathanane bhAvArtha nIce pramANe che... - - - - - - chava jenA dvArA vastune paricheda kare che (varatutuM jJAna meLavuM che) che nAma "upayoga" che. "pa dhAtune 36 upasargapUrvaka karaNa arthe paga pratyaya lagADavAthI upayoga zabda bane che. jIvanA bodharUpa vyApAranuM nAma upaga che. te upagane jyAM sadUbhAva nathI tene anupayoga kahe che. te anupayogapUrvaka te AvazyakazAstramAM yukata hovAne kAraNe te AvazyakazAstranA jJAtAne dravyanI apekSAe Avazyaka (dravyAvazyaka) mAnavAmAM Ave che. A kathananuM tAtparya e che ke je sAdhue Avazyaka zAstrane sArI rIte jANI lIdhuM che-sArI rIte tenuM adhyayana karI lIdhuM che. tene pUrNa rUpe jANakAra thaI gayela che, evA sAdhune te avazyakazAstramAM vAcanA. pRcchanA, parivartana ane dharmakathA rUpe vartamAna mAnI levAmAM Ave che, chatAM paNa AvazyakanA upayogathI rahita hovAne kAraNe tene AgamanI apekSAe dravyAvazyaka kahevAmAM Ave che. A vAtane vadhu khulAso A pramANe samajavovAcanA, pRcchanA, Adi upagapUrvaka paNa thAya che ane anuyegapUrvaka paNa thAya che paraMtu ahIM dravyAvazyakanuM prakaraNa cAlatuM hovAthI temane anupagapUrvaka ja anuyoga dvAra sutrama 33
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ gRhIta karavAmAM Avela che. bhAvazUnyatAnu nAma anupayoga che. drazya ja upayAgathI rahita hAya che. tethI te Avazyaka zastraneA jJAtA sAdhu temAM vAcanA AdirUpe vartImAna hAvA chatAM paNa upayegathI rahita hAvAne kAraNe dravyAvazyaka jakahevAya che. anuprekSA tA upayegapUrNAMka ja thAya che. tethI temAM (anuprekSAmAM) vartamAna sAdhu drazyAvazyaka nathI, paNa bhAvAvazyaka che. zakA--jyAre Apa Agamane Azrita karIne dravyAvazyakanI prarUpaNA kaza che. tyAre evuM lAge che ke drazyAvazyakane AgamarUpa kahevAyAM Avyu che, evu' Apa pratipAdana karI rahyA che. parantu e vAta yukata lAgatI nathI kAraNa ke Agama te sanarUpa hoya che ane jJAna bhAvarUpa hoya che. tethI AgamamAM dravyatA kevI rIte ghaTAvAM zakAya ? uttara----AgamanA A traNa kAraNe manAmAM AvyAM che-(1) AtmA, (2) AtmAdhiSThita deha ane (3) uanna rahata sutranA uccAraNurUpa zabda-sAkSAta Agama nahIM. AgamanA A traNa kAro! huM kI kAraNamAM garUpa kAnA upacAra karavAmAM AvyeA che. te kAraNe te AgamarUpa kahevAmAM Avela che. viva kSita bhAvanuM je kAraNa hoya che te dravya e tya che. tethI AvazyakamAM upayoga rahita AtmAne AgamanI mee drApha vA emAM kei dekha nathI, e te nirde" kathana ja gaNI zakAya. zaMkA-~~AvazyakamAM bhujaMta AtmAne Apa kALanI apekSAe .le dravyAvazyaka kahe, emAM amane kaMI vAMdhe nathI; parantu strakAre ja zikSita Adi zrutaguNAnuM varNana karyuM che. te varNana karavAnI ahIM thI AvazyakatA hatI? te zrutaguNukana tA bya ja lAge che, kAraNa ke A zrataguNa kadhana vaDe AmanI apekSAe dravyAvazyakanI siddhamAM kai samita dekhatI nathI. uttara--A prakAranA AkSepa paNa saMgata lAgato nathI, kANa ke strakAra A zrutaguNu varNana vaDe e sUcita karavA mAge cheke A prakAre nirdeSarUpe paNa zAstranuM uccAraNa karanArA sAdhu ke je temAM anuyukta jale iM, tenuM te dravya ta dravyAvazyaka ja che, tA sardoSa zAstranuM uccAraNa karanAranI teA vAta ja zI karavI! je te zAstramAM upayAgayukata che evA sAdhu paNa jo skhalita Adi dveSathI dUSita thayelA zAstranuM uccAraNa kare che, te tenuM te dravyazcata bhAvadyuta ja che. eja pramANe anupayukata sAdhurUpa jIvanI prayuprekSaNAdi kriyA nirdoSa hoya te paN tAvidha (te prakAranA) phUlanI pradAtA saMbhavI zakatI nathI. parantu je sAdhu te pratyuprekSaNAdi kriyAAne temAM upayukata banIne kare che, eve sAdhu kadAca mati vikalatA Adine kAraNe sadApa hAya te paNa tenI te kiyAe kamaLane dUra karavAne sama ja hAya che. zaMkA--anupayukata sAdhune dravyAvazyaka mAnI laie, parantu hInAkSararUpe sUtranuM uccAraNa karavAmAM evA tA kaye dApa che ke jethI "aDhILastra " A zrutanA kathita guNurUpa vIzeSaNane saLa mAnI zakAya ? uttara--vaukika vidyArUpa maMtranuM uccAraNa karavAmAM paNa jo ekAda akSarane uDADI devAmAM Ave che, tA te matra paNa vAstavika phaLa ApavAne asama anuyoga dvAra sutrama 34
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ banI jAya che ane anarthakAraka paNa banI zake che, te pachI parama maMtrarUpa sUtranI te vAta ja zI karavI ? hInAkSara sUtranA uccAraNane lIdhe parama kalyANakAraka mekSa rUpa phaLanI prApti paNa thatI nathI eTaluM ja nahIM paNa anaMta saMsAranI prAptirUpa ana paNa pragaTa thAya che A viSayane anulakSIne nIcenuM daSTAMta ApavAmAM AvyuM che. kaI eka samaye rAjagRha nagaranA udhAnamAM mahAvIra prabhunuM samavasaraNa thayuM prabhune vaMdaNa karavA nimitta deva, sura, vidyAdhara ane manuSyane samudAya AvI pahoMce. pitAnA putra abhayakumArane sAthe laIne mahArAjA zreNika paNa AvI pahoMcyA bhagavAne tyAM ekatra thayelI paripadAne dharmanI dezanA dIdhI. bhagavAnanI dezanA sAMbhaLIne ane bhagavAnane vaMdaNA karIne sau potapotAne rathAne pAchA pharyA. paraMtu rAja zreNika tyAMthI khasyA nahIM. te pitAnA putranI sAthe bhagavAnanI paNuM pAsanAmAM talIna thaIne tyAMja besI rahyo. have A vakhate nIcano banAva banyo. samavasaraNamAMthI pAchA pharate keI eka vidyAdhara AkAzamArgo uDavA mAgato hato paNa AkAzamAM uDavA mATe je maMtrano uccAra karavo joIe te maMtrane eka akSara te bhUlI gathe hate. te AkAzamAM uDe te khare paNa thoDe dUra jaIne nIce paDI gayAM. vaLI pharIthI uDe, paraMtu thoDe dUra jaIne pharI nIce paDI gaye. A pramANe vAraMvAra uDatAM ane paThatAM te vidyAdharane abhayakumAre che. tenuM kAraNa jANavAnI tene icchA thaI teNe mahAvIra prabhune vaMdaNa nAmarakAra karIne A pramANe prazna pUcha-"he bhagavan! taTelI pAMkhavALA pakSInI jema A vidyAdhara vAraMvAra AkAmAM che che ane nIce paDI jAya che. tenuM kAraNa zuM haze ? tyAre mahAvIra prabhue abhayakumArane A pramANe javAba Ape-he abhayakumAra je te vidyAdhara pitAnI AkAzagAminI vidyAne eka akSara bhUlI gayA che. te kAraNe uDavAno prayatna karavA chatAM paNa te temAM saphaLa thato nathI. bhagavAnanAM evAM vacane sAMbhaLIne abhayakumAre turata ja te vidyAdharanI pAse pahoMcI gayuM. teNe te vidyAdharane kahyuM-"he mahAbhAga ! je tame mane vivA sAdhavAne upAya batAve, te huM tamane AkAzagAminI vighAnA maMtrane viskRta thaI gayelo eka akSara batAvI dauM vighAdhare arjayakumAranI te vAtane svIkAra karyo. abhayakumAra pAse "kSanipAtI' vidyA hovAthI temAM evI zakita hatI ke te ekAda padane zravaNa karIne paNa aneka padane vicAra karI zakatA hatA. A zaktinA prabhAvathI vidyAdhara kathita maMtrane sAMbhaLIne vikRta akSara teNe te vidyAdharane batAvI dIdhuM. vidyAre paNa abhaya kumArane vidyA sAdhavAnA upAya batAvI dIdhA. A prakAre maMtranA viramRta akSarane jANI laIne te vidhAdhara potAne yatheSTa sthAne cAlyo gayo. A daSTAnta dvArA e vAta siddha thAya che ke-jema te vidyAdhara pitAnI AkAzagAminI vidyAne eka akSara bhUlI javAne kAraNe tenI vidyA hInAkSaratAnA deSathI dUSita thavAne lIdhe tene nagati karAvavAne asamartha banI gaI, eja pramANe hInAkSara karIne sUtranuM uccAraNa karavAmAM Ave te atha mAM bheda paDI jAya che. arthamAM bheda paDI javAne kAraNe kriyAmAM paNa bheda paDI jAya che ane kriyAmAM bheda paDI javAne lIdhe mokSanI prApti paNa thaI zakatI nathI. te kAraNe dIkSA grahaNa AMda kArya paNa vyartha banI jAya che. e ja pramANe sutramAM akSarAne umerIne satranuM anuyoga dvAra sutrama 35
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ uccAraNa karavAmAM paNa deza rahe che. tenuM pratipAdana karatu eka daSTAnta ApI zakAya ema che, paNa zAtrane vistAra thaI javAnA bhayathI ahIM te daSTAna ApyuM nathI. bhAvArtha-AgamanI apekSAe dravyAvazyakanuM svarUpa sUtrakAranA abhiprAya anusAra kevuM che te have saMkSiptamAM prakaTa karavAmAM Ave che je sAdhue AvazyakasUtrane vidhipUrvaka sArI rIte zIkhI lIdhuM che-zataguNAnu sAra tenuM adhyayana karI lIdhuM che paraMtu temAM te upayogathI vihIna che, evI paristhitimAM te sAdhu AgAnI apekSAe dravyAvazyaka kahevAne yogya gaNAya che. sutra14 nathabheda se divyAvazyaka ke svarupakA nirupaNa have sUtrakAra nAnA bhedanI apakSa e dravyAvazyakanA baMdenuM kathana kare che, nAmaw i mir' ityAdizabdArtha- naimii) nIgama nayanI dRSTie gAra karavAmAM Ave te (m) eka (3gi3) anupayukana AmA (prAma) Agamane Azrita karIne (gi Hi) eka dravyAvazyaka che (gi grayvA mAmale ni aavsavAraM) be anupayukata AtmAe AgevAnI apekSAe be dravyAvazyaka che. (ttior agvasa mAmo niuir TrAvADuM) traNa anupayukata mAo AgamanI apekSAe traNa vyAvazyaka che, (vAraNA majura3rA mAnamo tAvANAthuM dhAvamathar4) eja pramANe bIna jeTalA AtmAe anupayukata che. eTalA AgamanI apekSAe dravyAvazyaka che. (gvameva rAma vi) vyavahAra nayanI dRSTie vicAravAmAM Ave to paNa A viSayane anulakSIne upara mujabanuM ja kathana samajavuM. ( harasa it waa vA maLAi vA vaNavattA / kavarUttA vAsudevavaNA vAvALa vA che je DhavAvamar) saMgraha nayane AdhAre vicAra karavAmAM Ave te "eka anupayukta AtmA agamanI apAe eka dravyAvazyaka che, tathA aneka anupayukata AtmAo aneka dravyAvazyaka che. A prakAranuM je je kathana nIgama naya ane vyavahAra nayanI apekSAe karavAmAM AvyuM che, tene badale ahIM badhAne eka dravyAvaka ja kahevA joIe, kAraNa ke saMgrahanaya judA judA prakAranI vastuone tathA aneka vyakitaone keI paNa sAmAnya tatvano AdhAra laIne eka rUpamAM saMkalita kare che. (unmukSa vajuvAno sAmano vi suvAvayaM 9tta neche) ajura,tra nayanI dadie eka anupayukata AtmA AgamanI apekSAe eka dravyozyaka che. A naya bhedabhAvane cAhate nathI. (ti sadanAnnN jANae aNuvautte avatthu, kamhA ? jai jANae aNuvaute, na bhavai, para jhaLu, vALa na ma7) traNa zabda nAnI dRSTie evuM mAnavAmAM Ave che ke-je jJAyaka hoya che te je anupayukata hoya te te vastu svarUpa che, kAraNa ke jJAyaka anupayukata saMbhavI zake ja nahIM jo te anupayukata hoya, te te jJAyaka ja hoI zake nahIM. te kAraNe Agamano Azraya laIne je dravyAyazyaka batAvavAmAM Avela ke tene sadUbhAva ja nathI. teNe taM mAmalo thAvANa) A prakAranuM Agamane Azrita karIne prAnta (prastuta viSayarU5) dravyAvazyakanuM varUpa che. anuyoga dvAra sutrama 36
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinazAsanamAM samasta sUtra ane arthAnA judA judA nayanA AdhAra laine vicAra karavAmAM AvyA che. e naya mukhyatve sAta kahyA che. (1) naigama naya, (2) sa`graha naya, (3) vyavahAra naya, (4) Rnutra naya, (pa) zabda naya, (6) samabhirUddha naya ane (7) evabhUta naya. pahelAM te naigama nayanI mAnyatA anusAra sUtradhara AgamanI apekSAe vyAvasyakanA bhedonuM nirUpaNa kare che. naigama nayanA bhAvA nIce pramANe che-je vicArAne AdhAre padArthanA edha vividha thAya chaeN, te vicAradhArAnuM nAma ja naigama naya che. nA game vedhamaI: camya saH nama:" A vyutpatti anusAra uparyukata artha ja prApta thAya che, A naigamanayanI apekSAe upayAga vita eka devadatta Adi vyakita eka Agama dravyAvazyaka che. upayegarahita (anupayukata) devadatta ane yAdatta nAmanI e vyakita e AgamadravyAvazyaka che. devadatta, yajJadatta ane vi'datta nImanI traNa anu payukata vyaktie traNa AgamadravyAvazyaka che. eja pramANe jeTalI anupayukata vya kitao hAya che te A nayanI mAnyatA anusAra eTalA ja AgamadrayAvazyaka che. A kathananu tAtparya nIce pramANe che. gama naya sAmAnya ane vizeSarUpa ane khatAve che. jevI rIte saMgrahanaya ''sAmAnyarUpa ja artha che,' evuM kahe che, e prakAre A naya kahetA nathI. e tA vizeSarUpe paNu ane khatAve che. rIMgama nayanI mAnyatA anusAra teA padAtha kevaLa sAmAnyarUpa paNa nathI, kevaLa vizeSarUpa paNa nathI, parantu sAmAnya ane vizeSarUpa eTale ke ubhayarUpa che. A rIte vizeSa rUpa bhedanI apekSAe devadatta Adi jeTalA anupayukta purUSA che, eTalAM ja A nayanI dRSTie Agama drazyAvazyaka che-sAmAnyavAdI hAvAne kAraNe saMgrahanayanI jema eka ja dravyAvazyaka nathI, sa MgrahanayathI gRhIta padArthonA je abhiprAyadvArA vidhipUrvaka vibhAga karavAmAM Ave ?, te abhiprAyanuM nAma vyavahAra naya che. A nayanI mAnyatA anusAra kAi vastu sAmAnya nathI, kAraNa ke te sAmAnyanu nirAkaraNa kare che, tene pratipAdana karavAnA viSaya vizeSa che, tathA te tenuM pratipAdana karavAne ja tatpara rahe che. saMmahattvanA be bheda che-(1) para saMgrahanaya ane (ra) aparasaMgrahanaya. jaDa cetanarUpa aneka vastuomAM je 5 eka sAmAnya tattva che. ena para ja najara AkhIne khIjI vAzaSTatAAne dhyAnamAM lIdhA vinA saghaLI vastuone ekarUpa mAnIne evo je vicAra karavAmAM Ave che ke saMpUrNa jagata sarpa che, kAraNa ke sattA (astitva)thI rahita koi padArtha che ja nahIM, tenuM ja nAma parasa grahanaya dvArA gRhIta padArthanA viSayamAM vyavahAra evA vicAra kare che ke je stUpa che te dravya che ke paryAya che ? jo te dravyasat rUpa hoya te te paramasaMgrahanayanA viSaya hevAne badale aparasa'grahananA viSaya gaNI te drazyasa rUpa hAya tA zuM te jIvadravyarUpa che ke ajIvadravyarUpa dravyanA pudgala, dha, adhama, AkAza ane kALa, A prakAre 6 bheda paDe che. temAMthI jIva sivAyanA je pAMca bhedo kahyA che te adrazyanA bhedo che. jo paryAyasata hoya tA te paryAya be prakAranI hoya che-(1) kramabhAvI ane (ra) sabhAvI, zakAya che. jo ? kAraNa ke anuyoga dvAra sutrama 37
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ je jIvadravya sat hoya to kayuM chavadravya evuM che-saMsArI jIvadravya evuM che ke mukata jIvadravya evuM che ? A prakAre A vyavahAranaya tyAM sudhI bheda karate ja jAya che ke chevaTe emAMthI anya koI bheda pADI zakAya ja nahIM. je vidhithI saMgreDa karavAmAM Ave che, eja vidhithI temane vibhAga karavAmAM Ave che. A prakAre gamanayanI jemaja anupayukata eka devadatta Adi vyakti eka Agama dravyAvazyaka che. anupayukata be vyakita be AgamadrabhAvazyaka che. anupayukata traNa vyakita traNa AgamadravyAvazyaka che. e ja pramANe jeTalI AgamamAM anupayukata vyakitao hoya, eTalAM ja gamadravyAvazyaka samajavA. je prakAre gamana vizeSa rUpa arthanI prarUpaNA kare che, e ja pramANe tenI prarUpaNA vyavahunnaya paNa kare che. eTalA puratI e bannemAM samAnatA che. te kAraNe sUtrakAre kamaprApta saMgrahanayane cheDIne zAstranI laghutAne nimitta taigamanayanI pachI ane saMgrahanInA pahelAM vyavahAranayane upanyAsa karyo che. saMgrahanayanI mAnyatA anusAra AgamadravyAvazyaka eka ja che. te A pramANe samajavuM-sAmAnya mAtrane viSaya karanAro je parAmarza (abhiprAya-mAnyatA che ke nAma saMgrahAya che. te saMgrahanaya pasAmAnya ane apara sAmAnya vijaya kare vAnI rASTae be prakAre che. para sAmAnyane viya karanAro patranaya che ane apasAmAne viya karanAro a5rA hanaya che sattA nAmanA *hAsAmAnyane pasAmAnya kahe che. dravya, paryAyatva, Adi je avAnAra sAmAnya che, tene aparasAmAnya kahe che. jayAre e vicAra karavAmAM Ave che ke samasta vastu sattA sAmAnyanI vizeSatAnI apekSAe eka ja che-eTale ke evI koI vAta ja nathI ke jemAM sattA ja (astitvaja) na hoya. A rIte saghaLI vastuomAM sattA vidyamAna che ane te sattA eka ja che, jo e sattAnI daSTie vicAra karavAmAM Ave te saghaLI vastuo eka sadRpa ja che. A prakAranI pasaMgraha nayanI vicAradhArA (mAnyatA) che. apasaMgrahanayanI vicAradhArA avAntara sAmAnyanI apekSAe cAle che- jemake dharma, adharma, AkAza. kALa. pudgala ane jIva, A dramAM dravyatvajAtinI apekSAe abheda hovAthI ekatA che. kAraNa ke temanAmAM tenA dvArA ja dramAdravya evuM jJAna ane dravyadravya evI vacanapravRtti thAya che. e ja vAtane "dhama TUi #padra, zANo TUTIM, nIvo i" A pade dvArA prakaTa karavAmAM AvI che. A rIte anukRtti pratyaya hovAthI evuM lAge che ke temanAmAM dravyatva che. ane te dravyatva dharmAdika 6 drayayaktiomAM (padArthomAM) eka ja che. tethI A drayanI apekSAe dharmAdika dravyamAM ekatAno saMgraha thaI jAya che. e ja pramANe sacetana ane acetana dravyonI jeTalI paryAya che, te saghaLI paryAyamAM paNa paryAyavarUpa sAmAnyanI apekSAe ekatAne saMgraha thaI jAya che. A prakArane saMgrahanaya che tenI apekSAe eka AgamamAM anupayukta devadatta Adi vyakita paNa eka ja AgamadrabhAvazyaka che, ane anupayukata devadatta Adi aneka yakitao paNa ekaja AgamadravyAvazyaka che. A kathananuM tAtparya e che ke saMgraha naya eka sAmAnya mAtrane ja grAhaka che. vizene grAhaka nathI. tethI vizeSanI apekSAe je aneka AgamadravyAvazyaka che, te badhAM ja je sAmAnya che-vizeSarUpa anuyoga dvAra sutrama 38
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja nathI, to tenI apekSAe jAyamAna te aneka Aga dravyAvazyaka sattAnI ekatAne kAraNe eka ja che. tethI saMgrahAyanI mAnyatA anusAra te eka ja vyAvazyaka che have sUtrakAra trAjusUtranayanI apekSAe AgamadravyAvazyakano vicAra kare chevartamAna kSaNathAyI paryAyamAtrane ja je mukhyatve vicAra kare che, te nayanuM nAma anusUtranaya che. negama, saMgraha ane vyavahAra, A traNa prakAranA naya, padArthanI vividha avaradhAo tarapha dhyAna detAM nathI, tethI te nayane AdhAre evuM kevI rIte jANI zakAya ke vartamAnamAM padArthanuM kevuM ravarUpa che ? te kAraNe te traNa nayane drayArthika naya mAnavAmAM Avela che. kAraNa ke temAM dravyane ja vilAya karavAnIdravyane ja vicAra karavAnI pradhAnatA hoya che paraMtu paryAnI tarapha temanuM lakSya hotuM nathI, kAraNa ke te te temanI daSTie avivakSita athavA gauNa che. paNa vi. cArakanuM dhyAna kevaLa dravya para ja rahe ane paryAya para na jAya evuM te saMbhavI zakatuM nathI. vicArakanA vicAro je pramANe vividha padArthonuM-temanI vividha avasthAonI vivikSA karyA vinA-dhyAnamAM lIdhA vinA jema vargIkaraNa ane vibhAgIkaraNa kare che, eja pramANe teo vividha padArthonI vividha avasthAone paNa lakSyamAM rAkhe che. paraMtu vividha avasthAonuM saMmelana dravyakeTimAM Ave cheparyAyakeTamAM AvatuM nathI. vAratavamAM te eka paryAya ja paryAyakeTimAM Ave che, kAraNa ke paryAya eka kSaNavatI deya che. temAM paNa vartamAnanuM nAma ja paryAya che. kAraNa ke atIta (bhUtakAlina) vinaSTa hoya che ane anAgata (bhaviya kAlina) anutpanna hoya che. te kAraNe temanAmAM paryAyane vahevAra thaI zakatuM nathI. te kAraNe Rjutra nayane viSaya vartamAna paryAya mAtra ja kahyo che. A kathanane bhAvArtha e che ke A naya vidyamAna avarathA rUpe ja varatune ravIkAra kare che. dravya temAM savathA avivAita rahe che. tethI sthaya saMbaMdho jeTalAM vicAro hoya che, te badhAM trAjusUtranayanI zreNimAM AvI jAya che. jemake "saMkari suvavidoMDarita" A vAkayathI vartamAna kSaNavata sukha nAmanI paryAya 2Atra ja batAvavAmAM AvI che. anusUtranayanI mAnyatA anusAra eka anupayukata devadattAdi eka AgamadravyAvazyaka che. e vAta te AgaLa spaSTa karavAmAM AvI cUkI che ke A naya vartamAna kAlina paryAyavaratune ja viSaya kare che-atIta anAgata paryAne viya karato nathI kAraNa ke atIta (bhUtakAlina) paryAya vinaSTa hoya che ane anAgata (bhaviSya kAlina) paryAye anubhava ya . vana nAvina paryAyamAM paNa je pitAnI paryAya che tene ja te be - . kAraNa eja paDatA! dha nI jema potAnA kAryanI sAdhaka hoya che. kAraNa ke e ja pena ! dhananI jema potAnA kAryanI sAdhaka hoya che. parakIya payayane te viSaya karato nathI. kAraNa ke anyanA dhananI jema te piotAnA kAryanI sAdhaka hotI nathI. A *.nI daSTi e ja kAraNe pRthakavavaividhya nathI kAraNa ke atIta anagaranA lethI ene pakkIga dithI A naya paryAyamAM bhinnatA mAnatA nathI. paraMtu vartamAnakAlika svagata paryAyane ja te vAstavika mAne ane eka ja che evuM pratipAdana kare che. tethI A nayanI mAnyatA anusAra Agama vyAvazyaka eka ja che ane nathI. have sUtrakAra thaya, samabharUDha naya ane eraMtu nayanI dRSTie agama dravyAvazyakane vicAra kare che- zabda pradhAna nanuM nAma zudaya che. ane evAM A traNa naya che. arthAvaga (arthanA .dha)nuM TANu hovAthI za61 ja pradhAnanA anuyoga dvAra sutrama 39
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ A traNe na mAne che-arthanI pradhAnatA mAnatA nathI. A nAnI evI mAnyatA che ke dravya ane paryAyanA saMbaMdhamAM jeTalA vicAro hoya che. te vicAronuM vagI. karaNa uparyukata cAra nayamAM ja thaI jAya che. jemanuM vargIkaraNa svataMtra naya dvArA karI zakAya e koI vicAra ja bAkI rahe nathI. chatAM paNa vicArone prakaTa karanAra ane ISTa padArthonuM jJAna karAvanAra mukhya sAdhana zabda che. tethI tenI zabdanI) pradhAnatAnI apekSAe jeTalA vicAro karavAmAM Ave che teTalA vicArone A traNa nAnI kaTimAM ja mUkI zakAya che. te na e batAve che ke hajI sudhI zabda prayoganI vividhatA hovA chatAM paNa arthamAM bhedane svIkAra karavAmAM AvyuM nathI parantu jayAM zabada nahaTha tAratamya che. tenA anusAra arthabheda paNa avazya che ja. tethI teo kahe che ke "evI vAta kevI rIte saMbhavI zake ke je AvazyakazAstrane jJAtA che. te temAM anupayukata che, kAraNake jJAtA hovA chatAM paNa anupayukata hoya ane anupayukta hovA chatAM paNa jJAtA hoya e vAta ja asaMbhavita hoya che. jJAtA hoya te te temAM upayukta (upayoga saMpanna) hoya. ane anupayukata hoya te tene jJAtA ja na hoya e vAta ja saMbhavI zake che. tethI AvazyakazAstranA anu yukata jJAtAnI ane peikSAe je Agama vyAvazyakanI prarUpaNa karI che. e praviNAne A zabdAdi traNa prakAranA ye ravIkAra karatA nathI. kAraNa ke jJAtA ane anupayukatatAne samanvaya ja saMbhavI zakato nathI. anupayukatAnI sthitimAM te AvazyakazAstrane jJAtA ja saMbhavI zakatuM nathI. (jJa tA" eTale "tenA saMbaMdhI jJAna dharAvanAre." A prakArano artha samajavo) je te jJAtA hoya eTale ke te viSayanA jJAnathI saMpanna hoya. te tenuM tAtparya eja che ke te jJAnanA upayogavALe (upayukata) che. kAraNa ke jJAna pote ja upayogarUpa hoya che A traNe naya zuddha nayane AdhAre vastune svIkAra kare che. tethI evuM je kahevAmAM AvyuM che ke "AgamanAM kAraNarUpa hovAthI AtmA tadadhiThita deha ane zabda e AgamarUpa che." A kathana paNuM opacArika kathana ja che. kAraNa ke temane AgamarUpa mAnavAmAM AvatA nathI. tethI A traNe nayenI mAnyatA anusAra AgamadravyAvazyaka saMbhavita ja nathI. A rIte pUrvaprakAnta Agamana dvavyAvazyakanuM svarUpa A prakAranuM kahyuM che. anuyoga dvAra sutrama 40
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ noAgamase davyAvazyaka kA nirupaNa saMkSipta bhAvArtha-sUtrakAre nagama Adi sAta nayenI mAnyatAno AdhAra laIne AgamaLyAvazyakamAM ekatva. anekatva AdinuM pratipAdana karyuM che. gamanayanI mAnyatA anusAra AgamadravyAvazyakamAM ekatva ane anekava che. saMgrahanayanI mAnyatA anusAra temAM mAtra ekatva ja che. vyavahAranayanI mAnyatA anusAra eka AgamadravyAzyaka paNa che ane aneka vyAvazyaka paNa che. sUtranayanI mAnyatA pramANe AgamadravyAvazyaka eka ja che. zabdanaya. samabhirUDhanaya ane evuM. bhatanaya, A traNe nAnI mAnyatA anusAra AgamadravyAvazyaka che ja nahIM. A saghaLA nayenI mAnyatAnuM spaSTIkaraNa TIkAImAM karavAmAM AvyuM che. sU0 1pa have sUtrakAra ane AgamadrabhAvazyakanuM" pratipAdana kare che- " kri te nokAma" ItyAdi zabdArtha--( no gAma vasa?) he bhagavan! ne Agama ne Azrita karIne dravyAvazyakanuM kevuM svarUpa che? uttara-(gAma vasayaM tivie sour I)no AgamanI apekSAdravyAvazyakanA traNa prakAra kahyA che. (taMgadA) te traNa prakAro nIce pramANe samajavA- (jANayasarIradavyAvassayaM, bhaviyasarIradabyAvara sayaM, jaannysriirbhriysararitta DhaTa) (1) jJAyakazarIra dvavyAvazyaka. (2) bhathazarIra dravya vazyaka ane jJAyakazarIra bhavya zarIra atirikata dravyAvazyaka TIkArtha-"no" zabda sarvathA niSedha athavA aMzata: niSedhanA arthamAM vaparAya che. "noAgama dravyAvazyakamAM" je no' zabda AvyuM che te uparyuMkata banne arthamAM vaparAya che. A rIte AgamanA sarvathA abhAvane ane AgamanA eka dezataH abhAvane laIne dravyAvazyaka bane che. A AgamadravyAvazyaka sAyaka zarIra AdinA bhedathI traNa prakArane kahyo che. je AgamanuM jANI cukaye che e zAyakanuM nirjIva zarIra ne AgamadravyavAzyaka che. AgAmI kALamAM je jIva vivakSita paryAyathI yukata thavAne che, tene bhavyajIva kahe che. bhAvi svabhAvarUpa AvasyakanuM kAraNa hovAthI tenuM zarIra bhathazarIra dravyAvazyaka gaNAya che. jJAyaka zarIra drAvazyaka ane bha0thazarIra dravyAvazyakathI bhinna je dravyAvazyaka che tene jJAyaka zarIra-bhavyazarIra vyatirakata dravyAvazyaka kahe che. A pramANe A traNa prakArane A Agama dravyAvazyaka che. bhAvArtha-no Agama dravyAvazyakanuM svarUpa prakaTa karavA nimitte sutrakAre tenA nIce pramANe traNa bheda kahyA che (1) jJAyakazarIradravyAvazyaka (2) bhavyazarIra dravyAvazyaka, (3) taya tirikata (banethI bhina) vyAvazyaka. - Agama dravyAvazyakamAM "nA" pada Agamana sarvathA niSedha karavAmAM prayukata thayela che. jemake-- je jIva pahelAM AvazyakazAstrane jJAtA hatA, te jayAre maraNa pAme che-anya paryAye utpanna thaI jAya che, te samayanuM tenuM je nijIva zarIra hoya che te AgamanA abhAvavALuM rahevAne kAraNe jJAya zarIradravyAvazyaka rUpa gaNAya che. e ja pramANe je jIva bhaviSyamAM AvazyakazAstrane jJAtA thavAnuM chete jIvanA zarIrane bhavya anuyoga dvAra sutrama 41
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAyaka zarI2 davyAcazyaka kA nirupaNa zarIra dravyAvazyakarUpa mAnavAmAM Ave che. tathA A banne karatAM bhinna avAja dravyAvazyaka che tene tayaryAkita (dabhayathI bhina) vyAvazyaka kahe che. s 165 "Agama dravyAvazyaka" nA, nAyaHzarIdra-yAvazyaka nAmanA je pahelA bheda che tenuM satrakAra have vizeSa spaSTIkaraNa kare che-- haiM nAyasIddhAvaNya' ityAdi - 'meM zabdArtha"--prazna-(se fE to gALavAvamathuM) he bhagavana ! sAyaka zarIra dravyAvasyakantu kevu' svarUpa kahyuM che ? uttara--(tritattavya dizAmAM nALaya" nuM sahI) Avazyaka padmavAcya AgamanA artharUpa adhikAranA jJAtAnuM eTale ke AvazyakasUtranA ane jANunArA sAdhu AdinuM evuM zarIra ke je vavAyattuthavAviyA)nyapagatacaitanya paryAyathI rahita che, cyuta dasa prakAranA prANAthI parivarjita (rahita) che, tyatadeha AhArapariNati janita vRddhi jemAMthI sapUrNa nIkaLI cukI che, (nALaya saIyaM) evA zarIrane "jJAyaka zarIra drazyAvazyaka" kahe che, A anA vadhu spaSTa khyAla ApavAnA hetuthI satrakAra anya zabdo dvArA tenuM varNana kare dye(17viLagaDha sinmAnayaM vA, saMcaya vA, ni| heALayaM zrA, fngvijAtayaMga pAlittAna jo maLeggA) A prakAranA pra.Nurahita zarIrane zayyA para dekhIne, sastAragata dekhIne, svAdhyAyabhUmi athavA ramazAnabhUmigata dekhIne athavA siddhazilAgata dekhIne teo kahe che ke--(bo) aA ! (meLa sarIsajIsaU) A zarIra rUpa pudgala saMdhAte (ni@iLa mAthe") tIrthaMkara bhagavAnA dvArA mAnya yelA kanija raNanA abhiprAyathI athavA tadAna NunA kSaya, kSayApama 'rUpa' bhAvathI eTale ke jJAnAvaraNIya kama nA kSaya kSayApama anusAra .(bAvasAA) Avazyaka sUtranuM vizeSarUpe (vindra) guru Asa adhyayana karyuM hatuM -jJAna prApta karyuM" hatuM. (' t= i) sAmAnyarUpe taNuM ziA te sAvyu hatu, (42E) satrAnA kathanapUrvaka teNe pharIthI zi'yajanAne nuM adhyayana karAvyu hatu.(siyaM) pratilekhanAdi kriyArUpe temaNe pAta petAnA AtmAmAM utAryuM hatuM, ane tyAra khAda eja rUpe ziSyane khALyu hatuM, eTale ke pratilekhanA Adi kriyAnA pradanathI e prakaTa karyuM hatu ke banne rAmaya ratna pAtra vajrAdi upakaraNAnI pratilekhanA karavI Avazyaka che. zvana eka Ica jeTaluM bhAga paNa pratilekhanA vinAnA rahevA joie nahIM. (niTaniyaM) Avaka zAstrane grahaNa karavAne je ziSye akSama hatA, temanA pratye karuNAbhAva rAkhIne teNe temane vAravAra Avazyaka sUtra grahaNu karAvavAnA prayatna karyA hatA. yi badhAM naya ane yuti teNe ziSyajanonA hRdayasthAnamAM sthirUpe tene dhAraNa karAvyuM hatuM tethI tenuM A zarIra jJAyaka zarIra dravyAvazyaka che. dvArA anuyoga dvAra sutrama 42
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ zaMkA-acetana hevAne kAraNe zarIrarUpa pudgala skaMdha je AvazyakazAsane jJAtA ja heI zakato nathI. te sUtrakAranuM "jAvakSatti parva mAvalaM) A prakAranuM kathana saMgata lAgatuM nathI. kAraNa ke grahaNa karavAnI ane prarUpaNuM Adi karavAnI kriyAo te jIvanI sAthe saMbaMdha dharAvanArI hoya che. A kriyAo jIvanA dharma 35 hovAne kAraNe mRta zarIramAM tene kevI rIte ghaTADI zakAya? rIta 5 aThata zarIramAM ja A kriyAone sadUbhAva hoya che. A zaMkAnuM samAdhAna nIce pramANe samajavuM jJAyaka zarIrane je dravyAvazyaka kahevAmAM AvyuM che, te bhUtapUrvanI apekSAe kahevAmAM AvyuM che. eTale ke jyAre te zarIra tayathI yukata hatuM tyAre te A zAstranI prarUpaNu Adi karatuM hatuM. tethI A prakAranA kathanamAM koI doSa nathI. zaMkA-zayAdigata sAdhunA zarIrane joIne koI pudata prakAre kahetA hoya te bhale kahe, paraMtu e zarIramAM dravyAvayakatA te saMbhavI ja zakatI nathI! kAraNa ke bhUta ke bhAvI, paryAyanuM je kAraNa 8-9 le te racetana heya athavA le te acetana hoya. paNa ene ja tattvajJa dravya-dranikSepanA viSaya mAne che. tethI A kathana anusAra te AvazyakaparyAyanuM kAraNa ja dravyAyaka :huvAne caDyuM hoI zake che. ane evA dravyAvazyakanuM evuM kAraNa te cetanAyukata zarIra ja hoI zake che, acetana zarIra evAM kAraNarUpa banI zakatuM nathI. te kAraNe zayyAdigata nava sAdhunuM zarIra vyAvazyaka hoI zakatuM nathI. A zaMkAnuM have samAdhAna karavAmAM Ave che - je ke te kALe te sAdhuzarIramAM cetanAne sadabhAva nathI ane te kAraNe te zarIramAM pratyAvazyakarUpatAne sadUbhAva nathI, parantu bhUtapUrva prajJApananayanI apekSAe atIta (bhatakAlina) Avazyaka paryAyanA kAraNane te temAM sadUbhAva hatA ja, ema mAnIne temAM dravyAvazyakatA jANavI joIe. A rIte vicAravAmAM Ave to A kathanamAM koI doSa nathI, A viSaya ziSyajanone sArI rIte samajAvavA mATe satrakAra eka dAnta Ape che, (1dA vidvato, kAraNa ke zikhya dvArA ja A prakAranuM sUcana karavAmAM AvyuM che "he gurumahArAja! A viSayano amane sacoTa khyAla Ave te mATe evuM keI dRSTAnahAya, te Apa amane te kahI saMbhaLAvavAnI kRpA kare (mAM mAne mArI mAM thayajme ) ziSya janonI A vinaMtine dhyAnamAM laIne guru nIcenuM dAna Ape che--koI eka vyakita eka ghaDAmAM madha athavA ghI bharIne lAve che, tyAra bAda te temAMthI madha athavA ghI kADhI nAkhe che athavA vAparI nAkhe che. chatAM paNa te evuM kahe che ke "A madhane ghaDe che athavA A ghIne ghaDe che. bhUtakALamAM te kuMbha madha athavA ghIne bharavA anuyoga dvAra sutrama 43
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ mATe vaparAto hate. te kAraNe lokomAM tene madhane ghaDe athavA ghIno ghaDe kahevAne vyavahAra thato jovAmAM Ave che. e ja pramANe zrutakAlina Avazyaka paryAyanA kAraNa 35 AdhAravALuM hovAthI nirjIva zayAdita zarIra paNa drazyAvazyaka ja kahevAya che. A prakAre pukata jIvavipramukata (prANAthI rahita) zayyAdigata sAdhu Adina' zarIra nAAgamanI apekSAe dravyAvazyaka hoya che. kAraNa ke te avarathAmAM AvazyakanA arthajJAnarUpa Agamane te zarIramAM bilakula abhAva hoya che. "1" "yuta' A padane prayoga karyA bAda "rAvina" cAvita' A padane je prayoga karavAmAM AvyuM che te svabhAvavAdIonA matanuM nirAkaraNa karavA mATe karavAmAM Avela che. svabhAvavAdIonI evI mAnyatA che ke maraNa te svAbhAvika rIte ja thAya che. temanI te mAnyatA barAbara nathI. kAraNa ke maraNasvabhAva to sarvadA vidyamAna rahe che. ane temanI mAnyatA svIkAravAmAM Ave te sarvadA maraNuM trAne prasaMga prApta thaze. tethI temanI te mAnyatA khoTI che. "viza' A padane prayoga karIne e vAtanuM pratimAdana karavAmAM AvyuM che ke jyAre Ayukamane kSaya thAya che tyAre je prANIonAM prANa zarIramAMthI nIkaLI jAya che. have savakAra A sUtrane upasaMhAra karatAM A pramANe kahe che te jaM vALA sanavAvAsa) A prakAranuM pUrvokata jJAyaka zarIra dravya.vazyakanuM svarUpa che. bhAvArtha-sUtrakAre A sUtradvArA jJAyaka zarIra dravyAvazyakanA ravarUpanuM varNana karyuM che. e vAta te pahelA spaSTa karavAmAM AvI cukI che ke bhUta athavA bhaviSya paryAyanuM kAraNa ja draya hoya che tethI je sAdhu Adi AvazyakazAstrane jANI gayo che paNa temAM tene upaga nathI eTale ke je anupayutatA saMpanna che, evAM te sAdhu aAdine jIva 80mAvazyaka kahevAya che. "nAdrayAvazyaka" A drAvakSakane eka bheda che. je sAdhue pahelAM Avazyaka sUtranuM savidhi jJAna prApta karI lIdhuM hatuM. evA sAdhano jIva jayAre manuSyaparyAyamAMthI nIkaLIne anya paryAyamAM cAlyA jAya che. tyAre tenuM te nijIva zarIra Avazyaka sUtranA jJAnathI sarvathA abhAvaviziSTa (rahita) thaI jAya che. te kAraNe tenA te nirjIva zarIrane ne AgamajJAyaka zarIra dayAvazyaka rUpa kahevAmAM Ave che. AgamajJAna jenA bilakula nathI. evuM te zarIra te AgamAtAnuM che ke jeNe te Agamane jAye te hatuM paNa te temAM upayogathI vihIna (anupayata) hatA. A rIte Agama jJAyaka zarIra anuyoga dvAra sutrama
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavyazarIra davyAvazyaka nirUpaNama drabhAvazyake" A padenA arthanI apekSAe te nirjIva zakhyAdigata sAdhunuM zarIra no Agama jJAyaka zarIra dravyAvazya ka" che. aneka prakAranI tapasyAo vaDe jenuM zarIra parimita thaI rahyuM che. evAM sAdhuo mAM jAte ja jaIne AhAra pANInA pratyAkhyAnarUpa anazana dhAraNa kare che. dhAraNa karatA hatA ane dhAraNa karaze. te sthAnanuM nAma "siddhazilAtala che. athavA je sthAne koI maharSi thaI gayA hoya te sthAnane siddhazilAnala kahe che. su 17 have sUtrakAra bhavya zarIra drAvazyaka nAmano na AgamadravyAvazya ne je bIje bheda che tenI prarUpaNA kare che-"i f* mathAvasavaM ityAdi- zabdArtha--(a) ziSya gurune e prazna pUche che ke (ta viyarI - davAvasayaM?i) he bhagavan! pUrvokata bhavya dravyAvazyakanuM kevuM svarUpa che? uttara- ve nALigamAnite meLa veva sArA samui jiNovadiTThaNaM bhAveNaM Avassae tti payaM seyakAle sivikhamsai na tAvasikkhAi mariyamarAvyAvasaf) je jIva utpattisthAnarUpa nimathI pitAne samayapUre karIne ja bahAra nIkaLe che samaya pUro thayA pahelA bahAra nIkaLyAnathI eTale ke garbhamAMthI se. samaya vyatIta thayA pahelAM patita thayA nathI, e te jIva te prApta zarIra vaDe ja jinapadi bhAva anusAra Avazyaka zAtrane bhaviSyamAM zikhaze- vartamAna kALamAM te tene zIkhI rahyo nathI, evAM te bhavya jIvanuM zarIra 'bhacazarIra dravyA. vazyaka kahevAya che. A bha0thazarIrakavyAvazyakamAM paNa AgamanA abhAvane lIdhe AgamatA (AvazyakazAstranA jJAnane sarvathA abhAva) jANavI, kAraNa ke te samaye te zarIramAM Agamane sarvathA abhAva ja da ya a "" pada te samaye zarIramAM sarvathA niSedha sUcita kare che. zaMkA-AvazyakaryAnuM je kAraNa hoya che, tene vyAka kahevAmAM Ave che. atyAre te tenA zarIramAM AgamanA sarvathA 2 bhAva ja che. A rIte zarIramAM dravyAvazyakanA kAraNane ja sadabhAva na ha vA chatAM paNa temAM vyAvazyakatA kevI rIte saMbhavI zake che ? uttara-A samaye te tamAM vyAvazyakatAne dupacAra karavAmAM Ave che eTale ke A kathanane apacArika Tana ja samajavuM joIe kAraNa ke A zarIra cA. La jatAM A manu ya paryAyamAM ja Ava zAradane rAtA navA 5 - 6 ' pALe te te tene jJAtA nathI. tethI A zAkanA bhavi ka , sa baMdI ca surata jJAtR-vane temAM upacAra karIne teno sarvathA niyaMdha kara. mAM A ce che. A viSayane daSTAnathI samaja che mATe ziSya mune A pramANe kahe - (rahyA che to, de bhadanta ! A viSayanuM pratipAdana karatu keI chAta kahevAnI kRpA kare. gurU mahArAja A viSayanuM pratipAdana karavA - mitta nInu dAna: A che. anuyoga dvAra sutrama 45
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ (vAM mAe maviru, zAM ghaNuM masida) keI eka kuMbhAre madha bharavAne mATe tathA ghI bharavAne mATe be ghaDA banAvyA. te banne ghaDAne joIne keIe tene e prazna pUcho ke "A be ghaDI tame zA mATe banAvyA che ?" tyAre kuMbhAre eka ghaDo batAvIne kahyuM ke "A madhukuMbha che" ane "je ghaDe batAvIne kahyuM ke "A vRtakuMbha che je prakAre bhaviyakAlina vRtAdhAra varUpa paryAya - ane madhu AdhArasvarUpa paryAyane te bane ghaDAmAM Azraya laIne atyAre paNa temane ghanakuMbha ane madhukuMbha rUpe oLakhavAmAM Ave che-je ke vartamAnakALe to temAM ghata paNa nathI ane madha paNa nathI) eja pramANe A samayanA zarIramAM paNa bhaviSyakAlina AvazyakarUpa paryAyanA kANune sadUbhAva hovAne kAraNe tene dravyAvazyaka rUpe mAnI levAmAM Ave che. A dravyAvazyakarUpa bhavyazarIramAM vartamAna kALe te AvazyakanA arthajJAnane sarvathA abhAva ja che. te kAraNe temAM " AgamatA" samajavI. pUrva prakrAnta (pUrvaprastuta) bhavya zarIradravyAvazyakanuM A prakAranuM svarUpa che. bhAvArtha-sUtrakAre A sUtradvArA bha0thazarIra dravyAvazyakanuM svarUpa prakaTa';.kayu che. je manuSya prApta zarIra dvArA ja bhaviSyamAM Avazyaka sUtrane atRpayukata jJAtA jJAcaka zarIra bhavya zarIra vyatirakta banavAno che, tenA te zIdane dravyAkarUpa ahIM prakaTa karavAmAM AvyuM che. vartamAnakALe te evuM nathI, tethI tene temAM upacAra karI levAmAM Ave che. A apekSAe tena dravyAvazyaka banAvI levAmAM Ave che. A dravyAvazyaka AvazyakanuM arthajJAna bilakula nathI, tethI AgamanI apekSAe tene bhavya zarIra dravyAvazyaka kahevAmAM AvyuM che. sU0 18 have sUtrakAra upayuMkata bajethI bhinna evA ne AgamavyAdhyaka"nA trIjA bhedanuM svarUpa samajAve che-"je f i gALavamaviyamAM vArita" ItyAdi - zabdArtha-ziSya gurune e prazna pUche che ke se naM gALathama mavisarI - vAritaM sutrAva ) he bhagavana ! pUrva praratuta rAyakazarIra bhavyazarIra vyatirikata dravyAvayakanuM svarUpa kevuM che? eTale ke jJAkazarIra ane bhavya zarIrathI bhinna evA dravyAvazyakanuM svarUpa kevuM che? uttara--(nAthAmavayasAtti varA viviE ) sAyakazarIra bhavya zarIra tarikata dravyAvazyakanA traNa prakAra kahyA che. (taMgadA) te prakAra nIce pramANe che-(Apha kuSAvaLi Dhokarid) (1) lAkika, (2). kukhAvacanika ane (3) lakattarika sa. 19 have sUtrakAra tadvayatirikata laukika dravyAvazyakarUpa pahelA bhedanuM svarUpa samajAve che. "te jai tuM tenuM vAvasa" ItyAdizabdArtho--(2) ziSya gurUne e prazna pUche che ke he bhagavan ! (torAM anuyoga dvAra sutrama 46
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ laukIka davyAvazyaka kA nirupaNa davA ?) laukika vyAvazyaka rUpa te prathama bhedanuM svarUpa kevuM che? uttara--(hApharSa vAva saMve) lokika dravyAvazyakanuM svarUpa A prakAranuM che ( rame rAphara, davA, mAvA, veviya, rUma, leTi, meLAvaDa, satyavAdagfmAza, je A rAdhara (mAMDalika narapati- e dharyApana vyakita), talavara, mAMDalika, kauTuMbika, abhya, hiI, senApati, sArthavAha adi manuSya (14) sAmAnya prabhAtakALa tAM, (3mAyALu 26) rAtri vyatIta thaIne divasanI prAraMbhika avarathArUpa prabhAtakA prAraMbha thatAM, (6f 4 i, surajamarAmariyama) i.thA trikALa pasAra thaIne paDe lAM karatA phaTAra prakAzathI saMpanna, vikasita kamalapathI saMpana ane mRgavizeSanA nayananA kAra unsIlanathI yukata, (bahApaM) yathAyogya pAtamizrita zukala (ochAM pILa) TATT) prabhAta thatAM, ( rAmajamutha muvamudrAkSasa) tathA bAla azokavRkSanA samAna, palAzapuSpa samAna tathA zukanA mukha samAna ane zdha (caNAThIne adha bhAga) samAna lAla, (mAnasTiriMTaW) kamalanA utpatti sthAnarUpa hadAdi jaLAzayamAM pa vanane vikasita karanAra, (saddaffma kinAre tevA na, sahasa kiraNothI yukata, divasa vidhAyaka ane tejathI dedIpyamAna evA ( krizmi sUryane udaya thatAM (kudA , taDavavAru, tehara, dALa, phaNiha, siddhatyaya, hari, addAgadhUna, pupha.malaMga taMbAlAIyAI davAva s2AhuM uta) mukha dhorArUpa. dAMta sApha karavA rUpa zarIra para telanuM mAliza karavArUpa, ranAna karavArUpa, dAMtiyA ke kAMsakI vaDe vALa oLavArUpa, maMgaLa nimitta sarasava ane durvAnuM prakSepaNa karavArUpI darpaNamAM potAnA moDha nuM avalekana karavAMrUpa, sugaMdhayukata dhUpathI vone suga dhidAra karavArUpa, phUlo grahaNa karavA rUpa, laeNnI mALA paherAvArUpa, pAna khAvArUpa, va8 se ne paridhAna karavArUpa ityAdirUpa dravyAvazyaka kare che (ta pacha) tyArabAda teo (varNa , va , bApAnaM va, unALa vA, sama vA, parva vA, pati rAjadarabAramAM, athavA deva sthAnamAM, athavA ArAmagRhamAM athavA bAgamAM, athavA sabhAmAM athavA jaLAzaya tarapha jAya che. A samasta kathanano bhAvArtha e che ke jezvara Adi upayuMkata mANasanA je, mukhadhAvana Adi kAryo che te tene lokika dravyAvazyakarUpa gaNavAmAM AvyA che, anuyoga dvAra sutrama
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ have A sUtramAM vaparAyelA talavara Adi padane artha samajAvavAmAM Ave che-"talava' saMtuSTa thAya tyAre rAjA jemane .jaSAka pradAna kare che temanuM nAma talavara che. teo rAjA jevAM ja hoya che. chinnabhinna janAzrayavizene maDaMkha kahe che. A prakAranA marDabAnA adhipatine mADaMbika kahe che. teo pa00-500 gAmanA adhipati hoya che. athavA aDhI aDhI gAune aMtare je gAmo vase che te gAmanuM nAma moMba che ane tenA adhipatine mADa bika kahe che. kuTuMbanA bharaNa paNa nA kAryamAM jeo rata rahe che temane. athavA aneka kuTuMbanuM paripAlana karanArane kauTuMbika kahe che. abhya' eTale hAthI hAthI pramANa dhana jenI pAse hoya che. tene Ibhya kahe che ibhyanA nIce pramANe traNa prakAra che. jaghanya madhya ane utkRSTa hastiparimita (hAthI pramANa) maNi. meMtI. pravAla. suvarNa. rajata (cAMdI) Adi dravyarAzine je vAmI hoya che tene ja ghanya" ibhya' kahe che. hastiparimita ja -hIrA. maNi ane mANekanI rAzine je ravAnA hoya che tene madhya Ibhya' kahe che. hastiparimita vajIne ja je svAmI he ya che tene utkaTa ibhya kahe che. jemanI pAse hamIdevInI kRpAne lIdhe lAkhanuM dravya hoya che. ane te kAraNe jene nagarazeThanI padavI maLI hoya che. evA manuSyane zreSThI zeTha) kahe che. A padavInA upalakSyamAM rAjA temane suvarNana 'dRbaMdha pradAna kare che te paTTadhathI te zrapiThInuM mastaka sadA vibhUSita rahe che. catura ga senanA nAyakane senApatA kahe che. have sArthavAha' A padane artha samajAvavAmAM Ave che- gaNima. dharima. meya. ane parikvarUpa kayaviyegya dravyasamUhane laine lAbha prAptinI IcchAthI anya deza tarapha prayANa karatAM manunA sArtha (samUha)ne je pega kSemapUrvaka pALe che. athavA temane javAnuM hoya te sthAne salAmata rIte pahoMcADe che, je potAnA mULa dhananuM garIba lokone mATe dAna karIne temanuM saMvadhana kare che, evA purUSane sArthavAha kahe che, alabdha varatune lAbha prAptirUpa lAbha) thI tenuM nAma ga' che. ane labdha prApta thayelI vAtu)nuM parikSaNa thavuM tenuM nAma kSema' che nALiyera. sopArI keLAM Adine gaNibhadravya kahe che. kAraNa ke A vastuo eka che. traNa AdirUpa gaNIne vecAya che athavA kharIda karAya che. trAjavAnI madadathI vajana karIne je vastu one vecAya athavA kharIdAya che te varatuone dharama kahe che. jemake cekhA. java, mIThuM. sAkara Adi drA pItaLa AdimAMthI banAvelA pAvaLAM Adi sAdhana vaDe mApIne je dravye vecAya che te dravyane meya' kahe che. jemake ghI. tela; dUdha. je ne kasoTI paththara Adi para kasoTI karIne temanI pratyakSa parIkSA karIne karIne vecavA ke kharIdavAmAM Ave che. evAM dravyane paricchedya kahe che. jemake, maNi. eti, pravAla Adi dravyo. ghamAyA" ItyAdi pade dvArA sUtrakAre prabhAtanI vizeSa avasthAonuM pratipAdana karyuM che. te avasthAo ahIM traNa prakAranI kahevAmAM AvI che-"jas mAthA? A pada dvArA prabhAtanI prathama avasthA prakaTa karavAmAM AvI che. A avasthAmAM rAtri prabhAtaprAya thaI jAya che. lagabhaga rAtrinA cAra vAgyAnA samayane A prabhAtanI prathama avasthArUpa samaya samaja. te samaye prabhAtanI AbhA anuyoga dvAra sutrama 48
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAraMbhika avasthAmAM AvI jAya che. tyArabAda prabhAtanI dvitIya avarathAno prAraMbha thavA mAMDe che. tyAre pahelAM karatAM prakAza kudatara thatuM jAya che. A samayane pi phATa" athavA bhaLabhAMkhaLAne samaya kahe che dhIre dhIre prakAza vadhate vadhate. kamaLone ipata (sAmAnya a95) vikAsathI ane enA unnidra nayananA sukumAra unsIlanathI (udhaDavAthI) yukata thaIne saheja sAM che. pItavarNathI mizrita evI zuja tAthI samanvita banI jAya che A bIjI avasthA pasAra karIne jyAre prabhAta potAnI trIjI avasthAne prApta kare che, tyAre sUryodaya thaI javAne kAraNe, sUryanA hajAro kiraNe vaDe-USA vaDe prabhAta prakAzita thaI jAya che. A tRtIya avasthAsaMpanna prabhAta samaye rAjezvara Adi manuSyo je mukhadhAvana Adi Avazyaka kRtya kare che, te saghaLAM kune lokika dravyAvazyaka kahe che, zaMkA-rAjezvara Adi manuSyadrA saMpAdita mukhadhAvana Adi kriyAomAM avazya karaNIyatA hovAne kAraNe Avazyakatva bhale rahe. e vAta saMbaMdhamAM ame koI vivAdamAM utaravA mAgatA nathI. paraMtu te kriyAomAM vivakSita paryAyanA kAraNa dUra - saMbhavI zakatuM nathI. kAraNa ke vivakSita paryAyarUpa je Avazyaka paryAya sahI prakaTa karavAmAM AvI che, te paryAyanI sAthe mukhadhAvana Adi kriyAo che muMbai che teramAM sUtranI TIkAmAM Ape dravyanuM A pramANe lakSaNe kahyuM che- mAvino vA' ItyAdi. Ape pratipAdita karelA e lakSaNa pramANenI vyApaka dhara AdinA mukhadhAvana Adi laukika kAryomAM nahIM AvI zakavAthI (asahmavila hovAthI) te kriyAo AvazyakaparyAyanA kAraNarUpa banI zakatI nathI. A kAraNutAnA abhAvane lIdhe te kriyAomAM dravyAvazyakatAne sadUbhAva saMbhavI zakato nathI, uttara-zaMkA karanAre A prakAranI je zaMkA karI che tenuM kAraNa "khUlaze mAvino trA" ityAdi sUtrapATha dvArA dravyanuM je lakSaNa prakaTa karavAmAM AvyuM che, te lakSaNavALA padArthane ja dravya mAnavuM joIe, evI ja tenI mAnyatA che. A prakAranI mAnyatAne kAraNe ja A zaMkA udbhavI che. te tenI zaMkAnA javAbarUpe amAre eTaluM ja kahevAnuM ke dravyanuM lakSaNa eTaluM ja nathI, paraMtu "padA vi sadariya" "apradhAnyamAM vaNa dravya zabda che," A kathana anusAra apradhAna arthamAM paNa dravya zabdano prayoga thaye che. te mukhadhAvana Adi laukika kRtyomAM je apradhAnatA (pradhAnatAthI rahitapaNuM) kahI che te mokSanA kAraNabhUta bhAvAvazyakanI apekSAe kahevAmAM AvI che, tethI dravyabhUta-apradhAnarUpa je Avazyaka che temane S FI anuyoga dvAra sutrama 49
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ dravyAvazyakarUpa kahe che A prakAra dra.Avazyakano artha prApta thaI ya che. A prakAre rAjezvarAdinA sasAra kAraNabhUta mukhadhAvana Adi kAryamAM dravyAvazyakatA ghaTita thaI jAya che. A mukhadhAranAda kRyAmAM lokaprasiddhinI pakSAe paNa AgamarUpatA nathI. te kAraNe te kriya AmAM AgamanA abhAva haivAne lIdhe nA AgamatA siddha thAya che. A prakAre AganA sarvathA abhAva janya dravyAvazyakatA temanAmAM hAvAthI temanAmAM laukika dravyAvazyakatA haiAvAnI vAta siddha thaI ntaya dravyAvazyakatAnA ravarUpanuM A prakAranuM varNana ahIM karavAmAM AvyuM che, bhAvA--AgalA be satramAM (17 ane 18 mA sutramAM nAyakazarIra dravyA vazyaka ane bhavyazarIradravyAvasyakanuM svarUpa prakaTa karavAmAM AvyuM". have te bannethI bhinna evA drazyAvazyakanI prarUpaNA karavAmAM Ave che. A satradvAra tenA prathama bhedarUpa laukika dravyAvazyakanuM' varUpa batAvavAmAM AvyuM che. sa MsArI jIveA dvArA je je mAMgalika kriyAe karavAnuM Avazyaka mAnavAmAM Ave che. te saghaLI kriyAene laukika vyAvazyaka kahevAmAM Ave che. magaLa nimitte sarasava Adine prakSepa karavA, dUrvA (da)nA mAMgalika kAryomAM upayoga karavA. kAi zubhakAryoMna nimitta dahI AdinuM bhakSaNa karavuM. vagere kriyAone laukika dRvyAvazyaka kahe che. jo ke A laukika Avazyaka kRtyonA AvazyakaparyAyanI sAthe koi saMbaMdha nathI. chatAM paNu dravyAvazyakanA A apradhAnabhUta Azyaka mAnIne tene dravyAvazyakarUpa mAnavAmAM Avela che. A laukika kAryamAM AgamanA sarvathA abhAva rahe che. tethI te nA AgamarUpa chaeN. II sa0 20 || prAvacanika vyAvazayaka kA nirupaNa tadvacatirikata dravyAvazyakanA je kuprAvacanika dravyAvazyaka nAmanA bIjo bheda che tenuM have sUtrakAra varNana kare che--'te , i te hrALiyuM' ityAdi-- zabdA--(A) ziSya gurUne evA prazna pUche che ke he bhagavan ! (tuM) pU prakrAnta (pUrva' prastuta viSaya) (XLavaLayaM dhvAramaya thaM) kuprAvacanika drabyAvazyakanu' svarUpa kevuM che ? uttara- -(vAvaLiya Tvastha) prAvacanika dravyAvazyakanuM svarUpa A prakAranuM che--Ame vIdhimmasaMhigiva vaMyama tiSihidhmmmmciNtgavruddh viruddha sAvagappamita a kaMDha thA) je A caraka cIrika, ca'khaDika, bhikSAMDa, pAMDurAMga gautama, gotratika, gRhidharmA, dharma cintaka, avirUddha ane vRddha zrAvaka Adi ke jeo pASaDatha che-jee pAtAnI jAtane vratI mAne che (A badhAM padonA artha zabdArthane ante spaSTa karavAmAM AvyA haiM) (190 133mAyANa 22 khINa nAva tethA ga Mte) tee sAmAnya prabhAta thatAMlagabhaga rAtrine antakALa samIpa Ave tyAre bhaLabhAMkhaLuM thAya tyAre ane su peAtAnA sahasrakiraNAthI prakAzavA lAge tyAre kuM( 1)indranI athavA (va16 2) skaMdanI--kArtika svAminI, (hassA) athavA rudranI (siyaMsa ya) athavA zivanI (lekamaER vA) athavA vaizramaNanI kuberanI. (Tresa vA) athavA sAmAnya devanI (nAgarasa ) athavA nAganI (navAsa 4) thavA pakSanI. (mUyajJa vA) athavA bhUtanI (mukuMH T) athavA mukundanI (annAd aa) athavA AryAdevInI (Tum =1) athavA durgAnI (jIda yA vA) athavA keTTa kriyAnI (vadevaLa, saMmanA-- ArisaNa - dhUva puNpha gaMdha mallAivAi davvAvasyA kareMti se taM kuppAvayi anuyoga dvAra sutrama 50
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ dalAvara) upalepaka kriyA kare che, samAjanI kriyA kare che, dUdha, gadhedaka Adi vaDe snAna karAvavAnI kriyA kare che, le vaDe pUjA kare che, "papUjA kare che, candana vaDa tenuM upalepana kare che, temanA para mALAo caDAve che, ItyAdi prakAranA je vyAvazyaka kare che te saghaLA dravyAvazyakane kubAvacanika dravyAvazyaka kahe che. pUrva prastuta kamAvacanika drazyAvazyakanuM A prakAranuM svarUpa che have caraka Adi padAne artha spaSTa karavAmAM Ave che-jeo samRdAyarUpe ekatra thaIne bhikSA mAge che temanuM nAma caraka che. athavA khAtAM khAtAM jeo cAle che. temane "caraka' kahe che. mAga para paDelA vastrakhaMDone ekatra karIne je te vastrakhaMDone dhAraNa kare chepahere che temane cIraka" kahe che, cAmaDAne ja vastrarUpe paheranAra athavA cAmaDAnAM ja upakaraNe rAkhanArane "camaM khaMDita' kahe che. bhikSAmAM prApta thayelA annathI ja jeo pitAnuM peTa bhare che. potAne ghera maLelI gAya AdinA dUdha AdithI je pitAnuM peTa bharate nathI tene bhikSAMDa kahe che athavA sugatanA (buddhanA) zAsanane mAnanAranuM nAma bhiDa che. bhasmanA lepathI jemanuM zarIra zubhra thaI jAya che, temane zubhrAMga" kahe che. jeo baLadane Azcaryajanaka cAla zikhavIne ane tene keDIonI mALAothI vibhUSita karIne, tene abhinaya lokone batAvI batAvIne bhikSAvRtti kare che temane gotama kahe che. rAjA dilIpanI jema ga vratanuM pAlana karanArane gebratika' kahe che. govratanuM pAlana karanAra puruSa gAnI pAse rahIne temanI sevA karyA kare che. jyAre gAyo gAmamAMthI bahAra nIkaLe che tyAre gotrAtaka paNa temanI sAthe ja gAmanI bahAra cAlI nIkaLe che, jayAre te gaye nIce bese che tyAre te gotratika paNa nIce bese che. jyAre teo UbhI thAya che tyAre te paNa UbhuM thAya che, jyAre teo caratI heya che, tyAre te paNa phalAdirUpa bhajana kare che, jyAre teo pANI pIve che, tyAre te paNa pANI pIve che. kahyuM paNa che, ema kahIne sUtrakAre je gAthA ApI che te gAthAne upara mujabane ja artha thAya che. te gAthAmAM govatinAM lakSaNe batAvavAmAM AvyA che, gRhasthadhama ja , yaskara che." A prakAranI mAnyatA dharAvanAra ane tene anurUpa ja dharmanuM AcaraNa karanAra je puruSo hoya che temane "gRhidhama' kahe che. te lekanI evI mAnyatA che ke "gRhasthAzrama jeo koI dharma thaye paNa nathI ane thavAne paNa nathI. je loko dhIra hoya che teo ja tenuM pAlana karI zake che ane je loko kalaba (kamajora) hoya che teo ja vatanI ArAdhanA kare che.' yAjJavalkaya Adi tatvacintako dvArA racita dharmasaMhitA Adane AdhAre jeo dhamane vicAra kare che, ane tene anusAra ja potAnI nika pravRtti calAve che temane "dharmacintaka" kahe che. - je deva. nRpa, mAtA. pitA. ane tiryaMcAdine koIpaNa prakArano bhedabhAva rAkhyA vinA eka sarakhe vinaya kare che, temane "avirUddha (genayika mithyASTi) anuyoga dvAra sutrama - 51
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ kahe che. jee pApa, puNya, paraleAka Adine mAnatA ja nathI evAM akriyAvAdIne virUddha kahe che. temanA AcAravicAra badhAM dharmavALA karatAM virUddhanA ja hAtha che. zakA--te akriyAvAdIe jo pApa pUNya AdimAM mAnatAM ja nathI. tA teo Indra Adinu. upalepana, pUjana Adi zA mATe kare ? kahevAnu tAtpa e che ke satramAM indrAdinuM upalepana, pUjana Adi karanAramAM A akriyAvAdIone paNa gaNAvavAmAM Avela che. akriyAvAdIe A prakAranI kriyA kare te kevI rIte mAnI zakAya ? uttara--bhale temAM puNyaprAptinI icchAthI indrAdinu upalepana, pUjana Adi kriyAe karavAnI vAta asa'bhavita heAya paraMtu AjIvikA calAvavAnA hetuthI teomAM paNa indrAdikanu' upalepana pUjana Adi kriyAeA sadUbhAva hoI zake che. tethI sUtrakAre kuprAvacanika dravyAvazyakamAM temanI je parigaNunA karI che te nirdoSa kathanarUpa ja samajavI joie. A sUtramAM vRddhazrAvaka' A pada brAhmaNunA atha mAM vaparAyu' che, kAraNa ahIM prAcIna kALanI apekSAe temanAmAM vRddhatA prakaTa karavAmAM AvI che. mA kathananu' nIce pramANe spaSTIkaraNa samajavu -jayAre RSabhadeva bhagavAna ahIM virAjamAna hatA, tyAre temanA jayeSTha putra bharata cakravatI e peAtAnA zAsanakALamAM deva, guru ane dharmanuM svarUpa sabhaLAvavAnA kALa ghaNA ja prAcIna heAvAnI vAta pramANvi (siddha) thai jAya che. tyAra bAda te loko vaidika dharmanA upAsaka banI gayA, ane te kAraNe brAhmaNa tarIke oLakhAvA lAgyA. A rIte prAcIna kALamAM je jine jUnA upAsakeA hatA, paNa pAchaLathI vaidika dharmAMnA upAsaka, khanI gayA. enA leAkeAne ahI vRddhazrAvaka'' kahyA che. ahIM prakRti' padanA prayoga karIne sutrakAre ahIM parivrAjaka Adi anya panthanA leAkeAne grahaNa karavAnuM sUcana karyu che. "pADa" A pada "vrata"nA arthAMmAM vaparAyuM che. vratane pAlana karanArane pASa Thastha' kahe che."huM pAchaLamAyApa caLI nAva taiyatA nata'' A sutrapAThamAM je 'nAva (cAr)' pada AvyuM che. tenA dvArA 21 mAM sUtramAM kathita prAtaHkALanI traNa avasthAne tathA sUryanA sahasrarazmi, dinakara Adi vizeSaNeAne grahaNu karavAmAM Avela che. ska'dha eTale kAti keya. rudra eTale mahAdeva. ziva' A zabda vyanta dezavizeSane mATe vaparAyA che. vaizraNava eTale kubera nAmanA lekapAla dasa prakAranA bhavanapati devAmAM je nAgakumAra devA che temane ahIM "nAga" kahevAmAM Avela che. yakSa ane bhUta. A banne vyantara nikAyanA devA che. 'muku'' eTale nArAyaNu (viSNu bhagavAna), 'durgA" A nAmanI eka devI che. te siMha para savArI kare che. mahiSAsurane mAranArI A devInI evI mUrti banAvavAmAM Ave che ke jenA eka caraNa mahiSAsura para ane khInne siMha para rahelA hAya che. ''koTakriyA" A nAmanI paNa eka devI DAya che. jeNe mahiSAsuranA dhvasa karyAM hatA. have upalepana Adi padmAnA artha spaSTa karavAmAM Ave che-uparyuM kata devadevIenI smRti para mAkhaNa AdinuM upaTana (lepana) karavuM tenuM nAma upalepana che. varSanA kakaDA vaDe temanI smRti ene lUchavI athavA ApaTavI tenu nAma sabhAjana che. dUdha ane gandhAdaka (sugandhayukata jaLa) Adi vaDe temanI smRtti ema navarAvavI tenuM nAma 'svapana' che. A saghaLA kathananA bhAvArtha e che ke caraka. cIrika Adi uparyuM kata pADa. sthA (pAkhaDIe) prAta:kALa Adi samaye indrAdikAnI pratimAenu' upalepana Aphri anuyoga dvAra sutrama 52
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka kRtya kare che. te badhAM kRtyone kuprAvacanika dravyAvazyaka kahevAmAM Ave che. te upalepana Adi kriyAemAM meAkSanA kAraNabhUta bhAvAvazyakanI apekSAe apradhAnatA hAvAthI dravyatvanA sadbhAva samajavA joie. ane AgamanA sathA bhAvanI apekSAe neA AgamatA" samajavI joie. A prakAre kuprAvacanika dravyAvazyakanuM A svarUpa ahIM pratipAdita karavAmAM AvyuM che. bhAvArtha spaSTa che.sU.21 tadvayatirikata dravyAvazyakanA leAkeAttarika dravyAvazyaka nAmanA trIjA bhedanu svarUpa have sUtrakAra prakaTa kare che--se f a homuttaciM" ityAdi-- jJAyakaza2I2 bhavyazarI2 vyatirikta lokottarIya davyAvazyaka kA nirupaNa zabdArtha (sa~) ziSya gurune e prazna pUche che ke-(tonuttariya jvAvarasaE f ?) he bhadanta ! Oprastuta lAkAttarika dravyAvazyakanuM svarUpa kevuM che ? uttara--(ta jhauDuttariya vAsurya) lArkAntarika dravyAvazyakanuM A prakAranu` svarUpa che. I (nai rUme samaLamuLamudra jJAnI bAya nibhukaMpA Ava uddAmAM) zramaNanA muLaguNA ane uttaraguNeAmAMthI jemanA yApAra (vRtti) patyikata thai cukI che- eTale ke mulAttaraguNAmAM jemane khivakula AsthA .thI paNa upekSA ja iM-eTale ke je zramaNanA mULaguNAthI ane uttaraguNAthI rahita che. tathA chakAyanA jIvA pratye jemanA aMtaHkaraNamAM dayA nathI. ane te kAraNe uma avanI jema jemanI pravRtti cA..| rahI che. eTale ke jevI rIte azva jamIna para caraNa mukatI vakhate jIvApamananI pairavI karyA vinA-tagatithI cAlyA kare che. eja pramANe je iryAsamitithI (vahIna hAvAne kAraNe javApamananI paravA karyA vinA zIghragatithI cAlyA karatAM hAya che ( tAcArI hAya che). (yAva nisA) jeo madonmatta hAthInA jevAM niraMkuza Aya che-jema madonmatta hAthI tenA mahAvatanI AjJA pramANe cAlatA nathI eja pramANe jee gurunI AjJAne mAnatA nathI. (ghaTTA) phrena (eka prakAranA snigdha padArtha) Adi vaDe jemaNe jAgha Adi avayavAne mulAyama anAvyAM che. (mA tela Adi snigdha padAtha vaDe jeo pAtAnA vALanA sa'skAra kare che. ane je jaLathI zarIrane vAraMvAra dhAyA kare che. dhAyAM kare che, (mukhva TTA) ThaMDIne kAraNe phATI gayelA hAThanI rUkSatA dUra karavAne mATe jee mAkhaNa, snA, veselIna Adi snigdha padArthAMnuM tenA para mAliza kare che, eTale ke jeo snA AdinA mAliza vaDe peAtAnA hAThAne mulAyama rAkhavAnA anuyoga dvAra sutrama 53
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ prayatna karatA rahe che, taiggggT) jeo malapara sahana karavAmAM asamartha hovAne kAraNe pitAnA paheravA raMTabAnA vastrane dhavAmAM Asakata rahe che. (niuTLAT) jinendra bhagavAna". chAjJAnI paravA karyA vinA je (I viriLa) pitAnI IcchA anusAranI vividha kriyAo karIne (3magojhAruM) prAta:kALa ane sAyaMkALa, A bane samaye (varasa 3vati) pratikramaNa karavAne tayAra thAya che, teNe taM ziM davAvasaI) te temanI te Avazyaka (kyArUpa pratikramaNa lakattarika vyAvazyakarUpa gaNAya che. teNe te nAvaNa maviza parivariraM vAra) jJAyakazarIra ane bhavya zarIra, A bannethI bhinna " evA dravyAvasthAnA lakattarika dravyAvazyaka nAmanA trIjA bhedanuM A prakAranuM sva rUpa samajavuM. A kriyAomAM bhAvazUnyatA hovAne kAraNe temanuM koI vAstavika , phala prApta thatuM nathI, paraMtu uTe saMsAra ja vadhe che. tethI A prakAranA dravya"liMgI sAdhuo dvArA karavAmAM AveluM Avazyakakama apradhAna hovAne kAraNe dravyAvazyakarUpa mAnavAmAM AvyuM che, ema samajavuM. ahIM "nA grAma" padamAM vaparAyele no" zabda eka deza pratiSedha (niSedha)nA arthamAM prayukata thaye che, eTale ke pratikramaNa kriyArUpa eka dezamAM AgamarUpatA hotI nathI, paraMtu pratikramaNarUpa AvayanA jJAnane sadbhAva hovAthI tyAM Agamane paNa ekadezanI apekSAe sadUbhAva hoya che. A rIte bane? pada ahIM eka dezarUpa Avazyaka kriyAmAM AgamanA pratika (niSedha) kare che, ane e vAta prakaTa kare che. ke tyAM Agama kevaLa eka dezataH vartamAna che. A pramANe "" zabdamAM deza pratiSedha vacanatA samajavI joIe. lekerika dU02.kazyakanuM pratipAdana karavAne mATe have nIcenuM dRSTAnta ApavAmAM Ave che prAcIna kALamAM vasaMtapura nAmanA nagaramAM agItArtha sAdhuone eka saMgha vihAra karate karate AvI pahoMce. te saMghamAM sAdhuonA guNothI rahita, paNa saMvignAbhAsI (upara uparathI vairAgya bhAva dekhADanAra) e eka sAdhu hatuM. te haMmezA puraHkarmAdi doSothI yukata aneSaNaya (akalapya) AhAra vaherI lAvate hatA, ane pratikramaNa karatI vakhate ghaNuM ja saMvegabhAva pUrvaka pitAnA dezanI AlocanA karatA hatA. te garachanA AcArya ke jeo agItArtha hatA, teo A saMvisAbhAsI sAdhune prAyazcita detI vakhate sAdhuonI pAse tenI A pramANe prazaMsA karyA karatAM hatAM- "he sAdhuo ! juo, A sAdhu keTale bhale che ke tene eka paNa deSa chupAvate nathI, ane pitAnA saghaLA dene saralabhAve prakaTa karI de che. dezona' sevana to thaI jAya che, paranta temanI AlanA karavAnuM kAma ghAruM ja kaThaNa che. koI paNa prakAranA mAyAcAra vinA pitAnA doSenI AlocanA karavAne lIdhe te zuddha thaI jAya che." AcArya dvArA tenI A pramANe prazaMsA thatI joIne saMghanA aMgItArtha anya zramaNe paNa tenI prazaMsA karavA maMDI jatA. te saMghanA sAdhuomAM A prakAranI khoTI mAnyatA vyApI gaI ke gurunI samIpe mAtra AlecanA karavAthI ja dezonI zuddhi thaI jatI hoya, te vAraMvAra doSonuM sevana karavAmAM paNa koI hAni nathI. A prakAranI temanI pravRtti keTalAka samaya sudhI cAla ja rahI. evAmAM koI eka saMvigna (yiApAtra) gItArtha sAdhu gAma nagara Adina vihAra karatA karate te vasantapura nagaramAM AvI pahoMcyA. jyAre teNe te agI anuyoga dvAra sutrama - 54
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ * tArtha saMghanA te saMvignAbhAsI sAdhunI te prakAranI darejanI pravRtti dekhI, tyAre tenAthI te sahana thaI zakI nahIM. teNe te agItArtha saMdhAcayanI pAse jaIne temane A pramANe kahyuM-"Apa A zaTha sAdhunI je prazaMsA kare che te agnibhakatanI prazaMsA karanArA eka rAjAnA kArya jevuM kArya che.. tyAre te saMdhAcArya temane pUchayuM-"agnibhakatanI zI kathA che? " tyAre te saMvigna gItArtha sAdhue temane nIce pramANe kathA kahI girinagara mAM eka agnibhakata vaNika rahete hato. te anidevane khuza karavA mATe prativarSa padharAga ratnane gharamAM bharIne tene Aga lagADatuM hatuM. tenA A avivekapUrNa kAryanI tyAM rAjA ane nagaravAsIo khUba prazaMsA karatA hatA, teo eka bIjAne kahetAM-"juo tene agnideva pratye keTalI badhI zraddhA che ! te zraddhAne kAraNe te te prativarSa padyarAga maNiothI agnine saMtRpta kare che. have eka divase evuM banyuM ke jyAre te vaNike gharamAM padharAgamaNio bharIne gharane Aga lagADIyA acAnaka AMdhI caDavAne kAraNe te Aga cera prasarI gaI ane tene kAbumAM levAnuM kArya mukela banI gayuM. te AganI javALAomAM rAjamahela sahita AkhuM nagara bhasmIbhUta thaI gayuM. jyAre rAjAe A paririthatinA kAraNane zAMta citte vicAra karyo tyAre tene pitAnI arAtane mATe pazcAttApa thayo. teNe te vaNikane sajA pharamAvIne pitAnA nagaramAMthI hAMkI kADhaye. te rAjyanI jema A5 avidhimAM pApAcAramAM pravRtta thayelA A zaTha sAdhunI je prazaMsA karo cho, te Apano ane saMghane vinAza karanArI nivaDaze. jo Apa : saMghamAMthI evA eka sAdhune paNa zikSA karIne hAMkI kADhaze. te ApanuM te kArya eka bIjI rAjAnA kAryanI jema rava ane paranuM kalyA; karanArUM thaI paDaze. have te saMvagna gItArtha sAdhu te rAjAnI kathA te AcAryane kahI saMbhaLAve che keI eka rAjAnA nagaramAM uparyukata agnabhakata vaNika je eka vaNika rahetuM hatuM. te paNa agnidevane tRpta karavA nimitta prativarSa pitAnA gharamAM padma. rAgamaNio bharIne gharane Aga lagADI detA te jyAre rAjAne tenI A vAtanI khabara paDI tyAre teNe te vaNikane petAnI pAse bolAvIne A pramANe cetavaNI ApI-je padmarAga maNio gharamAM bharIne tene Aga lagADIne tame agnidevane saMtRpta karavAnuM Avazyaka mAnatA ho. te tamAre nagaramAM rahIne evuM kArya karavuM joIe nahIM. jaMgalamAM jaIne tame te kAma karI zake che. nagaramAM rahIne tame tamArI A pravRtti cAlu rAkhaze te tamArI A dupravRttine kAraNe koI vAra AkhA nagarane bhasmIbhUta karI nAkhaze. mATe kAM te tamArI A dupravRtti baMdha karI de nahIM te gAma choDIne jatA rahe" A pramANe dhamakAvIne rAjAe tene pitAnA nagaramAMthI hAMkI kADhaye. Ape paNa saMghanA kalyANane khAtara te zaTha sAdhune saMdhamAMthI hAMkI kADhavo joIe. A pramANe te saMvignagItArtha sAdhue te gacchAcAryane khUbakhUba samajAvyA, chatAM paNa jyAre temaNe tenI vAtane na svIkArI tyAre te saMvignagItArtha sAdhue te saMdhanA anya sAdhuone A pramANe kahyuM- A ga7"dhipati asaMvigna (kriyAhIna) ane agItArtha che. je Apa temanAthI judA nahIM paDe te A5nuM akalyANa thaze. Apane saMsAra ala5thavAne badale dIrgha thato jaze." A prakAranA dravyaliMgI sAdhuonI (mAtra veSanI apekSAe ja sAdhu dekhAtA hoya paNa sAdhunA AcArathI rahita hoya evA sAdhune dravyaliMgI kahe che, je anuyoga dvAra sutrama papa
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ keI Avazyaka kriyAo hoya che. te lakattarika dravyAvazyaka rUpaja gaNAya che. (se teM je kAmo TuaratvuM) A rIte ahIM sudhImAM pUrva prastuta ne Agama dravyAvazyakanuM" kathana karavAmAM AvyuM che. ema samajavuM. kahevAnuM tAtparya e che ke noAgamanI apekSAe dravyAvazyakanA je bheda-prabhedo paDe che. temanuM varNana ahIM pUruM thAya che. sU0 22 have satrakAra bhAvAvazyakanA svarUpanuM nirUpaNa kare che - "le jiM te mAnavasatha" ItyAdi zabdArtha--() ziSya gurune e prazna pUche che ke -aaN mAvA vi) he bhagavad ! bhAvAvazyakanuM svarUpa kevuM kahyuM che ? bhAvAvazyaka kA nirupaNa uttara-(mAvavAM vi6 goura) bhAvAvazyakanA be prakAra che (taMga) te prakAre nIce pramANe kahyA (bhAga 2 nogAma ya) (1) AgamanI apekSA bhAvAvazyaka ane (2) ne AgamanI apekSAe bhAvAvazyaka, vivakSita kriyAnA anubhavathI yukata je sAdhu Adi rUpa padArtha che, tenuM nAma bhAva che. ahIM bhAva ane bhAvavAnamAM abhedapacAranI apekSA e A pramANe kahevAmAM Ave che. tethI vivakSita kriyAnA anubhavathI yukata arthane "bhAva" kahevAmAM AvyuM che. jema ke azrarya rUpa Indana kriyAnA anubhavathI Indrane bhAvarUpa kahevAmAM Ave che. bhAvarUpa AvazyakanuM nAma bhAvAvazyaka che. athavA vivakSita kriyAnA anubhavana apekSAe je Avazyaka hoya che, tenuM nAma bhAvAvazyaka che. sura 23 . have sUtrakAra bhAvAvazyakanA prathama bheda rUpa je "AgamananI apekSAe bhAvAvazyaka che, tenA svarUpanuM kathana kare che- saM gAmo mAvAvamAM" ItyAdi- zabdArtha-he bhagavan! Agamane Azrita karIne (AgamanI apekSAe) bhAva AvazyakanuM svarUpa kevuM che? uttara-(kAno mAvAvayaM sAtha 33) Avazyaka sUtranA arthane jANanAro ane temAM upaga yukata banele sAdhu ke jenAM pariNAmo saMgane lIdhe vizuddha banI rahyA hoya che, je AgamanI apekSAe bhAvAvazyaka hoya che, kAraNa ke evA sAdhumAM Avazyaka sUtrano artha jJAna rUpa Agamana sadUbhAva thaI rahyo hoya che. jo ke AvazyakanA artha jJAnathI janita je upayoga che tenuM nAma bhAva che, ane te bhAvane Azrita karIne je Avazyaka che. tenuM nAma bhAvAvazyaka che, A prakAranI vyutpatti anusAra A zvaka arthanA jJAtAnuM AvazyakamAM upayogayukata baneluM pari. guma (.vRtta) AgamanI apekSAe bhAvAvazyaka rUpa pratipAdita thAya che, chatAM paNa je sAdhu Adine bhAvAvazyaka rUpa kahevAmAM Avela che te A prakAranA pari. NAmathI yuti hovAne kAraNe aupacArika rIte kahevAmAM AvyuM che, ema samajavuM. anuyoga dvAra sutrama pa6
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvazyakamAM je A upayoga pariNAma rUpa bhAvAvazyaka che te dha padavA che, kAraNa ke te zratadharmanI aMdara samAviSTa thaI jAya che. tenI ja mAnyatAnA viSayamAM jinendra bhagavAnanI AjJAne sadabhAva che A kathanane bhAvArtha nIce pramANe ' che kadAca koIne evI zaMkA thAya ke nAma Avazyaka thApanA Avazyaka ane dravyAvazyaka, te traNe Avazyaka ArAdhanA karavA cagya che, evI jinendra bhagavAnanI AjJA ja nathI. kAraNa ke temanAmAM upagano abhAva che, ane cAritraguNa vihInatA rahelI che tethI teo karmanI nirjarAnA sAdhaka thatA nathI. ane eja kAraNe teo dharma 5davAo paNa hotA nathI. paraMtu sAmAyika Adi rUpa lekottara dravyAvazyaka, ke je pravacanakata che-Agama saMmata che, te to dharma padavANya hovA ja joIe. te te prakAranI zaMkAnuM samAdhAna A pramANe samajavuM sAmAyika Adi kriyAo AgamasaMmata avazya che. paraMtu jinAjJAnA paripAlanathI jeo vihIna banelA che evA dravyaliMgI (sAdhu veSadhArI) sAdhuo dvArA karavAmAM AvatI te sAmAyika Adi kriyAo dharma paravA hoI zakatI nathI. kAraNa ke evA sAdhuo te svaccheda vihArI hoya che, mUlaguNa ane uttara guNothI teo rahita hoya che, chakAyanA jIvanI rakSA karavA rU5 anukaMpA bhAvano temanAmAM sadaMtara abhAva hoya che, evA sAdhuo te anupayoga pUrvaka, pitAnI ruci pramANe phAve evI rIte te sAmAyika Adi kriyAo karatA hoya che. te kAraNe temanI te kriyAo dhama padavA (dhama kahe zakAya evI) hotI nathI. tethI e lakattarika dravyAvazyakamAM paNa nirjarAjakatvane abhAva hovAthI jina bhagavAne temane ArAdhanA karavA yogya kahI nathI. A prakAre A sUtra dvArA Agama bhAvAvazyakanuM varUpe pragaTa karavAmAM AvyuM che. bhAvArtha-sUtrakAre e vAtu te AgaLa prakaTa karI dIdhI ja che ke vivakSita kriyAnA anubhavathI yukata arthanuM nAma bhAva che. eTale ke je sAdhu Avazyaka zAno jJAtA che ane temAM upayukata (upaga pariNAmathI yukata) che, evA sAdhu Adi rUpa arthane bhAvAvazyaka kahe che. A bhAvAvazyakanA be bheda batAvyA che (1) Agama bhAvAvazyaka ane (2) Agama bhAvAvazyaka. Agama bhAvAvasthAmAM jJAtAnA upaga rUpa pariNAmane Agama rUpa mAnavAmAM Avela che. tethI te pariNAma AgamanI apekSAe bhAvAvazyaka rUpa hovAthI tene Agama bhAvAvazyaka kahevAmAM AvyuM che. sAdhvAdika ke jeo Avazyaka zAstranA jJAtA hovAnI sAthe sAthe temAM upayukata banelA temane ja je Agama bhAvAvazyaka kahevAmAM Ave che te A pariNAmanI abheda vivakSAnI apekSAe kahevAmAM Ave che. A Agama bhAvAvAka ja dhama padavAyuM hovAthI jinezvara bhagavAne tene upAdeya kahela che nAmAvazyaka, sthApanA Avazyaka ane dravyAvazyakane upAdeya kA nathI. kAraNa ke Avazyaka nAmadhArI gepAlanALAmAM, AvazyakanI sthApanAvALA kaI zrAvaka AdinA Avazyaka kriyA saMpanna citramAM, tathA Avazyaka kriyAmAM upayoga zUnya (anupayukata) banelA ne Agama dravyAvazyaka rUpa sAmAyika AdimAM upaganI zUnyatA ane cAritraguNanI rahitatAne lIdhe karmanI nirjarA karavAnuM samartha hatuM nathI. tethI temane dhama padavANya kahI zakAya nahIM, ane e ja kAraNe temane upareya paNa gaNI zakAya nahIM. je su 24 . anuyoga dvAra sutrama
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ no Agama bhAvAvazyaka kA nirupaNa bhAvAvaNyakane je ' nA Agama bhAvAvaNyaka' nAmanA bIjo bheda che tenu sUtra kAra have nirUpaNa kare che--"se ja te no Avako ItyAdi-- zabdA -- ( ) ziSya gurune evA prazna pUche ke he bhagavan! ne Aga manI apekSAe je bhAvAvazyaka kahyo che te bhAvAvaNyakatu. eTale ke ne! Agama bhAvAvaNyakanuM svarUpa kevuM che ? uttara--(nevamatro mAtrAvayaM tiviSe nn) nAAgamane Azrita karIne bhAvAvazyakanA traNa prakAra kahyA che. (taMjJA) te tratru prakAro nIce pramANe che(eE) (1) laukika (jhuvAvayaLiyaM) (2) kuprAvacanika ane (3) hovu-) jJahiM) lokottarika A padonI vyAkhyA dravyAvazyakanI jevI ja samajavI joie, parantu te vyAkhyAmAM dravyAvazyakanI jagyAe 'bhAvAvaNyaka' padane upayoga karave joIe !! sU. 25 have sUtrakAra laukika bhASAvazyakanuM nirUpaNa kare che-- "se je te zaE" ityAdi-- zabdArtha-ziSya gurune evo prazna pUche che ke he bhagavan! pUtraprastuta laukika bhAvAvaNyakanuM svarUpa kevuM che ? gaNAya uttara-(eE mAvA savaM putrazne mAruM avaLye rAmAyana) laukika bhAvAvazyakanuM svarUpa A prakAranuM che-pUrvAhna (divasanA AgalA bhAgamAM) mahAbhAratane vAMcavuM athavA zravaNu karavu' ane aparAhUne (divasanA pAchalA bhAgamAM) rAmANune vAMcavuM athavA zravaNa karavuM', te avazya karavA caiAgya hAvAthI Avazyaka rUpa gaNAya che. leAkeAmAM mahAbhAratanuM vAMcana athavA zravaNu karavAnuM kArya. pUrvAdghamAM karavA yogya che ane rAmAyaNanuM vAMcana athavA zravaNuM karavAnu` kA` aparAhnamAM karavA ceAgya manAya che. tenA karatAM viparIta krame te karavAthI doSane pAtra thavu paDe che. A rIte A kA avazya karavA ceAgya hAvAthI Avazyaka rUpa che, tathA tenA zrotA ane vAcanakartAnA tenA arthamAM upayoga rUpa pariNAmanA saddabhAvane lIdhe temAM bhAvarUpatA paNa DAya che. vAcanakartA te vakhate bhASaNa karavAnI kriyAthI, pustakanA pAnAMe pheravavAnI kriyAthI yukata hoya che, tathA zrotAe te zravaNu karavA rUpa kriyAthI, zarIrane sayana karavA rUpa kriyAthI ane banne hAtheAne joDI rAkhavA rUpa krayAthI yukata hoya che. A prakAranI vakatA ane tAnI te kriyAemAM AgamatAne saddabhAva hateA nathI kAraNu ke "riyA gAme saDhAra kiyA AgamarUpa hai|tI nathI, A prakAranu siddhAntanuM kathana che. A prakAre kriyA rUpa dezamAM AgamatAnA abhAva hAvAthI temAM 'nA AgamAne paNa sadbhAva hoya che. ahIM "ne" zabda deza niSedhanA (aMzata niSedhanA) bAdhaka che. parantu lokamAM mahubhArata Adi graMthomAM AgamatAnA vyavahAra thAya che, te kAraNe temanAmAM Aga matAne sadUbhAva paNa rahelA che. A rIte kriyAmAM AgamatAne abhAva ane mahAbhArata AdimAM AgamatAne sadnAtra hovAthI eTale ke eka prakAre Agama tAnA sadRbhAva hAvAthI temAM nAAgamatA (eka dezanI apekSAe AgamatA) siddha thAya che. A prakAre yathA nirdiSTa pUrvAhana kALamAM mahAbhArata AdimAM upayukata (upayega pariNAmathI yukata) thayela vyakitanuM je temanA vAcana ane zravaNa rUpa 12 66 ,, anuyoga dvAra sutrama 58
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ kukhAvacanika bhAvAvazyakakA nirUpaNa Avazyaka karma che, te vAMcana ane zravaNa laukika bhAvAvazyaka rUpa hoya che. ( sai sAthe mAvAsa) A prakAranuM ne Agama (ekadezarUpa AgamatAnA sadubhAvavALA) lokika bhAvAvaNyanuM svarUpa samajavuM. have sUtrakAra ne Agama bhAvAvasthAnA bIjA bheda rUpa kupracanika bhAvAvazyakanuM nirUpaNa kare che-"kiM yuvA f' ityAdi- | zabdArtha--() ziSya gurune evo prazna pUche che ke ) pUrva prakrAnta-pUrva prastuta (kupAyaniya mAvovAsa ) kukAvacanika bhAvAvazyakanuM ravarUpa kevuM che? uttara-(MAvanAM mAvAvaNayuM) kupravacanika bhAvAcakanuM svarUpa A prakA2nuM che-( rame rAmApira nAva saMthA) je caraka, cIpika Adi parvota pAkhaMDasthI (pAkhaMDI) manuo upayukata upayoga rUpa pariNAma saMpanna thaIne avasarane anurUpa (pharnAkadina namAvavAmAyANaM') yajJa kare che, sUryane jalAMjali arpaNa kare che. ninya mahavana kare che, gAyatrIne jApa kare che, aMgnimAM dhUpa nAkhIne tene baLe che, tathA vaMdanA Adi kriyAo kare che, te badhI kriyAo bhAvAvazyaka rUpa gaNAya che. A saghaLI kriyAo te caraka, cIrika Adi pUrvokata loko dvArA avazya karavA yogya hovAne kAraNe Avaka rUpa gaNAya che. vaLI te kriyAomAM temanA upayoga pariNAma paNa sadUbhAva rahe che. ane zraddhAdi.: 5Na jAgRta rahe che. A kAraNe te kriyA ne bhAvAvazyaka rUpa kahe. vAmAM AvI che. tathA te vakhate manA kara ane gharanA saMyojana Adi rUpa je vyavahAra athavA kriyAo thAya che, te kriyArUpa vyavahAra Agama rUpa nathI 5Na ne Agama rUpa ja che, kAraNa ke A kriyAo AgamamAnya yiAo na che. A rIte dezika AgamanA abhAvanI apekSAe che kriyAomAM ne AgamatAne sadUbhAva hoya che ema samajavuM. "ne AgamatA" eTale ekadezanI apekSAe AgamatA. tethI caraka, cIrika Adi pUrvokata pAkhaMDastha puruSa dvArA karavAmAM AvelI yajJa, aMjali dvArA abhiSeka, hema Adi rUpa ekadezarUpa kriyAonA jJAnamAM te AgamatAne sadUbhAva che. te dRSTie vicAratA te kriyAo kupAvacanika bhAvAvazyaka rUpa gaNAya che. kamAvacanika bhAvAvazyakanuM A prakAranuM svarUpa samajavuM. bhAvArtha-jaina AgamaA 58 sarvathA AgamAbhAvatA darzAvatuM nathI, paNa ekadezaH Agamane sadUbhAva batAve che. caraka, cIrika Adi pAkhaMDI lekene mATe yajJAdi kriyAo temanA siddhAntAnusAra avazya karaNIya gaNAya che. teo te kriyAo upagapUrvaka kare che. temAM temane atUTa zraddhA hoya che. A rIte A kriyAo bhAvAvazyaka rUpa gaNAya che, ane temanI A badhI ( yA jJAnamUlaka ja hoya che. tethI te kriyAonA jJAnamAM te Agamane sadabhAva rahe che ja paraMtu e sivAyanI hastaziranA saMyejana Adi rUpa ja kiyAo che temAM AgamarUpatA hatI anuyoga dvAra sutrama pa9
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ lokottarIya bhAvAvazyakakA nirupaNa nathI. A rIte AgamanA ekadezataH astitvanI apekSAe caraka, cIrika Adi dvArA kRta homa, havana, yajJa Adi kriyAo kupravacanika bhAvAvazyaka rUpa hoya che. sa. 27 have sUtrakAra lekettaraka bhAvAvazyaka nAmanA Agama bhAvAvazyakanA trIjA bhedanuM nirUpaNa kare che. te di taM kuttariyaM" ItyAdi- | zabdArtha (se) ziSya gurune e prazna pUche che ke pUrva prastuta lokendrarika bhAvAvayakanuM svarUpa kevuM che? uttara-guttari bhAvAvaraNathaM) lakattarika bhAvAvazyakanuM A prakAranuM svarUpa hoya che. (1 me tamane vA samaf a sAva vA sAvabA vA) A zramaNa, zramaNI (sAdhvI), zrAvaka ane zrAvikAo (tti) AvazyakamAM citta lagAvIne, (tame) mana lagAvIne (Da) zubha pariNAma rUpa lehyA saMpanathaIne (kSaNig kriyAsaMpAdana viSeka adhyavayathI yukta thaIne, (tAradakSiNA) tIvra AtmapariNAma yukata thaIne, (to ). Avazyaka arthamAM upayukata (upAgha rUpa pariNamayukata) thaIne (tarabUca) tadapita kaNayukata thaIne (tamALA mAgi) te prakAranI bhAvanAthI bhAvita (saMpanna) thaIne ( stha caMd mAM ra. jemA ane anya kaI paNa vastumAM manane bhamavA dIdhA vinA, (kamaLo mAruM) ane samaye (zAsa6 ti) je Avazyaka (pratikramaNa Adi avazya karavA gya kriyAo) kare che, tene lakattarika bhAvAvazyaka kahe che. have A sUtramAM zramaNa Adi padene bhAvArtha spaSTa karavAmAM Ave che "zrAmpata ruri amI A vyutpatti pramANe "mukita prApta karavA nimitta jeo tapa tape che temane zramaNa karyuM che jeo sAdhuonI samIpe jinapraNIta sAmAcArInuM zravaNa kare che temane zrAvaka kahe che. teo zramaNopAsaka hoya che, Ava yaka kriya'mAM sAmAnya rUpe upaga yukata hoya evA zramaNa Adine ahIM ji" A padanA vArtha rUpe prayukata thayelA samajavA. jemAM vizeSa rUpe Avazyaka kriyAomAM upaya yukata thayelA che evAM zramaNone ahIM "ma" A padanA vAcyArtha rUpe prayukata thayelA samajavA. A avazyaka AzrayaNIya che," A prakAranI vicAra dhArAthI jemanuM Atma pariNAma AraMbhakALathI ja yukta rahe che, ane krame krame jemanuM A prakAranuM AtmapariNAma kaddhi pAmatuM rahe che, evAM zramaNAdine ahI "jiMtrazAlA" A padanA vAcyArtha rUpa samajavA. Avazyaka kriyAmAM jemanA pariNAma zubha che evAM zramaNa Adine ahIM "tAre" A padanA vAgyAthuM rUpa samajavA joIe. "sAmAyika, 24 tirtha karenI stuti, vaMdana, pratikaraNa, kAryotsarga ItyAdi rUpa je Avazyaka che, teo zAzvata, acala, aja, akSaya, avyAbAdha ane amanda AnaMdanA sadeharUpa (samudAyarU5) ziva sukhanI prApti avazya karAvI denAra che, ane anuyoga dvAra sutrama
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ te kAraNe te avazya upaga pUrvaka prazastatara saMveganI sAthe, nirvedapUrvaka AradhanIya che," A prakAranA AtmapariNAmathI jeo yukata hoya che evAM zramaNa Adine "to A padanA vArtha rUpe grahaNa karavA joie Avazyaka kriyA karatI vakhate te kriyAnA sAdhanabhUta deha, rajoharaNa, saraka muhapatI Adi upakaraNane jemaNe yogya sthAne rAkhelAM che eTale ke Avazyaka kriyAmAM jemaNe upakaraNane barAbara vicAra pUrvaka ucika sthAne sthApita karelAM che, te zamaNa Adine ahIM " va " A padanA vAzcAI rUpa samaja joIe. Avazyaka kriyAo samasta kalyANanI janaka che, tathA anaMta bhopArjita kamarajane nAza karanArI che." A prakAranI pratikSaNe anusmaraNa rUpa bhAvanAthI prerAIne je pramAdanA tyAga pUrvaka ane paramatsAha pUrvaka Avazyaka kriyAo karavAne parAyaNa banelA che evAM zramaNa Adine "tanma inAma vi" A padanA vAgyAthe rUpa samajavA joIe. mana" A pada vacana ane kAyanuM upalakSaka che. A saghaLA kathananuM tAtparya e che ke je zramaNa, zramaNI, zrAvaka ane zrAvikA "tadina" Adi vizeSathI yukata banIne bane kALe pratikramaNa Adi je Avazyake kare che, te Avazyaka AgamanI apekSAe lakattarika bhAvAvazyaka gaNAya che. A kriyAo zramaNa zramaNI zrAvaka ane zrAvikone mATe avazya karavA yogya manAtI hovAthI temane Avazyaka rUpa kahI che. te Avazyaka kriyAo karanAra zramaNa AdinuM upaga pariNAma temAM vidyamAna rahe che, te kAraNe temAM bhAvarUpatAne sadabhAva hoya che. tathA Avazyaka kriyAo svayaM Agama rUpa nathI, tethI Avazyaka kiyA 35 ekadezamAM anAmatA ane temanA nAna35 eka dezamAM AgamatAne sadUbhAva hovAthI A Avazyaka kriyAone AgamanI apekSAe lokottarika bhAvAvazyaka rUpa samajavI A rIte Agamane Azrita karIne lokottarika bhAvAvazyakanuM A sUtramAM pratipAdana karavAmAM AvyuM che. eja vAtane sUtrakAre che te mAvAvasta" A sUtrapATha dvArA pragaTa karI che. A sUtrapATha e vAta satranA upasaMhAra rUpe prakaTa kare che ke A rIte Agarma kerarika bhAvAvazyakanuM nirUpaNa ahIM purUM thAya che.' bhAvAvazyaka ja caturvidha saMdhine mATe upAdeya gaNAya che. nAma, sthApanA ane dravyAvazyaka upAdeya gaNAtAM nathI, kAraNa ke te traNe AvazyakamAM karmanirjazanI janaka ne sarvathA abhAva ja che kAraNa ke temanuM sevana karavAthI je kaI jIva karmonI nirjarA karavAnuM icchA hoya, te te rIte karmonI nirjarA karI zakta nathI. te kAraNe te traNe Avazyakone saMsAravardhana karanArAM kAraNe rUpe gaNAvavAmAM Avela che. bhAvAvazyakamAMthI paNa Agama bhAvAvazyaka ane Agamana. trIjA bheda rUpa lekenarika bhAvAvazyaka A bene ja upAdeya kahI zakAya tema che. laukika ane kupravacanika bhAvArvazyakane upAdeya rUpa gaNI zakAya nahIM, evuM samasta tIrthakaronuM kathana che. " bhAvArtha-Agama bhAvAvayamAM Avazyaka rU5 Agamane sarvathA abhAva vivakSita tha nathI, paraMtu Agamane eka deza vivakSita thayA che. A Agama bhAvAvazyakatA nIce pramANe traNa bheda paDe che (1) laukika, (2) kukAvacanika ane (3) kentarika pUrvANamAM. mahAbhAratanuM ane aparANamAM rAmAyaNanuM vAMcana anuyoga dvAra sutrama 61
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane zravaNa karavA rUpa kArya nirdiSTa race kriyA hovAthI avarUpa che. temAM vAcaka ane zrotAnuM je adha mukana pariNAma che, te bhAvarUpa che. A kAraNe te graMthomAM upayoga yukata pariNAmadhI sukana kAM te vAcaka ane zrotAjane laukika bhAvAvazyaka rUpa gaNAya che to lekanI apekSAe aAbhAra Adine Aga paNa gaNuvAmAM Ave che. te AgamAM upayukata bela. vidata. ane zretAomAM te samaye vividha prakAranI kriyAo thatI rahe che, te kriyAe AgamarUpa nathI, kAraNa ke zratajJAnane ja Agama rUpa mAnavAmAM AvyuM che. A rIte dezanI apekSAe AgamanI vidyamAnatA hovAnA kAraNe mahAbhArata AdinuM vAMcana ane zramaNa Agama laukika lAvAva vaka rUpa che. caraka, cIrika Adi pAkhaMDIo dvArA je yajJa, homa, havana Adi kriyAo karavAmAM Ave che te temanA mAnya siddhAntAtasAra temane mATe avazya karavA cezya manAya che. tethI te badhI kriyAone Avazyaka rUpa kahevAmAM Ave che. A Avazyaka kriyAo karatI vakhate te kriyAo karanAra lokonA upayoga Adi rUpa pariNAma e Avazyaka kriyAomAM saMlagna rahe che, tethI A prakAranA bhAvathI yukata te kriyAone bhAvAvazyaka rUpa mAnavAmAM Ave che. te kriyA enuM jJAna Agama rUpa gaNAya che. ane te kriyAo karanAranI kara zira saMyoga Adi rUpa e anAgama rUpa gaNAya che. A prakAre eka dezamAM AgamatAne sadUbhAva hovAthI AgamanA eka dezane Azrita karIne te kriyAone Agama kamAvacanika bhAvAvazyaka rUpa kahevAmAM Ave che. caturvidha saMdha upayukata thaIne bane samaya prAtaHkALe ane sAyaMkALe pratikramaNa Adi je Avazyaka kriyAo kare che, te kriyAo ne AgamanI apekSAe lokottarika bhAvAvazyaka rUpa che. banne kALe ame zudi dvArA te avazya karavA yogya hovAthI Avazyaka rUpa che. kartA temAM uga pUrvaka tallIna thaI jAya che, tethI temAM bhAvarUpatA che. te kriyAonA jJAnane upaga rUpe tenAmAM sadUbhAva hoya che, tethI te kriyAo AgamarUpa che, tathA bIjI kara zira sajana Adi kriyAo AgamarUpa nathI. A rIte ne Agamane Azrita karIne pratikramaNa Adi kriyAo leketarika bhAvAvazyaka rUpa che, eTale ke te pratikramaNa Adi Avazyaka kriyAo Agama lakattarika bhAvAvazyaka rUpa che, ema samajavuM. . sa. 28 che anuyoga dvAra sutrama
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvAvazyaka ke paryAyakA nirupaNa have sUtrakAra bhAvAvazyakanA paryAyavAcI zabdonuM nirapaNa kare - "tasa pha" ItyAdi (tarasa kriyA nAmanA) te AvazyakanA nIce pramANe ekAIka nAme che - | (Trt Raa nA vegaLA) te nAma judA judA udAtta Adi svare ane kakAra Adi aneka vyaMjanothI yukta che. (saMnahIM) te nAma nIce pramANe che(vAvasarSa) (1) Avazyaka, (avasaraNa ) (2) Avazya karaNIya, (dhuni )vanigraha, (taNe ) (4) vizedhi, (ksAIjha ) (5) adhyayaSaka varga, (nAga) (6) nyAya, (zALA ) (7) ArAdhanA ane (mo) mAga (1) Avazyaka' A padane artha "re jiM taM zIva " A praznasUtrathI zarU thatA navamAM sutramAM prakaTa karavAmAM Ave che. (2) "avayakaraNIya'-mekSAthI jane dvArA te avazya anuddheya (anuSThAna karavA yogya, AcaraNIya) hoya che, tethI tenuM "avazvakaraNIya' nAma paDyuM che. ()vanigraha'- karma athavA karmanA phalasvarUpa saMsAranuM nAma dhruva che, kAraNa ke karma ane saMsAra, A bane anAdi ane vividha jInI apekSAe paryavasAnathI rahita (anaMta) che. evA anAdi anaMta karmane athavA karmanA phalasUta saMsArane nigraha A Avazyaka kriyAo vaDe thAya che, tethI tenuM trIjuM nAma gvanigraha che. * () vidhi-tenA dvArA kamarUpI maLanI nivRtti athavA vizuddhi thAya che, tethI tenuM cothuM nAma "vizedhi" che. (5) adhyayanaSaka varga-te sAmAyika Adi 6 adhyayananA samUharUpa hevAthI tenuM pAMcamuM nAma "adhyayanaSaka varga che. - (6) "nyAya-abhISTa arthanI siddhinA sauthI sArA upAya rUpa hevAne kAraNe tenuM chaThuM nAma "nyAya athavA-jevI rIte nyA mAM vAdI ane prativAdInA jara, jamIna Adi vivAdone nyAyane AdhAre dUra karI nAkhe che, je pramANe Avazyaka paNa jIva ane karmanA anAdi kAlana AzrayAzrayI bhAvarUpa baMdhane dara karI nAkhe che. tethI AvazyakanuM chajuM nAma "nyAya che. (7) "ArAdhanA-mokSanI ArAdhanA karavAmAM Avayaka hetu (sAdhanarU5) thaI paDe che, tethI tenuM sAtamuM nAma "ArAdhanA che. (8) "mAge-jevI rIte mArga pathikane garamAM pahADI de che, e ja pramANe Avazyaka paNa tenA ArAdhaka jIvane mANA rUpa nagaramAM pahoMcADI de che, tethI tenuM AThamuM nAma mArga che. Avazyaka zabdane zo artha che, te have rAtrakAra prakaTa kare che(HarLa sAva gha) zramaNa ane zrAvaka dvArA te (1) je kAraNe virata te) divasane anta ane rAtrine ane (varaNa vAyara dera) avazya anuyoga dvAra sutrama 63
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ karaNIya hoya che, (tabda)te kAraNe (kAvayaM nAma) tenuM nAma Avazyaka che. (se "mArapaM zAvaraHda nivivi sAmiM A prakAre sUtrakAre je pahelAM kahyuM che te anusAra nAma rathApanA Adi bhedo dvArA Avazyaka nyAsa (vibhAga) karIne varNana karyuM che A prakAre anuyogadvAra sUtrane Avazyaka adhikAra ahIM samApta thAya che. je 29 che have sUtrakAra "mu nivivisAma" A kathana anusAra zretAdhikArane prAraMbha kare che sauthI pahelAM teo zratanA svarUpanuM nirUpaNa karavA nimitte " hiM saM sudha" ItyAdi sUtra kahe che-"re saM sugaM?" ItyAdi - - zabdArtha (se jiM suSa) ziSya gurune e prazna pUche che ke "he bhadantA sutanuM svarUpa kevuM che? nAmathuta kA nirupaNa uttara-(suSe vahuM ghaogi) zrata 22 TakAnuM kahyuM che (taMgaEUR) te cAra prakAra nIce pramANe che-(Ama mu, kAmuI, muluM, mAtramAM, (1) nAma zruta (2) thApanAthuta, (3) vyayuta, ane (4) bhAva, ta. sU0 30 che have sUtrakAra mitanA svarUpanuM nirUpaNa kare che fja taM nAmaHa?'' ItyAdi-- zabdArtha-ziya gurune evo prazna pUche che ke he bhagavana! nAmasthatanuM kevuM svarUpa che? uttara-(nAmasu)nAmathutanuM svarUpa A prakAranuM i-(vasa nuM navarasa vA jIva vA vAva supa nAma kannaDa) je kaI jIva athavA ajIva AdinuM ta" evuM je nAma rAkhavAmAM Ave che tene nAma ta kahe che. A nAmathananI vyAkhyA ma AvazyakanI vyAkhyA anusAra ja samajI levI. * sutra 31 che Agamase davyazrutakA nirupaNa have sutrakAra sthApanA zratanA svarUpanuM nirUpaNa kare che - "se f DhALAmui?" ItyAdi zabdArtha-( f taM) ItyAdi-ziSya gurune e prazna pUche che ke he bhagavana! sthApanAtanuM kevuM svarUpa che? (vajo vA nAva sthaLa vijJa6) kASTha AdimAM "A zrava che" A prakAranI je kalpanA athavA Arepa karavAmAM Ave che te saM vaLaFAM tene "sthApanAmRta" kahe che (Ama vaLAM jo pavi) he bhagavan! nAma ane sthApanA vacce taphAvata che? uttara-(nAma gArSi vALA ruriyA vA zonA) nAma yAtkAdhika hoya che. ane sthApanA yAvakathika ane Ivarika, A banne prakAranI hoya che. A sUtranuM vizeSa vivecana tathA A satrane bhAvArtha bAramAM sUtramAM (sthApanA Avazyaka sUtramAM) kahyA anusAra samaja. 0 32 . anuyoga dvAra sutrama
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ have sUtrakAra dravRta varUpanuM : kare che. "sa jiM taM mugaM?" - - zabdArtha (se jiM duHg?; he gavan! - zratanuM kevuM svarUpa kahyuM che? uttara-(dhaturtha viruM ger) nA be prakAra kahyA che. (taMgadA) te be prakAra nIce pramANe che (zAmaLo e gAmoya) (1) Agamane Azrita karIne dravyazrata hoya che, ane (2) Agamane Azrita karIne dravyazrata hoya che. tenI 0gyAkhyA Avazyaka sUtramAM AgaLa kahyA pramANe samajavI. | sU0 33 che have satrakAra Agamane Azrita je dravyata che tenuM nIce pramANe nirUpaNa. kare che. isaM mAmaLo su' ityAdi| zabdArtha (se jiM saM yAmo vAraM?) ziSya gurune e prazna pUche che ke-he bhagavana ! Agamane Azraya karIne je dravyathata hoya che, te dravyathutanuM kevuM svarUpa che? , uttara--(gAmo [1) Agamane Azraya karIne dravyatanuM A ||prakAranuM svarUpa che| (jamsa NaM suetti paya sikkhi ThiyaM jiya jAva No aNuppehAga) 'sAdhu adine zratapada zikSita che, sthita che, jita che. vihata che, parijita che, nAmasama che, ghUSasama che. ahInAkSara che, anatyakSara che, anyAviddhAkSara akhalita ' che, amilita che, adhyatyAgraMDita che, parivaNa gheSayukata che, kaTheTha vipramukata che, che ane guruvAcano pagata che, A rIte te sAdhu Adi vAMcanAthI, parivartanathI pRcchanathI, parivartanathI ane dharmakathAthI temAM vartamAna che, paraMtu upaga pariNAmathI temAM vartamAna (pravRtta) nathI, ane tethI upagathI rahita levAne kAraNe te sAdhune AgamanI apekSAe dravyathata mAnavAmAM Ave che; (2) kAra ke (gaNugoLA (miti ) AgamanuM evuM vacana che ke je upapagathI rahita hoya che- anupayukata pariNAmavALA hoya che tene dravyarUpa mAnavo joIe. A tramAM ' vaparAyelAM pAne bhAvArtha 14 mAM sUtramAM ApyA prANe samaja. . 0 34 no Agama se davyAvazayaka kA nirUpaNa have satrakAra Agamane Azrita karIne dravyamRtanuM nirUpaNa kare che- ) "se fjaM tuM ne amo vamugaM?" Iyadi zabdArtha-(se fuM taM) ityAdi ziSya gurune evo prazna pUche ke he bhadanta!, neAgamane Azrita karIne dravyazratanuM svarUpa kevuM che? uttara-zAmaLo samu ghawA) noAgamane Azrita karIne dravyakRtanA traNa prakAra kahyA te. (saMnahIM) te traNa prakAre nIce pramANe che (jANayasarIradavyasuya, bhaviyasarIradavvasuya, jANayasarIravairittaM ddhvsuy)| (1) jJAyaka zarIra dravyazrata, (2) bhavya zarIra dravyazretra, ane (3) jJAyaka zarIra ane bhavya zarIrathI bhinna evuM dravyata A sUtranI vyAkhyA AgaLa 16 mAM satranI je vyAkhyA ApavAmAM AvI che, te vyAkhyA pramANe samajavI. | sa. 35 * * | anuyoga dvAra sutrama
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAyaka zarI2 vyazrutakA nirupaNa have sutrakAra jJAyakazarIra draSyazrunanA strInuM nirU zu kare che-- "se rjita nALayasarI mukhya ityAdi-- ,, zabdArtha (se 4 taM vALayasarI/suya) ziSya gurune evA prazna pUche che ke he bhagavan! sAyakazarIra dravyazratanuM svarUpa kevu che? uttaramutti cAniALayaAE) zrata zabdanA vAcaka evA AgamanA a-rUpa adhikAranA jJAtAnuM (zaya) zarIra (z) ke je (vAyanuya cAviyaSasa) vyapagata thai cukayuM che caitanya paryAyathI rahita thai cukayuM che, zruta thaI cukayu' che dasa prakAranA prANAthI rahita thai cukayu che, cyAvita thai cukayu che, aliSTha AyukSayanA kAraNeAthI prANarahita thai cukSu' che, tyakatadeha thaI cukayuM che. AhAra pariti janita vRddhi jemAMthI sarvathA nIkaLI cukI che (nALavasarI murtha) evAM zarIrane 'jJAyakazarIra dravyazru' rUpa kahevAmAM Ave che. (ta caiva putraM maLiya) ahIM 17mAM sUtramAM kathita A viSaya sa MbaMdhI A yapagata Adi padathI zarU karIne (jhAva che te nALayasarImuya) jJAyakazarIra dravyamruta pantanA pADa(mALiyantra) grahaNa karavA joIe. tenI vyAkhyA 17mAM sUtranI vyAkhyA pramANe samajavI joIe. ! su. 36 u bhavya zarI2 davyazrutakA nirupaNa have sUtrakAra bhavyazarI dravyazcatanuM nirUpaNa kare chete viyarI-mukhya ityAdi "se zabdAU-(te) ziSya gurune avela prazna pUche che ke (7) pUrva prastuta viSaya rUpa (tri sattavanuMT) bhavyazarIradravyazrutanuM (f) kevu' svarUpa che ? uttara (gaeN karI goLanammaLanivruta je jIva utpatti sthAnarUpa cAni mAMthI peAtAnA samaya (namAM rahevAnA saya) pUrA karIne nIkaLyA che. garbhApAtathI utpanna thayA nathI ane te jIva te prApta zarIra vaDe vartamAnakALe zruta zabdavAnya Agamo ne rAkhI rahyo nathI paNa bhASyamAM jhUnA ane zIkhavAnA che. evA jIvanA zarIna yazarIra ~zrata rUpa gaNavAmAM Ave che. (gehA TuvAvastu taddA mALiyuM gAya sena vAmana mukhya) 18mAM sUtramAM dravyA*kanA viSayane anulakSIne jevuM varNana karavAmAM Avyu che. evu varNana ahIM paNa grahaNa karavu joie. "tene bhavazarIra dravyazrata kahe '' A sUtrapa8 paryantanu bhavyazarIra dvASaka' sUtranu' samasta kathana ahIM paNu grahaNu karavuM joie tenI vyAkhyA paNa 18mAM sUtranI vyAkhyA pramANe ja samajavI. Asu37AA jJAyaka zarIra ane bhavyazarIra A khannethI bhinna evuM je ' tadrayatirikata dravyamruta" che tenA svarUpanuM have sUtrakAra nirUpaNa kare che anuyoga dvAra sutrama "se urjA ta gALayasarIyalIvaratta dhvamutha' ityAdi zabdA--se ta gALathI viyasarI niddamuya ?) ziSya 66
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAyaka zarIra madhya zarIra vyatirikta davyagrutakAnirupaNa gurune e prazna pUche che ke he bhadanta! jJAyaka zarIra ane bhavya zarIra. A bannethI bhinna evuM je dravyazrata che tenuM kevuM svarUpa che? utta:-(pattayapotthayalihiya jANayasarIrabhavipasarIgvaritaM davvasuyaM) tADapatro ane patronA samUharUpa pustakamAM lakheluM je zrata che tene jJAyaka zarIra ane bhayazarIra vyatirikata dravyazrata kahe che. (praha) athavA "vattAtyasidi' A sUtrAzanI saMskRta chAyAnI dRSTie vicAra karavAmAM Ave te A sUtrapAThane. nIce pramANe artha thaze potaka* eTale vasa. ane patra eTale pustaka A rIte zabdano a karatA dravyazratane nIce pramANe artha paNa thaI zake che ke vastro upara ane pustaka pa kAgaLa para lakhelA zanane jJAyaka zarIra ane bhavya zarIrathI bhinna evuM dravyazata kahe che." kAgaLa Adi para lakhAyelA zratamAM upagathI rahitatA hovAne kAraNe dravyatva che. jJAnane Agama kahe che te AgamarUpa jJAnamAM AtmA deha ane zakha kAraNabhUta bane che. temane jayAM abhAva hoya tyAM AgamatAno sadabhAva hote nathI paNa AgamatAne sadUbhAva rahe che. tADapatra pustaka AdimAM lakhelA zratamAM acetanatA hovAthI jJAnarUpatAno abhAva hoya che, te kAraNe te zratamAM AgamatA rahelI che. - jyAre "" A padanI saMskRta chAyA "g" "sUtra thAya che, tyAre tene artha thAya che te have sUtrakAra prakaTa kare che- (nALA rAmaviyana pati rAju vi vaUT) teo kahe che ke jJAyakazarIra dvavyakRta ane bhaviSazarIra dvavyakRtathI bhinna evuM je dravyasUtra ( gu)nI saMskRta chAyA "perdAone AdhAre A pada banyuM che) che te pAMca prakAranuM kahyuM che- (4) je prakAre nIce pramANe che-(laMDa vaDAM thoDAM vAya) (1) aMDaja (2) beDaja, (3) kITaja, (4) bAlaja ane (5) vAlkala (tanya traNa iMsAmAyi) pahelAM te aMDajane bhAvArtha batAvavAmAM Ave che. hiMsa" eka caturandriya che. vizeSanuM nAma che. (ahIM haMsa nAmanuM pakSI gRhIta thayuM nathI paNa pataMgIyA jevuM koI caturindriya jaMtu gRhIta thayuM che.) te eka kathaLI (keza) banAve che temAMthI je satra utapana thAya che tene "aDaja' kahe che. tene gujarAtI bhASAmAM rezamI vastra kahe che. haMsagabha" A padanI pAchaLa je "Adi' pada mUkavAmAM AvyuM che te cauIndriyanA bhedanuM pradarzaka che. zaMkA-je haMsagarbhamAMthI utpanna thayelA sUtrane aMDaja satra kahevAmAM Ave : te "yAM jaMpAbhAki"mAM samAnAdhikaraNatA laTita thatI nathI. uttara-ahIM kAraNamAM kAryane upacAra karavAmAM Avyo che. te kAraNe kSanA garbhamAMthI kazamAMthI utpanna thayelA sutrane paNa ahIM haMsagarbhanA nAme mATe karavAmAM Avela che. A kAraNe A prakAranA kathanamAM koI deSa nathI, je vAsanaB) kapAsa athavA rUmAMthI banelA beDaja che. "Da" A pada kapAsanA kezarUpa kAlAne mATe vaparAya che. A kapAsamAMthI je satra bane che. tene baMDaja kahe che. (hindImAM kAlAne vari' kahe che) ahIM Adi pada anuyoga dvAra sutrama
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAravAcaka che. kapAsa ane kAlA vacce bheda che. kAluM eka prakAranA phala rUpa che jyAre kapAsa temAMthI nIkaLatI vasturUpa che. A vAtane samajAvavAne mATe ahIM Adi zabda vaparAya che. ahIM paNa kahevAmAM Avela che. tethI samAnAdhikaraNatA ghaTita thavAmAM kaI doSa rahetuM nathI. (harSa paMviE gontta) kITaja sUtra pAMca prakAranA kahyAM che. caturindriya jIvavizeSa (rezamanA kIDA Adi cho)ne kITa (kIDA kahe che. tenI lALa Adi mAMthI baneluM je sUtra hoya che tene kITaka sUtra kahe che (taMga) kITa satranA pAMca prakAre nIce pramANe che (6 ma", gaNuM", M[, t ) (1) pa (2) malaya, (3) aMzuka, (4) cInAMzuka ane (5) kRmirAga A padathI ahIM paTTasatra grahaNa thayuM che. A ghaTTa satranI utpattinA viSayamAM vRddha paramparAnI apekSAe A prakAranI vAta pracalita che-jaMgalamAM kaI eka nakuMjamAM (vRkSa ane latAonA samUhathI yukata sthAnane nikuMja kahe che) mAMsa AdirUpa AmiSapuMja pAtharI devAmAM Ave che. tyAM te mAMsajenI AsapAsa thADe thoDe aMtare nIcI UMcI aneka khIlIo ceDI devAmAM Ave che. aneka pUtagIyA (kIDAo mAMsathI AkarSita thaIne te khAvAnI IcchAthI te mAMsapu jenI cAre tarapha Ave che. ane mAMsanuM bhakSaNa karIne te khIlAonI AsapAsa bhamI bhamIne pitAnI lALa te khIlAo para choDe che. te khalAo para ekatra thayelI lAine ekatra karI laIne leke temAMthI pasUtra banAve che. malayadezamAM utpanna thayelA sUtrane malayasUtra kahe che. cIna dezanI bahAranA pradezomAM banelA sUtrane aMzuka kahe che. cIna dezanI aMdaranA bhAgomAM banelA satrane cInAzaka kahe che. kRmirAgasUtra vize A prakAranI mAnyatA pracalita che koI manuSya AdinA rakatane ekatra karIne keAI eka pAtramAM jamAvI de che. tyAra bAda te pAtra para chidrALuM AchAdana DhAMkI de che. temAM dhIre dhIre kITarAzi utpanna thaI jAya che. te havA khAvAnI IcchAthI te sachidra AchAnamAMthI bahAra nIkaLIne te pAtranI AsapAsa bhamavA mAMDe che ane te pAtra para pitAnI lALa choDayA kare che. te lALane leke ekatra karI le che, ane temAMthI je sUtra banAvavAmAM Ave che tene kRmirAgasUtra kahe che. lAlavaNuMvALA kRmIomAMthI utpanna thavAne kAraNe tenA raMgamAM svAbhAvika ratAzane sadUbhAva hoya che. | (jAuM paMEi qtta) gheTAM AdinA vALamAMthI utpanna thayelA sUtranuM nAma "bAlajasUtra' che. tene paNa pAMca prakAra che (daMgala) jema ke pANa) () oNika-gheTAM AdinA vALamAMthI banelA sutrane auNika (unanuM banelu) sutra kahe di jo (2) auTika UnA vALamAMthI utpanna thayelA sUtrane "TrikasUtra' kahe che (mighaDhomiNa) mRganA vALamAMthI banAvelA sutrane "mRgalomikasUtra' kahe che. zata) (4) uMdaranI raMvATImAMthI banAvelA sutrane kotava satra kahe che. (viSTi ) (1) AraNika Adi sUtranuM nirmANa karatI vakhate je vALa uDIne Amatema jaI paDayAM hoya che te vALane " kisa" kahe che. kiTTisamAMthI (vesTamAMthI je satra banA anuyoga dvAra sutrama
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ vavAmAM Ave che tene kisisUtra" kahe che. athavA oraNuMka Adi sUtrone jyAre paTa, tripaduM, copara, Adi rUpe varNane temAMthI je sUtra banAvavAmAM Ave tene jiMdasa kahe che. athavA upayuMkata gheTAM, UMTa Adi chavo sivAyanA azvAdi chanA vALamAMthI banAvela sUtrane kiTrisasUtra kahe che. (vArtha saLa) )5) zazu AdinI chAlamAMthI je sutra bane che tene vakaja satra kahe che. zaMkA-ahIM zrIne adhikAra cAlI rahyo che. chatAM ahIM sUtrakAra sUtranI prarUpaNA zA mATe karI che? uttara-"ga" A prAkRta padane artha zuM thAya che, ane "ku' nI saMskRta chAyA 'sutra thAya che A vAta te AgaLa prakaTa thaI cukI che. A rIte su" pada zrata ane sUtra, A bannenA arthanuM bedhaka che, kAraNa ke "su" za A banne arthonuM pratipAdana kare che. tethI te bannemAM samAna zabda dvArA pratipAvavarUpa samAnatA hovAne kAraNe sUtrakAre ahIM sUtranI paNa prarUpaNa karI ja te kAraNe A prakAranI prarUpaNa nirdoSa samajavI joie. athavA prasaMga prApta A satra padanI prarUpaNa karavA pAchaLa sUtrakArane A prakArane hetu paNa saMbhavI The che-"suya" padanI saMskRta chAyA "sUtra" thAya che. A saMbaMdhane anulakSIne ziSyabuddhinI vizadatAne nimitte paNa sUtrakAre ahIM sUtranA svarUpanI prarUpaNa karI che. vaLI ahIM evI zaMkA paNa asthAne che ke "ahIM te dravya"tanI prarUpaNA thAlI rahI che, chatAM A prakaraNa nAmata AdinI prarUpaNuM zA mATe karavAmAM AvI che? A zaMkA ucita na gaNI zakAya, kAraNa ke A varNana paNa ziSajanenI buddhinI vizadatAne nimitte ja karavAmAM AvyuM che ane te prakAranI vizahatA karavA rUpa phalathI saMpanna che. vaLI nAmathata, sthApanAzata AdinI prarUpaNa karyA vinA dravyakRtanuM viziSTajJAna prApta thaI zakatuM nathI. te kAraNe A nAmathatA AdinI prarUpaNa ahIM karavAmAM AvI che, ema samajavuM joIe have sUtrakAra A viSayane upasaMhAra karatAM kahe che ke ( 7 vAyarAmaviyanIvarirsa ) jJAyaka zarIra ane bhavyazarIrathI bhinna evA dravyazrutanuM A prakAranuM svarUpa che. ( taM nogALAnI (4)A rIte Agama dravyakRtanA traNe bhedanuM nirUpaNa ahIM samApta thAya che. ( taM drANazaM) ane draznananA badhAM bhedanuM nirUpaNa paNe ahIM pUruM thAya che. sa 38 - " tiM mAvaThu" ItyAdi- zabdArtha--(kiM kaagi?) ziSya gurune e prazna pUche che ke he bhagavan! parva prastuta bhAvakRtanuM svarUpa kevuM che ? uttara-(mAku vidaM pappAd) bhAvakRta be prakAranuM kahyuM che. mRtarUpa padAjenA anuwvadhI yukta je sAdhu Adi jevo hoya che teo bhAva zabdanA vAcArya rUpa che bhAva ane zrata A bannemAM abhedanA upacAranI apekSAe sAdhu Adine bhAvakRta kahevAmAM Avela che. A rIte je bhAva che eja zrata banI jAya che. anuyoga dvAra sutrama
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ athavA bhAvarUpa zratane Azrita karIne je zrata hoya che tene bhAvazrata kahe che. athavA bhAvapradhAna je zrata che tenuM nAma bhAvathuta che. (taM nahI) te bhAvatanA nIce pramANe be prakAre kahA che-(vAma ja, vozano 4) (1) Agama bhAvakRta ane (2) Agama bhAvakRta Agamane Azrita karIne je bhAvathuna heya che tene Agama bhAvakRta kahe che ane Agamane Azrita karIne je bhAvakRta hoya che tene Agama bhAvakRta kahe che. A sU. 39 Agamase bhAvazrutakA nirupaNa have sUtrakAra AgamabhAvakRtanA svarUpanuM nirUpaNa kare che- "te jiM taM mALakhA mAli' ityAdi- zabdArtha-) ziSya gurune evo prazna kare che ke he bhagavana ! ( i. AmaLA maNizaM) Agamane Azrita karIne je bhAvakRta hoya che te svarUpa kevuM che? utta-(zArAno mAvapuSe nAga 3) Agamane AdhAre bhAvakRtanuM A prakAranuM svarUpa kahyuM che. je sAdhu Adi chava zratane jJAtA hoya che ane temAM upayoga pariNAmathI yukta hoya che, te sAdhu Adine AgamanI apekSAe bhAvakRta kahe che. zratamAM upaga rUpa pariNAmanA sadUbhAvane lIdhe te sAdhu AdimAM bhAvatA hoya che tenA arthajJAnanA sadubhAvane lIdhe te sAdhu AdimAM AgamatAne paNa sadabhAva hoya che. A prakAranuM tuM zA mA mAyag) Agamane Azrita karIne bhAratanuM svarUpa che, ema samajavuM . sa. 40 || have sUtrakAra ne Agama bhAvatanA svarUpanuM nirUpaNa kare che. "sa ji taM namAmI mAsu" ityAdi zabdArtha-() ziSya gurune e prazna pUche che ke he bhagavan! Agamane Azraya laIne bhAvakRtanuM kevuM svarUpa kahyuM che 26 anuyoga dvAra sutrama 70
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ laukIkanI Agamase bhAvathutakA nirupaNa uttara-ane gAma mAva suvi vouri) AgamanI apekSAe bhAvazratanA be prakAra kahyA che. (taMgaThThA), te prakAre nIce pramANe che-(A , nuttarij) (1) laukika ane (ra) kerika A sUtranI vyAkhyA pahelAM Ave zyaka satramAM kahyA anusAra samajavI. . sa. 41 have satrakAra ne Agama laukika bhAvakRtanA svarUpanuM nirUpaNa kare che se ita" ItyAdi- zabdArtha-) ziSya gurune e prazna pUche che ke he bhagavana! nAgAmA) ne Agamane Azrita karIne (i) pUrva prastuta viSayarUpa (ArAM mAvaThuAM?) lAkaka bhAskRtanuM (f) kevuM svarUpa che ? uttara-zaikAma) Agamane Azrita karIne (phAM mAva) laukika bhAvatazranuM A prakAranuM svarUpa kahyuM che. (ramaM gaLANihiM micchAdvikrihiM saMtutima vivilaM) ajJAnI mithyASTio vaDe pitAnI svachaMda buddhi ane matithI racelA zratane alaukika bhAvAta kahe che ITA ane avagraharUpa vicAradhArAnuM nAma buddhi che, tathA avAya ane dhAraNArUpa vicAradhArAnuM nAma mati che. sarvajJa kevaLI bhagavAne dvArA kathita arthathI virUddha abhiprAyavALI buddhi ane matithI je zAstronuM grathana (racanArUpa graMthana) karAyuM hoya che, te zAstrone laukika bhAvakRta kahe che (taMgadA) evAM laukika bhAvakRtanAM nAma nIce pramANe che. (mArAM , mImAsu dirgha voraNa) mahAbhArata, rAmAyaNa, bhImAsura racita zAstra, kauTilya (cANakya) racita arthazAstra, ghaTakamukha nAmanuM zAsa, damoi , zakaTa bhadrikA nAmanuM zAstra, (jAti) kAryA. sika nAmanuM zAstra, (jAsudaH) nAgama nAmanuM zAstra, (1LAsara) kanaka saptati nAmanuM zAstra, (sivuM) kAmazAstranuM prakaraNa vizeSa, (vikasi vaizeSika zAstra, (ulAlA) tripiTaka rUpa bauddhonuM dharmazAstra, (vi) kapilanuM sAMkhyadarzana nAmanuM zAstra, IITE) cArvAka darzana, (diid) paNitaMtra sAMkhya zAsane graMthavizeSa, (bAra) mAkara nirmita zAstra vizeSa, () purANa (vALa) vyAkaraNa, nAlAsuM) dazyakAvya ane zrAvyAkhya, (davA) athavA (vAvariTALo 72 kalAo, (aa vattAri revA aMga ane upAMgayukata cAre veda A badhAne lokikabhAvazrata kahe che. 72 kalAonuM varNana samavAyAMga Adi sUtramAM karavA AvyuM che. vedanA cha aMga nIce pramANe che zikSA, ka95, 0gyAkaraNa, nirU kata cha% ane jatiSa ane temanI vyAkhyA rUpa je graMtho che temane upAMga kahe anuyoga dvAra sutrama 71
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. cAra vedanA nAma A pramANe che Tveda, sAmaveda, yajurveda ane atharvaveda lekamAM mahAbhArata, rAmAyaNa Adine Agama-zAstra rUpe mAnavAmAM Ave che, tethI temAM AgamatAno sadUbhAva che, ane te zAstromAM je kriyAonuM varNana karavAmAM AvyuM che te kriyAo AcAra35 nahIM hovAthI anAgamarUpa che. A rIte mahAbhArata Adi granthamAM taduta kriyAonI apekSAe AgamatA AvI jAya che. lokaprasiddhinI apekSAe te pramAM zratatAne sadbhAva che. tethI te zAne Agama laukika bhAvakRta rUpa kahevAmAM AvyAM che te zAstragranthamAM sUtrakAre je bhAvakRtatA prakaTa karI che te temanA te mRtemAM upayAgadepa pariNAmanI yukattatA (saMlagnatA)ne kAraNe ja prakaTa karavAmAM Avela che, ema samajavuM. zabdAtmaka je mahAbhArata, rAmAyaNa Adi che, temane te bhAvaAta gaNI zakAya ja nahIM kAraNa ke " mAM niva" upayogane ja bhAvanikSepa kahe che. A prakAranuM siddhAtenuM vacana che. (reta yodya nemAma mAmUlya) A prakAranuM Agama laukika bhAvakRtanuM svarUpa samajavuM. jJAnika' ajJAnI padamAM je "a" upasarga che, te nakAravAcaka nathI lokottarIyano Agamase bhAvazrutakA nirupaNa paNa a9pArthaka che. tethI ajJAnI eTale apajJAnavALA, A prakArane artha ahIM samaja evo alpajJAnI te samyapha daSTi jIva paNa hoI zake che, tethI ahIM samyaSTi alpajJAnavALAnI nivRttine nimitte sUtrakAre migrASTi vizeSaNane paNa maga karyo che. a. 42 che have satrakAra Agama lakattarika bhAvaAtanuM nirUpaNa kare che- "le tuM sAparipaM" ItyAdi zabdArtha-(2) ziSya gurune e prazna pUche che ke he bhagavan! (bALako) ne Agama bhAvakRtanA bIjA bhedarUpa (4 sAvariya bhAvakuvaM hiM) pUrva prastuta lakattarika bhAvakRtanuM svarUpa kevuM che? uttara-zAmaLo) ne Agamano Azraya laIne (ToharivaM mAvA) lekattarika bhAvazratanuM svarUpa A prakAranuM che. "gggT TIkaMsAdhaf" jJAnavaraNanA kSayathI utpanna thayelA kevaLajJAna ane kevaLadarzanarUpa upayogane dhAraNa karanArA, 'tayapathImAnAvALafg atIta (bhUtakAlika), pratyutpanna (vartamAna kAlika). ane anAgata (bhaviSyakAlI padArthone jANanArA, (traNUf) samasta dravyuM ane temanI trikALavatI paryAna jJAtA ( sarisahiM) kevaLa darzanathI ekendramAda samasta trasa ane sthAvaraka anuyoga dvArA sutrama 72
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ jagatane joI zakavAnA svabhAvavALA, (tajIvahiyamapUi)i traNa lekavatI" bhavanapati, vyantara, nara, kinnara, vidyAdhara, jyAtiSika, vaimAnika AdinA samUhathI avaleti, amada AnaMdA zruothI parivruta leAcanA dvArA nirIkSita thatI mahita-- yathAvasthita guNNAnA kIrtanarUpa bhAvastavanathI sa stuta (stavita) thatAM, pUjAtAM-vandanAdarUpa kAyika kriyAvaDe satkArita thatAM, (ahiyavaranALasA hiM) tathA apratihata samasta AvaraNeAnA kSayathI utpanna thayeluM DeAvAne kAraNe bhUta ane amRta sakaLa vastuo kaTa, kuya (kaTa eTale caTTAi ane kuDaya eTale bhI'ta) khAdithI paNu askhalita athavA avisavAdI evA zreSTha kevaLajJAna ane kevaLananA dhAraka (kAtihiM maLavaMteai) aha"ta bhagavatA dvArA (tuvAla) mAcArAMga Adi khAra aMgavALu'(jJa' ca) je A (naLivikaLa naLIya) gaNipiTaka prarUpata thayuM che, te leAkeAttara tIrthaMkaro dvArA praNIta hAvAne kAraNe lakattarika bhAvazrvatarUpa che. (va nA) te dvAdaza (bAra) aMgonA nAma nIce pramANe che.(bAyo) (1) AcArAMga, ( yavahA) (2) sutrakRtAMga. (DhALa) (3) sthAnAMga, (samavALo) (4) samavAyAMga. (vivArlR pAnA) (5) vivAha prajJapti (bhagavatI stra) (nAthA dhammahAgo) (6) jJAtA dharmakathA. (3vAnanAbo) (7) upAsakadazAMga. (aMtaHhattAmAM) (8) antakRtadazAMga. (anuttare vavAyarasAgo) (9) anuttare papAtidazAMga, (ESRTC) (10) praznavyAkaraNa. vivA sUrya) (11) vipAkazruta ane 'viddhivALo tha' (12) daSTivAda. A khAre aMgeAnA atha'mAM je upayAgarUpa pariNAma che tenuM nAma bhAvazruta che. kAraNa ke yeTMA mAnikSepa" A prakAranu siddhAntanu vacana che. A upayeAga rUpa pariNAma jo caraNuguNa-caritraguNuthI yukata hAya te! te nAgamanI apekSAe bhAvathata che, kAraNa ke caraNaguNa kriyArUpa hAya che, ane kriyA AgamarUpa hAtI nathI. A prakAre ahIM ne' pada ekadezanI apekSAe AgamanuM niSedhaka hAvAthI dezapratiSedhakatA ghaTita thai jAya che, jo ke upayega ane cAritraguNathI yukata thayelA sAdhu Adi paNa abhedopacArathI bhAvakSata hei zake che, parantu ahIM je dvAdazAMgarUpa gaNipiTakane neAgamanI apekSAe bhAvadyuta kahyu che te dvAdazAMganA cAritraguNa samanvata upaceganI apekSAe ja kahevAmAM AvyuM che, ema samajavuM joie, kAraNa ke zabdAtmaka je dvAdazAMga che te upayoga rUpa heAtuM nathI. tethI temAM upayAga rUpatAnA abhAva hovAne kAraNe bhAvazrutatA saMbhavI zakatI nathI. (se te nAmo mavamuthai) A prakAranu' nAAgamane Azrita karIne leAkeAntarika bhAzruta nAmanA nAbhAgama bhAvazrutanA bIjA bhedanuM svarUpa samajavuM (se te mAvatue) A prakAre sutrakAre bhAvazrutanA bhedAnI ahI' sudhImAM prarUpaNA karI che A rIte bhAvazratanu varNana ahIM samAptathAyache.zAs.jUchyA anuyoga dvAra sutrama 73
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvazrutake paryAyakA nirupaNa have sUtrakAra bhAvakRtanA paryAyavAcI zabdonuM kathana kara che- tAM rUe ItyAdi- zabdArtha--(taHi me nAnA nAviMga kriyA nAmanA mayaMti) te zrutanA, udAtta anudAtta Adi vividha svarothI yukta ane kAra Adi anekavyaMjanethI yukata ekAWvAcaka nAme che. (taMga) te nAma nIce pramANe che (suyasuttagaMthasiddhatasAsaNe ANavayaNa ubaese pannavaNa Agame viya chaThThA navA mu) (1) zra-gurunI samIpe tenuM zravaNa karavAmAM Ave che, te kAraNe tenuM nAmathuta che. (2) sUtra-arthonI sucanA tenA dvArA maLe che tethI tenuM bIjuM nAma sUtra che. (3) grantha-tIrthaMkara rUpa kalpavRkSanA vacanarUpI puponuM temAM graMthana thayeluM hovAthI tenuM nAma grantha che. (4) siddhAMta pramANupratiSThita arthane te pramANabhUtanI kaTimAM sthApita karI de che tethI tenuM nAma siddhAMta che. (5) zAsana mithyAtva, avirati, kaSAya AdimAM pravRtta thayelI vyakitaone tenAthI dUra rahevAnI zikSA te Ape che, tethI tenuM pAMcamuM nAma zAsana che (6) AjJA-tenA dvArA manuSya Adine amuka AjJAo ApavAmAM Ave che, tethI tenuM chaThuM nAma AjJA che. (7) vacanavANI dvArA tene spaSTa karavAmAM Ave che, tethI tenuM nAma vacana che. (8) upadeza-tenA dvArA ivene upAdeyamAM pravRtta thavAnI ane anupAdeya (heya padArtho)thI nivRtta thavAnI zikSA (upadeza) maLe che, tethI tenuM AThamuM nAma upadeza che. (9) prajJApanA-tenA dvArA, jIvAdika padArtho je rUpe vartamAnamAM che eja rUpe prajJApita karavAmAM Ave che eTale ke jIvAdika samasta padArthonA yathArtha svarUpane prajJApita karavAmAM Ave che, tethI tenuM kAma prajJApanA che. (10) Agama-AcArya paramparAthI te cAlyuM Ave che, tethI tenuM nAma "Agama" che. A badhA zratanA skandhIkAra kA nirupaNa paryAyavAcI zabdo che, ema samajavuM joIe. (he te suI) A prakAre ahIM zratanuM nirUpaNa samApta thAya che. e sUtra 44 che - have satrakAra "arSa vivijJAna" A kathana anusAra skandhAdhikArane prAraMbha kare che-te phri naM va" ItyAdi| zabdArtha-(se vadhe?) ziSya gurune evo prazna pUche che ke he bhagavana! kampanuM kevuM svarUpa hoya che? uttara-vadhe ravide von) skalpanA svarUpanuM nirUpaNa karavA nimitte tenA cAra prakAra kahyA che. (saMna) te prakAra nIce pramANe che-nAmadhe, vAstra, vavadhe, mAvAMva) (1) nAmaskalpa, (2) sthApanA skalpa, (3) dravyaskandha ane (4) bhAvaka skandha zabdano artha "pudaMgala paramANuonA saMzleSa" samaja A sUtranI vyAkhyA AgaLa kahelI vyAkhyA pramANe samajavI. anuyoga dvAra sutrama 74
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvArtha-jemAM rUpa, gaMdha, rasa ane sparzane sadbhAva hoya che, tenuM nAma pudagala che. te pudgalanA be bheda kahyA che. (1) aNu ane (2) skandha bhale game teTalA prakAranA pudgale hoya paNa te badhAMne A be bhedamAM samAveza thaI jAya che, je pudgala dravya ati sUkSma hoya che, jenA vibhAga thaI zakatA nathI, ane te kAraNe je pote ja pitAnA Adi rUpa, pitAnA antarUpa ane pitAnA madhyarUpa hoya che, je be sparza, eka rasa, eka gaMdha ane eka varNathI yukta hoya che, evAM pudgala dravyane paramANu kahe che. jo ke pudgala kampamAM snigdha ane kAra A be sparzImAne eka sparza, zIta ane ubaNa, A bemAMthI eka, mRda ane kaThora A be sparzamAMthI eka laghu ane guru, A bemAMthI eka, ema cAra sparzIne sadUbhAva hoya che, paraMtu paramANu ati sukSama hovAne lIdhe temAM mRdu, kaThora, laghu ane guru, A cAra sparzInA sadabhAvane te prazna ja udbhavate nathI. tethI temAM mAtra be sparzone ja saddabhAva mAnavAmAM Avyo che. te paramAzumAMthI anya dvayaNuka (be aNuvALA) Adi kapa bane che. tethI skandha banAvavAmAM te kAraNabhUta bane che-kAryabhUta banatuM nathI. jo ke hayaNuka Adi kone vibhAga thavAthI paramANunI utpatti thatI jovAmAM Ave che, tethI te paNa kayAreka kAryarUpa bane che. paraMtu maulika rUpe pudgalanI te svAbhAvika dazA che, tethI vastutaH te keIna kAryarUpa nathI. te paramANunuM jJAna indriyothI thatuM nathI, paraMtu kAryaliMga dvArA tene anumAna jJAnathI bodha thAya che. be athavA bethI vadhAre paramANuonA saMzleSathI skandha bane che, dvayaka skUdha te paramANu onA saMzleSathI ja bane che, paNu aNuka (traNa aNuvALe) Adi ko paramANuonA saMzleSathI paNa bane che athavA vividha skandhanA saMzleSathI paNa bane che. tethI dvayaka skandha sivAyanA bAkInA badhAM skandha paraspara kArya paNa che ane kAraNa paNa che-je skamAMthI teo bane che te skandhanA kAryarUpa ane je kone teo banAve che temanA kAraNarUpa che, ema samajavuM. . . 45 che "nAmavALo putramavALuveramena maNikacALo' ityAdi- zabdArtha (nAmayagALo puvamaLiyALu rameLa mArivALo) nAmaskalpa ane sthApanAkapanA svarUpanuM nirUpaNa nAma Avazyaka ane sthApanA AvazyakanA svarUpanuM pratipAdana karanArAM tro pramANe ja samajavuM nahIM. eTalI ja vizeSatA samajavAnI che ke nAma Avazyakane badale nAmakalpa ane sthApanA skandha sUtronuM kathana thavuM joIe. ! sUtra 46 ! anuyoga dvAra sutrama 75
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ davyaskandha kA nirupaNa have sUtrakAra dravyaskandhanuM nirUpaNa kare che "je jiM te va " ItyAdi -- zabdArtha (2) ziSya gurUne e prazna pUche che ke () pUrva prastuta (havache) dravyaskandhanuM (fjaM) kevuM svarUpa che? uttara-(suvi vour) dravyaskandha be prakAranA kA che (1 ) te be prakAre nIce pramANe che-(1) (bALano , nava) (1) AgamanI apekSAe dravyarakatva ane (2) AgamanI apekSAe dravyasakaSa. (se jiM rAmAmano darava) he bhagavan! Agamane Azrita karIne dravyaskandhanuM kevuM svarUpa che? uttara-(AmaLA rasa vadhe ura pathaM sivirAM saM nA vAsaNa taddA mALava4) AgamanI apekSAe Agamane Azrita karIne dravyaskanuM svarUpa A prakAranuM che-"je sAdhue "ka, A padanA arthane gurunI samIpe zIkhI lIdho che,' ahIMthI zarU karIne "didha niya" Adi dravyAvazyaka sUtramAM AvelA padone ahIM paNa grahaNa karavA joIe. te padone je prakArane artha dravyAvazyaka sUtramAM karavAmAM Avyo che, te prakArane artha ahIM paNa grahaNa the joIe. A prakAre skandha saMbaMdhI "batha joDaNI jJAApIramacAvyasirito dUnya" ahIM sudhInuM grahaNa thavuM joIe. (nApAsarIramavighasaravatti vyavadhe tiviSe 5tti) jJAyaka zarIra ane bhavya zarIra vyatirikata (thI bhinna) dravya traNa prakArane kahAo che. (saM vahA) te prakAre A pramANe che (citte vitta mINAM) (1) sacitta (2) acitta ane (3) mizra. bhAvArtha-ziSya guru mahArAjane evo prazna pUche che ke he bhagavana ! dravyaska zvanuM svarUpa kevuM che? " tyAre guru tene te samajAvavA mATe bheda prabhedapUrvaka tenA svarUpanuM nIce pramANe nirUpaNa kare che. teo tene kahe che ke dravyazkanuM svarUpa be prakAre nirdhArita karI zakAya che, anuyoga dvAra sutrama 76
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) Agamane Azrita karIne ane (2) ne Agamane Azrita karIne. Agamane AdhAra laIne dravyakanyanuM kevuM svarUpa che te have samajAvavAmAM Ave che. 14mAM sUtramAM Agamane AdhAra laIne dravyAvazyakanuM jevuM svarUpa kahevAmAM AvyuM che. evuM ja Agamane Azrita karIne dravyaskalpanuM svarUpa samajavuM. A kathanane saMkSipta sArAMza nIce pramANe samaja. je sAdhu Adie skandhanA svarUpanuM pratipAdana karanArA zAstrane sArI rIte jANI lIdhuM che, paraMtu te temAM upaga pariNAmathI rahita che, e te sAdhu AgamanI apekSAe dravyakaMdha rUpa che. AgamanI apekSAe dravyarakalpanA traNa prakAra kahyA : (1) jJAyakazarIra dravyaska, (2) bhavya zarIra dravyaskandha ane (3) uparyuMkata banethI tirikata (mitra e) dravyaska dha A traNa prakAromAMnA pahelA be prakAranuM svarUpa sUtra 17 18 ane 19mAM sUtramAM kahyA anusAra ja samajavuM joIe. tyAM "Avazyaka' zabdanI jagyAe "skandha" zabda mUkavAthI skanya viSayaka kathana banI jaze. te satrone sArAMza nIce pramANe che skalpazAstranA jJAtAnuM je niIva zarIra che te AgamanI apekSAe jJAyaka zarIra dravyakadhu rUpa che, tathA je jIva gRhIta zarIra dvArA bhaviSyamAM skadhazAsane jJAtA banavAnuM che, tenA zarIrane Agama bhavya zarIra dravyaskandha rUpa samajavuM. have A banethI vyatirikta (bhinna) je dravyaskA che, tenuM svarUpa samajA davyadhUke sacittarUpa prathamabheda kA nirupaNa vavAmAM Ave che tenA nIce pramANe traNa bheda kahyA che (1) sacitta, (2) acitta ane (3) mizra, sUtra 47 che have sUtrakAra sacitta rU5 pahelA bhedanI prarUpaNa kare che. "je kavi hRdayavaM che" ItyAdi zabdArtha-(se jiM tuM jaf zrava che?) ziSya guru mahArAjane e prazna pUche che ke he bhadanta ! ne Agama jJAyakazarIra ane bhavya zarIra vyatirikata dravyaskadhanA prathama bhedarUpa sacita dravyarakanuM kevuM svarUpa kahyuM che. Uttara-( ra Tu dha jaLavide goLa) sacitta dravyaskandha aneka prakArane kahyo che. (saMnahIM) jema ke (che, java, visAvadhe, gi anuyoga dvAra sutrama
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ tva che, mojAva , vyava che, samaje,) hayakatva, gajaskanya, kinnaraskanya. kiM puruSaska, maheragaccha, gaMdharvaskandha, ane vRSabhaskandha. cetanA, saMjJAna, upayoga, avadhAna, mana, ane vijJAna A badhA cittanA paryAyavAcI zabdo che. A cittathI je yukta hoya che tene sacitta kahe che. A sacittaskanya vyakitabhedanI apekSAe aneka prakAranA che. haya eTale gheDe te pudgala paramANuonI eka viziSTa paryAya rUpa che. tethI te skadharUpa che. e ja pramANe gajAdi skandhanA viSayamAM samajavuM. kinnarathI laIne vyantara parvatanA skandha vyatara devanA bhedarUpa che. vRSabha eTale baLada. jIne gRhIta zarIranI sAthe amuka rUpe abheda che, chatAM paNa sacitta dravyane adhikAra cAlato hovAthI ahIM te te paryAyAmAM rahelA jIvamAM ja paramArtha: (ravabhAvata) sacenatA hovAne lIdhe te hayAdi saMbaMdhI che ja vivakSita thayA che temAM adhiSThita (tadadhiSThita) zarIranI vivakSA ahIM thaI nathI. zaMkA--Apa ahIM chamAM je skadhatAnuM pratipAdana karatuM kathana karI rahyA che. te kathana ucita lAgatuM nathI, kAraNa ke je pudgalapracaya rUpa hoya temAM ja skandhatA ghaTADI zakAya che jIvamAM skandhatA ghaTADI zakAtI nathI kAraNa ke te pugalaprayaca rUpa nathI. uttara "pudagalapracayamAM ja skandhatA ghaTita thAya che, evI koi ekAstika vAta ja ahIM pratipAdita thaI nathI. pratyeka jIva asaMkhyAta pradezayukata hoya che. te daSTie vicAra karavAmAM Ave che temAM skavatA supratIta thAya che. tethI pudgalapracaya rU5 nahIM hovA chatAM paNa asaMkhyAta pradezAtmakatA rUpa pracayavALa hovAne kAraNe jIvamAM skandhatA sughaTita ja che? zaMkA-hayaskandha Adi skandhAmAMthI koI paNa eka dhanA udAharaNa dvArA sacitta dravyaskanuM pratipAdana karI zakAya ema che. chatAM ahIM aneka udAharaNa ApavA pAchaLa sUtrakArane zo hetu rahele che. uttara-AtmAdvaitavAdanuM nirAkaraNa karavAne mATe bhinna bhinna svarUpavALA vijAtIyakanI anekatAnI apekSAe sUtrakAre A udAharaNa batAvyA che. je mAtra advaitavAdane ja svIkAra karavAmAM Ave, te siddha ane saMsArIno je vyavahAra che tenA ucchedane prasaMga prApta thaze. acittadavya skandhakA nirupaNa ( saM che) A prakAre sacita dravyanA svarUpanuM varNana ahIM samApta thAya che ke sU0 48 che have sUtrakAra acitta dravyaskalpanA repanuM nirUpaNa kare che"te jiM citta zai" ItyAdi zabdArtha-( jiM anitta ?) ziSya gurune e prazna kare che ke he bhagavan ! pUrva prastuta acitta dravyaskanvanuM svarUpa kevuM che? uttara-(ji vavaye gAvi goLa) acittadravyaskandha aneka prakArane kahyo che. (taMgahA) jema ke. (dupaesie, tipaesie jAva dasapaesie, sakhejapaesie, asNkhejpesiSa, gavaMtapariSa) be pradezavALa acitta dravyaskandha traNa pradezavALa acitta dravyaskanya. e ja pramANe dasa sudhInA pradezavALe acitta dravyakanya, saMdhyAta anuyoga dvAra sutrama 78
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ pradezavALA acitta dravyaskandha, asa MkhyAta pradezavALA acitta dravyaskandha, ane anaMta pradezavALe acitta dravyaskandha 'S: pheza maheza " A vyutpatti anusAra sauthI alpa parimANavALA pudgalAstikAyanA je deza che tenuM nAma pradeza paramANuM che. saMkhyAta. asa MkhyAta ane ananta pradezavALA pudgalAstikAyanA deza (aMza) mULarUpe paramANu che. aneka paramANuonA meLathI (sayeAgathI) dvAda pradezI skandha bane che. eka pudgala paramANu paNa vividha skandhAnuM utpAdaka hAvAne kAraNe astikAya rUpaja che. bhAvA --ahIM sUtrakAre acitta dravyaskandhanA svarUpanuM nirUpaNa karyuM" che. e pradezI skandhathI laIne anata pradezI skandha paryaMtanA jeTavA pudgala skandhA che, te badhAMne ahIM acita dravyakanya rUpe gaNAvavAmAM AvyAM che. e paramANu maLIne ddhipradezI skandha, traNa paramANu maLIne tripradezI skandha, ane eja pramANe cAra, pAMca Adi ananta pantanA paramANu maLIne cAra pradezI, pAMca pradezI Adi ananta pradezI pantanA skandhA bane che. te badhAM skandhA acitta dravyaskandhAche.AsUjA mizravyaskandhakA nirupaNa have sutrakAra mizra drazyaskandhanu nirUpaNa kare che-- "se jiM te mIsa" ityAdi-- zabdA--(te pita mIsar rjvala che) he bhadanta mizra drazyadhanu' svarUpa kevu che. uttara-(mIsar jvalane goLavide vaLatto) mizra dravyaskandhanA aneka prakAra kahyA che. (gaMgA) jema ke........ seNAra agime khadhe, seNAe majjhime khaMdhe, seNAe pacchime khaMdhe, se taM mIsar jvarava che) (1) senAA agrima skandha, (2) senAnA madhyamaskandha ane (3) senAnA pazcima (antima) skandha A prakAranuM A mizra dravyaskandhanu' svarUpa che. sacetana ane acetana, A bannenuM mizraNa jemAM thayelu hAya che tene mizra kahe che. senA A bannenA sa`mizraNurUpa avasthAthI sapanna hAya che. temAM hAthI, gheADA ratha, pAyadaLa, kavaca, talavAra, bhAlA, dhanuSa ane bANu Adisacitta acitta padArthanA sadbhAva rahe che, tenA samudAyane ja senA kahe che. temAM hAthI, gheADA, sainika Adi sacetana padArtho hoya che, ane talavAra, kavaca, bhAlA Adi acetana padArtho paNa hAya che. temAM sacetana ane acetana, bannenu' sa'mizraNa rahe che. te kAraNe tene mizra dravyaskandha rUpe ahIM prakaTa karavAmAM Avela che. sU. 50 5 have sUtrakAra jJAyakazarIra ane bhavyazarIrathI bhinna evA tayatirikata dravyU:nyanuM nirUpaNa bIjI rIte kare che--"bA nALa sarIraniyamarI' ityAdi-- zabdArtha -athavA nAyakazarIra ane bhavyazarIrathI bhinna evA dravyaskandhanA traNa prakAra kahyA che. (traMbA) te traNa prakAre nIce pramANe che-(1) kRtsnaska'dha, akRtsnaskadha ane aneka dravyaskandha te traNanA svarUpanu nirUpaNa have pachInA sUtromAM karavAmAM Avaze. // su. 51 / / anuyoga dvAra sutrama 79
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ " f% fmaLavuM" ItyAdi zabdArtha-( fuM Liache?) ziSya gurune e prazna pUche che ke he bhagavAna ! kRtna dravyaskandhanuM svarUpa kevuM che? uttara--(fsArava se va dRya athavA jAva samava) hayaskandha, gajaskandha Adi vRSabharUnya paryananA je sacitra 48mAM sUtramAM prakaTa karavAmAM AvyA che, e sacita ka ja kusna dravyaska rUpa che paripUrNa skanuM nAma kRtna skanya che. A skandamAM jIvanI apekSAe pradezanI paripUrNatA rahe che. zaMkA-sUtrakAre A kRtrakalpamAM paNa azva vigerenA udAharaNarUpathI batAvela che, ane acitta dravyamAM paNa temane ja udAharaNarUpe prakaTa karyo che. temanA A kathanathI eja vAta jANavA maLe che ke sacitta dravyaskandhane ja ahI nAmAntara dvArA ( kanakadha rUpa anya nAma dvArA) prakaTa karavAmAM Avela che. te sacitta dravyaskandhanuM ahIM pharIthI kusnadravyaskandhane nAme vivecana karavuM te yogya gaNAya nahIM. uttara- sacitta dravyaskadhamAM azvAdi saMbaMdhI jInI ja temanA zarIrathI temane pitAnI (sUtrakAranI) buddhi dvArA pRthaka (alaga) karI nAkhIne vivakSA thaI che-temanAM zarIranI vivakSA thaI nathI. paraMtu A kRmnaskadhamAM jIva ane jIvAdhiSThita zarIravayava A bane rUpa je samudAya che. tenI vivaphA thaI che. A rIte abhidheyanA bhedanI apekSAe sacitta dravyaskandha ane a: kRrana dravyakadhamAM para spara bheda che. zaMkA-A prakArano bheda bhale hoya, chatAM paNa hayarakadhamAM kRnatA ghaTita thatI thI, kAraNa ke hayaska dha (azvadha) karatAM gajaska ghaNe meTo hoya che. uttara- evuM kathana egya nathI, kAraNa ke hayAdiskandhAmAM asaMkhyAta jIva pradeze ane te chava vaDe dhaSThita zarIravaya bane rUpa samudAya vivakSita che. eka jIvamAM asaMkhyAta pradeza hoya che. A prakAre asaMkhyAta pradezIrUpe jIvanI sarvatra tulyatA (samAnatA) che. tethI gAdi kamAM azvAdi kA karatAM adhikatA siddha thatI nathI. teNe te zistra che) A prakAranuM kanvanuM svarUpa che. bhAvArtha-sUtrakAre A sUtradvArA taDhayatikita dravyaskadhanA bhedanuM bIjI rIte kathana karyuM che. temAMthI je kRnaskandha che temAM te te jIva ane te te (haya, gajAdi) chavAdhiSThita zarIravayava rUpa samudAya vivakSita thaye che. AvI rIte hayakanya ane gajAdi dha pitApitAne rUpe paripUrNa che. tethI te skandhane kRtnasaka kahevAmAM Avela che. AtmAne zAstrakAroe asaMkhyAta pradezI kahyo che. te pradeza bhale hayaskandha hoya athavA bhale gajaka-dha heya badhAmAM pUrNa rahe che eja temanI pitApitAnA skarSamAM pUrNatA che. sacittadravyakadhamAM te te (azva, gaja Adi pratyeka) jIvAdhiSThi zarIra vivakSita thayuM nathI, tyAM te kevaLa te te zarIramAM rahelA jIvanI ja vivikSA thaI che. A prakAranuM kRtnaskandha ane sacitta dravyaska dha vaccenuM aMtara (takAvato samajavuM ke su. para che anuyoga dvArA sutrama 80
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ - asnaskandha kA nirupaNa have savakAra akRmnaskadhanuM nirUpaNa kare che- "te jiM tuM asiva' ityAdi zabdArtha-( f a#siviMdhe?) ziSya gurune e prazna pUche che ke he gurumahArAja ! akasma skalpanuM svarUpa kevuM che? uttara-(akisiNakhaMdhe so cetra dupaesiyAikhadhe jAra aNattapaesie viMdhe) akRmnaskalpanuM svarUpa A prakAranuM che je Dhipradezika Adi skandhAthI laIne anatapradezika paryantanA adhe che, te badhAM akasnadhe che. je skandha karatAM vadhAre mATe koI bIjo adha hoI zake che, te rakadha aparipUrNa hovAne kAraNe akana skadhu gaNAya che. pridezathI laIne anaMta pradezI paryantanA samasta spardhA A rIte aparipUrNa ja hoya che. temAM aparipUrNatA A prakAre samajavI joIe je dvidezika anya hoya che te tripradeza adha karatAM nyUna hovAthI aparipUrNa hoya che, tripradezika skandha catuHpradezika skandha karatAM nyUna hovAthI aparipUrNa hoya che. e ja pramANe uttarottara sko karatAM pratyeka pUrvanA (AgaLanA) skarSamAM nyUnatAnI apekSAe temAM aparipUrNatA samajavI A aparipUrNatAne kAraNe ja temane akRtnakanya kahevAmAM AvyA che. A akRtnatA tyAM sudhI cAlu rahe che ke jyAM sudhI kRnatA (paripUrNatA) AvatI nathI. dvidezika Adi sabdha ane samasta utkRSTa pradezavALA skane pahelAM sAmAnyarUpe acitta kahevAmAM AvyA che. paraMtu A akRtna dravyakanA prakaraNamAM sarvotkRSTa kalpathI AgaLanA skanane uttarottaranI apekSAe akRnaskalparUpe kahevAmAM AvyA che. eTale ja acittaskandha ane akasmAskandha vacce taphAvata che. bhAvArtha-sUtrakAre A sUtra dvArA akRtnakalpanA svarUpanuM nirUpaNa karyuM che, tathA akRtanaskanya ane acitta skanya vacce zuM taphAvata che te paNa prakaTa karyuM che. apekSika acittarakanvenI aparipUrNatAnuM nAma ja akRsnatA che. dvidezika Adi kamAM tripradezI Adi adhe karatAM asnatA (aparipUrNatA) rahelI hoya che. A ApekSika akRsnatAne sadUbhAva rahe che ke jayAM sudhI ane kR--tA (paripUrNatA) AvI jatI nathI. A prakAre jyAre kRnatA AvI jAya che tyAre antima skanya (utkRSTa pradezevALe skadha)kRtana skandha thaI javAne kAraNe tyArabAda asnatAnI dhArA aTakI jAya che. A rIte kUtaratnAka karatAM pahelAMnA ska mAM temanA pUrva pUrvanA (AgaLa- AgaLanA) skanI karatAM kRtnatA ane uttarottara (pAchaLa-pAchaLanA) skanI apekSA akRsnatA sApekSika rIte ghaTita thaI jAya che. atima kRtnaskadhamAM kRtanatA sApekSika hotI nathI, paNa svAbhAvika heya che, kAraNa ke tenA karatAM moTe kaI skandha ja hotuM nathI, paNa tenA karatAM nAnA tenI AgaLanA skandha hoya che. acitta dravyaskandamAM-DhipradezI Adi samasta acita skomAM sAmAnavarUpe acittatA prakaTa karavAmAM AvI che. ane asnacchazvamAM sarvotkRSTa rakadhathI Aga LanA (pahelA) skomAM aparipUrNatA prakaTa karavAmAM AvI che. A prakAranuM te banne vaccenuM aMtara (taphAvata) kahevAmAM AvyuM che. je sUva 53 have sUtrakAra ane dravyarakalpanA svarUpanuM nirUpaNa kare che. "se ftaM vica" ItyAdi anuyoga dvAra sutrama 81
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ aneka vyaskaMdha kA nirupaNa zabdArtha (se tibeviyavare ?) ziSya gurUne evA prazna kare che ke huM gurU mahArAja! aneka dravyankandhanuM svarUpa kevuM che? uttara-(proviyarala che) anaMta dravyaskandhanuM svarUpa A prakAranu" kahyuM che(sarasa caiva Trese avitata jevuM teNe vi) skandhanA je nakha, keza, dAMta AdarUpa bhAga hoya che te apacita-jIvapradezeAmAMthI rahita-hAya che, tathA eja skandhanA je pRSTha, udara, hAtha, paga AdirUpa bhAgo che tee upacita-jIva pradezeAthI vyAsa-rahe che. (te haiM bALaviyavadha) A prakAranu aneya draSyaskandhanuM svarUpa che. A kathananu tAtpa e che ke te banne bhAgeA (apacita ane upacita bhAge) ke je eka viziSTa AkAre pariNata thaine temanA je deharUpa samudAya bane che tene anekadravyaskandha kahevAmAM Ave che kAraNa ke te samudAya sacetanarUpa ane acetana rUpa aneka dravyAtmaka hAya che. A aneka dravyaska dha turagAdiska dha (agvAdiska) samAna ja lAge che. zakA--jo A aneka dravya...ndha huyAdiskaLrUpa ja pratIta thAya che, te temAM kRtsnalkandha karatAM zI viziSTatA iM? uttara-kRstaSkandhamAM te jIvanA pradezothI vyAsa jeTalA zarIrAyavarUpa deza (aMza--bhAga) che; tenI ja vivakSA dha' che. dravapradezethI avyAsa nakhAdi sahita nA pradezenA vivakSA thaI nathI. paraMtu A aneka dravyarakandhamAM te nakhAdi sahita jIvapradezeAthI vyApta zarIrAyavarUpa dezanI aneka dravyarakandharUpe vivakSa thai che, zakA--mizra dravyaskandha karatAM eka vyaskandhamAM zI viziSTatA che ? uttara--mizra dravyaskandhamAM pRthak ane aspRrUpe vyavasthita thayelA hAthI Aphri sacetana padArthAnA ane kavaca, halavAra da acetana padArthonA samudAyane mizraskandharUpa kaheva mAM Avyo che. paraMtu A aneka dravyaskandhamAM viziSTa pariNAma rUpe pariNata thayelA sarcana acetana draSyene anekadravyaskandharUpa kahevAmAM Avela che. eTale ja e banne vacce ta:Avata che. mULamAM '"tam" zabda vaDe ahIM praka NunI varasatAnI apekSAe rakadhu mAtra vAta thayela che. have A prakaraNane upasaMhAra karavA nimitte satrakAra kahe che ke--AtuM peviyava che). A prakA ranuM anekadravyaskandhanuM svarUpa che. (se tuM nALayasarI, viyasarIvatta vyava cheme te nogALamaJo dhvavadhe, te ta dhvaadhe) A prakAre jJAyakazarIra ane bhavyazarIra vyatirikata drazyaskandhanuM nirUpaNu ahIM samApta thAya che. tenA nirUpaNunI samApti thavAthI nAAgamadravyaskandhanA badhA bhedonA nirUpaNunI paNa ahIM samApti thaI jAya che, A rIte nAgamadrayaskandhanuM nirUpaNa samApta thaI javAthI dravyaskandhanikSepanA svarUpa viSayaka kathana paNa ahIM pUrUM thaI jAya che. gha. 54aa have sutrakAra bAvaskandhanA svarUpanu nirUpaNa kare che-- te xi ta mAvajIye ?'' ityAdi-- zabdA--(ai mAvava'ne ?) ziSya gurune evA prazna pUche che ke hai gurumahArAja ! bhAvaskandhanuM svarUpa kevuM che ? anuyoga dvAra sutrama 82
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agamase bhAvaskandakA nirupaNa uttara-(mAvajavaMde vipatti) bhAvaskalpanA be prakAra kahA che. (saM che. te prakAre nIce pramANe che-(gAmo ya nomAno gha) (1) AgamalAvaskalpa ane (2) agamabhAvakadha bhAvaskalpanI vyAkhyA bhAva AvazyakanI vyAkhyA jevI ja samajavI che sU0 papa che have sUtrakAra AgamabhAvaskandhanA svarUpanuM nirUpaNa kare che- "jiM tuM gAmo mAdche?" ItyAdizabdArtha_(se piM raM gAmo mAru ziSya gurune evA prazna pUche che ke guru mahArAja ! Agamane Azrita karIne jAyamAna evA ogamabhAvarakanadhanuM kevuM svarUpa che? uttara (zAmaLo mAvo nAI kavara) Agamane AdhAre skandha padAthanA upayukata (upaga pariNAma yukata) jJAtAne Agama bhAvaskarSa kahe che. (se te zAmaLa mAra) A prakAranuM Agamane Azrita karIne AgamabhAvarakanyanuM no Agamase bhAvaskandhakA nirupaNa svarUpa che. A sUtranI vyAkhyA AgamabhAvAvazyakanuM pratipAdana karanArA sUtranI vyAkhyA pramANe ja samajavI. sU0 56 have sUtrakAra ne Agama bhAvaskandhanA svarUpanuM nirUpaNa kare che je jiM tuM nokAmo mAvavuM" ItyAdizabdArtha--( jiM tuM nogAmo mavadgaze ?) ziSya gurUne e prazna pUche che ke he guru mahArAja ! Agamane Azrita karIne je bhAvakanatha kahyo che te AgamabhAvanadhanuM svarUpa kevuM che? uttara-(naugAmamAM mAva che) noAgamabhAvaskardhAnuM svarUpa A prakAranuM che. (eesiM ceva sAmAzyamAiyANaM chaha ajjhayaNANaM samudayasamiI smaaame zavarakSayakutha mAvaadha ni jamarU) paraspara prastuta thayelA sAmAyika Adi cha adhyayananA niraMtara sevanathI AtmAmAM je eka upayAgarUpa para. thAma niSpanna (utpanna) thAya che, te pariNAmathI nipanna (jayamAna) Avazyaka zratakaMdhanuM nAma bhAvaskandha che. A kathanano bhAvArtha nIce pramANe che-paparanI sAthe saMbaddha thayelA evA sAmAyika Adi cha adhyayananA samUhathI niSpakSa thayele Avazyaka zrataskalpa, sadaraka muhapattI rahaNa Adi vyApArarUpa kriyA sahita tyAre vivalita thAya che, tyAre te neAgamabhAvarakadharUpa banI jAya che. skandha padArthanA jJAnane AgamarUpe, tathA te AgamamAM jJAtAnA upagarUpa pariNAmane bhAvarUpe ahIM prakaTa karavAmAM Avela che. tathA rajoharaNa AdarUpa je kriyA che tene A gama kahI che. A rIte kriyArUpa eka dezamAM anAgamatA hovAthI "nA" zabda ahIM dezaniSedhanuM sUcana kare che, ema samajavuM. A trimAM "samudraya samIra' A padane "sAmAyika Adi cha adhyayananuM nirantara maLavuM" evo artha thAya che, "mA " A padane "cha pradezI audhanI jema Avazyaka tarakalpanuM anuyoga dvAra sutrama 83
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAmAM ekarUpa thavu, e artha thAya che. A rIte sUtrakAre A samAgama padanA prayoga dvArA e vAta spaSTa karI che ke narantarya rUpe avasthApita lehazalAkAonI (leDhAnI saLIonI) jema paraspara nirapekSa sAmAyika Adi cha AvazyakonI samudayasamiti AgamanI apekSAe bhAvakalpa nathI. (ze nogAmo mAvaje) AgamanI apekSAe bhAvakalpanuM A prakAranuM svarUpa che. (je haM mAvavuM che) A rIte bhAvaskalpanA banne bhedanuM varNana ahIM samApta thAya che. bhAvArtha--sUtrakAre A sUtradvArA Agamane Azrita karIne bhAvaskandhanA svarUpanuM nirUpaNa karyuM che. temAM teoe e vAta pratipAdita karI che ke paraspara saMzlIsTa (saMbaddha) sAmAyika Adi 6 adhyanonA nirantara sevanathI AtmAmAM je tallIna tA thavA rUpa upaga pariNAma thAya che ane te parizramathI je AvazyakatA skaMdha niSpanna thAya che, tenuM nAma bhAvaskandha che. eja bhAvakane jayAre sademaka mahattI rajoharaNa Adi vyApArarUpa kriyAthI vivakSita karavAmAM Ave che, tyAre te AgamabhAvakaMdha kahevAya che. skandha padArthanA jJAnanuM nAma Agama che, temAM jJAtAnA upayoga pariNAmanuM nAma bhAva che, ane je rahANa AhivaTe thatI kriyA | skandhoparyAyokA nirupaNa o che te Agama che. ahIM ne' zabda sarvathA AmAbhAvane, nipadhaka nathI, paraMtu eka dezataH Agamane niSedhaka ke. skandha padArthanuM jJAna AgamarUpa che ane kriyA anAgama- naMgamarUpa che. noAgamabhAvaskandhanuM A prakAranuM svarUpa che, 'chA have sutrakAra spardhAnA paryAyavAcI zabdonuM kathana kare che. "taraNa i daze dizA" ItyAdi - zabdArtho-(78) te sakAdhanA (me) A (Trt thI T) udAtta Adi vividha ghaSavALAM (TrLAvaMjJA) kakAra Adi aneka vyaMjanovA (azi ) ekArthika paryAyavAcI (nAmadhenna mayaMti) nAma kahyAM che. (taM kada) je nAme nIce pramANe che(gnnkaae ya nikAe khadhe, vagge naheva rAsIya puMja piMDa nigare, gvaMgaNa Aula samude | ) gaNa, kAya, nikAya, skandha, varga, rAzi, kuMja, piMDa, nikara, saMghAta, Akula ane samUha A je gaNathI laIne samUDa patanA zabdo che te bhAvaskanA vAcaka che, ema samajavuM. ekArthika Adi padanI vyAkhyA AgaLa kahyA sAra samajavI A prakAre patrakAre ahIM sudhI skalpanA ravarUpanuM varNana karyuM che. ahI skandhanuM varNana pUruM thAya che. have A gaNa Adi padone arthe sajAvavAmAM Ave che gaNu"-jema mahala AdinuM paNa hoya che eja pramANe skandha paNa aneka paramANuone eka saMzliSTa pariNAmarUpa hoya che, tethI tenuM nAma gaNa paDayuM che. kAya"-prathvIka ya AdinI jema A skandha kAyarUpa che. "nikAya"--paTajIvanikAyanI jema A audha nikAyarUpa che. "skaMdha"--ddhipradezika Adi kaMdhanI jema te skalparUpa che. "varga -go varganI jema te skadharUpa che. "rAzi" zAlidhAnya (khA) AdinI jema te rAzirUpa che. "puMja" ekatra karelA dhAnyapuMjanI jema te puMjarUpa che. piMDa geLa AdinA piMDanI jema te piMDarUpa hoya che. anuyoga dvAra sutrama 84
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ nikara" cAMdI AdinA samUhanI jema te nikararUpa che. "saMdhAta'. mahatsava AdimAM ekatra thayelA janasamudAyanI jema te saMghAtarUpa che. Akula" rAjagRha AdinA :NAmAM jamA thayelA vyApta janasamUhanI jema te AkularUpa che. samUha pura AdinA janasamUhanI jema te samUharUpa che. je sU0 58 che skandhAdhikAnuM varNana pUruM thayuM, have sUtrakAra AvazyakanA 6 adhyayanuM vivecana kare che- jAvakSAra ityAdi- zabdArtha-ziSya gurune e prazna pUche che ke he guru mahArAja ! Avazyaka kanA kayA kathA cha adhyayana che? uttara-A prakAranA praznanA uttara rUpe sUtrakAra arthAdhikArano Azraya laIne te adhyayane kahe che-(kAvAsAsa ii sthAdiyArA mayaMti) arthAdhikArane Avazyaka cha adhyayanakA nirupaNa arthane Azrita karIne AvazyakanuM nIce pramANe kathana che. (taMgadA) te cha adhyayanemAM A prakAranA arthanI (viSayanI) prarUpaNA karI che- (sAvajjajogaviraI uvikattaNaguNavao ya pddivttii| skhaliyassa niNdnAvaniSThA apAra reva) sAmAyikarUpa pahelA adhyayanamAM AdirUpa sAvagha yogonI viratinuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che. bIjA caturvizatistavarUpa (24 tIrthakarAnA kIrtanastavanarU5) je adhyayana che temAM tIrthaMkaranI stuti guNanA utkIrtanarUpa arthAdhikAra che te tIrthaMkaranI ratuti karavAnuM kAraNuM nIce pramANe chekarmone kSaya karavAmAM pradhAna kAraNabhUta hovAthI, labdhabedhinI vizuddhimAM kAraNabhUta hovAthI ane punarbodhinA lAbhArUpa phaLanI prAptimAM kAraNabhUta hovAthI, sAyadha gomAMthI viratinA upadezaka hevAne kAraNe atyanta upakArI hovAthI tIrthakaronA guNanI stuti thavI ja joIe. 24 tIrthakaranA guNonA utkIrtanarU5 arthathI saMpanna A bIjuM adhyayana che. trIjA vadaNA .22mAM 100 ane 9 guNarUpa vrata piMDa vizuddhi AdithI saMpanna hoya evA guNavAna sAdhune vaMdaNA Adi karavArUpa adhikAra che. cethA pratikramaNa adhyayanamAM sAdhukRtyathI khalita thayelAnI nindrA karavAne eTale ke pitAnA dvArA je AtacArenuM sevana thaI gayuM hoya tenI nigrahaNA Adi karavArUpa arthAdhikAra che. A kathanane bhAvArtha e che ke je sAdhu mULaguNe ane uttaraguNenI ArAdhanA karavAmAM pramAdane kAraNe deze karate hoya che, paraMtu tene vairAgyabhAva naSTa thayo nathI ane jenA pariNAmomAM vizuddhinI vRddhi ja thatI rahe che, evA sAdhu dvArA pitAnA dezanI A prakAre niMdA karAya che. "A kAma karavA egya nathI, chatAM pramAdane kA2Ne mArAthI evuM thaI gayuM." A prakAranI niMdArUpa adhikArathI yukata cothuM adhyayana che. (5) pAMcamuM kAryotsarga nAmanuM adhyayana che, temAM traNacikitsArUpa arthAdhikAranuM pratipAdana karyuM che. eTale ke cAritrarUpa puruSane aticArarUpa je bhAvaghaNa che tenI dasa prakAranA prAyazcitta rU5 IlAje vaDe cikitsA karavI joIe, e viSayanuM temAM pratipAdana karyuM che. cha8 pratyAkhyAna nAmanuM adhyAya che. temAM mULagu ane uttaragane dhAraNa karavA anuyoga dvAra sutrama 85
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ rU5 arthAdhikAra che. pratyAkhyAna dvArA te mULaguNa ane uttaraguNene aticAra rahita samyapharUpa dhAraNa kare che, evI prarUpaNuM sUtrakAra AgaLa jatAM pratyAkhyAna adhyathanamAM karaze. " " zabda dvArA sUtrakAre e prakaTa karyuM che ke AvazyakanA A sivAyanA bIjA paNa avAntara arthAdhikAra che. "ga" A pada avadhAraNa arthamAM vaparAyuM che. bhAvArtha-sUtrakAre A satra dvArA AvazyakanA cha arthAdhikAronuM varNana karyuM che-(1) sAmAyika (2) caturvizatistava (24 tIrthakarenI stuti), (3) vaMdanA, (4) pratikramaNa, (5) kAryotsarga ane (6) pratyAkhyAna. pahelA adayayanamAM samasta sAvadha vegothI virakata thavAne, bIjA adhyayanamAM 24 tIrthakaronI stuti karavAne, trIjA vaMdanA adhyayanamAM guNavAna sAdhune vaMdaNA Adi karavAne, cothA pratikramaNa adhyayanamAM sAdhukRtyathI khalita thayelA sAdhue pitAnI nindA karavAne, pAMcamAM kAryotsarga adhyayanamAM cAritramAM lAgelA aticArenI dasa prakAranA prAyazcittothI zuddhi karavA ane chaThThA pratikramaNa adhyayanamAM mULaguNa ane uttaraguNene dhAraNa karavAne arvAdhikAra che. AgaLa satrakAre A pramANe kathana karyuM hatuM- "jAgarAM niviviaAma, nivavasAna, nadha nikvivissAmi, ajjhayaNaM nivikhavissAmi" A kathana anusAra Avazyaka. zrata ane skandha A traNane nikSepa te thaI cukaye che have anukrama pramANe adhyayana nikSepa tha joIe. chatAM paNa satrakAra ahIM krama prApta adhyayana nikSepa karatA nathI, kAraNa ke A viSayane nikSepa anuyega dvAramAM-e ghaniSpanna nikSepamAM teo tene nikSepa karaze. che sa 59 che have sUtrakAra Avazyakane je viSaya vyAkhyAta thaI cukyA che ane AgaLa je viSaya vyAkhyAta thavAnuM che, te batAve che. "varasAraNa ghaNo ItyAdi- Avazyaka vyAkhyAta ho cuke aura Age vyAkhyAta honevAle | viSayaka nirUpaNa zabdArtha--(bAvA ) Avazyaka A nAme prasiddhi evA zAstro (paNa) A pUrvokata prakArano (firo) piMDArtha (mAre) saMkSiptamAM (vALo) kahevAmAM AvyuM che. A kathananuM tAtparya A pramANe che-A zAstranuM Avazyaka zrata skarSa" evuM nAma sArthaka che. A rIte A zAstranuM nAma sArthaka hovAthI, avazya karaNIya sAvadyAga virati AdinuM pratipAdana sUtrakAra AgaLa karavAnA che. (I) tethI AvazyakanA samudAya arthanuM saMkSiptamAM varNana karIne (pu) have (aa ajaya) eka eka adhyayananuM (tti sAmi) varNana huM karIza, evuM sUtrakAra vacana Ape che. (taMgadA) AvazyakanA te adhyayanonAM nAma A pramANe che (rAma, ra3vAcako vaLAM kamaLa, 3Ho patriALa) (1) sAmAyika, (2) catu viMzatistava (24 tIrthaMkaranI ratuti). (3) vadanaka, (4) prAtakramaNa, (5) kAtsarga ane (6) pratyAkhyAna. (taraNa maM gayAM kAmai') A cha adhyayanamAM paheluM sAmAyika nAmanuM adhyayana che. jenA dvArA bodha AdikanA adhika adhika prApti thatI rahe tenuM nAma adhyayana che, "kSama gAvA mAyA samAya prapojhanamati anuyoga dvAra sutrama
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAjika A vyutpatti rAgadveSathI rahita evA AtmAnuM samabhAvarUpa pariNAma ke je sarvabhUtomAM svAtmavata daSTithI saMpana hoya che, tenuM nAma "sa che. te samanI je Aya (prApta) che-jJAnAdi guNotkarSa rUpa je lAbha che, tenuM nAma samAya che pratikSaNa apUrva bhavATavImAM bhramaNa karAvavAne kAraNabhUta saMkaleza bhAvanA virachedaka ane anupama sukhanA hetu evAM jJAna, darzana ane cAritrarUpa paryAyothI je saMyukata (saMpanna) thaI jAya che tenuM nAma samAya che. A prakArano "samAya padane niSkarSArtha thAya che. A samAya ja je jJAna kriyArUpa adhyayananuM prayojana che, tenuM nAma sAmAyika che. athavA-"mA va sAmANi" samAya ja sAmAyikarUpa che A sAmAyikanuM sAthI prathama kathana karavAnuM kAraNa e che ke A sAmAyika samasta cAritrAdi guNenA AdhArarUpa hovAthI mukitaprAptinA pradhAna kAraNarUpa che. kahyuM che ke-jema sastA bhAvene AdhAra AtmA hoya che, tema samarata guNene AdhAra sAmAyika che." sAmAyikarahita puruSa cAritra Adi guNethI saMpanna hoI zakatA nathI. tethI ja bhagavAne zArIrika ane mAnasika duHkhane nAzakartA mekSa pAptine zreSTha upAya sAmAyika ja kahyo che. (ta Hi me sattAra rAjulA tti) te sAmAyikanA A cAra anuyoga dvAra che jema ke mahAnagaramAM praveza karavAne mATe cAre dizAmAM cAra mukhya daravAjA hoya che, e ja pramANe A mahAnagararUpa sAmAyikanA enuyegane (vyAkhyAnane) mATe cAra dvAra kahe che. adhyayananA arthane (viSayane) kahevAnI vidhinuM nAma anuyoga che mahAnagaranA dvArenuM daSTAnta prathama satranI vyAkhyA karatAM, pahelAM prakaTa karavAmAM AvyuM che te te chAta pahelA sUtramAMthI vAMcI levuM joIe. (saMsa) te anugadvAre nIce pramANe che( u me niva, jhag, nara) (1) upama, (2) nikSepa, (3) anugama ane (4) naya. karanI vastune A pratipAdana prakArenI samIpamAM lAvIne nikSepane yogya / banAvavI tenuM nAma upakrama che. upakrAnta vastu ja upakramAnta gatibhedathI vicAratAM vicArAtAM nihiMsAgya thAya che-anya prakAre nikSepagya thatI nathI. athavA-je varunA vacananA vyApArathI vastune nipAya karAya che, tenuM nAma upakrama che. zivene sAMbhaLavAne bhAva thAya tyAre vastu jemAM nikSepagya karAya che tenuM nAma upakrama che. je vinIta ziSyanA vinayAdi guNothI vastune nikSepagya karAya che tenuM nAma upakrama che. A pramANe vivakSAnA bhedathI A pUrvokata karaNa, adhikaraNa, apAdAna AdidvArA guruvApega Adi upakramanA artha kahevAmAM AvyA che. je A badhAmAMthI upakramanA keI eka paNa arthakaraNa Adi dvArA vAyArUpe je vIkSita thayo che te levAmAM Ave, te paNa temAM keISinathI. anuyoga dvAra sutrama 87
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAkhavuM athavA sthApana karavuM tenuM nAma ni 5 che. eTale ke nAma, sthApanA AdinA bhede rA zAstra nyAsa (vyavasthApana) kare tenuM nAma ni 5 che. jenA dvArA athavA jemAM athavA jenA vaDe vastu ni 5 karAya che-vastunuM pratipAdana karAya che- vastunuM ravarUpa samajAvavAmAM Ave che tenuM nAma che. guruvAga. Adi artha paNa ahIM pahelAMnA jevAMja karaNa Adi sAdha dvArA karavAmAM AvyA che, ema samajavuM. sUtrane anukULa e artha kahe tere nAma" anugama che. jenA dvArA tranuM vyAkhyAna karavAmAM Ave, athavA jemAM tranuM vyAkhyAna kara vAmAM Ave, athavA je vaDe satranuM vyAkhyAna karavAmAM Ave tenuM nAma anugama che. ahIM paNa karaNa A sAdhane dvArA vAcya arthanA vavakSA pahelAnI jema ja samajavI. jenA dvArA athavA jenAthI vastunuM svarUpa jANavAmAM Ave che. tenuM nAma naya che. tenuM tA.5rtha nIce pramANe che--vastumAM asaMta dharma che. temAMthI koI eka aMzano grahaNa karanAre je baMdha hoya che tenuM nAma naya che.. nayane A artha ja bhAvasAdhana aaN ane karaNa Adi sAdhanAmAM paNa samajavo joIe. ahIM A pramANe samajavuM joIe. upakrAnta ja-nikSepanI yogyatAmAM AvelI vastu ja nikSipta thAya che, tethI sUtrakAre sauthI pahelAM upakramanuM kathana karIne tyArabAda nikSepanuM kathana karyuM che. nAma Adi be thI jene nikSepa karavAmAM Avyo hoya evI vastu ja anugama karavAne gya bane che. tethI nikSepanuM kathana karyA bAda sUtrakAre anugAmanuM kathana karyuM che. aggamathI yukata evI vastu ja nayA dvArA vicAraNIya bane che, tethI anugAmanA svarUpanuM kathana karyAbAda sutrakAre nayanA svarUpanuM katha ! karyuM che. pAsa. 6nA laukIka upakramakA nirUpaNa upakramanA zAstrIya upakrama ane laukika upakrama nAmanA be bheda kahyA che. temAMthI laukikaupakramanuM satrakAra have nirUpaNa kare che- "je di te havane" ItyAdi zabdArtha--(se liM u me ) ziSya gurune e prazna pUche che ke he gurumahArAja ! upakramanuM svarUpa kevuM che? 1 uttara- (uttara kirade pap) upakrama 6 prakArane kahyuM che-(taMtrI) te prakAre nIce pramANe che. (NAmovakkame, ThavaNovakkame, davvovakkame, khettovakA me, kAlovakkame, bhAvovakrame) (1) nAma upakrama, sthApanA upakrama, (3) dravyaupakrama, (4) kSetraupakrama (5) kALaupakrama ane (6) bhAvaupakrama. (nAma vALo kAna) nAmaupakrama ane sthApanA upakramanuM svarUpa nAma Avazyaka ane sthApanA Avazyaka jevuM samajavuM. (R fjaM tuM unnovezane ) prazna-he gurumahArAja ! dropakramanuM svarUpa kevuM che? uttara-(va vie paur) drapakrama be prakArane kahyo che. nA) jena ke....(Ano , rogAmI rAva nALacarIramavAsIravarizI anuyoga dvAra sutrama 88
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ vakkame tivihe paNNatte-taM jahA-sacitte, acitte bhIsae) (1) jJAyaka zarIra dravyApakama ane (2) Agamadrapakrama. Agamadrapakrama nIce pramANe traNa prakArane kahyo che-(1) jJAyakazarIra dravyapakrama, (2) bhavyazarIra dravyapakrama ane (3) jJAyaka zarIra ane bhavya zarIrathI vyatirikata (bhina) dravyopakama temane je jJAyakazarIra bhavya zarIra vyatirikata dravyapakrama che tenI nIce pramANe traNa prakAra che. (1) sacitta, (2) acitta ane (3) mizra je upakramane viSaya sacitta dravya che, tene tadrayatirikata sacittadravyapakrama kahe che. je upakramane viSava acittadravya che te upakamane tadrayatirita acitta dravyapakrama kahe che. ane jene viSaya sacitta citta banne prakAranuM dravya che. te upakramane tadvayatirita mizra droparTama kahe che. A drapakramanI vyAkhyA dravyAvazyakanA jevI ja samajavI. bhAvArtha-sUtrakAre A sUtramAM upakramanA 6 bhedane prakaTa karyA che. temAMthI nAma, sthApanA ane dravyapakramanuM nirUpaNa A satramAM karyuM che. keI cetana-ace. tana padArthanuM "upakrama" evuM nAma rAkhavuM te "nAmaupakrama che. keI padArthamAM upakramane Arepa kare tenuM nAma sthApanA upakama che. bhUtakALamAM prApta thayelI athavA bhaviSyamAM thanArI upakramanI paryAyane vartamAnamAM upakramarUpe kahevI tenuM nAma dravyaupakrama che. tenA Agama ane neAgamane Azrita karIne ja bheda che. upakramazAstrane anupayukata jJAtA AgamanI apekSAe dropakama che, ne Agamane Azrita karIne drapakramanA traNa bheda paDe che. (1) jJAyakazarIra, (2) bhavya zarIra ane (3) te bannethI bhinna e tadvayatirikata dropaddhama. upakramazAstranA anupayukata jJAtAnA nirjIva zarIrane AgamanI apekSAe nAyakazarIradravyApakema kahe che. je prApta zarIrathI jIva AgaLa jatAM upaya zIkhaze, tenuM nAma bhathazarIra dravyApakrama che. A bannethI bhinna e je neAgama dravyapakrama che, te sacitta, acitta, ane mizra dravyApakamanA bhedathI traNe prakArane kahyo che. je su. 61 / sacitta daOopakramakA nirupaNa have satrakAra sacitta dropakamanA svarUpanuM nirUpaNa kare che- "te # te savita Dhallone' ItyAdi- zabdArtha-(se f taM vire vova meru ziSya gurune evo prazna pUche che ke he bhagavana ! sacitta dravyApakamanuM kevuM svarUpa che? uttara-(ttei Troya tivi gourd) sacitta drapakrama traNa prakArane kahyo che (taMga) te prakAro nIce pramANe che. (95, 135, ) (1) dvipada, (2) catuSada ane (3) apada nara, nartaka AdirUpa dvipada sacitta dravya pakrama che, gaja, azva AdirUpa catuSpada sacitta drapakrama che, tathA AzrAdi vRkSarUpa apada sacitta dravyApakrama che. g gr suvi vour) e pratyekanA paNa babbe prakAra kahyA che. (naMbara) jemake (rije 4 vAviza) (1) parikane Azrita karIne guNavizeSanuM AdhyAna karavuM tenuM nAma parikrama che. A parikarmamAM parikamaviSayavALo drapama che. dvipadavALA (be pagavALA) naTa, nataka Adijana dhI Adi dravyanA upayogathI pitAnA baLa AdinI je vRddhi kare che, athavA bIjA aneka sAdhanathI karNa ane kanyAne anuyoga dvAra sutrama 89
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ (khabhAone) kRddhiyukata kare che, te parIkarmane Azrita karIne je upakrama che tenuM nAma sacittadravyApakrama che. kahyuM paNa che ke kriyAnI apekSAe vastuonuM je guNavizeSa rUpa pariNAma che tenuM nAma parika che. varatunA vinAzane viSaya karanAre draSakrama tyAre ja thAya che ke jyAre upAyavizeSa dvArA vastunA vinAzano ja upama thAya che. bhAvArtha-sUtrakAre A sUtra dvArA sacitta drapakrayAnA traNa bheda batAvyA che. (1) dvipada, (2) catuSpada) ane (3) apadadvipada eTale be pagavALA jIve, catuSpada eTale cAra pagavALA jAnavaro ane apada eTale jene paga nathI evA ekendriya vRkSAdine grahaNa karavA joIe. A badhAmAM jIva hovAthI teo sacitta che. A traNa prakAranA sacittonA viSayamAM parikarma ane vinAzanI apekSAe dvipadAdi pratyeka drapakramanA babbe prakAra paDe che. ghI Adi zaktivardhaka padArthonA sevanathI je A dvipada Adi sacitta che pitAnA baLa AdinI vRddhi kare che, te parikama viSayavALa dravyapakrama che, ane upAya vize dvArA varatune vinAza karanAre je upakrama karavAmAM Ave che te vinAza viSayavALo Thapakrama che. A kathanane bhAvArtha e che ke dvipado, catuSpada ane apanA parakirma ane vinAzanI apekSAe je dhI Adi dravyane upakrama (Ajana-vana) karavAmAM Ave che, te pari karma ane vinAzarUpa viSayavALo sacitta dvipadAdi drapakrama che. sU0 62 che A dvipada saMbaMdhI dravyapakramanA viSayamAM sUtrakAra vize spaSTIkaraNa kare che"je ji saMkuvA 3 ' ItyAdi- zabdArtha-( f ing lavAze?) ziSya gurune evo prazna pUche che ke te bhagavana ! dvipada saMbaMdhI drapakramanuM svarUpa kevuM che ? dIpada saMbaMdhI davyapakramakA nirupaNa utta2-(dupae uvakkame naDANaM naccagANaM jallANaM mallAgaM, muTTiyANaM belabagANaM kahagANaM pavagANaM lAsagANaM AivarakhagANaM, lakhANaM makhANaM, tUNaillANaM tukviinnivarSa vahivAmAM mAhA) nATako karanAra naTane nutya karanArA nartakene, vastrane pakaDIne kIDA karanArA jaleno athavA birudAvalI belanArAono pahelavAnAne, muSTikane (muThThIo vaDe laDanArA mallavizeSone), aneka ve dhAraNa karanAra vidaSakene, kathAkArone, gatta Adine pAra karavAnI athavA nadIne pAra karAvavAnI kriyAmAM abhyasta rahetA evA lavakene, rAsalIlA karanArAne athavA jaya zabdanuM hAra karanArA bhAMDone, zubha ane azubhane kahenArA akhAyane, ghaNA moTA vAMsa para ArohaNa karanArA lakhAne (bajANIyAone). citrapaTa Adine hAthamAM laIne tenI madadathI bhIkha mAgatA baMnene, taMtuvAdyone bajAvanArA taNikane, anuyoga dvAra sutrama
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ tukhaDInI vINA banAvIne tene vagADanArA tuMkhavINikeAnA, kAvaDanI madadathI bhAra vahana karanAra kAvaDIyAeAnA ane ma'gaLapAThakAnA je peAtAnA zarIramAM dhI AdinA sevana vaDe zakita AdinA sa'vardhananA je upakrama karavAmAM Ave che. athavA je je bIjA sAdhanA 11 karNAne ane khAne vRddhiyukata ane baliSTha karavAmAM Ave che, te badhAM prayatnane dvipada viSayaka upakrama kahe che. A je dvipadeAnA upakrama che te parrikane viya karanArA che, tethI te sacitta dvipa upakrama che. tathA eja naTa AphrikAnA talavAra AdithI je vinAza kasyAnA upakrama karavAmAM Ave che, te vastunA vinAzarUpa viSayavALA sacitta dvipada dvanyApakrama che. A prakAranA vastuvinAza viSayaka sacitta dvipada dravyapakramane pATha sUtramAM Avyo nathI, te paNa A prakaraNumAM tene samAveza karavAnu` jarUrI lAgavAthI, tenu sthana ahIM thavuM eie. A prakAranu` dvipada sacitta upakramanuM svarUpa samajavuM, catuSpada viSayaka dono prakArake upakramakA nirupaNa bhAvA--sUtrakAre je sacittanA bhedarUpa dvipada AdinA parikama ane vanAza viSayaka dravyeApakrama kahyA che, tenA ja dvipadarUpa prathama bhedanA svarUpanuM varNana ahIM sakSisamAM karavAmAM AvyuM che. naTa, na ka AdijanA peAtAnI zakita vadhAravAne ghI Adi padArthonu sevana karavAnA je upakrama-prayatna kare che tene parikama viSayaka dvipada upakrama kahe che. tathA talavAra Adi sAdhanA vaDe te naTa, naka AdijanAnA vinAza karI nAkhavAne je upakrama (prayatna) thAya che tene vinAza viSayaka dvipada upakrama kahe che, 5 su0 63 ll have sutrakAra catuSpada viSayaka banne prakAratA upakramanu viSayakantu nirUpaNa kare che"sarjituM. 23U" ityAdi-- zabdA --(se ddei tuM 23 vakrame ?) ziSya gurune evA prazna pUche che ke he bhagavan !. catuSpada upamantu kevu' svarUpa che ? uttara(236 31me caDayALa AsAna hatyILa cAra) cApagAM anya, gaja Adi jAnavarAne sArI cAla calAvavA Adi zikSA devArUpa je upa ma che. te parikramanI apekSAe sacitta 60caiApakrama che. tathA eja jAnavarezane talavAra Adi vaDe mArI nAkhavAnA je upakrama che, tene vinAzanI apekSAe sacitta dravye prema kahe che. A prakAre sacittanA bhedarUpa catuSpadanA banne prakAranA dravyApakramanu ahIM varNana karavAmAM AvyuM che. 5 s0 64 5 have sUtrakAra apada (caraNu vihIna jIveA) viSayaka banne prakAranA upakramannu nirUpaNa kare che. "se ja taM apa6 ume" ityAdi-- zabdAtha---(se ti' a nAme ?) ziSya gurune evA mazna pUche che ke he bhagavan ! apada upakramanuM svarUpa krevu' hoya che ? anuyoga dvAra sutrama 91
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ apada viSaya dono prakAra, upakramakA nirupaNa uttara--Amra (be) Adi je vRkSo ane temanAM je je phaLe che, jemanA sthAvara nAma karmanA udayane lIdhe jeo calana kriyAthI rahita hoya che, temanI vRkSayukata paddhatithI vRddhi karavI -khAtara adi nAkhIne temanI sArI rIte vRddhi thAya e prayatna kare, temanA phaLane khADA AdimAM bharIne tenA para parALa Adi dabAvIne temane jarI pakAvavAno prayatna karavo, tene parikamanI apekSAe apada upakrama kahevAya che. tathA zastra Adi vaDe te vRkSAdine vinAza kare tene vastu vinAzaviSayaka apada upakrama kahe che. A prakAre banne prakAranA apaDha U5. kramanuM nirUpaNa ahIM pUruM thAya che, ane sacitta dravyApakamanA badhAM bhedanuM varNana paNa ahIM samApta thAya che. sa. 6pA - acitta dadhyoprakamakA nirupaNa have sutrakAra acitta dravyopakramanA svarUpanuM nirUpaNa kare che- je f i garirAvane ItyAdi- zabdArtha-( f taM vidrovara) ziSya gurune e prazna pUche che ke he bhagavan ! acitta dravyapakramanuM svarUpa kevuM che? uttara-(vaMDArvinAM gurAnAM kacchanAM vatadrava vakra) khAMDa, goLa, ItyAdi padArthomAM upAya vize dvArA madhuratAnI vRddhi karavA rUpa je upakrama thAya che, tene parikama viSayane acitta dravyapakrama kahe che. tathA eja padArthone je sarvathA vinAza karI nAkhavA rUpa upakama thAya che tene vinAza vi.yaka acitta drapakrama kahe che. ( taM zani vage) A prakAranuM acitta dravyopamanuM svarUpa che. che . 66 / mizra davyoprakramakA nirupaNa have sutrakAra mizra drapakramanA svarUpanuM nirUpaNa kare che" fOM saM mIlA dravane" ityAdi zabdArtha ( u mIsA vage) ziSya gurune e prazna pUche che -ke che bhagavAna ! mizra drapakramanuM svarUpa kevuM che? uttara-(bIjI tavAne je gAyaMamyaMti grAsara-se tamIpae davAvakkame) sacittAtmaka mizra drapakramanuM svarUpa A prakAranuM che- acitta sthAsaka darpaNa AdithI vibhUSita thayelA cheDAthI laIne baLada paryantanA jAnavaramAM je zikSA Adi guNanI vizeSatA karavAno upakrama karavAmAM Ave che, tene parikama viSayaka mizra kapakrama kahe che. 'sthAsaka" A gheDAnuM eka khAsa AbharaNa che ane darpaNanI khApa baLadanuM AbharaNa vizeSa che. "gha' A zabda meSa (ve.) ne vAcaka che. sthAsa, darpaNa, kukamane lepa Adi acitta dravya che tathA azva, anuyoga dvAra sutrama 92
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ baLada, gheTAM Adi sacitta dravya che. A sacitta adha Adi jAnavarone jyAre uparyuMkata sthAsaka, paNa Adi acitta dravya vaDe bhupata karavAmAM Ave che, tyAre teo mizra dravya rUpa banI jAya che. evAM mizra dravya rUpa sthAsakathI vibhUSita avAdimAM je zikSA Adi guNanI vizeSatA karavAno upakama thAya che tenuM nAma ja parikama viSayaka mizra draSaka che. ane tene talavAra Adi zastro vaDe vinAza karavAne je upakrama thAya che, te upakAne vinAza viSayaka mizra dropakama kahe che. A prakAranuM mizra drapakramanuM svarUpa che. (se ta jANayasarIrabhaviyasarIkhairita davAvakkama) A prakAre jJAyakazarIra dropakama ane bhavya zarIra dravyapakramathI nirikata (bhina) evA 5kamanA svarUpanuM nirUpaNa ahIM pUruM thAya che. ( taM no kAmegA strota che to ) A rIte Agama vyakramanA badhA kSepokramakA nirupaNa bhedonA svarUpanuM nirUpaNa ahiM saMpUrNa thAya che, ane tenuM nirUpaNa thaI javAne lIdhe dravyapakramanA badhA bhede ane prabhedanuM nirUpaNa paNa saMpUrNa thaI jAya che ema samajavuM. bhAvArtha-sacittAcitta drazyamAM (mizra drazyamAM) je vizeSatAnuM ApAdana karavAmAM Ave che, te parikama viSayaka mizra dravyopakrama che. ane sacittAcitta 35 mizra dravyane je zastrAdi rUpa vinAzaka kAra vaDe vinAza karavAmAM Ave che, tene vinAza viSayaka mizra drapakrama kahevAya che. A rIte ahIM sudhImAM drapakrama sAthe saMbaMdha rAkhanArUM evuM samasta varNana sUtrakAre samApta karyuM che. je sU0 67 have satrakAra kSetrapakramanA svarUpanuM nirUpaNa kare che- ( f 7 vattIvavAre)" ItyAdi zabdArtha--" f% te rovAne" he bhagavana kSetrepakramanuM zuM svarUpa 1 (khanovavakame jaNaM halakuliyAIhi kheto unakamijjati se ta leva) kSepakramanuM svarUpa A prakAranuM che je haLa ane kulika (khetaramAMthI tuSAdikene dUra karavAne mATe eka prakAranuM haLa jevuM laghutara kASTha vizeSa vaparAya che tenuM nAma kulika che.) A vaDe kheDIne khetarane bIja vAvavAne yogya banAvavAnuM kAya tha ya che tene kSetropakama kahe che. te kSetrepakamanA parikama ane vinAzanI apekSAe be bheda paDe che. haLa Adi vaDe kheDIne khetarane je bIjepAdananI yogya tAvALuM banAvavAno upakrama (prayatna) thAya che, tene parikama viSayaka kSetro5krama kahe che. tathA khetaramAM hAthI Adine bAMdhIne tene bIjo-pAdanane mATe agya banAvavAne je upakama thAya che tene vinAza viSayaka kSetrapakrama kahe che. evuM mAnavAmAM Ave che ke hAthIne mUtra, maLa Adi je khetaramAM paDavuM hoya te khetaranI bIje pAdana zakitane nAza thaI jAya che A prakAre ahIM banne prakAranA kSetra parikarmanuM svarUpa prakaTa karavAmAM AvyuM che. * zaMkA- parikarma ane vinAza je thAya che te te kSetragata pRthvI Adi ne ja thAya che. tethI tene kSetro pAma kahevAne badale drapakrama ja kahe anuyoga dvAra sutrama 93
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ joIe. chatAM ahIM tene kSetropakama rUpe zA mATe pratipAdita karavAmAM Ave che? uttara-kSetrA zabdano artha AkAza thAya che, ane A AkAzarUpa kSetra amartA che tethI teno upakrama thaI zakato nathI. chatAM paNa temAM Adheya rUpe vatamAna je pRthvI Adi dravya che temane to upakrama thAya che. tethI temane upakrama AdhAra rUpa AkAzamAM upacarita karI levAmAM Ave che. tethI kSetro5krama ghaTita thaI jAya che. lokomAM paNuM "mAra zakti" "maMca bele che," evuM kahevAmAM AvatuM hoya che. khetaranI rakSA mATe eka mAMcaDo banAvyo hoya che. tyAM beTho beThe kaI puruSa khetaranI rakhevALI kare che maMca para beThele puruSa bolate hoya tyAre keTalIka vakhata " maMca bele che," A prakArano paNa vyavahAra thato jovAmAM Ave che. Adheya rUpa purUSanA dharmone AdhAra rUpa maMcamAM upacarita karIne A pramANe kahevAmAM Ave che. kahyuM paNa che ke "mada ItyAdi-A satrapA Thano paNa e ja artha che ke kSetra te arUpI ane nitya che. tenuM parikama paNa thaI zakatuM nathI ane tene vinAza paNa thaI zaktA nathI. paraMtu kSetramAM je karaNa ane vinAzane vyavahAra thAya che. te Adheyagata vastunA karaNa ane vinAzanA upacAranI apekSAe thAya che. A prakAre tene kSetrapakrama kahevAmAM koI deSa nathI. A prakAranuM kSetrapakramanuM svarUpa che sUtra 68 che "le f jova " ItyAdi- zabdArtha- fz #Arovara) ziSya gurune e prazna pUche che ke bhagavAna ! kAlepakramanuM svarUpa kevuM che? uttara-(Arone lai nAjiyAe vivemAM vadhAraze te jAvanane) kAle pazcimanuM svarUpa A prakAre kahyuM che- nAlikA Adi vaDe kALanA yathAvata svarUpanuM je parijJAna thAya che tenuM nAma kAlapakrama che. tAmra AdinI kAlopakramakA nirupaNa eka nAnI sarakhI ghaDiyALa banAvavAmAM Ave che. tene AkAra dADamanA puSpa je hoya che. tenI nIce eka chidra hoya che. mA sAdhanane pANIthI bharelA keI patramAM mUkavAmAM Ave che. te chidra dvArA temAM pANI dAkhala thavA mAMDe che. jyAre te sAdhana (nAlikA) jaLaghaDI pANIthI bharAI jAya che tyAre tenI madadathI kALanuM mApa nizcita karavAmAM Ave che. ahIM "Adi pada vaDe zaMkurachAyA ane nakSatranI cAla Adi grahaNa thayela che. temanI madadathI paNa kALanuM mApa nIkaLI zake che. A prakAre Adi kAlamApaka sAdhana vaDe kALane upakrama karavAmAM Avela che. A kathanane bhAvArtha nIce pramANe che A nAlikA (jaLaghaDI) zaMku chAyA (sUrya ghaDI) ane nakSatranI cAla Adi dvArA "ATalA pahora ATalI - ghaDI Adi vyatIta thaI gayA A prakAranuM kALaviSayaka je jJAna thAya che tene parikarma kApakrama kahe che. kALanuM yasta rajJAna thavuM tenuM nAma ahIM parikarma samajavuM. tathA nakSatra AdikanI cAlathI kALane je vinAza thAya che, te vastuvinAzaviSayaka kAlapakama samaje. jemAM evI vAta kahI sAMbhaLa anuyoga dvAra sutrama 94
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAmAM Ave che ke A nakSatranI cAla AdithI kALa naSTa thaI gayA-have anAja pedA nahIM thAya. kahyuM paNa che ke- "ovA" ityAdi--A sutrapAThanA bhAvAtha nIce pramANe che.chAyAthI athavA nAlikA AdithI je kALanuM yathA rijJAna thAya che tenuM nAma parika che, tathA nakSatrAdikanI gatithI temAM je viparItatA Ave che, te kALanA vinAzarUpa che. A prakAranA kALanA vastuvinAza viSayaka A kALApakrama che. A prakAre kAleApakramanA viSayanuM nirUpaNu ahIM sa MpUrNa thAya che, // sU. 69 5 no Agamase bhAvopakramakA nirupaNa have sUtrakAra bhAveApakramanu' nirUpaNa kahe che. "se di te mAvo me'' ityAdi-- zabdA--(se f- tuM mAvAvara me?) ziSya gurune evo prazna pUche che ke huM bhagavan! bhAveApakramanu' svarUpa kevuM che? uttara--(mAvAvane suvidde tte) bhAvapakramanA be prakAra kahyA che. (tuM nA) te be prakArA nIce pramANe che. (bALamatro ya, ne bALamaMgotha) (1) Agamane Azrita karIne je bhAvApakrama thAya che tene Agama bhAveApakrama' kahe che. (ra) nAAgamanA Azrita karIne thatA bhAvApakramane-"nAAgama bhAvApankrama" kahe che. (jJALaLa vakatte bAgamatro mAvAva me) je upakrama zabdanA arthane jANe che ane temAM upayeAgathI yukata che, te AgamanI apekSAe bhAveApakrama che. A kathananA bhAvArtha nIce pramANe che-upakrama ane upAya, A banne ekAka zabdo che. bhagavAna tIrthaMkara dvArA kathita anazAsananA jJAnanA sAdhanarUpa te upakrama ahIM grAhya thayA che. anyatra paNa evuM ja kahyuM che ke 'saucA'' ityAdi--tI kara bhagavAna dvArA kathita anuzAsana sarvathA satya che. tene zravaNu karanAra zrAvakanu tenI prAptinA upAya karavAnu kanya thaI paDe che. A prakAre bhagavadukata anuzAsananI prAptinA upAya jANanAra jJAtA te upakramamAM upayukata (upayAga pariNAmathI yukata) heAvAne kAraNe AgamanI apekSAe bhAvApakramarUpa hoya che. (mobAAmalo mAnavame tuviSe patte) Agama bhAveApakrama e prakAranA kahyo che. (tuM nA) te be prakAre nIce pramANe che- (satyaM ya salphe4) (1) prazasta ane (2) aprazasta ahIM bhAva zabdanA atha" abhiprAya che, ane te jIva dranA paryAyarUpa mAnavAmAM AvyA che. kahyuM paNa che ke "mavAmivyA:" bhAvanA pAMtha nAma nIce pramANe che-(1) svabhAva, (ra) sattA, (3) AtmA, (4) ceni anuyoga dvAra sutrama 95
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane (5) abhiprAya. A rIte parakIya bhAvanuM (abhiprAyanuM) yathArtha parijJAna thavuM tenuM nAma bhAvapakrama che. (tatha) ne AgamabhAvapakramanA je be prakAra kahevAmAM AvyA temAMno je aprazasta bhAva5krama kahyo che tene sadUbhAva DoDiNi brAhmaNI, gaNikA ane amAtya vageremAM jANavo. have A DiNi brAhmaNI AdinA aprazasta bhAvapakamane samajAvavAne mATe ahIM temanI kathA ApavAmAM AvI che. te traNe badhAMnA abhiprAyane parijJAta karavAne samartha hatA. temane te bhAvapakrama neAgamanI apekSAe aprazasta bhApakramarUpa hatuM. temane bhAvapakrama aprazasta te kAraNe hatuM ke te saMsArarUpa phalane janaka hate. DeDiNi Adie je prakAre anyane atiprAya jANyo hato te prakAranuM ahIM prasaMgavaza kathana karavAmAM Ave che-koI eka gAmamAM DeDiNI nAmanI eka brAhmANI rahetI hatI. tene traNa putrIo hatI. teNe te traNenA vivAha karI nAkhyA. putrIone vivAha karyA bAda tene e vicAra Ave ke traNe jamAIone abhiprAya vibhAva) jANI laIne mAre mArI putrIone evA prakAranI zikSA ApavI joIe ke te zikSAne anurUpa jIvana chavIne teo pitAnA jIvanane sukhI banAvI zake. A prakArano vicAra karIne teNe potAnI traNe putrIone bolAvIne A pramANe salAha ApI Aje jyAre tamArA pati tamArA zayanakhaMDamAM Ave tyAre tamAre kaI kalpita doSa batAvIne temanA marataka para lAta mAravI. tyAre pratikArarUpe teo tamane je kaMI kahe athavA je kaMI kare te savAramAM mane kahevAnuM che. te traNe putrIoe mAtAnI salAha pramANe ja karyuM-teo pitatAnA zayanakhaMDamAM cAlI gaI ane potapotAnA patinI pratIkSA karavA lAgI. sauthI moTI putrIne pati jayAre zayanakhaMDamAM AvyuM, tyAre teNe tenA para ke IdeSanuM Ara. 5Na karIne tenA mastaka para eka lAta lagAvI dIdhI. lAta khAtAnI sAthe ja tenA patie tene paga pakaDIne tene A pramANe kahyuM-"priye ! paththarathI paNa kaThora evAM mArA mastaka para tame ketakInA puSpasamAna komaLa paga vaDe je lAta mArI che tene lIdhe tamArA nAjuka caraNa dukhavA mAMDayA haze." A pramANe kahIne teNe tenA te pagane dAbavA mAMDa, bIje divase te moTI putrIe A samasta vAta tenI mAtAne kahI saMbhaLAvI. te vAta sAMbhaLIne mAtAne (DADiNI brAhmaNIne) ghaNe ja AnaMda thaye. jamAInA A prakAranA vartanathI tenA svabhAvane te samajI gaI. teNe tenI moTI putrIne A pramANe salAha ApI. "tuM tArA gharamAM je karavA dhAre te karI zakIza, kAraNa ke tArA patinA A vyavahArathI evuM lAge che ke te tArI AjJAne adhIna raheze." bIjI putrIe paNa pitAnA pati sAthe ja e ja vartAva batAvyo-je te zayanakhaMDamAM pravezyo ke turata ja kaI deSanuM AropaNa karIne teNe tenA mastaka para eka lAta lagAvI dIdhI. tyAre tenA patine cheDe reSa upajo. teNe pitAne rASa mAtra A zabda dvArA ja prakaTa karyo-"mArI sAthe te je vartAva karyo che, te kaLavadhuone egya vartAva na gaNAya tAre AvuM karavuM joIe nahIM" A pramANe kahIne te zAnta thaI gaye. prAtaHkALe bIjI putrIe paNa A badhI vAta saMbhaLAvI anuyoga dvAra sutrama
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ tyAre tenI mAtAe saMteSa pAmIne tene A pramANe kahyuM-"beTI ! tuM paNa tArA gharamAM tArI IcchA pramANe vartAva karI zake che. tArA patine svabhAva e. che ke te game teTalo rUTa thaye heya te paNa kSaNamAtramAM tuSTa thaI jAya che." trIjI putrIe paNa koI deSanuM AropaNa karIne tenA patine mastaka para lAta lagAvI dIdhI. tyAre tenA krodhane pArA ghaNe UMce caDI gaye, tenI AMkho krodhathI lAla thaI gaI ane teNe tene A pramANe kahyuM, "are nIca ! kulakanyAe na karavA gya A prakAranuM kArya te zA mATe karyuM?" A pramANe kahIne teNe tene gaDadApATu Adi mArI mArIne gharamAMthI dhakko mArIne bahAra kADhI mUkI. tyAre te putrI tenI mAtA pAse gaI ane temane sarva hakIkata kahI saMbhaLAvI. putrInI A vAta dvArA DeNiI brAhmaNIne tenI trIjI putrInA patinA svabhAvano paNa khyAla AvI gaye. turata ja te tenI (trIjI putrInA patinI) pAse pahoMcI gaI ane mIThI vANI dvArA tenA krodhane zAnta pADavAno prayatna karavA lAgI. teNe tene A pramANe kahyuM-"jamAIrAja! amArA kuLamAM suhAgarAte prathama samAgama vakhate patinA mastaka para caraNaprahAra karavAne aciAra sAthe Ave che. te kAraNe mArI putrIe tamArI sAthe evo vyavahAra karyo che, duSTatAne kAraNe evuM karavAmAM AvyuM nathI. mATe Ape kodha cheDIne tenA vartana mATe tene mAphI ApavI joIe." sAsUnA A prakAranA vacane sAMbhaLIne tene gusso utarI gaye. tyArabAda te DeDiNI brAhmaNIe tenI trIjI putrIne A pramANe salAha ApI-beTI ! tArA pati durArAdhya che. mATe tAre temanI AjJAnuM barAbara pAlana karavuM ane khUba ja sAvadhAnI pUrvaka temanI sevA karavI. A prakAre DeDiNI brAhmaNIe pitAnA jamAIonA abhiprAyane upara darzAvelI yukti vaDe jANI lIdhe. have para abhiprAya jANavAne samartha evI eka vilAsavatI nAmanI guNikAnuM daSTAMta ApavAmAM Ave che. keI eka nagaramAM kaI eka gaNikA rahetI hatI. te 64 kalAomAM nipuNa hatI. teNe parane abhiprAya jANavAne mATe A prakAranI paddhati apanAvI hatI. teNe pitAnA ratibhavananI bhI te para judA judA prakAranI kriyAo karatAM vividha jAtinA purUSanAM citro dorAmAM hatAM. je purUSa tyAM Avate, te pitAnA jAtIyacita citranuM nirIkSaNa karavAmAM tanmaya thaI jate tenA A prakAranA vartanathI tenI jAti, svabhAva, ruci Adine te vilAsavatI samajI jatI hatI ane te purUSanI sAthe tenI jAti rUci Adine yogya vartAva batAvIne tene satkAra Adi dvArA khuzakhuza karI nAkhatI. tenA vartata AdithI khuza thaIne tene tyAM janArA purUSo khUba dhana ApIne potAne sateSa prakaTa karatA hatA. have amAtyanuM dRSTAnta ApavAmAM Ave che ane e vAta prakaTa karavAmAM Ave che ke te amAtya kevI rIte anyanA abhiprAyane jANI letA hatA kaI eka nagaramAM bhadrabAhu nAme rAjA rAjya karato hato. tene suzIla nAme eka amAtya hatuM. te nItizAstramAM ghaNe ja nipuNa hato. paranA abhiprAyane ghaNI ja jhaDapathI jANI levAne te samartha hatuM. have eka divasa te rAjA te amAtyane sAthe laIne azvakIDA karavA nimitte nagaranI bahAra nIkaLI paDaye. cAlatAM cAlatAM mAganA kei eka paDatara (khetI na thatI hoya e pradeza) para UbhA rahIne dehAe pizAba karyo. te pizAba sukAI gaye nahIM paNa tyAM te jamInamAM anuyoga dvAra sutrama 97
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ emane ema paDI rahyo. thoDIvAra pachI rAjA ane amAtya eja rastethI pAchAM pharyA. te paDatara jagyAmAM ghoDAnA pezAbane hajI paNa vinA sukAyele joIne rAjAnA manamAM A prakArane vicAra Avya-"jo A jagyAe taLAva khodAvavAmAM Ave, te te taLAva kAyama agAdha jaLathI bharapUra raheze. tenuM pANI sukAze nahIM A prakArane vicAra karate karate te rAjA te bhUmibhAga sAme ghaNIvAra sudhI tAkI rahyo. tyArabAda te rAjA te amAtyanI sAthe rAjamahela tarapha ravAnA thaI gaye. te catura amAtya te rAjAnA manogata bhAvane barAbara samajI gayo. teNe rAjAne pUchyA vinA ja te jagyAe eka vizALa taLAva khodAvyuM ane tenA kinAre vividha prakAranA ane vividha vAtuonAM phala-phUlathI saMpanna vRkSA ropAvI dIdhAM. tyArabAda pharI kaI divase te rAjA te amAtyanI sAthe eja raste thaIne pharavA nIkaLe pelI jagyAe vRkSanA jhuMDothI suzobhita te jaLAzayane joIne rAjAe te amAtyane pUchayuM-are ! A atizaya ramaNIya jaLAzaya ahIM ke aMdhAyuM che? tyAre amAtye javAba Ape-"he mahArAjA Ape pote ja A jaLAzaya baMdhAvyuM che." tyAre rAjAnA Azcarya pAra na rahyo. teNe amAtyane kahyuM. "A jaLAzaya zuM meM baMdhAvyuM che? A jaLAzaya baMdhAvavAne kaI Adeza karyAnuM mane yAda nathI !" tyAre amAye A pramANe khulAso karyo-"he mahArAja ! ghaNA samaya sudhI A jagyAe ghoDAnA mRtrane vinA sUkAye paDayuM rahevuM joIne Ape A jagyAe jaLAzaya baMdhAvavAno vicAra kare. Ape mAneluM ke A jagyAe jaLAzaya khodAvavAthI temAM pANI kadI sukAze nahIM. ApanA A manogata vicAraneApa azvakrIDA karIne pAchA pharatI vakhate je dRSTithI te avamUtranI sAme nirakhI rahyA hatA te dRSTi dvArA jANI joIne meM A jaLAzaya ahIM baMdhAvyuM che." paranA cittane samajavAnI pitAnA amAtyanI te zakita joIne rAjAne ghaNe harSa thayo teNe tenI khU" prazaMsA karI ane tenuM vetana ane hado vadhArI daIne tenI kadara karI. A prakAranI anyanA mane gata bhAvone jANanAra te amAtyanI kathA che. A traNe bhAvapakramaNanAM dAnta che. A bhAvapakramaNa mAM saMsAra35 kulajanakatAne sadbhAva hovAthI temane aprazasta kahevAmAM Avela che. | (Tche mai) gurU AdinAM abhiprAyane yArtharUpa jANavA te prazasta bhApakrama che. eTale ke mRta AdinuM parijJAna prApta karavA IcchatA ziyAdine guruAdikanA bhAvanuM je yathArtha parisAna thAya che, tenuM nAma ne AgamanI apekSAe prazasta bhAvapakrama che. zaMkA- ahIM te anugadvAranI prarUpaNA cAlI rahI che. agyegane artha vyAkhyAna thAya che. tethI anugadvAranuM vyAkhyAna karavAmAM upayukata hoya temanuM ja kathana ahIM thavuM joIe. gurUbhAvapakrama te vyAkhyAnamAM anupayogI che, tethI ahIM tenuM kathana thavuM joIe nahIM. uttara-vyAkhyAna garune AdhIna hoya che. tethI te vyAkhyAnanI prAptine mATe gurUnA abhiprAyane jANI levAnuM jJAna zivene mATe parama Avazyaka gaNAya che. zarunA abhiprAyane jANanAre ziSya temane anukuLa thaI paDe evA pitAnA AcaraNathI temane khuza kare che, ane tenA vatanathI saMtuSTa thayelA te guru tenI samakSa rahasyayukata zAstranI prarUpaNa kare che. A rIte gurUnA bhAvanuM ziSyane yathAvata parijJAna thavuM e paNuM vyAkhyAnanA eka aMgarUpa ja che. te kAraNe sutrakAratuM uparyuMkata kathana ucita ja che. kahyuM paNa che ke-(gyattAtyAdri) zAonuM paThana anuyoga dvAra sutrama 08
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ AdirUpa samasta adhyayana gurU mahArAjanI samIpe ja thAya che, tethI samasta zAstrAraMbha gurUne AdhIna che. tethI pitAnA hitanI khevanA rAkhanAra ziSanuM e kartavya thaI paDe che ke teNe gurUmahArAjanI ArAdhanA karavAnA kAryamAM tatpara rahevuM joIe. (1) gurUmahArAjanA manabhAvane (abhiprAyane, jANI le te ziSyane mATe ati Avazyaka che. tyArabAda ja te temanI pAsethI zAstranA yathArtha rahasyane jANI zake che. tethI je prakAre gurU rAjI rahe e prakArano prayatna guNAthI vinIta ziSya karavo joIe. (2) kahyuM che ke-"punittaDuMItyAdi-vyAkhyAnanA samasta aMgo gurU mahArAjanA cittAdhIna rahe che. tethI je prakAre teo prasanna rahe te prakAranA kAme ziSyoe avazya karavA joIe. (3) kahyuM paNa che ke "jAnA divasa" ItyAdi-AkAra ane I gitane jANavAmAM nipuNa e ziSya gurUnAM vacanone tarka athavA dalIla karyA vinA svIkArI le che. dhAro ke gurU kahe ke "kAgaDAne varNa dhoLe hoya che, te temanA te kathanane paNa te ziSya dalIla karyA vinA svIkArI le che. tyArabAda ekAtamAM teNe gurune pUchavuM joIe ke "Apa kAgaDAne varNa dhaLo kahe che tenuM kAraNuM kurAM karIne samajAve." - ( taM nagAno mAvovame) A Agamane Azrita karIne bhAvepakramanuM svarUpa samajavuM. (je raM mAvaje) Agama bhAvapakrama ane neAgama bhAvapakramarUpa bhAvapakramanA bane bhedanuM nirUpaNa ahIM samApta thAya che. ( 4 ravajIne) A rIte upakramanA samasta bhedanuM varNana ahIM samAsa thAya che. sU0 70 zAstrabhAvopakramakA nirupaNa have sUtrakAra "guma"i A padamAM Adi padathI sucita zAzvabhAva5kramanuM nirUpaNa karavAne mATe "ga" ItyAdi sUtronuM kathana kare che- havA kavarane kia'-ItyAdi- zabdArtha-balA) athavA (uvA chavi ) upakrama cha prakArano kahyo che. (taMgadI) te cha prakAre nIce pramANe che-(bhAnupuravI, nAma, pApaM, va7havA, atyAdhi, samAre) (1) AnupUvI, (2) nAma, (3) pramANu, (4) vaktavyatA (5) arthAdhikAra ane 6 samavatAra. pahelAM gurUbhApamanuM pratipAdana sUtrakAre karI lIdhuM. have teo AdipadathI sacita zAstrabhAvapakramanuM nirUpaNa kare che- A vAta "ga" athavA padathI sacita thAya che. ahIM upakrama padathI zAstrajApakrama gRhIta thaye che. tethI zAstroktabhAva5krama pUrvotarUpe cha prakArane hoya che, evo A sutrane saMkSiptA che. sa.71 anuyoga dvAra sutrama 99
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnupurvI AdIke svarupa kA nirupaNa have sUtrakAra AnupUrvI AdikanA svarUpanuM nirUpaNa karavAno prAraMbha kare che. temAM sauthI pahelAM te e vAta prakaTa kare che ke A keTalA prakAranI che" "kALuputrI" ItyAdi zabdAtha- ui te kALupu) ziSya gurUne e prazna pUche che ke he he bhagavana ! pUrvaprakAnta (pUrva prastuta) AnupUvInuM svarUpa kevuM che? uttara-kALuputra vihA vaLA-saMgahA) ApavInA nIce pramANe daza prakAra kahyA che (AmAnujuthI (1) nAmAnupUrvI, (kavaLANuputrI) (2) rathApanAnupUrvI, (vyAgytrI) (3) dravyAnupUrvI, (rAjupurathI) (4) kSetrApavI, (AchANupuLI (5) kAlAnupUvI, (uttaUTluput) (6) utkIrtananupUvI, (Trergyii ) ( gaNanAnupUrvI, (kaMTALaTggvI) (8) saMsthAnAnupUrvI (sAmAcArI bApupuSya) (9) samAcAryAnupUvI ane (mAvALuMgvI) (10) bhAvAnupUrvI. pUrva, prathama ane Adi A traNe paryAyavAcI zabda che. "pUrvIza ja anupUrva" "pUrva (prathama)nI pAchaLa", e anupUrva zabdano artha thAya che. A anupUrvane je bhAva che tenuM nAma anupUrI che. eTale ke Adi vastuone je samudAya che tenuM nAma AnupUvI che. AnupUrvI, anukrama ane paripATI, A traNe AnupUvInA paryAyavAcI zabdo che. traNa Adi vastuonA samUharUpa A AnupavI pUrvokata dasa divALI kahI che, ema samajavuM. sa. 7rA nAmAdi AnupurvI kA nirupaNa have sUtrakAra nAmAnupUrvI nirUpaNa kare che nAmavA athAo" ItyAdi- zabdArtha -(nAmaDhavAbo yAro) nAmAnupUrvI ane sthApanAnupUvInuM svarUpa nAmAvazyaka ane sthApanA AvazyakanA pUrvokata svarUpa anusAra ja samajavuM ( kiM. ta TuvAlupuravI?) he bhagavana ! dravyAnupUrvanuM svarUpa kevuM che? uttara-dravrAjuputro TuriTA gsLA- taMtra) dravyAnupUrvInA nIce pramANe be prakAra kahyA che. (bALakano ca no nAma no zu) (1) AgamanI apekSa e ane (2) AgamanI apekSAe Agamane Azrita karIne je dravyAnupUvI a0 27 anuyoga dvAra sutrama 100
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ thAya che tenuM nAma AgamadravyAnupUrvI che ane na Agamane Azrita karIne je AnupUva thAya che tenuM nAma AgamadravyAnupUrvI che. ( f 4 - maLo dvALuputrI)? he bhagavana ! Agamano Azrita karIne je anupUrvI che tenuM svarUpa kevuM che? (Ama vatrALupuvo) Agamane Azrita karIne je dravyAnupUva thAya che tenuM svarUpa A prakAranuM che (# ggIti parva sirizaM) je sAdhu Adie "AnupUvI" A padanA vAgyAthane vinayapUrvaka gurUne mukhethI sArI rIte zIkhI lIdhuM che, (hi) tene sArI rIte pitAnA mRtipaTala para utArI lIdhuM che, (niva) zabda ane arthanI apekSAe jeNe tene sArI rIte jANI lIdhela che, (mi) tenA padAdikanI saMkhyAnuM pariNAma jo sArI rIte samajI lIdhuM che, (jini ) jeNe tene badhI taraphathI ane badhA prakAra parAvartita karI lIdhuM che, te Agamana Azrita karIne dravyAnupUvI che. ahIM "yAvat ' padathI "nAmasama, gheSasama, ahInAkSara, atyakSara, anyAvidvAkSara, akhalita, amilita, avyatyAgraMDita, pratipUrNa, pratipUrNagheSa, kaMThokavipramukta. guruvAcopagata A padone grahaNa karavAmAM AvyAM che. te padano artha 14mAM sUtramAM spaSTa karavAmAM Ave che. A badhAM vizeSaNothI yukta sAdhu Adine AnupUrvI ' A padamAM vAcanA, pRcchanA, parivartana ane dharmakathA dvArA vartamAna mAnavAmAM Ave che, paraMtu anuprekSA dvArA vartamAna mAnatuM nathI. A prakAranA te sAdhune AgamanI apekSAe dravyAnupUrvI samajavo. zaMkA-(4) AnupUrvI padamAM anuprekSA dvArA avartamAna sAdhu AgamanI apekSAe dravyAnupUrvI kevI rIte manAya che? uttara-" banAyono guccamati kRtvA " jIva jenA dvArA vastune pari cheda (be) kare che tenuM nAma upaga che. te upayoganA abhAvanuM nAma anupayoga che. A anugathI yukta hovAne kAraNe anupUvIne te jJAtA AgamanI apekSAe dravyAnupa manAya che, evuM zAstranuM vacana che. A kathanane bhAvArtha e che ke-je sAdhue AnupUrvI ne sArI rIte jANI lIdhI -zIkhI lIdhI che-eTale ke te tene paripUrNarUpe jJAtA thaI gayA che, te sAdhu AnupUramAM vAcanA, pRcchanA, adi vaDe vartamAna havA chatAM paNa temAM upagathI rahita hovAne kAraNe AgamanI apekSA e dravyAnupUrvI" kahevAya che. (Amag pro anuSakatto gAmano iII vALupuvI nAva chaThThA jai jANae anuvautte na bhavai, jai anuva utte jANae na bhavai, tamhA Nasthi bhAgamo davvAnupuvI-setta Agamao vvAnupuvvI) have sUtrakAra naigamanaya AdinA bhedathI dravyAnupUrvanA bhedanuM kathana kare che-nagama nayanI daSTie eka anupayukta AtmA (sAdhu) AgamanI apekSAe eka dravyAnupUvI che. ahIM "yAvat " padathI nIce pUrvokta sUtrapATha grahaNa karaze. naigamanayanI dRSTie be anupamayukata sAdhu AgamanI apekSAe be dravyAnupUvI che, traNa anupayukata sAdhu AgamanI apekSAe traNa dravyAnavI che. eja pramANe jeTalA anupayukata sAdhu che eTalAM ja AgamanI apekSAe dravyAnupUvI che. e ja pramANe vyavahAranayanI apekSAe 5NuM dravyAnuvImAM anuyoga dvAra sutrama 101
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekatva ane tvanuM kathana samajavuM joIe. saMgrahanayanI evI mAnyatA che ke eka ja dravyAnupUvI che. nagamanaya ane vyavahAra jyanI mAnyatA anusAra dravyAnupUvI je eka ane anekarUpa che tenuM kAraNa e che ke A naya evuM kathana kare che ke sAmAnya tavanA AdhAra para samasta dravyAnupUrvI o eka ja che-bhinna bhinna aneka-nathI. jusUtra nayanI mAnyatA anusAra vartamAna kSaNe eka anupayukta sAdhu AgamanI apekSAe eka AnupUrvI che. A naya AnupUvamAM bhinnatA (anekatA)ne mAnatA nathI. traNe zabdananI mAnyatA anusAra jJAyaka hovA chatAM paNa je anupayukta hoya che te avasvasvarUpa che. kAraNa ke je jJAyaka haze te anupayukta ahI hoya ane je anupayuta haze te jhAyaka nahIM hoya, A prakAranI te traNe zabda nAnI mAnyatA che. tethI mAgamanI apekSAe je dravyAnupUrvI bane che tene A traNe zahanAnI. mAnyatA anusAra sadabhAva ja hetuM nathI. ahIM je zikSita Adi pade AvyAM che temanI vyAkhyA AgaLa ApyA pramANe ja samajavI. A prakAranuM Agama prakhyAtupUrvI svarUpa che. jiM naM rogAma vALupurathI ) he bhagavana! Agamane Azrita karIne dravyAnupUrvInuM svarUpa kevuM che? uttara-(nobAjIno thAnupvI sividA guttA) Agamane Azrita karIne jAyamAna dravyAnapUrva traNa prakAranI kahI che-(saMjJA) te traNa prakAre nIce pramANe che (jANayasarIradavvAnupuvvI, bhaviyasarIra davvAnupuvvI jaannysriirbhviysriirtriA dhyAnapurathI) (1) jJAyaka zarIra dravyAnupUvIo, (2) bhavya zarIra dravyApUvI ane (3) jJAyakazarIra bhavya zarIra vyatirikata dravyAnupUrI. prazna-se $ ' jALavaNarINAnupuLyo) he bhagavAna! pUrva prakAnta (pUrva prastuta) jJAyaka zarIra dravyAnapUvInuM svarUpa kevuM che? uttara-(gAyatI vAnapurathI) jJAya zarIra dravyAnapUvInuM svarUpa A prakAranuM che- bApujI vacahyAdijJAnayajJa gIra vayajuthavA jo " ApavI" A padanA arthAdhikArane jANanAra sAdhunuM se mAthethI rahita cuta, cAvita ane tyakta dehavALuM je nirjIva zarIra che-eTale ke AhAra pariNati janita vRddhithI rahita je zarIra che te jJAyaka zarIra dravyAapUvI che. (vyapagata, cuta, cAvita Adi padone bhAvatha AgaLa AvI gayo che.) (TuvAvara45 jJAva che te kALacarItrAnupurI) ahI "jIvavipramukta zayyAgata vA, naiSedhikIgata vA, siddhazilAtalagata vA dRSkSa khalu ko'pi bhaNet aho ! balu anena zarIrasamucchrayeNa jinadRSTena bhAvena AnupUrNa ti padaM AgRhIta, prajJApita', prarUpita, darzita, nidarzitaM yathA ko'tra radAna karyA madhuma mAlIta, vRtama kArIt " A () bAkIne sUtrapATha (jJA yuvAvaraNa rAva) dravyAvazyakamAM kahyA avasAra grahaNa karavuM joIe. A saghaLAM padenI vyAkhyA dravyAvazyakanA prakaraNamAM ApavAmAM AvI che. tethI jijJAsu pAThake e te tyAMthI vAMcI levI. A prakAranuM AgamanI apekSAe dravyAnupUrvAnuM savarUpa che. anuyoga dvAra sutrama 102.
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazna-ve f saMmavicArIpaLAnupurI ? he bhagavan ! bhavya zarIra dravyAnupUrvanuM kevuM svarUpa che? uttara-( kaure koLigamULanivavase nA kA che te vicArItrAnuputrI) je jIva mAtAnA garbhamAM pUrAM nava mAsa rahIne eTale ke pUrNa kALa vyatIta karIne utapanna thayo che-apUrNa kALa vyatIta utpanna thayo nathI, e jIva bhaviSyakALamAM anuvIne anubhavayukta banaze-vatamAnakALe te anupUrvAne jJAtA nathI, te e jIvane te prApta zarIra nA AgamanI apekSAe bhavya zarIra dravyAnupUrvI che. ahIM " sattana" A sUtrapAThathI laIne "rIrAmuni jinovinTena mana AnupUrvItipadaM AgAmi kALe zikSiSyate na tAvat shiksste| yathA che jana? aAM maNa mathiri vRtako vitti >> aDI sudhIne sUtrapATha dravyAvazyaka sUtramAM kahA anusAra grahaNa karavAnuM sUtrakAre sUcana karyuM che dravyAvazyakanA prakaraNamAM zaMkAonA samAdhAna pUrvaka bhavyazarIra dravyAvazyakanA svarUpanuM jevuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che evuM ja ahIM bhacazarIra dravyAnupUrvInuM nirUpaNa thavuM joIe A prakAranuM noAgamanI apekSAe bhavya zarIra dravyAnupUvInuM svarUpa samajavuM. pazrane ja jALavaNarAmavicArI vadAirA jJAputrI ?) che bhagavana! pUrva prakrAnta jJAyakazarIra ane bhavya zarIra A banethI bhinna evI dravyAnupUvInuM svarUpa kevuM che? Uttara-(jJAnacArI maNirIvarittA vALuputhvI suvigA HITI) jJAyakazarIra ane bhavya zarIrathI bhinna evI dravyAnupUvI be prakAranI kahI che. (ka) te prakAro nIce pramANe che-bokhariyA noLiAi 2) (1) opanipikI dravyAnapUrva ane (2) anaupanidhikI dravyAnavI (ratyaf it hA bokhiriyA zA DhabbA) temAM je aupanidhikI AnupUvI che te sthApya che, kAraNake ahapa viSayavALI hovAnA kAraNe atyAre ahIM tenuM pratipAdana karavAnI jarUra nathI "nidhi' padano artha ahIM " nikSepa " samaja nidhAna, nidhi, nikSepa, nyAsa ane sthApanA A badhA nidhizabdanA paryAyavAcI zabda che. "u5' zabdano artha " samIpa' thAya che. ane "nidhi' zabda rAkhavAnA arthane sUcaka che have upanidhi zabdane A pramANe artha thAya che-koI eka vivakSita padArthane pahelAM vyavasthApita karI dIdhAM pachI tenI pAse ja anya padArthone pUrvAnumUvInA kramathI je rAkhavAmAM sthApita karavAmAM Ave che tenuM nAma upanidhi che. " A upanidhi je anupUvInuM prayojana che te AnupUvane aupanidhi kI AnupUvI kahe che temAM sAmAyika Adi 6 adhyayane pUrvAnupUvathI nikSepa karavAmAM Ave che. temane A nilepa ja upanidhi rU5 che. opanidhikI AnupUvamAM A upanidhi ja prajanabUta hoya che. apaviSayavALI hovAne kAraNe tene ahIM vyAkhyAta karavA gya nahIM kahevAnuM tAtparya evuM nathI ke A sUtramAM sUtrakAra anuyoga dvAra sutrama 103
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ tenuM nirUpaNa karavA mAgatA nathI teo ahIM tenuM nirUpaNa karavAnA nathI paNa A granthamAM (sUtramAM ja tenuM nirUpaNu AgaLa karavAmAM Avaze. anaupanizcikI AnupUvanuM ahasatrakAre aupanidhikI AnupUvI pahelAM je vivecana karyuM che tenuM kAraNa e che ke anaupanidhikI AnupUrva vizenI vakatavyatA ghaNI ja lAM rI che. (tathast nA nA banoganihirA suvidA) A banne prakAranI apUrva emAMnI je anaupanidhinI AnupUrvI che te be prakAranI kahI che. (daMga) te be prakAre nIce pramANe che-(RAmavALe saMjANa ) (1) nigama ane vyavahAra naya saMmata ane (2) saMgrahanaya saMmata " anapenidhi kI" A padane artha A pramANe thAya che vaphathamANa pUrvApUvanA keme jayAM padArthonI sathApanA thatI nathI tenuM nAma anupanidhi che. A anupanidhi je AnupUvane viSaya che te AnupUvInuM nAma anaupanidhikI AnupUrvI che. AnupUva mAM pUrvAnupUrvI AdinA kamay vaka padArthonI sthApanA thavasthA na hoya ane je traNa Adi paramANuthI niSpanna thayelA (utpanna thayelA) skane viSaya karatI hoya (skaMdhanuM pratipadana karatI hoya) evI AnapUrthInuM nAma anaupanidhikI anupUrvI che. zaMkA-rakamAM anaupanidhi kIpaNuM saMbhavI zakatuM nathI, kAraNa ke kaI kaMdha traNa pradezavALa hoya che, keI cAra pradezavALo hoya che, kaI pAMca pradezavALa hoya che. A prakAre uttarottara samasta skandha kramapUrvaka ja hoya che. tethI temAM pUrvAnupUrvInA kramapUrvaka sthApanAnI vyavasthAne saddabhAva hevAthI auSanidhikI paNuM heI zakatuM nathI. uttara-kadhAmAM je tripradezitA Adi che te koInA dvArA tyAM karAyela nathI eTale ke evI kaI vAta nathI ke videzI je skaMdha che tene keIe traNa paramANu pUrvAnupUva kramapUrvaka rAkhIne banAve che. temAM te svabhAvathI ja triAdezikatA hoya che, kAraNa ke jeTalAM kanya che te badhAM svAbhAvika pariNAma dvArA ja pariNata thatA rahe che. tethI skadhamAM anaupanidhipaNu ja ghaTAvI zakAya che jyAM tIrthakara Adi dvArA pUrvAnumUvI AdinA kamathI vastuenI vyavasthA thAya che, tyAM aupanizcikI AnupUrI thAya che. jema ke dharmAstikAya, adhamastikAya Adi 6 dravyamAM ane sAmAyika Adi 6 adhyayanamAM zakA-je evuM ja mAnI levAmAM Ave ke jayAM pUrvAnumUvI AdinA kramathI vyavasthApana nathI paNa anaupanidhikI AnupUrvInA kramathI vyavasthApana che, te e prakAranI mAnyatAmAM te AnupUrvItA ja saMbhavI zakatI nathI, kAraNa ke pUrvonupUrvI AdinA kramamAM ja AnupUrvIrUpatA che. jyAM pUrvAnupUrvI AdinA kramapUrvaka vyavasthApanane abhAva che, tyAM AnupU. vine saMbhava ja heta nathI. uttara-je ke skandagata traNa Adi paramANu one niyatakrama hato nathI, kAraNa ke te paramANu kaparUpe eka viziSTa pariNAmamAM pariNata thayA kare che. chatAM paNa yogyatAne Azrita karIne AnupUrvItA A prakAre anuyoga dvAra sutrama 104
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAnavAmAM AvI che-traNa Adi paramANuomAM Adi, madhya ane avasAna (anta) bhAvarUpa je niyatakrama che te kramanI apekSAe vyavasthApananI gyatA che tethI te yogyatAnI apekSAe te traNa Adi paramANuomAM AnupUrvI. tAne sadabhAva mAnavAmAM koI vAMdhe raheto nathI. anaupanidhizrI anupUrvI mAM je vividhatA prakaTa karavAmAM AvI che tenuM kAraNa nIce pramANe che-sAmAnya rIte te A sAta naya che-nagama, saMgraha, vyavahAra, anusUva, zabda, samabhirUDha ane evabhUta te sAte nayane mukhya be prakAramAM vaheMcI zakAya che-(1) vyArthika ane (2) paryAyArthika dravya ja paramArthataH (vAstavika rUpe) che-paryAya nathI, A rIte dravyane ja svIkAra karanArA nayane dravyArthika naya kahe che. paryAye ja vAratavika sat che-dravya vAstavika sat (vidyamAna vastu) nathI, A rIte paryAne ja vAstavika rUpe svIkAranArA nayane paryAyArthika naya kahevAmAM Ave che. nagama naya, saMgraha naya ane vyavahAra naya, A traNe dravyanuM ja pratipAdana karanArA hovAthI dravyArthika nayamAM temane samAvI levAmAM AvyA che jusUtranaya, zabdanaya, samadhirUDha naya ane evabhUta naya, A cAre na paryAnuM ja pratipAdana karanArA hovAthI temane paryAyArthika nayamAM samAvI zakAya che. sAmAnya rUpe dravyArthika naya be prakAre che-(1) vithaddha ane (2) avizuddha naigama ane vyavahAra, A bane naya avizuddha che ane saMgrahanaya vizuddha che. nigama ane vyavahAra naya anaMta paramANu, anaMtadvayAzuka Adi aneka vyakti svarUpa (vastusvarUpa) ane kRSNa Adi aneka guNanA AdhArabhUta athavA trikAlavatI evA avizuddha dravyane viSaya kare che (pratipAdana kare che, tethI te bane nayane avizuddha kahyA che. saMgrahanayane vizuddha kahevAnuM kAraNa nIce pramANe che saMgrahanaya jAtinI apekSAe paramag Adi eka sAmAnya rU5 dravyane ja viSaya kare che te nayanI mAnyatA anusAra te aneka bhinna bhinna paramANuo paNa paramANu Adi rUpa samAnatAvALA hovAne lIdhe eka ja che. gusamUha tarapha tenI daSTi jatI nathI, kAraNa ke guNa paNa eka prakAranI paryAya ja che. dravyagata pUrvApara vibhAgane paNa te mAnato nathI tethI A badhI bAbatane gaurUpa gaNIne te naya mAtra nitya sAmAnya dharmAtmaka vizuddha dravyanuM ja pratipAdana karanAra hovAthI tene vizaddhanaya mAnavAmAM Avyo che, kAraNa ke A nayane viSaya anekava Adi nathI sAmAnyarUpa dravyatvamAM anekatva Adi te te nayanI mAnyatA pramANe dUSaNarUpa che. tethI anekava Adi dethI vihIna sAmAnyarUpa zuddha dravyanuM pratipAdana karanAra hovAne kAraNe saMgrahanayane vizuddha naya kahevAmAM Avyo che ahIM dravyAnupUvIne adhikAra cAlI rahyo che, tethI sUtrakAra ahI dravyArthi: nayanI mAnyatA anusAra ja dravyAnupUvInA zuddha azuddha svarUpanuM nirUpaNa karaze-paryAyArthika nayanA mata anusAra ahIM tenuM nirUpaNa karaze nahIM sU073 anuyoga dvAra sutrama 105
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ anIpanidhinI divyAnapurvI kA nirupaNa have sUtrakAra nigama ane vyavahAranaya saMmata anapanidhi kI dravyAnumUvInuM svarUpa prakaTa kare che-"he jiM tuM " ItyAdi- | zabdArtha-( $ 7 nAmavavAmALa maLotrAphi vALuputrI !) ziSya gurune evo prazna pUche che ke he bhagavAn ! nigama ane vahAra, A be nayane saMmata je anaupanidhikI dravyAnupUrvI che tenuM svarUpa kevuM che? uttara-(AmavadArA manovaLiyA vALuputhI vaMti jaLA) nagama ane vyavahAranaya saMmata anaupanidhi kI dravyAnupUrve pAMca prakAranI kahI che. (taMga) te prakAre nIce pramANe che-(pravhavAcA, maMn - raLayA, movALayA, more juname) (1) arthapada prarUpaNa, (2) bhaMgasamutkIrtanatA, (3) bhaMgadarzanatA, (4) samAvatAra ane (5) anugama arthapaprarUpaNatA-1Nuka (traNa paramANuvALe) adha Adi rUpa arthathI yukta athavA vyAyukacchadha AdirUpa arthane viSaya karavAvALuM je pada che tenuM nAma arthapaddha che. A akaMpanI prarUpaNA karavI tenuM nAma ja "arthapada prarUpa thatA" che. AnupavI Adi A saMjJA (nAma) che. A nAmane je triathaka Adi vAyA che saMjJI che. saMjJA saMjJInA saMbaMdhanuM kathana ja sauthI pahelAM karavuM eja arthapadaprarUpaNutA che. bhaMgasamutkIrtanatA-je bheda rUpa hoya tenuM nAma bhaMga che. samudita eja AnupUrvI Adi padenA saMbhavita bhedanuM (vikapanuM) sArI rIte uccAraNa karavuM eTale ke AnupUva AdinA pade vaDe niSpanna (utpanna) thayelA pratyeka aMgonuM ane saMgajanita che Adi aMgenuM katha karavuM tenuM nAma ja bhaMgasUmulkItanatA che. bhopadarzanatA-sUtramAtra hevAne kAraNe anantararUpe uccarita thayelA eja bhagAmAMthI pratyeka bhaMganuM potAnA abhidheya rU5 triazaka Adi arthanI sAtha je upadarzana (uccAraNa) karavuM tenuM nAma ja bhaMgApanatA ke zaMkA- bhaMga samutkIrtana ane bhopadarzana vacce zo bheda che? uttara-bhaMga samukIrtanamAM bhaMgaviSayaka sUtranuM ja kevaLa uccAraNa karavAnuM hoya che. paraMtu aMge padarzanamAM e ja sUtra pitAnA viSayabhUta arthanI sAthe uccArita thAya che. samavatAra-eja AnupUrvI Adi dravyano svasthAna ane parasthAnamAM antarbhAva thavAnA vicArone je prakAra che tenuM nAma "samavatAra " che. anugama-eja AnupUrva Adi drA jene satpadanI prarUpaNA Adi. vALA anuga dvArathI vicAra karAya che tenuM nAma anugama che. A pAMca prakAre naigama ane vyavahAra nayanA matasaMmata anopaniSidI vyAnupUvInuM svarUpa nirUpita thAya che, sU074 anuyoga dvAra sutrama 106
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ have sUtrakAra prathama bhedanuM varNana kare che te di ta nejAmavavA " ItyAdi zabdArtha-(se phri naM jamavavAnA bahuvacAhavAvA ) he bhagavana ! pUrva kathita nagamavyavahAra nayakSamata arthapada prarUpatA rUpa AnupUvInuM kavarUpa kevuM che? uttara-(sighaghaNi bApupuLI, ra3Nasiha sAjupuLI, gAja ANupucI, saMkhejjapaesie ANupucI, asaMkhijjapaesie ANupuvvI, aNaMta Guru TydavI) tra pradezevALa 1Nuka skadha AnupUrvI che, cAra pradezevALa catuprazika skaMdha AnupUrvI che, dasa paryaratanA pradezevALo kaMdha AnupUra che, saMkhyAta pradeze.vALo skaMdha AnupUvI che, asaMkhyAta pradezovALo kaMdha AnupUrvI che ane anaMta pradezovALo skaMdha AnupUrvI che, ema samajavuM (ttamAzupA anAjupuLI, suvigha kAttavyag) paraMtu je kevaLa eka paramANu che te AnuvAM rUpa nathI, kAraNa ke te koI bIjA para yu vaDe saMskRSTa hotuM nathI be pradezavALa je skaMdha che te AnupUrvA rUpe ane anAnupavI" rUpe vyakta thavo azakaya che tethI te avakatavya che jo evI vAta che te (vivANiyA AggI jJAva saLaMtariNAma bApupuLajho) traNa pradezevALA samasta sakaMdhe AnupUrvIe rUpa che, ane anaMta parantanA pradezevALA jeTalA rahe che teo paNa AnupavI e rUpa che. (vAmAMgalifiA kALupuvIjho, dupaviyA thatharabUca) je bhinna bhinna-asaMbaddha avasthAvALA pula paramANuo che teo AnupUrvIe rUpa nathI, ane je be pradezevALA pulaka che temane AnupUrvI rUpe ane anAnupUrvI rUpe vyakta karI zakAya evAM na hovAthI avakatavya che. ahIM AnupUrvAne artha paripATI samaja te paripATI rUpa AnupUvIne tyAM ja sadbhAva hoya che ke jyAM Adi, madhya ane anta rUpa gaNanAno saMpUrNa anukrama zakaya hoya che-jyAM A anukrama saMbhavita hato nathI tyAM AnupUvI pazu saMbhavI zakatI nathI A prakAre je kaMdhamAM Adi, madhya ane anta hoya che, te skanane AnupUrvI rUpa kahI zakAya chejenI parve kaI na hoya paNa pachI kaMIka hoya, e "Adi' padane vasyA che. jenI pUrve kaMIka hoya ane pachI paNa kaMIka hoya, e "maya' padane pAmyArtha che. jenI pUrve kaMIka heya paNa pachI kaMI paNa na hoya, e anuyoga dvAra sutrama 107
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'anta padane vAcyAya che. A traNenA (Adi, madhya ane antane) sadbhAva tripradezika Adi smudhathI laine anaMta pradezika pantanA ska MdhamAM DAya che. tethI te pratyeka rasa AnupUrvI rUpa Aya che. parantu je eka paramANu temAM Adi, madhya ane anta, A traNene asAva DAya che, tethI eka paramANu AnupUrvI rUpa hAtu nathI dvidezika skaoNMdhane AnupUrvI rUpe athavA teA anAnupUrvI rUpe vyakata karI zakatA nathI tethI tene avakatavya kahyo che ne ke dvidezika skulamAM be paramANu sa'zliSTa rahe che, te kAraNe temAM anyAnyanI apekSAe pUrva'pazcAdbhAvanA (Adi ane antane) sAva hAya che, parantu tyAM madhyane sadbhAva hAtA nathI anupUrvanI vyutpatti A pramANe thAya che- pUrvakSya anu anupUrva: " " pUrvanI pAchaLanuM eTale anupUrva" A anupUrvanA je bhAva che tenu' nAma AnupUrvI' che. A prakAranI AnupUrvI te ahI' (dvidezI 'dhamAM) saraLatAthI siddha thaI jAya che, chatAM paNa madhyanA abhAva hAvAthI tyAM saMpUrNa' gaNunAnukrama sabhavI zakatA nathI tethI te gaNanAnukrama AnupUrvI rUpevyakata thavA azakaya che, zaMkA-sa'pUN' gaNunAnukrama bhale na heAya paNa Adi ane antarUpa pUrva pazcAd bhAvarUpa AnupUrvI vidyamAna hovAthI A dvidezI smudha manupUrvI' rUpa sabhavI zake che te tene AnupUrvI' rUpa kahevAmAM ze vAMdhA naDe che? uttara-je rIte meru paryaMta Adi sthaLanI madhyamAM AvelA koi padArthane madhyabhAga rUpe maryAdita karIne leka tenA pUrva' pazcima rUpa vibhAga pADe che ane madhyastha sthaLanI pUrve AvelA bhAgAne pUrvanA bhAgeA rUpe ane pazcime AvelA sthaLAne pazcimanA bhAgeA rUpe ALakhe che, eja pramaNe dvipadezI skandhamAM paNa madhyabhAgane sadbhAva hatA evu thai zakata manata-tenA pUrva-pazcimarUpa vibhAga paDI zakata-ane te temAM AnupUrvI tva sabhavI zakata, parantu evuM te temAM zakaya nathI, kAraNa ke dvidezika skandramAM madhyamAM evuM kaI paNa nathI ke jene maryAdita karIne te nyamAM pUrva' para bhAva parasparanI anapekSA pUrvaka samagrarUpe zakaya ane A kathananA bhAvAya e che jyAM Adi ane antanA be paramANuonI vacce eka trIju paramANu mAjuda hoya che, tyAM madhyanA paramANune avadhibhUta (maryAdArUpa) mAnIne pUrva pazcAdbhAva zakaya bane che ane tyAre ja anupUrvI saMbhavI zake che-te sivAya AnupUrvI tla zakaya anatu nathI. te kAraNe dvidezI spadhane AnupUrvI rUpe vyakta karI zakatA nathI, zaMkA-jo dvipradezI skaMdha AnupUrvI rUpa kahI zakAtA nathI, te tene puddala paramANunI jema anAnupUrvI rUpa kahevAmAM ze| vAMdhe che? uttara-parasparanI apekSAe temAM pUrva pazcAdbhAva mAtrane ja jo! sa bhAva che te tene anAnupUrvI rUpa paNu kevI rIte kahI zakAya ? mA rIte zrA dvidezI dha mAnupUrvI rUpa paNa kahI zakAya tema nadhI ane anAnu. pUrvI rUpa paNa kahI zakAya tema nathI, te kAraNe tene avaktavya kaeNTimAM gaNAvavAmAM Avye che. A kathana dvArA eja vAta siddha thAya che ke tripravaizika Adi, ska MdhamAM Adi madhya ane anta bhAvanI vidyamAnatA hovAthI temAM samagrarUpe pUrva pazcAdbhAva meAjUda che. tethI A tripradezika Adi ja mAnupUrvI rUpa che, ane paramANu pudraH anAnupUrvI rUpa che tathA dvipradezI dha avaktavya kreTinA che. A prakAre ahI sujJA saMgI saMbadha rUpa atha patanI prarUpaNA thaI jAya che. anuyoga dvAra sutrama 108
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ zaMkA- tripradezika ItyAdi eka vacananA kathana dvArA ja saMjJA saMsI " saMbaMdhanuM kathana je siddha thaI jAya che te sUtrakAre "niziva AnupUrca" vipradezika anupUrvIo" ItyAdi bahuvacanAnta padane nirdeza zA kAraNe karyo che? uttara-AnupUrvI Adi dravyone pratyeka bheda anaMta vyaktirUpa (padArtharUpa) che," e vAtanuM pratipAdana karavAne mATe ane nagama tathA vyavahAra nayane e siddhAMta che e vAtane pradarzita karavA mATe bahuvacanane prayoga paNa karavAmAM Ave che A kathananuM tAtparya e che ke "trikaja: AnupUrva:" A prakAranuM sUtrakAre je kaMthana karyuM che tenA dvArA teo e vAta prakaTa karavA mAge che ke tripradezika eka dravyarUpa eka ja AnupUrI nathI paraMtu tripradezika dravya anaMta hovAne lIdhe ananta navIe che. tethI tripradezika rUpa judI judI anaMta bhAnupavAnI sattA (astitva sUcita karavAne mATe "trizirA dhanuSya " "tripradezika AnupUvIe " evAM bahuvacanAnta padane prayoga karavAmAM AvyA che. e ja pramANe cAra prazavALo eka madha eka AnupUva rUpa che ane cAra pradezavALA je, anaMta kahe che te anaMta AnupUrvI rUpa che eja pramANe anaMta pradezI paryantanA kA viSe paNa samajI levuM. zaMkA-anAnupUra je drA che te eka paramANumAMthI niSpanna thAya - eTale ke eka paramANu anAnupUrvI rUpa che, ane avakatavya dravya be paramAgunA saMbaMdhathI nipanna thAya che-eTale ke saMjhila paramANu draya apakatavya che eTale ke dvidezI aMdha AnupUrvI rUpa paNa nathI ane anAnupUrvI rUpa paNa nathI AnupUrvI dravya echAmAM ochA traNa paramANu vaDe niSpanna thAya che eTale ke traNuM paramANunA saMzleSathI jadhanyamAM jadhanya rU5 AnupUrvI nipanna thAya che. A rIte dravyanI vRddhi dvArA pUrvAnupUrvA kamanI apekSAe sUtrakAre pahelAM anAnupUra dravyanuM kathana karavuM joItuM hatuM tyAre pachI avaktavya dravyanuM kathana karavuM joItuM hatuM ane tyAra bAda AnupUrvI dravyanuM kathana karavuM joItuM hatuM jo pazcApUnA kramathI kathana karavuM hoya te pahelAM AnupUrvAdrathanuM, tyAra bAda avyakta dravyanuM ane tyAra bAda anAnupUrva dravyanuM kathana karavuM joItuM hatuM. paraMtu A be kramamAMthI eka paNa kramane anusaravAne badale temaNe pahelAM AnupUvadravyanuM, tyAra bAda anAnupUvInu dravyanuM ane chele avakatavya dravyanuM kathana karyuM che. te Ama karavAnuM zuM kAraNa haze ? uttara-sUtrakAra A prakAranA kama dvArA e batAvavA mAge che AnupU. vIdravya karatAM anAnupUrvI dravya thoDuM che, ane anAnupUrvI 'dravya karatAM avaktavya thoDuM che A rIte sUtrakAre ahI dravyanI hAninAM apekSAe pUrvanavI kamane AdhAra laIne upayukta kare tenI prarUpaNa karI che. tethI A prakAranA nirdezamAM koI doSa nathI. | (se ra nemavALe gagyavahavaLA) A prakAranuM nagama ane vyavahAranaya saMmata pUrva prastuta arthapada prarUpaNutA rUpa anaupaddikI AnupUrvanuM svarUpa che. bhAvArtha-sUtrakAre A sUtra dvArA arthapada prarUpaNAnuM kevuM svarUpa che te viSayane spaSTa karyA che. traNa aNuvALA (trapradezI) kaMdhathI laIne anaMta anuyoga dvAra sutrama 109
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ naigamavyavahAra aryapadakA nirupaNa paryantanA pradezavALA jeTalA aMdha che, te badhAne laine ahI "artha" padathI grahaNa karavAmAM Avela che. A arthathI yukata athavA A arthanuM pratipAdana karanArUM je pada che tenuM nAma "arthapada" che. tenI prarUpaNAnuM nAma "artha pada prarUpaNa' che. A prarUpaNAmAM pula paramANu ane dvipradezI kaMdha vajita thaI jAya che-eTale ke temanI prarUpaNA thatI nathI, kAraNa ke eka pula paramANu AnupUrvI rUpa nathI ane ddhipradezI dha avaktavya che. jaghanyamAM jaghanya AnupUrIne prAraMbha tripradezI kapathI thAya che, kAraNa ke tyAMthI ja kamanI saMpUrNa gaNunA cAlu thAya che. (gaNunA eTale gaNatarI) Adi, madhya ane anta, A prakAranI gaNanA jyAM saMbhavita hoya che, tyAM ja AnupUrvI rUpa paripATI mejUda rahe che. A arthapada prarUpaNA rUpa AnapUrvI gamanaya ane vyavahAranaya, A bane naye dvArA saMmata (mAnya) che. A arthapada prarUpaNArUpa AnupUrvIe ekathI laIne anaMta paryantanI che, kAraNa ke tripradezathI laIne anaMta pradezI sudhInA jeTalA radha che, te badhAM anaMta che. sU075 have A artha 58 prarUpaNA rUpa AnupUrvanuM prayojana prakaTa karavA, nimitta sUtrakAra kahe che ke -"pApa" ityAdi| zabdArtha -prazna-he bhagavan! (vyA nejavavAdiLa aweamzA jiM jovAM ) naigama ane vyavahAranaya saMmata A artha 50 prarUpaNutA rUpa AnupUrvI dvArA kayuM prajana siddha thAya che? - uttara-(vALa nejAvavALuM ajavALavA mAgujaLaer, DA) A nagamanaya ane vyavahAranaya saMmata arthapada prarUpaNutA rUpa AnupUvI vaDe bhaMgasamutkIrtanatA karAya che A kathananuM tAtparya nIce pramANe che pahelAM evuM kahevAmAM AvyuM che ke arthapada prarUpaNutAmAM saMjJA saMjJA vyavahAra cAle che, ane te vyavahArano sabhAva hoya te ja bhagonuM sahItana (bhAgonI utpatti thaI zake che teno abhAva hoya te thaI zata nathI. kAraNa ke saMjJA (nAma) vinA nivizvaya thayelA aMge (vikapi. bhAMgAe)nI prarUpaNa karavAnuM kArya ja asaMbhavita banI jAya che tethI bhaMgasInatA ja A nagamavyavahAranaya saMmata arthapada prarUpaNutAnuM phala che ema samajavuM joIe. 107 anuyoga dvAra sutrama 110
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhaktasamutkIrtanatAnA nirupaNa have sUtrakAra anopanidhika apada prarUpaNutAnA je phalarUpa che evI baMga samudatanatAnuM nirUpaNa kare che "u ra remavALa maMkuLiyA?" ItyAdi zabdArtha-nensaahRAAnuM maMgalamusittaLavA) he bhagavana! nagamavyavahAranaya saMmata evI te aMgasamutkInaMtAnuM svarUpa kevuM che? uttara-(RTHvavA mAlamuLiyA) nigamanaya ane vyavahAranayasaMmata te aMgasamu-kIrtanatA A prakAranI che (khatyi bAjupuSyo) AnuvI che, (atyi anAjupurI) anAnapavI che, (patni bavALA) avataka che, ( thi bAju vImo) ApavI e che, ( bariya banaryjuthImo ) anAnupavIe che. ( ahi avazvayADuM ) ane avakatavya che, ityAti palaMgonI amInatA (upani) samajavI. A sUtranI vyAkhyA spaSTa che. ahIM bhAMgAonI racanA A pramANe samajavI. AnupUrvI AdinA je traNa pade ekavacanAna che, temanA traNe bAMgA bane che ane je AnupUrvI AdinA traNa pade bahuvacanAna che temanA paNa tra) bhAMgAo bane che. A rIte kula 6 asaragI mAMgA bane che. A traNa padenA (AnuY, anAnapUrva ane alakataSakanA) visagI bAMga vaza thAya chepratyeka bhAMgAmAM bannene saMga thavAthI eka vacana ane bahuvacananI apekSAe pratyeka pAnI sAthe cAra-cAra bhAMgA bane che. A rIte traNe panI sAthe kula 12 brikasaMgI bhAMgA bane che. triAsagI kula 8 bhAMgA bane che. A rIte badhA maLIne 6+128=12 mAMgA bane che. A 26 bhAMgAone krama A pramANe samaja-(1) AnuM anAnupavI, (3) avakatavyaka, A traNa bhAMgA ekavacanAnta che. * (1) AnuvIo, (2) anAnupUrNIe (3) aneka avaktavya, mA tra khAMgA bahuvacanAnta che. evI rIte asaMgI 4 mAM thayA 6 * pakravacanAsAyaH be padenA saMyogathI traNa caturbhAgI bane che, temAM prathama catubhaLI A pramANe bane che-(1) AturthI-anAnupUrvI, (2) AnupUrvI-anAnupUrvIe, (3) AnupUrIo-ana, nupUrvA (4) AnupUrvAe anAnupUvae. bIjI dvisaMgI caturbhAgI A pramANe traNa catubhagI bane che. temAM bane che-(1) AnupU"-eka avaktavya, (2) AnupUrvI -bahu avaktavya, (3) AnupUrvIe-eka avaktavyaka, (4) AnupUrvI o bahu avaktavya. trIjI caturbhAgI A pramANe bane che-(1) anAnupUrvA-eka viktavyaka, (2) anAnupavA- bahu avaktavyo (3) anAnupUrva e-eka avakatabaka ane (4) anAnupa - aneka avakatavya. A traNa catugIone meLavavAthI dvikasogI bAra bhaMga bane che. 12 traNa padanA saMyogathI nIce pramANe ATha bhAMgA bane che-(1) eka AnupUrvI, eka anAnupa eka avakatavyaka (2) eka AnupUrvI, eka anAnupUrvI, aneka avakataka (3) eka AnupavI, aneka anAnupUrvA , anuyoga dvAra sutrama 111
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka vakatavyaka. (4) eka AnupUrvI, aneka anAnupUrvI, aneka ava tanyakA (5) aneka AnupUrvI, eka ananupUrvI, jheka avakatavyaka (6) aneka AnupUrvI e, eka anAnupUrvI, aneka vakatavyo. (7) aneka AnupUrvI e, aneka anAnupUrvI e, eka avakatavyaka. (8) aneka AnupUrvI e, aneka matAnupUrvIo, aneka avakatavyake A rIte trika saceAgI ATha bhaMga ane che. A rIte svataMtra rUpe-vinA sAgavALA 6 bhAMgA eka vacana ane bahuvacanavALAM padethI khane che. tathA te chaenA dvikasa'yeAgathI 12 bhAMgA bane che, ane traNa trasunA sahayogathI trikasa'cAgI 8 bhAMgA ane che. A rIte kula bhAMgA 6412x8=26 thaI jAya che. prazna-bhaMgAnuM (bhAMgAenuM) samutkIrtana (utpatti) zA mATe karavAmAM AvyuM che? uttara-ahIM je ekavacanAta ane bahuvacanAnta je AnupUrvI, anAnupUrvI ane avaktavyaka, A traNa traNa pade che temanA asacega pakSe 6, ane sAgapakSe (dvikasayAga ane trikasa yAganI apekSAe) 20 sAMgA ne che. A rIte kula 26 bhAMgA ane che, A saghaLA bhagAemAMthI vakatA je kAI bhAMgA (vikalpa)nA apekSAe dravyanI vikSA (pratipAdana) karavA mAgatA heya, bhAMgAnI apekSAe vivakSita dravyanuM pratipAdana kare, te hetune dhyAnamAM laIne naigama ane vyavahAranaya samata samasta bhAMgAenuM kathana karavAne mATe sUtrakAre A bhAMgAenuM samutkIna (racanA) karyu che. ( se sa. nezanavALa`. maMsamuddhittaLayA) A prakAranuM vaigama ane vyavahAranaya samata pUrvAkata bhaMga samutkInatAnuM svarUpa che. sU.775 have sUtrakAra naigamavyavahAra nasamata bhaMgasamutkIta natAnuM zuM prayAjana te prakaTa kare che-'vALa neLamavavALAM matamamumittacANa ki yAcaLa ' ityAdizabda-prazna-he bhagavAn ! naigamavyavahAranayasa'mata Abha'gasamutkItanatAnuM zu' pratyeAjana che ? uttara-( cALa' meLavavahAraLa maMjasamuttiLalmano raLacA nIrapha) naigamanya hAr nayasa mane A bhaMgasamutkInatA vaDe bhAMge (bAMgAe ) khatAvavAmAM Ave che-temanI prarUpaNA karavAmAM Ave che tethI bhAMgAne khatAvavAnuM ja bhagasamutkInatAnuM prayeAjana che A kathananuM tAtpa nIce pramANe chebhaMgAnI samutkInatAmAM bha'gAne kahena;rA temanI prarUpaNA karanArA-bhaMgAna prakaTa karanArAM sUtre tuM kathana karavAmAM AvyuM che, ane bhagepadAnatAmAM tenA ja vacce evAM tryazuka (tridezI-traNu aNuvALA) skaMdha ADhi pradarzita karavAmAM Avaze. jyAM sudhI bhagAne prakaTa karanArU sUtra kahevAmAM na Ave, tyAM sudhI triaNuka smudha adinA pradarzana rUpa thata thai zakatuM nathI eja pradeza ka sUtranuM samutkIna thatAM ja te kathana karavu' zakya bane che, kAraNa ke eve niyama che ke vAcaka sUtranuM' kathana karyA vinA vAcyarUpa anu` kathana karavAnuM kA sathA asa'trita hoya che. tethI bhagApadanatA (bhaMgAne pragaTa karavA te) ja bhaMga samutkInatAnA lasvarUpa che ema samajavu joie. anuyoga dvAra sutrama 112
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhaMgIpadarzanatAnA nirupaNa zakA- bhopadarzanatAmAM vAya je triaNaka Adi kaMdha che temanA kathanakALe (temanuM kathana karanI bakhate) 25 nu Adi pradazaka sUtra sUtrakAra pharI kaheze te A kathana kevI rIte saMgata nI zakaze ke pahelAM bhaMgasamukIrtana karAya che ane tyAra ba! 5 maMgo darzana karAya che ? uttara " saMgiar ra patra nA ghacA , ghame | 2:4nA 1 gazii 5 jhaTiva vidri sarazga " A sUtramAM kahyA pramANe vyAkhyAno krama che. jema saMhitAnA vyAkhyAnakALe sUva samurita thayeluM hovA chatAM paNa padArthakathanane avasare arthanuM pratipAdana karavA nimitte pharIthI paNa tenuM uccAraNa karavAmAM Ave che, e ja pramANe ahIM pabu bheLasamukIrtananAcI siddha thayelA savanuM ja aMgepadanatAmAM vAvAcaka bhAvanI mukhapUrvaka pratipatti (grahaNa-bodha) karAvavAne mATe prasaMgavaza pharIthI paNa samutkIrtana karavAmAM Avaze-mukhya rUpe nahIM tethI temAM kaI deSanI saMbhAvanA nathI. bhAvArthabhaMga samutkItanatAnuM zuM prajana che, e vAtanuM sUtrakAra A sUtra dvArA spaSTIkaraNa karyuM che-temaNe e vAta ahIM samajAvI che ke bhaMgayamItanatAnuM kula bhopadarzanatA che. bhaMgasamankItanatAmAM aMgeno vAgyAtha prakaTa karavAmAM Ave che. A prakAre maMgasamankItanata mAM je re aMge kahevAmAM AvyA hoya te te aMgeno vArtha prakaTa karavAnuM kAma aMge pArzanatAmAM karavAmAM Ave che te kAraNe maMgasamutkIrtanatAnuM phaka gepadArzanatA che, e vAta siddha thaI jAya che. sU78 have sUtrakAra ja bagadarzanatAnuM pratipAdana kare che 6 7 7:1mavavAmAna" ItyAdizabdArtha-prazna-(ke kiM taM namavavAmAna manoraMtaLa ) bhagavana! nagama ane vyavahAra nayasaMmata te aMgepadazanatAnuM svarUpa kevuM che? uttara-(reinavAdAnuM manovALA) nigamavyavahAra nayasaMmata te bhagoSadarzanatAnuM A prakAranuM svarUpa che-(tidakSiNa bAjuputrI cheprabhAgyanche anayputhvI 2, Tuofig vattavA 1,) tripradezika kapa rUpa padArtha AnupUvI zabdane vAcAryuM che. eTale ke traNa pradezavALA rakaMdha rUpa padArthane "AnupUrvI' A nAme oLakhAya che. tethI tripradezika skaMdha 25 artha (padArtha) vaDe 'AnupUvI' A prathama bhaMga bane che. paramANu pula anuyoga dvArA sutrama 113
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ anAnupUrvI rUpa che-eTale ke paramANu pudgala rU5 artha (padArtha) ne anAnumUvI kahe che. tethI pudgalaparamANu rUpa padArthathI anAnupUrvI e A nAmane bIjo bhaMga (bhAMge) bane che ddhipradezika skaMdha "avaktavyaka' rUpa zabdane vArtha che. (ddhipradezika skaMdha AnupUrvI rUpe paNa 02kata thaI zakato nathI ane anAnupava phare paNa vyakata thaI zakatuM nathI, te kAraNe tene avakatavyaka kahyo che, eTale ke dvipadezika skaMdhane "avakatavyaka" A nAme oLakhavAmAM Ave che, te kAraNe tene "avakatavya" A nAmanA trIjA bhaMgarUpa gaNAvyA che A traNe bhaMga ekavacanAta padanI apekSAe banAvavAmAM AvyA che. (ahavA-tippaesiyA ANupubIo 1, paramANupoggalA aNANupuvvIo 2. gufaNA avattAvADuM rU) eja pramANe ghaNuM tripadezika anya rU5 5dArtha AnupUrvI e rUpa che, ane ghaNA paramANu pudgala rUpa padArtho anAnupa vae rUpa che, ane ghaNuM dvidezika aMdha padArtho ghaNA avakatavya rUpa che. A rIte bahuvacana pakSamAM A traNa bhAga bane che. A prakAranuM asaMyoga paNamAM bhAMgAnuM kathana samajavuM eTale ke asagI kula 6 bhAMgA bane che, ema samajavuM saMgapakSamAM evacana ane bahuvacana saMbaMdhI pahelA ane bIjA bhAMgAne saMyukta karavAthI tripadezika eka skaMdha eka AnupUrvI rUpa ane eka parama supugala eka anAnupUinA vArtha rUpa samaja joIe eja vAta " javA tirUNasigha ca paramagginNe ya bApudavI 2 banagqdavI 2 23mano" A sUtrapATha dvArA spaSTa karavAmAM AvI che. A pahelI caturbhagIne pahele bhAMgo che. "AnupUrvI anAnupUrvaH " A bIjA bhAMgAmAM tripradezavALo eka skaMdha ane eka pradezavALA aneka pudgalaparamANu vAcyArtha rUpe vivakSita thayA che. "bhAnupUra anAnupUrvI" A trIjA bhAMgAmAM traNa Adi pradezavALA ghaNA che ane eka pradezavALuM eka pudgala paramANu vivakSita thayela che. "mAnusUryaH anAnupUrthaA cethA bhAMgAmAM aneka tripadezI Adi ane aneka eka pradezavALA pudgalaparamANu vAcyArtha rUpe vivakSita thayA che. A prakAranI be aMge (sAMgAonA) nA saMyogathI utpanna thayetrI A pahelI caturbha"gI che. temAM anuyoga dvAra sutrama 114
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAra bhAMgAone vadhu prakaTa karavAmAM AvyA che. e ja pramANe bIjA brikasaMgamAM pa cAra bhAMgA, 2 ne zA siMgamAM paNa cAra bhAMgA samajavA jaIe mA dareka gA vAyA mahelI hiMsAnI caturbha: gInA bha.e.nuM spI: 60 :. : : - karavAmAM AvyA che. te tenI madadathI A be caturbhAgAne paNa samajI levuM joIe A rIte krikasarayegI bAra (14 mAM ene. vAcyArthI ahIM sudhImAM spaSTa karavAmAM AvyA che. have traNanA yogathI je bhAMgAo bane che tenuM spaSTIkaraNa karavAmAM Ave che-pahele bhAMge-trapradezava. pulaka'dha " AnupUrva " zabdanA vAsthArtha rUpa, eka pradezavALuM eka pudagalapamar "anAnupUrvA " zabdanA vArtha rUpa ane be pradezavALA kaMdha " avaktavyaka" zabdanA vAvyartha rUpa samaje. eja pramANe bethI laIne ATha parvatanA bhAMgAne vAcArya 5Na samajI le. zaMkA-A AnupUrvI Adi padone tri aNuka Adi rUpa vAyArtha artha pada prarUpaNutA rUpa pahelA dvAramAM kahI devAmAM Avyo che. chatAM ahIM tenuM pharIthI kathana zA mATe karavAmAM AvyuM che? uttara-artha padaprarUpaNutAmAM mAtra padArthanuM ja pratipAdana karAyuM che. paraMtu ahIM te aMgaracanA dvArA spaSTa karAyelA eja AnupUra Adi padono artha kahevAmAM Ave che tethI ahIM punarutiSano saMbhava rahe nathI athavA nayamatanI vicitratA batAvavAne mATe nuM pharIthI kathana karavAmAM AvyuM che A rIte A kathana bilakula nirdoSa ja che A viSathamAM have adhika kahevAnI jarUra rahetI nathI. (te saM tainamavavA morAjA) A prakAranI naigama ane vyavahAra nayasaMmata A bhagaparzanatA che. bhAvArtha-bhaMgasamutkIrtanatA dvArA nirdiSTa thayelA aMge nA arthanuM kathana A bhagadarzanatAmAM karavAmAM AvyuM che temane karyo ko vAcyArtha thAya che e vAta vyAkhyAmAM spaSTa karavAmAM AvI che. arthApaDhaprarUpaNutAmAM samavatArake svarupakA nirupaNa te kevaLa arthapada rUpa padArthanuM ja kathana thayuM che, paraMtu bhago padarzanatAmAM te bhinna bhinna rUpe kathita aMgenA arthanuM kathana thayuM che tethI ahI punarukita deSano saMbhava nathI, che sU079AA have sUtrakAra samavatAranI prarUpaNA kare che je 6 more" ItyAdizabdArtha-(se jiM saM soyAre ?) he bhagavan! pUrvaprastuta samavatAranuM svarUpa kevuM che? uttara-(morAre) samavatAranuM svarUpanIce pramANe che-samavatAra eTale samAveza eTale ke aneka AnuvIra Adi je dravya che temane aMtarbhAva svasthAnamAM thAya che ke parasthAnamAM thAya che, A prakAranA cintanane-vicArane je uttara che tene ja samavatAra athavA samAveza kahe che te vicAra A pramANe thAya -(negamavavahArANa bhANupunvI davAI kahiM samoyaraMti / kiM pANupubbI anuyoga dvAra sutrama 115
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ hiM samovati, anAjupurathI DuiM mojAMti) nigama ane vyavahAra nayasaMmata je AnupUvI dravyo che temane kayAM samAveza thAya che? zuM AnupUrvI dravyamAM samAveza thAya che, ke anAnupUrvI dravyomAM samAveza thAya che? athavA (jhavattAvAra samayAMti) avakatavyaka dravyamAM samAvesh yAya cha? (negamayavahAgaNa ANuputvIdavvAI ANupuJbIdavyehi morAMti) uttara-ne gama ane vyavahAra nayasaMmata je AnupUrvI dravya che, temane AnupUrvA dravyamAM ja samAveza thAya che, (no kAbujuvo je moravaMti, no avaradattaravai ipanoti) anAnupa drakhyAmAM samAveza paNa thatuM nathI ane avakatavya dravyamAM paNa samAveza thato nathI A kathananuM tAtparya nIce pramANe che- samasta AnupUrvI drA kaI paNa jAtanA viraSa (avarodha) briA pitAnI jAtimAM rahe che-bIjI jAtimAM rahetA nathI ke I paNa prakAranA virodha vinA pitAnI jAtimAM rahevuM tenuM ja nAma samavatAra athavA samAveza athavA aviradhavRttitA che. A avirAdhavRttitAno sadbhAva pitAnI jAtimAM ja hoI zake che-anya jAtimAM hoI zakate nathI AnupUvI dravyone samatAra (samAveza) je para jAtimAM paNa mAnavAmAM Ave te A rIte para jAtimAM rahevAthI temanAmAM svajAtimAM rahevAnI avirAdhavRttitA saMbhavI nahIM zake tethI e nizcita siddhAMta che ke vividha dezavata samasta AnupUrvI dravya AnuM rvI dravya rUpa pitAnI jAtimAM ja rahe cheparajAtimAM rahetuM nathI. (negamavavahArANa' aNANupuvAi kahiM samoyaraMti kiM ANuputhvI davvehiM samoyaraMti ? aNANupuThavI davvehi samoyaraMti ? apattavbayaibehi samoyaraMti!) bhagama ane vyavahAra nayasaMmata samasta anAvI dra kayAM praviSTa thAya che? zuM teo AnupUrvI dravyomAM samAviSTa thAya che ke anAnupUvI dravyomAM samAviSTa thAya che, ke avakatavyaka dravyomAM samAviSTa thAya che? uttara-(7o AypurathI morAMti, anAjuputrIkveri morati, no avAvaruM samovati) jeTalAM anAnupUrvI dravyo che, teo AnupUvI dravyomAM paNa rahetAM nathI, avakatavyaka drAmAM paNa rahetAM nathI, paNa temanI jAti 35 je anAnupUrvI dravyo hoya che temAM ja rahe che. eja pramANe nigamavyavahAranaya saMmata jeTalAM avakatatyaka dvavyA che tene paNa pitAnI jAti rUpa avakatavyaka dravyamAM ja rahe che e artha bAkInA pAThanA viSayamAM samajI le joIe A prakAranuM samavatAranuM svarUpa che. bhAvArtha-AnupUvIca, anAnupUrvI ane avakatavyaka rUpa jeTalAM dravya che, temane viSe A traNa prazna saMbhavI zake che-AnupUrvI Adi samasta dravya kayAM rahe che? zuM teo potAnI jAtivALAmAM ja rahe che, ke bhinna jAtivALAmAM rahe che? sUtrakAre A sUtramAM A praznonuM ja samAdhAna karyuM che. temaNe A sUtramAM e vAtanuM pratipAdana karyuM che ke nigamavyavahAranaya. saMmata samasta AnupUva Adi dravya pitApitAnI jAtimAM ja rahe che-bita jatimAM rahetAM nathI. su080 anuyoga dvAra sutrama 116
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ anugama svarupakA nirupaNa have sUtrakAra anugAmanuM nirUpaNa kare che- te itta thagrche ?" ItyAdizadArtha-(se diM tuM game?) he bhagavana ! pUrva prastuta anugAmanuM svarUpa kevuM che? uttara-(aNume navavide gori nahA) anugAmanA nIce pramANe nava prakAra kahyA che-(saMtavAvALA) (1) satpada prarUpaNutA, (va:jamAna ) (2) dravyapramANu, nahitara 3 vaLA tha4 (3) kSetra, (4) sparzana, (Aro ya, aMtara, mA, mAva, jAvakuMva) (5) kALa, (6) antara, (7) bhAga, (8) bhAva, ane (9) alpabadutva. ( arLane) A prakAranuM anugamanuM svarUpa che. sUtrane anukULa athavA anurUpa vyAkhyAna karavuM tenuM nAma anugama che tenA upara mujaba nava madhara kahyA che. sadaprarUpaNutA rU5 anugamanA prathama bhedamAM vidyamAna padArthaviSayaka padanI prarUpaNA karavAmAM Ave che sasalAne zigaDAM hovAnI prarUpaNa karavI te asadartha prarUpaNA che, kAraNa ke tene ziMgaDAM ja hatAM nathI paraMtu AnupUrva Adi pada asaMdartha viSayaka letA nathI paNa sadaI viSayaka hoya che. jevI rIte stanna Adi pada tumbha a.di rU5 pitAnA vAstavika arthane viSaya karanArA (pratipAdana karanArA) hoya che, e ja pramANe AnupUrvI Adi 56 yathArtha rUpe pitAnA saMdarthane viSaya karanArA hoya che. A rIte vidhamAna 19 te vidhamAna padArthaviSayaka padanI prarUpaNAnuM nAma " satpadaprarUpatA ' che, A satpadaprarUpaNA anugAma karatI vakhate pahelAM karavA yogya hoya che. tethI tene anugAmanA bhedomAM paheluM sthAna ApavAmAM AvyuM che. 1 dravya pramANamAM e vica ra karavAmAM Ave che ke AnupUrva Adi pade dvArA je dravyanuM kathana karavAmAM Ave che temanI saMkhyA keTalI che. 2 kSetramAM-AnupUrvI a di pado dvArA kathita dravyonA AdhAra kSetrane vicAra karavAmAM Ave che-eTale ke e AnupUrvI Adi dravya keTalA pramAsuvALA kSetramAM hoya che, evo vicAra karavAmAM Ave che. 3. anuyoga dvAra sutrama 117
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ spana anugamamAM evA vicAra karavAmAM Ave che ke te AnupUrvI Adi dravya keTalA kSetranA sparza kare che kSetramAM kevaLa AdhArabhUta AkAza ja levAmAM Ave che ane spazanAmAM AdhAra kSetranI cAre taraphanA je AkAza pradeze! Adheya dvArA pRSTa thayA hoya, temane paNa levAmAM Ave che AnupUrvI Adi drabyAnI sthitinA vicAra karavA tenuM nAma ' kALaanugama ' che. kALaanuAmamAM AnupUrvI Adi dravyeAnI sthiti keTalI che, e vAtanI paryAacanA (vicAraNA) karavAmAM Ave che virahakALane antara kahe che. vivakSita (amuka) paryAyanA parityAga thaI gayA bAda krIthI eja paryAyanI prApti thavAmAM vacce jeTaluM attara paDe che teTalA antarane virahakALa kahe che. anugamamAM A antaranI paNa prarUpaNA karavAnuM Avazyaka gaNAya che. AnupUrvI dravyo zeSa (bAkInA) drabyAnA kayA bhAgamAM rahe che, te prakAranA bhAganI paNa prarUpaNA anugamamAM karavI paDe che. cha AnupUrvI Adi dUbyA kayA bhAvamAM rahe che, te prakAranI prarUpaNAnuM nAma bhAvaanugama che. nyUnAdhikatAnuM nAma apabahutva che dravyAyika nayane AdhAre, pradeza tAne AdhAre ane tadubhaya (te banne) dravyAyika ane pradezArthika e bannene AdhAre A AnupUrvI Adi dravyeAmAM je alpatva ane bahutvane vicAra karavAmAM Ave che tenu' nAma ja alpabahutva che. anugamamAM A alpamahuvanI prarUpaNA paNa karavA yeAgya gaNAya che (seteM' anume ) A prakAranuM anugamanu' svarUpa che. bhAvA -sUtrAne anukULa athavA anurUpa vyAkhyAnanuM nAma anugama che. te anugamamAM upayukata nava viSayeAnA vicAra karavAmAM Ave che, tethI te anugamamAM satpada prarUpaNA adi na bheda kahyA che A sapada prarUpaNA Adina! svarUpanuM vistAra pUrNAMkanuM nirUpaNa sUtrakAra pote ja aAgaLanA sUtramAM pharavAnA che, tethI ahI'tenA bhAvA sakSiptamAM ApavAmAM Avye che. AslR08/ satyadakA nirupaNa A pramANe anugamanA satpadaprarUpaNA Adi bhedonA artha' saMkSiptamAM samajAvIne have sUtrakAra te nave bheone artha vistArapUrvaka samajAvavA mAge che. tethI tee satpadaprarUpaNutA rUpa tenA prathama bhedatu' nIcenA sUtra dvArA nirUpaNa kare che--" nemavavAALa'' ityAdi-- zabdArtha -prazna-( nemavatrArAna' anuputhvI dhvAr-asthi sthi !) nagama ane vyavahAra nayasaMmata anupUrvI dravye che ke nathI! uttara-( niyamA asthi) avazya che ja. prazna-(nemavanaddArALa aLAnuputrI vatrAr asthi LaSi 1 ) negamavyavahAranayasa'mata anAnupUrvI dravye zuM che ke nathI ? uttara-( niyamA thi ) niyamathI ja eTale ke anAnupUrvI dravyenuM astitva pazu avazya che ja. bhAvArtha-sUtrakAre A sUtradvArA naigamavyavahAranayasa'mata anupUrvI Adi dravyenu astitva hovAnuM pratipAdana karyu che. " temanuM astitva niyamathI ja che, '' A prakAranA kathana dvArA temaNe A vAtane bhArapUrvaka anuyoga dvAra sutrama 118
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ davyapramANakA nirupaNa prakaTa karI che eTale ke teo bhArapUrvaka evuM kahe che ke AnupUva Adi ka sattAviziSTa che-te dravyonuM astitva avazya che. ja. teo avi. vamAna nathI ema samajavuM ke sU082 !! jamavAra ' AjupurathI " ItyAdizanArtha-jamavAnuM ApuputrI 1 f6 vaMTeja, nahiiA baLatArUM?) nagamavyavahAra naya saMmata aneka AnupUvI dravyo che saMkhyAta che, ke asa khyAta che, ke anaMta che? uttara-(vo saMsikkA no jayaMtinA, baLaR) nagama ane vyavahAranayasa'mata ApavI drA saMkhyAta paNa nathI, asaMkhyAta paNa nathI, paratu anaMta che. (Aya anAjuputrItrA padayAtrA 1 baM maLiyA4) eja pramANe anAnupUrvA dravya paNa anaMta che ane avatavyaka dravya paNa anaMta che, ema samajavuM joIe te banne prakAranA dravya saMpAta paNa nathI ane asaMkhyAta paNa nathI A kathanane bhAvArtha e che ke Anapurva anAnapUrva ane avaktavyaka A dravyomAMnA AnayvI Ari kanya anata-anaMta che. te pratyekane eka eka AkAzapradezamAM paNa anaMta anaMta rUpe sadbhAva hoya che. te pachI sarvakanI te vAta ja zI karavI ! te kAraNe tene saMkhyAta paNa kahyA nathI ane asaMkhyAta pas kahA nathI A rIte traNemAM banne prakAratAne niveSa karIne anaMtatAnuM ja pratipAdana karavAmAM AvyuM che. ahIM evI zaMkA karavI na joIe ke asaMkhyAta pradezI AkAza rUpa zetramAM anaMta AnupUrvI Adi dravya kevI rIte rahI zake che, kAraNa ke pudgalanuM pariNamana aciMtya hoya che. e to ApaNe ApaNI AMkhe 18 I zakIye chIe ke e pratIpa (dIpaka) nI praNAthI vAta eka kAntarvatI -(dharanI aMdara) rahela AkAzanA pradezomAM bIjA paNa aneka pradIpanI prajAnA paramANuonuM avasthAna (nivAsa) thaI jAya che. akho vaDe joyelA viSayamAM zaMkAne koI avakAza ja rahetuM nathI nahI te, ati prasaMga nAmane deSa Ave che. tethI AnupUrvI Adi anaMta dravyanuM asaMkhyAta pradezI AkAzamAM avasthAna thavAmAM koI bAdhA (mukelI, avarodha) rahetI nathI ane AnupUrvI A drabbAne anaMta mAnavAmAM paNa koI vAMdho saMbhava nathI. bhAvArtha-sUtrakAre anugAmanA dravyapramANa nAmanA bIjA bhedanuM A sUtra dvArA nirUpaNa karyuM che. temAM evuM kahevAmAM AvyuM che ke AnupUrvI Adi dravyo anata che. A prakAranuM pratipAdana karIne evI spaSTatA karavAmAM AvI che ke asaMkhyAta pradezI AkAzamAM kAkAzamAM temanI avagAhanA hovAnI vAta svIkAravAmAM koI paNa prakAro vAMdho saMbhavI zakatuM nathI, kAraNa ke pAMgalika pariNAma acitya hoya che. eka ja gharanI aMdara rahelA AkAzamAM (avakAzamAM) aneka pradIpanI prajAnA paramANuono samAveza thaI jAya che, e vAta te ApaNe ApaNI AMkho vaDe ja joI zakIe chIe. e ja pramANe avagAhanazaktinA vegathI ane pariNamananI vicitratAthI AkAzanAM eka pradezamAM paNa anaMta AnupUrvI Adi dravyanuM avagAhana (samAveza) mAnavAmAM koI Apatti saMbhavI zakatI nathI. sU83 anuyoga dvAra sutrama 119
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ kSetrapramANakA nirUpaNa have sUtrakAra anugAmanA trIjA bheda rUpa kSetranA viSayamAM nIce pramANe kathana kare che-anerAmavANAItya di- zabdArtha-(AmavApALa mAMgTdavIdAsuM) nagama ane vyavahAra nayasaMmata aneka Anu pU dravya (sopA 6 saMva7 18 mane honnA) zuM lakanA saMkhyAmAM bhAgamAM avarahita che? ke lAkanA asaMkhyAtamAM bhAgamAM avaga hita che, ke (saMgha46 mo nA 2) lekanA asaMkhyAtamAM bhAgamAM avagAdita che, ke (haMdu mAnu nA rU) saMkhyAta bhAgomAM avagAdita che, ke (savo honnA?) saMpUrNa lekamAM avagAhita hoya che ? uttara-(gT a qdura mALa vA Dro nA, basaMta mAne bA hojjA, saMkhe jesu bhAgesu dA hojA, asaMbimsu bhAgesu vA hojA, savva. Topa pa ho 71) traNa paramANuvALA (tripadeza) thI anaMta parvatanAM aguvALA dha (anaMta pradezI kaM) paMthI sAmAnya rUpe koI eka dravyanI ape. kSAe kaI eka anupUrvI dratha lekanA saMkhyAmAM bhAgamAM avagAdita thaIne rahe che, koI eka a nukhava" dravya lekanA asaMkhyAtamAM bha.gamAM rahe che, tathA kaI eka AnuvAM dravya lekanA saMkhyAta bhAgamAM rahe che, ke I eka anupUvIdravya lekanA asaMkhyAta bhAgomAM rahe che, ane koI eka AnupUvI dravya samasta lekamAM avagAhita thaIne rahe che jema ke anaMtAnaMta pudgala paramANuonA samUhamAMthI niSpanna thayele ati mahAzkaya te acitta mAkapa rUpa AnupUrI" dravya eka samayamAM sakaLa lakane avagAhita karI zake che. prama-te acitta mahArakaMdha sakala lekamAM kevI rIte agAdita thaI jAya che. uttara jevI rIte samudUghAtavatA kevalI sakaLa lokame aaN samAI jAya cheavagohita thaI jAya che, eja pramANe acina mahAra'dha 5Nu sakala lAkamAM avagati thaI jAya che-samAI jAya che eTale ke lekanI madhyamAM rahelA kevaLI jayAre samudUvAta kare che, tyAre prathama samaye AtmagraMze ne daMDAkAra rUpe pariNumAve che. temanuM A daMDAkAra rUpa pariNamana tirlagna lekamAM saMkhyAta che. jana sudhI athavA asaMkhyAta jana sudhI vistRta thayeluM hoya che, tathA urdhva ane adhabhAgamAM 14 cauda rAjupramANu lAMbu hoya che. AtmapradezanuM A daMDAkAra 25 pariNamana svAbhAvika hoya che. bIjA samayamAM temanA te Atmapradeza kapATanA AkAramAM pariNamana pAme che trIjA samayamAM maMthAnarUpa thaI jAya che, ane cothA samayamAM antarAlanI pUrti karIne sakaLa hokamAM pAsa thaI jAya che. pAMcamA samayamAM aMtarAlone saMkucita karIne chA samayamAM maMthAnane saMkucita karIne, sAtamAM samayamAM kapATane ane AThamAM samayamAM daMDane saMkucita karIne pitAnA zarIramAM ja samAI jAya che eTale ke pUrvAvasthAmAM AvI jAya che eja pramANe acitta mahApa paNa eka samayamAM akaLa lekane vyApta karI le che. (nAnAlA nA niyama hato roga) tathA AnupUrvI pariNAma yukta anaMta dravyonI apekSAe vicAra karavAmAM Ave che te dravyo samasta lokamAM avagAhita che. A kathananuM anuyoga dvAra sutrama 120
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAtparya e che ke samasta kAkAzane koI paNa pradeza e nathI ke tyAM suma pariNAmathI parita thayelAM anaMta AnupUvI dravya na hoya eTale ke lokamAM sarvatra AnupUvA dravyanuM astitva che te aneka AnupUrvI" dravyuM le. kanA saMkhyAmAM athavA asaMkhyAtamAM bhAgamAM nathI paNa samasta lekamAM che, ema samajavuM eja pramANe nagama ane vyavahAra nayasaMmata anAnupavI dravyo ane avakatavyaka dranA viSayamAM paNa pAMca-pAMca prazno pUchI zakAya che. je ane nIcenA sUtra dvArA pUchavAmAM AvyA che. (nejamavAraann aNANapuccI davAI kiM boyarasa saMkhijjaibhAge hojjA, jAva savvaloe rokanA 8) nigama ane vyavahAra naya saMmata anAnupUva" dravye zu? lokanA saMkhyAtamAM bhAgamAM, ke saMkhyAta bhAgomAM ke asaMkhyAta bhAgomAM samasta lekamAM avagAhita thaIne rahe che? - uttara-"gs no saMseka7 mA, hokA, mahera bane hojA no maMkhejjesu bhAgesu hojA, no asaMkhejjesu bhAgesu holA. no savvaLoe T" je eka dravyanI apekSAe vicAra karavAmAM Ave te anA navI dravya ane avakatavaka dravya lekanA asaMkhyAtamAM bhAgamAM ja avagAhita thaIne rahe che. saMkhyAmAM bhAgamAM, saMkhyAta bhAgamAM, asaMkhyAta bhAgomAM ke sarvalokamAM avagAhita thaIne rahetAM nathI paramANa anAnupUva dravyarUpa che. te AkAzanA eka pradezamAM ja avasAhita thaIne rahe che ke aNavALo je kaMi che te avakatavyaka drazvarUpa che. te kAkAzanA eka pradezamAM paNa rahe che ane be pradezamAM 57 rahe cheA rIte te bannenI avagAhanA lekanA akhAtamAM bhAgamAM ja che. vividha anAnapavI praba ane avakatavyaka drayenI apekSAe vicAra karavAmAM Ave te teo samasta kAkAzamAM rahe che, ema samavuM joIe, kAraNa ke AkAzane koI paNa pradeza e nathI ke jayAM temano sadabhAva na hoya. bhAvArthasUtrakAre A sUtra dvArA AnupUrvI Adi dravyanI avagAhanA viSe pUchavAmAM Avela. pAMca prakone uttara eka dravya ane aneka dravyone anulakSIne Ape che te pAMca pa nIce pramANe -(1) ApavI dravya zuM lekanA saMkhyAmAM bhAgamAM rahe che? athavA (2) akhAtamAM G0 21 anuyoga dvAra sutrama 121
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAgamAM rahe che ? (3) athavA zuM lekanA saMkhyAta bhAgamAM rahe che? (4) athavA zuM lekanA asaMkhyAta bhAgo mAM rahe che? (5) athavA zuM samasta lekamAM rahe che. uttara-pudgala dravyone AdhAra je ke sAmAnya rUpe kAkAza ja niyata che, chatAM paNa vizeSa rUpe bhinna bhinna puddha ladravyanA AdhArakSetranA parimANamAM antara hoya che, eja anara A uttaramAM prakaTa karavAmAM AvyuM che-kAraNa ke bhinna bhinna padArtha hovA chatAM paNa pudranA parimAzumAM vividhatA che, ekarUpatA nathI tethI ahIM temanA AdhAranuM parimANu (pramANu) aneka rUpe kahevAmAM AvyuM che. A kathanane bhAvArtha e che ke AdhArabhUta kSetranA pradezanI saMkhyA AdheyabhUta pudgala dravyanA paramANuonI khyA karatAM nyUna athavA tenA jeTalI ja hoI zake che, paNa adhika hoI zakatI nathI tethI eka paramANu rUpa anAnupUvI dravya AkAzanA eka ja pradezamAM rahe che, paNa be aNuvALuM avaktavyaka dravya AkAzanA eka pro. zamAM paNa rahI zake che ane be pradezamAM paNa rahI zake che. A rIte uttarottara paramANuonI athavA pradezanI vRddhi thatAM thatAM traNuaNuvALA, cAra aNuvALA yAvat saMkhyAtANuka aMdha eka pradezamAM be pradezamAM, traNa pradezamAM yAvatu saMkhyAta pradeza 35 kSetramAM rahI zake che. saMkhyAta ANavALA dravyane rahevA mATe asaMkhyAta pradezevALA kSetranI jarUra paDatI nathI asaM. khyAta aNuvALe aMdha eka pradezathI laIne vadhAremAM vadhAre pitAnA jeTalI ja asaMkhyAta saMkhyAvALA pradezanA kSetramAM rahI zake che anaMta aNuvALe athavA anaMtAnaMta aNuvALA aMdha paNa ekathI laine saMkhyAta paryantanA pradezavALA ane asaMkhyAta pradezavALA kSetramAM rahI zake che, tene rahevAne mATe anaMta pradezovALa kSa nI AvazyakatA rahetI nathI pugala dravyane sauthI maTe che ke jene acitta mahadha kahe che ane je anaMtAnaMta aNuone baneluM hoya che, te paNa te kAkAzanA asaMkhyAta pradezomAM ja rahI zake che. A pramANe anAnupUlI Adi kalpadravyanI apekSAe A kathanane hRdayamAM dhAraNa karIne A sUtrane artha samajavo joIe vividha dravyanI apekSAe A samasta dravyonuM avagADanA samarata kAkAzamAM che. sU84 sparzanAdavAra kA nirupaNa have sUtrakAra anugAmanA sparzanA nAmanA cethA dvAranuM nirUpaNa kare che" neLamakathAnuM "ityAdi zabdArtha-(naiAnavavAvA mAguqdavI dArR DhoraNa 6 vaeNlega; mAnuM TriAti) nigama ane vyavahAra nayasaMmata aneka AnupUrvI dravya zuM lekanA saMkhyAmAM bhAgano sparza kare che ? (arUjhara mAna' TyaMti ) ke asaM khyAtamAM bhAgane sparza kare che ? (saMvekane mAne vaMti ?) ke saMkhyAta bhAgane sparza kare che ? (asaMvekane mAne ti) ke asaMkhyAta bhAge ne paza kare che ? ( sutro jayaMti ) ke samasta lokane paza kare che ? uttara-(gri kurA sojA lahejAmA vA kue6 vAra savyaphona' vA ) triaNuka sarkalathI laIne anantANu skaMdha paryaMtanA Anu anuyoga dvAra sutrama 122.
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrvI dravya lokanA saMkhyAmAM bhAgane saparza kare che, koI eka anupUrvI dravya lekanA asaMkhyAtamAM bhAgane sparza kare che, koI eka AnupUrvI dravya lekanA saMkhyAta bhAgone, keI eka Anupa dravya lekanA amrakhyAta bhAgone ane koI eka AnupUrvI dravya samasta lekane sparza kare che. (nALA dhyAruM parva nivamA savonuM kuti) tathA vividha AnupUrva dravya-anaMta AnupUla pariNAmayukata dravya niyamathI sarvaleTanI panA kare che. (NegamavavahArANa' ANANupuJcI davAI logasma ki saMkhenjaibhAga TNaMti, jJAtra savonuM ?) nagama ane vyavahAra nayamaMmata samarata anAnupUrvI dravyomAMnuM ke I eka anAnupUrvI dravya zuM lekanA saMkhyAmAM bhAganI ke asaMkhyAtamAM bhAganI, ke sAta bhAganI, ke asaMkhyAta bhAganI ke samasta lekanI sparzanA kare che ? uttara-(vana TU vadura no saMkSiAmAnaM , vasaMtima bhAga phusaha, no saMkhijje bhAge phusai, no asaMkhijje bhAge phusai, no samba ho TH2 ) eka anAnupUrvI dravyanI apekSAe vicAra karavAmAM Ave te A pramANe kathana samajavuM-eka anAnupavI dravya lekanA saMkhyAtamAM paganI pazanA karatuM nathI, saMkhyAta bhAgonI sparzanA paNa karata nathI, asaMkhyAta bhAgenI sparzana paNa karatuM nathI, ane samasta lekanI pas parzanA karatuM nathI, paNa asAtamA bhAganI ja spanA kare che. ( taLAvadarA vasura niyaEA hoya vaMti) vividha dravyenI apekSAe vicAra karavAmAM Ave che te anAnupUra dravya niyamathI ja samasta lekanI sparzanA kare che. (gSa ava tannadayAruM mALiyAtrA) eja pramANe ava katavyaka dravyanI racanA viSe paNa samajavuM. bhAvArtha-kSetradvAranA jevA ja ahI 5NuM prottaranA prAra samajavA kSetra ane sparzanamAM e bheTa che ke paramANudravyanI avagAhanA je eka AkAzapradezamAM thAya che te kSetrarUpa che, tathA paramANu vaDe tenA nivAsasthAna 35 AkAzanA cAre taraphanA pradezono je sparza thAya che tenuM nAma sparzanA che. paramANune te utkRSTa paze AkAzanA sAta pradezamAM thAya che. te sAta pradeza nIce pramANe che-cAre dizAonA cAra pradeza, uparane eka pradeza, ane nIceno eka pradeza ane tyAM tenI pita nI avagAhanA che te eka praNaA rIte te vadhAremAM vadhAre sAta AkAzapradezane sparza kare che. A sparzanA viSayamAM baudunI evI je mAnyatA che ke paramANu dravya te Adi, madhya ane anna AdinA vibhAgathI rahita niraMza (aMza rahi )-ekarUpa ja che te pachI e svIkAra kevI rIte karI zakAya ke te cha dizAono pazuM kare che? jo e siddhAMta svIkA2vAmAM Ave che temAM ekatvane siddhAMta ghaTita thaI zakato nathI, kAraNa ke svarUpe paramANu pUrvAdi koI eka dizAmAM saMbaddha che, evAM ja svarUpe je te anya dizAo sAthe paNa saMbaMdha hoya, te A mAnyatAmAM e vibhAga saMbhavI zakatA nathI ke paramANune A pradeza pUrvadibhAga sAthe saMbaddha che ane A pradeza pazcima digmAga sAthe saMbaddha che, kAraNa ke tene te niraMza rUpe (eka rUpe) svIkAravAmAM AvyuM che. tethI evuM mAnavuM joIe ke paramANu sAta pradezane parza karatuM hovAthI temAM vividha rUpatA hevAthI te ekarUpa hoI zakatuM anuyoga dvArA sutrama 123
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ nathI je ekarUpatA mAnavAne mATe vividha rUpatA rUpa vibhAgane abhAva ja ISTa mAnavAmAM Ave, te temAM cha dizAo sAthe saMbaddha hevAnuM kathana virUddha paDe che A kathanane bhAvArtha e che ke paramANu je svarUpe pUrvAdi koI eka dizAnI sAthe saMbaddha che, tenuM te nijarUpa bhinna che ane pazcima Adi dizAonI sAthe saMbaddha svarUpa paNa bhinna hoya te A rIte svarUpa pamAM bhinnatA AvavAne kAraNe cha prakAranA svarUpa mAnavAne prasaMga mAsa thaze ane te kAraNe temAM ekatvano abhAva AvavAne prasaMga prApta thaze. tethI bauddhonI e prakAranI mAnyatA sAcI nathI, kAraNa ke paramANu dravya rUpa hovAne kAraNe niraMza ja che-eka ja che, chatAM paNa paramANunI pariNAmazakita acitya . te kAraNe te prakAranA pariNAmanA sadubhAvamAM cha dizAonI sAthe tenuM niraMtara rUpa avasthAna saMbhavita che. tethI sAta dizAomAM tenA sparzanuM kathana aghaTita (anucita) nathI. sU085 kAledavArakA nirupaNa parzanAdvAranuM nirUpaNa karIne have sUtrakAra anugAmanA pAMcamAM le kALakAranuM kathana kare che"geAmAyaNamAM bAlupurathI davA" ItyAdi zabdArtha-(nejamavA bhAjIpudI vyA) negama ane vyavahAra, A be nayasaMmata AnupUrvI dravyo (hAyapo) kALanI apekSAe (bI) keTalA kALa sudhI (ho) AnupUrvI rUpe rahe che? uttara-( i kaomi Qaa yama) eka navI dravyanI apekSAe vicAravAmAM Ave te eka anupa dravya ochAmAM ochA be samaya sudhI ane (koi zasalev dADha) vadhAremAM vadhAre asakhyAta kALa sudhI AnupUva rUpe rahe che, (gANAtrA vahu niyamA vAlA) tathA vividha mAnavI" dvAnI apekSAe vicAra karavA mAM Ave che ane mAnava enI sthiti sarvakALanI hoya che A kathanano bhAvArtha nIce pramANe che, AvI dravyane AnupUrvI dravyarUpe rahevAne je eka samaya rU5 kALa kahyo che te A prakAre kahyo che- paramANu kANuArimAM (be paramANumAM) koI eka Adi anya paramANa maLavAthI koI eka apUrva dravya utpanna thaI jAya che tyAra bAda eka samaya pachI temAMthI eka Adi paramANu viyukta (alaga) thaI javAthI te AnupUrva dravya te rUpamAMthI apagata (naSTa) thaI jAya che eTale ke te rUpe rahetuM nathI te kAraNe eka AnupUrvI dravyanI apekSAe anupUrvI rUpe rahevAne kALa eAchAmAM ochA eka samayane kahyo che. ane jyAre eja e AnapUrva asaMkhyAta kALa sudhI AnupUrvI dravyarUpe rahIne eka Ari para mANu rUpe viyukta (alaga) thaI jAya che tyAre tenI avasthitine utkRSTa samaya asaMkhyAta kALane kahyuM che. koI paNa eka AnupUrvI dravyane ava anuyoga dvAra sutrama 124
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthitikALa (AnupUrvI rUpe rahevAnA kALa) anaMta hAteA nathI, kAraNa ke utkRSTa pudgalasayAMga sthiti pazu amrakhyAta kALanI ja DAya che. ane AnupUrvI dravyenI apekSAe tA te AnupUrvI dravyeAnI sthiti niyamathI ja sa`kAlIna heAya che, kArasu ke leAkamAM eveA kAi kALa nathI ke jyAre AnupUrvI dravyenuM astitva ja na hoya. (maLAjIputhvI' avattAntrAr' qz' ceva mALiyana') anAnu pUrvI dravyeAmAM ane avaktavyaka dravye mAM paNa eka drazya ane aneka dravyenI apekSAe pUrvokta jadhanya kALa ane utkRSTa kALa samajI leve A kathanane bhAvAtha nIce pramANe che. kei eka paramANu eka samaya sudhI ekalu` rahIne tyAra bAda kAI khIjA parama zu sAthe sazliSTa thaI jAya che. tethI eka anAnupUrvI dravyane avasthitakALa (anAnupUrvI dravya rUpe rahevAnA kALa) ochAmAM ochA eka samayanA kahyo che, ane jayAre eja eka paramANu asakhyAta kALa sudhI ekaluM rahIne tyAra bAda koi bIjA paramANunI sAthe sazliSTa thaI jAya che, tyAre tenA asthiti kALa adhikamAM adhika asa khyAta kALanA manAya che vividha drabyAnI apekSAe vicAravAmAM Ave tA te anAnupUrvI dravyenA avasthitikALa sakAlIna mAnavAmAM AvyeA che, kAraNa ke leAkamAM evA koI sapraya nathI ke jyAre A anAnupUrvI dravyenuM astitva ja na hAya. e paramANu rUpa eka avaktavyaka dravya paNa jyAre eka samaya sudhI sayukta rahIne tyAra bAda vibhakta thaI jAya che, tyAre tenA janya avasthiti kALa eka samayanA mAnavAmAM Ave che athavA jyAre te eja sthitimAM eka samaya sudhI rahIne tyAra bAda koI eka bIjA paramANu sAthe sa'zliSTha antaradavArakA nirupaNa thaI jAya che tyAre tenA asthiti kALa jaghanyanI apekSAe eka samayanA gaNAya che, ane jyAre te avaktavyaka dravya amrakhyAta kALa sudho eja sthitimAM rahIne tyAra bAda vidhaTita (vibhakta) thai jAya che, eTale ke jyAre te eja sthitimAM asakhyAta kALa sudhI rahe che ane tyAra bAda kAI bIjA paramANu sAthe sazliSTa (sayukta) thai jAya che, tyAre tenA avaktavyaka dravyarUpe rahevAne kALa (avasthiti kALa) adhikamAM adhika asakhyAta kALa pramANu mAnavAmAM AAA che. vividha avaktavyaka dravyAnI apekSAe te avaktavyaka dravyAne ava sthiti kALa (avaktavyaka dravyarUpe rahevAne saya sa`kAlIna kahyo che. eTale evA koI paNa samaya nathI ke jyAre temanI avasthiti (astitva) ja hAya. || s. 86 5 na anuyoga dvAra sutrama 125
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ have sUtrakAra antaradvAranI prarUpaNa kare che-"THvavALa" ItyAdi zabdArtha-prazna-LAmavALuM kALuputhvIravALe aMtaraM jhago devadivA hora) nigama ane vyavahAra, A bane nayasaMmata AnupUrvI dravyanuM vyavadhAna (aMtaravirALa) kALanI apekSAe keTalA kALanuM hoya che? AnupUrvI dravya AnupUrvI savarUpano tyAga karyA bAda pharIthI te AnupUvI dravyarUpa thavarUpane jeTalA kALanA vyavadhAna (AMtara) bAda prApta kare che, te vyavadhAna kALanuM nAma athavA vikALanuM nAma aMtara che. ahI viSe kALanI apekSAe te aMtaranA viSayamAM prazna pUche che. kSetranI apekSAe paNuM aMtara hoI zake che, paNa ahIM kSetranI apekSAe aMtara pUchayuM nathI ahIM te kALanI apekSAe aMtara pUchyuM che. tethI ja ahI " jADho jevadAra " A sUtrapADa mUke che. uttara-(A vaM vaDukara nAM ghai vmAM 3None baLata karuM) eka anavI dravyanI apekSAe ochAmAM ochuM aMtara (virahakALa) eka samayanuM ane vadhAremAM vadhAre aMtara anaMta kALanuM heya che. (nAnA pat vaSa natyi aMta ') tathA vividha dravyanI apekSAe vicAravAmAM Ave te evA aMtarano sadUbhAva ja nathI. A kathanane bhAvArtha nIce pramANe chetraNa AsuvALuM, cAra aNuvALu Adi AnupUrvI dravyomAMthI keI eka AnapUla dravya svAbhAvika athavA prAyogika pariNamana vaDe khaMDa khaMDa thaI jaIne AnupUva paryAyathI rahita thaI gayeluM have eja dravya eka samaya bAda pharIthI svAbhAvika Adi pariNamana dvArA eja paramANuonA saMgathI eja AnuvI rUpa banI jAya che. A rIte eka Anuva dravyanA AnupUvI svarUpane parityAga thaI gayA bAda pharIthI eja svarUpamAM AvI javAmAM je kALane AMtaro paDe che te kALanA AMtarA rUpa jaghanya aMtara eka samayanuM samajavuM utkRSTanI apekSAe je anaMta kALanuM aMtara kahI che tenuM spaSTIkaraNa nIce pramANe che-dhAro ke koI eka vivakSita AnupUvI dravya pUrvokta rUpe Anuva paryAyathI rahita thaI gayuM che. A rIte vibhakta thayelAM te paramANuo anya be aNuvALA, traNa aNuvALA vagerethI laIne anaMta paryatana aNuvALA zva rUpa anaMta sthAnamAMnI pratyeka sthAnamAM utkRSTa kALanI sthitine anubhava karatAM thakA saMkSipTa rahyA. A pramANe pratyeka hayaNuka adi anaMta sthAnamAM anaMta kALa sudhI saMzliSTa rahyA bAda eTale ke e svarUpamAM rahetAM rahetAM anaMta kALa vyatIta thaI gayA bAda eja paramANuo dvArA tyAre vivakSita AnupUrvI dravyanuM pharIthI nirmANa thaI jAya che, tyAre ema anuyoga dvAra sutrama 126
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ thavAmAM anaMta kALanuM utkRSTa aMtara paDI jAya che. eTale ke Anupa paryAyane parityAga karyA bAda pharI AnupUvI paryAyamAM AvI javAmAM anaMta kALanuM vyavadhAna (AMtara) paDI jAya che. "vividha dronI apekSAe kALanuM aMtara che ja nahIM," A prakAranA kathananuM kAraNa e che ke lokamAM e koI paNa samaya nathI ke jyAre samasta AnupUrvI drae pitAnA AnupavI svabhAvano eka sAthe parityAga karI detAM heya, kAraNa ke lokamAM anaMtAnaMta AnupUvI dravyo savaMdA vidyamAna rahe che, tethI vividha AnupUrvI dravyonI apekSAe kALane aMtare ja paDI zakatA nathI. prazna- mayavahArane anAjupurathI vALa aMtara' SIo di' ) nigama ane vyavahAra nayasaMmata anAnupUvI dravyonuM vyavadhAna (aMtara-viraha. kALa) kALanI apekSA e keTalA kALanuM hoya che ? utta-(i pura gaomi si awaaN jof mas si nAnAvA varUNa nadhi aMtara') anAnupUvI dravyane virahakALa eka anAnupUvI dravyanI apekSAe ochAmAM ocho eka samayane ane vadhAremAM vadhAre asaMkhyAta kALane hoya che. vividha anAnupUrva dravyanI apekSAe vicAra karavAmAM Ave te vyavadhAna (virahakALa-aMtara)ne sadbhAva ja nathI. A kathananuM spaSTIkaraNa nIce pramANe che-jyAre kaI paramANu rUpa anAnupUvI dravya keI bIjA paramANunI sAthe athavA kayaNuka, triaNuka Adi rakanI sAthe eka samaya sudhI saMAiSTa (saMyukta) rahIne tenAthI viyukta (alaga) thaI jAya che tyAre eka anAnupUrI dravyanI apekSAe ochAmAM ochA samayanuM aMtara (vyavadhAna) paDI jAya che. ane eja anukUvI dravya 35 paramANu jyAre koI prayaka, triaNuka Adi dhanI sAthe saMzliSTa thaIne asaMkhyAta kALa sudhI eja sthitimAM rahIne pharIthI temAMthI viyata (vibhakta) thaI jAya che, ane pharIthI anAnupUrI rUpe niSpanna thaI jAya che, te A prakAre anAnupUrvInA parityAgathI laIne anAnupUvanA punaH nimAM mAM vadhAremAM vadhAre asaMkhyAta kALanuM aMtara paDe che A utkRSTa aMtara eka anAnupUrva dravyanI apekSAe kahyuM che, ema samajavuM. zaMkA-jyAre eka anAnupUvAM dravya anaMtAnaMta paramAe nA pracaya rU5 aMdha sAthe saMyukta thAya che ane te tenI sAthe saMyukta avasthAmAM asaMkhyakata kALa sudhI hyA bAda jyAre te skaMdha vibhakata thai jAya che tyAre temAMthI koI ladhukaMdha utpanna thaI jAya che. te lapuskaradhanI sAthe paNa te paramANu rUpa anAnupUrvA dravya asaMkhyAta kALa sudhI saMyukata rahe che. tyArabAda jayAre te raka dha pad vibhakata thaI jAya che tyAre temAMthI koI ladhukaMdha upanna thaI jAya che te ladhuska dhanI sAthe paNa te paramANu rUpa anAna pUva dravya asaMkhyAta kALa sudhI saMyukata rahe che. tyAra bAda jyAre te kaMi paNa vibhakata thaI jAya che tyAre temAMthI paNa eka laghutara sakaMdha utpanna thaI jAya che, ane te laghutara skaMdha sAthe paNa te paramANu rUpa anAnupUrvA dravya asa khyAta kALa sudhI saMyukata rahe che tyAra bAda te laghutara sakaMdha paNa vibhakata thaI jAya che ane temAMthI paNa eka laghutama kaMdha utpanna thaI jAya che. A paramANu rUpa ane pUrvA dravya te laghutama kaMpanI sAthe pazu asaMkhyAta kALa sudhI saMskiTa (saMyukta) rahe anuyoga dvAra sutrama 127.
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ che A rIte krame krame che te skache vibhakata thatA rahe che. A prakAre te kayAreka anaMta skaMdha paNa saMbhavI zake che A anaMta skaMdhamAMnA pratyeka kaMpanI sAthe asaMkhyAta-asaMkhyAta kALa sudhI saMyukata rahIne jyAre te paramANu rUpa anAnupUrvI dravya pUrvanI pitAnI sthitimAM AvI jAya cheeTale ke anAnupUrvI rUpa paramANu avasthAne pharI kAma kare che, tyAre te pUrvokata anaMta aMdhAmAM rahevA rUpa sthitinI apekSAe te anaMta kALanuM aMtara paNa paDI jAya che chatAM sUtrakAre ahIM zA mATe evuM kathana karyuM che, ke eka anAnapUrvI dravyane virahakALa asaMkhyAta kALano zreya che? eTale ke anAnupUrvI dravya rUpa avarathAne tyAga karyA ba da pharI eja avasthA prApta karavAmAM asaMkhyAta kALanuM, aMtara paDe che ema zA mATe kahyuM che ? anaMtakALanuM aMtara paDe che, evuM kema kahyuM nathI? uttara-zaMkAkartA dvArA pradarzita anaMta kALanuM aMtara tyAre ja saMgata banI zake ke jyAre te paramANu dvayazuka Adi anaMta kaMpanI sAthe saMyukata thaIne anaMta kALa sudhI rahetuM hoya, paraMtu A sUtranI pramANatAthI ane vyAkhyAprajJapti Adi sUtranI pramANutAthI paramANunI saMyukata avasthAmAM rahevAnI utkRSTa sthiti asaMkhyAta kALa parvatanI ja kahI che tethI sUvA thita asaMkhyAta kALanuM ja utkRSTa aMtara samajavuM joIe. vividha anAnupUrvI dravyonI apekSAe aMtara hetuM nathI." A prakAranA kathananuM kAraNa nIce pramANe che kamAM e koI paNa kALa nathI ke je kALe kaIne kaI anAnuM. panI drathanuM astitva ja na hoya eTale ke kaMIne kaMI anAna drathana' astitva te lekamAM sadA kALa rahe che ja. prazna-(RAnavAhana' avanavAna asara' hArano kari' do!) naigama ane vyavahAra nayasaMmata avakatathaka dravyane pitAnI te avakatathaka avasthAne parityAga karyA bAda pharIthI avakatavyaka avasthAmAM AvI javAmAM keTalA kALanuM aMtara paDe che? eTale ke dvayaNuka aMdha 25 avAta thaka dravyane virahakaLa kALanI apekSAe keTa kahyo che? uttara-(pr 2a vara naM ghai samaruM, kolejo baLad gaI, nALatriATuM vaDukara nathi batAM) eka avakatavya nI apekSAe jaghanya (e chAmAM ochuM) aMtara eka samayanuM' ane ukUTa (vadhAremAM vadhAre) aMtara anaMta kALanuM che, tathA vividha avakatavyaka dravyonI apekSAe aMtarane sadUbhAva ja nathI A kathanane bhAvArtha nIce pramANe che-keI eka videzI kalpa rUpa avata yaka dravya dhAro ke vighaTita (vibhakita) thaIne be svataMtra paramANu rUpa ane prApta kare che. tyAra bAda ochAmAM ochA eka samaya sudhI te te bane paramANu eka bIjAthI alaga ja rahe che, paNa tyAra bAda teo eka bIjAnI sAthe saMviSTa (saMyukata) thaI jaIne pharIthI dvipadezI kanya rUpa banI jAya che. athavA-dvidezI kaMdha vighaTita thaI jaIne temAMthI be paramANu utpanna thaI jAya che te paramANu e anya paramANa AdinI sAthe eka samaya sudhI saMgliTa rahe che, paNa tyAra bAda teo tenAthI viyukta thaIne para paranI sAthe saMyukata thaI thaIne pharIthI hipradezika aMdha rUpe pariNata thaI jAya che. A rIte eja dvidezI skaMdhanuM temanA dvArA nirmANa thaI jAya che. A prakAre dvidezI kaMdha rUpa avasthAne anuyoga dvAra sutrama 128
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ parityAga karIne-dvidezI kaMdha rUpa avasthAmAMthI vighaTita thaIne pharIthI eja dvipradezI AMdha rUpa avasthA prApta karavAmAM eka samaya pramANu kAinuM jaghanya aMtara paDe che. tethI ja avakatavyaka dravya rUpa avasthA punaH prApta karavAmAM tene ochAmAM ochuM eka samaya lAgatuM hovAthI jaghanya aMtara eka samayanuM kahyuM che. utkRSTanI apekSAe te aMtara anaMtakALanuM kevI rIte thAya che? te have spaSTa karavAmAM Ave che eja ddhipradezI skaMdha vighaTita thaIne be paramANu rUpa banI jAya che te bane paramANu svataMtra rUpe anaMta paramANuonI sAthe anaMta dvayazuka aMdhe, triamuka aMdha Adi anaMta aNuka paryAnA che sAthe krame krame saMga prApta karIne jyAre pratyeka skaMdhamAM vAraMvAra pitAnI utkRSTa sthiti samApta karI nAkhe che, ane A rIte anaMta kALa bAda tyAre te pitAnI eja pUrva avasthA rUpa dviprazika rakaMdha rUpe parita thaI jAya che, te Ama thavAmAM anaMta kALane utkRSTa samaya vyatIta thaI jAya che. A rIte utkRSTa aMtara (virahAkALa) anaMta kALane thAya che. "vividha avakatavyaka dravyonI apekSAe kALanuM aMtara nathI," A kathanane bhAvArtha e che ke lekamAM e kaMI paNa samaya hoto nathI ke jyAre lekamAM kaIne kaI avakatavyaka dravya vidyamAna na hoya eTale ke koIne koI avakatavya dravya te lokamAM sarvadA vidyamAna hoya che ja. sU087T. have sUtrakAra anagamanA bhAgadvAra nAmanA sAtamAM jenuM nirUpaNa kare che. "nejamavAnA" ItyAdizabdArtha-(benamavALa) negama ane vyavahAra nayasaMmata samasta bhAgadavArakA nirupaNa AnuvI dravya ( a f') bAkInA lenA (mAne hogA ?) keTalA bhAgamAM che? (f fixrUma phojJA?) zuM saMbhAtamAM bhAgamAM che? (saMvekA mAne kaar) ke asaMkhyAtamAM bhAgamAM che? (saMkSeSetu maLe; lokanA) ke sakhyAta bhAgamAM che? (AlanemAne, rojhA ) ke asaMkhyAta bhAgomAM che? uttara-(no saMlijhamAne honnA, no saMkSiAmAne hogA, no saMnne, mALag s1) samarata AnupUvI dravya bAkInA dravyonA saMkhyAtamAM bhAgamAM paNa hotuM nathI, asaMkhyAtamAM bhAgamAM paNa hotuM nathI, saMkhyAta bhAgomAM paNa hotuM nathI, paraMtu (niramA arajo, mALe hobA) niyamathI ja te samasta AnupUrvI dravyo bAkInA dravyonA asaMkhyAta bhAgomAM hoya che. (AvAvALe gaLAjupullI havA) maigama ane vyavahAra nayasaMmata samasta anAnupUrvA dravya (zetrANa' mAne hogA ?) bAtrinA dravyonA keTalAmAM bhAganuM hoya che? (f% saMkSipamAne ) zuM saMkhyAmAM bhAgamAM hoya che ? (aSaNikanAre ) ke asaMkhyAtamAM ba0 48 anuyoga dvAra sutrama 129
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAgamAM hoya che ? ( saMvineNu mAnelu honA) ke saMkhyAta bhAgomAM hoya che? (mAnehonnA) ke asakhyAta bhAgamAM hoya che ? uttara-(7o saMkSikana mAne rokanA, kAle mAne horA) saMkhyAtamAM bhAgamAM nathI, paNa aMsakhyAtamAM bhAgamAM che, (no laveneju mAgu honA, no zaimg mALahonA) saMkhyAta bhAgomAM paNa nathI ane asakhyAta bhAgomAM paNa nathI. ( parva avaradavanavAna vi mALiyabA') avaktavyaka dravyanA viSayamAM paNa anAnupUrvI dravyonA jevuM ja kathana ahIM grahaNa karavuM joIe. bhAvArtha-traNathI laIne anaMta paramANuvALA jeTalA kadho che, temane AnupUrvI dravya kahe che je anaMta eka eka svataMtra paramANu che temane anAnavI dravya kahe che. be paramANuvALA je anaMta kaMdhe che temane anAnupUvI ane avaktavyaka dravya kahe che A sUtramAM praznakartA e prazna pUche che ke AnupUrvI dravya, anAnupUrvI dravya ane avakta yaka dravya karatAM adhika pramANamAM che ke aha5pramANamAM che? tyAre tenA uttara rUpe siddhAMtakAroe kahyuM che ke Anuva dravya, anAnupUrvI ane avaktavyaka dravya karatAM adhika pramANumAM che. vaLI praznakartA evo prazna kare che ke jo te AnupUrvI dravya bAkInA dravya karatAM adhika che, to keTalAmAM bhAga jeTaluM adhika che? zuM saMkhyAtamAM bhAga jeTaluM adhika che ? ke saMkhyAta bhAga jeTaluM adhika che? asaMkhyAta bhAgo jeTaluM adhika che? tyAre sUtrakAre tene e uttara Ape che ke Anu dravya bAkInA dravyanA asakhyAta bhAgo pramANu ja adhika che, saMkhyAtamAM bhAga pramANu adhika nathI, kAraNa ke te AnupUrvI dravyo, anAnupUvI dravya ane avaMvyaka dravya karatAM nyUna pramANamAM hatAM nathI-paNa adhika pramANamAM ja hoya che te AnupUrvI dravyamAM A adhikatA bAkInA konA saMpAtamAM lAgapramANa paNa kahI nathI, akhAtamAM bhAga pramANa paNa kahI nathI, saMkhyAta bhAge pramANu paNa kahI nathI, paraMtu asaMkhyAta bhAgo pramANa ja kahI che eTale ke samasta AnupUra dravya ane anakata ka ka karatAM asaMkhyAta gaNuM vadhAre che. dhAro ke A traNe be maLIne 100nuM pramANu thAya che, temAMthI 80 bhAga pramANu AnupUrvI dravyo hoya ane 10-10 bhAga pramANa anAnupUrvI ane avakatavyaka dravya hoya te bAkInA dravyo 20 bhAgapramANu hovAthI temanA karatAM anupUrvI kaba cAra gaNuM hevAthI temAM asaMkhyAtagaNa adhikatA gaNI zakAya nahIM paraMtu sUtrakAre temAM a bhrakhyAtagaNI adhikatA kahI che tethI A prakAranuM kathana karavAmAM asaMkhyAta gaNI adhikatA nahIM AvI zakavAne kAraNe hInatA AvI jAya che. kAraNa ke AnupUrvA dravyone bAkInA be karatAM saMkhyAmAM bhAgapramANa paNa kahyA nathI, asaMkhyAtamAM bhAgapramANa paNa kahyA nathI, saMkhyAta bhAgo pramANu (saMkhyAta gaNa) paNa kahyAM nathI, paNa asaMkhyAta bhAgo pramANa (asaMkhyAta gaNAM ja) kahyAM che. zaMkA-je bAkInAM dravyo karatAM samasta Anuva dravyane alpa mAnavAmAM Ave te temAM zI harakata che? anuyoga dvAra sutrama 130
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttara-anAnupUrvI dravya paramANu rUpa ja che ane avaktavyaka dravya dvayaNuka ska dha rUpa ja che paraMtu AnupUvI dravya triaNuka, Adi anaMta paNuka paryantanA ska'dha rUpa che. te kAraNe te AnupUrvI dravya bAkInA dravya karatAM asaMkhyAta gaNuM vadhAre hoya che, te kAraNe tene bAkInA dravya karatAM alapa kahI zakAya nahIM' vaLI anyatra paNa evuM ja kahyuM che kebhagavana ! paramANurUpa mudale, saMkhyAta pradezavALA maka, asaMkhyAta pradezevALA che ane anaMta pradezevALA skaMdhamAM koNa konAthI alpa che, ke jenAthI adhika che, koNa konI barAbara che ane ke zu kenA karatAM vizeSAdhika che? uttara-he gautama! anaMtapradezI rakapa sauthI a5pramANamAM che, paramANupula temanAM karatAM anaMta gaNAM che, saMkhyAta pradezI rakSaka asaMkhyAta gaNuAM che. ane asaMkhyAta pradezI rakaMdha asaMkhyAtagaNI che. A satramAM samasta pudagala jAtinI apekSAe tenA asaMkhyAta pradeza che asaMkhyAta gaNAM kahyA che. te asaMkhyAta pradezI kaMdhAno AnayvImAM ja samAveza thaI jAya cheA rIte vicAra karatAM, je samarata AnupUrvI dravya bAkInA samasta ko karatAM paNa asakhyAta gayuM che, te anAnupUrvA ane avakatavyaka dravya karatAM te te asakhyAta gaNuM hoya emAM zaMkA karavA jevuM ja nathI. sUtramAM "adhika" pada vAparyuM nathI, chatAM paNa ahI tenA arthane sapaSTa khyAla ApavA mATe te padane prayAga karyo che. tathA nagama ane vyavahAra nayasaMmata je anAnupUvI dravya (paramANa vya) che te AnupUrvI ane avaktavaka ko karatAM asaMkhyAtamAM bhAga pramANa che. te bAkInA dravyonA saMkhyAmAM bhAga pramANa nathI, saMkhyAta gaNuM paNa nathI ane asaMkhyAta gaNuM paNa nathI. dhAro ke AnupUrvI, anAnupUrvI ane avakatatraka, A traNe dravya maLIne 100 se nI saMkhyA rUpe che. temAM bAkInA dravyanI apekSAe AnupUrvA dravya 80 ane anAnupUrvI dravya dazanI saMkhyA rUpa che eja pramANe avaktayaka dravya paNa Anuva ane anAnupUrvI nI apekSAe 10mAMthI 100 nI jema temanA asaMkhyAtamAM bhAgarUpe ja amajavuM tene temanA saMkhyAmAM bhAgarUpe athavA temanA karatAM saMkhyAta gaNuM ke asakhyAta gaNuM samajavuM joIe nahIM. sU088 anuyoga dvAra sutrama 131
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvadavAra kA nirUpaNa have satrakAra anugAmanA AThamAM bheda rUpa bhAvatAranuM kathana kare che"ojamajavAnuM" ityAdi zabdArtha-(AvavAnuM kALuputhI vyA jata imAve ) prazna-nagama ane vyavahAra nayasaMmata AnupUrvI ko kayA bhAvamAM rahe che! (viMda vAgha mAre phojanA) zuM dayika bhAvamAM rahe che? (varabig mAre phona) ke pathamika bhAvamAM rahe che? (egg mAre jJA?, ke kSAyika bhAvamAM hoya che ? (aovAmiNa mAre honnA) ke kSApazamika bhAvamAM hoya che? (riNAmiNa mAre doz ?) ke pariNAmika bhAvamAM hoya che? (nivAra mAre tenA ) ke sAnnipAtika bhAvamAM hoya che? uttara-( LiyA pArariNAli mAre phokaat) samasta AnupUrvI dravya niyamathI ja sAhipAriNAmika bhAvamAM rahe che dravyanuM te te rUpe je pariNamana thAya che tenuM nAma pariNAma che e pariNAmanuM nAma ja pArivArika che. te pariNAma be prakAranuM hoya che-(1) sAdi pariNAma, (2) anAdi pariNAma dharmAstikAya Adi je aphI dravya che temanuM te te rUpe je ravAbhAvika pariNamana thAya che tenuM nAma anAdi pariNAma che, kAraNa ke anAdi kALathI ja te kAnuM A rUpe pariNamana thatuM Ave che. A kathanane bhAvArtha e che ke A dravyonuM je svAbhAvika svarUpa pariNamana che, eja anAdi pariNAma che. paraMtu je rUpI dravya (pudgala dravya) che temanuM te te prakAranuM je pariNamana thAya che te sAdi pariNAma che, kAraNa ke vAdaLAM, meghadhanuSa Adi paulika dranA te te prakAranA pariNamanamAM anAditA detI nathI tethI evuM kahevAmAM AvyuM che ke samarata AnupUrvA dravya sAdipariNAmika bhAvamAM rahe che. eTale ke AnupUrvI dravyomAM je AnupUrvI rUpa viziSTa pariNAma che te anAdi kAlina nathI kAraNa ke pulonuM je eka viziSTa rUpe pariNamana thAya che te vadhAremAM vadhAre asaMkhyAta kALa sudhI ja sthAyI rahe che, ema mAnavAmAM Ave che. eja pramANe samasta anApU dravya ane samasta avaktavyaka dravya paNa sAdipariNAmika bhAvamAM ja rahe che dayika Adi bhAvenuM spaSTIkaraNa AgaLa karavAmAM Avaze. bhAvArtha - AnupUva Adi dravya kayA bhAvavALAM hoya che, evo ahIM prazna pUchavAmAM AvyA che A praznano sUtrakAra e uttara Ape che ke samarata AnupUrvI Adi vaugalika dravya sAdipArijAmika bhAvavALAM hoya che. pArithamika bhAvadravyanuM e pariNAma che ke je mAtra dravyanA astitamAM ja Ape A5 thayA kare che. aupaNamika bhAva karmonA upazamathI utpanna thAya che. jema pANImAM rahele kacaro nIce besI jaIne pANI svaccha thAya che e ja pramANe karmonA upaImathI. opazarmika bhAva pedA thAya che. karmono kSayathI kSayika bhAva pedA thAya che jema kAdavane sarvathA nAza thaI javAthI pANI svaccha banI jAya che e ja pramANe karmone kSaya thavAthI kSayika bhAva utpanna thAya che. kSaya ane upazama, A bannenA saMbaMdhathI.je bhAva utpanna thAya che temane kSAzamika bhAva kahe che. jema kedArane. pANImAM levAthI tenI geDI mAdakazakti naSTa thaI jAya che ane thoDI anuyoga dvAra sutrama 132
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAkI rahI jAya che e ja pramANe kSaya ane upazamane kAraNe paNa karmonI sthiti thAya che karmonA udayathI utpanna thatAM bhAvane audayika bhAva kahe che jema kAdavane lIdhe pANI malina bane che, e ja pramANe karmonA udayathI AtmA para karUpI mela jAme che. pariNAmika bhAvanA nIce pramANe che bheda che-(1) sAdi pArimika bhAvane saddabhAva dhamastikAya ati amUrta drAmAM hoya che ane mUrta padgalika dravyamAM sAdipariNAmika bhAvasadubhAva hoya che. sU089 alpa bahu-davAra kA nirupaNa have sUtrakAra navamAM alAbahatva dvAranI prarUpaNa kare che"gutva naM mate ! " ItyAdi- zabdArtha-(mate ! neTHvavAmAna hagfuM kALuputrIvavyA anAjupurathI davvANa' avattavvagadavvANa' ya davaTThayAe paesaTTayAe, davvaTThapaesaTTayAe kayare vA vA yaduvA vA tucchA thA vizeSAdiyA 13) he bhagavan ! nagama ane vyavahAra nayasaMmata A AnupUvI dravya, anAnupUvI dravyo ane avaktavyaka dravyanI dravyarthatA, pravezArthatA ane dravyathArthapradezArtha. tAnI apekSAe sarakhAmaNI karavAmAM Ave, te kayA kayA dravya karatAM nyUna che ? kayA kayA dravya kayA kayA be karatAM adhika che ? kayA kayA dravya kayA kayA dravyonI barAbara che ? ane kayA kayA dravya kayA kayA drAthI vizeSAdhika che ? uttara-(noramA !) he gautama ! (trAva jemakavANAnuM vattadhyAyuvA kAryo vAI) drathArthatAnI apekSAe naigama ane vyavahAra naya. saMmata avaktavyaka dravya sAthI a5 che-eTale ke anAnupUrvI dravyathI paNa te a5pramANamAM hoya che. (kabAjuputrI , duyApa viseriyA) tathA dravyArthatAnI apekSAe avakatavyaka dravya karatAM anAnupUrvA dravyo vizeSAdhika che. temAM A vizeSAdhikatA vasaMtusthitinA savabhAvanI apekSAe samajavI. "taDu " kahyuM paNa che ke "he bhagavan! paramANu yudgale ane dvidezI skaMdhe, A bannemAMthI ke kenA karatAM adhika che? uttarahe gautama! dvipaderIka sko karatAM paramANu pudagale aSika hoya che." A kathana anusAra dvipadezI kaMdhe rUpa avaphatavyaka dravya karatAM paramANu pudgala rUpa anAnupUrvI dravya adhika che, e vAta pramANita thAya che. (AvA AjupuLyAvA ) tathA kathArthatAnI apekSAe AnupUva be, anAnupUva be karatAM asaMkhyAta gaNAM che. A kathananuM spaSTIkaraNa nIce pramANe che je anAnupa je che temAM paramANuM rUpa eka eka sthAna ja labhya hoya che, ane je avakatavyaka ve che temAM paNa dvidezI kaMdha rUpa eka eka ja sthAna labdha hoya che. paraMtu je anuyoga dvAra sutrama 133
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnupUvI dravya che temAM te triaNuka kaMdhathI laIne krame krame eka eka pradezanI uttarottara vRddhi thatAM thatAM anatANuka skaMdha paryantanA anaMta sthAna hoya che tethI sthAnanA bahutanI apekSAe AnupUva ka, anAnupavI ane avakatavyaka dravye karatAM asaMkhyAta gaNuM kahevAmAM AvyAM che. - zaMkA- anupUrva benA sthAna anaMta hoya, ane anAnupUrva nA tathA avaktavyaka dalTe.nAM sthAna eka eka hoya te ahIM AnupavI dravyane anAnupUvI ane avakatavyaka dravya karatAM anaMta gaNuM kahevA joItA hatAM chatAM ahIM temane asaMkhyAta gaNAM zA kAraNe kAAM che? - uttara-anaMtaka je kaMdhe che teo anAnupUrvI dravya karatAM ane tamAM bhAga pramANa hevAne kAraNe svAbhAvika rIte ja teka (ochAM, nyUna) che. tethI anaMtANuka rakane lIdhe AnupUrvI dravyamAM-AnupUrvI nAM rathAnemAM khAsa kaI vRddhi thatI nathI. tethI yathArtha rUpe te te ApavI dramAM asaMkhyAta gaNA ja sthAna bane che, ane eja sthAnonI apekSAe temanAmAM (AnupUva drAmAM) asaMkhyAta guNitatA ja saMbhavI zake cheanaMta guNitA saMbhavI zakatI nathI. 88mAM sUtramAM anugAmanA bhAgAra nAmanA sAtamAM bhedanuM pratipAdana karatI vakhate sUtrakAre "ufi nuM " ItyAdi sUtrapATha dvArA A viSayanuM vizeSa varNana karyuM che. te te sUtramAMthI te vocI levuM. A rIte dravyArthatAnI apekSAe AnupUva ka AdinI a65bahutAnuM kathana karIne have sUtrakAra pradezatvanI apekSAe AnupUrI Adi dvanA apamahatvanuM kathana kare che (nemalavArA anAjupudazIvyAruM upacAra karavovA) negama ane vyavahAra nayasaMmata samasta anAnupUrvI dravya pradezatvanI apekSAe avaktavya dravya karatAM ane AnupUva ko karatAM alapa hoya che, kAraNa ke (kagggg) anAnupUrvI drAmAM pradeza rUpa ane abhAva hoya che. A kathananuM tAtparya e che ke je paramANu rUpa anAnupUvI dravyamAM paNa dvitIya Adi pradezone sadbhAva hatA te dravyarthatAnI jema pradezArthatAmAM paNa avaktavyaka dravya karatAM temanI adhikatA ja hatA paraMtu evI kaI vAtane te sadUbhAva ja nathI, kAraNa ke paramANu apradezI hoya che, evuM siddhAMtanuM vacana che. te kAraNe pradezArthatAnI apekSAe anAnavI dravyone sauthI a9pa kahevAmAM Avela che. A samasta kathanane bhAvArtha e che ke dravyArthatAnI apekSA e te anAnupUrvA kAne avaktavyaka dravyo karatAM vizeSAdhika kahevAmAM Avela che. eTale ke anAnupUvI dravyo karatAM avaktavyakahave a5 kahevAmAM AvyAM che. paNa pradezanI apekSAe te ApavI anuyoga dvAra sutrama 134
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ dravyane avaktavya dravya karatAM 5Na a5 mAnavAmAM Avela che, kAraNa ke paramANa rUpa anAnupUvI draga amarelI hoya che je A paramANa rUpa anAnupavI mAM paNa dvitIya ati pradezane sadubhAva mAnavAmAM Ave, te pradezArthatAnI apekSAe paNa avanavyaka dravya karatAM anAnupUrvI nI adhikatA saMbhavI zake che. paraMtu paramANa rUpa anAnupUrvI ne sarvastaka (sauthI a5) mAnavIne siddhati ja yuktiyukta lAge che. zaMkA- anAnupUva drAmAM pradezArthatAne sadUbhAva ja na hoya, te ahI pradezArthatAnI apekSAe temane vicAra karavo e vAta ja zuM anucita lAgatI nathI ? uttara-e vAta barAbara nathI, kAraNa ke " je kahezaH" A vyutpatti anusAra sauthI sUkama dezanuM nAma pradeza che eTale ke pulAstikAyane je niraMza bhAga che te pradezarUpa ja che. evuM pradezatva te paramANu dravyamAM ja hoya che. tethI pradezArthatAnI apekSAe temane vicAra karavAmAM anupamutatA jaNAtI nathI. tathA-(bAra vAyakA 1agyApa viseriyA) avakatavyaka dravya pradezArthanI apekSAthI vizeSASika hoya che. eTale ke avakatavyA mAnA pratyeka vAtavyaka dravya babbe pradezavALAM hoya che, ane anAnupUrvI dravyomAMnuM pratyeka anAnupUrvI dravya eka eka pradezava zuM hoya che. te kAraNe pradezArthatAnI apekSAe anAnavI dravya karatAM avakatavyaka dravyane vizeSAdhi (amuka pramANamAM vadhAre) kahAM che. (bAjIpucIlA cA ) pradezArthatAnI apekSA avakatavyaka dravya karatAM AnupUrvI dravyo anaMta gaNa hoya che, kAraNa ke temanA pradeze avaktavyaka dravyanA pradezo karatAM anaMta gaNa hAya che. pahelAM e vAta te prakaTa karavAmAM AvI cukI che ke drathArthatAnI apekSA anAnupUvI dravya ane avakatavyaka dravyo karatAM AnapUvI dravyo asaMkhyAta gaNAM che, kAraNa ke temanA karatAM AnupUvI dravyaskaMdha asaMkhyAta gayuM hoya che paraMtu pradezonI apekSAe AnupUrI dro anaMta gaNa che, kAraNa ke temanA pradeze avakatavyaka draSe.nA pradeza karatAM anaMta gaNa kahyAM che A rIte pradezArthatAnI apekSAe AnupUrvI Adi dravyanA alapa-bahatvanuM kathana karIne have sUtrakAra ubhayArthatA dravyarthatA ane pradezArthatA)nI apekSA temanA a5hatvanuM kathana kare che-taLenamavAmAAM avazvanA - javaNapvANa phALokA) nAma ane vyavahAra nayasaMmata avakatavyaka dravya davyarthatA ane pradezArthatA 25 ubhayArthatAnI apekSAe sarvastaka sauthI ochuMche, kAraNa ke ( hayAra) kathArthatAnI apekSA e avakatavyaka dravyamAM sarvate tAnuM pratipAdana pahelAM karavAmAM AvyuM che, tathA (anAjuputrI cAra vya anuyoga dvAra sutrama 135
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ squezthA vizeSAphiyA) anAnupUvI dravya ubhayAthatvanI apekSAe ava. ktavyaka dravya karatAM vizeSAdhika hoya che ahIM dravyarthatA ane amadezArthatAnI apekSAe A adhikatA samajavI. (navavadhyAruM pathAra visAdiyA) tathA avaktavyaka dravya pradezArthatAnI apekSAe anAnapavI dravya karatAM vizeSASika che. temanI A vizeSAdhikatA pratyeka avaktavyaka dravya dvidezI hevAne kAraNe samajavI, kAraNa ke pratyeka anAnupUrvI dravya karatAM pratyeka avaktavyaka dravya bamaNa pradezavALuM hoya che anAnupUva dravya eka eka pradezavALuM hoya che ane avaktavyaka dravya babbe pradezavALuM hoya che, te kAraNe avaktavyaka dravyane anAnupUva dravya karatAM bamaNA pradezavALuM kahyuM che. (ANuputvIdavvAI davaDhayApa asaMkhejaguNAI tAI ceva paemadvayAe atiguNAruM') ubhayArthatAnI apekSAe have temanA apahatvane vicAra karavAmAM Ave che-dravyArthatAnI apekSAe AnapUrva dravya amrakhyAta gaNuM ane pradezArthatAnI apekSAe Anuva dravya anaMta gaNuM che. A prakAre pratyeka pakSane anulakSIne vicAra karavAnI apekSAe je ahIM ubhayArthapakSanI apekSAe vicAra karavAmAM Avyo che temAM eka vizeSatA che ke-jema dravyArthitAnI daSTie vicAra karIne anAnupUvI dravya avaktavyaka dravya karatAM vizeSAdhika prakaTa karavAmAM AvyA che, e pramANe pradezArthatAnI ape. kSAe anAnupUvI dravyone vizeSAdhika batAvavAmAM AvyA nathI, kAraNa ke te pradezarahita hovAne kAraNe avaktavyaka drA karatAM a65pramANuvALA , paraMtu je pratyeka pakSanI apekSA e temane vicAra karavAmAM Ave te A sarvastakatA (so karatAM aha5pramANutA, paNa temanAmAM prakaTa karI zakAya che. eja nimittane lIdhe ahIM tRtIya pakSa rU5 ubhayArthatA guhIta karavAmAM AvI che A pramANe nava prakAranA anugAmanuM nirUpaNa karIne have sAra A prakaraNane upasaMhAra karatA kahe che ke-(re 4 kalune je 4 gema vaLa anavanirivA vALupunI ) anugAmanuM A prakAranuM svarUpa che. A prakAre ahIM sudhImAM sUvAre naigamavyavahAranayasaMmata anaupanizvikI dvavyAnu nA ravarUpanuM nirUpaNa karyuM che. sUbA have sUtrakAra saMgrahanayanA matAnusAra A apaniSikI dravyAnupUrvInA rivarUpanuM kathana kare che- "re ita >> ItyAdi- zabdArtha-prazna-(se piM te saMpUrNa jovaniSiA rAjupuLI ) he bhagavana! saMgrahanayasaMmata anopanidhidI dvavyAnuvInuM svarUpa kevuM che? uttara-(ANa jaLavaLikiyA grALuputrI jevA ghaood) saMgraha namasaMmata anopanidhikI dravyAnupavI pAMca prakAranI kahI che. (4 ) prakAza nIce pramANe che-(athavAvAyA, maMneyhALavAra, ela. vyA hovA chaLaka) (1)arthapadaprarUpaNutA, (2) gayahItanatA anuyoga dvAra sutrama 136
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ aryapAdakA nirupaNa (3) bhaMgo padarzanatA, (4) samavatAra ane (5) anuma A sUtranI vyAkhyA 74 mAM satranI vyAkhyA pramANe samajavI. ||sU091 saMgrahanayanA matAnusAra arthapada prarUpaNutAnuM svarUpa kevuM hoya che te have sUtrakAra prakaTa kare che-"he jiM te saMng " ItyAdi zabdArtha-prazna-(se 6 vaM kaMsa hatyAcavAvAyA ?) he bhagavana ! pUrva prastuta saMgrahanayasaMmata arthapaprarUpaNutAnuM svarUpa kevuM kahyuM che? uttara-(saMjANa batAvavanayA) saMgraha saMmata arthapa8 prarUpaNutAnuM svarUpe A prakAranuM che (tippaesie mANupunbI, parampaesie bhANupubbI, jAba isa paesie mANupunbI, saMbimbaparakhie bANupubI, basaMnijapaesie mANupubbI, arNavaemie vANupuvvI, paramANupuragaLe aNANupuvvI, duppapasie avattavvae) ay pradezavALo AnupUvi che, cAra pradezavALe skaMdha AnupUva che, e ja pramANe dasa paryantanA pradezavALa skaMdha AnupUvI che saMkhyAta pradezavALe kaMdha anupUva che, asaMkhyAta pradezavALo kaMdha AnupUva che ane anaMta pradezavALa dha anupUrvI che. paramANu yudgala anAnupUvI dravya che ane be pradezavALe kaMdha avaktavyaka dravya che. saMgrahanaya dvArA mAnya artha 58 prarUpaNutAnuM A prakAranuM svarUpa che. A kathananuM tAtparya nIce pramANe chenegama ane vyavahAra nayanI mAnyatAne AdhAre pahelAM evuM kathana karavAmAM AvyuM che ke eka tripradezI kaMdha eka AnuvI dravya rU5 che, ane aneka vipraderI che aneka AnupUva dravya rUpa che. A rIte AnupUvamAM ekatva ane anekatvane tyAM nirdeza karavAmAM AvyuM che. paraMtu sAmAnya tavavAdI hovAne kAraNe A saMgrahanayanI mAnyatA anusAra samasta trikadezI rakaMpa eka ja AnupUrvI rUpa che. A viSayane anulakSIne A nayanI mAnyatA evI che ke jeTalA videzI kaMpe che teo je pitAnA trikazika rUpe sAmAnyathI bhinna hoya te temane tripradezika pakave ja karI akAya nahI je teo tripradezikatva rUpa sAmAnyathI abhinna heya, te te badhA tripradezika ka eka rUpa ja cheA rIte badhA triprazika kapa eka ja AnupUrvI rUpa che-aneka AnupUrI rUpa nathI eja pramANe catuu. razika rUpa sAmAnyanI apekSAe samasta catuudezika pakadha eka ja AvI rUpa che, eja pramANe pAMca Adi pradezavALA che paNa eka eka AvI rUpa che, ema samajavuM A kathana te avizuddha saMgrahAyanI mAnyatA prakaTa kare che. paraMtu vizuddha saMgrahanayanI mAnyatA anusAra te anuyoga dvAra sutrama 137
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarata tripradezika Adi rakadhathI laIne anaMta pradezika paryantanA nI jeTalI AnupUrvI che, te badhI AnupUrvIe paNa AnupUvava rUpa sAmAnya nyanI apekSAe abhinna levAthI eka ja AnupUrI rUpa che. e ja pramANe anAnupUrvItva rU5 sAmAnyanI apekSAe abhinna devAne kAraNe samasta paramAsa pulara anAe 53 eka ja anAnupUrvI' rU5 che eja pramANe avakatavyaka 25 sAmAnyanI apekSAe abhinna hovAne kAraNe samasta kiradezI kaMdhe pas eka ja avatazyaka rUpa che. tethI ja sUtrakAre A satramAM " sijavA AlupurI" tripradezika AnupUrvI ItyAdi rUpe ekatvane niraza karyo che, paNa bahatvane nirdeza karyo nathI. ( 4 saMgha barAjavayA) A prakAranuM saMgrahanayasaMmata artha'padaprarUpaNutAnuM svarUpa che. bha.vArtha-saMgahanaya be prakAra che-(1) avizuddha saMgrahanaya ane (2) vizuddha saMgraDanaya avizuddha saMgrahAyanI mAnyatA anusAra samasta tripradezI che eka navI rUpa che, e ja pramANe jeTalA cAra pradezathI laIne bhaMgasamutkIrtanatA kA nirupaNa anaMta pradezI paryantanA kaMdhe che te pratyeka paNa eka eka svataMtra catu. pradezI, paMcapradezI Adi anupUrI rUpa che. vizuddha saMgrahanayanI mAnyatA anusAra te tripradezika kaMdha rUpa anupUvathI laIne anaMta pradezika kaSaa AnupUrva paryantanI samasta AnupUrvI e paNa AnupUrvItva rUpa sAmAnyanI apekSAe eka ja anupUrvI rUpa che. A vAtane pradarzita karavAne mATe sUtrakAre tripadezika AnupUrvI Adi pademAM ekavacanane prayoga karyo che. tripaNuka skaMdha Adi rUpa arthathIyukata triaNuka skaMdha Adi 5 arthanuM pratipAdana karanArA padanI prarUpaNA karavI tenuM ja nAma aN58 prApaNutA che. nigama ane vyavahAra nayasaMmata anekatvano A naya (raha.. nae AnupUrvIemAM niSedha karI ekatvanuM pratipAdana kare che. sUrA anuyoga dvAra sutrama 138
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ have sUtrakAra sAtamA bhaMga, bhagasamutkInatAnuM nirUpaNa kare che-- " paMcALa saMrakSNa " ityAdi-- zabdArtha -( cALaka saMsa athacavaLayA pioLa) he bhagavan ! sa'heyamAnya A artha padmaprarUpaNA vaDe kayuM prayAjana siddha thAya che ? uttara-(cALa saMraAE brahyacalAya saMzrva maMgalamunittaLavA BA) sagrahanaya saMmata A athapadaprarUpaNutA vaDe saMgrahanayamAnya bha'gasamutkIrtanatAnu' svarUpa jANI zakAya che. " se kei te saMgha maMgalamukhripaLacA " saMgrahanaya mAnya bha'gasamutkI 'natAnuM svarUpa kevu che ? uttara-( saMsmagalamujittaLayA ?) sa`grahanayasa'mata te bha`gasamutkItanatA A prakAranI kahI che-- (asthi trALununnI, asthi anAjuputrI ) (1) eka AnupUrvI' che. (2) eka anAnupUrvI che, (asthi annavava) (3) eka avaktavyaka che. ( nAna ati bAjIpunI ca, aLAnunnunI ya) 4) AnupUrvI che, ananupUrvI che, ( aA-asthinAnuputhvI ca attatra ca) athavA (5) AnupUrvI che. alstanyaka che. (brA-asthi jJaLAjIputhvI ya avattavya ) athavA (6) anAnupUtrI' che, avaktavyaka che. (aThyA-aSijJAnuvunI ca, anAjupuzrI ca, jIvattavand ca) athavA (7) AnupUrvI che, anAnupUrvI che ane avakatavyaka che. (va' vatta maMtnI) A prakAre ahIM sAta bhAMgA (vikalpA) bane che. (le ta sa~gahassa bhaMgasamuttiNayA ) A prakAranuM sagrahanayasa'mata bhaMgasamutkItanattAnuM svarUpa che. bhAvAtha-sa grahanayasa mata apaprarUpapazutAnuM prayAjana A sUtradvA sUtrakAre prakaTa karyu che. temaNe A sUtramAM evu* pratipAdana karyu che ke atha pada prarUpaNutA vaDe bha'gasamutkInatA rUpa prayeAjana siddha thAya che. A bha gasamutkrItanAmAM mULa traNa 56 che. te traNa pada A pramANe che (1) AnupUrvI, (2) nAnupUrvI ane (3) avaktavyaka AnupUrvI AdinA vAgyAtha padelAM spaSTa karavAmAM AvyA che. A traNe pAne svataMtra rUpe laIne traNa bhAMgA bane che. dvisa'cegI traNa bhAMgA nIcenA babbe padonA sa'cAgathI ane che-anupUrvI ane ananupUrvI, AnupUrvI ane avakatavya anAnupUrvI ane avakatavyaka AnupUrvI, ananupUrvI, ane avaktavyaka, traNa padenA sacaiA sAtamA bhAMge bhane che. A rIte traNa padonA asa yAgI traNa bhAMgA, kisa'cAgI traNa bhAMgA ane trisayAgIe lAMge maLIne kula sAta lAMgA ane che. TAseA anuyoga dvAra sutrama 139
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhaMgopadarzanatAnA nirupaNa have sUtradhAra bhagopAzanatAnuM nirUpaNa kare che- "prApanuM larg4" Idi- zabdArtha-(pApavi irew mALiyA dipovALabhamavana saMrahanayamAnya A saMgasamakata'natA vaDe kayuM prayojana siddha thAya che uttara-(Aif imp mAmAnA maMdire manovALA jI) saMgrahanayamAnya A bhaMgasamutkIrtanatA vaDe saMgrahanaya mAnya aMgo padarzanatA batAvavAmAM Ave che. (te di 4 saMsAra manoraMjayA ?) he bhagavana ! saMgrahanayamAnya saMpadarzanatAnuM kevuM svarUpa che ? uttara-(saMha maMjA vaMzanA) saMgrahanayamAnya bhaMganatAnuM svarUpa A prakAranuM che- ( nirfsavA bApu ) jeTalA videzI kaMdhe che, teo eka ja AvI rUpa che. A rIte jeTalA videzI skaMdha che temane ahIM Ana"vI" zabdanA vAgyAtha rUpe grahaNa karavA joIe. (5mAjunA vakhANakukI) jeTalAM paramANu pudgale che, teo eka anAnupUva rUpa che. A rIte samasta paramANu yudgalene ahIM anAnupavI padanA vAgyAtharUpe grahaNa kavAmAM Avela che. (vpariyA karavAmag) jeTalAM hipradezI de che, teo eka avata pAka rUpa che. A rIte " avaktavyaka" A padane vAgyAthI samasta hipradezI zaka che tethI " avaktavyaka" A eka padanA prayoga dvArA samasta dvi pradezI & grahaNa thaI jAya che. e ja pramANe hisAgI traNa bhAMgAone ane visagI eka bhAMgAno vAgyAthe paNa samajI levuM joIe. A viSayanuM sUtrakAre " sAhA" Adi mukta pade kAza kathana karyuM che. A badhA panI vyAkhyA pahelAM ApavAmAM AvI cukI che. sUell samavatArake svarupakA nirupaNa have sUtrakAra saMgrahanayamata ramavatAranA svarUpanuM nirUpaNa kare che"di " ItyAdi- zabdArtha-(se fk irrpha moyA??) he bhagavana ! saMgrahanaya saMmata samavatAranuM svarUpa kevuM che? uttara-"moresaMgrahanayamAnya samavatAranuM varUpa A prakAranuM che-(samavatAra eTale samAveza athavA milana ) eTale ke AnupUrvI Adi je dravya che temane antarbhAva (samAveza) svasthAnamAM thAya che ke parasthAnamAM thAya che?" A prakAranI vicAradhArAne je uttara che, tenuM nAma samavatAra che ma. vicAradhArA A pramANe cAle che-saMgrahanayasaMmata AnupUvI dravyone kayAM samAveza thAya che ? (6 baggvI huM moghaoNri? banALuputhIDuiM morAMti kavaravALe imorAMti) zuM AnupUvI kAmAM samAviSTa thaI jAya che-maLI jAya che ? ke anAnupUvI dramAM samAviSTa thaI jAya che ke avakatavyaka dravyomAM samAviSTa thaI jAya che. ma. 52 anuyoga dvAra sutrama 140
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttara-(vaMew gAjIpu vIDyA bAluLI samocAMti, no avAra novAMti no aTIggvyo mori ) saMgrahanayasaMmata samasta AnupUrvI dravya svasthAna rUpa AnupUrvI dramAM ja samAviSTa thAya che. parasthAna 35 anAnayvI drAmAM ke avaktavyaka dromAM samAviSTa thatAM nathI. ( ni ki paLe paLe pocAMti) e ja pramANe saMzahanayasaMmata anAnupUva" dravya ane avakatavyaka dravya paNa anukrame potatAnA rathAnarUpa anAnupUvI mAM ane avaktavyaka dravyamAM samAviSTa thAya che. tenuM spaSTIkaraNa 89mAM sUtramAM kahyA pramANe samajavuM. sUkSma anugamake svarupakA nirupaNa have sUtrakAra saMgrahaya saMmata anugAmanA svarUpanuM nirUpaNa kare che re siM saM bagrche" ityAdi zanArtha-(se diM kagrche ?) he bhagavan ! saMgraha mAnya anugAmanuM RvarUpa kevuM kahyuM che? uttara-(agrNe sAvi vaLa) anugama ATha prakArane kahyo che. (taMgadA) te prakAre nIce pramANe che(sNtpypruuvnnyaa, davappamANaM ca vittaM phusaNA ya, kAlo ya aMtara' bhAga bhAve alAyaduM nathi ) (1) satpadaprarUpaNutA, (2) dravyapramANu, (3) kSetra, (4) sparzanA, (5) kALa, (6) antara, (7) bhAga ane (8) bhAva. a5bahu rUpa anugama prakAra ahI nathI, kAraNa ke saMgrahanaya sAmAnyavAdI che. (saMgahassa ANupuvIdavAikiM atthi patthi ? NiyamA asthi evaM donni vi) have sUtrakAra satpadaprarUpaNutAnuM svarUpa samajAve che- satpadaprarUpaNutAmAM e vAtanI prarUpaNA karavAmAM Ave che ke je prakAre zazazRMga (sasalAnA ziMgaDAM) Adi pada asadartha (avidhamAna padArtha)nuM pratipAdana karanArA hoya che, e prakAre A AnupUrvI Adi pade asadarthanuM pratipAdana karanArA nathI paraMtu jema stabha Adi pade staMbharUpa pitAnA vAstavika arthane pratipAdita kare che, eja pramANe AnupUvI' Adi vAstavika AnupUrvI Adi saharSanuM (vidhamAna padArthanuM) pratipAdana kare che. tethI (saMjura bAjupurI daE & isTi bariya) "saMgrahanayasaMmata AnupUrvI dravya che ke nahI?" A praznano A pramANe uttara ApI zakAya. (niramA kathi) "AnupUvI to avazya che ja e ja pramANe anAvI ane avakatavyaka dravyonA viSayamAM paNa evuM samajavuM joIe ke e bane dravya paNa avazya vidyamAna che. dravyapramANamAM e vAtane vicAra karavAmAM Ave che ke AnayvI Adi pado dvArA je dravyanuM kathana karavAmAM Ave che te dravyonI saMkhyA keTalI che. jema ke (saMda8 bAjuputhvIADhavA f thAda sahisar na he bhagavana saMgraha saMmata AnupUrvI dravye ' saMkhyAta che. ke asaMkhyAta che ke anaMta che ? uttara-tano saMnniA , no ilikajhAjhuM to baLatA) saMgrahana saMmata AnayvI dravya saMkhyAta paNa nathI, asaMkhyAta paNa nathI ane anala paNa nathI, paraMtu (niyama pa AlA) niyamathI eka ja rAzi che. anuyoga dvAra sutrama 141
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ zaMkA- jo AnupUrvI dravya sukhyAta Adi rUpa na DhAya te temAM eka rAzirUpatA kevI rIte sabhaLI zake che? kAraNa ke A rAzirUpatA te dravyanI bahulatAmAM ja sabhavI zake che. lekamAM paNa evu' ja levAmAM Ave che ke jyAre dhAnya ghaNuM ja DAya che tyAre ema kahevAmAM Ave che ke ceAkhAnA DhagalA (rAzi) che. A uttara-saMkhyAta Adi rUpatAne abhAva DhAvA chatAM paNa peAtAnA svarUpanI dRSTie AnupUrvI' dravyeAmAM majhulatA (vipulatA) che. tethI AnupUrvI tya sAmAnyanI apekSAe te dravyeAmAM je ekatA che te ekatAne anu lakSIne sUtrakAre ahI evuM kahyuM che ke " manupUrvI dravyeAmAM ekarAzirUpatA che. " tethI A prakAranA kathanamAM doI doSa nathI A kathananuM tAtpaya e che ke tripradezika eka AnupUrvI cAra pradezika eka anupUrvI che, pAMca pradezi pasantanA mAnI eka eka AnupUrvI che. A prakAre badhI AnupUtrI mAnA svarUpa bhinna bhinna che, parantu te saghaLI AAnupUrvI emAM bhAnupUrvI rUpa sAmAnyanI apekSAe ekatA mAnI levAmAM AvI che. tethI te apekSAe AnupUrvI AmAM ekarAzirUpatA mAnI levAmAM AvI che. athavA-jema kAI eka viziSTa pariNAma skaMdhadravyamAM tadAra'bhaka (tenA AraMbha karanArA) paramANuonI bahutA hovA chatAM paNa tadgata ekatA ja mukhya rUpe vivakSita thAya che, eja pramANe ahIM paNa-zazirUpatAmAM pazu mAnupUrvI dravyenI bahutA heAvA chatAM paNa eka AnupUrvI rUpa sAmAnyane AdhAre ekatva ja mukhyatve vikSita thayuM che, ane eja kAraNe A mukhya ekatvane lIdhe saMceyatva, asabhyeyatna AdinA niSeSa thayeA che. tethI bhAnupUrvI dravyamAM ekarAzirUpatA mAnavAmAM koi deSa nathI. tathA go padArtha rUpa dravyene Azrita karIne ekarAzitva pazu virUddha paDatu nathI. (va' romni vi) eja pramANe anAnupUrvAM dravyamAM paNa ekarAzita grahaNa karavuM joIe ane avataka dravyamAM paNa ekarAzitva samajI levu eie have sUtrakAra sa'grahanayasa'mata kSetranuM nirUpaNa kare che-- prazna-(saMgama ALuputrInA. hosamane phonnA) ke bhagavan ! saMgrahanayamAnya AnupUrvI dravyeA leAkanA keTalA bha!gamAM che ? (jaM lo jjaibhAge N hojjA, asaMkhejjaibhAge hojjA, saMkhejjesu bhAgesu hojjA, anaM enevu mAgeluM honnA, pradhvajo. honnA! zuaAkanA saMkhyAtamAM bhAgamAM che ? OM asakhyAtamAM bhAgamAM che ? ke lekanA saMkhyAtabhAgamAM che! ke leAkanA asakhyAta bhAgamAM che ? ke sava leAkamAM che? uttara-(no saMgmena mATe phonnA, no "saMhe mALe hozyA, no saMkhejjesu bhAgesu hojA, no asaMkhejjesu bhAgesu hojjA, niyamA savvaloe hojjA, paya romni vi) samasta AnupUrvI dravya lAkanA saMkhyAtamAM bhAgamAM paNa nathI asakhyAtamAM bhAgamAM paNa nathI, sa`khyAta bhAgeAmAM paNa nathI, asakhyAta vAgAmAM paNa nathI, parantu niyamathI ja samasta vAkamAM che, kAraNa ke Anu ma0 53 anuyoga dvAra sutrama 142
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUrvItva rU5 sAmAnya eka che ane te sarva kayApI che, tethI niyamathI ja AnupUvI dravyanI sattA (astitva) sarva lekamAM che. A prakAranuM kathana anAnupUva ane avaktavyaka dravya viSe paNa samajavuM eTale ke te banenuM astitva paNa niyamathI ja samasta lekamAM che. sparzanAne anulakSIne paNa evuM ja kathana samajI levuM. eTale ke AnupUrvI Adi samasta dravya niyamathI ja sarvalakane sparza kare che. e ja viSayanuM sUtrakAre nIcenA praznottaro dvArA spaSTIkaraNa karyuM. che (saMgahassa ANuputvIdavAI logassa kiM saMkhejaibhAgaM phusaMti ? asaMkhejjai bhAgaM phusati, saMkhijje bhAge phusaM te, asaMkhigje bhAge phusaMti, sabaloga phusaMti? no saMkhejjaibhAgaM phusaMti, jAba niyamA sabalogaM phusaMti, evaM donni vi.) prazna-he bhagavana! saMgrahanayasaMmata AnupUrvI dravya zuM lekanA saMkhyAtamAM bhAgane sparze che ke, asaMkhyAmAM bhA ne sparze che, ke samasta uttara-AnupUvI dravya samata lekane ja sparze che, lekanA saMkhyAtamAM bhAgane, asaMkhyAtamAM bhAgane, saMkhyAta bhAgane ke asaMkhyAta bhAgene sparzatuM nathI A prakAranuM kathana anAnupUla dravya ane avakatavyaka dravyanI sparzanA viSe paNa samajavuM. (saMgahassa ANuputrIdavvAi kAlao kevacciraM hoti ? savvaddhA, evaM vorina ri ) prazna-he bhagavan! saMgrahanayamAnya samasta AnupUvI dravya kALanI apekSAe keTalA samaya sudhI AnupUrvI rUpe rahe che? uttara-AnupUrvItva, anAnupUrvItva ane avakatavyakatvasAmAnya kadi paNa vigacheda thatuM nathI tethI temanuM avasthAna (astitva) sarvakAlika hoya che te kAraNe kALanI apekSA e temane virahakALa paDyuM nathI. A kathananuM tAtparya e che ke AnupUrvI Adine traNe kALamAM sadUbhAva hovAne kAraNe vyavachera (vinAza) saMbhavI zakatA nathI. te kAraNe kALanI apekSAe temanA antara (virahAkALa) ne paNa sadUbhAva heta nathI. A prakAre sUtrakAre aMtaradvAranI prarUpaNa karI che, ema samajavuM eja vAta sUtrakAre nIcenA mUtrapATha dvArA vyakta karI che- (saMgahassa ANupubdhIdavvANa kAlao kevaccira aMtara hoI ? natvi ) A sUtrapAThane bhAvArtha upara ApyA pramANe samaja. have bhAgadvAranuM nirUpaNa karavAmAM Ave che-(sArU jIvIkAra teNavALuM rUmane TokanA ?) prazna-he bhagavAna ! saMgrahanayasaMmata samasta AnayvI dravya bAkInA dravyonA keTalAmAM bhAga pramANa hoya che ? (f% - jjahabhAge hojA? asaMkhejjaibhAge hotA ? saMkhejjesu bhAgasa hojjA ? asaM. rahejomAnephogA) zuM saMkhyAmAM bhAga pramANa che? ke asaMkhyAtamAM bhAgapramANa che? ke saMkhyAta bhAgo pramANu saMkhyAta gaNuM che ? ke asakhyAta bhAgapramANu-asaMkhyAta gaNuM che? anuyoga dvAra sutrama 143
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttara-(no saMkAmA hogA, no gaoNlejamA phrojhA, to saMkhejjesu bhAgesu hojjA, no asaMkhejjesu bhAgesu hojjA, niyamA tibhAge hojjA) saMgrahanayamAnya samasta AnupUvI drAmAMthI pratyeka AnupUrvI dravya-tripradezika catuSpadezika paMcapadezaka Adi anaMta pradezika paryantanA pratyeka AnapUvI dravya-niyamathI ja bAkIna dravyonA trIjA bhAga pramANa ja hoya che. eTale ke anAnupUvI dravya ane avaktavyaka dravyane ekatra karavAthI je rAzi bane che te rAzinA je traNa bhAga karavAmAM Ave che te pratyeka bhAgapramANu (te bAkInA dravyanI rAzinA rAzinA trIjA bhAgapramANu ) AnupUrvI dravyamAMnA pratyeka AnupUvI dravya hoya che. (QaaN ronina vi) geja pramANe anAnapUrva ane avaktavyaka dravyanA viSayamAM paNa samajavuM. prazna-( saMng ggeLI vA yafma mAre dRSinA 8) saMgrahAyamAnya AnupUrvI dravye kayA bhAvathI yukata hoya che ? uttara- niyama sArUirLAmiNa mAre doDajhA) saMgraha saMmata AnupUrvI dravya niyamathI ja sa dipAriNAmika bhAvavALAM hoya che. (ga Toni ji) eja pramANe saMgraha saMmata anAnupUrva dravya ane avataka dravya paNa niyamathI ja sAdipariNAmika bhAvavALAM hoya che (kaNA 16 varji) zazigata dravyamAM a5bahu mAnavAmAM AvyuM nathI, kAraNa ke A saMgahanayamAM rAzigata dravyonuM astitva vyavahAra nayarUpa kalpanA mAtrathI ja mAnya thayuM che. A kathananuM tAtparya e che ke saMgrahanayanI daSTie AnupUrvI dravyomAM anekatva kAlpanika che, kAraNa ke vyavahAra naya e vAtano svIkAra kare che, ke pratyeka AnupUrvI dravya aneka che. ane te anekatva sAmAnya rUpa AnupUvItvanI daSTimAM vilIna thaI javAne kAraNe che ja nahIM. zaMkA-je evI hakIkata hoya te sUtrakAre A saMgrahanayamAnya anuga. manA prakaraNamAM "aMdara AnupUva thAuna isaMcAniItyAdi bahavayanAnta padamAM AnupUva dravyane kema mUkayuM che? ""sAnupUrva sunna" A eka vacanAH padane pravega kema karyo nathI ? saMgrahanaya mukhyatve sAmAnyatatvane ja mAne che tethI ahIM ekavacananA padane praga have joItuM hatuM. uttara-zaMkAkartAnI zaMkA vyAjabI che. paraMtu sUvakAre je bahuvacanAnta paThane prayoga karyo che-AnupUrvI dra ' e prayoga karyo che tenuM kAraNa e che ke teo e vAta prakaTa karavA mAge che ke vyavahAra nayanI apekSAe pratyAhuta paNa che. eja vAtane anulakSIne sUtrakAre ahIM AnupUrvI padamAM bahuvacanane nirdeza karyo che. zaMkA-nagamavyavahAra na saMmata anugamanA prakaraNamAM ja sUtrakAre khavahAranayanI apekSA e dravya mahatva prakaTa karyuM che. chatAM ahaM pharIthI tene ekavanA prakaraNamAM pradarzita karavAnI zI AvazyakatA hatI? uttara-vimaraNazIla ziSane A viSayanuM pharI smaraNa karAvavA mATe sUtrakAre ahIM tene pharI ullekha karyo che tethI A pramANe karavAmAM punazakti deSanI saMbhAvanA rahetI nathI zive je prakAre vastunA svarUpane samajI zake e prakAre temane samajAvavAnuM te gurunuM kartavya thaI paDe che. anuyoga dvAra sutrama 144
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( letA. anume ! leta'saMnna aLonizrciAtrALuputrI, maiM ta anAniyiA sthALuputhvI) have anugamanA prakaraNanA upasa'dvAra karatAM sUtrakAra kahe che ke A prakAranu (upara varNavyA pramANenu') saMgrahanayamAnya anu. gamanu' svarUpa che. anugamanA svarUpanuM' nirUpaNu thaI javAthI sagrahanayamAnya anugamanu svarUpa che. anugamanA svarUpanuM nirUpaNuM thai javAthI sa`grahanayasa'mata anaupanidhikI dravyAnupUrvI nuM kathana ahIM pUrU' thAya che. A prakAranuM pUrva prastuta anaupaniSikI dravyAnupUrvAnu svarUpa che. tenA vizeSa khulAse naeNgamanyavahAra nayasa mata anugamanA prakaraNamAM ApavAmAM Avele che, sa65 A pramANe anaupaniSikI dravyAnupUrvInuM nirUpaNa karIne have sUtrakAya pUrva'thita aupanidhikI dravyAnupUrvI nuM nirUpaNa kare che-- " e si... goLihiyA " ItyAdi-- zabdArtha(leti' oniAi niSikI dravyAnupUrvI nuM svarUpa kevuM che ? vyAnupuzrI ?) he bhagavana ! aupa uttara-( ovaLihiyA yuvALuputhvI tivijJApannA) aupanidhikI dranyAnupUrvI traNu prakAranI kahI che. (saMjJA) te traNa prakArA nIce pramANe che-- (puntrALuputhvI, vacchAnuvI, aLAnununI ya) (1) pUrvAnupUrvI, (2) pazcAnu pUrvI, ane (3) anAnupUrvI, upanidhi eTale sthApanA athavA nirmANu te sthApanA athavA nirmANa jenu' prayeAjana hAya che tene aupaniSikI kahe che. A dravyaviSayaka aupaniSikInA upara mujaba traNa prakrAra che. vikSita dharmAstikAya Adi dravyavizeSanA samudAyamAM je pU (prathama dravya) che tyAMthI zarU karIne je Anu pUrvI' (anukrama, paripATI) nikSipta karavAmAM Ave che-rAkhavAmAM Ave che purvAnupurvI AdI tIna bhedokA nirupaNa tenuM nAma pUrvAnupUrvI che. tathA eja dravyavizeSanA samudAyamAM je pAzcAtyatima dravya che, tyAMthI zarU karIne eTale ke ulTA kramathI je AnupUrvI zakhavAmAM Ave che tene pazcAtupUrvI kahe che. pUrvAnupUrvI pazcAtupUrvI, A bannethI bhinna svarUpavALI je AnupUrvI' che tene anAnupUrvI kahe che. AslR097nA have sUtrakAra pUrvAnupUrvI Adi traNa bhedonA svarUpanuM... nirUpaNa kare che"le si' punnAjIputhvI " ityAdi-- zabdArtha-(ati svarUpa kevuM che ? punAnuputhvI ?) he bhagavan ! pUrvAnupUrvI nuM uttara-(puntrALununtrI) pUrvAnupUrvInuM svarUpa A prakAranu che. (dhammacinnAye, adhamabhijAye, bALA tyiAye, auvasthijAye, joithijAye, zraddhAmaye) (1) dharmAstikAya, (2) adharmAstikAya, (3) AkAzAstikAya, (4) jIvAstikAya, (5) pudgalAstikAya ane (6) addhAsamaya (kALa), A prakAranI paripATIthI (anukramathI) cha dravyeAnuM nikSepaNa karavuM tenuM nAma pUrvAnupUrvI' che. AcArAMga sUtranI AcAracintAmaNi nAmanI meM je TIkA lakhI che tenA pahelA kaSamAM dharmAstikAya AdinA svarUpanuM' nirUpaNa karavAmAM Avyu e tA jijJAsu pAThakeAe tyAMthI te vAMcI levu. addhA rUpa je samaya che tenuM nAma addhAsamaya che. addhA zabda kALavAcaka che, ane samaya zabda anuyoga dvAra sutrama 145
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ anekArthaka che, kAraNa ke samaya zabdane pravega zapatha Adi aneka arthomAM paNa thAya che. tethI te pada ahIM kALarUpa arthanuM bedhaka che, te vAtane samajAvavAne mATe sUtrakAre tenuM vizeSa addhApada rAkhavuM che. vartamAna eka samayanuM nAma addhAsamaya che. te atyaMta sUkSma che. pUrva ane apara keTiNI te rahita hoya che. tenI siddhine mATe paTTa sATikA Adi phADavAnuM dakhAna ApavAmAM Ave che eTale ke sarvasUkSmAtisUkama je vartamAna kAlAMza che eja addhAsamayanA vAgyAthuM rUpa che. tene atikAmAM gaNAvavAmAM Avela nathI kAraNa ke temAM bahu pradezatvane abhAva che. je bahu pradezavALAM hema che temane ja astikAya kahevAya che. atItakALa (vyatIta thaI gayele kALa) vinaSTa thaI javAne kAraNe ane bhaviSyakALa anutpanna hovAne kAraNe eka mAtra vartamAna rUpa samayapradezane ja sadUbhAva che, tethI temAM pradezabAhulya nathI, zaMkAsamayanI bahutAne je abhAva mAnavAmAM Ave, to " amadArajikuttA viramottavamA AvalikA, muhUrtA, divasa, rAta, pakSa, mAsa Adi rUpa kALa ke je Agama dvArA siddha thayela che, tene kevI rIte saMgata mAnI zakAya? uttara-vyavahAra nayanI dRSTie ja AvalikAdi rUpa kALanI sattA (samayanuM astitva) svIkRta thaI che-nizcayanayanI mAnyatA anusAra te A likA Adi rUpa kALanuM astitva ja svIkAravAmAM AvyuM nathI je prakAre pudgalarakaMdhamAM paramANuone saMghAta (soma) avasthita (vidyamAna) che, e pramANe AvalikAdikamAM keIsamayano saMghAta avasthita nathI tethI evuM mAnavuM joIe ke A AvalikAdi rUpa kALanuM kathana vyavahAra nayanA matAnusAranuM kathana che. te kAraNe A prakAranA kathanamAM kaI deSa nathI. ( 4 puSyAnuguLI) A prakAranuM pUrvAnumUvInuM svarUpa che. prazna-he bhagavana | pazcAnupUvavuM kevuM svarUpa che? uttara-(vajANupurI) pazcAnupavI A prakAranI kahI che-(vAlamara, pAgalatyikAe, jIvatthikAe, AgAsatthikAe, ahammatthikAe, dhammasthikAe) ahAsamaya (kALa), pudgalAstikAya, jIvAstikAya, AkAzAstikAya, adharmA stikAya ane dharmAstikAya, A prakAre dharmAstikAya Adi dravyane je kaTAkramapUrvaka nirdeza thAya che, te te jANupuvI) tenuM nAma pazcAnupUrvI che? prazna-( f bAjupullI) he bhagavan! anAnupUrvInuM svarUpa kevuM che? uttara-(banALupuLI) anAnupUvanuM svarUpa A prakAranuM che-(AcAra che pAvAda juniyara i/cANa seDhI mAmA mANo (pU) jemAM pUrvAnumUvI ane pazcAnupUrvI e bane nathI, tenuM nAma anAnupUvI che. temAM dharmAstikAya Adi padenA uparyukata bane kramanuM ullaMghana karIne paraspara saMbhavita bhaMga vaDe te padenI viracanA karAya che. A anAnuvImAM je zreNI sthApita karavAmAM Ave che temAM sauthI pahelAM eka saMkhyA rAkhavAmAM Ave che, tyAra bAda cha sakhA sudhI uttarottara ekanI vari anuyoga dvAra sutrama 146
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ thatI rahe che, jema ke 1-2-3-4-5-6 tyAra bAda temAM parasparane guNAkAra karavAmAM Ave che. jema ke 142=2aa 24346 | 684=14 , 24*5=120, 12049=720 A rIte anyAbhyasta rAzi banI jAya che. temAMthI zarUbAtane eka bhaMga ane anya eka bhaMga e cha karI nAkhavAthI anAnupUrvI banI jAya che A sUtrane bhAvArtha nIce pramANe che- pUrvAnupUrva mAM pahelAM dhamastikAya sthApita thAya che, tyAra bAda adhamastikAya, tyArabAda AkAzAstikAya, tyAra bAda jIvAstikAya, tyAra Aha pagalAstikAya ane tyAra bAda aAsamaya (jaLa) sthApita thAya che. A kame cha dravyenuM pUrvAnumUvIMmAM sthApana thAya che. padhAnapUrvamAM pahelAM aDhA samaya, tyAra bAda pudagalAstikAya, tyAra bAda jIvAstikAya, tyAra bAda AkAzAstikAya, tyAra bAda apamastika ane tyAra bAda dharmAstikAya, A prakAranA udaTA kramathI 6 dravyanuM sthApana kAya che paraMtu anAnupavImAM te pUrvAnupUrvInI jema cha dravyonA sIdhA kana ane pazcAnupUrvInI jema temanA udaTA kramano ane yathAruci (manane game te rIte) cha dravyonuM sthApana karavAmAM Ave che (ag kuLI) A prakAranuM anAnupUvanuM svarUpa che. sU098 pudagalAstikAyako adhIkRta karake tIna daOoko nirupaNa have sUtrakAra eka pudgalAstikAya upara A traNenI ghaTanA (sthApanA) kare che"karavA voni"i ItyAdi zabdArtha-(vA) athavA (bovajaphicA vALupudaNI) opanivikI vacAnavI" (tivA jainarA) traNa prakAranI kahI che. (ii) te traNa prakAza nI pramANe che-(puSyAnugu, kAluputrI anAjuputhvI) (1) pUrvAnumUvI (2) padyAnupUvI (3) anAnupUrvI .. prazna-(je f% i gvALupujI) he bhagavan ! pUrvAnapUvInuM svarUpa kevuM che uttara-(sAputrI) pUrvAnupUrvInuM svarUpa A prakAranuM paNa kahyuM che(prmaannupuggle, duppaesie tippaesie jAva dasapaesie, saMkhigjapapasie, asNdhikapi , tapaugg) paramANu pudgala, DhipradezIsakaMdha, tripadezirapa, dasa pradezI paryantanA kaMdha, saMkhyAta pradezamaskaMdha, asaMkhyAta pradezI kaMpa ane anaMta pradezI kaMdha A kramapUrvakanI pudgalAstikAya saMbadhI je AnamUvI che, je viSNuputhvI) tene pUrvanupavI" kahe che. prazna-( 6 jANuputravI?) he bhagavan! pazcAtupUrvanuM svarUpa kevuM che? uttara-(vALuputhI) pazcAnupUvInuM A prakAranuM svarUpa che-baLApesie, asaMkhijapaesie, saMkhijjapaesipa jAva dasapaesipa jAva tippaesipa, suparigha, paramANuvon3) jyAre pudgalAstikAyane anaMta pradezika, asaM. khAta pradezika, saMkhyAtapradezika, dasapradezika, navaprAdezika Adi traNa pradezika paryantanA skalparUpe ane dvidezika AMdha ane paramANu pudgala, A prakAra ulTA kamathI parigati thAya che, tyAre gchALuputrI tene pAna pUva kahevAya che. prazna-(reniM bAjudazI) he bhagavanI anAnupUvaranuM svarUpa kevuM hoya che? uttara-(bApupuLI) anAnupUvInuM svarUpa A prakAranuM che-(rUra che anuyoga dvAra sutrama 147
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ girphAra kuriyA baLatA/jhAyA sevIra ajamAmA phuvULa) jemAM pUrvAnupUrvI ane payAnupUrvI, e bane nathI, tenuM nAma anAnupUrvI che, e vAta pahelAM prakaTa karavAmAM AvI cukI che temAM vivakSita padenA (paramANu pudgala AdinA) uparyukata bane kramane parityAga karIne paraspara saMbhavita bhaMgo vaDe te padenI viracanA karavAmAM Ave che. temAM sauthI pahelAM eka pradezI paramANu yugalanI sthApanA karavAmAM Ave che ane tyAra bAda dvidezI kaMdha AdinI sthApanA karAya che. A rIte eka eka pradezanI vRddhi karatAM karatAM tyAre anaMta pradezI kaMdha sudhInI sthApanA thaI jAya che, tyAre te badhAnI eka zreNI banI jAya che. A zreNI-paMkitamAM uttarottara ekanI vRddhivALA aMdha aneka thaI jAya che. tyAra bAda parasparane guNAkAra karavAmAM Ave che. A A rIte je mahArAzi rUpa saMkhyA Ave che temAMthI pahelo ane chelle, e e bhaMga kamI karavAthI anAnupUrvI banI jAya che. prazna-je rIte eka pudagalAstikAyane udAharaNa rUpe laIne tenI pUrva nupUrvI AdinuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che, e ja pramANe dharmAstikAya Adi anya dravyane udAharaNarUpe kema levAmAM AvyAM nathI ? uttara-ahIM pUrvAnupUrva Adine vicAra karatAM paramANu Adi dravyone paripATI rUpa krama (anukrama) prastuta kathanamAM pratipAdita thaI rahyo che. tethI A kathana dravyanI bahutAmAM ja saMbhavI zake che. dharmAstikAya adharmAstikAya ane AkAzAstikAyamAM pudgalAstikAyanI jema A dravyabAhulyane sadurbhAva nathI. kANu ke temane te eka eka dravyarUpa mAnavAmAM Avela che. je ke chavA. stikAmAM anaMta chavadranI sattA (astitva) hovAne kAraNe dravyabAhulya che, paraMtu paramANuomAM ane dvidezI 'dha Adike mAM je pUrvApavI AdinA kAraNabhUta pUrvapazcAt bhAva vidyamAna che, e jIva dravyomAM nathI, kaccha ke pratyeka jIva asaMkhyAta pradezavALA che tethI samasta jIvomAM tulya (samAna) pradezatA che. paramANu ane dvidezika Adi dravyamAM te viSama prAdezikatA che, tethI tyAM pUrvapazcAdbhAva che, tathA je addhA samaya saMbhavita nathI tethI pudgalAstikAyanuM ja pUrvAnupUrvI Adi rUpe udAharaNa ApavAmAM AvyuM che, anya dharmAstikAya Adi dravyonuM te prakAre udAharaNa ApavAmAM AvyuM nathI. (se teM anAjuputrI) A prakAranuM anAnupUrvanuM svarUpa che. (se raM govaniphicA vALuputrI) ahIM sudhImAM pUrva prastuta aupanizcikI dravyAnupUvInuM kathana karavAmAM AvyuM che. (te 7 nALacArImavicAravarittA vALuputrI) A rIte aupanidhikI dravyAnupUrvAnuM kathana purUM thatAM ja, jJAyaka zarIra ane bhavya zarIrathI bhinna evI dravyAnurthInuM varNana paNa ahI samApta thAya che. (se te rogAmaro vALuputrI-le taM vALuputrI) A kathananI samApti thaI javAthI Agamane AdhAre je dravyAnupUva bane che tenA svarUpanA nirUpaNanI paNa samApti thaI jAya che. A prakAranuM A dravyAnupUrvInuM svarUpa che. anuyoga dvAra sutrama 148
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvArtha-A sUtramAM sUtrakAre pudgala dravyane anulakSIne aupanidhi kI vyAnupUrvInI trividhatAnuM pratipAdana karyuM che e vAta te pahelAM prakaTa thaI cukI che ke vivakSita dravyasamudAyamAM je paheluM dravya hoya te dravyathI zarU karIne anukrame chellA dravya sudhInI je paripATI (anukrama) sthApita karavAmAM Ave che, tenuM nAma AnupUrvI che. ahIM pudgala dravya sAthe sUtrakAra te AnupUvIne ghaTAvavA mAge che tethI temaNe tenA eka pradezathI laIne anaMtapradeza sudhInA anaMta skaMdha banAvyAM che. A rIte eka pradezI pudagala paramANune pulAstikAyanuM prathama dravya samajavuM joIe tyAra bAda eka eka pradezanI vRddhi karatAM karatAM AgaLa vadhavuM joIe. A rIte zcikadezI skaMdha, videzI kaMdha, cAra pradeza skaMdha, pAMca pradezI rakaMpa Adi anaMta pradezI paryantanA anaMta paugalika sakaMdha banI jAya che. tyAre temanI sthApanA A pramANe karavAmAM Ave che-eka pradezI paramANu pudgala, dvidezI dha dvayazuka, videzI skaMdha triaNuka, catuSpadezI AMdha caturaNaka, ItyAdi. cheA prakAranA sIdhA kramapUrvaka je sthApanA karavAmAM Ave che tenuM nAma paryakawva che. eja sthApanAmAM chelalA dravya (anaMtapratezI kaMdhane) pahele mUkIne ulaTA kramathI jyAre dravyone sthApita karavAmAM Ave che, tyAre tene pazcAnava kahe che tathA uparanA banne kramanuM ullaMghana karIne potAnI IcchAnusA2 pudgalAstikAyanA dravyenI je sthApanA karavAmAM Ave che tene anAnupUrvI kahe che. jema ke caturaNuka rakaMdhanI pahelAM sthApanA karavI, tyAra bAda eka pradezI pudgala paramANunI, tyAra bAda cha pradezI pudgala kaMpanI sthApanA karavI, tyAra bAda asaMkhyAta pradeza skaMdha AdinI sthApanA karavI tenuM nAma anAnupUrvI che. jJAyaka zarIra ane bhavya zarIrathI bhinna evI dravyAnupUvInA sUtrakAre be prakAra pahelAM prakaTa karyA che. temAMnA anopanipikI dravyAnupUvI nAmanA bIjA prakAranuM te khUba ja vistArapUrvaka pahelAM varNana karavAmAM AvyuM che. opanidhikI dravyAnupUvInA pUrvAnupUrvI Adi traNa bhedonuM nirUpaNa pazu pahelAM sUtramAM karavAmAM AvyuM che. tyAra bAda sUtrakAre eka pudgalAstikAyanA pUrvAnupUrvI Adi svarUpanuM nirUpaNa karyuM che, paNa dharmAstikAya Adi dromAM e pramANe karavAmAM AvyuM nathI, kAra ke pudgalAstikAyamAM ja dravyabAhulyane sadUbhAva-dharmAstikAya AdimAM dravyabAhulya nathI. bAjIrAvyAna" A kathana anusAra dharmAstikAya Adi traNa mAM anuyoga dvAra sutrama 149
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ kSetAnupurvI kA nirupaNa dravyabAhulyane abhAva che. jIvAstikAyamAM je ke drazyamA'lya che kharuM, parantu pudgalanI jema te dravyabAhulya eka eka jIvadravyamAM kramazaH nathI, kAraNa ke jIvadravya asakhyAta pradezI che. A rIte A kacana samAsa thaIjatA nAAgamanI apekSAe dravyAnupUtrInA svarUpanu` kathana samApta thaI jAya che. DAsTTA have sUtrakAra kSetrAnupUrvI nu nirUpaNa kare che-- " ajita lettALuputhvI " ityAdi-- zabdAya-( ke mi lettAnunI !) hai bhagavan! kSetrAnupUrvInuM svarUpa kevu che? uttara-(ghera chupuI suviA vaLattA) kSetrAnupUrvI e prakAranI kahI che(vaMgaCT) te be prakAre nIce pramANe che-(ovaLiyiA ca aLoSaniSkriyA) (1) aupanidhikI kSetrAnupUrvI', ane (ra) anauniSikI kSetrAnupUrvI (satyaLa vA poSaniAi vATavA) temAMthI je aupanidhikI kSetrAnupUrvI che te alpa viSayavALI DhAvAne kAraNe eTale ke tenA viSaya, vizeSa vivecana karavA ceAgya nahI' hAvAne kAraNe, tenuM nirUpaNa sUtrakAra A sUtramAM kaze nahIM paNa pAchaLanA sUtramAM karaze. jo ke krama anusAra te te pahelI DaeNAvAthI tenu nirUpaNa pahelAM thavu joie. parantu sUtrakAre ahI anaupanidhikI kSetrAnupUrvI'nu' nirUpaNa pahelAM karyuM" che kAraNa ke aupanidhikI kSetrAnupUrvI nA viSaya apa hAvAthI tenu vizeSa vaktavya karavAnu nathI, parantu anaupaniSikI kSetrAnupU nInA viSaya vistRta vivecana karavA cegya che. tethI sUtrakAra ahIM pahelAM anaupanidhikI dravyAnupUrvInuM nirUpaNa kahe che ke-(tastha La' gAvA aLoLi priyA vA yuviA vatta) te banne AnupUrvI emAMnI je anaunidhiSThI kSetrAnupUrvI che tenA be prakAra kahyA che. (saMjJA) te prakArA nIce pramANe che(gema vALa, DhaMga) (1) naigamavyavahAra nayA mata anaupaniSikI detrAnupUrvI' (2) sa Mgrahanayasa'mata anauniSikI kSetrAnupUrvI' A sUtranI vyAkhyA AgaLa kahyA pramANe samajavI. AsU.100nA have sUtrakAra naigamavyavahArasa'mata kSetrAnupUrvInuM nirUpaNa kare che"se ti' neLamavavAra)La' '' ityAdi---- zabdAya-prazna-he bhagavan! geMgama ane vyavahAra nayasa'mata anaupani brikI kSetrAnupUrvI nuM svarUpa kevuM che ? uttara-(gaLonabiciA sperALuputhvI) anaupaniSikI kSetrAnupUrvInuM svarUpa A prakAranu che-(viA vaLattA) A naigama ane vyavahAranayasa mata anIpraniSikI kSetrAnupUrvI pAMca prakAranI kahI che. (taMgA) te prakAra nIce pramANe che (bAyapALayA, maMLa mukttiLayA, movALayA, goyAre, anu. 0 56 anuyoga dvAra sutrama 150
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ arthapadakI prarupaNA name) (1) artha'pada prarUpaNutA, (ra) bha'gasamutkIta natA, (3) bhage pada natA, (4) samavatA, ane (5) anugama A pAMce zabdonI vyAkhyA AgaLa 04mAM sUtramAM ApavAmAM AvI che te tyAMthI vAMcI levI, aa01015 have sUtrakAra naigamavyavahAranayasa'mata anaupanidhikI kSetrAnupUrvInA atha padaprarUpaNutA nAmanA pahelA bhedanu' nirUpaNa kare che-- "se jitaM nemavavArALa " ityAdi-- zabdArtha (se hiM te gemananAALa' atyacaLayA !) he bhagavan ! geMgama ane vyavahAra nayasa'mata a-padmaprarUpaNutAnuM' svarUpa kevuM che ? uttara-(begamavavArALa' atyavacana,vaLayA) nagamavyavahAra nayasa'mata a` paprarUpaNAnuM svarUpa A prakAranuM che-- (fauraDhe vI, jAva dasapaemrogADhe ANupubbI jAva saMkhijja * sonAre bhAnuputvI, adghi pajJozADhe bAnununnI) triaNuka kadha Adi rUpa atha (viSaya) thI yukata athavA triaNuka skaMdha Adi rUpa athanuM pratipAdana karanArU je pada che tenuM nAma a padaprarUpaNutA che. traNa aMkAza pradezeAmAM rahelA dravyaskaMdha AnupUrvI rUpa che. eja pramANe daza pantanA, sakhyAta paryantanA ane asakhyAta pantanA AkAzapradezamAM rahela drazya Sa paNa AnupUrvI rUpa che. (soLADhe baLALuputhvI, TuvasonADhe aSApa) eka AkAzapradezeAmAM sthita paramANu dravya anAnupUrvI rUpa che. be mAkAzapradezamAM sthita paramANu skaMdha avaktavyaka dravya rUpa che. ( tippaesogADhA ANuputrvI jAtra dasaparasogADhA ANupuvvIo, jAva asNvipotAnA bAnununnIo) traNa AkAzadezAmAM rahelA samasta dUbya 'dhA traNa AnupUrvI e rUpa hoya che, eja pramANe dasa putanA pradezAmAM sthita samasta dravyaskadhA daza paryantanI AnupUrvI e rUpa hoya che, sakhyAta pradezamAM sthita samasta dravyaskA sakhyAta AnupUrvI e rUpa ane asakhyAta AkAzapradezamAM sthita samasta dravyakA asakhyAta AnupUvI e rUpa hoya che. (navonATA anAjupuStrIo, TuvvasoDhA alasavAra) AkAzanA eka eka pradezamAM sthita pratyeka pugalaparamANu rUpa samudAya anAnupUrvI rUpache. be AkAzapradezeAmAM rahelA dUcaka drazya skaMdhA avaktavyaka dravya rUpa che. A prakAranA sUtronA atha thAya che. temanI vyAkhyA 75mAM sUtramAM ApI che. za'kA-tripradezAvagAhI dravyaska dhathI laine anaMtANuka paryantanA draSya - dhe AnupUrvI rUpa hoya te temAM kSetrAnupUrvI rUpatA kevI rIte sabaLI anuyoga dvAra sutrama 151
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ zake che? kSetrAnuvIrUpatA te pradezatrayAdirUpa kSetranI sAthe saMbaMdha rAkhe che-triaNuka pudgalarakonI sAthe saMbaMdha rAkhatI nathI zaMkAkartAne e abhiprAya che ke ahIM jyAre kSetrAnupUvane adhikAra cAlI rahyo che, tyAre pudgala dravyAnupUrvIne vicAra karavAnI zI AvazyakatA che? uttara-ahIM je traNa pradezanI avagAhanAvALA dravyarakAdhane AnupUrvI rUpa kahevAmAM Avyo che, teno artha ahI A pramANe samajavuM joIetraNa pradezamAM avagAhanA rUpa paryAyathI yukta dravyaskaMdhane ahIM AnupUrva rUpa kahela che-traNa pudagala paramANuvALA dravyadhane nahIM te traNa pudgala pasmAsuvALA dravyasaka AkAza rUpa kSetranA traNa pradezane rokIne rahe che. tethI AkAzanA traNa pradezomAM avagAhI (rahele) dravyarakaMdha AnupUrvI rUpa che, ema samajavuM. jo ke atyAre te ahIM kSetrAnu pUvane adhikAra cAlI rahyo che, ane mukhyatve kSetrAnu pavI te traNa pradezarUpa kSetra ja che. A rIte trAnupUrvI rUpatA mukhyatve traNa pradeza rUpa kSetramAM vivakSita hovA chatAM paNa je traNa pradezarUpa kSetrAvagAhI dravyane kSetrAnupUva rUpa kahevAmAM AvyuM che, te kSetrAvagAha rUpa paryAya mukhya virakSita rahevAne kAraNe kahyuM che. tethI dravyamAM paNa aupacArika rUpe kSetrAnupUrvI rUpatA virUddha paDatI nathI. zaMkA-je kSetramAM ja mukhyatve kSetrAnupUrvItAne sadbhAva heya te zA kAraNe A mukhyarUpatAne parityAga karIne aupacArikatAne AdhAra laIne tadavagAhI (temAM avagAhita thayelA-rahelA) dravyamAM kSetrAnupUrvAno vicAra karavAmAM AvI rahyo che? uttara-satpadaparUpaNutA Adi rUpa nIce darzAvelA ghaNA vicArone viSaya dravya hoya che, ane tenA ja vicArathI zinI mati vyutpanna bane che. kSetra te nitya che tathA sadA avasthita che, ane acala che. tethI sAmA nyataH temAM Anuva AdinI kalpanA karavAthI e vAta zinA magajamAM sArI rIte utarI zakatI nathI tethI tene anulakSIne Adine vicAra karavAmAM AvyuM nathI. ahIM te kSetrAvagAhI dvavyane kSetrAnupUrvI rUpe prakaTa karavAmAM Avela che tethI te kathanamAM kaI deSa nathI eja pramANe cAra pradezAvagADhadravya vagerenA viSayamAM paNa ema ja samajavuM joIe. asaMkhya pradezAvagADha AnupUrvI A padane artha nIce pramANe samaja-AkAzanA asaMkhyAta pradezomAM asaMkhyAta aNuvALe athavA anaMta aNuvALa dravyarakaMdha AnupUrvI che ema samajavuM A kathanane bhAvArtha nIce pramANe che--eka pudgalaparamANu AkAzanA eka ja pradezamAM avagAhI hoya che. paraMtu be pradezavALA pudgalaskadhathI laIne asaMkhyAta pradezavALA je pudgala kahe che, temane pratyeka pudgala kaMdha ochAmAM gochA eka AkAzapradezamAM rahe che ane vadhAremAM vadhAre te skaMdhanA jeTalA pro hAya-jeTalA paramANane te skaMdha banele hAya-eTalAja AkAzapradezamAM te rahe che, anaMta AkAzapradezomAM te rahetuM nathI, kAraNa ke no avagAha asaMkhyAta pradezAvALA kAkAzamAM ja che-anaMta pradeza anuyoga dvAra sutrama 15ra.
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ vALA alakAkAzamAM nathI A kathananuM tAtparya e che ke AdhArabhUta kSetranA pradezanI saMkhyA AdheyabhUta pudgala dravyanA paramANuonI saMkhyA karatAM ochI paNa heI zake che ane barAbara paNa hoI zake che, paraMtu adhika hoI zakatI nathI tethI eka paramANu eka ja AkAzapradezamAM rahI zake che paNa be aNuvALo adha eka AkAzapradezamAM paNa rahI zake che ane be AkAzapradezamAM paNa rahI zake che eja pramANe uttarottara aNuonI saMkhyA vadhatAM vadhatAM je triaNuka, caturaka Adi saMkhyAtAka parvantanA eka paNa eka pradezamAM, be pradezamAM, traNapradezamAM ane saMkhyAta sudhInA AkAzapradezomAM rahI zake che. saMkhyAtAthuka dravyane rahevAne mATe asaMkhyAta prazavALA kSetranI jarUra paDatI nathI asaMkhyAtaNuka aMdha eka pradezathI laine vadhAremAM vadhAre petAnA barAbaranI adhika saMkhyAvALA pradezanA kSetramAM rahI zake che, anaMtANuka AMdha ane anaMtAnatANuka skaMdha paNa eka prade. zamAM, be pradezamAM, traNa pradezamAM ane eja krame vadhatAM vadhatI saMkhyA pradezavALA kSetramAM rahI zake che. temanI sthitine mATe temane rahevAne mATe) anaMta pradezavALA kSetranI jarUra paDatI nathI tathA eka ja AkAzamAM arthapada prarUpaNAke prayojAna kA nirupaNa "sthita paramANu saMghata ane skaMdha saMghAtakSetranI apekSAe anAnupUvI che. tathA ddhipradezAvagADha (AkAzanA be pradezomAM rahelA) dhripradezika Adi rakapa sitranI apekSAe avaktavyaka che, ema samajavuM gamavyavahAra nayasaMmata artha prarUpaNutAnuM A prakAranuM svarUpa che. sU0102I. "uthApaLa benamavALa" ItyAdi zabdArtha-grgr neTHvavadattAnuM sthApanAvanAra I voca') bagavana! nigama vyavahAranayasaMmata anaupanidhinI kSetrAnupUvInA prathama bheda rU5 A arthapadaprarUpaNutAthI kayuM prayojana siddha thAya che? utta-(eyAe NaM NegamavavahArANa atthapayaparUvaNayAe NegamavavahArANa bhNgsrAkhavA gara) nagamavyavahAranayasaMmata anaupanidhikI kSetrAnupUvInA prathama be rUpa A arthapaprarUpaNutA vaDe bhaMgasamutkIrtanatA rUpa projana siddha thAya che A padanA bhAvArtha mATe AgaLanA 76mAM sutrane bhAvArtha vAMcI javo. sU0103 have sUtrakAra eja bhaMgasamutkIrtanatAnuM nirUpaNa kare che- se jiM ja vedamAvAnA" ItyAdi uttara-AkhavavAnuM manAmurijharanA atri kALuputhI, kariya anAjuputrI, thi bAvya5) naigamavyavahAranayasaMmata te bhaMgasamutkItanatAnuM A prakAranuM kavarUpa che-AnupUrvI che, anAnupUvI che, ane avatayaka che anuyoga dvAra sutrama 153
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhaMgasamutkIrtanatAke prayojana kA nirupaNa (evaM davANupubdhigameNa khettANupubIe vi te gheva chavvIsaM bhaMgA bhANiyavyA rAja re raM maMguniyA) A prakAre dravyAnupUvanA pAThanI jema kSetrAnumuvI mAM paNa dravyAnupUvInA prakaraNamAM kahevAmAM AvelA 26 bhAMgAo kahevA joIe. A bhagAnA (bhAMgAonA) viSayanI spaSTatA 77 tathA 78 mAM satramAM karavAmAM AvI cukI che, "te saM matAttiLavA'' A satrapATha paryantane satrapATha tyAMthI grahaNa kara joIe. A sUtranI vyAkhyAne mATe uparyukta ane sUtranI vyAkhyA vAMcI levI. sU0 10jA ggi mLamavavArA maMDANamuniyAItyAdi zabdArtha javA nuM benamayavahAra maMnkuttiLavA ja voya? ke bhagavana naigama ane vyavahAranayasaMmata A bhaMgasamutkIrtanatAnuM zuM prayojana che? uttara-(zALa ja levAmAAna maMgalamukriAcAra nimavAmAna manovALayA kApha) naigamavyavahAranayasaMmata A bhaMgasamutkIrtanatA vaDe nagamavyavahAranayasaMmata bhAMgAe batAvavAmAM Ave che, eTale ke temanI prApaNA karavAmAM Ave che. tethI bhagene (bhAMgAone) prakaTa karavAnuM ja projana che. A sUtranI vyAkhyAne mATe AgaLanuM 78muM sUtra vAMcI javuM. sU105 "he jiM tuM che mAtrAmAM " ItyAdi- zabdArtha- riM namavArA maMvayaMvanayA?) he bhagavan ! naigamavyavahAra nayasaM mata te aMge darzanatAnuM svarUpa kevuM che? uttara-(AmavavAnAM maMmovALA) negamaLyavahAranayasaMmata bhaMgApajanatAnuM svarUpa A prakAranuM che-- bhaMgopadarzanatAnA nirupaNa (tippaesogADhe ANupubdhI egapaesogADhe aNANupuvI duppaesogAve avttw2) AkAzanA traNa pradezomAM rahelA caNuka (traNa aNuvALA) Adi aMdha AnupUvI ' A zabdanA va.rtha rUpa che. eka pradezamAM sthita paramANu saMdhAta, ane madha saMghata kSetranI apekSA e anAnupUvI che. tathA AkAzanA be pradezamAM rahela dvidezika Adi kaMdha kSetranI apekSAe avaktavyaka che. ( tironADhA bApupuravIro pivqmar aTINupujIgo, sucggNonA avarUdavAruM) ghaNuM ja triaNuka Adi kaMdhe " AnupUvIe " A bahuvacanAnta zabdanA vAgyAthuM rUpa che. AkAzanA eka pradezamAM rahelA aneka paramANu saMghAta Adi dravyo "anAnupUrvI o" A padanA vAgyAthuM rUpa che. be pradezamAM sthita aneka ddhipradezika Adi kahe " avaktavyake" A bahuvacanAnta padanA vAgyAthuM rUpa che. A satranI vyAkhyA samajavA mATe 79 mAM sUtranI vyAkhyA vAMcI levI. . su 106 anuyoga dvAra sutrama 154
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ avA tiozAa' ityAdi-- zabdA--(avA tivaSonAacavaNonADhe 2 bAjununtrI ca aLAnuputrI haiM) athavA-tripradezAvagADha skaMdha (AkAzanA traNa pradezAmAM rahela ka'dha) ane eka pradezAvagADha skaMdha eka AnupUrvI ane eka anAnupUrvI che. ( evaM tahAcetra davtrANuputrigameNaM chavvIsa bhaMgA bhANiyavtrA jAva se taM gmthavArALa maMjovaesaLayA) eja pramANe dravyAnupUrvInA pAThanI jema 26 bhAMgAe samajI levA joie. 66 A prakAranuM naigamavyavahAra nayasa'mata bhaMgApadazanatAnu svarUpa che. sUtrakAre pahelAM dravyAnupUrvI nA prakaraNamAM e vAta spaSTa karI che ke ekavacana rAnta ane bahuvacanAnta AnupUrvI adi traNa-traNa padenA asaceAga ane saceAga 5kSe 26 bhAMgA e kevI rIte bane che, ane temanA vAgyAtha ze| thAya che, te dravyAnupUrvInA prakaraNamAM batAvelAM AnupUrvI, anAnupUrvI ane avaktavya Adi padonA vAgyAmAM tripradezika Adi zka, eka pradezI pudgalaparamANu ane dvidezI ska'dha Adi Ave che. parantu A kSetrAnupUrvInA prakaraNagata bhaMge padazanatAmAM mAkAzanA traNa pradezeAmAM sthita tripradezika Adi skaMdha ja AnupUrvI" zabdanA vAcyA rUpe mAnavAmAM Avela che. eka pradezamAM ke e pradezeAmAM sthita tripradezika skaMdhane ahI' AnupUrvI zabdanA vAcyA rUpe mAnavAmAM Avela nathI, kAraNa ke e vAta te AgaLa prakaTa karavAmAM AvI cukI che ke tripradezI dhamAkAzanA ekapradezamAM paNa avagAhI thaI zake che-rahI zake che, e pradezeAmAM paNa avagAhI thaI zake che ane traNa pradezamAM paNa avagAhI thai zake che. tripradezI kadhane rahevA mATe AkAzanA cAra pradezanI AvazyaktA rahetI nathI. eja pramANe cAra pradezika kadhane rahevA mATe AkAzanA eka be, traNa athavA cAra pradezAnI AvazyaktA rahe che. tene rahevA mATe pAMca pradezeAnI jarUra paDatI nathI. tethI ja evu kahevAmAM AvyuM che ke ' o tripradezika kadha AkAzanA eka pradezamAM athavA e pradezeAmAM rahelA hoya, teA kSetranI apekSAe tene anAnupUrvI ane avaktavyaka zabdanA vAcyAya rUpa ja gaNavA joie kSetranI apekSAe AnupUrvI nA prArabha traNa pradezeAthI ja thAya che, eja pramANe je asaMkhyAta pradezavALA skaMdha haze te paNa AkAzanA eka, be, traNa Adi pradezeAmAM paNa avagAhI hoi zake che, ane asaMkhyAta pradezeAmAM paNa avagAhI hAI zake che, jyAre te asakhyAtANuka skaMdha AkAzanA eka ja pradezamAM rahelA hAya tyAre kSetranI apekSAe tene anAnupUrvI rUpa gaNavA oIe, parantu jyAre te traNuthI laine asaMkhyAta paryantanA AkAzanA pradezeAmAM rahelA hoya tyAre kSetranI apekSAe tene AnupUrvI rUpa gaNavA oIe, A prakAranA artha manamAM dhAraNa karIne 26 bhaMgAnA vAcyAya samajI levA joie, kSetranI apekSAe AnupUrvI, anAnupUrvI ane ave tanyaka A ekavacanAnta ane bahuvacanAnta padonA asayega ane sayeAga pakSe dravyAnupUrvInA lageApananI jema ahI paNa 26 lAMgA samajI levA joie. // sU0 107 II anuyoga dvAra sutrama 155
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ samavatAra kA nirupaNa have sUtrakAra samavatAranI prarUpaNA kare che- "re %i tuM more" ItyAdi zabdArtha-(ze udde 7 rocAre?) he bhagavan! AgaLa je samAvatAra nAmane prakAra kahyo che tenuM svarUpa kevuM che? uttara-(movAra) samAvatAranuM svarUpa A prakAranuM che-(nAmayANAyAna' bANupuvvI vvAI kahiM samoyaraMti ?) ziSyane prazna-nagamavyavahAra nayasaMmata AnupUva dravya kyAM samAvisstt thAya ? (kiM ANuputvIdavvehiM samoyaraMti ? bhaNANupuvvIdavbehi hamIrAMti, avattavArdi hota ?) zuM AnupUvI dravyomAM samAviSTa thAya che? ke anAnupUvI dravyamAM samAviSTa thAya che? ke avaktavya dramAM samAviSTa thAya che? uttara-(bAjuputhvIdyAruM kALupurathI morAMti) naigamavyavahAra nayasaMmata AnupUvI dravya AnupUrvI dravyamAM ja samAviSTa thAya che, tenI ba0 68 anugamakA nirupaNa TUTTdI hiM, to yattavAra samovasaMti) paNa anAnupUvI drAmAM ane avaktavyaka dramAM samAviSTa thatAM nathI. (gyaM sini li vALe popati tti mALiyaa-se ' more) eja pramANe avakatavyaka ane anAnupUva dravya paNa pitApitAnI jAtinA dravyamAM ja (anukrame avakatavyaka ane anAnupUva dravya rUpa svasthAnamAM ja) aMtarbIta thAya che. anya sthAnamAM aMtarbhata thatAM nathI A prakAranuM samavatAranuM svarUpa che. A sUtranI vyAkhyA 80 mAM sUtranI vyAkhyA pramANe samajavI. sU108 have sUtrakAra anaupanidhikI kSetrAnupUvInA pAMcamAM bheda rUpa anugAmanA svarUpanuM nirUpaNa kare che -"tuM kazume?" ItyAdi - zabdArtha-( di gagn) he bhagavan! agamanuM svarUpa kevuM che? uttara-(navavide vaLa) anugAmanA nava prakAra kahyA che, (raMga) te prakAre nIce pramANe che-(saMtarayAvaLavA jAva sAvavuM jeva) saM5daprarUpaNutAthI laIne apamahatva paryantanA nava prakAre ahIM paryata 58 dvArA "DhavAmAna vitta, TaNa, vADhoya, aMtara, mAna, mAva" dravyapramANu, kSetra, sparzana, kALa, aMtara, bhAga ane bhAva, A sAta prakAra grahaNa karavAmAM AvyA che. A sUtranI vyAkhyA mATe 81muM sUtra vAMcI javuM sU0109 have sUtrakAra anadhika kSetrAnupUrvInA anugAmanA prathama bheda rUpa satpadaprarUpaNutAnuM nirUpaNa kare che lejamavANArAna, ItyAdi- zabdArtha-LanamAvavAnuM jANuputrIjA diM 0i sthi? LiyA atri, pa Tuni ji). prazna-naigamavyavahAra nayasaMmata Anuva dravya che ke nahI? anuyoga dvAra sutrama 156
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ davyapramANakA nirupaNa uttara-avazya che ja eja pramANe naigamavyavahAra nayasaMmata anAnumUvI ane avakatavyaka dravya paNa avazya che ja A sUtranI vyAkhyA samajavA mATe 82mAM sUtranI vyAkhyA vAMcI levI. sU0110 "jeTHvArA bAjupuravInnArUM" ItyAdi- zabdArtha-jAvavAnuM kALuputravadhyA saMvinA, asaMvivAda, anaMtA ?) he bhagavan! nigamagyavahAra nayasaMmata AnupUvI dravya e saMkhyAta che, ke asaMkhyAta che, ke anaMta che? uttara-tano saMvinA saMkSikAruM, na maLatAi, Tuni ji) nigamaLyavahAra nayasaMmata AnupUrvI dravya saMkhyAta paNa nathI, anaMta paNa nathI, paranta asaMkhyAta ja che. A kathanane bhAvArtha nIce pramANe che-AkAzanA traNa Adi pradezamAM rahelA dravyone kSetranI apekSA e AnupUrvI rUpa kahevAmAM Ave che. traNa Adi pradezevALA sAdhanA AdhArabhUta kSetravibhAgo asakhyAta pradezI lekamAM asaMkhyAta che. tethI dravyanI apekSAe ghaNAM ja AnupUrvI dravyane tulyapradezavALA kSetramAM avagAhanI apekSAe eka mAnavAmAM Avela che eTale ke AkAzarUpa kSetranA traNa pradezamAM traNa pradezavALAM, cAra pradezavALAM, pAMca pradezavALAM ane cha Adi anaMta pradezavALAM aneka navI dravya avagAhita thaIne rahe che, paraMtu te saghaLAM dravye tulya pradezAvagAhI hovAne kAraNe eka che. kSetrAnupUrvamAM lekanA evAM tripradezAtmaka vibhAga asaMkhyAta che. AnupUrvI dravya paNa tenA jeTalI ja saMkhyAvALA hevAthI asaMkhyAta ja hoya che. e ja pramANe (anupUvI dravyonI jema) anAnupUvI dravyo. ane avaktavyaka dra paNa asakhyAta ja che. A kathananuM tAtparya e che ke kAkanA eka eka pradezamAM avagAhI aneka dravya paNa kSetranI apekSAe eka ja anAnupUva rUpa che. temane asaMkhyAta mAnavAnuM kAraNa e che ke A prakAre asaMkhyAta pradezavALA lekanA eka eka pradezamAM eka eka anAnapava" dravya rahe che. tathA AkAzanA be pradezamAM rita ghaNAM dravye paNa kSetranI apekSAe eka ja avaktavya dravya rUpa che. AkAzanA be pradeza 35 vibhAga asaMkhyAta hoya che, te kAraNe temAM avagAhI dravya paNa asakhyAta che. bhAvArtha-sUtrakAre A sUtra dvArA e praznanuM samAdhAna karyuM che ke nagamavyavahAra nayasaMmata AnupUrvI, anAnupUrvI ane avaktavyaka dra keTalAM che. sUtrakAre A sUtramAM e vAtanuM pratipAdana karyuM che ke AkAzanA tripadezAtmaka, dvipadezAtmaka ane eka pradezAtmaka vibhAga asaMkhyAta che, kAraNa ke AkAza pote ja asaMkhyAta pradezavAI che. je ke akAkAzanI apekSAe AkAzanA pradeza anaMta kahyA che, paraMtu A anaMta alakAkAzamAM te kaI paNa dravyane sadbhAva ja nathI asaMkhyAta pradezavALA lokAkAzamAM ja dravyane avagAha che. kAkAzanA te vibhAgamAM asaMkhyAta AnuvI dravya, asakhyAta anAnupUrvA che ane asaMkhyAta avaktavyaka anuyoga dvAra sutrama 157
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ dravya rahe che. ahIM kSetranI apekSAe AnupUrvI Adine vicAra cAlI rahyo che, tethI ekapradezAtmaka asaMkhyAta vibhAgomAMnA pratyeka vibhAgamAM eka eka AnupUrvI Adi dravya rahe che. jo ke pratyeka pradezamAM dravyanI apekSAe aneka AnupUrva Adi dravya rahe che, paraMtu teo badhAM eka pradezamAM AdhArabhUta hovAne kAraNe temane eka mAnavAmAM Avela che. A rIte ekapradeza rUpa vibhAgamAM rahelAM aneka dravya eka pradezarUpa AdhAranI apekSAe eka pradezAvagAhI hovAne kAraNe eka anAnupUrvI dravya 25 gaNavAne gya bane che. A rIte kekanA eka pradezAtmaka asaMkhyAta vibhAgomAM anAnupavI ka asaMkhyAta hovAnI vAta siddha thaI jAya che. eja pramANe avaktavyAka dravyo ane AnupUvI dravya paNa asaMkhyAta hovAnI vAta siddha thaI jAya che, kAraNa ke lekanA dvipadezAtmaka vibhAga asaMkhyAta hovAthI temAM jeTalA DhipradezI Adi dravya raheze te sau paNa DhipradezAvaga hI hovAne kAraNe eka DhipradezAtmaka vibhAgamAM eka avaktavyaka dravya rUpe svIkRta thayelAM mAnI zakAze. A dvipadezAtmaka eka vibhAgamAM je eka avakatavyaka dravya rahetuM hoya, te dvipadezAtma asaMkhyAta pradezamAM asaMkhyAta avaktavyaka drae rahI zake, e vAta paNa siddha thaI jAya che. A rIte avakatavyaka be asaMkhyAta levAnuM kathana paNa siddha thaI jAya che. eja pramANe temanA videzI vibhAge paNa je asaMkhyAta hoya te temAM jeTalAM tripradezI Adi dra raheze teo badhAM paNa tripradethAva. gAhI hovAne kAraNe eka tripradezAtmaka vibhAgamAM eka AnupUrvI dravya rUpe svIkRta thayelA manAze A tripradezAmaka eka vibhAgamAM je eka AnupUrva dravya rahetuM hoya, te lekanA tripradezAtmaka asaMkhyAta vibhAgomAM asaM.. khyAta AnupUrvI ko rahetA haze A prakAre AnupUrvI dranI saMkhyA paNa asaMkhyAta levAnI vAta siddha thaI jAya che. 111 kSetrapramANadavAra kA nirupaNa "nejamavavAnA hettAjIpurI" ItyAdi- zabdArtha -ALAmavANAdALa egydavA DhoraNa 6 saMcikAra mAne honnA) he bhagavan! nigamavyavahAra nayasaMmata kSetrAnupa dravya zu lekanA saMkhya,tamAM bhAgamAM che ? ke (atikAma rokA) asaMkhyA. tamAM bhAgamAM hoya che? (Ava raDyo hogA ?) ke samasta lekamAM hoya che? uttara-(AM vaM sutra roLA saMvijhAmAne nA hogA, vasaMtibjaabhaage vA hojjA, saMkhegjesu bhAgesu vA hojjA, asaMkhejjesu bhAgesuvA sA, sesane kA zopa haar) eka dravyanI apekSAe vicAra karavAmAM Ave te AnunI dravya lekanA saMkhyAmAM bhAgamAM paNa rahe che, asaMkhyAtamAM a0 59 anuyoga dvAra sutrama 158
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAgamAM pazu rahe che, sakhyAta bhAgAmAM paNa rahe che, asakhyAta bhAgAmAM paNa rahe che, kAraNa ke skaMdha drabyAnI pariNamanazakti vicitra hAya che. vicitra prakAranI pariNamanazakitavALA hovAne kAraNe skaMdha dravyonA avagAha lAkanA sakhyAtamAM Adi bhAgeAmAM hoya che. kAraNa ke viziSTa kSetramAM avagAhathI upalakSita thayelAM 'dhadrabyAne ja kSetra nupUrvI rUpe gaNavAmAM Ave che. tathA eka dravyanI apekSAe vicAra karavAmAM Ave te AnupUrvI dravya amuka nyUna dezapramANu-dezeAna-leAkamAM paNa avagAhita hAya che. 66 za'kA-dravyAnupUrvInuM nirUpaNu karatAM pahelAM Ape evu' kahyu che ke pudgala dravyanA sauthI moTo ska dha ke je ana tAna'ta paramANuomAMthI ane che, ane jene acitta mahAdha kahevAmAM Ave che, te salAkavyApI che." A prakAre A acitta mahAska dhanI apekSAe eka anAnupUrvI drazya je samasta lekamAM vyApaka hAya teA ApanI e vAta kevI rIte mAnI zakAya ke AnupUrvI dravyanA eka dravyanI apekSAe vicAra karavAmAM Ave te te amuka dezeAna (deza nyUna) leAkamAM vyApIne rahe che? kAraNa ke samasta leAkavI asakhyAta pradezarUpa kSetrAnupUrvI che, ane temAM avagAhI (rahelA) hAvAthI paripUrNa acitta mahAska'dhamAM paNa kSetrAnupUrvI ttva mAnavAmAM kaI paNa vAMdhA jaNAtA nathI. uttara-eve siddhAMta che ke A leAka AnupUrvI ane avaktavya jgyAthI rahita kadI hAtA nathI ne AnupUrvI' dravyane salAkavyApI mAna vAmAM Ave, te anAtupUrvI ane avaktavyaka dravyAne rahevAnuM sthAna ja bakI na rahe ! ane te kAraNe temane asAva ja mAnavAnA prasa`ga upasthita thaze jo evu' mAnavAmAM Ave ke dezena (deza nyUna) lekamAM eka Anu pUrvI drazya vyApIne rahe che, te acitta mahAska' vaDe pUrita thayelA kamAM pazu ochAmAM echeke eka pradeza evA paNa bAkI raheze ke jemAM anAnupUrvI dveSane sadUbhAva hoI zake, tathA te leAkamAM e pradeza evA paNa bAkI raheze ke jemAM vakatavyaka dravyane avaga huM sa bhavI zakaze te eka ane be pradezeAmAM AnupUrvI dravyane paNa sadbhAva rahe che, chatAM paNa te tyAM apradhAna hovAne kAraNe tenI vikSA ahIM karI nathI anAnupUrvI ane avakatavyaka, A che byAnI ja tyAM pradhAnatA haiAvAthI temanI ja vivakSA karavAmAM AvI che. tethI ja evuM kahevAmAM mALyu che ke AnupUrvI dravyanA eka AnupUrvI dravyanI apekSAe vicAra karavAmAM Ave teA tenI avagAhanA dezAna leAkamAM che. eja vAtane " mahAvuMdhA putriya ' ityAdi sUtrapATha dvArA ahI prakaTa karavAmAM AvI che. zakA-jo eka AnupUrvI dravya kSetrAnupUrvImAM dezeAna (deza nyUna) aAkavyApI hoya, tA dravyAnupUrvImAM paNa evI ja vAtane svIkAra thavA joie parantu dravyAnupUrvImAM evI vAtane svIkAra karavAne badale AnupUrvI kUcane sa tAkavyApI kahevAmAM Avela che. kSetrAnupUrvI mAM AnupUrvI dravyane anuyoga dvAra sutrama 159
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarvalakathApI mAnavAmAM Ave ane prasaMga prApta thavAne bhaya batAvyA che ke e prakAranI mAnyatAne svIkAra karavAmAM Ave te anAnupUrva ane avakatavyaka dravya ne rahevAnA sthAnane ja abhAva rahevAne kAraNe te dravyano abhAva ma navAne prasaMga prApta thaze. te AnupUvI dravyane sarvavyApI mAnavAmAM Ave te anAnupUrvI ane avakatavyaka dravyono paNa abhAva mAnavAnuM kAraNa ahIM paNa upasthita thaze paraMtu evI vAta te saMbhavita nathI, kAraNa ke te bannene saddabhAva sadA mAnavAmAM Avela ja che. uttara-dravyAnupUrvA mAM dravyanA ja AnupUrvI Adi bhAvanuM kathana karavAmAM AvyuM che-AkAzarUpa kSetranA AnupUrvI Adi bhAvanuM kathaka thayuM nathI, kAraNa ke dravyAnuvamAM AkAza rUpa sevane vicAra adhikRta nathI. AnupUrI Adi dravyane parasparamAM bheda hovA chatAM paNa temanuM avasthAna eka paNa AkAzapradeza rUpa kSetramAM saheja paNa virUddha paDatuM nathI jevI rIte eka kAMThAnI aMdara pradIpa (davA)nI prabhAonI avasthitimAM koI virodha paDato nathI, eja pramANe dravyAnapUrvamAM AnupUrvI drane samasta lekamAM bA5ka mAnavA chatAM paNa tyAM anAnupUvI ane avaktavyaka dravyone rahevAmAM avakAza rUpa devanI Apattine prasaMga bilakula prApta tha nathI. paraMtu kSetrAnupUrvamAM dravyonA je AnupUrvI Adi bhAva kahevAmAM AvyA che te te aupacArika ja che, kAraNa ke A kSetrAnupUrvImAM kSetramAM ja anupUrvI Adi 5 bhAva mukhya rUpe vivakSita thayA che tenuM kAraNa e che ke tene ja adhikAra ahIM cAlI rahyo che tethI kSetrAnupUrvI mAM je lekanA samasta pradeza AnupUrva vaDe vya thaI jAya, te ana nupUrvI ane avakaka dravyono jemAM sadUbhAva hoya evAM anya pradeza rUpa kSetrane sadbhAva ja kaya thI raheA prakAranI paristhitimAM evuM kevI rIte kahI zakAya ke je AkAzapradezamAM AvI ene sadbhAva che, eja AkAzapradezamAM anAnuparva che ane avakatavyane paNa sadabhAva che ! je A bAbatane anukSIne evI dalIla karavAmAM Ave ke "je AkAzapradezamAM AnupUvI dravya avagAhita hoya che, eja pradezamAM bAkInA banne dravya avagAhita heya che, ane te kAraNane lIdhe anAnupUvI ane avakatavyaka dravyathI adhiSita evAM eja amuka pradezone anAnupUrvI ane avaktavyaka rUpe kahI zakAze. " A prakAranI mAnyatA paNa barAbara nathI, kAraNa ke A prakAranI mAnyatAne svIkAra karavAthI dravyanA avagAhanI bhinnatAne lIdhe kSetramAM paNa bhinnatA AvI jAya che. tenI ja ahI vivakSA cAlI rahI che A samasta kathananuM tAtparya e che ke dravyAnupUrvamAM AnupUrvI dravyonuM samasta lekamAM avasthAna hevA chatAM paNa anAnupUvI ane avakatavya dravyanuM tyAM avasthAna mAnavAmAM koI deSa nathI paraMtu kSetrAnuM pUrvamAM je AnupUrvI samasta lekavyApI mAnavAmAM Ave eTale ke lekanA samasta pradezane je AnupUrvI rUpa mAsavAmAM Ave te anAnayvI ane avaktavyaka dravyo jemAM avagAThita thaI zake evAM anAnupUrva pradeza kone mAnavAtethI evuM ja mAnavuM paDaze ke A kSetrAnupUrvamAM ekapradeza anAnupUva kSetrAnupUrvI ne viSaya che ane be pradeza avaktavyaka kSetrAnuvane viSaya che. A anuyoga dvAra sutrama 160
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ rIte anAnupUvI ane avaktavyaka dravyone rahevA mATe lekanA A traNa pradezo che. te pradezamAM je ke AnupUrvI dragya pazu avagahita thaIne rahe che, paraMtu tenI tyAM gItA che ane bAkInA be dravyenI pradhAnatA che. A prakAre avagAhita dravyanI apekSAe avagAharUpa AkAzamAM paNa bheda AvI jAya che. tethI anAnupavI ane avaktavyaka dravyanA viSaya 35 traNa pradezo sivAyanA lokanA bAkInA samasta pradezo AnapUrve 35 che. tathA eka pradeza anAnupravI" rUpa ane be pradeza avaktavyaka rUpa che. A kAraNe traNa pradezarUpa dezanI apekSAe lekamAM nyUnatA prakaTa karavAmAM AvI che. eTale ke lekanA te tra pradeze AnupUva rUpa nathI ane bAkInA samasta pradeza anupavI rUpa che. A rIte e kathana siddha thAya che ke kSetrAnupUrvamAM eka anAnupUvI dravyane Azrita karIne traNa pradeza nyUna samasta lekamAM AnupUvI dravyanI avagAhanA che. tathA ( nAthAda vadura nigama) vividha dravyanI apekSAe vicAra karavAmAM Ave te samasta AnavI dravya niyamathI ja sarvakamAM avagAhI (rahela) che. eTale ke lekanA traNa Adi pradezamAM rahelA AnupUrvI dravyonA bhedathI vibhinna prakAranA AnupUrvI dravyo vaDe samasta leka vyApta che. taLAmajavArA) nigamavyavahAra nayasaMmata (anAjuputrI zvAnaM) anAnupUrva dravyonA (kujhaT) praznomAM (viSayamAM) te A pramANe samajavuM joIe(i j C[T) je eka anAnupUva dravyanI apekSAe vicAra karavAmAM Ave, te (no saMkSisamAne horA) anAnupUvI dravya lekanA saMkhyAmAM bhAgamAM avagAhI nathI, (no saMvejhe, mAne, honnA ), lekanA saMkhyAta bhAgomAM paNa avagAhI nathI, (no asaMvege, mAne, phokanA) asaMkhyAta bhAgomAM paNa avagAhI nathI, (no ro phokasA) ane samasta lokamAM 5Na avagAhI nathI, paraMtu (mahaMsejhamAne rokanA) lekanA asaMkhyAtamAM bhAgamAM avagAhI che. A saghaLA kathanane bhAvArtha e che ke eka anAnupUrvI dravyanI bAbatamAM evo vicAra karavAmAM Ave ke "eka anAnupUvI dravya lekanA keTalA bhAgamAM avagAhI che? A praznano uttara e che ke te lekanA asaMkhyAtamAM bhAgamAM ja avagAhI che. kAraNa ke anAnupUrvI dravya rUpe eja dravya vivakSita thayuM che ke je lekanA eka pradezamAM ja raheluM hoya che. lokano eka pradeza lekanA asaMkhyAtamAM bhAgamAM rahelo hoya che. te kAraNe anAnupUrvI dravyane vokanA asaMkhyAtamAM bhAgamAM ja avagAhI mAnavAmAM AvyuM che. (nALAvAda varuja) viviSa anAnupUrvI dravyonI apekSAe vicAra karavAmAM Ave, te (niyamA vAkora honA) te temane niyamathI ja sarvalakavyApI mAnavAmAM Avela che, kAraNa ke eka eka pradezamAM avagADha anAnupUrvI dravyonA bheda samasta lekane vyApta karIne rahelAM hoya che. ( bavattadAnavAna ki mALiyavALi) anAnupUvI drAnA jevuM ja kathana avaktavyaka dro viSe paNa ahI' grahaNa karavuM joIe eTale ke eka avaMvyaka dravyanI apekSAe vicAra karavAmAM Ave, te ema kahevuM joIe ke eka avaktavyaka dravya lokanA asaMkhyAtamAM bhAgamAM ja avagAhI hAya che, kAraNa ke lekanA be pradezamAM ja avagAhita thayelA dravyane avataka anuyoga dvAra sutrama 161
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ dravya kahevAmAM Ave che. lekanA te e pradezAne leAkanA asa khyAta pradezonI sAthe sarakhAvavAmAM Ave te leAkanA asakhyAtamAM bhAganI barAbara ja hAya che. te kAraNe ja eka avaktavyaka dravyane leAkanA asakhyAtamAM bhAgamAM ja rahelu mAnavAmAM AvyuM che. vividha avaktavyaka dravyeAnI apekSAe vicAravAmAM Ave te saghaLAM avaktavyaka gaiA leAkanA khae pradezeAmAM vyAsa hAvAne kAraNe temane sa+aAkavyApI mAnavAmAM AvyAM che. za'kA--Ape ahI evuM pratipAdana karyu che ke AnupUrvI Adi je dravye che tee samasta lekavyApI che. ApanA A kathana vaDe te evu' pratipAdita thAya che ke je AkAzapradezamAM AnupUrvI dravye rahe che, eja pradezeAmAM anAnupUrvI draSe ane avaktavyaka dravya paNa rahe che, A prakAranuM graMthana saMgata lAgatuM nathI, kAraNa ke eka ja kSetramAM parasparathI virUddha evAM mAnupUrvI Adi dravyeAnA avagAha kevI rIte sabhavI zake ? bhinna bhinna viSayA sAthe sa''dhita A traNene eka ja kSetramAM kevI rIte sadbhAva hAI zake ? zakAkAranI zakAnA bhAvAtha eve che ke AnupUrvI, anAnupUrvI ane avaktavyaka dravyAnuM astitva eka ja kSetramAM kevI rIte sa`bhavI zake? A AnupUrvI Adi bhAveA parasparathI bilakula virUddha guNadharmo dharAve che, te pratyekanA viSaya parasparathI bhinna bhinna che, chatAM temane Apa savalAka vyApI kevI rIte kaheA che ? jo te traNe vyApya rUpa hAta te eka kSetramAM temane sadbhAva mAnI zakAta, parantu teo vyApya rUpa nathI te traNe vyApaka dravya rUpa che. A paristhitimAM je AkAzapradezane AnupUrvI rUpe eLakhavAmAM Avaze, eja AkAzapradezAne AnupUrvI ane avaktavyaka rUpe kevI rIte kahI zakAze ? tethI anAnupUvI Adi bhAvAne vyApaka mAnavAmAM Ave te eka ja AkAzarUpa kSetramAM AnupUrvI Adi vyapadeza bhinna viSayavALA hovAne kAraNe parasparathI virUddha paDe che. uttara--AkAza rUpa kSetro eka ja mAnavAmAM AvyuM heta te A prakAranI zakA saMgata gaNI zaka.ta. parantu evuM nathI kAraNa ke traNa Ahi pradezamAM avagaDha je AnupUrvI drazya che, tenA karatAM eka pradezAvagADha anAnupUrvI dravya bhinna che ane te banne karatAM dvidezAvagADha avaktavyaka dravya bhinna che. A rIte Adheya rUpa je avagAhaka dravya che, tenA bhedathI AdhArarUpa avagAhya kSetramAM bheda AvI ja jAya che. A pramANe thavAthI tyAM vyapadeza bheda thavA te yukta ja lAge che-asagata lAgateA nathI judA judA sahakArIonI sannidhAnatA vaDe te te dharmAMnI abhivyakti thAya tyAre ananta dharmAtmaka eka ja vastumAM yugapat (eka sAthe) nyapadeza bheda thatA jovAmAM Ave che, jemake khaDga, kunta, kavaca Adi vaDe yukta eka ja devadatta Adi vyaktimAM khaDUgI, kuntI, kavacI ityAdi byapadeza--bheda jovAmAM Ave che, tethI ana!nupUrvI' Adi bhAvene eka kSetramAM vyApaka mAnavAmAM Ave te temAM AnuvI Adi rUpe byapadeza nirdoSa che. aa sU. 1125 anuyoga dvAra sutrama 162
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ sparzanAdavAra kA nirupaNa have sUtrakAra spanAdvAranI prarUpaNA kare che-- " nemavavAALa* '* ItyAdi-- zabda'-prazna-( jemavavArALa AnuvuvIyA jogaNa saMlagnaph bhAgaM phuaMti, asaMkhijjaibhAgaM phusaMti, saMkhejje bhAge kusaMti, jAva savvaloya eti?) naigamavyavahAranayarsa'mata samasta AnupUrvI dravye zu lekanA sakhyAtamAM bhAganA sparza kare che ke asakhyAtamAM bhAganA sparza kare che? ke sakhyAta bhAgeAnA sparza kare che ? ke asakhyAta lAgeAnA sparza kare che! ke samasta lekanA paza kare che ? ) uttara--(htAM Tva vaDu() eka dravyanI apekSAe vicAra karavAmAM Ave, teA (salignamAna thA kularU) AnupUrvI dravya lAkanA sakhyAtamAM bhAganA paNa paza kare che, (vijJamAM vA) asakhyAtamAM bhAgane pakSa paza kare che, (saMjJe mALevA, masalene mAne vA) sakhyAta bhAgeAne paNa spaza' kare che, asa'khyAta bhAgeAnA paNa spa kare che, (temULa vA ola ane dezeAna lekanA pazu sparza' kare che. (nALAbAr` paDu niyamAM vadhvoca Fifta vividha dravyeAnI apekSAe vicAra karavAmAM Ave, teA AnupUrvI dravyeA niyamathI savalAkanA sparza' kare che. (baLAjIputhvI aa.' mantavarAA 5nA kSetta navare dudhanA mALiyavyA) anAnupUrvI ane avaktavyaka dravye.nI sparza'nA viSenuM kathana pUrvokta kSetradvAranA kathana mujaba ja samajavuM joIe. bhAvAtha -naigamavyavahAra nayasa'mata AnupUrvI drajyeAmAMnu koI eka AnupUrvI dravya leAkanA sa`khyAtamAM bhAganI, koi eka AnupUrvA dravya DhAnA sakhyAta bhAgAnI, koI eka AnupUrvI dravya leAkanA asakhyAta bhAmeAnI ane koI eka AnupUrvI dravya dezeAnasa'leAkanI sparzanA kara che. ahI " eka AnupUrvI' dravya dezeAna saleAkanI spanA kare che." A praznAranuM je kathana thayuM che tenu kAraNa e che ke jo eka AnupUrvI dravya samasta bhrAphanI sparzanA karatuM hAya, te anAnupUrvI ane avakatavyaka kALadavAra kA prarupaNa anuyoga dvAra sutrama kanyAne spazanA karavA mATenA sthAnane avakAza ja na rahe. te banne dravyanI spanA paNa avakAza maLI rahe te mATe AnupUrvI dravyanI spazanA samasta leAkamAM kahevAne badale dezAna leAkamAM kahI che. vividha dravyeAnI apekSAe vicAra karavAmAM Ave, te AnupUrvI A itraNe dravye niyamathI ja salAkanI sparzanA kare che. IIsU.1135 have sUtrakAra kALadvAranI prarUpaNA kare che-- " begamavavArALa AALuputhvI '' ityAdi-- zabdAtha -(begamavavArALa) nagamavyavahAra nayasa'mata (bAjIputhvI1/6) samasta AnupUrvI dravyA (Ajo) kALanI apekSAe (devadiyara hodde !) keTalA samaya sudhI AnupUrvI rUpe rahe che? eTale ke AnupUrvI drabyanA kSetramAM- traNa Adi pradezamAM avagAhita thaine rahevAne kALa keTaleA che? kAraNa ke 163
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ va e vAta teA pahelAM ja prakaTa karavAmAM AvI cukI che ke kSetramAM avagAha paryAyanI pradhAna rUpe vivakSA che, ane tethI ja traNa Aphri pradezeAmAM gAhita thayelAM dravyeAmAM ja AnupUrvI Adi bhAvana' kathana kSetrAnupUrvI mAM karavAmAM Avyu che. tethI ahIM praznakartAnA evA prazna che ke te AnupUrvI Adi dravya traNa A ipradezarUpa kSetramAM keTalA samaya sudhI AnupUrvI Adi rUpe avagAhita rahe che? uttara-(qi yuvva vaDu() eka dravyanI apekSAe vicAra karavAmAM Ave, tA (goLa' varga samaya') eka AnupUrvI dravya echAmAM eAchA eka samaya suSI ane (holenuM asaMDhiDAM hAruM) vadhAremAM vadhAre asakhyAta kALa suSI kSetramAM avagAhita rahe che. A kathananA bhAvAtha' nIce pramANe che-e pradezAmAM avagAhita thayeluM athavA eka pradezamAM avagAhita thayelu bya pariNamananI vicitratAthI jyAre traNa ati pradezAmAM avagAhita thAya che, tyAre temAM 'AnupUrvI ' padane vyapadeza thAya che-tene AnupUrvI rUpe kahI zakAya che. te dravya echAmAM ochuM eka samaya sudhI tyAM AnupUrvI rUpe avagAhita rahIne tyAra bAda pahelAnI jema ja e pradezeAmAM ke eka pradezamAM avagAhita thaI jAya che. tethI AnupUrvI drabyAnI traNa Adi pradeAAmAM rahevAnI jadhanya sthiti eka samayanI kahI che. eja pramANe AnupUrvI dravya asakhyAta kALa sudhI AnupUrvI dravya rUpe avagahita rahIne tyAra khAdya e pradezAvagAhI ke eka pradezAvagAhI manI jAya che. A prakAre AnupUrvI dravyanI AnupUrvI dravya rUpe rahevAnI utkRSTa sthiti asa'khyAta kALanI thaI jAya che. te Ana'ta kALa sudhI tyAM AnupUrvI dravya rUpe rahI zakatuM nathI, kAraNa ke eka dravya eka avagAhamAM vadhAremAM vadhAre asakhyAta kALa sudhI ja rahI zake che. apekSAe rUpe rahe eTale ke tathA (nALAravAr pa) aneka AnupUrvI dravyAnI vicAra karavAmAM Ave, teA AnupUrvI dravyenI AnupUrvI drabyA vAnI sthiti (niyamA vananA) niyamathI sAkAlika kahI che. traNa Adi pradezamAM avAhita je AnupUrvI drabyAnA bhedo che temanu astitva sadA rahe che ja (va' Trongi vi) eja pramANe eka anAnupUrvI dravyanI jaghanya sthiti paNa eka samayanI kahI che. eTale ke eka anAnupUrvI dravya ochAmAM ochuM eka samaya sudhI eka pradezamAM avagAhita rahIne tyAra bAda e Adi. pradezamAM avagAhita thaI jAya che. tethI ja eka anAnupUrvI dravyanI jaghanya sthiti eka samayanI kahI che. parantu jyAre eja anAnupUrvI' dravya amrakhyAta samaya sudhI eka pradezamAM avagAhita rahIne tyAra bAda e Aphri pradezemAM avagADha (sthita) thaI jAya che, tyAre te anAnupUrvI dravyanI te eka pradezamAM rahevAnI utkRSTa sthiti asaMkhyAta kALanI manAya che. jo aneka anAnupUrvI dravyenI apekSAe vicAra karavAmAM Ave, te aneka anAnupUrvI dravyAnI apekSAe anAnupUrvI drabyAnI sthitine kALa eka pradezamAM avagAhita thayelA anAnupUrvI dravyanA bhedane sevA sadbhAva hAvAthI sArvakAlika mAnavAmAM AvyA che. e pradezamAM avagADha (sthita) avaktavyaka dravya eka samaya pachI eka DhAmAM zathavA traNa Adi pradezAmAM avagAhita thaI jAya, tAjadhanyanA anuyoga dvAra sutrama 164
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ apekSAe tenI avagAhasthitine kALa eka samayane kahyo che. tathA asaM. khyAta kALa bAda be pradezomAMnA pitAnA avagAhane cheDanArA te avaktavyaka dravyanI vadhAremAM vadhAre avagAhasthiti asaMkhyAtakALanI kahI che. tathA aneka avaktavya dravyanI apekSAe vicAra karavAmAM Ave, te be pradezemAM avagADha avaktavyaka dravyanA bhedone sarvadA sadUbhAva ja rahevAne kAraNe temanI avagAhasthiti sArvakAlika mAnavAmAM AvI che. A prakAre A bane dravyanI avagAhasthitine kALa AnupUrvI dravyanI avagAhasthiti kALa pramANe ja samajavuM joIe. bhAvArthaA sUtramAM sUtrakAre e vAta spaSTa karI che ke AnupUrvI Adi dravya traNa Adi pradezorUpa kSetramAM pitA potAnA mULa rUpe keTalA kALa sudhI astitvamAM rahe che? A vAtane uttara sUtrakAre eka dravya ane aneka hane anulakSIne Ape che. A samasta sUtrane bhAvArtha nIce pramANe che-AnupUrvI dravya traNa Adi pradezamAM eka samaya sudhI AnupUrvI dravya attaradavArakA nirupaNa rUpe sthita rahIne je eka pradezamAM athavA be pradezamAM avagAhita thaI jAya che, te e paristhitimAM eka AnupUrvI dravyanI apekSAe AnupUrvI dravyano sthitikALa eka samaya gaNAya che. paraMtu e ja AnupUvI dravya je te traNa Adi pradezomAM asaMkhyAta kALa sudhI avagAhita rahIne tyAra bAda eka pradezamAM athavA be pradezamAM avagAhita thaI jAya, te evI paristhitimAM tenI sthitikALa asaMkhyAtakALane mAnavAmAM Ave che A asaMkhyAtakALanA samayane tene ukRSTa kALa samaja ane eka samayanA pUrvokata kALane tene jaghanya kALa samaja. aneka AnupUrvI dravyonI apekSAe vicAra karavAmAM Ave te te samaya sArvakAlika che, kAraNa ke traNa Adi pradezomAM evo koI paNa samaya nathI ke jemAM kaIne kaI AnupUrI dravyano bheda avagAhita na hoya anAnupUva ane avaktavyaka konA eka ane be pradezomAM rahevAnA kALanA saMbaMdhamAM paNa AvI dravyonA kALanA jevuM ja kathana samajavuM sU0114 have sUtrakAra antaradvAranuM nirUpaNa kare che- maraMvArAna" ItyAdizabdArtha (AmavaghArAna) naigamavyavahAra nayasaMmata (kALuputrI ravA) AnupUrvI dravyanuM (bAra) attara (vyavadhAna, AMtare) (4rzo phrijita ho) kALanI apekSAe keTalA samayanuM hoya che? uttara-(sidgu pa pura) AnupUla, anAnupUlI ane avaktavyaka A traNenA eka eka dravyanI apekSAe vicAra karavAmAM Ave te ( 4i gvadaM samaya) e.chAmAM ochuM eka samayanuM ane (3oELa saraMkana kAruM) utkRSTathI asaMkhyAta kALanuM aMtara hoya che. (nALAchuM vaDu) aneka dravyonI apekSAe vicAra karavAmAM Ave, te (aai aMtara) koI antara nathI. zaMka-praznamAM te AnupUrvI dravya viSe prazna pUchavAmAM Ave che anuyoga dvAra sutrama 165
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ paratu uttara rUpe te traNe dravyonI vAta karavAmAM AvI che tenuM kAraNa zuM che? uttara-te traNe dravyanuM attara samAna heva.thI traNe dravyanA antaranI vAta sAthe ja karavAmAM AvI che. uttara-A antaradvArano bhAvArtha nIce pramANe che-A sUtramAM antara eTale virahakALa grahaNa karavo joIe keI eka traNa Adi pradezAvagaDha AnupUvI dravya kaI eka vivakSita (amuka) kSetramAMthI nIkaLIne eka samaya sudhI koI bIjA kSetramAM avagAhita thaIne pharIthI pite ekaluM athavA koI anya dravyanI sAthe saMyukta thaIne eja vivakSita traNa Adi AkAza rUpa pradezomAM avagADha thAya, te te paristhitimAM te eka Anuva dravyanuM aMtara kALanI apekSAe (virahAkALa) eka samayanuM gaNAya che, A atarane kALanI ape. hAe janya antara samajavuM tathA eja dravya anya kSetra pradezomAM asaM khyAtakALa sudhI pharIne pote ekaluM athavA anya drA sAthe saMyukta thaIne pahelAM je kSetramAM avagAhita thayuM hatuM eja kSetramAM avagAhita thaI jAya, te te paristhitimAM tene utkRSTa virahakALa asaMkhyAtakALane gaNAya che. ahIM e vAta dhyAnamAM rAkhavA jevI che ke dravyAnapUrvamAM utkRSTa (vadhAremAM vadhAre) ananta kALane virahakALa kayo che, paranta zetrAnavImAM utkRSTa virahakALa anantakALane kahevAne badale asaMkhyAtakALane kahyo che. tenuM kAraNa nIce pramANe che dravyAnavImAM vivakSita dravya sivAyanA je anya dravyo che te anaMta che. tethI temanI sAthe tene kramazaH saMga thaIne pharIthI pitAnA savarUpanI prApti thavAmAM tene anaMtakALanuM atara paDI jAya che. A prakAre punaH svarUpa prAptimAM anantakALanuM atara paDavAnI vAta siddha thaI jAya che. paraMtu ahIM kSetrAnupUrvamAM) vivakSita avagAhakSetra sivAyanAM anya kSetre te asaMkhyAtapradeza pramANe ja che-anaMta pradezapramANa nathI tethI pratyeka sthAnamAM avagAhanAne Azrita karIne je tenI saMgasthiti che, te asaMkhAtakALanI ja che tethI kaI vivakSita pradezamAMthI nIkaLIne anya asaMkhyAta kSetromAM paribhramaNa karIne te dravya pite ekaluM athavA anya dravyanI sAme saMyata thaIne te vikSita pradezamAM asaMkhyAtakALa atIta thayA bAda ja avagAdita thaI jAya che * zaMkA-avagAhanA kSetra sivAyanuM je anya kSetra che te bhale asaMkhyAta pradezavALuM hoya te vAta mAnavAmAM amane koI vAMdho nathI paraMtu eja pradezomAM vAraMvAra parikramaNa karavAmAM te dravyane anantakALanuM antara paNa lAgI zake che. chatAM sUtrakAre ahIM anantakALanA antarane badale asaMkhyAtakALanuM antara zA mATe kahyuM che? uttara-vivakSita pradezarUpa kSetramAMthI nIkaLIne anya asaMkhyAta pradeza rU5 retramAM dravyanuM paribhramaNa asaMkhyAta kALa sudhI ja thAya che. tyAra bAda te dravya niyamathI ja te vivakSita kSetramAM ja AvI jAya che, kAraNa ke tene e ja svabhAva che. athavA-traNa Adi pradeza rUpa koI vivakSita kSetramAMthI nIuLIne te ApavI dravya anya pradezamAM cAlyuM jAya che, ane tyArabAda te hetra svabhAvathI ja asaMkhyAtakALa bAda eja AnupUvI dravya sAthe, athavA ja, anuyoga dvAra sutrama 166
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ gaMdha, rasa, sparza ane saMkhyA Adi dharmonI apekSAe tenA jevAM ja kaI bIjA AnupUrvI dravya sAthe saMyukta thaI jAya che evo niyama che. A niyama pramANe asaMkhyAtakALanuM antara 5tIta thayA bAda te prakAranA AnupUrvI dravya vaDe te kSetra avazya saMyukta thaI jAya che. A rIte asaMkhyAtakALanuM ja antara paDavAnI vAta siddha thaI jAya che. aneka dravyonI apekSAe vicAra karavAmAM Ave te kALanI apekSA koi astara ja paDatuM nathI. A kathanano bhAvArtha nIce pramANe che-traNa Adi pradezamAM avagAhita thayelAM samasta AnupUvI dravya eka sAthe pitAnA svabhAvane cheDIne pharI eja traNa Adi pradezamAM avagAhata thaI jatAM hoya evI vAta kaI paNa samaye saMbhavI zakatI nathI, kAraNa ke asaMkhyAta AnupUrvI dravya sadA vimAna rahe ja che. te kAraNe aneka konI apekSAe antarane alAva kahyo che. e ja pramANe amAnavI ane avakatavyaka dravyanA viSayamAM paNa antara (virahamALa)nuM kathana samajI levuM joIe. 115 bhAgadavArakA nirupaNa have sUtrakAra bhAgadvAranuM nirUpaNa kare che- taLAmavavAna) naigamavyavahAra nayasaMmata (kALupurdevIdavA) samasta AnupUva dravya ( rerA) bAkInAM drayonA (anAnupUvI ane avaktavyaka dravyonA) (jamAne) keTalAmAM bhAgapramANu hoya che? uttara-(tiLi vi gaThThA vALuputrI) dravyAnupUrva bhAga dvAramAM jevuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che, evuM ja kathana ahIM paNa traNe dravya viSe samajavuM eTale ke anAnupUrvI ane avakatavyaka dravya karatAM AnupUvI dravya temanA asaMkhyAta mAM bhAga pramANa vadhAre che tathA bAkInA dravya AnapavI to karatAM asaMkhyAtamAM bhAgapramANa che. zaMkA-AgaLa evuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che ke traNa, cAra Adi pradezamAM sthita dravyane AnupUrvI" kahe che, eka eka pradezamAM sthita dvavyane anAnupUvI kahe che ane banne pradezamAM sthita dravyane avakatavyaka kahe che. A traNe dravya sarvaka vyApI che je buddhipUrvaka vicAra karavAmAM Ave te te traNe dravyamAMthI AnupUrvI dravyanuM pramANa sauthI ochuM hovuM joIe tene khulAse A pramANe che-"leka asaMkhyAta pradezevALo che. " have ahIM asakalapanAne AdhAra laIne evuM mAnI laIe ke lekanA 30 pradeza che. A 30 pradezomAMnA pratyeka pradeza para anAnupUvI dravya avagAhita che. tethI 30 pradezamAM 30 anAnupUrvI dravyanI avagAhanA mAnI laI e. yokanA babbe pradezamAM eka eka avaktavyaka dravya avagAhita hovAthI 30 pradezamAM avagAhita avatavya dravyonI saMkhyA 15 mAnI laIe tathA AnupUvI dravya lekanA ochAmAM ochA traNa traNa pradezAmAM avagAhita hevAthI 30 pradezamAM avagAhita AnupUvI dravyanI anuyoga dvAra sutrama 167
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMkhyA 10 mAnI laIe AnupUrvI" dravya traNathI laIne asaMkhyAta paryantanA pradezamAMthI niSpanna thAya che. tethI ahIM tene tripradezAvagADha mAnIne upara pramANenI gaNatarI karavAmAM AvI che. A rIte vicAra karavAmAM Ave te anAnupUrvI ane avatavyaka dravya karatAM tenuM pramANa ochuM dekhAya che. A prakAranI mAnyatA barAbara nathI te have spaSTa karavAmAM Ave cheje AkAzapradezo eka AnupUrvI zvamAM upayukata thAya che teo je anya AnupUrvI dravyamAM upayukta thatA na hota te evuM banI zakata. paraMtu evuM te banatuM nathI kAraNa ke traNa pradezamAM avagAhita eka AnupUrvI vacamAM je traNa pradeza upayukata thAya che, eja traNa pradeza anya anya rUpe parita thayelA anya AnupUvI dravya dvArA paNa pitApitAnA upayogamAM levAmAM Ave che. A rIte lekane pratyeka pradeza aneka trikasaMgI AnapUvI dravyone AdhAra thAya che, eja pramANe catuka saMgIthI laIne apaMkhyAta saMvegI paryantanA AnupUrvI dravyanA viSayamAM paNa samajavuM A prakAre pratyeka AkAzapradeza aneka tri Adi saMgAtmaka AnupUrvI komAM upayukta thAya che. tethI tri Adi sogAtmaka AnupUva dravya rUpa AdheyanA bhedane lIdhe dareka pradeza rUpa AdhArane paNa bheda paDI jAya che. kAraNa ke je svarUpe AkAzapradeze eka AdheyamAM upayukta thAya che, eja svarUpe teo bIjA AdheyamAM paNa upayukta thatA nathI je evI vAta mAnavAmAM Ave ke AkAzapradeze je svarUpe eka AdheyamAM upayukata thAya che eja svarUpe teo anya Adhaya vastumAM paNa upayukta thAya che, te eka AdhArasvarUpamAM temanI avagAhanA hovAthI te aneka AdhemAM paNa ghaTamAM dhaTanA vakapanI jema ekatA mAnavAne prasaMga prApta thaze. tethI potAnA varUpanI apekSAe asaMkhyAta pradezI lekamAM trikasaMgathI laIne asaMkhyAta sAga paryAnA jeTalA sage che eTalAM ja AnupUvI dravya che tri Adi saMyogo ghaNA hevAne kAraNe te AnupUrvI dravya bahusaMkhyaka che, ane kirayoga ochAM hovAne kAraNe avaktayaka dravyo tenA karatAM a5 saMkhyAmAM che. tathA je anAnupUrvI dravyo che teo paNa lekanA pradezanI saMkhyAnI barAbara hovAthI AnupUrvI dravya karatAM alpa saMkhyAmAM che. A vAtane spaSTa rIte samajavA mATe A pramANenI kalpanA karA-dhAro ke AkAzapradezo pAMca che ane temane AkAra A pramANe che- :: pratyeka pradezamAM eka eka anAnupUva dravya rahI zake che. tethI pAMca pradezamAM pAMca anAnapavI* drA rahI zake ema mAnI che. tathA ddhipradeza sagI je avaktavyaka dravyo che, temanI saMkhyA ahI AnI Ave che, kAraNa ke ahIM krikapradeza sago ATha Ave che te vAta TIkAmAM ApavAmAM Avela AkRti dvArA spaSTa karavAmAM AvI che. A pAMca pradezomAM AnupUrvI je 16 saMbhavI zake che. tenA miAba A pramANe samaja-trikapradeza saMpiganA 1, catapradeza yAganA anuyoga dvAra sutrama 168
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5, ane pAMcapradeza saMganuM 1, A rIte kula 14 ApavI dro thaI jAya che temanA je 10 trikapradeza saMga kahyA che te nIce pramANe samajavA-mayamAM ra pradeza vyavasthApita (ra) che, tenI sAthe trikapradeza maga khAve che. eja vAta TIkAmAM ApavAmAM Avela AkRtivArA samajAvavAmAM AvI che. madhyapradeza sivAyanA je cAra pradezo cAra dizAmAM AvelA che. temanI sAthe trikapradezasaga cAra Ave che temane pazu A AkRti dvArA 25Ta karavAmAM Avela che. A prakAre A traNa tra pradezonA sAga 1 thAya che A traNa traNa pradezanA saMyoga ja 10 AnuvI pratyenA AdhArakSetro che. tathA cAra cAra proDanA pAMca sAga A pramANe thAya che-mApamAM che pradeza vyavasthApita che tenI sAthe catuSkaga cAra thAya che. te catu . ga ja cAra ApavI" drAnAM AdhArarUpa kSetro che, temane saMrakata TIkAmAM ApavAmAM Avela AkRti dvArA batAvavAmAM Avela che tathA madhyapradeza sivAyanA cAra dizAmAM vyavasthApita je cAra pratye che temanA dvArA thAya pradezI AnupUrvI dravyanA eka catuSkasa ga rUpa AdhAra niSpanna thAya che, tene paNa saMskRta TIkAmAM ApavAmAM Avela AkRti dvArA spaSTa karavAmAM Avela che. A prakAre catuSkasaMga rUpa AdhAra kSetranA AnupUvI dravya pAMca thAya che. tathA te pAMca pradezanA sahayogathI niSpanna pAMcapradezI eka AnupUvI dravyane samajavuM sugama che. TIkAmAM ApavAmAM Avela AkRtimAM tene samajAvavAmAM Avela che. A prakAre pAMca pradezanA prastAramAM paNa anAnupUrvI ane avakatavyaka dravya karatAM AnupUrvI dronI adhikatA jovAmAM Ave che, te pachI asaMkhyAta pradezavALA lekamAM anAnupavI ane avaktacaka dravya karatAM AnupUrvI dravya asaMkhyAta gaNAM hoya emAM navAI pAmavA jevuM zuM che? bhAvArtha-A sUtra dvArA sUtrakAre e vAtanuM pratipAdana karyuM che ke gamavyavahAra nayasaMmata AnupUvI dravya anAnupUrvI ane avaktavyaka dra karatAM aneka gaNAM vadhAre che. ane AnupUrvI dravya sivAyanA dravyo AnapUrvI dravyo karatAM asaMkhyAtamAM bhAgapramANa che. sUtrakAranA A kathana sAme koI vyakti evI zaMkA prakaTa kare ke A5nuM A kathana buddhigamya a063 anuyoga dvAra sutrama 169
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAgatuM nathI pitAnI zaMkAnA samarthanamAM te evI dalIla kare ke-asaM. khyAta pradezavALA A lekamAM anAnupUrvI dravyonI saMkhyA sauthI vadhAre che, avakatavyaka dravyonI saMkhyA anAnupUra drA karatAM ochI che ane AnupUrvI dravyonI saMkhyA te avaktavyaka dravyo karatAM paNa ochI che. nIcenI kalpanA dvArA te pitAnI A mAnyatAnuM samarthana kare che. tenA asaMkhyAta pradeza mAnavAmAM AvyA che. dhAro ke lekanA 30 pracyo che anAnupUva dravya lekAkAzanA eka eka pradeza rUpa AdhAra para avagAhita che. tethI 30 pradezomAM avagAhita anAnupUrvI dravyonI saMkhyA 30 trIsa thAya che avakatavyaka dravya ke je bepradezI hoya che te kAkAzanA bakhe pradezomAM avagAhita hoya che. tethI temanI saMkhyA 15 nI thAya che. tathA AnupUrvI" draya leAkAkAzanA traNa traNa pradezomAM avagAhita hovAthI 30 prazcAmAM avagADha AnupUvI dravyonI saMkhyA bAkInA banne dravya karatAM ochI thavA chatAM Apa zA kAraNe evuM kaho cho ke AnavI drape bAkInA bane dravya karatAM asaMkhyAta gaNAM hoya che? A zaMkAnuM ahI nIce pramANe samAdhAna karavAmAM AvyuM chetame kahe che evI vAta nathI, kAraNa ke AkAzane eka eka pradeza bhinna bhinna rUpe pariNata thayela aneka traNa Adi asurUpa AnupUvI dravyonuM AdhArasthAna che. eka AvI dravyamAM AkAzanA je traNa pro upayukata thAya che, te traNa pradezo je anya Anuva dravyonA upayogamAM AvI zakatA na hota to evI vAta saMbhavI zakata ke AnupUvI che bAkInA banane dro karatAM bahu ja alpa saMkhyAmAM che. paraMtu paristhiti evI che ke AkAzanA je traNa Adi pradeza eka AnupUrvIya dravyanA kAmamAM Ave che, eja pradeza anya AnupUrI" nA upayogamAM paNa Ave che. je AkAzanA traNa pradezo je svabhAvane lIdhe traNa aNuvALI eka AnupUrvInA upayogamAM AvyA che, te traNa pradeze eja savabhAvathI traNa aNuvALAM, ane cAra pradezavALAM Adi aneka AnupUrvI vaccenA upayogamAM AvatAM nathI. temanA svabhAvamAM AdheyanI bhinnatAne lIdhe bhinnatA AvI jAya che. tethI AkAzane svabhAvanI bhinnatAne kAraNe asaMkhyAta pradezI mAnavAmAM Avela che. tri azuka Adi rUpa AnupUrvI dravya paNa eka ekanI saMkhyAmAM ja nathI, paraMtu pratyeka AnupUva dravya aneka hoya che.-tri aNuka Adi pratyeka AnupUvI aneka hoya che... ane tethI ja te samasta AnupUrvI e lekavyApI che. anAnupUrvI ane avakatavyaka dravya paNa lekavyApI che A traNemAMthI AnupUvI dravya ja te banne dravya karatAM asakhyAta gaNuM che, kAraNa ke anAnupUrvI dravyane mATe eka pradeza rUpa AdhAranI ane avakatavyaka dravyane anuyoga dvAra sutrama 170
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ mATe be pradeza rUpa AdhAranI AvazyakatA paDe che, paraMtu AnupUva dravyane mATe eka, be, traNa Adi samasta pradezarUpa AdhAranI AvazyakatA rahe che. tathA eka eka pradezamAM paNa aneka AnupUrvA dravya avagAhita che, jyAre aneka anAnupUrvI ane aneka avakatavyaka dravye te anukrame eka eka pradezamAM ane babbe pradezomAM ja avagAhita che. have sUtrakAra lokanA pAMca pradeza hovAnI kalpanA karIne A viSayanuM spaSTIkaraNa kare che-cAra dizAemAM cAra pradezanI ane vacce eka pradezanI sthApanA karavI joIe. tenI AkRti A pramANe banaze anAnupUvI dravya eka pradezAvagAhI hoya che, tethI eka eka pradezamAM eka eka anAnupUrvI dravya hevAne kAraNe pAMca pradeza rUpa AdhAramAM pAMca ja anAnupUrvI drajo saMbhavI zake che, tethI ochAM ke vadhAre saMbhavI zakatAM nathI. A pAMca pradezamAM je banne pradezane saMga karavAmAM Ave, te evAM brikasoga ahIM ATha bane che te uparanI saMskRta TIkAmAM ApavAmAM Avela AkRtimAM batAvavAmAM Avela che A AkRtimAM je eka, be Adi ake lakhyA che, te balba pradenA sAganA pradarzaka che. A rIte te babe pradezanA sAga rUpa je AdhAra che, teo eTalAM ja avaktavyaka dravyonA AdhAra rUpa che A rIte bhAvadavArakA nirupaNa ahIM dvikapradeza sagarUpa AdhAravartI ATha avakatavyaka dravya hevAno baMdha thaI jAya che, kAraNa ke jeTalA AdhAra che eTalAM ja tyAM AnupUvI Adi dravya che evuM ahI kahevAmAM AvyuM che. - A pAMca pradezanA saMgarUpa AdhAra 16 hovAthI AnupUrvI dravya ahI 16 hoya che. catuSkasaMga pAMca ane pAMca pradezane eka saMyoga ahIM thAya che. A catuSkasaMga rU5 pAMca AdhAremAM pAMca AnupUrvI dravya ane pAMca pradezanA saMga rUpa eka AdhAramAM pAMca pradezavALuM eka AnupUva dravya rahe che. pAMca pradezomAM babbe pradezanA savega ATha. traNa traNa pradezonA sAga 10, cAra cAra pradezenA sAga pAMca ane pAMca pradezano saMyoga eka bane che, A badhAM drikAdi saMga rUpa AdhAra kevI rIte bane che, te badhuM svArthamAM AkRtio dvArA spaSTa karavAmAM AvyuM che. sU0116 anuyoga dvAra sutrama 171
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ have bhAvadvAranuM kathana karavAmAM Ave che."nejamavavAnA" ItyAdi zabdArtha-LAmavALe bApupukavI davA) nigamavyavahAranayasaMmata samasta AnayvI dravya (mi mA holanA 3) kayA bhAvamAM vartamAna hoya che? uttara-niramA sAravALAmA mAre doDajhA) nigamavyavahAra nayasaM. mata samasta AnupUrvI dravya niyamathI ja sAdipariNAmika bhAvavata hoya che (ga rojhina vi) evuM ja kathana anAnupUva dravya ane avaktavyaka dravyanA viSayamAM paNa samajavuM A kathanane bhAvArtha nIce pramANe chetraNa Adi pradezomAM AnupUvI dravyanuM avagAhapariNAma, eka pradezamAM anAnupUvI dravyanuM avagAhapariNAma ane be pradezamAM avakatavyaka dravyonuM avagAhapariNAma sAdi (Adi sahita) hoya che. tethI ja A traNe kone sAdipariNAmika bhAvavatI kahAAM che. sU0117 alpabahuvaikA nirupaNa have sUtrakAra alpabahuta dvAranI prarUpaNa kare che- gguM re !ItyAdi- zabdArtha-(maMche !) he bhagavan(AnavarALaM ghauM ghaNupurAvyA baTITLIvALa, gavavAvALuM) nagamavyavahAra nayasaMmata A AnamUvI dravya, anAnupUvI dravya ane avakatavyaka dravyamAMnAM (je (to) kayA kayA dravya (vyathA", pAducApa, havapavegvApa) vyArthatA, prazArthatA ane vyArthatA pradezArthatAnI apekSAe (ghA thai thA, turA , nilAi vA) ka yA yA dravya karatAM ae5 pramANa cheka yA kayA dravya ka yA ka yA dravyo karatAM adhika che, kayA kayA ko kayA kayA nA jeTalAM ja che ane kayA kayA be kayA kayA dravya karatAM vizeSAdhika che? - uttara-(noramA !) he gautama! (Amakaf) naigamavyavahAra niyamita vAvavA) avakatavya taLe (vAyara) dravyArthatAnI apekSAe (rahyovA) sothI alpa pramANamAM che. (kALupurathI raDyAchuM app jillAdivA) draDha thatAnI apekSAe vicAra karavAmAM Ave te anAnapavI dravya avakatavyaka dravya karatAM vizeSAdhika che. (bAjuputhvIvAruM vyANa visarLA) ane dravyarthatAnI apekSAe AnuM pUrvA dravya anAnupUrvI dravya karatAM paNa asaMkhyAta gaNe che. (1uagvAgha) pradezArthatAnI apekSAe vicAra karavAmAM Ave te (AmavattAvALa) gamavyavahAra nayasaMmata baLAgqvI ga6) anAnupUva dravya (vayovADuM) sauthI ochAM che, kAraNa ke (bAvacAg) anAnapUvI drayamAM pradezarUpa ane abhAva che. A kathanano bhAvArtha e che ke paramANu rU5 anAnupUva dravyamAM paNa je be Adi pro. zAne sadbhAva heta te dravyArthatAnI jema pradezArthatAnI apekSA e paNa avakatavyaka dravya karatAM anAnupUvI dravyonI adhikatA ja saMjavI zakata, parantu evI vAtane te ahIM avakAza nathI, kAraNa ke paramANu apradezI hoya che, evuM siddhAntanuM vacana che. tethI ja pradezArthatAnI apekSAe anAnupUrvI dravyane sarvastaka (sauthI alpa pramANa) kahyuM che. (bavattAvA) avakatavyaka dravyo (jaupvA) pradezAvaMtanI apekSAe AnupUrvI dravya karatAM vizeSAdhika che. (gAjIpurA pagAra saMlejanAsuM) - anuyoga dvAra sutrama 172
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ zArpatAnI apekSAe AnuvI dravya avakatavyaka dravya karatAM asaMkhyAta gaNAM che. (zgpag) dravyarthatA ane pradezArthatAnI apekSAe vicAra karavAmAM Ave te (AmavavApA) naigamavyavahAra nayasaMmata (bApA yA) avakatavyaka dravyo sauthI ochAM che, kAraNa ke vAcAg) dravyArtha tAnI apekSAe avakatavyaka dravyamAM pahelAM sarvatakatA (sauthI a5 pramANu) batAvavAmAM Avela che. (anAjuqvyathA durANa apAi upArivA4) dravyArthatA ane apradezArthatAnI apekSAe anAnapUrva dravyo avaktavyaka e karatAM vizeSAdhika che. (maggvIrA apyA - jeTr) drathArthatAnI apekSAe vicAra karavAmAM Ave te AnupUvI dravyo asaMkhyAta gaNe che. (pacApa) pradezAthatAnI apekSAe vicAra karavAmAM Ave te (tAruM re) te AnupavI pravyo ja (kalearLA) adhyAta gaNAM che. jo ke ) A prakAranuM anagamanuM varUpa che. te te nanFpAvAvALe anovaLIthA rAjuputrI) A rIte ahI sudhInAM sUtromAM nagamavyavahAra nayasaMmata anopanidhikI kSetrAnupUrvAnA svarUpanuM kathana karavAmAM AvyuM che. sUtrapAne A artha che tenI vyAkhyA 90mAM sUtra pramANe samajavI, " trayaM vortha ahIM evuM samajavAnuM che ke dravyonI gaNatarI karavI tenuM nAma dravyArthatA che ane pradezanI gaNatarI karavI tenuM nAma pradezArthatA che. dravyonI ane pradezonI (ubhayanI) gaNatarI karavI tenuM nAma ubhayArthatA che. AnapulamAM, viziSTa dravyonA avagAhathI upalakSita (yukata) evAM je AkAzapradezanA " A traNa AkAzapradezane samudAya che, A cAra AkAzapradezane samudAya che," ItyAdi rUpa je samudAye che te samasta traNa Adi AkAzapradezamAM rahelAM dravyasamudAyo AvI jAya che. ane te samudAyanA je AraMbhake che temanuM nAma pradeza che. anAnupUrvamAM, eka eka pradezamAM avagAhita thayelA dravyathI upalakSita je samasta AkAzapradeza che teo alaga alaga pratyeka dravya che ahI pradeza saMbhavita nathI, kAraNa ke eka eka pradeza rUpa dravyamAM anya pradezanuM astitva asaMbhavita che. avaktavyanI apekSA e vicAra karavAmAM Ave. to lAkamAM jeTalAM hiMga (babe pradezanA vega) che, eTalAM te pratyeka tavya che, ane te kigano AraMbha karanArA praveze che. zakA-"savaghorADuM jamavavALa aazdavaaAruM" Ape evuM je kahyuM che ke nigamavyavahAranaya baMmata avaktavyaka dravye sauthI ochAM che, tApanuM A kathana barAbara lAgatuM nathI pahelAM Ape ja e vAtanuM pratipAdana karyuM che ke eka eka AkArapradeza ane dvisaMgomAM upayukta thAya che. ane tethI ja anAnavI drA karatAM avaktavyaka drAnI ja adhikatA hovI joIe Ape pahelAM evuM kahyuM che ke lekanA pAMca pradezo hoya to dareka pradezamAM eka eka anAnupUrvI dravyanI avagAhanA hoya te pAMca pradezomAM pAMca anAnupUvI dravya hoI zake ane te pAMca pradezomAM ATha avaktavyaka dravya rahI zake ApanA pUrvokta A kathana dvArA te avatavyaka dravye anAnupUvI dravya karatAM adhika hovAnI vAtane ja puSTi maLe che. chatAM ahI Ape zA kAraNe evuM kathana karyuM che ke naigamavyavahAra nayasaMmata avaktavyaka dravye sarvastaka che uttara-lekanA madhyabhAga mAtrane anulakSIne avakatavya dravyanI adhitA batAvavAmAM AvI che. paraMtu je eka eka pradeza lekanA anta paryaMta paranta anuyoga dvAra sutrama 173
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthita rahelI che ane niSphaTasthAnamAM che ane jene AkAra kaMTaka (kAMTA) jevo che, zreNimAMthI jeo nIkaLelA nathI, evA te pradeza vizreNimAM vyavasthita hovAne kAraNe temane avaktavyaka kahevAne yogya gaNyA nathI tethI temane samAveza anAnupUrvInI saMkhyAmAM ja thayo che. tethI lekanI madhyamAM sthita anAnupUvI dravyo ane niSphaTagata anAnupUrvI dravyonI saMkhyAno saravALo karIne jyAre kevalIbhagavAna temanuM kathana kare che tyAre teo evuM ja kahe che ke avakatavyaka dravyo ja ochAM che ane anAnupUrvI dravyo temanA karatAM vizeSAdhika che niSphaTanI sthApanA (AkRti) ahIM A pramANe che-"444" temAM vizreNi likhita be avakatavyane yogya nathI. Ama te teo samasta vekanA anta sudhImAM ghaNAM ja che. A prakAranI paristhitine kAraNe ja avakatavyaka dravya karatAM anAnupUrvI konI adhikatA samajavI joIe. tethI ja sUtrakAre evuM kahyuM che ke "sabUlyovALAmavANArAje bacadavAdArUM" nagamagyavahAra nayasaMmata avakatavyaka dravya sauthI ochAM che. AnupUvI dravya temanA karatAM (anAnupUrvI dravya karatAM) asaMkhyAta gaNAM che, e vAta te pahelAM spaSTa karavAmAM AvI cukI che. ahIM eTalI vadhu vizeSatA che ke je prakAre AnupUva dravya anAnupUrvI dravya karatAM asakhyAta gaNAM che, e ja pramANe ubhayArthatAnI apekSAe vicAra karavAmAM Ave te paNa AnupUrvI dravya anAnupUva dravya karatAM asaMkhyAta gaNAM ja che kAraNa ke pradezArthatAnI apekSAe paNa eja prakAranI paristhiti che kAraNa ke pratyeka AnupUvI dravya traNa Adi asakhyAta AkAzapradeza vaDe niSpanna thAya che, ane te AkAzapradezanI ekaMdara saMkhyA paNa asaMkhyAta ja thAya che. A prakAre anugAmanuM viSaya nirUpaNa ahIM samApta thAya che. ane anugAmanuM varNana samApta thavAthI naigamaLyavahAra nayasaMmata anaupanidhidI kSetrAnupUvInuM kathana paNa pUruM thAya che. " ItyAdi sUtra dvArA satrakAra eja vAta sUcita karI che. sU0118 anaupanidhinI kSetrAnupurvI kA nirupaNa A prakAre nigamavyavahAra nacamata anaupaniSikI kSetrAnupUrvInuM nirU paNa karIne have sUtrakAra saMgrahanayasaMmata anopanidhika kSetrAnupUrvInuM nirUpaNa kare che-"saM" ItyAdi zabdArtha-(re ja saM saMhA sovaLiAi rAjuputhvI?) he bhagavana! pUrva prakAnta-pahelAM jene prAraMbha thaI cukI che evI-saMgrahanayasaMmata anopanizcikI letrAnupUrvInuM svarUpa kevuM che? anuyoga dvAra sutrama 174
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ utta-(ArA anearLafhavA vALupuvI uravi pasLaar) saMgrahAyasaMmata anopanidhikI kSetra nupUrvA paMca prakAranI kahI che. (tabA) te prakAro nIce pramANe che-(jApacAvaLA) (1) artha padaprarUpaNutA, ( mANasAcA) (2) bhaMgasamutkIrtanatA, (movalaMkaLA) (8) bhago+darzanatA, (morAre) () samAvatAra ane (gag) (5) anugama. prazna-(saMhaNa bacAvAyA ?) saMgrahanayamAnya arthapa4prarUpaNutAnuM svarUpa kevuM che? uttara-(vaMnNa atyAcapalaLayA) saMgrahanayamAnya arthapadaprarUpatA A prakAranI che-(sivAso bAjuputrI) traNa pradezomAM avagADha (raheluM) traNa aNuvALuM dravya AnupUva rUpa che, (varaghomte AjupuLI) cAra pradezomAM avagADha cAra aNuvALuM dravya paNu ApavI , (jJAA no AgpuvI) daza paryantanA pradezamAM avagADha dravya AnupUrvI che, (saMnniSaygvo bApupu) saMkhyAta pradezomAM avagADha dravya AnupUrvI che, (annavijApavNo jANuputhvI) ane asaMkhyAta pradezomAM avagADha draSya paNa Anaparva che. (grFuoriTe banargyTA) eka pradezamAM avagADha dravya anAnava rU5 che, (9guonAke bAyag) be pradezomAM avagADha dravya avatatyaka che. ( taM sAraNa asthAyagyA ) saMgrahanayamAnya arthapadaprarUpazutAnuM A prakAranuM svarUpa che. prazna-(gzALa saMghanA athavA navA vo!) A saMgrahanayamAnya arthapadaprarUpaNutA vaDe kayA prajananI siddhi thAya che? uttara-(saMkula zarathajathayAcAu paMhya mAramuninA kaw) A saMgrahanayasaMmata arthapaprarUpatA dvArA saMgrahanayamAnya bhaMgasamankIttanatA karavAmAM Ave che. eTaluM ja tenuM prayojana che. prazna-( % saM saMnew mALiyA !) ke bA.16 ! saMgrahanayamata te bhaMgasamutkIrtanatAnuM svarUpa kevuM che? uttara-(saMkaraNa maMguNittAvA aai bAjIpuNI, asthi bApupurI li aradiyaT) saMgrahanayasaMmata bhaMgasamutkIrtanatA A prakAranI che-AnapUryAM che, anAvI che ane avaktavyakatavya che. (aa garika bApuputrI, aNoNupunvI ya, evaM jahA davANupuvIe saMgahassa tahA bhANiyavvaM jAva se saM saMngNa maMnggkrirAyA) athavA "AnupUrvI che, anAnupUvI che" ItyAdi je prakAranuM kathana dravyAnupUvanA prakaraNamAM saMgrahanayasaMmata bhaMgasamahInatA viSayamAM karavAmAM AvyuM che eja prakAranuM kathana A kSetrAnupavamAM paNa saMgrahanayamAnya bhaMgasamutkIrtanatAnA viSayamAM paNa samajavuM joIe A kathana "re saM saMngNa maM ttinA" A sUtrapATha paryakta karavuM joIe. prazna-(gzALa saMgha maMnkuzitaLAva diM vacanaM?) A saMgrahanadhamAnya bhaMgasamutkIrtanatAnuM prayojana zuM che? uttara-(ucAi saMgha maMnNamuninAva saMdara maMvayaMsaLayA na) A saMgrahanayamAnya bhaMgasamutkIrtanatA vaDe saMgrahanayamAnya aMgepanatA karavAmAM Ave che. prazna- 4 te haMphA movALavA ?) he bhagavan ! saMgrahanayasaMmata te bhAgepadarzanatAnuM svarUpa kevuM che? anuyoga dvAra sutrama 175
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttara-(saMpAdakSa manovALA) saMgrahAyamAnya bhaMge padarzanatAnuM svarUpa A prakAranuM che " (sighaNo bAjuqvyo) tripadezAvagADha AnupUva ItyAdi pUrvokta samasta padane artha saMgrahanayamAnya vyAnupUrvAnA prakaraNamAM kahevAmAM Avela bhaMgasamutkIrtanatA AdinA sUtronI vyAkhyA pramANe ja che. tethI temAM je pado Ave che temanI vyAkhyA jANavA mATe 94 thI 7 sudhInA sUtro vAMcI javAnI bhalAmaNa karavAmAM Ave che. sU011 opanidhIkI kSetrAnupurvIkA nirupaNa - A pramANe anaupanidhikI kSetrAnupUrvI nuM kathana karIne have sUtrakAra "penivikI kSetranu pUvInuM kAma kare che-"re piM taM vanAi " ItyAdi- zabdArtha-( f saM govALiyA vettAlupuchavI ?) he bhagavan ! saMgrahanayamAnya opanidhinI kSetrAnupUrvInuM svarUpa kevuM che? uttara-(kaarLadiyA sAjuputrI nividA vaLA) aupanidhikI kSetrAnuM pUva traNa prakAranI kahI che. (saMja) te prAro nIce pramANe che-(gangputhvI, jarachAjupuLI, gaLAjupuLI) (1) pUrvAnumUvIM, (2) pazcAnu pUva (3) anAnupavI. prazna-(se di taM puaggvo) pUrvAnumUvI eTale zuM ? uttara-(=ALuputravI) pUrvAnupUrvInuM svarUpa A prakAranuM che-(gotro, piriyo, koNa) adholeka, tirthaka ane urvaka, ( taM bAjuputrI) A kame kaheluM tenuM nAma pUrvAnukhavI che. prazna-( $ 18AluputhvI) pazcAnupUrvI kone kahe che ? uttara-(kALuputrI) pazcAnupavI A prakAranI hoya che-(3Eora, karicogha, aNoraNa) urvalaka, tiryaka ane adholaka, A pramANe UlaTA kame kahevuM te taM vALupuvI?) tenuM nAma pazcAnupUva che. prazna-(se diM teM aTINuputhvI) anAnupUva eTale zuM? uttara-(anAjupuSpI) anAnupUrva A prakAranI hoya che (gar 4 egAiyAe eguttariyAe tigacchagayAe seDhIe aNNamaNNanbhAso durUvUNo-se taM annaaggvI) jemAM pUrvAnumUvI ane pazcAnupUrvI e bannene abhAva hoya che, evA kramapUrvaka kathana karavuM tenuM nAma anAnupUvI che. temAM uparyukta bane kamanuM ulaMdhana karIne parasparanI sAthe saMbhavita aMge (bhAMgA) vaDe te panI viracanA karavAmAM Ave che. A anAnupUrvamAM je zreNI sthApita karavAmAM Ave che, tyAra bAda traNa saMkhyA sudhI uttarottara eka eka saMkhyAnI vRddhi thatI rahe che. tyAra bAda temane parapa2mAM guNAkAra karAya che. A prakAre anyonya abhyarata zazi banI jAya che temAMthI Adi ane anuyoga dvAra sutrama 176
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ antanA be bhaMga echAM karI nAkhavAthI anAnupUrI banI jAya che. anAnavanuM A prakAranuM svarUpa che. A sUtranI vyAkhyA samajavA mATe 98nuM sUtra vAMcI javuM. harvaka Adi je traNa loka che temanA viSe have ahIM thoDuM thana karavAmAM Ave che aupanipikI dravyAnavInA prakaraNamAM dravyAnupUvane adhikAra hovAthI tyAM dharmAstikAya Adi dravyonuM pUrvAnavI Adi rUpe kathana karavAmAM AvyuM hatuM. paraMtu ahI kSetrAnupUvIne adhikAra cAlI rahyo che tethI ahIM alaka Adi kSetranuM pUrvAnapUrvI Adi rUpe kathana karavAmAM AvyuM che. lekanA urvalaka aleka (tiyaka) Adi je traNa vibhAga karavAmAM AvyA che tenuM kAraNa e che ke mayakanI vacovaca meruparvata che. tenI nIcenA bhAgane alaka ane uparanA bhAgane ulAka kahe che tathA barAbara rekhAmAM tirachI phelAyele madhyaka che. malekane tira vistAra adhika hovAne kAraNe tene tiyaka paNa kahe che lekanI uparathI nIce sudhInI laMbAI 14 rAjupramANa che. ane tene vistAra aniyata che te pAMca astikAthI vyApta che. lokanA traNa vibhAga nIce pramANe che-(1) adhaH (2) madhya ane (3) urva A ratnaprabhA pRthvI para basamabhUbhAgavALA meru parvatanA madhyamAM AkAzanA be prataramAM-eTale ke babbe pradezonA vargamAM ATha rucakapradeza che. te be prataramAMnA eka aSastana pratarathI laIne nIce 900 jananI UMDAIne pAra karavAthI sAta rAja karatAM adhika vistAravALe aleka Ave che athavA "adha: ' 54 azubha arthanuM vAcaka che. te alakamAM kSetranA prabhAvane lIdhe adhikatara azubha dravyapariNAma ja hoya che. A rIte athaSA pariNAmavALAM dravyothI yukta hevAne kAraNe te lekane alakane nAme eALakhavAmAM Ave che. eja vAta sUtrakAre " mahA bo varijAjo" ItyAdi gAthA dvArA prakaTa karI che, upara je be prataranI vAta karI che temAMnA eka uperisana pratarathI laIne 00 ejana UMce javAthI sAta rAja karatAM saheja ochA vistAravALo urvaleka Ave che. te leka UMce AveluM hovAthI tenuM nAma urvaka che. athavA "uzabda ahI zubha arthane vAcaka che te udghalekamAM kSetranA prabhAvathI dravyonuM pariNAma sAmAnya rIte zubha ja hoya che A rIte zubha pariNAmavALAM drathI yukta hovAne kAraNe te lokana nAma urvaka paDyuM che. eja vAta sUtrakAre nIcenI gAthA dvArA vyakata karI che ri rie ItyAdi A pUrvokata aleka ane urvIlokanI vacce 18 yojananA pramANuvALe tiryaka-madhyalaka che. siddhAMtanI paribhASA pramANe ahIH "tirya' padane artha "madhya " thAya che. tethI madhyamAM rahelA lakanuM nAma tiya (madhya) leka paDayuM che athavA "tirya' A 5 anuyoga dvAra sutrama 177
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ mayamaparyAyanuM vAcaka che A malekamAM kSetranA prabhAvathI sAmAnya rIte makhema pariNAmavALAM dravya ja hoya che. A mAdhyama pariNAmavALAM dravyethI yuta hovAne kAraNe tirya-madhyama je loka che tenuM nAma tiryagleka paDayuM che. athavA A lekanA urdhva ane adhabhAga karatAM tiya leka ja vadhAre vizALa che te kAraNe tiyakane ja mukhya gaNI zakAya e niyama che ke je pradhAna hoya tene nAme ja vyavahAra cAle che. tethI A lekane "tiya geleka" A prakAranuM nAma ApavAmAM AvyuM che. sUtrakAre "manu mA" ityAdi gAthA dvArA eja vAta vyakta karI che. ahIM sUtrakAre sauthI pahelAM alakanuM kathana karyuM che, kAraNa ke alakamAM sAmAnyataH jaghanya pariNAmavALAM dravyone ja sadbhAva rahe che. jevI rIte 14 guNasthAnonuM varNana karatI vakhate jaghanya evAM mithyASTi guNasthAnanuM varNana sauthI pahelAM karavAmAM Ave che, e ja pramANe jaghanya hovAne kAraNe alakanuM varNana paNa sauthI pahelAM karavAmAM AvyuM che. madhya pari. NAmavALAM dravyothI yukta hovAne kAraNe tirdhakano upanyAsa (varNana) tyAra bAda karavAmAM Avyo che, ane utkRSTa dravyapariNAmavALA udarvakano upanyAsa (vana) tyAra bAda karavAmAM AvyuM che. A pUrvAnumUvIne krama che pazcAnupUvImAM pUrvAnupUrvI karatAM ulaTa krama rahe che, tathA anAnupUrvImAM A traNa padenA 6 bhaMga (vika) thAya che, te aMge pahelA batAvavAmAM AvyA che bAkInuM kathana pahelAnA kathana pramANe ja ahIM samajavuM joIe. sa. 12 adholoka gata kSetrAnupurvI kA nirupaNa ziSyone A vAta barAbara samajAya te uddezathI sUtrakAra have alaka kSetrAnupUrvI AdinuM nirUpaNa kare che--"phoTojha zettApuputhvI" ItyAdi zabdArtha-boroga uttAnukulI sivila pavLA) aleka kSetrAnupUvI traNa prakAranI kahI che. (taMgANA) te traNa prakAre nIce pramANe che-(vALupuLI, chAjupuvI, gaLAjuputrI) pUrvAnumUvI, pazcAnupavI, ane anAnupUrvI. prazna-( jiM tuM juvAjInuSI) he bhagavan ! alaka pUrvAnu pUrva kevI che? uttara-(puvAjIkhuzI) aleka pUrvAnupUrvI A prakAranI che-(racanAmA rakAmA, vAsukamA, vadhumAM, dhUmAmA, ramaNamA, tamatamavmA) ratnaprabhA, zarkaraprabhA, vAlukAprabhA, paMkaprabhA, dhUmaprabhA, tamaHprabhA tamastama prabhA, A kame sAte pRthvIne upanyAsa kare tenuM nAma adhe leka pUrvAnupUrvI che. pahelI narakapRthvInuM nAma ratanaprabhA paDavAnuM kAraNa e che ke tyAM nArakanAM anuyoga dvAra sutrama 178
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ nivAsasthAne sivAyanAM sthAnamAM IndranIla Adi aneka prakAranAM ratnonI kAtino sadubhAva che. bIjI tarakapRthvInI kAnti kAMkarAonI kAnti jevI hovAthI tenuM nAma zarkarAmabhA che. trIjI narakapRthvInI kAnti retInI kAtinA jevI hovAthI tenuM nAma vAlukAprabhA che. jethI pRthvInI prabhA paMka (kAdava)nA jevI hovAthI tenuM nAma pukaprabha paDayuM che. pAMcamI pRthvInI prabhA dhumADAnA jevI hovAthI tenuM nAma "maprabhA paDayuM che. chaThThI pRthvInI prabhA kukadravya rUpa aMdhakAranA kevI hevAthI tenuM nAma tama prabhA che. sAtamI thvInI kAti gADha-atizaya kuzudravya rU5 mahA-dhakAranI kAni jevI hovAthI tenuM nAma tamastamaprabhA che AnupUrvamAM A kame sAte pRthvIno panAma thAya che. pazcAnu pUrvemAM tamastamaHprabhAthI laIne ratnaprabhA sudhInA UlaTA krame sAte pRthvIone upanyAsa karavAmAM Ave che. anAnupUrvamAM A sAta padene 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 A rUpe varNana karavAmAM Ave che, tyAra bAda parasparamAM temanAM gaNuM karavAmAM Ave che A pramANe gaNAM karavAthI je rAzi utpanna thAya che temAMthI Adi ane antanA be aMge (vikala) bAda karavAmAM Ave che A sAta padene paraspara guNAkAra thavAthI 5040 bhaMga thAya che temAMthI pUrvAnupUrva ane pazcanupUrvI rUpa Adi antanA be bhaMga ochAM karavAmAM Ave che. aleka saMbaMdhI anAnupavI khA prakAranI che. #sU0 121 tiryazloka kSetrAnupurvI kA nirupaNa "ricitrovALuputhvI" ItyAdi zabdArtha-(ticijoyottAnuqvI sividdA vaLA) tirthaka kSetrAnupavI traNa prakAranI kahI che. (saMnadA) te prakAre nIce pramANe che-(puvAjI gvI ukALupuvI, anAjuputhvI) pUrvAnumUvI, pazcAtupUvI ane anAnupUvI prazna-(se saMpu vALupuravI ?) he bhagavan! pUrvAnumUvInuM svarUpa kevuM che? uttara-(puSyAnupujI) tiryaka saMbaMdhI pUrvAnavI A prakAranI che(jNbuddiive lavaNe, dhAyaI kAlo ya pukkhare varuNe / khIra-ghayakhoya-naMdI-aruNavare kuMDale rubhage // 1 // bAbharaNavatthagaMdhe, uppalatilae ya puDhavinihirayaNe / bAsahara dahanaIo, vijayAvakkhArakampidA // 2 // jabUdvIpa, lavaNasamudra, dhAtakI khaMDa, kAledasamudra, puSkaradvIpa, puSkaradasamudra, varuNadvIpa, vAruNe dasamudra, kSIradvIpa, kSIrAdasamudra, vratadvIpa, vRtadasamudra, IkSudvIpa, IkSurasadasamudra, nandIdvIpa, nadI samudra, aruvaradvIpa, aruNuvarasamudra, kuMDaladvIpa, kuMDalasamudra, rucIpa, rucakasamudra, tyAra bAda asaMkhyAta dvIpa ane asaMkhyAta samudro che. sauthI chelle hIpa svayaMbhUramaNadvIpa, ane sauthI chele samudra svayaMbhUramaNasamudra che. anukta 2nAM nAmo ahI' kahyAM nathI evA) dvIpasamudronAM nAma AbharaNa, vasa, gaMdha, utpala, tilaka AdithI upalakSita che. eTale ke rucakasamudrathI laIne vayaMbhUramaNa samudra sudhImAM anukrame AbharaNadvIpa AbharaNasamudra, vAlIpa, vasamudra, gaMdhadvIpa, gadhasamudra, utpaladvIpa, utpalamudra, tilakadvIpa, tilaka anuyoga dvAra sutrama 179
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ samudra Adi asaMkhyAta dvIpasamudro AvelA che. dvIpanAM je nAmo che, eja nAme temane vIMTaLAyelA samudronA mATe paNa vaparAyAM che. svayaMbhUramaNa samudranuM pANI zuddha pANInA jevAM svAdavALuM che. puSkarathI laIne svayaMbhUramaNa paryantanA zabda dvIpa ane samudro-banenAM vAcaka che ema samajavuM A kathananuM tAtparya e che ke rucakadvIpa ane rucakasamudrathI AgaLa jatAM AbharaNudvIpa ane AbharaNu samudra Ave che, tyAra bAda vastradIpa ane vasamudra Ave che, tyAra bAda gaMdhadvIpa ane gaMdhasamudra Ave che, tyAra bAda utpala, tilaka, pRvInidhi, ranavarSadhara, hadanadI, vijayavakSaskAra, 46pendra (kurumaMdara AvAsA kUDAnakhattacaMdasUga ya, deve nAge jakkhe bhUe ya samUhane ja rUA) kuru, mandara, AvAsakUTa, nakSatra, candra, sUrya, deva, nAga, yakSa, bhUta ane svayaMbhUramaNa A nAmovALAM asaMkhyAta dvIpa ane asaMkhyAta samudro Ave che. jaMbUdvIpa nAmane je dvIpa che te jaMbUvRkSathI yuta hovAne kAraNe tenuM nAma jaMbudvIpa che. A jaMbUdvIpane gherIne valayanA a067 AkArane lavaNasamudra Avela che. te samudranuM pANI lavaNa (mIThA)nA jevAM khArA svAdavALuM che. lavaNasamudrane gherIne dhAtakIkhaMDa dvIpa avele che te dhAtakIdvIpa dhAtakI nAmanA vRkSanI yukta hevAne kAraNe tenuM nAma dhAtakIdvIpa paDyuM che. A ghAtakIdvIpane gherIne kAdasamudra rahe che. tenuM pANI khA nathI paNa zuddha jaLa jevA svAdavALuM che lavaNasamudrane gherIne puSkaradvIpa Avela che puSkarothI yukata hevAne kAraNe tenuM nAma puSkaradvIpa paDayuM che. puSkara dvIpane gherIne tenI cAre tarapha puSkaro samudra Avela che. tenA jaLane svAda zuddha jaLanA svAda jevo che A samudrane gherIne varuNadvIpa rahele che ane varuNadvIpane gherIne vAruNoda samudra Avela che. tenA jalana svAda vAruNarasanA svAda jevo che. tyAra bAda kSIradvIpa che, tene gherIne sIdasamudra Avela che kSIrasamudrane gherIne bRtadvIpa Ave che ane ghatadvIpane gherIne vRda samudra rahe che. tyAra bAda vada samudrane gherIne IMkSadvIpa Ave che ane IkSadvIpane gherIne Izkarazeda samudra Avela che. Izna seda samudrane gherIne nadIzvara dvIpa rahela che ane nandIzvara dvIpanI e mera nandIzvara samudra rahela che tyAra bAda aruNuvaradvIpa ane aruNuvara samadra Ave che. tyAra bAda kuMDaladvIpa ane kuMDalasamudra Ave che tyAra bAda cakadIpa ane rucaka samudra Ave che tyAra bAda AbharaNa dvIpa, AbharaNa anuyoga dvAra sutrama 180
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ samudra, vastradvIpa, vastrasamudra, Adi zubhanAmavALA asaMkhyAta dvIpo ane samudro Ave che chevaTe lavaNadvIpa ane lavaNasamudra Ave che. prazna-mULamAM asaMkhyAta samudrone pAra karine AgaLa vadhatAM chevaTe vayaMbhUramaNa dvIpa ane svayaMbhUramaNa samudra Ave che, evuM kahevAmAM AvyuM che temAMthI keTalAka dvIpa ane samudronAM nAma Ape A sUtramAM pragaTa karyA che. paratuM tyAra pachInA svayaMbhUramaNadvIpa payaMtamAM je dvIpasamudro che temanAM nAmo Ape ahIM pragaTa karyA nathI temanA nAme jaNAvavA kRpA karaze ? uttara-lekamAM pArthonAM zaMkha, vaja, kalaza, svastika, zrIvatsa Adi jeTalAM zama nAma che, e saghaLAM nAmothI upalakSita (oLakhAtAM) te antarolamAM rahelA dvIpa ane samudro che. kahyuM paNa cheke-"vaNakuTALe" ityAdi A sUtrapATha dvArA e vAta pragaTa karavAmAM AvI che ke lokamAM jeTalA zubha nAma che, jeTalAM zubha rUpa che, jeTalA zubha gadhe che, jeTalAM zubha parza che, temanAM vaDe A dvIpasamudro upalakSita che. teo asaMkhyAta hovAne kAraNe. pratyekanAM nAma ahIM ApI zakAya ema nathI dIpasamo keTalAM che ? A praznano uttara nIcenI gAthA dvArA ApavAmAM Avyo che8ddhAra kALa" ItyAdi- A gAthAne bhAvArtha e che ke " aDhI uddhAra sAgarAnA jeTalA samaya thAya che eTalA eka bIjathI bamaNAM bamaNAM vistAravALA dvIpa ane samudro che." A prakAre jaMbudvIpathI zarU karIne svayaMbhUramaNa dvIpa ane svayaMbhUramaNa samudra parvatanA dvIpa ane samudrone upanyAsa karavo tenuM nAma tirthaka saMbaMdhI pUrvAnumUvI che. uparyukta dvIpasamudrone UlaTA kamamAM eTale ke svayaMbhUramaNa samudrathI laIne jabUdvIpa paryantanA padene upanyAsa karavo tenuM nAma pazcAnupUvI che. ane eja asaMkhyAta padenuM sthApana karIne temane parasparanI sAthe guNAkAra karo ane e rIte je guNanarAzi (guNAkAra) prApta thAya temAMthI Adi ane antanA be bhegene kADhI nAkhavA A pramANe karavAthI je zikhyAta bhAge thAya che temane anAvI rUpa samajavA. sU522A. urdhvaloka kSetrAnupurvIkA nirupaNa have sUtrakAra udghaleka kSetrAnupUrvInuM nirUpaNa kare che- "rphoyarAjuputrI" ItyAdi- zabdArtha-(3arovattAlupurathI tithi vALA) uleka kSetrAnupUrva traNa prakAranI kahI che. (taMjJA) te traNa prakAro nIce pramANe che- aggzI, uchALupurathI, jaLAjuputrI) (1) pUrvApavI (2) pazcAnupUvI ane (3) anAnupavI. prazna-( 6 i gvALuputhI?) he bhagavan! pUrvAnupUrvInuM svarUpa kevuM hoya che? uttara-udle ka saMbaMdhI pUrvAnanuM svarUpa A prakAranuM che ( me), (1) saudharma Lei, baMkunA maje, vaMko5, , , tArAo, anuyoga dvAra sutrama 181
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ zALag, vALA, bALe, ara79, (2) IzAna, (3) sanatakumAra, (4) mAhendra, (5) brahmaloka, (6) lAntaka, 7) mahAzuka, (8) sahastrAra, (9) Anata, (10) prAkRta, (11) AraNa, (12) acuta (vejJAtimAne, gaLu vimAne phavi bhA) (13)raiveyaka vimAno. (14) ISaprAgabhArA. ( taM garTydalI) A krame udghalekagata kSetrone upanyAsa karavo tenuM nAma pUrvAnumUvI che. ahIM prajJApanI vadhAre najIkamAM AvelA IzAnaka5ne upanyAsa pahelAM karavAmAM Avyo che, tyAra bAda tyAMthI vadhArene vadhAre dUra AvelAM kSetrane upanyAsa anukrame karavAmAM Ave che. saudharma ka95mAM je vimAne che temAM sarvazreSTha saudharma nAmanuM vimAna hovAthI te devakanuM nAma saudhamaMkalpa paDayuM che. eja pramANe IzAnathI laIne ayuta paryantanA kapamAM paNa eja nAmanAM (IzAna, sanakumAra) vimAnanI zreSThatA che, ema samajavuM ke kAraNe temanAM nAma paNa te vimAna jevAM ja rAkhavAmAM AvyAM che. lekarUpa puruSanI zrIvAnA sthAnamAM je vimAna rahelAM che temane zaiveyaka vimAno kahe che. anuttara vimAnastha lekanA karatAM anya kaI paNa vimAna zreSTha nathI te kAraNe te zreSTha vimAnane anuttara vimAne kahAM che. jema ke bhArane vahana karato puruSa saheja jhUkI jAya che e ja pramANe A InkAzmArA pRthvI paNa saheja mUkelI hovAne kAraNe tenuM nAma I-AmAra paDayuM che. sauSa. maMthI laIne ItmAgyAra paryantanAM padene kamapUrvaka upanyAsa kare tenuM nAma pUrvApUvI che prazna-( $i $TUputrI?) he bhagavan! pazcAnupUvInuM svarUpa kevuM che? uttara-(chApupurathI) pazcAnupUvI A prakAranI che-- vikamA gAna vom) ISa... bhArA bhUmithI zarU karIne saudharmakalpa paryantanA kSetrane UlaTA kramamAM je upanyAsa karavAmAM Ave che-gaNatarI karavAmAM Ave che (se te pUchAjuhurthI) tenuM nAma pazcAnupUrvI che. prazna ( jiM tuM lakhANupuLI) urvalaka saMbaMdhI anAnupUvInuM varUpa kevuM che? uttara-(kALupuLI) urvaka saMbaMdhI anAnupavI A prakAranI che(eyaae ceva egAiyAe eguttariyAra pannarasagacchagayAe seDhIe annamanabhAso ELo) A anAnupUrvAmAM je zreNI sthApita karavAmAM Ave che temAM sauthI anuyoga dvAra sutrama 182.
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ pahelAM eka sakhyA rAkhavAmAM Ave che, tyAramAda uttarAuttara eka ekanI vRddhi thatI jAya che. A prakAranI vRddhi ahI' 15 sakhyA sudhI karAya che. tyAra bAda temAM parasparane guNAkAra Ave che. je guNunaphaLa Ave temAMthI Adine eka ane antanA eka ema be bha ga bAda karavAmAM Ave che. kemake-AdinA bhaMga AnupUrvI mAM AvI jAya che, ane 'taneA bhaMga padhdhAnupUrvImAM AvI jAya che. tethI anAnupUrvI mAM cyAdi ane atanA ema e bhagA choDavAnuM kahyuM che. (se jaM jJaLAjIputhvI) A prakAre urdhvaleAka sa'kha'dhI anAnupUrvI' khanI jAya che. (vA) athavA (boLidiyA. kSettAnuvuvI tiviA vaLajjA) aupanidhikI kSetrAnupUrvI' traNa prakAranI kahI che. (iMjJA) te prakArA nIce pramANe che-(pujvALuputhvI, vALuputhvI, anAjIpuzrI) (1) pUrvAnupUrvI, (2) padmAnupUrvI' ane (3) anAnupUrvI, prazna-(se i ta pujvALuputhvI) he bhagavan ! pUrvAnupUrvI'nuM svarUpa kevu` che? uttara-(punALuputhvI) pUrvAnupUrvI A prakAranI che. (vasomATe, kuvva mogADhe, dupapacogAde, saMkhijjae eyogAde jAva asaMkhijjapapayogADhe) pradezAvagADha, e pradezAvagADha, dasa paryaMtanA pradezAragADha, sakhyAta pradezAvADha ane asakhyAta pradezAvagADha (le taM puntrALuputhvI) A kramanI je kSetrAnupUrvI che tene pUrvAnupUrvI kahe che. prazna-(se ita vajjAnuvuvI?) he bhagavan! pazca nupUrvI kevI hoya che. uttara-(paddhALuputhvI) pazcAnupUrvI A prakAranI hAya che-(asaMviXsomATe, saMvijJaCocADhelAvAsozaDhe) asakhyAta pradezAvagADha, sakhyAta pradezAvagADha ane eja prakAranA ulTA kramamAM ekapradezAvagADha ntatA padone upanyAsa karaveA (le teM pacchAnuputhvI) tenu'nAma pazcAtupUvI' che. - prazna-(le itaM baLALuputhvI) anAnupUrvI' A prakAranI haiAya che (vAr egAiyAe eguttariyAe asaMkhijjagacchanayAe seDhIe annamannanbhAkhodarUvUNo) A padmAnA artha pahelAM ApavAmAM AvyA che. eTale ke ahIM je zreNI sthApita karavAmAM Avaze te ekathI zarU karIne eka ekanI vRddhi karatAM karatAM asrakhyAta paryaMtanI thaI jaze tyAra bAda te saunA parasparanI sAthe guNAkAra karavAthI je asakhyAta bhaMgarUpa mahArAzi utpanna thaza temAMthI AdinA eka bhaMga ane antanA eka bhaga ema e bhaMga kamI karavAmAM Avaze (se itaM anAjuputrI) A prakAre kSetrasaMbadhI anAnupUrvI bane che. (se taM ovaniphiyA hettAnuputrI) A prakAnuM aupanidhikI kSetrAnupUrvInuM svarUpa che. (se te lattALuputrI) aupanidhiDI kSetranupUrvIOnuM kathana samApta thavAthI kSetrAnupUrvInA svarUpanuM nirUpaNu ahI' pUrU' thAya che. sU012A have sUtrakAra pUrvASTi kramaprApta kAlAnupUrvInuM kathana kare che-- < arjita ' ityAdi---- zabdArtha-A sUtranI zrRAkhyA spaSTa che. prasU0124A anuyoga dvAra sutrama 183
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAlAnupurva AdI kA nirupaNa tastha" ItyAdi- zabdArtha-temAM je paniSikI kAlAnupUra che, te a5 vakatavyaviSayathALI hovAthI thAya che-eTale ke hamaNAM tenA viSayanuM pratipAdana karavuM te yogya nathI temAMnI je anaupanidhikI kAlAnupUrvI che tenA be prakAra che(1) nigamavyavahAra nayasaMmata anaupanidhikI kAlAnupUrvI ane (2) saMgrahana vasaMmata anaupanidhikI kAlAnupavI A sUtranA viSayanI prarUpaNA pahelAM thaI cukI che. sU012pa "te jiM nenAvA" ItyAdi zabdArtha-re jiM jamAnArALe baLonadizA jaaggI) he bhagavana! nigamavyavahAra nayasaMmata anaupanidhizrI kAlAnupUrvInuM svarUpa kevuM che? uttara-(vaLo nirikA kALupurathI vaMfSA gajA) anaupaniSikI naigamavyavahArAyasaMmata aryapada kA nirupaNa kAlAnupUrvI pAMca prakAranI kahI che. (taMga) te pAMca prakAro nIce pramANe che--(sthApanA , maMgalamuLiyA, manovavaMtanA samAcAre pujA) (1) arthapadaprarUpaNutA, (2) bhaMgasamutkIrtanatA, (3) bhaMga padarzanatA, (4) samavatAra ane (5) agama A sUtranI vyAkhyA spaSTa che. sU0126 "he jiM saM gejamavALa" ItyAdi zabdArtha-(se di hai nejamavAne apacayanayA ?) he bhagavAna ! nagamavyavahAra nayasaMmata arthapada prarUpaNutAnuM svarUpa kevuM che? uttara-LAmavALuM athavAvALA) nagamavyavahAra nayasaMmata arthapadaprarUpaNutA A prakAranI che-(sima kALuputhI, rAta naragis bAjuputrI) je dravyavizeSanI sthiti traNa samayanI hoya che, te dravyavizeSane trisamaya sthiti kahe che evuM traNa samayanI sthitivALuM je dravyavizeSa che, tene ahI AnupUrvI rUpa sa pajavuM joIe evuM dravyavizeSa eka paramANu paNa heI zake che, be paramANuvALe anya paNa hoI zake che, traNa paramANu vALe kanya paNa heI zake che, cAra paramANuvALe kanya paNa hoI zake che, ane pAMcathI laIne anaMta sudhInA paramANuovALA ka paNa hoI zake che. A rIte eka paramANu rU5 dravyathI laIne ddhiparamANuka, triparamANuka anaMta paramANuka skandha paryantanA jeTalAM dravyavizeSa che, te traNu samayanI sthiti anuyoga dvAra sutrama 184
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ padaprarUpazu vALAM che, te saghaLA anaupanidhikI kAlAnupUrvInA bheda rUpa tAnA viSayarUpa che. ane tee badhAM eka eka anAnupUrvI rUpa che eja pramANe cAra samayanI sthitivALAM jeTalAM dravya che te dravyethI laIne asa`khyAta paryantanI sthitivALAM jeTalAM dravyeA che, temAMnuM pratyeka dravyavi zeSa paNa AnupUrvI rUpa ja che. zakA-jo dravyavizeSamAM ja AnupUrvItA mAnavAmAM Ave, te " kAlAnupUrvI" A prakAranuM kathana virUddha paDe che, kAraNa ke kAlAnupUrvInA kathanamAM te kALamAM AnupUrvItA kahevI joIe-dravyavizeSamAM AnupUrvItA kahevI eie nahI'. ahI teA Ape dravyavizeSAmAM AnupUrvItA batAvI che. te A bAbatanA Apa ze! khulAseA karI che. ? uttara-ahI je dravyavizeSAmAM AnupUrvItA prakaTa karavAmAM AvI che, te kevaLa dravyeAmAM ja prakaTa karavAmAM AvI nathI, parantu je dravya samayatraya Adi rUpa kALaparyAyathI viziSTa (yukta) che temAM ja prakaTa karavAmAM Avela tethI ahIM samayatraya Adi rUpa kALaparyAyathI yukta dravya ja grahaNa krUravAmAM Avela che. A prakAre kALanI traNa pAMcA ane te trapa cAvALA drazyamAM abhedanA upacAra karIne ane kALaparyAyanI ja pradhAnatA mAnIne kALaparyAyaviziSTa dravyamAM paNa kAlAnupUrvItA samajavI joie dravyanI ananta samaya sudhI rahevAnI sthiti svabhAvathI ja hAtI nathI eTale ke koI paNa dravya evu' nathI ke jenI sthiti svabhAvathI ja anaMta samayanI DhAya tethI ja anaMta samayanI sthitivALI kAlAnupUrvI hAtI nathI te kAraNe ana'ta samayanI sthitivALI kAlAnupUrvI ahI' prakaTa karavAmAM AvI nathI. (saMjjisama yaTTie ANupuvvI asaMvidhya samayadvipa ANupubbI) A sUtrapAThanA artha paNa uparyukta kathanamAM spaSTa thai cukayA che. (jJamaTripa banALuputhvI) tathA je paramANu rUpa dravya, e aNuvALuM dravya, traNu aNuvALuM dravya, cArathI laine saMkhyAta paryantanA aNuvALu' dravya, asakhyAta aNuka dravya ane anatANuka drazya eka samayanI sthitivALuM hoya che, tene anAnupUrvI rUpa samajavu' (Tu maTraNa apAvavAM) tathA e samayanI sthitivALuM je paramANurUpa dravya, e aNuvALuM drazya, traNathI lane sakhyAta paryantanA aNNALu dravya, asakhyAta aNu dravya ane anaMta aNuka drazya hoya che tene avaktavya dravyarUpa samajavuM, anuyoga dvAra sutrama 185
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ (ti pamaraciA mALagvIro) traNa samayanI sthitivALAM jeTalAM paramANa AdithI laIne anaMtANUka paryantanA skadhAmaka dravyavize che, temane tathA saMkhyAta, asaMkhyAta samayanI sthistivALA paramANurUpa dravyathI laIne anaMtAyuka paryantanA jeTalAM dravyavize che teo bahuvacanA AnupUrI zabdanA vAgyAthuM rUpa che. (vana madirAro anAjupuvImo) tathA eka paramANa5 dravyathI laIne anaMtANuka payaMtanA jeTalAM dravyavize eka samayanI sthitivALA che, teo badhAM bahuvacanAnta anAnupUva zabdanA vAgyAthuM rUpa che. (tuma kriyAo kAvyaTI) tathA be samayanI sthitivALAM jeTalAM pUta dravyo che, teo badhAM bahuvacanAnta avakatavyaka zabdanA vAgyAtha rUpa che. (benAmavALe karaNAcAkaLA) nagamavyavahAra nayasaMmata arthapadaprarUpaNutAnuM A prakAranuM svarUpa che. prazna-(pacApaf mjanavALe atyAcAranA di ghoLe ?) A nigamavyavahAra nayasaMmata arthapadaprarUpatAnuM prayojana zuM che? uttara-(gvALa nukavavApALa badhapAvavAgha ne namavattAvALa maMsudittAvA lAga) nigamavyavahAra saMmata A artha prarUpaNatAne AdhAre nagamavyavahAra nayasaMmata bhaMgasamatkIrtanatA karAya che. bhAvArtha-sUtrakAre A sUtramAM kAlAnupUvInuM kathana karyuM che. A viSayanuM sAgapAMga varNana karavAne mATe sUtrakAre kAlAnupUrvInA aupanidhikI ane anopanidhikI nAmanA be vibhAga pADayAM che. A baMnene artha dravyAnuvInA prakaraNamAM pahelAM batAvI devAmAM Avela che anopanidhikI ApavInA svarUpanuM kathana karyA bAda sUtrakAra aupanidhinI AnupUvInA svarUpanuM kathana karaze A prakAre sUtrakAra pahelAM te anopanidhikI AnupUvanuM ni. paNa kare che te mATe temaNe anaupanidhikI AnupUvIne nIcenA be vibhAgomAM vibhakta karI nAkhI che-1) nagamavyavahAranayasaMmata anopanipikI ane (2) saMgrahanayasaMmata anaupanidhikI temAMnI je naigamavyavahAranayasaMmata anopanidhi kI kalAnupUrvI che tenI nIce pramANe pAMca bheda paDe che-1) arthapada prarUpaNutA, (2) bhaMgasamukIrtanatA, (3) aMge parzanatA, () samavatAra ane (5) anagama, anuyoga dvAra sutrama 186
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ arthapada prarUpazutAmAM traNa samayathI laIne asaMkhyAta samaya paryantanI sthitivALAM jeTalAM eka paramANuthI laIne anaMta paryantanA paramANuvALAM che, te badhA dravyane AnupUrvI rUpa gaNavAmAM Ave che, kAraNa ke ahIM kAlAnupUvane adhikAra cAlI rahyo che tethI traNa aAdi emanI rithativALAM dravyane ja AnupUva rUpa mAnavA mAM AvyAM che. eka paramANu paNa traNa samayanI sthitivALuM hoI zake che. e Adi paramANavALa dravya paNa traNa samayanI sthitivALuM hoI zake che. tethI evAM traNa samayanI sthiti vALAM dravya AnupUrvI rUpa che e ja pramANe cArathI laIne saMkhyAta samaya, ane asaMkhyAta paryantanA samayanI sthitivALAM eka paramANuMvALAM, ane bethI laIne anaMta paryAnA paramANuvALAM dravya paNa hoI zake che evAM badhAM dravya paNa svataMtra AnupUrvI rUpa ja gaNAya che. eka samayanI sthitivALuM eka pudgala paramANu rUpa dravya ane be aNukathI laIne anaMta aNuka paryantanuM dravya anAnupUrvI rUpa gaNAya che. be samayanI sthitivALuM eka pudgalaparamANu rUpa dravya ane be aNuvALAthI laIne anaMta paryantanA aNuvALuM dravya avaktavaka rUpa gaNAya che. ahI sUtrakAre je ekavacanAnta ane bahuvacanAH AnupUrvI Adi pada batAvyAM che tenuM kAraNa e che ke tra7 Adi samayanI sthitivALAM Anuva dravya eka eka vyakti (padArtha) nayamavyavahAranAsaMmata bhaksamutkIrtana kA nirupaNa rUpa paNa hoya che. e ja pramANe avaktavyaka ane anAnupUrvI dravyonA viSayamAM paNa samajavuM tenA spaSTIkaraNa mATe dravyAnupUvInA prakaraNamAM naMgamavyavahAra nayasaMmata arthapadaprarUpaNA rUpa AnupUvInuM prakaraNa vAMcI javAnI bhalAmaNa karavAmAM Ave che te prakaraNamAM dravyAnupUrvInuM nirUpaNa kareluM hovAthI, traNa Adi praderIvALAM dUbene AnupUva rUpa, eka prazavALA dravyane anAnupUrvI rUpa ane be pradezavALA dravyane avaktavyaka rUpa kahevAmAM AvelA che. paraMtu ahIM kAlAnupUvanuM kathana cAlatuM hovAthI traNa Adi samayanI sthitivALA dravyane AnupUrvI rUpa, eka samayanI sthitivALA dravyane anAnava rUpa ane e samayanI sthitivALA dravyane avaktavyaka rUpa kahevAmAM Avela che. A ekavacanAnta ane bahuvacanAH artha padaprarUpaNutAnuM prayajana zuM che? te have sUtrakAra prakaTa kare che. sUra127 anuyoga dvAra sutrama 187
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ne teM mavavApALe ityAdi zabdArtha-(se jiM tuM nedhamAyALa maMjAmudrittAya?) he bhagavana ! nigamavyavahAra nayasaMmata te bhaMgasamutkIrtanatAnuM svarUpa kevuM che? uttara-LeAmavALe mAsamunnittaLayA) nigamavyavahAra saMmata bhaMgasamutkIrtanatAnuM svarUpa A prakAranuM che (garika bAputhvI, anAjuputhvI, athi varadai) AnupUrvI che, anAnupUrvI che ane avaktavyaka che, (have vApupuSyAmeLa DhALu vINa ri reva ivIa maMnt mALicaDhavA) A prakAre dravyAnupUvInA prakaraNamAM jevAM 26 bhaMga (bhAMgA) kahevAmAM AvyA che, evAM ja 29 bhAMgAo A kAlAnupUrvInA viSayamAM paNa kahevA joIe. "te mArA maMjAkuttiyAA sUtrapATha paryantanuM samasta kathana ahI paNa karavuM joIe. prazna-(pApa geAnavALuM maMdiranA 6 goLI) nagamavyavahAra nayasaMmata A bhaMgasamakatanatAnuM zuM prayojana che? uttara-(gyApaLe namavavAvALa maMgalamuttAvANa benAmAvALe morasanA vArU) A nigamavyavahAra nayasaMmata bhaMgasamutkIrtanatAne AdhAre nagamavyavahAra nayasaMmata aMge 5darzanatA karavAmAM Ave che. A sUtranI vyAkhyA spaSTa che. | bhAvArtha- ahI 26 bhaMga kevI rIte bane che, te have samajAvavAmAM Ave che-AnupUrvI Adi traNa ekavacanAnta padenA traNa bhaMga (bhAMgA) bane che. ane je ApavI Adi bahuvacanAH traNa pade che temanA paNa traNa bhaMga bane che A rIte kula 6 bhaga asaga pakSamAM thAya che. saMyoga pakSamAM A traNa padanA dvisaMgI bhaMga traNa thAya che. temAM pratyeka bhaMgamAM balbano saMga thavAthI ekavacana ane bahuvacanavALA cAra cAra bhaMga bane che. A rIte traNa bhaMgAnA dvisaMgI cAra cAra baMga thatA hovAthI kula dvikasayegI bhaga 12 thAya che. ane trikasa ce, gamAM ekavacana ane bahuvacanAna pade nAM kula 8 bhaMga thAya che. A prakAre kula 26 bhaMga thaI jAya cheA aMgonI racanA spaSTa rIte sama vA mATe dravyAnu pUrvInA prakaraNanuM 77muM sUtra vAMcI levAnI bhalAmaNa karavAmAM Ave che. sU0128 naigamavyavahAranavasaMmata bhaMgopadarzana kA nirupaNa "je jiM taM namAvavAnA" ItyAdi- zabdArtha-(mLamavavAnuM) he bhagavan! maigamavyavahAra nayasaMmata (i) pUrva prakAnta (se) te (movALayA) aMgo padarzanatAnuM (f) kevuM svarUpa che? uttara-(AmavavAnA manovAMkAcA) nigamavyavahAranayasaMmata bhaMgapadarzanatA A prakAranI che- (tiSama Tripa kALupurI) traNa sama nI sthitivALuM pratyeka paramANu Adi dravya AnupUva rUpa che. (TlAvamAdi anAjuputrI) eka samayanI sthitivALuM eka paramANu Adi dravya anAnupUrvI rUpa che. (kumAra javavAM ) be samayanI sthitivALuM eka paramANu Adi dravya avaktavya 25 che. ( siriyA kAlupuccIro) traNa samayanI sthitivALAM aneka anuyoga dvAra sutrama 188
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ pitApitAnI eka sarakhI jAtivALA padArtho anAnupavI e rUpa che. (phuvanapaTriA avazvayA) e samayanI sthitivALA aneka tipitAnI eka sarakhI jAtivALA padArtho avaktavya ke rUpa che. A prakAre ekavacanAnta asayega pakSamAM traNa bhaMga ane bahuvacanAta asAga pakSamAM 5Nu traNa baMga bane che. A rIte asagapakSe kula 6 aMga bane che. sagapakSe ekavacana ane bahuvacana saMbaMdhI prathama ane dvitIya bhaMgane saMyukata karavAthI traNa samayanI sthitivALo padArtha e AnupAvI rUpa ane eka samayanI sthitivALA padArtha eka anAnupavI" rUpa samaja Ie, e ja vAta nIcenA sUtrapATha dvArA prakaTa karavAmAM AvI che (mAyA tisamayadiie ya egasamayaSTriie ya mANupubbI bhaNANupumbI ya) A prakAre pahelI caturbhAgIne pahele bhaMga upara prakaTa karavAmAM Ave che. (evaM tahA ceva davANuputvIgameNaM chabIsaM bhaMgA bhANiyalyA jAva se tNgmArA manovALA) A prakAre dravyAnavInA pAkamAM darzAvyA anusAra ranA 2 bhaMga ahI paNa samajavA joIe. "te jAmavADAnALa maMLovaMcA" naigamaLyavahAra nayasaMmata aMgepadanatAnuM svarUpa A prakAranuM che, A sUtrapATha paryatanuM samasta kathana ahIM prahaNa karavuM joIe. A prakAranuM bhaMgApadanatAnuM svarUpa samajavuM ahI A prakAranA 26 bhaMga bane che ekavacanAH traNa naMga(1) trisamaya sthitika-eka paramANu dravyathI laIne anaMtANuka kanya paryantanA vyavizeSarUpa-AnavI (2) eka samayasthitika eka paramANu dravya AdithI laIne anaMta aNuka kandha paryantanA dravyavizeSa rUpa ApavI (3) e samayanI sthitivALA eka paramANu dravya AtithI laIne anaMtANA kanya parvatanA vizeSa rUpa avaktavyaka bahuvacanAH traNa aMge (1) traNa samayanI sthitivALAM aneka eka eka paramANu rUpa dravyothI laIne aneka anatANuka aMdha paryantanA dravyavizeSa AnupUvao che. (2) eka samayanI sthitivALAM eka eka paramANu rUpa dravyothI laIne aneka anaMtANuka ka paryaMtanA vyavize anAnapavIe che. (3) be samayanI sthitivALAM aneka eka eka paramANu rUpa dravyothI laIne aneka anaMtANuka kandha paryantanA dravyavize avaktavya rUpa che. be panA sAgathI pahelI catubhagI (cArabhAMgA) nIce pramANe bane che (1) ApavI anAnupUvI, (2) AnupUva anAnupUrvIe, (1) Ana pavI e anAnupUrvI ane (4) AnupUvIe anAnupUrvA e. be padenA saMgathI bIjI caturbhAgI nIce pramANe bane che (1) AnupUvI avaktavyaka, (2) AnupUvI ghaNA avaktavya, () AnupUrvI e eka avaktavya, (4) aneka AnupUrvI e aneka avatA . be padanA sAgathI trIjI caturbhagI A pramANe bane che (1) eka AnupUvI eka avaktavya, (2) eka anAnupUrI vaNA avakatavya, (3) ghaNu anAnupUrvI eka avaktayaka () ghaNI anAnavI e ghaNA avaktavya. anuyoga dvAra sutrama 189
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ A prakAre ekavacanAnta ane bahuvacanAH AnupUrvI Adi padanA saMyogathI kula 12 brikasarayegI bhage thAya che. have traNa pade nA sagathI je 8 bhage bane che, te prakaTa karavAmAM Ave che, (1) eka AnupUva eka anAnupUvI ane eka avaktavyaka (2) eka AnapUvI", eka anAnupUrvI ane ghaNA avaktavyane (3) eka AnuvI", aneka anAnupUvIe ane eka avaktavyaka (4) eka AnupUrvI, ane anAnupUrvIo ane aneka avaktavyo (5) aneka AnupUvIo, eka anAvI ane eka avaktavyaka (6) aneka AnuvIe, eka anApUrvI ane aneka avaktavya (7) aneka AnupUvIe, aneka anAnupavi e ane eka avaktavyaka (8) aneka AnupUrvI e, ane anAnupavI e samatvArake svarupakA nirupaNa ane aneka avaktavya ke A prakAre asaMgI 6, dvisaMgI 12 ane trikasaMgI 8 bhAMgAe maLIne kula 26 bhAMgA thaI jAya che. temanA vize vadhu mAhitI meLavavI hoya te dravAnupUthanA prakaraNamAM je bhaMgopadezanatAnuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che te vAMcI javAnI bhalAmaNa karavAmAM Ave che. sU 129 se f i more" ItyAdi- zabdArtha-prazna-( ra te moyAre ?, he bhagavana ! pUrva prakrAnta (anau. panidhikI kAlAnupUvInA eka prakAra rU5) samAvatAranuM svarUpa kevuM che? uttara-(kore) pUrva prakAnta samavatAranuM svarUpa A prakAranuM cheHvALa kALuputhvIvAruM #huM samayAMti) naigamavyavahAra nayasaMmata je aneka AnupUvI dravyo che temane antarbhAva (samAveza) kayAM thAya che? e vAsthAnamAM temane samAveza thAya che ke parasthAnamAM thAya che ke A prakAranI vicAradhArAne je uttara deve tenuM nAma samavatAra che. ahIM A prakAranI vicAradhArA cAle che-gamavyavahAra nayasaMmata samasta AnupUva dravya (kiM ANupubbIdavvehiM samoyaraMti, aNANuputvIdavvehiM samoyaraMti, avttkathA moti) zuM AnupUrvI dravyamAM antabhUta thAya che ? ke anAnupUrvI dravyamAM aMtata thAya che ? ke avaktavyaka dravyamAM antabhUta thAya che? uttara-(gvaM sini li sAthe kamori rUti mALiya) nigamavyavahAra nayasaMmata je AnupUrvI dravya che teo Anu pavI dravyomAM ja samAviSTa thAya che, teo anAnupUrvI dravyomAM samAviSTa thatAM nathI ane avaktavyaka dravyomAM paNa samAviSTa thatAM nathI. e ja pramANe naigamavyavahAra nayasaMmata jeTalAM anAnupUrvI dravyuM che, teo paNa pitAnI jAtimAM ja (anAnuptava dravyamAM ja) samAviSTa thAya che, temanAthI bhinna evAM AnupUrvI dravyomAM athavA avaktavyaka dravya mAM samAviSTa thatAM nathI e ja pramANe nagamavyavahAra nayasaMmata avaktavyaka dravya paNa avaktavyaka dravyamAM ja samAviSTa thAya ---anya AnupUrvI Adi dravyamAM samAviSTa thatAM nathI A prakAre AnaPvI, anAnupUvI ane avakatavyaka, A traNe prakAranAM dravya tipitAnA anuyoga dvAra sutrama 190
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ anugamake svarupa kA nirupaNa sthAna rUpa jAtimAM ja antabhUta thAya che. A sUtranI vyAkhyA mATe pAchaLa 80muM' sUtra vAMcI javu joIe|sU.130nA " se siM anuttame " ItyAdi-- zaThThA-(le ta anuttame ?, he bhagavan! anugamanuM svarUpa kevuM che? uttara-(gaLuAmeLavide vaLatte) anugama nava prakAranA kahyo che. (saMjJahA) te prakAro nIce pramANe che- (saMtavacaravaLayA, jJAna bAyahuMce) saMtapada prarUpaNutAthI laIne 5bahuva paryantanA nava prakAra| ahI grahaNu karavA joie. te nava prakAra have gaNAvavAmAM Ave che-- (1) satpaMda prarUpazutA, (2) dravyapramANu, (3) kSetra, (4) spardhAnA, (5) kALa, (6) antara, (7) bhAga' (8) bhAva ane (9) alpamahutva. vidyamAna padmAviSayaka padanI prarUpaNutAnuM nAma sapadaprarUpaNutA che. temAM (gaeNmayavahAra)La anuputhvI nArUM asthi Laci ) kAI evA prazna pUche ke ' nagamavyavakAra nayasa'mata AnupUrvI dravyeA che ke nathI ? anAnupUrvI drabyA che ke nathI ? avaktavyaka dravyA che ke nathI ? " tA te praznanA uttara A pramaNe ApavAmAM Ave che-(LiyamA utaLi viyi) traNe kUbyo avazya vidyamAna che. A prakAre AnupUrvI Adi dravyenA astitva viSayaka je prarUpaNA karavAmAM Ave che tenu nAma sapadaprarUpaNutA che. "" A have dravyapramANunu svarUpa samajAvavAmAM Ave che-je dravyAne AnupUrvI Adi rUpe oLakhavAmAM Ave che, te drabyAnI sakhyAnA dravyapramANamAM vicAra karavAmAM Ave che eja vAtane nIcenA sUtrapATha dvArA spaSTa karavAmAM AvI che- prazna- (NegamavatrahArANaM ANuputrIdavvAI ki saMkhijjAI, asaMkhijjAI, anaMtArUM ?) nagamavyavahAra nayasamata samasta AnupUrvI drabyA zuM sakhyAta che, asakhyAta che, ke anata che ? A prakAranA prazna anAnupUrvI dravya ane avaktavyaka dravye viSe paNa pUchavA joie. uttara-(tiLi vi no saMvikhArUM, basaMnniSnArUM, no anaMtAnuM) AnupUrvI Adi traNe prakAranA drabyA saMkhyAta paNa nathI, ana ta pazu nathI, parantu asakhyAta che. A kathananA bhAvAtha e che ke traNa sabhyanI sthitivALAM pratyeka paramANu Adi dravye jo ke A leAkamAM anaMta che, chatAM paNa temanI samayatraya rUpa sthiti eka ja che, kAraNa ke kALanI ahI' pradhAnatA grahaNa karavAnI che ane dravyamahutvanI gauNutA samajavAnI che tethI traNa samayanI sthitivALAM jeTalAM paramANuthI laIne ana`ta paryantanA pudgala paramANuvALAM skandha rUpa dravyA che, teo badhAM pAtapeAtAnI traNa samayanI sthitinI apekSAe eka ja AnupUrvI dravya rUpa che. eja pramANe ne ke cAra Adi samayanI sthitivALAM pratyeka paramANu Adi dravya anaMta che, dasa samaya pantanI sthitivALAM, sakhyAta samayanI sthitivALAM ane asaMkhyAta samayanI sthitivALAM paramANu Adi dravye anata che, chatAM paNa te tapeAtAnI cAra Adi samaya, isa paryantanA samaya, sakhyAta ane asa', anuyoga dvAra sutrama 191
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ khyAta samaya rUpa sthiti eka sarakhI hevAne kAraNe eka eka AnupUvI" 35 che. eTale ke cAra samayanI sthitivALAM jeTalAM anaMta paramANu dra ane anaMta skandha drape che. teo cA2 samayanI eka sarakhI sthitivALAM hovAne kAraNe eka AnupUrvA drazvarUpa che eja pramANe pAMcathI laIne rasa paryantanA samayanI sthitivALAM, saMkhyAta samayanI sthitivALAM ane asaMkhyAta samayanI sthitivALAM anaMta paramANu dravyathI laIne anaMta paramANu dhAmAM paNa, te pratyekanI potapotAnI sthitinI ekarUpatAne kAraNe te pratyekamAM paNa eka eka AnupUrvI rUpatA samajavI joIe dravyanI sthiti anaMta samayanI hetI nathI-eTale ke evuM kaMI paNa dravya nathI ke jenI sthiti anaMta samayanI hoya tethI AnupUrvI dravyane asaMkhyAta ja mAnavAmAM Avela che. e ja pramANe anAnupUrvI dravye paNa asaMkhyAta ja che ane avakataSaka dravya 56 asaMkhyAta ja che ema samajavuM. zakA-eka samayanI sthitivALuM drazya anAvI che, ane e samayanI sthitivALuM dram avatarupA che ne ke lekamAM e samayanI sthitivALAM ane e samayanI rithativALAM paramANa Adi pratyeka dravya anaMta che, chatAM 5Na pUrvokata rIte eka samayanI ane be samayanI sthitinI ekarUpatA hevAthI ane dravyabAhulyanI gauthatA hovAthI "eka ja anAnupavI dravya ane eka ja avakatavyaka dravya che," evuM kathana karavuM ucita gaNAtA pratyeka asaMkhyAta che, evuM kathana karavuM ucita lAgatuM nathI zaMkAkaranAranA kathanano bhAvArtha nIce pramANe che- kAlAnupUrvImAM dravyabAhulyane gauNu mAnavAmAM AvyuM che ane kALane pradhAna mAnavAmAM Avela che. tethI eka samayanI sthitivALAM jeTalAM dravya haze, temanAmAM eka eka samayanI sthiti rUpa ekatA hovAne kAraNe, eka ja anAnupUvI dravya rUpa gaNavA joIebhinna bhinna asaMkhyAta anAnupUrvI" dravya rUpa gaNavA joIe nahIM eja pramANe be samayanI sthitivALAM jeTalAM dravya haze te badhAne paNa, potapitAnI bae samayanI sthitinI ekarUpatAne kAraNe, eka ja avaktavyaka dravya rUpa mAnavA paDaze-bhinna bhinna asaMkhyAta avaktavyaka dravyo rUpa mAnI zakAze nahI je dravyanA bhedane lIdhe temanI vacce bheda mAnavAmAM Ave, te te pratyekamAM asaMkhyAtatA AvavAne badale anaMtanA ja AvavAne prasaMga upasthita thaze tethI sUtrakAre ahIM je asaMkhya tatA kahI che tene badale pratyekamAM anaMtatA ja kahevI joItI hatI, kAraNa ke eka samayanI sthiti vALAM dramAM ane be samayanI sthitivALAM drama-e pratyekamAM- anaMtatA ja hoya che. chattara-lokamAM avagAhabheda asaMkhyAta che tethI eka samayanI sthiti vALAM jeTalAM dravya che ane be samayanI sthitivALA jeTalAM dUje che, temanA pratyeka dravyamAM avagAhanAnA bhedane lIdhe bhinnatA che. A bhinnatAnI apekSAe pratyeka dravya asaMkhyAta che, ema samajavuM joIe. dareka avagAhamAM eka samayanI ripativALAM ane be samayanI sthitivALAM aneka dranI vidhamAnatA (rahevAnuM saMbhavita hoya che. tethI asaMkhya avagAhamAM anAnupavI ane avakatavyaka dravyanA rahevAne kAraNe temanA AdhArabhUta kSetramAM paDI jAya che tethI te dravyomAM-pratyekamAM-asaMkhyAtatAnuM kathana virUddha anuyoga dvAra sutrama 192
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ paDatuM nathI, paNa nirdoSa kathana rUpa ja gaNI zakAya che. A kathanane bhAvArtha e che ke lekamAM eka samayanI sthitivALAM dravyone tathA be samayanI sthitivALAM dravyone rahevAnAM sthAna asaMkhyAta che, kAraNa ke kAkAza pate ja asaMkhyAta pradezevALuM che A dravyone rahevAnuM eka ja pradeza rUpa athavA be pradezarUpa AdhArasthAna hotuM nathI tethI eka pradezarUpa ane be pradeza Adi rUpa AdhAra aneka hovAne kAraNe te asaMkhyAta ASAra rUpa sthAnomAM te pratyeka dravya asaMkhyAta rUpe rahe che. tethI te pratyeka asaMkhyAta ja che. A rIte bhinna bhinna sthAnamAM rahelA eka samayanI ane be samayanA sthitivALAM te pratyeka drayamAM asaMkhyAtanuM kathana cheSarahita ja che.) sU013 kSetradavAra aura sparzanAdavAra kA nirupaNa have sUtrakAra kSetradvAra ane sparzadvAranuM kathana kare che.- "lejamAvALa" ItyAdi zabdArtha-LAvavALa) nagamavyavahAra nayasaMmata (kALupuLIbAra) samasta AnupUvI kaLe, (bAjIpuvIdhyAra) samasta anAnupavI Dhabe, (bakaravAvA) ane samasta avaktavyaka dravya (hoLaa ft atina mane hogA) zuM lekanA saMkhyAmAM bhAgamAM rahe che, (rijA mALe hor) ke asAta bhAgamAM rahe che, (jevuM mALe, vA hort) ke saMkhyAta bhAgomAM rahe che, (saMkSetu mAyu vA do jJA) ke asaMkhyAta bhAgamAM rahe che, (vastro vA ho nA ?) ke samasta lekamAM rahe che? uttara-(bhAnuputrI dattArUM ghai a vahu haMkAramAne yA kajhA, saMvejibhaage vA hojjA, saMkhejjesu bhAge su vA hojjA, asaMkhejjesu vA bhAgesu hojjA, Lei na ho ho jJA) eka dravyanI apekSAe vicAra karavAmAM Ave te kaI eka AnupUrvI dravya lekanA saMkhyAta bhAgamAM rahe che, kaI eka AnupUva dravya lekanA asakhyAta bhAgamAM rahe che, kaI eka AnupUrvI dravya lekanA sakhyAta bhAgomAM rahe che, tathA kaI eka AnupUvI dravya dezonalekamAM rahe che. ahIM " AnupUvI dravya (traNa Adi samayanI sthitivALuM dravya) lekanA saMkhyAta Adi bhAgomAM rahe che." evuM je kathana karavAmAM AvyuM che tenuM kAraNa e che ke te saMkhyAta Adi uparyukta bhAgamAM tenI avagAhanA saMbhavita hoya che. tathA je samaye traNa Adi samayanI sthitivALa sUkSama pariNAmayukta anya dezanalekamAM avagAhita thAya che-rahe che-te samaye eka AvI dravya dezonalekavatI hoya che, evuM samajavuM joIe. anuyoga dvAra sutrama 193
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ zaMkA-A5 je sUkSama pariNAmayukta traca Adi samayanI sthitivALA raka rUpa eka AnupUrvI dravyane dezanalekavyApI kahyo che, te amAre prazna e che ke te samasta lekamAM kema vyApela (avagAhita) nathI ? uttara-e vAta te pahelAM spaSTa thaI cukI che ke acitta mahAraka ja sarva lekavyApI hoya che, ane te acitta mahAanya sarva lekamAM vyApaka rUpe eka samaya sudhI ja rahe che. tyAra bAda tene saMkeca (upasaM. hAra) thaI jAya che. AnupUrvI dravya eka samayanI sthitivALuM hotuM nathI. te te traNa Adi samayanI sthitivALuM hoya che. tethI evuM je vya heya che te te dezona lekamAM (eka pradeza pramANa nyUna lekamAM) ja avagAhita ya che evo niyama che. tethI ja evuM kahevAmAM AvyuM che ke traNa Adi samayanI sthitivALuM je dravya hAya che, te dravya darzana lekamAM avagAhita hoya che, zaMkA-Ape kahyuM te acitta mahAkajanI sthiti, eka samayanI hoya che, paraMtu ApanuM te kathana vaiSata lAge che, kAraNa ke daMDa, kapATa, maLyAna Adi avasthAonI gaNatarI karatAM tenI sthiti ATha samayanI thAya che A A acitta mahAazva, kevalisamudughAtane nyAye vizvanA pariNAmane lIdhe cAra samayamAM sakaLa lokane vyApta karI de che, ane je 2 bAda cAra samayamAM ja te potAne upasaMhAra kare che eTale ke pina- a dara ja samAI jAya che. A rIte kALapramANano vicAra karavAmAM Ave te tenI rithati ATha samayanI thAya che, chatAM Apa tenI sthiti eka navI zA kAraNe kaho che ? A acitta kalpa ATha samAnI sthitivALA hovAthI ApavI 35 ja che. je AvI dravya rUpe A acitta rUpe sarvavyApI hoya, te AnavI dravyane Apa kevI rIte dezona lekavyApI batAve che ? A rIte ApavI dravyane dezona lekavyApI kahevuM te saMgata lAgatuM nathI. tene sarvavyApI ja kahevuM joIe. uttara-daDa, kapATa ane manthAna Adi je avasthAe che te bhinna bhinna che, ane avasthAonA bhedane lIdhe avasthAvALI vastumAM paNa bhinnatA AvI jAya che. A prakAre daMDa, kapATa ane manthAna avasthAvALAM drAthI acitta mahAkadhamAM bhinnatA che. ane te eka ja samayanI sthitivALe che. eka samayanI sthitivALA dravyane AnupUrvI rUpa gaNAtuM nathI paNa anAnupUvI 35 ja gaNAya che. A prakAre te acitta mahAzvamAM AnuvItAne abhAva ja che tethI zaMkA kartAe evI je zaMkA uThAvI che ke " acitta mahAnya malekavyApI hovAthI AnupUrva dravyane paNa sarvavyApI kahevuM joIe" te vAta ucita nathI te sAbita thaI jAya che. acitta mahArakanya anAnupavI 35 hAva thI tenI savalokavyApitAne AdhAra laIne AvI dravyamA salekavyApitA mAnI zakAya nahIM. tethI eja kathana satya siddha thAya che ke AnupUrvI dravya dezona lekavyApI hoya che. athavA-kSetrAnavInI jema ahI paNa savalakavyApI acitta mahAkanyanI vivakSAnI apekSAe eka AnupUva" dravyane eka AkAzanA pradezamAM apradhAnatAno Azraya laIne dezAna lekavyApI samajavuM joIe. A kathananuM tA5ya e che ke acitta mahAabdha rUpa eka anupUrvA dravyane rona kApI mAnavAne badale sarva lekavyApI mAnavAmAM Ave, te anAnupavI ane avakatavyaka dravyene kevAnuM sthAna ja na rahevAne kAraNe temanA abhAva mAnavAne prasaMge upasthita thaze ane jo evuM mAnavAmAM Ave ke acitta mahAkkanya rUpa eka AvI " dravya dezena lekamAM vyApta thaIne rahevuM hoya anuyoga dvAra sutrama 194
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ che, te A rIte acitta mahApa vaDe pUrita (vyAsa) thayelA lekamAM paNa ochAmAM ochuM eka pradeza e hoya che ke jemAM anAnapravI" ane avaktavyaka dravyane rahevAne mATe sthAna maLI jAya che. jo ke te eka pradezamAM paNa AnupUrvI dravya rahe che, chatAM paNa temAM temane pradhAnarUpe gaNI zakAya nahI te eka pradezamAM te eka samayanI sthitivALA anAnupUrvI dravyanI ane be samayanI sthitivALA avaktavyaka dravyanI ja pradhAnatA mAnavI paDe che. e ja pramANe bIjI vAtane paNa A gAmanI virUddha na paDe evI rIte samajI levI joIe. tathA-( nAvA vaduraja niramA navo jJA) aneka AnapUrvI pratyenI apekSAe vicAra karavAmAM Ave te teo niyamathI ja sarvalokamAM rahelAM hoya che, ema samajavuM joIe. eTale ke traNa Adi samayanI sthitivALAM aneka AnupUrvI dravyonuM astitva samasta lekamAM paNa hoya che. tethI ja aneka AnupUvI dravyonI avagAhanA bAbatamAM evuM kathana karavAmAM AvyuM che ke aneka ApavI ka samasta lekamAM vyApta thaIne rahe che. | (gf bAjuputrI zve) evuM ja kathA ane nupUrI dravyanA viSayamAM paNa samajavuM joIe eTale ke eka anAnupavI dravyanI apekSAe vicAra karavAmAM Ave, te eka anAnupUvI dravya paNa lekanA asaMkhyAta bhAgamAM rahe che. A kathanane bhAvArtha nIce pramANe samaja-jevI rIte kSetrAnukUvImAM eka anAnapavI dravya lekanAM asaMkhyAta bhAgamAM rahe che, e ja pramANe kAlAnuvImAM paNa te lekanA asaMkhyAtamAM bhAgamAM rahe che, kAraNa ke kALanI apekSAe jenI eka samayanI sthiti hoya che, te kSetranI apekSAe paNa eka pradezamAM avagAhita (raheluM) hoya che. A eka pradezamAM rahevuM, tenuM nAma ja lekanA asaMkhyAtamAM bhAgamAM rahevuM che. lApato ya sapuchANu hoya) athavA sUtrakAra anya prakAra Anuva" dravyanA viSayamAM nIce pramANe kathana kare che-jo koI evo prazna che ke anAnupUrvI dravya lokanA saMkhyAta bhAgamAM rahe che, ke asaMkhyAta bhAgamAM rahe che, ke samasta lekamAM rahe che te A praznano e uttara ApI zakAya ke be, traNa, cAra pradezavALAM ska AdinI jema acitta mahAskandhanI daMDa, kapATa ane manthAna ava. sthAo AkAra AdinI apekSAe eka bIjIthI bhinna bhinna hoya che A prakAre te daMDAdika avasthAo eka eka samayavatI hovAne kAraNe alaga alaga anAnupUva dravya rUpa hoya che. temAMnuM keI eka anAnupUrvI dravya lokanA keTalA ya kSetramAM rahe che. jyAre A prakAranI vivakSA thAya che, tyAre A vivakSAnI apekSAe eka anAnupavI dravya prakAra ntaranI apekSAe A trokta saMkhyaya bhAgAdi pAMca prakAranA bhAgomAM upalabdha thAya che. A kathanane bhAvArtha e che ke eka samayanI sthitivALA anAnupUvI dravyanI avagAhanA vicAra karavAmAM Ave, to koI eka anAnupavI dravya lekanA sukhyAta bhAgamAM rahe che, koI eka anAnupavI' dravya leAkane asaMkhyAta bhAgamAM rahe che, keI eka anAnupUrvI dravya lekanA saMkhyAta bhAgamAM rahe che, koI eka anAnupUrvI dravya lekanA asakhyAta bhAgomAM rahe che ane koI eka anAnupUva dravya sarvakamAM paNa rahe che, aneka anAnI banI anuyoga dvAra sutrama 195
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ apekSAe vicAra karavAmAM Ave te te salekavyApI hoya che, ema samajavuM, kAraNa ke eka samayanI sthitivALAM anAnupUrvI dravyenuM astitva satra hoya che. (vaM apattaLavAni vi jJA lettAnuputrI) kSetrAnupUrvI mAM avaktavyaka dravyenI avagAhanA viSe jevuM kathana karavAmAM Avyu che, evuM ja sthana ahIM paNa samajavuM joie A kathananA bhAvAtha nIce pramANe chekSetrAnupUrvI mAM avaktavyaka dravyane leAkanA asakhyAta bhAgavatI khatAvyuM che, eja pramANe ahI' kAlAnupUrvI mAM paNa tene leAkanA asa MkhyAta bhAgamAM raheluM ja khatAvavAmAM AvyuM che, kAraNa ke kALanI apekSAe jenI sthiti e samayanI hAya che, te dravya lekanA be pradezeAmAM ja avagADha hAya che. A prakAre e pradezamAM rahevu. tenuM nAma ja leAkanA asakhyAtamAM bhAgI byAsa karavA athavA e samayanI sthitivALuM dravya svabhAvathI ja lenA asakhyAtamAM bhAgane nyAsa kare che, tenAM karatAM adhika bhAgane te nyAsa karatuM nathI. tathA--" ArezAntarenA-mAvaSayajJamAvavu bhASavuMDhAsu DronA '' A pramANe je kahyuM che tenA bhAvA nIce pramANe che-e samayanI sthitivALu kAI eka avaktavyaka dravya leAkanA sAta bhAgamAM avagADha (rahelu) hAya che, koi asakhyAtamAM bhAgamAM avagaDha hoya che, kei sakhyAta bhAgeAmAM avagADha hAya che, keI asa`khyAta bhAgeAmAM avagADha hoya che, parantu kAI paNa avaktavyaka drazya samasta leAkamAM avagADha hAtu nathI, mAskansa ja sa leAkama alagADha haiya che. A mahAskandha ATha samayeAmAM niSpanna thAya che-e samaye,mAM niSpanna thatA nathI A rIte A mahAkadhamAM e samayanI sthitine abhAva havAne kAraNe tene avaktavyaka dravya rUpa gaNI zakAya nahI. A rIte avaktavyaka dravyanI avagahanAnI bAbatamAM pAMcamI vAta (salAkAApatA) saMbhavI zakI nathI tethI ja " mahAravaMdhavanuM che. A sUtrAMza mUkavAmAM Ave che. aneka avaktavyaka dravyeAnI apekSAe vicAra karavAmAM Ave te evu kathana grahaNa karavuM* joIe ke kAladavArakA nirupaNa prakAre A aneka avaktavyaka dravye sarvale,kavyApI haiAya che. A sUtramAM kSetradvAranI prarUpaNA karavAmAM AvI che. (laLA kAsrALunuzrIva nAi tAhoya mALiyarA) A kAlAnupUrvI mAM sparzenA dvAranu* kathana paNa kSetrAnupUrvAnI jema ja samajavuM joie. sU.132/ anuyoga dvAra sutrama 196
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ have sUtrakAra kAladvAranuM kathana kare che-- " manavArAnuM " ityAdi-- zabdAya-(bezamayavahArAnuM) naigamavyavahAra nayasa'mata (AnuvuthvInAz) samasta AnupUrvI drabyA (kAjo) kALanI apekSAe (lejiyamAM phorM ?) keTalA samaya sudhI rahe che ? uttara--(jJA yu' vaDu5) eka AnupUrvI dravyanI apekSAe vicAra karavAmAM Ave, te AnupUrvI dravyanI (jjajJeLatini samayA) jAnya (ochAmAM ochI) sthiti traNa samayanI kahI che ane (zetenuM asalenga vhAruM) utkRSTa (vadhAremAM vadhAre) sthiti asa"khyAta kALanI kahI che. A kathanane bhAva tha nIce pramaNe che-je AnupUrvI dravye che temAM traNa samayanI sthitivALu' drazya sauthI ethru che. te traNa samaya sudhI ja rahe che, te kAraNe AnupUrvI dravyeAnI jadhanya sthiti traNa samayanI kahI che. tenI utkRSTa sthiti asakhyAta kALanI kahevAnu kAraNa e che ke te dravya asa MkhyAta kALa bhAda AnupUvI' rUpa pariNAma rUpe parimita rahetu... ja nathI, (naLAkhvA++ vajudava savajjA) ane AnupUrvI dravyenI apekSAe vicAra karavAmAM Ave, te AnupUrvI dravyeAnI sthiti sAva kAlika che, kAraNa ke lekanA pratyeka pradezamAM vividha AnupUrvI dranyAnA sadA sadbhAva ja rahe che. prazna-(begamavava{ArALa) naigamavyavahAranayasa'mata (jJaLAjInunI) samasta anAnupUrvI dravye (chAtro) kALanI apekSAe (keAiM) keTalA samaya sudhI rahe che ! uttara-(i (' paDu() eka anAnupUrvI dravyanI apekSAe vicAra karavAmAM Ave. teA (jJa manuoleLa) nAnupUrvI dravya ajayanya ane anu. tkRSTa kALanI apekSAe eka samaya sudhI rahe che. (nALA kyAAM vastuna dhruvatA) ane aneka dravyenI apekSAe vicAra karavAmAM Ave te anAnupUrvI drabyAnI sthiti sAvaka lika che, kAraNa ke leAkanA dareka pradezamAM temanA saddabhAva rahe che. prazna-(atrattAt'ALa purA) avaktavyaka drabyAnA viSayamAM paNa eve prazna pUchavAmAM Avyo che ke naigamavyavahAra nayasa'mata aktavyaka dravya kALanI mapekSAe keTalA samaya sudhI rahe che.? uttara-(chyAM T' duSa jJaLamoLuM Tro samayA, nALA yuvvAd sukha savavA) eka drazyanI apekSAe vicAra karavAmAM Ave te ajadhanya ane anuSkRSTa kALanI apekSAe avaktavyaka dravya e samaya sudhI rahe che. ane jo aneka dravyeAnI apekSAe vicAra karavAmAM Ave te avaktavyaka drabyAnI sthiti sAva kAlika che, kAraNa ke leAkanA dareka pradezamAM temanA sadA sadbhAva rahe che. eka samayanI sthitivALuM dravya anAnupUrvI rUpa che ane e samayanI sthitivALuM dravya avaktavyaka rUpa che. te kAraNe te banne jadhanya ane utkRSTanI apekSAe vicAra karavAmAM Avye nathI. sU01735 ma0 73 anuyoga dvAra sutrama 197
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ antaradavArakA nirupaNa have sUtrakAra antaradvAranI prarUpaNA kare che-- " meLamayanaphArALa ''ItyAdi-- zabdAtha (meLamavavAvALuM) naigamavyavahAra nayasa'mata (ALuputrI AALa) samasta AnupUrvI dravyeAnuM (aMtara) atara (virahaeNkALa) (dAro) kALanI apekSAe (jiyadi) keTalA samayanuM hoya che? uttara-('' yuvyaM vaDu44) eka dravyanI apekSAe vicAra karavAmAM Ave teA (phoLa) AnupUrvI kanyAnu jadhanya aMtara-jadhanya virahukALa-(i samarca) eka samayanu' ane (kolena) vadhAremAM vadhAre aMtara (To bhramacA) e samayanu heAya che. (nAnAvADuM 1:42) aneka dravyeAnI apekSAe vicAra karavAmAM Ave te (nasthi aMtara) aMtara (virahukALa) nathI A kathananuM tAtparya e che ke traNu Adi samayanI sthitivALu drazya potAnA anupUrvI rUpa piraNAmane cheDIne kAi anya pariNAma rUpe eka samaya sudhI parizu mita rahIne pharI traNa Adi samayanI sthitivALA AnupUrvI dravya rUpe parimita thaI jatu hAya, te evI paristhitimAM tyAM jadhanya antar (virahakALa) eka samayaneA gaNAya che. paNa traNu Aphri samayanI sthitivALuM kAI mAnupUrvI drazya pAtAnA AnupUrvI rUpa piraNAmane cheDIne kAi anya pariNAma rUpe e samaya sudhI parimita rahIne pharI traNa Adi samayanI sthitivALA AnupUrvI dravya rUpe pazcimita thaI jatuM hAya, te evI paristhitima tyAM utkRSTa antara be samayanuM gaNAya che. jo anya pariNAma rUpe parimita thayeluM te anupUrvI drazya kSetrAdri saMbadhanA bheithI e samaya karatAM adhika samaya sudhI pazu rahe te te paristhitimAM paNa tyAre te Anu pUrvIzvane anubhava kare che, ane A sthitimAM tyAM aMtara ja sA~bhavI zakatu nathI vividha dravyenI apekSAe atara (virahakALa)nA abhAva ja kahevAnuM kAraNa e che ke traNa samayanI sthitivALAM kAI ne kaMI dravya lekamAM savA mAda ja rahe che. prazna-(begamavavArAnuM anAjuputhvI AALa aMtara jAjo jeoi?) nagamavyavahAra nayasa'mata anAnupUrvI dravyenuM aMtara kALanI apekSAe keTalA samayanuM hAya che ? uttara-(n yujhyuM vaDu7) eka anAnupUrvI dravyanI apekSAe vicAra karavAmAM Ave, te (jJajJeLa yo samaya) jadhanya antara (ochAmAM ochA virahakALa) e samayanuM (Uttena asaMvega AruM) utkRSTa aMtara (vadhAremAM vadhAre virahakALa) asaMkhyAta kALanuM hoya che. (nALAmAthuM vaDu' gaNi bata) aneka kUbyAnI apekSAe vicAra karavAmAM Ave, teA atara (virahakALa) hAtu nathI A kathanane bhASAtha' nIce pramANe che--eka samayanI sthiti anuyoga dvAra sutrama 198
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ vALuM koi eka anAnupUrvI drazya jyAre anya pariNAma rUpe parizumita thaIne e samaya sudhI te pariNAma rUpe pariNamita thayelu' rahIne tyAra khAda peAtAnI e pUsthitimAM AvI jAya, te evI sthitimAM tyAM jAnya virahakALa e samayanA gaNAya che, ane jo te eka samaya sudhI ja anya pariNAma rUpe pariNumita thayelu rahe che, teA evI paristhitimAM tyAM aMtara ja hatu... nathI, kAraNa ke evI dazAmAM te dravyamAM anAnupUrvI ne sadbhAva ja rahe che. ane e samaya khAda pazu je anya pariNAma rUpe parimita thayelu' ja rahe, teA tyAM jaghanyatA mAnavAmAM AvatI nathI parantu je te drazya asa`khyAta kALa sudhI anya pariNAma rUpe pariNumita thayelu rahIne, tyAra bAda eka samayanI sthitivALA peAtAnA pUtra pariNAmane prApta. kare te evI paristhitimAM te anAnupUrvI dravyanA utkRSTa virahakALa. amakhyAtakALanA gaNAya che, zaMkA-judAM judAM dravya ane kSetranI sAthe sabaMdha thatA hoya te anatakALanuM paNa aMtara saMbhavI zake che. chatAM sUtrakAre utkRSTa aMtara asa`khyAtakALanuM zA kAraNe kahyuM che? uttara-kAlAnupUrvInuM prakaraNa cAlatu havAne kAraNe ahI' kALamAM ja pradhAnatA mAnIne kathana karavAmAM AvyuM che, jo ahI' judAM judAM drazya ane kSetranA sa''dhane lIdhe aMtarakALamAM bAhulya mAnavAmAM Ave, te te khAhulya temAM dravya ane kSetranA dvArA ja Avelu' mAnavu' paDaze jo e pramANe kara vAmAM Ave te kALanI pradhAnatAne badale drazya ane kSetranI ja pradhAnatA mAnavAnA prasaMga upasthita thaze tethI eka ja pariNAmAntaramAM jeTale unmUTakALa thAya che, tene ja utkRSTa atara rUpa mAnavAmAM Ave che, ane te utkRSTa aMtara upara batAvyA pramANe asaMkhyAtakALanuM ja hoya che. tyAra bada (asa`khyAta kALa bAda) vastu eka pariNAma rUpe avasthita (meAjUda) rahevAne ja niSedha che. mA samasta kathana, sUtranI vivajJAnI vicitratAne lIdhe, evI rIte ahI lagADavu' joIe ke AgamanA AgaLapAchaLanA graMthanamAM koi viredha sabhave naDDI' aneka anAnupUrvI dravyenI apekSAe ataravirahakALa-ne! abhAva kahevAnuM kAraNa e che ke leAkanA pratyeka pradezamAM tene sadA sadUbhAva ja rahyA kare che, prazna-(LeLavavavArAnuM attavaLavALuM pucchA) naigamavyavahAranayasa'mata avaktavyaka dravyenA aMtaranA viSayamAM paNa anAnupUrvI dravyanA jevA ja prazna samajavA. uttara-(n yu' du) eka vaktavyaka dravyanI apekSAe vicAra karavAmAM Ave, teA (phLaLa pAM samaya) jaghanyanI apekSAe eka samayanuM, ane (iromeLa saMlenga aa N) utkRSTanI apekSAe asa`khyAta kALanuM aMtara DAya che. eTale ke ochAmAM ochA eka samayane ane vadhAremAM vadhAre asa`khyAta kALane trirahakALa hAya che. (baLAtkArUM vaDu-nadhdhi aMtara) vividha avaktavyaka dravyeAnI apekSAe vica:ra karavAmAM Ave, te virahakALa rUpa ataranA abhAva hAya che. have A kathanane bhAvAtha' batAvavAmAM Ave che, dhArA ke e samayanI sthitivALuM koi avaktavyaka dravya petAnA pariNAmanA tyAga karIne phAI anuyoga dvAra sutrama 199
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ anya pariNAma rUpe pariNamita thaI jAya che. tyAra bAda te eka samaya sudhI eja dazAmAM rahIne pharI e samayanI potAnI pUrva sthitine prApta karI le che. te evI paristhitimAM jaghanya virahakALa eka samaya gaNAya che. paraMtu koI avaktavyaka dravya anya pariNAma rUpe parimita thaIne asaMkhyAta kALa sudhI te anya pariNAma rUpe ja rahIne tyAra bAda be samayanI pitAnI pUvarasthitimAM AvI jAya che, te evI paristhitimAM te avaktavyaka dravyanuM utkaTa aMtara asaMkhyAta kALanuM mAnavAmAM Ave che. anAnapravImAM je prakAranI zaMkA uThAvavAmAM AvI che te prakAranI zaMkA ahIM paNa uThAvI zakAya che A zaMkAnuM tyAM je prakAre nivAraNa karavAmAM AvyuM che eja prakAre ahIM paNa nivAraNa karI zakAya che, vividha dravyanI apekSAe aMtarano abhAva kahevAnuM kAraNa e che ke lekamAM avaktavyaka dravyone sadA sadUbhAva rahe che. (mALa, mAya, ghaNA re gadA rAjupuravIra nA mAna vAruM xia R i grn) bhAddha, bhAvatAra ane aNbahu vaddhAranuM kathana chevAnunI jema ja ahI paNa samajavuM joIe eTale ke kSetranuvI mAM jevI rIte samajata Anupa dravyane bAkInAM dravya karatAM asaMkhyAtagaNuM kahevAmAM AvyuM che, ane bAkInAM drane (ananavI ane avaktavaka dravyane) AnupUthI dro karatAM asaMkhyAta bhAga pramANu kahevAmAM Avela che, e ja pramANe ahI paNa bhAgadvAranA viSayamAM kathana grahaNa thavuM joIe A kathananuM vadhu 5TIkara) nIce pramANe samajavuM. anAnupUla dravya eka samayanI niyati rUpe eka vAnane prApta kare che, ane je avaktavyaka dravya che te be samayanI rithati rUpa eka sthAnane prApta kare che, tathA je AnupUvI dravya che te traNa, cAra, pAMca Adi samayanI sthiti rUpa sthAne thI laIne asaMkhyAta samaya paryantanI sthiti rUpa sthAnemAMnA eka eka sthAnane prApta kare che. A prakAra anupUrvI dravya bAdInAM be dro karatAM asaMkhyAtagaNuM adhika saMbhavI zake che ane badrinA be prakAranAM AnuvI dravya karatAM asaMkhyAta bhAga pramANa jUna hoI zake che. bhAva dvAramAM ApavI ane avaktavyaka, A traNe dravyane AgaLa kahyA pramANe sAtipAriNabhika bhAvavatI kahAM che. A traNene a5bahuvatAranuM kathana A pramANe samajavuM-samasta avanavyaka dravya svAbhAvika rIte ja e hevAne kAraNe bAkInAM bane dravya karatAM ochuM che. avaktaka dravya karatA anAnupUvI Dhabe vizeSAvika che anAnupUvI che ane avaktavyaka dravyo karatAM AnupUvI dravya arakhyAta bAgapramANa adhikatAnuM spaSTIkaraNa upara bhAgatAmAM je pramANe karavAmAM AvyuM che te pramANe ahI paNa samajI devuM A samApta kathananuM tAtparya e che ke A bhAgAdi dvArAnA viSayamAM samasta kathana kSetrAnavInA jevuM ja samajavuM (nAra che AjuLane) " A prakAranuM anugamanuM vara5 anuyoga dvAra sutrama 200
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ anIpanidhi kIkAlAnupurvIkA nirupaNa che." A kathana paryantanuM kSetrAnupUvanA prakaraNamAMnuM samarata kathana ahI grahaNa karavuM joIe tenI samApti thatAM ja nigamavyavahAra nayasaMmata anaupanidhikI kAlAnupUvInuM A prakaraNa samApta thaI rahyuM che, e vAtane sUcita karavAne mATe sUtrakAra A pramANe kahe che- le te jomavAdaLa jaLovani diyA jAjIvuLI) "ne.vyavahAra nathasaMmata ane niSikI kalAnupUvInuM upara batAvyA pramANenuM svarUpa che." sU0134 have sUtrakAra saMgrahanayanA maMtavya anusAra ane paniSikI kAlAna: vinuM kathana kare che-"re iM saMgara" ityAdi zabdArtha-( f6 anNa manoLihavA jAyALupurI ) he bhagavana! aMgrahanayamAnya anapenidhika kAlAnu vIMnuM svarUpa kevuM che? uttara-(vaMdhANa jaLotiyA nAjukavI ) saMgrahAyasaMmata anaupanidhikI kAlAnupUrve pAMca prakAranI kahI che. "nA" te pAMca prakAro nIce pramANe che-(bhadravathavhavaLavA maMjasamudittaLayA, maMgovALayA, morAre, bagn) (1) arthepada prarUpaNutA, (2) maMgasamutkIrtanatA, (3) bhaMgA5darzanatA, (4) samAvatAra ane (5) anugama A sUtranI vyAkhyA pahelAM kahyA pramANe samajavI sU0135 "jiM saM saMgs" ItyAdi zabdArtha (ze te saMpAdara gaTTAvAyA ?) he bhagavan! saMgranayasaMmata arthapada prarUpaNutAnuM svarUpa kevuM che? uttara-(eyAiM paMca vi dArAiM jahA khettANupuvIe saMgahasta tahA kAlANupu. mINa vi mALiyadAna) saMgrahanayasaMmata kSetrAnupUrvamAM A pAMce dvAre aryapadarUpaNa AdikA nirupaNa jevuM kathana karavAmAM AvyuM che, evuM ja kathana saMgraDanayasaMmata A kAlAnupUrvInA pAce dvArenA viSayamAM paNa samajI levuM. (navaraM di amiDhAvo gAya te aNume) paraMtu kSetrAnupUrvanA kathana karatAM A kathanamAM nIce pramANe viziSTatA rahelI che-kSetrAnupUrvanA prakaraNamAM " tripradezAvagADha ApavI, calapradezAvagADha AnupUrvI, '( A prakAre bhagenuM kathana karavAmAM AvyuM che, tyAre saMgrahanayasaMmata kAlAvamAM "miTTiA bAjupuLI, javAnA kAluputrI, " ItyAdi prakAre aMgenuM kathana karavuM joIe kSetrAnupUrvAnA prakaraNagata pAThanuM kathana, "he taM bagone " " A prakAranuM anagamanuM svarUpa che. A sUtrapATha paryanta karavuM joIe. ( taM saMnhANa bokhiriyA gajApupurathI) A prakAranuM saMgrahanayasaMmata anopaniSiI kAlAnukUvInuM svarUpa che. anuyoga dvAra sutrama 201
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ aupanidhinI kAlAnupurvI kA nirupaNa bhAvayaM-sUtrakAre A sUtramAM saMgrahanayasaMmata anaupanidhi kI kAlAnavinA artha pada prarUpaNutA Adi pAMca dvArenA svarUpanuM nirUpaNa karyuM chesaMgrahanayasaMmata kSetrAnupUrvInA prakaraNamAM A pAMca dvArA viSe jevuM kathana karavAmAM AvyuM che, evuM ja kathana ahIM paNa prahaNa karavAnuM kahyuM che. te prakaraNanA kathana karatAM A prakaraNanA kathanamAM eTalI ja vizeSatA che ke te prakaraNamAM pradezonI apekSA e aMgenuM kathana karavAmAM AvyuM che, paraMtu ahI manI apekSAe AnupUrvI Adi nA aMgenuM kathana karavAmAM AvyuM che, ema samajavuM. / sU0136 have sUtrakAra opanidhikI kAlAnupUrvanI prarUpaNA kara che je di NaM jovanizciA" ItyAdizabdArtha-le jiM saM govaniriyA hAjAnukuLI) he bhagavana ! panipikI kAlAnupUrvanuM kavarUpa kevuM che? uttara-(bonilA dADhALupuvI) opanidhikI kAlAnupUrvanA (niyA kAttA, saMjJA) nIce pramANe traNa prakAra kahyA che-(gyaggin, ghavchANajuthI, jaLAjupuvI) (1) pUrvanupUrvI, (2) pazcAnupavI, ane (3) anAnupavIM. prazna-( diM taM pudakALupudakSI) he bhagavan! pUrvAnupUrvInuM svarUpa kevuM che? uttara- ramaNa, bAvA , bAga, vALa, thANe, che, sara, goha vle, mAre, 34. rAya, samaya, AvaliyA, aAna, prANa, stoka, lava, muhurta, aherAtra, pakSa, mAsa, Rtu. ayana, (lavajIre, gu) saMvatsara, yuga, (ASag) varSazata, (vAsaTTA) varSa sahastra, ( vAcasa) varSazata sahasa (lAkhavaSa) (puaso, ) pUga, pUrva (suvica, sugi,) truTitAMga, truTita, (TTo, dare) aTAMga, aTa, (bavavo, kAva) avavAMga, avala, [baMne, ducg) hukAMga, haka, (3va, scrche) utpalAMga, u5la (gain, 3) padyAga, pa, (naLio , naDhiLa) nalinAM, nalina, (nijho) arthanipUrAMga, (anije) anipUra, (mava8 ) ayutAMga, (35) ayuta, (navuM, na3e) nayutAMga, nayuta, (13) praphara ga, (13) prayata, (jUriaMko) cUlikAMga, (ricA) cUlikA, (ravarizaM) zIrSaprahelikAMga, (rIsApheriyA) zIrSa prahelikA, (vAva) popama, (vAgharI) sAgaropama, (kolinI) avasarpiNI, (aNavi7) utsarpiNI, (vorDhaci) pula parivatta, (gaDhA) a nItAddhA, (naLAthadvA) anAgatADhA, (4DhA) sadA, A krame padene upanyAsa karI tenuM nAma pUrvAnupUrvI che. kALanA tethI sUma aMzanuM nAma "samaya" che. sUtrakAra pote ja tenuM svarUpa AgaLa samajAvavAnA che. te samayane AdhAre ja AvalikA Adi kALa pramANenI bha075 anuyoga dvAra sutrama 202
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ gaNatarI karI zakAya che, tethI ja sUtrakAre sauthI pahelAM samayane upanyAsa karyo che. asaMkhyAta samayanI eka AvalikA thAya che. saMkhyAta AvalikAone eka vizvAsa (nizvAsa pramANa kALa) thAya che. saMkhyAta AvalikAe rUpa je ucchavAsa niHzvAsane kALa che. tenuM nAma ja prANu che. sAta prANane eka eka thAya che sAta tene eka lava thAya che. 77 lavanuM eka muharta thAya che. 30 matanuM eka ahorAtra (dinarAtri) thAya che 15 ahorAtranuM eka pakSa (5khavADiyuM) thAya che. be pakSane eka mAsa thAya che. be mAsanI eka sata thAya che. traNa RtunuM eka ayana thAya che. be ayananuM eka saMvatsara (varSa) thAya che. pAMca saMvatsarane eka yuga thAya che. vIsa yuganA zatavarSa thAya che isa se varSa pramANu kALane varSasahastra kahe che. se hajAra (lAkha) varSapramANa kALane lAkha varSa kahe che 84 lAkha varSenuM eka pUrvAga thAya che, ane 84 lAkha pUrvA gonuM eka pUrva thAya che. eka pUrvanA 70560000000000 varSa thAya che. eka vAta sUtrakAre "Tag : rinALe" ItyAdi sUtrapATha dvArA prakaTa karI che. 84 lAkha pUrvanuM eka TitAMga thAya che eTale ke 70560000000000 varSane 84 lAkha vaDe gaNavAthI jeTalAM varSa Ave che, teTalAM varSa pramANu kALane eka truTitAMga kahe che 84 lAkha truTitAMganuM eka truTita thAya che. 84 lAkha truTitenuM eka aTaTAMga thAya che. 84 lAkha aTaTanuM eka avavAMga thAya che. 84 lAkha avavAMganuM eka avava thAya che. eka avavanA 84 lAkha gaNAM karavAthI eka hukAMgapramANa kALa bane che. 84 lAkha hekaganuM eka huDuka bane che hahakane 84 lAkha vaDe guNavAthI eka utpalAMga thAya che. 84 lAkha utpalAMgeno eka u5la kALa thAya che 84 lAkha upalanuM eka pakvAMga thAya che ane 84 lAkha padmAMnuM eka pAtra thAya che. tenA 84 lAkha gaNuM karavAthI eka nalinAMga thAya che. eka nalinAMganA 84 lAkha gaNuM karavAthI eka nalina Ave che. nalinanA 84 lAkha gaNuM karavAthI eka arthanipUrAMga Ave che eka arthanipuraMganA 84 lAkha gaNAM karavAthI eka arthanipUra Ave che. eka arthanipUranA 84 lAkha gaNuM karavAthI eka ayutAMga, eka ayutAMganA 84 lAkha gaNAM karavAthI eka abhUta, eka apUtanA 84 lAkha gaNuM karavAthI eka nayutAMga, eka nayutAMganA 84 lAkha gaNuM karavAthI eka nayuta, eka nayutanA 84 lAkha gaNAM karavAthI eka prayutAMga, eka prayutAMganA 84 lAkha gaNAM karavAthI eka prayuta, eka prayutanA 84 lAkha gaNuM karavAthI. eka cUlikAMga, beka jUlikAMganA 84 lAkha gaNAM karavAthI eka vikA, eka likAnA 84 lAkha gaNuM karavAthI eka zIrSa prahelikAMga ane eka zIrSaprahelikAganA 84 lAkha gaNuM karavAthI eka zIrSa prahelikA nAmanA kALanuM pramANa Ave che, anuyoga dvAra sutrama 203
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ uparanA koSTakane AdhAre eka zirSa prahelikAnA varSonI gaNatarI karavAmAM Ave te 194 AMkaDAnI saMkhyA Ave che. te saMyA nIce pramANe che7582632530730102411579735 9975664621896684808 0183296 A 54 AMkaDA upara jamaNI tarapha 140 zUnya mUkavAthI je 196 AMkaDAnI saMkhyA Ave che, te saMkhyA eka zirSa prahelikAnAM varSo batAve che. A kALapramANane AdhAre keTalAka ratnapramA narakanA nArakenA, bhavanapati denA, vyantara denA, ane suSamaduSama ArAmAM utpanna thayelA manuSyanA yathAsaMbhava AyunuM pramANuM kahI zakAya che. zIrSa. pahelikAnI AgaLa paNa saMkhyAta kALa che. paraMtu ahIM tenuM kathana karavAmAM AvyuM nathI kAraNa ke te atizaya jJAnavajIta karatha dvArA asaMkhya vahArya che-chadmastha jIvo dvArA tene vyavahAramAM upayoga thaI zake tema nathI satrakAra sarvapa (sarasava) AdinI upamA dvArA te kALapramANenuM AgaLa para nirUpaNa karavAnA che. u5mAM dvArA ja jenA svarUpane samajAvI zakAya ema che evAM 55makALa ane sAgaropama kALanuM svarUpa sUtrakAra AgaLa prakaTa karavAnA che. dasa sAgarepama ke TikaTine eka avasarpiNI kALa thAya che ane utsarpiNI kALanuM paNa eTaluM ja pramANa kahyuM che. anaMta avasa LikALane eka pudgala paravata kALa thAya che. anaMta pudgalaparAvartane eka atItAddhA-kALa thAya che eTale ke anitAddhAmAM anaMta pu "laparAvatakALa hoya che. e ja pramANe anaMta pudgalaparAve tene eka anAgatAddhA kALa thAya che. je sAddha kALa che te atIta, anAgata ane vartamAna, A traNe kALanA saMmilitakALa rUpa hoya che. A prakAranuM nupUrvInuM svarUpa che. have pazcAnu pUvInuM svarUpa prakaTa karavAmAM Ave che prazna-( f rchAnukuLI) he bhagavan! pazcAnupUvanuM svarUpa kevuM che uttara-(vADhA, gaLAnacaDhAM kAra sama) sarvoddhA, anAgatAddhA ItyAdi ulaTA kama samaya parvatanA padene vinyAsa (sthApanA) kare, tenuM nAma pAnava che. ( te jANI ) A prakAranuM pAnavInuM svarUpa che, uttara-(gvAra reva paravAi juguttariyApa batAvAra reDhI - maLamAro TUkULo) anAnupUvImAM samayAdi padene eka enI vRddhithI upanyAsa karavAmAM Ave che. tyAra bAda ApasamAM (aMdara aMda2) temanA gaNAM (temane guNAkAra) karavAmAM Ave che. A prakAre guNAkAra karavAthI je anaMta bhaMgarU5 rAzi utpanna thAya che temAMthI zarUAtane ane antano eka, ema be bhaMga ochAM karavAmAM Ave che. A prakAre anAnapara anaMta bhaMgarUpa hoya che. ahIM kALane adhikAra cAlI rahyo che ane samayAdika kALarUpe prasiddha che. tethI zine samayAdi rUpa kALanuM AnuSaMgika rUpe jJAna thaI jAya te hetuthI sUtrakAra kalAnurvAnA svarUpanuM anya prakAre nirUpaNa kare che-(kaDavA vanAi ArApadavI sivitA pAnA) athavA opanidhikI kAlApUrvA traNa prakAranI kahI che. (taMsrel) te traNa prakAra nIce pramANe che-(puSyAnugueI, jANuputhI, gaLAjuthI) pUrvAva, pazcAnapUva ane anAnupUva. anuyoga dvAra sutrama 204
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazna-(a fi a pullAnuvuno) he bhagavan ! pUrvAnupUrvI'nu' svarUpa kevuM che? uttara (puntrALupuI) pUrvAnupUrvInuM svarUpa A prakAranu' che--(galamayaiie, dusamaTThaie, tisamayadvizya jAva dasrasamaryAdRie, saMkhinja samaya iie, asaMligalamati) eka samayanI sthitivALAM, e samayanI sthitivALAM, traNathI laIne dasa pantanI sthitivALAM, sakhyAta samayanI sthitivALAM ane asa MkhyAta samayanI sthitivALAM jeTalAM dravyavizeSA tee pUrvAnupUrvI rUpa che. prazna-(a + tuM vALuvuvI?) he bhagavan!padma napUvI'nuM svarUpa kevuM che? uttara-(saMvijJAnadguiNa gAya hAlamanAzraddhALupukhvI) asa'khyAta samayanI sthitivALa.thI laine eka samaya pantanI sthitivALAM je dravyavi zeSo che, te pazcAnupUrvI rUpa che. (se tuM vALuputhvI) A prakAranuM pAnuM, pUrvInuM svarUpa che. prazna-(te Ai a anAjIvuthvI?) he bhagavan ! manAnupUrvI nuM svarUpa kevu` che. uttara-(cAra vetra hArvaguttariyA saMsiMga cArsejhIva bannemannamAlo yUyUno ALAjIputhvI) ekathI laIne asa"khyAta paryanta eka ekanI vRddhi karatAM karatAM asakhyAta zreNI sudhInAM dravyeAnA upanyAsa karavAmAM Ave che. tyAra bAda te zreNIone parasparamAM guNAkAra karavAmAM Ave che ane A prakAre je asaMkhyAta bhaMga rUpa mahArAzi utpanna thAya che, temAMthI Adi ane antanA be bhAMgAe-pUrvAnupUrvI' ane pazcAnupUrvI rUpa e bhAMgAe-mAda karavAmAM Ave che A prakAranuM anAnupUrvInuM svarUpa che (le taM aLa:gurur) A aupanidhikI mana'nupUrvI che. (le taM oniyiA pArALuputhvI-te taM kArAnuputhvI) A prakAranuM aupanidhikI kAlAnupUrvI nuM rUpa che. tenA svarUpanuM... kaMthana sama sa thatAnI sAthe ja pUrva praskrAnta kAlAnupUrvInA svarUpanuM kathana paNa samApta thAya che. zAs.1375) a0 76 utkIrtanAnupurvI kA nirupaNa have sUtrakAra pUrvokta utkInAnupUrvInA svarUpanuM nirUpaNa kare che" se siMjittaLAnuputhvI '' ityAdi-- gmx zabdArtha-(se hiM te ttiLAjIputhvI ?) he bhagavan! pUrvaprakAnta utlIta nAnupUrvI nuM svarUpa kevu` che ? uttara-(vRttiLAnuputhvI siSiA vaLattA-taMgA) utkIta nAnupUrvI nA anuyoga dvAra sutrama 205
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ nIce pramANe traNa prakAra kahya che-(puvAjIpurI, padmALuputhvI, baLAjIputhvI) (1) pUrvAnupUrvI, (2) padma nupUrvI ane (3) anAnupUrvI . 6: nAmanuM uccAraNa karavuM ' eTale utkIna A utkrInanI (nAmanu uccAraNa karavAnI) je paripATI (paddhati) che, tenuM nAma utkInAnupUrvI che. prazna-(e f a pujjAnuputrI') he bhagavan ! pUrvAnupUrvInuM svarUpa kevuM che ? uttara-(3kSama, samave, caMdde suviddI, sIcaDhe, leggale, vAsupui, nimaje, a Mte, dharmo, saMtI, zU, are, malhI, muLibhuvA, namI, atRiLemI, jANe, vahamALe, ke te pujvALuputhvI) RSabha, ajita, sabhava, abhinadana, sumati, padmaprabha, supArzva ca Mdraprabha, suvidhi, zItala, zreyAMsa, vAsupUjya vimala, ananta, dharma, zAnti, kunthu, ara, mallI, munisuvrata, nami, ari STanemi, pArzva ane vardhamAna, A prakAre paripATI rUpe nAmeAccAraNa karavuM tenu nAma pUrvAnupUrvI che. te utkInAnupUrvInA prathama bheda rUpa che. RSabhanAtha bhagavAna sauthI pahelAM thai gayAM hAvAthI temanA na!manu' uccAraNa sauthI pahelAM karavAmAM AvyuM che. tyAra khAda ajita Adi tIya karo kramazaH thaI thayA DAvAthI temanAM nAmeAnu... kramaza: uccAraNu karAyuM che. / pazcAnupUrvI nuM svarUpa A prakAranuM che-upara je krame nAmeAccAraNa karAyuM che tenA karatAM UlaTA krame nAmeAccAraNa karava.thI pazcAnupUrvI bane che. temAM vadhu mAnathI laIne RSabha paryantanA padenuM uccAraNa karAya che A rIte / vamAna " pada pahelu' ane ' RSabha ' pada chelluM Ave che. anAnupUrvI mAM zarUAtanA RSabha padathI laine chellA vadhamAna paryantanA 24 padonA parasparanI sAthe guNAkAra karavAmAM Ave che ane tethI je mahArAzi Ave che temAMthI Adi ane anta rUpa e bhaMgAne khAda karavAmAM Ave che. A e bhagA khAda karavAthI je bhaMgA khAkI rahe che, te bha`gArUpa anAnupUrvI' hoya che. zakA-aupanidhikI dravyAnupUrvI karatAM A ulkIta nAnupUrvamAM zA taphAvata che ? uttara-aupanidhikI dravyAnupUrvImAM dravyeAnA kevaLa vinyAsa ja pUrvAnu pUrvI Adi rUpe karavAmAM Ave che, parantu A utkIta nAnupUrvI mAM teA eja byAnu... AnupUrvI Adi rUpe uccAraNa karavAmAM Ave che. / zakA-A zAstramAM AvasyAnA adhikAra cAlatA hovAthI A AnupUrvI"mAM sAmAyika Adi adhyayaneAnuM ja utkrIna (uccAraNa) kAsu ta te ucita gaNAta tene badale aprakrAnta (prakaraNanA viSayathI bAhya evAM) RSabha AphrikAnuM ulkItana sUtrakAre zA kAraNe karyu che ? uttara-e vAta tA pahelAM ja kahevAmAM AvI cukI che ke zAsra savavyApaka che. eja vAtanuM samarthana karavAne mATe ahI RSabhAdikAnu utjhI'na (nAmeAnu' uccAraNu) karavAmAM AvyuM che. A RSabha Adi tIthakarAe tInI sthApanA karI hatI. temanAM nAmanuM uccAraNa karanAra manuSyanu` dareka prakAre zreya ja thAya che. tethI temanAM nAmeAnu' uccAraNa karavu' ucita ja gaNI zakAya A praka.ranAM bIjA sthAneAmAM paNa A prakAranuM ja samAdhAna samajavuM. A prakAranuM utkInAnupUrvInu' svarUpa che A sUtramAM AvelAM bAkInAM padonA artha sugama heAvAthI ahI' temanu', vadhu spaSTIkaraNa karavAmAM Abu' nathI. ||sU0138|| anuyoga dvAra sutrama 206
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ gaNanAnupurvI kA nirupaNa have sUtrakAra gaNanAnupUrvAnA svarUpanuM nirUpaNuM kare che 66 "te siM banALuputrI ' ityAdi-- zabdArtha-(le svarUpa kevuM che? ja teM naLaLAnuputrI?) he bhagavan ! gaNanAnupUrvInuM uttara-(zALAnuputrI tiviA vaLatta) gaNanAnupUrvI traNa prakAranI kahI che (tajJaddA) te prakAre nIce pramANe che-(putrALuputrI, paddhALuputrI, anAnujunI) (1) pUrvAnupUrvI, (ra) padmAnupUrvI' ane (3) anAnupUrvI+, prazna-(se ita puvvANupuzrI?) he bhagavan ! pUrvAnupUrvI nuM svarUpa kevuM che? uttara-(pujvALuputrI) pUrvAnupUrvI svarUpa A prakAranu che-(no) eka, (sa) isa, (sarca) se, (saraE) hajAra, (ghasannA) dasa hajAra, (ghracararamADuM) lAkha, (dattayajJAsAruM) dasa lAkha, (dorI) karADa, (sa joDIo) dasa karADa, (joDI caM) abaja, (6 joDIsacADuM) dasa ajaba, (te saM puntrALuputhvI) ityAdi rUpe gaNanA karavI tenuM nAma pUrvAnupUrvI che. prazna-(se f a vajjAnununnI?) he bhagavan gaNanAnupUrvInA khIjA bheda rUpa pazcAnupUrvI nuM svarUpa kevuM che ? uttara-(varlRALuputhvI) pazcAnupUrvI nuM svarUpa A prakAranu` che-(lajoDIprArUM nAva to dasa akhajayI laIne UlaTA krame eka sudhInI gaNatarI karavI (le te padhdhALuputhvI) tenu' nAma pazcAnupUrvI che. prazna-(a i teM abAjIputhvI?) he bhagavan ! gaNanAnupUrvInA trIjA bheda rUpa anAnupUrvI nuM svarUpa kevuM che ? uttara-(aLALuputhvI) anAnupUrvInuM svarUpa A prakAranuM che--ttvA jeva egAiyAe eguttariyA koDinayagacchagayAe seDhIe annamannanbhAso dUruvUNa) anuyoga dvAra sutrama ekathI laIne dasa abaja pantanI eka ekanI vRddhivALI zreNImAM sthApita saMkhyAnA parasparanI sAthe guDDAkAra (sayeAjana) karIne je bhagAnI mahArAzi utpanna thAya che temAMthI Adi ane antanA be bha'gAne bAda karavAthI je bha'gA bAkI rahe che, te bhaMgAne (le teM' anAjupujI) anAnupUrvI rUpa gAmAM Ave che, (jeza' naLaLAnununnI) A prakAranuM gaNunAnupUrvI nuM svarUpa che. brusa 17mA 207
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsthAnAnupurvI kA nirupaNa have sUtrakAra pUrvokta sa MsthAnAnupUrvI nuM nirUpaNa kare che'serita' saMTALAnuputrI ?'' ityAdi-- zabdArtha-(te ciM ta saMALALuputhvI ?) he bhagavan ! pUrvokta saMsthAnAnupUrvI'nu' svarUpa kevuM che ? uttara-(saMDhALAjIputrI tividdA vaLattA) sa sthAnAnupUrvI' traNa prakAranI hI che. (ta nnaddA) te traNa prakAro nIce pramANe che-(dayALuputrI paddhALupuzrI nAjuputrI) (1) pUrvApUvI' (2) pazcAtupUrvI' ane (3) ananupUrvI prazna-(me rita. puputrI ? ) he bhagavan ! pUrvAnupUrvI nuM rUpa kevu che? uttara-(putra bhupua1) pUrtatupUrNItuM svarUpa A prakAranu` che-(bhramattale, LoEche, sArI, vujhe, vAmaLe, TuMDe) samacaturasra sra'sthAna, nyagrodhama'Dala sthAna, sAdi sa MsthAna, kubja saMsthAna, vAmana sa'sthAna ane huMDa sa`smAna, A krame saMsthAnA vinyAsa karavA tene saMsthAnAnupUrvInA prathama bheda rUpa pUrvAnupUrvI kahe che. sasthAna eTale AkAra A AkAranI je pirapATI tenuM nAma Anu pUrvI che jo ke A saMsthAna jIva ane ajIva viSayaka hAvAne kAraNe mukhya e prakAranu` hoya che, parantu " samavarale " ItyAdi pade dvArA ahI' jIvasa'ba'dhI sa'sthAnAne grahaNa karavAmAM Avela che, samacaturastra sa'sthAna je saMsthAnamAM (AkAra vizeSamAM) nAbhinI nIcenA ane nAbhinI uparanAM samasta avayava sAmudrika zAstramAM batAvyA pramANenA pAtapAtAnAM pramANavALAM haiAya che--hIna athavA adhika pramANavALI hotAM nathI, te saMsthAnane samacaturaskrU sasthAna kahe che. tenI vyutpatti A pramANe thAya che-- * bhrama tusram carca sat samacaturantram' A kathananA bhAvA nIce prAmANe che--A sasthAnamAM nAbhinI uparanAM ane nIcenAM samasta aga upAMge samasta lakSaNeAthI yukta hoya che. koI paNa aMga upAMga nyUna athavA adhikapramANavALuM hotuM nathI. paNa sapramANa hAya che temAM zarIranA cAre khUNuA kharAkhara hAya che A saMsthAnamAM ArAha ane avaroha-caDhAva ane utAra-eka sarakhA hoya che. sAmudrika zAstramAM suMdara zarIranA jeTalAM lakSaNA kahyAM che, te badhAM lakSaNA A zarIranA a'gaupAMgomAM jovAmAM Ave che. A saMsthA anuyoga dvAra sutrama 208
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ navALA manuSyanI UMcAI tenA 108 AMgaLapramANa hoya che. A saMsthAna badhAM saMsthAmAM mukha ( 4) gaNAya che. ane A saMsthAna paMcendriya jIvanA zarIranA eka AkAravizeSa rUpa hoya che. nyodhamaMDalasaMsthAna-vaDanA vRkSane nyagrodha kahe che. te vaDanA jevuM che saMsthAna (AkAra) hoya che te saMsthAnanuM nAma nyagrodhamaMDalasaMsthAna che. jema vaDane uparano bhAga saMpUrNa avayavALa hoya che, paNa nIce e hete nathI, e ja pramANe A saMsthAna nAbhithI uparanA bhAgamAM ghaNA vistAra vALuM hoya che, paraMtu nAbhinI nIcenA bhAgamAM nyUnAdhika pramANuvALuM hoya che. mATe A prakAranA saMsthAnanuM nAma nyodhamaDala saMsthAna che. sAdisaMsthAna nAbhinI nIcene je unmeSa nAmane zarIrane bhAga che, tene ahIM "Adilma pada vaDe grahaNa karavAmAM Avela che. nAbhithI nIrone je bhAga kAyarUpa AdinI sAthe rahe che tenuM nAma "sAdi" che. jo ke samasta zarIra Adi sahita ja hoya che, chatAM paNa ahIM je sAdi vizeSaNa lagADavAmAM AvyuM che, te anyathAnupapattinA baLathI viziSTa pramANu lakSaNapata Adi vaDe ja saMbaMdhita hoya che. tethI ja tene utsadha bahala kahyuM che. A kathanane bhAvArtha nIce pramANe che-je saMsthAnamAM nAbhinI nIceno bhAga ghaNA vistAravALo hoya, paraMtu nAbhinI upane bhAga hIna pamANuvALo hoya che, te saMsthAnane sAdi saMsthAna kahe che. mujasaMsthAna-je saMsthAnamAM zira, grIvA, hAtha, paga Adi aMgo zAstrokta pramANuvALAM hoya, parantu udara Adi aMge yathAta pramANathI vihIna hoya che, te saMsthAnane kusaMsthAna kahe che. vAmana saMsthAna-je saMsthAnamAM hRdaya, peTa, ane pITha, A aMge samasta lakSaNothI yukta hoya che, paraMtu bAkInAM avaye hIna lakSaNavALAM hoya che, te saMsthAnane vAmana saMsthAna kahe che. A saMsthAna kuja saMsthAna karatAM viparIta lakSaNavALuM hoya che. huMDasaMsthAna-je saMsthAnamAM zarIranAM badhA avaye yakta lakSaNevALAM hovAne badale viparIta lakSavALAM hoya che, te saMsthAnane huDa saMsthAna kahe che. anuyoga dvAra sutrama 209
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ samacaturasa saMsthAna samasta lakSaNethI yukta hoya che. tethI temAM pradhAnatA mAnIne tenuM kathana pahelAM karavAmAM AvyuM che. bAkInAM saMsthAne zAstrokta lakSaNe karatAM kramazaH ochAM ochAM lakSaNe dharAve che tethI te saMpAnane gauNa gaNIne temanuM kathana samacaturastra saMsthAnanuM kathana karyA bAda karavAmAM AvyuM che. A prakArane kathanane je krama che tene ja ahI pUrNAnupUrvI rUpa gaNavAmAM Avela che. huMDa saMsthAnathI laIne UlaTA krame samacatu stra payatanA saMsthAne krama rAkhavAthI pazcAnupUrvI rUpa bIjI saMsthAnanupUrNa bane che anAnupUrvA-samacaturastra saMsthAnathI laIne huDasaMsthAna paryantanI eka ekanI vRddhivALI zreNimAM sthApita saMsthAnane parasparanI sAthe guNAkAra (sajana) karavAthI je guNitarAzi Ave temAMthI Adi ane antanA be bhone bAda karavAthI je bhaMgasamUha bAkI rahe che, te bhaMgasamUha rUpa anAnupUrvI hoya che. zaMkA-je A prakAre A5 saMsthAnAnupUvInuM kathana kare che, te saMhanana, varSa 2sa, sparza AdikanI AnupUrva enuM Ape kathana karavuM joIe A prakAre AnupUrvI kahevAmAM Ave te 7ramAM sUtramAM "AnupUrvIe dasa hoya che," A prakAranuM je kathana karyuM che te kevI rIte saMmata mAnI zakAya? uttara-pahelAM AnupUvamAM je dasa vidhatA prakaTa karavAmAM AvI che te saMkhyAtanI niyAmakatA rUpe prakaTa karavAmAM AvI nathI, paNa te te upalakSaNa mAtranI apekSAe prakaTa karavAmAM Avela che, tethI dasa prakAranI AnupUva" e sivAyanI bIjI AnupUvIe paNa saMbhavita heya che, evo te kathanane bhAvArtha samajavo tethI buddhizALI mANasoe evI ApavIene potAnI buddhithI ja ubhAvita karI levI joIe. sU014mAM samAcAryAnapurvakA nirupaNa have sUtrakAra sAmAcArI AnupUvanuM nirUpaNa kare che"te $ taM sAmAcArI sAjupurathI" ItyAdi- hAI-re hiM te sAmAcArI bApuputhvI ?) he bhagavan ! pUrvokta sAmAcArI AnupUrvInuM svarUpa kevuM che? uttara-(rAmArI bAjupurathI ravi gonttA, saMgaThThA) ziSyajano dvArA Acarita kriyALApa rUpa samAcArane sAmAcArI AnupUva kahe che. te samA cAra ja sAmAcArI rUpa hovAthI tenuM nAma sAmAcArI 5DayuM che. A sAmAcArI rUpa je AnupUrvI che tene sAmAcArI AnupUva kahe che. tenA nIce pramANe traNa prakAra kahyA che-(puvAluputrI chaggvI, anAjuputhvI) (1) pUrvAnumUvI, (2) pAnupUrvI ane (3) anAnupUvI. prazna-(je fE teM puvAlupurI') he bhagavana ! pUrvAnupUrvI sAmAcArInuM svarUpa kevuM che? anuyoga dvAra sutrama 210
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttara-(judAjupuravI) pUrvAnupUrva sAmAcArInuM svarUpa A prakAranuM che(chALo, unA, tAro, bAvasiyA, nivIdiyA, sApurajhaLA, vahipuchaLA, iMLA, nirmAta nar, saapayA) IchAkAra, miththAkAra, tathAkAra, AvazyakI, nadhijI, AmachanA, pratipacchanA, chandanA, nimaMtraNA ane upasaMpata, A krame pade vinyAsa (sthApanA) karavo tenuM nAma pUrvAnupUrva sAmAcArI che. have IcchAkAra Adi padono artha spaSTa karavAmAM Ave chekoinI baLajabarI vinA-bahAranA koI paNa dabANa vinA-trakAdika AcaravAnI IrachA karavI tenuM nAma IrachAkAra che. mArA dvArA pramAda Adine kAraNe A akRtyanuM je sevana thaI gayuM che, te mAruM akRtya niSphala (mithyA) he," A prakArane manamAM vicAra karavuM tenuM nAma miththAkAra che. jyAre keI akRtyanuM sevana thaI jAya che tyAre puruSa manamAM evuM cittavana kare che ke "A meM je karyuM che te bhagavAna dvArA anukta hovAthI mithyAta che. tethI te dukRtya rU5 ja che. evuM duSkRtya mArA vaDe selAI gayuM che, paraMtu havethI huM tenuM sevana nahIM karuM," A prakArano vicAra karIne asat kriyAethI dUra rahevuMevI kriyAo karatAM pAchAM haThavuM, tenuM nAma misthAkAra che. sUtranuM vyAkha4:na Adi jayAre cAlI rahyuM hoya, tyAre guru je vacano kahe tene svIkArI levA-" he gurudeva ! Apa je kaho che te kharUM ja cheApanI vAta yathArtha che, ' A prakAranAM vacananuM uccAraNa karavuM tenuM nAma tathAkAra che. eTale ke hita karyA vinA ja gurunI AjJAno svIkAra karo tenuM nAma tathAkAra che. AvazyakI-a.vazyaka kartavya karavAne mATe pAzrayamAMthI bahAra javAnuM je avazya ka rUpe upasthita thAya, ne "vaphAM rtamidam to gharA" che A kArya araNya karavA mAM che, " A prakArano vicAra karIne bahAra javAnI AjJA pra pta karavA mATe gurunI AgaLa nivedana karavuM tenuM nAma AthakI che. upAzrayanI bahAranA kAryone patAvIne jyAre sAdhu upAzrayamAM praveza kare, tyAre te potAnA upAzrayamAM pAchA pharavAnI sUcanA Ape che. A prakAre upa pramAM punaH dhavezanI je sUcanA apAya che tene nadhikI kahe che. Ama karavAnuM kAraNa e che ke tenA AgamananI pratIkSA karatA bAkInA . 78 anuyoga dvAra sutrama 211
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAdhuone tenA AgamananI khabara paDe che ane tenA dvArA Deine utrAya , utpanna thavAnI saMbhAvanA rahetI nathI. ApracchanA-"he bhracava ! huM A kAma karuM chuM" A prakAre guru mahAjane pUchavuM tenuM nAma ApracchanA che. pratipracchanA-kaI kAma karavA mATe ziSya guru pAse AjJA mAge, ane te kAryanI gurUe AjJA ApyA chatAM paNa kArya karatI vakhate A pramANe gurune pharIthI pUchavuM tenuM nAma pratipracchanA che. athavA-bIje gAma javAnI guru dvArA AjJA maLI hoya. chatAM paNa bIje gAma gamana karatI vakhate ziSya karIthI gurunI AjJA levI joIe A prakAre pUrve AjJA prApta thaI gayA bAda gamana karatI vakhate gurune karI je pUchavAmAM Ave che tenuM nAma prati pracchanA che pratyeka kAryamAM paNa A pratipracchanA saMbhavI zake che. chedanA-pitAnA bhAganA AhAradine bhejanAdi rUpe grahaNa karavAnI anya sAMgika sAdhuone vinaMti karavI tenuM nAma chaMdanA che. gurunI AjJA laIne te sAdhu yathArAnika anya sAdhuone A pramANe Agraha kare che-"kRpA karIne Apa A AhAradine graDaNa karo ane tene upayoga kare." A prakAranI sAdhu samAcArInuM nAma chedanA che. nimaMtraNa-padArthanI prApti thayAM pahelAM kaI paNa sAdhune koI paNa anya sAdhu dvArA evuM je kahevAmAM Ave che ke amuka padArtha vahorI lAvIne huM Apane ApIza, A pramANe kaI paNa vastu lAvI ApavAne bhAva che tema kahevuM tenuM nAma nimaMtraNa che. juvAdign" ItyAdi sUtrapATha dvArA A vAta ja prakaTa karavAmAM AvI che. u5saMpa-kRtAdino artha zIkhavAne mATe "huM Apano ja chuM, " A prakAranAM vacano dvArA anya sAdhunI AdhInatAne svIkAra kare tenuM nAma usaMprapta che. dharma parAnu tApamUlaka hoya che. eTale ke dharma tene ja kahI zakAya ke jenA dvArA kaI prANIne kaSTa na thAya icchAkAra eja prakArane dharma che, kAraNa ke temAM je vratAdikanuM AcaraNa karavAnI IcchA karAya che, temAM anyanI aA jJA athavA baLajabarI cAlI zakatI nathI, kAraNa ke evI AjJA ane baLajabarI karavAmAM Ave te anya jIvane sa tApe thAya che ke thaI zake che. tethI vratAlikAnI cAhanAmAM AtmAnI pitAnI ja IchA kArya sAdhaka bane che. A prakAre IcchAkAramAM pradhAnatA hovAne kAraNe ahIM sauthI pahelAM uchAkArano upanyAsa karavAmAM Avyo che. jyAre keI sAdhu kaI akRtyanuM sevana kare che athavA vratAdikene bhaMga kare che tyAre anya jIne kaSTa nahI ApanArA evAM gurujano dvArA mithyA duSkRta devAmAM Ave che, tethI IchAkArane upanyAsa karyA ba da mithyAkArane upanyAsa karavAmAM AvyuM che. IcchAkAra ane mithyAdukRta, A banene sadbhAva tyAre ja hoI zake che ke jyAre gurunAM vacane para ziSyane vizvAsa hoya che. gurunA vacanano ziSya svIkAra kare che, e vAta tathAkAra vaDe ja jANuM zakAya che. te kAraNe mithyAkAra pachI tathAkArano pATha rAkhavAmAM Avyo che. gurunA vacanane tathAkAra dvArA svIkAra karanAra ziSya upAzrayamAMthI kaI Avazyaka kArya nimitte bahAra javA mATe gurunI AjJA levI joIe, eja vAtane spaSTa karavAne mATe tathAkAra pachI AvazyakIne pATha rAkhavAmAM Avye anuyoga dvAra sutrama 212
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ che ke, che. upAzathI bAra gayelA sAdhue nadhikIpUrvaka ja upAzrayamAM praveza kara jaIe. e vatana prakaTa kara3H mATe Avazyana pATha pachI nadhikIne pATha 2 khavA. maLe che. upAzrayamAM praviNa thayele ziSya je kAma kare te kAma teNe gurumahArAjanI AjJA laIne je karavuM joIe, e vAta prakaTa karavAne mATe naivedhakInA pATha pachI AkacchanAne pATha rAkhavAmAM Avyo che. koI paNa kArya karavA mATe ziSya gurunI AjJA mAge ane guru te kArya karavAnI AjJA Ape, te pachI DIvAra bhIne teNe pharIthI kAryane AraMbha karatI vakhate gurunI pharIthI AjJA mAgavI te batAvavA mATe pratichanA (pharI pUcha)ne prasaMge upasthita thAya che, te kAraNe sUtrakAre AkacchanA pachI pratiSThAno pATha mUkyuM che. guru mahArAjanI AjJA laIne je AhArAdi sAdhu lAvyo chetenA upabhegane mATe anya sAdhuone mAnapUrvaka bolAvavA joIe, e vAtane prazTa karavA mATe pratipracchanA pachI chandanAne pATha rAkhavAmAM AvyuM che. grahIta azanAdinA viSayamAM ja chandanA saMbhavI zake che, paraMtu agra hIta azanAdikanA viSayamAM nimaMtraNa sa bhavI zake che, te kAraNe chandanAnA pATha pachI nimaMtraNAne pATha rAkhavAmAM AvyA che IchAkaTarathI laIne nimatraNa paryantanI jeTalI sAmAcArI che, temane jANavAne mATe gurunI nikaTatAnI jarUra rahe che, e vAtane prakaTa karavA mATe sauthI chelle upasapane upanyAsa karavAmAM Avye che. sAmAcArImAM IchAkAra Adi krama padanI je sthApanA karavAmAM Ave che tenuM nAma pUrvAnumUvI che. A padone A prakArane krama ApavAnuM kAraNa upara prakaTa karavAmAM AvyuM che. (te puravALupuvI) A prakAranuM pUrvAnupUva sAmAcArInuM svarUpa che. prazna-(se taM chinuputhvI?) he bhagavan! pazcAnupUvI sAmAcArInuM svarUpa kevuM che? uttara-(vAraMvA nAva chAjaro) upasaMpadAthI laIne IcchAkAra parvananA UlaTA kramamAM pone upanyAsa (sthApanA) kare (vajhA/purI) tenuM nAma pazcAtupUrvI che. prazna-( diM ra anAjuputravI) he bhagavan! anAnupUvI sAmAcArInuM varUpa kevuM che? uttara-(gaLaputrI) anAnupUrva sAmAcArInuM svarUpa A prakAranuM che(eyaae ceva egAiyAra eguttariyAe dasagacchagayAe seDhIe aNNamannabhAsodurUvRNoM) IcchAkArathI laIne upasaMpadA paryantanA dasa padone eka eka aSika saMkhyA laIne parasparamAM guguThAra karavo joIe A prakAre je rAzi prApta thAya temAMthI aAdi ane antanA be aMgenI vivakSA bAda karI nAkhavI joIe. A be bhaMga bAda jatAM jeTalA bhaMga bAkI rahe che teTalA bhaMgorUpa A anAnupUNa sAmAcArI hoya che. ( taM sAmAcArI bAjuputrI) sAmAcArI AnupUvInuM A prakAranuM svarUpa che. sU014nA anuyoga dvAra sutrama 213
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ | bhAvAnupurvIkA nirupaNa have sUvakAra bhAvAnupUrvInuM nirUpaNa kare che- "jiM teM mAtAjupuravI" ItyAdi zabdArtha - jiM tuM mAvANupuravo) he bhagavan ! pUrvokta bhAvAnupUrvInuM svarUpa kevuM che. uttara-(mAvajIydanI sividA vattA-taMga) bhAvAnupUrvInA nIce pramANe tra prakAra kahA che-(puSyALupurI) (1) pUrvAnupUvara, (chAjuputhvI (2) pazcAnupUra ane (nAputrI) (3) anAnapavIM. jemanA dvArA padArthono vicAra karavAmAM Ave che, temanuM nAma bhAva che. A bhAvo antaHkaraNanI paritivizeSa rUpa (pariNAma rU5) hoya che. athavA a tyAM je je rUpe hoya che te te rUpanuM nAma bhAva che. evAM te bhAvo jIvanA pariA vizeSa rUpa hoya che. ane te pariNAmavizeSa auda yika Adi rUpa hoya che. te pariNAmo rU5 bhAvonI AnupUrvInuM nAma bhAvAnuvI che. prazna-(re ciM ta vaLaydavI?) he bhagavana! bhAvAnayvIne je pUrvanupUrvI nAmane pahele bheda che, tenuM svarUpa kevuM hoya che? uttara-puaggvI) te pUrvAnupUrvI A prakAranI che (pa) audayika, (34afag) aupazamika, (vArUNa) kSAyika, (aovAmi) kSAco pathamika, (AriAnig) 5riNAmika, (saMnivArUA) ane sAminapAtika, A krame padono upanyAsa kare tenuM kAma pUrvAnupUrvI bhAvAnupUrvI che. A audavika adi padono artha sUtrakAra dvArA AgaLa prakaTa karavAmAM Avaze, tethI ahIM temanA svarUpanuM nirUpa karyuM nathI. A zAstramAM narakAdi rUpa cAra gationuM audayika bhAva rUpe pratipAdana karavAmAM Avaze tethI audayika bhAva rUpa narakAdi gationo abhAva hoya, te ja bAkInA auSazamika Adi bhAva utpana thaI zake che A prakAre bAkInA bhAvanA AdhAra rUpa hovAne lIdhe dayika bhAvamAM pradhAnatA che. tethI ja sUtrakAre tene vinyAsa sauthI pahelAM karyo che-eTale ke tene sa ii paheluM sthAna AvyuM che. bAkInA pAMca bhAvamAM pazamika bhAva sastaka (a5) viSayavaLa hovAthI te pote ja staka che. (A vAtanuM sUtrakAra AgaLa pratipAdana karaze) tethI sUcIkaTAha nyAye audayika bhAva pachI opazarmika bhAvane mUkavAmAM AvyuM che. opazamika bhAva karatAM adhika viSayavALa hovAne kAraNe kSAvikabhAvane pazamika bhAva pachI mUkavAmAM Avela che. viSayanI adhikataratA ane adhikatamatAne kAraNe kSAvika bhAva pachI anukrame - pathamika ane pariNAmika bhAvane mUkavAmAM AvyA che. A pUrvokta bhAvanA dvisaMga AdithI sAnnitika bhAva utpanna thAya che, tethI sauthI chelle anuyoga dvAra sutrama 214
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAnnipAtika bhAvano upanyAsa karavAmAM Avyo che. teNe te pubApupujI) A prakAranI A bhAvanI pUrvAnumUvI che. prazna-(se ja taM vALuputrI ?) he bhagavan! bhAvAnuvInI pazcAnupUvanuM svarUpa kevuM che? uttara-(vALupura) pAnupUrvInuM svarUpa A prakAranuM che-(vaMnivArUpa jhAva 3) pUrNAnupUva karatAM UlaTA kramanA-eTale ke sAnina pAtika bhAvathI laIne audayikabhAva paryantanA-bhAve ne pazcAnupavI kahe che. prazna-(te ajupuravI?) he bhagavan! bhAvanI anAnupUvInuM svarUpa kevuM che? uttara-(cANa rea garrUcA juttariyAi jI jAcA seDhINa jannamatradabANo dUtakULa) audaSikathI laIne sAnnipAtika paryantanA cha pade no parasparanI sAthe guNAkAra kare, ane tene lIdhe je rAzirUpa bhAMgAe Ave temAMthI Adi ane antanA be bhAMgAo bAda karavAthI je bhAMga bAkI rahe che, te bhAMgAo rUpa (bALaputrI) anAnupUrva samajavI. | (te saM mAvANuputrI) A prakAranI bhAvAnupUra hoya che (je raM gagjudazI) A prakAre nAmAnupUrvIthI laIne bhAvAnupUva paryantanI dase Anu enA rUpanuM nirUpaNa ahIM pUruM thAya che, e vAta sUcita karavA mATe sUtrakAre "he raM gAjIpurI" A prakArane sUvaSa Tha mUke che (kALupurathIrija sana) A prakAre upakramanA AnupUrvI nAmanA prathama bhedanuM nirUpaNa ahIM samApta thAya che. sU014rA upakamane bIjo bheda "nAma che have sUvAra te nAmanuM nirUpaNa kare che te haM raM' nAme ?" ItyAdi- zabdArtha (ce urja saM game?) he bhagavan! upakramanA bIjA prakAra rUpa nAma zuM che? upakramaka dusarebhedanAma kA nirupaNa uttara-(gAme ravide vaLa) te nAmanA dasa prakAra kahyA che jIvagata jJAnAdika paryAya ane ajIvagata rUpAdika paryAye pramANe je pratyeka varatunA bhedathI name che-mUke che-eTale ke temanuM abhidhAyaka (vAcaka) hoya che, tenuM nAma "nAma" che. "kaM vadhuLo mALa" ItyAdi gAthA dvArA "nAma" zabdanI upara pramANenI vyutpatti ja prakaTa karavAmAM AvI che. (saMjJA) nAmanA dasa prakAro nIce pramANe che-(vaLagAme, kuLa, tigAme, 23LA, paMcanAme, ijA, pattaLAke, anAme, navagAme, taLA) (1) eka nAma, (2) be nAma, (3) traNa nAma, (4) cAra nAma, (5) pAMca nAma, (6) cha nAma, (7) sAta nAma, (8) ATha nAma, (9) nava nAma ane (10) dasa nAma. je eka nAmathI samasta padArthonuM kathana thaI jAya che, tene "ekanAma" kahe che. jema ke "vat " "sat " A nAmathI samasta padArthonuM eka sAthe kathana thaI jAya che, kAraNa ke e kaI paNa padArtha nathI ke je A sata anuyoga dvAra sutrama 215
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekanAmaka svarUpa kA nirupaNa nAmathI rahita hoya tethI "sat " eka nAmarUpa che. e ja pramANe je be nAmothI samasta vivakSita padArthonuM kathana thaI jAya che, temane be nAma rUpa samajavA tathA je traNa nAmothI samasta vivakSita padArthonuM kathana thaI jAya che. te traNa nAmane trinAma kahe che. e ja pramANe caturnAmathI laIne dasa nAma paryantanA nAmanA prakAre viSe paNa samajavuM. sU014all vasatramAM nAmanA prakAre prakaTa karavAmAM AvyAM have sUtrakAra nAmanA prathama prakAra rUpa ekanAmanA svarUpanuM nirUpaNa kare che - "te jiM inAme ?" ItyAdi zabdArtha-De raM ?) he bhagavad ! pUrva prakrAnta ekanAma zuM che? eTale ke ekanAmanuM svarUpa kevuM che ? uttara-(nAmAni jAnakALa , dhyAna, punA, pUjavALa teff gAma ni nAmaMri dariyA goor II ' grLAme) eka ja arthane prakaTa karanArUM je nAma hoya che tene "ekanAma" kahe che. te ekanAmanuM svarUpa sUtrakAre uparanI gAthA dvArA prakaTa karyuM che. tene bhAvArtha nIce pramANe che jIva ajIva rUpa bhedavALAM dravyonA jJAnAdika gunA, rUpadi guNenA, tathA nArakatva adi paryAnA lekamAM jeTalAM nAmo rUDha (pracalita) che, te badhAM abhiyAnanI (nAnI) "nAma' evI eka saMjJA Agama rUpa nikA (kase TI) kahevAmAM AvI che. jema ke jIva-jantu, AmA, prANI ItyAdi. tathA jJAna, buddhi, bodha ItyAdi tathA nabha, tArApI, ma, AkAza, aMbara ItyAdi tathA rUpa, rasa, gaMdha ItyAdi tathA nAraka, tiryaMca, manuSya ItyAdi eka gaNuM kRSNa, be gaNuM kRSNa ityAdi A badhAM abhidhAnonI ja nAma" evI eka saMjJA-AgamarUpa kasoTI-kahI che. tethI te sadhaLA jItra-janta Adi abhidha ane eka nAma sAmAnyanI apekSAe "ekanAma" zabda dvArA prakaTa karavAmAM Ave cheA rIte eka paNa A nAma vaDe-zabda vaDa-vastuonA gaNenAM ane paryAnAM je nAme lokamAM rUDha thayelA hoya che. te badhAMne " nAma-" A eka sAmAnya 5da vaDe grahaNa karI zakAya che. tethI A eka nAma zabdathI paNa lekamAM rUDha evA abhidhAnavALI badhI vastuo pratipAdita thaI jAya che. tethI tene eka nAma kahe che. teNe te ghA ) A prakAranuM eka nAmanuM varUpa che bhAvArtha-sUtrakAre A sUtramAM, " eka nAma zuM che, " A praznanuM spaSTIkaraNa karyuM che. temaNe A sUtramAM e vAta samajAvI che ke saMsAramAM dravyonAM, paryAnAM ane guNenAM jeTalAM lekarUDha (lekamAM pracalita) nAma che, te nAmo je ke judAM judAM che, chatAM paNa nAma sAmAnyanA AzrayabhUta devAne kAraNe teo sau eka ja che. A rIte nAmava samAnyanI dRSTie vicAra karavAmAM Ave che te badhAM nAme ekanAma rUpa ja che, kAraNa ke sTalA abhidhAna rUpa padArtho che, te saghaLA padArthomAM nAmatva rUpa mAmAnyane saddabhAva rahe che, eja vAta Agama rUpa kaselanI upamA dvArA anuyoga dvAra sutrama 216
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ divanAma AdIka svarupakA nirupaNa vyakta karavAmAM AvI che. ahIM Agamane kasenTI upamA devAnuM kAraNa e che ke jevI rIte se nuM, cAMdI AdinA vAstavika svarUpanuM parijJAna niSapada (kasoTI karavAno paththara) vaDe thAya che, e ja pramANe sonAcAMdI jevAM jhavAdi padAthe che temanA vAstavika svarUpanuM parijJAna Agama (zAa) va8. ja thAya che. tethI temanA svarUpanA parijJAnanA hetubhUta hovAne kAraNe sUtrakAre Agamane ahIM nikala (kaTI paththaranI upamA ApI che sU0144 have sUtrakAra ddhinAmanA svarUpanuM nirUpaNa kare che- "te nAme" ItyAdi- zabdArtha (se phri naM TunAme ?) he bhagavan! nAmanA bIjA prakAra rUpa hinAmanuM svarUpa kevuM che? uttara-(sunAne viSe jULa) dvinAma-dvividha nAma be prakAranuM che-ahI hinAma pada be prakAranA arthamAM vaparAyuM che. tethI be prakAranuM je nAma che. tenuM nAma hinAma che. (saMjJA) nAmanA be prakAro nIce pramANe che-(gnfNa ca kAraripu ca) (1) ekAkSarika ane (2) anekAkSarika je nAma eka akSara vaDe nipanna thAya che, te nAmane ekAkSarika nAma kahe che. ane je nAma aneka akSara vaDe niHpanna thAya che, tene anekAkSarika nAma kahe che. jema ke "dI" (lajajA), "zrI" (lakSamI), "dhI" buddhi, "sI" Adi ekAkSarika drinAma che. kanyA, vINA, latA, mAlA, Adi anekAkSarika hinAma che. eja vAta sUtrakAre A savapATha dvArA praznottarapUrvaka prakaTa karI che ( f g gagi gTgg aLAvi , tA-hI, vI, dhI, thI, se ta egkkhrie| se ki ta aNegavarie ? aNegavarie annegvize vana-saMhA-dALa, vIjA, chA, mA, te tuM jaLAri5) A sUtrapAThane bhAvArtha upara prakaTa karavAmAM Ave che. e ja pramANe "chIe, pattA" A traNa akSarethI nipanna thatA nAmane anekAkSara niSpanna nAmamAM ja samAveza karavo joIe A prakAre ekAkSara ane anekAkSara vaDe niSpanna thatA be prakAravALA nAma vaDe vivakSita samasta vastusamUhanuM pratipAdana thAya che, tethI tene hinAma rUpa gaNavAmAM Ave che. "Dhi hai 7 paNa nAti dinAna" sarvanuM nAma be rUpavALuM hoya che, tethI te dvinAma rUpa che ekakSarika ane anekAkSarika, A be ja, nAmanAM be rUpa che. "pyo nAno samAdinAma" A pakSe paNa 'dvinAma evI ja chAyA samajavI joIe have sUtrakAra bIjI rIte DhinAmanuM nirUpaNa kare che- | (AvA-TunAme kuti ) athavA-hinAma be prakAranA kahyA che(ka) te be prakAro nIce pramANe che-(nIvarAme , anIranAme 2) (1) jIvanAma ane (2) ajIva nAma. prazna-(re jiM tuM jIvanA) he bhagavana ! jIvanAma eTale zuM ? uttara-(nIranAme maLe vide vaLa) jIvanAmanA aneka prakAra kahyA che. (i') jema ke (jevo najaro to rojo ) devadatta, yajJadatta, vigudatta, somadatta, vagere. anuyoga dvAra sutrama 217
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazna-( tuM jIvanAme?) he bhagavan! ajIvanAma eTale zuM ? uttara-(sarovavAne gaLAvi quLa) ajIvanAmanA aneka prakAre kahyA che. (saMjJA ) jema ke (gho, jaao, jo, raho) ghaTa 5Ta, kaTa (caTAI), 25 vagere (je te govana) A prakAranuM ajavanAma hoya che. (mahA sunAme [ qr) athavA dvinAmanA be prakAra kahyA che. (ta'nA) jema ke (jiriA ja viliya) (1) vizeSita ane (2) avizeSita (gavihipa , jiresiva jovA maLIva ca) dravyane vizeSita rUpa kahevAya che ane dravyanA jIva ajIva rUpa bhedane vizeSita kahevAya che. "drazya' evuM nAma avizeSita dvinAma che. dravya be prakAranuM hoya che-(1) jIva dravya ane (2) achavadravya A jIvadravya ane achavadravya rUpa nAmane vizeSita hinAma kahe che. vaLI jIva dravya ane ajIva dravyanA avizeSita ane avizeSita nAmanA be bheda tathA bIjA paNa ghaNA bhede paDatA hovAthI te dravyanA aneka prakAra hoya che, A vAta mULa sUtramAMthI ja jANI levI jema ke(vihipa nI , jireNipa ne nirijaNano majuNe, ) "chavadravya A nAma avizeSita dvinAma che, tathA nAraka, tiryaMca, manuSya ane deva, A cAre vizeSita dvinAme che. rAva virofag) "nAraka' A nAmane je avizeSita hinAma kahevAmAM Ave, te (AthanaghANa, saradArU, kAjuvANa, vaMkAI pUnA 6, samApa, tamatamarg vikipa) ratnaprabhAnA nAraka, zarkarAmabhAnA nAraka, vAlukAprabhAnA nAraka, paMkaprabhAnA nAraka, dhUmaprabhAnA nAka, tamaHprabhAnA nAraka, ane tamastama:prabhAnA nArakane vizoSita drinAma kahe che. e ja prakAre sUtranA anta sudhInA pratyeka jemAM avizeSita ane vizeSita hinAmanI yojanA karI levI joIe sUtra sugama hovAthI pachInAM padenI vyAkhyA ApavAmAM AvI nathI je jIve tathAvidha karmanA udayathI garbha vinA ja utpanna thaI jAya che, te tene saMmUchima jI kahe che. "bukAnti' padane artha "utpatti thAya che. je chanI utpatti garbha janmathI thAya che, - trinAmake svarupakA nirupaNa te jIvane garmayukrAntika cho kahe che, je jIve sarakatAM sarakatAM cAle che te jIvone parisa" kahe che. parisarpa nA ura parisarSa ane bhujaparisa" nAmanA be bheda paDe che. sAdika je jIve chAtInA baLathI saraka te jIvane uraH parisa kahe che. gaLI, neLiyA Adi che bhujAonA baLathI sarake (cAle che, tethI temane bhujaparisa kahe che. A prakAranuM A dvinAmanuM svarUpa che. sU014pa. have sUtrakAra trinAmanuM nirUpaNa kare che- te hiM hinAne" ItyAdi anuyoga dvAra sutrama 218
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ zabdArtha-re liM vinAme ?) he bhagavana ! trinAma eTale zuM? uttara-(rinAne sividde gm) trinAmanA traNa prakAra kahyA che. traNa rUpavALuM je nAma che, tene vinAma kahe che trinAma hovAne lIdhe ja te traNa prakAranuM che. (raMga) te traNa prakAre nIce pramANe che-traNAme, muLanAme, vanavA) (1) dravyanAma, (2) guNanAma ane (3) paryayanAma (paryAyanAma) judI judI paryAne je prApta kare che, tenuM nAma dravya che. A dravyanuM je nAma che tene dravya nAma kahe che. guNa zabdanI vyutpatti A pramANe che. "je gaNuAya te guNa che. " te guNanuM je nAma che tene guNanAma kahe che. paryAyanuM je nAma che, tenuM nAma paDanAma che. AgaLa 147mAM sUtramAM sUtrakAra A paryAyanAmanuM varNana karavAnA che. prazna-(se 4 naM nAme?) te dravyanAma zuM che? uttara-(vaLAme haviSe vaLajo) dravyanAma cha prakAranuM kahyuM che. (4) jema ke....(jamariyA, pathikAra, vAcijA, kI0iAva, purA4ijANa, aDhAramA 2) dharmAstikAya, adharmAritakAya, AkAzAstikAya, jIvAstikAya, pudgalAstikAya ane addhAsamaya (kALa) A badhAM padenI vyAkhyA pahelAM ApavAmAM AvI che, tethI ahI temanI vyAkhyA ApavAmAM AvI nathI (je te janA) A prakAranuM te dravyanAma che. prazna-( f R muLanAma) he bhagavan! guNanAma kene kahe che? uttara-(kuLanAme vaMde pavLa-saMjJA) guNanAma pAMca prakAranuM kahyuM che. te prakAre nIce pramANe che-(vALAne, pAme, rahANe, zALA, raMThAnAma) varNanAma, gaMdhanAma, rasanAma, sparzanAma ane saMsthAnanAma vastune jenA vaDe alaMkRta karAya che, tene vaNa kahe che. te varNanuM je nAma che tene varNanAma kahe che. suMghavAthI jene anubhava thAya che, te gadha che. A gaMdhanuM je nAma che tene gaMdhanAma kahe che. cAkhavAthI jeno anubhava thAya te rasa che. evA rasanuM je nAma che, te rasanAma che. kaI paNa vastune aDakavuM tenuM nAma sparza che. A sparzanuM ja nAma che tene sparzanAma kahe che. saMsthAna eTale AkAra A saMsthAnanA nAmane saMsthAnanAma kahe che. prazna-(jiM naM vAnA) he bhagavan ! varNanAmanuM svarUpa kevuM hoya che? uttara-(vaLagAme paMjavid qutte) varNanAma pAMca prakAranA kahyAM che. (raMga) jema ke....(ADhavALAne, nIjavALAme, rohitra nAme, hArivAnAme, suddhiavLanAme) (1) kRSNavarNanAma, (2) nIlavarNanAma, (3) lahita (2kta) varNanAma, (4) hAridra (pILA) varNanAma, ane (5) zukalavarNanAma. A sivAyanA je pUsara Adi vaNe che, teo uparyukta vargonA saMyogathI ja utpanna thAya che, tethI temane svataMtra vaNuM rUpa gaNI zakAya nahI, tethI ahI temane svataMtra prakAro rUpe batAvavAmAM Avela nathI surabhigapa (sugaMdha) ane durabhigaMdha (dugadha)nA bhedathI gadhagurunA be prakAra paDe che. je gadha jIne pitAnI tarapha AkarSe che te gadhane surabhigaMdha ane je gaMdha jIvane pitAnI tarapha kheMcavAne badale vimukha kare che evI gaMdhane rabhigadha kahe che. rasanA nIce pramANe pAMca prakAra che-(1) tikta (tIkho). (2) kaTuka (kaDavo), (3) kaSAya (tura), (4) azla (khATe) ane (madhu2) kaka Adi doSano nAza karanAra je rasa che tenuM nAma tiktarasa che. Ayurveda zAstramAM tiktarasanA sevananA nIce pramANe lA batAvyA che-pagya mAtrAmAM anuyoga dvAra sutrama 219
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ tikatarasanuM je sevana karavAmAM Ave, te kapha, aruci, pitta, tRSA, kuSTha, viSa ane javarane nAza thAya che ane buddhinI vRddhi thAya che. A tiktarasanuM je nAma che, te tiktarasa nAma che. gaLAnA rogane prazAnta karanAro ane marica ane nAgara AdimAM rahenAro je rasa che, te rasanuM nAma kaTukarasa (kaDavAsvAda) che. Ayurveda zAamAM A kaTuka rasanA sevananuM phaLa nIce pramANe kahyuM che-cogya mAtrAmAM be kaTuka rasanuM sevana karavAmAM Ave, te zarIranA koI paNa bhAgane sojo utarI jAya che, dIpaka (pAcanakriyAmAM madada rU5) hoya che, rucya ane baMhaNa (zaktivardhaka) hoya che te vadhArAnA kaphane nAza kare che. - raktadoSa Adine nAzaka, baheDA, AmaLAM, keThAM AdimAM rahele je rasa che tene kapAya () rasa kahe che. tenuM je nAma che te kaSAyarasa nAma che, ayurvedamAM kaSAyarasanA sevananuM phaLa nIce pramANe kahyuM che-je cogya rIte sevana karavAmAM Ave te kaSAyarasa rakatadeSa, kapha, ane pittane nAza kare che. te rUkSa, zIta, guNagrAhI ane rocaka hoya che. AmalI AdimAM rahelA rasane aspharasa (khATaravAda) kahe che. te agnidIpana (jaTharAgnine sateja karanAra) Adi karanAre hoya che. A rasanuM je nAma che te aspharasa nAma che. ammarasanA sevananuM phaLa A prakAranuM kahyuM che-A rasa agnidIpaka ane snigdha hoya che. sejA pitta ane kaphane nAzaka hoya che phaledana, pAcana kare che. ane rucya (rucikara) hoya chevaLI A rasa gUDha vAyune anule maka hoya che. pittAdikanuM zamana karanAre je rasa che tenuM nAma madhurarasa che. te khAMDa, sAkara, gALa AdimAM raheluM hoya che. tenuM ja nAma che te madhurarasa nAma che tenA sevananuM phaLa A prakAranuM kahyuM che-madhura rasa vAta, pitta ane viSane nAzaka hoya che, dhAtunI vRddhi karanAra ane guru hoya che bAlake, vRddho ane kamajora mANasone lAbhakArI hoya che, jIvanaprada ane kezavardhaka hoya che keTalAka ke lava rasa (khAro vAda) ne paNa eka prakAranA svataMtra rasa rUpe gaNAve che. siMdhAluNa, namaka, AdimAM A rasane sadbhAva hoya che. A rasa khaMbhita AhAra Adine vivaMsa karavAvALA hoya che. AhAravardhaka ane baMdhakAzane nAzaka hoya che. A rasa madhura Adi rasanA saMsargathI utpanna thatuM hovAne kAraNe, te rasethI abhinna ja gaNIne ahI' tene svataMtra prakAra rUpe gaNavAmAM Avela nathI kAraNa ke lavapurasanA vegathI ja anya rasa svAdiSTa lAge che. tethI titAdi pAMce rasomAM lavaNarasano samAveza thaI jAya che. tethI ja sUtrakAre A rasanuM svataMtra rUpe kathana karyuM nathI "' idhanAne" A sUtrathI laIne manaralanAme " A sUtra paryantanA sUtrapAThano bhAvArtha upara prakaTa karavAmAM Ave che. bhale te upAme) A prakAranuM 2sanAmanuM svarUpa samajavuM. prazna-(se diM te sAme?) he bhagavan! gugunAmanA cethA bheda rUpa je sparzanAma che, tenuM svarUpa kevuM che? uttara-(vAsanAme avire pUon) sparzanAma ATha prakAranuM prajJapta thayuM che. sparzendriyanI madadathI je anubhava thAya che, tenuM nAma sparza che anuyoga dvAra sutrama 220
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ A sparzanuM ja nAma che te sparzanAma che. (tarA) te sparzanAmanA ATha prakAra nIce pramANe che-(+gs#reLA, maraghArakAne, yaR:NAme, 8caR:sAme, vIyaarLAme, sAjaNanAme, naDhawAtanAma, suvALA) (1) kazasparzanAma, (2) madurUzanAma, (3) gurupazanAma, () laghurU nAma, (5) zItasparzanAma, (6) uSNuparzanAma, (7) nizvaspanAma (8) rUkSasparzanAma. - pASANu AdimAM karkaza sparzane saddabhAva hoya che. A speza stabdha tAnA kAraNabhUta bane che. tenuM ja nAma che te karka zasparzanAma che komalasparzane anubhava karAvanAra tinizilatA (tralatA) AdinA sparzane mRdusparza kahe che tenuM ja nAma che. te mudakasparzanAma che. je vastunA adhaHpatanamAM kAraNabhUta bane che evA loDhAnA geLA AdinA sparzane gurukaparza kahe che. A sparza dvArA vastu bhAre che evo anubhava thAya che. A guruka sparzanuM je nAma che te gurukasparzanAma che. AMkaDe tela Adi halakI vastuonA sparzane laghukasparza kahe che A sparza vastunA tiryaMgamana, urvagamana ane ardhagamanamAM kAraNabhUta bane che, tenuM je nAma che te laghusparzanAma che hima, barapha AdinA parzathI je sparzane anubhava thAya che te sparzane zItasparza kahe che. zarIra ThuMThavAI javAmAM ke akaDAI javAmAM A sparza kAraNabhUta bane che. tenuM ja nAma che, te zItasparzanAma che. AhArane rAMdhavA AdimAM je kAraNabhUta thAya che ane agni AdimAM jene sadabhAva hoya che, te pazane ugrupa kahe che tenuM je nAma che te uNasparzanAma che. tela, ghI Adi padArthomAM je sparzane sadbhAva hoya che te pazane snigdharapazuM kahe che. paraspara maLelAM pudgala dravyanA eka bIjA sAthe saMzliSTa rahevAmAM A sparza kAraNabhUta bane che. tenuM ja nAma che te nidhasparzanAma che je sparza pudgala dravyanA saMbaMdhamAM kAraNabhUta bane che te sparzane rUkSaparza kahe che bhasma AdimAM A sparzane sadbhAva heya che. tenuM je nAma che te rUkSapazanAma che (se 4 vAsaLA) A prakAranuM A prakAranA sparzanAmanuM svarUpa che. prazna-( jiM saM saMkALAye? he bhagavana ! saMsthAna nAmanuM svarUpa kevuM che? uttara-(saMkALanAme vaividde gon) saMsthAnanAmanA pAMca prakAra kahyA che. (saMjJA) te prakAre nIce pramANe che-(rimaMTALAnAme, vaTTaiDhALA, saraMThALanAme, varalayaMkALanA, mAcacALanA) AkAra vizeSanuM nAma saMsthAna cheA saMsthAnanAmanA parimaMDala saM thAna nAma Adi pAMca prakAro che. A saMsthAnanuM svarUpa jANItuM hovAthI ahIM temanuM varNana karavAmAM AvyuM nathI saMsthAnanAM nAma A pramANe che-(1) parimaMDalasaMsthAna (2) vRttasaMsthAna, (3) vyasRsaMsthAna, (4) caturabhrasaMsthAna ane (5) AyatasaMsthAna. hai oN saMtAnanA) A prakAranuM saMsthAna nAmanuM svarUpa che. (je te kuLanAme) varNa, rasa, gaMdha, sparza ane saMsthAnanA rUpa guNanAmanuM A prakAranuM svarUpa che dronAM nAmane dravayanAma kahe che ane varNa rasa gaMdha, saMparza ane saMsthAnanA nAmane guNanAma kahe che. sU0146 anuyoga dvAra sutrama 221
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ paryavanAmakA nirupaNa have paryAvanAmanI prarUpaNa karavAmAM Ave che- "e vi ' kAvaLA ityAdi- zabdArtha-(se ja te vajhavaName?) he bhagavan! paryAvanAmanuM svarUpa kevuM kahyuM che? uttara-(vaLavaLAme ane vide ) paryAvanAma aneka prakAranA kahyAM che. dravyanI jema jenuM astitva sadA rahetuM nathI, paNa je badalAtI ja rahe che tenuM nAma paryAya athavA paryava che athavA te dvavyanI bhinna bhinna avasthAo rUpa hoya che. dravyanI eka gaNI, be gaNI kALAza Adi rUpa A paryAya hoya che. "ujJALA" A padanI saMskRta chAyA " paryAyanAma ' thAya che. te paryAyanAmano artha paNa pajavanAma thAya che. A rIte paryAya ane pajava, A bane samAna athI pado che. ( 4) te paryAvanAmanA aneka prakAre che jema ke ( g wr45, duguNakAlae, tiguNakAlae, jAva dasaguNakAlae, saMkhijjaguNakAlae, asNkhiwwwAipha, baLatayLAjA) eka guNyakAlaka, dviguNakAlaka, triguNathI laIne dasaguNa paryatanuM kAlaka, saMkhyAta guNakAlaka, asaMkhyAta guNakAlaka ane anaMtaguNakAlaka ahIM "guNa' zabda aMzane vAcA che. je paramANu A dravyamAM kALAzane eka aMza hoya che te paramANu Adi dravyane ekathA kAlaka dravya kahe che. e ja pramANe je paramANu Adi dravyamAM kALAzanA be aMza hoya che te paramANu adi dravyane dviguNakAlaka dravya kahe che e ja pramANe dasaguNakAlaka paryantanA dravyane artha paNa samaja je drazyamAM kALAzanA saMkhyAta aMza hoya che te drajane saMkhyAta guNakAla kahe che je dravyamAM kALAzanA asaMkhyAta aMza hoya che, te dravyane asaMkhyAta guNa kAlaka kahe che ane je dravyamAM kALAzanA anaMta aMza hoya che te dravyane anaMtagutha kAlaka kahe che. A rIte kALAzanA eka guNa athavA aMzavALuM paramANu Adi dravya " ekagaNakAlaka"nuM samAnAthI 5da che. e ja pramANe dviguNakAlaka AdinA viSayamAM paNa samajavuM A kathanane bhAvArtha nIce pramANe chetraNe lekamAM jeTalo kAlakaNa (kaLA) che tene dhAre ke asa865nAne AdhAre ekatra karavAmAM Ave tyAra bAda temAMthI te kRSNa varNane jadhanya (sauthI nAno aMza laI le. A jaghanya kRSNaaMza pramANu kALA dravyane eka guNa kAlaka paramANu Adi dravya kahe che. (1) eja pramANe (nIra, joAi, kikukSiNa vi mALiyA) je paramANu Adi dravyamAM nIla varNane eka aMza hoya che tene eka guNa nIlaka paramANu Adi dravya kahe che jemAM nIlavarNanA be aMza hoya che tene dvigaNanIlaka dravya kahe che e ja pramANe traNa, cAra Adi dasa paryantanA nIlavarNanA aMza jemAM hoya che te dravyane traNa guNa nIlaka, cAraguNanIlaka, (yAvata) dasa guNanIkala dravya kahe che eja pramANe saMkhyAta, asaMkhyAta ane anaMta aMza nIlavarNa dharAvatAM dravyane anuyoga dvAra sutrama 222
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ anukrame saMkhyAta guNanIkala, asaMkhyAta guNanIkala ane anaMtaguNanIkala dro kahe che. e ja pramANe je paramANu Adi dravyamAM lAlavarNane eka aMza hoya che, te paramANu Adi dravyane eka guNa hitaka draya kahe che eja pramANe dvigugu hitakathI laIne anaMtaguNa le hitaka paryantanA padane artha jAte ja samajI zakAya eve che je paramANu Adi dravyamAM pILAva ne eka aMza hoya che, tene eka guNa pItavarNavALuM kahe che e ja pramANe dviguNa pItI varNavALAM dravyothI laIne anaMtaguNa pItavarNavALAM dravyo viSe paNa samajavuM eja pramANe zukala varNanA ekathI laIne anaMta paryaratanA azavALA paramANu Adi dravya viSe paNa samajavuM. paryavanAmanA vadhu prakArone have prakaTa karavAmAM Ave che (ekaguNasurabhigadhe, duguNasurabhigaMdhe, tiguNasurabhigaMdhe, jAva aNataguNa sumi, pUrva dumiiSo mALiyaao) eka surabhi guNavALuM paramANu Adi (ochAmAM ochA surabhinA aMzava chuM paramANu Adi dravya), surabhinA be aMzavALuM, ane traNathI laIne anaMta paryantanA surabhigadhanA aMzovALAM paramANu Adi ka paNa hoya che eja pramANe ekathI laIne anaMta paryatane durabhimanA aMzevALAM paramANu Adi dravya hoya che je paramANu Adi dravyamAM dudhane ochAmAM oche aMza-eka aMza hoya te draSane eka guNa durabhibaMdhavAnuM kahe che. e ja pramANe bAkInAM padene artha paNa samajI le. rasanI apekSAe paryAyanA nIce pramANe prakAre che-eka guNatikta savALuM paramANu Adi dravya eja pramANe anaMta paryantanA tiktaguNavALAM paramANu Adi ka paNa hoya che. e ja pramANe eka guru kahukathI laIne anaMtaguNa kaTuka paryantanA, eka guNa kaSAyathI laIne anaMta guNa kaSAya eka guNa a3rasathI laIne anaMtaguNa paryantanA ala rasavALAM ane eka guNa madhurathI laIne anaMta paryantanA madhuraguNavALAM dravya paNa hoya che. sparzanI apekSAe paryAyanA nIce pramANe prakAre che-eka guNa karkaza sparzavALAthI laIne anaMtaguNa karkaza sparzavALA, e ja pramANe eka guNa mRdukathI laIne anaMta guNa mRduka paryantanA, eka guNathI laIne aneka guNa paryantanA guru sparzavALAM, eka guNathI aneka guNa paryaMtanA laghu sparzavALAM, eka guNathI laIne aneka guNa zItasparzavALAM, ekathI laIne aneka guNa uNa5zavALAM, ekathI laIne aneka guNa paryantanA snigdha pazavALAM ane ekathI aneka guNa paryAnA rUkSasparzavALAM, dravyo paNa hoya che karkaza, mAM, anuyoga dvAra sutrama 223
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ guru ane laghu, A cAra pazene paramANumAM sadbhAva hoto nathI, kAraNuM ke te cAra spazene sadUbhAva bAdara anaMta pradezI dhamAM ja hoya che. zaMkA-guru ane paryAya varace ze bheda che ? (A praznane bhAvArtha e che ke dravyamAM guNa ane paryAya eka sAthe ja rahetAM hoya che A rIte te bane eka ja hovA chatAM paNa sUtrakAre guNa ane paryAnuM judA judA viSaya rUpe zA mATe kathana karyuM che?). uttara-guNa ane paryAye ne ke dravyamAM eka sAthe rahe che, chatAM paNa te bannemAM A pramANe bheda che guNate dravyone sahavatI hoya che, paraMtu paryAye kSa vinaMsI hovAne kAraNe dravyanA sahavatI hotA nathI varNa, gaMdha, rasa Adi sarvadA sahavatI hovAne kAraNe temane guNa kahevAmAM Ave che. paNa temanI eka guNakAlava Adi kamavatI avasthAene paryAya kahevAmAM Ave che. vaNa. gaSa Adi je guNe che temane mUrta vastumAMthI-pulamAMthI-kadI paNa nAza (navRtti) thatuM nathI gunA aMzanuM nAma paryAya che. gurune eka aMza be aMzenI avasthAmAM nivRtta thaI jAya che ane be aMza eka aMzanI avasthAmAM paNa tayana thai jAya che. tethI te gaNAMzane paryAya rUpa gaNavAmAM Ave che. A kathananuM tAtparya nIce pramANe che- dhAro ke koI dravyamAM ochAmAM ochA pramANuvALA eTale ke eka guNa (aMza) kALAza Adi guNa rahele thAya parantu be aMza (guNa) kRSNAdi guNAnuM te dravyamAM Agamana thatAM ja te eka guNa kRSNAdi guNonI nivRtti thaI jAya che e ja pramANe kRSNAdi guNonA be aMza rahelA hoya, te eka guNakuNAdi avasthAnI prApti thatAM ja te be azonI nivRtta thaI jAya che tethI kRSNAdi guNenA eka, be, trazu, cAra, AdithI laIne saMkhyAta, asaMkhyAta ane anaMta paryaMtanA badhA aMze paryAya rU5 che, kAraNa ke te e kemavatI hoya che. kahyuM paNa che ke- ". vartA') ItyAdi A kathana dvArA e vAta prakaTa karavAmAM AvI che ke zuSa sahavata hoya che. jema ke jIvanA citanya, amUrta Adi guNe sahavatI che. paryAye kamavatI hoya che. jema ke jIvanI nAraka, tiryaMca Adi paryAye. zaMkA-je evuM hoya, te varNAdi sAmAnyamAM ja guNapaNu devuM joIe paranta kALAza aAdi je varNavizeSe che temAM guNapaNane abhAva hovA joIe, kAraNa ke teo aniyamita che, ahI zaMkA karanAra vyakti evuM kahevA mAge che kai jema guNanA eka aMza, be aMza adi aniyamita hovAthI temane paryAya rUpa gaNavAmAM Ave che, e ja pramANe kuNAdi guge paNa aniyamita hoya che, tethI temane paNa guNarUpa mAnavAne badale paryAya rU5 ja mAnavA joie. A zaMkAnuM samAdhAna A pramANe karI zakAya vaNuM sAmAnyanA bheda rUpa je kRSNAdi varSo che, teo sAmAnya rIte ghaNA samaya sudhI dravyanI sAthe avasthita rahe che (vidyamAna rahe che, tethI kRSNAdi varNane dravyanA guNarUpa mAnavAmAM Avela che paraMtu paryAye e rIte dravyanI sAthe lAMbA samaya sudhI rahetA nathI A rIte acirasthAyI hevAne kAraNe temane dravyanA guNarUpa mAnavAne badale dravyanI paryAye rUpa mAnavAmAM Ave che. zaMkA-Ape ahIM pudgalAstikAyanA ja guNe ane paryAnuM pratipAdana karyuM che. dharmAstikAya AdinA guNo ane InuM te Ape kathana ja karyuM nathI pulAstikAyanI jema dharmAstikAya AdikAmAM paNa gati hetutva, sthiti, hetutva, avagAhahetutva, upayoga ane vartAnAdi guNone ane anaMta aguru lai Adi paryAne ahIM zA kAraNe ullekha karAye nathI? tathA kamavatI heyate varNAdi sAmAna ane abhAve he nAtha, anuyoga dvAra sutrama 224
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttara-pudgaladravyanA guNe ane paryAye IndriyapratyakSa dvArA anubhavI zakAya tevA hevAthI temanuM pratipAdana saraLatApUrvaka karI zakAya che paraMtu dharmAstikAyAdinA guNa paryAne indriya pratyakSa dvArA anubhava karI zako nathI tethI ja sUtrakAre ahIM pudgala dravyanA ja guNe ane paryAnuM prati pAdana karyuM che, bAkInAM dharmAstikAya AdikenA guNe ane paryAnuM pratipAdana karyuM nathI tethI ja je kaI paNa nAma haze te kAM te dravyanuM nAma haze, mA te guNanuM nAma haze kAM te paryAyanuM nAma haze tenAM karatAM AgaLa bIjuM kaI paNa nAma nahIM hoya tethI samasta nAmone A trinAma vaDe saMgraha thaI javAthI, temane ahIM trinAma rUpa kahevAmAM Avela che. bhAvArtha-sUtrakAre A sUtra dvArA trinAmanuM nirUpaNa karyuM che A sUtramAM temaNe e vAta spaSTa karI che ke traNa prakAranuM ja nAma che te trinAma che. nAmanA traNa prakAra nIce pramANe che-(1) dravyanAma, (2) guNanAma, ane (3) paryAyanAma je kaI paNa nAma haze kAM te dravyane AdhAre haze, kAM te gagane AdhAre haze, kAM to paryAyane AdhAre haze dharmAstikAya A je nAmo che teo dravyAzrita nAme che eTale ke jenAM je nAma che te dravyanAma che. guNenAM je nAma che te guNanAma che. te guNanAma pAMca prakAranA kahyA che jo ke varNa, rasa, gaMdha, ane sparza rUpa cAra guNa hoya che, paraMtu saMsthAna (AkAra)ne paNa pukala dravyamAM sadA saddabhAva rahe che, te kAraNe ahIM saMsthAnane paNa guNa rUpa gaNIne guNanAmamAM paMcavidhatA prakaTa karavAmAM AvI che. pAMca prakAranA varSonA, be prakAranA gaMdhanAM, pAMca prakA2nA rasanA, ATha prakAranA sparzonAM ane pAMca prakAranA saMsthAnAM (AkA na) je je nAmo che te guNanAma hovA chatAM paNa judAM judAM varNAdi nAma rUpa che. A prakAre A gunAma 25 prakAranA hovA chatAM paNa eka guNanAmamAM ja samAviSTa thaI jAya che. paryAyanAma niyamita nathI, kAraNa ke paryA anekavidha heAya che rUpa, rasa, gaMdha Adi jeTalA guNe che temAM varNAdinA eka, be, traNa, cAra, AdithI laIne 10 paryantanA aMzene, saMkhyAta azone, asaMkhyAta aMzane ane aneka aMze sadUbhAva hoI zake che. ekalA kRSNa varNa rUpa guNane ja dAkhale laIne koI padArthamAM ghaNI ochI kALAza hoya che, keIkamAM adhika kALAza hoya che, kaImAM adhikAra kALAza hoya che, te kaImAM adhikatama kALAza hoya che. A kRSNa guNanI jUnAdhikatAne AdhAre temAM rahelI kALAzanA aMzo para AdhAra rAkhe che. kRSNa guNane je sauthI jaghanya (nyUnamAM nyUna) aMza che te eka aMza rUpa a0 84 anuyoga dvAra sutrama 225
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ gaNAya che te kRSNa guNuAMza kRSNa guNunI paryAya rUpa gaNAya che. A paryAyavALuM je paramANu Adi dravya hoya che te kRSNa zujInA eka aza rUpa paryAMyavALuM hAvAthI tene eka guNa kRSNutAvaLuM athavA eka guNu kAlaka paramANu Adi rUpa kahevAmAM Ave che. dviguNa Adi kAlaka dravyaparyAyanA viSayamAM paNa eja prakAranuM spaSTIkaraNa samajavuM eja pramANe anya gaMdhAdi guNNAnA eka Adi ma'zAvALA paramANu Adi drabyAnA nAma viSenuM kathana paNa samajavuM joie. ahIM kRSNAdi guNAnA eka aMza, e aMza Adine paryAya 25 kahevAmAM Avela che. ane te paryAyAne AdhAre eka guNu kAlaka paramANu, Adi je nAma ApavAmAM AvyAM che, te paryAyAzrita nAme che paryAyAzrita nAmanAM paryAyanI pradhAnatA rahe che guNa ane paryAyamAM sahuti ane kramavati tva (aniyamitatva)nI apekSAe bheda hoya che eTale ke gugu sahavartI hoya che ane paryAya kamavatI hAya che. sU.147AA prakArAntase trinAmakA nirupaNa have sUtrakAra trinAmanuM khIjA prakAre kathana kare che-- " tuM kuLa nAma titri' '' ityAdi-- zabdArtha -dravya viSayaka (taM puLa nAma) te nAma (tivid) traNa prakAranuM hAya che. jema ke (phathI pusiM navuMlan ceva) (1) sranAma, (2) puruSanAma (3) napusakanAma (fa tind' vi aMtamiyavahavaLa koruM) have A traNe prakAranAM nAmeAnI temanA atyAkSarA dvArA prarUpaNA karavAmAM Ave che eTale ke liMga, AdinAM nAmeAne ante kayA kayA akSare Ave che, te prakaTa karavAmAM Ave che-(stha vRttipta aMttA bA, , jha, jo vAri ti) puruSanAmeA (pulli'ganAmeA, narajAtinAM nAme) ne ante A, i, U ke e, A cAramAMnA koI paNa vaNu (akSara) hAya che. (thiyAno koi vaDIyA) strInAmeA (nArI jAtinAM nAmeA) ne ante ' A ' sivAyanA pUkti vAM eTale ke A, huM ke (ti) hAya che eTale ke gAkArAnta, phUMkArAnta ane kArAnta zabdo nArI jAtinAM (srIliMga) hoya che, tathA (antAH) je zabdane anta (aMtima kRtiya uttiya) aM, iM ke ' hAya che, te zabdone (napuraG) napu saka li ganA (nAnyatara jAtinA) (pohA) samajavA A graMthananuM tAtparya e che ke prAkRta bhASAmAM ', ' ane ' antavALA pAne napu anuyoga dvAra sutrama 226
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ salinA nAme gaNavAmAM Ave che. (laM tivruSi ya ta niraMvaLe vojhAmi) have A traNe liMganA padonA udAharaNa ApavAmAM Ave che(aagaarNto rAyA, IgAraMto girI, ya siharI ya, UgAraMto viNhU, ogAraMto dumo, caMto 3purivALAM) puliMganA AkArAna padanuM udAharaNa "rAyA" (rAjA), che. "nirI" (giri) ane "sirI" zikharI) A be pade IkArAnta narajAtinAM pade che. "vidU (viSNu) " A pada UkArAnta narajAtinuM pada che. "sumo (vRkSa, kuma)" A prAkRta pada e.kArAnta narajAtinuM pada che. (rasthILa) strIliMga(nArIjAtinAM) padenA nIce pramANe udAharaNa che-(mATIhatA gA) mAlA ? A pada AkArAnta nArIjAtinuM che. (utaiA nirI 2 4chI 2 "sirI" ane " chI " A be prAkRta pade IkArAnta-nArI jAtinAM pade che, (jhaTI4tA kaMj, a[2) "jaMbU" ane "bahu" A be pade UkArAnta nArIjAtinAM pade che. A prakAre AkArAnta, IkArAnta ane bakArAnta mAlA Adi pone AliMga samajavA jaie have sUtrakAnapuMsaka liMganA (nAnyatara jAtinAM) padanA udAharaNe Ape che. (prAnti panna) gha=" A prAkRta paDha aMkArAnta napuMsaka liMganuM pada che. (phuvArAnanaM napuari zaritha) "adhi' A prAkRta pada IrAnta napuMsaka liMganuM pada che. ujApAnanaM pINuM mahuM 2) "vasuMane "huM" A pada ukArAnta napuM. sakaliMganA pade che. je zabdane anta "e, I, ke uM" che te pada ( RTI) napuMsakaliMganA hoya che, A vAta te pahelAM prakaTa karavAmAM AvI cukI che. traNe liMganAM (jAtinA) A je padanA udAharaNe ApavAmAM AvyA che, te vibhaktiyukta prAkRta zabda che. (vinAme) A prakAranuM trinAmanuM svarUpa samajavuM. - bhAvArtha-prAkRta bhASAmAM uparyukta traNa liMga hoya che. je zabdane ane " bA, 6, 4 ke zo " A cAra varNamAne kaI paNa varNa hoya che te pada puliMga hoya che jema ke AkArAnta "rAjApada A zabdanI saMskata chAyA "jJAna" thAya che tene gujarAtImAM "rAjA" kahe che. A zabda AkArAnta puliMganuM udAharaNa che. "jirI" ane "dilI " A be pade IMkArAnta puliganA udAharaNa rUpe ahIM vaparAyAM che. "jI" A prAkata padanI saMskRta chAyA "ma" thAya che, "dinIA padanI saMskRta chAyA "risarI" thAya che, gujarAtImAM tene artha parvata thAya che "vi " A pada UkArAnta puliMganA udAharaNa rUpa che. tenI saMskRta chAyA "viSNuthAya che. "suA pada kArAnta puliMganA udAharaNa rUpa che. tenI saMskRta chAyA "lUma thAya che tene gujarAtImAM "vRkSa" kahe che saMsakRtamAM "kuma' pada akArAntapuliMga che. AkArAnta strIliMga padanuM udAharaNa "mArA" pada che. tenI saMskRta chAyA paNa "mAlA" ja thAya che saMskRtamAM paNa A zabda AkArAnta strIliMga ja che prAkRtamAM kArAnta zabdane strIliMgavALo gaNavAmAM AvatuM nathI kema ke "devo " badhAM ekArAnta pade puliMga ja hoya che "harI ane 4chI " A bane pade IkArAnta liMganAM udAharaNa che temanI saMskRta chAyA anukrame "zrI" ane "razrI" che. saMskRtamAM paNa A bane pade AliMganAM ja anuyoga dvAra sutrama 227
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ paDe che. 5 kArAnta "ighu" ane "dU" A banne prAkRtamAM strIliMganA zabdo che saMskRta bhASAmAM paNa A banne zabda strIliMga ja che. je zabdonA atyAkSara "zuM" "zuM" "huM" hoya che, te zabdo napuMsakaliMganA hoya che jema ke " dha" A pada jaMkArAnta, " mahuM" pada kArAnta ane "huM" A pada 4 kArAnta ane "pasaM" A pada caMkArAnta napuMsakaliMga ganA pade che saMskRtamAM temanA arthanA vAcaka anukrame "madhu", "vasu' ane "parache A prakAranAM strIliMga, puliMga ane napuMsakaliMganA zabdamAMthI banatAM nAmAne anukrame strInAma, puliMganAma ane napuMsakanAma kahe che. liMga (jAti) anusAra trinAmanuM A prakAranuM svarUpa samajavuM. sU0148 cartunAmakA nirupaNa have sUtrakAra caturnAmanI prarUpaNuM kare che- "se 4 naM 43 me " ItyAdi- zabdArtha-(se jiM tuM 23LA) he bhagavana! nAmanA cethAbheda rUpa caturnAmanuM svarUpa kevuM che? uttara-(13 ravide gmtta) caturnAma cAra prakAranuM kahyuM che - (saMkaI) te cAra prakAra nIce pramANe che-(bALameLa, cho, jayag, vijAre) (1) Agamanina nAma, (2) lepaniSpana nAma, (3) prakRtiniSNana nAma (4) vikArani panna nAma. prazna-se ja te gAmeor) he bhagavan ! Agamanigdhana nAma kene kahe che? uttara-( , vayaMse, ghaTTa muta6) vakra, vayaya ane atimuktaka, A pade AgamaniSpanna nAme che. teNe taM sAmevi) A prakAranAM AgamaniSpanna nAma hoya che prazna-( $ saM sonuM) he bhagavan! lepaniSpana nAma kevuM hoya che? uttara-(ro) lepani5ne nAma A prakAranA hoya che te ghag=egha. varo parathaavaora, jo gharagha= sRS) teatra=asa(tetra, te ane 6 1 "s" AnuM je nizAna che tene avagrahaciThTha kahe che. A prakAranuM nizAna pachInA padanA "bano lopa thayo che ema sUcave che) paTaatrakArotra, ane ghaTe atra=doDatra (A padamAM atranA ane lepa thavAthI avagrahacita maka. vAmAM AvyAM che. teNe te Tovef) A prakAre lepathI niSpanna je nAma hoya che temane lepaniSpanna nAme kahe che. * prazna-( f i g) he bhagavan! prakRtibhAvathI niSpanna nAma kevuM hoya che? - uttara-(vA) prakRtibhAvathI niSpanna nAma A prakAranuM hoya che raha, na zakahetI, bAsTilAmo chuM, aNo agraviM) bhavati Iha, garsa ApatantI, AleyAma IdAnIma, ahe Azcaryam ( i vig), A prakAranA A prayogo prakRtibhAvaniSpana nAmanA udAharaNa pUrAM pADe che. prazna-( diM te vijaLa) he bhagavan ! vikAranizyana nAma kevuM hoya che. uttara--virena) vikAraniSpanna nAma A prakAranuM hoya che--hRkSa anuyoga dvAra sutrama 228
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ ai=vi, jA+mAgA= ass=AyA, hu rUi=La, najharU naka, magx =qi, a[Xxo==o) daMDaagra=daMDAgra, ghA+mAtA=sAgatA, vaSix haM=dadhIdaM, nadIxIha=nadIha, madhu+3 =madhudaka, vapUxxhravadhUhaH (te taM vinA i) A badhAM zabda vikArapina nAme che. ( i =3nAme) A badhAM nAmo pUrvokta caturnAma rUpa gaNAya che. bhAvArtha-catunamanA cAra prakAra che-AgamaniSpana, lopaniSpanna, prakatiniSpanna, ane vikAraniSpana Agama rUpa anusvAra vaDe je je zabdo bane temane AgamaniSpanna catunama rUpa samajavA jema ke prAkRta bhASAnA ", gharthaze ane amutAA zabda AgamaniSpana catuname che. "vahAvataH" A sUtra e vAta prakaTa kare che ke prAkRta bhASAmAM vAdi zabdamAM Agama rUpa anusvAra hoya che. "vaM" A prAkRta zabdanI saMskRta chAyA "va" che. "vayaM" A prAkRta padanI saMta chAyA "jayaH " che. " karatA" A prAkRta padanI saMskRta chAyA "atimura " che. " " A padanI jagyAe "vara, " " sare" A padanI jagyAe "aNe " ane "amRta" A padanI jagyAe "arUra" A rUpane paNa prayoga thAya che. paraMtu vaMka Adi uparyukta nAme-pratipAdana karanArA udAharaNa rU5 zabdo-AgamaniSpanna nAme che. kAraNa ke A nAma anusvAranA AgamathI banelAM che. " hAthathAta tArA su" A satramAM batAvelA niyama anusAra "te+padha" ane "gho+ggha" A prAkRta padomAM "ilya" padanA "" ne lepa thavAthI "seja ane pakA, A nipuna nAma banyAM che. "ghatoH thare cAreH " A satramAM batAvelA niyama pramANe "ke bhAvavaMtI" ane "sAheao hiM, koi " A prakRtibhAva nipanna nAmamAM prakRtimAne sadbhAva rahe che pratibhAvamAM mULarUpamAM kaI 5 prakArano vikAra thato nathI paraMtu je praga jevA svarUpe hoya evAM ja svarUpe rahe che. "narja+gAsatta" A be padanI sandhi thatAM saMskRta vyAkaraNanA niyama pramANe "" ne "at" thavo joIe, ane "A jJAma+vAnIm " A padanI sandhi karatAM += A niyama anusAra "Aje merAnam" thavuM joIe, "mati+" bA mAM - thavAthI "mavatI' thavuM joIe; paraMtu A pade prakRtibhAva niSpanna nAma hovAthI, te nAmomAM kaI paNa prakArane sabdhi rUpa vikAra thaye nathI. anuyoga dvAra sutrama 229
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ "Dha++bAyA +, varU, mag+=AM. ane varkaro" A badhAM padamAM sandhi rUpa vikAra thaIne "daMDAgrama, soyA, rahIf, , mai, apho" ItyAdi vikArabdhina nAmo banyAM che. koI eka vane sthAne bIjA varNane prA the tenuM nAma vikAra che. je nAmomAM A prakAranuM pariNamana thayuM hoya che, te nAmone vikAranipAna nAme kahe che. "saMa+ari " Adi uparyukta padomAM sadhine kAraNe vikAra thaI javAthI "jJA, sADayA, rahIf, nareMdra, madU uo A prakAranAM rUpa banI gayAM che. lekamAM jeTalAM zabdo che, teo Agama Adi pUrvokta cAra prakAromAMnA keI eka prakAre niSpanna thayelAM hoya che. tathA " didha vigha" Adi je zabdane kaI kaIleke dvArA amyuvana mAnavAmAM Ave che, paraMtu zAkaTAyananA mata anusAra temane paNa vyutpana ja mAnavAmAM Avela che. kahyuM paNa che ke-"nAma = dhAtugamAM nikale dAdAne Taca tojanma vana vArthaviroSaNamulyuM, pratyayataH kawte tadUtam" A prakAre samasta padane A Agama Adi cAremAM samAveza thaI jAya che. tethI AgamAdi 35 caturnAma rUpe ahI temane pratipAdita karavAmAM Avela che. sU014. pAMcanAmonA nirupaNa have sUtrakAra paMcanAmanuM nirUpara kare che"diM te vaMcanA" ItyAdi- zadArthare phri te vararAme) he bhagavan! paMcanAma kene kahe che? uttara-(vajanA paMcavaSe jUnatte) paMcanAma pAMca prakAranA kahyA che. (raMga) te prakAre nIce pramANe che-(rAzicaM, devAdya, lovArSi, billu) 1) nAmika, (2) naitika, (3) AkhyAtika, (4) aupasargika ane (5) mizra. vastunuM vAcaka hovAne kAraNe (gAri nAmaca) "azva" pada nAmikanA udAharaNa rUpa samajavuM (traphuri nevArtha) " khalu" 56 nipAtamAM vaparAtuM hovAne kAraNe naipAtikanA udAharaNa rUpa samajavuM (pAvara - za) "vAri" A 58 kriyApradhAna hovAne kAraNe AkhyAtikanA udAharaNa rUpa che. (tti hova ) ra" A upasarga che. upasarga rUpe tene prayoga thAya che, te kAraNe tene aupasargika kahe che (saMpatti mii) saMta pada "sama' pasarga ane "vatapadanA saMyogathI banyuM hovAthI tene mizranA udAharaNa rUpa gaNI zakAya A nAmika Adi pAMce paMcanAmA vaDe samasta zabdone saMgraha thaI jAya che, tethI temane paMcanAma kahe che. je te janAno A prakAranuM paMcanAmanuM svarUpa samajavuM. sU015 have sUtrakAra chanAmanI prarUpaNa kare che- jiMraM chavLAne" ItyAdizabdArtha-re jiM saM chaviAme?) he bhagavana ! nAmanA cha prakAra rUpa chanAmanuM svarUpa kevuM kahyuM che? uttara-(0Lane i iqjo) chanAmanA 6 prakAro kahyA che tenAmanA anuyoga dvAra sutrama 230
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ cha nAmo kA nirupaNa 6 prakAre hevAne lIdhe ja ahIM tene panAma (chanAma karyuM chete che je nIce pramANe che (35, 44mi varU, vagovAmi, pAriLarfma, nivA) (1) audayika, (2) aupazamika, (3) kSAyika, (4) kSApazamika, (5) pAriNA mika ane (6) sAnnipAtika, zaMkA-ahIM nAmanuM prakaraNa cAlI rahyuM che. nAmanA atu A prakaraNa nathI A prakAranA nAmanA prakaraNamAM tenA artharUpa bhAvanI prarUpaNA karavI te ucita lAgatuM nathI chatAM Ape zA kAraNe ahIM artharUpa bhAvanI prarUpaNuM karI che? uttara-nAma ane nAmavALA arthamAM abheda mAnIne A prakAre nAmA. rthanI prarUpaNa karavI ayukta nathI. dacikabhAva-jJAnAvaraNIya Adi ATha prakAranAM karmonA phaLa rUpa vipAkana-anubhava kare, tenuM nAma udaya che A udayanuM nAma ja audayika che. athavA udayathI niSpanna thayele je bhAva che tenuM nAma audayika che. audayika pada ahIM audayika bhAvanuM ja vAcaka che. e ja pramANe aupazamikabhAva, kSAyikabhAva, kSApazamikabhAva, pariNAmikabhAva ane sAtripAtika bhAvane paNa aupazamika Adi pade vaDe niSpanna thayelA samajavA joIe. pazami-karmo udayAvasthAmAM rahelAM na hoya, paNa upazamAvasthAmAM rahelAM hoya, tyAre te avasthAne anudayAkSINAvasthA kahe che eja avasthAnuM nAma upazama che. jema rAkhanA DhagalA nIce agni chupAyeluM rahe che, eja pramANe upazama avasthAmAM karmone udaya hetuM nathI paNa temanuM astitva te hoya che ja A upazamanuM nAma ja aupazamika bhAva che athavA A upazama vaDe je bhAva niSpanna thAya che te bhAvanuM nAma pathamika bhAva che kamIne atyaMta vinAza thavo tenuM nAma kSaya che. te kSaya ja kSAyika rUpa samaja, athavA A kSayathI je bhAva utpanna thAya che te bhAvane kSAyikabhAva kahe che kane kSaya ane upazama thavo tenuM nAma pazama che. te kSayopazama ja mAyopazamika che. athavA kSapazama vaDe je bhAva utpanna thAya che, te bhAvanuM nAma mApazamika bhAva ke A bhAvane thoDI thoDI bujhAyelI agni je samaja A kathanane bhAvArtha e che ke A kSaya pazamamAM keTalAka sarvaghAta spaddhakane (azone) udayAbhAvI kSaya ane keTalAka sarvadhAti spardhvane sadavasthA rU5 (vidyamAnatA rU5) upazama thAya che, ane dezaghAti prakRti rUpa je samyapha prakRti che tene udaya rahe che tethI A bhAvane theDI bujhAyelI ane thoDI na bujhAyelI agninI upamA ApavAmAM AvI che. te te rUpe vastuonuM je parizamana thAya che tene pariNAma kahe che. te pariNAma ja pariNAmika bhAva che. athavA te pariNAma vaDe je bhAva utpanna thAya che, tene pariNAmikabhAva kahe che A pAMca bhAvenuM je brikasarayoga Adi saMga rUpe milana (saga) thAya che, tenuM nAma sannipAta che. te sanipAta ja sAnnipAtika bhAva rUpa che athavA te sannipAta vaDe je bhAva utpanna thAya che, tenuM nAma sAnnipAtika bhAva che. sU015nA anuyoga dvAra sutrama 231
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ dayika AdI bhAvone svarupakA nirupaNa AgalA sUtramAM AdAyaka Adi je bhAve prakaTa karavAmAM AvyA , te bhAvenA rasarUpanuM have sUtrakAra nirUpaNa kare che "f saM kag" ItyAdi- zabdArtha (se jiM saM ) he bhagavana ! nAmanA cha bhedamAMnA pahelA bheda rUpa audayika bhAvanuM svarUpa kevuM hoya che? uttara-(0rAva suvi voLatti) dayika bhAva be prakArano kahyo che. (nara) te be prakAra nIce pramANe samajavA-(Ara ja nine 2) (1) oyika ane (2) udayaniSpanna. prazna-( $ 8 va?) he bhagavAn ! audrayikanuM varUpa kevuM hoya che. uttara-(bahu mUvInuM kagLa kag) jJAnAvaraNIya Adi ATha kama prakatione udaya dayika rUpa samajavo ( saM ) A rIte oyikanuM svarUpa samajavuM. prazna-(re nija) he bhagavan! udayaniSpananuM svarUpa kevuM hoya che? uttara-(vAnicjane suvi vo) udayaniSpannanA be prakAra paDe che. (iver) te prakAro nIce pramANe che-(nIvo nijone ya, zanIvolanine ) (1) chadaya niSpanna, (2) adaya niSpanna. prazna-2 jiM naM jIvo ni ?) he bhagavAna ! jIvamAM udayathI je bhAva niSpanna thAya che, te bhAvanuM svarUpa kevuM hoya che? uttara-(kavona woLe nevide goLajo) jIvamAM udayathI je oyikabhAva utpanna thAya che, te aneka prakAra hoya che (44) jema ke..ie, tirikkhajoNIe, maNusse, deve, puDhavikAie jAva tasakAie, koha kasAI jAva lohakasAi, itthIvedae, purisavedae, NapuMsagavedae, kaNhalese jAva sukkalese, bichAvitrI, sahmavilI, mINavido, viraha, saLI, gALI, bADA g, chattAve, haroLI, saMgAthe, ahi) nAraka, tiryaMgyanika, manuSya, deva, pRthvIkAyika Adi sthAvara, trasakAyika, dhakaSAyIthI laIne lAbhakaSAyI para ntanA. strIvedaka, puruSavedaka, napuMsakataka, kRSNalesyAthI laIne zukalezyA paryantanI vezyAvALA, miyAdaSTi, samyakdaSTi, mizraduSTi, asaMjJI, ajJAnI, AhAraka, chadmastha, sagI, saMsArastha ane asiddha, A badhAM jIvadayaniSpanna audayika bhAve che. narayika Adi zabdane bhAvaparaka samajavA joIe nArakatva Adi paryAye karmonA udayathI ja jIvamAM niSpanna (utpanna) thAya che, tethI temane jIvadayaniSpanna kahevAmAM Avela che. zaMkA-nArakatva Adi uparyukta paryAye sivAyanI nidrA paMcaka (nidrA, nidrAnidrA, pracalA, pracalapracalA, syAnagRddhi), vedanIya ane hAsyAdika aneka karmodaya janya paryAye che. chatAM sUtrakAre te paryAne gaNAvavAne badale mAtra nArakAdi paryAne ja kema gaNavela che? uttara-sUtrakAre te ahIM udAharaNa rUpe nArakadi paryAne jIvadayanipUna audayika bhAva rUpe gaNavela che. kevaLa upalakSaNa rUpe ja A pramANe karavAmAM AvyuM che. paraMtu te sivAyanI karmodaya janya jeTalA paryAya che, temane paNa ahIM grahaNa karI zakAya che. zakA-karmodaya janita A nAraka Adi paryAne audayika bhAvamAM bhale anuyoga dvAra sutrama 232
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAviSTa karavAmAM Ave, paraMtu vezyAo audayika hovAnuM saMbhavI zakatuM nathI, kAraNa ke vezyAone karmodayajanya mAnavAmAM AvatI nathI chatAM paNa sUtrakAre zA kAraNe dayika bhAvamAM tene samAveza karyo che? uttara-lezyAo pegenA pariNAma-pravRtti-rUpa hoya che ane traNe prakAranA ga zarIranAma kamajanya hoya che. tethI yoga ane zarIranAma karmodaya A banane dvArA janya hovAne kAraNe vezyAono uparyukta audayika bhAvamAM samAveza karavAmAM koI doSa jaNAtuM nathI koI kaI leka evuM mAne che ke-jevI rIte ATha karmonA udayathI saMsArI5NAnI ane asiddhatvanI prApti thAya che, e ja pramANe vezyAyuktatva pA prApta thAya che. (je raM jIvono ) A prakAranuM jIvodaya niSpanna audayika bhAvanuM svarUpa che. prazna- 7 anIvolanicwoLe?) he bhagavana ! ajIvadaya nipanna audayika bhAvanuM svarUpa kevuM hoya che? uttara-(kavonijo ane vide vaLa) ajIvamAM udayathI niSpanna dayikabhAva aneka prakArane kahyo che. (44) jema ke...(kAciM vA ghaNI jirI-gopariNAmirca vA va) viziSTa AkAramAM pariNuta thayeluM tiya ane manuSyanA deharUpa dArika zarIra, athavA dArika zarIranA vyApArathI nipAdita dravya A bane ajIva-pudgala dravyamAM dArika zarIra nAmakarmanA udayathI niSpanna (u5na) thAya che. tethI te bannene ajIvadayA tapana dayikabhAva kahevAmAM Ave che. (vaiSatriyaM vA 44, vediyamriirpogprinnaamiyN vA vvaM, evaM AhAragaM sarIraM, teyagaM sarIraM, kammarga karaMja mAnavuM) eja prakAre vaikriya zarIra, athavA vaikriya zarIranA vyApArathI niSpAdita dravya, AhAraka zarIra athavA AhAraka zarIranA vyApArathI nipAdita dravya, tejasa zarIra athavA tejasa zarIranA vyApArathI niSpAdita dravya ane kArmANa zarIra athavA kArmANa zarIranA vyApArathI niSpAdita dravyanA viSayamAM paNa samajavuM dArika Adi zarIranA vyApArathI je dravya dArika Adi rUpe parimita thAya che, tene sUtrakAra pote ja batAve che(phonariNAmig aon, , rahe, jANe) pragapariNAmita varNa, gaMdha, rasa ane sparza che. A kathanane bhAvArtha nIce pramANe che-dArika Adi pAMce zarIranA vyApArathI je dravya niSpAdita thAya che, te varNa, gaMdha, rasa ane sparza rUpa hoya che. A sivAya je Ana, prANAdikanI zarIramAM utpatti thAya che temane paNa upalakSaNanI apekSAe ahIM grahaNa karavA joIe. zaMkA-jevI rIte nAyakatva Adi paryAyane jIvamAM sadbhAva hoya che, ane te kAraNe te te paryAno udaya niSpanna oyika bhAvamAM samAveza karavAmAM AvyuM che, e ja pramANe zarIrane paNa jIvamAM sadUbhAva hoya che, tethI temane paNa jIvadaya nibana audayika bhAmAM samAveza tha joIne have anuyoga dvAra sutrama 233
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ chatAM ahI tene ajIAdaya niSpanna audiyaka bhAva rUpe zA kAraNe gaNAvavAmAM Avela che ? uttara-jo ke audArika Adi zarIranA jIvamAM sadbhAva hoya che, chatAM paNa audArika Adi zarIra nAmakarmAMnA vipAka mukhyatve zarIra puRlAmAM ja thAya che. tethI auArika Adi pAMca zarIrane ajIvAya niSpanna auyika bhAva rUpa kahevAmAM Avela che. tethI te prakAranuM kathana nirdoSa ja gaNI zakAya. (le taM alIyocaniLe) A prakAranuM ajIvAya niSpanna auyika bhAvanuM svarUpa samajavuM. (te haiM' naLe, ke ta' vu) A prakAre auyika bhAvanI prarUpaNA ahI samApta thAya che A prarUpaNA dvArA banne prakAranA auyika bhAvAnI prarUpaNA samApta thaI jAya che. bhAvArtha -sUtrakAre A sUtra dvArA auyika bhAvanuM kathana karyuM" che. A sUtra dvArA temaNe e vAtanu' pratipAdana karyuM che ke AThe prakAranAM kramanA je udaya che te auyika bhAva rUpa che ane khIju` e paNa prakaTa karyuM che ke ATha prakAranA karmAMnA udayathI je bhAva utpanna thAya che te paNa aucika bhAva rUpa che te krameya niSpanna audayika bhAvanA nIce pramANe e bheda kahyA che-(1) jIvedaya niSpanna ane (2) avAdaya niSpanna. karmAMnA udayathI je bhAva jIvanAM ujjita thAya che tene jIve.yaniSpanna audayika bhASa kahe che. ane karmAMtA udayathI je bhAva ajIvAmAM utpanna (udita) thAya che, tene ajIvAdaya niSpanna auyika bhAva kaDe che. jIveAyaniSpanna audayika bhAvamAM cAre gatie, cAra kaSAyA, traNe veda, mithyAdAna ajJAna, chae vaizyAe, asayama, asiddhabhAva Adine gaNavAmAM Avela che, kAraNa ke e badhAM bhAvAnA jIvamAM ja sadbhAva hoya che. ane jJAnAvaraNa Adi karmAMnA udayathI A bhAve| niSpanna thatA haiAya che jema ke manuSyagati nAmaka nA udayathI manuSyagati, tiryaMcagati nAma karmanA udayathI tiya cagati, devagati nAmakarmanA uddayathI devagati ane narakagati nAmakarmanA udayathI narakagati utpanna thAya che. cAre kAryanI utpatti pazu kaSAyavedanIyanA udayathI thAya che A kathananuM tAtparya e che ke-meAhanIya kamanA be prakAra che-cAritramAhanIya ane danameAhanIya darzanamehanIyanA nIce pramANe traNa bheda puru anuyoga dvAra sutrama 234
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ che-samyakatva, mithyAtva ane tadubhaya (samyakatva mithyAtva) cAritra mehanIyanA nIce pramANe be bheda paDe che-(1) kaSAyavedanIya ane (2) nekaSAyadanIya jyAre kaSAyavedanIyane udaya thAya che tyAre krodha, mAna, mAyA ane lAbha rUpa cAre kaSAye utpanna thAya che ane nekaSAyacAritra mohanIyane udaya thAya tyAre traNa veda (strI, puruSa ane napuMsaka rUpa traNa veda) nipanna thAya che mithyAtva mehanIyanA udayathI mithyAdarzana utpanna thAya che. jJAnAvaraNIya karmanA udayathI ajJAnabhAva utpanna thAya che vezyAe gapariNAma rUpa gaNAya che tethI gajanaka zarIra-nAmakarmanA udayanA phalarUpa temane gaNI zakAya che. cAritramehanIyanA sarvaghAti spaddha kenA (karmonA khazenA) udayathI asaMyata bhAva utpanna thAya che kaI paNa karmanA udayathI asiddhabhAva utpanna thAya che. A rIte karmodayane kAraNe jIvamAM je paryA utpanna thAya che te badhI paryAne dayika bhAva rUpa samajavI joie. ajIrUmAM kadayane lIdhe je bhAva utpana thAya che te bhAvane ajI. vodaya niSpanna audayika bhAva kahe che. A ajIvodaya niSpanna auyikabhAva aneka prakArane batAvyuM che jema ke dvArika Adi zarIra athavA aMdArika Adi zarIrenA vyApArathI niSpAdita dravya A zarIrAdine ajaya aupathamika bhAvakA nirupaNa niSpanna audayika bhAva rUpe prakaTa karavAnuM kAraNa e che ke adArika Adi zarIra nAmakarmane vipAka mukhyatve A zarIrapulamAM ja thAya che. tethI temane pudgalavipAkI prakRtimAM pariNumita karAyela che. sU015rA have sUtrakAra aupazamika bhAvanuM pratipAdana kare che--"he jiM te vANi" ItyAdi- zabdArtha-re te vavAmig ?) he bhagavan ! te aupazAmakabhAvanuM svarUpa kevuM kahyuM? uttara-(vAmiNa suvidhe Tomtte) aupazanika bhAva be prakArane kahyo che (4) te prakAre A pramANe che-32sane ya savasanidaioLe ya) (1) upazama ane (2) upazamaniSpanna. prazna-(se jiM naM 3varane) he bhagavan! te upazamanuM svarUpa kevuM che? uttara-34ne monikAla masja 31meLa) 28 prakAranA samasta mehanIya karmanA upazamane ja ahIM upazama bhAva kahevAmAM AvyuM che. ATha, nava, dasa ane agiyAramAM guNasathAna rU5 upazama zreNImAM A upazama bhAvane sadbhAva rahe che (se raM 33) A prakAranuM upazamanuM svarUpa hoya che. prazna-( ji: saMvatamanirom ?) he bhagavan! aupazamika bhAvanA bIjA bheda rUpa upazama niSpannanuM svarUpa kevuM che? uttara-(vasanijane gaLAvi de Twtta) upazama niSpanna aupazamika anuyoga dvAra sutrama 235
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAva aneka prakAranA kahyA che. (taMgahA) jema ke- aajte vore vAva sarapaM jo) krodha upazAnta , mAnaupazAnta thavuM, mAyA upazAnta thavI, lAbha upazAnta tha, (vasaMta peme) prema (rAga) upazAnta tha, (vasaMtarA) DheSa upazAna thave, (vasaMta raMga moLAne) darzanamohanIyanuM upazAnta thavuM. (vaeramodaLa) mohanIya karmanuM upazAnta thavuM, (35miyA smattaDhI) pazamikI samyakatvalabdhi, (35miyA rijJasTaDhI) pazamikI cAritralabdhi (3yaMta jarA janasthalIyAne) upazAnta kaSAya, chadmasthavItarAga, (je te jIpamanijo ) ityAdi rUpa A upazamaniSpanna aupazamika bhAva che. (te saM 3vani) A prakAranuM ane prakAranA pazamika bhAvonuM svarUpa samajavuM. bhAvArtha-A sUtra dvArA sUtrakAre opazamika bhAvanA svarUpanuM nirUpaNa karyuM che. sUtrakAra upazama janita opazamika bhAvanA be prakAro batAvyA che. eka prakArane aupazamika bhAva e hoya che ke je mAtra mohanIyamanA upazama rUpa hoya che. A kathananuM tAtparya e che ke- karmonI dasa avasthAAmAMnI eka upazama avasthA paNa che. je karma paramANuonI udIraNu zakaya hotI nathI, eTale ke je karma paramANuo udIraNAne mATe agya hoya che, temane upazAna kahe che A avasthAne ATha prakAranAM karmomAM saMbhava hoya che. prakatamAM (ahI) A upazAnta avasthAnuM prayojana nathI, paraMtu adhaHkaraNa Adi pariNAmethI je mehanIya karmane upazama thAya che, tenuM ja ahI: prayojana che. tethI ja "monI vaivorAH " A prakArane pATha aDI samaja joIe kAraNa ke anyatra e ja pATha Ave che. darzana mehanIyakarmanA traNa bhede ane cAritramehanIyanA pacIza bheda maLIne mehanIyakarmanA kula 28 prakAra che A saMpUrNa mohanIyakamane upazama, upazama zreNImAM thAya che tethI mohanIya karmanA upazama rU5 aupazabika bhAva upazama zreNImAM hovAnuM kahevAmAM AvyuM che. bIjA prakArane je upazamaniSpanna opazamika bhAva che, te aneka prakArane kahyo che. A kathananuM tAtparya nIce pramANe che-mohanIyanA upazamathI darzanamohanIya ane cAritramehanIya e ane upazAnta thaI jAya che te upazAnta thaI javAthI krodhAdika paNa upazAnta thaI jAya che A prakAranuM pathamika bhAvanA svarUpanuM vivecana ahI karavAmAM AvyuM che. llsU015 anuyoga dvAra sutrama 236
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ kSAtika bhAvakA nirupaNa have sUtrakAra kSAyika bhAvanuM nirUpaNa kare che- "re jiM tai' varUpa" ItyAdi zabdArtha (se i ) he bhagavana ! pUrva prakAnta kSAyika bhAvanuM varUpa kevuM che? uttara-(vA suvide vaLate) kSAyika bhAva be prakArane kahyo che. (ra) te be prakAre nIce pramANe che-(as ) (1) kSaya rUpa kSAyika ane (2), kSayaniSpana. prazna-(se ita lags ?) he bhagavan ! te kSAyika bhAvanuM svarUpa kevuM che? uttara-(kagchuM mArI vahai) ATha karmaprakRtienA kSayanuM nAma ja kSAyika che. () kSayikanuM A prakAranuM svarUpa che. prazna-re siM nijawLe?) he bhagavana! kSAyika bhAvanA bIjA leha rUpa kSayaniSpanna kSAyika bhAvanuM svarUpa kevuM che? 1 uttara-(AnaELe moLavide ) kSayaniSpanna kSAyikabhAva aneka prakarane kahyo che. (saMjJA) jema ke....(3comgALagaMgAdhare ghara ne chevI) utpanna jJAnadarzanadhArI ahata jina kevalI kSayaniSpanna kSAyika bhAva rUpa che. jevI rIte arIsA upara mela dUra karI nAkhavAmAM Ave te arIsAmAM padArthanuM spaSTa pratibiMba dekhAya che, e ja pramANe jJAnAvaraNa ane darzanAvaraNa rUpa karma maLa dUra thaI javAne lIdhe utpanna thayelA nirmaLa, anaMta jJAna ane anaMta darzanamAM trikALavatI samasta ya padArtho spaSTa rUpe dekhavA mAMDe che. evA jJAna ane darzananA dhAraka ahaMta jina kevalI kSayaniSpanna kSAyika bhAva rUpa che. "arahA -jemane mATe jagatano koI paNa padArtha che (adhya) nathI athavA jemaNe kAma, krodhAdi zatru ene nAza karI nAkhe che evAM tIrthakara bhagavAnane arahA athavA ahaMta kahe che. kamari rUpa zatruo para vijaya meLavanArA hovAthI temane jina kahyA che. temanuM jJAna samaya hovAthI temane kevalI kahyA che kevalajJAna eTale saMpUrNajJAna, - have sUtrakAra pratyeka karmane nAza thavAthI je je nAma thAya che, temanuM nirUpaNa kare che A kathana briAddha paramAtmAnI apekSAe karavAmAM AvyuM che ema samajavuM, kAraNa ke temanA pratyeka karmane kSaya thavAne kAraNe teo ja sAyika bhAva rUpe niSpanna thAya che. anuyoga dvAra sutrama 237
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnAvaraNu kama pAMca prakAranAM che (1) matijJAnAvaraNu, (2) zrutajJAnAvaraNu (3) avadhijJAnAvaraNu, (4) mana:paryavajJAnAvaraNu ane (5) kevaLajJAnAvaraNu, jIva jyAre ahaMta jina kevalI bane che, tyAre tenA samasta jJAnAvaraNu karmonA nAza thai jAya che, tethI te (vIna AmiLiyoci nALAyarane) kSINa AbhinibeAdhika jJAnAvaraNavALe, (ghoLa suyaLALAvarane) kSINu zrutajJAnAvara kama vALA, (lIna zroyiLa nAne) kSINa atradhijJAnAvaraNa ka`vALA, (strIna mAnavanAnAvaraNe) kSINu manaHvajJAnAvaraNu kamavALA ane (cIna devajI. jaLAvarane) kSINu kevalajJa nAvaraNa karyAMvALA thaI jAya che te kAraNe samasta jJAnAvaraNIya karmonA kSaya thaI javAne kAraNe tenA A pAMca nAmeA niSpana thAya che. (1) kSINAbhiniSedhikajJAnAvaraNa. (2) kSINuzrutajJAnAvaraNu, (3) INAvadhijJAnAvaraNu, (4) kSINu mana pavajJAnAvaraNu ane (5) kSIjI kevalajJA nAvaraNa eja pramANe (aLAvaLe, niAvaLe, strInA raLa, nAnAyani SHvimu) jayAre samasta AvaraNa karmInA nAza thai jAya che tyAre te AtmA nimaLa AkAzamAM rahelA pUrNacandranA samAna vimala prakAzavALA banI jAya che. A rIte avidyamAna AvaraNavALA hovAne lIdhe tenuM " anAvaraNu " nAma niSpanna thAya che A ' anAvaraNu' nAma rUpa tenI avasthA AvaraNanA kSayathI utpanna thayelI hAvAne kAraNe kSAyika bhAvarUpa gaNAya che. bhaviSyamAM kei paNa prakAranuM AvaraNu kama te AtmAne lAgavAnu nathI, tethI te AtmA nirAvaNu avasthA sapanna banI jAya che. tethI tenu ' nirAvaraNu' nAma niSpanna thai jAya che eja pramANe te AtmA niHsattAbhUta AvaraNavALA (AvaraNanA astitva vinAne) khanI javAne kAraNe kSINa malAvaraNavALA utkRSTa maNinI jema " zrIAvaraNa " A nAmavALA banI jAya che A prakAre vividha prakAre jJAnAvaraNIya karmoMmAMthI vipramukta thayelA te mAtmAne pUrvokta samasta nAmA jJAnAvaraNIya kramanA kSayanI apekSAe kahevAmAM AvyAM che jo ke zabdanayanI apekSAe te nAmeA vacce kAi paNa bheda na hAvAne kAraNe A zabdane paryAyavAcI zabdo ja gaNI zakAya che, paraMntu samabhirUddha nayanI apekSAe temanA vAgyAmAM bhinnatA hovAnA kAraNe temanI vacce bheda (aMtara-taphAvata) che, ema samajavuM joie, have sUtrakAra darzanAvaraNIya kama'nA kSayanI apekSAe jenAmA niSpanna thAya che temanuM kathana kare che-(vahacI) AtmA parathI jyAre danAvaraNIya kramAM sathA nirmULa thaI jAya che tyAre te AtmA, kSINAvaraNavALA darzana vadhu sAmAnya rUpe samasta jJeya padArthAne dekhI zake che, tethI tene ' kaeNvaladI', kahevAmAM Ave che. (labdhavaMzI) kSINadazanAvaraNavALA thai javAne kAraNe te AtmA samasta padArthonA draSTA khanI jAya che, tethI tene " sadazI' 7 kahe. vAmAM Ave che. (hrILanir, svIniA niSe, pILacaDhe, svILacaTTA yache, pILa giddhI, khINa cakkhudaMsaNAvaraNe, khINa acakkhudaMsaNAvaraNe, khINa ohidaMsaNAvaraNe, TvIna vALA ne, bAvaLe niAvaraNe, strILAvaLe) te AtmAnA nidrAvaraNIya kramanA nAza thaI javAne lIdhe te ' kSINanidra' kahevAya che, tenA nidrAnidrA darzanAvaraNIya krama nimULa thaI javAthI te 'kSINanidrAnidra ' kahevAya che. tenA pracalA dazanAvaraNIya kama' naSTa thaI javAthI tene 'kSINa anuyoga dvAra sutrama 238
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ pracala' kahevAya che. tenA pracalA pracalA darzanAvaraNIya karma naSTa thaI javAthI tene kSIpracalA pracala kahevAya che, tenA tyAnagRddhi darzanAvaraNIya karmane kSaya thaI javAthI tene "kSINatyAnagRddhi" kahevAya che. te AtmAnA cakSudazanAvaraNIya karmano nAza thai javAthI tene "kSINacakSurdazanAvaraNa" kahevAya che. tenA acakSurdazanAvaraNa karmane nAza thaI javAthI tene "kSINa acakSuddhanAvaraNa' kahevAya che. tenA avadhidarzanAvaraNa karmane kSaya thaI javAthI tene kSaNAvadhidarzanAvaraNa" kahevAya che tenA kevala darzanAvaraNa kamano nAza thaI javAthI tene kSINakevaladarzanAvaraNa" kahevAya che eTale ke darzanAvaraNa kane saMpUrNataH nAza thaI javAne kAraNe te AtmAnA pUrvokta nAme niSpanna thAya che. nidrApaMcakanAM lakSaNa nIce pramANe samajavAM- graor" ItyAdi-je karmanA udayathI sukhapUrvaka jAgI"zakAya evI nidrA AvI jAya che, te kamane nidrA darzanAvaraNa kamI kahe che je kakSanA hadayathI nidrAmAMthI jAgavAnuM atyaMta duSkara thaI jAya che, te kamane nidranidrA darzanAvaraNa karma kahe che je karmanA udayathI beThAM beThAM ke UbhAM UbhAM nidrA AvI jAya che, te karmane pracalAdarzanAvaraNa karma kahe che. je karmanA udayathI cAlatAM cAlatAM nidrA AvI jAya che, te karmane pracalApracalA darzanAvaraNa ma kahe che tyAnagRddhi" A pada mahAnidrAnuM vAcaka che. A prakAranI nidrAvasthAmAM jAgRta avasthAmAM je kAmo karavAno vicAra karavAmAM Avyo hAya te kAma karavAnuM sAmarthya prakaTa thaI jAya che. je jIvamAM ati saMkilaSTa karmane ulya hoya che, eja jIvamAM A sthAnavRddhi darzanAvaraNane sadUbhAva rahe che svAbhAvika baLa karatAM keTalAya gaNuAM adhika baLane A prakAranI nidrAmAM anubhava thAya che. AgaLa jJAnAvaraNa karmanA abhAvanI apekSAe anAvaraNa, nirAvaraNa ane kSINAvaraNa, A padene artha prakaTa karavAmAM AvyuM che eja prakAre ahIM darzanAvaraNa karmanA abhAvane anulakSIne anAvaraNa, nirAvaraNa ane zINAvaraNane artha samajI levuM joIe. | ( sigArani yamadiva) sUtrakAre darzanAvaraNIya karmanA kSayanI apekSAe kevaLadezathI laIne nirAvaNa paryantanA upayukta nAme prakaTa karyA che, have vedanIya karmanA kSayanI apekSAe je nAmo niSpanna thAya che, te prakaTa karavAmAM Ave che-(vInaNAyAvaLine hIna karAvAyafNa) vedanIya kAmanA be prakAra paDe che-(1) sAtavedanIya karma ane (2) asAtavedanIya karma je karmanA udayathI jIvane sukhane anubhava thAya che, te kamane sAtA. nIya kAma kahe che je karmanA udayathI jIvane duHkhane anubhava thAya che, te kamane asatAvedanIya karma kahe che A banne prakAranA venIya karmone kSaya thaI javAthI jIva "kSINusatAvedanIya" ane "kSINa mAtAdanIyabanI jAya che. (veke, nitteja) vedanIya karmane kSaya thaI javAthI AtmA vedanArahita banI jAya che. "avedana" pada alapedanAnuM paNa vAcaka che, kAraNa ke avedana" padamAM je "a" upasarga che te alpatAnA arthamAM paNa prayakta thAya che. tethI sUtrakAre "nirvedana' padanA prayoga dvArA e vAta prakaTa karI che ke vedanIya kamane sarvathA kSaya thavAthI AtmA sarva prakAranI vedanAthI rahita thaI jAya che. (vIna) kAlAntare (bhaviSyamAM paNa te jIvane vedanAne anubhava kare paDatuM nathI tethI te jIvane "kSINavedana" kahyo che. anuyoga dvAra sutrama 239
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ (kumakumArina Avivamu, zubha ane azubha vedanIya karmathI vimukata thayelA te jIvanA kSINasatAvedanIya Adi pUrvokta nAmo samajavAM. have sUtrakAra mehanIya karmanA kSayathI AtmAnAM je je nAmo niSpanna thAya che temanuM nirUpaNa kare che- | (vIna joDhe nAva sIna rahe) mehanIya karmanA nIce pramANe be prakAra paDe che-(1) darzanamohanIya ane (2) cAritra mohanIya mithyAtva, samyakatva. mithyAtva ane mizranA bhedathI darzanamohanIya karma traNa prakAranA kahyAM che. kapAdika kaSAya ane hAsyAdika nAkaSAyanA bhedathI cAritra mohanIya karma be prakAranuM kahyuM che. A banne prakAranA mehanIya kamano AtmAmAMthI kSaya thaI javAthI AtmAnAM nIcenAM nAme niSpanna thAya chesIkrodha, kSINamAna, kSamAyA ane kSINalobha A nAmane aya saMgama lavAthI temanA viSe vadhu spaSTatA karavAnI jarUra nathI. (jIva ) ema zabda mAyA ane lebhane bedhaka che. mehanIya karmane nAza thaI javAthI jIvana mAyA ane lobha naSTa thaI jAya che, tethI te jIvane "kSIpremA' kahevAya che. (vIna ro) eja pramANe mehanIya kamano nAza thaI javAthI AtmAne TheSa bhAva paNa naSTa thaI jAya che tethI te AtmAnuM "kSINudraSa" nAma niSpana thAya che. (jano niko, honore mehanIya kama'ne abhAva thaI javAthI AmAnAM "amoha," "nirmoha,' ane kSINa meha nAma paDyuM niSpanana thAya che a85 mehavALAmAM paNa ameha zabdano prayoga thAya che. paranta amala zabdano e artha ahIM grahaNa karavAnuM nathI. ahIM te mAhanIya karmane sarvathA kSaya thaI javAne lIdhe AtmAmAM mohane sarvathA abhAva ja grahaNa karavAne che. je kAraNe te AtmAmAM A amehano sabhAva che eja kAra nirmohane 5Nu sadUbhAva che. kadAca kaI evI zaMkA uThAve ke kALAntare nirmohI AtmAmAM mohane udaya thaI javAthI te mehayayukta pazu banI zake che, te te AzaMkAnuM nivAraNa karavAne mATe sUtrakAra rathamAha' padano prayoga karyo che, A pada dvArA sUtrakAre e vAta prATa karI che ke je jIvamAM apanabhovihAdaya (bhaviSyamAM pharI udayamAM na Ave e ameha) hoya che, te jIvane ja ahIM "aha" ane "nirmoha" nAmavALe kahyo che. (nona samavidaq5) mehanIya karmathI saMpUrNataH vimukta thayelA jIvanA kSINukodhathI laIne kSINumeha piyatanAM uparyukta nAme samajavAM. have sUtrakAra AyukamanA kSayathI AtmAnA je je nAmo niSpanna thAya che, temanuM nirUpaNa kare che- * AyukamanA cAra prakAra che-(1) narakAyu, (2) tiryagAyu, (3) manuSpAyu ane (4) devAyuM. (lILo thA3, vILavivijhoni mAlaNa, vInamaNu zAkag, lIna devAyaT) narakAyukane kSaya thaI javAne lIdhe jIva "kSaNanarakAyuka' banI jAya che, tiryaMgyanika AyuSyano kSaya thaI javAthI jIva "kSINutiya nikAyuka" banI jAya che, manuSya Ayukane kSaya thaI javAthI jIva " kSINamanuSpAyuSka" thaI jAya che ane devAyuSkano kSaya thaI javAthI jIva kSINadevAyuka" thaI jAya che. A prakAre cAre gatinA AyuSane kSaya thaI javAthI jIvanA upayuMkta cAra nAme niSpanna thAya che. (mA31, nira/35, rraq) Ayukamane kSaya thaI javAthI jIvanAM "anAyuSka," "nirAyuSka" ane "kSINAyuSka" A traNa nAmo paNa niSpanna thAya che. tadUbhava saMbadhI (te anuyoga dvAra sutrama 240
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavanu) jenuM AyuSya naSTa thaI gayuM hoya che evA jIvane paNa anAyuSya kahI zakAya che. paraMtu evA anAyuSyanI vAta ahI karavAmAM AvI nathI ahIM te evA anAyuSkanI vAta karavAmAM AvI che ke jenA Ayukamane sadaMtara kSaya thaI cuka hovAne kAraNe je nirAyuSka banI gayela che eTale ke ahIM nirAyuSka (AyuSyarahita) jIvane ja anAyuSka pada vaDe grahaNa karavAmAM Avela che. kadAca ahI ke evI zaMkA uThAve ke evI nirAyuSka avasthA te jIvanI zailezI avasthAmAM thaI jAya che, paraMtu A avasthAvALo chava saMpUrNa rUpe nirAyuSka banatuM nathI, chatAM paNa "nirAyuSka' A nAmane proga, DuM Ayu bAkI hovA chatAM paNa aupacArika rUpe karavAmAM Ave che. A AzaMkAne dUra karavAne mATe sUtrakAre "kSINAyuSka" pada mUkayuM che tethI AtmAne anAyuSka, ane nirAyuSka rUpe tyAre ja gaNI zakAya ke jayAre Ayukarmane saMpUrNapaNe kSaya thaI gayuM hoya che. (gAyuHvaku) A prakAre Ayukamane sarvathA abhAva thaI javAthI AtmAnAM kSaNanerakAyuSka ahi uparyukta nAme nipanna thAya che. - have nAmakarmanA kSayathI AtmAnA je je nAmo niSpanna thAya che, te nAmenI sUtrakAra prarUpaNa kare che- (jajJAsAnovaMjavaMdhAlaMdAvanasaMTALagaLenasiMghAvi mu) nAmakarmanA nIce pramANe be mukhya bheda kahyA che. (1) zubhanAmakarma ane (2) azubhanAmakarma. paraMtu vizeSa rUpe vicAra karavAmAM Ave te gati, jAti, zarIra, aMge pAMga AdinA bhedathI nAma kamanA 42 bheda paDe che, tathA A 42 bhede sivAyanA keTalAka vadhu bheda paNa paDe che tenA A saghaLA bheda viSenI mAhitI anya zAstromAMthI meLavI levI ahIM te sUtrakAre A nAmakarmane kSaya thaI javAthI AtmAnA je je nAmo niSpanna thAya che temanuM ja kathana karyuM che. nAraka Adi cAra gationI prAptinA kAraNabhUta je karma che tenuM nAma gatinAmakarma che ekendriya Adi pAMca jAtinA kAraNabhUta je karma che tene jAtinAmakarma kahe che. audArika Adi zarIranA kAraNarUpa che kama che tenuM nAma zarIranAmakama che. audArika aMgopAMga, vaidiya agapAMga ane AhAraka aMgopAMganI racanAnA kAraNabhUta je karma che tene aMge pAMga nAmakama kahe che. jevI rIte kASThAdine TukaDAone lAkha Adi dravya vaDe parasparanI sAthe joDavAmAM Ave che, e ja pramANe pAMca dArika zarIra AdinA pudgalene parasparanI sAthe joDanAruM je karma che tenuM nAma badhana nAma karma che, yogya kAine vINI vINIne goThavanAra kArIgara (suthAra)nI jema, eja karma pudgalene parasparanI sAthe bAMdhavAne mATe anya sAMnidhya rUpa saMghAtamAM je karma kAraNabhUta bane che eTale ke baddha pulene zarIranA vividha AkAramAM goThavanArUM (sthApita karanAruM) je karma che tenuM nAma saMghAta karma che. jevI rIte kamADa AdinAM pATiyAMeAne leDhAnI pATI parasparanI sAthe bAMdhI de che, eja pramANe audArika zarIranAM hADakAMone parasparanI sAthe bAMdhI denAruM je kama che tene saMhanana nAmakarma kahe che eTale ke A nAmakama asthibaMdhanI viziSTa racanA rUpa hoya che. je kama avayanI viziSTa racanA rUpe zarIranI AkRti banAvavAmAM kAraNabhUta bane che te karmanuM nAma saMsthAna nAmakarma che. A saMsthAna nAmakarma samacatustrAdi saMsthAnamAM kAraNabhUta bane anuyoga dvAra sutrama 241
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ che aneka zarIranA samUharUpa je saMdhAta che tene aneka zarIravRMda saMdhAta kahe che. te aneka zarIravaMda saMghAta zarIranI anekatA rUpa hoya che athavA jIvanI sAthe rahe che. tethI A janmAntarIya zarIranI apekSAe vicAra karavAmAM Ave to eka jIvamAM dArika, tejasa ane kArmaNa, A traNa zarIrane sadUbhAva hoya che A daSTie vicAra karavAmAM Ave te zarIranI anekatA rUpa aneka zarIravRMda saMghAtanuM pratipAdana thaI jAya che uparyukta gati Adi zabdamAM zraddha sama se che. A gati AdithI je jIva vipramukta thaI gayela hoya che te jIvane gati, jAti, zarIra, aMgopAMga, bandhana, saMghAta, saMhanana, saMsthAna ane aneka zarIravRndasaghAtavipramukata gaNavAmAM Ave che. eTale ke evA jIvanA gativipramukata jAtivipramukata Adi nAma niSpanna thAya che. gati, jAti, zarIra AdimAM je zarIra zabda che teno artha zarIranAmakama che. A nAmakarmanA udayathI audArika Adi zarIranI racanA thAya che. tathA- che aneka zarIravRnda " A padamAM je zarIra' zabda Ave che te zarIra zakha zarIra nAmakarmanA kAryabhUta te audArika Adi zarIrone vAcaka che. A prakAre temanI vacce bhinnatA samajavI joIe. (hInakumAre) nAmakarmane nAza thatAM ja tIrthakara, zubha, subhaga susvara, adeya, yaza kIrti yukata Adi je zubha nAmo hoya che temane paNa nAza thaI jAya che, tethI evA jIvanuM kSINa zubhanAmA" A nAma niSpanna thAya che. (ravIna sukAme) eja pramANe nAmakarmane nAza thatAM ja narakagati, azubha, durbhaga, duvara, anAdeya, ayazakItika Adi azubha nAmane paNa nAza thaI jAya che tethI evA jIvana bakSIzAzubhanAmA " nAma niSpanna thAya che. (anAme, ninAme, ravIna nA) vaLI nAmakarma nirmULa thaI javAthI jIvanA "anAma, nirnAma, ane kSINanAma " A nAmo paNa niSpanna thAya che. A traNe zabdane bheda aha, nirmoha ane kSINumehanA je ja samaja. (gumAsumaLAmavimu) tyAre AtmA zubhAzubha nAmakarmathI sarvathA rahita thaI jAya che tyAre tene gativipramukatathI kSINanAma parvatanA uparyukata nAme niSpanna thAya che. - have sUtrakAra gotrakamane kSaya thaI javAthI AtmAnA je je nAmo niSpanna thAya che, temanuM nirUpaNa kare che- anuyoga dvAra sutrama 242
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ (lIna kALot strI nIyo) geAtrakamanA nIce pramANe be prakAra paDe che-(1) uccageAtra, (ra) nIcagetra je kuLamAM janma thavAthI pratiSThA maLe che, evA kuLamAM janma apAvanAra karmane uccageAtra kama kahe che zakti hAvA chatAM paNa-yeAgyatA haiAvA chatAM paNa pratiSThA na maLe evA kuLamAM janma apA vanAra karmIne nIca geAtrakama kahe che gotrakamanA kSaya thatAMnI sAthe ja ucca ane nIca, A banne prakAranA geAtraneA nAza thaI jAya che tethI jenA geAtrakama ne nAza thai gayeA che evA jIvanA kSINAcage tra'" ane " kSINanIcageAtra" nAme niSpanna thAya che. (gora, nimno, vaLazo) vaLI evA AtmAne " ageAtra '' " nitra " ane " kSINagAtra" paNa kahevAmAM Ave che. A padonI vyAkhyA ' amAha' AdinI vyAkhyAne AdhAre samajI zakAya evI che. have sUtrakAra antarAya kanA abhAvathI AtmAnA je je nAme niSpanna thAya che, temanu sthana kare che-- .. ,, "( dAnAntarAya AdinA bhedathI antarAyakama pAMca prakAranA kahyA che. (khINadANaMtarAe, khINAmaMtarAe, khINabhogaMtarAe, khINautrabhogaMtarAe, khiinnviircaMttarANa) jIvanA dAnantakAyakamanA kSaya thaI javAthI 'sIMDhAnAndrA lAbhAntarAya kane! kSaya thaI javAthI kSINalAbhAntara ya, 'bhAgAntarAyanA kSaya thaI javAthI " kSIgule ga!ntarAya, " upabhAgAntarAyanA kSaya thai javAthI ' kSINuupabhegAntarAya,'' ane vIryAntarAyane kSaya thaI javAthI " phINavI ntarAya " ... A prakAranAM jIvanAM nAme niSpanna thAya che. (anaMtarANa, niraMtarANa, pILatarA) tathA jIvanA antarAya karmono kSaya thai javAthI tenA ana tarAya, " nirantarAya ' ane ' kSINuAntarAya' A nAme niSpanna thAya che. kSINudAnAntarayathI laIne zrIzAntarAya paryantanA upayukta nAme AtmAne tyAre ja eALakhI zakAya che ke jyAre tenA antarAya kamane saMpUrNataH phAya thaI gayA hoya che. " . (siddhaM, yukre, mutte, riLadrupa, aMtarke, sajjadularahIne) jJAnAvaraNathI laIne antarAya pantanA pratyeka kane! nAza thavAthI jIvanA je bhinna bhinna nAmA niSpanna thAya che. temanuM nirUpaNa karIne have sUtrakAra, AThe karmonA sathA vinAza thavAthI jIvanA je je nAme niSpanna thAya che, te nAmeAne prakaTa kare cheAThe prakAranA karmonA jyAre sarvathA kSaya thaI jAya che tyAre jIvanA samasta prayeAjanA siddha thaI jAya che tethI evA jIvanu ' siddha '' ' siddha ' anuyoga dvAra sutrama 243
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAma niSpanna thAya che. e jIva kevaLajJAna ane kevaLadarzanathI yukata thaI javAne kAraNe "buddha" gaNAya che. e jIva bAhya ane Abhyantara parigraharUpa bandhanamAMthI mukata thaI jAya che tethI tene "mukata" kahevAmAM Ave che. e jIva sarva prakAranA paritApothI nivRta thaIne zItalIbhUta thaI jAya che, tethI tenuM "parinivRta" nAma niSpanna thAya che. sakaLa samIhitemAM satkaTa samIhita te mAtra mekSa ja gaNAya che, te mokSanI prApti thaI javAnA kAraNe te AtmAmAM parinivRtatA samajavI e jIva samasta saMsArane antakArI bane che tethI tene "annakRta " kahe che. evA jIvanA zArIrika ane mAnasika samasta duHkhone AtyaMtika (saMpUNata) kSaya thaI javAne kAraNe tene sarvaduHkha prahaNa kahe che. A prakAre AThe karmone sarvathA kSaya karI nAkhanAra jIvanA nIce pramANe nAma niSpanna thAya che-(1) siddha (2) buddha, (3) mukta, (4) parinirvata, (5) annakRta ane (6) sarvaduHkhahI. have A sUtrane upasaMhAra karatA sUtrakAra kahe che ke- che te nikaLe) A prakAranuM kSayaniSpanna kSAyika bhAvanuM svarUpa che. ( taM kaag) kSayaniSpana thAyika bhAvanuM nirUpaNa samApta thavAthI kSAyika bhAvanA svarUpanuM nirUpaNa paNa ahIM pUruM thAya che. bhAvArtha-sUtrakAre A sUtradvArA kSAyika bhAvanuM nirUpaNa karyuM che. temAM temaNe kSAyika bhAvanA be prakAra batAvyA che. jJAnAvaraNIya Adi ATha prakAranAM karmone je kSaya che tene kSAyika rUpa pahele prakAra gaNavAmAM Ave che. jJAnAvaraNIya Adi karmonA kSayathI niSpanna thatAM kSAyika bhAvane kSayaniSpanna rUpa bIjA prakArane kSAyika bhAva kahyo che. karmono kSayathI niSpana thate kSAyika bhAva aneka prakArane kahyo che. pAMca prakAranA jJAnAvaraNa karmanA kSayathI, nava prakAranA darzanAvaraNa karmanA kSayathI, be prakAranA vedanIya karmanA kSayathI, 28 prakAranA mahanIya karmanA kSayathI, cAra prakAranA ayukarmanA kSayathI, 42 prakAranA nAmakarmanA kSayathI, be prakAranA getramanA kSayathI, ane pAMca prakAranA antarAya karmanA kSayathI sUkta jeTalAM nAma niSpanna thAya che, temane kSayaniSpata kSAvika bhAva rUpe gaNavA joIe, kAraNa ke te nAme bhinna bhinna prakAranAM karmonA kSathI niSpana thAya che. A satramAM kSayaniSpana kSAyika bhAvamAM kSayaniSpana kSAyika nAmonuM je kathana karavAmAM AvyuM che, te aprAsaMgika nathI. tenuM kAraNa nIce anuyoga dvAra sutrama 244
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ pramANe che-kSayathI utpanna thayelI avasthAnA pariNAmane kSayika bhAva gaNAya che. te AtmAnI nija svAbhAvika avasthA che. temAM je je pariNAmo che, te badhAM pariNAma zuddha AtmasvarUpa che. te pariNAmone vicAra karIne je nAmo batAvavAmAM AvyAM che teo nAma, sthApanA ke dravyarUpa nathI, paraMtu bhAvarUpa che. karmone kSaya thaI javAthI AtmAnuM je maulika mUla rUpa prakaTa thaI jAya che, eja maulika rUpanA teo vAcaka che. tethI te nAmanuM pAyika bhAvanA prakaraNamAM vivecana karavuM te anucita athavA aprAsaMgika nathI, paraMtu ucita ane prAsaMgika ja che. jema ke kevaLajJAnAvaraNa karmane saMpUrNa kSaya thaI jatAM ja AtmAmAM kevaLajJAnaguNa prakaTa thaI jAya che. kevaLajJAnAvaraNane nAza thatAM ja kSApazamika cAra jJAna kSAyika rUpa thaI jAya che, eTale ke A cAre jJAna kevaLajJAnamAM ja samAviSTa thaI jAya che. tyAre te AtmAnuM "kSINakevaLajJAnAvara" A nAma nipanna thaI jAya che. te nAma. sthApanA athavA dravyarUpa hotuM nathI, paraMtu bhAvanikSepa rUpa ja hoya che, kAraNa ke te prakAranI paryAya te AtmAmAM niSpanna thaI cukI hoya che, ane A nAma tenuM ja vAcaka che. e ja pramANe bAkInAM karmono kSayathI niSpana thayelAM nAmonA viSayamAM paNa samajavuM. tethI ja kSAyika bhAvanA prakaraNamAM sUtrakAre temane nirdeza karyo che. sU0 154 kSAyopathamika bhAvakA nirupaNa have sUtrakAra kSAyopathamika bhAvanuM nirUpaNa kare che- re tuM vagovanig" ItyAdi- zabdArtha- fk a ?) bhagavana pUrvaprakAnta kSA5zamikanuM svarUpa kevuM che? uttara-(govAmira suviSe vAje, taMgadA) sApazamika bhAvanA nIce pramANe be prakAra kahyA che-(vagovarane 2 govaramanine 2) (1) kSapazama rUpa kSApazamika ane (2) kSaye pazama niSpanna kSAyopazamika. prazna-2 jiM tuM hovame?) he bhagavan! te kSApazamanuM svarUpa uttara-(vagovaName vhuM gharamAM hoyaai) kevaLajJAnanA pratibaka-kevaLajJAnane prakaTa thatuM rokanAra-jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mehanIya ane antarAya, A cAra ghAtiyA karmone je kSaye pazama rUpa bhAva che, tene kSapazama kahe che. A kathananuM tAtparya nIce pramANe che-vivakSita jJAnAdika guNane ghAta karanArA udaya prApta kamane kSaya (sarvathA apagama) ane anudI eja karmane upazama (vipAkanI apekSAe udayAbhAva), A prakArane kSayathI upalakSita je upazama che, tenuM nAma ja pazama che. zaMkA-aupazamika bhAvamAM udayaprApta karmane sarvathA kSaya thAya che ane anuyoga dvAra sutrama 245
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ anudaya prApta je kama che tene kSaya paNa tho tathI ane udaya paNa thatuM nathI paratu upazama ja thAya che. e ja prakAre kSAyopathamika bhAvamAM paNa utIrNa kamane kSaya ane anudI | kamane upazama thatuM hoya che. te pachI 5zamika ane kSApazamikamAM ze bheda che ? - uttara-kSa pazama bhAvamAM kamane je upazama kahevAmAM Ave che te vipAkanI apekSAe ja uDhayAbhAva (udayane abhAva) rUpa upazama batAvavAmAM AvyuM che, pradezanI apekSAe batAvavAmAM AvyuM nathI. pradezanI apekSAe te tyAM kamano udaya ja che. paraMtu pazamika bhAvamAM je upazama batAvavAmAM Avyo che, te vipAka ane pradeza, A bannenI apekSAe batAvavAmAM AvyA che eTale ke pathamika bhAvamAM kamane vipAkedaya heta nathI, paNa pra ya hoya che. nIraDha karAyelA kamaMdavikenu vedanA pradezodaya rUpa che ane rasaviziSTa davikenuM viSa kAna vi pAke 3ya rUpa che. jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya paddha nIya ane aMtarAya, A cAra prakAranAM kamene ja kSopazama thAya che, anya kamene sopazama thatuM nathI. (le taM vagovarane) A prakAranuM kSapazamanuM svarUpa che. prazna-(se jiM te govALei ?) he bhagavan! pazamaniSpanna sApazamika bhAvanuM svarUpa kevuM che? uttara-(govaramanijo anenfa goLa) kSayopazamaniSpana kSApazamika bhAva aneka prakArane kahyo che. (saMjJA) jema ke..( govaranA bamiLiyoAinaLaruDhI nAva 4 govAmiyA maLavAvanALaDhI) kSApazamikI Aminibedhika jJAnalabdhi matijJAnane Abhinidhika jJAna kahe che. A pratijJAnanI prAptinuM nAma Abhinibedhika jJAnalabdhi che. matijJAnAvaraNa karmanA pazathI A Abhinibedhika jJAnalabdhinI prApti thAya che tethI tene lApazamikI kahevAmAM AvI che. e ja pramANe zrutajJAnAvaraNa karmanA sopazamathI zratajJAnalabdhinI, avadhijJAnAvaraNa karmanA pazamathI avadhijJAna labdhinI ane mana:paryAvajJAnAvaraNunA capazamathI manaHparyAvajJAna labdhinI prApti thAya che. te kAraNe te labdhione kSayapazamika kahevAmAM AvI che. ahIM sUtrakAre kevaLajJAna labdhine ullekha karyo nathI, kAraNa ke kevaLajJAnAvaraNa karmanA kSayathI ja kevaLajJAna labdhinI prApti thAya che, kSapazamathI tenI prApti thatI nathI. (khovasamiyA mai aNNANaladdhI, kha provasamiyA suya aNNoNaladdhI, khovAgarA vimaLAbaDhatI) mati ajJAnAvaraNanA kSaye pazamathI mati ajJAna, zrataajJAnAvaraNanA kSayopazamathI thatAjJAna ane virbhAgajJAnAvaraNanA kSapazamathI vilaMgajJAnanI prApti thAya che. tethI temane kSApathamikI matyajJAnalabdhi, sApazamikI thatAjJAnalabdhi ane kSApazamikI virbhAgajJAnalabdhi kahevAmAM Avela che. kutsita jJAnanuM nAma ajJAna che. kutsitanA arthamAM paNa nA nakAra vAcaka) ne prayoga thAya che. jema ke kutsitazIla, azIla Adi. anuyoga dvAra sutrama 246
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ (koNamiyA suragaDhavI) kSApazamikI cakSuH darzanalabdhi, (zAstuzAstrI, rohiNajhaao) acakSudarzanalabdhi ane avadhidarzanalakhi paNa upazama niSpanna kSApazamika bhAvarUpa che, kAraNa ke cakSudarzanAvaraNa kamanA kSayopazamathI cakSuHzanalabdhinI prApti thAya che. acakSazanAvaraNa karmanA kSaye pazamathI acakSurdazanalabdhinI prApti thAya che ane avadhidarzanA varaNanA kSayopazamathI avadhidarzanalabdhinI prApti thAya che. jamavaMakhavI, bichAvaMtaLo, vamamicchANanArato) eja pramANe samyakdazanalabdhi, mithyAdarzanalabdhi, samyagRmidhyAdarzanaladhi, (govaNamiyA sAmAcAra hI, parva checovaTAvaLajItI, vAiravizuddhisaddhAM) kSApazamiThI sAmAyika cAritralabdhi, chedapasthApanAlibdhi, parihAravizuddhikalabdhi, (AmapaMpa variSaDhavI, gvaM varittAvarittaruddha) sukama saM5rAya caritralabdhi, cAritrAcAritralabdhi, (ta govALiyA phALaDhI, ghauM jAmatI, mojIdI, vAmojI) &ApazamikI dAnalabdhi, lAbhalabdhi, galathvi ane upagalabdha (moniyA variTI) sApazamikI vIryalabdhi, (paraM vividha vArirI, jAvaMvividhI) lApazamikI paMDitavIrya labdhi, bAlavIryalabdhi ane bAlapaMDitavIryalabdhi. | (aobiyA noraMthiI nAva homiyA vicaDhI) kSAyopazamikI zrotrendriyalabdhithI laIne kSApazamikI sparzendriyalabdhi parvatanI pAMca prakAranI labdhio, (govAmiNa bApAnapara) kSApazamika AcArAMgadhArI, (parva suyagaDaMgadhare, ThANaMgaghare, samavAyaMgadhare, vivAha paNNattidhare, nAyAdhammakahAdhare, dhvA jAke, anuttavivAre, vAvALadhare, vivAhucara) eja pramANe kSApazamika sUtrakRtAM.dhArI, sthAnAMgadhArI, samavAyAMgadhArI, vivAhaprajJapti (vyAkhyAprajJapti)dhArI, upAsakadazAdhArI, annakRtazAdhArI, anuttaraupapAtikadazAdhArI, praznavyAkaraNadhArI vipAkazratadhArI, (aovAmiNa viviASare) sApazamika dRSTivAdapArI, (gobara navapu) thApazamika navapUrva dhArIthI laIne (vAmiva bAra varavadhumbI) kSApazamika cauda pUrvadhArI paryantanA jI, (4ovaNafmag of) kSApazamika gaNI, (aovara vayA) ane kSApazamika vAcaka ( i aolamanipm) A badhA kSA. pazama niSpanna bhAve che. ( taM vagovaNafmag) kSApazamikanuM A prakAranuM svarUpa che. bhAvArtha-A sUtra dvArA sUtrakAre kSApazamika bhAvanA svarUpanuM vivecana karyuM che temAM temaNe evuM pratipAdana karyuM che ke eka te kSApazama ja kSApazamika che ane bIju kSayopazamaniSpanna kSApazamika che. cAra ghAtiyA kanA kSayathI upalakSita je upazama che, tenuM nAma kSAyopathamika che. sApazamika jJAnanuM AvaraNa karanArA je karmo che temAM sarvaghAti paddha ke ane dezavAti spaddhaka rUpa ane prakAranA spaddhakano sadUbhAva rahe che. anuyoga dvAra sutrama 247
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ tethI temane kSayopazama thAya che. nava nekaSAmAM kevaLa dezadhAti sparva ke (kamaMdali)ne ja sadbhAva hoya che, tethI temane kSapazama thato nathI kevaLajJAnAvaraNa Adi pravRtiomAM kevaLa sarvaghAti spaddha kene ja sadabhAva hoya che, tethI temane pazama paNa thatuM nathI je ke pratyAkhyAnAvaraNa ane apratyAkhyAnAvaraNa kaSAya sarvaghAti ja che, parantu temane apekSAkata dezaghAti mAnI levAmAM Avela che, tethI anaMtAnubaMdhI Adine pazama bhavita banI jAya che. adyAtiyA karmomAM te dezaghAti ane savaghAti 35 vikapa ja saMbhavI zakto nathI, tethI temanA kSapazamano te prazna ja u6bhavate nathI A prakAre sUtrakAre kSaye pazamanI sAmAnya gyatAnuM ahI vivecana karyuM che kSopazama ane upazama vacce nIce pramANenuM aMtara samajavuM pazamamAM keTalAka sarvaghAti spaddhakane udayAbhAvI bhaya rahe che ane keTalAka sarvaghAti spaSkrakena saivasthArUpa upazama rahe che tathA dezadyAti spaddhakano udaya rahe che paraMtu upazamamAM temane udaya raheto nathI paNa upazama ja rahe che. - have sarakAra e vAta prakaTa kare che ke kayAM kayAM karmonA pazamathI kayA kayA bhAva prakaTa thAya che-matijJAnAvaraNa, zrutajJAnAvaraNa, avadhijJAnAvaraNa ane mana:paryavajJAnAvaraNuM karmonA kSapizamathI anukrame matijJAna, zratajJAna, avadhijJAna ane mana:paryavajJAna prakaTa thAya che. sUtramAM je " labdhi' 58 vaparAyuM che tene artha "prApti" samaja "labdhi" pada AliMgamAM hevAthI tenI sAthe "kSApazamikI " A padane paNa strIliMgamAM ja prayoga karavAmAM Ave che matijJAna AdikenI prApti tyAre ja thAya che ke jyAre te pratyeka jJAnanA AvAraka (AvaraNa karanArAM) kamene kSayopazama thAya che. tethI temanI te prAptine kSApazamikI kahI che. kevaLajJAnane kSayapathamika gaNavAmAM AvatuM nathI, tene te kSAyika ja gaNavAmAM Ave che, kAraNa ke kevaLajJAnAvaraNa karmanA kSayathI ja kevaLajJAnanI prApti thAya che. zaMkA-je kevaLajJAnAvaraNa karmanA kSayane lIdhe kevaLajJAna prApta thatuM hoya, te evuM zA mATe kahevAmAM Ave che ke jJAnAvaraNa karmane kSaya thavAthI kevaLajJAna utpanna thAya che? uttara-AtmAne svabhAva kevaLajJAna che tenA upara kevaLajJAnAvaraNa karmanuM AvaraNa hoya che chatAM paNa te pUrepUruM AvRta thaI zakatuM nathI ati manda jJAna prakaTa ja thatuM rahe che, ke jene matijJAnAvaraNa Adi karma Avata kare che. tethI e vAta spaSTa thAya che ke kevaLajJAnane prakaTa na thavA devAmAM jJAnAvaraNanA pAMce bhede kAraNabhUta bane che kevaLajJAnAvaraNa kama" kevaLajJAnane 2 kSAta rUpe reke che ane matijJAnAvaraNa Adi cAra karmo tene paraMparA anuyoga dvAra sutrama 248
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ rUpe roke che. tethI "jJAnAvaraNukamanA kSayathI kevaLajJAna utpanna thAya che." evuM kahevAmAM Ave che. matijJAnAvaraNa, mRta jJAnAvaraNa ane virbhAgajJAnAvaraNa karmanA kSapazamathI anukrame matyajJAna, zratAjJAna ane virbhAgajJAna prakaTa thAya che. ahIM "ajJAna" pada dvArA jJAnAbhAva samajavAnuM nathI kAraNa ke jJAnAbhAva rU5 ajJAna te audayika bhAvarUpa che, ane jJAnAvaraNa karmanA udayathI te bhAva utpanna thAya che. paraMtu kutsitajJAnane ajJAna kahe che. jayAre matijJAna Adi mithyAdarzananA udayathI dUSita hoya che, tyAre temane kutsita jJAnarUpa gaNavAmAM Ave che, "vilaMga padamAM je "bhaMga" pada che te ahIM avadhivAcaka che. Ama to te eka prakArabhedanuM vAcaka gaNAya che. ane "ji" pada virUkutsita arthanuM vAcaka che. virbhAgajJAnanI vyutpatti A pramANe thAya che-"vitA: maMnH vimA yimaMn gva jJAnaM vimaMmjJAna" A vilaMgamAM je jJAnapaNuM che te arthaparijJAnAtmakatAnI apekSAe che. mithyAdaSTi devadikanA avadhijJAnane virbhAgajJAna kahe che. cakSurdazanAvaraNu, acaludaMzanAvaraNa ane avavidarzanAvaraNa karmanA pazamathI anukrame cahyuzana acakSudarzana ane avadhidarzana prakaTa thAya che. tethI temane paNa sAthe pazumika kahevAmAM Avela che. mithyAtvakarmanA kSapazamathI kSapazamika sabhya dazananI prApti thAya che. e ja pramANe bIjI badhI sUkta labdhiomAM paNu yathAsaMbhava kSApazamikatA samajI levI. varyAntarAya karmanA kSapazamathI vIrya labdhi prakaTa thAya che. e ja pramANe paMDitavIya labdhi, bAla vIryalabdhi ane bAlapaMDitavIrya labdhine paNa kSAyopathamika ja samajavI joIe. paMDitapada ahIM sAdhujananuM, bAlapada aviratayuktajananuM ane bAlapaMDita pada dezavirata jananuM vAcaka che. temane potapotAnA varyAntarAya karmane pazama thavAthI paMDitavIrya labdhi AdinI prApti thAya che. samyagRmithyAdarzana labdhi samyakatvanA eka bheda rUpa che. tethI mithyA. tva karmanA kSapazamathI te labdhinI prApti thAya che, sAmAyika cAritra labdhi, chedapasthApanalabdhi, parihAra vizuddhika labdhi, sUthama saparAya labdhi ane cAritrAcAritra labdhi, A badhI labdhionI prApti cAritramehanIya kamanA kSayopazamane lIdhe thAya che, tethI temanAmAM kSApazamikatA samajavI joIe. karmonuM nivAraNa karavA mATe saMyata je antaraMga ane bahiraMga pravRtti kare che tenuM nAma cAritra che. eTale ke Atmika zuddha dazAmAM sthira rahevAno prayatna kare tenuM ja nAma cAritra che. pariNAma zuddhinA anuyoga dvAra sutrama 249
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ taratama bhAvanI apekSAe ane nimitta bhedanI apekSAe cAritranA sAmAyika Adi pAMca vibhAga pADavAmAM AvyA che. tenuM vadhu spaSTIkaraNa A pramANe chesamyakatva, jJAna, saMyama ane tapanI sAthe ajya sthApita karavAnI-eTale ke samabhAvamAM sthira rahevAne mATe samasta azuddha pravRttiono tyAga karavAnI AtmapariNAmonI vRtti rAkhavI tenuM nAma sAmAyika che A sAmAyika cAritranI prAptinuM nAma sAmAyika cAritra labdhi che. sAmAyika cAritranI ArAdhanAmAM rAgadveSane nirodha karIne saghaLAM Avazyaka katamAM sadA samabhAva ja rAkhavuM paDe che. tene niyatakALa ane aniyatakALa rU5 be bhe che jemane samaya nizcita che evAM svAdhyAya Adine niyatakALa sAmAyika kahe che. jemane samaya niyata nathI evA IryApatha Adine ani. thatakALa sAmAyika kahe che. jema ahiMsAvatane saghaLAM vratanuM mULa mAnavAmAM Ave che, e ja pramANe sAmAyika cAritrane saghaLAM cAritranuM mULa mAnavAmAM Ave che. "huM jIvanaparyanta sarva sAvavagethI virata thauM chuM A eka vratamAM samAveza thaI javAne kAraNe sAmAyika vratane eka ja vrata gaNavAmAM AvyuM che. ane e ja eka vrata pAMca rUpe vivakSita thavAne kAraNe chede sthApanA cAritra kahevAya che. prathama dIkSA lIdhA bAda viziSTa zratane abhyAsa karI lIdhA bAda vizeSazuddhine nimitte je jIvanaparyAnI punaH dIkSA levAmAM Ave che ane prathama lIdhelI dIkSAno cheda karIne tyAga karIne) pharI navesarathI je dIkSAnuM AropaNa karavAmAM Ave che, tenuM nAma che pasthApana cAritra che. jemAM viziSTa prakAranA ta5: pradhAna AcAranuM pAlana karavAmAM Ave che, tenuM nAma parihAravizuddhi cAritra che. je cAritramAM krodhAdi kaSAyone udaya rahe te nathI, paraMtu lobhane aMza ati sUkSama pramANamAM bAkI rahI jAya che evA cAritranuM nAma sUkama saM5rAya cAritra che. dasamAM guNasthAnamAM ja A cAri. trane sadUbhAva rahe che aMzataH cAritra athavA dezacAritrane cAritrAcAritra kahe che. anantAnubaMdhI Adi ATha prakAranA kaSAyanA kSapazama AdithI tene AvirbhAva thAya che. sarvavirati rUpa cAritra anantAnubaMdhI Adi 12 prakAranA kaSAyanA kSapazama AdithI AvibUta (prakaTa) thAya che. antarAya kamanA prakAra rUpa dAnAntarAya, lAbhAntarAya, bhegAntarAya, upabhogAnarAya ane varyAntarAya karmanA kSapazamathI anukrame dAnalabdhi, lAbhalabdhi, upagalabdhi ane vIryalabdhinI prApti thAya che. e ja pramANe zrotrendriyathI laIne sparzendriyalabdhi parvatanI paNa pAMca labdhio kahI che. A pAMce labdhio drandriyanI apekSAe kahI nathI, paNa bhAve anuyoga dvAra sutrama 250
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ ndriyanI apekSAe kahI che bhAvendriyA labdhi upayeAganA bhedathI e prakAranI che matijJAnAvaraNu, zrutajJAnAvaraNu, cakSuH nAvaraNu ane acakSuHdanAvaraNunA kSApazamathI temanI labdhi thAya che. A kathananA bhAvArtha e che ke matijJAnAvaraNIya kama AdinA kSayeApathama rUpa je eka prakAranuM Atmika pariNAma che, te lakhkhIndriya rUpa che ane labdhi, nivRtti tathA upakaraNa, A traNe maLavAthI rUpAdi viSayAne je sAmAnya ane vizeSa medha thAya che te upayegendriya rUpa che upayeAgendriya matijJAna tathA cakSu acakSu darzanarUpa che eja pramANe AcArAMga Adi 12 aMgane dhAraNa karavA rUpa tathA vAcaka rUpa je paryAya che te zrutajJAna svarUpa che zrutajJAnAvaraNu kamanA kSaye|pazamathI zrutajJAna prApta thAya che, tethI AcArAMgadhara Adi 12 paryAya paNa kSAye pazamika che. A prakAranuM kSayApazama niSpanna kSAyeApamika bhAvanuM svarUpa che. AslR015| pArimANika bhAvakA nirupaNa have sUtrakAra pAriNAmika bhAvanA svarUpanuM nirUpaNa kare che"che. jituM. jAniAmiva 'ItyAdi-- zabdArtha (se ji saM jaLiAmi ?) he bhagavan! pAriAmika bhAvanuM svarUpa kevu' che ? uttara-(rimik tuviSe vaLatte, saMjJaddA) pAriNAmika bhAvanA nIce pramANe be prakAra kahyA che--(sApha nimit ca anAr nALiAmiv ya) (1) sAdi pAriNAmika ane (ra) anAdi pAriNAmika je pariNAmamAM dravyanI pUrva avasthAnA sathA parityAga thatA na hoya evI rIte eka avasthAmAMthI khIjI avasthAo thatI rahe, evA pariNamanane sAdipariNAma kahe che kazuM paNa che ke-"gAmo cha ItyAdi eja vAta bIjI jagyAe paNa A pramANe ja kahI che-eka avasthAmAMthI bIjI avasthA rUpa pariNamana thavuM tenuM nAma pariNAma che eTale ke svarUpamAM sthita rahine utpanna tathA naSTa thavu tenu nAma pariNAma che sarvathA vyavasthAna athavA sarvathA vinAzane pariNAma kahI zakAya nahIM pariNAmanuM khIjuM nAma paryAya che. je drazyane je svabhAva che te svabhAvamAM rahIne ja tenuM pariNamana (parivatana) thAya che. jema ke manuSya khAlakamAMthI cuvAna ane yuvAnamAMthI vRddha bane che, parantu te manuSyatvane parityAga karatA nathI. eja pramANe pratyeka dravya peAtAnI maryAdAmAM rahIne ja pariNamana pAmatuM rahe che. te sa.thA nitya paNa nathI ane sathA kSaNika paNa nathI. naiyAyika Adi bhedavAdI darzana je guNa ane dravyanA sarvAMthA (ekAntataH) bheda mAne che temanI mAnyatA pramANe dravya te sarvathA avikRta ja rahe che, ane temAM guNanI utpatti tathA vinAza thatA rahe che. tenuM nAma ja pariNAma che. bauddha matavAdIo vastu mAtrane kSazusthAyI ane nirantraya vinAzI mAne che. temanA mata pramANe pariNAmane atha' A pramANe thAya che--' utpanna thaIne vastune saCthA nAza thai javeA tenuM nAma pariNAma che'' A mAnyatAeAnuM kha'Dana karavA mATe sUtrakAre ahI' A prakAranuM kathana karyu che-- 6 1 sarvathA vinAza vinAmaH '' tethI arthAntargamanaLiAma: 'A pariNAmanu' lakSaNa ja yuktiyukta lAge che. evu' je pariNAma che, eja pAriNAcika che. athavA te pariNAmathI je niSpanna che, tenuM nAma ja pAriNAmika che, anuyoga dvAra sutrama 251
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazna-(se diM taM sArU pariNAma?) he bhagavana ! sAdi pariNAmikanuM svarUpa kevuM che ? " uttara--(AdArijAmitta maLe vide vaLa) sAdi pariNAmika bhAva aneka prakArane kahyo che. () jema ke-(gugapurA, guno , juvLavI, kuLataMduhA 28) surA, chageLa, jINuM ghI, ane jIrNataMdula. jUnA surAmAM, goLamAM, ghImAM ane taMdulamAM je jINuM paryAya rUpa pariNAma AvyuM che, te sAdi pariNAmika bhAva rUpa che, kAraNa ke jIrNatAnA kALanI pUrva keTi jANI zakAya che. surAdi dravya navI paryAya ane jINuM paryAya, e bane avasthAmAM paNa anugata rUpe rahe che jyAre navInatA paryAya A dramAMthI nivRtta thaI jAya che tyAre te dravyamAM jaNutA paryAya AvI jAya che, A vAta saune mATe spaSTa che. te kAraNe ja sUtrakAre jINuM vizeSaNa yukta sura,dika dravyone sAdi pariNAmika bhAvane duSTAto rUpe ahIM prakaTa karela che. zaMkA-e vAta te ame mAnI laIe chIe ke surAdika dravyamAM javasthAmAM sAdi pArizvAmikatA hoya che, kAraNa ke te dravyamAM avasthAnA samayanI pUrvakeTi jJAta thaI jAya che, paraMtu temanI je navya (navInI avasthA che, temAM sAdi pariNAmikatA kevI rIte mAnI zakAya tema che? tenA samayanI pUrvakeTi te jJAta hatI nathI ? uttara-evI vAta zakya nathI, kAraNa ke navIna paryAyanA samayanI pUrva keTi paNa jJAta thaI jAya che. te A prakAre samajavuM-surAdi dravya rUpa je navIna paryAya che te surAdijanaka kAraNa dravyomAMthI ja udbhavI hoya che. tethI temAM paNa sAdi pariNAmikatAne sadUbhAva rahe che. A kathanane bhAvArtha e che ke surAdijanaka je drage che te ja surArUi5 5riNAmamAM parimita thaI jAya che, tethI temanI A surAdirUpa paryAya sAdi paryAya rUpa ja che, ane jyAre kAlAntare A sAdi rUpa paryAya te dravyamAMthI nivRtta thaI jAya che, tyAre tenI nivRtti thatAM ja te dravyamAM jINutA rUpa paryAya AvI jAya che, A prakAre surAdi dravyamAM navInatA (navyatA) ane jINutA sAdi pariNAma rUpa ja gaNI zakAya che, je e vAta mAnavAmAM na Ave ke upApAnakAraNa dravya ja kArya rUpe pariNumita thAya che, te kAryanI utpatti ja thaI zake nahI tathA-(AmA ya samasyA, saMjJA, nazvanA ) aja (mela), azvavRkSa (vRkSAkAre pariNamita thayelA megha) saMdhyA (divasa ane rAtrino saMdhikALa ke jemAM AkAza kRSNa, nIlAdi rUpe parimita thaI jAya che, gaMdharvanagara (uttamottama prAsAdethI zobhatA nagaranI AkRti jevAM banelAM AkAzapudgala), (vAyA) ukApAta (AkAzakhaMDamAM sarakta teja:puMja), (vi) digAha (kaI eka dizAmAM AkAzanI aMdara prajavalita agnine AbhAsa tha), (hinA) meghanI garjanA, (vinga) vijaLI, (niSAcA), nirdhAta (vijalI paDavI), (kUvA) cUpaka (zukala pakSane traNa divasane bAlacana), (namakSatti) yakSAdIpta (AkAzamAM dekhAtI pizAcAkRti jevI agni), (FmiyA) mika (dhUmasa) (kavi) mahikA (jalakaNa yukta dhumADA je vADa vimasa) anuyoga dvAra sutrama 25ra
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ (yujhAvA) dUghAta (dizAomAM dhULa uDavI te) (rovarAja) candro parAga (candragrahaNa), (phUDovA) sUryagrahaNa, (raMvArivean, sUvivekA) candrapariveSa (candrane pharatuM goLAkAramAM pariNata thayelA pulaparamANuonuM goLAkAranuM maMDaLa), suryapariveSa (sUryanI AsapAsa cAre dizAmAM goLa cUDalInA AkAre pariNata thayelAM pula paramANuonuM geLAkAranuM maMDaLa (vahivaMTa) praticandra (utpAta, sUcaka bIjA candranuM dekhAvu), (sU) pratisUrya (utpAta sUcaka bIjA sUryanuM dekhAvuM), (hRdayapU) meghadhanuSa (akAzamAM cemAsAmAM je saptaraMgI kAmaThI dekhAya che te, (kAma) udaka matsya (meghadhanuSyanA khaMDa), (variyA) kapiThasita (AkAzamAMthI kayAreka saMbhaLAtA atiugra kaDAkA), (mo) amogha (sUryodaya ane sUryAsta vakhate sUryanA kiraNa dvArA utpanna thatI rekhAvizeSa), (tArA) bharata Adi kSetra. (vArakA) himAvAna Adi parvata, (nAnA, nA, ghA, vavavA vAyArA) grAma, nagara, ghara, parvata, pAtALakalaza, () bhavana, (niyA) naraka, (ravApamA) ratnaprabhA, (rAjamA) zarkarAmabhA, (vAsuthavmar) vAlukAprabhA, (iq) paMkaprabhA, (dhUmapa) dhUmaprabhA, (tama1) tama prabhA, (tamAma) tamastamaHprabhA, (rome ) saudhamaMthI laIne amyuta patanA kapa, (vene anuttara) raiveyaka, anuttara vimAne, (vimArA) ISa~AmbhArA, (14mANu vAre) paramANu yudgala (Dupafpa jAva tayufag) dvidezikathI laIne anaMtapradezika parvananA kaMdhe, (hai tuM nA pariNAmiNa) A badhAMne sAdipAriNubhika bhAva rUpa samajavA. zaMkA-varSadhara Adi parvate te zAzvata che, kAraNa ke teo kadI paNa pitApitAnA astitvane parityAga karatA nathI chatAM sUtrakAre temane sAdi pariNAmika zA kAraNe kahyA che? uttara-varSadhara AdikamAM je zAzvatatA prakaTa karavAmAM AvI che tenuM kAraNa e che ke teo temanA AkAra mAtranI apekSAe ja sadA avasthita rahe che. tene artha e thatuM nathI ke temanAmAM pariNamana ja thatuM nathI temanAmAM pariNamana te jarUra thatuM ja rahe che varSadharAdika paulika che pudgale te asaMkhyAta kALa bAda pariNamana kare ja che. hAlanA varSadhara AdikamAM je padrale hAlamAM che. teo tyAM vadhAremAM vaSAre asaMkhyAta kALa sudhI che. tyAra bAda teo tyAMthI cavIne jaze AgaLa 85mAM sUtramAM A vAta spaSTa karavAmAM AvI che te sUtramAM evuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che ke naigamavyavahAra nayasaMmata AnupUvI dravya kALanI apekSAe eka dravyanI e vicAra karavAmAM Ave te ochAmAM ochA eka samaya sudhI ane vadhAremAM vadhAre asaMkhyAta kALa sudhI Anuva dravya rUpe rahe che." cavelA thayelA te pudrane sthAne anya pule saMgata thaIne te rUpe pariNamI jaze tethI patanI A parivRtti (pariNamana)ne kAraNe varSadharAdikemAM paNa sAdi pariNAmikatAnuM kathana virUddha paDatuM nathI. anuyoga dvAra sutrama 253
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAnnipAtika bhAvakA nirupaNa prazna-( jiM kaLArU pinAmiNa) he bhagavan! anAdi pariNAmika bhAvanuM kavarUpa kevuM che? uttara-(vanAru pariNAmiDa pamathidApa, amerithANa, bathiANa, jIvatthikAe, puggalasthikAe, addhAsamae, loe, aloe, bhavasiddhiyA, abhvnikriyA) dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzastikAya, javAstikAya, pudgalA. stikAya, addhAsamaya (kALa), leka, aleka, bhavasiddhika ane abhavasiddhi A bhAva anAdi pariNAmika che dharmAstikAya Adi anAdi kALathI ja dhamastikAya Adi rUpe pariNata hovAne kAraNe temane anAdi pArizAmika bhAva kahyA che. teNe raMganA sinAmiNa) A prakAranuM anAdi pariNAmika bhAvanuM svarUpa che. ( taM pArijAmiNa) sAdi pariNAmika ane anAdi pAri. mika bhAvanuM nirUpaNa samApta thavAthI pariNAmika bhAvanuM kathana ahIM pUruM thAya che. sU0156 have sUtrakAra sAnnipAtika bhAvanI prarUpaNa kare che- Kre jiM sAvagiItyAdi zabdArtha. ( kri 4 saLiyA ?) he bhagavana ! pUrva prakAnta sAnnipAtika bhAvanuM svarUpa kevuM che ? * uttara-(vijJag ggfd 24 36 3vasamiya-hA-vagovAmiyapaarinnaa miyANaM bhAvANaM dugasaMjoeNaM, tiyasaMjhopaNaM, caukka saMjoeNaM, pNcksNjoLa ne nigas) audayika, pazamika, kSAyika, kSAye pazamika, ane pArilAmika, A pAMca bhAvenA brikasaMga, trikasaMga catuSkasa yoga ane pacaka saMgathI je bhAve nipanna thAya che te badhA bhAvene sAnipAtika bhAve kahe che A rIte brikasaMga janya 10 bhAva, trikaga janya 10 bhAve, catuSkasa janya pAMca bhAve ane paMcakarsaga ja eka bhAva. nipanna thAya che. A prakAre kula 26 sanipAtika bhA thAya che. sU15 . | divakAdI saMyogakA nirUpaNa babe bhAvanA sAgathI je 10 bhAva niSpanna thAya che, temane sUtrakAra prakaTa kare che-"tyAM je te ItyAdi zabdArtha-(ratha Le che te raNa suraMthonA, tene ) abe bhAvanA sAthe gathI je dasa bhAve nibana thAya che te nIce pramANe che-(kathine va javAmi nijA) (1) dayika ane aupazamikanA saMyogathI niSpana bhAva (basthiAne kahAnigom2) (2) audayika ane kSAyikanA saMyogathI niSpana thayele bhAva (vinAme 33 voraNanorU) (3) dathika ane kSApazamikanA saMyegathI niha5ne thayele bhAva (gathinAme 3ra 4 mrinAminidawom) (4) audayika ane pariNAmikanA saMgathI niSpana bhAva (gaLime vArivArine) (5) aupathamika ane kSAyikanA saMgathI niSpanna bhAva (asthi varicaya govAmina) (6) pazamika ane kSApazamikanA saMyogathI nipanna thayele bhAva (gathinA vAminANAdhinacom) (7) aupazamika ane pariNAmikanA sAthe gathI niSpanna bhAva (gathigAme rAta govAmi nikaLe) (8) kSAyika anuyoga dvAra sutrama 254
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane kSayapazamikanA saMyogathI niSpanna bhAva (gariyA ne vra vALi niranigor) (9) kSAyika ane pariNAmikanA saMyegathI niSpana bhAva (gathigAme aovaramALAbhinijo) (10) kSA zamika ane pariNAmikanA saMgathI nipanna bhAva A prakAre audayikanI sAthe pazamika Adi cAranA sugathI 4 bhaMga, aupazarmika bhAvanI sAthe kSAyika Adi traNa bhAvanA saMgathI 3 bhaMga, kSAvikabhAvanI sAthe kSApazamika Adi be bhAvanA saMyogathI 2 bhaMga tathA kSAyopazamikanI sAthe pariNAmika bhAvanA saMgathI eka bhaMga bane che A rIte dvisaMgI kula 10 bhaMga bane che. A prakAre A aMgonuM sAmAnya kathana karIne have sUtrakAra dareka bhaMganA svarUpanuM vivecana kare che prazna-(Are te gAme vADAminine?) he bhagavan! audayika ane aupazamika bhAvanA saMyogathI je sAnnipAtika bhAva rUpa bhaMga niSpanna thAya che. tenuM svarUpa kevuM hoya che? uttara-(0ra30miniALe) audayika ane aupazamika bhAvanA saMgathI je sAnipAtika bhAvarUpa bhaMga utpanna thAya che te A prakArane che-(varAtti mag dvanaMtA jaNAyA) audayika bhAvamAM manuSyatva-manuSyagati ane parAmikabhAvamAM upazAnta kaSAyane gaNAvI zakAya. ahIM manuSyagati" A pada udAharaNa rUpe vaparAyeluM hovAthI tenA dvArA tiryaMca Adi cAre gatie, jAti ane zarIranAmAdi karmone paNa grahaNa karavAmAM Avela che. kAraNa ke ahIM temane paNa saddabhAva rahe che aupazamika bhAvamAM kaSAya upazAnta hoya che A vAta paNa udAharaNa rUpe ja ApavAmAM AvI che, kAraNa ke aupazamika bhAvamAM darzana mehanIya ane nekaSAyamahanIya, A baMne prakAranA karmone paNa upazama rahe che. (uLa je nAme lava nivanibaLe) A prakArane A audariaupazamika nAmane prathama sAnnipatika bhAva rU5 bhaMga che. A prathama bhaMgamAM "manuSyagati ane upazAnta kaSAya" A prakAranuM je kathana karavAmAM AvyuM che, te kathana mAtra vivakSArUpa ja che, kAraNa ke e sAnnipAtika bhAva kaI paNa jIvamAM saMbhavita hete nathI je jIvamAM manuSyagati che ane kaSAya upazamita che, A prakAre tenA audayika ane pazamika, A bane bhAvanA sAgathI niSpanna dayikIpazamika nAmano prathama sAni pAtika bhAva che tyAre ja mAnI zakAya ke jyAre te jIvamAM anya koI bhAvano sadUbhAva ja na hoya dayikaupathamika bhAvanI sAthe tyAM lApazamika bhAva rU5 Idriya ane pariNAmika bhAva rUpa jIvavane paNa sadbhAva rahe che. koI kaI jIvamAM A audayikaupazamikanI sAthe kSAyika samyakatva paNa saMbhavita hoya che. A prakArane vicAra navamAM bhaMga sivAyanA samasta bhaMgamAM samajavo joIe, kAraNa ke je navamo bhaMga che te siddha bhagavAnanI apekSAe grahaNa karavAnuM che. siddha bhagavAnamAM kSAyika samyakatva ane pariNAmika bhAva rUpa jIvatvane sadbhAva rahe che. te sivAyanA anya bhAvene temanAmAM sadbhAva hoto nathI tethI ja siddha chamAM navamAM bhaMga rUpa eka sAnipAtika bhAvane sadbhAva kahyo che te sivAyanA je nava 095 anuyoga dvAra sutrama 255
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhaMge che temane ullekha te mAtra prarUpaNAnI apekSAe ja karavAmAM Ave che, kAraNa ke siddha cha sivAyanA je saMsArI jIve che te jemAM te ochAmAM ochA traNa bhAve avazya hoya che. je gatimAM temano sadubhAva che te gati tathA Indriya ane chatvagati audayika bhAva che Indriye. kSApazamika bhAva rUpa ane jIvatva pAriNAmika bhAva rU5 che. bhAvArtha-babe bhAvane soga thavAthI je dasa sAnnipAtika bhAve niSpanna thAya che, temanA viSayamAM sUtrakAre A sUtramAM vivecana karyuM che. pahelA cAra dvibhAva sagI sAnnipAtika bhAmAM audayika bhAva pradhAna rUpe rahe che. audayika bhAvanI sAthe aupazamikathI laIne pariNAmika paryantanA cAra bhAne saMga karIne pahelA cAra bhaMga (bhAMgAe) bane che. temAM audayika ane aupazamika bhAvanA sAgathI paheluM sAnnipAtika bhAva rUpa bhaMga bane che jema ke.. A manuSya upazAnta kaSAya che. eTale ke A manuSya upazAnta koSI, upazAnta mAnI, uparAnta mAyI ane upazAnta lebhI che. A prakAranuM kathana karavAthI pahelo sAnnipAtika bhAva A prakAre grahaNa thAya che ahIM krodha upazAnta thayela hovAthI aupazarmika bhAvane, ane manuSya kahevAthI manuSya gati karmanA udayane lIdhe audayika bhAvano sadbhAva batAvyA che. e ja pramANe upazAnta mAnI manuSya, upazAnta mAthI manuSya ane upazonta bhI manuSya, A traNe prakAranA kathanamAM paNa audayika ane aupazamika bhAvanA sAgathI niSpanna sAnnipAtika bhAva ja ghaTita thaI jAya che. audayika kSAyika sAnnipAtika bhAva" nAmanA bIjA bhaMganuM dRSTAnta nIce pramANe che-" A manuSya kSINu kaSAya che." audayika kSAyopathamika " nAmanA trIjA sAnnipAtika bhaMganuM dRSTAntamanuSya paMcendriya che." audayika pariNAmika nAmanA cothA sAnnipAtika bhaMganuM dRSTAnta-"manuSya jIva che." pazamika bhAvanI sAthe anukrame kSAyika, kSApazamika ane pAri. zAmika bhAvanA sAgathI pAMcamAM, chaThThA ane sAtamAM sAnipAtika bhAva rUpa traNa aMge niSpanna thAya che. * "aupazamika kSAyika " nAmanA pAMcamAM sAnipAtika bhaMganuM daSTAnta A upazAnta bhI darzana mehanIya kamane kSaya thaI javAthI kSAyika samyagdaSTi che ' "pazamika kSApazamika" nAmanA chakkA sAnnipatika bhaganuM daSTAnta-" A upazAnta mAnI abhinibAdhika jJAnI che. " pazamika pariNAmika" nAmanA sAtamAM sAnnipAtika bhaganuM daSTanta- upazAnta mAyA kaSAyavALo bha1, '' anuyoga dvAra sutrama 256
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ kSAyika bhAvanI sAthe anukrame kSApazamika ane pariNAmika bhAvane soga karavAthI AThamAM ane navamAM sAnnipAtika bhAva rUpa be bhaMga bane che. kSayika kSApazamika" nAmanA AThamAM sAni pAtika bhaMganuM daSTAntasAyika samyagdaSTi thatajJAnI ane "kSINakaSAyI bhavya' kSayika pariNAmika nAmanA navamAM sAnnipAtika bhaMganA daSTAnta rUpa che. kSApazamika bhAva ane pariNAmikabhAvanA saMyogathI 10 mA sAnnipAtika bhaMga bane che. "avadhijJAnI chava," A bhaMganA daSTAnta rUpa che, A prakAre be bhAvanA sAgathI kula 10 bhaMga bane che. temAM je navama bhaMga (kSAyika pariNAmika nAmane bhaMga) che, te siddha chene lAgU paDe che. A bhaMga ja kharI rIte saMbhavI zake che tethI A bhaMga ja zuddha nirdoSa bhaMga rUpa che. bAkInA je nava maMge che temanuM te ahIM vivakSA mAtra rUpe ja (prarUpaNa karavA mATe ja) kathana karavAmAM AvyuM che, kAraNa ke te bhAvamAM anya bhAne saMbaMdha paNa zakya hoya che jema ke "A manuSya pazAnta kolI che. ahI manuSyamAM managati nAmakama'no udaya che, tethI dathika bhAvane sadbhAva che, ane krodhane upazama havAthI pazamika bhAvane paNa sadUbhAva che. paraMtu sAthe sAthe te manuSyamAM bIjAM bhAva paNa majuda hoya che, kAraNa ke samasta saMsArI chAmAM ochAmAM ochA traNa bhAvene te avazya sadUbhAva hoya che. sU0158 divakaAdI brikasaMyogaja sAMnipAtikamAvakA nirupaNa traNa bhAvonA saMyogathI je sAnnipAtika bhAve bane che temanuM sUtrakAra have nirUpaNa kare che-"taratha jo teItyAdi - zabdArtha (tAjo ke te tijano teLe che.....) traNa traNa bhAvanA sAgathI je dasa sAnnipAtika bhAve bane che te nIce pramANe che-(rALAne vaDhavamA-unikaLe?) (1) audayika, aupathamika ane sAyika, A traNe bhAvonA saMgathI banate "dayiaupazamika kSAyika sAnnipAtika bhAva." (gathi gAme yaaNamiyara loyaNamini) (2) anuyoga dvAra sutrama 257
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ audayika, aupathamika ane kSApazamika, A traNa bhAvanA sAgathI banate ja audayika zamika zAyopathamika sAnnipAtika bhAva." (asthinAme rAvaNamiyagif"Aminicom3) (3) audayika, aupazamika ane pariNAmika A traNa bhAvanA sAgathI banate "audayika pathamika pariNAmika sAsipAtika bhAva." (mastri nAme cAravalovAminijo) (4) odayika, kSAyika ane kSApazamika sAtripAtika bhAva. (nA karAyaNa pArivAmi nijo ) (5) audayika, kSAyika ane pariNAmika, A traNa bhAvenA saMyogathI niSpanna thate "audayika kSAyika pariNAmika sAnnipAtika bhAva." ( jAme cattamottama pariNAminijo) (6) dayika, kSApathamika ane pariNAmika bhAvanA saMyogathI banate "audayika kSApazamika pAriNAmika sAnnipAtika bhAva." (garijI jANe vanarakSaravALo minin) (7) pathamika, kSAyika ane kSApathamika, A traNa bhAnA sagathI banate "aupamika kSAyika kSApazamika sAnnipAtika bhAva." (aghi gAme ravAmila sinAminirm) (8) pathamika, kSAyika ane pariNAmika, A traNa bhAvonA saMgathI banate "pazamika kSAyika pariNAmika nAmane sAnnipAtika bhAva." (ciLA vAma lovAkiya pArijAmi nicom) (9) aupazamika, sAyopazamika ane pariNAmika, A traNa bhAnA saMyogathI banate "aupazamika kSAyopazamika pariNAmika nAmane sAnnipAtika bhAva." (kariyaLAme hovAniyagiLAmAnavo) (10) kSAyika, kSApaza mika ane pariNAmika, A traNa bhAnA saMyogathI banate "kSAyika kSApazamika pariNAmika nAmano sAnnipAtika bhAva." prazna-(yare nAme kAyaramiyAnacom ) he bhagavan ! auyikIparAmika kSAyika nAmane je pahele vikabhAva saMyogI sAnnipAtika bhAva che te kevo che? uttara-( asafbahAnidam) dayika pathamika kSAyika nAmane je pahele vikabhAvasaMgI sAnnipAtika bhAva che te A prakArane che-3ra tti magNe 3vatA jaNAvyA saMmatta) manuSya gati audayika bhAva che, kaSAyone upazama aupazarmika bhAva che ane kSAyika samyakatva anuyoga dvAra sutrama 258
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ kSAyika bhAva che. (gam re nAme 332afmayAnacom) A prakArane A audayikaupathamika zAyika niSpana nAmane sAtripatika bhAva che. prazna-4 se nAme 33vAmiNa govAmi nikaLe? he bhagavana! audayikaupazamika sAnnipAtika bhAva kevo che? uttara-(vAraMvAniyAno saminijo) dathikaupazamika-kSApazamika nAmane sAnnipAtika bhAva A prakAra che-(3tti majuNe, vavavaMtAjaNAvA, vagovaNamiyAruM phaMhiyAruM) manuSya gati audayika bhAva che, upazAnta kaSAyo aupazamika bhAva che ane indriya kSApathamika bhAva che. (che vaca=AmiyA bavAnivanija) A prakArane A audayikIzamika kSApazamika sAnnipAtika bhAva che. prazna-(0re re jAme 33vAmithaviLaminicLe? he bhagavana! audayikIpazamika pariNAmika nAmane trIje sAnnipAtika bhAva ke che ? uttara-( 0rUvAminArAminibaom ?) audayika pathamika pariNA mika nAmano trIjo sAnnipAtika bhAva A prakAra che-(kavara maguNe, haMsA jaNAyA, jAtinAmiNa gore) manuSya gati audayika bhAva che, kaSAyanI upazAnti aupazamika bhAva che ane jIva pArizAmika bhAva che. (vaLe nAme 3ra3ramiyALAminibaLe) A prakAranuM audayikaupazamika pariNAmika nAmanA sAnnipAtika bhAvanuM svarUpa che. prazna-(jare te nAme 3 6aovaNaminicom) he bhagavana! auyika kSAyika ane kSApazamika A traNe bhAvenA saMyogathI banatA audayika sAyika kSApazamika nAmanA cothA sAni pAtika bhAvanuM svarUpa kevuM che? uttara-(0rAcara vagovaNaminicom) dayika kSAyika kSApazamika nAmanA cothA sAnipAtika bhAvanuM svarUpa A prakAranuM che-(A ri, bhage, sa+raM, govAmiAruM phuriyA) manuSya gati audathika bhAva rUpa che, kSAyika samyakatva kSAyika bhAva rUpa che ane Indriya kSApazamika bhAva rUpa che. (geLa che nAme sadagannAthA movaminicom) A prakAranuM dayika kSAyika kSApazamika nAmanA sAnnipAtika bhedanuM svarUpa che. prazna-(je te gAme sAcavavAnAmanicom ?) he bhagavan! khayika, kSAyika ane pariNArmika bhAvanA sAgathI banatA pAMcamAM sAnnipAtika bhAvanuM svarUpa kevuM che? anuyoga dvAra sutrama 259
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttara-( kALiminijo) audayika kSAyika ane pArivAmika, A traNa bhAnA sogathI banate pAMcamo sAvi pAtika bhAva A prakAra che-(tti majuNe, haradya , pArijAmitta nIve) manuSya gati audayika bhAva rUpa che, kSAyika samyaktva kSAyika bhAva rUpa che ane jIva pariNAmika bhAva rUpa che. (gai R MAme larArinAminibe) A prakAranuM audayika kSayika pariNAmika nAmanA sAnnipAtika bhAvanuM svarUpa che. prazna-(0re nAme govAmi rijhAminiTaom ?) he bhagavAna ! audayika, kSAyo pazamika ane pariNAmika, A traNe bhAvanA saMyogathI banatA chakkA sAnnipAtika bhAvanuM svarUpa kevuM che? uttara-(vagovAminArAminija) audayika, kSApazamika ane pariNAmika, A traNa bhAvanA sAgathI banatA ida sAvipAtika bhAvanuM svarUpa A prakAranuM che-(32 mage aovAmiAruM hRdiyA, varijAmig gI) manuSyagati audayika bhAvarUpa che, Indriya kSApathamika bhAva rUpa che ane jIva pArimika bhAva rUpa che. (je game tomizigAminijo) A prakArane audayika kSApazamika pariNAmika nAmane sAnnipAtika bhAva che. prazna-(jyare te gAme 35milarUaominijam ?) he bhagavana! pazamika, kSAyika ane kSApazamika, A traNenA saMgathI banatA sAtamAM sAnnipAtika bhAvanuM svarUpa kevuM che? uttara-(vAmila hAlovAminibaLe) pathamika, zAyika ane kApazamika, A traNa bhAvanA sAgathI banatA sAtamAM sAttipAtika bhAvanuM svarUpa A prakAranuM che-(kavalaMta chAyA, sa yamaghaM, zoSaNami. caruM vAjuM) upazamita thayelA kaSAyo pathamika bhAva rUpa che, kSAyika samyaktva kSAyika bhAva rUpa che ane Indriya kSa.pazamika bhAva rU5 che. geLa re nAme kaaNamiyaNAvaNa govAminicwoLe?) A prakArane paza: mika kSayika kSApathamika nAmane sAtripAtika bhAva hoya che. prazna-(krare nAme 35mika sAravAranAmini ) he bhagavanI opazamika, kSAyika ane pariNAmika, A traNa bhAnA saMgathI banatA AThamAM sAnnipAtika bhAvanuM svarUpa kevuM che? uttara-(vAniyArAvAriminicom) pathamika, kSAyika ane pariNAmika, A traNa bhAvonA saMgathI banate sAtripAtika bhAva A prakAra che-(vasaMta chAyA, sAthe hamauM, vAvinAmiNa DI) upasamita anuyoga dvAra sutrama
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ thayelA kaSAye aupazcamika bhAva rUpa che, kSayika saphta kSayika bhAva rUpa che ane jIva pAriNAmika bhAva rUpa che. (sana te nAme grasamiyasUca parigAmiyaniSTho) A prakAranA aupazamika kSAyika pariNAmika nAmanA sAnnipAtika bhAva che. prazna- ( kayare se jAme uvasamiyakhaovasamiyapAriNAmiyaniSkaNNe 1 ) he bhagavan ! aupazamika, kSAryApazamika ane pAriNa:mika, A traNa bhAveAnA saceAgathI niSpanna thatA navamA sAnnipAtika bhAva kevA che ? uttara-(34miya sonalamiyALiminindro) aupazamika, kSAryApazamika ane pAriz2Amika, A traNa bhAvAnA sayAgathI banatA navameA sAnnipAtika bhAva A prakArane che-(vasaMtA sAyA, brovasamicArUM yiAmAM, vArinAmid nIne) upazamita kaSAye aupazamika bhAva rUpa che, indriyA kSAyeApazamika bhAva rUpa che ane jIva pAriNAmika bhAva rUpa che. (saLa se nAme vamiyakSona miyAAimiyaniSTho) A prakAranA aupazamika kSAyeApazamika ane pAriNA mika nAmanA sAnnipAtika bhAva che. prazna-(jyare tene nAme calakovalamiyALiAmiyaniLe ? ) hai bhagavan ! kSAyika,kSAye pazamika ane pAriz2Amika, A traNa bhAvAnA saceAgathI banatA dasamA sAnnipAtika bhAva kevA che? uttara-(ca loyabhicArigAmiyaniLe) kSAyika, kSAApazamika ane pAriNAmika, A traNa bhAveAnA sacaiAgathI banatA dasamA sAnnipAtika bhAva A prakArane che-(savarDsa sammatta, hyugoyalamiyA++ vidyA, jALiAmir jJIne) kSAyika samyaktva kSAyika bhAva rUpa che, indriyAkSAyeApazamika bhAva rUpa che ane jIva pAriz2Amika bhAtra rUpa che. (saLa senAme sadya govA miyAniAmiyaninge) A prakAranu kSAyika, sAye pazamika ane pAriNAmika, A traNa bhAvAnA saMcegathI banatA dasamAM sa.nnipAtika bhavanu svarUpa che. bhAvAtha-traNa bhAvAnA saMcAgathI je dasa sAnnipAtika bhAva rUpa 10 bha'ga ane che, temanu' sUtrakAre A sUtramAM nirUpaNa karyu che audayika ane aupazamika bhAvAnI sAthe anukrame kSAyika, kSAyeApazamika ane pAriNAmika bhAvAnA saMcAga karavAthI pahelA traNa bhAga banyA che. (1) " audayikIpazcamika sAnnipAtika bhAva " rUpa pahelA bhaMganuM udAharaNa A pramANe che-" A manuSya upazAnta krodhAdi kaSAyavALA che ane kSAyika samyakdRSTi che. " manuSya pada ahI manuSyagatinuM vAcaka che. manuSya gati auyika bhAva rUpa hoya che, kAraNa ke manuSyagati nAmaka nA udayathI anuyoga dvAra sutrama 261
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ manuSya gatinI prApti thAya che. upazAnta krodhAdi kaSAyavALA kahevAthI aupazamika bhAva ghaTita thAya che ane kSAyika samyaktva yukta kahevAthI kSAyika bhAva ghaTita thAya che eja pramANe bIjA ane trIjA bhaMgAnA bhASA paNa samajI zakAya evA che. (2) "auyikaupamika kSAyeApazamika sAnnipAtika bhAva '' rUpa khIjA bharaMganuM udAharaNa A pramANe che- 6 A manuSya upazAnta kaSAyavALA paoNMcendriya jIva che.' (3) audiya aupamika pAribhrAmika sAnnipAtika bha'ganuM udAharaNu, k A manuSya upazAnta kaSAyavALA jIva che. ' tyAra pachInA ceAthA ane pAMcamA bhaMga mA pramANe ane che--ahI auyikabhAvanI sAthe opazamika bhAva levAne badale kSAyika bhAva levA ane auyika ane kSAyika bhAvanI sAthe anukrame kSAyepathamika ane pAriz2Amika bhAveAnA sacAga karavAthI cAthA ane pAMcamA bhaga mane che. (4) audayika kSAyika kSAyeApazamika sAnnipAtika bhAvanuM udAharaNa " kSINa, kaSAyI manuSya zrutajJAni, ' (5) audicaka kSAyika pAriNAmika sAnnipAtika bhAvanuM dRSTAnta--"jenA namehanIya Adi kama kSINa thaI gayAM che evA manuSya jIva, " je sAnnipAtikabhAvamAM auyika bhAvanI sAthe aupazamika ane kSAyika, A e bhAvAne levAne badale bAkInA be bhAvA levAmAM Ave che. eve chaThTho bhaMga nIce pramANe che-" auyika kSAyeApamika pAriNAmika sAnnipAtika bhAva tenuM dRSTAnta nIce pramANe che-" manuSya maneAyAgI jIva che.' bAkInA. cAra bhaMga A prakAre anyA che-A cAre bhaMgamAM nauyikabhAva sivAyanA cAra bhAveAmAMnA traNa traNa bhAvAnA sa'ceAtrathI cAra bhaMga banyA che, aupamika ane kSAyika, A e bhAvA sAthe kSAye pazamika bhAvanA saceAgathI sAtameA bhaMga ane pariNAmikabhAvanA sa'yogathI AThamA bhaMga banyA che. navamAM bhaMgamAM aupazamika kSAyopazamika ane pAriNAmika bhAvAnA saMyogathI je sAnnipAtika bhAva bane che te grahaNa karavA ane dasamAM bhaMgamAM kSatrika kSAyopamika ane pANiAmika, A traNa bhAveAnA sayogathI banatA sannipAtika bhAva grahaNa thayo che. A prakAre kula 10 bhaMga bane che. auyika kSAyika ane pAriNAmika bhAvAnA sa'yogathI niSpanna pAMcamA sAnnipAtika bhAvanA to mAtra kelIomAM ja sAva hAya che,. kAraNa ke anuyoga dvAra sutrama 262
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ kevalIomAM manuSya gati rUpa audayika bhAvane, jJAnadarzana rUpa kSAyika bhAvane ane chevatva rUpa pariNAmika bhAvane sadbhAva rahe che. A rIte kevalIomAM A traNa bhAvane ja saddabhAva rahe che. temanAmAM aupazamika - bhAvane sadbhAva hetuM nathI kAraNa ke aupazamika bhAva mehanIya karmanA upazama para AdhAra rAkhe che. kevalIomAM mehanIya karmane sadbhAva ja hite nathI kevalIomAM kSAyopathamika bhAvane paNa sadbhAva hote nathI kAraNa ke lAyopathamika bhAva IndriyAdi padArtha rUpa manAya che. che IndriyAdi rUpa padArtha kevalIomAM heta nathI, kAraNa ke teo IndriyAtIta hoya che. "atIndriyA je jinAH" evuM siddhAntakathana che. A kathananuM tAtparya e che ke kevalI enuM jJAna indriyAtIta (atIndriya). hoya che A prakAre audavika, kSAyika ane pariNAmika, A traNe bhAvanA saMyogathI niSpanna thate pAMcamo bhaMga mAtra kevalI e mAM ja saMbhavI zake che. audayika, lAyopathamika ane pariNAmika, A traNa bhAvenA saMyograMthI niSpanna thatA sAnnipAtika bhAva rUpa ko bhaMga nArakAdi cAre gatimAM saMbhavI zake che, kAraNa ke nArakAdi gatiene audayika mAnavAmAM Ave che. A gatinA jIvamAM je indriyo hoya che te kSAyopathamika bhAva rUpa gaNAya che. ane chevatva pariNAmika bhAva rUpa gaNAya che. A rIte audayika, zAyopathamika ane pariNAmika, A traNa bhAnA saMyogathI niSpanna thata chaThTho bhaMga nArakAdi cAra gatiomAM saMbhavI zake che. pAMcamAM ane chaThThA bhaMga sivAyanA ATha aMgenI keI paNa jagyAe zayatA hotI nathI tethI mAtra prarUpaNA karavA nimitta ja te bhaganuM kathana ahIM karavAmAM AvyuM che, ema samajAsU0 15lA catuSkasaMyogaja sAMnipAtika bhAvaka nirUpaNa cAra bhAnA sagathI nipanna thatA sAnnipAtika bhAvenuM sUtrakAra have nirUpaNa kare che-"rahyAM te vana" ItyAdi- zabdArtha (sAthaLa je te vara 13FAMno te 4) cAra bhAvanA sAgathI banatA catuSkasaMgI pAMca bhaMga bane che, te catuSkasaMyogI pAMca bhaMga nIce pramANe che-(karithAne raca-3vAma-at- vagovaNaminihaom) pahele bhaMga-audayika, pazamika, kSAyika ane kSApazamika, A cAra bhAvonA saMgathI banate sAnnipAtika bhAva (tithanAme 3ya, umila, ata, vLAmA, nijo) bIjo bhaMga-dayika, pazamika sAyika ane pariNAmika, A cAra bhAvenA saMyogathI banate sAnnipAtika bhAva (jhariyanAme vaya-vAmiya--govaramaca-rinAminijo) trIjo bhaMga-dayika, aupazamika, kSApazarmika ane pariNAmika, A cAra bhAnA saMyogathI banate sAttipAtika bhAva. bhaMga-(gathinAme vaya-rA- movaramiya-rinAminibaom) dayika, kSayika, lApazamika ane pAriNabika, A cAra bhAnA saMyegathI nipanna thatA sAnnipAtika bhAva. pAMcame bhaMga-(kariyAme vavAmiya-ra samovami-nikhila anuyoga dvAra sutrama 263
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' nije) aupazamika, kSAyika, kSApazamika ane pariNAmika, A cAra bhAnA saMgathI banate sAtripAtika bhAva. prazna-(0re te gAme karavAmacarIttaovarabinikaLe?) he bhagavana! audayika, aupazamika, kSAyika ane kSAyopathamika, A cAra bhAvanA saMyogathI banatA sAnnipAtika bhAva rUpa pahelA bhaMganuM svarUpa kevuM che? uttara-(vA ravaNamiyaracatta govAminija) audayika, aupazamika, kSAyika ane kSAyopazamika, A cAra bhAvonA saMyogathI je sAzipAtika bhAva rU5 bhaMga bane che te A prakArano che-(varAtti magNe, 31ian ilAyA, sara satta, soyabayAruM pheriyA6) A sAtipAtika bhAvamAM manuSya gati audayika bhAva rUpa che, upazAnta kaSAya aupathamika bhAva rUpa che, kSAyika samyakatva kSAyika bhAva rUpa che ane Indriyo kSApazamika bhAvarUpa che. (gNa je te nAme karAra vANiyAcovaminije) A prakArane te audayika, aupazamika, kSAyika ane kSApathamika, A cAra bhAvanA saMyogathI banate sAnnipAtika bhAva che, prazna- 4 se nAme kacarAmavAra riminijULe) bhagavana! audayika, aupathamika, kSayika ane pariNAmika, A cAra bhAvanA sagathI niSpanna thate je sAripAtika bhAvarUpa bIjo bhAga che tenuM svarUpa kevuM che? uttara-(vAmiyaaif nAminija) audayika, pazamika kSAyika ane pariNAmika, A cAra bhAvanA sAgathI banatA sAnnipAtika bhAvanuM svarUpa A prakAranuM che-(36 tti majutte, saMtA jaNAyA, , pArivAmiva nI A sAnnipAtika bhAvamAM manuSyagati che yika bhAva rUpa che, upazAna kaSAyo oNparAmika bhAva rU5 che, kSAyika samyakatva kSAyika bhAva rUpa che ane jIvava pariNAmika bhAva rUpa che. (te nA vAyaramiyAdinAminibaLe) A prakAranuM audayika pathamika kSAyika ane pariNAmika A cAra bhAvenA saMgathI banelA sAnipAtika bhAva rUpa bIjA bhaMganuM svarUpa che, prazna-(jyare te gAme vADAmaNa govAmi vArinAminibaMnne) he bhagavan! audayika, aupazamika, kSApazamika ane pariNAmika, A cAra bhAvanA saMgathI banatA sAnnipAtika bhAva rUpa trIjA bhaMganuM svarUpa kevuM che? uttara-(AravAragovAminALiAminicom) audayika, aupazamika kSApazamika ane pariNAmika, A cAra bhAvonA saMgathI banate trIje sAnnipAtika bhAva A prakAra che-(patti majutte, ravavaMtA jaNAvA, govAmiyA dRSiAruM, vAritti nIve) trIjA prakAranA sAnnipAtika bhAvamAM manuSyagati audayika bhAva rUpa che, upazAnta kaSA opazamika bhAva rUpa che, Indriya kSAyopathamika bhAva rUpa che ane jIvatva pariNAmika bhAva rUpa che. (gai gAme 3ra3ramiyA govAkiyALAmini ne) A prakArane A "dayikopathamika kSApazamika pariNAmika" nAmane trIjo bhaMga che. prazna-(kayare se NAme udaiyakhaiyakha ovasamiyapAriNAmiyaniSphaNe ) he bhagavana! audayika, kSAyika kSAyopazamika ane pariNAmika, A cAra bhAvonA saMyegathI banatA cethA prakAranA sAnnipAtika bhAvanuM kavarUpa kevuM che. anuyoga dvAra sutrama 264
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttara-(calAvovasamicariLAminii) audayika, sAyika, kSAyeApazamika ane pAriNAmika, A cAra bhAveAnA saceAgathI banatA sAnnipAtika bhAvanuM svarUpa A prakAranu che, eTale ke ceAtheA bhaga A prakAranA che (35 tti maLuNe, saruM samaruM, soyaramiyAnuM tyiA, jALimitra dIne) A ceAthA prakAranA sAnnipAtika bhAvamAM manuSyagati auyika bhAva rUpa che, kSAyika samyakatva kSAyika bhAva rUpa che, indriyA kSAyeApazamika bhAvarUpa che ane jIvatva pAriNAmika bhAva rUpa che. (Fi se nAme kADhya AyovAmiyALimiyanii) A prakAranu* audayika, kSAyika, kSA pazumika ane pAriNAmika, A cAra bhAveAnA sacAgathI banatA " audayika kSAceApazamika pAriNAmika " nAmanA cAthA bhaMganuM svarUpa che. prazna- ( kayare se NA me uvasa miyakhaiyakha otrasramiyapAriNAmiyaniSphale 1) he bhagavan ! aupathamika, kSAyika, kSAye pazamika ane pAriNAmika, A cAra bhAvAnA sacAgathI banatA pAMcamAM prakAranA sAnnipAtika bhAva kevA che ? uttara-( -lamiyAcala gotra tricAriLAmiyanii) aupamika, kSAyika, kSAryapazamika ane pAriNAmika, A cAra bhAvAnA sa'ceAgathI banatA pAMcamA bhaMga A prakAranA che (vasaMta jalAyA, ghaDyuM khAM, lagovAmiyA riyA jAnimit nIne) A sAnnipAtika bha.vamAM upazAnta kaSAye aupazamika bhAva rUpa che, kSAyika samyaktva kSAyika bhAva rUpa che, indriyA kSAyeApazamika bhAva rUpa che ane jIva pAriAmika bhAva rUpa che. (vALa che nAme unnaniya palako damiya, vALimiyameLe) A prakAranA aupazamika, kSAyika, kSAyeApazamika ane pAraNAmika, A cAra bhAvAnA sayeAgathI banatA " aupazamika kSAyika kSAyeApazamika pariNAmika " nAmane pAMcame bhaMga samajave. bhAvArtha -cAra cAra bhAvAnA sayeAgathI banatA pAMca bhaMgAnuM sUtrakAre A sUtra dvArA nirUpaNa karyu che. pahelA bhaga A prakAre banyA che-pAMca bhAve,mAMnA chellA parigAmika bhAtra sivAyanA savyAgathI pasaA bhaMga banyA che. khIjo bhaMga-kSAye pazamika bhAva nAmanA cothA bhAvane choDIne bAkInA cAra bhAvAnA sayAgathI khIo bhaMga banyA che. trIjo bha'ga-kSAyika bhAga nAmanA trIjA bhAva sivAyanA cAre bhAveAnA saceAgathI trIjo bhaga banyA che. cAyA bha'ga-aupamika nAmanA khIjA bhAvane cheDI daIne mAkInA cAra bhAvAnA sayogathI cAtheA bhaMga banyA che. pAMcamA bhaMga-audiyaka nAmanA pahelA bhAvane choDI daIne khAkInA cAra bhAvAnA sayAgathI pAMcamA bha*ga banyA che. auyika, aupazamika, kSAyeApazamika ane pAriNAmika, A cAra bhAvAnA sayeAgathI je trIjo bhaMga ane che-je trIjA prakAranA sAnnipAtika bhAva niSpanna thAya che tenA nAraka Adi cAre gatimAM sadbhAva hoya che tyAM nAraka Adi gati auyika bhAvarUpa che. A gatiemAM prathama samyak vanA prApti kALe ja upazama bhAvanA sadbhAva hAya che, manuSya gatimAM tA upazama zreNImAM aupamika samyaktvane sadbhAva hAya che indriyA kSAcepa anuyoga dvAra sutrama 265
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ zamika bhAva rUpa ane jIvatva pariNAmika bhAvarUpa hoya che. A prakAre trIjo bhaMga badhI gatiemAM zakya bane che. A sUtramAM bAra mag javalaMtA vavAyA' A prakArane je pATha ApavAmAM Avyo che te manuSya gatinI apekSAo ApavAmAM Avyo che. upazama zreNImAM manuSyatvane udaya ane kaSAne upazama hoya che. mUlata pATha upalakSaNa che evuM samajavuM joIe. eja pramANe audayika, zAyika, lApazamika ane pariNAmika, A cAra bhAvanA sAgathI je cUMtho bhaMga bane che, tene paNa nAraka Adi cAre gatiomAM saMbhava hoya che, ema samajavuM trIjA bhaMganA jevuM ja kathana ahIM paNa samajavuM joIe, paraMtu trIjA bhaMgamAM je upazama samyakatva karyuM che tene badale ahIM kSayika samyaktva samajavuM joIe cAra gatiomAM kSAyika samyaktvane saddabhAva saMbhavI zake che. nAraka, tiryaMca ane deva, A traNa gatiomAM pUrva pratipanna jIvamAM ja kSAyika samyaktva he.ya che. paranta manuSyagatimAM te pUrva pratipannamAM ane pratipadyamAnamAM kSAyika samyakatva hoya che. A prakAre ahIM triI ane the, A be bhaMga ja vAstavika rUpe vastugata saMbhavita hoya che bAkInA traNa aMge vAstavika rUpe te saMbhavita ja nathI chatAM prarUpaNa karavAnA hetuthI ja ahIM te aMgenuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che. sU016nA A pAMca bhAvonA saMyogathI je sAnnipAtika bhAva niSpanna thAya che, tenI sUtrakAra have prarUpaNa kare che-"taratha ke te " ItyAdi- zabdArtha-(thaLa je che ghare paMaraoLe che i ) pAMce bhAvanA sagathI je eka bhaMga bane che te A pramANe che-(kariyaLane vAvavA paMcaka saMyogaja sAMnipAtika bhAvakA nirupaNa mira satagovAminArAminicom) audayika, pathamika, kSAyika, kSApazamika ane pariNAmika, A pAMce bhAvonA saMyogathI banate " audayikopazamika-kSAyika kSAyopathamika" nAmane sAvipAtika bhAva, A eka ja bhaMga bane che. prazna-(kro se nAme karya3varamiyavaracavagovAmi riminicom ) he bhagavana! audayika, aupathamika, kSAyika, kSApazamika ane pariNAmika. A pAMce bhAnA saMyogathI niSpanna thatA sAnnipAtika bhAva ke che? uttara-( 3varamiyaaovaramiyAriLarfmanicom) auyika, pazamika, kSAyika, lApazamika ane pariNAmika, A pAMce bhAvanA sogathI niSpana thato sAnitika bhAva A prakAra che-(tti maNasse, uvasaMtA kasAyA, khaiyaM sammattaM, svaovasamiyAiM iMdiyAI, pAriNAmie kI) A sAnnipAtika bhAvamAM manuSyagati audayika bhAva rUpa che, upazAnta kaSAye aupazamika bhAva rUpa che, kSAyika samyakUva kSAyika bhAva rUpa che, indriye zrApathamika bhAva rUpa che ane jIvatva pariNAmika bhAva rUpa che, anuyoga dvAra sutrama
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ (gg e nAme jAva ofjAmina daLe, je taM sannAra, re saM jAme) A pramANe A pAMce bhAvanA sAgathI niSpanna thayela A nAmanuM sAnnipAtika savarUpa che ahIM sudhI dayika bhAvathI mAMDIne pariNAmika bhAva sudhInA pAMca bhAnA saMyogathI jeTalA sAnnipatika bhAve nipAna thAya che. temanuM pratipAdana karyuM che. A pramANe A cha prakAranA nAmanuM svarUpakathana puruM thayuM che. bhAvArtha-sUtrakAre A sUtra vaDe pAMce bhAvanA sAgathI niSpanna thayela sAnitika bhAvanuM kathana karyuM che. A paMcaka sa ce ga rUpa sAnipAtika bhAva temane ja saMbhane che ke je kSavika samyagdaSTi thaIne upazama zreNI para caDhe che. bIjAone nahi kAraku ke temane A satibhAva paMcaka rUpa sAnnipAtika bhAvane abhAva hoya cheahIM ema samajavuM joIe ke drikasaMgamAM kSAyika ane pariNAmika A be bhAnA saMyogathI nipanna thayela je A navamo bhaMga che te temaja trikasaMgamAM audayika kSAyika ane pariNAmika A traNa bhAvanA sAgathI niSpanna thayela A nAmane pAMcamo bhaMga ane audayika, lApazamika ane pariNAmika e traNa bhAvanA saMyogathI niSpanna thayela chaThe bhaMga temaja catuSka saMyogamAM audayika, aupathamika, lApazamika ane pariNAmika A cAra bhAvonA saragathI niSpanna thayela A nAmane trIjo bhaMga ane dayika, kSAyika, pazamika ane pariNAmika A cAra bhAvonA saMgathI niSpanna thayela A nAme cA bhaMga tathA pAMce bhAvanA sAgathI nipanna thayela eka A nAme saMga e cha aMge jIvemAM vAstavika rUpe maLe che ane emanA sivAya je 20 bhage che. te vAstavika rUpe prApta thatA nathI Ama samajavuM joIe 20 bhege jayAre bhavyatva rahita che te pachI emanuM kathana zA mATe karavAmAM AvyuM che? A zaMkAnuM nirAkaraNa A pramANe che ke A 20 bhago kega pradarzananA nimittathI kahevAmAM AvyA che. eTale ke A pAMca bhAvanA yogathI kevI rIte keTalA bhaMga thaI zake che? A spaSTa karavAnA udezathI ja kahevAmAM AvyAM che. "paNuma' sUtramAM je dvikasoga, trikasaMyoga, catuSka saMyoga ane paMcaka saMga rUpa bha ga che te siddhomAM kevaliomAM, cAre gatiomAM ane upazAMta mehavALA mANasomAM maLe che. Ama samajavuM joIe eTale ke dvika sagavALA bhaMgomAM je kSAyika pari. zAmika bhAvaDhayathI niSpanna navamo bhaMga che. te siddhomAM prApta thAya che. trikasogavALA bhAgomAM je audayika, kSAyika ane pariNAmika A traNa bhAvonA saMgathI niSpana thayela paMcama bhaMga che, te kevaliomAM prAma thAya che. dathika, kSApazamika ane pariNAmika A traNa bhAvanA sacogathI niSpana chaThe bhaga cAra gatiomAM prApta thAya che catuSka sagavALA bhagomAM oyika opazamika-lAco pazamika ane pariNAmika A cAra bhAnA saMyogathI niSpanna thayela trIjo bhaMga temaja dayika, zAyika, anuyoga dvAra sutrama 267
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ kSApazamika ane pariNAmika A cAra bhAvanA saMgathI niSpana thayela cethe bhaMga A bane bhage paNa cAre gatiomAM prApta thAya che. temaja pAMce bhAvonA saMyogathI niSpanna thayela eka bhaMga upazAMta mAhI mANasomAM ja prApta thAya che. A viSe savistara vivecana pitApitAnA bhaMgasvarUpamAM joI levuM joIe A pramANe sAnnipAtika bhAvanuM kathana che. A bhAvane kahyA bAda chae cha bhAva kathita thaI gayA. A bhAvanuM kathana temanA vAcakanA vagara saMbhave ja nahi eTalA mATe te bhAvanA vAcaka iyika vagere nAmonuM paNa ahIM kathana thayuM che. A ja nAmathI paNa dhamastikAyAdika samasta vastuonuM grahaNa thaI jAya che eTalA mATe A badhI vastuonA cha prakAranA nAme hevAthI cha nAmo A pramANe kahevAmAM AvyAM che. sU0165 saptanAmakA nirupaNa have sUtrakAra satanAmanI prarUpaNuM kare che. se jiM teM sattanAme?" ItyAdi zabdArtha-Ne jiM teM sattanA) he bhadata ! satanAma zuM che? te batAvatAM kahe che te (vara kA pattA ) sAta svara svarUpa prajJapta thayela che. eTale ke sAta svara ja satanAma che. (tajJA) te sAta varSa A pramANe che-hine risahe, gaMdhAre, majjhime, paMcame, sare / dhevae ceva nissAe sarA satta viyAhiyA) SaDUja aSabha, gAMdhAra, madhyama, paMcama dhaivata ane niSAda, nAsikA, kaMTha, urasthAna, tAlu,jihuvA ane daMta A cha sthAnethI utpanna thavAnA kAraNathI prathama svara SaDuM ja kahevAya che umaMca pachI " nAnA jha" vagere kaleka vaDe eja vAta paSTa karavAmAM AvI che. RSabha baLadanuM nAma che. baLadanA svaranI jema je svara hoya che tenuM nAma atha ma che. AnuM lakSaNa A pramANe kahevAmAM AvyuM che-nAbhisthAnathI je vAyu upara uThe che te kaMDa ane zIrSamAM jaIne athaDAya ane tethI baLadanI jema avAja thAya che. eTalA mATe ja A svaranuM nAma RSabha che. gaMdhane je svara prApta kare che tenuM nAma "gAMdhAra' svara che. AnuM lakSaNa A pramANe spaSTa karavAmAM AvyuM che. je vAyu nAbhisthAnathI upara uThIne hRdaya ane kaMTha sthAnamAM athaDAya che temaja vividha jAtanA gaMdhanuM vahana kare che eTalA mATe hRdaya ane kaMThane athaDAyA pachI je svara utpanna thAya che tenuM nAma gAndhAra che. zarIranI vacce je svara hoya che tenuM nAma madhyama svara che AnuM lakSaNa A pramANe che nAbhisthAnathI utpanna thayela vAyu anuyoga dvAra sutrama 268
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ usthaLa ane hAthamAM athaDAya che ane pachI nAbhisthAnamAM AvIne moTe avAja utpanna kare che, eTalA mATe A svaranuM nAma madhyamavara che. athavA pahelAnI jema ja uparanI tarapha uDate vAyu uuLa ane kaMThamAM athaDAya che pachI nAbhidhAnamAM pahoMcIne bahu moTe avAja utpanna kare che. A pramANe madhyastha hovA badala A savara madhyama kahevAya che. vaDa ja vagere savamAM A svara pAMcamI saMkhyAne pUre che eTalA mATe A svaranuM nAma paMcamasvara che, athavA nAbhi vagere pAMca sthAnomAM A svara samAviSTa thaI jAya che. ethI A svara paMcamasvara kahevAya che AnuM lakSaza A pramANe kahevAmAM AvyuM che nAbhisthAnamAMthI je vAyu utpanna thAya che te vakSasthaLa hRdaya kaMTha ane mastakamAM athaDAIne paMcamasthAnamAM utpanna thAya che. eTalA mATe AnuM nAma A pramANe rAkhavAmAM AvyuM che. je savara bAkI rahelA svarAnuM anusaMdhAna kare che te "paivata" che. athavA saMgIta vizAradano je vAra che, te paivata che AnuM lakSa A pramANe kahevAmAM AvyuM che. "sivAre phunyA " A lekane artha sapaSTa ja che. jemAM svara sthira thAya che tenuM nAma niSAda svara che. A svara badhA svarene parAbhUta kare che kema ke Ano deva Aditya che je A sAta vara che te jIva ane ajIva bane ne Azrita rahe che. Ama tIrthakara bhagavaMte kahyuM che. zaMkA-kArya kAraNene adhIna hoya che. A sAta svara rUpa kAryanA kAraNe jihA vagere che. A ji hA vagere kAraNe hIndriya vagere trasa jIve asaMkhyAta hovAthI asaMkhyAta che ajIva nirakRta svaronA viSayanI te vAta ja zI karavI? eTalA mATe svaronA sAta prakAro cogya kahevAya nahi. uttara-vizeSanI apekSAthI svara che ke asaMkhyAta che chatAM e A badhA amarkhyAta so sAmAnya rUpathI A sAta svaromAM ja antata thaI jAya che. athavA satrakAre je "sAta svaro che" Ama kahyuM te pUla ravaro ane gItane laIne kahyuM che Ama jANavuM joIe kema ke bIjA jeTalA svaro che te badhA eja sAta svaromAM samAviSTa thaI jAya che eTalA mATe vara sAta che A jAtanA kathanamAM koI paNa jAtane doSa nathI. sU016rA anuyoga dvAra sutrama 269
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAraNadarzakapurvaka svarIkA nirupaNa A pramANe svarAnuM nAmanI apekSAe kathana karIne have sUtrakAra teja svarAnuM kAraNanI apekSAe kathana kare che- " tti naM pattachyuM " ityAdi-- zabdA -(fa na) A (sattattarALa) sAta svarAnA (utta) sAta (gharaTvALA) svarasthAnA (vaLattA) kahevAmAM AvyAM che. (saMjJaddA) te A pramANe che (sagga 1 anIdA) jIbhanA agrabhAgathI SaD ja svaranuM uccAraNa karavuM joIe (rena sirUM sa) vakSasthaLathI RSabha svaranuM uccAraNu karavu joie. (kuLa nadhAra) kaThanA agrabhAgathI gAMdhAra svaranuM uccAraNa karavu joie (mAjhIphArmAima) jIbhanA madhyabhAgathI madhyama svaranuM uccAraNa karavuM joIe. (nAkAv paMcama) nAkathI paMcamasvaranuM uccAraNa karavu' joie. (saMtoDheLa ca dhevacaM) intethI dhaivata svaranu' uccAraNa karavuM joie (muddAne 5 khelAya jUthA) ane mUrSAthI niSAda svaranu' uccAraNa karavuM joIe. (saTTAbA viyAdyiA) A pramANe sAta svara sthAne nuM kathana karavAmAM AvyuM che. (vattasarAnI-ninicA pattA) sAta svarA jIvanizrita kahevAmAM AvyA che (taMjJA) te A pramANe che-(lagna varU mo) SaDU ja svara mayUra-mera-mAle che. (kuDDo riSaE ghara) kUkaDA RSabha svara bAle che. (mazcimaM ca vejA) gavelaka-meSa-madhyama svara bele che (aj tumasaMmaye jAje joA paMcama thI puSpAtpatti kAlamAM-koyala camasvara bele che. (iMca pAraNA coMvA) chaTho daivata svara sArasa ane-aucapakSI vizeSa Ale che. (vattamaM nevAyuM thayA) sAtame niSAda svara hAthI khele che (vruttamarA ganIvaniCiA vaLattA) sAta svarA ajIva nizrita kahevAmAM AvyA che (saMjJA) te A pramANe chepattta ravad mueLo) SaD ja svara mRdaMgamAMthI nIkaLe che. (nomuddI virUM ghara) meM sukhI-vAdya vizeSamAMthI RSabha svara nIkaLe che. (saMgho dhArM va) za"khamAMthI gAMdhAra svara nIkaLe che. (kSanarI mAima) jhAlaramAMthI madhyama * svara nIkaLe che. (paracaLavaCALA noAi) cAre paga jenA jamIna para mUkavAmAM Ave che. enI gAdhikA-vAdya vizeSamAMthI (paMcamaM saruM) 5'cama svara nIkaLe che (brADaMvaro ghea) ADaMbaramAMthI dhevata svara nIkaLe che. (mAmerIya sattamaM) ane mahAlerImAMthI sAtamA je niSAda nAme svara che ke nIkaLe che. bhAvArtha-A sUtra vaDe sUtrakAre sAta svarInA sthAneAnuM kathana karyu che. SaDUja vagere sAta svara je je sthAna vizeSathI utpanna thAya che. te jihvAgra bhAga vagere sAta svarRpAdaka sthAnA che nAbhisthAnathI utthita thayela vi kArI svara bhAga (jANu) thI ke anAbhAga (ajANu)thI jinhA vagere sthAna sudhI pahAMcIne petAnI jAtamAM eka vizeSatA meLavI le che. eTalA mATe jihvA vigere sthAna te svara mATe upakAraka heAya che. ethI te te ravaranuM sthAna kahevAya che. sUtraka.re eja sAta svara sthAnAnuM ahI spaSTIkaraNa karyuM' che SaDU ja svara jihvAgra bhAgathI uccarita karavAmAM Ave chetethI tenuM nAma jihnAgra bhAga che. anuyoga dvAra sutrama 270
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ zaMkA-ka ja svarane uccAra karatAM kaMTha vagere sthAnanA paNa AdhAra havA paDe che. temaja ajihA bIjA paNa keTalAka erenA uccAraNa mATe sahAyakata hoya che. te pachI SaDuM ja vagere svaromAMthI eka eka svaranuM ajihA vagere rUpa eka eka sthAna pratiniyata kevI rIte kahevAya? uttara-je ke SaDU ja vagere badhA svare jihAjha bhAga vagere badhAM sthAne upayoga kare che. chatAM e vizeSa rUpathI dareka svara jihAgra bhAgAdika sthAnemAMthI koI eka sthAnane samAzrita karIne je gata (uccarita) thAya che. eTalA mATe te svaranuM te sthAna kahevAya che e ja abhiprAyane laIne ahIM sUtrakAre dareka sva2nuM eka eka sthAna karyuM che. vakSasthaLathI gabha savaranuM uccAraNa karavuM joIe A kathanathI eja vAta spaSTa thAya che ke trASabha svaranuM sthAna vakSasthaLa che varanI niSpattimAM hetabhUta je kriyA kaMThathI thAya che. tenuM nAma kaThoddagata che. enAthI gAMdhAra svara uccarita thAya che ethI gAMdhAra svaranuM nAma kaMTha che. jihanA madhya bhAgathI madhyama svaranuM uccAraNa thAya che. ethI jihAne madhya bhAga madhyama svaranuM sthAna che nAkathI paMcama svaranuM uccAraNa karavuM joIe A kathanathI A vAta spaSTa thAya che ke paMcama svaranuM sthAna nAsikA che. datteSTi kriyAthI daivata svara bela joIe A kathanathI eja vAta jaNAya che ke paivata svaranuM sthAna doSa che mUrdhAthI niSAda svara bolavo joIe ethI e vAta jaNAya che ke, niSAda varanuM sthAna mUrdhA che e jihAgra bhAga vagere saptasvara sthAne bhagavAne kahA che. A pramANe saptasvaronA sthAna vize mAhitI ApIne sUtrakAra karI e batAve che ke-kayA kayA cho kayA kayA svarathI bole che? "gavelaka"mAM gau ane elaka e be prANIo che athavA galakane artha meSa paNa che. kusuma saMbhavakAla eTale vasaMta Rtu che jenAM mukha para govaMga, vagere sthApita karavAmAM Ave che temaja jenuM bIjuM nAma "kAlA ' che te vAvavizeSa "gomukhI" kahevAya che catuzcaraNa pratiSThAnA godhikA paNa eka vAgha vizeSa che enuM nAma "dardarikA' che. e cAmaDIthI banAveluM hoya che ADaMbara" paTahane kahe che. jo ke mRdaMga vagerethI utpanna svaramAM nAbhi, urasa, kaMTha vagerethI utpatti rUpa vyutpatyartha nIkaLatuM nathI, chatAM e mRga vagere vAghothI SaDUja vagere savaranI jema ja kavara upana thAya che. ethI temane mRdaMga rUpa achavathI nizcita kahAA che. sU0163 anuyoga dvAra sutrama 271
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAtasvarone lakSaNakA nirupaNa have sUtrakAra e sAta svaronA lakSaNe kare che- "ggfi sattajuM" ItyAdi - zabdArtha-(gori nuM sarakhuM saM) e sAta svaranA (rasTaari) zvaralakSaNa-te te phaLanI prAptinI apekSAe svaratatva (7) sAta (7) kahe. vAmAM AvyA che (laMgA) teo A pramANe che (jhena vitta 4) ja svarathI mAsa AjIvikA prApta kare che (krarvara ) temaja Saja svaravALI vyakti onA kRtaka nAza pAmatA nathI arthAt kArya siddha kare che. (jAno puttA pittA nArI to jo) Ane gAye putra ane mitra hoya che. strIone e bahuja priya hoya che (riNA 3 dif) aSabha svarathI mANasa aizvaryA-Izana zakti saMpanna-hoya che. taLAvadaM dhAni ca) A svaranA prabhAvathI senApatitvane, dhanane, (ArathaidhAruM%E' ciro vALA) vastro, gadhapadArtho, alaMkAre, strIo, temaja zayane meLave che. (vAre nIca kuttioLA) gAndhAra svarathI gAnArA mANase (vajJAnI chANiyA) zreSTha AjIvikAvALA hoya che temaja kalAvidemAM zreSTha gaNAya che. (phaLovainA hari) kAvyakAra hoya che athavA phaLo-tiH " A chAyA pakSamAM kartavyazIla hoya che. prAjJa-saddha saMpanna hoya che. tene gaLe kayArA) temaja pUrvokta gIta yuktijJa vagerethI je bhinna hoya che teo sakala zAstromAM niSNAta che. (NimahaMnA) jeo madhyama svara saMpanna hoya che teo (vijo dari) sukhajIvi hoya che. (lAcare vitha re, machinnamamauio ) sukhavI kevI rIte hoya che? eja vAtane sUtrakAra have spaSTa kare che-ke teo potAnI Iccha mujama tRptidAyaka susvAdu bhojana meLave che. dUdha vagere pIve che. bIjAone paNa evI rIte khavaDAvatA pIvaDAvatA rahe che. (vaMghamasANaMnA hari gDhavIya) jeo paMcama svara saMpanna hoya che teo pRthvI pati hoya che. (sUtA saMwttA baLe jAya) zUravIra hoya che, saMgraha karanAra hoya che ane ghaNA gaNenA netA hoya che (varasAraMvanA) temaja je paivata svaravALA hoya che. (havaMti biyA) te kalaha priya hoya che laDAI, kaMkAsa, takarAra temane bahu game che. (vALiyA variyA poriyA, makavA ca) zAku nika-pakSIone zikAra karanAra hoya che vAgurika-haraNenI hatyA karanArA hoya che saukarikasUvarano zikAra kare che ane matsya baMdha-mAchalIone mAranAra hoya che. (rAjA) temaja cAMDAla-raudrakarmA-che, (kuTriyA) muSTiprahAra karanArA hoya che. () adhama jAtavALA hoya che tene ane pAvaLio ) temaja emanAthI bhinna je pApakarmomAM rata rahe che tathA je (zAror) govadha karanAra hoya che tene jo) jeo corI karanArA che. (nig ge ) te niSAdaravaranuM uccAraNa kare che sthAnAMga pramANe ja A pATha ahIM vyAkhyAta karavAmAM Ave che-ane tyAMthI ja levAmAM Ave che. sU0164 anuyoga dvAra sutrama 272
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ svarone grAma evaM mUchanAkA nirupaNa have sUvakAra A svarenA grAma ane dareke dareka grAmanI mUchanAe viSe kathana kare che-"sattaNuM karA" ItyAdi| zabdArtha-(Ug of gahuM havA) A sAta svaronA (to nAma ) traNa grAme kahevAya che (saMjJA) te A pramANe che. (jJAne, malikSamaLa dhAne) 1 SaDaja grAma, 2 madhyama grAma, 3 gAndhAragAma. rapajamara ne gharamujILA ro thainoNo ) paja grAmanI sAta mUchanA kahevAmAM AvI che. (tarA) te A pramANe che (saMjI zorabIyA dala , rANI vAtacaMtA ca chaThThIra vANI nAma suddhA nA 2 vAma) 1 maMgI, 2 kauravayA, hari, 4 rajanI 5 sArakAntA, 6 sarasI ane 7 zuddha SaDU (nilama jAmaraNa tattamudaworo pavargo) madhyama grAmanI sAta mUcchanAo kahevAya che. siMhA) te A pramANe che (uttara-maMA raLI uttara 3ttA samaja motA hovI, zamI vara sattA) 1 uttaramaMdA, 2 rajanI, 3 uttarA, 4 uttarasamAM, 5 samakrAMtA 6 sauvIrA, 7 ane abhIru (grAmaegi 4ttamuchALo junattAgo) gAMdhAra grAmanI sAta mUI nA kahevAmAM AvI che. (taMga) te A pramANe che:-(naMtI 2 vA, parimA ya. ca utyIya, saddhagaMdhArA uttaragaMdhArA vi ya paMcamiyA havaha macchA) 1 nandI, 2 zudrikA, 3 pUrimA, 4 zuddha gAMdhArA, 5 uttara gAMdhAra (uttarayaamaa sA chadrI niyamaso u NAyavvA ahaM uttarAyayA koDimA yamA sattamI mucchA) 6 suCttarAyAmAM ane 7 mUcha uttarAyatA kaTimA. bhAvArtha-ene bhAvArtha A pramANe che ke mUchanAono je samUha che ane te samUhathI yukta je Saja vagere grAmo che te traNa prakAranA kahevAmAM AvyA che dareke dareka gAmamAM sAta mUcchanAo hoya che. ethI sAtasvaranA judA judA vizeSa svarene utpanna karanArA gAyakanI jema 21 mUchanAo kahevAmAM AvI che. gAyaka mUcchita (bebhAna) thayelAnI jema athavA jANe ke mUchitanI jema thaIne tamane kahe che. eTalA mATe ene mUcchanAo kahevAya che maMgI vagere 21 macchanAonA svara vizeSa pUrva saMbaMdhI svara prAbhRtamAM kahevAmAM AvyA che. hamaNA te svara prAbhUtathI nirgata thayelA zAstro vaDe-ke jemane bharata vagere nATyazAstrakAroe banAvyA che-jANI zakAya che. sU165 svarake utpatti Adi kA nirupaNa e sAta svare kayAMthI pragaTa thAya che vagere je cAra prazno che temanuM uddabhAvana karatAM sUtrakAra temanA javAbamAM kahe che ke ttara ko' ityAdizabdArtha-(sattara jaLo saMjayaMti) prazna sAta-svare kayAMthI utpanna thAya che? (jIyAta ja davaMti jhoLa) gItanA utpatti sthAne kayA che? (46mA kager) gItanA ucchavAsa keTalA samayanA pramANuvALA hoya che?(6ti nA nIcANa jAIi) gItanA AkAro keTalA hoya che ? uttara-(vara kA nAmauko vaMti) sAta savAre nAbhithI utpanna thAya che. (lI ja javanoLitha) gIta rUdita nika hoya che (vAraNanA ) anuyoga dvAra sutrama 273
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAdasama ucchavAsa hoya che. (jIlpa sini zAsa) gItanA traNa AkAra hoya che. (Amika AmaMtA, muvratA ca ma NAni avazAne tavaMto ritrinA cAra mar I) sarva prathama gIta mRdudhvani yukta hoya che. madhyabhAgamAM te tIvravani yukta hoya che ane chevaTe madhvani yukta hoya che. bhAvArtha-sUtrakAre A sUtra vaDe "ka " vagere sAta svare kayAMthI utpana thayA che? gItanA utpatti sthAne kyA che? gItanA ucchavAsonuM pramANa keTaluM che? ane gItane AkAra kaI jAtane che? e cAra praznonA javAba ApavAmAM AvyA che AmAM temaNe spaSTa kahe che ke pUrvokta vaja vagere sAta savAre nAjisthAnamAMthI utpanna thayA che gItanI jJAti rudana jevI hoya che. ahIM peni zabdane artha jAti che. chandano pATha (caraNa) jeTalA samayamAM samApta thAya che eTale ja samaya gItanA ucchavAsane che gAyake sau pahelAM gItane mRduddhatithI prAraMbha kare che. pachI madhyamAM moTA svare tene gAya che tyAra pachI are maMdravRnimAM tene samApta kare che. eTalA mATe gAtI vakhate prAraMbhamAM, A mada madhyamAM svara tAra ane aMtamAM devara maMda hoya che ethI mR, tAM, ane mandra A traNa dhvani rUpa AkAra tane samaja neIe, 166a gItame daya aura upadeya kA nirupaNa have sUtrakAra gItamAM heya ane upAdeya vagerenuM kathana kare che" roSe bhaLe?ItyAdi zabdArtha-(kyAre jANe siniya visAruM che 1 manigo) cha dene, AThagune, traNa vRttone ane be bhANitine (kALAdi6) je sArI rIte jANaze (7) te (kutribo) suzikSita-gAnakalAmAM nipuNa thayela kalAkAra (mannami) raMgazALAmAM ( 13) gAze gItamAM cha deze A pramANe che. (mI turtha rahassaM gAyato mAya gAhi uttAlaM kAgassaramaNuNAsaM ca hoti gIyasma chaddosA) jyAre gAyaka gAvA mATe prastuta thAya che tyAre tene kahevAmAM Ave che ke he gAyaka ! tame gIta gAva te barAbara che paNa tame bItA bItA gAzo nahi gAvAmAM khoTI utAvaLa karazo nahi eTale ke jaladI jaladI gAzo nahi, ala5 svaramAM gAze nadhi, uttala (tAlavagara) gAzo nahi, eTale ke atitAla thaIne ke asthAnatAla thaIne gAze nahi. kAgaDAnA svara jevA svarathI gIta gAzo nahi nAkamAM gAzo nahi kemake A bhIta vagere cha gItanA de che. A pramANe gItanA denuM spaSTIkaraNa karIne have sUtrakAra gu viSe kahe che ke (puNNaM rattaM ca alaMkiyaM ca vattaM tahA avighuTuM, mahuraM samaM sulaliyaM aTU gunnaahari carara) je gItamAM gItakAra samasta gAyana kaLAnuM pradarzana kare che te pUrNa nAme guNa kahevAya che. gAyaka gIta rAgathI bhAvita thaIne je gItane gAya che, te rakta nAme gu kahevAya che. je gItamAM gAyaka bIjA vizeSa phuTa svare thI gItane alaMkata kare che. te alaMkata gaNa kahevAya che. je gItamAM gAyaka akSare ane svarene raphuTa rUpamAM uccAre che te vyakta nAme guru kahevAya che vikezanagussAmAM bharelI vyaktinI jema athavA te ghAMTA pADatI vyaktinA varanI jema je gAnArane savAra hoya te gAna "vighuTa" kahevAya che. je gAnamAM vighuI na anuyoga dvAra sutrama 274
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ hoya tyAM "avighuTa' nAmaka guNa kahevAya che. vasantamAM matta keyalanI kalakAkalInI jema je gItamAM gAyakane svara madhura hoya che, te gItamAM madhura svara nAme guNa hoya che je gItamAM tAla, vaMza, svara vagerethI samagata svara hoya che te gItamAM "sama' nAmaka guNa hoya che. svaralanA prakArathI, zadvAtizayathI athavA zabda sparzanathI je zrotrendriyane sukha Ape che ane ethI je vizeSa priya lAge che te sulalita che A gItane ATha guNa che A pramANe A gItanA ATha guNe che. A guthI hIna gIta gIta kahI zakAya ja nahIM te te gItAbhAsa che. A gunI sAthe sAthe bIjA paNa keTalAka gItanA guNe che te A pramANe che-(34SaNiratya) ura prazasta, kaMThaprazasta ane zira prazasta gItane vizALa svara jyAre vakSasthaLamAM agni thaI jAya che tyAre te ura prazasta gIta kahevAya che. gItane A ura prazasta guNa che gAnane svara jyAre kaMThapradezamAM bharAI jAya che ane te atirakuTa hoya che tyAre te kaMThaprazasta gIta kahevAya che gAna ne A kaMThaprazasta guNa che. jyAre gAnane svara mastakamAM jaIne te anunAsika vinAne thaI jAya che tyAre te gAna zira prazasta kahevAya che gAnane A ziraHprazasta guNa che. athavA kapha rahita hovA bAda ura, kaMTha, ane zira A badhA prazasta rahe che te vakhate gavAyela gIta paNa prazasta hoya che evuM gIta ura kaMTha, ziraprazasta kahevAya che. (3nframiyA ) temaja mRduka rilita ane pada baddha A pramANe paNa gItanA traNa guNo che je gAna kemaLa svaramAM gavAya che te mRdaka agra yukta gAna kahevAya che jyAM akSaromAM ghAlanAthI saMcaraNa karate vara cAlatuM rahe che evuM te gholana bahula gIta "rimita" guNa mukta gIta kahevAya che je gItamAM padonI racanA viziSTa hoya che, te "padabaddha' gIta che. (vAtAra paduvaM) je gItamAM tAla-hastatAlathI utpanna thayela zabda ane pratyakSepa-mRdaMga kAMsya vagereno ke je gItanA mATe upakAraka hoya che temane davani athavA nartakI enuM pAdaprakSepaNu e ane jemAM zakI sAthe hoya che te samatAla pratyutakSepa gIta che. A gItane guNa che. (sattaramAM nIca) je gItamAM sAtasvara akSaronI sAthe samAna hoya che. te gIta " samasvara sIbhara" kahevAya che. A pramANe je gIta gavAya che te saragIta (gIta) kahevAya che " sasasvara sIbharamAM je sAta svaro kahelA che teo koIka sthAne A pramANe paNa kahevAmAM AvyA che-1 akSarasama, 2 58sama, 3 tAlasama, 4 layasama, 5 grahasama, 6 niHzvasitevasitasama, ane 7 saMcArasama, je gItamAM dIrgha akSara para dIrgha svara, hrasvaakSara para hasvavara, Duta akSara para paDyutavara ane sAnanAsika para sAnunAsika svara hoya che te akSarasama che. je svaramAM je gIta pada anupaDatI hoya che, te gIta pada jyAre tyAMja gAvAmAM Ave che, tyAre 58 samasvaravALuM gIta kahevAya che. je gIta para svarAhita hastatalanA tAlasvara ne anusaratA svarathI gavAya che. te gIta tAlasama svaravALuM kahevAya che zRMga athavA dAru-kATa vagere koI paNa eka vastunA banelA aMgulI kozathI taMtrI vagere vagADavAthI je dhvani nIkaLe che tenuM nAma laya che. te layane anusaranAra svarathI je gIta gavAya che te layasamavaravALuM gIta kahevAya che. vaMza taMtrI vagere vaDe je svara pahelAthI ja gRhIta karavAmAM Ave che tenuM nAma graha che. A grahanA samAna svarathI je gIta gavAya che te grahama svara yukta gIta kahevAya che. niHzvAsa uThThavAsanA pramANa mujaba je gIta gavAya che te ni:zvasite anuyoga dvAra sutrama 275
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ sita sama che vaza taMtrI vagerenI upara ja je AMgaLInA saMcAranI sAthe sAthe gavAya che te "saMcArasama' che. A pramANe A badhA sAta thAya che. ahI ema samajavuM joIe ke dareka gIta 2vara akSara pada vagere sAta sthAnanI sAthe sAthe temanI samAnatA meLavatuM sAta prakAranuM thaI jAya che. ahIM satranA upAntamAM "saMtima tArAma" A gAthA vaDe sAta svare kahevAmAM AvyA che, temaja gItamAM je sUtrabaMdha karavAmAM Ave te ATha guNa yukta ja hevo joIe ATha guNe A pramANe che-(nirAM sAmaMte ja devaguttama kriI vALI hovAnaM 6 uma' nAmeva) nirdoSa-alIka, upaghAtajanaka vagere batrIza deSa rahita thavuM te nirdoSa che. sAravata-viziSTa arthathI yukta hoya te sAravata che. sAMbhaLanArAone anAyAsa ja gItanA arthanuM jJAna thAya e vAtane dhyAnamAM rAkhIne je gItanI racanA karavAmAM Ave che te hetuyukta " kahevAya che matalaba e che ke gIta prAsAda guNa yukta hovuM joIe upamA vagere alaMkArathI je gIta alaMkRta hoya che te gIta alaMkRta guNavALuM kahevAya che. je gIta upasaMhArathI yukta hoya che te upanIta guNa yukta gIta kahevAya che je gIta philaSTa, virUddha, ane lajajAspada padArtha vAcaka na hoya ane anuprAsa yukta hoya che te "sopacAra' gIta kahevAya che. je gItamAM vacanavistAra vadhAre na hoya eTale ke je gIta saMkSipta akSare yukta hoya che, te "mita" guNayukta gIta che. je gIta suzrAvya zabda ane arthavALuM hoya che te madhura gu yukta gIta kahevAya che. evuM je gIta hoya che teja gIta gAvA lAyaka hoya che gItanI traNa bhaNitIo A pramANe che-( addhasama ceva savatha visamaM ca yaM, tiNi visapayArAI cautthaM novaLabhai) je vRttamAM cAre caraNomAM sama akSare hoya che te " samavRta" che je vRtamAM prathama-tRtIya pAdamAM ane dvitIya caturtha pAmAM samAna akSara hoya che te a-samavRtta' che temaja je vRttamAM cArecAra caramAM akSaranI viSamatA rahe che te "viSamavRtta' che A traNe vRttonA prakAra che e zivAya vRttane cUMtho prakAra nathI. (rAjA vAghA reva tuphA mAruM mAnavAmAM Hahari vinaMte jAthA simAliyA) temaja bhaNiti-bhASA-saMskRta ane prAkatanA bhedathI be prakAra nI kahevAmAM AvI che e RSio vaDe bhASita thayelI che ethI tene prazasta bhASA jANavI joIe e prazasta bhASA havA badala ja A bane jAtanI bhASAe paja vagere svara samUhamAM gavAya che. ahIM gIta saMbaMdhI prakaraNa cAlI rahyuM che ethI A pramANe machavAmAM AvI rahyuM che ke kaI strI kevI rIte gAya che? eja vAtane sUtrakAra have prakaTa kare che. tevI jAya mag) kevI strI madhura svare gIta gAya che? hitI { at' 4uM ) kaI strI gItane khara svarathI gAya che? kaI strI akSaravarathI gIta gAya che? (lI cara ? dehI jiM anuyoga dvAra sutrama 276
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ sud dezI ) kaI strI caturatAthI eTale ke gItazAstramAM kathita vidhi mujaba svaravidhAnathI gAya che? kaI strI vilaMbita-masthara-varathI gIta gAya che? kaI strI kutatara svarathI gIta gAya che? (viskara' puLa rivI) ane kaI strI vikRta svarathI gIta gAya che eTale ke svarane vikRta karIne gAya che? uttara-(vAmAM javA madu) zyAmA-Daza vArSikI eTale ke soLa varSanI zrI madhura svarathI gIta gAya che. (AchI jAya tyAM suvaNaM va) kALI kRSNa rUpavALI-kALAraMganI-strI para ane rUkSa svarathI gAya che. ( va vava ) gaurava saMpannA eTale ke gorI strI caturAIthI gIta gAya che. kALA vihai Tui aSA) kANI strI-eka AMkhavALI-strI maMda svarathI gIta gAya che AMdhaLI strI dvatasvarathI-utAvaLathI-gIta gAya che. ( vira pukha jiMe ane je kapilA kapilavaNuMvALI strI hoya che te vikRta svarathI gIta gAya che. (taMtisamaM tAlasama, pAyasama, layasamaM gahasamaM ca nIsasiusasiyasamaM sNcaarsAM sAM vara)-taMtrI sama-taMtrI vINA-nA zakha je athavA tenA svAranI sAthe mizrita thayele je svara che te "trIsama svara' che A pramANe tAla-sama vagere mATe 5Nu baoNya' zabdane saMbaMdha samajavuM joIe geya ane svaramAM arthabheda nathI eTalA mATe geyathI ahIM svara le joIe A pramANe svara sAta che "tAla samathI laIne "saMcAra samasudhInA che padanI vyAkhyA pahelA karavAmAM AvI che. (vA to nAma muchanA ihaa, tALA pazULapAuM vAraM vAramahaM) A pramANe TUMkamAM samasta svaramaMDaLa-sAtasvara, traNagrAma, ekavIza mUcchanA ane 49 tAna-A pramANe che tatA-taMtrI, tAna, A badhA paryAyavAcI zabdo che SaDaja vagere sAta, savamAMthI dareke dareka sAta tAnethI gavAya che. ethI sasa taMtrikA yukta viNAmAM 49 tane hoya che Ama eka taMtrikA yukta vaNA athavA tritaMtrikAvALI vINAmAM kaMthI gavAyela tene paNa 49 hoya che A pramANe sAta abdanAma kA nirupaNa nAmathI AkhA svaramaMDaLanuM grahaNa samajavuM joIe ethI "satanAma" Ama kahevAya che. ( sattarAme) A pramANe A satanAme che sU016nA have sUtrakAra aSTa nAmanuM nirUpaNa kare che- te saM thanA" ItyAdi Saa anuyoga dvAra sutrama 277
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ zabdArtha-( jiM te anAme) he mahaMta ! A anAma zuM che? (TTa vigha kavara marI jaiza.). uttara-ATha prakAranI je vacana vibhakti che te aNanAma che. je kahevAmAM Ave che, te "vacana" che temaja kartA, karma vagere rU5 artha jenA vaDe prakaTa karavAmAM Ave che te "vibhakti che. vacane-padanI je vibhakti che te vacanavibhakita che. Ama tIrthakaree ane gaNudharee kahyuM che vanavibhakitathI ahI sukhanta rUpa prathama vibhakti ane prakaTa karanArI vacana vibhakita gRhIta thayelI che siDanta rUpa AkhyAta vibhakita nathI (44) vacana vibhaktinA ATha prakAro A pramANe che. (niraNe jAma hoda) prAtipadika artha mAtranuM pratipAdana karavuM tenuM nAma nirdeza che. A nirdezamAM pu Sa gaNa A prathama vibhakita hoya che. (3vgNane ujA) keI eka kriyAmAM pravartita thavA mATe IcchA utpanna karavAmAM "ma, dri zaNa' A dvitIyA vibhakita hoya che. bApA" A pada u5lakSaNa che enAthI "bAne nahi" vagere mAM enA vagara paNa dvitIyA vibhakita hoya che. (mi tathA yA) karaNamAM "TA, gAma, umaA tRtIyA vibhakita hoya che (laMDayAvaLe varasthI) saMpradAnamAM caturthI "ke, zyAma, ra" A vibhakti hoya che. (javALe vaMthI 6) apAdAnamAM "jali, zyAm mA," A pAMcamI vibhakita hoya che (@AmivALe chI) sva svAmI saMbaMdha pratipAdana karavAmAM "sU son zA' A pachI vibhakti hoya che. (nihALathe ramI) sannidhAna arthamAM "krio , ' A saptamI vibhakti hoya che. (gAmaMtaLI nAma) abhimukha karavAnA arthamAM saMbodhana rUpa AThamI vibhakita hoya che matalaba A che ke "ahIM sUtrakAre aNanAma eTale zuM? A kahyuM che nAmavicAra viSe ja prastAva hovA badala prathamA vagere vibhaktyaMta nAmanuM ja grahaNa karavAmAM AvyuM che A nAma vibhakti bhedathI ATha prakAranA hoya che. prathama visakti dvitIyA vibhakita vagerenA bethI vibhakitae ATha che AmAM phakata prAtipadikArthanA pratipAdanamAM prathama vibhakti hoya che saMktimAM kAraka vibhakitaone prakaTa karavAmAM mATe su, , jaya vagere 21 vibhakitanA pratyayo cheche e supa pratya kahevAya che e supa pratye je zabdomAM umerAya che te prAtipadi kahevAya che su pratyaya umerAyA pachI ja prAtipadika zabdone vAkayamAM prayoga thaI zake che. karaNamAM tRtIyA vibhakita hoya che, evuM je kahevAmAM AvyuM che te taMtra (siddhAMta)thI kahevAmAM AvyuM che eTalA mATe tRtIyA vibhakti kamAM, kriyAmAM svataMtra rUpathI vivaNita devadatta vagere rUpa arthamAM ane karaNamAM kriyAnI siddhimAM prakRetama upakAraka hoya che. calyuro 5' A sUtra mujaba "kRtya" ane "yu" pratyaya kartA ane karaNa e bannemAM heya che A pramANe "ri hari kAma, jiAne anuyoga dvAra sutrama 278
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ bannena vRtti jaLam' ahIM banne sthAne lyu pratyaya thayela che. dAnarUpa kriyAnA kanA jenI sAthe sabadha kartAne ISTa hAya temAM caturthI vibhakita thAya che. apAya (judA thavu)nI avadhibhUta padmAnuM nAma apAdAna che khAmAM pAMcamI vibhakita thAya che sva svAmI 'kha'dhamAM senTa sevaka vagere bhAva grahaNa karavAmAM Ave che svanuM tAtpaya' sevaka nRtya vagerethI che ane svAmInuM sevya rAjA vagerethI sannidhAna ane AmantraNI A sa`bedhana zabdonA artha spaSTa che. A pramANe sUtrakAra sAmAnya rUpamAM ullekha karIne have A aSTanAmane sAdAharaNa samajAve che. (tatva nirle paramA vitti) nirdezamAM prathamA vibhakti DAya che. jema ke (co phlo ahaM patti) ' te, ' ' A ' ke 'huM' (vidyA kuLa inaa) upadezamAM khIjI vibhakita hAya che. jema ke (mana kuLanuM krama vAtatti) je tame pratyakSamAM sAMbhaLyuM che, tene kahe, A sAmenuM kAma karo je parekSamAM tame sAMbhaLyuM che tene kaheA athavA te parAkSakAmane kare. (sA jaranaimi cA) trIjI vibhakita karaNu kartA ane karaNamAM hAya che jema ke (maLiya la ya teLa majjA) teNe ane me' kahyuM athavA tez2e ane meM karyuM A udA haraNa kartAmAM che karaNamAM udAharaNa A pramANe che-te thayI jAya che vagere che evA uddAharaNA pAtAnI buddhithI kalpita karI levA joI e (vasthi saMyAnaimi I) caturthI vibhakita sa'pradAnamAM hoya chejema ke (ti Lamo sApa) handi ! jinezvara mATe mArA namaskAra agni mATe stradhA ahIM 'haeNndi' A zabda kAmaDhAma traNa mATe Ave che A pramANe 'rA' dhAtunA yAgamAM caturthI hAya che jema ke te muni mATe dAna Ape che. (vAcALe 'samI) apAdAnamAM paMcamI hAya che jema ke (vaLaya ica patto ph innivA) Ane dUra karA athavA enAthI lai leA. (vAmi samaye) jyAM sva svAmi saMbadha vAcya hAgra che tyAM SaSThI vibhakita thAya che jema ke (nacaraNa ta Ayala masjIna) gayela tenI athavA gayela AnI A vastu che. (jJAAra AjamAve ca vattamI kuLavA) AdhAramAM, kALamAM ane bhAvamAM saptamI vibhakita hAya che jema ke-za ma) A kuMDa vageremAM khadara vagere kaLA che A AdhAramAM saptamI viza tanu udAharaNa che hAlamAM saptamI vibhakitanuM udAharaNa "mA~ ramate '' kAyala vasa tamAM AnaMda mANe che bhAvamAM saptamI vibhaktinu* udAharaNa " jJAAiDayatiSThate " A sAdhu petAnA cAritramAM ja sthira che. (brAmaMtaLe TrumI) Ama traNa arthAMmAM AThamI vibhakita hoya che. (jJA) jema ke (dde jhumAnatti!) huM yuvan! taruNu! aDI' nAmavicAra prastAvane lIdhe prathamA vagere bharyaMta nAma ja grahaNa karavAmAM AvyAM che A pramANe ATha prakAranI vibhakitaenA bhedathI nAma ATha prakAranA hoya che prathamA vagere vibhatsata anuyoga dvAra sutrama 279
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAva nAmakA nirupaNa nAmASTaka sivAya bIjuM nAma nathI eTalA mATe A nAmAkTathI badhI vastuone saMgraha thaI jAya che. ethI A adanAma Ama kahevAmAM AvyuM che te te baLA) Ama A AThanAme che. sU0168 have sUtrakAra nava nAmanuM kathana kare che-: "te liM vaM navanAme ?" ItyAdi- zabdArtha-re jiM navanAme ?) he bhadanta ! te navaprakAranuM nAma zuM che? hanara-nAra) nava nAma A pramANe che. (nava dANA guttA) kAvyanA je nava rasa che teja navA nAmathI prApta thayela che. (taMga) te navA nAme A pramANe che. (vIre , jamuno roro phora roLyo - no vImo dANo kuLa jato ya) vIrarasa, zRMgArarasa, adbhutarasa, raudrarasa, vaDanakAsa, bIbhatsarasa, hAsyarasa, karuNarasa ane prazAntaraya. kavikama kAvya kahevAya che. antarAtmAthI je anubhavAya che te rasa kahevAya che e raso taratsahakArI kAranI samIpatAthI cittamAM je utkarSa vizeSa utpanna kare che te anurUpa hoya che kahyuM paNa che ke-"vANArtha zAri" bAghArthanA avalaMbanathI je mAnasika ullAsa hoya che te "bhAva" che. te bhAvane udyamAM rasa che kAvyamAM upanibaddha thayela rasa kAvya rasa zabdone vAcArya che je rasa mANasane vIratvapUrNa kare che eTale ke tyAgamAM, tapamAM ane karma 5 zatruonA nigraha kAryamAM prerita kare che te vIra rasa che. tAtparya A pramANe che ke rasanuM je vara vizeSaNa che te bIjA rasa karatAM AmAM eja vizeSatA prakaTa kare che ke A rasanA sadUbhAvamAM, tyAgamAM, tapazcarazumAM ane karmarUpa zatrunigrahamAM vIratvapUrNa AtmapariNAma hoya che. ane te pariguma te mANasane te tarapha AgaLa vadhavAmAM preraNA Ape che A jAtanA parigAmanI uddabhUtimAM uttama prakRti (svabhAvavALA) saMtanA caritra zravaNa vagere ja kAraNa che. eTalA mATe A rasa dAna vageremAM utsAhanA-2Sa mATe che vIra, sugAra vagere rasonI sAthe paNa rasa zabdane saMbaMdha bAMdhe lagADavo joIe. (ja-gAthALe pharyati jAti ti zRMgA-je rasa pradhAnatayA viSa tarapha vaLe che te rasa zuMgAra che. ethI ja "baMgAthA " vagere lekamAM A zRMgAra rasanuM sauthI pahelA grahaNa karavAmAM AvyuM che. paNa ahIM sUtramAM vIrarasane pATha pahelAM rAkhavAmAM Ave che. tenuM kAraNa e che ke lokone tapa ane karmanigraha karavAmAM je preragulAtmaka guja hoya che te A phakta vIrarasamAM ja hoya che. eTalA mATe AmAM badhAM rasonI apekSAe prAdhAnya che. kahyuM paNa che ke "yAna rAri" tyAgathI anuyoga dvAra sutrama 280
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ karmarUpa mAlinya vilaya-vinAza-ne pAme che. tyAgathI chava nirmaLa thAya che. phata tyAgathI ja kevaLajJAnane meLavIne AtmA siddhi pAme che. eTalA mATe hajAra guNe karatAM paNa vadhAre paDato tyAgaguNuM manAya che. temaja "gharowAti pama tAzrutam" eTale ke tapa ane zrata paNa mokSa ApanArA che ethI ahIM sUtramAM vIrarasanuM sarvaprathama upAdAna karavAmAM AvyuM che chata, zila5, athavA tyAga, tapa zauya kama vagere jenA sau karatAM vadhAre che, evI game te vastu heya-te te paNa adbhuta kahevAmAM Avaze ja e pUrva vastunA darzanathI ke zravaNathI je rasa udbhave che te rasa paNa upacArathI addabhuta rasa kahevAya che. A vismaya rUpa hoya che. je atidArUNa hAvA badala raDAve che eTale ke azra vahevaDAve che te rIdra che. zatruo. mahArazya, gADhatimira, vagere raudra che. emanA darzana vagerethI udbhavela vikRta ayavasAya-pariNAma rUpa rasa paNa zaidra che je lajajAjanaka che te vIDanaka che. A rasa lajajAjanaka vastu jevA vagerethI utpanna thayela mane glAni vagere rUpa hoya che. enA sthAne bIjI jagyAe bhayAnaka rasa kahevAmAM AvyuM che. A bhayAnaka rasa saMgrAma vagere jevAthI utpanna thAya che ane antarbhAva raudra rasamAM ja karavAmAM AvyA che. ethI ahIM pRthaka kathana karyuM nathI zukra, zoNita, uccAra-malaviSTA, prajavaNa-mUtra vagere je aniSTa ane kahegajanaka vastuo che emane jevAthI, sAMbhaLavA vagerethI je jugupsAtmaka bhAva utpanna thAya che teja jugupsAprakarSa rasa bIbhatsa rasa kahevAya che. hAsyajanaka, vikRta ane asaMbaddha evA bIjA mANasenA vacana sAMbhaLavAthI veSa alakAra vagere jevAthI je mana prakarSa vagere ceSTAtmaka rasa hoya che te hAsya rasa che. priyapadArthanA viyegathI janya duHkha vagere hetuthI udbhUta thayela zoka prArtha svarUpa ja rasa che te karUNa rasa che jenAthI prANI bhayaMkara rIte raDe che athavA jenAthI prANI karUNA pUrNa thaI jAya che te rasa karUNa rasa che. karUNa zabdanI A banne prakAranI vyutpatti yogya ja kahevAya paramagurUjanonA vacana zravaNa vagere rUpa hetuthI uddabhUta je upazamanI prakarSatA rUpa rasa che te prazAnta rasa che. jenA vaDe prANI kodha vagerethI udbhavela cittavikSepAdithI vihIna thaI jAya che prazAnta zabdanI A vyutatti che. sU0169AAM have sUtrakAra eja rasane lakSaNe vagere dvArA spaSTa karavAnI apekSAthI ahIM sarva prathama vIra rasanuM kathana lakSaNa nirdeza purassara kare che- "tathi parivAthami" ItyAdi- zabdArtha (satya) A nava rasamAM (ricArvani ca tattaLanurAga a0 105 anuyoga dvAra sutrama 281
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ lakSaNapurvaka vIrarasakA nirupaNa zinA ja) parityAga karavAmAM, tapazcaraNa karavAmAM, ane zatruonA vinAza karavAmAM (kaLabupikvArakamaLo zIro hoda) anarzaya, dhRti, parAkama A lakSAvALe rasa vIrarasa kahevAya che. anuzaya zabdane artha ga-athavA pazcAttApa che. A jenuM lakSaNa che, te anuzaya liMga che. e jemAM heta nathI. te ananuzaya liMga che. dAna ApIne je ahaMkAra ke pazcAttApa karatuM nathI te vIrarasa kahevAya che. tapazcaryAmAM je che rAkhe che-pazcAttApa karatA nathI te vIrarasane lIdhe ja. zatrujananA vinAzAthe je parAkrama batAve chelavya-vikalatA-nabaLApaNuM batAvatuM nathI te vIra rasane lIdhe ja. A sarve anarzaya, dhairya ane parAkramanA lakSaNathI ema jaNAya che ke "A mANasa vIrarasa yukta che." A pramANe bIje paNa samajavuM joIe, have sUtrakAra A (vIro jayo ) vIrarasa je prakAranA dukhA nathI jANavAmAM Ave che te prakAranA daSTAntane A gAthA vaDe 258 42-(so nAma mahAvIro jo jaM payahiUNa pavvadao, kAmakoha mahAivanipAthai LarU) "je rAjayanA vaibhavane tyajIne dIkSA grahaNa kare che ane dIkSita thaIne je kAma-krodha rUpa mahAzatrunAM pakSane vinaSTa kare che, te cokakasa mahAvIra hoya che. vIrarasamAM jevI purUSa-ceSTA kahevAmAM Ave che tevI purUSaceSTA A jAtanA kAcaeNmAM prakaTa karavAmAM Ave che eTale ke varNavavAmAM Ave che. ethI tyAM vIrarasa jAthe joIe A prastutazAstra mokSapratipAdaka che. eTalA mATe A zAstramAM mahApurUSa vaDe vijetavya kAma, krodha vagere zatrubhAve che, temane jItavAnA ja vIrarasanA udAharaNo prastuta mAnavAmAM AvyAM che. sAmAnya mANase vaDe sANa evA saMsAranA kAraNa je dravyazatrunuM damana karavuM te ahIM aprastuta che. ethI ja sUtrakAre A jAtanuM udAharaNa ahI ApyuM nathI A pramANe bIje paNa jANavuM joIe. sU017mAM have sUtrakAra lakSaNasahita zRMgArarasanuM nirUpaNa kare che- "siMgApo nAma ro" ItyAdi- zabdArtha-(Firm nAma raNo vasaMromijAjaraMgabaLo) zRMgAra rasa ratisAgAbhilASajanaka hoya che. ahIM ratithI kAryamAM kAraNanA upacAramI lakSaNapurvaka zRMgArarasano nirupaNa ratinA kAraNu je lalanA vagere padArtho che temanuM grahaNa karavAmAM AvyuM che, temanI sAthe saMgamanI IcchAno uddabhAvaka A zRMgAra rasa hoya che. (jaLavidyAvihora, hAra, DhIDhA maLaf4Lo) alaMkArethI zarIrane susajijataalaMkRta-karavuM tenuM nAma "maMDana" che. priyanI pAse jatAM je sthAna, Asana, gamana ane vilekanamAM vikAra temaja eciMtA-krodha, smita, camakAra, mukhaviklavana hoya che, te vibhAsa che abhimatanI prAptimAM paNa garva (ahaMkAra)thI anAdara kara, temaja aparAdhInuM smaka-mALA-caMdana vagerethI saMyamana karavuM, tADana karavuM vimbaka che hAsya-hasavuM sakAma gamana ane bhAvita je ramaNIya ceSTAo che, te "lIlA' che. athavA je strI priyasamAgama meLavI zakI nahIM tevI strI potAnA cittane prasanna karavA mATe priyanA veSanuM gatinuM daSTinuM, hAsyanuM, vANInuM anukaraNa kare che, te "lIlA' che. anuyoga dvAra sutrama 282
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ kIDA karavI te ramaNa kahevAya che maMDana, vilAsa, viboka, hAsya, lIlA temaja ramaNa A sarve zuMgAra rasanA cihno che. have sUtrakAra (FiAre to ) zaMgArarasa jenAthI jaNAya che tenuM A gAthA vaDe kathana kare che. (ra) "phAmAM vorAvA%iI " A kathana mujaba koI soLa varSanI avasthAvALI taruNakA-strI (rAme) sudraghaTikAethI mukharita tethI (gvALAdi) yuvakanA (hiya3HvaLa46) hadayane prabalatama smara pIDa thI yukta karIne unmatta karanAra (meDhA rAma) potAnA kaTi. sUtrane (magvastrApuruDhicaM) kAmukenA hRdayane AlvAdaka levA badala madhura lAge tevA vilAsa-sakAma ceSTA vizethI atizaya mahArI lAge tema (vAgharI) tene batAve che. A saMgAra rasamAM zRMgAra pradhAna ceSTAonuM pratipAdana thAya che ethI Ane zuMgAra rasa kahevAmAM Ave che. tethI ja siMjAra) A uparokta svarUpavALA zRMgAra rasane dhikkAra che, dhikkAra che. (vo 3) kema ke e (AdU) sAdhu janene sarva virati saMpanna munijananA mATe (vivanniAdavo) tyAjaya kahevAmAM AvyA che. kema ke A (noravadizaTTchALo) mokSarUpI gharanI agalA che. ethI (kuLi iruma nAcaricaraNo) munijane A rasanuM sevana kare nahIM. sU0171 have sUtrakAra lakSaNa sahita trIjA adbhuta rasanuM kathana kare che- "jiyo aputro anusUyapuvo" ItyAdizabdArtha (anuva) pUrve koI paNa divase na anubhavela athavA te lakSaNasahIta adabhutarasakA nirupaNa (manamaydavo) anubhavela (vicaro) keI paNa adbhuta padArthane joIne je Azcarya thAya che, te Azcaryane utpanna karanAra te padArtha vismayakArI kahevAya che. temaja tenA vaDe je rasa utpanna thAya che, te rasa paNa vimaya. kara kahevAya che A adbhuta rasanuM lakSaNa harSa ane viSAdanI utpatti thavI te che AzcaryotpAdaka kaMI zubha vastune jevAthI harSa utpanna thAya che. ane azubha vastune jevathI viSAdanI utpattI thAya che. ethI A adUbhuta rasa A banne cihno yukta hoya che. have sUtrakAra A rasane jANavA mATe udAharaNe prastuta kare che. teo kahe che ke (kamaLo to) A adbhuta rasa A pramANe che-(31) jema ke (zaramukatAdi patto banne $ fdha jIvorimi) A jIvalAkamAM enA karatAM bIjI kaI navAI pamADe tevI vAta che. ke (vaM vijayane #ir4 kuttA kathA kuLari) je jina vacanamAM sthita trikAla-atIta-anAgata ane vartamAnakAlIna sarva anuyoga dvAra sutrama 283
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ lakSaNasahIta rIdarasanA nirupaNa sUkSama vyavahita ane tirohita padArtho jANI levAya che svabhAva viprakRSTa paramANu vagere padArtho sUkSama che. kAlaviprakRSTa rAma-rAvaNa vagere padA vyavahita che, dezaviprakRSTa sumeruparvata vagere padArtho tirahita che. A pramANe jeTalAM Agama kathita trikAlavartI atIndriya ane amUrta svarUpa chavAdi padArtho che, te sarve jina vacananA prabhAvathI pratyakSa temaja parokSa rIsa jANI levAya che. sU0172A. have sUtrakAra caturtha raudra rasanuM lakSaNa sahita kathana kare che- " mAgaLAva ItyAdi- zabdArtha-(mayagALavApAtA jA ramuNavLo) bhatpAdaka rUpa, zakha ane aMdhakAranI svarUpa paryAlacanA rUpa amRtithI, svarUpa kathana rUpa kathAthI darzanathI utpanna thayela (saMmohaMmavirAmasiMm) temaja vivekarAhitya rUpa saMmeha, vyAkulatA rUpa saMbhrama, zekarUpa viSAda ane prANu visarjana rUpa maraNa A cido yukta (koro raso) raudra rasa hoya che. tAtparya A pramANe che ke A dra rasa bhatpAdaka rUpa vagerenA samaraNathI utpanna thAya che. A saMmehana cihnothI jANavAmAM Ave che mAruM A pradezamAM samAgamana ucita nathI, A pramANe ciMtA karavI te viSAda che. gajasukumAlane mAranAra semila brAhmaNanI jema bhadvigna vyaktinA prANenuM je jaladI utkramaNa che, te maraNa che. zaMkA-bhatpAdaka rUpAdikane smaraNathI, kathanathI ane darzanathI utpanna thayela saMmohAdi lakSaNovALa bhayAnaka rasa ja hoya che, tyAre ene rAjA 2sa rU5 zA mATe kahevAmAM AvyuM che ? uttara-je ke tamArA kahyA mujaba te A bhayAnaka rasa ja che chatAM e pizAca vagere raudra vastune jevA vagerethI te utpanna thAya che, ethI AmAM raudratva vivakSita che. kica zatrujana vagerenA darzanathI, temanuM zirachedana karavA mATe tatpara thayela vyaktione ane bakarA, sUkara temaja raMga-hiraNa vagere jAnavaronI hiMsA karavA mATe pravRtta thayela vyaktionA je raudra rasa pariNAma hoya che ane je bhrakuTI-bhaMga vagere cihnothI jANavAmAM Ave che te paNa A raudrarasa svarUpa ja hoya che. mATe upalakSaNathI raudrarasa ahIM ja jANu joIe nahiMtara, raudradhyavasAya rUpa raudrarasa nirAzaya mAnave paDaze ethI raudra pariNAma yukta purUSanI ceSTAonuM pratipAdaka udAharaNa ja ahI sUtrakAre kahyuM che. bhaya satrata vyaktinI ceSTAonuM pratipAdana karanAra anuyoga dvAra sutrama 284
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ udAharaNa te pitAnI meLe ja jANI levuM joIe. je rIte raudra 2sanuM jJAna thaI zake che have sUtrakAra (koro ro hA) te pramANu A pade vare udAharaNe prastuta karIne spaSTa kare che. jema ke-(fmaNI viniyamuho levI himazivo) pazu hiMsA mATe tatpara thayelA keI ghAtaka mANasane koI dharmAtmA purUSa A pramANe kahe ke are ! A tArUM meM hamaNAM bhrakuTIethI vikarAla banI rahyuM che-krodha vagerenA AvegathI tArA dAMta bidhareSTha bhIMsI rahyA che tAruM zarIra lehIthI kharaDAI rahyuM che. (mImavi) tArA vacane atI bhatpAdaka che. ethI mahAbhayajanaka zabdo belanAra tuM, (ghaNurimo) asura je thaI gayela che ane (ThuM gi) pazunI hatyA karI rahyo che. ethI (kAro) atizaya raudra rUpa dhAratuM (roNofe) ridra-pariNAmathI yukta havA badala raudrarasa rUpa che te tuM yAda rAkha ke nakanigoda vagerenA duHkha bhegavavA paDaze. sU0173 lakSaNasahIta vIDanakarasa kA nirupaNa have sUtrakAra pAMcamA vIDanaka rasanuM lakSaNasahita kathana kare che- "jiLavacArazna ItyAdi - zabdArtha-(vinovAnunnAkarAramerAvarUkuvo) vinaya karavA gya mAtApitA vagere gurunI sAthe avinayapUrNa vyavahAra karavAthI, mitra vagerenI gupta vAta vagere rUpa rahevAne bIjAonI sAme prakaTa karavA temaja pitRvya (kAkA) ane kalAcArya vagere mAnyajanenI dharmapatnIo sAthe aucityapUrNa vyavahAranA atikrama karavAthI A bIDanaka rasa utpanna thAya che. (aa saMjA vADhiLo) lajajA ane zaMkA utpanna thavI te A rama 'cita che. e grIDanaka nAma rasa hoya che. tAtparya A pramANe che ke vinaya dhogya pUjya mAtApitA vagere gurUjane sAthe ucita vinopacAra jyAre sajajane vaDe u9laMdhita thAya che tyAre temane lajajAnI anubhUti thAya che. teo vicAra kare che, ke "are ! ame mAtApitA vagerenuM apamAna karyuM che. temaja mANasa potAnA mitranI gupta vAta jyAre bIjAne kahe che tyAre tene gupta vAta kahyA bAda lajajAnI anubhUti thAya che ane te vicAra kare ke are ! meM durAtmAe A kAma zuM kAma karyuM ?' A pramANe te kIDanaka rasa utpanna thAya che lajajAmAM mastaka nIce thavuM ane zarI2 saMkucita karavuM thAya che "mane kaI kaMI kaheze ke nahIM?' A pramANe manamAM je AzaMkAo utpanna thAya che te "zaMkA" che lajajA ane zaMkA utpanna thavI teja thrIDanaka rasanuM lakSaNa che A rasanuM jJAna kevuM hoya che, sUtrakAra te viSayamAM kahe che ke A brIDanAkarasa A pramANe che. jema ke (16 sodALIgo DhALI tAMti jaLavA muri) A laukika vyavahArathI vadhAre kaI lajajAspada vAta thaI zake che? "mane te enAthI bahuja zarama Ave che.' (vAdijJAtrima gurAno parivaM je vAknolaM) mane te AnAthI bahuja zarama Ave che (vArikAmi no rivaMtarAM vo) vadhU-varanA prathama-samAgama pachI gurUjana-sAsusasarA vagere-vahue paherelA vastranA vakhANa kare che. A gAthAnuM avataraNa A pramANe che-koI eka anuyoga dvAra sutrama 285
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ tevAmAM evI prathA che ke jyAre suhAgarAtrimAM vadhUvarane prathama-samAgama jAya che tyAre te saMgamamAM je vadhue pahereluM vastra lehIvALuM thaI jAya to tethI ema mAnavAmAM Ave che ke te strI pahelA amRtasaMgamAM rahI che. zreNI te satI che. evuM loko mAne che tethI vadhunA te lehIthI kharaDAyelA ne tenA satItvanI prasiddhi mATe dareke dareka gharamAM batAvavAmAM Ave che. tenA zvasura vagere gurUjano bhAre sanmAnapUrvaka te vastronA khUba ja vakhANa kare che. A jAtanA leTAcArane anulakSIne koI eka vadhUnA vacane gurUjana che prasita thatuM joIne te vadhUe pitAnI sakhIne A pramANe karyuM che ke huM jo caNIbo cAri" sU0174 bAgAya zrI vAsIlAlajImahArAjakRta "anugadvAra sUtra' nI anuyoga candrikATIkAne pahele bhAga samApta. anuyoga dvAra sutrama 286